je Overwimiing'e der Steden enSterckfe viTgt;M^/chtandt,'Bels^erLn^än,Q-’£lcitßa,^cti, maun’e ^Sf^^^ i^^tercktetbeiv:farire^e/v,Qgt;erhan^eit ettnalmriae ^^efe^ ' quot;nbsp;tij^ii, igt;^hr(?yamp; eti met. icopere Platem^mee/ï dvor^A/at rtaen ets eckentj af^ebselt:}^^ orden trit^J^ederduy^ch wyt^e^e2gt;err _
Waerachtich Verhad
Van den
lt;^amf^m torftant ban Öüiïcosc/ foo OicBlirtiocïtistn ^uptfcglanOt/ 0002 Den CjootmacljticOncn enonbenutnn^ ittäften UoniuQlb GUSTAVUS ADOLPHUS.
CONINCK der
f^aer in
De Overwinninge der Steden en Sterckten in Duytfchlandt, Belegeringen, Vcldtflagen, nieuwe gemaeckte Sterckten en Fortreflèn, verbonden en naburige gefchiedeniflèn, bc-fchreven en met kopere Platen (meeft door Matfieo Meriaen geteeckent) afgebcelt worden.
J\(m in *t J^ederdujtJch ujitgegeven
DOOR
CORNELIS DAN CKAERTZ.
t’A M S T E R DAM, Gedruckt voor Come/is Danekaertz, Boeck, Cacrt, enKunft-verkoper
in de Calverftraet, wip 164*.
-ocr page 6- -ocr page 7-z ë S^C^D ë
HOOCH-MOGENDE HEEREN,
MYN HEEREN
DE STATEN GENERAEL
derverenichde PROVINCIËN.
(L/fls ooc^aenfijn
HO 0 c H E r Tgt; r,
FrederickHenrick,
Prince van Oraengien^^Grave van Naflau,Catzenelle-bogen, Vyandcn, Dietz,van Meurs,Lingen,Bueren,Leerdam,amp;c. Marquis van der Veer, ende van Vliflingen, Heer en Baron van Breda,der Stadt Grave,ende van den Lande vanCuyck,van Dieft, Grimbergen,Herfl:al,Cranendonck, Warmefton,van Arlay,Noferoy S\ Uyt, Daefburgh,Polanen,WiIlemftadt,Niervaert,Yirelfteyn,S'. Marten3-dijck,Geertruydenbergh,Chafteau regnart, van de Hooge en Lege Swa-luwe,van Naeltwijck, amp;c. ErfT-Marfchalck van Hollant, Erf-Burgrave van Antwer-pen,envanBefancon,GouverncurvanGelderlant,Hollant,Zeelant,Weft-Vrieflant, Groeninghen, Sutphcn, Wtrecht,enOver-Yfrel,Capiteyn en Admiraelder Veree-nichde Nederlanden, amp;c.
HOOCH-MOGENDE HEEREN:
Ck offeretegenwoordich aen Uwe Hooch-mogentheden ende Hoogheydt de Wijtberoemde Oorloghen ende KrijghC-Tochten ghevoert in Duydchlantjdoorden Onverwinne-lijckften ende Groot-machtichften Coninck ^^//^'v«r,Coninck der Sweden , amp;C. die als een Oorlooghs Blixem in korten tijdt fijnZegen-Bafüyne heeft doen klincken vandeOoft-zee aftot over den Rijn, oock niet verre van de Alpen, ofltaliaenfche Bergen. Ick lal UweHoochmogenthe-den en Hoocheydt hier niet verhalen alle die uytmun-tendeKrijchldenchden van dien wijtvermaerdé KrijgC Helt,als daer zijn ervarentheyt van Oorlogen: fhelheyt int uytvoeren van ’tgene voorgenomen was : voorfich-
ticheyt
-ocr page 8-ticheydt om fijn Vyandt aen te taften ; ofmet vertoef te flijten : onvermoeytheytinkrijghs-làken: kloeckmoe-dicheydt in ’t vechten : lijddaemheydt in ï draghen van Oorloochs-rampen en ongemacken-.voorfj^oedigheyt en geluckin fijn aenfiagenen Velt-tochten : Want dele zijn van vele geleerde en vermaerde pennen dickmaels de werelt bekent gemaeckt. Maer uwe Hooghmogent-hedenfüllen in defe Hirtoriebe\vijs vinden vandewaer-hey t van alle die voor noemde deuchden en uy tnement-heden, die alle Koninghen, Princen en volckerén van -Europa met verwonderinghein defen Coninck hebben aengemerckt. Hier füllen uwe Hooghm : fiengt;hoe fijne Conincklicke Majefteyt met geringe Krijghf middelen delen duytlchen Oorlog heeft aengevangen,ende hoe die int beginlèl by die van fijn vyant, ’tKeyferlicke Hof niet geachtzijnde fo hebben toegenomen, dat de palen en Limiten van lyneVidorienen SuccelLennochner-ghens bepaelt en waren. Hier füllen Uwe Hooghm -.en Hoogheydt fien, hoe veel dat vermach in Ï voeren van Wapenen eenigheydt en gemeenfchap van Religie gt;nbsp;en Godtfdienfttulfchen deBontghenooten en geintereC-feerde van defèlveOorloogh , hoe dat heele Landen, Steden, Volcker en der Proteftanten Godtfdienft aen-genomen hebbende met lyne Majefteyt fijn ghevallen, en den Keyfèr afgevallen. Hier füllen Uwe Hooghm: oock fien, hoe dat c1e Goddelicke Voorfienicheyt,door een wonderbaer en onbegrypelick beleyt, Rijcken en Regeringe altemets verlet, en de Scepters en Kroonen van deene neemt, en de andere geeft ; vryheyt met fla-vernye, llavernye met vryheyt verwiffelt. De veranderingen in Europa en Duy tflandt gevallen in voorleden tyden, onder de Vandalen, Carel de Groote, onder de Saxen en andere zijn groot en aenmerckens waerdich.
Maer
-ocr page 9-Maer niet min wonderlijck is het darde Coninck van Sweeden, komende over Zee, met weynich foo geit als volck, in weynich laren by naer heel Duytflandt be-machticht heeft foo veel Steden, ofgewonnen, of met Verbonden en handelingen aen hem gebonden heeft: foo veele Veltflagen geluckelick geflagen, Kafteelen en Sterckten ghetimmert, ende in fomma het Duytfohe Rijck foo verandert „, dat de Keyforlijcke Macht en ‘ Hoocheydt al s gebroken, en de S weetfche in bare volle kracht en glorie was.
Dat ick UweHooghmog:enHoogheytditWerck opdraghe, ghefchiet om defe redenen. Eerïlelijc^ Om dat Uwe Hooghmog: fijn Geallieerde met de Croonen van Sweden en altytin groote Achtbaerheyt gehouden by den Coninek Çuflavus, Ten ti^eeden, Om dat den Oor-loogh by delen Coninek foo Loffelick en geluckighop den Duyfchen Bodem gevoert, de laftenvan onfe Ne-derlandÖie Oorlogen niet weynich hebben verlichtten de Spaenfche macht verdeelt,en onsbevrijt van dié Legers en Heyr-tochten, daer wy anders mede gedreygt wierden. Ten Werden, Omdat den voorfeyden Coninek, nelfensUwe Hooghm : en Hoogheyt, verftreckt heeft tot een Patroon en exempel in de militie,voor alle Prin-een en Potentaten,die door gelijcke oorlogen genoot-faeckt zijn devryheydt der Landen en conlcientien te handthaven entebefchermen. De Tropheen van Mil-tiades lieten Themiftocles niet ruften. ‘ Alfoo oock de groote daden defes Conineks ftrecken alle Krijghs-Överften tot een fpoor en prickel, omdoorbefcher-minge van gerechticheyt, eere en onfterffelijekheyt te bejaghen. De eyghen wereken van groote Princen fijn twee: grootte dinghenfelfs te doen : en grootte dinghen by andere ghedaen , te lefen , en als een (A 2)
voor-
-ocr page 10-voorfchrift van doen en laten voor ooghen te hebben. Dat heeft gedaen Aßuerus, Coninck der Perfen.gelijck te Gen is in hetBoeck Efter. Dit hebben gedaen Carolus Magnus, AlphonlüsConinck van Arragon en Napels,en andere Machtige Monarchen Het tegenwoordige Boeck is verrijckt en verciert met vele kopere platen van Steden,Batallien,Belegeringen,en Veroveringen van vafte en ftercke plaetlen,met figuren vanKey-fers,Coningen, Princen en andere groote Perfonagien deler Eeuwe, die op het Toonel van hetEuropilche Schouburchin merckelijcke confideratie comen. Soo dat het leien van dele Hiftorieüjn verwonderinghegt;fijn vermaeck, en profijt mede brenght. Sijn verwonderin-ge om de grootheydt der daden,die hier verhaelt worden. Sijn vermaeck door het aenlchouwen van foo veel afgebeelde Veltflagen,o verwonnen Steden, gepadccr^ de Rivieren,en groote veranderinge van gefchiedeniC fen, Sijn profijt: door het leien van loo veel Exempelen, die of tot naervolgingbe dienen, in laecken die lofflijck zijn,oftotvermij dinge jn laken diemilprijfelick zijn.
Uwe Hoochmog : en Hoocheyt believen dit Werek met foodanige gunft te ontfangen,als die ghewoon zijn alle haere Onderdanen te bejeghenen. De Godt der Heyrkrachten ftercke en vermeerdere uwe Hoochm ; en Hoocheyts Wijle Regeringhe,tot zijns Naems Eere ende tot heyl,en voorlpoet deler Vereenichde Landen.
Dat wenfcht en bidt
UweHoochmogentheden en Hoocheyts ootmoedige Dienaer
(Jomelis Danc^aert^.
3n Ämßerbamöfn lt;nbsp;9 OßUemher 164t,
-ocr page 11-(*Âen den onpartydigen
LESER.
GUnftigcn en naeryclers ftaet Hoogh-ge-eerde Lcfer, daer zijn fommige faken in dit ons werck alfogeftelt dat wy U E. daer af van te voren ycts moeten aendienen , biddende defelve niet te vergeten : Want indien het befwaerlijckisHiftoriente befchrijven, foo en zijnder gecne tijden pe-riculeufer geweeftals defe onfe bedorvene eeuwe, ’t welck veele hier in achter-•gehouden heeft, want buyten twijffel, ja onmogelijck is het dat den Autheur van dit werck alles uyt fijne eygen eervaringe heeft können hebben, maernoodakc-lijck van andere onderrechtinge moeten nemen, nu ift niet te ontkennen dat men uyt mondelijcke en Schrifcelijcke aendieninge kan te veel aennemen,en gact het hier mede gelijek den Poëet feydt :
Tam fi^i parviq; tenax, quam aaacia veri.
Daer en boven foude clckeengeern hebben dat volgens fijne neygingc, de bc-fchrijvingeware ; defe foude den Schrijver die in alles volgens de waerheyt (gelijek die inder daet bloot en fuy ver is) hem houden moet, qualijck können vergenoegen. Mede zijnde gelijckmenfeyt de toegenegentheden , quade Raetgevers, daer door de waerheydtvaeckbedroghen wordt, foo hebben wy dele volgende ftuckeninde hoochfteachtinge genomen ennaerftich gadegeflagen.
Voor eerft met alle vlijt naerde pure waerheydt, fondervan 't onfe daer byte vÏyen, gefien, want fonder de waerheydt is deHiftorieenBefchrijvinghe der ge-paflêerde dingen, maercenen neckenden aes. De waerheydt hebben wyanders niet können hebben als uyt twee oorfprongen, ’t welck zijnde eygene ervarent-heden, end’uytwendige aenbrenginge van andere. Nu heeft men uyt eygen on-dervindingh wel het minfte, foo dat wy meeftop ’t bericht van andere hebben moeten gaen, hier by hadden wy van eenderley fake wel eenderley bericht dienen te hebben, maer fufeks is gelijekmen weldenckenkan, nictghevolchr, voorvallende fomwijlen van eene lake foo ongelijcken bericht, dat het geheel een ander fake fcheente wefen , hier in hebben wy gelijek de Bykens van alle bloemen den Honich vergaderen, met groote moeyten het gene wy mette waerheyt over-een-komende bevonden hebben in onfen Byekorfgebracht. Velefüllen hier mogen feggendat wy aen veelplaetfen te kort afgebroken hebben, en op andere plaet-fentewijtloopich ende te lanckvallenj welaen, indien yemandt fyne dadengeern Wat breeder verhaelt lage, en wy uyt gebreck van nootfakelijeke onderrichtinge hier ingéfaelt hebben, fulckefal ons vrientfchap bewijfen, dat hy ons verder onderwijs aenbrenght om alfulck gebreck te beteren.
Voorts hebben wyniemant onbetamelijck aen fijn eergetaft, vermydende alle kooferingen van hooge Tij tels en Eernamen, noch niemant foecken te achterhalen , alfoofulckde Hiftorien niet dienftichnoch profijtelick is , want is ons niet onbekentdatin’t verhalen der ghefchiedehifiën men niemant fonder aen te roeren voorby mach gaen,of metonmanierlick lof belaften, vermydende over al volgens de reden ons eygen voordeel, fulcks den difcreten Lefer overlatende, die wy bidden onfen arbeyt in goede te nemen, en alle gebreck d’onvolkomen onderrichtinge toefchrijven, blyvende altijdt
U. H Dienftwillige
Cornelis Danc^aem,
-ocr page 12-Van de Afbeeldinghen van Caerten, Belegeringen, Steden en Velde-flaxen,die in dit Boeck xebonden moeten wor-den, waer naer hem denBoeck-binder kan reguleren.
Dc b. beduyt ’t jacr 16 j i en c. i lt;^32.
Europa.
Germania.
Augfburgh.
Straelfondt.
Belegeringh van s’Hertogen Bos.
Weiel.
GraefTchap Gargans, Hanauw.
Elf-ftroom.
Pomcren enMekelenburgh.
Wolgaft.
Penemunder,Schans en Haven.
Belegeringh Cafal. Den grondt daer af.
Franekfoort aen d’Odcr van den Koningh van Sweden ingenomen.
Deifauwer Brugh,
Spandauw en Ratenauw, Maeghdenburghs Belegtingh, Tangermund,
’t Leger by Werben,
Leypfiger flach-orden,2 ftucken,
Leypfiger flagh,2 ftucken. Sloepen geflagen,
Ifny verbrandt.
Pag. i ibidem.
21 ^9 lt;5?
69 72 87 99 ibidem.
168 . ’99 ibidem.
Fetdinandus de II.Keyfcr vanDuytfthlant,FoI,4
Den Keur-Vorft van Saxfen, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9
Het Stedeken Wcenen, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17
Erfurt, Franckenlandt.
Wurtf burgh, 2 ftucken.
Afchaffenburgh en Steynheym.
Bohemen.
Franekfoort aen de Mcyn.
b,44 b.48 b. 49
7« Ïf b, 107 b, iii b. 122 b. 124 b, 129 b. 131 b. 133 b. 143
b. Hf b. 149 b-iff b, 160 b, 163
Chriftianusde IV.Koninck van Denemarckcn.46 Den Hertogh van Friedlandt,
Sigifmond Koningh van Polen,
Guftavus Adolf Koningh van Sweden, 79 Ifabella Infante van Spaengien,
Erneftus Caftmier,Graef van Naflou,
Georg W ilhelm Marckg. van Brandenburgb, ge Guftowifche Schans,
Carolus Gonfaga,Hertogh van Mantoua, Cardinael de Richelieu.
Carolus Immanuel,Hertogh van Savoyen, Victor Amadeë,Hertogh van Savoyen, Maxmihaen, Hertogh van Beycren.
Fetdinandus, Aerts Biflchop van Collen, Fredericus, Köninck van Bohemen.
102
104 m no ÏI4 gt;33 134
Koningh van Sweden fet over den Rhijn aldaer wort een Piramide opgericht, b.ibidem
Mayntz in twee ftucken.
FerdinandusIIl. Koningh van Hongarijen« 147 Eleonora. Keyferin van Duytfchlandt. .
Schans by Damgarten.
Chriftiacn Wilh.Adminiftrator van Maeghd, Carolus,Koningh van Engclandt.
Kopere Munt van Cafals Belegeringh, Graef lan van Naflou.
ifi 177 188 192 199
Manheym,
T7lm, Den Bergh Vefuvins.
Veroveringh van Crcutznach.
Veroveringh van Bachrach, Guftavus Burgh.
Bambergh,
Spaenfche uyt den Paltt geflagen, Donaweerths Belegeringh, Slach by Rain am de Leck, Leutkereken,
Belegeringh van Engolftadt,
Veroveringh van Munchen,
’t Leger voor Neurenburgh,
Den Koningh van Sweden valt het Fridt-landtfe Leger aen by Furt,
Veroveringh van Cóbelentz, Treffen by Wifeloch.
Slefien,
Belegeringh van Maftricht,
Lcypfith,
Saxfen en Meyffen,
Lutfer flach-ordcningh. En Slach, in 2 ftucken, Belegeringh Benfeldt, Franckenthai,
Collen en Duytz,
b. nbsp;nbsp;nbsp;164
b, 16y b.177 b.i8i c» 30
c. nbsp;nbsp;nbsp;30
C* 31
C. 32 C* 5'4
c. 60
c. 62
C, C« C.
66
67 7ï'
81
87
C» 89 c» 91 c* 97 c. 142 C. i6q C» 171 C' 17? c» 176
183
189
194
Tafel van aide Afbeeldinghen van Prin-cen, en voomemc Perfoonen, in dit Boeck ohedruckt.
Jf7 ’t Jaer 1631.
Maria Ferdinandi III, Vrouw.. 1 Koningh van Vranekrijek. 37 Samuel Weys Sweetfen Auditeur. 46 Iulius Fredericus Hertogh vân Wirtenbergh, 69 Wilhelm de jonge Prins van Orangien, 78 Rhijn-Graef OttoLodewijek. 106 Willem van Saxfen Weymar. 142 Den Keur-Vorft van Mentz. j6o Guftavus Hoorn. 166 Nieuwe Kerck tot Regenfburgh, 174
/fi'’tjaer 1632.
VladiflausKoninck van Polen, lï Aerts-Biflehop van Trier, 18 Wolfgangh Wilhelm, 21 Turekfen Keyfcr, 28 Maria Eleonora, Koningin van Sweden, 29 lohan Banier, 4 t Georg Frederick Graef van Hohenlo, 6f Aernheym Veldtmaetfchalck van Saxen, 93 Maria de Mediccs, 118 Gafton de France. 124 Fredrick Hendrick Prins van Orangien. 134 Spaenfehe in’t overfette van de Maes gekeert, 144 Papenheym, 149 Deflclfs aenval op’t Leger voor Maeftrichr, lyr Ambafladeur van Tartaryen, 161 Het omkomen des Koninghs van Sweeden, 173 Hertogh Parent van Saxfen Weymar, 180
|
En Paus en Cardinalen houden tot Ro- rijek aen der Ens, en in Bohemen en Slefien wore men raedt, over d uytbreydingfee der de reformatie voortghefet, Swynits wort met lift Roomfeatholijeke leere 5 deGeeftelijk- met Keyfers Garnifoen beleyt,en gedwongen een heyt in Duytflant begeren aen Keyfer verklaringh van haer te geven datfe haere Religie Ferdinandt Reftitutie der Geeftelijcke ) afgacn,’t weick zy als door gewelc verkregen ter-goederen, haer san de Proteftantcn naer het Paf- 1 ftondt weer roepen. De Swabifche en Franckfe d* laulche verdrach onttocken. Berechten kortelijck j Augf burglche toegedane Vortten en Standen be-welcke Richten en Bifdommen haer van de Prote- ! geeren van den Keyfer verlichtingh der krijghs 1a-ften als oock inhouding van’t Keyferl. Edift. Daer tegen hem den Keyfer verklaert, en den Biffehop deler Crayflen tegen ttelt, waer door den Keyfer hem verder verdaertiden Hartog Lodetcijk.Prederik, van Wurtenberg wil totte reftitutie der Geeftelijke goederen niet verftaen. Het oordeel inde faecken ftcrende onttooghen zijn, klaghen voorder van wegen de minder Geeftelijcke goederen als oock religions punten over d’Euangelifche, geven roeden nopende de bequaemheyt destijtsomfulcks als nu in’t werk te ftellen. Den Keyfer begeert der Roomlcatholijcke ftanden raet hier over.Der Pro-tefterenden enRoomfeatholijeken bedeneken hier ®P’ .^®quot; Keylcr laet het Ediä of Placcaet van de Reftitutie der Geeftelijcke goederen den Roomf-catholijcken naer’t Palfaufche verdrag van de Eu-^gelilcbc ontrocken tegen haer Publiceeren. Den Hartogh van Saxen bemoeyt hem door alle middelen d’execuric van dit Keyferl. Edióf in te houden, fchrijft derhalven wijtlopend aen den Keyfer, daer des Keyfers raeden haer wederom ichriftelijk tegens ftellen, de Commilfariflen tot uytvoeringh van’c Placcaet worden verordonneert en voorghe-fchreven hoe fy haer daer in füllen houden. Daer op gaet het reformeeren in Duytflant aen, onder anderen tot Augf burgh alwaer de Predicanten en kerckdienaers worden afgefet en ongheacht een voorbidding fchryven aen den Keyfer van dé Har-togh van Saxen ) den inwoonders verbooden niet meer na d’omleggendeEuangelifche contreyen ter Predicatie te gaen, geeven dies hab en een feer be-weeglijck vertoog aen den Stadthouder over, den Hartogh van Saxen bidt ten tweedemael voor de zelve aen den Keyfer. Tot Kauf buren, Ooften-van Hildef heym tegen Brunfwijek, daer teghen Hartog Fredmcl{, Vlarich protegeert aen’c Camer-gerecht. Het Bifdom Halberftadt wortgerefor-meert. Eertfhartogh Leofold Wilhelm der Keyfers Ferdinandi zoon wort van den Paus tot Biffchop van Maegdenburg verklaett. Voordragh des Hartogs van Fridtlant aende Keyferl. Hoffraaden. |
De Ligiften houden een vergaderingh tot Hey-ddbergh, des zelfs befluyt, Maegdenburgh wort geblocqueert en d oorfaken daeraf, wort alle handel en wandel benomen en verboden daer niet in te brengen, hare burgers en Viffehers worden ghe-plondert, waer overdefclve wederom uytvallen, daer worden rondom fchanfen opgeworpen,beco-men een Keylerl. Mandaet, daer zy weerom wijt-loopend op antwoorden, den Hartogh van Fridt-1 landt komt felve daer voor, begeert quartier inde ftad daerfe niet können toe verftaen en vallen ver-fcheyde fchermutfels tuften beyde,worden van de blocquering, wederom verloft. DenKeyfer laet een . Deductie fchrift publiceeren om wat oorzaecken i hy de Hartoogen van Meckelenburgh Ham Weibrecht |
Sommarie oft kort in houdt
brecht en Adolf PreJer/c/j.gebroedefs haere Vorften-dommen en landen ontneemt. Des Conincks van Denemareken voorbiddingh by den Keyzcr voor de zelve. Hartog blans Aelbredit hout by den Key-let om verlbeninghe en Rcftitutie van zijne Lande zeer demoedich aen. Rijcks befluyt in Sweeden regen het buys Ooftenrijck. De Keylêrk gedeputeerde ontlchulden haer by de Sweetfche van we-ghenden aengedanen fmaet. Den Coninckvan Sweeden fchrjjfc aen het Keurvorftelijcke Colle-gie, zijne gefanten foecken te vergeefs het Key-lets volck onder den Overften Arenhejm uyt Pruyf-len te houden lact dies haiven meer volck werven, ilftan dt tulTçhen Poolen en Sweeden. Den Over-Aernheytn treckt met het Keyfers fuccours in Poolen. Poollche (fanden fien het Key(êrsvolck niet gaeren in haer lant ; bloedigh treffen tuffehen de Sweetfche, Poolen en Keyférfchc, die van de Sweedtfche geflaeghen worden. Voorfichtigheydt des Conincks van Sweeden, doet den Poolen en Keyferfche grooten afbreuck, fchrijfc aen den Keurvorft van Brandenburgh, (laet de Keyferfche wederom. Den Overften Aernheym treckt uyt PruyfTen. Vreedenshandeüngh tuffehen Sweeden en Poolen. Poolen en Keyferfdie werden van den SvVeeden geflaghen, den quaeden toeftandt onder dcfclve. DeixMofç oviger biedt den Coni nek van Sweeden hulpeaen teeghen Poolen. Tuffehen Sweeden en Poolen wort een ftilftandt van 6 Jacr. opgericht. Den Coninck van Sweeden maeckt een verdrach mette ftadt Dantzich, ruft hem fterk toe om zijne geloofs genoten in Duytflant tc hulp te koomen. Den Hartogh B^^ifl/tus hout by den Hartogh van Fricdtlandt aen otn afvoeringh van’t krijghs volck uyt zijn Hartoghdom, als meede by den Rijcks Canizelier Oxenflem om lichtinghdes Sweetfehen volcks uyt Straelfondt, antwoort des Oxenfleo tu daer op ; den Hartogh van Fridtlandt houdt by den Coninck van Denemareken aen om
fchepen teeghen den ConJnt^ van Sweeden, den Sweedtfehen Coninck verbiet de fchipvaert naer alle met Keyfers Gamifoen beleyde Zeehaa-vens, en verliet de ftadt Straelfondt teghens aen-val. De Henfe fteden houden een by een komft tot Lubeck. Prins Frederick Hendrick beleeghert ’s Hartoghenbos ; Graef Hendrick van den Bergh fchrijft mesweghen aenden Gouverneur, valut inde Veluw gt;nbsp;flaet den Graef van Stimm, krijgt de Keyfer tot hulpe,haer noot en gebrek aldaerfe, de ftadt ’s Hartogenbofch wort met accoort overgegeven. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
Wezel wort met lift door de Staetfebe ingheno-men, wacr over den Gouverneur aldaer tot Antwerpen onthooft wort. De Spaenfche nemen Aa-merlfoort in., doch verlaetent weer fchielijcken, Graef Ernfl Caafimier dwinght de Keyfer-Iche en Spaenfche uyt de Veluw te vertrecken geeft hun goet accoort. De Stacten nemen veele j plaetlen in’t deeffe Marckle en Bergbfè landt in. j Den Keyzer Ferdinant fchickt een Armade in Italien ; daer over hem den Paus befwaert, begeeren ' desConincksin VranekrijekaendenKeyzer, des zelfs antwoort daer op, den Franlfen Ambaffadeur handelt verder aeji ’c. Âÿyzerlijcke hqf hier vari. Den Coninck van Vranekrijek ruft hem fterek ten Oorlogh in Italien. De Keyferfche trecken voor ! Mantua, beleghercn dat. Ëertfhartogh Leopolds ! claeghtbyden Keyzer over het tirannizeerenzij-' ner loldacten. Den Coninck van Spangien fchrijft aen den Paus om den Hartogh van Nivers tot vrede te brenghen, den Keyzer meede van weghen den krijghs handel in Italien; de handelinghen tuffehen den Conink in Poolen en Hartogh van Frit-landt nopende de betalingh des in Pruyflen gehou-den krijghs volcks. Geluckftadt wort van den Coninck in Denemareken metvecle Previlegien en vryheeden begiftight.
Eynde desjaers 1629.
Sommarie of kort inhoudt van ’t laer 1630.
|
INden acuvang defes Jaers worden fchricke-lijcke vreemde en wonderlijeke en tecc-kenen in Tubinghen, Stutgardt, Franekfoort am Mayn, Boheemen, Slefien en Ooftenrijck , aen den Hemel gefien, als oock tor Maeghdenburgh en in Nederlaxen, tot Geyfmar in Heffen Sweet een Tillifchen foldact bloet; worden aen verfcheyde plaetfen drie Sonnen ghefien. Tot Romen wort een doot kint met een levendige leeuw aen den rugh ter werelt gebracht. De reformatie en veranderinge in Religie wort met ge-wdt en fcherpe proceduuren uytgevoert, dies haiven klaegheu de Swabifche en ander Euangelifche Standen daer over feer demoedigh aen den Key zer, doch vruchteloos ; in Slefien is grooten hon-gers noodt en jammer.Hanauw wort van de K^y-zerfche geblocqueert, wacr over den Graef van Hanauw aen den Keyzer zich befwaert, wort van de blocqueringe weer verloft. Den Collegial-dagh wort nae Regenfburgh uytgcfchreven, den Ceurvorft van Saxen fent legaetentot den Keyfcr-en laet hem alle nooden en befwaeringen der Euangelifche Standen voor draeghen. Den Keyzer geeft zijn Refolutic daer op. Den Ceurvorft van Brandenburgh klaegt feer heftigh overdeLantf-verwoeftingen in zijn Vorftendom. Bethlem Gabor vorft in Scvenburgen fterft, daer over in Se-venburgen onruft ontftaet van weghen de fucceffi; Ceergi |
• 1
-ocr page 15-van ’tjaer jójo*
|
Georgius zxmen Doét. Theol. voor dezen ghe- I Reghenf burgh met den Keyfer, den Keurvorft vangen gezet wort van den Keyzer weer ontuae- van Collen bevreeft hem voor zijne iiaabuuren de ghen. De Catholijcke Keurvorften begeeren van den Keyzer dat hy den Fridtlander het Generael fchap fal afneemen als oock Meckelenburgh, daer toe hem den Hartogh van Fridtlandt niet wil ver-ftaen. Onderneemt in’t kift Lubeck en Graef-fchap Pinnenbergh volck te inquartieren.Den Coninek in Denemareken flaet de inquartieringh in Holfteyn af,met den Hamburgers ontftaet nieuwe onruft, die verfoecken dat den Coninek den nieuwen tol tot Geluckftadt wil afhellen, die hun fnlcx weygherc , en vermaent de fteden Lubeck en Bremen delelve geen byftandt te doen. Vredens handel tuftchen Hamburgh en den Coninek te vergeefs, zyfenden gelanten naer Reghenfburgh, aen Hartogh van Fridtlandt begeert van haer inquartieringh inde vier landen, neemt de Erf hul-dingh van de Meckelenburghfche ftanden af. Den Hartogh in Pommeren beinoythem den Strael-fondtfehe handel by te legghen, de t’ zaemen komft tot Dantfich der Sweedtfche en Keyferfche daer over is vruchteloos. Den Coninek van Sweeden fchrijft noch eens aen de Keurvorften. Lantf-verdervinghen in Pommeren, derfelverftanden houden cen lantdich tôt Stetijn, alwacr den Frit-lander verfoeekt volck te inquartieren. Het Ey-lant Rughen wort van de Sweetfehe inghenomen. De Keyferfche brenghen Ganz en Griffenhagen onder haer gewelt. Den Hartog van Nivers wort van den Keyferfche in Italien vredes punten voor-gheftelt, die hy weyghert aen te neemen. Den Coninek van Vranekrijek fchrijft aen de Italiaen-fche Vorften d’ oorzaecken des krijghs handels, verfoeckt by den Switfers hulpe, die hy verkrijgt. Keyferfche worden voor Mantua geflaghen. Den Cardinael de Richelieu komt met de Franfe Armade in Italien, flaet middelen tot vreede voor. Den Hartog van Savoyen treet op der Spaenfehen zyde- den Cardinael neemt Pinarol in. Den Coninek van Vranekrijek neemt voor den Hartogh van Savoyen met Oorloghaen tetaften. Den Marckgraef 5'p;nö/4 flaet nieuwe conditiën tot vrede voor. Doch refolveert den Coninek in Vranck-S' ek den krijgh in Italien voort te fetten, neemt hambery in. Den Flartogh van NiversenVene-tianen worden van de Keyferfche geflaghen , als oock de Franfen in Piemont van de Spaenfche.De Venetiancn rechten een nieuwe Armade op.Franfen nemen veele plaetfen in Savoyen in, flaende Spaenfche enSavoyfehe. Den Hartogh van Savoyen fterft. Mantua wort van de Keyferfche met gewelt ingenomen, een Keyfers foldaet doet een ichrickelijcke daet aen een boeren dochter in Italien. De Cardinaelen defluyten den tytcl llluftrif-fimi af te legghen en Eminentiflima aen te nemen. Den Keyfer Ferdinandus komt tot Reghenfburgh, vermaent de Keurvorften aldaer Perfoondijek te verfchijnen, doet zijne propofitien aldaer, daer de Keurvorften op antwoorden en brengen verfchei-de klachten over den Hartogh van Fridtlant in. Den Hartogh in Pommeren klaeght zeer over de krijghslaften in zijne landen, als oock den Landt-graef van Heffen over de bovenmatighe fchatrin-ghen. Den Hartogh LodeiCgt;ijck.Frederick.fs.mimüra.-tor van Wurdenburgerlandt klaeght mede,dic den Keyzer antwoort, als oock op des Keurvorft van Saxen begeeren, welckc den Keyfer acndient den inval der Sweeden in Pommeren, die van hem en Brandenburgh verfoeckt huipe van geit Proviandt en Amunitie, daer den Hartogh van Saxen hem 0-ver befwaert. Handelingen der Keurvorften tot |
Staeten. Den Hartogh van Fridtlandt wortzijn Generaelfchap afgenomen, dat hy gewilligh 00-vergecfr, zijn begeeren daer by, der Keurvorften antwoort daer op, houden om verfachtingh des krijgs wezen aen. Handel des Franfchen Ainbatra-deur by den Keyzer en vredens artijckelen van' weghen Italien. De Vorden fchrijven aen den Co-ninck in Vranekrijek. Den Engclfchen Ambaffa-deur handelt by den Keyzer en Keurvorften van wegen de reftiturie van den Palts. Dç felven Paltf-graef fchrijftfeer beweeghlijck aen den Keyzer. Tegen den Conink in Sweeden wort tot Regensburg h den krijg beflooten. daer op begeeren de Keurvorften aen den Coninek van Sweeden het Rijck onaengevochten te lacten, en wort van den Keyzer mede vermaent van zijn voornemen af-ftandt te doen ; handel van weghen het Generael-Luytenandtfehap, dat den Graef lohan van Tilty coverde Keyzerfche Armade gegeven wort. Handelen over de verkiefîngh eens Roomichen Coninks, de goederen der Eedeluyden die voor dezen onder den Manfvcldcr Marckgraef van Dourlach en Brunfwijeker gedient hebben worden verbeurt gemaeckt. Handelinghen in Religions zaeckcn en van weghen ’t i^yferl. Edidt tot Reghenfburgh, Euangclilêhe dacn middelen tot verdraeghfaem-heyrden Catholijeken voor, daerteghenhaerde Roomfeatholijeke verclaeren. De Euangelilche Standen en Vorften afgefan-ten‘geven den/(eurvorften cenMcmoriael over,het affeheydt des Reghenfburghfehen Collegia! dagh komt voor. Des i^eyfers Ferdinandus vrouw wordt tot Roomfeh Aeyferin gecroont, de vergaderingli tot Reghenfburgh endicht. De Dominicaner kerk tot Reghenfburgh worr de Roomfeatholijeken weer ingeruymt. Den Graef van Tilly geeft wijze teedenen, over den al te langh gevoerden krijg in Duytflant. De aenkomft des Conincks in Sweden wort doorGoddelijeke openbaringen voor-leyt, zijne vrymoedigheyt op deGoddelijeke by-ftandt, Sweetfehe ftanden laten haer den droeven ftaet van haer geloofs genooten ter herten gaen. Des Conincks macht te water en te lande, zijne i Overften over d’Armade,zijnspcrlóons geftaltenis 1 en humeuren, hy laet eenDeduóïie uytgaenom i wat oorfaceken hy met zijn krijgs macht in Duytf-landt treckt, en begeeft hem nacr Pommeren, de groote armoede en ellende aldaer ; de JÇeyferfehe foecken aen den Herrogh van Pommeren volck in Stetijn te brengen. Den Coninek komt in Pommeren met zijn Armade aen op 't landt treedende doet zijn gebet tot Godt om geluck en voorfpoer, treckt nae Wolgaft en brenght ’t felve en andere plaetfen onderzijn geweJt. Onder de Jfeylerfche in Pommeren ontftaet groote vreele,trachten ver-geeftsden tol voor Stetijn in te nemen , Den Coninek wort met zyn Volck in Stetijn gelaten mackt ’t felve fterek, en neemt Stargerd in,Recht een verbondt op tuften hem den Hertog Bogiflaus welken benoog hem daer daer over by Keyferl. Majeft. ontlchuldicht, daer vallen verfcheyde fchcrmutfels voor tulfen de Sweetfehe en Keyfer-fche,den Coninek van Sweeden komt in groot ge-vaer, doch geluckigh daer af. Schrickelijcke en tyrannifche verwoeftingen der Steden Penkum en Pafewalck door de Keyferfche. Den Coninek van Sweeden treckt naer Meckelenburg,neemt Dam-garten en Rubnits in , laet een Mandaet aen de Meckclenburghfèhe onderdaenen uytgaen, als opek aen de ftadt Roftock, welck de Keyferfche '¥•'¥• 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;met |
Sommanc oft kort inhoud van’t fact 1630.
rijks hofraden fclfs niet voor goet können houden? Een Euangelifchen Raetfheer doet een ronde bc-lydenis zijns geloofs. Den Paltfgraef Aumßus wort van zijn broeden Palts : WolJganßs Wilhelr» leer gc-quçlt. DeProtefteerende houden een Jubelfeeft ter gedachtenis d’ overhondert Jaerige overgevin-ghe des Augfburghfehe Confedie aen Kcylcr Card de vijfde gefchiedt. T verloop tufTchen Hamburgh en Denemarcken. Een vreede tuflehen En-gelandt en Spangien wort beflooten. Den Conink van Vranekrijek doet in Savoyen grooten voort-ganck, flaet de Spaenfehe by Carignan. Verhad van’t geene inde belegering voor Cafal gepaffeert is, Tloyras laet voor zijne foldaeten coopéré munt flaen, een Catholijcke dochter in Cafal becleedt cens foldatec plants, maecken een beftant met de ‘ Spaenfehe, de Franfche trecken om Cafal te ont-fetten, treffen een accoort met de Spaenfehe voor Cafal in t velt. Daer ontftaet groote fterfte in Italien, eenighe vergiftenaers worden gerecht tot Milanen , den duyvel laet hem lichaemelijck aldaer zien.Den HongarifchenPalatijn en Ragotfi fchryven malkander fchamperlijck, De Keyferfche en Spaenfehe worden van der Staeten volck by Bu-nickhar geflaeghen, in Necrlandt ontftaet groote dierte, accordceren van weghen de Gulickle landen , de Hollanders nemen Fernambocq in , den Admirael Pater krijght fchoonen buytin Weftin-dien, een Hollandes fchip van de Weftindifche Compagnie flaet hem door 6 Duynkerkers. Verfcheyde hoogheen voorname perfoonen fterven in't eynde defes jaers ; het onweeder en water doet over al oock groote fchade. Een ftommagdeken wort fpreeckende en voorfeydt wonderlijeke din-ghen.
tnet lift verfecckeren, doen te vergeefs en verfoeck op t Sweetfche legher voor Stetijn. Den Coninck van Sweeden andtwoort denKeyfer, alsoockde Keurvorften op haer fchryven van Reghenfburg. Key ferfche in Colberg doen met ftroopen in achter Pommeren groore fchaede , worden gebloc-queert. Hart treden tuffehen de Sweetfche en Keylèrfche. Een vicrigh fwaert wort tot Stetijn acn den Hemel gefien. De Keyfcrlchc handelen met de Sweeden om de winter quartieren, den Hartogh van Saveliy wort van de Sweetfche ghe-flaeghen, die oock Griffenhaeghen innecmen.
Brenghen Don Capua ghewondr tot Stetijn alwaer hy fterft en begraeven wort, nemen oock Garts in, doen over al de Keyferfche uyt Pommeren en de nieuwen Marek vluchten. Den Keurvorft van Brandenburgh laet een Mandaet te- ‘ ghen de moetwillighe foldaeten uytgaen. Den Graef van Schaunburg opent den Graef Tilly den ftaet der Keyferl. Armaden die naar Fratickfoort aen d’Oder treckt. Die van Maeghdenburgh treden op des Conincks van Sweeden en Adminiftra-toors zijde, doen verfcheyde uytvallen, trecken voor Hal, nemen Mantfvelt in,’t welck de Keyferfche neffens andere plaetfen korts daer aen weer bemachtighen. Den Overften Valckenbergh wort om beter ordre te helpen macken naer Maegden-burgh ghefonden, neemt Allenfleven in, doch verheft het weer. Den Hartog Frans Corel van Saxen Lauwenburg vergaert eenigh volck voor den Coninck van Sweeden, wort daer over gevanghen.
Den Keurvorft van Saxen houdt tot Torgauw een Lantdagh , hy doet ten vierdemael een voor ' fchryven aen den Keyfer voor de Euangelifche burgery to.t Augfburgh, welckers Proceduuren de
Eynde des Jaers 1630.
De andere Sommarlen van dit Boeck ftaen voor het begin van elk ]aer.
-ocr page 17-SöE3i
1
jiN GLI
'4.4
[»
Galli
Belamp;i
t
'‘^^ 41;
i
t^P
: Cl lt;gt;711
Lis B o 1ST A
i
^
gt;1
VENETIAN!
7‘
I li
^ê.
l\i
3f0,
IÙ
MW/^
U
'■fï
I
6'
^nOENEAN
Fiirhu/ahi
'laiMf/m v.
1Æ.
t
CBav/i
I^Jrif
^tjr’
5?1
W j
'’j
o
J^lil'S'y^
Cp®quot;'’ï^'
4
KENI, TI^
ÿ
R o AT
SX
lt;51 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^‘^'
‘^m\ mim quot;W mmfiugng
tWW\WI
3gt;
#i^»7 ^^WÄfe
^^^^Sgiyii Caêjni W
Lnrlh^ ifiane^
'EVROPAEP
DEÓCRIPTI'
zj'di-h‘fgt;inh
5 ^: P TEM TR ION AL IS
C’Joiifr '
^ ^yf it'L^l/aA y^^
%'
■^Jni^n. . 3«
n'
V’
Styir/^
ä-StV:
'S^lt;'^^./
^t^ia^;:/ \^ iifti
4 -i'gt;ïîk^^^«A4À
IW
'IrjfgMfi ‘^^^
^Ke/anl/r/f^n.
S^J-.-Â ^ Llt;Jfhtrjs 'i SJtm '^
Vi
C^X£Igt; 9^/175
r^OCt.^ ^
,V''
1
Llt;^.
Cre^af
Fc
Ç3‘-. IhJrf
WhM«*Z’XWt
ptibeWr l^'iK^TfÄz j|
OV/Z’fii.
^^^mJa/ 7^ -^ 'll
Jind
r^n^
ogt;i/Maf\~^
'^^'^^^ ^quot;4/
i
'iXM*25!l4ÉÏ
yTJ^n
nih'Sr^ ê f/rrA-J
PiJial^g
Pfiu fy^ «
^^''raquot;
f®S
rni3
7^^^‘
C»’
c.b
•ire j!^* Mt/Mct/^ ,
*^^9
■IKtuff/a . uiii' '
•yr»
^TifA^'^^lff^
'ji^M^i^'-r?
^F-fM.
11.-
'fi^‘d^’‘gt;‘'i
‘^'^i^l?^
^AEe/iu/Hj ,. £fJf4
'tJe^e
OcfAJ^'t)
^wJaJ sb^r '^,;irw^^..
r-K/e
P3
1
A%
Æ.
.a
OJiVl’
Si.'l'ii^t f^ '/^ /■ƒ J iiifranh'h
UutJ^l ^^vifur
'ü'^tStiiS,
rfquot; '’‘ A
it
s^l ^n'Tiji^'^. 1 XFe/K-aish n^-O-u
*lt;/A
:a'?’^
.■A«y‘
- iiuk'tt
y^^t/ag ^ffi^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.5
«z,Â/ GSkaiA
if^M^ jv’Tcirsr' '*quot;i
-^ 1^ c^
1
lutin
'AU
XW'tf*' tósh* ïB^±
%
JA
If'ar.'n
•fL'fin
v;Çamp;,Ljf^-_'^ A^7^-quot;^TL r
lt;\^/.'/^«^C^ ^ ‘'^%rt^/' ^'^^^ ^-^^
iamp;^
t ÜJ
P-t/n.’ ^^«•.r
‘ffuri.
,L'-»?Z^.?7/è ^
CjGd^jjfCi'/lfui'.'
Ih|
i^iint^
ÙÂ' Sj'::
^ïtSff^piiS£!i'^^ \}^e//u''*' ^^*'quot;/t^t.
ijAgt;lt;^*-*-^«ii.có.^
Srfjamp;r A Gr A vA.-«Énöi r-iz Al (yJldu^K
S.!ni^,yy. gt;nbsp;,
'W n I ^J
1^ /’fri®*’“’^*’
%
r'‘i-i
^nu,lt;y a«*» 5 UV/ZZV/V J^zÆ W4gt;, 0ïgt;, Ä
' e-ilf/Vt/l
‘»Wr/Z^nB^
G'
GfnlhH^
W
ra^ertf'i^
\~ir
‘lj‘'quot;ia
't^eid
* ^^“I/‘Ÿgt;’NAj 'bhijar ^' .^.^p^..i,*t•
Elheclio lt;U Gibraltar
,.3wVnv«W S
M rt r o elio ƒ f\
1---amp;
^Ç kllulfl „Vj.,
J.Ill'A’'^
IJ.nih’i'ii ƒ A ^Ihllllt’l reUt
Ï®
Çil fa
^•Vff/.l.vffrt
FC'A
i gt;nbsp;J A'
jBIBlll
?-?'j!.il.
i^^ne/.ils^
2 '•-.;• Jlie.nik
» I r***’Xa^
'ik ^I k 'o
^i
a
ifii Jlhntn (.'.T*»^*“'^
i^i
^S
01
Ç\\\\W ^i^w -’V^ ƒ U^iifnifta
lo?^
^ÏY^Al^SK^ W-'’''’ ßORsT^' , UforzP!„gt;z
Géri^ni
.5i
a’ S'gt;
Apmu
AAw '
idziMas
■'aJ^a .
iXi?.
^^yS^^J^ TAa J 11'^31^ v*n
1 “tS^^^Äj^^ä
Tinnicw*’
M^Ai *^^ ƒ BXiTI^
'nfitg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 ^i
De Ooit
Zee
^^4
lt;tlt;Ji-^V-icha'’ ‘iv-GoGi^ Iff'
yrCarelu^
n /?!
gt;lbu M3‘'
‘'quot;?Ügt;
\,’/iuiJf
ContloraX
ASI^ofea Æ
'Fineya flu.
T^ S?TiB—
•'’-mau^eliek
■7gt;^‘’ngt;'n
tif’iis ^MnnisJa^üfii/' j
t
U^f lVbzoGb..4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AtL^
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iquot;0»tana
B
as'ï^«^ ÏK
WaJ^oroit
‘’âpt't
\Al/atui^ ^^itfJiin
J-t
SaL»/ •'‘»lU/^gtóSy/WjA^^
T;-‘quot;ÿ .tJ’-y' ■ Ü£gt;“ïT^®I '•! l/.tiy
Ti
\k.«
Wj
!n!^jiiiiiei,l lt;1*1:,quot;-^yf gt;^
^3'f^,'n/’ur.t
:i^A
ÄzA-VV'^.V. f** VÏ**)»«’*' ® k’-grß’' y ^^r’Z-p.. W^/V/ix* ?)/»«»/««
^i^^^.c^l-^x™^y^“u^»ti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XI , .
läi-yufaiifSf M
^^Z^'^^J
tivfla.^r iTjui (^ ^j,V
ySiniriL^é'i’
'Jhihar
Samara
y mart
a
a
•^'Lff^'^
/•*
n«S»«s
JiyÿjdfT^i\i/bP ^J^^T^SyiJiy, ^
laan^erA
f^Jlrai’tU^
a^’ß rjO^
t
rPl!?-*^’
av-ty'
.c“
’--^P^gt;4 C^ TXT
i^.^'’‘fA/::-iïgt;.
^fXB wie/tM^ unirai»
rew«*'jStTSk
l/ÄAr
T‘k
■lt;eMi.A
^Z«zK «»,.i
■ rr.jrr‘.r^' ’
^
^ir^iT KJdiiïT
È^^ö' ■
^4rA
Ä-A
LttinJ
««quot;^
Clt;^
quot; ft 3
''1lt;'’*S•«»//*/.'«» \ »tM.^ \ nbsp;nbsp;nbsp;‘
^^•fS'j ■sS^fty
'M*“™»-! y;Bl ■ liiN^-AJi'f'^'C
'ylt;3jigr^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•• À
s-Tv^rÄss^x'
ild. Avg*
“i-K^'
W T
\aiik
n-\
#«’■
■tu
'^^'’' '^^inurtii' ^ ßfttu.fft^'rM
: y^a^ - Simbal fr
M.'Ï
#i'.l/ï.gt;, \, ^ -K Lettah
Sr^ïï
„4’'■.'„,,^
'^^£rao I *quot;^p*^^^*1T^^^^'''^Lf';^
^lt;'«^'A:^v^rnï^,'/Allt;.lt;,;gt;.'-'-^;^pf,(.',*
.Uelec.
tgt;C’»9'AJi^':i.N
\4r,' ?«sr’'^M»-»j'‘'rgt;‘
5
TaitTs
a/^aivi/-
15
2*^’tti
quot;fliyivj-At
gt;quot;O®t nat 'ill^ 'i!
^W -
Stetr
KlÈo^-Z^l ^rp.ïül*^
Sff ►4«/x t ^^««tt
jt/j.M*
7*':
i^. ■• *
rli' «f^u’
üÄ
gt;
^ÿ iA?rrt''*3^ i^^.VriuWf P
^'*^'*”‘ife
gt;“2*
^hao ^■•■^iffv.fgt;^g^
U'’*‘?‘*/I
a«.»« tl !lt;t^,^fcri:.Z-/^^^
'f'J’utn - ^
‘'niJdr^^“^*''''^'^'' kiy'ii'i »ae'
^ lt;5!
■'gt;ß
iunt.r ^
fJar/IU
è
JJiJi^t
'^’^^panaiwe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
fbciv
®\gt;= V*
^.Ht«^
■^^^'^y^^ttiva
'Li'ebbandl
^/lyzi tarder Ä
O
i^maJia
'^CafkUe
y ïpwix-7 nbsp;nbsp;vgt;J®^«^
M«^^!^^41fR»7 L^
TO. ƒ jl7r«Vlt; ’■^ÄÄ^* ..^^Rt
r^X gpî^. *1^71. gt;?.»’’
tT.5faJ«‘X5 i^itjamp;f*^
'5»S‘
lÆI
r«^ jT,. 'ritiifS'-\.T“'‘ A. ••.gt;,■..
issgt; v,
ÜM 1
Xi-ÿ
’51'
quot;••t^S/t VltH*-tV'*V//,f/;t
iælâWlt;
quot; \ Fr^li’ii^tr^fc.
•■ l^rjquot;' ®t «iG:
^L^i^arjj/t
^quot;^•'':''jiMuii.
tch -r
S
''miftyii
Vt
i/J.
i^tfaita
^ eitcJen ^ V M'hli’lhlUlli
3#
*'^quot;yd^i»z/r.i(
W ^li^Z Vi r .d/X'‘’‘''’^ 1^
-A
ft
iibr
Uiir^Jj'
.^fc4»hM»lt;A*' ^^ ytAa eiuA
'^'•‘^erfvuu ^i''lgt;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Tl'
Lr,n •'gt;^ffquot;»';'ljO
i-dysssfewihï «r'T •nrimviu’
^n-tipe
^yi^R'- lt;'“7^’ •’samp;’-«lt;»TOsr^3ï^ Wz
rlSR ■’^d^^ÜÇy^^7l
^£'^I'quot;;
Üquot;itii
X:rf.tii^”'‘' 7-^
^^t 'i’ri’/igni
■'~SI3IAIUIn ----i/mf^i
tuit-“
^/» «1
Si-^I'^
■.Hytll^^i^^^^
tW‘’ ^.quot;quot;■’i
*et^aaM
'tó
IWaAi k
Saclnunt^
■aiij3 3 ^
L
1.1'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^llhue/ii.i 5
Sb^XKquot;
A/.i/in ^
V/rf?
^•ifiiÜA
fc^
at’l‘'LZ®
\i\hr/ifïa
‘bt^'^'y^ttara
?»«’”. T«Ï
,^^-IZ-.JJlt;»prf ^pb ’P,^aro
jKJtelit^
ifÆ
Ä’quot;'' lid-r'a'i^*'
■o
:jquot;£
ÏS^^^m,
■quot;■JViib,
^lt;;=^
sV
C
3iWïttrZZ=3SM^^
rA®'
'VA,'
S-ltViT-
1WW«J
ILwiiiiJi- hl ^j^n^!^
‘’/ft/l^ “•.’«WÇ d^A^^
^l/yamhibt
ai
^Mct^ n^J
c’’“ M a r in ^
BoUp quot;
^Jl'ltlllc ^]
3^
AiihiiAibt'^, ^'Udh'cd
HuNG^i RI
-4
o
4'
lt; ]Vni.^-ii^ ^Çsrrii’bh
CiftivMif ’^^JW-lltlE, i
^'U apneriMH jö-^rg
fTérï®ra M|
'frnß!-^!quot;
^^Ttd tft zys^
.®ii (•.’/'
F3l\
ij-tvndal ^x- nbsp;nbsp;'^y.gt;
r 1 c a. ^;*’'*‘
j/ilieh-^eit
?
B OKIS MX
^IP Irà
'W
«ï
i*^
1
®K^ I
70
l^~l '^
Oj.
A)
’^J
gt;-
'à
Lfft/rriy^ MHubm S^imt %^^^^
ter Hértzog-en
Prag
-tlóek/ên nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^Hefiern
Vier Marek Graven
Spier
iiMJBÉ*^’'5^?3r^’*iiM«*js’*5S5^
vier Burg; Graven
^/
JBH
W?
f 'Vier Ti^
ren
r VEVRENBERG
■t-
5a
^ojujjßo^^f^
dkm ^Keto ~tlug^:ff
'i''^ HinyptsEe
Kt
X
tilH^tiB?liMHiwgt;jMt?ayÏMwviïjS
vier
Baw^ren
Ö
f
38
'^*^«tt-r^-^
ff^tùhUift- ^
V
jft^m
5 Jes i^rfci^^B
) ffottei'i’
if^eleii-
d4_e CBB—Wtil iawlnudt,
36
18
iff
i2
45_
èi^fgt;S^
ÜiifOt^m £jëj/b3 ^eS'en Ixne^^ht^
■PA
%
Seitÿen, -ÿxieii^
«rfj
m
L'*2?'^
'■’''■^dvi
^i
5^^'jf^’nC dr
àî^ïA’^ iW^
gt;SS^i Uto *
5
1
.nfei'ïj
*Au-ö!SZ)ö
Ï^^'
JU,.
efttf
ws;
f?S!X‘**‘quot;'jA
Cf^^
VMS i -^dea SOuinr -H
'®W-®‘i6'^ ^ teiui ArtoisJ
Imiais
'tfiebé ‘•tritia
Sdew
■i^C^
1^3
7»7
Zijfi^^ J^rberp^
^^
1^3
iÇ^yzaMMpÆ
[/»
^^^1 ^/eve *^^/rff édifin.^
lei^e
füß mpn.
%
it^ X^i cvi'h.n LprS*
S!fo^i!r..4tb.
H^Ptt®**’
aevae
ISjziS^^^h^l^te^ 'j’''quot;Vi9^ ■^'^ ^“5
‘** ^utatu
, B Ij uhaV^fcuiP raa®««Ihf Ijf Ay
1 P««J
Iw
A*H W
fe4t‘^
CbiJklet- J^ljdp^iellc Caitr^^*
er nbsp;nbsp;nbsp;1 r^fcrtï
trink nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C fatactne
SlNUs
tidrihi
lol’
IvH'f^
S.Gn'mit«i L-D
5^
fv^a
HT l^of*tn.
S^^ATIA
jiWüid.^.^'-rz
ria^
1 T^Vquot;*riBR
vJïifXi«
, V TtP^.ftl ■^ nbsp;/ WIMP ^
'»neivnC.
H)tl«H«tf
1*
S- OD^^u^
i -^^^nu
‘’quot;’ 3toke
Lj^acrl^6«S^^^te^^
'B^3 i^\ I*^ ^Âoïttwt-^ f J^ubui»
tees
0!2'gt; B
^I^hm
aei'O'é
kStayei-[iMfß»
Lanm ffCtm. RieJieri
L\ r.id’?''quot;Xlbc^Æ
quot;“lAxlUr xLz.Ftotritebet'^i
U'S.
^^iaii^a/e-^
^^aieb
Bunj^pfJ^
“^pKW PsA wwf'
^k^aw :
amp;!JWÖ
’^^'‘M
‘«5-
Weße/i/eO^^jU
oK
ÄB^l amp;3
1^
gt;gt;'^
6“^^^Xt.1^11'^ fôquot;iquot;y ^Sf ^■^âJ^ •SÉr^^â I^,rfeif^ dZ/^b^ R^fr.»3
v^eim.
■#
i?^
CafJ^ ■
VCru/Äs
.Fantfke^
K^
-nJiri
^■iwéhtcr
^c
ftililli'^
a
l^^^ïc^lsSMSi ispïi^tïSKsïy' /^^^■rt^PÏ^i^ Tï’wW *P«£'^%^:a ^SS4^teöfefësS#Pj
gt;A^‘'quot;‘ i^ /taeexbuif wtcbdtlg^ii y ^iitaien
t $* /'U'erp/l VlfH^ lA^’*^^^£rstai:A
' tAipuf^ l^/r^ ^^pntpv^^-
^^^^w.^epta'U
‘Verknip, ^ancterfs'. *^^/dig/t
’S
1
^Zy
Tpü^ 'iVauCP
cEtb^ ftsrff
^rH-”
.Hetvamr
'Kt/ïi ■aiü
Ltfit^iac//
Ueiitfaife ~~^^önvd
^iVvj*n^'^
^t» TÖ
suF^sa
^fiaze^d^^ At' Ï««»'«“«^-* 'V J
ï?^*J
GERMAN lÆ
I Nova ac acevrata
'.■I
«
■CVbieunuitiff B.Lc^^oi- talen f*) vident ^eri/am capita: bit mibi ^e^eademian,
»iiyiiiiiiiiii|wi,iii“iiiiniii«»inniiwwiiiiiiiM
bh/hana Germanica communiât
Francbvrt
1 ftki Nii.«i'.ffm'rriii-ri 1111 ...................1 ^US/andb ßiit/na ieii/a ^IbiirMa
1
^\V
Vi er nbsp;nbsp;an turaven
-V/lloW Ä / '
'inlt;f‘P‘^, oNK
K^/'/J
rat^p-o ^^^
^dU
V Jf I SÆ yv
AVP''
ii^’Æ
^n^ W/ ^
^0
5
trtÜ!’^
.IVijti''quot;^
^ü'^,e V^^^-^ï W'''
:^i
Ku«*-’
®i
'SMunt
^S’ha
««W» ^
irit^^p x ^*.“’1^4 iW
Ä*^lt;^^
^ ^^quot;»^»^fet/r
*!4f‘ '««ÆsBn
^tlmnw.
^^^^^1^
L®*»!?'»«-«
5 -^.ï^w^ ijlatr JS^ipc^-pt
5SW®^^ ^ ^
*gt;'^a^p^^î
1^
Wf
^(^^n. _ÿ
b^’^r^^gt;^j^
i^irfnowart-
ftisL»*€^ A-S^S*!
9*^
'ïp'^^Kjÿ“«' \ ÿ
-oiÄuSji-xj
SW
gt;w-
TSifi
G^ilGJ^
^^YniniH
fkoi-ftit^
fewquot;
k
#quot;5Ô
^om
puinjjaS
Sufcmiei^]
^^'A
WA Ce R«4lv1
itP'f'
^(S^^E/i^t • PP.30N.7
vier Graven des Reichs
WiEN
m
^^^
kmifM'
?v'i^C 'tvull^^'i
f»'
■cedb«'''^ ^TzimM
S^lk^J1
t^/oeaut' •• quot;Bvtrfe:
^/^i A ait/foJ ^J-it^J ^f'JC^y^l^ '
-’'’■’“^lt;GN-/,.EI**Jgt;'sé-V,^
WiinxJ.
W^^^ZIZ'Z
Clif“quot;
4^ '^ amp;
Streit’S Ü
' l iFèraitGui'iG / M rf««» Yldti«''^ y r^ P'*Zj
Cffiiuttoda.
(•O'
----3Eÿ3Ë«.£^
Ap/-i3N'''“’'tÏK'iPNt-rX
l^oiSa» e^^ituSHdit»
?2
Schi/iZhf^L
-tvofta ÿ^'alew KSó'thai iBaccfiói
tutamtijk
^ ‘ vPPP*’ZiL,; S^
wM5P?NL'quot;’quot;''iïblt;vA
'j^tabi»
Vier Kitter ties’ Reichs
~~^^^Cantïef^o
O^
^n'ffietu
FcU’cfru'ti ^ant- Jt
^eu3ita\y:fi
^1
t W’ï^s*'’vi“‘y
NnÉS'«!i5)^^S ,'WePS
e^V-rmnitz Ht-JQ/jU*^'A VCj
^'r'W[çj^d
^oha
‘lt;%
.*^^ ..^ ^ 1 Stbtp.
/^.v’-J Av siilK^-' Au
^v,
wM'-ii^^^tóÏÉ.^
SoiG«^ ^aK'i86l
GSR
U6« »vuquot; S»’gt; nbsp;nbsp;v»-’- ^gt;^
’^quot;«51-1. ’^^-“3
^enitO^'^
iara/nm
tP rtquot;*
•^,t zaA -
**^^4^ Jdt^v
übtr^A '^afki
'hv
. C6etn/^Psj^y/wl Stunfetni''^ ilenjenzetaitt -^^Wllilm ^xi^ wfplt^tn^'® Aal BeJod^f^
Kafr^ffi
«te
À«^
ivixe
d^iva!\VttiStItttz
•pb’*
r^
jJeekeK^ \ Lao^'‘'‘'
x^a «BsL^SÉ^i?
tJiF zt^f^^^SlJ ^'•‘wPgt;t5'Z\
Stav
»^letjiw iir ®ys’Mait,Vïi/io^ï,, Xjr^
^^Bowaït fo-^
R/litfeitt^jli^
ï quot;Vl^ttcnbcrg
KW
^ gt;? #W^Ï’^^ quot;amp;amp;amp;-^'^lgt;^
f Jr Jffffitifity
benefit.
.tb^*
rfî*
^Suscniuiÿ ‘V't^
1)1
^^^ei'tzMoi
jw» '^^■
®PM-K
AÄ^»BÄZ*uV
^jt
reoituit )U.^I-'»0^,
KXA’ÄÄt/P'S». 5
yonie:
Samtm
tatou SMo^t
S|J^k'ïjÈf/y2w‘-’w^‘^j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
^»att^t^
^^^4ti^,
wv
«s/Si^^/
[I’
^quot;ito
’^quot;$’‘'3 \ aJ^^?^ ^Zj ife®’52Ató^i«.«2m
«»'Ö*
1 'C^^quot;^^ ^5i5^A27-2
«È^Ï^
^1^ ^
-^S^auuu^
Jviv”
^Wt -^
JßtM^ i-zilW'quot; ^01 jij
'4 Rjlww’t?
l;ïitrs-’‘lt;**'luff^^
-•^^•fre^ -Zy Olmna
^quot;Paxituiiv
3M‘i’
fer-jt
’HiP
there ^hito BemeQ
J/ndhl^Jami M /«jfï««H;‘*ï 'Gerardus CJaj;i/m^F yN tAP/^ bur^hus excu^- - ^fY
Aquot;'iwS®amp;i!'S^
lt;gt;1
.i(^)
,*0
ÓK
Zn?
ß^T^IAÄ ^7^|É?ra
So-iel) 3Ç
fi‘ii’uj^l
ÖcnP'''’j
'^O/ff
jAvGSl’VRG ,
Her^g*'
gt;i
dff3'^
y^^e^â^.S Eb ei': vaii^ej^^
^^tt!i
'^^itii
A'^»?? Ö^JThcvA
^üH/wf
AiVS
AntiA W-*G;
-Hib
^^,3^gt; «as'S^^WsÄC
,‘'lt;'9'R ,Z.«#J»‘
eau
f innate ^ RtJr/ZtrïïU
^APdoU^Jd^
S rol jf«'^
à.
[dvi
Ir X
Tirel^S e'^LoeJs
dW''
\ün^r -prabu^ÿ^
n'ol’tarJj \Jjfe?21L..’
2* ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^
RÆf-’quot;’K i’^ÏGn Ka.’
tu;
'^^Jf^
G'/'X ■1—jm^
X4rf
'Ofinw
ii^ti^ Tarente
pViaNfTZ
3Jf'^J?r j^^^*^. liniiiBumiunTffgn nmumuiM
LtitozicH
mi*Vnilii;ii.iiiimi............
Fla/idem lyrol
TRAES J BVRG
-/Ufl/i/fÿ Faraj^t
’^^Bnin^faoaCTOTBaraB^SoiBiÉÖBilBóBinS
^^^ Sehaii^lwi/ ^rar/t jfurze
leger
inF
; aiwft'^ I J^Sa/ot ^^Soil'y
l^4.ââ'’ilt;rKquot;**^i‘'*’***4aL'*‘®**‘*?^^
[^wiivj^l^^EVyt^- '»y
•Binra
fih'
ïPï’V^W
“ rhurußaitt
^Matj^^^-t
'U'elt JiacS
«^»ffllw
**gt;5b^
-^ùraii^Vifa
i Lv (BKR! j
Inoi’llrmu
ssamp;xssi
ïH
^Sne
'^Só/Maout '^
k^Nx'
Vier^Portier
Regens FVRG
W'i
SfcÄ^iamp;jT' 2gt;t.:^â4Petteti'c
ÿZ?
2iilt;^f-^
T^quot;'^ ^•’SIJ ch^!^
1^^
iXArtypt —.—
V ICLX
^i'p
Eptl^
^ia//«al»”P
^ftrc4 'w c£Mtnlt;5
«ÖS Ira-Ell Î?^
»0
Ujintem.
1 t^acob
Cr
Cj.^'^ylS^'^^Ojtltd,
X^bs/ycryr ^\UfaU^
■Yarintini
^Wt
6^^i3iS^^lÖMeh^
b
1*^ ’rft L
wW
5''V^'
r^'X^v te^yJd^AV.
Vier Bur^^en
^2?
pP4it«^ il.
ib^x’Coiimnitz^ 2^
' Ay*^-W^ jE®^h«s®2!SP*»«festo^
vv-»^C5ï5ï’‘'Zi 51
H-DjELBERG
■atace-d{
-^^CA CéteeSE •‘^7»«iw^’
gardf^j 'gt;lp*SC^Boaï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
. SepM'^*' BaiInlN^ Zabatba ƒ
«
**^TV^1 tBm^MH?TA^^ tjont lUtierSoxm H'^ad 58^^
VëfVicainr devReichy
^//■oi f ' Lif8tb7ioii F)'''uk3i7if 'Ko^^^tslte^^ J3iln^u/r ubli/et^
Kitecht
'^^^P6^^^jk^hai'lhv^ r^-rh-ati y^ ^—□:
Ï^tc/üil
^ nbsp;nbsp;nbsp;1*
*quot;gt;
Craße
•■nebcr£
l^i’iPl’od ^^
Croatia
rBRVNSWYCK
~Hiui3»-h^ TriJ/tny JüyJoJlta^/j^milto^
Vier Bergen
i^.
saï5E^5ïïw«Ka
2È BWmœTto__^^«^
Tkier.
7:
HambvIrg
S
^eftmatt^i/arvkdp. T^^iae^ it^o/dtlfu.
Vier . Ertzempter
O^rid Saxen 'ßm^ieeid ßoj/er/t
Vier
ewler
®
ij
1
J
Vervolshder o
^ïfto^ïftje Cb^onvfk /
ofte
THEATRI EVROPÆ1
Dat is
Anno M I OC
pEn waerachtigc befchryvinghe van alle fonderlïnge en ■®^getlenckwaerdige Gefchiedeniflèndes werelts, byfonder die in E U R O P A. ende Duyts-lanA, ten tijde van Fart/i-na/i^fden tweeden van dien nameRoomfch Keyfer, naer datdenVreede tuflchen hena ende Coninck Chrißiaen de 1111. van dien naem in Denemereken getroffen was, ze-dert den Jare onfes Heeren Chnßi 16x9. totden Jaere 1633. zijn voorgevallen.
XXIX.
Empans ciiûc dar; biiulc tjoip ben tact/ tjoemen Se ftoonifcjje öcligic mogte unr; b^îtyôcn efi Siiboticn* 33c deca« ii):lic in 53u»t(Iai!0 begfre ban iiepfet ÿeramp;iiian; bmei rcftitu.
tePcrenbe gcballen iuarcngliAnccp / debbenfp baer ban befe aenkuijpngde gdebacn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teftrantx
Frederick jBated gracff tot iö^anbenburgd bcuo^j«« 3tertf- biffeliop tot jPaegbenbnrgd tn ^if selten, ftfjop tot palucrftabt inaa gdepo?ben / inben 3!aerc 1551/ enbe aen fdnplaetjs inaagdedo; fenfunb’orber tRarehgraef ^igifmonb mbett gtaew 1552 een 9,cnglnicd ban 13.3acrcn. Be» fen dabbe aengtebangden te refo?meren cn be ben ©?eebe Catdoltiedc Gebgicaf tefedaffen 0111 be inters tot Unbelt fcdeMcerealbaer in teborren/ boeddP is* bact getroffen;ten' obergdcffoibeninbengjaere 1566. Bubtsgnbe goeben rnnbe 27 5Iacrcn / 9 jRaenben / 12 bagden. maa gdedos! Bcinijlenudet mceffe bed ban be Born-dees men/ deeft det glimmcnbe bonerden / bat inb’ af : ten acn Det auterfede geboden alccbe baft tones Kgenquot; ftden bcrbo2gden lagd doc langder doc meet tuft rm / cn gdeen Catdodjeh dwft cn begdeerben/ telajotefue ffdenbe Catdoldhccn^nangdiftde beginnen teS berdofen fp JEared - graef Joachim Frederick, renije, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(irr’nf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iMirrhcn ill Öl'», Fm fni/j äone banden ïtciir-bmft Ham Ceoro’. bidefte
tic Dcc
à gijönu boo? 0 Iangdbui?igc m tractate ben
gt; Bojlogd in Ir .peber-^nre met ben Co; ninth Chri-ftiaé inBenes mertdenboo?
mKnuc ^»imuiyncai ’^^luunjuviijcuemnuui iji w«.««!».*. t»- H-^^Mv^». u‘“h jm^viuha iiv^vuv.^, ontftcchcn. Mot ßonien toierben in een bp folk êonc banden ilcur - bo?ft Hans Georg, todede bere bergadennge beb Rans cube «Catbinaïen/1 befe Rcfoimatie boïtrord cube D. Sigifmundum ober be berfaïepbingde cn boo?tplantingdc bcr ; Saccum ban ^o?tdupfcn in ben Bom tot ben «oomfede ßeiigie berfedepbe ractftagden gedom ! cerften Kuterftden ©?cbicant gdcftcit deeft :bacr ben. Be Becftdicdc in Buiitftanb daegdben/ doc bat dun heben / naet op?ccdtingde ban det Raffaniuffede berb;agd ofrc lidigiono - b/ede/ bccI25if-bomcn / idooßcrö 'étiedrenenande;
re Bccftrlncdc goeberen ontdonben toaren gdp be meefte Bom-dceren dem Dier inne na gcbolgt. toceft. 25cgccrben bacroin bc ßeftitntic bcr fels ©an torgen ©seinen beben fp befe onber-reeds bigde/ ende didben bp benRepfee om filler te öebo?bcrrn /• cn bacr ober een fecedere o?b?e te machen / feer pberied acn.
nae iö fin in ben ^aerc 15 70 gfjetrout / en [leeft ben 8 bagd ban Januarius fSjiipIoft gdetjoubcn. Boeddeeft gcluchinel [jeEMertö-ftiflir tegdenjS ben ßriigioniö-bjeben acn dem bedonbeus en 5911
'9fntia
16i9gt; r.ct don; tracht tot Paffauto gbcfcliicb
5tjn0ctcbc' baSicrcii. acnh)i)fin= glje banbe lioogi;c ^ticljtr cn Kifounicn/ bleiche be Ö301HICÖ
Be hooqóc ê'tiffitcn en ïSif-bomen bner ban fp te 6c(ïitutie begftcerben / inneren befe naer; boïglicnbe. Pet Jlertf- bifboin ban jPaegben; burgdt Octaertb-ftifDt 55?emcn / be ^if-bomen JBinbeh / öalb«ftab / ©cerben / Hubech / «ah ^tburglV .Okpffen / Mïojfcbnrgd/ jSanninagd/ SSjaribenburgh / I^abclbnrgd / Mibuö enbe Ca; min. Cnbe óp bat nn bïtiehen moeite be bil; lijWkpt ban dan berfoerd en ekheen denno Iptd snip tot inat tuben befe iioo’ß. êtieamp;ten ban dun jieben af/ m inbe danben ban be 3320;
©an inegen iS/cmen beben fp befe onber-retd' 23x11101, tingde: Georg partogOtot 2amp;?unftodcamp; i iuae^ ^crtr-%i(Tfdoptüt ?©?emengdebiceil / enbein ben ^aere 15 56. ben 14. Becember gljefiotbei!. ban befen fefböff Henricus-Buntingusmi ^tnati;
gelifed W«»-ffÖ?9to« / batdptot.bbooHd' nm boot mct foinmigde Bom-deercri/ biebeïm terfede Bcligie toe-gdebacn toarenbaubeiàcfo? -inatie ber fdber deichen gdefp?ohcn dabbe/inacc bat dP onbertufleden out njubc 74. ^aren geftoj; ben inaö. Rlacr fepb fclfp; bat dp det maer ban doojen feggden dabbe. ^aebtfen inaO beiiwten gebjeeft l^artogd Henric ban ^aren-lauinm; bnrgd/ bic ben ax.Slpiil/ iiSi.gdcfiojbcnijö/ enbe ten ^Stoeber inaa ban Partogd Fredericks 38 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îtertf:
Vervolghder
16x9. nbsp;nbsp;3(evtf- biiTdJop tot CeiUm ƒ een groot pberace
bim öc Cat bol tlfte ßeligie-tirfi hoe torimen hem boo? lt;C«nngcliffl) hielte / foo ïnas hu ebenlbcl onöÖcÖonb ghefiojben. aDoer hem quam ï^nr« togh Jan Adolf ban ïjolftepn/ 3fmw 1 $8^ / onöt 5ijnöe lo^twn. ®iehcintiaenininetb?ouïbe Augufta. Either ban ten tcgcntuooibigljcn «Co? : nineft in ^^cneinatcftcn ten hoitoclheb begheben beeft: «lïnöe 10 alfoo ben eeriien gbetrouben 25if? febop tot 23?emen gbebjeeft.
jbintien, ©an toegben U^mben gaben fu befe onbcteceb^ tingbe. Herman lt;ö5?abe ban ^rboitoenburgb enlpobïcpn/ inari inben ^aere 1550 tot een quot;Siflebop ban Winben berbofen enbe ban ben ^atté bebefligbt / macr aies hu baevna inben 3;ncrc 15 02 met fijne «Óbecileibcbbcpb en be ftanben enbe raeben fpne^i stiebten in mifber? nanbt raeebte/ refigncerbe bP^cb bienft/ en iiSbacropïJartogb Henrick Julius ban ïStnnf-bjyeb/ biegbetront bja^ inben blatte 1566 tot bet ^if-bom gbebomen.
ïjatocedaü ©an inegheu Halberftat bebenfebefe onbee? riebting« 3ÏW jKareh - gracf Sigifmund ban 55?anbenburg / ?tcrtf-53iffrbop tot iBacgbrn? burg en fSijfebop tot ©albcrftabt inben ^ae? re i jód geftozben bias bebben bie bót ^om-ca? pitte! tot ©alücr-fiab (bic pberig boot be Caiho? hlfhe ßeligie tuaeren / alfoo bet Sticht in groote fdjulbcn (lab/om bet fclbc te belpcmfieb aen ©er? togh Henrick ban 25?nnf- buirh ©olffcn - but? telibciuelfbc neffenjö ©tunf-toych «Rottingen een goet enbe pberig Cntholyh maö/ gebangen/ en fbnen .^!ebc ©ertogb Henrick Juiius/een ©cere bon tine pareil îberbofen met befe ©ooimacrbc/ bat bet «Capittel bel stiebt 12« ‘barren regeren fonbe/enbe ban b’inftom|lcn be fcbulbcn betaelen/ en ben i^icuberbojcn 25i(Tfbop baer ban ^acr-Jÿf{$3ÊÉ 1000 nycrbaclberö laten bolgben»
J©act alsbcfcO 53itTrhop£i lt;©om/ benpbe? rigben «Cathohifheu / ©d?(ï ©ertogb Hendrick ban ©nuif-toych inben jacre 1568 ben 1 iginni; «iS gbcftoibcn ïnaö / foo iö fyn ^oon ©ertogb Jiiiius noeß bat fclbc ^acr ban ßeiigie beranbert. beeft be «Clooftero tot bemgbetroeften/ bcïiu terfeße Gcligie int Ïanbt 5?ainf-luych inolffcn-buttcl ingheboert ( enbe fynen jongden ^one in? be ïnteefebe Keligie boen opboeben / bclnelchc bit 23iföom baerna op fijnen ^oon ©ertogh Chriftiaen heeft laten erben.
BerStn, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^j,„ bjeggen ©erben hebben fp albusi berießt.
3!n ben Z^om-ftießt enbe int hele Hießt / mao b’ crcreitic ber «Catßolyche fïeligie ghcblcbcn / tot bat ©artogß Georg ban 55rnnf- mych gßcHoj? ben enbeßem Everhard ban ©alle inben ‘^acre 1568 gßefuecebeert inajS/ befe heeft terHoubbe CatßohichcGcligie of-ßbcfeßafl/ enbe Xnter? feßeingßcboert.
uiuiicifc, ©on meghen ïnbeeh ßebbenfpbitboojtgßc? btoeßt : ^nben^acre 15 5'9« 3©aeflan Zibeman ©eerften totUubreh cen Catholyh heer (bclncle? he hem feben ^aerm totiSomen gßdßouben ßab? bei tot cen ?5i(Tfßopberlwfcn/ bic ben armen cen groote fiimme geitel gßelcga teert en in fyn (ÏTeHament gßemaccht heeft,- «Cnbe oljS ßp inben 3acre 15 61 ben 17 ^IpftiiO gßcllo?bcn toa^S / tó in fyn plactfe gßeltomenEverhard ban ©alle / bic te booten ?lbt tot (è. jXOiehd in Ïunciibiirgh'gc? ibccfl ïnaO / befe biel af en inicebt llutcrfeh. ,©acr ßem quam ©artogß Hans Adolf ban ©ol? flcpn bie gßetrout iW.
natjeburg nbsp;nbsp;©an meghen Gat^eburg gabenfebitberießt«
2Ünben öftere i554ma;ö Chriftoffel ban^nel?
Icrbnrgß/ ^Jiifcßop tot ßat?eburgß afgßcbal? 1692, len nemenbe een biyf / enbe heeft ßet fließt acn ©artog Chriftoffel ban JKeeßelenburg / bie ooeß gßetrout maß/oberghebtaghen.
©anmeghen JKepffen beneßteben fp alfoo: 3!nben 3aere 1 j$5» äjS Nicolaus bari Carle- « mit; ©iffeßop tot Wepften gßctoeefl/ enbe ßeeft int fclbc ^acr/ op btn ©yer-bag tot ^tngß-bnrg fpne gßefanbten gßeßabty enbe ben ©cligionß b?ebcßclpen Hupten, ^acefpn boobtiöfanban ©aug-mit;ß ©hyehop ghemo’ben. fiCeghenribc? fen ßebben bieban «Carle - mits oo?log gheboert/ enbe ßet fließt ingenomen / macrober ßp bp ben iHcur-botflAuguftus bankaren ßulpegßefocßt ßeeft / bießcininben 3acrcit8i bJcberßerflelt ficeft/ enbe met ben 25ifTeßop be ftab Stolpe boot ißulbergß gßcmiffclt. Silben Sacre 1681 ßeeft ßp ben Steur - bo?|i boo? een Saerlicfe bcrgclbin? eße ßet gßeßele fließt obcrgßclatcn / enbe al^i ßp baernae quam tc troumen / mner fonber erben t’oberlybcn/ ßeeft ben iicur-bo’ft fpne iXccom? penß! namcntlyrh ßet ftot / flabt cn 3tmpt oorlt incbernaeficßgßcnomcn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^orfburg
Dan megßen ,®D2f-hurgO hehhcnfualbuß berießt. Sigilmundus ban Jtinbenaum/ 55i)yrßap tot Wojf-bnrgß maß inben Saere 1U4 gßeflot? ben/ bactopßcbbcnbicinbc TIuterftheficligie aengroepenbe ©onußccrcubnbcr cen polityrhen feßyn / ©artog Auguftus ban ^aren / todeße baerna Stcnr-bo?|l gßetoorben iß / tot eenen 5tb? miniflcatoo? in merdtiyehe faechen / enbe ©02(1 Georg ban Hnholt / bie een 2lcrtß luteracn maß cn felfß op ben ©?ebicß - floel gßetreben / enbe cen ©2cbirant gßemo2bcn iß in «©ceftlyrhe face? ßm bcropcn.«©otß befeßfcgiment ßeeft niet lan? ger gßebuprt/ alß totten Sacre 1547 in ßet melc? ße ßeprer Carel tegßenß be^malßalbifcßc bc bie# tori berßregßen ßeeft cn ten bien tybe iß ©ar? tog Auguftus ban fijne Stbminiflraticn afgßetre? ben/etüje Michiel Sideris 3©pbiffcßop tót ilkntß meber in fpn plaetfe gßcfldt / bcmelcßc regßeeebe totten Saere 6201 int boo2f;. 62 Sacr ßeeft ßp boo? fpne Öhclanbtenbeß fidigionß-btebenß mdete tot ©afaum inben Stiere 52 gßefloten toaß) becraeßtießt cn ßdpen fluptcn / maer nacc fpnen boobt iß ©artog Alexander upt pareil/ ^onc ban ben Steur -bo?fl 2(ugu|luß ccnßcet ban 14 steten beroepen/ enbe alßben fdben ben 8 baeß ban October inben Saere 1565 gße* flo2ben toaß / bolgbeßem fpn©ecr-babcr / cn ißnlfototopbcfcn baghhetbootf;. ©ißbonun bc ßanben ban Steur - ^aren gßcblebcn.
©an toegßen ßet ^if-bom a5autocnburgß ^^X braeßtenfe befe rebenenboo? : Phiiippus©alt5-gracfaenbenßgn/ 25iflcßop tot©2epfingßcn 3lbminiflratoo? tot ©autoenburg / toaß inben Saetc 1541 gßeflo?ben/ enbe baer op ban ßet «Dom «Capittcl gßclycter ßanbt berfto?en getoo?? ben ©ecc Julius, ccn ghdeert €atßolycß ßeer: (^regenß bcfen ßeeft ben StCUC-bO?ll Hans Frederick ban pareil eenen iXlcufnifeßcn «Êbclman Nicolaus ban 2(mf-bo?fT / bie teghclych ßet offi? tie ban ecn Tlutcrfcß ©tebieant bebienbe / inghc-boert. J©aer alß Stepfee Carel inbê Saw 15 47 be ©ifto?ic tegßenß be Muterfeße berßregßen ßab? bc / iß be toettig - berßoienc toebee ingßefet / bc? todehe lecfbc totten Sacre 1 $ ;6, ©æ befeß boot ßeeft Steur - boifl Auguftus ban ^axen mettet Manbtfeßap cri ooeß met ßet totten af-baltod ghcfinbcz©oin-Capittcl foo bcrrcbD02p2acty ehe geb?acßt bat ßp tot eenen Mbmiinftratoot beroc* pen toierb/ enbe toaß baerom ßet feine iioehtc?
. gheu?
-ocr page 23-Hiftorifche Cronijeke.
|
23jaii6tli-burgl). ÏJabdlwrs Ïibusf» Cantut» cnlUüOïbieïj inbe banben ba be ^aren gcblcbcn» ©an toegen liet 5öif-botn ban 25?anöcnfantg0 bebbenfe bcfe naerbolgcnbe rebenen gbegbcbein Ï?artogb loachim, ban %?anbenburgb to in ben tare 1^46. %iite(jop tot %’anbenburgb gbetoo?= ben / cube beeft ongeboubt gbelecft ; en of óp Æa^ tbolbfli gbeßotoen toad : honbe men epgentlbcB niet tocten.J©aer ato bp inben ^aere 1 ^63 fpnen bienß gcrepgiieert beeft / to in fpn plaetfe gbebo -men ben Jßarrbgraef loachim Frederick ban 252anbcnbnratv befen beeft een tonf gbebnb/ cube bacrom bebben fpne erben bet felbe noeb in» ©an toegben ©abcibergb Öiacbtcnfe bit boo?: Iî©arcfigratf Frederick ban îâ’anbenburgb to Catboïneft gbetoeeß / en inben ^aere 15 5 2 ben 3 ©ftober/ enbe alfa nacr bet ^affautoißbe^Sfe^ ro?b / bet toeïehebet fcïbigöe^aerbcn2 2(ugiv ßito obeßoten toad / oberteben» »Daernae beeft Jlciirtooiß loachim ben ttoeeben ban 55?anbcns burgb ban bit stiebt een booft - manfebap gbe-nweeftt/ enbe Georg ban ^ïanebenbnrgb tot een Mbminißralooz ober bit boofUnanfêbap boo? fpn leben gbcßclt. 3©aet inben ^aere 1^56 beeft Itcnr-bo’ßlan Georg met bem ban 5amp;lanlt; benbneg gbebanbelt/ bat bp fpnen ^oon loachim Frederick bcfc Stbniinißratic 3oube obcrlntcn/ todeherd erben btt fcIbc stiebt noeb tegben tooo?bigbinne bebben. ©an toegen bet 25tfboin Uibud bebenfe bit bercebt : loachim ban ©o?nBiti'g ^ißeboptot Ïibud/ toad inben 3acrei 5 5 5 bcn9gnniud gbcßo2ben / en alfoo bacrop jfearctograef loachim Frederick ban®2anbcnburg 2lbminißra; too2 gbctoo?bcn toad / bebben fpne erben bet noebtn: ©an toegben bet 55ifbom «tEamin gabenfe bclt; ß rebenen : Bartholomeus Swaun, to 25i|Tfbop totOmin gbetoeeß enbe beeft een topf gbeno= men: maeraldbpfetfb/ bat inben ^malfalbb feilen Ooilogb bc bicto’ic op henfet Cards 3pbe gbcballtn toad / en bacrom fojgbe / bat bp riiet 5oubc hunnen bipben/ beeft bn bet inben ^acrc 1549 fcifdgbrecrigncett/ enbe to in fpn plaetfe fiSareh-gracf Martinus Wey fen, een Catliolneh 53oni-hecr toeber berho?cn ghctoo2bcn / bctoclcs hc ghcßo2ben id inben ^acre 1336. cn id in fpn plaetfe ghehomen ©artogh Hans ban ©omnic.-ren/ cube op ben hupbigen bacil hebbent bc ï^ars toghen ban ©ommeren noch in. t©cfe biertien ßiehten fepbenfe toaren ben €as j hebpghcb?acht/ cube om t eerber tot hart boo?s tholijchcnallenacrhet©affatoifcljeberb?aghafsi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, hanbigh gemaccht enbe baer benebend ooch fo j tod boo? ald nacr / alleen boo? bc boo2tfettinghe ’ cn boo2 oo?facchc banbc luterfchc Gcligie / bant Goomfehe nich ghehccl bertoeemt. ©et lioogli- j meeßerfchap ban ©mpfen hét hoogh - meeßets i frhap in itiif-lanb / het Merötö-bifLioin Giga/ bc 25ifbomen Gcbel / lt;iEurïanb/ Wßel/ (3tect5/ ^ètocrin / êlcftoig / ïHhblen / JBumcrïan / Ocib beegb / 3©ucmclanb : «©c ßeben met? ƒ Coul en« bc ©erbun / ban toclchc bet roomfebe Glich geen bo?berlhchc buipe meer te bertoachten bab? bc : g^aer boch ben «Toninch ban pifpanicncn bet bupd ban 23D?gunbicn bacrentegen ban bacs rcrcbeiligbe ianbenbe Contributie tod in bre* gen / niet anberd aid of fp bic noch in bacre t©cs botic babben. t©acrom hem ooth ben Coninch ban ©ifpanien boo?ccnßanbt cube libt bed l^* fioomfehen Gper erhent / enbe bet felbe oorhalfc Mfpeetcert. |
niatijtc ©oo?bcrd blagen fp ooh' bat bet acn bc Cuaiv tcïöooins obtiifebe en ^?otcßcrcnbc fpbe bpbcfeboo?f3’ boogde ßiehten niet gbeblcben toad / niaetbat 1619. men noch bïceber ban ßeb ghetaß habbe/enbe ^gt;«lt;010« fommighe acnfienlbche Gpcx-clooßcrd aid dut* ‘'hheu tf= tenburgb / Ïferf - bclb cn anbere oorh tot ßeb ges uaii^iji^ trochen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftlje fuse gt;lt;:nbc boctocl befelbe dooßerd cn deeßs p?oKf«rm= lijche goeberen / toclchc ben Gliche fonber mibbcl bVreupate niet onbertoojpen en gheen Gijcr-ßanbcn toa Pause hiq» ren boo? bet ©aßautoifcbc ?ïccoo?b alrebc 3nn {“ s«ftivw toegh genomen getoeeßen ben ©joteßerenben ci^x’ausc” gelaten/en in ben b?cbe ßanb rnebe begrepen / fo le ôeugù ßonbbun cbcntocl niet top bic noch niet acngc= ßagene dooßerd acn te toißen/maer bolgcnd be Gegild Inclulioncmunius elle exclufionem alteri-us, cn fp?ach ben lt;crt banben Gcligiond toebc clacc de præterito banbc acngbcßaghenc mbe nu al beebreembe goeberen. 4iKacr boe bun bc ©205 teßerenbe hierin gheb?aghen hebben / falmcn nu eramincren : a©at be ïteur-palt?/ 23?unf-tohch/ 5S?anbcnburgh cn anbere Ghcr-ßanben/ enbe ooch bic ban ben ïlbcl / enbe anbere gcringhe ßanbtd perfonen boo? dooßerd en bcncficirn/ ooch binhomßen ban bien aid ©aecrenbe mißen (foo fp het noemen) tot bun lieben gbenomen heb? ben : Cnbe hoc bequaem baer oorh bc Gher-ßes ben nac het ghene/bat ban Ijaec in § nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ghc= o?bonncert id / ghcb2aghen hebben / baer af habs bc men crcmpeld acn ^raef-burghz ^urenburg/ ©Im / ^oiblinghen / jGemmingben / Gegend-burghen anbere : Cnbc toaren baer bp niet gbeblcben / met bc cremtie banbc «Catholijehc Gcligie in hacre ßeben te beletten / cn toarhtcti boo?bcfecrchcn/ baer bc felbe gheleerttoicrb/ te ßcllcn / op bat niernanb eben aid bic tot bcfe Gcligie gbcfinttoaren/ geabmitteert enbetocs ghelatcn toierbeu / baerenteghend het ©2cbichen hinberboopen /entroutod-bebeßinghen befoecs henbanbc ferhen / cn alfoo het fp?ccchcnbcn Catholöchcn t ccncmaeltc nemen/ gheen Cathos lijchen boo? boighcrd/ ooch tot gheen Slmman acn te nemen / bc ©roeeßien cn lt;f nips’ gangliën te letten / maec fp hebben ooch ghefocht anbere «Hatholgche ßeben tot heure ghefmte te brenghen baer in nopt geen exercitie banbeïnterfehe Gc^ ligic gljetoceß to / en baer boo? be bo?gcrp tot een af-bal te po2ren / oheliifh ö’ iGrcmpcld ban Ceulen enbe ‘ferhen boo/hanben toaren. Quiche cn anbere bierghclijche rebenen / heb.-tien öc «©(leclïUjcfetot boo?jïanb Dan hacre faec iwram te hoincn / en ïtepferi* jBajeft. tot Iwc' ren toillctc bctuegljni/ Öf^ben fpacn befelbe boo2gbeb?agbcn / bat ßeb nu be beße obelcgcnt= beptombciacehe naertoenfeben upt te boeren/ fichlicti bctople b’^guangclifebe ©nie berniez tiebt / be erachten bed äflcbcrfatißbcn Cranfed berftoacht be macht bed €oningd in*©encmarc^ hen / bate op b' «Buangdifebe meeß geßeunt babben / gljcb^oochen toad/ Doch boo? boozgaeiv be beefebepbene M^eberlagben én bfcrgbelbche/ bcnfelbcn cen merchlgchen af-b?cuchcn febabe gbebaembact tegbend bobben be ßoomffb-lt;tEtV! tbolbchc ecn beftieb hrepgbd - bep? bp be banbt / entoaren/ foobetbe faechebcrepfcbteombacc bco?ncmen met gbctoelt uptte boeren/ op bet ließe berfien. 3500? bcfc en anbere ooßaelien aldooch bet 3ö«tow ßerchaen-bouben toierbbe faeche fotopb cube cpnbelbch baer been gbeb2acbt/ bat bacre hcpfcrl. sotn mort j®aepß. ©antoegbendbeßcßitnticbccboo?f3. (©eeßclpche goeberen / ecn fcechctc enbe ohctoif fc^ïbretcmacchcn heßetenbeeft; macralccc kc geeïïte 2 bit |
i6i9‘
Vervolgb der
bitintïwvfli olicfïcltlinctô/ (iccft hacrcWajctl. öcc (Catdolnche fteurboifim enbe anbere / fo kud »©Dccftdijchc ala tuccrdHijftie ftanben ract en bcbciuhcn Ijicr op begeert / koat bem (namentlplt bp brfe cdegtKntljcptjinbcfrnbrtjalPenbicnbes Shuafrltjchen ttibt te boen flonb en Poodenown
placroet^/ beinplebtergbclydic Cbieten tebojen nopt ban eenen hepfer (fo beel men npt Öea ryer» neten ficnhonbe} btaerenupt gbegbeben/boj.'tsÈ te b?pben enbe te bcbelen.
1619.
Dier op 3yn bcrftljcpbenc abbpfen cbebolgöt. bet ineeHenbed banbe Goonifdi «CatOolyfhe feïfs en of bet raetfaein ïnas / be ßeftitntie bec lt;006^ ! licbbcnt gbeennna ractfacni gbeuonben/ bat men (idijebe goeberen booc openbace acnflacn ceng 1 bc ßeftitutic met *0tb3dt foube focebe/ algboo?-
|
ficnbe/ batfuïeïtot eenmeerbee berbitteringbe ber gbemoeben cube ftanben / ooeb aïbeebanbe befoiglnehe onruft bea beden l'bec een oo?facbe geben foube. jEacr fommigbe bebben bet bacr bao: gbeboubeu / of tod be PoonglU ßoomfebe ïirpfers bacrmebe Ifwr foigb-bulbigb arbtcege# bonben / en ongaren een febeucingbe onber bc ftanben beg ngetbiea toccgljen bebben toiflen bertoerhen / en bacrom ooeb be fiecbc fdö in beien / tot gbeen Wenn nabed baube fioomfeb-lt;C at bob) ehe tot norb toe niet en babben int tocreb gbdidt/foobabbemen ebentod fobanigbe €011^ feberatien foo boogbe niet te toegben/ boo?namcr bieben I aïforacn fieb beg «Srf-bpanbtg (toner op men boo? befen meed gbeften babbe) tegentooo;^ bigb niet te b?efen babbe / en bet ooeb met tierr. .fißajcfl. autbontepten bec fteebe gbeïtaUenip fe foo gbdegbeii toog / bat bem niemaubt liebte' ïbeben foube laten gljduftcn / noeb eenigbe reebt' matige oorracebe bebben / om fiéb tegeng ftav ;erï. Äajeft» *0vbonnantic ongbebooifnem te betoyfen. |
53pfangalleï^?oteftcrcnbe golften / ftanben enbe fteben bebben ooeb / naerbientpbcrlïaen babben toat aen be üïoomftbe fpbe óiugiugö / nac rijpe obertoegingbe beg beden banbelgboec fonber^ |
|
Hiftonfche Cronijek« 1619. ïïQlfCÏ ÿcrûiiMiiü lact rrn (COiffit of plafc kart lipt« gaai / ban ietghen öe öeilitutic tcc iß«rtc= lijifecgocï teem/oie nat lift Jiaffautoi« frie lier; öMclj sen itodtnffü-ratljcïij.itc .Diitiraiufii hiatfit» fonbcrlingb bebeneben bier ober fcbtiftcljjeb ber; daert ban fobanigben inbout; Bat biergliclneb boomemenmetßeebt niet int toereb bonbe gbe? licit en boltroebcn iberben : Jllacr aW ten facche bic berre unt fagb / bed beter after blebe. ©bdbfb nu bc laetde ganfeb niet gbelwt ge« toeeftsgu/ foojijn inebe bccrflcboc goebefom bamenten barrel raetä fr oorb bp brachten niet gcaebt gbctuoibcn/ moer bebben bie gbenefrekb allcei begbeerbenmet gbeïbdt unt-teboeren ( ber? troubjcnbc op bc gbdegentbepbt ban barre plaeh fen alfo fp berre banben bnaiibt lagen) be boben-banb gbebonben ; ©n of fp tod bc tornnigbUc iiemmen babben / noebtané be meefie ftemmen obertoogen / filler bat fp bacr op een bpfonber plareact berbregben bebben / nopenbe bc ùcHitu; tie bcr ©cc|lliichc górberen / ttodrh ober al int ßoomfrbcrijeb gbepuWicccrten acngbcllagbcn 10 / banben boïgbrnben inbout. 1619. berlanb banbe Buptfepe ^attenu cenlangpcn ben beds ftoacripeb teraceben toas / bacroin tpbt pertoarts glicftoccft pabbe / pettodeten men oocb bo?ts bacrnac negens bc ©atpolpben oo?fp?oncbclprb upt bcttocc-bjacljtinbe religie ' ben ïicur-bold ban pareil/ en Haub-groef gperden toas / en hoben bien bacr unt boepna« 1 ban ©ciTen Barmdabt Itcukr Matthias geraben mcnlpcb ; Bat tegpens ben ßdigie en lanbt- pcfabcii bat pp be bootß. Gravamina upt ïtepferb bicbc niet alleen berrepepbene fpolia enbe anbere antpoptept bólgpens berboongpen ÿîepferser« poog - frpabelprpc at entataint tocreP gpeddt enipd noe ben inpopt bcr Gurr-condituticn af toaeren / macr 001P gpetroept toierbt befdbe on« ber allen gpefoepten icppn en boo? bifpupt oberquot; bcnßcligions-btebe/ fclfs te befenberen ; bacr i unt ban gpcbolgpt iS / nabien bc diepterS ban i bien/ cenigpe gt;ententicn berton/ oorPban j toegpen paer (©ractaten / noep meerber bcrlies j te toefen pabben / batfe ten lactden geenen ßecp« j ter meer Ipbcn/ macr b’anbere partpe tot een nien Dacr ^aieft« (ïdben bunten ttoüfFcI boe bat bet pbcr een bebrnt toas / in toat ffbabclbebe toantroutoigbeen en febcuringen onfe liebeba; nreootb / en batfe oiiber ben feppn cener ©ompo« f tic ban alle netien gpeped ofdacn fouben / peb« ben toillcn btoingpen / enbe oorb tot boo?danbt ban fobanigben intentie eerd allerbanbe intclli« gentie / penindncbe bcrbintcnilTen / en ten laet« den een opentliicbc ©nie opgbereept pebbeu / enbe bacrnac bp opgcrefcnec 55opcmifepe rebellie noepbeerber alliance met in enbe unt - lanblcpc ©cerfepapppen ga be ®nrcbcn fclfs gpemacebt pabben / tot bat epubdueb baer boo2 pet pede ba« bcrlanbt in een fnlrbcn toedanb / bacrinpctficp noep tegprntoooïbigb beboubt 1 gpeb^aept ito ©oetodmcnnubitonpcpl bptpben boojficncn« gaern pabt toillcn reniebieren / gpclpcb ban oob inben ^aere 1 $ $-9 pacres ïllajcdcntS ©om itepfer Ferdinand, als boo2 b eerde reus tegpenjS ben ßdigionf-bjebe een rlacpte ingebiaept toter« bc / befdbe acnt Kammer - gperirpte gpetoefen pabbe / fro pebben bc p3otcdcrcnbc bc bccific ban pem klis begpeert / met aentopdugpe / bot fom« miglieonbcr bc beend, clacptcnfooclacrcnpd« fepepnenbe toaeren / batfe alleen unt bc deepte tooo?bcn bes ßcligionf- bicbes bonben gpeberi« beert toerben. Betopic nu ccii fulcbe generale Bcrifc opbolgpcnbe ßner-bagpenz cubpfon« ber inben ^acre iw gpefoept to gpetoeed / is befdbe boen ter tpbt om pet perpebd bcr lt;urc« ben brpgp en anbere tnifcpcn romcube erpebi« tien uptgpcdclt gpetooibcn. .©iet te min pabben paere 3©aicdcptS‘ boo? baberen ben nerb’udv ten fo tod acnt Mepferb pof / nlS acnt ©annuer-geriept tot fpperS / nacr inpouben bes ßcligionf-bïebciis enbe bc reepten / bc Auditie mebe gpe« bedt / tot bat cpnbclpcb inben Sacre 161300 lt;Co?rcfponbcrcnbc niet allee ober pilcbc reeptma« tiö0c ©jocebneen neffeneï obevgöebingBß ban nieitoc Gravamina tjaer bcfluaer gljctoont lieb; ben/ maer ooclï ftït^ be boojgljcnagtjcne lienlhi. Beeide niet builen toePacn / macr op een nieulue manier tot een minneïijehe bcrgdelgfhingöc gbe= bjongen ; ©nbc als In been niet een fniehe Com* pofbie niet boo? bonben/ftabbenfe cbeninel om een particulière «fompofitiebagh bp bepfer Matthias derfb aengbeOonben / bcbieïcbe Ijun oorb curbed tneb een febanigften bagbuict beeft bunnen bioi^ gberen. Boeb afö bp ber ©atbolijcbcn ftanbeh reebtmatige facibJaeringben bn bem babbe ober? bibgben / alfoo fp ban ben Gcligionf- P;cöc noch benben / noeb bnlbcn af-ipijeben / enbe bacrem ban baerreebe Tranfigendo tegbenei ben 9nbout beb ßeligionf- b?ebc bacr niet bonbe berfteben / enbe baec boo? alle baubclingbcn te bergbeefb em be tot een meerber berbitteringbe fouben uptbal^ len / foo babbe bP een futeben bicgb / ala een bed pcracl mibbd 5ünbc laten batren / gbclpdi ban ten bede be -^totedecenbe fclfr behenben/ bat tot« tet fdbigbe ^ fonber intoilligiugbc bcö ©atbolbc« |
Doe» foiiör. 2ïlö ban nu gatre StepferI« |S)n)e(i. ftaccjS ïiepfctï.©ffifp inbaeßtig geïnaïben luas? niet allen fjoefe bes ßdomfehen ßnitö partije öe* jeegenen / en befeibige Weer totte Kufl brengen moegt/ niaeroorb emime te bootf-en/ batbooi ongijdijefte nptleggingfte bcößeligionf - b?eöen/ be ßper - Hauben niet tonber in ttoccbjadit enbe midroutoen raceben moebten / toaer tcc bp ooeft banbe ïteur-botdlpcbe bergaberingbe tot 310111« bufen aengefoebt toaö bc fake baer benen te riclfr ten / bat / tot op?eebtingbe ban een geer bertrou« tocnb’ingbcl)?acbtc Gravamina nacr inbout ban bciö ßper ironditutien/ oorb banbe ßekgiünp en« be pjofaen - bjebe / fo bed befdbe baccin gpefub« mittrerttoareh / gbetermineerttoierben/ enbe Obene danben tegpen^ befdbe befluaert bteben» gt;00 babbe paere Wajed’ fulrbc betblaringpez ronfotm ben Gcligions enbe Ptofaen-b2cbc / oorb nacr inpoub besi ßpebjS affepcpbcnnictlangbcr toillcn uptdcllcn / mfonberpept / betoplcbep?o« tederenbe niet alleen bebenben/ bat bc Gravamina nictnicuto / macral te booten bichtoil^ ingpe« btarpt gpetoeed toaeren / en bic gbeene bie baec bp gpcintereffccct te 5pn bermcenen moepten/ al« rebe gpenoeeb bacr obergpepoott toaeren ; 310occ oob al iiibcn diacre 1 tr^ ban depfer Maximilian daerlpcb nengpi toefen toas / hattet niet ban no« ben toas / op öc.S cenen ofanberen beds bctoilli« gingpe te fen ofte toacpten / macr bat ïtepfcrl. jKaicd.als pet ober-pooft alle bolbomene marpt en gpetodt babbe / paer ilepferl.' ©ffien t inter« poneren / en toat tot bomticttingpe ban ben gbe« menen tod-bacrt/ en af fepaffingpe alles fepa« bdpben mif-berdanbei enbe wipcpls/ ben ßoom« ffpcn-rpcbDp?bacr3pn moepte/ enbeboojigpen ßpebs inddlingpcn confotm toas ’totbonucren. ©et todebe inben 5aerci flt;9 bcojgciiidtcpto; tederenbe met befen acupaneb en in fulrbc fotm arn ßepfer Ferdinand ober gpefonben pebbeu/ battet met be Gravamina albiio gpcfepapcu toaSZ bat be fdbigbe upt bc rlacre toootben ban beS ßper f onditutten cube bes ßeligionf-b?cbc bon« ben gpebeeibeert toerben. ©n of tod paere 2i } .iDaied. |
o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolgndec
|
1619. nbsp;nbsp;nbsp;.Wajfft. niet Hebet foute ßticWetft 51111 / aio aV Ie foöanicllc Gravamina boo? iiaer ïtcpfcrl» fierai Iiitio te tevminerciV foo beeft tjaere ißaicft« ooeh Uooïnanielbrhcn / ijcinehic incöe bant itteur-bo^ ftelijclïc Collegic öacr toebermaent ïnae / fnlrhc iuillcn termincren / inaee ober boa: De ^nbmift fic be niinfte twiiftclingc boojballcn moet# / ató oorhbic Gravamina inacren/ inelfhc oofb fonber alle fubmiftic inbe claerc letters; beo Gciigionö bzeebeö beftenben/ enaen bJtIcberrefolutietot ' ïneerb’enQingtlc cencsi boojgljacnbc / tecebenei meert gUdeglien bjaë ; ober b’anbere bulbe Iiae= rejiUajcft. bn beerfte oelcgentljept oocb berber tot beruocglicn / refolbcren. Tiefen bolgbcnbc / buerbe eerft teglienO ben ßcligionf-btcebc / en be üooiiglic Gtier metten ineen onnobiel)bifpnnt gbetrorhen/ ofeoebfo^ banigbe ftiebten / lt;£ïooftcr0 enbe ^?elatnrcn / bic onbet bet ©02ften enbe ftanben Cebieb en ginrif - bietie lagljm incbc inben GcligionGmebe begrepen inacren/en bicgbcneiuclchebelanb;ei ©ojftlbcbc en anberei ®crrtto2iaïe lt;!5bcbicbt oft te lOberigbcnt toeguam/ matbt gbebaW babben/ ofnoebbabben/ futebenac firbte nemen en te rcfo’incren of op anbere manieren tot een febene^ hagie ofanbctfiitó / nne bacren bellenen enbe bes bagben te nernicemben. Tat nu filler niet be= jlaenmochte/ enbicrgbclgcbe nentaftingbeber «©eeftlbchc goeberen / bocinclfc ben Soomfebm rbeb niet fonbee mibbel onberinojpen inacrenon: beboobbeb inas / bacr ban fepbt ben ßeligionf-b?ebc ind erpjeffdbeb in § Tat bic ban be augfbiirfd)c TonfetfiC' b anbere beë ©. rijer ftanben bnnb’oiibe lidigic öcei ilbrbe of merelt-ïbebe ’t famdbeb en met baere kapittelen enbe anbere ‘Ocdïlijdieftanöco / ooebongeaebtet boe en toaer been fp bacre rtenbcnöplaetfni nae^ men bp bacre Gcfgie / gbcloof / bereb glietunpr^ ben.ctc. Tat nu bc mooiDcn niet ban fulrbc ftieb-toicnbe Clooftcrö indebbetfïbeb ^Emmebiate onberbjojpen 31111 / en meebe ßbee-ftanbe ma; ren / maer uan bic gene iuelebe inber ^ugfbujgft feben konfeftionf- beriuanten Tcbicb gdegben 3bn / moet berftaen inepben / bat toonen niet alleen bed ßbet Mieten be ©lotofollen / maer ben tert fdfd gbeeft oocb te bennen/ bat ben Tec^ ftdbeben ioclebc bacr ßenbentie becanberben c# ben fo md / aid of fp noeb ter ftebe ban bc fdbige Imaeren / baere inbomften upt ber anbereu Cer« ritorio boïgben maften. .liïöaeralöermccftmad fnlcbd oocb bier na upt ben § ctacrlbcb af te nemen / betoble bacr in bc lt;0ccftlbfbc ^urid-bietie tegbend bic ban b ïïugf-butgiffbe konfeft fie met befe boo? bebonbinge gcfiifpnibecrt iuierb batfulchefufpenftcbcn Tceftlbcbcn llcur-boi^ ften / ü02ftcn en ftanben / Collégien / Cloo= fterdenbe ©2bcnd lieben aen bacre Genten en ginbomften / iurvcltlncbc leben oocb anbere Tc-reebtigbeben nictnaerbelbcb5bn fonbe: Want in befe iboo2bcn ban bic «öccftlijrbc ïuclrlic ßpebd-ftanbe fynald Collégien / klooftecdcn lt;©2bend Ïiipben / eben bet fetbc / inat ban bc ßpebd-ftam beii berbadt gljcibceft toad/ in Specie gbefet civ iucer berbadt iuo2bt. 2llfoo befe toet met bed nner affdjept ban ben ^îaerc i ^44 § gbe« bedbeben ober een comt. êoo toad oocb fulcbd boo2t ttoceben in ben § noeb meet te bin= ben: Want alfoobaccinbic ftiebten en Cloofterd todebe benöooinfcbcii ßbeb fonber mibbel ons bertooiprn mn / ban bic glicnc ' todebe in ber an? beren lt;crrito2io Icggbcn / en alfoo gbeen 01e mibbelbacre ftanben fön / afgljcfonbert enbe bacr |
ober gbebifponeert tooib / battet met be fdbe bp 161g. D’o’Dicbic ecu pDerftaiibt boo: liet paifanmifflie berbiaeb ober fulcbe goeberen gbemacebt babbe/ gbdaten fonbe tomöen en bc felbc ftanben bam ober nict gbemoept noeb aengbeboebten toerben: ^00 boigbt/bat be mibbelbacre ftiebten en Cloo« fterd/todebe cerft nac bet ©aftantoifebc berb^ag en febert ben ßcligionf-b?cbe acngbeftagen ïpn/ iiptgbcnomcn too2bcn / tn bat bic ban bc 2(ugf-bnrgifebc konfeftic gbccnrcebtonibcfdbcterc^ fo2mcrcn / of nne bacr te nemen / ingberunmt fp/ tjet todtlie bood berbe bacr upt blijclit / bat in ben ßcligionf- b2cbc nergbend te binben id / bat bic ban b Kugf-burgifebc Confc|fic cenige ftidp tenen Cloofterd / naebefen/ acnftacn moebten. Terbamen naec bc Tifpofitic ber Tbceft en toe« rdtlijcbc reebten/aoeb upt ben gemeene lantf-b#^ be t oo2bclen toad / bctoijle bet niemani# toefton-be een anberen bet fpiie te nemem bat bed minber bc Tecftlnetie goeberen beranbert moebten too:-ben / todelic alleen ToDt enbe bc berehen / naec upttoyfen baerce fonbatic/ toe Ddioo’bcn en bacr« om id in ben cerften boo2fi. § batfe ben ftanben / offe feboon onber bacre g nuf bic tic la« gljcn / nict toe bdiomben / ewftdyrb beborgen gbetoeeft. Cube ftrybt bier mebe niet bat in ben ßcligionf-b2cbcinben § gbefetid/ batbc 2lugf-burgifcbc Confeftïondftanbê/ bpbacr ge« loof/ Ceremoniën en ftereben O2b?c / todebin bacrianbenen beerfdjapppen opgereebt fpn / of noetj opgereebt toerben moebten/ onbclct falyben fulJen / bacr upt fommigbe beftupten toillcn / bat« fc oocb maebt babben / bc Cloofterd baer in leg« genbe / te refoimccren : toantoftoclbiergdijcbe Cloofterd in bc toerdtlyebe toegbelatcn plicbt bun bcboo2löcb refpeebt toe b?agben/ foo babben« fc ebentod mette Manben en beerfcb''ppuen niet te boen / oocb Polgbe bet nict / bctonle bc ßdigi« onf-btebe alleen tiiflcljen bed ßörbd ftanben op« gbereebt id / bat men bactom biergbdyrbe ©2« bend lupben gbeen ©?oced fonbe toeftaen noeb Pergo.mm : Want bet openbacrid / bat b in an« bere ©o?ftcnbomen en lanben Icggbcnbc ftiebten met bc ©bteftdbebe ßyebd ftanben in ben ße« ligionf- ö?cbe bcglpepcn 511:1 / en bacrom oocb fo tod bp bet baere te banbt baden. 3Dict minber toad oocb ßbebd-bonbigb/ bat fommigbe ©lotcftcrcnbe ftanben tegbend bupt b2uebcli)cbe tooo2ben/ bed ßcligionf-totbetn ben § nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baerin met daere en ronbe toaofben ftact : Indien een Aertf-bilfchop, BilTchop, Pre-laet, of een ander Gheeftlijcke Randes van onlè oude Religie comt af te wijcken,foo fal den felven fyn Aertf-bifdom, Prelaetlchap en Beneficy mitf-gaders alle vruchten en incomften, welche hy daer van ghenoten heeft, terltont fonder teghen feg-ghen en vertreck, doch fonder quetlinghe van fy-■ nereerevaerenlaeten.amp;c. CPcntocI Ollbcrftaeil bebben / bacre fSif-bomen / ©2claetfcbappen en ©2£benbcn te Ijoubcn / maer bat oocb bie gljcnc toelcbc bier mebe niet berfien toacren / naec fulc« bc ^if-bomen cn ©2elaetfcbappcn gbeftaen beb« ben/ onberbienfebifn/ aldofbcfcParagraphus gbeen bed ban be ßcligionf- b2cben toad / bacr« inne fp oocb nopt geconfenteert babben. »acc met befen Paragraphus toclcbc mcn bc ©beeßlije« bc Prerogative tiociiibc toad bet albud, gbdcgcii : Ten ßdigionf-btebe toadmctbetoiUigingbeal« lcr fieur-boißcn en ftanben ban bepbeßdigten gbemacebt cn geftoten en bacr nebend met ©ebe bccracbticbt / bat ben boo2fv ßdlgionf-biebe tot allen tijben baft cn ongbebtoochen gebouben fou« |
Hiftorifche Cronijeke.
|
ilt;in ^ iucrbeii. ï\ic« .naaien. ïKitfgabeïÿf öarce 9- nbsp;nbsp;booîtobeviÊi/itJneren oofh in berhief ngtic tot filler hen i^eligionf-bJcbe fonber eenige erteptie getoet fcngpetoo?bcn. 55acr neffeno toonben bc HïnhO panbriingé en ^?oiporollcn ober b’onberpóbclinge befeo b?ebeo in beo ßphOlt;Cant5clp/bat inbê beginne tuiftpen bcCatolntlirn en bie ban b’Mugsburgftpe €011' feflïe ober bit point beel een groot berfrpiltoao epetoerft ' en b Mugf-burglftpc fulthoniettoiP ben intoiiligpen / moer aio pier tegpeno bc Ca-tpolprhcni£t begpeerben ofte tophenZ en beel lieber ben ncligionf-b’cbc int gprijecl boeren loc» ten/ pebbenfe gpebeben bat men fommigpe dam gpelaten toerben / foo peeft pacte jnoacjed. niet fulenbcrfócptcn/ enanbetc iCojrcctien bacrbp : te min ober bit point nacrdelpchcn b’Mf ten piet boegpenfoube/ en infonberpepbt / Indien beyde { Ober op ben fribigpen jßgeho bagp beftD?eben/ deelen haer niet verghelijeken konden,dat die gene dewelcke daerom vande Itichté motten afttaen in hier eer verblijven zouden, oock dit bedingh EUbie bón ÖE ^tUQf-bUtgff^E «COtlfEffÎE lîCttfl vande toecomende verghelijekinghe het point der boet op glJEb^OtlQÖ^n / öat bEU anbEtEH fïatlötö Religie nier naemaels uiet fchacfelijck lyn foude. Ijct toclchc ban bon ïtepfer Ferdinand bctoillirpt iogpctooiben; en baer op io befe »ßreeptie inben ’ firiigionf-toebe gpebjorpten met bc felben / fom ber pemanbto tegpen fpirechen gpcpubliceert ge? too?bcn. laoctoel men inben bolgpcnbe S’aére 1 çv6 oorh infgpelpch inben Sacre 1 gt;nbsp;gt;7 en 1 y $9/ boet tegpeno peeft toillen pzotedeten / norptano io pet bn ben ßeligionf-toebc gclijth aio eene ah rebe gpedoten enbe betroeptigbe fonbamentric toet gpcbleben/ boet boo: ooth bc lt;Cotpolpche een ]us acquifitum, pet toclch pun niet meet ontnomen toerben han/ berhregpen pebben. lt;ï2n poe tori litepfcr Ferdinand, ïHcpfét Maximiliaen, enDtep^ fet Rudolphus bon bic banbe Miigf- butgifepe «Confedie om tofferinge bcO felben poincto derch acngpefoept jpn gpetoeed/ foo pebben fpnoep* tano boertoe niet Ponnen betoeegpt tooibm. ©pt alle toelthe rebenen Ktepferl. j®ajed» oo?faethe genoetp pabbe be Cicfolutien en betreten ban pae^ reboo2baeberjeinaEr te tomen/ betople men upt bebooif?. Meten en upt be riaere toooibcnbeö ïïriigiónf-toebejS bengronb piet ban torifien honbe. ZDaerentegpeno oorh be ^?oteftetenbe gpeen bad betoijaboo^tornben honben/ bat befe erteptie paet eer en tonftientie beftoaerpjrp toab: Want noptnbe b’eer pabbenfe al ftlfö nlrebe be= toaert / enbe toat be tonftientie aengingp notp beri meer/ betople ban bepbe beien gene paere religie baerop geftnbeert toa^/bat een pbertoelb be religie torgpebacn toa^foube jupdeen lt;Êrf-dirpt ode P?ebenbe meenen te pebben : Öpelptp i ban oorh be toooïben toelthe in bet «JBeedripthen bebing toaeren gpeinfereert namentlpthen Waerover van weder feyden haer niet hebben kunnen verghelijeken, tegpenO foo riaere beloften en ceb^ Ipthe berbinteniiftn ban bepbet ßriigiomö dam ben/ ben peelen inpout bed üeligionf-bjebed niet nabeligp toefen hunben;en pebben fp baerom afö bepbe ^artpen/ paet in befen Pomd niet bergpe« Ipthen honbè/ aen ittepfer Ferdinand b’upt fpiaer^ he gpedelt / en alO pp ' ben felben gpegeben pabbe Pet fribe pointtben Geligionf-btebeingpelpft/ oorh aio een gpemeene ßijrhö tonditutic banbe danben beo üpthO t famen bebeditpt en gpepm blittert gpetoojben : bat men tpnbriijthen toebcr toil op be baen b’tngpen / gpelijeh b’onberbaenen bant Hij th / aio niebe beelatptigp beo ïïeligionf-bjebro en baerom ban tot gen be tóriigte ban pae^ relt;©berigpc)ibt nietberbjeben honben too?ben/ gpclijrhfe ooth tot bien eunbebem aHe^ Often / in torithen gpeo?bbnneert too?b ; 3nbien |
cenonberbacn toegeno beßdigieaen «nanber -z □ ploetfe tooube trethen / om pem baer nar te (ïoen * '^ “* ben felbe foubc b?p dacn fpn goet teberhopen/en naer tamriiith otcoo?b ober (pnneo lijfO epgpem ftpapen anberebiendhact pebcnonfaclettegaen en te homen. 5110 ooth batfc bpfonbet ban toe* gpen bonberbacnen / toelthe onbet bc «©cede* Ipche paere tooonplaetfe en pet erercitie bet augf-burgifepen €onfe(Tic pabben bpduptingpe beo ßpeno boegpo inben Softe lyt? bon ïHepfcc Ferdinand ccn betreet foubcn berPregen pebben/ toner bp b’onberbaentn bp^ner gijrioof ban be «©beeflritirtie jKagiflraet onbcrljinbert fouben nae öffnen Enbebonben/ bat tori intbeginfri ober bit point groote ttoifitoaöboojgDEüalkii/ onbEtbacnen oorh b’3(iigf-buvgfröc €onf£ffie infgöriij£ft;ej inocöt b?p gijelaten tooibcn / rnbe bics toEgbenEen fonberibthe «ülaufEÏ inben ße« iigionf-b?cbe göefirit toojbEnborli be «Catgolgc« lie pebben pet fetoe gpeenfino toillen ingaen/maec inbienmen paere ©nberbaenê baertoilbcintret* hen/foo toi ben fp liebet ben peelen panbei boeren loeten, ©ofp aio be donben ban b Mugf-biirgi« frpe tonfeffie niet te min op be b?ppepbt ber torn frientie derth bjongpen / foo fpn be tatpolprhe pun fo bette te gpemoet gpehomen / bat pet ben tinberbaenen b?p daen 5oube / uptten lonbete ' bertrethen/ baerop be gpemrite danben be tlam friboo2f5. ballen loeten pebben en obetbefaethe poetbergpriehenz gpelijth fnlthopebenObatgO notp in ben öeligionf-b?ebe doet in ben giamcnioinbcfen ^ointtfoo boo^fitptigpgpe* gaen bat baer toel beel tnto gpepaifecrt 10 / eer* men be gpebipbe öibbetjtpap en de ben in fulthe Beligion(-b?ebe peeft hunnen influpten / gpflpth inben « te fien io / pet toelthe niet bon no^ ben toaö gdetoeefl / be tople alle en een pbet on* berbaenboo^bemfrifis beöfieligiono pnbilegie ■ beeïariitigft toaeren»lt;Cn ip alfo ben onberbnenen be religie niet b?p griaté getoeefï/ inaer in plaefc ban bien een topbertreeb betoontgbetooïben: 3©ant inbieninên inbejßriigionf-toebebeßeli« gie ben onberbanen bergont flabbe/ foo 5oubc im? nieré onnobiglj fnn getoeclï i bat be (tanben ban b’Miigf- bnrgfefje «Confeflïe foo beel moeptenes 5ouben gljebaen Ijebbcn/om een bpfonbet decreet te totg()E te bjengöcn : maer betople ban fobanu ggen betreet in ben ßeligionf-bsebe niet met al en liaet / oorh fultKö ben hanitr-gliererpt nopt iÿ ghcinfinueert gpetoteH/ baerom pebben be boo2k gge f$epfer0 fWeftÿ ben ßriigionf- b?ebe niet toil« len in lieben op pet beriboubig aenpouben/ fonber €onfent ban be «Catpolpriie (tanben / bennits! pet bupten betoilliginge banbe fribe gpeen rrarpt Öabbe/ aengpefien pEtEEn berogatic banbe ßrii? gionf-toebe toaö. «ßn fonfl honbe oorh ïtepferL âteacjeii» paerea bedO ban toegpenpetgpealle^ gpeerbe betreet bupten bc paelen be^iHeligionf-b?ebesi niet gaen 1 beri toennigper banbe uptte 5 . enbe befe piet in gpeffp2ebene tooo?ben (hacr neer fetten wouden ) pet0 bellanbighCjS te* gpensi be riaere tooo2ben banben Sïeligion(-b?ebc en pier ober gpepjattifeerbe publpcPe arten gpc-fontlubeert of begoten toetben. 3©t toelfhetotnu toe berpanbelbe bjiepooft artitulen/ paere ï®aje|l. pier niebe berriaert: lt;£11 eerften/ bat be pjoteUerenbe (tanben gOeen reben |
Veivolghder
|
16^9. rebeu Rebben; Iw te beWngben en boo? cen Gravamen te ttemen / bat ben ^ceflelnebeit ilanbts perfonen / beïneleftc ben ßgebe niet fonber niib? bd fubjeet fpn / aïâ fp om bacre aengbeflagbene (liebten en gcebcrcnbpïitcprcrb ffânqefl« of bp bet «Cainer-gbcriebt npt iwob'om be (herbe in reebten te betreeben acn bouben / fnïeb^î toe gbe; (îaen en ooeb baec ober tôt be fententie en ertrug tie toe gbep’Ofebeert iuoibe : maer bat bier en te? eens be Catbolijtbc Haube bacrbilbcb bef^bjaert toonben / en be (aerbe ban ben jlkbiat baer arn? gbetroeben bebbetn om bat ben felbcn bäere ilo? (terben '©brefldbcbe goeberen/ toelcbe fp ten tp? be bes paflhntafeben berb^agbs in befit babben tcgbeitó be ßeligion^bzebe ontnomen iuaren/en bat fp bacr ban aljS nori) gbelgch effe bes boozft. UeligioiifbiebeG niet eens mebe bedaeluieb ma' ren / ban aiïe réélit berfieben blebcn / en bat on? bcmiïTeben be goeberen met banbbabigbe ocen? patic/tegbenjS b intentie banbe fonbateurjö en da? ren tert bes Iieligionf-b2ebc0 / paer noep tot pier toe onthouben iuierbem 23p ben tmeeben artpebri berdaerben paere jBaieft. infgOdgeb / bat bic ban b’ Jlugf-bnrg? felle Confeflie gfjeen ü02(accbc Dabben ban cent? gpe beftuaeringbe mentic te maceben/ bat bic ban ((acre ßdigie /bcïnclcbe ^eeiiUgcbe (tirgten/ enbe acnt ßgeb onmibbd - bacre ^jdact - fepap? pen mpabbeii / of bacr nae Honben / niet tuilben banbe «Catpolijcbe (ïanben boo: %i(ffpoppen en ^B?daetcn gpeponben of gpenoemt mo2bcn / ben reiben ooeb pacre fcffic en Hemmen op be ßpebf-bagpenniettoeftaen/ noep ooeb pacre ßegaliaen lecnen bergunnen / bic boep op be «Catpaïgebe fp? be / nacr inpoubt ber «ÖpecHclgcbcn bebingpS fnlrbecn biergpdijebe Gravamina niet ’tonrerpt boo? gpeb?adjt mierben / bat fnlcbe gpecHdiiebe ‘Bilfdicippen en p’daeten banbe «Catpolgcbe ßc? ligic af gpebiebcn fpnöc / niet te min bp pacre 53if- bomen en pteiactfepappen blebcn / en abc reepten en pjibclcgicn / biefpbpbe lt;£atpobjrbc ßdigie pabben gpepab/ continucerben enoocb bacrom boor ßgebö Hanben bJtlben gpeponben luo^bcn/bat ooc bic gene niet Catpolgch inaeren becitoepniget tot een fuïeben gecHbebe (ïoetgpe? guabficcert/ niet te mpn pact in fnlbc ^Sibbomen en ©rdaturen ingebrongpen / en noep ïupbee ïuilben inbringen / omme bacr boot ben peden €atpolijeben gccHlicbcn ^tanb neffenesbe religie epnbdieben fo bed in pact mais te bernietigen« “ «ßpdgeb ban 00e paere âÙlajcH» in pet berbe ^oint eenigper pioteftcrcnbc (ïanben Gravamina peel ongperpmt bebinbt / mitfgaberb / batmen ben €atpolgcbcn Hauben toepopcren foube in pact öpcbicb paere onberbacnen tot pacre ßc? iigie acn te puuben / oocb tegpene pet bepoo?? ïgebe ernc-gdb nacr pacren belieben te boen ber? treeben/ aldmctic ben feinen berbiebenpetupt# loopcn acn b?cmbe plaetfc om albacr anbere J^je? bicatim of exercitiën te foceben / bacr fti boep bid reept pabben be fdbigpe gpepedaf tefepaffen; baercritegenjs pabben paer be €atpolgcbc biUpeb te befmaeren/ bat pun in fulcbe rcfo?matien bant anbere bed biet en macteboargpcHeltbJierb/ en bat oocb b’onberbacnen boo? befen treebtoteen gantfen af-bal bonben bctucegt bjo?ben/ en bias bit Gravamen op ber «Cotpolgdïen fgbefoobed te Hereber/ obermitei boegen fnlcbe reformatie bic ban b 3tugf-bnrgfcpc meenben/ bat in bit ras be «Catpolgcbcn niet met pun lieben pier in begrepen iuaeren /maer bat pun wd penre önöerbacnen te refowren en be bicbcrfpannigpc af te fepatfen bergont biad / maer bat petbaerrntegensbrn €atpolgtben niet toe en Hond |
211)00 nu pier mebe be boo?nacmHc beftnaerin? Open gpenoegp berdnert 51111 / en bennelgcb gpe? macebt ijS / iudeb bed rebhi gpepabt peeft / pem pier in te befkuaeren ofte niet : foobebden paere jlïajrlï. pacten «Cammer-gpereepte op befe pac? re berblacrfngpc / 00b nacr befen/ fonber booibee bacr ban te bifpnteren/ inbicnbiergpdiirbcrae’/ als in befe rcfolutic begrepen iS/boojballcn moep? te / bacr ban fententien te fp?eecben / cnbcinplc be Spolia en troubden/afet orcupatien bet Hiepten en pjclaturcn ; tegpens ben inpout bes ßeiigionf-b?ebcs/ acn bde plactfcn bebent bjacren/ en bacr? entegpenS oocb bat reept aïS boo’ß. Hart niet be bJoo?btn banben ßdigionf-b?cbe en meer anbere ßpex affepepben bnptê bat onbifputccrlpb baas/ bat nu boodS in biergdpbê gebaUen niet anbere bannooben btaS als mette bacbdpebe executie ben berbuiditcn bedet’alTiHcten: en pabbe paere SiBajcH’ löpnbdpcbbooï gpenomen ben ddigi? onf- bjeben fo bod als ben ï??ofïtcn-b?ebe te bef# fenberen / enbe paere ftepferb lt;£ommi)Tarifen ten cerHen int ßpeP af te bacrbigpcn / fulcbe afgpe# toeebene en acngefïagpene 2ïcrts en 25ifbomen/ ^2daturen / Clooficrs mitfgabers anbere geeft? Ipcbe goeberen/ toelcbe be €atpoltjcbcn ten tpben ban ben ©affautoifepen berb?acp of febert in pa# re ©ofTeffie gehabt pabben/ en toaer ban fp ’t on? reepte berooft toaren/ ban be onreepte beftrerS be fdbige toeer af te bobberen/ en met beugbclpbe perfonen bolgcns be^ponbatic/tebefcttcncnalfa eené pber tottet 5pnc bacr toe pp berechtigt toaö/ fonber onnobige omloop en bddtingete pclpcn* 3©ilbcn ooh pier bp noep cen mads beedaert pebben / bat be boo2fï ßcligionS-bjcbc alleen b’oube (f atpolpcbe religie en acn fgn boo? baber ïtepfer Carel $4 obetgegebc onberanberbe 2(ugf? burgfepe Æonfcfficaengingp/ maer bat alle an? bere Hrpbige leeren enbe pecten todefte onber? tuffepen opgerefen toacren / of noep op riffen morpten baet ban jouben uptgefloten en niet ge? leben toerben. lt;©pcbicbcnbc bien bolgpcnbe allen licur-bo:? Hen en Hanben bes ßoomfepen ßper / gecHdpc# he en tocrdtlpche bp Hraf besßdigions en Mant b?ebes/ bntfppuntegpens befceiinbelpclte©?? b?e niet en fetten / maer be fdbigpe in paere Man? ben en gpebieben fonber bertreeh bcbo?bcrenen helpen int toerch (teilen / en 00th niet minbcr ben liepfcd. lt;Commi(farifcn be bcpulpige panbtbie? ben/macr ben gpenen tociche bicrgpcludie 2£crtS en %if£)Dmcn / ©?datuurcn/ Ciooitcrs en anbe? re lt;öccHeIijchc goeberen en Hiepten in pabben/ batfe fep ter Honb nacr ^nfumatie ban bit ïicii? fed. ©laccact banbe 55if-bomcn en Hiepten ont? (laen fouben en op acnpouben ber ïtïcpfcrl. €om# miffarifen befdbe alle met pact toc bepooîcn in# rupmen en reftimeren : a©ant inbienfe tu gpcb?c? hc blebcn / ofte upt Hdben fulcx te boen / julien fp niet alleen inbe hoben berpadbe ftraffe bes ïanbS enßcligions-b?cbcscn ben^San en ober ban/ maer ooch met bcdicsban alle pare ©libilegien/ reept en gpereeptigpeben ipfo facto fonber cenigcgt; bo?bcre «Coubemnatio en fcntêtic ban toegen bc? fc henndpche ongpepoo?facmpcpt bcrballen jpn/ en fal ooch paere jßajeH« bacr op bc baebclpéhe executie Htachslactcn bolgpcn. ©nebien nu bit ©larcact ober al int ßijeh ge? publiceert en acngpeHagpenis/ peeft ben ftenr-bo?Hban^axfcn bacrentegpens bederebenin? gpeb?acpt/enaenlhepferlt jj^aicH? inberfepep# ben 1629. |
Hiftorifche Cronijeke,
|
16x9. hen fdupben obEtgftegtben met aenmdbingfje / Dat öp i^m öaer toe niet berfiam ftonöe« lt;®nöcc nnöeten (jeeft 0p een toptloopi^fj tefnifi in «©ato lt;©?eföcn ben 28 Apriiis inbtn jare 1629 aen ^are iKajefï. oitEfonben / tutenei ingoutMtelijeh upt liefe naerbolgftenbc fal Wpefen. |
5?emplc baere ftenferh ilSafefl. belieft habbe/ ^gt;^t Öpoppd ^^b [jem gffeinfinueerbe ^laccaet met iicoft faerfulprh bekopjS intomenmochte: foo quam lip baetom nu eerfl met protePatic/ bat fWefet odeenfinö tegtjen^ fixere ftepferi. fBajeft» noefj befltlbeö reputatie/ jurifbictie of tot af toen# bingöc fpner onberbaenigfte bcbotieggcffljicbc/ baec inbp fo langde Bpfeefbe borijte tePerbip# ben. 33e rebenen/ baec boo? BP tot inBjengmge befec |
|
Ijooft faceRelpthe BetoeetingBe/ BetoeegBt getooid bentó / toaren ten eerfien fpn Confeientie €ere ber fielen/ en anbere ftoaere plichten / toacr mebe Bnae n Bare ftepf. fRaicft. en benßpefie berbom bentooji. 2. ïijacre ïtcpferl. .ïHSajefl.feetloflöc# Imibup^BoogBcpbtentoaerbiglKpbt. 3. ^pne cnaÏIecCuangehfeBentoclbaert. 4. tBatBette# epmo fpne plicptcn fpn foube/ inbten ftp be felbe met en toaecfcftoube:baec upt pare ïtepferL Jßaie^ fiept en fpnen peelen punfe meee fepabe en nabcel ol0 proffijt en emig boojbcel te bertoarpten Bob# be $. Wtoplc te befoîgften flou bt/bat niet fon ber confufic en berfeBeuringfte brei ïïoomfrften rijeft^i tôt toienb tonferbatie paerc iîSafefî. booi? baeberiS allé paere raet en bact gperiept pabben/ Bcttoitgualijcftenfoubc bunnen gpetroffen toer# ben. |
Ïber op quant pp nu totte faeefte felfq : €n fep-be ten eerften: bat be op gcrefene religions ttoiftê toaren altpbt op be rpep^ bagen enbe/ in t begin ban€atoluöbe einttfgaberö ba toebe Heffiebben be ïteue en ïBoïflen/ getracteert gpetoojben ; ge# $5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IprU |
|
Vervolgb der lO Iijeft men fül^ toonen en betopfen tonbemet beä epdiö affdjepben tomben 5«wre i o tn naw ben âaw 15'44« (^cn 2.b£ neiiöwnsüKbe toa^ tuff^ Ïtepferi. en ïSïcininfW^l'löajcjï^cnbc Ca-tbolpche Ïïcue ©o?(len en ^tanben / inrgfjelyeft tuffcficn bic ban b gt;igf burgftöe Confeffie ftenr^ bO2tïen en fianben inben fiacre i^ç met toebets 3Dbfe betoillingöc/ en bat opopenbacre rgebjs-bagben gbefloten / en in Forma Pragmatica fanc-tionis int rnchglKpnöIifeert gbetoo?ben. 34 Qr n Inas in fulchen tgb gbefebiebt / aljS geen (ïanbt fifb in bc toapen bebonb. 4* lt;i2n bacrom boo: gbeen btoaneb / toeceien b?epgngbe ingbeboect : lt;2nbaöbcn bepbepar^ tbenfotoeïbe «Catboipebe als bic banb’3lug0-bnegifebe confetTic ben benoten bjebegbeaceeps teert / gbeappjobeert enbe aengbenomen. $. ©c teligicinf-tocbctoa^ geen rgblgeh toerch maet cenVinedum perpetuum cü oltoos buprébc cum claufula derogativa in perpetuum amp;futurum. Jßaec bicrentegbena toajö bet Itcpfcrl. ©lac? eact tcfonfibcrcren* i. lt;©f tori in raö bat befe tooo?bcn bel en rlacr gberebJeben lïonben/ enbe aOeÿi ban bic tgb af tot nu toe genoegb gebifputeert toaö / enbe epn» brigeftop bc manière/ todehe int ßoomfebe rgeb gbcb?upcbrigcft iä / gbebccibeert toacren / bet gbeene berbre banbclingbc ban boen of ban nooben babbel fo birit bP bet noebtanjö baetboo?/ inbien allein foo bel en Wacr inbe lettcres toner ge« toeeß/ bat fgne Ïicnf. 4®^« booïbaberei fulhc fiepb^beben foo niet fouben ober betbooftge« lien/ macr be fribe afgebaen bebben. ^pbabbenoorfîbooît 2. torigefien/ batbc« fribe behlaratic öcö religions-bjcebcö op een interpretatieuptloopcnfoubc/ bieei toeegenbaa? tcïtepf.cnïHohincftl* JlSa. fonbermebc toeeten cntoillc ber famentipben ïttcurbojUcncn^tam ben/ bacr niet tori bébbenberben onbertoinben/ bit boo? bacr booft te boen« 3» ' ©efc fo baeßige ïtepP rcfolutie / bcthlac« ringbe en becifie/ quarn bem/ en anberen ^taiv ben met groote beftoacringc bots;/ obermitjei een fuleftc manier ban ^rocebeeren febertben^ne: re ifv 5-4 tot bier toe nictgeobfcebeert i^i getoeeß. jfeaceten 44 bcelmcectegcnjSbcconßumcn: toant inbien be CatboInhc bacr ober bc jStam ben ber 3iugaburgfcbe '^onßfll/ enbe befc tocer ober be Caibolnchc / noopenbe ben Briigiotto-bicbc beftoaert bonben / enbe rieft beri bc^ figer «Conßituticn boo: Geb allegeerbe/ bat fuleftc ber« febiflen in p?efentie ban Heps. J®a4 mitägabertS bc famcntlnftc ^tanben ter gctooonlpfte plactfcn ohe banbrien/ oltgb raetfaem ijS gbebonben gbetoeeß. lisant boo?’t ç. jgnfe ooftopbc anbei» gemene betgaberingen uptgeßrit getoeeß» 64 q^efe modus procédé ndi, bat men bcö ftijUfi berfcbillen of ftoaericbeben aciitftcpfcr4 oftc (fonineW. bof bpfo;mc baneen lt;0cncracI placcact enbe algbcmeene fanctic foube toillcn oozbrien ; fniertoaö noeb boo; noch naer ben re« ligionf-toccbc ingbebnipeß gbetoeeß. 7* 3©a£i niet bienigeft tot plantingbe ban goc« bc cenigbept/ ofbcrminbcringbcbanbcfcbabe« ]gcftctoantroutoc4 84 tact toaö tegen bet ongcttogßlbetecbt ber nichci ßanöcn. 94 gnbe b?pbooß poincten/ toelcftcïfîcpferL Wajeß. in fpri placcact gftcrcfolbeert beeft / bah« ben bc pjotcßcrciibc ßanbe baer noopt gefubmit« teert/maer toaeren altooji onafgebaen geWeben, |
104 l)et toaÿ ben tpt niet bacr nae ƒ bacrom babbe baer ttcpfcrlphe4 Waieß tot ato noch toe / batinti^ejriigbßoomfebrgeh ben lang getaenf« benb?ebc en algbcmeene rußetn fefterbepbttoe« bcrbcrßelt toaere gbetoeeß ƒ bier mebe tori mo^ gbenopbouben. 114 Repfet Ferdinand b cerßen ban bien nacm/ gbrigeft baer Wajeß.frifes int placcact bermaent beeft / bab bc riaebten / toricfte ober en tegbegsi ben ßeligionf - b?ebe inben ^aere 1 $ $9 booighc« ballen toaren/ acnt Repfccl. «Camer-geriebt gc« toeßn / bet toriefte / inbien alfulr in ben ßeltgi« onf-b?cbe foo riaec toojS / niet foube gbeßbieb fpn gbctoeeß4 124 j®acr bat fp bc Warner - gbempbet beb* ben/ baertoemagbbunbetoogbenbebben/ bat obennibto bc ßriigionf-bjeebemetber gbemene ßanbei bertoillingc in ben gcincenen rgito berga« beringben opgbererbttoaja/ alfooooeftbetgene bat ttogßclacbtifb biet in fpn mochte / boo? gbe* Igchc manier moß nfgbebaen toojben4 »irnöit nopenbe be manière ban p?octbereu4 3©at bemcriten ber facefte toaÿ acngaenbc/ bacrinne toilbc bP bem niet laten binben : J®acr beftenbe upt bees rgchs banbclingbe / bat bc ßan« ben ban bc 2fugjöburgfcbc Confeßie in fpn lautet bo?ßlpffte booßbept en gbebiebt leggbcnöc ßiclg ten / (Clooßcraenonbcre gbeeßripefte goeberen tot ^btißribebe fcbulbigbcr ßcfo?matictcb?en« oben gbercebtigbt toaren / gbripeb bc €atbolbc« he bare Sanbei obericbept gbebmpebt babbeln 24 JDcacuP bc mcbiate-riooßecei en uptlantfcbe ^jobinctalen babbenb aßeßojen bau t Warner-gbereebt inben Fiacre iv $7 centtopffrigbebabt/ en bacrom ooeb op ben ßpehei bag tot îlugfburg inben ^acre 1 $$6 bericht ingbeb^oebt en om ßc« folutie ban bien aengbebouben / macr boer toa^i niet opgbebolgbt4 34 ^icrnac babbel hemel te «Camcr-gbereebt ooeft be berfocbte p?otcßen afitoeßagben. 4» «Kn of be fribe p?oceßen ßboon gbebccibeert toaren gbetoeeß ƒ foùben ebentori / inbienber er« ccptie tegbeuö gbcballen bab / toeber gbecaffeert fpngbetoo?ben4 y» §nbc bier dooßer^ faechen ós befc queßie : q^atbe|^;obincialcn enozbeng peefonenopben ßcligionf-toebe bacr pjocciö teb;engben gbereebt tiebt toaeren/ijS en foßareft gebifputeert getoeeß bat bc Reut - bo?ßcn beg rpeftö nobieb gbeaebt ßebben Repfet Rudolphus teberfoeeften / b' acten bam Carnet gberießt af te boteren/ neßeng beßriben apoßille/ om fulche op ben ßpeftg bagß inben giaere 1607 ben Rcut-bo?ßripcften coliegt tc laten boo2ricn/ opbat/ toatbaerinßonbtoel moeßte gbeconfibereert cn ßaet Repfeth JKafeß« baer op een bebeneften gßeopent toerben. 64 Wlt;Cuangeliftße ßanben ßabben bacr op fon« bcrlingboo?geßrit batbitpoinct toricenuptlegs gingßcen becclaringbe beg ßeligionf- b?ebeg/ toriefteaenRcpfcrl« ,01nicß4 enbe famentlpcftc ßpehg - ßanben tegßripeft poojbe / ban nooben ßabbe4 74 ïlpcn anbete (Cuangclifrßc ßanben ßebben ßun ßier in ten ßoogßen beftoaert gebonben/ bat met tc rugß ßrilinge fpner petfoon/en ßaet lieben/ op ßet geßabieß aenßouben bet Cgtßolpcfte ßan« ben/fulften ftoaten poinctbataltpt tegßengßc« fp;oocftcn toog/ op een fulfte monier cn fo?m ban eengencrari placcact ofebict niet alleen gßcbcci« beert / maer ooeft acnt Cammec-gßerießt berfon« ben gßetoeeß ig / be beeißen ban bien te bolgßen/ bactnac bc fententie en ßet reeßt tc fp^eechen ; ’ttoelch |
Hiftorifche Cronijeke,
Ii
16x9. ’tiMrtfft niet eer fadiooHnrh tnajS ggcinalï / Deo: nïeermenopbertjfKs! bagenßem hier ober met iicnrcrl^iRajcft-cii beö tögcfié-Hanben hab bec» gljckhfn.
8«lt;En hocÏöel be Conftitutiones imperii paratam executionem mebe bjcngeii/fo habbe bat alleen in bit raö plactei / bacc acnt recht/ of hst felbige uph te Inooiben en letters’ te ücr(ïaen bias / niet hon; be ghctïuhffclt luotben / macr fnldvö clacr / hen-' ndiieh en openbaer toas. ©bermité nu bc rijehs flanben bacr ober tegensi maieanber noch ftrpbig toaren / en het ïtcpiCrl. Æammer-ghericht boot hem feifs bacr mebe opghehouben habbe ' en liep, en ïtotiinchb »ajeft. niet ban knaicniS gheïneeft rich befe faeche boot hoer particulier t onbertuiiv benijroacr bcWnle be befitterp ober bc 60 garen af in poflefpe gcbieefl blaren / foo honbe gheen' bunten oibic ban piocrs rechts! bicghcu upt rune potTeffie geftclt luoibcn/cnnicn met bc faeche ban becrecutie beginnen.
9. nbsp;nbsp;nbsp;l^artogh Frederick Wilhelm ‘HbluinifitatOOJ ban lOicuc-faïcn / habbe biel het ghemeen alleged ren banbe Gravamina nict gheaptobeert; cbenbiel habbe hem belieft met ghemeenee hanbtbengro? ten mifbiupch af te fehaffen / in boeghen ber £a; tholijchen (Dberighept hacre fchaemele onberba-nen/ hoebielfe geen érercitiebanb’3ïugf-burg-fche «Confeffie Dabben / en hun Ril en bequaem hidben / ban Dunet en hoff berjaegben / of anberS ten hooghücn laftirh bielen en alfco (jet placract deemigrando, bacfbooi men ban lipt het ber-gonbe bertrerh cen gheindbighen bbiancD glje* inacrht hab; macr cbenbiel is aleS fonber taucht afghdoopenz gheen bcrghdhchinghc bacr booj ghebolgljt / en albu0 bit poinct in fpn booiighcn ffactghcblcben.
10. nbsp;nbsp;nbsp;ïtenrer Matthiashabbe naer het erempd ban Innlen «epier Maximiliaen cn ïtepfer Rudolphus bc ttaebe hiet Dunnen bebinben / bat het met bed Bijebsi mftdlinge ober cen quam/bat bed BijeDd Gravamina boo? bc ïicpfcrl. Befcripta / jBdnba? tcn/lt;t£bicten en (0?bonnantien fouben geberibeert inerben / macr hebben fiilrhs / niet bunten bieten ber (CatljolijcDen / bidcDc cbcubid achter bice? ben/ tot cen Compofitie geinefen.
11, nbsp;nbsp;nbsp;gnt fchrijben/ban fijne ïiitucbojffl. Z^oojl. ben Ç. Wafud inben glare 1614. nen tienfcr fUatthiad gefonben/ biicrb cen fulcD Modus Pro-cedendi nict berff acu / bidcDc teghend bc billige hept enbe bed Bijcr conffitutien taaS / bacr boo? bc taebe niet bcboibcrt cn geen eenighept geplam tet ineeben Donbe/cn bc ffanben bat fp ohghchoo?t upt hare ©offeffie geffoten taaren fich noch meer hier boo? bcfbiacrt bebonben. (Cube honbe iïcp= fed. lEaied.tot berlichtiuge banben nenffaenben Bijcrbagh fulchc Gravamina rcfolbcrcn / bidche in hare ftcpfcrl. Hlajeh. macht ff onben/ en bc ïtepfcrl. hooghept niet concemeerben / cn bc booi-naemffe nsotiben/ bacr toe fu nict confcutcetbch/ aenbiegheene tcgljebcn baër boo? fijne ïicpfcrï. JBajeff. fjne ftcpfccl. liJoogljept bethreghen hab« be / en bc reff aengaenbe / tadrhe anberd in Step? fed. macht blaren / mochtenfetot beffanbefeg« ghen / bleiche fulchc Gravamina aenginghen ; cn nac abbijd banbe fclbe boo? cen intcrpofitie-com-mis, of op ecu anber manier / naer bed Bije* ghe« bnipchbe felbe afhanbclcn (aten. oocDbolgljend het fchnjben ' bat hp aen Uenfet Matthias de dato Drefden inben glare 1613. ghdbnben hab / cn fh« ne,nsff.^bicer tot hem ghcfch?cbcn be dato 15. gianuanud jnben gare 1614. blad gheen anber Modus te binben aid bien öp Bcucbo?ff boojghe^
ffclt en bacr toe gheraben hab opt fch?ijbend bat upt iKulhupfenban benbergaberbeh «Collegia!« bagh acu hare ïHcpfed. n?ff. ghefonben biad/cii bienbe tot antbioo?t : ten cerffcn / bat biergdijehe ban hem cn ïteurbraubenburgh noptbiadghc* bolght / macr bed meer fulchc facchen teghend ghefp?oochen. 2.3d ban h»bbepbcn cenonber« fchepb ghemaccht / tuffehen bc ffanbc lndche fijn acnghedacht cn hare Defenfionales ingcbiarht cn bedjooit ghcbiccff/ cn Ijacc tot henniffe ber fahen gefubmitteert hebben. 3. lt;©e commifffe ban ^articulice facchen / honben b anberen nict fcha« ben/bidche noch totte bccifre ban bien nict taaren ghehomen noch hact Dabben ghcfufamitcert 4. te? gljendbe boons. «CoUegialbagh taad boo? hare acnliomff erp?effeltjch bebonghen en ingljcbiilght ghetaeeff / toat bacc bcrhanbclt foubc tao?bcn /en ooch bat bc meeffe ffemmen gdben fouben. 21 rh« tcbe bacrom boo?t beffe tc3Dn / het Goomfehe Buch inbed bootd noot legghenbc met anberc mibbelcntacbcrtcberquichcn / cn onbertuffehen befe Gravamina, totbat mcuinct cen meerbere bcrccniglje bed Bÿcrpioffht bramen honbe ' cen tonlthbtd aen cen cant ff ellen / bo?bcrd mochten tod bed meenm / bat men bp befen noch ter tübt gecontinueerbehrngd treubeïen cn beroerte mette crecutic ban ben ban te gcboeglDhcr en bcquamee bc rarehe honbe boo?homen. tCiocli bit toad al ben rechten toeeh nict/macc cuchd ertremitepten/ bacr upt b’i^uangdtrche jRebeftanben Dabben te conduberen/bat men hier boor een raUotadc upt« brepbingljc focchen mocht / toacrupt noch gro« ter berbittetinghe / toeber toil / berfcheuringe cn eenupterffebefolatiebed Booinfehen Bger met grooteblpfchap ber uptlanbfrhcn bolghcnmocD« te / todchc hier op acnghclept hebben / en boo? bc fchabclnche ambitie bïcembe «Croonen cn fepterd nicttoepuigh affecteren, lipbcFleerdnirboiff toad nochtand berfehert / bat hare ïtcpferl. »ff» hier onber gheen anbere intentie habbe / aid het publpc toceber op bc benen te helpen cube (0 bit/ het rechte ooghenmerch toad en tan effect opere« ren honbe/ fo toilbc hp hare »ff. be fate tod bc« beden / enbe hem gaern hier in ffiKc honben en geen berber onnobige folge blagen, »aerhcla« cp aid hp be (ahe toat bieper infagh en na bocht / b?cefben hp / bat hem bit blat tod mocht anberd onihercn/ cube boo? be getoeuffe eenighept/ ttoce« b?acht; tube ben ebden b?cbe/ onb?cbe/ euonfe» herhept; ©00? «ConferbatiebedBgchd7 eeneer« barmelöcte btribOeffinghe bed fdben tod bolgcn mochte. 3(1(00 upt alle omffanbigheben banbe faeche en boo?gnenbc tepcheneu oogen fchpnlnc« hen blecth / bat het remebie / toacr mebe men Del« pc toilbc/fchabdghec toad aid be teancheptfeifd/ bacc in tot hier toc «©uptflanb heblcghcrigh ghe« toceff taad. «©en tgbt en feet ffilcten tigeur met/ be modus toad onmcbioonlijch / be mibbrien te fdicrp het eunbe tcbcfoiglnch cn onfecther / bacr« bcneffendból ban anbere ftoarigheben» «Gnbe mocljtehaccïtcpfcrl. »ff. bip ghebenchen Doe quaethetbic gencmethaer»ff. enhaerhoógh gep?cfcn hupd ban lt;0offcnrpch gemrent hebben/ bic tot fulchc ertremitepten/ ract/ bact / occafie 1 enaenffagh gegeben hebben, »acc inbienhaet »ff. fijne aenghcboó?en milbighept / inplactfe ban fchcrphcpttoilbcn ghcbiupchcncn bc «tniho« Igchen ffanben gljclnchfctoclhonnen/ totmobe« ratic ractffaghen ombe faeche foo nautonictte focchen/ betoeghen / en het hede toerch olfoo mita beien/ gelpchhacrllcpdrl. »ff. hetberffonbt/ hacr en haër tpgljcn huud p?ofstabel te toefen/ foo “55 2 foubc«
12
Vervolghder
|
1629* de ïpne Il^ff. bacr nut een ongelpcft grooter nut fefteppen en nemen ftonnen. attójijë ber ïScnferl. itaebeu 05 lier pct ïiîeurlrojs pciijthc ^ariftlje frlijybni. (jinbe tot bc(ïitPtinge / bckunlc bit fo een groot fkuaerkucreft / bicrgelpcftcn bp bouge Uepfero nict boo2gfbancn iö gftckoceff/ kuiïbenftptkbce fcö?pbcnj0dedato26 ^«cthi^acn ftareUtepf?. jUff* af gftefonbe / repctccten : 25ab noeftmado boo? gftekbrit / cube om be ftciqerniftc protectie / kuclftcftaerïtiepfcrL Äd^ ftemenanebe^uam gclifche ftanbeh (rlinlbicli kuao / ftem ooeft ’torn dftnlbigftcnbatftpftem tottet placcaet ofsCbirt/ bat ïtcpferl. ill aie ff. ftabbocn publiceren/onbec« banieft niet ftonbe berdaen / en batmen ftem fpne biffenfîc ban knegfttn fpne gftcftooïfacmftcpt reff peeftten blenden kneïefte lip altftbt bekuefcri ftab • be niet qnaltirft knilbc afnemen : €11 ooeft om ftet ftcelc kucreft/ knegen ftet crcinpcl ban liarcn ftoocli gep?cfcn booibaöcro / op een algemcencn bergm beringöbagft upt te (lellen/ en bat albaec bepbe fo Catftolftfte aïO CuangeUfefte mogen na beftoo’en geftoo?t en int bp fijn en met ftulpe ban anbre ftier in nict geintccc(Tccrbe (lanben beffoté kootbc/ kuat tot bepbe beien pioffpt nut en knclbaert tot boo?t; plantingfte berkbaréceenigftepbten bertroukuen gebpen moeftte / baer boo? bant ’eencmacl be rm (Ickuelcfte ftaer ïtcpferl. j^ajeff« en met ftaer be b2ebc liebcnbe (lanben ftebben altoos gftefoeftt/ int öftch kuecr op toanen en gfteplant moeftte kuo?bcn. lt;©bcc ben inftout bant gftene ïtenr-^aren aen aen ïtcpferl. dialed, liabtgliefrlucbcn / ftebben bc ïtcpferl. Gaben ftier op ftet botgenb abups bc« bckbo?pen / en ftaere ïtcpferl. tDaicd.obergliegc ben. WO ïteurbo?llen ban ^arcn fcö?ftbeno ftieff bc naerbolgftcnbe punten en impugnéerbe ftp.
3(cugacnbe ben Modum procedendi ben fclbCU inpugncerben ftp met b?ic 3(rgumcnten.
ZOit aUcO kuao bp bc «Confultatie ban bc Gravamina boo?gcballcn I en kuao beerde gnedd gftc; kuced / of bc ïtcpferl. jBafed. propria authotitate fonber een algftemene tfamen bergaberingfte en confent ber famentlijeften Gpeftä danben be De-ciii Gravaminum bp be ftanbt nemen moeftte / en kuierbe met belc argumenten bat fulcfto kuel propria authoritate gftefeftieben mogftt/acrigftekuefen/ iuelrhc ooeft bant ftooeft gftepzefen (CoHegic 0llC’ appïobeert fpn gUckuccd en infonberftept bit / bat men ftiet niet berfeeebe in terminus leg«j ferenda. |
quapoteftasCxfaris «uefi?r/«diccreturÏDót Ödeï t^iQ. Stepfcrl/jKï^cfl* ftonbc alleen nientoe kuct maften buptenintoiniginse ber (amentlijeftc làpcftd (lam ben/fed in terminis juftitia adminiftranda,quæ po-teftas A,(ji(o^iilt;n«diceretur flclegumjam fchripta-rum exequendarum amp;nbsp;applicandarum ad gravamina in impcrio orta, batmen [lier niet befirli iW eennieuine iScIigicniSbiebc teerequeerbenenbe Gravamina bie baer tegftcne« adeftelt toaren bacr Upt te beeiberen : jKacr in terminus juftitiæ amp;nbsp;fe-cundum leges jam tun fcriptas amp;nbsp;fandtas admini-ftrandie, ftabUtcpfeth jKafdl» b’opene en b?pe ftanb / en roneurreerben be Giirftq (lanben baer^ inne in generien manière met ôaet ftepferl. jilSai« infonberftept in faerfte ban ßeligie beïueïeft Immediate boo? ftaer ïtcpferl. Jïlfi:* be{)oo?bcn/ gftcf ïtieft onber ahbete beo Giiefta affe^ept inben ga-re 1566 ftaer ïdepferh jK|l, befe matigt geeft bat^ fc Ïnegens ftaer iiepfcrb ftoogft officie bc berbiiic-te bp ben llcligiond b?cben befeftuttm en befedec--'men (ai / ftet ibriefte ooeft tenberben / foo knel «Cas tftolijcfte aio p?ote(lercnbe / met upttoplcn ban beOGtirliO acten/ beftenben. l)ctïuas tegftem luooïbig nocft om een Gdigione b?cbe op te reell’ ten^norft om bc interpretatie ban bie te boentoant foo iucl Æatftolpcfte aio p?otc(icrcnbe ffonben felfo toe / bat be iboo?bcu banben Geligiono b2egt;= be fo fiact inaren l bat not be fclbe be Gravamina ftonben gftebcci beert kvoiben. i©acrommc belet; te ftet eerffe üteurfarifefte argument niet/ en ftet 2 de non fadta fubmiflionem belette OOfft nict /kuant bat foo koel banbe €atftolticftealo^?otc(lcrcnbc befubmiffïckna/Sgftefcftieb / bat inao boo? befen gftenoegft bekoefen cnbleecft uotberijcft/Oactni. bic/O kuegtjen kuao ooeft in Edido goeb bleeeftgc; bacn ftab en ftaer ïteur-bo?(l.Z©oo?l.ban 55eprcn de Dato 2.Ma]us inben ^arc 1629 aen ïteutfaren gftcfcft?ebcn en ban kueglicr.O bc fubmiffie / knclc* fte fo kuel ban be «Catftolijcfte aio p?otc(lcrenbc gftefrftieb koaO / beftieft betufto gftebaen/ en filler upt bc öfter acten gue merito notorium inducunt gftebemonffeert en Gcli bacr op beroepen. 3« 3bf0ftrfÖfttObcbcbenftecrc 3lbmini(lratoo? ïteurfaren in fpn fcftiftbcnO ^^ Dato 15. Septem. 1801. bat ftaer ïtcpferl. ,ïö(l.inbefaccftcn nopciv be b’ingftetroeftene lt;©ftcc(lelftcfte geeberen / ftaere ï^ooeftept / 5tmt / enbe ïtcpferl. 3ïutfto2itcpt niet foo berre (ireeftte/ knant ftet fclbe aen alic bc (lam 1 ben / en ïtcpferl. JB(1. tefamen bcftoo?bc / en bat fepbe Doch be letter beö ßclißion.s b?eben in Ap-petulice Ärchiui JpoL 185« Ludovicus Camerarius in fua relatione cleóloraliSaxonica, iuant de Da-toTuida ben 14 Julius 1680. fcö?ftbcn be ïtcut-(arifefte Gaeto-fteeren ter antiuoo?bt / bat ftet int affeftepb banben ^arc çy claer kuao bat nac bien tgt gfteen «©ftcedelijcfte goeberen foubeningfte* troeftenkuerben. ©oo?tbicrbe/ nopenbe becompofitic/ kuao befclbeben^atftolpcfteu danben koel booïgeffa; gen / macrbekuplefp fagcn bat fulcftcn £oiupo; (itie ftecl gcbacrlpcft kuao/en in re tam tiara, bacr? fc jus fcriptum bóo?ficft ftabbcu/ tc tranfigctcn en batfe nocft berber banben GcligionO btebe fouben berdceftê kuo?ben/ftcbbc fp nict tonreeftt ftaer bc; beneften baer ober geftabt : Secundo dlmpugna-tiones meritorum caufæ in punólo be mcbiatcèlO; dero aengaenbe/ (kuantinbeanbere ftabbeallc; gaer ftaere ïtcnrbo2del.^oo?l.in fpecie amp;nbsp;quoad mérita niet gftcoppófcert) kuao boo? befen geera; mineetten ^erefuteert gftekueed/ en kuao ter ber* oo?faecfte ban tganfefte ftoogó loffelpcftc (CoUcgie cnbebelgöebacn* zoic |
Hiftorifche Cron ij eke.
|
16x9. ©ie i. boojCv ïniiamp;tboïfïci. ©bcrigijnitbc^ treffcilbcbaccupt mêluonbc poteftatëm forman-di religionem ntgucccn/cn bcbc geen belet/ fuïeft.ö inapte berfîaen ban be gOenienc ónberbanen/ inacr niet banbe ^tifôten / i’loofterb en anbere «Ö^eeflelijche quæ non à magiftraca feculari, fed ab eccleßa amp;nbsp;magiftratu ecclelialtico depenteer-den. gbie2. Ratio ^amentltjeft batbantoeg^enjS be jl9ebiate€Ioo1lcc;ei en uptlanbifefje p?obincia= len b’Affeffores Cameræ cell tibÿffel dabben gi)e= mobeert/ bier ban ibaö inben ^aere 1 vert tot Stiigfbnrgb berieOt ing0eb?ac()t / baeropboeO niet 10 gebolgijt / bebe och geen belet/ tuant (lier op gaf Leonh. Schuch in Append. Arch, f-75. (tuelelî boel) ber Otfjolÿehe Religie niettoegöe= baen tuaö getbced ) befe anttuooibe / bat bet tuel foo 5pnbonbe/ batgbelndï inen boojgaf/ inben garcvz eennptrp?aech ïuad begpeert gbetuecß enbatooeft fnicbiörecötmatigötuaeï/ batebeiv loei op ben felben Rpfl«{bagé baerinnietgOe? baen toa^i/niaer ntben felben Saw op benêpier-febebeputatbagb in § voorts, toienjeiin* boubtluaö : gnbien bier na neb be Camerales ober een ttubffclacbticb ber(ianbt articuli decifi-vi in ordinatione, vel etiam cæteris conftitutioni-bus imperi in pleno confilio tuierben bergbelchen/ naer negd ber gemeene reebten jouben fp bet aai baere Bepfa;b mii. en bc ftanben boor mibbel bcö i)teurbo2(ïen ban mainte boen af fenben/ben felbigben ^onben fp te booten berfoeeben/ en baer ober btrelaringe bettoaditen. gbefen § babbe men ben Æameralibuô in ben bifitation affebeubt terfïonbt ooh ball bn? gbeboegt/ ober befen befebeebt bed beputat en ui; Station affebepbtjS babben bon bc ramcralcd W men bergabert / en met een ccn|ïemmigbc menin; gbe ban ïuegetiö be lt;CIoolïcr0 bergdchen; bet i^ oohbihtuilö albus- getnefen/ ooh inrcviiione caufa Iuo2m0 contra' 111021110 gbeappiobcert gbetuo?; ben / bat inben Cf are 1 ^66 bc raiueraleo met 5011= ben 5pn ingcluefen/ refuratretur in a[lt;pendice Archiv! tol. 176. amp;. vid. Arch. Cap 3. fol 280. jKacr bat boott ? naer be banbt bet «Hamer gbe; reebtbc bcnddite p?ofcffen lonbc afgljcflagben en gbccalfcert bebben in Append .Archiv! fol. 178 fulcKö tuo2bt niet alleen ban fclfo gbereputeert/ nottet gbepaffeerbe / maet baer maren oorft ban lücgbenö bit / bat bc earner boo? bc piobincialen en 102Î1C11O lieben acngacnbeben ficligicno'b2C; bc ©zoceff gbcfp2oobcn bed berfebepbene præju-dicia 1)002 bc banbt / mdehe int bolgbcnbe boto bp refolntie / ban befco Gravaminis berbadt i0 gbemeelï enaput authorem turban inper! status pag.3 5' amp;nbsp;in d.Arcivi Append, fol. 116. bceeber tC binben. 5bat boo2t4iii ben 4 «doofier^ faechenber ©jobineialen en ©ibeiid lieben ^?oce)Top ben ßdigioim b?ebe ici bergunt gbemeeft blpeh upt bic Votis Cameralibus mdbc baer ban boojbimbé bin en 1 conacrb ^ebueb fdj^pft in fpn goet acb' ten aen ben tot bien -tpben mnbe palt5-«©?aef/ bat in ben bier «f looflcrO faerbenin reviforioiu-dicio niet mierbe berhregben gbdudi upt bepben Ïïgdtö acten en botie ban bien te ben Iiia0.
|
5Bat oodi booit 4. mierb boo?gfjcgcben / bat? mengier berferchbe maöinjurciiiiguido, en at foo in contradiccoris begrepen / foo toonbc boel) ben iidigionö biebc met Ware lettero / bat ooh bc mebiate rloobcrO pier in maren begrepen fo hlacc bat öet niet hlaerber fpnhonbe ghcliKh intexto in edicto allegato luaObcrhadt gljemeeft. 5 • 3bat bc ghebeputeerbe totte rebiOe behenben batfein judicio reviforio bcfacflïc fouben Ucrlic? fen /en bacrom tof^picro be rebificgabbcn laten iopê/maöfimiliter ex actis Imperialibus notorium 6, ^eljUCf) fcljicef in Appendice Archivi.f0l.208 ad cancellarmm Heydelberg, bat mct ben 4. «dO;’ fiera rebifion faechebe llcur-paltiifrlieractflic^ ren bp dh een/in groten liact gehomc maren baer boefj te befolgen ma^ battet anbero niet foube honnen gheuonben merben / mant ghclijeh bede troum-öartigljc foo mei «Huangclifrhc fdföafö papifien fegghen mp hebben ono boo? redît inge; bcclbt / baer niet aén en ici : «Dacroni maren be vota Cameralia fententiæ pararorîæ niet in bOOJ bed banbe p?otc|ïcrenbc/maet tcgciio bc fciuigc. «©e Pokica Argumenta mardi bcfc 1 i. nbsp;nbsp;nbsp;©atmen hin: boo? niet totten b?cbc foube ges rneeheu.
?. ©at hier lint groote berhitreringhe / meber* mil / cneenepublbchc ©efolaticbeöiTioomfcben Gttrha metgrooter blpfcbap ber tintlanbifebcn bic bier op op bet ooge floegen baer DcUêyn baer: op babben/ en upt Hinbitic ofccrgicridicpt b?cm^ be^ceptet^ en crouen affecteccbcn/bolgcn foube* 4. ©at bet Remedium fcöabelijcher en pergrhe« leufcc mab alji be hranchbepbt. y. A pofteriori amp;nbsp;effectu foube bacre ,îHâ.inbac0-ticb merben/ mie bet mct baer en baer Ounb trou# Igchgbemeent babbe*
©efe Argumente maren inber maerbepbt feer groot en op2cebt / bpfonber abel men baer neffenjS fonfiberrerbe / boe bed hacr ïienfcrl. .fllajelï. en baer huns! aen deur-faren maO gbelegben/ ebens mei mofi bacrom bc jußieie bic wcpferl iW« QC' ftuo?en/ en bacrom baer ©obt bc «Croon en ^cp= ter inbc banbe ghegheben babbe/nict aen een cant ghclïdtcnb'onghercrhticbent liaercn coucci gbc* laten mo2ben/ ghehirh fulchjei/ Ïieur-mcnti in fpn ffhfobenOonlanghObc dato 4. Majus aen ïteuc-farch gbebacn meerber acnmpft : en bab fienfcrï* .ïlSaicfl.nictin fpn batte gbebabt/ Ö’lt;$«migeft* febeuptteroopen. ©at 4. membrum raechenbe / nabemad bare ïltcut-bo?|ïl. ©0D?l. boo? ghemdt babt / en batfc bet placeaet pa?ccen honben/ fid) ,mi!bc oud (rhulbighen mag ben llooghloffdijhen «Collegia henneltjch / bat noth beel mepniger baer denfcrl* jUaicfï. meeningbe baer been gcbirigccrt luad gbemeelï / bacre ittcut-bo?fil*©oo?l. ongbeboo?t meteenigbeerecutic banmegbeng b’inbebbenbe Hicbten lallidl te ballen / maet mierbe bp bet ge; ne / maet ober fteb baer Ïiepfcrl. 3®ajdi. in bit rag op ben tot jBul bupfen inben ‘3are 1620 gc; boubene Honbent bagb babt berclacrt / mei bip«* ben/gelgh ban ooh in alle manière mcell getrar ht bat m,m luenït cut-far en in bit placeaet of êtes futic ban bien int miulle niet inmichelbe of begre 35 3 pen |
/
-ocr page 34-14
Vcrvolgh der
|
1619. pen maa bat men ftem ftier ban fepaveerbe/ en ; fnïeMfooiücIban inegOenss bcclPonbigOe pol^. tnebe refpeeté en trontoe bienten nen lien. nïtooö betoefen en om baer heur - üo?ßl. 5?oo31. in beßanbigOe bebotie tegOensi hepferl. .{Kajeß. en Oct ftoofbloßpehe bup^î ‘Oßmeprfs te bouben/ Doeb op bat bP boo? befe affonberingban creentic bet meer gemelbehcp.iCbirbt in anbere gelegene heben faeiïiere en te liebtet tot effect guarn. ^cïnnlc nnnpt befen allen Mö af te nemen/ battet mét bc hcuc-fitifcbe Argumenta foo niet gbclcgben ina^ / bat bet hepfcrl. placcact bact boo? beentetiebt ïuierb / bat both bare hepfcrl. üBajeß« ban ïbegbenö bact cet en aait / pliebt €onrcientie en reputatie bit placcact nictonber iuegben laeten / of boo? bilatic tot een algtjtmere ’tinnen bergabetiiigbc fufpenberen benbe / oocb niet caetfaem mad bat bare hcpfcrl. Jllß.ßrb in befen Wenn moebig toonbe / óf befe heurfati-febe fcbiiffen alfoo bc feluige biipten tiupffel aent liebt comen fouben niet bcanbtbjooibe. ^•oïbaö ber ractf beeren f boeb onber ro?ccctic en p?oteßatic )onbcpaclbc mceniiige / bact hen. jlöajcff. babbe niet ban nooben met heurfaren bier ober te bifputeten / inaer bem beter ’tonber# reebten / met berWaringbe / bat foo bcel be ßietp ten bjclclte bare heut-bo2ßl. lt;©oo’l. banoube enruois tpbcn in babbe bdangbe / befe bnbe tot iRulbun; gutHnnno« fen inben gare 1620 Ännceratic rn‘Mfferuratie orhtreff''’ ftoentelaten/cnbaotjsbe felbigbe hcpfcrl. p?c; uangeufdie ^^h»»- Ibcretitcgcnö mad llcnfci'l. !Va)cß. ban ciipwtc)te= befemcningbcbetoijlebacr hent-bozßl. ©0021. Kitöc bre^ £11 gju.£ 13002 naberd op ben heligiond b?ebe ßpf mßareft altoo.d gbeö?ongben babben ooth toat bacrentegbend ibad gbefebiebt nopt boo? goct gebent/bat bn int oberige b etecutie bed hepferb placcactd toegend fpne betoonbe berteritept en buptfebe opjerbtiebept noch fal betpen faeüiteten cn bebojberen / cn óm bat bet gbemcenc befl tot etn gewenßbjerbe en bjclßät tocce geb?ocbt inbe toecomenbe bergaberiuge ber hcut-bo?ßen iurlch bact hcpfcrl. Itgafcß« fclfd in epgbe= nerperfoonfal bnluooncn baet pcrfoonlghficn lactcn ,• cn tot naerbet bcrblaringbe / cn troulm Ipche conferentie ban bien bare hepicrlncbc jßajeff ren acnßenlnben ambaffebeur tot bare hrur-boîffb T'0021.fal affenben. iBaer onbcrtuffcljcn Hjccft bem bit albudboo? bdc?lmbafîabcurd acucomßc/genabitblbb bulle belaßen. jiîabcmael nubenhepfee gbclpcb tôt bier toc berbadt id/ boo? bet gbccßlijchcn gbeßabigb acn bouben baet been bebieegbt id bat bp bp bem be* floten beeft be «ObteßiOrt« goeberen meet tbetJ (Teilen/ oocb b’berßdliugbc ban bien boo? een pu-blpb placcact begonnen bebbeu fom-mige onrip ffigbeboofben bjclchcbe iuapenen meet aid ben b?cbe bemtubeu begonnen bc faclic booger te b?p^ ben om allebingcu feberpee eubinnigber temä; ben/ cnbe'iSuangelifcbe tnpjoteßerenbeineen grootere bact te ßo?tcn / en bat men cpnbelpb bet groot gerund en rafernp büo?cu mogt/id bit naee« bolgbeube / boo? en materi biel baet toe bienenbe opgbeßdt: Op ben Itpebd bagb inben gate 1 y f ? m § Maer fouden amp;c mad geo2bonnccrt / bgt b eene ben anbeten niet bcoozlogben noeb pmanb bienen of bclpcn cn boïberingbe boen ïoubcu. feierentegben / boeïnd beri honineb ban ï^ip panien / ban b3cgbendJ19ilanen/ltut5cnburgb/ lt;ö5clbcr / ©?teffaubt / Dollanbt / ‘2'eclaiibt / ©it; reebt/ ©berpffel cn eenigbe anbere? een onmibbel; |
boer Hanbt bedï^ Stoomfeb Inueh mod' foo bab; 1 ^2.0. bc noebtaud inben glare 1 ? y 1 ©artogb lau wil-lemban pareil ïWpmarcntotpjoffijt öed€o= nineftd ban ©?aucbrtjrb do-oorupterdtegbeud ben Conineb ban ï^ifpanjen gbeboert / cu bact mebebet lanbt ïnt^nburgb'iocfcnöcecumeai-brum imperii bclpcU bCOOïlogbcn. gnben gacre 15 lt;^2 Ijabben lanbgracfbau ©effen fpn jfóactfcbalcB Frederick ban Mlubolff-bupien 5000 tiuntcrd en ettclbcbc bnpfent te boet boÓ2 bet Æatboîpeben lipchd (lanbeu Maubt/in ®?ancftrpdï tot hulp ber «Calbiniffcn tegbend bc Catbolbrbcn laten bocreir gubengare 1^63 bab Willem ban lt;ï!5?uin-barbint ^anfebe (foburgfebe lanbt hr pgobolh bergabert / bc ßabt ïDurtfburgb fonber luacr-frboubiingbcobcrballcn/ ingbenomen / be gee« ffdgehe bofffeben gbcplonbert / cn bact tot een oubillgchcn berbiagb gbcbluongbcn/ en bact uae bp amp;)artogb Jan Frederick ban pareil fpn febupî plactfc gbehab. IX'! a er inben gaere 1 sr^ mad bp met fommigbe ban (nne €omplicicn in bc bauben ban ben beul gliehonicn cn Darrogb Jan Frederick fpn Icbcu lang gebangen moeten blpben. gnbcngateiy^r bab ©altigracf JanCafi-mirïueber cen ßerefthrngbfbep? bergabert cn niet tegbenßaenbe bethepferd berbobt/ boo? €ïfa,d en Itottcringbcn ben Calbiraffcn ten bieuffe tegend bacren honinch in ©?anchrgcb gbeboert * cn ben pad met gljctodt gbenomen inben ff aerr 15 86 aid ben Cónindt in I^ifpan* jen ben ßpn af tot bctalinge fpnd hrggljfbolch geit bebe boc?cn i babbe ©ottigracf x rederick hcurbo?ff/ fulchd tot boo?tfettingbe ban bed honincltd rcbcUen laten aenbouben en nemen. ginbcn fclbe^acre babbcnbcp?oteßcrcnbc tot hulp ban ben ©?ind ban lt;©?anjen tegbend nbsp;nbsp;« ben honmeftban Wifpanjen ftrngbfboldïbec; gabertboo? Frederick ßold 1111111 CU CU bcmoiV becterte ßer plactd tegbend ober ïïomefdbo?p int ßicljt Jjeraam Æricc geo? ban eer ten albacc met groot bcrb?ict ftrhm'tó ber «Catbolgcbcn onberbanen gbclcgben/ cn btgtftuie; cpnbcIpcH boo?t «Catbolgchc lanb been geboert/ tuffen bctocldïc noebtand onberreebter facche / ober; mitd bet gbclt manqueerbe / meet ban malhan; j^èr ge^ ber gbrlopcn fpn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bocgijt 2l'nbcn3!aere 1^74 babbe J^alt5gtacfChri- «wo^ufew. ftortel cn Ö?ocf Lodewyck ban siSaffauiu bic; ber Itritjgbf bolch nergabert / in bed honmchd ban Ï^ifpanjen erffanbt ben ïnclrhc bP bant Roomfebe rijft beeft/en fpnbacr mebe mbe beet; Igdïbcpt ©alcftcnaulu ingeballcn ; op bc moot; ftcrljepbe gbeffagben gbcïno?ben/aimaec ©alh« gracf Chriftoffel cn »0?acf Lodewyck ban d^ap faub) fclfd geWeben maren. ^nbcn ^acre i y 7 y bab ben ©altygracf jan Caicinirmcctftrggbfbolcft ben bugonotten ten beffen bergabert / cn boo? ber €atolgftelanbcn in ©raitcftcgft geboert. iDic babbelt bun alfa gbeb?agben / bat bc bugenotten fclfd bact ban cenberb?icthrcgen. 2iibcn Sacre iy78 bab ben ©altigracfhm Cafimirmebet bed honineftd ban ©upanjen lt;?Brffanbcncn membra imperii mct ftrijgbd ge; mdt oberballcn/ maer beeft onberriebtee faite boer meber moeten upt ffbepbcn. Snben Qlacre iy82 bab Gerhard Truckfes, meïehen ooeftbanben ©alt^gracf lan Cafimir met Itrbgbfbolft berffen gbemceff id/ bet oertf; ff if bt €culen onber bem bnllcn ffaen cn bet fel; bigbetoteen Muterfdj heutbo?ffenbommaec Iten; |
|
Hiftorifcke Cronycke, 1619. ften/ matttoflvcnöacïoi)Cïamp;êpïiclu|lif0aengc« lopen tngheftozten. SJiibcn gare i $87 liaöbm Öun bc lt;Calbtni|lcn ’tfamen ghebacn / en hrngfjfboich bergabert / en hooit lt;quot;Ifaö' en anbere ^atljolpeftc lanben in ©?anf{$vgfh ben Hugenotten ten beften / onber Het «Cominanbo ban jpobion 25urgf)- graeftot tCffona boen boeren / maer niet met al boer mebe op gfjebacn / alleen batfe tot Auluni een bloebigfie Mertensabonbt gIjeHonben Hebben. 3tIÖ nn befen bOOtß. Gerhard TruckfesalbUÖ ober ni Hab aen gHelopen Heeft Hn eenigHe on Ca; tholnebe Capitulares acn run ïnbe gebregen en int (lient ätraefbuegH een nieitóen alarm atngHe-bangHen / baet mebe Hact be (labt ^ttnefbutgH Doeb befmettebe en ben ooiloglf inbeh gatre 15’94 inHaet gHebiebtgHeboerten oftoelb onaCatHo? Iprhc Capitulares Jltatth graef Hans Georg ban ^lanbenburgHtoteen ïSilTcHop berbofen Hab-be / fo Heeft ben lt;CarbinacI ban Motteringen bie ban banbere partp maeî gljebofen/ Hact Hae(l Het laubtbocngnitercn. lt;Cn Hoc Ittel int gHemepn om bien te Houben cen b?cbcnb ncnflnnbt gHemaerbt is gHebjeed / bia.ö ben felbcn maer Temporal gHctoted/ en Hab nu fpn ennbe / en Habbenfe fo bcel ató te bo?rn. gnben gore 1598 Hab ben abmtrant ban Mr; ragonien Francifco de Mendofa, ?pn brügfbolfb int tointer quartier geboert/ in biè HeerftHappven bJdebe onber feljpn ban ncutralitept beoGooim fcHcnrnfbö bes Coiiinebs ban J^ifpanien rebel* len Hulp gHebacn Habben, ©it factum betople Het fonber toelatcn ban ibepfe. .ïRojed. amp;nbsp;propria authoritate bjaö gHefeHict liet men fonber alle (u* dificaticinfpnbjaerbe/maec tcbooien alamen in bed «Hatijolpeben ïbonineb bant ßneb-leen etflanbcn bjaeïgHeballen/ berfclbcrcbenente* gHenö ben ficligionö bicbcii geholpen / baet Hab cleb een aio een niupO op dil gc(iuegen/onbcrtu(* ftHcntaaiO men booißecet eniSpnbereb boenbe gHetoeed / Hoctod te bergHeefO. gnben gacre 1607 Habben biebanWnau* ibeerbt een flauen ooiloglj acn gHcflelt / maer anberOniet opgljcfaecHt/ als batfe inbc Hauben banbe 55epcrfcHe inaren gHeballcn / en nu in een meerber mditie aio te bo?enlcefben / Hocbiel bïDnioniflcn fiilbö feer btrb?ictieH io gHetoeed. gnben gacre 1609 toaö l^artocH Hans Wilhelm ban lt;©ulicb gHcdo?ben : •fin aio öc Hupfen ban âaren / ©alt? ƒ 23?nubcnburgH flibero en beiöiacbrn banber jTareb totte erf fr Hap ban befe/ berfcHepbcneacnfp?acbbcben/ boenbe be ïtcpferl. jBajed- be podcffic ban bien fequederen Habben fomtnigHe banbe gcnitcrcffrcrbc Hun fdfo toillcn reeHten cn Haer naer ©?antbcpcb / lt;!2nge* ianbt cn be staten ban (foliant gebeert/met toat booi pioffnt bat toiden be gene te betupgen todr= be Hun meber bner ban totte ftcnferl. bebotic be* gHeben Habben. «enaljSb’ßnionidcnaddiver-lioneminqKIfaotoaren geballcn / Habbenfebact bom nict mcer gbetoonnen / alO bat be CatHoIpc* becenMigaopgHcrecHt cnHacrbolcb intoapen tegeno Ifacr geboert cn Hun gebtoongen Habben/ toebe te begHcerenen batfebiertoecben boo? be CatHolnebc Haer boleb moden ofbaneben. 3©at Hier hae toao gHefcHiebt bat donbt in re-centiflima memoria entoilbcnb' tCuangdifcHc/ niet tegendaenbe batfe totbatotoetoepnirHfoi* ' tuungcHabt Hebben/ nocH nict toeten/ ben ©ni* on Generalidimus bode Hembacc niet toe bien* gHen / batfe Hun onrecHt bebenben/ enbetjab* bealfoo ben '^arcb-gcaefban^WlacH/ nact |
batHp parbon berbregHenHabbetocer begeben 1619, totten bpanbt/bocH toas epnbdijeb baet boo? af gHefmeert gHetoeed. gbe ƒ raneb - booiberO Habben nacc Hact ber* bregHen parbon bien ban J^alberdaöt Hartogh Chriitiaen bcn paö bergont / cn fpn in route bet* dagHen bolcb ingHenomen. i©e ©urenbergeejo Habben intgaeci62xbcn Jßanfpclber ammunitie en gHefcHuttoegHefon* bcn. «©cdraefburgero Habben ©altïgracfFrede-derick toclfb in ben ban of acHt gHcflagHcn toaO getoeed alO etnen toient ontfangen/ 00b bergunt bat bejfEanfbcIbifcHe Hacr roof bupt in Hare dat om te berbopen b?cngHcn mocHten/ bit allcO nacc beebregenen parbon. W |ïurcnbcrgHcrO Habben tegHeno plirlft/ int ga er 1619 gHeHanbelt / toacr mebe Hoc tod fp aen bcn fioomfeHen ïtepfer todebal intfdbe ^aer Haer ober Heef gHetoeed toao / cn nent €0« ninebrpeb bon èoHcmen/gHelPcb leen lieben ban be (Croon ’öoHemen rarionebetdebe ©crfb?ug* gHen/ MaufTcnjFelbcren/ 00b Meen Heeren ban be (Cadden poelier denn en ©aufeg berbonben toaren / ccneningcb?ongcn ïtonindt ban 55oHc* men / tegbeno bien ban rcelfto toegen gcfalfben inHacre dabtgljenomen/ en neffeno anbere bp* auben beo ïtepfero cn ber «Croon ©oHemen ract* (lagHcn gHcHoiiben enfdbe buoberrebooïgoet gHebent batfe bcn Capo ju Hacren roet enbeint Hoff met eener communationnoer ,ïi©uncHenaf fonben. ^aerbit parbon Habbenfe nocHaldtlcbe bpanben bie Hun Hares anberen Meen Heeren / na* béo dirHtO ^ombergH openboere bpanben Hab* bcn beedaert/ ebentod amunitte en anbere noot* b?udicHeben bolgHen laten. ©ier füllen be rccHtf-gHelecrben lieHtclncH ton* nen binben/ bat alfulcHe toclcHc met befe ractfia* gHen boenbe 3pn glfetoecd / cn MecningHen ban 55oHcmcn en fSambergH befittenbc / bpfonbee ban toegenO ?5oHcmcn non obftante perdonario-ne Cælâriea (tcrtoulfc boo?bcfen cen ïtepfer en MertOHartOfHban lt;©odenrpcftin Hacre rebellie toiden te fepatcren en refpectus te maeebem. ^t bun ben llepfer tod aio ftepfee / Het crimen læie majeftaris bergaf macrolO «ConincHin 55oHcmen/ be per crimen feloniæ ontteochenc Me* nin^en toeberom ontnam. Hifpræfuppoficis cn tcrtopl men toiffe en Henne* IpcH toaO / bat ban be ÆatHolpcHeben ßcligiono toebenviarmata afgHcb2ongHen io gHetoeed bic in’t minde baet toe nict beeilen fpnbc oorh fo toe* nigH bat ïHcpfer «Corel fdfObeblucHt Heeft moe* ten nemen; cn nu bc «CatHoIpcHc viccoriofum ex-ercitum cn be taapenen in Hacte Hanben Habben/ bacrentegen bc tegeno pactpen afgHemat / bolg* ben befe queftiones.
4’ ©fuict beter toacr alle darcHe en baffe plact* fcn . |
i6
VervoIghder
|
16x9. ftn met (Cnthohirh firpgOfbokh’ te befetten / en tôt onberOenbingheban bien/ D’onbccfatcninet contribntien te belaften. ç. lt;0fincnooh niet mette Contributie tôt belli? ga fonbe boone baren / bat men boo? cerfï cenen Rbat en netvum belli hab/ en albn^iben bpanbt formidabilis fpn.
sDefeen biergelpehe meer anbere acnfïagljcn inaren op bced ter tpt nenbe lloomfdi Catliolpc? hc fnbe tcgljenei bc Cuangelifelie en ptotefiernv bebooti^nben/ mcletiooehmd ' boe niet IfccV bodi meeftenbeetó / termpi men bacr toe aï een goet beginfd bab ghemacebt / int merdi maren gbeftelt gbefielt gliemeeft / inbien nietffier nac te? glieno bacr hope liet fpd anbere gljeloopencn bemanlinnigOc foïtnnn bcnrnglj gljcftccrt Ijab? 5^j^ ben gljelpch aen fpn plaetfe beraadt mo?bt. too?öfii ©pbcpublieanc beo depf plaeeactö später? «ConutuGv fïonbt int tSoomfcljc rpeb aen alle mtrepffen feebe? crmitic”^ “ Commiffadfen b’creeutie te boïb?cngèen) bet? liant Bep« fonbeneninbc berbiefingfje ban bien/ boo?nac? fcti. phic? inentlpcb glfdet glicmeeft / bat ö’cen fpnbe ban öm««'”^' ®ojftd|*en ftacte b’anberecn^?elaet/ccnban lt;02aef Iphen enföeeren ftact / een banbe Bibber? fc^ap/ of ban gOelpeben/ een bet lt;öfielccrbcn bacr toe fp gljcbnipeln glicmeeft. ®cfcmicc? bc met inftruetic ban fommigljc punten mdclv fc bp bc crecutic obferbeten fouben beeften alö namcntlprh ^S^ nbsp;nbsp;Æcn cerften mubenfe boo^berlpeft in epgener öe ramiffa« per foon in cen pbee Crepf te famen tornen en toe? tifdt übee fe Ijctïiïepferl. liebel nut boeren fouben fiaec met malcanberberabcn. 8CE(idpÆc 2. ^onbenfcalle piotcftcrenbeOrdinesreligio-gotOccKi forum, en OOfh b Ordinarios locorum tOt ffun bO?? f’iStou beren/bacr ban bernemé meld« en Iioe beel plaet? fcn en goeberen 3p begcerben.
|
fcn / batlfct tcgeujSbenßeligWbJcben ma^/ j/j^g’ nntmoojben/en ffun oppet lt;Cbict of placcaet beä ftepfers beroepen.
Fabien nu oUefaceton op befe manier ghes lijdt boben berhadt 10/ tot b’ Crecutic beo ïtepf. placcactjEi maeren boltoopbt ; ^ffet refü?meren op alle plactfcn int noomfeberpeb pbcricij nem gOebangen en hoe mei bc (öuangelifche met bed boubigh fch?pbcnje! bacr teghcmsi niet alleen bcm ben ghepmtcflecrt / maer ooch aenficnlpcto ghes fantch afghefonben en ghebeben een alfulcto faces tobochtotop cen cn alghcmccnen tipchobach naer ouben ghebmpeft tint te flcllcn ' en albacr te beflupten/ fo en móght boch alko niet helpen/ en heeft men met befe boo?f3. crecutic beoherfed. placcactOmct greotc befmaerniffen benCuans gdifchcrißardt booitO gbebacren / bacr in noch forma judieü nocljtc proceliüs gheopferbcert io „ ghemeeß/ en met alleen bed torchen / Schooien en anbere Stichten / mclto naer ben Daffaum? afojmefte feton berb?ach b’4:uangbflifdic aen Ijaec ohelt; lt;•»©«?#■* b?arto/ maer ooch bic mclhfe ooft al boo?t’felbe “quot;“'’ berb?achin hare befittinghe hebben gchab/ met gemdten ftrpghó macht ingenomen 3ijn/ b Orm angdifche ^’?ebicantcn afgefet/en in plaetfe ban bien / ^apißifche D?ießero en gh«ßdprfte in? «gtjefet |
Hiftorifche Chronijeke.
17
OEfet/cn öc licöcn tot cen afbal/ oftectreefon am fommißc pïaetfm/met aftcrlactinsDe üanallcö CÖcbiuono(jen*
3amp;aerbcneffenjeifiJnïic|lÊrf(4c inquartieringfu bantftrpGjjöbolfh/ bmnioetiuiHe berfolbaten/ boo: ttechingöm / renbeboujei plactCm / contribiv tienm btergdpefte obtr ben Oaljei ber «Ênangelu fröc not tomift) ößebtof öt / ban be tudflK / tcr=
1629.
topte nllejS omflanbtïpefttc befffjïpben onmoge^ 162g. loch 10 / top alleen be üoojnaemfte oftefrDtebenip
fen füllen naer mateanber bertjaeten. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^c j^j,
âw bcginfclbet maent 9lu8u|ïu0 fjeeft benep fc’nwtie
fén0 anbere be refo?matie ooch bc Hab ïlugfbnvg ^^«^ Qtjeraefftt:toant al0 ben ïóincöop ban befe fiabt bp ïteptetU Äatefi« feer oenhielt / be geeRelprbc junfbictie hem Diet Soteberin te tupnicnenbecr^
|
eveitiebee cCnangelifeber religie te cafferen/ met omtopfingfie bat be jurifbictic/ onbctetlprft be0 Ïïeligfon0 bteben/ cnbolgbcnsbc bercenigingfie (upt craefit bc0 berb?acfi0 toetefte int gacr 1 $48 tuffrfiê Carbinael Octo (25fflcfiop tot Hugflmcg ----------- gfietoccfffinibe) toa0 gemaceftt/ fiem alleen toe« ' Kttepferl.intentie toil en meningfie monbclpeft t b* befiootben / ficeft mm / nac booigaenbc berabim | penbaren/ toclfte infiielti fioe bat naer rnpen ract gfiemetbe «Catfiolgeftc i)tmrbo?ffcn ficmfulcft0 toegfieffaen / en Ferdinand Kurz, bip fieerban ^euftmau bacr fieen om be crecutie ban bit 55if« bom boo2 te nemen gefonben / bc felbigfic i0 ben $2tuguffu0bacr om gfieftomen/ bacc op mm boo?be fieete ffabtfieeft uptgficroepen : SÜlfooin ben naein bet Ïtepfcrl. jRaft. ben lt;Comniiffari0/ op bm 8 2tugnflii0 / inbmbergabcrbenraeteeit bpfonber ftcpferl* bebel te bertoonen ftabbe/ fob toierb bp befen emfllpcb geboben bp Ipfdraf/ bat em pber / toetebe niet int bpfonber Dier toe gebo?^ bert toierbe/ofanbere upt be0jISagiflraet0 corn-miffie quam/ maer infonberftept get ambafDt0 bolh/ batfe met Ijare gaffen/ topfen binberen ter; tlonbtnaer bebïoegq pjebieatie Sun naer Duf^ berbocgljen/ mbenbectenbagDinDoubenen óp bc ffraten niet bomen iouben. 31?icrben oofb bebóten ben bereb^biaron^en babjuncten ban bien/ bcncffen0 bc pjebiberö ber StugfburgreDe confefffe op Öet êtab bup0 te comen. wmcks 2110nubm beffemben bagljquam/ beeftbc 61113e üEï ihcpfcrlpc« commiflari0 bp be bergaberbe ^agi? |
ffract 5pne faceben ban befen inboubt boojigbe* jjenton bjoebt : Ipccc Itepfcrl. JKaicff. DabbcOembacr lommtr#« toe afgebaccbicOt en beboten fiacre lïepfcrl.fcbtP' tip am tnt ben0 be ffabt0 boogfiben ober te gfieben/ en bacc bcncffcn0 bun/ en ooft ben lt;0. lt;ic«i^agiffract/ bc *quot;®’ quot;nbsp;‘’ oothbacr obergeboubene confultatie bcrïïcin'j botftlgoet aefitm/be faße olbu0 beboubm 10 ge» teg(imte5pn/ bat nut craefit bc0 opobererbren b£rb?ag0tot ^u^fburg int ga er 1548 tuffebm toplm Otto (Carbinael en bc25i|Tf fiop befer ffebe/ (onbcrfiinberlpefs ben öeligion0 b?ebe en anbere contracten bact opbolgfimbc) ben tegljcntooo?^ bigfien55i|Trfiopban ^ugfbnrgl) bc lurifdidio Ecdefiaftica ban bien/alleen naer reben toa0/toe« beborenbebat fin upt craefit be0 boo’f;. gemenen bcrb?agfi0 fiier ter ffebe geftfiiebt ^pnbeoeeanc / matfitenrerfitfiabbe/ alle crereitien tegben0 be ^atfiolpebe religie ffrpbenbe / af te fcbafm/gelpb fip ban gfieffnt toa0 / fiel) befet fpne fiem toegbe; benbe jurifpietie te bemachtigen/ en boo? befen om bafffcllinge be0 crercitie Auguftanæ Confei-fiomsbab acngbefiouben en gfiebeben. ^otoaö fiaere hcpferl. ^afeff« cpnbclph bebel/ bat bc ge? melbe lunfdidio Ecdefialtica fiem ten bollen toe^ berom ingfiempmt foube toojben/ ooeh be ffabt0 boogben fiem alte nioogbelpehc affiffentic feufeen betoonen/ m bc babelpchc 'êrecutie bp bc fiaubt nemen / op batfe in ïHcpfcrl* IJÏojeff« óngfienabe lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niet |
18
Vervolgh der
|
1619. Miet bevuideu ni anbeve crccutnivö tot W naös ßroote fdiaöc ücrozbonncert toierbm. «©ncrom foubm be ftabo boogben en benfïaet bcfenmilben iuegtj boo? cell bpfonbere genabe aen nemen en be belaße crerntie alfoo npt boeten / batmen geen fetjerper mibbcl bnet toe en gebrupehte/ en betop^ Ic óaer ïtepfeth jKajeß. tot befet ßpebjö Habt/ bantocgljen Date göebnptige gef)oo?faeml)ept |
tot bpfonbere genabe toaö genegen / bertoonbe / léxg. bpfp foubenhact ban befe albergcnabicöfle öf# fectic niet felfp berooben. l^icr op heeft ben ontßen ßabfö bondit Hieronymus int Ijof / ben liepfcrl. eommißaris albites gheanthjoo?bt : l)aercriicpfcrl.,ina)eß. gehooid fameßabtesboogbenen rabcn haböen upt fpne beröaelbe bOD?b?aging berßaen/ biat beittepferU |
|
rcfolutie cn cmßlpeb bcbcl met finer b?afïite / en biajes op het booiß. bcrb?ag bier ter ßebe int jatr 15 48 nopenbe be jurifbictie ban ben föißfhop cn toegbehenbe gecßclpftc goeberen/ gbcplcpt/bacr obet be ßabtö boogben nu belaß toieeben bc cr= ccutic bacr af in bierh te ßcllcn/ met befe claufcl : inbien men ßeb tofte paritie niet cnboegbc/ooifaf be 5pn mochte / feberpcre mibbcl booï bebanbt te nemen, j^u babben altoos' bes' ßabts boogben inbcalbct onberbanigße geboo?faembept bun benanßigt / in toelcbe fp doch bolßanbirö boeb' |
ten te blpben / cn niet geeren fagen bat boo? bun / be ßabt cn gemeene 25o?gerp pes befbiactlpct fonbe ober bomen / alleen foube hun acngenaem 3pnbat ben beet commiffarijs hem liet gbefeg-gen om een bicpnicb af te treben eer bat bet ïicn-ferV plaCcact afgbeléfen toietbc / om een clepn ge? fpreeb bacr ober te houben / niet uptter meeninge/ batmen obert fóepferl. bebtl bißicultecrbe of Ian« gbe om fp?acb bacr ober hoiiöen bulbe / maeral« leen bat becpgcntlpcbc benniße bet faeebeb’^ö. «$» Kïaet befet ßcbegbenotißccert cnaHebingbe met |
Hiftorifche Cronijeke*
19
|
1619. meteen betere foetiebepöt boWjatötconbeituerj ben- 3iïncrbicn nu hier oberbê coramiffariitfi ban benbe be (ïabbooQbê tube boobcn©o?|l earner ßc* ïeubet kuierbe/en ineber inbeSoetjet earner quaraê beeft men0et ïlïep.€rebcnt5 : jfBitfßabersi het be^ beier afgeïefen/ba« op be oubt|ïe ßab boordt heeft boo?oheflelt : ©p aehtebe boo? fpn part onnobteh te 5pn al ^ct ßhene/ wat beö lï enfer, eommifforws piopofitte en be i^epferi.ftbtpbeni^ m boer hidben kutberom te berhalen / tcrkopleincn baer tipt ghe^ noetb fpeuren bofte / bat be faeebe nu al inas ge? ronciubcert/ mbat baertegbcn0 berber niet te bifputeerenbicl/ och bcel temoberen te bergeef^/ op bat boo: laugh bertreeb nebter houben en cent ferai be faeebe niet fkoaerber gemaerbt kiiierlt; be zen biernae niet alleen fapbe faloote offtellin^ ge be^ erereitn Auguftiana; Confefionis berblpbcn f maer men oocb een hede befolatie en ruim ber fiab baer boo? bcroo?faben niorhte. 25pkbclebbonï nilfc / bpfonber obermtrö mm knel beneben bofte/ batmê bp bcfe gclegenthept/ en onbere nobige bijv Oben tot een fulbe ereufe noobieh ' met folliciteren hem genoeeb nopen cc gemeene ftab hab gemoepti moght batrom bc ftabtiS ïDooghben niet boo? qualpcbafgenomen kuoiben/ inbieufe bc ïtepferh rominilTie eu ereentie te bo?berê acnnamen/ kbant incnmoft uptter noot een beught maerben en tot bat anbere n'iibbelcn p?efcntccrben / hem mat pa? tienteren. I0icr op beeft ben auber ftabö booght Bernard Rehlinger albno gbcfp?ooebcn / ofhnmclbea? fpn part garni habbe gefen bat men ban het grille / bat baer ticnf. ,j®aft« bebolen hab/ omfta? ghen kuad ghemeeft / nochtans mei te beneben ftonbtZ bat mbien beftabtö booghbenmetbefe boojßhcftclbc commiftie en ereentie niet milben te ftbaften hebben/ en bc faeebe tot ecu crpebitic b?engben / batter anbere niibbclcn boo? ber banb maren / baer boo: niet alleen bet Step, bebeï iiut geboert foube merben/maer bat oocb bc ftabt tri albcrbabe laftê en fmarigbeben baer boo? bah len bofte. 3^act om hp hielbe/ batmen ten aènden ban befe perprbclcn hem meerber hab te berbljv ben / alp heh te befmareu/met bit onbepl boo? te borne als plunberiug en anbere pzeffureri/en mo* ften beS fianbtp booghben totte berbadbe ereem tic baer onberbanich ftcllcn/ mant baer baer tes ghcnp te fetten beel minber reben bab/ obermits bc nacrlïomclingcn/ ober een fnlrhe reeufatie oocb niet babben fjeh te bcclagcn baer boo? niet alleen een ghemene ftabt bcel ongöcluchjS ober tomen/ maer oocb mcltot een onbergangh en upterftc rupn gbefto?t merben moght bebalbcn bien / bat bit cen megh map/ baer boo: alle binghe met foe? tcmibbclen uptgerecljt cn bolb?acbtconbemeri ben. I^ier op beeft ben oubftê fSurgermeefter Otto Lauwingher onghebîaerbt gbcanbtmoo?bt / bp bab bet ïtepfcrl. hebei berftom / maer bcmple bP bc 3lugfburgfcbcnconfcffictocgcbacnmasï/ bat bp batmen hem met berbere refolutic niet moube iaftieb ballen ban be ftabtö booghben met cc= nen berfoerhenbe batfc het befte hpbcfacchcbcs ben / cn fo bet mogbelprb map om uptftcllingbc bacben / cn inbien fulcftp niet helpen mochte / moft bP’t fdbigbe «Oobt abnoebtieb ober ghegt; ben ©acr na 5pn bepbe ftabtP booghben tot ben tommiftarip in bc hoben ©o?ften earner gegaen/ en hem boo:ghdjoubcn/ op mat manier ?p hu ben * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïïact bun berdaert babben/ namentlpch batfc om |
ïtcpferl. Waieft. onbeebanirb te gcboo?famen bc 16x9. aerigbehïathte ereentie intmerch ftcllcn milben* l)icr op heeft ben commiffarinp bc biahenen ban bc hceehen Adjuncten cn p?ebicantcn tot hem inbe ©o?ftcn earner boen roepen / hun boo:boubenbe om mat reben bpban be ßoomfeb Stepferi. Mft* map ßbefonben/ bc ftabtp booghben cn ben ! ïïact te berhonbigben/ boe bat fiacre JKaieft» ; bab erhent/ bat ben 55iftchop tót ïCngfburgb/ npt eracht bcpberb2agp int ^aer i548ni|Tcben kóplen ^arbinad Otto en be gbeinccue ftab/ fteb ber gbcftclpchcn jucifbictiehab om te bebienen hc= bongen/ en bp Doch nu op bc boo?gacnbc Ucpfcrl. refolutic bic babclph ban mepningc mapaente banghen : ^00 habt harre ïtepfcrl. I’Dajcft. hep« be ftnbtP booghben boen gbebicben li batfc hem alle mogbelpche affitentic boen fouben / enbe het Ïtcpfcrl. hebei in be naem ban baer jRajeft. alfa bolirceften/ bat bet onnobich 3Pn mochte anbere crecuticcncrcentenrp ban bien int inerchteftch len. ^u babben bc ftabtp boogben mitfgaberp ben ract bun tot bc frhul bi gr gchoo?fiicmbept ten bollen gbcp?efentecrt/ en berliet ban baer op bat fp infgclpeh bun hier in fouben binben laten / cn obcmiitp bet nu foo berre gehomen map/ batmen metter bactb’crcnjtic foube boo: neme / fo milbe bp bep ftabtp boogbr albacc gcbifponeerthchbcn bet ïtcpfcrl. hebei naec te comen / bc hereften leer« aerp cn biaconen ban haerc bienften cn plirbtten t ouftacn/cn tot hdoftenifte ban gchoo:faembcpb acn houben / en int obrghe al bet gheen boo? nc^ men / mat tot hebo?beringh ban bet ïtcpfcrl. hebei bier in ban nooben map. ©it hebben b’oubfte ftabtp boogben benbia-henp ban bc hereft en p?ebicanten boo: gbeftagen batfeupt bet berb?agb hun ban bep ïHepfcrp eommii^iria boo?gbcboubcn beeftaen bobben/ maerinbe ïtcnfcrl. eommiffieenaenhebedeube ereentie ban bien / heftont ; 3i?amcntlpcft bat bc crercitie Auguftanæ confeffionis hier raebc afghe« bacil/ cnbaerenteghenpbc Catholnehcßdigic/ ßbelpehfe boo: be beranberinge ban bic ghemeeft map / incee ingheboert foube merben. lt;ï£ii of men geern ghefm habt/ bat bcfe facrh tot cen mv berniibbdghch’OfftimapgOemccft / het meldt boeh niet heeft helpen moghen/cn oocb bc ïHcpferl. becifie in bit cap niet bifpntccrlpeh map / eonbe men bacrom bep ftabtp booghben hier in niet hes rifpen/ bat fp om het meefte quaebt boo: te corné/ be boo?f3.crcentic moffen teïnerch ftcllcn; ©aers om ban ooh alle 14 p?ebicanten fo mei bie p?efent alp niet p?efcnt maren ban haere plicht bcrinaciv ben 3cbentlpch af te ftaen / en haerc bienften gup^ teren/ en be tot bato inhebbebe herchen baren las ^„gc^ ten /bc biacoup met haren adjunfteii ban hart oft burafruc ficie ontftaen / met cmftlpdie maerfehoumitv ««»tanw»' ßhe / bat naer befcn gheen p?tbicant fleh cenighP S^^, ererciti cAuguftanæ confeffionis hcnacrftigbcn/ bc jimctni inmoonberp / kbclftc b?ccmt maeren met billicher tooioc ba» af baerbinge ten eerften hun op ben megh gaben/ maer bic ho?ghcrp maren cn borgeclpche monin« ! ghe fjabben ghelpehmd baer behouben, boelj gheen crercitie ban hoer religie norhin’t opeiv baer noch hepn^W naec bcfcp / hp Irifftrafbefcn fouben/ ooh bc p?cbicanten famentlpche cn int bp fonber bitalbup te berrechte cn naer tehomen beri commiffarip met cen eebt boenbdooben q?acr op heeft Jl^ccft. lan Coenraec Crebeli-nus p?ebieant tot fmt Annen gcantmoo?t / fp hab« : ben metb?ocbighen gemoebt berftaen / batfc bnp ; onbcrfienp af^febancht mierben / niet teghem ftambe bc tcgenmoo:bige regerenbe ïtepf. iP-ft- C 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«f t |
|
Vervolghder 20 1619. Wt 3iüÉï 161 g. als mm lia« finïbinQlic beebe / hier te0ftcn0 alber sljcnabicbfl liab ücrcla«bt/ cnb’3(ugfburgfche «Confeffionö ücrïiiantcn liab belooft ba ben iSeligton enpiofaen ü^ebe te lianb Öaben : Jtlaer tcrlnpk tjaeren jKajefl. meeninge en toillc alfulcbt iuaS / mofl men gebiilbirli ;pn beg0eerbcn bun ooch niet bact tegbens te fetten/ moet mouben onbcrbanighlpth naercomen / toat baere ïtenferl. 3iÏ9ft« albergenabicf)lt;l habbe boen beüceleib i^terop (jebbenfeeeneebt fmeeren moeten al bet gene te bolbtengen toat bnn booiglidionben inas getoeeft : «En fpn bier mebe naer (iiins g9e= gacn/ macr ben itenf«I. commifTariuss ging met fpnfuptenaerbe bootlïeïnbc ï5aït5onbertH|Tfbé fiebben be ftabS boogben al liet gene inat gepaft feert is glicïucelï Üoo: ben i^agiftraet berbacit» ©c Ce booten ter bit fpel beeft begoft/ fpnber eeni' mS^ebaenbelöbrpgbäboïcbingbeïatengbetoeeH Storni ombiermcbebeipioo?tenen plaetfenfterchtcbe^ «attfcgé» fetten. Jlkn beeft ooeft ben 25o2glitrS tot een topant/ ffbïieb een galgbc boort ^tabtbupsi op gbe= sKe reebtenben lobagb ban ‘Xugurius nptgbcroe^ ncpfcti.oiä pen / betople ban bacr henfcrl.iBaicfï. bias be= ö^etc fette. bolen/ bat be on^atbolnche religie beefe bic ban be3!ugfburgftbeconfcflïe te noemen plegen) ges caffeett foube toerben / en men onrndigbe lieben binbenmoebte/ toelcamp;buntcgbcn ïtcpfcrl.npt; fptaertKn bebcl Selben / moeljten ofbc fclbigen roinmiffariS / ben ïStifcbop obcrifbcpöt en fieri; fpmet folbaten cnbnplciboo?ben ambattebem ooch met plonbcrcn / rooben / btanben en biergclt; lpfhctcb?cpgbcn. êoo bjonbemen een ober bn liefen ßbetoaerfeboubjt bebben ïme bem liier in berliepniet teglicnS ftaenbe ban toat gualitept bP3pn mögt foo tod amtlpfabs leben gbcRrafï foube toerben. Wierben ooclt be «Catefbirmns / alS mebe b’ «Suangclifebe gbefangben en gbebeben op ber flractcn zinbe meefbunfen bofpitalen / en feboo' ïen afgeftbafft z ooclt bc fcboolmedïcrsf bic'bier in niet bctotlligben toilbcn / bcroo?ïoft / boeren« booben alle «Cuangelifebc bocchen berboben Z en bc lt;Catbolpcltc bicebagben en b’crcrcitic ban bien toeberomingbeboert. Wat tmprifbepbtz bebommeringb en büttfeer beft tins fncllc reformatie fbubefe bnsbolfhnif; Habt en bp be bonbett bupferit fielen ficb flreeben be «Cuangclifcbe glirmccnte beeft bcroo2faecbt/ ban men niet gbenoegb mette penne fetopben. ilDictboo? macchten bc booniacmlïe lieben boer goet tot gbelt / en toilbcn bun begbeeben tot am bcrcplaetfcn. iBaerbesftaöts boogbcn beben nicutoe patenten oenfloen Z bacrinfe bc boigcrs toecten lieten Z batfe firb öbeene btoaneb in be rc; ligie te bcfo2gben babben z fouben ooeb baermebe niet obctbiongben toerben / ben ïSiffebop bab; beoocb biesljalben bertrooftingbe tocgficftpbt toie nu enig goet bunten' toelatcn bepmelpb toeg febiebte / bie foube niet alleen I neffens berliciui; gbe fnns boiglicrs rcflit met anberen ftraffen belaft Z macr bacrenboben ooeb bc goeberen ftifs gbeconfifcccrt toerben* t©ofli inbienpemanbt in onbere pïactfen bertreeben toilbe / bic foube nacro?b2C lictboigliers reebt bc oberirbept op= fcggbcn/b?ie aft«ftallen en ben tienben pennineb naer bermoogben betalen / en boojts niet opge; bouben noch belet toerben* Ï^ict ober beeft ben boo2lufbtigben enboegb SîÂT fl«®«W’ dcurboift Jan Georg 0t- in pareil als Warfen 0f to bercebt toaS gebamen/ batmen int fin babbe 60« een CCH reformatie mettez Habt ?ïugfbur0b am te |
Hcllcn/cen intcrcefTi ftipuben acn bacre ïicuferl* 1 ^ig. jKaieft.gebaen om bc felbe bacr mebe icriigb te hitfttefïi boê blpbcn/ macr alfo toepnieb berbrcgen/als lip fctnpbniö, toanneetbefe rcfbïmatieiiittoercb gcHelttoicrt ^!Ä' berbreegb/toant fo bacH bem aengebient toas in amp;nbsp;a^^a, toat ellcnbigbcn Haetb’lt;i2uangeliftbc gemeente tic toccr tot tot 3ïugfbutgb geraeebt toaren ban toiens toe« gbenbpoobberfoebttoierbt om een boorbibbim Kn/ma« gbe am dcnftl* JBajeft. te bocnz beeft bp HraebS rccijtct tots bacr op onber batobemz 2luguftus toecrcen ’^^ intereefïic frippbm acn dcnfcrl* jDajeft.glicbacn ‘ banbefeninboubt* ï^octoelbP bem niet babbe connen inbeclbcn/ bat betgeene bacr ban boo2 befen toegbmsbe 0beb?cp0be intreebingbe ber «enangclifebeherf« bê/ofen untfettingc ber pjebieanten banbè 2tiigf; bnrgftbc ranfeffie en anbere benautbeeben toas boo?gbeflagben / upt gbeboert foube toerben: êo bernam bn noebtaips met fingnlictc beroertç/bat be pjebieanten ban bc 3lngfbnrgfcbc confeflïe afgbefet bc fts Qóuangcliftlic bereben gbeHoten/ fommigh brpgbS bolcb bes nachtzS inbe Habt in« gbclatenz bc pootten enboomaemHe Hracten bc« ftt / berfebepbe gbereebten in bc Habt opgbercebt en meer anbere ftoarigbeben ben lt;i2uan0cliftben op gelept toaren. ^^uttopffelbebpnict ofbacr jfeajeH. babbe bier ban int begin gbeen gronbe; Ipfbc benniffe gebabtz bed toenniger een fulebcn pjoeeci Z inbien lip ban be facebe reebt bereebtet toas gbetoecHZ foube toegbeiaten bebben* WajS ooeb berfetot bat bacre jllajcH* aenbcboo?f5. cïo^bitanticn cenmifnoegben foube ftbeppen en be benaenbe niet fonber bertoecringe latcnz macr gbebenebenbat int^îaer 1619 opbinbulbinge be boigcrS toaren berfebert gbetoccH / batfe bp bacre religie blpbm fouben Z toace ober lm 00b baH babbe gljemcent / bet foube (bit ben ndigi« onS bteben tegbens lopcnbe) onnobieb fpn gbe« toecH / bacr dcpftrl. jfeajeH’ met berber inter« , ccfficfcbïpbenjSente gbemoet boeringentebe« laHcnZ macr ais bP0bebaebte bat bet fpn con« feientie racchte in beft bcnautbcbcnfpniïeligii ons bertoanten-tegbens ben Religions bjeben en bes rpebS conHitutien ooeb opgbereebten ber b2afb bit obereomenbez ongbetrooH te laten /foo babbe bP niet laten bonnen bp ïicpftrl* jKajeH* met beft interftHie te bomcn.lt;ón toas baer den* .WajeH* behent boe Hardt cnboogbbcïîcpfcrl. en €onindtl* ,jt).fl3* ooclt gefamentlpcltc ïtciic« bo2Hen en Hanben Z boo? bacr en bacre ^Daerlto« naercomclingbcn bidttoils belooft babben bc boo2f5. Religions totben ongbebjoodten te on« berboubmz ooft todher maten bit baerna gerepe« teert m boo? bc tod bcbocllfc Confirmationen toas bdupgbt 0bctoo?bcn Z bat bit een eeutoigh berbonb 3bn en blpbcn ;oubczacbte ooft niet ' bat cenieb HantbeSBodemanbie mceningbetoas/ bed toepnegber boor gbeben z ais of bp oen een füllte pliebt en toet niet gebonben toact* ®02bers toas ooclt in ftdlo onHnibig en ben; ndijebz bat bepbe Gelicgic be leere bet CatOolpc« lic /enbie banbc#igf-burgfcbc «Confcfficniet alleen ter tgbt ban bc fidiegieonf-toebe Z en bed ^aren te boo?en inbe Habt Slugfburgb in t gbe« b?upcft en openbacrlijdt gbelecct toas gbetoccH / macr ooclt naer ben ïïcliegieonf-b?cbe nut rraebt ban bien/ nlbacr fonber eenige beranberingbe gbeWeben/ en bc «èuangdifebe 25o2gerpebacr« bp onangbeboebten gbclatenz en bicHjalbcn ban bén ßaet in bacr beftbermingbe gbenomen/boo?« berSberdaerbe beßdiegie6nf-b?cbcz bat bepbe ßdiegie / toacrfe in bes ßber ftcbcti een tgbt langb |
lt;*
^ jiMTit:: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj 3. ^ar^eftt ^y 5. ^ttimit,
^S^vlnch vnSj^a^j^ 3, sieren' CkiJÏerzj.'Perlüilhttm'
S^atfu/Jer y ^. Ste/Jgt;Mv jo Capwtx-tner
-ocr page 43-' T^*^^
-ocr page 44-Hiftorifche Cronycke,
21
|
benberbonben toas/ engoegareh ooch op ben rpehS bagg totöcgcnfbiirgg int giaenóisbe ïïcurbo2gcn cn ganben gacre ïtcpferl. .ïllafcg. belooft gabben/ bat;bc int gacr 1 $ 7 $ op ggereeg* ten en tót gier toe foo biehtoilsgoocgbcfmooïcn iHeligion en p?ofacn mebe/acn totber fpben ón* bcrfrgcurlpeh ggegouben foube toerben/ bat gaf beS rpchS affrgepbt elacrlpch acn ben bagg / cn gabbe ben 55ifftbop fdfS neffens anbere ganben ’tfclbiggc onberteprhent / macr nnt ban blccch/ toat bc «tEuagcliftge burgerp tot ?fiiigfburg boo? eengareh Vinculum fonbamentenget jus quæü-tum boo? gun gabben : ^00 toas ooch hcnnclpch goe bat langer alS 4o5aer tuffegen ben ract ban 3lugfburgg cn fommigge bo?gcrcn opggerefene berfegiUen ben n 9tuguguS int ^ner 1^840!* biisbpggclept toaren/ batben ractcnbo?gerp malcanbcr bcloofbcn batfe nacc ben ilcligiotiS b?eben / bepbe ftcligirn / bc ïioomfeg Catgolpc* hc en^tugfljurgfcgc tonfegic bacr ter gebe bag fo tod b’em als b anber befegermen fouben. ggeen I gemfpumJuribusParo bed b’anber ban fpn ©eligic b?inggcn / bed toe* om bebal gacre .fllaicg nigger tipt ber gabt b?pbm / ooch tot onbergou* binggcbeS Exercitii banbc ïliigfbiirgfrgc com nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—,,—— feffie bacr ter gebe 14 p?ebicantcn tot allen tpben tgolpchm piebieatien en €atccgifmuS / boo? bc* « Xeven. bau ben Wagigract foube onbergouben toerben ' ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 16x9. fangg int ggebmnrh loajS/ ooh bact nart bacr in blpbcn/bc boighcrS cn anbere inmoonberS met b2cbe bp malcanbcr luoonen/gcen bcel bm anber iri gun herch ggebmorh en b’o?b?c ban bien/belet* ten/ macr gier bpen in alles ggclprh be ïSpchS ganben banbepbc religie bcro?bonnccrt gabben onggemolcgcert laten, ©pt crargt ban ban bcfc cógitutic maren b «iBuaugclifegc bo?gcrp tot 2(ugf burgg effens in bit reegt beS b?pcn Exercitie ggefet / cn begelbiggcn Inclbabcn beclargtirg gemaecht / ’t mclrh bc onmibbclbnrc ganben bes ßpehs toe quant / cn conben baccom b ^duangr* lifegetot üugfbueggier teggenS niet bcflnacrt macr mogen bacr bp gelaten cn befegut mojben : cn ggenomen bat te booten onber bes ©iffegopS gecgclpche jurifbirtie/ alle herhen befcr gebe gge* gaen gabben/neffens bc CoUationes ban bitn/goe luel gem bic ben ract niet toe gaen btilbe/ fo hoge boeg bacrom bc boigetp banbe openbacren Exer-citii ber 2lug(l)urgfegc confeffie niet berooft notli gier in belet Inoïbcn / teas ooch neffens bit nart lupt bes ßtligionS bjeben beS 55iffrgopS gge* tlclpche jurifbietieteggensbe boom;. «Confeffie opggegouben/ cn eonbe nlfoo tegens bc felbe niet gebarn luerben. «©aer morgte mei boo? get ©af taulufrgeberb?agg tuffegen ben tot bien tpben 55i(fegop en ben ract ceniggen mifoerganbt tot 2(ugf burgg ggcluceg spn/ en tfelbigc niet teene* mael afghebacn / foo maren boeg bicrggelpchc tmrcb2aegtcn boo2 ben ßcligionSbrcbc alsem ggemeene pacigcatic cnbcsnichscongituic af* ggelcpt / en bc ggccgclprlic fiipcrio2itrpt ingge* goubenggemeeg. 5infpne boojigge interceffie gabbe gpbemps ggcbacn/mactom ben ïóiffegop acn ben Religions bicbe foo tod als anbere gan* ïDcUun berï)?ac ben met boo? fjein en fpne nacts homriingen gripeh een eeutoiefj buprenben foii= traet acnglKiranieti / en met tebc eeiitoieli tonbet ftouben bervaetitifßt ftabben. l^abbe ooch iftepfet Rudolpgus 11 ban bien naem fultbö niet alleen Shemtififeect en eßeconfttmeert / met emflïpefi bebel batben meten bo2ßcrfctjap bacrtcgljenjS niet boen fonben : jBacr ooch alle ïUeneboïllen cn©o2ßen beOrnths ghetfttlpflic entoereÙIpc» ïK opßOelept / be bojgetpe en Ijaete naerhomeltn« eben ban toegen fulehcn berbjaefj en confirmatie ban bien/ niet te moepen/ macr in bolle tuil te fa* 16x9. ten. |
3Egt;anncet nu fulche Ratcheen onbjcechclprhe fonbamenten ggeen feechetgept noeg rug gaben/ foo foubee berfcechec ggeen bagiegept in be gge« gcelcn bjcrelt te binben 3pn. ‘Sn hoge gaet ïttep. illSojcg.liegtelpch afmeten/ baerfulrhegarche fonbamentale toetten en anbere berbinbiuggen bernicit/ cnbaecmebealbnef hadhenus impcno romano exemplo plane inaudito ggelccft iuetbt/ luatbacrupt bocegroote ggcuringlicn enertre-mitepten bp befen tcgcnlnoojbiggcn ( bcgalbcn bien faeb?otfbcn) toe gaubt bes rpchjS fp?upten moegte toat boo? hiaegten baerboo? ggcgóo?t/ goe bc fcgabelpche migroutoinggen fouben bet* meerbert/ engoe cpnbclpfhb cenganbtteggcn^ benanbetengem bcrfcecheren foube honnen/ooh goe fulchöbpbc uptlanbfcge (Clmgclnche poten' taten en be gcelc tnercit ggenomen foube tooj* ben. lt;;n totlbc ooch alfulth^ be nchgionö b2ebe reegt en ggereegtiegept / ooh gacre ftepfeeï. jldg. amt gants niet toe laten, ücrfociu en bat gaet JKajeg. onberbanieg/ gp inilbe giet in/ en in alle anbere benautgcbeiv eeri rergtbaerbirg opinereh nemen/bc iiptnootïpbcnbe befegermen/ en tot gantgabingge banbe ccutoicg buprenbe ßeligi* ongt;sb?tbe/ooh tot giegtingge cn’tonbergoubin* ggen bes b^ebes en rug/ een epberige o?b?e gel* leu/ batbclt;guangclifcgc 25o?ggerjs tot ^ngf* bnegg be ggegooten herchen boeberom geopent/ beafgegelbe ptebiranten en gcegelpehc tot gaet amt gcrgclt / cn be booifs. bo?gerp bp bc b?pe en openbare crercitic bet Jlugrburgicgcronfcgic ges rugigglpch cn ongcmolcgecrt ggelaten/cnbact bp befegermt inerben mogten. ©e flcuangdi-fetjeaiusf-linïljftlïc burgeri’:« tcojö ges baobcit 3i)iet tegengaenbe bit inteteegi fegnibens luier* ben ‘Ênangclifcgc bo^gets goe lang goe meer iia= berganbtgequelten metfegerpe crecutienaenge* borgten/ toant als fp na bc buprigge plactfen als in get ©Imfcge cn ©etingfege ggebiebt om gacre hinbers te beopen / pjcbicaticn te goo’cn/ troutojS bebeginggrnen anbere lt;i2iwngelifrgc crercitien geenen troehen/ bcclacgbcn gun ben 2Siffrgop bp wcpfcrl. .iDajeg.en b?acgt foo bed te toceglie bat lïe)ifcrl.,i©ajcg. toeberom eenmanbameritban ben 18 ƒeb?uarius acn ben ract cn gabts boog* ben fcg?cef ban befen ingoubt : Fabien gacc ïtep. 3©ajeg.banbe aengcnomcncrefolutienopcnbe bc afgdlinge ber crercitic banbe 3(ugfburgfcgc com feffie in ggcncrlcp manier toaS ggeßntaf te laten of uptgel te Ipben/en bat fp lieben bc gabts boog* ben bcfc ïiepf manbamenten / en o?bonnanticn naergieguptboeren foube aengegen geel onbillph i toas / bat boo? get aendaccgöenptloopcn/ ben meet tot ne ! 55iffcgop ban 3lugfburgg ceniggeberminberin* narbuprigc boo?f3. bo?gerp alfiilch uptloopcn nictallecriaf oan p?eöi* fegafben/ macr ooch gaer tot gct ggegoo? ber «Ca* M“!“L-, I)oo?Iptbe mibbclcn aen bjeben 5©P obcrfcnbing0e ban bit ïïenfni. rrrppbens geeft ben 55iffegop ooch een fegipbeniei aen be fïabtei boogben gcUnprt ban befen ingontsf. B)pgabbeboo?maccboo? befen lipteen goebe affectie aen b’on€atgoïpche 55o?ggerpe gefegje^ bai/ batgp; ^amentlpch gun heben inbeßeli« gie en geloofd faechen niet en borgte ’toberbahtn. ïBacr mitjS gem boo^mm batfe fulche gocttoil? lirgepbt gants onlucctcnbc berargteben / foo bat= feniet nUeen geene Catgolpchc herchen om öc P?cïncatientegoojen6crocgtén/ macrooehacn lt;3 anbe« |
'4
22
Vervolgb der
anbere pïaetfen met groote argpcmiei ban Pact ! blpchcn/op bat anbere inconbenicntiémoeptcnbc? ig2^q buprigtic/ Catpolpchcn/ en berminberingpe fpnjS 1 let toerben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'
reeht/mette hoctfen en herie hoopen nntgongörn' ’tlucirhrenbbooral niet te berbraghen bias / tn hctghcnieencboïehtcn laethenboor nacrlatingc ber prebieatien / in een lïtftcifmiim en roeehclooö
«©nbertuffehen hebben be (ünaugeiitehe ûaetsi bertoantê fonmtigc perfonen naec ben ticurbo^ft bankaren gebeputeert en bc felbe haren toeftant enalbiat berber inbe reformatie ïua.s boorgljc?
©e ^Eumigdi frlje 13ïc=
leeben fonberbaUen. 'Cn om bat men meerber onheplboorhomen mogt/en bcïïcp.intentie int ge? heel bolbiaeht ïoierbe / foo babt pp hun lieben / fn iuilben haere ïitpferl. 5il)ajc|ï. manbament norlj oninghcflclt ;pnbe / te inereft fetten.
g;gt;it boo2f5. manbament i met bejS ïoiiTepopb frh?iJbcn;ö 5pn nacr orbre ber habt boogben open? baerlpeh acngheflaghen / en bc 55oïgheres en intboonberjs bóer neffen^ bermaent nïfnlchjS gpe? hoorfaemlpch te ontfangpen en baercntegpeiiö hiet boor te nemen/ op bat ïtepferï. jltaieh. niet, tot feperpere manbaten facbiccgpt/ cn3P bantoe? gpenspaere offiepen opgpclcpbc creeütie gpeene anbere mibbclcn boor te nemen beroorfacht toier? ben.
©icr op (ubBcn öc ^uangdifc^c raebt^ bertuan^ ten een feee bctoecglnlï fcö?ptien aê be (tabö boog? ben ober gOegeben/ baer in fp neffensS anbetc mo? tibenten ljoog(ïcn boo’bc óntfecniclpcfe barm? Öarticljcpt öoöts en biepe knonben 5 du lt;C0?ifÏV ooch Ijncrc fielen faliebepbt en boo? ben banbt ber befbe met ben bJelchen fp aen bun heben en be ge? mectie bo?gctpe berbonben ibacren / baben; bat menljaec en beware ibriehe bp be (Cpzihelpchc ^ugfbitrgfcbe ronfefTic ghcfint kuaeten te bol?
©ettoe? 6e mterref? fieftlijpben ban beu ïieutbojd ban .^aifw booj ö'lt;tc? uangelifeljt
ballen acngpebicnt/.tn ban fpne tBcorl. een inter? echi hprpbenp aen ïtcpferl. i^ajeh. te bocn-ber? focpt. (Op bit berfoeth peeft pooep gpebaepten ïtcur-borh befe anbere intereehie bp ïtcpferl.
! jDaieh* gPebacn ban befm inpoubt : ©f pp tod „tW gpepoopt pabbc fpne MOaieh. foube pier in ber? oibonnecrt gpepabt pebben/bat op bes mehr ba? gen cn anbere rnrh,S eonhimtie/als ooeh ïtcpferl. beloften fpne tocl gpefonbeerbe begpeerte plaets
burgö.j
foube nemen : ^oo quam pem boep boor/ bat niet alleen bc iahen ber »ßuangehfepe burgpern tot 2tngf- burgh / ban bagptot bagp meteWpeh bermeerberben / moer oorh tegpenö pnn b ertre? maboorgenomenenpun alle mibbellen bienenbe tot opqnichingpe ban pact berftoachte .fielen af? gpcfncbcntoierbt/bacr boorfe ten poogphenbe? tmaert / troohlüoö gpelaten en totte ^mhidpcPe religie aljs gpebtoongpen fouben toerben / geipep fpne jPajeh. eenbebeï baeromacn benracttot ^ngfbnrgp pabbc boen afgaen : Doepoogpen btep pem bat nu ter parten gonch/ hohe fpn .#h’ felfistoelafmecten.
211» in pet €onincftrpch ban 25opemen bc ge?
baerlpchc onriih opgpecefen/ enbie tebempen/ _____.......... nbsp;i troutolpfhcn ractgepouben toierbt/ toasnoopt perben/ in punne confeientie (bic bc almacptigpe ' gpeen anber intentie gcblcerhen/ als batmen be Oobt cn gpeenen menfepen hennclpch toas) on? beroerten foube hinen pare ïtcpferl. Wajh. totte
lt;öobt en gpeenen menfepen hennclpch map; on? gpequdttoilbelaten/ tnbpbeïtepferï. 3®aje(l. met tegpen informationibus amp;nbsp;deprecatioiiibus mebe pelpcnbaer peen brcngpcn/batfcmcbcncf? fenjS onbete in goeben brebe en eeniepepbt noep
langer bipben moepten / pier op fiep famentlpeh tot paere ptotedie bebcclenbe cn noep ootmoebiep bibbenbe pnn lieben met een gunhigpe refolutie te berblpben / cn pacr in paere onthrindpehen cn cl? lenbigpen hact te berquichen ’ttoclch fp mitfga? berp pacr hinberen cn hinbtS hinberen naec uptec? hen bennogpen fepulbiep booben te berbie? nen.
1/herop pebben pact bejö hybris boogben en Üioomfepc^atpolphcrccptcf bertoantê tot ïtugh
S^’ tot ’^^O!^ ^^ bolgpt bcreiacrt : bennite« bc ïtcpferl. gidgfoucgi)
biüöen aen bc (taots hoogacn ban wegen bet aciigc= tiagimi plaetact.
äßojch. een epnbdpehe bedficinbe reformatie pier ter hebe pabbc laten boen / cn oorh bc felbe initjö befen cn lichens anbere crnhclpche man? bamen’ten faecraeptirpt / bc toeïehe bc gpemee? nc Stabt/ niet alleen tot allen tpben te bolbrcn? gen pacr gepoorfimentlphprefcnteert/ maerftep oorh noep fepulbiep baer toe fpnbcbcrclaert/ foo cnhonbc'inciihacr niet berbers crenferen/ noep be (aerhe poft decifionem tcgciiS bc Iiepferl.nih« cnpooghe oberiepept nu op pet nicuto met ceni? ge informatien of bepreeatien tot een bifpupt tree? hen/ ehbefeïtcpferl. orbre fonberpaereïtcpferl. jDafch. poogphe offenfic / cn pier upt ber borge? rpc toctoaffenbc pemehcl en groote beftoacrlnch? peeben niet aether latcn/macr men moh met gpe? bnpeith beefoerhen foo langp acupouben tot bat ban ïtcpferl. iDajch. een anbere orbonnantie berhregpen toierbe/toiens inpoubt fp altpt bereut toarcn mit te boeren: benchens bien berpoopite men bc fupplianten alS ooeh be borgperp fou ben onbertuffepen pacenae bes ïtepferp begpe? rcnbpfonberintaenpoorenber prebteatien/ baer
boor bc fonhictic boep niet gequeth toieeb boegê/ en pare gepaorfaemfjept bna fo berce noep boen
ontcochene ïtoninchrpchen toeberom pclpen/bre? been ruh ooth geebe troutoe intiàoomhprpeh planten, fonber naebenchen/ batmen nacrber? preegene bictorpben ^tngfPurghpceoiihhiond bertoanten beeren / berbruchen en beanghigpen foube /pp toasi oorp pier banberfehert gpetoeeh/ baer op pp boortö bc (amcntlpchc hanben ber 3(ugfburgffpc confehie / toeïehe tot bien tpt niet toeiniep ttopffeïbê/boor fpnïteurborhelphtooort bichtoiljö inbarptiep pabbc gemaceht/ bat fulchÿ nopt boor hrpgp gpetoelt gpefoept foube toerben en batfe alle naerbenchen baer afbru foubê loeten baeren/ pun geen breembe inberibingen ( oorh met toat fepun opgpeproncht) boen berpinberen om bah te bipben haen in ïtcpferl. bebotic/ baer bcel pcrpthelenen ronfeeturen/ niet gperingp te achten upt te bertoaepten honben: cnbitallesi upt een opreept gpemoet troutoe hefbe en gepoor? faempept totperbrengingp besäb’cbcnö/ ruhen troutoe / gelpch pp ban tot bc berhepgingpe ban bien bp pacr ïtcpferl. iBafch. lun lanbt en lieben goeten bermoogpen/ Ipfen leben / bignitept en toaerbc/troutolpe h pabbc getoaegpt en opgpefet/ fpne fepat Itamer baer boor niet toeniep uiitgCput ooth fpne troutoe lanbcn beftoaert/ cn pier boor pem cn hm pupet bp beden gpeen gperingen pactenmifnoegen op ben palet gpclabcn. r©aer? om fmartccn bebroefbe’tpem bicshc meer/bat nu fpne fieligionö bertoanten aen been enbanbere plaetfcn bus part cn ftoaer behommert toierben,
Ï?octoel pp nu benïïtciir-25cperen bereept toast / bant ’tgpene ben ?5ihc0op tot 3llugfburgp aen pem tot fpne bermepnbe berontfcpulbigingp en befenfie boor fun tot pier toe gebruurhten cn ganteï onberanbttooorbclphc proceburen/ onber? honbeinte brengpen : ^oo pabbc fnlch.s niet te bebupben/cn hohen olbuo befe fmare fatta/tocich in bc ftcligiono breeben peel afgefepaft en beebo? ben toacren / niet paheeren / toas oorh niet ban hn^Z
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23
|
16x9. nbsp;nbsp;fmö / Hf0 in bit fnö met ben 55i(Tc0op in beerber bifpunttebegOeben. JDantbc fneefte rulïebe op een tón en onbetoeeglpch fonbament« 3Dant ten eerden bias ben 53i|Tetóp tot ïingd burgh foo ïnel als anbete gijceftlpetó ffanben bes rpetónenben ßeligioiijöbnbc mebe berbonben» ïJetïnaeilex publica imperii bat foubet onbet? fehept biubt/ oorb fpnbe een onbebongijen eentoi; glim b’eöe / aen bïriefs het hoogde hooft mitfga^ bereibedanben famen €atholpehe enaEuange^ life he oncplodcipfh ghrhouben inaeren ; tóin te« gendnenbe bat ben 55idehop tot 2(ug|burg Ïnil-be bootgheben / hu toaö te booten eer ben ßdig^ on^s b’ebe ghepublieeert ïnas gereed / berrepd; 3Dant het inaö niet ban nooben bat hp ben fetben habonbertephent/ aenghefien fuIcftsiaUeenban foinniighe rpthö danben hier toe gebeputeert fpn-be plach te gefehieben/ en beef melis affehepbt tot bien tpbt / inag in plaetfe ber famentlpheh/ boo? ben ^altjburgfrhen hepinclpehen raet/ en cainer pjcfibent / (0?acf ban 5tab?on onber tepeftent / berfegelt enbe boltoogen foo biel te boo?en als hp Univerfalisconftitutio imperii int rpthiba^ght-publiceert gheineed« ■Doon tWeebe iuaö in bcfc.conditutichelen elacr ghefchJeben en berotbonneert / bat nabien in bede b?pc en rpe!is deeben befe bepbe ticligi^ en / namcntlpch bc Æatholprhccn 2ïugfburgfche een tpbt langh int ghcbnipch ghemeed maren/ fo fbubenfe ooch albu.s bipbeh / en in alfulche deben onberhonben bootben/ ooch bebo?gcrenalbaec gherud en bteebfacmlph bp malcanberen inoo; nen / en gheen bed hem onberdaen beö een of beb nnbeten ßdigic en hcrehen ghtb?upch af te fehap fen / maer deh een / nacc lupt bc,S lldigions b?c^ ben bp fpn haef/en gort/ en alle anbere bingcn gc= inch bp bes meho danben bias'berojbonneert) blpbtn / bcrhóopteinco3tbc «Cuangdifthebo?' gei^e tot 3lugfburgh / befe bade / ecutoigen en bïP opcnbacrlpche ghcb?uprh ber ‘Hngf-burg= fehen fonfedi naer reben en mate / (ghelpch fnler bc fonditutie bes! rpehjt berepfehbe) bedachtich fouben bJcrben ; 35at boo2t berbe bit alfoo biaö; en ter tpbt beb opghererhten ï^digionöbjebe inbedabt KugP burgh b’2lugfburgfche confeflie cenen tpt 1)«= inaertef gheiccrtbias ghetoeed/ hodmen niet loogcncn. ©oehhabbe b ^uangdifthe bo?gcrp het Interim boo’ het ^affaufdje bertnagh 'mc' berom gantb gheenffeert / be pjebieanten ghere^ ditucert / eu albnö boo: en naer het j^adbufehe accoojbt tot op ben ödigion^s bjcbcn nltoob geen nubete leer in hacre heretónö en fehoolen b?p en o» penbacratóeffetvban bc ^Ingfburgfrtó confclTic ghclccrh ^ooenhode ooch hrt een ofhetanbev vitiofum membrum bJClchC iri bc herfhen ißobt^ altemet ghebouben Inwben bacrom het hede mi-nifterium noch bc bjactc Icrtbooï hem fclfjS niet feliurdniacehcn. jKenhode ooeh niet beerbet bempdnehboo’ ghebm/ fp lieben habben niet dtadvai int beginfd bant 5'acr 15'30 be ?tugfburgfche ronfcflic om bertepfhent/ mant fulrlis boibcrbc ben ßdigionö b2fbc gant0 niet / maerbatfe nu tot bato toe in t ghebïupehghemeedVuaei : ^pmaerenoochupt eracht fulehcr conditutiebpbeccercitiebcc augf burgfcheconfciTiccn poffeflïe vel quafi ober fom^ mighe 60 stoeten onghemoept gheblcbcn. Urn in miche qualitept maren fp ooch bes fidigionef bieben onmcberfp2eechdpch bedachtich en ban bc ïtepfer^ï en donben bcö metó foo mei Catho# ipchcdlji «Cuangdifche bacrboo? erhcntenghe== |
houben ghetoeed» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1619. ^tliöhaccïlïepf JlSajed» tot 3ïugfburgh int 3[acr 1619 be Ijulbinghe aen nam /habbe hp nacc tejcempclber boo?ige ft enfers bc iguangdifchc bû?gerp in befe qualitept ghelpchcr maten gehent/ en bolghcnb bc fonbamentade toetten/hace lieben bpbe mpc opcnbacrc confeffie onbclet tclacten blpben / en te bedhermen/ ftcpfcrl. belooft / mact upt blccch batb’lt;£nangclifchc bo?gerp totjHugd afbmdex notorietate rei, veritare hiftorica fecuto arque approbaco ufu amp;nbsp;oblervantia, naerluptbeef Religions’b2cbcn ghenoerhhierin berficn en hun bequacmen optinojure bedach’ tich ghemaecht habben/ bact boojfc tot alle tpben ghehonben maren ghemeed* ï^et maö een bjeèmt fonbament bat ben ©ifi fchop b’^uangdifche boighernctot Xngfbnrgh bacrom inhabiles maectón milbe/ mits hpbers gaf/ het Swinglianifmus foo doth tot 3(ugfbutgh mieebt gheb?cben / bat ooch ben ïienrnojd Au-guftusint^oer i$82 op ben melis bagh fpnbe / ter oo?faechc ban bien / niet ter herchen milbe gaem 3©ant boo? eerd mas hcnnclpch / bat bc ïlcnr en ro’den op fulche conbenten hacre engene hof p?ebiherjö bp hun habben / en bchalbcn bit open« bacc/ bat effen tot bien tpt intfjacr 1582 ben geedrpchen en hooch berlichteben pberaec beu Stugfburgfehe confefpe bc »Öobt gheieerbe Georgius Milius tot 3lugfburgO hem onberbidt/Supe-rintendens en het opperde offirp bebienbe/ en mes ghenofpnenpber en ghenegenthept tot bc mare Religie ber ^«ofburgdhe confeffie in grooten aenfienmajES ghemeeft: iCnhoepberichhPheni teghenjSbe Calbinidcrp tot allen tpben ghetoont habbe / conben fpnc bcftiglic boerhen betupghen: en maei ooch tottet epnbe toe in befe boo?f5lt;rdigie boldanbich ghedo?bcn. ïHodc ooch ben fSitfehop hem niebc niet beheb pen / ghelpch of int 5acr 1548 het glictroffene accoo?b bch Religions b?cbcnbebe notificeeren/ hinch ooch fulche acntepcheninge teghens becia’ re letters brö Religions b?ebe. § En lal amp;c. lt;©aerom oumogelpch / bat fonber quetfucr befesi bjcbcnis conditutie/ ’tboo’ft. 2ïccoo2bt in bc pun= ten/ bacr in het tcghciiö ben Religions P?ebe drplt; bich m.m pets conbc gdben / maer mais tot bacr toe bemictichten opghdjouben. ïi?ctblooteberb?och ^111101582. mdehin po« litpchc facthen opgherecht mas / bacr in men ge« fch?d)en bont/ bat het bp boo?ighe oubc en bpfon« becbp’tftcpfcrbreditutic accoo?bt blpben fóiibcZ hode ooch bc 55iffthop niet p?offitabtl 5pn:3©aMt ten eerden mod hpnllecn banpolitpchefacchcn/ bacr ban het ghehcelcacroD?bthanbdbe/ mdeft int5:aer82ma0 ghetroden/ berdaen mo?ben/ infonbcrljept bermit-ö boo? bc conditutie ber rdb gicint^fner i^v^ opgherecht 5Pnbc/ befenbietó mils berhadben 48 3orighenrcdituticbcrb?ach (foo berre hn bc booïft« Religions b?ebe / en ooch begcedelpche jurifbictie teghendrpbith ghebom ben miert / of berdaen ronbe merben) heel afghe« baenmasghemced« bchalbcnbien/ masset nrcoo?bt of bcrb?ath alleen tuffehen ben^iffehop en bé j®agidract getroffen/en bebe ban be borge« rp int minde gheen mentic / hode bacrom ben fd« bighcnalSTertiis mclthe hiertoe nooptgheroc« penmacrenghemeed / noch hier ober berhoo?t/ noch meniger bacr toc bcrmilligrt habben / niet obftante publica lege contraria tOt nacrbccl harte natómdingen bic bacr toe niet contenteeren bon« nen/ nullo modo amp;nbsp;via (men moght het bjapen tn hec« |
Vervolghdet
|
16x9. nbsp;nbsp;deeren Ooe men biilbc) nict naerbelicO 5pn nocO tc# gOcn0 bc fclbigOc geallcgccrt bicrbcn. ï?et bielc# de alles foo bed te frrederber bias / obenuitsbe BiactfOeercn in bc rpeds deben ban b’CEnangcIi# dOc borgerpe in befen gOcbal uiS toe te gOeben/ gOeen macOt dabben Z aengOcficn ben ItcligiouS breben bc borgers cn iiibioonbcrSid biel gted als iücrcltlpcdcn danbt.S ïpnbe z bc brpOept banbe o# penbare erertitp ber jiugfbiirgfrOcr eónfeffie (in# bienfe cenigOen tutte boorenint gOebrupedgOe# bircd Oabbc) crpreffclprd totlietz en Oaer befe bre# bc gOclpcd anbere danben bes rpeds bedarOtirO maerdte. lt;t2n burn foubet geloobcn connenZbat ben Dar# togO ban Wirtenburg fuld een cpbericO Dopt ber 3{ugfburgfcöcconfe|ftczcnbie met een ïtcpfctl» gOcbcIcgccrbc commi(faris maS odeïneed / oopt in ben fin gOeliomcn foube fpn/bat ÓP boor öeOan# bcIingOc befeS berbracOS tegOenS be lt;$uangcli# dOc ^oigcrp in pundo reiigionis Oct geringde præjudicium foube milten laten gedOiebeni ‘irubc bat Oare lltcig« jllajcdcut als ben albcr ^001 # lueötigdcn Ddegans befe intentie noit gcöab dab./ betoonde gare leafed« confirmatie w daroy* .WajuS in’t jacr lySy« ober ben eumigbuprigen berbjagO geb aen/ melrdc tußrOen ben nactz enbe «CiungdifcOe 25orgerpZcnittep. (Commidariden intjaer lySy* opgerceOtmas. ®enlaetdentoa# ren oocd upt erarOt bes OoogO bedratOtigben He# ligions breebe/ alle Weelaraticn ban bien te g0e# ben ofaente nemen of anbers matbc Religions breben Oinbcrlped mogte 5pn / gants berbooben en boor rrardtloos gOedent. êtaet oocd niet tegOen .ben ïïcligions breben batfpnOccrbedcbnbcc/ neffens ben ïteurboid ban^ranbenburgOzbe lt;Cuangelife0c boigcrp tot 3tugfburgO oocd naerben gljctroffenen berbragO intgaec iy84 in Oare noobcnöabbeacngOcnoin en Zïbant fuleds map tot beter onberOoubinge cn bcfeljcrmingOe bcs'öcligtonS breben / cn om bat tni2uaugcliff0e borgerp bes fclbigOen ter bulte gOenieten moeOten gOefeOiebt* Oabbc boen afucerbigenz bacr upt mciTccnanbec bcrdantniccnbctcnemcnztnaSgeretOt'ïcn juxta ererdtie ban bc 5tugfbùrgfc0ç eónfeffie z onbe# inteUedum perpetuæ legis Imperii tC berdaC/mcn dab Oct oocd noopt anbers berdacn / tot fo berre ^pn feOrpbenS tgOeen 0p aen ïicur iDaintS bc contracten benclarcn in doubt cnpimtcnbcä ficligionö biebc ban bien/ nict contcariburen gljclpcöbcele göebonben toierben. l^abbc oord geen gront bat beet ïtepferh jl'd. confirmatie ben ç Jlïaniö int gacr i $8 ç Qefcöiet 5Pnbe/ bcfe cïaufcl foube bpgeboegöt getueed fpn* Elck een aen fyn recht en gherechricheyt onver-grypelyck en onnaedeelyck amp;c.Jßät CCn fuIÖC als \ gemcene clanfel / bic fecundum ufitat curiarum o-mnium ftyium iiibc confirmatie gefetipube/ inao nict ban be trandgerenbe pactpen/ maec ban nm bere / bjclrhc aen biergelpcöc contracten niet ge« Ijonbcn buren/ norij ergenö in berbinben boden/ nootfaerltelpcd te berdacn. lïcdc ooch ben 23ifs fc0opz of On b een of b anber aenfpracd op bc Itère# den tot 3ïugf burgO Oebben moe0tc /bacrom Oed niet bc gOccdclpcde jurifbictic ober be lt;ßuaiigc# lifcOe borgerp ter fclbcc debe Oem toe epgeuen/Lin teriuplc men tegOens gOeenen danbt beS rpedSZ oordg0cncg0cringcp2ibaetcpcrfooncnZnopenbe bobentotte aoomfeOe leer fitste fatfoenceren ; befacede ban tpbtlpehe goeberen cn gOercf0tic# fixier nae3pnfetocbcromin 3jpjilbcrmaertS aen# Orpbenz inbienópso. 40. yo. 60 cn meer klaren i gdedomen int fjacr 1629 begântfc0e borgerp bp nigdcrudepoifedievelquail gdemeedmas / een ! malcanbcrgOcborbett enöun booigdcmagdcn/ proces ab executioene niet beginnen z en ben pof# j 0et tuas Oaer ïtepfcrl. .liUajcds. bebdz batfe f)un fcffcucbanfpnpoffefficberfcttcn/ fonbercenigOe ■ foubenbanbatoacntotop jèinrdcrinbcaoóm# fdje |
bOO?gacnbC citatio amp;nbsp;abfq;fufîicienticaufæcog- jg^O. nitione tc bocii /göclpeö 000 bc recOten noed mrr ''‘ conditutien niet toe donben / foo ma,o mebe nict te berantmooibcn/ bat men in bins foo cïaren ge; recdticdcbcn/ b’^uangelifcftc bojgerpc tot KugP burg ban be b?pc en openbare crereitic ber Slngf burgfede confeifie belette/ bcrdinbcröeid fbiuge bat blies onbetjoojt tegden.a djacr bserbe gljcpro’ cebcert. ©bermita nudarcïicpfcrl. 3©ajcd* nptbefe topt loopigöe intercedi fedipben.a tc neu dab/ doe dared en bad be bo?gerp tot ^ngfbiirgd in puncto bejS bjpe openbare exercitii ReligionisAugufta-næ confeifionis gdcfoilbCCrt Ibacrtn / oocd blpcdcs Iped maä / boat boo? fcöcuringljc en onljcpl Oct rpedupt beboojgenomene reformatiez euerer in tic ban bien/ tebermaedtendabbe/ butboojee^ nicOept en bettoubjen tiiffc0en be danbenbä dein bc religie te doopen buizen biaer Óeen Oct epnbes Ipd upt biamen buibcinbicn bc acngeboerbe cens inicO buprenbe vincula gcfc0curtZcn men Oem aen bc Legibus fondamentalibus(bacr op bC darede pis laren bcesrpdiS/ en fpne macOt en bielbaert dont) albus bergeppen foube z maer bertroubef dacre Jïiajed’foubë ban fulcdcn fin cn gemoet fpn Z bes fe Vinculis en bacr bp aen Oem gOebacne beloften onberbrcccdclpcd Ooubenz en niet teedacn/ batfe after gdcdclt/ of in pfss te nae gfçgaen fou# ben mrrbcn.©acroni dab Oem fpn confeientiez cn oen 0arc silSajed* cn Octrped gOebacne plicöt/ troubs cn licfoc Z biclcd öp tegOms Oaer itöajed* en Öner ônpjS üan ©ftenrpeh upt ter ôarté Ö2ocf ô; ^ootoel oochbe foigöüulbicöept boo? ôet liebe babcrlanbbelt;©iiptfenatie/ ooch ombesirpthei banben te bader te binben/ infgôclpch fpnc iicii^ gionO bcrlbante tôt ^tngfburgh nict troodcloo^ te laten / maer bp ôaer recôt en göcreröticôcben ooeh batfe bp bc ßeligionjS bicbc bcfeôerint ïner' ben mocôten/ baer toc berbenbert fulcr Ijaec Jî^jî. nocO een repë aen te bienen* baer beneffenst bab Ôpoofhôactïlîepferl. SKajed* fiilfhöingdenabc aen te nemen/ bertremitepten en reformatie af te fcôaffen / bc ‘CuangcliifOc böigem tôt HiigP buegömboortgedanb dellen/cn batfe bp bc bip Iet göclatcn/ en bacr teggenö nict beftuaert maec gehanbt Ôaeft btierben* Wit intcrccffic feOrPben deed effen bits bed als Oct boor gOepaffeerbe te meegd gOebracOt/en is be reformatie nict alleen bitSgOdatcn z maer nocO immers fe0crper boortSgOebreben getueed gelurdmu inbc gOefeOiebeniffen bant 3(acr 1'630 beerberOooren füllen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nefe-” Wntrent bien tpt als men tot 3£ngf burgO met matietot be reformatie begon/ iSoodOict afnictmpgOc# gacnbe rpedsdabt ïtaufbeuren int îDeitaeOer Wad nict berre ban ^ugfburgO gelegen 2 Want naebien inbc boorigOen fomer bc wepferipd» corn# rniffariffen onbcrfienS bacr aen göcdoincnbu# ren / Oebbenfc be deutden ban bc hereden en dOo# len tot 0un gOenomen / prebitanten en fcOoolmc# dersban 0aer offici afgdefet en gOebtaongOen bacbclpcd ban baer te bertreeden/ooed bic officien Debienben/en niet paeps toierben/ tuerben babe# Ipcd afgdefet cn alle beinmoonbers' tudede Oier om CCI! groot ghcfclucn en ghetier maeehten / ge^ |
Hiftorifche Chronycke*
16
|
16x9. nbsp;nbsp;feile ÆatOoIprfu If et ontefrljtm laten/ cnn aid bä be quacin te fini om ter miffe en bicefjte te gaf/ enfoo pmanbtópöe ^onbagben ofanbere fecfl baggeribe pjebieatien neernpmbe / bic foube ban elke gonbect eenen gulbenz nact bat pp bermoelv te boo? be écrite rend / boot b anber repd bobbelt betalen. Wien bit met gljcbtcl/ en firf) in fpnen ghebjeef en bcfbiacrt bonbez bic mochte rime goederen berboopem en biegö trecken / bacr toe hem tpbt en fpacie bergont iuerben foube tot ^. lacob toe. (tPfnuWelbe burßcritc enintooonbersiarnbe rommiifarifcn een fcer betoegipeh rcquclt gaben biTcrbcncffcnd bed UteurbotHen bankaren infer ccffiC'lKefr boeIj al bit niet helpen mooghen. S-pn ooek (hack hier op/ na bat hier hctticpfcrlpck manbact gcpublifccrtmadbe kloeken upt be ker^ ken gebacn/b ontacr (trenen/ en p?cbiek froclen af gheb2oockcn / oork be (toclcn en anbere banchen onber be boeten ghcbiotpen / bacr bp een (tareke partp ban folbaten fionben met btanbenbe lonten « op paflenbe. lt;Cen ^uangdifcljcn timmerman/ « bic bacr toe niet helpen en tuilbc/ toierbt gheban; o Ohen ghenomen / boel) öed anberen baceljd tucer « 103 ghclatcn/ met biepginge foo hn niet met hanb^ « babich blad / bat hn ban foube ghcßcfelt iuerben/ • « boeh hnontlicpct/ Æbicc perfoonen iuclck hun « bapper inbit fait p?cfcntccrbcn / iuierbenban ., be peil ontiteken en geboobet. gbacr op hebben be foramiflärien begeert b’in • luoonbcrd foubenbant^oet 1600 af ber geeite-ipeken inkumllen reditueeren / beiuelckc fp bp be s 7000 florinen aengeßaghen Ijabbcn / acngefien boeh fulcltc goeberé bant 2«« r 741 op het (labt« (Wd ghebiccd toaren/ iuacr ober deh be bongerd en iniuoonberd fect befibaert hebben'booigcbciv be/batfe het niet op het dabhund gheb?ofht/ macc het albud gebonben / en tot ber dab bed/ en ghe» hjinvk ber kerekett acnghclucnbct habben:bncc facneffen.d id hun belad ßheiuojben / inbienfe het ïtepferl. bcbcl niet nacr quamên/ foo 5ouben hare hupfen bol folbaten gciuquartiert en tót bctalingc ban bien acnghehouben iuerben. lt;0iibertuffchcit id ook be reformatie in ©üdenä mek acn ber € nd emdclpk int inerek gcdelt ßc-iùccd/encenpiaccact onber bato ben rj (23) 2#» prilid acn be oïnangelifchc ghenobilitccrbc bols gn-den onberbanen ghepublieccrt banbefenim hout / batfehun ban nu af/ totonfe liebe bioii-iucnhcmelbacrtdb.Tth/ geiuid enfonberfoute/ tot be bicekt en abontmael nacr gljebrupek ber iioomfehc gt;£atholpke religie/ elkeen in fpnpato= chtkertkc fonben indcilcn/cn luien hem hier in tc--gheufpannieh bertoonbe foube babclpck bpbe nebee gt;0odcrirpckfrhe rcgcerbetd met ccnfllpchcn ■ inden acnghetekent iuerben. ©olgcnd iuierbt oork onber bato ben 16 (26; aptiUdno^ een hep. raanbament acn alle öberbanen bant Kertd har-tochbom Oodenrpek beneben acn be «Cndtuooiv achtich ghepublieccrt ban befen inhoubt : iiet donbe hoer noch tucl boor / in iuat manie* ren hacre Ïtepferl. j^iajed. int gacr 1627 boor hare gcncracle placcatcn habbe bcboolcn / bat ah Ic feefifche prebteanten en fehoolmcedcrd op ben 18 128) S'cpt. upt dm Kertd i^actogbora ©o* (tenmek beneben acn ber orns / en al anbere fpne erflanbcn jouben luegh tree ken. lOork ben 10 2t* prilidint □'acrj6i8 beerber oppeene berboben hab/bat men be gebobene feed baghen onberhou* ben/cn hem onthouben 5oube bâ’t Icfen ber on «Ca* tholnekc boceken / oork niet uptloopcutotbccr* erritieber ^uangdifchc religie/ niet teghcnjlacn* |
be luaren noch bede onber hun lieben / bic fulrkc j K^q. manbamenten (tot fnlupt en trood h'irer fielen (Ircckcnbc) alleen niet nac quamc/ maer ook bant finghcnuptb onCatholpckc boceken luelekfpin bclaetdc bidtatic ban bien berdcceken habben/ noch niet op hielben / be feedbaghen niet quot;bierben oork anberen Iuclck upt Óodenrpekacn ber Ornd of anbere plactfe» guamen onberhout gaben/ met be fclbigc totbc buptcnlanbtd Icgglicnbc plactfcn ban bonCatholpkc religie gingen/ boomament« Ipek op be. groote feeden / onber het frhpnfcl aid iuoiibcnfc hacre bnenben gaen bcfoeekch / oork heel dril benaerdichben in bteembe klccbinghen be äertifrhe prebiranten int lanb te brengen bacr enboben gheen inghedelbe feed baghen onber* hielben/ iuelrh ailed toonbebatfehacr ïtepferl. iPfr. gkebobt bcrarljtcbcn. Scrmitd nu fpne iTIajcd. niet laugher bit berbraghen iuilbc maer't boo?f5. placf.ictghc* buchte te haubthaben / gebiebenbe hier mebe dek een mt bpfonber / bat fn boo’tö bp bermpbinghe berdrafhiertoe ghefetipnbe/ bant uptloopcn totte anbere on£atholprhc plactfcn hun onthiel* ben/ ooek onber iuat bcchfcl het fclbighe ghefehie* ben mochte / mitfgabeed niet meer te f ngen noch te Icfen upt b omfatholpeke boceken noch meer blccfch te ceten op berbobene bagljcn / ooek met* tcthcpmelpek acnhalencn inbtenghen bctp?cbi* euntcndilOidbcn / infghclpch b oU’ighe onCa* tholpcke bocclten ben oibinarid commifTarid ter dont obtrlcbcrbcn / bacr beneffend mettet inert* ken op fonbaghen en anbere öcplighc baghen af* hielben. 5nbicnnu keenbortd pmanbt bantoatdact en bignitept pp oork fpn moehte/ onghchoorfacm* Ipk hem hier m bertoonbe/ bic foubc(nopenbe het blepfeh ceten op berbobene feedbaghen / ooek het finghen nut be omCotkolpck bocekchd ; ïBitfga* berd het iucrcltcnop boord, fonbaghen en hepli* ge baghcn)aen Ipfen goet gedraft iuerben iiliacc be Gheene bic noch berber met het befoerkenen nenhalcn ber prebteaten hun bemoepbe/ en be fel* . ' be int berborgen ophiclbcn /^ouben upt bit 3tcrtd - ' hactogbom en alle anbere fpne illajcdo- lanben ecuiuigh uptgebannen/ mal hacre goeberenge* confifheert iuerben. Stldnu bcnbepaclbcn tpt berfchcenen luadZ 5pn be «Unangclifche in Obdmrpek beneben be «énd banbe oberickept gebaecht gifciuorben/ kun acn gkereptbatfe kun tot be «Catkolpckeßoom* fr h ci eer fonben boegen/ of babclpck het Innbt rupmen. «©aer op deh fomniigc gheaccomman* beert/ hebben fommige 5pn lieber ban bacr ber* trorken/ald fulck bebcl nacr te komen. ^nt lt;Coninckrpck 53ohcmcn id infghclpck fcherpe inquifiticop b’‘Cuangclifchc gcbacn/cn id niemaubt ban ambacktd ghrfdlcn of ooek an* Ygt; »r bere biend boben bud ghefint 5pnbc ober 14 bage sojniim te behouben / bergont gheiuecd. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;en gt;«ef«n. 5n hierin iuierbt mebe be reformatie darek boortd gcfct/boornamcntlpck in be dabt pineut* niti bic gantd «énangdifek load ( beiuelckc ban be kepferfeke kartd te booren met een prartpk om ber bcckfcl alk iuilbcn fp allee bacr boor tróken / inghenomeniuud gcluccd) een grooten ernd ge* brunekt / en ben ract en borgeme gkcbrongljcn/ bat fp ban loeghen hunnen afual bit nacrbol* ghenbe reberd ban hact ghegkeben hebben: aDo ractfhecren en gheftuoorne oubtdenbee ©c dabt^ehiuepbnit5/ bekennen mitd befen open* ^’JS^* bacripek/ nubien lupin bede boolinghrn en ber* tois«j?qn* bonekeringhe ber religie gljdeeft en ban onfen süoitm |
27
Vervolghdcr
1619.
tfbnji fetijnben banijact te geben öatfeü'iC’ uangclifcöt teer Ijabä bfiitaetlae ten.
^jateRas tieCerfelbe raetpiceten ten op II et boo’fj. fles Veto.
ößOe boojbabeven ßOcIcof en «eemouien 5Pb berboert ^jetoeeft/ OXter nu int boo?gacnbc informatie/ tot be leere ber oube^tóomfrlj/CntOo^ ïprOe her rite torer berb^ark sim g0cbto?bcn:êo bclooben en Vcrfpxriini inp' upt trarijte befea bn be fdbighe te bipben én lianbtOaftieO te bélfjcrbcn / en alle aubère hetterfrOe tere te bcc= mpbentte.
23iööni bacrom fpn Ïtoninrkl. jPajefî. ban ©ongarnen en ^öotjemen als onfen gOcnabigen itoningS «’ ©être feer ootmoebie0 / befe Habt at bus te begenabigijen / bat bootte niemantt bic fee boo’f;. bniüglK fioomfrOcen alken falieOma« ftettbc religie niet tccglicbam is / intboigcrst reel) tof gilben acngOenórnennorO/ baer toe ehe; botbert moeftte iuerben. Æcnoo^kont ()icr ban hebben top fiileho met onfen fccgOel ban toeber^ fepben bemuOtkOt en onbertephent beu 3 j'cbdgt;= arpete. 1619.
ÆcqIicus bit reber-ef ßebben fee boo?f5. ract en botgeren hier na eene ptotegatie atn ben Colt; nineft in ©ongarienen ^ofjemen boenafgacn/
albujSlui^Jcnbc.
ïcet op te toeben heeft berfonben / en noch meer 1 g^q. ban be bcrb?ebcnt tot fpn parorhi bien |ï berotbo-
(Ontrent befen tobt heeft hacre ïtepfer!. ïKft. j/ciöiitanöt bcrcflitutic ban be ghecgdpchc goeberen boot HEöcrrtixw het j/alfautofr hen berötarhmshetroeken ipubc/ ^Ä bpfenbet jEunjïcr en dubere herehen ber dabt burgi)«Rp ^traefburgh/ ten ccrfïcnboorccnfehtpbrn/ baer wtieumi nac boot een particulieren baer toe nfghcfonbcn= amp;JK en rommijTarijÿ begheert / macr befen cainnu|ïn= gocaeitn ris nac bat hp be habt bp be 2000 gulbcn hofien na« oct ghebaenhabbe/iSonPcrreclircrfacchctoeberoHi ^^^ffaufrö« bertroeften / tent fp hoer ontfehulbirhben / batfe mwresue* be techen nieten tojien rcjiituccren / obermitjö (lagen ifiiquot; be felbe bau hacre bootPaberp totte ©obs bknft berotbounrert tonren/ baer toe fp noch ßhebnipht en niet mifbtupcht toierben. ©at hupten be dabt Icgghcnbc rot be dichten behootbc / en liner ben ©affautofchen accootötam hun ghttomen toajS / tooubenfe geem afdacn. (Deu Uciirbotd in 5ßcp?cn4ßarimiliacn hab ooeh een foct onber-goent fthrpben acn hen lieben be ^traefborgers
ghebewu /. baer ra hpfe toaerfehoube / om anbere ©p ractfhecren behenhen mit# befen open* onghclcgeuthebcn bic hier boo? op?pfen mochten lmrrluch:3?abicnboo?hrpgflSghctoeltenonbC' tefchutoen tot ghchoo? te comen: ©aer op bc dabt ghcanbttooo?bt heeft ; aifoobit cen gheme* ne fache toa# / en hoden fp tot nabtel ban anbere
tamripcte toeefe 'tVciojfv CEüfr^ ton ons' afflue-
gacn getoeed macr ben 8 ïlïartii atn oitó tocer ne fiche toas 'en hofteufp tot nabrei ban anbere te rugli tot qWberteprhinghe ban bien ghefonben / sÊuangelifche ftanben hacr boo? befe repfe hier in en tot nu toe bp one! legghen gheblebcn ; lt;iSn niet binben laten / raaer toilben het tot cen algc^ nutoeerterughmctbcclberhanbcbjcpginghccn . - nbsp;nbsp;- - -
ertremitepten ban omsafghebotbert j^/ en top ooch tcrtonlebefacchen buet gelcghen 3pn/ on^ hebben moéten onbcrdcllcn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. _
3tlfo gheben top nuts befen pzotedaubo acn houben / en niet bits’ lichtclpch tot het berbnetige feen bagh / bat bit ghedhttfet is ten eerden w amp;nbsp;' quot;* «•lt;“••**«**• »«A •^w lt;«««*»»« ) •..,„
menterpetsÿ swcfnmclinöamp;coniboojt^ boerßaer facete en reeßt not te bóeren/ berfet (jebben: 3©oubc alöus befe ftnb terkopfe fp btoïniHiefj tot? Oct rph getomen inajO/oefî gare b^phtPt ßeem bclt;
©eöor ©ofh hebben bc ©o?dcncif danben upt ben ^toabifchcn/enfranchfehcn «CraijS/bäbe ^ugf m frandt» burgfcljc confefTic 5puöc/oent ïtcpfcrl. hof boo? hacre afghefantm gl^folliciteert /torn bc fehabcj uSwiirdic Ipchc hrpgs macht / toelch hun laugher te toagen tanfrflie g« omnoogelpchtoajsi/ aftefehaden/baer boo? niet “fffeto» alleen hacre onberbauen/maer ooch het hccle ruch inbe uprerde ruim gefet toicrbt : ©ace benedénei anin Hen» hebbenfetegheuji hct iïcpfcrl. intrpchghcpubïp ceerbe plnccaet bootgegljebcn; j^amentlpch / hoe tod hun lieben noopt mbenfm ghehomen toad ’tkrngihoi« getoeed / hacr llcufcrl. ampt en intentie in ttopf « DUiuni. dl te trechen / macr fp noch tori ghebachten atn
dialed.banDongarienen Bohemen ah$onfen ' harefchulbigheplicht/ onbetbanighe ghchoo2ï genabigden heer/ ban befe pjocebeure upt hooch» • facmhepbt en btljooMpche refpect/ nochtans nacc der noot onö moeten bcclagcn/gdpch top ban int bemendratiehater arripben cnrpchó hanbelijv bpfonber toeber roepen en alle beneficie öcS recht lt;nbsp;gljen niet anbers afmeten toden / tUS bat alle en
nietu ; liJnon^nu tcgentooo?bifó/ noch hier nae nietbinben han nocOmarij/ nengOefientopin bic religie gljclccftcn gOebonten fpngljetoecd/ toriehe in ttcpfcrl. iKajefis. bnef / en beji lieiir; borrel, ^arifeljen afcoo?bt tocgOelatcn en ber» gonttoaS / baer in top ban oork COnftelprhtc leben en falirlj berfjoópen te fterben. jBaer bat top nu tot cm anber religie boot hrpgOs gljc-toclt gficipcli nototi iS / acngOebergteri gebtoon-gOen toerben/ en bit Statutum te begOcren niet ak Icnitegljenobe pofferitept toas loopcnbc / macr ooeh anbers in bede manieren acOterbacOtifI) toajS ï^ncrom hebben top ntnfpii Jioniuchl.
m irfwibf iprte joch toet bjtn^i tóten.
hier mebebe dabt boo? bchoubcntoillcn. batum ' clfhcndanbtjSccnparighcintaitie' nacracutop-fmghe ber riare letters ban bes ^ojTautofchm
ben 2 aptiliS 1629. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fmghe ber riare letters ban bes padautofchen
,fgt;irt teghendaenbe befe ptotedatie heeft men bcrbtafl) en Xicligions bteben / op bc Ijooge LW ohciprhetocl hier nac bintooonbers ban befe dab ©otdclwhc jurifbictie ghefonbeert en ghegroubt om hacr totte ßoomfehe leere te b?ingen / heftich tons / alöuo bat ren pber in fpne ghe biebeniden/ arngebteben. 2[ntgiaberfchcbo?dcnbomtoicrt ; lanbcn en territotien/ b’cen ofanber int rpchtoelt; in gdatene religie/tnboerm/of af te fetten bóót hem icrc= (clfstoap berechticht/ cninbicnobcrbegrabc^
opljet laufet fee Oibbetfehap (toclhe fee religie hacre herehen noch toP hébben) in hacre hei hen niet racer te dnghen berboben. Hentereke burgh is onfen Godt amp;c. Alleen tot uw heer Jefu Chrifti amp;c. Als wy inde hoogde noot fyn amp;c. Behoudt ons heer by uw woordt amp;c. lt;Dcn b?pl(CCr Carel Hannibal ban ^ona heeft ooch banfom; miglje plactrenb gèuangelifehc ptebieanten met
mina int ütcpfcr.placcact berOadt ftaenbe/ ecuicO mifberRanbt luas opgOerefen / baer af hab men bJcïecnicöbcrfciceh ban errufe gOebtten/ mace Oceft Oacre tiEnjcft. noemt baer obee bJillcn refold
beeren/nofO Oier in ma’ bunten be (tauben boen/ oocIttuiTfOrnbebcrbtóCÖen ofteeontraeten/ in-
fee folbaten boen toegh janhen / baer boo? foniinv bienber eenich betfehil biel / foo fouben bc fdbige gtje hebben moeten upt btoangh rapid too?* boo?becommi(facifcnmct goebe onbcrhanbclitv ben / baer onber een ghetoeed ió/ bctoclrhc fpn - gen of nacr o?b?e beS rechte! afgemacht too?bcn/ told ban hem jacgbc.cn hem ban ©ona fpne hiiu i obermits gern ttopdcl in particulier/ bpberbat* beren bereerbe/ todche hp ban ©ona nacr Ö2at5 tinge bes Kcligions b?cbcu/b.rcr in toas bootge* inbe iètprmatch / om bic albaec in bc tloomdhc ballen/ noch cenight bcrlichtinghe ban bien/ niet baer
Hiftorifche Chionycke, *
28
|
ï6zlt;^. öncr op gcbololit/cn inbien be fdPe alrcbc boo? bé i 3P.it nu nopenbe Lua^bc beeide ban biwAnod' i6xg, ßclißionö b?cbc foube ßcbenbeert 5pn/ hab men I men niet een interp?ctatie maceben aio’ of bic ge« gbeen berber bcrcIaringOc blt;in boen/ en Ïjab men tot bien tot foo bJcl al^t nn befen tegenïnooïbigen Rrobt bonnen met gijemepner ^tanben öuipe af maden. lt;criupïenubitb)crd bangroote impojtantic en eonfequeutie bupten tïupffclüj.i/ö/ en det tuit besb’cbcii'j ftuacrlPd anberiS moeljtc bad gde« ddt Werben / nord be WantcouWingde diet boo? Worben opgcdoubciv macr bed meet aengtoepen boo2 bicrgclpcdc creeutien gclped men nuboo? be daub uam-'utjout mt wed gcdoo?t jijnbe geWeed : 5?acrom babenfe dare jißajed« Woubenfeboed bp ben J9anauWfedeu bcrb2ard blubcnlaten / en bp ben ficligionei b?ebcn befedermen / of boot bie (diet in berbatte cd bedembe Wegtjen) mibbden cn rertjten naer det crcmpel daerer JlJajed» boo? biibcren aljS ïîCpferCarcls best ^/Ferdinand öCd i / Maximiliaen besi 2/ Rudolp beÖ 2/ CU Mattias bcö i lacten Weber baren / ofbe facede tot een ad gemeenen rpeds bard berWpfen / cube infonber« dept niet tociaten/bat fp lieben met fncllc en baev« bigde creeutie p?orcffen obcrlcpbt foube Werben/ noed ban det gene/1 Wded fp tót in ben tWeeben/ berben /en bierben ja beerberen graeb in poffedie gdedabt dabben/ t’eenemad fouben berooft Wo?« _ ben. «óp bit acrib?cng®cn deed dem Kcpfcïl. jî3d. fittWaunge albuo bcrclacrt : ^p donben bupten tWpffel Wel äL”'® niereden upt Wat fingulietcn epber cn fo?gde fpne waSi^* iBajed« Ïlunben nlgdcmeerien b?cebetntrpcd fdjeii ctaif Weer te b?cngdcn/ alO oord bpfonber bc gdedlaeg« r^Ïs'/ 5*’‘’ öe lirpgO laden af te dccren /dem altubt dabbe be« ïwoÏ'‘®*’ moept. 5beWple fp dær jKajed. fo?ÿjbulbic« dept dier upt eouben fpeuren/ oengeden men alge« recb/ecnfbccl.fli nopenbe ber litige lirpgfbold boo2« namcntlprd becaballccp/ een groot gdetalaf« gdebanedt dabbe. tlbacr benedewö d.icr JUd. bcel / aciwa'enbc det Ïirpgëbolrd inben ƒ raue« hidden / ^Wabireden en^bcrninfedcnerapdcu/ bp b2ic bierbenbed bact af gdeeadeert dabbe'/ ben oberigden red mod men nord onberdouben/ tot beterber aeeonimobaticn/ cn fulcd0 ban Wegenis be pcrpcdelen bie noed boo? ber daubt donben. Oord dab dacr iXiajed* tegdeno ber €atdclpc« hen Ïtcurbo2dcn en anbere donben afgljcfantcn gefept/ bat ban bc ïtcnfctl. armaben inbe boo?f5. «Craifen allee 40 compagnien /en ban bc ïiga nu macr 10/ int gdcdccl 5 0/ geingequartiert bipben óouben/ macr det anbcrbolrd foube men clbcrd anbcr0 deen berbocren : Oacr upt ban ben dam ben een bcrlicdtinge bebinben fouben / cn bacrom befe bp dun falpbcnbc compagnien foo langd een Wepnied bpdaen / tot anbere gdegentdepbt/ acngdeden det tot dun lieben epgene bcrfcecdcrin« glic gdcfeljicbc / cn albué Ijaerc jKajed. fO2nd« bnlbicdcpt mcbcbcbo?bcrben / ooednietanbersi meenben cn oo?bcelben / alp bat dacr lißajcd al« leen bacr deen figlj/ doe du op b indomenbe clard« tm'omaldctquact teremebieren ente beletten/ alle bccnlpedc mibbeltu boo? bc daubt nam. Hen ga cube be Petita tegens det Obiet^dab fp« ucïtcplerl.Wajed. altoos bacr deengdetraedt/ bat niemant tegen,o ben jjadauWfeden bcrb2ard cn fieligions Webe befWaert Wierbe / cn Wa^ noed inbacdtird bc capitulatie ban bien / Wasi ooed gdenegden niemaubt tegdenë ben tieligions bteben te laten befwaren/ aengbeficn int ïtcpfcrl. placraet niet begrepen doub t Weid men niet nacr Wasdetboed totbato foeniet gefediebt / haben b-Äö« heil indoubt beb ncligioiw Wieben dabtgljcera« i bacrom dacre ïtcpfcrl. majed. mette crceutic bau i«quot;.pi.w« mincert. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bc gdenomeue diedten renen epberigen acubangd fo/htf 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te |
Helt inaö ober be tïuecb’arbtiglic mccnitiglje bcö ödigionsS meben / maet liet jus bat algljcrcebt in be Pcligioiiö bjebe/ mitfsabcr0 bc in facto ingbe« bjaebte grabamina/ Inas nlbuei gOeozbonneert/ gbelpeb bc bccifien en fententien ban bien fpne itojtcrl. .iDaicd- booibabccé dabben gfjeapplis reert. 3Dat nu berfoedt Wierbe ban toegdmö be goebe en reedteïnede onbcrdanbclingde / boden be afßdefanttn’ßdnraeed belucefen binben / int plae« cact / lipt Wat oo?facrbc bc €atdolpcdc danben ded tot gOene compolïtic berdaen Wilbcn / en tcrWpIc niemant tegden/S fpnen banb dier in IsoiP bc gdebWongen Wo?bcn/ foo dabt fpnjißajed» cpnbelpcb nacr bcel acnfocebciici viam jures aen« ghetoefen; Nopenbe bc uptdellingde tot cenen nllt; gdemeenen rpedO bard d‘^0 trouWen/S in bit ca/S placW ' inbienmenban fins/ luaesnicntoctocH ten te dellen / det Wdeb men op algemcene rpebjï bcr(ameïingcnbecbe / macrtcrWnlc men in fuie« den terminus niet en donbe / jae deel öDcen inter« p?etatic bant boo?gdepa|ïccrbc ban boen dab/ al« leen batmen ben indout ban bien nu met een bc« doo?lpede crceutic ten epnbe b2oedte ; Hoed W.iö dcnnélpcd bat bc dantdabingde ban bien/ mitfga« bccjS uptfp2acch en creeutie alkene be ïtcpferlpcdc iBajed« tôequam» SJet boo?bcr berfoeed / batmen bc bo?den en danben niet met fcdtclpcde p?occdcn/ enereen« tie oberballcn Wilbc / eoed bant gdenc fp lieben bona fide tot iiibctu gracb in bedt dabben gedab/ op een venei niet te berdoten/ foubenfe niet onma« nierlpcd befWacrt Werben; ïtengeden date jjßd» be commidarifen 02b?c dab gegeben / bat inbien niet bleeeh bat nacr ben palTauWddvn berb?aed offidigiona b?cbcu be öoöp' dnpfen en cloodcr^ inglktrocden gl)etoccd Waren / maet albud gde« legden WajS / bat bc facede altiorem indaginem ban nooben dab / fp eommiiTarifen ban niet ab executione beginnen 5ouben / macr be partpen diet ober eerd dowen/ en nacr relatie ban bien/ anberco?b?e betWardten/ aengdeden daer ïtcp. aUajed« nn beboolcn dabbe/inbien bn boo?dacn« bceommifficint cenofanber bcrfcdil boo?boncn foube / bat men bupten ïtcpfcrl. rcfolutic niet Corn datucren/ maet bc facede albujS bo?bcren bat nie« manbt/alei WajO dP niet genoeed gcdoo?t getoeed/ dem met reedt bedagden conbe. 5©c Jrvanchifede ttibberfedap Wierbt tot bien tpbt/ ban ben î^uTedop tot Wurt^burgd/ met bc rcfoJinatic en anbere nieuWiedebtn oord feer gde« qncll ibicleb fp acn Ijaer ïtcpfcrl. ,ï©aicfï. tiaerd« ben/ bact op ben 55iflcdop ijs gebesben gciuo?ben met een fnieli beginnen / tot op beerbere o?b?c / in te dauben. ^0 hacd bc SJifffdoppen ba ben ^toabifeden en fränedifeden CrâifcS/namentIpfd îôamberg îBnetjburgd / Wîdat / €ofntt5 en 2lugfbnrgd berdaen dabben/bât be «ßuangdifede danben ge? finten om fufpenf c bant Stepf piaccaet nacr det ïtenferé dofdabben af gefonben / fedtebenfe bacr Ober acn ïücpfcrl. /fDafefi. ban befen indout : Hoewel fp niet tbjpffelbcn / dacre ïtepferï. ffî* foube op acnbtengen ber Craiffen niet aiibcro gc= .. rcrolbccrtdcbbcn gtjrtped dacr flSaicji. inbeptv Äf““quot; Wieatie ban bc generale bibide ber gccdclpedc htois inmc rpebsi Gravammum belooft dabbe / al.Ö boo? fCil= teowpot/ mac! dact met ftepfert gdenaben te troodeti; ^o arifSw - ©e 23:p frljcppcn Van öc ^toabifrtc ctjw feers hé b» iïf». Jtlll.tt bf-Ifttm luat öe afgcfaip tot ban öe 4ïuan5fi!« febe (ï.itiïifit ticts bep |
29
VervolgH der
te maerïW toiapïc nu be befte oreafte en mibbe; ïen hiev toe booilßanbcn tunren/ om fuIcM te er-pc bier dit ^aertoe gabente oseb befe bolgUctiöc rariones toaccom ßaere ïtepferl. 3®|ï. nu ten al# Ier öequaeinften mette crceiitie bolle öoojtbaren/ en beb CraifTcno afgefanté met ôaet acnb’engcn afllaen/ bat öaere ittcpferl. äiDajeH» 0icrtoeoocb ooiracibe gfienoccbliabbc.
a©ant boo: i.öab liacr ïïepf.IÏ'ïlr.boIgtnb bes rpebri couftitutie be in ben üeligionö mebeten IjoogHê ïnel gefonbeerbe generale bedfie nopenbe be Gravamina ban be berben alreebe int rpb boen publifceren.
2« Waren fpn ,ï©ajc|l. berozbonneerbe corn# miflarifen / mette ïHcpfertbecreten / rommiiTien/ in|irurtien/ fpeciftcatien ƒ ooebmetbeactenupt berirpbö cant^elp/alinbebootfr trainenaen# oliebomen / en inbienfe nu belet óf in be boo? Ijeb# benbe erceutie gbcflntlnicrbcn / fuW foube al# berganbe bcbeucbiiigbcn maeeben / bpfonber bp öe €atl)olpbe Liga Indbe baerom boo: befcn aent ïtepP bof een fpeciacle2lmba|Taebfcöap amp;abaf# OMonben.
3. gnbienbe faecbetotcen aloBemcenen mer bagb berfcöoben toierbe / babben be gljee|lelpc# be nifbo (lanben anberg niet te bertoacljten / nis batfe mette tegbens partptoteen nicubjen piept gbeberabt toierben/en epnbelpb be Sufpenfio exe-curionisiut IPtepfetl. bebel begrepen 5pnbc / tot grooten naerbeel mollen gbefebicbcn laetem
4» Wt op al bet gbeene’tgbeen tot nu toe bp be p?ote|lercnbe / tegen bet ebirt boo? ïtepferl. .Wajeft. ingebiacljt bjajS/ en noeb berber ingtie# b?acbt moebte inojben: We gbccflelncbc Catgo# lifcfierpcft.s |lanbcnin gljeenber manieren fcbul# bieb toaren met bun bi« bau beerber tebifputc# ren / tcrtople bet niet meer res intégra, maer judicata bias.
y« ^pboojeenmael toacraebtifb/ bat ban be p?otc|lcrcnbe en oeenpeerberjS banbe 2lert^ cn anbere tiiebten/men noopt uts in goebicbept beeft berhrpgen moogen/macr batfe alle mibbel gefoebt bebbe be vifitationes tegen bes rnhs alTcbepbitigen int ^faet 1601 /en in fpeci 1 $98 be rcbifiouS falten en anbere mibbelen (totonberboubingbe beji Be# ligionsi mebrn bienenbe) te berbinberen / en al# bii^’t Statum Imperii beronmllet cn ee feer perpe# ticleu.S Vuantrouluen tuffegen be Ilanben béé njer felfeiopgbelbecltt bebben.
6.55pbelltcpferb rpKöcant^elp foube noeb toel tebinben tun' inat^op cttclglte Bijer bagljen be J?20te|lcreubc cn beftters ban be gbcoeaipecrbe ■JlcrtjS en Hiebten/ ban megliens bare ftemme / ^eflamp;/ cn anbere biergbclneltc booeb befioaerliie# Ite ptetentien/en baer onbillneft foceben nict bab# bdi bullen afllaen / ^nfonberbept be^cfitter^ ban jPacgbenburgli / als ooeb get bomeapittel/ beiuelcbe boeb ( gclpb 00b be eapitteis fdfÄ ban iuegOen0 bacrebcbenbeingualitcpt/ banbe €a# tgOlpebe gucen^ tocegS prolegitimis poffeffori-bus gbebouben noeb gbebent conben bjerben»
«Cn inbieu* nu get erceutie €bict tot een gemene bergaberinggefoube berfegoben bJ0?ben / fogab men nict anbers te berbjaegten / als bat be p?o# tdlcrcnbe/ bpfonber ïtciicliófcn incggdiS iRdu beburg / met gacren oube |lrcbcn / cn perpbelcufc metcnfiengct p?tncipncl bjetb mecr foubcn focc# Iten te letten / agi gclpcn bebo’beren.
7’ lt;Cngbclpcbbe p?ote|lcrenbe befittersmet gaere onbillicbe Præteniionibus nu en altoos niet anbers foegten / als be bef biacrbe Cargo# Ipebe Uanbeu al gaerc actiën af te fnpben/om bat#
‘.iSzg.
fe een biel ggebacnben bicgg totte oberigge ffieg# 1 ^^n tenen Catgolpefte goeberen onbet gunteflaen/ teggcn0 reegt cn ben BeligionS bteben / gebben moegten / alfoo inaS ooclt noeg gaère intentie nict anbersban batfe boo? albergabeuptbluegten/ cn ggefoegte lùfpenGonem executionis, baer bOO? be lt;?obtfaligge Ilicgttn/ en be Catgolpefte partp ggeenltlepne fegaben metgaer naerhómelingcn/ Ipbcn fouben / en be p?otc|ictcnbe bp anbere oc# rafien get nicube met get oube / en bolggeus bel ooelt be gantfege fub|lantic ban be Catgolpcltc rupneren/ of be ggeeflelpcge rpcliS ftanben tot een anber p?ejubirecrlpclï berb?acg te b?enggen»
8. 53egalbenbat / hollen be CatgolpcbeHan# ben niet binben / op bat manier be gefoegte Sufpenfio Edifti Cæfarei tCbcbiUigcn pOUbt- /Cot flot ban be faeche/gcr gaclbcn fp noeg gaer boo?i# ge Pecicum; boegben baer bp ïtcpfcrl. J©aje|l. te ggemoet/ begoocgggc|bo?enecapitulatie/ met beerber bibben/fpne ïitepfcrL siBa|e|l.boubc boeg inbc ggeellclpche facchcllcg bcnaerlligen/ en be ïtepfcrl. autgo?itcpt gier inniet fpacren/be gee|lc# Iphê Catgolpche (gelphfe gebeben en begeert gab# ben/naer ingoub bes opgcrcrgtêncligions b?cben cn coullttuticn ban bien/ bp gaer berhregen recht niet alleen befegermen / maer ooch upt craegt bes Itepfcrl.placractS'be erecutic fonbet bertrerh boo? nemen/ cn be buS langgc befmaerbt 5pnbc Catgolpche rphs Ilanbcn met b cerfle tmmilTie in gaerc lt;©gce|lclpche ftiegten allee ggcnabig|lin fitten*
211,0 bit fcg?pbcnö aengaerBcpferl* Maie|l* ggehomen toas' toierbt be commilfarifenbebolcn u tgeenew {mibtjö be afggefante banbe banbe Cuangge# torrwarm# lifege flanben upt ben ^bjabifegen Creps in ^uÄ^ gaer berb?acg gebeben gabben /batfenict moegten feue at aye# mette crccuiionS commiflîc oberrompelt Incröen/ f«quot;®; en nu ïneggenS berfcgciibene / bpfonber int ©ar# ®‘«quot;*‘®’» togbomWurtenbergglcgggenbe dooUcnS/ bn get Bepferl* gof en earner ggereegt noeg in litif# penbentj ïnarenj met fulthc rlooflcrs fachen / tot beerber o?b?e / in te gouben. Cn bic ggene / in bjclchc get faftum occupationis ggcboiibcn / maer get jus gier af int placcact bcrgaelt / noegbifpu# tcerlpch ïua,S / babelph te erecuteeren/ met b an# berc / baer ban meh get faólum bifputecrloch maechte/ of cen fulch jus bat int ittepferL placcact niet claec genoccg uptggeb?ucht bias / ibilbe ben# tilcren/ boo?ts inat reegt ïnaS erhent/ foube ban ggclpchenbenCommifTarifen acnggebient bier# ben.
ï^artoeg Lodewyck Frederick aibminifIratOOÏ beci ©artogliboms Wurtenbergg/ geeft fell ooch ten googflen bef biacrf met alleen toeggenei be boo?ggeuomenc erceutie bes ïtepferL bebel/ maer ooch bat ben 25iffcgop ban (fondants aï,ö corn# miiTanurt / baer gp noegtanS partp cn mebe ggc# intereffeert bias / gier in ban be ^toabenfege hrap^ ggeb?upfht buert / en om afilellingge ban fiilche p?occbcuren/cn ïtcpfcrl. befegermingge gc# beben.
Wefen is ggeanbtbtooibt / gaere bcnfcrl. jTSfl. tooiibe alleen boltrcchen / boat ben Bcligions b?eben ciarc letters boaren epffegeube / baer op get manbament ggegront boas / bacrom gab gp gem /bocghcnsbeS25ifrcOop0perfoon tot €011# liants nict te belggen / mits gem gier itt ggeene cognitie tocllont / aenggeften bat get jus al ggc# reebt int placcact ggcberibccct / cn genii mitfga# bers anberen commiffarifen/be erecutic in notorio bcla|let ibas ^ maer in dubiis fadis, als ooch int boo?f3. €0ift ougefegepbene jus,boilbe gaere Bcp.
«Bjl^
-ocr page 52-Hiftorifche ChroniJek^*
30
|
16x9. JKJI. lie cognitie taan öien boo? Hem fclfö bcHoU' lien/ ©och De rcflitutic ban be dooßerö/luclcbc naerget ^airaubjftöen bccbtacDonbecgcflagen blaten gljebjeeH / foube niet licn 55iflcamp;op / maer ben ©ibinibuö getno’ben. €11 Ijaere .iRajeß. Hab ooh bien 23iiïc0op/mitï^ l)n in anbete €raip fen lie booinaemße ge^elnchc baet toe bctoiboiv nccttgöcöabtöablic/inbeh boo?f5« ^biabifcDen |
lt;£tai,ôniettecôt nict boo?bp gam tonnen. 16x9. lloeïncljliet te min Oartog Lodewyck Frederick Dartogij totte teßitutiEbetQHcßcIpcHe goeberm nict heeft ïnatoivA tonnen betfiaen/ oochben gtobeputcctbcn ban ^Sur be ittcpfccl.conitnifTntifendot hem in ©crfflmacnt tcnburgi/ ghetomen begeetenbe batmen ban bcgceUcIpe^ teilfifij tets hcgecbctenaniacnfonbc) ftabbe gcanbtbjooit: Ï,\‘fKr Ï^p een onbet / en beel betet bettoitoen ban »ttipftó Soröcifit lüct btr/lac |
itepr. Jlïüft.0abbc/ alfo ftp altpt ßanblbaßicd in ^pne bebotie glieblcbenbinö/ ftoßeooeftbeftab ben bien/ fonbet bcbJiUigingfte fpnet fteeten bioci betei tot piejubitie bet minbenatige fteeten/ bant lanbt niet biegft gfteben / en of hiel oï be cloaßet,ö mctftetlanbt bolcb befcinm gftemojben / ftceft ftetboeftniet ftelpenmogften/ mnetfpn beltoon ftcto mclcto bcmccflccn rpefißein bitfóattog^ bom lagftcn / I1002 litngftö gftetoelt ingftenomen/ en bleet in ftanben ban bc ßoomfefte gfteeßcipefte gftebjoeftt/ gftclpeft aen fnn pipets bjeber betftaelt
bioit.
^aetbienboo? lange )iaerentnfTfton55iffeftop „ Vaientienban ï^tlbe^ftcpm/ ais oacft tuffeften ój^Squot;* ftcet Heiirick en Heer Eerick ïiartoogften ban i^aafss ^lunftnpcft en Innenbnrg etc. een tbiift ofßrpt Jigw «» opgetefen hia.si alfo ben^Sißeftop geclaceftt ftabbe fö bat ftem int ^acc 1 y 21 ban bc ï^artoogften fotm migfte ßooten / ßeben-en blcfhcn / clooftetes / bo?« pen en anbere goeberen afgftenomen blaten / foo biictbe bc daeftte ba ftcet Ferdinand, (tegcnbioo?d bicO3pnbc 3ïettfbißeftop en Ißtcnrboißtot «Cen«
© 3 len)
-ocr page 53-31 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghder
|
16x9. len / tcgbrnö ÎKCV Frederick Ulrick ï^artegO tot $5nmftopfamp; cnïnnfnbnvgl) / bp txt ïtepferE cnùicr gljcre rtU tot âgt;pifr3 boo^t gbeö^ongen / en om rcfiitutie beril facilement platirm aenge^on; tien : t^ner op lö befloten / bat gßebaeOten i^ar; toef) fulltó aneef (mitfgaöer^ be baer afgljcnotcn b^nrljten) reftitue-en/ en alle gclcbcnc fr^aben bc^ talen en bolboen fonbe. lt;eg(jenö bit bonnisi heeft l^actotO Frederick Urickeen fdbpben^aen be ïamp;junftopchfe ßib-berffhap beampte oiib'rbaiiê en irtoowibcrp las ten publiceren ban befen m0onbt : Äh was «Ofmen tod nnt ftet earner gherccljt tn(Teljcn tcfttect te= hem en ben ïtcnmotfr ban Æeulcn alö' äbniinh Sut?/ ilentoo? tot Dilöfshcnm/ ban tocgljcn een liriibF built tarnet göc (aerfîc een fententie teglicns hem bcrcrcgljen setecht ges pabbc / bonbt öh noditano het fclbiglje teghenes be neten/ rechten/ rpchp confïituticn/ ber StepferE 3IIj5aje)ï. en beö rnchö régalien / libertept / hoogs hent en crecutic hed ftrpbich / baerom hh hem ten hoochften beftonerbe / én holle men tocl hrhtclnh beuchen/ bat be ïteprerb juflitiaricn aent ïtepferh comer gherecht tonbe/ be publicatie ban befe fententie fdfei miftjaghen foube/ tobbe ooch hier teghenei hem niet alleen alle benefieten banrecht boot behouben / moer ooch het onghettopffclbe competereube beneficium revifionisj bat hpalghe' reebtbp be hanbt genomen habt ) booda’ toppen; met hoope be earner rechter^ en a(Tefïoo2c0 foube fulchen punt revifioms fpnen coiira laten/ en mitö bercbifien upt eracht beeibeputat bagh,S inben 3iaete 1600 ghehouben / onghettopffclt een eflec-tum fufpenfium habben / en geen crecutic berber boojnamen : quam hem boch boot / bat be fentem tie met ghetodt foube uptgljcbocrt toerben / macc betonle b’ executionis fentenriarum 00h bec ghenc todch met recht en gictfonbament vimrcijudi-catæ ghefeteert habben ( baer oen het hier fcho^ te miemant ban be rechter/ en b erecuteerber ban bien niet toe ftonbe ' enbufiraf ben partpen en onbere berboben toaren / foo toilbe Ijn hem mitö befen teghenö bit onrecht boo? ccr(ï alle noobt« bîuft ban recht bootbehonben. «En toab mîtes befen fpnbcbel aenfpnc onberfaten/ inbienhun cenighe nicutoirOept ban toeghenO befen fentens tie toierbe acnghebaen/ batfe hnn baer toe niet 3oubcn berftaen / moer haec ball hidben ins bachtich toefenbe aen be plicht / baer mebe fp lies ben aen hem berbonben toaren 'en foo fp be toacrs hepbt ban befe gdegenthept aen ben bach gaben/ beihoopten hn / fp fouben teghemö recht niet bes ftoacrttoatoen. Ham î)âk nbsp;nbsp;nbsp;5 ht epnbe befes 1629 fjaers toierbt ooch be bcïftaitt crecutic bes ïitepfcri. placcactö int ©ifbom ©als Äi^’ i’ffti’ï’t boo? be hanbt ghenomen/ baer bp bes ' nbsp;nbsp;nbsp;* benben fch befe rommi)Tarifcn/bcn Iiartorh ban 3D?ibflanbt/ lt;ß?aef lan ban Op / ben ‘ïSmehop ban ©flenbruch en lan ban Duen rpché hofraet / befe hebben tot öalbcrHab ben 18 Weemb-het «Dom kapittel boo? hnn gcbo?bcrt/cn naet gebas ne cramitnaie bic/ gene todhe nacr lupt bes lien. manbamentjS / ongegualificcert ghebonben toiers be / been ban hare piebenbcn afftaen / en of tod be fclbe baer tegheujsdbe affccuratie ban ïtepfcrl. alSajcfl. int 5'acr 1628 hier afghebaen 5pnbe) inb?ochten / hebben hun be commijTarifen baer aen niet toillcn heeren boo?gcbenbcitcn 1* 3©ajS in bit rap ben tlriigionö b?cbcn crp?effdpchupt nhefonbert / en op beerbere refolutic/ gljdpch upt het ïtepferl. placcact tcficn Honbt/ ghetoefem 2. IDas alleen berfptoohen getoeeß / het ©om kapittel tegenjs ben Religion cnp?ofaen b?eben |
niet te beftoaren / moer tegftenö ghetodt te bes 1^3.0. fehermen« .i9u toajt bit ghern biergheïnch getodt noch ben ilcligioiiS b?cbrn teghenfirpbich / macc hed obereencomenbe/ och honbe men tod afmes ten/bat be boo?geHdbe Verfieninoe, todhe foube ben lucligions toeben teghenS loopen / hacr lien, .fßajeß. noopt in ben f n ghehomen toas ßonbe ooch alfulchcï te gheben in haren macht nict/noch ooch noopt / hoctod boomame en hoochmenteres be Stoßen baerom berfocht habben / ghegeben gljetoecß. €pubd)ichb?achtehaecinßructic mebe / batfe alle bicrgelpchc cerepten todchc tegheuo ben fies ligionp bteben en het iienfer!. placcact ßreben/ fouben bertoeipen / en niet tegenßaenbe mette ers cutie boo?t baren. .Wits befen hebben be corns miffarifen begoß be ßeutden bes ÏtrdjpfiS en ©Dînherchcnaftcbo?bercn/ en aen be üuoomfeh €atholpche baer ban bpf tcghentooo?bich toaren ober gljdebert / en epnbclpch een becrect teghenS bonghcgualificccrbe naci o?b3c bes placcactjï/ boen publicceren. ©acr op ban ghcbolgt is / bat ben 20. in vigi-lia 5 .Tkoma inbe ©omherh in tcgétooo?bighcpt ber commiffarifc be vefper, en bolgcnbcn bacg^ een proeeßie upt onfe liebe bioutorn hereh tot ben ©om gehouben toierbt / baer mgcpcebiUtWiS ghebacn en het Te Drum Laudamus ghefoughen 1^1 hier nae fpn alle be beamte gdieenfeert getoo?s ben/ en totte «Catholphe getoefen/ hun berbiebens bebanbeanbere ghébegcabcerbe f gheenbotof berbot meer oentaumen« ©rlprhrrtops gefchies ben ooch met b aubere bier collegiale herchen / en moße be ^tob/bc befittcnbc dooiers ooh in rups men« 3Int Alerts ßieht ban'jKepbeuburg heeft hem befe beranberinghe ooch fien laten ; toant nabes maclbCïS boo?ludjtigcn licurPocß bankaren i^ccrfoon/Ljartoch Augultus invaren boo?een cóabjuto? ban bit Alerts ßieht/boo? het ©om ca« pittd cum promiffione de fuccedendo 10 ghCbO?s bert ghetoeeß / het toelch ben ïtepfet acngebient 10 ban 5hnc boo?luchtighept ba ^aren/öaer boen gheen tcghenfp?ncche tcghcn0bid/ en al0 hier na ben Dartoclj Au^uftus boo? een ^erts 5öifs fcljop berdaert en beroepen toierbt / heeft men hem bemoept bic ongehooibt tocer af te fetteu ges Ipch ban ben paus tot Gomcu hacr Stcpfcrl. W* cén caffatorium toe ghefonben heeft / baer in hP beboo?gaenbc poßulatie ban befehiefmghe al0 ban omCaiholpchc ghefebiebt 5pnbc; gants ans nullcert / en bacrentegljcns hacr ïtcpfcrl. Wß. heer foon/tot een 21 erts ©iffehop berdaert / bien □fertrf fdben foube men boo? ren hooft bes heden ßieht »àtss# houbm/cn hem b 3tbminißratic ban bien ober ge- amp;'f?f” ben/grlpch ban ooch ghcfehiebi is / en het Merts ^^fee ßießt baer nae upt name banïtcpfcrl. iPajcß. fciajuiwi gherctoneert/ en een ©ouberneur baer heen bers pentoo?!« Abonneert i0 gljetoecß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S Dier bp toierb boni cc FugUlicr Omen oft boo?s Sm» W fpOOCh gehOUben / bat het breve Apodolicum toCs ßfioP tot gen be pjobifionalc electie bâ Alerts Partog Leo-pold Willems tot het Stcpfcrl. hof afgefijubm en naat, inbeßofcantjdp ingegheben/ bertetn en niet meer ie bit ben toas’. ©och jnn inbe taeche nopenbe het 21crt0 ßieht 5??emcn ban ïïcpferl.tonfcicntie racts heeren bes jettoCC jefupten Lammerman en Wyn?erdener , ban be geßepmen r act f heer en ben ©jacf ban lt;rautman0 bo?p en ben ©2phecr ^milcnbo?p/ ban be0rpch0raet0 heeren alleen D. Hildebrant cuD' Gerhard, totcomminarifen gljcbcputcert ghC' |
16x9.
Hiftorilche Chronijckc,
3*
ößfitoafl/ tockfe oöebonïiöï en begoten lubben' wtbm önrtorö lan Adolf ban ä^olflcpnbit^ tot Iwto toe ban hem ßcabminiftreerbe) fleets flieht/ met al ihnen pertinentien/ acn beet feepfert JKH« longhen foon Hertje ï^artoeh Leopold wiiiem per breve Apoftolicum provifionaliter tOt HertjÖ 25iflehopberHofcn ïpnbe / af te finen/en interup^ ntenfehulbiehlba^«
©edanbere fcltliw p^ofebenren oongötnio 1 berefotmatieheen/entoeccom/ bpfonberjS mette (labt Llm kontra ftopiiit^ mpuncto bantoes ghenjö hacr baerboeter dooier en ©arochp tot ILaiißlUn / infghdpeh metstegenfbureö/ baet men ooehb’enilanten niet langer berbjagentoib be, met linbauto: Stemmet ƒ ulba/iContra ïtafiel/ enanberebcrfchepbcneplactfen/ mettes
|
eenffanAc bot men hem fomtubtop het noten 1 tarfttentich ja hcaibert Sarm hertoaerrjö geoefs fenbe «Cuanaeltftlu religie beriep / baerbcneffenjei het ontegenfpweeamp;dpthew berb^aeh tot l^aiTaito ghefehiebï tonbe / mitfgaberjö ben ßdigionjS b?es ben ooeft tot fini boo?bcel tobbe / noehtanö toierts men ongehoo2t de fedo afghefet / en berdaoten / ’ttoelfh benNanews ban ben J^autosi frifdniet boo^goet heeft gljehcnt. brSo» ^abien top nu tot hier toe be boo^naemflc ghe* sfstoi ftöiebetiidcn/tofïftohpbe refoimatie en ewewie |
brief Ifteuftrl* plateaet in «©untftanbt in bit Sacr booïoftêba8m w/ berhadt tobben / ft» toillen ^rftuntt top oods be ooHogtoneu «rpgespteparatieneen lufiriUip topltPtoghcöenrhen/ boer in otio ten ccrUcn bics ^’l»?»«« nen fal ben bootflaeh beo Ï^artogo ban ƒ rieflant xîtrüûtfc boo? ben Oberflöt Altringher acut ftepferb hof ilfllöt^ mbe maent jltoertino gljebacn/ ban befen ins F'^i’^ i ♦ Dn Blartoeh ban ^pcietlanb beftoacrbe hem bat gtolpdï alle feenrboïflen en ftanben / jac ooeft be gene bic hâte Defer oiuuft felfsi haDDen beciartv tich |
??
Vervolgh der
|
1619. tir!) öamp;cawefftt/rt«« Oelibcnbc fommi0k nt titmp fel rrartten / cn ljun öc ronfifcatte ïuilöcn toe cn-Cenen / foo babc öp (obemtitsS fiUchö tot ßtooten nac bed ban Ijarc ,iKaje(ï. oOefeOieben foiibc/ iuienö [ïtiigti annaben anbet^ö niet hoften beradt bterben;) ' Dær 4Tïa)cfl« inoube ndj albcr of)Ciia= bigft tEfoIbemt/ boe t bacnnebe foube göc^uöcn iverben» |
2» gbatmcnfpnecomniifdc foo berre geliefOe uptte ftrcdien bntöpfubbcicgerni en futJ(lituEs renmoebte. ?. Cot b’^ifante tot fSeufcl een fiWbmiS te fepnbcn / bat bacte hengö en anbere officieren in ben otibcrpalt5 bem ßcen bdcr/macr bed niece alle (julpe en bpffanbt boen morloten. 4. ©atmen Dcnöcncracl lyUi boo?bcp;c^ |
be*
©r TI igiffen bidben in befe booifvinacnt JKav^ tiné totOenbdbergb een (Conbent bad) / op ben inelebenbit naerbolgcnbc ßcöanbelt enbeffoten iuierbt.
il^cn fonbe acnt ïtepferL bof eerff baegff een 02b!c 11002 nemen/ cn nrffenö bien bacre fteprctl. ^'Kajeff. albcronbcrbanifbff bibben / op mibbe#
©clli-5!)tcn boiu öcii cnini lt;Coiibf«t tot V/tubcb berah tn toat bate op gcflo: tot IS,
renbe bet 400000 ßnebf-badberä (todebbanbe ' ïen en luegben te belieben/ boe ben ebden bjebc Uenfed. bof ßaetfbeeren gbenaben gdt genoemt i int gbemeene Daberïanbt moebte ineet berb2oebr ïuierbe) Ijct ©oiffcnboin Calcnbcrgb inrannv inerbenjaengefienbeboojtfettingeban bien/bet Koomfebe tpeb ten boofbllen noobieb toasi / baec orn'me bier tn niet te lier ff win en/ meier bê »aber? ffen toegb/bien men oopt biet toe binben boffe tot p’offpt en reputatie beö gebmeenen beffen bien? bè te foceben. ^lulnacr biet toe te bomen geen fceebetber noeb nutter raibbd te binben / aWbet gbeene bat tot jlSuïbupfen betïStcurbojffh iColIc -Oiobebaebtbabbe/ enbanbaet affnne itcnferl.
n^ajeff.
-ocr page 56-Hiftorifche Chronijcke» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34
|
1619. Wmeft.ttiföOcronlien bat iwmcntïpch fpne 3©1l» cnöc lient-lio?(ïcn al^fpncljcpmdpriwöaetiö Ijrcrcn hi fpcenct perfoon bp makaber bergaber? benz ober tea nikp! tcgljcnlbooibjgfjcii perphekui feil en guaben rócflanbt 'tfamen ractfioegljcn / en oo?bacrlpcfie (julpmibbekn boo? bc öanbt namen/ en bic foriber bertrek int merk kriben. jßaer ter^ topic men neffen.ö bien ook berftae» (jabAbacrom bat befen ronbent back tot noch toe niet gefekiebt toaë/ acngkoficn kaercïtciirboilïek 3?Dœl.tor klaren (koe nacrkick bc ïtentbojk ban .lllaniiti en bê ïtcurboik ban 25ep?en kuil kiev in bemoept kebben) nocktanei perfoónlpkbp befen «Conbent bliek biet keeft toilkn bcrfcljpnen / beek bektfe-kn bomgkebenbe / toacrom kbcerbernict/ tot bat bcfelbc keel npt bc toccglj toaren / in engener perfoon ronbe tornen. Æcempk men nu boot noobick kielt npt be naern en ban Ïnegene ket heefe ^imbt/kacr lien. .Wajcfl' op ket bclbceglpckkc inbackticktenM’ ken/ alfoo bebooifv rcbcnencnoo?faeckcnten bcclbankacr Ïlfpfctï- jHaicil. Nareken krpgkj! armatur / en norkbagelpke^ gecontinueerbetoer# bingken karen ooifpionck namen ; oock npt mip Ipche gcbacktcnAbcIck ben licntbo^ft ban pareil kier booi in (aerken bc Religie acngacnbc / kein inbcclbe/ batkpbaecomopbenboojfv lt;CoikgiaI back niet komen bulbe :foo bJa0 noobick/bat kacr ïdcpferl. iRnjciI. alk bdetfekn / foo bed ban bien inïtepf. kanbê ftonben toegk iepben en bcnltcur-bo2(ï ban pareil anbec^ bifponeerben / en bacr beneffenef/ toatöactftepfccl. .Wied* inlaccke ban ßcligie begoten en boojgenornen kabbe / of nork kier nac boojnemenmorkte ( bacr npt liciir klaren een gencrack ßefoimatie inbe «Cuangelk kke Religie met cakeringê beb Religions b?ebcn befluptm toilbe ) kier nfeen fjincere S'nfozmatie bankemte ekeben /bat kpgkeen ooifactke ofte rebenen kebbenmockte / kein berber te beftoaren/ en bacr om bc befoetkingke bejo Collegia! bagken langer ïnepgerbe. «Om bat nil ber bcrecnkljbc Roomfrlj Catko? Ipckc ïtcurbo?(lcn en ftanben opwekte intentie/ pnerigke en troutolpcke begeerte naer ben bicbc ekkeente bIpckelpfKcttoajS/ en fommigke niet beneken mofkten / bat fp ben dlcnbigken toeftant brei Roomftken rpekei / gkelpckfc fommigke bc-fckulbicljt kabben/ fockten te bermeerberen/ macr m’t fclbe fpek een bedanbigken b?cbe en md te dirkten en te mactken / altooei gkefint gkemedt en nork toaren; alö maö benoten biets toegken in name beet Roomfrken Catkoliftken ^onts nork mpber berfoerk bp ftcpfcrl. ,ffâaicd4e boen / bat kp met allen fpn ract en bact tooube / om batmen int gkemcene ©aberlanbt toeberom een bedanbij Oken btebe en intoenbige rnd ecnmacl berkrpgen/ en ten goet opmerkt en ©iw betroutoen be 'dmv benonbermakanbee b?a^ien moekten ; en bacr naealöbe intoenbigke rudenfccckcrkcpbtïbasi Okedirkt / b’nptlonbtfckc todek altoos okeforkt kabben / ben b?cbc te beletten / met gkemeenen ract en toe boen bec famcntlnrkc danbê bes Rpcr te berbolgken / bempen / en epnbelpck upt te roe; jen. Om batmen nu te bocglpcltcc ïtcpferl.üßajed. afö ket opperde klooft bcrfccrkcten mockte / ban beS53onbt£i danben gketrontoé fo?gke keeftmen booj eerd raetfaem gkebonben / ket booiberkack be en naerbolgkcnbc boo? bc bootgenomene anv baffactfekap aller onbeebanigd iftcpfcrl. ilSajed» te hennen te gkeben/ en be berklaringke ban bien te bettoarktemtn bacr boo? ben berfockte Colkgi^ |
al bark toierbe berkregen / en boo? bien een toerk 1 éxq. tot ben feer gketoenfrkbm b?rbc geopent toerben foube /totnufbcjialgtmeennubabcrlanbtÿ/ en berkoebingke bcr Rupn en onbergangk ban bien/ op bat ccnalgcmccnm b?ebe intrprkgketroffrn toierbt. Oork inbien baerentegkenei bc ^öonbttS danbê (toclrk bc Iangbup?igke lad langer nen te kouben onmoogelprk mas; ebentod oberladct toierben/ toonbenfe op miböcl en toegken gebene« lien / koe fp kun per ttadlationes amp;nbsp;interpolitiones qualcfcunquc fcifö md dkaffen mocktcu ; toont genomen / bat niet ©enemareken toebe gketrop feu toirrbt / foo toaO bock kier boo? gkelprk een particulière faerke ben Rpek en gkemeenen doubt nergens niet geholpen. i®acrom fo bed te nierr--bet ben Collégial back noobick mas' boo? toiensi mibbcl/ foo niet een gkemeenen bieben kier upt fp?oot / ten minden eenigke mibbcl bm bacr toe te komen foumeerbe: tontiniboo’nuttigke/ beguame en bicnlpckc mibbden kier toe noobick toaren/bacr is niét gkeractdaegt gketoeed/mace alles ijS tot ben boonj. Collegia! barlj berfeko^ ben. 4Dopcnbc nu bc 3ïrmabe/ tocift bc ^onbei bcr« toante nork op te been kidben / to.tó troutoenb bcliberatie gkekonben / om bc fclbe te Rcfo?me« ren / macr te berminberen to.is upt beden 00?« laecken niet raetfaem gkebonben;borkig torct bedoten / bat beertirk Compagnien Caballetp en 27000 5ufantcrp innegken regementen foo langkop bebecn blcben/ tot bat men farktoat ket ambaffactfekap neut licpfcrl.kof afgefonben uptreekten foube / entoat boo? eenuptganekbe bicbcnbi tractatie berkregen kabbe; toaer op ban te refolberen doubt / toat men brerberb met be 3trmabe boo? nemen foube. Wat boo?bcr;S aenginch tot bc mibbden om b’3ttmabe onbcrtuiTrkm tonberkouben : ijs nae beramingke nevens bcliberatie ban anbere mib» beien boo? noobick gkebonben «1 bedoren / bat koe ftoacr en ladirk ket oock atn Quarn/ bc een keifte ban b Krinabc upt beS îûoiibts Cada be anbee helft upt bc quartieren en beroberbe lanben foube ghënomen toerben / bat norktanes met berbersfon^c drecken tot batmen fnekke* kacr b ambadaebfrkap naer ket Ïtepfcrl. kof af« ijkefonben/ acnddlcn / en oock koe bcbboikcb« benbe b?ebc5ï kunbdingke kacr bertoonen fou« ben. Iderenboben iis in Condberntic gkenomen gc« toeed/ nabienbe ïtepfcrl. ^iRajed. ben ïóonbt Oberden kier te boo?cn opgcb?agkcn kabbe / bat upt bc bjpen Ribberftkap in ©?lt;mcken en ^toa« ben ket ingkequartiert boirk of af te boeren / of af te bandicn !icur gkegeben toao ; toat nu kier in te boendont.Cn inbiê tegens beter betroutoen en koope bc lifprcrl.Cidiricrs kun onberdonbenket ï5onbt,S bolck met gljetoclt upt kare quartieren te b’pben ; toat men m fuick gebal boen foube/ of bat het ract|acm toajs bc quartieren nork in te brhóubcn. Oier ober iS bcdotcnibctoplc ecnmacl niet bocu-Ipck Ilias bc in bepbe Craiden Icggkcnbe Ca« ballccp af te baneken / alfomen oock noch okem mibbei bcrfinncn kode (of men ebentod dm ï^cp. .liRajcd* kier in te toillc toao met ket boirk af te boeren) befclbc arn een anber plactxs te arrom-moberen / upt oo?facrhc / bctoplc niet alleen bc neber^arifeke en Rpufdje craiffen al uptgefogen en bertoqedet /ook b oberige plactfen alrcebc boo? befen met ïltcpfcrl.bolrk boonrocken toaren/maer oork alle anbere bes (doubts toegkebanc danben »C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aen |
Vervolgb der
|
i6i9- nen ïtepferi. jEafeRept moRen fontribucreu; i daerdoo? dan niet andere in rettooberith bleef alp dat de 25ont0 Randen haet bolb fclfs in hacr landen opnamen / en nothboo?tó in de gcunicer« de ©opfien landen de oberige Soidatefca met com tributie bant hare moRen onderhouden. «©aerenboben op dat hepfcrl. 3l©afcR. defe af« banebinge boo? goet honden mocht / en niet bene« ben/ dat defe te bergeefs in t toereb toaa gljcRclt: heeft men’tfclbebphepferl. jKajeR. doo?debo« ben berhacide Slimbaffabe / toacrom dat al filler bp de handt toap ghenomen / aen te dienen beRo« teil / hem boottp boo?houdcnbe / toatfpnhoogh gcp’cfcnStcrts ©artoghen huPjS en het gantfehe itoomfehe tofb'doo? d^rmadeh bande berenich« de Randen) boo? aenf enipebe dienRen toaren ge« daen / in toelchcrs aenmerebinghe fp billpcb fou« denontlaRcnhaer landen en lieden / boo?anbe« reinconfideratie ghenomen too?bcti/ daerdoo? Rilichtelpclt anderfi infouderhept doo? d’inguar« tieringhe defer €aballcrp in een oogcnfchpnlpcbc tuin ghcflo?t fouden toerden / en dctoplcfp alrede olie middelen berloo?en hadden/ foo moRen fp een ander toegh foeeben / om d inhebbende guartieren nu boo?t0 te houden. ^Boch bonde noch toel ghe« fehieden / dat men hcnfcrl. JBafeR. defe guartic« ren in aller onderdanighept inrupmde / indien men andere ghelegenthcpdt bondt om tbolcbtc bergen/ en toap tod te oberdeneben toat fp doo?’t üepfcrl. JKajeR. brpgsi bolb / in de doo?tochtcn en tinguartieren /obergheb?ocht hadden. dFnof bc55ondtsf Slrmabcnict onmiddelbaer inhep. älSajeR.dienRtoaerc/ foo Rondt defdbe niette« min tot fpnlt;Certsi hup0/ en dc0 gantfehen Boom« fehen rprfis! p?ofTpt ghereet : endetople mend boo?f5.S(rmadc lange ^arenhad onderhouden/ foo6ehoo?demen defdbe nochboo?t0 metguar« tieren te berficn.^ßu bonde fpne ïdepfetl.jRajeR. tod afmeten / bat men foo bed moogdpeb altoop boer heen ip ghenegben ghetoteR / hem in aider onderdanighept te ghchoo?famcn en toap die in .öeboo2f5. frapp legghcndcligiR iff he faballc« rue op de helft al uptgemonRert / macr op dat een fccfbcronberfcheptmocht beraemt ende frapp Rande niet te ghelpcb met het htoferp en ^oudp bolcb bclaR tooiden ; foo herftnien bp fpne liep. ^afeR. doo? defe SCmbaffode laten berfoeeben/ bat hem beliefde fpne hooghe btpgp officierp defe o?d?e te geben / dat defdbe met dep 25onrpobcr« Re ofte den f5encracl Ituptenant ban dien lt;0?acf Tilly ban toeghenp de fecebere afddinghe ban de guarticren / hoc Ijct met bende armaden foudc m befen gehouden too?dcn / fich beegdpeben moeit« ten. ‘^nderp nopende hctboo?f5. goet dundicu' foohetfacebe toap/ ö.itdc llepfcrfchc Ijd bolcb bah het ^Sondt met getodt / en fonder tooninge dcc wcpfcrl.o?igindc bebden toilden upt de gunr« tieren faghen / ipghebonden/ dat men fich / foo bed men bonde met het uptfehot bande 23ondr Randen dacr;tegcnp Rclbo/ en daec het de noot bo?detde/ metghetodt handthacfde. «0hdpcb dan dep 55ondtp oberRe de ïlcurbo?R in 55cpc» ren hier op tod letten 5oude /.i®aer indié de licpf. officierphacr boo?nemcn met dep Ïiepfcrp o?don« nantien bonden betopfen / en ten refpect ban dien ’t^oudt bolcb toilden upt de guattierenberd?P' bcnf’ttoelcb men niet en hoopte, foo foude in fulcb gljebnl fich het 23ondtp bolcb niet daerteghenp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ________- fetten/ macr topfben/ende guart irren rupmen. f tocer genomen hidden het toap boo? funejER. 3Doch foo dep 25ondtp oberRe de ïieucbo?R in i ofandcrc/inhrtgceRdpbc footoclalphcttocrdt« peperen/ fo hacR nae al bermoeden/ niet détocct j Ipbc/ niet fouden toecr obergeben aen de boo?ige bonde lirpgljen ban defeo?donnantien / boo? het i bcrittcrp/cecmcntcboo?cnmctdc23oudtpgcuo« |
tot de dart guam/foo fonde boog gemrite îSond.ÿ j ^-« Oberle bet gbene inat tot betOoedingbc ban een fnlcfi opcnbaecbebcI/tnlTrfjcn bende 2tnnaden bienipft inaermet ben ittcurbo?ll ban iKcnt^tn andere boo?nacmfle 53onbte Randen / daerget den tpdt Ipden bonde / bier ober comniuniceren en fpet goet achten laten bernemen. en ©oo?t/ mitst fp niet boot onbillicb achteden/ dat de ^ondtgenoten banden bus langb gcd?ns genen laR niet alleen ineer ontbonden/ moet hun ooclï!dic{tot het gcmcencfbcfl)nengetbende boften bicdcrom bergoet inierden/ hun noch biel indach-tich 5pnde / dat boot bet €atholpcbe beebont op gelepde ïUrpgsi boften beelc aenficnlpcbe ofertP! en Richten / landt en lieden/ in de neer ^arifchen krapst/ en andere plaetfen nut dc0 ©pandst hunt en gcbJtlt genomen/ en rot hier toe behouden/ bc; fehermt/en dner dooi de ftanden bant öpb nen de felbe bctobligeert toaeten/ en datmen dcfclbc bok gengi de iiatup?Ipcbe billighept en o?d?e der gerne« ne reebten / niet iucl ronde daec toederom uptfek ten / fonder behooRpcIte fatif-factic : foo tö eenparig beflotcn geibotden / datmen ban bjeghm het gemene berbont/ ban defe in allen rechten inelge« fonderde p?etenfïe niet foudc af topebeu ban ok fulcfte plaetfen / boo? brö 5?onbrg Strmade ber« obect fonde / fp inaeren gccficlpcbc of bjcreltlpcb/ het mocht berfocht of begeert tootden banimen het oocb iiiilöc / ten inacre dat hun boo? d’aenge« bjcnbe boften genocchfame cautie gefielt iuierdt. (©heïneb dan den üiencborfl ban 55epcrcn ais! 55bHötsi ©bcïfic/ bande andere ftanden ghefa« mcntlpcb io berfocht / op defe eenparige ronclnfie ban te bebelen fpnen ‘tnencrac! lluptenandt lt;t5?aef Tilly, dat hp niet fonder boo2lbctcn/ ïtaet en ber« inillinghc der anderen / 25ondtö Randen het ge* ne ’tbieleb met des: 25ondtö Strmade inasi bero-bert nfeiiRont / macr teghens elcb een bolgcn.ö de bD0?f5. ^Fondamenten bànd’tcnRcmmighe con? cluflc alfulcbc Stertö en Richten / landen en lieden met deci 25ondtjS bolcb foo lange befetten en bc« fehermtn fondez tot dat fp hier ober iuaren berge« leben/ het ineleb ban de heur 5amp;epctfchc nfgefan« ten foo berre aengenomen hebben ; effen iucl hun boo2bthoudcnde datdefSoudw Randen haeren heefe tot allen tpden / de middelen / die tot onder« houdinghe dcö 'Sondtp bolcb / oocb tot befcher« minghe ende hanthabinghe ban alfulcbc berober« de plaetfen noobich bjacen / fouden gehouden fpn bJcer lipt te beeren. n^aerbeneffenjS heeft men «nt bede redenen boo? ractfacm ghèhouden/datmen bp itepfeck ,iKa)cR.d’oo?faecbcbjacrom men de bocifvRich« ten en landen / fonder bootgacnde bergeldinghe/ of ghenocchfame berfeerbèringhe der hrpgoi co« Ren/ niet tonde afRaen / doo? d’óenRacnde Simp« baffabe boo?Rcldc/ doch met ootmoedighe aenbie« dinghe; indien hepfert. .fTajeft. ntiO hier in noch te feggheuhadde ban toegen fini 2împt en getodt dat fp hem gheen moet toilden boo?ffhïpbcn / of hp fulcbc landen boo2 hem fclfö toilbc houden / of andere daermede bcrfien/ ’ttoclrb fp rot fini gena« dige difpofitie Relden / niet andcrO bp defe landen pjetentcerenlK ƒ als be iürpgöfolïcnengdeöcn ffÖabni : g^aeroni baben fn fpne .i^ajcfb cot* mocbifl)/ batOn’tgljcne fp’op olfuW« landen/ bic brö '55oiibtö 3(rniaöc i# bes ©jwiW Ijant ten |
|
Hiftonfche Chr onijckc. 1619. nbsp;*ftt W« Ober Ïün^ bergdeceheih ©m bat men nu beerbet tjier in (foo beel bc geefidpete ßoeberen taerhte) te feeefterbet enen moeste / ijSberaernt/ bat bepbc bc Diredoresin bc naein ban be23oiit-eenoten fouben ben JDans te hennen geben / be reinen tuaerum be ^onbjes ftanben oenootfacet toierben pro recuperatione oy aïfuïcïtc geeflelpche goeberen/ tjaere im^gö cotien nicer te bethalen/ bner obetpro indukoApottoheo acnhoubenbe/op inathipfeen manière het ben Ïicnrbobïcn ey t befie binben fouben ten acnfien ban be ïSont ges noten. ,j5acr bolcpnbinghe befer pjopoftie/ iPbicbcr obertooghen mbooj nootfnechelpchghehouben/ bat/bp be bsebep hanbclinge tuffehen «ï^ngelanbt en,i§»pangjên/ alp ooch be «Generale ^atenin i^olianbt/ befaechenban ^uptganbt niet heel nptgefloten / maer mebe in acht ghenomen toiets ben toact ober bâ be gefamentlphe 55ont fianben met malcanber obergeflagê hebben/toat bantoes gen befe fahe fpn ïtepl. Mfl. acn ben 53ontp©a-berfïe bcnltcurbozft in 55epetê heeft gefe h?eben/ baeruptbanip geoo?beelt/ bat befe raetflaginge ban ftepferl. jjßa/efi« boo?genomen / ppncipalic tn befe bier bolghenbe punten beflont / te toeten : I. nbsp;nbsp;nbsp;©fmen boo? befen tpt boo?t raetfaem hiek bc oft niet / bat be ©roon ^pangten met (langes lanbt Mi^l en mette Staten inl^ollanbt een (STrebep foube maheni
4‘ ^nfgelpch inat op begcerenban ïicpferl. 4!lamp;ajcfl. ’tanttooo?bcn toap/ hoc en inat boo? hulpe hem bc 25onbt fianben tn fulchcn gdegents gept boen honben / bat ber i^ollanberp aenfiagen ghefiupt/ hacre ©panbtipchen 2tttcntatcn met ghemeit bejegent / en fp bah bep Bpchp hoben afs gebjeben inerben mochten. ï©ocn nu befe 4 punten in beraetfïaginghe 5pn genomen geineefi/hebbenfe epnbelph int naebencs hen ban bien/ niet teghen^aenbe batfe int minfie bed hier afgheen henniffe habben noch hiertoe geinfo?mccrt inaren / bit ghebonben. ©bermitpmen bantcerfie punt geen feedtere info?matie en hab/ in inat Terminus beboben berhadbe b?ebep hanbelingen mibbder tpt fouben befinen/ enioat onbermiTchen met ^èpangjen boo?ballcn mochte/ en of ben Status rerum becs onberbe / en meer aubère oPerbenchinghen; inaer toe men int een of t anber ben ©oninch in ^pans jen raben honbe / foo foube ractfamer fpn / bat men hem ban ineghen bc gemeene ©onbtp genos ten/ hoch af/ noch aen/ be boo?f5.b?eben of trebep riebt / ter ootfacche / bat ^pangjen hier af beter inetenfdjap én henniffe b?ocgh. 25p b anbere boo?f5. punten heeft menboo? oirbact ghebonben / bat fo tod bp b’©ngdanbs ffhcnb?cbe/ alp bp ben ï^oHanbifchcn trebep bep Bóomfdjeh tpchp Intereflè ruh «0 feechecs |
36 hept in acht te nemen fionbt / cn bat ben ©oninch j r. in ®eneraarchen/ mitfgaberp ben ©altjgraef “ Jrrebecich/ bantoienp halben ben ©oninch te* gciip ïdcpferlpche Wajefi. cit bc Ijcm affificrenbc Ï{eurbo?ficn cn fianben/ be toapen geboert hab / mebe toicebtingefioten. ©och bat men fulchp bp bc ©roon ^pangjen boo?bc Boomfeh ©atholphc ©onbt genoten/of in bc naern bau bien/ btt foube foechen/ hab men bacrom niet boo? goet noch bocnlph ghebonben/ obermitp bc spangiaeröcn firachp baer tegenp/ gljelph upt ïtcpfcrl. jlïajeh. en bep ©?abcn ban wcbenhullerp fch?pbenp blcech / bc 23onbt genos ten een nieutoe obligatie cn lafl fouben opleggen/ hun teghenp bc ©ollanberp t affilieren / enbiep halbemeen perpetuum exercitium tc onberhouben baer hupten hacr begheeren gheen plaetp foube connenberhrpghen : inbienmen hacrnu hierin te bulle toap / foo fouben bc 23onbtp fianben in gcenerlcp manier bedicht / macr meer cn meer pes rpchel boot ben langbüprighcn oo?logh met bc J|olIanberiP onbcrtoorpcn3pn/ ’ttodchhunupt be bebenehinghen bant beebe/ cn bierben punt geenfmp te boen fionbt. ©acrom boo? bed beter aengefien ip / bat ons bertuffehenhacr ïtepfcrl. Jflaieh. metbc ©roon Spang jen baer toe gebifponcert toierben hoe mé bp bcboo?gef3. tractaten bep Beomfehen rpchp Intere(retothecb?cnginghe berghemeene tufien b?ebeophet befie foube bo?beren / enbiatmen hacr ittepferl. #ajefi.in bit cap (inbien men frees hercnactrechtinghc hier ban hebben hofic/ bat bc b?ebenp hanbelingen tuffehen Spangjen ©ns gdanbt en i^ollanbt boo?tp ginghen) bpbep 25onbtpboo? hebbenbe ^rabaffaebtfehap naec ber faechen epfeh en noot foube inbachtichmaec* hen / bat hP bpfónber tot bc tractatie ban bc neer Sarifthen ©caiffep (©rebepimantbebcaffepns ben/enbaer bp het Boomfehe rph/ cn fpne gehao?« fame fteurbo?fien en fianbë Zeitwert en fecchecs hept hielp bebo?bcren/ cnbittcghclpchacnbep 25ontp©ircctcurp notificeré/ om bat men befius nen mochtc/of pmonbt ban bepfSontp toegen bp be dcpfcrl. ©ommiffarifen tebcro?bonneren5p/ alleen tot bien enbe / op bat both op be beefeeches ringhe banbe berhadbe 55onbtp fianben/ 3Jert3s Stichten cnManben/men bp alfulhc hanbelingen/ gäbe fioech / op bat bc fdbe banbe groote fehaben en ongdegentheben ban tueberinben gljdcbcn/ hier nacmaelp beb?pt mochten inerben. 25p het berben en bierben punt/bie in fubftantia opeennpt romen: namentlphofbeboo?^. ©as tholpche 23onbt genoten/ met hareBefoIuticbc iSeutralitept tegenp bc ©ollanbcrp b?eedtcn cn bteplaetfcn. alleen fouben ineber iimccmcn indes fe bant Bpch ghenomen habben / oft noch berber gacn / cn hun ban alle bpantlijche 2ïttcntatcn af houben/ gobp berfchepbene 25onbtp bergabes ringen gelph tcboo?c/ alp ooh nu b’ cenfiemmige mccninghéaltoop gheinedi / ©at befe inepnighe Boomfehe ©atholpche dcuibo?fïen 'cii fianben met hacre 25ont gheuooten / in cen fulchcn finas renhrpgh teghenp bc hollanbcrp/hacrnietbcr» mengen hoflch noch 5oubcn; baer toe ooch het hetle Boomfehe Bpch: onaengeficn het bc ©roon Spaugjen/ cn het hupp ©fïenrph op berfchepbes neBprbergaberinghen bichinilP berfocht / cn het bcboo?ighc Stepferp effen bup garen geficn habben ; nochtanp hun noit baer toe berfiaen iuillcn noch hebben laten ober fiemmen / macr altoop op bc lücutralitept ghebonben / cn upt eracht bep Bper offeheut baer op geflootcn. © ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ber-s |
27 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghder
bcrmit^Slifln oofhöe 53otitö‘i)Cttoaiitfntfgmä nnöcreOnew mebetlnnben öcö ßp« niet Per-nnötïnoo’öcn conben / bat fp boot bun feifjö bup; ten fulehe gbemeene finer conditficn febjebm / be ^futralitept fa’arehen / en öaer boo? bet gants febe Goolnfebe Bpfh beronrufîeben/ en in groot gbeUaer en ongbeleg0entbecbenlj?aföïcn. »zEn Hont trouïnenei te bebuebten / bat beUereeniebbe Staten m Ï^onant / gelpebbacre Htprerl. 3-R)l. in baer nae|le frlupPen ban ben 19. tDceember acn beö ?5onbtó bepbe tpureetenrö afgegaen met bcel rebenen fclfiö benion(ïreerbc en betoonbe / bet «oomfebe fineb grooten febabe ongelegbentbcpt / en alk onru(l / Vuclehe al lange pacten gebuurt babbe en noeb buurben / fdfö op gbetoeebt gbes boebt en bermeerbert babben / aUbo bat inbicn lt;0obt almacbtifb niet een renb ben lieben b?cben ibccberoni gaf/niet beeterö ban bun te ber« iuarbten ïnaei/ foolangbe3P tneenfnlcbebaere b?pbcpt biteben / en niet anberjögljctoomt toter« ben. bat be 53onbtb bertoanten en ftanben beâ Spbei/ befe perpebekn allée baut ßpeb af bouben/ en een al (Uitben lad / toekb be «Croon ^pangien met etlpcbe bonbert ïEilliotnen niet ronbeupt« reebteninebefouben Helpen b?agen / t fclbefoubc bun alfoogualpeb teboenfpn/ alefn benubbes kn baer toe toiften opteb?engen.
3tlboetoel men 00b boo? biUncb en nootfabelpb afbte/bat men baete ftepferl. Hlajed-op bet boo? berbnelbe ffb?pben en begbeeten toeber anbt« tooo?be / en bciö ?5Dnbt0 kanben meningen/ ßaet en goet achten openbaerbe ,• en boo? b’ 3tnv balfaetfebap biels halben naec ’t ïtepfecl. hof «f* gefonben ber^onbtö genooten en kanben toirh« tigh bebeneben eteufeerbe / toactom fp ha« al« leen in fulcbe i^cbcrlantfehe ootlogö banbelingen niet conben inlaten / bet t’ baêr boo? boubenbe / bat baer ißakk. boo? alk bingcn/acn’t 1^. ßpb (bien ban foo bcel ©atriotten boog getoenken b?eebe/ en inncrlnebc ruße toeetbïengben 3ou« be / en boer na op een gbemepue ßper bergabe* ringbe acn be (amentlpcbe ßanben boo?b?agben/ hoc men tegbeus’ be boo?f5. Staten / en baer on« ruflige aenßagben I het ßpebZ en fpnc gbeboo?« fame l)tcurbo?(îc en kanbe/met een goebt beßaut berfeberbe/ en het gcene /1 toekb fp btt ßpeb on« troeben/ en afgenomen babben/ toeberom baer an b?cngcn eonbe : ^Öptoeklieralgemepncberact« kagingbe / na bocogacube intoenbigbe ruften bjcöcfouben bc berenighbe ßoomfeh Catbolpebe bo?ften/en ftauben baer albus bertoonen/bat ha« re ïtcpfecl. Jl^ajcft. en ckb een fpeuren foubc/bat fp nuber/S niet/ ban toat alken tot ouberhoubinge bcö ßoomfeben ßper rufte en toclftanbt bienlpcb toacre fochten ; met toclche btrblaringbc hacre ïtcpfcrl. jEajeft.fp bertrouben te bjebe foubè (pn/ doch be^oubt (tauben/ uptbc bobenberbadbe üo?faltcn/boo?bcfentpb niet meerberbeftoaren: biet beueftens heeft men noch uaerber ober« tocogen : bat nabcmael bc «Catholpchen m’t ßpß niet toepnigh baer acn gclegbcn toaS / bat fpnc ConineW. jfeajeft. ban i^ifpangien bp bc goebe affectie toelbe bp tot noch toe / infouberbepbt ben 23onbt genooten/met berfebieten ban beek gcltö fommen babbe betoefen / beerbers mochte onbec« bouben too?bcn / geen febün gebenbe ais of bc 53onbt gbenooten gonegetu Confiderarie of ge« urgentbebe tottc «Croon ^pangich Interefre hab« ben/baer boo? Ijp bfooch mochte onfchulbigen / bat hp bier en tegen in fpnc Gonfiiien, oock bec ßoömfebe «Catbolphcn intereffe niet en acbtc:om bit nu boo? te homen/ijs fukr tot bifcretie ban bc/S
fSoubtiS oberfte gc(tclt : geujeh bic ban berfebeto 1 g^o, bemalen en in bede occafienper indiredtum en mcteencfulbeaccbicbepb/ bat bebolIanbereibicjS halben gcene openbare bpantfebap noth b?cehin« ge ber jkutralitcpt baer upt merhen conben / be êpaenfehe met beö 53onbtfbolch groot boo?bed oorh tod babelpche buipe boo? 5S?cba en ?5er« gbenopfoom bebjeefen babbe. 30oo2t£i op cen ftlbc manier per indiredum foo bcd moogbelpcft en ben tpbt Ipben eonbe ( both alken op bepi ßpeh/S bobem defenfive) buIpc te boen niet nala« ten/ metcenbetoeet boenbeaenbenaeftaenpa« Icnbc Sonbts ftanben/ boe fp bun hier na boegen fouben.
ï?ier boo? foube be «Croon ^pangjen ban toe« gen befe affectie ƒ bp be 25onbgcnoten int fioom« ftbc ßpeb te nicer berbrpgen/het tocltb oorft baer licpfcrl.jBaieft.nrffcnganbcrc infotmatien boo? beboo?f5.2lmbaffacbtfchap mebe foube berhadt en boó?gbeftclt toerben / opbathptebetercon« tentement hebben mochte/ niet meenenbe/ bat bc ^oubtgenooten bc «Croon ^pangjen gant/S niet toilben gtatificeeren.
5Sp beefe bergaberinghe ijS oorh beerber noo« penbe be reftitutieber gccftelpche goeberen mt cen en t’anber gbthanbelt / en hier op teeftonbt cen legatie oMJmbaffacbtfebap ghdpebboo? berhadt i/ö gbetoeeft/ uaerbeö Iiepfer0 hof af“ gbebeerbight.
5;nbe mnentban jKoertiu^ tobeboo/name seburgo banbclen9lnfc ftabt ißoegbeburgh han’t Step. hio;ör g«« hrpoböbolcli ohtbloeguccrt oßetoojben;’ttoclcii biocguce« alöuótoeginch.
2tl;Sbc Äepfetfrbc 9trmaba baer boet opbejS rutciue. necrièariffhen Ætaiffejei boom gljcftt / en om ilßacgbeburgb been hacre quartieren ghenoomen babbe / beeft bc fdbigbe ftabt ben wepferfchen lirpgjö oberften en folbaten alle beboo?lpch refpret en b?knbtfchap betocefen / be fclbc upt en in ha« re ftabt treeften laten / om hacre nootb?uft in te ftoopen / ooeft aljS bearmabc beerber gberueftt en naec ï^abdbergb fiaer int bclbt leger begljc« ben babbe / niet alleen tonn / bier / b?oobt / ftoom cn anbere eettoaren bencében b’ «dbe af mt leger geboert/ maer ooft nacr 5?amtts/ cn noch berber naec beneben toe/ p?obianbt uaergefonben / oorh int bepraelpch cn openbaer bed falpeter / grofge« febuten anbere ftepgjS ruftingenbolghcn laden/ baerenbobennoeb ccngrootcrommcgclötö' ais isooooßpcftöbaelberss/ acn ben «tScneracl ban ©?iebtlant toe gefonben. ®it nlkjS ongeacht fpn« bec noch fommighe lieben gbebonben gbetoeeft/ toclcfte ben «Z5cnccael opgebift hebben/ be jlSacg« benbucgec/S tot beft banbc ßcpferl. armee op te leggen / cen regiment te onberhouben. lt;©ctoplc nu bit bcgceccn ben 31Saegbcnbo?gccd niet boen« Ipfttoaei/ cnfuIcftjS boo? bare gefanten tot «©u« ftrauto heel afftoeghen en toepgerben / iffet epno belpcfttotccngdbt bo?bering gheftomen / baer bp be ftenfeeßbe ten cerften 200000 hier nac be hélfte / ten lactftcn $coco ßpehjs baclberö / baer op in cen feeefter tpbt bc ftabt baer beedaren fou = bc / begterben. JDUrrmito nu boot been bc ftabt paffclpcft uptgbeput toaci gbetoeeft / hebbenfe baer tóe niet toilkn noch ftonuen berftach j noch tan.0 om b?cbe te lioubcn / ccitó boo? al 10000 ßpeftö badber^i op ttoce tenupnen te bdakn ge p?efcntccrt / ’ttodeft be ïtcpfccfchc niet aennemen toilben / macc 3pn baer op toegdoopen/en hebben ben 17 ilftartius bc ftabt meteen «Compagup crabaten/en cen compagup folbaten gcblocquccrt; bc ccabatcn 5pn op be naefte bo?pen gaen leggen/
-ocr page 60-Hiftorifche Chionycke,
|
1619. bcfolöatöi ficbbcn daot quartieren inbefjien-ftabt / ^uberburgö en «Craeauto gegabt. ©efe Oebben begonnen be dont fedepen en poojtö baec nae fommigde bifleder^s met daere biffeden en hagden op te douben. jfôttjSmibc bifffder^ daere neerüige nictfee^ der boen donben / terïuplfe oHegaer boo: be nku-fiabt opgedouben en berooft biierben / fpnfe epm helped toegebaren/ en lubden etïpede ftepferfede ptobiaiibt fedepen met hoorn gdclaben/ bic tot ècdonbeed tuaren ' mboo? bp jKaegbeburgd baren milbcn Auaergenomen en bemant/cn tiHep* feriO ronbop bacr afgdejaerdt. ï^ier op debbenfe boosts ben 29 ca 30 ?(p:iliö/ alle dagden ban bc^ubcnbo2gden j^ien-dabt toegd gdedaeït/ boo?bc Ptued pooit een federt mutfcl gdedouben bc crabatenberbieben / cnal daer goet todedfe tot Craeauïu bonben / tot bupt gdemaeedt. CcgenjS ben abonbt 5pnfe in be äiu öcnbutgdingebollen/ en ben ®acnb?ied olbaer/ biefe te boo?en niet alleen in be ^ßieuftabt dabbe nengdedouben/ macr ooeddaetbidiedenafgeno^ men/ndfen^8folbaten bootgdenagden. lt;®aec opfunaUebe folbaten upt ber i^ieuflabt / al.sfu fuldei berfïonbeny megd gdeloopcn/ en naer «Bar^ feben gdeblurdt. föp een fulde oreade deeft men bc boigctu gemó-fïett/ en aen be tieren boeufmecrem «©aernac deeft benGaet iri tegetooojbifdept bä tbiee^ota^ rifen det doicn upt be fedepen gcmecten/cn bc me? niedte ban bien boen aentepedenen / det fdbe om bat det niet tot piuO foube gemaerdt ïb02ben/ aen een anber platte betboert / en iÿ bc fomme ban bit doo?nbcbonbcn 700 centener. (Onbertufffden iCfcrmcer Itcpfcröboled om beft abt gdedomen/ baer ober ben (©bergen Becker commanbeerbe/ en fpnber bpcanjS oUebagde fcdermutfclen booi^ gdeballen. tpe Waegbenbnrgetïi debben bp een fuif de gdelcgcntdrubt bc tupnenom bclïabtlcg^ genbe ombeer gdetnojpen/ oord be boomen met be boiTcdagien afgdjoitocn. ^ic ban pilbeö depm en 5??unfbjped debben biicbcn gdefónben am bic ban jDaegbebntgd met bernianingbe/ alle mooglpcdc neerliiedepbt boot tc toenben bat bcfe fatede ingoetdepbt moedte bpgdelept bier« ben ; debbeu ooch gdeptefenteert echigde gdefam ten tot dun lieben ober te fepnben om daere Gravamina tebetnemen/en inbefaeede tedanbclen; maer mitjOben lObetflcn Becker dun gdeenpaei bergonnentoilbez fpnfe aedtet gdcblcben. ®ab; be ood ben ®o?fl ban 3fendolt ttoee gefantê in be Habt afgefonben en begeert / inbien det ben öaet goet bant / batfc dem fonben dunne Gravamina rommunicceren / tooube ficljbacr in beramen/ en ban berfoetden ofbefen danbei bpgclcpbt conbe toerben ƒ op toclcde acnbiebingde m bé fclbc aen beafgefanten obergaben : oPermits' bic nu niet 'meer om guamen/ en bc dabt dart gdeblocqucert toierbt/deeftben Goet een frdippenp aen hcpferl. jDaicd. afgefonben ban befen indoubt : Uten diet tot jtlaesöes 3n toat onberdoopte / cn mifcrablra daebt raise . niacljtcu Uftlort lil erteil. (naer bat fpn ïtcpfcrl. iDaicd. drugs armabc in buTOffoMt ^‘^ ^‘^** ß‘‘^^^^ gedomen toao) fp berballcn toa-ba fioifet ren / cn det cen op det anber ondepl gdcbolgdt tó/ frrbiiiaiiö/ CU cpubclpd toat bäu bepben beden booi crorbi; ïfianrmL- tauticu booigcbaUcn toafen / moedte daer ïtep. ’ ' jbafed. bertoittiedt fi n/ niettemin betupgben ft.» met öobt' batfc aen bc gebane erccdcii én danb= baben ban toegden feben doom fedepen gdefediebt fpnbe/ deel ontfedulbigd toaren / oocd ban toegen ttoee uptballcn in bc boo? dabt ^ubenburgden Ijct ÙÛ2P iCMCfluVü:öoe ooft acn öanbcr 3P/ nopen |
bc det toegljalen ban det bec onber bc dab/ en anK 1 ^2,0. befe ftoaricdeben/bacc boo? een tumult opgerefen toajö / mart ober bc inicggdenbe folbaten tc rugd gebjeeben toierben / baer ober blpbenbe niet bO’ ben be 7 perfoonen / bic fommiglje bifed maren acndiclben / niet alleen bupten daere deumffe en toeetenfedap gdefediebt tóas/ bccltocpnigdcc batfc ber ongcbulbigder burgerpe dantbabigde fopten inbc name banbe gdemeene dabt opt boo? goet dabben gljcdent. ® 00? toat beuaitotdccbcu daere botgerö / bp^ fonber bc bootfgdcfcllen / bidedet^ en fedeepzs duerdteu dier toe becooïfaerdt toaren / 'mari gdelt; noerd bedeut. t©c dabt dabbe daer I‘icufcrl.,]l'!ft. en ©o?dlpd jpribtlantfcde armabc/ cn infgelpd b’ aenftenlpcde bp ixmclbcrgd en êgt;anbauto bcr^ dregene bicto?p naer uptteede moogdiprddepbt grootelpcKö bebotbert / iufgelpcd in ddulbigde bebotie / oocd in ïtcpfecl. en ©o?del. doogde gde-nabe cn dulbingde aio ptoerjei eenigde anber dabt inbc neer^onffdenefatö/tot noedtoe bo!dari birdgdemeed / bebinben daer nu ineen fulcltc (tegdenet daer toil bcroo?faecdte) ongenabe/ bc= nautotdeebm/ en darede blornuctiugde gdebab len / baer fp date nimmermeer in berfirn dabben. Öelplic toél berdoopten fp met lt;©ob/ toilben ooit oen daer cant glxene naeediedepbt fparen / daere doord benacutobe/ cn baer boo? ongcbulbige bo?^ gerpe baer deen te bifponeeren/ en bolgdenp bien fatiiS-factic bcbo?bcren/ cn bic felbe toecrom tot een b?ebclpcdcn danbt cn dilte te b?engden : gdes Ipcdfeban oocd onbertudeden dabben det doorn/ om bat det niet pipO gdemaeedt 3oubctoo?ben/ obergdcmectcn cn met blpt acngdetedent / en aen een fceedcre plactfe boen oplaben. Witjö fp nu tori geern den fouben / bat bit ondepl tot een bers gripedingde mogdt gdeb?acdt toerben / foo baben jp daer Ïtcpfcrl. ifeojed« onberbaniedd dPtoilbe dun befe gdmabeboen ïteurfarfen/ cnbèn©02d ban ?llndolt/ of b’ een of b’ anber Danre-dabt/ of pmanbt anbero bic daer j®ajcd. belitfbe/ befe fiiecdc in commiffie op b?agden/ op bat bit ondepl in goetdepb moeljtc bpgelept/ cn alle anbere ertre^ mitepten berdoebt / bc paffen tocer gdeopent/ bc blocgueeringdc bcrdelt / fp cube daere boigderO in b?ccbe gljelatcn / tot bc reditutie ber afgdeno« meue goeberé/en anbere uptdnenbe frljulben tocer geb?oedt cn bcO ïj. Religion cn ^?ofacn bicbcim oocd beclaedtied toerben mocljten : bat 50 om in daere ïtcpfcrl. iBajcd. enfpnö löcncrael'lDelbt-dooftman ben ï^artogd ban fticbtlanb/ gebucr= ïphe bebotie aio te booten berber te continuccren/ daere bo?gcrpcnfolbatcfca banb?cbcr onrad of tc douben / beerber uptbal en erreo af te toenben goebe fatiffactie te pjedeten/ erbiebied toaren: cn dcdalbuö doe det ïtcpfcrl. SKajed. frifo toilbe cn begeerbe oocd na bc gercedtiedepbt cn billpcds depbt betamriped/ daer gaern dier toe boegden cn frijieden toilben / baec boo? ben bicbc int declc Goomfede rped/ cn fonbcrlpd in befe lanben riicgt tocer gcb20fdt toerben / (jettoded fnmetöoöt cn daere confeientie betupgben en dief lucbc bebes digben : macr dicrentegdenss pjotedcrenbe ban alle bcctberbolgenbc ertremitepten tot bedoubin? gdc ber gdemeene dabt. ^effeno bit ffdmbciie deeft ben ßact beo dab Gravamina baer bp nUc toclbabcii / toried fp ben ïtepferfede betoont dabben/ mebe in berdarit toa= ren/ aen be ïtcpfcrl. j^ajed.ben ïteurbo’den ban ^^?fb/ bepbe lt;©eneralcn / en arabe ï;)anfc deben mebe obefgefonben. ©nbertuffedra debben fommigde crabaten bic lt; ■ ban |
39
Vervolghder
|
16x9. nbsp;nbsp;iwn jKnegöcburgl) ten gorbe VenftenjS öpfanjS int getal 2000 fiurhö afgenomen/cn Iwgfi gebje^ ben / bact op ;nn 3 00 folbatcn en 200 banbe 002= gerei / om be fdüc bJccroin te hrngen / Ipui nacr gejaegOt/ maer iniW be «Crabaten biel te paerbe tonren / (jebbenfe niet bonnen aeljtcröaclt tocc^ ben / ftebben albnö bieban ï'Raegbeburgb om berrechtet fteehen beeren moeten/ be feßabe tö op ^^oo ßpfbei baelbcrjö ghee(ïimeertengetareert gcb)02brn : bo2t Ijicr nariamenfeoob 30 ftoepen . en bo be 400 Hamels. mwfR *1^’ 17 5i«np hebben be ïïepfcrfrOe’ömo:-bajuttiinge genei omtrent negêup?eboo?tbje cornet nipterei h^ ^^” ‘®'’'I *'®^' afbïanben / en hebben ontrent 200 follö^ïcn «»* etlPfhe boeren het 002p (CracaubJ ütisurgfrijr. begonnen te berfchanfen/ ban meeninghe bie ban 3®aegbeburgh te beletten/bat fp niet feeeber bare bee op benmatfrhbjpben fouben : öaerop’öa^ bonbtei ontrent 9 np?én be bo2gers met be rolbar ten bpbe 1000 fïareb npt troeben / en met getoelt hetbÓ2pbetooberben/ h^felbe aengefteeben en mcedenbeeljS behalben be bercbberb?anben; ban be flnbt0:3Dbe tóben €apitepn Burchart toelcb bc (labt nhitolpcb 8 baghen ghebient habbe nef= fciiö noth ttete anbere neer ghefchooten 3 ban be nnbere 5Pbe ober be 60 gljemaflacreert en ober be 70 inbe belbersi/ baerinfe haer meenben te bergen obetballen en meebe berb^nbt / be jKaegbebur« gerei hebben goebe bnpt hier ban in be flabt ghe« B?ofht4 «©e^bangene hebben bebent/ bat be » ïtepferfche int iin habben/ inbien fp haer in eras canto toel habben berfchanft gehabt / op ben toerf noch emefchans telcggljen/ om hier npt be fehanfe ban ben ®ol te befloïmen. »Den XT gunp hebben hun 3 cornet mpterei en inbe 200 folbatcn boo2öc ftabt laten ficn/ baer onber heftich banbe toal met canó gefpeelt toiert« 5?en(©ober|ïe ï^ooftman id baer op met ivo folbatcn en 70 ruiiterö uptgciwllen/ en heeft ttoee innen met hun gefchermutfeert/ baer ober ban bc furie lobanb’nnbere 16 crabaten en ober bc20 folbatcn bteeben. €o2t nacr bit ghebecht hebben be ftcpferfchc ombeffabt betfehepbene frhantfen begonnen te boutoen en op te toerpen/ baerteghenj^ hebben bc inacgbcbo2gcrs' boot be «Crochen poo2t een ï^ootntoerch / en op ben topnbergh boot be nicu-flabtcenbaterp/ baer ban fp hier naebeftepfeta fche in be galgen feHantô Icgghenbe beel fchaben beeben / gemacebt/ ooch om bc nicu-Habt fehant? fenloopgraben en etlpthc halbemancn gemaccht/ alfoo bat bit toecch Ijcm feer pcrnftcleuei liet aciv ficn/ bpfonber obcrmitb bc Iicpfcrfehc hoe langer hoemeccbcc berftercht toierben/ boch heeft ben ©artogh ban ©2ibtlanbt ben Heben Unbech / ©ambojgh / ^ilbcOhcinn en 55?unftopch een btpen pao beegorit / op batfe haer ghefanten nacr ,l13ncgbebnrgh fchichen moghten / en b’ onnill Tf^^ ^^^ 0”®^^ compofitie gheftilt toerben. »änsb ®®® op 5pn befe Heben haer afghefanten baer 0» heen gefonben. Mlö nu bc fclbc te Uutgen (©terp BÄwn'' leben bp ben lt;0bcrHcn Becker acngchoomentoa^ ^Se ren/ heen befelbeeen trompetter in ißaegbe» jiioutc ümi burgh gefonben/ hunaenbienenbebatbegefam h^A^É ^^ Pon bc booïfj. Heben tod toarcn aenghenoo; bp tc i£3» uien/ maer bat hp lalt banbe lt;©cnecael habbe ge^, «óu hreeghen / bat hpfe niet eer in be Habt foube lac« ten paifccren / boo? bat be iRacgbcbotgcrö be monieften nut onfer lieben©?outocn clooHer feer? her nut lieten gaen :toacr opbte ban jfeaegbe# bnrgh hebben geanbttooo?t/ fphoHen nietghC' looben/ bat ben lt;©cncracl teghenjs fpnegebane |
beloften en b2p-b?icfalfulchei foube bebolen heb' Tlt;2,q ben / bacrom babenfe bat hu be afgefanten fonber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^' langer ophoubentoilbeinbe Habtlacten paffee; ren : rait^ nu ben (©oberHen Beeker ban fpn boo? nonen niet toilbe af tophen/ hebbëf e epnbclph bë monichen laten upttrechen* hierop junben n ^ulptegenjei benabonbt bcgefanten inbeHabt ghehomen. Certople nu tuschen hun en bc Häaegbebucgi fehen ract toicrbe gheractHaeght / hoe bcefe facch te helpen Honbt/ en toeberomtot eenb?ebclpc; hen Hanbt mochte homen : heeft onbertulfchcn bc bo?gerpmetbc folbatcn niet gljcruH/ maer met be ifteuferfehe gheHabigh ghefehermutfdt / toelo .^tbw he ban bach tot bach onberHonben mette fehanh re fenbc Habtte naerbeeen/ bpfonber to ben 13 en sitpfnfte 17» ^ulp cenhart ghcbccht boo?ghcballcn/in ««Jßj^ toelch bcel bolclto bochmecH boo?’tgrofghe; w*««W»* fehut ban betoaUen 3pnboot ghebleben/ alfoo bat ooch ben (©oberHen Becker baer ober tôt bie in bc Habt fch?ecf/fp fouben met alfulch fpc= lenbantghefchut ophouben/ ,f2acrbit ghcbccht hebben bc ftepfetfehe be jlSaegbcburgiche het hoo?nacn beefehepbe plaetfeninb?anbt geHeee; hen en bcele fchaben ghebaen« (©nber bit boo21oop/to ben ©artogh ban ^rib; ^Smt lanbt nabemad hP op nieu met beel hrpeto bolth ^ poo? berfien toajS om bc paflen tc Harchet te belegge / miacgcc» en allé hun toeboer af tc fnpben / mette ïpf-gar; quot;“^’ bc en groote macht ban bolche banlt;©uHrauto /bc hooft rcfibentic banti|actogbom jlSethlcnburg/ baer hPbem centpbt langh opgehouben habbe/ opgheb?oochcn/ en ben 22 3ulp tot 3©olmer Habt 2 mcpl ban JiBaegbenburgh aengehomen / tôt; tetodehe beboo?f3‘ Heben ghefanten alÿifpfpn aenhornH bernomen hebben/ upttec Habt heen trochen. ©en 26 551 to 5011 op begeeren beei (©c; neracto banbe Habt oomfommijtocommethcni t’acco?beren afgefonben ghetoccH. ï©cfe qua; mcnbcni8;©ito mette boo?f5‘ Heben ghefanten tocer om inbe Habt/metaenb?cnghen bat ben (©encrad/ inbien fp nuboo?tiö inwepfcrh gum He fochten tcbcrblpben/ etlpchc iteprers bolch fouben in neemen/ boefj met. befe coribitic/ bat ©m be bo/gcrei niet eenen bupt totonberhoubinghe (toantfulhei nptöctïlcrto Hicht gefchieben fom uSa^ bc) te berfehieten fouben ghehoüben3pn/ bc fob sfcrtijuflc baten bp bc bo?ger!Si haer quartier niet hebben/ %ïLw maer be fdbighe 3oubcn acn ben nicutocn - mart 6^. en op be toallen ghclogeert too?bcn. W begeeren / heeft foo toel ben ract / ato bc ®e gemeente t’eencmaelafgeHaghcn/enbaectoeop .mapgep generlep/manier toillen berHacn / bc afgefante ^“Sa« banbe anbere Hebenbefe refolutiebp benzene; nietnaer rad,-acn te b?cnghcn/ opgheb?aghen : bat bc Habt en gefamcntlpdie botgcr^ niet enhoHentç; San jw^ ghenjeihaerghetoeeten enhaere naerhomdingen jaimt beranbttooo?ben / in befe beftoacrlpche tpben nefomme» ïtcpferl,garnifocnenin tcnemen; hooptenbaer; om ben (©cncraelfoubefebiefhalbcn) bat fp hun boo? beefe rcito niet anbereä refolbeten hollen/ boo? berontfchnlbicht houben / tc meer alfoo fn ban i)tcpferl..WajcH‘ berfeediert toarcn gctoecH/ batfe mét geene inquarticringe 3oubcn beftoaert toerben ; anbeito toonbenfe al het gheene boen/ toat anbere Hebe ghebacn habben / en noch boen fouben / dialled toat hun opgelcpt om te boen immer mooglpchtoajS. J^ier op 3pii befe Heben afgefanten ben 1.9(m giiflito ban hier af nacr ©alberHabt tot ben lt;©elt; nerael ban fribtlanbt gereuft/cn ban 10 Craba; baten góewnbopeert ghetoccH ƒ gjnt berrepfen heb; |
Hiftorifche Chronycke^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40
|
ï 619. Dfbüf» fp b’ omffambe bozgem Rille/ en 0are lt;0« bneflept Qcgoojfflcm te jpn bermaêt/ ooft gate fas ftè iuel in neftt ncmen/fti fouben Ijacr fteWptigften/ batfe eerR ’es öaego foo tjaeR immer moo^peft toaö / fonben ocliclpm merben. i^oeVoeï nu be boo?f3. gefällten gun öeftigö bemoepben eenbers (icfictiv geïpeftingfje te beramen/ en ben lt;©cncraelboo?; afiSie noegOen / inbienftnbrtftrngsiïioïfliban beRabt stsJiw* ibegft boerbe/ bat ben tjanbefen inanbenneer bcitbii£s= feecher raogftt gfteb’eben mobben / bat be Rabt K’quot;* Bcrect toa^ een Rcelicrc fomme geltö te gfteben/ foo toilbe ftp noflRana befe pjefentatie niet acnne= men / inacr bieef bp (nn boongfte opinie / fonbt oor ft een trompetter in .Waegbeburgft en liet ftun nenfeggften,/ fp fonben ftun in ben tpt ban $ bagen berftlarcn/ offe fiepfcrl. garnifoen innemen toiR ben of niet / inant fonben bacr. naegeen tracta; ten meet aengenomen inerbem ©’anbtïnooiöt ban bien ips geïnccR / bat Ri blctben ooch bp ftacr boo’ige bcrclaringe/ mcleftc be gefantenban ftae; rent bJcgftcnobct gftebjoeftt ftabbem »itetnn ben öcncracl ban /ribtlonbt tot bacr toe bp fpn boo?Ragft baR [Relt en ineegfteno be inquàrtic; ring ber folbaten bolftarbicft Racn bleef / en bat be gefantenin perfoon gftcen aubientic ftrpgften honben / fpnfe tucer nacr ftupR gftcrepR / en i^ alfoobccfen ftanbel bmclitcloosi aradoopeiv AtDat» ^ f’Ttehe bnö gftcRelt 5pnbe/ iaftet feftar; mutfeis mntfclen tuReften be llepfcrRftc en jnaegbeburg; tiiffcDdiöf ff^e bJcetom tapper acngegaen / bpfonber fpn; ÄS bet op ben 11 en 14 ÏlluguRReÉ ftarbe gebeeftten iirpfcrfcDt. boo2 gtuballen. «Éboeft fteeft benraetccnfcftip; bensï acn ben lt;0berRcn Altringer afgftefonben om be blocqueringc te licftten/ben bmen af en toe; boer tocte latcn/en bp albien in tcgcnbccl ftier boo? meer ber en grootet onftcpl ontRont / inoubenfe ftier’af boo? ©ob en be bicrclt berôtfcftnlbigt 5pn. Ï^ier op fteeft ben ©berRen Altringer geanbt; b)oó?bt; ©bermitö fpin ïtepferb bebotie niet baR ofteRom Robben / b’op?ocrigfte biReftcra niet gftcRraft / en ftun albua berea ongclueha me; be bcclaefttigft gftemaceftt/ imilbe ftu ftun boo? cetR rabcii / batfe ftenferb garnifocnen innamen/ «10)011 bJilbe ftp bp ben ©cncracl acnftouben/bat; fe ibepnigft en een ftlcpn getal boleft jouben inne; men / cnbooita bnalic ftacr p?ebilegien gelaten ïuerben / biefe anbetÿi liëfttelpeft conben berbeu; ren/ ©r .iblacgbcburgcra 5Pn tbenluel op ftacr meeningfte baRRnenbe gftebieben* W nu ben ïljnrtogft ban Jrribtlanbt faeft / bat be inquartic; tingfte gftcen pbieta binbenftoRe/ en botter om bertuReften met Rabieft Rftermutferen beel boW Cract.v Rtten bleef/ liet ftp bié baiu®acgbcburgft boo? te tufftbni ben ©berRen Beeker en Papenheym b)ccr uien; 0®'’ '“^ ftiwtotöt aenbieben/ indefte tot Untgen ©t; Jbaegbes fcrcileben geftonben Inicrbcn. ©aer fteen fonben Wtjje» bic libregbeburger^ ©ott. Stephan Olvenltadt, ^eftepen/ ©och Jan Denhort ^pnbicilpl / ©0; nicrftcct Ofwalt Matthias ©amerftcer Jan WcR-phal, Davidt Lemke, Georg Sornauw en bCU ©berRen Rabtg ^rft?pbet« ©efe toierben boo?; geRagen : 5nöicn be jBaegbenburgerö / ftun tot geen inqnarticringftc berRacntuilbcn/ fo fonben; fe b?ic tonne genbtö geben/1’ IDcïcft be ofgefan; te tót ftun ad referendum genomen hebben» ©C rcfoliitic ban bien ig ben ç ^cptemb?ijs gftcbolgt fp lieben ftoRen tot gftcen inqnarticringftc / norft totftet göcbo?bcrbc geit ftner berRacn norft be; toilligftcn / en inbien ben ©eneracl be blocqucc; ringfte niet luilbe opnemen en berfetten; 5oube ftp be ftanfe Rebcafgefanten b?p pap! om inbe Rob tefiomen/ mebe beden om met be felbigfte Reft |
te intceponeren / tuant fonbee ftacr lieben confent , a g. fioRe JKaegbeburgh niet Rupten / beclminbec tot cenigfte onbcrftanbclinge oft tractaten tteben officft bacr toe begfteben / mites fp ecnmael befe faeefte in bier lieben ftanben gftegebenftab; ben/ liier op fteeft ben ©?acf ban Papenheym ben Reben ben pa jsbergont/ en een trompetter in iBacgbcnburgft ghefonben bic be ftneben afftacl; be om oen be bDOiR. Reben obertcleberen. ©nbertuReften is in ber Rabt bifitatic geftou; ben / ftoc bed bier cn garRen noeft in boo?ract fpn moeftte / baer fp noeft ober çoec baten góet oubt bier cn ober 2000 laR garRe bonben. liter nac is meer een trompetter in be Rabt gftefonbtn/ be; gecrenbebat be JllaegbcburgRfte folbaten met Rilcftc oncrpgfgcbïupcltdpcbe IwgftclR niet Rftic; ten fonben/ boer in Roel / terme/ gloei/ cn Ruehen ban bonberRenen ingegoten maren/ befe fteeft men tot anbtmoo2bt gegfteben / batfe fnlcfte ma; nieren ban be ïtepferfrfte gftdeert ftabben. ©en 7 ^cptcmö?iei fteeft ben ract ban nOneg; bcnbucgftboo?4trommelRagft€ri£i foomei inbe nicu-Rabt / alei ^ubenbnrgft boen uptroepen/bat cleft een Rn ftunei / tmelrftmat teriae opftacre Jurifbictie Ronbt (gelpcft ban iltcpfcrl. »ajcR. een fecefter rupin ofte Ratic boer toe acngftemefen magfoubcnttrcclicncn-ofbicchcn/ alfoo bie mat te nac acn be mollen gfteboumt maren / cn in* bient niet gftefcftiebc/foubeincn bic pens maerften/ enbegemeeneman aftcb?cccften btpRaem Ce; gftenji bit begeeren mierbe bolgcnbcn baego boo? |3otaricn cn gftetungften / ftonbert mannen cn Oftebeputeerbe banbe uimoonbcrs befer plaetfen/ tot ben Bact gftefonben / met p?otcRatie cn be; daratie/ batfp niet int Rn ftabben cenenRoeft bacrafteb?cecftcn/ moer inbien ben ßaetftaere ftupfcnp?pjSmaccftte moubenfp alle ben feftaben bah benGact meer bergoct ftebben. ©cn 8 ©ito 5Pn bes moigenei om 4 up?cn be . ^«gt;« JlSacgbcburgcrci' met 100 folbaten en etlpcft ge; |d^®Âe talb?pfcftuttcreïcntmec©ompagnpcn rupters/ 6efifpfEc; Ober be beuggfte nacr bcp?eRerifcfte feftantjSupt gegaen / cn ? Ruch canon met ftun gftenomen / cn buts. ftcRieft op be Rftans ocngcballcn / be felbigfte be; Rlioorcn/ ooch fooberre gftenaceftt/ batfe 3 (102111* labberes nenmierpen : moer obermitÿ bier foR baten bp be labberei boobt gftefrftooten cn Rb ge« qucR mierben / 5pnfe geritercert- cn ftebben be labber after gelatcnb.©acr op fpnfe boo?tönaci: Ciphlcba gftetroeften/ cn ftebben al mat bp bet ftant cn niet te fmaer mab/mebe te nemé/met ge« nomen/^nt te rugft treeftê/fpn 4 co?netïïcpferfröc rupterb onber ftet eommanbo ban ben ©?aef Po ritza ©berRe marftt cn ritmeeRce bât 25crnRcin« fefte regement / nengeftomen / meenenbe tctmpl fp mat Rareftee mare/ beb Rabb niptcrb te ober« ballen; macr miRen niet bat be ^JBaegbeburg« fefte norft met 200 mufqucttierb ftacr 25crRareftt ftabben. Wfpmet een groot gftefrft?ep enfurp quamen aenfetten / gaben be mufqucttierb on« berRenbbnm/ montfongenfe foo licRpeh / bat ben ©2acf Rifb oi noeft 16 anbere paerben op ber ©al-Rabt in be fteerb blogljcn/ ©eb ©?aben j?onricr mierbe met 9 folbaten gebangen/ ©eb ©?abcn cuRinge mcleft feftoot-b?p bwb / miert ober ICO ©tonen gccRimcert beftaïben nlbrrftan« be ftrpgb ruRingfte en ftamaRen. ©e oberigfte paerben en bpfonber bah beb ©toben ©ompog« up/ SV« fou OftequetR gemceR/ batmen niet bed bacr ban fteeft b?upthcn ftonnen / glidneft ban ftier na m be quartieren ober be ftonbert ;pn gfte; Ro?ben/ ©cn ©?oefboobt ten eerRen ico baer nae |
4i
Vervolghder
|
1691 ”^^ ’ ®°° ©ufitfen booj fpn leben / nwer mcQlU * nict helpen / Iniert ban een^^erOten tel met ten murnnet boot gcflaghen en naceht untgetrofi ton. 2ten0c ftabr^W neffenß beboœri. 419' Ohebleben norf) een ©aenôîich / maer öc Iicnfer? fr{|c hebben ober öc ço man bcrlooîcn. hû2t hier nac Hebben be ïUepferfeHe nen be jDacgöcbnrgfrlje beien geltbene febabe Inecr in« gehaelt : inant alß ben 1153ito tpbinghe inbe Habt Inas gHebotnen / alb toonben be ïïepferfeHe bn be ^Icntennenle ecne felianb opbjerpen / heeft be ftrngs ract ben oberhooftman bcbolcn met et? Itjhc fliptere? uptte treeften om be places tc rerog^ nofreren : nisi (jp nil ijS nptgeftomen hebben 4 eoi-netlHcprerfehcrupter!0haet after eenen bergOin boiler batalie gehonbeh/ cnop beftabt.ß rupter en een £o?pcraelfehap folbatrninfgclpcftoocftop be böigere bic ongceommanbeert mebe untgcloo^ pen taaeren / htftielj acngcballcn / albitß befet / bat fp ban be jßacgbebnrgfehe ruptersi/ bieleft niet berre hier ban af biaren in ber hae(r niet fto= fien ontfet inerben. '?llß nnbe folbaten enbo3= gerei al tcgelpeh bup2 gaben en foo haeft nict Vueer laben ftonben fpnöe ïicpfcrfehc met groote furn acngeballen/ g^bacrban neergehonben / emi ghebanghen ghenomen / both hebben öe ÏHepfcrs fehe oorli bp be 40 aftcrgclatcn. ?llß nu hier nac bc fRacgbcburgfrtie ban ben ©bcrlïcn Becker berlof geftregOen / om fjarebooben into Habite 62enghcn / hebbeme ben 13 ü?ito etlpcfie Ïnagenö nptgefonben / om bic tc halen / öaer fp 4 feer ber; bjanbtonberbonben/ sfonber hoof ben / anbc= re bic bc fehaemte ten beci heel af/ ten tod in Huche gefneben/ fommighebetong upt ben haW en riemen uptbc ruggljecn armen ghefnebentna« ren/ tmelhbanbe «Chiifienen temich Ofhooit ia. I^ict langh hier nac hebben bic ban b’Oiiöe Habt niet tegend Haenbc bc nicu-Habt en pjote« Hatie hier af jebacn hab / in bc nicu-Habt om bc boo?f;. hupfen afteb^cceften ghefonben. .ïKitsS nu bc lieben fagpen / bat het mettet afbirerton emfi inaO / hebbenfe hacte hupfen met cen fth?ic; helpt he berbïoet hinge en malebictic fdfß om bcr= wgchaelt. mK ®f” 20 en 21 ©ito ïpn bc Dambnrgrdic/ïïm Pa te bióc; beeftfehe / 55?cemfche / 23?unftopcftfehc en Ibl-quetingijc befhepmffhc gcfantentoccr aenghehomen/ befe 3pn mette gcbeputcerbc naerdifh te ract gegaen / en knel onberïuogen / opknat manier öc hanbc’ linghe met ben Oencrad int bed mögt nengelcpt inerben. SlIjShun nu cen pace nacr Dalbcrdabt tc tterften boo2 Papenheym toe ghefonben kuaö/ 5Pnfc iamentlpth ben 2y. bito öaer heen gcrepd / ch hebben öaer öc tractatie begonnen/ i®ct knclh het bus berre ici ghenomen / bat ben booifi. Der^ togh fpn eerde ghebane bo2öeringhe heeft ber^ minbert in placta ban 100000. $0000 öper bad* ber^ begeert/inact op hPOoeft harbt gheóoubcn heeft* jBaer oljs nu bc dabt hare onbermogen^ hept betoont en berhaelt heeft/ bat ben fchabc/ bis i alleen / nent hooien geftljicbt maß/ obetmitß het i het felblge ban bè litenferfrijc ten beel afghcb?ant j ten beel kneg geboert/ ooft beel ba bc peerben bers treben en bcboiben knaß ghekuccH 1 ober 100000 | npcrbaelöcrtï geedimeertkuierbe/ heeft booifi. j «Öcncracl alle boiöeringhe ballen laten / en ber- ! iuilligt uptgenabebe blocqueringc op tc lichten/ cn öc dabt koeer bm toe en afboer te bergonnen/ I het hrngß bolcft aftc boeren/ cn boo? ’t lanötbolft , alle fehantfen bemolieren cn Hechten boen, kuacc 1 op terdoubt o?b2c gegeben kuiert bat geen burger |
ofte folbactbcïicpferfche berbolgen of befchabi' 1629. ghen / oorh geen gemcer Pooi öe poojten ant ö?a« ghen 5ouöe/3nfgheliich iß ben ïtenferfehe ooft bp Ipfen lebenß Hraf belad gckuo?bcn. l^icr op fpn bic ban jjEaegbeburg met groote ho» pen inbe ïtepfetfehe fehantfen ghtloopen/ en ah berhanbe nootbruft alß bottcr/ftool/rnpcn/cperen/ broot en hooien ingetocht en inbe dabt geblocht/ cn hebben bc meprerfche hun alle biicnfrhap bc? toont albuß batmen heel niet mereften ftonbe/bat? fc boo? heen bianben gekneed kuaren. ^nfgelph 5pn oocb koel ïtcpferfche inbe Habt gljclaten om hilcrhanbe nootbruft oocftalboertcftoopcn. Sllß nu bc dabt ban bc blocqucrmghe heel berlod / cn bc afghefanten foo koel ban bc booifi. deben alß ooft bc JIKacgöeburgifchc kneer atngefiomrn kua? remis ben 29. bito m alle herhen ecu ï©anchfcg? ginghe gebacn oord ban 10. tot n. uuren in alle biic Pooi Heben mette ftlochen ghelupt / öaer na bc dueftèn op bc knallen biic reps' gelóH cn ban bc folbaten êgt;albo ghfehoteri ghekbecH/ hiernaipn bf.'poDilen openghemaeftten met folbaten befet/ cn fo knel bc ftcpfcrfchc alß boukner bclrh met al? Icclcn facrhen inbe Habt gelaten/ enhunbacrin te hanbclcn enteknanbelen bergont ghekoojben/ oorh iß op bien felbigcn bagh het hrpgß bolch af? geboert/bc paffen gaßkücergeopent/ en alle ge? burcnbcbcfcblocgueringhc opgekoo?penc fchant? fen ghedecht geknojben. ©c dabt iß 28. kuchen gcbloquccrt geïnced en Spn bucrenbe befe bloquccinghc op bc ;pbc ban bc ilcpferdhe nacr hacr eigene bclpöeniffc oberbe 2000. öaer onber 36. booinamc offecterß en 3. lt;©?aben kuaren ; cn acn bc dabt jpbe in nllcß aen folbaten cn burgerß niet meer alß 13 6. man ghe? blebcm ©efe blocqueringhe iß cen rechte boo/bobe ge? kneed van bc rechte bacr nacr ober 2. Tiaren bol? ghenbe bdegeringhe kodefte befe heetlpchc cn feer heroembe dabt büß jammcrlpcft ober ben halß quam. Bie buptê tkopffcl ooft ho?tß bacr na boo? bc blocqucctinghc boo? cen quact Omen gliepio? pheteert iß ghckuoiöen / aenghcficn ben knal en muragien om bc dabt bp bc 5 0. baem langh im biel t kuclcft beel berdanbighe bom cen groot on? gcluch t kuclcft nacrbch»inbt ober be Habt hörnen foube/gebupt hebben. 2(Iß nu hierna ben Oartogh ban f^ribtlant het Ï^artoghbom fKcclilchbcrgh pghenbomlpch ban ïiepfcrl. j Kaf cd. obcrghcgljebcn kuiciöt / cn öc bepöe ï^artoghen Haus Albrecht cn Adolf Frederick bacr lipt berdoten ai int creilium of balling? fcljap berjaerht 5Pn / heeft baerom hacr ftcpferl. I^ajcH’ cen öcburtic int tkoornfehe iSpch boen publirccrcn cn öaer in bic ooifaccton / kuacrom filler ghedhiebe / te tonnen ghegheben ban befen 3,nhoubt. «CIchcen knaß betont / kuat boo? eenfkuac? rcnooïloghfwnïicpfcri. jPafed. ten tpöt langh ßepfer inbe jikeeberfarifchencraißgeboertfjabbe / bacr Jcüuimiite tochpbpeanß alfpnbpraooghen tot opb?cngin? gljc cn onberheubmofte ber armaben ftabbe opge? piibtetrto fet/ bacr beneffenß riiet alleen bclbtdachtcn ge? upttoat lebert/ niacroochfpncpghcn erdanben met bp? anbtlpriic inballen kuaren beroert / mebe fpne w^iKw i^afed. teghenß partuen / far ben Cureft felfß jKcrudm? inbitfpccl ghctrocton het fo?t j'lcbigraö cn a.n? amp;amp;?« bcre ©ngarife he frontier placrdn acngcballcn äoaif j?cc? kuaren / baerbooi hnkïcroo?faccht ißghekuccH/ tenth stut* bc ïtcufcrl- armabe dnbert tommanbo beß Dar? togton ban f ribtlanbt in ;pne erdanben te fepn? ^Swt te? ben/ enbacrineen tamelpcton tpötSedembelli toafte. tc |
Hiftorifche Chionycke,
41
16x9. teÖöMööi/ tot öntö’ingmotncn plactfcn iwcr bcroobert / öcn bnanöt bmeOepben rcn0 in öe • bïurtjt öOcflJQlKn / met gljctodt untgej.ieÿjt/en albu.ö ben fcloirtOen toglj / boo? ben iudehen men gljcmccnt ijabbc 1)1110 jjKajcfl. erflanben te bertuoeßen / biecbcr in neer^arfen b3a0 gije? b?0f()t.
33uiba0oofft ftenndpeft/ bat Bepbe be liars togijen tot JBcdidcnburgh Adolf Frederick en Haus Albrecht, bc piinfepadftc liulpcrö ban bes fe boo’f5.ncec ^artfrlicn oo?log gebJcc|l bjaren/ en tcg(jcn0 bc hrpgö bcfcnfic bic 50 te booten fels be (labben nuptch fjdpen / opcnBeicrlpeB hrpg0 bolch nengenomen / öe ïtepferh armabc boot bpanbt gdjouben / Baer ,i|Bûje|îcpt0 Mandata avocatoria enbiaecfcBoublingen in lie ïninbt glies flagmen/ en om te fdjabdpehei: te maeBinceren/ l)abbcnfcmctfr()oon fefjpnenbe bjootben/ Bao'C bcboticcntroiiibe boo?gcb?agljcn / macron bers Bonbenbe inberbaet bc0bpanbt0 atmaben/ bereis be alle Iinlpc bdupfenbe / be Hepferftöc bacrentes gtn0 berbolgenbc: tot be tpbt’0 bpanb0 armabc ban Bare ^pbe inbe blueljt tuiert gBeOagBen/ bacr na niet tegBenftaenbebatfe gBcjoflJt iKbbcn Ipm alle boojbedaftefnpben/ 5pnfcebcnlbdinBarc tauben gBcBomen / boen 0eeflmcn met een acrbis gÖcn treeh ban bebotie / foo bed men nord Bonbe/ ben bpanbt int cplanbt ^od tot 5pn bcrfeheringlj göcljolpen/ onaengBcfien 5P ben 3 « ^nlp int gacr 1617 boo? een bnfonber Ïtcpfcrlpch Wonitoriad ftB?iiben 5pn bermaent alfulcr naertdaten.
W ibple Bet nu ;pne Jinajeft. nicttocpnicB fmerte / bat Bp aI0 B^t ober Booft ban bcfcllars togBen jpnbe / foo grootdper tuiert neoffenecert/ bacr BpoBetbeneBenbe BoeBoogBe Bet te nemen 1000 / batmen Bern tcßlicnö eenen «oomfeBen JUepfer in oojloqö BanbdingBen betgreep / en inben BnigB tot bietonc toe bolBcrbc / bacr bp ges boegt be groote fcljabc bp ïicprerl. inajcß. bacr boo? glKlcbcn / cnanbercongdegBentBebcnbacr nut göertfen/ ooebtoat^pn JDaica.tcburBtcn Babbe/ inbienbcnoo2logBanber0 tnarcuptgBes ballen/ infonberBepbt bctuplc cleft hrpgö Bep?/ oor ft tegen bie geene todefte aen Bern niet berbóns ben buren/ geboerttoierbt/ berftuugenbebat rui doomfdj litepl'er tud BereeBtieBt b)a0 / dein banalfnlcftc onberbanen/ bietegBen Bern opens Bareoo?logBegBcboert Babben/ tebcefeeefteren/ beftent mnbetuat ftraffe 5p ban InegBcn ijlere b)ianbtl)»fhc baben tegen Kepfetl. jRajdl.bers bient dabben / gdclned ban bolgen0 bc0rprft0 ron)ïitiiticnalfuleftc/ tuclchc Bun alleen/ tegBen finie fßajcfl« enbeö ri)ch0gcBoo?famc ftanben/ in oo?log0 toerbingden gBcb?upcften lieten ( te ftupoften op een fulcfte boo?bctBadbc manière booittcgacn ) fonbrrccnigBcbcrberebercIacius gBemoeBten inbe arftt gljcbaen tuerben: en Babs bèftQifcrl.j^Sajclt/tod rebenenmet Baccolbu# te ftanbelen.
€nbacromban tBcgBcn0bc rebellie/ infurien en nnbere fedabe bic fune jl^aicß. gddeben Babs bc / oord om bc Boogd opgeloopenc h'rpg0 tollen te betalen bie «pi befen oo?log gefpiootcn tnaren: foo Ijab fune liBajdl» ftet ï^artogbom JKcedes lenbiirgd / ÏDo’Benbom aWnben / bc Öjaeffedap ^eBtnerin / be Oeerfrdapppe baut fio(loed en /è targarb en tuatfe anber0 bant rpeft te leen bers ftregden dabben / aen ben llartog ban d?ribtlant tebereoopen en totccnlccningdc tegdeebenbes loeft/ ebentud Babbe dpupt fecrfteix rebenen/ infonberdept betniit0 fp nacr t’gddïoten contract Bacreafgefanten Bobben onber beeftfd ban een
1619.
finguliercbcfdifie enercure nacr Bet Ïltcpfcrl. Bof gBefonben / foo langde Bier inebe inBouben en foo Bnefl niet publicecrtn tuillen/moer Bern ƒ ribtlant onbertuffeBen Bet ïanb hipothecæ tituio laten ins nipmcn / niet bat Ïïcpfcrl. ïllnjefl. beo l^atto» gden licnlpedc mifbaben in tïupffcl Belben/^maer om bat men 5pn lagmocbigdept ooft Bier in fpiips ?c sonbe/onbertuflede n ebentóel dem bä liefe lans beri bcrfccehcrenbc* »Cn Bocbid datre afgefanten om perfoonlpefte aubientiebp ftcpfcrl. Hlajcll. aengedouben dabben / foo Beeft ?pn Jßaiefi. bc fdbeal0ban tegen partp afgefedieftte afgdelïas gljen Bun bctbiptenbc batfe fonber b?pgclept boo? fpnlanben aentdof berfrdtenen tuaeren:niette mintoat Bacr acnb?cngBcn 10 gdcinccfl / Beeft Bacr iDajcll. boo? ben Hprft0 cantjlcr oberfen taten: betuple fp nu tinee groote ïnutlopigBc blies ben mitfgabcr0 berfedepbene boeumenten met Inclcfte fp dacre ontfeBult ïnilbcn beloufen / ober gegeeben dabben / Beeft fpnc .ffîaini* bcrdbißc naerfitrô obcebJogden en boo? be gebeputeerbe commi(farien nlbcrdant infoimaticn bocnintlds leu. aontnu boo? Been ban Bun liebe Benndpefe isgdclnccH / fulcfte toa0 boo? Baere epgen in* gBcb?acBte befenfe / naer rppe oberbenchingde noed ftenndpefter gBcbJo?ben / tc berfhipgden bat Bun cenigde befenfw toequam/ toantfpga® ben ecrfllpd boo?/bat fpdaer jllajell''nlloo0 troito gddbcdl inaren/ ’ttodeft fp bebiecfcn met det begintfd ban ben fßoBcemfeBen oo?logB/ betuple fp ben Cngdfede ben pa0 gljcbjepgett en baetentegdcn0 ben ïtepferfeden ingerupmt dab* ben/en ben ,ü9anfbdbcr (jdpen berjagen neffems bc0 25?unftopcfier0 hrpg0bolfft iipt ben nerts jèarfen frais int ^aer 1623/en gdetuepgert met cenigde uptlanbigde Bun te berbinben. z« dab« benfe Bacr ingdaten tot befcnfic banbe neebers ^aïfcBecrai0 om Bacr lanbten lieben tendent upttuenbied gdetudt tebefedermen/ macr niet om iicpfcrl. iKajcö. ofcenigde ilpcds geBoo?fa» meftanbent’offenferen. 3. ^p dabben oochbp fulcfte crai0 BaubcUngden altoo0naer ben inebe getraedtet/ cninbicntnaerdun tuil gegnen toa0 en fommigde Bacr ,lBo)cll. fulcfte Barbe Con-ditioncs niet boojgeßclt Babben / ^onbcalmt bes gitifel tot JSnuiIlnncft met Bacr ftcpfert-lKajefl. contentement gdefediet 3pn gdetoeeft. 4. loalu ben fp dun ooeft ban bic0 crai0 bcrdanbclingdcn/ foo Bacil fpbemamen batfe tegden fpnc Jï3aje(ï» tuaren/ Bacr ban ben lt;Coninh banïècncmnrclie/ ontOagden / Bun beftuarenbe ban Iucgcn0 be älSanffelbfcdc boo?tocdten / tuaer ober ben €0« nineftban g^enematchen dun met inquartierins ode ban cenigde regementen bolcft0 Babbe b«ns (let. 5* Mulcftftrpg0bolch bat fp niet maedtied gdenoefd gBctuccU tuaren tegden te flaen/ ooeft be ftcpfcrlpcto armabc niet bp ber Banbt debbem bc om'fulfft0 tc beletten / foo fpnfe bacr boo? gBes btbongden gdctuecfl alberdanbe noobtbruftben bnantte tirtfeBaffen« 6.^cn ïtepferfeden corns miffariu0 Henrick Hufan, ftab bit fclf0 albU0 bes bonben / en fulcft0 bp ïïcpfcrl. fKajcfl« en ben lt;ó2abcn ban Tilly t’ ontffBulbigdcn belooft; fun ïtcpferl. jlâaicfl. tua0 ooeft nacr lupt diet ban ges gdébene frB?pbcn0 / diermebe tebteben gdetnecR. 7. âp dabben ooeft gdene CaRelcn of ploten noed d?o?ten / bacr pt0 aen gdclcgcn gdetuecR tua0/ ben bpanbt obergegdeben/ macr albe fclbigde boo? fpn ïtcpferl. jKajeR.in Barre maeBt gedouben / alleen op b’ occaf c tuaedtenbe / bat fp metter bact dier in Bacre Croiitu en ïrebotie betupïfnmegdtem 8. l^ct ïtcpferl. jKonito?inct enbet
41
VervolgK der
|
' 1619. onittrwoöcnsj^’uliutiui gn« 1627 Ijabbcn cnbicninlbenöenpnp’DteöeïDcfcrbcrfirpööcn j^^g. fnccrftctlpfhc bicccton öaernac /alö Dartoßd lionncn/ Doch aubère tot tut cpiiöt acntinn ftiocr Hans Allnecht'fcnbc/ beucerlteu äduoMfttt^ö öcho« men Z effm alb ÖP fpne gefantm hab naet c'2acf Rouben z baer upt ban ghebolgt ib / bat fommi* Tiily toillm fenbm Z en hab men hoer bit oberge - ge hier ban met hunne lieben tot MautomburcR leberbe frl)?pbm ban ben eerpen bath banbe Inii- bergabert 5pn ghetoeep / baer felfb met ben €0* nuatie 5ich gehoubm ghdplï men begeert habbe : 1 nincR ban ©mcmarcRen een hcpmelpcRe berbin^ toant fp tetponbt hacre gélanten naet ben lt;©?acf binghe en oo?logb berrachtinghe inbe naern ban banTiliy olb ooeh bm Wtogh ban j^nbtlanbt j bc neer ^arifchm craib (toclcR baer af niet ghe» fonben/ en hun niet ollecn ban toeghen harre ! tocetenZ bccl tomighet hier in geconfenteert heb«’ ïïepfcrl. jTp- niet tegenb gepaenz maerbed ' ' meer Iwer lanbt m lieben peben en bePingezoocR toot fp boo? befmamgeboben habben gcopet en gocttoillichlprRingerupmt; en ïtepferfehe befet«« tinglje in bc prpit ßoPocR Z ©ifmar en anbere IcUerbe felpubcn bau ben eerden bart) banbe Inü- plactfen Z bpfonbet inbe bepinghe ©amiti en JBoel ingelaten / en ben ©oberpen Aerenheym 01b hP ©utjanto belegcrbe z alle mooglptlte hub pc ban hrupt en loobt gebacnz infgclptR oorR ha= re onberbahen en jieen heben Z toelch norh biciu ben onbet beb bpantb atmitocn z metemp toebet tot hun gcroepé/ alle ’itoclR fp ban met ctluhe bo= cumenten hopen betopfen/ cnbchalben batooth met een fthpnfel ban Notitie Z boo?namelprR met het Phipben ban ben *©?aef Tilly aen haet IKep-^mep. ben/, j^obemfatib ghefehïcbcn’tfclbe bectachtighentoilben. ^utoab boef) openboer foo tod upt bobengefj-eraminatie en info?matie/ olb oocR uptte boo’gacnbe en bp beb npeRb €ant5clep noch boor hanben jpnbe arten en Acti-tatispublicis, bpfonbet lipt beb Oattogfieu felfb epgen (Onginael frhjpbenb en lanbt baegb actenZ bat befe bepbe Dartogcu een groote oojfaech toa= ren banbe neet^arfen oopogh Z en bic mocttoih ligertopfe habben acngercchtZ anbere baer toe ttccRenbe / en tot op bc laepc up? Z alb fp niet merrenronben (ongcachtet het lortpc Ïicpfcri. manbart teghenb hun ghepublircertz ) met alle ccachté tegenb hacre hcprcrl. ,Waicp.gcbO2bcrt. cninbienhrtnahaercntoil gegaentoabZ 3onbe hier boo? hare Jffeaiep. niet allee ban ïpn bcborli= tenebirtom mactoocR tod ban lanben en lieben -bcrooP5pri ghetoeep- ©ant hoetorl tenrerpen clR cm behent toab/bat alcebe int ^act 1624 ben nieuto opgereehtc berbinbmingen om ben galtf-gracf toeber intefetten Z uptgebjooehen Z entet bienb behoef berfehepbene Rnigb toerbinghen in beneer^arifehe craib boot^nomen ghetoeep toatenz baerom haet ïtepfcrl. jlPatcP. alboocR in ben ober ^arifehm craib intfclfpc^acrcm-pclpcRc manbamenten teghenb alle nicutoe toer; bingen op praffe banbe acht habbe boen publiées ren; en hoetorl oocR hær ïHepfcrl. jKp. acn bepbc l^artoghcn berfehepbene feh?pbenb ban bato bm 29S!anuariubZ 18 ^rbmariub z entJBartiub int 5aer lózv feer bctoeeglpcR inbachtich ghr-maccRt met toaetfehoutoinghe Z inbien men hem hier nart niet boce^c/ bat hacre iBP- 5pn bolcR inben craib affepnbê toilbe om bie nicutoc Rrpgb toerbingen felfb te beletten. €n hoctod be par= toghenbactenteghmb haet becl-boubich habben berclaert z batfe gReene berbachtighe toer= binghe tegenb Ucpprl. nöajcp.toilöeu toelatenz maer in ftcpfecl. bebotic bccl meet boiPanbich altoobblpbcnz di habbe Ïïepfcrl. iKajeP. ban toeghenb bc bpfonbere genaben z am hun cottb te boo2cn betoefen niet anberb te bertoachten / baer boo? hun niet alleen toeponbt befelbighe perpcRe^ lentempbenz moer ooeh felfb te beletten. ,0u habben fp bcefc bingen niet alleen boo? hart felfb beroo2(aêcRt maer oocR tegdpcR bm «Ocncracl Tilly belet bathp bp tptb bact in niet betfirn hab tchrpsötn/ cuopeutfuehe üceßaberiuohenglic^ ben) opgercrlit iniert / cn fuir Re niet cer te booten fp ccr(t pet boleh op be been Qgeb^orljt habbeu/ en ljiernae in betwfeaiuö Dpbc23?unfluuehfche bereaberinge/ alp of hier noch meet lietnmen bp romen fouben/ shepubtireert / aengefirnnubeps bei^artoghenecnfuIrRe berbinbinge en aliénant tiebu^i hcpmelpth gcljoiibcn/ bat fp niet alleen Raet Hepferl. Wafep. mart oocR hun epghen fic? ÏigionjS bcrtoiWten h^t ban niet bulbcn ontbeer Rcn.3©ât alp hier nactteur êgt;arfcn ben Hartorp Adolf Frederick onbcrbtaethbc / toat het both metteneer ^arifche €rap^b)erbingeboo? een geicgenthept hab en bpfonbet met ben «Coninh ban ©eriemarthen / bias hem eerft naet be ïau^ bjenburgfrhe bergaberinge ober een macnbtge^ anbttooojbt ghetoeeft: hettoass bunten ttopffel bat «DenemarcRen mat boItR mierf / maer tot toat intentiez hope men noth tertpt niet toeten/ bare hP het both toet getoeeten heep / en ho?tö te booten fclfb helpen beflupten / gOelptR ban int felbeßecesäbefe cïaufelghepcit ibgetorep/ be; trachtigenbe bat fulchs! tot op een algemeenen «Crafö bag int hepmelpR foube gehouben toerben« |
I* ©ab hier upt ghenoerh aftenemen / hoe troutolprh befe bepbc i^artoghen bnhaet jKp. gehanbeithabbenz toant inbicnfeb’uptlonbfrhe berbinbinghe Dabben afgepaghenz habbenfp hunooeRbaer inboo?rien moeten Z aI(uIcRbniet te berftopghen; bccl min op een fulthea boet teni-ge hrpgb toetbingljen fonber ïtcnfcrl. jÏXajep. toeeten en toinenz aentepeOen. 2. ^00 hopen fp hun mette boo?getoenbe «Graiö befenfie noth minbet nts onbere ontfrhulbighcn ; toant haet lt;©?iginecl fth?pb€nb fo toel acn benï^artogh ban Ïimcbutth alb ooehaenhaerj^afep» betupg^ ben clacrlph bat fp eemeh en allee tegenb Tiiiy,cn albubtegenbhaeriKajep« felfbbefc hanbclmge helpen aenrerhten; fphabben oerh om enboo? hun bpfonbere b^enben gehabt / en baerom geen retht errufe hebbenbeZ ofoo?faethez toaeromfp haet in fulthe ParcRe toerbinghen bennenghen piubenz bothinbienfe niet tegenb harre ïUepferL jDaicp. ghetoeep toab Z foo fouben anbere neet ^anfrlie lt;Craibbo?penen Panben/infonberhept beu l)artogh ban ïnnenburgh felfb niet foo feer baer tegenb geoppoffeert hebben- Ooth toab upt beb ï^artogb ba 11 une burg Apologia openbacrZ bat fuItRb op ben 25?unftoprhfche bergabetinge nietbooj gemogt habbez tentoaere bat fp niet mebehanbabirhhietin ghetoeep toarenZ toant anberb fouben immer bie anbere panben toelthe alfulrhbnict boot raetfiem hielbenz methacre hemmen bobe gelegen hebben : en mitb bc boo?f5. onoïbcntlprRe Craib befenfie ban haet ïtcpfcrl. JBp.birRtotlb boot een openbare ofenpeoorh bie geenc biefe aenhinghen boo? tegenpartpe en bps anben berclaert gebenunricert habbe : foo toab het te meet te bertoonberen z bat fp bie totpaere bcfenpe nemen toilbm / en fpn iRaiep. boet in met bede bifputcn berlepbcn z bat alrccbe met ben ftoaert ghetoonnen toap. 3- ^^aer upttopfen ban harre o?iginel fepjuben en inpructic ’t tociRfe aen |
HiftorifchcChronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?
|
1619. nbsp;nbsp;lt;’fn fiaerm met en nfpeCinte 35,Albrecht Heynen tïïicfmiöcn haööc / bofte men genoerö afmereften/ bat fti bp ber ïtenr ^anCflic en *nbfburQfttic interpofttie nicer tot ben oojlorft alö tot ben ö2cbe . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oheraben dabben / tuant fn lieben dabben dein ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• bacrtoealrcebcneinftrncert/batdp uibJcngdcn 5onbc / bat liet niet raetfaern tuapi be tuopenen te fnfpenberen / en eer gdeen b?cbc te maceden/boo? men dabbe op renen aïgdehiecnen öpcdiS - bard ban dacr JHajeft. niitfgaberjS be famentipede Cadjolpdc ftanben/ obcrbeniicligionörn JD^o; facn bicbcti / genoeedfame bcneefdcritigdc gdc= dregden / en battet beeter ïua0 batmen mette luapcncninbe danbt danbelbe/ om batdeteene ftuaert det anbere in be fede donben mogte: tuner boo? be danbelingen bmcdtelcojei afgclcopcn tun= ren. bctuplc fpne ,l©ójefl. dun en dunne afftftciu tm boben alle anbere eonbitien biefc ban megenoi ben bteben ingegnen tuaré/nict deel cenen nicutue ïtcligionri b?cbc made en ai det gerne tunt tegeno' ben onben boo?genomen getneeft/ tuaiöboo? goet iuilbe douben / tuant anbere dab menban fpne Jllft. berber niet rönnen berfoeedenofte btgerren. 4. lt;oonben darre epgene platcatc rn frdîpbenÿ oord batr op bolgcnbe lanbt bargö ottien rn gc^ . mrrnr danbelingen bat fp in plaetö/ ban be berdaelbe rtnuneiatie bts iraip danbriingden/ en be dlncdte ban turegdenes be .üfêonfbclbifcde gdebarn/ benbebe ftepferftde armaben/ en ad joorpncjKajeft.felfsi (mit^ gdebleerdm ïvaâi bat be fcibigde tipt ftepfrrl.bebrUn ben ^raijS gegarn/ om bie pcrpcdelrufe drpgO danbelingen teberfto?en/ enbeongrdoo?fame opbenreedten turgd te b?engdrn ) boo? openbare bpanben upt^ geroepen dabben / en al bie gene / iuclrde .dun ban be ‘Jlugfburgftdc confeftïe tot dater ïlepfcrl. üBafeff. bienft begdeben dabben / bp UtrlicO ban Ipf / eer en goet inrorpeii laten / oord tegens be frlbigljc in alle deredrn boo? darr gantfede lant publpcdc bibbagdcn gedouben Ijaerc lanbt en rib-brrfehap ontboben / felftöboled gdetüo?btn / bic brtuêlch dun dier toe nictberftarn tuilben ftare^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de b?rpoemcnten arngebarn / etlpcde tonne goutö tot contributie/ban Ijarc ftanben tot bcfenoo?log trgcii;Sdacr iï^ajeft. continuterlpch boeninbo?» beren/ en fob poena dupli met gdctnclt ofgdè' btuongden/ oord ben jKanlfclbcr effen op be fclfftctpbt/ alg dp fpii intentie op Rieften dabbe om fird mette Zureden en anbere bpanben te ronmgeern/ ben boo?tocdtboo? darelaribcn gor^ tuilliglpcdbergont/cnbaectoc noed mctp?obi^ anbt en tuagenm berften. Ï)et tuner oord upt das reenberi ©berften Fuxen ffdipbcitö openbarr/ bat fp ben bpanbt ben dreien fomtt boo? tot 3(in no 1016 met dr tint / loot en p?obianbt/ footuel oord met ftdepen om een b?uggdc ober be ©lbe ' te matcdmbrrfitn/ en (co brei fpgdtftoft dabben geliolptn. 5nefpnctoapenenm ammonitieban oo?logd / in dare fteredte ©amitg in betoaringe gdenomm/ rn dem ben bpanbt foobirdtotlodp det begeerbe / bolgdm laten / oord in be marnt ban S«liu^f drt felbe ^aer tot 31 unenbnegd gdc= metflaegdt doe men noed langer ben oorlog mögt bcrbolgdm / en fpne tllajeftg. gdepubliteerbe placratrn niet boo? bot gedent/enom etnfedpn gdebm bat fpbanbcfcdanbclingden afgefonbert tuaren / dabben fp darr gdrtuo?brn bolcd (na bat det’tlanbtfcdap niet langderdeeft tuillcn onber' douben) tot ben «Conined in®encmorcden/ op bien tpbt / alg ben b?rbe tot ï5?unftnprh te nietbïaögegarn/ cnbcnoo?logd tcgljcneidarre XRaftft. met mardt turber arngong / gorttuillifö |
ober gefonbm/ en ben ftanben büo?gcftagdcn bat det albaer effen foo tnel tot beef lanbtö en beg nbsp;nbsp;nbsp;oi y. Craiffcg beftnfie oo?baerlped dofte gdedmpedt bjerben/ alg det baerna int gacr 1627 ben 17 Uluguft.in br ftardt boo? gutter tegêg ijareÄft. gtjrbrmicdt ijs gdtmteft / baer etlpcde bcnöclg br^ neffenig b’ ofl'icicrg baer afberobert en gebangen biierbcn.tcn 5.blecdU!)tbc3lanbbagd acten/bat cerft iiarr be ftardt boo? Gutter / fp örg bpanbjS bold ingenomm/rn darr Wft. albug inbe brrbol« ginge fpner bicto?ie bclcttrt dabben/ en docmrl bc (ianöc dun bermarnbe/ det ftlbe(om te btrdoeben ïlepfcrl. majeft. angenabe) Vuecraftc baneden/ dabben ^pdun berclaert/ bat foo drtbc bo?ften met dun in trouïu meenben / en met harr douben iuilbrn/ bat 5p met be bpftant ©obs bic tod toï= ften baer toerr upt be drpgdcn / bit allcg ongcardt bc ion tribune beo? dare lEnicft. bpanben bc« geert / en filler ban be ftanben met gctoclt afgde' btoangen/ood tot meerber ft dud ben ^lammcrjSs bo?f op br lanbt,g bagden ontboben / m bic gerne/ toclcdc dun dier tcgdcitg ftclben fenber eenigd af= terbenedm (eer gdebtcppljt/biidiuiigbcrclaicnbc/ bat 3P dun ban brg algemenen Craig berbattins gdenniet affonberen hofttn/ toarr ober oord bc ftanbê fo ftoaermoebig toirrben/bat ?p'dun limits togden/op opene lanbt(^agdcn boo2gdrfpelt debs ben / batfebe ïlepfcrl. 3®a)rft.rn ©obejOftraffe niet ontgacn conben. ten 6. ©en ïlepfcrl. Com-miffaricri ï?up(an naerjpn epge beriedt/ mag ba dun met fedoone tooo?bcnombentupngdclcpbt/ toarr ober alg dP dît barr na gdrfpuirt/ fo tod te* gdtug bc ï^artogden alg aod ’t dccle Hanbtfcdap dem dier ober bedlaegljt cnrlaerlpcdbctoeejS/ bat bc Hartogden tegeng de to anberg met tooo?« ben / en anberg tegdeng daerïicpferl. JHajeft» . met be tocreden te dennen gegeben dabben / darr troutolpcd toarrfedoutoenbe/bot 3p dun bptpöig tot bc genabe ban dare jEajeft. beerben, ©ord dabbe filler allegaet fo toepnied gdedolprn/ bat fp dem oord bacrom bpanbtlpcd dabben berbolgdt/ cndortocloocd ’tlanbtfcdap felfg berlboubigdc toarrfcdoutoingljcn dun boo?gdrftelt dab/bibbens br daer/ alg ood dacr lanbt en lieben in ardt te nes men / foo toag ftet bord te bergeefg gdetoeeft / ja bet toag ood boo? bc boo?gcffd?cben ^lammerg«’ co?p opeen openbarenlanbtfbcrgabcringdc ben ftanben arngderonbiedt / fp fouben daer op beg Conimiffariug Hurang gdemacedte doop niet brrlatm/ toantdet foubctoel daeft beranberen. ©it alig gdefedieben op bien tpbt alg ben bpanbt in ^leficn meeft graftcerbe,bacrom boften 31,1 dun met drt ïlepfcrl. fcd?pben banbato 23 ,Hobrnn b?ig int 3aer 1626 nirt bedclpcn toant det fp?oft/ inbien drt toarrardtig toag barr ban 3p darr tes gmg daerjHft.berotmben rn filler met brr barbt fouben bom bipden /1’ tocld noedtang niet gdc= fediebt toag / maer te meer bco?t 7. toag ftraedg het ttgenberl dier opgrbolgl;toant alg dare Jllft, tube felben marnt beg gdelpdg gdedoopt dabbe/ bat 3p daer realiter fouben arcommanbterm/bact ober ben Dartoed ban 3lnntnbnrcd tn ©?aef ban Tilly Commiffie gdegdeben dabt en bnt in daer in foetigdept ban fpne bpanben foubmof» fédepben / en ctlpcd ïlcpfcrg bolcd inbe plnctfrn bic noed onbefet toarren / bpfonber inbe®eftinge ©amiti innamen t’ torlcd 3p deel tod boen dom ben; fcd?pbenbe dier op ben cenen 2?2ocber iXir® toed Hans Albrecht, gdclpch 00Cd dO?tg bCO? deen ben anber Hartofd Adolf Frederick bat fp det garen been fouben/ inbienfe ban beg Coningg bolcd niet belet toierben/ en bacrom om beerbre f 2 eO«' |
44
Vervolgb der
|
j6x9- nutmpfen pacre eugpen Ozigiuclcffpzpbcra I letten mogten/foo pab pacre .fRated-1 ifp op b’in# n pebben / bacront Pacr jRaieft. oodt nacr# ' dnuatic mdeP aen pun / en bc piiblifotie ban bien mellt boo? pact gefepieben mofte/ niet betben ber# nact gpcbulbt en goebe Cractaten met ben ConineP gcbebcn/namcntlnPben 13 ganuariujSnitSact 162;* pacren l^oóftmaninbe-pcfteBamitsleg:^ gpenbe toe gpefepzeben/ bat ip fnlPcn plactp boo? langp ben ConineP -' b’ nnteefte noot 5pnbe / boo? een bipeP mbien ben bpanbt te ftareP obet pem Poinen motpt/ met bierponbert man te bérets ten ingprïnillirpt pabben / baerom foubeppben Oberften ^lammcrfbozp met bierponbert man inneemen / gpclpeP ban gpefepiebt inaö. Cn pet felbc ftcbchcii urtfcnöbeclc anbete plactfcnacn b’^ïbe / óm bat pact ftepferP Wajeft» niet bact ober foube Pomen / om ben bpanbt te bcrbolgpcn/ firaP.ó pierna boen befetten / bact booz ben bpaiit meer tpbtei en aefrem perpaelbe om'ben peelen militer boe: pemlneber te berfterePen / cnalfoo ben Cozlorp op nien tcgpcnji ïtenferP.ïDajcll. te perbatten / gpclprP ban gpeboiept tó / bat ben .fßacePgracfban ?5abcn l^abelbcrgp ingpeno» men / cn albacr ben peelen fomer ober int ^jacr 1027. dep oppielt ƒ bacr ooeP bepbe H^artogcn om pem met Ptupt/loobt en p?obiaiibt op een nien ücrnm hcBlJcn / Baerom hacr Wajeft. oorh nacr öimftp filler ban ben C^aef Tilly berlïacn Öab/ noclj tot oberblocbt bit bóben berftaelbe monitO' riale felnnuês ben ^5ului.9i aen hacr (pbbeboen afTenben. i^u b?arfjtcn jn in/ljet liabbcfiiin oen bc ÖÖdcgljcntöcpt gbcreljon omljacre Wmeft* te atfiftferen niet tegenftaenbe op bie tpbt bc glKlfj gljcntöepbtob?rbloebif|^p?cfentccrbc : ïnantaljS op bien tpbt ben ï?artoclj ban jrnbtlanbt hare Sïajeftsi.bpanben bpt bet ^leficn gebjeben pab’ bc / en picróp fielj met finie arniaöenacr lieber pacten heerbe/ ben (Oberfren 5(ren0cpniboo? ’nen «Cominanbercnbc/ boen b)a0 Tilly bicpt oen pacte lanben gpclcgcn / alleen op bet éartogljen areommobatie bweptenbe / toclcPe inbienfe toasi gpcüolrpt/pab men knel tot bien rijötbcö oo?lorp;ES cm epnbe maeepen lionncn. jTaer in pïaetö ban bit / pabben begbe be Oortogpenbeu 24 en 2 $ en 26 ^uW ccifen lanbtsS boep tot ^terenberep gpeponben / en óp fulePcn bacp op ’tperpePd bon bc neer ^orifepen Croió en poer eugen Ïonbt / te# gpenó niemanbt onberó aló alleen tegpenpoer ïtepfcrl. ilftafcd f mclcKc te bien tpbt algpcrcebt bc bictozie in fun paidien pabbe/ en ooit bebe ber# bolgcn, darePboen aenbjnben / met ctndlpP bc# glXcrcn bat bc danben ccnfncllecnb?pgpebigpc Contributie/ tot onberpoubt ban beg bponbtó boleP opb?cbgpcn foube/ en bitboo?t eerde: ten onberen / mibtpi nu been alrccbe ben ©berden Arenhcym uptct lt;9arrP gacnbc nact pacre lanbê naberbe/om ïtenfert. jTajefts. bpanben bacrupt te berbjpben/ pabben jp met pact lanbt bolch niet allecm tegpen ïueev gpebaen / niacr oorh ban bc ftanben noepbeerbere pulp en fiact begpeert/bjat men nu pool 1 befte berber boenfoube. ornbe pocbjcl bc Oanben bact tegpenö fiep bJcgpen^ bc Contributie beßnaerben, en Kcpfcrl. jl\ijrft. beclboubigpc manbamenten bJnerfrpoubiingpc en bermaningpen' boo?ftclbcn met berpaelingp/ bat met fnlePc Contribiiticn niet anber0 bnerbe nennemempoe feer 00P bc donben in paere duplica ben ï^arfogpen te gpemoet pabben gpeboert y bat 3P bogp moubenbe ftcpfctl. mnerfepoumingpe met inben minbt doen. «©acr. upt ber hartogen conclure in paere macpinatic te bolparbrn/tcgcn ______________________bc ticufcrftpcrn ben biwnt nact moogdpeftpept nptgpercept / ban bat alleen tOobsi en ïtepfcrl. i te pdpcnlicptdicp Pofte genomen mer ben. 35aer# □nmeft- draf meer en meer ober pnn gpebozbert ober ban te bermonberen maó / bat fp bit nSont# kuiert / met cenen rabcube / obermibtö ben Am- trial booz pacr befenf e noep milben Pp bjengen/ heymspacr Ïtcpfctl..jTiojed. i0bcrde/ cn3p poet bacr fp borp boerna/ olóben bpanbt op be bluept nltooö tot bc bcbotic bon poer JiRojed. berdaert miert gebzeben / roem bzagen bozftfii' nló of 3p pabben / foo fonben 5p tot pem fenben / en in een boo? longen tpbt nocr befc occafe gpemarpt pab# bzicntlpcp gpcfpzcccP treben / ebciimd pePben 3p * ben om bc ïtepfcrl. armaben te gratificcerm / en roubt upt gcrcfolbccrt bc Contributie noep beer# bocrop pacr gpepoozlitcmpcpt te fonberen / boer ber te eóntinneeren / en alle bpanbtdpap tegpenó bofp t’ boozigpe monito?iacl ( mibta bacrop buó dardte |
Aemheym bctoont/oftcr dcllëbc ollc gocbc Ofeafic 16?- 9 • boer boo? fppacr met ïtJepferl. üKajed* pabben fotmen berfoenen. ®en 8.3üaó effen pet licufcrl. lede monito?iade fdizubci'a op ben fdben lanbt# borp acugccomeninlioubciibcißabicii poer jUd’ gronbtlprP bcrcfpt gpetregpen pabbe / bat meer gljemdbe Uartogpeu tegpenst bc KepfcrlpePc I armobc / bie boemadó boo? ï^abdbcrgplofp / \ pact gpcIprP in alle onberoccoften/ bpanben bet# : toonenbe bc fclbigc meer fepabé / een bclctfclc nW opt pemanbt anbers toe boegben / baerom poer jhoied. tegenó prat liebe b’ arpt te publifcereiv goebe reeben bc bloct pab/ noeptaei tot allen ober# en batmen pem niet t ereufeeren moepte / oliei offnen picrupt pacre jlftajeftcubt finorl mille niet pabbe berftoen (poemd 3p boep ipiè fado bupten eenigpe Dechratonen in b’atpt gcbollcn moeren/ noepboo? t lactfen bit monito?ialc fep/nbensi aen pnn pabbe mebe mille bcelemen bcbmle pareWd’ mei lïcnnelpchluaé poefpottiep in;nnc boojigpe manbamenten geponben pabben/alie' mibbclen en bjegpen focePenbe / poe 5p b’cffecren ban bien bc- tronbjcn maer/alleen bacr na getraept/bat tot aff fnpbinge aller creufenbit monttoziacl/inbicntnict aen öc^artogen/C boep ten minde aen bc danbe g()cindnuecrbt en bien fclbigc tocgcdclbtmczbcn moepte / en albuö publicum mierbe / om bat pem niemanbt pieraf fonber Pennide te ereufeeren pab« bc. «©acrom pabbe pacre ïltcpferl. niaicft. bit ongind ben «©cncracl Tiliy maer bc coppe pier af •ben i4cjlf. commidarien Reynhart en walinenrodc enbp3obcracn ben cornmidariuiSl^ufangefom ben/ met bcbel bat tot onberpoubingpe bcrboo?s gefepïebene intentie/ Pp op mibbclen en toege bem Pen foube / poe bit felbc elfP een Penbar knerben moepte. g^aerop pabbe l^ufan tboojfepjeben monito?iacl in forma parenti ’t famcn foo koel aen bc J^attogen / tap toe danben boen of b?ncPen/ en opbeboben berpoelbe lanbtó bngp tot éteren-bergp/bner bc Hartogen perfDoulufh kiiareubtr--fepepben crcmplaren ban fulcPcn b?ncP gefonben/ bic oocP bacr kodgearribeert 5pn / en in bc open# bacre lanbtó bagpen aften ingeïepbt/ koclePe bacr noep te binben moeren. JDacre ooP pet ozigind ffpzpbciiö ban be danben aen l^nfan gebacn ooP noep boo?bcrpanb/ boerin 5p te Pennen gaben/ bat 5P ben CmirP op bc boozfepzeben lanbis bag tot ^terenbergp pabben ontfangpen / en koefen bcio lanbtóbagpó arten upt / bot bcpbc0arto= gen/gpdprP berpodt \^l 'meer al^,opt bc Äcfcpl. armobc tegpenó geftaen/ en bical-Sbnanbcnge# trocteert maer ben bpanbt foo bed fp bermoepten pidpc marpinecren. boP niet tegcndaciibc bc ber# maningebonbe danbe geen anbermibbcimillcn |
Hiftorifche Chronycke^
45
|
t692' ßnteße MaeWnadones op ben openbaren lanbö bagh gheffiebt ivaren ) be booitge fanten iioel) booo?mciinigbnlöirijbc/ te ftopgen bnt bebaerna bolghcnbc fanten/fonben bact boo? ghebetert rim: gelpch 5)1 ban op bien friben bach / aie ben Ianbt= bagl) gefloten toab/ en ben 'tbencrad Tiiiv met glKïvelöt op be ifhipbrngh tot ïSotjcnbnjgb ar; bepbe om be feïPe tn te nemen en ben bpanbt baer nnt te bjpben / namenïpch ben 26 ^t'ü oen ben öaebt fehaben bebedenbe / bat fp ben «Capitepn Durant incich opbcfcftatitjS lagt) / totbebjarm^ ge banbefclbc fehantfen en brnggöc / alle noot; btoft ban (jonbt / plane (ten/ fpneltcrsS en biergljc; Ipeltc foiibên beercOaffen / en fonbefe oorit ban be huDfen of baeebeti^ nemen / taant het ïnaO tot pjoffnt cnbjclbacrbt bant heclc hnibt. 5tcmfp dabben noch boottö ben 27 en 28 ^uW boot o? baere patentai be contributie nori) beerberban al dacre fianbê tn onbtrbaenen op (iraffe ban ba; bdpclte crerutie fub pœna dupli in ttucc bagden tpbtö tegdenb ïicpfcrl. ,lDajc|T. op te b?engdcn bcboolcu; en doetad ben bootfdpeben 28. 3u; dutt/ Tilly be fcljeep b?ugc berme (terbeen baer op ober bc^Êlbc dacrlanbtbid / foo dabben 5pdet gderingfîc fedpnfd niet getoont / bat 50 dacr met dacr Itcptcrb bereenigen bnlben / maéc dabbent boo?t^ en bootte met ben bpanbt gedouben / en oord op ben friben bad) b’ Executions patenta ban be contributie noch boen publiceren. Deeftoord diK’Wc ben cenen I^artorfj Adolf Frederick dem / uatr dd cplaubt ï3od geretireert/ bacrdeen oorit b’onbtfic .(Karedgraefban^a; ben dacr ütepferi. SBajeft. openbare bpanb/ ban pabriberg af gdebluedt Inaö / bien fp niet alleen metdiemte moeten en't afbteerden cetpbtugge dabben connen beletten / macr oorit inben gront rupneren/ inbienre gdemilt dabben / macr lieten toe/ bat boo? ben bpat in füllte blurijt nocd.be ftat 5Öut5oum foo mei aio det cplanbt poel ingdeno« menmierbt/ baer iuljcm ben bpanbt norijten langen tpbt opdiclt/bic dacre jllaicfl. met fpne armabc baer mit deeft b?pbcn moeten, ^cdalbcn bit io gddioerd blpcdclpcd / bat fp niet ffraritö ben cerften bacd mui ^UQUflu0 / griprit fp booi; gaben / macr ontrent btn 10.11. dl, 2 bito en nb bttó tmarif bagen baer nac eerd tot Tilly gcfoiibé d’miet fonbe .ïnigacn / ban upt be doogdHc noot/ dabben : oubertuffeden mais det beri beranbert / en drijgdiS pc?ddelcn / macr fdne jPajefp felfiS en be faceden ban bacd tot bacd op ïHcpfcrl. jPfl- cerft alleys acnbicuen. 5110e betermacr ac Ijacr fi’bc doe langer doe fleed; I tDacroui niit.ö diempt dlacrblijcdt / bat fp niet ter en arger gcmoibcn ; mant ben Hartogd ban een cenige beffanbigde befenf c tegenü dacr iPfl. f tiblanbt met fpne 3£rmabc diet bip comenbe boo? te b?cugcn dabben / en bat oocd epgene upt det lanbt bcdalben be befte tDamitö / piaum/ blurijtcn tegens dun frif^l liepen/ en dacre oogde; cnbrporiiuuain.lDaauocdbccröcruptdarccp; i doo?facmdcpbt noed meer au ben bacd b?ocdtcn/ gene affenbing dcnnclpd/ bat fp noed Tilly nord ■ (00 deeft dacrc llcpfcrMTlajeft. met be publicatie ben Partogd ban ÿriblanbt ernigde beffingde ; ban be boo?fcd?cben tranlpoitctiugdebc.öHar; fouben gcp?cfentcert debben / beri mepniger goet; i toogdbom^ niet milieu achter blnben/ macr mitiS mildcd geopent / macr maren allee fimprie moo?; befen clh een coiibt boen/ be bdeeningen ber boo?; be ban dacre tpebotie / batfe om een Ipbelpcticn gt;fc0?ebai Hattoghbomen cnlanbcn ban iPeclv booitocdt gdebeben dabben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' lenfaurgd / mitfgabero be baer toe hoorenbe heer; tHacrom ooch ben Tilly, nacrinptfpncrcp; t frijapppe acnben Hottogdbanfribttaubt/ßc« gcucrßcfoluticban batoben 25 2lugufii gccuS ! biebenbe biefhalbcn alle ïicucbo?ffcn/bo?flcncn megdeö bacrmebe te b?cbcn heeft milieu 5pn / lïaubcn'ïüoigcfc gcmccntcn'enalleoubcrbaiirn macr een batriprii bempiS ban 'dacre bus opgdc; ; bes ßper / bpfonbee ben fianben en inmoonberS P2onriïtc bebotie begdcert: namcntlpd batfe alle : bcfcSboo?f5. HartoghboniS/cn laubê ban »cd« paffen b2p en open fonbe malien/en op be ncotbal lenburg / bat 31.1 ban nu boo?t ben Hartogd ban colt dare brflingen openen 'en Rcpf.bcfcttingcin; i^habtlanbt boo? dieren ïanbtfbóïfl en Heen namen baer beneffeus ben bpaubts upt alle noch ' hecrtoincn/ hem alle fchulbighc ghedoo?facm; indefabenbe paffen dielptn bcrb?pbcn. lt;en afs ! depbt bempfen met confirmatie beo crfs en lanta om bten tobt be beffinge tpaniibs,/ acn mclrlier hulbingdc / gclprii ban dacr jiPajcfl. dun als uu boben alle abere det nielle gelegen maiS(0p miert banben boo?igdcnccbt ber pants-duIbingOe out-ghcbo?bcrt / debben fd ben ßaebt ban Tiiiy foo flocgd-'boo: bedoubenbe/ inbien be Hartoghen mepnirij gearijt/bat oorit beuHooftman inbe bef; hun norij niet beborhtenfen nacr 51111 iHaieffept |
tingdïpnbedem ontfrdulbigbe/ twtdaßcmfafl .z ^ dabbe be beftinge op te gdeben/ macr diet tegena' be boomen deeft nfgdedouiuen en anbere gerects fedap tot tegcuïncer gljemaecht /en foo langde te; genlïanbt gcbacn/ tot bat be fttepferfede 3ltmabc met gontfer maedt bact op acn guam/ biacc ober ben pooftman met finie officieren ßaebt Oactibe/ tn binbeube/ bat 5p riiet fuffiewnt blaren een fuie; demoedt tegdma te fiacti / foo deeft dP om ttaicc bagden refput gebeben om ben fin ban fpn mee« ffera te benieemen : en aio befen tpt boo/pi bwjS en gdcen bebri oberquam/ deeft dP be beding ten làetfîcn obergegeben/1 meld eerd btn 3 ?tn= guriub gdefedieben. t^nerboo? ben Pooftninn bp partogd Adolf Frederick niet mcpnicd in óge« tiabe en perpritri gdtomen ia / al nact uptbipfen ban fpn epgen Aiwlo^i baer in oorit oubet anbere ban een ^urcDurei berdarit biicrbt. 3Dacr upt ban dacre jPajeff. alb oorit upt det gene bat ben jißacritgraef ban^^urlacd acn ben «öiabc ban (Ordnen ban bato pabcibergd ben 29 gulp int fdbegaer fcdicefbefdont/ bat dP namêtlpltnaec ï©amitei 5oubc retireren / 0111 albacc date miet malcanberen te con)ungcrcn;baec beneffenei oorit upt det bebri batrmebe ben doodman belaft taajS gdetoced det ©enemarritfede bolrit intenemen tbicKt niet bicpnirij te berfiaen gaf batfe met een dcpmclpcde intelligentie nord t felbcr tpbt dacre , ill ft. be bedinge tDamibta gefoedt debben meer t' onfutfdcn;fo biedt ban blaer batfe befe bedinge nacr epgen roem ber Hartogen fcïfÿnocdnicto; bergedeben dabben. «tSn fulritc gdegentdept dab; beljct oorit met b’anbere plaetfcn/ bicfc niet eer obergaben/ aliöinbe berbeof bietbemaentbacr. na/ apbepbe be Hartogden ben uptganrit beri ooiloogO frifb al boo? oogen lagen/ en dare fllft. niet meer tegdenffacn donben / baer boed det mo; nitoriael indidt / batfe terftonbt fonber uptffcl tot gdcdoo?facmdcpt fouben domen / cnoffctoclbii Iheprcrl. iKafeit. berfoedt dabben/ cenigde ratifi« catie ober be gdeffotene cantracten te beritrijgen/ foo toaa bact nut opgcbolßfjt / macr Haöbc Äff» ben *©cnetael ^ribUanbt noch bpfohbet lau ge« gerijen / bat inbien het met b’ een ofb’anbet IXir-toogh tot een goebe öanbcltnglje fonbe (tornen/ bat |
4Ó
Vefvolgb der
|
1610. nbsp;nbsp;f*’ ^*U® brcßöfn/önt hp tot foncr tot niet be pub^ heatie ban bc HfiJt tegen Iw« tuilbe boo^tbaren bate ban (let een en t anber fonbe tegEjena Dace booita am ben bard romen ete'. I^aer be aflefingc ban befc ütepferf. «Debnetie/ Rebben bepbebe l?artogben niet tegen,ë flacnbc b inteecente bant lieurboittel. (Collcgic/ acn Iten. 3Ï5aje(i.g(jccn berfoeningOe ban Ïbegenâ (jaere |
mifb?cucbcn berhrengßcn moogfien / cbentoel igig. (leeft ben «Contnelt ban tBenemacebm bp ^acte ' ,t®a)c|l.beb3ceg(pclï ban bato ben i ƒ Wembnë boo?0uno(jcbcbenalëbo(gt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«cæa» ï^peonbetiacrc 3Haafcff» niet berbergticn0oc n©cnc» batfiine jlcbcnbebcpSc tjaetogljen ban,ïlSec= *^'Ä (tclenbnrgO bpt|cmt)acr bcelacgben/ batfcbiië teanei««’* onberficna ( tïuelcli int ßdomftOe ïïpclï noopt ge- fewferf«’ öiiianOtO^t |
1)11 bt’ïamp;t (1002t inaë gciurcïi ba hare lanbe en lieben inarê «attogni berftoten / om bat 50 hem neffenë anbere ^raië ÄhuMb (tanben geholpen habben en befc(be onber p2Ctert imauac beïer (lier om geimgebfoenrerbe firpga honen/ acn lucer tot ben parfog ban Jrribtianbt boa? cern paiibtë-nrni’m /’n« ^’’fc / cn 1111 jure retentionis ïwaren obergegebcil; Dær tot en a!(c,ë mat fp (jiertegenë mitCgaberë (iet Mants iwfrjauüfn fehap ban rerhts toegOen ingebiodit habben / af? roSa- ^fgt;: gchcit/cn a(ë of fp airebe geronbemneert iua= ten. ' ren/ mit hare lanbê en ßaat neffenë hare b?oitoê
mhinbersin ïSmiingfehap berneotcn. «ffnef hl ineï gehoopt habben / fp fonben bieberom ber^
• fticnt ;ptt nhemeen / bclyplcDor(ï(lctltenrbo2fïI. I €o((cgicbœë halben boo? hart feet beteecglplien ' gebeben hab/ neehtanë (jebbenfe hier op niet een cenig antbiooit meer moge berhrpgm/ .macr met fmartm bernemen bat fp fonber hennië ban face« hen onberhoott / en fonber booigambc ronbenv natie ban (jaere (anben heel berooft biarcn/ en ben iïartoghban fribtlanbt bom Ijcmcnfpii erben
cnni
Hiftorifche Chronijckc,
47
|
1610 ^^’'^^ libéra difponetidi facultate,baermebebeleent/ ° ’■ en baernacbancctftcen beclaratie teggen/ö gaer gebolegt io/ baer in fp met Grimen læfæ Majefta-tisamp; pcrducilionis neffenjEt aubère fcganbelpehe iafters / baer in fp geel onfegulbieg iuaren/ be^ fegnlbiegt toierben / en ootb enbelingge met bc Stellt ggebieiigt. SCcngefien gp nu goebe ggetup» geniife geben bofte / bat fp met gern aubero niet geeoujungeert / noeg in bé faeehenbanber ^)ccr ^êiarifegen Ureusbefcurie onbcrganbeltgabben/ nföbjatbp bemeefte ftemmen goet ggebonben iuab'en iJeiiferl.jnaieft. naer beafftgepbtbed «raifleiS mcbeggebeelt / ootb lieten beeißpebä lt;£onftitutien / ereentie-oïbje en gacre piiegt niet toe / bat fp gaer in biecmbcofte onbetameiptbe berbinbinggen fouben inwerpen / maer gebben naer aenmanningge ban gaer ftepfcrl. jDaieft. gim ban gern geel ontftam milieu ' nibienfont« migge ßegimenten ban fpn boleh gaer ban gacre ianben niet berfeeebert gabben- i©actnptbanltcgtelpehmasï aftenemen/ bat fptcggcn0 ftepfecl. ^mef?. en get öpeb noopt pet upt een quart gert gabben bDO?ggcnomcn / maer gacre intentie mais alleen baer geen geccegt/ om ben jïcer barregen €raigtegeirb onbillpch ggctoelttebefcgcrmcn/ en gaer bp bc 5^uptfc0c 3tibectept/ neligieen ïDiofatn-mcbcncnanbc-re ggereegtiggeben te begouben/ baerboo?con; bemen gun met get Crimen læfæ Majeftatis en am bere fauten mdefte inbe bcelaratic berbat maren/ oplcgggen/ maergp goopbe/ inbiengubpïïcp. JKajeft» met fpne intcrcc(gc ptb bofte te ïuegge b^enggen / gp foubefe meer in ggenabc op en acm nemen» «Of gp nu tod fpne iläaieft» teggenjS getgge-troffene b?cbe berbweg niet tooubc booïfeg?pben/ noegtaneï toajSgem noeg tod inbaegtiegtoatfp' ne.Wajcft»opbc toebenei tractaten aenfpncgc= beputcerbeban megenbbe l^artoggcntot jDcr^ bclcnbureg belooft en berfcechert gabbe; nament« inch batfnne lllaicft» niemaubt teggenb rccgt noeg billiggcpbt beftonren tooubc / noegtand fotgbe gp / bat entlpcg upt befe facchc inbienfe bp tpbtsi nictafgebaen toicrben / en nieutoe ,ontuft ontftacn? en onbere gun baer in mengen/ en totmeerber oneeniegepbt occaftc fouben ggeben toerben/ baer boo? niet alleen bc nnbupftgc maer fpner ïïcp5- Jßft. lanben en lieben licgtclpb in heel ftoarißgeben en gebaer raceben Iwfïen. ^00 gabbe gpnict naeriaten milieu Bpfpne jBajcR. te berfoerhen bat gn milbe fpn faegh moebicgepbt tegen fpne J^eben toonen / gaer in befen cllcnbiggcn ftaetnict langer latenbe / maer met ïtepferl. en baberlpehe goebicgepbt toeer ops nemen en berblpben. 5bitftinbe gaere jRaieR. totonfterfgirbm roem/ lof/en gerftellinggeber nlgemeenen ruft bienen» Äldnu op befcintcrceffic ebentod geenrefo# i reglebcrcnberWebcnenin ^gnlanbt geromgge# lutie ban gacre ïiepferl.^lQajcft» bolgbc/ foo geeft ftoiert en ggeproctifcert gebben ; baer ober gab# b.ict op ohbee bato ben 20 t0ctob?id ben cenen bemen om op gem tc paffen babclgch naer bit Ï^actogg Hans Adolf ban ïubecg/ (baer gp gem , acnbtenggen/ fommiggcmiterd opgernuptge# opgielt) ecu feer ootmoebiegrequeft acn ittcpferl» i tommanbeert baer gp boeg met lt;tBobtbctupggcn Wajeft» gefegtebenbanbefen ingoubt» ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! bofte/batnaer gpban51)11 teggenfpartpupt3gn »w^# 15cttoadfpneïtenfcrlfRaicft.todbegentgoe J lanben ggcb?ebcn toad ggetoeeft/ gp baer in tert tot nbsp;nbsp;gp boo? fpne mifguuftigge en gaer ontoaeraegtieg in fdegen ftaet ipube / baer nopt geeft ggetraegt jnerteinb acngcbcinn otigcnabc toadbcrballen/ enorge^ ; teromen/becltocnigcrinfulcgc©aftenabonbtd SSS» goo?tupt en ban fpne lanben en ©o?ftcnbomen ■ rappe op tc treehen: maer iubiengp op pmanbtd jmi.om neffend fpne b?outo cn ginberen berftooten/ ’t pfdte fegggen gabbe cn gem Stcpferl» jDajeft» bcrfofiiinse toclcggpuict alleen ban toeggendfpn refpectd ; rcrpcrtnietgoogett’eftimerentoad'fouöcgpbcn hèfiinerquot;' «nb’cecê bnn fpn iBajcft» ober gem geeft gaen fdpcntoelopeen anbet maniet onber b’ooggen laut m i ic# laten/ maer ooeg tot numant anberd nacft *0obt toilïcn comen» ffoc fmattclgcg bit alle/ cn bat gp aid tot fpner dUajeft. fpn albergenabigften ©cere niet alleen ban jgn ouben ftam gupd en ©o?ften# bom/ m Kft!tii= tic (Vlier lient |
en ïtepfet fpn toebluegt ggenomen/ om aubientic » z^o ootmoebicg acrigouben en om te goeftiggee baer toe te home gabbe gp fo bde boo?namc ïteur en . ©otften berftgepbene booïfegtpbingen boo? gern Ober gegeben» ilftbbdertnbt op bus bede rccgt# matige berfoecgen/ ober een gcgccl giacc b?eemt aenanbcreplaetfen metgrootcltoftcn (mites bat gp bub onbeeftensî ban al ftm incomen berooft map / alIeP boo? bcnblootcn pennineg op get bierfte te betalen ggebtoongen 5pnbe) geen aubt# tooo?bt bergrpgen / gdpegtod in grootcr patien# tie gern opgegouben / met fceegcre goope / gacre Itepftrb j,l)ajcft. foube gem aies een ban bc onber# banirgfte ftuflip reiften get ggenc niet afftaeiV ’t toeleg ooeg b’albergcringfte op bc tocrclt niet gofte getoepgert toerben / namcntlpcg tot gegoo? te laten romen» ^-oegtan# toas gem ban ipne mifgunftigc bc beure ban gacre ïteprcrl» dDajeft» foo ggeftoten ggetoo?ben / bat gp tot ftm jPmieft» niet gabbe gomen gönnen / noeg ban al get gene/ bat tegenp gem boo?gcnomcn en ingegeben mad ggetoeeft/ get nlbergcrmgftc baer afnietteften hrpggen/ bed toenigertot fpner btfcnfiecomen tonnen/ maer men gabbe gem ongegtoo?t ban )gnen ouben babcrlgegen ftamgupe en39o?ftcn# boiubup jammerlgcg berftoten/ baerbp noeg bememenbe / bat een anber boo? gem en ^gnc er# ben/ jaernet gegcclfpne blootp b?icnbcn/ en troutoend cum libéra difponendi facukate toapi beleent/ toaernaeccrftcen bedaratic bant gene bat gp foube mifbaen ggegabt gebben / geen en tocer intfigtg ijESbetfonben/’ttoeleg gem nu ooeg onlangjStec ganben ggegomen toad/ baerupt gp met grootcr fmarten befpeutbc / goe feer gaer 3gne teggeup-partgen bcucerfticgt gabben gacre lilSajeft» bic geel ontoaeraegtieg toaten/ bic te# ggenjöbcncpgcnfin in een anber berftanbtber# b?epenbenicttoepnicg quetfenbe fpner ©ojftlgc# gen eet en deputatie / gem foeehenbe upt get gart ban ïtcpferl.#}ajcft» en gemoet ged te betbreem# ben / en bao?toi tottc upterfte bcrb?utginggc te b?cngcn/ enin onggenabetc fto?tcn; en om bit te beter uptteboeren (mites fp meregten / bat gare boo?ncmcnnict effectueren foube/ foobefacege tot bcgoo?lgcgc aubientic en genniffequam) id alleys teggetto gem ban gaer pro norçno acngge# b?acgt / oo?bdenbc met noobieg bnt ïicpfetl» IlSajcft» cenigge aubientic gier in toelict / en toad gctlgdacd per nifignem fub amp;nbsp;obreptionem, bneï m met ïtepfeti» jKajeft» aid met bede anbeten loflötgc ïteuferen gegaen / bic in gacre ggcpubli# ceetbc placcatcn behenben / bat belé binggen te# OhcnsiftdcrtoeiiffD cnVuiHe/boo? üalö aeubjcip ebm berhteghen m clicfdiicbt tunren/ jaernm geeft gier mebe noeg niet te b?ebtn getueell/ maet noeg onlattgö om gaer gegeclupt teroegeneen nieutoe üonbt öeöaegt / atófoiiöc gp gern in boe' |
4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der
|
öom/ iuclfkfpne Cmwttfówfic m ®üï1ïïpffe bDti?tialKren uit bpbe 2000 ^aa continua ferie op hem gljfctbrten beplant« ftabbcncnöcnïl?. Roónifflxn ßpeft ten beften en tot reten altoos poctipiUtföDaer öienfteopgDebjagtjen/ enooeh mbeele anbere orealen benfeïnen/ cninfgelpft Ijatr Ïtepferl. jl^ajcft. üoo?babcren altpt gljereet geßaen/ tebtenen/nn biiO onberßen fonbereen teil« öaer ober gebood te too?bcn / arget als btii geringßcn hupjs-man inas betßoten / en een bjecinbcn met fan Vace boerin gbefet/ bie boo? ïHeprcrb äßajeß. cnbeslo. l'iprlïS beffen nopt of naubslpch een boet berfet hab / iniens bitnffen men toet bergeten conbe / nicttoetenbe alsianbt en Iiipbcn te beberben / en met frfjattingeii upt te nierghclen : mae? baetenboben noch op fpn laf en leben te paffen bojffen bp be öanbt nemen / niet nnbers als of men int J^. ßoomfetje ßpeb ban be eerlpcbe tDuptrrbe ©offfen poefen goeberen/ ïnf en leben pro libitu tebifponeten b?pemacöt(jaoï be. iJüc pem bat nutet porten gonch/ en poe ftuaerlpcb pp upt ingeplantct affection toelcb pp tot fpn ätom-pupS en ©o?fftn-bom bjoeep filler honbe ïtepferl. .fßajeff. naet 5pn poocp begoefbe ïtenfetl.bifctetic ticptelpcP afmeten : en obennits pn hu boot een buS ongenabigpe betßotingpe hiel benepen conbe / bat op 5pntcgcnS partpen gpebupff eb aenpouben / pp nu beet ïnemger als te booten bp ïtepferl. ißajeff. betetpgpen en ges poott foube ïnerben : eboep om bat poet Stepfed. jfôajeff.en bet gantfen ïncrelt PcnnclncP tuierbc/ bat bit feperp procederen pemban’tjcpulbigpen refpect/ ’tïndcfipptotïtïcpfctl. Stajeff. 01039« nen albccgenabicpffen ïtepfet en tteer altooS ge* ö?agpcn / noep niet af beerbe en berbteemt b)a0/ moet 3pn gpebult tot eere ban pare Ïtepferl.,fbUff. alles ober pern laten gaen Am bit te meet/baet« om bat boot «lobten be naPomelingpcn59non« frpult blpePen moepte/ bat pp pet niet aen bib« ben en berfoeehen pabbe laten ffpotten. ^00 pabbe po nuts pp tod toiff e / bat KtepferU TRojeff. naet óengpebootne goebtpept niet upt pem felfS / macc boot 3pnc tegpens partpc onmn« nicripeft aenb?engpcn^ pier toe toa0 gpebjongpen gpetóeeff / noep een mad boo? 3pn ootmocbigp frptpben te berfoeehen / niet bat pp pem lange en met bede toootben toilbc oppouben/maer foo bde int Pott bereepten / bat ïtepferl. jßajeff. foo bet« ffacnfoube/ batpem ban finie tegpenSpartiien tegpens fpn epgen pier af gpegpeben gpetup^je« nis gpetódt en onreept gpefepiebe / eboep berfe« herbe pp pem / bat inbien paere ïtepferl. Wajeff. in acnmetehingpe toilbc nemen / 5pn ootmoebiep bibben/ en poe puin 3pn upterffebenautpeeben acn ïtepferl. iRajcffbaff bieef pangen / bat pp pem in gpenabc toeber foube aennemen/ en niet tot b uoterff e befperatie ramm loten. lt;tSuam ber poloën alS ren poog benaubeengepoo?faem ©02ff en J)cef / anbermad tot paere ïtepferl. jRaicfl. fim gpmabigffenpeere/ foeehenbe glje« nabenrpche reffitutic ban fpn lanbtcnarmelic« ben ,• en om bat pp te meet bit ban pact ïtepferl. Jßajeff. boo?fpnonbcrbanicpffe faibberhrpgen morpte / totlbc ppitem torgenS refpect cn eer niet inet bccl groote ornffanbigpe rebenen bet« ö?ieticp fpn/ noep perpadenbe / bat pp niet alleen boo: befen bp be j^eer êartfepm «CranS berpan« bdingpen upt troulprhe bebotietot pacte ïtepferl. Jßajeff. beffen alles gpebaen pabbe /tont pem moogplpch te botn tons gpetoeeft / t’toelche pare ïtepferl. ißnjeff. tot allai tpbm bpfonber in beS ütartogpm Chrirtiaens ban ?5?unftopch boo?« |
nemm/peeft fionnen fpciwen/ m toaS ooclt fecchet bat pp nopt bp befc «Craps befepermingpe tegens ïtepferl. Jßajeff. noep ooclt cenigpen gpepoot« jamen ffanbt beS ßperemigpe boofcSntmtie gepabtpeeft pemanbtpet jpnete nemen of pent tcontruffen / moer alleen getraept bolgenbebc »©obtlpche / aßerdtlpche en ooclt j^atuurlpche reepten/pem m jgne arme ïanbt cn liebm boo? be toccomenbc hrpgS ftoarigpeben in b?ebe te be« poubenente befepermen/ obennits ppfacpbat foo bede gepoo?famc Roiffen tegenS paere ïtepf Jßajeff. toillc enbebd/ paere lanben en lieben/ fcpïicltdpcti bebo?bm m bertooeff toierben/ niet ten repS amffenbe paere bene mérita noep paere ïtcpfcrlpthe Jßajeff. poogpc autpo?ttcpt foo bat ban fulcltc befenjie niet nieuto tons/ macc alleen een Reairumprio en erecutie banbe boo?ige met ïtepferl. belieben gepoubcnc€raiSaffcpep« bingen/ baerinerp^effclpdttoasbebongen/ bót bc beuce bes «Urais alle lt;©o?logs partpm gpeffo* ten / enbefdbtgpe tot pact ïtepferl. Jßajeff. be« boticinb?cbc enruje gpepouben toerben foube/ pabbcnbiefpolbcnin confeientiegpemeent/ bat pem op foo bede gpefepiebe clarpten enberfoeeft ban 3pn nabup?ige mebe Crais ©oiffcii niet bc« tamcipcher tons gpetoeeff / als fulchm affepepbt tegpensöc berffoojbers ban bien/ invigoretc pclpcH onberpouben/ enalbusnaer mooglpclt« pepbt pem en 39110 arme lieben bp pet pare te ma« intmeren: aengcficn ban 59nc intentie ultra ter-minos illos defenlionis nopt gegaen toas / bactom Pp doch foo bde potentaten / toellte onbertuffen piertegenspetfoepten/ afgeffagpen pabbe / me« bc tegpen bes Jßanfbelbifcpcn omltomff / 5pne mifpagpen te gelegener occafic genoetp te ïicnnm gpegeben/ enben b?cbe naerffiep gcbo?berteti epnbdpclt bp be «ConindtlpcPe bignitept ban ©c« nemareften boo? Renuntiatie fiepban befenpan« bel afgefonbert / en toot tot bien tpbt in 39n lan« be gpefepiebt toas / pab pp boo? gpetodt moeten geboogpen. jMibantocgcnS bcplancltenbicpp 39ne(©nberbanmtcïÖotfcnbutgp bclaff pabbe aent ^encmatcltfcpe bolh bolgcn te laten/ toas gefepiebt om be geb?cpgbc b?antfficptinge te ber« poeben / ban ttocc guaben tbeffe hiefenbe/ 'ttoelh alles henndpch gpenoeep toas/ cnblcechnutte ßefolutim banbe boo?f3. potentaten neffens pae« re ïtonincltl. Roogpeubt tot «ßenemarepen entier bato bc i S' September acn 39ne ïtepferl.Jßajeff. interceffie fcp?gbcn/ m foube noep oberblocbi« get gpcblccchcn pebben/ inbien pp tot beraubt« bmojbingpe pabbe mogen coiiien; oïfoo39nete« gpchs partpen 3ouben bebonben pebben / bat bed liepter albctpanbc lafferingpen / todefte fine dolo malo amp;nbsp;deitinata animi voluntate amp;nbsp;propo-fito tedendi nict gpefepiebt toaren / pemanbt fonber fonbament tod conben opgdept / als met reept betoefen toerben; cn bat pet acngcb?ocpte Notorium mcrcftlptt foubc 3ön berboncltert/ baet« cn tegpens betoefen/ bat pet niet gpenoeep toas/ bat men Factum aliquod pro notorio eil ad con-demnationem fufficiente aCU gaf / inbien pct llict vere notorium, llOCp 59nc quaJitates OOCh HiCt no-torix’ toaren/ cn bactom / mits piet in tacillimus fit lapins billilt cleft cen ten cerffe 3oubc berpoo?t/ cntot39ne befcnfie gelaten toerben/ aengcficii bntgpdgeft pct metmenigen menfep/ todthin bertoering cm anber boot ffact / feer gualgcft gam foubc / inbien pp bactom / of pet fadum live homicidium ipfum notorium toas / fO babclpcft 0nbCtp00?t Ofpet dolofe of cum moderamine inculpât« tutelæ, of OOCft exceffu moderationis gpe» ff^ebt |
Hiftorifctie Chronycke.
4?
|
fcfjiebt ivaä oft? niet/ 0f002bfdtni totteflcaf öfteb?0(öttottlim fonbe : albus luas ßet ooeft nwtljcm oegaen/ cnoföettoel Notorium toaö bat ftp ftetn met be Jîcber tariff tie Crais befem fiegftemoept ftabbe / fed teas' ftem noeftten^ owerftt oftefeftiebt/ bat ftp err elite boojenftp ftier ober berftbo?t cn obertiipcftt aftetoeeft tea.d/ of ftet fclbige dolo maloamp;deftinata anitni volun-tateamp; propofino lædendiS- Cæfar, Majeftatem ban ftem oftefeftiebt teare ofte niet/ baeromoe^ oo?bccït cn bant jftne ontfct / baer ftet borft too berreban baer teas bat alfnkftjS Notonumfnn foiibc / bat ftet ftem noeft niemanbt met reeftt ftaïP bc connen noeft moogften betoftfem 55tt alïcs fenbe ftp nn tegeriteoojbieft in fpecie/ en teas niet ban fins b?ecbec / tecgens bc boben berftaelbe 002Cache' ftier ban te bifeonrreren/maer teilbcftct aeinnnpiactSgUcfcIt ftebben/ cn alken bit enigfte fonbament ftare ïHcpfcrk jTïajek. om te ooïbeien booibiaghcn / bat/ inbicnnlftet fdbe / teat 5ijn tegens partijen ban ftem aenge« btofftt ftabben toacrarfttieft teas/ en ftp ftacr iitcpfcrl.Jilïajeft. baer boot bertoo?nt ftabbe/ ft ab; bc 3ijn a^ajefl» noefttans' oiibcr bato ben 3 giflö int ^acr 16x7 ftem berdaert / bat inbien ftp naer bit jiRanbament ftem boegen cn geftooïfaemlpcft neeommaberen fonbe / cn baer af bp bc ticpCcrl. .Wajefî. (ßencrads betepSbebe / bat ftem ban be boo2ioöc licnCcrï.gcnabc mitfgabers al ftet 3ft; ne in be boo2igftc (lanbt foubc tecer gelaten teer; ben. 3311 ftabftpbit albergcnabicftfîe bebdben i .‘3[ugu(ti St. V ec.ftyli.anni ejufdem mCt Onberba; nigder rcbcrctie/ cn debiro modo ac forma accep-tiret ontfangen/ en baer op terdonbt cn troutoens ipfo infinuationis die, oin be toonen jijne onberba« nigöeparitic5ijnc gefantentot be «0eneralcn af« nefonben / cn booi befelbe foo ftaefi jij b?pgdcpbe becomen ftoften ftacr in alle bingen en teat Ïlcpî. jKajcIl« immers bienlpeh 3ijn moeftte / gcteik-iieft aengebient / cn teat ftp noeft boons boo? 5igt; ne arme en nptgeteerbe ©nberbanc te teege btin« gen conbe aengeboben : dials ben Dartogft ban fribdant met 31)11 armabe snnelanbcn naberbe / ftabbe ftp alle jijne (leben en bedingen boo? ftem geopent ooft ben ©berden Amheym ais ftp 'wnt’ 3onte be refibens dabt int dieftt ;§gt;teerin bdegert ftabbe / op 31)11 begeren npt be dabt ßodoch 'baer in ftp ftem boenmads op ftidt / met piobiant/ ge# frftut/cn bed centenerS ba ftmirt/ cn anbere amib nitie tedeft ftp ban nooben ftabbe / berften / en nïbus ftacre ticpCcrl. jUajed. bobengefs. bebri meteen fulcfte mooglijeftc fatisfadienaergfteftos men bat ftp in 31)11 ftart bcrfceeftcct teas / bat gftcen ecnigften menfeftfoo ted ban ftaereïteps. .Wafed« tot bien tftbt nlbacr gdogeerbe Soldatcl-ca als ooch anbere rebdijefte heben fouben gebom ben teo?btti / bic anberS metter toacrftepbt eoti; ben feggen. Sïlbns ooeft bat bicfftalbcn bes ‘Conings in sBenenwrefi boleft/ tedeft ficft op ftet ïanbeften ©oden/ bat een ftlcpn cnlanbchcn is/ bp 3Difmar kggenbe cn 51)11 bioébcr toeftoojbe/ noeft tot bien ttiöt berfeftants 5öiibc / op ftem niet ak leen bpanbtlijeft toeghefet / mact ooch 5ijne afge; fanten naer ben lt;!n?acf ban Tilly intteecr heeren ontrent bc dabt Wtfmar baeftennaeftt toaerge; nomen / bat fp bp fcS teeceften in be fdbige dabt ftebben moeten Icggften blftben / eer fp npt ftacre ftanben teeer tot ftem tomen conben/ gftdfteft bit ban cleft een ftenndgrft teas/ cn bit noeft met bes »Oberden Amheyms fcft2i)bcnbanbcn 8 Stm gndiintgaer 1627 betoohenen betupgen bode bacembefe Formalia berftadt (lonbeib lek ver-neme met hoffte blyfehap, dat fich haere Vorft. Gn. van den Coninekin Denemareken ontflaghen heeft, cu foogoetwillich aengeboden, betonende uwe onderdanige devotie welche ghy rot Keyferl. Majelt. fijt dragende, en daerom alle uwe deden, vade plactfen, entier heele landt tot zynen diend, my inruymt ; twyflèle oock niet liaer .Keyferl. Majed, fal fulcks in genaden aennemen, en uw Vordel. Gn. weer vriendelycke afieJfie betonen, l^icrbcnclfcns ftode ftp ooch noeft met ftacr ïteps» jEojed. lt;!5cncrad epgljcne gftctiipgcniS ben 20 2lngudi int fdbe gacr acn 5ijne gefällten tot :©amit5/ bacrfpepnbdijeft ben ©encrari acn troffen / gftefcö?ebcn/ bêtooncnnict bekteoo?; ben l Dar het niet anders en was, dan dat hy hem tot hier toe voor een vyandt gehouden hadde, hem oock niet anders van fijn lande en lieden als vyant-lyckc tegens fettinghe verwachtende^ maer dewy-1e hy het laetde Keyferl.Majed.moniroriael fchry-vens wel in acht genomen had, en naer ordonnantie van dien hem wel geaccommodcert, oock realem faritionem nae behooren betoont 1 foo i was ’t oock betamelyck darmen alle voor defen ingcnomene achterdocht aen een kant delde, en hem voor een gehoorfamen Vord, naer luyt des Keyferl. bevels, en niet voor een vyandt hieldej maer hem, mitfgaders landt en lieden, en zyn onder hem hebbende armade, inde’Keyferl.bcfcher-minghe aen nam ,• daerom hy hem nu voorts alles goet toe betrouwde, oock fijne landt en lieden foo veel mooglyck was wilde verfchonen : gclftch fulcftS lipt bc relatie ban 3ijne Gaels Dccren b2c; bet te fien (lonbt / cn ben lt;©cneracl baer nae/ mitsöpnacr bestpbts gfteicgentftepbt bantee« geus bc bicnfl ban itcpfcrl. iDajcd. ftet fteeïe ïaiibt ban bc mquartteringftc niet berfeftonen ho^ (Ie / ftem op (óminigc 3tmptftiipfen ^albcgnarbc incbc gftcbcelt ftabbe. |
tDek (aceften tearen nufofteï cnclact aïsbe fonne / gaf ftacre ïtepferl. #a(c(l. neffenS bc gantfefte teerdt te oo2bcïcn / of ftp niet ftet lactfie Ïtepfcrl. manbament bolhomcntiftfft genoeeft ge« bacil ftabbe / cn teas in 3t)n ftart berfeceftert / m« bien ftacre ïlcpkrl.JDajek. te booten albns reeftt gcin(o?mcert toacr gftctecc(l / ftp en foubc naer ïteijfcrl. rccfttlicbcnbe affectie / noonl ftem tot een fuie he bcbiocfbcn (Inct ftebben laten comen. ïDacr boo?ftp beroo?faccht is ghctecefl / bit ootmoebieft kftjijben acn ftacre ïtcpfcrl. jfea(c(ï. te boen ciite trarftten bat ftet in epgften ftanben mögt befielt tecrbeii / om alfas teeberóm ban ftem felbe refolutic te becomen. ©nberbanigfi bibbenbe ïücpferl. .iKajcft. teilbe bit borft niet in ongenabe nemen / maer ftem befe ïtepferl.gonfle betoonen om ftet fclfs boo? te lefen / fnlchs gftc« kftieöctibc / foo bertroube ftp baflelijcft / 3ftnc ïtepferl. filSajetl. foubegoeberticrcntlijch/ bok gens 3ijnc belobe int placcact berftaclbt ftem cn 3Ön l.b?ocbcrwtogft Adolf Frederick (teclthc tegenteoojbif ft tot 5i)ne b?onteen innp cn moebee ftacre Dtoninehl. ^BajeflS» b?oiita teebntee ban tïbenrmarchen bcrrepfl teas / en baer boo? belet/ omneffens ftem ïtcpfcrllpche. jKajefl. te bib? ben ) cenmael naer bus bed nptgeflanc inikric teeberóm fotftiui oube ©o?(tlpche êgt;tamftiipS cn heftoS uptgftcpitttc arme onberbanen / teeer ftrrflcllcn : cn teafl facefte bat inbc boo?f3. «CraiS ftanbclingften ptsmorftte gftefeftiebt 51)11 gcteecfl/ öatïüepferl. -Wafed. mifftaegbe/ ’tteclrft ftem baiiftartcnlecbt 51)11 fonbe / iiutsfi) noopt geen boomemen geftabt ftabben ftacre liepkrl.iTaick. ccnigfinS te belcbfgften / alleen betearenbe cn lt;0 befeftet; |
1619.
50
Vervolgh der
b£fc0ctmcnbc get iuepniege batfe notb (jabbeti-«JÏpnöcïöfh bibbenbcftcpferlpche jlSajefïept toiV befemet bacre lt;©amaliiinenjS enhinbeteniorich mccrató tclanginfulcbc bcrtmichnigc geftoerft
tegenjS 5gne ®âa)c(î» tocer beïrebuïben/ bare 16x0. foo b?agbcnbe bat ïtepfcrl. jKajefl. een goet gbe# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
noegben bebben foube« jBet bit fcb?9bcn hoffe ï^artog Hans Albrecht foo toepnieb tuptreebten/
babben/ ingenaebe mcctaenncmcni belobenbe alO boo: been mette beftigbe en aenffenlijche batfp anegact befe ïtepfetb gcnabe he bagben ijoo?ftb?iibmgbe ; tuant jpne ©O2ffenbomenen baerejS Icüens met baneftbaerbept fouöen beften# lanben blcben foo toel nacr aies bod? in beo ©ar# nen/enbienffbaerlöcft »net bolffanbigbc troutoel togben ban fïibtïanbtss banben/ «©elijehetucl
hacreë Icücns met öanchbacrlicpt fouöen betov
|
inifbaegbbcbc i3Cranfpo?tatie bant ï^artogbom jlBcchelenburgb beele potentaten/ ©o?ffcnen êtanben fo?gb b?agbenbc bet mogte beet onniff biet boo? op?bfen / gbelijcft ban ootft gbe# febiebtM : tuant öefcfaeche beneffenjSanberebe «Croon jamp;iueöen tuegbensi baer epgen intereffe feer ter batten goneft/ en boemel be ïtepferfebe meenbeh / mitjS nu ben Wouineb Chriftiaen in Wnematehen boo? ben gbeffoten b?ebegbeffilt mais / foo babben fp ooeft ben «Conineb in ^toc# |
ben in ben fach geftregben / (gclpcft ban ootft beet Ï^artogsiban ^ribtlanbt afgefebieftten ïegaet aen ben Conineb in wnemareben / aio bem ben Conineft, banbe anbere ^tuept^erfebe / ƒran= fuifebe / .®eerlantfcbcen ^mebiffbe banbei om betb?aegbe/biet op antmoo’be 'alo of be ftepfet# fffte en ïigiffifefte algereet uptgereftent babben/ batfe ,-f ranrftrbbâmeben/ tloHanbt/ en^toit# fcrlanbt fonber eenigbe moeten beoorlogen ftoff en entuonben/.) noebtand tuierbe tot ^toebbobn , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;een |
HiftorifcheCnronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51
|
1619. “W üïgcmcciie ttgcKö bennet oemangt / batmen tcglidiö l,ct [lupes (Oollcnriifh foo langte oomleg ni’rfto boeren foiitw / tot bat JlScefteïenburgl) ïnecr gc; mi^amp; reditueert/ en bc ^cet^axifelje met berber tegen# jjet ^AXifeDc «HwijS in iijn boojißc bjpöcpöt en mde iiupa J3a= geheel en nl gljedtlt mao'. itenrycft, ,{tgt;acr bc lUcpfccftfic meenben fjicrenteghcniS/ bat ben Conineftin ^tueben metbc pooien en ^Ompnerei foo beel ineï te boenhrijgöen fonbc bat Dp petei tcgiieuö Buptpanbt oen te bangljcn biel bergeten joube. ornom batfpte meer ban bie «bant berficehertsijn mogten/ öielbenfpbpben €onineft in ©ooien Rareh acn / geenen n^ebe of nildanbt met ^meben in te gaen / maer ben oorlog te continiieren/ geliicft fp ban tot bien epn-beöem groote önlp beloof ben/en baer nac obeft metter baet beVuefen/ en een groote hrpgö maeftt onbert eommanbo ban ben öüer(lcn Ämheytn in ©?upffcn ben ©ooien te Ijiilpe fonben. «©e Hepferfelie gebepiitetrbe/ ïneleh totïïiv beeft bp be btebens ftanbelingfte met ^enemare-ftmgftetoeefïftabben/ Rebben Gelibp be émeeö= rrhf namp;' ^^^ afgefanten tube maent ban ^artni0 ban putteröe toegöenjsi ben fpijt en feljcmp btcleft finn lieben beretrufere lieben gftefelftcbt iuaes/ bercrenfeert / batfpftaer ^X*h» totöefe b^ebeniö ftanbelingtie niet bollen romen bau Sfö Ï^ / boo^gebenbe / batfe met niemanbt afö ienaenge: ben Conincbiti tDenenwrehen ineenige 0anbe= ïï“quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;linge bo?|ïen treben/maer bielben ’t biel baer boo? fpVt?’ 'quot; wbien giet nae aen iltepfetl.#ïaje|l» fclfs / of acn ben ©artogft ban drtiötlanbt bieo bwölicnpctö berfoeft biierbt / bat men biel een fulcft antb)oo?t ftier op foube berftrijgljen batmen te bjebe ïpu inogte. 3bit bO0?gcben ftitiben bc ^biccbtfeftc maer Bcufclerp biaer mebe men ftaeren Coninh begeer? bc op te ftonben. Niettemin biilbe ftp ftet aen fpn tant niet ftfto?ten noeft nungueren laten/ om ben algcm£cncnb?cbetcbo2bcrcn/ tot bien cmibe ftp ooeft optbegceren ban be ^biccbfcftc «tjer flact niet alleen eenen afgefant aen ben Dtcpferl. ‘©ene? rad ïlartog ban aFcibllanbt / mare ooeft een fcfjipbcnbaent famnitlncbc ïteurbo?|lel. «Colle? gic mites ftet niet acn ben ßoomfefieri ï^epferco? men ftoftc fteeft afgefonben ban beftn inftoubt : ®c# ïgt;0f biel ftp niet tmntfelbe / of ftun biab glie? (^'’aÄit noegftbeftent/ uptbïatoo?faccft tji) bc bdegerbe ftij^Si dabt ^tcaclfonbt int boo?gacnbe ^aer insijn aentö£ut= befeftermingft acngenomen ftabbe: fooftabbeftp hS?^’ boeft/om bat 5ftn gocbe intétie ba bed mifgondi? ““’ ge lieben gualftch gnebnnttoaci gftcbiccd/ bief? ftalbcngoetgebonben/ ftacral.öbc boo?nacmdc leben beo ßoomfeften üneftö ben ftcclcn loop ban bc faceft te openbare/op bat ftier boo? bc gontfefte bicrelt berdonbe / bat ftp reefttmatige reben ftab? bc/ bebooiß.dabtftulpctebcbmrcn/ fapfonber nlfoofcbpftcm clatfttieftftab gfttmeed/ ftocbicl fp noeft teafteno ben Roomfeften licpfcr / noeft ftet ßfteft dlf^ / noeft tegften^ cenigen danbt ban bien/ peteimifbacnftabbe/ biaeromfpgecitecrt/ acngcelacgt / obertupgt en geeonbemneert inab gftcbjo?ben / alfoo bat fp ooeft boot een ïftepfccl. becreet fdfis boo? onfeftnibieft biajï geftent/en bic? gcn.ö bien ban bc belegering ontlad mod bicrbc/ cbcnbiel bwö besî lirpgO ftep? onbillicftftcpbt foo groot gftcbiecd / bat ongcaeftt ftacre onfeftuibt rerftt en ftnchb eonditntien nebenjs ftetgftetrof? fene accoo?bt met ben ©berden Amheymenbe? 1er anbere onbrftanbclingften bic onbertnffeften boo?gcballen blaren / ooeft niet tcgljcndacnbc bc groote (bideft fpnoefttamS.nictbiarcn feftnl? bieft gftcbiccd) fommen gclbtss en beteringen / te? |
gftenji ben ftoog gftcfüiooicn Religion# en ©icf? 162 9, facii b?ebcn / ftebbenfe cbcnbiel bc bo?pcn/ bideft naeft acn bc dabt lagften / beriuoed / berfeOep? benefeftanfeninftaer gftebiebt opgcbioipin / en ftetcjilanbcftcn W-ftcIm tegfteno eberbeftaben Icggljenbc / fonber cenige biacrfeIjontoingftc met lid ingenomen ƒ en ftet felbc tot afterbed ban ftaerbad glicmaceftt/ alle paffen nare ftet epiant ilngftcn / cn oppet bade lanbt nare bc dab/ fteen cn ibeer deft bemaefttieftt / bc ï3o?nerjJ met bed? beriep loofc traetaten dmgelepbt / en aid fp boo? bc groote geltfcmmcn uptgefogen blaren / fteeft? menfe noeft met brfettinftfte ibiiïen beladen / fac beftaben/ fcftcpcncngftcfeftutafgfteboibert/ cn cpnbclpeft aid fp ftacr p?ibilcgien cn b?pftGpbt ftabben boo? gftcbienbet / bc dabt met een f iba? re belcgcringfte benautot enaengftetaft / ooeft tebicrenfibacrt optiipttcrdc bcrbolgt. ^nom bat in befc faceften be Heprcrl. manbarcenten niet 13nninacfttoftcnümen/ noeft ben ©anegin ^o? ineren ftacr fteeft ftclpen biillen ofeonnen/ ooeft bc ©anfedeben ftun bcrlatcn ftebben ; hiaten in gftebïbongen gftfbio?bcn/ naerreeftt ban allen bolbcrcn / aenibijrmgftc ban ftare p?ibilcgicn cn bco?baberd erempden / birmbc Imïpr te berfoee? ben tot befe teinpeden boo: bp biarcncn / cn boo? bm b?cbe biccrtot diltc gpebmeftt. Doe iucl 1)1 nu boo?gcnomcn 'ftabben ban ben Conineft m «©eiKmarehen (aid ftacr naeft bnleg? gcnboftulpetcberfoceftcn/ omalbud ben eerden acnbal af te ïbenben / noefttand /om batftnn nietboo?tdofnacr bcfcn tpbt bcrbicten Inerbcn mogte / bat fp ficft bed noomfeften ilpebP bpan? benbpgeboegt ftabben / foo ftebbenfe geen beter mibbcl oftcficn aid bat fp ftacr onbet sync aid een ©entrai Konineft cn b?icnbtd/ befefterminoOe cn protectie begaben« ©aerom ftpinconfibcra? tic ban bien/ acngcfien ftacr begeren ftet^ob? lijrli cn 4©cnftftlftelten reefttmatieft huid / ooeft baniuegftendbe nabiwftftap/ tldigiond-bcr? iuantfeftap/ cn gemeenfeftap bcrb?pcn rommerei? cn en ftoopftanbclingcn hiacrmcbc lp altocd ftein jijne boo?baberd en ber «Croon ban ^hicbm ber? obligcccthiaren gftcbiccd/ enint byfonberten rc||)ccte ban bc perijeftden / iudeft niet alleen ftemcnbc5ön «Conineftriieft/ maer ooeft antcre danben / toiend intcreffe acut gftcb?upcft ber (0od-5ccbepcnbccrbc/ bie ftier npt moeiden tocs hiaflcn/ inbien hanbefen ©aben een rooflied fonbc gftemaeeftt hicrbni/ foo ftabbe ftp ben bc? nabup’igftnicnb?tcnben/ ooeft booib’algftcmc» nc feteherijepbt / beberbmefttern ftclp fceehrnbt; bpfp?ingenhiillcn / enfuiehdtemcer/ niitdftem fdfdhan bc mifgondigfte ïtepferfefte Gaeta ofte? berd bcclboubigfte bpaiibtfeftappcn iuarenacn? gebuen. aDantljodbcl ftp nopt tegend ben ©oomfeftor licpfcr / in ftet Gpeft pemaubt bpd-nibt of ftnlpc gftebaen ftabbe/ ftocbicl ftp birfttoild baer toe ber? foeftt bindgftciuced/ maerftem ban ber ©npt« feften Urpgli afftoubenbe / cn bc b?icnftftap cn ©cutralitcnt altftbt ftabbe in aeftt gftenomen / en in’t geringde tot oftcen odende ocende gegeben/ onber inat feftnn ftet ooeft fijn moeftte ; noefttand blad ftet iitepfcrdboleft tegend fternin ©mpfifen gfteboert. W b2cbc met ben lt;Coniutftin©óclen foo bed men gftefted ftabbe belet; albcrfjanbc fnr? tourd.cn ftnlpc npt©nptflanbt aid helft cnhiapc? nen 5tjncn bpant toegelaten-ftan bacrentegen gc-hicpgftcrt. ^pne b’ieben acn ben ©oidm ban feben-bnrgften opgftcb?oocftcn; lt;ot Knbee tub? bauen ureaetda^t ftoemen ftein cn fpn «Coninlv © 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rfteft |
Il
Vervolghder
5^ 16x9.
nids ban alle mewffödöfhe ßlicniccnfrOnp en rommcrcicn uptflupteh nioditc: fijne acn ö’®o(i-jee öcnabiulgöß / ö?icnöcn en nerinanten Dan ha= te lanöcn en wrfeijapppen berooft / foo men 51.1 niet bed beeft gebocht npt te roepen, ^ijüc on; Öerbaenen gljeplonbert en glKbansItjeb Weggijt; boert / en nu buban^s boo? peel «Europa nptgbe' Hropbt / bat tegbenjS Ijcm een grcotinacbticö fsrijgbei gapjtnlwïW naer^jupHen nptjjjenip foübe werben.
21^00 bat lm groote ooïfacefee pabbe / een fiilcft brijgei hap? / bat (jem met alleen WeglicnO een fn^ be tiupffelaebtigfie bjienbtfdjap / maer ooeh aen-ob eb a ene bpanbtfeljop / fnfpeet toa^z niet nact te laten bomen/ tot bat bn ban bien bant pem beter berfceebert fadj. «©acr bp gljcboegöt bat ben Conineb in Wiemaceb / wddi als een bnanbt befe Habt ban Wegbeno barer bequaeme gljde^ gljcntbcpbt Jure belli boo2fbn Conin dm b dübel bebouben/ en tot geen blepncn nnerbeel beO ßooim ffbenßijerbab befetten bonnen / boeb^begbensi fijne bnenbtfebap ban be Oariufocn alleen afge? Hoen. Ijoeïud nu boot befe fijne boojfcgb be Habtljaere bmbenbten be Habt ben iSoomfdjen nijch biet 000? bebouben gbelueefl toO / iö bem befen baneb boer boot gbegbeben / bat/abS bP fÖ' ne obefante totte Mübeebfebe tractatie aen Ine-bet 5pbe fo biel ben banbei ban ^traelfonbt / al;S ooriibcanbere nocbre|ïerenbemifb?upcbenbpte, leggljtn / fonb/ batmen befelbigbe niet alleen niet babbe toegbelaten/ maer oorb bun met een groote onbiUiebbepbt berboben op ben ^uptfepen bo-bem niet te bomen.
©bennibtsi pn nu geenen tlbpjfd pab / bun foube neffenë anbere (fanbe been'itjePeibicrgpe^ ïijebe pjoceffen nufpagpen/bat een onfibulbigben en uptlanbtfcben ConineP / tnelcbbem tot alle b?ienbtftbnp botgbe/ nlbnoi pnapjeb foube trac« teert Werben 2 bat pact ooeb 3lmptsä halben toe^ Honbt / om toe te pen bat be gpemepne Cluincin bepbt geen fcpabcnleetipacr bneubdueb aenfoec^ benbe fn inilben boot poer 3lutbo?itept foo beel te ibcegljé b?engben / bat biergbeljjtbe p?ocebeuren boo2tsi aen niet meet gbebeurbaijaengbcnen ban bem tot biet toe niet anber,s begeert iuaei 'alsi be feeeberbepbt eeneei opjerpten bieben/inbien pp bic boo2 billyrbe mibbeïen berbrygptn bode / foo Wilbe pp al t’gcene Wat tot conferbatie bet byent en nabuerfepap bienlijcb Wasacn pem niet fcpo^ ten / laten. #)acr inbien tegpenei alle goebe pope öe gpepjcfentcerbe bieben^ mibbeïen berWojpen en met bc boo2igpe pioeebcuren booito gpebaren/ en Pp bacr boo2 gpebWongpen Wierbe, pem in an--bere orcafic boo: te ficn/ berpooptc pp bat pp niet Wepniget bp pùn/ aies (Gob/ en bet gantfepen Wcrclbt bcróntfepulbigpt foube Werben / bat pp niet tot cenigp nabecl beo Soomfepen ßper 'gpc-ïtjeb pumettet fclbigpe intongoebe met te bom pab) maer alleen tot 5pnfcccberpcpbtenbefcpej= mingpe al fulcr boo?gpenomcn pab.
©m batfenu 5pncprccpté intentie / enWaet ben peelen panbcl acn baH Was te beter fien moepten / pabbe pu rijnen afgpefante belaflct/ WclrPopjpn bcbclepboozbeßper raebtfpccren ber Croon ^Weeben tôt ben «Öencracl bant 5?uptfrpc hrpgPó pap? om beft oo?faccPc palben nfgpcbacrbitpt Waren / 5pn boo?gpcbcn en bacr op bolgcnbe antWoo2btban bcöcncraden acn pem te oberfenben belaft/ om batfete beter fouben bO2bcrcn/Wat bc Cp?iftenpcot bienlptp en pjofti^ tabel 5Ön foube ; Woube ofcepbeneftenö bitbp paer pjotefteren / bat/ inbien 5pn intentie niet tot
een goet nptftaep bomen foube/ bat ppfulcr pact i^^-Q. niet / maer ben algcniecncn Webend patcrei bet« Wpten Woube. .CcrWijle pp nu alle goebe b?ient« fepap ban pact berWaepte/ foo poopbc pp bat in bacr tegpensi t felbe pem ooch in alle occafie fou« bc beWufen.
Ücffcn.öbit fdpybeneiWiert oodibcfcbomf?. ^f’ afgpefante met namen Steno Bielcke tot bm Ï^a?« toepban jFribtIanbt inbcmacntban^umuciaf« afutiir gpefonben. Dabbeonber abbercbcbcl bat inbicn mo^t W pu betegenb partu tot bm Webe genepgt bonbe/ F^SS ppmet cenbooibcftabt^tralfom omftilftanbt mjeboun ban bc Wapenen foUbe panbclen foo langp/tot bat uni ïwp nact boo?berebingpc ban anbcrctcactatcnmccr ^Xu ^'quot;’ afgpefante guamen/ om bc pcelc faerbe tot een goebigpen berbzaep te b^engpen« 3tliS nu befen afgefante naec ^traclfonbt aengpehomenWao/ en bc tegliend partp intentie / mfgpditdi ooeb bc pcelc falie berPcert fagp m bont bat niet allem bc boopgpe bpanbtfepap niet afgpefepaft/ maer ooft ban bacp tôt bacp bermterberbe/be ftabt^trael« fonbt op beelber panbe manier benoub/ en alle ScepabmcnftarclibefetWterben/ bacr in gr00« tcpjcparatiengcmaeclit Wierben/ foo batter nu ccnbolliomcnfttpgöpap? tegpenp benComneh in âWeben onbert Commanbô bes ïiepfctï. belt jTSarfepafeP ba Amlieym om bactmebe in ^?npf« fm te bcrtrcrfim/ opgercept Was : peeft pn trem Wens aen bm ï^artog ban ^ribtlanbt gpcfcp?c« ben/ uptWat oorfaech ppWaöafgpebeerbiept geWeeft / en tegens befen toept en anbere bnant-ftpappwn opepjotefteert begeerenbe bat pildis oeptet bleef / inbien anöers pet gpene/ Watbc gebeputeerbeuptMubeeP bereept pabben/ boo?
■ Wacraeptiep foube gePouben Werben. jPaerbe« fen bco/fv gpefant ronbe jpn begeerm niet ber« acn/ Preeg oocp geen anber anbtWooibt ban
?artog ban f^ribtlanbt als befe : bc Ïtcnfcrl. jlöajéft« pab fulclie een groote firpgeimaeptbn maltanbcr/ bat pp nootwenbiep be regementen onber Amheytn moft oplirprcn / en niet fonbee oo?faecPeben ConineP in ©ooien jpn b?inbttc« gpenjO bic ban ^Weben obetlatcn.
2110 nu bm ConineP Guftavus Adolphus ban . «Coniittli befefaieepebe gelegentpcpbten Oe groote Ïirngo pjeparatien beeftonbt/ peeft pp pem oocP upt teithto«« berfcpepbenplactfcnmetbetfcpbaïcPbcrfim/ en hm, in een Potten tpbt fommigpe regimenten ban Men t’famen gebjorpt. DoeWd noeptanÿî fulcPe^We« bifcpe Werbingen tot lt;ßmbcn / i^amburg en an« bere plnetfcn boo? Ïtcuferl. placcatcn Wierben berboben; mogte petWeniep pelpcn/ enquarn niettemin tot bm ConinrP ban^Wceben bed tOuptS bolcP toe gpdoopen.
Op befe tpbt Was tuflepen ^Webm en ©olm ^tiidaiit ecnftil-ftant ban WapenmZ WelcP ban ben 8 tuffeijen bacp jlSattiu0 tot op ben laetftcnmacnt jlJajuS tSaquot; boo? onberpanbclingpe bes iïctir-botftm ban 23?anbmbiirgp gpeftoten Wao. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eufme
tOuiumbc befen ftil-ftanbt/ isöm Oberftm Sriwepm Arnheÿm upt ^tetinifepe gljcbict nac ïramwer« ’^V ftepn opgcb2oocPcn / albaerpp banbe ©oolfcpc feaS« Commiffarien feer magnifpcPlpcP Wierbt ont« inpoun. fangpen / pebbmbe niet meer aiS 10000 man bc« palben ben tros bp pem : mits Pp nu een ftareftee maept btengpen foube/ en be Commiftarien b’ ootfoedi oft rebenen Waerom fulclis niet gefepie« ben/ Wilben Wectm/ Icpbc Pp bc fcpult opbc ©olen / feggpmbe : batfp 3 inacnben gape en b2ie maenben ptobiant boo? upt belooft pabben/ bit Was niet gpcbolcpt/ pp pabbe ood» alreebc met fatmabe groot geb?ecP tuben moeten, ©ier op
Hiftonfehe Chronijeke» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?
|
16x9. opfRöbenfe met malranbetcn sôeôanbdtten 1. fouüc Arnheym met ö’ nrmabe niet inbe lieben ea boipcn/ mart int belt Icgsftem a» ^oubétoel rtminanbo ober b’armabe hebben/ mart b ober-birectie fenbe bAn ben jongen pjinö Qljcfrljiebem 3» ^eiiyeböbnelber,ö fembennacbenbaloo: int ïtaomfehe fineft betàelt merben. 4. tgotn feiuöclinaltoeisboct2fnn rétreneljenient hebben. nS^ii ^^ ï^oohetje ftanben hebben hunambangjS met ûacni harbt baer tegheno ghefet' alb het rtenfero boleh bat utp* mt lanbt fonbe gOeboert inerben met bao?gcben/ m h wn u t ’^ ft^bt aen be nabnrtigtie lanbtn gljcnoerl) gclt; »«art. ‘‘ ncntneenoogheirfehhnlhfhereinpel/bJatboo? tnlebbingljc ban fnleh bólrh uptgljcreeljt iW / en hoe bed (eïwonelanben hief inebe op het upt? trtjlcbcbü?bciibjaren/ maev ’t heeft bdeh niet helpen mooghen / en hebben ’t felbe epnbclgeh j , nbsp;nbsp;nbsp;tegend ftaerth toil moeten laten gefehieben. betit niF ^’d im ben ftilftanbt geepnbieht en het boo?f5. fcLnicc ïtcpferl, boleh in poolen aeiighchomen toa,ö / i0 ^‘'’^ ®P **« Contnch bon âtoeben met fint leger ro^ïï^- ban fl?arientoerber nart jKarienburg gegacn. n fr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^it id ben lt;0berhen Arnheym een toenith te bo= ren aenghehonbieht / bi’ ben toelehen ooeh ben ^^oolfdjen Generael hem met etlpch boleh bp; boegbe/ en baer op tuffehen ^tum en jl^aricm toerberbe ^toeebrchm in b’aftemiarehe inghe-ballen ; en offetod (larch en bopper acnbiden/ hebbenfe nörhtandban be ^toeebfehe geen W^ ne tegens tocer ghebónben. 5ben €oninch to w groote petpchclcn mibben onberbe iftepfeefehe gheraecht/ boch heeft baliantclijeh tocer baer boo? ghcflaghcnmctbenblootenbcghen (toclch tot ben hnoop toe bebloct toad) fiel) tocer ban be ïtepferfehe berlo(l / ooeh met goebe o?b?e noe ^tum gerctircert / boch met achtcrlatinghcban 10 (luchen ghefch«t / bier cometten / fed dan« boerben beneffend 400 man / bacrcntcgljmo yin ban bc ftepferfehe en fiolen boch niet toenigee op bc plactd geblebcn» ^c ^ölcb/ bnp?cnbcbit gljebecht/ hebben banbe Ïicpfcrfchc2onértgc: hontoen ©an bit treffen toillcn fommighe fehm' benbatben «Coninchint p’cfent jonbe gtjctortfl 3hn / mart aid hl’ «’ettet ontfet toad acngöchoo= inen en fich teghend ben bpanbt ptcjcntccrbchab hu te mg / gehouben/ en niet meet aengaen toillcn eh toad het ben finn-groef ghemeeff / toclch fn boo? ben Coninch (jabben aengefîcn. Totm g^n lt;Coninch ban ^toeben/ heeft hemnaer toerol nbsp;nbsp;nbsp;tlit ghetcht fcer berffarcht en ober be 12000 man Ärtfrhe bard bolchupt (Sngclanbt / 31 y ff 011 bt cn^toc; Btiiagm. ben tot hem gchreghen i heeft bp ©wfehowto ben IJooKchcu ©berften Mozarfky in ccii botp bp riacht óberballen/ fpn boleh mce(lcnbccldnecr= gehontoen/ albudbat hpte nantoer iwot fclfd met 3 o pOerben baer af gljchomcn tó / eb namen be ^tocebfehe alle bagagie : ooeh hoitd hirt nne incenanbet ghebeehthn i^arienburg berobte-benfe 4 cometten en $ baenbclcn. ©oo?td bebe ben i/onineh in ^toeben bc paffagien aen alle nett “et rant hocehen met boleh en hnigd nootbinft foodarch rtsi/a/ nerffen/bat hem ooch bedechte plactd Àtnm niet iwfcs in heeft (sinnen afgenomen tortben. tamp;c polen felfd Ä-ikcutb hoffen hacr niet ghenoeeh ober bed Coninchdin êtoeben/ baliantirhcpbt/conragie enb0o?ric^ nithepbt bcrtoanbercn:toant lip maechte hnerbe hanben bol toerchd / en toad het een groote hond hem te doen of te betraden, ^nt Arenheymfdie leger toad tot bien tubt groot manquement; be tDuptfche fchtepben al om geit / geit / feggenbe bat 01 ban 18 maenben gagie betaclt 3iinmoffen ban ben dtepfer/ofConinh in ©olen/ofbant lant. |
55epbe ïcgerd ban bc©oolfrhe en Afenheymfehe j g^a. lagè tot bien tÿt onber Warienberg en ÏDcïifen» berg en toad bemConmh in perfoó bp jijn bolh. („ 3P fochben boel ben ^tocetfehen Bet p?obianbt af ïïepferfetie te fntiben/ macr toilbenftt luchen / en quamen ipumwi^ cpnbclijch fclfd hier boo? te ho?bt : toantnldbe UÄ^^ i^rpferfche bpa©cpdtnbcrgh ontrenbt©alhenau fTDe. een brugge ober be ïîcbierc pagobt om int groot 3Eerbcr in te ballen/ macht ben / en om hacr aen b’anber haut ban ben oeber oochffarhtc maec^ hen / en toner ben pagot in bc Gebier IDcnrcl loopt/ dhantfen op toerpen toilben / ghebcurbent aid 5P hieemebe boenbe toarén bat eentOantygee bojgcr toclrhc ban bepben ben potentaten paffes bel hab / met ctlijchehorcntoaghcnd methoubt en affcnbelaben yjnbe/ baer nenquam/ bieyi hem met groot gclbt af hoffen / en fetten baer in paffijeh ghetal ban boleh / toillcnbc hiermebe 0= berbaren / om albud befen hoeCh ban b’ anber (tant 00h in te hrÿghen. tPc â tocebtf hc op b’ anber 5ÿbc ban befen oberlegglienbc en etliichc duch gefehubtd bu hacr hebbebbe / macchten hact tôt teghentoeer gljerccbt / planten luff ich een ghebeelte (inch ghcjchntd/ bat ober befeco’em toaghend Ijccn fc^ot ; b’ anber ffclbcnfe toat la« ger. Wnu b eerffen tod gonghen / boerben bc itepferfrhe met goeben meet bnerop boo?td/ bets troutoenbe bat het ^toeebtfc0e ghefchubt hacr hlcpn belet hier in boen hoff : móet toierben in hacr menin^e Irtych bcb?oogBcn ,• toant aïd 51) bpcand int oberhomen toacren/babén be ^toeets fehe het anber gefchubt toclch toat lager ge(lrtbt toad / op hacr tod b?anben / bner bero? 3p fulehen dhaben ontbinghen ƒ batfe met hacr bóo?nemcn moffen after bltjbcn. i^ertohl bit g0ebcurbe/ bebe ben ©oninch ban nbsp;nbsp;peinai ^toceben bah tParienbureh af ecnfch?gbend ^w acn ben 2tcutbo?d ban ©?nnbcnburfh onber bato bm 29 3uliud fenbeh ban befentnhoubt. tien am om ©bcrmibtdlicmocnocch behénttoad/ bat geen ïtcurbojit l'ieurbo’ff noth ffanbt bant Goomfehe Gpch bed toepnigee hem b ooïtogen int Gnh oft ben fcljimp rn injurich toelche ben bcnabup?ighen (Woningen en danben ncnghebacn toierben behneglijeh toa^ ren / hab hu boo? goebt geacht acnt ïîeurbo?ffl. Colic g ie cif bpfbüber neu hem ban toegendbe nabuptté te hennen te gebemtoat hem boo? fmact mfpot beff boorlcbc^arenbant ïteuff. hrugd boleh oengebach toad; en met toat emff en nacc« ffigljcpbt hi’opmibbclcn entoeghegheborhten gefocht habbe/ ruff en biebc met al syne benabucs right enbufonber met benGoomfehen Dtepferte houben ; en ttoÿffelbc niet of 5ÿnc fch?ijbcn foube terecht ghthomen 5ÿn/hoctoclbonbcrtuffchen opgebangen toarcn gljetoccff/ toacromhpcen. crcmplacr/ om bat ben inhoubt ban bien niet berbotgen Mpbeii mochte/bp befe geborgt habbe. j 13acr om bat hp nu ooch toeten mochte / toat op fulch fch?gbeti id ghebolgt / en ban baer afge« pnffeerbt/ toilbchPhetoboïberdberechten: het hab ben âtocebtftbcu Gijchd racbtHpt3ÿn la(t een ghcfiaiibtfchap.tot ben Iffeiiferlijhcn ©cncracl ©artogh ban ƒ nbtlanbt gljefonben om te bet' foechen / of niet bopghetoaffm onruff en mifber^ ffanbt mochte Bp ghclepbt / en b’ abupfen met ^fraelfoubt toech genomen/en ben negotirtenbe cp b’ ©office een beffanbighe feccherhepbt tocer ghcb?ocht toerben : boch toad teghend hem boo? ttocc ^aeren het Ktcpferfchc htÿgd boleh uptgljes fonben : btnb?ebc tuffclicuhcmenben Cóninch ban ©ooien berfchepben malen belet : 3öné afgcs (anten teghend allee bolchen recht ban be 31 tv 05 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;behfehe |
54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der
|
1629. bcfßffbctrachitmfföemplgcfeaf^cnottt’/ «»®V öcö rt0oni|c(innHi)fftö Qronfet niet te ftoiticn met ö’cpgcmcntcii berboöen. «ßn nicer bicrgljdijtlie trotten bnccliooî îp Item alöcröwöe gebacijten gaben om ben biebe af te nacn/iwgtô^ ßabbe tip bit nilc30iacn ten (tant gcßclb/en niet nacgclaten ïnat tot onberftoubinglje ban b onbc bjientfe^ap öicnlijch 51)11 mof{jtc/ tipt goopc men foube 51)11 optbacrlpche pacrentatien tort gijenomen/ eiibp tijbtjö Oct pcrijrtïrtcii0 gratïccren ingOrtrochen Oebben. jPacr nl0 51)11 afgefant tot ^trartfont toaö aengetomen/op bat ÓP ba bacr boo: bê toe« gelaten pa.ö tot ben tOJartoglj ban f ribtiant rep; rcnmodite/ toab ben bclbt jKtaetfcOalcftArcn-heym met ccn hrijgOsS Oap? in ^mpITen tottjnlpe en affitlcnnc ban ben Conineb in poolen tegen,b Oein^bacc ljem, boeli tegens alle bolton reept geen ^Do’Iorp acnfepb glictocctltoab) opgpetroe lien/ oltoacr Iippciri oorti met 5nne bnanben gpeeom jnngcert pabbe/ en ’t linnet ponot peininimcrc al.öbne maenbenbeoo?Iogt/ en albums alle poope tot ben b?ebc toeep gpenonten. ïiJp pab lt;©obt0 tortbaben ban parten te bane; fien/bie riidiö tort toe te fepipben toap'/bat pp ban ttoePrijgb papten aengpeborpten 5pnbe / iioep' tanjS pem bie gênabc bericenbt pabbe/ batfe toep; iiicp testons pem pebben moogpen nptreepten/ fettebe oorP boo?t op öobt 5pn betrotitocn / bat pp petquaebtbat pcm5Pncbp.inbcn boeptente boen/ op pact epgen Pop fotibe laten ballen. ^Dm bertuffepen pabbe 51111 afgefant / poctocl pp allc.b berPcerb bont en faep/cn bat ben^otlogp tegenet pem boo?btiSgpcfebttoietbt/ spiircpjö ebentort naer ben ïi}a?tog0ban jfribtlanbt aengebat ; om nu ben felben te beroonen not toat oo?faccpepp bacr peen afgpebeerbiept toasï/ pabbe pp pem fcptiftelpP 51)11 comraiflie mebe gegeben/en goebe bcrgpelpcPingpe bocnptefentceren : toat pp nu bacropboo) atibttooo)btgcPregpcnpab/ fiilclib toajs nut brei boo2f5. Dartoga |cO?pbcn noep tod terten: cnbleecPbec ïteuferfepenpaereergierig; Pepbt en onbillpcP boatnemen gpciiocep bacr nut: pi 'talïcben pem bpanbtlpcP acn/boceben een om berbarpt PrpgjO papt tegpenö pem / pem bnenne; be bcootloogpenbefonbcr pembenPrpgpacute feggem pabbe pact noepta# geen octal le bacr toe gegeben/ mit^pp pcmaltpbt gpebnptenbebefe lirngö papcringen in ^iiptpant/ niet alleen ban be toapenen iiiacr ooP ban alle berbonben pabbe ontpoubcn/ bacr pem ba bepbe 5pbcn goebe b?ien ben genoeep toab booroenagen/ en pem goebe gpclcgpcntpcpbt nengpeboben toierbt / noep; ranb tegenjS bepbe bede aps ccn btienbt enj3cn; trad pem gctoont.3iE!aec tegetoootbiep niifê bat nu opciibacc toierbt / bat pact bootncineu toa,b / be toare Religie upt te roepen ooeP in pacr eer; gieriepepbt 0111 pacr peerfepapppe nutte b?cp; ben / gljcen maet piclben / nabemndfe nufpbe «©uptfepe b?ppcpbt meeßenbedb oiibrr pabben/ oocli pacre maept tegpenb b’uutlanbtfcpc Dioiiiii; gpenen ftonmefepeton tegpénb alle reeptenen billicPpcpbtPeerbcit/ Hclleiibc enbtaepenbe ben q?ctlog peen toacr pi fclfb toilbcm £»bcr be ]Do; tol fonbebp niet elagpen/ toant befdbigpetoa; renfpne bpanben/ en bacrom gpeen toonber/ batfe met bpanbtlpdic acnflagpen omgingpen: maer ober be ïseprerfepepab pp fiifficienticoo?; facclic fiepte beftoaren/ mitö fppem/ als bic totnictbcrfepulbtpabcn een btienbt toab/ met Ootlogp aentalicbcn / bacr piin boep ban pem gecnlcebtgpeffpicbtentoab/ codi gim Ootlog pem acngefcut pabben. |
ï©it alle gacr moft pu pem fïftcurbo2|l ban 1619. 252anbcnburg) berpartch / tottet toeleP pem niet alleen b’ ?ttitpo?iteut toelrlt/ pu int Doomfrpe iSpePpab/ macroocli b’affectic en pet goebe be; troiitocn / ’ttorteP tulTcOcn pacr bepbe toa.s / aljS ooepbc gemeenfepap ban be Religie betoeegbe: poopenbe pp foiibc ban fiiltPc ptorebuuren een af; Peet pebben / en inbient anbci/S be tegpen^ party tcclict met allen cernP bacr peen trarpten bat / een fulcP qnaebt ban ccn goebe remebp inogt tocee gpenefen toerben. ^autobant eunbebeS maenbt ^jiliiiS peeft mcntotlt;Dnnt5tg banbc (CaimdS ,/ en boot ccn ßt^to^; publpcP aengepagpen placcaet boenberbieben/ nmuantie banbc PnigS panbei in ^?up!ïcn/cn anbere plact; fen niet te |cp?pben / maer niettemin pebben tot wwW“* bien tpbt be becflagpcne en berbionbc ïdepfeefepe of 2ïrenpcpmfcpe met ongebult toatter gepatfeert toaS uptgpebtepten bePent/ bat pacre atmabe ban be ^toccbrdic peel gpefïagpen en gerupneert toa^i/ ctlpePe banen en cotnetten / oocli bed ba; gagie / ammunitie en grof gefeput berloo?cn. toefenbe bit albus in 51)11 toereP gpegaen: be2lrcnpepmfepe pabbenopccn fepanfO banbc ^toeben bp jiSarienburg aengcballen / b’felbigc troutoenjei met berlies ban ctbjePponbertmam nen berobert / en be ^tocebtfepebaer upt gpebje; ben. jKacr toaren befdbigpe bes anberen baegS bacr une met maept toeer bacr op acngpe; ballen/ ennaer een part gpebeept (bacr tube 3trcnpcpmfcpe pet palen pat berpofen met after; latingpe ban bed officier^ en bappere folbaten) befe fepatus toeer berobert. ;©c 2lrenpepmfcpc pebben pier op pet ftebdien ^tuinpaengereiit nicnenbemct gpctoclt’tfclbi; gcteberinceffeccii/ maer peeft puit toegnisbe inanlpchc tegensî-tocee bet ^tocebfepe ooePniet InePentoillcn. löicr nac peeft ben Öbcrlïcn ‘Hrcnpcuni / ais pp fagp bat pet benzolen ncno?b?c/ geit / p?o; biant en anbere Prugs gereetfepappen mangucer; be / en gpeen raet om bic te fepaffen boo? be pant tons / fl'll affepepbt banbc ïdepferfepe genomen/ pet (ffonimanbo ecnen padog ban ^atfepen ©toile Itautocnbutg obergegeben/ entoeer naer ^0; meten bertroePen / ban fm 5pnbe pem ban befen ©SS Prpgpcclaftcpouben. 2,11 be inaent ban ïtiignlïiiS 51311 bp befe gpc; Icgcntpcpbt ber facPcn/ toeer d?rancopfcpe / neu; gcllanbfcpc en Ï^ollanbfcpe gpe|antcri upt 3^?upf; fen acngePomen / bp ben ConineP in polen aeii; poubciibc / bat be Æractatic toeer mögt boo? be panbt gpciiomcn toerben/ bcrpalenbc / bat in be plaetfe ban befe onriifî/ pem ban tocgpetijS funs aaicamp;m« lofPiPcn onberbom/beter rtilï foube bienen / met Iwnöcihiae belofte/ batfpnaer mooglpcpcubt ombat befe ©Sin laPen tot acnnemcntlpcPe conbitien mogten gpe; ^toccen. b?orpt too?bcn / pacr bennerftigpen tooiibcn. )®it;Snubcn «ConinePbit bcliefbe/ 10' betrat« talie began ; bacr bpben ConineP in ^toeben begpeerbe batter een beftant ban tien ofttoadf 5!aeten mogt beflooten toerben / eoeP be polen boe? be gpeconfiimccrbe PrpgS tolïcnbpfjEil« liocncn tpuraten betalen 5oubcii. ,lPacr be tom« miffarifen pebben’tnacrbolgcnbt nppoinctemciit boo?genagpen:
|
Hiftonfche Chronycke, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55
4* ï)ct foube ^ineben P?p ffaê tot fpn'pefeber# mingle int «ConineftrpeP JDoIcii tegljenö fpne pp^ anbenPolft te terpen/ beo QcItJfsenoohbcnï)ügt; len op ber ^toebifcHen göebicbt»
^, C)et foube ooch ^olen bup?cnbe befen P?ebc geeneppanben pan bc «Croon Steben / bproiv ber (jet öuu^ «Ollcnrnch en hacr ïtepfcri, .iBajcd. cenigßen man / onber pjatpjetert en bcclbcl get ooft gefepieben mogte/ tot Ijutp fcpnbciV ooeft in t
boo? poolen open 5011/ boeOmet öetaltngöe ber bictalicn en anbere naotb?uft/ en Ijct fstijgs botch foube Pan nicinanbt Iccö gpebacn Vucröen : bacr^ cntegficnfS ionbe bc ©olen oochPon alle plactfen Pb’paalicbbcn.
3. nbsp;nbsp;nbsp;«©en (ConinePin^Pjeben foube BcfjalPen i^arienburg / alle plaetfcn en Peilingen milfga^ bersipat öpin bet Uittauïu ingfjenomen öaö/
• Poo’bc PcrftcclicnngtK bebouben. quot;^
|
^oolff()e laut niet toegelaten te^bë om te tocrPc. 6. toefen P?ebe foube tot op 10 Sneren onge= b’ooeften blnPcncnbc Puen bact tegenö ganbelbe ooeft Pan be interponenten gclplt ©?ancfttpft7 'CngelantlSJonant/Poo? Ppabt Perctaert Pierbem 7» l}ct joube ooeft tot p?affpt Pan ben «Co-Mineft Pan ^Ipcben / bic bne opobercebte tollen op bc örPier 3©eicófclcn «©antjiger 5ec ßaen blpPcn; macc aubersi mette Witjlgerji/ nopenbe b’anbere Heben / foube bic commercie alp tePoo^ |
renopenlïaeu* „ 8. 3tcn toeberjpbe foube cen gencracl karbon g()cgebcn mobben / alle gbebangene loP gelaten/ en infonberftepbt fouben bic gbeparbonneert pjer^ ben/ pjclcfte met ^Picbcn cofcefponbentic gebouw ben babben. 9. ©m te mnben alle mifper|lanbt / foube ben Conineft Pan èPjeben gbcPolmacbtigbc lt;Couv miflorifen bouben / telche alle ongbclcgcntbcöen Poo^comen fouben» z©cfc |
5«
Vervolghdet
|
1620. Bcfcappoinetemcntni IjcBBcn benzolen niet, foube in be« Coninefi« ban âtoeben gdetodt) 1629. toclBcljacgt/ en baerom immer been gôetraebt ' nbsp;nbsp;........ pet« ban bc ^tocebfeöen te bcrljanbt ftuefien. ^1« fp un neften« be Stenfeefebe met ctlpcd bun# fentmanftareß in î3?upjTcn fommiglje piactfen innemen toilbcn/ snnbc âl^ccbifdc / nl«fpbit 33e petal Vernamen / bun ftared tegtjen« getroefien. Bit ^^ ïtepferfebe cn fiolen merefienbe spti tocerte Linie * mgb getifeteert/ macc int'retireren bebben bc ^tofttfdje ^tocebfrbe met 3 regimenten te bocteneenregt# sciLigeu: ,„f,jt tg p^ert tuffeben ^tum cn »arientoerber bertepferfebe cn^oïen onVerfien« acngbetroffen/ en bp be 15 00 gónaffacrcett b’oV?igE inbe bluebt gbeftagben / en ctliich gbcfcljut cn ammunitie beneffen« een groot gdetalban bagagietoagen« Bdiomcn ,• ban bc ätocebfebe son niet ober 400 ter plaetfc gbcbleVcn. ©olgen« bacg« baer nae debben ficb bc Polen en ïtepferfebe toccr bccfamclten cenen aenftagb op Werber gemacefit. 311« nu bupfent man baer binnen guamen / bebbenfe be ^toeebfebc foo tod ontfangben / bat fp baer tocer met bc bluebt fad becren moften / cn mit« fp toeet boort toater ge# ja egt toierben/ sijnber bed berbroneden cn bp bc çooman ftecefien gdcblcben. paer bitgljc# Veedt sijn be ütepferfebe met meniebte tot be êtocebffde obergddoopen / cndebbenbevolen ban toegben« bit bc rtepferfebe bic ober be 10 mgl toceg« baer bocringe baclben/ bifitoil« felf« neergebontoen : bebaiven bat i«inbcc ütcpferfcHc en ©olen legber« bc peft ingbeVaUen / baer boor cutaipt« öbtlbdï oord int overlopen cn Voo?gcvallen feber# hc toepant mutfcl« / bct ïtepferfebe legber foo Verftoaedt toiert/ bat bet loder 3000 man niet ftared iö gc^ nibcii tóen. blcVcn. 211 bit gdepaffeerbe beeft bc trartatic (affile. ’ maebtieb bo?becltjch gbetoeeft / cn boctocl ben «Coninchtn ®olcn toegben« bc peft upttet leger ficb nact toarfebauto begaf noebtan« beeft bP Volinacljt 6 îfaer ftilftant te maedten after bem gljdaten. tjulpacii. ntofto- Bmbe fclVentpbt fonbt ben iBofeoViter een tacerb irot gbcfaut acn ben «ConindtVan ^toeben/ cnliet öm^rcuit (jent aenfeggben / bat / inbien bP ben Bo?Iog ui^tofccu jj^ft^oicn Voo’t« feite / du (jem tot aftiftentic 12000 man met alfe gerertfebap baer toe ban no# ben ;ijnbc / overfepnben toilbe. jUacc jijn Jtonmrt£l.J©aicft.6cban(fetc (urn [jooglpeft Voo? befeaenbiebingOe /quot;»net Venndben bat bn fuldvö niet van boenbabbe/ cn lictnlbnä befehboben met Vercennge cn grodte febendugten iucet been trffben. Œu(Trljc ^UjCÛCll én Polen luo;tit cen 011 (laut lt;0nbertu)Trben gandi be banbdingbe Van toe» gen« ben 6 Matigde ftilftant luftieb boo2t/ alfo bat bic inbe tjerfftmaent gbeftoten toierbt / baer befe nacrbolgbcnbc ortpfid« / niet tegden« ftaem bebe« ^au« cn êpangjaer« afgljefanten bier ftntehtegben« toioctcn/ gbeldedfe ban bien in terht. ' ^toeben onbertepedent en gcratificccrt jijn gbe# toceft ban befen inboubt :
|
ôOeltjchctoeï fouten tie Van i?Eoutoenburg 0*1« Obereebtigbepbt tetfenö bebouben. , 3. Ibet foube noeö drrouVjenburgbnoebanbeä re plaetfen Van bien gbcfoitifieccrt ïnerben; tuiert beneffens^bejS Conmefi^in ^ineben ;tjnonbcr^ banen en ^oibatefca biet in been en toeer te rep» fcn Veu gelaten en geootloft jpn.
$. Ben Coninefi in Stoeben foube bebouben 25?aunfbErg en jpolpeb en Vaat baer aen geboo?t/ «iSlbingenmet 3bnen appartinentien / en bet ep; (anbehenDifeb bnpfeni in groot îWrbet foube bp ben beeïen ftrant Van be ^tupftifeben baVen/ aen te Vangben bant dbinget gljebicbt tot aen ben upttoop bees revieren ai^rel nutfgaberd be baer aen leggbenbe bo?pcn ftuchudi/ SEanfieiv bo?p/ oSigenbatbt en Van baer ïtobelgtub ^tut^ bofftegen/ tot aen be see en al taat tuffeben be ne-ring/ .êteglicnen pillautoioleggenbe / enaent bof ftootmitfgaberjsben^ojtte ^illauïu befit# ten.
9‘ Be Conineft in ^olen foube gebupjenbe bc-fen ftilftant tegben^i / iiaatienburg^tum / ben grooten Werber/ ofaent Ijooft acnbcWcprel niet p?actifcercn noeb ficb petc^ onberVangen.
|
Hiftorifche Chronijeke^
57
|
1620 genöanba'jS hupten Ïanbtjïficg beggeben/foo ber fpben commiffatien bcro?bonnccrt inerben/ 1620. foube cich een biudaen get 3gne te ber coopen/te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; bergup?cn / en nacr nin belieben te beralienercn / get fclbc foube ooch ónbenomen 3gn aen bic plaet’ feu / inekh bc Coninrh in ^ineben aen gem bes gielbu 13* £)et füllen oork aen bic plaetfen/ ïndhe 1 OÖcreditueert en berpantjijn/ allcbc mobilien ban bc heveben / foo bie tcgcnmooibirfj norij booi 1 ber öanbt / gtem bc cantselpen / boerhen publies i gien en ghcrerljt^ arten ggelaten inerben / maer : wt pips gemaecht mas-bner ober foube booitjö niet meer naec onberfertjt merben. 144 ïiJet gljcftljnt bnfonberDet groot Canon/ terttjbtbanbe beroberingije gOebonben/ füllen toccr gegeben inerben / en füllen oorh aen groote durhen/ nïa infgelijehanberchrposgcrcetfrljap effen foo goet / foo bed en ingcltjeltc quantitept injilSarienburgff/ enaent Ijooft banbcaDcnrcl binnen / aies bcnïicurboid in ber Memmeilas ten (ah 154 5ïnbien ben Coninch bon Ableben bes ineeglnehe goeberen alö boo? recht berballen fpm bcctlnche gljcmeene ofte pribnetc lieben toelict/ foube get feluige gun ncrblnnen.
194 25cpber partp befettingen füllen uptget ï^artogbom piupffcn afgeboert inerben.
|
2^ .{Ken fnïooehtoebetfpïitiS rommilTarifcn inernolhomener maeöt om te lïupten benamen/ toekhe binnen s’ïjaerö ’tfamen romen en banbe 000fr faeche en beftai (biggen mebc boo? mibbe# Ihigf)r ban goebe bïienben trartewn* ló.^nbicnber ook pmât mebe in bit arreott jon inilbe aW op bc ;pbc ban ben Coninit in âSieben beConinit introïtmac6e/ be generale Staten/ en ben ©02(1 in ^ebenburgen/ foube linii (jet felbe bip (îaen eborij bat fp firli ininebig bier maenben bie^É toegen ban nu af bertlaerbê: infgelijh och op be ^pbc ban bcö ^oninrh.o in ©olen / ben Booim frfjen ïtepfer / ben (Connirhin£)irpangien/b'3ns fant / l^artogljcn in j'Jcberlanb en ben Itcnrboiil in 55eperen. 27. 'Hl bit foube op torr omenben flpchobaglj bebedigt tuerben. ©pbefer (janbelinge id met be dabt tetantjig tot opeen bnibnber trartatie uptgefet ggciuo?öen. t©aer felfp geed men ben i. I^obcmbriei befen tuffcgen bepbe Cronen ge* maerhten acndant gcpublicccrt / ban alle picerh-doelen berhonbigt / cn bc banchfeggingge gges gouben /en bic0 inegen get Te Deum LaudamuS gefonggen. Wooitp geeft flrg noerbe ganbtin ©«tias jpcb?uario 163 obe boo?f3. dabt «©ant3ig met 2S^“P'^ ben Coninchin ^tuebenop nactbolgcnbc mas nier bergeleerhcn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«1 ce a-mt (Cen eerden fouben betpant^igerö bit gemcenen ©‘'n^'s. bedant tuffcgen ^ineben cn ©ooien ggetroffen beelacgticg 31)11 cn ben fdbiggeu mebe genieten. 2* fouben bc ^ibeebtfrge onberbanen in ^ineben cn ©mnffen / gacr adcrdcllmghc feguU ben / tuclch fp piners bp bc ^^aunigcrs / én bacr« cntegcu0 ooch bc ^Dniitngcrs bc geurige / inekh fp int Contnchrgch ^toeben ofte int ^tneebfege ggebiebtin©gt;?upnenuptdaengabbcn / intebojs beren berechtigt 3nn. t^oeg neut gene/ inat ban b een ofte auber gebumenbe befen oorlog gerond* flicert geinted teas ofte aen anbete bercert /foube gier nacr niemnnbt ggeen aenfp?aeth meer geb; ben.
j. 5!ttbien ben dildant ban ben een ofte anber bcclnietonbcrgoïiben iuietbc/ foube bc dabt tes gens! ben berb?tcthcr gacr upttetde bermooggen 1^ cn |
|
58 16x9. en bed boen / en ober be gpeaeeo^beerbe artpePris« flijfponbcn* j^aer t gpemaecfeteftilffant met gooien ia ben «Conintbin ^toebenban jnfthbunftnnfmet 6. ïtrpgö fepepen nacr Kalmar afgebaren fpn inland bifepboctboltbupt^mpffen inâtoeben gebo^ ' bert / en aengebangpen gereetfepap te maetben/ fpne lleligionjei bertnantenin '©uptflanbttepri; pen / gpripeb pp ban aen alle eanten barfepe 00:-log^s toerbingpen aen geselt/en beel afgebanebte ^oolfepe / nlö ooeb tHant5igcr brpgö boleb / tot op bupfent man toe / toeleb fp tot bc ftabt.ö befet^ tingpc piriben ƒ oengenomen peeft* lt;t5cbup?enbe befe panbriingpenin ^^tupffen / fpnber ooeb inonbere ftreeeben omgegaeh tuffepë öiebanêtraelfonbt enbe ïtepferfepe/ en fpn be bpantfepappen baeglpcbö meer en meer tcgliens maleanber nengeto affen / baerbcneffciis met ge* bnp?igp fïroopen / tooermebe geen beel pet anbet fpn ruft liet groote fepaben gpebaen* 3n Zomeren iÿitot bientpbt btegbenpetin* leggpenbc ïtepferfepe brpgsibokh groote bierte opgeflacnen pongerjänoot/ cnboo:pcttp?anni* feren ber folbaten / onuptfp?eetblpeben jammer en ellenbitpeben bp be intooonbero' getoeefi/toant be ïtepftrftpe pebben int begin onberbenfeppn ban een nootbefenfie en befepermingpe bant lant/ bingbartieringpe op 6. toeeeben intfdbe Har* togbom berbregpen/ entoaren gpriptbetoeinu ober be b^ie^Cawenmet onnptfpjeeebrigebe be* ftoaeringpen ban be inloconberji baer in gpe* bleben* Barton ^*^« Hattog Bogiflaus piribc troutaenO tari s«^auo bp ben «téenerari ban jfribtlanbt epberiep aen/ pet ïtepferfepe bolb/ om bat beo jammero et enn* Ijoutacitlip öciiïljar* togban dpïiölaiiöt om (jet ïiepfetë bolcit lint fpii i^a» togtiom te bottelt Ijicc nac ()oiiljt bp oofhatn lut bot ^toteSs bc tao?ben foubc/upt petHartegbem upttebocre/ maer bie tailbc peni pier toe niet berflaen / gaf j 3(10 nu ben €onincb in êtaecbni faep bat pet ürtjgé boo? / bacrtaaO petpebriboo? ben iffonincRin Stepferfepe ïUrpgO bobbin Zomeren leggpen 8^-^taebentcbefo?gen/ ooeb taaopctaceoo2t met bleef en men binpebbenbe plaetfen meer en meet ^traelfonbtgpctroffcn/nietgepoubcngpcbïer t/ berfterebte ooebtetaater ente lanbe grooteen fonot, nocppet^toccbtfcpe boleb uptbc felbigpe ftabt marptige brngsp?eparatiemaelïtc/gt;pccft paoob uptgeboert ; bacrom moft ooeb pet DtepferO boleb in ©ommeren blpben en op beo Æoninebo m ^taeben intentie gabeftaen* Wop P«ft ötn Hüttoep gpcfautc aen ben ^b3eebfcpen ßgcbocantjeleir Ochfenftem af* -ocfcnfiroi gebeerbicpt/bppcmbolgenobct^tabt ^trach ’®”* gpemaecbteaccoo?t/pct brpgO boleb baer feut ftepsB! upt te boeren aenpoubenbe: taclcbopbeftuboo? uoitft/ upt flag en acnb?engpen albuo gpeanttaoo?t peeft* ï^P Ï'?oefp met ben Hartogpen infomeren en Boereii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^j^ g^j^jj mjjjjipiuj^, |pnen Conincb taao o oeb niet ban mepningpe / om pet gebanen fuccouto aen bc ©oolenificp in ben t©uptfrpen hrpg te bermengpen / maer nu alleen boo? fpn ep* gften intereffe op bc jeepabenen een taaeeftent 00* gpe te ftaen / en bc naebup?igpe ftabt ^trarifont taegpeno b’oube co?refponbcntic metbc «Croon _„ ^taeeben amp;nbsp;mutuum ufum commerciorum in i ftcpfetl. jKajeft* bocn berfoceben alfooppboo?** ‘^uirw parefïaetcnb?ppcpbt’onberpouben.Hppabban : genomenpabbc/ benlt;Coninebin ^taebenopbe opa.0011* fpncnOnincblaft bat pp beter nacr pet attach «©oftjeete bemptn/ bat pp pem met fpne ©0?* fonbifepen accoo?bt foube b2agpen/ en pier in bc* logo fepepen tailbe affifteren* Jlftaec ben «Co* * teemineren/ baertaaer gpripebetari geen feec* ninbing^cnemarben peeft pier op geanttaoo?b/ berpepbt piet bp noep boo? be ftabt / noep be aen* pp en liet niet toe bupten pem felfo en ^taeben palcnbc lt;onincbrpclicnenftanbcn acnb’öoftfte ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - - acngefien pet baer peen goneb /alO of fpn €oninb een onceepte faeebe feconbeerbe / baer bp pab pp ooeb beel fufpeótascaufas, taao oocb bobcu bien fonbetfpno lt;ConincftOalo eender pooepgeinte* reffeerbe / boo?taeten gpefepiebt en gpeftoten ge* taeeft* ^pnïtonincbpabfoobcrigpelcert / bat ppben Stamm fpno Conintbrgebo nietopeenO |
Vcrvolghder man;ö(poc groot ril pooep bien fpn moepte) iooojt en fcp?iftelpcbe belofte betroutabe / maer baer poo?be een reale berfebertpepbt toe/ boo?namelpb armari contra armantem vel mutuo deponi arma, taant aio 50« nabnp? atmeerbe / of pp gelgcbtael fpn befte talent taap / foo armeerbe pp contra an* bero foube pettegebaer’pebfpn/ ben eenen ben b?ief en ben anberen be taapeuen te laten / of met be b2ieben tegeup ben oorlog aentebatten : inbien pet boft berbregpen taerben / bat bie (totale af» boeringpebesi boftbOupt Zomeren gpefepiebe/ foo foube als ban fpn «Couiucblpbe fuccouró niet een up? in ^trarifont blpben/ anbero pierentegen foubemen be befettingpe baerin laten/ jaetael om fpnjs Conincblpcbe intereffe berftareben/ tot* ter tpt batmen taect boo? een lang gpetaenfepben bjebeinttHuptfepe öpeb / ofte boo? ratificatie be^i afcoo2btO / mbien pp ben «Conineb en bet ftabtaentenemen taas / ofte boo? paer Utepferi. ïHajeft* iCognitionaelcftenniffe/ mettaieu ïnn •fienineb^pne Megatosimebe fepnbentailbe/ be faccbenaêrbilliebpepb bergeieeeben foube* ^pn lt;€ onmeb gebacpte niet fulcbe ftabt pet Ctoomfepe ßpeb t’onttreeben / maer alleen baer boo? bc pa* ben in paer ouben ftact ongeturbeert/ en ben pan* bel inbco?igpclibertptteeonferberen/ en bat in* gpeberibe Plus ultra aftefepaffen / en pabbeben Æoninchop pacte berfoeeb fulcbS aengenomen/ nuts fp tegbeno riepftrb.ïKajefto. bebri aengpe* boeptehen benautattaierben* 3DaO albuSben lt;ilonincb beo Stepfero b?icnb en b’alliancc goneb op bc befepcimingpe amp;nbsp;non ex cubiditate habendi aliéna alleen om be feeeberpepbt beo ?5altifcpen c©ceanot’onberpouben/ en niet om befribepet lloomfcpeniftpb nee immediate nee mediate fon* treeben* 16x9* booj en nacc meet erpf bolcft in ^trarifont gefon# ben ■ beneffen0 een groote meniept p?obiât en an j bere tot ben (©ojlog bienenbc bingen/en om pet te ïèt.erbet in be ©oft^ec ober te b?engcn / infgritjeh be^trarifonbfc0e paere panbriingpetetoaterte beguamer b?pbenmocpten/ peeft pp bepabenjS tot 3©ifmar èn ßoftoeb / om ben Kepferfepen pet uptloopenen rooben ter See te beletten/ meteen getal ban lt;©o?log^ fepepen beleggpen laten* 5^it beginftl peeft ben Hartog ban ipribtlanbt - ^‘^L gantjeinietbepaegt/ berpalben opallerlepmibbel 5^^, gpefoept poepp fuWben ^ioeebfepen berbie? lanöujout ben en op ö’Ooftïee ben meejïer fprien moepte* nbsp;nbsp;bp sen €0« ï^ermits det pemnuomtot fpnboomemente ©quot;„c^ü comenaen fepepen gpeb?acP/ peeft pp bien ban acnom W.lmenrot acnben ConineP in ^enemarriten Wiwn^ gpefepiebt/ en boot benfeiben inben naern ban ïtenftrl. iKajeft* boen berfoerfsen alfooPoboot« äimw öEinpcn. ninfi in g^cnemarhen Ijccft ßier op geantinoojb/ acnicmanbt/ öet bominium opbc lt;©ofï5ee/ en inbienpmantfonbet önnbepber toeten en tofflen petss baer op Poo?nam/ foube gein tfelbe tori qua» ipefs mogpen beftomen. iCtonbe albus tuin beft cant ben jpribtlanbee tot jijn boo^beri niet op boen. Hier nacr peeft pet fiep tocgeb2agpen / bat Gabriel de Roy op bc inoe paben bDD?a©ifmaev Icggenbc |
7 « 4 ïi./9l.A'.
DVCATVÄ
c^feil^ £■.7. iJjBaJen^.
2 stemelan^eP.
fPeer P.
^Kneep P. k Spntal P. iKtder P, k/acoks P. IPrike^/é/êP-mPkare Pfni,.
-ocr page 84- -ocr page 85-HiftorifcEe Chronycke,
5^
1619. ïeöQbfbbc^Üïeebtfcf^ffÖcpm) ccnacnflafóce« feße blag^en toegeflett two? tien gaben 66elepbt *lt;,□ macebt geeft boenbe op ben ^bjeebfcgenaibnii« gebben/xuacrboo?|peeng.b3ecbtfcgjacgtfcgip ^‘ rad een balfcge tpbingge uptflroopen / alÿ of fpn alö ooeb een ©oHanWiS en ïubetbsi fegip beriep« boich mee|lenbed0 op be fcgepen branch en gge« ben bat bie tn gaere ganben gecomen fpn. gojbentua^ bid befelbe bate op aen/ boeg mode nbsp;nbsp;nbsp;©ermites fn nu al beerber om geen gaec onber* fteg met groot bedieb retireren. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flonben toe te tallen gebben be ^tradfonberb ’t
iliemae jgn De ^ïneeDfehe nact «Calmar ß^Ci batcn/ïnaec op tie JBifmaerfffie ficg met ^kuceti
feIPe ben «Coninrls Pan ^Ineben aengetiient / be« iüdche tecflonbt ii fcgepen b^ft afßcbcwöißör
|
om op be DBifutarfege gäbe te flaen en get (Iro* . pen te beletten. iti^tnctai nbsp;nbsp;^^c(^ i^^^ alfboen gootg ggebacgten conineb beiinebtbe bc fegipbaett næ be ;eegabenen/ btelritc met ftepfersigamiroenen befetmaren/ nlöstolpen/ Snic tartte i^toH-bergen/ «Camin/ 3©olgag/ .©jipf-toait/ wtnep. fiofloch/ aBifmar enbiergdgebe plactfen/ bp cn^Ä* beriiejs bant fegip enaflebe goeberen berboben. totem, ’^ .iBær nact stubecg en^tetin foube ntemanbt be* Iet toerben / boeg met befe conbitie / bat Permits |
be repfe naer ^tetin Poo?bp 3©olga|l gonth/ rich een / mdchnaer^tctinbiilbetePoojeen PercIa ringge (oube boen / bat gp tot Wolgafl niet aen« Icgggcn/nocg riberä opgenerlcp mpfepetsi Pan toaeren bacr geen Pctganbelen foube. «Entrent befentpt geeft be peflin ^traelfont ^tewt^ geftieg beginnen te grafleren/ enneffeniS een ta« fnntw mdijeggetal folbatenen ggemeenelieben/ ooch ^’SSS-PedPoo?namebo?geriöiueg ggcrucht i toierben fuît: toeberom/ afei bepefl mat opgidt tot op 9000 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;man |
(^o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgn der
|
1610 nbsp;nbsp;nbsp;*îi®» VernüVûMj fent tic ffabt UccUit^t inècn iawijs ter iiibicnt ^rt ü?£ipî en bc ïtepferrehe ecnbcr= foefh baer cp oiibcrftûnbcn te boen / genoecôfaeni tôt tcgcniuccr fernen nwflitciBcfcn. isc pmifc nbsp;nbsp;gnbe njaent pan iDobcmbcr Ivtiticn bc ^anfe; tóWiSo« HWiî^i ïiiberïîccn ijergaberingheceôoiibeiV tôt auotft» tnacflx'nùe en rcfjitcnbc cennicito berbonbton^ ber inaïcanbcren op / batinbienfé inpundoRe-ligionis of in nacre onbe p’iniïegien aengeboenten toierben ; ( tot iuclfhrnjö epnbe in baer ooch Perc-nicOben) bat een nber opt toccomenbe Pooiiacr? fieö tut befepfte nem met meer tooien toerften fom be. be ïi?amburgfe()c gebeputeerbe toeer om 1 IjupjSqnamc/ Ijccft men batclph geboben/bat a^ le betodbebbenbe m folbaten / ineihe toan totembe potentaten gafic babben / bic fiebalbacr opbid^ ben / bacr bn draf nnt bc dabt maechen fouben. ï!bacr itoierbe ooch boen ter tnöt nopenbecene tractatiemet ben Coninchin^toebé en bc dabt êtraclfonbt beetgedagen / maer quam tot geen effect. Pen Darton toan ^ribtlanbt fdprefacn bc deben / ’t ïnclfb noefttw ben Æonineft in ^meben niet nengenaern ïnaö feggenbe / fn nias ren be^ Itcnfcro onberbacnen / modm boen bat bien bebben ïnonbe / fia babben bacr ooch in beren Podoeb foo ongbedabieb gbebouben /batbpop bacr niet boitoenlwffc : foo befogbben bp oócb/ men ïnonbe met bem nu alleen boot een tpt lanch pépiai maerben / bacr naemet gelegcntbcpt toeer aen bem bomen. Diermtegenö ptefenteerbe ben ben ïïartoeb ban ƒ ribttanbt/ljp toonbc tot meers ber berfeeeberingbe bet bolcb npt pomerenen jBcehclcnbnrg af boeren/ inbicn bem bc êteben berfeceberben / bat inbicn befe lanben ban een uptlanbtfcbcn aengbebwöten toierben/ fpbem met geit en frbepen toilben afdderen. «©it toaci aen beeilen b’anberfpbe fcer fufpcct / toierbc bcrbalbennict benoten. netriaiilt; Pu toillcn top onci tot bc pebcrlanbtfcbc ffijéscfcDic pjobentien begbeben en den / toat dril albacc Bcmfffii. ontrenbt befe tpbt tuffeben be Dollanbtdbc en ^paenfebe inbe bclcgbcren ber dabt ban s Dars toogbenbofeb/ en inb al inbe Delutoc benebtoacr; tiinj0itocgbcö?aoben beeft. Per ton beft bclrgberingheacnbangben / toil-lentop te booten be gbdegentbepbt ber dabt tot naerber onberreebtingbe / opt hotde berboelen/ en bacre gbclegbcntbcpbt ban febantfen en toad Icn bie5p boot bc bcrobcringlje gljcljabt beeft/ bootden. ’ö Hars ’g ©artoogbenbodb ( om ban bare eerde ops öoutoingbc en diebterö/ mibtö rnlehobcnïcftr clbcrjÉ tod binben ban / niet brei te feggben / ie! bc ©bofdabt bant bicrbe quartier ban /Ôtabant' baeronbec gbebooten befe 4 leben / ïîcmpenlanbt/ Peelanbt / jpacflanbt / en bet lanbt ban Poquot; dertogeb: inbe fclbc leggbenbe debebenei Dels monbt/ Ppritboben/ inegben enbe Ppaebe/ todebe onber bacr bebben 27. botpen. «©e dabt legbtacn bc tbieft / tïuec innlcnbonbc jDaeö/ bier ban ßabendepn. b?ie banbeufben. en 12. ban Xnttocrpcn. bacre fjtuatie isi ban natoeren bad '' ban tocgbcito bc bacrom Icggenbc gras toepben / toclrbe ben meeden tpöt / Öpfimbec inbe tointer met toatcr obcrbtt)benbcbalbc aen bc bucljtcr 5pbc/tcgcn;s mibbacb / toacr bet lanbt toat boogbee/ en bc dbb met ttocc ronaele febants fcn berdcrebt isi : baer ban b’cenebiebt aenbe dabt Icpbttoelchbc hiepneen S. Antonis febansi gbenaernt toojbt ; b'anber aen bc ©uebter bep tó met ï. boltocrrhcn / fauceb?apcn contrcfccrptn enbobbclbc Pjaften toerden / en toon S. Ifa- |
beiien ffbanb gbtnafmbt.' ./Teghenô b’ opganh j 629. banbe fonnelegbt noeb cenanber ßonadfotot/ met naemen be ÿîeticr ^ebamö/baer men upttee dabt te toatcr àjo? ben Dechcl acnbacren moet/ leggbenbe gbeWeh m een motajsi en op écran tons tcrigben gronbt. • i^ottoel bet ïanbt om be dabt bichtopl« en bcelmaeli^ met toatcr ober bcrbfoi'bnochtanö ie! ben gronbt barbtenfanbieb en bphanc: ben lires Ïen foomcr boot bioorp / albuo bat men bacrotocc oen fommigbe plactfen foomcr tomebten / al;ö ba* toer en garden fapen ban ; eboeb toanneerbe Höaciö bood) to / loopt bet toatcr bacr in en boet fomtogien febaben. ^acr loopen noeb aubère toatcrhcito nacc bc dabt / todebe bacren oo?fp2oncb nemen upt ttocc ßetoieren/ bacr ban b’cen b’^a/ b’anber be «©ongt; mei ofte lt;©02malc gbenoemt toojbt* Wfe bepbe retoieren beeft p?in5iHenderick in belaetdc bélegberingbebpbc loopgractoen boen doppen / en bet toatcr toonbc dabt om mne op# gbctoo2pcnctoallen ineene nicutoc graft toclrbe top bebartidj boeten b?rebt toojS/ bocnlcpbcn/ bet toatcr toierbe in tnombe dobts toollcnmct een bobbelbcmuragicaenbcboltocrcben / toelbe neffenjsi bc dagb6oom lagljcn / infgbelgcb oord met een boo2dupsï opgcboubm/anbcito foubebet bpbanci om bc bede dabt tocgljcito öe boo/ft. doppingbc gbeloopcn 5011. lt;©efe dabt to op ber Staten 5pbcgctoecdtot oppet ^acr 1579. biefcato boen meenben bacr met garnifoen te brrfceberen/ maer beeft fell aen bc ^paenfebe 5Pbc begbeben en iö bed Patbolgb gbctoo?ben. gnt ^aer isSv beeft ben Pjacf ban ©oobenloo deb onberbangben / befe dabt boo? bebenbigbepbt in te neemen/ boel) to bem boo? bebapperetegbendanbt ber burghers mif lucht. 2nt ^aerièoi. beeftfe ©jiito Mauritius bdegberbt gbebabt / maer torgbcito bc grootc aenhomenbe hoube onberreebter bingben toeer aftrechhen moeten. 5nt Säer 1603.beeft bpbie toeer bclegecrt / maer toas toceberom te ber# gbeeto ; toont ben ?lcrbtö ©artoch Albertus, toclch bem bacr op aen b’lt;©odhanbt ban bc dabt met eene derche armabc gbelcgberbt babbe/ b’odit met p?achtgh 3000 man baer in : oio bit ^dms Mauritius berdonbt / trochbp toeer af. 5^e ^paenfebe befettingbe bleef gbelgch tod niet te min inbe dabt Icggbcn/ en toierbe Antonius Scherz ban lt;©?obcnbonch ban ben 'ïfrrbrs Dar# toeb tot een dabt boubee boerin ghcoibonnccrbt. ^aebemad nu bcPciicraclc platen ber ber# p,,|,çlt; cenigbbe jgccberlanbcn beffooten babben/ befe »mbaidt dabt met een bdegljeringbe aen te raden / ooch Z^Ï? biCjE! toegben ©?itto Henderick Frederick bebd gt;0 j^attoolt; gaben / beeft bp ato bP hem met bolch en hr^gbiS gijnibof»!), gbereebtfebap oppet bedeberden bab/ bcn24. 5tp2tllia' upt ben Daeghnoer ^eOenehendbans! begbeben/ en ban bacr af met bet Icgbcrinber hoeft op bc .Woorher bepbe ghetrorhen / en al# baer bet bolch in ftaclit cubic ghcftclbt. 5bcn 29. to Dp in t hrichen ban ben bad) nac be dabt lt;©?abc / en ban baer reebt op to^artogbem bofeb gbegaeu ; 5pn runtem beeft ben 39. bito bes mo)gbtitobc dabt berent ƒ macebntoeerd naer ben mibbacb ontrent 3 uren met al bet bolch bacr boo? gbehoomen/ en^nduartietmeti34 (Compagnien teboebtZ spnlbggÿoppet-blips!te Ïjetm / gl^gomen ; baerna toierben b’ nnbere Ï^ooftguarticrè op bc bolgenbc manier berbedbt: c©?a£f Emft ban jDoffouto nam jpn quartier tot ©intern met fo. Kompagnien ; lt;6?atf Willem lt;©ouber# |
16x9«
Hiftorifche Cbronijcke.
«©ouDernem: te ©cuRini tot ©jttn met 32.lt;Conv pagnien ; öen t^eer ban fö^etoobe bp bt letteler fc0anÿ met 26. «Compagnien; ben lt;©?aef ban Zolims tot «Cnglielen naer Crebecuertoe inner öe ammunictic en ^zobianöt fc0epen InegHen / cn öen ©oberßen ^infen tot Meuteren« g^c ßabt'toajStot bientijbt / mibtb menficö ban befe ftanbtg0eenbelegöeting{)e berfien ghefjabt met bolets / göefcöubt en hmpt niet naer get befte
berften/baerom ben ©oubemeur Grobbendonek terftonbt om meer bolcft en brupb/en batmen met Uet ontfet op liet fpoebicljftc Ijaeften foube na 252U|ïcl fcÓ?eef. 9110 b’ 9lerbtb biartoogin befebeleggeringórberftont/ feDiebfe b’een poft naet b’anbee in^pangien/ beebe alle brijgljb ©^ berften bergaberen / en tracötebe met alien bipbt baerna / öoe 5p geibt te ineeglje bjengfien moefti te / om bet b’ösÖ^ bolcb te betaelen / bat get fel»
16x9»
bigbe met ten eerften te beibt gacn moegt ; maer nlb bet aen be ^paenfebe banbt met alle bingben flecöt gbeftelbt mab/ bJilbenbefaeebcnbooïb’ ontoilligöepöt bes brngbb bolcb niet baeftieb booïbtjö gaen* «Cn boe tocl be ^paenfclje eptv bcipebmet grooter moeten t’famen gbebjoebt ïpn/ cn lt;3?acf Henderick ban ben ©ereb bet
t’ontfetten/ bofte gbclncb tod / mibtö bet te langb getoaebt getoeeft toacicn^liitto Henderik bet ftabifebe legber op t’ befte cn ftarebfte te ber» fien / tbbtöflbenoeeb gbegbebentoierbt/ niet boo? boomen/ maer toierbtgbebtoongbennaet; btclboubigber moepten/onberreebter faeebe bant boo?br6brnbc ontfebt/ af te laeten/ fonbt bacrom/
commanbo opgbebjaegben toierbt/toierter noch» niiötö bP facb öat alle snoepten te bergbeefs toae» tan^ï toepnieb nptgberccbtlt; Want be boo?^« ren / cenen boernac beftabt metcentoief ' in lt;©?aef Henderick onbemam Ijcm tod bc ftabt todeben bpGeo^bendonekbE ftabtopt’beftete C? 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;befen»
6^
Vervolgh der
|
16zg. befenbeven I fommmitKötiß j en 0eni te berlîoen gnp bat 0n geen booîbfcl üan bc.s ^taten legier hen en boite/ noflj cenigben racbtinift begabt fontfetten* jlSaec beren boer toierbe banbe Haet^ felle opgOebang^ en tot P2in^ Henderick gge« boetbt ; ben inöoubt ban befen b?icf inas ah blief. ejatf Dc» attebe Deere / naebeniael ieft merebe / bat bet oninoog(jeii)cb id öenbpanbt banjpnbcoïbcel/ Mii^tta ’wrt bet boleb bat ich bpinnbcb/ ófte (teeren/ am üfii inibtd bp bem bunten inneren ftareb berrebanfî «Boubc^ Ijecft / en 5pn Icgber aen alle banten bcrfien / foo ïSrtwii bebinbe ieb' boo? raebtfacm ban bier op te b2cce= Uaftij/ ben/ en nipbp betStepférfebe boleb/ tïneleb nn in be toapen id / en met groot gbttal te paerbt en te boebt op a©efel nnirebeerbt / berboeglje/ met boope bet baerbeen noeb te b?engben / bat ben bpai löt ond (al moeten (laeljt leberen / en bat «©obt ondbebietorp boetberbrijgben / enbact boo2 bedabtontfebt iuerbt/ inbitngbpbefelbe noeb een lubl tijbd fuit bouben bonnen fulbd beb ieb u bJillcn boen toeeten / bibbenbe / inbien gijn bit fetj/nbend ontbangben bebt/ bat gijp be naed baer nacbolgbenbe narbt een groobtbier op be berebtoojnbanS. Jan nendeeeben inilt / bet fel' be bibïuild omroerenbe/en betnegenbeen bed aiv beren baegd een grooten roob op b’boo’fj. tooien maeeben baer npt fal ieb berflaen / bat gbp befen bjtcfontbangben bebt. oZn inbien befen boobe met een anbtluoon tocet te mg fal comen/ fulcbd loilbebat gbpbed nacljtd tebooj oocb meteen bpjtepcbenen ’dbaegdbieer meteenrooebmpte bennen garft. rOefen b?icf beeft ben ©ïind bc lt;©encracïc-^tati ber bercenirbben j^eberïanbm obergefonj ben mitfgaberd fpn goetbuneben/ boemen bed bpantd jijn booniemcn beletten en te niet maces ben mogte. Derft oocb terdonbt o?b?c gbegeben ben bpanbt met foo beel bolcbd / aid men npt bet leger nuffen eonbe/ naerte bolgcn/ enbebeies geringli onbertuffeben bapper boenboo2tfetten. ^acr op beeft :ben 18 ^uliud ben beer ban ;©bbcn (©oubemeur in lt;ßmmcrirhd’mo?gend ontrent j np?en ï» grootc ofS. Ifabeiia feband berobert / naebat bucen mune bab boen fp2iti; gbenj baer in binbenbe 16 oebfboofben fommige met bipn / 24 tonnen bierd / bjoot en fpecb mitflt; gaberid een briber met cpd om bactmebeben topn te boelen, töc bolgenbe naebt beeft ben ©betfïe Harwitsöe blcpnc ofteS. Anthony feband oocb ingenomen / baer in bpeengoeben buut ban ah berbanbe getocer en bunfract bebomen beeft, ^e iSpaenfebe Beerben uptbc blcpnc feljandineen halbe macn / toierbcn gbriprittinri baer nac bon? een mpne gbebtoongben / b felbe oocb te bcrlaten en te retireren op ben bhiingcr ban bc dabt. ZDen 8 ^ugndud nioden fp befen oocb al bcrlaten/ mant bc .âtaetfebe een nientae Baterp macebten/ baer ban fp bc dabt groote fc0abc beben. Slid nu bc ^taebfrbe met ap?ocbercn i-erdicb boojtd boecen/guamen fp epnbcliib aen ben balden macn boo? bc ©urlftcr poort / ben friben Begoden fp ben 22 3(ugudud fonbergraben / en beroberben bic met ’tfpjingben ban een .fßpn / ben 31 bito d’mo?gbcnd b?oecb om 3 itpjen / Benamen bier boo2 albud ber ^pangtaerben albacr toerriten . tocithe boor be ©uebter pootte lagben in baer gbetoelt/ cn macchtenfc dareh tegbend bc dabt. ^ncc naertoierbe bet ©oltocrcb acnbetoal onbermbnbt/ ben eerden ^September’t fribe oocb aengbedeerften cn een darchen acnbal baer op Bbebacn/maec toierbe ban be briegerbe feerden- |
mariafgedagen. «©acropbebebenj^jindmet 1629. jódiicben gbefebutd/opbit banbe mpne glfc= maeeftte gabtgbebup?icb febietenen tot doemen gbereebt maertten/ aid bic mimet fulcftengbes toribt acngincb/batbcBriegbcrbe nictbedanbt toacren bic tegbend te dacn / jpn bc (ßngbclfrbc en^ranfcbcopbcntoalgbebomcn/ cnterdonbt aengbebangben een Baterp op te toerpen. Briegberbe bit fenbe en tori tocctenbc bat aen bc t^intemer poojbtnorbcmanbcrmöiie gbereebt lagb/ beBBenfe om guartier gljeroepcn/ eneen tcpclten ban dildanbt gbegbeben. iDacrop ban donben aen ben ©rind bcbal dû te bouben j bocb toierbt mette Befcbanfingbe op bc tool eben* tori boo/btd gbebacren. jDiötd nu bc facefee bild gbedeibt toad / 5pn acn tocber5pbe gpfclacrd gbegbeben / enban tocegbend bc dabt ©bemoiibt en ©innappri int lagber gbefonben ; biet en tegbend npt bet Icgber in be dabt €apitcpn Brochum cn Kerey. lt;©C briegberbe berfoebtm 3. of 4. baegben rcfpijbt om b’infanten ban allefaccfecntcbcrccbtcn/ cn berber bcfcljepbt biet ban te bertoarbten; ’t torieft afgbedaegben toierbt cn Befpjooeben bat bed anbeten baegbd ben Dacbt / burgberd/ '©ccdlpriien enfolbaeten/ uptterdabtbacreafs gbeojbonneerbe om een accoo^bt te dupten/ int Iccgberfcnbcnfouben. 21 ld nu befebedanberen baegbd compaceerben/ 5pnfebau ben ©rind toaenbo^ cn Starten te gad gÓenoobt/en nac ’tgbeboubes taojtantw nen mari met bun ban b’articulcngbcbanbdbt Ç®***“* gbetoeed : bocb feonben bien friben bacb met bet nccoo?bniet beel cenieb toerben/ maec’dabonbd not. met bed ©rind Iwctdtocerinbc dab gcb20fbt 'cn be banbriingbe tot op ’dbolgbenbe bacgljd te tocetenben 3. September berfebooben/ op befen bacb toierbe ’daBonbtdten7. uprcnbetaccoo2t gbedooteu / cn bcn4. öito bon bepben beden ons öergbcteprlicnbt. 3^acrop id ben ©eer ban 25cbertocrbt met ctlijcfee ^taebifeb bolft in bc ^tabt gbetrodien/ beboo?naemdc plactfenbaccin befettenbe. ©’ ortbeferien tufeben ben ©nnd ban ©rangien/ben ßaebt/ burgljcrd cn ©etdlöfbt opgOcrccljt / jwi befenacrbolgbcnbe. Poiriiïen,by fine Primel. Excellentie ende de Gedeputeer de van de Hegh-Moogh. Heeren Staten Gena-ael der Vereenigde Provintien, aen de Gecflelykhe^t, Magi-firaet ende Borgheruevan de Stadt van ’rH E Ê~ attijf« T 0 G E N - B Ó S geaccardeertt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;küft torteft . . bpöebftos In den eerden, dat alle Offentien, Injurien en beringe hä alle fêy telycke Aften, tuffehen defc Stadt en die f van de Geünieerde Provintien gedaen, gefcheied Sfcl)met* cn volbracht, foo van het begin defer Inlandfcher ben /tingit Troublen, en beroerten ofte Oorlogen, alsoock S^wSL gheduyrende defe Belegeringhe, op wat plaetfen, ^^(Krljt eq in wat manieren het oock zy, in’t generael en bJietben. particulier, foo buy ten als binnen, lullen wefen, fyn en blyven vergheven en vergeten, en gehouden als niet ghefebiedt, fulcks dat tot geenen ty-de eenich vermaen, mentie, rnoledarie, aft ie ofte onderfoeck, in recht ofte daer buyten, tercaufe voorfchreven, teghens de levende ofte den Erfgenamen der dooden, noch der felver refpeftive Goederen, ghedaen, ghemaeckt nochte ten lade gheleydc en fal moghen worden. II. Dat d ingetetenen van defe Stadt, hun lullen moeten draghen volghens de Placcaten van den Lande, midts ghenietepde de vryheydi van Con-feientie |
HiRorifeHe Chronycke*
^}
16x9. feiend«, ghalyck fulcks al-omme wordt ghedaen, ^ nbsp;nbsp;en dat alle Geeftclycke en Religieufe Mans perfo-
nen füllen uytte Stadt vertrecken binnen den tydt van twee Maenden, midts middelcrtijdt haer gedragende naede Placcaten van den Lande, en füllen met haer moghen nemen haere Meublen, Beelden, ScHlderijen en andere Kerckelijcke Ornamenten.
ÏÏÏ*
Defelve Geeftelijckc en Religieufe perfonen füllen ghenieten haer leven langh gnedurende, alle den inkomen en vruchten van haerluyder Goederen, gheleghenopplaetfen waermen contributie betaelt , welverltaende dat de Kerckelijcke en Paftorie Goederen füllen volgheu aendeHoogh-Moghende Heeren Staten Generael, om daer van foo ten behoeve van de Stadt als anders te deponeren.
UIL
Alle Nonnen en andere Geeftelycke Vrou per-fbnen, füllen binnen de Stadt moghen blyven, en haer leven langh ghealimenteert worden uytten incomen van haere relpeéhve Convenes Goederen bly vende ter difpofitie van de Hoogh-Mœh. Heren Staten Generael, ofte defelve m de Conventen ofte met andere Wooninghen füllen worden gheaccommodeert.
Item, dat aenalle d’Ingefetenen defer Stadt foo Gheeftelycke , Religieufe als Wereltlycke Perfonen, ghevluchte en andere wie dattet zy, in Officie, Dienft, Eedt en Regieringe van fyne Ma-eft.Militair, ofanderfints Staten van Brabant, ofte defer Stadt refpeäivelyck fynde of niet, fill worden gheconferveert LyfenGoet, fooin’tge-nerael als particulier, voor foo veel’tfèlve niet en contrarieert ’t voorgaende Artycul.
VL
Item, dat dele Stadt met haer Burgers enIn-gefetenenvoorfz. foo Geelte^ck als Wereltlyck by de Hoogh-Mogh. Heeren Staten Generael der Geünieerde Provintien en fyn Princelycke Excell. ontfanghenen ghetraóleert falen füllen worden, in alle foeticheydt en goedertierentheydt , om voort aen in alle vruntfenappe en eendrachticheyt met dandere Geünieerde Provintien en Steden te leven, ’tfamen te handelen, en te coopmanfehap-pen op haren ouden vrydom na behooren.
VIL
Dat de voorlz. Hoogh-Mogh. Heeren Staten Generael en fyne PrinceI.Excell.in de voorfz.Stad, Vrydom en Meyerije,voor foo veel die aen de Stad annex, lullen ghebruycken en exerceren foodani-ghe furifdidtie en gherechticheyt, als de Hartogen en Hartoginnen van Brabandt daer inne tot noch toe hebben ghehadt, endefe Stadtin alles daer in tradieren, fooen ghelyckde Hooft-Steden vanBrabant zyn ghehouden en ghetradlecrt.
VIIL
Item,dat defe Stadt, Borgers en Inghefetenen Van dien, ende van het Vrydom der felver Stat, füllen behouden alle haere Rechten en hercomen, Cofluymen, Vryheden Exemptien, en alle andere Privilegien,foogeneraelalsparticulier, diefy van oudts en voor het begin defer Oorloghe ghe-noten en gehadt hebben, tc water en te lande, in de Stad en daer buyte ioBrabant,Gelderlant,Hol-lantZeelant, op den Rhyn en andere Provintien, Ïlaetfcnen Stromen, foo aengaendede Tollen, loutfchau, Ingebodt, Stapel van d’Oflen en andere, gheen uy »efcheyden, voor foo veel als fy jn deuchdelycke Polfeffie zyn gheweeft.
IX.
Item, dat de Regieringhö van de Stadt, foo in recht-vorderinge als politieque faecken fal blyven aen de Magiftraet, en de drie Leden der fel-ve Stadt refperave, en dat daer toe gheen andere, perfonen en füllen ghepromoveert noch gheaffu-meertworden, als diegceneinde voorfz. Stade gheboren, of het heyligh Doopfel aldaer ontfan-ghen hebben , ofte foodanighe andere , die de Hooch - Mogh. Heeren Staten Generael daer toe goet füllen vinden te naturaliferen en qualificcren, mitds dat voor defe reylè abfolutclyck by fyn Excell. en de Ghedeputeerde van hare Hoogh-Mog. de Regierin ghe in luftirie en policye, foo in hoo-ge als fubalterneMagiftraten, Officieren, Re-ghenten en andere Miniftcrs füllen worden ghc-conftitucert.
X^
Item, dat defe Stadtfal behouden tothaere difpofitie en regieringhe, alle hare ghemcene Erfgoederen , recht van fmpofitie, Viflcheryen,Weeg en Craen-Maet, en Maent-gelden, en alle andere hare rechten en incomen , foo en ghelyck fy daer van tot noch toe de dilpofitic en Regieringe heeft gehadt, voor foo veel aefelvc daer toe is ge-rechtight, en midts niet prejudicerende andere Leden van de Geünieerde Provintien.
XI.
Item, dat defè Stadt oockfal behouden hare eyhen refterende Provifie van Vivres, Materialen en alle andere hareghemeene gherede en ongerede Goederen, omtotprofyte enontlaftinge defer Stadt geadminiftreert, vercocht en behouden te worden, ter difpofitie der voorfz. drie Leden, uytgefondert van’tGhefchut, Wapenen en andere Munitiën , die ten behoeve van de Sudt onvercoft ghelatcn füllen moeten worden»
XTI.
Item, dat alle Confraterniteyten, Schutte-ryen, Ambachten en Gilden, teghenwoordich binnen de Stade wefende, füllen blyven rn effie en behouden hare refpeélive Caerten, Ordonnantiën en Privilegien, midtfgaders allehaere Goederen , foo ghereede als ongereede, rot wat eyn-dedieoock aendefelve Confraterniteyten, Ambachten en Gilden mogen fynbefêt, ofte by defelve ghecocht ofte vercreghen, om by de Provo-ften, Overften en Regierders van dien, ten ge-meenen profyt der felver gheregeert, en daer van ghedifponeert te worden na hennen gheliefte.
XIII.
Dat in den Lande van Hollahdten andere Geünieerde Provintien, by niemanden meerna-ge-flaghen nogh gheconrerfeyt füllen worden defer Stadt Boom-Wapenen, noch teeckenen van Ambachten ofte Ambachts-luydcn defer Stade ; als van Meffemaker, Neftd-makers, en meer andere Manufaóleuren, maer dat elck lal fyn eyghen en fyner Stadt teecken daer de Wereké gemaeckt worden, moeten houden en ghebruycken, en dat alle dierghelyckc Ambachten en Manufadturen, mitfgaders de Verweryen en Nieuwe Jaer-Mark-ten gheduyrendedefe Troublen vercreghen, in de Meyerye defer Stadt füllen celferen, ten ware die van de Meyerye daer op ghehoort, by hare Hoog-Mogh. in rechtmatichey t anders op ’tftuck van de Jaer-Marckten werde ghedifponeert.
XIV.
Sullen d’Ingefetenen van ’s Harrogen-Bofch en die ten platten Lande onder Contributie fitten worden getraileert als andere goede Ingefetenen van
lt;$4
Vervolghdet
|
van deVereenighde Provintien, foo în de Steden als ten platte Lande woonende-
^n wat acn»aet alle de Renten en Wettighe Ichulden, by de drie Leden defer Stadt ofte hare Gecommitteerden, mitfgaders by de Magiftraet gheconftitueert ofte ghemaeckt, ofte aengenomen te betalen, foo gheduyrende defe Belegeringe als ce vorens, weder die fyn bebrieft, en bezegelt ofte niet, daer van fal de Magiftraet van s’ Herto ghen Bofch leveren pertinente Staet, omme daer op namaels by hare Hooch-Mogh. in alle billick-heydt gchdifponeerite worden.
En tot betalinghe van dien, en alle andere toe-comende Stadts-laften lullende teghenwoordige Accylèn, Impoften en middelen van de Stadt haren gewoonlycken loop houden, en by de voorfz. drie Leden, volgende hare Privilegien en herco-men mogen verhoocht, vermeerdert en vermindert worden, mits dat ’tfelve niet en prejudiciere de middelen diemen tot profytvan deghemeene faecke fal moeten heffen.
Dat alle Aden, Refolutien, Decreten of Ordonnantiën by de voorfz. drie Leden, ofte Ma-giftraren ghemaeckt, voor foo veel defelve den Staet ofte Welftantder Vereenichde Provintien niet en contrariëren , mitfgaders de Sententiën die gegaen zyn in erachte van geweyfde by de Schepenen gegeven, eenfamentlyck alle evidien van Goederen, ’tzy binnen of buyten defe Stadt gele-ghen, behoorlycke ghefolmmfeert füllen blyven m haren eracht en vigeur, onvermindcrt patthye geinterefleerde, nochtans haer recht van appel ofte reformatie, in gevalle hen fulcks competeert.
It cm, dat die gene di® vande Magiftra«« nu zyn ofte zyn gheweeft, over d’aden ofte ordonnantie by hen rottet uytreycken ofte tellen van eenighe der Stadts penningnen ofte provifien ghegheven, noch de Rentmeeftcren over het rellen ofte betalen der felver penningen en provifi e, noch over ’tghene daer van fy h^ben gherekent en verantwoordt, niet en füllen becommert ofte geinquie-teert worden, en dat de ghcdane rekeninghen der voorfz. Rentmeefteren en andere deler Stadts Ghecommitteerden, gheen revilie ofte recherche en füllen fubjed zyn, ghelyck oock alle ghcdane rekeningen van de Rentmeefteren van de Domey-nen, Staten van Brabant, Ontfangers van de Li-centen, Contributien en Fortificatiën, füllen blyven ghefloten fonder recherche.
Item, 'dat de Regieringhe der Taeffel van den heylighcn Gheeft, groote Gafthuys, Fabrieque der Kercken, Weefhuyfen, Leprolen, Vonde-linck huyfen, Sinneloofe huyfen , en alle andere particuliere fundatiën van mannen ofte Vrouwen Gafthuyfen, en het Hellen van de Provifoors en Redtors van dien, füllen by de drie leden ghedaen en geconfereert worden, foo en ghelyck tot noch toe in ’t gevolch van oude Privilegien der felver Stadt is gheploghen.
|
Item dat oock de Eyghenaren van alle Windt, Ros en Oly-Molens binnen defe Stadt en’tVry-dom van dien, gheduyrende dit Beleg en by voor-gaende Oorloge afghebroken, ommegefchoten of anderfints gedemolieert, füllen vermoghen dc-fdye op hun oude Werven ofte gronden wederom te exfgeren, fonder dat Van noode fal wefen daer igig. toe eenighe nieuwe aófen oft confenten te verwer- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' * ven, ofte eenighe andere gherechtigheden te betalen, dan daer in defelve Meulens voor het afbreken ofte demolitie voorfe. zyn gehouden gheweeft , ten ware die tot dienfte van den Lande waren ghemployeert.
Dat oock een yegelyck Wereltlyck van wat conditie hy zy. in Eedt en Dienft van fijne Maje-fteyt van Spangien ofte defer Stadt wefende, vry en geoorlort fal wefen uy t defe Stadt met fijne Familie en Goederen terftont nae het overgaen te vertrecken. en d.-wr toe Wagens en Karren, Sche-En en Schuyten tontbieden, ’tzy uytBrabantfche ollantfche of Neutrale Steden ofte plaetfen,fon-der dat hare Perfonen of goederen, ofte de Voerders van dien,in’r gaen en weder-keren, by de Soldaten , Fifcalen ome yemanden anders füllen belet, ghemoeyt, befchadicht ofte gheturbeert mogen worden, fonder daer toe oock ander confent ofte Pafpoort te derven verwerven.
. Dat voorts de Burgers uytte Stadt vertrocken zynde, mitfgaders oock die gene binnen de voorfz, Stadt alfnoch begeerente blyven, weder die in Eedt ofte Dienft van fyne Majefteyt Militair ofte anderfints zyn geweeft oft niet, en haere refpec-tive Erffghenamen, füllen hebben den tydt van drie eerft-comende laren, om daerentuffehen hare goederen, al-omme foo binnen de Stadt Vry-dom en Meyerye der felver geleghcn, te mogen vercopen, verwifTelen en anderfints verhantlich-ten ghelyck lygoct füllen vinden, ofdefelvete doen ent fanghen en adminiftreren, door foodani-ghe alsfy füllen goedt vinden, en comende refterven buyten of binnen de Stadt, gheduyrende den voorfo. tijt,mct Teftamentoffe fonder getefteert te hebben, in fulckcn gevalle füllen hare goederen volgen hare gcinftitueerde Erfgenamen ofte naefte vrunden reipedive. XXIII. En die gene die middelertydt en gedurende de voorfz. jaren, füllen willen gaen in de Provintien en Steden, onder de gehoorfaemheydt van fyne Majeftyt behoorende, om hare particuliere af-fayren, füllen ’tfelve vryelijck moghen doen vier-mael ’sjaers, met voorgaende kenniffe van den Gouverneur, van dewclcke fy gehouden füllen zyn te nemen Pafpoort, dewclcke hy haer ghe-houdenfalzyn tegheven, ten ware hy eenighe wettelycke redenen hadde ter contrarie, en ’teyn-der voorfz. drie jaren hare woon - plaetfe nemen binnen defe Stadt ofte in Neutrale ofte andere plaetfen, daermen Contributie is betalende, al-waer fy füllen genieten de voorfz. vryheyt, om te moghen gaen, pafferen en trafiqueren al - omme, mitfgaders ’t vorder effeól van de jegenwoordige Tradaer. XXIV. Item, dat over defe Stadt geenen anderen Gouverneur noch Subftituyt van dienen fal worden gheftelt, dan eenen vanden Huyfe van Naffau, ofte andere Nederlantfche Heeren ofte Landtfaten. XXV. Dat de Garnifoenen gheen exemptien in eenige vande Stadts middelen en impofitien en fülle hebben noch ghenieten, maer alle laften mede helpen draglïen als andere In^fetenen. \ Item, dat onder dit Trailaet mede füllen ghe-compre- |
Hiftorifche Chronijcke.
^5
|
16x9. coinprchcndeert en begreepcn wefen alle abfente Poorteren , Borgeren en Inwoonderen, oock Huyfvrouwen en Kinderen, midtfgaders alle andere Gheeftelijkke en Wereldtlijcke Perlónen gevlucht zynde. XXVII. Dat alle fiecken ofte ghequetften , tegenwoor-ddijek in’t groot Gaft-huys ofte andere Huyfen welènde, ’tzy Soldaten ofte andere, dacr inne lullen blijven tot dat fy volcomentlijck fijngccu-reert, endaernae moghen vertrecken ofte blijven , daer’t hen believen fal, en datmen delelve alfdan oock fal aflifteren met Waghens ofte Karren , om hare Bagagie te vervoeren, fonder be-letfcl van yemandt. AUewelcke Artijculen byfyn Princel. Excell. en de Heeren Gedeputeerden van de Hoog. Mog. Heeren Staten Gcncrael aen de Gheeftelijckheyd, Magiftracten Borgerijeder voorfz. Stede, zyn toegeltaen en gcaccordeert, en by defelve geac-corueert, en by defelve geaccepteert, in crachte van hare rcipeófive Procuratien ; des te oirconde dele gheteeckent tot Vucht in’t Leger voor ’s Hcr-togen-Bofch den 14. Sept. 1629. Was onderteec-kent. Fa. Henrv DE Nassau. Tr. Michael Ep/fiopus BuJcodiis. Pr. loan. Moors Abbas Bemenjiss. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Joon. Hermans Dccantts Bufiodus.
J{. •van Irieneven,
Pieter Huberts Hercaltheuvel. De Staten Generaelder Vcreenichde Nederlanden , Gehoort her Rapport van hare Ghecom-mitteerden, hebben nae vitie. Le dure en exami-natie van de boven-gefchreven Poinden en Artijculen , defelve met rijpe deliberatie van Rade ge-approbeert en geadvoüeert, ghelijck hare Hoog-Mogh-die approberenen advoueren mits defen, belovende defelve nae haer forme en inhouden t’ achtervolghen en doen achtervolghen. Ghedaen in t Legher voor ’sHertogen-Bofch den 14. Sept. 1929.11110 novo. Was gheparapheert, Hetvyten Cuylen v^. Onder ftondt, Ter Ordonnantie van de Hooch-ghemelte Heeren Staten Generael. Gc-tecckent Cornells Mufeht Artÿculenbyfijne Excellentie mfn Heere denPrincevan Oran^ien, toegeflaen aen den Gouverneur der Stede ’sHEBTOGHEH-BOSCH, midtfiaders aen de Capiteynen en 't Ifryghfiolck^, binnen derfilver «hetoeeft fijnde, I. Dat den Gouverneur van van ’sHertogen-Bofch met alle Krijgs-Officieten en Soldaten, van wat qualiteyt ofte conditiedefelve moghenzyn, foo tepaerdealste voet, gheeneuytghclondert, al-waert oock dat fy den dienft van myne Heeren de Staten verlaten, en hen ten dienfte van den Co-ninek van Spangien overgegeven hadden , fonder eenige verhinderinghe ofte beletfel uytter Stade füllen trecken met 'Wapenen en Bagagie : de Ruy-terye met flaende Trompet vliegende Vacndels, in volle Wapenen, Gheweer inde handt, d’In-fantcrye met flaende Trommel, met lofle Vaen-dcls, bräunende Lonten aen de bcyde eynden, Cocgelsinde mondt, infoodanigen flagh-ordre en forme als fy lieden ghewoon zyn in Battalic te marcheren, alles lyf en goedt vry tot aen de Stadt van Dieft. |
11’ Alle Officieren en Soldaten, foo fiecken alsge-quetften , inden Gafthuyfe of elders, füllen bly-ven, totdat derfelver ghefontheydt toelatenfal hun op den wegh te begheven.
Men fal mcde voeren 6. ftucken Ghefchuts, en 2. Mortieren totten keure van den Gouverneur, met al haren Train, gereetfehappen en behoor-lijcke Amunitievan Öorloghe, omme meteick ftuck 12. fchoten te fchieten
Sullen mede Paerden en Wagenen geftelt worden, met bequame Voerluyden omme ’tvoorfz. Gefchut en de 2. Mortieren te trecken, met alle haer Train en Amunitie tor aen de Stadt van Dieft toe. Sullen alle Amunitie van Oorloge en Vidtuali-en den Coninck van Spangien toebehorende, fonder eenigh bedroch werden ghelevertaen fooda-nige Perlónen als fyne Excellentie daer toe ftellen fal, uytgefeght ’tghene daervoor den 12. defer Maendt verkocht is gheweeft, doemen begoft heeft te tradieren, ’twelckwel verkocht falbly-ven, fonder datmen daeromme yemandt van die ghene diefe ghekocht füllen hebben, fal moghen aenlpreken ofte inquiteren. VI. Een fuffifantghetalvan Wagenen en Paerden ï ' foo veel als den Gouverneur verfoecken fal, foo’t fynen particulieren dienft , als voor alled’andere Officierenen Soldaten, falhem toegheftaen worden, om ’tgocten alderhandc Bagagie tot Dieft toe re voeren, daer inne begrepen zynde alle Wapenen , jae felfs van de Soldaten van ’tGuarnifoen der voorfz. Stede, abfenten, dooden, fiecken, gequetfteofte verloopene, fonder dat devoolz. Waghenen füllen mogen werden ghevifiteert, in geenderley manieren. VIL Alle de gene die haer goet en Bagagie nae Antwerpen füllen begeeren te voeren, füllen buyten hare coften werden beftelr Schepen, om defelve door HoUandt derwaerts te brengen , vry van al-derhande Schattinghen, Tollen ofte Impoften, haertoelatende Volck daer byte voeghen, om haer voorfz. goet en Bagagie gade te flaen, fonder mede in eenige plaetfen ghevifiteert noch ge-arrefteert te werden, onder wat pretext het oock foude mogen wefen, maer füllen tot Antwerpen toe pafferen, fonder eenichfins uy t de Schepen te gacn. VUL Den Gouverneur, hoofden. Officieren, Krygs-Raden, Soldaten , en alle andere, Soldije van-deri Coninck van Spangien ghenietende, foo Ge-ftelyckeals Wereltlijckc, geene uyrghefondert, ghclyck mede hare Weduwen en Kinderen, die binnen de voorfchreven Stadt eenige Huyfen, Erven en Renten füllen hebben, ’tzy op de Staten van Brabant in dit Quartier, ofte in de Stadt, ofte oock op particuliere Huyfenen Gronden, andere Goederen roerende en onroerende, füllen hebben de tydt van twee jaren, nae de onderteec-keninge van dit Traólaet, om nae haren wille de voorfz. Goederen te tranfporteren, vercopen, verfetten , ofte anderfints daer af te difponeren. En füllen den voorfz. tijdtghedurende, ghenieten de I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;voorfz. |
66
Vervolgh der
1619-
voorfe. Renten, Huyfen, Huyren, Incomften i en Goederen, vercregen of om noch te varcrygen, ! van wat nature en conditie defelve Tonde moghen weien.
Dat d Officierenen loldaten, van wat Officien of conditiën defelve fonde moghen wefen, hare Huyfvrouwen en Kinderen binnen de Stadtfullen mogen laten, oock den voorfchreven tydt van twee jaren ghedurende difponeren van hare Goederen, roerende en onroerende, binnen der voorfz. Stede ofr elders gelten, gheene uytgefonderr, fonder dat eenige Confifcacieofte neminghe plaetfe fal hebben.
X.
Dat de voorfz. Officieren en Soldaten hare Officien en Dienfte, binnen den voorfz. tydt van 2. jaren verlatende, vry nae de voorfz. Stadt füllen moghen keeren, en het Tradaet genieten gelijck anocre Borgeren en Inwoonderen, mits daify lieden eerfthaer aen fyne Excell. oft den genen die alfdan Gouverneur van de Stadt fal wefen, te kennen füllen gheven.
XL
Men fal alhier ghcen Officier ofte Soldaet, noch der felver Bagagien om eenighe fchulden moghen arrefteren, ’tzy dat hy met het Garnifoen uyttrec-ke, ofte ficck ofte ghequeft zynde, uyttrecke foo wanner hy ghenefen fal zyn.
XII.
De Ghevangenenten weder-zyden, van wat conditiën die zyn , füllen in vryheydt worden gefielt , fonder eenich Rantfoen te betalen maer al-leenlyckde mont-coften, volgens de taxatie van ’t Quartier.
XIII.
Dat alle Buyt door die vande Stadt gedaen, foo voor als gedurende de Belegeringe, aen hun niet fal mogen werden verhaelt, maer aen hun blyven.
Xlv.
Nae dat d’ ArtyeuJen van dit Verdragh ondcr-geteeckent füllen zyn, falmen den Gouverneur van ’sHertogen-Bofch tydt gheven, om een cx-preffe nae de Sereniffime Infante van Spangien af te fenden, met vry geleyt en verfeeckeringe om haer advys te gheven , van ’tghene gepaffeert fal wefen, ’twelck verftaenwordt darden Gouverneur fal mogen doen, den felven dagh dat 'tAc-coort ondergeteeckent fal zyn.
XV.
De voorfz- conditiën gefloten zynde, fal den Gouverneuren alle het Kryghfvolck tyt tenmin-ften voor twee dagen gegunt werden, om hen tot het vertreck te prepareren, wekken tydt overftre-kenfynde, beloven den voorfz. Gouverneuren ilOfficieren van’t voorfz. Garnifoen uyt te trecken, rvamentlyck op Maendagh naeft-comende, hcelvroech. ’twelck den 17. defer Maendt Septembris fal wefen.
XVI.
XVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16x9, •
Dat al - eer ’tGarnifoen uyt-trecken lal, daer van weghen fijn Excell. twee fuffifante Óftagiers füllen wefen ghegeven, dewelcke met het felvige Garnifoen, Wapenen en Bagagie tot Dieft toe marcheren füllen, ghelyck mede daerentegens twee van weghen den Gouverneur, dewelcke bly-venfüllen, totdat devooriz. Óftagiersvanfyne Excel, ende de Wagens wederom gekeert lulle we-fé als wanneer fijnExceU.oock datelyck de voorfz. Óftagiers met vry gheleydt en verlceckeringe tot Dieft toe fenden fal-
XVIII.
DOfficieren, Capiteynen en andere, in’t eer-fte Artycul van dit teghenwoordich Tracftaet begrepen , hebbende eenige Wapenen, Schuyren oft Chaioupen, oock andere gereetfehappen van Oor-loghe, henlieden particulierlyck toebehoorende, füllen vermoghen defelvete vercopen en te vervoeren, fonder dat ter fake van dien eenighe na-foeckinghe ghedaen fal worden, by ofte aen de gene dicfe ghecocht ofte wech - ghevoert füllen hebben.
Daer en fal gantfeh gheene reftitutie wefen van de Paerden, Wapenen, Coopmanlchappen, Waren , en andere dingen, die voor goeden Buydt vercocht en gehouden zyn, nochenlal niemande daeromme moge voor ofte nac onderfocht worde»
XIX.
Die van ’tGarnifoen van Breda, zynde binnen der voorfz. ftede, foo Officieren als particuliere Soldaten, füllen vermogen met haer Goederen en ly ven wederom te keeren tot Breda toe, ghelyck henlieden oock ghegeven fal worden, een luffifant ghetal van Waghenen en Paerden, om haerBagagiete voeren, midtfgaders een Ofta-gier en Convoy, om die felvige in alle fekerheyt tegheleyen, op delèlve manière van d’eerfte Ar-tyckel, als zynde daer onder begrepen.
Gedaen in’t Leger voor ’sHertognen-Bolch den 14. Septembris 1629. En was ondergheteeckent
Fr. Henry DE Nassau.
A. deGrobbendonck.
Lccgerftondt, ghefchreven ter Ordonnantie van
fijn Excell. gheteeckent
1. lunius.
En ghezegelt met het Cachet van fijn Excellentie.
55ni 7 bito is bc ^paenfrfe beCettinpfe onbec ®« . ben lt;ßoubcnicnrbmi Grobbendonckbp be2ooo
man trbect «13. «Compagnien rnnfers ftaifh tmifttupt bacrupt/ enbeftaebtirfe bacrcntcgfensbiictin WatW gfetroefen / en op S. Jans ®0D2encni groote ™lt;'ö» baen / baer in get toaepen ban «Djangien fïonbt/ tiptggeiïeeefen/ bc beleggerbcgabbefet aenboh
Welvetftaende, dat gedurende den voorfz. tyt van 2. dagen, niemandt van de Stadt int Leger en fal mogen comen, noch die van het Leger inde Stadt gaen, en dat om difordre te ichouwen, maer fal elck een hem ondertulfchen in fyne Retrenchc-mentenen Fortificatiën houden, fonder dat het
toegelaten fal weien, eenighe approchen nochte adle van hoftilitcyt te doen, tot verfeeckeringhe van’twelck men Óftagiers van weder - zyden fal leveren. i
ter «1 hneji twrl) imbic^ nkt gtjcmanquccrïit/ ooft 5pn tf burcfr0 tóe eßen Oct «mtinucel toa« fen feer nfqftf erbt gilt tor cH«
MÜnerfe intorfe Dctfinicnccn nifutofjßagft^ fîract efefeofen; Philips ban dienen / (Cornel ober fet 25:cbcrobiff0e fiegiment fet eomman« 1)0 ober be befcrringfe gheglKbcn s bebnrgfer^ inpfefe gfenonieii; b'opgljcino.’pcnc frljantfcn en toereftenboo? begabt / inelchgfebup^enbe De belcgöeringöe gfemaeefe iuaeren / 3pn göe« tïer{jt / en boer op in be bereenirObe j^eberianben een aigfeniecne bibt en banehfeggOingfe acn^ ÖÓcHelbt
lt;lBfebiip?enbc befe belcgfieriiiglieliceft lt;0?acf »omfcicfe Henderick bail ben 53frgtj toelbetfefjenbemae^ ÎJi''”’'quot;.. i lengtjefoeótbefïabtt'ontfettenen boo?bt leegöer i^ü^m»^ berièta# we.
1
1
-ocr page 96- -ocr page 97-iPer igt;^tri^e~ï7^frt: Ja^ ^s iüe. zt^men hum/ï^^hjh^
.■«BÀ,
a-«;-»^-8t
^dtMiae/ch
'•„^'/i-ëi’DiPart ' ;ç.' ^eftrpt: ' '
' jjetc}! 'Tart ,
. .sA.
■Âa:
Lt^s fort- , ;
j^„ a_Sio_s.cJi-Aigt;.^xji»o-. _—.-^1»?.
'^ofi Schanix mit can nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ƒ_ nbsp;nbsp;'
aaruckcnS ^óier
«
1619.
Hiftorifche Chronyckcgt;
^7
bee staten teb?eefften; macc oïfooöp farö bat ful£b0 ton toegöena be Marche be
en biepte bet grachten onmooghclpcït ton's uit toereis te Renen - Ijecft Op b’ infante ton^pan» gien fulchö boen toeeten / en na pp baer op naec
om «Gennep en öcnlt;l5?dcbe öMkoierbt (jaöbe
maeüingöe mepnenbe ben J^jinä ton be briegering nf te 1619. » toil's int lorhen / naec be .Wlooffer depbr ^m beerenbe te
aDefd ober ben tippn gbetroehen / en met groo^ ter piseR naer b’ Sflel gBemarepeerbb 3liba«r
«Bdjoubene brijgBei ßaebt o?b?c bequnm/ iö peeftöp^pne ffBeepBenötodcheBpoptoaeg^nsS Öpieumbdijcb ben v» onlines met fpnc Prpgpÿ noerbe int toaetet gpelacten en eenigpe bup» 9trmabe ton 25ortd opgBeb?oochcn / en naer fenbt mannen / nat bette ton b’^jffdooebtinbe be iDacfe / en boo?btjS alö Bp fommiglje baegpen '^ ©clutoe obergpeP?ocpt / todePe Baer tcrflonbt
HKi^RiCvs' co2^i:s di^B^b^rgh:^
i-^aaier/u/rvc^ieei/el^ etc .'Dom.-ÙLS^Stenen^. Out^eef/ii^f^
GaiefyiatürJyuc. G-el- et Cmt.^-u^^ ■ etc. Statue^tetiitftb.J^t^tta
uftfarefcalcue G-en^ral-etc : (^(Danci. : exc
®fii
febben beginnen te berfepantfen f een bmeö ober ! biden tnetgrooterfurp op be ^taebtrepe/ m» » Sfld gamp;depbtencen BalbeßSaenbaerbpop; ; neerben en beroberben 2. €o?ncttcn baer bp ban . bed boW en bappere lt;©obcr|ïcn berRagpen
^®*^” troeftben e?acfban $tprum ben 24, toierben / ben ewef ban ^tprum toa# fdfton Sum StiliUïS »net ctlpePc ^tacten boIMegen / fepar^ groot peepebd/ toant jpn paerbt toietbt met een Wbaitw mutferenbe tegpen# paet lieben bpftan# een pecï grof gpefepubt ben Pop toerpgpefepooten. 2(1#
Äp-unfetje len bagB bed baer ban inbe bluept Raenbe/bjeefle teeodiaak rpubelpfPtotaenb^ffd/baer boo?bedrnpterö
* enbocbtboIrftintobetfettenberb?onchen.j|otB' tan# be^poenfeBe Baer toeer betfiatthenbe/
nu bit beriie# ^?in# Henderick (toelfP algpe^ reebt bcnföcer ban Wben metetlpePboIrPupt BctlcgBtt after aen tot pulp ban ben lt;©?acfBaö gamp;efonben) Boo?be/ fonbtBp nocBöeBalben bit i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben
-ocr page 100-Vervoîgb der
*^ *®^*f ^’'quot;^ Ctifimia met 40. lt;Comp«igincn te paeït en te boet op Arenhem,
©nöertunvOtn lö ooclï bed ïïeüQrc! bolch/ ft^w^ engDeltjeh int gO^meen öefeaech ginch/ tien fini 001 ïtegóementen onbcc ben «0?acf unn^onte cn^
oö* bp 'Keulen boo2bp 3©cfel tot [)uïp ban be w ©èup nbsp;nbsp;^padiffÖE gljctroctói / en aïe! 5p tot ^onfbeerh * wc, gOemonjîerbt en cen maenbt galle g^ebre^ gben habben / ooch naec b’ ^:4ilcI gtjegaen» tl’aef Emit nlbitó be faccue gödidbt ficnbe/ ilccfl ancplactfcn inbcXxtinvc cn©dub3c met boldt en p?obianbt opt belle beeilen / ooeft be fdjan^ 3jjtd-oocbt en be Habt éirenhem te’ gljcnjet een acnbal met nieuWc inerdten boen bet’ (tardten.
©ntrenbt int ennbe ban gulinä tjebben be ^paenfdje (jaer farnggOe obet b’3(Tcl afgOetooj’ pen/ öet Icgfjet in bianbt gödleceben / en ikö nen inebee 5pbebanben oebet beneben naec t©npP bncfö begheben : otö 3p nu tot Kepbren aen quamen / 3pnfe bc bede nacht/ öoebJd het altoojs regijenbe/in boller Hafh-o?b?e gheilacn / en liebt bacc ontrenbt lt;02acf Henderick alle gehonten boo? hem ontbieben ßaee be reHevenbe contri« butic te betaden bdaHenbe« i^ieena bebe ßp cen brueß bp j®ibbacöten incee ober b’^Hd leggen/ om int Icgßce ban b’ anber ßanbt be p’obianbt te Beter te becomen; taant al ßetlanbt bolflitaao not b?ercnaer belieben gßcblncßt / bacromint ^paenfeße legßcr alle bingen in grooter bierte cn prßjS geßonben taierbl.^c^pacnfcßc folbactcn
lt;!52ootc cregen bichtanlö in b?ie a bier bagßen geen b?oot »m«ijcns maer ßidöen ßet leben mceflenbeetä met Mppeta Äte *” ßoggßen met maißanberen opgßcßooeßt/ Wderfcijc ebeneenö gondißetoocßbcnStcpferfcßen; enof tu ^pam» tad ban aWefd p?obianbt gßeboerbt taierbt/ ^Mtot 9“®'” ^ticß be toeböer / nnöto ßet met ftareße conbopen gßcconbopeerbt taerben moH / ßed HctßtjciS acn* «®aerom (obecmibt^ bc folbaeten nen placötöban b?oobt / frupten aeten / cn baec toe lAnarbtmora.ö taater bioncßcn) feerßeaneß cn ftaaeß taiceben en baer aftaeeß llo?ben / oocß niet temin taeeßeno onpatientieeen groot gßc’ tat tot bc Heben becliepcm 4:11 een fulße miferp iöcerH reeßt Begonnen alöbcHabt 3Wefclober? gingß»
* Want aljSßet^taetcnbolcßmercßtc / batter löffel een groote boo?raebt acn p?obianbt cn alberßam Ätattfti« î’^ benefit noob?uft / alb oocß een ßoHdpeßen met «à it- feßabt enßßeßtjom inbeHabt Wefel tot beßoef sDciwinai, öcg (Conineßb Icgßcr gßd)?acßt bjab/ßebbenfe nßetraeßt ßoc3p be^paenfeßen bitboo?bcd af mpben moeßten / bacrom bcnllcer banWpben cn €opitcpn Wolf met nicer anbereßrßgßb 4)0= berHen een aenHaeß op befe Habt inttacreßte Hellen becßccgßcm Wefe ßebben ßicrop feHien’ ßonbert tc bocbt / fommigße met bicroerb / fom» niigße mctßalbelanecn bcrficn/ cnacßtConi’ pagnic rnnterb tot ßun gßenomen / cn gßebepnH al;b of 3P op een conbop bäWefel/’t todß effen om bien tpbt naer ßet^paenfeße legljer gaen tailbc/ paffen taouben/’t taclcß ben öoubemenr in Wc’ fdoocßalbuci gßdoofbe/ en bacrom ’t conbop met ctlßcße rnnterbnoeß berHareßte« “Hlb nu ’tboo?f3*conbop bcn v.^inguHnb nacr ßet leger inaei gßegaen / ßebben be Haebtfeße in aller Hilte om Wefel ßcenHeß’tfamengßebaen / enben 19« btto ö inengßcnb tuffeßen b?ie a. bier up?en ßae^ rengenHagß inttaereß gßeHclbtenbe Habt met cen acrbigßcpbt beßlommcn : tadeße albums ib int tacreß gßegaen : baec taabin befe booiß. Habt eenen met namen Pieter Muller / befen
goneß b’cllenbigßcpbt ban bebnrgßerp/ taclcß too bed pacten ßertaaerb onber t bcrbiicngßc ^paenfeßefoeß leeben / cn bedbonbige tentatien ban bien bcrb?aegßen moHen / ter ßaeten / nam bacrom boo? bcHabt ban bit ,ocßcenrcpbb?p en lobte maeeßen/ baer toe ßp oocß betaccgßbe fpnen b?oebcc Dirrick Muller «1 noeß een ban fpn goebe ßenniffe fad Roodtleer gßenaemt. Wc’ fe/ alb 5P aHebtod beboeßt cn beracbtHagßct ßabben/ gaeben 3p feß int gßeßcpm bp be ^taeb feße aem taacrop alberßanbe aenHcllingße om befen aenHaeß t’cffcctuccen/ gßemaeßt taiecbcm taacr toe bau goebe gßclfgßentßepbt op befen tpt p?efentccrbc boo? cen nicu 55oltacrcß / taclcß acn b lt;©oH - 3Pbe ban bc Habt gßemaeeßt taierbt/ baer boo? acn befe ßanbt bc Habt gßdßcß alb open cn nu allccn met cen Hnccßctfcl taclcß gßeen groote maeßt tegßenb ßouben ßoHe/bernen taab» Pieter Muller ßab OOfß' acnbc fclbigßc plaCtb bc gßelegßcntßcpbt tad afgßcpcplbt / oocß cen ftaas ren pferenßaemer omßet Haeeßetfd baermebe in Hueßen fc flacn/ gßcrccbt gßcHclbt.
311b nu alle bingßenßier toe gßereebttaaccen/ ib ßpbcuiS. bau ^uguHubnae ben mibbagß ontrent 3. up?cn boo? t’ poo?t Hupten upt We? fei gßegaen* i/cn up? ßierna ib 3pn b?oebec oocß upt een anbec poo?t gaenbe ßem gßebolrßt/ cn tenlactHcn Ian Roodtleer iiocß upt een anbec poo?te boo? ftocHupten gßegaen/ ombat alle bingße ongemareßt afgaen moeßten / cn albub bc la et He ben cerHe abifecce ßoHe/ offer miffeßien pbtb inbe Habt ban befe faeeße ßenniffe taefen moeßte, t’Wdcßaliegaernoer taenfeß afliep/ enquaemenbefebîie baer op t famen/ cn baton (©ob cm bo?bcrcnbpHanbt/cloccßßcpt/moebtcn Harcßtc ßaer boo/nemente bolb?engßcn. üer^ taaeßten,albub bc föecc ban Wpben / taclcß ßet oppccHc «fliommanbo bau befen acnHagß ßabbe/ cn nae mibbernaeßt met fpn bolcß ban, bet« feßepben taegßen aenquam* Baerop ib gßc” lobbt gßctao?öcn/ ßoe ßet bolcß bc een ton anberen böigen 3oubc;enibb’cecHetücßtgebah len op lt;Capitepn Ian Huyghens / banber op be 3^?offaerbt ban 25?eboo?bt / ßet barbe op Wonf. Dielt/ ßet bierbe op 113 onf. Marquette/ ßet bßfbe op Jllonf. Lauwijek/ elcß cen met 1 $0. man*
Wen acnbal gßefeßieben opßet boo?fv 25oE tacreß; taacr tegßenb Bieter Muller met 3pn ttacc €ompagnienb boo? aen goneß / bc IDaißfibcn met fpn pferen ßaemer aen ttacc b?acß cn albub ßet ^taebtfeße bolcß cen goeben toegßaneß maeeßte : taclcße baccop met een bappec gßc? moebt bolgben cn met gcootçr couragie inbe Hab b?ongcn/taat 3p inbe nacHclt;!lo?pfbcgarbenbaens raeeßten/ taierbeboobtgßeHacgßen/ baerop3p boo?btb gingßen tot op be groote mart* lt;0» pitepnHuyghens taclcß bc CerHetaab/ ßabbe b?iefcßarnüitfdbmct be ggt;pangiacrbcu/ baec bambe boo?nacmHc onber be gßebangßen poo?bt gßefeßiebe / bner Bp ßn ober 40. man niet en ßab: taant met b’ oberigße ßp b ingßenomene poo2tcn cn Hraten befet ßabbe / om bat ßp niet bau äc^ ter moeßte ober rompclbt cn obcrgßcballcntacr’ ton* (©nbertuffeßen ib Bieter Muller met et* ipeße folbaten in grooter ßaeH nacr cen ^mitb-ßiipb / ftaelcß baec na bp taab gßdoopen/ cn alb bien taeegßenb goebe ßenniffe ßem opmaeeßte/ terHonbt bc grootflc ßaemerb tot Heß gßenomen/ taacrop bcb ^mibtb ßneeßt ßem ib gßebolgt/ cn ßebben aen bc ®?tnmiiffße poo?t bc Hoten mct gßctaclbt. opgßeHaegßcn / cn opgßemaeeßt/ be balbruggßenb ombeergßclatenen ibberup* terp
16x9'
|
terp alfao ooft iiibc ßabt Qöeftomen been lîraeîit opù’ànberaf mbenbe/ en t famen op be marftt/ bp een gbehomen. ©nbertuflelienijSoorböct anber boebt bokh in gbehomen / alle pootten met befallen rciibtö om befiabt inneemenbe/ noerbien 50 al be gt;f ojps beguarben inbegoe^ bigf)epbtöermee(ïert babbel «O'p ben marbt toierbe een «Compagnp €cm rafTiersï/ iuelbe b amunitie 1 p20Pianbt en hnbere €rbgb0 gereebtfebappen / bic op inagbens en barren albaer gbeïaeben fïonbt / betoacebten/ mibtei ^p f'fb tot be tegben^-toeer ftelbcn / mee; ftenbeeï nebee gbebonton. b ©obtigbe ^pacm febe bic forbee befe ©fficiet^ fan be io4i.gbe-mepnefoibaten iuaren/ toierbenmet ben «ff-om berneur Francifeo Lofano gbebangben gbcno= men ; baer af ben Oecr ban t©pbcn be boojs nacmlïebcbiclbt / nwer b'anberen ober fibbn fetten / en maerbeen fp knilbcn/ bebt loopcm 3?c tbicc febanbtfen bebben baer ooeb fonber een feboot teberiuaebten inctaceoojbt obergbegbe^ ben. 3flfoo 5pn bc ^tacten meclïcr gbeblcbcn in befe fiabt/ Vuelb ober be 14« man niet in bit ^trO' togema berloo?en/ macr bed gbeguctft bjierben/ banbe^paenfebe ^nn ober /o.iicffciiö bne Ca-pitepn^i opbc placbtö gbeblcbcn» ©an Dyden bebe grafte bc febeep bmggbe afboubjen / om bat bp te beter / tot foo langb ÓP meer bolcb bp brm breegb bc flabt boo? cen bp'; anbtibfben acnbal moebt bebouben / tot bien epnbe bp ooeb batelpeb naer bc beroberingbe/ ber Habt bic liet met nietAne febanfen bccfien» 5inllc flabt toierbteengrooten^ebabtgbe; bonben / namentlpeb acn rontanten 500000 gulbcnsi / bJclfbtotbctalingbein’t^pacntfbe Icgbcrfoubcngbcbocrbtiuerben 5 bdjalbcn bien nocb4oooo.g^ucaten ƒ bed jutocclcn en anber goubtenfUberi cengroote gnantitepbtbanlua; penen en amunitie / etlpcbc banbert toaegben^ met pjobianbten amunitie bdaben mnbe/ mdbe al nacr bet ^pacnfrije legöcr iuilben met 70 fluo ben gbdfbuts. |
©anbe burgber$e ici niemanbt gbcplonbecbt/ macr alle 25?abanbtfcbe braemtoinrfaclö/ boft* lijebe blcenobien / mibtfgabers 22» baebtbems met Idealen ban aebten bol ïpnbe/ enbbf bol met 3^i(ïoletten enanbevemneren/ 5pnbcfolba; ten p?ijÿf gbegbeben gbcbjcciï» tèc factie bagagie ban Cjacf Henderick ban ben55crgb / en faces «t^^acbenban ,fronte euern li / tnfgbclbeb ban bc ïtepferrebe ©fficierö en folbactcu cn funbcrlneb toat been en b,eer bc erabaten t’famengberooft babben/ iuierbt al; baer gbebonben» 9;nt bp bebbenbe boopcren plactfen betepebe« nen bc letterjö 2t»’ S. Willebroers Stardt» 55» be groote .Warbt. C. ben ©ereben -marbt» 3^»bc ^tcen-poo?te. lt;25» beb ©oubernenrp bupjS» jP» bc C'beüangben - poo2bt. Ö. ben 55urgb ofte 3,oncbcrei-bupö» ©» S. Antonis Rareb. 3» Jplep benf-pooïbt bjclcb'tocgbemctfdbt bjaö. ïf.ern ïto?cnmculc ïuclb ba cen blepnïïcbierbcn buffel gbenaembt ) omgbeb?cbcn toerbt. M» bet nieu begonnene 55olb3creb /bacrop ben acnbal ban bc êgt;tntcn gljcbacn toierbt. 4^aebcmacl befe gbducbiglie beroberingbe in be berceniebbe ibccrlanbcn booïgbccloncbcnijBi/ beeft men acn alle placbtfcn groote bïcuebbt en blpbtfrbap betoonbt / ooeb opcntlijeb banebfeg« gbingljc gljcbacn en aengbcUdt. 5nt legbcc boot 0 ï^artoogbenbofeb beebe ^?tn0 Henderick al bet gbefebubt af febicten/ lictoocb bc mufqucttcerbcr0 b?cugóben febooten boen / bc pijeben babben boben aent tipjen banbc pijeben (Irobctnbcbcn^ bangbentodebe b?anbcn; bit gaf cen fulebe bertoontngbe ban berre 010 of bet bede Icgbet in b2anbtbja0 gljefleeeben» q ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dacr |
70
Vervolghder
1619. fdjcnuar» tieten bau luegaib öe bevobetup ne bau abefd.
©CU
^paotfeUt ©oubets ueut bau aDefclU)a;t tot ‘Mui’ lucrum outljooft
ïSsacrcntcgljcn-ö ïna^ nm b’ anbft finnbt grootc
©e ^paeufdje eu liepfec» fdje Ijuua 1)011001111 be ©tlubjc’
ban be (ïtiHifehe 3(rinabe om bc ^paenfdie te iC^g, helpen/ ofmebe in be ©dutoete ballen/ of to gmiftre «?ertogen-25offht’ontfetten/ ghdichtet/ toeich mthconi alrecbe int ffiefft ban ©aberbo’n toaren nenge^ homen. JEaa-ato het obérai met t’obergacnber ^tot. ffabt IBerden Iïo?tohiernae ban toöartogen-bofrliluptbacrtoicrbt/ fpnfetcrug gljcblebcn«
2lto nube âpaenfehetoeer nacr ^jabaubt gongljen/ to ben Ö^aef Monte Cuculi op 2??uffeI gherepft / bp be Infante om ghclbt en goebt guartier boojbt Stepferfdje hrijghtobolchtodcft noch onbert commanbo ban lt;ö5?aef Jan ban j^ap foutoaen ben^ffcl lagö/ ghcfollicitcerbt ; hier ban iraö obérai groobt manguemeubt albito batfe ban hongheren hommer berfmaechteben en menich bapper en cloeth folbact en boor name ©fficicrb / offer gheen bpnnbt gefien toiert/
b?ocfhepbt baut bcrlica bcfer bito boo?nacmc ffabt/ tn toierben hier boot bede raebtffagtn/ foo tod in ïl^upbtffanbt/ ato ooch löccrianbti/ ber anbert en tequot;niet ghemnecht.
«Den ^paenfehen ©onPerncur toeich baer in toajö Francifeo Lofano CU 5pn ©berffe toacht meeffer de la Plate Galleron ghcnaeiut / toclhc ghebaughen nacr arenhem gheb’ocht toierben: 3pn nacr bctalinglje hacrer ranbtfocn toeer Ic^ ghdaten en bacrna tot anttoarpen ombat 3p niet beter befe ffabt habben betoaerbt/ onthooft ghetomben.
.t5?aef Hendrick hab onbertuffchen 3pn ÏJooff' guartier tot ©irren en jKibbachten/ duberbingh fich bichtoptoom in bc ïSetutoe te tomen / ghe^ lijchb’Infanteooch geem ghcficn habbe / maer mibtg alle paffen todbefebt toaren / hoffe hP fpn boo?nemcn niet lipt rechten, ©acromljptm bed ban 3011 boich nacr b ober ©clutoe command beerbe / toclchc nacr berobtringhe ctlijher placb fen ban hlcpncr inpodantic 3pube / fochten toccr ober b Riffel te comen / maer toierben ban ben ^taebtfcljen ©oberffen Rijf-wijek en ban bc «öuarmfocnen uptétool toccr teruglj gebjeben« Iffchemanncn tn'b?outocndmeebenamen / met ben ©’oef ban ,)©oiitc cuculi id onbertuffchen bien feertprannifeh Iccfben/ neufenden oo?end inct 5pn boich boo2t ffrcbchen?lmtrfboo2btghc# 1 “
inbc©dutoe moeten begraebentoojben«
©bermibto 3p nu ntet te min aen bie plaetfen teil Ä« 3pn leggen gebleben/ooft hier naeBochmetfom- æatbaâ mig ^paenfthbolh berffarftet/hebben bie eras nfuj» baten met plonberen en anbere onmenffhelhcftc fepten (ghdhehfe ban tot ,CcIbct / t^iemen/ 3Bc=
1 fd/en baer ronbtoom aUes'npt plonbtrben/ eh
comen/ en heeft het felbe methlepnen tegheniS ftanbtinghehreghem
W nnbe ^paenfehefieh ooclt nacr ï^arbets toijeh habben begheben cm het fdben aen te taffen / to hun b onberhoopte tnöitighe gheb?orht bat Wefdban be êtaebtrfhen beroberöt toajS/ todriten bito groeten ffhfffb onbet hun beroo?-faecht heeft / batfc be boo?ghenomtne bdeghe-ringhe niet alleen bergheeten / maer ooch tonfup# felprh toeet te rug oberb’^ffd gingen/ ghelpc» betod met bjanben en rooben groote fthaben
offneeben / emen feccher man benbe be oogOen
©cßfir boenbe«
fcïfcijc CU ©p gelpthc manier hebben och be ïHtpferfche ^jpaeufege nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Ijupfc qua« Ipchintic ©elutoc»
hupiSgehouben/ todche atofp berffaen habben bathetmetWefel albito geleghen toasi / hebben fpbe ffabt 2Imcriö-boo2t toeet berlatcn / onber* toegenjöbede plaetfen ihben b?anbt gheffecehen/ offen en hoepen /-toeich fp niet met boo?t,s hrpgen roffen / ben hato afgefnebcn en albito iegghen hv
tem ®e ^tabifcöe befettinglje bieUjeen (iitoecr
uptgheffecchen enbe hanben bilben / ooch niet bc hinberoberff hoont en hebben; ooehbierghe^ Itjche aen neutraele peefoonen fjac aen Özaef Henderick ban bm fScr^ö oubctbacncn felfto oeffenenbe) hed5Sorbariffhhup^ gehouben. ^0 _ iö lt;©?acf Emft Cafimter int epnbe ban êcp' ferwe eu tembermet honbert en bijffich «Compagnien te ^pacnfchc boebt cn3o« Comebt rupterjö op haer aenghe^ »quot;f*^ trochen/ heeft totgiffel-oortecnfchip-brugghc tctsciuT ober b efrei gheffaeghen / en fich bacruabp toe. 55upfburgO berbp op Ïieppcl begheben / toeich anbtrhalfup? banbt ^pacnfchclcghcrtoaö / en moffen bc conbopen baer boot nac bc brugghe toe marcheren : a to hP hem nu ben 10. ban ©es tober baerghdegherbthabbe/ enrich tebegrae» btn aenbinglj/ hebbeube fich be ^taebtfehcen ütepferffhe bitte belettenbennerflieht/ bnerom met hun lieben tot op ben nbonbt toeghefchar# mutfeert; nto5P nu onberrechter facchc moffen aftopdten/ hebben be ^taebtrehe footoeiöffri cicr^atofolbntenbe hede nacht ghearbepbt/ ah foo bat tomo?genci bctocrchenin hare befcnfic
«Bjaef I^eitötich tteeftt met tie ^panu fdje naet S^jobanc.
op be ^pacnfeheen ïtepferfche aen / cnbemicE ben nfet toepnieff ban hacriieben. ^c befettinge in lt;fi5?ol / *S?eboo?bt / 3©efd / «Emmerich en tJeciCi ffoeghenooch een groot conboop/’t toeich naet lt;lh?aef Hendrick ban ben ©erg gaen foube/ en blochten allcb in haer ghetodt«
3ito nu ntet lang hiemne be ffabt tol^artogen-25ofch ooch berobeft toierbt / en ben roep gonch/ ato foube JDjinb Hendrick ban lt;©?angien noch petoopbe^paenffhe in ben (in hebben/ en tot ' hemmet meet toecomen hoffe/en ban b’Infant een nicutoen tocht hem gercet mnehen fgtipch ' ïaff gehregen hab/batho lieber bc ©dutoe bet« ban ooch fommige banber ^taebfchen bolch een j laten foube/ ato het bolchboo? honger boen bet^ aenffagop een ffhantjabp ©ulffiin ©lacnberen gaen; foo heeft hpbefe p?efcntatic ban ^5?acf
ftonben. ©p fuIclJiS bergonbe lt;©?aef Emft ben
ftepferfeOen «©eneracl lt;©?iicf ]an ben pasi öeen iregte trerhen metaenbiebingbe inbieii {jpniet baertoe gern berftonbt bat ÖP ban tod moebt hab hem-ben toeglj te toonen en baer ban baen te helpen« Ilbtb nn ©jaef Jan behaïben bit groot mangel met fpnboleh Ipbenmow ooit farhbat
©ellia
habben / toeich boch niet luthen toilbc) foo heeft bc Infante acii allc plaetfen en hocchen goebe booificninge acngeffdt / ooch ©2acf Hendrick toeich tot bien tpbt met het meeffenbed bant ^paenffhcöolch ïjp25ergh/ ©ieuffachen / en met be reff aen b’anber rant bed ïlhpndnaer i trechen/ toierbe albüd bc ©elutoe toccr b?p en ©eiber toe lagh / tot bien epnbe bo|bcren laten/ J ber ^paenfehe en iltcpfcrfchen ffarche fehand aen bie hecffbe©uamifocncn heen en toccr berfferht/ b’/^jfdmettet. ^tacöfdjemolrh befet/ beanbe* en bc ©lincipadffe plaetfen met nicutoctoerchen i rengheffecht.
Betoaert / om albito hd, boo?nemen ban bc ^ta« 1 ©aer id nautolpch ’tbarben bed banbe ïtem te naet mooglpchhcpt boo2 te romen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferfehe toccr uptter ©clutoe gljchomcn / b’obit#
©e %igtfftfche h’^öben ooch bp be 10000 man ghe 3pn eenfbedd gheffojben / cenfbccid gÖc” (lagen/
Emft aengenomê/ aceojbevenbe bat hu met fach/ path/ bliegenbe baeiibelö- en al het ghefehut (be# halben b?ie Jluchen toeich ban Jlmerf-boon toa^
renmebe ghenemen) in bollet nach o?bK uptte ©elntoenaer 25oochhoubttn55erch foubebetJ
te naet mooglpehtjept boo? te eomen
Hiftorifchc Chronijeke,
nasen/beel^ en ttoiónenusf be mecRepm ban bien berionpen/ cniöfccchcr/ bat be ^ipacnfcfjcen Äepfttfehe meet ppjffptaljSfetjaben gebaen ftab? ben l gj^Ipch ban ruif its ooch een byname per-foenonber bc Stofcrftdefclfa beeft betupgt* ®e ^tabifdu lt;©uaruifocnj0i /aW ooch be Öeticraele étaten felfsi/ babbenbanbacriteben gbecnffba= bengebab/ taant fp blaren bun meer profitabel
71
gbebjcelï alé ben ^paenfrfjen : mit^ boor befen 161 q, toebt in be ©elubic / babbenfe,3©cfel gebjonnen/ enbeei feboon beleben paerbenban bacrbebo^ men / oocb niettemin bed geltei ban rantfoen _ boot be gehangene folbaten* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ScVriic
iltortjtfnaeEbetbertïctbbanbe iHepferfebeupt topgijoi bc©elubïe/ 5pn be. ^taebfebe partpen int lt;cie; uceipia«-bifebe/ j©atcben ^ergfebe Innbt ingöeloopen
|
Piimtcft. beelberfcbepöeneplactfeningbenomen/ en albet iunbt baer ontrent / infgclwb ooth bet bede liicbt ^trsWw’ banlt;CenIeningrootcb?efegbefet/ alfoobatbcel i«w m. Heben tot bien eynbe berlicpen en baer ubicrs an* beröbeen begaben« 31n bitgiaer nac bat ben pens' met Wnemare? ftengbetroffeninae^/ beeft ben ïtepfetFerdinan-«üs niet alleen bepbe Coningben in ©ooien en ^pangten ben een ootlogb boérenbe tcgljcns be ^ineebfebe / en be anber tegbenss be staten ban |
©ollanbt / met bolch gbeafriUccrt/ gbdbdi biet boo?cn berbadt is / macr oorln ern moebtigb faMöbap?/ tegens ben lt;€oninefi in ©ranctepeb enbeni^artog ban ©iberei/in italien afgefon* ben« «©ctoelfbe eenfbecls beftaenbe in 40 «Hom* »cïrr« pagnien te boet en 19 tcpaerbt onbet t’comman* fttwi«lt;Milt; bo ban ben (©berften Gallas, ejaben banWe= SÂÎùI roobe 'be örabenban^nbt / «©berften Pallant, italien; ‘Oberften Akringjer en €ommiffatluö Ofla int beginfel ban #ep met beti hrpgjS gereetfebappen inber |
Vervolgh det
in bet gacff op Hinbauto ttoeften / en ató fp bact ^ïencracl ïïenbebouö clje0oubcn gabisen / öaet boo2t^ï naec bc punten begeben/ en ban ben paö bejs^tepgb ßnn Sbcrricnb bemaebtigetzen baet op ben 19. bp «Êgut aengeUomen in befelbe Pabt ïeggenbe $00 man te boet enbonbert tepaerbe/ oorftaHe paffen baet ontrent 5pnbe ftareftbefets tenbc/ toctpenbe etipefte febantfen tuffeben Cljur
en Wepenbeït op/ Poegben ootb tbice b^nggben tAiq ober ben ßbpn befelbe met fcbantfen biel berrebe« tenbc» l)ier obet btûûenbe ^btptjetst etipebe gefanten aen beb hepfersi ©betten gefonben om te b?agbcninat men met bitbolcb aen befe plactfenintfinbabbc/ beü)elebcntotanbtbioü?t rtegben / alö battet noeb 10000 man bolgbcn foube/ ï©ocö batfp bactom niettebjefett bab*
ben / inant ben toebt op ^italien aengefien biad ombact ïicnftrh ^lisajeP» ïeen-cecbtalbactte mainteneren / foube bun / inbienfe bc ïtepfetfebe met b?cbe pafferen lieten / geen leebt gbefebieben. fcb?eef oocb ïtepfer Ferdinandt acn bc eètopt^erö/ bat bit bolcb bu^ onberfienti acn befe palen gero; men inaÿî/ bc cojfacchcgcfcbicbe tot bienepnbe/ om öatfpne tegbeneipartp fuWniet mereben fouben/ 00b foo baeft b’oneufïein ^Italien gcßilt W/ foube alle/S in fpnbwpgljcn ffant bevoelt
toerben. ^i^iet tegbenflacnbc hebben boeb bc ^toptieriS baet met beeben Betrouinen / maer baet op alle bootbaHenbegbclcgentbepbt tot Be? febetminge gereet gebouben.
©en
ï^ceft oocb ben ï)au£i tot Boomen obet bit ïtepferfebe bolcb ató ’bp berßonbt battet naec gSbe« 3italicn foubegbcboectbJerbcn/ ßeb tenboocIVftHantiicin ffen Berinaert/ en baet ober aen Iicpfcrl.jBajeß. ÄSvfrhe gbeffb?ebcn7 banbefeninboubt: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tocht in
ï^PÖabbe niet alleen fehev aöbpjSïwtbctïitep? ata««« fetfebe
-ocr page 105- -ocr page 106- -ocr page 107-HiftorifcheChronyckc» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7;
|
1610 f^tfrfl^ iioïriî in be Junten aengMuimen ïnaö en nacr g^taïicn niarcyeetbc / mact bat oofh neffensi bien een anbere annabe in aentoeljt toa;« / inde he 0002 een alfulcfte g[)cbocrt ïuierbt / bic niet alleen bfïi ïtcpfei;« fpn engen üncli (bate in Dp ilcfibeer^ be) feer bebenben Ijabbe / inaer ooeh inebe alle ^n’8S^3in5iDito?iaîe nianbanicntcn/en bicftjaincn aen be (taube inebe gebeelbe Syncerationes, inter beracOt/ ay naer bcljocnen gereCpeereert. Conbe baetomlieljtclpchreccheniiigljc inaedten/ inaer op bcfen oojlog aengenen inao' ’tiuelft ooeh liter ober be gepancerbe bifœurfen genoeg aê ben bag gaben. 3Egt;aer oberönïtcpfcrl. jDaieft. baber^ Ipch liet ineten befe gebaerïprhc pemchnlen boo?' féeonien/en be «CatolnPc lieren ^nongeplaen« tebjengen / baeijfglien ijS lip ooeh gljcrcfóïbecrt tcgciy 3nnebpanbenöet i'eelïclnene en Wereld Ïpefte ^inart te g0cb?upehtn / en eonbe ooeh ben 5pnen(bie()aernnopbéj6É crpgljinaeOt berlicten) oberconien / Ijet gene Hartog Card van Bourbon gfjebenrt inas/ bie niet alleen bp be Habt Com en geftojben/ inaer oobin ben lörcficlpcbcn ban tot ten fpat bergaen y moeten. segcren l?itr neffoy beeft benConineb in ïSjanchrpeb bmi Oen nbsp;nbsp;een gefante aen ben Genfer Fe rdinand ghefonben/ ïSm öatfpne j^ajeft.benl^artogban jOinersi bn öe ntn topfit reebtmatigbe ^?cfcriptie ban öe tjartogbomen Jtwimanö, jKantua en Jllontfcrraet inilbe bipben laten : en niemant toelatcn lient bacr in te tiifbercn/ be paP fenen punten inter in boiiglien ftact fetten / en Det bolcli nacr italien gaenbe ineberom te nigli roepen be Iteningöcn aen beboojß. Oarlogïie uptbeelen. ï^aemae ooeh fpn »ajeft. gronbC' Ipeb berWartn / inat ©^anebriieb ban fpne Jllft. eh bet Iinpb (©oftenrpeb bent te berbotben babbe. ötpfetö Dier op beeft liaer ftcpferl. t^ajefî. albusS gt-«S?ht anbtinoo?bt : fpn .ï©a)c(ï.babbe ban ben lt;Coninb epb«^, ban ©jantbrpeb niet berinatljt/ batbp «y een «ntckshait berfîanbigen en beroemben lieer batr ïtepferl. .ï'Kajc|ï. in5pnboogbc ampten regiment fonbc “ py booïfeb?pben/ ineen nlfulcben ongcboo?(a= men ©oitl tegenö fpiiJobtrljooft in boeren / en in alleef affilieren : aengenen ïiepferl. dDatefl. ber= tront babbe ben ^onincb in ©tnnrbrpeb (gelpeb men bem in fpn boen of laten gljten mnet noeb 0?= b2e Helbe) be Ilenferl. lurifbietie oocb ban ge!pe= benongeroert foiibe laten / en bien ban a^iberjS meer tot inn feliutbigen plielU en onberbanicbepb bermarnt bebbtn / ay in fpne ongcöoo?faemötpt te bcrllarcben. en eonbe bp fulebe gbtlegtntbtpt baer j^ajeft. nietanîterp boen ay toteonferba-tie ban be boogbe ïtcpferlpbe ropatle jurifbietie ftreebte/ enbet gbeerieOpmet ibillenictbcrbrp-gen eonbe met bet ftnaert foceben enbefdbe «ae reebt en billitbljept Uraften. lt;©atben lt;Coninebin©?anfIirpeb berfoeOtete lütten / iaat bp ban liaer ïtepfed. ji©a(cfi.tn bet bniy ban ©obentpeb feerbety te btribarbttn babbe/ bicnbetotahbtiboo?bt : batbP©2ancy rpeb noopt boos een publpeben bpanbt gljeboiv btn bab / inaer aütö goey toe betronibbe/ boef) miy bet blpebdptb iuab bat ©tanebrneb neb eoeb mettet ^taliamfebc boen bermengljbe / en ïtenferl. ,j©a)tfl. met openbatre brpg^ maebt tegciybonbt/ lietbp’toocb batcopatneomen/ en berblacrbe bem tcgeiy al bic gbene bic bem in 5pne ïtcpftrl. booge ampt en epgben jurifbietie/ oocb maebt bebbenbe in’t ütooinfebc ßneb fonben tegbenfpjeceben/ cnfulbö mctterbact belupfen/ bat bp ay ban boïgciy fpn redît Ijem oorb bacr-tcgeiiilcllcntoilbc. |
^arr befe rcfoliitic y beerber in befe facefte ge' T/r, □ banbdt / en opt boo?naen bcö dfratieopfcn gilt' fimten/ fpnbemitibeeüïtcpfcrï. jKajeft. naern/ afnauDo befe nócrbolgcnbe refolntic gegeben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;linge wet Dcc epferieb fpn Ïtcpfcrl. JlKajclï. int bc» gintfdacngacnbcbefaeebtn/ ban bet ï^artogy guefanten bom .ï©antna en j Doubtferrabt / alöèrbanbe aent uep? mibbeïen om be gbemeene mil en bjebe ttbc; ö’ff» boubenbooj befciigbeforbtbabbe / boo?namenD yrb baerbeen ficnoc/ batfonber ïtiaepeneneeu peber intereifor boot llcpfcrlncbc ^utbontepbt bien bet bpfonber toeignam/ be )Jii!litic geabmi’ nibreert inerben moebte/ fiilebei bolle gbenoeb getupgben/t gbeene / bat in befe fatebe Pan lltps fed. .Wajeff. iw iuöböfb gbco?botincerbt gbe^ lutell; ipantay bttii©o?lorö bego|l een poebt te fetten / babbe ïpne 3ilßaje|l. om meet opyce te febutoen / bp bem beflooten beobe Dartod^ bommen te ècqucllreercn gelpeb infulbe glide-gbentbeeben gbeb^upeblgeb Ivap / oocb bc reeb-ten’tfdpe tocllembcn/ enb erempey Pan fpn PoozPabtrjä aertnefen. t©acrom bab bP jpnoi gbefanten naer italien afgbePepjbiebt / en niet alleen be tractacten tuffeben be llrpbcnbe partpen boen acnöoo?cn / maer oocb 5pric aut0o?itepbt bacrentuntben gbeUdbt : bics toegben ban biD IpcbtcboopcngbciPceUluaer/ bat mebybefen aïö onrulle foube opgbtOouben bebben / en be Uteplêd. jufittie bacren rouiy gbdaeten 3pn. iCot pjclcbcr lioopc ban gbten hlepne apparentien gbctorell luacren miby niet alleen ben «Conineb Pan ©ifpangien / maer oocb ben Dartod) Pan ^aPopen/ belooft tiaöbtn bun naerbeStepferl. Inilt’aecominobccren/ alfco batbetfebeen/ ay ofbefmbanbd altcncpnbe gbcb/aelitiuao / in* bien ben Dartod) Pan j^iePerö niet boo? albec* baube upbtPlud)ten omtiibt teiPinnen/ en pedmeer Pan Pyember banb / maebt engbe* iudt als Pan bc ßoomftben ïicpfcr ay cenigben en reebtmatigben Iccnf-bect Pan befe Dartogb-bommen gefoebt bab. t©acrom ban gbefebiebtinajs/ bat/ ayben Conineb in ©janebmeb met een maebtieb brijgljd bap? / o» Pcrficna in Stalieii guam/ ctlt; Ipcbc Dtepfeu. Paffe plactfen innemenbe ten bed metgbemdt/ ten bed oocb met aecoo?btin5pn gbclPdt gbepjoebt en boen fo?tificecreu/ en albud 3pnc «ConineWbebe aiitbo?itepbt gbeinterponeert/ en tulfcbcn beis ßncbiö ©ojflen be erbenteny Panbelecningbe/ lucldicaubcrd dcpfcrl.JDa^ )c|l. alleen tocflonbt/ licm toegbefebtepenbab; bacr lipt gljenocclj Pleecb / Inat boo? fuldy / ber. ïdepferi. boogben jurifbietie en bed iltgdy reebten en gberccbtigljcbcn Poo? een Præjudiôt bierm gbefebieben/entoat Poo? perbebd ben gbemeenen Pjdflanbt Pan jtalieu / Ipdeb boo? be baegblnebc occupatienen acnpeebtingben öcr ^raneofifen in bet Dattogb^om IJDontfcrrabt onberb?iicbt luierben. ^u mod)t bit fpn bot Órttoilbc / fo tuasnodi-taiybillpcbbat be ïtcpftrl. juflitic/ aio boot be iuelrbe be troonen bccraditigbt / bieren loop en cours bebben molle. ï©aetom Peedaerbe Heb 3iinc .l©njc|l. ay te pooien / bat Ij? in bic facben mcldic alleen oen ïtcpfcrl. iDajcil. jurifbietie gbd)oo?brn/ temgbfettenbe en lucrpenbe alleen refpeet Pan natiën en peefooneu / be )u|litie naer beo ßper Picttcn en manier/ Poo? bem fdy fooïuilbc bebienen/batdebeenbacrtipt bennen foube / bat bem bc fdpigbe foo tod ais oodi bc gbernepne m)lc todeb alleen bacrupt quam fp?up tender batten goneb. t©aeri |
|
quot;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verve lôiQ. 5amp;flert«M bcctrouiwi îwtt ütci/crb ,)13afcft* ben «Soinnch in ©^anchrijft foubc met öci'c fteuj. bertotic tlfh latten glicnocoOcn / en 5pn hW bolch lipt ^italien te rugge boeren/ en aïbnö b er-ertifie ban be ïtenfert. juPittein gecnerlcpma-nier (beeften te beletten, gnbien bit glieftliie^ ben/ bast te Hoopen / bat (jet fcHabeltjclie lirijgds Incfcn gHefeHouWt / goebe bzienfeFtap en troniu tuftenen be HoogHftc (tJoofben ban be € Htifttn-Henbt gljefïabileerbt / cneleh cennneribpringije banbe rechten/ int w 0Öcïacten baierbe: 5:)t.pcnbe nu bepalen in be punten / Hoffe Ïtcpfcrl. /jBajeff. niet ffen / booz inat reeben ben Æohinfh in©?ancïïrtiehhem batrinbefluacren mocht / om het ïtepferfthe hrijghö boIcHbanbe felbe plactfcn af te boeren / mibt^ tot befcher-minglie banbe ^epferl. authozitepbt en best finer ©alaiien/ befe paffen bptpbtiö ffabben in acht ghenomen toerben moeten / tuant be Ozaïipun -terO feifs’ / bjclch hier het meeff te feggen habben/ iuacren bteö toeghen ncnghefp?oochcn / en tel tebjeeben gheteeff/ en habben noch baerbeneff fenei hucem bienff acn ïHepferl. jlSajcff. gpepze^ fenteert. i©nerom achtebe fpn iBaieff. booz onnobith/ banhcmbaeroin pctObcrbcrcitcbcr-foerhen. Bp befe rcfolutie h«ft ben .-prancopfehe af-fo^.-hm ghtfante een rcplpch oberohegheben / bacrin hp nfsrfaiitc be Uoozfj. fegueffermghe impughneerbt en be« Ä f^’^höt / blt;io2bt;S inffcHenbc be tetlighcpt best ttefomtfe l^rtoghcn banBibcrei en fchulbighe gheljote facm / om bien te pzefferen / hor hP baer oen be let ici ghetoeeff bob? anbere teghenÿ ffaenbe ac« tionen : be rebenen / tuaerom nm (Coninch be maepencn in g^talien bubbe geb?upfien moeten/ hoc cn toaerom hp tuffchen be ttoccb?arhtighe bozffen nin autljontepbt ingheboerthab / bet« haelben hpmcbe/epnbcltih fegghenbe / bat 51111 •Êoninch het hnighO bolchmet hoffe upt 3!ta« lien teer af boibcren / ten toaer bat ben Bartoch ban Bibers tc boozen in bepbe be ï^artogh-bommen Mantua en Montferrat inghchulbicht toieebt/ en be obtighe pzcteiitic ffclbc men tot het licpfcrl. bonniffe cn bcciffc. 5?MHnb Bicrop hebben be ïtepferl. ßacbtfhccren in fôStT ‘taeme ban Jftepferl. JBajeff. albusi gheanbt« ties, j/tam bJOOZbt. toiifdjcsca tBc ^egneffratie ban be bepbe Bartorhbomi St?’ n’en bias ban ftepferh jBajeff. / onaenghclirn i re. jjfi^f jjg partpen bacrom niet berfocht habben/ upt hooghe ïtcpferl. authozitepbt / telch toe quant ben bjclffanbt bant ghemcenc beff / het masi op tunt manieren teghcnhetoochbzilbc/ boo?tehomen/ albiici berozbonncert ghebjeeff/ tot bien ennbe / mibtfi acn aUcrantciihrnghä ghereebtfehappm toegheruff bJierben/ en be be« fozghlhchc Bozlochö pcrpchelen / boo? alfulrhc fegueffratic mocht berljoet toerben. Want tot bien tpöt hab hart Bepfen. Wajeff. noch gheen ffecheren bevecht ghehreghen/ bat be ^pacnfehe be iuacpenen inbe hanbt habben ghenomen / 51m boozneem toefenbe al bic gljccnc toelch ffeh oriberbonghen / befe faeche acn tc bat« ten inbien be ffrpbenbe Bartoghbommen in 5pn ghctuclbt knaereh/ en annul b abininiffratiebcr juffitic bcrfcechert / in te houben: cn alfoobe ghemeene mffe cn b?ecbc onberhouben toerben mochte. Bn fuJehsShab 00th Carolus V. in bit caäin acht ghenomen / namentlpch om bat be facchen niet tot een Bozlogh fouben homen / acngfieficn/ hpmet cctighchjch crempel/ hoe tel in terminis |
Igb der longe In ferioribus mibtcibc lacff IcbcnbC Upttet 1619. gheflacht ban be Baleologhen / toelch alghe« rcebt ghchulbight cn be poffeffie bercreghen hab« ben / baer hp te hanbthacben toaren / heel tupf« heh cn ghclnchlijch be fegneffratic boo? be hanbt ghenomen hab. Bet toaci tod tetoenfehen ghetoeeff bat ben Baftogh ban Bibers bolghenbe 3Pncr boo?ba« beren exempel of ffrachs iutbegintfcl ofte bare na acn bcBcpfcrl. gunffe bc fegneffratic temo« bereren/ boo^pnpartgheffdthab/ en ffmpc« ïph boo? een bloote p?efentatie ten BepferS bam« bel in lt;CafaI ghenomen / en niet boo? alberhanbe exceptie ben ganbtfehen hanbcl in befe teghen« tooozbighc bifficnlteptcn ghctoo?pcn / ombat bpb’anbecc / todcher actie men nu hefchulbi« ghen tooiibe/ be BepfcrI. airtho?itepbt placbtSi gheoonbenhabbe/ toelchc ( natbemad ben lt;Co« ninth in Bzanchrijeh met 5ime toapenen in ^ta« lien ghcconien tnag/ cn boo? bie heen entoeer oengherechte tractaten/ bacrijp BepfcrI. ratify ratie niet een repss ghebatht toierbe ) nu heel bet« acht fpiibc/teer «gerecht toerben mochte. Bet ffonbt troiitocns/ ghdtith noch ban be Ohefante tuas berhaclbt / tenboîff todcnioaci htm feex rocmltjch ooch cen tetch ban licfbc/ bie ttoecb?aghtie0hc ghemoeberen teer te ter« cenighen : maex ghtlpch ben €oninch in ©?anch« rpeh met berözaghen foube / inbien cen anber/ ioclhc tnict toc en gnam/ in^pn «Coninthepeh fftpbighe partpen in jpn ÿjebiebeniffen tot hem te trerhen/ of ober be poffeffie loan be Ice« ninghen te bifponecren toeffaen toilbe ; albus! hoffe ghp gljefantc lichtclpch afmeeten/ bat Bepj. jBajeff cn ’t Boomfehe «pch niet berbzaghen hoffen / toat in italien ober be poffeffie/ ofbe« felbe befen ofte gheenen toe tc latten / ben «Coninh in ©?anchrpch boo? BozloglfO ghetodt gheo? bonneert habbe / niet anbere / als of be Bcpfexl* autho?itepbt cn jurifbictiehed berffooten tuas/ of ems anberg tuffchen fp?chcn ba boen hab/aen« geften haex Bepf. jBajeft. fith altoos bcrclacrbt/ en noth tueexbexhadbe / bat hp/ ghdprh hem ban amptjl halben toebehoozbe/ clch een be juffitie nacx billpdihcpbt obminiffreeren toilbe / eboch metcenb?p onghebonben hanbt / ghclpch eenen Bepfex toe quain/ entuas niet ban nooben hem hiex in mact ofte manieren boo? tc fch?pbcn/ ghe« ipch hP gheBute b’inbcffitiuixoficinhulbinglie boo? ben Baxtogh ban Bibers pzeeps urgcerbe. Baer befen toierbt boo? allcbiughcn gheboz« berbt / bat upt bieplacbtfen ban italien toelch tjacr Bepferl. .fBajeff. boo? hoeren hooghffen Beere behenben/ en ban 5piicn troon bejuffi« tie fochten cn begheerben/ cn befeherminghe bont Boomfehen ßpeh foilifitcccöcn / het hriighs bold? ban ben «Coninch in Bzanchrpeh afgheboerbt toierbe. ’t gheen ban een baff hentepchen 5pn foubc / bat hem be Bepferl. autho?itept / gclpch hp p?etenbcetbe cn boo?gaf / ter harten gonch bacrueffen ban behoo?bc b'enberige hanthabinge ban fpn jurifbictic / goetachten cn bifpofftic/ als i oohbepzotcctiebanfpnbafrllcn cn oiiberbanen: ! ®otfuIchcpiibhaöhócrBcpferl. .iBajeff. ctlpc« he regimenten t©iintfchc/ toelch ben afgefante 1 Dp^pacnfrhcbctaliugc aengcnomentc5pnhab« bcgcmcent/ be paffen inbe punten intenemen boozO/n engen hoffen berozbonncert/ hupten ne« mantjibcfchabinghc/ niitsör pnntcnacrs'alfoo het ßoomfehen rpehtoegebaen toaren / bat fniic Bepferl. jBaicffi bed meerbet/ ghclpch fp hoer oorh baer toe upt b?pen toillc ghepzcfentcert heb« ben/ |
Hiftorifche Chronycke,
75
|
16x9. 6(11/^ttoeheHuiutK« ^aerom jnilbet’fpne Ï19ajeil bacr boo? boutai / ben afgefante foubc alfuUlbS toe! confibeEeten en futicn «Coninch reegt gier ban berechten / todeft gbelpch Qp biiH fpne reputatie toeï in acht nam/ aW oochmetfun mog berlicöt berftant Itegtelpcb benehen holle / bat fpne JlSajefï. fonbet prejubit? baver bootbRe autboritept ebenen anberen Arbitrumin bielaiv |
ben basalte (intodfiebebomepuen en bemaebt iglo en getoeft om reebt nut te fp?ehc aneê ben «ooms feben Kepfet toegnam) conbe toelatè/ 3JnbetjS m* bien ben «Coninh metbefebetamelpbePoftuiatis niette b?ebc 5bn mogte/teaisi te befotgen/bat ben berboopten biebe baet boo? belet toierbe / ’tmelh boer WajeR. bie tgbemepne ongeluch te berbous ben altoo0 trachte / niet hoRe opgelept noch bin: |
|
^ ingeenöiMeeg^befcbulbiebtb.icrben. Coimdt m nbsp;nbsp;©nbevtuneben bat bit tot a©cenen in ©oRem ÜMiKHrnh rtjeh gbetracteert inerbe/ beeft ben Coninchin ttwr^. ®2anfhrpfh in fpn €oninchrbrh groote gbereets o« %s ftbappen gbemaeebt om ben ©ojlogp in ^italien ’n31auoi. tegbens bcÿ partagé ban J^iberss tegenpartp/ {inben bc faeehen niet afgemaeeht inierben; boott tefetten / ooch arthrpgö bolcb( ’ttaelcb-ficb om Upon / ^arnö/ in bet 5^eïpbinat/ en ans bete plaetfenonbielt/naec^nfa gecommanbeert. |
lt;©aertegenjö beeft ben Warefigraef Ambrofius Spinola, toelche in plaetsiban CordubaintjEps laenfcbe gbebiebt tot een ‘öouheeneut bero^on*’ neert mao / fteb ooch Rareh gbemaeebt / eniö in ^Italien geeomen-lioetuel men nu bermeenbe/ bilt bet tot ecu bcrbiacb bomen foube/ aengeRen bepbe beeïen met makanberen ttarteerben / noth' tanjS goneb ’tfelbe aen ineberiubcn tot niet. fiepferfrue ^actopisS betïtepfereibrpg^bokb/’tiineïeft ^wtoifc firÖ tot bier toebp makanber bergaerthabinbe ït 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^erftt- |
76
Vcrvolghdcr
1610. macnt upt be ©unten/ allepaffenfîarefe befetten« .bloebtfeacrcbeurs tari gfeefpeefetfeebben. gefe fZ^n. ttcthtiwet bc / opgctroelicu nacr gtalicntoc. gn fulefecn | foube uta ïicpfcrl. JKajcfl. tadbede «OffinerS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' toefet fecBbeiifc ober al met rooben en plonbcren/ eounen noemen/ taelefee noefe boo? een ecptcii tpbt infgripefe ooefe bebjutfeten int belt en acn fect tapn fïcefet ppgfectroefeen feebben/ moer nu tegfeien« getaas groote fefeaben gfeebacn. ^p taierben tooo?biefe bp be 400000. fl. acn bacren gtfclbt man fïarefe gefeouben en 4000 te paerbe/ bergaert feebben / tariefe 3p nietban ben bpanbt bet eommanbeerbe ben lt;©?acf Colaldo* gfeeferegfeen/ macr ben mccfïtnbctl banbe Ca* .......bolcfe / boo? tfeolpefee Keur en ©o?ftcn arme lieben afgfee*
Æ an tua.
aoooo
bfl« oVcï fommanbterbc tvn lt;©?aef «©nïiatocgDcii iffer btd ban bit bolt
J®ait5 tua bjo2t ban be Siepfetftljt belegert.
b?ongfeenfeebben* «t^fecen menfefe/ tariefe bere ffentfeeeft/ mectuïiepfrrl. Wajefl. bcfefeulbt toe/ gfedpefe icfe ban / taant lt;0cbt inben feocglfcn Heemri taeebt feet/ uta acn alle canten ont* fefeulbigfeenboc: macr b’onglfcbulbtbangfet acn bus groot te taonben/ bat iefe in mpn confeientie boo2 goebt gebonben feeb/bit u ïtepferl. ïï3ajcfl. gfeefeoo?faemlpcfe acn te bienen. u Hcpferl. jfefi. fean nu benefeen feoefe in italien oen gaen füllen/ baerfe al bol op binben / en be meefie pact banbe
gn gtalicn comenbe / fpnfc op «Cremona ge? troefeen/cn boD2ts int ^artogbom ban jBantua/ cnfeebben’tprinciparifïebcel bant lont met ber^ lieei ban taepniefe bolcfe in feacr getarit gamp;eb?oefet; feier nac fpnfc in «October ober bcrebiere Ogiio gegaen nacr be fïabt jBantua toe / Viadana, Caneto, Belforto, Gatfolo fonbec tcgenstaccr ingenomen en Generolomet gfeetaelt berobert. bacr op feebbenfeint beginfcl ban ben JBinter^ macnt be fïabt Mantua ooefe oengetaft enfiefe meefier gfeemaeefet banbe boo?flabtS. Georgio, biefe fïarefe tegenS be fïabt berfefeantflcn. gn befequot; gfeeflaïtcniffc ber facefeen iet feet fefearmutfe« 1 ban jfribtlanbt cenbermaningfeetebocn/ foube ren bopper oengegacn. 55e ©enetianen feabben ooefe öocumacl^ een groote ferfegs - maefet te fa^ men / betariefeefpben Hartog ban ^^ibersten befïen bpfetteben/ en berféfeepben malen fueeoiirjS tnp?obiant in Mantua b2ocfeten. 55c ïtepfers fcfec fetteben troutacus be fïabt feart toe / en ber? oberben etlpche buptentaerefeen met gfeetaelt/ macr betloo^en beri bolcfe^ / mits nu ben feouben
folbatcn / en (fifficiers talbinifehcnïutcrifcf) fpn / «tBobtlfripbt b’arme taoutaen Cioofierö/
tarife ein groot gfeetaïnen fuicfeeplaebtfen gfee? bonben taerben. 55aerom acn ben f^artogl)
taintcraenquam/ cn fpinbcmo?aflen totboben bc feuten gaen moften / en niet meer boo? bien lift feofle uptgereefet tao^ben/ beerben b’lt;©bcr|lcn tjet bolfe nf en berberibent in be naeftlcggenbe plaet^ fenban befeffab/ fommigïje poften ftarefebefet« tenbe / op bat be triegtjerbe ggeen toeboer en feregtien.
55e ^paenfrfje taaren onbertufTc^en in Won# ferrât ingebanen I bacr fe berfcljepbe piaetfen
niet fefeaben feonnen. gefe bibt u llepfcrl. ïKfl* om lt;©obtÿi barmfeertigfeepbt enboo2finiföepli' gfee bpf taonben/ fep tail bit fclppbcns ban mp in ongfeenaebeniet op nemen. ^Danttaat icfe gfee:: fefejeben feebz boet ban feeb ife ban bede atnfiens Ipefec perfooncn laß gfeecregfeen / en mibtjS ieft nu fic fal fect mp ooefe fclfS mebe gfeelbcn in ^toae= ben/ in ’t jKarefigraeffefeap ^Surgfeauta/cn inbe %iburgfefefee Heecftfeapppcn ban be tariefe iefe
in fereggen / en op Calai troefeen ; bongljcn acn tfribe te belegeren taaet toe Spinola grootegöc« reetfegap beebe maefeem
gin ber Itcnferfriicn acnfoelit in italien Heeft sterbt^ Dartogff Leopoldus ober bemoettaillc en ’t tprannifccren ban bc ^olbatefca bp ïtcpfcrl. 3®ajc|l boo?een frfpiibenö fecrgHeelaccHt/ ten . eerfïenbibbenbc/batfjpbeniiartogtibauj^ribts Æncann fr^ ’‘quot;quot;’^^ g0ebieben tailbcZ bat boon booitrecfeen ren toan be' 3pn onöcrbaciicn booi anberc beefefeoont taierben mepfetfeijc ooffe ban b’ inquartieringfeen ontfïaegfeen 5pn: ^oibactcp jjjant (fepbeHP) uta ftepferl. Wajeft. fean niet gljdooben / [foc Het ferngfes bolcfe int boo^treefeen feupei Houbt. geh ben ctlpchc gaeren ooefe ben 45o2log0 naec gHetroehen / macr ife berfecefeere u ütepferb jKajefl. mcbtÿibefen/ batichnontaP fnlehs tocoHeiacten Ijebbe / Öoctori feet fotibct fefeabc niet tari aftoope fianimaer t b2óben/b?om taen te fefeenbé/ be liebe boob flaen oo^en en nen-eä af fnpben/ benflercn en ooben,a in tefîaen feceft geen enb/iefe tail noefe flilftapgfecn ban anbere martrierp tarife fpb’ arme lieben oenbocn/ ttarift ben ©fficicrentad mooofelpehisi teremebieren. gicfe toeebt tari bat u ïicpfcrl. Wajefl* begfecert feeeft feier ban niet te bermonen» jteacritfeber«
3CctÖtS ftattoglj nteopolb/ Waegt b? Kepfctl. Jïiaajefï.
nu leben moet ctf*
315egfeentEi befen i0o?logfe in italien feeeft lt;Co; ninefe Philippus ben 4- in lt;|ifpangien bit naec» bolgfeenbc acn ben ^au^tot doornen gfeefrlpe^ ben*
pip feab fpn maefet in jKontferrat afsfee- ©eti««' fonben/ totfeeringe banal ’tuptfeccmftfeebolcfe batter in italien totmpn en bcberbingfee ban be Catfeolpcbc berbinbingfee quam* lt;©m befe aenörn rebenen feabbefepCafal alleens hens boen bcle= Knusioi« gfeeren / of men riiet tot een goebe onberfeanbelim genbaermebe befe bifferentenmoefetenneergfee^ tat ^ w«’ Icpbt tao?ben foube tonnen comc/cn eonbe metter ne te tetof baeb betoonc/taatncefetcoojrafecgtalienfeabbe/ ®“‘ omtegfeens fpne «Croonctegfeenfpannigfe tetac^ fen / ober niibts fep beri meer placbtfen ban inv po?tantic5pnbe/ als een ban bien / ingfeenomen enbefeetenfeabbe/ biefepnoefetanjS uptfmgulire milbtfeepbt feabbe taeer gfeegfeeben. «©efemit? bigfeepbt feab ben ï^artoefe ban j^ibers mif-tanpefet / tariefe nu met fpn ongfeefeoo2faemfeepbt tegfeens ben Äepfer bolfeerbe/ cnquamnietal» leen fclfs / macr riep ooefe anbere ©otflcn en nep fens befe noefe ben Conineft in ©?ancftrpeft/ tariefe feem in JEonbtferrat en ^mfa fïarefe
berfefeanbtfbe tot feulpe/ feoe tad fep facli/ bat om te beletten fpn boo?ncemen/ fep ( ^oniucfeiiitó^ fpangien ) ctlpchc placbtfen beebe foitificccrcn. alle’ttaelefe benïtepfec bcroo?faccfet feabbe / foo j beri bolcfe in gtalien tefenben om finie bacr in 1 noefe feebbenbe furifbittic en iHepfcrl.’p?emincn« tie bacr meebet’onberfeouben. bemtefeconbc' ren feoflc fep nu taesfeens bloebtbjicnbtfefeap/ ooefe ber leeningfecn fealbcn/ tariefe 5011 feupS bant
feftercutoe ïitpf. j®a|ï* bat Ijct sectie ihfcamp;2P oocftberIceiiingftcnöaibEn/toeIcftïpnïjupjSi be / nicer nïö inactatötiBö is! ; taant toilt met ßcomftfie ßpcn befabt / niet boni bp säen
beri aenfienlpcfee Itcur en ©o?fltn betupgtjen» Ï^ct fean n ïtepferl. iUajeft. mp aljS tariefe fini
:en
taas bit fpn cpnbriplte tail/taat fep boo? befen 1 algfecreebt boo2 fpnen ïtinbaffaba bcrclacrbt gfecttoutafïenbioebcrbenboo?fcfeertadfooberi. feabbe.
griooben als bic gfeeene tarife feiertoe mebe gcin= ï©ocfe fo een groote Ïicpf.2(rmabc / in italien tereffeert fpn/ en uptö’nrmen lieben ftoeebten fagfefepfoogfeceennitt/ jaefepfeabbacr acnfeed
getooben aljd bie götene tarife hiertoe mebegeim
een
Hiftorifche Cronijeke.
77
|
16x9. nbsp;nbsp;fen tegbentbept/ban toegbenp bc febaben todeke ! niet foo feer boo? Oosloogbp gbetodbt / alp boos , r ^ italien bier boos noobtlacckélpk Ipbcn mod/frop bc toetten en bc juditie ban bien / becraebtigbet genbebegroote in Conbenientien en pcrpckelcn ! toictbens alfulcke ©osden boos ongbcluckfaligö todekbe tleligieacngambc bacr upt rpfenmog* boubcnbe/toeltkcollccnopbactgbetocltlcunben ten. kode oock niet den / bat befacekenbup en donben. 3©acr bccldlcnbigbcrb’onbcrbae* gbeddt fpnbc / foo licbtdpck tot ben bscbc te co* nen / todek b’ o/bst en b obsigkepbt ban «Bobt men toap / toner mébeoock onfen Ster «Bobt ( 3llmacbtigb bnn boosglvddöt fpnbc teegbenp fdfp en fpner ebsidenbepbt te bienen donbt: in* 1 dreben. pubien nu bet fdbetoap gbeeondbe# bien een Coninek ode gtaliacnfcben ©osdal* ' reerbt /endebbeterpbebachtbabbenbiegbeene/ fuirte ©sonbeutien / biefpne boosbaberp met ! bic bet tod boenmoebten/ foo babbc toclgbc* 0rootetnacrdi0beptcnfosgbenoockmctgtootcn i feboubt können toosben/ bat 3pn3Jtmabc niet nubt en opsbaerbept in rud onberbonben babbc/ i nacr ^italien gljegacn toap / todek bP ter cos* nu bcfolacbt en bettooed te toerben den mod* ' faceke ban bien / een tPbtlangb aen bc paden filler Iwnbe fpne ©audpeke ©cpligbci’öt fdfp babbc opgbebouben. reebt bebjoeben. d’erperientie ban bien bab* ©aebemad nu bc faceken anberp gbeloopen bc deb algbenoegb bertoont/ toat bet tegbenp i toacren/ en in een rosten tpbt fpne 3trmabe boo? driven te^jenp beftepfecl. jurifbicte boo? pro* «Bobt gbenaebe een gbciurkig[)e psogrep en fpbt gbcb?ocbt bab. «’n toaerbt faceke bat bit boo?btp ganek gbebaen babbc / en niet te ttoijffe* onbepl langbec bupsen foube / moebter nocb een ien toap / inbienfe tocer berderekt en berbarfebt argber upt groepen ttodek lieber gbefeboubt ' toierbt/ noebgrooter / bpfonbertneenebupop* toerben mogbt. «En toap tod bet beguaernde redite faedie / upt reebten foube j eboeb trock bP mibbel om be faceke te deckten / inbienfpnl^epl. ' boo? allebictorp benlicbcnb?cebcecnigbepbtcn ben i^artogb ban ©tberp emdipek bacr been bifponeerbe / bat bP be juditie glifJ()oo?f.ienibe/ en deb nacr bep ïtepferp toille borgilbe« ^en ftepfet Jtt6inanbi UÖIPbeit atnötii Çautos ^«srnsbe ^Jiosm Stollen« Coninch m©?anrf$rpch acngacnbe/ batbpfpn bolcft of ïtrniabc af-boerbe / enbcanbcre©o2' dencnlicercn / todcftbcnl^artogbban^ibet/s aenl^ngben / toaerfeboube / niet in befen banbd baerte bermengben/ op bic manière/ alö pet fpn I^cph boo? befen boo?gbedclbt toasi gbe* toeed» 3©annecr bit onbepbopbefe topoi bpgbdePbï toierbe / conben al bin tere (Terenbe ban bien / met beboodpehe reputatie tocer bertreeken / en foube foo bed te toeegbe b?cngben / bat ben ïltcpfer (kb te breebe ddbe/ endmen ontoillc ballen liebt« ^n bit fop tooube bP obeeni toat aen bem toap/ boen / bat niet alleen bc juditic gbeabmimdreert/ inaer oodi bc ïtepferb milbtbenbt babdpebbe* toont toierbt/ gclnck bcni bari bartm en gbe-moctjniet lieberp fpn foube/ alp bat betgroote bloet-bcrgietcn banbe dpidenen / ’ttodek an* berpbierentegenptod gbefebieben moebteboos* bP0^aen/ enbaerentegenptot fpnen biend té* genpb’anbete tegen fbndenen gebiunekttoer* benmogte« TMt bab bPïOne ©autod« bfpbte । buptlijekercntroiitolijckecbcreebtcntoillen/ op j bat bp fpne intentie bier uptte bememen bab/ j macr begeerben dobt fpne Cbndcnbciit te draf* fen bat befen lt;0o?log foube boodploopen/ toon* bc bP om ben bseben tocer teberkrpgen fpn iiptet* de blgbt acntoenben« 3nfgelnck beeft bacr ïtcpfcrl. jKajed* Ferdinand aent epnbe bant fdbe^aer een ftbipbcn toe* gen ben ‘Jtaliaenfebcn ooslog aenben ©autop gbefonben ban befen inboubt : upt toat oo?faecke bp betoeegt gbetoeed babbc ben ooslog in Stali* cri te mobercri : toant bc gemeene rud en bsebede turberen/ en bet reell ten gereebtiebept te ber* b?uckcn/ en fpne maebt / todekbem bandobt 3ïlmafbtig toap gbegeben te mifbsupeken/toap bem niet foo barttegenp alp fpn Itcpferl. ampt bctameltjck toap bc boogbde gbercebtigbepbt en boogbepbt / mitp bic niemanbt nnberp toedoubt/ bp ’t ßoomfebe ßpek te befenberen en t’onber* bôubem Wtbpboostpbocc inbabmimdratie banbe juditie/ al betanbereafterddlcnbe/ en op geene perfoon ode natie refpeet bebbenbe/ Ijab bp fonber gbetodt en maebt te oo?bden ban dob ontbangen. |
i^em toap oock kenndpek bat bc Croonen ruft te booren ; gclnrh öp ban boot een openbacre öectoatie ban bien / booj fi«I ^falien hennelpeh: batmen biUpft bjebensf mibbelcn / albaer boo2öc= fleibt aen te bienen gabbe. totbitrpnlt;©obtfa« ïigb boomcemen ibierbe ftp feer aen gßebjeben boojtöartclpfhe en groot berlangöen/ ’tineïeft bp Öabbe /om een repsben bjebe boost te brengen om te bemiden alle mißonfl / offenfie en flrijbig* beben/en een opjeebt betrouten/ en onoploofipc^ bebanbtbec etnigbepbt onberbe Coningbenen ©o?fien / bjekbemetbet babtbanbe toeberge» booste ßbetoaflen blaren / en om ben opjeebten iöoö^ bienfl op befer toerelt boostö te planten oobmebe fini pontifieact meteen bn^ beerlpcf ben triomftepeben te bcrjicremaengeficn be bofe aenflagbcn/ febabelncbe psaettjeben / enb’acn aHeeantenfollteiteerenbeallinnricn/ met toeiche benrafenbenboopber lt;t?obtloofen tegliené ben HEERenïgntnGESALFDEN CHRIST V M ane gnaebt mafbineerben / oorb tot bet fclbe fommigbe Catbolbebe ©olden op bad fpbe troeben / tot mpne ban b aibcrbepligde ßdigic ( bet toekb tod te toeefen donbt ) gbcarmeert en gbetonpent bobben / niet opbidben« lt;©’albereraebtigbdc remebië omfnkKötebe« boibcren / memanbt beter toegnam/ en een fulebe J^epligbc ©niete toecglje tcbienßben en op te reebten / alö fpne ©and. Depl./alö bic bier op befer aerben Chrifti vicarius, ber aïgbemcene üter* hen 3id foigber/ boosdanber beö toaeren lt;©obtjöi biend / al^emcenen©aber ban be «cbl’ddpebc Coningbc en ©oiden ici / en bet ^ebeepben Petri, aïtoaec albeefc tempeeden op aendooten bea febermbt/ lt;©ouberneut bien maebt en gbetodbt gbegbeben i^t om met bet tooo?bt ber toaer^ bepbt^s craebtigb te binben / en te ontbinben: toner boos baer ©antod. J^epbitïaebtdaegben altoojSoberccbtfpngbetoccd / ennoebbipben. ï©acrom bP norb gbebaebte toat bp boosbem fdfs tot befebetmingbebanbe Tbsiddpcbberci bc te boen fdiiilöigbtoaö.'fpn i^cpl* uptbinbt^ Ipcbcr liefbe bibbenbe / batfe bacr booincemen/ gbebJeb bP begod bab / boosbtö altooö inbeeri^ beerbe / be €b?idelpcbe Coningen en ©oïden totte fonjunetic en ©nie met bcm bifponeerbe/ ’ttoekbte licbter gbedbiebenfoube/ inbienfpn Ïgepb confibereerbe toat bet gbemcene bed aen* goMcb/enbatbe 53arbaer0 tot upbtropingbe ban bc ßcligie en febcuringben ban be €o* ntncblpcbe Croonen/ boos bconeenigbepbt ber T» 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cb?p |
78
Vervolgh der
|
1610. lt;Cflïi|ïencnalIcgcIegcntRcbê tod in acRt namen. 1 perpcRcI gReUaen Rabbe ; toant aï^ Guftavus 1^29. 3lllbust toast ooR boojtö ban nooben / bat elk niet Ret ©ooIfcRc RrRgs Rap? naer fpn tocnfcR gebif alleen jRn pjibacte faRe/ maer bed meer met af» fipeerbt cn gRebemt Rab / cn boo?een fuIcR fuccest terUdlingRe aller amulatic / tegRenst to?a|fcliiv Rd ©oolfcRc ConineRrpeR Rem onbcrtoo?pcn/ gecnmifbdllanbt/RctgRemcencRcplcnfalupt/ alfoo bat Rp nacr fpn luU Reeft boen moogRenƒ se en mt ’ttuclcft CHRISTVS en 5nnc herche W concemerenbc / Rem liet ter Rarten goen» ^c €R?i|ldRcReRercRe tocIcRRp boo? 5Rn moeber Rcnbc / met olgeinecncn ßaet en baet bcfcRcrm= öe/ befe tot Rulpe allc^pn macRt en gRetoelt/ goctenbloet/ nacr’tercmpcl baube oube Rdben fpner boo?baberst/ aenReerbeu; inbienber fom= migRe boo? een fcRRncnbep?etcrt en liHigReaen^ pagRen totber Öobtloorcn Ruttoaren berlepbt getoce|l batfe bie bp tpbst toeer bcclietc/ tot ofhe= ringe ban al Ret quaet/en befcRerminge en boo?tä pIantingRebcrlï?epI. fldigic / ineenigRepbtbest gRcIoofS en liefbe met cenigRepbt best gRemoetsi onberfaecRt t’ famen traben. 3Dat Rem aenraeR^ te /, toat Rp tot op?ecRtingRe ban btt £)cpl.?3onb boen Rolle / bacr toe foube fpn l^cpl. becfcecRctt 3gn / bat RpfulcRsf niet alleen boo? aengRenaem Rouben en bblRomentlRch naercomen foube/ mitst oocR met ract en baet gebencRenbe bc IDtepferl.au» tRo?itept/ alfo be plicRt aen fpn ï^epl. naer uptetï (lE mooglRcRRepbt betoRfen. Æotbitton RepIigR boo?nemcn Rolle Rn niet comen ten toast bat bc onrufl in ^Etalten toast ge^ bempt. 3©cIcR beictfcl alleen ben ï^artog ban d^iberst tegenst fpannigRept toe te fcR?pben toast. äHaer bien fdbigRen (om 5Rn binnen|le gRebacR? ten aen ^Rn pcpl. te openbaeren/ Rab gReen goet betroutocn tót Rem / of toast ban onruftige radst geberst berboect / of Rabbe toat anberst boo:: bocR inbien Rp nacr bust lt;bede tegenst bc Rooglïe 3Kaje|l. gcbacnecrrelfcn ïRnfeRuIbt beRennen toilbe ; toonbe Rp al Ret gRepaffeerbe ber^ gRcten / cn Rem in ïtcpfetl. gRenabc toeer aem nemen / Rem tottet 5Rne fonber uptlldlingRe Reipen cn Rem bc juftitie abminillrctien. «©nbertuf fcRen toaö Rem niet onacngRenaem / inbien tuf fcR;n be partpen ccnb?cbcnst tractatie aenge|ldt toieebt. Pier upt foube fpn Pcnl. nu bupten ttoRffd fpn lofïRcR boo?nemen cn bercIacingRe bcr|laen/ cn Ret felbc/ gRclRch Rp begcerbe / babcrlRcR np= p?óbcrcn/ oocR alle goebe gcIegcntRcpbtomtot befe intentie tc comen / gabeflacn. ïDit foube bc gantfcRc €R?i|lenRepbt met b?cugbe Roo?en / cn befe berceninge bec èoninBen enïBoïilen bebic« toïpen triomf bec firnbenbe kerchen tegRenstbc Retterst boen berRrRgRen. -^nt epböe ban bit 1629 gaerst/ ist toat on» toil tuffcRen ben «Coninek Sigiimundus cn ben ïtcpfcrl. lt;t5endaclPactogban jpribtlanbt toe» gen bc betalinge bant ïHepfdl. fange' bolcR/ bat tcboo?EninP2untTcn toast gRefonben/ opgere» fcn : toant «de bp ben upttoeRt upt p?upffcn / be bdalingRebanbe gSafienictcen niéten bolgbc/ cn Roog gebacRten lt;ffonincR oen ben padog ban ti^ iF?tötIanbt fdneef / Rp foube md bc boo?f5. beta» ïn^u^en linßRcfoo langRe toacRtentot op b acnkomenbe ofgefontoi ßRekst bag in Polen / ban toilbc Rp fpne Corn» Bctoaftie. nuffanfen oen eenen feecReren pinete afbeerbi» nie RpgRemeenbt Rab / cn upttet fdbe ’t gReen bug «int» gen/ tocllïefoubcnbefc^ibcn/bic’tiltepfcrsibolcR, fpn |B«nc|l. ban goeber mccninglie toegRenebe mt Ianbt ban Pmpffen geboen Rabbe e|iimeren/ bdaclingRe ban be depferfcRe folbaeten Rabbe ^.uiûni cn oen Raer gafjc boen afRo2ten. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| gRefrR?eben/ b onberRoubingRe bee contracte Dartoa i^icc op Reeft ben ïlartogR ban fribtlanbt in , nocR in ttoRffd toilbentrctken/ cn ’tgReene after een fcR?pbEn aen ben Coninek gReanttooo?t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* bagtigR maccRen cn b?cefcn/’ttoeIR bocR gantfcR ‘ Ï^p foube bebentRen / bat Ret depfere boIcR tegReneb’openbacre beloften en Coninckl. repu» effen op bien tpbttotRulp banbe «Croon ©olcn tatie jRu foube. lüant sRn jïïaicd. fcR2Pbcn gRefonben M gRetocell / nfa Ret m be grootlle Rob bit tc bcdlacn gRegeben/bat/ mibtss befo?gR» IRcR |
aiioo gpnaec ipn mit tteertooenmooagenA tuajS lie Kepferfelje ärmalie ùaer geen böeRo« men/ om’tfelüePan lierupncnontoEetbjenBRc’ Ipfen fcRalienteticfcfjetmen. €ntoajöfpnjlï(l« ODER RenndpeR/ Imt^tlltepferftRe boIcRintbcs Btnbtfel aljSRct eerflin i^mpfren aengUcRomen mad/ gi'ootc enenbiBReptit / RongRec en ßReRjecR acnptoPianbtBRelelienRatilie/ foobatfe mo^teljEi upttet aerben graeben / grae bergaberen en RoocRen mollen / en inbien befe boo?f5. /§iolbatcf3 ca niet ban toegRenst Raer faem en reputatie/ oocR acn be fcRulbig^e gReRoo?faemRept toaer meebe fpaen Ïtcpfcrl. jBajeH^gRebonbentoac«: ren / toast inbacRtigR gRetoeeH / en boben al Rel: anbcrgRe|ldt Rab/ foubenfefuIcRen Rommeren arinocb niet upt gcflacn Rebben / maec tod mib^ beien gRebonben / Rebben Raer bid# te t’ontfîaen / epnbdpcR toast boo? Racren aftogRt upt poolen een bergRelpcRingRe gRemaecRt gRetoceft / in todcRe Run fatilfóctic te boen fcRuIbigR toast gReRenbt. ^openbenu be fcRaben todcRRet ianbt putp-fen gReleben Rab/ toast RenndpeR / bat altoost bic p?obmcien al toaer ben Sedes Belli gRe|ldt toiert/ noobtfaRdpR beberben mollen / bpfonber alb Ret RrRgRst bolcRfpn gRctooonlpcRc gafte nietRrp« gRen Ronbe. 55cRaIben bat / Rab^t poolfcRe ReRgRst boIcR / onbet ttodcR gRcen bifciplin gRc? Rouben toieebt / boo? b’aencomlle ban bc ftepfer* fcRe allest bebo?btn / co|lc bacrom Raer cfonincW. #aje|l«ol fuIcRsfop Ret ïtenferfcRe bolcRnict IcggRtn. Cn .boben bit toelcR nocRRet pjmci^ paelfb toast/fo Rabben nacr’tberb?ag met Cufta-vus be pooIfcRc RrggRsi lt;©ober|len bedonma= nierlpcRe tocotben te^enst be ütepferfeRe g^ fp?cwcRen en uptgRegooten / bacr upt ban licR^ tcIpcR fp/upten Rofic/ bat inbien fpne 3®aïeff» in Poolen opeen anbcrrcpstboIcR upt^Fsutibtf« Ianbt ban boen Rabbe / Rpbat ftoaerlpcRtocec bererpgRen foube / aengflcllcn Rp foo OceRten tractàmeubt nacr gRcRoube traust actie bp bit boIcR gRebacn Rabbe; iae bit foube be Rede af» fectietegRenstRaere jpajcll. beranberen/ en fan crebito bp Ren te niet maccRen. 5^actom Ridbe 1)00? tbelle batb'eecHe trails actie/ biebpöcc Utte^erfcRen aftogRtupt î^jupITcntoaiSBRctrof« fen gRclncelï/ in Race Balciir bippen mögt / nritsi GRenoEgRRenndpeRmat/ bat Ret €onincRtRrR ^olcn upt bc^ Guilavi Ranben Ina^ gRerebbecbt BREtoo?bEn. 55egRcerben bat fpne ®ajc|l. al bit fdbe naerHigR ober bencRen Iniïbc ; toant bebefalceeringRe oftebernidingRe/ batraf fpne .fDajeft- berRadbt Rab / Rolle gReen plachte' Reb= ben / maermoft nacr bctranlactie / ennaerRet contract fatijS factie bolgen. ©p bitfcR?pbEn Reeft ben ÆonineRSigifmund lueer ben 6. ^anuaritt.ë albite gReantb3002bt* êgne ÆKa|c|l. toast bertoonberbt / bat fpn fcR?Rbcn in een nnbecen fin gRetrocRen toaegt; ^^(huup 1)0)106=’ linges tufa ftljenTjcu «Hollnich hi golm m attog Dan ƒ ntita taunt tuea geiijsi tetaa Imge net |
Hiftonfche Chronijeke» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79
|
1619. hifi^ ïiWö bat in öe tranfactic be beflcmbc termin hJCQlKnÿi ben quaben tpbt enaen odeplaetfcn CratTerenbe pefte niet honbc boltopt iuerben/ bacroin finie .iiKajeft. gern bn tiibtö baccafbab tcccrtiricêrcn begeert / inbicirtfribe toatïangee ombcfcongelegentffepbt/ bnpjenen bcnbcflcni' ben termin beletten mogt. oïn bat int feine felpps ben^ïbanbeafhoïtinge inegenn ben toegenoeg-bcii fcfiabc toast mentie gljebacn glicïneetî / bit toagrerhtö toegden gfjeftbifbt/ iratjS bit ben berbtagnict toueljecrbc/ endet ooelt berbilielv ftepbt betamdgeb to.tó. ï^acroin begeerbefpn jRajefï. noth een renö 0p i^artog ban ƒ ribtlant tooiibebp g0eleocnt0cpbt ban befe noot/ 0em toat patientecren en ben termin bust lang paffe' ren laten/ batbepefi toattoa^ gdelhlt/ en be fommiffarien fceebev te famen comen boffen / om bc contributie ban toaer be bctalinge g0cfc0icbcn moff / in te bicngcn. ^nlebü toas acn 0cm fdf^ billieb tfonbe oocb tegena een fulrbc noot / tocleb in bit east geen toet0ab / nor0 ben ïïoomfe0cn ïtepfer/ finullajeff-J3ccf / cn^toager/ noch 0p Dartog ban Jfribtlant / noch 0ct hrpgóbolfb feifa ffn/ben.^pnOlajff. toilbcffr0 bearbpben om be plaetfen en ben tgb te ramen/ ban toaer be bctalinge boo: fpne commiflarien geffbieben fon= bcs oocb 0em benaecffig0cn / bat Ijet ftepferfdje boldt / tocleb dem tot 0ulp gdefonben toaa ode' toeeff / metter bact fclfö fpeuren wiiöc / bat dacr afffffentie in ^mpnen 0em lief cn acngenaem ge? toeeff toao / beel anberö alg 0cm Hartog det gemeene fpteetben ©aiffpcb acng0cb2oc0t Iwb/ als fonbe 0et ftepferfede bolcb met onbetamclpcs he reben aengebergt 30n gdetoeeft. Sfengeffen fulcbe en bierg0el0cbe opfptaccb be beroemffe htôg0©bcrffcn ai arniabconbcrtoœpen toaren/ bcljocfbcdpdcni ban niet te bclgdcn t gccn boot cen onfeecber g0crnc0t iiptgdcffroont / cn baut gemepne bolcb gdebaen toirbt / cn liict iiacr bica goetaedtenbeer cn beugt bea ïDuptfedm bolcb,a offe brgga lieben / reguleren ; toant ;i;nc jUff, bcclbacrafdiclbe / eninbien louera cen booluv g0e of mifberffant g0cbcurt toaa / toao det niet t brdga bolcb / maer ben gene tocleb nict tiaer bc toil ban ïijne JiKajcff^toaren bootgcffelt getoceff toctcfcdnibcn : toant bact upt toaadet berlica bea ßoema g0cfc0iebt / mita b ©berffen tegena 50n Jïl9a)cff.nwnbamentcn Rationem belli ben tgbt cn p?obiant onnutlgchbtröacn cnbeg0clc; gcnt0epbt peta goctuptterct0teii met in aedt gc= nomen dabben / foo batfenict ban bic plaetfen conben meeffer tooiben / toaer in lp gdenoted tc^ gena ben 0onger jouben gdebonben dedbotj ban toaer ban be brancb0cebcncn anber oiigcmacb met groot mifdagen ba 5tjn jßff. quamc/cn bat befe bua beffige armabc toddnaec moooldhdcpt met p?obiant en geit genoeedberfse toaa bcmiclt lagdetooibcn. .lutta nu J^nc Wajeff. det 011= gemach/ ttoclch det Stepferffde bolcb uptgeffacn dab/ en ooh met een b ootfacchen hennelpch toaa/ foube dP ©artog ban ftibtlaubt / dacr ’ j Dafeff. nictalbuainjdn fedmben bcffdulbigden / anv geffen 0ct onljtpl / ’ttoclch upt anberer lieben ract gdcfpiootcn toas ' dethrijgaboich/ bien Iju ben lof ban bapperdepbtgaf/ dab btagden moeten/ afban beu getoenfedben uptganch bea lOodoga/ naerbien bacrom groote hoffen gdetoent toafen/ berooft toaa cn bacrom een beffant te maerken/ (mita b’©fficicra en ©berff cn lieber te rug ala boona te gaen begcerben/ te berftongden bc ga' f«/ InancUdcbcncndougerauüct) gdebtoongeu toaa ; toclth 30ne iJSojeft» al amt Oordeel ban |
lt;©obt tooiibc gdePeIt5ijn laten. 2Ent «©bnode 1610. toilbe fpn .lUajeff. gaern ooberffen / bat 0p ber ïtepferfeden hrdga bolch bit moff toegdeben/ ’ttoclchdp in 30n fc0?0bcnbua0oogd roembe/ namentlich bat 0ct felbe be ©oolfcde lanben ban berupnen onberganchen upt Gultavus danben bcrloff dabben/ oock tiabbc 3dn Boni. Wafeff, boo? befen in be onruff bant ßoomfc0c ßdeh ook metduipe dembinben laten / bacrom doff en jDajeff. 0icrafnictfoo 0oog roemen acngcficn 3011 .{Wafeff. bacr boo? befcdaenit foube tomben/ nurs dein bacrom notait cenigde betooningde ban grooten banch ban dacr rtcpferl. J^ajeff. boo? fc0?nbcna ofte 25obena gdefediebt toaa» ©oona moff pmantfeer onerbaren 50n in bc ©oolftdcoo?log0tn/ bic meenen foube / bat toe# gena boccupate ban fommige ffeben cn «Caffelen met ccnooch deel ©?iipflcn foube gdetoonneu 3ijn ofte inbien bit bcrlooïcn g0cgacn dab / ooch bacr om met een det £oninchr0ch ©ooien in b’upttee# ffe pcrijchcl ffonbe / acngcficn ’tfelbe boo? beel donbert 5facren dertoaertö boo? ©?upfcn g0e# toeeff zen bit^artogbom felfa gebtoongen dab cn puber fiibjcctic 3011 gchregden. Waa boo? löoba gdenabe 30n .Wajeff. lt;Coninchr0chbanbenon# berganchbua berr afgdetoceff / bat fommigde ©oolfc0e p?obinticn / toclch bp 200 tDuptfede mijlen ban ©muffeu gddegden 30n/ nautol0h peta bacr ban gdedomt of gdetoeeten dabben/ bic ooh bcdalbcn bit boot dactmanlöhe baben te# gena bc ©arbaren ben fedaben in ©tupfen gde# fc0icbt 30nbc / oberblocbiglj tocer berdaclbt dab# ben’ bacrom dab30n.Wa)eff. nict ban toegdena bonberganch ban30n (Coninclir0ch / maer toe# gdena ben bpanb / (toelch met berfrdanbtfen cn ^Soltocrchen ben ©olèn teboben gdcgacn0ab# ben) te bcbcllecrcn/ 0et ïUcpferl. hr0ga bolch gde# botbert/ acn toclch30nMBa)eff. niette minbe gaffe betaelen toilbe / 0octocl30n lt;ffoninchr0ch in quaebee ffacbt/ alatcboo?en bacr boo? gde# ffclt toaa gdetoeeff. ^nt obïigde foube 0p ala een b?iaibt/ ennaer beu toil bea ftepfera boen/ inbien dp gljchjch 30n ,lRajcff- int botigde fcd?p# bena begdeert dab / upt be berdaelbe oo?facchc cn ban tocegdena ben t0bt liet gdefedieben / bat men niet bua uauto cn ffrichtcl0ch bc betalingde ban bc gaffe bo?berbe / cn met foo grooten opdacl baiibe Mumo acn©olen/cn ficpferl. Waieff. g0ep?cffccrbe bicnffni dem niet bertoeebt. ©an toegdena be groote beranberingde / bloc# bigde (0o?Iog0en / cn jammerl0ch lanbta ber# tooeffingen / toelch bc bolgdcnbe ^acren 30n boo?gdeballen / deeftdet bcginfcl ban bit 1630 hes 1630 ® ^acra / boo? fcd?ichcl0che toonber tepchenen/ Sacr» be# bic bpfonbcc inbcluc0tai nent firmament ban SÄ?®, ben ijcmcl bpranö acn alle plactfe in ^uptffant/ “rt^i^e met grooten fc02ihcn bebcn geffen 50n getoceff/ ettmerch# gdeiioccd bcbuntfclcn cjljcgcbai. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^ »»lt;# Oil bpfonberia tot lt;ubingden biergelnrhc ® ktijnf, toonber ben 2 ç. January op ben bag ban Pauli heische beheringdegdeffen/ cn ueffena anbccebanwil- ^'Wf* lcmSchickacrt©?ofe|ToO?tCrffcbeg0COpfC?bCCrt Steiiquot; cn incciitractaethcn diet ban in b?uchuptgegc# bueBet Pen / mittet totlehc topbctcgcntooo?bigdebc# i«”“’ ftd?0bingc intho?tgctrochcn0ebben/gel0h ala balgt : Op ben aöoiibt ban befen boojf3. bag een toepnig boo27. up?cn ia acn ben hlarcn deincl te# ' gena ))D0?rmcff onberffena een fiicc-toittc ma# tern berfedenen / nict ala een toolchacn becant 1 bcrb?0bcnöc / maer fpn glat / cn gelden cenep ' gefatjocneert/ gaf een dellen fcd0nbandcm/en ffonbt |
80
Vervolgbder
1630. PonbtaW een langten tobt (lil. Wet: na ten 7. npien bertoonben bacr acn biebcr-niöcn nod) tbjcc anbere ibolchjenei een aen be rcditcr 59 een omgeheerben betel niet ongdneb / Oct anbei: gOe; lOfb een (ÏOpUccn / enbjawnbepbé lied (nee bJit glintjercnbc en fcOimmcrenbc bat bc bacr ontrent leggenbe contren bacr af bedirOt Wicebt/ Det licht hier ban biasS niet (lil maec ttoitterafljtich/ hem bebjegenbe / bacrnactoicffct openbedoo? hem / nochtansS onberdeno gitain (jet bltio ïncer cn hediadbc fiilcbe ibt(Tdinghc fonitobtö / bat men niet mid 1 offet iuactacOtich bccblbcnen/ of hem nu alleen berbotgen hab. Ô2n bit bertoonbe hem alleen tegeno 35oo2btb3c(l / bootten berga-oerbehem ontrent halfs, noch een bed groorer Corpus ofte Moles recht teghen.ö .Pooiöcn / bic dom op tot 6. graben ban be hoogte / cn drehte hem tot op ben Ooidont toe / ghebjeb een mit racé/ tudcb tuen ban hoben ballen (let lipteen hel lichtcnbc plaefö / aies be fon bacr onber ijS feOpnenbe. tPit €o2pn,öofte illolcs tuiert hoc lanijcr hoc grootcr/ nlfoo battet haed Oternae tien graben hooch en bpe.mö 80. lang tuierbt/ cn t bierben-bed ban ben lionfont bcflocg aio Oct rat wat meerber alO een quartier boo: acht up?cn tot ben i $ gracbt opgedommen Ina.ö / fehceri het bobenllc barbe bccl naer bc (jede langte l]d / het onberfie ttuec batbenbed tuat hlacutuachtitO/ onbernicngt met tuat purper.
Ontrent 8. upjen begoft bit inonbertucreb/ ’tïnelch öembuö lang (lil ghcljonbcn hab/alleen cenblcpnc blitcm toonenbe/ gautu cnfchiclöcb hem te roeren/ tcbcrbeplen cn tot een o?b?ete compofeten. ’©acr fagljmcn fommighe dralen fnelnptbaren/ tuclcbe gdpeb cen darcbccnlam ccntooötmecdcn beclotcgcna mibber-nacljtcn mib-bach/ ten bed oocb terdineben jijbe ban 3i5oo2t-tuedtcgcnes onöbaorbn gingen :bc mim de part repchenbe onfen ï^Ó2i5ont. ©an onber in t’.ipoojbtpunt quam een frcrljdle JDmamibc ofbnceantiglic eolom / ghelijcb upt een affertocht aen ben bagh / en op bc dineber mbe tinee gdpe^ bc / boch niet foo clacr Aiinbc aio mebe hclpderO/
floo’bcr-minbt / en liet raiïclcn al^ offer Oom jZin caficrjSaenquamen/ gehoopt/ amgeffen hetfoo ' tbcltcboojcn ald oocb baernac hed dil banbe tuint tuasi. On fonbedijeb heeft men hier op ges let/ bat in bit bnigohap’ op ber rechter ^pbecen fdioon bacnbcl berfchepben repfen ghedinghert tuierbt. Oit tuao alleen geberutot bat io te fcg= Shen niet heel graento ghclncbbc ^quabjoonjS bant brpgjS hap? frlfü / maerinbe gcbacnteban een regenboog / boch tnat blcpcber / maec tuat büo?ccn tuapenbaerin ghetueediiS/ bodemen nietcugcntlijcb bennen/ oocbbode men nictep? gcntlgcb onberfchepben tuclcb parm bertoonnen tuierbt / tuant 3Pallcgaer onberficno tucerber? ftuonben/ boch beerbe hdn het lactde ghetumd nacr bc rechten / ttudeb ban bic tant fdjeen / aid offe ghebluchr habben / ofbatfe ter fclber plactfc noch tuat dant houben toilben/ bacr op tuierbt bc piacts gherupmt / ghelpcb ban oocb ben gant« fehenhemel/ hehalbcnbefeplactfc/ fchoondacc ch hel bleef / batmen be darren acn alle canten den bode fchpnen / cn tnaffer nicutuerjs gheen toolcbien ofte toinbt mner heel did
(Ontrent half 9. alia hetaHeéi tot hier tóe tuit« achtich en gracutuacheich bertoont tuas getueed begod het bc barrutuen te berfdjieten/ enber« toonbehemten eerden naer bc rechterhanbt tuf*
fchebepbe ©cnicl tnagens ban|0oo?bentegenjS ©oden/ b?ccbcroobc blachjcSbacr afbefpecie bpraneï tuas op pin paraUdlpsi / macr acn bc opper canttoat roober/ cn naer beneben tuat blpctec / ’ttudeb men burans hab noemen mos gen helle/ berhebene cn root bcrrutoachtigljc Superheies. ^ulclic roobc dteceben heeft men naer bc dineber hanbt tegens i5oo?bttncd aen meer ghcfien / effen foo lang aljö be boo?ige maec Ijcd tuat fmalbcr / cn acnt ghetnl onberfchepbes ipeb / tuclcb meedenbeds oberbe ^tuacnghes gacnfpnbatbe helle darren incauditygni heen boo? fchenen. ©nbertuffehen al.é 3. quartieren ban blip? bcrloopen dm ghetuccd / berbtuenen be toitachtighe fehpnehbe dralen noch niet / macr liepen obgcn(lhijnïpcb bichtuiljS hier nut (bofncl afobcnblircm/ welche fommighe repfen onfen bc dhietenbe bed ondabighe ofte bctuecglncbc ©o?ifont berpebten.
“ ©ntrent 9. np? quam bc ftuarte boncbclachtis
W bcgacOtif^ öcrij boUlacnbe/ ban be redite fp»
ftralcn fuel upt / bie ban ïueer ophidben / en bich=
ïmlö foo lipt biogen tot bat epnbehjdt int niibbd ban bc liooglite öeö Dcnielo / (boben en beneben
gÖc betuïn lueer acngegaen / tcßctio ,3?c0’tiue(ï redjtint^oo?ben bleef 0ctnocli al Vuit-aeOtieg. i©c fbiarte nam fbierbenbed banben kernel in/
4 $. graeben) bc berdropbe beden bacr tocer becs ©c ftuarte nam fbierbenbed banben hemel m/ gaerben / in berfchepbene boch meedenbeel hoeclv tuat tünchen mibbemacht cn legens ben abonbt achtighc hoopbenó fommighe met iieffrns hans. lagh.
gcube blogclS afgebedt/ bic als boen haec gdpclv j ©oetucl geen openbaer ghebecht meer ghebam fc alsï in ecu dacht-o?b2e ddben. Dier op iun bc : tuierbe/ foo liet noch het dhieten niet nac/ macr partpen/ tudebe nu alleen met hacrttucen/macr i openbaerbe hem noch boo?tó boot bc heclc locht acn mcbcr-5pbcn bccl berfchepben troupen gab« j tuelb ten bed tuffehen het geffarnte banbe Tiecu/ ben tfamen gheruebt/ oogcndhhnlpcb malcam 1 en het anber tuffehen Cafdopc ingedooten ijS/am becacngetad/ cn ophel heftichdc onber malcans j bersfag men niet bu’cuibers meer, ©ntrent half ber ghcborljtcn / batmen in een fulcbc confude cn i 10. bertoonben hun dechten blcpcbe blircmS bau Wegens ben reach niet meer rpgentlpch den aenbcn^olus/ geluch hu fonicrStuben gebeurt/ banbe / als offe op malconbcr loS ghcb?ant cn boch tuat bhirher met onbegrcpcnc palcn. ©m met dabig dhieten tcfainen gedharmutjeert hab« trent 10. up?cn iffet tuat dilbec ghctuo?öcn / cn ben / enbloogbcnroochboo2bcnanbercnfoocps is anbers niet meer ghepaffeert/ alleen bat noch gcntlhch als men met cen mufbet boen mag. nbsp;nbsp;nbsp;: fointuijle etlijchc roochen uptgeû?D0chrn 3pn.
©e boeren op be naeffe bo2pcn bic in ’t hdoßhe I lt;ot damp;tutgart int laubt ban IDurtcnbcrg iff luoonachtichtuarcn/fcpbriibcdanbich/fpljabbcn ^ s auonts ontrent 7. innen het tuonbertijehenop gif^f bichtuils het hraechen ghchoo?t / boch ^fnt boucs j hefe manier gepaffrert : ^ht cerd bertoonbe hem herachtich/ ghelijcb aies ban berre. ©epiecs ! cendoeefte regenboog offe irislanari ab occafu btnff (ag menoocb bcfchepbcnlijcb / ghelijcb on« æihvo fub polo ufquead ortum æitîvum. ©ffen tribare langlje rieten / oocb hoefe tcgcnei malcans int onbergaen ban bc fonne ontrent f beginfd beet ber acnlagcn/ cn int cerd recht op htelbcn. ©ups i hoogs tuienei hoogte niet bed ober 12. graeben renbe befe bertoninghe hebben bic tochuebers in dheen/en goneb boons lub Dracone Septentrio-lt;ubinghcnecn ghempff ghelijcb cen dareben naiiperpedesHerculis, nautulijcb.ö toitcthooft
Bootis,
IDoiinn’
Hiftorifche Chronijcke.
8i
|
j/;.Q, nbsp;nbsp;Bootis, baer hP hen ben ï?o?i3ont lt;O?ientali0 1 J^ibnacht heen/’ttodeftlang alleen bleef, tj^act jZ,q -’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ocnfloot. ©ülgcn0 op bcfen boog / gheftjeh al0 1 op gonch op tegen0 Jloojbcn een ftdite inolch/ I toclrhe foo hdbet fcheenal0 bemoen/upt befe I groepben mcccftlcpncr/ cnflrachs toatgrooter ! firalcn / baer ban fommige toot bierigecal0b‘ anbere / tot batfe hed tegens ben obonbt/geipdi een groot hrijg0hap? haer bertoonbens bacrens tegen0 in een oogcnblichtöt0 cen onber oenquam , tocleh met molcanber oppet heftichfie tfamen flicten / cn fag men niet alleen al0 ban raufquch ten ofpiflolen ben bliremen rooch/ moer ooch opeen tonnecH reebopren gcbceljt/ alsofhet tiiiTfljen bed Windtenbe fpietTen ' en (jeen en ineet fröteterenbe bierblammen gljefe^icben / t’incldt feet ft()2id$dijef5 arntcficn inaö., ©act boojlie« pmoofli Wen ne initte inolerltcns« of bed lidjte Wammen ober Ocen / gljdijth oft Wepne blircmjei göciucedinaren/ bit bniwbc geen nn? / bacrnae bergondt fjetincer al foctjesï/ bodj Weebenbe rechte bieriglje gebedten lang flam / niaerntet meet albnet boo? malcanbcr blicgenbe. ïDefdbe nadjt ban 12« tegen lamtenz bertoonbent hem inect / en troeft boojtO op jfeoimgai / gheftjeft cen b?anbt aen ben I|cmd licfttcnbe. S^nfodQrft ben 27. ^atmarij hebbent fommige boo? betoolcs hen heen geobferbeert. ÿ?aiilsfojt ant Uni jMaijn. f ranchboo?t oen ben Jlöapn heeft f ch op tÆ Kt bcfdf(letpbtooch ’0nacht0 (ghelijeh het ban ge# loofmeerbige perfonen geobferbeert 10 ghetoecfl) ccnfulfhal0bolgt toonbertepeften aenbénîtes md bertoont ;5nt ccrfl quam een toitte materp ban ben toeg ban ƒ ribburgft acntrechenbe in een bierrantige fonn ƒ en aies of pct ftrtigö boldï ge» Incefl ïuao / tindeft in fladjt o?b’c geßaen hab. 3110 bit nn hem cen inijltpbÿ albu0 hab bertoont/ qnam bacrnae rm initte materp hed lang en inat final / b anbere tegtw aen treeftenbe / gheftjeft ofte bacr boo? fa?cecften inilbe ƒ al baer fdjie? tenbe bed firalcn tegeno inalcanbrr. WitjSnu bit cen inijltjen gebnp2t hab/ troeft ootft be boojfj. lange materp op b anber cant ofte punt enbok genoopbc barbeen bietbc toe/ alfoo bat ben biercantighenhoophedenal omtingdt Inierbt. 5^ocn fagmen aen alle canten rontö om bc firalcn opmalcanbcc gnen/ ghdijeft offe bochten ofte feharmutjeeeben. lt;©nber bcfen flrijbt inierben bc hopen alicnftjcö ftlepnber en Wepnber / tot bat cpnbeltjcft bc lange / indeft ben ecrflcn acnbal ghtbaen hab / heel bernidt inierbt : ooch ina0 het bierrantige bcel op bed nacnict foo groot als te boo’cn / cn berbineenen baer op hed en al. montrent9. up?’0abonbt0 fidjin ccnUrenbS ghebnente fatfoenneerbe/ bodj / batmen het hooft en boeten niet hed tod bchenbc/acngcbaUcn t fel# bc bacr nae heel obcrballcnbc. 55cnccn aen bc he# md ffonben ber bed lieben cn fagen hoe het hrpgf-bolch in firn o?b?c gcflacn heeft / todefte bant on# ophoulpch fchicten ban bc firalcn tcghcn0 het boo?fï. blechen oenginghen/ cni0hct fdjetteren en ghchraceft ban fommiglje hed bcfchcubcntlpcft gchoo?t gctocefl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ...yu^ ............. nbsp;nbsp;— 5?en26. ganuarij toicrbt tuffehen ïteftfen' ; len / heeft men niet fien mogen toiebebictoribe# een mijl ban ^toeptnit^ onber ben Rottenberg ' ' ' en /ètrclen / nae mibuaeljt ben (bemd int ccrfl heel tcoubcl gefie i0:macr ro?t0 hier nae als ben macn op ginch / foo troeften al befe toolcftcn boernaetoe/ cnal0hu nautoftjeft foohoog nl0 ^niiv ^annarij 3hn biergdijefte fch?iche; maneer^ Itjcftc inonberen ooch in bet êgt;lenen / gefien ge; tttte« 1’1 incefl cn ban ghcloofinacrbighe lieben opgetepe; «Som ftcnt:^ntcer0c hebben hact bed bierige firalcn mw««» om ben gantfehen Ï^cmdronbt0 heen/benhede nadjt boo? tot op beh bolgcnbc mo?gcn bat ben bag aenquam/bertoent. ®cfc bicngcfiralcn jij» aen alle hoeeften op een ftlcpn blecrhcn ’tindeft mitfenaen ben hemel alleen fonber firalcn lna0 ƒ ten man opocclommê tuaô/troflttufe alkoacr af= tn ftem nacr btiiccn / en blcUcn in cen lange linie Pan ben nijgen af tot ben aPonbt kil Haen niacr luierben hoolfinart. ‘Hlken ïnaö cen Wenn inde; jen bpfonber / en toat Ooogev coch no^ber om ban greote fïnche’t bier cn bamp bpcan0 boo? bc helft ban ben Dcinel blnarlen. |
^3nbcfc flacht fagmen paerbenen menfehen rijben en fchicten op malcanbec / haer nccrballcn/ bluchten en incer om herenbez' gelijeft of het cen ®ragebt ban lebenbige perfonagicn ina^ghe; incefl. 3!acbe plact0inbc locht inaer het hem bertoonbe/ina0fohelen boo?fchijnich/ batmen begantfehe annabe acniuccbcr?pbe cpgentlpds fien honbe. Tbc gene indeft nacrt 3©cflcn tegenjS incer gebnen habben / fetteben gheindbieh baer op aen s moflcn ghdtjehclnd bicftinil0 bc blucht nemen / cn ftoeind fp fich nimmer heen incer ftcer; ben / cn gróninltjeft baer op afb?anben/ batmen nictanbcr0 meenben / fpfonbenhet bcltbrljou* ben / norhtan0 int laetflc mofien fp Inijcftcn. 3110 be flacht int heftidjflc inn0 inarenfe man en paerben/ al0offein puur bier rcbencnflonbtn: al0 nn bc flacht gebacn iua0 troeften bc berinim ber0 in een rirftcl bant ,ïloD?bcn inat boo?t0 / cn biclen in een finarte inolch in / int ccrfl bejep; benbe / bacr nae bc boctganger0/ bic bc Inagcn0/ aï0 een marcherenbe nrniabe bolgbcn / in een lange rp after aen / bacr in men effenind bc pacts ben cn inagen0 mitfgabcr0 be bocrlicben gantfcamp; bcfcheplijcftncnftofle. «tSengroote lange inagen bol hdlcbacrben en flo?mlabber0 indeft niet bii0 cpgentltjcftte hennen Inaren/ bleeffonberpacts ben flacn/ tot bathp berbineen. Wruptcrpi inaren al fonber ftolber0/,ftragen/ en hoeben 8 habben bacr boo? be flo?mhoeben op / lagen fmai cn langachtich boo? fich heen ober be paerben/ rebcn hcftich fnd / en b?ucfttcn gheindbieh after malcanbec aen. ■fia befe flach qnamen upt bc rcflcrcnbe boo?f. Inolchen etlijcfte berfdjepbene tronpen tod 8, of 9. feer flarch/ gheftjeft offer fommighe co?netten rupter0 onber toaren ghetoecfl/ bie hielbeeen ftlcpn luttel / bacrnae ruchtenfp oenbe plaet0 ban bc boo/fv flach; baer fclf0 biclen fp nacr bes neen. i©actoptocct betfehepbenmad bedflra* len uptfp?ongcn / het gebeeftt hoflc men niet fien. lt;6n ghefchiebe fiileh0 inbe lini bont ^ooïbcr ge» bcelte nacr het JBcflen heen Icggcnbe. ©ecrbcr0nent ghebedtebant jloozbcn nacrt (Sofien heen/ bpcan0 een halfuur boo?t gepaft feerbe / brgofl ren nicutoe flacht ooch met fulcft fchnchelnch fchicten en fehannutfeeren / bot het nautoftjeft upt te fp?cccftcn i0 : moer mit0 bepbe hrhg0 hap?eh int gcbccljt te biep nacr facneen bic» houbenjjeeft. 25cpbc flachten bnp?bcnccn quartier up?0/ cn gongen boo? alle bepbe mitfen boo?b’anbcrebielt;’ rige tropperi cn flralen/ecn fchcpb0 man inclft cen ',(lraclina0fonncn ftlaec lichtenbe heel biep inben 1 hemel intoacrtjS/ gdhehmen fict/ int bliremen i inanneer fiçh ben hemel opboei / indeft tot cleften \ ftrer inat (lil flonbt/ te booten Ijp berbineen. lt;en i laetflcn nacr bc gebanen flachten / goneft een bop ben maten fdjoone cn darciinolcftcop / bpcan0 Dan |
^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgb der
ilt;50 nbsp;nbsp;^ bemiïuf fencô Scaenbogenjô naert aDefîm'
J ' ipclfhccii hiijltptöte Iwn üiasf» Doe nicer tien bagnacchte/ [joeber meer ftraten ücrbtocnen/ tot bat ben finden Dcnirï gftclpcft meteen roito ftleebt bebecht micibt.Dicr op gDelnch tiet in bep' be gepafleerbcflacljten grooten toinOtgaf/ foo tuierbe Ijet bact nae oocb toeer ftil.
jDoiwct Wcrgöelöcte bingoën gljebenrben oocb om b? »31« ©iofcOanto mt nnmfïöff$e toepcObilbe inber^Ie« ’^Ä quot;’ neu ben 26. gjannariujS/ batter ’ÿ motgOen^s om $.up’cn/ alö ben DcincI OecI lie^t maö/ bant ïre-fïennf/ een tamelijch groot firijgOO flap: te boet Quant oentrechen / baerop bant (©often ooch een maefjtigO ftrygö Oaw mebe te boet / bat men be piechen en mufquettèn biihatio aïlegaerniet oberfïen bofie/ ben bïepnenOoop banttoeften/ begaf fitO op be flinefer (janb ; ben grooten heer« ben Ijemtot b’anber hanbt / baerop ruchten fp frOielijeft t’famen/ en Oielöcneen ftcreh treffen met malbanber albuo bat bet ooeb bant bier en roochOed bonefter bjiert / enbup?bc bit biel een groot quartier up?;men 0oo?ben oocb beel befeOep« bentlncb bor after in ben blepnen boop btelh bant hicfïcn biaö gceomöt/betrommel geffagé inierbe.
j^aerbit groulnclbebcnOcftieb gOcbetljt/ is' aneÿtoeercIacrcnfitïgOeibOîben/ en bet bokh (Ooetoel mepnifb) toeer naer ’t öofïen aengetroe« ben/bacrbp men ooeft be ©aenbelÿ/toelh ai bloet-root ïnaeren / bcel befeOepIgch fien Itoftegeibcb of get op ber aerben gOetoeefi bias, liegens ïnefîen trochenber bpeans gbeen toeer te rugö / maer beerben bun anegact boeb Oal toepnieb en nauto« ïgeftjS be ttenbe part naer t (©often.
©eel anbere toonbertepebenpi îÿn inbet ^le« ften/aljS ooeft in 5?o0emen/ tot piaegb/ tot ©ce-' nen in (©oftenrtjeft/m ©cfïpbaleu /en eibers am bersi / om befen tgbt gbeben gbetoeeft / toelcfte al iPonbft« *® berbaden te tobbtioopigb jpn foube.
tepcftniis ®ot ,tßacgbbcnburgb iS ooeft ben 21. ganu-wt^acs» arin^ ’snaebts tu)Trbcn9a. loupccnccnfeb/ic-' otiwuts. nbsp;nbsp;lÿ^ ^jgj. _ j.[jQj5j aelpigb toonberS tepeften int ge«
ftamte ban (Caffiope naer jDaegObenburgO en J3oo2toacrts aen/ gbeben getoeeft / baer bp men ooeft inber fliltecen gbfbuo2 boo2bc / boebOeeï bupfclig alp' ban Verre Veel bonbert repfen bortocl bit tepeften met een fnee toitte tooleft begoß beeft en in ’t mibbcl met groot febicten en ftraerften bed birieb toonbe ' fco beeft bet beb epnbdbeft ineen ftoolftoarte bobenbertoe gbcrcfolbccrt.
ï^ierna beeft fel) ooeft ben 11 ƒcb?uariuS ’S a« bonbtS tnffeften 7- en 8. upjen ontrent naer mim beruaelfttot jtSoegbenburgeentoonber tepeften bertoont/toant berfebepbene ßraltn gongben op/ bic gelgeft jee-baren op maleanber oenb’eben / ’t toelcft naer een up? of b2ic berötoeen.
anAar«, 9!« êarm iS in ben ^anuado een gbetodbi= * gÖenßo?m toinbopgbetefen/ toeïeftontrenteen mgl naer bp Damburgb gingb maer een fmallcn (treceft maftenbe/ bie beeft groote feftaben gebaen/ en bed ftupfen necrgbctoo2pen beeft.
lt;©m bc fiabt 552cmcn is een fcftjicftlgdtc cerb-bebmgftegftefeftiebt. ®ot lt;Êoburgb iS ’Snoebts aljS ben bobe ban i^curenbcrgft met fommigfte met ftem repfenbe mannen boo2 bp naer Danv burgft gaen toonbe / een groot bier gfteften inbe pabt bliegftcnbe / maer nieeftenbeds bact upt als bacrin / gbdbeft of men met €artoutoen tegfteniS een anber gbeftannneert ftab / ’t toeleft etigefte up?cn bup?be /. bacrom ooft ben boobc te mgft metfpne mebe gftefenen toasin tbdt leggften gbeblcbcn/ nktbetbenbe 3gnm toegb bomen..
lt;ot lt;0cpfinar in Ï^cflenlanbt / bctbe-ftalfmgl nbsp;nbsp;, ban haffel leggbenbc/ is ooeft een toeembe faccUe 030. gftebeurt/ int begintfd ban beu marnt januari« uS/ toantalfboencen Obfebcnfolbaeötblocbt ^«[tort« gfteftoeebt beeft: ’ttoelcft olbns in jgntoereft tcubioct. gbegaen is : bact laegben ttoce folbaeten in een quartier / baer ban b een ’Suarbrs begoß te feg» gftcn tot ïgn floep Æompagnion/batftp fect ftoe« ten / ftpfonbe boefteen repsin fpn5pbe boelen/ ftoe nabt ftp tons. 31IS nu b’ anber fultfts bebe enbc bcbont bat sgne banben lied nabt enbe tont ftlccfaefttigft toneren/ bocftt ftem bat ftet nietreeftt ftier mebe 5gn moß / ftielb be ftanb teuften be macs nefeftgn oen/ enfienbe bat?gn ftanb ganbtfeft blocbtcft tons / toterben ftp bangft en riep ben toeerbt ban t bupS / bat ftp lieftt bjoeftt ; en als bieguam bonben ;p befen bóo?f3. .^olbaebtftecl flap/ en be bebt laecftens bol bloebts / en 3gn 3pbc bed blocbtcft/ en al ftoetoel fp tbioebt af-beegben/ ftoccten ftp noefttans al immer boosts / tot naec bcrloop ban een up? tgbts / baer naer ftiel ftet op. ’^ anber baegfts toiecbtftpals ftct;gntocerten ben anber ^olbocbt te bennen gegfteben ftabben/ boo?bt Millifterium cn ben ï^ooft-man gbeb?orftt en gftebraceftt ftoe ftem te nioettoos gbetoeeß/ baerop anbttooo?ben ftp / ftp toiß niet anoers als bat ftem feer angb gbetoeeß toas: enboßmen anbers boo?ts niet meet oen ftem fpeuren; toont ftp toiert fticrop toter b2is en gefont
5^cn 19. ‘KptiHiS fteeft men bp ßboonrlact toeer te4Dcurenburgft/ 'Mugfburgb' ßegenfburg enbe oen onbete placbtfcnboo? ben mibboeft b?p jonnen / met cm cwchelenetlgrbcïlcgftcn-bo«’ gengeften ; ftebben ftact aen b een plaebts meer oisb’anberbertoonbt/ ooeft fteeft men in anbere plactfen bp clacrcn bagft beel Starren / en ’S a« bonbts b?ie jonnen fien onbergaen.
gin ben Wapmaenbt ïgn fteen cn toeet om ,IDiIanen aen ben Dcincl fcft?icftlgcfte toonberteps ftens gftefien cn ongftetooonlgcftc ©onberftagen gfteftoo?tgftetoo?ben.
®ot fioomcn beeft een ©bf cenboobtftinbt ^j««, met tenïebenbigftcn Ï ecu toelcft baer oen gbe« boagetor tooßeftentoas/ ftet ftinbthnagbenbe ter toerclbt öw«««» gfteb2ocftt/ cn is ben Itccu inbe tgbt ban 12 up?en bacmageßo?ben.
#let bcrcfo2matie foo tod inbeboo?igfteols naecbolgenbe garen beeft men toeer ftert boo?tfa gebaren/bpfonber in bc lanben ban afjeurenbutg/ ^toaben/ ©?ancften/ lieber parenenanbere plactfen / bien metmquartieringften en anbere ftfbQftS gftctoelbt belacbenbe / ooeft bact neßens fefterpe ©?oceßcn gfteb?upcftt / cn be lieben in ftaerconfeientie gebtoongften/ enbetoelcfteficft niet baer toe berßaen ftoßen ofte toonben/ met ak bcrftanbeßraffengftebiepgftt/ entot bectreeften gftebtoougben / ooeft tod bed bant fteurigfte bet« ßooten en in bolltngftfcftap berb?cbcn. ©act neßens be ftrggfts ftoaefigfteeben ban toegftenS be inguarticriiigbc boo?tocftten/jDonßet plaebts nrpaé fen / ftoacreen bpcanSonnerb/aegblbdietontris fmarW'’ butien en'©clbtbb?bcringften noeft niet reßecrs ben noeft opftielben / maer baß b (©uangclifcfte ‘ Utenr cn ©02ßen tot op ben untterßen graebt upt putten, ©e folbaten bcb?eben een fulchen moet toil / alfcc opbt onbee bc lt;Cb2ißcnen toas Obe« ftoo?bt gbetoeeß / baerom bed lieben banftnpS enftofberloopenmoßcn.
©an toegbcnsbefeonbcrb2accblndic ereeßen »,«^7® en perfingften ftebben int begintfcl bon ben goere ahmibW« 1630. b’(euanßcltfcöc©o?ßcnen'^tanbmbcs lt;'•gt;»««v ^toabifeften Crops toeer eenrlaegb fcö?pbens Äa«# oen
-ocr page 117-Hiftorifche Chronijeke,
8?
|
1630. oen ïtepferl. ji^ijeft. oberghegheben/cn boer bn, anbere geljootfamc ftanben/ neffen# hacre afme haütoege# om remebiegebeben ban befen inhonbt:hebbenbe! onberbanen ofonber een fulchcn laft heden al ö’eweutu ban hare afgheotbonneerbe ghefanten acn ïtep?. befmichten en epnbclijch te gronbt gatn / of wam 339a jeft. hof boot ctlijcheïlSaenbcn ghefonben/ ten minften haer trou cntrebitberiiefen/ btief ntösö-ftoa: berftaenmat fpuptgherechthabben/baernoot ' “ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' KBUnicii. fp ïtepferl. jlSajeft.bcbanchtcn/ hemberfceche* renbe/ bat bp befe gdeghenthept alleen haer ogen* merth ma# / bat boot allen binghen fpn ïtepferl. Majeft. ompt / en hooghept in fchulbighe achtln* ghe gehouben mierbt / het ï^affaufehen beebtagh enRdigion#btebc mibtfgaber# anbere Rtjclt# Crapffe# ener cut ion# berbattingen bolbtocht/ nacr bc felbe ghdeeft/ clch eennaer uptmijfen ban bien billijchbejegenbt/ enniemanbtbaer* enteghen# befmaert / haer ïtepferl. jRajeft. cn bc# Rijch# macht niet ghchrencht / maer ben reft op bc# Rijh# uptterfte bootbaHenbe noot ge« fpaert/ en meer cn meet gheftarcht/ bcghclioo?: faerne ftanben mitfgaber# hacre onberbacnen/ naerbien fpbu# bedbenaubtheben uptghcftaen hebben / ban al haef hact en goet niet ghebtocht/ en heel inbebailmgfchap gejaecht ( ghdijrhalgc« 1630« reert beel bupfenben baer in ghebjeben maeren) het maften bant miftroumen tuftcljcn be ^tan* ben mat gheb?oochen/ en be lief bc/ affectie en bülherbig!^ bebotic ban bie teghen# Wepferk iRajeft« en het Rijch in geenerlep manier gälte« recht/ beranbert noch berhout / móer hoe langher goc ftetcher bermeerbert/be fojgljlijche tmeebjagt enonberganchban t Roornfehe Rhehberhoebt/ en in fommaaHjet gheenemat boot befen ghe* paffeert en nopbt foo langh hc buptfehê monarchp ghebnprt hab/ een fnlch jammer en eflenbighepbt/ maer boot fo beel 1000. en noch foo beel biipfen -hen alghereebtban hongher en hommer maeren bebotbengemeeft/ en om liefen goetgheb?ocht een rep#een epnbegljemaecht (baernafoobeel ^illioen fielen beclangben / fuchteben en janth* bcn)bcnb?ebe meer hcrftelt/ en boot allen anberen jijn ïtepferl. iRajcft. in een mftiglje regceringlje gijelaeten metben mochte. 9llfoo habben fp bit bertroumen / jijnc ïtepferl. Rlajcft. foubefc niet alleen ban megljen# het ïtepferl. plarcaebt 110-penbe bc Religie / met een onbere refolutie berblijt ghemaccht hebben / macc boo?namcnbtlijch haer ban bc fmacre heijgh# laften / maermebe fp en haer onberbanen nu foo beel 5iaercn hermaerbt# befmaeebt maren ghemceft/foo niet heel en al ten minften boch bolghen# haer ïtepferl. j®ajeft. hier ban foo bichmijl# gebacne beloften mat ber* licht hebben; ebochnacbemaclcen# beel#haer ÆKajft.mct be nptboerinch ban’t booïf3. placcaet boo/bt# ghegaen ma# / cn bc Refolutie ban bien fXICtC flf^efnnten foo betre ad referendam fVïlQC' nomen habben / moer boot ban be beloften batfc banbe laften bc# Ootlooclj# mat bcrlicljt fou= cnfegcl0haermoo?t enhanbt bjeechen/ en ban megenjöbegroote fchnlbtn / baer infp mitfga* berjeï haer onbeebanen in ben tgbt ban befen 002= loggeballen maren / aengefien alle camers-ren’ ten / haef en goet beel hoben fpn macebe berpant maren epnbclijch moeten / banquerot fpelen/en ban be crebitojen nptgemoechert 3pnbe met after* latinge ba al haer liant en lieben/ ooh haef en goet boo?gaen. ï©aerom uptb’hoothllt noot gebmom gen îijnbe habbenfe ïtepferl. .Wajelt. haer upter* jte befmarmglje moeten te hennen geben/ en bol* genei be ïtepferl. capitnlatien mitfgaber^ Rijch# beebmbingen / hem bibben en aenroepen / sijn Kenferl. Äajelt» moubenfeal# ghchooïfameen getroume ftanben bant Rijch neffen# tjaereon* berbanen en lanben in befen tegenmoo^bigê b?os= bige toefiant / joth en flabemp niet heel beriuoc-ften / upthongcren en beberbeii laten / macc bic onnptfptecfftclijfh jammer en eflenbirhept tot een epnbe bjengen / en niet toclaten / bat bc ’nacome= lingen feggen mochten ban fpn Pepfcrl. jpajeft. bat bp 3ijne regeringhe / het ïïoomffhe liijeh niet alleen in befen b?oebighen flaet gheteocht / macc ooft foo bele gehoo?fame en tronine ftanben/ (met* ben fehnn als ofmenfe hab befeljermen iuillen) heel onfthnlbich tot ben gront toe laten beberben: aengefien haer ïtcpferlpchc .ïKojcflcpbt noopt gefpeurt hab bat fp noth anberemethun tuattet oochboo? Rijer- Graphen 3gn mochten / eenige bpantlpche intentie/ maer beel meer hetRnch altoos' gehoojfacm gljebjcefl Waren' fnlchsfalp* henbebatfeniet tegenftaenbe foo beel ghelcbene fehaben / ebentod bolharbig aent Rijch hanghen blebcn/ en offet faccheWaS' batmen bant nptlanbfchc bolrhpeteitebjcefen hebben mogte/ foo holte men alfulrhcn macht Waennebe men nn tegenS Ijoopc beftoaert miert / tccplactfe bacr* men bes öpantjö inbïcechen te bicefen hab / heen boeren / en tot onberhoubinge ban bien b anbere Hanbê/ melh niet baermebe bclaben noch befcha* bigtmierben/ naec bchoojtcopbomgacnbccora* municatie/ beraminge en bemilliginge naec clch een fpn bermoogen mebclijbentlijh bact toe boen contribueeren / en niet het heelc Roornfehe Rijch acn alle canten / hocchen en plactfen / crupsiupre en boo?gacns met Härchen epgcnmillige mquar* tieringen / monltcrplactfen en onophoulijhc heen en meer boojtocljten / oochmet rooben zen pion* üiocöereOangcnöc/ ban (per boen cl benomen/ inierbê incus furljtcn hermë en filzenen boo? be iuolbé tot inben hemel donh/en nlbuö bit hceripft ©iiptfchc lupferbom bpeana ban alle eer en big«“ nitept / brneht en ghetoeït / Ijaef en gott / bjp-hepbt en ban alle toelfiant heel berfdjeurt en ber« nidt inerbt. lt;ön ginch befen b?oebigen toeftant re bwpuber.s aentBhth hun en haer bopjtobera beren / fthenhen / mootben / btanben cn anbere ontelbare martillifaticn / contributienerccutien ban, bien / opeten. TDocr boot ban ben on* berbanen ban het lanbt te bonmen/fonber rmdeh ben merben/aftet blcben: en Jupft op bien tot / al# i men niet leben en han / ooch ban gelt / b/uchten 3P befe beloften hier ban hreghen maten fp enan*! bcccn mijn enbiergdijehe berooft mictben/ ben tere ftanben booj bc ftarchc boottochten oppct ' hanbdchmanbd belet/en met alleen bedmiUi* fmaerfte bclaben ghemeeft/ enfoo met rooben oenen jidenfomd ban grooten al#mibbclbaren cnplonberen befdjabicht / bat be fcljabe opette* i ouberbom/maer ooch foo beel bupfenben ban on* Ipche tonnen gonbl# ghefdjabt mierbt. ®e ber« noofde hinberhen# noch aen bc bo?ftcn ban haer fmpgcnbcpctphelen banlijf enlcbcn biebarme - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* onberbanen habben uptgeftaen/ cn march ten bc htijg# officier# nacr haer epgen belieben bc mon« ftccplaetfembcrhogingc bon cótribntien/ cn met anbere int Rijh noopt gehootbc ftabernijent’hoe langer hoe meerber/fonber cenig bemh# banïtep. placcaten/ ongeacht bc# rijdt# conftitutien/ (bp haer ban gence maerbe gehoubem) foo bat inbien hun te meer ter harten batfc bit lammer achften hare ïtepferl. iRajeft. bc nootfacthclpche reme* moften en hacre onbanen / bic altoo# neffen# ha* bic/langer foute uptpcHen/ foo moeftenfpen 31 a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rot |
84
VervolgH der
3Jlfoo nu niet alleen daere en anbere ^tanben maer oochbeO ïtndis miferablen toeftanbtaen ïïepferl. Wajeff* bedeut toao / foo ttoijffclbcn fp niet ïtepferb Jlöajeff. fal bit dlenbigge fpccd= tadel bco ßdedä feet mcbeliibenbtlded ter derten nemen; baer opfp naeff lt;©obt Stlmardtigd al Öaerdoope/ trooffcndulpeffclbcm a^oedeenoï onberbaniedff bibbenbe / daer ïtepferd |Ka)eff« Oddief be om bc cere ‘GobcO/ en bon toegden^ï get fioomfedeïtijed/ oord daere epgden 3lerbto dupO toelbacrbtO daiben nu ccii.ö met lirpfcrl. dulpe boo2bts domen / en fulde cllcnbigdcpt een repÿ epnbigden / en fobeele iKillicen jitlen bets quieden/ enbondetuptterffebeberben/ ffeeben en befpereren berloffem 3)5opcnbc nu det boo?f5. placeaet/ naebemad fp tmeerft dot langer doe meet bemcredten bat bit toeredban fulcdcr grooten gdetoirdte toaö/ bat bc doofdffe noobt tod berepjedbe bp daer ftepferl. Jl^ajcff. bantoegdenji begdebane ßefolutieen intentie ba bien/bjebere bercloringc te berfoeden/ boet 0002 ftepfetk älKafcff. daere boldcrbigde bebotic foo tod tegdenji mn perfoon/ aljS oocd ;n= ncö ïterto dnnffö en beo gantfeden ßoomfede Ïlijfd te meet fpeuren foubc/bat fpmet anbere C* uangdifede ütcurbotffen en fianben : anberÿ niet enfoedten / ató det gdeene det^aflauffdenbetJ toæd en ïïdigiono bjeebcaio anbere diet ober berbattc ftiirdo danbdingden/ mcbeb?acdtcn/en fpeen paeried belooft / en met molcanber bet: fpmoeden dabben / foo bed mogdelgcd toaö te boltrcedcn/cn bot fp boet toe tot bato niet dabben domen tonnen/ om écn fulcdc conteffatie ban goe« intentie te betoonen / fulrdo toao gdcfdiitbt 8dc= toceff / boo? be meniedbuibigde ftoacrigdceben/ met bc todede daere onberbacnen buo obctbloe^ bied belaft toaeren gljetoceft : baben bacrom oot' moebied daer t’ontftaen / en berfecederen ban alle perdedden en creentien / toaermebe fp boo? befen toaeren gcb?iecdt en oberballen getoeeft. _ ®it ftdïPben^ debben be ^toabifede (CrapjS sSabifciK ^tanben met een acn benftepferl.ï^offract obers lt;crapis nbsp;nbsp;nbsp;gdefonbetv acngdeficnfpbbccaric noedeenones toette Jip nbsp;nbsp;mentoilben/ iHepferi. jlSajeft.ban b’uptterftc j^jeij Bupn toact te fedutoen/ oocd met een fpn Baetf-öpcftfiiÓf deeren aio mebe acn ßph gebSben bic boo? ogen eatt.omees tg ftdlcn/tcn doocdftcn bibbenbe/ batfe niet alleen SefhS® ’’'t foo bicdtonl^ berdadbe miferien mebe toilben laftdufte foceden remebiertn / macr/oocdtotïSïepfcrlpcde ftijaffeii öe jiKajeft. bcftc / ben gantfeden toclftant bcjö ßger |
ÖtIpen bebo?beren / boutotnenftiedten/ en niet reffen bant langder/ ßddded boo? befen toao gljetoceft/ filler piaccaet. uptftdlen/ mactmet be cremtien noedtoat in douben / en daer baer mebe niet obetbaUen / en ban ’t gdeene berftooten bat fp fto langde garen 1630. befeten dabben/ boed inbien men naec rerdtb 0de’ b?upcd begdeerbeboo? tebaeren toaeren fptoih lied / daer reffenb anbere foobedboenlgedtoae« ol(oo t’ neeommobeeren / bat niemanbt-mtt reedt ober dun dlagdcnfoubc. rlCbcn op fulcden manier debben oocd anbere ^Ä/ ßpedb ^tanbenen bo?ften gdedaegljt; en int SS«« bpfonber ban toegdenb be groote Inpödb perdm ban m«^ gden/ befenacrbol0dcnbep?opofïtieacnbcitïep3» ®“'®Ä ßaetf-deeren gebaen / en met een goebe o?b?c boo? ?' Sn p oogden gdcftelt n ^eneerften daerftepfcrl.jJJo)eft.toabgc= douben ban toegdenb 3511 offiep be gdetroutoe en gcdoo?facmc ^tanben beb ßijdb te danbt dâ’ benentebefedermem
7« Cn dabben foo toelbe bD0?igde alb tegen« tooo?bige ticpfcrb .Waicft. JB. aenb’€uan0es liftde ftanbcn beb ftpedb ban toegcnb en tegenb ben erf-bpanb en anbere int ïipcd onbertuffeden opgerefene bifcommobitepten/ban daer getroutoe bienften / altptb goebe getupgeniffen geben moes ten; befdalben fp immerb fulcdc bpanbltjcdc oen« ballen in gcncrlcp manier berbient dabben.
|
Hiftorifclie Ghionycke, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ge
|
i6ïo. öïlt;*W toetben j (iet ï). fuich iras doch boo? be-fentodmftoacre enuniberfde onruft en beroets te CÖetoeéjl / iiof(trails {tab men ban biersdije^ he manier ban pjoeeberen noopt meet erdoojt.
134 Riet doo? fonde de ftepferb jRajcß4nord 3iin Mierts dup0/ nord detßoomßdeßpfh bic? nied P2oßndt fedeppen moogden / macr beel meer in allcS belcdt/ en de Stande doe langer doe meer? der ban middelen bloodt gdelaeten / den erf-bpant ban de «Clßißcndcpdt de deur gdeopent / en ande? ren uptlandtfrden JOotentaten occafien ter dandt gdeßeldt toerden / om int arme ßoomfede ßgeb met gdetoeldt in te bjeerhen / en dit ftoaefte in de laetße ßerf ßonde Icggdend tojpiis / den laetßen oließoe te repchen/ en dan 010 mende^tan? be des ßgcb0 reedt ban doen debben fondez fondé alle neebt-en bermoogentdeeden toecd genomen 3gn/ condemenfied al0'danban deberßojben lidt maten niet meer berblgden4
iç« lt;ebcrftongciidatde ßdaddgfltßetoan? troutoe/ «ßißractieder gdemoedenen berbitte? ringde turfden bestanden bantßgehenin de gantfeßen ©dgßtndept/ doe langdctdoc meerder inb?eecficn / én tot een grootere tiinn en bederf bande lidtmatcndaer nptßreebenfouden»
. ßo?tcn4 |
174 Indien / gdtlgcb totdicr toe gdefediedt . toa0 / de foldatm alle mocttoille en ®p?annp int ^ ßoomfede ßgeb fonde tocgliclatcn too?dcn / en de gdcdoo?fame Ständen / daerentegdens gdeen be? ßdermingde banftepferb .iRajcß.bcrhrggden/ midt0 de gdccommunieectde refcripta en bebel gantfed gljccn / jae den Contrarium efferium op? pereerden ƒ foo toa0 det oocb in der baedt foo beel/ al0 of men gdeen ïUepferl int ßgeb meer dadde* 184 ©lebe ©b?igdcpttoasmet defcduldigde plttdt3/ toacr mede fp aen ïtiepfet4 jRajeß4 gde? bonden toaren/ met een oob aen ßacc onderfacten gedouden. 194 lt;en indien daer ïtepferb ,fRaieß4 demen det Replir(i ßoomfede ßgeb op een fulcbe manier liet bederben / foo fonde immers de groote noodt berepßfden / datmen bp tgdt0 fpn gdebardten maeebte / dor men noeddrt ob?igdc reßerenbe ßgeb tegdenb de bertoonßers ban dien/ doo? ©oöts gdenade moeßt bedoudcn4 20. ©e Recren ßaeden fouden fied neßens de plirdt toacr medefp aen ïtcpferl. Waicß4 ber? bonden toaeren/ oóeb aen de fcduldigdept bes ßoomftden ßgebS gdedeneben / en op det aenbic? den ban dien / daer deenßen/ raeden en delpen/ doe fp doo? de duipe ban Codt 3llmacdticd Z drt gantfeßen ßgeb/ en 5gnc famentlgcbc meede lidt? maten z eenen algßemeenen/ Rcpligßen/beßandi? gßen en ecutoied dniJ?endcn b?cde toeer ßerßellcn boßen ofte moclitcm 214 3Rcn pleecdde tori in blepnerc faeeben/ daer toenigd aengdelegßen toas / mandamenten upt te gßcbenz ßoe beel te meer dan in faeben/ ban grooter impo?tau0 jgnde/ bedoo?de men een pbre enenißtebetoone malle naerßigeptaetoenden/ om een opreeßt inßen te ßebben z daer foo beritn Ständen jae des ßeelen ßgcb0 toribaertaen ge? legden toas. 22» ©n toaß facebe bat defe goede berma? ningßennictßelpencnmogtennocß fouden/ foo moß men ßet ßodt den ^tlderßooeßßcn bebrien/ m fouben foo beri milßocn /ban fielen darre fließ? ten en toec blagtcn (gßelgrb men upt ßet ingriep? dcmemo?iari firn bon) cens doo? detoolcbcnin ben Remri bïingenz en de grootrigebs getoenfeß? de ©oblpchf ßnlpe mede naer beneden b?cngen4 ®efecn diergripebe boo?geßagßcnc miferien ©«i encllcudigßtdcn 5pn opeen ßeri andere manier houDearer? uptgelepten bcanttooo?bt gßetoo?ben/ enßeeft men de elagenbe partp tot be patiëntie en op ben DutciHo m Collcgialbag toe / ßeengßetoefen/ en dat alles ®“Ptß“quot;‘^ totßaerp?oßgt/ beßeen befcßermingßc aenge? “ ßentoasz niet tegenßambe ßoe feer menßeeß dastentow« P?ognoßicatie gßedaen baut groote onßcpl dat soisöc ßier doo? indien ßet hepferS brggßS-bolcbnocß SSua. langer aldus ßupßn 3oube/ boße gßefeßieden/ ” baerentegens men boeß gßenoeeß beeßen toaS. gt;ommigdc ßebben bc /Stauben frifs cn de €ommißorißcn ban dien de fcßuldt gßegßcben; aengßctlen fpniet bp tgts berßeningßc gßedaen/ maer de middelen ßier toc ditnlgb getoeeß 5gndc/ ßadden laten paßeercn4 2(ndcre gaeben boo? / bpfouder deS ßgebS ßoß ßaet/dat defe erpebietim teenmari ban ßacc afz cn tot de Repmelgcbe confeieutie cn brggßs ßaedtf- ßceren plecgßben ßeen gßetoefen te toer? denz metbeerberertufenz bat fpbicbtoglS oocb met groot pergebri banßacr epgßenperfoon bp Kepferb 3iRaicß4 ban toegfien's ’tboo? oogßen ßaenbe gßebaeropßet nlbcrbetoccgßlicßßcacn? maningße gebaen ßabbenen te bennen gcgßcben» »Jltlgcbe ßebben dit/bootnamentigcb ben ©ar? 51 ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dinari |
86 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgd der
|
163p. binnd Clefel, boo’ toriatmgamp;c ©obtö cntoel bcrtiifiiöc flrnff lier fonöcn op gelept/ ’tioclh bact ugt glienoeg bkch / mitjS men neet) fpn ftepferl» ^ajfl« norf) be gepmelphe en anbere ï^actföeren nochpmanbenanberjs (Beöaïben ben «Óenerael) te fojulb en b oo?faeche ban bit öcclaegölpfte en ontfermlpefte RrijgjSbJefenmettet toaergeptge* bc«feonbc. JBantimmer^i pet getn^ö^ift« tn menfeg meet fpn mögt ben befe bcelboubtge flag-ten en bjoeffeninen niet ter Barten gam foube« /Dommige bie hebben ben gronbban befe faec’ tetoatbeter opmbatt ghemaefht/ m Boboer boo: geBouben / bat Bet Beele ongdneb ban fonv intgep?ibateperfooncn fp?oot/ tenbeel ootftban bontpbigen pbet ber religie / maer mtcftenbetljS iiptct epgöm pjoffpt fpn neginfel Babbe genomen» «Cn Boetod be ßpehjs ßaeben beel berfeBepbenc tepfen bn ïtepferï. jßnieft’öiejei-iüegBfn aenge« BoubenBabben; bpfonber in een ßelatie ban ft' feere ftenfe Sterben am ïtepfert. jBajeft» bon inegenei befe brpg;3 finatitBeeben befe nnerbob genberebenen obergefcB?cben 5pnbe. i. ©atStepferb jßajeH» ban ibegenjö be gc^ ftooo?nc Capitulatie geBouben ina0 / ben b/eben ßaetflagtn toeer int ßijeft t’BcerHelIen» toerbot , nbsp;nbsp;nbsp;2« g^at bolgenei be boo?f5. Capitulatie ten omgÄL ^*^^” ’’^^‘^ Ö^®” f^ lt;quot;“” ^‘’S’^ öat ben lanbtb’ebe ingefielt en alle batrmtegenei loopenbe anenrata ofgefeBaft inerben moBten : taant b int rijefe ghe-pafleerbe attentata algcreebt bm lanbt-tacbm te= gen.ö liepen. 3» ïgt;ct taaö oogenfeBpnlÿdi / bat Bet Beele ßoomfeBe ßpeft algBereebt inbe uptterße bet? taoeHingBe/ en inbe iaetfïc toogBen leggBenbe toajef. 4» ï)et moefite teel liehtelijch gljebentm ; bat naer foo beier ftmr-boïdm en ^tanben ban tae? bet 5pbeboo2gBc|ïeIbe lamentatie / eenuptterfle befpêratie/ en grootfte ongBelegBmtBept Bter boo? bed bcrooifoeebt toerben hofic. ï» ?Sp bm b?ebc toaö be grootfïefcetherBept/ bp beni0o?IofB ftonbt alleb opeen onfeeeheren uptbal.
|
be hanbt te batten / nubts ben bpanbt noefl in telt; 16io. gBentaectHonbt.
4. g?c befperatie aengaenbe/ tonet be (eine boo? be Kepferl. feB?pbensi m bermoningBen/ infgelptft ootft boo? liner iHepfcrl. jlSaicjl. groo# tchriiGl)0 maeBt/ tadcftcBunopbenpal0IagB/ tadaftetamben. S'. Cn 6. ßebenen Binghenacnemonfeeefter upt-CaeB: biendebt taele he jijneWajeft.busi berre bp gBefloen Bab/foube boojtei Bern bpftaen. g^cn mifgunfi taasi nict faeBten/mitei men fepbe Invidiam fpera defidiam fperne. 7. lt;£n 8. Ropebe be commereien leeh Bet tad taat te^ijn/ maer obtrmibt0 grootereonljeplen boo? be hnnb/ taaeren fp met t’aeBten. g^oo? fulrfte m biergBdpefte b?ebc BartieB aen# b?mgBm/ ttoelh raceftcnbeeleJ ban be ttoee jefup# tm P. Willem Temmerman en P. Jan Wingart JpU Ihepferl. jKajefl. 55iefht-babcrs y ©off^?ebt’ feere«/ Bcpnilpcftemconfcicntießaebchbanbam »Âæ. quam/ ban be taelefte jijne Mßajeft. albuei taierbe tSo? nuaw omlommert / bat bp ïtcpfctl. JKajefl. gene daeg# raerstr«^ lijrfec betaeegingBen plachte« hebben feoflen / ghe^ 5^^ Ipcfe men fpn Ïtcpferl. Wajelt. boo? liefen baer af Ifn?«quot;«# bereeBt Bab/ betodefee immer boo? bc taolefeen rrijgoïeii tot inbm föcmcl / te bcrf totighen bat fp niet eens« ‘«quot;‘ menfehm hart fouben boo?b?inohtn. ©pt igt;?c|ïaucn ^lefim hebben be afghefante berecht: bat ben jammer ennoobt foo groot in befe lanbm tone / bat bede perfoonen baechlijcfeiE« boo? hongher ter aerben biden ; altemct b oubere« hacre epgen feinbere« om Bet leben b?ocBtm / mitje« fp gern mibtid Babben om tdebemptem bat b’tcii b?oeber bm ahberm upt ghelpcfter oo?faecfte neffene« malcanber habbm opgheBangBen ; men moflb?ootbanb’aétfeerei/ Bennepfaebt/ tao?te# lm en aerben boefeen/ obermit^ lóobt 3ÏImacB# tigh befe lanbm bchalben bm miftoa^ / ooch met bed ontelbare mupfm en anbereonghtbiertegBe« . jlrafl Baby bie tot op bm gront Bet toepnich toaf . fenbe kloten habben opgheghetm enberteerbt/ gt;te^ nict te min quam noch kK en bobenje« bm eßene-radbanfribtlant toclcftboo? befen 40C0. fache ftoo?enja toacren/ gdebert/ nu noch locw. fac# hm begheerm/ toillenbc bie met grtadt,uptparf# fm ; onoenghefien batter naeronberfoceft int Bede lanbt niet foo bed ten bejlm taaje«. lt;©m befen tijt Beeft ooft ben ©o?log het lt;©?acf# eanau feBap ï^anauta 3Ditfcnberrhghctroffcn: taant ^(gtban n^i ben Hartoch ban j?tibtIanbtaenlt;©?aefPhi- J^SS» lips Maurits omïicpfcri. guamifocnin rpnerefi- qu««. bciije« Habt te nemen begectbe/taoube ben boo?f5. lt;©?ocf hem Biet toe nict beraam / foo bebal ben ©bcrflen Oifa, bat mm bc ftabt blocquecrcn fem bc / ’ttodefe terjïonbt ban a©itflebtn ghefeWebe/ (in namm m ban taegmj« Hcpferl. fßajclf.} bic met etljjeft bolcft baer boo? quam / en alle paffen en toeboer bdettebe albums bat niemanbt noch upt noch |
s''.
t
-Ti-
^ ^. Jiet slat Ü . Pfarkiran, C, '7leerÏantiy erv^ron-- ^chs kerel- -^i S^'d^-^-^e Sitarekt. '^i Vaar: i jiat • ff, ,^ukl, '^k'i'^mnck^ar^^ f 2 , ^rtï-ukk^art, ^ ,'Mtfenie^er j^aart
^jy ■ Stsinfietmer faart. ^ , ffanat Paart .
^^-Pe^ut^s:, O, Sietnhetm-,P,'^eelsr StetnJietm-Q^e --tlaói, ^ , TCefiat , S. '^rand^art
lt;r, 'Betman,. ja, aaelthera,
1630.
Hiftorifche Chronycke,
87
noep in Poft ftomen. Boo? fulePe bloegueeringe ijï in bc eontrep bonOonau niet mepniep fepaben geboen / en ban bc moetmilligpc foibacten be lieben op petlanbtmoonacptiep/ fcp?icPclgeP gpes plaecpt gemeeft.
©bet een fuleP beginnen pceft ben lt;t5?aef tot Donau bu ïtcpferl. jRoieft. fep ten pooepften befiuaerbt/feg^jenbe bot pp altoos in Depfel. bes
«bjatf bau 1)3« nauto bc« (tuant
Samp;iï *’®^ bolperbigp moei gpebónben/ en tot ten fuies totgensbe Pc ftrafnopt gpeen oeenfc gpegpeben pab: claegs fcioMucriu« be met eenboep feet ober’tongebonbene Prpgph? ötriüciurtquot; bolcP/pct melcP feet qunlpcP pupö gepouben pab: begpetenbe batbeblocgneeringpemcecmccpges
^benfers X^ÜQIdUl) oiutooojt a en Den
nomen / en be paften gpeopent toerben moepten/ met beloften bat pp in iUepferl. iDojeft. onber^ b?eecPeIpf Pe pliept ïuoiibc ftoen binben / en op be Perenfepenbe noobt / poer llepfcrt. jKojeft. noer uptterfte Permogpentpeben bp ftoen.
Dierop pceft «epferl. jRajeft. ben lt;ö5?oePe olbnjO tocet gpeonttooo2t:5pne JRoieft. pob nopt Pan Pjcgpcnsi5pne perfoon eenigpe oepterboept
^i-icbe nbsp;nbsp;gpepab / milbe pem boeP mei boons betroumen/
Sk öT 8^®*® fkt cenen boo?nomcn Dafal bes ßpcP0/en iiou^unw« bot oorP mei op3pn blootc moo?ben fonber eeniep after benepen; moernobcmacl ïtcpferl. .uRajeft. mei PciHielticpmos / bot 3pnc ftobt meeftenbeel^
mtiiebloci
Wiiigr,
bnn lie Dollanöcrö' op gtjebont inaö / luclrfte niet nllcen niet öe staten pcrncnlcurcco^rcfponbeiv tie bidbcn; maer oofh ben felbiööen / mitö fp beö Periaerijben ©altf- gtaeöen Fredericus feerfete nbljerenten en aenOansherjS toaren / inbien ljun be gliclcglietitficcbcnbacr tocp’cfciitccröcn / ïuel öe beur en (ïabtö poolen tegfieneï ïtepf. foube op maechen 1 en alöii.s met Ijaet intentie / befe feer begname plaetfe lieftteïgch ober gegeben / en baer boo? Ijet gantfrlje lant oen toeber 3pöe bcö nOnnâ en be jKepnfiroom in b’ nptterfïe perpehel en eb lenbiggeptfetten.
Wö ineglien inap [iaerftenrerb jKajeH^öe^ Pel mibtd befen / bot tip befe rebenen Pp öem Piel ober Ïnegpen Pnlbe ; enibatooeh atiberb tïcpfs. jlSaiefi. en ben peelen ßpep Poo? ftpabe pier boo? Opefepieben Pofte ; bieb wab bes tjepicrö PJil bot pp een bjaceplpeP gnornifotn Pon beb ittepferb PoleP in befe ftabt goetiuiHirp nom ! en fpnen ïtepfer en Deere tec eeren / Polgpenbebebßijcr öfponbclingcn / oofptütp?offptponbe5pne befe Peftingpe open moeePte en aepfert. iStöfeft« be felbigpe Petvoube* tDoerentegptnbbJilbe ïtepf;. jDojeft. boen o?bonnetren bot niet oneen Pon bc
ballen/Peel toepnigeein 1 inerepteftellentoclae« ,^,0 ten ipilbe / piefop pab pem Utepferi, jRnjeft. P?p -gt; tePerloten*
g^aerom gonep ’t pem feer biep ter parten bat ftepferl. jlElajeft. Pon ïvegpenp 5pn mifgonftige/ (toekP pem ’tgpeene niet en gonben/mot StepferU jRojeft- en fpn Poo?Paber.b pem pergont pabben/ moer Peel liePer ften fouben / bot pp oen ben bcb= belftoeP geroeePte / en pier boo? poer p?iPaet p?o« fpt foepten) boer toe geb?ocpt miert.
3Dant pp PerfeerPerbe liepfcrl. jRajeft metf-befen / bot fpne ftabt meeftenbeel niet ban Dol-lonber^/ moet bon fulcPen boltP opgpeboutot ma^/ toekh teboo?en intDeiil.ßpcP olptot i?roncPfoo?t / Keulen / 25?emen / .Renrenburg en onbere plaetfen beel fineren burgeres gebo?en/ enbebogenpare0 lebend nocpDoHanberp iiofp Doilonbifpe onberfaten getoeeft maren / ja noep op peeben meeftenbeels Dooepbuptfrpe geboo?en foo mei bon ben grootften oen tot oen be Plepnfte PennelpcP gpenoeep moren/ enboerom met be .Staten (noep onbere tegcn^ïtepferl.jiïgajcft. fpns be) geene fo??efponbentie / moer met portieulierc Pooplieben in pente Coopmonfepappen / moet in ban b een en b’onber met b uptlanbfcpc natiën te boen pabbe / gelpcP in olie ßpePjeifteben en bo?^ gerei geb?upcpelpp moes en noopt boo? befen bet« boben gemeeft maet/pabben.lt;ï5ri pp ooP/inbien pp een anberö fpenren foube / pun lieben niet toe laten foube/ moerbeelmeer eenemftlpcPefttaf baerobet boen o?bonneercn. lt;0ocP pabben fpne burgperjS bc fteiitclp bonbeftobtes poo?ten niet in poet panben notp gpemclt / maer pp felfes / en bacrtoe oen pem poogp berobligeerbe en ban mes gen paere troumigpepbt mcibcPenbe perfonen/ mekhbeftcutcleialtooesPan pem afpaelben / en meer leberen moftcn/alfo bat fp be poo?tcn in peut moept bupten'fpn meten en milieu niet pebben/ beel minbet bc ftabt obergeben haften / oorP ma.ö int minfte niet te bermoeben / bat fp ban be mêles Pc be meefte part pact goeberen int ßpeh leggen pabben / foolicptclpcPalpacre neringemetmpf 'en Piuber.s in lijf en Icbcnö geboet ftcilen fouben/ en fonber cenigen nut oft p?oftpt om al paere mep boert pun fclfd mengen.
©oep foube ïtepfcrl. jlSajeft. upt bc# ïteur-bo?ften bon .TRanutd frp?pbeim pem bereepten loten / bot bcboo2ft. ïteurbo’ft pet minfte bon
befen Panbei niet Pernomen pab / bat pp mette Stoten fonbe co?refponbentie pouben oftepkgen/ enipoube ïteur-bo^ft pem fuIcPb niet gönnen;
ÏCll^
^olbotefcofpnebo?gperjö en onberbanen tegenö cumoube Meuc-bo?ft pem fuIrPa niet gönnen; bcpoo2cn niet befmoert / moer oocP ben fdbigen aengefien pem bacrom t interponcren niet mepnis b’onberpoubingpe bon bes toW «Contributien/ ' get noerbenepenb mos/ ois int epnbe bont fcp?ps fouben gpefepaft: gpeb?oeht / en boerop noerftige ■ bens berpaelt mos gemeeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
inguifit ie gebaen merben / en be ftrafte epftepins ! OnencenS mas ooeP bit / batmen pact îDof. gpebehPrijgpti bolch afgpeftclt/en mei ehe bates moube mpfmaeePen/ oIS of befe ftabt ooePeen entegpenjö beben / met emft gpeftraft en noo2brs pas banbe iRcnii enßpijnfttoom en fulcPc ftorc« een foo goebe 02b?c foube gpepouben metben i bot Pe plaetfe 3pn foube/boer boo? ’t gantfepe ßoomf. uimonbt pem pierbon foube te Plagpen pebben/ ßpep / 'een onmcerb?cngplpePcn fepaben gpc* boerop pp pem b?p berlotcn moept / en mos fpn fepieben Pofte inbienfe bc bponben ban ïtepftrl. Depferl. »ojeft. bebcrclaringpc ban bien ten ; jRaicft. fouben inhrpgcn / aengpeflcn befe ftabt eerften bermoeptenbe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 6.groote Buptfepe mpkn ban ben ßppn/ en niet
Dicrop pceft B?ocf Philips Mourits meer gpes I noer bp bc rebier bc jRann kggenbe mos/ te bers antmoo2bt ; pp mas niet milieus in gptncrlep j fmpgpen bat pier ober een b?ugppe ofte obers —.......f..„... X^.jp[.j. gijejfgßt fini foubc; CU naer onbere mei erboerne lieben goetatpten pier bon gpcb?acept 5nnbe / bereepten bat beel óngpelpePe fterePertr plaetfen/ Dupfen/ €nftclcn/©eftingpcn en poften tuftepen Dollanbt lagpen/ mtlcPe tot fulcPen enus bc bccl begnamtr maren / mclePc noeptanS noep gpem guarntfoen ingpenomen pabben / maer bp poer engpene boet in pebbenbc befenf c / 5pn gifts laten
S““^'’%‘ antmoo2bt ; pn moes niet milknes in gptncrlep Pliltoö manier / iubientooePmn leben Poften foube/ftep ongpcpooïfocmlpeh beel te minbet fcpabclpcP tes op ucufni. gpens mn ftenrer. ïRoieft. te betoonen, henges ^abbeacs fi(„ ppöco fepulbigpcn rcfpechtb notp mei ins barptiepmoes / oorh bc bocgpc ïpiid kbenb boet bp boept te nolperbcncn bob fo langp Pp tegeerbe tot 3pn tfinbe toe bat vóoöt pem babcrlnchbit tonberpouben en niet in b?eembe gpebonepen te
.mjuritie
Vervolgh der
|
1610. Jaeten g(jAucc(l ,• mUfbefm nortj ecu wj^ iitcpfcrL iKaicft. bcrfccrlïcrcnöe / inbicn ÖP hcni noch niet gOdooDen nochbctvoutocniuilbe/ bat hp alle 5i)nc faojgeriö/ onberbacnen/ en iitoaoïi-térst / jae 5nnc tot [jicr toe onbergljdjoubene ^ot Öntefca/ tuilbc boen ncriïcrcten / en ben cebt ban öien nen ïtepferb jTïajeft- bat fp hem albcronber; banichfï trou 51)11 en Wpben füllen laten boen / en be flat aen nicnianbt indcltc ïStepf jDft. bpanbt of incenigtje iucglic teghen^ 5911 mochten ober-geben / man: Sera ten bellen bie nacr uptter|îe mooglöchÖdA befenberen. SSaeönbJilbenoch beerber p^efenteeren inbien hetmetbefe fpeciade crbiebinglje noch niet ghenoech en biab / bat inbien het fiJii ïtcpfeii. »ajed. goet binben holle/ en h«nibtla|lcnfoitbc/ boo?mibbdban5i)nebccj manten / bat hp ban be Staten fchjiftlöcïte aflip curatien berhryghen foube / baer in fp harr bcp fpjecchen fouben / bat fp befe plactfe noch hepme-Ipchnorh openbacrlijchoftemebe gcïnelt fouben acntaflenen fithbe^bcmachtighm/ niactiiifp-ne hanben / ghdyeft tot hier toe ghefchiebt toap/ fcechcrlncli laten : ghclpch ban bicrghc;hchca|fc= curatien met onbereßhtKö Heben / kucich hun bed naceber bjocren / altcmettoelghebeurbe/ofle anbero’ inbien teghenö hoopcinbit lanbtfchap/ een bpanbtlhchc Kmiabc bomen foube en bp^ fonber befe Habt / foobblbehp met hulp ban fpm bojgcrbiongtranö en anbcrlantbolchbacr ban het getal tamdgeh groot tuaÿ/foo lange befdbe befenberen/ tothaerhepferi. iPajeH-ofanbere babumigc ^tanben hem te helpen quamen. ^uconbebithaecïïeprerlpchc 4ï5aicH* lieh-telpch Hen / bat hP niet upt bootbacpt/ maer alleen om te berhoeben ;pn en ber fnnighen onber^ gangh/ bit onberbanigH 3©epgh'crenmoH/acn-ghenen men ban anbere Heben kuelch guarnifoen mghenomen habben / exempelen ghenoeh ghe= fienhabbe/ bie baerboo2foobebo?benglKb)eeH toaeren / bat fp het bad bp menfehen aenbenrhen niet fouben meer oberhomen ; hoclnd anbere aen KepferU rilajeH' op be Hrcnghe btfciplin ban 3ijn ^olbatefea ghenoech bebe letten / en hp ooft baer aen int minfte niet en tbiijffdbe : boch inbien hp al fulcliö toe Hoube/ bjeefbehp het foube hier ooeft niet auberö gacn/ acngljeHenhpbcrHaen habbe/ bat fommiglje (Officiera ban 3911 Itcpferl. #ïajeHlt; ^olbatefca fouben ghefecht hebben / fp iuaeren heel uptgheteert en berfcheurt / baerom moHen 3p in l^anaubj comen / om banbe hoop-lieben albaer een goebc boo^raet ban gdt te fouf nccen/bacc fp fich meer niebe hieben hoHen/en an= bere iuoo?bê ban b?cpgementê.'Cn mochte itïcp5. ÆBafelî. hem hierin ghelobcn bjant men genoeg fagh/ bat banbe ghcpalfccrbe exceffen en moet« kuil/ fp inaren foo grof/ groot en hlepn alei 3p toil« ben /' banbe (Officierö niet gheHraft inierben/ maer ter contrarie be ftlagheube lieben noch baer ctibobena befpot inierbem 3ae inbien een boj« gher ofte boer ( reben ghenoeh hiev toe hefabenbo een folbaet alleen onfoct aenfaghe / hoe jammer« lijcft men ban met haer lieben omginghe/ baer ban habbe men exempelen meer nla obcrbloc« bich» 0” berfeecherbe ooch ïiepfcrl. .iRajcH* nietes befen / bat bupienbe bc blocquecringe / hem oen fpnW-Heben en wpen/ acubmehien/ i^upiaigcn/ jontepnen/ ^tobenenaenanberr binghe meer Hhaben gljcbaen maö / alff be hede tôt ober fo langh ben ©oHoch g0ebup?t Hab / jae hetinaa fooberre ghehómen/ bat bcrlchepbene ïterehena in 31)11 ©o?pcn 31)11 uptgheplonbcrt/ be hlocften baer uptgenomen / en nen Huchen ge« |
Haghenb’ arme lieben/ todchnualleen gonghen igin, om boo? haere beeffen bouragie te haden / naccht uptghetrochen / geffaghen en bertoonbet inaren/ hede hoopen ban becHen mech gheboert / en inat 5t)ne arme onber|atcn om tont te berghen int 3(lcrtf-Hichtban jKent3b’ciighciitoilbcn / toaö hun ooch afgenomen ghetoo?ben; jae toaren bc folbaten foo mocttotllich/ ongebonben en imeebt/ batfe ooch b’ arme ficchcn upt bc gaH-hupfen ge« jaeght habben / en fich in be plactfe gelept / aen? ghefien fulhe hupfen bp allen belbt tochten bp lijf eniebenjö Hrafb?p toaren / fp habben oochfom? mighe befmettelgche 3iehcn onontfcrmlijh upt bc bebbenh getrochen / en haer baer in gacn leg« ghen/ baerboo?fc fulchcbcfmettingconbcrhaec lieben bolrft meebe gheb;ocht / en ontHecchen hebben. Ijoctod nu 5i]n ftepfcrlpcftc. JKajeH. foo tod aliS^ijni ©enencrael ©clbt-mncrfchalch hier aen gheen behaghen biocghcn / norlitaitó habbenfe tod te beuchen tont men banfulchbolchtcber^ toachtenhab/ inbien men fulche ujienben onber-fijn bach neemen foube ï t todch hP allegaer ghe« inch boo2f5. baerom nietenbcrljnclbc aloof hP ï$rpfcrl..®ajcH. tooo?bcn niet en gcloofbc/ noch hem bncrop berlatcn mocht / maer om befe reben nllcen / bat ïtepferl. j®ojcH. te Hen habbe bat hpmetfpubettreeft anberjS niet in ben fin habt (het todch hP boo? ©obt en ïtepferl. jKnjeff. berclaerbc) ntó bat hp mibtfgabersi sijncarme onberfacten bó befe fecr fchabelijhe guarnifoenen ontHaeghen mocht 31)11 / ooch baerom ïtepferl. jHajcH- alberootmoebighH bab/ghelgch toel Heb behP aen ïtepferl. iBnicH* nllcs / en tont hem hierin te boen belieben foube / tooube hP albet« onberbanichH nacreomen. lSaer bitberfonben fchupbnis / iö boo: inter« politic beo ïteurbO2Hen ban ïfeent3enïanbt- lu^S gmebenGeorgh bah Heffen / ©armHobt epnbe« ückfipi« lijcft be|aecfte tot een bcrb?ach gheb?ocht/ bat tinge b«. ben lt;©?ntf b?ic «Compagnien folbaten toerben/ *’1^ toclcfte nen ïtepferl. ïEajeH. en hem ooeft ftoec« renfouben/ ooeftfoubeben ÄagiHraebten bo?« ghcrpfichberbinben / ïtepferl. #ïojcH* gljdrou te 5ijn/ en be Habt tegt)cns alle ïtepfctlpche en beff tiijchö bpanben/ tot batfe fncrour0 ftreghen befenberen ; infghtlijeh fouben ooch bc folbaten/ toclcfteban ben lt;©?abe onberhouben toierben/ ben ïtcuc-bo?H baiinüent3 en ben Uant-gtabenban Hcffcn©armHabtop bc boo?» ballenbe noobt hulp te boen / ghehouben 39». Hierop heeft ben lt;©?aef Philips Maurits tot it« fchaffdiburch / aen ben ïteut - bo?H ban Wctit5 ben 11 ,i®artp ben cebt ban troutoighcpt gebacn; bien taclchenoocft gcpjefciitccrt heeft/ benUnct aen be;Sïteur-bo?Hcti ban 3®cnt5 ‘Mfghcfinten. 5^aerna fei be blocquecringhc ghclicht / en het Beprerä bolcft toeggljeboert / en bc fSoighcrn 6. bacnbclen Harch 3tjuöe / hebben b?cughbcn frho« ten gebacn / ooch iel het grof ghefehut op ben toal afgljdoH / en ’jj fonbacghei ben 14 jiBartiu.si een alghemeene baneftfegginghe ghehouben. 2110 nu onbertuffehen bedboubighe hlachtcn wollen;« ban be Hanben brg nulls / bpfonber ban bc ©u« aiuag uw« angclifche / aciit ïtepferl hoff boo? biclen / ici toegheng bic cn anbere meer notable biiigen / een J^rlu’cuf. ïteurboiHh Coubetfbach / om ban befe ftoorigc« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ben tetractceren / nacr negheufburg in febjua« riiici ban ïtepferl. iKajeH. befchicbcn / baer ban bcnt9btopbcn ? 3wnpnieUtociiHÖl toefen fou» bc ;hicrop heeft ben ïtcucbo?ft ban ^axen cenen Strabaffaetfrljap aen ïtcpfcrl.jiHajeH« afghebcer« bicOt |
Hiftorifche Chronycke» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9
1630. bigöt ÎIÛÊC OnîKÏ Q0cVU«(î 5011 «rijaef Emft van Manfveld, Nicolaus Gerhard van Wiltitr, Gabriel Tuntzel Doét. Johan Blanddorf toclfli feit nact^ ïteut- *®*ßtt«l» Dcböni aEngcbiocgh
M bail i^p mojl niet alleen felfö ben enenbiaben fïact Äarmfciit boerin get ßoonifc0e ßgeftbet ©uptfcHe natie ^nSast- Ötinbebantmetb?oebig()e ooflenbeo gljcmoetsf fhapaen ' «111101; inaer öp tuierbe oocB ban fteur-^jan* W^ft. benburgen anbere flanben beö Giifhö Icbcina« *’«gt;?b nacn ^’ Sdlübid) acn en fonber opljoiibeninetlaiiieiv JMa«« tatien enfeeitoeeinoebige clagtcngequclt/ licm [®atsijct= luicrbcdofh inbaefttifö, gfteinaecht iuat gpüan «iSiÄ '^fS^ï* ïHeurboifil» ïtnitë fbnöaincntacl-bJet’ {^»tan# ten/ ögcl^ eonflituticn/ en anbere IjepKame quot;quot;^ o^bonnantien / infgclpcfi oorh ban biegen.^ fnnö Crap^ officpfegulbicli Ivaö te boé/ ban b’i©ber-êar iff ben Crand Banben feerbebieeglgcfiaeiv gebergt; ooeftbiongljem fpnggebieten/ liefbc entronto/ ïneirhe bntegenö ftepferb .USajeB« en fpn öups( «©ojlenrijfh bioeg/ gelnebÖP nire« be betoont gabbe in be grootBe pcrncbclcn fpii lijp leben / goet en bleet iongenbe/ niche pin offiep 5önbe boo? Ïiepferl. iDaicB. en be^i ßcomfegen RijcRiS bielbaren tronlblgeh fo?g te bjagen / ben lieben b?ebet’onberl)onben/ tottrooliber €g?i-fïengrpbt ; foo gab gp niet boo? bn gaen bonnen/ bere apenbinge am ïdenferb j^nieft. te boen tuet onberbanigjl bibben' gaer ïdepferb iHajell, Irnb ben bit niet alleen in ggmabe bennereben / inaer befe elagenbe fïnarirpeben en noopt ggcgooibe bïoefgepbt t'ecnemael fonber bertreeb gclpcn / en get nootlpbenbe Ggeb boo?gaen0 met een alge; meenen/ bcflanbiggm en opiergten b?cbe ber^ guieben en ban b’onepnbelgebe mpn berloJTen; oengef’enfpnRepferb iGajcft. bennclgcb gge^ noeg toad / bat befe albud meer en meer toaffetv ben oo?Iogcn niet nllernccn ^oninbrgb Emb ofte goeeb aengegrepm / maergeinooeb boonganb frge Gtjfb ban tcene lanbtint anber/ ban een lt;rapd m bê anbere ficg uptgeb?ept gab/ailed tot op bcfen gupbigen bag booits en boo?td met fpn blatn aenflecfbenbe / en inbien bet geen gaeflige gelpe om fnlrbd te remebieten foube bpgeb?ocgt tooiben toad te befolgen / battet tod tot een om toeetb?engelpfbe fegabm bed npebd en tot cm eeuïnigen fpotbanbc üPmptfegc natie willam mogte. fßen gabbe tod gegoopt bat nabemód fpn ütepfcrl. lllajeB. ban Öobt be bietoiie ban mne bpanben berbregen/en bom ufte in bc .Geber ^arifegen Crapei en anbere plaetfen geeilt/ en met 55mcmacfben een bolbomcn b?cbc getroffen toad/ bat befen jammer en dlcnbiggcpbt foube afnemen / bc b?oebige gemoeben berquiebt / ben b?Ebctoecr gerffdt* bed Ggebs confUtutienin gaere crargt toeer bet o?bonneert ggetooiben 5gn/ mifd alfnldidoocbget ïiteurboiffl. eollegiebati m^iilgupfot acn Gerfcrl. ,l©ajfff. gabbe laden boo2b2agen/ mcbcfclfdombcfcfaccbe int parti* bulierbibbenbc’; engoctoelgp Geur-boiB ban êaren tod toiBc bat Gepfcrl. iKajeft. bacrtoe tod mebe gcfint toad ; foo moB gp noegtand fien/ jac inber bact onberbinben / bat bc noot ban bag tot bag meer acn toied en bpbaiid noopt budpC' nifbclcud ald nu geffaen gabbe.
5:ntoatmifcrabclen ftaet gern get fteuc-bo?« ffenbom ®2anbcnburgg bebonbt / ’tfelbc toad blgcbelgcb lipt bed Geurbo?Bcn ban ^2anbem burg daergten / ttoclcb noegmet bedüolebcn met ftoacre contributie belcnb toad/ acngefien 3?ranflifoo?t nen b'öber ter mamtd norg9ooo GgeRd badberd geben moB / toierbe oorft met bed boo2tofgten uiet toepnig beftoaert/en nlbud
toegercegt/ battet bpeaiid cm ftcurboiflmbom niet meer ggetgeft toad ; battegend bengetrom tom GeurbojB bed Glid’d' albud ggeganbclt toicrt gabbe feedter geen goet naerbmcRen.
‘Cngoegct metbe Dar togen in §arcn/ 381* tenburg/ a^epmar / Coburg en ißpfcnacg gemh/ toad oogcnfcgpnlgclî / en gaben get oodigunnc etagten genoeg te Bennen / aengcficnbe lanben foouptgefogen toirben/ bat fp nacntolgcft gaer tacffclen conben onbergouben / jac bc bartelgept bet ^olbatcfm nam foo bc obcrganbt / batmen bc quartieren nacr geur toil moB beranberen/en obermibtd bp be fegamclc niet meer te binben toad / battenfe be (ijeeclgcftgebcn felfd acn / fcg* genbe batter tod een mpn m pionberinge op bol* gen mögt. ^o men berfbe norg bc fcgulbt op bc lieben leggen / ggelgdi norg onlangd ben Hartog ban îîttenburg toad tocerbacren ggetoeeff. »en laggoocR noeg bed Schonbergs Com pa gun int berbe gaer fonber cm boet te berfctten / ben Gar* tog ban Wpmar op ben gald / met groot? Rollen en bertooeBinge / cn offet faedie toad / bat befe opb2afR / toierbt gnnoeg gebergt meer bolcR tot fiegtc nemen / nicttcgenflacnbe b’onmoogtgcR* gept cn onuptfptcerRdgdic eHenbiggcpt ber arme lieben.
3'n toat crbermlptRm Baebt bc öoiBcn en /Stanben (tot b’2(lugfburgfcge onbcranberlgcRe Griigie gcaffectioncert sgnbc) in bm ^toabifcgê en JrtancRifegen Crapd / bpfonberben jDarefv graef Chriltiaen van Brandenburg, ben i^attog tot jburtmberg m ben fGareBgraben ban 55a* bm neffend geuce lanben en lieben boo? be booben begootlgcRe mact gambe / en continuccrlgeRe Rrggd p?cffuren / geit affegattingen cn Contri* butim geraccRt toaren: bat toad WgeRenbeupt berfegepben acn gaer Gepfcrl. fßaicB- gebacne dagten/ entoad gern RÓ2tdnocgboo?befc am* baffactfegap fcer tocemoebig te Bennen gegeben.
3nt Ï?artogbom 55?unftoijfR furgteben foo tod bm Geer ald bCtobtrfaten/ en goneBget met ben Gartog cn fpne bud bcfiiggc lanben foo cllenbig toe / bat gp nautoltjcRd toiff goe gp aen befioffeomen foube.
l^ct löartogbom Lunenburg claegbe ooch niet toepnig/engabget beberben befen flartogmecc ald te bede geraccRt.
Wat boo? jammer int ï^attogbom Zomeren gegoo?t toirbc / fulcRd toad niet te Reegalen norg langer te berb?agen ) toant get fp/ach boo? gein felfd/ cn toad Gcpfcrl. .G\iicB. banbefdbe Gat* tog meer boo? befen aengebiciit ggetoecB : albacc toad niet alleen bertooeffingge / gonger cnRom* mer maet onuptfp?eccRclgfRc dlcnbiggcpbt/ toacc mebe get bud berre ggcRomen toad/ bat tegend bc natuur cn liefbc om ben gonger te berfabigen/ onmmfrgelprRe baben ggebolgt toaren. 5nfgc* IgcR toad get bud berre gfb?of gt / bat / mitd ben l^artog in J^omeren boo? noot ban geit fommige 2(mmanffgappen acn b^fficierd geeft moctm berpanben/ cn gun lupben inrupmen ; aeiigcBen bit acn ben Gcucbo?Bban 55?ai benburg battet met get amt Glmipenauto 50Hbc ggefegtebt 51)11/ gchlacgt toirt/ m toad bit noeg nict ßgenoerg/ maermmtoilbe bangem oocR gebben/ batgp bepaffm^min/ lt;©?ppgcn - gagen cn lt;0artd Obergeben 5oube / niettegenffaenbe befe plaetfen bud berre int lanbt lagen / ban toacr mm banbe tegend partp nict tc b2cfen gab / getgrB toel toa* rm fp ban gem afgcbo2bcrt getoceff' toeIRc norg* tand gp did cm bcbotig ©o?B bed GgeRd belooft gab tod tc betoaren/ cn foube mm gem nu met 4ß getodt
oo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghder
|
, Oftctodt bare toe fb?5eren / moft hp ató gïjebloc' queret in finie refibentie iegggen bigben / tn oen tic^i licßaenijö ncotbzuft gebjeh Ipbcn. ©oe ’tïantgraeffeöap IfEffen opghcfflfirht WZ fulfKötoonbe infgelgtböcn oogenfrijijn/ t torift ben Ia|i fo bed^Iaren gcb?ag£n pabbcibat niettegenftaenbefoobeei mtUiotnen gefpenbEre« be hopen todfhupt bEölnubtsi mibbden toaren uptgep?ep geb3o?ben/öEt norptansi geene brelift)« tingöc babbE bErbrnglicn moogben ' mareinajS baerentegenjei norf) meec en meet gpequelt / en in plaetjS ban troop iuaö pent banbe Catbolgrhe bit bererijt gfjegeben / batmen pet niet anber^ maerhen honbe/ onbertupepen toietben boP lanbt en lieben in ben gronb bebo?ben/ en mopen epnbdijeh fElfq manquement aen onberfjoubinge lgbenlt; lt;0ofh leebt pet ©o?Penbom Stnpalt geen Wep^ nemaer mereWgehe groote noobt. ï^et 3lertó Pifljt iBaegbenburg en pet ^tirpt ï^afbrepabt mopen norp brpalben batfe boei?« lógei tapen mebe tamdgeh gpebjagen pabben/ in fbiaere foo ïuel ban geit ata bojen contributie gc; bup?ig acupouben. W grootelgrPïö ooeP be 43?aben inbeWet-terauto pier in gemolePcert gpetoeep blaren / en toat fepaben ben lt;©?aef ban lt;©lbenburg en ans bereboomame ‘Öjabrn beo iiiifh gefepiebt inao/ fagmenbeuroogen* ©an beo KgePsiPebeutoir^ ben booben maten groote fommen ban geit afge^ prep beel met binquartieringe bebo?ben / en bergt; b^ebepempet ongduchbuciberre/ bat petooch ped aen b’^opsee en tot aen bc taanfe peben me? bc repfhte / tudepe gdgehe etagten pier af beben. Wfé bJirbe met fbiaere blocqueringe benautot / banber met parePe inquartieringenbetap / fomc mige op een anber manier gepj^cpeert / baer boe? paere commereien niet alleen toirben te rug gefet mare men botppun ooP notp tod met anbere pergePden bjevgen. ©oe feer oofP bc lt;©?abcn ban Stoartfenburg/ Manfveld, en Stalbergh be PrggpO tap bmepten/ en toat paer boot groote fommen ban geit afgpe; b?ongpen/ en toat fp boot fepaben pebbenlgben moeten/ en poe qualgeP fp fomtogfen gpetraeteert en norp gpequelttoierben/ toonbe pare tammer en dlcnbigpcpt. gmfgpelgcP toebec boeren fulcPc benautpeeben ben ï^eeren ßeupen / en ben Deeren ban ^epou' butgp:baet boo?5gne befenfi peben / (Êrffo/t/ jBulpupfen en ^ooppupfen tooren in ben gront bebo?bcn‘ S^e toao oocP niet b?p gegaen / pet Hanbt öhiEfffpap g^uringpen / t ©/atfirpap ï|enncnbergp / bareinppnoep eenigpe simpten en onberbanen pabbe / ató oorP ’tjRarrP «Bjac^ fepap Ober en onbee Ïaufnibts; bc goeberen ban 5gnc V5acben en bienaerö in «©uringen / toaercn obérai en bunten ben fepteef Befepabiept / en pab; bc bacrentegpen fune ^albegarben toepnigp pel; pen moogpen / jac bre «öencrartO ©?otcctoria toaren fetfo niet geobferberet gpetoojben/ en bo^ pen b’infolentienbanbe folbatenfooparePupt/ bat ooeP be toeboct nacc be peben toierbeoenge« tap. 3n fomma foo toaercn bc gpcpoo?facme Panben bcOtïgePO/ bceigjorenpertoacrtÿimct buo bede bergaringen en ffionper ptactfen/ peen entoeer treePen beo Prtigps bolcPOZ ^ifo?b?e/ geit en hooien rontributien / oKractien ban bien/ gpetodt/ roberpenin t©o?penenin©IccPcntot pet upterPe benautot / bcbo?ben en bertooep / en ban at paer Prarptenen bermoogpentpept gpe^ b’oept; en poe barren Boben be^otpen en^tanbe |
ban befolbatengperefpetteert/ enpoetorpuigp ,z,^ paer l'oogpcebcn gpearpt toictben / tooube pp gt;nbsp;Hepfcrl. iBajcpept met tangpc omgaenbe tooo2s ben niet berpalcn / mito pet pem ban t pede ïiEur-bo’fld. Coilcgie/ bedboubiep al boo? befen toa.s boo?getoagpcn : deP een nam bc torebinge/ booporpten/ inquartieringpe en bicrgpelgcPc fon» ber eenige groeteniPe ofte mentic en inbcrtoil-lingpc boo? / in jgn fteur-bo?penbom nam men felfó b’o?bonnanticn / enfoobareeenigp Wan^ quement ban bc Contributie boo? biel / foo b?ieg« bc menterPonbtbe fclbigemct militarifrpc ere' rutie in te pacten / jat men bebe bie ooeP toet peel te toereP ftcllen ; bc properp nam foo aen alle poepen cn ptactfen b oberpanb / bat niemanbt meec fceePer panbeten norp toanbclcn Pope / noepben armen pupfman met bJcbc 5gn afPer boutoen/ en toierbc pun lieben pare paerben/ niet alleen op pet bclbt / maec oorP in paer puno inbienfe baer bim nen toaren / gpenomen / en met b’ aPofltngpe gongppetoocP ftoaertgrPgpenoegpaf/ entoib ben fpbe paerben tocrepebben/ mopen fp cerp geit baer peen tellen/ jartoiert fulfPO norp boo: goet gpepouben / in plactfc bat pet foube gepraft toreben. 3111e panbet entoanbet tagpen met een onbee bc boeten / en men foube gpêlgcPetod aen alle ptactfen bol opfrpaffen; bare boot banbpbelie* ben een fulcP fuepten/ Permen en gePrgt ontpont/ ttoelP lt;6obt niet onberpoop laten fal / battet een Penen pret ontfermen foube / en toag b’cllem bigpent bcjs üloomfrpen ßgepö foo groot en gpc* barrigrP/ bat biergpetgePenfootangbegouben 25utle opgercept toaö in be 1)1(1 o2ten niet tc bin* bctitoas. ïDc ïteur-bo?Ren/ biefoobape^n* bament pplarenban’tßgtP/ cnlibtmatcn ban paer Ïteplerl. J©a)cpjö. liepaern toaren / en be toelbacrt ban bien oocP mebe touffrpeerbe / toier* ben bpfutepe gpclcgpentpept toepniep gpearpt/ paer bermaningpe ban be ©berPen en ©ffitier^ peetmcpingp gpcronfibcrecrt / bcödgrPöÏlDct^ ten/ Crans panbetingm/ crerutien en anbere ont* BarrlgtPe otbonnantien / toireben in ’t minpen niet geobferbeert / en albus bc ^tgten en ßger/ rupe en feerPerpept pedbrepnarPt en ban mal* ranber gpefepeurt/ ’teen lanbttoirebe naer pet anber bertooep / b een gepoo2fame ^tanbt nacc ben anber bebo2ben/ bc Ï)ecr metbc Pneeptte gpdgep Befepabirpt / en alfoo gep/orEbcErt alte ofKieur-bo?Peneni§gt;tanbe / lanbt en lieben prgs» gemacrpt toaren/ enmopenpeerpaen / aenbe contributie gpepouben jgn / gpelgcP of men reept baer toe pabbe. Wccboo?bannootfaecPetgcP gefepieben moP/ bat be gemoeberen berbittert/be toantroutoigpcpt bermeerbert/be biere t©uptfcpc Icbretept gpebmePt / en een fulcPe fepeuringe ber* oo^facePt / bat inbienber niet pacp rcmebie tot alle befcboo?f5.onpEplenquam/ fouben be bre* fepeuringpen ban ’talbcrpeptigppe boutfel in een univerfale ruyn popen. 3©ant alle stauben/ gpflgcp boben ’teencmaelgpcnoccpberpaelti^e/ toierben albus fecr uptgpefrpept / batinbieneen upttanbtfepen bpanbt een inbal boen foube / bat 5P ban aen tßpepgpeen bcquameïgepebienpe fouben boen Pennen;baecom alle bc mibbelcn/ bon toegpenjei ben Oopogp tot piertoe geboret ?gnbe/ in ben gront berfonePen. Sla foube ten Iepen ben folbact fclfs / aengpcfien be quartieren niet meec ten bepen bleef/ ben Prpgp moebe too?ben. 5nf* gpelgcP Pregpen oocP bc groote en l^eropfcpe ge* moebreen/ boo? befe continuetlgcPeberbïuPtngen een raifnoegpen / cn bc gpemeene man todep niet meec |
Hiftonfche Chionyckc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91
|
löjo. nicer obiitfi aï^ï liet leben óab / tot b’uptterfïc bes fpcratic gljebjonoOen. tlocgljeniMchbuptlant' RÖc i^otentaten / ban torgïiciiö befen quaben toefïanbt öerf Ciiicïiïi / een bpfonber oocli hierop/ inelftc milTfÖien moeftten befe oheIcgentDept in acht nemen ! aenghenen fp obérai feet ftareft toc= rufteben/ en cm groofe macht ghereebt öiclben: foo Roßemm oochniet loochenen / batfolangh men noch be bloebighe tnapenen in be hanbt hab/ mop be lichtbacrbighe J^oïtinpn betroube/ bat bc machtigöße potentaten ban ineghenei bc ber-hregme bicto?im Race conben berfeccReren/ inant het ghcIncR ronbt inajei / t inelcR oocR b’albcrge^ Inchfalighßc en bictorieuße/ al^ö fp’tghebal meeß bertrouben / altoogt;s bm mgh toc^eReert hab/ infonberhepbt Inas bit mben »Öoßogh hed enfeej Vier / enRoßecenighen onghcIucRighenbal/ alle boojbeelen in cm oogenblicR tiitö berRecen. 2111c bingh op befer boerelt luarenber bernnberinghe onbetmojpm/ oocRbe hoaghßehaofbenbanbe ßerßheRhept niet betoijt. lt;Dc ^tanbe bep ßtjer/ obcrniibto bc faechm buo bcfolaet int BijcR ßo»v ben/ biierbenbacrboojljcelbeb^oeft; bacrente; ghenä maO haec dcpftrl. jßajeß. Ind RennelhR met mat biphccbcn / Pßbikgien / llooghcnbcn en bighnitepten / be ttjcuc-bojßen m ertaube bro OheRei begaeft / en noch fer täbt onberhonben ghetoeeß toarm / m ban be booßgbe itenrerä bacc bp beßhermt. Paere ftepferh jKajeß-hab infgriheh bc fteur-bo?ßm/ bp bc hebbenbe macht te beßhermen/ infpner ghehonbmer capitula' tie ambclooft / en lieten het oocR bep BRer €011' ßitutie feehalben bit niet toc/ bat bc Stcuv-bo?ßcn en Stauben albno fouben getractcert merben; en gafoocR hlacrlicR ghenoech te berßacn / be 02b?e ban cremtic/ hoc het metbc inerbinghe/ boo? tochtém nnbcrcbicrgcIhRcfoube gehoubentoer^ bë.lt;{^n hoemd bc niiho ^taben bolgcnO bmbte/ Race ïlcp.ibJtOajcßö.Ri'nßhs bolb öoo? te paffee« rm moffen bergunnm/ metconbitie tod te ber-ffaen/ batfe bchooßpcRcbetalinghe bacrbootte pjefferen ßhulbtgh toaren / macr nut/ boo? niet/ en met ongetodt/ gehonben noch min met fulRc onberb?acgIijcRc cractien obcrlaffct tetoerben. aengheßen bc booiß. Conffitutien en fonbamem tde toetten/ toat int ßoomßhc nhh/ of het beurs bm / bat men met uptlanbtßhc potentaten lt;©o?s Ïogh boerbe} boo: een manier hferin tehouben toa^ / boo?ßO?ctf. 3Daö ooR RcnnclpcR bat iagt; bimmenber ïiciir-boiffencn ^tanbe / in ben ChnfflöRen (©omogen / ooR teghen^bc tocRm heipe ban boen habbe / hoemen bic foerhen m bes gljccren moff / m toaei inbc pißoiicn niet te bins bcn/bat mm fulcRc gebobts' topre / gdijdt het ben ïteur-bo?ffen ban ^janbenburg en anbere ©o?s ffen beö Oiiehei gRebcurt toaö / boot btoang foube afbo?bcren / en toaö bit infonberhept in acht te nemen / toat 2t iino 15 8 3« aio tot bien tijt regerenbe bc ftepfer 5hn beffebaber be «Commiffie ober ghdaten hab/ bp beo nprliO ff eben ohepaf fccrtgOctocefftonjä/ todcRe inbm ^acreir32. op ben CitjcRO bachlupt fommigheooffaceRm) tot bc inghetoilhgbc Contributie hoer niet boe; ghm toilben/ en met toat ïtepfed. bifcretic bic begljeert toaO getoeeff. Pet toaó hem 5#n Pepß. ïPajeff. oprecht hart m ghemoet tod bcRent/ toao oocRberfcecRert/bat inb«n ïtepfed. jPajeff« hctßijcRinbmöqualpcRen ffact foube laten / en bc pioreburé en getodt tegeno bc boben berhad ; berebm/ app?obcrm) foube hPfdfjö bebinben/ bat het tegenO fpn toil en intentie toaö loopcnbc/ en toat hiempt (inbien befe ghebjccRlheRhcben |
niettoieben afgeholpen) bootguact booß.Orep; ilt;^o, fenmogte. Cnfoubeïtepfed.jPajeff. bantoe« ' genjO ßm troutoe PabedpeRe foigc / todcR hu tot het PpcR b’oeg en ber gautfehen tocrelt RenriclpR toaci/ niet todaten/ Dat bp fpnet regeringe t öoomfrheßhcR albu.O onber De boeten gemocht en in beu grent bebomeu toiebt. Jpacr bed meet; bec inbachtig 5hn / hoe grootdijehO beUooßghe ïtepferoen bpfoubee Carolas beV- Dctodbacrt bantPijeRgebotoerthabben/ bathp/ als Rein booigcffagcn toicrbt/ hP foube fpn intentie bob bjeugenofbat »Duptffanbtbaceboö? berboibcn m beptooeß toierb/ foube tot een eentoigm roem en lof ghcanDttooo?bt hebben : top Ronnen noch mogen het ßpehbanbe Hbuptfche natie niet be« berben / en toas fulcRe« niet geoodoft / batmm nlbueifp?eCCRcn foube. Qaia amp;nbsp;patria eß, amp;nbsp;fuc-cimum ab ea imperii accepinius. ^uIcRc cn biCC« gclpcRc fachtmoebighepbt hebben fpue bood» ghe i©a)cffepb;6/ boo? DaberS altoos laten blijcRcn cn bacr heen tot allen tijben meebe ghefjen / bat teghenS hacr huPiS OoffenrijcR baffectieban beffonben be-oßtieRsi todmoght onberhouben tomben / en toat lof en hooghept/ gljctodten ghducRfhlighcpbt hethiÄ boor oöcR bethregen hab/bat gaf aên bc bagh be groote Do« ben alle uptffeedtentOept / cn toa.S bc hedetoe« relt boo’ mebe befient. lt;©m te ffupten : ben ü/ebe te heröïengen / toast een toercR bat lt;©ob almachtig bdjöegipcR toast/ en ben menfehen een meuchbeen alle regenten oitbaer: macr int bpfonber het hoocpnooblnbrn« be ßoomßhe ßpcR / acngenen Ret Rier op ffoubt Summa rerum terrerarum félicitas, amp;nbsp;vera régi» minis fecuritas. Sibicn Rem nict bc ftoacre plicRt / eonfeimtic/ ofncp/gcRooffacmhept/licfbccn troutoigRept/ fa tod oocRbcRoogffe noot baer toeamb?cef/ haer Waieff. bit openhartig boo? tc bragen; berfeer« Ret fonbe Rp ïtepfed. IDajcß. Ricrmebe bus niet laff ig ballen : toant Roe gRetroûtodijeR Rn Ret al« toos gemeent/ cnRoe grootelpcRS hphét RurS (©offenrReR gceect Rab / al fulchs betupgben/ fp« netotallcntpbengcp?cffccrbe Confilia, bimffen en Aaioncs. ©ecßiccRmtc Roer ïtcpfcd.jliïajcff. in een fuIcRc troutoicRept / gOdReR boo?f5. mitst befm onberbanigff / bat Rem bclRbm tooube/ ben daeglpRen toeffaubt bautöRdt tod ter harten tc nemen / Ret groote noobtlRbenbe ßgcRenbe ffanben ban bien/ upt alle petRehd bedoffen/ bc bedboubigedagten en laff af te Relpcn/ ö^r« mabm upt Ret ßpeh toeg te boeren / en ben Renk famm/ algemcenenen feecRerm b?cbe int Rede ßRcR tocerte Rcrb?cngcn/ Rctgoet betroutoen ouberbe ffanben toecr op te rechten / bc fonba« mentad-toetten cn ßper couffitutien int gemeen/ macr bpfonber toat nopenbe toas ber ïteurbo?« ffen ©?cmiucus / ©oocRept / cn «©ignitept bp bc macht en bolgcs bc toetten/ befen acn toeber^pbe Racré cours te loten loopen tc bergonuen/ .cn nie« maubt bacrentegeuste beftoacren / macr nact bc regel ban bien alles te reepten en tc fcRicRen. Dood anber / foube ïtepfed. rdajeß, noeR tod inbarptiep 5pn toat Rp eppet ïtepfed. gepu* bliceerbe placcact bicRtoilS gpeabifeert Rab / en achte niet bon nooben te 3pn / pier aftneebere mentie tc maPen; alleen bat Roff e ïtepfed. iRff. todafmerdten/ toat Rp boo? ftarcRe fonbamen« ten pier toe geb?upcRte / oocR toat ïtepfer Maxi-milianus bc H pier af gcrefolbccrt Rab / nament« lijdt bat fuldte faecRen boo? bc ffimcntlpcRe ffan« bc beS 0peRS beRoo?bcn/ acngRefién Rptod iß 2 gpe* |
92 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervoigh der
|
i. ggmicrtftt ßreft / liât Siet op «n beriavatie l bc* tocIcBenofötonjSinb’ftutoiöD bupjenbe fidißi' On0b2£be Cum claufulaannullatoriaijSPerbobCtt B£toti?bf»1 / bolgtii foube* ï^et betoonbe och brr . wmtntïijrftc ïtcur-bojllm totjEuïliupfen nen firn ftfpferW 3)Eajcp. afcefonbtn ftfppblt;n inbtn gaw 1627 bat fp PeerberjEi niet geroben dabben/ bat ban ben lt;iB?abominana£r irboubt bcoü£Ïi' ßionjS bj£bcn en bejs BijtM ronßitutien alfo Pep re baer in gefubmitteert inajï oetueep / jonbe een repiS Panbe tant ïjeïpen. ïamp;ijnc ïHepfetb JKajefi. toifl ooft toe! / mot boo^tpbtn in onbere ïioninp rpeften en lanben niet alleeii,maer oofft int Cccm= fene ßgffiboo? bettooetiingBeopgereftniPoren/ ofe men geforÔt Beeft be boolingBen Pan be ficli; niemetgetoeltafteffBaffen» ï^etinass intßneh oitBiPtjIjS PerfoeBt gBeinojben / maer epnbclprft bofB aitoop Pnirtitelco^/ tenimajS batmen eerft liebet den foube/ bat aHej$ ober een Boopgetoop pen toiert / ’tbefte batmen boen honbe / toaö mal« can bet t£nb?afBteïBtbte betHoen/ ent feïbein be goebigBepbt af te Banbelcn/ boet beo: foube olBetonBepttoeg gBenomen/ Bet ipontroubten berbetert / ben b?ebe gBeflitBtet / en alle0 in fpn fient / mafBt en gBebtelt tegen^ onbere partgen geïneWijeb enboo^fpoebig onberBouben iberben. «Doet op fagBenaifpn Eco?babcrs' Confilia en bermoningen/ inbien befelbe reeBt/en niet met een mifberflanbtguoIpfbuptgBeleptiüierben : Bern toaseoorbnietanbetiei bebent/ aleibat «Cobtin toieno Banbê alle bingBe ßonbt tn niet in be mem ftBelijtbeupttoenbige matBt / bc bicto?p tegenpi be toebrr portpen Perlenen en geben eonbe / bot men befelPigc boer nac in non violentis moet in goebigBeptberboIgenfoube/ enneffenbe CoiBó» ïpebe Bdigie / oofbb’^ugfburgfeBc ConfeflioniS bertoonte ongemolefieert blpben loten« lip toast boo? bcfen Bier bon berfeetbert getoojben/ enBP gabt Bet c or h toebet cm oenfpne i^eligionstber« toante met iHteutPo^ltlpebe bignitept belcoft«^e« fefpne troutoïpebe intentie toast ban be «fat Bo« Ipeben noptaengBebofBten ggetoeefl/ maetbeel inectban toegerp! befetroutoigBepbt / obermitjS bp ben een foo lief ató ben onberen onbenout fen milbe / gepjefen getoeeft« lip toiibe eoeb berfeec« bertotlt;iDobt Boopen / inbien ftepferi. JKajeft. milbigBepbt belieben foube fuhbeint nprbgBe« B^uptblpcbe mibbelen Poo? be Banbt te nemen/ en gern tot cengoetre onbergonbelingBe begeerbete boegen /en men immerst tot toebeen eeniggepbt gefint toOiS / boer foube een toeg gebonbentoer« ben/boet boo2 men niet alleen tot een goebeaf« ganbelinge/ maer tol berfeerberinge bomen bofte/ batmen Poo^tp met maleonbet in blpffgap en ge« troutoiggept leben monte« JÏ9et toflt berre uptfienbe executie/ bed €uon« ^clifeBCiamp;tonbebeftoaerttoierben/ gaeben bc riaegten gier of genoetg te berftaen ; Bp gab cotb biest toeggen ïttepferl« Wajeft« mtermoristotn« ggefoegt / en om alberggenobiggftc offtBaffinggc ban bien nebeben : fpne bootoa^rst gabben Poo? feer pergebelcust ggegouben / batmen ober ben jRdigionsi-b?ebe foube bed bifputeeren/ aengge« ften getgeeri gotbCn mibbd 'ma^l om be treu« toe en toebe t’ onbergouben : maer nu toierben bet ^ driften boo?ggeftdt/baer in bc ßdigionst-b?cbe / geel op een anber ongclgfben berftanbt tn meningge toiert getrofgen/ tn toierben bpftonst alle bingge bifputeerlgeb ggemoecht / joemen gab get oogge geel baer op / batmen be ^tauben banbe 3tugffaurgfcge copfeftte/ inbientmoeg« Igcft toast/ niet mebe bednegtigg moetben tooube |
best Kdigionst-toebe/ entoojSget/ bat eenigge ,gio. motieben ban bien boo? biclen/ foo tocuben b’erc« cuteurstban bien / ggelgfb offc ggebedbeert toac-ren gier mebe emgaen ; en Bottod ber biniebgept ronfojm / oorb ban toeggenjô be ßetgten en ßgf X lt;Conftitutien ggebjupeblgrb toast / batdfbeen/ inbien eenfeetfer blogger bnbegonbttoap ƒ en ooeft ad agendum gered ftoubt / nacr boojgaenbe 3Bcttelgcbe citatie / en naer Q?b?e bon be tSeegten ggenoegg bergootot ggetoeeft toost / niet foube oberballen toerben ; toont lt;©obt SUmncBtigg felfst naer fpne gercegtiggept gab / een fulcb fo?m int p?orcbtrcn ggegouben« ©ed te minber foube men in b'eenofb’onberbast/ foo tod circa for-inain amp;nbsp;curfum proceffus , 0Ï^ mérita caufa in bed blepne/ mtn ftogggt bonfaceben/ ban groc« ter importantie sgubeolbustganbcleni toemen Boo?be ooebbemiufte fufpitie bon eenigge parti« aliggept gierin niet te toonen / bolggensi be 313ct« ten ban Juftinianus : ollcp ouggraegt toierben b ^uangdifege^tonben feerobereplt/ entoou« ben be Cemmiffariflen noegAulicam noeg Came-raiem litis pendentiam gierin obferbeeren/ maer men goneft bust bupten o?b?e te toertb/ bat fulcbss nopt boo? bcfen int ßpeb / in bust toiegtigge face« Ren / gebeurt toap : tn get licp nict olletn teggtnjS be Geegten / matr oofh gatrUtepferl« Wajeft» gab ooebinbe fonbtmcntd£3Btttenfdfs!bdcoft/ alle orbtntelgcbe ftogrtnberefgt fatebtnniette bdetttn/ maerttntoptnlt;Ceur0tclnttni jamtn gofboo? bat / toat inter medio tempore nament« Inch tuftrBenbtn^aftauftBtnPertonBg / mop« gpcrcffitcn ßcligioujS-Pjebe/ am ‘Öecftlprbc goc« beren toast inggetroebm ggttoteft/ toast niet me« bc ouber ben ßcligicnp-toeben begrepen / oen« ggeOen bit nopt ftigbigg ggtmoeebt toojOgge« toteft/ opcb bc ßdigionjs-totbein bit cast fon« nendaermben §. Maer overmits fommige Standen amp;c. met befe 3^uptfrBc toeejben ggeftt toast« Tot den tijden van het Paflaufehen verdrag, of tot hier toe niet hebben gehad. Snfgclgtb fegjeembe mtn oorb nict te bergae« lm / bat bc «iBftftlgrbc getbertn cuber bm ßdi« Bionsf-b?cbcn niet goojbtn / boerin noeg fommi« gge ßdigitufe ggdeben ggttoeeft tootren/ of men gun ggtm abminiftratie / nocgbceltoepni« gger emiggexetutie banbe«CotgolgcbeReligie gabbcrgonntntoillcn/ matr nu upt gratie goer onberBoubingge ggegBePen gab ; ocnggefim bc ßclißionP-P?cbe / meer niet nist get FadumPan b intreebingge en berbjttmbiuge Porberben / bat namentlgcb bc jpjotefteerenbe bc ^locftcrstin* ggetrorben / get exercitie bon bc «Catgolgcbe ßc« ligie afggefegoft / bc «6cfftlgtbe goeberen/ tot p* toetst anberst oenggdept gabben« Hoe men met bc doofterjs int Hartoggbom bon 252onftoprft/nid tegen ftambebat b’fdbige boo? ben J^aftaufrgen b£rb?agB toaren ggeoccu« pecrt getooïbf n / gabbe om ggegaen / bat gaben te bennen/ bc blacgten gieraf ggebnen ïijnbe. Hoc mtn metbc lt;©?acbtnban^tclbcrgg/ bantoe« ggenst b’ occupatie ber ^Tloofterst/ ^Ifenburgg en lt;H?cbctb Dmggcfp?ongBen gab / nietteggensö ftnenbe / bat bc fdbigge ood$ al boo? opreegtinge best ßdigionst b?ebe / georcupeert ggetoeeft toa« ren / fulcbst gab gpatn löcpferl. Wajeft. boo? bcfen te bennen ggeggeben ; bierggdgebe bebe mtn ootb teggenst bc lt;Ü?acPcn ban Hogeulo int ftiegt «Êlringgm/ met get € lood er ^egafferst gepm ; nict tegenst ftnenbe batfc ootb al rebe boo? ’t^affauftBen ©erbrag nengeftaaggen ggttoeeft toacrenj en gabbe men gun lieben eenfeetberen termgn |
Hiftorifche Chfonijeke.
95
1630. termijn ggefebt/ bätfebcfe^ccHIpcftcgoelietcn foiiöcn incer rcftitiKcten*
©Offt luasi publijcft toot menbeïdböefletot ©ueïilinburf0 en bpfonber ben ^tertö - bifffliop j ban 22»ïcinen ffobbe boo2gfflagmen. Wat toon-btrlijfRc enbcteeuptfienbe rebenen/ batter Pan tocgOeiiö ßet / ?leitP-(ïif[lt jl^acgbcnbnrgll up^ BÖeftropt toareni fnJeftö betupgben beb?icben. 3ßu bJajS ;ön liebe foon fóartocö Auguttus aen» bangöeï/ g^dijeft hn ban te booten liet felbig0e ïtepfert. iBajeft. te bénnen gegljcben habbe/ cum certa premifcione de fuccedendo tOt een Coadjutor , en foo bootte tot een 3(erts!-bitTcliopban ben gantfegen ©om kapittel albaet/ bolgenjS botbte ban bien / betboofen g(jeb)02ben; bieP bofben hielt Öpboo2feefber/ fteprerl. j UajcH. foube niet toe?, laeten / bat fpnen ItlipP ^oren hierin ptjES tegenö gaen foube/ moei ober beneben fpnenbe^gnet loflprbc bootPaberp / beele en ghetroubie bien? den / bàer afhpnaetbillicbhept be beuchten be? Öoo2be teghemeten.
Watter int ^Sticht ï|albcr(ïabt aenghcrcc0t i/S ghepjeed / ’ffclbetoaPopenPaertenhocnten met be ©nangdifehe burgerp/ tot 3(ugfburgh omghefp2onghen habbe / teghenet ben Gdigiotiö-b?eben / bat betupgben / noch hire ban inne ghe? bacne appfen; maeî bierghdijebe nopt boo? be? fen ghehoo?t/ ooeb niet te beranttoooïbem ï^abbe boo? befenbïaetlijcbghenoechbebjefen/ bat in? bien ben 53iflchop eenighe bo2beringhc ban ïter? ben meenbe te hebben baerin b ©uangdifehe bur? gherp/ foo bede ^aeren ©obtötoootbthabben b?p Hoo?en leeren / bat bie0 halben b’ ©uangeli? fehe burgerp ban toegenei ben £ieligion^-b?ebcn/ inbe b?perercitie berboo?f?. ßdigieniet belebt mochten toerben* ©e ûdigionp b?ebe mitfga? berë bc fonbomenten ban bien / lieten fuïcbö niet toe/ maec fionben hierin onbctoecglijcb.
Wat ^altf-graef Wolfgangh wilhelm boo? cc hatbc crecutie tegenci 5pne btoeberp boo?nom/ en hoe men hub lieben b crercitie ban bc Religie boo?hacr hoff ©fficanten en ©icnaerögefocht hab te beletten / toap hennclgch / bat fp aid ghe? boo?ne llpdiP ©02ffen bic bc fieligionö b?ebc on? mibbdbaer mebe bedachtich blaren / albus boo? ' ’tonberfchept ber Religie / bari hact ©oiftlpche Wignitept enUiberteptniet berooft bjefbenho? Ren / maer bpfonber hier boo? allen binghen oua-litas amp;nbsp;dignicas perionæ gheconflbectt bJCrbcn mod ' ooth gabent b’erempelp te hennen/ hormen bicö bieghenmetbe ©larPeu ban ©Ibenburgh gehanberthab.
©p mat manier ooch met be dabt ^topnfurt/ ban toeghenbe ^arochp-herchen ©atmeliter ©looffcrjES/ niet teghms daenbe ho« bade be? tohô/ en infgelgchin bitensîmet anberedeben meer / bat hoffe men noch uptbc Wachten/ bp ïtepferl» jUSajcff. hier afghebaen mnbe/ficn.
#aer hor nu hier boo? hrt bjan-troubjen ber? meerbert en bc ghemoeber emtffcechen beerben/ en biacc hrm hrt cpnbelgch biel mocht opuptbal? lm/ ihbien hiergheen anber raebt toe gljcbacn miert /bat hoffe hoer ttepferL.t'Raff. bp hem fdfei lichtelpch bmehen. Wc ftdigioim b?ebc bcö ßoomfehen fïnhr maren d’Adamanrina fulcra amp;nbsp;vincula, bacrop hrt tod barren ban t’ ßph gebout ff ont/ en bat ooch hirr boo? behouben toiert / het toarm onoplooflphe banben/toacrmebe het hooft foo tod alp be libimaten aenmalcanbec ghebon? ben toaren / baec tegheuP geen bedaratie / ghe? lpchtooo?befcnalbcrhaclt toapghrtoceff/ hoffe beffarn / maer addita daufuia calUcoria hed ber?
boobentoarem Wat hP nu hierop ghelijchJFon? bamentde Wetten en iïtjrrronffituticnbupbad -^ ffacnbe en houbcube toas ; bacrnicbctooubehP betoonen in toat guaben ffaet het ü^ijeh ffoubten toat boo?btp noth boo? onhcpl oprijfen mocht/ hær Äepfeth Wajefff albcconbcrbanichff boo? ooghen ffdlenbc ; toaer om bat hP hrm bup ppe? righ en ©h?idrlöch / fpne lïcligionp ghrfinbp fahc aennamZ hier in honbemen hem niet bcfchul? bighen/ ï|p henbe hrm fchulbich acn Wepferf. dUajed- aile onghchoo?faemhcpbt // met Ipfen goette betoonen / bacrenteghemp tooube hP ooch acn ©obt / met belijbeniffe ban fpn leer en tooo?t onbetoeeghlpch baff houben / en jpnen albcrljcp* lichffen name met behoo?lijche bebotie/ en ©f)?id? Ipchen ghemoebt fpn eere gljcben / bacr bp tot aent epnbe bolhcrbich blpbenbe / en ipne liebe hinberéi ooch bacr toe met emff op trcchen. Ï|p habbe int begin ten tpben ban bc ?5chemtfche bc? roertc fonber b?ecfe bp fpne iitligioup ghednte biejs toccghenberclaringhc ghebaen/ toclch tot bien tijbtal fo?chben bat hrt auberp affoopcn mocht / ghdijeh hu hrt felbe hab boen inb?urh nptgacn/ en toflbc bacrbp noch baft ffacnbe bipben.
25encffenp bit / toaP mn Ïiciif^. Wajrff. noch tod inbachtich / toat hp boo? een accoo?t met het ©D?ffmbom èlcfien / tót p?offpt ban 3hne dBaj» en jijn Hupp ©ffenepeft (in bc groote pcrpchelen todche tot bien tgbt boo? 0anben ftonben j ghe? troffen hab / en toat hp hun lieben ban toeghenp be ßdigit hub beloben moeten / ’ttodeh ban fun ittepferb jBaieft.ooch in amplifcimafoimamebe gheratificeert cn bebeftight toap ghetoeeff« Hoc feerebentoel baerteghmp b’©iiangdifdje in bc ft eben ©?oot-gloggauto / Memberg/ ©?oenbcra ^toepbnitp/ ^toibup/ giabet/l^irfberghcn anbere mcer gheparff cn met be Gefo?matic ghc? qudt m ghetemteert toirben / ’tfclbe honbe fpne Stcpferl.Wajcff.noch toduptbc bieftoegenge? paffeerbe clagtc bp hem gebaen jphbe/ lien. ».Wat groot behaghen hpnuhierin habbe / bat hP den moff / bat fpne ticligionp bertoante albup alleen niet getemteert / maer ooch fpn lîcur-PoîffIpch tooo?bt / bat hP bieptoeghm tot bed tee goeber trouto ban fpn feepferl. .^ajeff. cn fpn hupp ©? ffcnrpchbcrfetcnbcrpanthab/ bup toenighge? acht toirbt/conbemcn tod benchen. i^pathtebe naeff ©obtfpntooo?bten falichepbt niethooger tcjpnalp batmen fpne beloften ongequetftnaer quam.
Ï^tt toaren fulche ecduhe cn tod oberbachten berbinteniffen cn nootfahclphe. vincula hamanæ focietatis, bic haer liepferl.,Iliff, fonber quetdn? Bhefpnpghemoctp/ niet tod cn honbe b?ccchen/ toacrom hP ten alien obcrbloctbab cn begeerbe ban ffme Itepfcrl. illajrff. hrdbctoeeghlijch cn onberbanichff / bat hP hoch toilbe cm repp / bie foobichtoilp ban hem boo? ghedaghene/ mten hoogffen tod ghefonbeerbe Rationes, cn rebenen nopenbe be ßeligionp qudlagien ghdijeh een feet milben / goebertierenen ttenfer tod ter herten ne? men / befdbe tod ober pepufen / baerenteghenp/ inbien men begeerbe met to?eethcpt albup 'ooo?tp te bacren / toat boo? groote perijehdp / jammer noobt/ onghduch cn rupn ober’t ßijeh comen mochten ; eh bicp toeghen boch het placcact ber? nietinghen/ b’crecuticn ban bien hrdafftdlen/ alle onbcrb?uthinghen berbicben / cn focchen hoc men tuffchen be ©atholpche cn Mugfburghfehe ghefinbe/ bic foo langljc garen bucrenbe jaloudr/ boo? ecu goebc ©ompodtie toccr berfoenen mögt Jl) 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iaer
0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervokh Her
ïiflcrïioojbangcffötcamp;Énfoube/bntuptIjetiïlöfft -gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alle Oft Q«‘ift f» onhcpl tof er öOf^'ttrt inert. lt;Cn
toat Op anberÿ ban tofocné tie ßtfo?matie in tier Plenen fpn Ïtepfcrl. jjBnjelï« bootgeb^igcn öatp ïiettietieint)acljttg5pn/ enmetter tiaet remeöic^ ren/ enaïtui^icoth inpuinäo religionis aentac’ foo2tit niettenae romen / maergetfelbe bpfgn bigeur en bignitept onberljoubcn en befrOermen.
®en laetjten dont Bcm boo? toat beptic föar= togen ban jï0 Cf hdenburg tot Bier toe gBfBlafgt Babbfn/ macr obermitjö Bet fpn Ïicpfcrl. jEajejï* bfBalbcnbattodtoiften boo?befen bonBfmen t’famentlpdïe llnirbotlll: ‘Coliegic Bier ban mm^ tie gfbacn tons / toiïbe Bp Bcm bacr Bffn rcfe= reten/ cnlwbncfOccnrtpsniits ôeftnfpnÏitp. jKajefl. toiIbc bof 11 met ïtenfcrl. milbeoogBen Bier op fien / f n ooth befe faeci« met een in alber= gcnabigfle eonfiberatie nemen, etc.
«Cipbitacntoengen banbe^arifeBe afgefam te/ Beeft ïtepfcrl.jlKajdl. Bern aïöiie gercfolbecrt. èpne ïHepfcrl. jlMjeft. flonbt tweB tod boo? tic ha liras noopenbc feerften point / namentlpdt bes InOgs fetferhis tludïagien/ cnBabBierafnen aHecntlfbintbpc na t pffe? fonbci' l5cnrbo?(ïcn bant ßprfibe gdegentBepbt han'ÿami tb oo2foefBe oBcfrB.’cbcn/ en bc noot ban bien dh afgefante fcn boo? b oogcngêfEdt/toactom bit alfco gefe Biet Ofntoengf. mas gttoctft/tn bat b’onbermepbentiphe Boogde noob Bft fdbe bertpRen / acngtficn bn buig feBic« ÏPfhenbpanbïpeBcn inbal intiSödt/ fodrhemen niet terfiont boo? beBoo?enbc mibbdê Babbc Bonnen afftfren / baet af be frliulbt Babbe. lt;ïEn toas noptinfpnemarBt gfbacn / batBpbna gebacrs Ipfhe p?artnf hen en Bepmelpcbe aHiandtn tegen;« Bern en Bft fipfh beo^Bfnemm fpnbe / arbers Babbc ronnfn bfdjoeben / al;« boo? bfn (Cojicgli. 3Bacrom befe toaptnfn toter af te le ggBen boo?t gnoet bat bacr upt rpfenmogte/ Bp nopt alleen fonber boottoctrnbrr ïtenrbo?|ïcn ßaetenBdP Babbe toillen norB Bonnen boen.
Wacr ober fpn ïiepfcrl. jUSajffï.betoeegt toas BBetoo?bcnnptbefc rebenen cerftes baegBiöft« teurbo?dl. kollegial bngB te boen tiptfrB?pbcu ooeBberepfe bacr Bet» Boe BofielpeB fpooeBfpn mögt in epgener perfoon toilbe nemen / Boopenbe menfonbe met br BnlpcCobfs alfban befebtr^ li?iftigc dagtë een reps met bc famentlpeBc ïtcnr-botflenaïs fpne aibrtBepmlBBfïe rarben enppla-ren beji ïïtirBS / bpdant affeBaffen : en gBc--IpeB bat ber gefanten aeiibjengen / toieBtigc facc= hen nttenfeBeerben / bacr op fpne Wfljed. toegen fto?tBf pt bon ben tôt ban tocgBen^ fpne nootfacc» helpeBcbingcnenbcfrBtrBingtn / boot befcrepfe met foo cpgentlpB Bfm Bofte rcfolbcren. ©ertrom beBp bc ïtcurbo?d foube Btm ban befe Btplfamc bergaberinge niet abfentertn / moer pcrfoónlpeB niet tegendaenbe b eren fcn tocIeBBptot Bier toe Bab boo?grBouben / bic bptoonen / en bacr toe ge^ IpcB een bah fpn ïtepfcrl. JEajed. tod gBeaffte? tionfcrbe ïieurbosfîcn Bem toillig fionben en bim lien laten / en Bent met roet ni boet te Bulpc fo= men/en aKoobes Hos^.aötrmpn boot romen/ initfgaberÿimetbeanbrre ïiteucbo?(Ini Bern Bier toe bencerdigen : bacr toe fpn Jttepfcrl. ^ajrd. Bfm norB boeit lactdc toilbe betmanen.
3Dat amgaenbe toaren bc BlatBtfn / todeBc m bcrolmt nöfB toegBens Bet gBfpnblifferbe piafs ract giicbatn toictben / tbiijffdbc ipne fßajed« niet / bc Ï5eiir-bo?d en bc gBefantrh fouben nocB tod gBcbenthni / Boe fpn jfeafed. Bicrop boo? befen firB bcrBlaert Babbc / remondrerenbe mit;« befen/ Boe bat BP aljS ben IjcorBdcn ïSeeBter/ban tof gBdiiSî Bft eontiniifd berfoetB ban bc partpen/
een reps bc juditie mod obminidreren am bic ig^o. gBecnc/toclrBbanbcnanberfrttoicrbeongclijcB -^ gljcbatn/ bacr toeBp banrechts toegpen ghc= Bonten tons : BonhenbcbacrombeCatBolBtBe ban Bacr BebbenbcrcfBtnictbcrdctcn/ bnpten fonfcnt bah Bun lieben : macr toaffer toat int een ofanber in ipfa execuiione boo?bc Commiffarifs fcn bupten ben frB?ccf gegaen gBetofcd / gBdöfB ban fommige ^tanben/Bier ober biditoils BlafBs tigB gBfbaUcn toacren / tons BP oBoreet en toih BgB o?b?c te dellen / bat niemonbt foube BlagBcn/ bat Bp Boben reept Beftoaert tons getoefd.
.Ijfect befconttoco?t ^pn b’ nfgBefontentoeer nacr Bnp;« gcrepd/cn bacrna noth ban ben Steur-bo?d nart incohnifburgB te gacn bclad gpe* too?ben.
©en fteur-boîd ban 55?anbenburgB/ Beeft oofB onbertudcBenbanfpii lanbls beberbingBc/ bpïtepfer. jfeafed.oBfBIacfBt/ en effen als hP upt ^?npffcn toeer naer fpn iienr-boidfnbcni gacn toiïbe / Bffft htnutinc jX-ajeft.bermaent/ mebe op Bet Conbent totSlegBeufburgB in pers foon te berfeBijnen/ bacropljp albiis heeft ghes anttooo?bt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;©c
i^p BonbeBet boo?fpncn perfoon niet anbcrsi bacr boo? Boubrn / als bot Bet noobieB toasi/ bat afbuMfe een rcpsbctïciir-bojdenbpmnlranbcrgnamcn; fbacrt gBelBeBtodfarB BP bat/ footoaunterbiegBene J««‘’lt;». met todeBen bc b?cbc foube gljetroctfcrt toerbfn “KU-nietbpber Buubt toaren/ het b?urhtcloos fpn iimm-tin foube / boo? birnfe met bc fonclufie ban befe ber« famenbe ïtfur-bc?den gBebarn hintc/ nictfom u“»®’quot;* ben te bieten 3#n. «en foube Bem niet liebers jijn/ als bot Bp boo? cen fulcBc orenfie morljt p?£s fent toefen / eninbitBajüHeprerl. j©ojcd.gBe* Boo?fatmlBfB fpne bienden p?efcntcr£n.Wacr nas bemoei Bp nu in fpner te tueh repfe bebonben Bab/ bot bicploetfcn/ toacr heen BntpnentocoB Been gBerctBt Bob / foo jammcrlBth bcbo?bentoaren/ bot BpcofB 3511 epgBtnlanbt niet langBer Beeft Bonnen Bennen ; bed minber te Boopf n toas/ bat Bp Been boo?ts hier upt / boo? heni en bc fpne een bctamclpBe onberhoutinghe / foute meer Brpgen .Bonnen/ en dont oorhnorB te ttotiffclen / bot Bet met bc ob?igBc lauten oorB albus gelegBfn too;«/ en in cen ghehjeBc bettooedingBe gcffoit toacren. ^00 berforpt pP Wue ftepf;. ^ajed. toilbe pent niet qualpfB afnemrn/ bat pufoopoed op^pn Wo jfd’ begeeren / pcm niet pab Bonnen refolbee* ren : macr tat hem gpdieben tooube/ aenben «©fncracl ban #ribtlonbt fcn bebd te gpeben bat Bp jijn bokB bp b eerde gpelegpcntBept / upt ïpn lanbt fonber t langpcr te beberben toilbe upt» boeren; eninbimpetopefn reps niet gefehietm Bonbe / noeptans bc nacd oen jpne refibentie pas fente lt;iapffcn/ bacr in metdenbedei mne Simp?
ten iargpen / boer upt pp fpne onberpoubingBe ffpeppfu mod / toat bcb?öbt blpben moepteui en poctoel Bet St. Juiiaenfche ifegimcnt meedem , bfdÿi int ï^artogpbem jEcrBclenhurgh/ toaS in« gpe quartiert gpetoe cd/ gpcIpcB tod pab pet fdbe ! nh in 16 moenben ipbis / ontrent 300000 finer^ badberjÊ ontfangen / fonber te rccfBenen pet peen en toeer treffen / en bertoifl’dingpe bet folbatcn/ bacr boo? be lanben een ontocberb?cngïhfBc repas bm gefrpiebc/gelpB fulBs upt bc quitanden blcccB baer boben botnofpemb^p acnfenhicBcnrcdy oen bit firgimmt redeerbe te betalen, ^nfgelpfh oorh bc dabt ^ranthboitaenb’iötcr / tockBc tot boto toe cen groot gclt op b?fngpen mode / ente norp ter moent 1000. ßncxboclbet betaden / x todcB^cr langpcr optcb?cngpen onmooglpfB toa0/
-ocr page 132-Hiftorîfehe Chronijeke.
9$
lé^Q lua^ö öanliefefiuaere ContributieooefteentepîS i binlienhieuwt lactftc/ mitsDet ©apnv z,-’ moßtontflagentoo^lien. eninanberenocDreftc* | DepmfeDeïicgimentfouïieuptb ouliematKgaen/ *°3^’ rentte quartieren ootb een betamelpcDe o?ti?E ban batmen baernae niet meer bolcb / aengefien bef; bonbcriioiibingDe tier ^olbatefca men aenflelbe/ plaetfe alreebe sDenoegD bebojben bia$i / baer in tot bat bc Deeie maeDt bettrochen Imasf / om bat lepbcn.
^00 nu fpn Jftepferb ïKajefî. Dem Diet in bœ?
Det niet allcgaer onnuttclpch bertoocd toerben ^oo nu fpn Jftepferb gt;aje|l. Dem Diet in ber? raoste/maerbattcccenonbetffôepbtulTcOenDaer Doo?cn biilbe/ en Dp niiberô bebonbe bat Det 3®aieff« bpanben en bc gDeDoo?fameu flanbcn te mooglpch toajei ftepferb äßajep« begecten te bol?
beengen en hem bacr toeboeghen/ footoilbcDp 1 be bebiffomnobitepten cen reps ghebonben/en bc 00h hem alô ban beerber berdaren / bat fpn Step« ! faechc op een anbet manier gerecht lucrben« ©at ïKajeft« fpn troutolpchc affectie hier in fpeujen ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^----- «------« •« -
foubc«
5Bit ongeacht «i flechten troofi hier op geboigt tu flcibe men Det ai op bc gDelegentDepbt ban ben tijbtenopbacncomenbcbeteringc. Wsiinegen ôan bestaube Det op ben aengeflcIbenConbent-bag tôt Regensburg hebben laten aenhomen en ôaerhoopebaerop gDeflelt/ meenenbe baetfou?
nu bp befen Conbent-bag goctS t.ô boo?gcballen gDclwclî ' bat füllen bip hier nac / aiS mpeerd anberebingen toclcheheenen bjecrgcfchieb5gn/ tôt bacr toc bcffli?ebc hebben/ met een bccDaelen.
ginben aenbang befes 3'acrô inirbe in ©flen? _ côchcn25oDcmcnbcrfcDepbc ïanbbagDengDe^ Douben/op betorihe bc ^tanben aen fpn ^afefl« ftentgeu ni cen aenflenlpche fomme neit.ô Debben ingetoiiiigt* ï^ongawii
Vervolgd der
jlt;,o ï)icrna luicröccofhtüt I^jci'buvßtj anSoga« fcficpbctie Blieben ßöefc0}ebeii Ijebbc«/ bat tot jg,-himötu ’ rilWlanbt-twgl) göc^ouben / hiclrh oocU tcgelt; Oicr toe op onö begaten / Georp; Zeemans gfje« J laiYtaacgot lijf» tot fwi M^fcft« Qoft (oiitentcmcnt tud af- gljcbangljen luas cn noclj ball fabt/xn bat beftn ^
liiiitaacgot
S?ljou0cii»
dep; öacrentcgRcnjsi ben Stauben ban l^ungarü tot 5Rne onfcRulbt Reeft een 3tpologia booigRc« ^““^ en oord goebe fati9 factie gdcRditbc buïbnöcr int ------_
«ConinedrRfd bc Religie b?p cRelatcn / en gReor#
fo?bcert / bat gReen ©eer 3tjne onberbanen/ mee# i luuii / iniggcigcu um « uuw iim win tu tuumviu w gens’ bc Religie foube bef maren/ noeR in fpn con# Rabt Rempen / ben UeurboiR bad ^nren cn on# feientie bmingcn.Ret meld bacrom gefcRiebe/bat} bere G ou fc nions gRefinbe/ foomcl ©o?Rcnen inbien men met bcRcfoimatiebujÿ Rated in Rum ! ^tanbe bpfonber inben ^mabifcRenjerapS / cn garicnmilbeboo?t0bocren/battctiifRtclRcdtot ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
cengrooten/ enperpeddeufe lt;©o?logRup,b?cpen mocRt/ en oord ben inured felfs / melde biedt óen bc palenen noerbp ber RanbtlagR/ mrl Rier toe foube bueben tot affiRcutic geroepen mo2ben/ baer boo? mei bed ongclurds int RoomfeRe Rijd acngRcRicRt foube merben. «Gen fulcds Reeft
lidt/bMec ober u lieben fdf^ ten refpect ban befen gcwtctüi Ijebt acn ons berrocht/ om rdaratic ban befe pct= wat luw foon / infgljdijrft oor ft boo? fpn bipf en («nberö bc ^j“ ^
boo?nanicnrtöch ben Wartogö ban aBurtenbag/ bc^i Oalbcnby onsfintercedendo g^efoUtcituebt
arietac Curtfi inachtiiiai Vjeac/ am Cen ©02103
men oochmetbenÆurchfcïfô/ Ijoc mei ftp bed quabe conbitien tot fpn hooibed booJOocd) / en
tegljnijS ben b’ebe bc tjonge ren aenb?tcf dun ooit beis megden beet boten te Ruren beloof bc / gde= te betet tt'- traeteert/ om ben lt;0o2logd iu 3bHptRanbt beter Sumte boo?t9'tcfetten/ endctgljcenematbcRoomfrde «Catdoltjcbe tegden^ bc «Cuangcltfede boo?gdc= nomen dabben / te fpoebigder moedt bolb?acdt
liEijo?an:f.
25et!)Iem ©abo? ftiift»
toerben*
gin ^ebenburgen jijn ooeft toanberlijdie fjan^ beliS boo: gljeballen : inant nabien Gabriel Beth-lem,boï|ini^iebenburgöen ben$. ^obemb?tp inben 3aerc 1629 fpniS ouberbomjS 49/ aio öl’ «n tijt langO aen be mater fudjt neeft gelegnen Öab/ mao göello2ben / 50» bc §tanbc bant felbe ©o^ ftenbom./ tmeebïaeljttdjgBcmoïben/ banmee^ gljenjO befuccefltc/ en b’eeiiepartpnaerbeïpbe banben Goomrdicnbanöer partp banben ®urh= ff0en ftepfer gljeßangöcn. «©bermitjO men nu fo?g(jben / bat ben ®urd$ 0em baerin moffit ber= mengf)cncnöetlanbtaenta(ien/ baet boo: ban groote onnift fonbe oprpfen / bnfonber mit.ó men ben iSagotjfti niet mei ludjten morljt aent ïlcpfcrl. lioff ; bat lip be fnetefpe fonbe aenbatten/ mitiO bon dem gliefépt miert/ bat Ijp alrebe aen’t
(^rurffde Roff/ban ben bolban bc IceningRc fonbe 3it ^c» ontfangen Rebben: bact ober Reeft ben l^ongari# benbnegm Palatin ctlijcd drugds bolcd gRcmo?bcti / cn ici ^ ’^^^ bl êebcnbtirgRcn gctrocdcn / om bat toegms Be men bptRbt,0/ foo baer uets tegenâ ftepfec jiRoj.
præjudics mocRt boo?génomcii merben / gRcrcct maeî om fnlcdö te beletten en af te deeren. «Gn
futreffw.
©emgiä Senn.m 5Safto’ in CcdSoOljOit tOOJt Op B’ ojB’cban Cen ISenfec tueergete-laicett»
firpfer U tnauBamet baiitotgfé
fonboofhben ïtepfer (Commiffariflen/ nacc Caf» rijn in ober i^ongacien/bie épan fdiaften/ melft op ï3etlcm ÖabotO lebcntlong ingBeruumt ma= ren gljcmcefl / boer ban meber ontjlngljen mers Den motsten.
lt;0nbertUffC0fH bit gebeurbe/ io Georgius Zee-man ï©orto?inbe «tPobthept/ boojlaftban ben ïitepferbanlUempenafgÓeöaeït/ in ®p2ol oOe' boert / en baer een tiibt-langO g^ebangen gl)e= fiouben/ mitölip teglicno be Goomfdie Religie gf)ep?eecht/ enbacrtegöensi göefefpeben öabbe/ bofÓ ennbeliich boot goet boot bibben / meer ge^ relarcctt g(jemo?bcn. 3Dant Ijacmel 5öne Kpo? logia ban ben gantfen Rijer roet gijcappjobcert/ en bieO megen een fd)tiibeno acn tlcrto ©artogi) Leopold afgegaen io / bat bpfanber centgfjclto; Ren meet fonbe lob glielactcn merben / Rebben noebtonjei be ^cruntcn fulcb ïtepferlpb fditpbenb beranbert / en groote claufnlcn en rembitien baer ingbeboert : cntóbeninljoub ban’tboo?f5. Rcf^ cript albnö.
debben.
Ijocmcl mp nu met reedt dabben/ tegdenjö fulc^ tten perfoonmetbe daoedRe Rraffe bood tebac^ ren / mclcbetcgdcnbc oube €atdolpcfiê Religie/ itobtö t^epligdcn en bc dooßde B,oofben / en bootgdefette pidatcn ban bien / eenigtje boedten ofte fedJifteu boen in bindt upt gacn j oengepen gdenoeed upt be obergdefed?cbene oeten en p’oto= rollen bleerlt / bat dp met 5011 fed/pben en P2cbilt; Itenaimatrupm gdegaenmo^/ olfoo oord met bedoo2bt / een nipmc Rrafdicrin gdcbcccmccrt te mo?bcn/ om onbere in’t Rijd baer bó een crempd t c gdebcii/ bolgpciip bc Rediten en Rijcltsi «Gon^ Ritutieii.
I^odjtaniö foo debben mpin gdenaben nord acngdePen / bic boo? dem gdebacne interrefpe cn boo?bibbinglje / en upt onbere rebentn / bat duj^îebidant Zeeman bä ben acrcR meer biugc-Rclt merbe / boed bat dp dem mibtjS befen berob^ ligccrebat dn/nu boo?bef/ tot bat dP ban onë cerR dier pan gljeabif rei t sp/gdee« ^?ebicatic boen jol/ infgdclijdt ooeftbon fcd?pbcnpd«n fat ontdouï ben / en alle onbere laRcringden tegdenss «öobt.ö Ïjepligdcn / cn 5ijn ©acuRpede Ï^c^igdept / met moo?ben cn leectngden op een dont Reilen / en mat dp in bit daO / tegdenst «Gobtei ©cpligcn en «Gatdolijcdc / foomcl ©ecRlijcttc alp mcrdtlijdtc perfoonen/ injuriofe geftdïeben cn upt onbere 3tu« tdo?en t’ fomen bergaert Reeft / bat Rp luier niet meer foube acunemen tc befenbeeren / moer bc# ftcntien bat Rp baer ocnonrccRtgRcbaenRab/ en bit ooclt / bat dp ben 2llutdcur ban bit boeed niet gRcmeeR mais/ mact ban men Rem mitbebe# fcRuIbigRcn / cn Rienia Rem Reel Ril tc Rouben/ cn gcen occafic tc geben /op bat Ret gepaRcerbe met Ret noerdomenbe nict met grotere RrafinocRt ge# Rcaftmoibcn.
?5fgct'rbcn baerom b?ienbt biocberlRcd / bat Rp nn boo?tsi berfcRaffen milbc / bat op boo?# gaenbe mate (cn tegensi ben boo?f3. reber^z meld n 1. fal ban Rem afbo?bercn/ Rem bcrbcerbigRc cn 0119 baerna oberfenben) gdebaen mo?be / cn befen ©?ebicont lo.O gRelatcn / cn met ollen cmR pie# Recren / mat Ret reberjS ban Rem gRefcR?eb'cn 5Rnbe/ fal cpRcRcu.
lt;0nbertutfdjen is acn tllenfcrl. Roff/ban me#
®« £4’
crreiaratie ferbinanbt ctc. Rct 1^011.9 gdcRoo?faemlpfd ban ©oct. tc dduicu ßRcgRebcti/ Roc bat mu u lieben in bee#
gf)cn;0i beö ©artogsi ban j'nötlanbt lt;©encraeL tijoiiicSf frpap bed te boen gljemceR* t^ebier «Catbo-Itjebe ïtenrbotfïen maren qualijch te meben / bat Samp;f«fw’ ben ©artogS) boo2f5.ecn fnlcbemacöt fonbe int Binant/sat Rijdt Oebben / öielben bacrom bp ïtcpferl. n^aj- SL%c-met ernfl oen/ bat dn foube gdecaffeert en ban dd «Öencraelfdjap afgfjefebt morben/ metbemom Uimwa^ Oratie / bat ïtcpferl. liBajefl. met ber baet foube §S«t fpenren/ bottin jijntaaien.met fpn(jeri(jupÿ/ äetawnü’ mibtfgaberoi tiet Rijdt in bc untterRe perijdtd fetten / en fpne jongde ^2inccn om be «Croon ban t Rijdt te berhrggden/ grootlijcr beletten/ en alle ttjbtlijdtc melbOect affnpben fonbe.
jKd #^ecdelenbiirgd miïbet ootdmot mon-bedpd
Hiftorifche Chronycke,
1630. ïgt;«îp£ft afloopen. ©et Âcucboîfllqche ©ollcgie, ^^bcmael men berflont/bat fommig ^toeetfeO , z, fc^Wdfi» pab geern gheflen / bat bit ©artogbom fpne on» bokhopbe jSieutoflabteentn aenflaßh hebben *“-gt; ^i ttcgcs bc ©eeren toeber bechreßhen habbe/ cn gongen fonbe/bacr boo? niet alken be Scebaert onfeecher Ä, quot;’ ^ ßaetflaghen bacr heen / obermitd men fach foube gemaccht tootben / maer ooch het fioom» bat fulhc ianben niet tc houben toaren; cn honbc ! ïtcpfcrl. JiKajefl. ben ©actog ban^ribtiant tod toeten iaten / bat hp / om nnbere ongdeghenthe» ben boo? te tomen/ geflnt toad bc .fßechlcnburg» fche fnecheban toegOendbe ftoerbenbe ©arto» gOen / het lieur-bo’ffelgchc ©ollcgie obertcgljc-gheben : en foube men met ïteuc-faren olfoo trac» tecren / bat fpne Ïicurbo’fllpdic bood. teßOend be inrupminßhe ban ’ttKardißraefflhap / inb’ ©ber ch 39cbcc-laufnitd / Oem met een fcechere fommegcltdophet ©arto^om ßgcchclcnburß foube laten bcrtoofemald ban foubc fpne JKafefl. baer nachem ©artog ban friblanbt / aid OP ben
frijc ßneh cenige perpelid tc ianbe te bertoacO-ten Oebben moeOte ; ooch tontinueerbe / bat ben Coninch in ^toceben / met fierthe toerbingOen bdlcOtoa.ö/ cnOctbokhbpbec ^ieuflabt boo? cn nat tc feOeep gonch cn baii bacr nacr fmeeben: bacroin toaiä nobig getoeefl bat Oet flieht ïnbeh cn Oet ©racf feOaep ßinneberg om befeibe plaet» fen nicer tcbcrfecchcren mctboich befet toicrbe:
cn obermitiö nu benöberflen Holcke fleO in Ïtep» fcrl. bienfl begebenhab/ encen ©afaiin^ene» marthen îOnbe/ Oceft 0p Oem lieber aljs een anbe» ren hier Ocen O2bonneercn toilkn. Äaer ben «Co» ©at lt;0»
reu hier of fontant betaclt habt / bit felüc ïnnbt
ninth in ©tntmorchen heeft öcfciniiuartieriiißöe ^'ff« at heelafgeflagöcn/ feggenbe/ bat bc(c platt len nie' jsS'S^ be int accoo?t ingöeöoten toaren/en beoalben bat gett amp;nbsp;’m» luarenfe bepenbent bau l}ai'togl)boin ban 1)01= ouarwrni» Hcpn / cn flonben alfoo inebe onber fpne befröer» S. mingOc/baeroninaergOeHotencnnccoojt/ iuaö Oet bolth baec untgOebcerbt / enfoube mennu Inter homen/om befe plactfcn bc facto op Oft nien tc beleggOen/ Oidbe Op t bacr boo?/ bat ai fnlchjS Ïinial - ret 0t rcglicns Oet ar tooit tnab. jDopen bc Oct ^tbcetfeOe boith / bacrafInas 0P berfeec» hert ƒ battet fclbenict opfniic-ianbcn fonbentC' pretenbeeren Oebben. ©berfukhsü^boen bein» quacticringOc naergOebkben»
3(enbang0 btn ‘äpiil tb tuffcOen ben Coninch in «Denemarchen/ en bie ban üjamburgO gOcen hiepne onrn|l coch opgOerefen. 5?cn ©oninch 0ab inben boo?ig0en 3aercbe©luchftabt Wat grooter enfterher tcmaetoi/ aengebangen/ oni
au r, nbsp;nbsp;*” jilSorchgraeffröap iaten inrupmem
’«S^’^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïttcpf5..flSfl. ben ban 3©erbcn»
ihtimit berg tot bemciten ©artog gefonben / om tc ber» ÏJ«!inntot foerhen/ofOp Oem mbe goebigOepbt bacr toe bieiv gOenhonbe/ bat 0p Oet ©artogboragocttoinigO ^attog? baren liet. jKacr ben ©artog Oeefl 0cm bacr ^4»«. toc niet toilkn berflacn/ maerinccnfrOïpbtnjö ‘'®b fpn ütcpfcrl. j©a)cfl4cnOooc0flcngcciaegt/ met bcrOalingOc / bat 0p nn tod farO' toacr Oeen ber ïtcucbo?flcn en ^tanben öcö ßnehei intentie gaenbe tons / cn bat fp nacr mcoglöchOcpt bacr Oeen tracOteben/ OoefpOemtoeer niettegOenp ffacnbe/ fpne troiitocenbappcrc bienflen/ bacr boo? On bit ©artogbom acn ficO gOeOregOen Oab/ mochten af biinghcn. jfeoer hP hoopte en toaÿf berfeechert / hacr ïtepferO ,l©ajcfl. foube ®fg Oem bp b’hulbingc befeOermen cn hanb haben» Mnlt;tho?(ic 3#Ijö nubefe ban JPerbenbergO met fpne ber» ^eeOtingfic i^ toeer acngehomen / guam effen ooh «01 Sn: fetopbensi ban ben ïtcur-bo?flban Jlknt^ jbewnant/ aen hacr ïtepferk Wajefl. ban befen inhemt: het httJ^'®^^ *®‘’*‘ noobighbatbc fteur-boïflen inpei^nbp '«Ko maihanbet quamenz anbcriei hoffen bc bertoe?» hs bat» bc facchenin’t finch niet afgOehoipen toerben/ W ban om bat bit nute boegiOcher gOefcOieben mochte/ ïtitiant. nooöigh batmen be ©tabamina ban ben ©o?Iog eerff moff opheffen. rOaer inbiê menben 5bictatoo? bep Söhiö niet betoegen honbc / toajs tc Bebuchten ( bat foo bc ïtcnkrl. ©cncrael niet afghebanchet toicrbe / ’t toeich het p?incipaclflc toapf bacr heen bc ïtnirbojflen faegOen ) alp ban toepnigh op ben acnhomenbe ConbentbagO / of niet menbal foube moogen bcrrccijt toorben.
©icrop hebben bc hepmlöhc fiaeben hacr goet achten aen ©epferl. jtóajeff. obergOegOeben/ ’t toeih bacrop gefle Oceft/bat het tod bienitjh toas/ batmen bc ©ojlogOë ©^abamitra afholp / maer batmen jupff ben ©cuerad foube caffeeren / toad __________________
niet ßoetfaem/nocO fini l5cnrcrld©aj'efl. bienlph/ : gehomen toab / offet een ©olffcpnfchc flabt toab foo toelbantocgOcnsïbebïtöfhöbpanben / aib cnhemtocquam. ©och Dabben «Coninchbefe ooehalja mcnlettten foube/ opbed ©cncraclb flabt banal ben Col in fpne ^oninchrijehenen gep?efttctbcbcelbonbigetroulpclïc bienflen. ( ’bfbat' ©nbcrtuffcljen begofler met ben ©oninthin ban «©enemarchen / en ben ©artogO ban J?ritianbt/ nieutoc onrufl op te toaffen ; toant als nacr ben ' Atichtiu' getroffen toebe tot Mubech/ ben ©berffe Holcke ' i»fii en 6e « ©encmarfhcn gcboicn 3onbc/ fleh in bes fiep» ;
^®z^ ïn^afl begaf / heeft Ijp ban ben ©artogO ban 3?ritlanbt ©ommiffi gchreghen / bat Op een fie» hoithU gimentboethucchten/ 3000 flarch5önbe toerben' «tiurneren. 5oubc/ cntoicrbcnOemtotbercnbebouelplactci/ Oet Sticht ïnbehen hd ©îaeffehap fiinneberg acngOctoefen / het toeich ben ©oninch in ©ene» mardon albup i^ gheabifeert gctoo?ben.
befepiaetfete benneerberen ente boen floreren/ Oeefl Op placcatcn aengOeflag0en banbefen in» hout/ bat ai bie gijene toeich Oi« ijaerneber» fetten om hacr negotie/ of ambacht af anber^ finjöbe neringOc aengaenbe/ Oantecren Inilbtn groote piibtlcgicn genieten fouben« ©och bebe Op inben bolgenben 5acrelt;olopb’©lbeieggOen/ _ luacr ober Op manbamenten ïiet not gaen ban öoSm^ befen in0oubt ; bat alle begOcencfoobjei groote ni©OIC’ nljéi hkpne feliepen / fp boeren op/ of ban b’ ©Ibc quot;wrtei m 0aer ancherbp ©inch ftabt fouben toerpen/ cn jgä^/l fle0 bp ben ©ónbeeneur acngOeben / b?acg0cnbe/ mfu onruft offer iKto ibajS/nacr be «ConinchriJthen/ ©plan» ben / ianben en fleeben inacr 0een fp bacren toil» ben / ban toegOenji beö (Coitingn in «©enemare» hen tc berretOten. ©ntoicnficönaeberc oibie niet toilbc accomniobcren/ bien foube ban nooitet
bertoachten/ toat hem bacraf tomen foube.
©' cpghcntlüche ooifaeclie toad befe/ bat hoe» tod be flabt ©amburgO / met ben ©oninchnt ©enemarhen noch tot gOeen finale rechte beeil le
/ flUUV UHIUU UWHKI-UIM» Ift*** ’^w.io.mi.y^nvn m i ianben b?p gOcmaccht cn gepiibilcgieect / cn toad bc flabt lien lt;01 ban t hupd©olflepn bergonbt ghetoo?bcn/ bentockhcn(iiteg0entooo?bighab; nodjtand Oabben fp bup?enben ben ©odogl) ban 50nc onberbanen niet alleen / maer ooch ban ben ©oninch felfd onbetamdiiehen ©ol / cn hooghet aid manicrloeh toad gOenomen / old hP P?o= bianbt / amunitie of anbere toare boo? fpne ƒ0?» ten cn «rmaben/ upt bc flabt hab boen afOaclcn/ ;§gt;pnc bienaerd berfchepben fcljunp betoont / be fclbc met hacr goeberd ghearrefleert / enaenbe ©cpferfche fomtoplcn bolghen laten, ©c 25ur» geed Dabben ooch buo?enö«ben©o{©g het hout jD nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;upt bed
98
Vervolgh der
1610. bP^ ^“^^ «ffoninefijsi gebiebt gOenomen / en aen be Pepferfebm metmeniebtenberhoebt / baer boot be boutingbe frermaS bebowen gbemotben. €11 of mei ben €oninch bies megben aen ben iPagi« draet gbefebteben bab / metbcrbaeleu/ batbp/ inbient meer ban benlt;0o2logb diimierbe/ ré« benfie baer afhebben moube / en al ben febacben meer goet gemacht bebben/fo bab men borfj mep« nigb bacrom gegbeben.
©ei^am« ®ut ben «oninhin ZBenemarhen albus gljc« KjutgetiSfpii p?0fcbecrt beeft / baer ober fpn öe Hamburgers f^tr gealtcrccrt 0bemo2ben / als fp mei inghefien to ’gf« 0”« bebben / mat boot een nabeel bit aen baren hoop« ^roiüchm'' banbei gbebenhonbe/ en niet gbemeten bebben/ M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°^*^.’ btet reebt ofgbemdt bacrtegens foube aen«
wem gaen: mantfp fo?gbcn/ bat inbienfp met recht baer teghens pets beben / ben «Comneh enber« tu(frhen boen mocht / mat hem bclicfbé ,• foube men met gemdt pets berreebten/ en bes €onincr Schepen banbelt;CIbc boen nfmbehen/ mocht licbtelöch bc dabt te fmach ballen/ inbienfeeen openbaren ©ojlogb bacrtegbens aendelbe/ en mas niet te meten/ mat ben Coninch boot abbe«
renten in bit has hebben mocht : mant bed ban befe opinie maren/ bat fpne Pepfcrl.jPaied. hem befen ^olbcrgont hab ƒ cn inbien bc dabt pets bpanblboc boot bc hanbt nam / bat ban be ïteu« ferfebe 3Crmabe met ben € on inch tegljens baer mochten acnhomen : ooch hebben anbere uptlant« fcbcpccreninbefcdabtlogecrenbc/ ben €oninh foo groot ongclpch niet gbegbeben / bat bP albus darch deb mobeerbe tegens befe dabt ; oengbe« den beel buigen gepafleert maren buptenbe befen ©otlogben gbclbchbobcn berhadt is / bie fpmet honben apptóberen' noch goet binben.
g^oeb mierbe epnbelijch bedoten/ batmen öoojgdanten berfoechen foube / of men ben €0« ninh tn goebigbept banfpn bowneem hode b?en« gben/ enbefacche niet een feccher fomme gelts ofmacchen.
©e iiam« nbsp;nbsp;XIS befe nu bp ben lt;Couinch ^ubientic berhre«
hebben/ is bit baecp2opodtic gbemced: be SÄÄ dabt Ï^amburgb tjabbeedaen/ bathaerefchee« in ©die« pen tot «©Ïtidt dabt maren opobebouben/ cn met
babben/ obennits fp fît b Wxnj* «11 ïHepferipcbc lt;e|^/ en bec ïteurboïffen confent / ooebtegenei Oem al0b‘'gt;ci‘Ianbr9 30o:fï epgbenbatiobbebben onbetbanijben / ban fpne epgene (ConineW. goe^ beren en 5bncr onbeebanenhoepïuaren/ tnboo= ?en een onbetamelijcben öEol/ gbemmbt bebben/ ben bjelebenfpnaer bebanbtal nofb berbooebt bebben/ baetoin be^ebepe» beeï toeben lang ooh opobfbouben/ niet fonber groote fehaben ban fpn onberbanen ; en bebalbcn bit/toa0 hrnnelijrft ge« noegö / batfpnoeb onlangs eenen nienton brer ®oï niet ancen tegenö b’ oube affougunmen aen* gelagen/ inaet ooh in t bpfonber op fpne onber« banen / noeb een onbebooJlijche Col ban fout ge« lept babben / be tbeïefifp noeb baegibehs beben btin afnemen / noeb te fbjgobrn / toat fp anbers ^Öne bienaerp boo? febimp en fpot/bjepe^menten en anbere/ befpect foo toel in be dab alö bacr upt/ te iuater en te lanbe aengbebaen bebben/ gbebjeh of fp openbare bpanben gbebteeft blaren: en was bit obérai gbcnoeriibehent.
l^oeWfl Opnufulrtban VuncErf-gbebnlbigbe onberbanen/ nietbermoet bab acngeben bp bun« lieben foo beel €otnnfhlnhc fabeuren ƒ ban fpn jeuebt af betoont bab ; taant bp bun ban ben ®ol in be fonö / ban fpn peer bnber berbooebt mnbe tot 43. ^aer toe / tibetch fp ban fpn baber niet berhrijgÏÏen honben / niet alleen beel bebtpt bab/ maer ooh ban bepjocefTen/ tockh tegenei baer heben tentpbenbab fpn peer baber opgberefen tuaren (bebalben beexceptienban bien ) om baer beelboubigb berfoerfien en bibben/ tot baer groot Proffijt tniuflbaert ban baer rcpublpfh ontflae« gben bab / met befebsope en be träumen / fp fom ben fulehe sConiehb gratie in een grooterebebotie gbebouben bebben/ cn fieb baer nevens met een banchöaerlpch gemoet/ altoos bebben den laten.
^00 bab bP / om bat men niet te boœb Mim«
16:9-
men / enmatgrooter attentatabu be baubt nee« men mocht/bit nieflanger aenden bonnen/ mant bet foube niet mepnig hem aen fpne Itonmiil.^u« thotitept/eee cn reputatie gaen/ inbien ÔP een dilc« hen befpect hem en fpne bienaers/ cn onberbanen . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aengbebaen jijnbe/ baer afmen een fulchen on«
iSJhSÄonbetamdbehen lt;olbefmaertghemotbenJ bet betamdbehen®ol/totbatotoeafghenomenhab/ ‘soiboo? melrhnietbuptenconfent ban fpnïtepferb JRIL foube pafTecren latent tmelchniet foubegefebiebt ©lufiifiaM en bes Ïtcurbóidel« collcgie raticficatic/ en fonber 3bn ghemeed/ ten mare bat bp ban fpn ï^ambur« fXm berboo: ber intereffenten int ßoomfehe ïibh 1 (roers / als fpne iugbcbulbigte onberbaénen bacr Kuaw gepfßjjben mocht / ooch boo: bicrgbelbche lt;ol« i toe fclfs niet mas gbebmonghen gemeed/ foobn« len be conferbatie enrefpectiberupn ban bc corn« 1 nighe mibbelcn acn bcbaubt te nemen / mdehe mercien / op anbere plactfcn beel tot bacr lieber« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
bingbeacnÿjcrccbt merben foube ^ bacrom ben 3Ti5agidraet cn ^02gerp / hier meebe niet mei honben content ibn/ coden in’t minde ooh bc na« bupiigc pjobintjen/’t ftlbc mebe niet goet binben/ en eénen fulhén Col bun laten opleggen. Hoopten bics megben/ bh foube belieben hierin bc J^onöa« mcntclc metten/en ConditutienbeSßoomfrhen befcnfie ban5bn facche/ hab hP ben beden bec« Cïj)hS fonberhoubm / enhacreSdatSbeniidin« loop banbefefacche nen/ be ïloom|clic ftepfcrl. gbeniettebegeeren / fonber cenigbe baer toe ge ï jRaied» tot een onberreebtingbe / gbefebJeben ghebene occade / maer bed meer bphacrcp?ibi« 1 nicttmbffclenbe hp foube bemfulchs mei afne« lemebaubthaben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men / batbp metbiergbelpche maertoebugbe«
©«ara« Hierop beeft ben Coninch in «©enemorchen al« bmonghen gemeed mas/ teto?den fpne Crf-iiv nintr refa« buS meer gcantmoo?t:fpne intentic/noch incenin« ghehulbichte onberbanen mat eretceerbe / cn bo« ww^«^' C^'^nas niet/cen crfrao’jbinarilfcn (Col op fpnen ! ben bit noch inbien hem noch een anbers foube poDtie bon CIbe-draribt tc Icggljcn/bed mcpnigct bjccinbe arngbemoebt mo2bcn/ boerin noch be ïtcpfcrlulK ïic afgefafónatien/3^?obintiencnlanbenbaermebeladi0bte quot;nbsp;buriT ®’quot;”’ Pallen.; gbclbcb bit mei blpchcnbc mas / upt fpn gcpublircerbe placcaten/ moer maren befe'hiep« nc afoo^beringbe cn rct02p.cn op fpne erfiugepu!« bi gbc onberbanen ban Haniburgh alleen oeuge« den / bie hem hier toe occade gbenoegh gegbeben
eciini alfulrhcn poo0öen potentaten tegenö fpne €rf-ingt|fÖntt)i0bïgt;c onöerlianen Detameltjcben toaren/ en t)e ffaöt pamburg aïlcenejureretor-fionis, en anber^É niet met een fulcbe afboïberinge
aen te bergtjen / om bat albu^be gbeteebtigUept gbebantßabent / en bp aen fpnen gbelebenc feba^ ben iueet gberaeeben moebt. (Cu tot meetóer
baubt baer toe repthen en ïangben.
' jüabemael nu be paniburgliers ' met befe refa« Intie fpn meer nact pamburgb gbehomen / fpn fp biermebe niet mei te Webe gbemeed / bat mén inbe goebigbept niet beeft petSberreebten hom nen / bacrom bebben fp ban ben Coninch met ge« mrit«
NOBILIS KLÜVIUS
?^LBIS
aximà ciirâ.ex variis.ßimo jv Autoribui collcctus et in lueem edi tus. a
loANNE IaNSSONIO ./m/le/aJa/ni.
Mt^Afi'
‘ ■^ ® ». ® ® ’’gi^-'a .^ ‘Seeeiervl-
•'\W3»'gt;‘M.ÜÎ''^
Ùt/Ûagt;'t‘i Ger/nanictt CJRifuttiit.i quorum ij yf,t.Jttm u/uiRt /aMih^iitis eai^îttnunl-
Boxtehuoe
fgt;,'lt;,fin-f^
De Winckâ
Hamburgh
7)atMeuwc lecf^
ißff/f^n /fifft^t^
•^^erl-fin,,,
■Sciar- h,ûû
Ô^aeft Au//^^/ quot;^j
Merle _ Plate
Æitm a rülier. ^^V^^K
THO
.i»tj^Wt/w. Ci,,Mt^inus. et- ‘J'niJeniy,,ni:s Vir/j.- SeM ■ terti/m-, Cen/uliin^. 'Jieifi/tUtea: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J/'J! u :R. ff £ JVS IS ’
kMe celehetrimt 'E/umbue A L JJ J s JeUneaitenem-, ae »ttore eMer-ae-am , i^neva/e am/ua ‘ a , aicat aenat-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loamiBs Ian^uniu5 .
iïl
iâ i 9r9,9 a
A4»
ƒ \9yarp
t. s. Gerfraut j. JJnr Ji/.tnen /-afen ^.'{,gt;, z. S. f/:^^ */./J.jf- J^c^tiavf ^.S.'£^
f yren S.S.i/è^annts ta quot;JJe 'Earse
'ÿ. Verne ^.S^at^an»^ a. Y 'Eathis ,j . S. J^QcelA _ _ /^. MhrVer ir Ç r, ■ , ■
'quot;^ --7«A-Æ;r A-„.,-^ tint Tt’ei/^n
Hiftorifchc Chronijcke.
99
|
^^3o. ibdttetoebftfïaen/ bcflootcu;/ cnbe6^c9cpcn torifhe ben Conineft Poo? bc 'Gluelpïabt Icgglien Öabbe (bactmecbeóp onbete Poo?bp Paceenbe Afliepen bcbcacMliouben) ban ben «Êrf-ftrant te (Licn.^Cn alp fp pan bit Poomeem oen ben lt;Co ninth / cetfï een ^joteftotion fefjïnPenp afgefon-benöabben/ fjebben fn int Poo? ^acc mbe maent ban 3ïp?illijö/ 10* Kompagnien folbaeten/ op tori ghcmimteerbc Schepen / tegbenö lt;6Iuch(ïabt laten t^epl goen* ^aet fp bc Coninch fpn ^riK« peno metg^etorit aengöftad/ entenberiebec« meedert hebben / en ben ted bette in Sec bet« bolcfit. 3baetenteg(jcn;ei Ijced ben Æoninch ooeft tot Coppen-Daben êfhepm laten upt teen / en toot Sier ban al getebe gepaffeett toa^ g^etoeed/ tuf« feilen hemen bic ban Dambutch/ ’tfelbe heeft ÖP noetbc óonbtocn bedabtlubeth cnïïamp;?ce« tnenghefeïteben. «rntkin I^oöncl hp grootc tebenen hab op mibbri / en ^oitmaï« toeghen ooch op fulchc gercetrehap te benhen/ om «c toMhet= ben dhimp en fpot be toriefie hem ban het gemep« *pi»fttt«n *“^‘’^/^^Dambutfhmumaenhanghaenge« ban ïubtft bacil toap ghetoeed / nact behoove te bedtaffen; «jÄm/ nochtanjet toilbehp beë bolchó onbefonnenhept/ ÄÄ* *ttoetóhbuiei bette hemhabberiepben laten / foo «niKquot; beri hetimmerjöbe ÆonineW. refpeet enecttoe« tutgijooni laten motOt/ in peWtoat nact gheben/ om te louiien, jiircr hact Oobtlooö bememen/ en lanbt fehabe« lijhe febitie en op?oerte te bridnen en te betrapten / nt'S boo? befe nieutoe betoette tot groten naerberi ban t gemeene toriPaeren/ een rapmeren toeeh te banen* »Cn hoctori befe op?oetighc burgeep ge« lijch hp berdacn hab) baeraf roem b?oeghen / bat OhP hun lieben befe dabt ten beden / met bodh en anbere mibbedn toilt bcrfien en te huipe domen/ ’ttoedh hP niet tori ghriobtn honbe / batmen befe b?ebcberdoo?ber;EÉ/ tcghfuäbe^fiiichö «Condi« tic hier mebe fouben toillen hatibthabenen / en olfoo in een onnobighen Ooiloth met obdinatig« Sept / fonber heunijTe ban bet faceden ghelegent« Sept/ mdemmen/ en hem albuo tot een openbacre onb?cbc/ nhelilfd feghens fpnen toillcb?inghcn. gpaerom hob lip bit toillen hun lieben teber« doengheben/ hoopenbebatfphocre mebeber« cenigben/ tot Domburgh in een fiiledc das* alleen I gheen effeet domen* niet bpballcn / noch in befe creeffen en berher« S ommigljc toaren ban bie opinie/men denbe ©ftfrücp« binghe dared maerhen/ maer beri meer bacr ban ; bc «Coubitien (boo?gacnbc bc fieditutic ban bes amp;«««! wi» ofte doen bermacnenen himbooïhouben/ hoe lt;ConinhffScllcpc)toelacnncmcn.4ïaaetfohacd XsT^’ efpocn fpneWajed* al^hoer «Conined en ' bc fieditutic hier ban ghefehieben/ foube men gnse^rit bâtoegfhjï acn b’ hoer gcp?cdectbctoelba« ' fonber bertreed ben Danihiirglicrs hatrafehe« natoeiKSos ben / betorirde fp altoos boo? anbere ghenooten nomene Schepen tocer geben /ben arred op hare ,Xanto7 Sabben / betobligheert toaren / en öcö toeghen Schepen in «Denemareden ghebacn 5tinbc / tocer ijat,boogt; SacrenDoochmoet/ cnacnghemocbcgctoclt heel af boen/ en ben lt;ol affehoden en bc bacrs sijeiicit* acn een fiant driben* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lieben op bc lt;Clbe fonber nets baeraf tr bo?bercn/ lieben op bc €lbe fonber pct^ bocraf tr bo?bercn/ (Dp fuld abiferen fpn bc ïnBedfehe en 55?ccm« heen en tocer paffeeren laten / en foo men bit niet ffhc gefällten nacr ben «Conincdberrcpd/toflfdc berdrijghen honbe / foube ben b?ebc niet aengljc« befe facede bp be hant genomen hebben / en nacr« nomen too?bcn / moer het op t gljetorit en ƒ o?« digh baermebe boenbe ghetoeed / met befe ghe« tiipn laten oendomen* fante fpn ooch ttocc (Angriff hc 3tmbafTabeursï/ i 3ïnbcre fepben/ men foube ben Conined hier in toeled tot bien tóbt tot Domburgh toaren / nacr lt;5lucddabt gegoen; foo heeft ooch ben Dartogh ban Doldepm een bacr heen gcfonben oni bp befe faeede mebe te uin / teghenei toriehen bc «Conined fieh gcrcfolbeert heeftbat inbien bc DamburgerO ofghenomene Schepen / toilben cerd tocer riedi« tucren/ en alö bit ghefchtebt toaö berbere betfoed boen/ ban toilbc hl’ hem oord berbers refolbeeren; maer hebben bc Damburgdcc^ bit niet ingegaen/ maer bacrtegheus begeert/bat ben «Conined hoer cerd berfeeederbe / bat hP him lieben gheen meer« bcrcmolcftatictooiibe acn boen j beätoeghen i^ |
het dccht afghcloopen / en hebben be ÏX^nibur« ,^,0 gherjBionbcrtuiTfhen nictghedapen/macrepffe« righopbe ®cnemarcddhc .Schepen ghepad/en onbet anbere bp ipraburgh een groot tDenemote« fche do?m Sthip betmeedert/ bijfticubehaïf boet biken 78 langh en 36 b?cebt ?hnbe/ bactop 6 dlepnc dwede/ en 40 man toaten* M torih cerd tot «©lueddabt upt gheteet ghetoeed toacs om te bacren. «Dit hebbenfe nact Hamburgh geblocht/ en het felbe met berie heric eri halbe Kartouwen/ en anbere duhcn/3tmunitie en drpgh.b bodd upt« gereet ,• en 3ön albuo in haer boo?nccmen darch boo?t/S gebaren /en hebben in holten tôt 30 feile« pcnopbelt;Clbe ghcb?oc0t/ en met be beroberbe ©aeubrisi ban 3eencniarrden hact boo? duch-dabt fien loeten* Dierop heeft ben «Conind tot 25crgen in 5^001« toeghen / infghelöeh bcoi fpn heric Coninedrhed bc dhulbcnboR Damburgh / Schepen en goebe« ren boen anedteren/ en heeft ben *bbcrdcn 'll up« tenanbt Huyfen, tot ben Dartogh ban f ribt« lanbt gcfonben om affidentie/ bic gtuid tori geen heeft berdrijgen mogen/obermds bc jftibtlanbrc foctocl alp lïtilli niet geern befe fieben acubergen toilben/ om bat hun niet ban bc S torctfehe . f bet Staten dont ’t frifbe acngcbacn toerfcen mocht* gm begin ban be maent ^nniuci/ fpn be Mu= befddhe cn25?ecmfehegcfantcn tocer nact lt;P lud« dabt gljcgacn/ om norit een rensîteberfoechen/ efbefen dthtmbe goebighent niet honbe ofghe» (janbrit too?ben; maer het toa^ noth al bergerfjï/ betohl ben € oniued ban fpn begeren niet te bien« gheri toas / enbe Damburghers niet totjeden toilben / fptoacren te booten berfecedert/ batbc timmcrogïcc tot lt;i51ufddabt him niet noecbclich fpn/ oordgheen lt;ffonintdjó Schepen meer op bc €lbe-dranbfoubcnghcb?ocht too?bcn. 5boch epnbclödp?cfcriteerbcben lt;Conmd) bathpfeber« feerderentooube/ batbcboo?f5. timmeragien en dmeSchepen / opbc »lElbchacr lieben niet feha« bellied fpn fouben* jKacr nuts nu rillede berfere« deringhe alleen boo?hem felfotoas/ en fonder onbere hooghe Doof ben en republncdcn boerin te duptenz ghrigtd het bic ban Hamburgh bc« gheerben/ fco honbe men met bc lt;ractatic tot befe eet noeö bergonné/op öatinê (jem niet Petto« tenbe / en bat niet een feljabelijeh piet 0tcr lipt ontiîaen mofOte/ ’tlPdefifoo^aelienHcOtelijcfi niet iuect te binflen ina^ / al.o foinniigc lui 1 boef)« ten* JEtn foube bepjebens! niibbcl oennemen/ tnant ald bic ccnmacl tncclj tuiten/ toietben men fulcftcfoopaell niet pjcet hniofjen (wiuien / enbe mo|ïen be Oanibnrgfjcto inbien ’t anbero Pallen ©c foube / noeg tori een Peel atgliers Pertoarijten» ßainbnr« gpuptenbe befe onberöanbriince'lebben bc Dam« burghetjö upt Ijacre mibbrien fcmmigfie nact fie« SfJ OÓcnföutüÖ op ben iieurPtußcl, CoUegialbacô tog* 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QCfOlV |
100
Vcrvolghdcr
|
T fïïo gefoböen / om Kepferl. Wajcfl. acn te honbigen/ * quot;-gt; tn toat ttoiff fp met ben «Coninch in gBentmare# hen ffonben; en albacr bc faeche afte hdpcn.3©at nu boo?ts tuffehen bepbe parts boo?ghtballcn is/ fal men boer na beffen. ©artoaij ..^t J^amburgherS ïgnoochanbersombefen ba ÿ’itlant tgbt / ban ben Dartoch ban Jfribtlnnt toat oen# »gt;«8«« ‘’ä geborhten / ais hP Ben (©berff en Dolch boer heen tamtö' ^bbt en hem bchlaeghbe / bat fp in hoer ffabt tat ft tal» ^toertfehe tocrbinghetoclieten/ baeropfphun 4iaiiöcn ni# crcnfcccbcn met bcrhalinßhc / batfpbacrafgeen m“hl^m toetenfehap tn habbtn/ acngheffenfpfulchsin iicmciifw harre ffabt habben berboebm. gbaerha heeft hP noch ban hun lieben begheert / bat fp fouben inbe bierlanbtn inquartitringhe nemen / of hem ber# feccheren / tertogl hP ftechere tpbinghe ghehre# ghen hab / bat ben ^tocebt boo? bc hanbt toaS/ bat gheen êtocebts bolch bacrin homen foube loghecren. nbsp;nbsp;nbsp;tparrop hebbcH fp ter anttooo?bt ßhegheben / fp toouben bic bier lanben tod met hacr enghen bolch befetten/ en albus boen betoa-ren/ bat benDartogh ban ƒ nbtlanbt ban bic haut foube niet te fo?gcn noch te b?efen hebben. (©nbertuffehen heeft ben Dartoghban ^ribt- ïmi. ©e ^anteba hut / hem ban bc jßcchelenBurßhfche îètonben ÄS' *‘'*‘*’ hnlbighen/ cnhnnbcrfpioorhtn/ bathpfe bcDuiöftisc bp haeroiibcp?ibilcgicen Innbts accouffugmen ba ontwar tooubc blpben lotê en befchermen. jDacc toat bc SSÄ Mïdt0tetoaS acngatnbehonbehp gheen berfcee# heringhe boen / mits bit bp Kcpfcrl. Wajeff. bc# heben en gcballen ffont. ©cel SUbelgche hebben hun tot befe inhnlbinge niet ber ffaen willcn/macc ombientgt/ alSbicghcfchicbenfoubc/ hebben fp hun tod ghemonteert en fpn naer ^troelfonbt bertrochen / om fpne (Coninthl. iDff. ban ^toec# ben bp ten fulehe ottaffe inben (©o?loch te bolgen. ï©c ftlbc ffabt is tot bien tgt tocer boo? een nieu fchipbcns ban ben (Coninch in ^toceben betfee# hert ghetoO2bcn/ bathpfetetoacter en te lanbe/ met be hnlpè beS 2llberhoochffc foube befenberen/ fouben baerom toclghemoetblpben/ fp fonben in tgt ban nooben bp tgts genoerh 3gn hulpe bin# ben / obermits hl’ een groote 2lrmabc bergaerbe/ om hoer lieben en anberefeer nootlpbenbe te hul# pc te homen. ©ê ©at « ï©«i DnitcQ Bogiflaus bebe onbcrtuffffif 11 grote Mam . noÉtjligïjcpt om ben ßonbclbon ^tmclfonr tot unwnt”“^ ^“^^ berbjoßö lt;« b^tnßfn/bacttoc hem ben ©ar» lient be fat» tofö bail jMtfabbt / «Biicfffnburßßcr / ^tralfti^ bo?f/ ©at(briötfn anbere grootc oefane c«bfn/ ooeft bant fteprerl. hoff be b?phcpt acnbooben/ te tnater en te lanbe be «Commcrticn te late pafferen l he ban i$gt;trael(ot te rompas neten. infßhelijfft alle bpant fr hap afte firnen ;niacr be ^traelfonbcrjefibouben nietbetreukoen/ oorhbes halben bat honben fp harr bacrin niet hupten brei «Comnehö ban êiteebm ronfent bertoihißhen. ï^ocbiel men nn acn beö ïïepferö ïpbeblhfh bebe (obennitbö men berffaen hab / bat ben èonineh ban ^ïnceben mebe tot ben btebe ßcnepßt bias; batmen tot ten berbmeh ßhefint ina,S : nochtans berffonbt men/ batter biepnißh ptoffötsban hOf inen fonbe / mits b’ lürfhnlbmßhc met .Oleclft: lenbnrgh al gepaffeert bias ; biaer mebe be Hcp' ferfche ßenoegh te hennen gaben / bat fp het felbe ï^artogObom up haere hanben niet bioubcn toter barren laten ; baerom het tot b acrooit met emff niet homen mocht / mits men het op ^traelfont berfien hab/ cbochtoierbeboóiinterpofiticbeS «ConinehS ban ©enemorehen / nentoeber^pbe hr eentractatieingetoillic^t/bacrtoebeffabtzihanb ^tofctCfiie 5igbcroibonneert toirbe/ toaerheenben noom-ói ijf^rerf. fehen ftepfer öê 25aron Carei Hanibal heen ge- ©cbetî g'aöeringljc |
fonben heeft in be maentban 5(p2iï / maer mits tlt;,^ be ^tocebtfche 3(mbaffabenrS toeghenrontravi ^''' toinbfoohaeftiehniet boo?ts tomen fionbenom figantge« bp befe trartatic te toeefen/ is hP toter bcrtroehni fielt 5.1« inbemaenb ban Junius/berb?iet hebbenbfatot bertrerh ban bts Itonings ban ^toeebm. lift ' ® toaS totl cen^totcbfrhcifDmmrjTariStot «©ant^ 5ig / maer bom;, Dona liet hem niet btmerhen ban toegenS be boo?geffclbe iCractatic. ornbe liet hem aenficn/ ais of hP Dona betl meer gtfcl«= mentoasghetotefi/ om be bebotie ban be ff abt ®ant3ig tegenS Ïîci'5- iDaicffept tebernemen/ als met bes (feminr ban #totcben legaten te tracteren/ bieStotgen hpbanbeel gaff malen en banquetten heeft aengeffêlt/ baerbphp manieti Ihh bc ffabt aengemoet heeft Itemerl. guarimocn in tenememtooer toe fpfieh gtlhhtoel niet hebben toillen accommobeeren / mits 5P ercmpel S ßhc' noegh gezien habben atn Zomeren / hoe het batr mebe geljonben getoetff toarr. lt;ot befe boo?geffaghene bicebens ^rattaten nttwui toarenaenbe hantbàbe^toeebtfehe befenaer? ïiomtoiD« bolgcnbc Pointen berbat 35cn ïïoomfthen ïdepjet joube alhethriegS mmiw^ bolh upt bobet enbe ^eber-^arifehen Crais Batwrä# afbocren.
f- j^openbe bc 25ifbommen ban bc Doiffcn/ toclch acn b’ lt;©oft enbe 3©eff-5ec lagen/ hier ban fonbe men be bonniffen ban be ütciwbojffen enbe bes ßoomfthen ßger bertoachten
7» Sn bien ber jemanb hem berloopcn hob tes ßhens ben lloomfchmïïcpfcr ofhctiSoomft]^ rufeh / bot fonbe met een gelt-ffraf naer bon# niffeber ïieur-boiffcn ciibc^tanbcibfSïiiifr / geff raft tomben.
12. Stile |
1630.
Hiftorifche Chrony ckcgt;
101
12 .^ 11e 5!ttjuricn cn mifbcrflanbc «ouben bol? boen gDetoeefl / boer upt ban anbere B?ecber on? j^«o, flanbiggbergetenbipben/ cn naer befen tuffegen •**“’'**^^^«1110««»^' „..»..*.*,.,.* ,r„,,hr„ nbsp;nbsp;nbsp;0 ben ßoomfeDen Kepfet/ en ben ConineD bon dètoeben een opreegte en recht feDopen b?Ebe / ctt b?ietitfrDap5gn.
13 . Sn befen b?ebc enonbergonbclingDc bon bien/fouben be Coningenbon ©mneDrgD/groot 25?ittanjen cn «©encmarcDcn / als oocD bc Öc?
gDelegDentgeben toaren boo?tö geftomen / fouben fp Dem niet quolgcD afnemen /, inbien Dp boo? an« bere mibbcl Dem beter berficn toilbe / lot bot Dp beter berfchert toosi/bat hh ban bc Mrcno/bic bit berleben ^acr in 3^?upffen toaren inglfcbiogDcn/ Dp niet cen Doogcren bïugDt te bertoarhten Dab.
«Daer naer tooube Dp nacrfligDtpt boen / bat ncralc Staten ban bebereenigbe i^cbcr-lanben} niet boo? 5DnftDultmocDt bp Doornen/ bat Dun »,-----------1 Jijjjgj, ppn^afit anberst ban 3gn b?ienben / norD
oorh ben ßgcD fclfp biest toegDen feDobe ßDcftDie« ben foube.
begrepen 3gn.
14. ©efe tronfactic en bcrgDelgeDingDc/ foube met al bic ggeene toelrhc befe faceDe p?tncipaelgD oengongD / Danbt cn fegljcl becraegtiget too?ben.
3Bicnsf feDult nu ggetoeed ist/ bat befe boo?ge? mbt tow nagDeue b?ebensttroetaten niet fpn booitoghc? batb’aniä gacn / berDaelt ben Coninch in étorebm fclfs’ in een frh?pbcnsacnbe famentlgcDc ïltcur-bo?flcn best ßgeftst/ ban ben 13 September inben ^aere 1630 gDefonben/ met befe tooo?ben.
©.It.sgn noeg inbargtigbat top toillês getoccfl sgn / alle be bonerDenst best ootlogs bic boo? flrp?
Moitié fctiuit te
seflcltic Ctacratic niet bangs Jtgaoi toas.
, Stti. ftijjjibctiCiS Cmnift in ^toetben aentic fieutlwï= dOk
öigc fafen bp ßchomen fpn/ een renö bp te leggen/ en bat nu onfe nuebe bacrbiglie gébat^ten daeren effert niet hebben moghen fo^teeren,' bat «tons! niet te berinijten / maer beelmeer bie gheenen ' toelebe alle tergiberfatie en upt bluest / lifliglje pwetneben boi)?o0eix)ent gebben / en ten beek befe goebeaffeetie betbjotpen/ ten beek befpot/ cn hebben ’t albuei gemaebt / batfe t’eenemacl te« gljenei onfe hope fpn te niet ggegaen en bip Dier in beb2oogDen gheVuojben.
«©en €oninb ban ^toeben heeft op fpn fcD?p-benjï ghebateert ben i ? 3Jp?ïl/ inben ^are 1629. ban be Steiirbo?|ïen lueer anttooojt ^bregDen: maer be bihic beb «Conineb Citeï iua0 bergeeten gDetoeeH / baerheneffeno' hem ootb met toe! naer ftin begheeren toast gheanttooojt getootbeti iKcft Dpaen Daer lieben albuä toeer gDefeDteben«
l)p habbeban Daer lieben onber batobeni^« 3tp?ii/ befeö tacriebenen knerst feDiPbensi ontfaiv ghen ; en hoetoel Dp oo?faecb genoerh geDab Dab/ ’tfelbe niet een rcpsfopteb?eecben/ obernntöfn Dem Minen bcDooïIptben «Conincblpfben Citei niet gegDeben Dabben/ ben toclrbcnDpnoeDtansi alleen ban oBobt berbregDen Dabbe/ en ban fpne boo?baberen nu Dpbe 20 garen DertoaertO met 5Ön ftarebe Danbt gDebefenbeert/ oorbtot 3ön laetfte aeffem toe fnö toast boojtö te befenberen: gDelpcb tod Dabbe Dp befen b?ief norD opgebaen/ op bat naer befen boo? fulefte manieren bc bjient« frliap niet belet toerben morhtlt; liet toast hent lief te Doojen ghttoeift / bat fp jpn eptetht gljemoet Itennebcn en piefen / en haere bjientfeDap Dem toeer aenbeoben. 3?etonlc hpnuin MinEbneben ntet alleen aen be b?ientftDap gebatDt Dab / toners mebe Dp öm ttoomftDen ßpeD toe gêbaen toast/ maer ootb Dun heben boojgheb’aahen/ toatbco? 3[njurien Dfm ban fommigDc b?ebc DatigDe lie? bentoaren aengeb aen nttoeeft / enDoeepfferirD DpbegDeerbe/ bat best gDelptbst bon Dun lieben/ afe be boomaemße libtmaten hts' ßgebst 5Dnbe/ boo?cn boer tipt meer onDepl opnifcn mofDt / boo? b2eeb|ame mibbelen ter 3pbe gefielt toerben.
4feàer DP toast bertoonbert/en ’ttoas Dem leet/ bat op bit fonbament ban fan ffD?pbenst/ fo toep? nirD ist gDeanttooo?t ghetootben. «Ên Doetoel Dp «rit eerflinbemaentban^^ap / tot een b2eben Crartatie/ boo? interpofule bes «©oo?lucDtigDen ^oninebst in «©enemareben bertoilliehl Dabbe / toeibe tot i©antfigD foube gDfDouben too?ben. ©oeh betonte Dem noeh ben fpot boo? oogDen ftoicrbc/tocltb Dem t' berlebenc ^aer toast aenge?
,iDaer noehtanst incube hn niet / gDelgcbalte? met ghebeurben / batmen Dem toilbe opleggDcn/ foo baer eeuieD onDepl be noeburigDe ( ttoclcb DP botD tot bato toe fëer gefeDout hab^raerben mögt: toont Dp toast altoost gereet toast getocefi/met be naebunfen b?ebe te Douben/ inbien men ficD in alle bilhcbDept binben loeten toilbe/ en fpne naebup?i? ge toeer tuben fiant/ inbe toekben fp bust langlje 5!aeren boo? ben g5uptfcDen üo?logh gDetoeefl toaren/teljerflellen.
2(engDcfien fp nu bc boo?naemfle Doof ben best ßoomfeDen ßgeb^ toaren/ boo? toien be ßaetfla? gljen ban’t gDemcene befl gDcDanbelt toierben; lbo ttogffelben Dn nict/fp fouben bp tgtbst cn met emfi baer Deen ffen/ batbegDcmeente €D?iߣU? Dept niet in een grootee ongDelufbgeb?otDt toet? ben moeDte .
(©nbertuffeDen toaren bc ïtepfcrfrDcin©om?\
meren lufligD boenbe / maerbten albcr0anbe geSom« DïP0St gDcreetfeDappen / cn beben bc ï^abenst cn nutm.
^éepaffen flarfb befetten ; bacrueffeno guam nocD immer boo?tsi meer bolrbs int lanbt/ baer boo? b’ intooonberst in een fnlebcn jammer cn el? lenbigDept/ DongDer en bomracr gDeracebten/ bat Det niet upt te fp?cecben ist ; jae inbienfe geen geit Dabben/ toaer mebe fp bc «Coiitnbuiienheflcnbe? taelen / toierben fp gebtoongDen Daer meubelen te berboopen/ ofaenbeftepferfeDe boo? be bc? talingDe obergeben. W lt;©bcrflcn Hoegen Deel 3ïmman|TcDappen cn©cerfrtjappen acn frh/ oie5iaemcnfpboo? bcredércnbebctalingDeacn/ gDelgeb fulrbst fal noeD berDaelt too?bcn / inbe ©omeriffDen lt;0?abaminibuè / betodebefpaen Mepfer Ferdinant boo? ben J^artogD Bogiflaus tot ßegenfburgD Debben boen boo?b?agDcn.
(©bermitiS nu Det lanbt toast Dfcl upt gDepubt gDetoeefl/ batfe niet meer bonben Contribueren/ en gbeen langDere inguartteringDe berb?agDen/ Debben be©o?flcn cn ^tanbeninbe moéntban feb?uariusf/ cenenManbt-barD tot^tetingDe? Douben / boerin fp gljcfloten Debben / batfe een ^mbafTactfeDap acn ïicpfcrl. J15ojcfl« toilbcn affenben/ cn etlgebe Compagnien toerben tot bc? fenfie ban be flabt ^tetgn/ en oocb b’ felbc fo?ti» ficeeren.
Ï5p befen Honbt-barh fteeft ben ©bcrflcn ©e ©atlbeltberfcDepbenc ©omerfeDe ban ïtbel aen? lÏ^Sm* gDcelaeDt / bat fp te poert cn te boet fieD onbergc? ^uoen tw fielt Dabben tot ^traelfoubt/ begDcerbe baerom ttantüash batfe ban Daer leeninglje fouben berooft toerben/ ofDp toilbe Det felbe acn ütepfcrl.jjßajcfl» référé? “ ’ rê. #5aer ben ©artog geeft fieg bererruftert frg? glfenbe/ bot DP met ftcpfcrlgcftc JlKojcfl. epgDen flD?pbcnjö betogfen Donbe / bat bc flabt ^troel? font boo? bfiant best ßoomfeDen ßgr niet te hou* ben toost ; biest toegDen gljcbebcn met bc licbcnst albust niette Doubclen/ op bat fpcpnbclgftniet befperoet toerben moegté/ cn groter ongcluDbacc boo? bertoecht toerben* ©orh om bc fclbcntgbt bo?berbe ben ©berflen liatfbclt een groote fom*
315 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;megdtäS
102
VcTVolgh der
®ê Igara tos ban afritiant iKgerrtin« nuactierms sent ^ta« tönte 1)^2
inc geltSbnn lt;occo. girtbeifS bnnbeïanbtfïeeïquot; ïiitgoBciUeggBttibenigBfncmtm ©iertegBeuS ben/boojgebcnbebatBembitnoeBinrefioquam/ iuierben bnnbcnlt;©cnerael CommanbturAIex-cn teoeBt f)ft foo berre met befe botberinghe / bat ander Lefle, ben «©berften Dubald gningfbngBS Bern Bet “Smpt Älcmptcnanto ingempmt toierbe/ nacr ^oeffen met 6co. man eBeeommanbeert/ Bern nwB bnerueffens beroemebe/ bat Bp noeB foo naebien Bp OtB met Bet onber bolth / tuclrh alge? goebecticren tuais/ bat Bp in pinets’ ban geit/ goet reebt op Uibbenfop luaren/Bob gceonfungeert/ is acnnam/ en baermebc té bjeeben inas. ! BP m boller fïng-otbte op ber ïtepferftBe priions
® en ©artogB ban J^ritïanbtltecftoochinetn i acngBetrofBen / tPelehetegBcrs ober bc gabt op fcB?pbcnsbeflabt ïamp;tatön bertueeten / batfpali Bet cube beer gBcIegBcn tons / bctocIeBcBnbcoj te goet ^tueetfeB tuns / en te berfînen gegBeben/ : cen trompetter liet aenfegoBtn/ bat fp oBeiniUig batBp bics tnegBenbe ^albeguarbctoilbciucer, be ^tBanS tuccr ijcrlieten / of foo met / fouber tot Bem nemen) entotfpncbcrfceeBeringBeuoIeft geen met fkt leben baer ban Bomen; bacropgac-inbe flabt IcggBen/ feggBtnbe bat fp gBeen Boom bm fp bc ^thnutfen ober.
apt be gabt berfenben foiibcn/ macr boo? bc ftep? Dierop hebben be ^kntebfrBe ban ^traelfonb/ ferfeBe 3trmnbc betuoren / en bat fp htm ico lafl i bc ïöerrB en ftcreBBofT op bc BoceBte ïeggBenbe fonber geit mogen bp fetten, ©icrop Beeft bc gab ' in aller Boeg berfeBantg / en bit nieu tocreB met folbaten en gutBen gBefehutS bergen/ om bat fp nietouberfrens morBtenoberbolIcntuo?bcn/ bc
Baer ten BootBOen beftonert / prB ermfererbe/ bat fpmet ben Conineh ban^tueeben metste boen Babben / b erfeeeftermbe ten ißebcrael metis
tuBle bes auberen bargs bacruac incer 3 00 garB bc ttepferfehe Bifeomtreut Baer gen lieten / bic boeg mits bc ^tucebfeBe op Bun lieben oengaen tuilben ;tin turer geBeert.
befen / bat fp in itepferi. tpebotic boIBerbieB bic? ben/ bacrom bibbenbe / batmenfe met bc inquar^ ticringBc tooube berfeBoonen / en toat uoopenbe toas bc uptlebcringlje ban’t Boo?tn / baer in Beb= benfe oofB Baer oumoogligBept te hennen gcgBe# ben. j^iciic toepnigBer heeft ben ©artogh ban ƒntianbt ben ^tatpnerS berhooben batfe Baerc lt;nbsp;is booigheballcn / upt toeïeber co?facrBc bc Ïteiv gabt niet fouben gareB maccBcn / todeBberbob ferfeBe befe met aceoo?t ooh Bebben moeten ober^
5b’onber ^eBnngt;ei op Bet nieu ©eer / Beeft fieB totbtn75(p?il gebefenbeert/ obetmits ten Ïoet^ fltn manquement / ban ^jobianbt en 3(munitic
nacr bet Bnnbt ben lt;foninefe niet toepnieB ptoffs tabel is cBcbicelï» ^en «ConineB in ^tuctben/ Beeft onbertugeBen bic ban ^tnlgn bermnent
CBtbem
^ac bit Beeft ben ïtepferfeBen lt;2Dber|ïc lan Godts, ben24.2y,en263(p?iïijEÉ bpfliHcniüccc
*f* ^ tooItKr^ialJEpt / en lint ftphun Ucöcn fen- fcirniigtl Polrh le ros en te boet ober ben ©ajsi-tötjt inbienfe met glicïndt nenßctnfl toerben foto te toater ban ïotniibeS-fingtien ober boen letten/
I)tt CU’ lab angen luott ban öe ^toreb« ftlie mgljt’ nonten.
ben / bp Bomen bulbe toegBefept.
g^e tonic nu bit paffrerbe/ Bebben Baer bc ^tocetfeBe feer in ^tmclfonbt gareB gemaceBt/ bacrentegBen bc ïtepfergBe Barren reeBten erngi te boet en 6 Compagnien ßupters bollens atn/ ooh Bebben gen latcn/toelB oubergcuS ben 9 bag goeg 3ijn leger tugeBen Bet oube lt;©?aIifcBe©cer/ banbe maent iKartius boon cerg met loco. en gelbe Bern bolgenbenbaegBSm boller gaelg man met fommig0c gurhen oBefeButs nac flug^ o?b?e boo? ’t oube ©eer / als toilbe BP bc nieu op» ghen gegnen ïön / en Bet cplanbcBcn ©ibbenfop oBetootpene ^rBantfeu met go?m aengrgpen; reeBt tegljens bc gabt ©aben / ober en naeg oen macr Bp Beerbe Bem toeer boo? gropcube Bet Bede ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cplant;
benaebitomet etlgehc Compagnien öupterjs/ boo? Bet cube ©eer om Bet nien toereft te rocnof# feren/ en troth legens ten about met ?oco man
Hiftonfclie Cbronijcke,
Ißjo «ertaubt; bactua bcrüctöplKt «eplanötgcd/ tot op be groote jStgw IcggOeubc acti öm 55?anöacgfrijcnl^a.ö.
3^acv beCen 5uu ber b;ic ^tuccbfelK Éïegimen-ten bp ätracUbnbt fetjabdoojet aengOctMomen/ ’tüttich bp gljebomen 10 / obernntss bet int rpfeu iöasï bancen »eclipfiö nibeäon / baerop cm ftarebe fto?nitoinbt i^gbeboRöt/ ttodefteben Seb'PPevö een groote b?ereenperijfbdacng[jc= bacn beeft. t©cn ^toeetfeben Coinmcnbant Alexander Lefle, bfeft onbertuPTfben biccr bed ?{= nmnitie / 10. nueben gbefebutji en bed gbereebt? febappen ban grafbt Ïberehen / ober bet water in’t eptmibt ßuggbm gefonbenZ-cn «tW/ nefj fenji beiiöberflcn en©aronban «ófferen / en ben lt;©bcr(lcn Kirchebaum wetter ßupterp 500 paerben (ïards'cn 1900 man te boet obergbefebt/ en ben/, gulinstrgbcnö mibbagbban’t oubc ©eer nae be 25?anbbaegfcben pn.ei / enb aeraen leggbenbc Kepferrebe ^fbantb bc lt;©ufloubjet êtbaneï genaemtZ toe gemarebeert/en foo boo’tb tegbdijS ben about aengbebangben/ beb te ber^ febantfen en te app?orbecrên.
^ie banätradfonbt bebbenooebttaee (©ab iepen en 11 ^loupen te toater / met bold» en gbe= bbut naeciiootb’uft berken / uptgberect enb.rer na toegefonben Z en bebben albctmccfl bacc geen getmebtZ te beletten bat be bdegljetbe gljecn fuc= f onre« tongen mochten. tDeö anberen baegs hebben be^tocebrebe be bebaue« opgbeepfebt Z barb be öbeïtepferfebe Kompagnien z bic bacc in lae^ e bebben befloten met maïeanber Z bat fp ; ßibberlbcb tlerbcn toonben Z alö acco?bce« ren ƒ macr gaben lufligb bier op bc ^taeebtfebe febepen/’t tudb ban bic26?antbagcn infgdnb be-olfoo bat fp te meb tobeben woben, j^ict te min bebben bc ^tocebfebe han’t laut af Z bc gebanst bappee befeboten en arbepben / bacc tegljcnp foo ftareb acn / batfe met bet gbeftbut inaermebe ah tooj0ï gbcapp?orbecrt tuierbez be toater banbt en pact toat naerber quamen / en bc ©oot en ®3a* bc toner in bet ftepferfdje fuccourjs toad / met èen befebtetenbonben.
Slid nn ben 9-IJanuarind omtrent ben mib-bagb uptbe^eband ban55?anbed-bagbeneen SSoobt met bard toactcr / bact aen bebdegberbe groot manquement babbenz naert Kplanbt ßug^ oben t’fcpl gbegaen toad / en beneben acn ber bc« Icgcrbej^c^nd aenlepbe Z id be ^toeetfebe ©o? berlien Weyfiner met centroup foibacten baer been gbebomen/ ombe gfiearriüeerbeacntcta= den, i en neer te maceben. Slid bit nu gilcf tbiebt toadZ 5ön bebdegberbe uptbaer.upttoenbigbc tocreben gbetocechenz enfpninbe êfbandna 25inncn gbdoopenz bacrop fnn fp han’t bede ätocetfebe legbcc acngbetad gbetoeed z ’ttoelcb booï be gracht met gbetodtinb?ongz be©afi Jiffaben toegh ftbenrenbe en ço.hanbe ïtepferfebe 3lfea|Ta6rccrben z bc ohugto 2 jo man namen fp gbehangen baer onber een Dooftman Z een Ïup^ tenant en ©acnb?irbz nlfoo bequamen bc ^tocet-febe bet bed Kplaubt ban ßuggbeu in baer gbe-todt z en toierben bc paffen en acnieggperd met holcb op bet bcflberficn enbetoaert; en id bit »iSplanbt anberd han natup? albud gdegbenz bat ter niemanbt nebtdbehftancen inhalinbocnzz. tnöleninjbnbegrbphebbenbe. 3gt;acramp;cneffend bebben be ^toectfebe bcfe ^rifand Z ohermitdbe ßugiaenfebe hooft gehand ooch bcrlooien gpes gacn toad Z en anberd niet hedmeer upt febaffen wnbez fdfd ghededftz en hedaten.
ïto?t boo?be inhai in t Kplanöt ßugben/ id
een groot toonber gbefebietZ tot jStocrin in.Meo-hdenburgb ; toant baer id een hnacptoicnd.óas bereenfnpbettoad/ hau betofelfö^Öefipatoéli; heed ten terden inet een feer fppe «éto,^(ieliïbé ; Ïicbehend brgofl te fingcn Z ’ttodfh ediöüd.foct chbe aemhoebigc gdu^t beeft gegeheitz barbij bacrbp toarcn’t feihe nict bonben gbciiDtcb'fipt fp^eechen : bier nae heeft bp bc beben tót be boeit', hermaent ; fpn meede pract toad / bat b'c ï?ar^ togen han #cchdcnburgnacrbcfenbacd tucee in bacc lant tomen jouben / en anbere foube iAob draden / betodche anbere in broefhept geb?ocbt babben/ en foubenfebpbe acnhomde han bien/ bic Öobt herhofen hab niet toeten z toacr been fp Wuchten toilbcn. J^p heeft ban Tlatun / ban «i5?iccr Z ban in anbere (Kaï gbefpïoochen/ en bc gbeenehantoienbP geh?aefbtidgbetoecd/ beeï manierlöcb gheanttoood-
3gaebemaéI nu eerd ben aenhal op ßugben ge-febiet id getoeed/bceft be ïtepferfebe .^ac^cbalh Torquato de Comitibus, (bic han bc licbcn id gbe-noemt gbetoo?bcn ben quaebentonter J bod? ben lt;©hctdcn ï^abtfhdt bc bepbe paffen acn b’Kiherz te toeten Öarti en Öjuffen-hagen han beOar-' togen in ^ommerenz met totend holeh fp tot 'bier toe befet getoeed toaren afgehojbert en begeert/ bat fulche hoo? be ïicpferfrhc Sfirmabc mochten uptgcriipmt tootbenz met herbaden/ batmen feee: here ahifen hab/bat ben Koninh ha ^toeben tee« ghend be pommerfehe lanbe gacn toilbc/ bacrom bienbe tod bat fp bcfe plactfcn in babben / en met holcb befetten bonben / om tot lt;©ortd een jBagi? fin op te rechten, hierop id bem ter anttooo?bt gctoo?bcn/ bat een fülcb begheren tegend bc Ka» pitulatiez han beittepfafebe en 00b J^ribtfanbfebe confirmatie toad drpbêbe;baccbcncffcnd hab ben ©o?d han bcfe lanben/ met groote Boften ton guamifoen tot bier toe in bcfe bepbe paffen ghe-boubenz en toad find noch langher be feihe te befenberen / en fouben bc ftepferfehe ghdörb tod pad en repad bierboot hebben. iPaer bitpoefen” teeren mocht gbelbcb tod niet helpen; en boetod heel baerteghend hoo2gbedaghcn toicrbc f bonbe ben ©02d mitfgaberd be,§tanbcn han ’t lanbt nietmenbal herUrUgheu Z en mod epnbdbeh naec ben toil han bc Ïtepfeefebe boetod met gheernZ gbebaentoo2bcn.
Want aid be ïtepferfehe ©herften en Kom» mifîaeiffen b’ inquartteringbe niet herheugben moebten/bebben fphan herfebepbene plaetfen upt be quartieren 3000. man te paert en te hoet t fae» men gcb?acht/ en baer rnebe ben 113i©apiid naec ©?hffcn-bagheii ghegaen / en bc fdhe inbenaed Icg^cnbc ©o?pen iugequartiert / ooh upt Stuciv lam 4 duchen ghefehutd baer been gefonben / cm alfoo baer ernd te den laten. ï^ierna id het holh ben i4bito’dnacbcdt famcnopgbcb2oochen / en ’d anberen baegd hoo? ben ©ad bp bc b?ugb han lt;ï5?öffetoagbcn gbefiomcnZ en baerbnoïteher» trechen begeert : hierin lagben 200, Colbatcnhan êtatpnZ en beeft bcn©ooft-man hier han ben 12 bito naer ^tatpii gefebtehen om o?b?c/ boe bP bem in bit Rad b?aghen foube. 4©acrbctonlebc ßefoluic han bien / han be ©o?d toat langb aen» bidbeZ en bc befettingbe manquement oen ©tobh anbt hab Z Reed hP m een ac£oo?t ghetreben / en id met ton noldîZ duchen en Slwiniitic nac ^ta* tgn bertrochen.
Slid nu bit opahegheheu id / en bat bc fteuftr» fehebe fdbenbagbnoeb hoo?©artd gbeRomen toaren. Deed ben Dartogh tone Kommiffarid fcnmetecnmfo?matiic/ batfe met ben ©herften ©dbt-
ïo4
Vervolghder
1630, SBelt-maerfcftltfeflTorquato deComitibus aceo?« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, ,,, ^..,,_____,-..^..„____.-, Perenjoulien/ Paerfteen oefonPen/ pjelcPcöcm lt;ggt;tatgnfcioPeeI bnerïioüiniaoflKtocblocqufrrt op fceehere ronPitien Pefen pUteta ooch oPerge» tona getoo^Pen. 55oen öeeftmen cerft aengePan= nePen hebben/ Pen 17 gt;aju^ / en i^ Pen 18 Pan gen te ßooPcn/JSlonbcrfn fn fterehen te Spolie» Pe felPm 35ito Set JJouMfehe Pokb onPerhet rcn.lt;èartei’tiüelftanPereiPan.ïïïatuurfeer (Inrrti fommanPo pan Pen ©torßenxuptenant Grunts: pjaji/geeftnienq) een nieutoe manier norfjan^ P’eenpoojt upt/ en Pe ttepferfepe tnP’anPerge^ ' Per^gefoïtifieeert/ en 3911 hier Pooiniet alleen trochen« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Pea hartogen Pan l^ommcren/ inner ooeh boPen
W nu tiefe tiepliÉ paffen liefet 50« öcto«fl/ ia jZ;^,
i öe^ I^act^n Pan i^onimcren/ inner ooeh PoPen
|
Pc in.tetPeäfteurPojflfn Pan ■^SjanPenburoIia luonPcn Pcmiclt gePjo?Pen / en liet hem acnuen/ nl^fouPc hier een eeuPsigh PurenPe Ouaniifoen fpnen blpPcn ; Picaïneghen Panooeft Pemcciïc part Pan P'iiiïnoonPcra Pettroflten39n zen Öner ÓupiGicn IiofffePcn flacn lieten / PeanPere inekh Pact ïpnblpPen Pwonen/ heeftmen met alPct-OanPeqnelIagien ghequelt : m ia geen ennPe ge-toee 11 Peel hrijtcitó en fancrena Pp Pen ©o’|ï Pant IniiPt Polb ' om him lieben Pner af te Perloffen«lt;$n |
heeft Pen ©o/fï het oorftacn 3911 cant niet matv qiiercn laten met follicitccrcn en onopöouPcIghcn biPPe-rfh2PPcn8 bn ben ilt;o?qiMto ban pjeegens Pcfe PjoefhePen / PePaclche hn alle oogcnnlicft Pan P arme lieben hoo^en moftdiecft Poch Pïepnig helpen moogen / cninicrPealhetclaegen niher= men noch poot een onge0ooffaemhcpPt gchoiiPenZ noth ff il te ftuhge Pint een fuift Póo2namc©o?ffI* perffoon int ßgft Pan fommige gcfcilcn heeft Per« Plagen moeten / PJclehe ,§choenmaeffio;et en iamp;np’ |
Hiftorifche Chronycke^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 105
|
1630. Smï^js tot (Copitcpucn m aiWcrc Officifriss QC-Wï!cii 3i)n. „ lt;©«1 ©bcrffcn B^at^-ödbt haft ooch 0111 bun hjötten hoochflcnbc tlabt ^tattnn ijcrtoaten/ ^t fp af u ben Do’ftcu cenigóe fubribic hab she' oacntotbefenricbanbepaflen/ luckhc men met Oetodthab moeten foechen/ tgene hPbooKen Orooteontroutoißhepbt aenben Henfa heeft oe= Souben ; mits boch öe ©o?(ï piaecaten toonen nonbe/ ban ïuegenö be ïtenfer/ bat hp fulthe paf* K» befetten en befenberen joubc. «Cn bjaö besä ©o?flen intentie en meeninge oor ft altoos gebjeeft bat befelbe paffen boo?t ßoomfrhe ßtjeft / Step?. îKajeff. en ben €raiö ban ©ber-^aren ten be? ßen^hnfoubenen bièjeteegenooeh befehermten ben ftepfetfeften pas en repas bergont toerben. i^rh^ nbsp;nbsp;nbsp;^“ Willen top ben ftanbel ban gommeren tuf? öSas ^quot;^Öe» be jStoeebtfefte en ftepferfege gepaffart een tel, luttel boo?bp gaem tot fo lang op ben Dteurbo?|tb CoIIegial-bagö tot Begenfburg gehoubeu/ en on? bertufffften toeer ghebeneften aen ’t gljene toat in italien iet boojgballen. 3^abcmael ban toegen t quaeb toebet en groo? te toateren be ïtepfetfehe boot iJgontua groot on? gemarft hiben moffen / alfoo bat ben ötaef ban ColaltoiS gebtoongengetoaff / tmeeffe bolcft toect ban bc belcgcnnge te boeren? en alleen fom? mige plactfen befet gelaten / is ban bepbe bcelcn cenaenffanbtbanbe toapenen nuts ïterS-bagö gerbp naeeftte? gemaeeftt : onbertuffehen ^pn Ixnï^artog ban/libero nacrbolgenbepoincten bootgeffagen getootben,
»w amp;» nbsp;nbsp;3 ‘ ©nbe rtiiffe Ben foube fnn ©abct ben ï)artog '’lt;«gt;?s*fttit ban Rethel als boogt b’boo?ff. lanben regeren? ^as 86= nbsp;nbsp;tot bat ben ^oone tot 5ijne manlijefte pareil gc= homen toaS.
lt;otbcfc poinctcntoilbc beni^artogban ^^i? bers niet berffaen. g^aer nac heeft ben Conineftin ©janeftrneft Ludovicus met cene grootc ïtinghs macht ben Carbinacl Ritheljeu naet italien ghefonben / en ben 5ïtoliacnfthen ^jinfen cerff te hennen gege? ben toat hem bact toe betoeegben/ ooeft boosts bies-toegen an openbact fth?pbcn boen uptgaen banbefeninhont. W SUmachtige befthamt bc Coningen en on? bÆ^' berhoutfe om fpne hccrlichept boon bcelben? boot? Cotinifxm namenthiffthnn bcbclenbébe Religie en begin? ®?a»ifkrgfc ffiticforiberhonben. ^ntoiffenbe ïioningenin S^ '**‘ ©Wncftthfft / bat bit C5cbobt het toit en be jielc Ww^ ban ai hacre toereften toaS ? baerom beïilien gt;88®. *^ biefp ban ben tnmcl ontbangen habben /noch niet bertoclftt / maer tot noch toe boo? bc befther? minge bes albcrhoofhffen in allen tegenfpoct bc? toacrt toierben / bit metter bact albus bebinben? bc? alshpinbc ffabtftochdlc anebWerighe |
hoppen habbe ghcbfinpt. ï©ctocïrhf fnne onber ^ boenen ban bc fcftulbigc cerbiebinge tegens 30» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a*^* ïtoninchl. Croon afheng macchten. ©an be ge? ïufftigcnboo?tganh3üns boojnemê/ fach bc toe? relt bat hem niet bc begeerte om blocttebcrgic? ten maer bc-nootfaccftlÿche befcnfic/ nictbe gie? rieftept omfpn öijeh tebermcerberen/ maer be plichtcnombeccnighcpt ber ChJiffelhftehcrche 1 tebcfchcrmcnbacctoe betoeegthab/ jacinnoch grooter perijeftd ffni epgene perfoon albacc te ff cl? lem mits hP tot ^ufo aen bepalen ban italien hem habbe (ten loeten. z©oen ( als hP bc beleghcringc ban Cafal on? berfens ohegunteert hab ) toaff m um macht ghetoeeff ; in het ©artoghbom ban |©tlaencn én noch beerber in te ballen / niet om apbere bteem? bc i^ecefrhapppentothem treeften/ toacrhcifm nctocer te nemen/ niettemin foohabbehn niet toillcn beerber gaen ? om bat bc nabnpnge ©:o? bincen bcS hcijghS ongemaft met te feer btucamp;n mochte ; boo? fnlrftc ghclceghenthtpt hab hp gljc? hoopt / bat bcfc ghctcmpcrccrbc toapenen tot cen beter uptffagh fouben ghehomen hebben / nac bc betamclijchhept en ban toeghens bc cerbiebinge teghens ben ©berffen -Siffehop / ftet groote aen? ften ber ^talioenfrBc ©?infcn / eh tocgljt emin? ghe ber onbehoo?lijche beftoacringhe / torlchc ben ©artogö ban |^iberS toacren oengheboen gljctoeeff / en tot tocerb?cnginghe bes btebes in ^italien / en in’t Bede Clmffcuhcptbcr öffcrfe lanben / om boo? een Ikplighcbcrbtnbnighe / be Wefterfe lanben toeer te berobacn. SIS hpnumet groote fmerten fach / bat 3nn goct boo?nemen alleen niet beloont ? moer ooeft teghens 50nlofftjtftc intentie / boafe piaetijehcn aenghere^t toierben / toaS hP gt;3ocft ghebtoon? ghengetoeeff? metgantfeher macht tegens bcfc berffoo?bers ber ClffiffcnljciTb boo?ttc boeren/ om bat boo? t bloct bon bie geene 'bic jijnen l?cu? lighe baber cn ^tabt-houber / Chuffi acnlepbin? ghe ghegeben hobben / hem tot befenf c te ff éllen? cn bch©artog0cn ban Mantua gljcbtoonghcn/ om op5hnrbetoaringhcn beffhermighn achtte nemenjbe harte ber begeerte gljcblnff en in mcleft beranbert toierbe/ beo? toclchc nacr bien lp’ tonbe bebicto?ie berftreghen hebben/ bc ghetoenfehbe b?cbc foube toeer te boo?fchi)n ftomen/ en geftant? hoeft too?ben. ©et toas hem feer bcrb?ietirh/bat onber frhhn ban ©obtfalighcptombe CatholgthcÉïcIigicte mnniten. eren? men boermebe focht een mo nare hp aen te rechten/ bie ben natuurltiehen ©oïffen hoer hebbenbe recht met gljctoelt benemen toilbe/ ’t gljcen men boo? recht noch bcb?och niet te toeghe faïengen ftonbc. lt;©ics torgen ban ooeft bc ftrijgS hóp?en baerheen ghefonben toarcn gljctoeeff / om ighcmcpnc te rooben/ bc ï?epli0he faethen te ber? achten/ en ber H. Reliquien te berffoo?cn/ bc lie? hen te booben/ bc ©?ieffcrs t’ontipben/ bc UPo?? pen en ©Iccftcn te bertooeffcn / bc ffeben cn Cn? ffalen te belcghcrcn/ bc ItvrflKn t’onteerenen b’albcrhcplighffe ^ach?iffp met boeten te trap? pen.^ulftc^arbarifche J?urp berbienbe^onber en55Iirfm. Cnbacrom toas nu ben achten tijt bc to?acche te oeffenen ; toani bc JPet ©obs Bât» hem het ftoaert inbe hmibt ghegheben / en 51m hart toas in bcS SUmachtighén hnnben : ihn eu? ghen pberbien IJP langen tgbt tôt ben ffoeï Pétri gcb?aghen hab / cnnochb?oeg/ poîbehematn: jijne 23onbtS-ohenotm en onberbânen troeften het harnas nen / hp felfS toas met bîie hrijghS Öap?en ghereebt cm shoe ßefolutic ftp het lieft © nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bes |
io6
Vervolgh der
1610 Öc.«! Bernds? boosts tefetten* B««’ Hont al boo? ’ ooßhenOenuptnaeßbanb itpttàne rupn en bers nieltnßße / mäcrmcnlionbcb’onßßtrccßtigßepöt fonber een futch bup? niet uptropen. ^?o(leficetöe baerom boo? Öobt en al be Voerelt/ bat be bpanbe Öcm ben ©lp ft ach upt de Öanben ßßenomen / en in (fppjeö roeben beranöert ßabbeii y bær boo? fpooehönnbebetbenfmaechenfouben/ en iuilbe oen foo beel berßooten bloet onfeßnlbtoß jijn»
^efffuO b boben gemelten jBaetfeßalh Couvre, toelclte ben ÆontnrhLudovicusaen b 3italh aenfefje ^?mccn afgOefonben ßab / peeft pp oocP _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben jfeaerffpalp ban ïSanampier/ aen be ^toit« ji^Ks nbsp;nbsp;Hïjö om affiPentie gcfonben / tegpenö be Stepfer^ febam^ap frpeen ^paenfeße; inriep albitó 5pn p?opofitie fompi« gßebaen peeft.
«SiwÄ «.®* ®‘ ^oo^ftt «ConuifP^pn gßcnabigßRer nincic ban Bwce be bcelboubigße p?actpcpcn en oberaWins ö^muhnjn gßen/ ibelfPe nuetlgePe^aerenßeribaerbtsi be Atoitftrö *'nH en ibclflanbt z befelanbenbeb?ocftßabbcn/ om buijw ßcel iupflpch niet bo?rien en ßab / en boo?» jpne ««» ibaerfeßoniningße om fulchö te beletten / ïïaebt gßegpePen / en effen boen/ 010 ’t felbe gebenrbenz boet toe 5pne pnlpe ban gßep?efentccrt / en mat immer mooglpcP oorP een foo boteer ©o?(ï / ban fulcpe Boogpepten lt;t5?ootmacßtig5Pnbc/teoen0 fpne getrouine ïSontfgpenotm te banbetaernbeZ niet ^ebaen ßab / foo foube ’tßem in 3pn ßart be? b?oebcn z bat een fulche maeßt iuritpe ßp anbere beb?ufbte Botflen en ^tanbe gßep?c(leert ßab/ biegßccne foube manqueeren z aen betoeleheßp ließ boo? een oiioplooflprPe berbintenifle berobs ligeert pab gßripeP ban b experientie ban be baps pere baeben trouiuigßept en opreeßtigßcptz toelc= befp aen be iroon ©?ancßtßcßgebaen ßabben/ noeß Poften upttoßfen.
Bp toilbe niet ban ftueft tot ftueP berßalen/ßoe bifPiupiO ben €oninP ßaer boo? otbinariften/al^ ertrao?binariffen ‘Hmbaffobenro ßabbe boen bjaerftßoutaen Z batfeeenbappere ßcfolutie fom ben aenbatten Z nopenbe be €onfo?matie ban pa^ re ^tact Z bcel te minber ootP gßebenePen aen be p?efcntatte / toriePe ßp aen ßaer ban b’eenen tpbt, tot b’auber gßebaen ßabbez om ßun met pifpe bp te fpßngßenz beinplebicpiuplö gpePenrtma.ö/ bat Die lanben iuclcPe ßun met berbinteniften bet; bonben maren / 3ßn obcrballcn gßemo?ben en ins genomen / en mat ßp tot meet beroberingße ban befez gebnen ßabbez milbe ßp mebe niet ^pccifices teil; moer alleenbit/bat ßem feer ter ßarten gingZ bilt fin foo bede ongßemaep moften Inbenz tmelrP ßem OI0 oft fpn epgen fneePe maren qudbe / ober; mibt0 ßpinfpn ConmcPI. ßart niet berb?agßen PonbeZ bat niet alleen aen 5nne ?5ontgpcnoten cenfulfPe®p?anifcßeberb?ufPinge Z maet oorP aen anbere gpeoeffent mietbe. Bet grootfte ge« tnpgßenilTez batßpßierbangßegebtnßab/ ma0 bit ßßemeeftZ ’tgßeenßp inben oberleben stoere ßabgßetoontz niet tegßcn0 ftaenbe bat ’t groot ongßemaep ban ben mintet/ en mopelßfPcn meg en anbere ongßdegßentßcpt / maer both bat ßem een marßtigß Prßgß0 erbaernen ©berften Z noeß Öen meßßbafrtöetoegßcftootenma0 gßemeeftz Sßncßcbrile onberbanenfpnlanbt totroofgßc; loeten z ombatßpben Bartaaß in »antua ben mrifPen men ban be fucreflie peeft berfiooten mülcn Z bie ßem ban ©obt0 en ßetßeeßt^ mee« gen toe guam z te pulp romen morpt.
1^00?’t mrith fp itfßtdßeP ficn Ponben mat ßp md inbient noobig mn0 boo? ßar boen milbe/ obennitb fpoofPal0 3nneoubftc bonbtó genoten ban n)nc Croon m alle boo?banenbe oer aften ßaer
perfoon eu leben / tot onberßoubingße ban fpneu ^taetfitób?gen goetmillig gcftelt ßabben; en ma0 ßem grootclprr mfaßagenbe Z bat ßn tegen; moo?big mg ber ^untenera gemcene ccbt0 en ®oribt0 genoten onber ßet 5ofP ban een fmaere ftaebernß leggen z en ßaer lanb ober ballen / en ingenomen en bat ßaere paden met §cßantfen en JFo?ten beftooten merben. «Bit conftberetenbe neften0 öentnifcrablenftaetbanSmiien Z mass ßp bemoogßen gcmo?ben/Öiio maeßtigße ‘Jltma* ben op te reeßtenenopbebeente b?engßen/ niet anbere ^tanbe t’ beoo?logßen en bic ban’t ßeuri# gße te berooben ; mant 5ßne p?oceburen ban ßet bedeben gaer ßabbe genoeg te Pennen gegeben / matfnnboo?nemcnmo0 gemceft: mant als? ßp ßem met 60000 man in Italian pabficn lacten beftaenbefoomdußt fpn bolrp als fpner bonbt genoten /en ßet befte bed fonber tegenftant ßab; be Ponnen inneemen / ban bie torirPe tegminoo?; big ßun en bic fpne milben berooben z en bie ßem meer aló te bed ocrafien baertoe ßabben gegeben bocßombenbrebcenbebrpßcpt in gîtalicnbien ßp bare gebrorßt ßab maö ßpmetßetfpneteb?een gßemeeft.
Bp milbe fpne mapenenniet gßcb?upcPcn om b’ eergprigpept te berfabigen Z maer om be gßc* mritbabtgßept cn /Cp?aniffßc bermetenßepb ban anbere te berßinberen : ßp befenbrerbe cn be* feßermbe be algßcmcpne faeePe : ßp nam fuß niet alleen aen be p?otectic Z beö benaumben Bortogsl ban JlBantua / cn bc ßcrftdlingßc bec beroof ben pnntener0/ mact ßp begeerben ooepz bat be gant* feße Cß?iftenßcptz inbemdePe ßp foo groot cen refpect ßab / in ßaer b?pßcpt bleef/ cn deperf Staubt 5gh lanbt in ruft cn b?cbc befitten mögt/ enma0eenbpanbttcgcn0 alle bie gßeue mriePe b’felbigc met onbetamrigepe manieren foeßten te becommeren»
«DitmaOb’ooifaerPc macrom ßptot ßun lie* ben bcfe ambaftaetfeßap afgefonben ßab/nament* ßun lieben te Pennen te geben / bat obermit0 ßp mdeen fmaere oo?Iog in Italien boerben/ gp«* Ißfpmd noeß boo? ßaer falupt cn b?pßepbt groote forgma0b?agenbc/ cn fpne BonincPl. ^intentie md beeftaen ßebbenbe » batfe op bc gemeene ruft cn mclftanbftcß ftreePte/ fouben boo? op?efßt Pennen« ©aerbtneffenö bat fp ben toeftant baut gemeene ro?pu0 bec eebtgenoten natie md be* traeßten jouben/ ombatfpte beter tot ßet bap; per boo?nccm quamen / ’t mclcpin bu0 fo?gbul« bige cn perpPeleufc tpben aen be ßanbte nemen ftonbt«
iCot mdep boometnen ban ben ContnrP in ©?anfPrßcPmet maeßt cn BonincPl« Poften ßun bpcomen foube / obermitO ßp baer laft afßab al* fulcrnict alleen ßun lieben aente bicben/ maer ooeP bc fo?gc baer op te ftaen z baetom ßp p?inci» palßcP nermaertö gefonben ma0.
3©oubc ßunlieben nu berßalen bat bc boot ban ben laetften Bartog ban iHantua bie boo? tmee ^aren obcrlcbcn ma0 / befen tcgcnmoo?bigßen Bartog Carel beö bcrfto?beuc 25eftc-babtrsi b?ocbct0 ^oontot cen reepte erbe banbeBnr* togbomen jBantua cn iBontferraet gcftelt pab* bc z mienb bclccningße ban ben Bepfer aen be IBanftinie afeomenbe ©o?ftcn ban bcfe ßupftn masi gegeben gcmo?bcn z cnma0 bcngcmcltcn BartogCare], mdePe babdpeft bieO-megmaen Bepferl. .iBajeft gcfonben cn ßem naecbcßoo?te pier in gequctenßab Z ban al jpn bolcp BlpbdicP aengßenomen en ontfangßcn gemceft / fonber peinante tegßcnfp?cccPen ofte belet» #acrbit ma0
1630,
Hiftonfche Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107
Det tons oord niet ban nooben / bat fp ( be ^toitjcrö) fouben berben beneden / bat daer lacts Hctooo2ben toaerathtigherjhn fouben/ al ei be cerfie als bat 0? fouben berfreedert «in / bat daer lieben ^rmabe fed op bc paden ber ^toitjerei/ tot bien epnbe foube leggen / om het placcact ban bc ßcftitiitic ber «Éecjtliide goeberen boo2t te fet? ten / en ^toabcnlant in 5hn plicht te houben/ jae tot befchermingde ban t ßgeft fclfiS/ toant albuji dabben fp licdtdgft bet puntenacren geloof dons nen bcb2ifgden / foo fn niet belet toaren getoceft/ batmen botgOts toe gheficn hab / en be noobighe mibbden boo2 bc hanbt gdenomen / boo2 todede hacr inbal is opgljcdoubcn gljctoccH / baet niebc hun lieben betoonenbc / met tont bcö2od) en bet# rabern fn altoojS toacren omgacnbe. trant ben pas tutfeden bc ^untenners tons niet nact ’tge* tooonclpchc ghcbiupcdbcr rolden begeert gge# toecH/ entoaSben ïtepferfedenietgdrtoengert/ ofte met onb?aeglgcde «Conbitien inghctoilligt/ oord toas hun bc ^lobiant en anbere noobighe faceften/ boo2hacren booitocdt niet afgdenagrn ghetoecH/bacrentegdens dabben bc^untenaerss ' oord noch met tooo?ben ofte tocreften / bc gering» , He oo’facede gdegdeben / bandunperfooneneen mifdaeghen te hebben of nets te ttogffelcn : macc fp dabben gheen complementen ghcb?upcdcn toil* len / om ben fpgbt ben todeden fp acn bc lEgt;untelt; nacrs/en harte 55onbtfgcnootcn gebaen habben/ te boibtenghen toact boo? dcnnclncft toerben mocht / toat boo? een patiëntie bc ^toitwo hier in fouben hebben, ^p be ^toifserö mochten tori b2P gdcloobm/ batben^untenacrei lanbtbaec boo: ben paji toaS ghetoecH ' om nacr italien te domen / niet alleen toas inghenomen / mact men hab bacr heen ghefpcculecrt / om bacr upt te hen* nen / hoe berre fed heure patiëntie tn noedatinge in bit caS H re eden foube/ ’t toclrdc fp ban betoont dabben met groote bertoonberinghe ban hare haeburighe lanben/ bc todede/ obcrniits dun bcfe groote patiëntie niet bitö cpgentlgcft gdcblGcrdm tosS / bacljten hoe t domen mocht / bat '00 cen flrhtbacrc natie/ nu toe liet/ bat bc plactfm/ tod» de fp fo beti 2facrr hertonerts boo: daer bde bic» to?icn berftregen dabben/ nu todteten bat be p:in» cipaelHc bS bien in genomen en alfo berooft mier» bcn.ï?acr Hilftoögêhabbcnïtrpferfthcn noedbe» fe mepninge en boo?ncmen gegebebm bzuenpa^ï/ in cen ßcfibcntie en ettoige toooningde te beran» bereu / ^edanfen en f 02ten nlbaet op te toerpen/ hun bacr mebcoogenfedduldcft te Dennen geben» bc/ bat fp ten cerHen op acnhouben bcrobcrt toa» ren/ maér nu tegdens hacr lieben toiciben inglje» douben. ^p fouben mepnen/ bat dn bit bacrom berhadbe/ om bat fp tót bcS lt;oninfte« interene fouben bctoccgttoo:bê/ toant detraedtedaer lie# ben in particulier / bacrom het te boen toast. JlKcn diepte boo? daer lieben poo?t aen / bic^un» tenaerst toacren niet ber j^ranropfen naeburen/ mitbs fp boo2dacr fclfs tooonben / en toast ber ^raheopfen gdrb?upth niet boo?bc ^untenaerä/ hacren toerdnatt gtalirn te nemen / bc ^02tcn op hetiètepgden ßdduBzuede« paclbenict acn bc ^?obinticn ber 5rraneopfcn/batfc ban bie raut eenigen fedaben fouben tebertoachten hebben.
tnicrlcp faceften toilbe hphun lieben om te bebeneden boo? douben / omte bctcrhctbcrlicS ban bcfe lanben ber 55onbgcnootcn te dennen en toacrom bat bennebnrighe roifmidacr doubt bu;S gheaffeeterrt / tn bic te uerdrijgen gheen ar# bent noch doften ghefpaert dabben : dn cerfie toa0 / bat bc naebutighen ©o:Hcn b?tefbcn/ bat lt;0 x hore
16)0. i»«jSÖa«1l boo: bev iêpaf uff de toipnini brran' bcrî bic fcrß be plætfen en Jeeben ban ^©ontfee-mt ingenanen defabenen baer nae be beïegeringe ban CafnlZ tiuclchamp;e dooft Habt ijs/ boa?be ßanbt gdenonien / om bat fp boe? be macht en Haredte bcö Dartogbontó Ji^ilanen hare orïbluflt; felijchc begeerte cenen anberen het fpne aftenemen en te beroben /ban bie cant gefoedt dabben / bacr niemant machtig genoeg toaei hacrtegen te Haen onber bit p?ctcrt / aio of be poiTcffie ban befe ©artogbomen banrechtjO toeghen bcnbcmclten ï^artognicttocenquam* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .
^openbe be bricgeringdc bet Habt ßoehcue/ ibaermebe ben «Conineft befich bwO ghetoeeH/ hab ƒ00 lang niet ghebup?t/ als be ^pangterö imtgcHropt Dabben/ bcbelegcringljeban Cafal hab noch langer gebuurt / baet boot ben iConinrd bcrootfaecfttieigeïuceH/ een machtich leger baec heen te fepnben / en ben benacube ©o?fïcn te hulp tccomen / bjacraf hem noch be groote ‘Mlpeö noth anber tegeneitoeer habbe honnen afhouben/ bathpin italien niet comen foube. «Én nlsdP bacr geftomen ijö/ hab men hem altoos ben btebeZ feefterhepbten ruH beS 0artogs ban Mantua nengepjefentcert / ttoelcfthp aengenomen heeft/ hoffeel in fpner macht bias ghebtecH bat dn foiv bet bit grooten boobganch m italien inel hab boen hunnen.
^00 daed hn nu toeer teas te mgh getroeften enbe^paenfehe fagenbathp toeer met cenin^ Inenbigencoïtog btlabentoajö/ hebben fp toeer met ben Oartog ban jl^antua acn gebangtjen en ten machtig drugObolcd onber ben naern ban ben Ïiepfcr / bpmaifanbergdcb2ordt / ttoelcft noch= tanS mettér baet bä bes ^pangiers amptiieben toao bctaclt ghetoo^ben / met ftet toeich fp het ÏDo2Hcnbom iTIontfcrrat heclbebo2ben Dabben/ en jKantua heel bcrHoo2t / berooft en uptgcplon^ bert en ben bemcltenïtattog in jlSantua belegert hebben; hettodeftban fpnenlt;Coninch eenocca' He is ghetoecH / bat hP een machtig hrpgS hepï in italien hecH fenben moeten / booigcmeltcn ©artog ban jBantua en anbere potentaten ban bé ^pantere! onbergcb2ucht / toeer op te rechten en ban hare getoeltbabige toapene te berloHcn en om ban foo beel obertrebighe balfrhc contrac# ten / engebennfbe beloften / biefenietgehouben ]^abben cen rens totaeefte te nemen.
jßaer bit toa^ hem noch ten hoochden ber^ totetigh/ batmen ber piinteners lant aen hun met cebt en berbinteniHen albus! (lared beroblighecert 5hnbc/ foo btp gheb?upcftt toierbe/ bacr upt groot pcrnchel op^pfen donbc / inbien men bp tdbrs bit «iet bebc remebieren / t totlcft dp ban te boen/bp hem beHooten hab. «Én honbc Ijp hem niet gde? noech bertoonberen/ bat fp haec tómpaffie hierin foo biep berboigen hielben / naebcmacl lp om ben pao na f^ talim tebergonnen nengheHrooeften' ghetoecH toaren / foo Hracft ghercet geHaen hab» ben / op het boo2Haen/ bat/ foo dacH ben «ÉoHog in Italien bolcpiibct toap / bc puntenaerjs hacr boo?ighe b2Phept toeer genieten jouben. ©et tngt; He Dierbon ftonbc men ftchtelgch gebeneften / bat ben paefban hnn lieben tot bien cinibcgefollirh teert is getoecH / bat be follicitant ben fclben gdc= barljt boot hem crutoig'in te behouben; liet anber toas tod gddoofipdv inbien men opt gcficn ftab-bc/bat fp/ ’t geenfe cen repS in hun ftlneutocn dre-gen/ fouben toeer acn bic geene / ben todeden het toe quam/ gegeben hebben / het toner ban faerde getoeeft / bat fiilcltó be eracht ber toaapenen ofte upt bjeefe jicts arger^/ h^ te toege gebjacht.
-ocr page 147-iii
Vervolgh der
Bbicteimre toapensi niet mochten tegömsi Soteteffe gelegnen W) Ö« fiet tioelj Bp quam/ j^p. getoenttoeçben/om een inbal injure Ian« batfeöe^initennEr;öf)areIant)cti/tudhcnietBitn te Boen : get tïneeBe koa^e get gooeg en groot berbonBen tnaeren / nu lieten innemen/ foo bonBe
aegten ttoelfg Be ©ojßeti altooiö ban gaere natie gp niet nnberjö afmereben / alö Bat gare patiëntie geBjaggen gebben ,• enget BerBe too^iBe corn' B’oozfaeebe W/ banBefefcgaBe enhiepnaeg« moBit^tgaerer paffen« ^ub«IBenïpgembeigt; tingge.
gönnen / Bat gun lieBen moegt boorgenen (alö 3©airt koat b^eefe en fo^ge bonBe men gebben/ een op?ecgt pewit / Biengtoot eliccoen gaeren boo?ful^gra^enggekoeit/enomgacrmacgt
en toonbe B’ouBe Bappergept en baliantfegap/Bie gun lieben Borg etflgeg jnn fouBc. 3©at boo2 een naeglann get bn 1
tot berobetinge garer naburige fanben te betoe* l tegenei toeet oft refolutte ober gaeben/ en om Bie gen/aljg me fonber beffraffinge toe liet en patten« ' toeer te beroberen/get lieten Buet fleegt geen gaen: teerbe b' inballcn in ftdeber lieben fanben i knelbe : en goe fou men nu bwbW gaere paften ban boen Boeg 25ontgenote en meBe liBtmaten Best cetfge« gebben / mits! Be boojnaemfïe upt gaere ggetoclt noten firgaemö koaren/ miW men in t minfic niet toaren. föet foube garft te bed ggefergt fpn/ ban een fulrftcfaeche todebe boo? gaer felfst fpjarg. «Baerom koilbe gp mitö befen beflupten / en inben naern fpneet conihrbö gun ammdben / inbien fp untenaerö toeer te gerftdlen/ ac«
3Dat boo? een naeglanb get bn beelen en bp Bie naern fpneet Coi gerne gebben fouBe/ Bie bp gun lieben om befeger^ gaer om Be ^r mingge aenggegouBen gaBBen/ Bat fp gaer fonbet rommoBeren ra
eommoBeren railBen en ^wbiant en btijget ?tni' munitie
-ocr page 148-Hiftorifche Chionyckcj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i j 2
|
ï6jo. iininitic berfeSaffen / foube befe hollen boo? ben •Coninch betaeït to02ben/baet neffen^ö 6000 man ban Oaer natie te belt öiengen/ baet bp ban 4000 dFeaneopfen te boet en çoo. ßupterö fouben bp homen/om het boo: gellelbe in t inerth te rechten Fabien 5p nu geen Scfolutie noth befe p?efentatie niet aen naemen / en foobiel het opb^cnghen ban Öaer boïchalOodchbeO «Conincr afliflcntie hæt in affloegen / foo biilbe ben Coninch ban naer befeninaHe bootballenbe occaficn/ betooncnen bethalen h« gróotelpchef om befe natie fonber# houben / het Öttti ter harten gegaen ma^i/ bat hP hier in hetoffirpbaneen bjaerachtigen / opjech-ten en trouharttgen bnent habbe getoont/ en hP in beo Coninchs naemen aen be pofleritept een tepthenbanbe CemineW. bup^fthap en partite liere affectie tot ïnelbaeren falupt / en behoubinge haereä ©abcrlanbt^ te betoonen begeert hab« €n tnaert faeche bat bc berb?uchte fSuntenaerö befe affiflentie tegeninoojbigh niet begeerben om hacr uptbefe (ïabempte bctloffcn/ toaö ghan inonbet/ obetmitsi fp hatte flemmen niet meer habben/ ooth toaohet claegenber armfaelighe lieben niet meer bergont/ maer berboben ; hacr enenbighept fp?ach boo? hacr felfö / hacr armoet begeerbe en berfochte befe affiflcntfe« ©002 befe boo;gef1agene redenen / heeft ben ï^arefchalBafTampier (00 bed te toege gebzacht en berhregen ban be ^toit^ctiO / bat fp int begin ban 3lp2ilitiban Zurich/ ^em/ ©larioz 55afal/ 3(ppni?cI / ^« (CVaUcn / frpburg / ^olotum/ fielen d^ieuibenburgh tinee flcgcmcntcnclch 3000 man hatch onber lo bacnbetó aen ben lt;£0^ ninth ban ©?anthrijth gefonben hebben / en ïu» cem /©2p^ / iStoeptiS / ©nbctinalbcn / ^ug en ^thafhnpfe fich berdaert hebben op botber acn-houben hid nac noth een Regiment ober te fepn-ben« Hier hoben hebben top bechadt bat be Hepfer^ fthe 5hn gheb2ongcn ghetoo?ben ban toeghen bc hoube tointer en bed hoog toater jKantua te ber-lacten/ en alleen fommigc quartieren en fthantfen befette houben. ^abemad nubenflilflantber toapenenboo? be heplige bagen ban llO2flthbt ten epnbe toaren he^t ben Hartog ban #berjsi al^ hP Harth fut* toursi m be flabt ghehregen hab eenen aenflag op be ïtepferfthe gemaetht en ici op een ban ber ïtep* ferfche quartieren acngctrochen/bc ^rhilttoacht/ bit hp Hapen bonb i boobt gelagen / en heeft be plaetfcn bcrobert en toat hp baerin geb onben/ ge* •Waerett« ©mbittocer teto?cechen/ hebben Ö^ bc iltepfetfthc ttoee Pärchen met folbaten in bc ^“-mnn- wacht tegenjS ober bc flabt gefetom buurballcn S^Wa/ baer in te toerpen ; maer befe 5gn ban ttoee ’ anbcrcobcrballcncn alfooghetractcertgetocefl/ battet niet een afquam. 3öaec befen iiö ben Hartog fdfÿ met al fpn bolh aen betfehepben plaetfcn uptgeballenenbcïtep* ferfche in hacr bocqbcel aengetafl / toner ober aen toCber-;pben bed bolchä i^ gehlcben / en hebben : be aHantuaenfehe ttoee groote fluchen ghefchutö en ttoee fthantfen todchebanbe ïltcpferffheop* getoo?pen toacren / berobert en bed gebangtnei in be flabt gebtatht« Hier op fpn be ftepferftlje ibat te rugh ghctoccchen / en hebben rich aen be nacflgtleghcn plaetfcn / bpfonber tot JlSarmirol Harth berfthanfl; maer ben Hartog bebetotee een uptbal en beroberbe ißarmirol met gctodt / bien baer in ter neer toat fich ter toecc Helbe / en befette fulcheplactfe met Hatch lt;©uamifoen/ en bebe alle fthantfen om JlSantua / toelthe bc Hep* |
ferfchen gemaecht habben/ Hechten/ en btogt beel 1610. pjobiantjäinbeHabt. (2tot bientijbt heeft öcnfRnrch-gr.icf Ambro-fius Spinola het mecHe bolh ban £afai op eu inbe tointer quartieren na het / Hattogbom ban .Wp-lancn geboert / bertoaerto hebben bc ^rancopfen upt befe ©cHinghe feer gcHroopt / en bed plaet* fen onber Contributie gcfcbt.©nbcrtujTchen heeft bed ©autod ïegaet Harch omb?cbete matchen acnghehouben / en tot op2cchtinghe ban ben fdbe alberhanbe mibbden boo?gcHaghen/ maer te ber* geefeï. Ooth bebe ben ïtepfer ben ^?aefColalto bermaenen/ bat hp be bdegeringe ber Hab J^atv tua toeer bp bc hanbt batten foube / tot toiend epnbe noch bacghlpcr bedboldto naer ^italien gefonben toiett. ©c faechen albiid Haenbe/ heeft ben ©aud ooh beel bolchiS boen toerbencnin5hnghebiebt / bc frontier plaetfcn Harch befebt / baer toe bc Car* binalen enanbecc onberbanenbeel gcltd hebben gegheben. ©aernac id ben Æarbinacl Richelieu, aid ÖP ©«« fpn38rmabc/ toclhchpmethetbolchin italien £‘’?'n??i ïijnbe 40000. bupfent Harch boot aen ghefonben hab / tot ;§nifaaenghchomcn/ bptoienfirachd Wnann.wE foo hacfl hp in italien quam / bed ©aito gefante 3eagt;«n Pandroiius fich gheabb?efTcert heeft / om te ficn of ®^ men niet be foeche honbe berghdgehen. /©eghend befen heeft ben «arbinad bcrhlaert/ bat fpn €oninh toilbe bat bic boo2 befen tot ^u* fa / gheHotene Capitulatie foube ghrhoubentoo?* ben / begerenbc bat ben Hartogh ban fibers b’ inbeHiteur bant HartogbómJlKantiul en fPontquot; berract / heel bip en fonbee eenighe betbere conbilt;= tic obergheben toierbe. ©oo?t heeft hp befe Pointen tottoebe booi* gheHelt.
®ot befe ©ointen heeft hp noch boo?td ghefet/ inbien Hepferl. fHajeH« onber ratificatie ban bc booïfï. 38rtichdd ben Hartogh ban ©iberd in [ fpatic ban 38.bacghcn inct beHactoghbomtoen Mantua en Montberrat behlecben toouben/ met berhlaringhe/ bathpban toegendfpne©emacl* i inncgeenp?ctcn|fic/ nopenbe^hnhoochHe ßech* ■ • ter-ampt/ meer boo? toenben toilbe / ooch bc Contributie / bie be lt;©?aef Colalto ban bic plact* fen/ toelthe niet lïcpferd toaren / hab ontfanghen © 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toeer |
IIO
VervoIghder
jg,Q totttôamp;ctefïituceïtiMictbÉn: banroubcnoorhbc i Æoninch ban © jaucht beh belooft gab / în’tac^ »gw.
maecht/ niet alleen ©?obianbt/ maeroochben pa0 boo?’t lanbttebetßonncnmetbefe conbitie bat ©janchruch infaftclych inbient noobt iuaö mebe ©jobiant upturn «Coutnehruchte Waetec
•gt; * ^rancopfen be ©eftiußc^ufa/en auöcre paffen foo?t’t toekh boo? een ^acr tot ^ufa toajS ßt|c^ ■’ in pabonen bctlatcn * 311 bit ist æn ftepferinhe i©ojeft. obergefonben / en nae ber hanbt tot ©es genfburglj in be bergaberingôe baer ober ten at? eoojt ßOemaeeht gebiotben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nicoe ©joutant uptnm contncncbCR te waetec
©nbertuncljen isonberben €atbinacl en ben naet ©ifta bolßhcn laetenfoubc/ 0abftf0 biete ©artoßh ban ^abopen ccnniculucnftrubtop« ’tueßhenben Æacbinael hierop berlaeten/ ató0p ßberefen ; imant aid be ßOemelben ©artogh ben naet ^italien ßcßaen toajs / Bljclftch ban öcm ben
|
I^artoß felfti alreebe tenbcele ghep?e(ïcctt hab. jlSaer alu hip beel boichsS naet ^ontferroet hab boen heen tteehen / beßecrenbe bieb toeßhen / bat hem ben©attogh een ban fpne©eflingcn boo? ten achterhoebe foube in rumnen/ heeft hP fulclvö ghetoepohert fegahenbe/ bat inbienhet met be Jjanropfen qualijch afloopen foube/ bat hem tod be iSpaußierji in’t lanbt ballen mochten / en heel nipuceren: mact toaft faeche bat ©janchrijeh ftfö tcßöeubi§»paujen «nopenbaetbpanbtber^ |
hlaeren / en hem in t ©artogbom ban j©ilacncn beoojloßhen tailbe / toab hP ßhetcfolbecct fich met © janchtgeh te coujuußecren / tn alle mooß* lijcftcalTiftcnticbocn. t©it ben Carbinael betftaenbe/ fo heeft hP een aenftadjop i^urin gemacht / ombefelbeftabt meteen ßautoigeptonbcrhcmteb?cnßcn/ heeft bieb toeßhen baer heen etlgche honbert ƒ rancop^ feu afßhebaerbißt / bie b’een nae b’anberfpn in be ftabt ßhthomen/ onber het bcchfelalo offp pfÖ |
Hiftorifche Cbronijcke.
|
*^30. deg toat termatchen of pet inhoopen tailbcm dtafgömet teel boicgsibedttett/en teel nicutoe jgi Ïföaer ben ©artog gierban hanbtfrgap grggem 25oltoerehtn om te berdarehen/ optoerpen. -’ be / ib in aller gaediggept met etlgrh bolth op be 3ltó bit ben lt;onifg in ©?anrgrgfg geabifeert ben ggetoeed I en alle be ^tancopfen baer binnen toierbe / bat get met ben ©artog ban âabopen nnui; bquot;' 3gnbe/boen arredeeren / onter toelche ooeh gge- albub ggeddt toaö ' i/eigpbtefeertooznieggget Jajaiuhegh bonten toictte/ te foonban ten j©aerfrgalcg j totuben/ bat gpooegfprt'en 25iecgt-baber geeft Stói*“ Crichy« jlSaer b’oube Crichy quam go2ts te boo^ | gcbiaergr ofeeufoubertin niet tap en donbt.t©at ^anog bs ïen/nljSgobermarcgtebatb’aendagghennelgeg . gp ccnJDiinö beooilcogbcen upt mn lanbt bet; ^aboimi toaé/ naulgcrmetbe blucgt baer ban aegtcrla; I jaeggbe/ be toeleg tot b?ie repfen toe afggeballen Ï^^‘* tenbe fpn ©agagie / toeleg nae Curin gebjargt j toab. tparrop geeft ben 55iecgt-babet.' betoelh ' toierbt/ öaerbp men altergante laböerö ban fub- j een gedipt toaÿ'faeggeanttooott; toelacnbaii tple toutjesi tefaemen gemaecgt/ ggeboubenen J fepbe ben «Conineh/ foo toil itg mgneïïefoluïie ontere aetbigge^ndumentenbonbt giet toe bie; 1 boot gr ganbt nemen enuntbocren/ totbefeget; ’’fbte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I mingge ban bc bcrb?uchte' ©?infen en genre lam Ä^u®quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**o#ÿ te boo?en gabbe test ©artoggen ban ben / enteggenöge oiigcrrrgteüfurpatoiesban ^aboptn piinripael/ met Ambrofins Spinola in • bien/ en mijn confeientie boo? öoöt b?p maegem 35* «w» ben name bah fpn Ï^artoggggetracteert/ enfieg i baerop ipgpnaerïionö omben(0o?login'3;lt; -^Pangittis *bet gem berggelecrgen / bat fpn ©attog op btö ‘ taliën toat riaerber bp te tooonen/ op ggcb?ootgen Coniner banlOifpanjen 5pbe obérgeien en baer bp j en alberganbe nootb?iift / en grggs ggercetfegap* bad doen foube/ en aen ben JEarggraef Spinola । naet italien ggefonten/om bat fpn legger ggeen tot berfegeringe be dab ?tdi en©erfel inrupmen/1 manguemnut ban netö Ipbcn moegt. en i ÇOO te boet en 300 te paerbt / infggclgtg noeg I lt;©m tefen tijbt geeft be Wareggraef Spinola, abaenbelÿi/èpangierjÊf/ncffenjSetliige Compng= ; ben €arbinael Richelju fommige Conbitienboo? gtaef lt;amp;»gt; nieuWiptjöboleg innemen foube. I©aerentcgenö ggedaggen/ om ben tarte toeer in italien op te gt;“«a/fföt foube iamp;panjen alle uptdaenbepenfionen/inïggc; ! reegten :b.ier ban bit be p2ineipaclde 3tjn:bat «SSïbtX lijrgootg i$oooo (Croonen / en teel mnentöfoo 1 te CntadeHa tot ftafal foube ggebemoliecrt / en bantuege« Ïanggbmlt;©o?loggbup?te/ 20000 «Croonen bc-; aio ban be dabt en get «Cadeel ©ignarol en am ümb?öiem talm / en fuleg geit aen filbcre plaeten / foo goed bere plaetfen / tocirge bc dPrancopfen in Pabonen rend / oberlaetenbe get «Commanbo ten J©acri frgaleg de La Ferre. «Cn bp bcn (Coiling gomenbe geeft gu gem ban ollcö bergaelt / telt in ^tnlien toap gg pafteert ; en goe bat gu be plaetfen / bie ban gem inggenomen ggetoeed toarem met dar« he ^oîtifteatim gabbe boen berfien / toeleg nu al in gacre tefenfte donben / en goe gpl^agaftmc en ©?obianb gupfen opgerergt gab/om baer in toat tot ten«C o21ogg bienet «te toap te bergaberen/ooh cenige groove due hen gefe gut boé gieten.©oo?tp m fëlfp ban befe repp af en nae ©inarol feg gge; i tergaclbe gn bat feg cenige boeuggenomen gab« ben/ bic ben ^talifegen taebe feegten temactgen/ te berggelijeginggc geratifircert toaa' na Curin leberm : maer al bit tooube ben ©artog / alb get ban fpn ggefante gemboo?geb?a^en toiert ) niet amnemen noeg ratificeeren. j©aer alb gu ben aendagg ban Richeljeu berdam gab/ en bat oocg te;^ancopfen get ©artogbom ^abopen begom ten aen te taden / geeft gp gem teggens Spinola berMaert/ inbien gpgem getberfpjoorhen geit en foo teel teller Icberen tooube / bat gp ban tot berfeecgecingge gembedebe Hiba/ ^ilt;©ami; am int ©artogbom jl/ïontberract en ï©oncalier / in ©iemonbt legggenbc tooube in rupmm. Ü^ier toe ip Spinola ggerccbt ggetoeeft / en fttacr 8 coo man te boet en n 00 te p iert teggen^ ©iemonbt am boen maregeeren : taant Richelieu gab ai fpn boltg get toeleg gp in montferraet teggenb €afal amggefonben gabbe / toeer te wgg ggebotbert/ toent en fKt feite belegert / hfl toeleft een ftarete ©eflingljeijS/fioofftopeen^erglegotenbe / om bat ftp te boegineter nae beroberinge. befer plaet« fen/boo? t ge berrie ^ettcfaintg^elpginaet ro' meneonbe/en alfo©?obiontboo?t leger ferpgten moeljt / oochbegalten bat om ben ^aji 3lbigli’ ano / baerom 9000 ban ben Öartogfi / loggen te bernielen. «Se fiabt b?acgt gp gaeft in fpn gge* toett / get CaPeel bebe ftarehe tegentocer / inofi get baerom ban bier îSatterpen befegieten/ en mitjö te abbg^ ggeteeggen gab/bat get furronrO bom beganbtb)a0; befette gpalbe J^affen en b?eef be beleggeringge te Harrtet boojtöalbuei / bat gp befe plaetfen in’t epnbe ban benmaent ÏKartiujei termeederbe. «Ènbetogle ben^ous berneur bie gierin lach / ggeen anber folbaten alö lant bolcb te tem gab/ gebben be feite tipt b?eefe ban eenmgnê bie be j^raneopfen onber get »Ca^ fteti ggemaeeht gabben/ enmetbetalinggeban tbiecmaenben gafiebeïuceggt^gnbe/ naerbien teel boîte baer boo? toaÿ omgetemê/ befe pïact' fm opgeggebm. Uten Dartorg ban $abope en Çimoi ^P’^ola toacren al op be been met teel boitte om towtóe, tefe dabt t ontfetten/ en blaren al op bier tpuptfe SïLS 5^ JlSglen baer ontrent / maer get toab te lang gte= toatgt. 3amp;c€arbinaeIRichelju bebe befe plaetfe |
o. ©c lt;£o« 3ltó bit ben «Conieh in ©inneftrijeh ceabifeect tere plaetfen / toclrbe öc JFrantopfen in ^èabonen ^2?S inggenomen gabben / fouten ggeredimeertW S“htö8cn-ten/ foo toilbc ticnfcrl. jBaicd-ten j^artogg ban f)iberö guiten. JKaer te «arbinael geeft gern gier ober beborgt / ggelgtg teel io gp booit/s ggebarren innemenbe ^?iearap en anbere plaev fen/benl^artogg ban^abopen toe goo?enbe in/en iÿ baerop nae ten Conii.fgtot ößrenoWe ter« en goe gpb’anttaoojtbaeropggebacngab/ bat gpget biiö largg in bebenegen nemen foube / tot batgpbp?gn ConinrgmaOggegomen / engem bnerafeerd ggeabifeert gab / toat5gnejiaaied’ baerop boos Refolutic geben moegt. 3(en bit aÜeO geeft ben (fonirrg een groot begagen grbraegen/ en naebiengp al get gene toat bergaelt iet / noeg berdatn gabte / geeft gp grijgst raet gegonben; namentlifg of get beeter toa^opbe boorgedaeggene «Conbitien biebete beraernen/ of ben ^orlogg boo’tö te fettem KH0 gp nu fpner flaetö meningge aengegoo?t geeft/ iä bebonten goe bat men be ^paenfege nl te deeben en ©edingge bie gp in i talien gab berobert/ fou # be toeer reditueeren fonbercenige betfeecgeringe baer af te gebben/ en bat men ben l^rtogg ban jBantua met be ï!?ertoggbommen j©antua en Jt^ontferract behieben foube; infggelgrg oocg bat te Separatie en «Contrabentie/betoelcgetee« ggeno ben berbtaeg bien Monfon totPriejudis bet Öiaupuntenaer ggebaen gab / alle op blootc ©mhtprtt toóo?bcn toaren rudenbe / en bat be âpangiers nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bon? ban mepninge taaren/ben ©artog ban ,i®antua ban ol fpne bougent te beroben / bat gu ïgne ©c^ te éont? dingge net geen ^rraneop.e bolt g foute befetten/ nueeeeu. en bat |
Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghder
|
i6-}o. 0’ twtbml^oQö ban pabonenteQDenÿ Oct ^ufirfljebcrlijaföntnitue ncnfp?arftop»ont* fenat öfbfcen toiWe/ foobjaft ban beter en ract= famcrbeiWojIog te eontiniieeren aies een onfehe' ren bteebe / Öctoelchc lieljtebjeh tnflehen bepbe Croonen niet lang öiwen inorijt / in tetoinigen : om be^paenfebe en ^abopfeije een reus’ bacr been te b?engöen/ bat fp beter Conbitien boog fïelben / bat pet Dartogbom Miantua en Wont^ ferrat / infgpelnch oorts peel ^italien gljenoccp berfeerbert moept toogben/ bat fp naer befen fouben met ruft bipben / en niet meer gpelpeb boogbefenVuel gefepiebt ïnap/iietp attetitecren. Ï^ierop lö’ ben jfDactfepaltlt ban Criepp goes fommanbeert / met ben boogtorpt banbe nieutoe 3ttinabe/bic onbertuffepen ten bede tint bcêgt;b)it# ïerpi / bcelp upt be J^rancoufen bergaert tuais/ baermebe nae Cpamberi te gaen / pet todeb ben 13 MW iP gpefepiebt / en ijS ben Conineb bep nnberen baegiSmetbe pcde5(rmabe gpebolcpt/ na bat pu fpnen bgoebet ben iXirtogp ban ©gle-aniS / pet Commänbo inbe ftobt ©arpiS en baer= om leggenbe ©cerfepappjwn pab obergegeben. eijam« :pcn jïSaetfrpalcb nu ban nae Cpamberibo= banS”^ ”’C”öe peeftppbe boog ftabtfonber enige tegena contnefciu iueer ingenomén. ©aernapet Caftedenbeftab ©rantwij* aliS ben Conineb mebe baet boog iö gpebomen/ mgciroincii. jjQ0^gj,gj^Ufjjjjpj,j^{j|-f[j0gjgj^ ^fUl ö^-icrop bacil tuieeben/ op bie Conbitien / gdpeb pun ban Conineb Henderick, fpn jBaiefts.baber tnajS betgonbt gpetuceft. lt;®it Cpamberii-Sbeïlooft; ftabt ban ^abene / leggpenbe in een ©alanc met ©ergpen rontfom beftooten / en peeft oodt een i^adement. Werop fpn be ^pacnfepe boog Cafai gpe; ruebtom be beiegperingpetueer te perbatten tot bien epnbe fp berfepepbe plaetfen baerom i^gen-be innamen. iCot bien tpbt i^ effen groot manquement inbe ©eftingpe gpetuceft / ’ttudeb bp gpebomen «i/ bat be Sartog in Sabope boog befen/ al be paften tufteperi jnontferrat ben Jprancopfen pab bc-nomen / öieö tuegpen bed bacr upt bcrloopcn/ en ficp tot be ^pangierö begpeben pebben. «©efc ©eftingpe iiS boitO baernae met een ftarebe bde^ gperingpe / ban ben ,i©arfbgraef Spinola aem gpetaft en beftooten gpetoogben. g?it nïbu£i bupgenbe / ftm ooeb oocb beel fcper= 55f„ nbsp;nbsp;nbsp;mutfdentuftepchbeïtepferfrpe/ jiBautuaenfepe Dartog nbsp;nbsp;en ©enetianen in ’t Oartogöom ban Mantua ï’^l^i.^ booggcbollmj bacr onber ben ©artogp Canbalc/ atMtEftiia= ^5dicradc ©berfte met bed bupfent man inbe öcii ban bc ©eceff pappp ban ©enetien tudl« boog ben ©ar^ JUcpfcrfcijc. togp ban 0ibcrg ten beften tuab/ftep bcbonbt;in befe fepermutretg iö bed bolcbö gcblebenj bpfon» ber $pnbcn©artogp ban j^iberö / tot ßobigo bed ©fftcieriS en folbatcn boot geftagpen : tuant nib ben Oberften Kanofchie bed ©fficierjS/ en foo. folbatcn upt l©antua pab berfonben/ pet ftot ßobigo ( tndeft anbers een bcrlaeten placts en ban gpeen gamtfoenijS befet gpetuceft) in te nemen / om bc ftepferfepen albums be ©gobtanbt en 2(11111111110 af te fnpberi / fpn be lienrcrftpc bacr banhontfepappebbenbe / met aller paeftigpepbt in bet ftilte bacr peen gegacn/ Conbopeerebe met een bed meds’ nae ötmto / en pebben ’t fdbe feee; her bacrin gpebgoept/ in’ t tuecr hecten pet boogf?. Caftccl ïlobigo hcngpeballcn / en bus ftarep bacrop toe gpefet/ bat ben (Oberften Canofchy fiep met fini bülrti terflonbt peeft tot een 2(ffooit berftacn moeten. CnijSbói i0becftcnnictaiv beviS aïb pet leben gpeaccogbeert en berghut gpe? |
iuogben en bat ben Cibcrften alleen boog 5pn peer 1630. foon / fonber eenig feecheren tpbt bacr toe te fet* ten / tuecr nae Jiaantua gaen moept. ï©oog bit faut pebben be ïtepferfepe foobedtetuegpegpe* bgoept/ bat ben ©artogban Tiberis meer alg! ben bierbe part/ban fpne befettingpe in JKantua en pet beft ban jpn bolcftqupt ig gpcraecht / en iiS ailcO bug gau cn gpeftumbt nfgpcloopcn / bat noep ben ©artog ban j^iUcrg / noep bc ©enctia= nen paer niet pebben Itonncn feeunbeeren. lt;©aer 5pn onber begpebangeng ncftcngbcn©berftcn Canofchi gljcbjccft/ ben Cgacf Lucas Juftiban ©erena Ccncracl Slubitoóg ber ©enctianen/ ttnee ©ooft-licben / een M uptenaut en anbere «©f» ficierg'. 2Hgbcj©nntuacnfepeoppctpupg Ce-farera befe tpbingpe gpchregpen pebben / jpn fp in bug groote bgeeg gpeballen / bat fp terftonbt pet felbe pupg pebben berlaeten/cn naer i©antua gpcbluept. lt;©it ig ben aenbangban biebietegie gpetuceft/ todche be ftepfcrfcpe hogtg pier nae pebben/ ban bc ©cnctianen berPregpen/boeemebe pet albug ig Opegacn. 3tig be ©artog mitfgaberg be ©cnctianen feer ©j jk« trarpten/ bc ftepferfepe upt lt;©opto / pet tuclch fp mate ban feer ftareP gpemaccRfpiabben/ tocertebgpben/ ©oipnai^ pebben fppet niet Ponnen in’ttuercftftdlen: en obermitg fp nu niet tuilbenbanbit boogncemen mjegeiia’ aftupchen/ maernoep boogtgpact peplberfoccï soi. Pen/ en tot bien epnbe bed «©gaften / fepanfen en 25otterpcn/ bacr boog op ibierpen/ cn met bed hrpgpg bolcP ber ©cnctianen befetten / 5Ön be stepferfepe bacrop uptgpebalicn/ pet boIcP inbe bluept geftagpen en baerna be ggaberg gebtootv gpen/bat fp ftuceren moften/ pun lieben niet meer tebienem ©iema pebbenfebedbeeften iwtberöcnetia-nen gpebiebt gepadt / bie tuclch pun ttuce ©ene« tiacnfepe Compagnien ßupterg / pebben gefoept iueer af te nemen en int bcginfclooh beel ban bc ïHepferfcpetenccr lepben/ botpcpnbelncPaigbe ïtepferftpe iueer aeftem gepadt pebbé/pefaben fp pet pafcn pabt gePoofen / cn ;pn in be bluept ge; ftagen/ enigaifoobcnbupt fcechec naer ©opta gebgaeptgetueeft. flogt bacr nae pebben bc ©cnctianen aenge^ bangen fiep oen beefepepbene plaetfen int gpebiet ban i©antua tuftepen ©ale55o enißantua / inf gclpch oocb jKatmirol en Villa Bella te berfcpaiv fen/ ombatfptefecchecbecbancentpttotb’an^ ber bc ftabt |©antua / ban ©aleftb / ©illa-fran^ caen©ccona af met probianbten anbere iiooö= bguft/ fonber belet honben bpfpgingcnen tepulp comen. 3(lgnubcn ïtepferftpe ©cncracl Uuntenanö ©gacf Colalto bit geiuaer ig gcioogben/ peeft pp ben©enccacl 3©acptmceftec Gallas ogbonnantic gegeben/ bc ©cnctianen banpaer boognemen teberpinberen. ®cfcn bolgenbe igbeïüepferfepe armabc tot ©opto ben 19 Jßajug ober be ©gug gpetroepen cn pebben be ©cnctianen in paer fepantfen/ mitg fp geen oberbal bertuaepten / acngetroffen/ bic nu in befepantg-tocrehen tnaren; pebben paer int eerft tucl ter iueer gcfct / mact mitg fp te ftuah iuacren/ 51)11 fp ban be deprerfepe bermee? ftert cn meeftenbeel bacr neer gepoutuen. 3(ig bit nu rueptbaer tuiert / int ©cnctiacnf pc leger boog be geblucpte/ fpnfeupt ©aleftb ben ïtepferfepen tegeng opetrochen / maer befe fpn ooehinfgelpchbanbeftepferfepen gpeftagen en inbe bluept gpebgaept. Ciipoc- |
Hiftorifche Chionyckc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;113
|
J 63 o. Cn fiothirife ö^éï nact DatefTo Rebben gereri; ttert / ftio heffe ben «©encrad mitsi öe Jtepferfdje nietberhaefthet fdbebdepbt hebben/ fotgenbe fp moehten het met gctoelt aentaßen / befe dabt nlä ooch ©iHa granen baer een groot getal ban ammunitie en ptonianbt tn inao met be bluest berlaten / en baèr in achterhoeft jpnbe / hebbem ber be Äepfetfehe bed ghemaßarrcert en gheban# gm gekregen/ alfoo bataenbe rant ban be ©e= netianen bp be 4000 man boobt jijn ghebleben en hebben be ftepfetfthe baemeffenjô noch 4 ^o?' twtten met 25 ©aenbden berobert» 35ercfibanbc gheblufhte fpnnae ^iefehera en©erona gdoopenentot ^ut5uo!ohet Rafted onbergegtaben en bed ftrupt baer onber gljdept ban meeninge inbien be Dtpferfche balgen fouben/ bot in be lufht te boen opbliegljen moer biebit merehenbe hebben be Ïtepferfehe etihek boft baer heengefonben/ en befe Mina boen aenfteeehen/ todrke een groot gebedte bant Cafted en mura-' gie heeft in bc lucht boen blicgen ♦ K^aer op fpn bc ïtepferfche op het (lebeken acm geballen en rat fdbe gheplonbert en baer in goebe bnpt en 16 ftuken gefchutO bekoincncn baer nae het ftebeken in b^mt ghdieedten / en ban boer boo7 ©ifftxra gerucht en bat opgeepfl / en bc hele ftebier om ©efrixra cn©erona met bieren fbiaert feenemad bertnoeft en omgeftcert. ©odt bJiert een Regiment ^ancopfen in ©ielt; mout oubert lt;ommanbüVilleroy bie op een bnig ben ©00 bebtaerbe / ban be ^pangjere! onbe^ fien^ö oöerbaïlm en in be 600 te neer gelept en ben tba^berobert« jgoebefe ncerlaeg hebben be©enetianenaem gebangen hær te berftcreken / en ctlijche bupfent lt;©?ieckfn berïuotbeu en een nieuïnen ©enerad trat namen Eriffo ober barmabe gheo^bonneert/ bie 10 met 1000 ïîupterÿi en 6000 te boet/ ’ttodeh upt al bc Heben ban bc ©enctianen maiö te (a-menbergaert/ nae®erona ghegaen/ en tot het lt;©b?igfX bofth gheftooten en in goebe otb’c meer ober bc Miebiere ^befla ghrpaffeert / naebicn Och holtet te botsen beïtepferfche firh toecc nacMam tua begeben habben ; bie acn bede plactfen / aies fo fich een toepnich te berr int lanbt begaben / Ie-Ipeh ghdnillïonittoicrben: taant als fp met een tamdijeh getal tailben bc plaetfe 25obolo pion« beren / fpnfe ban befribe intaoonbeto mit^ fp ban ben riieütoen «©erarad Ereffo met 300 man bcrficn taaren / te rug geb^eben en 150 baer ban neergdjoutacn. gnfgdnehhebben? «Compagnien ïdepfetfehe fich ober bc ©arb-^ee tot boo? ’t bftrkjm 55agas 101 int 55ïenïacnfche ghebict heen begében en ges Proopt : baer op hebben b intaoonbcrö bebjugs gen ban achter afgetoojpen/ en hacr acngeballen en taat ©uptfehe toaren / al te neer gchoutacn. 3benlBatchgraef Spinola heeft onbertuflehen metbe bdegcringeboo? lt;afaI|ïarchboo?tjSgcs boeren/ enfeernaebpbe bedinge gekomen/en biden tuffehen bc bclcgerbc en bc épaenfrhe bed bloebige gebechten boo? / baer boo? menigh baps per folbaet mop fpn leben laten. 3^c francopfen hebben ooch nictgheflapen/ moer b’cen plaetfe naetb’anbet inghenomenben Hartog ban taboue tocbdioojcnbe alfoo bat fp m cen ho?tcn tgbt t’«©?aefrchap ^ahu^oenhet We J^artogbom ^abope fich bemachtigt en hoe langer hoc meer berftercht hebben ; en mitö ooch bc ConinrkbcpabtÆurino feer nae iel gecomen/ tper grootc b?ceö opgerefen / en heeft ben Öartog baerom bc grachten biepcr boen macchen/ en met fehantfen beter berfien/ baer toe niet alleen bc ,z^_ burgert en intaoonberef/ maer oochbc geeps *o?^* lijehe fclfs moHen helpen arbepben. |
©m be felfPc thbt hetft ben «Conineft ban ©?aHchr0ch/ oenbcn©artog banMomorants jienben March-graefb Fiat o?bonnanticgcgcs ben / bat fp in aller hoeft foo bed immers moog» Iph obert gijebergte fich begheben fouben/ en tot ben legher m ©iemont hacr berboeghen ; ’ttaelch fp gebae/en onber taegeno het ftotCaüo?ö en het ftebeften S. Ambroüo bpcnn0 fonber eenighen tcghen,ïitaccrbcrobcrt hebben / en fich ban ^efe I^afliê bcrfcftcrt.»©e Sipaenfehe hier en baer op be ©affen en in be loopgraben leggenbe bcrlietcn hun op haet fehantfen en loopgraben mecnenbe fp tailben albua bc ƒ rancopfen inbien fp tot “Kbis gliano acn guamen taelafhouben-tn te rug keere. ^mmittcljS guam ©?injSTomafo met het befte ^abopfehebofth oentot taienfich ben Matchs groef Spinola met fommige ^pacnfchc.lt;Compags nien confungeetbe/alfoo bat fp 10000 ftareh mas ren/ cnftdbcnolbethanbeo?ö2e/ bc f rancopfen/ rnitet fp meenben/ bat fp bacrtegenöglienoegges taaffen taaren;aen te taften. fóier ban habben be iprancopfen goebe hennifte/en trochen bicji taegen tcboo?fichtigcc booitb / en als fp nu niet berre ban 2(bigliano af taacren ruckte ben©?inst Tomas tegeiis hoer acn / en begonbe met hun lieben toat tejfcharmutfecren het taefth foo lange buur« be tot botter een recht emftige nach upt ree^j/ in be tadefte be ƒ rancopfen het beltbehidben/ en be ^abopfehen en êgt;pócnfchen hed 'beeftroopben/ 800 neerhieutoen / en 200 gebaugen^ beguamen en beroberben 19 ©oenbelo en 4 lt;Co?netten. ilto?tjei hier nneiä ooch het «Öallafchc ßegis ment het taeleft tot behoef ban bc êabopfdx en (èpoenfeheupthet Wtogbom Mantua gheco^ men tao^ / niet berre ban ©cred obcrballen hed geftagen en getupneert / batter nietmeer aljsf ttaee PaeubelO fun afgehomen / bereft fpn in bet jfran# topfen honben geballen. loier naer hebbenfe tets fthepbene plactfen tn©iemont ingeheeghen/ en mitsi bc facin taaëbat ben«Coninft in ®?anftrhft ooch met fpnearmaben tailbcop het^paenfehß leger boo2 «Cafal Icggenbe acn treehen en met ges toeft int ©artogbom Milanen goen / om Spinola ban bc belcghcringhctebibcrtercn/ 5pnDeins taoonbers ter fdbee plaetfe hed berftagen gctoo?s ben/ en ban alle canten hoer befte facchen acn ! ftarefte plactfen heen toeg geb?atht en mitst ooch bc pcft acn alle hoethen te grafferen acugebangen heeft / baer boo? bed lieben toeg geruht toiceben j ijS be fch?ich en jammer te grooter getoo?ben. 55p befer onruft in ^italien / heeft ben «Zboo?s tuchtigen ©0?ft en Ocer /©eet Carolus Immanuel ï^artogin^abopen naehp nact mibbagömad to beroert getoo?ben/ fpn leben gecpnbicht: bes fen toast een cenighfooriban Hartog Immanuel Philibertus cn Margarite best «Cotliuch Henricus in ©?anchrijth fuftee gheboten inben 5act onfest ï|ecrcnis6i. wfen heeft ghegenereert met b’ Enfantin Catharina bC t©0chter bon Philippus ben ttoeeben «Coninch ban Dilpatigjen / ©artog Philippus Immanuel, bien gebo?cn iÿ ben 2 2{p?is Ito inben goere 15 86 cn gcfto?bcn in ©irpaugjen 1604/ naerbefen to gebaQ?cn Hartog Victor A-medeus, Ï^artog Philibert, i^artog Mauritius Immanuel betoefthe tot cen lt;ncbinad ghemoech toZ inben ^acre 1607 ©?ince Tomas : be ©unceften , Margarita, Catarina, Ifabelle en Maria, in be rege« ringe fnccebecrbe hem fpn oubtftc ^oon l^rtogh ' Vistor Amadeus. © ^oms |
1650.
’M
dommige baegOen te boojen oIjS De ftancop fen befe ïwibcnbetBacïöc birttnp beboetten / i0 be flabt JlSantua met gOetoelt ban be ïtepferfeBe betobert / ttolcB albujei in fpn bJereb gmeft.
l^etJönöcnS bagBban bemaent ^uliujSsi-mojgen^bjoegö btio?bagô be ïtepferfeBemalle flöte met eflijbe feBeewW nae^ßantua gebaren bie een pot^t met petaerben opb^arben en met al’
Vcrvolghdef
1er macBt bart in 50« gcballê/enBatoclbe Befett tinge en anbere Beeren ficBnamelBeb ter meet fldben/ Beeft Bet mepnigB baten moogen / boo? bien fpbeel tefinarh maeren / baerom al mat in be mapensiUtr^ter neer geBoumê tuiert/ bart onber brei bappere ©berdeiv l^eeten en Hibber^i fpn gBeb3eefl / en Bebben alfoo bc flabt met gBe« mdttngenomen« ißenßartogBijö metb’anbere
1630-
moiben« Wfdbaten Bebben oocbqualijcbBupjC geBouben bed bjoutoen en ^affroutom gefeBent/ enbcdfcBoonegeboutoenbel»?ben» '©titepfero fcBe Bebben bit beetjen langB bon? bc monb gfte^ liouben en bkö biegen een goebe Cmcefponbentie m be flabt geBouben ; gdgeb ban ben Comman«
Beeren en ©jinfen int ^Tafled IBoito gBeriteceert/ en initjs geen bolcft noeB ontfet boo?Banben toatf/ BeeftBp moeten accoibercncn beloben/ batBp niet int gebieb ban ©?anfBrjjcft nor 11 ban bc ©C’ netianen macr int ©auflpebe foubc bertreeften.
lt;©acr op Beeft Bp Bet lt;rafleel aen bc StepferfeBe ... ^ ,...m. »vyuu»», y............ »... .««..mu«.' Obergegeben/ en ici met fpn gefdfeBap int Verras ; bear bp een gtaliacnf^en Æaiàtcpn b?itbcn bp riff Bc gebiet gljegaen. Tbc flabt en Bet ©allaisi i be neef ban bien / gcbotüien Beeft/ bidcbe onber banbenl^artogicitbiecbagcn landt geplonbcct i beftepfcrfeBcbicnflBob/ bactuptbcel berrabe; cri cen ongdoofigcBcn feBafbacr in gebonben gc’ i rn ijl ontbeebt geWben / en fpnbet ootb fommi^ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcBoitjS
-ocr page 154-Hiftorifche Chronijcke.
1610. BÉ hoîts te boozen ban toegens bebcrrabcrpge= iufütieert getoeefi / gclpffetoel heeft het niet helpen mooghen bat bit onhcpl niet en gefchict iS' in boegen bat ben ^taliacnfShcn ^apitepn/ biebp S. lurgen be toacht hab / be ï^epfetfehe fonber pets uier tegenS te boen / iMft binnen romen la? ten / en ben 6 bito gljeabifecrt botter moer 1800 man in be ftabt lagcu/cn bie bes nachts be toacht hidbennietobee i^ogcfoubt toaren / cutoocren poch be mcc|ïe ban be 25o?gcrp aen be peftghe?
Ätjj^c« fio?bcn«
«flijte ban ©e Htcpfcrfchc hebbm obérai in ‘italien / boer
beneficiën 1 in be toelche fpipfo fado fouben ber- i6;o. ballen 31)11.
3nfghcltjh heeft hpboo2 Boetfoem gebonben/ bat fulfils int tcghcntooo?bighe Confifton) fou? be boo2ghcb?ocht too2bcn / om bot het met fpn confent bon olie lt;£arbinnclen oenghenomen / en nacr befen oltooS boft en ongcb2oothen /1 onber? houben ghef tooo2cn toierbc : ooch foube nac befen een Caibuioel inbien hp ghditcert toierbc / het ^iuroment bacrop ptefteeren / moer bie teghen? tooo2bighe bp fontfongenbanbes «Carbinads hoebt/ bienietp?cfenttoaren/ bp ’toutfanghen
fPadionicn5pngHolijchhiipS gehoubenengroo? ■ beS'Sarcts.
weBÄ le tpjannp bcb?ebcu / booben al iS bit mereWheft 1 ©it is olfoo bon ben ©ouS gheapp20becrt en «1101, t’geenfp aen cens boeren bochtergeboen hebben: geconfirmcert / ooch 252cbicrs bocrober ber fou?
toont befe hab een feer fehoone bochter / bies hacr ben ghetoeeft / en hebben be Carbinaden / bic int baber fo?ghenbe bat fp qualijch hacr eet-fonber Coufiftojio toacten/ terftont met oenroeringhe fchanbclifceren foube behouben / heeft bie onber b’ bes Cuangdt bacrop ghcftooo2cn / en fulchs on* aerbcbcrbo?gen/cïclhtftctoel hebbcnhaerctlöfhc berteprhent. folbatcu gebonben en boo? ben bach gebjacht- en als fp hoeren toil met hoer bebceben hobben heb* gióelbach/ bic totBrgenfburg iS oenghefidt g^e bcnfehactcpnbcltjchbermoo?bcnin bier|luchcu toccft bocropbCKCuongclifcheÜorftencn^ton? gehoutoen en een bierbenbed in be herch geb/ae? ten groote hoope habben / bat / al boer een reps gen/ enaenecu j©nrienbedbt ghehangen/ ben ©aber hier nac boer bp ghcb2ocht cnljem ber? mamt hp foube nu be ©cplige gougbiouto jiRo? ria oenroepeu / fp foube mirahd boen. »Cu heb? bent boer op toccr afgenomen / be fluchen toccr te
3^11 homm top nUcufftcnsStoecrtotbcn (Coïle#
3si ^ famen gehecht en albus ben baber gdatten. ’«SÄquot; ’®”’ ^^^^” ^Öt toiert tot Boomen ban be Cat« ‘•»onnifjc^ binar len cm bergaberinge gdjouben en benoten/ fcß?U?“* batnacc befengcenbanhaec lieben benOdU-iuftriffi«™. öbt iS booduchtig te fegten / en lUu-quot;jj'ailleii ftriflîinæDominationesveftræ, bat iS UtoC b002' 2®2^ W^ Jlccdhcbhcpt / mact allem ben ®itel ’««II1 ®« Eminentiffi mi, bat iS bobm al upt neeebeube te «txiTlifli fegghen / en Eminentiæ Veftræ bat iS Utoe upt? Ä^“^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Helfens ben eitel Re verendiflimi.
fitni. bat is albcrecrtoacrbighU ahebjupehm foubtn: tolenS Condufic ban fgn l^epb albus toierbc boo?gc|lclt.
^pn ©epi* hab goct gebonben en 31111 belieben mae / bat aen plaetfe bau ben eitel lUuftriffimi en Dominatiores Veftræ lUuftriiTimæ, bien fp tot hier toe geboerthabben / bmrOel Eminentifli-mi en Eminentiæ Veftræ, ncffCUS ben OUbcU ®itd Reverendiffimi nacr berm ghebmufben fouben/ alfoobat bOO2tS befen boojfj* ®itd Eminentifll-mi en Eminentiæ nicmant anberS I als alleen be
bes Bner laft ofgcholpcn/cn ben lang getomfeh? ben b?cbc toccr opgherecht foube toerben / hortod het te contrarp is ofghcloopm. ©p befen bagh
finie ,f©0)cft* Bepfer Ferdinand mitfgaberS be Mepferin/be lt;Æoninch in ©ungarien/ bepbe ©?ince|fen en be hede ©offtoebt / met een groote êupte (bie ghcbiipïcnbc beferenfemet 99toefcIS opgcbi|i toierben ) ben 17 ;ï©ocpoHbcn rmlbaii Weenen opghcb?oocften / en als fp aen alle ploet? fcn tod onthadt 3pn ghetoreft ƒ ben 9 gunius S abonts tuifthen? a.4U)i2cntotBcghenfburgh aenghehomen / en foolangbcfe intree toas bus’ renbc ftoubê be 53o2orrp in hacr bolle tooepenS*
’S ^nberen baeghs heeft ben ©epfer een porti? jSiS» culierc Soutier / aen olie l(icurbO2ften gefonben bennaent hun bermanenbe / bat fn boeg in perfoon toilbcn (Comparceren ,• mintbiifonbcr lirunarrcn ' en SX^ 5S2onbcnburgfcer betoecglijch boen roepen/ met s£amjaari= befe claufcl inbienfe niet in perfoon ©omporcer? na ücgnip ben/toilbcfpuc ,li©ojc|£. boo? 45obt en be toerelt ““quot;®* onfehulbirh^n/ bon ol beu onhcpl enfehoebe/
bic t Bprh hier nacr toe bomen mocht.
©it niet tcghmlrocrbcfpn benbe yteurborffen achter ghcblcbm / both nptbnfouber oojfncche/ ghelijchtod hebbenfe hoer ghefonten boer heen ghefonbeu ; moer b onbere ©cnr - bo2|ïcn als
■©fedcijfhc ïiïcutU02flen bfö ütoomffften fipft jlSmtjS l ^riev/ Ïiciikn ci: Peperen lobben Dacc en ben jlTccQcr bant ^SenilakmfcDc Ïyofpitnel/ iußö^ftelt.
inrctKlijeb ban abc «Catbinaïen foo tod tcoljen«
j/iae bat befe gehomen toaeren/ 3011 bappopne? tooojbighe/ ais ooch toe eomenbe int fpjeechen en i tementen banbe lt;onfuïtatic boo?gcb?oghcn ghe* fch2pbcn/ghcb2upchen fouben/.
«n inbient beurbeu / bot pemonbt ban toat ftaebt hP fpn mocht ( ©enfer en €ouinh alleen upt genonien bcfcnCUel boer na be Corbinaden niét
engaf/foofoube benbemdben «Carbinadnoch in perfoon / noch in (iets anbers met hem tracteeren ofte hanbclcn/ offline fch2pbens acnnemen.
©oo?tS heeft ïpn ©cplighept boo: goct gebon? ben / bat hP booléen €on(ïo?iael plnccaet alle onbere «0ce(ilgclte / fptoaermban toat €onbitic bigniteut en groben fp ooch toilbcn / als 2tertS 55i|fch£ippen / 25i|fthoppcn ©?imoetcn en ©ïe? loeten / tooubc bermanen en toacrfthontocn bat ft.’ be b002f5lt; lÏfitd Eminentiffimi eu Eminentiæ Veftræ hacr niet aennamen / op ftraffe bes ©aus ongenaebc / en ^nhabilitept tot anbere cognitep? ten en bcrlactinghc ban alle ^ïnbulgcnticn/ en bc? ghenabenhepbt bcS ‘Jtpoftoolfchen ftoels / ooclt met btrlies ban al hacr «©ccftlöchc intorojlm/en
toojben/ gljdijfh bolcht.
ibet toasi toerdt honbieb in toat nnfberffanbt/ aepfers en boorbrdiabcinfhc ttote b2aföt/ nu bed ^æren föopofitó Oertoaertei btó nuft libinaten toaren Qljebanen/ ^^^‘ toddiebacruptgörfpiootcntoaven/ alôfjembcn naau bertoefen ^nitf-graef Frederick, al,a üneeboor ban befer jpbe gbemaeehte ©nie/ ;bacrop ftp llcni ooeb boouiacmcntliicb bcrlactcn heeft) ßein heeft opg(ictoo2pcn bon? be troutoïoofe Rebellen ban ■Sßohccnien/ inben^^acre 1619 toteen (Coninch berhofen 3hnbc/ en albus tcnciisïtcn;!. îBafll./ bie aHangh te boo? h^itß« «Couindi gheboofen en ghecroonttoaei / betoaepenen aengegrepen/ be ©Düften in ^ebenburghen / jac ben (itureh fdfis om afflflentieaenghebjeben ƒ en toat hu immer^e totbeberbinghe ber getroutoiphe stauben bant ßijffv en ;pne S^afdl. hab boen bennen / altoos ghebaru en op be barn hab gemacht.
©act boo? 51J11Ç jllajcR. genoobicht toas gc-
too?öcn
©2
-ocr page 155-ii6
Vervolghder
|
1610. iuo2öcii (nW ÖP niet hiilöe/ bat ?pne ïanöen Bern ïie fado fouöcn afgBenomen en öen gantfeBen ^tatum / imperp ober een Ijoop gBctuo?pcn toer= ben) nep tot een befenfie gercebt te Rellen / en Bier toe omßaet cnöuipebanbegöetrontoe fteur-PojRcii en gitanben han’t ßph/ en fpn iRip.ö ban 55urgunbien aengBefoeöt« Ï^oetoel nuboo2 be ßnlpe be.ö 3tImacötigBen lt;Bobtjei bitpooftber BebeUen/ mitfgaber^jgne abBerenten in t’ naefi bolgenbe 1620 jaer op ben a^epifenberg ) boo? be Rabt ©?aegB in be blucBt iÿ(ge(lagBcn / en apt Bet ^onineBrijeB ban 25o-Bemen Bed berjareBt / en ’teenemael berb’eben/ oocB epnbflBcB alp nocB boo? ben eenen bterB' foo tod alp benanberenalpBP/ bon 5pnboop boo? nemé niet afRontnoeB 5ön onreeBt en Betoo?beeI lt;0obtp Beeft Bennen toillen/gBelgcB een berfioor? bet bet göemeenen ruR int ßgcB / mitfgaberp al 39nen Bdperp en mebeftanberp / in ben 25an ip BÖEöecIareert gBetoo?ben:dcB eenBoopenbe Bn fonbe BeB beter bebeneBen/ en ban fpnc ongBeiné^ BigBe BanbtIingBen ontflacn ; in boegen bat niet alleen bep JISarcBgracf Georg Frederickfen / tOt ï5aben-buriarB tot bep Laufgraben beffen / te foemen betgaerbe ?(rmaöc en ben ç en 6 Wafup/ inben ^acre i622.boo’be BuIpe bep 3(ImafBti=gt; öBen/ upt Bet belt ip berRagBen getoo?ben ; maer oocB Bo?tp Biema ben ï^artogB Chriftiaen ban 55?unftoBff$/ in be niaent^uniupbp frantB^ fo?t / en om BootBR aen be jKepnffroom met groot bcrliep berRropt ip gBetoceft ; gdijtBtoel Babbe niettemin / BPLoItrgraefmctBnIpeban nptlanbtRBe potentaten / en Kommunen RcB toeber Rarek gemaeeBt/ en fo tod boo? PrnR ben jPanfuriber gBefoeBt/Bet lt;£onindtrgcBban 55o= Beemen toeber aen RcB te bïengen / alp oocB boo? ben jKaceBgrabe ban 5agBctcnbo?f / met gBc' todt Bet partogBöom Plenen aen te taffen / en Betfelbeaen beefeBepbene plaetffn met b?anben en roben te berniden / bat alfoo jijne IftepfedpcBc .WajeR. heroojfacekt ip gBetoo?bcn / RcB met bep ünerticnrhotRen int epnbe bep gaerp 1622/ een bo?berIöcBe t’faemen bêtgaberingBe te berae» men / en een ïlteHr-en-bo?ff 2 ^onbent nac Pc' genfburg te becfcB?pben / om albaer tod en rgp te bdibeeren/ Boe namentBjcB 5gn ttepferk jPaj. bc famentlgcBe iteur-en-ho’Ren / en Bet fögcB tot een beffanbigBen b?ebe toeer teb?engBcn / en tegBenP alle bpanblgBê inbal boosts feeBer toare te beRBermen ; en Boe men al be fcBabclgcBe aen» ffaegen / en p?actgBcn bep Laufgraben en be 3p? nen nae befen beiegBenen fonbe. [Pits' nn nocB ebentod en jiwff bp bumenbe/ befe bdiberatie RcB Prnff fPaiifüclberin bcnin: gang bep 3!aerp 1623/ ffarcB gBercebt Bidt / inR gBclgcB oocB ©artogChrittiaen ban ?5?onftogB/ bc jongRe) in IPcRbadcn en ben peber-farffBen Æcanp) toeer ban nientop een RarcBBrggp Bapt tefaemen gB€b?acBt Ijccft / cn’tfdbcintbcgirit5 fel bep felben soomerP int belöt geboert/foo Rab« be 5pne ïtcpfcrl. jLajeR. (Bottod Bp ban ben b?e= be in Lnngaricn met ben (ßef-bnaubt nocB niet Bed bef feceBert toap ) tot fpnc Beplfame 3!btcntie ntet Bonnen Bomen / cn om bic te bebo?bercn/ Ipö Bp böosnacmcntlgcB befen lt;Conbnit-bacB boen ócnRcllen / en met cenparigBen raebt bec bergae? berbe «CenrbojRen / aen benbe ^tmabe b’ 0?’ b2C glRben/ cn om meerber feeBerBeptP toillrn/ en bat foo beden bpanben op cene tgbt aen berfeBep-bene plaetfen fpnbd gBenoegfamen tegenp ffanbt gBeRBieben moeBt/ b g^nfantin inLcberlanbt boen berfoedten / bat Boer fonbe gBdieben Barre |
Krmabe inb’onberLaltp BeBBenbe/ baet ßren j^to-mebe te bifponecren / om bat op alle occaRctod gBelebt / cn ben jLnntfbdber foo tod/ alp anbere ^ffiRenten m# gBenoeeBfamer maeßt / nen alle canten en BoeeBen/ toaer befe acBtcrlanbtp beber« berp nu int ßgcB alleen aen te treffen toacren/ berbolcBt cn gBcbempttoerbcnmocBten. ^00? befe troublen int üBB' ip ben pber ban 5gn ïtepj* WajeR. fo groot getoeeff/ bat Bp goct bonbt foo b?ne immetpmooglgcB toap / om bc arme lanl|gt en lieben baerop bit onBepl meCR aen guam / ban befe fcBabclgcBe laRen te beuren / een algBemenen pgeBs bacB ofte particuliere bcfcB?pbingBe/ ban fommigBe fteur-cn-bo?Rcn alleen aen te Rellen/ om bat alfoo toeber bc beur ban b’oube algBcmcnc bergaberingBe gBeopent toerben moeBt ; inboe# gBen Bp biep toeegBen met lïknt? / heileren cn pareil bed berfeBepbene repfen gecommuniceert Beeft / Boe men bolgBcnp bc Booft cn ƒ onbameto iele Betten / ban be gulbe ^ullc en t oube gBc* bïupcB/bcRcen ïlcurbosRl. Kollegial Conbent foube befdnpben / baerop bc ItcnrbosRen bep ßgeBp alp bc gBeBepme raeben / cn bc psincipach Re libtmacten / Bacr tot ftcpfcrl. BlajcR. alp Bet opperBooft berboegBenmoeBten/ metenneffenp Bemtractcrenbe/ Boemenoppet alberBacRkBRc mibbelen beraernen Bonbe / bat alle pergcBden Bp tijbtp afgBetoenbt/ en ben eebelcn b?cbe toeer ge« RcUtoicrbc; ban befe Boopfpnbe / inbienBpbup nacutoe BeraemingBc niet effen een beRenbieB/ en feecBerc b?cbc gBetroffen toerben Bonbe / bat ten minRen bocB goebe p?eparaticn tot een algRemc« nen RgekP bacB bacr upt foube fpmpten : cn bat befe algBemtene acngBcBonbicBbc RgeBpberga« bering^ / tot bato toe niet Beeft int toercB gcRclt toerben Bonnen / toap gBrfrBirbt upt bed anbere reben cn bdetfden/ bieintßgcBboo?gBcballen toaren/ obermitp om bie fdbe tgbt int epnbe bep 3|acrp 1024/ben boo?bcrBaelbe Loltfgracfbooï uptlanbtfcBeaffiRentie toeer tot lanbt en lieben/ eer en bignitepten met gRetodt gBefteBt Reeft / te gRecaBen/ tot toicnp epnbe oocB ben bootfj« jLanfbelber / neffenp ïfartogB Chriftiaen ban 55?onftoöcB/ ben jongRe fpn gRcrefolbecrt gRc« toecR / een getal Brggp bolcB upt be berRropenbe troupen toeer te bergaberen / en op bep ßgeftp Boom te BjengRen/ cn toaer fp Ret gelaten Rabben ban nieup toeer te Beginnen/ gelRcB ban onlangp ben boo?^. Äanfbdber / met een nieu t’ faemen gecaept legRcr op bep ßger boom gcBomen toap/ met boomemen ten minRen toeberom in beïtertp en^tieRtenbepßgeBp/ naer 5pneraertengBe« tooontc/ met biet en ftoaert te graffeeren / bc troutoe ftcurbosRen cn^anben gRclgcB boo? befe / fonber cenigRen onberfcRepbt toeberom aen te ballen/ cn in ben gronbt te Beberben. 3©clcfte petgeftd boen ter tgbt te grootee toap / boo?bicn aen bc JFronticren bep ßgeBp / Bacr nocR anbere macBtigRe 3trmaben Rabben Ren laten / niet fon« ber notabele Rifpitie/ bat bp een fulcBe occafic ben öfrf-bpanbt/ be lt;urcB fclfp jgn boo?bed/ tot bec ^RnReuen uptterRe Beberf tod mocRt in acRt nemen ï biep toegRenRetban onmoogRclgcB ge« toeeR ipop eenßgeBp bacRteberfeRpnen / Roe tod Ret grootelgcBp ban boen toap gRctoecR/ OOCB bep Ærap^p a(RRentm nae bep noobtp epfeR/ ter felben tgbt niet toelbp malcanbcrte BrpgBen toaren/ fooRabbeïgne Ïtepferl, jRaf. nae boosgacnbe ïtommunicatic ban bien / alle ciccumffantien tod obertoegljenbe/ al bit aen ben ïteucbo?ffban jLentptogt loopicRaengebicnt/ cn Bembermoent batRp bolgöcnbebep ßgeftP affeRepbt/ |
Hiftorifche Chronycke, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î H
|
ofießepbt/möen ^neve i ^20 een fîijeftÿ ïDcput.v tien lüff) tegötnei ben 16 2Juaufti beö ^JaerjS i(52f/ liner ©lm (mitÿf Öet tot bien tôt tot fïanc' foon / Incgeiio feileren eeben niet geeft gefegieben mogen ) ten eerften foube befegjpben en bner geen bie in beis ^pmifegen affegenbt benoembe tlteue-botden / ©oïifen/ ©jcloeten/ «©sieben en fieebe citeren en roepen inoube / om bat albitó met ggelt; mecncgulpen cenpariggenraebt/ matbpalbnö Bcflelbe faeegmbejsßger noobieg toefen moegt/ en tot geerflellingge beji lang ggetoenfegben bje^ ben^f bicnlgcg fpnbonbe/ ggebelibcrecrt en een repiS ggefïoten moegte toerben. ©p gab oorh bps fonber gier toe acn benStcurbo^denbaniSaren/ en ïïcurbo?d ïöïanbenburg buptterdeggebace bc0 figches ggefegjeben/ en gun lieben boozoos Ogenggedeit / baer bp beemanenbe/ bat fp niet alleen op befen nendaénben linger lt;©cputionbatg pcrfoonlgb foubê bomen en berfegpnen/ maer ooft ben €oninft in *!ïnggclanb baer geen bifponceren toilben / bat gp lieber ben b?ccbc bobberen/ aio boot ben lt;©o?loggen onmd befen acnggedelbtn barg beletten foubc/ggelgcft ban oorft bieo toegen fpne 4©aiedlt; aen ben Coninebban Wnemarr« ten niben felben ga ere onber bato ben 13 3tp?is li^feerbetoeeglgrftgab ggefrg;rbcn en am gern berforgt/ bathpbolgtti0 fpneöiiobirhbiilößc-bame pjefentarie/ toilbe bpget ïtnrbni goebe narbuurigge €o??cfponbentie berblpben en tot gerbjtnginge bcö ebelen toebeef bp gemdten tïo; nineft in oïngelant fpne officia abbtefferen/ om bat niettegenei bic^lfame mibbelcn / toelcftc fpne j©aiedlt; nu toiHcnO toaO tebolbjmggrn/ geen dPo^Iogg boo?gcnomen toierbe en baer boo? befaecte niet tot een groeitere begjeratie/ maer alle binge tot een rudigen toeldant boo? befe ber? gaberinge toeer ggcb?argt toerben moegte. lt;©etoglenufpne jKajed. effen om befen tgbt ban geloof toaerbige plaetCm berergt toierb/ goe bat niet afleen in bepben Jl^edbaclfcgen en lieber iamp;axifegen €rapffcn darefte toctbingen / omgnr-gen / maer oorh ben bemelten Conine ft ban g^c» nemoreften footod aio ;amp;tocbcn ficg darf hars meetben / gab gp bieO-torgm ben i)teurbo?d in iSaren toienbdgefe berforgt / bat inbicn gp fceefterber gier ban bertoittigt fpn morgt bat befe toerbingen ggclgcft bc ggemeene faem gier ban gaenbe toaö tot begoefbanben ©altograbm fpn fouben/ bp eerd gemdten Conmcftfpneautgoïis hpt interpolieren ' om bat niet bom biergclpche totbeeftSgeftef iipterffc bemidingge dteeftenbe nicutoe opjoerte / baer toe fpne Oïnjed. norg cenig anber danto bant figeft aenlcpbingge geges ben gabben / befe booigenomene geplfamc Confi-liabacr boot aegter ggdaten toerben moegten; maer toilben oorft noeg met gern booteeneners toeffen gier ban communiceren / en fim goetaeg« ten gier ban bernemen / goe befe ggebaerlptftc Piactgeften bn tgtë moegten afgegolpen too?bcn/ en bat gp oorft tot bien epnbe benbe Coninggen banbusf pergcftulenfeeri fnfperteftrggöp’epas ratien boo? ftm afgefanbten toilbe af macnen. |
©m bat nu get toit bat^gne jDafed.totcen toebe bUjS emdieg boo?gcddt gab/ en bc ögeftö-baeg næc ©lm ben 16 ?(ngudt beo '3aero 16i j uptggeftgïeben/ boot befe nicutoe op?oerte / toccr argtcrddligf, ggemaceftt toerben moegt/ foo gabt fpne lï^ajed. al get ggeene / toat tot booitfettins gge ban bien immer mooglgcft enbiendigggge' toeed toao / tot botbetinggeban bien niet naer gelaten/ alle en pbec ftcurbotden boo? dg?pbencf/ tofggelgcft oorft ïteur-faren en ?5?anbcnburgg boo? bootfegappen boen acnfegggen/ bp befen Conbent-bacg in perfoon te romparcerem Waer mits nube faceftenbuö qualgcftgun tictmams fien/bat uae alle apperentie men get alleen op toalt; pens / ban bauber party toilbe lacten acnftomen/ cnbacrom 5gucjiBajcd‘ ftem oorft reebt gouben foube/ ban gbetgartige licurbogicn feer betoeegs Igcftcn berforgt ggctoo?bcn / bieb toeggen ban gp norgmaelö/ gdglt altoos bp cen fulcftcn perges fieleufen toedanbt / ban ign goet pjopop afdaen/ en bc facrfte ben ggereegten ©obt toeer ober te ggeben/ en bc goorg noobigge bcfénfic-mibbd boo? bc ganbt nemen mod : ggclgchtod gab gp fpne 3intenticgiecinnocg nictgedtoillcnberias ten / maer mits firg eentgge ©03dcn en ^tanben beS j^eber-farm Crapffeo / bp iieurfaren en 55?anbenburg acngeggebenen gtebebengebben/ batfp ficgtoouben toeggenef befe onmd mterpos neeren/ en bieb toeeggen bc dabt ©jciiftogcli baer toe uptgeftipt toiert / om bat ’t eenemad be berfcgillen/ en godilitepten baer uptggeb?argt toierben/ en men een rep/S in befe Contreprud gebben morgt / gab fpne .ißaicft. bit ooeft belieft/ enggemelteïlteHcbó?dcnbicsf toegen bermamt/ en bat fp be iHcpfcrl. googge ?ïutgo?itept baer bp fouben tod in argt nemen / bcbolcn. Want nu U002 cen ernd ban get anber bed gierin ggeb?uprftt toas ggetoeed lt;batliabbcn urtganrft ban befaerte tiptgetoefen : toant goes tod bepbe ©meraelen firg tot befen boo?f1arg om ban ben toebe te ganbden / bp malhanber ggeboegt gabben / en firg tot beo Ptebes ^Irtirm len albusf gfteaccommobcert gabben / bat men goopte grt tot een goeben b?eebe foube ggeftomen ?gnggetoecd; foo toas' noegtaujef get anber bed meer ggeneggen / b’interpofitie ban bien t’ertens beren/ en faerften bao?gedaggen/ toelcftc gier geen niet engootben norg te pas guamen/ baer boo? ban ggefdnebt to / bat befebeftigge tractatic ober b’ iStocerten ggcp?olongecrti!efggetoo?bcn / en ifler ggdgtfttocl int epnbe ebenbed ban ggeftos men ; baer mebe is bon befe intcrpofitie toeer te niet ggegaen. ©n goetod tet nu al toeer tot be booiiggc bertoerringge ggeftomen to/ foo gab ge# Igrfttad fini ïtepferl. j Dajed. be mibbelcn tot ben Weputatiem-barg niet Pacren laten: en obermits/ bat / toeggens befen Conbent-barft bc Catgo# Igcfte ïïcucbo?den dareft acngiclben / oorft bat b’anbere ïtcurbo?den en^tanbrnficg nictfex# eufeeren gabben / alle aubère «©ifconimobitcptcn am cm ftanbt deflenbe ' gab fpn ,i©af€d. oen cc# nm meer beguamen placts / naemcntlgrft naë a^urenberg ben fclbm d^eputation-bacg iiptggc# fcgicbcn ben 8. jBapuS in’t'3ncc Mnnoifïió. 3^11 gab fpne .ffêaicdlt; niet licbrrs ggefitn / als bat befen Conbenttot cen gclnfhigenboo?tgang ggecomm toas/ op befdbe tgbt bie baer toe bcro2bonnecrt toas getoeed/ inboegen gngem met fpn gofdact etlgcfte maentm langg baer toe gecect ggemaceftt gab / m bcbolcn/ batmen alle nootbîuft tot be repfebienenbe cccdop©?aagg bacmae op ^utrenberg om bp tgbts albacrtc berfegpnen / foubebpmalcanbecgouben; inbien nu niet ten anberen maclgcS flgfts berbanbe bp# fonber bm boo?f3.3l©anfbdbcr toeer op bc beene gegolpen toas getoeed / enfooberre/ bat/ nahes maclbpbc Wffatoifcgeb?ug te booten 5gnbers droopben roberfegen goop toeer bergaert gab/ en boo? p?amoticban fommiggetegens Äepfcrl. jlSaied« niettod ggeaffeetioneerbe ©o?dm ban ben j^ecr-farifegen «CraiS en danben t’deften ftcer toas toeer berdereftt / boo? bc jBareft b?ans © 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben# X630. |
Vervolghder
amp;cn0uv0 Ai)eIh Baer tot aciitföavtoöbomälcric en ïi^ongartfeBe païen uptprecht / alöaer Oed Bede-hem Gabors en be^s Cutefsen Buïpete beeïnarB' ten/ en ben ©o?ÏOQ toeetin fpne Ohijeft.irrflaiv ben te boeren / ooch fedem belli, inbient foo luc^ Ben foubc / baet felfd te fomicrcn / oBeïBeh baec effen ombefeïüe ttjbtben «Èrf-bpanbtban befe berttoijffelbe ïaiW beberber/ int fpeeï mebe oljcgt; trocBeni0/ en toien bleet Boebeclbupfent i£B?i' Oen 3ielen ineen eeubiigeOabernp/ enbebeeben Biet boo? gBeOo?t fpn olicïroiben / inboegBen bat ctïijthe macnteiïangBbc Tütchen en härteres/ be l^ooftbeflingBe j^obigraebt bpantlijehaeiv gBetaO / Batt belegert en befeBooten Bebben ; alö fpne älBajeft. Biet boo? bcbieerBt is geb30?ben (fo Bp Bet Beele Gprb niet bioube Hen onbergaen) jijnen (Öencrad ï5elbt oberOen ilartogd ban 5'ritlanbt iipt ben ^ebet-fatfeBen Craps gljc^ fbiinbt teontbieben Bcmbebelenbe/ bat BP ben jKanfbelbermetjijnaenBangB/en ben l^óctogB ban Wimeren bleet boo? ^lefien en jKeeren tot in ï^nngarien/ biact Been fpBaeren recourir tot Baerö gBelpeben / trouloofe Rebellen gBenomen Babben/ bcrbolgBcn foubc / biacr ober fp ban Bed inbeblucBt Min geOagBen gBcbiceO / en Bed bet; Otoopt/ en Bab ben ,Wanfbdbet fdf^ noeB onbet b’ongBdoobigBe Oerben en beberben moeten.
(Sn Boetoel nu fpn Wnjff. ten anber mad ban bc0 nper ï©epution-bacB / Biet boo? bdebt biajï gBetueeff ; bat Bp niet met be gBcBoo?fame ftenr-bo?ffen/ «i^iacbcn/ £)ectni en ftanben in perfoon berfeBpnen Beeft Bonnen / en bieöbicgpcn Bem Belieft Bab/in particulière panbclingBcn ben b?ebe ten mtnffen ban te beboiberen / inboegBen bat bepbe I^actogBcn ban UotBringBen Baer b?pbiil; ccp?efentecrt Babben/met Mine n^ajfts.booi toc--ten en belieben met ben bipbipls bemdten ®aïtf-graef Frederick(mitjS Bp baerom berfoeBt Babbe: te Banbeïen:maet bebiijïe oocB aen befed fpn Bant gÔeenreeBternOiÿi gBcfpup?tgBebJo?bcn/ Beeft men oocbal tebergeefö ben tgbt Bier mebeber; fleeten. ^00 Bab fpuc.iISajdi.cpnbeïiiBbïecrbc boo?f5.g|gt;ifputation bagB onbet bato/Wenen ben ao^anuarpbess 9^acrö i627.ibeberomcntrou; ibeneï boo? bc berbe repei/om bc «Continuatie ban bien bp be ïicnrboifrrn boen acnftouben / bace toe Bp ban een gpcbiiffen badj Bab ÿjeftdbt/nament; IpcB ben eerffen Smiuö / en tot gBetupgni.ö ban bc b?ccbe/ foo biel ben cenen alsbcii anbeten bied) gBefoeBt/nict alleen ban bc Dartogpen ban 3(otBringBen / en llartog ban ïDurtenberg in’t particulier benfdben boo?tcnemen/ maeroocB ben llcur-boiffen ban «Ceulcncn Dartogppan .Ï^bcuburgB / oocB b’ enfantin baer toe berfoeBt/ batfebodjanc goebe en bicnelptBe officia p?cffe; rcnbiouben/ cnbiat fpanberd boo? Baer parti; culicrboen Bonben boen fouben / en niettegen; Oacnbe Bern Öobt ^ïmaeBtig bud beele ©icto?p berleent pabbe / uoeptaujO bulbe Bpte Bennen ge; ben Boe pn ben b?cbe nu foo bid aio anberö / aen alleplactfencn epnben boo? alle bnigBen altoo.d gefoept pab tc bebo:beren.
?lls’ nu bebefepiebeue ïteurbozffen op befen lt;Conbcnt-b.ig peel biilïig gcbiccff biarcn te com; pareren / en fpne jUaieffepötnfppab berdaert ooeBbaerpeen perfoonlptB tc comen/ tcnbiae; tc / bat lt;èobtanber0 bactinbifpoueerbe /noep-tan0 biarcnbcc ten anber- mad biccr beïetfe; len boo?gcballcn / bat befen lt;erniln ban ben bco?lr «Coubent ooP bacnnebe beurgegaen luad; alfoobat men boo? bc berbe rcPid tot bcnboo?f5. ijscputation-bagp feotoennigp/ aljS tot aubère
1630.
eompofitien tenben btebe pab Bonnen Bomen* bMiedAuegen ban Bepbe lïcur-bo’ftcn fUentei en/èaren boo?tcerffcri boo?t tbieebcn oocB alle anbere ïteurboiftent famentlijcBmet Baec Step* jilBafï.ban biegenei cenen idcurbjïï. «Conbentbag oen te Hellen poer bcrgpcleecBcn pePben en ben fdbcnnaclßulpupfenBcen befepzeben ,/ en baer toe ben 13 /èeptembziö beo üaers 1617 beffemt bidcBcn bag ban bepbe itteurbozffen jllcntden pareil in epgencr perfoon befoept/ en tot pet epn; bc bp gebioont pebben : macr b’ànbere ïteur-bo?; Hen pebben baer peen peure gefanten met bepoo?; IpcBè inffructic gpcfonbdi / en ben bzoebtgen toe; Hanbt be.d nprPd tot bien tpbt onber malcanber boo?gepouben / en nac rijpe betraeptingpe baec p en gepen / poe men foo biel beet pairo-graben fpnpanbd/ aio oocB bc continuccrlijcBc onruffe in ben ^eberfarifepen Craid ben uptffag een rend geben en ntbuo een boo?gnenben beffanbigen b?c; bcbieerBrijgenmocpt*
«Op bidcBe pzopofitie ban pet ïteurbozffeïpcBe «Collegie* j^ac oberbicgingpebe,ïfoozfp?oncBei/ biaer upt befe tcgpenbioozbige bcbzoeföc toeffant beet ft?cpl. iiprho per gpchomen luad / ueffen/S anbere op?bncrc ractflagpenfoobed öenboo?to! berpadben ^aïtfgracf / aid oocB bc ftieprero bah bit peele inefen ïuaö aengaenbe / aen hepferP jBajeff. obergpebzagpen peeft*
(Ïlen cerften bat pp pem boo? dcpfcrl. 3®ajc|l* boo? allen bingpen berootmoebiepbe fubmitteerbe en bep?ececrbe.
lt;cn tbieebcn / bat pp boo? ficp en ïönigpe no; penbe/ pet «fionincBrijcB ban25opcmcnen baec in gBeco?po?eerbc ïanben / en ban be berBicfingpe aid boo? pace fdfei nul 3önbe/ tot b eeubiigpc tpben foubc afffaen.
S’nfsPelöcB boo?t berbe bat pp oocB bc bet; Deurbe licur-pald recuncieerbe*
315iet teminboo?t bierbcficpban alle upt en inïanbtfcpebcrbintcniffe ontpouben foubc / mitf; gaberd ban olie anbere fcpabelpcPcpzartpcPen/ i^cpmïpcBc «Cozrefponbentjen en Gactflagpcu/ bie tegpend pact ftepfcrl. j®ojcfl. en bc gpepoo?; fame itcurbontcn jpn moepten / baffdijcB Bcloos benbeenban bienbcrfeecBcringpebebc/ en ficp albud bleet bet ïtepfcrlijcBen genaben enfabeue becïpacpticpmaccBte.
Wat nu pet «©enemarepfepe en ^eber-farfepe lt;©o?ïogp blad aengaenbe / Bonbe men upt bc ilc; latiè bant Ïlcurbo?tïcl. «Collegie fo bed berflaen/ batbepbeïltcur-bô?lïcnJiîSentden Saxen/ aid oocB bc afgefanten ban b’af toefenbe pact menin; ge biaren inbien Bp ïtepferï. jKajdi.ben «ConinB in ®cnemarcBcn om b?ebc foube nenpouben / bat fpne majeff. niet alleen pem baer toe foube bin; ben loeten bc goebe tractatieban bien niet biep; , geren / moer biicnoocBiban biegpend ben £igt; ' ninB of fpn abpcrenten boer ietd berfoePen moept geern fpne affectie en liefbe tot ben b?cben tonen foube/ Doh bag en tijbt baer toe te ffelïtn (gclBcP pet bc itciirbozfïcn goet gebonben pebben.
3115 nu effen om bien tpbt old befe «Collegial-bag ten epnbe toad ßpegatn / gcloof-toacrbigpc abpfen oenquamen bat naet bud bede neerla; gen bet «©enematepfepe ormaben/ bc foo biep; toild toeet begeerbe en berffropbe troupen op bed ftpepd gronbt en baer op noep ftoicrenbe Prijgd; bólcBoppetnicupcd gperupneert enttoapenten meeffenbed toeet lood gemneePt toaren bied-toe; gen ban niet alleen bed «ConinePd in ^^enemare; Ben famcntlpcBeïffaebenbp Ïtepfccl. jBafeff.cn niet lang boer nac bp finie JiKajeffd- ©dt-pooft;
man
1630.
1630.
Hiftorifche Chronycï;c»
ïi?
gheen achtctbofiji en namen / bat fp h^cï iïïcP' tz fttb3IIêaie(ï.alölt;©betften9ïcen heet 7 niet alleen *030. inbe^É ßhcköleeninghenen jnvifbietien/ Wetten
Hellen bJilben/ maet ooch met ghetuape nbet liant boo? htiigö intochten fochten te Vcrb’nncn ïuaec lipt ban blijchlijch Inaö / b3athpboo?tegheni biect hab boen moeten: eniuathPboo? PeeOenS tcaetatieboo? bc hanbt gljcfcbt hab / baeraf mac=
man of C^encrad om b?cebe berfocht habben/ macr ooch ben Coninch fclfjSboo? ©artog Fredrick van Holfteyn met alien emff feer betoeeg? Iprh bacrom oengehonben hab / hab fpne jKajeff. ber dcnrPo’ftcïi meeninghe en goetachten (mettes genftaenbe batter nochanbrre bdetfen podges ballen toaren / bie be ’tfamen hamff tot .fïöulhups, fen achtergeffdt habben) hier ober toillcn bemtes men: enbetoonen/ hocgroateliichö hPöcnb?es' renaentmecffebcel han'tUteucbOïHelgcte «Hok befochtemitsihP Bheenhanbclinghc ban bien af i legie/ berfcljcpbenc ^nfotmatien gebacn. floeg noth afgeffagen hab ; en hoetoel fommiglje nbsp;nbsp;nbsp;Wt todchen alle en elhccn bpfonber bc faments
ïteurb02ftcn ban een fulch geboden 5ijngetoceft/ Ipche ïHcurbo?ffen cn anberc afghdantenu tod toaermebe befe faechen toacren gccommuniccert ) icn honben / bat het acn haer Siepferl. IßajcH. getootben/ b«it men ftoaerlijch foube honnen tot i foo beel pacten licrtoocrts niet ghemanqueert fiilche conbitic gelangen / boo? betodche men tot hab al het gheene te boen/ te foechen cn boo? te nes
bena^ebecomenmoröt/ noffttanö bit niet al te=
genfiaenbe / batter ban ten min|îcn mochten goes be boo^bereptfelen ohetroffen bierben / om cen tepji int gcnerael baer toe te comen. «©erhalbcn fpncl«eprerl. ïfêajefl. bat het immers amhem niet fonbe manqueeren (hoetoel hem geen mibbes len onttbaechen tegens a^enemarthen ben ©02' log te contlnueeren) g^lijchebJcl upt liefbe bie hP tot ben bjeebe bjaeg hoetoel met fpn fcljabe / baer inhPntttfpncgctroutoelïanbc en iHoninchriihc nlreebe geblocht toas boo? befen onbetamclpcs hen oo?log / todchc frhabe fch op foo bed jDiIü; oenen uptflrcchte (baer af hp billiche rebenfie ban ben €ohinh in t©encmartften en fpn aenhang te roer hen hab) bccl lieber alle mooglijcftc Condici-ones pacis intoilügen en ingaen toilbe/ aiö bernas penei met foo bed 1000 lt;Ch2i|ïcn-bIoct bergieten noch langer te continueereu. 'Sehich ban be hans beiinge ban bien tot Uubech ben 22 jlgajW toajS gefloten getoo?ben ƒ enbacrnae tot ïtoppenhas gen ben ? giuniuei ban ben Coninch fdfoi en be fhmenöijeheöaeben in^benemarehen becragtigt
men/ iaat totbejs mecbcöluit frechenmoe^/
en batyp rotatie oeieongpeieghentheben g0een occafie gegheben hab/ baerin tcghentooo?bich het fit)ch Honbt / obernuto shne Jlöafcft. effen het fdbe mibbel tot ben toebe boo? ttoce ^aeren hers toaertiöfootoelboo? fchnibenalb bootfehappen onuptffelligh beefocht en begeert hab/ ooch haeff naepnbingebeiS ttcurboifiliiclien bacQëlotîtes gen^burg alji ooch ban J®ulhnpfen inben bedes bengiaere i627banhct heeleïücurbo?|ll. Colle? gie gerabcn en acn bê hanbt ghegeben ghetoeeff toass/ bat mmentlpth fpocjielajeff. bcfaefrh?es bene dcurbo’ircn op befen tegcntooo?bigen Con* bent geern berfocchen toonbe/ omfulche groots toichtige ïthchjg-faerhm onber malhanbec boo? te hen en baer ober fich beramen / bat boch fpne jBajeff.bpanbe (bie altoos getracht habben upt bes fufchei riipn haere hupfen te boutoen) befes Bhentenhaerliffighe p?àcthchen/ foo bed men honbe beletten mochte.
i. «©etoglmen nu'upt hetlanghbcrhadbete fïen hab Summa rei aleoque totius imperii falutum en bat ten hoochfien baer aen gljdegen toas / bat bcnalgemcene b?cbe een reps bebo?bert toierbe; foo ffdbe fpn ïtcpfcrl. iRajcrt.hct acn bet befch?es bene lieurboiHen bebenthen en ract ^ toat fpne .Wajeff. boo? bc beffe mibbel foube aenbatten/ batmen tot cen ©nibcrfael-b?eebe gcracchen / en cen bolffanbigc feecherhept geffabileert en onbers honben toerben mocht / hoe en op toat manier men cen ©nic maechen honbe teghensi alle upt en intoenbige b?ebes Perftoorbers / en het ï?. Itiiclï bant continncerlijchbcbcrben bcb2pcn. Cn bons ben hier toe toepnig bienen be particulière onbers hanbelingtn : maer inbien be troutoe ïïeurbo?s fïen en ffanben met haren ©berhooft/bat hier toe ban dobt gheffdt toap / eenpaerig ’tfamen toil* ben treben en hact bereenigen / bat ban het fitich haer lieben ©abedanbt bc t©nptfchc j^atie toeps nigboo? uptlanbige J^otentaten jaeniet met al
en onbertepchent / en ooch ban haer Stepfcrl. älSaicfl. ben 13 ban ben ecrffboo?f5, machtges ratificeert getoeeft.
©octod nu haer ftepfetl. jlSajcff. ghehoopt hab / baar foube boo? bit begintfd een boo?gar.ibe b?ecbe ton gfftbolclit / foo lÿib nochtamS ben tpbt cn etperientie aen ben bach ghegheben / infonber-hc^t het nacff e bolghenbe gæt/ hoe batter toeer mentoe dZonfpiratien en berbinteniffen tcglieiiS fpne ftepferl. Jßaieff. cn hdOuch opffacchen/ inboegen bat niet alleen bc staten ban Oollant/ bie nac beroberinghe ’el DartogUcnbofch cn Wes fdbuOö’ober hanbt namen/ bat fp nu meer als? openbare bpanben beel 6öchjö/ bede acntiSijch hooïcnbe lanben / »6?oef cn ßeerffhapppen/infs gheiijehe ooch Heben cn ©effingen tot haer groos ten boo?bccl bc facto occupeerben / ooch noch nefs fen^ het ©artogbom lt;f leef en 25erg / infghelnch eenjeï bcdOhetlnnbt lt;©ulichen ’thccle jßarrh-graeffehap innamen / en bacrenbooben bed in Wcftplialen legghenbe ffichten en ffeben onber «Contributie fettenbe; maer toajSooch berlcbcn tointcrop b’ anber5pbcbe €roon âtoeeben als met ©olcii ben pens gcmaecht ijS gljetoceff ) met een ghebacrlgche?(rmabe aengljehomcn/ baer banbe fp?aechtoaä/ batfeghefinbttoajSopbeÿ ßiichs gronbtte tomen.
©icr toe toaS ooch het ^Jtaliaenfche onhcpl na bc boob ban ben ©actog Vincentius tot jàantua en jßontferrat/gheheonen/ het toelch alles/mits hem ben «Coninch ban©?anchchch enbc©cncs tianen haer hierin menghben/ totcen feerghes bacrlpchc .naichinatic en teghens alle gherechrigs heben bic het öheh noch in italien hab/ aerighes — nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,------
Hen toas/ obennits b’ uptlanbighc JDotentaten 1 macr banbepbe (^artoghen ban Xoth^mgenen
Wurs
te öjefen gabbe.
©oo?t ttocebe/ naebcmael bemelten ©alt«S-ßraef get BoctacOten bat tot iBn^upfcn ban be ïteurbojfïen gegeben toajÿ / aies ootft het boojige gelhckbcel geacht hab / toab blhchelhch genoeg bat hp tot op ben heebigen bag ban Inne getuoon? lijche piactpchen niet af en liet/ macr fic0bpbe ïi^ollanber^ en anbete tcgcnö ïicnrcrl. jRajefï. en het ßheh gualgeh geaffectioneerbe uptianbtfehe JBcitentaten en ttepnblhcften om alle gebaerlpehc acnflagc meerte bertoerhen aenhitlt/cnhabhp het albitó bette gebjocljt / bat neh het noomfehe ßijfh bpcanö oen alle Ijoechen bes bJeteltjö om te fien hab / om een bpantltjehcn inbal te hebben of telttijgen/ en ïnas hetfelbe alinbefe petijchel gefielt, i^n als! hem inben'jaere 1627 tot Col^
|
no i6îo 3©Hrtenbcvg eben befribe poincten boo?f5« totfp' ’ nebetfoeningöe boo?ge|lrit ïuacren/ pabbemen lipt fpne [lier op gebaenebcrclatinge ban (pnebief naerjö foo bed biel berdaert / bat fpn eerbiebtnge meer boo? een Bcb?ogtj en pbcle luoo^bm nen te Oen bwö / alö boo2 een op?ecötc fubmifne en bok B^enginge alfulcbcc boo?gegelbe poincteiubaer-om ban oocB geen Ijoopc tot eenigen b?ebe toaö te bectoacôten gebjeeft/ en ftabbemen ban befc ïpbe niet biel Bcnné op een fiilcftcn lofen gront bouïuê. ^00 Bab ?pne USafed ’t gljeene boen moeten/ bwt (Kt SteeBt en be ÆonHitutie bant Gpeh Bier in berepfeBt Bobben. «Cn Boebiel 5öne Wajeg. tot befe ncquifita/ bie inber Ïïenrbojden ank bjoojt Begrepen gBcbicefl toaren / upt b’ aengBc^ boo?nc inilbigBepbt en inbient tot btebe en ruft ' öe^ ßpehö foiibe ftrerften Bonnen / niet ongBene? 08tnbaercntegBen gBebjee(lb)ajEï( boo?gaenbe ber Üteurbo?(len/ goet arBten) een genabe boo? te (Teilen of in te toilligljcn/ foobiift fpne flSajefl. bocB biel / bat be ïieiirbo?(Ien fclf0 fpup?en fou= ben/ beä î^altfgræbenfijne HartnecBigBepten altoojö bnpjenbe macljinatie/ en bat boo? een fiilc-Be gratie / bacr toe men foo bJepnieB gljcoffectio; neerthjaö / anberö niet te berBrpgBen foube 5pn alleen bat inné lïcnrcrbtn beënpetó Kefpect noeBminber foube gBcafBtbio2ben/ enb’crem-peljS ennae bolgingpe ban bien meer g^dereBt/ en ben algemeenc b2cbe en langB getoenfeBte biek baertBeelbJe)JnigBierboo?gebo?bet ?pn. tDaet om 3pne äDajfd. Bierin niet te BefrflulbigBen bia^/inbien Bp Bp een fulrBe gelegBentBept en tot bato toe / boIdanbigBe tegBenfpannitgBepbt be pootte ber gljenabe/ alö (per toe fiiffifante oo;fae; te BebBenbe een renö foube opdupten. ©oc2t£i en booft berbe map BennelpcB genoeg/ bat be Staten ban l^ollanbt ban alle befe opgBe== Kfenconrufl/ ^lo/log en ofgrijdgeBe rebellie / en baer uptfpjuptenbe en tot m bc 12 pacten bup= renbe / jammer en cHenbigBept niet be minde BeI’ perjS en diefiterp gBetoeed en nocB inaeren / bie niet alleen ben gBep2ofcttBeerben ^altfgraebe/ en fpnaenBang tegBenP^pne ïtcpferl. jKajed* in?pne onreeBte faeeBe / namentlijcBe metraebt en baet/ bolcB en geit/ 2llmunitieen ï92obianbt en onbere naotb2uft ContmueerigeB gBeaffid«tt/ maer ooefi int nacd adoopcube gjaer in be |3ce; berlanbtfcBe WedpBulifrBe Crapp / gljelgeB Bo’ ben al berBadtip gBetueed/ beelboo2naemeen nent ßgcB fonber mibbcl aeuBoo2igBc lanben / de' ben en bedingB2 met gBebjclt gBenomen / maer nofB beerbet Baren boet int tïijrB gpefebt 'en oocB bcele ptineipale plaetfen fonber opBouben geoccu-peert Babbenralfoo bat fu tot Baer boojbeel aitoop be ^cutraliteut/ ban Baér Baubt int fèueB notoriè gBeB?oofBeu Ijabbcn/^oo toierbe bit om meetber te Æondbereren / acnt ïlïeutb?dllt; €ollegioobet= gegljeben / Boe en op mat manier men be Staten ban ï?ollanbt bejegenen mocljt/ bic meer/ gBelt; ïgeB bc (hem gonrB / groote Præparatoria maecB^ ten/ om boo2 dcB fclfs of in be name beö gBepjop eribeerben palfgruebcnsi op bejS ßgcBO boom te Bomen / om bc reditutie met Baer argelidigBepbt boo2tsi te fetten in b’onber galtet/alö of Bier boo? ’tberbonbt nictbeO GgcBö ^tanben niet foube gebtoofBen merbeu; inner bat men oocB bc plaet? fen/bjekBe fp Bet KpcB ontrocBcn Babben / meer innamen / en ban ’tonreeljt gBeluclt af(jouben: tuant obermitjs men Bun lieben ban megBen Ijacr oenBangBenbe abBermten mcnnigli tegensfintet tot Bier toe Bab boen Bennern/om tot bien en be noobtbïwdigöe ^iberfien nen te dellen / om fjacr |
Vervolghder ben (00:10311 mat naerbet te boen binben. 163c. ^abemacl nu boo2t bierbe fnne iliepfcrl. J®aj« fiincs meeteno foo lang Bp gerégeert Bab nocB int cene ofte anber / nocB in eenig mifbcc(lanbt met be (Croon ^meeben gemeed maö/enbieeftoegen niet gelooben conbe / batMgt;meebenbanmegeniei bebiflerentienmelcBemet ^trael-fonbt gBepaP feert maeren / cenen (00210g tegenji fpne ftepferU »aid aen te recljten ban dnmaei/Bah fpnc»d‘ nac oenbiebinge beä lt;CcnniBö ban WicmarcBe mg Bier in interponent/een gBefantemetfuffiei« ante indructie naer t©ant5igB Bier toe een be' quaerne plactfe fpnbe / afgefonben / ban befe Boo^ pefpnbe baer foube boo? befe aendcnlgcBc inters pofitic metBeiorB bemelten Coning mie mifber^ danbtacnccncantgedeltcn naetmooglgcBBept afgcBolpen merben. »acr inbien tegBeng allc Boope ^toeben een anbere intentie Bebben moeBt/ (klj in beg tigcBg faedten fonber oo2faecteenre^ benen mengen / en tot bien egnbe een inbal mt flgchtoübe boen: tegengbefen onberfienenim bal / toilbc fpne ftcpfctl» »ajed« met bc pjefente Äeur-bo?dch te ract gaen/ en ber gefanten goets aeBten Bier in mebe bernemen / (joe en op mat manier befen men ban bejegenen en fufficante tc» geng meer boen moeBte. ©oo2t bnfbe mat aengaenbe mag b’ ^taliacn« frije onnift/to.ig enieenlienncIijcB'Boe bat finie ïltepfecl.»afc(l.fitB neffengfijuc Bier in onme-berfpieecBltjcB reeBt oppet upteede beneecdieBe en tot allc aennemenbe mibbelen gBcp?cfentccrt Bab/ om bat alleen befe en gljdijeB men den Bom bc/ anbere inmenbigenieume onenden(8o}log ber gantfeBen CB^idënBept feer perBeBrieug 5pm bc/moeBt belet/gedflt/ encenpber bp fpn reeBt gefjouben/ befeBermt/en bc juditic ban fpne »d* albug geabmmidrecct merben / bat nietnant Biec ober te dagen tebben moefite. (011 hoopte fpne Jtepferl» »ajed« bed betfeBfl« ten conben boo: beg ©aug mdibelingBc noch tael bp gelept mo2ben 2 êro Bab BP {odUrB tc boojen al boo? b?ieben gefeBiet mag) ten refpect ban bc= fe oo?faeeBc / nu oocB op befen tcgentooo?bigBcn conbent met be piefente Tlteur-bo?dcn en rneben Bier ober milieu communiceeren en Bcurlieben goet acBten en raet bememen / ooeft of Be t gc^ btclbatben Conineft ban £gt;2.infBrixB ban fpm onreeBte p?etentic niet toilbc af-dacn / maer norft meer met getodt en ftrijgg-maiBt in ^stallen ofte int Goomfdje ßtjeB boeutg barren / mat alg ban fpne Stcpfcrl» »ajed« tot ronfeebatie beg fitjdigrcfBten/enïïepferl.ïiXsogBept/ oocB ber ïgt;teurbo?dcn en danben lanbt en lieben boo?tcnt= men en te boen donb. (©rlijcB ban fpne »ajed« Bern bcrclaerbe / batBpbetroume Iteutboïdeu/ melcBemegBcngbcfen^taliaend^ (0o2iogof anbergboo?beg6ijfftg öefBtengerecBtigBejJöt geboeBten Babben/ enbiegmegenin pcnjcBelof feBabemoeBtm getrocBcn mo?ben/ in alle bom* ballenbeotcadcnengelegentBetKnten allen tfilJe milbe meet met aller moeBt affidcren enbefdbe tegeng alle onbillieft getodt befcBetmen / oocB Bo* penbe/ batfpBcminbicrgelpcBc occafien fonber allen uptdcl met Barre (aracntlijcBc conjunctie füllen bpdaen. lt;ÊnbelingBe quam Bern boo? en ging Bern biep ter Barten / beelacBten ober befen beberdijeBen lt;©o?log ./ ban be ^tauben beg ßijeftg gljebaen/ toelcBc beberffenitte niet toepnig oocB fpne »aj» (Êrdanben en lieben oengBetad Bab/ bacrbau fomraiglje gBefeBid toaren / boo? quabc BrijgBg difcipitoe, anbere Bab men paneeren moeten lae* ten |
Hiftorifche Chronijeke.
IXI
|
1610. ^^^ baittocgBcndbc BaBigBe inballenbc petBc^ fclfd. jEmBabooeft/ nact betorbingenvtben t^hq Beien bct bpanben/bien foo BacB toegBeud wam ! ConincB in ®encmarcBcn / ban geen anbeebn^ -^ ’ quement ban b'o?bcntclBcBe «Contributie enmib' | onbtintïiBcBgBctocctcn/bocBbc (Contributieh beien/ bic men anberd GÖctoent toad upt Bet bic ban bcM*olbatcfca(BccBtc mibbd tot bcn b2c^ fipefi te BrpgBtn:jac fommigBe ©BeBd Mtaw --------k,.,...., r^^k— bcn Babben be raetBacgljcn bed bpanbtd mebe acngeBangen / bacrom bacc tegend Bun te fetten/ tocpniglj luB gBdjab/ gBclBcBmcnbitnllcgaec b?eêbt gBenoeg Bonbe betopfen / cn bc ïieuc-bo?« Ben Boetod niet allegacr / botlj be meeffe part met bet baet fclfd / cn t’ onbeeBouben ban be ‘Kc^ Waben oBcnoegBberfocBt Babben : Boetod jpne ïtcpfcrl. gt;ajcB.bit acntoaffenbe quactgBeem gBeremebicert facB / en l)ct clacgBcn cn Berwen af Bdpen toilbe / nu toat Bew bied toegBen boo? mibbd/ eend beeld ban be stauben acngljctocfcn geinceB blaren/ bat doubt Bern noeB al biel boo?/ en Babbc men algBereebt baermebe befiel) göe^ iuceB/ foo bed bc tuben en orcaficn Babben bet' b?acgBen moogBen/ en minne ïtcpfcrl. macBt ftonben / en met be reft foube men oocB booibtÿ barren. tDoeB be gclcgBentBept ban befe faeeBc/ toaö troutoeno infulcBc biffieultepten ban bies genji ben lt;Cgt;o?loog gBeeomen / bat fpne ïtcpfcrl. 3©ajcBlt; boo? ficB allccnc fonber ßaet cn toe boen bet IBcntboiBcn en bet anbere Banbegefauten bic in een o?b?e te bjengen burand onmooglpcB toad. «Bacrom Bu ban boor noobig arBtcDit bpbete« gcnbiooibtge ïteurborBen cn gefanten te beraben 01 tc bebenehen / öfter rontrarp noeBter tijt boo? be boorfi. conjunctie cn ffamen berbinbingBe een lêccBcte b?cbc int 1). ïtijeB niet getroffen bïo?btn Bonbe / maer bat men al noclj bomta met getoa? penber Banbt tc gacn gBebtoongen toare / Boe cn boo? toat mibbd bbo?lOGcmet minber clacBtê bet onberbanen geboert too?bcn Bonbe/ cn Boe bc con^ tributie / inquartieringe cn boo?tocBtcn op Bet be^ pc tc mibbden Bonben / cn alle fcBabelijcBe biffer ïcnticnbooîtecomcn Snaeren / bat albums bed IjBcBd bpanben Beuw Boope/ biefp meet op b’ intoenbige tbietb?ncBt / aid Beute moeBt Belbcn/ tenmacl benomen cn afgefneben biccben moeBt. |
toilbe / bat fp niet alleen befe 3trtnrBeld / cn poincten ban bc Ïtepfecl. p?opofitic recBtentocl onbertaBeben cn ficBbacr ober ten cerBen ber' tlacrbcnj mact ootB/inbien BcBalbcn befe/ fp nocB enbere bïaeglBcBe wibbclcn bp te b?engcn toiffen bienenbetot Bcrb?cngingecn BabdeccingBebed b?afBtBabbc/ licBtclpcB tocetbaren lactcn/cn ebden b?cbcd en cenigBept batfe al Bet geene acn bat bit een fepBu Bebben mocljt / foo iffer bit nocB ïicp.jIBaB’Ucfftnd Beurc opinien toilben openen, toe gBebacn : bat men Ijcw een bcel ban bc ©altd g?it toad alfoo bcn iuBout ban be Ïtcpfcrl. p?o^ boo? fpn leben fenbe inbe Banben gBceben / en bc pcfittc / bie / foo BacB fp faweud toierbt cn pact ïteurbo?Bl« bignitept (’ttoclcB oocB tod boorbe-iiptb?cpbc/ ïBnbacrobcrbcelerpanbe bifcurfen fen gpefcpicbttoadgpctoecB) op ctlBcBe fceeBtre Begacn. 2nt gemeen id be mecBc part pier ober Sjaeren / ofte per vices laten abwiniBreren. Sertoonbert getoecB bat int cerBe poinct berpadt nbsp;nbsp;nbsp;jlSct bc 5?ol!anbcrd toad Bet alfoo / bat fp ban toierbt/ batter bed moeptentot perbicngingpc. tocgpcndbcGpepoo?facmBcpbt toactmebefpaen enBobilcringcbcdb?ebedgcbacntoad gctoecH: épangjen gpebonben fpn gpetoeeB / al boo? licrcB ban b’anbere fp?aBcn niet aid ban lt;0o?log langen tBbtbeBenniffe ban bien bcrloo?cn pab^ lt;©icdbicgBcn ban jpne ïtcpfcrl. JÊajeB. bc bergaerbe ïtcurbo?Bcncn bcftigBc gBefanteu ten ïnctBen nocB eenrend bermaenenen berfoecBen en b^epgementen. Onber Bet beehfel beO b?eebe^/ berilontmen beet ©uiiööoBninjec «©ominaet en ©eerfeBappp en t groote gebult bat mé tot Biet toegBebtagenBab/ iuilbemen gcemtoteenflaï betnp btengen. i©c ©oBemifeBe onruB/ neffenjEt ben ©aiw-grabcn / JKanfbelber/ ©ortog Chri-ftiaen, en bcn «ConineB in wnemareBen en anbe? te perfoonen ïntoeteninas bcn recBtcn5^ceBman^ tel boer tor en bc tnapenen/bie men tegBenö befe en anbere ßpfBö bpanben boo? be Banb genomen gab / gcb?upchte men nu tegen^ Bet ©aberlanbt bej opgcb?acBt gebiccB biarcn / Bab men fonber bcrb?ictboen continuceren. gaiucn gongijBicr« mebe cenigBen alleen om / BocbebcrfcBilicnen BrijbigBeben bant Buus^OodcnrijcB / bic Bet met anbere Babbc / boo? bed ©BfBd affiBeutie npt geboert en bc Banben in b?cmbcn Banbcl inges mengt bitrbcn Bonben;bacrbocBben ©altdgracf Frederick met be ïioHaubcrd / bc ©artoglj ban ^iberd cn banbiefbiegcn bcn€oninB in ©janB^ rBeB neffend ben ConmeB in^ïuccöcn bic alle gBelijcB ban ’t ©und ©oBentBeB berongclBcBt biiecben/ metBctïlBcB foeditcnbc b?icntfcBap t’onbciBouben. 3©ont Boebicl ben ©nltd-gracf Frederick Bct (ConincBrt)rB ban '25oBcmen / gBc* IBcBfp ollegacr riepen cnfcB?cpbcn/mctonrccBt acngetaB cn aengeballcn Bab cn bicd-hicgcn bid Btaffend idbiaert gebiceB/toad noeBtand fonber toeten entoillen ban bcBanben/be bcBtaffingc tes geudBem acugcBcIt. jlicttcmm Bab men bc ïteue« boïBI. bigniteptop bcn©attogB ban 2amp;cpercn obcrgeb?agen/ niet tegendBacube bat bede ban bc ïtcurbo?Bcn Bet niet boo? goct gBeBouben Bab? bcn poe ongcem Bet bcn ConincB ban lt;©ngclanamp; gefie Bab/en Bonbemf bcBalbcn bat tod booifcn/ bat tod nimraermeet bleet int ntjeh biebe tc bet« toacBten noeB tc Boopen biad / inbienber niet fans faÆe acn bcn ©altd-grabe / ban biegend fpne bcrloo?nc bignitept cn ©oogBcpbt oefeBiebe/ cn foo Bcm niet gantfclj noeBtand ten bede fpn lanbt gcrcBituecrtbiicrbc/ cn foube niet allem Bp fclfd mact ooB fpn bde Binb?en cn nacBomdingcn biicnBet oocBbelieben moeBt/ altijbt oo?factBc tot opbiecBing bed oo?logd geben ablaut Bet Bupd (©oBenrijeB en ^parigjen fonben met peperen ennictbiepnigcrmctbc p?otcBcrcnbc (mitdbefc nac caffeeringe bed ©altdgraben / boo? bc mee^ Bc Bemmen altood foube oberBemt bio?bcn) met beiCatBolijcBeboo? continuccrlijfBe b)?affelingc altood in ’tljap? tfamen leggen. iRacr nld bcn ©altdgracf bicer amfun plactfc gBcBdtüiodï Bonbe ©eperen ’t groote gBetodt / Bet Bupd ban lt;©oBenröcB bc midjouB / be piotcBcrcnbcn bc bïcefe Bed fadjjed benomen bio?bcn. lt;Cn op bat 55cpcrcn niet moeBt befeBacmt ùpteomen/ fo corn beljpbe ïteurbo?Bl. bignitcut / bicljp boo? fpne Groote lifugticn en bicnlïcn acn rwD onlang^! söc H^ct tic l^ritenW Was Bet alfoo | bat fu ban ben / eboeO foo Babben fp be JlSajefl« beö ßpfha altoo.ö liclpcn conferberen/ en inet be nnebnurk ge ©Düften en ï^eeren ja met be €atliolndse felfd BeteceBtbanbe ißeutraBteptbaB onberBouben/ en of Bi al te booten fommigBe plaetfcn jure belli ingBenomen Babben/ befe bweren alte booten of banbe^pangjeref geocenpeert gBetoceB / ofte b?cfen batfe fonben acngctnjl en ingenomen taotlt; ben. tWer boeB Bicrentegenef ben ßoomfeBen ïHepfer fonbet oojfaeeBe/ rebenen eenigllboo^ gaenbe becrect/ mact alleen npt een pjibaten pbet ben |
ÏIX
Vervolgli der
©oo2bccsiguamcnbcrban anbereömffeuen ig^. ffanben beel dachten / bic ten bed p?efcnt / of bic hacc afgefanten bacr fdfÿ habben heen gefonben/ bantoeghensÉ behrijghsipïeffuren cnmoettoille banbefolbatefca:infonberhept hebben bc ^om* nicrfeheJgcftntcn bit naerbolgenbe in bc auöientO obergeben acn fpne ïtepfcrl. jlSajcff. inbennao me ban heure principalen.
W ©artog in gommeren ttoijffdbe niet fp ne ®c w ftepfed. Wajeff. foube noch inbachtigfpn/ hoe bat hpberfchepbenerepfen / ober bonberbrac^p; stöber he hrijgO laff / en onu^fp?eccftelijchc moet totlle/ neb nnjs^ bie nu bphanO brie gaeren ghebuprt hab tcgljcnO F^,J5« 3nnconberbancn/ennocftbuprenbetoaren/ ghe; daegt hab / en om berloffinghc onbetbanieh ghe;
Beben.
3^0 toilbe hp met lang berhakn hacre Wepferh Wajeff. Bp befe Legatie niet meer laff igh ballen: nochtans! mitObe ^reffurennopt ban be Chr^ ffenen gebaen/ bie nubacrban ghepractifcert toierben / niet afnamen/ macr bed meet ban ben een bach totbenanber aengroepben/en neffeno Be; fe noch anbere plaeghen / temtatien en gudlagicn te boorfchha guamen/en ghebuppliceert toierben: foo toiff hp nientocro in befe groote noobt naeff lt;©obt Wmachtigh / als! tot ben albeemilbtffen lt;roon ban fpne ftepfetl. iDajcff. te bluchten/ ban toiensî alberghenabichffe affectie hp ghenoeg berfcecherttoao/ batfpne ïtepferl. jfBajeff. befe fpne Legatie nictbcrbjietighjhm maetbecl meer fpn hoochnoobighehlachten ghenabich aenhooien foubez en aenghenhoort hebben ecu repo hdpen en remebieeren.
gjnt eerffe honbe hP fonbee onbetnmdhd«n lof tod betoonen en betopfen / hoe bolffanbich ÖP in alle onberbanighepbtbp ïttcpfcrl. jigajcff.foa tod boor/ aio ooeft naer befe uptgheffacne onruft ghcblebcn toao/ en ffchban alle berbinteniffe/ betodefte hP bemomen hab tcgcrio fpne üßajeff. te toefen / ontffaghen hab / foo bit niet bet gant; fehen ChHIlenhcpt aio fpne ïtepferl. fHaj.fdfO notorp ghenoegh toao/ ’ttoelcfttc meer ban be berhlaeroc fpneeritepten / bie hP bp ïtepferl. jKaj» bico toeghen ghebaen hab( bit niét tot allen ober* bloct Betupgen honben. ^oo hab hP ooeft ghe* hoopt/ ten refpect ban fpne int gemepn acn’t Stijft ghepreffeerbe bienffen/hP foube ban befe groote ftoarigheeben een repo berloft fpn ghetoorben/ge; lijchc hp boo: ïtepferl. iDaicffO. Refcripta bieft; toglObertrooff gtjetoeeff io» «©clgchetoclmoff hP met groot hartfcercnfuchten bedaeghen bat/ hóetod hem ïtepferl. Jßajeff. affectie ^enoegh ftenndijeft toao/ en bat hp ten hooehffen beter; lichtinghe hab gefocht/ noeijtano b effect ban bien toao/ tot bato noch niet ghefchiebt / toaerna met foo teel tranen men bedangbe/maer onbcctoglen onber befen onbraeglgchen laff hipten.
JDdefte laff boor langhtoachten buo ftoacc toao ghctoo2ben / bat men hem niet langher bra; gften honbe itoant hoctoel hueenfulcft ftrijgljO hepr naer orbre beo BneftO Conffitutic ( een laff bie tgantfehen ßoomfehe flpcfttocffonbt) niet frhulbich toao ghetoceff t onberhouben / ghe# lijcfttocl habhp in iijn ÏTadoghbomen lanbcnZ ban b’3(rmabe toner ïtepferl. jéajeff. Bp bc brie ^aerenhertoaerto/ ober be 100. Compagnien ßuptero niet alleen onberhouben/ macr noch tod fomtotjien acn bjeembe plactfen ©robianbt lebt; ren / en alberljanbe ftoacee boortochten/ en mar; cheeren boo: ?ijn lanbt toe laten moeten, «©ief* toeghen ban b anber aengebenbe hoffen/alleen be ^tatijnfehe regheringhe / tod op lo. jl^illioen C»oubtO
T^;^ ben ConineBban ggt;panotcnfpn «Oom ofte iCous -^ ' fijn ben ©incbc Monte Cucuii nutfen int hertje ban Ï?onanö gefonben habbe/ en ïv.iö noch biejö-ineßen be ftraf hier op bateïöfb öÖEboï0t / baet in ban niet int ininfle te bed / ofte tegenö be toet; ten ban hun gebaen iö geïnceft.
«effen toa0 [jet eoeh met ben 3;taliacnfchen «Oorlog gedegen / enmojl befcooeft onbertp^e; tert geboert toetben bat hier mebe be Iura Imperi cnbieiei0herethtighd.’lgt;tbehouben blebc/ nengc; ficn both ben «Coninch ban Diipangjen ten Befien op be hollen bant Bnptfehe bloeten goetbefen oo?Iog geboert toierbt / mettegen (laenbe hem ben i^artoghbaniSiberiS altoo0tor accommobatie ocp?efentecrt hab. ^b'oojfacche en rebenen toaer; om men bie niet toilbe aeceptcren toaeren befe : bat beo «ffonineKö ban ï^ifpangjen intentie toast bat hp biiiö nae acn fpn Sjartogbom Wplancn geenï9o?|lenberb?aghen honbe/ bie gljcntegen toaeren tot be factie banbc j^rancopfen.
«©bermitst nu ben fioomfehen ïtepfer fpnen ^toagerben €oninchban looien ten Bellen een groot hrijgeï-lcger tot affiflentie ghefonbenhab/ foo toaö het iinniero ban b anber cant ooft reben bat ben «Conineftban^toeeben fpn lt;Coulhnben Ï^artog ban .fEcchelcnBiirgh bie berjaegt eer hp te boojen gehoopt toaö gctoccjl / te hulpe guamZ en b een munt metb’anberbetarit toierbe. «©it toaeren bc gemcene bifcourfen tot bien tijbt/toclc; he heen en toeer uptgeftroopt toierben.
«nttowît jjiaacr bc ïïeurbo21len gäben boot een ernfligh ^rbMßc cnhoochbccjlanbigh anttooo?bt teftennen/ bat op ar w» ban alle befe bjoebighe tijben / frijanbt en laffer/ gerinne pio. groutoïtjeft CU int ßücR noopt gehoo?be (OodogO pofitie. pjeffurm/ bie baegïheftssbóojiiepen/b’oojfacche toaöbe nientoe^artogh ban lÊeehcIenburgh/ «Öcncracl ober best liepfcro armabe/ obermttsf inenaen hem bust eengroote macht fonberbet ffanbe intoillinge / obergegeben hob / bie noopt booj hem pernant gehab hab. «©och fooinashd getootoene hrpgsi-bolch nicitocro anberotoe biculprft / aio alleen het algemeene ©aberlanb te Beberbenente bertooeffen. 55chalbcnbit/ hab men bic geene met ftrhg0macht oberballen/toelc? fte noopt bacr toe gebeereteert toaeren ghetoceff. «Se «fontributien bolgenö beji Otjer affehepben en confenten ban bc famentipefte ffanben hab nie; niant Begeert noch berben toepgeren befetoaren ban ben bemdten Dartogh fdfo naer fpn epghen todbehagen acngeffaghen / en meer aio nae een 53arbarifche manier ban b’arme Heben afghe; btoongen getoo?bcn. ücerbero toiert oochban ©trfcijcp^ Ittcurb2anbcburg geconfirmeert bat hP befe toep; tel ciaufdi nig ^acren ttjbtO hertoaerto * beft alben bie feha; nbertet _ benenongelcgcnthcbcnbie bcnhrtjgo-manghc= ?S). tooontoajsopbenruggemebetebjaegen/ alleen nu acn Contributie bpbczojißilliocn ffo?ijncn berfchoten hab.
Cn hab men ban toegen bc boben maten groo; te p2acht bie bèn Ï^artog met fpn «©berffen boet; bc acn fticebero / lt;©oubt en â'ilbere ïllobilicn/ aio ooeft be ftoffdijefte enfehoone paerben niet toepnig te dagen.
W bit maO ftenudijeften honbe men het niet looehgencn : eboch toaö fpne ïtcpferl. jlSaff. ban meenmge/ bat het in bc nae malcanber böigen; bc bicto?ien en’t groot getodtberbpanbe (ober; mito ten tijbe ban b intoenbige beroerte niet feee; herber toao aio geftoinb bacrmebe boo2to te ba; ren) niet tod panen foube / bat bc getooonte ban b onbe conffumen/ ghdijfftbooben berhadtijS/ habben honnen geobferbeert toetben.
-ocr page 162-Hiftorifche Chronyckè, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üj
|
, Cjoubrsi fidj uptftteeWert / niet een wujS ban be ftoßcii bp be îDoïga(îfe0cn rfôccringîje te mciv tioneren/ baeraf men aiteoö bonbe bipeft bp b?en; gljcn / en Inas; ten tube ban be ftfadfonbtfe^e ontn(l en en bewerte / eengoetbeci banbefelnh= ben IjecI bcrbioeß / baeroin (jab öpuan be bo|ïcn gljcen epgOentïijcben berecht hrngHfn bonnen/ maer foiibe bie tot fpner tiit nort) toet fpecificeren, ’ttodebe fjpbJd toiffe/ batoorb eentamdijebe fomme bebjocglj / en ïuasi b afgangij han’t ©oj--ftcnbomßiigen / en be frabt ^tradfonbt niet tod te compnteren/ foubc foo bed ÖV 6onbc nodj baev? afbbjeb boen/ en ïtcnferl. jlMjCit boen beßanbi' 0Ötn» €n toat boot onbetanidpcb etecutien om befe fontributie in fpn lanbt/en SimpteriS ban bbnber? batnen af te bmebenz aengödïcit toaren getoeeft/ en toat boo? nientoe manière be folbaten felfa bp be (janbt gijenomen Ijabbcn / baeraf toaö het fp’ceetooojt ban iWebegaften op gebomen / bat toacr fp logeerbcnbatr quartieren genaemt toier-bêi^Temteerberes quartieren/jae bermtien toaeren b’(0fficierjBi foo flarcb acnbeboïen / bat ben ^oiv tribuenten be «Contributie bebben moeten opb?em gen/ al fouben fp ooeb geen hemt aen baer Iie0aem Bouben. 313at foubetnen üèrDaden ban be fefjan« balen en beictfden bepi «tBobtjS öirnncn ató fpobrcf ten Bec ßerrhen / en opgraben ber booben en ah berOanbe ingrepen in fpne goog^ept / onttoape« wen ban fpn onberbneuen / btrblepninge aen jijne ©otfïelijebe inbomften / betodebe albus gefielt toaren i bat een Capitepn of ßitmeefier 5gn tafel beter bercieren bonbe alp ÖP felfis/ ’t toeïc be groep te fommen gdtp te toeglje göeb?af0t Dabben/ bes todeb Öp fomtoiflcn Babt moeten uptbeerem €n bonbe men niet genoeef) ftljmben/ banbe îSarba? rifcöe en ^pranifeffe groutoden bie men tegbenp b’arme lieben met fedenben en bereratlftingbe bet b?outoen / foo toel alp jong b?outotn gBepleetöt Bab / jae toicrbe fjaere boobe lieBatmen fdfp niet berfeBoont/men bebjeefber noeB meer alp bcedlijc 3ön onbupfeBe begeerte rntbe. gnfgelnf plaegbcs men ooeb b arme lieben met Bet afgrijflijtbc bne^ beien / bjanben en plonbertn / en Boe epnbelijeb b’arme lieben Baer lieBaem en fiel / nan toegdens be noolbjuftigBc cnbcrlfoubingBe in pcrgebel fich ben / enmetonnatuurltjebebofi tetoertenbuop-Ben ban be boomen/grap/ jae Baer engBen binbes ren en be berftotome lieljaemcn bleus om Barren BongBet te bluffen/ aten* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^ultbe en aubère biergljclötbe meer 53arbavis fcBc oeffeningde ' todebe ban be ^olbatefra toiets be bootglfenonien / toaren foo afgrBflgeb / bat; men fulcltp ban be Curtben en Ï^epbenen nopt niet geBoo?t ofte gBefien Bab/ toaermebe ooeb bic gdeene / tocleb openbaerlgcb bc toapenp tegBenp nme ïïepferd JlBajcfl« genomen Ijabbcn/ niet aen; gBebodjten gljctoecfi toaren/baf bonbe fpne Step; fed. ï©ajcfl*uptbcbpliggBcnbc Coppen berne; men. «ßn toap hoben Bet boü?rcBjebcnZ bcnnclpcb in toat fiaet det gdedomeu ip gctoccfl / olfmen fpne fiabt ^tradfonbt met b’ inquacticriugöc Babbe bdcggBen toillcn tegbenp b’aceojbatien / jae te; gljcnpbc tEceretenfdfpban ïpncïttpfcrl.jïaa; jeflept* «ßudof be boojfv ^olbatcfra intlanbt iSugljenfoo groutoelpcbBnpp Bebben geBouben/ Bet inubt boltb ber jaeröt / en een «Generale pion; bcringljc gdjonben ; boer boo? ban b occafie boo?; gBcbnikn ip / bat bc folbaten in ^tradfonbt leg; gdmbe / bit laubt bpantlpebaengBetad en ingBc; nomen Beböen/ entoierbet BemfoobaugljgBe; |
maccht / bat dp ooebtn fpne oube ßefibentie fiabt « z niet langBetfeecBcrlpn bonbe/mitpbcfilbetiab ’ niet alberBanbe blocbguccringij en bdegBeriugBe geb?cpcBt toietben. 2dfoo 5pne ïtepferb J^ajefi* nu gBenabiefj nut Bet boben bcrljadbe gBenoegd bebinben bonbe/ bat bc gBerecBtigBept en biUiebBept fclfp noo? Bern toap fp?cccbeHbe / en IjP epnbelBcb/inbicn fpne idepferb Mdpefi. Bern bc Bclpcnbe Ijanbt niet bieben foubc / ónber befen ftoaere tafi beftogeben mofi / baerom Bp ban nac ft «öobt tot 5gnc ïdep; ferd ,ïlSajefl. fpne toc-blueBtnam/ betoepenbe Bem op bep ßgebp Bcplfamc infidlingljc / bacr tegfjeup Bpboo?ïpncpgcnc perfoonnietgebaeu/ maec altoopin bc paden ban bien gBefiacn Bab/ en inbien befe «ironflitnticn tjaerc boo?tgöc craeBt beBouben fouben / bonbe Bp niet aubeep alp bacr; nae gljetracteert toerbenbaer Bp dem ooeb op bc; riep, ^ibbenbe mitp befen onberbanieB ÏW ïtcpfetl. n^ajefi. toilbe botB befe jammer / ellen; bigBept noobt en tirannp ban b’onberbaenen tod ter Berten nemen z cnboeBgljeenc mibbelcnaf; fïatn/ om befen ftoarcnlaflaftè nemen en Bem toecr ter ruft te ftcllcn j toant ter gBeen boo? ract meer in ©ommeren toap / toacr mêbc men b’2ïr; mabe bonbe onberhouben* 31iaatc inbien rin noeBtegBeup aUcBoope ben b?cbe niet bonbe gBetroffen macr bacrentegBenP ben ©odog gBccontinuccrt/cn bc g»olbatcfca niet afgebocrt foubc toerben; fobab dn in fulcb gebal/ bat mne ftepferl. fWajeft. ben ©odogB belieben tooubc albup te boeren / bat Bem bien niet alleen op ben Balp leggen blpbcn moeBt/maer fecundum diélamen legid Imperialium Fondamentalium gaen. «ßn Bab Ïdepferi. jBajeft. gdenabied upt befe gebane Relatie te ficn / toat Bp boo? onb?aeg; Igcbe boften upt te beeren / gBebtoongBen toap gBetoeeftz en bat biep Balbcn ooeb ïdcpfcrl. iBaf. o?b2e beliepjcte ftcllcn/ batBpbeboo/ß.boften en fegabe niet alleen b?ocgB / maet naer bep Hger lt;ConftituticnZ tocergoet ggemaeebt / ofte een op?; baerlgcbc recompcup Bem bacr ban gebaen toe t; ben moeBte. 23cBalbcn bat moft Bp ooeb ftcpfcrl. jBajeft. noeB berBadenz Boe bat ben ÆoninebinWnc; marebenten tpbcalpBpnocBïdcpferl. jBaieftp. bpaiibt toap z bp beßugerp in fpn Jurildiaie een onbetamdgeben lt;ol Bab opgerceBt / bacr boo? fgne Bcgalien ftet berminbert toaren. ßn Bet ßgeb Birr boo? ooeb niet torpnieB naebcrl te btr; toardfen Bab / mitp bc «Commercien niet alleen Belebt toierben / mnee Babben ooeb bit crcmpcl gBebolcBt / jdne fBajeftp. ^êolöattfcatotïBol; gaft Icggljenbe / todebe effen foo bed lt;olp z alp bie ban Rugljcn ban be gorberen namen ; foo bab Bp infgljclgrb ïHcpfctl. jBajeftent / bat BP bp ben BoocBgBrmtlben «Conineb in üBrnemareben aen; Bouben toilbe / bat BP befen nicutorn lt;ol niet ah leen afbeebe Z macr oorb al toat naer ben beftoo; ten b?ebe ontfangBen toap getoeeftz Bem Barton ban ©ommeren meer gBrrcftitueert z en ban befe óBdebeuen ftBacben fanfladbc toicrbe gdebaenZ ooeb be ^ólbatcfca mebe ban biergBclgebe cro? bitantirn fed ontBidben. «Sn mitp allep / toat in be boben berdadbe Booft-poincten gBebeben toiert / rceBtcnbillieb tóap/cn confo?m met bep Bgebs €onftitutiez foo; toilbe Bp arnt gdenabigdr berBoo? niet ttoöffelen/ macr baft bacrop Boopen en ftaen blubcn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;©oommfri Beftenp bitzgaben be ©ommerfeBe afgefantcn friie hïnsö ooc een bpfonber bertoogB obec^bacr ban ooeb bo; *w öfüirjs ben berBadt ip) ban bc laft / betodebe fp gBcb?a; ^^„»» 41? 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;glftn |
114
Vcrvolgh der
|
1601 ÖÓfn B^tibcn / foo langh bc ïtepfcrfc0c in befe lan? tnöchan öcn g0eiuqunrticrt 3gn getoeeft/ ban befen wc Wet? öi0oubt;0octoclüolg)^ bcq lènrbö «Couftitm fcijHi «t= nbsp;nbsp;tien ben Ï^artog in gommeren / nict-g0e0oubcn quartienit? ^ua0 / cenic0 ftrgg;S-0ap? alleen t’onber0oubcn/ acngftcficn ccnfulcfte ïaft ben gantfc0en «CrapjS/ of inbien bien te ftoach Hier in ballen moe0tc ben naeft acnlrggftcnbc «Crapffen / jac tod ben gant? fc0en Ooomfc0cn ßgeft toeguam te b?aeg0cn ; noc0tan3ö 0abbe 0p bpftan^ inbe b?ie 9acrcn / in fpne lanbenbcrre obecbe0onbert «Compagnien boeben moeten 'mitfiopcen reue« 31300 te boet en 7t4lt;’tfP‘ïd^t'^ bacrin g0clog0ecrt toarcn)cn be0albcn bat noc0 aen anbere b?cembc plactfcn ^?obianbc Icberen moeten. i» ^effeujs bien noc0 ftrggliö g0creetfc0apte toecten; aen ammunitie / getocer en toapenq/ ge? rc0ut/ ftrupt / loot / rufttoagenö / paerben / fc0up? pen en fpaeben opfc0affcn moeten» 3» Dabben beboo?toc0tcncnbcdboubigcbcr? toiffelirigc ber quartieren en batmen fomtoglcn bp be toiutcrö tgbt be folbatcfca ban b’cen placts tot b’anber g0cbocrt 0ab / en fomtoglen niciitoe tocer acn bc plaetfe boen conien / bede fc0abcn en ongclcgentljcbcn bcroo?faecftt. 4» «Cn beliepen b’onftoften / bie aen b’onber? 0oubingc baube artillcrp / p?obianbt en marc0c? ren acngetoent 31111 g0ctoecft / alleen bp tgben bcr^tctgnfc0crcgering0e/ foo bed men boo?t cerftc bacr afbertepchent 0ab tot op 10 Jßillice? nê«ï5out;S;cn ftonbe men bcWolgaftifcfte bertooc? ftinge / bie acn b’intraben en I^eerlgcft0eben ge? Igcftbcr ^tcfgnfc0cn regcritigc toas/boo? befe repfe niet epgentigeft fpecificeeren / todefterq bc? foïatic ten tpbe baube ^traclfontfc0c oo?Iog boo?? geballen toaq : entoat anbere pRictfen bacrnac gcbacn en gljclcbcn 0abben/ ’ttodeft ooeft gfteen ftlcpne toaq/ foube tot fpnen tgbt opgetepeftent en gefpecificeert toerben» * Ïi)ooftmanfc0apq gagie foube gftereftent toerben/ foo 0ab boc0 fo toepnig ben «©berfte/ alö b’lt;©bet? fre 3©ar0tmeefter bc Dooftmams gagie / niet te? 1 firierq toafen fcftulbic0 geblebcn/ foo 0ab men ter genftaenbe fp liebe bcfelbe ban 0aec «Compagnien ! fdber plaetfe gdgefttod met be «Contributie boo?t en alfoo bobbelt geftregften ftebben / infommig0c i g0cgacn/ enfc0erp g0ecxecuteert / g0dncftban quartieren niet toillen lacten affto?ten» ^nfge? ' tenfeeeftee «©berfteinbeftabt ^aftoalcft 2000. Igcft0oetodben©clt-macrfc0aïrftbcro?bonntcrt i ßgerbadberq/ enbaer oberfc0nlben 0abg0e? ge0ab0ceft/ batbanbe cerften 2ïpïiliq ingacn? maecftt;g0clgcfttod0ccft men befe fc0ulbt acn bc bc cn lopcnbe =3acr nu alleen bc Ijelftcbanbccon? ! «Contributie nictmoog0en affto?ten/ moertoat tributic fóotoclaen ben ßegiment-ftoeft als brn j baercnteg0cnq g0cfec0tiqg0etoecft/ tot op 400 Compagnien foube g0cgeben too?ben/ foo0nb ! ßgerbadberq b’excutie laten te toercftftcllcn/ en 0ab men mette ftabt^bamin gelgften ^?oceq ge? 0ouben» lt;i2n0ab men ban anbere plactfcn feec? fter abifen g0eftreg0en/ bat (upt Commenbament beq !^artog0q ) beo «©encrael of bOffiriers g0c? contcert 51)11/ ofinbe boo?ig0emaenbcn tebeel ontfang0cn dabben/ moc0t ’t fclbc noc0 tot g0cen nffto?ting0c berftreeften / nod) hab men be aen? gco?bonnecrbe liquidatie ban bien niet bcrtoae0? .............._______________, ten toillen / bed te minber b’cxccutie tot een acht b oube contributie berblcben / macr ooeft bcfelbe j baege mooghen gefufpenbeert blpbcn/ moer toaq acn fouiinigc plactfcn ftoogee opgedommen/ noe0 j bacrmebe b cenen toec0 als b anberen boo?tq ge? ftil te 5togg0cn ban anbere onbiilicfte ptetenfien/ j bacren gctoo?bcn» bicaltcmctboo3 0doopcntoacren/ bat men boo? ( n» ©oo?tq/ 0octoeI0et busherre toaqgfte/ ttoee Commanbeurq 0ct tractament 0ecftbcr? iftomen/ batbanu.ieg0enqbcquabcftrggq bifei? 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plpfle 5^. Wdefteontwftenbuq 0oog0 opgedommen 5gn bat ten bede ö'offiriers nc0 met t g0ccnc ben «©enerad en naer befen ben ©dbtmaccfc0alcft ge? o?bonnccrt 0ebbcn 0aer niet bernoegljcn 0cbbcn toillen. «Ên Ijoctodinbcÿi «©cneraelss gcb?ucftte o?bonnantien 0ecft g0eftacn / bat cen «©oberften ter toccefte zoo ßgcft^t-baclbcrq boo? fpn ßegi? mentftoeft foube ftebben bacr onber ban mebebe 0et felbe in fommiglie quartieren inat aengaenbe macr toaq ben firgiineiit ftoh niethelpen mogen; men 0ab nopenbe ben ßegiment-fioeft be bolle «Contributie foonaealöboo’ parfo?ce ftunUeben geben moeten/ enïnao gierboo? ben lanbe toe' nigh p?offpt gefebiebt ban toeglienö b’o?bonnam tien ban befe bootlV eontributie / inboegben batter noefj een^ foo beel brpgö boïeh baertn 10 glie-btaebt en i|Tct niet alleen foo toel boot als naer bp frljaffcn ooft bc «Compagnien of fp gelijft niet fom- z pleettoarê/nocfttauiö boot compleet beeft tractcre ^3 moeten / infgelijcftban oocfibartilïcrpoffnnict P?effnt ïon^l nocbtanjeïboo?p?efcnt gbebouben toierbe. |
9» «Cn 010 bc «Contribueerber acn bacr geit/ macr ftlcpnc munt met groote moepten t’ facmen bergaert 0ab / foo 0ab 0p befe ftlcpne foo’ten ban penning0en in groote moeten bertoiffden/ of boo? cleften ßgexbadber cen fecefter bcr0ooc0 geit g0e? ben moeten» i o. 02110oetoeI in fommieDe quartierm b’^p |
Hiftorifche Chronijcke.
ïx^
pllpnc betoc^itm phittcn lanbc foo onfeerte ' toaren ßöcmaerfit / Dat öe €ontributicn niet fccc= te hoube altemct ßhebjaeftt tuozben / inaer ben lieben birhtoijl^ toierbe afgenotnen / baerom fp ban totbettoeebe bctalinööc en feer oiibarmöer’ tig bie^ toegen geererntcert tuierben / acngeljou' ben en feer onbarmijertig bit^toegen gctracteert luierbcn.
12. nbsp;nbsp;nbsp;€n inaffet facrite / bat b’cxccuteut;S nn beeontribntic dabben afg^cperd/foo beutbeßet boclj fomiuijlen mitö (jet flechte en eenboubiglje lieben toareh / batfc qualpfU guitantie (pee af namen / baerom fpbantotbetineebe betaUnge aengljc^ouben toierben en tooube menfe niet een repiö batrober booten en offpöet oocli meteen eebt bectacljtigen en tuaerafötigö maeebentniV ben.
i j. lt;i2n maö oïtemet gebeurt/bat inbien eenige beranberinge met be quartieren göefcöiet ma;öge= iueeff / en bat be rontributien ban be contribueer? berjö bà be boo?ige Kompagnien tuaeren afgeno? men en aen b’ anbere te contribuetren berinefen 1 bat füllte fontribucerberjSaen bie Kompagnien bien fp qppet nien toe gealfignecrt 5pn göebjeed/ bc contributie hebben moeten betalen of b’ crecu? tic ban bien bertoachten/niet tegeuftaenbe bat be boo?igcKompagnien op ccnfulrbctüb blaren al ban bc c ontribneerberjS gecontentcert gebiecd.
14. nbsp;nbsp;nbsp;Kn alfmen boo? (nih ererutceren niet meer heeft ban b’ uptgOeputte ïieben bïningen bonnen/ mitÿ bat b’eeri en b anber bieatoegen berliepcnfa bwerenbe rontributien ban bc rcflerenbe contri? bueerberjs niet tegeuftaenbe fp [jet geurige al hab? ben gepjefttert/ afgeperfl.
i^. lt;©ocb biaeren tot bien epnbenieutoeente booicn noopt ban oprechte folbaten gljeÖoo?be in? bentien gljepjactifccrt / biemen alb b?icnbe in be quartiers! opgenomen hab / inboegen batter fom? mige aen bc plactfe ban bererincurs folbteen uptgefonben biierbcn/ toelrhemcn temteerberö gljenacrnt heeft / enfpnbefe tot bie gegaen/ bic noch hact re)lercnbc quota ban be contributien niet bolbacn habben / niet troutoens ban bic? gensi bc ercrutie te boltoopen / macr alleen bc temratic biecbcr int toereft te ftdlcn / en beftonb het offiepbanbefe (Kemteerbers hier in / batfp banbiegheene/ bacrhenifpgefonben gljebjccll ?hn / met ten en bnneben moften op gljecropt bw’ben/ b aemeffensi fp ban albeiöanbc moet? ibille bebicbcn / en buurbe bit foo laugh / tot bat bc reft betoclt wicrbc ban bc contributie, ^efe ('Kemteerbers ftoegen beuren en bepnftersi inftuchen / cnbcrbiafteben het ctieenc bat noch oberirh bias hr cl beeftachtich en met groote ber? niclingc ber Kiobs gaeben; ftnebelbcn en quetften belieben iammerlqch/ totter boobt/ enbiierbc nllcmoctbiil baerbp bcb?cbcn/ inboeghen bat? ter noch onlangs! een ^argiantbiemet befebo? gelsi uptgefonben is geineeft be hunsigenoten bag een Kb cl man heeft boen hnebcleri en phnighen/ en bcS «Kbelmans fpn fieche hups-btoubi onbe? feljaernt aengetaft eh aen Ijaer cere fchoftcren biil? ien/ cnhoebiel menomfulche fapten te beftraf? fenftarch acngehouben hab/ foo bias boef) niet bneropgebolgt.
16. nbsp;nbsp;nbsp;j®cn hab coch niet een reps beS l^artogs ban gommeren ßaben/ 'Mmptlicben en bienaren berfthoont : biant inbien cenighç .fRanquament booigcballen toasi/bat bc Kontribucerbers boot Kontinucevlijche inquartieringhe/het geene (ban hjeghensi hacr groote nootbïuft) niet aUcmacIS foo perfect dabben bp btenghen tonnen / of ooch/
inbienbesi Dartogs ßaebenen CfticicrS beft on? i^iQ. betamelgchc inbotberinghen en p?ctcntien ban bc ftrÿgs ©ffiriers buS ftratx niet biilben toeftaen/ en tuat hun lieben luftebc ter Ijanbt fchaften ton? nen ƒ00 hab men ter ftonb eenighe ban befe Æcin? tecebers/ fonber eenigljen refpert tot hun heben gljcfonben/ bic ban eer niet 39« biecrbicchgljc? nomen gljebiceft/ tenbiatre bat ban alles fatii-fadtie ghebacu bias!/ en hab men bes ïi^artoghs bienaers fomtoplm met ftaghen biel ghcb?eptht/ en batmenfe biiibe ghebangen nemen baer boo? ban ghefthict is / bat bes IjartogS affaire« niet fonber groote fthabe bes ^artogs cnfpnlanbt/ hebben moeten iegghen bipben. Knhabbtbc? mtlben Ï^artogh ban biegens befe (KemteerberS/ gljcenc ban fpn bienaers meer ter hanbt hebben tonnen / en bias ten hoochften te beWaghen fune ©o?ftel9che gljcnabe bie een finer 3Do?ft en boot?
naeme libtmaet ban ’t Depl. ßoomfehe fiiich bias / gheenc fiacben / Zéienaers en Officiers bip hebben tonbe/ alfoa bie boo? fulchemibbel ban hem affteerigh ghemaecht biierben.
17» JlSen hab ooch met befe ghebielbabighept/ teghens ben (ôberften Kommiftariften / en in be fteben teghenS ben jRagiftract ; inbien ban be quartiers Kontribucerbers be Konteibutie niet tonbe bp ghebtacht bio?ben / omgegacn / jae foo righereus gljcpactifeert / bat fp gheb?cpot fpn ge? bioiben op ben KfcI te fitten/ en (bmbinlen boo?t ftarche hnebelcn ben jn^agiftract nut be benftets boen fp?inghen / of in fchoo?ftecncn ghe)accht/ baerin fommighe baghen lang opghehouben / en hun met bus groote hette boo? be bup?ingemet ontrehenbes l9fs noobtbiuft fobocn benoutocn/ bat het een grouincl is om boo?ts te bcchaelen en langher aen te hooien.
18. nbsp;nbsp;nbsp;3BaS ooch b ererutiebus fcIjerp acngfje? ftelt/ batmen bp inbo?beringhe bes gclts ban bien / gheen reben noch bilatie heeft aennemen milieu/ inaer bpgheb?eh banbe p?cfente betae? linghc/ hcbben fich be Kontribuanten tot op het hemt moeten upt fehubben^/ ghelijeftbit ban in een o?bonnantic gefchicben mas aen ben jlJagi? fttact ter fteebe ^targart/ hctmelcftbcbpleg? ghenbe copp honbe betupgljen.
19. nbsp;nbsp;nbsp;ï^abben fommighe Officiers h.un boo?? ftaen laeten/ inbien nu boosts niet meer in’t lanbt te hrughen maS/ foo milbenfc be boo?naemfte in’t lanbt bp ben hop batten en met fich meel) boeren^
20. nbsp;nbsp;nbsp;Kn maS upt het hoben berhaelbe ooghen? fchhnlhch ghenoegljtc ften/ bat fulchc executie ^?oceffien ba befe boo?f3.lt;cmteerbcrs/aen bede plaetfen effen foo ghcmcpn5i)ngemo2benalsbe o?binarp Kontributie/ en hielt het bc tlartogl) md baer boo? / inbien men met be Kontribueer? bers mat bifcrcctelt)chcc ghdeeft hab/en be lieben fommplen mataeflemte ftheppenbergontmas ghemeeft / en met b’cxecutien mat moberatee om ghefp?onghen macr / het foubeben ßoomfehen ßi)ch bed meer p?ofitabd ghemeeft 3hn / en tot grooter nut gheftrecht hebben. ® act nu maren b’atme lieben foo uptgheput enuptgl)efooghen/ bat fp niet foo bed Ijabben om hacr leben langhes baer mebe op teljouben/ en bc meefte part habben onnatup?li)chc hoft upt groote hongers noobt ge* gheteu.
21. nbsp;nbsp;nbsp;35icsmeghcn banbesï^nrtogs 3lmten/ enintraben boo?39ne onberbacnen aen b’Offff ciers berpant merben moften / ßhelhthnochon? langljS met het Knipt Klemptenaum ’t felbe ge? fehlet mas.
12. ï^et mas noth bp befe o?binariS moet mil?
(à 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;le niet
e
-ocr page 165-|
1x6 le niet gcblccbcn / maa men gab ertrao?binarid bet lieben goeber todefte noeg bacrin oberieg too beel arget foo tod met be «Öeeffigefte/ 3©crcltlpc# ren/ aenggebat en baermebe nacr gun lieben tod he aid Piipflicbcn getirannifeert en gcpiocebccrt: Begaeggen gebommineert gebben. toant foo beel nu aengacnbe toad ben «©ccfflgeftc 28. ^^nfggclgeft foober pemanbt ban be ©fft# ffanbt en bed Partogd gier in comptterenbe ju# eierd op be ©«»ffduefte ïîaeben ofte bienaerd een rifbictie/ goctocl ben «©cuerad bp Igf en lebend i fufpicie (bic fg ban liegtclgcft gabben ftonben p?ac# Sab berboben / niemaubt in fpn ©obd#, tifeecen) toierpen/om batfe altemet teggendbefet inbcrlgeft te toeefen of be «©cefflhcfthcpbt : lieben oitbilltjcfte bo?beringcn fp?aefftcn/ foo gab* laffigg te ballen/initd get ooeft met bed Bijeftd 1 benfe befe ggearreffeert en ten bede ganben en «Conffitutien ober een quarn : ^00 toad boeg • boeten ggeffoten/ engunlicbcnaltemctadredi-gecltcccontrarp benbienerd banbe ïtereftenin i mendam vexarn rcnfommageltd Dpggeleggt/ geur offiep alberganbe fpijt en fpot acngeboen/ en | en goctocl bed Iniibtd ©o?ff p?cfentterbe boo? fpn oen fommigge plactfen onber be ©2cbicatic op be ïlterchgobcn bergaberinge acnggeff dt / be trom# meld gheffagen/bc folbaten met b?anncnbe lonten en mufquetten niet fonber groot ggetummd bun# renbcbe©?cbicaticboo?be ïltcrcftcngcgacn / en toadfulchdin p2cfcntieban grootcofficicrdtocl fonber fegroomen gefegiebt.
lôjo- berffhepbene plactfen met ghetodt opgeb?ooeften engefpoliecrt/ al het ffmactfcl toat ban ftdeften en biergdheften gebonben id getoeeff / tocg ghe# rooft; be ffoden en outacren in ff neften gehoutoen of nnberd Coölood baermebe emgegaen/ be boot huplcn opghegraben/ benptebiront fpngoetjen afgenomen/ bie bactneffend noch tod luff ig id af# gefmeert/ ooeft het getne toat anbere liebend in be Lerchen ban toegend be fceefterhepbt berboc# nenhabben/ toadbaeruptgenomen/ infomma get toad met be «©eeffihefthepbt en ftereften albud gupd gehouben ghetoceff / bàttet ben bupbel upt# ter gellen niet beel arger gab maften ftonnen.
|
Vefvolghdcr iifi
31» Pet toierben oochbe tollen ban belt;©ffii: eierei boo? ben ï^artogh heen opghenomen / en mibtjö oen fennnighe plactfen nientoe ®olïen aenghefïclt btierben / bic-sibeeghen ban be rep? fenbe onberbanen ecnen paä tcboD?fchBnb?en‘’ ghen of hebben moffen / of op een anber ma# met ( t bickh een nicubJc bonbt Waes om toat öp malhanbcr te bergaeren) ficö moffen fffiat ten laten. * 32. ^00 namen Ijun oocftbofficietiSbcfaecBc ban cibilc/en anbere bingen aen / hocbjcl boch ben ïiJartog be cognitie ban bien ongetbnjffelt toebe# hoo2be been of ben anberente ffraffen: en toast biePtoegen een bo?ger iiptïïugen Jacob Swart ge# naernt/om bat hu beßarff goeben coop ingeeocht hab / ban ben Oberffen gebangen / en niet toeer ïosïghelaten/ tot bat hP 1000 ponbt boo? boete hab betaelt/ ban anbere erempel^ noch ff il te Stoggen. 3 3. JPierben ooeft niet alleen ©o?ffelijche hup# fen/ ooeft ter ploetfe boer geen pas en tond/ te# genei bed ‘Öciicmcld erp?cffcïijfftcn bcbel en ©?# bonnantien met inquartieringe bclcpt/ moer ooeft met boo?bafht beboïbê en t eencmacl gerupneert in boegen bot oppet hond ^rantsburgh be pace# ben boben op be comerd en obcrt ghctoulfbc ghe# ffalttoierben/ bic rupterden folbaten altoatfe bon pfertoereh binben ftonben/ ooeft pfereane# berd toacrmebe ’t bcutofcl toad baff gÖcmaceftt b?accftcn fp lod/bacr ober ’tbaeft bebo?ben en bud jammerlöfft toegherecOt toierbt/ bat het heek ©o?ffl. hupd/ batfoo beel bunfent gulbcnöab gheftoff op te boutocn / nu in ech fto?tcn tijbt toet om beer moff ballen. 9;nfghclöcfttoad het ooeft ghefehiebt op het ©o?ffl.hnpd tot «Coolgaff boet# fe be hoopere ringen en anbere bingen afgeb?ooc# ftenhabben/ en toad ooeft benpccrbcffalenhet jogerhupd mitfgaberd anbere Itoffclnchc timme# ragien om beet ghereeten / met creufe batmen be plaetfe fo?tififcrcn toilbe / bat boeft op befe tegen# tooo?bigc unre noch niet ghefehiebt en toad/ ooeft nictractfoem fpnfoube. i’ll hebben be ff eene en het houbt b officierd ten bede toegh gherchonchcQ en ten bede ooeft bereoeftt ; anbere crcmpeld noch te5toögen. 34. €n toaren ooft be 25o(ïrftcn aen fommige plactfen bud heel en al genweert / bat ben fefta# bebp |
|
13030 ( =330(5,0 U3003tïX 03)0180 /1001)1301381 303)038 O^jdlW )8q / lPqq30 03000030 1330333)130 000)0 ’•lOlÊ .O 30313OX /iqUOO 10UBOI3d O30Pj 031301 00® 303)0100® 1,080 03)380 30/3003)3®» 301)Ji4q «100® 01030101101 / 030^00X300 01 10338)^00330 =1000 03 30)00 030)3000 051310d0 3OOOJ/033ÓX300 080 Î00Q 3380 / 030300303300 03000j33d 300133^0 08(0 PI03j300 HO O3iqOI 03 ^ 030d)g KUqiq 0300 038 / 0333010)0® 331038 01013380X130 0008)101 «00013QO80 300(113311380001 ,Q 080 30118) 30dj 181) 033 0008010105 3300 130 0300 0801 OÜ?’ '^^ * 03 / 030130038 03)]làx 080 / 3qO0^ 1)31)301000 030 ’0380330 03 03010030 03034 30 idO 333008 0300 : =3(0 0310 03)30 tOÓO 03011001 3Q U30118q /U3(pJ 0310080 3)30 Pqum 113 /1038tq30 03(0 )0U811311(10 «03(0 030001 pax 00118® 030 3Q00j 0^ ’030000 33801 /P33nil43330 / 0338aX 113OtOO30 00138® 3q 0300 080 liax 11(0108d0 030 303013380 4’0 /03138t 000 ’4318®) ’I3ajd3® Odj 080 40310101303)3aX «300 1330333)33000 0313UU03Jf 34331011,0 03 / 080 /O30JO4 300030 30 U31BaX 330IOd3aX 1330 /10)00 «30001310 3380 301331010108(0 00) / 3000) 03030 001U 31333ax 0U3d80X 30 0301180 / U3qOq30 qo0 joq / 03010030X000 10133X0 03iod3ax win 0048® 0384 13833039» 030 p(03O0 03» ’030000301303^1 030 338(0 03 ï 03333003301 03 0348131 038 0303 033 XQO0 0130 ll^30O13BjXOO030 30IOlO03jOdjU80 03000® U10qO34X0® 30)3) 1, / 433(0300 0303013 000)10103 /O3QOB0 03010030X000 0130 $0130031 1 «300 $^130001003)038 1000)13811^ UI 03180)0) U3q 031138 31)310) 0303(00310 080 ’IQ / 030)1(0 031000 080 03003(0 03)0 - 030000300 3000113000)0 3)81 «3q idO 1380 83)3180)0) 30 30)38013014000130100 «3039» 3033 0310338(130 03)001008) 130 / 030X0(0 080 1)30)308 / 031)1(0 03010)003)30 /10030138(0 «301133)100811130 0300® U10qU34X0® 03 /0313UI 03341030001300 13QU0j 0300 31)130313013010130 «0)0® UI 83)3180)0 lt;^ 30 080 00)30X0010 /30UI1311 O3UIQ80O3 /1133UU8jlO300 030310310)003)130 «1800013)30 3004000 (08(0 09» ’433(0300 $(8(ix «OOj U3138j330U0 3030)34X0® 30 030108® ’«* nbsp;nbsp;nbsp;0380300 0300 iSO30031138O / 0318338)0 '04318® 1' ’30)34 03 0313(0 31131010000 03(0 300103311 3030p3j(PlI 03 40033^ 130130103 / 080 10130300 «100 3030)3080 30 03/U3qi3340j 13343 0303)14 033 I «038 000 0301 310 / 3000113111811001 3001030(0 /P 80X1038X0300 1000 100 00 3011380 3001)30080 13000 3))B 180 30300 OI 30Xoq3q/3qU30031 Ô00U3® U3 33q0gt;.q 03031)01 03008(34 000)8 03 / 030100 =38)8 U3d3B03) 3q tl3Q31) 030 U3q331C0 / 18Q 030)80 =3q:it3331UlllO® 1180 00138® 030 030031) 03)138)0 30300X330 30 03 / 0303031300 3I10qi31003 33000 080 3380)330 31)30 P0 303310X33801 / 030000330 «001310 / 080X03)3)300)8 130 180 300381) 00300 «3113111 /3qU3003] 30011013303® idlUK 130 dO 3q38 «00 30)8»^ 30 03033101 OOj Z 0311030100300)8 031 ^VQIQl 30 080 03)33 3380 03031] 03008 030 3033101 /O30333OX 1,01914000 4j0033q 03 )33QLlO)d3'0ö 031(1110 303(1)13 03 03dX0®gt; 30 010380 0 ) 1,100® ’113301030305 1330 03)080)0^ 3Q 3Q13q 1,1000 03 /)138nXj3q 031)0310103000 3030)0000X300001301 03031)30138.0 03O3310X 30330X10000 03:030)18) 3] «100 3380 01380 0)81000 00) U3Illiqil)lI05 3q 030 «3)0 33810 /103U8P08 U))808®T 130 idO 131010000 «33qU0 3380 U3180)OJ 030 / 3)18)11)1085 30 0030)00 3q33)0X OOj 031)333 0311118(01131113803310 O3}B01Oj 30 0300 030331)00) OOj / 01 J0333300da P0Ö3J 03 JU80 3380 1180^(11’1)81 ’S 0i3Bj)lUllUO5 P0331130gt; ’|33Jd31j] 03 ‘uuo3O3Enbjox 003)B03j33BUIip® 030 30UIU30)d3133OUO 13013118)n)ldB5 333000jdg 033/03010030103inJ 0113D3OX 080130X300 0)5 ’if ’3onojo3Od]g 33008.0 do 0330 0330180 / 3qtl0j 0333q3302d 0110)8 03qU81 303j33UIUtO® 301301 080 0301180 / 033300010103 «3B301iaX 1310 3013380 0130 d0 IPiqUl/180 / 030 «tOOX300 01 10)340300 008j)8qOlK 03K3ÏC(331133 2000 00 180 0300300 01 / 03138] O3O3I03j30 0313001 QB0 3)480 U0£ 0030031 03 / 1)330X30 030000X0300 0OaX 1080 33OO3d8OX30ö 1301080 00 3013380 / W «3001 UlUldlUUI 1)330 / 301IOX U3330U3J30 ÏOOq 3380 04000 03 /13)30 080 03)00 030003 OGS13010300 d0 3iq / 3qU30003) 010031) 3300(5,01138 Mt30080 -03j)4öl» 03 iP8®gt; / U3j)8® '330X130 0U3g333OX 03100301 1000 00008)00 0501t dij 180 0300300 01 / 3103dntq30 031OlO03jOO 13301030 0030031 /U33 «80X0303014030 31 iqU8dO 030 01130031 3303Öniq 803pax0o3d38ax3iq 031UI80 /11313«« 03qoïo3q 04000 d0 000 iuoji38«^ 0OD 30 03 /U30fl® lUOq 413Drâ® 1080 031)33010010 OippOXdÇS ♦o* ’1)330X300 01 13103)300 013300X330 03330^ 13301100 (330 «3 /1(1) 030008)4)00 033080 ?OOO3O0£ 080 30Pj 1lt; 030) ‘rgt;fnT ’300 /1130030 0303)300 03000)0303^0)8 0300 30 ^^y* «803) 0330,11300813U(1J »oq 03(1® 130 03 '1)318(0’ |
ÿtwQjJam niav# ooj / juoü uajtjJi’Cï^iaq 3J pqjdj ï3d U33Û 33L’n\ uvq / U3qU0{ 303j33£l3qQIUI 3q 113111 wvQ3tl0 Qjoq jE(U3QS33Mvq / lUji’Jji’id •pDJlunc 3q0U3003OXUBO / 080^ U3dOp00jB jqUCl)p831lt;g 1301130 300 030)30030 0300)31) 0BOXOOlt;§? 'ó^ •O3QïOOX30O 13300 =30 0133VÏOPq 080) 113)0® 080 0301005 113Q U80 ÏJU3iq 101 33810 / 03Ü}J 303JUlOOyi 1,080 P8q 101 1310 03)001)0 03oq338q / uwoq3q 0pB)d 3j3q /0OO13O^ 03q U3 003ÜXJ 0303)010013 03q 1330380 101000)8 03 /qB0 030000300 03)00® 01 1310 03 033301010® 01013Old 331)00®? 030 03UI18Q /03IU =030X13)0 030301153)0 00138^ 03Q 031) U3q33B(qJ =3q 03 / 33330003300 03)1080 03)0®? i '81quot; dO 031 't’qjoj 3QUvq 3jU3Juii( /3q3dnq u3H333iq £ ptmæq 3iq /Up33^ 33 033Dtä 33l3U0^ U3q !3U3flfi3[q UÜQ /U3qtoa( 3QWoq3(jüu3iooGi uuqnoj ipioq3(j3j33j ïd33I33ll ?!» /33U1ÊU33 33^0 OU 03ÎO3» ’«i »3q33CTU «300 U3UÖI|30gE 303 / 300301131(1111 Z ’ü 9 UVQ U3U =330 3VJ3(ilU3IJU3L’ 3tJ3JJLtl’ö ipOO 33VIU /U3lO3tl3Va 331UJ£ U33IIÜ 331U U3/U3aVtH adspO H3(jJlll\Q UI U33 ïÖ3l0 3UBZq (OOQ 3q3# / 33QU033Bq /1)3013333(3 U3q ^31i 3y3(lU 113)0(3 3133(3gt;J3(’10J3Q 133lj lI3ip3ICÏ 3p3q U3OU333Bm3QU3fl08313QUD13. UI ^33Q13 0)1’ /U33 ÏIUK0OOPB(3}S3Q UI PC^OOJ U3diO^ 3^ '/f 'U3Q(On330 U31UOU30 03tH U3 33pq 551’03 /U30U3?q33jO^’Illtoa3U3B 3Bq luo 01’1X311303)03033(30 noqj3H3B U31133d iui\q U1331U331B 3Bq /3U33()0 I3(j lU’Q 5)30j3()0 /3QU0SJ ii3(jq3(j ijntqjoou 3S)j(ii:oo()3q 3udj) iquB] 3(pj ;}IIB0 J3fl Jdn dfj jvq /113)31)3300 J31U1330 OOj 0131} 03/30)310 PJVJJpJ 0O)3t’(5 3q01B/33pq UBlUjJOO^ jo 33D33llI)iy U33 )303 )Bq / lI3Q3j)|33d )330 OOJ 331) ;33’00 U33 130 )U0 U3 / 03Q3300 0303 )QUL’) )3l) )dn U3UllUq| 3)0030)301 IpOpQ 033131^)0 3()01U1010j )Bq / 030033’031)000 30K33Otq )3Ul dg HoiÙ 01138 =3) 333’0 / 3quoH U3q3)5)3q 33301)310 pjBj3y3dpy 40® 3UdJ 3)3001)30 33BU 00 JBq /0333Ba3 U3B030jB 0)UB0 OOJ 0300101)0130(0 UBq 3000 331’q /U3J3m30 ! 3qUO0jBa3Bq00010303 00)33’3,1 030JBq/3033330 53O)0OQ)B 03330333’10 33303 03 0330 3Q031)3’q(00q 110 31)03333 303jUtW0ff 3qï00q 11333003 / 3Q00j O3UOO03j33O 13’03 030003303^ 030 0301 ÏBqqB0 03030300 3I)UBUU0q30 pB33U30* U3q O3O3O3031Q )3’q 3qU3B0O3Ö3))3111113)dOI3’00)00)30!; ’9E ‘ ’JipawiPD 133’3 0(133 P3f) 03033)0 30110 4Uq)U3B 0 0803 03 /U33lU30öp30 0803 030333d -0qiin3 33Q 300103003330 03113)3103j )30 •)£ ’01800 03 03’0 31 piU 33330 00 / 030Iq300330 3J 3Q =310331’0 Ua 103030333 311000)^'30001 «33 dg 30 ’O19X |
*9pXuoJ4O s^^Jpo^ïH
-ocr page 167-114
Vervolgh der
|
ï6îo ^^ örthÄ^toecBttiVa« b’onticrtiancnnict tori i bewemetfengen enbjanben göebomfn/ bat int jZ^Q. ■’ ' öErilacn/nochb’onbcrbancnbacrbjoEbtgDcfncc’ mawöeïen/ griöcfsbanint®o?fï£nboniï5ugÖ£n Re niet toriboo? b?cngRcn Robben / te ftoggRen/ [jede timmeragien / mit^ men foo teel moepten ban b’ ingnartieringRc direóteiijck tegtjens b’op* gRerceRte (fnpitnlnticffjr.be» 44» '011 beftooetbc Rn Rem nocR meer / bot fp* nc ï^terftRapppen biebóeR onber Ret ßoomffRe nijcR nieten ffonben/ noementlRtR ïetutoen* burgR en 25uttou ban b’inguartieringRe niet ber* feRoont toaren gRetoeeff/en toaren Rem alfoo aen alle RoecRen fpne ©o?ffelRfRc 3ntrnben en onber* Roubt afgReRapt» 4^ gat men gongljbns Riermebete tocreR/ bat Rp ooeR in fpne ff abt ban ßefibentie niet ffee* RersönRonbe/ maer toierbe Rem nocR baeglijcr met ccnblocguccringebfbclegeringe gebjeneRr» 4^» (Ontons niet toel moogriReR alles te ber* Roeien / inbienmen toilbc ffggRcn bon be infolen* tien / toclrRc men aen ©?iboetc perfoonen beb?c* ben Rob / fonber bat pemont bon befflbe tons toe gelaten / om fpn noobt bp b©bcrffen foo toel/ ol^ leegRe lt;öfTider^[ te claegRen/ en toaren b arme lie* ben niet alleen onberRoo?t gRcbleben/ nocR ban be ffRilbt-toacRt ( bic befe tieeRcn al belcpt Rob) toe gRrioten om bp b’(©berffen te Romen/ moer tooc* ren ooeR gReb?epgt gRetoo?b£n/ en birRtopl/ömct fpotteg0etooo?ben afgRtocffn/ jacinbienfebier* gRelijcRe niet oeRtet toegRen loeten toilben / bot men ban Race cpgReneperfoonofRoer gocttoilbc nentoffen : en of altetnet ben UartogR ber armen liebe faeehe aen ffeR getrofhen Rab / om beo? Roer lieben t’interceberen / foo Rob men niet een repjS Rem gRetooerbicRt cmt anttooo?bcn/ ofinbicnt al beurbe/ foo toarent ppRantigRe en fnebigRc tooo?bcn gRetoeeff : en fnltRjS toeer boer niet alleen cneRric perfoonen / moer ooeR RcclegRe* meenten en lanbtffRappen / toelrRe met injnri-tooo?ben nis licgRen en anbere tooo?ben ban bc ïtepferffRe (Officiers oengetaff toierben ,• en eer fp eenige acco?batic toilben oennemen / burfben fp toel met onbetamriReRe oenbergingRe en no* table erecutien barrae onberbonen btoingen/ bat* fecen feecRere fom moffen intoffligRen eer fpRom ben toeer ban be ftepferfeRc af Romen» fensnocR gRcRnebclt / eninbien oen fommigRe Ret Rab nocR boo? een maent of ttoeeeen tonf plnetfenRet tocrcR RalfgReboen tons gRetoeeff/ Raer epgRenRint gReffagRt/ gRcRoocRtennlfoo foo Robbe ment toeer leggen loeten / of geffecRt» Roeren RongRer bluffen toillen» 48. ®oo?tsinbien b’officiers of folbotcn ober $3» ©ctl Robben upt befperatiefenRn ingRc* ïanbtrepferi toilben/ moffenb’intooonbersbont ' nomen/ofopeenonbermonier / inbienmenRun Ïanbt/ foober nocR een beet b?oobtS boot bc Rant ! onmoogRelRcRebingRenocngRebercRtRab/ Roer toos niet alleen / als toaeren alle binge gRemcen i eben g^Ro?t ; cn nam ben RongRer / en cllenbig* fonber betaelen te boo?ffRtjn langen / moer biclv Rept foo groote obcrRont / bot bc lieben/ gRcIRcR toilS Racre peerben tot 1 y 0 meer nuffen toe Reen bc beeffen cm beer bielen : cn toos boer neflenS geben / toelcRfe altemet Ralfbebo?bcn toeer bc* nocR te bcRlacgRcn/ batbe boobenb’aerbe niet gnomen» €ngaben acn fommigeplactrcnfotoel, RrRgRen Ronben/ moer toierbenbonbc Ronben RoogealsIccgRcofficiers pofpoo?tcnupt/ batbe opgRegReten» folbotcn mocRten paerben toegR nemen/ toacrfc te ! (îlot beffuptinge ban bcfc fabèfoo Ret gebeurbe bcRomcn toaren» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i bat nu b’intooonbers bont Ïanbt tot op ben lact* ffen blocts-b?op uptgefogRen toierben / foo toaS nocR bit Raer boneft/botfe boo? cen fulcRc toclbaet t’ccncmael int bertrerhen uptgcplonbcrt en albuS bc foop gegeben toierbe / gclijr bit nocR onlangs boo? bc beroberingRe ban t ©o?ffcnbom fingen/ gRefcRiet toos/ ’ttoelcfttottctnptcrffctoetoaS uptgcplonbcrt / jo ben armen lieben toaeren nocR foo Rabbe ment 47» jHenRabt oofRb’arme lieben oppetïanbt tot onnobigRe toercRen gRebtoongen en bactnef-49» 3Daö oofR feer gemeen / bat be mpterjö en fûlbaten/tiptRaet «ßnarnifoen baegRlRcRsfupt* reben en liepen / be botpen bpfan0 alle naeRten fpolieerbcnen plonberbcn/ beboeren Raeretoa* gemö / ploegen en onbere bocrö gereetfeRap toeg boerben / of mocttoilhg berbjanben / be liebens^ Rncbelbcn en gnetfenbe albuö bat b’feïbe fomtop= niet Reeft boen toillen/ om be fribe ombeer te toet* pen / oengReffoorRen en tot een boeeRer bier gRe* B?npcRt Sten fommigRe plaetfrn toaeren b?on* benbe lonten in be barbon be Rupfen int ber* trccR bon be folbotcn gRebonben gRetoeeff» ïen bicstoegen tori Reel om Roer leben guamen be bc cleebers bon’t licRoem genomen getoceff ;baer* Rupfen (bpfonber ban bien ïnclc]^ toegRenSbefe neffens tons nocR olberRanbe ffRonbe/berRrafR* ïSorbarifcRe gRetier urtte ffeben rn borpen toae* tinge ofte nootbtoang/ fengen en 6?anbcn/ en on» ren bedoopen) om beer toierpen en Ret RupSroet bere onberanttoooïtlRcRc ^nfolentien en (Ober* in ff ucRen ffergm cn berli?anben»€n toaffét bus moet met boo?name lieben bebjeben getootben» entoat |
yo. 55p Ret ^polieren toierben olberRanbe ÏSeulS plaegljen bcb?cben cm te bernemen/ of nocR b een of b’anber pets Rab begroeben- in boe* gen batmen fommige lieben Rocre toutoen om be Ranben gebonben en ffamen getoaept Rab/ niibo re onber be planten bon be boeten gRegurit en ge* tojmenteert / anbere bjanbenbe lonten op be Ran* ben 5Rn gRelept gRetoeefl / toelefte laetfïe mbentie nocR onlangRjS ban een €o?nct arn een 3lbriijcRc gaarne bon groot gReflaeRt/ gRep?obcert ijS ge* toeefî» yi» 3©at boo? afgrijffeïRcRe fonbe/ feRanbe en laffer met Sioffroutoen enbroutoen/ ootRnoobt btoangR en berRracRtingc oen be fribe perfoonen gbeoeflént mno gRetoojben/toojS niet te fegoRtn nócR upt te rp?eecRcn ; toant fommigRe 3offrou' toen fpn ban fulcRe onfnpbere «©offen upttet ben* ff et toeeR gefp?ongRen / en Rebben oen Roer licR* aern groote guetfuren gRcleben / alleen batfe Race eer rebberen moeRten/ jae toaeren betfeRepbene «üremprijö boo? bet Ranbt / bat oube en ReeRe b?outoen en maegben totter boobt toe gefeRonben 3Rn gRetoeeff / enbaernaban be Ronben opgRc* neten toaerenjooR 5pnbe berffD?bene ban ten fbljc* Re beeffen tocreh nictbïp gRetoeeff / noeRbet* feRoont gRcbleben» 5 z» ^00? toclrRc $5atbarifeRe baben ten lact* ffenijÉ beroo?faetRt / bat nuboo?ts boo?albcr* Ranbc ptactReRen : ff Renben en uptfupgRen b’ar* me lieben bon Roer lebens noobtbsoft toarenbe* rooft / botfe al een toRltRtjS ban be b?af en Rnob* ben ban be boomen/ en anbere onnatuurlRRe fpp* ff Roer leben opgeRouben Rebben ; jae ban be boo* ben en Roer epgen ouberji bleefcR gegeten Robben/ ffacRtenbe nu be beeffen en betfabieRben Roeren RongRermet groS» €ntoierbenber boeglgcRjS ' fommigRe boobt gRebonben / toelrRe noeR Ret om gReRooeRte Rrupt en gros in be mont Robbcn»ga |
Hiftorifche Chionycke,
129
1650, »ïBnWtJcljaïbenbereïJüücnbntaeïbeffBaiv oalcii büo2t0 nofö Doojscballen iMaertn / fouten wicï$ mettee tjjöt ö^eebet gdcfpcfinfccrt toosten; boef, upt 0£t boücn bcrfjacTbc inaö foo bed tod te bememen / bat ben ïtortog tot ;êcttin-ï)oniinc. ren / enfpne leen bafanen en onberbaenen niet nl0 b?icnbe / macr alö bpanbe toaren ßetraeteert 0l,etoecfl / in bocoffen bat men meer mebelnbem Refter met bie geene omgegaen toa^ï gt;nbsp;todehe te« gensï ftepferb jKajeft. be toapenji gfieboert gab« ben / Ijcbbenbe het be i^arterjei en Ænrehen niet 1 arger tonnen maeehen»
«Boef, toilbe ben bMrtogd in J^ommeren bit hem boo2bcfioiibc bat Ijp alle reeIjtftDapen hrijgP lieben foo toei offitier^ en folbaten / toeldie acnt boü?f5. tp^annifeeren onfcDnlbig toaren / Ijicrme« be niet mernbe.
®ot bcfe lt;©?nbamina guamen noef, be opsche« ningljen ban be lïtpfcrl. ïlegimenten/ torlthe in gommeren gOeJegen Rebben / en op 3’5 00 te boet / en7T4otcpeerbe fonbet b’ïlrrier troupen enbagagppeerbengbereehent toierben/ baernef« «cntoti f^ noth een fdbpben^ ban ben ïtepferb jPacr-swoffatüè fthalth Torquato de Contibusgenaernt' ttoelhhp ureÄi ü^iï*” ftepferb ï^ooftman tot^targarb ban bötmaK/ toeghensïbiubo’berinóöc bet €ontrtbutkn ofte« köaithgin ftfj?£ben pab / banbefen inzout : «tbnfe getubige ©ommctcii groetenifTe en tori gbenepgben toillc teboojenz »2 brien en fireiigcn bpfonber en mpn heer Ï^ooft« man; toeet bat n bfrh^pben0 ban ben 19 bito ban ontiontfangen ié / en hebben upt be bpgeboegbe ffhïpben,S ghtOtti/ toatbe 55o2germeeflerpen éaet tot ^targarbt gep/otdlcert en atn Beplcrb jBajefl» enbeni^eet ©encracl afßtfonben hebquot; bem
lt;ßn opbatfetebeter cojfiittheiiubcojtë atn te riaghen hebben / foo belnRcn top u mits befen/ bat ghp terflont ban befc uur af al het geene toat noth foo tod ban betalingc ber «Componnien als ootn ’Siàegimtnrnoths’ reftereube is / fonber ber« treth hab boet betalen / en int minfie geen ertep tie of bilatie aeuncemt / al toaert faethe / batmen« fe tot oppet hemt toe foube uptfehubben; bcrlatcn ons hier op. 'Öefdneben uf^ohfe quartier Colberg ben 21 ^)Cffmbji3 anno 1629.
jbeffenjibe ©ommerfthe afgefante heeft ooth ben quot;Uanbt-öïaef wilhelm van Heircncaffel ober be (eer oberbabiglje €ontributien / bie men aent Ütrijgfbolf ft te boen gehouben tons / en ten hoog« Oen gheWaeght / bat Ijp ban etlhthe barren her« toaertö boo? fpn part 7 Willioenc baer heen telle en betalen heeft moeten, gnfgelhfh tlaegben ooft be gefällten ban Jßurtenbei g / bat hoeren Oar« tog ter maenbt oen Contributie bp be haubert en ttointig bupfent ©adbers fthietén moft. «ïSffen fulths to ooth bet ftabt |}urtnbrrgh totbergeba« ren / toelthetermaent 20 bupfent ßhths-bael« bers heeft oplengen moeten. C' ob?ighe Haube 08« Ran« tlaegben elth int bpfonber bat ben een minbet b’ tor^ “2 “*®“^ ”*® gegeben hab. ©’enangdifthe flau« alle mMte' ^® ^ ©o?flen ban be ^toobifthen Craia gaben 8Mi«ie 000? haet afghefante ooth haet öiabaniina aen n?l¥ W’ öen bag ; hoe bat haet idepferl. ,1® ajeft. noth toel inbathtith toas / toatfc booz een laft etipthe ^a« ren en nu nothinfpatie bah centner tpbtban b’obergroote brij go lad geleben habben / en toat« fe ban toegen^ befe en het ïttpfetl.bebel en exetu« tie ban bien / boIgenO beofuidto Capitulatien en hooft pointenbeO ßoomfthen ßijthS Z onbet« banig geriaegt en ootmoebig gebeben habben.
J®ito nu fiilthe iiriighs beftoaetinghen noth metberminberttoaren/ toatbooj betmaninghe
en bibben men ghelijeh menbtrfpjoothen hab/ -z,-maet noth tot op b’aenhomftc banben lt;©enerael ban Jrriblanbt nae »emmingben foo tori met tontinueerlnthe en tot ben grout beberffijthe iiv quortieringhe / aenghcflclbe monter plaetfenen Strijg^berfamelingc/ afgeboiberbe enfomtop« lenmet getorit afgebtoongeue geit tontributichz ftoare heen/en toeet boo/toditenalö roobenzplon« beren zhuebeien/ ppnigenz fengeneiibjanben/ooh fehenben en noot btoaug en anbete meer niet al« leen int Koomfthe SJpthz moer ooth bp anbete Catien niet lithtelgth gd,oo2be flabemp hoc lam get hoe meerber toeghenomen habben en berme« nigbulbifht ghetoeeft toaren i én fulthc groote en ftoaete pjotebeuren teghens allebei «hrhsen Crapes en Ctccutiono berbattingenen Capitu« lotie liepen / inboegen bat bc ^toabifthen CraiO ©o?flen en lt;ßuangriiffhc Hauben liegens hatte heeluptgeputte (©überbauen (bie be ftoaerte ban bien bthalben bat langet te berbjaghen oumoog« Ihrhbid; baer boo? in fulrhe groote fthulbenge« ratthten batfe ftoaerliith bp hact lanbt cn lieben/ haef en goeberen berblpben honben Z cn toas tc folgen batfe booi bc aeuHaeuhe fthcuringcenbet« niriiuge noch toci ban hnp^ cn hof berloopen mo« Hen. i©aerom haben fp hact ïîcpferl. jRajcH.
*’‘’* 0^*^ belieben mocht ban bet ^toabifehe Cuangdifchc Hauben cn üoiflcn on« berbauen fulche tot hier toc gdebcuc ingnartierin« gc / Coutributien cn iirügs-laH / tot betorirhe fp foo beel J®illioenen ban gelt beefehooten habben/ cn fehabc grieben / baer boo? fp baH in b’uoterHe beberbinge gheraeeht toncren / ecu rcito mochten berloH toojbenz cn niet meet toe laten/ bat fp met biergelijche noopt ghehoojbeHaberup langer be? ftoaert toierben / maet bat fp bolghcnbe bes fiijchsen Cransberbattingenen Capitulatien/ baer op het Ijeelê ßpeh met be Hauben gefonbeert toast/ mochten befchermt cn ghehanthæH en ten refpect ban bien in alle boojbällenbe ûnehS-noot mochten in couhberatie ghetrochen tooiben.
aPat nu acugaenbe toas het placcact / bat int i^hrh ’tbcrlcben 5 act gcpubliccert tons getoecH/ foo fadungbeu fp mits befen / bat beS ^toabi« fehen CrapffeS ®ojHen eu Haube noopt be glje« bachten coch noch niet cn habben / hacr Ïicpferl. 3®aieH. baer in hebbeube macht cn ghetodt in ttohffel of bifpupt tc trechen / macr toas hacre troutohartige meeuinge en intentie tont fp bp fp« nc j®ajcH. booicen^acr boo? een particulière affenbingc onbefbanig boo?geb?agen habben/ nl« buS teberHacn; hoehctgebaerlijch acugroei’cn tuffehen bes Öpclto Hanben ban toeghens het toantroutoen tont ghcbioochcn / en anbere ftoa« righeben afgelcpt cn bc tieligiouS ttoiHingc nacc upttonfen bes ^aHautoifchen bcrb?agS cn anbe« re int ßneh ghctoooiilöclic conHumen/ foo tod toatfpnc jKoicHS. ©óoibobcrcn als oodi bc fa« mentlhche fleur-bo?Hen cn Hanben boo?raet= faern en in anbete hoochtoichtißc facchen tót bes ßpehs b?ebc en conferbatie bienHigO bebonben habben / tot een onpartpge bplcgginge gcb?acht toerben mochte, «©aerciiiban hoctod bes ^toa« bifchen CraifeS «©uangelifche Hanben hacre ar« epiben ban toeghens bit hoaeötoichtich tocreft afien habben / en toatter boo?ts op anbere ï coubenten ghdpchin ben^acre 1626 bie's tóegen gepaffeert tons Z cn gebonben batter alberpanbcn bcHaiibigc info2iiiationeS en berecht toaS ghcöaeii getoecH bant geene bat fpne ïten^. .ïHSajcH» onbee bato Wien ben 9 (October beS bedopenen i6i93'acrs gercfolbeerthab/ ebotp ß habben
Vervolgh der
16:0. Oabben fpbebeneden gOtOobboo?befcrepfemitg ongb?cbcng0ccn ererritieber (ffalbinifeOrcïecc befen bp te flemmcn / maer nabematl dier in alle ; gOeboen / en toat tot ben tpöc beg ^uterimgocu anbre «CnangelifcOc ftcurbo?flen cn flanbcn ban ' totber-jpben gOrpafTcert toag gOttoccfl./ nopt in befe rant ban gclgcder méninge toaeren/ en Oun ! gOeen confibcratic gOenomen/ én biegtoegOen ten acnfien ba bit placcact/ cn toat bp bit boo?ge’ I fpn öupg nocO met reedt ' nocO bp openbare Bger bollen toog getoecfl / tenOoocOllcnbeftoacrben/j bergaberingOc / nocO in onbere toegOen enraa^ cn ban bug berfedepbene repfen bp ïHepferl. jlSfl. ter oo?faecde ban bien boïgeng bc ©oofttoet Ca^ pitulaticen berbattinge begßgeltg (toelcdefp;
uc ïl^affl.© oo?babcren in alle billigOcpt en reedt ________....._______, —. jb—.,___
geopferbeert Oabben) berfocOten om afflellinge ! en ^?aegfr0en berb?arO/ foo toel be affonberlpcde ber OoocO beftoncrlgrdcn erecutie onberboeuigO i gebeben Oabben. lt;©acrom fpn ftcpferl. JKalefl. i tOolprdc lt;©cefllgtdc ïlieut-bo?flenóppetall monberbaenig0rpbboo?taubermaelnoc0babeu/1 crnrótigfle gOeconfirmeert / cn3gnb (ÖHang 0em te gOelicben naer b’erempcig ban fpnc 0oocó frOe ©?clatcn boerbp boo? rerOtmatigOc gOed
en manieren een moeit honbe aengefp?oor0cn gc^ moibcn; enOab jijneïtcpferl. jßajed.enjijnc boo^babtren/ bp berftOepbene (Compacten of beraccojberinge,/ bpfonbet bp ben ^^aflautofeOen
nïö opcnbacre riiifhelccninchEnncffcn.ööc €a*
bojftcn tippet allies
cli^
gep?crcne ©oo?baberjEi bit grootinieOtitOtocreb/ bacrom fp niet alleen / maer oord onbere lt;Cuan? gelifeOe ïieurbo?denEn danben bug bcmeeglned aenge0oubcn Oabben 1 tot een bcrlirdtingdc te l)?engen / (inaee oen beg Ofden ■BoomftOe Bgrdg inelbocrt Oong) en niet boo? fulcdc fcOplncde crc= cutien / bic men noopt int Bgrd gcdooit Onb nord geb?upehltjcd inacrcnj.moer bccl meer boo? fac^ te mibbelen nacr o?b?c beg fttiedg brrbatting0e
p?ocebertn / en inat men anberö berOeert btr« Haenioiïbc/ naer ben Bcligion^ b?rbe en in ben tgbt bes Interims cn boo2 ben ^afTantoireOen berb?ag tot op ben ficiigionsibiebc / teeaJTcren: inant men bacr boo? niet conbctotOetinit bfÿ b?cbeiö roerften/ bceltcminber b’ingöcboo?tclbe ivantrouto boen op0ouben / moer foube befe ap? parentelOb boer boo? nocO berfterOt en Oct anber nocO meer belet ino?ben*
dDOdijfb nu 0aere ïtenfcrl. JKajeft« boo? befe mibbelen Oct ( in bc laetfJe boots noobt IrggOcnbc ßoomfeOe ßgeh Oonbe beriofenoofh br^ b?ebe0 3©itbebo?bercn/ foobccl Millioenen bfb?offbe 5iclen bergnieden en Dp?ef0ten/ oord bc grdoo^fa? me ^tanbcn beS nOrt ban bc ennbeigede onber? gong cn bebcrbcnbcïuocrcnfDO fenben bci’nan' gcIidOc ^tanbenacnOacc iHepferl. Höaieft. on= berbonicO foo lang fp leben fouben/ fulcdö fberhen incerteberfeOutbem
©on gOcIöcben Oceft oord beö ©artogden ban
feOe 1^?clatcn boerbp boo? rerOtmatigOc gOedent gctocefï/ boomamcntldcd bc ratificatie ban ben oOcmentionrcrbcn / cn ban bc dont ban Äepferi« ÆKajefïg. ‘Hertf-duug crpicfTcldcd BegOcerbeZ Î??ocgfc0e berb?og0inbrn gaerc 1^99. ©oed toog Op bon totgOcngbeingcnomene (Ctooflerg nopt gOccitcert/ bccl minber op boo?gaenbe becifie gcconbemncert olfoo / bat Op nict tocl toeten dom bc/ ban toien cn boo? toat p?ctert en feOpn fulcdg bolgOengbcn Bcligiorgbicbc enanberefiijedg infïeHingOc/ g0cp?cfcnbeert toerben foube. J^ict? temin Ooetocl OP ban 5öne ïtepfcrl. Wajefig. neng0co?bonncrrbe Cemmiffanen gOeiped be
3©urtenbergö 3tbmininrato? / op naerbotgOenbe tonfe ficO bcdlaegOt ober ben ftoaeren lafï beg lt;0c?logg cn beg tteuferg ploccoet.
«ladite ïi?octocl dP3pne ïHepfcrl. j®ajcfi benmifcra; ‘’*^ ftnetban ;pn 0upg cn inuben / onber boogbp ^iwX noc0 flacnbc ƒ nictgOcnoegO boo? oogOen flellcn 1 inUUflttl^ ^^'^*^^^' ^^^I^^^***^ ^^ ïwrtnfrt Mrtrtf h«9frvi SW««v«alt;M**«^ i
^mabiffdc' nlfoo oord 0p ter fclbcr plactfc bc ge-p?obufcerbe botumenten en bdungte eognofee’ ren gOccitcert geluecfl tong/ bat Ooetocl fpnc Ba-ben begOrert Oabben / batmen ben inOoutbanbe boo?gacnbr bornmenten Onn boo? leefen foube/ nocO toagbocO dun lt;foppbacraf mebe gdcbcelt getoecfl / nord cenigO terrain boerop ingctoilligt/ maer nu llerÓtgbe b?icbcnuPttocnbigO getoont/ en alfoo bc recognitie ban befe tegeng alle manier bcgOeert g0etoo?ben / en toot men oocd bacrente« geng ingcb?ar0t 0obbc/bit al niet tegOen flacnbc/ toog men met bc erecutic en innemingOc befer € looft erg boo? t gebar en.
lt;?5n mitg Op Oem nopt bc gOebacOten gemoedt Onb / Oct gOeene bat sijneïtcpfcrl. j©nje|I.tcii epnbe ban bien beroïbonneert dob/ bacrentegeng ficO bc fado te fetten / inboegOcn bat Op firpfeeï. Wajefï. bcrfecederendonbc/ en dab pp Oct oocd metter boet betoefen/ toat 0pboo? grootepa? ticntic en g0e0oo?faem0cpt geb?aeg0en0ab/ en toog niet ban nooben gOetoeed bat men een eeni^
toog baut Sjattog« bom ïÊur ttiilifrg.
gOen man/ tot befe erecutic gebcficOt Oab / aenge» neu fpnc onnoofeleonberboogtgianben/ neffeng donbe. ^oc0tang bc groote noot Oenïbtoingem ' befe obergroote drijagmacOttot op ben uptter-bc/ donbe Op niet naer loeten bc facede Oooft poilu ; firn graeb algereet oebo?bcn toaren / cn boo?tg telncd noc0cenrepg. tebcrOoelcn/ obermitg Op i nict meer mooglijedtoag/ een fulcdc lafHangÓcr facO bat Oct met ïpn boogbp ©ortogObom bug upttcflaen.
berre gOedemen toog / bat nict alleen bic baerin j $5ab bacrom nocö ceng jpne ïtepfer. Mlajcfl. leggOcnbc lt;CIco|lcrg nubooitgacn toaren geocs ! onberbanigö:fpnc jfeajefî. beliebe bocOgOena* cupeert en ingOctrorden/ cubic dicroubcrgOc.' i biglpcd Oemen mnconfcöulbigOc onberboogtg 0oo?ig0e onberbanen met een nirutoepIicOt ober:’ ! foonen/ ban toegOengbe (Gonferbatiebanfpn Inben / alle ©lebicanten cn ^tOoolmctflerg boa 0upg/ be ïtepfcrl. befeOermingOe cn begBprdg
Ueiiffrl* Rcfolithe op DPS Ijartogsi ban lüurï tniburgti afiilucngc»
Öacre offiep afgljcfet/ maer oorft boo? een fnirhe QrooteftröejS marot ban foo Deel ïmpfentmante roÿ en te boet / aUrs nvteOeffOept en uptgOemers COdt en biihmie lircl bebojben / tn baerenboben nofli ö niacnts bpbeaçbnpfent girtbcn Contre , butie afgeperp en ingOcboibert toarem
^abemaelnuftdeto flooftcrö ongctlbgfleïbe ïantet staube ban’t ï^artogbom inarm' en boo? i^^aewn alboo2 0Et3Ba|Taiift0cn berbzagOtot bc (f [ijidlijche refojmatie boKwmrntltjfb toaren gOetrorften l rn b’oeffenmg ban b ?tngfbiirgfrde Confeflïe baerin beftanbigïgeh berbïeben / nort) ten tßbe ban Oct ©afTanfrOe bcrb?agO/ en Hcdgi-
gereeOtigOept mebe beeien ' bic boeO 5pne Stepferk jEajefï» nopt met bc geringde gOebarOtenOatv ben geoffenfeert/ en niet alleen be babcIOrlrcin'
gOenemene Cïooflcrg inben boo?ig0enftantficl^ len/ maer Oem oocd ober bc pictrnjiebanbefetr ber0oo?en/ enbengront-beberflijeden ©oilogg lofl bon fpn 0upg laten afnemen.
»ßn mitg bén ©artogd mitg befen te dennen 0ab gegOebm / bat 0P alleg 45obt cn ber gOcbult mofï ober loeten / Oceft ïtepferl. Wafiefl. Oem of bng Oierop gOercfólbeert :5öne itcpfcrl. iPajcfb focO wnt beg©ortoggfcO?pben foobcclbat nocfl ;pne fcOulbigOc paritic (tBobtenberpatienticab les
Hiftorifcbe Chronyckç*
Llï
1610. i^SmoH übergeben ; inbienhp nn fieri teghenS ïtepferi. DSafeH. berdaren toilbe / bat hp bc ere* futicalghcrcctbolgcbacuhabbc/ cn cenbenbigö Och tot gcrioo2!aemhcpt Hellen/ en toat fpne ïtepf. .flïajcft. boons ban toeghens be ClooHcrsten refpect ban t recht bifpmiccren foube/ bacrbp ber* blpbcn laten/ banfoube jyncjïiajeH* öico?b?c boen/ bat het bolch tocee foube afgclcpt toerben.
IRcii heeft bp b occupccriiighe ban befe doo* Hers in t Wurtcnburger-lant 8000 man ïiïepfecs hrögs bolch gebonben / bic bed fehaben in t felbe -, ©artogbom gljcbacn hebben.
Scwbojirê ©nbertuffehen 3rinoochfommighe berfchillcn hangaren tuffchcnsijnc ïlcpfcrl. iBajeHept / cn ben rieur; hm öSfri '’®^® '’®’ lt;amp;areriboo2geballc tot Oegeufburg en «ai§' ' heeft hooch ghemdben riencbo?H boo? ben ©2ac; bePhilippus Emft ban iKanfödt/ befe nabolgcn* bc pointen acn ricuferl. .liBafeH* obeegegheben.
i. nbsp;nbsp;nbsp;gbe Meenen cn bc Confirmatien ban bien/ toelche het hups ban Maren habbe/ tecommm nicecren.
2. nbsp;nbsp;nbsp;t©’afhanbclinghc banbe 6x (ponnen gouts te bo?ber en.
frijieben /ïK tSJuntfehe hbertent bus cnticrbuicïït/ en öc ïïcurboïUen als be robeiac ieben ban bare JlMjcftb- lifbanu foo befehimt inierbcn / bat biergelijchc in be i^tliorien mettebinben tesy en foube bp be SüpUaubfrije een groot nacrbenc’ hen geben / en het fiijth tot b’upterfte rupn bet: ijeipen. »©heïgeh bit acn pacr ï^epferl. n^aidt« als hp Ïvel ÏU’fï / bant ïteurboJÏIt Coïlcgie boo? befen bias aengebient« l'or Hcogncobig het nn biel tuas bp befen trgrnlboeiïöighrii Roet een bes ftanbigen biebe te berartneu/ bit honbe fpne jlbf» als een ban ©obt baet toe ten hooehUen berlieljt 5Ünbc / felfs biel gebenehen / tri foo bed hem be* buchte / bias het noopt bas noobich gcbieefï alS nult; «Uitbat ben CoriintUin ^ïuctben nietfpn hrgghsi - annabe bus een ftavehen boet int Krielt ghefet hab/ bJa,S hem Iceb genoeg en infonberhent ouennits IjP nut ber ftanben bjechlagencnfuch* ten tod berhacn hab / toatfe boot een groot ohé* j tal ban C'otlogS boich ban toegens fpne Waje» 5 aen bie plactfe ouberhouben moften / bacrom hab ! hpt tod bacr boo: ghfhouben / bat fpne Hhafdi« j bc paffen fo tod hab bchoo2cn te betoatren/bat Ijp i baet 0002 te romen gheen cans ghef en en hab.
Cn toacrom ben Conineh in ^toeeben befe
*630.
-Web. Wlutie
f. 5ïrtgcenc inben Hanbt ban bc^?ofaen en nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,_______________________
Religions te fetten/ als het boo? ben^oheem* : Cn toacrom ben Coninthin Mtocebcn befe fehen ©O2logh gctoccH toas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hrijgs crpebitic hab boo?gcnomcn / honbe hu niet
4. «©c Hebe äiugf burg ooch in boo?tgcn fiant itoeefen/ macr honbe tocl ghebenrhen ' bat bit te Hellen. _ . , „, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Shefehieben mögt boo? eenighe «©cabamina / bic
V. ©et Ïtepferi. ï?laffact ban toeghens bc ! hn acn bc ïteur-boïHen ghefdpeben hab / enbp C5ccHclrifhc goebers af te boen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; ben tegentoooïbigen Conbent-bagh tot fiepens»
6. ©an bes ïtepferS Officiers bantoeghenS hurgmctecninfcmmigebotisacngegebcntoac* b ontfanghenc Contributie in’t Kijch / retchenim ren / both mochten hem ooch tod anbere rebenen
bontfangljfnc Contributie in’tßijeft / retehenin'
ge teepfehen.
iriierop heeft ïtepferi. fUaicfl.albuS gigant; tooó?t. 3^at fp ghereet toaren be Confirmatien
»aïni bc* ban bc ©ïtbilegitn cn leenen mebe te beden, »wn.
^ntberbe point tooube ipne ftcpfed. lUajeff. ben paffaufehen berbjagl) onberhouben ; mact toat naerbe hanbtghefehict tons/ Iwnbehpbc ïtereh niet ontnemen laten.
Wat böb’ighe acngacnbc toaS/ namcntlrich bC2.4‘ï‘ en 6. pointen fouben gpetracteert en uptgljebonbcn toojben.
Entrent befen tribt heeft ben ftcitrbo2(ï ban iamp;aren een ffh2nbcii,G aen hact ftcpfctl. jRaidl. gefonben /bacrin banben inbal bes Coninths in êtoeben ghenbrieert iS ghetootben / neffens am bete trouhertige bermaningen met noth eenreps bibben / bat both het ïtepferi. Jplaccaet mochte arhlet geffdt toerben.
J^ierop heeft 5Ön jBafeff.gheanttooojt/ bat hpriict ecnfulrhc KcmabeberficntoaS/ batljp naeff ©obt hoopte beS bpams toapenS af te hec* renenhP riet het op fpne z©oo?lnchtigheben en ÏSimbenburgli acnhoinen / bat fn nn met geit/ pjobiant en ammunitie hemtoonben ghemben. JRaertoat acngacnbc toashet placcact / bleef bet bacr mebe bpbe bomige refolntic.
hier toe betoegen / mits hn en anberr naebuurige tod fagen/ batbcflacche aengebonbene tDupt* febe libertept bus feer onberbjucht toierbe / betóp* Ic al boo? langen tgbt bed Wtlanbtfcbe potent taten hier op gefitn en ghclct habben / en bat tot onberhoubinge banbefe/ hun ooch bed gelegen toaS. Cn toaS tod te toenfehen / bat hem ben Coninft booï anbere mibbcl tooube laten paepen/ bacr been men tod trachten mocht / en bc facchen bertonerts aceommoberen.
. Cn bat 5rine ïtepferi. jltJafdl. berhadbe i bat hp met een fulchc acmabe berfienen ghereet toaS/ bat hp boo? bc gobbclpche gratie ben Ober-faria fdjeri CreriS lifhtdöéh in befenfc houben honbe/ en tegens bes ©taubs toapcn fiarch genoegh acib gacnZ en fitlj bicstoegen tot hem cn Ktur-^ran« bcnburgberlict/ bat fidiebenmet anbere noot* b?oft hem bpfp?ingen cn frhaffen toilben/ bat hab hP tod onbertafï/ cn moh tod behennen bat fpne jiSafff. met hrrigS boïh het toclh ben ghchoo?fa* me âtanbe foo bed ilfriUiocncn gclts afgeperff
hab/ bacraf fp fulchcn laH grideben habben/cn tot op ben upttérHen graet upighefooghen toacrciv baermebe nu tod berfen toas 5 macr alS hP bê binghen todnae bocht / fooboelöcnhptoel öcS KrifhS Mtanben hetmerehen Succuam Sanguis 3rinbeiïptghefocghcm batmen bp bc felbe toepnig hulpc of afiJHcnrie meer binben honbe / en op een fnlhc manier/ gclyh men tot hier toe boo? bc haut gifcnomen hab / Cgt;o?logri te boeren een onmoog* lych toerch toaS / en foube bit foo tod Ïteurbo?* Hen ©o?HenalS ooch Mtanben beSKridiS Ia* High en ooch niet b?aeglrich ballen / infonberhept bat hact ricpfcrlpche jlKajcH. tod toiffe / bat beS SriraS Conflit ut ie een feechere fo2m cn maniée t’©o?loghfn boo?Hclbcn /inboeghen betoantrom toighe Ï'oitupn / betodche infonberhept in ben C)o?logri feer bcranbcrlijch toas / cn ben âtaeDt —— ...................................ban bien bichtoiflS per nulle (bles in fingulamo-
echomen toaren / enfuïchcoberb.'ibighcbcn ghe* menta te beranberen plecghbe/ hact ontgaat ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K 2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mochte.
Op een fulch,s heeft fpne ïtcnv-bo?fll. t©002l. ban Maren acn ïtepferi. i©ajdl. cen fch2pbcnS afgefonben ban befen inhoub. ito bedaegbe met ïtepferi. JiKafdl. ben biocbighcn toeftant ban bc ^uptfehe #atie / betodche nu ttaadf ^acr lang met bc buncblam bes bloebigcu oo21ogs gebïant hab / bacr boo? ban niet alleen bed fehoone blcc; l«cn / tulpen / Caffden cn ^20biurcn macr ooh Oede rieur eu ©otßenbomen lammedöch bcbo2= ben / ten bede ooch heel in beaffehen gelept toa*
ren / enbatneffenS bitguactnochte ghdrifhbe fonbamentde toetten bant uijfh / Conffitutien en ïtrijgs otboimonticn in een fnldtc Confute
ijx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervoighder
|
jZ,o mochte. a©at 3une pecfooti hiciiô aciia.icnfcc / -^ ' iuoHîic 01’fpne .1]Kfl.tud bcrfcechcrcn / DatinUien men hem jghehjeh anbereïftciir-ïjo?ftcnen^tan= lien ôe.si figeh^i tort gefehiet toaé / met gdt/ p2o-bpant en ?l munitie af te nojöeren/ of fnne lanbcn met inquorticringhe laftigh wallen toonbe ( al-öz Ïjelgcb hP toe! ghchoo?t ha^be / h«ï ban fonbee chtoomen ghebiffonrreert miert) hpnict geern fulch-ï fien foube: mant hact ïtepf» Biß. hab hem bp be hoochgefmoozne «Coninchlgche Capitula« tic belooft / bat hp hem bpfpne ticiirbojßeihrhc p^eminenö / mi’htpt/ machten ghemdtlaeten moubc.
«CnhP habbeboo?t bijfbebanmegheneihaet ïicnïcrl. jßajeß. batfp / bacr Coninrhrhrltcn en tanben meer gheßüt en berobert habbe / buö 301« Camrte en ïanben met fchulben bdaben/ bat hp niet md mille finbien hem fpne Wajeil. ghdgeb hp md gefpiipn en gheßenhab niet een reps bolgcnö bc fadoofte hier ban gebacn jhnbe/ het Catntad met bc mtreß het mdeft op edges he »illioencn ßdibebtoeg / bebe meer betaden) hoe te machen hier boo? niet in cen hlepn biferebgt gecomen fpnbe. ^00 màa’ 5pne tRaieß. ooch md henndheh/ mat het Manbtgracf! chap t©uringen enC^iaef-fehap locimcbcrgh etlhchc fjaeren hctmaèrt-ó/ ban mrghcn0 be gebuptighe booitochten / cn ans berchrhgo! pjeßnren boot fehabenghdebenhabs ben / en honbe hP hem nimmermeer mbedben bat fpne Wojeß. aid cen hoochgepjefen cn gherceht itepfer fonber fulrhste berghorben hem aßnß boo? mne ,ghcp?eßeerbe bericftcien foube loos nen; fpne b?P0cpt/ baeropber iieurbojßen eer ooch beö ßgdm ü^ooghept en Tignitent ghefons bamenteert maji/ bie hP ban jgre bootbaberiö tot gier toc gheerft hab/ lieten het ooch niet toe. «ßn ehooîbe alfoo w depfed. J®aicß. met hem/ ghdgeft met jghe boo?babcren in’t Ogeft bc boes righe Goomfdje denßrs het ghehouben habben/ ooch honben cn tracteeren : baertoe hP hem ooch beriiet/ cn hoopte nict/bat fpne 119. hem m p*actfe ban ïtepfcrl.fchulbighc befcherminge cn acn hem busi hoogh öcloofbe bergdbinghe/ foube lacten ebermdbighen. jKacr inbien ßme ftcpferl. jKafeß.op maet cn manier ghdgeft het bes dgchs metten mebe b?ochtcn/ enbanbe boo2ighe glo?ieufe ftepfer-ö maö onberhonben ghemeeß / cn het ooch bc b?ps hept bie busi bier ghehoeftt maö/ ban bcïïeurbo?s ßcii berepfehte/ ben (©oïlog' of en hoe bien te boes ren mag cn booj mat mibbcl te continueeren/ghe-ïgefthet intßueß gheb?npcftdpchcmaet / opeen nlghcmccne ßgehö bergaberirighe o?bcntlpth cn cenparigh moubc lacten beramen en beßupten/ foo milbe hp ooch alfban / ghdpeft anbere / al het gftcene Hupten cn ratificecren helpen / mat eenen tronmen istcnrbo’ß bcÿ dneho betamripeft mao. ^où hab ftp nochtanjö met feer b’oebigften har; ten bememen moeten / bat niet teghensi ßaenbe foo bede gehooPame acnmaningen cn onberbacs nich bibben / bacrteghend ghegam mast : bat het ba t uptghcpublifcerbc placract foube berbïpben/ bâcrmen boch fidjfcre nubbden in t ßoomfehe |
ßgcftghcb’upchdgcfijgnbe/ niccnßiRhfmaecs 16-michtigh mereft / habmooghen boo? ßdlen/cn bit obermitst bacc niet noobigherömag / alO het goet betroumen onber bc ^tanben best ßgeftsi meer op te rechten/ cn bc ßhabeigefte mantroum/ mdefte t’albergrootße ghemdt fmach ghemaceftt en bifftmgtó te niet gtbaen hab/ af te ßdaßen. i|p betupgbeboo? ePobten berganfehenme» relt/ bathpalhetghcene/ baetboo?benßoom=' fehenßgeft fehabe of pergchel toc quam / altooci gefocht hab af te fteeren/ en ooft bat onber be ßans ben best ogehp goebe cenighept gheßieht/ en ben ebde b?cbé gcinch Poßliminio ghdudneh en fees ftcrlgcft meer geblocht mobben mócht. ®eghens! fpne ïtcpfcrl. iBajcß. hab hP altoost jgn trous mighept en gehooïfaemhept bertoont/cn hem fons ber onbetamdgehen' roem bacr of te fpjeerften/ albust -gebinghen batmen ban meghehst 5pne acn liepßrl. jfeajeß.en Mcrtf- hupfest i©oßcn-rgh bienfle batmen gclgft hem bat belooft gcmo?s ben ist; aUcst foube meer recompcnfercn.fep milbc oorft in fulcftc bebotie tegena Shue ftcpferl. jEß, totter boot toc bolßanbighberblpben / en boers neßeno best almoogmbe eobtst (in mienst hanbt boch one binge ßonben ) moo?bt bolgljcn cn ?nne ({ptebooben onberhouben/ en naer’t exempel ban alle lt;f heißen hatten cn jijn boo?babcrsi leben/ boo?tgocn. üteaer nabemad / gdijeft hP berhadt hab / het nu boer heen tegenst alle hoopr gccomen mast/ en hp continuferlgcft ban bc befmaerbe ßonben bers focht mierb / en aengebochten bon megenst funest i(teurbo?ßl.moo2bts{/ ’tmdchhp' ghdnfftfpne Ïtcpfcrl. ,fDajeß. melftcnnclgchmasi / in open* bacre ftft?tßcn foc mcl acn fpne iBajeß^dst b’ans bere Itcurbo2ßcr hab berbonben / en bicf-megen niet gheem f en foube / bat petst ghefchiebe ben ßgeft ßhacbclhrh jijnbe / en bat niet boo? fpne ïtcpferl. Jßojeß. te berantmoo?ben mast / foo habhpbp hrmbeßooten naeb’ercmpclstban^ neï?OD2babcr0 / acneenbequaeme plaetfchelps ne teberbaghbaren / cnin beb?ccfe ennaemc 4?Dbs Ober befe fmoere poincten «Chtißelhrft« Ccnfultatic te houben i hoe bat ghelnch het hem noch niet bacr toc fthieften milbc) b’upterße rupn bes lirben ©oberlonbtst ban bc ^untfehe y/atie mocht boo2ghecomcn mo?bcn en fotber quetfure berconfeientie / cerenfoem alfulcfts' acn te bat« ten / bat boo? lt;©obt/ fpne grootdijeftst nootlpbens be herefte en maerbige poßeritept/ ooch ïtcpfcrl. Wajeß. als hier ban het oberhooß fpnbe t’ereens teeren jÿn mochte. «Cn bat fini ïtcpfcrl. JK aßß. niet anbere gr bochten maeeftén foube / foo hob hP het hem eerßuptecn troum harte milieu te ftens nen gheben / bón befe hoop 5hnbc / het foube fpn Waieß. in genoebe aenmereftm / mbit te meer mitst het niet nieum most I en boo?t tmeebe bat fuïefte bergaberinghe beö Cnrhö Catholijft ßanben bidimpig gehouben habben / en ghclpcft hp berßaen hab ben 3 .^eptcmlnib Stylo novo onlangst amghcßclt; baerom bóo2’t barbe biß lieft cn recht mäst’/ batmen het oorft ban b anbere ßanbe niet gualhrft nam mitst het ben «atholpcs ften b?p gheßoen hab ; en maren ten bierben boß gensi béa ßgeftst lt;Conßitntie / ingdgclif beßhers ininge ghefebt cn mebe begrepen. T^tt fehipben ist gebatrert gemeeß ben 24 Mngußi ?tnno 1630. Mist bit fch2Pörnsf am ïtcpfcrl.jißafeß. geghe’ ben ist ghemeeß / heeft hP bacrop onber baro ban ßeghenfburgh ben 20 September olbusi odes onttaoo?bt. ' Wat h” un geethartigh te deinen gegheben ^t» hab |
Hiftorifchc Chronijeke,
lt;33
1^10. ^/ WfdiKBâbîpiie jÜSafeft. tod ingenomen tooonstÿ en nerjlaen / mhonbeOn uptbereüermanii’Oftc iaepfErs op antJer^ï niet of merhen/ban bat aHeel npt een onbc; ÊSiSn’'“ tokefee Itefbe/ bicf)P teghmö fteoferb .f®aicfl« ftturtojft en fonefi ftupd todnaert en gantfelje ß#eft bjoeg/ ‘’an A«= fpjewt/ en öab Ijp hier aen een fonbctlijdw toeï be» quot;^ Öaegfjen. gnMcftbebcÖpfJcmntootcïncftbc^ twiKhen/ batöpanberjsnietenfwpt/ alleen ôoe
bctfO bet gijemeen beberben en pcrbfbel barft ßoomfebe ßgeh niet alleen af te iuenben / goebe mibbd te beramen op batter gocbeeenigficpt tuf* fegen be litmaten öröPpfInmeet geitirgt / en cpntRlgffi bentoacrbiggenbiebc ^eer ggeb^oegt tóierbe ; inner bat gp ooch neffenjes b anbere flau* ben ggeben en pierteeren tobbe / boigen^ b erem* pel0 ban jgn booïbaberss/ toat gern af^i tenen ge*
twwtoen Itenrbciff pw wo toilbc 5f ne jPajeft. bie trouteiggept / lief be/en
toegeoSie^ ïhtojtjS fen tegenteoo^iggen bieiebirfxnfïaet bant Hebe iteiggcpt / ïitfbe/en ©abtdanbt /1 tfferb ?nnf fenreri. jTSajeftept« grocte meriten totiege gp boo? 5öne iEnjefi. en feer ter garten gorpg ' er bien ftlbiggen met ?pnc jpn gup0 toelbaert gepitfltert gab / nimmer bet* IKa’eft- ten goorgider betlaegbe / toifi gp tori/
bat birptofggei fpne ftepferi. jTiajeft. be fegnlbt niet ggegeben toerben tónbe / matr bat gern be
etten/ maer boer aen altoewf ggeberegen/ en baer nae ftaen/bat teggenjei btfe opreegte bebotiebner« in gp tepgers ftepferl. fFaieft en get figeh bol* ; toarpenen en nootfaeéhdgege befenf c / ban ben ffanbigg jgn leben laneh toilbc bcrblpben/ bc ba» bpanbt met getorit afgebtoongen toap getoeefi/ bdgege reeompenfatic ban bien / gp en fw Äenr- bât gp ’rupterfie gab bp be ganbt nemen moeten* bojßelgrg gupp genieten foube* Cn bat gern be* g^iestotgen gp ban Doeg (ggeïgeg gp totl toift?
15 ? befen
-ocr page 173-154
Vcrvolghder
* 6^0, ^efen te0cni«oo?bigm lt;eon uentä-baß aengeflcït bant ïiijfh ban Ö’oba Obnere tefl en obermeft , r{o-gab om tefitn goe al get quart af te heeren fqn b«* inoegt/ en foomooßglneh ecnalßgemctne bgebe b^pttuerben.
hjecroptercrl)ten:enjoub faeehefVn/ batbefen Stengaenb _
tegena goope ban fpnc jJ5a jeli. niet te bergigen genei be nieubte ^toeetfege beroerten (fonber et ibajei/ 110e men banbootfötot rondnuatieban nige bootgaenbe benuneatieen rergtmatigeoo? ben «eotlogg nacr beg ßgebsf €onftitutic / qjbje faech baèt tcc gebbenbe) berforgt gab in be gœ^ Pellen mcfgt / batbacrnaeoneïircobtelnioogg* , biggepbten bjientfegap / bat gu gein toilbcmet ïgeft gebatnioierbe/batnacrbefen bc^tanben gdbtp^obianten aniniuniticinbcnoob bpfptw
bet folbatcffa mofötttifcnrepsï ontlatten enbe*
Stencaenbe batfpne MKajeft* ^em/ banW
reeljtmatigeooï’
lt;;«P«btfW^it¥Sb(;€^dï^(iörabd«^3bi€¥S^;?^(;€¥ïb(iwS^^
‘«Slt;^fclôgt;lt;WÔ^QMîî5ÇMS55Ç|jôXSi!aPÇamp;fâ?lt;;g^
gen/ baeruntgpberpacngab/ batmen gern met j beeW niet nacr cnlict/ toattot bertopinggeban Contributie en anbere lallen gcIgcganberenWel bien oogt nut cnbienlgegfpn moegt / aHe^boo? boo? befen ggefegiebt WaO ggetoeep beleggen en te toenben : tot bien epnbe ooeg fpnc licpferl.jl^a. beftoacren biilbc ; footoilbefpneWajcP« gem initff befen biel berfeeeberen / bat gp noopt bic ge= baegten/ gabben ggegatZ maerbitbecrocegab bub te berftaen Was / bat: initb be perpcfteltn benöber Craibban Sarcnalgcrect aengetaP gabben I gp aiq be p?incipacipe panb ban bien/
ggclgcamp;'fpne n^ajeg. gern Wel betronbe finijS
met bapipermbe ïteurbo?pen en panbe Itrngf-bolrb baec toe geoffercert en opgeb^aggen gabbe/ ’tineleh al metter bact tcgeii.ö ben bparib aen lag/ en beef buanö^ intentie tot gier toe ggcflubt gab* «Dicef-ineggen gab finie jfKaieg. gembermänen toillcngclgrg gpbegalbcnbat nietenttogffelbe/ batgp boo? geinfclQS Wel baec geen pen foubeZ inbien
ns
Hiftonfche Chronijcke.
’^630 inbîcn ben Cœiinh ban ^toeben in be Celtic ereiö ' petsi tenteeren en baer in bjeethen tuilbc en nlbud fpne maeijt nutbjepben inat boo? cen fegabeen onl^epl niet alleen finie lanbcn inner ooh ben gant-frljen Jßijchfiier boo? aentoafTensoWbe/ entoat boo?een langbunrigen bloebigen »©o?Ioghetal= gemeene ©aberlanb alb ban te bertoaefiten hab. 'lÏCbieleh ban bed te bequacmer int eetfi boo? een cenparigfie eonjunctie honbe tnd gfjebiberteert kuo?bcn/ al^fbaemaeZ toanner bat ben bpanbt befiabeneiaenbe ©oft-jee ingenomen hab. iCn fiocbid óp Too berre b?icnbdtjch hab bemeemen laeten / bat öp tud tot een algemeene «Contributie betoelcheopéén algemcenenïlijfKöbag bat fin neaiSajefl. ooditnd befiaegbe/ inbien menfoo fiaeß boer toe comen inorht) te berßaen toajS/fpn part geem mebe boen ïnilbc; nodKanO ttuhffdbe fpne JKajefi. niet / hn fonbe naert crcmpcl pan anbere gehoo?lamc fténrbotfien en ßanben / hem fdfisi mebe ten beften / fpne Óulpe Ijter in niet mam queeren laten»
a©at nuaengacnbe mashd geene/ ’ttudch 3nne jBafeft.ban taeghens hanbthabinge beb placcactb en b’eremtie ban bien te hennen hab ge-geben/baerafbiab befe meeninge nopt bn hem ge? toeeft bat hn eenige beqname mibbd tot be toelhc gern be ttenmorften honben acnlenbinge gepen/ achterftdlen toilbe of bed boeren loeten / moet fpne jX^aicft. berdoerbe (jem bed meer boer heen en berfeecherbe hem oorft mits befen / bat fpne ïKajeft« biergdnehe mibbd en taege inbienfe met fpnóoogheWpftri» ampt / authoiitept cnpIiflU niet ftrijbig Ïnacreu / niet alleen goctïpillidi toil-be acnhoo?en / moer ooch noer be faechrbefdiaf fenfiept en het ben gemeenen toefen bienlhfh toaö met roet ban bcö Öepl.ßnrhsi fteutPo?ften (bien be facche ten bede mebe aengongen) hem geeme boeghen. «Cn betoole teghentoooïbiglj bede boo2naeme en berfehepbene bet StugfourgCrhe confeftie toegfiebane ©o?ften enftanben opbeb ßijehä «ConPentbag PchbePinben laten milbez foofoubefpnejBajeft» feer aengenarm 5pn/ in» bien ÖP '0dhdï hP bieptoegen biehtoilP Petfocht cnaengefp?oochen toapgetoeeft) inepgencrper= foon tot fpn fRaieft» hfm berPorghen toilbe / en hem met fpn authontent en hoorhPerliffiten ßaet en fiulpe / affifteeren en m rocken fielpen/ booi toat aenncmentlfiehe mibbel fgfietneh be ïtcpfcrl. P2opofitie anberp niet boo? en ftelbej epnbdijrh ben b?ebc / ruft en goet betroutoen tuftefitn be le» btmaten bon rihdi toect te bererngfien toop. «Ên fioe men be tegenfpannige ban bien ffoo men tegfienp alle fioope lbo fioeft geen P2ebe norfi firn» genhonbe) metgettifhermoefit tneenftemmigfi gemoet fuffieiantc tegenftoi bt been moefite. 4'0^ penbenuooeh bojbetd bes «CbictP ererutic/ foo batr anbere mibbelen honben gfirtroffen too?ben/ tooube fpne 4|lSajeft. befdpe fiem niet tegenpfpu laten/bat men ban met een hier Pon op befe Pets gaberinge trartcerben m boegen bat treibe alle» goer nu beeter te boen ftoubt/ alp bat men bit boo? anbere beiibogParingc baerboo’hettoam troutoen liefitelheh grooter toerben moefit) oppet bamiit- nieuto toect foube bn be fianb nemen.
inist)ftuf= lt;©up2enbe bcfcfianbelinghc met ricur-faten/ SM. '»'tröe tot ßeghenfburgfi boo? toiftclinge ban iirurboquot;ir Wrfiepbm ffh?pbcnp feer gfieftreben : toant op tie «011= ricnferl iRaicft. toilbcbp we meeninge ftaen Än’”» ölppen/bc lttcurbo?ftcn bióngen ftarehboet heen/ S«= batmen fiet Polch foube afbanchenen ben ©ar» boubm. togfi Pan f ritlanbt cafteeren / en met ben Co» nmeh in ©?anchrödi en ooch met ^toeben papp
macchen; en toierbe ooch boer heen gearbept/ bat i g 10i men bep ©alfgraocn afgefanten bien men Pan toegfienp bep lt;£oninfhpinlt;ÊngfidanbtP?Pofie» lepbe toegefept hab / niet foube onpcrfioo?t laeten* lt;cn laetften fiab men pan toeber^pbe / infonber» fiept ben rieur bo2ft banCenlen/ bienbenoefte bo t perfichd ftoubt / geern gfiefien / batmen met bc©ollanberp ticpcrp?cbe macchen / C^obtgaf ooch fioe bie ihn moefit / alp «0o?log Poeren fou» bc. «©en ricurpo?ft Pan Ceulenficeftbpbefcbe» ractftagingfie fpnen b?ocbcr ©nrtogh Maxili- ha 10 ban aen m peperen / bien tot ben «Ooilogfi gfienegfien «tuiê ii«ft toap/ fiem bermanenbe fip foube ooch toot bp befe faccheboen/mitpfipfietgeenepan toegfienpfpne «IS» Pcclc Stichten bien fipbefobt tod boen honbe/ nnttooo?bt gecregfien op befe acnpoirin^e : fip foube een repp in’t ïfiertp-ftiefit «Ceulen homen/ en bacrin cen gaer fioft fionben / foo foube fin tod bebinben/ toat «Ceulen Poo?nac Tinpicnacnbe Staten fiabbe. «ifn toierbe be facche Panbebe» melbe Zitaten foo Perte bcboibcrt / pan toegfienp fiaer grootc gmpo?tanp/ bat beftooten toierbe/ befdPe tot cen algemenen ßijexbaefi te Perfetten« ©ebben btep torgfien bc ricurporften bed ghe» obtincert/ ’ttoclch ben riepfer en 5öne ßaben toat ftoacr gcballcn ip.
©oo?t cerftenip beftooten getoo?bcn / bat fiet «öeneradrehap ban ben ©artogfi ban J'ritlanöt foube ghenomen too?ben ; bien tot bien tijbt tot Jlricmmingfientoapacngecomcn / bieonbertoec» genp bed ftfienhagien bufonber tot ©lm en 3Xcu» renbergfi behomenfieeft/ mitp fip aen alle plact* fen in grooten aenfien toap. «Cn alp befe conclu« fetegfienp fiernip g^emaccht gfictoo?ben / ïgn bacrop bepbe SSaronnen lan Baptifta Verden-bergh en Gerrit Queftenbur^h tOt fiem afgebCCr» biefit/ bic fip tod beloont fieéft/ mitp fp jijne befte ^atroonen gfietoeeft toaren/ bie aen trienferb fioft 5hnc Confilia altoop gebïeben tn gebo?bet£ hebben' bacrom ooch bde bepbe/ bat fp fiem te bc» ter hiertoe betoegfien honben/ boo?anbereben prijp fiicrPan gefiab fiebben.
Cn fioctod bit fefipnen toilbe / alp fiabben befe bepbe een oPer bc maête ftoacte facche npt te Poe» ren aen fidi genomê/acngefien ben 9©altcnftcpnec cen boPen maten grootfiartiefi ©eer toap / en nu Poo2tp inben Codog fiet commanbeeren ficfi aen» gfietoent / en biep toegfien bp fioogfie potentaten in grooten nenfen/ cnbcfialPcn batmetonupt» fp2ccchdfiche ßhdibommen Petfien / bic bacrom niet licfitelgh cen fulhê fefiimp ober fiem foube paf» ren laten. «Cn ftoubt te bebuefiten / bat fiet ghee» nc/ batmen ban fiem alp cenen ©artogfi ban toe» gfienp ihn grootc ober bergaerbe gelt en goet qurlijch bermoeben berben / nu nip ban een p?i» bactpeefoon toccrgebo?bcrt/ cn albup fiet ©ar» togbom JlScchclcnburgfi in b’uptterfte perfichd gfiefebt toierbe. ^ommadch cen bcrlangbc fioe bit aftoopen toilbe. «Cn alp men te toeefen fiab/ bat tod hier boo: cennieutoe onruft moefi op?p» fen / baerficeft fiem ben ©artogfi Pan fritlanbt (.’t todeft alp cen toonber ip ghehoubeu) babdijeh naert bebdban ricpferl. jRajéft. gfieaccommo» beert en ficfi gcfioo?faemlfich ingeftclt. «i^n meen» ben bat óp bed Bp riepfctl. JRajeft. gfiebaen / cn fiem tocl gfiequeeten fiab. ^ommigfie fitriben fiet bner boo? / ;bat fip ban toegfienp fpnep hrfigp bolchp berherbingfie (bat fip boefigfidfirhtod noefi met fefiendtagien noefi bergonbe licentiep) of anbere biergfidgehe / bep gemeenen manp bc» b?ocfhip / befialPcn bic fip op ben fialp gfiefiadt hab;/ geenp tocegp te betbibben noefi rereufeeren toap/
-ocr page 175-Vcrvolgh der
jZ,Q Inajö / bicO megden banboo? ractfacmgdebom J ' benijf/ batmen be mirionlldacrcnronrO laden moft/ en donbe mei gdebenren / bat be tgben ber; anberben/ en be lieben / melcdein’tgdcmcenbp boo?fpocbigdcpt fommglcn billied / en in tegdciv fpoet mancdclboec / licdtdgcd ban een anber gdc? boden mieeben* itnbere dabben befe opinie/men moedt dem depmiged beftceeden debben / om bat dnalbuO banfpn lt;©enecaelfcdapafgeftaendab» Mommige bat dP dd dab npt beo ^tcrrenf-Ioop/ baerin dpban Replerusjgn jleer-mccfrcr mei geoeffentmasi gdemeeft / en bit nlfoo neffeno fpn Fatum te boo?gdefjcn. 5!n boegden batter noed onbere meer boo? fecederber didben/ dP moedt boo? liepfcrl’Jßaicfl. dcpmlgcdbacctoe gcb?ardt 5gn/ en dem ingdebedt batter noch grooter eer boo? dem inben ©odogd banbc j’ranconfen te daden mao / en 10 tpnbelgcd boo? fulcde llrcecdc
tocer reftitneerbe en goet macchte.
ï^ct tbJcebc/ bat be RcurboJllcii berdreegen i^io. debben / iö gdebjeeft / bat men dft groot gdetal bant drggöbolcd ïuat Wepner maeeden en ’tmee^ ftcnbecl apedaffen joube. 25rdalben bat derft ftcpferl. HXiieff. belooft nacr befen geen oo?logd te boeren fonber booibieetcn ban be ftanben« lt;Cn
5ouben boo,’tobc lt;Contribnticn naer goetaedten en mille ban be firggO-öberften niet iiigcftelt en afgedaelt / maer op bc Crepo bagen / gdeipeft men get noemt / baec ban gdeojbonncert meeben»
©oo?t!O debben be ïtcnc-boïllen banmegenO det continueerlgcd en neerftig dendouben ban ben iprancoifeden ^mbaffabeur cenen tcgeiiö ^pam jencnïtepferl. jUajeft. ftrgbenbe bjcbfutemc^ ge gcbiof dt : boer af det beginfd alöuo 1.0 : boo^t eerfte deeft bcmdten^mbalTabcnc Carel Brularc in be onbientie ban bc ïtcur-boiftcn fpne faceden olbUjO boo2gcb?adjt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bau
ï^etma^Égeen monber/batbc Woningen ban wnft«*
ban fpngrootemaedten getal ban Regementen Oed berooft gdcmo?ben/ en tot HRcmmingden/ aio of dP in een gebangden dupO gddegden dab/ ©?ancdrncd ben «oomfeden ftepfero Henrbo?? «pM' dem gdedouben. ©ct maclj nu diermebe 5ön aïO ' nbsp;nbsp;nbsp;•” *^ 'm**««»* o« «’« '»quot;«» «lt;«*lt;«» nhimfC- w» 1
detmit/ fbo iffet boo? een grootc facede te douben/ bat te gelijeh jpne ïïcnfcrl. JRaftft oen bc Beur-bo?|lcn/ en ben Hartogd aen bc Itcnrbo’llen ode-doo? gdegdeben debben. (ßn deeft mailen denn aio fp dacre €ommlffic bp dem afgdept debben/ dun alöuo gdeantmoo?bt.
i^p banchtedaer feer ban megdenO fpne ïten. jRajeft.bat 5pne jRajeft.dem be hooft-armaöc buo langd betrout dab / en dem baer ober tot een lt;0eneraclodcfet; endoemeldpbanftcpfcrldcbc gemeell/batfe meer bien upt be natuur ingeplam tal'*quot;® JRajeft.bcelanbero herdoopt dab/ batdnb.Kr ! tcaloanbero gdemaecdte b?ientfcdapmoftgdcs emetad» bp foubc gdcmainteuccrt 5nn gemcell/ maer mito lijcd gedouben merben. g^acrom fpne ftoninchl» fdjapbaii dP faedbatdet 5nnc iRajeft. begeecenöe mao/ jRafed. banÖJaiifhrnrd bolgdenob’crempelo Ä^ä“'' moubè dp baer ban af ftaen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ban fpne ©oo?baöero be bienfte / mclcdc dem ban
2. Öbemiito nu 5pne ïtcpferl. jldaicll. dem befe «oHegic gebacn en aen bc danb gegeben .mn u megdenO 5pne troumeltjcde bienllen / tot een gemeeft milbiglpd meet te beloonc millcno mao/ SSm ^ ©ojliclnelie Ilacbt berd cen dab / en bico megen en bat upt befe rèbenen ; mitO Æoningtn en ©tins Bes«ït. jjj^ 5|jj^g ^j,j^ jg jj^jg^ jg Poeren / met lanbt en lies fen gcltjcd be bootnaernfte litmaten ban bc CdU-bm berficn : foo bab dP 3öne äRajeft. bat dp dem ftendept ba natuur b’cen b’ anber bc dcipebe daht bacrbp milbe befedermen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te bieben en det gemcene befte te befcdermen/bec!’
j. hpBab ooedonberbanied bat Rcpfcrlpcdc ! obligccrt macren / foo donbe dp oocd met een goebe ^onfeientie en acdterftcllinge fpno ampto/ bit€ollegpöatban miedtigeentot detgemeene
lien en ben b)cï|lant en ruft baut gantfed ’©uptft ^ÎSJÂ lanbt meteen fonberlgcbe affectie nUoositoege? üness baengetoeeft blaren / mit^daerbloet en afcoras ftc npt bc boojnaemllc piobincien ban g^uptft lanbt gderptooten toaö. 3amp;ieiä-b)cgdenbaneen fonberipede liefbecnberlangen tottetgdeluchcn bjelbaertberlöotftenintßoomftde gt;3 geh/ gelgh
®CI1 ïlartog ban fritï laut begeeft
Watljn
öaeriKf» nbsp;ban megdmO 5pne troumdgede bienllen /
öaerßp toilöe befefjermen.
Jîâaieli. 5ijne tegt^nö partp / en toat fp tcglKiiö dem inodebjofOt dabben / ßeen aubientie noefi ge; loofgeben luoube« jX5et befe antlnoojt en fedencs
npt een lebenbige 5?ontcpn dier ober 1,0 gdefp?an= ge/ bJclede affectie langde 'poeren der^uaerto boo? bedberdanbe bienftenbujS ioonbcrdoiibcn
belle (Irecbenbc faeeften danbclbe / niet booibp gaen:bjant gdelijcbeen Spiegel of dp Ineimet
lt;©out ingelept en met ?5aggden beroert mais en
dagie ban fedoone pactben / deeft dp befe beube afgdefanten meer afgebecebiedt / mclcdc alöfp meer nacr ßegdeufburgd gedomen 3dn gemeeft/ deeft Repferl. äRajell.be ßcfolHtic/ bic 5p ban ©allcnllrnn ontfangden dabben / oent licurbo?;
ftelijcde £o!Icgic ßdefonben. t JRelcd alöuo baec ! maeraedtige fpiegel ber beugben en jebenen macs op deeft gcantmoo?t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ren / anbere Roningen cn©2infendacr gereebe
W“^ nbsp;g^at ben hartog ban fritlanbt fcd bant iPSc= bienllen in dooedmiedtige faceden mepgerben/foo
UnirtjojftË ncraclfcdapontftagcndab/ cube doogdept ban macren fp dun foo mcIalOanbeccn deel niet nut bien aen ICtepfcrl. .iRajeft. belieben gljcftelt dab/1 noed gdertjftijed.
b m**^- ﮓ ^’ fiab dp möflped gebacn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-m bat nu fpne «GoninedMRajeft. in ©?ands
lauötacfos 2. g^e goebero inbe J^rftanben donbe ïtep-1 rped in bit cao oocd niet boo? nacr laetenbc K“*/®? fcrl. JRajell. dem lacten/maer mat aengaenbe mao beo ßijcdoiibtmatcn cn ©o?(lcnöommcn baerin dabben fp te feggen ; en inbien jRecdcIem burglj bolgdcno beo ßoedo €onftitutic Crimen I^fæ Majeftatis gdebacn dab / donbe det aen bien ban jrritlanb niet obergeben mo?öcn / offpmos ften darr bat acntreehen.
ried een^ cffige nietepgentiged npt en bmedtetot geen bing bequaem en masij alfoo oocd inbien be Woningen en g^ftnfen/ bie niet atiöcrö aio een
V.ut öc
oySCiS '
Uryfft $n-.
Oiiiaiiö abftgesïi »tu
dier in oengeften mierbe; maer bed mecr5nnO dertjömeemnge/ boo? fo?gdenblpt om dieren bcjEi gantfeden iCmpinanbtO bignitept t’onbee^ douben/ te dennen gdeben moedt / dabdP tded bacrboo?gcdouben/ battet niet mei foubegde« bacn mn gdemeeft / bit CoIIegie tmded tot bien epnbc ingdeftdt mao / boo? bp te gacn befonbee bat dn dacre toenepginge ttgeno dem tn deur reP ________________„, .......................peet te befedermén en te bermeerberen b?eebec anbe douben milbe/mouben fn det niet loot denen/ mitO befen noed een renO te dennen geben milbe. maer begcerben/ bat dn baer been gcbïadlt miers ( jlïito nn bieomegen be ilcnrbo?(lcn macren be/ bat dpol beo Rgedo uptgeputte ftdatten/ tot bien epnbe t famen gedomen/ batfemetdact enaldetgeene/ mat dPb’anne onberbanendab groot beeftanbigeßaetftagden ^nptftanbtmik afgeperft en ban be litmaten beo SlgdO gedregen ben bienfticO mefen ; ^00 tjab fpne JtonineM» iRajeft»
^ gilleen ben f^nbtlanber bc Ïtenrboiftni en bic l|cm bedaegt dabben/ bn ïlcn.jlïafl.boo: bp-
Hiftorifche Chronycke*
13^
|
1630. Waicd^ban ©janchtneh (niet öat fp lieben eenh 8ötn Bact ban nooben Dabben / maet omfP’ ne affectie alleen te bennen te geben) gact lieben ßelpchctocl bermacnen en bjienbelpch berfoceben willen / bat alle mooglijebe nacrftigljcpt gebacn werben mocht en aent gemeene befte berobligeert teblpben/ en bonben fp bier boo: groote eer en roem berbrijgen: taant gelgcb ones uptbctaon= berlijebe fcöeppinge / berftanbighe rcgeeringlje en boben al nptfteeebenbe ficraetfel ban befer tae= relbt eobt «Imachtigh bebenbt gljetao?ben ta«ta/ en tap biestaegcii tot bcö alberOooebften liefbeghetroeben taicrben : albuö oocb taanneer lie ïdepferei / Woningen en ©sinfen / bicOobtei beclbt taaeren / en taicn bc lt;©obbelpcbe tapf-Öcpbtbetacrelbtlijcbc rcgeetingöcupt ©cpligcn Bnct taasi bcbolcn lt;t5obt nacrfticlj boo? oogden Öielben/ pare onberbanen toelen b?ecbfaemre= geerben en cpnbclnb pact acnbebolen ampt clocc* belijeb abmthiftreerben / foo bonben befelbeniet alleen alle menfehen tot een bcpoo?lpcbcn gepoojs facmfjept en refpect aenb2)iben/ macr 00b noep tot bcgctroutaelicfbc/en billibeonbcrbanigpept nenlt; po^ren/en bat lt;0obt paer Begiment bepalig taaei pabbenfe upt befe langburige gelncbfalicpept baft teftuptem 5baeromtaüubcnfp Ïtciirbosflcn bclt;ebïgt;iiptf lanbö pcplcn falupt foceben/ pet nnerbentom pcpl boozbomen en alleO booïficnigp betraepten taattotfpn taclbaert bienftiep 51)11 joube/ bat nacr befen tpbtintminfte gpeen Öojlogtcbuv ben noep op te fpenren toao. ‘Cn taaft facePe bat bit gpefepieben conbc fouben fppeel ^uptftanbt pettaelebtot pier toe met olberpanbe ongpelucb en fepaeben geplacgt taa^ getao^ben / ten poocp; ften begaeben / en een eentatg - binnenben roem baec 0002 berbrpgpen / en fpne Stonintblpcbe ïBajeft^foubepun lieben niet alleen met goeben tact bptaoonen / macr oocb bceci^.Boomfcpen Bpb een beftanbige befepermer en bjient blpben. t^ierop taierbe met ben dprancopfepen ‘?lnibaf= fabcue albcrpanbc onbcrpanbelingc getracteert/ en pem tot op?ecptinge beö gitaliaenfcpcn bjebeei inben naern ban ftepfcrMUSajeft. bolgenbc point; betret ten boo2geftagen / namentlpcb : ten eerften : ïw)manb épiic ïdepferP Wajeft» foepte en begcerbe ben «wb^ 0£tacnfcpbcn bjebe in italien en tailbcacnbcn lianifcije ' Öartog baimiPErö bc Iceningpc geben / inbien Mie. ben «Conineft ban©2anchrprh olie berbinteniffen Contracten / bie pp met bie geene pab / betaelepe openbaerc bpanbe toaren be0 Boomfepen BpePä en taelepe pep noep boo?t^ acn boo? bpanbe bet; Plarcn moepten / bzoeP en opPonbigbé.
Wfepoincten toilbe ben franropfepen 3ïm; baftabcurnict acnnemen/ bieStaegen nacrlaiv getractatic tuffepen pem en bes ïdepfetS geboh maeptigbe Bacben/fpnnacrbolgcnbe attpPcis op bepbet partpen ratificatie geftooten getoo?bcn. |
(Cen eerften beloofbc be ConmeP ban ©2nnrfv i lt;nbsp;7 Oj rpep/ bat pp neep ïdepferl. .liBajeft. noep be ftam 334^^ be / ©02ftcn en ï^cerfepappen en ©jobinrcn boo? attöchei pemfelfs/ noep boo? anberein genedep manier om «ff«; obcrlaft foube boen/ ooepnietbe rebellen en bien SX genen/ taelePe ïdepferl. ïiBajeft. enbesBpchS ft^tn lt;amp;□;« bpanbe taaeren of noep*taerben morpten/ met m«»»* pulpe / gelbt/ Bact en baet noep p?obianbtt’af Äße* fjftceren / moer beel meet befelbe tot be billigpept febente«. en gepoo?facmpepbt tegens ïdepferl. JIBajeft. te gtoppn^ bermacnen ; gpelgcpptm banooePmitSbefen berobligeerbe en berplirptebe fpne Äcpferl. jBa; jimbaffas Kftept. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ueut op bp«
|
1)8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghder
|
161 o JIf’rtog ban patina / bat albuë bereiten ßat-' tógban'öualïnlIabooïcenêüÊrfianöisnicntiir^ freeten / bic niet fufpect luns’ / mact foo bed inooglijclt bepben beden acngenacin ( nabien be lanben nacc lanbtjö manier gebanbeert en be fon? ne ban bc b?ne(jten en inbamile foo tod ban be leen als'erfgoederen beboodbehte famen gljeres bent toaren J in inn lanben tocct ingefet toerben modit. «Sn fonben noo’tö boa?f3. lanben niet met fcf)ulbm beftoaert toenben ’t todeft ben erbe ban befe goeberen niet todatteg toa$l)maer ban all be^ ftoaerten top entoaneli jijn» ^nbien nu g!ic= beurbe / battet een offet anbet ban befe lanben/ todebeben iXirrogliban lt;t5uaftallanenglictoeeï fen 51)11 / aen b’inbomllc bc boo?f3. fomma fonben te boben gaen / baeraf foube ban pet «©toiglje neffenjtfbe 0oogljeptaenben6}artogö Cardner^ ballen blnben» ^ l^artogl)Carelfouben3önc gljcbane fouten bp ftepferl. n^aicft. afbibben. 6* ^aerna toilbe ftepferl. JÏSajdï« op beö 5?anö en «Conindtö ban ©janebrijeb mtereeiTt fcb2pben;01 / upt ftenferb ggcnabc iXrrtogh Carel in bêpbe ©artogbommen ,fl)nntua en 3Montfcr= rat/ in fpatie ban 6. toeerben tptjS beleenen / om bettuffrften fonben bc ïtenferl. Commiffartflen niet alleen get geene bat debe partptoebe0oo?be/ febepben / maecooeb 1 inbien bc partpen noefi niet beracco?becrt toaren / upt epgöenc marlu int Obeene bat Ijem aengfietoefen toas / immitteeren» lt;i?n foo get facebe toas / bat in fpatie ban befe 6. toeeeben bc ÆommijTarien aen befe febepbingbe ban befe lanben tegbenct alle boope fouben bc= IebttoO?ben/ fOUbc nOCbtanö ©artog Carel Immediate beleent 5tjn/ en nac bereiaringbe b^ 9. 10« 11» 3lrtirbelö bc lanben befitten. jUaer nacr bc bdeeningbe fouben bc €ommi)Tariflcn glKbouben 5pn/ oppct langflc fonber langber upt? (tel en bertreebben ©artogb ban ^abope cnGu-aftaiia toat dcb een toeftact aen te topfen/ en in be JDoffeffic te fetten. 7» lt;011 ban toegbenjS befe bdeeningbe toilbe Kepferb /Bajeft. ben föartogb alei nu boo?t leenman 5bnöe/ en een gbetrouto©afaltcgbensial 3bn bpanbe/ todefte bem tortben in befe ^iibcßi' tupr tueberen en moledeercn / tot allen töben/ be= febermingbe gbenicten laten« 8« lt;1211 foo befe b?cbejS tractaten al bier aen t Ïtenferl. boff ban tocbcr3nöt/5 gbebeputeerbe om bergetepehent / en ben brgÿ iifficiero in “^Italien nengebonbiebt toaren / fouben bc bpantfebappen bacemebe opbouben. 9. 3l5abicn nu Dartogb Card Gonzaga? met bepbe ï^artogbommen / j©antua en iBontferrat to beleent / fal ftepferl« IlSajefl* binnen 15 bac? gen of op een fceebér plaeto bacrtoc gefet 5nnöe/ albacr lirngsboleh in italien af boeren lacten/ bcbalben bat inbe ©eßingbeWantuaen lt;Cane? to / Ober be rebier (©glio inbient noobieb 51111 fal noeb gelaten faltoo?ben/ b’anbereint l)ar^ togbbom J©antua bclepbcplaetfen füllen onber bcjö ï^artogben Cards ^nfpectie blpben; infgöes Itjcft toiloofb bc Coiiineh al 51)11 brggeimaebt upt italien bocten/maec Pignarola,Bricaras,Sufa en Auigliana met nootbmftigbe befettingbe ber? (ïen laten / b’anbere plactfen int ©artogbom êa= bope en bo?(lenbom ©iemont ben ©artogb ban ^abope obergeben : befgbelbeb fal ben ©artogb ban ^abope fpn brggö bolcb toerb boen / beba^ ben ®rino foube bP beboubenen toilben allegaer boer bolcb albuo bouten / bat geen quabc fufpitie te betmoeben fpn foube. |
13« «Be dabt en (lot tot Æafal en anbere plad' j ^w. fen in jDontferrat / füllen boo? bemdben ©artog Carel gbercdituccrt toerben / toeltbc plactfen bP metjpne epgben bolcb ban bem alleen bepenbee# renbe/gdbeb 5bne booibaberp' gebaen bebben/ fal befetten / om bat alle guabc fufpitie aeljter blpbe: macr inbien bit caö noopenbc bc bemolicringljc of (leebtingbc ber febanfen ban b’ ©berfic in 5 t‘i' lien petö foube gbeflotcn 51)11 gbetoo’ben / te boo? ren befe tractaten onbertepebent toierbenbaerbp foube bet ban niet tegbenflaenbe befe‘Hitpcliclp/ bed berbipben« n« ©abien bit nu al albito berreebtto ebr* Ipcb boo2f5. / en bd brugsi bolcb afgebocrt toer? bc / foo toil ftepferl. älKajep« upt craebt ban befe bdeeningbe / bc dabt liKantua en bet Æancel ©0210 met al be febanfen / oocb lt;Caneto onber bet Coded ©glia aen Dartogl) Card ober geben en be befettingeafboeren: gdpeb ban oocbben Co* nineb ban ©janebrpebjpne befettinge upt ©ig-narola / ï^jicarab/ ^uui en 2lbiglinna toerb ne? men falzen aen ben ©arteg ban ^abope be plaet# fen tocer obcrlcberen/ cnbcnieuopgbetoojpcuc febanfen boen deebten« 12« Cot bolb?engingebefcjEibcrb?acbb / ber? daerbe fiel) ftepferl. Jftajed. batbpbc ©aden in ©eltolin en êtoitferlanbt / mitfgaberb anbere ingenomene plactfen en febanfen ten eerde toilbe berlatenen inben boozigben daiibt fetten / enbe nieutoe opgbetoo?pcrie febanfen terdonbttoecr deebten/bodj met befe conbitie/batfe ban niemant toeer licttoao oocb boo? toatp?etcrt bet 51,11 of gbefdjieben moebt / fouben darcb gemaeebt tooj? ben. 13 • i^Tot meerber berfeceberingbe toil ftepferl. Majed« en ben Conineb in ©?ancbrijcb bc bo?? gben aen ben ©aitó / of aen ben groot ©artogen ban Jrloicnö of aen een anber Catbolgben ©o?d in WJptdanbt fenben / todebebefe boîgbenbuÿ langb falbp bembebouben/ tot batbitnccoo?t aen toebcr- 5i^,cboltrocben to 5 macr inbien bc pointenban b een cant fouben gbeb?oocben too?« ben ƒ foo füllen be bo?gben ben anber bed oberge« lebert too?bcn; bdfaigl)cli)cbtocl bpbcboogl)e brpgbiS lt;0bcrde doen / bebo?gbenteberbicfen en toien 5p toegbefonben toerben füllen« 14« ©Oben bat fouben 00b opt darcb berfoecb besiConinebïïban©?anebröcb/ bc ©enetianen bieemebe in begrepen 5nn/ bocb bat fp fieb boo2td ban bïlttcntatcn footed tegOend ftepferl. Maj. ato bet ftoornfebe ftijh baer ontbouben fouben en baer bolcb teegb boeren / om bat gbeen naebup?i« gbr fufpitie bebben moebte« Cn inbien boo? bc* fen berbzarb bc brijgei ©berden in italien nets anberoi beroemt bobben / foube bet niettegben« daenbe bcfcn 3lrti)cbcl' oocb boerbp berbipben. i$« Macr be gbebeputeerbe bercebten/ bot I noeb anbere drpbigbeben boo? bc banbt 51)11 fom ben/bon tecgbcnsi bc deebe en ftepferl. ©tf^om« men ,!©ct5 Coul en ©crbun jen bot bon teegensi b obbp ©o?t£lt; en anbere ingenomene paffe ploet« fen en ftepferl. leeningbe/ bocrupt licbtelbcb een nieutec oneenlgbepbtoprpfcn honbe/boerofborb be Conineblijebe afgefarite noeb gliccn abife be« romen bab; en op bat nu bc b?ebe te bedonbigbee 3Ün moebt / foo beeft fteuferl. Mojed« boo? goet gbebonben / fiilrbs op een onber ti)bt op te beffen en tot een goeben ucrbiogb mebe romen loeten« lt;i5n ato be Conincbltjrbe gefonte aengbeberrbt beeft/ batmen betbrnglis boltbteilbeteanbet ipranropfen poelen boeren en beftbanfe/ tedebe nueerd gbtmactbt gbetoeed tottotot Mat’d” birb |
Hiftorifche Chronijeke.
^)9
lt;ï5n hirlbrn fp hebboo? een groote todbact .z,« fche gheanïteoo2bt / bat fulehc plartfcn biUpeft «©obtd/ bat hu ren fiilcfte intentie bu hem gljehab (bctoplc fp op bed ftepferd gront en boom lagen) hab / bpfoubee tot bien tijbt / aid effen ooch hare befet enberdareftt falpbcnmochten; gclijchtocl fteuferf. jKafed. ecu groot bcrlanghcn ghcb?a* begheerbe batmen bed tfijeftd dcbc©efbun en! gen heeft tot toeberb?rngingc bed bieebd / nlfoo JtJeti toelche ban bc fraucoufen inghenomen i batfp nu bied toegljen hoopten / baer foube upt en beedarcht toaren/ foubc guuteren, baertoe hem cen fulehe cenighept bed gemoctd alle toclpaert nochtaud bc €onincftlijcftc afghefante niet heeft ber «Ch?idcnen fonber niufcn ontfp?tngen* honnen berdaen / macc jijn begecren dareft ghe« tfoetoci fp nu befe faeefte / baer acn ber iidigie/ b?cben / bacrom men bit tot ecn anbree bergabc« ben ïsijeft cn «Coninchrijfhen bud grootelgdid ringhe heeft toillen uptdcllcn / macr mitd be ghe« gelegen toad/ gaern geftoint bcbo?bcrt gefien/en fante hierban gheen «ffommiffi hab / heeft hP acn alle raooghlgcftc naerdighent aenghetoent hab# fpn ©eer €oninth in ©?ancftfijcft ghefch?eben/ ben : macr mitd bp befe tractatie ghclpcft ghe' gclhcfttoel id acn toeberjpbe het hrijghd bolcft mcenlnrh / tegefchiebenplccgbe / bantoeghend toeeft gheboert. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- -
16. «De topic ben ©artoghban Uothïinglje bantoeghend befen«©ó?loghmebebolcft getoo?« ben hab / heeft lieuferh en €onincftl. ilhajcd* be« lieft / bien fclben mebe in bit accoo2t in te fluptcn/ cuhrin niet befehabighen foo langhhP nicmanbt tenaebpquam/ cn bird toeghen ban het bolcft albud aflepbe / bat geen quabc fufpitic bacrunt te bermoebchtoad*
ié 10. ^ttf'tÉ fUcÖtat/ i-^O«'« biietopbanbc ßenrer;
17 “HHe Injurien / öie in beren ©oilogh boo2 gïtctMlIcatoarcn / fouben bergeten binnen / en ai tie fif[1 baerin gctnnnekt babben / nergebenspn eninhaerc boojiodc ecr / bignitept en goebec in« griciet toerben / en toat ben ecn ban ben anber in nomen fjab/ tocet gegOebentoerbenenbe ehe« bangOédc fonber reeoinpcnÿ loei gelaten tooîben.
i8. nbsp;nbsp;nbsp;5inbicn nu onbertuntijen bm? bat befe trartaten afgöcOanbeltiuaren / bedrtigäöbet» Oen in italien bic baertoe geeommanbeert 500 getoeed /petö anber.0 beOotenen g^econfirmeert Iiabbcn/ fnlehb foube (lijf en ball gljeamp;oubcn toet» ben / anbereiter contrarie/ toat hierin geboten toaeî gcratificccrt bipben.
19. nbsp;nbsp;nbsp;211 bit gepafTéerbe Hebben ïtcpferl. en lt;£o« nineW. i©aicd« in ©tanchrijeh met Ïtcprerlbehc tooo2öcen tronto belooft / batïtcpfcri. ffiajell. en fpne affidenten te toeten be «Conineft in ^pan« gienenben ^artogbban ^abope/ gcltjcft ban ooeftben Coninefti. Jßajed« in ©?ancftrijcft al toat boben gljcfcHtebcn en gefet iö/en in befcn ac« coojt begrepen,/ ongeb’oochen onbcrljouben toou-ben.
Öoeïucl fp nu öefe facefte / bacr acn öcr lieligie/
hæt ftoaerte meer töb^ ban nooben toao / boo?« naemlijch betople ban öe cant beg ©artogö ban lt;©uadana be ghep?efentccrbc fomma gelt0 / nacc fpn gebod toat decht en te geering toas en ten re« fpect banbe fatis fadie, bied toeghen qualürft toillen acunemen / en toaö ooch ban be cant ber
gtatiaf» Wortoel bit nu albud bedoren id ghetoeed / iö ftije i3'.cöcj8 het boch hiernaceen langtjetiibt enbpfonberb’ öT ^^’fi^2frtpcftcltoatftoacrgePallen'toélchcuben «Äh Conmeh ih ©janchrijeft niet heeft toillen ingacn*
Doetoel nu be farche bied toeghen frer tlPhdeh achtigh doubt en hem acnficn liet / aid foubetal toeer te niet loopem foo heeft boch ftepferl. jHai* hierin toat toe gegheben / om bat nu boo? achter« ftdlinghc befep drijtd in 'italien / het bolcft toert mocht bacrupt enteghend ben Æonineftin^toe« ben gheboert toerben / en albud het eerde point heel laten banen en in b’anber petd toeer beranbe« ten laeten / gelpch bjeeber bp bc haubdinghe ban 31talien fal berliadt too?bcn*
35abicn be gtaliaenfrhe b2cbed 2(rtüthcld betbat ?hn ghetoeed / hebben benoomfehé «Ca« tholijefte fleur-bolden oen ben Conineftban ©ïaucltrijch albud gcfch?cbcn*
©eUeutä ©0 hab hart ttn hoochdm berblpbt / bat hp op bammöcö eenfulfhe bcniMtmm tijbt^pnc gefantetot ben SibT ïtrurboïdïhrftcn «Conegial-bagh nac Rcghenf« «iioiiiiiii ba burgh afgefoubm hab / om bto een repd ben lang ^quot;‘*’ Ö^l^^enffhbc bicbc hrrdelt en onbeebe €h?idc«
ouden ï^artogHin ban ïotH^ingHen boo? Ijaec afgefante indanbteö gcfoUicitcert getoeed / bat mfgijelpcft Hacrepjetende mocht onbertad too?« belli baetointenaendeubanbefemotiben/ ßab mcn;foo ôaed tot Het duiitenban beb?cbeniet domen connen. .tUacr nabien men bc ciaerftept ban be faeefte en [jet groote perijcftel in Ijet toclcft be gpemcene €lj?idenbept boe langljcc hoe biepee raeeftte / tuggenen Heeft/ en bie^ tocgljen alle op« rechte fjarten gfteabifcert en te gljcmoct gljebocrt/ hoc bat befe bjebetotbe Ælpidcnhept enbeCa« tholgchc ftecche/ eninfghelöchbctocldanbt ber Coninchrijehen bienlueft toao / en ban tocgljcnjS be gemobeerbe biditulteptenbtebphctghcmcenc bed in bit caö niet honben bergleecften toerben/ niet langer bienbc uptghedclt te toerben / habben fp op ben pber / öobtei bjeefe en op2echt ghemoet ban5pnc «Conincftlijcfte jKajed» dchtotHenbcr«« laeten/ en befe faite albiio boo? harre ßaetdaegen helpen mobereten / bat 5p hoopte ipne J51Öajedcpt foube baerin confentceren / gelieft hp ban ftp jpne afghefante hab baeraf berfceefteringhe gebacn.
«en in fulcftaendcn habben ooeft b afghefante be b?ebcö tractaten neffenö him aengdenamen; ’ttoelcft ban ban toebeejnbe opjeedt met refpeetee« ringhe foo tod ïtcprcrl.aïöoofd eonnicdlpedc 1®« j®. gefchict toaö/albue! batfe nu boosts feer bedangben toat Ijn boo? fpu perfoontatiftceccen foube*
Itjcfte infonberbépt ben «Catljolijchcn ©otentaten goebe büldanbióüe eenigljept gljeditÖt toerben morgt.
«De goebigde tractaten met bcö «ConiiW in „ €ngelanbt afgefante en beji ©alfgraben Frede- lôSbnt rick ghebeputeerbe / todehe onbertulTcOen cord uicscs w boo?gcdcit toierben/ berltrcgdentod gheen erpe« g'’gt;rF“= bitie/ gllddcdtod toierbenfetiudtoMTgdcd/ofnt/ bat hooch bemdben ©alf-graef boo? behouben ' foubc blpbtn / eenighe genabe en cen bed bon fpn lanbt / ’t toclcft bcigt;pan)aerben in h^ben/ en bc «Conbitien todefte dent tôt ^ulhufen boo?ghc« fi^îcbentoarcn/berbullen*
Wn engdfehm afgefante heeft bp ftenfcrl* rnated* tu ooch bp be ïieurboedcn 2(ubientic gehab / todefte allcgacc naer maleanber ghefeten hebben inbc laetde bcrgabcringlje / en b’ «Cngcl« dhc afgefante tegend haer lieben ober.'ßn nabien hp nu fpne monbclphe toopodtic gebacn habdiecft hp ooeft bic fdinfidpch obergdangt / todefte ban befeninhouttóghetoeed* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^
a^abemad ben €oninch in groot 55?ittanniert tie 0« 4211« met groot hartfeer fpneö ftoagherölanghbupïü «lt;«00« af# glje en bcb?ocfbe tordant /mitfgabrtjö 5011 Pronto Sn j^ut« en onfrljulbighr hinberjö aendenmode / en ihn bojau^ou 13.©ajcd*om toeerte bererijghen/ be reconliatie icBtcseo«lt; 2
enre«
140
Vervolgh der
|
ï619 ‘‘^Ritotie boo2 51)11 ftoagber / niet geern emis gducbfaligljcpt toengbm/enbegantfebetoerdt jg.Q, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;00e occafic en conjunctie bootop gam laten toils I tot een altoos bupicnbcaffcrtic/een berceringbe be / oorli naert ercnipcï Pan firn gliep/efene uooîs ban 5pn l)oogf)c naernen perfoon/ oorPbenao baber bic bc biccbfacme tocegm altoos booi te bomdingc tot een eentoig roem en p?psi ban tocs gens fpne gljcbacnc en gDeoefienbe goetbepbt en (aebtmoebigbepbt bertocdicu en acnbipbcn : infs gbelhef) foube oorP ben Deer paltS -gracffutrlïC tomben öegtjeevt 0ab / en initjei fiel) nu teglici^ toootbiglj een fnlelte getoenfeDte gelcgOcntljept bnbeftenferLen Dtenrnoifilgelte üergaberingbe pjefenteerbe om totem fiilelt toit te taeelten: foo gab ^pne iHaicfî. acn sjn gljcfantc nopenbe baet affiebbenbe Ætebentie toiebe/ laftgcggebenen opgbebîagben / bat On ban ïtepferlpdie .i^ajeft« boot allen bingben in fpn en ïuiiö ftoag^erjS beb ®al(graben naerne/ naec bcljooicn/ foube betfoees ben/ of niet fpne ïtepferh ,iilÖajcfl. bc nu tod mees nmbe bootoeebe bah beS Couinbö in groot fSin tannien )tjn baber / oorb anber Coningpen en potentaten bicstoeglicnS gebacne gintccceflïcn/ tegbentoooïbigltjch plactstc bergonnen/ albers genacbiebH belieben moebt ' en bc gebatte ongbes naebe tegfiensben palfgraebctoecc ballen / en toatunt ftoacbbeptber icuelitgbfpaleert maS/ baberlhcb bergecten en boeô niet meer gbcbenc= bmtoilbe/ maerten cerfienbanben eiber-Pan bon ontlatten m neffenei aubere / todeb foo beel tegbenss Hepfcrl. jKajefi» en tod meer gc*bnbigt babben / bem tocer tot bc gbenaeben ïtijchc bers foeningbe en neihtutic albcrgbcnabiebfi eomen lacten toilbe. Öm bat boclj (jet bood) benaube fioomfebe Hnli bc Buptfe natie en bc grootelhcr noobtlpbcnbc Cbïtftenbept/ met een bcoigaenben biebc banna bus feer bah foo bcci fjarten is ge? fu-bt/ tocer berquiebt/ betonfcbulbicbbloctbcrs gieten booigt)cromcn / aubere lanben ban bc ber^ tooctiingbe ( toclehe tot biertoe bc Continuatie ban ben ©oilogl) uptgbetlacn babben ) bcbiijbt en al bet anber qu-act en onljcpl / bet todeb ban b’ extrema confilia met fiel) b?aföten ' lipt ben gront uptgeropt toerben motljt / inboegbai bat eventus belli intertus, datnmi antcmcertuin. lt;0111 nUtC beter biertoe te eomen en fonbet ccnigl) bertreeb int tocreb te firllcn ; foo toilbc boef) bacr Hepferb aBaJefi. alfulcbe mibbclcncntoccgbcn/ toelcbc baertoc fecebet toaren allcrgcnabicbfi br bc bant nemen / namentlbcb ban be berfoeningbe en üc; fiitutic ban bc ïKur-paltei beginnen / en gbdhrb ben eerfien bocebllccn ban alle tranquillitept en ruil te leggbcn ; inboegben batter anberjS ch fon-öer bit gbeen bjebe nod) mfi in’t npeb / noeb bet l)oogc ghenabe en niilbigbcpbt met aller onberba' nigl)epbtcn banchfeggingbe acnnemen/ enfieft met fpn peel bunb enpofientent bacr been bol«-fianbigb beneerftigljen / boe fp ol fnlefto om fin« ftepferi» Hiajefi. en fpn booth gliepjcfm b«ï^ Öofienrneft foo beet immer mooglpcb toab toeet berbienen moebtenj oocb anberet int oblige allées boen toat totte fatis factie ban fpne ftcpfcrl. jDa* iefib. autboiitept / ooelt tot tocberb?enginge be^ lieben bicbeb immeto moogli)eh toaa / en boot billprlt gbeltent toierbe / enfonbebp b«balbui4 betoonen / bat men in ber bact fpumen foube / bat bem paltsgracfniet boogerrf als Itmfcrf. i'Ka^ lefiö. affcrtie t aebten fionbt / en bab fpne ïStent-bmfil. t©ooïlucbtigbepbt noopt geen oerafie 'gbe^ Igelt bP gbenoegb betupgen Itónbc) booibp lacten paffeeren / bat bp bc berfoeningbe niet foube gbigt; foebt bebben / gbclgelt bit felbe upt be beek inters eciTi frb2Pbeu;ö en amnmlbfbc ^mbanaetfebapi pen oobuptbebertoinelbe blieben bpfonber tods ite Jacobus Conineb in (îSngclanbt inben ^aere 1022 ben 12 j'ïobcmb?io gefebjeben bab / bacrin be Conbitten banbe fatis factie tot bc toelcbc fieb ben ^altf-graef tonbc aceommoberm / fpn ober« gclebert getoeeft/ ennorb boomamenthiehupt bonbctbanbelinge toclbcmjj ïHcpferl. jPaJefiO. belieben ban toenmä bc boojgeboubencnceonti# liationo poinctentot Colmar gbefebiebt sÿnbe/ bacrop fieb ban paltsgraf fbcrrlaert fjabbe bines Itelpeb bel en blaer ïvaO : en toas' bet felbe noeb beerbet op be jongfi gbeboubene hcnrboifil. bet* gaeberinge totJPulbupfen f inbien bes Honingsl in groot ^litanmen afgefante mifgabcriS beh gebeputeerbebanben paltfgtaefbabbcnbinges lept brrltrngm bonnen / om bacr been te eomen) gbefebiebt »ßnpubt niette min noeb beerbet bibehen lt;nbsp;inbien Hcnfcri.jPaicti. belieben toubeZ bat fpn boogb gerefpeeteerbe fiaeben met ßufioif bien bics toegbm gbelcpt bergont toiert / toat meerber rommunieeren moebten / bien oocb bok Itoniene infibmatic ben Conmeli in groot ^jitan= nim en ben ^altfgrabc gOegeben dabben. oubc betroutoen onber bc fianben eonbe tocer gc^ nien en ben ^altfgrabc gbegebeu babben« - fiidjt / noeb bc piincipacle tooitcl en ooifaedie C p bit berfoerPm beeft ben Cantfelicr ban ban alle beroerte en oploop gbePept noeb nptge^ Jliïcnt5 ben €ngdftben afgefante bed biicnbcipli root toerben. pubien nu tone Hcpferl. j^ajefi« gcnuttoooit / als batter een gorbe fiefolutie bols bet bilïich bcrfocdi ban shne jFJajcjl. in groot glim foube / en bat bp bc tcgbcntoooibigbe becs fSpttannien foo berre todaten toilbc / foo foube gaberingbe ben Hcurboinm bacr am gdegben 'ïtrpicrl. i’BajcR. Ijoe langer boe meer finie biicnt= l toas / bat in bc facefte ban ben J?altfgracbe cen febap en banchfeggingbe meriteren/ be moberatie ! reps mibbd moebte getroffen tooiben / batfe ten bicin’t begintfd 5ijneHepfcrl. jUajefiept.fclfs beffen ban’t Boomfdje wijebbonbenbergdetes goct gbebouben bab/ tod in arbt nemen / en 5pnc ben toerben. Conincblqcbc JRajefi. inbefetocebe beerbigbe ' ^Te Hcur-boifien bebben anberS/batfe ben ^ Confiliis berffereben/ en berboeben l)clpm / bat lt;l?ngdfcbcn en j?rapropfcben afgefanten aubienS n^i»' bp anberS niet ( inbien men b’accomobatieafsi gegbebm bebben / bacr ^tuifioiitcptfccr gf)ffia; miEeten fioeg/ bacrop ban beere uptfienbeperijebden en bileert en betoefm/ batfe oocb/ of gelürbHcpfcrl. ü/««®’^ ertremitepten bolgbcnmoebten) opanberemcer, jTJajefi.picfmttoas/bengefantenbanbiccmbe billicbe toegben en conjunctie te gbebmeben ge» i J^otentaten nubiens mebe beulen en bc felbe boo« btoongljen toierbe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I renenbantoegbens bet Bijeb fieb met bun inlas üooits foube 5i)nc Hcpfcrl. Jïöajcfl« een toerb ! ten bonben. Hlacr bit beeft ben Hepfcrl. Gaben ban barmbettigbepbt cnoorblt;0obt olmadjtigl) niet tod bebaegbt/ bat b booif5. obefantenotn cen acngmaerne bienfi bocn/en tegdijeb cen jlarb b’oubientie nengebouben bebben. fonbament om ben biebc en goebe ecnigljept in t ïlecfi oocb be fixaitfgraef Frederick acn be fiheb tocer te bicngbni/ Icgoben / enstjuebeds i Hcurboifien todebe op befen »Collegial-barb bers bonbigljc bictoiic ecn ïjccrlijrbe Croon opfetten/ gabert toacren / ecn febjubens afgbebcerbiebt en 5pnc Gcgecritiglje tôt mcerber todffanbt cn ban befen inboubt. |
0fnnttooo2t / als batter een gorbe fiefolutie tool« Ï^eeft doelt be ^^altfgracf Frederick am be |
Hiftorifche Chronycke,
Mi
|
1630. P. P. ^OD biep wp bc 6eamp;?0£fbe toc|ïanbt ban t peni / ßoomfeöe ßöcb onö gémeene baöer= lantit ö^^nptfeOe natie ter parten en göemoet gaet/ foo poogden pberiebpebteh intbegintfcl tot piet toe/ om De Reconciliatie te beebrpgen/mp beneetliicpt« jRact betobie ich ban toegpenjs ben (©bet-ban’t felbe fdfp niet peb boen Pennen/ foo peb ieP boo? bie (Woningen / Steur-bobim en |
^tanben tortepe mp met Woetb^entfepap bc^ ftaen / befe onbcrpanbelingpe en toclgcmcenbe intecccnic (tot betooningpeüan nuinütebcbacr’ bigp gemoetgeene occafieboo^bpgnenlaetcnbe) bcïfocpt/gelpcP fulctó uW«’C« en ben Rpp hem ncIgcP 10,en tmpffcl niet of fp ooch ftepfetj, Oa* ic.en ben Mcnrbozhl. CoUcgie/mpne beelboubige onfcpulbige berclaringe/in fpctlc gecommuniceert |
gpetoojben/ bpfonberbat banbjpicnïtonincPI* ibitientoclcpê banïtepfctl« Jßajeß^ mpboo?ge« 3®ajeft. in groot 55?itannien mpn Deer baber 1 flagpen Jijn / bicstoegpenbe €onfércnjStot Col« mpnentpalben bm ii J)oPemb2i0 inben ^acre maracngcflelticigpetoecft/ in aller onberbanig« 1621 boo? eenen Kurier berclaert en gpcfcp?cbcn i pepbtberclaertpeb; toelcPc «Coimarfepe €onfe« isiacnfpn ïtcpferl* Majefl. eniePtot bientgbt !
befelbe btebeö Conbitien poetoclfe peel fbiaerlpcP aentenemen toaren/ nochtans meteenflngulicr mPrument en met mpner panbt onbertepepenin« cc en feegei betraeptigt peb / en flaet noep biel te benePentoaer peeniePmp Dpbe4b?ebe0 Com
rcnsniit£i-gabcr0pet affepepbt bieetoegengpe* bacnjijnbe/ foubcopben (ffonbent-bagp in ben gacre lózztotjlSulpnpfcn gpepoubenu. I* met een 5ün obcrgelcbcrt gpetoceP / inbien mpn afge« fantpab bergont gpebjojben b2ppa.ötepebben/ om bertoaert? tecomen : boep poopicPwtfal
wpt
Vcrvolgb der
|
1610, wpt het fcamp;îpben Iwtgp ban ïiamburoD ««' u1. ßi^ebaen ßeeft/ mitfgabersi het boo:r^-affflW’öt bat baerbn ib gheboccht/ niönc beetle liebende m» lentic ohctiocßh berfraen hebben. »Öclhfh ich mn ban nu inbedde bat bete «folie; gifche bergaringe baet heê gerecht ib/ bat booitb het beberPhehe lt;0o?Iogen hi t ßhfh afghefehaft/ bacrenteghenb ni|i en b?cbc biecc gheßlfht/ beer; ber bloetbcrgictcn en lanbta-bcriboeftinghe ghe’ fchouten cleft een bu het sijne gehouden bicrben mochte: bacrom heb icft ooeft op fulelie oecafie ga; be flacn / en ban befe mp iiiebc beriachtich maec' hen totHen. «Ên obermits bni teghentooo?btgcn «Conhicft bangroot 5amp;?ittannicn mijn feceiiebe ftoaghet/ nufoobJeiaI;Sboo?befcnnaec’t «Cr; cmpelbanfpn J^ectbaber «Contuft jacobus gort; ibilligh hem heeft mohen laten / met affenbinghe acn ii. I. en «C- nifghdhtft ooeft haer Itcprcrlijche ^apifoo bidbeen begeer banuI.cn«C«bienü bjienbelijeft/ hun beliebe boeh nvt btieutfeh^/ mproobede acnfienlijcfteboo?biöbe ghenieténte laten/ en alïc mooglijctic ©fficia bp ftcpferl. jiKiï. te boen / bat ieft doch fonbet langhcce beftoaringe ban mhii arme onfchulbigOe landen/ lieben en 011-berbacneu tottcreconliaticenbehoo2ihche eehitu; tic comen' inhnc beitlaringhc op öc boo2ghc(ielbe €onbitien plaetri hebben / enboojtacenenboo?; gaenben b?cbc gijetroffen / baerna alle hanben bant Ktjeft enfoo bed bupfciit ihn Heuen foo hartdijeft bcrlonghen / het oude dnvtrehe betrou--tuen bieder gebracht / beftepferi. iKäfeft^fdfis haer leben laugh met mil regheeren/ en het hooch gcpiefen lieurboirtclhcbc Collcgie bp deft cen/ cii bpfiindct bp de toaerdighe «Ch^iHeuhept ennae; ninieUnghe roem en lof baeebnn btaghen magh» Jl^itö andci'a ter contrari te bcrbiachtcn fiondt/ in mijn bioebigheliaetgdaeten bloédende/ bat b’onpartpighe foo biel in’tal.a buptentïiijeftcen fdfacm achterdeneften etyghen/ tn een continueer; ïüchc ooifacchc fpn / bat de bicdcrb’enginge ecua behanbighen bicöea foube hoe langher / hoc oube; (tanbighec en fbiacrbcc ballen/ ’t biclcft ieft ban mijncontniet geernOenen ronde» «Cuben ban hoopebat/ naedemad riepferl. Wajefï.anbere/ bleiche sijnejKajeO» onghdtjeft meet gheoffen; feert hadben/ ingcnabebicer heeft aengenomen/ inbien u l. en «C. haer omficnlijcfte intcrpofitie en iuterceffie bpfondet in dit ca^/ biildc boeghen/ bleet inghefedt / en ban de groote gliclcben feftade ghebeetert toerden meghen / ban toeghenô haer onrchuldigheptdiealbe toerdt hénbacrtó/ en bp u. 1. en «C. geen b?eedere bcrhlaeringc dieei toegen te boen / noodigh en i.a / ghelych dit dan behoochOe bilüghcpdtcprcht/ ten minden toat toeer gheuietm mogfit. ©oo2ta reo doe ichmp beroepen OppetgljCCnetoat Jochem van Rdtorf bp u. 1. en «C. nact behoo?tc fal booiftdlen / blien; bdijeft bi^enbe u. 1. li), gdiebe hem ghenaedige en gocttoillige audicub foo diehtoile het ban noo; ben jijnfalte berleencn/ en bit myn toerthop be belle manier helpen bebo?beten / ghdijf ft mijn betroutoen ’tfamdyeh en bpfonberlijch bacr heen ghetechtllact. batre bed nuttechien fonde / inboeghen / bat hoe; tod ieft nopt bantocgheuömhniaechcbolghencl ' met flechten aenjien tot ben tocedeban Wantjig b 02d2e niet gchao?t cn ben/ ieft gdijefttod in mijn ' toect bertrofthen toaO niöc bat ten bede den £0; bicde bacedighept cn frhuldighen refpect totul. i ninchin^toccbcumct sijnbolehin krommeren cnlt;C. ttodeft den heden fiijcftftennclijch to/bat, Itwb aeii laubt gehoomenen^tetinalinghcno; ieft nu al bn de acht fiacre laugh Oheen toapcito ; men cn be riepferfdje geflogen hab. «dp todhe tot mijne hootdmftiÿiedcfcnfieghcblupehthcb; ! abife ïîcvscrl.jraj.boo? goet ghebouden heeft/ be / moer be toegen ban t goede boo? alle andere ; batbebernielbe digiiitcptban’tWuptfchc öijft booigctroehcn ƒ cnmpaltoosi rotten fehnldighcu , toeer mofl op gerecht / cube het geene/ *t todcft gchóoifacnihcpt en refpect tegeito ricpfcrl. j lfhl. ! boo? laugh flil-jittcn cnaen5icn bcbo?bcn to ge; en het heek iïych foo bed mijn luooglhch ghe; too?bcn/ boo? mannclghc bapperftept toeer ber; tocefl to gheaccominodcert. /Sonde ieft nu tee; beetert ente recht gcb?acht too?bcn moeftt. 3tto gljcnö alle mijn hoope het toit bau de reconliatic hP bu bit ben iltcu?bo?flcn booïb?oogh / holp met cnrcflitutic niet raceften / foo moet ieft het Oodt toeimighhicctocbc b?ecfe ban de fatholphe/ endentijdtbebdeuenmp trooiien met mijn gœ; ; todefte beducht toaeren/ bat mifTehieu Conlncft be confeientie / bottel bn nip nictentotoegheco; ' Guttavus Adolphus toiena' Conineftrijeft foo feet amp;£««« men. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 machtigh niet cn toa/ö / alleen cen fulcftc hrpga- tooit tó gnfghcltjcft berfoech cn bidde ichu hen «Ê. lad bp be handt niet ghebat hebben mocht/moer «^ gantfeh b?icnddhcamp;/dat fp toilden dooi hoer tori; bat bed ban de piotcflcrendc upt hact ban be te; ^^og«» ghemeen onderboutfri daerheen befaeefte b?cn; gcntooo?bighcatooochnaercomcndenieutoighc; pew. gljen / bat mijne liebe moeder cn b?ocdcr l^artog ben/ ja miifchien baet toe ooeft andere uptlandt# l .udwigh Philips Jßaltfgracf bp den Hhhn tu be feile potentaten met hun lieden in fulcftc raetfla; bolcomeu hun lieden toebehoojende cn reipcctibf gen gheinterefTeert ende meede begreepen toaren. «cngcfïo?benc puffchK / fonder langher uptficl ©aeroiu de ïtcurbo?fïcn niet alleen nut betoee; ginge |
3©at nu u. l#.tot bcO en falupt ban mijn bep; be lanbenen mpnhccl rieut-bo/ßl. hupsüubit caci boen en uptrerôten fuit / baet in füllen fp mu met be mpnige tot een ecutoige banchfeggiughe bcrobligecrcn / die ieft ban in alle bcomaHcubc ottafim metter baet sal betooneu cn de mpne me; be baet toe aenbergen. Wien SHmaehtigeu bid; denbe bat hem geiiepe bp defen CoUcgial-bagh tc toooncn / heplfaeme tactflaegen tc bertoeeften/ enonö liebe ©ndcrlandt met een langOdnutighc bieede toeet tc berblpdcn. 163O' 4?ii8d’ 25p be berhregenc audienjS ban ïtcpfcrl. æo. toierbeben «Cugdfehen afgefantc endeci JDaltsi-grabenci ghedeputtetbe boo?geflaghcn. 1. lict joube ^altfgraef Frederick tegeuö ftcpfctl.jtófl« fich berootmoedighen cn om pardon bidden. 2. /èoude hp en fpn naehomdhigen bet «Croon ban 5Sohcmcn renunciccren.3.^oudc hp Och ooft ban be Uteut-paltd begeben. 4. ^oubehp hem ban nllcbcrbintcni(Tcncn Hijelto berfaerndingeont; houben» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffheoi I^acbcrloopban fommighc bacghcnalabefc pairjifrw piopofitie ghedaeniä ghebjecH/ hebben bepbe «M'^ afgefantc een feeftcre Ciefolutie ban ricpferl.jlift, begeert/ biathpghehntinaabanbicgcua’dcrc; fccoiiwi® (ïitutie ban de ïieurpalta en boo? deren baet acn fee igS^ gehootighe landen tercrolbercn/ en ghebeeben/ bilt men boo? allen dingen om totte facclie beeter loain/w! te comen / beu paUagracf ban ben lt;0ber-ban W?2 bcrloffen buide.Wat nu booita i n befe racefte gc; boen iel ghcb)cc(l / ’t fdbe ijs nvt den affrijepd be; fea «Collegial bagci breeder te f eu. ©nbertuffen Ituerde boo? fechecgeadbiseect/ bat öcn 35aron ban Dona onbcrrcrlitcr sache ni lt;fgfl?i |
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;143
öuigc ban Öact b^igmbe Hefbe en affeetien totte ïtcnicii. ilSajeft. maerooeftban ineg^cnei dace engen pertjcftel ben oorlog te debatten en be W* pc baet toe bcrfpioofkn Hebben. «SHeÏHchebjel noclj bit naevbolgenbe rcH?pben acn ben Conineft ban âïueeben af gefonben.
©bïe »ContncW.luaerbigliepbt (fepben fp) Heb« be in een frlvpben ban bato ben 7- Stpnltó etlijche ciardten boo?gcb?afdt / begeerenbe bat befc’be boot onfe intetpofitie mor dien bpgelept Inotben / om bat dn niet oteade hebben mordt op fuîche niibbel boosts aen te beneden / boo? be= taelfhe inifïehien het ongdclncdnoeh b^eeberint ßiKd/ alä dem lief bm mocht/ fedeurinae maerd' te ,■ erenfeerbede mooed mitsibefen/ bat dn bed iapehsi Habt ^traelfonöt ban toegdeneï dacé dc^ tigd rollicitecren en berfoeeden / te Ijnip Mö gt' comen.
'Öelhed ton nu bc facede rppUjed en boeï onbe^ foedt hebben (oo binben blo geen oopaefde maer; om (nne Coninedl. ïdaerbighepôt nefd bpantlijcr tegenöhctiïïoomfcde Ö0cd3oubcbüo? bedanbt nemen.
lüant inbië beétraelfonberö meet mettet baet en harten / alp met bjootben boot ïtenferi. Jldft alei bc hoogde lt;0berighepbt hact ghefubmitteett en onbetbacnig betoont (jabben foo dab men tod totte ïtepfed. milbighept een bed naerbettoegh binben / en tegdenö ben mocttoil en ghe; üjclbtbnnbefoïbaten tod daedigdet mibbdte tocred dellen donnen/ alö in bit caö tot naebed bant öoomfede ßged uptlanbfdje duipe aen fted te daden.
€n bat u »ConinedL toaerbigdenbt ban bc b’elt; bedatigde fedmrp aengdebaen io ghetoeed / baet boot ban fpne btientfedap bdet lO gdçtootben/ donbentopint minde met boot goet: inigdned bat oord dberö in onfe fedtpben peto acn fpn CP” tel 3oube bergecten ihn of gdemangneert hebben/ fuledet tuas’ niet upt beranberinge beö gdemoctO of tot dlcpnachtingc ban fpn eer / maer nact gc= tooontc en gebtuped ghelgcd top acn anbere €0= ningtn ffhmben / ghefchtebt.
3Üat nn bc denari, armaben en anbctc bacrop bolgenbe dtggci-ghetcctfchappen / todede in ben 3iïcbcr ^atifeden Craps’ en baet noc acn bc fon= trepen ban bc 25altefchc ^ec gljebocrt 3gn gde= tocéft / aengaenbe toas : ^00 donnen top gectp fintf geloben / bat be ïloomfcdc Utepferl. maift. dem oopt bootgenomen heeft bc Croon ^toreben óf fpne Conincdl. toaerbigdenbt cenige occafictc geben / oftentnaer bat dP hiertoe gebcrgttoicr= bc/ foffenbeeren;macrbat bed meet fpnmec’ ninghe gdetoeeft toaö / bic geene te |tiitten toclclt; de meet bedaeghen dabben bes bpanbtsi boatne--men te botberen/al.O bc ïltcpfctl. acngeptefentccc' bc milbigdepbt om te batten of aentenemem giv bien oord fpne ftonincdl. toacrbighepbt ban toe: genei bc facede ban fpne nabuurigde en bloebtci-btienbe / todede ban hact babcrlgcdc ÖeerfedaP' ppen ontfet toaecen / ficd beftoaërt «ubc binben foo tocrbt fpn Coninchl. W. bc faerde / mits het Iceningc fpn bic bant ßoomfehe ßgd fonber mib; bel hangen / aen Itcpferl. .ïKajetî. als be ceedten leen deer beefe ontfehepbinge Hellen / te meer alfa fpnftepferl. .rKajefî. genegen fsbe milbigdepbt tegens cled een te betoonen.
■Jlnberö toat oord aengaenbe toas' het files roues / bat ïtcpfcrl. jlSaidl. acn ben Conined ban Idolen gefonben dab/ donben fp niet tod gdes looben/bat bics toegden fpne Conincdl. toaerbc foube gheoffenfeert 5ijn/ mits b’oo?facedc ban bit
1659-
dcnncldcd tonS^ entophoubent baettodboo?/ -z,-bat Ïtcofcrl. iUajed. bics toegden oo?faecde gdc- * nbsp;nbsp;nbsp;' noegd gedab deeft / mitS dP goetbonbt / bat hP 5hn bloetbticnbt ben Couined in ©olen niet alfoo moH bcclaten / infonberdepbt bctople ban toeber-ïpbedet fonbamentban bcnfnlHanbt aiisges lept getocc|l‘
gnbien nu3hnc Conincdl. to.bantoegdens bit poinct ofanber oo?facdc en rebenen foube bin« ben geoffenfeert te mn ; foo Itoubcut top nochtans bacr boo: / bat al het gdeeneniet buS groot is/ batmen bics toegden het Boomfede ßded met een nieutoe beroerte foube toillcn opmaceden : in« fonberhept toegens cen fulcdc facede/ todede ban bepben partpen boo? goebe fatisfadietcberglpo den fionbt' foo id bacrom bat top b:ienbclnfd bc« gdeeren / bat nine Conincdl. to.' fith ban gdrens menfeden Oaetflaeghcn laet optoinben teghenS det öoomfede ilijcd bc toapens te batten lt;oord anbere/ bie tegenS bc ßoomfehe ütcpfcrl. npaiefî. dacee fdjulbigden gdedoo2(acm getoepgert heb« ben/1 aifideren; maer bed meer bic (’ttoelcd ons feer b?cemt is boo?gdecomcn ) algerccbt tegdenS det ßoomfehc nped geboerbe toapenS bequaem« Ihcd te cafferen en tocer af te leggden. Want foto be als nutotbefentubt/ baectopmetgrooteda« Hen neffens onfen nlbcrghcnabicdHen en onber« toinlifddcn noomfeden ttepfer tot ßeghenp burgd bergaert ton / en alle moepten en fo?gh tot een bcHanbigcnbiebcaentocnben /utoc Conindl. to. bacrentegenS dnnbclen en boen/ foube het ded een tod bacr boo? houben/bat dP niet tod tot bet« feccdccinghe ban fpn epghen perfoon goeben raet aengenomen / maer hét boofe ^?opoS ban hact liep.,tun-, bpanben goet gebonben en geafüfteert dab. ©oo?ts berhoopen top ban u doninedï. to» bed beters / en in hoope bes getoenfedben b?ebcs boen topu Coninchl. to.infghclhed onfebienHe mits befen ptefenteren / en bebclen dem Öobt al# mardtigd tot alle boo?rpoet.
Snfgdel9cd heeft oord bc ïtepfer acn ben Co# W« nincdban^toccbengefcdïebcn/ onber bato ben 7 Ttugufli bacrindn dem heeft tcbcrflacn ghe« ooh ac^o« geben / bat hp niet tóennigh bertoonbert en toas/ quot;quot;«(lt; o.ui bat dn met een fulcdc drngs macht het ©uptfede ßped bpanbtlijcd acnbtcl/ en bat hP een fulcdc ^KS onru|l fonber eenigde boo?gaenbc acneonbingde/ men fou ap aenbingde / dem boo?ts bermanenbe/bat dP ban ”'«gt;• cen fuledbegintfcl afHacnen Ißdcdonaenghe« bochten laten toonbe.
Op bitfedïpben heeft baernac ben Conined in b’Vollmacht tocer gcanttoco?bt / gdpedtop noch bcrdnclen dillen. 9(10 dn nil onbertuffehen met 5pn boo?nemen boo?tS ghebaren en in ^onv meren grootèn boo2tgancd glicbacn heeft / iS ban ïtcnrcrl. jgt;ijcH. cen bufonber iBanbament/ poe detnae befenintßoomfehe ßprd (ban toegden det ^toectfede inb?cccdcn ) en hoe befen inb?eucd/ foube bcjcghcnttoo?ben/ bero?bonneert. êulcdS is tot ßeghenfburgd tot een affehepbt gemacedt/ ennaeber danbtbcn9. ^obcmbetalbusgdepto bliccert.
«©e tegdentooo?bighe Collegial bergaberinge fictif« boo? 3pne Iicpfcrl. iRaj. als het opperde Ï^ooft/ äperöenanu bacrop be famentlpcdcKteurbo?Henals tonege; SÂi^ depmHeßaebenen boo?nacmHemcbe-libtmaten ö?c/ijoeijét bes ßpeds toaren geeiteert te compareren/ toas «'* öö*^** ban toegden befet oo?(aecde ncngheUclt gdetoo?s sfl'ÄeJ ben / om bat urne jDajeft. met ghetroutodpeden fetjeidn» raebten hulpcbcr ïtcurPo2ficii / benßoomfeden fceurssfai ßped cen algemcene b:cbe / bacrop dem ded cen bcrlaeten mocht / nac foobedbergotencnblocbc enlanbl
-ocr page 183-M4
Vervolgh der
mitfgabetjS be bcfolbingße / bic 00 taJilbe op een i6p. feetheren boet fetten / en int generael toat tot bcr-Jiebtinglje bicnlijcft toefen mocljte/bat felbe toilbe bpgeern [jclpcn bosberen/ alfoobat nu booH0 aen be ^tanben fouben te niittbcc 0ebbcn te clac? genentcb?acgbcn.
ï^aerneffenei toierbenbet noeb een anber ojbK gbepuWiceert / boe bet met bc ^erbpfen ber ^ob batefca te rob en te boet in’t H. ßoomffbe fipfh/ in be quartieren/ »tpiuarnifoenen/ te bribe/ en boor taen in aile plactfen toaerfe ban 3ön/cn in ftepfetl» jîBaj. en bet affiberenbe ïlîcurbo?fien en ^tam be bicnil bebonben ofouberbouben toerben moeb* te/ foube gbeobferbeert toojbenj ttorieb niet noir biebtoajö biertefpecificccren/ mitjS bet in b?ufft
1620 ^ lonbt beberben / ’t torich foo langbc kloeten ’ gebup?t bob/toccrbcrdrilcn cnbcnjctoeniticen bedanbige fetcherbept onberbouben moebt» t®acr toe bp deb ooh/ en altoos foo tori bpt tegentooo?» bigen Conbent / ban bc berfamribe ïîeurPo?dcn en bacre gefanten / atbua betoont en bem benter» diebt bab / bat bp al fpn gbebaebten en dnnen op alle mibbcl en toege fette / bocbpöocli fpne bepl= fame intentie ten beguaemde bolb?engcn/cn bacr lioo?albct onbepl/ enhrggs laden eenmariaf» geholpen toerben mochten ;inboegbcn batter nu al met ©?anchrgch toegbens ben gbemaechten b2ebc / een goebt fonbament gljriept toas : grigch tori tons benberien Rijch behenbt/ boe batbP noch tot bier toe tot fpn oogemcrch niet bab hon» nencomen/ ttoelch'p2incipaelgch bacrbp toas gehomen / bat als bP effen boo? cenparigen Ract bet bergaberbe lhcurbo?dcn ben tocebenmeenbe te bccb?engen / en bet berber befo?glgche quaebt Catbolgchc Religie bab geern gheften / bat bit X?S allcrbings af te febaffen ; foo bab bc Roninch ban êtoeben deb onberdaen fonber cenige boo?» gaenbe bpanbtlgchc aenfeggingbe / een darehe hrggs armabe te peetbc en te boet te bergaberen/ befribe op bes RgehS gronbt nutte fetten/ en
uptgljegaenio»
lt;©nbertudeben io ban toegben t lt;tE»encrari- ©an«lt; febap befebcpbentltjeb gbebanbrit getoeed» 3amp;c g^Jj}^
ben l^artogb in 23cpercn bet torieb niet toepnieb ftyav» gbepioffiteert foube bebben / ^ba0 opgbetoagben getoeed / mit/ö tip fclfo bacrnae grootrinebes gbe= ftacn bab. Wd) baerentegenjö b?ongben dareb
bet Hactogbom ban gommeren te bemarijtigen/ oocb bc patfen int ï^artogbom üKeebrienburg en anbereinben ^eberiamp;arifeben trepä gelegene ©otdenbomen met bpantlgcbcn gbetoritaente ballen/ befribeintenemen/ endeb alfooHtepj. SKajed' en beef ßpebsE bponbt te tocefcn metter baet betoont en te bennen te geben»
^iejeitoegben bem in alle manière toedont bat bpeen fulebm onbillieben boomeemen beef £0= nmebiöban ^toceben en ihnen bpantlpcbcn im balbefcgeueen boo2bome/ bet Itloomfcbc dpeb tegenjö een fulcb getoelt banbtbabe en befeberme/ enten eerdenfpn brpgjö bolcbban beöfiyeb^^ lanbenen jurifbtcticberb?pbc; baertoe boojna-menttÿcb ban nooben iÿ / bat bc llepfcd. arma» bc tot bacr been toe met nootb?uftigbe onberbou» binge bcrfientoo?be/ bet torieb bet ïteurbojdl* Conbentalbueigoctgbebonbcn babbe/ om bat bcdanöebejefßbcb0tenieer berfeboont blpbcn/ en bcctcr o?b?c in beo' ïtrygo toefen mogt gebouw bcntoo;ben/ mito batmennoeb ftoacclpcbtot een algcmcpnc Gyebo-bergabennge comen bom bc / onbertudeben ^oubemen bc gbeboo2fame
bejSïtepferiS cn5öne ßaben/beur 12 airgumenten ofte rebenen aen ïücpferlÿrbe jßajefi. gegbeben/ toaeroin bat bet opperde Direóterium ban’t «©c« nerarifebap aen bboo?f3.55eper-bo?|l niet moebt obergeben too?bcn.
©oo?bt eerfi/ bctopleaile ©olitprheban een ^»t!^ fuieb geboden toaren ban befen tpb/ bat (mitjö bc faeeben foo gbeflrit ;bn ) geen ban bclibtmatcn ijaftaw bejei fiychöofte flanbt boo?gcmritc «©enerari- ö«'®«'*’ ftbap te confereeren doubt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55^
2. nbsp;nbsp;nbsp;^pne ïtepferb jKajeff- bab int begint fel toano« ban5bn ftepferlnchc regeeringbe bp ben Coninfi Baft few ban i^ifpanien gbeeontefieert/ bat bp tooubc ben J^Ä« tegbentoooïiiigben ©œlogb bic tegbenjO jijnen muS^ toii ten beri toa0 begonnen/ met eenparigben tons mooBt ., fent beci Coninebp m ï^ifpanien boeren ; jac bat bpbantoegbenjEf bttakcbcntbanbebootballcn« “^' bc beranberingbe beO «©encrarifebapiS inbien bet fribe berbetert ofte gcconfirmcert toerben moebt/ prnciparibeb met bet Ijupici^pangicnbantocc« gben^ befe faeebe communiceren / en toat bat be^ floot boo? acceptabel bouben»
3. nbsp;nbsp;nbsp;«©ctoplcnube langb öup?enben en gebaet«
lytïwn (Oojlogß; Die eerft nae bec ßanW b ob^igge (Oofïenrpe hfctic siZtflnnben en Æomneftrijfen / en cpiibeltjefîcn 0ct gantfebe Soomfefje ßÖcamp; ßoe Iangf)erôoeb?ecber omfiebeetenbe/ berüjocjict
fiyefiö danbe nae ouben geb?upch boo2 bc lOtep;» lt;Conimi(Tarifen tot een gocttoilligbe / Ipbcm Igch en boo2gacnbe Contributions bulpe berfoee»
hen/ gbrigehbanfpneITcpferT lRajcit.al boen» 1 gab en[fet Coninchrgchbanï^ifpanicn/toclchtot betoaö met uptfcb2pbinge alfulchcr CrapSbac' i onbcrboubingebanbe^olbatefca beri iKillioenê gben en ooch algberect bHptgefrb?cbenc danbe berfebooten babbe/befe facchcmcebetoas confer» baet toe bermoent babbe. nerenbe en met toepnigb bacr aen gbclegben / boe
iicrcnöe en met toepiitgö bate aen ggelegDen I ôœ
«Èn toilbe ïyne fRajed-ingbenaben boopen/ en op toat manier ben «©ojlogbin’tßneb gbe’ bat bc ïïcurbo2dcn/ ©02den / ^tanben burger^/ boert / en ban toat bood ofte birecteur gp gbere» en be gbemeente boer Ïtcpfcrl» Wajed» noeb foo gbeert toierbe»
becre te bulpe comen tocuben metbc Contribué i 4» Hct toaoin gbcncclep manière gort noch tic/tot foo lange batmen boo? bifpofitie ber €raif» ractfaem/ bateenen fulcben danbt oflibt ban’t fen tot een fecchere o?b2c comen moebte / mito bet ßgeft / ’t torich fonber bat met tamrigefie macht dreebtctotbcfenrie btOßydiO/ boer bcrfecche», en ögebbom berften toacc/ albuO battet oocb renbe batfpne jDajed-oibcnneercn foube / bat j febcenalsoffct bemeede part ban b’ob?igc dam nu boo?tacn alfulcbc Æontributien beter fouben ; Oen jac ben ßoomfetjen ïicpfcrfdfO en t’bupö gbeobferbeert too?ben/ baertoe ban fommigbe i lt;©odenrgcb bacrmebe te boben ginge /bebooeb# Commidariden fouben ingefebt too?bcn/om fulc» I de brggo gbetorit foube obergegeben tootben» he bolgbeno b’ o?b?c in te bo?beren / en fouben v» 3©ajei oorh niet boenlijeh/ bat 5gne ftepferi» boo?t0allebinfolcntienbanbc^olbatcfca(bicfe ' fRaied« nae affebaffingbe 5gnc0 hrggis gjirec» altemet bp be boo?tocbtcn en by b inquartiecinge teurjS en ©elbt ©bei den om ben labeur ban’t plcegbc t oedenen ) terdont bp lÿfen lebenci draf», Ïicinbojdlycfie «Colligie te beterygen / cenen byef fc berboben en fonbec langbc bilatic int tocrrli ge» maebtigben ©o?d ban t Rych toienjS appetijt en drit toerben» üitettemin toais fpne J©ajed» ooch begtjeertc inben toom te bouben/ niemanbt liebten gHefint boete «cmaben merchlgch terefo?meren, igch boen foube/boo? eenen eenerari drilebc».
6« i^tet
Hiftorifche Chronijeke.
MS
|
. ^^ Wßonbteßclttntften/ goeWcamp;toijljSgrt weurtM^ftcIijfte ÖUPJÖ *wo tien ©W be ïtepferé/ oieupt hetfjupä ©oflmnjcfiftacrcn oo2fp?onch habben/ bdettiefj getoeeß toaereny tinelch niet at «en get iCrempd betoonbc ban ben fteur-bojß Fredrick ï^altfgvabe/maet ooft anbece beelboubi» ge reperientien ’t felbe mebe betnpgben. €n lunö oeftalbcn bit upt be Hißo^ien openbaer ïnat boo; '0o21ogen ftetönniö peperen met het BupäSban «poftenrtjeftmboértfjabbei entoa^ tufleBenbes fe bepbe6up(en noeijgcen opjedite tranquilitcpt of geruftjgepb/ maer Bet toterbe nocB atóren ÿoepenbe ftoole / bic onbee b’affen bcrbo?gBcn «JajS/ alberftanbe Baet enmifgonft acnbeftant ban 55cperen in alle bjcreften en Banbeiingen ge« fpwp?t. 5bicö toegen 5oubc Bem ïtepretb jRft. BBeenji tocegsi Bier toe laeten bebjegen / batfc bc Croonebanbe lt;riumpBe/ biefp aen ftcBgBe* bïafBt Babbe en in Bacre Banben toast / cenen an= beren ;oube toiUen opfetten / en albuo Bact oïbers lieffte Bupsi ’ttoelcft met foo bed bloet becrarBtigt tn bebeftieBt toast / tot een gering Bupsi en gBc# Ipch tot ftabemp beengen« z* ©c Ïieurbojft ban 55cpcren Begcerbe be boo^f;. ïtrtigo birectie abfolupt te Bebben/ ’ttoelft ban ^dpefte conbitie/ ató bc ï^artooB ban Jf rit= Ïanbt oBetoceftijS/ 5Pn5oube; bacrom/ inbien Bem fuim fttijgBö Commandement, op Cen fulcftc moniere/ gBdijehBetbe Wtogban Jrnbtïant neBabBab/ opgcb?agBen toierbe/ foo foubeBP Bemfdfsi niet alleen eenBectlntft Meritum gBc' toonnen/ maecootft/ gBdpeft inbenaenbaneft olooocft bact nae bact B^enbeneften/ BoeBpeen Continuecrltjcftc Audarium te toeegc b;engBen/ enbemeefte ingenomene pIaetfenboo;fpncgBC' pjefteeröe bienße boo; Bern fdf^ tot een epgen be» fitbeBoubenmocBte«
|
n. éoonu fpncStcpfecl. 3i©ajell. bepoocp« fte directie ban pact folbatcfca in pacte panben bepidbten meteen fultft pooft betfagp/ tüicnsi machten autpo;iteptpp altoost/ tuant petpem gpeliefbc/ b;eccften fton ; ^00 foube pp 1. ï^a» ren pupsi befte toeniger baecmebe ofbjeneft boen» 2.3©at pp boo; kompacten met t lBupst Änan* gien mtrabt / te beeter onberpouben. 3. 5©e ©onineft ban Hifpangien foube ooft ban toegenst fpucwetcnfic niet te pc?icliteeren Bebben. 4. toe Kepftrl.38utpo;it^t onbetfeert spdaten toerben. f. WCatpolpcfte ligue intßoomfepeßüch/ todefteten öccle op beStepferl. Croon pact oogp pab/ foubemetgdpeftet maept engetudtbeje« gent en mettet tpbt tot fcpulbige gepoo;faempept gpebjaepttoojben : ’ttoelcft teenmoer pact ftep* M^ajeft. ban nooben pab. 12. ^00 pacte Stepferl.,fna)eft. ben ©artog in Peperen bc Strpgst birectie obet gaf/ foube Bp inberbact felf eebaeren / bat pem en fpnen pup« fe alle maept en gpetodt / bie pp tot piet toe ge* pab pab/ baetboo; ontroeften toast / en albust cenen anberen fpn pupsi ftareft maerften en bet« Beften / en bien Croon en geplet te gpdpeft mitp gaberst ’tpooepfte gpetodt int ßDomfepe ßpeh in be panben foube gebens ja be Catpolpcftc ligue en ©nie (bic Stepfer Matthias, gpdpeft fpne berfen» bingennaet jbentsi en anbece plaetfcngenocgp Betupgen/ tegenst fpnen toilgcabmittecrtpeeft) tot cen inco;tuptc en eentoig buurenbe regeetinge best ßpeftsienbeo fttpgO toefensi confirmceren/ en albust bet ©atpolpcftcn ^onbt niet alleen pet Imperium æntc taften en aen ficp te treeften maept geben; maer fou ooeft ’tCatpolpeftc boubt tot groote ontocberb?cnglpcftcn fepabe cen peet en moberateur ban ßoomfepe ßpeft toerben: best ban ccngcnoctpfamcneftectbleech/foo be ftan« bc ban bc ©nie infonberpepbt be ©eeftdgefte be« palbcn paere groote machtige en epefte ineomften noepgrootere bermeetberinge jouben bebinben/ en alfoo aen ben ©artogp en fpn Bupst betbonben 5ijnbe / nact ?pn ioillcn en tudbepagpen pact on# bettoetpen / en pp bact boo; 5oube Confequentur cen nbfoluten t©ominact te toege bjenghen; bact upt ban niet anberst bolgpen ftonbc / ato bat befe Miguc pet ßpeft alle maept encraept gantfelgeft upt (oog / pacten Directeur gpetodbigp maeeft# ten en (pne maept noep te bermeerberen / ficp be# neerftigen foube. Ï|octodbitettclgcftcn a©tlanbtfepc ©otenta# ten/ infonberpept int^^oojben betoapenenmet een meetber epbet en eenft aen bc panbttene# lt; men |
|
Vcrvolgh der lt;650. 146 men mbooztä tefetten/gdijh get nu gern net nnv fien/ pccafie en gdegentgepbt geben bonöe/ tfdbe ftont ïteprcrï.j^ajeiï.ïuat öiepet te oberöeneben/ ficfonber mitp men genoerg gcabtrccrtb)a01 bat tot befen tgbt be int 3^oojbcn tooonenbe ©oten^ taten met gelt en bolts albnö gereet enbecfien/aljS fp noopt boo? befen getoeefi koacen» »Cn biap niet meer bientgbt/ al.a bep «Coniner bang»oolen ^Imbaffabcut ben Coninch in ©enemavehen een Reguium of hiepnen Coninerften / maet ben ^wsbe cenen Herculum of een hlepn geerhen genoemt gabbc : mant nu iuoiiben fp Coninggen genaemt mo;öcn/ en baerboo? gegouben mo?ben/ en fegeen bat foo fp gaer betenigben / gaer maegt feerftarch en alp onberbiinlgchtuap. «©e ^toeebt map tot gier toe maegtigg en gc^ lufhigg ggebleben j en gab ben maegti^jen €a= ninegban ^oïen eenen b?cbe/ biemepnigg fg= ner JKaietl^reputeedgeg map / afgebionggem êpne ggeïnegiggeptogreflenmierbenban bcele gróf g geaegt / en met anbere affluent ie niet mep-nigg beemeerbert. ê^gne tSeufcrl. iBajell. gab-be ben Conineh in ©?ancgrncg / ben «Coninds in «Sngdanbt ofbeOollanbffge ^tarten ofanbere bpanbe niet foo feer te b?eefen/ alp ben ^toeeben/ bien liegt bonen foube / be /ètanben bep ßgegp tot een ggelgeg-matiggen bonbt en bebotic te üe= toeggen/ ggdgeg gaban oochbcnmcc(ïcn beel bant» Stauben bep 4toninthrgcisP ban ©olen/ op be felbe manier oen gern berobligeert gabbe. gjnbien get nu beurbe / bat ben Coning in W^ nemaregen numebcbcrtoo?nt mnbe/ gern met ^meeben conjungcerbe/ aïp ban foube gaer ïtep? feri. XUaiefî. eerft te boen erijggen / en mifTcgien alfoo gebmojsggenmo?ben/ bat gueenonaceep* teedgegen biebe teggenp bc ïiepfeti. 3tutgo?itept opbefe eonbitien mepnigg p?offstabcl ;gnbe / mei aetmemm molt« «iSn mat booléen geegte minfi ban Öhmen foube / be mdrhe îgn ïttepferb Jî^aje. uptbe langgbuptiggen ‘Oo?logg obergduonnen gab / map iiegtelgcg tebenegen ; en map niet anberp tegoopen / alp bat fpne ftepferh ißajeft. en Æonineg ban Ï^ifpangien gtW Coninegrgege cn^tanbenban gaerefegatten berooft / en beel JEillioenenganbt/ bic tot gaerenepggenfegabc cnnacmaelp ban anbcrcopggclccntmartn / en aen gacre «Crebitotep op fccegàe Terminen meet te betaden ffonberi/feganbd^ jgnbeberguig en boo?geB?acgt mierben/foube moeten aenfegoumé. t’©oo?f5.tcanf-poît nopenbe get opperde beggp £ommanbc aent gupp ïöeperen / map cene buP toiegtigge facege/ bat boer boo? ’t felbe gupp (ge? ïgeg al bergadt ip ) bermcerbecingge en betbiec= Ï®dnggc jgnbergooggept/ meer lanbt en lieben ooeg een oberbïoebi^e ïïijegbom aen gge? biaegt mierbennaer teggenpjgne mtcpfcrlgcge jBmcd. een onaffoenlücgen gaet / ngdgegooeg een altoop bumenbengbten biientfegap foomd in t finch / alp ooeg bpbcnacbinmggc lanben/ mitfgaberp epnbdgegerupnen onberganggban gaer guppopgemeêgt merbengonbe/ enfulcgp boo?nainentlijrg boer boo?/ mitp boo?’t boo?gcf5. ®ranfpo?t gacre iïcprerl. iWaicd. ggelgcg alp beganben ggebonbenmierben/ bat gp bc faetge niet te componcre en bïebc aen te reegtê foube bec; rneuggen/mantt jpgoe tmilbe / bduplcbe €0^ tgolgcgc Uiguc op een fuldse manier getfmeert tube ganben boerbe/ en be©iccctcnr ban ipn Xßaied», en rimfp ïtepfcrl.namcnp cn3Jutgo?is tept / totp2o|fgbt ennutbanfpnen 5üner©nie/ bactteggenp tot gaer ïtcpferl. M^aied.fegaeben en naebed i foube gebiuptgcn. |
âulcgp gabben be ggetroume «©ogenrgegfege 1630. flacben / gaer iicpferh .Ißajcd. albcronberbae« niegfi milieu te ggemoet boeren ban bie goope 5Önbc / 5pne ïUcpfcrl. iDajcd. foube bit mei ober Icgggcnen bebenegen/ eninfonbergept tot befen tgbt bie gaer tot allerganbe beranberingge indh neerbe/en biergdgege tegenp ’tgupp ©odeurgeft bcfo?glgcge fegabdgege Heeibenten bergoeben/ be munegdbacre lt;Colommebep gupp lt;©odenrgcg boo? een gantfegdgege bal/cn fegabdgege neber-merpinggebefenberen/ en bed meer teggebene« gen opbe bergeffinggeen bebedingge bedelben gactoogentednen/ maerboo?namentlgeg boet geen fien / bat nocg bp 5gne regetingge 5pn albern liefde foon «Conineg Ferdinandt bc Koomfege «Croon berergggen moegt / en niet eerd nne get afleeben bon 5gn Deer baber / en baemae een tmgffdaegtigen ebent te beemaegten gabbc» «jjatf t©itipalbuP3gne ütepfergjißajed.bansgne banW ßaben boo?gcgonben/ mocropbaernabc facege ÄSS albup ip beemibbdt/ batnoebed ggepadeerbe ganbelingc banmcber3Pbecpnbdgg fohanTcher- ütnj.at-ciaes lt;02aefban ®inptot een lt;0cneracI Mugte# gt;”‘^’ nont ober be dendrl. airmabc gedclt tp gemeed/ bemdege get felbe offiep ooeg met een bebient geeft/ ober tUigidifege boleg. 3tengaenbe be faeegen ban jKcegdenburgg/ -j^d** mitp fp gacre facege boo? bobergclangbe Apollo- iwrgftp gy felfP ggcfudifiecert / en get ontceegt geel op bc 1«*^ Kepferfege laggen / ip bc facege tot een p?occp ge’ {ÄiP Cornell en ip gun befegept ggegeben / bat fp gaer ïUiw* reegt uptboeren fouben / blpbenbe onbertudegen Mtö^’ bc feartogge bon ƒ ritlonbt in ©offcdïc. xßen ‘’“K gafaen’t ïïepfcrlpcge gof boo? / bat/ inbien get bc ” boo?gemdte hartogen gabben op een anber ma# nier berfoegt / en alleen deegp deg aen IXepdrl. jlSaied^ggefubmittccrt/ om genoebeenparbon ggebeben gabben/ foo foube gaet ftcpfcrl» 4ßajd» gacre lanben en licbengercdituecrt gebben» lt;0nbcrtudcgcn ip bc bief ugge en «Crooningge e^quot;®? eenp ßoomfegen Coiiinegp / ( t mdeg men feer aerbigg geeft te berggen ggemeten/ niet begrepen «»ji, g ignbeonberbe p?opofitionppoinctcn)gefticgge# ö®® foegt/enmet grootenerndggefollicitccrt. t©ie’^*” bon «Cgggcnbcrggbic deeggoen metfirgtgge# plocggt / en biep meggen geel fdben ip uptggefo# men / geeft bc bier ïïeurbo?den neffenp bc ^at# fege en 252anbenbnvgfcgc afgefonten/ deg int bp# fonber in fpn loggement berfoegt / cn ïicpfctlpcge iBafed- googge ouberbom ’tmelfg met arbepben feer ggefmaegtmap/ enbcmei ggcaffectioneer# ben mil teggenp get Öobcrlanbt ( bien niet p?of# fitablerp gonbe meber boeren / alp battet met ce# nen goebe fuccedeur in tïïgg bctfien mierbe/b’otv gdegentgept ban t Interregnum , infgdgrg ooeg cpnbclücg bc groote jEerita ban’t gupp ban lt;0’ denrpg/Cn bCp Coningp Ferdinando heroifche cn bappere moet ten googden gerecommnnbccrt.üpc mglc nu bepbe ïtcurbo?dïgcge getonten boo? ga# ben/ bat fp biep meeggen geen fpeciale ^ndructic gabben / foo ip b’ ingoubt ban bien aen bepbe bc Ïïeurbo?den gefcg?ebcn gemeed* 'Cn mierbe bet ïltnirbo?den goebcn meenigg gienn bupongge# tmpffdt gegouben/ bat ooeg biep megen een Medicus en boo? treffdpeg potl aen t ïteiifcrlpcg gód oo?faccge geeft genomen/ bat gp in jpneber# fen tot ^urenbergg ggeb?ucgt Ferdinando bon meggenp cenigg tegenp fp?cecgen 3pnc opgefette «Croon geeft gelucg ggemenfegt» J^icropipban allen met datclpclsc boeginbee bact niet in geg gebbenbe moo?ben ggeantmoo?t/ ooeg teggenp l^epferL #a)ed« ban meggenp bc baber# |
Hiftorifchc Chronijeké.
Mt
|
Ï360, babctlpchc bcio?fojßbic fp tottet gemane ©ate-wnöt l^oegö/onbettianigßc bancftfeggljingc sncf uaenmet bermeWingOe / bat fpn begöeecenbe$s Kpeftfi infïelling^e niet toe lieten en nu niet g0e* fdlieben honbe. ©och bat bel’ïcurüoïflcn bob Bbenei ban bien toegOen^be hiefingge een0 £0-nintSjei eet niet plecgen eenen baeft aen te (lellen/ ten tboete bat gun ectfl fiilcx te booten toa^ oen^ |
geconbicöt en te betffaen gesDeben. . ?3eÖaIbcn bat / toacü noeg bed Pennine in befe facche noobitg/1 Welch tgbt en beiibeeatie ban boen gabbe / fonber bat WaiS oorh be gab franco foo?t bic plactfe / bic b’ bootgefj. «onfiitutic best ßnehötotbe bcthicOngge begemt gabbe« asict te min magmen get ggemeen fegggen en w tnate* tic ban bien Wat benemen / om batmen met bene* |
|
fen en moegt / al^ of befen bagg niet Wptoinigg nœ ben toil en meeningge bec llteucbo;|len/ maéc Êer vim amp;nbsp;tnetum buptenbe noeg bC ïlcpfetl. gge^^ leecenIbapcneiaen’tepnbegecomcnWajâ. g^ nlbucÈ be$iboot(Iatgbeot foete reben afggclepbet ggetoeeg/ batmen anberâ niet openbaeclgch Wepgeeen botgetfooigoochfeedtec/bat ©oninh Ferdinandus ( 15p ggeggieben Upt bC gCbO?bCtbC noobt en bootfojgg/ of tot toccringge bec libertept of bat bes fteuïboïgenöan35ei?ewn39nö?nlïa^ ggen giermcbconbcc ggcloopengebbcnjniet een Wepne offenfie begaen geeft/ mits gg fooWcl in bc €arolTen alS oorh bp anbete bergaberingge jae aen allcplaetfen beboo?nacmge plech/ bic gern boeg / gdgeb men gct bact boot giclbc / bp het Ie* beri ban inn babee niet toe en quara / geafgetio« neect gecg ; t toeleg ban alp men fepbe/ bc itteitc-botg ban gt;nbsp;ent? en bice Cantgee be0 ßgeg fow bc bootgegouben hebben. |
lt;^nbcctugegcn ijl Lex Majeftaus fees ggebje^ ' lt;nbsp;a wn ©ejoe^ |
î4§
Vcrvolgh der
footoarenb’onbehenbe namen banbepbe 0a? ben Meggauw cn Trautmanfdorp gßrigch met toepnigér best 3(btst ban €rcmfmunfter (bctople befelbe petst ban be gep?ofcribcerbe gocberen ge? nooten dabben; fecr en boben maten in ben ßaet : gjnboege n bat bie lieben griged ßet ßun upter na? tuuracngrboo?en toad/ ßetnieutoe gßcluthen gdetoeuffdben toelftanbtban anbere lieben gße« mccnlßh met b?oebigc oogen aenfeßeuben cn met alst b?ccmbt te reechenen toasi / cn onlangßd nae gclgrdcr fmerten foo tori b?ccmber nut alp ßaer Sfquot;®^’ berlatintfhcfpnecbicn|lcnbpbc lt;ï5?abcbanl^a? cpgentcgcnfpoctcnoggeluchtccßcrten trethen* nauto/ ouber ’t getal ban bc Rcpfcrlgede ßoff-bie? jfeacr (gßclgcß bcrßaelt id) ßceft men beftooten naerd beroepen gctoo?bcn ) aencnopgcb?agßcn ’ttocleh niet om teftooten gßetoceftid/ ßet 39 getoceft / met emft en bcbcl be gßcoo?bcclbc goe? j bc fcßulbt ßier af toien fp toil toe te ffß?pbtn / bat beren ben Fifco in te to?porcren/niet tegßenftaen- men cen filled gclbtrpcßcn toeßt niet upttcraeßt be ßoe ßooeß baertcgßcnst gßcfp?oochcn ist of 5ßante laden ftonbt.
getoeeft / ban ideur-faren cnanberc ©o?ften/ ©accop bannacbeeßanbt be «Conftfrationd met becraeßtingßc / bat fuifde onber ßaereju? ■p?oceffcn ßeen entocer int Rgdbapper 3pnboo2td rif-bictic ftaenbe ban Sibel ten berie upt ßaere gcbicPcn / cntoierbtbcnbcffßulbigbcn (ßoetod boo?oubcrst/tcnbcelcuptcpgencbcgcnabingccn menigen baer onber onfcßulbigß ist gßetoceft) toribaet/ banbclceningcbcrgccnen/toelchcnu ban nl tßeur niet nicer aldelcdccn paerbtmet tcgßcntoD0?biGß ban ben tupftrl. Fi(co begeert ittoccpiftölcncnfpnerb?outoen 20 gulbcn tot een toirrben / defitterd toaren:cnßun banonbcnc? | teer-pennineb gelaten / cn foo b ouberd bon bien dclgrdc gafren ßertonertd upt Rcnfcrl. begena? lt;nbsp;noeß gclecft ßebben cn ßaere bcrclaegbe dinberd binge bc Jura fifco toe guamen. 55it al ongcaeßt id be ïdepfer ebentori bpfpne mecningßeftßfen baft gßcblebcn / ßebbenbe Offa met bolftomcnc
ben / enberiuptbefranebfeße/ /Stoabifeßecn »«««sin ßöönfeßeRibberfeßapacngßeb?acßt getoeeft/bie öic^6«iL fteß tegßenjö ïtcpferl. jX^ajeft. onber ben JRanf? tim bic um briber / 5^ourlaeß cn bc 2amp;?unftoßebcr ßebben in hJ'^nff tttu i0o?logß laten gßcb?upcften / bacraenberie toijcto tn ffßulbigß toacren macr 390 ten beele tot be ftraf? 3inarth= fe becclacrt ghetooïben. tDv2rctiitic bau befe ist SSÄ’” banbenUepfer / Wolfgangß Rubolfban lt;®flä/ ^cüimt (öle toegßensi fpne baben / racer onber bc boo?f3.
ijrtbcn
queevt.
inacDt era neerfïigD befe facefte nae te feerhen/ afgebeerbieDt* 35aer iö noopt cenigDe facehc ban ben licpfer bn.s argö en gnalneb g0enomcn ghe« bJced/ alö eben bit fait / aengepen 00th be guabe enboofe Regenten feifb / offp feljoonbic geene/ tuelefie Crimen læfæ Majeftatis begaen hebben/ hart gDeßraft / eboed bic / buelehc eed ban be feine gdemaceln ßebben / niet altoob foo nacnto onberfoeßt ßebben / raacrberaccficnbcel bacr ban/ meer boo? rebrißeßbiflimukeren aljS boo2 ßarbc firaf / obrrgdeden en berfeßoonbt* lt;tEnbe ift facebe bat fomiuplcn met nncutoer noot be fenten ban groote ßetren bonnen gebeftm beert bjo?ben/ inat meent men ban bat ben genen ban beuren / bie noopt fonber argbeneben ban be gierigßepbt bebonben gßeincetl 5pn* ï©acvom bc ß00rßb(r(lanbtgße ©0?(l Cofmus de Medices bC gocberen ban bie gene btelebe Crimen læfæ Majeftatis begaen ßebben tori tot ßera getrocben ßceft^ maer befribe tot allen tpben ben binberen en nae? 0e bloctnbiicnbe tocer gelaten.
nofö onßetroutot 5pn ßlxtoccH / (lebben fp borg incßcn ljac«c liitiöcrs bie firg nlbuö Dabben ge» B?upct$fn laten / Daeregoeber berbeeien/ en ben (Coninnfuirifen bänbe Confifeatie geben raceten*
1630.
Sac of al be boo?f5.bcelacgbc onbertufteßen toarê gßefto?bcn / 5pn niettemin foo tori ßaerer ouberei alp anbere erben ban bien tot gebinge ber goebe* ren bie ßunanberjS toeguamen gßebtoongßen en bacr toc aengeßouben. f)et tocieb aen berie plact? fengrootfueßten/jammerentoccblagen / infge^ Ipeb oocb grootc mifgonft en berbittcringe tegenjS benfepferenfpn ïi/ofRaben bcrooifaccbt beeft/ cn beeft ooeb meenigen iiepferftben «Commiffa«’ rist fpn leben ßier boo? moeten infeßieten.
3l5u toillen top in’t bo?t nae malcanber berljae? len / tont torglxnd beßeftinitie bcr^necftelgebe imgeni gocberen op befen baeß ^ boo?gcß?afßt / gliebif? curreert enepnbrigeben beftoten gdetueeft. ^gne ftepfcrl. iï^njeft. ßiclt ßet gantfeß baer boo?) bat SiK. ßet 5gnc 2iutßo?itepbt cn ßoogßcpbt niet toc ftaen foube / op cenige banbe gtbccibeerbc cn boo? openbace «Cbict upt gcpiiblicccrbc faeebennoeß beerber cenfuur t onbertoerpen ^ bicjS toegden foo toasï ßier ban / gßelgcb ban cen bingß / foo bnp? ten allen ttogffel cn geens toecgßjS ftrpbieß/ober* al cen groot ftil ftoggßcn. Jïict te min beeftmen met bc bacglgcbc (ßtrentie boo?tÿî gßebacren / cn ben ïinrtogbc ban 3©irtcnbcrg / jRareb-graben bon 55?anbcnburgß/ ©?nbcn bnnlOoßenloßc/ a©albccb/ ^itracnburgß en .ßurenbergbernfte* Igcft bebolen / fteß ban be ‘öecftclijebe gocberen gantfcßclgeb t ontßouben / ßoe riaer en obecbloc* btgß bebent gbetoeeft id' bat ßet onberfeßept ban bien tgbtboo? of nae ben ^affaufeßen bcrb?acß niet gßeobfetbcett / moet al ßet riaer cn ßeri bc? togs' met fpottigße cn beb?icglgcbe tooo?bcn om? geftooten cn te niet gbemneebt toietbc. lt;Ocïbfb ban ben lt;©?abcban dFurftcnbergßbcsißolT-gßc# . rif ßtjS Refibent / best jjlSaccft-gtaben ban 55?an?
ben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;benburgß Canceller, Cafpar Orban van Heyltlch
i^iec toe beeft ßet p?atcn ban Verdenbergh ’t inbien ßp ßera ban toegßeito ßet onbillicb oo?bcd toclcb onber ben gemeenen man gebomen is'gcen tegbend be ©’aebe ban llodcnlo ten ßaoeßften hlepne co?faecbe gßegeben/ aid of be gocberen beelacgöc / anber0 niet aid befen gßemcenen berst banbe j^ranfbifeße Ribberfeßapben ftcpferlpc? i gcrcpliceertFrontecapiUataeft, pofthæcOceano hen gfßepmen Raebc ban toegend oen ßaer noeß ! calva. gt;p beeft oocb cenen anbet tot anttooo?bt refterenbebanfooberiSacrenSolari/oocbban igegßebcn/ bat) mitst fommigßc «Cuangdifeße tof neust ßaer groote trouto cn uptgeftacne onruft J ^tanbe nu 80 ßaeren bacr ober ) bolgßcnsf ßao? toegefept en berfp?ocicben 3pn foube; ßcßalben bat, epgßen bebentenifTc/inbe J^oflefpe ban bc boo?f5« ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;0eeftc«
lt;epnbclßcb mitst ßet ban natuur ftoaer toast ora te boen / grigebetori moft bc gierigßepbt bec? fableßt toojben. 3a boo?toaer ßebben fulebe nae b?cmbe gocberen bo?ftigßc menfeßen / nacr fp ßet Coninebrßfß ban 55oßcmcn / jfeccren / ©ber cn siebet ©otlenrpeß tot ßun belieben cn toribe? ßagen baer ßeen ßeb?atßt / ooeb onber ben feßpn Crimen læfæ Majeftatis dl berbobcue Religie ten groot getal ban ßecnenbe cn feet riagcnbcRib? betfeßap bout ßturc ßeri ontfet / bocß ßaeren ßon? gernoeßniet berfabießt/ raaerbcelmecrluftge? ßab / bc Rßebbomen cn gocberen best Roomfeßen Rgebsi tot fitß te treeben / jac moft noeß ßaer ora berfabießbe gelbtgicrigßcpbt boo? bc ïtepfcrlpebc îRajeftss. gocberticcentßepbt berraeerbert too??
»«**
Hiftorifche Chronveke; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149
®’Cua= (tSeïijrb toel in’t epnbc ban bit Æonbent deb^ flÄ** ®^hci^ ^rmtrhifcOcenjamp;toalwfcöe Craifïen/ Woiboo? beïDo?fi ban;amp;aïen/ en i^artoßßetot iSiRup wt tic 4ta= tonch neffctiö anbere fieebe afgefante ben J®ent» Ä*“ Sifeften «Cancelier een .formulier / mitfßaberjö et-hcrti?arD. ***00^ poineten doe men eenen berbtaßd tuffeden b^éiiangelifcdeenilïoomji €atdoldclte/bocd fon« ber naebcel maerhen lionbe / Dberßelebert'öaerin tenecrtlen gebeben toierbe / batmen nn teßdem tooo5btrd al b’lt;ßretntien in be lt;loolïer8 en «ets hm iaerhen af Hellen foube / om te betet be goebe= Ipehc bermibbelinße te bobberen en beerbere bet» bitttriiiße bet ßemoeberenbe te fedoutoen» 5amp;’anbere poineten limben alöiiö.
|
lettenZofbcHiedt oflt;©?bcnjö perfoonenZooeh nae ben opgdcreedten fieligionô b?cde / toaeren tôt '* diet toe ghetoHerccrt en onderdouben ßetoeeH«
|
150
VervolgK der
|
. lucre Wijf he ê'tiftiten bic aï boo? batobc^ßcH” CiciueUJcöea gevcfo?mccrt ßcluccd toacren / fw« ben bpöe «Cnaiigdifcfjc ßdigic bupten togffeï cBdatcn iueröen. i ^ ©ooge ©oo?ndijcfte^maicbiact (Ceefi «1 3©ettltïgete lïifamp;tcnbaet in ban ben bagljcbcjs ndißionjä bjebejES be «artjolpefte adigie noeft een en alleen ia gfieincefï / 3onbe men (foo bed bet oengeftadt inaren geinecH) ben €at0olijcßcb3c; ber gdebert mobben«
i7‘ lt;©c geineumbeerbe naer b’abbpfc ban bcfc i^Traetionja regel be reftitutio five mediatorum five immediatorum bonorum ecclefiafticorum toien fp toilbe / Ijcoge / nnbbdmatige ofleege /ètanben/ cn5oubcnofbtot ecutoige bagen be ßeHituant nodi ban iuegena be nrpnmtie ban be berbaUe' ne afgeb?oodtenc ofberanberbe geboutfden noeg ban toegOen be berflimmerbe inonben ofanber boo? beefen tot be lt;Clooficra g(ic{)cojigegoctcre norO omluebcrfrfiafTingfje ban bcberloo?ncbcrs bjaclite of feuft nict meet boojbanbe J^cubden nod) cm b’aengenomene afloffiiigc banbe iiptge^ ïeenbe Capitad penningen nodiUnn tuegbeube fliesten gljcmaecbte fefjulbennod) ombereflitus tie parcoprerem frudtuum tlOtl) OOCH anber^ glJCs Ipcft of een tiEuangdifröe boo? b’oceupatie bea lt;2:iDO|îeraoffîidita çetluea berbeurt bebbêfom be j binnen noeó bupten ßedjt aengcfp?oocbcn tooïben.
|
(Cgt;?benalieben toacren luccr ingeboert / foube oV nbsp;nbsp;. fultba foo bed tot bier toe gbefebiebt iuaa / bate lojO. bp ßbdaten iuo?ben : maer bier nac fonber bepbee bcdebcluillingc en bergdgebinge niet meer gbe* febieben.
|
‘5'
Hiftorifche Clironycke,
^630. W om alle# meet upt te beeten bcrobligccrt jijn. ^ctt#-fficbt J©acgamp;cnfintgb bccft/fulïen Bpbe te’ . zr. 0, ,33* 31111e face ben tegben# ben Religion# P?cbc g0cntoooïbigbe ricut-farfcljc «citgic / bet beran* iropcnbc / fouben tot rieben heer ban toeberjubt# bete met Ijct étiebt boe bet toilbe / Wpben ; baer religion# geaffectioncccbc/ in gbelijebe getal ge» i rieurbo?fil. 550021. ©eet foon Ï^artoge Auguftus cramineert/en bc fententie ban bun ter friber ' tot éaren foube ad dies vitæ upt bet Hertf-ßidjt plactfcfonbcrecniguptßelbetgclcecben/ en ban 1 macnbenburgl) / ettelijebe 3lmtcn inbebouben/ gljeene ban een fulcb gbeteebt niet nacr o?b?e upt? ; of ten toepnigbßen ecu acnficnlijcbe Slaeclijcbfe gbcfpioocltcnc «Creeutie boo?gcnomen noeb bet?
«©clbt-beputact genieten.
jKitis be beet lanbt lt;©?aef Willem tot IJeffen ban inegben b’oecupatie bejS âtieOt? Ï^itfebbelt (bofbbembootbeboubenbe alle ßeebtsimibbelen gbcbulbicb inoiö gbetocefE / foo Ihllen (gelgeh Ijct foi.ber bat billicb iö) nent ©ojilelyrhe IjuuJi Ifef*
gunt toeröen.
oofft tot tie Ïaetllc üfgöcflo?Ucne ï)ccicn 3tbt Jo-
34* 55e 6intcf»9cpt cpfc0t bet bat alle «CIoo^ nerjs en lt;ï5eefleltjcfte goeberen / ol jijnfe^mme' biat of iKcbiabt / betoekhc boot gßetoelt ban be ^olbatefra of met epgenbabigbltjcfte ^EoHructtc ban b’ o?bcn# peefoonen / fonbec bc# lofftjeben fen alle op bet ^tirpt 6irfrbbrit bebbenbe boog« Doftacbtbe#Kijcf$#ofbcrïtepfcrI» €ommiffari?, bebenZ reebt en geteebtigbeben in fulchc mate en fenbooîgaenbe/ enbegbebeßituceebe étanben manière / gljrigth bcfelfbe bet ©o?ßclüchcbup# be# Kijh# obergegebene fpetialcrhcnteni|ïe/5jjn ©effen ban onbenehelffche poeren Detïnnert#/ ingenomen gljetoeeß / foo baeß in priftinu ftatim oorh tot be laetßc afgöcßo?bcne ïl)ccicn 3tbt Jo-gritjeh bie teboo?cn inben âætc 1621 gljetoeeß achims tpben ni pofleUione vel quad getoeeß5nn/ 5ön/ berßclt too?bcn. en tot biet toe noto?ie op bc tegentooojöigbr ƒ ni?
i©aectoat numetbe#Kijch# bofraebt ofber j bifebeOrbatie ofte beroerte/ ßbeßaeü Ijcbben/ Commiffatifen henniffe i# ingebarit gbetoeeß/ alfooßacn blpbcn / cnbaercntegben#bingbeno« foube noeb boo? bet in t 33. 3lrtbfbel berbaribe ' mene en ban’t stiebt ©itffbbelt/ ten tpben bc#
cn tot Diet toe notojie op fee tegeniuoojöiöiir jpul«
Oererbt/ gebentileert en nae ncntopfingbe ban bc= fe (Cractation# Ö«I met aller baeß gbcrccbtritjrlt ontfrbepbc toerben/en foubemen bie bccrcta torihe in Religion# / stirbt en dooßet facchen ban ben àaere K^ii tot batotoeaen t ftepferl. Doff be# ßncKS/en 30ne ïtepfeti* JKajeß#. €oramip fariffen uptgegbeben gljetoceß toteren/ bierin gern afbteurft boen.
lt;©ngljeafbt be# ïtepfer# ©larraet en befe al bier bootgaenbe bcrglpchingbe/ füllen ïteut-far? en en 5S?anbenburg bp alle en peber baere inljeb«
Îlbtô gbefepareerbe en in be DojCielgche banben gbeftaene (iuchen/flrachö ßöereßituetrt / be boot’ obenomene Jlttentaten afgefebaft / en alle ban ben tçoOentoootbigOen ïtccrc^bt tefulbaaljS ^bimnilïratcuc tot i^irfebbclt nu eerfl ingeboer* be / bootbcen noopt gbebootbeooehnoeb tori te» gen# 200 poeren bifputeerlgebe botbetingban poffetTie feentmari uptgeroept too2ben.
benbe Stifljten en doofier# ganfebgeenuptgc’ fonbert/ inbien oocb bcfclbc famcntltjcboffon* berlgcb Immediate en nae ben Kcligion# bteben toacren ingebarit gljetoeeß / nae bato ço góeten ßaen blpbcn/ enbacrtcgben#infpaticbanbitn tijbt gbeen actie bacrop gep?ctenbccrt / beel te minber pet# met getorit aengetaß too?ben.
^ne bcrloop ban befe jo pacten fouben bepbe baer ttcurbo?ße!bfbe 55oo?lHcbtigbcpt alle befe boo?f5. stiebten en dooßet# in ben étant Der» ßtllen / bacrin fp inben Fiacre 1621 en boo?b«n gebonben 3ön getoeeß/en inbien baertegen# pet# Riubc comen/ batmen noeb nae bet ïtepferl. ©lac» fact inben ^acre 162lt;)boo?gcnomen/cn eerß bact na 1621 uptgaenbe ©laccact noeb bie tot Kcguip bnrglj bertoacbte lt;raftatie Inpfftraitoilbe.
We nae ben tijbt ban 40. ^^acre baere rient-bo?ßri» ^oo?1.55. aenfp?eccftcn toilbe/ bic moebt bet boen bolgcn# b’o?b?e banbe darbten / boo?’t itcpfcrl. Æamcrgberifbt/ en fouben ban bacrin oo’bden/ bcpbcrlcp Keligion# gbcaffectionecrbe Adfeffores bau clcftc Kcligie gritjeb getal/ en fou= bc baere ricurbo?ßl- 55» 55* bet beneficium Reli-fionis onbenomen ßin / en men fou ban baer rota pendente lite gecn#'toccg# molcßtrcn.
i^œtori norb ter tijbt ljct©o?ßl.Dup# Reffen ban toegbeuiS ö’inbebbenbe of nac ben Keligion# bïebm aengeßiigene Siebten of €looßer# niet acngebergt too?t/matr foo bet gebeurbe bat bet baer meebe gcmolcßccrt foube too?bcnj foo foube bet met bcfelfbe Stiebten en dooßer# gbrlnfh met be ricut-farifdjeen 55?anbcnburgffbcnocb beßttenbe dccßelijcbe goebtren allerbing# gbeä bonbcntoo?bcn/ cntoiUbaorb gljemribcnbcnbe rifuri)o?ßcn ten beßen bergunt too?t/ bot fal óob eben foo tori bet ©o?ßelijcbe bup# IJrffcn bebben tf gbenicten.
«He gemeenfebappen / bic ïtenr-faren met bet
©00? allen bingen tootbt boo?getoi# enterbt gep?efupponeert en eenmael boo? al bebongen/bat Cf^ms menbanbe €atbolpche3pbe baneenfulchemee’ ucrtiannat ningenieten i#boo? eene goebelgcftc ofteConv pofitie banbelinge (inbienbefelbe baeren boojt’ «4««» ganff$brbgen5onbe)banbatgbcene/ ttoelcbin OEimoseiê foo boocb gbeftooo?en itteligion# bteebe reene’ macli#bergeleechcn enberfien / intminßeafte ,ffiJX togeften/ ofooch bat gljeene/ ’ttoelch baerte« mtmiabä gen#mocbtgbtpalïeett 3pnenben CatljolpeDen ötiigi«. ontnomen i#gbctoeeß/ pet# nae te geben/ maet b,it gljeene beri nicer te focchen en te Itrijgcnooeb bpbcnboo?r5. Religion#b?cbe narrai fpnenim boubt baßen ßpf tcblpben/ en ben fribenbp befe boo?gbenomriic banbriingbe boo? ren riebtgt;= fnoet en Kegel te bouben/ in allen gbepeoponeerbe artpcHeien/ ban bieboopccntoillcn 5Pnbe met»' foube acn be 5pbe ban b’2llugfburgffbe Æonfeffû on geaffectioncerbe ban gljclijtber mceninge5pn en ban be «Catbolpcbc gbeen anbere gbebacbte maerben.
1. nbsp;nbsp;nbsp;55’onberfrbept banb’3ïugfburgfcbe «Coiv ßffion# geaffettioneerbe en anbere «©nratbolpcbc ßaet niemant al# een Koomfeben ütepfer te boen.
2. nbsp;nbsp;nbsp;t^e Catbolprl« beboeben fulchc benniffe niet / aengcficn al boo? been alle artieuh fide Ca-tholicæ per concili gençralia albU# afgepaelt / en baer in boo? be gantfebe topbe toerrit onber een fulthe eenigbepbt fini / bat bic#toegen geen ßrijt noch ttopffri en i# / en offer een ton# / bunnen norij sullen be Catbolgthe geen anberen Kiebter baer in bennen ban ben ©au#»
3» ^ctonle noeb int ©affautofebe berb?agb noch in ben Kriigion# b?cben bant Interim btd gbeen mentie en gbefebiebe / maet alleen Statis Religionusnudë, gbelßcb bcfelfbe ten tpbebe# ©affautofeben bcrb?ag# i# getoeeß / bOo?gcßrit toierbt / foo bunnen be Catlioltiebc geene beerben re bißinctie toe laeten mit# bic onbet bc mebiat en immebiate Siebten en €looßerö boo?been al in Kcligion# b?ebe gemaerbt i# gljetoeeß.
-ocr page 191-’Sî* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolghdcr
|
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4« ^îaerbefen clae«ninôûubt liest ïReHgtonsÉ b?ebcssnioflenfounac 00£baentoo?ben/ baerin met loutere en Waere luoo?be ftonbt uptgebîucamp;t/ tiatbie oOeene ^tiefttenen Æïoofterjâen anbere «Secflrtijcfte goeberen/ todehe ben geenen bic ben ïïijcïifonbermibbdonbetbanigôîtjn / émaner fïanben îpnbe/nict toe comë/en bte bc^ofleffie bet lt;î5ec(îclpcbc goeberen tôt be tijbt be^S ^nflautn« fc0cn berbjajöof totop ben ßdigionjS b?ebe niet en hebbe gebab ' in befen buchen finet begrepen en ingetroeben îtjnbe en bp b 02b2e/ gelgh 0ct een pe« bet ^tanbt met fulehe ingetreichene / en algdercet bertoente goeberen g0ctjouben i0 / gdaeten ïuo?« ben fai: baempt nece(rariœ bolc0t / bat footoel bic O0cene stiebten / Cioofïerâ en anbere lt;i5ee|ldij= fie goeberen / b’ todefie ben geenen toecomen / bic foo ben Jîijeft fonber mibbd onberb)o?pen ^pn en ßneftö ^tanbe ?ün / alfoo ooefi bie toriefter ^of# feine be «©eefldgcfie ten tijbebest opgf)ecec0tcn betb?ac0ö/ of baernae boot publicatie beâ ßdigh onä bjebe glje0ab fiebben / boo? ben ßdigionst bjcben ban be (Catdolpchen niet en iö tocg[)egdc= ben / incer binbiccerenbe moeten göcreftitueert b)o?ben. v. 55accom ban tot fonbering^e alfulcficc bin* bicatie enßenitutie ban een naebato be^^ap faufeDen berbjac^ei ingödtoefien / JiKebiat «Cloo-(1er ofte ^tie0t geen anber requiGtum ban noobc en io noch te confibercercn/ban alleen bat bc lt;5ee; (Idpefie ten tpbe best ^a(Tautnfc0enberb2ag0st/ of onbcttulfcgen/ bc ©ofleffic best fdfben gamp;cóab Rebben. 6» »Cen JlScbiat Riebt ofte lt;Cïoo(lct / b’bJdefi ba een 3®ugfburgfcöe€onfefrió gealfectioncerbe/ troUtoenÿ nae ben ^a|Taub3fc0en beeb^ag/maet gelpcfielndnocb boo? het batum best ßdigionst-b?eöeö/ ist ingehadt / ban boo? bc €atholt)fie ah toos acngefpioochcn Vuojben en bit baerom / bat get tuffehen ben ^affautofehen üerözag en «dû Oton0-b?ebe totte ßefo?matie gbebomeniö/ enbe alfo banbc ßeftitutic niet beb?pbt can bierben. 7« Odgehet maten load ooefi bp ben 4» en 5 artpcfitl algercct gbenoeg betoeefen / bat het jus vindicandi en b’obligatio reftituendi, een ,i®ebiat «CIooRcr ofte sticht/ bolgbcnö be ödigionO-b?ebc niet banbc tgbt bet publicatie beäfdfben/ maerban batobest ^a|faub)fchen becb?agstisi genomen getoedl/foube gefonbeert bJ0?ben. 8» 9111c flira enghecec0te/ betodefié bSngP Durgfebe Confertionss geaffectioneerbe Ïleiirbo?^ (len en Ranbc op be uptgerupmbe en noch boo?tsi uptrupmenbe Webiatelt;£Ioo|lersi en Stichten ten tpbe best opgecechten ^^affautofchen PcrbiagsS 0hehabt hebben / julien befdbe noch Bc0ouben/ eboeb in fulchen ilaebt / ghelgcfifc tot bien tnbtghehabt hebben; toant inbienbc®eeRc= igcfte nlaboen ben Wereltlncfien Ranben niet tocRonben fulche jura en gbereebte te hebben/ macr biesüneghen hupten en binnen ßec0t met hun lieben Rrgbigh gfjetoccR inaeren/ foubeb’ een of b anber beclbïpRaen / bc facefie boo?ma; nicrlgcfiemibbelen upt te bocern* jKitet nu be ßdigionsi-ö?ebe een fulfic ïaR nie* manben of op lepbe/bat fp bie in eenst Stugf-burgs fchen (fonfcRiona gheaffectioncerben Territorio ïegghenbe iBebiate clooRerst en stichten niet bemoonen/ noch haer Sacra baerin boen/ maet bc goeberen baoïöncatbolbcbe «Dienaersäbeö felp ben Territorii tot hun nemen foubcn/bictgelgcfie fian hun lieben tegbensi haercb?pc toillen Salva pace Reiigionis niet acngcbecght/ bed te min te |
laR gelept ttio?bcn/maec eo ipfo mitjS bp bc ßeligi^ 1630. onst-b?cebc ben 9tugfburgfcbcn ConfeRionst oSe# aRectioneerben ïïeurbo?Rcn en ^tanben alleen bie toepnighe inghehaclbclt;©ecRclgcfic goeberen ghelaten ;gn/ bie ben ßgefi niet fonber mibbel on* bermo?pen/ noch ben ßhehst ^tanben toeghehoo* rich 3gn/ en be lt;©eeRelgcfic ten tgbe best ©aRam fchen berb?a0ö / of baernae/ tot op ben ßdigionö b?cbe gedab hebben/ in fulcfie manière ?gn geblc* bembatgunban toegenbe ßdigicofincomRen/ geen befhjeernist ofte tegenst fp?cecficn à Dominis Territorii foubc 0cfchicben fionnen/ maerfp lt;t5ec* RIgefte in’t een en anber onbef biacrt te laten ^ en bat fp lieben haer inhomRe met b?ebeen ruRe ge* b?upcfien en genieten fouben / gdgefi upt ben bed berljadben ßeligionsib?ebe/ § bergeenén allen bic ^tanbe amp;c.onbcr anbeten genoeg te berRaen iR* 10. nbsp;nbsp;nbsp;$00 biepnighnu inben ßeligionjä-b?ebc ben ^ufburghfehe ConfeRic toeghebane oberig* heben b?pRaet of toe toeghdaten ist / bie ©?bciist perfoonen of anbere «©eeRelgcfictotbercoopingc ber dooRersten stichten ghchoo?ighe goeberen teb?inghen of acn te houben / foo toepnigh 50« ooefi befe fchulbich biergdgefie toe bermoebe fioo* pen tegdeno haeren milieu toe te laten. ix. ïBaec inbien ban megenstbefedooRerd en hacrer b?pichepbt halben in of upttoenbigh rechtnid Rrgbt boo? ballen foubc / foo foubc bc felbe tmiRtoteen rcchtelgcfiuptRagh gheRelbt/ gdgedtod onbertuRchen inbcboo?f3. b?pithcpt baerfe in tuaeren gelaten/ tuo?ben.
ly. Het Ronbetocnac aenlugRngcbcrboo?f5. poincten/bie Reftitutie mediatorum bonorum Ec-cleGaftlcorum hoe jp luilbc / hooghe/ mibödmath 0hc of leeghe StanbtR perfoonen / foo is? bc ßc* itutenr bolgensi alle ßeefiten gehouden/ ben gee* nen/ bien hp of fpnboo?-Mten fulcfie *©ccRelgcftc ' goeberen Contra legempublicam pacis Religiolx onttroefienenboo?onthouden heeft/ rationefru-âuum perceptorum damnorumin ejufmodigbonis EccleGafticis quovis modo darorum Cen fat§-fac* tic te boen / luaer ober boch noch biel beerber fian ghehanbelt b)o?ben. 16. ©ie gheene (Contracten enhanddingden todefie |
Hiftorifchc Chronijeke
i53
|
Î^jo. todche ben «et beur bet banbe^tieBten/ lt;cioo= Perti en (öcefïdtjrhe goebeten ban bentnbt bet occupatie tot op befe ßcPitutic opgBerccót fpn/ füllen m Barebjeerbe en hracBten blpben in quantum de jure te nent, amp;nbsp;valent.
x2. ^11 bfdbebtne cnïineftö flcbcn/ soube oocli bet boortine (Óccflclijcftc en 313ercltlijche «Obetieftept mn ffaen foo biel nae ben jpaffanïU' feßen berb^ag iiigctrochenc en in (Jacre elfe gcble= bene âtiefften / Ciooftcra en fteteben ben beti' gen en anbere ©jbciid perfoonen in te riipmen/ eöocöooeftneffenö ben ?tugftjnrgfc0e Confcffi« oniö.gcaifcctionccrben 55urgetcn onberboben 5pn opljaeten grenbt en boom / fonbette beftuaren Catgolijcbe hereben te boitocn.
|
Boubt bed Bdigtondbicbed geb^upchlijch gBc' Vncefiid/ SalBetbpbedJÏSagifïraetd lt;©?binan= tien cn Regiment/ baet manietltjch jpnbe bc Buc* gerd Blpben fonbet pernant bnerteÄnd te fpreec* henofté Banbclcn/ ebotB ban Baet ïtcpj.jianjefi. BectacBticBtVuo?ben. 2 c. 3©ant be finer fïeben boot BeerfeBapppen/ Knipten cn goeberen oppet lanbt bc fit teil' en bare op be Ccrritmiaclqurifbiclie gelnoon jpt’erer* ceren / bacr in jal Bet ban Voegend be Odigic ge* gdijeher Vupfe geBóuben too?bcn' aid in bc fieben fclfd/ namentlijch Voacr bepbc Religie boube Ca* tfjolpchc en b’KugfburgfcBe ConfrlfW geaffee* tionceebe in ben Oper flcbcn npt crarBt bed fielt* giond b?ebe / gcb?upchdpch ;nn füllen ooch benbe fieligieenb’etercitieban bien in befdbe flychd I flcbcn / BctrfcBappiicn / Knipten en goeberen bie ' Bun cum omni jure territorial) tOCgeBoo?icB gclpc* hcr maten gelaten/ eg ban befdbe Oncho fieben/ ; often bede ben 2tugfburgfdie (Coiifdfic toegBe* : baen luaeccn/ geenti biccgd belet tootben. jilaet b?npchlpch i^i al.ö ban 5oube «1 be boben berBad* bel^untoecomcnbe Qrcrrdmpppen / âmptenen goeberen oppctianbt / ooch alleen ceneeninben SSSai ””^*^'*'^ ’^^^ paffecren en bergunt
^tanbe nae ben Gdigiondb’cbc boojgebollene berbtachten / bie met boa’luecten / confent en goebt aditfn ban bie fdbiglje / ïbdebe met redjt |
|
154 Vcrvolsh der 1630. 31« Wat men bpben lïciigionsitoebc cnbp tgeene/ t totlehmenbpaf-öanbelinge banbefc poincten binben (al / tegen^ b een ofte anberbcel aengebaelt gctoeefl i^l en in fpn getodt en maefjt toaö/ bat 5oube elth een op boo?gnenbe liguibatie en betoijö toeec te geben enrcititueercn fdmlbig jijnenupt etacht ban bit baer toe betobligeert toefen. 32. ‘Mllc ban toegenä be Religie / en be berge; Igchingöe ban bien / öerroerenbe (Irgt / ciacijten en aenrp2aech juflen noeß boo2tö gdijeft boo? be; fen boo? ïtepfcrl. rRajefî. eri ber fdfbe ßneitö gof Gaben of int 'Camcr-gererbt tot Spijers/ na manière ban be recHten afgljeHanbdt en nptgöe; boert too2ben; noth t eichen hectinbejSdaget^s toilcnheut ftaen/ ofOpbefaeche acneenanber plactfc aenf)angigH ofuptHanbig maerhen toilbe. 33‘ 3nbicn)iwerä fdooliersen Öccfïelnrhc goeberen tegeno ben Gdigionötoebe boo? getodt ban be ^olbatcfca ofte met göetodtbabigöet in* flmctie ban be öjöcnö perfoonen bcnghef)oo?fa; me fianbê bet ^tugfbnrghrehe Confeme ontroer hen gctoeefl toaré/junen befdne alfoo öaefl pnih-num ilatum ftcrffclt cn gercftituecrt toojben. 34. siïabcmael nu alIe en pber opgefetteartpc; helen tünchen be «Catriolpche en 3tugfbur0fche (üonfeffion^i bettoante berGdigie hequaernen u -augi ourgijicge betamelpch 5pnbe bcrgdcechcn cn te recht ghe; mocht bergcipchen. b?acht 5pn / en haer ooch b’Xugfburgfehe €on; [ fdfionb geaffeetioneerbe Ilcurbo2dcncn ^tanbe j tot het gheene füllen accommoberen / toat be • ßooinfrrie Ïlcnfcrl. jjlSaiell. onfen albcrgmabicfp de Deer ban toegbensi be faeche bet Itcur-bo’fH. ©riultjö gebifponeert en in bet bact boojgenomen heeft ; ban foube ïtenrfaren en 252aribcnbutcö ongeacht bes ftcpfcïl. placcactö cn befe beegdpe; hinge (gdgehetod int oblige / befdbe ongcb;ooc; henj bp alle cn pber inhebbenbe Stichten en do; tiers gern baef af uptgefonbert / enoffe oor hm geried of ten bed nae ben ©aiTantofchen pertuach eg GcligioiiO b2cbc ingeriadt grictoeed toaren/ ban bato en nae beduptinge befea accoo’tö noch 40 ^acr bipben / en onbcrtniïchcn bacrentegenst geen actie gep’etenbeert bedtoepniger iictp met Ohctoclt getentcert too?bcn. |0acbcdoop befec nu boo2fï. pareil füllen bepbe Ifteurboïden ^ar* cn cn 532aubcnburch ban toegenjä be hoben bet' IWdbc Stichten cn Clooftcrb in ben daet bIpben/ bact infp iriben ^acc 1629 cn boo?ricenooch ge; bonben grictoeed 51’11 ; cn 5aI bacrentegenb noch boo? llcpfcrb jilQajcdjö. inben ^acre 1630 cn nu eerd nae ben g^aere 1621. baerrntegenö nntgam-be placraet / noch befe hopcntltjche iCranfactir/ gheattenteert to02ben. Wien nn rioochgemdte iiïenrbo?dcn nae bedoop befee 40 garen bacrom acnfp2ecchen toilbe / bic jonbet boen met (©?b?e ban dachten / boo? hact ïtepferl. ill af cd- of boo? fpiiGgchb [joffGaebt/ ofïttcP5ccI. Camee ghe; recht te^pep? info?mcn manière/ ghdgchbp b’cen ofb’ anbere gerechten geb?uphdgh toaes/of tcmetboo?beben het beneficie ban be Gebifieen anbere techtdgehe uootb?uft / mfonberhepöt bit/ bat lire pendente niet 5aI bemieut noch baertee; gen^i geattenteert too2bcn. 3 ^ dc ghemeenfehap / bic Ïienr-faren met f Ïlaegbcnbnrgh hab / mochten met belieben beö feinen Meetä-dirhtjS afgebedt / cn eichen bed 511; ne onberfaeten tot fpne Gcligie te trcchen en te lionöcn b?P daen / cn ghten b’anbee hier in eenigh belebt boen. 36. Wat en hoe bed beb ïieur-bo?flen ban jSaren / Pinto Ï|avfoghc Augufto iipttct ?lcrt0- |
lójO- (lidjt maegöcnbntgïi boo? een Weputaet ad die'’ vitæ aen goeberen en gjacrlgche renten t’ affignc’ ren toaö / bat toierbe aen ftepferi. iPajed. cn fjet 2tcrtj0i-|ïic0t t’oo?belcn griefielt. 37. Wat epnbdpchban toegheneibenïant-grabc oppet Stiegt ^irCdtodt gcp?ebcnbeerbe 9oogf|cbcn / recht en gljcrcchtigheben bco^ghefla; grien gctoeefl toaö / baer ban foube in befe lécac; tatic nocriin’t eenofanber gricrianbdttoo?bcn/ maer bacrmebe gdrith metbanbere'Kngfburg; fcrie Æonfefflon geafïectioneerbe ©ojflcn en dan* ben / mitiO baertoefaequaem 5pnbe/ toacc ober men inbeferianbdingrie fieri honbe bergdijehen/ Oricrionben too?bcn. 3(tobc ÆBent5ifcrie€antfIcc bitaen b’^Êuto; gdifcric obergegebê rieeft/foo ÖtfftriP baerbn ge« mentioneert feggenbe/ bat rip bcfefacche alleen privaro nomine obergaf / niet toedenbe of be Ca; triolpchc ^tanbe riiermebe te bjeben^qn fonben. ^nbien rin op befen obergebenen booîdûtri etn beerbet berdaringric foube grieferiien/ foo habt Öp / bat (jet publica Authoritate en tlOff) bp tÿbtSi/ eet 5pn Occr berrepfbe t fclbe diefcbiebe : be Ca« tbolpebc fouben tot een eoebripebe öanbclin00e niet ongenegben 5pn/en noelj tod eenen barb baer aen fpenberm batmen bpbefe lt;Conipontie figmet b’ 5Cugfburgöfc9e €onfc|Tionp göeaffectionectt I^ne bit Hebben b nfoefanten ban b’^iBuangcI^ feheï^otflen en danben/banbee Steutbo?dentoe; gennopenbe bergrooten hrggöIaden dcpferl. ^laccaet een memo?ial obergegebê ban befèn in« Wen ïïjoochtoeerbighden / Woo?luchtichdcn S^am* beci li?. Goomfehen Griet fteutbo?den bsonber; o'jftgt^' banicrid getefereert grictoeed/ toat bic Ïlteur-fat; “^Än fc0e / ïfiltenburghfcric / topmcrfchc/ Coburgfehe Ä«* cn CpiTcnaegtehc ooch bepbe J?2anchfchc/ ^toa; bifche ©02den en ^tanben / aio niet te min be 55?Hnftorirhft[^ / C?cffifchecnbct Gifdtodcebe afghefante bphacr ftcurbo?dd. lt;©n.cn^oo?h i toefenbe / habben boo? een mcmotiacl ban ben 10 I bato toegrieno be gdebene hrijghö laden/ cn ban i torgrienO het gepubliccerbe f^laccactin ’t Grih cn b’Ctccutic ban bien/ batmen bechalben een goebe onberhanbclinghe aen toeber-jpbe bootnee» men toilbe/ inben naerne ban haer gccommittccr* bc. Waerop hooch gemclbe haer ©.©. lt;5.45* en W002I. aen bc hoben berhadbe afgefante hun . toeberombittoteen anttooo?t hebhê laten gebê* ^00 bed bc hrtfgs lad in’t boo2f5. mcmo?iael toab aengaenbe/toad bat neffensi ilepferl- JW* riet ©oochloffdriche ïtcurbo?dcipche Collcgtebe hede tribt Ober bench grictoeed toacre / cn feer fo?ghbulbigh hun baer heen habben henccrdichl/ bat riet Goomfehe Grich in 5pn boo?igrien tod danbt / rude cn feccherhept toeberom mocht ghe* b2acrit too?bcn. 381 bctople nu niet alleen bed ftoarigheben toacren in ben tocch gecomen/ maer oochco?tïi nae ben aenbanchbanbe lïcnferl-cn bteurbo?dl. Confultatien / beö Coninct in ^toe; ben bpanbtlijche inb2cuch in’t Grich en drachiS bacrop gricbolcribe beroerte bact tuffehen toub gehonten / batmen tot het toit bes ccblcn b’ebcÿ baernae foo feer toab gt)cbo2d / niet hab raechen honnoi ; nochtanö foo heeft ilepferl. Wafedept ipitfgabercs het Ïlcur-boiflclqrhc £ol!cgic ober alfulrhc mibbden/ bclgcns bes GiiehS lt;on|Htu# tiem fieri betgcleechcn / baer boo? bc famcntlriehe Stanben ban toegenjöbe tot hiertoe btaegenben ftoaren lad / (tot batmen cenmadtot benb2ebe corné mocht/ /aljó foube bcrlicht 3pu cn befe lad *” een |
HiftorifcheChronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1$$
|
1630. «n fukhe öödofWjepöt bcrftopcntlyfft geftouïicn i orffen op ôcn fribigen bagy aïÿ befe nntlvoojt i r. ^ tooîben / bat gerne fictl ober b’orimanierïÿhe tafle ! upt bc il^cntMfcÔc «antfelic ben »guangeliffgen •’ bic b’een boo2 b’anbee b?agflcn mod / te beftoac; ren flebben foube. aenyouben met b’gep?occbccrbc (Êxecutieban t menttychec ïîeur - borgen te éflemotbt boei 5)ïaccact nioefit ingcljouben ino?bcii ; infgelÿch ringfle Perarpteube tôt Ijicrtoe (ontœrbaer ban ^üo bcel flet Bepferb î^tafeaet iuasi fioopcnbe bat berieben^-'irr in’f Optl'biaö gflcpufaliceert gemeeft / ban iucgcn.ÿ beriirfltingfle ettelpchcr befbiaringen'baerin flonben flaer ©o?. ©. lt;é.*0* en ïDoo’l. noefl anbere £atflolnhe ©ojilen flian« bcobet bees Siibitantialia, gelijcl$oocftboo:tam gflen tÿbt opgererijten Geligione bjebe / bemelf’ He 01,0 een ritflt moer ofte mate toap ba ane flaiv bclingegaec in geen i©ifpnpt laten / noefl flun tot een opreefltingfle ban een nien ixcligionö b?ebe berftaen. Jianer om bat ber afgefante genabige •©berfleeren / en gecommitteerbe flet gemoet ber ïteurbojfltb gt;0. lt;05, en lt;©oo?fl tot b?ebe en eenig« flept gencgflcn5flnbe fpnp?en fonben ; foo toojS fleuroi beetaflnn niet teegflen (bafiriflefl trou; Ïuenbe bat 3p anbere tot be Religie geaffectionter; beJieutbcïflen en ^tanbe baer fleen mebe fouben bifponceren ) bat ober b’^tecutie beö ©iarcact^ en bc ^jocenen banbe gchlacgbc pjoceburen / en in ipetie bic gceiic poiiictcn foo bup?enbc bit €on; bent noefltanei privatim en alleen permodum ban een ongrflpelpchni ©ifrburx*/ hmeinde gerom; municeert biórcn getoccil / gocbelphc ouberflon» bdinge moeflt booïgenomen inojben ; gflelpch ban floocfl gemelbc ïicurb. lt;0, lt;0, en lt;©oorl, gc; reet foo flet ben l^Jceren ofgefanten alfoooocflbc» Itcbcn fewbe/ be ï^eeren 55iffcÖoppcn tot 3©urt0-burgO / 53ambergfl / ©icflflel / Coflnitsi en fini Bcpflcl. 0. ban Wojniö / ooefl banïuegfKnO bc g»ticflten in 3©c|lpflalen flaer ïtcurbojlldpche 5?oo21. te Ceulen / ala ïSiiicfloptot iKunflerte berfoteflen / bat flaer ©o?ftd. Tido?1lt; in epgenct perfoon of boot flaer afgc(antebcn 3 bito banbe tochomenbe maênt feb^uarp berep ^acrsiió^i nicutoen dpi met enneffenjS flacree ItcurPotfll, t©oo?I, en0n, afgefantcinbeeï), ßfldtjjfiabt j^rancbfooit oen ben 4l©epnflroom te berfeflp' nê en bp befe flanbdinge 5fln, JiKact bp bc^atflij; Ifldte ÏPtetaten/ 0?abcnendeben/ tuilbenflet 3tjn Ï4ctïrbo2flid. 0n. en lt;00021. bact fleen recó= ten/ bat befdbe onbee t)un een untteflot macchten/ en clrflen danbt ban 3micn t’ bjegen een tot bc iioo2f3. flanbclingflc op bc bedenbe tpbt en ïteut; Ptaetfe feflieflte. én totuS 31«« ïtcurbc2del. 0n, en 55oo21. noefl peerbers om te betoonen 5ön b?c; bc bacrbigfl gemoet baer fleen genengflt' flopenbe noefl b ob2igflc Catflolpdic glaube fouben baer fleen mebe gflebifponeert 3fln) bat ban bato af tot flet epnbe banbe macnt^^bjuatiujSbecfi toeflo-menben S^aerp 1631 bp flaer ftcpfcrl. jllajcd* noefl / inbicn in befe boo^gflenomene lt;ractatie boot ballen foube/ bat b een of ö anber tegens ben Religions! btcbccnbcninflout ban bien / baerin flet iiepfcrl, ptaccaet gefonbeert Inag / inpunóto Executionistotflicr toc benuaert/ en bc manière afgefanten ip gegfleben / iS ooefl bafdfleubt bep lt;Collcgial baegp/ mat namentlfleh op bc ïücpferl* ©2opofitie nae bc boóigacnbc beractgagingfle boo? ten cpnbelÿfle «Conclude gebolgt ip en op flet ihepfcrl. bebd gflcdelt / en aen bc licurbo’dm op gebitagflen geïneed ban befen infloubt, ban ö i’re CU tic te bonen gegaen map gflemeed/ bmaepenen beerbet inbe videra bcp Roomfeflen bat fulcflp meer gtraffeert en in boo?igflcn doubt Rfler mebetom in te boeren ficft flab onberdoen, meet flerddt mierbe. ^mdeft oliegaer 3pnc i «Bacrom ban 3pnc ïtepfed. jBajed. ban flaer ïtcurbo2dcl. ZBoml. en 0cnl. op ber afglictautc i Bcplfacmboo?ncmcn/tcgenp3pncnmillcnboo?b’ lt;©ciuo?ial acn flem gegfleben 3flnbc / fleeft bebo; ' anber repp mcrchlflcfl öclet map gcmo?bcn/cn ter ïen/aen b ï)créï3?inripalcnbitmeertcrefertercn/ en toil tot iïicnt5 ten eerden bermaeflten/ mat bet Becren gfletommitteerbe ptincipalcn flicrop füllen tocer refolbeercn / onberp ben Beeren afge; fouten met ïteurbo?dcl, ^nabcntoegebacnbln; benbe. |
lt;0c doomdfle itcpdrl. jBajed. flabbc upt bc pjefentie ban be ïtïturbo?tïen en ber anberen af; gefanten Beeren Raebcn en be berdflepbene ober« gegflebene fefl2Pbenp bup2enbe befen lt;Conbent bempmenj matfe op be iltcpferl. B2opodttc en bic baerin begrepene 5 Booft-poincten daenbe en op berfeflepbene anbere baer ban bepenbeerenbe fac; flen upt goebet troum map boo? goet gebonben/ gerabenengflebeben. i, ^00 bed ban nu ben eerden piinripaddcn Boof-poinet bp fulcflcr Renferl. B?opo|itic 'baer oin befe «Conbent mop aengfledclt ) nopenbebe meberbjengingfle en ouberfloubingfle eenp alge'; meenen feerfleren b2cbc map atugacnbe / flidbet Bepfcrl. äKojed. md boet boo? / bat bc p?cfcntc ïteurbo2dcn mifgaberp bc anber gefanten befe gfletupguip mei geben flonben/ bat fpne ïtepfed, jBajed. befe facefle met een fulcfle babcrlflcflc fo2gfle flab/ bieflmilp bp bc flanbt gebat / bat in» bien flet belet niet nu boot be tmeebe repp ai map boo2gcballtn / een boo?gacnb£n beebe noefl md boo? ’t eprtbc ban befen donbetit bunten allen tmflffd te megfle gflcb?acflt 3oube ;flu gflemeed / en foube bc felbc tot foo bede amp;cb?ocfbcflartcn 3pn gödliföt/ enonberftouben« IPabcmncl nu ekh een htnnelÿcb toaÿ / bat foc flaeliintbegin/ enaïÿ baere Uepferi. il;5ajeflt. Ôaer b?ebe baerbigge intentie flab tuinen in t increfi reeftten/en met ben ïteurbciflen en ïteiir-botfldflefle gefanten op alle moogdiidte mibbden len enbjeegfle/ flocen op bjat manière ecnfulcft boo2gacnbe mebe fonber nabed tot bcnmclfflèdrfl dfleen moeflt bcrlatcg/te fltflgc maOgebadit flab en in alg in bolle boerfle flieemebe boenbe map gc« meed/ foo map effen ben lt;ironincfi ban ^meeben/ om bit te beletten / fonber eenigfle baertoe fleb» benbe reefttmatigfle conaerhe met een flarefte 2Irmabe bergnbert / befdbe op bep Rneftp j^ron; tieren en boom gctnadit en uptgefet / mn licpdrfl ,/Bairdö. flebbenbe hnigo boltfl fonber eenigfle boo^gambe benuntintic ban cenigflen lt;©o?logÖ bpanuflefl aengeballcn / en met een bed booinac; me cplanbcn/ bade Heben en ptaetfen boo2 gfle« melt onberfiens defl bemagtteflt / ooefl met bier« gelflche bact 5pnec ïtepfed. jBafeftp. bermanin; gfle / 25an / ooefl beo BepUgflen Rgeflp fa® aftedacn/ geeontinfleert fleeft. ^tilteftoflgcn iuat noefl onlange! .üOareflgraef «Cfluftiaen Willem ban ®2anbcnburg / bic flem een 2tbminidra« teurbCiS dirllto ,ï©acgbcnburgfl noemt / inben fdben Ttcrte-dielitboot ecu bier opgebtafen/ en flaoefldcc noot fpne babcrlflcflc fo2gflc om fletba; bedant te rebberen fleeft flaCn moeten/om bat nac een gein eflige birtoric en obertoinninge fpnenen beO ©cnligflcn Rflefte! bpanbe finbient flem aen 1 be 0obödflcfic Mffidcntic ber floodidc /Baird« lm 39ncgflerceflte faceftenoptgflemangueerti/S) © a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ootfl |
156
Vcrvolgh der
|
jlt;-,g oocli ber ^Weetfebe inbal met gftenoecbßi« ' mee tegbmd Weermoeftt bejegent Wo?bcn; aid nu nine jPaj. bit bn bem obergeWogen beeft/ op wat manier boo? bc tot bier toe gebocrbcnoo?lo« gebet penlige Rüchniet Wepnigaenfpne ber« moogentftépt gbcfmarlit id gbeWo?ben / ’t felbe bied Wegbenbed P.Gndid dcurboißcn boo?« ßdlcnbe/ boe men bic tot ftier toe ingb£b?oftenc (banben^tanben bcdGiidis foo bicftWftld ge« daegbe ) ono?b?c cn moetWillc /bic een tftbtlau’gft fterWacrtd amp;PÖet ftriigftd toefen contra diicipT-nam miiitarem beroeßent Wad gbeWeeß / foo bccl moogelftch/ batclftchafghefcbaft/ ccenebectcre o?ö?e ingeßclt/ en bacrop een eenparigbe te famen boeningfte ban ftet ftooft cn leben/ pro fundamento cn tot bc pilacr bed Goamfdicn Grirrcn ftoe ban bed fdben bpanben cn tegerid partpen conjunchs animis amp;nbsp;viri'b»st’ccncmad reeftt bejegent en on« ber b’oogen moeß gegacn Wö?bcn. êooftabbe ftocre Peplcrl. .iPajeß. nac rijpe beractßagingfte ober befe pometen metbetbieft« Wild berftaelbe firurboWl.KoHcgic fidi tot bacr fteen toe bergdeceften / ooeft aen fommigfte plact« ff n bic oïb?c al gfteßclt / bat boo?t cerße tiet ober ben gbéb?agcn ftebben/niacr bccl meer 5pnc ïlep« grootc getal foo Wel ban fpne llcnfcrhlPajcß. ! ferl. älPajeßd* milbe bcrclaringfte in onberbanig« aid ooeft bec Steur-bo?ßeri tu anbere iètanben ' ftrijgftdbolcftbaetmebc fp ftemgeaffißccrtftab« ben/fonber längere uptßtHingbc foobrdmoogft« itjeft gbercfo?mcctt / enop een ßcclicr gftetal bau Regimenten en Kompagnien/ foo bccl men tot continuccringe ban bc boo?berba£lbe cnlicnfcrl. jPaictl. afgbeb?cngenc brijgb ban nooben ftab/ ten cerßen Wat berminbert Wierbe / oocli gftcen nieuwen briig anberd aid met Gad bed IbGncr iltenrbo?ßch meer boo?gcnomcn Werben foube. Wat hu bc mibbelcn aengaenbe Wad / boe bep« öe?(tmabcn/ tot batmen cen feechecen en bc« ßanbigen b?cbe ftrftgen bonbe / 3oub£n bacr on« berftoubt bebben/ ombegroote oiio?b?e en bacr boo: comenbe ongelcgentbepbt boo? te comen/.(óo ftab ftem bet i({curbo?ßl. Collcgic boo?gcßagcn/ bat fulcfte mibbelcn boo? betfeeefieringe ber par« ticuliecc Krappen bant Gpebte berb’ pgeußon« bc / bacr toe ftab ftn ban Pne «Commißarifen geo2Öinccrtöat bdclue op boo?gacnbc Gegnentic ber Krapncnfulcbd beu Krans ©o?ßcn5ouben aenbienen ; macr onbertußeften cermen bit ber« hrpgen 3oubc/ ftab ftp boo? openbare patenten ben tegchWootbigben toeßautbant ntjeftteften« nen gbegeben om bat men te meerbergeaßertio« neertîpn foube bcmt’af,lßcercn/boo?td crußduft bebccicubebatgocbeftcggd o?bjc gebouben / en alle bc b’cro?bitantien bacr boot be êgt;tanbe baut nfteft geen ftlcpueu laß geltbcn ftebben / batdörft afgefeftaft/ be boo?tocbten met betet opficftt boo?« gc nomen Werben ,• cn foo bbibcntlijcfte mibbelcn , yv^vv bau betaling^ Waecen becaemt cn bolgcnd bed ! men/maer ooeft bc palt^ifcfte ban b’inßintin ban Rijeftd iußeiitnge / baec boo? Kantic gcbacn;bat 1 i^ifpongien georcupeerbe lanben cn ban b’incom« banbe gnarticren mrt gftcene «Contributie bc« ißm bau bien ©o?|lelijfhconbcrftoutbcrfcftaßcn. f Waert / en int ob?igc foo bccl immerd moogclnh ' ’ ’’''«'*' quot;quot;nbsp;**’ *quot;’'•*’'’ ”■'•quot;■*..~—-s.. s- ,Y.^„.^ \yia^l naEO2bJcbc0ûciomftl)cn ßörfijSlKöwt.' tinge / ben Ôôîlog gebeert werbet, nioriitc. €n iua^ fvne hcifcrl* O^njeß. ban bier ftoope bat be goerOattige lienrbcnßen en ^tauben bes ilijchs' fnnc-jWaieß. atóbet oberbooft boo2t^imctract en baet fso bccl fp bennoeOten affineren / barre en bed ï?« figrUd bnanbe iuaerfc nu te binben Waren / berboïgen en bempen foube/ inbien ’taiv berg tot geen Weebe te comen Wasi / gOeïnefi öan berperientie genoect) mebe Wa-ö b?cngenbe / bat al Oet onöenl bacr in ßet noomfefte ßijtft tot filer toe tint b’eenen «©oîfoef) inbenanberen oDeßezt wad / meer bog? bc ßappiefteubt eße metboo? be z,^. bingeren te ßen/ aid boo? bet bpanbe maeftt Wad * -^ bpgeftomcn. |
2. ïScntWccbcnï^ooft-poinct/baeropbcïtep’ fetf. ptopohtic gerecht Wad / nopenbe ben gbc= , P2ofctibecrbcn ofte berbanben paltf - gracbeZ tWüßclbcn fpne plaicß. niet/ of bc ßooeft geloof« be dcurbo2ßcn en gljcfantcn fouben noch wel in« baefttieft 3ph / boe bem pnltf-gcabc/ naë acnlep« bingbe bed flcurbo’ßclnclic Kollrgicbebeuclicn en goct aeftten / cen ftepfccl. perbon op fceeftere mate berWiHieftt id gfteWo’beu / om 3öne gefan« ten tot befen tcgb£nWoo?bigbcn Konbentoberte fepnben / cn ïpne nootb?uft hen te geben, pabc« mad nu aengaenbe bc febiebinge ban ben paltp grabe/ infonberbeptfpne KonincftlijcfteWeerbe in groot 55?ittannicn/bacrin ban be berfoeninge boo?gbcßdt Wad/ baertoe bab 3p!ie iPajeß. fted billiefte Kouönienacn beboo?f5.gbcfantcuboo? 3pneu baertoe gebeputeerbe raetlactcnobergbc« ben/ en ftab bn ban bier Iisopc Wel gbeWeeß / bat men nae bebootte foube tot b’ acceptatie ban bien b),ibc33alt?ifclK 3pbeQ[)ecnbEecöerbcb£ncgt;’ ftept aengftebat ftebben / foo ftabboeb boo?göef5« «tBhgcIfcbe gbefantecube paUhfebe Mandatarius te boo? cen gtjeWiße ßefolhtie ban ïtepferb ,iPßgt; begeert/ hoc inné gt;gt;ajeß» ban iuegfjen be ßeßi# tntic ban be ikcurpalt^ en baet bangenbe lanben • ' ban llefoIuticWaïï/bDonjSfeerbibbenbc bat om te beter tot alle banbeïtnghe te comen/ boo? al ben ï5oltfgrabe eerfi banbe ‘Hebt ontbonben Wierbe. ^öbelbcb nu al bit ban Wegbend be bier onbee berferenben ïtepftrl« ïïefpeet en ‘Kiitbontcnt en trouWend bit infonberfjepbt/ (batUtepfeeb jKap te boojenfiflj rcfolbeecen foube banbe begena- lt;nbsp;bingbe.beiS pair-grabens / eermen pets berne« men bonbe boe neb bc paltf-grabc tót een fulcfte genabe aecommobeeren foube ) biebWplb geltjcft een Prepofterum ban 3ntie itïepfftb nSajeß. Waeî bectoo?pen; en boorb intbebeueben genomen/ baectoe bem anbere oo?faecben dabben teer bc« ineegbt ’t ccnemael befe begcnnbingbclc berfmp« ten / nocbtaild foo babjpne jlSajeß. uptteaen« göcboouie milbigOêpbt tbs Wel ban Wegbend bepbebe «Croonen bah ï^ifpanjen en «Öngelonbt/ niet te min oen’t itteucbotßel. €ollcgic obergbe« gebene boo?bibbc/ niacr boomamentlgcft beo ©♦ tïoomfefien b«bc te meer te bo?beren / boo? befe repfe (left bacr been berrlaert/ bat / inbien birft« Wnlb gbemeltc paltf-graUr norbbeboo?gcßel« be «Conbitien in bc bact Woube naeromen / en tot be gcboo?ßiembcpt ßeft boeren laten / bat aid ban bacr itteprerb lHai. ben fclbcn neffend Paßerin-ge ber Meftt in genabe niet alleen WeerWilbe acm ^ 3üat nubebcebe poinct noopenbe b’altopd toeuemenbe brijgsi magftt berstaten ban I^óI« lanbt / Waâ 3ptic lieiifctl. tllajcß. inbarfttfgft/ Wat bied Wegen noeft boo? befen bet lt;£eurbo?flel« «Coilcgic boo? cen bebeneben boo?geWcnt en epu« bebjeb aeu w jPajer^ bacr fteen ficft berdaert babi boeWei 3pnictfpne.Waicß. banbe felfbc inccningfte Waren / bat bed ilpebd ftoogfte noct b02bcrbe/ bPos2fv inb?cucb fo bed ihoogelgcbte beletten en ban (jaeren’t Weegften bed ßheßei Iicurbo2ßcn en ßanbe bp tilts ftier bah te Waer« teftouWen en bat eborb be falle op een algemecnen ßnebf-bagb beta 0oo?be/ en bied Wegften met al« le^tan« |
Hiftorifche Chronycke,
ï$ï
1630. ïlt; Staube gier ober ggctcactecrt bjo?benmotï; noefttanö inbien be Staten hacren boet beerber mißnch te fetten Oung0elu(ïcn lieten / bat ban hacre Repferi. jlKajcft. niet foube naclatcn/tnfon= bernent inbien ban be Ätanben beci ïïijebö öDe-beiirUjche ftulpe gljcfcOiebe atn fpne üBajW Öjin met gcbiclt alfo tocer teBeicgenê en ban liacc _______________ booiticcmen bocnaf(iacn’53pb)cIfa’occafic/mit3S beur ban inegeiid necrlcggingc beOtluiflcnobcr
be fO2te ban öe ttjbt met toe en {«t ober bit point meet te confereren foo iniibcmen ßet tot op een anbertefamen öcröabrrinQcof boo? fcö?iftlprfie communicatie / uptficllen.
L^oo2tö gabbe ftme ïtcpferl. jiKajeff« bp befe bergaberinge bet Kcucbojllen en bet anbere of« gefante ßaben / ooch ben ^paenfeöen ^trnbaffv
1630.
Cojitenbomen lt;3ulicft/ debcen ÏSerctictc^en 1 partpcnbacrinfiebbcnbelirngébolcftfoubclucec y biaer toe bepbe ©oilogcnbc partpe acngetjonben haf boeren cnljab bie.aiuegl)cnal boo? befen baer babben/omftanbig boo? te b?agcn goet gebonben. j af bcbcl gebacn. ^00 (joefl bit nu foube gefcOieb Cmbnfnuöcfc^ïJbclclanbcnccnmacltnccngoc^' jijn/ bat im ban ooch sijne Regimenten/ bic lui bemftgöcfet/ banbcbcelc mpn en oubergangb tot bien cimbe berbiaerfö gbefouben Ijab / ooch gbcrcbbct/cnfvnbcliichdicrbooïbantï’). Rijeh ; ibilbe btrer bjeef) nemen en op anbere plactfcn niet afgefdicurt toerben niocbtcn : foo babbe fnne • tot lieren bienft b?cngf)en; cn toilbe nepferU ' fecpfcrl. Oîajefî. bn befen gOemacefeten oenbänft ; ißaicU* beerber gdieben laten / bat ooch be ber^ ban nffvicggtng[)c befer lanben fbiarigOebcn yen feccherbe plactfcn niet alleen fonbentocer inghc^ om bic te meer te berfrfioonc/ belaft batmen bepbe rupmt / cn alfoo Ijicr boo? befe lanben ’t cenemneï 1 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bjcer
-ocr page 197-i$8
Vervolghder
|
16^0. toect bebrpt /maer ooch toatget fö* iSgcbacn be Kebicren ban bc ßcberlanberä Ïuaô ontnomen/ in boonggen ßanbt gebjaegt toojbenfoube. 4» i^aboocg;pne ftepfcri.4©ajeß.niettoepj nigger bp ben bierben ©ooft-poinctacngaenbe/ Den ^tocetfegen lt;©o2Ïogbc goetgertige becma= ninge ban ’tftcurbojßlgd« CoKegie ged garnie Demomen/ bat bc lhcurbo?ßen banbic meeninge toaeren/bat b’ boo’fr zoning ban ^toeben ban 5gnc liepfcrh jKajeß- nopt geen occafie gegge^ ben toas getoeeß ; en gab gern ben «Conineb ban 3gncantnofg bantoeggensäbe 5?Iocgucctmgge Der gabt ^ttadfonbt/ noeg ban toeggenb get fcgip toacren io©cnbden/ op b anberen toat toennigger / cn tons’ anbersi ailed feer gccrlgefi ggertert. ïDc lttcuEbo?ßcn cn anbere Occren geb? benjpne Wajeß.tot aent fcgip ggeconbopcert/ cn bacr goer offegepbt / bie bpcansi cen gede upic bup?be/ genomen, einernac id Mme j©ajcß. toé? berom met goeben boo?fpoet tot ïDeenen aengge? gomcn;be kcurboißcn/ Cijaben en SJecren nacc boUi bat in ©?upßen toad gefonbeto noeg toepni? liepfcrs bertrerg fpn ooeg allcnfgcnd nacr gund ger bc (Cranf-latie ban ’t Ï^rtogbom aBecgden? ■ tocer berrepß. 6urrg niet te bdggen/ om ggelgeg aid ggereet ge? nbsp;nbsp;nbsp;t©ic ban ßegenf burgg gebben bp bit Conbent ßgiebttoasi/ gacr jllajcg'engetIf. ilooniffgc b’Crerciticban gacrReligie inbe©ominicanct tigrli bics toeggen bnantlgcg aen te ballen, ^n Ïtcrcgcbcrlomcn. «©e burggerd ban be ßcligic Doeggen battet ngegs fneegen toaten/ inbe toelc? gabben ben gdß ban befc gerche boo? cttelgcgc Bc be Conineg foo toepnigg gab firg te bermen? ^aeren om 4000 franc6fijo?bcc gnlbcn geeoegt/ ggen/ foo geern gp fien foube/bat gem ban anbere : cn bacriti tot gier toe bclgcnd gacr gcb?upeg ban «ptïanbtfege glo’tentateninStoebcntnfpncRc- Religie gaec ^Brercitic gegouben. ent be ^pam? «nui» galibus en gribus eenigge toet gefegiebe/ oftoat ' fege A/rtraoïhman ?lnibaßabeur tot bien tijbt quot;^..^ gem te boen ofte laetcnßonbe/ mact ggeggeben berßaen gebbeube / foo geeft gn hcbooifj. 4000 ^gomidi toierbe. e^icstoceggcnbaingnc Iteplcrb iDa). gulben npt 5gnbupbdtocer nutgegcert en ben eituui'X' tiichtoW Boben Dergaclbe ’t lieur - Do?ßdgcge JKagißract tocggeßelt / om albums be gerche gge? ΓSS Colcgic acnbicbinggc/bat namentlgcg Defclbc —.............’ ■ neßensi anbere ggcgoo?famc Wfiißenten / Steur- Wßaisn êtanbe gart jllaieß. bn een fukhe ggdegentgepbt At 5p met continueereh alö anher guipe en bpßant boen toilbt;gaer en get ßgh Cclfd gdpen beregermenenrebberen / alfoo get feeeber togsî ^ ötb: anbersi tot een rcputeerlgcben en be-ftanbiggenb?cbe niet te bomen en toab / afö boo? beitooningge bet toapenen. 54 3Ben bgfßen i^ooft-poinct ban 5gner Jl5afls!.532oporitie/namentl0b toat tot afleggin-ggebesi 3italiatnfrgcn lt;0o?!oggsf nengondv gab-tel be tcggentooo?bigge bergaerbe licurbo’dcn cn bet ante gefanten genoteg btrßaen niet alten Igoe men befdbe ißötlogg om t’onbergouben ütep? fetU löajeßei. googgenbten bes t). ngrbO in italien norg otoigg gebbenbe Jura cn Regalia t’onberfionbcn / gab bp be ganbt batten moeten; wact ooeb foo gaeß ban 5gne £oninrblgbc tocer» be in ©ranefinjeb ecne bpeninggeggebaentoasi quot;ban toebe / goc geneggen 5pne llcpferi. jPajeß. tot cen fulcbe ganbdinggc getoeeß toab / met tee? ■ç^ensî ßaenbe bat gn boo? ^gne lt;tmmpgecrenbc toapenen / getOartoegbom ban Wntua onber fag gebjaegt gab / boeg bïfe ganbdinggc met ber i(itcnrbo?ßKi wact cn meebe tocrcgnigge albuö Ddepbt / Dat Dan toeber^ijtp boojgeßagene fads fadtie, epnbeïgeg boo?öfnffggcnbfö?llte-goofgßcbctocbctoaöOflroßcn. ' 5bacrom tot cen beßm« toilbc Mme ïtegfcrl. jKnjfjl. ôciopcn / Bat Dan gelijriîcn Dit t5c!irüc’= ftclpcbe «fanwit nid: fonticr Dnwht fouîic a^ toopen / gem bacrop bedatenbe bat get obiigge bom ffg?iftdgfgc Communicatie of op een anbe? re bergaberingge ggdgeger mate tod foube afgc--ganbdt tooiben bacrtoe get ban aen ïïtcpfcclgcge JRaicßd. cant niet manqueren'cn foube. Ottualai UlDJÖt lïocmfrl) ßoircriu BcSrouiit. iSfSuiïu nbsp;Wfterbargsi ben 28 örtobiid 7 .robcuib’ie mrubifn ßpHö Mmc licufrrl. jDaießö. toonto gemalin Eleonora tot ßegenfburgg in ben g^om met ßatdgrge Ceremoniën / tot een fioomfegc itepferin gecroont i itudefte iCrounißtK bic llcur-Do2(ïcn 1 en anbete «©rneDen en Decren in groot OljetoUtebbcnDp geïuoont. |
©à®«* litt cô 5 l^ncbcmad nu af get geene / gdgeb tot giertoe hou tot ib Decgaelt / bp ben Conbent tot ïïegenfburgg/^ berrefin ölKinccn / i« bcfcibc öaetop tot fpn epn* 1610. öcoÖcïwtnen/cnijöïtïeprcrbjlSajEft.ben j^i^) acsnip lB5obcmb2iiS met get fjede poft si moïgen^ tuf- butes fdlcn 9 en 10 up?en te ff^cep gegaen en toeef) ge? quot;^T^?®” Daten / met een fcOooncrecöc* (Opbes iteufcva - ‘ berßaen gebbeube/ foo geeft gp bebooifj. 4000 öaomiw. gnlbcn npt 5gn bupbd tocer iiptgehcctt en ben CinH*? gccltoecrinterupmcn. injetupi®' gtiocg gebben bc burgert tot ßegenfburgg ban,bcnwcpfcc pïiöilegieoni ccnuicutocheregc Dooi ftaet te boitoè Derftregen. ^acr op hebben fp een feóooue fterebe gljebont enin’t Dolgenbc ^net 1631 Dolb2aföt / en ben ? ^eeembiisi met fiatdijebe Æcremonicn/ôoc^Del get ben ^iffeftop niet geern en farfj en geern belet Ijaö / mgöeinpbt en bie Dan be ijeplige lt;©?icDulöigöcpt gtjenaerat/ en lö be felfbe bagt) oorh gebiert geïnojöm. 5fgt;ubjincn top aenbang^cn te Dermalen/ Dan ben tocOt bien be groot-maeljtiggc «Conineb in ^toeeben Aujgt;uftavus Adolphus lipt ^toeebtn in ê©uptnanbt gbebacn geeft. IDicna maegt inben eerßen ban beele ïtepfetfege geen en toect int lïïijegïegggenbe/ ooebbananbere fioomfege Æa^ tgolgcge feer toepnigg ggcaegt befpot en Bc? fegimpt id. .föacr nac fpn gomßc in Jbommeren gebbenfe gaeß begonnen te meregen / bat fp geen jn^iw geringgen inacc cen fuIcgenDpant boeg gun gab? ben / Dfd ggclgcg^p bup?cnbcbegantfcgctgbf banbe^uptfegen ©oïloggc niet ggefpeurt gab? Xÿje* ben / bic gern acn dceeggept ban beeßanbt/bap? soerw» pergept cn booïficniggepbt te heben toad gegaen: ^^S^ bieptoegen bede berßanbige fieggenbe bat get ’^ - ' tod moegt toacr too?bê/ toat bcömbe banTiily op get Cóbenttot ïïegenfburg gefept gab / bat ben oo?log gclgg een fpd t’ aegtê toaö^ bacr men bed of toepnig bp op febt gaeß toinnenbe cn ber? liefenbe/ en foo get beurbebat ben toinner bed ban be toinß obergegaect (tab/ bo?ßieg om norg meet te gebbcn/b?ongg ben Beriierec get fpd noeg laugger te contitmeeren ; cn alfoo get in beö toim nersi margt niet en ßoiibt get fpeel ßaen tdacten/ foo bnpibc bit altemet foo langg tot bat be toanc* gdbacre ^ortitpn nac gacr manière en epggem fegap / ben toinner tocer ben mgg toe beerbe / en ban ben toinß met^gn epggen toerg nam ralbupi toad get ooeg met ben (0o?ïoggc inbien bie te langg geboert cn uptagereegt toierbe. 510 befen ^toebifegen toegt tot trooß ban be oSnangdifegé onberggebmegte/ boo? fonbcrlgcfie openbaring^ ban lt;0oDt/( anbere boojgaenbe tepes genen te berftopggen ) cttelncgc klaren te bao?cn aenggegonbiegt ggetoeeß / ggdpeg ban cen SuP b?oiito han’t ©o?ßdöcgc b?outeen timmer tot ^tetin |
Hiftorifche ChroniJcke.
»59
|
16;o. ^t^tinüeKfdjepöenewpfeban gareefeiucbanend ßellenZ foofcubcin’tnmfîacnamp;eg’aree 1631 ce” ilt;iQ bc / upt dobtS infpicatie p?opgcteercnbc fepbe/ bat bc bcrbolgingge ban get tooo?t dobts en bc «Cuangelifcge toaergept in ©uptftant gaeft aent epnbe toaS; en bat dobt 3(lrnacgticg gaeft be benaube en bcb?oefbc foube toecr breguieften ; en is ban gaer fp?eecften een geel 'Cractaet in b?ucft. iih/ijuuiueiruiiuui mumumi mmv ymv injj» uptgegaen» t©ieS ggdgeft geeft ooeft een ftnaep berfeeefterenbe bat fp alIcS gabben ggetoonnen tot ^torein in jfeecftdcnburgg bare ban top al ( eningacteganbenftaen; en toacen b Cuangcli« boo? befen bergadt gebben / ggebaen» ‘tEngeeftj fcgcnibuscracgteloosgemaefftt/cnbat5ppetin ooeft een/ècgoolmacftcr in be-iriarch-bïccli XU-ftabt in be ©nbcr-palts legggcnbe / en ben Dar« togg Auguftus ©altf-g?acbc bpben ßggn/ tot ^ults bheg etc» toe goo?enbe met noemen Lorens befcheveren berfegepbene Cjobbeltjcftc openbae« ïtogge gegab / en onber anberen benefttoeerbigge faceften / aen ben 13 barg «gjanuaciuS en $ iDac« thiS inben ^aere 1628» boo? eert »JEuangelifege ©ifioen gem betfegeenen fegggenbe / goe bat een googgc prefoon gem feer benaerftiegbe om get l^» uEuangeli boo?’t te plantcnbic feer pbericg en beftanbieg toas / bien C5obt taonbcrlgeft bpftaen toilbe : en foube bc bcrbolgingge ban’t lt;iEuangeli gaeft een epubenemem ©cetber geeft ben ^cgool-mecftcr oen ben 8. bagg ban ’©ceember een «tCuangdifcge geftegt ggelpb / gern inbcltocgttoonenbe een goubtbcc= toigen lecnto/bic ban t ^5oo?bcn nae ©uptftant quain aengetcochen / en in be boo?fte pooten geb-benbe een bloot ftoacrt bc bccbolgbc bacemebe befenbeerenbe / mare bc bccbolggrejS met gtooten tootn om beet ftacubc» Ooctocl nuopfnlch.S ban bede googgcenlee« gge perfoonen ban b’ Cnangeltfcge eant tod gae« be ggeftaggenis/ foo geeft boegbe meeftepart bant bolcft bit boo? een fabel gegouben / fegimpe« Igcb get fdbe inben toinb ftaenbeen bcgccftcnbc» Mu toas immers ftcnnclneb genoegg / en gaft get b’ etperientie tod te bcrftacn/ goc beefen lieben ben untbal ban bit boben bergadbe is inbe ganbt ingcö2ucht;toannccr bat ben «Conineft ban ^toceben Guftavus Adolphus bie in finie Coninh« Igcftc toapenen boerbe bc een gonbenUeen npt be lanbcn int j^ootben legggcnbe guamtn^uptf« J^téc^ lanbt ban i0ob met een fulcfte autgotitept/ b?eefc/ Sto“’ fn ocnficn/ moet en ftereftte/ beeftant en togfgept mataisijtnt begaefttonbe / bat gp met een obermoebigeXeen« ^*1®^ lucnftarfttetegens finie bpanbe geeft nengegacn/ toaste“'“ to gern in fini confrientic fo tod getrooft binbebe/ iisutofte bat ftoetod gem bed boubigh nae lijf en lebcn Ohcftacn is / m berfegepbene bccincmbc moo?be= naers tot gern ton gefonben / geeft gp gern boeg toepnieggier acnggcftoo?t/ macr als gem fuleb een pernebd toierbe geopenbaert / geeft gn altoos met ton mout befe l^ctopfcgetoootben ggefepbt: gp bctroube op lt;©obt en ton reegte faeefte / toant gp bc befegermingge ban t ï^» «jEuangditnon^ ftgulbiggc benaube boo? bc ganbt nam» ttSbin . “^^n tube bes ßegenfburggfegen ConbentS ceneoo» ' iSbanber3lbnionbtnut bestiermarefteen ïto-taib?.inbet ltnb?anbcr 40 gaeren oubt njnbe / gebancbclgcb gt;oètómr,t5 b®tr3©eencnggeb?acgt / bie befe toecomenbeen bc ongeiuh gaeft ggebolgbc bingge geeft te booten ggefept/ en goctoel gp te Weenen op bc ©gnbaneb is ge« b?acgt ggetoeeft / foo geeft gp gelgcbtoel bp fpnc tooo?ben baftgeftaen/ en bed onggduebs ober igt;teofcr Ferdinandos bantoeggens 59neaenggc« reegte bcrbolgingge gcp?ofeteett» |
©über anberen geeft gpcrp?efl’dgcbe gefepbt/ inbien ïtepfer Ferdinand op be bergaberingge tot ßeggenfburgg b’ €uangdifcge ßdigic niet toe laten toilbe/ enbe berbtebene Occren nietger* fulchboïch uptb?eccften/ bieanc tic bctb?cbenc in’tïanîit foubetocet bjenggen» Dct todeftban be Boomfege «ntgolgcbc niet en i^s egeaegt / en . gebben fpinbireagclgrge faceften/ aljfbarenac 10 gefegiet/ en bat gern get blat bus foube om beeren/ gun niet bonnen inbeelben ; maet gacc fclftf /toütk 05 wöfofet #ettóiwnlgt; «omwil ^.trtCf bre baet niet meer te toeeg te brengen fifgonbre« (iaën berfben ; inboeggen batter op ben £ onbent tot ßegenfburgg fpn ggebonben ggetoeeft / bie geel fpottigg fp^aeeben bat men met get ,^^6 ggeene/ 'ttodeb teggeno b’-enangdifege luaö be- to0O}ö«i, gönnen/ bappet boojts barenfoube/ toantget met be fdfbe al npt bm^ / en gabben 5P niemant meer ban bien fp gulpe begeeren moegten als ah leen ban gareen lt;0obt» jKacr geeft befen Deere lt;0obt gem baemae getodbigg ggetoont/ en batgp ftareft genoegg toas gaeren boogge te fa?eeeften / en gareen ouben 2ïfgob met 5gne paerben en tongenen t’obcctocl« biggen» ©org top toillen toecr tot onfe p?opooft 11 eerc. .^taiwe «Eer bc eónineft ban ^toceben met maegt in ban öe ©uptftanbtis ggebanem toierbe te boo?cn renen xÄm ßgehs bagg tot êtocftgolm / bacrbp gaer bc lof« Igcfte ^tanben bus met guipe en trooft bet be« fe igt;ciiaut« nautobe fterehe betoont gebben / bat gun nneft Äi^Ä eobt bics toeggen b’ «ïEuangelifcge eeutoiggen Sïonssgequot;f« bancft fegggen moeten» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feetionectai Det foube gem tod boeggen om beter gier ban ftennifle te gebben/ bat men gier ter plaetfe be be« gam» feg?pbingge bes ConineftrgeftS êtoeebenftdbe; macc mits befe in Republica Regni Sueciæ te lep« ben in l)ollanbt m ’t Xatgn tot Xeppfieg in i©upts uptgegaen / en bp anbere fegtpbers togt« loopteg te binben iofoo toillen top befelbe bootbp gaen/ gllccn ban bc maegt bes Coninex in ^toe« bcnfootocltetoactec aistelanbetoatfeggenbe» «ïben Conine ft in étoeeben geeft al boo? befen ®^*®*' boben bc barehen bie men op befdbe ^ce gge« ^^^01 b?upchte / ober bc yo toeggerebe ©o?loggs fegee« macjit te pen gegab bacr ban fommigge met 60» 70» en 80 luatec en tt groobc JiEctalcnc fturft gcarmcertjgn ggetoeeft/ ’®‘^» foo bat gp ban gebens bacggS ongetïngffdt btel meer geeft / en ban liegtdgfb óooo^tgcepjSliCï ben opbïengen niet alleen^tun? lieben en ^ootf-ggefdlcn inner ooeb^fliippcrö» 3110 be gede Onlanbtfege Crepn bie 40000» ^^aflen in bc langte geeft ; ptem be lt;rcpn banbe ^ooberifege Sec bic ttoeemad grootcr is en niet bjepnig i’p' lanbcn geeft / bjcifbebeninbïoonbereifrapegges Icgcntgcpbt geben om ganbden toanbclte b?p* ben / baet boo?fc cerbacene en (ïonte ftgeep lieben tuoibcn» ^^efe fegeepei lieben t’ onbergonben balt ben Conineb niet lailigg/ en gefegiet ootb met blepne boften :bcïnnïc gn nanbe tribuut / biefcanbers int lanbt geben moeten / gun lieben blccfeg / bifeg botter / booten en garften boo? be mccfte folbpe i0 geebenbe» tïbefe ftgccpenpleeggentcn tgbebanlt;©o?lcgc in berfegepbene €onincbrgfb0bcrbcclt te too? bcn:bc grootfte fegeepen legggen inbe ;è toeft-golmfdic gaben / bic teggena bc ftonn toinben foo berfien is / batbefegepen batin geel fceeber fonber anefter legggen bonnen» ggefe gaben is ooeftteggens allen bpanbtlnf«= ften inbal mebe berfeeeftert / mits gn inben bin-nenftengoceftlcpbt/ boo?bcntoelfftcnmcninbe »4toöl |
ï6o
Vtrvolgh der
|
24 mijl öoc? bede ontelbare neen Wippen paeren moet» g^’anbere fr^eepen ftaen in b’oPnglie See ftae-benPZ boojnamentïpeh in ƒ inlanö / biemen felbe tegßenpben »ofeobiter geb?upff«n ban / foo 0p pet^s bpantlpebp foube attenteeren biillen. dommige moeten/ op batter niet upt 5^uptp~ lanbt en anbere Seeliabcns petp gheb^at^t b)cr= ben moebt/ bat ben Æoninebrijeb ban ^ineeben ft0abelijcb 5ön tonbe / beletten ; baerom ban be gcen©otentaetin’tCh2ifieurijch acnberfianbt/ toofhepten bapperhept te bergclijrhcn / cn fpne jan bunbelijchhept enteghenpelchccngoebcrtierent» hept/ in fomma al ïpiic hooghe qualitepten / ' alp ooch 3ijne hooghe bebotie tot lt;ö5obt cori oorh niet Coninch niet toecn lact/ batptoerp een fchip igenoegh gheroemttoo?bcn/ fulchpbat bate upt magh acnlanben ofober-bacren/ het hebbe te clnerlgch genoegh iP / blijehenbe bat bit ben tech* boo?enbcp ConinhP ban étoeebcnconfent baer toe bcrcregljen met bep Coninchp feghel en b?icfs hen ’t felbe betonnenbe / het tocich meh eenen pap noemt/ bie ban bic tot Ïubech en ban anbere met Croot geit moeten gehoest toojben« bcel Sacten tgbtp ban met bc aBofeobiterp/ ban met be «©eenen / enten mcellcnmctbe©ooïcn C)o?logh boeren/ behoorhde cnratfictoapcurn acn firh geblocht hebben / toaermebe fp ban hare groot moebighept / bie ?p ban huer bootouberp Oheerft hebben / feer bermeert hebben/ foo bat bc rufringhe in lijflanbt en 5^?hp|Ten te hennen goes Coninchbcelophoer bertroutoenhan/ biefon- ; ghebenhebben. ber moeptenin fpatieban 14.barghentpbtp n. flcgimenten te boet/ ekh tot 3000 man gerehent boo? bcmonflcringhebctodche bc Coninch nac 3pn belieben ooch bupten het üijrh mocht en ge# tocit heeft te boen/ han laten pafferen. Detmanqueert oorh het Coninrhrtjch stores bcncnjFinlanbtopallc boo?balltnbc ocróflcom Sn t hojt te Cp^eerhen / too ip ben £onineh ban jamp;bjeeben te toater en te lanbe een feer maegtigen Conineh; bieooeh te lanbe upt ï^nc onberfaten een groote 2trmabe4e belt brengen ban/ bie in foo ©odogp te boeren / acn geen repfirp toerrit / in boegtjen bat bepbe befe tauben feer figeb mn ban peerben/ bie foo berre fp be tDuntfrpc in br groote togthen / foo brei nioogpcn fp berdne neu beugp; ben todtocet teboben gaen: toont fpmn rap/ moebigö en berbnlbirp en bat te bertoonberen ip/ boeben I irp lirptrlncfn en bat befe peerbe bup leeg jijn/ ip b’oo?facthebat be «Croon ^tocebenin groote harpten ben bponbt be punt bieben / en bc lt;aballerpc in ^uptnanbt met groote Pollen hier toe geeft toerben moeten« «Cn toat be Coninch boo? een groote 3(rmabe te rop en te boete op be Peene btengen han/ blpeht upt ben ghctoclbiglien belt-tor ht / bien ftp boot? genomen heeft / om tone toienbe/ bloct bertoante en ghdoofp genoote ban ber ïïepferfrhe (Cp?ans «pc te bebmben en be te bcrloffcn : toant hP haft een fulchc hrngp macht nptgcb?arht'boo? betode» he ÖP met fpn boo?nenighepbt groote fenten nats ßheferöt heeft / bacrofhemdeh hanbertoonbes ren ; en fal in bc Ï^i(ïo2iep ban onfen tgbt jae tod foo laugh be toerdt ftarn Blpbtn fal / tot ecutoige lt;£5tnotc matljtijfs memorie ingepengingp blpbcn« Ï|ct beliep befe PrpgP ^rmabc/bie bc «Coninrb ^ «©uptflant gpeboert tjeeft op 80000 man / een ^weoeii, ^^jfj. jj^^j ^^j gpeoef^ent toap igt;i bc toapenen/bat ueffenp bc étoebm/j? innen/ïïijf en laptanberp/ 00b ban g^uptfrfje / ©ngrlffpc/ érpetffpe en ans bere jsatien bp maïeanber bergaert toap» 5^eboo?natmffc©berPcn ban befe groote 2(r; mabe toaré Guftavus Hoorn,©jaefNiHis tie Bra-hec,lt;fl5?acf lan Philips ban©?ttnblirg/Wo!f Hendrick ban ©aubitv Hn Bamcrftpijn-graef Otto Lodewijek, ©tacfHenderick Mattes ban ®pltrn J!19arimiliaen bnpbel Achatius Doot, Dirck ban ©nlfienbnrß/Winkel, Alexander I^llc, Todo Dan Jwppöupfen bïp C^cer Dan a^nnenflepn/ ^ trepp' |
Tgt;anhofDafDoIjenbO2p©it3thuit!bWlïdcbaI/ 1610. ftirgbaum/fß5roi/(Cubalt/ Coehtitjhp en abere. «euaii« 3ïcngacubefpne ConinchltjrheJlfeajcfl.toap «wi)«^ een fchoone/ herópfeh en bapper perfoon / ban een ^“Ä» langhe fiatma/ cn toap bp hem tot befen thbt SifW«* ten Iceutn tonn ^oo?lifn toanbe nlöerfioorOtïc Oiertoe bcro?bonnecrt iP gebjceft / om be feer bes nanbe €Ö?i|letjjcbe berehe in g^nptf-lanbt te bnl' te romen / ente rebberenbanbe gntoltirbebcr* bolgingbe« t)pben Conineb iuap een gbeonoltcs reerben tlPirecteneint «Combat pjefent ban goes moet footuclbpbcn bpnntalpoofbbpbe25ans quetten geen perpebd arbtenbe en corp fpn leben/ baer liet noot inap / liet beminde bjcefebon tc-nigbe blennmocbighcpt niet fien. énne ©ffirierp babben nile oogenblitb ban bem mat te leeren/en mift alle offirien feer acröirlj te birigrertn. tPe boogtic en lacgbc ©ffirierp toaren nac mn pn-meur en manier tod afgererpt / pet todrb bc uuh lt;««('■ 5^0 Coniiichli]che3lrtil!crie toap ban hlccne Bc%lt;'‘-cn groote fluchen cn toat auberp baertoe biruem wi*»«*’ bc/ipbcrflen ten hortod een jongen étoeetfehm ?'?Lçtî. boer ober commânbeerbe / foo bcr(îonbt hn bie feer tod / toifie oorh nine fluchen op bc getooons lijche manière tod te rechten / ben Coninch felfp m’t belt baerop een toucher oogh hebbeube / alfoo batter geen manquement acngcii?aeh. Snfonbtr« hept hab hP een fdjoone meenichtc ban bede hiep# ne ©rgiment fluchen bactmebehpfoo geftoinbt te fchicten toifie / bat hP toel 8 repfen cec ern toel geoeffenbe jlSufqucticc 6 repfen tot ben frheut/om te fchicten gereet (lonbt. ïbet gebrach coch niet acn honfirpche j^iueer# bcrp /Sugmieu rp/jKathematiguen/ 3Dcrh-mec# (lerp/ban ©iertoerrhen/^önffm-medierp Pp befe ?trmabe ƒ getgh ban banbe fulrhc bp jroïtifireren ban be lieben en belt-lcgherp bup beftiglje toerei he ghereebf gemaecht toterben / bot deheen gern baer ober moH bertoonberen. i^et hrüghPboIchacngacnbc habbc Conineft bah émeebenban bc .-pinnen en étoeeben befe bootbacbt / bat fp tm. (1.) itmiben ©oïfl en honbe beter ban hette berb/aeggen. 2. ^00 liepen fpeer nietten toaerbatfe uptber natup? berhtm toilben. 3. ïtonben hoer feer fpaerfaem behelpen. 4. B^aeren bc.fr itptenntie nicttocs gebacn. ç. 3©arcn onberb/ietirh en met bc bah lifeerenbict tînt te feheppen nlbup bat het ggeen anber Deer met ;ijnc onberfaten foo berre foube 0cb2arht hebben. Dct betoonbe hact befe ^toedfrhe enl^inncs feOe natie bup bappcrcnïiibbcrlhrh/ batfpin’t glteberht niet bïurhten macr bad (ionben / ghes Itjh ren mupragic arljtcnbe ces boo? ern fmgnïierc eere ßibberlijrh te fierben alp op be plurht (ich te begebentenmet fulrhc bapperhept gaben ni ben C’Uptfrhen/ Schotten/ «Cugdfrhe cn anbere oorh een fulrhc naerbolohlhrh erempd/ batfe altoop bacrnac ftoubni / hor fp befen gdijeh cn te boo? boen houben / cn toilbe eiche natie geern hierban ben roem btaghem «Cu upt befe lalouf’cgheffhiebe ben Coninch eeu onuntfP/ecchen biend in jijne toeruliinehe/ todhe |
Hiftorifchc Chronycke,
l6£
|
1610. bJelfhe befe partpen foo te coufteren en te temper i opbe gljenabc-Öobtsi enjgn ónfeduibigbe com i6w» ren biiftc/ bat b’een ben anderen baec booj niet feientie iniiïen Betroutoen/ als hierin pet öaefiigd dactigd en baierbe /maer bat bed meer eiche ^a^ boenbaiUen. tie gebaedte malhanber tjietin obectreffni. . 3nbocgden bat bed tDuptfcde ©ffieicrs bed lieber ben fdjanbelphUcu boot bailben ftccbcn/aljei batfe met Muedten daet perfoon fouben baillcn bnpl maechen fbacedm fp I'icd altooö beneerdied-ben doe fp noch een meerbee / aid be äbiccbtCelic beben / boen honben. jKeteen filled lïatdgch bolcd/ ft toelcft ficd ten bede in gïupITcn ten bede in t Coninchrgfd ^toceben bebonb/ toad be Co; Mined gdereet aid du ben tocljtin tguptd-lanbt toilbe te tocrch fetten. get boled in ^toeeben 5gnbc/toad dct meeftef toierbe tegdend dct bcgintfel ban benfoomee te fedeep gcb2acdt/cn alle noobigde preparatie om te fcpl te gacn in gommeren gdemacedt / mact bc toglc bc toinbt cenen tiibt langd tot fuifde bacr’t niet bienenbe toad / moft befe blootc een togltgbd nord toat nufderen. Cgt;m bilt nu elfdeen toeten mofdt/ upt toat 003; foefdenen rcbcnenbcgroot-macdtigdc Conined in ^toceben Guftavus Adolphus befen tofdt in ^nftf-lanbt boo?gcnomen / en in t tocrch gcftelt deeft/ foodceftOpbacraf cenfetopben te booten boen ujitgacn gdclgth diet bolggt. |
©tsCoï get toad een oubt f?cechtooojt : niemant con« äÄi öc tóngOet b?cbe douben / aid dem ban 3gnc mif; ffh»«upt gimftigdc nacbup?enbergunttoierbe;doetoact; acOtigd bit toad / dub be Coninchl. Jgajeft. in ‘ixmtï^w ^tocebenmet daetmercdclgch ongelegdentdept 5?'5s ’ niet alleen fommigde Slaerendcttoaertd/maer wn wt böt'rt bagdclgchd noed meerbee gdefpuwt. 3gant s^ft. doctocl dp bc dcelc tgbt ban 5pnc rcgeccinge bact deen gljeftaen dab / bat dP met alle aenpaelenbe ßgehen en g?obiatien / infonberdcpbt met bc ^tanben bed ßoemfeden ßgehd goebe Bnp; en bgentfedap douben mofgt ; foo dab dp noedtand met jgnc toebed gdebaedten barber niet comen aid det nu ßdeBfurt baad / bat dn inben giaerc i lt;§26. ban baeßdendsgnehrggOd danbclingden bacrin jgne jDaied’ met ben Coninchban ^00? len baad geraccht / in bic gheene lanbcn ï^mpffen bie be Croon |9oolcn toe quamen/ gcballenbaad/ dab dp aid WiPtf-Ianbtbant tenaebp comenbc Begonnen t’ obeepepnfen / baat dn op bed gcmcelt;= nen b?ebed berfïoo?bcrd te betroubaê dab/fo dab dp bernomen bat fpnec bgenbe baactfedoubainge niet baad te bergtefd gebaeeft : baant doe naerbet fp acn befe hant ban b’ caod-^ee quamen / dac grooter hrggOd göebaer dp ban befe biebcdber# (ioojberd ban bagd tot bagd te berbaaedten fou^ bedebben; infonberdept dabbenfeccnfcd?pbend detbaelch dpaenben©o?ft ban ^ebenbergden fedacef (teggend aller bolchen reedt opgebangden en opbaceehenbe/ opcntlgch uptgeftropten tot ^nn grooten fcdimpbebaoo?benanberd uptgdelepbt/ en een anber berflanbt bacrupt gemacedt / en ben 55oobe ban bien gebangden genomen. fionnen/ aies bat De upanbeban bengötmeenen bjcbc fbie bpbanä heel «Duptf-Ianbt met moojben en btanöcn Verheert ftabben) oohnae fpne feecher« gept en rnde boo? argliftighc p’aetgehen six' trafst dabben/ en ban t eenen ^aér in t anber ge? bacrigeftet onruft gcb?oub)cn. Ævouïnenô bobe fonber bit inaes fpne JïSft« al boa’hmgh/oord niet ban ibepnigö ^tanben ban be ^imtlrlic .patic gdctoaeefcljóubt gdcïncclï/ dp !ionbe dein bptgtsS / bctogle det bier in 5rgt;nptf-Ïanbt nod) b?anbc / bad bergen / op bat inien [jet Spneigaieft. toattenaedomenfoube/ dpban’t fdbe niet anbetd mocht befdjabiedt toojben / fom bc bied toegden met een be toaepenen grppen en tni©uptf-lanbt treeden/ ombat detnlgcmcenc bier mctalgemeenc dulpedonbc gebluft tootben. ^00 dab dct ïgne Coninchl. .ignjcft. tot bien tgt ood niet gemanqueert/noed aen bc goebe gele; gdeutdept inboegden / bat foo tod b intooonberd oaecom follicitcccben aid b’uptlanbfcdc dem baec toe beemaenben 5 noed ontbjacd dem ooch be oo^ facede niet bie dP diet toe fuftineerbe te debben/ bctogle 5Pnc btienbe en bertoantc onbeebïuedt _______________ toictben f en in een fuifde noot binbe om duipe en alleen fpnet jgajeftd. onberfaten / bie om daet rebberingde feer ftarfdacndidben:macrbctoglc i cerlgcdc Commcrciendalbcnuptb’igoft-óecinbc 5gnc ^ajeft.in befe ftabigde gcbafljtcn ftoubt/ ! dabend ban Wpf-lanbt gdearribeert toacren/ befe bjebed bnanben fouben daet emrepd beeter dacrcacnb?cngcnbctoarcnafgdenomen/ bc fedcc; berfmuen/ cube naebumigde onfcdülöigdc lam . pen gdefonftfqueert en ooch ban ft deurigde on; ben en lieben op een fuifde manière niet otta; ' ffdulöigd berooft / rntot ïubechenanbere Den; quecren/ inboegden fg unt?gn b?ecbc liebenbe ; fifflje fteben met grooten blgbtfjcd benaerftifdt Odemoet ban nnbere toad 'oozbcclenbe ; en dabbe , onbet dct pjctert/ald tooubenfe ban anbere ploct; meerber onbectufffden 3nue'epg(jencfcccdctdcpt/ Ifcn öe doop danbcïinglje bectoacrtd d«nö2en; W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0Ö«n/ ©oojberd / doebaci bichbagld goebe Ijoopc gdo baecH toad / bat öc langbupaigdc mifbetflanben tuffeden bep be Croonen poolen en ^toceben/ w öc goebiridept fouben bp gelept fpn getooaben/ bctogle bepbe bede gdefanten baart een gacr int anber acn fccchcre plaetfcn berfedcenen toacren; foo dabben boed befe b?ebed tegdenpartp boo? beelbonbigdein poolen afgdeftdichte boebenen ffd?pbcnd / foo berre daet ongdelgehe facrde om beegdeboutot / bat geen bjcebebe ©ooienmet be Croon ^toeben foube maftcn/boo?oatfe dct gene bat fp dabben boo?gcnomen / moedten int tocreft gdcfldt debben : ban befe doopc en meeningde ?gnbe / inbicn fp be 5amp;uptffde âtanben tot dace toille geb;acdt dabben / foo toilben fp ben poolen nae daet beemoogen tot betbiuchingdc bed ßpes ban ^toceben te dulpc domen. Cn om bat fp ’t todchfe met toooaben gelooft dabben / oord metter bact bolbaengden / en ten bede bet ftgeh ^toeeben ban alle mibbden Bloot macchen/ en baertegdend glooien gdebmpeden mordten / dabben fn niet alleen berboobeh / noed folbaetcn noed 2tmunitie uni spuptf- lanbt be Croon ^toceben te bergunnen/maer bacrtegend ben gooien aid tot bien tgbt bnanben ban be Croon Stoceben jgnbe / btp en onbelet bolgden te laten/ maer foo bit al noed tetoepnigd fedeen te toefen/ (doftodongcafdtbit5gne jgajeiï.ban bjeembe piactfen / oord nut ï©uptf-Ianbt felfd een grootc ^olbatefco toegefonben toad gdetoeefi) toaffet noed Urachd inben giacrc 1627 een groo’ tc3lrmabe onberdet Coinmanbo ban ben ©at« togdban golflcnn bc croon gooien tot affiftcm in gjupffen fouben / en met onbet bet Croon gooien' / maer onbet bet Soomfdjen lOtcpfecIgche lUaieflo. bannnieren en toapenen. ifôaet aen bit dabbenfe al noed niet hounen berfabirdt tomben/ maer oord om batfe dct finch ^toeben bupten alle menfedi finpten en ban alle 'gdemeeufedap berooben moedten / dabbenfe niet |
î6^
Vervolgd der
i6îo QÖ^*^^ ‘’^^ ^^^‘^ ’wet tot Dien nnibe om öc^f
* «0fbs ban âtoeeben onberfaten cille dommer« den te benemen en boo’ befe gljelcgOentlicpt een fc^eepsi ïtnnaöc nnt te brengen/ met betodehe fp Ölt;lcr fenijn ooft tegëö bc ^aUfefte ^cc ofte (©o|ï-5ec moeftten nnt fpumen ; gftelijeftfe fîraefto noetj in ’t bolgfjcnbe ^acr öoo? bc tuonberfclfame iipt^ gOefpjenbe titelen han’t «©cneraelfcfjap bc^ ®fllttffben (Oceanö / ooeft met bpantljjefte occu’ gatic niet alleen ber lanben ban jtlccftelcnburglj/ gommeren en bic fonifieatien ban bien / macc Ooeft alle oacrinleggbcnbeOacbmjS en ïuat noeft meet baerop gftcbolgftt i^j ftlacr gcnocglj acn ben bagft fjebben geafteben.
a©t al bit ftab ftp t’oo?belê en tuien foube anberö inat ootbeden honnenofmifftftien 5Pne tioninftl. jKafefï. alle befê onbillicftc pjoeebnren foube mo= often / bust acnficnbe paifeercn lacten en op bat ftet niet feftnne en mögt/ alb of ftp fieft b’cenv ber ftanbelingftc aennemen inilbc/Willeb in pa= feientie foube berb?agftcn moogften/ mitbbefen ftanbel noeft nen’t lanbt/bat tcgticnb jftne iKïajb’ oberlcggenbctnab/ gftebcurtma^.
«Æenmacl ïnab ftet reefter / alb befe btebejS bet« (îoenberb ben ftaeben boot Ätracl!bnbt ftun ftab^ ben uptgemieftt / upt beïndefte jp ooeft ftacre roO' berp onbeïet in b' ©ofl-jce ftabben bonnen acn-fïcllcn/ bat al be ^tanben / bie befe baert gebmp; ften moeten / foo bed en ftooeft baeracn niet foube gelegen jijn / om bat men ober ftacr niet pct0 tot feftabe en naebeel toclatcn fonbebacrom ftab ?pnc Ïtonincftigche jI3a)cfI.tcmcerccn tnacftecoogft fticrop flaen moeten / bcluijlebanoutb berceftt= matigfte opfirfttenbefefterminge ban befe «©oft-5ce ben «Contnebban ^toeeben alleen toeguam.
3bcbJtjlc ban nu acn tueber^gbeop betb?ien; ben acnmaningfte befe onbillieftfteben betgroofet iuaren getootben / en om bat 3ghe «onincftlgefte Mifcft. te beter fticrop ftonbecen oogftenmereft ftebben/ cnomtcgftcn^i b’acnfïacnbeboo?gaec 1628 ftem toeet in 5^2npffen te begeeben / cenigft en alleen bacr fteen trarfttenbe op inat manierlpftc en reefttmatige tupfe befe berftadbe ongelcgêtfte« ben moeftten bejegftent en afgcftolpen btojben/ foo iuaö’t gftebeurt/ batb'afgco2bonnccrbè ban be ftabt âtradfonbt in l^mplfcn iuaren aengeftoo men bp ftacr Conincftl. jBojefl. ficftten ftoocft= ften beelagftcnbc /bat oftuel ftacre dabt noeft tee^ gftenei beßoomfefte ïteuferl. .l^ajcfï. noeft tee’ gftensi ftet iioomfefte Hgcft / noeft een eenigften Ranbt ban bien gfteftanbclt ofgftebaen en ftab/ noeft ooeft bieö inegften oopt gftccitccrt ofacnglje-daegftt noeft ban cenigft btngft obergetupgfttge« iueefl Ïuao' batfe ooeft ïHepfcrl. jRafed.booi om fcftulbig erftent ftab/ftaer baetneffenö beefeftetebe oatfe banbebdegeringfte foube ontflagftcn en al ft^et heggfts? boleft bacr ban afgeboert inojben,-noefttano tuaciftaerban ftet bacr booj leggftenbc ftrggftö boleft fulefte gtooteonbillieftftept toegftes j boceftt gftcïuo?bcn/bat ftacr noeft ftet biccet en bc« ftcnbeonfeftulbtbanbe ftcpfctl. J®ajefl. gefcft?e« ben / nori) bed ©berfien Ämheyms met ftet ftede lanbt gommeren en noeft bed anbere fonberbare tot ftacrer berfcceftcrftepbt opgereeftte €ontrac« ten nu niet meer befdjermen honben.macr iuierbe • ooeft ftet grootc geit / bat ban ftacr iuad onbillicft afgepcrfl bcftalbcnb’uptgftcftcerbc fefteneftagien/ noeft be pjofaë nog ßcligion0 mebc niet meet ge« refpcetcert / b omlcggftcnbc bmpen inierben ber-inorft' en om ber Habt bedboubigfte frftanfen op« gfteb302pcn / ben t)olm tegftenö be Habt obcrleg« gftenbe/iuajä ftun bupt en alle bacr ban gftebaene
bpanbtlgcft abifen/ afgenomen/ en tot stoute feftabe baube (labt met fSatterpenberfteu; ben JDad foo inel nac ftet cplanbt ïiugften als ooeft b anbere lanbtiuaertjS inleggftcnbe inacren ingeno« men en ofteflooten/ beburafterjS roet bede bct= feftepbene ®ractoten begeeftet/ jaebnerfpboo? be boo?ballenbcfcftattingftcninacrcn al upt g^ foogften / iuoubc roenfe noeft roet mguartieringfte beftuaren / en bc ftaben feftcepen en ‘Mmumtie ban ftun ftebben / eg mitd fp bit gftdgeft een b?pe Habt billicft ftab gfteiuepgert / foo ftab roenfe roet een belegeringftc / jac bier en finaert acngftegree pen.
3?ciuglfe ftacr nu noeft bcjS Soorofeften ïtep fer^ï roanbament te goetgeftomen in ad' noeft bed i^artoged contract ftungdpeneonbe/ enbaube ^n3ee Heben boojbcrlattcn fefteen te iuojbenZ moH fp bolgftend ftacre oube JJnüilcgien en ftet «Crcmpcl ban ftacre boo/babers bp b?eerobe po« tentaten fooïangftoroftulpe 'aen?ócpèn/ tot bat befe ÆempecHen ober inacren. ^p ftab iuel tot ftiertoe bed Conineftd ban ® enemarPen aid ftun aen tnacHen leggcnbcftulpe gebropeftt/ enbooi bclt;©obbclgcfteafiïHentic/ cubed «Coninerbap« perftepbt b’eetHcn aenbal uptgfteHocn enafgfte« lieert. jKact bat ftun nac befen niet moeftt be«’ fcftulbigftt iuoïben/ aloffpfïcfttotbcdftepferl. JKajeHd» bpanben ftabben geboeeftt / foo ftab fp geen beguamer mibbd binben bonnen / ald bat f? ftacre noobt-lpbenbe b2pftepbtbp be ConineW. .iPajcH. in ^ibeeben old ncutrad ïgnbe/op hiel« berd gftenacbe cnb?icntfcftap fpin onberbanig» ftepbt Heunbe/ iuilbeh beponecren en jgne ftanben toe betrouinen.
ïBciuple ban Pooit cerHe fpne Æoninrbl. IPH. bp ftem obergfteboeftt ftceft / bat ftp bp een fulefte gélegftentftcpt ban bpanbtlgefte Attentaten ftem niet bed goetd bonbe inbedben.
Poog tluccben bat gftcene / ’t indeb bc benam bc Hobt ^traelfonöt bp ftacre deprcrl. iPajcH» berfoeftt ftab / ipadinöcöoööelgcbc en toereis Igcftc reeftten gefonbeert.
®002t berbe bp ftacr oberpepnfenbe b’onberba« nigfte eèr / bienHc en getrouwe nabup2fcftap/ een« beriep geloofd gftemcenfeftap b2pftcpt en op2baet« Igbcro2rcfponbentie ban baopft'anbclinge / toact roebe befe Habt acn3gnc boo^baberd in t ïïgeft fclfd iuaren toegftebaen en gftenegften gfteiuccH/ en bat fp bit Wel booHangen berbient ftab.
«Snenbdingft bpftem obergeinoogften / Wat grootc pergebdniet allen jgne j^ajeHept en ftet ßpeb ^Weeben/ roacr oocb bc bcnabup2igfte po« tentaten / ftanben en lanbe te berWaeftten Ipb« ben / foo befe Hobt foube een roof ned gftemaeeftt luo?bcn/ baerupt elcbccnnacr fpnepgften rooct tnille met roben en plonbcrê b’iSoHïce beltmme« ren bonbe / foo ftab 5gn .iPajefl. oberHoenbe al« Ie cirumHantieu ban bien / niet Wel booWn gacn bonnen / op fulcb onberbanigft berfoech / Heft bc« fcr Hob oen te neme en bc felfbc met raet en ftulpc ofTiflccren moeten : gdgebban ftier neffend 3gue €onincbl. ,lT5ajeH. nietnllccnop3gnb?icnbecn berWante fonber oocb foo Wel op ftacr epgften en algemeenen feceberftept enb2pftcpt boo?nament« Igcb ftceft geficn.
i^otWel bit mibbd foo berreWueftt ftceft gfte« feftaft/ bat boo/t cerH ftepferl. .ïKaieHd. 5pn ma« nierlgchrefpectacngcbaehidgfteWeeH / bâcruef fçnd'inbe ©oH-ïeebooi alle natiën cnftanbcld lieben bie ficft befer baert gebmphten/ feceberftept en b2pöcpt gfteftonben Wierbe / en ban berber be Habt ^tradfonbt ban bed lt;£ontncbl. jBajcH« in g^cne«
1650'
Hiftonfchc Chronijeke.
163
gbetooontbeben reebtmatighe ooifaechébaertoe .z„ gegeben bab / ben fdben ongeto?oohen niet tda; * ^^ teivcn bem nictO belette en cóbc/met emft cn pbet filler acn te batten / eboeb Öetonie bc Stepferfeben Stfgefante naebien bc ConineW» ‘afgefante toeer tonren te rug ontbooben/ bit fcb?pben inbe macnt banbejbeert noch met cenonttooo?t berdaert hebben/ ato of fp ficb ontfchulbigbcn toil benen bacreonbillichbept toatmatigben/ foo hab 5011a Coninehi. ÆHafcft. Oct bacr been uptgOebu^t/ battet meer bp fommigbe quabc mebe Haben aid bp ben alghemccncn Hoet fdfd mocht bp gbehoo; men 500 gbetoeeft / bit foo berre acn 50ne plaetd ftellcnbe / m tot bien t0bt niet foo hoocO atbtenbe battet fuficiante oo?facche 5011 honbe / bepbe potentaten meteen lt;0o2logboen malcanbcrtc binben ; infonbcrljcpt bctogle boo2f5. ïtepfcrl. ge* beputcerbe met een te hennen gaben/ bat bolgend erpted bebcl fp met niemanben anbere / alg met ben ^oninch in lt;©cnemarchcn in cciiigfic Oanbe* lingbe baennoghtm inlaten/ maer bidbenhet tod bacr boo?/ inbiennacbet banbtof nenbe ïtnifcrl. jHafeft. felfd/ of acn ben Ï^artogbçban ipritlanbt biedtoegbenberfoeth gebaen toierbe/ bat ban bic plactfcn foo bed anttooo?bt hoornen mocht toacrmebe men honbe te b?ebe 50114
®it acnmoeben toadtroutomd boo? een om gergmbe facche cn bacr boo?ghcficn getoceft / nu bc«ghcn fpne (ConhieW. iHajed. foobedbouWB oengebcrcht getoeeft toad/ batmen bem noch nac btto langbhehhenbc patiëntie met eenhlucht en fpottighe ^?otcbucc op te bouben focht / en toad ooch tod bebenchetto toacrbigh/ hoemoptoat nianiere be gequetfte pactpe beft facche oen ïtep* fed. HÔnieftept (betodehe 50ne jKafeftept tn jgtoeeben met biergbclüche toerbinghe niet acn« geraecht enhab) foube foechen moogben/ nabe« mad bacralbe poftenin’tHoomfebe H0chbe« nomen toaren / en b’onbcrbaiibclingbc tot ïubeh foo bacft ten epnbe gdoopen toad«
/©iettemin boch / bat nicutoerd petd acn foube manquecren cn lip bacr boo? niet mobt aengefm toO2bcn/ aid of men alle mibbden cn toccgljc met allot arbept cn naerftigbept niet ghefoebt enhab/ om bett algemccncn bicbc t’onberbouben / foo bab 5Önc ConincW. mafeft. met achter ftcllinghc al bet quact/ ban 5pne Hpehd Haben hem bacr been lacten bifponeeren / betoplc het acn bc ftepferlghe jtiajeft. niet conbe homen / bat hp ban alleen oen bet Coilcgieban bc famentlyche deur-bo?ftciV gdgeh bc boo?naemfte pilaren 50nbebcd Hoorn« febe Hgchdl bic fnner 3pn00cbod) batmen met b’ uptlantfcbe potentacten albud gebanbelt bab/ niet toepnig mifcontent 5nn foube/ ccn fc0?pbcnd gbefonben / om bacr te refolbccrcn boe beft facche oppet befte mocht bp gbclept too?bcn / maer ooch bacr heen bcrtoilligt toad getoeeft/ bat ban bc fa« mentlyche Hgchd Hacben aen ben ïtcpfcrltiche -©cuerad frifd ren afgefante gbefthicht toierbe om iu p?efcntic te bememen / of niet befe tuffeben bepbe hrggbd hapten ophgerefeue mifberftanbt boo: goebe accommobatie te bcrb?acgben doubt, ^cicrop ftrachd 50ue ConineW« fPajedeptd lt;Camcrlincft ^teuo 23iclchc / 2ïarcn tot ilrochc; afghebcerbiebt id / bat inbien 00 bed tegen-bedd 1 ghemoet tot ccn b?cbc gebifponcert binben fopbe/ hp ooch met een ccn ftilftant boo? bc ftab ^tracP fonbt beraernen mocht / tot batmen tot ccn nacc« ber bereptfd ban een bcrb?agb meer gbefanten fepnben mocht / om bc hede facche tot ccn algbe* meenen betb?ngh gocbigl0ch te btengben.
3ïld nu beft ^fghefantein’t ‘boo?^acrinbe % a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftabt
1630. îDencniatehcn (We tot bien tnt be,s ïtenferÿtegen jwttotoajg) inggenomene «Öiwnitfoentoeeronh flngfxnmafytïnoïtien/ entoteen goebigtje ber: 8ljjfltingl)e naev befen tocer te gcboeglÿchcc gôes raetften ; inaer onber tofftöm bp bc^ ßoomfeöen Xttjrh.si en hacre b?pDcpt (gcltich bat be Contract ten gier ober opgfjerecOt JÖnbe) göclaetcn toterbe/ foo Ijab boc0 fulrttö bp bc bteebe berftootbersi foo bed niet te tücegh moogben beengen / bat fp ban baetb^eebe baetigÖboo?nenien baööcnin’tiniiv Heil begeert af te fîaen / maer toaten ooeb footod tegbenjö 5ijne «f onineWnelie JlSajtfl« ató ooch bc ftabt nicer berbittert gOcbioïbcn ; inboegben alji fp fagben / bat fp fidj öcö tjabenjS niet honben be; madjtigfjen / foo dabben fp ben JLlnf-marifdjcn en anbere baben^s aengticbailcn en niet aïleenc be febcepen ber fdber plactfcn in bacr gbetodt gbe^ bjaebt / maer ooch be pooïfdic febcepeê 2ltmabe boo? TDantfifb jijne wajefljS» tegbenö partp tot bun acngdocht/enboo? een füllten nnbbel b'(0o(l-5ce foo feet met rooben en plonberen onfceefter ge« maeebt / bat fune Æonindtl. jïiajdl.in ê'ïbeben inbien anberö be fclicepö baert op 3pne flranben btp gbeboubni foube toojben/ met grooten frijabe en ftuaeren ontogen cenfebcepsi ïtrmabe bab moeten untreeben boo; bcbidcbefcobediiSupt; gl)«cfbt' bat be bpanbê inbe babents boer babben moeten benoten bouben/ en biaO albu0 in ben fa; re i6z8,befccrftcrbepbt banbefe baert ten bede meer btn gbemneebt.
(öni bat finie Conindtl« jfâafe|ï. ben bjeebe te onberbouben niet fparen mochte / bolgljen^^pne bootgciionieiie ttouto en bafïigljepbt / maer alle mibbd en toeegbe tot een goeben berbjacb te boo; men boo? be banbt nemen toilbe : alp Ijaet to aem gebient getoeefl/ boe in ben acnhaneb bes^ ^acriS #629.tuflcöenbc ïtcpferï.cn «ConineW-4T;MjI3lt; in ^enemareben / tot Xubeeb een bjebed lt;rac; tatie maö aengbefidt / bacr been ooch 5ijne gbe? fanten bp töbtoafbeerbigb ombat be mifner* flanbcn bairbicgbceno bc flab ^tradfonb en ait; bere fjarcti bettonert op gerefene ttuifl cene gœ; bclndte bcrglijfbingbc mocljt gljctroffcn too?bcn: bootto ootb inbien bpöcfcii btebess banbclingbe inpeto inat bienpieb fpntonbe/ batbP t feine . nac 5011 befte bermoogcntlfept betoonen ïuilbe/ en totcenöödmenfcbtenephbc helpen bjengben: inborgben bat h» het bacr bom bidbe mito tot be lt;0o?!ogh/ bietüfttben bepbe potentaten opghe; refen toito ' norfj bcelbcrö«anbc facchen baertoe bc; cafte gegbeben babben) bat noch met ben «Co* ninch m tBenemacchen / inbien be ftabt ^trad; fonbt baermebe niet biicrbe ingbeftoatenmeebe honbe ghemaecht/ noch bt ftabt boot bacr fdfei fonber tóe boen 5pner Coninhl.Höafefi» in âtoc; bcti / ban iucgbcnn tufteben bem en be ftabt op; gerechten arcoojt tot een bcrb?agb fteb geben of inlaten hoiibc.
li)ocibdbitbooïncninibcr ConineW» iDajcft-in t^iemarhen lief en aengenaem geinceft toast/ ooch het fdbeboo? ccnb?icnbdöchfcö2pbciiacn b’anber partp te hennen ghegeben / foo toaö bem bacrop boch bnö ontoienbdijeh befegbent gbe; tocefti' batmen benbe bieg toegen afgcbccrbicbbcz acnfïenlnhe 3tmbaffaba niet toegdaté heeft noch op bacr fchjnbetto niet een tepö hoeft totllen anbt; tooo2bcii / maer befelbe ooch met een grooten febimp cn fpot afghetoefen / fac niet allem bc ftab 2 nbech / niacr ooch bc gantfebe gronbt bp pergc; hel ban lijf cn leben hun berbobem
Doctod nu beft mcrchdyche febimp boo? fiel) alleen boighetto be Hechten ban nllebolchet cn
-ocr page 203-|
Vcrvölgh der 1630. Patt ^tndfci;ö ßfarribtftt ijS 01 tieji tfeerpartp ggfmott / mtfnineße/ cech br gdfoftcptßcpt ljon tie fache bethrert binberbr’bat niet önetn be boo« jigfje bpanbtfeöop niet ofebepdt/macr norij niet meet bjeebe hatitölgcfe bmeenbon bnoh/ tot bagg aftißcnomcn/ tn be pabt ^traelfont op me; nigOer Iep manfere tocberom aenceboHen / in alle See-Ö aebenjS cm bet ^tocetfröen Pranben boer mebe onb?p tc maften/ bed tocrûpinge nemaeftt boiett /mbat noeô höbe al get berpaelbc get argpe ioa^l te5ften0 3ijnc Coninefth jlSajep.eenboI; bomen ftrpeftsi Öap? / Ibdrftcr boel) nodi têt tÿbt O0een lt;©û?loô0 nengefcptbiajS getoeeP / en trou; toenjef onbetfjet bêlent bon ben Ïicnrerh ©clbt-mactfcgalft Àniheym ombaetmebe in ^?npflc te gacn/opgereegtinaei» lt;0f nutoclboo: cenfulcfte beranberingSe ben afghefantc om berber met befe facefte boons te gaen / geen ontpbigl) bebeneh bjoegl) ; eboef) om batter immer^o niet tc fegglien ballen foube / bat fin alleo niet nae bctiooncbcrrerlit pebben mocôt/ gééft bcfclfbc aenben Oartoglic bon Jpritlaribt gefcô?ebtn / tînt toat oo^faeefte dn tons afgebect; birgt getoeep/ met p?otepatie en begeerte / bat te gfteliicft met befen onbillicften aengôcpelbc toept/ en alle anbere bpafttlijcftc treeften mpgegouben toictbe/inbien onberöb ontbuoon bat be gebepu; teerbe tint Ïnbech dabben ggefegnben / boen op; reeft t foube mogften gedouben inotben« ^act acn det boeg foo berre gftemanqueert geep / bat be foortoogde ban j-ribtlanöt bic al moredrerenbe dnigs ^rmabcnictcutuilbctc rueft boeren/ nord cenige aeulepbingfte geben bat gp tot een goebelghe ganbelingde gmegden tooö/ ftetn ter contrarp bacr fteen berftlacrbe ( bacr net gdenoeeft af tc némen ponbt / bat det ben gebepu; teerben gftcen ernP ïnas gdclbecp met befe liner anttuooibt) bat ftp bit hrggds ftapt ban toegenS bde rebénen niet biecr te rngd ronbe boeten/ mitö be Koomfefte licnrerliidt 3®a)cp. bust een groote maeftt ftp malftahbcc daböc / bat fp be Regimen; ten onber ftet ftclept ban Arnheym moP upt noot en ootfaceften ftacéontpaen/ en acn ftaren btienbe ben Conind in poolen be fclfbc tegenjEt ^toee; ben obergacn laten / initg fnledö met een lt;0?igt; necl fefttpöen# tc ftetoonen inaS. lt;Cn doetod ftierop bafgefante replicando 5511 ftegeeren noed berber toonbc luos detu niet alleen boot b’ onber repfe effen op een 'Öedirftc ma; nierc een befedept gegeben/maer oorft ftet dn/gg bolt ft ftelap tc gaepigder te marefteren ; ’dîne efi teggenei fpnc iCoinncdldcdc jISoicp. in ptupgren met een fulrdcn cuber Inas gheftjunrftt ggemeeP/ bat / inbien niet b’albcrdoocftpc ßiegter befen on; feftulbigdcn lieben ftet op dacr epgden dooft paf; linbe ongelurft gftePeltcn gab/ Öaer ^onineftUifte Hßajcp. enjijnen ßneft / bnenbe en bermante bacr ai een nicredcdied pergeftcl foube ober ben dalei gdccomen 5iin gftebJeep. 3Dicn foube nu al bit gdepaffrerbe oberbeneftenbe noed tïugffe; kil : bat niet nine Jißafcp« een ober groote ootfa* fte aen bc datibt gegdeben ïnoS / nu boo?taen alle bicdvlpiK gebaegten aegter te Pdlen/om tot ftaet en bc njnen mooglyefte befcnfie bc maepenen acn tc batten. |
iDofd dielt gern noed tcgdcnbaiibcfcftrygösi gebaegten / namentlych b’anttoooit bant fecut-botpclyefte Colle g ic op jpne jDojePg. fedJUben/ bactop noefttajat baaegtênbe; en baernaeb’on; berhanbelingdc bes Conineft^ ban ï©cuemacc;j iten bic ÖP nacr pme gebane abbifen Pracrin brui rai cerp ober lebenen 3Dintec tot ten gocbelycft berbrag te ftreugen fidi ftcarftept Bob : in boegen bot metter toocrdepbt bcConinedl. iKojep. in ^toetben olfoo bias gBefmt / inbien dem ban be feBabcenfeBimp Bemnengebatn^iinbe/ een bik lieBmotigB gdclÿcd ggefeBiebe/Bêm boojtsgdt' noegd berfeerderenbe ban anbere ongBelegent; ftept bienoegnac bcrgantboojballen motyten/ bot idne jEaiep. bon incgdeirs bc liefbe / bic BP tot ftet algBememe bep en b/ebe bjaegenbe toa^Z bc to?aeed gierigdept foo berre niet en toilbe lac; ten obcrfieg rommanbeeren / bot dp niet lieber pen en foube bateerbD0?bc bpenbciÿeftcBonbc; lingBc/ alsbooi fWacrcenfeliorpe |^?oetburcn Bet mifPerpanbi ibeeft genomen inierte. iRoer bctople int ftegintfel banbe macnt 3tp?il bcÿi 3 aerjS 16300m inclcde tnbttotbantiicd m ^miJffen een ^eputotion-bagd atngclepttoojei/ tot inbe toecommbe macnt 3unp / bon bc fegend portp oenbergBer / tn oen bes oengebergben fpbe berbjoertji gBefouben Commiffarins (bient ncdj aen fuffieantc genegentBept om t Banbclc niet ge« mangucertenBab) geen ftetooningde inasgdc; boen be Banbclingdc boo? tc nemen / honbe men licBtelÿeft of meeten / met tuât een ernp b’algBe* mene b?ebe bon fpne#p« gefoeftt ïnaö getoeep/ infonberöept ftp befen / bat al boo? Been boo? fiilfic aengdepbe fpotterpen bergclyeft en oorft boo? bat geene boo? Béen gcftltecften ici / met biot p?actÿc; den befe öflubcIingdeocngBepcItbJosï gdetueep/ en Boe men bocrop doublen ftonbe ; ’t biclh / alsi bc «Êommiffariffm noertl?ont;icBb3aerenafgc; beerbigt/geftlcftc is/namcntldd bat onbertuffröen al bc paffen en parede plaetren in gommeren moeöten ingBenomen en bed porefter als oogt tc boo?en men pcB tot ben lt;©o?Iogc gereebt moeften mog0t‘ 3Dat nu ftet ïteHrbo?pclBcftc Collegic inajei oengaenbe / Bab ’tfelbe biel beel goetjö dicrin boen bonnen/en magooed «Conincftl. jRajep. ban een fulcftc meeningde/ bat ftet aen begoebe toil niet gBcft?oocften en iP. ^00 toanneer b’oubc b?pBept ber ftonbe baut Roomfefte ßgeft noed po?cren‘’ be toaren/ en niet bc moedt ban bede mifgunnerci buisi biep ingdetoondt/ bot bacr boo: olie in* toenbige b?cbe mibbclc ben Rijft ontnome toore» Ï^P Bobbe befes Booed gemdten Collegic (boo? ’tanttoüo?tbatacnBcm Coninh ban ^toeben/ bic in bcjmacnt 3ïp?il tot ^toddolm inaS ) gein* pnueert geïno’öcn dacr Waiep. Boer lieben b?e; bc beerbige intentie pen ftonuen/ dacr lieben biep! toceftoogd p?nfcnbe / en ban 5ÿn toter alle goebe b?icntfedap gBcp?cfcntcert. a©at nu ben oen gcftlocgbê fedimp en onftillid; depbt roeeftte / bacr bon 5ÿn fcd?pbcn / om bit te rcmebicercn/p?incipaclijcft gcfp?oocftcn Bob/ bacr ban dabben fp lieben niet een reps gementioncert/ foo dab 5ÿnc jRaiePept niito men Bier ban Pil ftocegde/ anbere tocegdenen mibbelcn foceften moeten. j»oebemad nu sync «Coninchl. jRajep. foo bed 3111 linen in bee bad toaren oengebacn / pin fc?iebcn gdcintcrcipecrt en opgdcdiooehcn/ syne onberfaten/bienaren cn folbaten berooft / gcplon; bert/ tot be Pabernp gBeftjaedt/ b’algdemecnc tot alles menfeden onberdout bienenbe Commerden cn danbclingdcn benomen / fpnen bpanbt om met dem btebe tc maceften afgderacben / acn ben fd* ben tot feftabe han’t Ryeft .5gt;toccbcn groote dulp cn afppentie gdebaeu/ dierbeneffens fpne €0; nincftl. fRojcp«b?p pas getoepgdert / joe 3011c btienbe cn blocts bertoante upt ingenomen daet tn nybt tegens odnr .fRajelt bon lanbt cn lieben ’teene* 1630. |
Hiftonfche Chronijeke.
16$
l6?o, ’t cenemaci berooft / berbdgt en uptggeropt/ 55« nc ÏtmbafTabeurd teggend get reedt en gcb?upcft bon alle ©arborifege bolftcrcn met fegimp afge« toefen ; en tot ttoce repfen toe een bpontlpcfte àr« mabe teggen gern geboertfonber cenigde bnertoe gljcbenbc oecofie. ^oubc bit ailegner jac deftin t bpfonbee niet ggenoegg jnn/bolgbeno bc ficegten ban alle natiën en eondul le ban bien/ gier bon een fatis faaie t’ fpifegcn CU met een grootenpberte nemen / mitö be rebenen bed bcrllanbtsf jac bc natup?lgfte billirftgept eenen boertoe aenpo?be* fouben ooeft foo bed inbolleu opblt;©oll-5ec en alle bc bpantlgfte ncnflagc, toocrmebe mé ficg gobbe berbonben tegend 3gne JiKajell« tot Omd iipeftd fegabetn onberganeh/ niet al ggenoeeg 5Ön goer lt;onincftl* jlJafcll boer geen te mobee= rem en gier ban rebenfie te nemen i foube niet 30« nc Conineftlpefte SBajeflept niitd 3p alle ceegt* fegopene b?ebemibbelen bp ber gant ggenomen gabbe ' en bneraeu in ’t minfle niet ggemongueert / boerenteggens! gern met bpantlgehcn ggemoet aen olie plaetfen bejeggent id ggetoeell / Ijêt reegt felfb ben toeeg gem toonenbe bon een fulfte onbift Ipftc getodt to?accft te nemen niet feg ift genoeg; meooïfacchegebben.
»1211 betoplc 31UK «Conintftl. jUajcH-gfenam ber mibbden tot bcrfceftcringe en toclbaert meer tooeren rc|lcrenbc / aid noeft lt;èobt bc toapenen bp ber gnubt te batten / gebenbe mitd befen / oh ïen Cglillclpeftcn gorten bic 1 reegt en beerbe« minnen / ’toberbeneften/ goe onfrgulbigg en on« geern fulehe extremitepten gp boo? bc ganb nam.
Wij Honbt noeg te befo?ggcn ; get foube 3f)ne 3ilamp;ajc|i. noeg tod boo?ggtgotibcn too?ben ban fommige ccc en gdt-fnegtige lieben/ bat toat gern ban biergdnefte onb?ientfcgap tood gefegieb/ bat gp ’t fclbe / mitd gP be Habt ^tradfoubt fgiertoe gembeefoeeftenbe en bibbenbe) fucourd toegge; fonben/ berfcgulbt gab; moer biefoubentoeer toecten / bat fp cerH feW Ï»»? 0*““ boo?gacnbc/ cnonberfcgulbcbnaubtlneftc boben/elfen cen fuift boo?neemcn ber Habt ^rodfoubt Belet gabben/ ’ttodeft gpbaernae tot bozberingge ban b’aft gemcene fceeftergept/ foo tod ooeft tot bed fioonv fedenïïgeftdupt ócnpoiringgeber CgïiHdgrftet liefbc entrouto boo? bc Benaube en anbere meer
Hanbo fulei:uptb?ucftdijh’ booibcdoubetibCimoec cenigd en alleen baer geen gdemieftt toajEt totb’ algdmeene bïplJtP^ ^ ^rt befedermingde foo bcc; 1er benautoben/ ooeft om 5pne na£bup?en en b?icnben in ben flanbt boerin jp boo? befen toae« ren gctoeeH/ toter te dcrjlellen met ruft en b?ebe; boo?tei tot fectftcrOepbt ban 3ön Conineftrijeft ^toceben / Be gantfcde©oll-3ec müfgabersi be flab^traclfotjc bcb?pbê aid bâ niet meer ttonf* fdebe bc rerdtliebêbc lefet ja veber een liefdebbê* bc fpn toclbaert en falupt foube beet tegébedd om billieft pîoeeberen gdpeft get berbienbe/ gatten en baer oen een groot mifcontement b?agen ; booïtjS goopte gp/ tot alle eer en redjtlicbcnbe Wtfc'Ó«/ ja alle Cgïilleincftc gorten fouben jpne Btojeftd» beftenbe onfcgulbt en bacrteggend ggebatte toae* penen bie alleen baer geen faggen/ goe gp bc groo; te onbillieftgept en oneduftclpeftc aenggereegte bcrbolgingljc bempen en te niet maceften moegte
lów»
boo?goettcftennem
W nu ben -Conineft in ^tuceben betoinbt i«-»««. bienbe / io dn in be moent ban Snniusi in bc nae= ennjact me lôobto met beelc fedeepen une gommeren af; «æ pow gdebaeren / gelpcft dier beneben fal bcröaelt too?« ben / bico tnegden aen alle plactfai be ftepferfe in groote b?cefe en reluifd getueell 3nn/ niet tod toe* tenbe upttoat doubt fp bcnöolten fatjonneeten fouben»
CoiniiH
iCtot lt;0?ipftoalb laegden i ? «ompagnten / Bp QS^ote betoelftc groote armoettoa^/ baer ban gonggen «nnatöcni alle toeeeften toiemad 200« 25cbbelen bic Imcr ffiS» feljacrnbcn bitte boen / atenbiditopl^in 3bae; Jatpfaftut gfjenniet«
(Cot öart^ mollen baeglijcßiS 800 ïtepfetfede quot;“' ’ * folbaten flared arbepben beo öatg0 2 pont bjoob Beftoomenbe / biest toegden bed ontliepen en fieg m ber ^toeetfeden bienll gacben / anbere nae diinö gingen* ^p dabben ooeft groot manque; ment ban geit / betoplc b’atme lieben niet meer te
geben dabben / bieö toegljendunaïdetdacrigdc gdenomen toierbe / gdpeft bon ben 23 gunpdet bolcft bon ben ©bcrUen Datf-belt 600 flueft ©ee 700 fedoepen en anbere lammere! bie in plaeteï i^p„fr^ ban bc »Contributie toaren gegeben / en ban baer fdje f^feoi boo? âtetin in’tStmpt Klcmptenauto bot ber bpoesjat« Oatf-ddber teteen onberpant toaö ingdefet/ ge« Ï“5ijVaii^ bieden toierberi; ’ttodeft b anne lieben ban alle McKe neeringde 11«! Beroofbe en een groote lamenta« RaM^te«
jKoegten miftegien noclj bebnanbe en tegend . . r partp bonbe Roomfege wepferï. jKajeH’ ofte tic bcroo?faccfttc/ boer aen Be Wpferfegc toepnieg ’tRoomfege Rgiv bic fpne Conineftl. ï©ajcH« ge; nth Beerben, ^ae fp gebben Ijoer niet ggefegaernt afriHcertgabbcn/ of tegend fp lieben met ben bp« inbe ©ojHdpefte Rtfibend ploctdtot^tetinte* anben berbinteniffe ocnggellelt/ oftoatanberd ggend alle belofte inquarticringge oen te Hellen, gun lieben tot pobccl cn fegoebe met roet en boet lt;©clpch bon cen ©ber|ïc banWallenHepn tot ben booighcnomen en uptgereegt ftebden / tod mif- Uartoge Bied toegen id afgebeerBiegt/met infinm troutoen en Bot bie albud beloont toierben/ towbe ode ban cen fcg?pbcn bat ben IJarrog ban sprits gemni emaubt bertoonberen. lanbt gcfrg?cbc gceftoen ben ©ortog ban Monies
jlJacr mitd immerd 5jjnc Conmcftl. jRajefl. ren boo?Hcllenbe/ Bat fulcft bolcft met cen oen Ben nu en nltood3gn b?ccbebcerbiggegljcmöct/ cn Uortogge ban ©ommeren inceöe ftoccren foube, tot bc ruH en BeHanbige licfbc boermebe aen ben, ttoclft ben ijnrtogge fdfoem id boo?gccomcn/ in« Bagg geggeben gab; Bat gp gem bc gantfege tgbt j fonbergept betoplc men onlanggd be getodbigge biqijenbc befe onritH in Wptflanbt/ aldbiicubt innemingge ban Bepbe oen Bc Rcbicrc ö’©ber
UU
. biinjcnbe befe onruft in Wptftonbt / aies mienbt en iicutwel gftetjonben Dab / noch te booten noclj baetnae oach in t ininfîc tot gdeen offenne pman-ben oceafie ofte be gevingfie fnfpitie gebenbefoo niofi lm befe groorc/nicrdieliifhe dem aengebaene onbinichticnt en feljimp toat ter parten treeften en ber gautfefjen luerclt mit^ beren tfelbe t e ftmnen gljfbcn.
betupfe un fync «ConinfW’ äißnjeß^ [uiig(i3 to««ftingöc rcgctiö geen Hanöt bcö Opomfegm lïnfhs/ met betodche tin in ongoeïrcn niet te boen en öabbe/ fiTccUcnöc tons! / Ü^n niiW öefen p?otc=
leggenbe JDaiïcn niet alleen toeftaeri inofic / mate ooeft bie ban ^tetin een groote pallia «Onarbe/ baer boot fp een groote fomme getto imtftec« ren mollen / en meer anbere lallen baetmén dice tuil ban (til ftbijgöen opglicbjong{)cn dab ,• en tuao Oem bit noclj fmartelijeftcr berggeftomen/ bat / aio dn ben wartogd ban gommeren bit onbinieft begeeren dab getnengdert ' mnclanben en lieben mifgaberö fnne ïïaeben / bie nu liet ftenrige milTcnbc en ben hriigO lieben in ben dala jagen mollen ƒ bactenbobennoeDboojongetrom f 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tocljaö
166
Vervolghder
|
16 lo. toc Dab öBcfcßolbcu I nïÿl of fp toerbeurt Dabben acn 5Öne iHcpfctl. jlSfl.; en met ;ijn en beji ßget bpanben lt;£o?refpoiibcnticljiclbeii. «Cn mitjS effen tot bien tobt een ïanbt-bagl) tot ^tetin toaö gc’ toeeff / heeft be ©o?ff/ bet ïtepferffDen begüterte en öaet balfcffe uptffroopinge/ac ben ffeben ban’t lanbt tc Dennen gDeoffetoen / en bot hp liebet om fefjulbiglj Ipben ïmlbcnlöin bitbegeerentebets toilligcn/ban fulrft geboden fpn ooeft öe lont ffee? ben gbeïnceff / eene nicubje berbattingfic ban een berbonbt maedtenbe. lt;en fiocïnel Torquato Conti om beerbet te berfecttseren be fiefibentic ban öe boojghmieltcn i^artogDebegDeert heeft noch meet boleh in te nemen / foo 10 Ijem bon ben J^artoghe geanttooo?t/ (jp bjoji nu albusi betten en toilbe noch mectbet peeptratie maedun / bat gp befeplaetfe totbejedloomfdjen SlgcKo beffen b3elfelf0 fonbeberfcecheren; ben ftepfetfehe ©« betffen feetbertoptenbe batfp het ©o?ffcnbcm ßugffen niet beter betuaert Dabben/ moet t felbe inb^teembet potentaten Oohben Dabben Domen loeten / Doet lieben noelj toootts toermanenbe b’o= b?igDe plaetfen/ bic fp noelj in Dabben beeter tc berfêceDeren. 5^ie bari âtetm hebben onbertuf* feben bagljen nacht met Dactnieu gDeb)o;tbenc fofboten neerffig gctoaeDt/ hact felbe met nieutoc tuccfDen foHifitcerenbe/ hact met hatten ©e?)t feet berobligeerntbe bat fp in troutoe bebotie fouben bp Dem blpben en I^fen kben opfetten. tittheöen 3” ißccltcknburgh iö het oocD tot bien njbt uuintfR«« gualntD ofgheloopen: mant bes ï^artogD^ban (mburgi). ƒritlanto ffab-Douber bacr fclfö heeft bc tiibbcr= khap tot «Cuffron boen bp een romen / ben feiben in;pnsip?infipatlto namepzopontermbe/ batfp ba nienei tot onberDoubinge ba 1000 courafiersi en ettelDrD boet bolrh Dem ter maent ^000. ïiöehö' Iiaelbet0 fouben opbïengen;baetopD«bbenfc Dem gcantbjoo?t bat het felbe mari teshendbeO liât? togdban ^^ritUmbt belofte / engen Danbt enfe« gDd inacr rnebe Dp Daet berfeerDert Dab/ bat Dpfe tuet bato met geen laff foube befbuten / en toerf inofDtcn’t oorD anberd niet op te brengen: hierop fepbebe ^tabt-Doubet/ battet boojbefe repfe gaen ereeptie mocht gelben/ bacr moffgelt toefen. _ i©ocn befe en bierghelneDe haubeld albiid toa; uiiuh lil renbootgebaUen/ id ben ÆonineD Guftavus Adol-^torföcit phus bcn24.5unp benbagD banS. Jan Babtift S^ 3Önbc 1 met beel fdjeepen in ©ommeren atngcDo^ ïjommac. j^^j^ ^ ^j, ^^^^ j^^j ^^^^^ j^j^ bolfDoppet cplanbt BugDen/ en het anber te ^tradfonbt uptghefebt/ öe fcDecpcuffrathei toeerte rugh fepnbenbe om meet bokD en ptobiant te haden. ©c lt;0= nbsp;nbsp;nbsp;^00 Daeff Dl’ npttet fepip id ghetreben / heeft lunch ban Dp oiiöct ben Wantom ©cmel op mne Dnic neber ^tocebm pallenbc Deel bebotich en pberidj ghebeben / en ÂS lt;B0öt Slnuth àicbanf Dt / bat Dp hem tot hiertoe tuttbibötn ghelucDigh hab ghetoafht/met befe toooibcn; o acn. 000/ gijp bic ober be Sjemden / ober b’9(cröc en be tooeffeCee Dent herfehenbe / Dot'falifDute bollen banhen/ bat gp mpbp befe perhcoleufc rep? fc bud ghenabighlöcD Dctoaert Debt J ich bauche u ja/irD banhe u tipt het binnenffe ban mijn hart/ bibbenbe / mitd gijp torct bat befen mnnen tocljt en intentie niet tot mijn/ macr cenich en alleen tot neet en «toet bcnnutobcltcrcD idaengheffen en gemeente/ bat u beliebe / inbien het uurhen gehos men id/ beerber gfjenabc en feghen te berkneu im fonberhept goet toeer en toinbt / op bat ich mÿnc achter ghebkbeue ^enube bic ich upt meenigers lep natie ban bolrh bergaert heb / metbjoolpthe oogDen hacff bpmp ffen math/ en u SJepligD toerrit boo?t fetten. Stmern |
«©oen nu bed ^oninchd ©fficierd en i^acbcn/ iSjO. onbertufftDen ooeDupt beftljccpen op het lanbt giumen/ enjijne jfßaj.albud- bibbenbe faghen en ;pne tooojben aengehoojt Debben/Deeft het Dun boo?’t Dart gDegacn/cn Debben bed acngebangen te fchjepen; en bit benConiurh fienbe heeft DP tot hact lieben ghefp?oothtn : frlpcpt niet / macr bib ban gronbt utoed Dartd / hoe meer men bib/ hoc meerber(Triumphe/ toant uaerffirhbibben id Dblfgheffreben en ghetriumpheert. ^aebemad bc «Coninch in^tocebenin t cm lanbt Gugen geen teghenffanbt meer cn heeft ges bonben/ id DP met een bed bolchnae 3DoIgaft ghegacn / en boojt eerff het epianbehen ^panbas toer-haghen eenmijltoeegd Icggcnbebatropecn ©ojffclöcD Ituff-hoff ffoiibt opgeboutot / inghes nomen / cn 100. ïtepferfeDe om beer gDehoutoen beel gebangend DrDglienöc bic hP neffend cttclm hc looffuth beednae' het cplanbt itoghcn heeft ghefonben / en id bacr boor bit cplanbt toeer met toat ©cc berficn gctoo?bcn / toont bc ïtepferfeDe' Dabben’t al toegh genomen. ©oo2td bracht hp oochbe Sec-Daeben ban ©cnemunb boo? 3Bolgnff onber 5Dn gctocit/ niet teghenffaenbe befelbe met ttoee binnen tocrchen berficn tood; öaernnejijn öe^toeetfcDe4ooo. ffarh op het épiât ©ifebotn uptgefet bic bp bc 200 Crabaten biefe attrapeerbembaer neber hietoen/ cn hebben albud Ijetfdbe cplanbt ©ifebom met beffabt bemachtight; nae ber tjaubt hebbenfe ooch bc gehand beo? 3©olgaff legghcnbc fonbee ctnigljcn futgulieren teghenffanbt ingDeDceghen/ boeff machten boo? hoer fchieten inbe fchepen bed bolcDd te niet / cpubelgcD beroberenbe beffabt bo met groot berlicd ffo?nienöcc Dont ; het gong oen befe plactfe toat Dart toe / oen toeberjpbe beef bolchd bipbenbe. «De Ttepfcrfrlk blurhten upt beffabt oppet ^lobtj ’ttoclch fpbacnue inbe inaent bon 3Juguff ud met accoo?t moffen obers ^bcn. 55e Coninch Dab bp a©olgaff cen toef neffooten Icghec/ ’ttodeDbud longDbacr bleef kgohen tot bat Det ^lot getoounen toierbe. ©oen nu Wolgaft mod obergegaen / hebben bc ïtepferfehe ooch bic ttocc ^epanfen acn be ftoijne ghequitcert / pth nae 3©ollin heerenbe. 5bc «Coninchbacrentcghendbcfcttcbefelbc/ 3Dn bolcD b?cngDenbe im’t 3©olnifrhc ghebiebt / bate boo? bc ïtepfeefehe in grooteb?cefc quamen / tail* lêbc hem niet langer bertoochten / macr plonber* ben bc ffab Ï©Dlhn en bed ©o/fïcdTaffcel gantd upt/nemenbe albud bc blucht öe b?ugD achter hun in b?anbt fteechenbe / toekhe ober be ßebierc 5^itocnauta goet. 3©oec ober bc «Coninch bit cp* lanbehen met ber ffabt ooch innam / boo? een groot gheluch houbenbe / bat hp b?ic bud fchoone eplanbch fonbet groote moente beroberbe/ bacrop hu cttelDchc 1000 man licDtdDtD bjeugen honöe/ bic bacrafDonben uptballen en fich toeer referee' ren. «©c B?ugD ober bc «©ibenauto in bïonöt ge* ff echen fpiiöc ban bc Repfeefche liet hu tarer ber? Detcren enben toerch lieben fpcchcnquot;b?ooötupt beckn. 5500? befen boo?tganh taiert ben ^tattuncren bc beur bon bc toinbt cn Sec-hoebend ooch tacer gljropent ; taant bc «Coninch liet loer- feccher boo? bc ftahne ©affecten en met Dacee fchcepen op en afbacren. (ÏTuffehen lt;0ïipf-taalb cn 3©olgaff taierben ooch looo.pcerbcn cn j Regimenten bocttookh uptgefebt en ooch tot Rnghcntoalb boer cttclpche 1Ô00 man acn boo?t gheb?atht taiceben / bien al* toodnothmcetboighben» |
^arftamit
Hajfarf/fa^i
'Ban
■è
Rlbtlita o C/nbem^^eu
Jhrbßv
’Tar’rirH'tt^
\^^^^ ^^beftbar^
ti^/fjefUo/^
' /ramffte
Jiort xtW
‘^quot;4,
etk'
Weitendar^ © ^^a/e
'^arte,
0 St^tv
. SrUtn
33ffaJnthaffen
O T/ienhofm
dZe^ênba^eit Gnemer ^/^
7^'^L
Canota . _
Liefttenba fen
Stebelmu
Roïlock
O Kalfe^fir^
3\0faifrfi
Cr^am^
Nantis
ti Car^an’
(rftaten
B.itxftaft'
OU JCahx
o . lUrt-f
JZanfr»
Katuante
^Jtfr/gaJarj.
S'i'ZoJfrf nbsp;nbsp;'Saz.fUii
^amp;*Rud^h
-Ri'^i/hte/j
Sebdelbebt
'quot;•^ 'De^etata Dantiebe ^^^ Lallen arnF *\Sejfi.U ^^1^^^.
mar 8
yValt.
'Prual
Berebboli'
0i
10
'uru^ea
L^a/iarn
J^. Vltzen
jf^ Cramman lilarhtz ®
Sternebenj O Ventxboi La/^enbrut^t nbsp;^ ® Sdten
Clabota Dtitnilb' “Waram TTl
P/Mnaja
Plate
. ytroiv «ÓU
'/ramme
NteSiaJt
'’ ƒ ƒ Dagt;J NE BERG ^^^ ^^ hi. ' 111cH^L aaa fdfit-^^ ^^ _^ Breitner 0 nbsp;nbsp;nbsp;~
^enenderf
-SreJe
I^ann'eterg
Ordorf
'Parum 0
./aem
'Drutu
Ova^nt/ne ^drei^/^rn Krabau' ^ -
^t^,°
Werder ^.Q
Poterau^^d^^
Q Katel •yelebt^^ Mer '^^^ f^pGr-Crbe
tunmerattf Jede See
■^.
ff^rxooMr
OGemibeitf
0 /imrix/ra^fm
'Prr^ Zw/i
(Dt^ gerote
'Bffldrkaf^
ÿ4^i ^^taniaiÿ
»^ Palebin Graba tfi o Xulzezitz
ï^lt;
Q quot;^adatb
Ï^“*'
0 7Ügt;^
O,
O /framhut^
X Gebenba^aU o Ztdfitx A
/^^JT/tma
Samhafif
('t/aw
Gr^pte Sufte
^'^^jpfffhf
Brade
eufmrtrfudffr'^
Gar^ete Lle/etd
burgilcïie^^.ft
Werder. ^gt;4^’^
Sieertu Jlalebete
^aaV*» -v” a/zzi
yrCaimXaa^
'Vare^att'
Ljjti/x
g -»4 „o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o
, . ^^M^ Melnbaaen
Waren 4 nbsp;nbsp;nbsp;^
^yferinbei^b^
Berrude/^ 'Lramlun^
gt;S
SHIVM 0 J’irm;rAt‘siiii^^
Star
Crakoiv t CldPe/e'ThL Neme Piereda/^ -^ nbsp;« raw
^ Specke ® PriUeuflx O
Ç, quot;Wendarp O
'Pri^flny» Le^pm
Sto-r^ar/ ®
X tiert
Varehlanl
If'u^^en 0 '^Va^jbj^en
Clutxo ^a ^ lt;- Karate
Zladui Loeus
O “Warben
GWoldeek doren
Brede^lde 0
0 ißeke
Gramptuara Preatzlata
yQ^ftldebntnttbaaen
Laaka^el
'H^ft/len
Waltuepaem ^
Retul
Tatra CrTaiuhn..
® nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’y^doM’ \,?»“q ^■^SÏ^
S^araita i °''‘'ö‘’f* % , ®^ Sr000.-0 quot;nbsp;oZ O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;%
Bdiaekule O 9
PajXRtt»
Ca/^ata 0
® J^P^^fdfer^
ZaneUebe O Zo ,U« Brettern •
amp;* sd''quot; .•’
^^
^r/j i^et^
Beeeade^
BRANDEBVRGVM’^^
cum Ducatibui POMKRANIÆ et MERLEN R VRGI
CMufho °agt;°^^ ■CkfTtO o^M»
Zltebus ^'Rebentxin
San^rtealJ
^3^ Da/mm
/nunekaten
‘T^ui^bar^
O^pe^i
Üzllt
'jLtt^er^
^■.GaD^e tv •d/^au
0 Babel Sorbett, O
•f^redenhi^en X
O Reeblm
Caltuata o eertz o 0
t^
iroiv
‘PrGn/ietu 0 eGrobard
^e^eit 1
“W^nberf
'Ptu^eivalck
P^rfebarpJe
'^Ittenbarar
i iM^Pquot;
‘^andnv
H PUttenbarj
^«/^ef
.P.r'iH'^'“’ ‘Prr^t '^4.... Canate
“ .OtiA ,
^^ Zeeblinjafbt
NeuiRt^rni^ ^
'^V^erbai^n
* «€% .•* o'‘'**”'**«/a^j O^Z^
•®^U*** ^^-^ O 3?^ '^
R^apin Comi(t..X^gt;^
Deabitx
Obel 0
'$/^Si!lin^el,z/,l,r, *
Havelbergk ^
XV^^J^r^S ®
Lu^erj
Bereit
'^gt;atab£,/ E
’• Seke^fh JÄ gt;marckt
ioleKeU»^ O Grintnite
Bi/ë/Jede
4«) .aar-
'^i^fzi ® nbsp;nbsp;. rfren”'
è^df^^
dPaf„
6ervui ^.picttijfiyti
4RCoHlKTlS
^ Pltepael (
Meydburg
^-4
1 Graha^
V''5
ft?
COY*\ , Lubats ,4!gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o o
'Slopen d'À ^fibaw
iC^'BM^JferneH
® Pueerbe
f^Kleierlaefi
'l^bm i/e^ats
Creteieb
^tdeltta
ydeisen
V
ur^b
(Belt 214
Pet/iata
e^i.
^ÿ ^ -ktlAeki N _?Xrtn'iez . ^ tgt; Jgt;'{ C. 0« Ä
Patuau' \
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\
Stendelüben
BierJar^
amp;ane O
»verwerp
® èredet 9 O-hte •*^
'‘I)e/?e
Lu^ffw
V'cK
-J’.'i^Jt ^reüm,ak
iÄ -a |»«r^
Graa‘VV Caaif'^
Priaetaadt
1*4
^^nLatubptCd 0
Zollen 0 '^'^^^p/^ • Soldm
‘4
SvaUir^ y . -O C ^ .5)I*XN:^''*
° Sar/taiahra M^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 4*3^4* *4^
Ji^OM' 0
dluimellfedt
Bernefneben f^
ZanJsper^k tó.
*^^‘*^^ 0 •^iedxtebad Saulaek
ö^(C»S44»*
, Sunt^enberpl Jede maaiTtri ardmiJ
Pe/iteki 0
0 J'^^
lt;pc
O la»
Sbun/yn
^ Pabend^’
PaariÈ
Stalpa
Landen. Nièmeek
^ Tfi^aria^ ^tarh
Leuten o
Lede/eben
'reken 0 bruer
Erancfurt;^
O Toeabido^
urJeenber^
J».
2Lerveel
j Zullich '
^ Ä o Sentbalin
*ketz ^uaGmalJai
jn«'’'quot; -••..
3arrut
Zetua '
— O Gtitierba^eU'
”eeinite
Luberts 0
^lêtka^i'y^
rwa
Pi^en ‘Dobelrlau' aliat Guten's'ali
^iê^.^.
FelJek^l
i^'è S
Dohrtiii*^
dt
Miliaria
Germanica communia^—
^ Amftelodami ^cu3chat: loanms lafi/^omUtS
|
aerbe ggcB?acgt gab/ foo kreegg gp ren groot pad glad bol bierd tot ccneub?inrkpenningg« ©du* berfaten ban’t lonb gabben geen koken ban gacc lieben / bie geit gabben / corgten baer boo? petd/ bie niet en gabben / namen boo? lief toat men gun gaf / bacrom fp ban b’intooonberd feet beminbt toictben Blp jgnbe ober gaet inkomke / bnerente* ogen be ïHepfcrfcgc gateben / berbolgbcn/ en baer Ipbcfelbe konbenobertoclbiggen geel boobt koe* egeu« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ »i?«fc'ons(!r ®e ©epferfege toaren m grootc Benautgeben/ Je ötpfets niet tod toeetenbe toaer fp geen togeken fouben/ ^£ Æonink acn alle canten met gctoelt tuf* ’ fegen gacr inb?ong/bicd toegr fp bcle plaetfcn upt plonbctbcnenbcrlietcn/ ggelgckfp befonbcrlgck int kebeken ©ckermunbe bebm. ©arr bc ^om* merfrge Befettingge in toad/ bie fp baer upt joeg* * id ggearribeert« ben/ plonberenbe be kabt en get #lot / en trocken | Sd albud be ©onink ben 20 guliud om 2 bp? albud baer ban en lie tent lecggkaen. «Tot bit quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- . . . ©eSep« (hfetjentJ inenten aendaanp Ätenn te toen mate te bets w?. ^Cajijun» Conti tatittnae gommccc anu Conmeh m Ätoc«: ben toojt met ;i)u balen in ^tetin ae« laten. jg. ©et mais een feet neerftiff) boich / t deleft in ö’oote’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^” ^Ï ‘ÖWiS beel eonbe uptreehten en ficfj ntttóiss ölbuiö Begraben/ bat baer bp niet bc^telijcb te co-*s^®^^ - w®ntoajj/8acrcontentcerenbemetbïootenbja* tow«*''**'^5 enbaermenbatten pleegbetegöebtupeben/ geb?upbten fp bo?ben / en afö een 20 bobben bol blucbten gaben bc ftepferfebe ©berken ben fok baten felfO oo?faechc ; toant fjoetoel fp boo?gena* menbabben betlanbte befenberen/ foo runnv ben fp noebtonb Bptybtö / bacrfe een aenbal bab* ben te Befoïgben anbere leegbe ©fficicr^i aen Ijae« re plaetfe laetenbc« 55p befe gelegbentbept gab* ben fpeenaen kaggop benzolen beb?ugbop ben ©am boo?^tetinom bcfdbcmetlikofge* tocit in te nemen / en op bat bit bc kabt bun niet beletten moegt / foo geBBenfe tukegen ben lt;ol en bekabt leggcnbe/ ttoeeB?uggbennacmcntIöcb bc ^anitjeren ßegditjer Btugg jS naegtei met teertonnen toilkn aenkeethén / bit kin bie ban ^tetin bp ttjötö getoaer gctoo?ben be b?ugggen krotftó karch befettenbe / toerpenbe bp ben «Lol en kabt gt;tganfcn op/; bit bc ïtepferkhe merhen* bc kjnk aegter ggcbleben. ©oen nu onbertukegen ben ©oninft Camin/in toclfb ÏÖifbom bc gefupten/ bóetoel bat ben ©o?kno£g tul leben toajS / toilben eenen Boom* Cotbolgcgen âmeeekeur inkeilen ) en ©olnouto inggenomen gab/ ijSbeïtepferfebe ©elt-macc-fcbaltb Torquato Conti met gft merke boet bolk en beljceic Bupteep / oegter bem laetenbc in Col* bergb kareke beféttingge/ teggenji gommeren ncngetrocken cnalbacc ttoee belt leggerjS/ get een bp 38nclam ober bp bc Wertg / get anber tec* ggenjei ober ^tetin ggefo?mcert bacraf get eerke onlangges 10 tocer opgeb?oockeH« ©efe boo?f;« ©berke geeft ben ©artogg in gommeren en be kabt ^tetin bermacht/ mitö fp geen ftenfersi bolch toouben inneemen/ foo fouben fooggelgchtoel mftepferlgckc bebotie bipben en oork geen ^toeetfeg bolck innemen / toant gp toilbe gun baer get bc noot epfegen foube/ Bp ttitö fuccoursitoefenben« ©ieèi gelgckbebeoofk bc Köninck bat inbien gun ggetocltban bc ïtepferfege foube ggefegie* ben/ bat gp met maegt gun akikcren toilbe« ©et gab Torquato Conti gern tod boo?geuomë Ï©olgak toienjö ^lot ba be^toectfege noeg bcle* gert gegouben toierbe/ ’t ontfetten/ bacrom gn bp Ïïndambeclbolcksibergaetbe« êpuc Coninkl« .ïBajck. gcB?upckte bit bootnemen tot tun boo?* bedmitjägufoegt/ aid be Ïiepkrkgc upt adirer 30ommcren op b?acrkcn om bertoarrtd nac aDol* gak te gaen/op bat gp mecker mögt too?bcn ban |
Hiftonfche Chronijckc. 167 beRabt^tetim i^TotbJienjBientrcpjiniEi tot bien z,. tijbt be toinbt niet toe! en bienbe ; foo bereeijten * bier ban gbtlooftoactbigOe en boo?name perfoo» nen / bie mebe baetbp fpn gbeïneeff gäbe Óocnbt en neerftigopmerebenbe / bat rpneiBk. bantoe« gbeniÿ bekiS Contrarp toinbW / ter jpben neet gcbnieltmetgebonben banbenlkekbjfb bibben* bc fp?acb gclpb bier bolgt.lt;© geregtelt;®ot beeide« mdb u iG benneibeb / bat ich befe mijne brijgbss erpebitie niet upt een kout ofberberteïtbettban eergierigbept / moet eenieb en alleen tot bekberg miugbeenbanbt-babingbe utoeö ©epiigben na* mens» enfaliglj maecftentbjoo?t boo?gbcbomcn gebest beb/ bieeftoegben roep en beere mptot uiOob*’’?igt;}3eüoa^ bclbebe almoogbentbepbt / bat u beliebe tot ^^ ’‘^quot;‘ boo?ti8i rcttingcninnfä boo?nemenÿ; genabenlyh gatt toeer en toint te berleencn. jjîaer bit gebebt beeft Heb be toinbt alfoo back beranbert en aibnö gebeert/ bat be beck «Coninb« lijcftc ©loote 000? be ftogncoDet ben i^af feet fneleninfpatie üanttoceup?en bpeanj« 6 mijlen totte noo?fï. |labt jètetin met betWonberinsOe nae ben mibbag met een goeben ftarben inint en boHe gepleit / nütfg.iber^i fjonbert en ettclijcbc fcöcepen/bol bokh^s geloben fpnbe/boo?bp (©bet» blirgb tot ^tetin acngeromen / Ijct bolcb op be blepcbe ontrent een ijalbemnle ban be Habt upt fettenbe en in naebt oïb?e ftenenbe. ’C tockb een grooten alarm en oploop inbe kabt gbemaebt beeft« ’©aerop febiebte b’lt;®bctfïc in ber ftabt een Crommelkaegber upt ben ^toeetfcben aep te feggen / bat fp ber kabt niet te nae comen fouben anberei mok ÖP bier geben« ©efe guam tot ben Conineboppet peertllttenbe/ alteGoïbonncrcn’ be en met ekb een fp?cebcnbe/be (3rrommelkagbec bebc,aljö bcm toaö bebokn ; baerop b?aegbe bem be €oninfb/ toiemu ©berketoasii bP «bbt* tooo?be / bie ban ^amitd ; baerop fpne ißajck« fepbeofbp aenbem grenen kimmer beerel bab tonnen fepuben bie bem een fulbe Bootfebap berf* bc BjengbeiU entoilbeb'lt;©bcrke toatfeggben/ foube bp fdfjtf Hut bomen/ foo toiïbe ;pue .»ajek« bem feggljen b oopaerbe en reebenen ban 59ne bombe« ©it iÿ alfoo gbefebiet en iö b’©bcrkc met et* tebjebe ©o?kelbcbe gbebeputeerbe upt bc kabt geeomen; be Æonineb bcibcnb’anbcreb?icnbc* Ibcb ontfangenbe en bun bc bant biebenbe boottet boo?boubcnbE/ toat bem betoeget bab berbjaertst te comen / nncmcntlijeb bet brijtenen bermen/ ban be Benautobe €btikeucn / bic lip boo? be buk pc ban ©ob ban alle qudlagië en plage boopte te berloffc/ en inbcboo?igc hbertept toilbe tocer kek ïen- en betoijk ban befe rooberjS en berboïgerjS in l^ommcrcn toacren/ mok bP bun befoecben/ en boo? allen bingben be kabt ^tetin bebben / bicä toegljen toilbe bP met goetbepbt om quartier en innemingbe fijner folbaten betforeben / anberb ter contrarpmok bnfuW metbetegbentoooj« bigbc ■armabe nu âl onberbet ßbefcljutban bc kabt kaenbe nemen« ©icrop hebben bc ©berke en «Commifforifkn gcanttooo?t ; haec ©02kel« ©« bab altoost inbe bebotie ban jijne ïitpfcrl. n^a)ck. troutolbeb gc* knen/ barrin bpboojtâ toilbe kam bipben fou langb bP Oet ieben bab acn ben ïtepfer en [jet ßgeb in bolkanbißbe trouto en gbfboójfacmbtpt Bïpbeubc ; baben bacrom onberbanigb bat 5bnc ConmefeW ÆKajek« / gbelicfbc 3Dne ©ocke* lyrfk |
|
Vervolgh der ï68 , ^üftc «ö. met befet begeerte te betfrftoonen/cn met ft^ legeer ban be fiabt en t lanbt nertreeften / en bit arme en ten öooebßen uptsepntteen bebojbe« ne ©o^ßenbom gommeren met geen beerbet ftoangbeeben/ ongclcgfjentljepbt cnbcnantf)cc= ben oplachen« W «oninch Ixeft toeer ocantb)oo2bt:f)p en bJajö niet g^ccomen om 5niie i)o2ßclnchc ön. ban be ïtepfcrl. jTOojeft« en^et Gprh afheerigb te maceften/ noeb ooch lanbt en lieben tot neb te treehen / ftab al bcbalbcn bitlanbtsfgcnoccl)/ macr öP en foebt niet nnberei ban löobtg eerc/tot tocleh epnbe öp op bep ßper Jf?ontiercn en boom geromê toap/ om bat f)p be benanbe cnberbolgbc lt;Cö?inctien ban be mooibenacrjöcnroobcrjöPtp fou maften/ ban t tprannifebe ^oft rebberen en in boo?igDc libertent Hellen tobbe / niet / bat 0un pct0 (cube genomen too?ben / begeerbe ooeft niet/ bat fpnen ftrijgb lieben pets noo? niet foube gege« ben too2bcn/maer fonben abe^ betalen. ®cn lact; Hen fepbehp mits ticellioofben niet tod tot eene meeninge te b’engften Honben / foo fonben fp ben ï^ortoglj feggben/ bat bic nptter Habt fclfötot hem quam / bien toilbe ftp ban nllcsï genoegft om berreeftten. ’Ctocieft b’©bcrHc en b’afgftefanten ad referendum foo berre ftebben aengciiomcn. »ónbertnHeften fteeft ben Conineh met b om; Hacnbe bntgereï b?ienblpft gefptoohccttclnftc np; ten lanft na ben Cartog toacfttenbe/ bacr ober ftp toat onpaftientieft toierbe / boo2t0 noeft bp b fieierp en burgperp acnftoubenbe bic noeft ptefent toacren / fp fonben ftem bergnnnen / bat ftp in be Habt romen moeftt om fclfsmctbcnfhartogli te . fp?ccdtcn/ met p?cfcnteringftc bit gebaen ftebben« be ftp toilbe ftem Hraebe toecr bacrupt maceften. Jlöacr mifö ftp bit niet bererggden en moeftt/ foo begoHe ftpalbn^ met be fanrgfters te fp2cctftcn feggl)cnbe : liebe burgers ban ^tetinieft fteb een baH betrontoen / bat gftp ober mftne ftomHe furt bcrblpbt toefen/ ftoetocl gftp bit niet geloben berfttieft ben om (öobt.öccre enn falupbt ftiet geeomen/ laet mpmet mgn boltft opiïtoallen mareftceren/ men falniemant mbe Habt letten noeft moleHeercn/ en geen gnarticren in uftupfin« ofte nemen/ foo toacraefttigft als ieft een «Conineft in ^tocebengcboo2en ben: boen ftpbernambat een 55o2gcrmceHer onber ftaer lieben toaslict ftp bie tot ftem comen / ftem be ftanbt biebenbe fpnen ftoebt inbe ftanbt foo langft ftebbenbe tot bat ftp ban be 55o2gcrmccHcc genoot toicrt om bie op te fetten fcggftcnbe:icft torn totualsï een btient/ uen ntotn©02Hen ban be rooberjeite bcrloiftn. geft ftom niet gelgeft een groot potentact / macr nip een folbact u te befeftermen / bacrom Hout mp niet langftct op / toant be neutralicpt bic gftp foeeftt mooeftt gftp niet berftrftgften. ©nbcrtuiïcften guam ben partog met een lt;Ca« roiS aenrpbtn/bien ftp terHembt te gemoet goneft/ ftem met een fcer frftöonc en bctoctglfteftc lt;02atic begroetenbe/ als ftp b’öbei'Hen en be «CommiHa« riffen ontfingd cnfticlt bp5Önc©o2Hcl.acnom ftem met jftn bolcft in te nemen/ mitjS ftu toillenjsi toaei met*6obfs ftnlpcjijnlanten lieben tefae« b2pen/ en in boo?igften Hanbt teftcrHcllen met P2efentceringfte bat sgn folbaten niemanbt foiv ben b2ingcn/ macr boo?’t ftenrigfte teeren. «©bet een filler begeerbe be Oarteg toat ter fp« be te Hacn om Heft met 59ne raeben bie ftp bp ftem ftab/ toat te bcfp2eeefien/ ’t todeft be «Comnft ftem bergonbe/ onbertnffeftë feer b2icnbdijft met bupt« Hacnbe biirgdcrö fp2cecftcnbe en ftun alle benna« nenbe/ om tot ftem een goebe affectie te blagen. |
3!5act geftonbene faeractffagingc fteeft be Po’H j^w. met ben «Conindi ftcpmelgeh gcfp2oodïcn / met jftne ßaeben b’iniieiningftcen ingnarticringftc ftoacrlfteft bebinbenbe. ï©acrop fepbe be «Conineft bat ftp b’ 111== qiwrticringftc met gftetodt tod ronbe nemen/met bermclbingftc ftcc ftaeff en aen toat cen plactfc banbe Habt ftp bat befeftieften toilbe / begeerenbe batmen ftacH baertoc berflaen toilbetoantftp ftab niet langft tgbt firft in’t belt opte ftouben. «©acrop boo’d anber mad be Idartog feer foct aenfp2eeeftenbe: êtradfonbt ftab ftp met «©obtjî hnlp befeftermt en met groote hoHen geftonben. $)et cplanbt ßngften / ©febom en Wollin ftab ftp gftenomcn / niet bate boo? begftcerenbe norft be plactfcn toillcnbc ftonbe/ftp toilbe met pommeré bnjï rcbcliid ftanbden'bat tot be ftcle toerdt fonbe boo? goct ftennen/berfeeefter todenbe bat bie gee« nc / bie tot ftacren Mel en filiglKpbt cen grooten p« ber b?aeo0cn / 5911 ncneoniHc ban ftarten fonbe lief toefen. Dpaenboot ficft mette «©obtö ftnlp ineen fto2tcnt9t bereffevenbelanbenbanberoo« bereï te bcrloffcn / en oen 39n©o?Hel.göenabe toecr ober te leberen. Picrnac fteeft be ©ciH Bebtaegt / of ooch nine jEajeH. be maeftt ban ben bpanbttod toiffen baertcgfteniö nen te gaen / genoegft getoaffen te 59n betronbc ; baerop fpnejBajtH’ 504’02 met ‘ßobts affiHentic bertrontobe ftp tegftens ftem Hardt genoegft te toefen:toant ftpftab metbe bloote bie ftp met fuft gebracht ftab ^0000 man/ noeft bertoarfttenbe 20000 in 5911 «Cóninchrgrhe al géreet Hacnbe bic ten cecHen bolgen fouben/be« ftnlbcn toattee noeft op be bliegcnbe beenen toacr in ©2npffcn / ßugften/ en ©febom : toacrop enn« belgch be©02H fepbe nu ban in «©obres itatme: en fteeft albuüS ben «Coninh bcrgontmct39nbolh in ê^tetin te treeften. g^aerop ié be «Conineft met 5911 boleh boo? gt;«® ttoeconopgftemaerhte graeftten ober eenen fmal« len ftouten b2uggftcfften getroeften alp’ of ftem ben ^«f» bpanbt bolghbc / eene bcfcnfic bacr uptp?efentec« renbe en ©olbcrs aengftcHclt / bie toacftt ban be burgers boenaftredten/ ftetgefdjutaenanbere plaetfen boen boeren/be poo/tc met fpn bolft befet« tcnbc/cn albus be Hab in patroncerenbe. ï©ê bol« gftenbe ^onbagft fteeft ft» in 't frftip ttocc en te ftoff een ©2cbiratic gcftoo2t / baerna een groot ge« tal ban gefeftut npt be fdjepen op be toallcn boen B2engften ; en quamenbee noeft 20. frftrepen ben felbcn bagft met boleh aen. to pofficiers en folbaten lagften snaclffsin ftacre latenten en ©litten bie fp op be toallcn ftab« ben gebjutot be burgers niet obrrlaHigft 3i)nbe; en fepbe be «Coninch : be folbaten morften in geen camersï Harpen / mit# ftp felfsallc naefttinfpn frftip goneft ffaepen. ©p toaS niet gftetoent 39« nen «©berHen te fegften gelgrh tod anbere beben/ bat ftp inben fm ftab om te boen / macr f» moffen alle lip? ftnn gtreet ftoiibcn. ©plict bepoo2tcn ban ^tetin jé naeljts niet toe Hupten / om bat ftp/ inbicnpct^ toatboo?bid/ fonber oploophonbe npt comen. âmaenbaegft^ 59nbc ben n banbe maent ^idiu# / liet ftp be ©o’Hclgchc «Capitcpito en an« bete «Officiers Bp ftem romê ftaer lieben b2agcnbc: ftoe ffareftf» tod inbe ff abt toacren: en boen ftp alles tod onberfoeftt ftab / fticlt ftp ftun lieben boo? / bat be Habt tcgftciis ben bpantlgchcn aen« bal niet genoeeft bcrfcerhcrtriitoas / ftunbetoo« nenbe ftoe ftaeff befdbe in goebe bcfcnfic gcB2afftt conbe toetben. feggftenoe bat be burgers toat H‘iP |
■é^^^J^^ der-Penemtinder 5'ch; vnd 5ee hatfen lamp-t dem Kom; Ó’chwedifchen Kager .
-ocr page 214- -ocr page 215-Hiftorifchc Chronijcke.
1^9
|
1630. flap üiawn / matt ^ijn Polch naerfligg en gauto/ bie fouben het ïncreh bp bc hanbt batten/ moer in flonben boo? niet/ niet boen ; bicö biegöen toilbe men met be burgers hanöelen / batfe geit geben fonben/ faabjilbentjnb’arbcpt berotbonneeteni ’t mdeh tb bcluiHight' elehecn naer moogenljepbt gebenbc; en bie nietteghebcn enhabnfahöèrb tefluaet ballen fonbc/ bie raoeöt boot Dnnfelfb (ètetui arbenben. ÎDiett alfoo een loop-grabe met ettdijehe '’ fehanfen en 25o?lih)eeren ban bc jKoolcn-poon of om b’®bcrburQh tot aenttoatec« infgclijrh banbe î^aflaufehe poo?tc om be tuint nioolcn tôt op ben hooghen bergO aen tepnbe banbe Ôber-Ibiche/ en noth anbere frhanicn bp fommige moo» ïenb ghemaccht. ©’anbere groote tuerehen tuiert beti in4bacghcn tijbtbtot ccnitcnfieiiltjcfte be? fenfic gebracht / en gefrhiebe cenen goeben arbept b.wrobcr him allé berftanbighe lue! beribonbeb ben. ^tetin ib bcîjooft-llabt en Oo?|lelijchc hoff ban gommeren, ^b in’t begin een laneft bleth gebJtefl / baer fich bc biffeherb acn bObet opge-houbenhebbéjen boen bit lant ben €[pißelhhc geloof (jeeft nengenomen / en bc groote lucre ft gabt apincta ghelïffht ib geluccR / ib be hoaphanbe^ linghc nac^tetin gOecomen / baer booj bc Habt UKreftcItjcft ib bergroot geluo2ben cnopgöeluaf fen/ totfoo langftfp beï}ooft-ftabt ban’tfelbe feactogbom geïuotben ib ; fp lept lulligh / luel met grachten en mup?cn bétrien jijnbe. ©c gtonbt om bc gabtip bet cntlpeh ban fehoon ftoojn/ bacraf bed boo? befen in anbere Æoninefts rhefte cnlanbcn obcr^ecleggljcnbegôeboerttb gljcbjojbcn. ,$ tat« nbsp;nbsp;nbsp;©en 13 Snlp heeft bc «Conineh ban ^luceben Shw”^ ’^°°’’’^”®lt;amp;torg®rtgherommanbeert(çnip-AijJ^. lenban ^tctinafligghenbc;bic ’bmo?gcnb om Huiig«. 3iip?en begabt metgfjebJdtinnamen; banbe *“»• ütepfeefehe hefettinghen falbecrenhun 150man op bc toojn ban S. Jan en befenbeerbê hun bapper ban t nonbed bacrbp gaenbe, groote feftaebe boenbe inbe gabt met ghietetp macr alb fp fagen bat bc ^bjeetfehe mettet mineren gereet gonbeti/ baben fnom quartier/ ’tiudeh fp facqu.Temcn/ met fach en path af treeftenbe. ©c éluccbt, ghe hebben in befe gabt goebe hupte gheereghen 500 (jonnen met med/ bedftrupt/ lootencttes Ipcfic gefchut. jKetbefe gab ^targart hebben b’cerge Cra# gebie bc ïtc/jferfche in ©ommeren gefpedt: mant alb een Kenö’irh met gjn Hofpus hraeheel creeg ibbacruptcenfuldtenonrug opgerefen/bat ooch bc Dcnb?icft bate boo?ibom’t leben gheeomen; bieb toeghen J^icolomiin niet alleen befe gabt met 3. Compagnien befet/ macr'ooch tot op loooo nheigbaclbers gegraft en baer beneffenb bc gnitden bra gab afgenomen heeft ; alleb grec» ftenbe tegljcnb het beebjagl). föp inrupminglje banbe gabt^tetinibtuf feilen ben Conineft ban ^toeeben en ben Hartog Bogiflaus ill gommeren een fecefter berömeh m bereeninghe ghetrogen en geflooten ban befen boipa« Woubt. luiïtimi De 3BP Guftavus Adolphus, b002 ÖOOÖS ghotabc «ynwfcm bcc ^luccben/ Öothen en îDenben Coninch/ ^Äk 5^°°’' ©oîlî i« jrinlant / Dartoge in egonien en wiMi^e» Carden / ©eer ober ^ngerman lanbt / etc. acn «tilt, b eeile îpbe : en lup Bogiflaus, boo? ©obb lt;CScna' bc ©artoghc te êtetin / ^lommeren / bec Caffu» ben en aüenben / ©o?g te Ôughen / berhofene Îûiffefjop te Carmin/ gt;ô?aPc te «èutshou' en ©er |
rc berlanbcn Ïabenberghen 55utou/ etc. oen b’anberjpbe. ©002 onb onfc jbacomdinghccn * -^ ^urcego2en/ foo luel onfeb boo2f5. Comnrhrper/ alb ©artoghdicn ©oigenbommcm en boo? pber cm oo2ftonbcn mitb befen en ghdupgen. ©at naer bien bip Guftavus Adolphus, Couinch in êgt;iuccben/ etc. bcgchooîbcfluacrc bcrb2uehin* ghen / baerinbcboa2fepbe ©artoghe te pterin m ©ommeren / etc. met fpnee U. Stanben en lie« ben nu alceebe bp bc b2ie ^.rren heeft gdegen/met mcbclpbcn bdjertight hebben : ooch bp onb ober« moghen hebben / niet alleen onfere bepbeb beb bloctb m gheloobcnb bermantfehap / macr ooch bc fonbcrlmghe gftetronmighepbt bie tuschen be ïiiroon égt;meebcn / en ben ©ommerfthen Manben en bc 5'nmoonbcren / boo? ghebuerighepbt bet «Gommercien ober eenen feer longhcnttibtopge« recht en ghcgidit ib / en tot noch toe coritinudijt« onberhouben ib ghth)o?ben ; infonberhepttege« nwet getroeften hebbenbe bie nau-berbinbenbe Compacten bacrinbat onfe 45obtfaligge©oo?-baberb / en bc tiroon ^meeben/ met ben ©arto# ghen in ©ommeren/ alb ooch ber felbcc Manben/ ^tanben en ©nbexbanighen/ in bie/ tot out ^tc« tin op S. Lucie bagh ? j/o. ghetroffene brebeb hanbclinghe/ ghetreben ; en baer bp in confibera« tic ghenomenbatonbacnbe $5altiftheSce foo hoogh gdeghen ib? enonbermoghen/inmatboe« ghen bat tot beb fdben onrugingOe / en tot onik hooghge nabcel en p?e)ubicie bcc felbcc aenpalcn« bc ©ommerfche Manben / niet alleen geoccupeert en inghenomen / macr ooch tot eene ^ibt-piaetb om bc b?pe lt;Commereien bacruptteturberenen te berhinberen/ en onb en onb »Goninchcgchctc infegcecen ƒ baertoc bat om foobanighe aengeme« fene onbecb?ucftinghc te bemantelen/ onfer naemc gheb?upcftt mert. Cn bolgenb bien alfoo het onb toe quam / ben ©ommerfehen ©artoghen en lan* ben ooch fonber cenigh hoer M. ofte ben hacrigen berfoech met bchulpjame haubt bp te gacm en bic upt het onberbienbe en onrccljtbeerbighe gemdt cri ongfjehooïbe bcrb?ucftinghemitb ^obbelpche hulpe en fapganbt / te bccloiTcii / baec henegenb borft bebed-boubighe onbehooilgcheteghciiöce« ben / boQ?namcntIhch bic tegheub allee bolchen recht oub onacnohefepbe/ bemefene hogilitept/ en onbccbicnbcnbpantlgchen oberbal / bie onb ban ben berberberb beb ©ommerlnntb ib meberbae« ren/ nacbchoo2cn tebinbiceeren. »Cn albmp hier op met eene acnfienlpltc Mrmabc in het boo?? fepbe ©attogbom ©ommeren aengljclanbct / en bóo? L~obbcli)rhc ßhenabe/ naebcroberinghe beb ©o?gcnbomb iSughcn / emen foobanighen p?a« greb of boo?tganch bebonben 1 bat mp fonber cc* nighboo?bcr teghengaubtofte fmccrt-gach ber gheenet/ bic fel) boo? beb lanbtb befehermerb upt geben/ tn ober alle b’^Eplanbcn/^^tcbcn/ ©a# benen en fehanfen bic bc ©o?g; iubc©ommerfchc rcfibcntcn gabt glxlnch alb totmuerenenboo?-mallcnghchab/ bedaten habben /gtleghenthcpt gheereghen tegljcnb t bermoeben beb ©artoghb te ©ommeren/ alb ooch bc gabt ^tctin op bc fd» bighe acn te treeften/ en onb ber fdber gabt alb hefthermer te inco?porercn. i^bacc acn b’anber 3pbe / onb Boo ifiao ©artogc te ^tetin en ©ommeren / etc. te hebeneften gont/ i. ©at mp ban pcgljchjch hulpen troogdoob ghdaten/ 2. lt;0ocftmp alleen bc groote acnghe* b?achtc macht te mebergaen niet bermochten. 3. (T-nfeb Manhtb onberbacnen ooch boo? hacc uptghebenbe befehermerb meegenbedb ghebifar? meert en ontmapent maren 4. «Cu foo geheel on? © nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bcrb?iilït |
170
Vervolgh der
i65lt;^’
toillen bermeerbert pebben. ©n faï aïfulche ber« bintenifte rdehenban io.2acren gperenobeert enbcrnieutottoo?bcn.
2. nbsp;nbsp;nbsp;galbit pier nu bemieube bcrb?agp alleen baer toe ftreehen en gpepouben too?ben te bienen tot eene bcfenfie en befepermingpe/ tegpens al om billichgpetoclt/ gpecnfins offeneie/ ten toarre bat beft tompacten en cenigpepbts tonferbatic fnlcltS uoobtfoeehclprh berepfepte in todehen bal en gelegpentpept b’cen b’ahber naer 5pn befte bermogpen byte ftncnentepclpcn falbcrpliept 5Öm
3. nbsp;nbsp;nbsp;«0aerom ban ten berben bit berb?agp en berbintenifte fet niet tegenS be ïtcpferl. Ji©aieft. cn ’t iiepferrneh / maer bcel meer refpectiodprh 000? ben ftact bes WM / om ’t felbc inbc oube
jg^o, berb?ucht en ban alle bermoogpen ontbloot / bat^ ’ fegpeene mibbdmeer omtelebcn/bedmintot öefenfte gepabt pebben. lt;. «©orh boo? ben nu b?te jarigpen oberlaft foo ontp?iftdnchcn getraetcert/ batfe meer begeert gpepàb pebben pact en be pare baer upt te berloften / als met opfetten paereS uptgftemergdben IpfScn lebens fiCp noep bieper baenn te ftoïten : 6. ©oo?namcntlpch betople fpftep gpeener betcringpe berfteeheren honben/ maer metter bact peeft bebinben moeten bat ban
alle pet gene/ bat in foo meenige «Capitulatien tot ons cn paerber berftheringe cn té beften toaS ben floten en bcfrp?cben / en pcpliglnrhcn belobet/ tot noep tpt toe fcer tocpnig tons gepouben getoreft. ;n. 3©ocr bpcomt 3pnc «Coninchlpdtc Wajeft. €ft?iftclpchc billithe cn ptps-tocerbige mibbcicn.
8. «©n battet niet gpemcenten tocrt tot nacn Jmnic/ b?ppcpt cn gperuftpept te betooren cn bcr bed bes ßoomfepen ftepfer ofte beS ßnehs/ (met ßeligic cn politpehcn b?cbe tegpens bc graftcren* ttodehe «Coninehl.JlSnjeft. niet uptftacnjabbe) iöe onruftersbes gpemeenen bicbcs te befeper? maer 9. allcenlgch tegens bc fcpabclijcPe Hants- 1 men en ftaenbe te poiibcn/ opgpererpt is. beberbers / bie tegpens alle billichpcpt tot pacren 1 5?acr boo? ban ooeh be b?icntfepap baermebe mcrchelpehcn nacbed befe lanbcn geoceupcert cn pier gccomcn ,5pn. 10. «ßnombeft lanbcn ban alonbillich gpetodten oberlaft te bcb?Pbcn / bc fclbc in pacigpm bootigpen ouben ftanbt cn b?p--peptte perftellenenalfoomct ccnenpacrfclf/ en pacre «Croon ^toeeben tc berfeheren.
top Bogiflaus ©artogpe te ^tetin cn ©ommeren fpnee ßoomfepe ïtcpfcrl. HQajcft. en ben ©. ïïph bcrbonbcn/als oceh ben boOcs ^arifepen KtrepS toegpebacn 5pn / niet toegp gpenomen maer bed meer naer bepoo?en mits batmen bicrgpclpche ban pun lieben pebben te bertoarpten / cn batter niet tot naebed befes berb?arpS ftreehenbe toe gpelatcn tocrt /) te onberponben cn top met onftn ©o?ftcnbommen / ïanben cn Uieben/ bp ben Boemfepen ßprft/ßpehs/ ftreps cn plants 0cr= bintenifte blpbcn.
©acr beueffens ooft onfee 31 ants ftact niet ge? altereert ofte beranbert/noep onSacn onfe ©o?ft. poogpepbt/tocromcnbcnßcgalicn / jurifbirtien/ gpcrccptigpcbcn cn pccrlpchpccbcnnls oorhbee ©ommerfepe lanbcn onberbanen cn ftanben / ais ©?datcn/ ßibberfepapen ftceben / aenbefdber lt;©encrocl ofte^peciad ©?cbilcgien/ ©?ppcpbt cn «Oererptigpeben / gpemeen Statuten cn Legibus Fundamentalibus, alS OOCh cenS pbereu lo Juribus Singularibus, niet benomen / noep befclbe pier boo? nuts befen gpeftoacht 51)11 füllen.
4. tDctonlcbdc berbinteniftenuinfonberpepb baerop fiet bat top ©artogpc in ©ommeren ban alle bc oncpïiftclpthe oberlaft / baer mrbe bat top nu bn bc b?i'c klaren / tegens bes ßper cn ttrenS berbintenifte / bc opcntlpchc «Conftitutioncs beS 3ranbtSb?cbcnS/ oorh opgperirpte «Capitulation nes / ais ooeh gpcpecl tegpens ïtcpfcrlpchc fpeev ole §pnecratiorics/ JKonbata/ cn openbare ZDe* rlarationcSonfcc onfepulbt/ entroutoz 5nnben ftoacrt gctooibcn / moepten ontftagen cn betopt/ bc ©ommerftpe laubtS ftanben in paerenboo* rigpen ftanbt gpcconlerbccrt cn gepouben toc^ ben/ ooeh mebe acn pare ©aftagien/ Ïantpaden/ ©aftenen g’ce-pabenen moepten onberminbert blpbcn / cnalfoo tcgpcnSallc bemieutoingpe cn
3?aer bp oor ft befclbe fcp tegbenö ons iuegen bet ftabt ^traclfonbt / en t afgenomen ©o^ften« bom Öugfjen / aio eoeh anbere plaetfcn öaèr lbo ^ÖnftcliKh en foo bjienbelijch t onftoaertb te toonen bcrelacrt Rebben / bat tnp bed meer 00?' facete gljeftab hebben fiilettótcpjnfcn / alömet onjSen onfcrlanben upttevftenfjebacttereeufee? ren en te mengeren.
§00 3i)n hier op top ghemdbe «Coninch in §hjeeben/en ©artog ban ©ommeren/ boo? ono/ onfene refpeetibe «Coninefapeben / ©artogh en ©o?ftcnbom en ïanben bepbe ;pbtö / ben lieben lt;5obt ter eerren / en onfe refpeetibe «Coninebrijes fen ©artogh en ©ojftenbommen tot trooft en toelbaeren tot feetber areooft gOetreben ! en heb' ben bcfelbe op be naerbolghcnbe ïuyfe en manies re berhanbclt en beftooten.
i. z©at top bepbe jpbtb / neffenji onfe lanbenz ftanbenen lieben nu boo?taen in beftanbigpenas Buctlijebe toientfepap en goebe feeeberpepbt en bertroutoen leben / niet bnanbelpebo noepte te^ gpensî malcanbtren noepte fdber bootneemen/ noep anberen bp ong / pcpmclpeb ofte opcntlpeb boo? te nemen todaten:maerbcd meerond en maleanbcrcn bp goebe reepten/ ftanben en gemeen ner toppept tegpeniS allen gpeluelt en onreept/ nv bafic / bebaftatie / quartier en eontributie laften/ ®atii8 en anbere ongpemaeben meer / met gpemcener M Wl» mutais amp;auxiiijsbefepcrmcn en beponben: «i huipe. “ in gpeenberpanbe topfe maleanber berlaten / bcel min fdftiberontruften oftebeerpgen / maer b'cen
bfsfanberen goet en beften in allcei foeehen/ bat felbc ftfetb bebo?beren / allen ftfjaben hinberen en
QÖ^bacr in tocromenbe berfcerftert ^pn mogen.
^00 tö bepber mts ecnbiaelitigi) ingetuiniefttl toeerm/ be bjne «Commercitn upt tier «Croon , batmen getroitoclnh Ijicr ober lal te famen fpan^ iStoeeben in gommeren / en toeberóm upt rotn- | ncn/oin aiieo toat befen allen en clrh öfO fclftf int merenfonberberpinbcringpetodaten/enbefelbe bnfonber / alj^ooeP pet©.ßoomfepc npePbitr bepbeji fpben beften bermogens te bebo?bcrcn. obertoojbenen Ctdigionei b?€be / cenigpfiiuö rcc=
«tSpelpeP top ban totfulepcn epubeboo? ouö ï gpen/ ofte anbcrfinö pier upt moepte ontftaen/ en onfe noeeomdingpe en ftanben / boo^gpemdbe met ’t famen gpeboeepbe erarpten en naer dehen b?ienbdpthc en gpebuerlptPe bereeningpe/en tœ' beds bermogpen/ berpinberen en Peerest füllen en betroutoen tuftepen ons / onfe €ontncPrpcPcn toillen.
Ï^artogpen®o2ftenbommen/ en bacr toe gepoot | ç. §00 funenooch bc ©ommerfepe ©jobim renbclanben niet alleen piermebebernicut toillen rien / peeben en plaetfcn / betodehe ban ons ben pcbben/moerooepmits bclcnbcrftcrftt/bcbeftigt j «Coninch in§toccben alrccbe5pngpcoeciipccrt/ en becraeppgpt en boo? nu en fccutoigpcn tgben oft Pt tocromenbe moepten berobert toerben / ben
-ocr page 217-Hiftorifche Chronijcke.
171
|
1630. ©artogfjc te ©ommeren toeberom gctroutoelijch in banben en baren fcftulbigcn gcboo?facmbepbt/ met allen bacr toe boo?cnbe régalien / en gbereeb--tißbeben ( niet uptgenomen / fonber aftpftbingbe Oo’loglis hoften/) toeberom tootben ingcrupmt/ ooeft bc ftabt ^traclfonbt / 3ijnbc bes ©artogb ban ©ommeren/ beöoo?ltjeftcn toegbetoefen tao?* ben. /SoD noeOtanS / bat top ©artog ban ©omme« ren ban onfen ©ommerfröen lanben / ihfonbcr« bept ban bet ©o?ftcnbcm flugben niet abalienee* ren noeb in bteembe banben füllen comen loeten/ ooeft fulcfte Officieren bacr beenen fetten / bic ben Con ; êtaectfrljen Commilfatiffcn in allcS / bat ’S Ïanbts befenfe acngact goebe genegbentbept betopfen en bc banbt faieben füllen / cn bat ber ftabt ^traclfonbt bacre p?cbilegicn / cn met 3ijnc Coninrftl. .Wajeft. Ijebbenbc /èpccial-nlluntie boo? allen bingftcn bebouben / cn bare Gravamina nner billiclrbept geburigö toegf) gljenomen füllen toerben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,_______-
cn bolgljcnsf bien / al toat ten beften beolanbtei ' 12. ^00 fallen tot becommereien onberbou« ©ommereninbefen arcoo?tboo/genomen enge« ;biagbe enbebo?berinBbe bepbet 3gtööbe Corn ’ ftclt ici / bat fclbe ftiebt en ^tanben billichcn me* ' ^weetftöe mnnte foo tael in ©ommeren / als be be te gbenieten en pro rato tc p?efteren bebbea foo j ©ommerfebe in ^taeeben / naec gbefettebe balu* tocrt bit mebe albicr gbebafbt / en beracco?bcert ; atic bet plactfc baerfe uptgegbeben tooït/ nangö« boer beneffensi / bat bp fooberre / ’ttaelcft tap bacc 5gn. niet boopen / in toccomenbe besi felUen fticljtc ofte betreiben ^m Capittel/ tegbensibaercp?ibile* gien/ ftatuta/ cn anbere Icgcjï ftmbamcntalejS/ ban toegben berftieüngbe emsi 55t|Tcbopÿ ofte Coabjato’iO/ofte ooeft anberfiniä in toat manière bet 3P / toat foube comen geberebt ofte opgcb?on-tc taoïben / bat top Conincftbon^toccbcn/nef« fens ben ©artog in ©ommeren / fulcfts met allen getoeit en matljt aftoenben cn bat fclbe Capittel cn /Stebt bp bare b?pe electie en ©?ibilegie / ftam been reeft ten tegbens alle mans« getoeit taller tbbt beftbermen füllen.
Qljc lt;£f)?illriiiche potentaten totlben begeben/ en equls conditionibus öaet in tteeben bnïben / foo enfal fulchöniet gijetoeert/ maer beet meer bjn 3nn/ foo nochtanjs batbaer boo? geen ban bepbee Sijbt^ lanbt in duriorem condicionem, bat i^S J^irbe conbitie gbcftclt taoïbe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ften (fonber noefttanöeentgbe del taaenndc / bc* 9. Cen 9 betagle ooeft in bit particulier en nac laft of toe boen beölanbts ©ommeren/ bet fel« allen reebten tocgbelatcncngbcballcn / batttace* bet^tanbenenintaoonbersi / ) 0erftett / enbefe gljcn bc beboubeniße bes gljcmccncn ßeligie en Conjunctie cn bercening^ cn berbintenifte bc* ©?opbanc b?cbc in ©ommeren gbeene boo?igöc ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' confjcberaticn berbinteniffen en accootben in confiberatie son gtjecomen / foo beloben bap Dar: tog in Ponrnttcen one met niemant anberjS / mic bie* ooch 30 fianbet fpne «Coninebb toaerbe taille en tonfem onb boojber tc berbinben ofte bereenh Böen. ^i0‘ pubien bat boo? (Jet 10. be Îlartogli in gommeren ofte öe^ feïfb lanbt en lieben ban toe^ öDen bit oecoojt / ban penult/ toiebat ÔPooeb |
3ijn moglje/ foubebeUrebtn/bpanbcl0thflcng0c=’ t^-jq taft en bcrbolgftt taerbe / foo taiiitn tap conineft in ^taeeben cn onfe Æoninchrgben aio ban niet alleen booionb epgötnfelf beä fclbcn fc)artoglj= bomsï cn beö ©ommetuw gljetroutaelgch nen« nemen / ombat te befenbeeren / maer füllen ooch anbere mrtonoin Alliantie 5gnbc gbeeonfoebe» reebe potentaten in befelut mebc treeften/ cn boo? fulcft.Ö de mediis defenGonis, bieb temeeCte ber« ' flcreltcn oito beblgtight'brt toclft top mebc ©ar* togb ban ©ommeren cn onfe lanbeg en litbctv in« gbcballe bat 3gnc Coninchlgcfte tl^njclî. ofte bC Croon ^toebemtaegben befee lllfiantic beergebt ofte aengetafl taert/ fcbulbig füllen 3pn te boen. n. (Cen 11 foo fal ooch boo? befcberbintenifTe bat ©?ebilcgium inbigenatusibepber 3nbtbon* berbanen/ ber Croon ^taceben en ©oJftenbomSI ©ommeren mutuo geconfereert en gegonnet 3pn/ enfalbe jStaectfcljennatie be©ommerfege/ cn foo toeberom bc ©ommerfebe bc ^toeebtfc0e/ : Bello ac pace fako tarnen jure fuperioritatis,falviP 13* 1^00 ber nu eenigbe btaalingbcn ofte mif berftanbe tuifeljcn 3öne Coninebb Wajeft. ben ^ommerfeben ^artogb ofte bepbcsi 3ntb lanben cn lieben fouben tomen te rgfen / füllen be felbigbc niet boo? t ftaccrt notb ©0?10Bb / macc ofte naec bien mobum of maniereen op bien boet/ biein’t iètetinfebe berb?agb 3tnno i y/o gberaemt cn in« gbegaen/ ofte boo? cene obermanlcbap / bic boo? cen Electionem ofte anberfmb te tonfütneeren b?ienbelgeb gbeftbepben cn ter nebcrgbelept tact« ben. 14. «èpnbelöcbcn ten 4. bebben top Conintli in ^toeeben ons erpïciTelöcb boo? bebouben/ bat foo een b?oebigber bootö gbcbal fitb foube tomen te begbeben cn beb l^artogbs in ©ommeren 1» ban bei'c toerrit / fonber ccnigljc monnclgcftc Itjffli erben foube feftenben / boo: en al eer bat bc ïteur-boni tot ^janbenbnrgö al^ Eveotualiter ingSe# bulbe fneeeiTenr befe betceninghe ratificeert en bes craeötigbt / ofte befe lanben tot baerber ontladin» gbe/ batelgcb'gtnfólïccrt babbe/ ofte foo ben ïlïeuc-bo?|ïcn be fucceffic ban anbere toiceben ftcpbiel) gcmaecht cn tenben geftaen/ tap Æoninli in âtaeeben / ofte onfe fuceefleurjei acn be croon/ befe lanben als/ ban in fequeftratoriaamp;clientelarï protedione foo langbc in bebouben toillcn cn fnb len / tot bat bc punäus fucedfionis, 3ön boleomen beflupt cn beboodnehe iipteomftc bercregben beb* be / cnonö ban ben fuecciW beb brngö onbo» ften (fonber noebtanöcenigbe beftaaeniidc / bc* boojlbche geratificcett cn boltroebcn toert« ‘ïtlgt; lc^ fonber argil «fl® liftiobrpt bp goeben Cljjifie« Igcben gbcloobe cn troutac« lt;ot ópttonben ban fulrbs en gbeRabigbe on« bcrb/eccbelbcbc onberbonbingbe beo fclber / beb^ ben tap Coninebin gt;taccbcn/ boo2onp/ onfe naromclingbenz Coninebrgefien en lanben / ert tap ïf^artogbein ^omnKren/ boo? onb' onfet ï^artogb ©oïftenbom en lanben/ bit HleeoQ2t met onfee Conintblgcben en ©ojftelyelwn feegbci öf? g a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trarb? |
171
Vervolgli der
ï/^TŒ «ö^ßht / tn met onfe epsftenc öanben torftoc^ *^j^ taiùconïiertepchent»
Datum in oudt Stetin, x- July.
IntJaer 165c.
livrant gt;1^ *»* «« Wt betb?ag en alliantietoajsï opge^ tooo’tange teedt/ foo foijpt ©artogd Bogiliauseenfcdtpbcn wijatta^ aen fpnßoomfede ïtepferi. jfenjeR. bacr in dP Bónimetc *’‘^0 berdadt / doe battet metten inb?eutb in syn aciioc lanbt/en in patroneeringde 5ijner refibentie Rabt SSSi?** ^*«0«to^toegfiegaen/ enbabtbatjijne wcp= Ä^aa ^^*'^’ il^^iieR’fnW alÿ een noobt-b?ingdenbe omijp iiaé= ibeteft niet in ongenaben toilbe bemerben/ gdelgb Ï*J?IÏ^Ï» ^^Of ‘lïIfiS upt det felbe fedtpben te ficn i.b/mienö Äntoh €oppeluptal0bolgdt.
in eS-toeben ^ooRuedtigde / lt;©?ootmncdtigdRe / onober» •^^J“ minneltjrde Boomfede tinpfer / ooi li ban 2?ode= ^'trniuï^ men / ©ongavien (Coninth / gdenabiedRe ©eere/ nochtii etc. u ïicpfcrl. JKajeR. 5nn mijne aller onberhas nigdRe/gedoojfacmRebtenRen/ in bedooRijeher taoutoen t’ allen tgben berept. ^rd aedte betoberblocbigd enonnobiedte jijn/ uj'KajeR. ben onberbienben grooten jammer / en bittere eb lenbe / baer in ied ban boot bie tanbt-beberbenbe in ijnartieringlje /1 bctoclcdc mp boot b?ie hinten/ m mtjn ©actogbom ètetin ©ornmerm / neffemei allen biter toe bedoo?enbc ©20binticnen^cpen-bentien in geboett/cn tot bato gecontinueert jpn/j ben gdcRo2ï/ bJijt-ïoopigd te recapituleeren en berdaien/ bebtijlebatbctoinifTc biebegdedeclc locrett bacr ban btaecht / nïö ooeft mijn en ber mijnen baer ober gdebaen tnee etaegden/ en utoer Ïicpfcrl. 3®afcR. bie0 dalben beelboubigdcmp mebe gdebcelbe fiefcripta / fnlrlis meer ban gde= noegd betupgden/ omboozbp tegacn/ doe bat ih op befen tegcnmoo?btgc ßegenfburgfede ^oP Icgialbag/ foo tod utocc ïtcpfcrl. iDajcR. nld oord ben tjoog-liffclijcdcn lieurPotRclijcdc «Col' fegie / filled mijn doogd aenlcggdenbenoobt / en doe battet nit baer mebe tot det upterRe gecomen/ met genocedfame omRanbi^eben / aller onber» banigdR/ en refpeetibe bcdooRncd te rcmonRtcclt; ten ente bertoogden / feceftere BcRcmbe petfood nen baer toe afgdcbecrbigljt debbe.
i©ocd alp nu onbertnjffden gebeurt lö / bat be
«©net norfitaniS ßugen met berfedepbene Reï^ he mei berfeerherbe frianfen : 2tcm be Daebeu ^enemunbe / met tïuee aendenltjehc Claufuren en merdenala mebe ©fcbombi abllm/ ^cljtoep ne/ en ©ibenato / met biergeltjciœ (îarche feßam fen 3nn boojiien getoeeft ƒ battet te bermoeben iö / foo be befcljermerä reefjten iueberflanbt en manfjaRigljcpt dabben betoont/ be «Coninthin foo coaten tiibipfoo grooten boottganeh enp?o^ grejö niet foube debben connen boen, «©oed bemd' lebet aenbetegdentoeer ontb?ooeden deeft / en bat in fulcficr boegden/ batfoodaeRmenin d^t lt;öpïanbt/ en ber lanben Dfebomb / ben 3©oHinv feden toeerbt / en in'be boo?fepbc ^edanfen ber ^ce-dabenen ofte ©tuten / banbeoemom« Re btö /gtibeetfeden CuninedP pet me^ dabbe bemomen / men ban Ronben aen en eer dare Co» nineWijebe bjeerbigdept noed bermaerbtb gdc; rufdt map / be plactfcn ban alfulehe beRfjetmerjä beRt/ tenbeeluptgcplonbert/ tnibeeleinbtant geReechen deeft / baemaerdacRelyeh berlaten/ en be inaepenen / biefetegdeniä det uptlanùtfcdc en b/eemPe brgodiS boich fouben gcb?ùpclten / te» gdenei ben ellenbigftcn ongebJapenbe lanbtman/ met rooben plonbércn/ ter neber doitoen/en bier# geïijrtie in b?etmbe lanben ongcdoo?be erubditep' ten/ aengcbicnt / bat det afgrijRcltjeb its te Rd^p* ben / maer nocdtaips tot gdetupgeniRe ber maep dept/be ïuaerdent dacr of/met genoegdfame bocii' menten dier nacr befen fal bebsefen koerbem/ bacr det ban noed niet bp gebleben en fei / maer debben baerenboben mijn CaReel en Rebeben ©ebetf munbe/ bat op een boomnamen ptmgelcgdenii^/ aengeballen / mijne lt;©uamifoenen tegden uptlt; b?ufbelijcbe berbonben berjaegdt/ enbaernaec bieberom bertrorben en bat felbe berlaten.
gtem tot Wollin. bat©o?ReInrbcr Webuibe iCaReel /1 bielcb tegdenmootbird befit be ïteur-farifcde ïamp;MRer/ gdcplonbert/ en onberRaeuin ben btanbt te bjengden.
^aer befen iïÉboo?berdier opg^ebolebt/ bat gdebardte .3ijne €oninebl. beerbe in ^meeben/ b occafie bjoer genomen d«eft en nlfoo u llepferl. ^ajeR. ©elbt-macrfcdaleb Torquato de Comi-tibus, metbiebp fieddebbenbcmeeReStrmabe/ fird ban ©ommeren gdeïnent/bat bacrcntcgenei fpne lt;Coninbt. toeerbe/op be naeR boo?Iebcntn 10
CO 20 2.1111’ / met cenen liacefim en goeben toint/ upt hrt €pfanbt ©febomb / ontrent be 6 mijlen/ in liuec urén ßertaiacrtiö te inn ter in grooten hat’'
HbooducdtigdRc ‘©jootmaedtigdRe ©o?R en l^ct / Guftavus Adolphus bet ßdeden ^tocebeu/ ^otdenen Wenben «Coninch/ ©artogdete «iER : Reen fneld ptacnbefcRabt gdelanbetenbefelbe feden/ etc. met cen maedtigpe Itrniabc op befe j ßlTclprd ineen oogdcnblicdtdbt^ ban allen cam mijne lanben acngdefet en gdclanbtcnbanbcn ten gdcblorquccrt deeft enfonber daerbermoe* geenebie tot Defenlbres beeffclbcngdebcRinccrt { ben / 'ber friper foo nacronber daercRuchen en ctigdeRelttoaten/ bie oocdonbecbcnfrdpnfulc^ ' gdefedubt gecomen / batmen geene reedtebefem dcc bcfcnficmp cube mijne totopt upterRe upt | ftegdebnipeden/bcelminbanuïlïepferl.jiKajeR* gemergelt / en baer beneffeujsï mijne onbetbacnen baermebe cenigden fuccourei bcrfoccdcii ofte ber* mceRcnbeelei hare getoeer en toaprncn alö mebe toacdteuconbe.
peerben / en anbere Kmuturen afgdenomen deb nbsp;nbsp;nbsp;?t!b nn utoe Ïtcpferl. WajeR. nacr bare baer
ben/ foo gaufed Regten tegenRant bebonbê deeft/ mebe fp begaeft 1.9 bifcretie / nlä raebc’allc Ijoocd-bat fnne ConineW. Weerb. booteerR beei©o?= bcrliedteHcurcn©o?Ren/bci8iD.nijcd^/enin t Renbom;S ßngdenö / boottP beö ©enemontfeden gemeen be gantfede toerrit/rccljt fal gacn bebene^ ^ccriiabcnö en bcö ©abenei boot WoIgaR/baet den en bedartigden/in toatboegen / en boo: toat naerbeiö gdcdcelcnlt;öïplanbt;0!©febomb/ en ber mibbclicfttotbitongdclucRbcrballcnbcivfooeH Rabt ©febomb bacr in / met muerenen toallen dan noed en macd ich ban rccöt0cnbillichdeptiS betoaert ; bootteibcai ïDollnnrcdcnWccrlö ' en toegdm/ gdecii anbere cenfure ofte jubitium te bepbet See - Ijabencn /ètocinch en «©ibenauto/ bectoacdttij debben / ban bat ich in mijne opreed’ neffenië bic op be felbe placfe bier behoRigdbeop te .Wuptfefje ßdetreutoigdepbt en RaubtbaRig’ gdetoo?pene â etjanfen 010 ber bemuerbet Rabt IjPt 1 bnerin ich ongdcaedt alle quabe p^oceburenZ Wollin/ (det toelch alle ©ccrltjche bootbcelcn / en onicnanchclbacr ben Racnbc gdcblcbcn / qualtjch 010 bootmueren befer ónfet refibentie Rabt en. Rebbe gdenotenZ en batmen fonbcrlingde/bat teo be ^tetin 5ön / ) ficlj bemoedtigdt Reeft. gden0 die ßRch0 berbattingen; en beu tacerben
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pjopRo*
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;173
|
,. wopamp;nttfti tecbcn iiißbcboftt novo invento, öcr inqiwrtierincöc f» öcii nptnmptmte quartier contributien / en bate npt gOcbolghöm lanbt bc' berbenöeon00cIegcntOcöen/ tocbaUigfjclJcn (om onbere rebenen en oojfaceben hier ban (lil rùiÿ; SÖenbe bootbp te gacn / ) bit onfjepï toe te fe^tp' bén heeft / ihfonberöept bctople ich nip ooth boot be genabe 'Oobtö / tn mque confcicntic biejs ghc= Moegh berfeeebert bebiube batirb boot uniones correfpondentien, bCCl min bOO? confultationes of: teanbere berbaehtighe actions be minfte ooifae^ te baer toe niet en [jebbe gegfieben / mnet baeren^ tegljcnei beci meet / op bat ieb jae in terminas in-tegris amp;nbsp;innocentiæ , ató CE 11 ghEtrOllïU libt bejS ßoomfeten ßgebö foube inoghen bïpben en be; bonbeniuotben/ oofbopbatane nuaetbereon; fiepl / ertremitepten gcbacclijcbbeben ban mijne laiiben mochten afgljetoenbtbjo?ben/ tot op be; fen tÿbt allerhande mibbelen en boo^jlaghen / foo teel acn utee ïtepferk iHaicfl. aI0 aen bat hoog-loffeltjcbc üteirboîllritjcbe Collcgic / aïö oocb m teer hcafcrlpebe iBaieft. öencraelöbcrftcnen ÏJooftinan/’en nUtanbere bietotbe faerbe toat bermoebten.' aengebtacht hebbe / hodelijcbe Icga; tien en itnibaflaben acn u ftepferk »aj. ideur en ©o?|ïen afghebeerbight / oofb noch onlancliö lipt acnraeben uteei ban ftepferi. jldajcftef. teee; gljcn/ hier comnianbcrcnbc hooghc^fficierjei/fce; tere gheiantenaenbe «Croon ^teceben / gtein naer «©an^/tt» öaer na mebe aen utee ftepfetk iBaieft. felfafgefonben / ofboo? tiBobt^fonber; bare D- toiïïc / noch taet en hnlpe tot beteringe te binbê 'toareihoetoci bat fuler alle.O toepnig bjugt tot noch toeghetecrebt Ijeeft/ enbatbitghebal baer tuffehen ijl ghefomen/bienö falmen iintner.s' mp oijs onfchulbigh jijnbe foo teepnich aio mijne lanben ontgelbcn Inetcn / maer beel meer op mib« beien ban cenen hcplfacm btebe en om alle booj; ber quart afteenben bebacht ^gm 3®ant hoetocl bat befcn inbal lö ghefehiet / foo tn teil ieb boch bacrom / mijne goebe hoope/ toc; ghen beo cOttemfrhten birbes / cn beteren toe: (lanto niet baten laten : alfoo ieb hacre ïtoninbk tocerbe ban (Steceben / upt bie teepnigh bifcour; fen/ bie ieb met ber felbet gehouden hebbe/ tegeno utee ïïepferk»ajcfÏ4 foo niet ghefmt bebinbe/ bat be felbe utee ftepferk jBapl. ófte bat Hoorn; fehe Hgrbhacr boàbpanbt achten cn honden/ foube / maer teiagsb^cm alleenlgcbbacr toe lïcrebt/opbatbe «Ccopliedcntcr gce/ infgeigcbö bc ßgebo leben / betoelcbe hun nabupïigh/ cn al ober feer oiibe tijben ƒ foo teel boot berbinteniffe malle gherechtengcoo?loft/ aiooocbmebeboqr hanbclingcnen Coopmanfcljappen / ber Ïlrooh ^toceben beebonben cn berteatit / in hacreii (ïaet Ohehouben tn geconferbetet toerben/en fp tegeno alleen onbillieben gheteclt / be^ tedeben be fok baten onber uteer ticpfcrk TBaicfî. naernen cn bat btcbteilö tegheno ber fclbcc teille cn refcripia gheoeifent mochte befehermt tooibcn. «Dit hebbe ieb u ïtepferk fBajeftept / naer het fulebö berepfehenbe nóotfaeebclijcbhênt onberba; High toillen te bennen geben / cn befelbe ghebe; ben hebben bat fp hare nlbergcnabigh.qe toeghe; fepben ïtepferk ghenabe jrabcunnp taille latten ghenieten oocb mijne ghcfantenopmgngchooi; facing berfocebtaeghen bc ontfïaginghe ban bc fteacre obcrlalïen / met acnghennem befrhept cn anttaoo?t albcrgenabighH bootten* ^ultbo ghclgcb het utee ïtepfetk .fRajefî. fal Kerfben totonjterffelgcbcn eereen roemz alfoo te Xlmonhciibe «Cobt fnlcr met hcpl cn fegen fal |
bergdden' foo fal tb acn utee ïtepferk JEajeft. cn r r, ^ berfelberhoogh-loffclijcbhupïïOofttiirgcbMnct -’ coiitinucelcghc{joo?faemhrpbt cnbcbotic /1 allen tijben geteilligh Qcplifht ihn« ©tac ïtepferk iBojeftept best 'Klmooghcude lt;©obto befcherminghe/ tot birtorieufe ftepferk rcgceringhc / en aller piofperitept / cn ber felbet mp cn niguc ïanbcii tot ïtcpfetlijcbe gutifte en ghenabe gctroutolncbft cn onbcrtwuigljft bebe» lenbe. ï^oetacl be Bartogh in Çjomincren met bit ffhipbe gefogt heeft ficli bnben ïtepfer t’ontfehuk bigen/ foo heeft het both tecmiich helpcu rnoghen/ enhembanbe ïtepferk ongenabc / betople hacre .ïlöft. bananbereonruftige hoppen bed nnderO ingebedt ib getoeeftz connen bebjuden ; bieb tec; gljcn oocb be 3^onimcrfche ghefimten / ban Ijaet aénbjenghen gdijcbtebocjcual ghefeptio/ op ben «f ollcgial-bagh tof ßeghcnfburglj geen op?? bacclijche ficfolutie bererjjgen conben. Tic ïtepferfdje toierbenfeer berbittertop bic ban ^tetitv beteijle fp ben «Conineb in ^teceben gS^a»* albuohaöbeninghdatEn/ bdegben hun / teaerfe geniistbp bonbeii geattrapcert teoibcn ben boot cn al anber g onghelurb/ ’ttedeb fpban acnfommigljc meer ijcn^to«5 oljö te bed /«CPMbnifrh betoont hebben ;ai het bec öeninBnw# taatjp bryghên bonben / b?cbctifptacgh/ teel memjebbe. plactfcnbie tcghciiabcu €oninrbbonsgt;teecben niet te befdjermm taaeren / in biaubt ftceebenbe/ als oocb het geteas / batfe netjtee laeten moften/ infonberhept rupnectben fp alle be molcnsf z nue? nenbe baermebe ben Conineb ban ^taceben alle bootbed mebe af te nemen / bat hp Jtjiic 3ïrmabe niet boeben en foube/ maer fp beten hem baerme? be blepntn afb?cucb: taant ^gne jBajeH. hab foo beel ptobiant en andere nootb?uft met hem b?cnghcn laeten / bat fpne ^rmote boo? een lam gljcn tijbt teaö berfien. gt;Êer top aen befe plaetfc beerbet bethalen toat g^j ftchtuftchen te ^toeetfehe en teepftrffhe toeghe? ^totetfdj« bjagljen/ toillen top te boot berhaelen/ toat on? treilt befcn tgbt in’t «Culandt Hugljcn/ om bat be lanbfaten ban bit «iSplaubt te fcccbcrbct 51)11 bon* augijnt, ben / banben êitochfcljc «Commenbant albacr Alexander Lefle bOO? 0202e gÖcftclt tó göctoceft/ ’tteclfb unttethice bolgljcnbc manbact is af te mereben. ^Cb Alexander Lelie, Bibber 51155oe tn jBcl? bi ban öe «ConinfbkJlBajcft. in Stoeten cn obet 't lt;©namifocn in ^traclfonb Cmtimanbeuc lt;©e? ncrad / boe te toefen alle öccftdijchc cn tocrclt? lp rhe' foo tod oocb interen cn nibderd’ alp anbe? ren ^tanbtsi perfoorien neftenei eerbiebinghe mp? ner groeteniffe en tod gljcnepghbcii totile : naë bien boo: 'i?obts genadighen bpftant bebpanbe ban bc ftabt Straelfonbt met bc todebe een toijl tijbtiö ’tboojfj. «gplandt tiughcn bclcpbtcnbe; f toaert is ghetoeeft/ ml al bcrb?cbcn 5pn en t ep? lant baer ban is beb^ijt / foo heeft bc noot gebo?* bert/teit nac moogltjbhciit baer heen gefien toier? bc / hoc cn op toat m«iniere bit €planbt als' oocb bic bherin leggende «Öiiiunifoeneii cn bcfcttinglje/ boo: beerteren bpanbtlijcbcn acnbal berfcefbert en ban alle aetiftaenbe pcrtjcbelcu / cnljcpl cn on? ghelucb ucrljoet taerben mochte. bbacrom gebe idb ben intooonbersî famcntlijcb en fonberlpb tc tennê mîtes befcn hacc toaerfehen» toenbe boo? onghdiich / batfe boonaen met ben b)’anb gccti lt;£o?rcfponbtntie en bic tjun jijn aen? hangenbe tc hoiibé hebbe/ heel fidj baer ban ont? , ftaêbe;cn foo het te noot bo?bcrde bat hu ban met I fpne folbaten cn brpgjö bolb tot be tefehfie cn con? ® 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferbatie |
174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der
gepbtben cerften noch befettenbe en albu^ban boo?cn en ban aegter alfoo beftoten gebben / bat 5gnc JEajeft.onmooggdgch toa?mctfootocp’ nicg bolch gem bner boo: te ftacn / inbien niet be boo?f3. b?ic Ooniettcn cn cen »Compagnie ßup’ ter? te reegtertgbttoaeren aengeeomen : toant öÄ“ ongeacht bet ïtepferfege 300 toaren/ gefaben be ^toectfege ßibberlgeh met een fuich ftinj aenge« ballen / bat gacretbp bc4ootctplaetfc ggefalc» ben 3gncn2oo gebanggen gctoo?bcn / ben reft kg met be bluegt falbcrcnbc.
g^efe berraberifege Huptcnant Quinces, geeft nae ber ganbt fachent / bat gp ctteTgche moei in ben ftn g^b geeft ben Contnch te boo? fegieten/ en foo bichtog!?hpnacbcpiftool ggegrepengab toa? gem 5gn ganbt gdijeh lam geïpo?bcn/ bat gpcen bn?moo?brnacrfcgc baet niet gab Itonncn faegaen. jOit? gp bic? toeggen booiggcgaen i?/ geeftmen 3nncn nacme oen ben galgen ggefto’ ^jen gem bogdb?pmacchcnbc; maer 3pn wit* meeftee biemebe tot befe baet ggcgolpcn gab i? opgeganggen.
30u lek on? b’o?b?e ban befe Oiffonen bat top ^Ä be fegnehdijehe en onmcnfcgclgcftc rOp’anme bie *^J« bc ïtepferfege te penhun en ï)afetoalrh in ^om* afffk'ff meren uptggercegt gefaben / bergaden moeten; tot P«^ toelche®p:annpc/ mit?fp’tnacfte3aerombe Ö-'i^ felbc tijbtal? fpfacb?eben i? ggetoeeft ; boo? be ggoïi«*' groote bdtftaggfap ïcppficgban Oob bc lieer vt«. ooggcnfeggnlgrh i? geftraft getooïben/ foo füllen top befe mat togtloopiggcr faefcg?pben.
©et boo?f5. ftebehen ^enhunin gommeren niet berre ban Oarr? Icgggenbe / gab inbe b?ic 5;aren tgbt?ben ïtcpfcrfcgcnalle goebe toil bc* toont / ban geit/ hoo?n en bib?c? / tot bc Contri* fautic meer untgebenbe/ al? men ban gaertod toa?bcrmocbcnbc. iCn goctoclfc ban ben ©dt-macrfcgalth Torquato de Conti mCt ganbt dl monbt ooch feg?iftelgtl$e ^albagnarbcontfaii« ggen gab/ foo i?fp boeg ben iq^ulp bon font* migge 5^nptfcge ïtepferfege oberballtn argger ol? Curthen en ®of tar? met b’ arme lieben le* benbe: toantol?fp cen boc?togt begcerbe Cttoelh gun bergunt toierbe// 3gnfcbacrincomcnbeop get floten herehengdoopen bcbeuren ban af bc hupfen in ftnehen ftacnbc hiften en hoffer? ban maleanbcr goutoenbe / alle? opbiccchenbc/ b’on* fcgulbiggc lieben fegnehdijeh ftacnbc en quelles be batfc fouben fegggen toacrfe pet? verbolgen gabben; gefaben bacropben beffenV002ract op toaggen? gdaben en toegg getrochen.
iëoo? befenroof 3tjn bc «Crafaaten oorhtoac* fer gctoo?bcn ; befe hl? fp bc pootten ban bit ftc* fachen Dpgefa?ooehrn fiabben 5önfe met cen grootc furp nacr get ^lot ggdoopen in bc herehen / ©a* roegieen hnberegupfenjae bat nopt ggcgoo?t rn i^/ inber booben graeben focchenbcigct hoo?n ten bede uptbo?fl'cnbc en toegg bocrenbe / ten bed ooch onber fac boeten trebenbe / bc inmoonber? feer jammedijh ftacnbc jac totter boot toe marti* liftcrcnfae bat befe fonbe fegggen effe gdt petoer? gefaerggt gabben / niet cen rep? ben ©?cbieant berfegoonenbe bic gun lieben alle ecc cn b?irnt* fegap boo? befen betoont gafa. lt;Ên ivclrh get al* facrargfte 1? / fp gefaben bc b?onto? perfoonen ge* fatoongen/ bereraegt cn albu? fegenbenbe / en in* bien fommigge gaer bcrbo?ggen gabben in’t toa* ter onber get riet of netoer? anber?/ gefaben Tra* baten ;ai? bc? bupbd? reegte fatarhen 3nnbc / fac felbc opggefoegt iengdgeh getbeetot fa onhupf* gept boo? fteg geen gcfa?cbcn/cn fommigge man? lieben bie gaer b?outoen {teeggen? cen fulch« ^arba'
16:0 ^^it“ ^*^'* quot;‘’‘^ ïiuacn teQöcnjÊi deken / bic km ’ tfelbc ‘Cplanbt ioonbe amteaten om tocer in te neme« oftattaqueeren / alle niaoßdöchc afliften’ tie te boen.
lt; toelcft mitÿ ßet ftreehenbe ijS tot bes’ lantÿ fingkn beft foofaï deken en Infonberflcptb’im inoonberiEÉ gier op te letten flebben. Ji^aer inbien, tcgljcns befe goebe meeninge ’t tontrap gefrflic’ ben fonbebanb’cenofb’anber/ footoil ich boo? eich een geernifeert fpn / inbûn ich. tot berfeerhe’ ringfle beö lantÿf en inpncr ^olbatefca niet alleen tcgljcnjö b’obertreberÿ/ gflclijchmeninfulchcn cas? plecht te boen/ te flanbclen/ niaec ooch op am bere mibbd te gflebenchen foube genoot toerben.
^dj«’ îDen 14.5iulp flebben ttoee ^toeetfehe €oin» frffi/“'’ P^'flikn te boet en 60. ßupterjöte pcertop bnf ûepfetfrôe «Hompagnicn ïîcpferrehe in ccnbo?pb?ic mijlen en ^iDte^ ban i0art0 Icgglienbe cen aenftagg ghemtiecht/ MJ*» bien een obergelopen ïtenferfehê ©cnb?ih bie ficô fan be ^toeetfehe lict onberijonben/ berraeben Ijceft / bat befe aenftagh albnÿ niet i0 boon? gk^ gaen/ gelijeh fan tocl int toetch geftdt toaôi toant atsbe ^toectfehembe nackaen’t boo?f5.bo?p 4ijn ghecomen / bc miepferfefle onbcrricn? ober; ballen toillenbc / kböen fp befdbe in goeben tee« gknjö-toeec gebonben/ en foo fp niet op flaer flak ben acngefet/ foubenfe banbe Stcpfctfcßc ban ach’ ter ïgn obccbaltcn gctoo?ben:bffe perijchd nu beenemenbe flefabenfe lieber toillen öibberlijch beeflten / al? feOanbdijeh be blucflt neemenbei ba crop kfafacnfe flaer in 2 beten afgebedt bê ïtep’ ferfdjen albitó op ’t bel bjingébe/bat fp tiacr mee? ftcnbecl.si booz ftagflen / beroberenbe ttoee ïtem fcrfclje ©enbek; acn9aercanteencn Capitewi en ©cnb?ich n^eniö 80 man achter latcnbe / bic ten bede 5ön nebergehoutoen en ten bed gtjcbaiv gflen genomen: ban be Jtepferfefae 5t)n ttoee ©cn’ kier enanbere »Officier? mitfgaber? i6ofolba’ ten op be ploetfe boot gflcfaleben.
Oottm ^efe boo?r5. ttoee IKcpfcrfclje Dcnbcl? fnn tod S te? ’^ anberen baegff? atn ;tinc «Coninchl. Wajeft. eonniteui gflep^efenteert/ bieflem baer ober niet feer geeft .iSgt;to«tiai. bcrfalgbt / mit? foo bed goebe folbaten : baer ober int groei gabben ggefaeten/ feggenbe : battet al te bed hofte een menfeg foo berre te fa?enggcn bat gp ^pnen bpanbt berfbe ember b’ooggen fien / en men leberbe get bolh bu? onbebargt op be blecfcg Banch. ginfonbergept i? ;nnc jOnjeff. feer oü’ toillicg Ober ben Æapitcpn ggetoeeft/ batgpal fnlchen aenftaeg niet gepmelgeh bn gern gab gk’ gonben/macr oen kanber Officier? geopenfaaert/ nenggefien bat een? redit fegapenen «Capitenn? gem’t met toeten en foube / toat gp inben fln gab. «Be ©enb?ichbie befen acnftagg gab openbacr gemaceftt niet tocer toillenbc tot be ïtepferfege 0= berieten i?gccrcgciicn alfoo garft opgegangen. ■®/.^* 3nt faeginbanbe macnt 2liigiiffii? k 5gne Ttocteit ‘Coninchl. JKajeft. in groot perijchd ggeraccht:, tornt m toant aï?ïnnc jÏ0ajeftcptcttdgche ©aflennae stoot petp’ Oo2t? toapggegaen om te beften / en tot bien ’ epnbe met 70. peerben gem op bc renfe ggemacht/ toaren fpbpcan? in ber ïtepferfege ganbengge’ romen/ inbienfe niet te boo?en b:ic Coaiettcn met cen Compagnie ZB?agocnber? / omgacropben boet nacc te bolgen / met grootc ftilte gabben bc’ bolcn : toant al? 3nnc jjlffajcft. b’eerften ©a? bC’ fagg en nacr ben anberen toeginch / i? een ïiiptC’ nant Quintes aegter ggcfaleben/ enbeuïtepfer’ fegen fnlchen nenftagg en hoe ftarch bc Ooniiieh toa? te hennen geggeben/bie niet langg gefuumt/ maer ben booift. ©a? baer op bc Ooninch toege’ gacn toa?tod betoatenbe/ en met cen fnellig’
-ocr page 221-HiftorifchcChronyckc^
len küilben/ kbatmen ban gun noeg bo?bcrbe/ fepnbenbe / noeg in gate grootde armoet en bc* nautgeben in’t legger botter / liccs/ metal/ goo?n/ obligacien/ •Reberfen en biergdgege / Mttetkncl moegt een deen ontfermen en kucerg maergeni mact get toierbeal niet aen geden; bc 18 ßebam ßgen^ knierben niet minbet boo? gaer grootc cn bccl-boubigge koelbaben bie fp aen bc ïtepfetfege gabben betoont / nlö daeben en tjepbenö mette gettiußgiS gebonben / feer gart ggegouben nau« knelgcgö een b?oncg kuaterei en een beet onna* muf Igcg b?oot gun repegenbe.
«engockod beb?ienbe ban befe ggebangenp gun knat fetten fepnben / bat namen al bc folba* ten ; cn laggen befe lieben oubertuflegen in ree* ggen en kuinbt dimmer aljS gonben; jac get ip af-grgdrigfg om tc gooien/ be folbatcn maerften een gemeen gadtgupiS om gaer liebt n geen / om batfe ban knegenst befcn ßrouküdgegen danrg tc meer moegten ßgcgucltkpo?ben; foc men gaf gun lie» ben inb?ie baeggen tgbtd nietten beet biootd noeg kuater / foo fp ©obt ïllmaegtigg fonbctlgcg niet ßcboct gab.
©nbertuffegen liep get met b’arme lieben in be dabt feer dgamper af / gelgfg jgnbe ben berlatc» ne dgacpics / ggeen garber gebbenbe : alle peer# bc/ oden/ goepen/ fegapen knaren kueßg/ get bclbt lagg onggeboukot ; geene berfbe bupten bc pooit feecger gnen/ gp knierbe befrgabiggt. ID’ arme in bc i|ofpitaelen of armgupfen berfegoonbe men oocg niet / befelbe daenbe ch upt plonbcrenbe / cn albuö befe lieben naebatfe gaer ban alle mibbe» len ban bibiepi berooft gabben / in’t upterde mi* ferplactcnbe.
©en banbc burgerij / bic noeg knat goo?mS gab/ fargte 't feine in ben tkneebebagg banbc mambt September in meeningge / batgppetjj baerafbereoopen koilbe / om bc contributie tc bc# talen ; macr terdont quanten ettelijtge ban bc ïtepferdgr Rupterp gem al get goo?n cn bat bacr bp iDOjEt/afneménbe cn gem bcfcgulbigcnbc aljS of gp get tot ben bponbt gab b?cnggcn küillen/ bacr» om fpgem ntebe namen ennae bien fp gem kud gabben ggegnendt/ biacgtcnfp gemkoeerboo? öciö dabtö poo?tc / begecrenbe gp foube deg rant# fonnerm cn boiöcrcnbc bitiö koeggen 1000 {tpoc-badberti; getkunf boo? grootc anggenbannia# gept belooföcgunjoofigegfbadberjï gocknelfp niét meer in gaer bermoogengept gab / ggrigeft knel picfcntecrbe 5ijn om bat gaer man kucee moegt 100 fütnrn.d?acrop quamen bc folbatcn in gaer gupji bacrin bus lang blpbcnbe / tot bat bit geit opgcbiargt cn gun ggegeben kuiert.
“Keu ben3. bagg banbc macut September/ boen noeg befe ©uél-rupterö / 2 0 in’t ggetal jijn# bc inbe dabt knaren/ quam get gcrurgt/bat cenig êkncctdg bolcg knaö gcficn ggekneed ; tcrdonb£ namenfe bc Wurgt / en quamen tknee ^kucetfege «Compagnien acnggereeben ontrent 140. man darf g ; mitiS nu be dabljj ©oo?tcn (ban knee# ggcn0 b abfeutic ber gebanggenen 25utger-mce# derci) open donbf/quamen fp fonber moente bacr m ’anberé bacgö bo?berbcnfe be Surgerdgap bp madanber bermanenbe batfe bc knalle neffens öc folbatcn knat moden gclpen berbeteren ; baertoe fp ggereet en nrerdigg knaren albup batfe in biic baggen tijötö een groot kneteg bodonben. d?act quam ben 7 bito een geturgt / bat ben bpaut bacr ontrent knaö get bee knegg bipbenbe ; bit bc âkneetdge goo?cnbc/begaben gaer tcrdonbt met öc «Diagonbcrö op bc been fegarmntferenbe met bc ïtepferfegc/macc mitjj fu darg op gaer quamen aen#
1630. 55nrbariic[)c bnftïuilöt'nbefcnbmn/ Rebben fn fmtimeclörh om beer ßeffOoten en flernnffnereert/ bierßcißfhe bupbclfeljc ontnefttaen mepfjesfbe' tupbcuöc 8 of 9 ^acr out jipibc en fnkh^ op ben baas / op openbare flractcncn tupnente boen gun niet ontfienbe.
Ssf alDuebit tlebehen JJenefnim ’tlnclcb te boojcn ben ïtepfetfegen alleö ßoet gab ßgebaen BeffeneÉ b' omicßßgenbe bo?pen / geregen en ^n? roegien tot be ßront toe uptßeplonbcrt/batfe oofg niet een Hucrhen bloot meet oPcrieg begouben gebben.
«Eben albiiö iflet oofg en noeg ioel atßer inbe Itabt ï9afetoalfg afgeloopen; bic anberö een fcgolt; ne toelßeleßcncnecrißgc (labt in gommeren ßge? kneed tó/ een cpßcn^egcpcn ßereegtgebbenbe .mitfßaberp! cenfegoone gcregecngïocgcn/ alfoo bat bicrßclijcgc gloegen in geel ©ommeren bp= fanö niette binben^pn ßekneedj boegifle ban bc äßtepferdge roof-bößgcljö ’t ccnemacï berknoed ßgetuoiben.
lt;©cfc dabt geeft inben beßinne / boen be Ïlep-ferfege nor g ßoebe knooibc ßabenbinquartietini ßge alleen op cttclgegekucccgcn bcrfoccgcnbc/ntct nlbuei batter bne ^aren fouben nut too?bcn / bde «ffomet Stupter# inggenomen befelbe met ber in« kuocinberjïi ßroote lad onöergoubenbe albus bat bigknül^tf een bnrßer gier ter debe ban bier tot 10 llüerbadöcrjei ter knecege o?binarp geeft moeten opbienßgen tot be «Contributie / meer «Contri« buerenbc altemet een bnrßer/ aliS dn ßoebere bc« bjaeßgen mochten»
53aerupt ijS ßgebolßgt / bat bed ban bc im kboonberjÿ booigoußcr en gommer 5gn ßgedoj« ben/ bed goer gupfen cn ï^ofdeben ßgdaten bacr banloopcnbc/ bacr boo? fgege arm knierben/ be bolrgrgcge dabt bertuoed en naukodgegei ban bc barbe part beknoont bleef / b’anber gupfen ber« kboed dnenbe.
lt;epnbdgcg kuierbe befedabt aen b öberden Götzen om tc Contribuceren obcrßcßgebcn / bie boo? mcenißcrlpmibbdcn afbkninßinßgcincen coîten tgbt bc dabt ban allen boo?ract geeft berooft / bat ten lactden bc fomme ban bcrtraoi« binori «Contributie ober 47000. ngrröaclbcrö iu ßgdoopen. «fin of kud fulcg geit met ßroote moepte isbp malranbcr ßgcb?argtcnnu alleen noeg joooCigfgfbaelbcrei te betalen donben/ foo geeft noegtanei booïfegiebcn «©berde noeg 14000 ßgegfbaelberjEi op befe dabt gepretenbeert«
Jilïit0 nu get geel lanbt genudgeg koaci bc oumooßclphgcpt óm befcn red noeg upt te geren/ foo fegiegté b’ ©berde ben 31 ^ulp 5gncn ©ber« den Suptenant met ettdgege «Compaßnien tc boet berkuaertp/bat gp befelbe dab plonbcrcn en bc boo?nacmdc burgerji met fieg ggebangen in’t legger b?enggtn foube. ^oen nu bit uptgefegieg« tedepferdge bolcg inbe (labt ©afckonltg quam/ namen fp bc boo?nacmde ban be dabt/ befelbe op bjaeggensi fettenbe / en boerbenfe in t legger boo? ©arïö 18 in’t ßgctal / onberknelcge knap bc bur-get-meeder/ dabtredjter/ enSIpotgteegcr/befe bepbe laetdc kuacren fegoone oube en eedgege mannen; baermebegonch getplonbcrcn enroo« beninber dabt albup acn / battet eenen (leen in b’aerbt ficg moegt bacrober ontfermt gebben / cn knat cengegrgbten ggetieebp alle befe liebenip ge kneed- han men met geen prime fegîpben.
a©at fouben nu befe goebc licticö boen -î fp kua« ren immers ban alle menfegen berlactcn / fp bon« ben bcerbtrnictalóbatfe om patiëntie baeben al roepenbe om sgenäbe / enbatfe alle^ geem beta«
-ocr page 222-176 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VervoIgH der
1610. ûcnHîittflÛe»/ wttve«:ti«ttf#Voeetnäctißffaöttoc îK toallen en pootten neffensS öebutgerïi inne» inenbe.
«©oen nu bacrop beStepferftije in be ?ooo man flateh aenquamen / fetteben fp be (labt vertigo aenmet feßieten epnbcljjcft totacn b’Dfhcrloo-penbe/ baergernbcfcttingljecnluasï/ ober ben inal toerpenbe bpbe poo?te l^jintiknto en bp be êteen - pookte bccl bierballen inbe (labt / en niet tegbenß flambe bat ßnn be ^toeetfehe bap» per toierben/ oberiuelbigßben fp boeg bc (tabt/rn moflcn be ^tueebtfeßemet be 53urgcrb nae be 3;agobifröcpoo?tretireercn; baer gontbbeteerd aen een tooioßen/ en nebet ßontoen / en unerben in be eerde furie niet alleen bic ncßterluccrdel' ben moer oorh bed ongcinapent botrh gfiemada» ereert; ßoerer bed liepen in’tnwwi/ inbeljop» pen tiipncnengraeßten; ettelßche boo? b ©cher ftoemmenbe ; moer fp inierbcn al te mgß gljeb?c» ben* «©c topben toierben tot b’onhiwfßepbt gße» ßonben/ be mams boot gßedoochcn/ boo? gße» feßooten en om beer gedagßen* lt;©e ^toeetfeße ï©?oganbersÉ en folbaten / bit getoelt ficnbe bliïg» ten? en boen ßnnbelttepferfcßenaerplbcn/hect» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben fp f rß feßietenbe fommigße om beer / gelpeh ïnd noclj eenen bon ßoere Capitepms acßterlae» tenbe*
«©aernae bJierbeallcfncp tegßenäßet arme dabt bolch betoont* ^©cburgerjSïuncrcnfcop» per droet/ foo brierben fp al baer neber geßonben/ toarenfe inbeßupfen/ foo b?ierben fp met alber» ßanbe qnellagicn en martilifccren nengßetad/ alö be bnpmenmet be fcß?oebcn toe te fcß?ocbcn om te belpbcn toaerfe gelt ßabben* «Cn ofnicn ban ben cenen folbact ontdagen toierbe/foo guam een an» ber effenß tp?annifcß ßupfenbe alö be boo?igße* t©e ©cnb?ifhmet ben Capitmninbiienßßiwß fp gnomen beloofbcn fp bJd êalbaguarbc / m» bienber geit tua;S/maer ßiclben ’t felbe niet lanch* ^nbien fpol ßet gßeene batfe bjegß gegßeben
' nbsp;nbsp;nbsp;ßabben en böfficierö ineer b?egß Waren/ foo ßab
be Solboguorbe ooeß 51)11 epnbe; enguoemen baet noe niet mecr nlO feeben / moer noeß Inci b?iemacl ärgere feebtn biedoegßen oliepin due» hen / feßotcl potten en boten* «©e mams perfoo-nen toierben be fcljoenen en Iwudcn uptgctroclten/ be b?onb);S petfoonen in bit faß ooch niet bet» feßoonenbe / jaebeßoeben/ happen/mutfems en anbere hlcpbingßc han’t ließaemtoegß nemenbe* ^Snom men boo? bc beuren / foo fag men liier ' en baer/ fommigßeßalf bootleggßenbe met 10 of mecr iuonften gequert ^unbe / (ommigße maeren naccht en Bloot / en toierbe beß gequerten fooïuel 010 b’onberen petß toegßclbo?penomßuntebe» bcchcn/fulcxïbicrt ßun tocer ban be folbotc ofge» nomcjtroodc menfe/fo beguam be trooder een (uf hen b?anch pennineh/ al0 b’anber al en Weg ßab; en bjadfoeehe botbe©?eöifanicn benonbarm» ßertigßen ftepferfeßen lt;©obt0 (irengß oo?becl bieö Wegen boo? ßiclben / locßtemen ’t felbe tipt* «Cen (lechen ©?ebicont ßebbenfe lipt fpn bebt ge» nomen Ijem liant en boeten gebonbe/ßem quellen» be en ppnigßenbe bat ßp feggßen foube / toaer ßp gelt ßabi Wad facche bat ßp fommigße Wat gaf/ foo quamen b anbere ßem qucllenbc cii placgljcn» 411011.1 be/ om ooch Wat te ßebbem foo Wcl als b’eerden* Ärt 1 nbsp;nbsp;®®* ^f® raferup quam noeß allcrecrd öc grou»
te^rto» Wclßche fonbten feßont/ bie fp met bcrcrocßten tnr.ittfrc ber b?ouW0 perfoonen Bcgongßcn : Want gße» ßirft ßtt ^^iö bupbdäS ßiipf-genoten tot ©cuchun macttai gßcmaccht ßabben / aW ßebbenfe ßet ooch tot mogijcii* ^afcWalbt beel 1000 mael arger uptgereeßt ; al»
Ic Wüben / jonchb?üuWen en mepfjciS fonber om berfeßepbt 51111 op be herch ßooben / in be tup* nen/ opper dracte openbaerlßchbp ßcllen bacß gefeßet gtWo?btn*3©aer pcWer0 ren etriphe b?on bie om »ßobtß Wille gongß bibben cn befe tp?nnlt;= nen in b ’onßen quam met geboubene ßanben om ßaer ccr bibbenbe ooch allc0 ßaer gebenbe / batfe ooch niet be Weerbpe ban eenen penninch bcßicl» be/foo moeßt ßet niet ßclpcn : cn als nu ban befe grouWclßchc tnrannen ßaer lud gebluft ßabben/ (00 bebenfe noeß tegßen0 b’cer cn trouW cn 1110» den ficß b’arme b?ouw0 perfoonen openbaerlßch niet alleen ban een/ maer ban alle/ bicgßclßcft een hoopen ßonben oppadenalbu0 feßenbentn tocreben lacten / batfe niet foo beel maeßt ober ßiclben batfe b’cen boct honbenboo? b’anber fet» ten* €n ßebBenbefc ceren biebe noeß bo?ber0 acn alle canten b’ccrliebenbe b?oiiWhcn0 op te focchen geen ontficß gcb?agßen ; jae fp ßebben be hracmb?ouWen niet berfeßoont/ niaer befelbe upt ßaere bebbenö gßcjacgßt gßefeßent tngße» onteert ; albus ßebben fp ßet ooch mct bc (Wan» gre b?oiiWen gedaert* Tüc noeß fungebr hiiib?en ßabben / Wierben ter aerbe gcWo?pcn en op gße» Ißche manier mct ßun gßefpcelt niet berfeßoonen» be noeß cube perfoonen/ noeß jonge* ©ic frßoon Waren ßebbenfe aen be Wagßena of mct barmen aen behnopen ban be fabelt gßebonben/ en al» bu0 flcpcubc in t Icgßcr mebe gßenonicn / cn nae bien fp ßaer Wil mct ßiineentßötlangßgßebaen ßebben / ßebbenfe befelbe gßclßchmtn bc beeden boct/ acn anbere boo? gelt weer berhoeßt* ^ulch feßenben ßceft gßebiip?t ban ben 7* 8« 9* en 10 September / tot bcnii*bito/ boen fp noeß b?ic ccrlnchc bïouWen nac ben Calgcnbcrgli gebeert ßebben / en ßaer neffenÿ auötre mepfjc0 ban 9 a* 10* ^acenalbmS bebo?ben/ batfpnorßgaenof daen ßonben* ©oen nu in be ßiipfen niet meer ten beden is geWecd / 5pn be Iicpfcrfrße toe gße«« gaen ban ßier/ ban baer bier leggßenbe/ bat ßaed inben b?anbt gliccomcuiö ; baerbp befe Wooeben ban Nero feggßenbCi liiirh ßoe feßoon ^afe» Walch ! fict boeß Wat een feßoeh biet 10 bit / baet en is nopt fiilch een feßoon bier gcfien geWeed*
©en 7 September is ßet eene bed banbet dab bol jpnbe ban fcßup?cn en folbers ban hoo?n bet» b?nnbt: ’^ anbeten bacgßö quam ben Senioor onber bc ©?cbiranten/ bic ben boo?igßtn bagh ßccl befeßabigßt Was met 51)11 ßup0 b?onW / nef» fens cttclpchcfcchc 3^?ebicantcn cn gßcquetllc burgers mitfgabers cen ©iganid tc famen / Wil» lenbe ecn requed ingeben boo? bcfc benaube dabt boo? ben Capitepn Smalenbergh (bact ban men ßier Wcl fp?eechen magßbcWßle befe noeß ecn b?ooincnoprceßtmanWas/ bien befe tp?annpe feer mifßaeeßbe cn tcr herten gonch / bie liet boo? 5nn belt 'barbier benghequetden Senioor ber» binben* ©efe boben berßadbe perfoonen begeer» ben ban ben «Capitepubat ßpßun lieben moeßt nubientic berhrngßcn bp ben ©berden / bat noeh bie iParicn hefchc mct bc ßiipfen / Welche noeß donben / ban ben b?ant moeßten berfeßoont bip» ben ; mnet b ©betde Wilbe niemanben ßoo?eii/ maer bcladc / batmen oppet niciiWe foube biet aenleggßcn om alles tcbcrb?anbcn/ feggßenbe bat ßp ficß tcßoogß bcrfWoo?cn ßab ; bies wee» gßen mod alles tot be gronbt bcrb?ant Wo?bcn*
3©aer ober boo?’t eerdbe .(©arien hercheiS gßcplonbert/ al het gout cn filbcc / herehcliieh cic» r.ïet en biergßelijche bacrupt genomen / bc herche cpnbclpeh berb?anbcnbc ; al bc feßoone duehen uptWenbigß cn inWenbigö boo?’t bier Befelja» bidjt/
1650*
'Taartt ' .
belt toeghenp befe groahielhefiE bcrbolethigfie Iiabben leggficn laten 1 betb?anfit I naer be folba* ten ficbbcnoochbcfclbc/ Wenoefinietboottaae» ten / aen’t bier gfielcpt gcbiaben ennfiemartolis ftett« ©ntrent to finaephensi en mepßcnsi ipabe in een Heiber gfieblucfit/ baerbe foteatenboo?! öat(ïn»Iagöni/ ttoekftfpfiebben aengcllooc^ wn cnalbasi bcfeonnofele binberen beroïanbt: luie fianal befe en meet anbere groatodiiclicla' fter en feBanbe/jammet/ Hermen ' tieren en baren genoerh bcfchaibenof ant fp?tcfhen / bat al befe Heben of meet tpiannen fiebben berootfaecHt ; nie» manbt iö gelaten om bt booben / ghcgliettïe/ half gfiemaftnereerbe en berbianbe té begraben of ecf nigfie hulp te boen / macr 5nn ban be fionben en
WZ befrfjoone grootc ClockbiergödÖcHe inf müWbetjoüöeiibë^iic^oWftZnobicn gommeren niet te binben en hiajei / berfmeltc/ bc ftp fijn bolcH tipt ® ?ap|fen en ^toeeben tot hem ®» co« ^oo?n biclohi beer maccheabc een jammerlijefi Beeft gerregßen/in JKccHtlenburcfiaengccomen/ ‘^lt;’b'”» ^t^ul. Onbcrtuifcfien gongen bcfoIbatetT at fiatodw OberRen neffer^i Be kommet« jnetbctofHgfitluübencnbicnflHIecbenomöÓamp;’ fdkRaabeaeaonberfatcnbalicmbetfochtengc? jnafttitU igehof het in een ^jocefTte gdneeft Wi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beben fiebbe» / bic thtre ©alien te toeten dart.ö
Sneen fakftenbjant^hn niet alleen bed Hiep* etuStiffcn-haghenaentc taflcnomhcfclbetoecc »ÏL^Tz^ ^ Ä'^Öbo^n^ taiegfien eb beb* te bercriighen / bat bacr beo? be groot frfiabdiie« —. nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Hcbabcnbanb?anbcn/rooben/moo?bencnplom
bereit mochten belet too?ben/ fieeft bicci toegen be Coninli een groot bebenHen gefiab / tot befen tgt noefi niet boo? ractfacm honbenbe / het fdbe te bc* ginnen / macr lieber 3i)b Sintentte op liacehe: Icnbargfi nemen hullen, tamp;aerom fin bed hrijga bolcH/ pjobiant / amanitic en anbere gercetfefiaps pen te fefieep btenghen lieten / en is ben 4 ^cp« tembeeban ^tetin met goeben toiat nac ^track fbnbt afgfiebacren arcibecrenbe ter fdbee Hebe ’i«mo?gfidi)S tot 6 anten ben 10 bi to / en toierbe met een grootc feefte en blpfrfiap ontbaaghen. «©en 14 heeft hn fiahtoecc ter Sec begeben Ds Öeclc ©loptc boo? bc Rab btengenbe / bic boer blm ben moRtot bcnutoarfitcnbc nac ben toinbi» «©oen nullet boIcHfiiccboo?trothfiefibctfamc® lenbe inbe 55ofcagic i,ö fin bacr mebe ben 23 bito opgficb?oocRcn jSabotibW fietnarfit leegher bp ^nrt (joubenbe ; boottó batmae op «©amgarten ©amlt; acn bc palen ban iKcchdenbnrgfi rucHenbe fieeft ^quot;J^^
bereheno opglicbjetcn. 3tlbuö 5W be arme lie? ben ban Çathnalefi bootfiaete luelbaben aen be itepfetfefie gficbaen / gcloont ghchiojbein in boe-gfien bat fp nopt bc^lucetfelieacnritljgtielocltt
noch boen Hörnen fiebbeabe ten bic boflinikó fn ______^________
ontlnapcnt fan ghehircß/ben inganefi in bc fiabt i ben toom (lucIcH b oube âtotten-bterher geboat non ut' niet fiebben beletten bonnen habben oocH bc Hem ’ hab ) mrtfgabero bic bacrop legghcnbc khaatfen ^turetkef ferfrfic al te booten/gdiiehfe anbere Sec-fiabènssi met gfielbrit berobert * luacrboo? hedebanbe «’5«'®”‘* befe fiabt mebe b?pmilligl) bedaren / bc §hiccd ïtepferfrfie ter plactfc Icgghcn bltben. 3tla bit bc feile albujöbc beur met bcpoo?tcfclföopgcmacIit'Heprerfrhc tnö’anber feßantfefie bemomen (jebs.
«a het ïf cgljc neff gelaten ; ooch bchalöcn bat ben t'iaastfiract ban De Habtlnegh gcbocttcnairoo b’anne Hargetts en intuoonberö gclhehbc fdM6 pen (baber laarbet gljdaeten : luien fal mi b oir fflinlbighc g^aflualfhcvo hannen boot Rebellen uatrotpen ofOun De reliait ghebenbatfeberbient Hebben altmö gbetrnctcevt te too^ben en Ijaerc ftabttebnbwnbe».
ben btetegheaiö ober be Rebier Regnita lagij/ battet filin biw« baefgualneft ghegaen toaX/ (lebben (i’ hun niet tot be tegfiea lue er hullen (lellt; fen / ttwer foo hath be gt;£ on tn th met 51111 bokt»
boet boo? löge comen / boo? ben lt;^ïoniaflmccrge^ ballen om ghenabe bibbeabe / en nlbnb goetWfl^ iigh be refiantö obergebcabc«
t©aernac Ijecft het gljegolben Rabait.ö / ’tluclft £ well
178 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VervolgEder
|
j g ^ o oorfï fonbcr etnioh particulier gfletodt is beroo^ ’ toert / öc iftepferfr^ Capitepn onebanoen en 5ön Ïtuptenant boot gcfrljootcn/ baerbpecn^npi« tepn banbe ^tuceben im Hof cÖEboemt/ bien be foninch leer beminbe ineghen 3üne Üalianbts feßap/ in’t uptfetten acn ’t lanbt ijs berbjonehcn« lt;Doo? beroberinge befer (ïebe tbierbe ben €0= nineft gfjcopcntbcn^ajSinjSKeriïcIenburg/ bic ban baercen .flSanbamentliet uptgacn ben 18 jêeptember acn alle enberfaten ban t tont jTiecs bcIenburcO ban befen inljonh ©c^iCos 313p Guftaef Adolf etc. boc tc ibctcn u bä bepber Ato^’ ©oïftö’l'wtKn fBechelenburgO meticretene on« manoamet berbanen / g0ce|l en iuereltlüchc/ beeren/ 3lbcI/ •anti»on» burgcrjö en boeren niemant nntgijefonbert / boe hm’wet» ^lt;^W metgroote berb3onbfringDebcrnomcn/ htienviirs. «” 1^002 oogden fim moeten / bat nbie ban lt;ö5obt boo2gfjefïclbe/ oube tonbtjö ISoïdeïnehc öoogfje ooberigbept onfe b2irnbclpeke neben / bjocberb en pecten bic öoocöiuecrbigöc / bood) gócboo?en ©02|len / tocer Adolf Frederick, en F)cer Hans Al-btrr, bjoebers’ / ÿJartogOen ban Hiaéchclcnbnrgö etc. ban ben »Ocncrael ban -tt^anenflcpn tegl)cn0 lt;0obbclt)rhcn en aller bolcher recht en billicWjept en beS Itneliô €onfïitnticn/ infonbertjept tegenb ben hoogh berboobenîDnptfehen Ïanbt b2cbe/ fonber eenighe baertoe hebbenbe oQ^facthe met hrijg[)çf macht obcrmclbicljt iijn/en tegenjS upt» binehelijrbcn bebd ban ôob en nine plicht inner rnebe ghp fooind ais n ghernepn baberlanbt/ boo^iamcntlüch ani alle tolighe «Êpangdifchc gemeente in Wptflanbt beebónben mbt / nlbu.S hebt moeten bertoeten / baec boo? gijp b’anbere geen hlcpncargemijS hebt gegeben / tôt gclijften afbaloccariegOcbcnbc/ uinbejS ÏDallenftcpnsf bienft / tc boo; gijp recht ban nïn Óbcrighcpbt 5höt bertoten gheïneefï / bcrgetcntlijeb begeben. ;©ebJölc lupnu inbedetoceghen berobitgheert 3Ön/ bat top onfe bloet0 bertoante teghen een fnlchc bcrhatcntlijche en bcrboemelhcftc ghetoelt en benauthept/boó? b’affifïentic banbe alöerhoog« Oen foo met lt;lj?irtcli)dïc pber hdpen / bat fp toeer ten beficn tottet haerighs romen moghen/ foo bat topbantoeghenjS be ghemeenfehap ber lt;Ênangelifche herefte/ totbc^onferbatiebanb’ alleen faligh maechenbe liteligic ( anberebehede toerdt nu tennclijche rcben en ooifaecben bic on.ö totbetoaepenen btoinghenteberftopghen) een toacebenb oogh tc Oacn en tot behoef ban bien (acnghcfien nheen hoope noch bertoaeghdiidte mibbelen hebben mooghen gebonben toofben/hoe naerfligh top ood$ baec obee barbent hebben) meteen ?trmabcfc peertente boetnaebcboo?j fpoebighe beroberinghe ban ben 33aöbpf5ubc= ' niW injï3cchrtcnburgh 5ön acnghecomen : foo toillcn top mits'befen uto metgrootenernfiber maenen/ ghdöch bchalbcn bat tfclbcbc ^h-i’ Oenen / iJibbcrö en rechtfehupruc onberbanen be« tamdgeh ib / niet alleenc utoe ban Cobt en ber natuur boo2ghe(ïdbe ©berighept be ï?artoghcn ban jDeclïdcnbnrgh toeer bp tc comen uto nact utoe bennoghenthept tod gêtoapenetot one! in oud Icghct of tot anbere onfe (Croupen / toacr bic anber int bojfïenbom ban j^ceftdenburg tc bin« ben 5ün / berboegenbe / maec ooeft al bic gheene/ bic lid Cómmanoe / naerne titel beo ban Walen« ftepn boeren / pjetenbeerm of ben fclben (het ghe« fehiebe ooh onbee toat bchfcl het mocht fpn/)in cc« nigherjep manier affineren / gdijeh bpanbe / en rooücro ban ©obt/ ben ©uangdifche bereite / en befi babcrlanbtö berbolgcrO' ghebahgen nemen« Oc tot 011.0 ö?cnght boot pact en uptjaeght / niet |
met al naec totenbe ban’t gheene bat b’oubc pligt x en frhulbighept epfd)t. ©n ifl facebe bat gijp het * ^3°* felbe niet bolbjcnght / macr bed meer uto haef en goeberen aljS utoe plicht / eer en tolighcpt achtet/ foo fuit ghnbanonjsaismecncebighc/ trouW en afghcbailene jac arger aio bpanbe en bcraclV tero ban ©obt en sijnef berebni ghehouben / en met bier en ftoactt bcrbolght tooiben. jKacr bic Ijun hierin füllen boeghen ben fclben füllen alle •Coninchlgcbc befchemunghe / jenfi en ghenabe milbclijdt genieten. «Biergdnebe .ïRanbament befe hp acn bic ban ïïofioch frh?pben/ bat alöuo tapt. Wp Guitacf Adolf allen dl pbcc ber Habt Clo« ©w c» Hoch/ geebarenbe liebenâcluppers ©Dofgefd« len / cntoicnsanbcrsbacraeni;Sghelcghcn/ fa« Sum lupt:alhoctoel teghenöhd crp;e|]cli)chc tooo2t amtieb« Öobto,/ recht en bölicbhcpt bp u is boo?gcnomtn ßoHof”-be bedatinghe bau iitoë ©obt en ber natuur (liants ©02flclöchc boo?gefidbc ©berighept/on« fe toienbdörbe nebens / bjocbers cn pecten 0ecc Adolf Frederick, en Hans Albrecht bjOCbcrS i^ar« togljen ban jßcchelcnburgh / ©o?fleu tot Wen« ben etc. foo toillcn topbefdbe bantoeghens be gemeenfehap bcsgcloofsenblott bertoanfehap toacrmebe fp acn ons berbonbcn5ün/ affineren cn nner alle mooghlijchhcpt be onbillichhept / bic hun torghebocchten aenghebaen is / tojeerhen/ ooeft be receptatojeS ban onfe bpanbe toic bic ooeft mochte op of nenhouben / cn tot f dj nemen/ naec gemecn-ghebjupeft bes ftrijghS / te toater en te tonbe berbolgcn/ argers alobnanbc befdbe tractercij. ©dheft tod noch aenflenbe met (Coin« paOle hoe meeningen onfehulbigh menfeft in utoe Hebe is / bic bieS toegen ben Wallenfïepner heeft toillcn uptjaeghen/ foo hebben top ten oenfien ban b onfehulbighe nochtans (niet tcghenflaenbc botter fommighe 5gn ghelgcft top tod meten; bic alle confeientie eer en reebelücfthepbt achter ge« fielt hebben en hoer fehulbighc plicht bergecten) noch tot hier toe alle ghenabe ) jonftte lanbt en te toater toillcn gheuieten laten. Aacbcinad top nu hier met onfe 3lirmabc jpn nengheeomen om toeer be lanbe en liebe bic onfe nebenS met getodt ontnomen 5ön / in te neemdV cn ons en onfe ßgeft ban befc pergcftnlenfe bup?« fcljap boo? ©obbelgcfte hulpc te berfceeftren 7 bén troutohertigltc ouberfacten toeer afem te geeben/ bat fp fonber langlje onberönidünghc harre nac« tuudgefte lief be en fehulbigh^t toeer open/ hoc« tc rechte natiuirlgche ©bcnghcf^t affdlcercii/ hoer foo tod als boo? huer fclfs upt ’t berboeme« Igcfte getodt cn fchanbclgrfte flabernp rebberen niogcn ; foo hebben top niet moghen boo2fap goen laugher onfemeeninghe n hier banfopenenenu tot utoe plicht en fchulbighcpt tebermaenenniet ttogffelcnbc'/ gijp fult ban u fclfs hiertoe gheue« geii 11)11 bic ban ©obt gljefonbcne gcleghenthcpt tod in acht tc nemen / en u oube heerfcljapppc ge« Iftcft €h?tfïc«en cn rebtlpcftc onberfoten tod acn ftact tégljcnSalIc b?ccmbc ghetoelt te helpen be« fenbeeren / cpnbclgrh uto fclfs upt be flabernp te bcrloffenj t gheene / foo ghp gdgeft top ban u bc« geeren / utoe ilabt in ben boo?igljf n ftanbt toeer tïellenbc / foo fultglju boo? ©obt en ber gantfehe toerdbt betoonen/ bat ghponfchulbich hiertoe gheeomen 5gtcn top toülcnnmct betooninghe ban alle ©oninftl. geiiabc cn fabcur cn fonbcrlpft tot bccb2ccbinghe ban nb?phcpten benneerbe« cinghe ban utoe necringho gljcnccghcn blpbcn; macr tcccontrarn foo ghp b’occafic fult achter« ßcllrn uto mocttoillighIÖfh ta bes WalenftcpnS ßaber« |
Hiftonfche Chronijeke.
179
(Én top hebben ban uï. tod ghenegenthepben j/Ç-jo mfghehjrh ghdioopt / bat ghpheteenc bed niet •* tod honbe bef^bigh«» bathetanbereghebaen
»act batnl.©clt-macrfchnïfh fonbet eeni; glje booigacnbe abifen ban (0O2logh'cen foniplclt; te en Rarchc 2lrmnbc te pc rt en te boet onber 11 ï, finch« dirent en toimpden in be nacR be’opene garen teghen« on« in J^mpRen fteberftopgen anbere iniurien en bpanbtfd)appcn teghens on« g()cbacn 5ijnbe) ghebóert heeft z luids« i« ber toe* reit hcnnelijeh i toten« intentie en onberfeneno* bcrbnl (bien top niet boo? onfe onfrhulbtz al« ooft boo? onfe fitjrhS ßaeben gefofhte nerfoeninghe niet hebben honnen ofheeren) tot bien tijt top ge* noegl) hebben ptolbcn moeten.
©ie« toeghen z inbien top alle« toeï onberfoec* hen/niet tod binben connen boo? toat pictcrt on« bootfacche ban befen lOoïlogh toen tocghcffh?c* ben entoaerom men on« bcRhulöirhr ' bat top ben Ootlogh niet hebben certl acnghefepbt / het todch borh ban u 1. fdf« i« bergecten getoo?bcn; in boegen bat top boo?gcnomcn hebben ben Co?* logh niet te bermectberen z macr ban on« alleen afisecren,- on« boo2t« beffhulbighcnbc bat top te* gÖfn« aller bok heren recht gebnen hebben z bactt boch be rechten niet te min fegqhen batmen alle boo?genomencgctorlt niet boo? herault« plcccht oen te fegghen/toant bit be natuur ban hem fdf« i« acn ben bagh gebenbe) tocer magh nffttrrb2p* ben / fonber boo2gacpbe abpicn ; foo hebben top bterghelijfh acn op honbinghe ( hortod befdbe acn oufe cant niet noobicl) en i«) foo heel niet ach* ter gheRclt / bat top met groote neerRigheut niet batrop fouben gelet hebben / om bat niemant al« ofhp boo?hoi pc banb?cbc onbcrnfn«toa«oo* bcrballcn gctoccR / in t miuRc ban recht« toce* ghen hemfoubetebedaghm hebben :inbocgl)cn bat top boo? ttore frh2nbfn« ben ïtcur-bo?Rert be« ßoomfehen ßijeh« en u 1. (Ocnerad foo Red tebecRaen hebben geghebenz bat inbien fulrhc bpanbtltjche p2actijfhcn bp tpbt« niet ofgefdjaft toierben / bat top ban cpnbdijch ober be fdbe bik lieh fouben te daghen hebben / en onfe toeerbe en Ranbt beter teghen« fnlchr berfeerheren / baertoe on« be hooghe noot foube btoinghen.
^onR belandt u lieben beerber ghdijeh offer bp shne hcpfcrlpfhc regeeringhe niet tot onien ffhimp gebacn toa«/ bat baertoe foube occaRe ge* geben hebben^ bed te min bat fpne hrijgö gercet* Rhappeu te toater en te lanbe bacr heen ocngefien toarcn / bat top of onfe ^tanben ban 011« ßijeh bacr boo? eenigheu fchabetc bcfo?ghcn habben: oofh bat bic becRhillcn bie« toeghen opgerefen fpnbe tuffehen on« tod boo? anbere mibbden ton* reu tocer bp te Icgghen / bie een fuif h groei « niet impo2teerbcnz batmen ban nooben hab/ bie« toc* ghen het Äoomfrfte ßijf h met lt;©o?Iogh neu te ta* Ren en ’t obertrefhen.
SBu toillenfoobccl hooft b?cethcn« hier ober niet macfhfn ;of biergOdijfhe pïoteftatien be fae* hc nictretht teghen« loopen macr bed meer be hedetoerdt bit ooibden laten ; ghclijdstouban Doch of ul. hier onber 011« niet t’ offenbecren hem boo2genomcn en hab mit« top met on« 00* ghen in mn hart niet grijpen moogljcn) foo berte cpgcntlpch niet toeten honnen.
jRqaerbat onber be ffljabutoccuauthoïitfpbt be« hooghei! itepkrlufhen namen« /het sp boo? u 1. öcIaR / ofbacr niche boo? be bingherö gefen . fpgctoo?ben) on« bed ffhimp« en bpaubtfehap* 1 pen i« toegheboeght/ bat i« foo dace óen ben bag ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ga nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bat
1610. nabmip met perpheï ban «ïifhaem mskl ßcbciv be/ ban füllen top u alö berar(fteviS ban lt;üoö/ 5ni nee hecefen en natuudijthe toetten jac arger alä bpanben te toater en te lanbe berboigen / en ban nnc JDiiPilegicn cn^oinmerficn in onfen€onin(v rijf hen en ïanben nu en tot b’ecutoigc bagijen be-tooben en ontonerbigO baertoe te ^pnberflarcn.
- ®«W nbsp;nbsp;Stlhoctoel bie ban nollorh ban öcö Contnrfiji Ättti 'Wb âtoeben toil en meeningOe/ bebeï en nenbies mat boitt binghe hennifle bcquaincn/ gheltjchtocltoierbe maofiocis. t feine oofh heimelpeti ben ïtenferfetjen / bie ban terftonbt baerheen boe[pen line fn’t feine nibicn be ßoftocher^ torgenöbefi Conincha bebeï toat tenteerben/ beletten en be Ùabt te nicer bcrfcefhc= ren mof htm; Reiben bicjitocgljcn ben lift ml toerrh geUjeh gier bolrbt.
^^acc qnaincn loconniitcrn booi bic begeer; ben ccnboo?tofbt oplt;©amniin/ om ’t feine tcc; ghena ben aennal ban be ^tocctffhetc befenbee-ren. ^ieban ßodoeh geloof ben tfelbc/ meen n; be bat be facrfte albun gcleghfn tons’ / betoflliglv ben Iiunbic^S Halben ben H^aj^op bic manier bat b’een troup nac b’ anber in quame ; boen nu een bed bacr ban binnen tono / en be btirgerö meen; ben batfeb anber poon fonbentocee upttreehen/ 3pnfe inbe Rab Ijoubenbe gcblcbcn- 31?acr ober be rcflcrenbe met ghetodt nacr quainen / terRonbt bchrampenenhettingöë afb^aechen/ enflerai; buö berftabt bemaefttighben be burgero btoim genbe / batfc al bacr gf)ctoccr op het ^tnbt-ljupö mollen bjenghen en ftoccren batfc gijcen meer en Dabben, ütonben albuci be burgers! / (joc geern fp oofh ghetoilt habben/ beu Conmfli ban ^toc; ben niet ten toil toefen / macr mollen be ïtepfer; felle in hnere Rabt begam laten»
Wt^ Pttï*rtuniöfn ala be tiepRrffhe gheabbifeert tenterm te toifrben / bat be Conineh ban ^bjeeben met et» httgrefó tflijfh bolfhban Ätetinomeeh ihttemtnfe in’t ÄÄ tocreft te Rellen / afquam / namen fp^uri pet« op ‘’Wcfiat ft«*“: en be âtoeetiehe te attenteeten / aencomcn= Ätttui. be bic«tocghen meteen tamdijehe macht ban bolfh ben 7 ban be mnent September bacr booi, bonben bod) een fuldten tcgljenRanbt / bat fp ben fdben toegh ' bacr ban Ri quamen / onberrecht tocer hecren mollen« IMtoicrbe tot bien tijbt tod bacr boot gi)d)oubfh / batter een berraberp bpbe öanbt toap gI)ctoccR / infonberhepbt mit« men inbe Rabt bier ghebonben hab / bót hier en bacr ahdept toa«/ boel) men honbe het niet te toe; tenhrnghen.
(Ontrent ben ïo»banbc macnt October is be Coninchban ßubenitj ghegaen/ (?pnbolchboct fdfö latenbe een leghcr fo?meercn het «Comman; bo bacr ober gebenbe ben (Öcncrael Bannier ) nac ^tradfonbt / bacr heen een ffh?pbenö geltjch top boojen berhadt acn hem gecomentoa«/ ban be Koomfdje ftepferz bacrophp tocer ban bacr on 55eg - anttooo2be : albus lupbcnbe.
nnutsvan '©oo2luc()tighRe / «SjootmathtighRc heben ^'utetcu oom enb?icntz top hebben upt hdfd)toben ban S’amp;v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uguRi acn on« cerR tot fui-
JtöiinSit» bénits ben 6 ban October ghefomensÿnbe/ ber; Raenz hoc bat gu u bettoonberbe/bat top berïebe; neu foomer met hrhoh« macht in îDuptRanbt aenghdanbt toarcn ; be fchulbt on« gebenbe ban alle b’onruRz bte barrupt ghn-efen tons / niet een rep« acnfegghenbe ben hrtjgh of lt;©o?logh*
Woetodtonnu het bacr niet boo2 honbe honne/ bat u ï. memegie ban toegen befe gefthiebeniRen/ foo cojt habt gctoccR betgetenbe / toie ban on« bepbe b cerRe met be toapenen toa« ober ohebah ïen getoojbem
-ocr page 226-|
Vcrvolgh der lt;610, Iwt ooeft / bie heteontrarp hierin toilbe ftouben/ •' foo bed foubc boen aio of ftp be ^on toilbe be-beeften om te ftlaerbcr tc fen ; en bteefen ooeft nict bieo tocgftenul. confeientie hierin tot cen ofte- tnP80 of reeftter te nemen. •én toat top ban u I. hriighS gftereetfeftap bic al boo?ftcen gepaffeert iSl t oo?belcn ftebben mog-ten ,• bacr ban brillen top ooeft Uil ftojjgften/ mitsui, ©ffiriers en bienaers ftanbclingftc m fiactflagftcn niet alleen berbarfttigh' macropen» bacr fclfs fptrerften. - lt;Ên ofmenfe berbo?gftcn ftouben toilbe / foo foubc birftct lanbf ©ommeren ( ttoclrft met be nncbnp?i0e ©?obintirn onber geen anber bccftfel ais alleen ban toegen bc pertiftd ban onfen ©o?» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ log/befe bcrlrbenc jare ons alleen tot een bcrb?:ct/ i gftetoeerbieftt ftebben. tammerlfteh is gftcplaccftr en uptgeput gftetoo?» 'ün foubc bunten allen ttopffd ftem beter ghe» ben) befdbe in bc toerdt nut roepen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ boeeftt ftebben / inbien 111. bp ftem obergetooogen lt;©aemcffcns toillcn ton toeft gfteern belnbaV ftab óf ooft b’boo?f5.®ractatic effen bus baff aen bat bic onber ons opgficréfene bifferentien boo? bc ffabt ^annirft berbonben getoeeft toaS öe aribere meer boegdhefte toegften / als effen boo? topic effen een futefte plactfc bnernae een poft fa-ben lt;0o?lo0h ftouben ihn bp ghdept gftttoo?bcn/ «ito boo? frechere 01 ber onfe «ßffirirrs en ber flee« ftet todeft tod tc toenfeften gftetoeeff toas ; bat u bc Tantneft uptgftefiroopt faet macr ftoacrbere b ftet furrourS bc ffabt ^traclfonbt tot berfreefte-1 mifberffanben onfen lieben nict tod aenffaenbe tingftc en hcrffellmgftc besfïoomfrften ßhefts sSo. toegftefonben / foo oftebulbigft berb?orgften hab/ 010 top boo? ftet todbaren en rufic ber gemeenen lt;ft?i(lcnftcpt be ftofilitentc en nnbereffftimp bic bcii lanrtogft ban lt;l?olftcpn onber be loos beo ßftrftd Îtrciit in ©aci bdeh teghens ona bootgc nomen ftceftuptgcbulbighen gcmoetöcbfacnlae ten pafferen. lt;amp;oo ttoöffclcn topniet / bat bie onber ons o^ öftetoaflene mifberfianbenengrpbigftrbeninbe goebe heel licht bp te leggftcr flonbcn ,• bics tocc= gften onSbenoot bacrnacuict foubc ghebteben ftebben / met foo grootc ftoficn ern ‘?frmabc op tc rerftten/ enbaermebe op bat itet penorftd nict tc feer Ober ons hooft getrothen / macr bn tübts gc-remebieeert toiert / op ber Buptfefte paden te ro-men. 3amp;aebemad nuul. anbersbehafght / batul. onfen fubbdegftferben tot bien tr)bt nacr ïubceft gftefonben jpnbe ïneghens bp Irggftingc bes hon-bdömetbeftabt ^tradfoubt nict alleen ttgrno olie bolrftercn rerftt/ toetten en ghcb’uprftnin begceren afgefïagen hebt/ en berbooben bat geen SImbaffaba ban ons bacr heen hoornen foubc/ liacrenboobcn ban ul. 9trmabc bus openboere bpanbtfrftappen ons amgebacn 5ün gftetoeeft en albcrftanbc hoflilitcptcnboo?Qrnomen / bat geen opreeftt ftart onthennenhan/ battopintminfie macr u I. alle mibbd arftter gefielt heeft / om tot ftet toit te comen ban bereemngfte. 3tlftoctod top nu in foo bede toegften 5nn aen» ocngeb?ebcn / bat top oor ft bpftans ban alle ftoo» pc ban goe Compofitic berooft fiacn / bat ton na ollcrcditen tod anberc mibbd fonber beerber p?e» fentecrhighe bes gefochten toebes / gftrb?uprftcn moghten; om nochtans onfen naerfïigen bltjt tot be ohemeeneruft cncenigftept barbe Ælniftciv fiept meer nodltc toonen/ onfebtrebfame ïact= flagften niet allem nict arftter gfteff dt / macr met lt;ontinucerlhrh acnftcuben bp ben «ffonineft in ^enemnrrhf n foo bed te meepfte glfcbtarftt / bat fip boo? fülle iiitcrpo*tic eengoebe bacn totSPant» 5icft tot bes b?ebcS ftanbdingfte heeft aengheffdt/ bacrtoe top onfen «Canxclierncffens anberc met bolle marftt hebben geinftrucert ; en bat beft b?e» goet honben foubc/ bat ftet feftip ban bc ^ec-bac» bclpchcncngcffclbeßactffagrn niet belet toerben ren bes lt;0o21ogftSbus langh ftcen en toccr gift» mochten/ een toijïtftbts met onfe ‘Krmabc toccr btebenber fnnentlftefte ^luiffrnftept ten beffen/ tube ©aben ban ben langh getoenfeftte u?cbc ge« * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffuctt opgebjoofhen Deel tötiS boer iwc berfpeeUnbe» |
©00? toclcftcfoïgftcbic toptotbcflbanbegc^ 1630» meene ruft ber Chnßenhent ftebben gfteb?aghcn/ is ons bf fc brloenihgfte ghcfcftict / bat nict alleen befe ftcpligftc gftebaeftten boo? albcrftanbc ingreep pen befnidt fpn getoo?bcn/macr batmen ooft onS norft bacrenbobe be fchult heeft toe meten toillcn als of top b’D0?fafte bacr ban gctoccfl toarébatfe haren effect niét gftefo?tccrt rn hab ; bacr boeft bc billicftftept tod foubc gftcbo?bcrt ftebben / bat « 1» (aen toichs plactfc jftne Æommiffarien) b’actien op be toeegft ftab gftelcpt/ foo foubc bebonben wil gctoiccfi/ hoe bat jp ftet fdbemet alle naerffigftept berftinbert ftabben / en tot ^ant^ieft onfe gefan« ten niet een repS befoeeften / norft ftet fonbament/ 0hdÖfh lief tod bc!ico2öt fjabbe / nen te bienen ghemaerftt ;hn ghctooibcn ) bat befdbe nictoerS anbers hab berrerftt ronne fpn/macr tot cen frfta* brlnch naebedberglicmccncnifï iiïlcenbnntoe* Chené befe ooiGferbc / bat onfe gcbepiitcerbe ('em# ghenrôt batfe gennegö üerootfaeeht 5iin ghetoo?« ben ) neu bic bug fîarch gôeb?cbci:c plnct(ïn niet ftebben öerfdipnen tonnen/en befe f)anbdingf)c te niet gaen mocten. gbit al t famen in cen toaglic glidcnt / bergun« nentop deft cen bie nu alleen opreefttin’tootbee«' len is ben untnagft te geben / toie ban enö bep^ ben te bcfrftnlbigben is en ftem te beftoaren fteefti fac tonftdlcnt nnib in t binnenflc banjiin ep ghenbarr/ betoijletoP berfeceftert ^bn / bat top ban u 1. felfs gljenoecö füllen ontrcöulbiföt tooF ben. €n geeft n 1. trontoeiis boa? / bat gijp met om fen 0lir[i in een onberb?eccftdbrfte toientfeftap blnbcn toiilet / inbien ton onfe toapenen neer leg« often / laefieel uptbeftanbt lepben mace betople alvcebc be fefteur tc feer in’t laetften m gfteeomen/ cubic gcbjieeftticperftebdonfe lîniibcnnictmecc boo? imaginatie ftonben fwnnen/ oftdijeft het inbe baetalrccbc gheblcehcn is / en mp nict alleen met tooo?bcn / macr ooeft boo? openbar re toapencn te toater entdanbe nengeboehten5tjn; foofailli« onsibootontfehulbiehtljouben / bat top biergtie« liirftennecritcpt boot geen berfeerftcringhe bom nen aenncmen/ enfoubcoujS boben be toootben toaer ober top onöbeftoaerthebben/ geenghe» nocchlâme fatisfadïic ohefffticben/ bics toegen be aengebatte toapencn bus langO inbe hanbt tc ftoubentop bp onefbeflootcn hebben / tot bat Off hoeft boot onfe oogften ftoierenbe pcrgrbcl / m bie^S toegften ftebbenbe fotgft/ totecnbabrlftelic berfeerftcringhe gftebtarftt too?bc/ rn ton boot ren alfblrftcn toeeh •b?cftloos/ fonber qiictrnrc ban om fc reputatie gelaten toerben moghen' 3©at onö nu in bit ons goeben bootnemen toccr baren lal/ fuleftö alleys/ betonte top be farrhe aen begoebighentban ^Bobtenber biHieftftcnbt bebooïen hebben / toillcn top met pafcicntie geern bertaarftten. /Bacr toaftlacfftcbatul.onbcrtunrhcn bon? |
Hiftorifche Chronyckc»
181
|
z^Q. ßetirt inierbe / fee önttet iiocfi ücerber ban be * nbsp;nbsp;nbsp;' Iïo2men besf berÔtenâ be(io?mt tnierbe/en een an« | ber OanbeUnghe aen te tienen Belieben 5oubc/ foube u h 0110 tot een fnleh l^cpligb en (Ooötfa- ; ligt) pjopoiS in t mintie niet ongenegen binben. ] ^nbien n Ï* belieben foube Oem bacr been te ' bifponeeren / bat top onfe refpertipe btienbclijche liebe ftoagbetiS/ neben ootoen/ toienbe en nacbiv ren ; be ©02)ien en fiebe ban ^niiptflanbt in bien fianbt / bóermfe eet ben STHiptfebc lt;0o2logb i^ opgbetoaffen / albums toeer berfifît fen / bat top i «ae befen ban onfen fact epgbentlijfb berfcebert j too2bcn en bet goet betroiitocn ban onfe ßbfh en befe lanben toeer baer boo2 groepen worbt / en be oiigbctooonïtjcfte brngbä bloten en Wapenen aen be Sce-rnflen / bic ons ten bede feer fufpeet §ijn en be befebermingbe ban bien ons alleen is beta» • mdijfb/ afgbefebaft tooiben. Üoojts bons aen* gebacne Injurien en bollen / toner ober top tot onfe bcfcnfic niet toepnigb te fpenberen gbenoobt Mjn / inBillirbc eon' bcratic gbenomen toierbe/ ban falnl.'ncrrben bonnen / en wet erperientie fclfsf erbaccen bat ton metter bact ten booebfen bacrtoe gbeaffertioneert ton boe topniet ul.en be naebnwen een onbcrfiecbe toicntfcbapplccgen en anberei niet Begbeeren / öati bat ton boo? een Ailrb betrontoen met arljtcrflellingbeaUeeittoce^ toarbte* en firijbt eenigb en alleen met een todge* negbentbrpt / mitfgaberpi albcrljanbc bienfi en ' nbsp;nbsp;nbsp;bnentfdjap n l* füllen foeeben boo? te gaen. quot; *59 altodcbc oecafic top onb alfoo bjaegben toillcn/ batbicfitoegbenniemant met redit neb te bedagben foube hebben / bat top onö in biecnv bclaccbcn boo? nieutoigljcpt bermengen: toant gbeltirb ton niet gbetoeiit innonObieenibc fac* ben acute nemen inbienfemet b’onfc alfooniet acngbebonben 3nn / bat befelbe be onfe mebe tree* belli inboegben bat top ben beden tijbt ober / foo langö «Btwtfkmbt iribeblam ban ben ©ü?logb beeft flacn b?anbcn / met onfest ßnebfi fo?gôe ge* noegb gbecontenteert 5511 ghctoceH / en ons ber ^nntfrben banbd niet acngetroehentot foo lang battet anbereboo? tiacrc onbiUirhbcntbnöbcrrc getoadU hc6öcn / bat be biccmbè binghen ones mebe geroert IjeBBen; en 3bn noch ban Hub ’todb ooeb albuöfal tonnen gftefpuctt tooibcn bat top ber tpuptfehefaerhe/ boo?bc onfctfoubcnbcul. i nt minfie geen bcrbiict baerin foelie neu te boen. tpc facrfic mach ballen Ijocfe toil en grebe ona gt;nbsp;goet honbet; both toaö ons beer neughenamer bc licbcn lt;®obt C*?logh of b2cbe / foo piotcflccren i gctoccfl bat bp tpts bchooïlhhe mibbde Beraernt top hoorlj en bier / bat top in onfe gemoet en hert 1 toaren ghctocefl/ liet ongelurfe af te herren / en nu geen lient 111 tem of bnanddiap tegenS hdtloorn-' Khe Gndi ( baer heen n 1. / hctp?incipad toctch trerbt) b?ocpcn/ en ifletbuöberre bacraf ba^top tot frhabc ban’t fdbe pets foube begceren toillcn/ macr bat top bed meer een onbefmette b?icnbt* frhap mettet fdbe / inbien het teeghen ons gheen hoflilitept i^ bcrfocrhcnöccnaenilcllcnbeenboo? affiflcntic ba onfe bpanbe niet bacr ban gebtoon* ,, , „ „__________ gen en too?bcwbacrtcghcn.£i top onfe f alien gljc* toiditighe fardien onS baer heen hebben aenghe*, Inrli uatinnltidi en biüich ip / meebe moeten in b?ebcn ber fiabt ^tradfonbt t’afnitcercn / en foo arpt nemeh / t onberhouben tod ncerfliclj gcrefol* ; bed ons acngaet bacr heen ons ooghenmereft tamp; beert 3hn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; flacn bat ban torgheno bc berbintemtfe bat fp et* jöeffenjs bit fch2pbcn heeft bc £onirli noch een tdijdic 100. garen hertoaerts met onfe «Croon ahber aen bc ï!teubo?llcn laten fch?pbcn banbe* tot haertodbaert onberhonben heeft / oodiban feu inhoubt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i toegljeu bc perpchcl bic ons boot ooghen ftoierbe P- P. E. E. i,. L. frh?pbm ban ben bato ben 29 in bc ^altifehc Sec (inbien men hier toe hab toil* maentgulnofbcnS ban ?luguf.usi uicutoeflijl len Uil pttenen ben routa te boltonen bergunt Of £05 imch ill ^‘toteben •wtluoozt hÄ“^f 5‘^“ °”^~8Öefrh2cbcu/ hebben top befen baege orit* ' hab) bp tijbta opgepall toiert / om al bit te belet* ‘“t84«i f™!0«’ / en gclpdi top npt bc opfehïift ala btllirti/ ten ; inboeghen bat top nnbera nopt peta bnant* S?’ ihKF ?^®” Ö^i^^^ hac het fdbe nu in eé beter bo?m als lijdia teghena het ßoomfehe Clpdi bootgeuomen het boo?ige ban E. E. L. L. aen ona ghefe h?cben/ i hebben/ of laten gefdjieben / macr bed meer mee* * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nenbe |
bacr bc Comncftltjche ®itd ach mangucetbc'^ r^n^ Ohdldtipgrtoedltmrt bcrtoonberinghclecfen^ -gt; beuptbitlaetfle frh?pbentoacrom uE.E. L.L. tegheua het ghfmeene geb?upcft / en ben getooon* lijdien flpl in ’t ïltrurbo?lïdöflic fch?pbcn niet alleen oen ons / macr coch aen anbere Coningen en ïSo?fidnche perfoonen / bic het ßoomfrhe ßplt niet onbertoo?pc fpn/utoc boo? aêgefch?ebc tptcia fielt/ ala ofinc me met een finguliete naecflighept bacr heen ghefenhab/ bat bacr boo? aenflrilin* ghe ban onbee/ boo? onfen Conindilpdi noem/ onfe Comnrlilprhe lt;©ignitrpten hooghept eenidj nabed toegeboegt toaa/top toilleiit' ofbicrgelpte toaa ghefocht getoo?ben / geern bacr heen bupeto bat al fulrha ben CophH ia toe te fch?Pben/ tod* liera pen miffehien boo? fommighe b?ebca bet* floo2bc?a baer heen ia gcp?opo?tioncett bat bact boo? alle berbere Communiratieen b?ieftoifTda te fwacrber mochten phemaecht too?bcn / mita het lichtdnrh te begrijpen flact / bat top niet aen* hemen nochtodaeten fouben/ toat teghena onfe Conindilijrlic Ï^ooghept en bighuitept flrpbcnbe toaa. tDieü tocgljcn ton ban oocb het fdnpbenb ban be ïtepfctl. j®afe|i. in toelcbopff02ift hponÿ (onfen ©o?(len gljenocmt heeft / ghelöcb / al^ of top aen hatre Wajeft. met onberbanighept ber«’ oBligccrt toaren / onlanghö aen onb gbefdneben m gljcncrlcp manière heBbenaennemen noch toe lacten bonnen; betoölc top niet een 500 »erbe ofte boet bïeebt banben ßoomfdje Jltepfcrl. j'^ajefi* bcfittcn/ maertoat top in oneißheb in hebben/ bat hebben top »öobt het fineert en onfe ghereel^ te facebe boo? bic wet *©obbdöcbe gratie geboet? be (0o?loghenen berbregenebicto?ien alleen toe tcfch?pbcn. j®acr top Willen oitohicc met langher in op houben / nciigcficn het ghenoech aen ben bagh iö/ bat boo2 fulrbe arten en hanbdinghen ban onfe Conincßlöcbe jtlSajell.cn bignitept niet te meet ontnomen too?t(als bat ber fdbe ooh boo? n E. E. L. L, hier boo? pets foube mogen gegheben too?* ben. 31Sat bc facebe nu fdfei iS toufeherenbe/ houben top boo? feer oenghfuaem/ bat u 1. bebennet / hoe ghp bic geene injurie en onbillirbljcbcn / bie onjS ban bc ghemcene b’cbcö bcr(loo?bcrö is aenghe* twen ghctocefl/ niet tod oppïobecret noch boo? niet cerftteghen ons banni, toaciberbeeft bat (Theene / ’ttodeb teghrnö 0110 ban onfebpanbe gheoeffeut ijSZ befpot/ en te blepn gheacht/ ettdijes beert i0gctoo?bcn. ïüp hebben troutoens boo? heen met onfe fch?pbcn betupcht / oocbboo? onfe bienaerb topt* loopirh bcrhlacrt en betoefen / toat boo? groot* |
i8x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VervolgK der
|
5/^70 gt;tt”ï® ^quot;^ oilâSîMtt ni fnlfkö liet ïïoomfföe ^oeft * te bnnrhen hnö / SÖdijeh top ban inöc toaertjepöt berbient ftebben / bat top fuifbe flabt/ bie anberö tod tfölw ftepferb iBajcHö. Wille ban be bec^ beigere fbtibe5Ônonbetb?ufbt getoöjbenofan» berö ten bed g^eballen Ijebben aenbCiS Iioom^ feilen ßtiebö bpanbe / södijeb boo? een mibben-toegO gbeijouben (jebben fonber quetfuren besä Ïiooinfclicn rtnebs. 3?acr ban boo? befe repfe anesä te bethalen onnoobleb achten/ lichtdgcb benebenbe / bat niemanbt / bien onö boo?gaenbe beginnen niet foube aenftaen / bitinfgdijebmet goebe ooghen niet aenfien foube. 3ïlö mebe of bic0 toegen be (lab ^teadfont ge-noegfame rebenen gehab beeft b?eembe lt;ö5uarni« foené in te nemê en bulpc foo tod tegcp onbiUiben nisi toeembe ebetodt te berfoeeben/ tot foo langO een feceberber en b?pcr past tot u Ï. of tot be Ïïeiv fedijd« genabe beur toeer gfjeopent toiert. ^00 p’efentecren oocb bie ban ^traelfonbt bacre fathe boo? reebtä berHanbigfje goebe man« nen boo? be beeletoerett nutte boeren en te be? topfen / g0dbtb bat ban bie geene iidjtelgeb bec^ lt;laen fal/ bien benudijeb ik / hoe toepnigh op bek ïtepferk piarcaten tot bien tôt ik gelet en opera; tic gebacn hebben / om niet alleen befe onfehuibi; ge flabt ban be tcghentooD?bige en npttcr(lc on; berganb te Perioffen of ban ben obergeben too?n en beberffebibe hart/ bien cttdijlw tot rupn en be? bertopge ban befe (iabt/todebe atiek ophet recht baube bupH gefet hebben/ ingenomenhabben. ïSetoijfen u l. beerber / batfe niet ghdoben honnen i bat be ftoomfciieïtepfcrl. Jlflajcfl. fon; ter rebenof amberginghebno? b?eembe^rma; ben en inbal inben €rapk ban /neer-faren en be palen banbe 55altifchc ofte lt;©o(ï-5ee befe flabt toiïlenk fp arn te grijpen of t ofTenfeeren : het todeb top tod geern mebe geloben toilben/inbien onk hier ban gheen anbere treurighe iiraupcl boo? b’ oogen gecoinc toak/bie onk filler te henne gegeben fjabben /hebben bede tot befcn tijb / ban toeghen hærk lichtdijdïen geloofd / groote flraf cn fehabe gcleben (jabben. Wp (jabben oocb nac epghenfehap ban onfe Cloninchl. ï^ooghepten 3£mpt ontoecebigh she; acht/ in buk hooghtoidjtighe fachen/ /bie onk cp; ghen flaet concernceren / tot toienk todbaert en regeeringhe oufek bolchk / bacc boo? top ban lt;ïI5obt ben 2llberhooch(lcn gefielt 5ijn) / foo bede t’ontpbigh te betroutoen/ ofccnanberboo?te geben. ^00 bonnen top oob tot bc tloomfche Repferl. Jlöajefl. acngeachttop banhaerebienaerkbed gniurien hebben bcrb?achm/ gheen quaet bet* moeben btaghen / macc nabien fulche b?ebck bet; floa?bcrk bic ban onkgeeuk toceghk ghemole; fleert 5hn nhetoo2ben / maer bic onk noch met meer heftighe berfmactheben nenghetad hebben/ bic nóch al bermeenichbulbigt hebben/ jae onbc; Öoo?ltjchhwn laetcn gduflen/ gcliicbuptbcGra-vaminibus, bic onlanghk acn u É- E. L. L. ïhn oberghefonben ghetoeed/ te ficn ik/en dheen ben; nen ban / bat tou niet boo? onbilliebe reben/ maer groote ootfacche' bacc toe hebbenbe fulche piece; buren billichin acht nemen/ enargh bacc upt feheppen moeten. tOiek halben hebben top nac upttogfen ban’t rccljt ban alle bolchcren cn tocgljdatcne befenfie anbere niibbelen om onfe hooghept te Befcher; men / ghebtoanghen 5önbc bp onk befïoten fulh/ quaebt boo?neemen te dutten / metallen ernd bacc heenoocb teficn/ batbi»?gcmdte buop.k |
acnpalcnbc -pronticten of ïanben / gbdijeb bd^ 165^' hadtik/ niet meer aenghetad toierben; cnbat beerberen inbal bacrin of in onfe (£onuitbrptb af gheheert toerben mocht. J^openbe het Direct um Dominium of getooon* lijeb recht op be Iccuni ghen / bie ban’t fluch hoo» men cn hacre iicpfcrl. jD.ijcd« ban toeghenk 0^ ïtijch toe behoo?en / behennen top / eboch han bit recht ben panbt ban b’cenighept / naebup?fchap/ b?ientfchap nietb?cetlten/ bat top niet met onfe b?ienbcn/ nacbup?cn fae bed meer blocbtkbcr« toante in haere benautheeben fouben een mcbelp* ben hebben/ooh onk alk een uptlantfchc lt;onincB betaemt/op fulhcn benaube plactfe/cn bccircura* dantie ban bien tod in acht te nemen / infonber# hept / betoijle befelbe boo? fonberlijehe pettinatic ban anbere onbefchermt/ ongchoo?t enteghenk • bc oube ghcbnipchcn biete booten in’t iiijch in foobanighe berboemeniffe niet betaemlijeh ?tjn ghetoeed/ in alfulthc bef toacringhe kin gerächt; bchalbcn bat / meent u E.L.L. bat bc iUepfcrl. ,ïDnjed. een bpfonber oo?faechc bacc toe ghehaô heeft / toacrom hP Oheacht hab bat hpfich 3 W b?ientk en bloctkbtrtoanteh «oninhk heeft öem genomen/ cn niet gantfeh toillcn bedaten. Biek toeghen hab men ben poolen affidcntie ghebaen/ t toclch bick halben niet foo groot fachten dont? bat bacromhet flijchmod met hrtjghk ourud bcctoocd tomben/ betoijle noch anbere b?ebc ghe* rectlijche mibbden om bc faeehe te berghduchen/, oberichtoaren. SDp toillcn onk tod bacc heen bepraten laetcn/ bnt het hun lieben niet aen bctocccghltjclic oo?fae* ften / onfen bpanben hulp te boen/ ghetnangueert heeft/ maer ofalfulchkbe fache re^t maecht of onfe boo?ncmen te imp?obecrett toat helpen han/ toillcn topu E. L.L. felfk laetcn oberbeneften» ©ie b?ientfchap toclch tufTcljen bc fteufecl. jDd» cn €oninch in poolen bedact/ magh onk bate heen niet binben/ bat top albukben obccbalcn bpantfehap fouben toilligh op onk nemen : foo ik onk niet boo? recht berboben/bat het onk niet bin doen en foube/ onfe ©ignitept en hooghepb tegen bicrghclijchc berbïeccltcrktcbcfchermni/ enben geenen bie hun onberdaen oen onfe danbe cn onk felfk nacbctl alberljanbe hodilitepten te betoonen/ met ghelhchcto?nechc berbolgen / cn cimbdijch ben bpanbtin anbere b?eembc plactfen te befbee« hen / nik bic te hupk in onk O’gen Coninheijhe en lanben/ niet fonbcrnltook bup?cnbefo2gh ber« toachten/ betoijle fulcbonk recht of bc®ccbek tuffehen onkenben ConinchrijchDolen opghe« recht in geenerltp maniert opheffen of beranberen maghi toclch alhoctod het allbaik/ 5ijn boch b’ uptterde mibbden ban onk olbiik hacd boo?’t eerde niet boo?gcnomenof gheatteriteert getoo2bcn. 0211 ik u E. L. !.. tod inbachtigh/ hoe bihtoijlk top onk bencerdicht hebben / om b’opgherefene drpbigljeben cn ben oo?fp?onch ban befe mifber* danben boo? goebclijchchanbdinghe neer te leg» ghen / maerbatnnónfctoclmccncnbe ghebach» ten het toit ban bien niet gljeraecht hebben / han onk niet toegemeeten tooibcn / macc ik bed meec oufec Darteen uptdellingcn/bieallebebanonk boo?gcghrcbcnc mibbden tenbeel bcrachtelgch bertoo?pen / ben bede op cen anber maniert bc» fchimpt cn belacht hebben. ^aebemad nu.be goebe mibbden niet boo?t gaen toillcn / f00 cn i(fct geen toonber / bat top ooehtceghnik onfen toille/ bc fcherpe mibbden flenbe hanbt te nemen Betoceght 3öngetoo?bcn; en bc-» |
Hiftonfche Chronijeke, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;183
|
1610. «t BctoSle nm E. L.L. boonghcfröipbcn ban Wergelgtbc mibbelen niet een rep? toon gBemcm tioncect / bie boo? V. V. L.'L. ?(utBo?itcpt enSo' terpofitie op onfe dachten tod te gebnipben tone« ten / en top bie? toegBen niet (lacn te beröenefKn en maglj ooch anber? nict bact upt gBeffooten toojben / al? bat fp on? bc beur (ae bed meet be , noot óbergelaten Bebben on? en onfe danben op een anber togfe onbertufleBen boo? te flaen en op on? tod te letten. a©at tonbomhden biehtogi? Bebben gepjo« tedeert en tin? booï beBouben / ’t fdbt toillcn top borB tocer Bier bcrBalen / bat top nacracntlgdicn Bet ftoomfehe Glich / V. E. L. L. of bclibtmaten ban bien gcen?toecgB? gualgchgeaffcctionccrt ofongenegBen bipbentoillcn/ oochanber?nict/ 01? foo top bacctocfouïicnacngBebergBtcngBc« tergBt toojben / macr met onfe rrpebitiebace Been alleen gaen / bat ettdgeher peefoonen / bic tn gcturbccrbetoatecc te biffdjen plegen boen pjic bact nutz hoogmoet en bjpBept/ en om bat befdbe niet al te BoogB op Wemmen cn toatfen / toat ge« flut / cn te rugB gefloten toojben/ ooch onfe en bc toienbe ban onfe nacbuurcnintodbacctcnfecc« î’etBept 3gn cn bipben moogBen. gjubien nu een fulch? gBefdjict/ Bebben top benoten Bet Goonifchc Gpch in geenedep manie* te teturbeeren oft fonttuffen/ ofber ïtcplcd. Jlafed« cn bc? ïtijeh? teegBen? partpen ongBe« Boojfacrae met onfe toapencnaffifleuticteboên/ macr btd meer ghenepcht 3gnbe cn boer Been ge* rcfblbecrt/ biedoojber? banbc algemenebjebe te droffen enbe bc? ßoorafcBen ßnh cedpche Ice« ben booj b^njuri jac booj het beberben en rupti te betoacren. lt;Cubdgch batE.E. L.L, on? 3gt beemae« nenbe/bat top in al on? boojnemen toat (lil dam en onfe38rmabe afbocrenfouben/ mecuentop/ baf al fulch? ban cerd fal gBefeBieben / toanneer top cm feechete fatis faólie booj bie on? nengeba* iic Injurien /cn booj on? cn b’onfc berfeccherin« ghe füllen Bebben ; alBoetod oorh booj een ^acc tn tont langBcr / anbere / op boojgaenbe berma« ainghe Ba«» publgche toeebinghen en hrggö? bold) upt ÏÖJHpffm af te boeren / tot fulch? ficB nict Bebben; toillcn beedaen/ anber?/foube nuffeBien onfe 2ïrmabc in bcfc laubcnnict gBc^ bjaeBtgctoojbcn3gra gnbic nu nocB tegentooojbig alfulhc conbitien bootgedaegBen toierben tot een rcchtfdiapcn bje* bc / m top berdonben / bat fulch? banb’onbee pattp nict een ghdiidim em(l foube gBetracteert toojben / bner toe top albu? ghcncegljt 3hn / bat top geern behenuen / bat top een fulch opreeB« ten bicbe met onfe erpebitic eenigh cn alleen eBe« focht hebben on? geem baer toe boeghenbe : bte? toeghen top congratulccrcn ber gantfeße Kljji« deuhept/enuE. E.L. L. bcrblpbenon? meebe bat top berdnen/ Boe bcfclbe om een bedanbigen bjtbc op te rechten tod geneeeßt 31(11 / en cen fece« here Boope baer toe gebat hebben/ ghelijeh’t felbc bc hoogt beucht ban uE.E.L. L Kollcgiepfcht/ ______............... en top acn onfe cant u E. E. l. L. alle? goet? cn i toncren/ 3hn al Hooit? ghctoccchen / ghcplonbcrt bjicntfcljap hietmebe toillcn te berdaen geben. 1 cn gebjaubt cmibdijch met ben roober? een om« JlJiöbclcr topic bat be Koninch ban ^toeben loopncmcöe cn albu? toectnaerhet leger gegae, tot ^trachbnbt id ghetoced heeft bc ‘©cuerad ! bic?tocgBcnbc ggt;tocctftBcooth3tjn'toeertetug Bannier, bien ßptot ßubenit5 gelatenIjab / bit gheromm. Kinbcttußchcni? in KolbccgBccn maubact boen publicceren. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| grooten bjanbt ghetoeed / bat boo2 onncBifacm« 'tSIchecn banbc paden bcfc? lanbt? te toeten Beubteen? dalhnccht?ton?bpghccomtn/ bact «ubenits/^eßtoan/Kojagun/^nughen/Müeben boój bc berbe pact ban be (labt 1? berbjant ghe« ' walten cn bien bact ontrent ingfcfetene ban 3tbcl toojben. dl onbtrrnctdi in gemeen mojt mit? tiefen te hnv |
nen gcgbeben/ naebien be KonineB in^tace^ ig^o ben / onfen Oenabighflen Ucerc met een Strma* -^ * beBieracngelangti?om bcfc lanbcn’tcenemael ban be lanbt bebetber? te bebjoen / en be onber« laten ban tonbilliehe gBctoelt toner bao?fp bart Baer Ijun ban lt;©ob boojgc(lelbe oberigept bertaa ten 11)11 getoo?bcH/ te becIoOen/maet in geenetfep manière met (iroopen cnplonberentc beberben; baer ter eontrarp be bpanbf gclnb upt îBn fcB?pbc ban ben 16 September te ficn 1?) met anber? ge* fogt Bcefl Boe Bpben WI mitfgaber? b’onberOa» nc albub feer nptgeput fpnbt/ t’centmaci rupneré/ ennoeB ora ben rejlerenbcn arraoettetoeugBen ora baer mebe jijn anbluBncbe begeerte te fppfen boo?gcnomen Beeft /’t torleb BoogB gemtlbe Co« MineW. iKajctl foabccl BpgBebont Beeft belebt cicheen Bet jpnigBe / twer ban Bp nocB toat leben ftonbe/ bcrfctcbcrcnbc : foo iH bat top olie bon 21« bel en onbetfacten Boe bie ooch gBenoemt toojben moogljenj gebiebenbat clcbcen / niemanbtupt« gBefonbert aljpn bee en booten Bertoaertö nag ßubenit? bjengBen of acn be rebière ßepgnitj in be Konttepen ban ^traelfonbt / ban toegBen be feceberBept betfeBaffej anber? ter eontrarp fal ?0ne Con in chi. Bern bic gcbaeBtcnmaecben7.bat ^oîfî. ban 3tbel en onberfittn nict alleen befclbe Ben bpanbt ten beden tegen on? opljoubcn/ maer oorb ban fiacre Hanbtbojflcliirhc ooberigtepbt fongcaeBt bie miööclcn' bic fp ban toeghen bbra billiebe gBetoelbt en afgenoobieBte dBeuringBe nocB Bebben en ban toeegben? Boere plicht en feBulbigljept niet betoonen toillcn) b^toillicB af# gebalien 30» / en fn gBelBeb meenebigBe en trou« loo? bun öoöt en be rebelBtbBept be bereoeber? boigBen/ (lacrBacfcngoctombat Bet niet in be Bantic banbc bpanbe coome / pjiib geben en önpsi tnBoff met bier beebjanben laten toillenj baec ban cicheen getoactfeBoubt 5p. W bitolfoo boojt? gelopen Bebben beïten« ^cöpfi. ferfeBeupt KollcnbcrgB 900 (larch onberften Bet dcbdicn Æreptouaenbetebiere Sega Icggeubc ûoéùi “tgt; ’? nacht? oberballtn / cn acn ttoee poojten gljC' «r iamp;om» focht beur te bjecchen / bc ^toectfeBe met bc bur« ffi ger? (leihen Bun bapper bacrtegBen? / bc liep- pimiDetm ferfdje ribbedgeh tcrugBbjpbcnbcalbu?/ batfc stooten ouberrerBter facche Bebben moeten aftogrhen: t^b®*» toaemae fp in achter (gommeren op ettclgche mijlen nlle? tooigijcRroopt en upt gljcptonbcrt (jebbcn« «Colteiig Om tKitnuM ftïoopenïicnïitepferfföenin . nbsp;nbsp;nbsp;, Colbergf) mcielitPcrBotientoo?ïicn / isboPfr(ic Baudis met cttclgeh hrijgl)? üclftibcrmacrbt? QCfommäöccrt om met Ijulp ban t lantüolc ’rfclbe te belegeren / bie in’t begin een fuif b tcobenfîanbt [leeft bebonben / bat hP «pt «n bflcgöenngde/ Beeft moeten moeehen éch blcebtctingBe. JBact ober be ïtepferfrfje 700 man (larch upt [jet legfjec bp lt;©art5 biet Been göecomcn3Bnom ColbctgB t’óntfetten / bien blus 4 Kompagnien te peert en 10 te boet nut Bet ^tocetfeBe legBctibp ^tetin gOenolrtjtbcbbcn. U^e ïtcpferffljc / nl? fp fagt’en / öatfe te ftuarh StoH? Biernae ócböcn tic ftepferfrOe upt ïaü |
184
Vervolgb der
ftents te booten Tjeeff toen tot ^tetin ’S mo^ 1630, gdens btoegd tulpijen 4« cn 5 • unten een bierie0 ftoacrbt acn ben i^emdgericn/ bat dem langd ttpriwn* nacr benceben toe upt reedte al blammenbe of ^tetm. blintdercnbe gelded bc blh'em. JBefe figuuc 0ceff een langden tgbt oen ben ÏPcmel geffacn/ tot batlt; ff al hottee getoojkn is cn gdclded een ®utcdfen ^abd bctbtocenen /1 todd ban ettelijk 100 men’’ feden met groote fcdtidi id acngeden.
©ntrent befelbe tijbt iflet een groot treffen tuf* ffljc n bc Hcnfcrfcdc en /étocebtffden bp ^tetin gedouben : toemt nabiendun fommigdetroupen Crabaten fien lieten Ijet bec toerd b?pbcnbc/ deeft 0accb’lt;0berffc Denhoff met ? Compagnien rup* ters bcrbolgljt ; boed als dn det toat te berre gr toaeedt deeft/ isdp baneën ïtepferffdE acljtec troup obcrballcn en een groot partp ban 5pn bolk boot geffagden / bc ïtepferffde (jet bec toegd boe* renbe»
iDoed iffet obérai met bc ïücpfcrltjede 5trmabc in ©ommeren ffer ffeedtjes getoeeff / foo tod ban ma« geit als ondi ptobianbt/ tiger acn dct drijgdS 8i®«i#quot;*^ bolckfdfsffdulbtdab/ mits fp dct lanbt obérai veut mocttoilligd bcbojbendcbbencnberbiocff / bat nootlackdtjek manquement bacrop böigen moff: bcdalben bit/ toacren oorlt bc Regimenten ban bc iftepferffde deel ftoack/betoijlc beel bolde bcrliep/ ten becHied tot bc étocebtffde bocgdenbc/often beel eibers anbcrs deen liepen ; beel fferbeube/ beel boobtgdebjoojen boojb’onlpbclijcltc donk/ tot bien tijbt 3jjnbc. «©aerentegdens toas het âtoecbtfede bolck bec koube gdetoent / mits bic beel grootecin daer lanbt is / als OponS ; bicS dalbcn fepbe bc Coninek felfS/ bat dp ’S tointerS meer toilbc uptceedten alS bes foomers / ktonlC dpfe banoofkingeentainter quartieren boerbe/ macr nord al bcoffSm't belt bleef/ en liet jnnc folbaetcn met pclffcn bekleben« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«duf
ï©it leben koube bc IJenfcrfrdc niet tod berbja* fetfew gen/bies toegen fp met bc ^toectfede ban toegen IM^ betointee quartieren danklkn: bics toegen o:lt; SiiïF bje gebacn toieebt/ batbanbe3pbcbecttcpffr* S»w^ lipt (0arts bc ©berffe quartier meeffer neffeuS »’amp; cenJtupteuantcncttclijtlteiöfficiers dolftoegd‘’“’ ' nacr ^tetin ffed begaben/ baer deen oock fommi» glje ^toeebtffdc lt;0berffc afgebeerbiedt toierben.
i©ocn fpnuaen toebcr3nktefamEn3dugdEkO’ men / debben bc Uepferfede een tteffclijeke ^an* quet acngercedt/ be ^toeetfede toel tracteerenbe « .tuner ais (jet nu tot be danbelingde komen fom bc 1 is ban bc ïtepferfede boo?gdcffclt / bat/ of fp toel gdeen bnanbt bjeefben/ en niet alleen met bolck cn aubje nootb?uff tot ben tegdenffanbt ge» nocglj bcrficn toacren / mnee oorlt tot berdten toel moet cn dact (jabben ; macr ktoplc bc toin-tcr boot danben cn tijbt tons nac bc tointee quar« tieren te bememen/ doopten fp / be^toeebtfehe foubeu todacten / batfe upt det belt feecker aftrek keu cn inbe tointee quarticcen fird berbelen mog= ten, feggdenbe batft ban goebe doope toaren/ bat tijneïtepferken «Cobiurkl« .Winjeff« een paffccrlt;= hjektu b?ebe toel macken moedten : macr inbieu bit niet en gljefcdicbc/ cn b'^offogd Jijden bootte ganek Ijcbben foubc/ footoilben fptotbacnko’ menbe bmegdtubt / gijclijck bappere folbaetcn toel acuffaet / firlj in't belt tocee picfcntcereu/ cn , dneren bpaubt reedt onber oogden trecken«
JiUaer bc ^toectfede afgewiite (jebben bit beu ïtepferffden roubt afgljcffacgdfn feggdenbe ;fp toaren foo tocl’StointerS / als ben foomerouer folbaetcn/ niet^jetooon jijnbc boot dun fcIfS quartier te betbienen en b’arme lieben upt te put#
ïó^o öcjS ©dtmaetfcöakï Torquaro-Cowi 4000 man
' 0aïf mptcrp m boet bokh nnt bet Messet üoo?
- ^art? comenbe g^ccregen / ban meeninge wnöc öatfe bact mek öd leget ftp Æolbcrg toilben op^ flaen/ en ïie êkoeetfelje Croupen upt^^upffen comenöc lie turntet ßnartierm in achter J5om' partie meten tupnetem ftirtÎÂ? nbsp;nbsp;®«n mi be ^iueetfrlje bp ^tetin bit te tocc«
Sw^ *’'“’ W^/ tel be ©eltmaerfrfjalfh GuRavus ftheni ; Hoorn met i^oo mufqueteerberji en 1000. tup* ^toKöh tere opt get ïtegOet boo? ^tetin uptgetroclién ' J ‘ firfj met ben (OoberRen Baudis confungtetenbe cm pct bpanbtei boojnemen te beletten«
pae befe confunetie ;nn tufre^en bei^epatlt; tpen liatbc fföatmutfelïïbooïgcballen/ betotjlc be ftepferfelie fiel) tegljenb beef lt;©berffcn Knyp-huyfens quattict niet bette ban Colberod g[ie= legert babben/enmet groote ftuefen baetop fpceh ben/ baertegenÿ b’lt;0bct|ie Baudis en be ööpm gtaef Otto ^et gbep?efcnteett Ijcbben en met malhanbct een dart treffen pielben/ tuaerobee «en tueber^pbe beel boleliff 10 gdeblebcn / bord 5ijn bc ïtenferffdc epnbclneh geretiteert / bic bah Baudis baetopren mijl berboigenbc/ baetopbe ïtcpferftlje atófpin’t blach belt quanten oppet ttieu met bc ätocetfröc fiatcher als out te booten Ötkharmutffert hebbenjbaet ober meet beel bold iÿ gi^bleben / cnmasb’i0bcrffc Baudis bplianjS baec boot mbe knel getaeckt.
ïi^iernae 5ijnbcl»tncctrcDcop loblitj getroe« hen/ baer fp fommiglje ttonpen ban bc Dteprerfthe te peert en te boet 2 5-00 ffard oengetroffen bebbé/ bic fiel) in bolle (lagt ojb?e ptefenteerben als of fp met bc iêtuectfehe flacn tbilben ; bics iucgöcn bc /ètuectfebe oorheen Natalie fb?mecrben,- baec bet iucce op nicn beeft gljegolben/ en floegd bc lt;0^ berffe Baudis een Ötclcnbloogt)cl ban bc Itcprcr-fdje rniitcrS in bc blue ht ) bacrom bc anbet oorlt tnatflaitfjartig toictben immee boojts topkenbe«
lt;0nbertn|Tchen is een biekcnmifl opg0ercfen
, baetop bc naelu is ingcballcn bepbe partpen ban lualltanbet fcl)cpbcnbe:boen nu bc /gibtectfrljc 'S mo?gbcnS faégöcn bat be ï^cpfcrfc[jc al ttoee unten boot bagd pim niet tod betroutoenbe/ tocg gijcblndjt toaren / mn be ätoettfe(je ljun fiordt nac eomen jaegljen / infonbetdepbt bc mptetp om. flcaelu ben boncheren miff / en gdccomen ;tjnbe niet bette ban fedtiffdbenn debben foo onbets ficus ten Regiment boetbólrd ban bc ütepierfedc acngetroffen bic b öberffen Moyles ben anberen tot affiftcntic Ijab gefonben / toaec baufc bus bc* groet toierben/ batfe debbé bingten mocté aedter« latenbe bede booben tot batfe tocee bp dact bocts boldt geromen 50»* lt;0nbectuffdjcnbcïtcpfcr« fdje bn bag(j cn nardt in biS o?btc retirerende / en ben ^tocetfeOen alle dact booben te begrarben aedtcrlatenbe/ fpunne ï^ombergdinbej^arfh getocede. 0ct foude bn bit gebeedt fonder ttonffel bc bictotp acn bc ^tocebtfdje rant gdeffaen deb; ben/ foo niet be bieden mtff baer tuffeden gfjebab lentoas.
ZDoen bc Conined in^toceben t’optordtban bc ©dtmacrfcdalrd bmiomenöccfl/ isdP han ^tradfont naelt;ö?cpffcnbetgO gcrepff lal toaec bc ©dtmaccfcdaled met Knyphuyfencu Baudineu tot finie jEtóajeff.gdetomen is ban alles d«m bes refdtenbc; batrop jijn be tcoupen / b’toclrhupt jjommeten acugceoinen toacren neffens bcljedc rupterp bpbcblocqueeringdeban Colbccgdbecs • leptgetootbenimaecbe «ConindiS met (jet boet; bóled / bat upt ddlccgdcc boo? ^tetingöenoinen toaff/ Imcrr nac ^tctin gljcgaeiu
-ocr page 231-sand
Vît
330100) 03paq 030 3(pj33jd33t 30 dOMOQ l’^V^ 3€^ ’11300 33(113300 / 03330(0 3ipaOU13(10 4300 |p3Oll(i0l3(pO0l 30313(0 ƒ !3]K0433VQ[ dl!l’tpJ aq 3iq 030d01 30 003(103(0 000 030X0043 130X 3310 3011(1011(0 30 0001(10330 030/030(000 3(10101010) i 3()3)333(0«§ 30 03011(0 00) 01101(1300 /danq-m® dfi 30110) 0aipa3(qda3.nÊ •5340lt;M(c iu3() 11(0 aq 133(1 idn 31)0330 aipiii) 033 dq 13(0 03q3a3ax 3(13) * *030330)330 PPOen 430430 10 3303114 43001 /03qd3q ! :4ajll3p 30 ^ 34330ÜOiq3(lO 343110 4330(0 33 lia 3quvj 00013310 0300'ilaloxîii'anrilaQiiax/uaoaaiaxtiOiQ —quot; quot;
*30014331 naqOavli^ilieoiiod 030003(000 ua()0
403103110 113)30 (OOQ ■3(p)30a3aX’ÿ 30 00 Gilt
*ii3d43ax)o
3? U3(î03BQH3jJltOi liv’d ^vâ 3Q 33110 33VQÏ
3(p)4a)daiji aq 00(1 pjioi / 03083(18 pi 3310 33 08211 *030 3031305 ’ßaaqioil» aoil 03433)Jvâ 30110(0308 4’003111(0! 303 sod 03Q 4300 300 / 0300 31 03100 , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , . „ nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;243)031) S3Q00 04()84O11O32’ aiplipiP 380104310
PÎ^80’O3Ol331«^03(pilil3 2V^3qjp)3qO3/)a'V’0X ! 000 03q343(183dO UUlttllO® (000 43(1831 33(1 }do ÿj»figt; 03 031)430 aiiaq ido 3310 333300 - dôi) 001003» uaq daaoaaapobjinu 303013333 330130300 aq 01 oaqqiui 0a8o(ioayi(2ï» 000 3(18014300430 aoii 00 oacqn ’ilalv^ •10301003» aolh so 43q0i333^ 9 oa^a
ISM 33VQ Cißiuq aq uanianqaiiuiiojiiq 330110 iiafi0 ’♦ntioitasui 5301000 dq 3qaq/iiaJ)vQ3) aquea diUitoid p30 3310
n'ii(ïv3gt; stti'umuÿ «PQ Illlrtw fMît^tï
•313030 3Qooq 3aoq 0100 0 331^ /3P0130 0 33Q0O uj003îq 0.31 •Ufiq 031133001 33 3lpoq 011011Î31Q pea /0fl3aj^ 3IQ 0(10 ‘Endsg 0 ÎGIlOQi
•raoip 34tqo 1111433 uinAndE3 opaui oæ ‘iixip ‘endt^ umanidEO ai ponb ‘mniiuaiç
*3fj33.130rt0 01 Âqdwidg pq ipiq / U3d 4oi|3f!Ö ( 3Q33icd jtputq'aO anuduautti ßU3(j03j tilj 1133(1 .lavqs il!'3pg 30} /uawoQajaß ^unv suai onifiiart U3qu3i lu U33q p looq ul) 3i(itd3q ainuaiij 0X05] 01 l'Kj •U3QnCl)30 3j33fl 333330 3031110 30 303 iH3lj U311331’01013UÛ!: 0)i3j ùQ loaq 431’q /loquc) *30 ijO3id /113303001113 uatlOliaq 33111 aqwi’Q 3431’11 «I afpjiqaacd^ aq 3j3i'Q / uapqua® a^jaajdam aq /ii3ij3iiO qvliipiuuou» U3QUV’d #iuau3qdQ 010 /Q3303d 0UJ03OIU 0 331’411 qt’ll Ends^ -ipooq aCü ♦U333ijqioj 3ii33iuaO ooi 311x13110 ua / uauli^iivd javt-tP' iiaOuot 1133 0i3qvOj3UU qdojo[ uoQ udaiirt sCj^ U3 smuoiuy 4o(Epi U3q Slî3jj3U lI30iI3tq 13301 , 3qp(daijO uûSui mpj^iqt’U aqaqiiai (peu dq 31’q 3q'ja33mÏ3d ii0ôoq 0nq luaQ / uadplj uaqiialpj Qt’ll ipôp3i|33Ui uaiaïuiuod luoqBopi’d 33(1 aiq ^'.3llÔUl’d3tlô 3q43int 4’110^3 3’j43dû5 «l’Cj ^JOCü •UBIU •Ot’ 1300 33111 liadail fl03Cd 03030 OOJ dj 031111 /^ooQ lavq 11330131430 lia 0iqii(pj3iiû uaqjnü £ 011311411 ajpt’irt ajaq 0nqiv aquapopado /uad330jq 0yvfl»gt; avu ad» 11441] 3111’3 aaqiit’.q ûo (py lia /1130 ”3030 îtpiUd aq do unlj aiuaqqaq ualjßaat 0a!Q3
’i”auatlppfpL’iuptd33niiiauîl33 0113033 3iq aqapajdaiitooiz 41Q juq , jgâiua aipinj 1133 piuqaiiiOuatj uuoü u3q 3t’ip3i’q-iE ’aqiia ivd *ui uaiOvididai 3Q upd paqafjO 300401133 / aq^aitn 3^331’01300 3.(Piq 330040 033 3003 033toq433j 033 UlUVQÎ00qi3L’Q 1 113110000)1’li3ftpli033 033113^3)
’Î13.tv’^ ’llpimio^ 3lllh01 33Qm333Ûi9 U3Gi
•033300 303 11331001 i!3i3od 03 3000(131(10101 aaqo iiod 0a33oq 30 3033300 / ll3!j33d.033U3l03fp033:!J) 3301300113Q 0101011^333(0 aq 03 / 3iP3O0iaC101130(3011330 H3Q ;3ai(d(i0iO0ard3eu »031133301 f m 033000 010 aq , «aj ^33103 031’0300 33301 31303)3^0 lldj 013033301033 01 SSffi^ 300 00)10 3(1130013(10 HOdlUllOQE 03 najliofpi^ aSuim'iai» aq 31033 0330030 33010101 33 3310 03 / 03lp3O01 ”« «»m 0300 03l3O3Od3(d 330030 430Q10 03 /113031)040 013 quot;» «33'g' 300 33301 ip010O3gt; 3Q 013(14»0 300331^ nbsp;nbsp;«^ jq.
•30033300330 H3I3q03O0 03 pll3(183O0l 31S000Çè , 010(13(301330 /033fpOdaq 1001310 311 ^ooq3) 033 pnqiv afpj3330\lt;^3Q03qq3q 03 030100 ,'3(jô 03(10000300)0 03000(13^0 3330 01 33000131] /1333dll)3(jO ip0110a30UfpiJ 3)330 01 03d3iq3fl0 3300 300103 / 3(1030130 3(p0Id3Q 01113 31Oa0dO3 =30 013013) 33(1 Î00Q 3300 ■ 03q0O(q 001 ^31003300 !033jHaH)l 330 do 03 0333311 0300 3)330 300011333 dÇ 30Q / 30033300330 30003)30 UQ ÿ0qiV 03010003(10 ;3330 dq330Q 03330010) 3q 000 â33Vd 31(3301 3Q 03 03(1000(0300 ^1003)38 03ip0ll 30 do 3Oâ3(î01Q03fj ?3q 330030 033 33011)43(103 d330d 3033 Q 3310 3O03Q *03010130 31330330 IpI 1 dQ l)33f] / 0301101) 031)13301 3(p33 3(pj43jd3}l 30 33(1333 aaO^Î •03^33310 îQH ^43jd31!} 30(000 03)3110 3Q]im, dQ )0 010 3qU3113Ü 1113(111033030 33ddOO 3(Q(0 33Q0Oj 010 310 dij 1)330
/3()jj43jd3ij 30 010 000^3301100) 3310 qinuogt; aq
130130(103 1 030030030 0300 Î’Q ^1 d0330^ •(ai
034300130 gt;13100 doindaoipoi iqil(]Jj3(1013(j d(
30Q 00)10 3310010 3^)iiaotio3amp; .0 dû aiq(o-3(pvi
nid; ù() 311133001 / (J3o( 131’0 iquoâd 30 i)aoq 00.
UâouiaQ0 33 3q0Od0 030 031000 dj 03^3033 / lUOHû
330(1 dqipoo quiitojî» ao 010 iia /aquaqitoQ 33333(12 «aey^afi pax 03(]03Cd 0310 00(1 / 03)1(00 3Q3O0 000 330Q '-»am^
P3Û3dq 030000 dJ 33001 ( 031100 33 liao GU4Ij330l!a 3(j3j3Q33(d^3Q 3(100103301 000 33300330 03010) uvS
33113100 lUK lOHpAES ap Ona 3)33(1 d0331lt;J »wâ3^
•00(0 033011 uaut8cdiuagt;
numeu 02’0MOI 13(0 4330 030313 4 300 00)10 /0333103)
,98m 3;pJ 3} jQt’il 30 dO 0110 (dll 1 010 003(10(0010. i!() 31)00 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;, , _________________
” M «^ ’’^ ' 3UDid3(iô 11303011 og aq dq 03 qoli 3(piQ433d »g ippax 3.03000)30303’03101)111011'303011830 34'11
Jîom aSavfl -430 03110 0311300 0 001003» 30 0 0 030^ ’lUlOaX (pO0 0310(13)430^ ’tJlOOd 013(11)^0 / H^IPI) 33 '^wW 3Q0o(i 430 dq 034011000 alpiiqaaopgquot; aq 300 t uaq ( 0j4aax 3.01 aaiaq 33 003in) 010 oa / 030000 03333) 4133014310 3lpJ13jd3K))3Q03llD3ltX 0310/03100(1010 43301 330d 03308 ()Oaiiq03ia0aa®f 01 3)300 ƒ 33331
sd3Cm3lllU3fjBvljU3jJliôï) ÎOO(lîüOdm|33l{tdO3q
413301 03) 0130 / U3430d 03Oq 034300(00 4300»,0 (1800130(13)3(18 03 03100 3301 04dalpJ 303010 ’P^d (1300 030304338 03(18vq03jtll(9gt; 300 3qut’l 33 3Q301 4300 03 / 34308430 iÏ433dlU 330(03» i g 03 3300 33 303llli83ai Ïi 43qi0333Qi (^ 03Q lllIlpST 000 1(101 033 01001 dq 30031003 0a)ldo(^ 3dO 03100 3)3410 33(1 3310 d(j 1)33(3 00) /11308301 3431340003810 43q 'Ql3».Q 0001003 30P)3O do 034313401113 43J01QE aq 10 apaq 1133 03 43(18313 01 (poo di4od 43000 q /joiti =101 03 30108401*^ 010 03 034Oeif 30(0310 aq0i (oaqqt’d 3(130)38 03313)300 33 2430105» 0)330430 33 d) 3100X30) 23420' (00 0 43(183133() idH 0100 3.000 dpod 3113310 aq 300 ^0(0 3433)10038 430333) 03010 'OÎ^Q oaoqiia .‘03(1801 li3miW342P 3012(1 pao • v V 91 {10431’0 / l(]83J4q 113(IOOIOQgt; g 3301 paiOX 1000411
ï3q lUiQ uayium luj /3Quod luvy palj jam ooj afp] 5j33m^ 3Q /U333iî£d ipuep oool jSuvsdij 31Q 03nq si»|3H33^ joîrt33jùn3 3(1 ô.nqi’Spiiu /liatBojm »aune? 3Q uvq 30Q aoj jam hpabs dij u’Q lujjtitâq =3iq3ß3j3Qj3iiuiuiu!Ö3ii aCpjuajnç^ pij luquo] '3(]0 dtnQ W / Qt*(i JQIBftlJdUilî» 113 lUUlUlUCi» Wï 0QUUUllU03) J311 3IQ ‘ np?®s «Vd ÖÖWV^ U3q nuo3 ap ou’nbjo p dJlvljaJasUUljp® 3Q I13(j03ld ^31Q 1)330 / Î333uboiq3tl0 3(j3jjq33£dlt;^ 3Q UUd UlUï ïUÔJia îqV’#3Q 113 ll3Q33ICd 3333JlJqtOj30 U3 33j3q q33vü ujjipdai fjôauquapipjjaii uv’d «spud aq lUB 3iq it3jî3V’icl 3U3mou3Bin 3q un pv’uiaqau^
•ipq ;il3(j4j30 0311330) 433033333000 3Jllfli dO331Q nod -t’U -3310IPOO 3300 33JUI0T, 03Q 0301101 dj / l!4qitO0 3300 3)3001 0300 113303001 31p)33JU3(l 3q (ij / 033 'Ût$t
^8î
’ppfiuOJiO 3ij3juo:yiH
ï86'
Vervolgh der
len inbien bit quact bptnbtjS niet befeghebt luier« 165®» bc / batgp hemban b’^rmabcmoiibcontdaen/ mant hp honbe befe ©arbarifheeben met een op' recht «Duptöharbt niet acnfien/ brei minberbie helpen int merch dellen : ban megen tilche ©ar* barifche «©jadcringhe en lanta beberbinge heeft ben Ittcurbotd ban ©tanbenburg boen een plat« cact unt gacn / ató bolght. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;©cW'
arp Georg Willem etc. allen Onftn 0rbCrfaC« bojuban ten ban mat dact en qualitept bic ;nn falupttget ®“S i^ bunten allen tmuffd batk md meten of telfP Sut«' ghmoegh geerperimenteert hebben mitfgaberjS umü^' be hacrighe/ mat allangh m infonberhepbtnu ban fommighe ïtepferfehe folbactcn in onfe cn ^nigiifpi onfe b’ anbere aenpalcnbt lanben ben lieben met netfoJ»«»' haer droopen ’ plonbercn rooben' quetfen/ hnebe* Icn ©?ar.tfchattrn 1 bc peerben afte nemen / be herhen in te nemen be hiften en laben op te dacti/ alleÿ baer iipt te nemen' bc hupfen te bermoeden/ bc btonmen tc fehenben met eenrens bcrfchoo* nenbe bc Dcplighe plactfcn / '1002 plaeghen cn be* nauthcebeii 5i)n acngebarn ghemeeß / battet im* incra niet tc lierai imoo2brn doet' cn felbe ooch niftjanghcrteb2aghen is / cn honbe get immcrel in bc lanben ban bc bpanbe niet argljcr gcmaccht merben.
3Fgt;efe ©ntbarifche fenten hebben mp langg metpatientighe ooghen aengeden / en onfe onber* faeten tot groot bcrb2ier tot be patiëntie ber* maent alfoo batmp bedachen acn 51)11 geluoon* Inehc plaetfe heen ghemefen hebben : en offer md erndelnche manbamenfen baertrghenÿî arnghe« drit 5Dn / en hun bc Itepfcrfche officier^ ghenoeg ooch fdfiö tc hennen gaben / bat fp baer acn een groot mifhaghen Dabben ; foo merchen mn boeg 1 bat bc ongchoo2ficnihepöt ban bc gemeene dilba* ten bnö groot iefrnmoibt / batfemeer cenghe* moonte bacrupt macchm om b arme lieben te plarggen cn tc quellen en Drei unt hacr bifriplhn • conien : b halben bat/ foo 5ijb bc Dal torche f mp milieu bc rechtfehapene cn bappere fo’baten bnp* ten dupten/ baer boot immer boo2t btrer en feec* herber geVactben / bat het birhmi)l0 baer heen ijS ghemicht/ men foube bc öaeberö 1 ormen 't mdeft bc arme lieben-bic ben fc()abe gdeben habben nict tod mooglüh gemeed ia ' banfoube hierop ban b’ Officiera gelet mo2bcn : macr ober be rnifbaben onghtdroft 5i)n gheblcben / macr on'c arme on* berfacten onber bc placnhr en anghd gdacten; cn heeft befe daphepbf anberenoorh orrafie gegge* ben effen bierggelnrhe P2oceburcn bp bcijanbt te batten. Wacr op batter eunbelgh cm anber mib* bel gebonben mo2be befe mjeebtheeben te dutten cn onfe arme onberbanen gier teggena tc befdicr* men / foo gebben mp ica meggen befe 02b2c boen millcn/ cn mitabcf?nbacrinboo2dcii/bebclenbe rich een ban onfe lanbtjï onberfaeten/foo lief gun ia onfe fluaere ongenabe gicrin te fegoumen/ bat* fe geen ban 5i)nc iicnferl. .iRafeda. ©oibatefca i bic baer ban fegtin cn bemga geeft om boot onk ■ lanben tctrcchcn / eeniggen fegabe toe tc boegen/ i macr bed meer beneerdiggen / gun liebe bp fiilc* he boottochten alle goebe en mooggclgchcbien* de te betconen.
Wacr bic hrnga lieben ' bic gun bit a berre ber* gcctcn en cm del) grtipm ' batfc gun tot get pion* beren begreben/ ben lieben hacre peerben ; bcc cn anbere (acchen met gemdt afnemen / meggbïP* ben / dacn / fegieten en anbere gcrobe fepten bc* gaen/ füllen bcrbolcgt / amgetaßen inbenaeft IcgggenbE plactfcn ggebtargr motben baerfe in Ouarinfocn gebben ggeleggen / of (bo niet / batfe
1670 ®'’“ Ö*'’« hooft i^iwrtto ohc0nb (jabbe«/ foo ’ Ipfft ra bf niniiiK ftepferffhe jDaeïffOakh b£ «ö’.icf ban êgt;fhanïbenbureb I ( bic fo?tb tf boo? acn be blactöban ben «0?acfban €ontt iilicftcit luajS ) befe nenromenbe mptersi eftetoacr luiert/ meenbe (jn battet geen tut bja0 / baer Ijem ïangh op te Iionbciij licö bieb turegfjen alle folbaeten tipt be frOanfm natt gt;t?attb mareljceren be btiigli achter Ijeni inben btanbt llccrliciibc en namen bc? fe boojl?. ^bJEetfehe ruptcren befe feljanb in foir ber een berglicn te trechen ofpidool te iopcii.
jRiböclcrlvnlc liet be îbcltmacrff.,al h ban ^flpnlnêbnrg be (tab (Partei wito hp l ict tocht albacr tc bipben/ in b?ant Pehen alle piobianbt en bed hoorn hem op cttelhche 1000. fachen bcloo« penbe beberben / Innii m bier in bc hclöeis lopen/ en alle ^('munitie / brunt / boegörf^cnlootmitf« gaberjS beelc (tuchen gcfrhntt^ m ö’^Obt c becirncï hen.
ï)nliet ooch het ^tabt-hupb met tlncc tonnen , firupt fpiingheiv alöns' bat hier boot en b anber btaiibt niet meet ban ^0 hupfen neffeno be (terche bn be Inallen onbefehabight bleuen / baernae gonch hp met aller haeft neitenb 51)11 hriigb bolh baer ban / nac ƒ raneftfmt acn be ©ber hier boot ïDcuni- Ött '^olch een grooten frljrirh acnjagenbr.
fetfeije ,fDacr bc Conitich ciuam hun lieben hae(Ï bp/ bimijtcn en alb hP ’©.arts lut 1 farfet hab en goebe ojb?c gc' »mmnir? ftdbt' bci'bolghbc I)» be ïttepferfchc acn lueberïp’ ai nimtoe bc ban b’öber. Tgt;acii nu be ïtenferfehe bk Ijiér Jiiarcit. en baer inbe tfinartieren laghcn hootbc matter
• gepalTrrrt Ina^/ bepbenfpnietlangh/ macros beral lurg bluchtei bc/fommige nac 31. nbtfberg/ foniinighe nac ÿranchfott acn b t£ ber / boel) iuierben ban bc èlncct'fhc torchbcrbolght’'ie baer ban tuffehen meghenbed neer marmten/ een groot ghetal ban 5?agagic magheim bcro= bererbe. l'rt Regiment ban ben Wallenfteyn, Gotsen Al.iagh qnamen in groot perpchd / baer ban een groot bcel op ben ben lt;©ain bp lt;£u(irin boot gedacglicn mierben.
2n pirit;é laghcn 1400 ïtcpferfchcbacconber bed Crabaten bic bi'tnbto bit hoó?ci be / op be blucht paden / bien boch b ©berde Baudis een fulch gdepgaf/ batfc tuiTchen Coninchbfergh en pirito bed booben achter lieten/en hrccglj md 3oo55agagicmaghcim.
55p ^èccrcnlualbt guatmen bc ^meebtfrhe ooh op een darhe bergaberinge ban be Stepferfdje gegaen/ ben ^untfehen quartier gcbcnbcniacr niet ben Crabactem «Cen^pamf.h fiegiment racchte boot ben paö Ciidnu / en quatn alCmb orbefchabicht baer ban. €n inbien ben gt;mcct-frhen ben $gt;alt; ooch baer boot mais bergonbt gc« iuotben/ habbenfe beïtepferfchetot oppet hooft gcriipnccrt/cii tc ghclpch ÿranchfo?t acn ö’Obee in hacr ghcludt honnen hrughen.
©e fiep« aiöierbcn albums be I tcnferkhr u1.1t r ommeren ferfcije pà» batfc laugh gcplacght Dabben ( bchalbcn «©tipf w^ü^ tnaibt cn Colbcrgh ) en een goebepartp nut be .»«u- nicutoe Warch berbeeben. ©anmeghenjö befe ffwtfiï. heerlijthe birtojp' bebe men tot ätetin een algljc« meene banchfegginglR in be herchen.
tßer befe faerhen albuö adiepen / hielt het Ïlcr-ferfche bolch in bc nienme Worth qualiich hup#: toant mits gheen geit en pjobianbt meer boo? Danben mag'milben bc folbactcn niet meer ghe« Doo25icm 51)11 / bacrom hun ne(fcnci b’^Pfficierö cttdi)chc honbert t faeincn beben allegplonbcrcn' bc/ fengenbe cn btanbenbe bat ooch bcïDeltmacr« fcljalch Äthautoenburgh fclfp baer ober geciaegt geeft/ ’t felbe naer Weenen fchipbenbe met berha«
-ocr page 233-Hiftonfchc Chronijckc.
i8r
16:0. tiättHlünfc öÖï6iÉÏgt;êttifRncWÊÏttoo?igt;cn/ om bat men fulhc nac befjoojte matö ftraffem jTHatt inlitfn fpöun bacrtegfteniö Hellen fotibenen^ niet in ai fhll« plaetfcn toillcn boeren lacten / mo^ gen inel bnet neber gcHagé en gcïnclt met getneIt beloont toojOen : toont biergclijbe fcptcn/betepfie-nenbe met ben öienH ber ïHcpferh .ïlfeajcfl^ maa lanbtbertooeHingden / baetaen Stepferb Wajed# gödöfh top genoegd boer banberfeerftert ;nn/ geen geballen b^aceOti oorh bonnen top bie geene/ toelch fulth boen/ iHetonbcriöolöbooiroober.ö en lanbtbeberbetÿi aeßten / en bie^ toeg^cn oor h •efiniï* op een fulrbe manier praffen.
akut”' 5betoijle nu oorft be^toeebtRBc naebebers tó® bregene bietopin’t ïïeurbo?|ïenbom 55?anben-inaeciït ni burgb luct bWnabe ;nn getroeben / en be Kep? torn quot;'hr ^®'^'^ Onnooeb boerin lieten binben/ bie.Otoe; tesijnw ée öócu alle penjebcl boo? bc bonbt too^ ; foo ie? upt »«MiiriK lap ban 5ijne ïteurbo^Pelpebe 5500?!« in bepbe pttijtiici. bp malbanbee leggOenbe Pebcn 55crliii en Collin niet alleen aen be pootten met fefjantfen te maces ben göcto?ocl)t ghetoo^ben / maer ooch bet grof gbepbubt baerop gbcb’adit en be bo^gerö bebs oen 600« pareb bagbennaebtin tgbetoecejnn moeten« 2111e jutocclen en anbere boPclijebe ia« ben jijnban boer om befelbemeec teberfeerbe« ren nae ^panbau sOebjoebt ’ttodeb cenbape
ï©c ^toeetfcóc5önnnbertulTtbcnnac liante? bergben gegnen om bc Hicpfctfcbc bet proopen te berbieben; bie^batocn b’Oberpe «Crotei / bic boerin logb / om bc ^tocebtpbe tegbenpanbt te boen inbien bp aengetap toierbt / ban ben €S?acf bon ^djautoenburg bic tot bien tÿbt tot j-ranlv fo?t acn b’ Ober hem ophielt / hulp banbolcb en 2ïmunittez grof gljcfcljubt en ©?obiant begeert .®eö2acf Ö^O^« ^atbcCiiocfbon^fboutoniburglincn « ^(bnu« ben (ßjoebe bon lt;illp ( bic tot bien tobt aie? ben ^h^ f’citfanbee göccapecrt i? getoeep / ober be fteps WhSit reïfföe foo tod aie? ober bc XigiPifdie 2lrmaben «up tien ©berpe ïuptenant tooö) gfjefehieben / bic boer e^ bePeneS ooch ben toepanbtbanbe ïtcpferl. Kr^ mÏS mabe te hennen heeft gegeben met bcfe toooïben: ^ lip Ijab niet mogë booton gne noch cen repe? te hes nen te geben bat na berfchepben fpne booigacnbe dachten bc ^ölbatcfca te peert cw te boet / bic hp bn hem hobbe ban bag tot bagh afnam/cn Bp bes fctbc rnptcro cn boet bolh bc hdft niet toos ober« gcblcbcn in t marchecren cn bluchten« ï?ct toaren tod 80 «Cognctten bp malcanber / bic ghdijeh tod met geen 4000 rupterjS honbentebclbcgaenz en ban boet-bolch ober 8ooogefonbe mannen niet meer ober/ baccom te toefen Pont/ battet ïonW-bergh niet tod longh honben foubc ; cn inbien te« ghenjShoopchetfelbe ghefehieben foubc / foofou hp gljenoegh te boen hebben / met bit boet-bolch ben ^ojS #ranchfojt te (jouben. a©at b’OberPe Crats! begheerbe / bot mantiucerbe hem fclföi toont aen^?obianbt toaedn’tminpe niet meer oberigh/ odi hrupbt mochten 8 of 9000. poubt noch repcerenen 3000 ponbt lonten; ban bc pucs hen tooÿinict nicer aio ttoce halbe Cartoutoen/ ttocc (änartierjS bon Pangen mitfgabctjeishlcps nePnchcnbic8. lo.of laponbt Phootenj moer bte boons? tehrhghen/ toas? niet cen peertbnbe hnnbt/ 3Bat het booi moente gchab hab/ befelbe boer heen te bjenghen/ toipen bic/ toelch baetrne« be toaren om ghegacn. T'c boeren toacrenal ban hoer hoff-peben / (jet lanbt toocp / be peerbe toaren al acn fecchecc plaetfcn of pebcn geb?ocht/ nlfoo battet onmooghelhch toas? bc purhen boon . te bjenghem ïjp hab gchoopt/bat Olp bpebar«
fe negimenten bacr heen ghefonben hebben fous j^ «^^ be/ bacrafhp niet cn hoo?bc / per toeefenbe inbien fnlhc afdpentie langh foubc upt bipben / bat ban 3tantfbcrgh met franchfon mochten obergaen/ op toelch onbcrhoopnitlhchcn bal om inliepen te romen alle potfen fonben afgcpicbch too?benZ hab öies?toeghcn bitfoighelijfhc onghdurhacn hem noch cen reps? toiPen PtoPben / cn fmerte hem in ’f unterpe ban jpn jide (tot in benboobt routo hebbénbe ) bat effen bit ongheluth ober hem gnam/ boer acn hp both gdijeh lt;iEgt;obt tod behent toas? / bc geringpc oo?facche niet cn toas?/ en inbien eenighe Phulbtacn hemfeube bebon« ben toogben / bat toilbc hp geern met lijf cn leben Betaden« ^oben bit toilbc hu bat Tilly hem toonbein Jhuß Ptotectie nemen/ om bat hpniet om befehlèpnc reputatieen eer / bie hu booifoo longhentöbt bethreghenhab/ onfehuibiglj gl)c« Bgacht toerben mochte. «Cnbetoaerhcpttebe« Ipben / alle bcfe eer / bic hP bp öffo toePnubt berheeghen hab / mocht hP tod miffen / en fpupg« bc men nu cerp/ toacrom bat niemanb nae ©om« meren habgam toillcn:foo hab oochgheen fob boet meer luPnoch moet pets? te boen / maertoa* ren tot alles? berbgictighen ontoiHigh. lt;0fhpnu alleen fufficiant toas? / honbc IJP Tilly felfs? ober« beuchen.
©oen nu ben ögoef Tilly befen guaeben toe# ©jatf ponbt m ©ommeren habberpaenbantftepfers bmiW# Phe hnighO bolch upt het 25ifbom ©albeePobt/ «“to quot;«* bacr hP mh tot bien tpbt ophielt/ om óp ben ham SK bclbon,iiI3acgbcnburgh/ ban bien top bateUjeh tec füllen berhaden eenoogh te hebben / troth hp nac drranchfogt acn b'öber. ©at hp nu bacr boog uptgherecht heeft tooit nen tone plactfc gefept.
jju alleen toillen topcogtel#ch/ tootbitg’ner booggcballen is? onbertuffehen olO bc «tEoninch in âgt;toeben het bobenberhadbe in ©ommeren nut« gerecht heep / in bc focchen ban BJaeghbenburg hem toegebgaghen heeft berhaden.
ïboetod bc Pabt 4.©acghbcnBurgh fdJ met bc jthieg-IPtepferfche ban toeghen bc blocqnccringhc in t bebuegfene boogighe ‘3acr hab bcrlcechcn/ foo iffcr nochtlt;W nkoSquot;”'' bacr nac hoep cen anber miproutoen bp befdbe pauo ics intooonbers? ncngcPclbt bat bacr upt ie? gefpgoos fematient ten/ betoijlc men oen alle hoeehen in t fdbe lt;icrtö S?^ , pkhtmrtrepemeeven/ het hulbighcn ban bes? ^S^Ï ïtepfers? iongPen foon ^ertsi-hartcghLeopold oo?facrhe Willem, blt;euangclifchcïïdigieaftephaffcnen ÏÏÏïÏ’”“ bacrentcgheniS bc ©auffijdie tocerin te boeren ^S. met meer anbere bertoerringhen boenbehughes nntgii. toeepi bicrgclijche men ooch fnbepabtboogghe« nomen heeft/ toacrober be©auPijrhc al meer en meer ghctoelbts? gefocht hebben acn hact te trechen / alfoo bat be burgers? niet onbecs? te bte* tonchtenhabben/ alöcenrefogmatie/ enbitom foo bed te petherber / mits? ooch bc ©gotepation PhiPbens? bon ben ïteurbogp ban ^arcn ’t fdbe niet berbibben noch beletten honben. ©antoló effen om bepn tgbt Mßarthgra^Cluiftiacn Willem, Admiftratoor bcs? 'öerto pichts? ban jfBoeg« benburgh ban be pabt berfocht/ batfpop5hnc 3pbc goen cn hem huipe tot recuperatie bon!
' picht fouben pgeccren met belofte bat hP hacr pgibilcgien toilbc bermeerberen/ en hun bah 511110 i Coninchl. J©ajep. in ^toceben alle hulp en apis Pentic berhröghen / hebben bc .ï©acghbcbur« gers? om upt bcfe paberup los? te toogben / b’oeta« pe in acht genomen / bCiS Adminiftratorisberfoech tntoillighenbc.
1 ÏJicrop i^bc boogfj. Adminilhator metfom« ©it liait mighe both toepuighe perroonen / boer onber een J»wjp«* 25 a » ^tocetpö
-ocr page 234-188
Vcrvolgh der
|
1630. burg gam atu be 5Pbe banbf «to» niuch ban ^tottbtn tn Wbmut« ftratoojiS» §to«tff0 gfufnnbt }an Stalman genacmtl ben 28 gulp tot JlSaeglicnburgö aengecomen / pem ettdgehe bagpen fiil enin tbcrbo?g0en poubens be tot op ben cerfienPan be maent ^tuguftuö/ boen peeftpp pern namenflpefepettoont inteer ft ’ÿ ino?gpcnÿî b?oegp om î innen nacr pet êgt;abt-pup^i tot ben bergaenbe Wagiftract gacnbe/baet ban be berbintenine gpeftooten i^, ^ner nae ijä |
ppinp?efenttt ban ben ^iueetfepengefant pew gelepbenbe be peele tæbt entrent 7 upjen nae be 5boni Pereft gtreben / al toaer een ftpoone baneft-feggingpe gpepouben toierbt / pet Te Deum lau-danus gpefongen met groote blpfepap bant boItP en b;aebe mufpeb« ^oen bit 10 gpefepiet peeft pp taeer pern naer’t ^tab-pupiö begeben in’t pep» melÿeP met ben raebttracteerenbeeninteenen 1630. |
’tanbetacco?bcrcbc/eninfonbetpeptpecftppbat«gt;l toor beter gebacnpab/ batppnietfoopaeftnae wÄ men be gpefantc ban ^toceben ober be brugp 1 Ilâacgbenburgptoaeîgetrocften/niaergebîafpt/ ban b’lt;$Ibe pettoaöbp bagpofnaeptb^ppajet j tot bat be Conineb ban ^toeebenbe gantfepe (itatg foube bergunnen/ en toeftaenbat bpinbeftabt £Barcb pab ingenomen/ foopabppbp lt;©ubt- «SÄ en oppet lanbt rupter$ien boet-boleb opentlpcb b^anbenburgp bonnen eenbmsP ober be Isabel Stii«” toerbenmoeptberfoept« JKet al bitijS be burger -------‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--------- -
ftacn en pet «iBert-ftiept albuö innemen : ban foil'' be pnbuptenttopftel meerber reputatie ban spo ne üKajeft. gpclpcppetmet bebenbeü^artogen
tp Wei te bjeben getoeeft/en peeft peel Wiliigp en geern acn ben Adminfteor ftep berplicpt«
ctttiöhe i^et bifputeerben fommigpe gpeieerbe lieben banißeebelenburgpbWjSgefcpiebt/ingefetgc' outnixn pieroberbanöereopiniesgiWe/batbAdminifta- bïo?ben3ijm
-ocr page 235-Hiftorifchc Chtonycke»
189
i6to. , Wacr toptoilkn bicraf anbere laten ootbee; kn^nbertuffeben met onfe l?iHo?ic boo?teï gaern 5boen nu bAdminikratoor ban Miaegbeubutg gbelbch bcrbaclt i^ö bem met be Habt tjeeft berge-lectben/ bebebp terHonbt eenplaccaet neuHacn Pan befen inboubu
5500? «©ot^ genabe ton Chriftiaen Willem etc. boen te toeten allen en pber onfe p?elactcn / lt;ö5?a’ Pen / Bibberfebnp ifmtlicbcn / bcbel bebbenbe/ ÏÖurgermeeHerjS en Bachen ban befe Hebe en gc;
meenbeben»
ns« 5110- ©aebemad ben Bbchhennelgch 3» / hoc bat mhii(ita= ' een topl tphtö hertoacttö b ttSuangdifebe Stalls ban ht en Hebe mitfgaberö bacre onberbanen ban bc SÄ! PapiHifehe (om hær begheerte te boltopen 111 bc wetacalle Kfo?matie banhe lt;6ccHdhche en ïDerdtlbchc i§»tanbcn)5pn uptgeput cn totte rupn gbetcochen/ «w”““ “P bat huil in hacre grooHe noot geen mihbekn meer mochten gbdachten too?ben/ baer boo? H’ toeer acHem febeppen honben : en om bat men nu befe attentaten booicomen cn beletten mocht/ bat
too? ban
CettS-thcljt.
Poo?t0 he repne en funberc faligbrnacchcnbeBe^ ligie en Jïugfburgbfebe Æonfeffie mitfgaberei barre leer / (Ccrtmonictv infgbclnb ooch be 55upt» felle b?pbepbt onberbouben en befebermt toierht: en top/ hieonberhuptterHe bcrbolgbbe ^uan« gelifebe mebe begrepen ton niet tod toe Hemmen bonnen / bat tonbnbcrliesi banhe faligbmaecs benbe Beligie cri b?pbepht befe benhe ikrto-en HiebtoPer gbeebenaen’t l^aufbom/ ooebPan toe^jenö onfe confeientte ’t felPe te boen niet beb; ben Pcnnocljt : bteei balPcn top in onö lanbt/ en ©o?Hclbcbe perfoon alfoo fonber fcbulbt ton ber* bolgbt gbetoo?bcn en tegbeno boops bloot gela* ten / hat ono tcgbentooo?bigb en in t lanbt bic Beligie / totlcbe ones niet fonber perbebd langer t onberbouben moogblbcb iö / hacrom top ban bupten om buipe bebben omfen moeten / maer onbertuffeben bebben he bpanbe teg^n0 onfe lies Pe onherbacnen alhu« gbetp2nnnifeevt / bat alk
oPcrtoelbinge enpctlices aen liacrc boubacre per^ foonen/boebterjs/ fuftersi / biocbero en Pertoante tó geoeffent / foo bebben top om be afgbenobiebte
ons bpanbe upt fetten / bun niet meer lactén onh 1 é IQ* nemen / maer bet baerigbe mitfgnber» bic noeb reffeerenbe Connibutic / f bctoglcbetbcnïanbt toe coint/ ) tot befebermingbe bier tjeen b?engben/ en nac befen niet meer oPergcePen of Polgben Ia* teri / maer met cen algbemcenen fïojni flagb acn nik canten bie PerPolgen / en Pan tocegben gaere pliebt en febnlbigbe Bibber bienften ttoee tod gbeoeffenbe bneebten en bengenbe peerbe met 2 pifloien en cen banbclicr bp perliez bittree/ leen en nnbere flraffen / bier been nac iBncgbcnburgb tot be monfleringbe tot Peerber o?b?e fenben / be jongbe hneebteünepgene perfoonoceb bier been ficb PerPoegben en inftellcn / Poo?t,ö tot alle moof gelbcbc b«Ipe Pan ftonben acn bp bagb en nnebt baer gercet bonbê/bie manö perfonen in be Heben/ bo?pen en Pleebê man Poo? man tot ben torljt ficb fo?mceren neerHieb tonebt bonben / upt fpienZ en toatfePetfiacn bebben / acn ono bereebten: en foo bet noobieb iö meer Polcbp toerpen ' onber* bouben/en bier been fenben/om (bat lt;fl5ob af toen* ben toil) inbien be Ppanbguam toeer nentreeben/ ban bacrtegens ficb met cen Paliant beft te dcllê/ acn ono terHont allées apifecrenbe op bat ton bp tijtei bet ontfet moge acn o?bonneerê boerin beta ckh een fal Poegben ; Poot ftechet boubenbe/ bat top met be «tBobbclnehe buipe en affiflentic Pan 5öne tfoninW. inî. in lètoeben (bic belooft beeft onji niet te bcrloctcn ) be CbtiHclgcbe repne €m angclifrbe Icerc i be t^untfeije P?nbcpbt / utoe berioffïnge tocbcrbïcngingbe bcö P?ebe^ joe onfe perfoon feifff baer toe geben fullen/en nefrenef u al bet onfe baer oen fpenbeeren» 1@ectoacbtenbe Pan «tBobt ^Imacbtigb berber aflïHentie en gratie; en gbp Polb?cngbt bierin onfe toil / en toat tot Öobt,£i ccrc3bn i)tpligbtooo2t enber lt;Cb?ifte* Ipcben bereben iö bienenbe / en top fulllen befe fcbulbigbe plicbtgelbcbu onmibbclbaercn ©Pc? rigbepbt in genabe toeer erbennen«
5bócrop iö bet in’t Hiebt jgSaegbenburgb bap*
per aengegaen/ en Polch te pecrt ente Poet ghe* iuwPciu 3amp;’ Admiftratoar öreft Peek ploetfen
©«Mj«r
bene upt
tó geoeffent / foo fiebben top om be nfgftenobirbte ingenomen / in be Hobt b?engçnbc tont Ijp honbe/ fallen^t onopbtengelphftbattinge/ber goeberen/niet alkê Pen reharmutfejiö met be tUcpfetfege boubenbe.
inner bat ÿet aïbenneefl to be ceutoigbe perijchel föo bcquani panben finetttoec «Compnnnien berjicIencnPerlieringebcsi eeutoigen beplP(0et mulqiicticr^ / hie ftp line 3©oimerftnbf ionbt/ tockh iwch boPcn al gaet) te beletten/ foo jón top en be iltcpferfcamp;e hie baer Poo? ênlPngunröe lae?
tot Öobtö eere cn 3nnhepligheHnamc/ tót mos : ghen met al ben boo?ract ban ^munitie enp?os intencringhe her repne lt;iïuangeli»cöe faligh* ; bianht/ bebebp toegh nemen en nae Baeghben* inacchenbe leer / totönberhouhinghe hert^upt* burgh b?enghcn«
maecbenbe leer / totonberboubingbe bert©npt#
feilen b?pbe»ibt/ befebermingbe onfet lanben/ toes berb2engingbe beo' lieben biebeO baer boo? top dob banrhfeggen mihben boo? onfe bpanbe bier Been gecomc/op bat top boo? fpnlt;©obbélbbe gras tie en macb*igbc afl’ifientie öcö «C'ooïluebricbHf n en lt;0?ootmagbtiebHen booth gtboo?en ©o?Hen en fSeeren / ©eere Guftavi Adoiphi ber âtoechen/ lt;0otcn en fenben «Coninehei / lt;©?ootbo?H in JPinlanbt / ©artoglien tot «ifHben en parelen/ ^eetc in 9!ngermanlanbt bit boo?ncmcn beerbee in’t toerch Hellenen tcbcfcnberentoillcneïïpu/ haertoe top niet toepnigb ooch ban boen hebben h’affiHcnne Pan onfe onberfacten : bicjö balpen gbebiehen hun allen in’t gbemepn gbelbch hacre onmibbelbaerc ooberigbept / foo lief aio fphaer kben / buer confeientie / be repne euangdneBe leer en h ecutoigbe faligbcpbt hebben / ( om ban be groote tpiannpc ficb t ontbinben / ben lieben en feer toeerhe’btebe toeer te bïenghen maer ter con* trarp bp bcrlieo Pan baer goeheren en be Confifs catie ban bien en anbere feherpeHvaftempben) hälfe ten refpect Pan bit beuel onfe en bejS Beligis
i©en438uguH hebben 30 mufgneticr'S cn 16 rupterjS ben (OPerHen luptenant ban be licpfcrs fthe / cn ben I uptenant Pan ben ©entwich JEaf* toita bie in lt;£albe lag neffenô 20 hueebten en een falconet nae jOBaegbenburgb geb?acBt*
55cn6bito teghensibenabonbtijs b’Adminî-ftratoor met 4. €o?po?aelfcbappen murquetitrs ®'?ts» hero cn I co pterbe bie tot hem apt ben ^bd gilt* ÏÏSÏh«» come toaren met eenige toagejS met ^munitie en jisacgtifs anher gereetfebap upt liBacgbcburgb getrochen/ hingt «ht noch bén y* bito boo? Ï^al tomenbe / baer bip boo? ’“^^®‘’ een hlcpn poo?tl«n ban glkmcciic bolch iö inghes laeten / eer hat bet hctoadlt löglktoaer gbe* too2bcn. änin PolcB heeft hem terHonbt berbedt en in alkrbacH nae hc poo?tcn loopcube hebben hè toaebt gebtoongben / bat fp giiarticr begeerben in meeuingbe hatfe hc toacht ooch bp §»t. ,5©aus ritf-burgb toilben fcb?ichch / batfp bun ooch o« hergebm fouben* 55ocb quam noch ben fdbë bag upt hc fcbóö5EtóHaiKo ttian tot bet ontfet foo bats ter i ;o man bactin gebónben toietben / hieö halben bet ban be booftman cn aubete.iOfficierjS tce*
25 a 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abd'0
190
. Vcrvolghdcr
|
î 63 o. SÖenjS ge9oubfn ijS cn flnrtft gftebefenfteert. ®e nSntfhgracf tune te fluaeh öaertegftené (left te Hellen/borftt bieef liaWen op anbere niiööc^ len / patenten upt gepenbe om Polfft te toerPen/ bdaHenbe notft $ finch göeffOut0 bte be «nzaef Pan blieft tot iünenpojt achter gelaten hab / af te ftaelcn en nae ï?al te bjenghen. «ï^aernae bes gon ftp bp het ^lot feftanfen op te tuerpen / bacr toe ftp be gftePangene ütepferfefte gebjupehte/ ben 13 en 14 3t«giiHi Picrballcn bacrin tuerpenbe niacr fonber operatie/ bracht onbertufleften Pole ft te peert en te poet bpmaleanber bie plonbcrbcn be hupfen Pan ben 0acf Manfvcld, èoniHabt/ Ï9?cbcbnrgft ßetenbergft met meer anbere. jDaet nljS ftp ben 16 2tugu(li tybinghe beguam / bat be ïtepferftfte Hürth quamen acntrechen om ’t ont« fct Poo: te nemen/troch ftp met be ?gne in alle fta# Higftept upt be Habt ghehich Pluchtenbe nae Jißacgbenburg /liet be Hnthen en ?lmnnitie adj' ter/ bie be Ïïepicrfche in be JEauritjS burgft tueer tot fitlj namen. ïioftd baernae namen be niem gePJO^Pene folbacten Pan jKaegftbenbnrgft tot ftaer pooibccl be Hebehenp / Cgelen/ ^taf-purt/ 3Danp-Icbcn / ïJalbcnjö leben / £alcnPojt met noeft anbere plactfcn in/bagft en narftt oppet lant Hroopenbe/ entoegft nemenbe inat fphnighen ftonben ; bieö tuegften be0 ©PerHen Ifolchc Hc? giment belaft kuiert / op ftaer te loeren. tDoen nn bcö 2amp;oHcftopfi en best iBarchgraPcn 5i)n bolth ftun kocer Hm lieten bp ©amerö IcPen/ hebben bc Dolchfchc op ftun aengePallen/Harch ftftarmutfe= renbe Pan koeber fpbtn / boeft met kuepnigft pief fpbt / be Ilepfcrfche kuierben epubelijch te rngft gebjepen bic een ïtitmccflcr/ tapttepn en Hupte; liant arftter lieten neffenjet Peelc foibaeten / ftet tocich bp guarn/ bekupte bic ban jKaegbeuburgh een Poo?bcel inftabbm bacrin fp noeft een arftter ftoebe ftabbm gcHclt ; borft ftebbenfe oorft luftigh ncngcloopcn / chclpch ban ij burger^ tot lt;'0€; jïiaiif= lm ;hn boot geponben. beittoojt 3?cn 7 September I ftteft b’ öPerHe Hupte; Sibd- *’‘’”^ ^'^“‘^^ meteen pngulicrpjactftch ftetPaHe oifetje ingc; hupp jBauPclb iugecregften bat albup gefeftiebe: men. ftp bebe ettelhchc fachen met HrooopPulIen/ en bic felbc alp of ftet hoo?n gljckuccH knap / op knae; gftenp leghen / onber bc faeften knarcnettclftcftc kuel gcnionteerbe folbatenmet banbcliec toerp. g^oen nubefe koaegftenp Poott .slot quaernm/ riepen be ftepferfefte / kuaerfePanbaen quamen. cnkuatfpb?acftteni baeropbe boer lieben nnbt« kpoo?bcn : fp quamen ban’t tlooftcr Jjïanfpelbt hoo^n b^engftenbe. 311p fp nu in be pocitcn qua# men en be kpagenp op bc buig Hil fticlben / fptom gen bc folbatenonbee bc fachen upt innemenbe bc bc poo?t en fcftictenbc b’iefeftcutenboot beloop/ ïwerop bc boo?f5.‘3Iuptcnat/bie met cenige ^oim pagnien nacH acn cen bofeagie lag/fneï acnquam gelopen / cnalbup ftet zamp;lot fonber eenen man te bcrlicfcn innaonen* lOnbcrtuffehcn troehen bc ïtepferfefte hoe langer hoe ftnrehernacc’t3(crtp-nicht ; onber bc ïttepferfefte cube folbacten ban tuK” ^atbtp reep cen tkutH op ben 13 September unit tuf» kpant boencttclijehebïonchcn folbatenmet bjie Ç'’*quot; ®®, herelP ban bc liai koocijben ftabbm / en bacrop SwibT Hftooten/ tetereerben bcfelbe in be Dal ; bacrupt gfftiicii'. Hl metlangftc roerpneffenp anbere ftcrelp kneer hierbooj quamen gctrebcnoochbapperbicrge« benbe onber be foibaeten; kuaer oberettelhchc rupterp/ bie effen ban bc Habt af quamen / bacrin gftdatm kuierben / bielcgherhenfirhonibeDal feareh bacrin frftietenbe / en bic ban bc Dal ghe^ feilen kucerbacc uptalfoobat noeft ben fclbcna* |
Ponbt órupterp/ banb’anbcrcfolbatenbjie / en 1630. ban bc Dal geftllcn ooch b?ie boobt hlccben. q^ekuftleuu be Dal met hrupten loot niet kuel berficn en knap en geen tegftenHanbt meet boen honbe/ engeen hulp ban bep 53ifffftopp bolch niet bpber ftanbt map / ;hn bc Dal ghcfcllen p mo?gftenp btoegh ben 14 bit o bacr upt ghctroclt; hen : boeft cpubclftch ftceft be JüDagiHract tuff frften ftaer cn bc ïtepferfefte een aceoon gemacht« »Dupicnbe befe tractatie ip ten «Compagnie ban be ïtepferfefte / nabien fp bc ütlupp-pooitop gcbiooften ftabbe /nae Daffenbo’p im gebiet ban benfteurbo?H ban pareil getogen/en ftebbe b arlt; me liebm ban be Dal hier cn bacr met koftf cn hint berHropt Icggftcnbe nae glicjacght / op ftaer frftietenbe tnober be i8pcrfoonrn omgebjarftt/ baerentrgften hebben bc ïteuferfrfte lomufquc’ ticrberp met 6 «crabaten inben Heech gljelatcn. a* ®ot bcfelbe tubt hebben ftet boich ban bc ^'^Sp jKarchgraePe ‘12gelen / ^taf-bo?t en anbere KIj» plactfcn beriaetm/ ftun nae «Calbe/ êaltfa/uaimt , êeftoonberh cn bacr heroin begeben; bien ;nn be ««S. Ïlcpfcrfrhc upt ftet flieht DalberHabt op be hielen ”®” gftebolghtbie ben 19 September 55?ofo nae cen laugh ghcbcrlit ingenomen / alle ftun metblucftt koillcnbc falbccrcn/ bacr neber geftouben. ï^iernae fpiifc 2000 Harrh boo? frftoonbeth ge' tomen/ batnubtburgfttrp iicffcnsbcfoibaeten niet kuilöm btrftteiubtkuijle nu befe alleen te fkuarh Vu aren/ ftebbenfe ftun bp tftbtp op ftftepen kuegft gemacht j cn bc bolgftenbe narftt ftebben bc Ïicpferfrhc ooch ^altfa ingeuomen. qEtaertegftenp ip ben 20 /September ’p narftip b’(0bcrfic Huptenant Bock upt Jßacgbenburgft met 200 man booi/Srftoonbech gftccomcnbait meminge bep 23iffrBopp bolth t ontfettm / niatt alp ftp bernani / batfe al kuegft kuaren cn bc Step* ferle he rupler 3 6 Hatch ;ijnbe fonber fojgh bacrin laghen ƒ ftceft ftp bc poon opgcmaccht cen bed uc^ ber ftoukucnbc / cn een bed gftebangften nemenbe tiaer jDaegbeuburgft boen bjeugften. Wn 22;ijn2Ïïcgimcntcn banbeïtepfetftöc boo? «Calbe gftecomcn/ bacrbpbc75omufquc'’ ticrberp ban bc 2amp;ifff ftop in laegften / bic be Ïicp; ftrfrfte niet een repp lieten op ontbiebe/ maer fteo«’ ben Harrh met ftalbe €artoukuen cn belt Hangen gefrftooten;biem’t/Slot / inbeHaben feftantfen leggftcnbc foibaeten kucerben ftun iii’t begin bap-per tot ’p abonbt toe / tot bat bc bpanbt met ghe^ koelt op ftun acngebjonghen ftceft 200 ban bc foh bacten neffenp cltcli)chc burgfterp bie ftaer met Heen nopen gebefenbeerthabben boot ffaenbe en be reft met bcclc «öfficters gcbongljcn nemcube. «©nbertuffdjen kuaren fommigftcupttet /Sloten feftantfen kueg gdopen/boo? be rebier be ^nd ge« fkbommm in meeningfte fieft in’t «ClooHer «©oöP genabe te (albeeren/bien bc Ilepfcrfche rupterp cn «Cr a ba ten / bic cen bacrt boo? t kuater boiiben/ nacr gejaeght cn bc mecHe part fticc ban boot ge-Hagftcnftcbbcii. «DoenilUb’Admiftratoor laeft/ bat bC ïlcpfcC' fefte ftoclangfter ftoc Hatcher kuierben / ftceft ftp fpn bolch upt bc iiacHc plactfcn tot Heft in jDaeg* bciiburgft gebotbert/ cn albacr een feftanp op ben •ÜlooHerbergftbocnopkucrpen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. «Den 5 October fuubc ïicprcrrchekiooiïDcttiu gehoincn/ bacrin 100 folbaten ban ben ^iffdjop (ttfci;eingt; lagften/ bic hoekuel ftun bcïtcpfei frhc te machtig s««#»* kuarc t’acrofberen acngebangen ftebbe/ maer bm renbe befe onbcrftanbelingfte quain cen ontfet bon 80 man tot ftaer ; biep ftalbcn fp ftet accoo’t kucer retractcerbcn/tegftcnp bc ïtepferfehe fieft fettebj?' |
|
HirtonTcLe Ghronijcke. t^ïr i6ïo, . * bic boebnacnae langb gcbecbtb’oberl)anbtbc« ineen bnfeagic begbebenbe:bicban iRaegben« 16305 bidben / bet kebeften ingbenomen / en 30 neber btirgb5nn fonber bedirsban een man toeer inbe gebonben 50. bertooneften bie boo? bc ïïebier be fael toonben fetten / cn bp bc 100 perfoonen nef« 4 €apitcpns nae bc Dal gebjaebt ftebben. Sortteo” feicrentuffeben bcrfamclbebedfötkfbopd©« ' seiiasfn.' berke ïuptcnant Bock om jRanfbclbt cn tot ©nerftirt ettebjebe «Compagnien rupter^s / baer bp ban be î^pmerfebe 1000 mufgurtterber geco« men ïnaeren. iDet bit bolch neffenei 2 fineben gbefebntjS / bic bp bant biW iiWanfbelbt gbeno* men bab / ijs bP ben 8 öctober boot Dal geganV b’eene poott met g ibflt opgbeniaeebt / en al be ïtepferfebe bic bp in be ffabt bonbe betrappen * nc« bet gebonbjen of gebangen gbei omen be geban« genÔ in Wettin ïeggbenbe ibeer los gbemacebt« 2113 bit be ftepferfebe bebben beraomen/ îbnfe tamclneb bp makanber gberufbt ineber op feal gaenbe /maer beet 25incbop0 bolb bulbe bun niet bertoaebten 3011 boo? biter eomfie baer upt gbt« incerben- J«anflt; •HSniomc» Cbclnebbirl bebben bc ïtepferfibe baer bcr« bclgt cn beeft bet boet bokb feb in’t fiiebt jPerf bnrgb en anbere plactfen ber Ueiir - bo’k ban pareil toebebootenbe geretircert/ cn 3pn bic tmec fîneben nae4ßerfebnrgb gbeboert / bic ban ben lt;ö5?acf Hans Georgh bp Oen ïteurboïfi ban ^ar^ cn 5ön abearreftcert / en op 3nn brbcl baii biicr op be bejiingbe pienifcnburg'i cn foo booirp nac Xenpfifb gbeteaebt* Wc rmitcrs begaben bun op\®ncrfurt/ bic ooeb afbrer back htierben en ge« riipnccrt. jwanf« Ricrop bt^üm be ïicpfcrfcOc bet IjnnS ,ïRanf« lÄ« ^tiöt / met euerfurt ingenomen / beftighebupt • • ' nbsp;nbsp;nbsp;. mafdicubt/ bes' ®ißebeviS folbneten fonber gbe« tocer nac jRaegbenburgb laten trcdier.be. ©oen nubpcan3 alle plactfen bie b Admini-krater bab ingcnomcn / toeer baube ïtepferfebc bcrobert toierben / 5önfc nac ber baiibt altoos naerber nae ïRacgbcnbiicgb geeomen en bet fek bc tocer te blocgucren begonnen. Ret beeft ïicp« ferl. jRniek’Ombat bit te beter mócbtbcfd)irht tootben ben «Ö?acf Wolt bim jRanfbclbt boo: êtàbt-bouber bed 3IcrtS-kitbts berdaert / bie biedtocgOen nae Ral gerenk id / ncmcnbe50nc «ibetfïe rcfibentic op Wautilfburgb. b.iithfii. ©oen nu bc ^Sonineft in â tor eben abnfen gc« Saw- eregben beeft/ boe bet met IRacgbciiburgli glide« Dnibuts gben toad/ en bet nen gotbc o?b?e tod moebt out« banbico« toeceften beeft bn beu ©berkenDirck ban ©alc« quot;nbsp;Renburgb baer been afgcbccrbigljt / om bat befd« bc op allés tont beter o?b:c moebt keilen / cn bed Adminiftratoors ßactkagcn beter bclpen reebteu. âtofcticit Sefouficu. , äfffet« fUjt iptiCH t'baöt. ©cn 1 Robrinber bebben bc ïlcpfcrfebc bp niikig to«r ober bC-iPe boo? ben ®ol 200 fdja^ pen ïneg gcbzcbe/Ijaer bn bc 1000 man f en laten« bc' baerop Rebben be jiRaegbebnrgerei uptgebak Icn met ben ïtcpferfcljcn fef)armutfcerenbc;bebJij« ïc nu befelbe niet biel Oun betvonVuenbe bp bet ge« febubt al te niet nne te eomenZ foo bebben Heb 00b bic ban jRaegbenburgb niet tc toi)t ban bc kabt (fp?genbc batter ptoers een nebterboebe benben tnorlit; begeben toillcn / tot bat bun epnbclncft b’ Adminiftratoor mct cttclgft i oo mail té boet mitf gaberd bierbek kucftcntotaffikcntie idgljefto« men / albiis batbekneftenban bnn ben ïiepfer« feben niet ftonben gbeken toerben. ©oen fp nu genoedj gbekereftt toacren/ beöïicnfp kebber« bedt/en onberPendbe kneften mibbe boo? ben bp« anbt/bieopbunpaffebe/ lodgcb?anbt. ©ie 1111 nbsp;nbsp;nbsp;________, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.......................„ ooeft tod geraceftt bebben bed baer neber knenbe fïuaeft Rem faebonbt/ beeft bn biettoee eterke bied fpn bc ïicpfcrfebë karft tc rug getroeften baer ' toeer bertaten alleen ^icubups kaceft befettenbe/ ban |
kabt gbcfuinen / maer ban bc kbaepe niet nicer alö 40 mebe btengbenbe : ’^ anberen baego 5pn« fcbjcer uptgcballcn bed bre cn 30 «Crabaten gc« bangben mebe bïengenbe. lt;Co?t3 hicnMC^ito «ptbotogaenbe o?b?fbcjö «0bcckrn ©akftciiburgb 600 man te boet; en b^s 2oornptcrö tint fßacgbenburgft gbetomman« tciffruop« beert / bic boo: nicti ïlltetiö leben getroeften befek t»»«!* ó’s«* bc kabt nac ttaccun»nkoïmcnjS met getodtin« ‘®*quot;*quot;’ genomen ban be ïHenfccfebe 60 reber gebontoen cn joo gcbniigben gbenomen bebben goebe bupt beftoomenbe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^1 ab were plactfc bcftielben ben ï5iffdiopö bokft ttsimcu niet laugbAnant boen bc ïltcpfccfcbe bttbemomen Äfrü bebben / funfemet ctteltilic 1000 mnumet8 kue« “ciicm« ben gefebtw meer baer boo: gbeeomen / beftigb «““quot;t' “'’ bet fdbe beginnenbe tc befebictenen te belegeren. scRomtn. lt;amp;’ «öberke Sneidewin blCCrbe beul met 51)11 bokft ettclbeftcbagenfccr tod / met mufonctten febietenbe units fp geen grof gbefebubt babben) fonbee opbouben : maer bctonlc grdote ftoiibc acnguam toacrober bc ïtepferfebc bun karrft toe fettrben bongen f ’ aen te parlamcntccren ; toacr toe be ïiepfecfcöc bun niet tod in’t eerk tóouben berkacn / obermits bie ban ;rt5aegbbcnburgb «Êgden cn ^rboonberft lions obrrbnlkn en bc ïitepferfrbe bacrin b töbni neber gebonden : eboeft toiert ’t ocroo?t gemaeftt/ ban béfen inboubt. I’ ^P fouben ftoeeren barre leben langbtee« . gbctiö .be «toomfebe ïïcpferl. SRnfek. niet tc bic« nen/ foofoube bun bet leben gefeboneften en gc« oo?loft5ön/ bat3pnacr bun belieben / bcbalbcn tot baer ïïcpferl. jRajekS- bpanbe/ feefter repfen mochten. 2. ^00 fouben ooeft alle «öffieierö cn fdbaten baer gbetoeer cn peerbe tot bienk ban bacre ïtep« ferl. j^ajeli. om tot b artillerp te gebtuphen mitf? gaberb aik bc brijgljb 2lnwnitie aebter lactcn/ boeb fonbe be ©ffieterb b?n ftacn tklnc bat 3p in bc kabt met Heb gebtaebt babben ooeb meerberg niet met bun te nemen. 3‘ gnbieneen banbe «Commanbeerberömbe kaöt Jil'acgbrnbnrgb noeb mat te boen bab /bien fonbe bergunt ïbo?bcn 3 bagben cn längster niet inöcbüo?f3.fteboptcbouben / barrtoc fonbe men bun noobigbe pafpootten mebe beekn j-inbien nu een fteb langer fonbe opbonben cn b’ccr in öienk begeben / befelbe fonbe boo? «tSobt cn ber toerrit boo? memebigb gebenbenenbe rac btboo?te ooeft alöuö gbetrarteert tootben» tl^it bïfft ftem albnjS tocgcb?aegben gbcïÿfft berbadt is in’t ^acc 1630 nvt klebt ban jEaeg« benburgb : ’ttockft boebbefe feboonekabtnae ber bant tot een mifcrablen onberganeft een boo?« bobc gbetoeck ia / bic baerop in t bolgcnbc ^acr gebeurt i3\ boo’öcn «Coiiüirh in (^VOKöfn. ^u toillentop berftadenboe Jjartogb Frans J??'f?ï Carel ban pareil Itantoenburg aen b’idbe boo? MJou ben Conineb ban ^toceben bokft toerbeube tnrsij o«« baer ober ban be liepfcrtcbc miert gebangen gc« Shnkfe nomen. Wcfflbc alö bP in ber kilte omi^am« anrn’S bnrgb / lubceften bicbacrarn palenbc pladfcn in ben name ban 31111 ConineW. fUajek. cttelndi bolft fjamen bergaert babbe/beeft bp mettet felbe bokftin’t epnbe ban ben ^obember 5?ont3cn« burg' cn Jikcubupbl nen b’üibc kggenbe ingénu* men* jBïnwöetoöfe ÖpomfukhetebefdKvmen/ te |
f^t
. Vervolgh der
bflnïia«i'ïjö6pMöÊrtöt5t6MreB (ttoftmijkiwn Jn’tvanPapcnheyffiflürfiüpötmafiißctmftf/t*’ 1650. ÿiifcffh trot tot nitïilJtn bane«» greot JEBwr/ bic ai^i ben (©berpê Reynather met 2400 man oW£ üi b epn tmerrg^ cc loopt ’fttcl omgttoïcf Pt toe: bt ö’dPe gelet 3^kuöiip0 tot ^tltfe niet aEüIIeii/ tobbcibt ernfeer groet en fiarek €agcd) bner toater en n»?a0 tori bnfentoaeî innam/ij^Pa-gpn b^ceber twegg Augoftos fjoff totW toSat«/ penheym met be famtnttocto troupen bee«anbe» t fribe ’g naetoß obetboUen be fiabt terfionbt m* ren bag en be toügeneibe narftt met groeten ipefî
nrnnntv.
op Batgeburgtoegetroefen alfo bati^tog Feaos jKibbrier tgbt grn be »tpfetfeto entier get be# Card fpn beto met eer be Repfetfeto getoaer gto*
toojbeQin tot batbe ftnifcrffto^CberflcWatto- inbe naemeban ben 1^ enfer ettriijeb beleb nil meefter met be niptcrp in ettrinehe niptersi guar# cancel tc toeten ; baertde be ibartogS ßem lied tieren ingeballcn ijö befribe opflaenbe- toilligfj betoonbe tot ^totterftdnbtmetftepfetji hierop berberiben fjaer bcücpferfetofjtBIfg’ belch befettenbc; bit boojgaenbe heeft Papen-
toilligfj betoonbe tot ^lot terftonbt met ftepfetiS
gtonbe boo? cm Fmnh goo paffen tongh / bit o# heym be Habt tc bc(lo?men oengebangtom
ber tot tonter inbe gabt goneh : Papenheym met 1 ^om nu ï^artogfj Frans Carel faglj bat to te ben^berntn Sails begaben tout op b anber cant i ftoahfenbe ballen, toeft to boot een®rompcttec natnacn tälot. «Ênmitjö’tccncptonbttoa^/, giiHanbt begeert / baertée hem niet tongtoraW toictbeben ^tocebtfeton tot uitlopen benemen, een guartier np?gljcgebcntoicrbt om neb te to# Papenheym bcgcetbe ban ben fóartogh Awguftus j raernen. g^etohiê bHp?enbe be trarieUie npt to
-ocr page 239-HiftorifcEc Chronycke,
«95
|
i. 3Dad pet onmooglpeP bat men pet lt;Cuan« gdiftpe «Conbent pielbe / en ben bagp ban ^om» podtic tot ƒ rantPfo2t Befotpte/ betople fpne ßae» ben niet oen ttocc plactfen te gciptP jpn tonben. 2. lt;©c lt;Öuangcliftpetoilöengccn pertigperc# folutic bon pun geben/betople fp boo? bat bc 3n» plactd ban boer fn une JBoegbenburgp pabben pibitit ban ben Itenfer gebaen toad bjeefben/ bat botp niet ban noben en toad / aengeden bat 3pne lt;©ocn nu bc ïteur-botden ban parenen Äepferl.jli'ajed« bed bermoningpeu gebaen pab Wwbenburgp tot ^nnenbergpbp mnlcanbcc met ben «fonuent niet boo2td te gaen /mitd5Puc ^auk SPetoeed toacren alberleu onberpanbclingpe bc» ; lt;©r,ojb toelban ninclonbc / Ælooderd en diep» ïmt tiagö roetdogpenbe / poe men boep pet gemeene guaet ten conbe beefceepert blpben / moer boer en tood »«S» remebiceren moept; foopcfabenfcdcpbcreenicpt i bangpeengnpibittemélbingpcgedpiebt. ««Wttm öat fp bied toegpen met b onbere »iSuongclifcpe ! nbsp;nbsp;3. ^toubt tod te bebuepten / bat bit Con» danben een «Coubentpouben toilöcn; bocropid . bent niet tod moept adoopen/ betople gpeen op» tot lt;02gau in ^aren eenbergaberingpebanbe reept betroutoenonbcrbe^tanbcn pcmdenlict; ^arfepe Tinubt donbe acngedelt baerop noebok j en inbien fulcPd gpefepiebe / fouben bc Cotpolpc» genbe poincten ïpn gpcpanbelt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pc oceafe Prpgemben »Ciwngclifcpc noep ftoaer» I. (Of een bergaberingpe ban belt;lEuangelk ber conbitien op te geben fooonecuigpepbtboo2 fepe danben foube uptgcfcp2ebcn toerben. I loopen foube ; bied palbcn pet beter toad Pet 2. Wat op ben fclbenpem boegpen foube te | «Êuangdifepe Conbeut niet boo? / maernacte p?oponceren. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j pouben. .* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—. - . ©oer peen toacren ooeP beeld 0penegpen be , ßoeben ban be ;amp;arcn / betople be fcpulben ban bonnen bomen/ betloo?cn. .^SeSeut-Wban I)cuiit tot i6;o. J^‘’ï5t op ben ineeo iiiU Uuberb öc ftrnferffbe een [ebtpflfbarenbe geflen bebben / lie gebaebten mas benbe/ bet moft beä Dartogböfebip 5pn/ bat fltnialbu^bacc af begeben totlbe/ tnierbe ’tfeP beftareb met CanonS beftboten aïfoo bat’t felbe bnebten ben ^ebipper ben bop afgefeboten toasi/ wierbt gbebmongben oen lanbt te fetten en mod neb be Oartogp Frans Carel met al 5ijn bolrb aen Papenheym gbcban^cn geben. lt;©o«b beloofbe bemPapenheym bat ban Ïtepfcrl. jiKajeft. noeb ïteurboïfl in 25eperé bem niets aent leben foube gebaen toerbcn.^aerop is bV nabe dab geboert/ en ßatjebnrgb met ibepferlptben boltb befet gbe» latten, ©oo: beft p?actijcb ^pn be ftenftrftbe olbujS ober be €lbe getonten innemenbe bet 25iflt; bom; biaer ober be ^mcebtftbc niet alleen be mibbelen tot bc bterbingbe Min / gupt gbtrattht/ mact Rebben ooch öe göetoflbigöe ßenbebouö 3. nbsp;nbsp;nbsp;ginbienb’eenofbanbcrtßuangelifcbcßflnt ! bp pareil bnlpe foeeften btonbebetoplc ban ï^ep-' feri. Jlgajed. booj gocbclbcbe mibbcl niet donbt te berpepgpen; poe men dtp in bit tadpouben foube/ op bat men naer plitpt morpt panbclen.
lt;. pubien bc CatpolptPe 5»tanbe goebe pan» belingpe met affonberingpe ber anber lt;euangelv dpe^tanbe boot dellen fouben poe men met goes bc confeieutie boerin toilligcn en genoeg beroets Perttoerben moept.
Dactoel nn goebe boojdagpen fitb pier toe bee? ben openen / en bc danben al inbc fterdmaent berfepooben toaren / boep mit-ö tot ßegenfburg een bagpban Compofitie tufTtpenb’^uangclb ftpe en CatpolpcPc legens be maent jrtb»uariu.s |
Bedemt toad tot fraitchfo/ttepoubcn/ gongp pettoeerterugp. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wd Ï!?et toadbe ftcutbo?d bankaren niet tod iärutbogne te b2cbc bat bc bagp ban «Compoptie bupten 3pn ???^®fquot;* toeten en toille toad ingetoilligpt/ bied poloën pp SS a-tegpend ï!amp;?anbendciin parbe tooo2be gpcb?iipps jnigeiidac tc/batpninfulcpd belimitcnbanpctgpebobtte b«uaöc= boben gégaen toad bat PP uae ber panbt ftoacr= IprP foube Ponnen beanitooo?bcn : boo2td fcg’ genbe toac om pet C onbeut ban b^uar.gelifcpe Staube nictboo?td gaen Ponbc; befe pointten boo2ftellcube. ben ïtepfer bic poer opfoobeel lt;oniicngouötö dteeptenfoo langpdacnblnbcnmodcn/ bepak ben bat donben be Hanbt goeberen mebe in penis Pel en tons ooP geen groot bootroet inbc ^rpat-tamer / en fagp men ban berre tomen pet gemeß* ne Uanbt beberben ; en fouben bies toegpen 50/ nc i)}eurbO2dcl. t©oo21. lieber raben totOeredi' tutje ban bc «ClooderjS / aid tot een openbacren ©ojlogp. bat ^ünriöoebter man^raeöcnfeberrebunljaös ♦ ! lien()iei-ingljeïutlligf)t ©iejötoegOenópopeen i©c l?cct ïanbt-gracf Geor^ pab oen ben D. 3boctoo2Hoe gefeptebenpem feer bibbenbe / bat pp 5pne ftenrbo2del. ©osjl. boer pem met blpbt toiibe bifponceren/ batbebagp tot J?rancPfo?t bedemt fonbee foutmoept sänboogtganep nee* men; inboegpenbat beeiïanbt-grabenraeben al be puntipaelde pointten bobben op pompier gefct. jUaer lt;©» Hœ toid bJcl / bat bcfe ratio in-dudtiva fpnne ïttcurbojdl.^ooïl. offenbere foube/ onbere moniere goebe gbereetfepap maetPte pat? re Ftenrbotdeh ®oo?l. te gbemoet bocrenbe / bat inel bebcpmelbtbe Æamer-vaeben ncnficnîpthe Politicas rationes bOO? bun babben/bie bOtb in Foto poli niet biel te beranfmoojben donben / mitjS betfoo beetnatlliocnenbon fielen btaOraerPen* be / en gontb ’t üuangeliftbe «Conbent bacrop/ batmen bet p?intipaflde toerebupt petgrootpe upttoertWe/ en toat booj tonbitien aen te nemen/ boot te bJcrpen/ te befenbeeren of berberjS te ban’ beien beroemt bjo?ben 5onbc. H?acr ober berber berfoept toierbe ban b’lt;Cus angeliftpe ban toegpend bootte fettingpe ban een lt;Conbent (betople bcbagpban «Compofitie om fePer reben palben toeer toad uptgePclt tot in ben fooincr ban t ^jaer 1651 ) enPedoten bat bc |
194 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolghdcf
|
1610 ^'^’’** öew^fèBïwoïUtf totWpnf0 fouöc oD«' ‘ goulientoojöen« WjStoccOcnbananelt;J2uans gtUfdje ^tanöc öe Ïïcurbozfl ban ^arenljecft g{)effÖ?eben onöer bato ben 29« Weembet al^ DicrboIgDt- lt;©nfe groctenifle tebew? etc. topöebBen ben ßoomfeöen ïtepferi. Hlajcft. op ben tot KegenP ®cUfUïs burgö gtjeßonben donnent onberbanig^ 00th ^2(t ban feer beïneeoIpfU te bennen geghtben/ bat Vop ïne? fiSaoi OÖ^n benwfolaeten Paetban’t ßpcbnietiuel aiieÆuaip botibcn boo^bp gacnZ bat tap een €onbcntban ^'y^^’h* b’lt;$uangcItfrÖe ^tanbe te (amen aen een fceeber Acmom» pj^etjS bergaberben / omtefien goemenbupten guetfure bet confeientie / eet en namens/ goebe b?ebeö mibbelen betamen conbe / bie men boo? lt;ïE»obt/ zijnet nootlpbenbc betebe/en boo? bet tat? relt en ïïeprerf. Wajeft« honbe berbebigöen/ gbe -Ïijebtap banbantaegDenssbe gtjetroutae roughs bulbigfjept / en naerdigbept met onberbanigöe en b^ienbelgebe bermaninglje / bp gaet ftcpferlnrbc äfeojeßent en anberemebe löteten «Catljoïijebe ïteurbojilen / infonberbepbt ben Ïlrnt-bo’fi ban Jiacntjei en 53eperen gbefflneben en begeert beb-Ben / bat men boef) in punao t’nptgepubliceetbe jlSanbaet ban ben ïtepfer en b’ (ßrccutic ban bien tot een goebe banbeiinge tailbe tomen laten. 55etaijlc tap fO2tS hebben berftaen/ batonfe ï^eeren mebe ïtcntbotllcn L. L. L. L. noch boo?t epnbe brei Conbents fjeöbaer0een hebben bet^ claert/ bat hun niet teghcn taaö/ bat obetbie poincten / taekh alleen tot ßegljenfburgh putbas tim en bifeontiES taijfc taarten boo’ghehouben en toat öießtaeghen anberßbooj erceflentoaeren ingljcballen / goebe onberhanbriinghe bowgeno; men taerben mocht / en bat fp b’anbere tot hacre Religion gheaffeetioneerbe ïèo?llcn en ^tanbe ooch tad baec toe bifponecten tatlben. «ön bctaple be ïteutbotd ban ^?anbenburgh nefW anbere incita ^tanbe het baet boot gO^ honbenheeft/ bat bantaeghcttabcelerebentad noobich taajei / bat het Æonbent ban blt;uangcli; feheeerft ghehouben taicrbt / boot ben bagh ban Æompofitie nac ^’tanhfott uptgefchtebê / op bat= d hun te beter tot brß btebeß ®rartaetcn in goes ben betroutaen honben boeghen. *011 betakle tap ooch onlanghä bact toe feet bctaceglijch îhn bet' focht getaotben/ bießtacgcn hebben tap niet gees ren taillcn laten boot bu gaen ’t geene bat tot een fuich «öoötfaligh taerch bicnlijch taaS. lt;ot taelhen eonbe tap ban tot JteppOch ben 6. 5rcbïuaciuó hebben befiemt tot be iComparatie ban bien/ baer top ban inbient lt;0ob bclicft/in civ genet perfoon met ben ïteurbotd ban ïBtanben# Burgh/ onöh«nboeghenfüllen/ enbefeberaeh daginghefclfs bn taoonen. pubien oud nu behent lO be lief be tottet alleen faligmacchenbc taoottiSebtö' en be £onferbatie en boottiS plantinghc ban b’ ^ngfbutgfehe Æoiv feffic; foo dellen top het tot u tail en taêlbehocs ge/ of pemant ban b’utae met bolle macht op befe bergaberinge hamen tail om mebe te helpen obct= bencheuenbedupten/ hoemendch tot bc®roe; taten ban be «Catholyche ïteut ën bobden tot drranchfott heeft te fetten/ om bat men tot bor-beringhe ber «©obbcltjchen cere / onberhoubinghe en bootte plantinglje taneß Depl. taoa2ts tot troodban jijnherche/ totberguichingheber bc» b?ocfbcn / tdtherdellinghetuffchcn be lt;atholÖclt; hc en €nmigdifchc Standen oppet (uptterde leg« ghenbejmidrouto'en / en tot taeöerb’enginge bed bcrloojcn bjePes / bed ï?» öper nut en taelbaert al fulchcd raagh betaernm / bat teghend bc plicht taatr mcebe men aen 5hn ftepferl. Wfed« ber« 1650-bonben id/niet magh dreehenenbat in ailed te beranttaoo?bendaet. |
«Önid onfe Intentie ooch tot geen anbetepta be gheneghen. t©icrgelgchc bgeben toicebenbet tael i6oghcfch?eben:cn heeft men totïeppfich i grootc ghereebtfehap ghemaecht totbefen «Sou* j bent / be dabt bad ghemaecht / bcburgerpglx® mondert / en ooch een darche lt;ffiuarnifotn tot meerber berfeecheringhe baec in ghtlcpt. lSochheeft beïteurbo?dbankaren / aldhP gheden heeft bat be burgherd ban 2tugffaurgh ban taeghend be ßcligic hoe langher hoe meer aengljebochten toierben/ ongeacht bat hp foo bcel baer boot gebeben hab / boort bierbemaet een in* terccffic fcö?pbEn aen jijne ïtepfetl. jBajed* g0e* baen ben 24 :©ecember. g^aerin berhaelenbe ben groeten oberlad bie ©«»««* hun ban bc 3tugfburgfc0e Confcffie ghefchiebe/ borax, niet mooghenbeom hunnen (Óobtdbicnd te plc« ghen naer b’omgeleghene plaetfcnindiltcgnen/ uoortnï'' haec btepgenbe op ftaacre draffe inbe ^oepfehe »»x herche ter prebiratien te comen / en inbicn pe« mant betaerchen bet lief be bolgljcnbc b’Ciian* rwr’f gelifche manier oeffenbe / baer taiert inquifitie «enf^ opgebaen/ be lt;t5obtd hupfen ber armen ïtclmocf Sja fen ontrochen/beel ^rnpt lieben afgefet/en breng« S»iW* bemenbenßaetmebe ban 5hn officie te fetten bn«' baer boor alle necringhen fouben op houben / en biergclgchen btoangh ber confeientie meer. 55es tatjknbe mcebe upt ben ßeligiond brebe heel hrachtich öe onbiUirhhepbt hier ban / berhalcnbe het hlepn recht bat ben 55iffchop Ijabbe omal fulchd al baer in te boeren / hem beroepenbe op bed ïtepferd beloften / hem bibbenbe bie in bood’ ghen danbt te herdeHen / aid ooch b’onbehoo^ lijchc hrgghd laden teberminberen/ en bat an* berdnd alle goebe tractaeten tot breebe met be ßoomfrh €atholpche ^ètanben op Ijct oendaen* belt;Conbent tocfmochtcnbruchtelood affoopen. Wfchtpben hecdalfoobeel geholpen aid 0et ^»if boonge/ en id men effen drah met be fleformatic feif^Xio tot 3lugfburgh boo?td ghegaen / onaënghe* »«S ficn bed nhehd hofract felfd / ongheacht bat men 2Samp; taclbhfrepfcn baer ober gherefereert heeft / bed «ttw^s 55iffrhopd intentie boo? recht noch biïlichghè« s»«*“quot;quot; bonben heeft/ bied taeghen befe proceburen tot op befe unre gciniprobccrt tant baer boor houbenbe tael hier boo? een præfagium ban een groot onge* luch in’t ßoomfehe ßgeh oprgfen mocht. 3Bphonncn hier niet boo?bp gaen te berhaelen be hlócchmocblghe berclaringhe ban een lt;i5uan* #öi)e^' gelifchcn ßaetd-heec tot ïlugfburgh ghebaen/ * boen men crndclgch begeert/ en boo? ïtepdrlgchc ^äoirf Jßanbamentenälebreben heeft / batb lt;ßuange« ftneO^ lifcheßaetcngerechtd bectaantehacrepnbelgh/ KÄj hœ fp het met be ßeligie gefmt te houben toafen/ ’^w« jouben bcrclaren/ bic nlbnd lupt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pin« 0®* lt;©p beßefolutie ban jnne ïtcpfcri; iBaied’ 8''* aid mijn albcrgenabighdcl^ccce / bie gheinfinu* eert id aen bepbebe dabtd booghbe toner ober een berreet ban bc boorfvlxercn boogben id aen* gedaghen geibeefiom na behoü?tc alberonberba* nichd en gehoo?facmd mp te berhlarcn/ foo foube ih tod niet anberd toenfehen/ban battet boo? befe repfe een politgchc fahe tan mocht/bic ich met cen goebe confeientie acnnemen en boltrrchcn Iwnbc/ foo foube taneftepferi. jfêajcd^ald mgnalbcr* ghenabighdc Deere mijne alberonbcrbanighfïc bebotic boerin fpup?en. jDacr betogle het niet bat tgbtlgche en bcrganchclgche / niacr b’ cere «Öobtd en ber fielen centoigh fnlupt id aengaem be/ baer |
Hiftorifchc Chronijcke
19$
16^0. ^^ ^ öncrop beHeer Chriftusonfe bcfelccr Beeft •^ segBeben fcggBcnbc Mat. 22. geeft ben ïtepfer tont ben Ïienlcr toe comt / en ©oöt tont lt;Dobt
ben/ ißobt SHmaeBtigB baneBenbebat Bn^jn Ctwitav. 8?. tooo?t tot Bier toe onberBouben ijnb/ cn bat pp bao^ 100. fulcr boo2tö toilbe continueeren.
39u romen top tot ben Banbel tndeBen ben «. ContneB ban BciicmarcBcn cn l^ambnrgB / met ©erfoop bctoclcBc Betten ttjbtlangB isfnlgllctoecdop S-ÄThä be lt;Êlbc olfoo/ bat b'op cn nfbarenbe feBeepen ©mown»
toe comt ; foo fö tod met goebe rebm cn ftacbt Doeft rich een toe bp bcrlieo ban 5pn faligBcpbt/in facche ban ncligic cn geloofBem alfoo tc b?agcn/ bat Bp Bet tegBend b’albcropperfte jKajeft. ban ________....... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;...........
'Gobt WmaefttigB acnben lactften bagB mneB toat ruft Bebben geftregBen/diet todch bocBniet toimöc' of han bcranbttooo2bcn:bctoijle ich nubp Bet, langB gBcbnipt Beeft. 3©ontbc £oninch Beeft ï?ci)ligB €uaiigcltcnbpb MtigfbiivgBftBe ^om i fpne feBeepen onbectu(TcBen toat met bolch'Hmm fefftebaermebe demmenbe ban mijn jeugBtben 1 nitic enanbere nootbiuftbernen/ metbctoclchc opgBcboct/ befelbe oodt conform binbenbe met Bpiiömbc macntban 5ïuguduÿiuptbt^onbte be fcB?iftuurc ban be p?opBctcn / »Guangeliften cn îlpodden / befelbe ich ooch in alle manière en
toegBe tot op bedtime met Ijcrtcnmoubt belees ben Bebbe / niet tegBens ftaenbe bat cttclijche üîcurboiden/ Botden enanbere lt;6?aebcnban geeft of tocrdtltjcBcn ftact birhtoiild ftarch op top gljefebtBebben metgrootcbeloften/ ommp Bier ban ofte hrijgBenen totbeïïoomfeBcÆns tBolijche Religie te bjengBen. (Died Balben bers clacre ichmp niitd befen tod toctentlijeft cntocl bebacljt/ bat ich bp befe ddigic Meer cngBeloof ban bc MugCburgdlic in Gobtd tooo2t tod gBes fonbeerbe «Confcffie/ gBeltjch bie acn tollen iictis fee Carels ben bijfben Clinddpdtcr gljcbarljtcs niffe in ben gacre 1330 idonerglidcbcrt öoo2 lt;ö5obt0 gratie tot mijn conbe toe bolBarbcn toil/ cn bics toege bc ßoomf-catöolphe B2cbicatic befe mijne ßeligicnict conftom 3i)nbc (bacr ober ich cttclijchec ÆBeologantcn glicbod BebingBeBadt bacr Been ih mp rcfcrccrcnict toil befochen: toant ich foubc bacr mebe anberdniet tc hennen gBes ben / ald bat ich nocB laento 5ijn foubc / biergBes Itjche lieben lal Gobt upt jijn monbt fal toerptn. ^oeBfoo gBedBietbete nninc berclaringBe niet/ aljei of ich mpban be geBoojfaemBepbt ïtcpfcrl. ïBajeft. cn ber Ijccrcn ftabtd boogben / ( todcBc bcl^.fcB?iftuurc id gebiebenbe bat men befelbe oenb’oberigBept fal pjefteeren / nopenbe in polis tijehe frechen) foubc toillcn ontdeerhen / macr als leen totfalighepbtban mijn ronfrientic cn b ecus toigljc ftraffe en pijn t ontgaen / geltjch ban rich een gBeBowben id Gobe MlmacljtigB allem reces henfetjap tc geeben ban jijn gBcloof. Mnberd del ich mp tot be albcronberbanigdc bebotie ban ï^epferBOïd./ en tot bienft ban bc ©ceren ^tab-bcogBben bacr toe ich mp niet minbet beroWis geert binbe/ aid ooch fcBulbigB‘
©00? onbereid oochbc ©altfgcacf Au^uftus ban ênlfbadj ban 3ijnb?oebec mebe ^altfgcaef toojt bau Woifgangh Willem ban ^icuBurgB Bart aengBes Äatatf 'Wb met be refoîmatie in bc facche ban ßeligie ïBnifsmg in 5tjuc lanbtn ; cn of tori bed «Coninchd ban ©uijcim »©enemarchen b?ou moeber Sophia in befe facche bttgto®'' Bacefeet bemoept Beeft en Boeren lieer foonbacc
Been Betoeegtbat lip neffend anbere gjntcrccfficn fcB?pbend acn beh ^^altfgraf woifgangh Willem gefcB?ebcn Beeft met biergclijhe pïocebmuen tc Bouben / bofli Beeft toepniefj mogljcn uptreeBs ten / en id altoos foo tori boo? aid nae bc gmitf-graef Augudus gBelijch ooth^tjubjoebec^nltf-graef Frederick in Bare liccrdliopppcn niet toeps niet) gBcqueltcnaengcbocBten getoeeft.
Piotcnc. ^oen Bet op ben a v 5nnv id Bonbert ^mrlgB SS?Si^ï öBeteecd/bat b’MugfburgljfcBc lt;£onfefncacn ’gt;owi«i itepfee Carolo V. id obergegBeben gBetoeeft ban ji'fBt obres b’GuangelifcBe I32otcdccrcnbc Sïenrbojden en
®ftitf-9t«tf38U9 SuftuS
jepi gHegacn ban mecningBe sijnbe be I^am« burgljcriö op bx^lbr toeer tc befoceBen ; befe blote bedonbt in 30 grootc feBepen. lt;©oen bit bie ban
ï^omburgB bemnemen / foo Bebben fp neffenjei be bbotigBe blote (bic (nm buptenbe befen finjbt / al obet 8 Bonnen goübt0 t’onbcrBoiibcnBnbgBea Bod ) norB 8 ©oilogliO frtjepm gcicct gemaerht/ befelbe nen b’nptloop ban b’*èïbc fepnbenbe* ïtlp; befe nn met bollen jcpl bnet Betb 50« gBebacren/ Bebben fp onberïnccgliö ban een anber Ï^anibut^ gBee feBip nbbpfen gBeBregBen / bat be ioninch boo?’t (ïonnen ban be See een groot ducB tocegö tonji te mgB göeb?cbcn / nner be ^onbt toe met fonber groot petnehd ban lijf en leben / en bed feBabe nen be maft boomen en perlen / bic ni om beer gBeBoutoen toaren/ gBclcbcn (job ; bieb Bol* ben lip bed njbtbfoiibc ban boen Bebben / befe feBepen nae beBao?tc / tocet upt te reeben. àôaer bacr guamBacd anber tijbingHc/ bermclbenbe bat be feBabe foo groot niet en toaö ' gtidneh men upt gaf: toant be ionineh qunm dracbö met ets tdijcBc frijepen onber BepBöB innöt bactfe geanc« Bert toierben en bebe béfeBcepen baft ben doim beedropt 5i)nbc/ toter in be See opfoccBen en berbetereni
t©ncrnae iä be ConincB met 40 feBepen cn et^ telijcBc itSnlepen b’ (ßlbc toat naetber bp gBefos menj bit be ï^amburgBcrsS bememenbe 5önfe Bçm met 20 feBepen tegBerijS gBegacn ban mee# ninglje een flaeBt te Bouben; bacrop is be €oninlt met bolle droomen cn 5eplcn fonber feBioomen op bc l^omburoBcrö feBepen acngcballcn / met € n« nonnen bacrop ludiaB bier gebenbe / bied gelild» beben ooeB beOamburgBerd leer arbepbenbe Boe fp moeBten bed «Coninchei feBepen acn booit leg's gBen. ijbitbcd lt;ConiitcBjS feBeepen mertBenbe toilbcn foo nae nictbp comen/ macr Bebben bc 5cplcn in gBetroeBen cn tocee ancherjö uptgetoot« pen; en BoenecedigB beï^awbnrgBet^ forijten Bun bp tc romen / foo Bonben fp boeBhict/ mits bc toinbt Bun Bed rontcarp liep tod 8 bagljen lauft» ^aberBanbt Bebben begbe fdieepd 3ïnnabcn ins digamp; op malcanbec bier gegBeben/ boer boo? bed feBepen fdiacbdoosi 51111 geratcht. jBacr bétons Ic bc €ontneh deegB acn goeben toinbt Ijab'Beeft/ bcl^amburgdBe blote tocee moeten bertrerhen/ mitd fp bier» Balbcn bed €üninrBö feBepen niet tonben acn bood romen, que «Coninch is al boo?t;d gBegacn/niet tegBendaenbe bat bc 8}ams burgBerobe bachenen tonnen upt b ciElbcdpnns men ban meeninglje bat bacr boo? bes «Coninlt^ feBepen foubenoppet fanbt tc fitten romen / macr 3P 5nn ben ï^amburgBerd op ben boet olie; bolcljt / bic Bun ben toeegB boot toonben/ cn Bebs ben al bacrcnbclndigB met Canonnenoentoe#
-......j^-------------------------------bfcpibc gBefpedt totfoolangB/ bat bc «Conineft mn^ ^f'^bcim foo ié fulehcnbagB upto?b?ccnlad ennbclijehnaciScluch dabt is glicarribecrt / bie biitsftiie ïieö ïienrpo2dcn ban pareil acn alle be plactfcn/ i tuin een partp feBeepen bacr baft gBemaeeBt Ijecft «Confcffic bacr fulcBe Religie gBcbjnj’chlijcB «8/ befen bagB , bc reft toeer te rugB dpnbenbe.
« W» gljcbicrt cn afs een ^nBdfeeft gBeBoubeu getooid j nbsp;tDacrop Beeft bc lt;ConinB een ïÖloeBBnpo boen
b 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opbops
196
VcrvolgH def
|
1610 ephoutoen aenamp;’tCIbcBpïfoltoacbcriiighnacbc jBu toillcn top bertelïcn/ toatin ^ftalienen 1610. J ' aiBilfermareiftcen/cninèolficpn alle JBaiTcn ge: anbere plnctfentuflcljenbe ^raneopfen/ ^pan* gtaiim« floten alfoo bót niemant torn 5önc onberfaten Ijct giers en ïtrpfcrrrhc UoD2 en noc bc b?cbcs [jnube* fciie öo?* toaitfhoo?n ofte bec/pet^i na ï^amBurg conbe b?ê* i linghe bic met ben Coninch ban Djanchrijch iö gen. Ijach hier nae 5ijn acn Bepbe partpen ïicp: acngdïclöt / beflooten en acn toeberjube gherati* ferl. betmaninghen gecomen / bat fp niet bpanbt* 1 ficcert' to boo?gcballcn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;©e £0» lijhjö fouben teghens molcanbcr/ tot bat bc facche. Robien bc Coninch in ©?anchrijch ( Cham* n.ntn ban tot een bergdijeh guam/boo?ncnien. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! berpin ^obopen/ mitfgaberjö noch anbere ba* Æ carci nbsp;Centrent befen ftjbt ip tünchen bepbe Conim ! ffe plactfcn / bact ban top fluef berhaden toillcn/ SS Coimithm ghen banCngclanbt en Oifpangicnccntoccbc i in 3pn gljetoclt hab g[jcb?ocht/ heeft hpalbct* tcnbooip ^ÄS- bêraemt / bic allen Cuangdurhcn to tooiibcr* i haribe o?bonnonticn ghebacn om befe ingenome santb uue iv^ó: ïöfh boo?gecomcii / bic baer ober alberhanbe bif* ' plactfcn te houben / en bc jujlitic / politp ncffeito ninhinip: coutfcii ghemaccht hebben / en heeft men bie i b’incoinße ban bit laubt ban taboue tot een fpangitn. hooghfehabdöch te 5ijn gheacht toatacngaenbe' fceeftet reghclte B?cngheii; bics halben heeft hP . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ grooten raet tot Chamberp inghcßclt / cencii iuflÿi O’iCnanßclifciie. lt;!?e 31rtif6clm öc0 bochels ftcramincBe 3pn aliS öolcfjt. i‘ “Hen iueöerjpöe foiiöcb^cöctc tuntet ente Innöc tucfcii.
4« lt;©ern foube ben bnanben ofte Ge bellen ban b anber rant / ban toat (tact bic outh bjaren / cc: niglje (jelp bdunren iioctj te boen bertoiHigtjen/ norö geen toe boet ban boleh / btb^cjes ofte anbere ^munitie toe laten.
11« ^nbien be ïtollanberb boo? guterceffie ofte bootbibbe becs Coninchÿ ban »Cngclanbt met b’Enfantin occo?bccrben / foube bit altoojS onberfjouben bjo?bcn : iaat 3ijnc jÏJajeft. bacrin t’occo?bcetcn belieben iuilbc. Tefc artijchclei 5511 ban bepbe «ConingIjtn gc^ ratificeert / enbe be b?cbe ben 17 Tcccnibcr gljec publiceert. Tn (jcelud bp befe g5cleg(jcntljepbt ben (f oninch ban üiigclaubt feet arbepbè / be bereenigtjbe j^eberlanben bact geen te b?eng0fn/ bat fp infgdijehö tot oprtcljtingöe ban een b?eebe Ijactinetben Con inch in Mpangien jouben in lacten/ Ijecft bodjljct fdbenict toiHcn boo? befe repfelueften. |
3??cf;bcnt ncffcn0 8 3tfic)TQ02ö en cenen PtofU: ratoo? macht gebenbe/ alles te boen/ toat te boo? be rceehen êaincr bes i^artoghen in befelbe nabt ghebacn [jobbe. g^c Æoninchban Djanchrijchbcbcoochgroo: ten boo?tgancamp; ban bc ftebe en «Caflclen Anoefy, 3!bebinp en anbere plactfcn gclijrli oorh in’t ber: treeft beS ^?iufcn ban Tomafo ban Conflantz, (joetocï ÖP baer met 8 a. 9000 man bcrfchantn lagfj bc JBaffen ober ’t toatee in [jebbenbe. ^ct befelbe boo?fpocbigöfpbt Ijceft be Conineft ben 4!lBarefc[jaI Crychi bcbolcn Charbonicre tebde^ geren; inacrDe Vignoles©elt-maerfchalrftgaf ïan fjet cancel Miolanze in te nemen en baernae bc nobt MontmiUiaen tc blocgucctcn. JlKibbc« let topic guam 3ijne ïliïajcn. inperfoon metb’ 31 nnabe in ijet Tarentefer boel/ ongeacht bic ban ^abopen befen pacs met groot boa?bce[ gab« ben conunen befenbeeren/ inbien fp [jact baer bep frljantn Ijabbcn: niacr be b?efe ban bcö Coninh^ aenftomn toaö te groot ; ghdtjchtocl lieten fp 10 Compagnien op befe 3pbe banS. Mauritius Be* neen bc burgh Cec acn benhoerft ban’t boeuf? baci leggljen om hacr retirabc noch toat te bene* heren / hun noch een reps bact fclfs berfchantfen* bc. jKacr foo tjacn be ƒ rancopfen ober t toatee met emn op hun guamen acnfetten/ j^nfenac cen ofte meer mufgnet fefjruten biefp bergeefes bebcn / bon befe plaetfe afgljctoecrhen / hoer [jed ober tgljebcrchtf nae ^. ©cniljarbts-bcrgh Be* gebenbe om [jet ‘Hugnerbad en ben ©ojS in Piemontit toot te bcrfccchcrcn. JlSet bit bludjtcn ban bc ^obopet heen be Coninch firh boo? befe repfe bergcnoégljen laten/ betonlchp biet boo? picmonbtban ^abopcaf* gljducbcn beeft / cnnlbocr ecnfo?t neffenei bier 2amp;oltocrcften te boutoen Bcbolcn / en beneben acn ben bergh cttclijchc ßebunten laten optoerpen in 3pn p?dciitie / baer bc ^aPopers een bier boeefti* gben lt;002n berlaetcn bobben / bie tot berfcceftc* ringhe ban bit bad feet toclgbelcghcnip; bact boo? foo tod befegBo^ befloten toieebt/ alp bc 3^0^ Morienne toclftc bOO? be beroberinge Cbar-boniere bc fraudjopfen in bcrfeftccingc cregheu. Tc Coninch hielt niet boo? ractfoem/ bat men bc ©cftinglje Moneminian bdegbcrbc / betotjfe befelbe op cen feer hoogbe en barbe (Jeenrotfe lag/ bact men met onbergraeben noch fdjidcniW conbe uptreebten / en tjabbe bc l^artogh bics hal* ben alle hoodjten baer heroin flcchrcn loeten/ bacrop bc boo?igbe Coninch ;i)iic 25atterpen (jabbe ghemneeftt en bc fluchen gheplant/boen hP bic hab befeboten en ingenotnen. boch conbe men befe ©eftinghe met toepnigh folbaten Blocguec* ten en heel te niet maceften ; ’t totlcft bc Coninch ooch tod in acht nain. lt;©it iO ’t gceiie bat bc Co ninchiii .â.tooixn heeftuptgijerecht. g^ctoij’ |
Hiftorifchc Chronijckc.
1630. ^dutiïc Öp Bet ^ugf-bari feer nae ijs bp 8BC' cottitn/ Bebbenöc^paenffBeuptfojgBe/ batbc «Coninch lAucró 0002 t boo?f3-bad moeBte boo? bjeehen cm €afal fontfetten aen â* ?5crnBartf-®e bergB o»» bit te beletten/ Baa (tarh berfcBantfl. lt;ïgt;paciiff!)e .Wibbfler kopie/ als eenbeelban öeifrancopi toosfii bâ fen / bie ’t il'JarfhßraelüBap Salmzo in Baev gBe« o^Ä teelt gebregBenBabben/ nae beroberingBe Pan-lt;Wwn ^^’^'' op Carignan 31)11 gBctrodten in meeningBe stUagtu, be felbe plactfe bail te machten en ban baer af €afal t’ ontfetten Beeft be iDarchgraef Spinola, om bit te beletten / 8000 man te peer ten te boet Onbet Bet €ommanbo ban Don Philippo Spinola baer Been gefonben/ bie befdbe Habt Beeft Bc= fet / Bem benebcn be bjiigB aen be ßebiece be Poo IcgBerenbe.
g^oen nüber jpraneopfenOberleTremovilli met ben boojtoeBt by Carignan ia aengeeomen/ Beeft Bpettdijehe «Compagnien banbc^paciv feBe rupterp bie Bun albacr bcrfeBantlien/ aenge« troffen / befclbe te rugff b?pbenbe en tot acn be bmoB berbolgBenbe. «Oner fp kuecr boo? be muf ancteerbera kuierben gBcaffineert / knaer ober be jpraneopfen moffen kopfftenen kuicrbe b’lt;0ber= ffe in itm Bnie ftfeofgBefeBoten.
«Oaerop Beeft in’t kucer Beeren Bet lt;Caffcd Carignan ffclj obergegBeben / Bet kodebBpTremo-viUe met 30 folbaten Beeft befet/en bekople Bp kuat fkbarB ban bolcB knaa / om beerber afbjencB ben ^pnngier^i teboenz iaBumctkim rupterpgBe' retireert nac Pancalier tot Bet anbcrbolcB / Bet kodeb om be ptacta albacr te bekuaren / gBelaten toaei/ mita baer acn bed gelegBcnis- «©act beckbaeBte Bpben Deere de la force, bicboenbe kuaÿ ter felber tijbt met be bdegeringBe ban’t faffed Villa Francke, bat Bp oorB inftrcegB*
3liaer Betbertrech bea «Öberffen Tremoville quamen be ^»paenffBe cn namen Carignan koeer in cn bdegerben Bet lt;Caffed. ’^ Knberen baega troh be Marquis de La Force met ) Regimentcii te boet cn ettemeBe Compagnie runtcra kuecr baer op aen* «OnberkoeegBö berff onbt Bn ban fommi-ge ^paenfeBe folbatc batter bp be 16 lt;Co?nct rups tctiS cn 2000 tc beet oberbcb?ugB in Carignan gBecorncn kuneren/ Bet tedcBBptcrftonbtnact Bet legBer abifeerbe / om kbat meet ber bolrlia tot Bcm tc hrngBem «©aecopBem be jDarehgracf Deffiat noeB met ccn Regiment te peert Beeft ges afffffeert*
«Ooen bit be ^paenfeBe bernomen Bebben/ 5Bnfc mcer upt Carignan aen be bmgli getrochen/ ben jprancopfen befe plactfe kucer ingBePenbe. 1 «effen ben fdben bagB iö be iDaetfcBalcB de La Force met Bet obtigBe bolds tot Pancalier aenges. tomen* ’sianberenbacglie^b^occBi^oocBMont-1 morantzi tot Carignan gcarribcert met tbjee ties ! gimenten* «©c ^paenffBe onber Don Philippo Spinola quamen ban b’onber cant bePoooods aengBemarcBeett/ biebp be b?ugBop beraubt; kudlsc tegBenh ober be ƒ fanropfen lagB/ be plans Ben ofkbirpen / Batt oppet beffe berfcBantfenbe ecnigBe loop-graben maheube langBö Bet kuater/ baerfe Bet gBeffBubt in b?odjtcn*
2(cn be cant nac be ƒ rauconfen begacben fp Baer ooch / baer fclfd opknerpenbe een feBantjEt gc' h)cB cenen Ijalbe moen / mfgelucB ooeft aen bepbe be 3110c boben cn bencen nocB tknee anbere* «en iö foo bed arbept gBefcBict aen be feBonfen kudes Be met loop - graben acn een ander gljemaccBt tearen in tknee bagBen tijbtsi / battet te beekoons beren knaa. ïDics Balöen be jprancopfen Bicrop niet eer acn tc ballen moet Babben / tot bat fp met
1630.
mcer bolde bccficn kuaren .• kuant fp kbiffen / bat be ^pacnfeBe ruuterp / bic bp ^000 man ffareft kuaö/ licBtdqcB 0002 Bet kuater / Bet boetbolcB ober be bmg bp comen Bonbé : ooB Babben fp niet mcer aio tknee Blcune ffucBcn gcfcBma met kueps nicB Slimmitie bp Bun / bekuiilc bc reff ban’t gBes fc0ubt bpBet boetbolcB bat nocB oeBter maci/ gljdaeten fo. lt;©döcBkud Bidden Bet fommigBc baer boo? men 3oude be ^pacnfeöc ebenkud ams taffen / eer be fcljanfcn tot meetberbefenrie quas men : moer andere kuaren bacrtegBen^ / Bd fd« be niet boo?raetfacm Boubenbemet bermdbin» gljc battet petijculcii0 luaö een Hrmabc in Bacre fcBantfenlcggBcnbcacn tc ballen / baer Bet bon oocB anbere «©berffe ban bc J^rancopfen mebe Bidben. «©oen nu bc .ïRoerfcIjalrB bc La Force met bc reffccrenbc ?trmabe cn Bet gBefeBubt oens quam / kuierbe kuecr ract gBeBaudenengBebons ben/ batmen be fdjantfen foubc belegeren cn gBes IpcB een DefingBc beffupten*
«©aerop alfoo Bacff b’lt;©bcrffe de La Force en Auriac mctcttclijcB üolcB 31.111 uptgetroclicn om bie tc bcficBtigen / beplcnbc Bun in tknee bcclc; Bet anbtrbolcB kuierbe in t Icgljcr in ccn ffacBto?b?e gBcffelt. Dan bc jSpoenfeBe kuaren inbe groote fepantei gooj in b onber alleen 600 man* «©ekup» 1e nu befe «öberffe in t beften ban ben Daö boens bc kuacren / iffer ccn feBarmufeï tufleBen Baer en bc ^paenfrBe boo?8cballen / baer bp bc reff ban bc28rmabebcr ƒrauconfen nicbc i0OccbpgBes raecBtbc ^pacnfeBe acn alle ranten aen bollen» bc met ccn fulcB gBekodt / bat fommigBe tuffeBen bc Bolbe poenen / boer be loop-groben noeB Ba# re perfectie niet en Babbe inb?ongBcn« «Cn kuilde bc fo2tinin ben ^rancopfen Bicrinknd bienen/ bcknijlc ettelncBc banbc p’tncipaclffe «©beeffen bet ^pacnfeBen met Don Philippo Spinola’pl mtqgBcniS b2oegB om tc recognofceeren kuaren uptgereben* 5be âpacnfcBc beben kud Boer beff/ moer kuierden gBclBcBcn banbc ^^rancopfeno» bermant/ bic baer ban inbe groote feBont^ 300 neber Biekoen* t©aer onder be p’tncipaclffe kna® ren Diego Cardainan, beci ^tabt-BOHbet0 500n ban ben DartooB m ^o?tu8al / Don Loys Sapa-ta Muptenant uan bc «©enerad «Quartier mee# ffer / Aionfo Sua(ro «öciicracl M uptenant ober bc ^paenffBe %rmabe/ cn JKaerfcBnlcB ober pe 23atalie,- Benifto de Rebera, ncCfbau beu DoCs togBbonaicolo ^tabt-Bouber in’t «Coninclsrijls ban Napolis, jan de Malquita, Antonio Cavilie-re neffeub anbere ban 3tbcl cn «Officiersi*
Don Martin d’Arragon Colcud Obet Bct ßegi# ment upt Lombardie cen boo?nacme perfoon/ cn besS jKoreBgraben Spinola belle b?icnt / Ma-drigues de Lima 3Bn neef/ Lodewijekban Ca-ftres, Gregorius de La Fega, Matthias Beretz, Ja-1 einte de Cordua, neffensi andere «irapitcpnen/ cnboo?nome «©fficierj/ooefs bcclc gBemeencfol# daten kuierden gebangBen*
1 «Dp derfroncopfen 31.1de 31)11 omgecomende i ïSoron banltupci uptPicardie, de^oronbon j Eftre neef ban den Deere Valence,Le Brevel ïup* tenant bon bc «Compagnie des Gitmcctlcr^ upt ! Picardie met meer oudere* Dct gBetol ban bc ges j quetffe kuos oceft groot nubien bc bnigB kuat i grooter kune getoeeff/dat de ƒ raucepfen gefkuint ' Bodden baer ober counenBomen / foubc beo Spi-i nola 31)11 armode Becl3i)n gerupneert gekuo/dem bie Boer bnltibtö op Bet retircereu Beeft begeben mede nemende ol Bet ÿjefeBudtende b?ugBocB= ter Bun afkoerpcude nlbifo bat de j?ranccp|en ' of fp kud befe bicto?ie licbbcu bcboclitcn/ Cnfal gBes
55 b 3 ipeB’
198 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolgh der
|
i6ïo WiöfJ «kt Rebben ontfetten bonnen. -’ * «JSn of fp ïneïeen anbere b^ugbobet bePoo öljcmacfht Rebben foo eonben fp gelpcbïuel mttjS öe ^jpacnfeöe fjaer bnectegbenji oberïegBerben en fiareb bcrfcljantfben / inepnigö tot boo?bcel baermcbcuptrcfötcn. «©cinijlctopnuopbe Belcgcrinpbe ban €afal 3ijn obetomen biiben bip / nkt tegbenboenbe top alboo? befenbaeraf tootberbaeltbebben/ noeb boonjf bier ban bertrerben/ tont bner bp ib boo? geballen ban ’t begin en epnbe beb opgbereebten toebeb. bethel j^aebemad Ruffignano enPoiidcfturabanbe toat han’t ^paenfcbc 10 berobert gbctoo?bcn / beeft be p£Smtot nbsp;nbsp;jKarebgtaef Spinola Änne btek Jirmabe tegben: Sö^SX ^^” ^^ ^^^^ ^^^‘t* ^^ten marebeeren bclegbe^ stniigtha ««be befelbe benaz jKapub Toy ras bic boerin cafaus Commanbeerbe bobbe tot befettingb^ 3000 te bao?8tbab boeten4000 te peert / toaer ban be pnneipaeïfïe ober be ©bicicr^ toaren. Riberac, Montauzier, Montccha, Pompadour, Granche cn-anbere. lt;Doen nu bc ^pnenfebe boo: bc fïnbt/ edneb b«badt i0 / nenquamen/ met be belegeringbc een bcgintfelinaebenöe/ troebToy-ras met bc gantfebe rupterp tipt / bie bcplcnbc in 8 o. 1 o ^quabtonen/bp bem noeb bebbenamp;e 300 a. 400 mnrgueticrbcr0 ƒ mctbetoclcltc bp een fok* hen barbe febonnutfeï met be^poenfebe bebe/bat ban Spinola 3b«boltft meer 010400 op bcplact-feblcbcn/ bocrtegbcn0 toepnigb bon bekrön' fenbie ingoebepofïup? |lonbcn/gbeblebcn5bn/ en bnmbe bit gbebtrljt tori 8 tipten. ’^ onberen baegb0 en bie boernoe bolgbcn birien noeb meet febonnutfeï^ boo?/cn bemoepben bun be ^paem febe feer met obérai febontfen te groben. gben 26 bennen be ^rontopfen ’0 nacbt0 gugt gbttof fkt jro?tin / tegben0 ober be rebiere bc Poo ïegobenbe ; boer bp bun benbe ^opitepnen bon t Regiment banniberafft PoyandeenTronchart Ijaer bopper quitcerben 1 bottod bc toerriten noeb niet beri in bacre bcfenfie iïonben.Poyande toierbe gbefeboten / Tronchart gbcquct|ï en gebangben. 5be èpaenfebc bebben acn bic ploctfe met bc ^rranfopfen gualpft bup0 geboubé;toant alsToy-ras be boobc begbeerbe toicrben fp bem ober t liebaem gefneben en gbriierft obcrgelangbt. tpen 28 jEcp/ loyras ficnbc bat bic ban’t i^ortogbbem ban jRiIanm een frijantfe oppet blarhe optoirpen 300 paffen ban be CittadeHa, fonbt bp boer been CaviUac en Boyfrac met 60 mannen omoenbeffinehe 3pfccoorftccuffbontfe opte toerpenenben gbeblutbtenben toegbafte fupben. befen bolgbcn norft aomufquctierber^/ bicgecommanbeert toaren upt olie Regimenten, ^e ^raufopfen bobben ceri fulrften boojfpoet/ bat fp in een balfup? tgbt0 ftp bc 100 ^paenfrbe boer heer bitutoen. ©cftalbcn bit / bebe Briffac met cttclgriie runtere en 6. mufquctictbcr0 3. ;§quab?o«0 banbe ^pomftbe rupterp een toph tnbt0 opbouben / boer bp tori 4o©ffiricr0 tones ten. Montaulier toiert ill bit febarmutfel gcquetff enftet pecct onber be« lt;!îommonbcur Souvreom beer gbeffftooten. ^aer tons ftp bebanbt cen ^onnieft jgnbe cen ^onf-man / bie beribe mebe aen bc berbenbe ^pacufebe b’Abfolutie. ©an be 8bebangcn0 berftonben be Jrronfopfen biot bet ^paenffben bootnemtn toa0 gbetofeft/nament» lijeh ?5attcrvcn te maceften / cn bat be .ÿîcnpolû tanen cn ®nrantincr0 be flab op bie 5pbc fouben ncnballcn bie tegbens btt Caftcri ib gbriegben/ en bc S^uptfebe / gt;paraaerjj cn 3tomftarber0 op be ^ittabdla cen ncnbol botn. 5?cfn nn be |
^paenfebe ben lactflen Mfôep baere55attcrpcn 1630. gljcrcet babben/ ftegoflen fpbiet op be ftabttt gbeben. lt;©en 4 fillip nom bem Toyras boo? cencn upt’ bal op bcj^eapolitanen te boenmaer toierbe onf beeftt/ bctoglceenjongbc inbeflnbtgbebangen fpnbe/1 felbe fteeft openftaer gbcmaceftt cen ne up boeeft op be poo?te uptfleerfienbe. 55efejong0e bcrftliefttc ooft cen gtnlinctifriieii (ffopitepn Gain-hero bie bantocgbcn0bcfe berroberpmebegbt’ ffraft toierbt. tôicmac berhoot Toyras be riofa ften te Innen / om bat bc bcrrnbcr0 gbten tepeften meet geeben fouben / ben Cnpitcpiis ftebfrienbe/ bat rieft ten upt ipne poflup? lufligb fonber op tc bouben/ bier op benbpanbt gbeben foube cm bem acn fpitctoerrften teftdetten. g^enfriben bagb bcbe Toy ras boo? 20 mail bon ’t Regiment Pampadour be fd)an0 fto?ben bie bc âpnenfific ’0 nachts opgbeflrit bobben / beift?apbfii. Ben f 9wip reboot be bpant op bc jReuïens tot ins fal inner tc bergeefs. g^cn 8 guiip frftieftte Toyras noeb 40 man bon ’t Regiment Pampadour upt / bc brifte partp eommonbeerben ^argiatv ten / ben reft ' bc iopitepns / Sabot, Loberie en Chafteau Gaillard, bie bermeeflerbcn bc febontfen tot oent ccrfle fojt / ffoenbe cn berjagbenbe toat bun boD?qunm/ bat ban bc^paenfrije tod 40/ ban bc j^rnneopfen nllccn 2 boot blebcn. tpen 9 Snln gafftet noeft een beter fpel / toant Toyras liet boo? bc flot poo?ten al fpn rupterp nep fen0 400 te boet uptballen ƒ bie bu0 lufiigft op bc a^copolitanen aengongften / botter 300 boot ftlcs ben / cn ftoer lt;©bcrfle Qmnquineila gebangben in bc flobt Cafal bjaeftten / leer gftequetfl 5pnbc. g?it feftormutfel bup?beniet ober een ftalfup’c/ gftelijefttoel toicrbenb(©ffider0banbe ,j?eapos litancn niceflenbcel0 boot gfteflagften. i3?ic bon infal lieten oeftter 8 ruptcr0 cni2niufquctier« bcr0. ï©c ^enpolitnucn toaren frerberbnefl/ niet todtoetenbe toaer fp bun ftergben foiibem toant op befribe tpt beben oocft cen uptbal Pampadour en La Tour met baere mufqufticrbcr0 op bc Citta della,bacr bc froncopfen foo beet oem bfelcn bat fommigbe opbegetoopenbe plaetfcn banbe ^paenfeftenïftnboo?gbcbïoiigftcn/ bat ootft cen €bdman ban bc f roneopfen boo? boos gften bon Spinola i0 boot gbefloochen. 51icn 10 bito ftebal Toyras cciicn^crgianbt ban Pampadours Rfgiinct bat ftp ontrent nict2o man cen elepiic uptbal boen foube,- bic terflont in ’0 bpniitp toerften fp?ongcn bc tocreft licbcn boer upt jagftenbe/ ftp bc 20 boot flaenbe / en be frftoto pen ncffm0 aiiberc gcrcctbfcftap nicbe in be flabt ft?eiigbriibe. ’0 anberen baegb0 gbefeftiebe tocee een uptbal ban 5 0 mannen,bie tot aen bc ffbaiit0 fto?bfn ban ben bpaiibt liepen / bacrban toccc ban toeber^pbe ettripefte boot ftlcben. , lt;0f told be «Coninch reffens ben iarbinael cn anbereftoogftc iiffieiers ber Croon ban ©?anfi’ dieft tenbeflentot befcn(0o?logftbccl nootfaec* ftrinefte bingen beben gereet maceften / ftecfiftct borft tofpnigft ftclpen mogen / ftet toeIft onber air Beren inbe flabt iafirlis gfteftlcceftcii. a©ant Monfieur de Toyras ftab gficc 11 grit/ cn ftet gccnc/ bat hem bc Catbinori ftab laten bcrfthietciitoaS oodi opgftegarn ftp ftet intoopen ban pïoöiaiibd bic anbers ban iamp;abopcn romen ïoubc. «©ic0 halben moff ftp ni fpn filbcc tarten munten ombe folbatenbacrmcbc tc betalen entot beeft’m« boo: ten toilligftte ftonben. «35ccnnuftct filbcc ooeft op ton0 / liet ftp roper munten ’t fetoe op een feer» niuntc ftet baltur fldleubc/eR ftqnbdbe met be rooplicbcn iiw. iu Ca« |
Des Canmei^ tn^ranekt
ÄWa
h-ff«;
Hiftonfche Chronijeke^
Ï99
iuaren.
ï6io. ’^ €afnl/batfe’tfelbe cooper geit aennemenfom bc plaetfcn beftgermben bner get bec ban betelen ,z,^ ben / gun beloobenbe bat gp gun inbe name ban gerbe goneft toepen / en goneft bpennp geen bagg -^ * ben €oninfttocctanbet geit toilbe baer boorber^ boo?bp bot fp niet met ben bponbt oen 't toereft fegagen. .Uien geeft toillen fegggen/ bat/boen *”—•* befe munt toeer ingelog ggetootben 10 / botter toel 10000 jproneopfe ponben aengefego?t geeft/ get toeleg bc ipuptfegc 'gtolioenfc en êpangierjö tot een ggebaegteniÿ gebben gegoubem
50en 13 ‘3nliu0 ggefegiebe toeer een uptbal op bc i^capolitanen en ^ponginctben / baer ban fommige toierben boot gegagen en gacre fegansf hotoen bcrb?nnbt/ en bleben banbe ^raneop; fen niet boben bnc. lt;fien up? baer nac/ boen Toy-ras al 3pne guthen gab laten teegten/ maeeftte gp een baifTen alarm / bat gun bc ^pnenfegen in o?» b?e gelben / boerop bebe gp bc gueften op goer loei goen / boer boo; bede bon gun ggcboot toier^ ben.
©c ƒrnnfe fiupterp toapooeft nicttoepnigg boenbe/ boo?bien batfe ’^baegg^en ’sinaegt^
»©in befetrjötbegotl ïicp:obinnbtinïgt;e|ïabt feet af te nemen / foobat Toy ras alle biciube ffabt tonten ÆommiiS b/cot erben molî/bie bien« benen toapenenboerben / eninbien lipset felüc niet eOebnen en Imb / 3oube be meeße part toel tot ben bpanbt njn obergeloopen«
«©cn24guniujs pjefenteerbe liner be ^pncn# felle Cnbnllerpc tot aen bc Tenaylle, bner tegenjS be beleglicrbc nengonglicn / baer {jet ban aen een 0art göebeeht goneft / toact ober ban be ^ pnen” felle toel 10 of 12 bleben en lt;nbsp;gbebangen met in €afol geb?aci)t toierbê-lFcifompapnir banEoy-fac geeft gatr boo?aHe anbere gier tori gegneten«
«©nbertuflegen gongm be ^paenfrgc met gae« te toerrlien lugig boo’t liner feet garft berfegant« fenbe teggenpi t ggefegubt ban tv beleggerbe ; en
liottod altcmet cttclpcftc uptbollen ggeboen toiet^ ben/nuamen fp boeg niet tot aen bc galbe 3®acm Barada, Souvre cn àubcrc ï^cctcn gonggen / noer bien fp toat ggegeten gobben / op bc galbe fßoen bantfenbe en b?inftenbc boet felfiö op bet Cljngcl. ©o/gen gt)efontgcpbt/ ooeft op bes Spmola fclfp. ^efc b?euggöe gabben fp naulgelteï een up? gge« boen / ofbe ^pacnfege lieten ttocemguen fpinv ggen / baer ban b’ cerge toel n mannen ban be bclcggcrbe / bc onbee bebe toel 30 bon goer eggen boltft inbe luegt fp?inggem tDacrop berlieten jp toeet bc ploetfc/ en bleef bc lt;Capitepn Terfiiles boobt. ^pbcfe galbe ïteacne toierben toel 14 mgnen gcfp?encgt ban bepbe beden / cn gaf b’cen ben anber ggenoegg te boen ’p nargt.ö foo toel ‘quot;'s* tiaeggei. Toyrasbetoeeggbe niet alleen met ^oiijchï Min erempd bc folbacten/ moer ooeft bejongge iSfö öbegterjSZ batfe ggdgeftbAmazones, mcbctcc' «SS’' sgenei-totet beben. 315antccnborgtcrinlt;Cafal ’ oubt ïgnbe 20 garen geeft cemSfolbatcnplactjS befebt/mebe uptballcnbc en ftgarmutfcljS goubeiv bezen noebien fp ettdgefte ^paenfegen te bebt gelt; b?ofgt gab/ iö fp mebe ftoaerlgth ggequetg : nae bien fp nu toeer toasf ggenefen / geeft fp goer ge-Igcfttod eben bapper teggenb be bpanbe ggegon« ben/bieb toeggen fp bc gage bon eenen folbaet bes gnomen genoobt.'
’ gn’t begin ban be mnent g uliu^ onbergoubt
bc /èpoenfege «fabanerne in cttelpftc ^guabjonis bcrbcplt 5gnbe / bc «Compagnie ban Boy(rac gp te goen / todefie Boycrac tot bien tgbt met een mufs guette toaei ggeraceftt bie-ö galben tcbebbclcg« ggenbe. ïBaer be d^mneopren boobcn gun be punbt / en bie0 galben begidben get bec / bat an« betjö gunbebpanbt tooube nemen. «Penabita lieten be ^pacufege toeer een mgnc fp?inggcn onber bc galbe üBaen/ moet te bergeefo.
Wn f guliu0’omo2glicn0 fp?ongg toeer een mfine onbet S. CarolasBaftey, bie lobon bc bc* legerbc boobc. Wacc bc lt;©?aefRiberac fp?onds toeer in t gabt 31)11 poguurgoubenbe cn goegg ben bpanbt toeer te rugg/ bic gact met goer Kon» bogen en Courtdagên p?cfcntecrben.
9tllc naegt toierbenber granaten / biet ftoegeljS en geené octoo?pen/ bie aen tocbcr3pbc niet toep* nigg ffgabe beben : bc ƒranfcn biclen geegft aen upt op bet iamp;paenftgc toereften / bed bact afber* ghenbe en gun ggeen rug laetenbe.
5Iicn 6 gulinö ontrent ben mibbagg begon* ben be ^pnenfege be «Contrefcarpe ban bc graegt bp be galbe jÉacn boo? een mgne t’oopenen/ bie een groot gueft ban bc ^oligaebcn toegg nam ; macr bc ^èpaenfege toierben met ganbt granaten cn bietballcn toeer afggetoefcnccnbccl bacrnfingoubenbe.
5bcn 8 bito om 3 up?cn nac bc mibbagg / fonbt Toyras
ilt;gt;o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ver vol gh der
, Toyras 5 o fdbatÉll iwnPoinpadour.Ötó ’^ bpnntjS 1 fcfjantfcn nengreptn / cttclijfhc ban ben öpanbt bcttlocgljcn/ niet meet als! eenen man bcrltefem be bande ôaerig^c/ bien fp met fit h öïoeBten.
5^en 13. bito omiiup?en ’^mibbagi)^ liet Toyras onbet be poftup? ban Riberac acn be Ija^ bciïóaen een mijne fp?ing0en/ bcni4noföeen andere / baerop be ^rancDpfcn aenbielen innc= mende be^ bpanbtjs fcljanfe cndefelbe oofb be* (joudende«« lt;en iactften / doen de mijne ban ^« 3o?göcn fonder bjuröt ofgoneb / jijn de ^paen’ fefje meefier göeb)o?den ban de galbe ,0'ncn / de topte de j?rnncopfcn lieg niet meet conden ber-ggen. ©p de poflup? ban Riberac, toiert fttegg acn met pierhen ggebocgten / daer mede Pampa-dour 5gn part ban de galbe Jfôacninbcgielt tuf fegen bepde îSoltoerchenban^« ^o?gencn^* Card.
3Jen de5pdc ban’t Called quant get 00ch tôt get bcegten/ baerde ^eapolitanen enCarenti« tienfcer naebpquaemen/ oen toetehen goech de jpraneopfen get meefte toierh doen moßen. tnaer deLaGran^ey ftcldc dujS goede 0’0’e/ datmen nict te toeefen en gab.
î©cn i9 5,ulp toierdt ßarch mct;i2. Ruchen ggefegudtef dp de 25oltoercgcnggeffgootcn/ en raaerhtç men in t teggerban Spmoladenfclben bagg bcdb2ccmdc bicc-toereben ban tocgljcnb get obergaen ban de ßadt ,i,Kautua. fUiddcu in de naegt dede Toyras eenen acnbal op de 33capo= ïitanen en Carentinen berobetende de fegantfe ban de b?p toinben naem gebbenbe ; gp bcrb?an; de met ecu de ^atterpen ^0 boot ßaenbe ban den bpandt/ get todeh get lactic confect toa0 ban de beb;ebcne toeuggde ; boeg baet bieben oodi ce= nigge ban be belegerde aegten
téen 20 dito begeerde den Marquis Spinola ßillt; fiant om ;gne doden te begraben / todche toaren een palTelpcb getal; daer toe Toyras gem niet lan* gger ay 2 un?cn tqdtö gaf.
Om 21 ómttocc np?ennae de midbagg lies ten de g»pacnfcgc een mijne fpiinggen acn de gaf bejjKacnban Riberac, dieteggendde^pnov fege operatic dcdc. ï^ct pgefenteerden gaec $0 jëpacnfege foldaten tod ggetoapent die ban de ^rancopfen toierden te mgg geßaggen/firg toeer tot gaere potlupgen begebende/die fp met een ootg befendeerden.
Oen 23 dito liet Toyras ttoce rngnen fpinggen bic gp onder de galbe fllacn ban Riberac gad laten toe maedten/ daerop biel gn upt op den bpant gun get boojded/ dat fp in becoinen gabden/ toeer aftoinnende.
Oen 2 8 ’^ iwggcnsS ßaeeftende ggt;paenfrDc toeer ten mgne acn / toner ober be brieggeebe een poftup; moffen berlactcn/ biefp boegteeffondt toeer innamen, ©m 3 un: nae de midbagg liet ïbyras eenmyne fpedenmet een acnffecchende ten tonne hrupt als of gp noeg een nipne gad aern geffooeften; get toeleg een tepcheuïnaObancen uptbal/ die alöuö afliep bat fp op de plactfe/ toef ben fp in bequamen / een galbe jDacn opmacclv ten dertigg Jjaffen togt 5gnde / gabden alfoo de ^pacnfege gun ggenoegg te befendccren.
Klei doen begonnen ooeh de ^pacnfege / de graegt nae die tant geen / daer dc Ouplfcge gaer tegerss gabden / t’openen / reegt teggCRö get ^of tocrch dan $. ^oiggcn ober. jUarcblcn ooeg tttdijehe îSatternen om toatter in den toeg toa^s om beer te fegieten; macÉ daer toierden gacff aeg* teefegantfen beerdigg ggemaeegt / datditfcgic# ten toepnig ginderen moegte.
gjn getepnde bande mamtguliUjS iÿBarty jg^oi Cornet 5gnde onder Toyras Compagnie / in een fcgarmutfel ggcbleben/ die feer beclaeggt toierdt. ^gnb?ocder d’Aunets, toiert ooeh meteen muf gnetggeracegt.
Oen 3. Stuguffujö namende ^paenfege gun boo? bed fegantö bosben tußegen de bepde ï?ob toertgen ban Riberac en Pampadour te ff ellen/ omficg daer geen te logeeren; maerfp toierden te nigg geßaggen en be feganto goibcn bcrb?ant. Oen felbe bito fegoten de^pacn|fgc ban bic rant dc dtie toinden ggenaemt duo groutoclgeg met 11 ff negen ggefegut^ op dc ffadt / dat de burgert acn Toyras fonden om gem tot ccnaecoo?ttcbclt; toeggenimaer daer toicrde gacff andere o?d?e ge« macegt / daer doo? dit tocefen een epude bcquam.
Oen 6 en 7 toierden toeer cttcljjcgc rngnen aengcffoocgcn / en de ^pacnfegen fegaubto go?* bez toclcgefp acn de rant banderebieredePoo geffelt gadden / berb?ant; infgelgcg oorg dc 55at« terne teggenq ober get ^oltoerrg ban S. Carel, daerfe tod 10 daggen toe ban doen gadden / om defelbe toeer tot gaere boojigge poffup? te bien« ggen.
Op ^. laurcntiußabondt/ oljOget eeneup? toajï naegtggetoeeff/ enöe^pangierö dooide graegten bande gallcrptn foo berre ggecomen toaren / tot acn de ^oltóctfgcn ban ^. Stoßen/ maecgten fp oen dc graegt ban’t felbe 25oltotrcg en 55atterpc ban 12 ff liegen.
Oen 4 Tluguffuq goneg dc 5amp;aron de Chefny • mitfgadersi 3 rupteren ep OtW ggcglcet / upt in’t legger ban Spinola, en boen gp een togltgdtjS bacrin toaö ggetoeeff / qtinm gp met dc jpne on* ggegindert toeer daer upt in Cnfal ; fp maecgten denbclcggccben ten goct gart / bic toat ban toe* ggen be grafleretide peff berffaut toaren.
©an defen tgdt af deedende ^pacnfcgcaHc naerffiggept gaere gnilerpen acn get 5amp;oltoercR ban ^. Surggen baß te maecgen; moer fp toier« gen berfegepden repfe becb?andt ,• en ggeßgieden dacglgcr frgarmutfdö inde graegten ban dc gal* bc jfeacn. Oit dup?dc fonder opgouben ben 8. October / tot foo larigg bat den Marquis de Brefc in Calai quam upt be naem ban dc tjeeren Oe« nccalcn dot ban 5gne iKff. ten rCeebesi toaß bc« roemt enggeffootentot op dem y bon October. Cot bien tgdt geeft de Woreg-^oebe de bete« ggeede noeg in een fulcge ffact ggebonden / bat fp gun noeg tod ttoce maenben gabden gönnen gou« den. ^oegtoiibenfp bectoaegten met patiëntie toat men gun ban toeggenjSde googge Oberig* gept fonde gebieden.
©ierop toiert een ffilffont gemoeegt en berge« wÄ Icecgenj dat de i^actoggban Mayenne, die in’tÄ^L, Caffecl ban Cafal commandeerde/ dc ffadt met get Caffeel alfoo goeff den ^paenfege fonde in« amftanM cupmen. jiPoer Toyras met dc ƒ ranfen ficg nae met tie de Cittadeila begeben / en indien binnen dc 15 da« ggen igötß nae den 1 y October ggeen ontfedt aenquom/ fonde men defelbe oocg infgelpcg ober« geben.
Ooen dit nu alöu0 berocco?dccrt ßiaß / troc« gen de ^poenfege met 18 Compagnien in Cofal/ en toicrde dc ibottogg bon Nocera tot een Oou« betneur inde ffadt / maer Don Jan de Medicesin get Caffecl tot een Oouberneur ggeo?donneert.
^lacr een fulcg getroffenen ocroojt iö tußegen dc ^paenfege en jpranfen goeden bnp?fcgop gge« gouden; en geeft onder andere oejDoreg-graef ban S. Croce, die acn be plactfe ban Spinola in’t leegger commandeerde/ beel bon deö Toyras fice« genen
-ocr page 252-Hiftorifche Chfonijeke.
201
|
163 o. fen en gequetffe inbe nacfl Icggljenbc boenen bn Cafalinoftequartierh 95up2cnbf befell nenffanbt han’t aecoo?t/ ficcfl be Ifartogb ban ^abopen baerop ftareb gbe-b?ong^en / bat be faerfien peel morsten bergpe-ïeeePen iuo’ben / om ^pne ianben ïnecr tot ruft te 6?cngpeny feggpenöebat pp niet langpcreonbe fien / bat 51111 Innt albuö bctlPocp en boo? bicenit boleft gpempueert ïnierbe. «ön bctople men nu upt ^pangien cen bolle maept te bcrtoacpten pabbefoo fouben bc ^pacnfepe cn ïtepferfepe foo langp in pouben. iKacc bc franfen tocuben pier toe niet intoilligpen / baft ftaenbe op b cerfte ?«j?ca«. bcrgclpchingpc. Bn ‘''“*‘quot;‘ ^Dcii nu bc 15 ban be 3)Iöaent C*ctoBcr boot; »“* ^P '^^^^^ gPdoopen cn nu bacr acn toag / bat boF wit|cttm. g(jf,^5 tig (ij^repfg binnen 1 $ bagpen tpbtg pet ontfebt ban Calai foube gpefepieben / of bat bc CittadcUa obcrgpclcbcrt foube tootben / ig bc iPranfe Ïtemabe óp bc renbeboug plaetfe bp ^a« lufto t' facmen gperomen met goebe o?b?e en tod bcrfien met p?obiaiibt cn anbere noobtb?uft / bie ben 16 bito ineenïSaialie toiert gpeftelt / bic in b?icgprlprfte ^quab?ong toiert bcrbrplt ; clePe poop toiert gpeboert ban cen Jllacrfcpaldi ban iö2ancPrncP' borp albug / batfe bacgplndig bon» be bettoiffdt tooibcn/ cn bie bc ïöatalic boerbe toag benfetoenbaap oocPb Ctocrße Command beur. 311 b ïlbaiitguarbc toaren 6000. te boet cn 800 peerbe/ barriergarbe toag bp bitrang ooft fto groot / bic in tmibben marepterben toaren ftntrti 2000 man metten peelen ïtbd ban’t D0I-phinaet neffcng 4^0 peerben onbet pet bclcpt ban bc lt;P?acf de Seaux. ©en 17 ban October toag b’cerfte bagp / bat bïlnnabe boons troeft. Oe fllaerfcpaldi de La Force pab b’ ïttrierguarbe / bc lïeerc ban iamp;cpombcrgpbcn boo?tocpt / cn Marillac be 25a« talie met beft o?b2c/ batbiefoopeebenbenboo?« toept pabbe / mo?gpen b Mrrierguarbe pebben foube / cn b aeptertoept ’ganberen baegpg bc 25atalic/ en alfoo boons tot j bagpc landt. HJe Interen ban Pleffïs, Befanzon cn Vigoolles 3pn geoibonneert boo? bc pede ïlrmabc te gacn/ om bc^ioniergmet 2oomufquctictbcrg bip te pouben batfe ben toegp conben booj t boleft rup’ men. ©at ten minften 10 man in een lebt te ge; Ipcft gacn conben/ enbengpemeenen toegpal« leen totbc toeboer ban ïlmoniiic/ 3??obianbt 1 3rranfftn3nnfonacbpbcnbpanbtgefomcn'bat en 25agagieb?»piclbcn. ©mbatin’tmarepee« fppaereo?b?c tod aepterbe fepantfen pebben fen ren goebe o?b2e moepte onberpouben too?bcn. bonnen / bacrupt bernemenbebat b'Infanterie © ob/igpe ï}ecrcn en poogpe Officierg pabben ban be ^paenftpe niet ftoarber en toag / nig bet in t bpfonber ooeft pacr Commanbo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Grannen ; ban rupterpe toacren fp ftareber/ nac ©atrop ig pet matepeeren acngpegacn cn pet pacr epgpen ftggpen bat pactee toaren 20000 te eerde Icgpcr gpeftagpen bp öaconig nac bien fp boet cn tnffepen 6 a. 7000 rupterg. 7 groote mple gpegaen pabben ; bacr ban bie« j ©oen Toyras onfe ïlrmabc tot pet beepten ge« ben noep orpterbp 8000. man te boeten 1000. i reet fogp/troeft pp met 200 rupterg upt beCitta-peerbebp Turmoenber pet Commanbo banbc deiia ticffengdootc boet/ toaeptenbefoolangp Marquisdc Tavanc©cItmacrfcpaldVenbitbacc tot b’ aenbal gefepiebe / baernejTengppoochpet om of bc ϧartogpbnn^abope pctgboo?ncmen 5pnc foube berrccptemmacrbc/èpaenfcpefcpieb« toilbe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ten petn rupterg cn mufquetierberg tegpen om ©cn i8quam pctlegpecbp Somme rive, ben, 5pnboo?nenien te beletten. 19 bp Cecinolles bcu 28 tot Conallc : bacr bc« ©m 3 Hp?en nae ben mibbagp quarnbcbel/bat quamen be jlïaerfdiallcn tpbiiigptbanbeï^ccc ! ber jpranpén Ïlrmabc ft race op ben buanbt fou« ban S. Stoffen ban b’onberpanbelingpe met ben be nengacn. Cerdont namen bc rupterg pace pi« ftepfertotßcßpenfburgp. Cm bctople fp fagen/ ftolcn cn begpeng. ©’©ffiderg gongpeuftaen bat befe onberpanbclingpc peel tegpeng beg Co« bp pacre Compagnien/ en gonh be peele ïlrmabe nineftg intentie uopenbe bc ftabt Cafal liep/ na« acn op beg bpontg Retrenepementen met een ful« men fp paren toegp boo2tg pacr comportcerenbe ftc b?eught / bat pet gpefepubt bat ban ben bPont nac bc b?cbc bie in'^italien toag gpetroffen. op pact gpcloft toierbe/ befelbe in geen confiifc of ©aernae fepieftten fpben Ïi)ccre Mazarino oen fcp?icft b?engpcn ronbe. ©aerentegpeng/ppetoei ben ©?aef Coiaito pern aenfeggpçnbe/bat pp fiep be 3. jKactfepalltcn boo? cn na met pun ne Gegi^: _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men» |
met bc troupenban be^pacnfepe toilbe affotibei T/;-,f^ ren/om bat alleen be ^paenfepe tegens bc j^raiv ■* * fen onbcrtoctgpg conben attenteereri bolgpcng b’artpcPclcn ban ben Crebeg. ®cn 21 campcerbe fep b’5(rmabe bp Afti ben 22 acn befe 5pbc ban be ftabt / bacr cttclgcPe «Ca« nong fepooten nact pet bolrp gebaen toierbe. 3Ben 23. logpeerben pi tot Secrecen bo?p in J15ontferraet. ^c 1124Cuquarro en Frabina; ben 25 Campcerbe bc pede ïlrmabc bp «©ccimanio 4mplcnban Cnfal / bacr toiert bc refolutie gpe« nomen/ ’ganberen baegpgopben bpantacnte gacn aenbecant noer pet belt peen / bc topic bc ftpantfen allwcr noep niet olgperccttoaren. «©en 2 6 bito marrpeerbenfe reept acn opBouK; S. Martin, cn ober pet toatcrbcnGatola, bacr lp pet blackc bdbt innaemen ftdlcnbc fiep tot cen ftafpt-o?b2e in ptefentie ban bc ^pnenfepe / met cen gatnbe fonber langp bettrerk op b’aeptee fepantfen ban be ^paenfepe met cen feer fepoone o?b;c op bupfent paflus nac ben bpant toe. tDoen hiierbe o?b?c gpctlclt/ bat be Croupen fouben een acnbal boen. La Force pabbe ben booftorpt/Ma-rillac b arriergarbe en ^epomberep be Natalie en aKoopet Commanbooberbe peele^rmabe/ bie beftonbtin 18 0 00 te boet 13 00 tepcert met pacte (fo? net ten nutfßabcr;S4$oban äbdupt be ÿHobiutic Dolphinat, bie niet met ßperepent 3nn roep tot pet boet bokP noep rupterg. ïDoen 7. âiquab^oms tot ben aenbal tuaeren ßpefteU/ maeebten fn pacten nrrloojm poog t famen upt cUPe Natalie 20/foo tod murguctierberg alg pies penierg / bic een ftneP tocegpg boo? b’anbere peen troepen. “Mig fp nu bp b oube berfepantfiigpc quamen / bie in be eerf é bdegerinßc is ßcmacePt ßpetoceft/ban be nirutoen cen mufquciten fepeut alleen 3pnbc; pcbbinfc Pnielcnbc pet gebet ßpef bacil; cnaigfp toceroptcefen/ toierben Pibcr= macnt batfepun tod en bapper fouben potiben/ ttodch boepniet ban nooben en toag ban toe« gpeng pacre gebatte refolutie. «Cinbertuflcpen bertoonbc pcin Picolomini met cttelpcPc «Carabpnen om onfe ïlrmabc mter te beficn alg te beepten/ gpclncptod pielt pp met be JDolontariftcn ecu Plepn feparmutfel / bact in Picolomini pet peert onber ^pn Urpaern toiert toegp oeffDotEn ; op tic ^pöc pan be ^rnnlTm bleef jïïv. de Marilly, btc Qem.toot iC berre getnaegt öab; be |
201
Vcrvolgh dcï
|
léio mentenbanbe ƒranffenfrhfonberbertrerfttot 3Iantslirbebcfranffc©fcrcntccfp?ecrften/cn .z,^ •^ * ftet ffam ptcfrntccrbtn / fcoftcr.be roentodbe* ftet ^parnfiftekoftcr liefen morftt/ ftet toclfh mereftenbat bc ^paenfrfte torpnigft gefut toac* ftem tocgftclaten toiert. Matropboerbe menftem ren tot ftet berftten ; maer bebm alleen fatis fadie ' bco2 t ^paenfrftc kgfttr bot in 2Batalic ffont / cn nenb’armabc ban be frouffen/ tot toot epubei betoftk fptoel toiffrn/ batftpcenbfffigölt;Capi* oorft Mazarini aen btn gt;nbsp;oerftftalh bon ^eftem*trpn bias' bic ftacr berforftte/ toonbrn fp fttm cen fukfte ctr / als of be © epfer fclfs boer plu toreff toos / batr nac troeft ftp boo?t tot b ^limabc ban bc ÿronffen/ bacrftp banbe Maerftftalftenen elf ft cm tod ontfongen toiert. trom ftp met ftun lirbm gftmoegft onbfrfp?cftft geftcuben ftab/ ber* troeft ftp toter nac Cafff. q5fn28bctrbe bebpanbt sijneffurftm cn3(* munitie ban £afol toeg ftacr gereet maftenbe tot bafferftt. Mm 29 trorftm fp nac VaJlame tn Alexandria in’t ©nrtogftbcmban Milanen / ftet toclft bc ttore cerfe plactfen jijn in t boo?f3. ©at* togbom. a?e Jri» feu ni ^paenffjjt maften een accoott ba lurgen tfa« faU ftErgft afgeberrbif ftt toirrbe bic tot bien tpbt ftet ftoorftffe Ccinrarbo ftabbe/ fttmuptbenatinc ban bejEarfftgraebtn de Sar da Croce am te btenen ftet felbe/ bat ftp fttm tot ftitt toe ftabbe ge? toepoftert« tff r0 Marazini boojfagft bikrt amoftmemm en bcrarE0?bEtrt bat bc Marquis de Saröa Croce mitfoabfr0 be ©oefbe ban aftre 51 nr abt joint oftetol/ ftun upt be ftftantfm fenben uptgeben / tn bc ©eereu JXaerfrftälhtn in gtlpeft gBetal fouben oorft uptremen / cm met makanber le beranutn/ but bimlijeft jftn moefti tet berfectfteriugfte ban tocberjpbe. 3tlfco ftacff quam Sanda Croce tc bcojffftrn/ Philippus Spinola «Ceucracl ban bc ^paeufefte rupterp / bc ©artogft ban Lerma lt;I5meracl ober b^nfartrrp/ bc ©artegftban Notera ©clbt-moerfrftakft / lt;P?ocfScrbcllori lt;BmcracI ban bc Jlrtillerp / manbere boo?namc ©oof ben ban bc iamp;patnfrfte 2lrmabc 30 in t getal/ bien bc ©ceren banbe fraißen ingelneft gftetal trgfttuó qua* men. ©et forbt feer feftoon foo bed boon^aerne perfoenru mftnere bolle beapmente pen bic int gftepeftt ban herbe Strmaben fouben ftet mifber* ffant ofte ff rijt ftp Irggften / bacr oen foo bed lam bc en liebe gdrgften toojEt« iiinchlijfhc Sïtmnliein gtolirn öujö lorjrij foul« feer ttoüffdnftitigö doubt /i^cpiihElijch/tioEn tic blijbcti/ m foube niet GÏVfionbc ïgn bm Ï^nttoch €oninrh toon ®?nnfftrpft coch een 2lmbaflnbooï 30ac bede gebnene eourtefpen / toiert bc facefte bacrfteen geaerojbeert / batb’onberftanbdingfte tot ßcglnnfburpft gftebaen beo? nllrn foube gftc= ftouben bJoibEUi beftalben Cafahbntnamcntlph bc ftepfer ben ©artoge ban fiber's met ftet ©ar: togftbom Mantua en Montferrat foubC ftcleenfU. ^00 ftet facefte hjojö/ bntftpftem nljseen^afal toilbe onberbanigft mateften in fpatie ban bien tftöt/ boer toe fteffemt 5pnbe. «Fat bic in Üclto-lin negers bc lt;©raupunten in ftarc boo?igfte b?p: ftept meer fterffdt en bc ©eff ingften bic tot nnbccl bacr in opgcbjo?penb3acrcn/ geberafetrt toerben fouben.^at tot bcrerutic ban befe faerlw bc Co^ ! bnn^flüopen tocer in te rupmtn / tontöcmaf’ genomen moeftte 3pn/ tot bat alk faeften fteel btr* Odereften ivoren. Mat acngacnbe toas Cafale,fouben bc ^pan* gierS ’S anberen baegfts bc ff abt met ftet «offcd intupmen/ neffens ftet gantfrfte ©artogbem ban Montferrat, ©acr 2trmobc foube toccr ober bc i ban ben «onineft boo2grftaclt 3ftn) nac boigenbe Poo marrftcerenuaer ftet ©artogbombanMilaï ■ urn/ cnbesConinrfts ban©?ancftrörftnaeSa- luzzo. Villana cU PignoroI m foubtn bien fclbdl ïurg nemen / bic ftun aen ’t ftequarmffe 3ÿn foube* gnbc ff abt ban Æafal foube een ütepferfeften CoinnufKW met inn flipte foo langft ftlpbcn tot bat bc bclecnirnfte Inab gftefrftiet/ in btdefte tftbt geen J?ranö boïeftinbe noem banbe lt;tronincft boerin jqn foube. »Corn bit allrgacr albujS toarf gfteffoten / heer: bc fel, b’3(rmabebr^ (fouiurftöban ©2ancft* nvh fteen nac Tefïlna aen bc rebicre/ Poo, 53ourg S. Martin en Occimando,t0t 0P Cen mÜle ban bcö biwnbtjs leegfter; maerbe ^paenfefteftlebcnin ffarftt o?b2c ftaeu in’t ftinnenffe ban be feftantfen. ©oen Toy ras, fogft bat bc facefte bergekeeften toaCi/BcGCCrbe ftp ban ben Marquis de Santa Croce ftem tc bergunnen / bat ftu jftne bcrlofferjä cn |
«Ben3otroffttn bclt;l?enerokn banbe 3rran* eopfen nefferjs ftarc 9lrmobc in beCittadella en bc ff abt «Cafal bacr blpbmbe tot op ben cerffen ban bc maent ^ebemfter; en lieten fclbc ffab tod met alle uoobtb?uft Verf en. Toyrasgomh tocernae ƒ raneftrijeft om ban 3ön berreefttingfte ben €0* nineft rtetftenfrftap tc grben* g^cn 19 en 20 JÊeremfter fteeft bc Coniuftban ©?anfamp;rfttft in p?cfcntic ban ben Carbinacl/ ben ©artegft ban Momoranzien Toyrastot jKoer* frftalftcn gftemaeeftt. ©octorl ftet nu fcftrcnal^ of in italien ollcji bergekeeften gfti toreff toacr ftaperbe ftet bactna noeft mrt ftet reu en onber ern langen tftbt / toacr ober berftftepbenc onbetftonbdinmn orngeffdt toierben / bttoftic 3pnc Conineftl.jpDajeft.nictin alk poinrten tot «legftrnffturpft getroffrn jftnbe/ intoilligftrn toilbe feppftenbe / bat brn Slmftaffa* beur ftoben fpne Con miffie gebaen ftabbicp fial* btn ftp nirtolfukftcartprftdcn ronbc ratifirceren. ^co Ifetm bc êpamfrftc oorft nimmer fteen firft brmerrften alioof fp tot ftet getroffene orroo?tin alle manieren tetiiibrn ftunbemften macr noeft ren oogft altoos ftebbrube oppet ©ortogbom bon Montferrat tn lt;afal. acn’t ïiEnrErlurhE fjoff fjabbe/om befacefte tot een rerftte reggel te b^EUßtn/in’t bolgenbc gaer 1631 tot OiieraicoEenbcrgnberinglicflEBouben / bacc op be b?cbe ban bc ßbebeputetrbe aen hicber^pbe i^f befloten/ en ober bic artgcftelen toekhe tot ne' ßenfburßli berbattoaerenfbaerbon fommißfje Robien nu ftp bc nicutoe ^rnetaten / norftal nicitecfirftt opreciö/ cnbcb?cbceentonlttjbtïi poinrten boïffanbioft opgcrcrfttenofgftcftanbcll getootbeu.
|
Hiftoiifche Chfonijeke
3.03
p.trtn oorti foiibc mogen bcboiibni in bic pteetfen/ hjclrhe uptgcffftfvlicnïwarcn.
34 (ÖTot mcrrlifr bcrfceUcringöc neptnbeb’i«« niimnnghc ban b’ingcnonicne plactfcn cn pafTm inbe «tSzanpunten / boer ban fouben acn 5tne ï^cpl' gnUeïöfn narflisÖQ’t afrefutoenttoer« bril / bat men ’t baer geen fonbe bjeng^cn bat ben 20 ïlugnlïiiö be partpen te toeten hengen morn-ten/ batfe baer Deen gbeeomen toaren in fulcher boegfjen gcltjfh beraerotbeert ip getoceft.
44 Cot berCeeffieringe ban toegbenefb inrup» mingbf ban b’ittgbentiniene plaetfcn of paffen fonbe bc l?err Gallas acn ben ^ano / cn bc Deer JBaerfröaïeh Toyras acn ben Dartogb ban ^a--bouen berfonben toerben/bic boer fonben bli'ben/ tot bat be ïïeflitutic ban bc boo?f5. plactfcn toap gijefeijiebt»
v* W iPcmantcIcring^e banbeboojfj. fo?tb ficatien bic in bc lt;5?anpwntcn toaren göcmaceht fouben binnen ben 6 of 20 Mugitdi boojgenomen toerben / of men foube ben 20 ^tiignftuö met een/ tleh in’t bpfonber / bingenomene plactfcn rdlitiv teren/ of / inbien fjet ben ^ranfltn belieben foube/ foube men tot allen tuben be incupmin^ toelac' tem alfoo bat ben J^ranffen Bricaras,cn bc paffen in bc ^jaupunten ben iCtcpfcrfrlicii fouben gljcla; ten toojbem^en 20 foube men SuCa cn Avigliana, en ben 26 Porto cn Canet cn cpnbclgrh ben 1 ban jSeptembet Vi^narol cn Montferrat, gbcinch fp boo? ben ö?o?fogö bebonben toacren gljctoec|l/ tocee red it lief ren.
6. fouben bc ïHuntenaer^Sbebefcttingcban ïKantua bic tod tiactfie upt Italien bertreehen fouben / b?p pap bergunneh. Dcttoeïeft oocts bc Commiffarien banbeei Monnier halben nebben SEJ Mer ggenomen : en foube bc boottocht fonbee ^cn ban bc ^untenaerp ghefenieben / en ’t cIc« hen heer alleen 3 Compagnien boo? paffecren.
r Snbien ^t nu beurbe / bat bc boo?bcf)oubc* Me plactfcn / bic in befen ©otlogh toaren ingeno« men / m bc boo^fj. macnt ban net nrijgnö bolcft HüfÖ niet al ontflagben jijn fouben / foube men gem bcnccrftigamp;en/bat get ten eerften gefeniebc.
84 5amp;e0albcn bit / beeft ben »©bermen Gallas belooft / upt bolle «ommiffie bic fjem bc Dartog ban Feria gcgOeben heeft / batmen bit en net an» bec bat tôt Chierafeo toasi afgehaubdt / bap on» berf^ubenfoube.
94 Wgcbang0cne fouben ben lactpen^^unv ujeî teg0cnj6i maleanber afgetoiffdt toerbem
lt;Daer iÿ ontrent befen tijbt cen fen/iendiiene groote perfteboo? bepePin italien opgerefem feccle plactfcn upt perbenbe. lt;ot ©encticn ;ijn ettdörhe icoomenfrnen ter tocechc boo?bcpcp gljctoo?gt. ^acc neffeng IjcbbcnOaec (leencn toeer bed perfoonen ( onber toelhe ooch bccl boo:,-naeme lieben om ban nacre bpanben te beeter to?aerfi te nemen) ben bupbd foo berre obergege* ben bat fp fenpnigtje matérie acn bc ringhen ban be beuren / fdiellcnaen bcpoo?tcn/ oodtacnbe beuren / acnbePocle inbeherdten acngcfmccct/ «Ufcnimiglj heuptoberbe toeghen gepropt heb; ben. i©icnubanbitgljefmccroenracchte / of op iKtnptglKdronbepolbcr gonth / bic iö terPonbt ban bepep aéngetaP bacrboo? bedrooo ban «icnfdjen 51)110111 benhaim gljcroincn: toacro« ber bedbari bc ©eegiftenaer# 51)11 bp beneop ßfjebat/ berbîanbtenmet anbere afgrijpdijche prafhan’t leben totten boot gebiodjt.
ÄCotjDpianen 5pn bem 7 ^ulp ttoec perfonen/ namentljjch Willem Platten jan Jacobfz.Mo-ra een 55atbiec/ bic Deen en tocer in bc pabt hab*
S#*quot; fel?
Juftiw «btt tie bttgifte,-baetsrngi# talm!.
I benfenün acngefmeertop befe manière gljcrccnt: i6?o. I ten cetpen 5pnfe op harren ghefet cn tot liet huPiö bant glMrecbte gheboert ; oiibtrtoccghiS aljö men mét hun ter plactfc io gljceomen / bnerfe t bergip nengefmeert Dabben I ;pnfc met glopenbe tangen genepen; boo? liet DupiS ban ,fKara ton Dacr bcp= bc be Danben afgeDoiitocn cn baer na bepbe gem-b?aeht cn lebcnbigD op Det rat gljdept cn nac fcjS urnen ii)bf£ï opgeDangDen/ Ijaet licDacmcn ber* b?anbt / b’affe ban bc licDacmcn in’t toater gOt* Propt en lO Dun een Columme opgereeDt / baerin gDercD?cbcn «iDacr fept batfe gljebacn Dubben. s©cn Crebitenren bic nod) toat te p?ctenbcercn hebben geDab op Dacr DupOngDe /ijö npt b’anbere goeberen fatis fadhe ghefehirt / Det ob?igDe i0 ge« ronfifguecrt.
lt;I5oen fp witgcbocrt toierben jpnber ttoec boo? Deen gDegacm bic openbacr uptriepen b ooi fier He toaceem fp befe bepbe toierbe geboot Det büldi al* buieï te hennen gebenbe. ^ulhc cn anbere ^iipitie ij8 ober be bergiftenaer;S meer in5taliën gepDiet.
?5pecn fnlche gDdegentDept / ijSoochtot iïóü lanen een fcDïiehelpch bingD met ben boofen geeP ©e suntd gDcbciirt / taant beft ( gDclDfhban acnfrnlhrhc perfoonen ijcs boo? toacracDtigO te hennen gegDe« totS«quot; ben) peD Penlpeh Deeft bertoont in een geboente nm jim, ban een ouben man ontrent ban 50 p areil f trcn= bc in een £aroffc feer liopdijch bereiert 39nbe/ bp Dem hebber,Or cen groote flipte/ cn ijei albus in bc Pabt Derom gebacren / Dem boo? ben ©ïinö ban bc JlÖommcn untgebenbe bic trer bc pep gerächt toacren Derft hugcbiacrDt tot Dun lieben romen* bc:of fpban Dem tocer gDefont begcerben ghe» maerh toefen ^ bic nu gDefept hebben jae / bic 5Dn gcfont getootben / bic bat niet gefept hebben/ 5nn/ ban hem tori gDePargDm jptPic/ tocgD ge* po?bcm
entrent befen tDbtiPerbceltnbtefbcrIoopen ^röm.
• in ^ebenburghen ban tocghms beä nicutoen ©o?pen al baer ingePelt fpnbe / bocD 10 epnbdijh bc fuccefpe fhoetocl bde baer tegeno jpn gt toeeP) op Ragotzky gljcballen. ÏDorn nu be Palatinos ban Dongarien baer ontrent met bolchlagfjbp CafcDauto / om te firn toatr Deen bc fncchc met iamp;ebenbnrgen toonbe loopcn / heeft Du tÖbingD« geereghen / bat Ragotzky om tot tic ©O2pelnchc
, toeerbe te eomem foo grooten arbept gebaen Dab/ 1 foo heeft bcboo?f5« PaiatinusfmitjShPibnbccöai ccn©peantighcpt op Ragotzky habbe) htm op bolghenbc manière toegefchteben*
Det bertoonbert onobat gp n boo? een ©?in0 ban éebenbtrgDen optoerpt / niet teghenpoenbe 0110 tod behent is / bat Det tot u beberben fal ho» men / ongeacht bat ghp tod tonbet lenen met een mcerberreputatie/al0 cen ©?in0ban.^cbenbi«* gljm. JDanthet is’hï»ititli)fh genoerDen Deep Detbcrepcricntie ooth getoont/ bat biegheene/ toclchc fonber oo?facfhc ban Duetc natuurlnehe ©eeren 5ijn afgcbollcn Dacr tot een binh boegen* be/het torih Dim onmogclüh tons om upt te boerc ban 435obt biehtonl0 gDeprap/ cn tot ben gronbt ton gePaghem iêoo toacrfchantac ich m bat ghp banccnfulfhboo?nementoilbetafpacn / en bien bolgDcn0 toillcn top boo? u perfoon bp ïtepferi» jKajep. tod perboen berhrtjghem ’©at top on* ber0 om u perfoon niet boen en fouben / ten toaec bat top hd nieten bebenbantoegen fjet ©abet* lanbt.
hierop heeft0 Dtto Ragotzky tocer en tod feer fc0impclDth geanttooo?t albuö fehmbrnbe.
©at get nobele Coninthrheh ban ©angarien met een mifgDcboo?te ban een Jpalatin berfien €c a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toa^z
-ocr page 255-5.04 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgt der
|
z, _ toaïS / is! Mocö tticit te ücrttiontocn : inp ßeböen u stoute bertoonöernißtjc met fmert nengeßcojt en masi betet setoceft tint een full« fotte fantafc totnaeöeDepUßÖe ijarößetonnSterf-mesi/ iMus! tetfeOooben geiü02ticn / foo gabtien top öefe mo» ßcn boo? een © aßen-abont beun Botibcn : toant bat 011^/ Die bnn t oiifïc Innis en ocflaeßt 5011 ße’ fp?otcn / een obetßdoobißDen en onßctirföcn ©P fen öjpbet rartien fonbe bat felbc ©oiRcnbom/ toeltlt 0110 bunten ttoijffel ban Cobtcljnl« boo?s ficnißbc 10 tofsebaHan pu ßgetoefen / en 0110 bet# ftöiiehen foube met een pararitten bei cn 0110 bate mebe toillcn oberßebtn in bc (©ngatifetje (labttnp bau t Innis ^panßjen/foube billifb ban be Oede toetdt befpot too2be n. «©at top un bits falben ban ten balftpcn tebt 5oubenbcfr0ulbißt too^ben en bat top ban onfen natuutlijfien ï^ecre fouben afgebaHen ;ön/ ftonbtgbpbooinnnigljc ract bc toaet0ept niet bctoijfcn. Tpeth ban men Iic0triijcbficn/ en meet upi bat utoen ongetoaf» fc0fn map! boni Oef bet b © (Tea bu0 bichbeflo« ben i0 bat 0et be gbemnu niet peeft cennen fnpbee oftoalfeben» «Ên foube tod bed beter ^pn bat gp utoe berOropbe fitmen / bp tins toter bergaerbe om ben ©abcrianbt tuatbeter bootte fioen/n niet inmaginecrcubc bat men in bc 0ont0 bagpen foube op peen boeren / en in bc HcrO-iybt gra0 mepen» degens ïtcpfcrl. J'Rajefï. 0ab pa niet gebatn/ bat Pardonneçrens ban boen hab. jDacc Octopie bc toaenïoofe Paladnus miffehien marine racer ge» bacn Ijcbben/aï0 0p conbe bcranttooojben/morlgt; te öpfdf0 tod DacO een parbon ban noben gebbé. lt;211 bat 0€m bunht bat onfc perfoon toot te Wepn i0 / bat i0 toctegeben / Det fpnerhtooo2bt pet todrh fept 2 bat een «©flen-Oront niet bed toeert en i0 / Ijet fp bat lip een geur ban be ©erberge gc» rregen 0eeft met befen ban ön ban jpne ongefott* tene berraaniug0e toat Oooben. p.rtft^ lt;©ocn lt;!5?aefWillem ban Naffauw in’t epube taiitftfic B** ban ben Fiacre 1629.'gljdinh al boo2 befen ber* ptiwoenf« 0aelt i0) met cttelpefte 1000 raamten in liet lanbt ’** banbcrïl3atften 25crgton0gegacnbcdpïaet« fen innemenbe / geeft gp eoeh met een op tDuffeh bo?p cn ïKunera een oenflagg ggemneebt/ moer geeft niet tod luebcn toillcn. (©nlangg0 gier nae hebben bc ïüepfetftge en §pacnfcge bp ^unnteme centamelgefte neerlag ban bet ©ccrch (ètaten üolrh gehad / gettodeU albu0 i0 afggdoopen.2110 bc ©eere ban i©ibcn/ «©ouberneur ban IBcfd obbpfen beguara / bat 7 Compagnie ^pacnfege ten bed üeiifcrs bolcU ficg bp be nieutoc baert aent (Quartier ttofenrop bcrfegantflcn / geeft bc boo?f3. (©ounerneur boo? goet gegouben bat fulchc Croupen ban bate gge® jaegt ntoffen toerbe/ ten toner fp ficg te Oarh ber^ fcgantflcn. W0 halben gp ban ^iTeinepn 2 ço ruptcr0 nclTens 1000 bierroers met cttelgrhc müfguctierbfr0 geeft bcrtoacrt0 gefonben. fora« ■ migge toilben fegggenz bat befe acnOagg op ettc' Igth êipoenf-boleh / hettodeft onlangg0 uptbc pais gceoinen fpn foube/ gemiefit toa0 : bat tod geeft bonnen toefen ƒ om bat men opallebepbe partpen tod moegte een toacebentoogg hebben. TicUfv^ ®oeg iffetccrOop be ffgant0 arnggegnen / bat lt;ktf4!tm ggclgcbtod niet geeft toillcn luebcn/ bctoglefp M^ ’“®’ ^^ êgt;pacnfcgc albu0 3gn ontfangen getoteO/ 1^1 nbsp;nbsp;ïiittis niet berlic0 gebben tocer af moeten togben. 4tatrii ©acc ober gern op be been beggeeben geeft lt;tî5?acf [an van Naffauw(biC tOt bien tgt bp ßggto Vila« ûergg logg ) met 8 «Compagnien ruptcr0 cn ettes got. ighc 100 te boet bic tot oen bc^Sunib gacr comen- |
bc om get ^tactfegen boleb ben ©a0 aibacr af te j^p. fupben. i®oen nu bc Ccmmaiibeur ^ffclllcpn ettclgdie rupter0 aegter etnen 55crgg ijtubcnbe ggetoaer toierbe/ foubtgp terflcubt fommigge banbe 5gne boo? upt/ om get belt te befpieben / bie trouto£n0 ccuen ouberen toegg nametti ,11'act gp troeh reegt in goebe o?b?c op bc ^pacufegc acn get boetboleft tuffegen bepbe lïeHeube / gern rcfol» bccrenbc neffen0 benöitmec(ler Pompejus en on? bere ©ffiriers boer boo? te fetten en te flam. ®e ^paenfege bit acn fende/meenbe batfe bc ^tnct« fege al bp den cam gabben/ te fomen albus op dcc Staten bolh 100 ftgictcnbe/inacr toepnig fegaben boenbe/ bctoglebe meeflefrgeutenoberbegoop bengem paffeerben. iDaeropbcrbcribtngunb« égt;taetfcgc inttocelt;roupen/ cn toicrt get boct-bolehlafl ggegeben bat fplo0 b?anben fouben/ get toeleg olfoo afliep ƒ bat peert cn bc man ober goop biden. (©nbertuffetten ben rooch bup?cnbe fette ben ßitmccfltr?||tdflcpnmetccn fulchc fu# ricoubcebe êpoenfegem/ batfe terflont in bi0-o?b?c gnomen b een gier b’anber bacc geen blucg* tenbe. lt;©?atf Jan met b?ie fegooten ggcraccht 5gnbe toierbe ggebanggen genomen / cn toierben oorg bcel anbere ©ffinerö neffensgem ggegneft cn boot ggeflaggen / ouber andere Gnnaerit, ben Commonbeut tot /Sereh / cenen nitmeeffee ban bc crabaten cn anbere. Sten bc inde ban bc J^ce? ren Stoeten i0gccn ©girier geblcbcn/ alleen bat ben Ïnptenant Yfendom fecr gcguctfl i0 gctoceH cn bc 3luptenant Capper 6002 be gant gefegotent lt;©oo?befc bicto?ic geeft ben Coramanbeue Yflèl-fteyn grootc cer berhreggen. \ lt;©?acf jan foo gaefl gp toaf berbonben i0 gge» toceft / geeft begeert men foube gern fpn rantfocn macchenengem naeßggnbctcgb?cngcn; mace men toilbebacttoe niet bcrflacn ten toacrebat men bic0 halben eerfl ban be Leeren âtaeten cn ben ©?iu0 o?b?c of lafl gab gecreggen. ©jaef Jans boo?ncmcn i0 ggetoeefl / nocg befdbe toêchc op te treehen' hem in t ©ammehen te logccrcn/en albu0 fijnen b?ocbcrlt;£3?acfWillem bcn©a0af te ftipben.3?ocn gp ©lacf Jan tocer genefen toaö i0 gp tocer op tone boeten gcftrlt foo gaefl gp ;pii rantfocn / get toeleg op 6000 iinerbaclbcrs liep/ betaclt geeft. Oien geeft groot manquement banhoo?n in befen tgbtin ©ollanbt gefpeurt / baetbco?bfcl j^^oi ftoariggept is opgerefen onder get gemeene bolh tötmßu!' cn grootc beroerte, ©it nu boo? te comen/gebben be^eecen Staten goebe boo?fo?göc gebacn acn«« flelfcnbe een nie« o?b?egoe get met ben coop cn bereoop han’t hooin foubeßgegouben too?ben/ boo?t0 o?b?e ggebenbe bat men fommigge Wep lanben foube om graben enbaerin (100211 cn andere b?uegte fepen/ bat bc 2 auden gacr fclfs toat met p?obtanbt onbergouben moegten : men foube oocg inbe grootc fleeben goo?n folders oprechten/ om bacropeenen gocbcnboo?raet banhootn te btenggen; bacrmebe toicrt cen begin gemaccht en bed 11002110 nae Sergen op 500m berfonben/bace op ban bc ^paenfege nccr(ïig letten en dirhtoglS goeben bupt maechten. gin ^pangjen is oog niet te min grootc bierte ggetoeefl bangoo?n en meel/ bierber als ont te boo2en fijiibc. bacromjijn bcdbanbcb?ecmbc bacruntgefaeggt. /©adieu bc ©otflen ban bc ©ulichfe lanben be afboeringge beS grögg0 bolch / bic0 galbcnfp ©^ bicgtogl0 gefollicitcert gabben / een rep0 gebben S5amp; bergreggen / bctogle fp al te booten ficg bergclce« troffen wi hen gabben tot op2ogacccn ban toeggens bc toesen’^ befet» |
Hiftonfche Chronijckc*
205
|
Ï630. fifftütngge befer îflnbfH; fee (utten ficpQrlijtP.e/ ^rtije m be ©ceren ^faten f ni lid icili ban be lanefi-te'®®'^ ^“P^’Cß« Briicbjölafen fr ttV’ifv / allttn bat gt;»8»i^ êpangjen bic b?ie pïaetfen ^ulirh/ lt;!P?fcptn lijtiiftijc l'ilUiiiberQl, / bnerrütrefin:? be l'r crer ^ tac ten ‘«ntxil. HVCfl / rff0 en lt;'n n trifft ire filin’ itltfcnltn/ foo beere crafrejbrert / bat irbienb’frr.tpartp een ban beft bootfj« plaetfen fenbe giiijterni / b’ anber ’tftlbe corft gfirftoubm fenbe 2511 te betn. 211annbrfafteinaBen-anterf iabrretktftfnge« terrfi ljfrft b Enfantin ban föifparotn b te hes Ben bit plarraet ben $ ƒtfe?i»tp betn pnbliteun» '■ |
lt;!Bp btcDeerte bra’ ^cejhufitigkn rejft en tZ,«, titer Wcligar.gh Wilk»^nltfgrar'bf / ncptlibc •gt; ' te btnx.iittïttrit glftban te i iiiiipgftthc?ptnc fenifiratirn inbt È c?fiti ten n tr lt;nbsp;njiiw «cirtf tn 55frcl) Cjaeffttrppn H arJi i rbtiittrg rn ßabtt Ptpn ett- fttiftl/rr b 5i fantin ban Ïgt;ifpanc)tn bar higlei? be afbetta Uft tfiS ftriipp Veitt btnl.frr bat beftlbr altecie iet ttsS ïfintp bcfi ßtrcffti h’ajöBiibetCIjacr ftnniif« Ijaf ftn tf l’vt nj tf tl i aim tier let itlrtri lab« tele Ijrtfi 'p ftr jtei i mt een alle € cbberntursî enftiijcle lt;Cfliticr36banbenïi(pf(tti; ^ewntfe |
|
ban l^ifpancirn batfe goebe iDentralitept met öe fóollanberjS ftenben fouben / in alle plaetfen baer fp toat te eommanbeeren ftabben/tot foo lang bat be bemantelceringfte en af boeringfte beo hrOgtuS bolth acn ïneber^nbe geftOiebt bmo, baer nefTensi btbelcnbe en toe lotcnbe ben iiAuoonbero ban be boben geftljjebene lanben / bat fp be fo?tiftcaticn felfo tod morftten bemanteleeren / ( beftalben bte b?ie plaetfen baer ban boben berftacltiOj fonber tcniglje limber of belet. 2tcngaenbc nu noeft b’af» bocringftc beO hriiglioboleftO / beeft b’^nfantin Cbeo?bonnert febjpbenbe acn alle (©Liciers foo tod acn best ïierfero en Conlncr ban ©ifpangf jenmitfgaberei üenbe atgifltn bat fp bén y ban illartmO tipt baerc Cuatnifonicn opb^ectben/en bet lanbt ruptnen füllen bat fp in bier a. y banljen nito baer upt mn gt;nbsp;enofnodjbe bcmantelcringe banbe boojfj.plactfen niet geftbiet en toasfiilien fo tod bc bcgemolicerbc plaetfen aio banbere upt* gefonberbe Ifeeutrael blpbcn.lt;ii om bat ber l)ce« ren ^taeten ftnigo boleh ootft te beter met baere 3ïrtillerpc toaptnjS / 25agagic/ bitoeo en anbere nootbjuft bootte comen rnogben/ foo beeft b’^m fantin ben Obuberneurban ßbönbergbcn«©?” |
€c 3 fop |
lOÖ
Vcrvolghdcr
|
ié to f®P ’'®^ geaÖeben/bat fp befelbe fonben bm en on? ‘ gßtßinbert pa)Jccrenlaten / metconbitiebating geißeti ßet bolcH beß Kjepfetß / lt;oinnhß ban 5jis fpangien en bet Ïigitlè b?p met ßare 3ïrtillcrp en Hrßgß nootbmft wat befe lanben mareßecrenTul# len mact gelnchinel bie Hrßgß pjeparatien bic fp oen bc plaetfen gebonben ßefaben / ßaen en aeötet laetenbe etc. 2-” öit Saer 1630. ßebben bc l^llanberß in ©eßinbien tegßenßbe /èpangiaerben grooten iwmüuca boojfpoet gcßab;toant fp onbet t bdept beß ^ee-in JSiafilKM ßgH^ Henrik Cornelifzi Loneq be ßabt ƒ Ctnam# boeq in 55?afilien ingenomen ßebben. i^oetod im be^paenfeße grootc pjeparaten tc toatcr macchteu / om befc plaetfe toeer tc erßgen/ ßebbenfe toepnigß uptgeteeßt/ bctople bc Dollaiv beeß tc gau cn tc ßarß ßattbccfcßantßcn/be ßab met nieu notch en bed bibjeß berßenbe. ®’3(6milt; Sn Strauß iß een feßip bau ben 3(bmirad P^'^e'^ in Dollarn aengceomen töbingebjengen» buyt öl be bat gcmcltcn Kbmirael be ßabt cn lt;Caßed amwii. jKartin bat met 6 ßueben gtftßutß cn toepnigß bolcH bergen toaß getoeeß / fouber etnigß tegen» ßeijt ßab ingenomen. ®ie oppet ^lot ßabbc bjie acnballcn untgcßacn/iw 3 upjentßtßßaer ober# gebenbe. ^c 2(bmirael ßabbc ßet tocl 8 bagöen lanh ingeßoube/ macc booj gebjeft ban bibjeß en ’ grof gBefeßiit beben 1 baet booj noeß een anbetc anbere nootbjuft toeer beriaten moeten, ©e ßab gallcp iß gefonHen. ßabboojbe bjantfcßatttngeieyoaßcrbadbcrß ; Wer3nnooHtot3tlgietin55arbarpen8ban gcg;br»’;cn ßab ben Äbmirael wat ßp baerin aen ! be f paenfeße en 4 feßcpen ban ^tipoliß boo? bc topn/CobaH/ßnibe en Æampefi ßout bont netfenß een filbet Cruveiftx mebe genomen, ^^c inbaoon« berß ßabben be mecile part ban be ßpeHbommen lantinaertß mgeb^aeßh^tm alle plaetfen baet bê eubmirael bJaß ßeen gecomen ßabbc ßp t gßeenc/ bat ßp niet en ßab rönnen mebe nemen/ berbjant. ?lnberß lobben oocH bepbe partpen be Ïgt;ceren staten bolH en be ^paenfeße ter gee flarH mais canber berbolgt/cn ban befe/ban bic partp feßabe boenbe met afnemingße bet feßepen. ren uantx ®uiinkc»» J^er^. «een ftijiy nbsp;nbsp;5)11 (October iß een fejip tint Dollanbt ban bc n wK* lt;lt;”nP«0n« ban 3l3eft ^nbien onberineega tuf» twos 6 wje» ft Öen 6 gbupnHerHfeße ft ßcpen geracHt. «Cn Beeft bit ftöip fraie feßiet gaten open geßonben en bp be 100man boenboünicomcn. spcT'npnhcrhcrö albujEi becöKtenbe/öat arm en been fpn in öe lagt QcWogen/baerop fpn be l^nimherbetiSi ßaen (ïrp--hen infa?enßl)cnbc met ßun op bier feßepen bp be zSobooben« «Dë i y ban /September iß bc Marquis Ambro ßus Spinola «©oubetncut bon ’t Dartogbom jlSi# lane enober t Hepgß bolHbâ/èpangien installé Oeneracl/ in’tnieutoe «Caßcel Scrivia gcßoibcn. î?Mgt tn itojtß ßieena iß be «Carbinad Clcfel/23i|Tcßop ioomanw tot©ccncncn nieußabt out ?ßnbc 77 pareil ges «aX«’ ßo?bc.©icnß lichtem upt bc Herb ban be^eßot# pniûe Ml öe= ten tot ©ctué tot in bc tDom-ßerHe bä ^. ^tcf# K per 1630 fen met groote folcmnitcptê geb?agé iß/cn op een ' Iwuiou cé Cattrum Doloris bat bact toc tooß gemacHt gefet c^iaet en nae b?ie gdjouben IpcH p?cbicatien mitfgaberß «cicfei. nbsp;nbsp;nbsp;anbere «Ceremoniën ben 20 in’t Chœr bp ßet 2ïu# taer ban onfe liebe bjoutae begraben. 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^en 19 ©rtober iß Ö’.icf fan Jacob ban Mciv b.m aoi’ Bob/©cltmaerfcßalH ban be lüge bctlt;CatÖolßHc ijoit. gdlojben : ßet ließaent iß nnec «Cufßepm / cn ßet ßtrt naet 55?onHl)O2ß in 33cberlant om tc begra# ben geboert getoeeß. Sn ^December ißlt;0?acfRhijnbold bä Colalto «Ocncrael'ltuptcnant ban licptcrl. flöß, in Sto# lien tot (iCöur in be punten gdlojben; ßet licßaem iß nac ©eenen gebjaeßt cn in be booj ßab in ßet «Cannditec «Clooßec gefebt. |
gin’t begin bä be maent ban ^rember iß een £giQ_ ïltepfcrlpHe «Commiffariß janvan Hyen, bießet gi^v^ Hießt i^alberfïabt en anbere plaetfen ßerft ßclpcn j^yeu. refo?meercn en ïltepfetl. 3®H. ßoffraet inaß/ ben ßßpn aftoaertß nae liciilc romenbe bnä.äebes rinß pooit ban een ^taetfeße partp om beer gße# feßoten/ bic ’ß baegß te beween in bc Habt toacren getoecH / bie alleß inat ßp bp ßem ßab genomen ßebben te bieten 12 peer been içcoc Slpcrbatl# beeß neffenß een gouben Hettingß. ^nfgclpH iß ooH cenen jongf Deer bie met een «Compagnie rupterß untgereben ßerft om een inv preße te bcficn in t ineer Heten in’t lt;©?acfff ßap bä $5entcm/ban ten ^taetfrße partp boot gefeßete« S n ’t epnbe ban jüartiuß in’t uptbaeren ban Alecante in Difpaugicn iß een «©alliocn bau 400 laß op ßebbenbe 4oßucHen gefeßutß toiilcnbe na ©enetien in be lucßt geblogßcn / baerin toaß cen boojnaem Decr uot^pangienißet toelH bp quam booj ßet Hrupt baerin ßet biet toaß gecomen. ©c feßabe iß op 6 lt;onne goutß geeßimeert. ©efen «1»!^ ßngß ban’t Hrupt iß foo groot getoeeß / bat men nbsp;nbsp;nbsp;»5? ’t feine ober 7 mplenßceffgcßoojt/ toacroberte state ft»“ lanbe ooH iß cen feßneß opgertfen / mepnenbe bat »quot;f Sef’ be iCuteHen in t laut toaren geballen / toaec booj bk ban’t trailed AlacanteettdöcHe feßeutenmet onst'“* temjecton berfonfben.^b’ßflhb fpn boo? S. Jan b’9tfbcr ten fetjip ban 'Mnißfrbamiirfi'cn^i 2 am bere 5f)ebcr!anbtfcBe fepepen/ bicban©eneti«i berbjaertiß ß0cßacn ;pn mitfßabersi 27. franffe/ ^tóliaenfe en anbere feBepen te gront gegnen« 5.11 guIiHiS jpn inbe (Ooft èa ooefe groote tempeeften opgerefenbacr boo? be»eibe foo hoog iÿ opgelopen gt;nbsp;batfe tot «ö^dueh Habt groote fröm bc gebact’ Ijceft / een fcljip ban Ï^amburgó iß ge# nootfaecUt gebjeefl spiie maflcn te Herben / en een int uptlopen banbe lt;lElbe gefïrant en fjcel onlluc# Hen geftooten^ in l^olflepn fpnber boo? befe pooge bloct ; bp b'ißpber flroom 4. Herfprlß bergaen en bp bc 400 menfeßen berb^oneffen ^ en be bjueßten opt belt ßeri bcbo?b€n» lt;©c 27 S nip onben ßijl iß een feßip ban JOcnen naet J^?ef bürg barenbe baet bicl 60 perfoonen in biarë op bc^onau berfonhê een mpl ban be flab« 55en 9 9(ugußi iß een ffßprßelßß ertueer op t Sel om bc Habt ©eenen / ( te toeten Ca# / jKcpblingö/ enbaerbe beßetoijnen toaffen) opgereftn / en biclenber ßagelßcenen alß groote nooten en grootec/baer men een menfeßen aenficBt in ften coi.bc / toclcHc obérai groote HB«*’ bf acnt togn getoaß beben. 31n ©ftobee iß cen l^liantß feßip be 5 «Conin# gen naet ©enctien barenbe/ ban 260 laß/ opBebs benbe 248 folbaten cn yo bootfgefcllcn onber «Én# gelant boo? ßojm geßrant/ battet mact 4 petfood ncn aftuamen. «©oft ten feßip upt Dollat na ƒ ernamboeg bas renbe gemonteertmet 24 ft ließen baet ooh niemât afcn quam. Sin befen fomer befeß 3nerO 1650. Beeft een ßornme tooutoc / in’t bo?p ©afferlebcn in’t 55?unftoßHcciant/beginnen te tpicßcn/bc lies be tot boete cn beHetingebcrinaenêbe cn bed toe* comenbe binge boojfcpttalß battee ßaeß cen gros te bcltßog foube gefeßiebe/baer in b’tßuangdtfeße be bictotic fouben bererpgê/baer boo? bede fabeir fouben betanberen cn goet too?bcn. ^îaer bat fp bit en meer anbere bingen gefept ßabbc/ iß 5p nac bue bagßen toeet gom gßetoo^ben. Soinma'!' |
|
Sommarie oft kort inhoud van’t laer 1631.“^ i6u 17 Erdinandtii Emfl Coninck van Hongarien trout f van Denemarken wiftelen eenige brieven van wc-* met Infante van Spangien. De vergade- —j . o-'-r-----1,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— ringe der Euangelifche Vorftenen Standen wort tot Leypßch gehouden, fchryven naer Weenen aen Keyferl. Majefteyt,den Keyfer antwoort daer op, zy fchryven aen de RoomIcatholijeke Vorften en Standen, die haer weer antwoorden, maecken een en teyckenen hier van te voor gepafleert. Den Co ninck van Sweeden bedroeft hem feer over dcfe groote fchade, die in Dwingen jammerlijck huys verwoefting en laet een verantwoording uytgaen waerom hy die niet heeft conncn ontfetten. Den GraefvanTwljdoet de Keurvorft van ^a^Luwee- befluyt te famen en laetent publiceren. Den Keur-vorll van Saxen fent den Keyfer een copye van’t felve befluyt, die hem daer over fchrijft ook mede ghefanten fent aen den felven Hartogh, op wiens aenbrengen hy hem verclaert, op welcke vercla-ringhden Keylèr wederom fchrijft, enlaetKey-ferlijke Monatori en Avocatori Mandaten van wegen het Leypfifche befluyt publiceeren, begeert van de Rijcks fteden te weten welke daer by gefint zijn te houdé, fchrijft aen alle Leen luyden der tot Leyp-fig verfamelde Keurvorltê enStanden,doet cen af-maninge aen de vrye Ridderfchap,dic nopende de Monitori en Avocatory mandaeten Ichry ven en andt-woorden,als ook de Graven en Heeren des Frank-fchen Crays, fchrijft haer wederom daer op. Die van Vim verdaten haer op des Key fers begeeren, Weick wilt datfe haer geworven volk füllen afdan- ■ ken. Tuffehen Vranekrijek en Sweeden wort een verbont opgericht. Sweetfche becomen rijke buyt van de erraten, een Sweetfeh Vaendrick doet een mannelijeke daet, nemen Lockpits in, den Coninck van Sweden laet een Mandaet in de nieuwe Marek aenflaen, treckt naer Meckelenburgh, en neemt Nteubratidenburgh in, als oock Klempenauto en Lo;fr,belegert en verovert Dlt;igt;nj«,daer Savelli wonderlijk huys had gehouden,Md/jjw mede lift. Den Overften Hatfi/elt wort tot Ro/ïccl;^vermoort. Peru-ß Overfte in Gripfaald wort tot overghevingh ver-maent, handelt tirannis met de burgeren aldaer, als oock met Doctor Crdkoivits, Colbergh wort van de Sweetfche verovert, den Graef van Lilfy comt tot Francfort aen d’Oder, treckt naer Meckelenburgh y/erovertVeltjbergh, retireert met zijn Armade, en willen zijne aenflaghen niet meer gelucken. Den Coninck van Sweden ruft hem weer tot een nieuwen inval, begeert van de Pommerfche Lantfaten datfe volck tot harer verfeeckering füllen werven, neemt Frastefoort aen dOder in, laet ’t felve de verfa-meldc Euangelifche Standen tot Leypfig weeten, fchrijft in’t hyfonder aen den Hertogn van Saxen. Samuel iV^s Gencrael Auditeur des Conincks van Sweeden wort gevangen doch comt wonderbacr-lijck wederom los. Den Conink van Sweden trekt op Lant/berg en neemt 't felve met accoort in,trekt over d« Sfreuw, handelt met den Keurvorft van Brandenburg, denkwacrdighc reden des Conincx aen de felve. DenGraefvan Papenheym laet den Hartog in Bayren den Staet der Keyferl. Armade en ’t overgaen van Francfoort aen d’Oder weten. Tot Weenen wort de ftadt verfterekt.Den Coninck van Sweeden begeert hulpe tot ontfettingh der ftadt Maegdenburgl' van den Keurvorft van Saxen. Des ftadts Maegdenburgs belegering en dcflclfsjammcr-lijckc verftooring door den Graef van Tilly en Pa-fenheym, oorlaken des felfs ondergank, voor boden cen den onderganck van Mttegd(nburgb,dacr die op antwQort. Hartogh luUiu Frcderick^v/on Admiftra-toor in zijn verftorven broeders plaetfe van’t Har-toghdom Wurimburgh, Den Keyfer en Coninck |
1 gen der Prinfen recht op eenige Eerts en ftichten in’t Rij ck.In Sleßen worden de lieden met reformeren hart geplaeght. In loachiems Daelwonk mez gewelt voorghenomen maer niet uytgericht. Tot Hildefheym wort een fchickclijck milgeboorte geworpen. Tuftchen den Coninck van Denemarken worden verlcheyde tradaten voorgenomen te vergeefs, in Vranekrijek wort een confpiratie tegen den Conink ondeckt, d oude Coningin neemt wonderlijcke faken tegen haren zoon den Conink voor, den gevluchten Hartog van Orleans fchrijft aenden Coninckzijn broeder, denConincklaet een declaratie tegen die fijnen broeder volgen uyt-gaen, en maekt groote krijgs gereetfehappen. Dç Staten der vereende Nederlanden fetten den krijg tegen Spangien voort, verdaten den jongen Prins TVilhelm van Orangien navolger in zijns Heer Vaders dienften en Oftcien, de Spaenfche ruften baer fterek rotten Oorlog. Den Keurvorft van Brandenburg begeert de Vefting Spandaiitv wederom, Den Coninck van Sweden ruckt voor Berlin en neemt het in, en wort hem Spandau tv weer inge-ruymt, recht een occoort metten Keurvorft van Brandenburg op, die hem daer van by den Keyfer ontfchuldight. Deftadt Strasburg wort meteen blocqueringh gedreyght, Ltebtenauw wort van de Keyferfche ingenomen en befet.Den overften OJJ4 vermaent de Straefburgers van hare wervingen af te-ftaen. Het Keyfèrs volck treckt uyt Italien nae ’c Hartogdom Wurtenbergh, dwingen Memmingen tot afftant van’t Leypfifche beflsyt,veroveren Kempen^ Onderftaen door verradery de ftadt Vlm in te nemen , den Graef van Vorftenbergh treckt in Wur-tenburger lant tegen den Hartog lulitu, en dwingt hem van’t Leyphger befl^t af te ftaen, houden 3« daer fêerqualijck buys. Die van Vlm vallen van’t leypfifche befluyt af, als oock Nurenbergh. Den Hartogh van Saxfèn vermaent zijne Bontverwan-ten tot volftandighey t, hout de Keyferlijke gefan-ten de ontrouw teghen de Euangelifche Standen bewefen voor, bidt den Keylèr haere fwarigheden af te helpen, verfoeckt aen den Coninck van Hon-gar-ien dathy zijn vader daer toe wil beweghen, fchrijft een Lantdagh uyt naer Dreßen- Den Graef van Tilly begeert van den Keurvorft van Saxen en ander Euangelifche Standen datfe haer geworven volck afdaneken.Den Keurvorft fent gelanten aen Tilly, crijgen flecht befcheyt, zijne propofitien op den Lantdagh tot Dreßen. Hetbefliwt desfelf^ tradeert heymelijcke faken metten Coninck van Sweden, Ichrijft aen den Keurvorft van Ments van wegen het Leypfifche befluyt. De Roomfeatho-lijcke ruften haer ftarck ten Óotlogh. In Lotringen wort volck voor den Keyfer geworven. Den Hartogh van Mantua ontfanght het leen van den Keyfer, eenEngelfche Ambaftadeur handelt tot iVeenen in der Paltifche faken, begeert een endelijke refolutie of men die wil reftitueeren of niet. De reformatie wort tot Minden en elders yverig voort gefet. De Coningin in Polen fterft.Den Graef van *rilly treckt met zijn Leger van Maegdenburgh nae 1 Erffurt. De boeren opderHlt;(rtjdoen,deTiIlifchc hout, maeckt een aenflach op Erffurt, begeert van den Lantgraef van Heften af ftant van’t Leypfifche befluyt te doen die hem daer op antwoort, zijn in-val in HejJen.Tot JVittenbergh gefchiet een feltfaem wonder. Den Conink van Sweeden komt tot Ste- tin, geeft de Mofcov^che gefanten gehoor. Gripfir alt wort van de Sweetfche ingenomen, den Overften Peruft |
|
io8 Sommarie oft koft inhoud van’t Jaer 1631. Feruft wort gefchoten. Den Rhijngraef Otto Lede-1631, «pÿrllbecft goet geluck tegen de Papenheymfclie. Cotbus wort Van de Keyferfche ingenomen. Groot Clogauw wort door den brant verdorven. Keyferfche worden by Grunbergh geflagen. Veel wonder tekenen worden hier en daer gefien. Den Conink van Sweden ruckt over de Elf, neemt Taw^errawnd in, flaeteenbrughover’twater, verfchanfthem tot Werven, neemt Havilbergh in. Den Graef van Tilly wort naer de Live bevordert, daer over ont-ftaet groote vreu^t in Heflen en Wymerfche landen. De Keyferlche werden by Angern Borgflal cn Brundorf van den Coninek in Sweeden geflaghen. Paltlgraef Carel Lodewijek vanLavtereck wort gefchooten. De Hartoghen van Meckelenburgh nemen haer landt weer in, Sweetfehe veroveren Stderin- Inrydingh der Meckelenburgfche Vorften tot Gußrauw. Den Graef van Tilly treckt op’t Sweetfehe leger voor iVerben, wort ghedwongen weer af te trecken, legert hem by T4»Piir»!«wd, retireert hem nac’t fticht Maegdenburg. Den Marck-graefHamelron komt met veel Engelfenden Conink van Sweeden in Pommerê tc hulp,Sweetfehe gefanten worden in Vranekrijek Heerlijck getrac-teert.Leypfifch en Vorftenbergs volk trecken naer Hej5^.DenLantgraef van Heflen trekt by den Coninek , Tilly neemt een voorneem op SiJxeM,fchikt gefanten aen den Keurvorft. Denkwaerdige reden des Keurvorfts aen de felVe, en zijne refolutie op haer aenbrengen. Tilly conjungecrt hem met den J Graef van Vorltenburgh,valt in Saxen, neemt Merf • burgh en verfcheyde plaetfen in, begeert noch eens van den Keurvorft de Keyferl. mandamenten te gehoorfamen, die hem daer op antwoort en voert zijn volck in’t velt te famen. Den Graef van Tilly neemt Leypfigh met accoort in. Den Keurvorft van Saxen conjungecrt hem met den Coninek van Sweeden. Tilly treckt hun met zijn Armade tegen,neemt het befte voor befchuttingh, den Biftchop van Bambergh handelt by den Coninek om vreede, de Ligiftilche onder joJ Ï* Ptctlomini worden geflagen, worden ih Gamifoen gheleyt, nemen Bobenhaufin in. Den Conink van Sweeden recht in’t Bifdom Wurtfburgeen nieuwe Lant regcringh op, neemt Idanamt} met behendig-heytin, en bemachtight de ftadt Afibaffenhurgh. Den Keyfer foeckt by den KeurvOrft van Saxen door tuflehen fpreking des SpaenfenAmbafladeurs vrede te maecken, doch vruchteloos ; Keyferfche doen in Laufitits groote fchade, worden daer weder uytgedreven. De Saxifchc bemachtigen veele plaetfen in Be/?wiet», oock dc ftadt PmæçA. ßoßok. wort van de Sweetfehe belegert en ingenomen. Keyferfche doen vergeefs een verfoeck op Heiver-ßadt, ly den groot verlies by Maegdenburgh van de Sweet(che,die Manfielt en Calb innemen. Dé Hert: van Lunenburg treetop des Coninek van Sweeden zijde. Quaden toeftant der Keyferfche in Sieften, Den Lantgraefvan Hellen,verovert Munden, de Weftfaelfche Standen accomoderen haer met de deel in, doet een bloegen flaght metten Coninek van Sweeden en Hartogh van Saxen die de vidto-rie behouden, vlucht dieshalven feergewont naer Halverßade, twee wonderlijcke voorteykenen voor den flagh gefchiet. Den Coninek van Sweeden jaegt den vluchtigcn vyant na, neemt Moerfburg cn Hal weder in, en den Hartogh van Saxen Leypfeb, de Compofitie dagh tot Francfoort aen d» Mayn wort gehouden,en en dicht feer flegt door by ruking des Conineks van Sweeden. Den Prins van Qrangien treckt naer Brugh in Vlaendcren, vordert de Con-triburien aldaer, treckt weder daer uyt, flaet zijn leger totDr«)weM.De Spaenfche ruften een fcheeps Armade tegen de Hollant(chc,vaeren van Antaer-pen af, en worden vande Hollantlche geflagen, als oock te lande by Geldir.Des Conineks van Vrank-rijeks moeder vlucht naer BruJJel. De Portugij fen lijden grote fchade in 0oß Indien van dcHollanfche fehepen. Grootglogauw, Großen, cn ßm worden door den brant feer verdorven. Den Graef bugger bemachtight fich veele plaetfen in Heder Hefien onder ftaet hem de Lantfaten van haren Vorft af val-Egh te maken. Den Lantgraef Willem verovert i Frytßar. Altringer en Fugger trecken nyt Heffen,naer | Duringen’weer te ruch.Den Lantgraef neemt Vach weder in.Tilly retireert hem na den Wefer ftroom, körnt weer in Heflen, fchermutfeert met de Hefli-fehe. Den Coninek van Sweden bcftelt een Regiment inde Maeghdenburgfehecn Halberftadtfc landen,neemt de Stad Erffurt met accoort in, trekt naerFrancken!ont, verovert Coningfhoven,brengt den Catholijkcn in groote vrefe, neemt Swÿnfort in, en Wtirtfburgh naer overgeving des Slots ftormender bant, N«rt7ï/'ox^ begeeft,fichin der Sweetfehen |
ielve. Den Keurvorft van CoUen hout een Lantdag. Den Conink van Sweeden treckt naer Francfort oen de Majn becomt ’t felve inzijn verfckering. Neemt Heoghß in; den Keurvorftvan Mentt fchikt hem tot tegenweer en reyft naer Keulen- De Sweetfehe ne-menKincautv in en belegeren Mewr/.Den Graef van Tilly verovert I{otëlmr^ en TVinfheym en legert hem voor Nurenbur^,trekt daer weder af. Den Coninek van Sweden fet over den ^}yn en bemagtigt Ofjmt-h^ini, neemt Ments met accoort in, flaet de Spaenfe by Trofbach, en verovert F^ffenbero en Kenin^fitcin. Spaenfche verlaten de meefte inhebbende plaet-fen in ff^etterauto.Friedber^ wort van de Sweetfehe ingenomen,Braunfels van gelijke met accoort,S/»«', Landouw,en Cronweiffenbur^, treden op des Coninks in Sweeden zijde, die Manheim verovert. Den Sweet{chen Vcltmaerlchalck Gußavju bdooen veto* vert Mergentheim, vanghelijekenHey/iw«. Tilly ^’^'io^ ^® Vettingh fViltf^irgh in zijn gewelt. Wtf mar wort de Meckeléburgfche Hartogen overgegeven. Damits wort van de Sweetfehe ingenomen. Keyferfche nemen Verden in’t flieht Bremen weer in, van gelijckenLow^arede/, woéden in Bohemen van de Saxifehe geflagen, die Eger innemen, en feher-mutfeeren mette Keyferfche. Jeluyten en Monnik-ken tôt PtiMç willen de fladt verraden. Verflagent-heyt tôt Weenen by den Keylêr, die den Hartogh van Frisant het Generaelfchap weder op draeght. Den Hartogh Maximiliaen in Bayren fent gefanten aen den Keyfer. Den Admißratoar van Maegden-burgh wort gevangen tot Neufladt gevoerr. Turc-ken doen met flropen in Hon^^arien groote fchadc,in Tartaryen ontflaet onruft. Den Hartog van'M^-tua wort in zijne landen weder in gefet. Het oude miftrouwen tuffehé de Spaenfche en Franfchc ont-fleekt weerom, ruften hun met macht in Italien rot ten krijg. Den Hartogvan Savoyen vereenigt hem metVrankrijk van wegen de Paften in Italien;Pi?w-rol wort beveftigt. De Genevoyfen zijn in vreefe voor Oorlog.DenConink van Vrankrijk foekt den twift tuifchen Sarvoyeneti Genua neer te leggen.De Pume'^ naars treden opzijn zijde, gebruykt den geluckigen voorl{3oet derSweet febe tot zijn voordeel.Sweetfehe travaten lopen mcGStraefbarg geluckig af,als ook ’t gefantfehap tot Venetien.Dièvitn Vim verenigen haer metten Conink,in V-^efi Indien valt eé hart gevecht ter Zee tuflehen d’Admirael Faater en de Spaenfche. Den Hartog van B/tel fterft.Schricke-lijke wonderen aen verfcheyde plaetfen in ’t eynde defes Jaers, eertbeving en ontfleking desbergsFe-uvt in’t Coninekrijek Haf els. Een flomme wore tot Mw onder deSweeddehe Armade fprekende. |
1^51.
Hiftorifche Chrónijckc.
lt;©emeltc 3hifanhtt fjs tnbe j»aent guniusi i öj i »
W i 3aer/ WtUentopmet . -^0ft“‘ Öe Ämploft Öie te ïDoojlucÓttsfle Äoninrh ffJï?*âîl?«î»ff^Ât^”^^’’^ ^^ooft* ïSk^i’^»«^onganenƒeröitianöernc(ïuömetöeö ^L^”£?^^Af**”*!^.®^to«^/»n«t24» •8«^ ïtonmctSnjSpaniïWiufler/Oteftflegou^« 2SiT?S^lt;S®^® tett®“‘V^ j^^^jöen tot Weenen. * ** * ©enua/öaerfpfeecgeetlotfeis ontfangöen
MARIAFtRIgt;IiI.AIIDl HlMrOR^D-G^. hr^era^xj^er g L/^/^f^^^ irsrmanta^ L^/uf^ar^, elCSa^efftta '^^ffta^ ,
|
sruïacefï/inpjefentie ban ben €atbinael en Bo;|iban ^ietecuBflepn/biebetluaectei ge« fonbenWatiban ^bneStepfect Wajefl. om b'^infantin naer Weenen te tonboperen.l^an Genua 10 fp na Napels, en ban baer na Loreto gecepfl / baergaer ban ben lamp;auo/ en anbere groote ï^eeren /btelamp;o|ïelic6e ^ninceten 300 bertert. 59en i4.3Paniiariuöföfptot Ancona aen« geSomen/ bjaerOeenbe Denenanen 1 ». lt;©al« Itpengfjefonben8ebben ƒ ombacena Trieft te biengben. H^oenfpnutot Trieft tö aengebo« men/ beeft ben 42ertö-ï?ertog betreibe Äep« fed. .ngt;ajc(ï. 000? eenen Conner te berßaen gbegeben : befe Certä-tjedog beeft baer feet ßatcltjcB ontfangen/ennaet Wcenen geton* bopeett:® atr fp ban met een grooten ®?onf B «i Raet op bet beerlgcbde tO tngb«5lt;*«V fn^f |
fn be ^ugufigner Sereb aen ben üoninrb ban ^^ongarpen/booj ben Carbinael ban ^iete* rtt6(lepn/ tfamen gbettout/ enbe bit gbebaen 3gnbt/i js bet^anequet baer op gebolcbt.iöo# ben aenbe Roeffel 3lt;ttcnöe/ bcÄepfer/ enbe be ikepferin / baer nae bt Bonincb ban i)on« gargen/ enbe 3Dn CSemalin tegené ober mal« tanber itotberecbte beo^auo Uegatt/ bien bokbbe CettO-i^ertogbUeopolCus Willem ; tegeno ober be amp;epfcrIicBe ^diinreffcn/tiiffcbé befe 3ittenbc alleen b’StmbaflTabeur npt^pan« gitn. üabatbe'3Etou-üebe|lingc gefebietig gebjeek/ öeöe men tmeerepfen be ©turben log b^anben / enbe be halbaten bebben tWeemael falbe gbefebooten. 'g jlBaenbaegg beeftmen feer beerlgtbopge« troeBen met 'Criumpb-toagbeng/ biemen op be 35«rg beeft gebjatOt / bie ban Witte i^eer« A beßeng |
|
2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vctvolgh der 1631. bcBcnis / aljS eenßüojenjS enbe leerten toegije^ niaccfet/üoo^tgetnjcbcn loicröen/ en ôceftthen feec feDoonc en lieflytàe Jlîufijc Dooren fpelen neffeng lt;roni petten/ï^cer-pofeen/enbe nnbere Jlîuftjtft-inflrnnienteiu ^^aeena ijS Neptunus ßeBomenban 20. Waluiffenboo^tgctrofften/ ôaecininen met bed ^djalmenen gôefpeelt Beefr. fîorhbooitô/ ipcc cenlt;iipninttfeer feOuone enftodlnrfieblocnié/fp^ingtnbc /oiv tepné/baempt Venus mtt4.23ccß-ji5inipl)cn 10 {jerboo: gefeonien met ôcffujejDutnc en ge^ fpeel. Jlict be laetfte ©ertooninge iKeftmc acn ’t®enjler/ baer be Mepfer en 3âcpfeün met be aaoninginbanï^ongarpenllonben/ )til gOe^ pouben/ een €omebp fpeelenbe. J^abten Ijeeft men flatelicfieûtng-Ioop-fpelé cttelitBe bagen aengeflelt/bocf) a liess bermont geljouben/epn« btlicB/ beflnptenbe befe ©mploft/ met lullige 31ac0ten enbe anberc tgt-Bojtinge. ©eoait- JSabemael ben bagO gêna édité/ bie ban ben Är^^ gt;».. Üditbo^ift ban ^arennntgefdjieben Waß na touöenau HeppfitÖ/namentlicben 8 .baglj banbemaent Montait jpebjuar. bep ^acrb/iPs ’/ 39« baer ßeenge« tot ïw Bomen befe nabolgóenbe Ïïeurbojflen/ lt;©ra* ben/ ©eeren/ enbe '^f-gefanten : g^e Meucbojfl ban ^apen/ 3an Surgöcn ban ^apen/met ïoo. beerben. g^e amp;eurbo||l burgen trillern ban^jan^ benfaurgl)/ met 178 ©erf. enbe 102. ißeefben. Jßartgraef CBïtptaenbanïBïanbenburg ban ©eprent/met 1 ? j perf.en 127 ©eerben. Çtvtog ^an 3®illem ©fpUpö ban ^apen ^Itenburg/met 84. ©erf. $ 6. beerben. l^ettogB Willem ban ^apcn Wpmet/ met i2ï.^erf. 69. ©eerben. ^ettogO ©ernDarb ban ^apen Wpmer / met 18. beerben. ^ertogO 3San Cafimir ban ^apen €0^ burgö/ntet94. l^erf. 49. ©eer ben. ©ettogïi 3 an emeflupban ^aren 5lfge# fanten g^.öuger/met 1 i.|aerf.7.iamp;cerben. ïamp;alt3graef3«ugu|lu0 ban ^ult3bat0/met 3249trf.29.©terben, Canbgraef Willem ban^apen/ met 71. I^erf. 56. i^cerben. jmargljgraef ^reberitB ban25aben/ met 2'.©cv|. '4. ©färben. ©o^ft 9ugn|lu# ban ^an^olt/ mét 27. ©erf. 28. beerben. Web ©iffeDoppban ©peuten 2tfgefanten/ Witlofban Gebentlau / jBeerten ©erritfj. met 7. Wtr ^. Ï^cetben. Web Ï|ertog0 JrreberifB©lrit ban ©piinp toijtB/Sfifgefanten ïO.'Xrnolb engöelbpecöt/ Cantjelier ban©punfmge/ 5amp;.31af ob.Uam^ jabius ßaet/met 10. ©erf. s.©eerben. i^ertoghb ban Uuneburg 3tfgefante/ ^i^ Iiu0 ban ©ulau / ^tabt-Sonber tot ZeV bie met té bolmatgt gab ban WegensîLuneburg/ jBinben/en üatsenburgïl ©. ƒ5.3ettenbpuc 8. ©erf. 8. ©eerben. b 'KbbefTe ban lt;©ueblinburg9 Äfgefanten W. ƒ reber telt 1Lent5. ^ep ©opflenban JBerBelenburgg 2(fgDci fanten/ ©arthiigf) ban ©affau. lt;©raef gan ^urg^en ban jBanfbelbt / 8. ©erf. 8. ©eerben. ©anbe^biabifcDe «Crtpö en^tanben/3t^ gefantenip ZD. gatob ïofler / bep ©oiften ban Wurtenbergö geöepmtn ßaet/ en ©ite^ €ant5elier. ƒ rebent banben ^teen tot ßeptöfleen/bep |
Jjföarg-grabtnban ®uetlafl)©oftaeten€a* iö3i' met-jontBer ; «Eu jBattljeup lt;Claup ber |tabt ©lm 26bbofaet/8. ©erf.9.©cetbtn. ©au be «CbangljeliftDe in ben €tepp ban ©janthenlanb boap ^fgefanten ƒ reberitßi* rOarb JRodiel/ inbe ßttßttn Alicen tuet nep fenp be lt;©cfantcn ban ©ufrenbergß. eraef j-reberitö ban ^olmpz met 22» ©erf. 18. ©eerben. emeflnp Hubblig ban J©anf-belt/met 8. ©erf. 6. ©eerben» lt;©et ©rabc ban stolberg Stfgefanten ƒ re# bericban ©bee/©anp »6eojg ban ebtrflepn/. en ©anp Jurgen ban »©eljobtn / liggenbe bp D. Agricola in bep ßgtp-flraten. «©raef ©ßiltpp ßepnaerb ban^olmp/ 7» ©erf. 8. ©eerben. über ©eeren ßeuffen 3tfgefanten 10. gan ßießter/Benedidus Pafcha,ó.©erfgt; 4.©eerben. «©er ban ^tßonberg îtfgefanten ^rßum ©lacßt. ©er ^tabt ©urenberg Jifgefanten/ gut# gen €Ö|i(lo|fel ©oltBmaer/©anp€ß?i|loffel Altrijer/©eoigLiteJ)ter/ lt;©.i4.©-io»©eerb. ©er ^tebe ^traef bürg 3€fgefanten/ ©a» niel ßinglet ^»mptmee|let / gan ^reberieß ^init/©.‘3tbbocaetmtt 7.©erf.8.©eerben. ©er ^tebe jrranef. aenbeJUepn/äfgefan# ten ©ieronpni. Steffen ban€ron|lettÉ/ ©anp ©epnrictotte gongen/JBapimil. j^auftban 2iffd)affenburg/© .met 6 .©etf.6.©eerben. ©er ^tab Hübet taifgefanten/©«o©ant D.Syndicus, en gan ©ooperbeeeB ßaetp-ßeet met 7. ©erf. 6. ©eerben. ©er ^tab 23;emen Wgefanten/ ©. gan ©jepptoec Syndicus Liborius ban Hine/ ßactf# ßeer / met 6. ©erf. t. ©eerben. ©er ^tabt ©junftogtb afgefanten / ©. gan »lammen/met 2. ©erf. 4. ©eerben. ©er ^tabt Hilbefßepm 3tfgefanten / ©♦ gan ©egel/met i. ©er. 6. ©eerben. ©er ^tab ©oojbßupfen Slfgefantcn/ gan Wilb/2ßurgemee(ier.©aul IBicßael/ D. Syndicus, met 3. ©erf. y. ©eerben. ©er Ätabt JBulßupfen Wgefanten/ ©♦ €ßji(liaen ©om/25urgemeefier/gurgc »n# b|eaf3. ^alig/^cbout/ met y.©erf.8.©eerb. Huneburgö/j!Binben/ßat3eburg8/ßebben bolmatßt gegeben/guliup ban 25ulaubJ/bcn 3tfgefanten banbe .Stabt 25?unf togtb ©raef'Jtlb/ecßt/'üäraef ƒ reb?it/ en ©raef goo|l ©unterp tot33arbc ßaeöt/©entic'3i'o# bingß 1. V. Licent. met 6. ©erf.6. ©eerben. ©raef €ßji|liaen/ ©raef 0ol-raetpban WalbetB Cantjelier/ Xatßariap ©irto? ©. een ©erfoon/boogt3ijnbebanbe minbet-jari# ge ©raben en l)eeren ban Hippa/ Ælj/iRoffel '?!:utßener/©ottoo? enbe €ant3elier ban be ©raef-ftßap Hip/met j. ©erf. 0.©eerben. ©anbe ©bangeliftße ©emeentetot Hugp# bürg Wsefanten / ®anp ©IritB ßßelingßec ©. neffenp een ©ienatr. ©er ©raben ban S'nart3enburgb banbe Hinie Sonberfßupfen/ afgefanté/ ©. lt;£1)21# |loffelHoppe€ant3elitr/en©. €afp .©ettid). ©er ©raben ban Sbjart3enburgß ban be Hinie ßubbec|labt «fgefanten/eitap stóf* pel/ '^ropluluis ®eer. ©e ßaetfßeer banbe ©alt; graben/ ©tan# benburg/ ©Inotsbarßen / ©ofjenlo/gurgen J^urIlenßupfer banjüurrenburg met 2. ©ie=’ naerp en 4.©eerben. ©a# |
|
Vctvolghder Hiftorifche Chronijck 1632. htrtoattte Coni'ncBrgtß »o^cmcn / fn liefe 10 jaren ggeftoebet/ gerahen foutic : eft oorB noeg tod nae onöerbjutBter jiarcr ©ïp9cpt/ Öun öie Bratfit ontogen/ en gare Äcpublgcqwe beur geflitste/ geformte/beOtoongene affonoe» tingijen/ ban ander €9jifleltfBe potentaten/ gants bcrlaten/ teeflont ban ben oinliggenben JSationf op eenmad gdgtamp;facm omringet/cn foo9aefl alleen be eene ben anberen bie opma* ningebebc/Braegt garee onberbjeBelicBel^er« 83* bonteniffen alle bes ßger pjobintien berften obertogen/ berfegenren/ bertooeflen/ en alfoo «pnbelicB bat «ConintBrgefi felbe gants bernic« tiget en berfloojt toerben. ©ter oo?faetB/ na* bien t)are ConincBl. J®ajefl. alle en pber aen* flagen ber babelirSgebt gebjolené geloobens/ «n bpantlitSe attentatien/bie tegen ^art JBa^ jefl. en bat l). öoomfege ßgtB boo^genomen toerben/ te famen ggetogen/ een pegdgtb met tgpen/bapperen en boojfiegtigen gemoebe bp fitg begertiget gabben/^are ConintBl. j®a* jefl. epnbelicB npt atnpo;tingc cnbebipbinge «©obts/ fulcBe betoeginge bp fitg ggefpeuret/ bat fp boor een beflanbigg benupt/ 't toeltB be toare (©obfalirBcpt tens fultfien Coninep tod toebegoojt/ garcbaftelicBboojggenomen alle gate raetnagen tegen bie bjebeberfloojbers en flitgterSban alle fwlcBe boofgeben/ te birige* ten/ootB boojtaen be bergtetinge bes Cgnlïe^ licBen bloets/ na todtfie bie fergggs-futgtige patres eenitg en alleen bojflebe/ en fnlcBe Co» ninggen bie fp tot allen gaten toille gabben te bjintBen baer geboben/ te berfegooné/en te ge* Igtbgetboofe engebaerlicB beginnen beS ge* mepnenbpants/ bie gare République in eenen Rfögg te floaten gemepnt/ af te toenben en tot niet te tnaben: lt;ot fultbc tpnbe gabben pare Jßajeft, toelcBe om remebtering befes gemep» nen quarts googglitB beBommert en ggelgcB* 0 faern upt inggeben ©odes gier toe aengep^ic* fielt toaré/ beur fqn perfcon met garer groot* margtigé Rtpublgcq/gaer bebentfienb^ienbe. Uefi communitere/en met bie felbe ban Braegs tigen entijtlicBen miböelenbelifacrerétoillen/ beur toekfee bic berttogffelbe lieben / goorg* ftgabditBen p?attgcquen/ niet alleen tenmoe* bitglitB moegte bejegenet/maer ooefi etn gepl* fame bereeninge getroffen toerbé/totltBe reeg» gt;e toaeraegtige en getroutoe nabupjftgap toe* ber bernieutobt/gate Republgtque in boonge flanbe btt gelucBfaliggept en bjpgtpt fettebe/ ja btel gtttlitfitr matefite/ tn alfo allen Cgn* flenlitfien potentate en ^tandé cent opjergte fecuritept en b?ebe toeber b?argte.ptt tn ttogf* felbt fgn5lllbergtnabigg(ïe€oninfamp; en peert nict/fp fullê btftboo?trtffditamp;cen gdgtBfatm banlt;©ob beroetenbe gdegentgept tn genabe in atgt en toeerben te gouben toeten/ en bie felbe/ fo lange men gaet noeg gebbf motgte/toillitg» litB op/ tn acnnemen : op bat fp niet gitt na/ toanneer fp gtnen tottg is/te betgeefs gefotgt toerbe/enfulcBes betroutoeben pare JPajefl. bes te meer/ betoglt fp getois toaren/bat beur btfen eenigen tottg garer Republgcq berbebt* gget/ en gaet ï^jpgeben beur «©obes bpgant/ bat fp get felbe mebefoogoetgebben toilben/ met grootet teren in garen boojigen fiant bet* fettet toerben fionben. ©oojbers/ inbien pare JBaj. ban mepninge gabbc getoeeft/ bic booj* getotnbe groote onbegoojlitfigept aen te bttt* pen/toare befelbe eben reegt ter gant gefiomen bit nimtoe ban bie felbe Rad inboetbets op be |
e- ƒ baen gtb?acgte aenflagen/toclffic garet Repu* 1 ö ? 2 blgcBe tn ber €ö?illengtpt/als ootfi ben Rgc* Be ^toeben en®uptffgetRatie gantsftga* belitfi toare/ inbien men be ConintBl, berBie* finge/eer en al boje get optntlicB gepublitecrt toare getoojbé ofte gepiomulgeett toerbe/bot in gare Republgtque foobanigebigniteptba* teerbe/ bjoeg-tubiggutgtret/metgtooten na# beel en berfmalletingge aller €g}iftelitBe l^o* tentaten/bit baer igben moeflen bat een betBo* ré bebient ConintfirgcB in een «Stff-rgefi bet* toanbelt toerbe. 30efgalbenbaer nubefeoej* fafie bie be boojige obertrefft / nebenS gier toe bienfllicBe occafien baer toe quame/toaten bic ü. JD. baer beur obertoonnen/cn gabben gaet gemoet baer genen geßteeBt/ bat fp befe gena* bige en aller toegé geplfame toetbingc gé ont* betBen / en garer Rtpublgcq/ alS ootB fulcfic googe l)oofben/ bie fultfién toercB enbe battet beur gun bpgebjatgt toerbe/ inbet gope liefen aengenaem fijn foube / aenbupben toillen. ^efet oo^fafien galbé gabben i?areföajtfï* gaet aé gare 45tootmargtige Requblgtqme» lt;Conintamp;l. bebde bolBorntneingruttieenon# toeberroepdicamp;ebolmargtafgtbectbicgt/ootfi toebertroutot / bat gp btfen banbt ber ^nie en befe Confederatie en berbonteniffe bie met ga# re Republgfque foube gematebt toerben / alle mibbatglitBe en fpaenfege grepé bie be Rooj* berftge standen fn’t uptterfie beebetbé te goj» ten gebben gemepnt ; en bpfonber tegen gare Republgtq gants furieus getiegt toaren/fou* bc baer tcgens geilen. ïtlfnlcBt te bolgcn gelbe gp gen teggentooojbigg met gaet in/ bie felbe upt Brargt befts / inben name fgncs 2Wberge* nabigggen ConineBS tJi latere aen te bupben/ bat fultfien geplfamtn ï4nic en bereeninge met garet «©tootmargtigen Republgcq/ ben Co* nintfirgtfie tooien tn ©rootbof gendom Uit* tauto ongdooflitfie gelutfifaliggept / ftgen tn totlbaert bjengé foube. Want be nattier en ep» genftgap fultfiet bereeninge en berbonteniffe/ die tufftgen i^are Coninefil. JKajeg. en garet Republgcq op’t firatgtigge fonde toerden op» geriegtet/toare befe : ©atöcue een fultfieban den ï}emel ger af ggtgebene orcafie ban garee Rtpublg'tquen/bie felbe geadopteert tn aénge» nomentoerbe/ biebaer Coninefi m^toeden toare / bie beur ©oös genade ten retgtmatigc l^terftger ber lt;®og-5ee toare / bie ebengtlgtfi beur ©000 goetgepten Clements des ^epli* gen Roomfegen RijtBr tn baer aen ligggenbe Conintfitgtfié Liberator en ©ebjper toart/bic ootfi tpnbelitfi upt bpfonber ggenadige ©ob* belitfie boojgeniggept / een toeberb}tngger en befegermer toare bet bjpgepbt bet gantgge Cg}igengept/en fultfien ongetffelitfien roem met dapperen gelden ggemoebe bagmafien en begouden foude. ©elgtfiettogfe (ouden ïfare Conintfil. Wajeg. ben roem en lof bie fp ban garet Republgrq/ op fitg ggebtargt/ die felbe toeberom firatgt befer ©nie regitueren en tot epgen geben, gtem/get foude fqn SWdergena* biggge Conintfi tn lettre met garet Repu* blgtq allen toem en nuttitgept fgntt ©utofte en obertoinningé tommuniteren en mede dee» len. Sltem/get foudé ï^ate Conintfil. jlBajeg. beur befe ©nie garet Republgrq een tope na* bigatie met gtooté p?ofgte en nut inbet ©og» jeebetfegaffen. ^tem/get foube ï^ate as. œ. anbets beur eenen andere toetg als entfiel beut befe ©lut/ alle opleeg te eet-liebenbe en googg* A a bergan* |
|
Vctvolgh der 652. btcRanbigc ^atciotten toenftBing berbuUm/ inbien ï^are .n^ajelUjare ficpublgcqUc? ecu» Inig bupjenbe bjcbcp/lncUBc bat ßgeB ^toe» ben met ben ^onintBcgcBe gabbe / en Bebben Bonbc/nuttcIicB fouben genieten laten. 3tem/ Bet fouben ï^are €onincBl. JlBajeft. beur befe ©nie met bf grootmaeBtigJ Bepfer ber JKop tobpten/en aller auffen «©rootbo^fien BraeBt onber ficB Bebbenbe/ fect bafte bereeninge Ba» ter öepublgcq/ bertroutoelicBc nabup^feBap/ en opjeeBte ro;refponbentic te toege brengen. 31tem/Bct fouben ï|arc ConincBl. ißajefl. beur Baren bpfonbeten Boogen berflanbc enbc autBojitept/Bare Öepublgfque tegé ber lt;ar» taten inbal enbe ber ^apojoufBer BafacBen acnloop/ beftButten enbefeBermen. StbfgBclgtficn fouben ï^are Jl^ajcfï. Barer ßtpublgrq met benlt;urcBffBcn Bepfet on» gebepnfbet bjientfrBap berfeBaffen / ofte met Barer bapperBept beffelbcn göebjelt te ruggBe b^pben' en alle b?cefe beur fgne/op toate lt;©ob« faligBcpt gegtonbe fclicitept / upt ben toegBe rupnun. gtem/Betfouben ï}arc €onincamp;L jDajefï. bie ï^ongarpftBc enbc 23oBccmffBe Broonc met Baret ücpublgfq/ beur cenen on-opbinbc» ïitBen banbt bereenigen enbe in bjientfeBap te famen Bnopen. Stem/ Bet fouben ï?arc ConintBl. JDajefï, Bate Gcpublgtq ban ben gBetoiffenbooj acn» fmenben ongBelutBc / bebjpben / bJclcBco alle ^abup|cn bp «Ccbt-ftoccringBc ober Bact fae* floten/oorB gBeWiffeUeB toanneer bie beflcm» be ure in fuUBen opgBetogBen upibacttB Bier bpquamc enbeBern foube laten gooien/ bol» togBen toerben / foo bette niet bit Bcplfame tucrebber beteeningBe fijnen boojtgangB ge» mint. 5|tcm / Bet fouben ï^are .Wajefî.Baer €0» ninrBrgtB ban bic BcpmclicBe / Boe WclnotB fonber faloet grafetenbe epjannge en betboj» gen bienjlbaté jofBc/WcltBcp beur bat ^pacm frBe JBafBiabcllifcBc enbe ^efugtfeBe öegi» ment Bet litBaem Bactber üepublgcq uptgBe« metgelbe beb^pen/ ootB tot fijnen boojigBen InelBant en b^pBeben boeber b^engBen. 3;tem/Bct fouben ï^are ConinrBl. Jlïajcff. beur befe ï^nie Bare Wetten / Bare 2(utBoji» tept enbc iirarBten Weber beengen/ Bate (âge» rogatiben cnbeB^pBcbcn in bcel WegBen bet» beteten/be Oienjlcn/ban fultBe/bic int Btijgf» tbefen Bact bopper enbe biel Bouben / oocB bup» ten bic/ met raebt en boet/ boot’t ï0abcrlanbt fitB biel berbienet / -met feerWectlitBen enbc liotclitBen Premus cnbcbelooningBe o/ncren/ enbc ban bepbep alp een opjeeBte ï^upfBouber ber gaben lt;©obcp/ foo tod be inBomflc bep gemepnen btflenp bebootberen/ en met milb-tijtBer Bant uptbcclen/alp oor aller 3ntooon» betp goeberen enbe toclbaert beur 45obcp mil* ben fcgcn/rijtBtlieB Belpcn bermceren. 3itcm/ Bet fouben ï^are J!®ajc|l. Barer ße» publgtq bie bjpc fcBerc^tBipbactt en Banbe# iingBeopbe ftoatte Xce/ Palude, Mecotide en IVlare mediteraneo tC toege beengen. gtem/Bet fouben t^are jfeajeJl.BratBt/be# fet met ben CureBfehen itepfer Bebbenbe to?» tefponbentien enbe BoogBen acnfienp acn ber lt;©ttomannifcBen pootten/ Barer ßepublijtq bic €ommcrcicn upt be üDonautot toeber bjp moBen. |
3;tcm / Bet fouben Pate jUajcfl, beur befe Bcplfame Jlntc Bacrer öcpublgtq / ben innere lieben berfeBeurben ©gebe toeber ft Baff en/ en Bare BcrBonbtcniffen met ben toclmccntnbcn potentaten enbe ßepublijcqucn bcmicutocn. Stem/ petfoubenpareJBajejl.beurbe* fc©nie/ Bacte ßcpublijequeban ben 'Swollen enbe ^cBattingBen/toclrBc fp tot op’t bloebt uptgBefogBen/Bet 3p gantfcBclijrB bebtuben/ ofte ten minjten ber fclbct betfatBtingBen/na Baren epgBen toenfeB enbe toillc uptbcelcn. 5|tem / pet fouben Pacte jDajelrept beur befe ©nie / Bare ßcpublgtquc upt ben 53ool-Boff enbe Bcfo^gBlieBc quoben bet innctlicBc BrggBen enbe on-cenigBept / bie tegBen belet/ enbe /’t ip toaer/ ’t toce’e cfBte Binberen ont» ftaen enbe Bet-boo? b?tetBcn foubc / enbe boer upt fp ficB anberp niet fouben upt te toettBen Bebben / uptbottcn / enbe in ecnen fectBeren bafiigBebe beteeutoigBbupjenbe lt;ranquilli* tept Oberfetten. 3]tcm/ Beten foubc ootB niemant opber actben beter ofte met grootcr nob?ucB enbe cf» fett ban pare ConincBI. fUajcft. ber toelc* hero ^tam enbe ©loetp-bertoanten geaaeBt goctbaet betogfen/ cnbcbatfclbe faefojoBen/ (00 bette fp moet alleen bcp Bupfcp lt;0oBen» rgtBP bebotic fitB onttetben enbe onttaben la» ten/ ben €onincb in ^pamgien goeben noeBt fepben/enbe fitB olboet m fgnen ßgtBe tod te Bouben enbc jijnp gcballcnp leben heten. 3itcm/ Bet fouben porc Wajeft. oen lt;i5obf» bienft enbe bie bjpBept ber Conftientien/baer ober bic lt;©obbelirBc ^OaicB. alleen Boo?t te titBten/ben 3t!bcvBoogBrrêbeüclcn/cn fulcBcn Boogé macht bic ban «©ob alleen BetBomenbe/ alfo bebienen / bat fp opt enbc alle tgbt een be* BooBicBc oogBeopbic fonbamcntalc Wetten Barer ßcpublgrq / enbe op bie formulam enbe conditiones bcp ConincBl. »Ccbtp bie bact op moejie betoefen toerben/ Bebben toilbe. Stem/ Bet fouben Pare ConincBl. Jßajeff. in Barer ßepufalptq/allen ©celtcBtBcn Patn-bus,©if|tBoppen/^?datcn/fp fijn gelgcBbcn ßoomfeBenofte ©nctBftBen gBcloobc toege» batn/na flantpbcBooditBBcptalfo refpetteten enbe cercn/gclgcB fp fdber toilbcn/en bie Wc» rdtlicBc Senacores, nebtnp ber ßibberfeBap/ Bet boo? goet füllen acnfien. Sltcm/bep ßoomfeBe /ètoelp tiTarbinalen/ bie ecnfbeelp in Barer ßcpublgcq Bo?cetben en» be alle anbet ©eeftditBe ©?bcnp/toilben Pa* re j!Pa jejl.in Bact befeBut nemtivenbe Bact b» Baten l^iibilcgicn BantBabcn/ in bier gdialté enbe met fulcBbebingB ontoanbclbatt : «©at maer be ^efititen allecnc in ben etttotBou» toifeBen iîloofîcr fouben berftBentBet ofte in ^pagnicn befeBieBt toctben/ofte oocB fo befe bepbe conditiones Bun nict acnncmclicB / fifft tot ben «©rootmachtigBen peeten ban ©enc* tien/ fp toilbcn ofte niet/toe trecBc/aengcBou» ben toerben. ’t Wcltb ban cen pcgelicB/Bp 3? intocrdtlicBcnofgceftclicBc franbe/ biemaer beßcligicmetgBefonben oogcn aenfeBoutoet enbe fgn©abctlant lief Beeft/bep te meet boo? raebtfacmbcBenncn foubc/Boe Blacrcn gctoip Bet be fultbe bie ber toaerBepbt toegaen/onber be oogBen BeBtet/bat Bare ßcpublijcq intoen* bigtn enbe uptcrlicficn bettoatringen enbc pc* tgcBcl onbcctoo?pcn 3gn moefic/foo langpc fp bic^paenfc PonbtftBapperp en ber «©open* rgebfe monarchie Procuratores en boo^tfetterp in Baren boefem foberen enbebaagBw fouben. |
Hiftorifche ChroniJcke.
SfR gOcflufigljc bat tuner befe ggcfintjiept en öD^OneetS bp bun gbefien en gemerramp;t inert/ Öaere üepubltjcq met be J^aebuetigge ggeen berbonbtentOe/bet 3plnactatbttcb norfj geen fcögn fbube Rebben oft Ijouöen Bonnen / Uooj# nameltcb/lnanneer ber jSaebuertg0er gebatte reebtmatige opinie enbe goetbeneben ban ben felben betracht toeebe.
'STen laetfïen / op bat bp ban bc gbeboopte uptbjepbingbe bacrer lt;!5?enfcn tegben ’t v©o^ fien / enbe ban anber ontallitbc commobitep« ten niet beeltnoojbcnmaecBte/ ober fulrbsi fp oocb/ fonber ben na bare boogbe bifcretie enbe bcrflanbt/ bet felbe licbteiicB betrachten Bon# ben : ïDanneer nu befe ban betten liefje both’ ter/ bie heplfame ©nie enbe ©eteeniginge gc^ lucBich toerbt gbebo|cn enbe gbefonneert fal 5gn/ foo toare ^gn ‘Alber-ghenabiebbe ïio^ ninebi. jUSajeit. foo lt;©obb?uchtith enbe troiu tbc / bat ï^aere »ajeil. alle het ghene/bat in beu CebtU-fojmulicc enbe (Capitulatie ber» battet (bie niet een meerberu ) Ilgff/baft/enbc onbetbjeecBelicB bouben foube. »©p bit alleU toilbcbp gheemebit bact toe boen / inanneec Ï^are Coningt IBaieft« modeftia ben niet af« hielbe / bat beur bit eenigh mibbcl bet heplfa# me ©nie / bare öepufalgcq met grooteren en» behoogeren p?ecogatgben enbe ghclucBfalig# heben foube begaeft incrbcn / alp fp boonunlcn ban eenen lt;ConintB ofte ban allen met mal# Banbet in fùo beel honbert Staren herretoaert toareberciect enbe ge-eect getoojben. ^oo en toare oocB niet ban nooben/ hare booigacnbe bapperbepbt enbe a en geboten natuer/ ter bjp# hepbt / met haer booitocten toebee op te timlt; meren : naebcmael haer gbemoeberen fonber fulti:/ beur bic Stnlantfchc exempelen bet bare (bie fp met malBanbcc/foo tod na alu booien/ tot bapperbepbt / gberechtighepbt enbe togf# hepbt confperectben ) enbe beur het geluchige fucceU barer naburen/bie bare b^pbepOt tegen öc tp?anngc/ toclcBefp onbcrtooipen ;gn ghe’ toeelï/toebct mannclicB berbebighen/iae oocB beur bie uptó5obeö beebengenifl^ boo^oogen ftoebenbe noobt/ fulcBcn heplfamen toercB ber ©nie in aller ceren te bouben/ aengebjeben en« bc acnghepïicBelt toerben, ï©ant alle hacre raebtdagben gingen oocB eenigh en alleen bacr henen/ of fp bates ©abcrlanbu hepl enbe bjp» heben fith acntrccBen / ofte het 3p togbetu boojtacn ben ^pacnfehen enbe ©oftentgeb feben/ ofte Tartar enbe lt;urtBfchc jocB/fults BcuonbctbanighmaecBcntoilben/ enbe ober fulcBr lieber fien/bat bet beetlicfie corpus ha» ter üepublgtq (lucBtogu toctbe berfcheurt/ betogle heteenmael gbetoio toare / fooberre bic ^oflenrgcBfrhe aendaghen/bie tegen haer ghereebtet/ haren boojtgangbnietghetoin# nen füllen / bat alfban/ foo tod ban ’t ©o|len alu jsoo?ben/ een ber fehlt cBclicBc beranberin» Shteube berfioo^inghe bates ConineBtgeBU booi-hanben 3p.
JIKaec het foube ban noth bic boogde flieh’ ter enbe behouber aller ConintBrgeBen / bed een beters nac toenfeh enbe hope bcrlcencn/ enbe fgnen gcnabcn-blcugbel ober bare ûepus falgtq uptbjepben ; toelcBc het bes te baflce bc» tcoube en gcloofbe hoe meer hp befes bccfcBect toare/ bat ï^ave lt;£oningltthc jBajch. het met haer ffamen/enbe fonberling genabtgh/troult; hettigh enbe opreebtigh mepnbe/ehbehoc bie» per bp bate genegentamp;epbt cnbegoebe affectie
fith berBonbighet / oocB upt ontalbare ontocs 1622. bcrfpiectBelitBe gtonben enbe Kationibus ber* feecBect ; toare hP ber onghettogffdbec hope/ fp fouben haer fclfS niet berhinbcrlicB 3pn t maet befe heplfame occafion fulcBec ©nie en»-bebcceenigingc met l^arc lt;Coningl. jHïajelï, in’t toercB te fetten/fith gebjuprfien : 3jn bc» trachtingbebatcenfulcBcn franbt inbare üc» publgcque toare ( gelijcB een berflanbige fulcp licht heeft af te meten ) toelcBc niet berbja* gben Bonbe/ bat fomtgbtS bacr een ongbelueB boo?ber in graferen enbe bc oberhanbt nemen foube / bat fp oocB gheene remédia het faoofe af te toenben bp fith bebinbe/ofteoocB bacr filler booj-banben/ gheenen habbc biefe beter alS ^acc dDaiehept / fgn alberghenabigbfle €0» nineb en ï^eere teappliceten toete/ toelcBec ban beur hun/hen nebenfi «ConinglicBc (©be” nabe/ fijnebapperbepbt/ boo?fichtighepbt/ ghclucB / eere enbe roem hier mebe babelicBen befertcebe/ niet ttogffelenbe/ fp füllen ebentod ban barer 3gbcn/ beur toebergdbingbe fulcBec troutoe en rcbelicBbepbt/ als oocB mebebeelin# ghc alles befen/ foo in barer macht |ïaet/ enbe tót ophelpinghe bates ©abcrlanbts / totbe» boo|bccinghe bes gemepnen bemens / oocB bcc gantfehe (Chdlïcnbepbts toelbacrt Dien fee re» fponbeten/enbe fith gclgtBmatigberhouben^
«lEnbc betogle hp in Riga, alsoorBopbcn «©renfenbes ^uptfehen ftgefit/nan toegben (Coninglitber hanbelingben/ccnigbe maenben namalBanbcr blgben foube/bertoathtebehpZ toat bie (©obbelitBe pjobibentic hier in fehlt» Ben toilbe/ als oorB ben uptgang bates ûaebs beftupts/nebens hoogh-betjlanbighec beant» tooojbigingc/op befe fijne toeghen/bes heplfa» men ©nies toertB/aengcbjachte toerbingen» lt;©p bit fthwben hebben bc fjoolfehe ^tan# ben niets gheanttooo^/bict oojfactb bc booj» , gEmdte^toectfebe 2llmbajfabcuc Äuffdlius/ lucrt uanoe als hp betnam bat op ben n iBartg eenen iaooifcue ügtrbag tot Warfchou gehouben foube toet» ounhena# ben/ op bcfclbc tgöt ecu (Currier met anber ,„cn. frhïDben ban ghclgcbcn inboubc/ban toegben aennemingb bes (Conings in ^toeben totten I^oolfthcn ConintB / toacten onber bato ben 6 .Wartij/bacr benen afgebserbighbe. Stis nu bic felbe inber Hanbtboben ^tebe/ bottod na langen bebentBen enbe beractdagen/aubient ie gegheben toerbe / bracht hp fijn faBen in Ha* tgnfther fpiahebooit. lt;©at/namclicB alreebe booj befen fthigbcns ban auffclliotoatenaf* ghegaen : macr betogle bic felbe noch ter tgbt niet beanttooo|bet/ fo toare hP met anbete af» gefonben gctooibcn. Wact op ber Hantboben jUaerfchaltB ben ©iitf ban hem genomen en opgcb?oBen heeft. ©clgrB nu hp en bie anbete bphemtoefenbe,êtanben beninhout gefien/ foo hebben fp gcanttoooit: i)p habbc tod met fulcBcn boobtfehap moghen te hups blgben : toant fp onber hatcn(Con(ntutionen cene hab» ben/ bat bic/toeltBe bp beS «Coninep leben ban bc becBiefingc cens nieutoen (Conings pettoat tepjoponeten/ fith habbc latcn'ghcluhen/ bie felbe als een Hanbtberraber ghedtaft toetben foube, ©nbe bat fulcBes teghen bc compacten en berbonben bes ftilfcanbes toare. HDanncer fp oocB auffellimns/ felbe tot Warfchouto habbcn/toilbé fpanbetSmethem boojtbaren/ toacr ober fp goebcoojfaecB habbe/toannett fp alfo hanbden toilben gelgcB Statolus in booi» tgben met öc ^olfe (©efanbten gebacn heeft
A 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;both
-ocr page 265-|
833311 «»J JQUl’tî^ îqmt 3110^3(10 Ug *H3D30n ' ajtuaôagjjoei £}toon U3î3oj U3U«»af oo°9 3jm uSi jQd333q 5300 uvaJi» 3Qiim 0nvuiq *8ia 33«»^à 3G£ ’U3q33tn U3Vîj36113033 3jnîq tf JOOll 33QUE U3 5310® 33q333lU 33« 3^005 «3^ 30113 /3333jmQV3D 3U03j33J 3Bq 3QnoJ OOj /33IU Jjlj 3Q3J(Ï3J3OD : 3QU05 U33dnu3q 3QUEîjinl 33q *iooq Ü33 lUaQ 33« U3« J0/33Û30« U35330j33q 33jflQO3joaf U3q U3B SIQ /«3QJ3« U3Qn0j 3333U *iq^03S 3dn 3Q3« 33eq 36138 33 U3i3vj^i««o3gt; 3Qlt3 /33531Q3j38 U3jU33S 3Q 6o 33)333 3100a U3U *^'^ *wv« 00001 a333vq/iw30ü3a3q33ia 3qu3/BuvS Jmw *3lt;ooa 03^)10330 U3unj 3ai3j 3q «vnbaq / 3Bu8i M/W^ îjq (10(133103336503)091' 03q nu psq ooÿ •3aD3nj3q3M3q(iJi3 « S« ’ßlfC «’Q«”?^ «3Q uva 3Q33« /J« 0300 3101 •113033« 630100335 30 «05 0i33q)U33 3d3Q0iqin5QBfo) 3531133505 30t / U31053q-U3ü 311003^ 335 3Q0«33U33«B« 303 0353in) 35113 / 335615335 031533d Ul353«-a3lû /35U0tl U3t5n53QÏ M3q)3Ofq35-g0OO5 053«) « 5300 3d3i)3tV9f 353)ig3îint01ï 3330^ / 3535 113(10111’6 3338513« 3563 313836633 3U00.11Î 335 lt;3Û13))0TÊ 335 630 3310 385 / 6330383335 33 3563 113683153350 33 13(5 633366^ 3J35 /113.133(1835 631506368 03d31j3t0eif 330(1338« 356^ «35 #33« 3636063-3(18-303 / 635333385 «6-018 315 «333530®gt; 33568 63531131133(1®» 635 338« : 35 #50(1311)31)06 61366106160^ 35 dj 315 / 63335 /30^ 33511311105111336 63531135133391635 35113 11311335 3()0inQHO(16o 35311333 63333« U3361f^ 960UO( 353inJ 305 / 5311(00635 336 3338« 00} /3lt3î533513« 631133q3O«-03560TÉ 633 0|8/36 »gt;00.ià 315 63603« 605 /0JU3363rC?68 23531131 /10168oo8 /536l6O^63Q316«3eJî ’g U3gt; ’U360B1J #530335 33 386)5361368335 35333înÔ3536^ 633 #33® 335 3Bll /336n«-35136®gt; 3 5 6 0 5 333331368 31135311)« U35UB3lt;§i’335 « 353391 *4 U3gt; •63030« U3adiq335 3.133530333060 6106 /U360O3M5 3316 u3q3()Diijntgioou 05363 #361605E 035 385 dO/3333U15(O43a 3031305 3563 /U3Q.13« 1135605368 31630« 6356(63)33560 31 3.13)60« 3«Bnb35 633 306 / 636605 U35(l((fJl #33560 3560) 3316 suqnan iqjow 035 6368 #3« 685 5)6160^ 635 33335 00^ ‘9 «^ •6353331)335 31 3563 6318)35 3) / 3536353U)U0^ ), 6) 5300 JïlB/U3Ddn(^ 6) 36861)1313® 31(31 ’S 632/ •6333531335 3) 63111V5UÊ 113.10)302' 335 636032/ ’► 632 •6330« 635330)335 31 03381 #3q5iaf 3qU3 63)63U0â33)6ig 01015661368631» 9563 5J63536B(® 61536160lt; 315 685 30) 3385 /U333}3B3)31 063531® U3(lßl«1133 035 61603« 605 631)333 630 13« / 3533333dlo(d 631)618« 95)ÛVr 63631«00^ 630 « 3)0 /U353«(ÿl01 *i)3(B9f3531l53UlU05E3338^l39r *£ 632» «pi 333531.135 90605 6003ÎJ 330 6) SpoDSOonS U3j))«3B 03633 903« TuSsjjojui 035 31185368 63130 61 U3UI30ft ƒ 636885)038335 3) 3338« / 63533« )3M3âl360 U33(0âU30 3QU3 )6(535 U35U8d5 0)d3D3(BM 33Ufiè Idn 6353v)ê)ï 635 d5 5)00 / 36003^ 9)5 6) 60)1)31®) 33(]8li)«0530î 63683« 685 /U3516))8(dU3qd3611335 316«3®ï ’Z 632 ,S^ûâH3flrf nbsp;nbsp;nbsp;‘6311«) 630001 «QUdl 63) 33«0^ 63)35 / «6 jjjunolijß #13) 315 5611636186 /IB® /)5)3B«368 uapnp ^^^Æ-“I 2’511368301 «05 3))B)nâ«02 363)105 310 «Mf do 33B0/631)(OO5 p« 31)160««» 3563 5310® J3« 63)13010 3)10 /)63D303B n3)3«-06BÛ3?| 1. »2 £ 9 I « 636803306®» U(ll/U35Î0«3fjfl 63335310® 30 |
#U133?5 ItÖ36Ó/)3qd333q 60ß3)t 631)0136BU8I -^ ‘« «^ «36)56Bd5 3513) 3)5105 /36BU15)33«U38U1 ui “«luw /d£ 6363683)35 3163630001 )3« 33)Ü5O3)oaf lt;oji siq 635 306 / 6368011)030335 32' / 631)333 632 «Î«)«««»* : 6313Un^ 3063681053386 3)35 35330335 35)13« 35/31)l)0(t #0(® 3335U0)dq 3633 359q 536160% 63^ •6368015360(005 630601^630 6800-0516® 630 d5 35U3 /1U35 #3d3)368-dO 63100® 61 113.133® 31)61386(005 30 685 05)10 63533« /n6 63)366® 3)3(2 •3)6)06163533« )6)B(536S 1’05 6333068 63633 do 63)3«iun9r 1’6 510®» 1 )3)6))1’6Q 512’« 1’6 6) 31)63)3®» 368l563«)0006 «33 / Udt 63603)368 6353362 35 8063 6338138 2 3011’0 ’10 U3fl{tB63jiqU8TÊ 3)0 Î005 8563 /iQßlO’llQß IIJ3.I3UO 33356 8 3563 0’01681)235 b3fil5nÖ3® 3)0)8®» ’ 632 •85605 633305 53)1(00635 35681) U3Ufi£5))I36S3d633 185 Oo / 63533« U3))335 aatayiEnb 04(163)630« 6336)(® 353ßl5)6)U0® 3)0 308 / 35135686368 63533« 635335 632 •)3d30«35 63)1)36 6’1) /635d(5 3) )T005 05)33« 03)35 SOJOpsjIQ 3)5 3061133560) 3563 ‘ S3J330J J 3« 635536 63)366® 3)3®» •3560) 630130 31105368-0)005 635 #6381)638 ÖO 633110 31)0681)35 310 35U3/635diqi 33)110)0) 053635)6160^ 030 3686)33)033 35 61 /U3335U0U3O 01B 683« 63633 630 35I3j-3IQJ8q 330« /U333))56(3« 13)6 31)61«), 6)0)600 63) *6)3® 01d31)3(0a) 3330® 05)16) d) )05 5)0®gt; /6)I133O06-UO 96061)315335 33(1(5 230 63)6)33 35 031)8 6)00 /3)6)0« 6363153i)86I«063Q 235 »3)6) 10) 1891 •6333335)130 3) /3)6)0« 631605 -Î005 luSanaiui 03q 13530330 3563 )d36)6303I #36060 335 63« )B5 BO ‘□§3gt;J ouninj opuEUiyap ’P 6353'8, U36d) dq 3C6 / «053356®) 616800(1 3563 / U35013q )5d365)6035-0)Ö'ft 35)113305 #30 )3« 06)60^ 35 316«3®» /U33356B 632 •3)6)0« U3qd333q 30) 330511353(1815 #U3«qOO6 3110 3563 636063(536335 95 rto (dsQ -)B63% )31)n330)d6U33 0)6) dq 36130(1/3Q31U 5)0®» f 631131) 3) 5)33« ), 61 6330« 631)65)3) #602 353113)6)0(6 3305 306 / 631) 3} 06353635 3380 5)0®gt; 5 UÜ£ 16)0535 316}0«(35(00 6 331« #03)09f 630 605 «30)6)306368 63«5)Ü1368 ) 9I)B3Bd3Ïd-06863ÏÏ do 6316)8(2 /U3qi31663B #638 36BU(«336})35 «0 681)615 333)/63)0) pq #3ß33d 1361138633018 310 010 /033«60)11113« 33üaF /3)6)0« U3U61«360 5)6001(005 6338(1 U31q03j0af 605 #(051003®gt; 635 3563 36003^1 ’62)100® 3Q 6962)161 ( 69539« 16)0(5’66 3(10 #3« 3) 9)6)0« 11(05)003®» 635 dq 015601)1)11 090 98U10UB]335 639 33851)O 635330)335 31610 /l68iO3335968-)0 «no))oïjjf 335 6) 3n308)lvq #«» 63639/6310® 335 635606630 dO 30506 2’) ««ÄS #d3lt; 35168«) 313ijod333ul 35))133)d95[ 3)5100 dq mhq ism /ipj)0«1 698 3305 63« 9lß«9^ : 5)ipi)339 UJ /Ujqnclt 6330531/63033« 13331)031368 dq 3980 69qUB)lt;S? 6956B5 3)5 ‘sippMeW 31®»’6353« ( 35(dnq 63 343% uj,o^ /6356O638 «n062)38®l 10) 31330ÓF ’5 61/6311 ui 01110114 #1635351300 690681(^395 3569 05)6)602 035 '«anaal do 3533« 6)06)^6)69 35330336063505 31(21 nbsp;nbsp;4^ •635(O«3601568(5335 331130 0531B8))33Baf03a (005 52UB15-63113d »«O326338qU3d013« ld360)5(OO«63031336 #Ü) 6163 /69«OU3Q0)0 «’8 )Q)8(q 303« 0)113) ÓW 605 d6 200 06350^8)) 0’11» 6Ö) dO33)^ •635dl5135)6336 63ldnq dij 30 #11« /63«05 63ßoi3fldo 3336113)6 d863)l500q 6311)(11303315)316 3060) 63 d6 390M ’UlllUod 6310163638 00)10 IWWW (005 ). 63011« 8)00 *t f 9 » |
33p 4§[0AJ3/\
9
-ocr page 266-|
Hiftonfche Chronijckc. ^^31, aubère nfet boo? bitinad iiwupmen / biessgah ben men fp met ö’ 42cecutie niet lafrigß ballen baoïiöe na ben üegljcl ban be Qecijten: Illud fo-lum quod cettum eft, ad executionem trahi opor-tere , interim veto ulterius cxaminandum rciin- quo. Cn mat üB ï^altsgraef Stugiifruö/booi mp/en mijnen lieben 25joebet/ ban Uiegfjenö be berbolginglje bec Ueligte btebip ban onfen 2amp;;oeber Wolffgangö/bJillen aen u lüepfcrl. ißajefi. berfcljepbe repfen gljefcljiebcn Beb# ben-, enbeicB iieutbojlï ban «galten bief-Bal« ben boo} bele fcBiüben en Afgefanten gebeben Bcb/iputoe üepf, jBajeft.oocB al nocgbiel inöael)tigö. ßu Bonnen befe 23joebetsi bie bcößeUgionjß bjebe mebe beelatóticfj 3gn / betoyle get mebe ®omen3gnban’t ageB / ban megljenjö öaer oneemgljeptbec fieltgic/ban gare Wojßelir« Be ïDignitept niet ber(tooien too^ben / ngclj ’’®®gt;’’^“f«nbatnflep«t^25joeb«# |amp;alt5« fftaef ïBolffgang Willem^/ eenttlj nabcel ge« ftljieben / noth 0tgt;n eenxtó matgt biefgalben obei:3gge OSjoeberp iDienaerp/^off-offitietp en «ónbCCfatcn / Circa pundum reformandi reli-gionem ober göegöeben wölben/ ’tWelcB nopt in’t öpcB ggebiupcBlicB ggeweefl Wap/maec fulrp Wel in flecljte Oerfoonen ban g^eringe* ren jlaet booj bp gtjegaen, ^00 bibben Wp onbetbameB/ uWe Äepfecl. JBajefl« beliebe befe fwarigBepbenwattere« mebteren/en wat ^al^grabe a5eo|g lt;©u(ia« bus/ ban WegBens ’t^praef-ftBap ©elbentp/ neffens3gne twee 23|oeöerp boo;f3. booj be« fen ootmoebieB berfoebt fieeft Bier in te main« ttneren/ enbe bat be felbe in Bare ©ipbepbt en Beltgie mogben blgben 3itten/ gbenabtgbe üjbje te (lellen. ©oojtiS/bient te Weten/ 3WbergBenabicBfte Stepfer/ bat bet potnetbanbe 3u|litie/tot Bet bob^n-berbaelbe / Booje mebe gBeobferbeert te wo|ben. en Wat anbete boot groote Blatb« ten gbebaen bebben / enbe infonberbept bep iteutboïdenuptbe |balt3 WebuWe/beiamp;alt3« gracf lobeWgeB |amp;bibp® / öc £?er togen ban JBecBlenbnrgb / neffenp anbere BlaegBenbe ©ojflen enbe «Stanben / en Wat biefwegenop Bet Conbent tot ßegbenpburgB gbebouben 3gnbe/ Bet 3aeurbo|(llitBe Collegie bp uWe Mepfert J!®aje|l. berfoebt/ en gebeben babbe/ oocB boe feer fp ober be Confifcatie ban be goeberen/bie fp niet Bonben tot nabeel en feba« be ban baren Bant / anderen inrupmen/ gbe« filaetbtbaöben/bat toonbenal befebjiften / biefWegben obergegeben sonde. i^etfpeuttootbuWelSepfetl. Jßajefl. bat booj be iteen-beeren baer Dominum diredum, ben onfcbulbigen nan-eben baer toebeboojen« be/en proprio fado geacquireerbe lus fimultaneæ jnreftituræbatrbooiWegb gbenomen Wierbe/ enbe een groot nabeel aen alle be îLeen-beeten bebe/oocB allen Beurboiften ende anbere ©01« ftelgcBe bupfen / infgbelgtj: toe-gbeboegbt Wierbe. Cnbe bier ober Wietben niet alleen bc fcbul« bige/ maeroorBbe Ueen-beerenfelfo/ neffenö anbere baer toe getntereflerenbe/ niet cenmael gbeboo|t/ gelgcBmp l^ertogb 3 an Cafimir ban tsaren/ met een leen in’t stiebt ban wMttobureb gbelegben/ felfö gbebcurt ip/ en Was be Commiffari# in 3gn ^mpt-manp« ftbag ßombilt/tot bienepnbetngbeballen/ |
Bomende met fommigbè Jlliifgiietecrderp / 1631. enbe Babbe bep CommtffatW onbcrboogljt Bet felbe mebe beginnen willen in ’tgbebiet €oburgB / bat onber ben Crepeiban ©berfa« jeen/ beboo|be. 3ingbelgcjt blaerbben ooth be Jßarg-graef djiifliaen/neffenp be©ootböen in Dame ban bejongbe jDateB-graben tot ©neltsbarb / bat ban be Catbolgcbe be onmibbelbare itee« nenber ïDcreltlitBe ©oiBenaengbetaB Wier® ben/ wacr ober be Hieben groollbetbiiet mo« (lenlgben. jüu/ltetenbe aeebten banbeHeeningen niet toe / bat ben Heen-Beer berfiooten / enbe een ©afallup aen 3gn plaetfe berojbonneett foube Wo|dcn; nocB bateenfulcBingeboert Wierbe/ bie niet/ gBelgtB Bet be natnpi ban be Htenen berepfeBte / beelatBtifB Wojben Bonben ber HeeningBe. ^nfonberljeptbefwacrt (uB feer be i|ertogB ban ©lunfwgtBban Wegenp Bet «©elt/ bafbpaenuWe Mcpferl. J®aje|t. moet gBeben/ ban Wegljenp bep iioninrr in Tiene« martBen/ bat Bet felbe aen ben ^enerael lt;11« lp ip gBetranfpo|teert/ baerom Bern algBereet beel ^mptfmanfeBappen crffelicB/enbetrou« Wenp cum jure Superioriatis Ober gegeben 3gn/ niet tegBenp-(laenbe / bat be ^ertogfj ban ©|unfwgtB farisfadiebaer boo| belooft Beeft» ®aetbeneffcnpwilben men3gne DoiftelKhe wen. inbefactBe ï^ilbepBcpm (ongeaeBt tot Bet in’t ügtB gBebmpeBheB wap) remediurru. reviforium cumeffedum fufpenfivo niet toe Ia« ten;tnlietmen noeBal be ©efettingBe binnen be ©eJlingBe Woljfenbuttel leggBen/ niette« gBenflaenbe Bet actoojbt/ enbeu itepf. j®aj. epgBen bebtl baer ober gegaen/WeltBe «Suar« nifoen Bp Ï^ertog ban ©lunfwgcB met groo« te Boften mofl onberBouben / gBelgcB bit al ootBberBaelt en gBeBIaetBtBabben/ be ^fge« fanten banben i^ertog CB}i^iaenban©|unf« wgeB/en HuneburgI). ©oo|tp/ BlaetBbe men / bat in be fafie ban« be ûeligie/baer in Bet ©onniffe al geflreecBen Wap/ bie nocB BlagBenbe partpen niet Booten en Wilbe/ enbe inbien fp fcBigbenp dief halben xnb|0cBten/ bat befelbe hun weer gBelangBt Wxerben neffenp b|cpgBementen : OiefBal« ben fp oocB 3gne üepfttl. rDajefr.ootmoeditB baben/ bat Baer belieben Wonde Bier in mede remedie te berftBaffen/ dat defc/ en andere gravamina moeBten aen een Bant Bomen/ ende de benaude gBeBoo|t Woeden. Wat nu met een oocB aengontB/ b’^mt« nentie/ ©ootBept/ Cer/ ^ignitept / en ©jp« Bept bet Äeurbojflen/ ip al hoben berBaelt / en Boe bie onber de boeten leggOen/ enbe boo? Bet ÏXtijfBP-holfh gBequetfl/befcBimnt/ ende gBedefpetteert 3gn / ip aen uWe üepf. .fUaj. upt jBulBupfen/ban Bet ÆoHegieder fament« ließe Beurbo|(ïen inden 3 are 1627. beteeBt/ tttfgBtlÖcyaat^op benConbent totûegenp* bxtrgB. 3|cB/ iieurhoift ban ^aren/Behbeooth ten deel boo; ftBxBbtnp / ten deele dooi mgne »f« gefanten/ntffenp oberleberxngBt ban een Jl)e« mo|tael aen uWe üepf. JIBai.gefonben/en met fnlcBe redenen beWefen / Watmen (indien bt ]Beurbo|(ten en ^tanben / in Bnre gBerecBte faetBc niet fouben meer gBtlJoojt Wojben ) epndelitB baer boo; te berWacBten Babbe/ enbe food’atmealtoopin be cUenbithept fWieren« de/ be gBemeene jUan niet fonde Weet opglje« queecBt |
|
8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervol; 165 r. qucetSt toojöcn / tact nat cijfcn6onbc/feec troutocUrfe enöc bcüJcecüiirU / üooj ooggen Oljefrclt. 3famp;/ Ïicurbo|fl ban iJ^anbenbuerg / geb^ bcinfggclgtjcfacüjefcn: Wp Bojfren / 4amp;ïa# btn/eiiöc ifjeewn/ (ccriueeutoctnclj: snigger Igcptop ßgejeen ©^n-fteßen : Wp Oenft-fte? bcti feer fmarteUeb cube ootinocöitghcß bc^ Ktgt gebacn/batnict meer noobitg noeg b;ee^ bet Uergael bace af iß te boen ; jïöaer betogle be noot noeg baggclicj: toaffet / foomobben top ggebtopnggen noeg peto baer ban te berga» len. jßeffenö bit/tb u itepferl. iDaj. upt be €a^ pitnlatie/ ßgcjc-infettinge/ en getooonte ge? noecg benneUrfe / toat booi een raantet m’t üooinfcge ßgeb ban onto 10 ggegouben/ in b’lt;®o|loggen biebtfenfgf/enoffenfgf geboett 3gn/ ootb goe get aen alle Santen met bc €on# trifautien gegaen to/ ja get ßgeß in be goorg? fie noobt 3Dnbe/ en of get gelgc6banbc Cur? bentoa^i aenggeballen getoojben/ goe get ban al toao gegouben. JUaergoe getnuin’t ßgeö toe goncS / baer ban gebben top faepbe amp;tur-bo?(ten op ben Conbent tot ßeggenbburgg onfe openbare fiemmen obetggeggeben. ^00 gaefi get eene bpcr toas uptgtblufl / en me goopte get foube nu een repp bc ©xebe toeer gerbooj groepen / enbebe nootlgbenbc ßgep-fianben toat toeer opguirSen : ^otoap flracp get ßgfamp; met nieutoc JKrgegjS-toerbinggen toeer opggebult/ enbe b’lt;J£bangeliftgc mec-flcnbeelbacrmebc ober ggeftoommen / enbe atofpbefelbetentogltgtoop ben gatogabben ggegabt/ toaren fp baer neffenp noeg feet ggc? quelt / enbphanphet marts cn been af-gge? Snaergt/ enbitootS berteert jgnbe / gabbe men gaet upt get ßge acn bicmbe plactfen ge# jattgt/baerboo? getßgtSbp b’uptlanbtfrgc ©otentatenben gaet en pergtSel ober ben gato gab ggeSreggen / baer boo: fp in be Wapenen ggeb?atgt jgn / maer ootS ato menboo?ggc? toent geeft / bat men tot onbergoubingge bep ßgep reputatie en betoaringge banjgnepa? len/ toilbebcl.anbenen©eflinggen octupe? ren/ enbe met Krgcgf-boltS befetten /ipbaer upt anberp niet ggebolrgt / ban alleen bat be acnpalenbc potentaten atgterboegtggeSre? ggen/ en bat fp biefgalben 3ön in’t ßgtS gge? ballen. lt;Cnbcbetonlemcnbep ßgep-^tanben niet geeft toilltn betroutoen / maer allep felfp betoaren / iffer bcel berlojcn ggegaen / en bec teggenp-partp totbuptggelaten. «enbe inbien be^tanben bam ßtjtS/ be polbaren niet na gatr toillc gebben toillen bomineren laten/ 3gnfc boox beo ßgep bpan? ben uptgeropen/enbe geeft men ben felbcn gene Werbingge/om gacr epgen Hanbt baer mebe te befenberen/ bergunnen toillen. JBetbeWerbinggeiffetoorS obérai (leegt toe ggegaen/ toant cltS een/ bic gern nu alleen geeft aenggegSeben / ió be felbe bergunt/enbc geeft men get Uanbt of lt;©cbfet bec ^tanben/ be felbe opggelepbt / bit ban bc Hanben om gare onbectfaeggbe lt;Cnecicgcpbt ggenoerg te boen/enbe gare fatSen op te bullen/feenemacl upe-gScmcrgclt. «Sonber tenieg nenfien berperfoonen ban qnaltttpten / geeftmen bc bebcltn uptggegge? ben / alfoo bat ootS pagien/ en Uar hepen/ lt;ïompagnitn3ijnobcrggcgeben / bat alleen g?!nbc€ompa!3nienggctoeeft3nn / baer toe |
11 der nopt ggeen ^olbact to getoojben ggetoeefi / 1651’ ggelgcStotl geeftmenfe boot complete «iTom? pagnien iirtßcgifiec ggegeSt/ baer toemen oorS onbergoubingge geeft berfegaffen moe? ten. Wet get Wartgeren iffet ootS feltfacm af-ggcloopen; betoglcmcn ggeentn iieur-bojfl noeg ^tanbt ban’t ßgeS baer toe berfoegt geeft / maer fonber «©jbje foobcel ßegimen* ten ato get benCommiffirifcn belitfoe/otocro en in’t lantS booj ’t ïLanbt geboert/ be ^uar* tieren met ggctoelt/ oocB tod op bc ljupfen ban bc Heurbojjlcn enbe anbere ^tanben ge* nomen/ ober al qnalicSgupo ggegouben / en een ober groot lt;©gclt ban b’arme ^nberfaten boojmarteleferen/en pgninggen afgeperg/ bc Paerben toecg nemenbe/ benbooiractbic men geeft ggebonben/bebetbenbe/ ben ^upO-raebt in gueSen flacnoe / bc Wooninggcn uptplonberenbc/ ja ootS inben bjant geScr^t/ baer booj ban een onuptfpjeSelgchc ftgabe ge? fegiet tó / en geeftmen met Partp-looptn ben armen ïLanbt-man ban 3gncn 2ttamp;er-bouto niet alleen beroo ft / maer ootS baer mebe alle negotie boen terugg loopen. Wet bc ürgege-ötoangg toao get foo gge* geit getoeeg/ batmen toel geeft mogen ttogf? fclen/ offer ootS eenigge «©obto-bjeefe onber te binben toap/ teberftonggen cenicg refpect/ eet / ofte beuegt; baer mebe men be Sätur-bojgen/cn anbere ßgt'p-^tanben me begooj* bc te beteeren: maer ter tontcatie to bebonben/ batmen befelbe geeft befegimpt cnbc beraegt/ niet teggengaenbe alle bermetinggen ; jac/ men gabbe noeg toel gicr-en-boben moeten goojen / batfe toel googge®ojgtlicBc per? fooncn met flaggen ggebjepegt gabben. ©an beo ßycjc-Congitutien en ©jbon* nantien/geeftmen niet een repo toillen goojen/ bed minber gem baer acn binben ; in fomma/ baer io ban’t itrgcgo-bolcS alfulcB ggetoelbt uptggeceegt/ gliche feganbe en lager aen ©joutoen en ^uffroutocn/ingepligcpiaet* fen / oocS aen ben ©utaer / baer men get gep? lieg iSacgtmacl uptggcbeclt geeft / niet een repoberfegoonenbe/ bc perfoonen bic in ben 21rbtpbt ban een ïltnbt ggefeten gebben / ge? pleergt-.bat fulrp niet groutoelirSer bc 25arba? rifcgcfelfo gabben Sonnen boen. «eichc lt;!roi«miffario/of Commenbant/gaf in bc Uanben banbc 3heurbojgcn enbe ^tan? ben felfo ©jbonnantien : Jöen fette be €on# tributien/ en toatmen gebben toilben/met een «©gebobt in/ en mogen alle fiegimenten booj compleet met gatbc ßner-badberp fof ©er* goocg-gclt baer booj ) betaelt toojben/ niet na bcWatnt/ggelgcSgctban onto 10 gebjupe* BclirS ggetoetg / maer nn bc WeerSe. lt;£nbc toagfaceSe/ batmen baer toegfac,r nictgge? reeb*quot; engont/ fooberbaerbe menfe met bc 3ftrncgo-4lirecutie/in öe bege plactfen ballen? bc/ ’tregeerbeberterenbe of beberbenbe. j^onbenbeo ßgep-ganben gare Commig» farifen tot bc Commenbantm / en toilben b'onmoggtlichgept bn gun betoonen / nam men gliche ggebanggen / ggclgrS ban mgn lt;©gefantbanbtnpcrtocg ban^afen / Xl? tenbureg/en anberc/ggeftgicttoao. ©oojtOZ toilmen upt mgn / en beo amp;eur-bojg ban ©janbenburtgo Uanben/ onggeaegt / bat bt gctle Urgcgo-ftoarm inbe felbe geblogcn/ en baer en bobenb’©cfeermattB/mctbc|5ieutoc* -march |
|
Hi Hoti (ehe r^Ji. marcB tn be ßanben ban be ^ujeben gl)egt; ballen üja0 / enbe b’26lte-inattB in ben groubt bebojben / be bolle Contributien notfi baer uptparflen/ enbe boojaUemg# ne trouble *©itnfren met foo beel utp la* tenbe/bat ith baer upt mgn epgh^n^uar* nifoen tn ingn fieftbentic ofte woonplaet* fe ban onbergouOen. ?5aer-cn-boben toao nori) b’^nnabe ban be Catljolgrhe Uigue/bie met alleen met gaer epgljen «©oogorgten ben Cban# ßöelifrljen enbe pptefterenben grootefega* ten aenggeb^aegt gaoben / ooth noeg baer beneffenb in gaete iatWen bommen leg? ogen/oact upt fpgaet onbergoubt mofien gebben, enbe ekb eene bte bit nu met booj goet en faenbe / cube teggeno be feine met ggemagenber ganbt aen quanten/ bie feine nepmen babelitb upt boo? quabe ggefinbe, ’'4^en bebjoefbebe iCnanggeUfegc enbe pjo? tefierenbe met toepmeg/ batfpget iirggn-tookb met gaere uptterge beoerbinge mo* ften onbergouben / bat baer naom O’Cpe* tutie te bolboen tegljenjS gaer epggcn felfb sgebjuptbt bnerbt. ?i)e menniegte han’t 45elbt/en anbere Bo* ftm / bie men upt get ûgeb gab ggeparfl / Wtethten gun op bed jßiHioeuen / be# Salben be fegabe / bte b’arme ©nberfaten Sabben notg Igben moeten/ alfo bat in ette* JirBe too ^aren tgts/get gegeele ûgtBbie nietfoube Bonnen toter effen maecBen/en* be gabbe nopt get geele Ûgtfi in 3gn upt* terge noobt birbtoiljs niet foo beel op gge* S?acgt/ aio b’€banggelifcge en|amp;?otcpe* tenbe^tanben gebben moeten berfrljieten / baer ban fp geen nut gegabt/ maer in ben gronbttoartn faebojben/ in hare Confrien* tie aengeborgten/ enbe en Babbe men bit ge# foegt goe men be ©uptfcgeïLibettept motO* ten onber be boeten b?engen, bat men tod ban T^uptggianbt feggen marg/bat Tacitus booj langen tijt ban Bri annia geeft gefeght : Q^d fervitutemfuam quotidie ernat ,quotidic palcat. -»1 bit gab men tótllcn e^euferen ten beek met be cafu neceflitatis : «©eltfcB toel toao ga* re UepferLjDajeg. bennelgcB/enbenteutoe* ïgeBban be famentlgcfie ïteut-bo?gen tot fieglfenoburgg betoefen/ enbe met eenootB feer toel ban licur-Beperen in 3511 Voto ge# kelt/bat beo fitjer Congitutien boojggene Boobt en pergthel / fp toao oocb foo groot alp fp immer toilbe / niet moegte argter# ggegelt/ norg baer ober gSegaen too?bcn. Want fp 3gn plane immotx,cnbe bt reegte Xinic / baer nne bc Keur-t0o?gen enbe jètanbtn ban’t UtjeB ggereggeert too?ben moeten. enbe got-tod gaer Ïtcpfcrl. JBajeg. op’t boben-bergatlbe eonbentberblattt gabbe/ batgptotlbè remebic fegaffen/footoatren noegtano be ftoarugeben niet berhlepneert/ maèr norg al betmcnirhbulbitgt. ® ïiepftrl. JlBajeg; ^ommiffarijs ©ffi/ geeft boo? liebel ban tt / ban ono i^ertog ban ^aren / infgtlgtpben (graben ban Stoat# Atenburgb/ Stoiber gil/ ïgt;cet Vleuten/en* be Segonburgghetfotgt/battop/ en trou# toeng tick een Ïjettogban Sartn/tet maent geben fouben 14^4 ßgrrbaelbetb / enbe goe toel top baer en tegeno bep ügeje Conflitu# |
Chronijeke, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p tien / enbe onfe onmoggélicBgepbt in glje# tlt;jv bjaigt / en bat top fultp nictBonben upt* ’ boeren / foo toierbtnotgtano nu ban ono l?ertogöen ban ^apen/ 2llttnburgg/ i^pf maer/ enbe Coburg bOoj b lt;©?btnantie van ben «örnbe ban lt;tllp ter ifôaent icooo, ßycpbaclbcro / enbe alfoo bijfmacl meer alg te boojen nf-ggebogert ; obetmitg bit nu niet btranbttoüo?belucb/notg moggtlgtB te boen toast / foo toierbt ono gart ggeOjeptgt/ inbien top gier rnebe argter blgben/’tfelbe inetbc Mrurgg-epetutie af te galen. Cnna* bemaei men be fomina op 5400. ßgrp-bacl# berb gab betganbelt/5gnbaerop bar elitb m onp ï^aubt ettelicBc Kompagnien ßupterp ggelegljt / om alfukBen fomme ftyetute* ten / baer upt niet anberp te (peuren toap/ alleen bat men boo; gabbe / bc ggetrou* toe iieur-bo^flcn enbe Sianbeu beneffenp gate ?tanb en Uiebtn geel te rupneten/ baer* om top onp/bolggenp be ßetgten enbebep üqcr af-fegepbt in ben ^art 1555- opge# reegt/ tcggcnpallegooglje en lage Ütqgp-Officierp enbe gare onber-Kommenban* ten/oorB €ommiffarifen/lt;©nbcrgekelbe/of bitrgtlgcfic/ban toegen bc groutoduke ftga* bc bic onp / onfe 3Lanbcn en 3Lieben ip tec# gebocegt/ faillie toeer te tojeBen gefaben / get toekBc top mitp befen onp boo? begouben toillen. ©toe ïtepf. Jlïïaj.macg norg toclinbarg* ticlj toefen / bat oorB ten tube bep lt;©o?loggp banbc 'KurtBen fulry ben ßgtji-kanben niet totl te boen ip ggctoeefl / ofmen ban bc felbe Kontributien gabbe berfoegt met een goebc onbcrganbclingge te Bruggen: toant fpSeb* facn'tfelbe cxp?«fftlic tegen-gcfp?oBcn op be ßgrir-baggen in ben Saren 1597. enbe 1603. baerom ban ISepfcr ßubolpgup be ttoteoe/ in ben 3!are 1 lt;gt;lt;gt;j. alp 3gnc Jl)ajcfïcpbt' een biecggeigtBe beggeerte acn bc ^tan# ben ban bc Krepflen gabbe ggebatn / fclfp btamp;enbt geeft / bot fulcBp m t ßgcB al* tcop gabbe cen argter-beurken beroo?* faerBt. JWaer betonte tot bien tybtbe pc* rpcBelen foo groot toacren / enbe bat men foo gack tot ggten ßgep-bagg Bonbeho# men / geeft 3gnc itepferh j^ajekept be# gliccrt boo? bietepfegeinteaffikcren. gn ben gare 1581. geeft bc Stabt Äuggo# burgg op ben ßgrje-bagg bt Kontributicn ggetoepggett / bic men ban bc anbere Stauben bicBtoilp gabbe berBreggen toner ober 3nne jißaiek.ben Kturbojk ïHugukup ban Sayen geeft lak of rommiffitstgge» ben/ bat gp bc Stabt 3fiuggpburgg baer toemebe bctocggcn3oubc/ bttogleget 5gnc JKajekept alken upt ten Kompaffit bc# ggeerbe / enbe niet upt fcgulbtggcpbt. jUact nutoo?tmetbcStanbenget CompeUe gge# fpeelt / enbe Icggbc men gun aUep op boo? bt ïtrgggp-lt;©gtnetacltn / Commiffarien tube anbere »Offttkren / alp of fp aen bc felbe gutifbictic berbonben toacrcn ; enbe foo men gier toe niet toillirö entoap/ en* bC met ben fack nier ggercebt en konbt/ foo toicrbcmcngeb?epfgt met bc Stu glip-ere# rutic/ ja/ men nam oocfi bc felbe tet ganbt/ P?cffcnbccn b?ucBte foo langge/ tot bat men getfaegeerbe berfirccggc/al3ouöc oorB baer über allcp te niet enbe te gronbt gacn. ï|oc beftoacrUrfi getnutoap/ alfoo tni È Êocnl# |
|
IO ilt;?j r. ÄoomfrlJc agefe (©oilogO te boeren/ enöe öe Contcibutten ban öe ^tanöen te bergabe* ren/ dat ban u Itenf. jUa j. felfb afmeten / enbe toonden öe lieurbo:) ten en^tanöcn ôter Ober niet tuepnief) beeflagen/enöe fjareïtan^ benen Uteöcn tnb’uptterfte behowmemijS ghefet/ öte öan ftaegOaentnethlaggen en fucijten om ücrlolïmghe / foofiareb aen^ Óouöen / öat fjeteenlïcenmö’aeröeontfer* men fouöe. © itepf. JD a jefr. betoonden tegbenöfiare cpgene Crflandenljem fo imlde/dat u JBaj. tn öe t^lacaten die ban biegems öe Uanötöa# gen uptgcfcó?eben toaren/felfo op öe berga# beringde öe óelp-mtööelen booj bipbJiUiró inflelbe. JB a erf jet üooinfrfje ßgeft /mienb Öoogfjeptcnbjpóept öoojöe Werelt bennen lub tuaö / mof! alleen onder een (altbc laf! Icggljen / aio of öe jêtanben ban bien al booj langden tgbt tot öe ^labtrnp glje« bjatljt maren. Watöc onberdja geit tbc Contributtenen^ öe gcboelöige afperffingeboo| onljepl opge# bjeefitfjaöben/ öaer ban btaten öeï|i(io# rien bol/enöc d’erempelb nocljbp derfjandt. b’Wtlantfcf)c ï^otentaten floegfjen op befe perffingfje een finguliere oogö/ enbe moeô# . ten Wel/ ban toegeno fjaer epgen flaet/ocra * fic nemen/óacfïicó mebe inbefenganbel te mcngljen. ende obermitO b af-perffinglje foo groot maë / batfeniet grootcr^gn bonde/ boe wel uWe iiepferl. TUajett.mtt Capitulatie be* looft bab/ alle itcurbojfren en ^tanbenbeo ÄÖrr bp barebebbenbe JRaelJt / «©beboelt/ Weerbe/ en «Oercebtigbept / debnaer fpnen flacbt te laten/ öaer neffeno befefjuttenbe lt;n beftbermenbe. Cn beWglc oorb beö üijtr €onlïitutien/Creps-o?bonnanticn/enb’acs toflupmc in’t minfre een anderjö tociteten/en öaer tegbenb gfjeen JBandaet of petö magO boo;genomen Wojben/enbe fo bet faße Wab/ bat baer regent pet in’t Wereb gefielt Woj* ben foubc / bat bet felbe/ bolgbcno be boop febjeben Capttnlatie/boo? niet/bratbtlooo en boo; boobt te achten Wa0. ^0 bibben Wp onberbaniglitb fjaer ßepf. 3!Ba j. Wil botb al befe groote cHenbigbepbt/ jammer/enbe noot oberbeneBen/ enbe foobcr nietbacfligebelp foube gebaen Wo^den/Wat ban battuptopmfen mochte : boojtO niet alleen b’Cbanghclifchc en pjotefrerende ;ggt;tanden/bandcbcnautbcbfberloflcn/maer oocB defelbcbp hare Jt=ïacht/lt;ï5eWelt/üctht en lt;l5crcchtigbcbcn/ bolgenp fpndtepf. Ca # pitulatic/befcbermcn.endeitB/lRcurbojfl ban^apen / hedbefulrcal boo^befenuWe 3kcpferl. .föajcflbooj gebjagen/hoe bat icB metberdjagenBonbe/ b’itptccfle öupn ban mijn arme Handt en Bieden. CnitB/de Seurbotfl ban 25tandcnburg/ncffcnó d'an# berepjefcntc10ojjlcnen Ständen / Bunnen mfgljclijcB niet langer ober onö gacn laten/ fultfie groote ïïrijghödaft/te Weten/dc ron# tinueeclitfie Contributie/ Cpccuticn ©ooi# tochten/ _n)onftec-plactfen/ en meer andere onghekgentheden/ en bitalleö ban Wegfjen onfcConfnentic/Ccr/l^ooghcpt/®;phept/ en Weerde. 25ehalbenbnt/ Warenfe tégen# beo Htjrr Conflitutien/fondamentele Wet# ten/ en out gebpuneB ; Wijlen oocB niet/ hoc fp fultr fouden booj «©oöt enbe bc jlaBo# |
VetvoIgh der melingcn/ en bat have ©überfalen ßaer hier 1^3 ^‘ in fouden noth gcbnipcBen laten / te berant# Woorden hebben fouden. Cn Wacct faße / dat Wp ban öe Sokheeka met geWelt daec toe gedwongen Wicrden / fo betrouwen Wp baflelicBuWe licpflB, fou# de onö öaer tegens befcheemen/ en geen ach* terdacht nemen/dat d een of b andere jgne Band en Bieden in defenfie nam: Want Wp betupgen hiermede t’famcntlicB /dat Wp nu u iiepUli, endeö 1). Bijtje/ trou en debotie bafl jlaen Wgben/en ’tfelbe bebojberen Wtk len met onfe gehoojfacmhept/ eer/trou/ lief# dc/en cerbiedtghept upt een oprecht duptfeh hertut liepf. jB.imtfdefcn lt;©ob almachtig én onö/tot fpneJhepf. genade bcbojdcren/cip de een oojbaerlicBercfolutieberWachtendc : blijbende altooö fo Wel Willig alö fchulbig/ om onfe ghehooifame bicnfl te betoonen. lt;©efchiebcntot Beppfichben 18, jBartmö inden gare 1631. Wit fchpjben hebben onbertepeBent/ 3Ian 3urgen/lieurbo:ftban ^apen. jongen Willem / 3«eurbo;ft ban 23jan# benburg. Hugufluö lamp;alt5gcabe. Willem /i^ertogh tot ^aren. Chiijliaen / jBargh-gcaeftot 25janben# burgh. 3an l^fjilipö/ ï?ertog tot Sapen. 3an Cafimir/ ï^ertog tot ^apen. Willem/ Banbtgrabeban treffen. ƒ rebericB/ jBareB-grabe tot Uanden. 2fiugu(lu0/ ®opft ban Unfjalt. ^redcrieB/ Wraef tot ^olmö / en alö Woocht 3tjnde ban öe JBinderjarighe ban 35jandcnburg/ in’thupö C^nolt^b. ®an Weghen de# 2llectö~2amp;ijfchopö tot 25;emen/Witloff ban ücbentlauw. ©an WegensWeoig Wujlabi/jpalt^gra^ bebp ben BhÖn/ t)anö ï^enriep ban Wan# terode. ©an Wegen# Wertog 3an Crneflu# tot ^apen/ San Bieger W. ©an weghenö ©ertogfj Chïijliaen tot ©zunfWtjeB en Buneburgh/ 3nliuö ban 2amp;ulauW. ©an Wegen ï^ertog ƒ ceberitß ©Iritp tot 25?unfWijtBcn Bunebutg/ 2trnolö Cngel# bjecht/W. ©an Wegen be minderjarige be# ©ertog# bom# ban Wur tender g/3 a rod Bod er ©• ©an Weghen 3Cöolf ƒ rederirh / en ï^an# 'Ïtlbjerht / bepde ghedioeöcröcnïjertoghcn ban JBetBclcnburgh/WectWigh/^affauW. ©an Wegen d’ltbdeffe tot Üuotlindurg/ /rebericB Bentj W. ©an Wegen der 45jabcn ban ^Wart^cn# burg en ^onjlcpn/banöelini Wonderfhup# fen/ Chïifloffel Baph ® ♦ ©an Wegen der W^aben ban ^Wart^fn# burgen Honflepn/ bande lini Budoljlabt / dia# Schepel. ©fjilip Crnefl/Wjacf en ©eer tot Wanf-belt/Cbelen ?^eere tot l^cldjung / booihem endefpne J3 eden# band’CbangheUfthe Be# We. ©an Wegen ber Cbangcltfche Wjaben en ï^ceren bande /raneBifche Crep# / jfreöc# ricB Bgeharb jBerBel. ©an Weghenö de Whecommittente ber lt;l5?aben bande WetterauW en WeflecWalt/ |
|
Hifiotilche Chrom cké. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti ’®3 r. i^fuhpö ßö«P«Battgt;/ «©iahe tot «^olmö. 13an toegen bet ^pzaben tot étolbcrf0 en S^ogcnflepn / ^^eberitamp;Van Döcn. ©antotgfjtn öer «©taVentot 23arbi en JiBnlingen/ Qepnöjieb CobingO. IDanttiegenbec jBinberjanghe lt;15raben banbe JLipz oor amp;nbsp;met een ban bjegfjensf bet lt;5caben tot Bentfjein / lt;oc6elenbiirg0 / ièteenfurt/ CDiifloffel 55tjc6man 33. Ban megben bec «tdraben tot Walbetb en Pitmont/ EafbariaoBictoz ^. Ban toegen ber famentlitfee l^eerenßeuf* fen ban plabcn/ 3an ateDter ©. Ban toegen ber famentlicbe feeren ban ^tbouburdj/ ^obanneb Pwebt. Bantoegben ber ^tabt ^traef burtö / bantel ßingler. Ban Wegen ber ^tabt purenbereb / enbe anbere ^teben tn ƒ jancSenlanbt/^utgben COjifloffd BolcBammer. Ban Wegbenö ber ^tabt ^Lubeeb/ «Otto ^aneb 55. Bantoegenb b’€bangbeIifcDe Steben tn ^toaben/ jßattbeuö Claujs ^. Ban Wegbenb ber ^tabt ƒ janebfo^tacn ben Jfâepn/enbe anbere^teben bier mebe toe boo^nöe/ ®. JlSapmtliaen J^auft ban Stfebaffenbureb. Ban wegen be ^tabt JBuIbupfen m^u# tingben/ (Üfnibaen «Bom B. Ban Wegben ber ^tabt poojtbupfen / paulujs jßitbaeliö 30. i©tt beeft itepf. JBaj. met een Recepiffe Weer laten beanbtWoojben ban befen à«* ^an^^ ^•/‘ W hebben u Lfcbzijben neffenÿ be P’oît/op Bjefente Mcur-bojltcn enbe Ätanben tot bi^ ^fPPf^tÖ bergaert^gnbe/ boopiwen Cur* W^'«^ ^^” ’ '’♦ Ä*“** ‘“H: ontfangben / ‘«n». enbe upt ben 3nbout berflaen / bat fom* migbe ban be fWaer|le potneten be «®bee* ftelgcfie Seur-bojRen enbe ^tanben mebe boen raerben ; ^oo bebben Wp booj noo# bieb öbeacbt / he felbe baer ban terflonbt bt Weet te boen. ^0 baeft fp nu ba« 5°« «töten ober be# fie notneten weer ober gbefonben bebben / 5uUen Wp be faetße Wat meerber naer# beneben/ bafl onbertuffeben betrouwenbe B. ?L. woozben/ beneffenss ben jfteur-bojfl ban Bianbenburgb/ enbe anbere Bojfïen enbe ^tanben / ban bepwteflerenbebaer been arbepbenbe/ batmtbbelerWgle bebjeeb# fame raetflagben baren boozt-ganrb beb# ben mogben/ gbeiijfbul. altoos met groo# ten roem gbebaen beeft / om bat onö niet be goebe bope tot een bosomen b^ebe en re# ronriltatie ber berflropben gbemoebetjS be# nomen werben. lt;Den 14. JDartq bebben be Bergabetbe SenrbozRenen ^tanben aenbe Catbolgtbe ootb een ftbzgüens laten afgaen / ban befen tnbout: CLtM P. R löat boot een eUenbigben bebjoef# '^Wr^hen / enbe feer pertmietifen ^taebt nu te# ^“ö»?nê gbenWoozbieb tn onfe Itebe Baber-Janbt 2ji^anöc ban bc «Buptfebe natie te btnben iö/ bat 3ten 1^^’’^“ gt;«tt-hojßcKf6e «©benähen enBoo?lucb= 5igt;«m(g,e tfgbeben /- alfoo bat bet ftbgnt/ bot men fWim- alles bertaotfren / enbe t’eentmaeï omSee# k^ ten / enbe btberben Wil : gbelgtb btt nu , nbsp;nbsp;nbsp;‘ ber IDcerelbt benntlgtft is / foo openbaer |
fS ootö bc groote ^attentie bie men al* iSn, toob biet tn beeft gbcb2agben / enbe boe Wcemoebttblgtft mm bet Idbc beeft glje# Blaerbt / enbe boe (eer men baer ober beeft gefurgt enbe gbebeoen / göp/ beneffens ons bepbc lieur-bczfrcn tot ^ajxn / ence tot Bjanbenburgb Wel Weet / fco Wel upt bt Bcrgacberingebie gbefebiebtisban jDuU bupfen af 2tnno 1617. als oorit noeb onlangbS tn be Bergaebettngbe tot Öe# gbenfburgb aengbcbclbt / baer met een bc groote pcrgramp;elen bic bier upt te ber# Wachten ftonben / jjacre izepfcrlicfie Jföa# jeftept boor oogben gbcfldt 3un. t©aer op boeb Wepmeb beteringbe gbebolcbttS/ maec ter contrarien ban «Bagb tot ©agb alles argber iS gljeWozöcn / cnbe3gn bic (oo booth berbobene tn bes Ügtbr- Confit# tutten / be gbefette Lateres ntet tWee# boubtgb / maer bjttboubtgh bergroot ge# Wozben / enbeWog norb op befen teghen# Woojbtgben Consent tot Utppfith niet Wepnith ober uwe Bcur-Po^fll. ©enabe en ©oojlufljt, 'ïtrmabc ( Waccober 'dlIn bet Commahbebeeft ) ghehlaccbt/ bitbanbe Contrtbutten noth meerber berboofbt/ enbe met grooten ernft bc fdbtge boet inbogbe# ren. ^00 mogben Wp ban «Confeientie/ Cer/ J3amens enbe ^tanötS-Dalüeiiöit gbemeen bebetben niet langher Serbzagben/ enbe is oorh noch boo? ©obt / noch booj bc j^aebo# meltngben ntet te berantWoo^ben / baer tn u ïteurbozlll. ©n. en ©oozl. ons mebe be# hoo?t bp te ballen/ Want tis tn’t üoomfehe Ügc6 boot befen nopt tn't ghebjupth ÖÖe* Weeft/ batb’eene bed banbe^tanbenhoere JlKebc-flanben ban’t ßgcB bte refpeaive tn ghdgebe Cer/ Weerbe/ ï^oofhept/en Bzp# hept flaen/ met bterghelgcBe gronbtbcöcr# benbe Begchf pojffinghc enbe ©ojlochS-* macht,' fo bde Staren langh fal befwaren enbe btbjufbt houben. l^oc feer noch bc bifferenttcn/ghcfp?oo# ten upt bc hcrflcntngöc ber ©heefidgebe goeberen / enbe Wat bics te mter is acn# Rlebenbc / booz h« Bepfcclgrbc JDanba# ment enbe b’©getutte ban bien / beneffens be ücfojmatte / 3gn bermeerbert / fulrbt is blaer booz ooghen / enbe Willen noch cens onfe Contrabictie tcghensöctfelbighc ©biet / enbe bat wp ons noth quoad For-mam ludicii amp;nbsp;proceffus, noth quo ad mérita amp;nbsp;Execuiionem in’t minfle niet boeghen Bonnen / hier mebe herhadt hébben. ^00 berfoccBen Wp/ Jacur-bozft bail ^êaren enbe ©zanbenburgh/ beneffens bie met ons tot Itenpfich pjefent 3gn / ban uWe ïitcurbozfleliclïc ©henabc en O002I. bolghens bc BeurbojfielitBcBcrecntnghc/ bat u ghelieben bcfcober-groot-Wichtighc faecBt / bolghens U ©ffirte en groote ^u# thozitept / üepferlitbc JRajeflept feer bc# WeeghditB booj ooghen te flcllen/ op bot befe fwarigheben mochten berbetert/ ofte hed Wech ghenomen Wozben / bat boer booz bc tWeebgachten onber bes öper-^ètonben 3gnbc / bie bus langhe garen hebben gin# bunjt/ t’eenemad bp-ghdeght Wozbenmo# ghen/ hier mebe fal u »eur=-bO’fll? ©n. en tBoozl.bctooncn/batfe mebe helpen bebozbe# ren/bat tot bes üger'enhetgemepnebefi B1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bien» |
12 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolahdcr
|
1631. öKiiluhiG/ ootamp;baettocbifyomcuöeöa^, rc iiKöE ‘Confoogen niet langOer laffirl) baUenbe/ben yjotcllevenben met eeji iirggf-bolcp ^ooj-torljtcn / ^nquartienngb«» / Contetbutten/ onber wat pzctcrtbie oor ge» fcDicben moegt / cy batmen niet tot ten ar^ Öljcrg occafie gOebe ; bat men oocB gfjeen berber Commtffie ofte Cxeottic booi nam/ en Wat alreebc boor be Soidatefcajn bit hab moegte te Wert gefreit 3yn/’t|elbc weer inben boopgen flaet bocrijbe / Want fultj: foube be goebe onberöanöelinge matütitö boorberen, l^an onfen liant/ betupgen wp mitf-befen booj lt;0obt / en bc Werelbt / bat Wp ban al get quart bat tjier af fyjupten mochte / in# bien befe fWaritöeben met ben eerften niet gÖ^DoIyen Worben/ Willen bereptuftert3gn: Want Wp focthen upt een oyjccót gert/ niet anberb Wenfegenbe / aio bat boo^ een goebe bergelgc6ingöc alle mif-bcr|lanben een repb moggen bpgelergt/ en een Waeraegtieß bc# tronWen quod firm iffimum pacis amp;nbsp;mutuæ con-cordiæ vinculum geflicgtWojbcn / be ^upt# ftge ©jpgepbt met meer onberbjueBt / be afecur-bojfien en ^tanben bp gate ï|ootg# gept/ eere/ Waerbe/ lt;3nüilegien / Gergt/ en lt;©erccgticgcbcn ggclaten ; ^iemanbt in 3gnrecgt berhon / obereplt/ en teggewsbe Geegten enbiUicgept befwaert ; bc grouwe# liege parffingge enbe QpeWelbabiegebenni# ogegouben; b’alggcmcpneb?cbcWecr ger# bjaegt / cnbc een epnbebeö jammer# / Bar# men / tieren / Urgten banbe arme ©nberfa# ten/ eneenenbtbanget gebupjteg berwoe# (lencnbloetflojten. 10. ?L. 10 na gacr ï|oorg-berlucgtc bi» fecetic Ucnnclich / Wat befe Idicge «Crtwmi# lepten oocb in b’albcrmacgtigge geerftgay# ypen beoi lt;©ngcpl/ fioobt/ ^crgcBel / ei# lenbitgept enbe mpn oyWeehen / cnbc ban u UJclf# licgtclicb afracten/ inbienget tot ggeen goebe bccgelgtginggc gomen foube/ goe feerbe# Goomftgen Gger / l}oocgcpt/ en Waerbe noeg booftö in gebaer foube flaen/ ja Wel gantfeg ( bat d^obt ggenabicgiicg bergoebe) tot een eeuWiggen fegemy en ber» Wgt banbe ïieur-bojflen en ^tanben tot bc gront toe onbergacn. lt;'n moegte oocB Wel noeg b’uptlantfcgc j^otentaten fieggier in bermenggen / cnbc b een foo Wel al# b'an# beren ^tant ban’t Ggeb/fonber onberfegept ber Geligte / af fegeuren» ^Dorg Wp betteouwtn baßelitb u Ueiir-bojflel. d5en. en i©oojl. füllen neffen# on#/ ban ggelgcbe intentie 3gn/ batfp mebeal# Ic# gelyen bojbeten/ om tot bit Wit be# bje# be#tcraetben/berWacgtcnbe antWooit en Waer get gun belieben foube bc «©nbergan# belinggc acn te fielten / bacr Wp on# foo bed Wp Cere/ €onfticntic/ en j^amen#-galbcn boen bonnen/ moegten bergdgtben» l^ieroygcbbcnnabctganbt bc Goomfege Catgolgrbc ïieutbofften ben 5 ■ 31uniu# bit ftgyjben# acn ben üeurbodrban pareil en tSianbenburtg Weer geantWoo^t ban befen ^ngout : P. P. Wp babben Wel acn u L Weer geern met ben ecrflcn ggefegjeben / inbien Wp ”’’^ beningoutbanu.l. feg^gbenber# «wœ ^ 1^^®'^ ^’' slibben/ bat bacr in cttditbc faceben luutte waren begrepen/ biewpmctb’anberc€a# ®ffir‘Öb^f^^ ^*®^^/B“nm«ie acngacnbe/ |
gabben ccrfl communiceren moeten/ bic#- 165!' galben gebben Wp een finguliec Conbent 6« €ba« aenfleUen/ enbe get gtgeelc wereb t’fament# liebobetWeggen moeten ; ©jienodicb bib# af^^atu benbe on# bit bertretb / niet qualicb te bup# jgm». ben. ^00 bed nu aengact oe ggeblaecgbe 3Srgcg#-la|l/ bacr ban fal ui. on# fdf# ge# tupggent# gßcben bonnen/ en Wort oorb noeg betoont / Watmen bic#-galben notg onlangg# tot Geggen#burcg/en te booten . Collegialiter bp ücpfcrl. jBajeft, berforgt geeft/cnbc ggebeben / al#batwp noeg be mebc-€atgolgfbc ,^tanbtn nopt bacr acn een begaggengebben ggegabt/ in boeggen bat gerfrganbdidic iirgdjs-Wefen cn’tge# ne bat bien ggemeenUtb aengangenbei# / bc Catgolgtbc ïïcurbo?flcn en ^tanben/ effen foo fecr / ja acn belc ylaetfen racer / al# be 10jotcflercnbc geeft ggeracebt. «©gdgebe-Wd / goe gart be Catgolycbe ^tanben foo bed jaren gerWacrt# boojbe fWareWooj# toegten / dTontributien / en 3nquarticrin# ggen junbefWacrt ggeWo^ben/ norgtan# gebbenfe nopt büojggenomen/ bie#-galbtn bc Wapenen bacr teggen# aen te batten / gare iiepftrl J@ajefl. bc douanier# en Contributien oy te fegggen/ enbe ract een fultbe refotutte/ get felbc ract ggeWayen# ber ganbt te maintincren/ macrbcel racer raetbcgoojlitbeonberbanigc refpert tegen# be Goomfege üeuf. ^ajcfl. al# gacr ban lt;©obtboojggcflclbe ©bergooft/ alle# met patiëntie betbiaggen/tdcfcgjgbcnbe get fel# bc bed meer b onfaliggcn loop enbe conti# nueerlitbe matginatien / Waer booj 3gne »epferl. jGajcfl. ggenootfaeebt i# befen aânjcg#-Ggcrcetfcgay booste nemen ; niet anber# boenbc beneffen# bc j^jote^erenbe a^curbojflcn en ^tanben / alleen bat wp goebe acnmaninggcn bacr teggen# booi# flaen. 42nöefoobed men nu raerebenbon# bc / Wa# bc Watg-baert tot Ueppfitg an# ber# Waergeen op ggemiebt/ mit#-gabet# bier ggcbacrlicbc Gacbtnaggen / beWijle men effen op befe tgbt/ bat be J^onineb in ^weben/ fonbcr cenigge bacr toe gebben# bc ooffahe / (gdgeb men anber# te Gegen## bureg al# alle binggen 3gn Wel onbertafl ggcWo?bcn bebonben geeft) get Ggeb met ftarebe 3Jrmabc geeft acnggebaUcn / belc boomarae Steben/ dTaflcden en paffen acn fieg bjenggenbe/ cnbe3gnc bpanbtlicbe ma# cginatien / Waer gp notg ban enmatg / boog# i# tillcnbc / gare 3^epf. j®ajcfl. alle guipe af-fngbenbe / en met anber# boogie# menbe / goe gp (onggeargt be iiepferliffic remebie) alle# tot een confufic cnbc extrema bjenggenmorgte: bacr upt u l. litgtdgtb ban bèbjoeben/ inbien ggp/met bic neffen# « 3gnbe ^fotcfleccnbe ^tanben / befe goor g # ggcbacrlifbc refolutic bc# Borangg# ban ^Weben / (gßclgtb Wp niet bergopen) fou# bent boo? goet gouben/ enbe bit qualic bego# flc Wert niebe gdyc uptbocren/ bat men ban aen bc bant ban fpne licpf. jBa jcfl. neffen# b’aflTiflcccnbe ^tanben oorb niet foube fill fitten/ maer bed meer op alle mogdgtb te# ’ gen#mibbel.benfbcn / bacr bom ban noch grooter gbebaer bupten tWgffel foube rgfen/ alfoo fdf# ben Weeg betepbenbe/ batmen tot getberfoegte ■Jtrroojbt beel minber bomen foube/ al# ofraen moderators conciliaglje# maeebt |
|
Hiflorifche Chronijckc. ^^31. laaetSt Dabbe.iCnbe foubeben 3iontnc6 üan ^meben/mbien men ßet üepfcvfcßclitrßgf-bolcßalleinibbden cn paffen milöe onttrec# Ben/ maer booj ßet op alle booj-hallenbe noobt/ fionbe bpcen Bomen / tDeuren ©en# fier open gßtmaetht / enbe anbere uptlanbi# feße potentaten mebe occafie gßegßcben mobben / om ootfi op bit gßetpe te uiffeßen ; gßclßrfi’tfelbebedoubeenbc nicume ejeem# pels te Bennen gaben / bacr boo? ban befe/ ooth Ijacfl ten anber plactpban ßetßoom# (ehe ößefi foube af-gßcfnebcn moîben / cube alfoo best Mepfeesi ßoogße refpect en gemdt/ mltfgaber.ö be ßeele ©upt fr he ^atie tot een ecumigße fpot cn fpßtuptlaccßen:^00 map bit both immerp ßet reeßte miboel met / maerboot be l^oogßcpt en ^jihilegien ber läcurbojflen en ^tanben beo aoomfeßen Äßrp/bie fp felfo mebe niet'gcern gefeßet fa# gcn;bcßoubcn blßben Bonben/enbe foube bed meet tc bebueßten flaen/inbicn men uptlan# bifeßeldotcntatcnalbuiai bergunnen foube/ in’t ßßtfi tc gcaffcren/ cn bat3ijnc itepfcrl. JRajcfl. bieboeßonö lt;©ber-ljooft ip / fee# nemadfonbecßulp foube hcrlatcn moiben/ enbefe in’tbinnenflc han’t ßßtfi ßarenboct quamen bafl tc fetten/ bat fpbanctcfl te Bennen foube ghehen / bat fp nict tôt rebbin# ghehanbclt;©uptftßc1Libertcpt / noeßtot mainteneringßebesi ßßcp / ßeplfame Wet# ten/ matt htd meer tot ßaer tpgßen pphaet nutz enbootbed/ harthpantlithe «êppebi# tien te metté gßcftelt ßabben : Cube foube banbcdtelaet ballen/bat men ban eerfl be tegßenp-mibbd / ßoe geerne men ßet felbe ootfi boen milbc / baerbooj gßebjupthte : ;amp;oo foube ono goet buntfien / bat men boot eerfl fagß/ ßoe bc Uontngh in ^mcben/alp een uptlantfcßcn/en alleen op 3ßn pmfßt upt gaenben bpanbt / met gßemepne ßulpc ban 3ßnboom«men/ enbe ßet ßßtfi afgeßouben miert/ enbe bp albten bit ghe rhiebe/fo fion# bc men notß md/ 00c bupjenbe ben ©otlog/ inbicn nu bc troume ßßtr-flanben 3ßnc Ïîcpferl. JBajtfl. holgßetm be belofte tot ßegßenöburgh gßebaen / afftfleerbcn/ be ahrnghb-laflen foo md baer nl.ban filaegt/ alp ootfi anberc mifhcrflanben/bic ono mebe raetfien/ af ßolpcn / enbe bacr in cen fultfie Oßdßtfißep.tßbuben / bat gßeen flaut han’t ßßtfi/ alp of ßp meer am cen anber ohcrlafl mierbe / foube te fila gen ßebben. ©hermitö nu bcnSonintfiban ^meben tegenöjßne IBepfcrl. Wafefl. enbe ßet ßoomfrße ßßtB b’ttn hpantfeßap eher b anber hoojncemt/ foo fianu U. litßtelitfi afmettn / bat fpnc läepfcrl. (Raprr.bp cen fultfi gßemelt zim# merö niet raetfaem 3ßn foubezbe Wapenen ßed af te Icggßen z enbe benbpanbt Z alb ßp fdfß begeertzgra fleren te laten. «Cube of md be ßanbelingße tot Hcppficß ben lt;ijtcl hoert ban een b efen fie/ foo ici nochtans ul. hoojfleenfiennditfi / cube gaben ßet notß al teberflacnZ b’€rcmpdö bie in be j^eber-fanfehe Crenô gßcpaffcert maren/mat upt ten fultfi filepn bonerhen boot cen bper / bat fo bcdßobelctamp;iobintitn/ltanbt en Sieben ßeeft megß gßenomen/opgßerefeniö / enbe ßoe fmaerlitfi ’tfelbe/ bacr ßet ten repsS upt# berften foube / meer tc bluffcfien maö. ©anonfcnfiant/millcn mp geern behen# nen/ cum ßet boof ’tgantfeße ßßtfiopen# |
üacr/batmpnefFen.ö onfe Catßoltjcßcnic^ 1651 öc-Ieöcn tot een Compoftt^^gn uerfoegt ijljcmo’ben/ omootfieen^efenfie tebera? men ; maer bit 10 cec)t fpne iiepf. jenjefi. teSennen gjjcgljeucn / bic bah baer toe ucr# mtlltcótöccft/ meltfecnorn albuett/cnbe baer Ijecn alleen gact/ Ijoc öe iütpfccl. l^oog* hept/cubebcöGijrrbcffOcriningfje / baer tegfjensi b'een hpaiibt na b’anbec lö Somen opteeeßen/ mogljcn bemaert Uiojoen / enbe met tot nabcel bep ilijc^-^tanbcn ofte te? ftoaringOe ban bien. Welf he cefenfte be CatOohjeße iKcuvhojftcn enbe ^tanben foo heel 3arcnf)crhjacrtïS/opDaertpgben ßo* Hen ijabben l)oubcn moeten/ ba et bori) in bit liao tanquam in caufa comrauni, b’anbece ^tanben beöooit gabben meoe te mettßen/ enof Ijet altemetbp gfießomenuiap / bat fp al te met mebe gljetaetßt maren gemeen/ bat mao bpgóehomenhan megijeno ben bp* ant / bie m Ijare ïLanben gljefotßt IjabOen fedem belli haft te fetten/ ooth ten bede upt iicpferlicfie ^utljontept ombeo iSijcx befïe te bosberen. lt;©m batmen nu upt befen boothof een repö moghen uptraerßen / enbe nvt I^cpliglje aoomfeße ßgeß te eet ben b^ebe ßerbjenghen : ^oo beefoerßen mp u IL. bjiienbelicßen/bat gßp al bit boben-berßacl« be mei moubet obccleggßtn/ enbe tot Uepp# fieß niet alleen / niet langßer bp malhanbet blgben raebtda gßen / maer urne mcbe-lcb en ban be |9;otenerenbe mebe baer toe bifuone* ren/bat fp ßaer ooeß ontßielbcn ban alfukße onbctßanbclingtn/ enbe bat ban megßen ßet. Advocatori fDarbamtht/ tgeen Mepf. jHa^ jert. bicfßalbcn ßeeft laten uptgacn/ beber* flofene fdaffen openben / enbe alle bpantlit* ßebaben/bfe tegßenp fpnc Bepfcrl. Jßapn. enbe fpne affiflercnbe Äeurboinen cn ^tan* ben aengßeflelt maren/ taffeerben / en baer-en-tegßensi ßtm troumdieß affiflccrben / gßeen meerber ottafie gebenbe om ßet ßßrß te feßettren; enbe füllen mp ßet aen onfe ßant nictmanqucren laten/ maer foo bed immer inogßdicßlö/ ßdpen boo?beren/mat fo md totume IL. enbe ßare Confoojten ptoffijt/ als oorß in’t gßemcen tot bjebe/ baer na dtß een foolangß berlanght ßeeft / bienlicßtgn ßan Of magß / ghdijrß mp ßet felbe in al onfenßanbelenmanbel / metter baebtßeß^ ben te Bennen gßegßcben. Soo becl nu ßet tmeebe pointe / baer ban u l. enbe ume JBebe-lttben tôt Ueppfitß aen onp gßefcßiebcn ßebben/ ip aengaenbez te meten/ be ßdtgionjs-fmarigßcben/ maer ober fp ooeß geerne een foetconberßanbelin« gßcfoubenbegßcetcnaentc (leiten/ batmp ooeßmd geern Ißben mochten/ enbe foube onb niet aengßenamerb gßcmeefl ^ßn / alö bat men bau u fiant fitßalbujs na ßet ^lac# raet/bat biefßalben fpnc itepOIHajcfl.ßctft in’t üßefi gßcpubliceert / nutfgaberö be Sententie ban bien/hab gßeatcommobeert/ gßdßtfifulcpbolgßcnß b’algtmepnc ßteh^ ten/ ßßn:-€on(litutien / en fnfonberßepbt ban megßen ßet accooibt tot jamp;affaum ou# gßereeßt / en be ©jcbe baer op gßebolcßt Minbe / betamclichmas gßcmeefl. lisant befe ßcligtonö-biebc/mab be reeßte linie baer na men fieß mofl na reguleren/ en bp# fonber indifFeremiis Religionis, bacr upt OOffe i ßet 3ßepferlicB IMactaet ^ijn fonbament ge# nomen |
14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolgh der 1621. nomen öaö /toienjsfubfcuuiaiiaalöujS gf)c= fielt toiiren / bat üangace liant öiefOalüen gÔeen bifyupt / ganbehngö« / noeô opjecg# tingljeeenp nteutoen üeligionjgt;-u?ebejtï am te fielten maö / noeöte be boo^gljeflagfjer.ei lt;enngntot ücgöenpbutglj meer te ritgö gaen foube.
«©Ijelgtamp;Ujel bat u U. fien en (peuren mogljen/ batmen ban onfe liant gijeen mtb* bel (pare/ tot ben ü^ebebienenbe/fb (pump met matbanber foo berre gljeacco^beert/bat tnp/foobecl aengaet be laetfle tfamen-bet^ gaberingljetot üegïjengbiu-gl)/ baerbanbe bobm-berfjaelbe goebe onöctöanbelingOc ^bo?quot;SÖtflagen tb/ bat top bat gljcne/ toacr ober b etne partp meet ato b’anbet foube be? (toaerten be manier in punda executioniso? bertreben gDetoecftjijn / göelgrh men booj# geeft/ bat top aen toeber jgben bemtnnelttß toillen baet ober Oanbelen/enbe bc «Dagbaert ban bien tot ƒ janrBfojt aen be JDepn op ^onbagö 5gnbe ben 3. ban be JUacnt äu* guflub gljefleltgebben.
31nbien u IL. befe booïgöeflelbc tgt/en Beurplaetfe mebe alfoo belieben foube / bun» nenfpöare Jlitoe-fianben ’tftlbe bptgtb te Bennen gfjeben/ bie fp mebe bp befe uooiglje# flagljcne lt;ractatie begieren te bebben / en tcnminflenonö alö Heur-bojfl tot JUmts Ïjttfelbetoeer laten totten/of fpfoo toet met b'aengötftclbenbagö / ato oorn bc plaetfe/tc b^eben sgn toillen / cube toat booi ^tanben uptOacrltiebé baet toe geojbonneert toaren. . «Bat nu u ïL. boo^to begeert / bat al ’ton« Ijepl/alÖ ootb nu booj bc Soidatefca,of anberjei booj befcn uptgljeretöt/ ’tfelbe tocec in boo* rigben flaet te Hellen / ’tfelbe ban u IL. felfo tod gbebeneben/ bat bit een faerbe tb / bie be ^uflitie toebomt t’onberfoerben / enbe foube onb/noebonfe Ißebedanöcnbanbe €atbo« Igtben niet toelbetamelic 5ifn/ batmen fpne Bepfertl^ajefi. bicföalben foube maeten toet boojfeljniben.^nfgljelijtrtoat öe Ca* tljolijtbe ^tanben al berbregOm öabben / upt Bracht beö liepferlitben ^lactaetb/bet felbctoajsnietbooïöaerepgljen / maer upt Äcpferl. Sdutbo^itept gbefebiet / bebbenbe ter oojfaeeBe ban bien boot fieb luftiflîmum rituium,bacrom toat men bieftocgljen ber« fotbt/ Bonben fp fonber nabeel ban baet ep« gbenreebt/ bat fp al bier obetberBregben babben/ enoorB Bcpfcrl. JlSajcfl. autbo?i« tept met bertoilligben. Wat anberjs aen« gambe toabb’ecre en tonfrientic/ foubemen befelbe foo bcel immer mogbelicBtoajs/in aebt nemen/ enbebem bpbebootgbenagbe« neonbctbanbclingbe alfoo acrommoberen/ batmen bier upt bet b^cebfame gbemoet ber CatbolijcBe ^tanben foube gbenoecb bet« ^acrifiunnen.
«oiitiufic ^en2. 'Kpiiliö iö op rijpe bootgacnbe bfôîUppft’beliberatietotîlcppfifb/ ban be bergaerbe g^*'® quot;quot;- ebangbcliftbc Mtut-bojtflcn/ ^tanben/en 3tfgbefantcn / befe nabolgbtnbe lt;tonclufic gbemaerht en geptibliteert.
lt;e toeten/boe bat bc tDootlHcbtigcBcut« bo?fl ban^aren/cnJOiirggrabetot JDaeg« benburgb / op berffUmben berfoetB ban bc »Cbangbclifdic ptoteficrenbe ^tanben beo üürt/ infonberbent beö t©ootlufbtigbcn Seurbotflcnban C®janbcnburgb/cn ©urg-gtaben tot jSurenburgb goet binbcn/(Deb«
benbe te booten bût banBcpferl. JDajffl. 165Ï' bc toeet gbebacn ) na fpnc ^tabt ILtppfitb beeft een ïOagbbaect uptgefeb^eben ben 6. ƒ ebjuariuö / om alöacc te bergabeten en te beramen toatmen ban bc Catbolgfbcntot üegbenoburgb boojgbeHagenc tractotie fo i bceltuen teren ronfrienticboen Bonbe/ foube naegeben / bat betboo^ «©obt/ enbe fpnc feer benanbe lätrtlic ttberanttooo;ben toac.
lt;§»oo 5gn te booten bende üeitr-boiflm niet alleen in bare epgbenc perfoon / maer oocB anbere boojname Bojllcn en ^tanben ten bcel mebe in epgbener perfoon / ten bcel boojbarc 'Jtfgbefanten in emgroote mee« mei)te ban toegbenobaer «©obtfaligcn pbtr tot troofl ban foo beier bupfenben ban men* frben berftbenen / enbe na boojgatnbe fdie« biratie en lt;@btbebt totbc p^po|tie gbeBo« men ; enbe alö fp allcbingljcn tod na-gb«^ batbtbtbbm / foobebbenfpboojt cerflbc« bonben / batalbetquatt/ b’toeltBtot ijler toe ober bet gbemepne ©abcrlanbt ban bc 30uptfdje fiatie gegacn toaö / alleen upt bc gercebte gcamfrbap ban d^obt almachtig/ bantoeggenö onfe fonbt gbefpjotentoaö. €nöe obetmitö nu bc barmbertigbe lt;©obt/ in 31)11 beplicb Woog gbefpioficn bab / bat bp/om fitb tocer ober 3ijn bolt fontfermenZ bare boetbaerbigbepbt gbenabicbltcBtoilDe aennemen ; foo bab tlcBcn ^tanbt ban bc pgfentc 3äeurbo?flen tn 5i)nïLanbt/3amp;ib-cn 25ocbt-bagbm/ batmen een peber tot boete en penetentte bebotteb betmanen foube / boen aenflellcn.
enbe bctoglc fp altooö/bolgmöbtt tyem« pel ban baer CbgfldicBe ©ooi-baberö batt btm gbettaebt bebben / boe bat fp met bc CatbolijtBe ^tanben ban bet ûptB in tenb?atbtigbepbt leben mochten / eribe alle bifferentie bic bpBanö 70. Saren gbebupg babben / heel toeber tot ccnberghelijcBinghe gheb?acbt / be gheguetfre gbemoeben gl)elt; heelt / het oube miflroutocn / alö 5ijnbc b^t rechte exitialc return publicarum venenum fee« nemaduptgberoept/ baer teghenô een fecc* Bet bettoutoen gheftiebt/ toelbcbcHicht en* be baer boor al hd quaet ban’t iHoomfcbt Üjjrli afghetoent tooiben mochte«
lt;®m bit nu feer tebogeren / footoilben fp een fetefier iOaglj-bacrt/bief-halbcn met bc CatbolijtBe ^tanbenfirh tebercenigen/ hier ban bertoachten/ enbe bon bp een fulcBc bergaeringhcfoobecldEct enbe Conftientic Igbcn Bonbe / albuö betoonen/ batmen baer ghenegbenthepbt tot ben bgbe tod foube te fpmrm hebben / öcttocltB fpmebe ban be CatholyfBe hopen toilbm; en toaren bief-halbcn alrccbchier b'omftanbigbeöen bau befe factBc/nccrftitb onberfoebt / enbe hab bet fdbe bc iicntboxfr ban ^aren tfelbe on« Ïangbömettenfth?i)ben ben 17. JBattiu# te berfîaen ghegheben/ toaet opmen fieb beriep.
«entebpalbicnz batbanbc CatbolrjcRcbe tijtenplactfetotbc goebe onberhnnbclingbe fal aengbeHclt tooiben / foo toillen b’ Cban« gdiftbe en piotefferenbe ^tanben toat bioc* gher albacr berfchnnen / of in nerfoon / of boo? bare gbebolmatbtighbe lt;®befanten / enbe ban ïnat naerber met malBanbcr fpg« Ben.
lt;©m bat ghdijcBc-toel onbertuffrljm be ^oobt*
|
Hiftorifchc Chronijckc. ^®3 r. jaoobtbjuft ban b’4ïbangeliftbe en pjote# Kerenbe ^tanbeninacbtgbenoinen/bc feer boocb-befajacclifke ©jeetutien ingcHelt / al yetgbene in priftinumftatum gbefet/enOe alfo eengoet booj-bereptfel tot bc goebe tracta# tie gljemaeckt Wojben mogben ; fo beeftmen fieb foo berce binben laten/ batbiefbalbcn fo Wel aen Itepf. Jï^ajeft. alp oock aen bc €a# tbolgthc 3acurbojflenbcrfoctk iO gebaen. 4£nbcbcwglc een langen tgtbeelfwarig# heben aen ben 42bangbcliftben enbe P2otes flccenbc ^tanben Waren gcklaccbt/ban We# gbenobe lärgcbo-perffingc/ enbe wat bien meer is aenbangbenbe / tegbenobe iätpfer# licke Capitulatie enbe bes i5gcj;-Con|iitu# tic : foo babben b’4£bangelifcbc|amp;ïotc|lc# renbe gbcflotcn/batclthecn3gn1tanbt/ fo beel bp immers konbe boo: be «©obbelitke affiflcntic beftbermen/ om bat bet kermen / ktgten/en tieren/ ban bate lt;©nbcr|atcn bat# febagbclgcpboojenmoflcn/ een epnbe Ijeb# ben moebte. ï^ct Welch fp oock aen iicpf. JIKajcjl/enbe aen bc Catljolg. ke licuc-boi# Hen met een fclj^gbcn babben te kennen glje# gbeben. 42nbc bcWglc oock altcmct bc grootc ©cc# SabecingeWat lang plegen aen tebouben/ bacc booj bc Confultatien niet Wcpnicb acb” ter gbcftclt Wozben/ bacc neffeno gcoote ko# Hen becoojfaceken/ foo bebben bc fdioteke# renbe goctgbebonben / bolgbcnp o’«exempels ban bare Wgfe ©ooi-baoccs/ batter een feetker uptfcljot gbeo^bonneert Wierbe / «n batmen bien bolkomen macht gaf / baer bp malkanbcc te btegabeten om alles rijp t’oberleggen / enbe wat ban ban befelbe in’t ten of het anbcc foube boo? goet gbebouben Wojben/bat b’anbere oock 'tfelbe in alle ma# mccenboojaenghenaembiclben/ cube met raebt cn baebt oprecht / troultck en bolHan# bich baer quamen. gnbien nu be reHcrenbe ^tanben/bie hier toe boo jgheHelt 3bb/ tot ©obts ecr/ crook ban 3gn Kerck/ onberboubingebanbe fon# bamentclc Wetten / Ägejc-ConHitutien cn ^uptfehe ©îpbept/fonbe willen berkoen/ ban bcfc kant/ Wat bepjefente pjotcHerenbe Was acngacnbe / fouben firh oock om bit SeplfameWit teraecken/ in alles boegen. jSoeb bekken bc pjefente ïïcurboiken cn ^tanben bcraetknccljt/ fich in goebe poHu# te/ bolgcnsbc manière ban be Ceeps hab” bclinge met bacc Hant-boltk cn uptfcljot te Hellen / both niemant baer mebe lakiGh te ballen / maectufleben bepalen banbe bc# febjebene rechten cn bes ügcr-Conkitu# tien / Creps cn «iSrcciitions-© jbonnanticn aUerbinghS tebouben. - Cnbeobermitsinbcs Ggeks af-febepbt 3lnno i JSi. klacrgefchïcbcn kont / bat elt-6en;Stanbt cn ^Sabupj ben anber met een op jccht beet en gbemoet na becepfeh bc fake kejegenen 3oubc/als hP konbe boo? bc©ob# kclickecnjSatuecltcke Wetten berantwooj# kcn.Cnbc fo bet beurbe/bat b’cen of b’anber Cetpg tegens alle hope/ obtrWclbitbt Wer# ken foube/ bien foubemenfo beel moghclitk op booigaenbe bcrfocck / affikeeren / cn beriep 3pnc Bcurboikektkc Woojlucb. ban ^aren firh noth tot bebemonkratie banben 13. Wartius. lt;Bnbt btWijle men bp befe «©nbeebanbe# |
i$ linge Dan Wegen te bjoetofge'flactggeenah 163 i , fiikbe netbeeUnge / göclgrhmen iwt Gijcfj gewoon WajS teboen/bonöen in n rijt nemen/ (ofouöe fjet gljenenocOtansitot hiemanbt^ naöcel flretben / hoben al Wilöenïielt;^tan# öenin alle manière in liepferlieke beuotie blgncn/ enbe nollïanöirD Wefen. 2tlo nu öe €onclufie of beflupt alfoo ink af-fcljcpbcn gljemacebt iö gljewecfl / boer mebcis öe Conbeiitof bp-een-bomReglje* cpnoicfjt;enbcljtcft men biefOaWen ben 5. KpHliö een fefinone «Bantftfeggingge enbe 3llbieu-fegljen gljeftouben, gBaer op 5ijnbe pjefente Ueurbo?fien/ «©jaben/cn i^eeren/ enbebeïHf-gljefantcnban anbere / elrü een befonbecnact3ijn Uanbt gegaen.enbe ^gn bc ï©erWng{)ente|9ecrbe ente ©oebtin bt ïtanoen banbe I^torcfrerenöe dapper üoo;tö gegaen / enbe iö ban alle banten een grooten toeloop ggeweefl. »©enaf-fcöept en beflupt ban bit €on* bent/ beeft be lieiirbo^fr ban pareil alfoo baeflben 4. Ïtpnliöaen jgne Kepf. Jföaj» obergljefonben / neffenp een fthinben / ban befen ^nbout : gt;p baboe Dem berfilaert in’t febjgben / ©g «cut-tot een antWoojtaen ^pne Bepfetl. jKajek. Vojd bau onberbanieb ober-ggefonben / Watmen be# F*?«’“' raebtflaegbtbabbetotUeppficb. lt;©m batS« men nu bier bannareebtingbe bebbc / enbe W« be faeeb ban fommige niet qualicb bp ïtepf. Jßajek. uptgbebupt werben motOten / foo pSat bat fepnbe bp €opp mitfbefen ban ben af-febept abémactut tot Heppfitb / Waet ober fitb be pjefente ‘X^J„?quot; fóeurboïfïen en ^tanbenban be l^jotefle# Sit WF renbe ebangelifcbebergbelcetben bebben / fttö. norb al bibbenbe feenferl. J^ajefi. geliebe na3gnemilbeenfa£btmoebigbepbt be gbe* boo^fame ^tanben in bit bap te boo jen/en# bebeeHenbigbeben / bie ben 3^20tekerenben ©bangOelifcben ^tanben bup langb op ben baljS gbelegben bebben / infonberbept Wat be 2amp;o;gerpetüt 3tugoburgb ban Wegbems Oe t^eligtegbeblaegbtbabben/een repo fon# ber langer uptflelUt.ge af-belpen/be 5buptfe ï^ïPbtptinbooïigbenflaet te fetten / enbe maken bat botb be 3^eurbo;flen enbe ^tan# ben bp bare ï^oogbept / WmOe / 42er / aetbt/ lt;©ótcetbtigbeben/^jibilegien / en ©jpbebcn altoojö ongbemolefleert blcbcn / alle misi-trouwen / tWeebjaebt / bieban Wegbeno be lt;©eeflelicBe goebeten Waren in gbebwofben/ enbe Wat bien al meer 10 aen# bangenbe/bp gelegbt/ enbealleo tot ruft ge# bjaebt/btt jammer/eHenbigbept en bloct-bergieten een epnbe gbemaeebt/ enbe een ah gbemepne/feetSete/en befïanbige brebe Weet opgbereebt/ enbe alfoo b’uptterfle berWoc# jtinge en rupne bie bet gemepne I^abevlanb banbe ^uptfe j^atic ober bet booft bongb/ afgekeert werben mochte. ^gne Bepferl. Jlîajefl.Waÿ ficnnclick fp# nc opjeebt ^upw gbemoet / onberbanigbe bejlanbigbeliefbe / trouw en gbeboojfaem# bept/ enbe boe trouWclitk bp bet met ^pne Jü^ajefl. en bet ï^upOban lt;©ofïcnrgc meen# Oc/baer inWilbe bn oorkboo^toberblgbcn; enbe Wilbe mitp befen norb bebingen/ bat bp befen Conbent tot Ueppfieb / niet anberp alpbetCfviftclifkctottWaP gbefoebt gbe# Woïben/enbe betroube bp bat iicpf.fH.3tjne goebe bermaninge/ wilbe plaetp geben. J?fcr |
6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolshdcr
|
i^j I« î^ter opgeeft itepfer Jerbiuaiitj alöuö ge# »tevr« anttooojt : ©neion ïL. ftg?otocnöen4.21* pjtlio ban Ueppfteg af-sgerómmumoert/ opoesi getoojOen/ en getbeflupt bat boer gemaerfet ücuebwaï 10, g^etogk Wp/ banUicggeno onfc iiepf. fet'^to^ ‘0ffirgt;^ en©abetUtbebooifoiggbie top tot bat hp o- get ûgtb en ben toclganbt ban bien blagen/ tetgcCoiu noobieg aegten atn n 3t, een af-fenbingge te MatOe» boen/en onp/ bp befen teggcntooo^iggen flu^ban ggebaerlirben ^tact/enbeonbennijbeltcbe tal coiv noobt/ toatb^eeber te openen/ en onfc mep# ningegtei: obecteboenbetflaen: ^00 gebben top bit u 31. boo; een anbt* tooo?t/ alfoo onfc lt;©gtfante nto^ggen ban gier tot u gaet/ toillcn toeet ober-lcg^gben/ u gantfeg ggenabitglieb berfoeebenbe enbe bermanenbe/ u3L.toilt boeg alle iüerüinge uptflellen/ gclijr top wnoeg ben i j. ƒ ebjua* rtuóbiefgalbenincen fegjgbenp betmacnt gebben/ bat bupten ttoijffclb’anbere piefen# te(ètanbenniebcfüllen gelefen gebben/en# bc ggeen occafieggeben/ batbe perijcbelen jroeg mterber gietboof aengroepen/ enbe bt goebe raetflaggen enbe intentie acgtec-blg# benmoggen/ etc. © a turn ÏBeenen/ ben . JBajup 1651, i^icr na geeft jijne Ïiepf. jïBajefl aen ben Seur-bojltban^apenggefonben / l}anp fiupiecgt t?ogcnmullec/ «löegepinen-racbt/ enbe ILanbt-jBaecftgalcb aen ber lt;2np/ban get Äertö-gcrtoggboin »©ogenryeb / bie geeft jgne ©ooil. ban ^ajeen tot Cojgan anggctroffen/5gne inflmctie ben ïieuc-bo;# gen booigoubenbe/ bie albup topt : Bepfet ï^et bonbe jgne ÏL. noeg inbaegtigg toe# CnM fint ^®’^^ ^‘^^ '*®” ^® '©ergaberinge tot 3Leppficg «S^mm eenfcertogtloüpttgfcg?gben/ banbatoben aen tat 18. /Bartiup / aen onp boo; een tepfenben lt;£amtr-bienacr ip f nggegeben / baer op top tn toat^ bbp niet foo haeg gebben bunnen toeer refold aenbxngat beren/oetoglc'baet in beel berfegepbene ^a# iMsetoad-ben/ betoelcbeoocb tenbeelc bc Catgolgcbe ^ètanben mebe raeebten / enbe ten beek baer tegenptoaren/ ggefegjeben gonben / bief-toegen top / be nu kg-bctgaelbc .Stauben/ gebben gaet ggeboelen giet ober ingakn la# ten / ggclgcb top booj befen gier ban al beegadt gebben/bat top eerggacr anttooojt gier op gebben mogen. fiabien top nu eerg u 3L.gg?gbenp ben ?. JBep nieutocn ggl/ baer in ggp get Odcflupt tot 3Leppficg ggemacebt/ eboeg fouber €o# pp ban get ^terooibtbat baer felfp getroffen tp/ ggeamp;reggen gebben/ foo gebben top baer teggenpgcfcgicbenecnfcg?gbcn ban toaec# ftgoutoingge/ enbe bat top eerg gier ober met bc Catgolgrßc/ ggelgtß ban outp gge# btuprfitlifg iö/ geern gccominumccert gab# bèn/noegtanp^ienbebat bepergcBckn ben goeben ßaebt-daggen inocgtcn booj-gge# trofgen too^ben; foo gebben top niet nalaten gunnen upt ©aberlirBe tocnepgingge enbe ®ffiric/ om onp te beter bp bc ^ogeritepbt t’ontftgulbfggen/ befe af-fenbinge upt lief# bc/trouto/enaffertie/ bfetopaltooptot u ggebjaggen gebben/ aen te geilen / enbe onfe incpntngc/fo bed onp bit23enunf tot Ucpp# ficbglicbacn / acngact/ gfcrobertoatb?p# pogiger t’openbarcmXBclfg feggjben pun# cipalifg op ttocc gooft-poinrten fp rugerbe; namcntlirg/batmen foube af-boen get ïtep# fcrUcgï^lacfaet/ enbe b’executie ban bien |
uptgdlen/ enbeberegitutiebanalgetgene 163 ï' bat giet booj toap gecpecutecrt: anbetp bon# bemen ftoaerltcb tot een gott ©erb^atg ofte 'ïTractact bomen : boo; get ttoeebe/ batmen oofbbegtootcürgggp gravamina a f-gelbe. Soo bed nu get ceege poinct aen gaet : Soototlkn topniet tocer betgakn / toai grootetcbcnentop gebben gcgabt bit^lac# tact tc publiftten/get todtb metoerp anberp op gaet / alp alleen toat be blare ^Letter ban bc ßdi gionp-b^cbe mebe-b^engen/ cube toat bp opjetgtinggc ban bien foo neetgieg ggc# foegtip ban be Stuben / bie buplangge baer tegenp faeftoaert 51)11 getoceg/enbe filler upt boojbatgten racbt ban bes ßgep mebe Mcurbojgen/ggelgcb get fclbe top birbtoilP genoeeg in berftgepben ggigbcn/ anttooo)^ ben / cn gronbclicb betogp gebben te bennea gegeben ; alfo troutoenp / bat ootb bed / bie ban be CatgolgtBe ßcligicniet en toaten/ get felbt toegaen mogen / ban toegen be gel# b're toactgept cube ggcrecgtiggcpbt/bic in onfc «©creegte fo toelboo^ alp nacr ip blyt# bditfe getoeeg. gBetopk top ban geen beter mibbcl / ban toegenp onfc iaepferlttbe pliegt cn confeien# tie binben moggen/ alp bat top bep ßijtgp-toelbaert bosberen/ enbe be benaube Catgo# Igcben met langer ban gaer berbregen reegt af-gouben / enbe bc fclbe op ggecolercccbe -Straftaten mebe gclpenlcpben/tcggcnp be 3ugittc enbe blare Letter ban ben ßdi# gionp-©^cbc/cnbc beftgecmen tegenp be on# reegt-gebbenbe Spolianten boo^ onfe oiö;t bie bief galbé ( niet tegengaenbe bat bec giber berftgepben getoeeg 5gn) foo tod ban ong ^amer-Oercegt tot Spier / alp ootb beP ßgrbp-gof-raebt afggegaen 5gn •, maeega# te onretgtbaerbigge in-grepen / bie baa bagg tot bagg notg inter oberganbtnamea na begooge ban onfc J^epfcrlicfie tjoog ge# fmoojen Simpt / een repp af-gelpen ; enbe gabmen fieg berlupben laten / bat ntemant in bat ggene/ get todtb gp in fukhcr boegen met onrergt ban be ^Bgetgelitbe «©oebertn aen fitg geb jacgt fjeeft/ tegenp be Congitu# tie bep ßgrr/üdigion/cn lt;3?ofaen-©|ebc/ tot bt ßegitutie ban bien/ bed minbec tot anbert grage bonbe getrotben ofte aengge# gouben toojben :maer allep tot een betrof* IgtU / bp betodtg be Spoliateur notg een goct boo^bed gebben toilbe / uptgegdt toer# ben foube. •!©atbacruptboo?tcn fegeuringe noobt# facegdieß bolggen mog/ inbien dtß een gier in beganbt foube open ggegouben toojben / enbe albup onber akerganbe ftggnfd enbe gebjeben bifpupt/anberen get geuriggtaf tt ntmen/batr na notg een ber-loopenbe retgt/ enbe ten ongetgclifhc ßebifie tc foerßen en te betogfen / enbe in eenbetlep fado (ggelgtß ban alle fulcfic Spolia niet bacctcggenflaenb« be ßeligtonß-bießc enbe anbere ßgrp-Con# gitutic/ foo ootb niet tc minber anbere bon# nigetn contrarium giet Obet uptgcbcclt 5UUlt; bc/pgntipalicB toilbe notg met be Tetrîto-rial-Iurifdidie, enbe bic bact in beflotene lt;0e# Vergten/ bemantelen) fonber fulri e onepnee# litfic fBiorcp ggeen gugitie tc Igben •, inner epnbclitfi boben bc googgberpcerbe funba# tnentek Wetten enbe Congitutien/ bic ga# ten ingout met gaet felfp biaegten enbe tort# |
|
Hiflorifche Chronijckc. ^ 53 X. lepben / notß al Oct öOcne / batmen bp b in« fltllingOt of op^ecOtnige banOien obeebacOt Óabbe/ macr obee men nu een tmifticObi» fpupt aen|lclöe / met meubje ‘öioffcn enbe 3inobcrgO®tvot6enbJiecöe/gelijf6 fnlcc öe bagelirpie eebaringe genoccO te bennen gaf/ cube (lont nocO te bebucOten / ofmen bjcl een nubbelbonbe/ om be «x^emoebeeb baermebe boat teberfaeöttn / inbien men be bjojtcl ban bit quact/ upt beboclcbe Oct miflcoubjcn ctr(l 3011 beginfcl genomen Jjeeft/ niet upt en toepbe / enbe beo Äijep Jjnftellinge tn tjacre recljte berftanOt tot b’^pecutic gOebjatOt büittben/ battec boepnirlj af-baUen foube/ macr tnbien men boeer boat Ae(fem gefcöept Oabbe/bat Oetbanonbee b’a|fcn gUmmenbe bpec mecc peciculeufec alb opt te boojen/upt berflen motOte. 45elijcboiJnit bit gcpublicterbe phitatt/ enbcbiebaccopgeboltObe boel gehmiteeebe Inftruftiones, en onfe Commiffacifen b’ürc« tutic ban bien / bie bop Ijun belaft Ijabben / bebuijle bop baec toe ban be ôtOolqtamp;e ^tanben beefotOt 3ijn gOeboojben/ Oebben onfe Hepfecl. Cfficie O^c tn bolbaen : alfa tb onb ootb niet tegljcnb gen)cc(l / alb bip becflacn Oebben / bat bie tot ßegenbbuegO bergaect geboee|l/3ijnbe CatOolijcben/bacc Oeen fit!) gebt (poneert habben / ommeerber quact tefcOouboen/ enbe be OootOnoobigOc ®^ebe boat nacebee te bomen / een goebeon* becOanbelingOe aente flellcn/gclijcbbopban mebc baec toe onfen Commiffactb geotbon^ neevt Oebben gehabt/ om bien (eiben fo Oactl bc bccanunge nooitb gaen foube / baec 0«« te fenben/ enbe foo bed mp Confeientic Oah loenbocn/enbc banboegenb onfe poogc itep^ fediebe Itmpt necantmooiben bonben/ onb bpbefconbccOanbclingc foo tetoonen / bat top irnmerb alleen befen pji jb/ bien top boot alle ©ictojicn achten / onocc b acebemebe mochte nemen/bat top tot befc toiecbe lt;©ov logen ban onfe/enbe beb ßncpl^panben 51,n gcbtoongen getooibcn / alfoo epnbclicb oocb bc belicht ban onfe beebceghene laictonen/ bat ib/ bcnöeplfamen ®|ebc/ Ott öijebbp/ enbe na onfe Regieringe laten mochten : ge^ Igcb top fulchb beelboubicO metter baet bc# toefen hebben / betoglc onb oocb niet tegcnb ghtbjeê|l ib/met onfe quact(ïc ©panben en üebellenteaccojbccen/ om bat top nu alleen onbrcfpccttoatonberöoubcntnoc0ten / en onb tegOenb Honinghen en ©jincen / oocb met acOtecjlcUinghe ban al onfeb intereffe alleen upt be begheecte beb ©icbcb alfoo bc# toontOebben/ batbacc upt totbo^becingOe banbe ghemepne toelbacct/onfcbjccbtfacm gOemoet gOenoccO te 3ien ib ghetoeefr/ bief-Oalben bc ©panben fclfb / onb befen Hoff Oebben moeten na-geben. TE)p hebben oocb tot bien tgt niet gOetoe# ten ban öierghclhf he lïcccuticn 'bic bc boop# ghenomene onbcrhanbclinghe bonbe IctticO/ of ben anbee bcel-athtecbachticO toefen : lïiaerbattophtt gOene/ ttoclcbalfchoon bootbchanbclingheibuptgerccht / foubcn toeer te eugh nemen / bat foube heel leghenb onfe amp;epfcrl. 3Cutho?itcpt 3hn. «fin bunnen topanberenOaerberbregen recht metafile^ men / bat felbe tooit u H. niet ban onb ber # focht / noch fpnciTtcbc-tlanben ban öe^C# bangOdifeOe Confeffie baec op boen flaen ; |
17 i(fet anbeeb faeebebat gOp göefint3i)t / het 16 51 tocccbtotcenbpebelicheOanoclmge te bien# ghen. Cube 15 weihtet op te letten/bat van be bant bet CatOolgcben alleen Exceucio lu-dicialis POOI Oanben ib / maec ban b'anbec bant epgOenbatelicbe Occupadoncs, toienb Occupateurs langOc 3i‘trcn oe‘taoeocren bc feten enbe ghenooten hebben / maec öe^a# tholOchc moeten nuffen / bienfc nu tocee m# gempint 5ijn ghetoo^bem Hnberö foo bed be particuliere ftoacighcbcn ib aengacnbc bie bp bit poinct gOefet 5ijn/ foo binben top/ bat bcfclbBbanb’ecnc3nöcfeec heet 3011 op# gOehadt/ maec baec en teghenb bc luraban b’anber 30bc / enbe onfec Comimflarifen motiben bc mccfle pact booj bughegacn ; op biergOdgehe infojmatie ban beefianbige cnonpaffiontcrbc ghcmoebentocpiug t’001# beien pleghen/ enbe hebben onb/ban toegenb ' be hoitOept ban be tgt/onfc üaben en €0111# miffacifenbanal bit niet gljcnoecO hunnen mfoimercn/ foo Oebben top fulthe partial-laritepten tot 0iec toe moeten upt|ldlen/met befe ghenabige aenbiebinghe •, bp albien tn b’een of b’anber ban onfe Commiffarifen te bed ghefeOiet 3gn foube/ enbe bc palen ban onfe / hun gOeghebene Commiffic te hoben gegaentoaren / bat top bat met aHtcOacfl totlben remebiecen. Watnunopenbetoab een anber poinct/ namentlic/be hlacOtcn ban bc gcootcltcggf-laftbieb’ÏlugbbitrgifcOc‘Confeffionb-flan# ben foo hood) gOefldt hebbcn/cnbeb’eroibi# tatien ban bicn/bacr boo? be Ucurbojften en eètanbenuptmuntentOept/ Ooog0ept / eer/ toecebe/ en bjpOept becfcOepbentltth ghe# quctll/ fatfeOimpt/enbe onber bc boeten gOe^ b;ac0ttoab/ foo 31)11 top noch todinbatO^ titO/.toatbiefOalbenban jßulOupfen in# ben^are 1627. alb ooth tot üegenbburgO ban0et3icucbo?(leltch Colltgie / 0oe niet te minbeeban henbe Jteurboifien ban ^a# pen/ en 23ianbenbucch/tnanbeie^tanöen/ bichtoilbibbooigtbiarht; lt;lnöe Rellen in geen ttogffel/of öe Itcurüoi)l ban^apé fou# öe Oier bp obecpcpn(l hebben / toat top op benboojfcO?tl3cn Conbenttot üegenbburg/ ooth in een pactirulicr fchipbcn/ onfe on» ftOult öifhtoilb baec teghenb ingOebjacOt Oebben. lt;i?nöc top toillcn niet hopen / bat notO u H. noch anber cenigOen Rant ban het ûgrh onb fal befcOulbigcn / alb of onfe ©odogen bacr heen ginghen / bat baer booi bec Iteuc# boïRcn enbe ^tanben Wecebe foube te fioit ghefeOieben, maec bcel mecc 31(11 befe tot beb ligchb Confeebatie aengheRdt ; enbe ib te behlaghen / bat onfe ongeluchigc ûegierin# gOe baec heen ghebaHen ib/ bat niet foo bcel boojhetgOetodt ban onfe / enbe beb Ägep-bpanben / alb booi toeften enbe öepmeliche booifcttinghcn / baec en hoben noch allé be# Ittfdcn in ben toccO 50” gelcght / bacr 0et ütjeh in ten fulche confufie ib gehjacOt/bat men ban toeghenb b*intoenöighe©panben met heeft hunnen tot be mibbefen boo? een goebefaecaminghchomen/ bie inbebOepU^ gcnai)cpginRellingebooi5ien 31)11/ mate biemibbdetrflupt nootb'ooi be hanbt nc# men / enbe foo heftich boojfetten moeten / bat Oct onmogelith ib getoeeR / baer Oeen fp geballen 3gn / fonbecgcoote ftoarigheben te C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paffe# |
18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolah der
|
, pafferen. Caöc beïuijle tun befe boten ma* ten benautfjeuen / epgbfnbaoige conenffien/ antiereftoareejcteffen en erojbiwntien ban onfe Örggljä-Ijepj niet boo; goer hennen •, maetbeelnieer gepjefenteert pebben / bp ah bien be felbe honoen fpeciatim boo^gjjcflelt bjojben/ bat top be felbe creinplarclirh toil* ben (Iraffen. J5openoe fjet Genus militia:, enbe fpne on* beepoubinge/ foo hebben top nopt ijoogherß ghetoenfeht/ (gh«lijc6 top ban Oichtoilo be gcootelaflenbebenauthtben ban be ^tan* benonßfelfß booj ooghen feer mebelgoent* fith hebben gheflelt ) batter goeben raebt mochte geopent tooeben/hoe bit qnaet te re* inebiecen (font / enbe hoe top be 10panben met nunbec beftoaringhe ban be ^tanben mochten acnta)ien;g(nfgeliirr/hoc bcn^oi* logh fonber ©ooitorhten/enjWonflecplaet* fen (b’€çceffcnbie hier onber fchuplen enbe geremebieert toerben Bunnen/ altoob uptbe# fehepben/ bietopin’t mtnfleniet apptobe» ren) geboert foube Bunnen tob^ben. ^aecom hebben top ’tConbent tot £le* genófaurch aengefleftz om ban het Jlciirbo;* fttlitBe CollegiebefeConfiliate berntmen; fo hebben top both bebonben / bat gljeen raebt of mibbel / baer boo; het boben-bechatlbe Bonbe gheremebieert too^ben / aenben bagh 10 geBomen / baer op top gaen Bonben ; beel minber bat top hebben toeten moghen/ toat hetmetbeiS Æreoo-hulp boot ten ongh^e* genthept ofte ftoarighept geben foube/ gljc* IgcBbaetnahettoerrfi felfo betoont hetfe/ filler moeten top ban be bergaerbe ^tanben tot ïLeppfïch / enbe be Conclufic bie fp baer ghemaeefit hebben / hernemen / batfp be €repß-hulp booj geen mibbel ban t üijch achten toillen ; gheltjcBtoel tooube men om geen üfjer-bagh acnhowben.^nbe ton 11. felfis BennelicB / ban toienö Bant het Bomt/ batmen nu tot geen befluptban Hijcr-ba* ghenmeer bomen Ban/ bte ban al uptgeftelt Sijn/ baer boot het miflcoutoenenbeonec* nighept gerefen to / teberftoifgen b’^oilo* ghen/betoelcficbefc garen ober / onbet foo berfthepbene pteterten ^ön aengefponnen/ meteen fulcBen fabelte ban foobele ^tan* ben getroeben/ enbe cpnbelicB met een fulc* fie furieuptgebojflen/ bat opbeÄher-ba* ghen banbe befenfie te hanbeltn/ niet al* Ïetn to te laet ghebaHen / inner oocB ban toeghenb be groote per rit hel en men be trou* hettige ^tanben niet heeft Bunnen bp mal* fianber b^enghen. ;®oubentop nu bpten fultfie ghelegent* hept be0 tijtß ftil ghefeten hebben/ ben ®p* anben garen moettoilie ghelaten /onß/enbe onfer affifterenbe/ ^tanben/Uanbt en lt;ic* ben tot een roof open maetfien/ bc pzinri* patlfle banbe Seurboiflcn en ^tanben bea 1^. öpcho uptroepen laten/ baer heen b’in* tentie ban be ©panden iß ghegacn/fnlrBß habben top niet boo; lt;©oöt almachtich / noch f^ahomelinghen beranttoootoen Bun* nert •, enbe toouben oocB lieber bupfcntmael gerben / ato bat top onb een bierghelijcBe fóubett in be lgt;i(lonen laten nafchïhben/ bat booi ónfebcrfupininghehet frhoone ©oiit* fclbeß üoomfthen^uptfen ügtr/hettoclc* fié nu ober be 8oo. g a er allen J^atien een toonber en fchïttBghctoeeflto/ opccnmael |
te gronbe gljebaUen 5gn: ©tel minber bat 103 top ban on|e Bant goet binben fouben / bat top ban toeghenocefeona afghebjo^sO^”^ befenfie teghenjï be Conflitutie enbe €api* tulatie bes agefio/fouben befchulbicgt toer* ben hunnen ; enbe (ghelgch men booigaf ) foube het met b’opinie ban bc Äeurboiften tot Heghenbbutch anberß befchaffen ^gn/ aio be felbe in bit fch;gbenb boo^gheftelt toierben/ maerter contrarie baer upt bol* ghen/ b'toelch tot hier toe tnfonberhept bt Catholgchehebbenflaenbe houben toillen: befen nu booste Bomen/ fouben beter 3gn/ bat men hoer heure epghene tooo^tn liebt bertolchen/ atobatmenbietegenß onßbooz een Argument toilbe ghebmpchen •, enbe Bunnen top ban onfen Bant ggeen anber ber* fiant baer upt galen / alleen bat men im* merß ban toeggen eenigge noot of pergc* fiel fultfie ühtho-Conflitutien foube aegter (lellen enbe te boben gaen / bp albten men tot bie mibbtlen/ biebaerinbergaelt (Ion* ben om te Bomen/ geen app^egentiten toaß: toantgoetoel alle Wetten / gare X.tmita* tiengebben / fooblgbtn befelbe noegtan# bolflanbicg enonafggefet/ Q^dfalm popu-li luprcma lex fit, amp;nbsp;quod nccelüus non habeat icgcm. Waer top bebinden en (peuren beet meer/ bat bie onberganbelingt tot Heppfich bie on? nu iß befient ghemaeefit / niet alleen teggenß alle Hgcr-^onflitutien iß/ maec bat OOCBaen *tepnbe banbe felbeggefet iß/ enbe fulcr toel crpie(felifB/ bat / obermitß ban toeghtnbettghentooo}bfggen toe(lant ban’t ügtfi in bc felbe eene fultfie betbtelin* She/flhelgtfi het anberß in btß agtr-^ï” bonnantien ggebmprfitltcfi iß / niet Ran ge* obftrbtert tooien/ alfulcr tot prejudicie ban be ^tanben niet to aenggefien. .Soubenubefe^tanben / bie fonber onß tonfent geen jus armorumgebben / b;p (lacn/ ban toeggcnbeteghentoooibigge loop ban ben tgt/ ban beß ögeje-fettingen af te togc* fien ?foo ;ien top ggeen rebenen toacrom onß ootfiz alß get opperfle gooft tn’t ügefi/bien beß gantfegen ©aberfantß €onferbatie tot* flaet/ enbe get ftoaert ban ©obt in began* benißggeggeben / get felbe niet foube b;p (lacn. Wat nu ban ber Curefien ©ojloggento bergaelt/nopcnbe get betfoeefi banbe€repß-gulpen/bicinbcn gare i597.toaß teghen* ggefpjofien / get felbe ru(l op een ghelgch fonbament /namentlicfi / batinbieiiget be tgt en perijcBcl toelact/batmen b'ojbonna* ri(fe mibbelcnfianggebmptfien (gelgcftget bp befe ©oiloggen ggefegieben Bunnen/bacr men een fecefieren ©pandt geeft ggegabt / enbetoienßaentoegt men altooß geeft gge* toeten ) billiefi toaß bien niet aegter te (lellen. lt;©geli)Cfi ban effen get felbe upt een fultfie noobt ggeftgiet toaß/ enbe bat niet alleen in* ben Sät® i'5o^» niaer op anberetijden/baer men be middelen banbe sriigß gulpen geeft bp bc handt ggebat / bic bc Standen ooefi mebelijbentlicfi gebben toeggcflerat. lt;enbe top gebben upt befe manière niet gebaegt/ een ghereegtiggept temaeefien/of* tedeß Hij er Wetten batrmebeteberminbe* ren/maer anberß niet ggcfocgt/alßbeß aiieBß-Conferbatie ; in boegen battet noch fitter |
|
^^3^' beter is qualcm quilcm, quarn nullam habere Rempublicamj. jBiet-tc-inin/foo heel {jet Uooj^ouben Van onfe Ctf-14antnt6rnc6en en ïLanben aenlt;= gaet/tn ütiueltbe topnoc^tan? booj nantis ®oj(lclijt6e öagljVactöen öc Conttibutien enbeljulpbanonfe ^tanben lieten berfoec# btn/moeöten top ban ijerten toenffljen / bat topfoobubtoitotop toilben/ totbebagh* baerben quamen/ enbe baerop bc berfocljtc bulp betbrijgljen bonben/ooch foo Ijacft met beb ûtjeje üerfanidingfje enbe betoilUnglje boojtb bomen mochten/ ban foube get aen b’uptfltlling^e ban bien met fell outen. jiBaet betogle ton totbefcn trjt/enbe pun# tipalgtb met o en^toettfeöen ootloglj ober# laben ^gn/ enbe be Momncft alreebe in ben lt;amp;bet-^a);ifcl)en Crepts eenfukbenboou-ganeb geeft g^ebacn / bat Ijp niet alleen get ï^ectoggoom (vomeren bemaegtiegt /maer ootb een groot bcel ban be Iföarcb-gtaef# ftgap / en iieur-Botftcnbotns 25janbcn# biirgg op befe 3gbe ban bt fitbiere lt;®bet nef# fenb {ommigge plactfen in pet i^ertoggbom ban jfâecütlenburgg geeft gcinpattoncert/ enbe nu al aen onfe i^crtogljbom ban ^le# fien gebomen is, ^oo bomt ons f«« b jeemt booj / bat bp ten fulcbe foo berre al infegeu# renbepcrgtbelban be troutoe,Stauben beb Ober-Sajeifegen enbe na-bnpuge €reptf# fen/niet alleen goe men bit boojkaenbe ge# toelt foube bejeggenen ban eeniggen raet of trooft in bit berre loopenbc Segufben / bat aen ons is ggebaen/ betgaelt/ia nietmet een tenigg tooojt ggebaegttoojbt 'maer geigeb baetneffensuptget25enupt ban get bieb# toilsbergaelbe ftgigben / enbe baer-en-bo# bennoeg uptget 13eaapt nu tot Ueppfug afggebaen snobe/ ofte merebenis/ bat men ons/ enoe onu aiTigecenbe Stauben be mib# pelen ban be befenfie ( onber get becbfel ban onbetbjaggelgcbe ürgggs-perflTinggen om bie t’ont|iellen ) tu be Ijoocggc pecgcbel / jBitfgaberS/öe Wapenen foeebt af-beetigg temaeeben. ï®p fouben moggen bentben/ bat bit ban bepbe Heurbojften / Saren en ISjanbenburgg niet banbatn bomen bon# be/enbe toojoen ( ons fo googg berflanbigge 3btutbo}|len) be Wapenen te boeren bp een fultb gebaer/nietaf teraben/battop öe felbe niet na berepftg ban bc googge noot / often minflenfo toel top bonbeu / niet geb^upeben fouben. lt;l5gcigcbt-toelbefabc toelinficnbc bat get Seurbooiftelg tbe €ol{egie na onfe ggebaene l^iopofitie / met gare toect ant# toooït bacr boot geeft gegouben/ bat men fo btel get beginfel ban ben ootlogg aengineb/ meet €ouefponbentic bacr ober met be Äeurbojflcn te gouben toas / notgtans foo Ijabbe be itroon Stoeeben gijcene reóenen ban toeggens be Sticgeringge ban Strael# font/ noeg brgggs gercetfegap aen ö’^Ooft-sec/uorg oberfepnbingge ban’t fecoursin ^tupffen / noch Crandatie ban get îgt;cr# togObomban jfôefbelenburgg/ons enbe get ûgcbbpanbtigfbaen tegrgpen/ betogle bat faceben toaren bie in t Qijr6/cu op bc grout ban bien/ boofgenomen toaren/ bacr# tn ^toeeben foo btel/als ton in fgn ïtoninc# rgefitefeggenhebbé/ enbe hembatrinmatt ibatu-liebenbp bcfelbebebotic teghens ons en pael booafchjgben. iinbe toas het niet J ooeß met pergeßel ban u epghtn perfoon «ieu/bat b|ienben enbe googge fdotentaten i boldanbigg falgben fult / en ban ons niet C * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aftopc# |
Hiflorifche Chfonijcke. 19 ban toeggen gateoube alliantie of anbere 1631 noot fonber eenige fcgeuringgemalfeanbtten gulp enbe bpliant beben/ enbe toas fulrt toel baube üroonS^ueeben fclfs gefcgiet.b0acc# om quarn get gern niet toe / toat met get Ï^cctoggbom ban Jfôecgelenburgg ( betogle bit eenbjp îLeen bau t ßgeb toas ) boojge# nomen is ggetoce|t gern baerm te fleechen/ tnbe get arbitrium in bes ûger faben te ne# men / obtrmits bc googg ggep;efene ûgtje-lîeuvbot|ïen bies halben bp ons füg geb* ben bacr tulfcgen ggeflelt/ niet ttopffelenbc top foube ggenabiggigeb ggeneggeu fijn be fallen ban fBcUelenburgg in een fulcßeu flaet toeer te fetten / ombat niemanbt pet ober be bertoepgerbe ^ullitic enbe toegela# tene befenfie te feggen hebben foube. iSgelgcB nu get onrecht ban be Stoect# fege Wapenen teghensons enbe bes ßger-Stanbé genoegh blgcBt/enbeboo? hem fclfs bc gcelc toeteltopenbaet iS; alfo blgcßt ooeß hier upt be noot bau onfe bacr teghens aen# gaenbe befenfie ; enbe toillcn immers niet gooptu / bat ons be palen ban bes Hger Conditutien ban pemanbé fouben bus nacu booigheficlttooiben / bat top bacr booj het ßgeß felfs/enbc bc ^taiiben ban bien/ fon# bet alle teggen-toeer te gronbe fouben la#' ten gaen. enbe foubc/na onfe ooibecl bes ßger gge» ßlacgte Ärgghs-perffinghen bed cet enbe fonber ftoaert-flagh fpn afghegolpen gge# toofben / bie noeg af te helpen toaren inbien be iibtmatcn ban het ßgeß niet haer hooft t’famen fpanben/ en ben bpant t hooft bo# ben / enbe niet foobeel aen fijne lt;© hef anten aubientic gaben / bacr boof hP ßhelgcß tot fgnebetfeßeringhe ghefiomentoas/ bathP banbele gheen pergeßel tcbertoachtcn hab# bc/toatanbers bered neffens ons acngact ban toeggen get ontreeß ban be guipe/ foube gun be Diffefa toel ftoaet ghtnoegg gheballcn fijn ghetoecd/bat ons ban niet toepnf gh met fmarte is booißomenbc/ bat fonber onfe on# fchult get miflroutoen teghens ons bus hoogh isopgetoaffen/ bat bc ^tanben ootb niet meer have cpgene rupn in acht nemen/ niet een reps beneßenbe toat hun booj ten pergeßel aentoafl / inbien fp een uptlanbt# dhen ïïoninch / bic een bierghelgthe goope ooeß op bc itroon idolen ggeflelt heeft/ ghe# Igth hun fclfs ßcnnelg this/bien fclbcnmib# ben in het ßgeh alfo pafferen laten/ bat hp/ inbien het hem lucßcn foube / toel ftoaerlgcß toterbacr upt te bjenghen / enbebe boben-maten-gaenbe begeerbe ban ten b^tembe ï^cerfchappge/ bie gcmeenlgcß uptbeboo:# fpoet ban bc Wapenen ßomt/ftoacrlgcß met ben lt;oom bad te houben foube 3gn. Wat ons is acngaenbc/ foo lepbcn ons bes ßger plichten toacr mebe top aen t felbe ghebon# beu AUU/ bacr heen/ bat top hetupterde boot öc «Öobbclgdic affidentie bic ons ban in onfe gerechte faße ooeßin be godegde pcrijcßclcn niet geeft laten te niet gacn/totonfe tnbe bes ßijeKtroutoe ^tanben befenfie acntoenbeu; eube top toillcn en fionntn ons ooeß niet au# bers tot H-lieben ( niet teghendatube alle an« here Viccmoc inbcelöinghcn ) ücrfien / al6 |
20 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verv
1631. afwgcRttt/nwti: uün i)croiffiK bapperfjept cnöc amve iicïirvoiftclijciic beugijbcn/niet Den fecanÿ öan Diere tot Ijct cpnöc toe fitoonen.
Wo luülen hiel befiennen / DatDefe bette upttïénDc/cnüetot ïLeppfigÖ boojgöenonie« ne ßefolutie/totDcJc/beöaluen Dat befmaet# 11) ctic tijöciionö (eer pctplejr geinactfetfjeeft/ cnDe Ooiiöen Ijct Daet booj / Dat tuet een Dier# gljelydïe «Kpcinpelint Lioonifcljc ögtamp; niet gijepafleert ijS / bat ban Weggen onbennij# bentlntbe brij ge fuiatigOeöen/Dic noeDtane uptöënoorfaamp;tiijdieDcfenfïc banßet ßtjeß gbcfpioten jijn / en one fclfo nitDe gatt ge# noego göeraeeßt óebben/enDcnocöDagör* Igtjt ban onfe ïtanöt.ö-^ranDen en ©nDer# faten gelegen bjojbety De ^tanben bee ruift tegOcne bate lioomffljc itcpferl. JlïajeJl. enbe fgnbrtjgDb-Öepj/infonberljept/ Daet# incntcgljene tenen uptlanbifföen itonituB in een openbaren ooiloglj ie/bie tegene one/ en onfe affidetenbe ^tanben/ be Dacnbets funert/ een fiitrkc berbin tenyfe gOcniacrlit. Want of boei biergljelgcßcn ( metluatpjo# fijt te bekent ) onbet effen een fnifken pjetett booj toepjugö jaten in ben ßccbcr-^ari# frijen krepte gijefcOict bjae/ fluclfk nvt minde ban u l. niet boot goet g0ci)onbtn tuiert / oork biet in one anbete niet raben bonben / aie bp tgbte tegOene pjepatatie te boen ; Dock foo bjae bit alleen banbiepnigljc âtanbe rente Crepte baet toe betlept agnbe in’t bjetek gkcraeckt / boot bjclfke men firl) licljtelgtk bjarkten bonben, 45öelijitbtbiet fjebben tun tot bten tgt foo bjepnigb aie nu boojfien bonnen / bat booj Dtetgelgebe Confilia, bc bebjnebte SLanben en lieben maten ontflagben gebjojben/ mate bcel meer tot be tnpne gebjacljt : bjant lirk# telgcbet te boeg donbt tenen Exercitumale truce fonberhouben ; enbebjae tenen lafïi# gljenb^ient/metcen Uiftogeufcn enbe fg# ner bic tone na-jagljenben bpant/ beel ladi# gfjetbepbeteberbjagben ; enbe Wat bit on# tgbiglj booj-nemen ben Cractaten ober be Ueligiane befmaringe motljte booléen nut brengen / fuift Ijebbcn bjp en onfe boojglie# frlj^eben betmaningöe-ffftigben al geteet goet kertigh te kennen gegeben.
lt;©tlgf be biel bJiUen bip nock fjopen/obet# mitsi bepbe aenficnlgcfte 3keutbojflen in bit berre uptfienbe bjerek mebe begrepen fijn füllen / battet met beberbinteniffe foo berre nock niet gebomen 5P ; in boegen bat bock be ^tanbe uptonfe Monitonus onfen fin betno# men fjebben/alïi bat top tot een fulcbc ber# binteniffe in’t mind niet ronfenttren / maec bie mibbel bie onb in Dep ßgetfekepbenfgn nacrgclaten/toillcntop ons mitfbefen boo?-bekoubtn fjebben/ inbienfe ban kaer fe!ö niet af laten / enbe kaer ban onuptblgffelgrken fekabe ( ket gae oofk b’uptganek ban ben ootlogfjupttoaerkten kp toil 1 laten toaer# fekoutotn ; bit allcbtotlin arkt te nemen/ ban uk fclfb naë kaerbiep Perdant nabeur# ken/bientoo nock een mael fjeel gkenabigk en bncnbelijfk berfocrfien/bat « 1. kare troii# me tupberige officien tod imploperentoil# Dc/om bat booibe booigkeflagkene toerbin# gkccnbeanbertbiergclijffic/ mogfjtn in ge# kouben/ enbe bed nicer na be langk gke# toenfekten btebe gketrarkt / aio tot mterber
•Ighdcr bloctbergietenen îtanbt beberbingkt 002« i(6 faetli gkegeben/ oork 0110 örggko-bolfk alle mibbd/bie kct niet miffen en fian/nict beno# men toerben mogken.
^00 top ban fpeuven konben bat uL foo beel ben ^toeetfegen oodogfj acnraeckt ( tot toiciio berboigingke alleen tot befen tgt bc Contributien enbe anbere laden gkeconti# nueert toorben ' anbere mibbden fouom booj-ballen om get Dcplige Ägtk/enbe onfe »Crf-ikoninebrgekeenbe Jtanben fonbet bc Wa# penen tebérfekeren/bacr-neffenobebefrua# ringk beg agft / baet booj top onfe ^tanbe enbc(©nberbanen ban fiilrken jock ontlafUa konben / fuift toillcn top ban u keben geera aennemen,
lt;enbc top koubent baet boo? bat btergke* Igtkemtbbdcn notk tod tebinben fgiifon# ben / enbe batfe ootk Dooj Interpoftie ban bjebc-liebenbe tieur en ©otden toel donbeu urt toectk te retkten / enbe foubenket booj gkeen ;©ifrcputatie kouben / om foo bed €kdden bloeto te uerfekoonen/enbe foo bed bupfenbenonber ben ftoaren lad-leggkcnbc »enfeken te berquitke/ toelfkero daeg roe* pen ons feer ter keften gaet/ bat men ono bentoegk open maerkte om baet toe te tact# ken , en top toillcn ul. b’^nterpofitiebaa bientoel ober laten/bat gkp te meer fien fult / bc goebc toe-betroutoingke bie top te* gkenö u Djagken ; «Enbe foo Ijct fake la / bat mp goebe kope kier ban fjebben koiiben/enbe batter goebc mibbclcn op beu booj-geddbea (Çonbent-bag^tot ilcgenfburgk foube gke* bonben tooien / bic acn toeber 3gbcn acn « nemen toarcn/ batbaerbooibcatüpft £011* ditutien onberkouben / ootk foo tod bc O* tljolpckcal 3t«go-burgifrkc €onddionp-bertoanten in een beter betroutoen /alp tot kier toc/tot berbdet ban alle ûtjet bpanbea nedenbmalkanbcr blgbenkonben; enbefoo beel b’ctecutic ban t f^latract aengacnïK toab/kabbe bc Bomnek in ^toeeben in’t minde fjicr mebeniet te dkaffen / enbe kon* De fijne Wapenen kier boojniet gkeettufeert toojben.
Cnbe foube ootk ban toegken bc lt;ranfla* tic ban Jßefkdenburgk ban ben itoinnrk in ^toeeben boojeen oojfake ban ben 00’# logk gkekouben toojben / bat foube immerft niet fufficant 31)11 / bat men Diep kalben te* gom ona/enbe ket ßijtk/ toilbe cen ooilogk aennemen/enbe foubet oork bos Gper-koog# kept niet beebjagken toillcn/ bat in bierge# Igtke fake ban Auditie cen bjtemben lïo# ninfk toilbe fitfj in deken, enbe toa# u lieben toel kennelijfk tipt be kanbdingfje tot fie# geufburgk / bat top be fake nock een renO op d’intcrceffiones bic booj bic ban jBcfkcltn# burgk ingegeben toarcn/met alle neerdtg* kept toilben na fien/ enneffops kave Äpolo# gie/ Jôiifgabcra ketbpgljcboegköe betoijtt booj onfe fiaben laten etamincren / bacc op ket ban nofk iö rndenbe/ cnöc ió oiiö ban De meede part banbe 3f£cucbojden tot Dim tgt niet meer afgke-epfekt.
JDaer-neffeno fjebben bic ban jBcfkelcn-burgk nork befen trood / inbien fp anbens ficlj op kare rerkt berlatcn berben/ bat fulcr kun nictfalkinDcrm/bieö-kalbcn toaö De fitke tcecrbcrtotbekanbelingetc bjeiigkenZ enbe
|
^6ji. enbcnictnootigg/batmengetßpcbbaccom fgngoogg gc-eerbe©ber-goog/nietlangg 1621, in eennieutocblamfettenfoube. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bifputcren/ obermitobc fabebaec banntet ^Jnbienul. nubaec boot gouben foubebat ’ bonbegebeterttoojben/ ggclgtbetoel/bctog# ben toegg tot bc goebe ^nterpofitie foube 1 legp bolggcnb bc lt;ï5oubcn-15ul in gartem.. biengigg 3gn/om teberfoetben/foo toilbcn top op gaer goet binben/ onfe «©efanten met genoeggfame ^ngructie bacr toe bergen-, en toab noobigg bat men boor alle bingen niet alleen met be toerbingge bie tot Ueppfieg bclloten toap/ opgielben/ maer ootb ban allebantcnb’acngantbanbc mapenen cen riipme tgbt / tot foo langg bc ganbclingge toap gefloten / uptgclbcn / eer top tot meer# ber toerbingge bomcu/enbe anbere ftoare In-cidentiaficg gier booï boen/bacr booi bc go# pc banben b|Cbe t'ecncmacl toegg ggenomen be brgggb-lag noeg meer en meer / enbc een plcpnbccnipmbanbclc ^tanben cpnbclgrb uptflacnmoegte. lt;©gclgtbnuul. ggenoegg bcrgacn geeft onfebcrblaringge ban onfe fojggcboo| ben toelgantbangtt ßoomfege ßgeb/ foo fou# ben top niet allcenc u goebt aegten ban get ceneof anber geetne bernemen/maer Detrou# toen/ fo bc mapeno noeg garen loop gebben fouben / bat ggp onp in een alDuö ggereegte fa6c / bic beo ßger eer en toelgant aengatt/ infonbergept bctoglc get perijttel onfee bep# ber JIBatcBgracfftgappcntoat na bp Bomt/ foo fult ggp bic tot u epgenc berfcringe / be# togleu lieben be felbe tot eenonberpant ban origin geeft/ foo bcel immer moggelycB tö/ neffenst ong befenberen. Ombatu 1, oot6 met een mogge toeten/ Öoeüerreöct met b’^taliaenfctjcn bjebefp SÖtb^töt / foo to öetbaer mebe foo na ghe^ baen / battet bpltanö niet meet aen te ttoijf# feien to/ enbe toaecom get foo lang!) baer mebe gebup^t geeft/ ûaer ban ober fenben top aenul. een ^nfoimatle ban bien/booj onfe 3tfgÖefanten. lt;©pbitftöjöben geeft beHkeurbojR ban pareil ben 20, jDep albub gem toeberom berèlaert: mat be (J5gefante Hans Ruprecht Hoghen-^««pMuller, bp gem itturborfrel. töooil. ban Siite- -fairengeeft inggebjatÓten oberggegeben/ ^'•»wgtic bat geeft be liturborft met begoojlgcbe te= Si^ berentieaengegoo^t / neet|ïigg ober-gelefen fänäben. mbetoelna-ggebocgt. mat get principale toerfgt raeeßt / fo fiet fijne Bcutbojlll. Ooorl.batgctop 4.0bin# ten berufr : te toeten/ boof t cer|l : fijn fepf. JlMjcfiepto IBlaccact / enbc tugegen be €a# tgolgcge en ^iotegetenbe ^tanbenb ttoig mpundojban be ti5geegeltjtge goeberen/en tont aen be felbenotg ganggt/ baec ban men opbc boojggeflaggene bagg-baect fpieben foube.©ooj get ttoeebc:b’intoenbige grögb-perlfinggen / toacrboorbe ggetvoutoe enbe ggegoojfnme ^tanbcnfoobtcljaten langg toaten ggequelt ; Door get berbe : bat baec-teggettobe ï^rotegerenbe ^tanben gacr be# fengetoonben batten : Soor getbierbe : bat fijne ïtepferl. gt;Jajcg. b’gintcrpofitte toe# ggenbeb ilonincr in Ätoceben/ gaec Uenr-borgl. tBoog. toe-betroube / enbe bat een Amiftniumban be mapenen opeenggerup# metijt mochten upt ggcgelt tooiben / toacv obergpbeb licutboigenbebenchenoocß be# geecbe te toeten. fin toilbe gp met Repferh JBajeg ato |
Hiftorifche Chronijckc. 21 follicitudinis tip fönc iUpftrl. jDajcjr. luaö fan gco^immeert/ alö fünöe een ban fön {jep« mclgrbc ßaben-, ^ootuilös ÖPf^/ f““ öeel D’etre en ronffjenttejjier intierötagen lionöe/ enöcfo tont tot toelUaert öejS ßijtp DiennuO toasi/ eft De toccröe en urpOept uanöe ^tan# Dentoas epffcöenöe/ üoojoogcnfleUcn/ foo toel m’t een of’tanöer ficö ercuferenDe / euDe fc6ccöopcnöe/ tiepf. jKajefr. toilDeaUcö in genabe aen merthen / eiiöc ten-macl be feer nootlgbenbe ^tauben Dernunfien. enbe foo bcel nu gaer iiepferl. J©ajcg. iólaccaettoab acngacnbe/ foo aegtegp niet booj noobigg een groote upt-boeringe gier ober te boen/ maer gp toilbe get boorgacnbe bergaelt gebben/ get toelcbe na beo ßijep lt;£onfntutie in fijne Dedudio ggefet toas ■, boeg bat toilbe gp iiepgrl. J®ajcg. gier negenb te bennen ggeben / bat gp get niet qualgcb nemen en toilbc/cnbeb’oorfabé aen# gooien obermito get een fabe toao ban ton# gientie / bie eoot alleen toe guam t’onbee# fegepben : enbe get foube ootb Repf. JBaj. niet te na gacn/bateenfulrp/öaer boojb’een ofb’anber ^tantmeerfadag toierbe/moegt ggegoog too|bcn/ en toaren gier in De Step# ferlgtbe metten blaet/ enbe foube gier ober be Croon ban be «©gerecgtiggcptniet ber# bonebert / maer berlicgt toojben / enbe toast getbe manière in’t ßoomgge ßijeb / gge# Igcb get op bcö ßgejr-af-fegept tot Sppi/ enbe anberb ootb tot ïHufburgg inben 3are 1544. toat be ßcligieraetbt/ ban toe gens be ggemeeneeuge/ tot batmen gier ober bp malbanbcr tocer bergaerbe / ggefufpenbeert ggetoo|bcn.lt;©ocb toilbe fgnc 3kepf. JllSajcg. toel oberbeneben/ bat niet ttoec particulière of pgbate perfonen / noeg een ofte anber «étant / maer ttoee ban be piinctpaelge ïteurbo|gen enbe bcel anbere acngenlgcbe ©orgen enbe «étanbê ban’t ßgeb befe ftoa# riggeben boojgelben / bieb galben om orbie en remebie bibbenbe. Dooitß quamen be ßetgtengier ober malbanbcr / Dat geen op binarigge Sententie contra non citatum , non adutum,non defenfum bonbC OflUOCgtC plactö gebben / toant anberb foube bcnatupicgitr in boor een met ggenomen toorben ; maer in faeebe ban ßcligicgabbenocg orbre noeg met / bolgenb bc foo googg-geftooo|cn ße# ligioito brebe / gantgg ggecnplaetfe/ maer beel meer fulcp ootb alle enbe peber ^Bedara# tic / adjeda claufula annullatoria , batfC gCCl bcrtooiptn fouben 5gn/betboben enafgge# ggafttoaren:garelicpfcrl. iBajeg. gonbe felfb ato een jontepn ban Augitic toel afmeten / batter ootb ggcen ojbentlgrbe fen# tentic bic ggefprohen toaö / bratgt gabbe/ enbe gelbemé faillicb d’executio aen een bant/ enbeinbienbe felbe pendente adhuccaufatoa# ren ggepageert/ toecc te gcrgalcn enbc toilbe boeg gier in fijne ücnfccl. IBajcg. bc groo# tcmilbeen goetgent blijf ben laten/ enbe gaer oberb'obcrtggeïSrinripalc poincten gena# bigglgcbbcrblaren. lt;$nbcbonbefgnc geur# bo|gelijtbe ©oojl. banbc Catgolgebe 0ee# ren met toaergept niet opggeleggt tooiDcn/ bat gp opt bc goebe onbccganbclinge gabbe c 3 uptgge# |
îi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vervlt;
1621. uptQ’ötlarOt/ nortjopt triftige ^ifpupten ofmeumelt;lt;5Iofreii g^enwecamp;t; niaecoatljp ball flacn bleef bpöe reöenen/bic fijne 4poö^ faligb« Voojbaöerp i^aoom in’t ügrfi glje# fließt / bat honoe fijne üeurUojfïcl. ïDooH. met qualijtb af-göenomen üjo?öen. lt;:nöt öatJjpoocamp;becjïaenljatibc/öat fijne /©aj. feec begeerbe te wetc/ boe men totonDerfjan^ belinge met öe Carljoltjcfien bomen mocljte/ buer tjeen ÖP oorü fijne ©Ijefanfen Uitlöe obeefenben/ om te fien eenen btebe na be bet« fecegöent ï0iftoji te btcamen/baec booi bebe Opfgne iiepfcrl. J!©aje)l. feec baneften/enbe becmacDtc Dp biensi-Jjalben be ûcfolutie toanbe boojgtjeflelbebagfjbaect/ ba erom óP tot be Catljolijcftenban fteppfich af-gfje# fclj^eben Ijabbe / baec toe öp tjmi/foo brei Dp nu ban boegen be «Eer/Confeientie enbe jSa^» men boen honben / ben bJilbe actommobe* ren/enbe fijne mebe ^tanben bifponeren/bat men fjjnbjcbe-becibiglj gijemoet gljenoegl) foube fpeuren/ niet anbeijs meer boenfcljcnbe batbegoeoe onberfjanbclingOe mocljt boor b’cjetremitepten gljetiochcn bjojben / om ab foo be bjebe / baec na foo beel bupfenben beclangöben / feer te bojöeren.
Wat ben oojlogfj raetftte / mass ooeß niet ban nooben baec ban beel te fp^ehen / mant |jetbaevop iirtliort flont/bat/ten eerfren/be ^tanben ban’t ßuehban be göemelbabige Contcibutien enbe .fiJoet-mtlle ban be Sol-datefca motsten ontla|l mojbenfbooy t tmee= be/batbeb Ctijrc-Wetten inbeboojtodjten/ iöonfiec-plactfen enbe anbece nootfahelijt# fee boojbaUenbe orcaftenmot^en gecefpet* teert / enbe na Jlianier ban bien göebaen mo?ben. ©ooj’t beebe / batmen beb Uijcr Conflitntienniet fonbec noot te boben ging/ enbe niet gljelijcfe nu in’t ûijeb be ütijgljb-Obeeften / alb of be felbe in bc Uanben ban# be iieurborfren/ Wetten enbe «©geboben te geben marfjt baböen/ba ou-gingen, ï^ooi't bicebe / 0abt fijne Hcpf. JBajefl. bp be €a# pitulatie belooft / 3äcucbojflen enbe ;§gt;tan# ben ban’t ßijtfebp bare ï^oogbept/ metebe/ mntöt/gftemelt/ enbjpljept te laten enbe te befegecmen/baettn boort bijfbe gbefebu^tn flontin bcboojf3, Capitulatie / bat/bp al# bien pets fonbec meten banbe Äeucborlfcn in’t tînt li boorgbenomen mierbe/bat fp niet gbeljoubcn en maren affijlenticteboen ; enbe mab booj’t felle in bc boorfj. Capitulatie belooft/bat geen ßefeript/of jßanöament/ of nets anberö/ bat befmacrlijcfe mao fonbec baec foube uptgljefcbicbcn noth bergunt morben / in mat manière bet oorfe maó / ja albus bat ooefi alles baec tegbens uptgbe# brotfu 5ijnbe/foubc fonbec fetaebte gbebou# bcnmo|bcn.
55aecupt te flupten mas/batban megens b’onbtmeegblijtfec fonbamentelc Wetten/ gljeen ,êtnnt ban’t tlijrfe / bp albien bun baec tegbens mat op-gbdegbt mierbe/bits-balbenfeonbe boorongetjoorfoem berltlaerbt morben / boormenbenbe bc beloften boor fij# nc ertufen. gnbien bit nu fijne Sepfeclijebe JHajeR. md moube ter beeten nemen/ enbe oberpepnfen bœ groote broebcnilfcn bc gbe# troume ïïcucborflcn en ^tanben/ banbefe jaren af obergbeSomen maren/ boe beel mi# ferabd bet met bun/enbe baec lanben en Iic# ben afgljdoopcn mas / mat boor nopt gbe#
Ighdcr
boojbefonbe /lafrecen / fröanbe gbe-oeffent i^J^' mas/ met mat groote patiëntie fp al bit ge# leben babben/boe bicbmils fp bet felbe met fcbiepenbe oogben bp Hepfcck jtßajefl. ge# felacbt bobben ; enbe inbien bp bit mei mube in fien/ foube bp immers bebinben / bat bt lt;ètanbenbilllcberemebicban fijne itepferU JKajcfl. berfotbten/ enbe bet felbe ban me# gbens baer oube brpljept niet langer berbja# gben feonben/ hoopten ooefe/ bat fijne licpf. ïHajell. niet toelaten foube / bat fp boosts noch meer met be Contributien / tot fo lang battec een Lîijrr beflupt / of anbece Crepts tnmillingbeberaemt mierbe/ fouben belaft morben/bet maec booj gbemdt / of booj an# bere af-peefingbe/enbe bat bP Äeurboift ban pareil be gbemeltbabigbe rommiffieu banbe Soidatcfca bie ben ,^tanbcn boopen-mijs ober ben bals ballen quamen / langbec foube met goebe oogen ncnficn en beebragen/ milbe bp neffens b’anbere W or ff en enbe JBe# bc-^tanben ban t llijdi lieber alles opfet# ten/ als een fulefien naern a rij tec bem te la# ten/mant mas bim mebe bes übep mdbaect aenbebolen/ enbe babbe bet üijt6 ban bt bo# ben berbadbe moetmillé al gbenen felcpncn floot berb^agben moeten / aengaenbe beS Hijer brpljept / enbe bc ƒ onbamentele Wet# ten enbe Conflitutien ban bien.
2llen bc matbinatien en crorbitantien bie in’t laptfe boo;gbcballen maten/ babbe fijne Bcurbojfldgtfie ©oorl. nopt een tjebagben maec bed meer een nf-keerbace ban gehabt; enbe bp mas altgtS baec tegens acn gcmccfl/ enbe foube ban bcctcn geern gbefien bebben baec been ban alIe fijne Hactflagben gegaen maren/bat boor färbte nubbelen en megben/ alle onruft gbc0ilt/ bet goebe betcoumen ge# flfcbt / bc goebtbeptbooïbcflrafbeptbooï# getroefeen/ bc bjebe opgbecctbt/allc Fomenta ban quabe intentie upt ben megb-genomtii maren: ï^ct mdefeemp ban bic milieu Ia# ten beantmoorben / bie cene fulrr gbefotbt bebben.
ï^oe bet anbers met be ügtpbagen tc bou# benflont/mas feennelgcfe / enbe bc rebenen maerom batmen bic boor-fjant nam/maren oorfe openba er / enbe gaben t dc Vota gbe# noegb te bcrflaen bie fijne licurboif. CJooil. tot üegbeufburgb boor fijne Cefanten bab# bc laten afleggben/ mat bpinbitfeas boo? goct gberabenbabbc;anbers ginrfe bem be faße bed niet acn / cube bat anbece boor be# fen / be fxijfr-bagîjcn babben mat fmacc gbemaeebt / enbe alberbanbe Difceptatio op-gemetfet/ baec acn mas bP onfdjulbtg.
Cn of fijne ïïepferl, Jliajèft. in fijne 3äo# ninefirijffeenen Ccf-lanbcn / ter tot b’upt# fdljijbingbeban Uanbt-bagben enbe tot bc bergaberingbe ban bien feomen kan / baec# om mas be algbemeenc öijep-bergaberin# gbe niet upt te fldlcn / cube bc Contributien enbe anbece bifcommobitepten/ biebe Solda-tefca gbdijrft upt ten ^bdbobt boor fette/ten ^tanben niet af tc nemen : enbe fijne iicpf. WajcH. milbeamp;otb ten reps ober benrfien/ boefeerbt stauben fouben treuren/ inbien men boor bc fcbulbinben tcoofl enbe babt# lijcbcbcrlirbtingbc foube bebinben /batbc gbemdbabigbe Contributien / bc boojtoeb# ten/enbe inquartieringbe boo? als nacr bafl flaen blijben/enbe alfo baec brpbept en ƒ on# bamen#
-ocr page 282-Hiftorifche ^öji. batncnttle Wetten / öie foo0oogf| üerfpjO“» ben toaten / niet gijenieten fonoen ; cntic toaet heen (jet epnUelgcb fauüe iwtflaen/öaer men niet De ijoogIj-SÏJefaïoojeii Wetten/ meet’tgijemelDt iniloc nooics-fctten / enöe toaö den Jaenc-Uoifl ghenoegh bebent öe milöigl)e?tüan ftepfecU JöajcJl. alfoo/Dat Öp niet gbelooben en honDe / bp alöien het felbe bo jtjne Bepfed. JUnjelï, mei üoojge# biat^t miert/ Dat Op toe-gjeuen fonde/ Dat^ tetbp fijne üegermgOemt üoomfeOe dneh aldus fonde toe-gaen/enDe öea tl y cc Wetten als balte onbemeegOlÖtbe Fulcra en Firou-menta regiminis ban dien fgndt / aldus date mede in gOeOouden morden, liïaenuOetoberdencbenban de fienebor ften / dat des üy tc Wetten / dooi gene noot niet Bonden oberfcOjeden mopen/ teber# flatnmas/bxatOten fntrt demooiden felfs mede / ende mifîcn de €atholijcfic iteneboj* ften fijn opiet0tgl)em3etamp;iectn/dat 0P fP niet anders / als fp-lupden berftonden. 50e tept gaf het oatb blaec gOenoegO / indien men Ijet mei onderfocOte / ende infondeeOept Oct point ban de bey ghS-perfftngen / maer ober ban de famentlgcBe Meuebojften foo beelbefmaertljedenis ingOebjatOt/die noch» tans maren berepeufeert dooi de noot.
Cnde obermits dit point alle Äcurboj» ften en Ständen mede raccBte en ôare bip# Ôcpdt / foo hadde fgn Seutboiftl. 50ooil. te minder bjeefe / en fonde ooeb fijne antmooit tegenspdec toel meten tn te bjengOen aen# gaendedebipgeptenmelbaertdes Hyep.
«finde bonde bp booj fijne peefoon niet toe»» gOebtn/ ende hooide dat Îicpfetl. JBajeft. niemant tegmens des ßgep «Conftitutiefjiet tn fonde laftig ballen / mant de fmarig0eden ’ hadden langlj g0enotg0 góedupjt die notfi matt/ noch manier hadden / ende hadden de Ï,idtmaten des ßgep met het hooft dit met malbanderen gebonden/dat/quod aus amp;nbsp;^o-riapopuli,ind’ondechoudinghe bande Wet# ten baft ftont/dic men foo feer met tede had# bebettachtitOt/endemetdefe daufelen ban be i^iotefterende fiuangelifche Stande ber# ften/ de felbe oorbinhare affehepdinge ghe# fet / namentlijtb : 50at / bemyle op defe te# ghenmoojdighe tijdt/ gheenalfulfbeaf-dee# linglje bonde gheöouden moidcn gfjely eb het int ßgeb ghebiupcbclycb mas / fulcp tot gheeufehadefoude ftreeben; ende dat dit met teghend’oidte han’t ßgebis/banu iiepf. Jöaj. felfs mei afmeten /demglede ^tan# den onder haer felfs in d’^fdetlinghe/die tot haer booidcel in des ßijep Matricula ghe# mattbtiS/bergaecthp alleen upt compaffte ban de bedoiben Ständen / om dat de felbe toat mochten ghefpaert moiden ^ ende had# denfpbo defe onderhandeUnghe niet meet/ als hun toeguam/ober haer genomen/mant het maS ban b’andtte mede Inïcrctrenten haer tpghen mil/ ende met nieu / obermiots mei booj deftn/ende fulcp noch op een alghemee» nen ßgerdagh tot ßegenfburgö in den 3a# re 1541. met der âtadt «öoSarf j®uth«fen/ äSoidbufen/ Wangen en Zet m’t l^amers# bach/bolghens des ßg«p af-fefiepden ghe# pafftert ? daec in gefthicben ftont/ ende toel «pieffelijcb / obecmitsde booigQcfchiebcn ^den / ban meghen ftaer bebende fehade/ Bttghttal des ïîrijghs-üoltbs/ende de be#
Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23
, hodïlgfamp;® ^Cobtributfe-penningenniet bon# 7 6? r. den bp hiengh^n / foo toas gfjebonden / dat hun berminDccinghe gfjcfchiedc han’t ghe# tal des ÄrgghS-bolrbS ; ghclgcb Dan oocb ban meghen eenS Standes neefabinge d’an# dere ^tanden hare biphepdt niet hermin# Dect/ noch öe Onftitutien des ßgep daer dooi te rugtj ghstrofhen toopen / mant die# der fondiegte ote macht het herdeoigen/ende thoonden fulcp oocb des ßijep Exempla, hoe het in dit bas toas gheleghen. Cn bonde hp niet begrijpen/dat het ootmoedigh bidden dec ßijtp-^tanöeii Daec heen fonde gaen/ bat men date doojfocchen fonde itenf. jUaj. tedtHrmerenoft t’ontmapenen ; maeeal# ken toas dit het herfoecben/ bat d’«fiuange# lifche j^iotefterende Ständen upt hare be# nouiheoèn / han hare ßcpfccl, jßaj. moth# ten her loft / endt bphare foo diere herbrege# ne ittbectept mochten ghehant-haeft too?# den. «finde bonde het il en fed. jUajeft. niet qnalgcb af nemen / ofte tegens dien mat on # bchoojlgcp doen acnftcllcn / die alleen focebt/ bidt/ doet/ ende hecricht / als de Wetten oj# donneerden en toelicten. We motiben/die de 3^ioteftecende «fiuangljeltfche in hatr fchpjben hadden aenghetroeften / die toaren nu niet cerft ghepiartifecct / maer toaren confopn met des ßyep handelinghen ende 2ltttftatien die tot dien tijt regerende Bepf, jBajcft.dies-halhen daer af ghegeben had/ enöetooube hP nopt hoopen/ dat het daer heen bomen fonde / bat ban toeghen de qua# detijden/de Wetten foudcn ftilftaen/ toeltb niet in een Re publics, heel min in Impcrio Romano te herdagen toas / ende toas dit bom# merltjcb aen te hoo^en/datde ^tanden mede te hjeefen fouden hebben/ de ftraffen die daer inhcchaclt ftonden / ende niet hare hiphe# den ghenieten. «finde fijne aeucböjftelgcbe Woojl.badt ïtepferl. jbajeft. fecrootmoe# digh / bat hp doch niet qualtjcb nemen toil# de / dat hp/ na het epempel ban fijne Woop-habers/OuS opcn0ertigh met Bepf. Jj9ajeft. hier ban fppacb/ toant hptoierde bantoe# gens fijn «ficc/3lmpt en agitant daer toe aen# ghedjeben.
Wit nu b’^italiaenfche / ^mcctfrffe tn andere oojlogljen raeebte / toner ober hp tot ßeghenfbueghfijn ftem ghegheben/ oocb dico-halben aenden iieurhofft ban 5^0115 ghefchjehenhadde/ daec heen hp hem noch tóildc beroepen/ han hette niet anders toen# fehende/ dat het alfoo gaen mocht ghclijcb hp tot dien tijt gheraden hadde : toant bp de oorlogen toas altijt de hieeft/öe toantbelba# re ƒ ojtupn/ en en bonde niemant dies-hal# hen hem eenighe berfebteinge raaben. finde fonde beter 3ijn / dat men een epnbe han’t Woftogen maerbte/ het miftcoutoen berbe# teebe/ enöe ben langh ghetoenfehten hiebe/ toter op-tilde/ om dat niet langher de mif# gunftighe ƒ o|tupn ober de al-gcmcenc toel# . haert domineren/ enöe alle occafien den upt# lantfrhengt;otentaten/die hær in’t ßi jeb al# leen fochten groot te maben/ontroeben mo|# den mocht.
ïjp ftclöe in Kepfed. Wajeft. gheen mff# troutoen/ enbe bonde oocb met toeten toner doop ftp filler hadde doen bl y eben /maer ftp herfeberbe/bat hn op al het ghenedat hem/ en den famentheben fijjer ^tanden/fiep# ferlijtbe
-ocr page 283-22 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolshdcr
|
621. fetlijche Jttajeft. habbe bdooft/tort « ft-^t« ootljt. 55at b'lt;C»o;[og0fonbtt ^üojtoeöttn ea JfBanfhc-ylaetftnnut gfjeUoevtUonbc Ujer* ben/ toa0 henntltjch/ maer Wat Boo; cen oj* öie ßier in te Oouaen waa / gaUen be? ancr Conflituticn te ftenncn/infoiibccDept be öe^ refo^meerbe Polina tnben 3are 1548. tot tango-buts opsetetOt; baer in benoten Waß ÖÖttBtefl/öattjct tirijgij-bolfk/ bat Dein op Hepftrl. iüajefteptß name beriep enbe baeraf bewyö toóiibe/bat men ’tfeluemet bollen enbe anbere nootbjuft berfien foube en paffeeën laten. 3Bnfg0elycb ootb b'affcljept tnben ^ate 155 5. in benÿ. Maer indien-, het, amp;c. met befc Wooiben berbaelt ffonbt : »©at/bp albien fp Ijaet op itepfctl.^Kajeff. beriepen/ en baet ban blytft toonben / bat# menfe op Ijeute boffen fouoe pafferen laten/ enbe foube itepferl. JBajeff. ben lïrijgbö-«Oberffen bcbelen/bat fpb’lt;©berigbeptban tlthe plactfe bet bebjgo bertoonen fouben/ enbe oibonneren/ bat beo ügtje ^tanben met JBonffet-plaetfen /booi/en moot to dp té/enbebananbetelaff/ berfrfjoontluierbr. Sitem/bp albien men get Jtrggo-boltb fou# be berbiagOen/ foo fouben b’lt;©berffe/€api# tepno en anbere ürggkö-^ffifierß/ boo? be betaltnggecnpjobiant goet fpjeben/ baer toe fp ban met eebe fouben berbonben Wop ben;l)etbjelt6 baet na inben^are 15 64. enbenoef) boojtstn d’Executions ojOje bet# gaelt en befetaegtirgt to g0eWo;ben. ^ewglenube^tanben filer toe Willigf) en gfieteetsgn/acpf. iDajeffepto 3krggl)0-bolth/bp albienfp falgcb en frögn (gfjelgcB beeffaelt io ) na befjooffe toonen / batmen get felbe onbelet foube pafferen laten / foo hoopten fp niet / bat fp ober btt fouben be# ftoaert/ met gfieWclbt enbe bjepgementen/ enbe meerbeto ban gun fouben ggenomen Wotben. Ïieur Ißent5/ Crier/Ceulcn / #falt^/ tn 15janbenburgl)/fetten feer bencBWaer# bigO in ft act fell jt jben / bat fp tot Ceulen op ben iaeiirboiffenliiergaberingefiabbé obtr-gf)egf)cbcn inben gate 11 1 0. «©bermito een öoomfclicn ïtonintB in be Riefinglje een eebt boen moeff / bat ftp be ^tanben/ tegeno ffaer oube ghebptpcR/ niet foube befwaten/ maer ff act baet bp Ijanbi-ljaben / foo Waö niemanbt ghebonben teggeno fijnen Wille/ tWeeboubige laff te blagen/ of men get felbe ban gern Wilbt berfoetRen. |
10at nu booi’t berbe/be Woojben ban We# ggeno be «©nbetganbelingbe tot ïLenpfteg nengaenbewaO/ foobebioefoe gpgem niet Wennigg/bat itepfctl. JBaicff. öitfoorjua# litligab afggenomen/ enbe be felbe noembe eenonbtrantwootbeigcRc ßtfalutic/ neffeno bit bermelben/ bat ten bferggelgfReßtem# pel in’t ûgtû niet ggepaffeert WaO geWcc ff / batbanwegReno b'onbermgbelgthe Rtggo moleffatien/be ^tanbenban’t ÄücR tegeno Raten Bepfer/ enbe fgn Srijggo-ftapi/ een onbetganbclingge enbe berbtnteniffe / met malRanbercn ggemaetRt Rabben / enbe bat ïtepf. Jfóajeff. bit boomemen in’t minffe niet honbe boor goet Rennen / enbe bicöRal# ben in beo ügeRe affeftept toe gil daten mib# beien Wilbe boot unt hefeRepben/inbien men feW giet ban niet af en ffonbt/Waer ober men be Mandata inhibltoria amp;nbsp;ïefpedive avoca-toriaRab laten uptgaen. £?p Rab Wel gRe# Roopt /batitepf. jöajeff. oe groote meri# ten/bieRpaltgto buo bolffanbigR gRepje# ffeert Raboe/biepet foube aengReften Rebben; cube WaORetfauc bat Mepferl. jhaj. quabe gRebacRtén Riet ober Waren aengRebient/ bat Rp bie eerfr aen Rem upt gotbet betrouWe Rabbe te Rennen gRegReben / aio albuo te# gljeno Rem bood te baren, enbe Rp Ronbe betupgRen / bat Rem nopt in fijn Rert en fin WaO gRebomen / bat Rp Rem tegReno Sepf. /Uajeff. in eenigRe berbtnteniffe wtlbe boe# ggen/ want Rp waö bcel meer berfeRert ban fgne Uepf. iûajeff. bieo-RalbenRp/neffenö anbere gRcRpojfame ^tauben/ bp iicpferl, Jßajeff. tegReno alle gReWelt bat Rem ober# Romen morgte / om affiffentie altijto Rabbe aengcroeuen •, enbe Wilbe Rp boojto in Mepf. bebotiefalRbcn/ enbe met befc berfainteniffe nicmantlaffigR ballen /noeg be palen ban beo aijtRo/ enbe anbere Crepto-berbattin» gRcRter in te boben gaen. »enbe beWgle Ret foo Wel bc »©obbclijtBe aio ootR natupffgiRc Wetten tonfopn waö/ Rem/ en fijne arme ©nOerfaten tegeno ’tge# Welt te befcRermen / foo Wao befc onberRan# öelingRetotlLcppficR bacrom acngRcffclt/ bat Rp fönen Crepto en anbere bie Rem om fecouro fouben acnfpjeRen / Wilbe befenbe# ren ; baer in Rem d’Éxecutions ©jôîe berob# ligeerbc/oocR foo Wel in ben affeRept/ in ben ^arc 1555. gRefcRjeben ffont / enbe bier# gRcltjeRe nocRin ben glare 1613. gRepaf# feert Wao/baer RetßöcR met grooteurggO-pergtReKboeRniet bpbefentgt te bergRc# igrRen j obergoten WaO gReWteff/enbe Waö nocR op bc Creptö-bag/ beWdefte tot ©nt# terbotR io acngcffelt/ttn 3lrmabeopbebecn gRebtaeRt ettelgtRebupfentman ffertR fgn# be. UpWeldic berbtnteniffe bit Waöbeflo# ten : ïDat alle acurbo’ffen en ^tanben gRe# Rouben jgn/ Rare ©nberfaten en Uanben in bcRooilgtRe protedie tenemen/ombatbc fel# bc ban bc totale rupne beb^pt / enbe boo; bc perRculcufe boojtotRten enbe inquarticrin# gen niet motRten tót b'uptterffe befperatte ggduadjtWoxben. €nbe Ret Wao tnben booift. «Creptö-af# feReptin ben gare 1613. Wel cryicffdiidt bebongRen ; Roe Ret metbc t’famen boeringe ban Ret bolcR / ïtrögRó-ötfftplön/ acn-nc# mingRcbco^encraelfcRapö /gotbe onber# foedv cojrefponbentie / t’famen-ffelltngöc. gtem/banWegRenRet lt;6RcffRut en 'Sm# munitie / enbe Wat tot b’ SrttUtrie bienfficR Wao / enbe foomenRemanbero bjagen fou# bc/otbic gReffdt te Woiben. lt;CnbcWaöbcfe affeRept fub dato 45utter# bocR/ oorR aen fijne Ïtepf. Jßaicff. objtrgc# fonbenbanbe iteurboiffen en ^tanben / bic baer bergaert Waren/ neffeno Rare 4PRcfan# ten/baer in bergadtffont/Wat befc «tTreptO/ bacrom befc RanbclingRe Rabbe acngRcffclt/ om bc ßabup;tge Creptfen / inbien b’ten of b anber een acnffoot tc berWacRten Reb# ben foube/ babelgeRtefctourcren/ enbe Rem albuo tegeno Ret gcWelt tc bc ff Rennen. Soo Roopten fn/ itepf. JBajeff. foube bc# lieben / bat be gRcRooifamc Stanben met inquarticringRc ban fijn bolcR niet motRten obcrlabcnwoiötn/enbe bat fultr niet meer 00«* |
|
Hiftorifche Chronijcke, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35 ^^31« Ctfchicbé wotDtc/öeïicn fp Dein bat onberba^ nicDUcIi btööen/enöeDaï) fijncücpf.jDajtft. gDeene reben bat Dp in’t fcDïÖVen ben 19. Jßep fulcjc üooj onreeDt te 51)11/ neehiaerbe/ enbcniuu’t anbet ftD^öben berDadbc/bat Det niet te bcvantwooiccn Wast/ bat men een fulcftc tlefolutit nooiglicnomcn Dabbe 5 Det toelthcben ^tanben moeptlÿcà mass Iwoi^ gljcfionicn ■, bofD bebanthten fp Dacr ban luegDcn befc genabtge Communicatie/baer in Dp Date gbefet Dabbe/ piijfcnbe be fojgDe bp befc ©ergabcringlje / enoe Det een b^tbe-litbenöe betooningDenocmenbe ƒ doth refol# berenbe/ tnbten Dp bacrom berfoeDt toierbe/ bat Dp ba cv na ffen bjilbe/ cube oot6 gDefien Dabbe / bat gDeene Crciito mctb’inqiiattic-ringDe foube obcvlaben bjoiben. l)ct bjap ootb tot bien tijtben frantDiffDS en ^toa# bifcDen Crentö fulth een €reptet-beflupttn# fllje Denntffe baceban gDebaen / bie ban bol# gOeno d’Executions oibjc fttour# booj Date noot gtjebojbert Hebben. Cnbc Donbe fijne 3teucbo|(lL oDoojl. ncffcnob’anberCj^tan# ben Dem niet inbcelbcn/ocbJDle DpDiec ban niet alleen be üeeDten en üDep-otb^e/ ma er oofk ïtepf. Jliajellepto cpgljcn tuooit boo: Dem Dabbe / maec mcöc lm Det felbe gljeap# probeert Dabbe/ bat fijne jUaj. Det felbe fou# bcgnalpeD afnemen. b?p Donbemet ftenZ bolgDenjSbc fiatupt# l9tDeenbclt;ï5obbclijcDc Getij ten/ ootB bcal-gDemeene GijtltiS befliiptinge 'Jlnno 1555/ bat bit foube een nicubjc berbinteniffe gDc# noemt bjojben/ Dembaer tegenb erpjeffelicD boo^bebingenbe/bat Dp na alöbooj in Kepf. bebotic bill bolltanbielj blijben. €nbe toilbe botD ïtepf. Jliajefl. bit biel ter Derten nemen toaer Deen Det epnbclneh ban foube uptflaen/ inbienbeo tüijtr-lt;£on|lttuttcn/cnbe bic bacr toe bcij 001 Iij elle tBuptfeDe b^Dept/ben gDc-troubJcn üenr-baiftcn cube ^tanben foube niet ten bellen Domen / cube Dier in geben bte noviffima exempla, cube norD bacrenboben bc natuerlöfDc befenfie af-gefneben bioibem pae feer fpne ïtcurbojUelijeDe 5Dbojl. Bem altoos boo? be bccbtntcniifc/bolgDens Det «Cpempel ban fpne lt;5obfaligDc D002-Óiiberö / gDebjacljt Dabbe / enbe anbere Dier ober bJaerfeDoubjen laten/ fulrjcbias Denne# litD. lt;enbcDpb3oubc biel ban Derten men# ftljcn/ bat btergDelijtBc nopt niet acn ben bagD blaren gDebjaeDt/enbcinbien men al# toos bp bes Gijtr-ïDctten alfoo(lertD ban b’eene Bant / gDclijeD Det nu ban befe Bant ber iCuangclifcDe ^èiotc|lcrcnbcbaerop ge# DoubenDabbe/enbeDemmet beSGijer Vin-culis gDenoegDen laten / Det foube boo^feDcr nvt GijtD ongdilfD beter als Det nu bias/ ftacn. jDacr aio b’EimcbJaö Dierbooj.gDc# bjoDen/ enbe bacrop be Ligidcn, gelneb ber reben gaben/ een tegDens berbinteniffe gljt-maceDt Dabben/ filler Dabbe Dp met groote beDommemiiTc bcrflaen / mant Dp Dabbe als ten müs Gcgentmel gDefien / mat boo; een gnact Dier upt foube bolgDen. «Gnbe Dabben ïtepfer Rudolphus, en Matthias Det bacr boot gDeDouben / bat Det beter mas bepbemeberop te rechten/enbe ba tij et bp bes Gijcr-TGettenghclatcn mietbc. ï^abbenu b’tonicbooilangen tijbt gebw# Ben getaech/fofoube Det Goomfthe GijtD en bc gemeene ruft mei profitabel gttoecH 50”/ |
bat ber €atDül9fBe Interen tegDens bc bet# 163 r» bintenifle ootb met cen bernictuDt Dabbe ge# meefl/ gDtlytBbacr affyne ïteurborllelnDe 100021. yet felbe op een Conbent tot Gc# gensburgD ibben 3 are 16x5. feer bemeeg-lytB met ^uttlDcBc motibcn / ente mfonber# Dept met befen Annexo, ben iïcurb02(l ban JDcnt5 te hennen gaf/ bat eçnbclytB ootli bc ï^rotejlercnbc effen op een fuUD j-onba# mcntgljclijchtc «CatDolijtDc i^ccren iicur-borllcn gljcbacn Dabben / en tot cen berbin# ' temffe bic mat naumer gDefpannen maS/ in ghetreben 51)11. Ijct mas tijncG Babers Augufti epjeth# tifljept/ben GijcDc en ïtepf. Jßajcfi. behent/ bicDabbe meteen mijtloopigD ftDrUben ben îojéeptember inben 3arc 1574. acnbeï^cc# ren mebe ïteurbojficn ban «iBelufDsburgp af-gcfcDrcben/bat bc lt;êtanben ban b'Aiigj# burgDfeDe gt;£onfcnjc bcrflaen foiibcn/ bat bc CatDolycDc ban bc felbe ficD mat Dabben af# gefeDepben/ cnbcnopcnbcbc ZDefenfic/Dacr met breembe j^otentaten cm Alliantie gDc# macekt, ^00 moeflmen oorB bupten alle tmÿffcl op bc teghens-mcer ghebenehen / enbe mebe ten bicrgljclgrDe ^Uiantte mact# Den. ï0acv upt gljcnocgD blcctB / bat befe l^oogDmDfe ïtcurborfl ban ecu fiilrh begin# nenbat mcl fiere he berbtebentffen berbient Dabbe/gantfdj niet heeft gDeDouben. Cube bcjmijle bc Gijcr-^tanbcn ban me# bcr-30bcn/ bc lt;£atholijtDc cn pjotc|lerenbc ingDclgcBc bmDept / bolgDcns bc j-onba# mentclc Wetten ban t Gijrh / flonbcn / enbe bacrom mat b’ccncnbccl miert bergunt/ ben anbeven niet mifgunt merben Bonbe. ^openbe nu Det Æquilibrium sequitatis amp;nbsp;luris, Bonbe fünc ïtepf. Jßajefl. mdgebent# fien/batten lt;£;jctmjjelbanbien/be |gt;20tcfte# renbe gdijeh bc «latDolDthc een tegens Ï9er# bintemffefouben acn ftirhfcn ' bat Dun fuifje nicthonbt gemepgertmojbé/maer bm mas. WorDmen masmet cen fuleamp;e faße Dier niet boenbe / enbe fyne ïtcurborftel. SDoojl. milbe met bupten bc palen ban bes GychS ©mie mÿrhen/ gDtlyrB b’Actie Dier ban gDebaen 3ynbe/Dct felbe upt-myfl. Wat inbcn jSeber-^ajeiffDen CreptS gc# pafTcertmas/batmirreföne ïtepf. gt;ajtfl. notlj feer mcl/ enbe liet Dp bacr ban bc Bye# ben fprehen / bacr tn b’ongdÿtBDtpt noch te binben mas: mocht mcl geern fien / bat ben tijbt noth foo / gljdijffife boen mas / enbe milbe notD DetupgDen bat Det Dem feer tc# gDens mas gDcmccfl / bat hp Dem tot befc Defenfions betbinbingDe/borD op bc manie# re enbe mate gDdijth boo2f5- flnnt/mocfl fïellen j cnbcgDelicbtbofD lUcpfcrl. ïKajefl. gDcnabigDlijfB te fien/upt bc ©plagen gDc# teptBentmet J^umero 1 cn 2. Doe Det in fpne Hauben / enbe in bc Amptenbanbe Webn# mc gefielt mas/ mat boot moetmillc geoef# fcnt / enbe Doe fuift boor Det betbobt Part b’«l^bcr|len Dabbe Bunnen belet moibcn. lt;iSnbc fulfhc ficltcric mas effen in’t metrB gljefldt / als bc WoorlurDtigDc ©21ns ban sDenemerrhen / enbe Goormeghen bp bc ©rou-Webume fifD Dabbe opgDeDouben/ bc felbe Dabbe Det feer meemoebigD acn Dem bcBlaerDt / om fcDut cn befdjcrmingc bib# benbe/ enbe bit notD bacr bpfcggDcnbC i bat Dp felfs bipban pergtBcl in fsn cpgljcn Gc# 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fibentie |
|
2Ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Yctvolgh der 1631. fiöcntic met 5911 foube. ï}oc feer Dem bit nu gefmert öabbe/ßonöc fecpferl. Jtiajefl. (elft totl göebencften. ^nbec j9eDcc-Ü.aufnit3 fiabbenfc oot6 qualtcfi Oupu geljoubcn/Daer tn altemet baUenoe met 100 trouwen |amp;eecöc/ be iDo^pen ten platten lanbe/enbebe ^teben fpoliercnbc/en Dele U3:ecöc tooojben gebenbe. ^0 fagö ÖP Qttn anbee cemebte bit te bjeegt; ren/alb met gemo^bé bolrfe; gp j^abbe altooö op iienfcrl. jKajelt» alp op een ï^eflinglje bertrout; bod) bebjgle be lt;éolbatefca ij a er niet langer bitlben laten gefeggen/ enbeb’lt;©« betfïen bc felbe qualirk meer bp ben lt;oom Bonben I)oitben/ felfb feggenbe/ batmen befe epgOenbabig^e bjjeebtljepbt foube temmen/ foo mo|ïc men bie mibbelcn bp ber banbt ne« inen/baerboojbit quaebtlionbe af-gebeert UJ02ben.lt;Cnbe tonbe fpneUcpf. ißajelt. felfs biel gebenrhen/ fbatbpfultbcquabc tijben/ ïnfonberOept/ obermibtjï bepbe be ^cmaben foo bicljtacn finie JLanben lagijen/ enbe be treurigije cpcmpelcn gi)citocgi) te Bennen ga« ben / boe Det anbere ^tanben altemet bp een fulefie gfjelegfjentóepbt gljegaen biab ) battetonmogbelirß Inas betbolcBqugt te raeeben/ enbe met be toerbingben in te bon« ben. jUaer foo baeft in ’t Goomffije ßtjfß Weber goebe riifre/ feef6trbepbt enbe bjebe jgn foube/foo foube bp fjem booïto7 geïijck een trouw iïcur-üo’b beboo jbe / gbeboo?« famelirft betboonen. Cnbc’tfoubc bemltef 3bn/ bat ben tijbttot-lfet/batmen ban befen fWaren laft enbe geoote koffen / Waer mebe men bet bolrh onberbouben mofïc/ moebt ontflagben Wojben. ènbeljp boopte/ itepf. JfâajeJl.foube op fpnopjerbt b^uptfeb beet/ norb aio boojtp bertrouWen •, bp Wilbe bp b’anbere ^tanben oorbbooj-|ïellen/batmen foube blgben binnen be palen ban beb Gijriis lt;©?bonnantien/ enbe gbeenen ^tanbt banbe Catbolgcben in ’t minfTc niet befwaren. Patrom bp norb fpnejfeepferl. JKajefl.bebe bibben/ bat bp geen quabe pjefumpne (bieb« halben ) ban bem en Wilbe nemen / enbe bc licur-Boifien enbe âtanben met bc barbe jUianbamenten berfeboonen/enbeuptbe bc« nacutbeben bcrloffcn/efi niet meer toe-fîaen/ bat fp met anbere laRenban Contributien/ enbe bicrgljelgfUc belaft wierben/ maerbe felbe bp bare berhregbene |änbilcgicn enbe ïDplïCPbt/ bet 3pin l^olitijtBc/op lt;0ecfïc« lijfbcbingben te laten, o^nbe inbien ter ron« trarie bet felbe niet gefebieben foube / honCe ïtepfcrl. |t^ajeflcpt liebtditri beneben Waer been bet epnbelitfi foube op uptloopen/ na« mcntiicB/totb’upterfïcbefperatic:batlt;t5obt Sbnatbtigb genabicbbtamp; berboeben Wilbe. ü5e goebe guterpofitic ban Wegben beo Iftoningbb in jamp;Weben/ bielbebp feer no« bigö/iipt bc rebenen/ bietaepf, Jßajcfl.m fpn ftbigben bcrbaeltbabbe. JDofb obennibtb bctbeele Cbllcgic banbe itcnr-Boificn al« rccbebcrngbeintcrponccrt Ijabbe/ foo Wilbe bp booitb berwatbten/ wat ban bc faetben bomen moebte. «enbeobermibtb bp fagb/ bot qualftb fpne faerben bp licrferl. jü^ajeft. acngbcbjarljt WtetbenZ foobabbebp biHifbbitt ober Wat aebterbentben gbebregen : ^0£b foo Wilbe ftp noth «pt fpne trouwe bebotie enbe liefbe/ bic bp tegeno IKepf.jBajefT. biocgfj/gclndi-Wel aenben Honincb ban ^weben cen #f- |
fenbingbe o^bonneren laten •, enbe foo bed ftp 1631-fionbe/bc gotbeCractaten boo|Wcnbcn/cnbe tot op fetteren tgbt/ ban bet Armiftitlum ban« beien/ borij wtloc bp te booten met ben lt;^c« ncrael Lieutenant/ ï^tcr ©^abebanlt;illp/ bier ober communiceren ; cube om te feec« berber te gaen / berntmen •, enbe boe berre bet in 't een of ’tanber gbebjaebt Wag / baer ban foube bp fpne Üepferl. jKajefl. bereeb* ten/ enbe bp bem aio een trouW enbe geboot* facm iicur-Woift blgben. lt;ot bet 23eflupt/Wilbc bP ïiepferl. fßajc« ftept notb eeno bibben/ om ( bat bP te beter bcbwtbtenbanfobeel becrltcbc berftregent JDittoïpcn/ bp bc bede Weerdt / enbe bc na-fiomdingben moebt genieten ) bc gebacOten ban ben Ujebe niet aebter te fïditn/ macr boojeerflin’t Wcccli reebten. ©oen nu bc iicpfcrlgrhc Stfgftefante IJc« genmullcr/ metbcfcberltlaringljc na Wee« nen aen ’t IJoff 10 gbeBomen/ fpne berrteb« tingbe Ïtcpferl. |6a)e|l. aenbienenbc/ beeft bc felbe baer op ben 14 3Enng / jsiciiwen flpl/ een ^tb^gben Weber af-gbebeerbtrbt/ ban befen na-bolgbcnben 3;nboubt: P. P. Wpbebbcnonbcranbcrenberflatn/ W« bat 13. L. bem foube ineenigbe faerfte banj^JJJJ onb/ in onfc febjgben berbadt flacnbc/ bc« op mk bjoeft bebben/bet wdefte one niet lief 10 ge« uerwam' Weeft •, noebtanb foo to onö ‘Kf-fenblngcbie«»^ Wp aen 13. L. gebacn bebben/ baer been ge« gaen/13.L. onfc BepferlgcBc «©enabc/ enbe bet oube betrouwen/ enbe niet bc rebenen ban bjoeffeniffe/ acntebtenen. lt;Cnbc gclgcB Wp nopt geen miftrouWen in uWt bebotie en liefbe/ bie gbp tegeno ono al« tooo geb ja gen bebt/gefielt ; alfobcrfeecfic* rcnWpunorbeen-mael/ batWp uWebed-boubige mérita,enbe troubertige bienfïen niet bergbeten fiebben/ bedminber bat WpretO ongdgefio bier ban fouben in onfc gebaebten nemen.^aecom Wp ban niet achter blgben/ macr u tcrflont Weber openbertirb antwoej« bcn/ban ’tgene bat beo Daberlanto Welbacrt iO aengacnbe / om te beletten bat onber be ^tanben geenmeerber miobcrflanbt moebt op-rgfen / macr allen onbepl geWeert Woi« ben: enbe Wilbe ban u gecrn mebe bernemen/ boe betacnglimmcntbpttin b’nffen moebt ingebouben Wobben. «önbe bit nu bjeebee te bcrbalcn ; fo beeft ono u fcb?gbcn/ bat ban Leipfieb geBomeniO/ bier toe occafie gege« ben ; obermibto ono BcnnelirB io/ wat alte« met npt bier gdgefie arljterbcncBdicfi ff Inn« ben/ tergfcnplagb : Want inbien WP alleen met 13.11. fclfo bier ober honben comm»m« rtren/ foube geen noot bocn/bat Wp beBlaegt Wierben^ aio of Wp na gebane belofte in onfc ïtepfcrlgefic Capitulattc/bc ßgcp-^tanboi niet foebten bp bare |amp;jibilcgicn enbe anbere 13jpbeben te laten, ßu bebben wp befpeurt/ Wien bit febjqben ban Leipfieft aen onO ge« baen/ al mebe fo bacflonbcrtcccbcnt bebben : namentlitb/ bic gene/ bie geen blcpnc occafie gbegeben bebben/tegeno ono/ enbe 13.?-[tot alle perituleufc raebtnagben/ cnbcoocB tot bc feer fcbabclicBc I3nic ; baer upt al bit onbepl/ 'tWclcfi nu « ï jaren gebuert beeft/ gefpjoteniO/bic b’^ugobuegifefte ^onfeffic niet ccn05gntoc-gcaffcttioneert. ^oofou« ben Wp pmmero baer ban Wat te bojen gW« communiceert/cn trouWdicB fpnbebeneBen bier |
|
Hiftorifche Chronijeke. ^ “3 r, gier ober ingctrocSeri ftcbben/ ja top fouten ö’^nterpofttic met ^toeben / oie top oen îB. IL. Göcllelt Rebben / tod achter glK0ou* ben 0(bbtn. Roerom foo laten top Het noch alb te boomen op utoe troutotgOept/ enbe bp be vaebtQaghen/ bacr mebe it aamp;obtfaliööe ©ooj-oubeeb hact tod bebonben gebben / blgbtn/ enbe hopen niet bat îB. IL. fithtot een nieutoe/ enbe ten beelc berfoenbe bjienbt# (chap boeßhen toil / enbe bacr op gaen. l)ct hlepne ghelnch/ bat effen bie ghene bp hare boojiahe raebtflaghen gljdjabt Ijebben / bic haer nuinebetoillenin-tnenghen bp bie tot 5tcip)tfhb graffecenbe bdibcvatien/ ib tod foberbentfeen/ enbe bie nlrcebeboojgefoc0tt intentie/ enbe puntipalidt bit/ toelt’onber^ tafle c «IBf het ben aiugsburgifthcn €on# fcfftonb-lBectoantcn p’ofijtdirh jijnfoube/ biena Jbamen ban bit ûdigiono-Oectoan# ten baernaefpfoo langh gbeflatn tjabben/ occuperen te laten/ bc feluc toeber op be been te helpen/ ont batfc met hare ronfo;tien ban b’uptlanbtfche potentaten enbe (Gepublijc# Sen) hare nojighe boofe intentie/ footoel teghenji bc «iratholhclïcn/ aio Stugburgifche Confeffionjï-lBertoantcn noch al toeer upt te rechten/enbe tot het ©ominaet in’t iHijfh bacr nat fp buo langO gheflaen habben / öo# men; enbe,bebojighe ghtbaente ban bien/ Jed ombeecen mochten. ^0 bed nu be fubflantieban tB.U.fchin^ ben enbe troutoeno/ bit pomet acnraecBt bantoegheno onfe piacaet/ foo toillcn top ono hier ober in ten berber ©ifpupt niet inlaten/ toant top hebben bicamp;toilö ghenoegh berhadt/ enbe thoont het fdbe oor onfe pla* tact/ foo tod aio oorh b’^nflruttie/ bie top atn onfe Commiffanfen hier in hebben ober «hegheben ; ©at niemanot ban fpne pop feffie ongehoon fal berflooten tooiben/ maer inbienmen betogfenhan/ bat alfulcbe «Pee# fldijche goeberen/ten ttjöe ban ’t Paflautoi^ fehe ©crûtagh/ ofretot op btn adigiono-P^ebf/nopt banbe Catholjjcbcn jijn befc* ten ghetoeefl/fal men be fdbe hier in hoojen/ enbein gheenanber manierez aio in terminis plane notoriis, quæ nulla pofTum tergiveriatio-ne eelan, met b’2lpptehenfie boo;to baren. Cube inbien bn b’ «erècutie/ ptmanbt boben onfe gnflturtic befmaert / ofte oberbaUen toao gheboteft ; foo berhlarcn top noth alo booj/battop htt fdbe toillcn / ghdijeh hd behoort / remebieren laten ; enbe toillcn bc hanbelingc/biebieohalben tot ßegenobuegh ban P. IL. boojghdlagen/ noch niet achter Hellen/ maer bcel metc baer henen ono bear# bepötn/hoe bat eich een in t ßgeh/ßerht be? Jouben mach/het mtHtoutoen baer booj op? ghehebentoojbe/ bc fonbamentde Wetten ban’t ßgeh baer neffeno in acht ghenamen/ baerteghenö bau ban nicmanötin’t mlnflc niet fal berfocht Worten. Wat nu boot htt ttoetbe toao berhadt ban be ScgghO-ftoariglitbtn/foo gheloobtn top niet/bathet P. U.batrboojfoubehoubenz alo bf top opt etn hthaghen bate atn / ma tr bttl mttt met bc benatubt ^tanbcn corn? paffie gehabt hebben/ enbe niet arbero ghe? focht/ hoe bat befe mochten ten repfe tót het epnbe ghebracht toerben ; bacrom toaffer mentie ban lt;Crcpto-hulptn tot ßegenöburth mbepjeftntie btr Lttuc-Pojfien gh^öaen/ |
27 toaermebebt ^dlbatefca Bonbe onberhou* 163 btn tooibtn / batmen befe hlarhtcn mocht booj-bp gatn/ beo ßgcBa-toi flitutien te beter bolgen/ enbe goebe Mcggho-bifctplinc jlellen. Wp hebben occB al een acnbangh ghe» motcBt in btn 25tpcvfche enbe franebifthe Crepffen/ ban toegheno öe Htygho-mib« beien / toatr ober fulche bifaiaerthcöcn 5gn booj-ghebaUen/ bat top totonLerljoubinghe ban ono itrijgho-bólib/ toepnigh |du0a« ment fetten moggen. ^00 hebben top noch mad P. TL, bacr? om berfoctlicn toillcn/ toat ghp in bitWö büo?gocbencaebtghcben/ enue mebt-mte? bel fourneren fouten / bacr too| top 01 le nootfaecamp;dtebe befenfie tcghcnoien bpanic bp ber hanbt nemen bonben ; toant top bm.* nen anbero onfe ^olbaten met betalen/ ej cc ghtlgcB IB. 1L. todtoeet/ foo flaetget o. o alleen niet toebe befenfit beo ßgeho atn te nenicn / fonber affiflentie ban bien •, enbe Bonnen top bitohatoen onfe 42rf-amp;onintïï* rijehen enbe ?Lanbtn niet beftoaren/ hoc-tod fp al fchabc ghenoech bacr bp ghclcben hebben •, in botgijcn/ bat top alreetemtee acn ben oojlogh hebben móeten atnltgghen/ alo onO fapBano mogheUrtt ghetoeelt io op te brenghen / tnbe aio top toeten ban beu bpanbt toeer te Brijghtn. Wp beghetfen ben^tanben ban’t ßgcBnitt tt na te Ba« men ' toant top meenen bat 0tt fltccBt tot conferbatic ban bc fdbe / enbe niet tot haer« ber rugnez cnbc mofimen niet op een ^tanbt in libero Imperio, matrop aUcgabcr te ghe* IgcBficn 5 alfa / of b'ten of b’anbtr êtanbt ban’t ßijcBfith niet te bjetfen habbe booj ben ^toeben/ foo toao ghdijcBc?tot( op bc berftetBtringhtbanbtO ßljcbo^haoftz enbe be ïtebematen ban bien / tod necrfldgcB te letten. «enbe top en Bunnen niet oo^beden / bat bcbtcgabccinghc tot Ueipfirh/in eenighec« hanbe manière foube mogen bitnen tot ber« lifhtinghe ban beo BrgghO ftoatighdtn/ obermioto bc kranten/ op ecQ ber ga berm» ghe/ hare ©nberfaten grootemoeptenaen« bienghen/ enbe maerhen bat be Catholgt» hen baer boo: in een Gclofia ghefet toojbenz bic ban infghelijcfiö haer füllen focchen bacr tegheno te betoaten. ©ner boo? ono acn toebec-jijbenbe mibbelen tegheno ben ito* rnneh ban ^toeben foube benomen too?» ben : cnbc Ban ©. IL. ItchtelicB bitboojfien/ bat btfen ootlngh noobtfactBdicB iö/ bieo-halbcn b’onberhoubinghe ban toebet-jijben moet ghcfocht toojben : cnbc fulcho gefchic* benbe/ fouben b’©nbcrfaten giet berfchoont/ maermet bme plaghén te gljdijcB g hr fia« ghentoo?bcn. «enbe top blijben ghelij-'B-toel bp befe rcfolutic/ bat/ bpalbien top tot bc Crepto hhlpt’V om ben ootlogh beter te boeren/ ratefien hiinren/ bat top ban onfe «éolbatcfca o^efi tot bc betalingcz enbe camie ban bien / toi'Icn aeniioubcn •, enbe btr bacr teghenß fouben bnen/mee ftoare draffrr ber« bolghen. lt;ei be teto’j'e ton onefi toat ber* nemennnt1B. U.frhîijbcuoban een alg' e* meenen ßijrho-bagh / fouben ton ono ircbe geern hierin a fromm ober er / bacrom ton ban ten terflen met ben Licim - ©0:^ ban jlBcnts/ hier ober toillcn fp:eecBcn, D z ^öa |
|
Vcrvolgh der 28 1631. nbsp;nbsp;^00 bed nu ootß booj ßet berbe raeeßt be 10ergabettngße tot itepyfigß / Ban u 3L. fien upt be booigaenbe rebenen bie top in onfe boojigße fthjgben berßaelbt ßebben/ bat baet boo; ben iSrggn ftoaerigßeben niet füllen betbetert tooiben / foo betroutoen top bafttließ tot u/enbe banbere-Stanben/gßp/ en fp/fult onfe Jßanb amen ten ßier in geßoo; gßeben/ bic top bieftoegßen tot eonferbatic ban’tfiijcß/cnoc bernfie ban bien/ßebben laten uptgacn. 19 ÎL. ßeeft nopt ban onn/ noeß onfe affi# fterenbe ^tanbcn/cenigßc berbatßtigeraet# flagßcn bemomen / enbe fullenfe ootß niet bernemen / maet onfe intentie gact opjeeßt enbe troutoenn/op bc fonbamentde IDetten/ bie t’onberßouben/ bacroyßet HijcB/aln op gronb-pilaren/ gßefonbeert (taet/ enbe toat taeeßt be anber aßer-conflitutien/ nament# Ißrß ban ben lt;®o;logß/ bie begeeren top ootß niet aen een Bant tc lallen/ inbien top ban be .^tanben ben fitjeßn met beßoojlichc/ enbe nootfaficlßrBe mibbelen bp gßefet tooiben. enbe Bonnen top altoojs niet op be reeßte linie acn feplen/be bdetfdenban bien/feßo;# ten acn onfe fiant niet / maer bed meer aen bic/ baerbantopaltßtj85ßn t’aeßter gefielt getoo;bcn •, bacrom toillcn top niet ßopen/ bat 19. U. norßanbere ätanbenntffenöu/ tegßenßonö eerngßc Impreflionesfoubcn aen# (lellen toillen/cnbe filler boo; b;eembc ima# ginatie. ginfomma/omban alle gßenetalc / enbe fpccialc Bladjtcn / bic foo bed garen langß boo; ben eoilogl) beroo;faccBt 590/ en notß too;bcn/ecn epnbe tc macefien/ enbe oms liebe 19abcrlant bacr upt tc ßelpcn/ enbe ben ber# loo;cn b;cbc/ bat ßet eenigßemibbd to / ßet ûnefi te falberen/ fonbertoiensi^atlaer ßet anberji t’cenemael moet te gronbc gæn : ^0 berfoctfien top 19 IL. mito befengßenabigß# ltjcB/cnb;tcnbelßcß/bat gßp gßcen anber gßebentfien toilbc maßen/ notß ban peman# benlatcninbedbcn/ obermito top nopt tem# gße toanßope tot 11 gßefldt ßebben/ notß nu fldlen / bat gßp u ßoogßc gnterpofitiemet ben Coninefiban ^toeeben ( inbien ßet niet al gßeftßiet cn iß ) bc goebelßtßc Äcfom# mobatie boo; tt nemen •, bat fultßen Üo# ninefi ßet ÄßtB ongßcmoleflecrt laten/ enbe na gßebanequßtftßelbingßc ban bie plact# fen / bie ßp al-rccbc ingßtnomen ßeeft / fieß toeber na fpuBonintfitgtBcrctirere : ßet be# ßaegßt onö toel / bat gßp terfl met onfen lt;l5encracl Hieutcnantbcn dniabe Cilli/ßicr ober fp;eBcn toilt/entop füllen ßet aen onfe fiant toat boenlgcß to / tod flaen laten alle mogßelgtfic mibbel bpbeßanbttefetten/bie totbenbcrlo;enb;ebc/ om ben fdben toeber tt ßtr-b;tngtn / bitnlgtß fgn fullen/batr op fian 19 4. ßem berfetefitttn. ^etoglc nu/ bHp;tnbe btfe (©nberßanbt# Hngße/ onbtrtuffißcn atn ßtt ütpftrlgrBt l^offabbgftn guamen/bat bt lirggßototr# bingße in’t ögtfi ban allt Banttn boo; b’C# bangdtftßeboo;to gingßtn /ßteft ©epftrl. JHaitfl.bttbolgßtnbt Avocatori tnbt Monitor! ^lattatt publiftrtnlattn. |
ßj^f^gp IlDp Fct0inand,amp;c. ontbitbtn tot ben Hepp# bc Avoca- fitß onlangßö bergaerben/ tnbenu beö ftlto ton cube beauptgßtmaetBthtbbenbe / ïieurboifltn/ ^iw lt;0?abcn/ Dccren/ ^teben/enanbere^tan# tien/ ’tfamentUeß/ cubeaf-fonötrtteß/ toat 163’ ßantoeeröenenöc ^tanöt tie feine oofßfg»baii®fgt; mogljen / bien bit Stepfedtjeße |ßlaccaet falö£“£V tiooj-ßornen/onfe byentfeßap/ gcnabe «»ûel^jjdi allen goetn ■, mitsSbefen tc ßennen gljeUenbe/ ban ßoebatlup altoos baevßeen göcttacßtöeli#4»Ä-ben / bat tun tot confeebatte ban bet algße# meene 13abedant/be ßeplfame bjueßten ban (loto'St* onfe / booj lt;©obt 3llinad)tigö / ban onfetooÿ»' bpanben berßregßcne 13ictonen frOaffen moeßten/ enbe notß bp onfe ßegcringßc ben toaeibigßen 53 alto me lm gen / ben foo langß gebjenfeßten hiebe te ßerbjengßen/ fulcv be# toonenalle onfen ßanbel enbe luanbel/ af-fcpnbingße/ en tn epgßener perfoon bien-ßalbcn bc aengßefldbe repfen ; ga om ben b;cbe toebtr tc firggen/ ßebben top onß ootß met be quaetfle dtbeUen / alleen onfe autßo# ritept t’onberßouben / toeber bcrgßeltfitn : «©aet-cn-boben ßebben top met lionmgen/ enbe 19o;flcn / met acßterfldlingßeban oms epgßtn Intereffe ont alleen ßet gemtene befit tcbo;beren/ alfoo gßeßanbelt/ batmenonp totbegßemeene todflanbt/ gßentegßbe gße# moet/ bacr upt genoegß ßeeft fien Bonnen/ enbe ßebben notß/ om ben b;cbt toebtr in’t aijeß tt b;tngßtn / na dtgtnpbnrgfj ten bagß-batrt atn bt famtntlitfic Jtturbo; fitn uptgßtffß;tbtn / ßacr ratbt/ßulpt tnbt batt mtbeßierinbtrfottfitnbe/baer ßtentop in tpgßtner ptrfoon gßefiomtn 31)11. l^a-be-mael top nu alle mogßelijffiencer# flig0tptßebbentoilltnboo;be ßant nemen omtotbcnb;ebcteraetBen / tobe Bonintß ban âtoetben/ effen om bien tijbt/ met ten flertße Sltmabe in’t dijtB Bomen ballen te paert en te boet/ctteli j tfie lt;eplanben enbe ßa# ben ten eer fien bematßtießt/ bacr na notß berfeßepbene t^affen/^teben cnCaflcdcn op ßet bafle Hanbt fonber ecnigßc toaerfeßou# toingße ban oo;logß innemenbe : iDaerom top niet toepnigß tot goebe Gaetflagen enbe mibbd te nemen fijn gficnootfactfit gttoo;# ben;foo ßebben top’tbobtnbcrßaelbcn Con# bent / of ßijtx-bagßbaert aengßtflagßen/ niet alleen ßoe na ßet beftuptbep gtaliatn# feßen biebep/ ßet doomfeße dijffi tot b’in-toenbigßc rufl totber te b;engen toas/ maer ootfißoemen ’tinb;eficnbe gßttodbt banbe bpanben met totpnigßer laß ban bc^tan# ben beß drjeßß bejtgßcnen mofßtc. ato top nu berßaen ßebben/ bat nac ƒ ;anrfifo;t aen bc JDepn/ bc Catßolgtfic enbe Cbangtlifcßc ten bagß-baert in’t begin banbe Jllaenbt ganuariup ßebben upt-gßcftß;cben / ßtt todtfi onß niet alleen ten ßootßflcn gßebalt / maer top ßebben ootß onbettuffeßen onfen Commiffaripmet fuffifantc inßturtic om baer ßcen mebe teberftßgnen/ gto;bonnccrt. 119atnuoofß toaö aengaenbe bc Brggßp-uptrußingßc/ ßebben top/ al ßet gßenc toat onö be Ïîeur l9o;rtcn ßier in ßebben rabcn Bunnen/ met alleen in’t gott atngßtnomen/ maer ootß foo beel top fionben nacr onß ber# mogßcn/ in’t toertß gßefldt : Pößclßcfi top ban boo; be ttoetbe-mad / om be Creptß-tontributienteberfirggßtn/ in ben Creptß ban 35cpcren cen Creptß-bagß upt-gcfcß;c# ben / enbe ßebben ootß berfoeßt boo; onfe Commiffarifen/bat bc ƒ raneßiftßc/^toa# bifeße/ lieber cn j3ebcr-dßßnfrßc Creptß/ ootfimoeßten beffß;cben tooibcn. 59otßip onber# |
Hiftorifche 1^31. ontiertuffcgentic lioiünrR bnn ^mcöcii niet ftil «hefeten / matr aio öp gDMien Ö«ft bat ons uoltk upt manquemente in pomcren wat afgljegaen is/ firn Oooïöccl Wel in acijt gljenoinen / frertk met (pu ïtrinaCe Hoogs viicfetnöc/ öacc öoo; öp fultk een p’ogreö ge# kregijen fleeft / öat ÖP alceeöc het gantftljc ^ertogl)öom Dan Isomeren/ en üeelplaet# feninbe jUaerk San25^anöenbiirgO/ enöe i^cctogljtioin Van Jföeekclenbnrgö ingeno# men heeft; Vanbagö totöagl) Hoogs graf# fecenbt/ öacc bp noch ö’anöcrcuptlanötfcöc lamp;cqghs-htPJtH fitO VeeVoeghöen. CiiDc öe# Wqlc Ö. it. önpgnöe öefe gvaffatic/ ooc6 mène een ConVenttotUciplïchÖfötacngc# JleltenöcVoojghcnomen •, öicöan/ gtlgcbOc iïciu-Do’g van ^aren acn ons ben 3.3,3# nuarins gOefchgVen heeft/ öaer heen gaen fonöe/hoe men mocht ten eeegen met be Ca# töolgrbcn (tri) Vcrghelhfhen (baer toe top foo Verre hebben meöc VcrtotHicht ) cube get migroutoen op-gheven / goebc vereeningöe Richten / enöe b’upttoenbighe pcrgcßelen Voorkomen mocht. lt;Cnöc öetoüle top Van alfnlcken goebe hope jijnöc/’t€onVcnt tot Ïtetpfich fpnen loop ghelaten hebben ; foo hebben top nochtans naberhanbt/ niet fon# bec grootc Vgembirhcöcn enbe Vcrbae(thcbcn Van ons Sepferlgck ghemoebt/ VerRatnupt hetfchjgbenbatVan ®.1L. enbe 11/ ben i8 jliartg/ enbebanuptljct Rh given Vanbes ïteiir-l^oglen Van fallen ben 4 2tpg!iS/ bat 13. ïL. enbe gijp / onber het pgtert Van ten lt;©’bg bes 'CceptS-'Crcriitic/ ghefocht Rebben onfe ïtepfcrlgckc piaraet achter te Rellen/alle mibbel ons af te trecken bie ton tot bes figeks befenfie teghens ben Vpanbt# • ïgeken inval Van ben l^onmck in ^toeben bgipcken toiUen/ enbe fuict onber het bethfel ber onVerbraghclitke l^rijghs-perRinghen/ bie tegens bes ügrks Vjpheben liepen, enbe öat top ben itCur ©o:R Van ^aren/noch u/ fultj: toe-betrouben « hebben top in onfeMo-nitori, CU Advocatori-l^lataet / bat top biCS-Ralven ©aberlitkaen hem/ enbeoock tt ge# RhieVen hebben/ te kennen ghegeVen ; lt;J5he# hjrktoel toogt Van verfchepben plactfcn ge# looftoaetbith berecht / bat tot behoef van een fnlcke Verbinteniffe/ heen en toeer in ’t ögek fouben toctVingcn VoogSgaen -, enbe foube bit foo langh / tot bat b’ ^rmabe op be been toas/een toerek Van befenfie ghenaerat toogen •, ootk fonbe gheen ïBojR of anber ^tanbt / foo hacR befe toerVinghe VoogS gingh/ onfe ïïcgghS-lt;©fficiercn eenighe Contributie meer geVen/ toacr ober acn alle plactfcn ïLanbt- baghen acngheRclt fouben to,erben.
^00 Veel nu het belet Van be Contribufien is aengacnöc/ foo hebben top het ftlVc Van fommige ^tauben al-gcrect be-ooght; bacr upt lithtelick te mereken is/ öat bp öefe/ bchalVcn in öefe pcrituleufe tijben / bacr öc ;ètoccbtfthc alrceöc foo Verre gekomen 3pn/ geen minber confuRc/ macr meer ftoarighe# ben/ onhepl/ miRroutoen onber bc ghemoe# beren/ ja het Goomfehe Hgck acn alle kan# ten (al in b?anbt geRcetken / enbe t’cencmacl mb'aRchenghe(ettoogen. ÏÜP hebben upt 13. U. RhihHen gcRen/ toat ghp Vooi ftoa# ngheben/foo tort Van toeghen het IDÏaraet/ als ootk Van toeghen ber iirggljS-laRen/
Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29
, VooigljeRclt hebt ; Viaerom ghp ons om re# 1631. mebie van bien / (eer ootmocöich Verfocht hebt ; nochtans (00 kunnen top niet Voor goet Vinöen / bat gijp een filler (oubet boo; bc toapeuen (oecken; Vert minber kunnen top het öaer Voo’ houben/ bat u Verbinbingije Rretken (oube tot het toit bes alghtmeenen Vgbes/macr Veel meer tot öc gantfehe rugne Van ons 13aöerlant/ enöe öc ©uptfcljc Da# tic i oVermibts öc(c Receke pgparatien öacc heen acnghefien 51)11/ hoc men mctgljctortöt foubemogen öoogbgken / enöe tennicutoen laaRautotfchcn ï3eröggh/ öcn Catljolgt# hen op-ögnghen / als öatmen Vooghabbe Van toeghen het ï3latact/ tot ßegensbuegh mttmalkanbec fith te betamen / het tortek toelbctcc jgn (oubeals vis amp;(metus. ^00 Veel nu bc iicijghS - peeffinghen caeckt / öacc öoojöc ^eceDe/ Diphepbt/ Ccc/cnbe Dtæ# eminentie Van öe itciic - 13ojRcn (ouöc be# (thimpt/befpot/ enöcghcquetR3gn; foo bc# eoepentopons op het RhgjVen öat top acn ïlicuc-^afen öicshalVcn ghebacnhebben; cnbeRact ons noch al tod Vooj/ toat men öacc Vanupt jUulhupfen in öcn jace 1S27. foo tod als tot ßegensbuegh / inöc Dame Van’t 3ieur - 13o|Relitke Collegie neffens anöccc^tanöcn heeft ingebracht ; enöe ghp (uit allegaöec noch tort toeten/ toat top öacc teghens hebben ghefeght ; enbe kunnen onfe hanbelinghcn Rlfs gljetupgen/ bat onfe oor# loghen bacr Reen niet 3gn gegaen/bat ïieur-13ojRcn enbe^tanben acn hare Weerbe enbe ©Theben fouben gRequetR ofte gRefchent toogen/ macr toacen alleen opgRereeRt tot tonferVatie Van’t ßpeß/ gelptk top al Voo? befenVecRaclt Rebben. Cube top pmmers/ bocR na als Voo?/ (eggen/ bat top bc to?eebt# Reben Van on(e ^olöatefca ntet Voo? goet ge# kent Rebben/ enbe noch niet kennen ; enbe in# bien ons befelHe mocttoillc in (pecie konbe betRoont toeeben / öat top öe RlHc toilöen Rraffen. Cnöc Roc-tort top gheen goeben rnebtVanbcacur-l3o?Rcn enbehacr Colle# gic hier in Rebben toilben/ (oRabbenfpons bocR niet Volkomentlitk mogRen/ bacr op men VaR gaen konbe/ bienen. Cube ’tkomt ons V?ccmt Voo?/ bacr bc ^tocebtRRe albus Verre in ’t ügtk graffeeren/ bat ©. ï. niet alleen Roe bc(e mbteerkenbe gRetoclbt te bc# jegRenen/in u (cR?pVen mctgRcen tooo?bt (th?gft/ macr top Rebben Veel meer bacr upt Vernomen/Roe bat ons alle mibbclcn fouben mogRen/ tot onfe / enbe anbere ons afliRe# renbe ^tanben/ benomen too?ben/ onber een (cRgn Van onlgbelitke lärggOS-petffingen; bibbenbe op een gclgcke fcRgnlitke manière/ batmen bacr tegens remebie RRaffen toilbe,-enbe (orghen top feer/ bat befe Verbinteniffe/ inbienfe tot Rare operatic ofte effect konbe ghcb?atRt toerben / bat Ret gantfcRe ûRck bacr boo? foube moeten te gronöe gaen/ bacr Van ons niemanbt foube met recht/ fcRulbt gReVen kunnen. ©Vernubts Ret nu ons toe-Ract / bit onRepl Voo? te komen / enbe bat fultkc verbinteniffen niet en mogRen bupten ons ton(cnttoeghtlatentoo?bcn/ bic in bes ßijtßs ConRitutien bp Rooghe Rraffe 3hn Verhoben; bicsRalVcntopootk onfe JHan# bamentenbacrtegens/om®. ÏL. bacr Van te toacrfcRoutoen/ enbe af te tretken/ Rebben upt-gaen laten, ZOatrom is Ret een faeckc
D 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bie
-ocr page 289-|
Vervolghder 3° i6;i 1631. bicin’t fioomfdje figcB niet gcbjuptfidicB, eennitutoacnaUcöcietBen ineen bpertege? ip/ en Ban tot gijcen ©rtpp^befenfic (Ijet fien/ enbcbatnualobec 800. ^ncrgljeflo# toap ban faccBe/ batmen ober Oct hooft bcp j teert heeft/ op een repfe tot ben gronbt ban figer/ en 31)11 ünjgf-heni fclfo Wonde firlj alle beberbinghe te gogen, enbe het inifrrou? tot een ficcljtcrmaccBcn/ enbe bc Wapenen bacr teghenp acn-botren ) ghetrorhen W02? ben/ enoe toillen het oor in’t minge niet ber? bjagen-, noc0mael ©. U. (enbeu allcgaer tot ïLeppfich bergaert fpnöe/ ilenr-boigen enbe ^tanben negenp ö’anötrc) toaerfchou# toenbe/ bat gijp befe berbintenige/ enbebe boojgfjcnoinc toerbinglje/ toccr lact baren/ alhctboltB afbaneBt/ enbeu hier in alfoo gefjooifaemïirB bethoont/ gljclijcb fjet ghe? troutoe iieur-boigen / enbe ^tanben han’t figcB boeght/ bolgcnputoen plicht/toaer mebe gijp aen onp / en het figcB/ berbonben fpt/enbeonp gheenoccafie geeft/ ommeer blocttebetgietcn/ macr bcel meer bc langljquot; ghetoengcnbjeöcttljcrberjcn •, enbe bat gljp ooeBonp boltb/bnntoegenp het booj-oogen ftotcrtnbegfjcbacr/ met albcrlep nootbjuft agigtett/enbcin gljcnerlep manière get fel? be in 3gn Wooj-totljten / enbe JKonget-plaetftn belet : enbe fonde fjet faccBe fpn/ ge? iijcB top niet betroutoen/ bat het contrarie ban n foiibe götbacn toojben / fo bunnen top niet boojbp gaen/om onfc boogöe ïtepfeclit= fee SutDo.Htept/enbe 4?oog0epbt/ oofh bic ons niebe a fp fïercn / te befebenné / enbe t on « berbonben ; alfnlthe febarpe mibbelen bacc tegbene toeev te gbebjupeben / bie onp bes fiber Wetten fclfp bergunnen / enbe toela^ ten/ bie top bcel lienedaeten baren/ alp gbe^ bpipcben toilben •, noeb al onfc l^abciiicbe toacrfeboutoingbe (gbtlbtb top altoop in befe «©odogben gcbacnbcbbeni ©♦ IL. acn=» btebenné. Cnbc iffet factbc/ batonp ban ©. IL.ecnigbc nnbere mibbelen bunnen gbe« tboont too^ben/boemen met minber boften/ «nöe füjarigfieüen/ ban öe ^tanöen'bpöcfcn ants intentie rtw# le feine neem bitb pericnleufen tijüt/ bes bpants göe boo^-nomen/ bat top be feine geern toil len bpbeOanbt nemen / enbeban onfebant/ toat pinmerö tot be gbcintcne mne enbe toclbäertbes li’irr bienflcltcb is / niet naer laten. Wp bebben alrcebe ojb’e gbegeben/ aenonp iirbgbf-bolfb/bie top baft toilben onberbonben bebbtn/batniemanbt meer da* 5ben3aI/ ban toegbens b*cpgbmbabigbe ^Tonniffien/ fiooben/ ïölonbtren/ enbe biev^ gljelbtbc. ï^ier op bolgbt noeb een anber iJlacract/ Avocatorium, ban befen inboubt : Wp Ferdinand, ontbieben/ ctf, ï)ïer mebe eltbecnctc bennen ghebenbe / bat top met groote bertoonberingc berftaen bebben/ bat fommine ^tanben bm’t fibtb tegenp onfe ^lactaten ban toaerfeboutoingbe/onber bet öecbfel ban een o2bK/ ban €rcpp-erecutie/ (toienp befignatienotbtanp onpntet booi« ebebomen fp^ totlcppfigbfifb metmal* banber fouben bebben berborben / tot toelc# berp beboeftz been en toccr/ in’t ßner- toer^ bingben gefebieben. 55it toap biet tipt lieb* telicb te beflupté/toacr been bit quabe begin? ntntoilbe5ijncn iipt-flagb nemen / ober? mitp onp boot ccr^ bacr booj alle mibbelen onttoeBen toózben / om gbeen tegbtnflanbt te boen ben ConineB ban ^toeeben/ öieal bertc in’t fintB gact grabeeren / bacr booi met anberp Bonben toerben alp bet figcB op |
toen / boe langbet boe meerber te bermterbe* ren. tDetopIc onp ban / ban toegben onfe ïacpfcrl.-oft'itietoclïonit/ bitquabe boome? menboojte Bomen/ enbe btergbtlÿtfic ber? bintenifTen niet booj goet te bouben/ bctoelc? Bebupten onfen ronfent gbefrbieben/ enbe tegbenp bcp figer Wetten/ enbe onfc /öan? bamenten flrgben, ^0 toaerfebontoen top nunoeb-ntaelp mitpOefen/ tod emftdits gebiebenbe/ bat gbP Bft bolcB tot bebotf ban befe berbinteniflie gbetoojben fpnöe / gOeen l^apz Wooj-toebten/ of jDonfïer-plaetfcn bergunt/ maertoaer bet fdbebanaengbe* troffen too|oen / op-Iiatt / rupneert / enbe inaftaamp;recrt. Wen Urijgb-oberflen/ fift^ meefterp / en anbere ©ffieicrpz enbe in’t ge# meen al bet ütugb-bolfB bclafrenbc/ bie bacr in befe toerbinge Ijabbcn aengenomen/ ofte tot betaennemen befigben lacren/ ofte nu boojtacn fieb motbtenbaer toe gebgipe# Ben laeten/ piinnpalitB bic gbeene/ betodt# Be ban onp/ enb c bet figrB/ eenigbe Hcnin# ge bebben/ fap berlicp ban al bacr l?aef en «©oct/ ^jibtlcgicn/ ficebt/ en lt;i5berecbtic# beben / ootb bp bermpbingbe ban be boege jicaffein bes fiqrr-tonflitutien/ bief-bai* ben berbadbt fïacnbe : mact ö’anbere / bie ono/ enbe bet figrB niet beflaen / gljcbic? benbe bp becltep ban Igf en leben ban befe toerbingbeaf te laeten/ enbefirb niet meer/ bet toap oor onbee toat ftbgnbet sun mofb* tefonberonptoetéentoillc boer toe gun boe* g{. enbe fo bacr al eenige ©bergen/ fiitme* gerp/ Capitepnp/ enbe in’t gbemeen anbere polbaren/ foo tod te iamp;aetbt/ alp te ©oebt/ fouben gbebonben toojben/ bie bacr bier toe babben begbeben / bien füllen top/ fo baeg fp aen onp amp;epferlirB f^Iactaet gbeboo? ge# ben/ enbe terfronbt ban befe toerbtngbe af# gacn/ pardonneren/enbe toccr tot onfe fiep# fcrlpcBc Obenabe aen nemen/ in bienfebaer baneenigben fdjijn/ ofte blgcB ban bacre ©berigbept Bunnen bertboonen. ©oo2tp noth al belagende / enbe gbebiebenbe allen iteur-boigen/^tanben/ enbebaere Âfght-fanten/ neffenp ber Äteben-Wefanten / bie tot acppfirbbfcf-balben bergabert 31111/bat gbp gbeen agi gen tic/ bet fp ban ©ontribü# tie/of anbereitrngs-nootbjuft tot befe Uier? binge bp fet/norb u ©nberfaten en ©o/gcro niet belaft bp te fetten/ op bat gbn ban mebe in be boben betbaclbe grage/ negenpbctlitp banaluï^aef/ ©oct/ïdubilegic/ ®?Pbt* ben niet geronbemneerttoog/opbatnu nie? manbt onBennige boot ben errufe boot te toenhen hebben marb/fo bilt gbponp fdlar* ractbier oberuptgbegaen jijnbe/ publgtB aenflaen/ enbe untroepen laten : toanttopu tegenp ben fidigiono/ norb î^iofaen-btebe niet lagicB ballen toillen/ noch füllen/ etc. Ï)icr negenp heeft ïaengrl. /Kajeg. oorB ^nferj^ eenfrfiinben aen fommighe figcr-,§tebentoiw«ij‘^ laten af-gacn/ban befen inhout. ©pp Borne gdonf-toccrbige abbnfen boo:/ ^ew»^ Boe bat op be Uenpfffchcbooighcnomcnetoct^^ Ûcfolutfe / cube nieuwe berbintenige in 0^^’’gt;^ piincipacigé finfr-^tchen / ten platten à«««««, Hanbe/tnbe clberp/ gertBc toerbingen/ fon# |
|
1631. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hiftorifche Chronijeck, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51 wMonot'o- ’”^’^ ‘’«st confent/ ofte latenten boogg gacn niet in te gacn / of inbien bet al gbefeßiebt 163 r. iiiwiiciim batu felfg te boen/ nneft anbere te boen ber# toag/batdieb baer ban af te ftacn. »iKHdien Datu felfsi te Doen/ nnefj anöece te öoen ucc« te uaegcii. gunnen/ niet toe bomt : fo bebben top aen it bief-balben mebe onfe Bcpferlicbe ©Jje# boobe / ober fenben toillen / u met grooten emftgbtbiebenbe/ batgbpteeftonbt ogon# ncect/ bat beft onfe ©Uttacten mogben aen allen kanten acngbeUagben/ enbe gljepubli# reerttoogen/ ombatdeb een kemuffe Ijicr banbggen/ enbe baer tegbengboenbe/ met beljooftitlte fttaffe gbeftcaft Wogen. Cnöe obccmitb ©.C. wel bennelicB iüï / batu bupten onfe betwillingbc/ gbeen berbinte# niffe tipt gacn / ofte te maedicn tot-bomt/ maer bat gijp beboog tot ons it toeblntljt te nemen. éo Willen wp 11/ aio onfe/ enbe beo ßijtp-^teben / enbe cpgcntlidtebcftinglje sgnbe/waeefebouwen/bat gbp na Ijet er cm# pel bann ©aoj-baöccö bpüé trouwe/ enbe bolftanbigbeptbaft ftacn blijft/ bief-balben gbp ban be bootigbe Uepfero fultbt ©jplje# ben/ enbe Regalia, gbenootenljebt/ bat gbp beo Hger Panimoniun 3ijt / CU gbenoemt Wogt ; enbe foube baer tegljenö ban nu gbe# baen Wogen / foo fallen luu ootB niet ach# teeblijben/ ©banbefeberbeegen ©ubtlc# gien/bolgenObeO Gijcr-conftitutien/ t’on# fetten /11 «t^oebt en .Scbulbcn/ met een ppg gijebenbe. JBacc lup willen beter Igopc ban über# Wacljten/ bat gijp bp tgbto ban befe berbin# tenifte fait af-ftacn/beel meet baer been fien# be/lgebooj Criumpbe tegenoben ^weben be ïtrggl)-laften/(Waerombefebergaberin# ge tot Heppfiglj foube aengeftdt 31)115 fee# nemael tot een epnbe mogben gebgcljt Woj# ben/cubefoube ongljclijcbbeter boen / bat gbp tot ö’fmer/enbe u pgftijt/ tegrootec fienten aen lagben. gt;enbe füllen Wp ft en boe gbp na ^nftnuatte ban onfe JBanbamen# tennuboegbenfait; Want befaetbeio boot hetbeflupt tot Ueppfid) al foo beere gbe# bgfljt/ batbeeerfte temtbieeinge fal bau noobe3pn/ enbe Wn fallen na Wgt-looptgbe beloften niet lupftcren/ noch onbertuffeben mebe ftil fitten. iDaeromboegbpbetmetbe ©ubltcatie bau onfe laiatcaeten gbemaedlt bebt / en of gijn baer na mebe gljebencbt te boen/laetonö in aller Ijacft Weber Weten. ©oog!»/ beeft nod) Uenfer 1. IDajeft, een . fdjigben boen afucerbigben atn alle Ucen# ©twtKeben bie neffene b’^uangdifebc itenr-^« alle ©ojften en âtanben tot Ueppfieb bergaert 5gn gemeeft/ ( betople bp lier ft a en beeft/ bat fuD/nw befelbe met bare ûuftingbeombaec te ber-brrgant ftbbnen/ ontboben macren) ban btfen in# fintt-bo;; P- P‘ JSiibcmaelbip na bedoopban font# tom mtgbebagbentgbto boojfeecamp;er betnomen **«gt;*»• hebben/bat gbn nacr Heppficft te bomen/ onoer bet betbfel ban bes ^anötö befenfie/, ontbaben 5ijt/ totbeboef ban bet ©ennpt beftdfß gbemateftt jünbe ; foo ftellen lup in gbeen ttogffd / gbp fbU gbenoegb upt onfe ©latcaeten Advocatoti en Monitori gbefien hebben ; boe bat lup fn’t minfte baev in niet Bunnen/ notbWillen tonfenteeren/ 'tfelbe tltli een in onfe openbare ©lactatcn tehen» nen gebenbe/ be felbe licnr-bo’ften en ^tan# ben ban een fuirb booinemcn te bermaenén ben »rpgbs-oberften en Solbatcnlaft gOe# benbe in btctgelijtbc Wcrbingbe ofte bienfte |
enûeof lap lud Jjet betrouten ftebben/ batgOpbefeonfe bJacrftOowUJtnglje tn adjt nemen fult/enbe Uolgïjenö bien u tot u frbiii^ btgen gehootfaeiuijept atfoinmobcren/ enbe be P’iuilejien/ üedjten/ en lücrecOtidjcöen bfe gijp ban be boojtgije itepfers betUregen bebt/ bjclobeubcnthê/u meuluerö b^^b bee»» renbe bupten onfen confent/ b^t fp ootfe on^ ber mat febpn bet fpnfoube/ enbe u met ber« Upben laten tegbenb enfe Avocatori en Monitor! Jüanbamenten tot be ßefolutie ban’t ::0cQiipbt bat tot aeppfirb lö aengbeflelbt. enbeop bat gljp ficn moebt / en bebinben/ bat mp bet niet u/ en b'ubje gbenabigbluB lud nemen. : foo bebbemupu luaerftbou# tuen Hüllen metemfleUcB bebel / bat gbp bolflanbigbtnugeboojfaembcpt en bebotte blbft/ enbe fnlfr bp berltes ban onfe itepfer^ liebe ©ngenabe/neffenö ub)e13jpbebc/àe# ningljen/ üecbten/gt;tnberetbtigbeöcn/mitp gabero be flcaffe bief-balben in beb ügtje-confütutten becbælt fraenbe : Jßacc n / met u gbereetffbap bp be fmaere tgben / oponb alleen paft/ enbe niet boomeemt bat tegben# onfe Mepferl. JBanbamenten uö loopenbe. «Enbe foobetfaeebebjasi/ bat gbp ubp befe beegabetingbe met u bienft-plitbten alveebt ingbeftelt foube tjebben / betlnelrbeubup* tenons / ató3gnbebetopperftc ï^ooft ban bejS ûgejeaeeningben/ metbanopgbelegbt luojben ; bat gbp ten eerften na ^nfmuatie ban onfe piatcaeten baer tegbenö gaenbe ban Ibcgeno bc boben betljadbe ftraffen / nu bjeecterngbnabupb begeeft/ etc. ï©ucrcnbe befebergaberingbe totlcpp#- .. „ fieb/ 51)11 biergljelijtbe Avocatori gt;a*«gt;a*SSr menten ban Wegen be bcrbinteniffe/ ©ienft fetjap bam en Contributie / atn berfdjepbene Bibber# febappenafgegacne Weten/aen be ƒranlt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;□■,„ bifdje/ ^Wabifebt/tabe ßbönfdje ûibber# m« niet ftbap/ en ban 3tbcl / baer opberfefttpöentg«^««!^ antWoog toeber ip ingbebomen aen’t ïiep# „ige tot feclicbe ï)off/ baer ban top fommigbe/ enbe UeppftfO alleen be pgncipaelfte toillen berbalen / om bat top niet ben fiefer te fter met befe been en feijafftn « toeber febjöben / te laftfgb ballen mogben. bebben. ’t©ierbe t^art ban be üibberfdjap nen bc ^JSÏ“* i©onauto / beeft albig toeber geanttooog. ^toaM- P.P. Wp Ijebbcn feer toec-moebigb upt fefie ««1,0 U liepferlidie JlJajcft. Avocatori en Monito- ^^ ri jUanbact bernomen / bat tegeng bet ber# fet^Aroca-foeck ban be ©gbe / enbe ©dofte ban be ton en . éanbt-babingfje beg adigiong / en Wo# «,°quot;“°“ faen-bgbeg / boelangberboe meerbeeftoa» rigbebenin’t abfRopgfen; baer upt (mb len lt;©obt iJtlmarbtigb öe faetSe niet toil mib# belcn'anbergnict te bertoaebten ieftalgb’al# gbemeenc aupneobte Jtanben cn Sieben. ' «©belijt6 top nu in u Rcpfcrl. JKaieftg. enbe 5ijnc ©ooj-baberg/ top/cn ooekonfe ©ooj-ouberg/ altoog in een bolftanbigc be# botie gbeblcben jbn/ alfoo berfeerkeren top Ikepfeelidie JHajeft. nocbalboogg/battop neffeng onfe mebe aibberftbap upt ^e# gouW/ 261gouto/ cn ©oben-Éce/opu Bep# fed. jißajeftg. bebdenz met btboogic6e ae# becentie gäbe flaen/ enbe toat ong atngaenbe tg/ be ftlbc in gheboogaembept boltrecßcn/ enbe 5bn ooeft niet gercfolbcert ong mit an# bere in ttnigbe bcrbinteniffe in te laten / Bet tocltbc |
ai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vctvolgh der
lójï. toeUBeootB b'anberc/ bie bpbefeBergae* “ öccing0e jgn gOetoceR/ alö 0« placcact uö af0Ö«lcfcn/ eenpaccigO belooft Oefaben te öoen/öaec nae gebben wp Ijct plaecaet aen onfe metie ©upjigöe-üiöberfcöap ober ge* foiiben. diöe üjp Doyen / bat Detbietben b3eel ban bc Oibberltljap aen be ^eefter-^bJartbbjalZ enbaer ontrent/ bangelgcBe intentie 3Ön füllen / niet alleen aen u ïtep* ferk jKajeRö. jißanbamenten geOooj glje* benbe / maer ooefe neffenb onb/ baer (jet be noobtepfcót/45oebt/ Hgf/ en 25loebt boot « itepferl. JQajeR. op te fetten ; enbe inbien t’een/ of t anber ïLit in Ijet particulier Bcm gabt Ober p^aetcnlaetcn/ bat Ijctnoclj tijöt toab bjeber te Becren/enbe be iiepferl, jUilöe te ombatten/ boojBouben bullen.
^00 bonnen top upe noobt niet boojbp gacn / Boe bat top altoob gljcBoogt Bobben/ topfoubcnbolgenbe ücplerlitbe Beloften/ ban be groote tontinuccrUtjefe a^rggBb“ Contribuptien/ bic top foo lange boben onfe beemogBentBeben gBeb|agen/ Jbniet fcene* inatlontlaR/ boeBtenminRennutoat ber* UeBtentRe gBctoo;ben jijn/nocBtansS fo Beb* ben top ter contrarie moeten bcloben/bat be* felbeniet ban eenen tgt totb’anber bermin* bert 51] 11/ maer al meer en meer aengenomen Bebben ; in boegé bat top alleen in onfe quar* tieren boa? 4. Compagnien te j^aerbeenbe te Boet neffenc Btt Bouben ban een®berRe/ ter JBaent Bebben moeten op brengen 13000. _fU bcBalben nocB beel anberc groote la# Ren/namentlicfi/aen ÄDooj-toeBttn/j^aeBt en lt;©agB in «©uartlcrcnbie top gelebenBcb* ben/ baer booj onfe üiööerbienRen alfo 31)11 afgljegacn/ bat top na beBoojte be felbe aen utoe acpfcrl. ïUajcR. niet toel Bonnen pje* Rcren: baer neffenb 31)11 b’ C'nbetfaten alouö tiptgBcfcBept/ batfpmetonb linbicngBeen beteringBc foubebanu itepf. jüüajeR. gBc* o^bonntect tooiben ) ban Oupö/tjoff/ïtant en Äant/mitfgaberb Bacte Wijff enbe üm* berö moeten bertrecBen; enbe inet foo betre met ono geBomen / bat/ inbien top onfen Uicljaern fclfö beefettentoilbcn/ foo Bonben top upt USanqucmentban «öelbt / baer toe nictraBen , baer boojbeelacnfienlicBeßib# bersi Boeberen onö ont-ttotBen tooiben/ en* befulcj; toeltcgenb be ^laccatcn ban utoe aäcpferl. j®ajeR./ inboegBenbatben Bif# feBoptofïtugsiburg 6.a 7. ^tbelirheBoe* beten; be BoiRlBaiiö tot I5ogen-§olle3un; get l^ooïenRepnfcBc *00ebt ban BingBen : b’itbbeflre ban l)et ^tirl)t ButBauto: bc «6ocberéban Coniclicc tot jüibbclbibtofB: b’*0oRenrt)rrfe Itegl)cecingï)c : bc Reifte banbel^eetfcBapppe ƒilîf; bc Btclactban Bet «ClooRcc Xtoifalten/be lt;©ocbercn en in# Bomen totten Berg ; lt;©^aef Cafper/Bern* Barb ban ßceBbergB / be ïleecRBapppe ^peBepm/ XtoeiffcljSbcrgB en bDeutemu* lin/be Uanbt-boogBben in^toaeben/ bic alleen booj 4. fatten tijbtóib uptbeRBep# ben / bien bocB öe «©pef lt;©tto ï^enriefi 5?ugger/ongeatBtu3äcpfcrl. jDajeRö. bc# bel/ ccnlangBcn tgbt onber Bem Beeft gBt# Bouben -, baer Bet al nocB niet bpgBcbltbcn Jïi/ bctoijleonfe jXïebe-lebcn/ bd^eecenban jfiieBenBupfen / Baronö tot gUcrtifren metbe Contributie boojbc SrijgBö-Com# tmlTarifen ban ons Corpus afgBefneben/
i6ji’
enbe met een Bcelc CompagnieCcabatenbo# bcnbeboo;f3. 4. Compangnien bpfonber belepbt 31)11/ baer boo^ bit bieeben b^cd f)oe langer Boe meerber ia obetlaR getoojben tot b’uptterReruijne ber berbaUenbe.
«Detogle nu utoe iiepf. IDajcR. onfebe* botte in bcelc toegBen gepfeurt/ enbe Bet fel# bemetter bactbeuonbeuBeeft/ battopoocB ettcltcBc jUilliocnen baer geRBoten BebbenZ niet fonber onfe tot bc gront-beöerbinglje/ enbe bp befe peticuRufe tijben ineenfuRBe onfeeflterBepbt3!jngBeRelt/ bat top anberb niet te bertoacBten Bebben/ ban alle'oogljen# blicB oberballcn/ enbe ban Bet onfe berooft te tooiben-, te licBtditBer / dbermita top ten platten Uanbe tnopene l^upfen tooonenZ toepnigfjgBelcgentBepbt Bebbenbc/ battop onfeWyf enbe läinbercnacnfeetBere plaet# fen bjengBen Bonben om Baer te falberen/en fonberBouben. lt;iïnbe tnbien «Bobt/enbeutoe ïtepfcrl. jlïajeReptonbnitt tcBulpefiomt/ bat top ban tot een gBemcenen p’gd moeten tooiben.
«Daerombibben ton nocB cen-macijsutoe aiepferl. jiliajeR. onp ban b aenRacnbepe# riculen enbe rimnc te beRBermen/ enbe b’on# biaegBlö^e la'rijgBd-laRcn toecB tenemenZ of tenminRen toattebcrlicBten/ op bat bc lt;©oeücren ban bc ßibberRBap / baer ban top tegenb ßceBtsön berRooten/ tot onfe aibber-taRe toebermogBen geb;atBttoo?* ben;enbebitf-Balbcn b’inBebberb ban bien omtoeberbacebanaf te Raen / aen teBou# ben •, enbe bic *Boebctcn neffenb onb ïöiiff enbe Sinbecen met Sepfcrl. ^aube-guarbe befetten/ op bat top bp befe RBturingBe bcb üoomRBen ügej;/ be felbe mogBen naonfe nootbjuft gebïupeben onb mitbbefentotbe ïiepferlic6e eBenabe / RBut enbe beRBtr# mingBe/ootmoebigB bebelenbc.
33pbitftBïDbcnibnotB bpgljeboegt een Poft-fcriptum, albub lupbcnbe.
P. P. ©P laeten oocB met ten u Sepferlic# Bc jDajeR.toeten/ Boe battopbenaibmini# RcatooxbanBttlBotRelicBc t)upb Ï©urten# burgB/ enbebe Hebematen ban bien/Bebben laten bermacnen om Baer ïteenra bcBooitc te bedienen. TDetogle ban 3gnc ©oxRelirBe «©Benabc in een fulcB RBigbtn Beeft belooft/ batljptoilbcinbe RBulbigBc gBcBooxfacm* Bept/ trouto en bebotie te gerb « ïtepferlirBc jlßajcR.bolRanbigBblgbcn ; fo bidden top utoe aepfeti. JBajeR. geliebe doeBatnonb beRBendt mede te dtelen/Boe ton onö/nefRnb onb JIKedc-Uedcinaten/ fo tod CatfiolgrBc albon-CatBolgcBc ^tanben/Bier in boegen füllen/ etc.
»Dit booxRBîcben âcBxnbendatbanden l^crtogB 31ultub/ ƒ xeberieB ban Wurten# bergfigBedaenibgfietoteRZ lupbet alfoo.
lt;©f Bp tod geBcopt Babde / dat d’onruRe unt Bet GoomRBe ligcB een renb fonde op# geBoudenBebben/op dat Bp ende andere int ßgeB-benautobe âtanben ban een meerder pergcBcl mocljtc bebxndt tooxden. ^ocB obetmitb Bp Bet contrarie faglj Bomen/ fo moRe Bp Bem mede totdedefenfie (bootbc* Boubende nocBtanb Kepfcrl. WajcRb.RBul# bigBctrouto engBeBooxfaemBcpt) Rellen: ^00 Baddc Bp onb/ ban toegenb Bare plicB* ten/ toacr mede fp aen 3nnlt;|upb berbonden toarcn / berraanen toillen/ opdaxbytijötb met
|
Hiftorifche Chronijcke. 1631. luctFiaerrujiinggcbpbeQantjgninocDten/ tnbc aen bic ylaetfe/ bacr Deen Opfc bcftljcp# ben foube/ met peetben tnbe anbere gljcreet* ftOapbccfcljtjnen/ cnbe alfo 3tjne/ cube öave 3Lanöen nicbe öelpen befet^ennen : cnbe bc# ïuyleütelbaeracn/ infonberöepbt bp befen tgöt/ gljelegljen lÿ / een jeechete ojb je op aU leo te flellen/ foo toilben fp Ijcmm 8. bagen tgbtjs / na infinuatte van bien / Iper af be== fcljept fel) jyüen/enbe bare üerrlannge boen. î'elWe ,lt;®P bit Schlöben heeft üepferl. ißajefl. «iithwon albus gheantînoojt. IjoeWel 3tjne itepierl. y ^gt;f«» JUajeli. nopt aenljaer oenotie/ noch trouwe bmbe heeft ghetWijffelt/ Dem Wel beha gljenbe bat fp Willen gljehoojfaem 31)11 ; gljelijffieWel KDcetcpsijabbe hpfetotbe^taubt-baltighcpt Willen berinaenen/ enbe ojbje jrcllen/ bat hate glje# baene hlacljten fouben berbetert Wojben. Ic fiibbcrfcpap ban Sgt;wabcnnietbetaemf* geben ben ©panben een feeeßere aenlepbinge ließ/ bat fp haer tot een particuliere berbin#, om bc poorten cnbe teuren han’t figeß op binghe/ obermits fp 3gn iüepfccl. jRaieft. ; teßrgghen. ReCWelchiicpfcrl jBajeft.niet Donbe alfoopaffeccenlaten/ noch beraubt# woojbcn; bat mm een bicrghelgcDc berga# becinghc aenfielbe / bicin’t figch met gpe* bjupchelgcD/ maer tegens b’crecutions lt;©j# bje fclfs ftrifbigh was / bic hielt / bat bgff Crepffen/hare ©ooft-lieben/ mits Paere bp lt;§gt;o bcel nu aengaenbe was b’epgenbabige toemflinghe/ hebben fpwel apt het Hep« fcvliche ^chJhbens berfiaen / hoe fP Daev neffens b’anbere ^tanben besßyfjr te bja# ghen habben •, cnbe Was hu» / noch be Ijce* le ûibberftljap ban ^Waben met betaeiue^ teghens alle bpantltcDe gljeWelt Wilbe be# fehennen/ touben boeghen/ bupten boojWe# ten Pan 3ijnc ücpferl. Jliajefl. mact Dp be# troubebeelmeec bat fp haer fthulbighe te* fpert enbe ghehoojfacmhepbt/ Waermebefp acn haer Mepfecl. jBajefl. berbonben Wa* ren/Wel fouben in acht nemen/enbe Wel aen* legghcn ; om bit nu te beter te bolb jenghen/ foo habt hP / ghelgcD oocD aen anbere éib* berfchappen acn ben ûhÿn/ enbe ƒ janeDen* ianbt / eenighe bicrghelgcDc mebe patenten Willcnpber fepnben/ hun noch bcbelenbebp Dcrlics ban alle hare Geept en «©herechtic* heben / batfp haer in ghene beebinbinghe oft epghen-babigpe itanöc-befcpcrnungpe inlaten/nochbacr toe eenighe Contribu* tiengOeben/ maer bcel meer be ïKepferlitDc jBanOnmentenbolghen/ cnbebacr na boen/ oocD haer îLebe-maten ban 2tbel mebe bacr toe berfoetben/ cnbe bermanen. ©accom hebben bc lt;©jabencnbc I)ecren ban bc ƒ janeDifchen €reps/ op bc hoben bcchaelbc platcactcn/ albuS geanbtWoojt. bc©« p. p. (öpelgePnntot ïLeipflcp met een# wihan'üe VaerigOet herten/ cnbe monbt beiloten WaS cttps ghtWecfl/ ïiepfecl. JiBajeft. noch anbere '^tanben bes finer in t niinflc bp befe ber# tal «nquot;’^‘^binghe te offenferen/ enbe te molefleren/ Met nbsp;nbsp;noch eenige pcrticulicre berfainteniffen aen te KÄ® ^'^quot;’'' ’ alfoo bectrouben fp noch bafïelicD/ «i'AvSsïbat beSJtanben haer noch boojts foo ber# natMoni.Dlaecen fouben/ bat itcnfcrl. JBafcfl.nict te uiiflcouWcn mocht hebben ban hare inten# tic/ bic alleen tot conferbatte ban bes fincr-Wetten/ hooghen refpect ban 3nnc itepfecl. JBajefl. cnbe tot hcrbjenginghehetbafl bt# trouwen (bat acn Weber 3gbenberballéwas) enbe bes ©jebeS/ bacr na men foo groottlitr ghcbojflhabbc/ flrecDtc. Wat ban hare Dant Was/ Wilben fn bol# flanbtghbpharc ïtepfcrl. jBajeff. btgben/ hoopten oocD läcnferlicDc fRajeft. foubefe boojts in 3gn befcherminghe onberhouben/ cnbe gheen argher nepterbeneDen ban hun ff Deppen/ maer bcel meer een gpenabigpe « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Skepfee ober haer blpbcn. |
33 ï^ter op heeft 5ijnc ïtepfecl, JlJajeftept/ 1621. albus gheantwoojt. l)ct was hew feer lief cube aenghennem ©c jßmfer ghewee|l om te hoojen/ bat fp haer mebe acn .mt^oon hare obet-ghefonbene lólatcaetcn ghehooj# fth-iw^i. famelitft Wilben leben/ enbe het felbe met bet baet betpoonen ■, both fagh hP noth / bat fp het beflupt tot ieipfich gljemaetltt/ Wilben berertufeten/ als of be felbe niet totnaebeel ban'tiaijch/' nwer bcel meer tot tonfetbatic bcsiatjcp Wetten / cnbe Gefpett ban3hnc ïtepferl. jUaicfr. enbe tot hetfitUtnghe bes goeben betrouwens / enbe heplfamen ©je* bes / nengljefien Was. lt;C'btnnits fpnughenoegh berfeaenhab* beniipt3tjnc^chjhben/ bathetatroojt tot Heipfitlj/ be rechte Wegh niet en Was/ gije# Igth b’ooghcnfchhn bethoonbe/om ben ©je* be Weber te berbrhghen/cnbe be ghefelaethbe BtijghS-perfllnghen te berlichten/ maer ben armen lt;©nberfaetcn noch al bcel nicer te berfwacren/ enbe ba t bacr booj be lt;öelofia tuffehen bc ^tanben foube af-nemen / cnbe lt;©cbepiitccrbèn/alleen’tfamen Domen moch* ten/ enbe inbien het perihel bacr booj niet acn een DantDonbeghebjacht Wojben/ bat ban een alghemeene ©eputations bagh Van ben Mcurbojflban üBents moflnptghefchjeben Wojben/ te fwóghen bat een ©eel banbe ^tanbcn het ghtene fouben beflupten/ bat cpgentlicD een fioomfthen ïtepfet tocflont/ enbe cenpacrigh te beraemen tot eene befen* fie/ oftcoffenfic/baermen both (pet Was ban faecBe/ bat men ben Hoomfehen JitepferDiev onbcrberftaenWilbè J ghenen ©panbt ghe* noemt heeft. l?et Welch fp lieben pmmers nietberanbtwoojbenßonbtn/ beWglefpal* leen als berobltgeecbc ©afalen han’t GijcD op itcpferl. JBaicR. fienmofïen/ cnbe op 3ijn befcherminghe hopen cnbe bertrouWen/ enbe fith totghten anbere abherenten Doe# Shen. üBicfhalDcn ïtepferk jBajeD. Dub noch bebal/ batfp bpDetliesDan allehare ©ji* Dilegicn/ öecht/ en lt;©herechtigbeben / enbe bp bermpbinghe bc (Iraffen tn bc poojgacn* bc ©laccactcn hier ober berhaelt 3hnbe/ met alle neerflichept bacr heen ginghen / bat be felbe ©laccaetcn na behoojte mochten Dol# bacn Wojben. Signe Kepfecl. jBajcfl. begheetbc ootDatpfec banbe Sitabt ©Im/bïebocnmaels 8. ©acn# faunoKS beien bolcrhabbc/ batfp/ tot bat be €reps-5«sce« be bagbaerbinge haren effect gefo jteert Dabben/ S”» ' met bc «Contributien continueeren fouben/ stabt en bacr ban onberhout fehaffen acn het bolrh ^ïl^™^^ ban3gnc »epferl. J»afc|i. enbe batfe ootamp;han^beï bc Doften tot berber ®jbonnantien / bic acn nurttot eenighe (Schepen Waren acnghtleght/ mebe^^’®’ fouben betalen •, cnbe Wat ïiepferl. tBajeft. ban hun/ ban Weghen b’obtrgefonbentMo-nitori enbeAvocatori IMacracten/te berWach# ten hebben foube. |
|
34 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolgh der i6^îgt; ® acr op öaer bic ban be ^tabt Dim bec# Blaetbc/ bat fp/ gdijck önec Dooj-baberg neffenp anberc geOoojfactne Stauben/ tuil# ben tegmens hepfcrl, jUajciï. bolhoincn baflbowben/ enllaenbeblgbcn. Wat ö’anbere Contritrutienbe Itepfcrlic# Be jbajeflept ban Ijun begeerben / nopenbc was/ boiiDen fp befclbe niet opb^enghen. JKacv betoyle BepfeilicBe JBajè|lept ban 3ijn meeningöenittünlbc afftaen/Debben fp ten ^eJijgben naec Weenen ober gefonben/ banbefeninljoubt. Watfpljaer ban tuegljenbc gOcbojberbe Contributie enbe betalingöe ban ceniglje ^tötpen Dabben inoetenbetepcufeercn/fuUr tuaö bp gDcromen boo; Bare onmogDclitB# Ijeöen/ ence niet tipt tcgljcnfpannigDcbtn ; tuant fp Bonben betugfenz bat fp/beDalben bic 110(ICH ban ben oo jloglj / tuclcBe fp Pooi befen al gclcbc / cube npt beeren Dabben moe# ten/ inbier jaren tgtö 3000000 (öolit-g il# benpbeliep/ bicfp/enbe DeurigDe/ Daoocn gocot gDcinacfBt/ DettuelcficnictbanbagD tot baglj afnam/maermeerberbe ; enbe be# tDoonbe Det bokb bat nofD om be ^tab lag/ met Hooben/ Dlonöeren/ in/en obetballen/ opbieccben en m flucBen flaen/neberDoutoen cube 000’ffIgctcn / jDooiben cn Dhinben/ enbe tuegD boeren ban Det Dee/met berfrDo# nenbe lt;i5eejleltcbe norlj Wereltlirbe/ frDnl# bigDe of onftDulbigDe / cenfnlcficDarba# rigOept/ batDcïb’argfle Dpantniet ärgDet norD bpanötlitBer maetben Bonbe. ^0 Bon# benfppmmeesi niet in ongDenabc baerboo’ Bomen/ inbienfe tegeno eenfultBe on-C^ji# flclicBe to^cebtDeptDacr (ïelben/enbtbp tgtp bebefentie/ bctoclebcban lt;J5obtcnbc bc J^a# tuple tocgclaten toap/ bp bc Danbt name / bic bocD om cenige menfeDenbacr mebe te quel# len (rrcrlitc/ maer allee bacr op gone/ Doe fp notD DetBIcpnc batfpnotD obcrig Dabbé/ten befrenbanDaer/ enbebe DeurigDen moeDteu falberen / betoaren enbe befeDermen« Wit Dabbenfe acn ïtcpferl. JBajefl. in onberba# nigljcpbt toillen tocer boottenanbttaoojbt gDeben/ enbe foitöcnboo’ts foobeel fp' Bon# beu ïtepfctl. JÜÜajeJl. ilnigDo bolrB met ^tDepenenbeanbere nootbjuft boojtö Deb pen/ cube gerieben/ enbe boIgeiiO bc Con|li# tutic ban’tûgtb/Dun neffeno anberc ^tan# ben ban bien Douben/ enbe in iicpfcrlgcBe bcbotic bupten ttuijffcl falgbcu. j^orD ten laetfïen/Ifecpferl.Jlïajefl.bibbcnbc/batDcm boel) gDeliebc Darc ©lebc-becrbigDc intentie te bojberen/enbe tuebee ben Djebe te Derflel# len/ ben Daberlanbc ban be WuptfeDe na# tic/ bat nu bup langDe met grooten jammer en plagDen / map obergooten gl)etuec(t. Cerbit ^tDigbcntot Weenen ip gljeeo# men/ iffcr een anber ^cDigbcn ban Weenen af/ aen bc ^tabt Dim afgDefonben/ ban bc# fcn inDoubt. Waf«- Wat fp/ bolgOcnp Ijacr gDebacnen Cebt/ ötaamtottcnplitDt/ Dace gDcmoiben bolcB niet af en tobm ’'' t'‘i’^tBtcn / fuifje mifDAegDbe fccr ^gne ïiep# bOlÜt 2000 lifBc Jtiajefl. bacrom Dp Dun notD macl bc# ^nrafTicrs bal/ batfc Det fclbc bolf terfront af-bancBen/ rehanöT enbe a CU ben ©berfïcn^fDienfBcn / bienDp ^taöibiui bacr ban lafr gDcgcbcnDabbe/bolgcn lieten/ aengeno# enbeDaertotgDcen anber/ DpmaPbangro# toföfr'nf-1^ ofquot; '®5®” flact/ban alleen tot beffDermin# Bföaiirttt gljc ban 3gne Jlïajefl, boegDben/ öfter ton# toojben. |
trarie bc firaffe bectoacDten/ bic bief Dalben 1611« in beb ligtjc Conflitutien/bcrDaclt Bonben. Cnbe om nu Dare Diebc-beerbigDe inten# tic te beter te bobberen/ bulbe 3gne JföajeB. bat fp ( bic ban Dim ) eenigDe Ä5rggD,ß-ru# BingDe / maer mcöe fp oberblotbirD berfien maren/ tot beDoef ban bc itrggDjS-bienBen bolgDen lieten / tot foo langDc bat bep ügrp €|epp-fontributien boons gingDen / ban foubé fp na beDoon bacr ban betaelt mo|bcn. ^0 Dae(l nu Det cerBe ftDigbc bat bc ^tab Dlm na Weenen gDefonben geeft/ ip acngc# Bomen/ geeft ïiepfeii. jDajlt;Det felbe albns meber beantmooft. ^gne ïtepf. jlhijcB. 0abbc bic bet da# ringljc/ bic Ijp ban Dun gabbe begeert/ of fp namentlifB aen be |3laratcn ban Avotatori en Monitori milbcu gegooi gebé/noeD niet fc# Berp Bunné berBac/maer bit mei fienbe/ bat fponberDetbetBfclbanbe berljaelbe Biggo-laBen/gareberbtnteniBe milben befenberen. 35u miBen fp mei (clfp / mat befc Wape# nen bieteggenp üepfetlifBe jKlajcB, en sim ^BeggDb-boBB booigDenomcn mterben / m bep ügcy-fonBitutxen boot cen teprlitn op Dacr DabbC; Dn gabbe pinnicrp Dem bitB# milp bacr Deen berclacct/ inbien men cenigD fpcciacl bemgo ban bc ongDebiftiplineerbc ^olbatefra/ get maren WberBe/ of anberc/ Bonbe bp biengDen / bat ïtcpferl. jDajefr. milbc bacr teggenp btljooilifBe Blaffe ober boen laten/ bacr bp Dp noeg al bleef. jDaer foo Det faerlie map/ bat bit fmierenbe -Crou* pen maren/ bacr teggenp fp Ijacr befcnfie bp oe Danbt nemen / Bonben fp bc fclbc op acn# foctfienban ïtepfeeL JBajefr.of 3gn bolrB mclbccnielcn / cnbc map niet noobigg biep-meggen cen bpfonbere berbinteniffe acn te Bellen. WaeromlictDpDetbpDet booiigge fcgigben Bacn/emBelitB DunnofD bclaBen# bc / bat fp Dacr neffenp anberc ggcDooifame ^tanben ban t ßgeB/ bp bermpbingljc ban bcboben-berDaelbe ftraffen/ milben troume# lifB enbe bolBanbitD betgoonen. ^ulfhe / enbe biergelgeB BDigbcnpmicr# ben ontrent befen tgbt/ ban meggen Det De# flupt tot Hcipfifg gebaen/ enbe bc Werbin# glje tot beDoef ban b’DbangcliffDc ^tanben acngDcBelt jijnOe / bed in’t ßgrb omglje# mufclt/ b'meltBe al te bergalen/ foube te bed mefen ; bacrom millcn mp lieber ben gonBi=’ gljcn Uefer tot anberc DoetBenbie gier ban bpfonber trartceren / Deen mijfen/ enbe nu boo|tp bertreefien/ matanberptuffrljenbc ^meetfege / UigiBifflje/ cnbc ïtepferffDe 2trmabcn in’t ögrB ggepaffeertip., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ^abemael boot beroberingge ban bepbc Ralfen/ Wars en Wriffen-DagDen / ban be;»^^«-melrBc mp booi befen 1)ebben berDaelt/ bCojcooe ïtepferfcgeuptlèomcren mecBenbcelp (maer ipwjS ober b’^nmoonberp grootc blpffgap gDe#SX’, gouben / oofamp; cen openbare Wantb-fcg# jooinn» ginge gebaen fjebben 1 sun gebteben gemoi# ben.Kreeft bc Conintfi in ^meeben cen nieu# me Wjbic boen publiceren / Doe firD sgue f«/#?** Wolbalen in fulclicILanbcnbiagDen fouten/ W* op bat b’Wnberfaten enbe ^nmoonberp mat meber bcrquicbt morDten moibcn/ banbc gclcbcncfeDabebiegunbc SepferftgeDebben acngebaen/ b’Wibjc map ban befen inDout, Wen ïtereBen/legooien/ WaBDupfen en# bc bc laerfonc ban bien foube niemant fegabe toe |
|
Hiflorifche Chronijcke. ^ 51 • toe boeghen/ en be fdbe in ghtncriep manie* remet schat tin gheZ of anberfino befmat* ren/ noch pemanöt belet Doen in 3gnlt;©oDtO* btenk / nothfthanöael / bpbccbeuctcaeii lijf en leben gefteaft te mo)öcn. ö't©;ö?c / öic öe Conintb overöc Raineren/ enbe anbere Quartieren ghemaecht habbe/ te boben gacn. «©berhetgheene/ bat in b’Qiöieban be Camcren / ofee anbere Quartieren ber* |2amp;#feben ban importantie Lp ijcin habbe/ hadt konbt/foubenbc23urgcro ofte ILant- 1 bat / ghelgcBtmel bc fdbe acn behookieße man / ben Scud-licbbcro enbe ^Solbaten ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-------------------. booj het ^erbgo anberö niet/ alö alleen bc ^lacp-piacto/ hout / licht/ afijn/ en fout te 5heben/ ghehouben 5hn : Dat ghclgcBe-md foobteremao tcbcrflaen/ Dat bc ghemeene «©fficieco / aio ( Sergeanten / Coipoiads/ enbe öic bacr onber 511:1; infghdhrBallean* bere Solbatcn/ hacr met beo Weerto licht cn bpec behelpen/, enbe hare faccBen baer bp betcechten. Qnbc inbien ö’lt;©bcrkcn/ofan* bere «©fficictO / «©herefopneerbe cnbclt;©p- ö’3(lnquacticrtnge ban DeSolbatcfra/inbc Steben/foube altooO bpDe jBagikraetter felber (Stebe kacn/enbe Dien niet boojgegre* pen mofDen/ enöc foube geen solbact bonen paffero/ bpheur habben / fouben bc fdbe niet ban bc 25urgcro / ofte Hanbt-man / macr ban ben geenen fapbebjelcBcfp haetophou* ben/ onberhouben mobben. 35chalbcn bat / foube heel berboben 5hn/ bat geen Qffieier een eeingQuarticc hebben foube/ bat mebe acn hem contcibueetbc/ ofte na 51) 11 behaghen/ inbien het niet eppjeffdieß berfocht toierbe/ Saubeguarbeupt geben/ «nbe banbe felbc peto befonberö op 3hnc lt;a* fel nemen/ onbertoat fchönfel het ootB ghe* fthieben foube. jWacr inbienber ïebenbe ^aubc-guarbe berfocht bjierbe / foube defi cenmetb’©;* bje/ bic inbc «Camee af-quartieringhe ber* hadt konben/ te bjebe 5011. Qp bc pjefente Qfftcicrö en ghemeene ^olbaten/ foube tractement berfrhaft bioj* ben/ enbe niet op b’nbfentc. j®cn foube occB op bc ûegiment-kotB/ boojbe /Bonkernighe maO ghehouben/niet gheben. 3nfgdhC)c foube geen ^olbact op anbere plactfcn Uogeeren / aio alleen öaerfe peto gerepeBt bicröcn/ enbe inbien fp peto habben afgcpcrfl / foube bjeber gegeben luoiben. ^nbicnö’»lMiciero/ ;§gt;olBatenoftc Sot* tclacro/ ober Uant repfen moken/fouben bc ?lanbt-facten bc felbc fonber gherect gdöt/ ©oeringhe/ Pok-peerben/ enbe Ceeringe te beefchaffen/ niet ghehoubeu 51)11. pet macr ban bat fp ban tijne «ConincBl. .fliajeft. of* te 51)11 Qcneraele Qkiticro bicfhalben Ulijtfi thoonen fouben. ^00 foube ootB gheen ^olöact fonber 59* nes lt;©bcrktn pao / of bic hem «Contman* beerben/in plattfe ban bien / hem ban 3hne Compangnpc begheben / enbe in anbere «©berken enbe Qfficierö «©arnifoen/ Itoop ofte Wonker-plaetfen / enbe op het Haiibt binben laten ; jDaer inbien bit beurbe/hab* be niet alleen bc Uanbt-licöen / macr ootB dtB cen macht enbe ghemdbt acn Ijcmbc hanbt te legghen / tnbe hem mtlbemacrenbc nae (Stettin / oftcnacklegghenbe plactfcn baer beo «Contner^uamifoen lach/ te hjen* |
öhen ; inacc 9p ban fonbc sö^xanuneerf/ i cJj r enbenaer faeöoó’te geftraft luo^ben. 5nic nu met behoojlidie paf poorten bec* fien maren/ be fclbeionbenfeniet inifjpiprs ben/oftebooj Commiflie ban Dlen/tcn ƒ iele berboighenljouben/maer inbien het beurDe/ batter een na bcljcoitc ftrlj nietb^aghen feu* De/ fetbJàcv met ruegJj-r.eincn üanW/ ofte anbeic jßeubelen/ fo fal De ïLanbt-nian in bit feaiS enen iieel macht hebben/hem baft te maceften / enbe na (Stettin/ ofte clCtro na bp leggenbe ‘©uarmfbenente b lengen/ both hierop letten/bat/inbien een fnUlieperfoon/ plactfen/ fouter ijn-trech/ befreit voorben. ' i^oc fouöcn oofü öc poft-boten/ ofte an* bet e / bic met paf-poojien repfen/benomn* ge niet beerbet als ban een totbenacp-bol* ghenbcplaetfc/gOebjupeben ; enbe ba er op benthen/ inbien bp ten alfukhe octafie / te bjeeten/ bp mifb^upeftinghe/ ten peert fou* be bjegh Bomen / bat bc gheene bie het nuf* fenmofï/ genoethfame fatiofattiebaerbooj ghefthiebt ; bit foube oorh onberhouben bjojben/inbien bc ßegementen enbe Cron* pen ban b’ccneplaetfc/tot D'anbere mar* cheerben. ©e ©oifïclifbc/cnbc 3tamp;e!ifïie punfen/ bctoelcbe ban toeghen het pcrörbel banben ©panbt nietban boen en habben om befette üjo?bcn/ fouöcn ban b ^nquartieringe heel bebjöbt 3ijn. pet mopt oocB bp Iicoghe ffraffe mitp öefen berboben/ bat ö’Pffincrjö en ^olöaten/ hact niet bergrgpen fouöcn acn eenighe ï^oilïclitbc Comminarifen/ Slmptliebcn/ €belltebcn/ Purgermcerters/ Haeût/ 35urgerst/ enbe anbere ^nbioon* beeji bant ïtanDt/met 3trre(l/ noch anbere epghenbaöcIirBhtöen» ®e jüepfenbe jï^an/ ofte anbere / bic ban meghenhate pegotic/ mbe lt;15uarnifoencn ofte Uoop-plactjcn/ pets te berrichtê hab* ben/ fouben in geenbcrlcp manière opgehou* ben/bcfcljabigt/ noth met (êchattingc bc* lajl mojben, ®c 25ocrtn enbe ^Icher-niano fouben ban D'Officicvö bp hacr Ï3elbt-bou* men befchermt/en niet bacr ban belet moibc. pet foube ootfigheen lt;©fficicr / ofte ^ol* bact/ mien bic ooch 51111 mochtc/in bc lt;öuar* nifocnen enbe anbere Uoop-plaetfen eenighe ^chattinghe op petfoonen in be pootten/ noch lt;olopbe Waren / hoc bic 51111 moth* ten/ legghen noch fetten / ooch ber «Pberit* hept niet acn haren lt;ol belet boen/maer bed meer helpen beboibtrcn. 31nöien öooj öelt;©ecommanöecrbc lt;©ffi* cicc0 een op-bobt tot ben ï^oo^t-tocht nac anbere plactfcn in bc Quartieren ghefehieben foube / fo fouben bic üupterg enbe ^olbatcn bic inbc kilte achter blijben/ ban bc €ontrt* buenten ber Quartieren met meergerontri* bucect bjojben/maer bed meer banbe Pooft-lt;©ffittcriö / ban bjeghenhaerbertrerB/ feet ghekraft moiben. Wat nu inbit bobenberhadbe niet meer begrepen konbt / enbe uuffcllien tegheno bc goebe ^ifciplnnc liep / oftebacr boo?D’ar* mc/ ofte ontfchulbige Uanben/ boben bc* hoopte befmaert / ootB inbien tegheno bcfc ojbjein’t een ofte anbere poineBt foube ghc* baenb)0ïöen/ bacr toe foube tlcBcn lt;©ffirict E 1 ghe* |
2 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veivolghdcr
1631. glKÔouôcn 50« te totooen / ofte fitO te ber# antluooiôen/ ofte fo niet/ te fteaffen.
æetbinte ^tcadt uft begin ban ben 31aecc 1631» f^'lbw-toierbt ban be ^janfopfebe ‘^f gljefanten ten/ cn ben Baron Hercules de Chomace, bie met een tameUcke fonime gelte tot iàeerlualî / baer amp;. 0« ConineblDcbe t^ooft-quartier mab aen# geiomen/enbe be ^meebtfclje lt;î5l)ebcpnteec# be Coimmflarifen €i it ft a bue ï^oopvl^cU-maerfcl)alfb/31an 25aniet banb’^nfatiteri lt;l5enerael / enbe €arel 25annier/ décréta# rinb/ ecne Oerbuit ein fl'etuffrljen î^janthryc enbe Swebenaf-göeOanoelt / bte met befe pointten miert beflooten.
uanaebfr • ’• '^TuffeDenbepöe Coningen in ^meben iiiiitemffe «löe lö^antÄrgcft fonbe een berbintcmfie tufffijen 51)11 om be l^jienben ban gare baut te be# «’^1. ftÖtnnen/ enbeteberfefteren/ fomelb’Ooft/ tfltfc. ' alb ootbb’openbaere Zee/ te bebnjen : t’ge# mepngljebjnptltbanbe Commercien/ enbe te Ijerflellen be bebjutbte enbe benaube^tan# ben ban’t aoomfege Uyrk 1 infg^elgrB te bemanteleren be ^efjanfen aen bepben Zeen/ enbe in be (dunten/opbat allee meber in ben 1 ^tanbt mogOe gfjeb^aeJjt mobben/ gOelyrb getboojben ©uptftben Coilog gemeeftle.
1. nbsp;nbsp;nbsp;Cube obermitb beb lt;egöen-partpe gDemoettotbebillirBebolbocninglje ban be aengOebaene injurien/ enbe fefjabe/ tot op befe np;e geel ongbeneggen ib gbemeefl/ en# be alle booibibbingOe niet beeft aen nemen mtllen ; fo foubemen nu b'algemeene Dnen# benmelbaertmetgbemapenber banbt foet# Sen / tot melfSerb epnbe men ben ConintS ban ^mtben/ om befen ©ojlogf) te boeren/ cene Sfirmabe ban ƒ5, f). te boet/ enbe H J5. Curafiterb op 5gne boften in ^uptb-lanbt gbebjatöt / onberOonben foubc.
3. nbsp;nbsp;nbsp;^e Conincin®?ancSrgtB foube jaer# Ibtic f). j^. Hijtrbaelöerb contribueren/ enbe bt btlft ban bc ^omma ben 1 j jlßep/ b’an# b’anbercbelft ben 1 y.jSobemb. tot (3artjb/ oftetot2llm}lerbamm ï^ollant/ na belieben beb Conincf in ^meben/ ben ^meebtfcóen lt;60ebeputeerbcn goet gSebaenmo?ben.
4. nbsp;nbsp;nbsp;de ïüerbinglic ban be polbaren enbe 23oütb-gl)efcllen / infgöelijrSbe ^cheepb-baertenbe anbereJärggb-gcreetfeSap fouben in bepber Coningen-rgchcn bjp flaen/maer ben ©panben niet.
5. nbsp;nbsp;nbsp;«©ie onberb’38rmabepetb fouben ber# beuren / fouben naer SärggSb-maniec ode# flraft/ enbe beblutdtigde baren fêteren ober gbegbeben motben/om te ftraffen.
6. nbsp;nbsp;nbsp;^nbiennubeb Conincf ban^meben boo;nemcn na lt;0oötö mille mei lurken fou# be/ foubc bp in be beroberbe plactfen nac beb Hijcf Conditutie bem boegben / enbe baer bp exercitie ban bc iloonifrbe-Catbolur# Sc öeligic binben foubc/ bc felbe ongerefoj# meert laten.
7. nbsp;nbsp;nbsp;Cube mad faerkc bat anbcrc©ojflen en ^tanben/fp maren in/ofbupten^uptb# laut/ mebcinbefe berbinteniffe fieb üegbe# bcntoilben/betfclbe foubc bun tocgbclatcn mojben/ boeb met befe belofte / enbe boor# gaenbe cautie/ bat fp noeb bepmelicS / noeb in t openbacemet be cegbenb-partpe/bet gefcbicbcinbace /of ineenb anberenö Ba# me/ bouben fouben / ofte Boogb-gemdte Coningbenin ^mebenenbe ©?ancBrgtS/ fcbatbcliffe/ ofte IcttelicSsgn/ macr bed
meer tot befen Oo’logde bic Boden / bic deS 1651 eenhonbebpbicngen/ ootS bet intcrede ban ’ bien / enbe ben contract betamelicS map/ opbjengben.
8. nbsp;nbsp;nbsp;jUct ûm Bertogke in 23epertn/ enbcbc CatbolgtSe ?Liguc in't BoomfebergeS fou# bc bjientfrbap / of ten mindeu be Beurra# Utept gbebonben momen / inbienfe beo gije# Igcpboen milben.
;gt;. Cube foo bet na ben mille ban Coöt tot een ïtreoojt foube Bomen/ foo foube met bet algbemeen t’famen boen ban bc Ckcron# febereerbe gljtbanbelbt morben/ enbegbeen hupten metc cn mille / ban b’anbere pei.a ingaen/ oftecenen ©jebe bedupten.
10. nbsp;nbsp;nbsp;b^efe berbinteniffe foubcbanbato af bgf 3iaren/ namentlicS/ tot op ben 1. JBar# tiuoonben ^tpl/ 2lnno i 656.bupjcn/ enbe binnen fulcBcn tgbt/ foo baer niet een feetSer ©^ebe berSregben/ noeb befloten mierbc/ na ben Baebtban b algcmepne ©onbt-genoten berlengbet mojben.
11. nbsp;nbsp;nbsp;CpnbclifS/ bergbeleetSen bare bepbe
' Cefanten enbe lt;J5ebeputecrbe/bemplcboojlc# ben ^aer ban befe berbinteniffe een btginfel ib gbeinaetht gbemo?ben/ bat bic op 0 gat# ren foube befloten mobben, enbe nuts bc Co# ninth in ^m eben air erb eb cel ko den 111 ben ©orlogl, babbe gbebacn/ foo foubc booj bet bp rano btrloopen g a er inbe Bame banben ConintS in ©jantSrijth opbenbagb han’t onberteetSen ban befe berbinteniffe/110000. Bgrrbaelber/ bictotbefommebanb’oberi# gbe s 3aeren niet fouben gbereceSentmo?# ben/ boo2 een ftScr lüiffcl aen ben ConincB in èmeben betaelt mobben.
ïBuerenbe befe banbeltnge / bielcn tuffeben bc^mcetfebe enbe ïtepferfebein bet Ikeur*we^ ©ojdenbom 25janbenburgb / beel ^eber# «»» *•* mutfclenbooj/ baer inbe Crabatenmat te^JS? Sojt quamen / enbe nemen be ^meebtfebeten. ban bc Crabaten beel met Silber enbe CSout beflagene öo’belö/ neffenb beelgoubc Bla* ten/ enbe Silber /batft bob? bare Xoid/ boo? aen bet ï^ooft/ aen bc toornen ban be l^eerbcn/ ^abdß/ enbe Bidolcn / gcbiagen babben/ba t meniebten/ bic bet beter midc te gbeb?upcBcn/ melquam
5Ïnfonberbepbt beeft ten ^meebtfeb ©en# .-ä^Ä bjteb/ onber bet Regiment ban ben lt;15?acf S -ban lt;ourn / met Bamen ©IricB ©?upn/ wrii^ een bapperen bact uptgbereebt : t©efe liet ï^iw®’ bem met ij.©ierroerß ober b’«Ober fetten/ ballenbcbcßnafbtßineen Quartier ban bc Crabaten/feboot benCo?net achter bc Bar# ebd boobt / neffenß bed anbere/ biacbt me# bcecndatelitSébupt/ benebenß een Co?net/ betmcltSemitmaß / baer ineen bobbclbcn fmartcn '3trent dont / baer af. ton Conict tß nae ber banbt ben Boninrk in’t Booft-quartier tot Becrmalt ghcpiefenteert / bet mdeSe bem mei bebacefn beeft / bereerenbe befen ©enb?irb een fouben Bcttingb/ cn maccStc bem Capitepn ober een Corn# pannic ©ier-roccß.
*©oenbc ConincB ban ^meebenben 3^aß booi Cudrin / onibe blucbtigbc Benferfrbe t’acbtcrbalcn banben ïïtur-bo?d ban©ian# * benburgb niet berkjugkeu moebt / beeft bp onbertuffeben ^gn boltS inbe Bieu-jBarct ©?anbcnburgb’tfamcn gbcbiacbt/ op mer# penbe cen ^^ebanfe bp to am/ op bat bc Ben# ferffDe
Hiftorifche Chronijeck
i6^ r.
fcrfrlje tuet meet ober Den boojf5. ^ao en quamen. lt;®m befen tijbt begonben beel Jjep# melifbe fclnubeno/fouanbe ^meetfcljc/ aio banbe Uenfcrfrljen / baer bp men bont een 3iïttjg{)0-in}lrnctie/biebe »ï5raef ban Cillg aen ben Delt-jliaerfrfiakh/ beu örabé ban ^ebouujenfaurgö beeft millen fenben / bat
^attó/
37
163 ri
Terquto deCuiuiti-bus luojöt flCCh licit tied »Caiic lice.
Ghevanghen is D«« Capua,
Die ons gheplaeght heeft voor en na:
Tor^juato nu de Kancket bijt
Die hem zijn vlcyfch maeckt tot niet:
Alioo placght Godt aen beyde kant. Want zijn gherechte Toorn brant.
De draf komt wel wat langhfaem by Nochtans fo laet fy niemandt vry.
sDen 8 j^aiuiarij quant b’iOberfie Cede/ aioutfintj met fomnugô ^lueebtgfjsi bekh ’0 naefîto ^toccquie
ben €ontncb groot baoïbce! gaf.
Semble bit alfoo tö berloopen/tO be ïtep# ferfebe Delt-jDaerfrljakk in pameren Tor-quatodeComitibus, biebet felbe ?Lanbt niet ; mepnigb gbeplaegbt beeft/ tot «Colberg aen boot îLotbenit^ ( bat een paO iO op be po^ taffSÄ ben «Caneber fteeb gbetuotben ; baer op bie merftbe jj^jontieren j baer in 100, Mepfer# ban pameren bit pafquiUeben/ alObp ter fcÓ« JButfquettiero lagben boo; een 25e^ (eiber tgbt tot «âtetgn gbebangben lagb/
fcttinge/oplooptnöc tie idooiten eer het bagfj
gbematefit bebben.
^t»i!S captabat, jam tandem Capuaeapim’, Terpuaium Cancer terquet edu^ut vorax, Vltie fic meiiiu , divinaßa^eUat utrumi^ue, Peen a 'venit tardé, fedtamen i'la venit.
toiertie/ aen öet ©uöe-öupst/enamp;e alöuö tuet sBelaelt öaevin ö^ingOcnde. ©eVuijle nu be Sepferfeße fifl) Dapper tot tic 'STegens-toeer flelöen/ toterbemo. Daer Panboebtghena^ gOen/ D’oPerigDc / aio fp «Quartier begeer#
ben/ gbebangben gbenomen. Pet5Lanbt-boltb bebeben ^toeebtfeben groote affiflen« tie/ bun feerberblgbenbe batfpbanbe «SCp? rannpe/ bic tegbeno Dun geoeffenttoao gbe#
toeefiz bebjpbt toietben.
JBtööeler-bjyle bebe be «Coninth eenpiac# tact in be ^ieu-j^artfetaendaen/ banbefen inboubt»
e 3 ^etoglt
|
Vcrvolgh der öactinöcc J9ieu-jiWarcftt/ WHlldeib 38 1631. BeWgle nu be © t eu-fß ar dit banbe Kep# ferfcBe Bed geguiteert Wao7 enbe 5 g ne Jßa# wtoiiiuc jcflept be felbe baer upt gBejacegt gabbe/ fo ben/urt fouben Bacr alle ©nberfaten totgacre ßup# een jnaau- feil enbe «©oeberen weer beggeben / be felbe met ruil befitten/ »outoen enbe JBeertngfje maetBen : Want sgne jKajefrept Was met cecomenal.ö een Want / maeraljSeenW# feOermer ban ôaer lieben : enbe fouben baer# om ï3ouragte/ ofte Wat fp anbero wel mtp fröen Bonben / boo; 5gne polbaren bolgljen laten : diegene/ b’WelcBeöaer niet Wilben infïellen/fouben als ©pausen ban’t ©aber^ lanbt geacht/ enbe Oaere *öoeberen met bpet enbe fwaettbcrbolgöt Wobben. ïDaer op quamenbet bed Weber tot bare goeberen/ be^ felbe Weber op fdndïenöe. lt;ot befentgbt Wierbe oocB be ßibberfcljap banbe pieuWe-JDarrlitban ben «Conincli befrOieben/ bie met Bun-lieben öanbelbe/ bat fp in 14. ba gen tgts 10000. ^töepel Koo^n/ enbe 7 000. ßgepbaelberb inWillitBben. ^De €onincfi bebe Wel groote neerfhgOept om 3tanbtsbergl)ente bematBtigBen / Bon^^ be ggelgcBe Wel niet ban Wegmens be (lerrBe tegBensi-Weer bie bacr upt gBeftBiebe •, enbe beWgle be KepfetfeBe Baer op be lt;©raben ban lt;inp / bie tot bien tgbt op ben aentorBt WaiSop ƒ janrBfoojtaenb’lt;©ber/ berlieten/ BonbeBp niet uptrecBten ; baeromlietBpbe felbe ©egingBe met 9000. Jl^an/ baer ober be ©elbt-jßaerfrBalcB «©uflabws l^oojn lt;ommanbecrbe/ naebe Bant banbe ©teu-JUarrBbloequeeren/ opbjeetBenbe ben 25. 5ianuariuj8 met Bet anbere bolrfi/ enbe Bet 45efcBut/Waer mebe Bp op »©am toeginefi/ baer Bp 3Ön bolcB bergaberbe / enbe 3. ße« gimenten nae kolberg commanbeerbe/ met bereHban’tbolcB/ batnocB 10000. usan ärVento' S3;antienlt; buts inert ban tie fïeteBWajS/ trocB Bpboo? Stettin ober be 25?ugB ban b’lt;©bcr nae jfeecBlenburj/ Bet ^tdicBen ©lentalauW booj eev(l in 5gn ge# Welt bjenggenbe. ©ier nae is Bpben 1. ^ebjuariuS ’fmoi# OBenp ontrent 6. up jen booj jSicu-35jan# benburgB gBefomen/ feBoot benfclbcnbacB met gBeen anber «©Befc8ut/ ban alleen met J®«f9«ettentnbe ^tabt/ bebolgenbe natBt “ nbsp;nbsp;nbsp;• plant Bp bc ^tutBen/ enbe liet ’s mo^gBenp cenigBc Studien af-gaen. bDocn nu bc Kep# ferfcBe bit geWclt fagen/ wilben fp niet ber# trouwen aen een fulcBe placée bed teggens-toeer te boen/ Bebben fp gacr tot een '?tf rooit gepjefenteert. ^10 nube ConineB 3gn «öe# bebtBabbeberrecBt/ Beeft BpmetBungge# Banbelt/ enöeisbc BanbcltngBcoocBggeflo# ten: ©at be Kepferfege metfaeß enbepatß neffens bc ©agagte/ enbe bol ggeWeer fou# ben bertrecBen/met conbitien/batfpinben tgbt ban bjie ißaenben tegfjenö ^gne =ho» ntntamp;lgtBe jDajefr. notO öe Dertogften in l^oineren / ntetfoubcnbienen/ met berber beloften / bat fnbe 25o2gerö metplonberen 8been berb^iet fouten aen boen / enbe fouben oorB b’^amp;berlooperjï/ fonber bertoeben upt^ Ïebertn. Biemve^ ®aer na lp be ConintB ootB boot Klein: nauto/banbenaubigBetrotfien/ ’tfelbe gfielucnifh ne te ^tpectgt;= menbe / biaerober '^reptoubi ban be Keg ÏXenquot;®®’ fecfcftetsSberlatengBetoo^ben* VDoennube fcplactftnxgnbefet/cfib’Wmalicmctmtct öc/ötc wetter Ijacfl op be^cOantren Vante î^ort-VoltR/weftôut enbe anberc StrpsöiS- ^tatt Wierben tôt een fcljuc uptgefteerhen. |
nootbjuft bcvficnWaö/ lölw op TOaw^tn^^a^’ enbe îtoin gBetrotBen/ bat ijp boo? 3B«'öP%e,wteo!, bjeetkin geeft laten op-epfftBen/ bacr op «lt;^«»„1. €apitcpn ban btfer ^tebe / een Statiacn 5gnbe / met namen löctrus perab/ fcni feer l^croifcg in t beginbetgoonbe/enbemet feer fojtfigge Wssjben ; ©p Wilöe geen «Hupen 3ifn/ggdgfß bic tot lt;rcprouW geWeeft wa# ren/ mace gp Wilbc betgten als een «Habd# lier tot op ben laetfïen jßan. ©acr op geeft BpjBneßufltngBeaengBetrorbtn/ gern bp b'Äöelitße ©amens alfo gepjefenttert: bic ban gem begeerben/bat gp;3ijnci7cnbe Bacr# ber ^erfooncn/Wilbe berfegoonen / bit oorft fo bed met gacr lubben ban gern berBregBeu Bebben/ bat Bp be ßuRingBe Weber afleggt/ enbe na bien be ContneB Weer lietbjaggen/ of BpbeeBten wtlbe/ Beeft Bp geantWoójbt: bcWgle Bp fagg/ bat Bp teggen bes Comner jDiaegt ntet op en moegt / Was ban fins met gern t arrojbecren. ©e ComneBbit in# Williggcnbc/ geeft begeert/ bat Bp in epgge# nerperfoon bp Bet îltcûojt 5011 foube: ^3 is bit oocB alfoo gefegiet/enisbe Capitcru in cpgener perfoon upt gehomen / aen 5511 Bals BangBen gtbbenbe cen fccr fegoontn gulben Kettingg. ©it/ cen ^Weebtfdteu 2tbcntuerber fienbe/Bteft begeert banbe €0# ntncB/ batBp befe Kettingljc bc «Hapttepn booj Bet Kf rooit moeBte af nemen; Bet Welt# Be Bern be ConineB Beeft bergunt ; enbe is 00c gefegiet/ enbe Beeft befc «Hapitepn/gem/ mits Bp booj 3un ï)upbt bjcefbc / in’t mtnjïc nicttotbelt;egBcns-Weer ggefïdbt. ©een nu ILoitj ober Was/ Beeft Bern bc «Ho«» nincB na ©ammin gewent / bacrbe ©ene# rad WarBtmeeBer ©obo ban KnipBupfen ban ^traelfont / afBomenbemet 1000. te boeten 1000. ßupters bp bc «Conine (liet, ï^et Was effen een grooten ©oifc / boen bc Comne op ©ammin acngincB/Bct WdeBt groot boojbecl bebe aen’t ©efeBut/ enbcaiv bere KrijgBS-gBerectftBappen. ©e KepferftBetn ©ammin lcggenbeWa#®a«j‘ ren Wel boojficn om cen ©clcgeringc upt te ‘’iS. flacn/ ^tgootcnluflicg/ ten eerden op be^Jouj» ^WetbtftBc/ bod) bit al ongcaegt/ bjupeß# tebe €onintB eerien fulcfitn ernfl/ bat Bp uodi bc felbe naegt met 31)114100p-grabenS aen bc KcpfccfcBe OBupten-WcreBen quam/ fpeelbc lufligg ’s anberen baegs met «Canons op bc ^tabt/ bcbelenbc Knipgunfen/ bat Bp BetCaReel/ opccnBlcpn WrgSBenbooj bc ^tabt leggcnbc / bat met JDojas Was om# gBetrotBen/ foube aentaRcn. ©oen bit bc 25elegerbcbcrnanten/ RaerBcn fp Bet ftlfS in bianbt/ op ben '«Cooin ban’t felbe «Cafred blucBtcnbc/ bic feer RerrB WaS / om alfoo te beter fitB tot bc ©eggens-Weer te berepben» 3tcn b’anbere fpbe ban bc ^tabt/berober# beb’©bcrfïc ©upbcl/ cen ï^albc-macn/bic baer upt cen 25oj(ï-geWcer maerfite tegenS be ^tabt •, bc bdegerbe/ biden ben bolgên# benmojggen ten 9. upien tamdirB RettB upt/ borg Wierben met bcclieswcbccingc^ bjeben / berlatcnbe nod) baer neffens cen Uoop-graef. JBibbcler Wijle Wierbe onber Bet Cafteel een jlignegOemaetBt/bit fienbe be ïtepfetfeBe/ Bebben fp Baer ober gegeben: ben ^Wecbtfdien 7. ©aenbds oberleberen* .TDen |
|
Hiftorilche Chronijcke. ^5] I ißen fc0oot bier na fonder op bonden op de ^tat/alfo dat in een hogen tijt een groote ®giïtöe Sbemaecht toierdt/ toaerober de ï^ertogb ban ^abelb/dicbooj Commen* bant bier inlag/niet langer betroutoen toil* de/ macr bp tgdtjs met den «Coninchacco?# deectn / die gier na met « 1. ® aendeljs / fach ende pach/ ober en onder-getoeer/ 2. glichen «©befebutjs ban dacraf/ naD’Clbcio gbe# trochen. i©itdc«©cabe ban Cillpbccgacn# de/ datdefe^tadt/ metbct,§löt/ foo bacg, feront bet tgot toast baer ober tegljeben bandcnïijertogbbanlt;èabdli/toajsobccge# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; Obeben/ ijs Ijp dacr ober fccr berd?icticb gl)c# tooiden : toant bp «^abeHibad lag gtjegfje# ben/ datbpde ^tadtalfoo fonde berften/dat bpfc ten nungen 3. toeerhen langb badde bonden hunnen ; ende toag facrht/ dat bp de ^tad t niet langer bonden honde/ dat bp dan met 51)11 bolth nae liogoth 3gne marffebe nemen fonde ; ïOctogle Gabelli dit niet ge# dam badde/beeft ^iHp betfelbe na BDeenen acn den üepfer gbeftbjeben / begerende dat fulthcn cm mocgtegbcflra/ttoogen. 53c ^toeedfebe bebben in oefe ^tadt een groote boogact gbebonden / 1000. fachen met iioógv 440. €eiitcncr ïtriipt/ 36, glichen «ötfcljutjs/ ende andere facchen tot den ©oi# logljf dienende/ toant de iiepferftbe badden bier een Jßagafgn-bupö opgljerecbt. «De Verrader/ endcobergen-ït-uptenant lt;©uin* tciS/ detoelrhe/ geltjch top boo’ been acn 51)11 piactfeberbaclt bebben/ die iiadejs «Conineje ban ^toceden leben foo dichtoilp gbegaen badde/ toaö notb boo: de 25clccringe in de ^ètadt/ dotlj beeft bem bp tgdtjs dacr upt ge maccht/ alss bP merchte/ toat der ^totden intentie toast. ^Mi 5öefcboog5. Gabelli / die in ©ammin ^iOfit fommandceebe/ beeft dacr in een toonder# y^ttiirt Igrhcnbandclgebocrt met bet ïLandt-bolrh itiut ■“quot;• ende 25itrgbcrjS/ ban toegbenjs de «Contri* ' biiticn/ toacr ober de fclbc ïtieden / buptcn ende binnen de ^tadt / tot op den lactgen graettoe/bedojbentoierden; ende obermitst gÖtenlt;i5cldt meer oberieb toast/ beeft bP de gercetfebap tot den ©eldt-bouto/ ootb tot de JKtlitarifcbe ejtecutie genomen/ ende a 1,0 De felbe ban toegljcnjs de groote armoede ban de Uieden niet toederhonden gbclog tooiden/ beeft bp met den 25enl cen klieroog gemaett/ dat bp de lieerden / ende ander ® ee acn bem toildc obcrgcbéband’armc-litdé/mitb ton# ditie / dat bp ban clche bnpt 6 ^tbcUingen Uubst / niet tegbenss ftacnde dat dit fleebt gclttoab (totccnccntoigbcfcbaiit) boo? bc# talinge fonde bebben-, datbp’t tod met een, bed beter üepiitatic 'badde blaren Bunnen/ indien bP den armcn-licden bacr Dcc leben# digb tocer obergbeben/ ende dacr boo? ande# re fngifante coutic gbenomen badde. 53efc Gabelli toaö ootboptime ^olda* ten foo bitter / die ebangclifcb toaren/ dat fp baer hinderen ban niemandt anderst / alö ban een |5apigenl5?icgcr/mocbtcn «Doopen lacten. fbaitlnn ®cttn«t ,«0151)0-''Hbaiiöe «tocrtiftlie ^«erenbe Ijet 25deg ban ^ammm/com manbeeröebe Conine ecnctnaitmecfler npt/1 ber(leet6enbeóetfclüear[)terecnfii|le/gincB met namen gan JßettBe/ upt »ctBlenburg ftp in een ander Dupö/öaec gp [jent berbers* de in eenen Selder. «Doen nu boito bier nae dest «©bergen I)at5bcltjs ^ccretariuö toe* , „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ _ der in de «Camcriö gbetomen/ daerdgfept derjs liefet toast. «Defe booïf3, üidtmeefter bedicbcn toast/ dit groutodgeh fpcctahel fiende/ ban gbebooite / op eenen aenOagb met 3s. ‘KSwfc ^^eerden/ dit op Jßalrbin aengbefientoajs/ bettoelchmet z. «Compagnien »Djagoen* |
39 nam al de 25oeren / die bp m der bacg hog. lt;,, bp malhander b?engbcn/ met bem / acn alle hanten om de ^tadt / pgncipalirh op den ïDam/ dacr op men tod een balbe up? te gacnljaddc/ beclbperssopgecchcnde/ ciidc acn de 25oomen itonten bangende ; de narijt boo? bp 3gnde/ fende bp ’b mo?gcnst b?ougb een lt;?ompcttcr dacr been om cc befettinge/ ofte «©arnifoen acn tcfcggljen/ dat de «Co# nine met De heele Wmade bp ber Ijant Inacz ïDoen nu bet lt;6arnifoeh dit berfiont/ baden fp babelijeli om lt;öbenaöc. iDc üitmeefler beeft gbefegt/ dat bem de Conineb gefonben babde met bun beden t atcojdcren / bacroin fouden fp/bp berliejs ban bacr leben/tot bem bomen fonder gbetoeer boojbe ^tadt. »Dit gbefebiedt pijnde/ beeft de Uitmeefier de fel* be terfïondt met de 36« geerden omcingclt/ baer op ten toagben gbeiet/cnbc tot den €0* ninth boeren laten; bacr bp bomende / beb* ben fp bacr alle gaer onder gbelielt. 101 €0* ninth beeft btel licpfero-bolth onder bem gbchregbenindcplaetfen die bp ingenomen beeft. ï^icr na beeft bp alle be ingbehregben plactfen fïerrh laten befetten/ ende ijs met betoberige bolth toeder na Stettin abe* trochen. «©ntrentdefentgtijs d’^Oberge ï^afsbclt/ die bet ï|ertogdom isomeren ootb niet mep* nigb Sbeglaegbt beeft / tot Uoflotb ber* ^.j^hcra« moojdt. l)ptoicrde/ aljSmendc^tadtao*ftatîbcit flotb onder’tgbctoelt ban den iicpfcr babde «©oubet-gbebjatbt/ tot een »Douberneur ban de felbe SiSi gbefet : detogle bp nu 51)11 »Quartier/ in cenii»j6t ban boojnaem igipo ban de Wedutoe tenjs^nïtöbo. €ant5ClierjS logeerde/ iffet gbebeurt/ dat een SS^Î** ^tdbotaet/ met namen 3atobui8®armepcr/ baneenbermaert gbeaarbt/ upt de ^tadt lt;©ffcnbgigb in Welïpbalcn geboogn 3pnb6 (daetbpoothnorbeeiiigbc leggende lt;®oede* renbadde/ die bem ban den boogj. Ï^atj-belt toaren onder gbedagen / ende gbevefo3* meert getoeefr/ toacr ober bp dtthtoilp beeft te berflaen ghegeben / dat bp fulrr fonde ge* denthen/ ende indien bp baer toe ottafie beb* ben fonde/ boogcerher niet onbetaclt laten toilbe ) : optenen^aterbasB/bemz. 5Ca* nuarij lt;©nbcn-fltjl/ ’pmoigljcno tiiflTfben 8 a p.nnjen/niet een berbojgb^n fcöerpe 25^1/ mitfgaberb tmec meflen tot gem int noojf?. UogijïS ijs shecomen/ enöe/ bemijlc öp bacr felfs bJtl bebent biass / terflonbt ingpelaten gebjojben/ baergp/ onber andere woojben/ begeert öctfteen paf-poog; ende aio d’^ber* fee belli gljefct beeft om de felbe te frbpjben/ gintb d’^bbocaet achterbeni flacn/ ende floegb onberfteno den «®berflen met de 2501 in den naep ban’t Ijooft / dat bP met bet Ï)ooftopde lt;afel foncB: bier neffens bief bpnocbtbjeemaelmetdc 23gldaerop / be reft met de jßeffen af-fngdende / bier nae toont bP bet ßooft in cendocc6/ bet fcIbc onder d’armen ongemerebtmet bem nemen* bc/engaenbe daet mede febunna ober/ reebt in een l)npö ban ten 25urgermcefïer / ende |
|
Vervolghder 40 rXii. fwnöe/ heeftop terflonbt een groot gljeticr cube bcrmoeflinghc/ Bic met branben en löji* * * enbe gebacr gemaecht ; macr ober een groot ' alarm in be ^tabt is opgherefen/ enbe 31)11 be fdoorten geboten/bc Crommelsi geroert/ enbe upt-gljerocyen : luien be ©aber foube openbaeren/ bte (oube rgcbelitb belooningbe bebben ; toacrnaneer(ltgbijï gbefoebt/enbe cpnbelitb ban een gbemeen Wertb-nianiS opcnbaergbemaecht/ enbebp ijsinbc belbtr baerbPb«‘wberborgben babbe ( boduel bP beel tegbenss-bjeer bebe / enbe tluee toonben ben grgper gegeben babbe/boeb nictbobelicb 3gnbe j ebenluel gbebangen genomen ; boeb nun beeft ban bem niet Bonnen meten/maer bp bet i^ooft gbelaten babbe / tot bannen 'tfelbena langb foetBen/ in’tboorf3. i;gt;iipp nbrbonben beeft. TtlO-incn bembraegbbe/ toaerom bP fulcfi fni j-ept tn’t incrcB babbe gefielt ? b«ftbP gbeantujoojt; bat bp baer ban gbeen beroubj en babbe / bat bP bet GC= öaen babbe/want b’® Uer(ïe babbe (ulrr ban bem mei berbient. 5Doen men bem nü/ Borté bier na/ op bc t^babancB Bomen liet/om be rechte oojfaccB banbem te berfiacn/ban een fulcB J^oorba* tJiSh ƒ ept / is bP boor bet bart pijnigen ge# florben/fonber eenigebelpbcniffe ; gbelgchc# mei is bem bet Gooft / enbe be rechter banbt af-Sheboubjen/ enbe aen be «©algbe gefphe# Bert/ bet Hicbaem gbebierenbeelt/ enbe aen be poo2ten ban be ^tabt in een pferen Bojbe op ÖÓeÖaosÖen» flatdicBe €ercmonpcn/tn be BerrBe üâ onfe i Uet 0p oinJjet ^taötóupjs ter (eiber ^teöe/ 3Liebe-ljputue/ tot Go (Tor B/ begraben. nbsp;nbsp;nbsp;een ^tabet maerben. g^en lt;©berflen IS ben 21 JWartinStnet ; b-lt;®b«iie l^a bes Conincx bertrecB upt jfâecBelcn# !0emfttn hurgO / foubt bc lt;0enerael rsanmev / bic in kammin gbelaten mas/ ecn febrgben acn ?Xr8öe- **quot; ‘©berften geruft/ bte ober bc aaepferftbe bulge betlt;inlt;©ripsmalt/ get Commanbohabbe/ ban niaHit- befen inOoubt. anbets alS onbcrbracgelicBc Conbitten met bancBcniffe been fetten / cube foo lange ghe# fich Bracht / fo habbc hp upt ecn goebe affee# bmonghen/bat/inbien hP mît het leben (niet tie/ btchptcgcnsallercchtfchapenc^olba# teghenjlaenbc bat hP 0^1 onfchulbigh h^r tenbrotgh/h«itt|amp;ccufini/bcrmancnmilieu acn mas) baer ban ghebathte tc Botnen/ befe ghdegenthept mel in acht te nemen/ en# bat hp Brpe honbcctûgcxbaclbers moflc op# lu bp tgbts op paOeerlicBe Conbiticn felfs tc Benchen/ be ^olbntcn tc berfehoonen/ cube nab’onbecrapbelicBe noobt fich t’accommo# ^abcmaelbcfaecBennu fooberrejgn ghe# Bomen na be ber-oberinghe ban be lt;^raöt «Bammin/ enbe anbcreomlcggenbc paflen/ Bat alle toeboer bc ^tabt «Bcipsmalbtmas afshtfntbcn / enbe ban alle hope pets baer in te brengen/ berooft : foomasBennclicB/ Batbp cenalfuIcBe occafie bc ber-oberinghe baneenbierghelgcBc ^tabt/ biefoobloobt ghematcht mas / nootfaecBclicfi ban hem fclfs bolghen mofr. «Bemglc nuhetlangh bectrecB altemets feer fchabelicB/ enbe met beeren / gbelgcB clcB een berflanbigbc mei acnftact : mant men frelbe hupten tmgffel/ eer bet tot bet upterfre quam/ bat bp ban ben ConincB in Ämeeöen goebe Êonbitie foube becBrggen / batfe brp en brancB mochten af-tceefien. »aer milbe Op / ©erufini/ b it al ongeaebt/b’eytremitepten lieber af mach# ten/ bttBonbegbefebieben batmen bes Co# inner «©Ijeuabe baer nae / te bergbeefs ber# foecBen mochte. |
3l!nbcrs berffontbpmetgroote berfforin# gbe b’oberlabtngbe lUnbts-heberbinghe/ blaecben/ bet iiepfcrs 35rbgb-boltb tegenö alle €bri(lelicbe polbaren btbooKc/beel opt 2amp;atbariftb / in’t tocreb gbe(telt babbe. ^et (Tont pinmerb fobetbemben/bat befen «©orlogh ttiffcben «CbPfïenen geboert mier# be/ bien pmmers met toequam b’arnic lt;©n# berfatenmetbranbenenbe blaecben/ albuS mjeet te plagen. USerhalbenmilbebPhem/ I^ernfini/ bermanen/ bat hP 3gn bolcb hier banmilbeaf bonben/ op bat/ inbien bet met bemanbers/ gbelgcbbet beurenBonbe/ap loopenfoube/ bat bp in’t «©bebielbtbanbe ^meebtfebe quaiti/ een btergbtlgcbe »oor# ben enbe 2Öranben/crbarcn mochte. lt;©p filler antmoorbe b’^OberbeiSerufini/iQtttwMK Op bcfe manier : ^p Bonbe bem fo ga teniet ban tefolbeeren met 51)11 bolcb te bertreeBen/maS ^“„rtacs ban boope bat bem be ©ictorieufe 1üep(ec# ^.«uii«« licBe ^rmabc mei bp tgöts tot affijientieto# men foube. i©och inbien menhem milbe ben tgbtbergunnen/ foube bP fuIcBen begeerte aen ben abepferfeben O encra el te Bennen ge# ben/ enbe 3ijn goet-buncBen bür ober ber# machten. ©an megben bet Bjanben/ berexeufeerbe Öp óem/bat bp bier a( met en toili/ bat petÿ bicrgbelbtbtbjajsgbepaneert/ bebalbenbat totbeboef ban fortificatie ban (ön y smalt petb bias afobtbroorben/ enbe in branbt ge# raeebt. |3eruft bebe onbertufleben alle be branebe/ (teebe/ enbe anberebie geen getueec boeren bonben/ npt be ^tabt ga en; baer na gamp;efen peruft hebe ben 3nU)oonbcrb totSof^ë?, laetflc maren/ b’mclcBe banbe 3^epferIitBe|^®-lt;prannpe bcrlofl micrben. i?p bcrmocflemt!)« niet alleen be e^tabt/ met bc fthoonc llupfen^Jjt in tc hreerhen/ ma er hp berftoorbe enbe ber# nielbe baer oocB be bermaerbe ^rabcmic/ hrengenbe met 3gn flaebigh aenbrgben ban be Contnbutien / be25orgherStotb'upter# fie 3trmoecc. t}p heeft ecn fingulierclt;pran# npe gebaen aen ecn Cbangelifthen predicant ^rtherteB 23cthius ghenaemt/mant/ na# bemael cttclicBc Heplerfche Wolbalen in een 5Dorp «©uamiBoum / baer tn hP Prthicant mas / banbc 23 0 er en mitrbe gheflaghen/ heeft |3crufi/ obernitts hP be 23oercn nict jjebben honbt /f)eni bte(ï)alben in be lt;©l)e# bjenghen. 2ten î©k. 23ertclt üraBomitj/ ^uper-intenbent in Isomeren / heeft Bcft*Ä lt;j5oötloofe ^taliacn oocB bed moetmillebc# ^ut breben: mant als bcfe mat tclibcrarigbanacn ®-be 3tcfuptcn habt gOefepbt/ heeft hP G0«n®'f? ' fehaemte ghebraghcn / hem een fouflet te boen gheben. 5Defe ïtraBomits / foo langbe bp tot ©ripsmalb beeft gelegen / beeft ban bc 3atpferfchebecl ongbemarfis berbjagben moeten/ biebooj bet ftaegb contribueren in een fulcBc ‘Ärmoebc is gbebjacht / bat bp gbeen bout Bonbe meer Br g gen om bem ban be bitter. Boube te falberen, «©oen nu bcfe ^uperintenbent gbeen ï^op meer babbe om te geben aen ben «Oberben / beeft ö’lt;© berffen bem |
Hiftorifche Chromicke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41
1631. Set« sD^bjepöDt / îJût Dp Dem toilbefgn ï^off tn b^ant licften ; bacr op D^^ft Dp perintenbcnt met ten onpatientigDtpt/ be# troubjenbe op fgn reeDte faße/ befe anttuoott btatka# ben ben ©berflen gDtôaen : l?et toap met tolt; Boet ban nooben / bat ten fultß ^cDelm-Dntß 2^^*’®®îï'® Danbtbaneen 4?bev|re gbcfcDicbe/ atu ten ' tn boegljen /bat bit ooeB toel boen honbe ©betacn b’aUcr argijfre J'lelt; J^eeft alfoo befe trot# 5«ufgt;- ftgDepôtban ben *0Utr(ten feer melbeant# tuoojt.
jüabienbe ^tab ColbergD ib’tueltBnaefl ^trae^ont toel be boo|naem(le^0eDtngDt aen b’i©ofl-^ee in isomeren ist) ghclnch Diet te boomen iß berDatIt/ ban be ^toeet# frDe beleghert ip gDtbieefl / Det toeltB bgf Jliaenben bup^be/ toierbtn Diet boojbeUep# ferfcDc feer benaut/ alfoo batfc op een 3tc# rooit boeDten / obetmitß aen alle Banten groot mangnement opiecb / foo totl ban ^^obiant/alb anbettbingen/ oocB gDeen Dope toab t’ontfetten ; betogle alle be paffen ban be ^toeetfrije toel befet toaren / fo Deb# ben fp beft baRe plattfe aen be ^toeetffDe toet accoo^t obergDegeben / beginnenbe ben 2^ JfCb’uaritiO met ben JBarfcDaltB «Jamp;u# fiabujs ^ooïn te Danbelen/bie Det felbe/toat Dier in te boen (lont/aen ben ïioninfB ttr(ï gDefcDjeben fjeeft / baer ban be refolutie toe# berom geBomen iß / toiert Det ïteroit met berbtoSBcIijcBt Conbitien gDefloten ; enbe 5gn beïSepferfcDeben i Jßartuto/6 Cornet# ten ßitpterß/ enbe 5» Compagnien te boet/ met bliegDenbe ©aenbeljS / bjanbtnbe Ïon# ten / ^arbenbe ISacBZ ober èn onbet »©De# toeer / mitfgabetß 2 ©elt-niifphenß/ upt# gDetrotBen : in be ^tabt bltbtn r; ^tuf# Ben lt;©eftDutö / 19 bobbelbe i^aerften/ nef# fensibecl UrggDö-^mmunite/ enbe anbere faßen aeDter latenbe.
-»lp fpnaulgcrfgnberttoocBen getoeeft/ fDn ettclgrBe ©ojlogDO-ftDepcn ban üo# frofB en Wtfmaer/ met btel ^olbatenen ^lobianbt/booj bebiepte bp ColbtrgD aen# gfteBomen / bie een langen tgt in Zee toaren gDetoetJlz ter ootfaBeban töntrarie toinbt. ^p berfïonben toel upt be looft ban bt ^toeetfeDe/ batft toat te langD upt geblebtn toaren / bieß-halben fp Baer Daefl totberom Beerben / enbe in See liepen. lt;©btr b;ie ba# gben Dier nae / iß een ^rDupte met 25tet gDeartibeert / bie ben HepferfcDenfoubebe# ftljirBt tooien / bat be ^toeetfeDetot Datt profijt ontfangen Debben.
®ooj befe betoberingDe ban ColbergD / fgnb'gntooonberp banDtel acDter-lSome# rtn toebet bebjgt gfittoo’ben/ bte/bupjen# be be HepfcrfrDe 31nquarticringDe / betl berbjietp/ffDimp/ en fpot gDeleben Deb* btnbanbe ItepferftDc / bie gDeen aenfien ge# bjagDen Debben / booiname ilacto-perfo# ntnopben Cfel te fetten / te berftoggDen toatft aen anbere gemeene lieben booj moet# toille Debben bebieben.
ïDoen be 33elegDeringDe boo; ColbergD op-gDebjoofBtn toap/Deeftmen bp bifitatit banbe Artillerie/ enbe Ammunitie/ bit na# bolgcnbe gebónben.
5n’t ^tabt-DupP bp ben Selber / 84 -Bonnen gDepurgeerben «Salpeter : 7 Con# nen ongeputgeerben : 7 tonnen SulpDcv : 115 SiDBenp bol jUSufquet-ßogDeto / een
ISierenbeelp-ton SogDelen : een Sifîmet 16:1. 5Sobbel-DaetB Bogelen.
jSoeD in boojtatt ban Sogelp bie 7 pont/ een goet beel bie 11 pont Daelben/ bp-fianp ober be 100 flurhp bte 8 * pont Daelben/ ober 20 0 flncBp ban 6 ponöt / een goetbeel bie 1 * pont Daelben/ ettelgcfie 100 bie ban 2 pont toaren/ feer beel/bie 3/pont toaren/ober 100 ftucliß/ bie ttoet enbe ten bierben-bttl ban een pont Daelben /-toaren ootB feer btel ; bieban een ■ pont/ ettelgrfife ioobanlt;iamp;?a# naben een groote quantitept / 4 ftueßen ILoot.
Op Det Stabt-Dupp/ ober be 200 etnte# ten Honten / 2 ©aetßenp met Jlîufqutt# DogDclß.
^n't J®aóafgn-Dupp/ 2 Bierben-beel Cartoutoen bie 12 pont feDieten: 2 ïSelt-fïuffifen / gDefpjongDen 3gnbe 8 » ponbt / i StoeB bat gDefpjohgtn ip/ 2 ©elt-Car-toutoen/ 1 StotBtoèDooj,ènbebe25acBerp-gilbe: 1 StocBbeSnÖöèrp-gilbe.
«©p bt ©tfringc/aenbe ISoojt ban’t toater/
2 StutBen/eltß een fcDietenbe 3 pont/baer neffenp notD 12 Sogtlp: 19 Oobbclbc-Daec* Ben op ben DoogDen -Coojen.
Cgt;p ben 23?etben-lt;ëoojen/ 2 S tu eßen hart
12 ponbt/ neffenp » 2 Sogpelp/117 lt;©|ann# ten / 3 SturBen 2ponbt/ 2 «Stueßen een Dalf fcDietenbe.
Aen be |Sanfnepbcn-poo?te/ 4 ^tueßen/ eltB 2 pont fcDietenbe. .
lt;®P bc Siraeßen «SeDantp / 2 ïBelt-Duc# ßtn 4’ ponbt ; 1 StutB 2 ponbt ; 1 ^tueß Ji ponbt/1 Stu£ß 7 ponbt fcDietenbe / nef# fenp 33 SogDclp.
AenbeSteen-poojte/ 1 ^tueß 2 ponbt/
I StueB 3 ' pont; I StueB 4 pont fcDietenbe.
3In bc «SeDantp ban J5tber-Saten/ I Stutß/2ponbt; iStu£amp;’l» * ,«tutß j ponbt fcDietenbe.
3ïnbe Geper-SfDamp/ ttoeeSincamp;en/
2 ponbt; i «Stueß 4ï ponbt ; 1 Stueß 8 ; pont; 1 «Sturft 7ponbt; 1 Stueß Jï pont fcDietenbe/ 7 Sogpelp 8 i ponbt ftoaer / 1 à 3^ogDelp 3 ponbt ; 20 SogDelp 2 ponbt ftoaeci
31nbc Jllolcn-pooit/ 4 Çfcrc Stutßcn/ fcDietenbe bgf bicrbcnbcel ponbt / i lïfcrc-StueB 2 ponbt; 2 ^altonettcn/ j ponbt fcDietenbe.
Somma/ Ji StorBen / 19 «©obbelbe-' Daeeßen.
AenSrupt nS Connen in ben -Cooien/ bp be 1!©atcr-poo?t : 106 tonnen groot en Blcpnin bc Suter-poo|t,
«Somma/ 224 bonnen Brupt*
J^u toillcn topbooitp berDaien / toat on# bertuffeDen ma bien be »ontneß in JBeeße# lenburgD getroeßen ip) dllpuptgDcccrDt Deeft.
lt;©cCatDolgcBcn ffelbcn grootc Dopeop bén fee «ca. 45habe ban -Cillp/nict ttogffclcnbe/ DPfou#^'«**«. bc ben SonincB in ^Somcrcnalreebe tegDenp bagEhrt” be SepferfeDe bcrßrcgcnc ©ictojpen totber bat «tup tc nict maeeßen / enbe Dent ben tocgD ober b’CoD-Scc / enbe foo boo^tp na StocB-^^tetiét Dolm bertDoonen/ gdgeß ban een Canonicß upt go» ban Hoben / Adrianus dcFleron , in Prömulfi-de Elogii Tylliapi, öc faße al booï gDetoonnen -
F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dééft
-ocr page 301-|
4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcivolgh der 1631. yttft ßöeöouöe«/ ’tfelbe te Bennen gheuenûe met liefe wooden : «CiHp i nie een jUan 10 geitjetoantien Reinel baUenOe ) Beeft bpBanb Ineaenb’upterfle palen/ öe jSoojüt-Ieggenöe ï-anben/met fpne uictopenfc Wapens ober? Sb«trocamp;en. Jßacr beel fijn tn Bacemtemn? öBebebjogen gljebJojöciV Want ö’up tganeb Beeft Ijeni Beel anoeeb gljetoont •, Bet welch top ter fijner plattfen füllen berBalcn. ®c «lafct ®^'^ ^jabe ban Ctllp ( naöemael Bp al iiflit cmpBïtboltamp;oat inbe Hanöenban «buitelt / in tonttot «©üfl-©|ieflant/ ^tertp-^ticht 25genitn/ a^Jy in ^toaben enbe ƒ ranrhen-Eanöt/ gBde? ure/ gen Beeft/ boen opbjeBtn/ enöc na öe ^eöer-ê^aieifcBe Crepts mareBeeren laten ) tb in bcjlïaent 3|anuaciub met bier tatgimen? ten/ tot Jiantamp;fojtaenb ^öer aengljefio? men, öaet pp/ alb oocli tot iLnnbbetgB/ al? öerBanöe nootömft bpmalBanöeren buef)» ten / cnöe ötWtjle 0001 öen Commiffaris Offa, totbctalinge ßcb itepferb bolrii 400000 ƒ1. neffenbbeel Ammunitie ib obergBemaetltt/ toaet ober Bet JXÏanqiiement tb toat gBebe? tert / cnöe ftjn öelt;roupen öeffelfb/leggen? bcgemonfïert/ maer in 120 «tojnetten/ ntet meer alb ontrent 4000 /Rannen gBebonben: toant öe polbaren mteflcn-öetlb ge(ïo;ben/ beöojben/enberloopentoarcn: gclrjcb iiocB fiojtb te booten 32 polbaren bie aen een ^djantb toweBten/ op tcnmael toegB ge# loopen 31311. cretM na ©oen nit öe (ßiabe ban lt;tllp beb ^0? hutoiïquot;'quot;' ”*”9^ *”^®^ ^” JKetBelenburgB bemomen Baööe / Beeft Bp befloten / bit bootnemen Bern te beletten/baeromBp ben t ^ebpiarg met een fïertamp;eStrmaöe ban'tlKepferfcBc en UigiftiftBeboltB/ ib opgebjoBen ; 26 f/uc« Ben lt;0efcButb metBem nemenbe/enbe al? leen ƒ ranchfott aen ö’^öer met j Com? pagnien befet latenöe/ fpne« toegB nemen? öe nae 3tlt-25?anöenburgB / J^aWen / Bet 25illinifcBe ©eer/ enbe Nappin. ^00 BaeH bit be StonintB berflaen Baööe/ font Bp een ^eBinben ( Bet toeltB ban lt;il? lp toiert geBregen 3 aen öen ©berjlen finip? Bupfen/ öie in Picu ©panbenburgB lagt)/ $embermanenöe: 13p fouötbeplaetfegiitte? ren/enöe ficB na een feBerer plaetfe met (pit boltB begBeben / öetotjle men eenen öub pertBenbpant niet fionöe tegpen ftaen ; öe? Balben öat/ Bet Baööe een anöer oogBmercB. J®aerlt;illpöit tipt Bet boojnaemöe fcBw? ben bemomen Bebbenöe/ Beeft ter Bont öen ©bergen €rat3 na iliien-SjanöenbHrgB gBefonben/öat Bp öe plaetfe berennen fonöe/ enöe qitam lt;illp felfb mebe öaer Been öen 6 jlRarttj, in-nemenbe onöertoegen met ge* filet »une Wclöt/ Bet l^upb ƒ elöbbergB / öaer tn 50 ftiosbcrg/ ^toctöfclje lagBen/ öie alle gBemaflatreert ÏS“*®? toierben. b‘«©ber|ïe ïtnipBupfen toeerben Bern Wel bapper met fpn ^olöatcn / enöe tiisöcno- noeglj lt;illp etteltjcBe ffotmen af/öaer öooi quot;“’*• nbsp;nbsp;nbsp;lt;illp beel bolcr bcrloo; ;/Racr öetotjle lt;il^ lp fonöer op Bouben met éttithen öaer op fpeelben/ enöeöe^olöatenbie öaer binnen lagBcn / niet anbetb alb met ©obbel-Bacr» Benen yRufqnetten frBoten/ moeften fpfitt op-gBeben/ inboegfien/ öat CillpnotB tot cenen flopn gereetRBop maetBte : ^bcBitB* ten bteb-Balben eenen lt;rommelflagBer int ïïepferfrBe ïLegBer/ bie om 2 npientBbtö bebentBenb aenBouöen fonöe / maer Bet |
toieröegBeWepgBett/ enöe liet 'Silip toter i^jilt; Boîmen/ met fulcBen furie enöc btrbitf erin? ge/öat öe ^WectfeBe met getoelt oberballen/ enöe alle 1 bdjaWen MnipBupfen öiemeteen fgt;acröt biel/ öaer ober Bp gebangen toiert ) öooötgBellagen/ toant öe jelbe gerefolbeert Baööeii/ lieber te Berben/alb in öeb bpantb Banben ficB te begBeben. ©np;cnöc beft U? legljeringc/ trorh een üepferb OberBc/ met namen WingerbBp / met 1000 (ßaerbenna üoBofB/ banmeeninge 3gnöe ficg met lt;#* lp te ronjungBeren/ öie ban öen üBiWQrabe bp piaWen onberfienb toieröe cberbalUn/ enöe al fpn bolcB gertitneert/alfo öat Bp felfb ter nauwer noot/ na iSoBocB blueBten Bon? öe. ©en ©encrad löannier ra echte norit aenöen «©berften Cronburger/ toaerobet aen toeber 3göen beel met Bet leben betalen mofïen. Slib nu '3Eillp fagB/öat BP öe HecBte platt? fe/ fdeu-Bjanbenburg ( Bet toelchcöe ücp?^ ferfeBe met twee up;en tegenp öe ^toeetfeBe Bebben gBeBouöen ) qualgcB in acBt öagBen tgtb Baööe bonnen hr y gen / niet tegenflaen* öe öat öe Bede ^rmade öaer boo; gBelegBen toab / enöe met grof ©B«ftÖnt op Bet ijef? ticljfte niet befdjoten ; öaer booj ban fgn bolchmetr alb een Regiment/ en ober 2000 /Ban berlogn / te laet penitentie geBregen/ bat Bp befe plaetfe ingBenomen Baööe. enöe öetogleBp bemerebte/ öat fgnboo;ncmcn tegBenb öen üomneb ban éamp;toeöen / gclBcB alb Wd boojbefen gBefeBiet toab gBebKeflZ niet meer lucBen totföe / Beeft Bp alfoo Baefî tefolutie gBenomen/ iDonuren cnöe jBeebf * lenburgB te berlaten / enöe Bern Weöerom te begBeben na JSieH-3amp;janöenburgB ( baeröc 2?urgemeefler/ neffenb anöereinöe iterrite/ ib neöer gBeBouöen getoojben) Bet felbeupt-geplonbert/ en öe jlBupgen om beer getooj? pen / enbe fonöer petb anberb te beginnen/ Beeft fpnen toegB na tappin genomen. jBet bit retireren Beeft lt;illp te Bennen gBegBeben/ na öicn Bp be BrijgBb manier ban öen ïioninrh in ^toeöen/ om «Cer cnöe jfatmtebeBalcn/ gtficnBaööe/öat Bpeen toerrh op Bern Baööe gBenomen/öaer tegenb öe itepferfeBe Wapenb niet meer Bonöen blt;* Bacn/ enöe toab Zomeren / notB JHeeBt? lenburgB/ ban öe ^toeetfeBe niet toeet foo licBtelgcBte nemen. JBet een fulcB retire? ren/ öat lt;illp naöet-Banbt op jBaegB* öenburgB gebaen Beeft/ib BP ban öe ^Weft? feBe foo berte afghetoehen / öat Bp öaer öooj öegantfrBe /Darch 35janamp;enbutgB/neffcnb »««3W ƒ rantfo^t/Zeöenieb enbe ïantbbergü tot groot nabttl niet alleen ban toegBenb fÖbS^* bcbel/ enöe BrijgBb Ätmaöe / maer oorB tot gjxiwïe. ruine ban öe itepferlyrhe 3llrmaöe betjiropt ib/ öaet neffenb ooth ^lefien in geen hlepn perijfhel flellenbe. ©en üoningB BrecgB afBtetötnfBemyom ariHp een HagB telcbertn/albBP noch om jiieu-JöjanöenburgB lagB/ infonöeiBepöt öttoijlc fpn^olöaten öen Beelen tointer met toerrhen/ enöc anöer ongBemarB/ feer ber? flaptöatr tegenb öcïiepfetftBe toel toarher/ enuptgBerHfltonren ;oocb toilöeBp op een repfe ni et te beel op öe fo^tupn/enbe een peri? tuleuö ^wecrt-bctBten/fïellen.©orB Beeft fpne /Rajeflept Bem tot een nieu ^mpieffe gfiereet gljemaetfit/ öaet toe Bp tot Stettin beel |
|
1631* berfegepbenbingenliet maBen/enbe get»öe* enbe 3000patrbt« foubentoerbtn/enbe on* 1631. fegut bp malBanbcrcn bgngen-,bc^tgepen bergouben/ mitß tonbuie/ batfe gem/ ben ÛÇeftgp fogoogg met plancgen laten bebee* hc/bat fpnfolbatcnban cenmufquet-fegoot Bonben Vjp toefen. ïjp liet oocB een ^egeep-Bgigg uptreben 180 paffen lang/ fo bget bat 5 Rupterß neffenß malcanbcrcn Bonben bacr ’»eßanint Ober rqöcn. «Doen nu nllcß gereet toaß/ igct ÏmX«- f^ «^djeep/enbe oymaertß b'»©0tc na Rieu-lot «11 ^ngcrmimöc geb^aegt. «De ^tgeep-bjug* «icutuc ggc toierbe bp ^msebt/een anber bp ƒ pract ober b’«Dbcr geftagen / cn met Ropale ^oif ten feer berftgantg. 53cn RonincB fclfß bc* gafgem na Ängcemunbt/baer 15000 /Dan bergaerben/ bacr bpupt ^toeben noeg qua* men 4000 man/ uien boldî/cnbeupt Pnipf* fcn nuamenber noeg jooo.®an gier Bonben be ^tocetfege garen J©arcge op ILanbtß-Bergg/ j^raneBfogen jDteBdenburgg ne* men/fo bat fp niet ban noben gabben/terg boor ^tatgn garen toegg te nemen. ««©.a nbsp;nbsp;Rettoierbeoorg fapbefclbc Ribier/tuf* lt;iÄii. RÖ^PÏ^toeebt cn i-pratt etn Dclt-leggcr •w^K ggedoggen/ bacr een arm ban b’^berom-j^'dasDeufiep/ cn ban b’anbtr Bant meber inb’Dber. iittjiä““ 53e lt;ö;aVe ban fillp nam voo; gem bc ^fgeep-b’uqggen te ruineren/ tnbe gtt «^toeetfegt Ceggeropte flaen/batr tot gp btfffgbtbenlt;Dïabc »eolloitbo/ ben ftlbtn fenbenbe met 2 5quot; CompagnienRupterß booj 25ot3outo nab’«©Der. JDatr alßbtfc €ol* logbo fagg bat bc^tgeep-bjugge al in gacr befenfie gont / met Ropale ƒ ogen omtin. ggtltjgnbe / enbe bat men baer booj bp ben ÄoninfB niet Bomen Bonbc / geeft gp gem totbcrgcBeert/ met fteg nemenbe get boltB ban JDarafini / tot jDunegenbergg leg# ggenbt/ tnbe boof Jöotsouto opget Decr-OSerlgn gacnbt. 53aer felfß oocB lt;illp op* ggepag gteft / bit ban baer na 3Rbt-25jan* benburgg en Rabelbtrg iß getrocBen/ boor* nemenbe be^tabt »aeggbenburggmet al* ïetniaegtaen te tagen cn te belegeren: ban toelfBc 2?clcggcrmggc/ bertooegingge/ enbe jammcrlijfbc bergognge/ top gier na fpg* Bén füllen / alß top norg bgebtr toat fpne Rïajeg.in ^toceben tot op bc ftlbe tgt gteft uptggtrefgt/bcrgacltgcbbcn. 53otn Collo* tebotoeber terugg iß ggctrocBcn / fgn gem 6có ^totebtfege Rupterß nagejaeggt/ bien meer fijn ggtbolggtiotbooj ®ot3outo/ban bacr gaenbeop iDuntgenbcrgg/ enbe alß fp «rabatni baer 700 Crabbaten gebben aengetroffen/ Ï«*n bie na ƒ ranthfog aen b’lt;©bcr gaen toilben/ «Mbijw. gebben fpbe felbeober-ballen : bed bacr af boot ggcilagen/ cn gonbert gebangen ggc* «eitlen /negenß veel ^agagie. entrent bc# fen tubt gebben bc eStanben in t^omcren/ bctoijlc get ben MonineB ban ^toeben bc* geerbe/eenbergabertngge ggegoUben/ bie.S fnne JDajegent geeft boo? - ggebjaggen : Mroittnc 130e bat nu al gantftg |3otncreti ban be jisimncn Jtenferftge gebaut luaq / bacrom mao gp S'oos ’’’^ '’an metningge / met fgn Brggo-boIrB wifcfrije get Kantte befmaren'maer mtlbe al baotto Baren/enbe fijn boojnetnenmet be lt;ï5oööe* ’ÖfBe guipe boltrerhen. ^oeg bcmijlc gp get Mccthc, noobtgg atgre/ bat be ^rontieren / ombat* Ä**^*^®*^ benbuant moegt wt-ggegouben mot* «yv................v—• i»iMm wu^y/ .« W' ben/melberfthert Unerötn/ ^00 Vegeerbe be âbîtebtfege “»rmabe tot UtbbtiO / ten teitütotr; föne Riajeg. iniötjS befen / bat be ;êtanbên mijl banf tanffo?t/aengcrionwn/g«tnatgt-^’ opgatr Bogen 10000 mannen te Vorf/enbe ïlcggeröacrfelfogcntbenöe« ï 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;#’#nbe* |
Hiftorifche Chronijeke 43 l^ertogge in isomeren / enbe gutt fouben fuiccrcti / enbe^alfoo be l^affagten baer mt* be bergen. »enbe bebJtjlt oorB onber anbert bp géban* getien/bjitvenmao bebonben/bat ten verft* beringge ban ijoooo Rijtjcbatlbero maß op-ggercegt / bic bc iaotnerftge Stauben booj beftn neu ben »©beigctt ijatobcltgab* ben moeten uptBeertn / bc felbe geeft bc lia* ninth van «imcbeu ben ^omerftge ^tan* ben meer geltvcrt/ bat gun ban feer biel geeft begacggtzenbeaimat bc^meben ban gun begeerbc/ goctmillieg ggebaen gebben ■, fpne jiliajcgept ban 4pobt menftgenbe/ bat gp fpne intentie naec menfeg motgte bobberen/ bacr ban gem be RonitttB/om batfe fitg met gemgabbenfatneergiegt getdtanbt teteb* ben/ grootelgcjc geeft bebanefit. l^ier op iß bc Äoninth / naebien gp bit gerefie Uegger/ ggclgth alß bergaelt iß/ bp ^bjcebtgabt ggeflaggen / ’tmelth ecnmijle in ben ombangg begoegg/totl bergen 3gnbe met gegangen tnbe «©raegten/met etttlicB pjoVianb/ abgtfrgut/ enbe anbere Ämmu* nitic ober b’lt;©ber/ bacr gp nèn meber 5gbtn ten 25jugg geeft boen flatn/bt grootge gut* Ben te water ; be Blepne/ 200 jgnbe/ te lanbe boeren laten : acn b’etne 3nbc ban b’lt;©btt trotB fpne JKajegept in perfoon met 1000 man te boet/ enbe 100 »Comet Rupterß : ben l^clbt-JRaetfcgaltfi Ijoogi op Vanber 3gbe met 100 Cojnet Rupterß/ tnbe bed boet-boltjr; lt;l5tnerad bannier met ettelifBc Regi* mtnten te boet bp get lt;J5eggut en ^egtepß* bgigggt/ bicb’lt;©ber op-ggeboertmieröt; begalbtnbit/ bleef get flegger bpâmeebt noeg tod befet. 31n befen lt;ofgt namen be ^totebigge ®o?gcntoalt en SebemtB in ; ten lactgen treffen fp ootB 5 «üompagnien «Crabaten acn/ bacr ban fp 1 so neber-gieutoen ; b’obe* rigge/ begalbcn 7 5nuptfrgc/ bit quartitr bequamen/falbcerben gatt met bebluegt/ afgttrlatcnbcalle be®agagie :toatbe Ito* mncB Van öe ïtepfeefefje gljeVangcnkrccgh/ bat fdjiffiteöP nat ^toeben mbe ïioptt-berafjen/infonberOept be Ctabaten. , . ©oen nu be «örabe Van ^cOamnbiirgi)/ bie tot bien ttjbt in ^ranth^jt aén b'^ber Iag0/ bes iïomnglj.s lt;ocjS)t Vernam / geeft (ipbeteetBeningge ggemaedn bat get gern ggelben foube/ bievgalVen geeft gp gern tot be teggensî-Voeer/ foo Veel als gp honbe/ ge^ reet ggeinacebt; be ^tabt met fpne/ tnbe an* bere Regimenten / ^^oco man frereft 5gnbe/ befet ■, ettelifge 25upten-üjerffien en Uoog-graVeninbe Wijn beeggen (bie batr bóoj tot be gronbt 3ün behoeven geiwojben) laten maerBen/ enbe tegen beö Vpanbtö aenVal/op get bege Verfien. b’^Öberge êiegenbarg/ bie in bie ttjbt ober be JtepferlieBe 3irmabe/ Dclöt-iOarftgaltB mav / quant oofg ba er acn/ bie geeft niet alleen be Ïj tip fen / ïjutten en üelöeroinbc roqn-berggen/ maeroork be 1300’ geben/ enbe be licrrBen bit baer in gonben/ af-ggebianbt/ enbe be pookten toe* ggemaeelit. eSben op ben fclben bagg / tó |
|
44 Vctvolgh der ®e fia* ninth ban ^bxbai neentt ihantfojt aeit b’lt;03 ttttm- S’Knbê«tt-baêg5S ontrent 10 up?en te# gdens benmibbagn/n«rtntnt be Moninefi met ettelicBe 1000 man/ een frijootbanöe Habt af/ fien laten ■, be bupten-^tnanffen tnbeanbere WereBen/ mfgdclucrWaer det ï-eger op net beft te flaen WaS/befien.Waer op nebben oe iKepferfene S’abontS een fiere# Ben uptbal gdebaen/ federmutferenbe met be ^Weebtfcne/ bie met berlies Weber 3un tube flabt gdebjeben. Webolgnenbe nacnt neb# ben nun be ÄWeebtfene in b’af-gnebjanbe Î3ooJ-(leben feer flercB berffnanfi; enbenoe-Wel be ïtepferkde fonder opnouden upt be flabtfcnooten / ban meeningdede .êweebt# fene te rugd te (jouden / nebbenk gnelÿcb-Wel baer mebe niet beel Bunnen upt-reenten. We ^Weebtkde nebben naer WertBen dien felben nacnt alfoo gdebooidcrtz bat fp firn S’mo|gens debbenberfenank/ bat dun geen afbjeucB upt be kadt geftdieben Bonde. Wen derden 2Cpklis/ sunde ^alm-fonbagd/ als ben ïtonincB be (^lebkatic enbe Sibt-upjen dabde gdedouden/ fjeeftmen det Wekdutop öebolbeetditdde 25atetpen geplant/ baer toe de ÄonineB felfs drek gdedolpen / gdeene «toepten noen arbepbt aenfienbe. Cube bc# wglc men noen uid op bc kabt nceft gefeno# ten/ debben bc ^epferftde naer ingdcbccldt/ bat bc StontncB niet kereB gnenoegn moflc 3ijn bc flabt aen te taken/ bacrom onber nun alfukBcn touragie quam/ batfe niet alleen# ïitB fonber opdouben nebben gneknoten/ Wacr ober 00 ^Weebtfene polbaren sun boobt gcbleben/ maer fp nebben ootB ober bc Wal cen Wans upt-genangen/ bc ^Weebt# kne met alberdanbc fpot-Woo^ben upt-larn* rdenbe. Wnbertuffeden deeft men aen de ïoop-graedten fletcB gearbepdt/ alfoo datmen op de Mtddagd met de feWe/tot aen den enupn ban’t Wakdupsi/boojbe WuUenkncf5ook is geBomen; bc iiepferkde 3unuptbc23uptc-WcrcBcninbe flabt gdeb^eben. Wc üonintB deeft befe |amp;oo?tmet 12 flutBcn WdekdutS/ bic dp felfs gdereedt dabbe/ laten befedicten. lt;egens ben abondt deeft ettclicB ^Weedfen bolcB ( dacr een Lieutenant upt jKepffen / gdcnacnit 2(ndkeS Uncr ban fBegauW/op cen koun-laddcr boo? aen gdcBlommen / endt d’ecrfle op de ißupi gdcWcefl/ ende ban Wegden cen fiilcBc dappere mannclifBdcpt/ bupfent ßgepdaeldccs/ met cen Capitepn# fedap beBomen / ) bc Wallen bcBlommcn/ tnbebe felbe / niet tegdenflacndedat de ito# nintB norfj niet ban meeningd Was de flabt tcbtflojmen/ in-gdeBregden. Woenbitnu fpne Wajekept/ enbe b'Wberflcn net felbe fagden/ sgnfe dun te dulpe gdeBomen / met bc rcfleban’t bokB bopper aenbitngdenbe/ alfoodatbc Bepferftde banbc Wallen in be flabt debben moeten WgtBen/ Wacr oberbe Wubenfede |3oo2tc is op-gnemaeeBt/ enbe 3Un de ^Weedtfede met matdt in bc flabt gdebaHtn. Wnde ofwel bc W?abeban ^edaumburgd fpn Solbatcn tot detegens-weer feerdootd bermaenbe/ ootB tot dem cttclicBc Compa# guten ^cctdcnbcrfamclde/botd alles te ber# gdcefs/ obermidts b'Wberkc 25aubiffe dun dus ras op ben dals quam met fpn ßupte# riie/batfe baer booj sün berflropt geworben. Wit nu bc ïtepferfede Wbcrfle fienbe/ batfe |
Uflii tie ^lueebtffße obccntec^crt toaren/ i^^i-nebben fp ben moebt laten ballen/ (jaer op be blucljt begebenbe/baer op Ijet neber-Jjouwen eecflijs reent aeiigegaenjmant/alß be bluen* tenbe naebe 25;ugn op b’lt;®ber toe-liepen/ enbe elcö een b’eer|te3gn Wtlbe/ baer-en-tup fenenootö Quamenbe XJaQaQic-bjagljcnó/ raeefete alleo in groate confuse : be Wagenß bleuen neu malbanberen Ijangljen/ alfoo bat net bolrbbießnalben riet feonbe boottß bo^ men/ maer met een groot gijefenjep in mal* ftanber nongnen/ eltb een b’anbet belettenbe/ tot foo langlj be ^meebtffne baer ober qua* Wen / enbe baer ban be felbe een groot getal neber-nieubjen/ bat be booben m be (Tract naebeboo^ftn?ebcn Pooitcneen/ foonoogh op malöanber lagljen/ batmen niet boojtö bomen bonbe •, beel 3gnber ban be 25 jnglj in b’«©ber gnebgongen/ bieal meegenbed ber bjontfien. 2ïen gijeene 50be maß noen «n ^edanß/ baer in ootlt een frertbe befettingne lain ban iiepfero bold«; bie/ alß fp fagljcn bat nd meefie bolrb upt be fîabt naer falbeetben/ bien be ,êbJecbtfcne bolgnöen / rernten fp be ^tutben upt be ^rnanß op be 25?uggnen aen/ bie fp aen be banten aenfiaeeben nac be ^cnanßneen/ bebojben/ enbe Wierpen be ^tueben in’tWater/aenfteerbenbe be jutten enbe penneren bpbe^tljanß in be b^anbt/ baer mebe oorb be bltirljt nemenbe. g^e Hepferfcne nebben bp befcn inbal ban ®eÄ be ^Weebtfene/ tWeemaelß boen beCtom*«#'}^ melß roeten/ enbe begneetben t’arcoibercn/ J^L tit, maer bc ^toeebtfene/ betogle fp net booibeel w in nare nanben nabben/ enbe bpbanß te lang 9”fquot;’*[Ct foube sun gneWatnt/nebbeufe tot gneen at* Samp; coojbt naer Willen boegen : enbe als be ïtep* amp;#«* ferftneom Quartier nebben gneroepen/ foo«amp; nebben be ^Weebtfcne nun gneantWoo?bt/St jaieu 25?anbenburgß «Quartier/ enbe baeruasnf« op lieber gnenouWen/ Wat n«n booj is gne* Bomen ♦ tDorn SÖn epnbelitB 800 ban be liepferftne gdebaugnen gdenomen / onber Weltamp;e3i)n gewee(lb’lt;®bcr(ïe^par/ lüal* bauW/ jlÖeuWes/25utler/ «öracf ^tbatibi/ enbe anberemeer/ bie baer nae tot ^tetm jijn geboert. lt;©nber be booben / Wekhers 2000 in’t gdetal Waren/Was ootB gebonben gdeWce(lb’lt;0bcr(ïeï)iermont / Monte Cu-culi, ï^enon/ ï^atbeefi/ en ïjerberfïepn / nef* fens etteliefieanöerenoogde «Pfficters. Sten ber ^Weebifene 3Ubc sun bpBans gdcbleUen 300 jßan / en 100 gdequetfïen. ©e deck tgbt Ober ban ben «Öoilogd/ nceft be iiepfer op eenmael niet foo beel bokfis bcrlooicn/ als bp befe Qcerlagd ; cube bit Was nord det argdfie / bat be befte «Qbcr(fen / of boobt-gdtdagnen/ of gnebangden Wierben. 2(1 net «©neftdut/ çoo Centener ïtrupbt/ i zoo Centener ïï.oot/700 Centerer 'lonten/ en 1000 3SogdelS/ (onber net «Qdefrdnt/ i4 5Önöe/ Waren twee groote/ baer op btS iiepfer ßubolpni Wapen Ronben ; neffenS anbere(ïateliflienbupt/ met 26 ©aenbels/ en 4 Coincttcn/ lieten be ïtepferfede ardter ; enbebltttdteben / neffens ben ©elbt-jfear* ftdakB 'Cieffenbatd / en andere ©bergen / naelt;i5root-lt;i5logauWin^lefien: fommige begaben nun na Uanbtsberg. g^e^äonintS bebe nunna-bolgdenmet 1000 Cura(fierß/ looo 3(rquebuficrs / en 1000 Wiagouberß. «pen ' |
isiS^
-ocr page 305- -ocr page 306- -ocr page 307-Hiflorifche 1^31» ^cn Soldaten Fjeeft Ijp üctgunt/bljenniöt.ö be ftaöt met ftojm tuas over-ßBegaen / ö?pc upjen lang!) tc plonöcren / ma er fpOebben befe tijbt mat te langö gBemact6t/ alfoo bat be lumincö/ enbe anbere fpne ©Per(Fen/be ftlbe üjeber met naen baec af gejaegijt/ enbe fommtgOe öeeft boen op-öangBen/ bie Bet te Svof gBemaecHt Bebbern js’3tuontjs omrent aeBt upjen /10 in be (elue (Fabt een grooten b^iänbtop-gBerefen/ bat ißBupfenbaer ban 5tjn af-gBeb?anbt; enbe am befen fajanbt mat meber lö gBeblufl/ Beeft men boo? 6 Hegu menten mattter gBemaeebt / maer ober jnenigBen 25nrgBer 10 a. 3 i^oloatenbooj 'ComintOalen Beeft gOeBcegen/ enbe bemgle bp beel J3urgBer0 gualtcb een ftneft b’oobt lt;n’t Bupb tö gBebonben g^emeefr/ Beeft fpne jtïajefrept/ Bet iFoojen bat be liepfcrfcBc in groote menieBte Babbe acBtet-gBelaten / ben 23iirgBtrcn enbe polbaren upt-gBebeelt.
Beduydinghe der Letters, die in defe kopere Plaet gheteeckenr ftaeii_..
A. lt;©c i^ar-ïterefie. B. ^. j^tcolaejS/baer in BetFïrupbttsigBcmccfl. c. ©e^ßarboe# terp-ïtereb» d. t)ct ^tabtBupb. L. B’uc^ ben-ißaojt/ baec in be asagagie io gBcflecc# ben. F. ®e iLtbufFtr-pooit. G. ©e «©u^ binfcBe-l^oojt/ bie met tmee fdataiben op ißaliffaben i0 op gBefpiongBen / baerboo? be ^mcebtfeBe te boetqnamtnin-b?ingBen/ bienb’lt;©bcrfle25anbiffe metfpn Supterge iö gBeboIgBt. H. ï0m flo?m baec in fpne JBajefiept fclfo mebe tö baec in gBebomen. I :©er amp;epfecfcBen^cBan0. K. g^eblurB^ tenbe ^olóatenbie in b’^ber 31)11 gebaUen/ enbe mee|lenbcel bccb?onrben. L. ^rBatib/ baec uptbe ïtepferfeBesgn gbcBagBeir/ Bun nae bc (Fabt falbcrcnbc. M. ©e «©Bebange« nen bie nae ^tetin 5on gBebjaeBt. N. ©c fiuptcciS/meltbesgnmet Bare Carabgnen af gBeblommen/ maer mebe fp be jUucren Bebben beblommcn.
®cti 4 ■2fip?tim Beeft be ïïonincbboo?befe berbcegBene bictojtc een 55anfb-jeggtngBè laten aenlTeUen : benfelbenbagB nocB oocb aen be bergaberbe ebangelifcBe Bcnr-Do’^ ften enbe ^tanben tot ïLeppfieB ( bie ootB effen op be felbe tgbt/namentlirb/ben berben 2ilp?tltgi / als ƒ janeßfojt aen be ©ber mass ingBenomen / Bet Sedupt Bebben getroffen ; gefeBjeben/ Bnn ben Verloop ban béfe bero# beringBc/ mebe te Bennen gBebenöe/ am Biet bolgljt :
^6 00. (JBufFabtm ^tbolff / etc. Wp atBtént on# Siuetot’ ’’^igötemefen/ D.IL. cnbelß/BetceeBt tartaw. ^®” onfe Wapenen tn befe Hanbcn tot Bet femacit gBemeene beji ban b’C-bangelifrBe acngBe# ^'wuen wnbe/ boo: oogden te (Feilen/ bcmglc eaugcit. ûlboojîângBen tijbtbitber meerelbtiö Ben# ^tot- ntlitB gBcmaefBt/ enbe Bebben fuite ootB al metter baebt betoont/ alfo batmp niet tot Meip. gBeloobcn ftimnen/ bat pemanbt/ bien 0110 feu / hoe pioteberen beBent lö 'baer aen fal meer tmgf# fraicfot telen: baerom Bebben mp Bet contentement/ am b’lt;©j batmp aen befe urne©ergaberingBe/ Beb# Jtt btro- ben met mepnigB moo?ben millcn acnmel# KtttjaDöe öf}^. mibtföefennttberfcetBcrenbe/ batmp niet minber gBerect 3yn/ Bate î^eroifeBe ge» bantben Bier in te booibcten/am begetrenbe/ bat mp onber Bet fabeur banonfc Wapenen/ Bimbaertoeottafte fouben gegeben Bebben.
Chronijeke, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4;
3SabemaeI oim tm b’KlbtrBoogBfic Biet 1021, toe goebemibbel gBegeben Beeft / btmgleBp boo? fpnen frertBen arm / onfe bpanben niet alleen boo?oim Been upt Isomeren Beeft ge» b?eben/ maer bie ootB met fcBlifb en b?etfc alfoo ober-goten / batfe naeumelitB ggeen fïanbt teglicnö onb Bebben batten Bunnen / pjincipalichop gifïeren/ bp beberoberinge ber ^tabt Jr?ancfo?t aen ö’Oöer / baer ben ©berfte ^parr/ b’lt;©bcr(ïe Walö/ enbe beel anbere gljebangcn 5ön gBenomen, be ©elbt-JDarfeBalrB lt;ieffenbnfB felfp/ beneffeim Jlionte Cuculi/ enbe 7 Regimenten te boet/ met groote ronfufie en btrlies ban 24 ©aen» bem/ (batmetentlitB mi bc Beele Ftrtillertc/ enbe alle Hmmunitte / ja/öc Beele margt be# bpanbf# (baer boo? Bent eeumieB Uofz^ß?g# en Wancé 5p ) ontrent befe plactfen gBerug» neert Beeft, ^00 Bebben mp niet mogBen booj-bn laten gaen / be gBelegBcntBept ban bien aen B. FL. te tommuniteren ; © b?ien« beließ enbe gBenabicBlitB bibbenbe enbe ber» manenbe/bat©. Ft, befe octafie mei milbe mebe in atBt nemen / enbe Bare acnflagBen baer nae reegten / met bit bertroumen tot lt;©obt ben 3tlmacBtigBen/ bat / gBelgrBBP boo? befe aen ben Oalm-^onbarB betfire* gBene birtone/tot eenrebcngicbanbc J!5c» bcrlagBc boo? een ja er gBclcbcn Bebbenbc/ gBegBebcnBeeft: alfoomil Bp oocb boott# Bet begin tot be reflitutie ban fpn itertB Bd» pen boojfpoebieB betBrggBen ; enbe nae öe grootelgtj: berlangBbc p?ofaen enbe Reli» gion!S-©?ebe/mcbcr berBelpen; enbe bat Bp ©. FL. mibtfbefen/ onber Baer tegBen^-nar» tpen/boojt# in’t bclibcreren/enbe Baer fiere» fic €B?ifielitfieaenaagBen/ met gBtb?uptß ban n epgBenmibbelcn / motBtin’t mereB fïellcn/ ten ï^etoifeBenmoetin-ftoïten. gn befeberfeecßeringBe/ ©. IL. al# on#mcbe-gBeloof#/ enbe pergtBem-gBenoten / fonber langB fcB?gben/ latenbc enbe bermacBtenbe Bare l^eroiftBc Rcfolutic ban u cpnbtlicfie beSupt/ mibtfgaber# bc communicatie ban bien : pjefenterenbe mibtfbefen aen ©. 3L. Bier toe onfc upttrfle maeßt / enbe inebe-merrBingBe.
©eneffen# bit / Beeft bc BonincB aen ben ïïeac-©o?fl ban ^apen/ een anbcr partien» lier fcB?Dbcn gefonben/ ban befen inljoubt :
lt;J5uflabu# HöolpBuö/etc. lt;©nfc b?icnbt# j^rtioi» feBap/ enbe mat mp anbcr# meer ban Igf en «« fW-goetbermogBen/ te boo?/ ï|oogB-gcl)oo?cn^%“^, ©o?fl/ bncnbclicßen ©om enbe ^magBer : aen wn ï)oe-mel mp niet onbilticß te 3ijn GBeHacBt^jJeÄ Bebben / ©. FL. onfen toefïanbt boon# nocB teboenblijefien/ bemijlc mp bc berßregBenc bicto?ic ban ©obt / al booi befen te Bennen Bebben gBegeben ; maer flebben niet ber Baen Bunnen/Boe Bet©. Ujoube genomen Beb» ben ; foo Bebben mp noeßtan# gßten anbere ßopc/ bat on# metbaren bp onfc gßeloof# en penjeBem-genoten/ anbcr# al# met liefbè foube mogen bcrflaen mo?bcn •, bacrom ßeb» ben mp befe boo?t anbcr-mael berBregBene birtojie / maer mebe on# b’^tlbcrBoogßfie gßefegBent ßceft / milieu te Bennen gßeben / aengefien ßp/boo? fpnen flercßen arm/bp be beroberingßt ber ^tabt ^rantßfo?t am b’lt;©btr/ onfenbpanbtboo? on# ßceft öB«* ruBneert/maer ober beel Jtepfetfeße ©ber» fîcnz cube Kitutenanten jßn bocht geblcbcn/
P 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b’©berfie
-ocr page 308-|
AÔ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Veivolghdcr 1621. b’^berf« ;|gt;^âït en Walle g^eVansîTenZ be ©elbt-JBarfcßalcB ^leffcnbarij fclfö/ met J8ûnteCucuU/ enbebe refte banb’3infan# terge/ met grooteconfuficcnbc bcrltcô ber gantfege ©elùt-îtrttllcrge/ en allé 2tinmu# nitte/ inbeblucgtggeflagen: alfco bat lup boojtô met ttogffelen/of bie notg tn’t ßoom# ftge ÂgtS reflerenl)elt;ebangcltfcDelDûjflcn enbe ^tanben/ füllen be ooggen og-boen / be ganbt lt;5obîÉ Bennen/ enbe be Wille ban bien/ toaer mebe fp/ gelgcB tot bit fpel Woiben ge* trotBcn/langgecnietteggenjS (lacn/ enbe fal l^. ï,. ban fpn Bant/ gelgcB een boogiaem aaeur-®ojfl/ enbe JBebe-libt / fpn lt;©ffitie en b’aenge-erfbe ^Seuggt/toelobcrgepnfen/ ben tgbt niet latenbe upt be ganbt gaen / om get 19abetlanbtupt beo liegaemg en sielen |
benaentgeben te tretBen. 19 notg temnatl 1^31» berfcBerenbe/bat/ (©no notg b’2(mbitic ofte »Cer giericgept/enbe begcertgeben onsUant te bermeerberen/matt alleen b’egere lt;0oütO/ onfe epggene fterbergept / enbe be toelbaevt banfoobeelbupfent Cgjigenen/ tebolbjen* gen/ ggeb?atgt geeft/ batt in Wp oorB bent* Ben boo^ be lt;©obbelicBc genabc / bie gp onjS batr toe ggeben fal/ tot get epnbe toe te bol* gerben. lt;ot Wat epnbe Wp aen be bergaber* be ï9ojfïen/cnbe ebangtliffge ^tanben/bit ' feg^gben/enbe aen©. ï,. aio be boopiacm* fle ^Directeur ban b’aenfîaenbe Conbent/ gebben Willen af-beerbiggen ; bjicnbdifB bibbenbe/ bat bit frg/nbenö / b’anbere met-befcgjebene üeligtonjs-berWanten/ mebe te beplen/ etc. |
|
Samuel Wocn fpne itonincBl. jDajeft. in ^We* ban ben/ naer ƒ jancfott aen b’lt;®ber in ’t mar* tö««” iwüöZ geeft gp af-ggebeerbiegt fpnen «tortr b«i ^enerael Wbiteur / Samuel Weib / ban ^gsiOTben Regalen genaemt/in commigrie na€uflrin/ »amp;/«lt;«.zooo paffen ban’t ^Weebtftge Uc* SSSttwi gget/ban ettclicBe ftepferfege üiipterff gge* |
banggen/enbenaer ^jancfojt aen ^«©berwM^,. ggebiacgt Wierbt ; bacr nae boonb alb btSsiX' ïtepferfege ober be »gtgg in’tblucgten W3*ik»iwl ren/ban beg lt;9;aben ban ^egauWenburgg ï^off-mceffer nacr-ggedeept/ enbe ban et* ^1,5^ licBe ifôufquettierîi ggeconboptert. Wacri^. bp/ gp ban niet alléén/ éét gp ober be ©mgg quant/ |
|
Hinorifehe Chronijeke. ï ^31. quam/ wan toeg^cn öcö öooïfeBjetjen ï^of-meefïer/ (tueDemonbertuegh«»/ öetoglc gp fo?gööe/ Dpmoffjtegemm tgeöjangö ont# komen/ boo^fegteten milbe/ bact toe gp al be Idiflool ghtteebt Dabbe ; bot!) boo}b;eefe bat uptfpnboobt een qttabe confequentte / enbe ben fiepferfegen een feer groot nabeel komen moegt/ get ferne naer-ggtlaten ) maer oock op be 25^uggöe in pergrkel ban Igf en leben ggebjeeft/ ggelgtk-bjel iss gp boot blgbt ban be JBufquettierss boottb ggebtaegt. 2510 mt be blutgtenbe ’tfamcntlitk 0’a# bonto boo? ecn Woubt3gn ggcrepg/ enbe be 3©atlfcge ^uraffierb/ ben ggebanggen 2tii# biteur in be iUane-frggnkenben / gebben fp gaerooek/opbat gpbp benatgtniet en fou* be ontbigcken/onberflaen gem neber tegou* men : maer get €onbop geeft gem noeg gge# falbeett/ gem een gotben moet aen-fpjehen* be/ enbe berfeetkerenbe/ bat gem niet quaets foube ggefegieben/ boegmetbefe conbitien/ bat gp’t bjeberom ootfi alfoo maetken foube/ inbienfe banbe ^metbftge acgtergaelt mier* ben/ (ggelgtkfpban anberß niet en meen* ben/ be ^meebtfegefoubengun op beboet bolggen ) batfe ban oock quartier krgggen morgten. Woomierbegp be gegeelenacgt boo?/ tot ben ankeren mojggen/ ban neggen up?/ tot 16 lipten toe/ tontinuserlitk te boet mebe ggefleept. «m fp nu al berber op bt jrjontieren ban Rieften maren ggekomen / baer get blucg* tenbe bolck |ïil maß / alß of fp ßenbebouß gabben ggegouben/ geeft gp gern teggenß be Äepferfcgelt;©|ficierß/ enbe tnfonbergept te* ggenß ben ©gabt ban ^egaumburgg/ fieg ten goocg|îcn fatklaeggt/ bat fp gern/ een oubtman ban 60 jäten 5gnbc/enbe ten boog* «atm lt;©ffiriet / alfoo te boet gabben mebe ggefleept : mant gpmtl mine / foo gp niet en gabbe kunnen bolggen / bat gp teggenß berfpgokene moogben / foube 31111 ter neber gefüjoten ggemeen : gunbootto te berfînen ggebenbe/bat getfpnen üonintk ggclgckt-beel maß/batmen gern ter boobttoe af-liep/ ofte boobt fegoot ; maer bat mogen fp me* ten/ batfpne jnaicgept nuteggenmoogbitg ggenoegg gebangenen ban gun-lieben gab’/ om ban fpn boobt mjaecke te nemen / etc. i^ier op iß gp tergont op een Caroffe gefet/ enbe na Wartenbergg op ten€agcelin ^le* fienggebjaegt/ batr gp mei iß ggetcacteert ggemeeg ; maer bcmgle gp gemerekt geeft/ batmen ban mille maß / gern naec Weenen te bjenggen in ten ecumigge ggebantkeniffe/ geeft gp ggerefolbeert lieber te gerben/ enbe aUeß te Igötn / alß in eeumigge ggebaneke* nige te fitten: bießgalbcnceniggemiöbelen bebentkenbe / goe gp gern fclfß foube kunnen loß ma Cf gen/ enbe upt bit ^lot komen. «Dit^lot maß feer googg/ en fpn Üoggß getgooggge/ enbtbcgalben bit/be |3oo2te batg en naegt mei bemam / alle Steben / loipen en DIecgen/ gertk met bolck befet; baerteggenß/get Uanbtaen ggeen 3gbeban b’i0bcr / geel leegg enbe bip. TDit al mei obcrbcnckcnbe/ganiP «wen iSurgger fpn boo?nemen (baer acngpkennigegabbe) te kennen/ biengpfobccccb?acgt/ batgpgem beloof be op een ftetker up?e in bc natgt/ aeg* ter get lt;ageel/ baer gp befen lt;óenctael W* biteur / nacr beneben milbe af-ïaten / te |
47 maegten/enbetebjenggen totaen b’lt;©ber, löji. »©aer op gelbe gp fpn boojnemen int merek/ liet gern upt fpn Carnet onber fon Uoggß ( gepmelickben keutel krgggenbe ban bien/ biegembemaeckte/bie mat bag ggekapen geeft ) naec beneben toe af/ met tmee J5tboe-laeckenß; cube got-md gp ben boo?frg?eben 25urger acn bc begembe plaetfe met en bont/ maerkte gp gern boojtß tegenß b lt;0btr acn/ een mgleban bacraflegggenbc/ maer quant boeg cerg nacr bier up?cn tgbtß/ baer acn/ obermibtß gp ben rergten megg mige ; enbe liet gem/ goc-mel gp nu m bc 30 jaren niet ggefmommen gabbe/ ( alß gp mat maß upt* ggerug) inb’lt;©bcr. 2tlß gp nu 14 treben maß boo?tß gefmom* men/ begog gern etn groumcl ober te ko* men : boen gp noeg get regerenbe grootgc bed ban b ' »©ber boo? gem fagg/ enbe bcmgle gern b’aegem / enbe al bc kraegten maren ontgaen/ fonek gp tot be gronbt ; ggclgck-md arbepben gp/bat gp meber boben quant; noegmdbacraenggebenekenbt/ bat gem tr boo?en cenß maß ggefeggt/bat bc biepteban b’lt;©bcc-groom/ goe b?ccbt gp oock anberß iß/ggemecnlickaen een kant boo? te ga en iß: ©attenbe bießgalben noeg al moet/ gnem* menbe meber ontrent tgien groote gg?eamp;ert boo?tß/ boen en konbc gp niet meer : maer get boeggbe gem effen ter fclber tgbt/ bat gp beganbenen boeten lietfintken/ bat gpbe gronbt raeckte/alfoo bat gp met get gooft en galß / boben get mater maß / maer ober gp gem boo?-arbcpbc/ met groote moepten gctlanbtaen-repcktc. bcmgle get nu begoge batg te mo?ben/ maecktegp gem fncl boo?tß / groote kmibe gebbenbe (goc-mel get in ben Corner/ontrent in’t laetgeban guniuß 3gnbe ) mibtß gpgccl nat maß/ enbe niet nicer acn en gabbe alß get gembbe / tot bat gp epnbelitk boo? meniggeeganbe pergekden / tot get cerge ^meebtfege «©uanufoeg/ b?pc mglcn ban baer Itggbcnbc/ acnquam/ baer gp ban ben Commanbeur md ontfanggen/ b?itnbclicamp; ggetracttert/ meber met klccbercn/ enbe an* bec nootb?uft bergen mierbt/ enbe ban baer meber int i^ooft-quartier ggeb?acgt. q^oen bit nu al/ ggtlgtk bergaelt iß/ met ® £»«,*«; be beroberinge ber ^tabt ƒrancfo?t gepaf* ban j^me-ftevtmaß/ geeft be Äoninck boo?ggenomcn ?lanbtßbetgg oock aen te tagen enbe te bc* leggeren ; tot bien epnbe iß gp met 120 Co?* net Gupterß/ bcgalbcn gctboct-bolck/ boo? bc Jkieu-gabt Cbtrßmalbt iß ggetrotken/ baer bp 3gnbc befc «©bergen : 25aubiß / Z©upbe!/»it3öom/bcGggnlt;©rabc'5rraut/ Wtnrktl/be «©?abc ban lt;©?tenburgg/Co?* bil/ WepOZ be «©?abe ban lt;gurn/ Uefle/ I^all/^ttepff/25affart/lt;ubalb/t©argit5/ Callciibarg / enbe ®amnit3. lt;©nbcr befe «©bergen / boerbe be ïtonmek 18 complete ûegimenten/ gebbenbe cen gatelicke HirtiU Icrgcbpgem. ®cbepbc«©cncralcn/ «©uga* buß ï)oo?n enbe ^ogan 25annicc / trotken met cttclick bolrk boo? genen. Tie lt;©?abe ban dllp/ bieter fclbcr tgbtbanÆiun be ^tabt J^aegbeburgg met ecn garbe 35e* «gt;«*‘»11« leggeringge ( bacr banmp gier na fui ec cher füllen ) benoten gab’/ foogacg gp bcß ito# ^ranem« ninggß aentoegt op francfo?t gabbe ber*««’ gacn/geeft gp ai be gegangen enbe mereken boo? |
|
48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vctvolgh der- iö2i. üooj WacggticnbutflB toel liefet gljelaten/ cnbe alfooüerften/ bat fpn bold« ban öc 35e# legBerbefonberlingsÈ niet gabben te bjeefen/ optrec6enbe met een groot getal ban Sriigf# bolcB/ om jprantfo^t fontfetten, 55oen ÖP «« tof 2(llten-35?anbenburgB aengöeBomenluajs/Bttft öp tgbingljeglje# Bregijen/ Boe bat be SonineB befe ^tabt al-reebe 0abbe ingenomen ; boodb na Uanbjs# betgö gaenbe/.om befelbeplaetfeooeBt in# ro mojeren. «©icböalben Ctllp booj goet gOebonben Beeft/ toeber na JI®aegbenburgó te gaen/om be35elegl)eringBemet meerber ern|t te ton# ttntteren;opbatben ïiomncB belet tuierbe/ om met berber naer ^lefien/ofte tn beo Mep# ferb ‘Crf-lanben/ te matrfieeren. lt;5Btbupjenbc befen lt;otBtop j^aegben# öurglj/ Beeft be ©jabe ^apenBepm aen ben 3|ertogB ban 35epercn gefeBjeben/ gBclgcB aljSbolgBt: 9». ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï^P bJilbe fpne Meur-^ojITelicBe tDoojI: Bm Haet ban b’5trmabe booj oogijen fieUen/ peitöcpm gBelgcB bte in Bern felfb toab.^en MonintB S“®®^ Babbe met al be maeBt / bat bp Bem ban ban ^êtraelfonbt af/ enbe upt I^jupffen gBeBo# werav mentoasi/ Bemalfoo ftereb gBemaetßt/bat n^ba^Ê ÖP 8^” 8em te boben gintB / ƒ rantfojt be# »ejiretfcbe legOett Boubenbe. 5Die tot UetpficB berga# »tmabc in berbe IBjoteflerenbe/Babben Bet 35eaupt ban ^M^mt beïBerbingBe gBemaecBt/ cnbefouben in St b ®# bjepnigB bagBen tgbts een fïertfie 3trmabe bet. op be been bjengBen : b’a^ngelffBe fonben booifeecBer ’taepl gBegaen 30n : toe ^ta# ten fonben oom niet flapen ; enbe toatBte Bet geele Hanbt op een goeben boet ban een ge# nerale opjoerte, ƒranrfojt fontfetten/bjatt miffcBien al te laet : b’3ïrmabe Beel ober b’45ber te bjengBen / foube ben ^jotefteren# ben om Bare toerbinge / en Bet ontfetten ban JlBaegBbenburgB/ IttBtelttB fpoeben -, met een occafte Brijgenbe/ ben MepferftBen b’d# be acBter mgge te flupten/ enbe ban’t ügtB af te fngben. ^oube men Bet ontfet niet boj# beren / Bet bJilbe oorfi Beel toonberlicB af-loopen/ enbe foube beel bolcBb baer boor ber # loojen gaen/ enbe ben bpanbt ben bjeglj geo# pent 5gn / om in ließen en 33oBemtn te graffer en ; enbe trecBen be lt;illpfcBe en Mep# ferfeßeben bpanbt nae inb’Crf-lanbtn/ foo abanbonneren fpBttögrB ; bieben fp oorB in’tßgrB/ foo gingBen b’erf-lanben ber# loojen ; 3|nbien Bier lt;©obt niet een fingn# licre remebic (bat ber menftBen finnen niet te gronberen fïaet ) feBafte / foo (lonbt Bet argBcr/ alb Bet opt gßebaen Babbe/ beßalben aen be 35jugB tot Weenen. i^p Babbe Bet birbluilb al te boo jen gefept/ enbe troubjelicB gBebjaerfeBout ; maer Bp bjeefbe/ bat Bp meer een imponun, enbe een ongBclutBigB/ als eenbjaeracBtigB ßaeta*-man btab gBetoeeR. ï?et gingB Bem niet meer ter Berten/ alö be benaeutBeben ban foo beel CBjiB-gBeloobigBe fielen in befe Uan# ben / bie al gBepjoeft Babben be foetigßept ban be CatBolgrhe MertBe. l?tt remebie flout niet ban beb Mepferb f^off te berlnarfp ten / Bet mofl ban be Uigue Bomen / foo luei be mibbelen alb Bet trebgt ber eêolbaten •, enbe Boe langBer men toatBte/ Boe argBer en perituleufer Bet boab; tube toab onmo# geltrfi befen oojlogB tt boltretBen/ fp Babben |
beBalben be nootfaecBeliffic «©uarnifoeitcn/1651. tbjee fterrBc Mrggßb-l^epjen. 35p bit frBjgben toab norB ten Poft-fcri-ptum bp-gljebocgBt/ban befen inBoubt : J9n guam (otlj laep ') be tgbingBe / bat ƒrantfojt met flojm toab in-gBenomtn/ enbe alleb batr in neber geBoutoen ; cube toab be MomntBnuooefi booj ïtanbtbbergB ße# ruffit/ be felbe flabt flertß beftpietenbe/ «öoö motBt Bun-lieben Belpen/ toant fp toarm ban Baer-lieben af-gBefeBepben/ en Bonben be fLigifliftBe Bun niet fuccurreren. ^Daer toab aen bepbe plaetfen ßet reeßte pit gße# toeefl banbebMepferb 2trmabe. j^u foube menootBmet be35tlegBeringc ban Jüiatg# benburgß ftoaerlgcB Bunnen rontinucren / toant fp op een repfe te gßelgtB/ be (labt aen befe/ enbe b’anbere 5gbe te belegßeren / enbe beb Moninex 3(rmaben te BejegBenen / niet beflanbttoaren ; baerom beflonbt boojbefe repfe/ ßet menfeßelieb remebic/ in Baefligße toerbingße/ enbe StaliacnffBc bjebc. 3n’t ILanbt bau UupcB enbe lt;f5ulirB/ fionbe men toclinalber-ßaefl ( inbienmen «©ßelbtenbc jBonfltr-plaetb Babbe ) j a 6000 upt-gßc# lefcn fdeerben bp malhanber bjengßen/ cube toab ßet boet-bolfB oorB toel te Brggßen/ foo ßetbp berßanbt nam/eer b’anbere begoflen-, toant anberb foube men meer gelbt en boRB ban nooben ßebben/enbe be perijrfielen te feer b’oberßanbt nemen, gn Uotßjingen toab oorfi notß boltfi te brggßen. '2Eot Weenenib ban toegßen beb Moninrp beojfpoebirßept / grootc filepnmoebigBept gßetocell/ alfoo bat men op be 15jcbirfi-(locl ben bolrfie toc-gßefpjofien / enbe ßcrtelirfi bermaent ßeeft/om een ßerte te grppen/ cube ßemniet te bclgßen ban toegßen een filern bonrficr tooltjcficn/baer op ßacfl een ^onne-ftßgn fionbe bolgßen. ^pnc Mepf. Waicfl. alb8p betnam ßoe ßet met lt;5omeren toab gßelegßen/ßeeftßp ßet felbe feer ßoogß gße# nomen/ bat men ßem ßier ober niet ßeeft gc# toaerftßout/ßoc ßet met ßet Mrggb-bolrfi/ enbe ßet ^toeebtftße Uegßcr booj een gßcle# legßentßcpt toab. l^eeft ootfi tegßeub fpn l^off en Mtggßb-ßaben/ feer Barbe toooj# cœu« ben gßcbjuprfit / feggßenbc : gnbien men acn w ßtmmettoaerßept ßabbeonber-rerBt/ toa#^^“* ren beel bingßcntcbcrbcterengetoeefl; cnbc‘^°quot;' motlcßp nu tocl fclfs upt-treefien / cn fieu ßoe fpne ©berften ßupb ßitlben/ enbe ßet Mrggßb-toefenregeerben. ®e ^tabt Wtenen toierbe ootfi op bat-maelmeerfletcfiergßcmaecfit/ cube mo(lcn boojbe35ojgß-poojtalle bagßen 500 per# foncn atbepben. b’«èrf-lanbcn toierben feer oberla(lmct gßelbt/cnbc anbcre nootbjuft tot ben oojlogg te gßeben •, niet tegcnflaenbc batter alrcebt niet beel mcer ten beflcn toab. lt;®nbertuffcßcn liet fpne jKajefrent met ben ^crtogßc ban ƒ jieblanbt trarteren/ ßet bojige ©enrraelfrßap toeber aen te nemen/ maer ßp toilbe ßem niet batr toe berflaen; enbe’tfrßecn bat ßp meet gßenegßen toab/ om be «Croon ^pangjen / alb ben Mepfer/ te bienen. 55oennu bc Moninrfi in ^toeben onber# tuffcBenmctettclirBefiegimentcn/ booj be 35uptcn-tocrcBcn bp Uanbbbergß ib aen# gßefiomen/Beeft ßp ßem ter(lont (icrrfi bc# graben / enbe booj ten ongßetooonlirficn toegß |
iï^Âa#«^'
|
Hiftorifche Chronijeke. 1631, lucgÇ 'Jatt Jlïojaö / bate toe Bern öc 25o«en ban ^^tcmticrgö goeöe acnlcpötngße beben/ metbe^tuthenbe^tabt foona bp quant/ bat be Äcpfetfcöe felfjS Daer bertoonberben/ Öaet baer booj niet luacfjtenbe. 50en jongen 4Dberjle €rat5/öeeft met etteUefie 100 man/ beneffenjs beel anbereljooglje Officieren / op be ^bjtebtftfje tenen uptbal gljcöaen ; maet ijs foo begroet geujojben/ bat op ftlfo tuterot gOcftfioten/ enbebaetobetijs gjjeflojben. ®eöoitiiic 5Den i J 3tp’iliö js’mojgfjeno bjoeglj on# Mgt;U)c6ni trent ? upjen/ beeft ben üoninth be groote Sa- Soe-^eftan# met ITonn aengOebaUen/ enbe ’«rgiiinet öefelbetn-gOeBregOen/ 300 itepferffijebatt *“»»jt iii. in gOebangfjen / bie Oaer nainaclp jjtbben moeten onbetfleHen. 4?ier na hebben bie tot ÏLanbtjibetgö t’artojbertn begeert/ bat fjun ootö ijs bergunt göcüjo;ben/ met befe ton» bitie: batfpja’anberenbaegósiten 8 tipjen/ metfath en parit/ )fercB5rinbe 25 Oacnbe^ len te boet/ en 11 Cornet Hupterö/beneffeno 4 ©tlbt-ffutfien / fouben upt-tretBen / enbe na gtoot-oiogaubj getonboptert U)o;bcn. 2lin’tiipt-trecBcn moffen fp fluctren/ batfe in 4 JUacnöen tijbtjs/ teghtnööen Ifomnch niet bitnen fouben. ©c ftrahte 53oen nu ftanbebergg/ ggclgch bergaelt w ^toc» ijs/ ober-ggegaen toaö/ geeft be Honinch in oSc^‘ Ctofft«/ f”ïquot;^ anbere plaetfcn in plegen / »Kcuio öoltfi in-ggelept; maer gp io toeber nae J^rancfo^t aen b’lt;®ber ggettochen/ al-toaer fpne Stemabe betgabetbe/ om Maeggben* burgg fontfetten/toaer mebe gp to ober be ^njeuto ggetrothen. 53en 1 Jöep/ quam be Honinch ban 13ojgcntoalb na Hopenich/ enbe leggcrbegem met 10 Regimenten te boet/altoaec nabeeganbtnoeg etteliche Re# gimenten bp quanten. ®®” ®®®’^ ®f Óceft be Honinch ben felben setuitert bagg/ ben ©tabe ban «©genburgg / tot ben ystömnic Beuc-bojgban 2ß?anbenburgg na 23eclin • 2Ä tnfggeWtr fpne iicuc-Dorfl : 530021 ; ben aci-^rt JBatc-«0pbe^igifmunb totbenHoninch/ »’»wen- omgemfontfanggen/ggefonben. ©e Ho* ninthbeggecebe/ batmen gern ^panbauto tn €ufirin/ tot fpne retirabc ggeben foube/ enbe fpn bolth eenmaenbt^olbpc/ met ton* bitie / bat foo gaeft jßaegbenburgg toeber toab ontfet/ bat gp bebootfegjeben ©effin* ggen foube laten toeber in-rupmen/ toant gern anbetjs onmogelith toajs/ berber booito te homen. ^p bertroutobe filler totl fpne Heur-©o^lï. b3ootl. maer fpn bolth moegte tori bc benre boot gern toc-gupten/ gelgthfe tot €ttffrni eeno ggebaen gabben/ baet booj gp feer toaö belet ggctooiben. «©gelgth-toel to bc «ßaiacfban lt;©jtenbutgg met ten fleegte rcfolutfc toeber te rugg gehomen/ enbe geeft ooth niet meer hunnen upt-rergten. 53en 1 J!lïep/ben©ribt-gt;iactfcgalth «Quffabub ï^oojn / toaer ober een monbriiehe onber* ganbriinge/ tuffegen ben Honiach en Heur* ©o?fï/ is aengeffrit. ï©cn ? jDep tobe Ho# ninth oeffribenbaegS met j «Coincttcn Rup* terö/ enbe 1000 jfâufquettiers / heneffens 4hlcpneffuthcn «©gefeguts/tot een €onbop na ©crlin ggerepfr/ bien be Heur-©o?fl op een quartier ban cen mgle is homen tegens trethen/ malhanbcr feer bjicnbelith ontfan# ggenbe / enbe in een hlcpne Koffegagie een toglctgbts ’tfamen ggefpiohcn / enbe iSbe Heuc-©oïfl toat ter 5gbcn ggetreben / enbe |
49 geeft met fpne Gaben gier ober ggefpjohen/ 1631« onbertuffegen geeft be Ïtomneft met ceWelt;= butocuptter traits mat ggepjact. 3110 nu be aacur-19o^ft meotr tot be Ho* . ninth quam / enbe fp met mathanber norg een tybt langg ggefp^ohen/ Ijebbtnfe borg nict hunnen tot c’en fluptingge homen/ foo geeft be Hoiunthgemunllen toebet naerfpn Quartier beggeben : jKaetmibW gp ban be 3offroutotn fo fttr aengegouben toierbt/ geeft gpgem belieben laten/ neffenb be 000 Jßufqiiettierjs Conbop/ mebe na ©erlin te trethen : bacr ban 2 0 0 jDnfquctticrs ban befe boojftgjeben/in be pootte banben Oooj^ goff foo langg be toatgtgebben ggegouben/ bc reff toierbe fo langg op get Werber gelept. p’J!lÜaenbagÖïi ben 4 jDep/ geeft men toe* ber ftoate ganbelinggen boot-ggenomen / toaer ober gaer be ggegeelc ^toeebtfcge 2lir* mabe/om Berlin geeft ggeleggert. Oe Ho* ninth/ alogp fagg/ batoberfultx öe Heut^ ©ozfl baat ftoaermotbiggbegofl te toojben/ geeft gp befe Ocnrhtoecroigge tooojben ge*©a)cfi-fp^ohen : gth han ben fteur-Oojfl niet ber* Oenthen/ bat gp toat treurigg too^bt •, toant beu ua-batichftoare enbe periculeufebingen foethe/ mun m baten foethe ith niet tot mgn boojbccl enbe®®'®“’’ heffe/ maer tot beft bejs Heur-Oorgen/ fpn 5-anbt en ILieben/ jae tot toclbaerbt ban be ggegeelé €gjigtngept. lt;ot ï^ettogg 51 an steigert ban JBeche* lenburgg fepbe gp albuö : J^gn repfe gaet na Jöaeggbenhurgg om bat fontfetten/ niet ten beften ban mp/maer ben Cbangeliftgcn. gift faethe bat mp niemanbt toil fap-flacn/ foo trethe ich toebcr te ritgg/ enbe maech mp in mijne «Quartieren baft / aenbieoenbe ben Hepfer een Sitrooabt / enbe gac toeber nae ^tothgolm; ithtotet/ bat be Hepfer fal get Sfietombtmet mp in-gacn/ goc ith’f begeer. JUaer ggp «Êbangcliftgc/fult aen ben jong* ffcn bagg acnggchlacggt tooien/ bat ggp bp get ehangriie niets gebt boen toilltn / enbe get fal aen u gier ooth toeber bcrgolbcn toojben : toant gaet jDaegbenburgg ober/ enbeithtrethetoegg/ foofict toe/ goc ggp baren fult. jlUcn trarteerbe op befen bagg ban ben misjggen tot op ben abonbt ten negen upten/ enbe is epnbriieh be «lontlufic ggebolggt / bat ^panbauto foube ingerupmt too^ben. «®aer op bc Honinth geeft belooft/ foogp iQaegbenburgg ontfet gab’/ bat gp be »c* fettinge toilbe toeber af-bo?bercn. ƒgt;acr een fulch ©eftupt / is b’Slrmabc toeberom booj 25erlinop-ggeb;üothen/ nacr ^panbauto maregeerenbe/ enbe gaer ban befe jgbe banbe ^pjeuto/ teggens ober be ©effingge Icggc# renbc; enbe fouben bc ^toeebtftge onber ben ©berffe Stpcl Utile/in ^panbauto leggen/ ftoeerenbe tcggclgchben Honinth en Heur-©o?ffcn,cnbc .?gn alfo inbe ^tabt cn©cfïin# ggc in ggetrothen. ©en 6 jiBcpiSb’SCrmabc toeber op-gge* ©m nep. btohen/enbeggemartgeert nacr laotsbam ; [“^?'L. enbe is ben Hepferftgen inbe ©uarnifoenen ^«e ©janbenburgg/ Ratenauto/ enbe anberefcipichaen/ plaetfcn Icgggcnbe/ een groote bteefe ober* ggehomen/ te rugg trethenbe in tUegger SÄtw boot jßacgbtnhurgg. b’©btcfîc «Crat?/ bic ^lucatn. met een fferthe Ruptcepe om Zerbfl lagg/ fS ooth ggerctircertinbe Organs «Deffauto/ G boen |
so nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolgh der
|
ï^i 1. öocn Dp fiooiöc Van öc^ Coiüntp Bomficz Deeft Dp bpbe 25?ugD tube be^eßanö / een' . fultöt o;b;c ößertelt/ batfe UrDtelgcB/ mbien bc ^toeetfcDc ßem naer Bornen fouben/fionbe gßcniynccrt toojben/ gelgcB oocB op ben feh ben bagß/ alo Jl^acgßbenburgö ober gintB/ bocnOaccettclifBe^üjectftße aupters ßicr boopectrjoonben/ gljefeßiet tö. IJet blccch gelgrhetoel tot bien tybtZ alb of be €onintB ■ ’ met langß boo? befen îDenautoer-^tgantb ^ünentöbt bcrflötentoilbe/ bctlmeer baer na tvatljtenbc ßoe ßp ben ^ab ober be 25?ug bp iDtttenbergß ban ben iieitr-bojfr ban 3?f jraiimc éaren berBeßgßcn moeßt/enbe met eenen/ in ^meocaffilîentie om »aegßbenburg t’entfetten/ bi«f Dalben berfeßepben ^oflen/en Bneben/ bauten aen ßem obeefenbenbe. jßaer bc üenr-bojll incur naja ßeeft bit al bcfcßepbentlicB af gedagen/ ßem omiwo- bevoepenbe op bebebotte enbe plitßt/ toner benbutgij mebeßpaen itepfcrl, Jföajefl. toassberbon# fmitfcnai/bcn. © benul tö nil be €omncB/gtlßtB ßp terocefó ^^^ toilbc/ toant ßet nerß effen ben tgt toap om jißaegßbenburgßteontfetten/nietBonbc boojijs Bomen/1'0 be ^tabt USaegßbenburg ben 10 JUcp ban bc 3Ligifliftßc/ enbe Bep# fetfeße berobert/ enbe jammerlitB berftoojt/ gßelßtB top nu berßalen füllen. «Dacr 3ßn toeltoepnigßc exempelen in be twwte tec^’Doiientebinben/ bat €ßjtfTencneen ab ^taot fnltBegcontoelitbe lt;p?annie tegßeno mal* jDacaD» fianberen ßebben gßcoeffent / gßelgcB bp bc fS?S5?'’ bcroberingßcenbe berßoojingßc btt ^tabt imnch bc Jüaegßbenburgß gßepaffeert 10. iDaerom feite lö oocBfultBe Barbarifeßc haben bengßenen tecaoon. Die baectocraebt enbe baebtgßeben / enbe oocB ben genen bie een toelbeßagßen ßter aen gßeßabt ßebben/ tot een ccutoigßc feßanbe/ enbe een ttpeBen ban ßaer blocöt-bojßigßc begßeerte tegeno b’onfrßulbigßc Oangelx^ ftße in alle Cßtonßrßen/ enbe l^iffojien/ful* len tcbinben5ßn,«Enbe ßeeft befe^tabtben Catßolßfßen/biealbuh terußneten/gantfeß gßccn oo^faetBe gßegeben/ ja beelmeetßum neben altooß alleßgoctß enbe liefbe betßoont/ enbe een beel anberen banc6 berbient / gße# IßtB filler alleß nptßaer toßtloopigß frßrip ben blßtBt/ batfe boor be bcrobecingßc ßeb* ben laten publictrcn/mito befen bc ßeclc We^ reit tc Bennen gebenbe/ ßoe onfrßulbigß fp tot bit groot ongßelucB gßefiomen toaren/ tc fien (tact. ®acr in ban befe toclöabcn/bic fp ben Kepferftßen ßebben betoefen/ berßaelt toojben.
|
tualic / enbe anbere noobigßc fatBcn toeboe* * lt;, renbe.
31nbcn3|acrc 1629. ßeeft een Capitepn b’«©jbonnantic gemaetfitz bat bic ban 2tbcl/ 25ocrcn cn Uant-boltZ geen ^tßepcl Boo?n inbe^tabt bocrenz noeßbaerinberBoopen bojßen/ macr ßebben fulrpecrß moeten 3g* nen Ißrotoanbt-mccßcr aen bienen/ enbe ßet felbc aenßembooléenBlcpn gelbt böigen la* ten / befe ßteft ßet in be Bec enbe i)anfe-^teben/berfonben / enbe baer hier boenber* Boonen« «(Enbe alß op een tgbt fulfil ontßou* ben nooto '’an be boo2f3. Capitepn/ enbe 3gn |amp;jobianbt-meeßer foubc toegß gßeb?arßt toojben/ ßebben t’fclbebc ^eßipperß enbe 25oot0-gßcfellcn bp Jlßacgßbcnbutgß/ fon* ber beß Wagißractß boor-tocten / opgßc* ßouben/ baer af ßebben bc Iscpfcrßße een octafic gßenomen/ bc ^tabt met getoclt aen tetaßen/ men ßceft M-ggßß-bolfB in bc J^icuto-ßabten ^ubenburgßingclegßt/ bic bc 15urgßcrß enbe ^ntoßonberß in bc «®ubc ^tabtnict toepnigß gßequclt ßebben : tot befen laß iß notß gcBomen / batfp gßefien ßebben ßoc men cen Gefonnatic moeßt aen# ßcllen / enbe bc f^apißetic in bc ^tabt bjengßcn. g!n befe noobt 5gnbc/iß nfemanbt getoeeß bic ßaer faerheßeeft aengenomen/alleen boen bc 3tbmintßratooi iß in bc ^tabt geBomen/ 3gnbelieben feer bip getoo?bé/ ßopenbe/ bat fp foubc nu ban befen noot berloß tooien/ enbe ßeeft alfo Paticmia fæpius læfa, otcafic ge* geben/bat cen ^efenfie iß beraemt/bat ßun ban bc Bepferffßc enbe Uigißifrßeboojeen Gcbellle iß uptgßebupt gßttoo2öcn/ baer upt bannacberßanbt gßefp^oten iß / toat top ßier Boben nae maiBanöcr berßaelt ßebben; * toat |
|
Hiftorifche Chronijeké. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j 1 1631. Wat nu allenggf Beno han’t begin beo ^aero teut baer geen gereegt/ bat/ inbien peto fou* 1621 „ be oprgfentegeno»cpferl.jnaieg./gct felbe baet boor moegte belet Worben. WelgcB get , felbenoeg Bonben betgoonen b’^tten bie tot getboorß.jaer 1615 bpbefcgicBingeaenben J631/ tot batgaet epnbeltcB befc betgoorin* ggeio boorggebaHen/ bat Willen Wp nu te* ggenWoorbigg na ©rör« bttgalcn. 'flatje Wen lt;©cnerael dl lp geeft ben i? Wecem* __________-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_________________ bemaalt’ ^^’^ ®®” fegrgben aen benÄbrnintgratoor tot f)cber-lt;5)arifcgen Ctepo / enbe b’WelcBe in teil Mtniii- Waeggbenburgg ggefegreben / baer in gp be felbe ggebreben/ bic noeg te binben Waren mfttatoai gem 3gn Commanbement te Bennen ggeeft/ in be iiepfeclicBc Cant3elie. bMwm« Ö®w in allee boeggen betmanenbe/ bat gp jUaer bat anbere/ tegenO beo Ggepreegt/ ^^, leinm jjjjj^ 5gj^ boorntmen wilbe afgaen/ enbe gem trouWicgept/ enbe gtloobe/ een langen tgtiri accommobtren / gembrepggenbeggeWaer* ' *•• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-««------»-------- fegouwt / batmen anbere mibbelen ter ton» tie ^tat toeötr tot be geboot« üLanûcn Waten apt gemergelt/ enbe onbét be igé/boo; be gant neinê ino0. boet gebjargt / enbe bat baet tegeno refifïen* trarie/gem/en! „ faemgept te brengé/boor be gant neme mo,, tes ^i^*^ °P g^l'i b'Äbminigratoor albuo ge* teteatoo^s ®ntwoort : Wp/ 'Cillp/ gabbe noeg Wel een ®^^^^^^ Commanbement enbe Äutgoritept/ ixiv^ytu / juu youwvn w. ..p. vwnw. ^vm«'' opijn®'-’^ inbien get nu te binben Wao/ aio ban ücp» gelifcge Bomen ober loopen/ enbe allco arger f4)!i)tett ferlitfie Wajegept geeten te gunnen / Woube aio 25arbarifcg ober ggegaelbt/ggelgcBban “«« «nip, gem ooc/ aengaenbe ben boorgegelben naem fommigein ©omecen get gebben gemaecBt/ beo Sepfero / gecren fo Wel fcgulbigg/ alo (maet gaten loon ontfanggen/ ) get beginfel googg genoecg refpecteten/ matr ban wegen beo Guet €onflituticn ( baet op be Mepfet* liebe Capitulatie fa biet gabbe gefwoo^en/ ) enbe 3gn trouWe bebotie tegeno benfelben/ Bonbe gpbaet toe fanbet guctfinghe ban5g* net eet en pliegt / Waer mebe gp ben üoom* ftgen Ügc6 berobligeert Wao/ niet bomen/ bat gp bupten jgn berbreggen Commanbe* menbt / enbe bupten beo Gget Conflitutien/ ja/teggeno 3pn Confientie / ©oiflelitben ^tanbt/ eet enbe ggereegtitgept/ peto naet* berlitp ben anbeten «Duptfegen ^tanben/ (infonbergepbt ben Cbangelifcgen / ) foube int up men. Snfggelgct bonbegp niet goet binben / bat beo ^iHp 31)11 itrgggö-upttu* ftinge/ercrutien/ en ïö^ocebuten/ben ^api* fegen Crcplfen/ beo Ggeje «©jbonnantien/ enbe boben bergaelbe reegten / betamclicb 3gn foube / baet teggeno met meer (Itg* benbc / enbe allen Cbangelifcgen ^tanben feet befwacrlitb 3gnbc.i®tco-galben bonbe gpnictbeneben/ Waecomgp bp een fulcbe octal ie gern foube boeggen natt een fulc6e betmaningge/ enbe bie bpggeboeggbe bjep* ggementen/ maet gp gabbe beel meerreegt gern inbaegtigg te maechen / enbe tefpetti* bc te waeefegouwen / bat gp op beo üepfer# licite j^ajefleptoz enbe anbere principalen/ boojto oorB 3gn felfo/enbe 3gnbet toebetrou# ben ‘ïltmabé gäbe floegg/op bat beo ïtepfeto 'Cgroonofte^toelneffeno be lt;15ront-pilagt; ren niet te feet boor öc boorggegelben fiaern banbcnlïcpfet/ ggelgcbaltcbeel ggefegiet Wao/bangunlieben fwaeftgemacebtwier« be / cnbelt;l5obt 3gn Wiaethcober gaergaeU ben/ totgaecepgenrugne. Wat gern nopenbe Wao / Bonbe gp met lt;5obtbctupggen/ bat gp ggten onrécgtbeet* bigge ■Äctie teggeno BepferlirBe jGajegept/ noegbeo GDCt:banbe PBuptfegej^atie/ ofte anbere lieben onbetamelicBc factie ( ggelgcB men ben jnaeggbenbueggeto Wilbe opbrin# ggen/ ; foube boeben/ beelminber bat gp gern met onbegoorlicBe Wapeno foube baet tegDens fetten / of beb ©jebeö boojtg-fet* tinghé beletten -, jDaerZ foo langue Dp bp Hanbtenbe Uteben/ gelgrD/ enbeteegt/gge* laten toaö/ gabbcgp ggeen bigt achter gge# ftelbtz ooeft ban be tgbt bet 35ogcmtfcgcn beroette/ tot get^aer i6ïï5gnepgcnraet* aagen aljs een befchjeben ïamp;o?|t/énbé ^trer* |
jffôaet Datantere/ tegenjSöeö agrjCKtOt/ onnoobigge Wapenen Waren geWeeg/ Waer mebe b’ebanggeltfcöe ^tanben met gare tte gheöaen Wa^Z enbeontufl opgertfen/enbe al0 men gern niet meet 6onbc toeten/ ofte be* Weggen / foogabben beteflebanbe Cban* ggegicgt gabben. Cnbe batmen oocB baet onber/gpbpfonbte/ enbe3gn ^etto-,$ticgt fonbec te citeren/ enbetegooren/ ooeBfonbee gerecgtelicBebeclaratie ( aloof geen Stepfer/ noeg Äepfero Cebt/noeg Ggtt-ganbeltnge/ noeg oube (©gebrupeB / «©gerechten / noeg Gecgt meet plaetfe gabben/ofte bat b’Cban* gelifcge ^tanben enbe Hanbtfcgappen giet: afnietgoorbente ggenieten/ ofte get felbe ggebrupeBen moegten ) met ©epr-traegt ober ggeballen/ enbe berfiooten WaO. ^nbe bat gp epnbelit/ geunenbe op be JBatuerlicBe enbe «©obbelicBegiet aftoegelatene Wetten/ batgptotbefe noobtfaecgelicBe befenfie on* fcgulbigg ggebetggtWao / fulex bebal gp 45 oötb en reeg tb eer biggen Geegter/ blpben* bebolganbigg / enbeonbetanbetlicBbpbefe intentie enbe refolutie* Cnbe obetmito gp niet ban be Ïtepferlitfie Wajefl. gabbe betBrgggen Bunnen/ of gp noeg fuppliterenbe Wao ggeWeeft/ in ben ^ate 16x6 enbeggeenanbecremebie aenben bagg WtlbenBomen/alO lt;©obto maegt/enbe beo Coninejein ^Webeno guipe/ neffeno 30* ne maegtige 25onbt0-ggenoten/ enbe Äfft* genten. Cnbc ggelgcB gp nopt fpne lt;©nbet* banen ban garen plicgt gabbe ontfla gen/alfo begoorbe get ootBZ bat fp mebe aen gem gge* bonben bleben. Cnbe obetmito fpop ggeen anbere manière en Wigen ficg tebemaegti* ggen/ enbe anbere Cbangeliftge fteur-^oj* gen enbe ^tanben/ noegpemanbenanbero in gaet liebe ©aberlanbt ban be gpuptfege lïatie Igbenbe/ bierggelgcBe «©raffatien/ plonbeten / enbe rooben / aengebangcne Ge* formatiez alfo focgtemenoocB te maßen een beginfél ban anbere onlgbelicBe ^labemic/ enbe be confeguentie ban bien. l^P breefbc boor’t eetfle «©obt/ enbe eer* be nae begoorte ban Weggeno beo Gger-ConftitutïenmetteouWiggepbt/ enbe gge* goorfaemgepbt be iicpfccl. Wajeft. / maet anbeto Wilbe gptegenobegemeene ï,anbt-bebeebetoitt «©obO name/met gulp beo Co* ninefban ^Weben/ enbebeggeconfébereer* bt ban bien/ 3gn beft boen/ gern/ énbe 3gnen/ begalben batbébcrloorcne ©nberbanen ban begrooten brangg / enbe foo Wel beo Kir* haemO 'aio bét Zielen ^labecnpe / beclof* fen. Cube moge gp nu bieo-galbén.pe* rgtBelenbé onggematBupt gaen / foobwe G ï gp |
|
51 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VcïVolgh der I ^3^’ 9^ ®^^ ^^‘^ CBïfffen/ enbe z©ttpW-®oïil/ lt;©ol)t te booten/enbe get ©uptfehe ageS/ * gern berfeecBecentie bate bp be lt;^obbelttBe fleatje/ enbeeen0 g^uptftgen©ojflenö Uof. gaanv nbsp;nbsp;nbsp;^tlö men mimet ï^ifreUngge biergelgt6e pin facet fegjgben ijS beftgg ggctocefl/ foo geeft be »airtcii ©tit-gt;aerftgalc6 ï^apengepm/ beneuet^ n“^iöeuc |len©altBenberg/ Commanbeur in JWaeg^ m jiBoea- benburgg ggefoegt aen be i^epferfege jgbe te pöiiiurgö/ brengen/ enbe gern boen (eggen : ï^oe gpfo “ “’' beel ban gern gielbe / enbe maO te beBIagcn bat gp gem teggenjs get ï^ooft ban be €g?i* ftenen liet ggeb^upeben/ in boegen / bat gp beel obgljclgcbe betere ronbitie bpxgn Kepf» j^aiefl. gebbenbonbe/ baec neffeno (late» telitne ©ffer-penningen gem pjefenterenbe/ enbe opbjagenöe be googgepteenb ©jaben/ met een groote fomme geltb. JDaer ©alt« Benbergg geeft gem befe antmoojttoeöerom laten aenfeggen: ^o gp een mepneebiggen/ enbetraber foetben bJtlbe / bat moggppe# bjetoanbersiboen / enbefnbiengp toebereen bicrgelgthe bootftgapliet aenb;engen/ foube be 2300c met een (Iritb betaelbt molden, ©n« be lö (Iratbo giet op befe ban ©altbenbergg uptggcballen / upt get legger ban be ïtep« fetfege / groote ftgabe baerin boenbe met ttoee ©cldt-gurbcn. b Wïfte lt;©m befe tgbt/luiert ootb bc ïtepferfege 1 ^untenant *®ö«tfl® luptcnant/ bie bpbe beroberingge toojijt belli ban Ißantna get befte ggebaen gabbe / enbe bc jiBaeg. bief galbcn ban ben itepfer tot ßegensiberg/ ^b* bibber ggegagen 10/ ban be Jßaeggben« s^outom. burggftge acngetroffen/ en neer getfaggen/ baermenbeelftgjgbenb bp gebonben geeft/ bacrupttefienib gebjeefi/ toat alrtebe booj aenQaggen op be ^tabt JKaeggötnburgg booj bc ganbt toaren/ enbe toat teggeno be felbe begoten ib ggetoeeg : ^ult6 ftgjg« benb 3gn ban ben ©xabe Wolff ban léanjs-belt/ enbe ben ©?abe ban ^apengepm/bic tot bien tgbt booj Waeggbenfaurg lagen/ aen bc JKepfcrlitBc Gaben / '^rammano-boip/ enbe eggenberggggefonben/ baerban bit geteergeijS» Mainagcn WP iamp; « mcenbc / gp / te booten bacr geen op öcstaü Bomenbe/bit (rg^gbeno met beß©elt-jiUaer« Ït8®^f^ö Cptcl/ ontfangen te gebben/ bacr te»ïüS-®P'^®f8tenbc toatsgn 2tfgcfantenbergrg« opa«, nbsp;nbsp;ggen fouben ♦ ï^cm toab get niet toaert bacr« om foo beel te boen / ’ttoaß gem eben gelgcBc beel/ maer gp fagg tod toact mebe men om« gintB/ gaben fp gem ben 'Srptcl niet/ fo fou« benfe bner na om 5gn ^olbpc bifputeten/ bic gp botg langger niet en begeerbe/ fo langg be lacggg in’t lanbtbiicrbc/ enmogegp bc moepten enbe Bogen gebben / cpnbelicBbïce« fenbe petö anberß / bacr toe gp teben gabbe/ mitß gp toig/ bat JS. bacr op omgintB/ foo gp tot .fDacggbenburgg/tnbicnget tod litcBtc/ Ægagelepnjgn foube. ©it tonß gern ged nabtelieg/lieber toillcnbc/inbicn een jgn foubc/bat borg niet noobig toaß/get ^tabt« gouberggap befeß 28crtß“gitgtß quitcren/ alß bit anber. Jlîacr betogle men toig goe getin’t i)og toegaet / mogmenniet flauen/ bibbenbe om ract en gulpe/ goe men ficg gier in Bonbc becfcccBctcn : gp foube tod niet ge« benthen bat een fulcB onteegt geggieben fou« bc.^0 Bonbc ooeBbe Canadier totißaegg« benburgg te beguamer bacr ggegdt toojben/ aljS tot l^alg /bat open/ enbe geen ©eginge |
entoajs. 25egalben bit /toaö gern meer ge* 1631* legenaeirt Cageel/ om batte Commanbe« ren / betoglc gp ggebaegte met^gn (ï^og-raebt) gulp ben fclbcnbicngerffdicB op 3g« nen ^0011/ enbeboo^tö op 3gne j^aBomdin« ggen te bjenggen / toant get fdbe foube ban ben ïicpgr/ ënbeget GgeBbepenberen/ enbe niet ban ben 31crto-©igcgop / anberpfou« ben borg be ©apen nictopgouben/ tot bat fp mpuptggefegoptgabben: macrbit rattamp;tfe niet/ enbe gonbt 3gn i?upß tod aen / quam ootBniemant anberß ban recgtß-toegen toe/ a Iß gem. Jßaer b'ambitie ofte cergiericgept/ ban jS.j^.toaß foo groot / batfc nicutoerß Bonbc bdanben/ gp gabbe gem een toepnigg te bergacn gegeben/gp foube ban befe pacten« fie af gacn. ï^p fepbe toel/gp toilbe get boen/ maer toig niet of get geggieben foube/ toant gp toaß ba(ß / enbe toilbe geern berfeetBert 3gn/ enbe ’ttoaß oor een faecBe bie ban recgß« toeggenmenboo^ ggctoiß gem gdgcBgou« ben Bonbc/ met öifputeerUcBtcmaccBcn. Hp obergaf get tot 3gnber (Ï^og-raben) bifpo« fitte/ bibbe gem gier in boojtß tegdpen. Wat gare berreegtingge banbe ^tabt maß acngacnbe/ borgte gem JS.©. gonbt flergt/ get toaren garer fo toepmgg/ bat fp niet an« berß bentBen Bonben/ alß alleen be ^tabt te flupten/ enbegare Imogen tebetoaren / bat toaß beß tjeeren ©ratjCß meeningt/ enbe be« bel ggetoeeg. ï^p gabbe tengoogggenggebeben/ men toilbe negenß gem te ggelgrBabanteercn/ enbe ober b’ «Blbc een plaetfc / bc ©jeger ge« naernt / innemen / enbe befegantfen. ©efe plaetfc toaß ggdgtB een anber / bacr te« ggenß oberlegggenbe/ biengp inggenomen gabbe/enbebefegangen laten/ ^albenß ge« naernt / bacr in gp gutfien ^eftgutß gabbe boen Bomen / enbe gabbe gpjS. gt;. get btcB ggemaeefit/ foo gabbe niemanbt / betoglc fp notg b’©lbe open gabben/ Bonnen in noeg upt Bomen: ©rat? gabbe btt goct gebonben/ enbe op 3gn gg^gben aen ben JB. gt;. gefegte« ben/bat gp’t goct bebonbt. Jßaer get toaß al te flergt ggetoeeg / bat fp gabben toillcn be ©luggcn af-bjanben/b'eibc af-graben/ te toater bacr in gommen/ enbe toig niet toat al meer/ enbe toaren alleen grillen/enbe toaß men gier mebe foo langg boenbe ggetoeeg/ tot bat be fdbe plaetfc bc bpanbt gabt ber« fegang/nu niet tod toetenbe goe men ben fel« ben foube toeber bacr upt brengen. Wp gabbe gem ©. ©.algctbolcBban3g« ne Bant motten oberfenben / niet meer geb« benbe alß bc bgf ©aenbclß ban ©o^genberg/ enbe ©on ©altafarß ßupterfe. 1^olcBccnbe ©unninrBgupfen toaren tfamen nautoelirp 1000 ©cerbengett/ enbe mogen op bgf up« rengaenß be Imogen betoaren/ goe get toilbe af-loopcn/ foube ben tgbt leeren, b’©berge iuptenanbt Chiefa foube meer particular!« teptenbereegten. lt;een anber ggebangenß fcg?gbcn/gouben« be ootb aen een ïtepferfeg Woocg-©fficicc : toaß ban befen ingout : ï?oogg enbe toel-ggebooten ©«« ©labc/ „•a,Mt bctogle.bcfc ggdegentgept feerfier iß/ foo bc« him tin«' rergtu ï^cer ©rabe/ baticBban leppfttgbc «g“ boojabbgfcnbcBome / bat men een af-fepn«g^^®' binggc aen Äcpfetl. Wajeg. bocntoilbe/of* 1 te ggebaen gebbe / om nieutoe ronbitien ban een |
|
Hiftorifche Chronijcke. ^lt;53i. een mcutue ßcIigtW cube l^jobacn-bietic üoo^flacn late / jjem mat tvotflïgÖ bacr bp Óouöenöc. ® e rechte JtectjS a en i^ttfevsi 31)11 tod tcg9cntooojöisö ffamen getoeefî/ inacc eêaten ï0 ïn be Wapenen/ Ijoe lïerrft fp baer op öOeöpngfjen öebben/ niet te Brggen gije^ toce|l : èooöerflaetcftoocö/ bat bes ageje-«jètebetèn beek geenen moet baer toe gehabt hebben. b’©üer|ie^toaIbacD/ Detft na ^3;eföen aen eencn ggeft^jeben : Ï}et toilbe ben ban^ bel niet retbt beginnen/ be €ant3elier toaö al te goet itepterb. «Cnbe idi göeloofOtt/ befelbe man gebbenocöbePnneipia ban ben ^tgonberg : baer toefionitbeb i^ceren giegt; ricöepbt/ bie geeft gOeen geit upt/ be Uijrr-^teben totllen alleen be Boften niet b;ag0en/ be reft 31)1125ebelaerj8 : alfoo legötöet gant# fefte Uoutofel om beer/ en geeftmen boo^fe# Ber g()een occafie/ «©obt fp bancB/ m petp te togeßen. 3fnöien be «Catfjolijeße ^tauben totllen bp ben Sepfer boen/ gBelgcB fp ftöul«» ïgt;fgD3gn/ foofianmennotö toelbe itetterö een fuer aeng0efic9t tDoonen. ï^et fal bed Belpen/ trB fienfe/ fp 50« b|eep-acötigö. 350 in italien b?cbe/gödgcBicB ßopc/foo tooj# benbaerbegbemoeberen / enbe raetflaggen beranbert. ^ooberreöetmgn 5^eer «©jabe booj goet bint / foo rommunitcre gp bit 3g# nee 45 en. ban Cggenbergg. 25p bit feg^gben toap noeg een Poft-fcrip-turn, ban befen ingoubt : Utebf ï}ecr «©^abe / icB toeet bat bc l^cer bep (©;aben ban ^apengepm goeben baient ip/ cnbeicBoocB : toantgpip een bapper en# te reegtfegapen ^olbact/enbe in onfep Üep# ferp bienflc ncerfligg •, macr icB gebbe befe Blacgten ober gern/ bat gp te feer bol Bonnen fteecBt/ enbe ben ggemeenen toegg gern nopt begaeggt / toaer ober in onfep 5|eerenbicnfl te bed berfupmt tooibt / enbe Boften berooid faetamp;t. 35dt gebbe gier/ foo gaefl get toeber toat ggebetert ip / enbe men in be Âcrbe Bo# men Bunnen / ggeabanceert / enbe ban een rant ban b’Clbc tot aé b’anber op bit Uant/ en om be ^tabt alfo nigncpoften befeganft/ bat mp ben bpanbt/ goe tod gp mp befoetfit/ niet geeft Bunnen baer upt bjenggen/ alp al# ken aen bc Coolen : ^oo Ban gp oocB get toater ban befe Bant ban b’Clbc niet gge# b;uptfien/ toant icB gebbe mijne ftutBen baer. Cnbe bit alkp geb ießupt boo^toeeten enbebelieben bep t^eeren lt;©cneraelp gebaen/ bic ben lt;©?abc ban t^apengepm bit geeft te Bennen ggeggeben/ biegetmebegoetgebon# ben geeft / bermdbenbe / gp foubet oorBaen 5gn Bant alfoo maecBen. 3cB geb gern bief# Balben troutodicB gebeben/ cnbefonbcrlicBZ bat Bn teggenp mgne Uatenjen ober bc plaetfc ban’t toater/ dufter genaemt/ foubc belieben een anbere 25atcrgc te maecBen/ obermitpicBb’Clbe niet Ban oberfegieten/ oocB een groot -Cplanbt baer tuffegen ip. Ttlaer in fomma/ bc fateßen 31)11 te fleegt ge# toceft/ top gebben toat googerpbetfoeefien toillcn/ foo top bc 25xugggen af-bjanben/ b.’Clbc af-lepbcn/^nftrumenten maecBen/ en met get toennigg bolcB / bat top gebben/ tottet îtreoajbt moeten btoingBen. WdcBcfaecfienallc/ goetoelfpmgn ber# Raubt teboben ggegaen 31111 / noegtanp geb icB bic moeten aenfien, «©nbertuffegen ip |
baer upt niet ggcBomcn/ enbe bat top fouben 1621, gßebaen gebben/ boet ben bpanbt/ bic geeft gembpbe booxf3.plaetfc ï^jeflcrbccfcganfi/ bat goetod lt;©xatf jdapengepm petp baer op aen berfoeeßt / noegtanp geeft gp moeten toecr aftogthen. jKibbelcrtoijlc ggebjupeBt ben bpanbt be galbe Ülbe fonber letftl/ bjenggt bolcB baer op / enbe anbere baer in/ alp lip toil, ©och icB gopc/ be «©jabe fal befe fouten berbete# ren/ gljdgcB gp ban booxfeetBer toat toagen fal : maeronbertuffegen geeft gp mgn mee# fïc3!nfanterpcobtrggcnomcn/ bie belleer lt;©cncracl/ lt;©rabe lt;illp/ ban befe Bant mp gabbe ggdaten ; enbe ben icB in alk po# flupjc bup fleegt berfien/bat ieB bjeefc bef pot tetoaxben/ bctoglebieinbe^tabt intoep# nigg baggen tgbtp ficg macgticg ggeflereßt gebben. jBoeg een anber fcgxgbdip / ban befen ingoubt. Uieben l^eerlt;®betflé Huptenant/mgnen 2amp;xoeber JB.JB. ben lt;®bctflen geb icBalkp gefegxebé/bp bc todeße mgnï^eer fal naerber ceegtinge binben/ enbe gern baer na gouben/ enbe betogle bc begeerte na reegtingge/ ban toeggenben 'Cptelban^lgeB/ falober gge# fonbentoerben/ fooblgftget baerbp. jlBaer getip nu al noobigg / batmen gern ban toc# gen ben Cafldcpn gern bcrfcctßccc op be toe# ßomenbe occafie’/ op batmen niet boo; be ttoeeberepfe ineen bifpupt Borne. «Bacrom/ toilt mgn î^eer alkp met rngnen :25xütber communitccrcn/cnbc 3gn goet binben/fo bed moggelitB/ ateommoberen / in alle manière een epnbe maecBen/ om Boften te fpartn. en# be op batmen get laetfte/namentlicB/Cafte# kpn te 3ijn berBrgge/ tooube mgn Ï^ccr aen# lepbtngge boen / mettet ^jefent in eoôeo namebao^t0te gaen. eoôt gbebe een repo eenen goebentoinbt/ enbe gQelutBigDe geen# Bomfte/ etc. ^lfoo ßebbenbe Bcpferfcöe (©fficieronacc Ótt 31offroutoen Äranpfien gßebjpet/ en om 8ct Cöaftdepnttept/ ofte^tatgouberp lt;®f# ficießaergöcbeten. ïDe ^olbatcn jgn int begin ban be maent JSartmp uptgljetrocBen/ enbe ontrent ttoee mglé ober be ^tabt aenb’eibe-ftroom nacr ^tOoenbeeB gßegaen / om een fiebupt ofte ^tßantfe op te toerpen/ban meeninge^gn# be/baer booj ben lt;3ao in pareil open te gou# ben/op batfe be pjobiant/mitp booj be 25nr# gljerp niet bed Bónbcbpgöeb?ac9t motben/ fionben ingakn/gdgcB bit ßnn een tgt lancB tod geeft gelutfit/ batfe booj befe ^egantfe/ todcBcaenbc aSoffegagfe Creut3go?ft/bacr befe ^tgantfe aen opabeboumt toap / ban lt;6ommcraf/ beel p?obiant beBomégebben. ^p 5gn 00c metettelicBc 100 J®nfquettier# berp in 35arbp gebalkn/ enbe ober sa fatBen metakoojnafgtgadt/ batbanbc Sepferfege «©ffitierp op bep ^tabtpSdber/enbe anbere Ï.nnbtp «©nberfaten/ toap gefegut., ^p jgn p anberen bacggp ( be Sepfer# fege) 600 j®an ftcrtB/tepcerbe enbe te boet nae be ^egantfe ggegaen / ban meeningge 5gnbe / be Waeggbenburfege t’obetbalkn/ cnbebanbefeplaetfetebjpben. jUaet mitp bettocrcBalin^gnebefcnfieftont/ enbe bier ftutBen baer in ggeplant / ootB alfoo gaefl tipt bc ^tabt ferourp Bern binben lieten/ D 3 3tjnff |
|
74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ Vcivolgh der i ^3 x • sgnfe toeöct ttmsg flSeUjeten/ atötcrlaten» ,■ bp be 100 jBan ; Cue Van jBatgöbcnburgö Rebben met ober 10 bedooien/ baer onbec een biel erbaten Capitepn 10 süebieed/senaemt Vultejus, be biekbe feet beBIaegJt bneröt. en ip befe ^töantfe / neffenö anbere Äebu* ten/ bicltamp;en be jiKaegbbenburgerjs geen en# bt biebcr betfcbepben opgetoojgen gabben/ ten öetle maét lang onaengebocgtengeblebf. j^abten nu 'STiUp met jgn “KtmaOe aen bi ContncBban smeden ntet öeeft Bunnen in jBttbelcnbutgbp Bomen / gelgcfietoel geeft ÖP bemnocg geern een jaame gemaect / enbe be ^tauben tot îLeppfitg bergaect göetoeeft jgnbe/ enbe anbere ügcr-lt;Steöen eenbjeeb aengtjejaeggtgabbe/ namgpbooïbe ^tabt J!@atggbenburgg met allen ernflaente ta# fien/ biejï-öalbentbgpbaerbooï ggerueBt/ ben jo jnarttu0 / enbe met groote JDargt ban ^cgaubi Bomen aentretBen / gern tuffegen be ^egantfe^^iefter/ enbe bie bp Cteuts-gojfl leggetenbc/ inbeCeoffcgagie/ bie gp ban om beer geeft laten gouwen / om btnbïtggbiat effen te maerBen/baerbooj be polbaren / Itgggenbe inbe ^egant^ bp CrtutjS-gcjlf / geel ben tbab na be ^tabt tb afgefneben/ enbe jgnaenbieber 3yben ban b’ dbe ettehrbe |lutBenlt;l5geftgutjS/baer on# ber fommlgge galbe CartouWen Waren/ gge^ant. ^oé nu be €apttepn 25ofe/bie in be boo^ß. ^tgantsi lagg/bcmam/ bat gpeen fultBe jBargtmetbonbeteggensiflaen/ geeft gp met ben lt;5;abe ban ^iHp een «ttoojbt gge# maecBt/gem/ met alle jgnen polbaren / 80 tn’t ggetal/ neffen# 4 fnuBen «©efrljuto/ ge# banggen ogebenbe» ^nbien gp gabbe tenen roem beggeeren te berBrOggen/ enbe niet be# ggeert 5gne ^olbaten te berftgoonen/ gabbe gpnotg Wel tenen ^tojm moggen afwatg# ten/ enbeettelttB boIcBban ^tllp bernielen/ get WelcBe boeg gebaen geeft een ?Luptenant ban ^aeggbenburgg / bic niet berrebaer ban ggcleggen Waö/ enbe alleen in een fleegte Co^teguarbe met bierentWintitg JBan befet tgnbe/ gelncBeWd bgf^to;men/ tot bat gern boo; ten ^jaet-Boggel/ eenen Urm tb af-ggefegooten / opgegouben / ben lt;©;abe ban lt;illp ober 100 Jßan bemielt/ eer gp bc felbe geeft bcrlaten. ^teb-galbengp lt;®uar# tier geeft berBreggen/enbc tb alfo inbe ^tabt ggefonben / maer jgne polbaren tb ggeen lt;auattierggeggebtn/bieallc3gn neber gge# gouwen» bSes anderen baeggb/ geeft gern be e^abe «lip/ ootBaen beptegcr-^cfïantb gge# maecBt/bie met etteltrBe 100 i^an ib befet ggeWeek ; bcWgle gp nu met giof «©ge# fegutbaer op gcfpeelt geeft/ enbe bie J®acg# * benburgifegt Wel fagen/ bat gp be felbe Bofte btdupten/gem tuffegen bc Col/enbe^jefler kgggenbe / enbcalbub ben 13ab gun nat bc ^tabt afgefnebé/gebbenfebie éamp;tgantfe 00c bcrlaten/ gaerretircrenbenaben lt;ol. t)icr ober geeft ^tUp niet langg inggegouben/ maer ib terflont op ben 'ïZoojn tot ÆratauW (bic oorBWabfîcrtB/enbe met u Jlïan be# fet ) aenggetrotBen/ baer op ban ben JBot# ggenacn / totoubenllätbbaggfetrgeftigg met s fintben gefebtttb gefegoten / alfoo bat be Jlüacggbcnburgiftge get baer opniet lan# gOer gebben gerben Bunnen/gaet na beneben |
toe in be WertBen begebenbe: maer bt «Up* ftge gebben fo pertb Bomen acnfetten/ bat fp 1631« tpnbelitB/btWglc garee nietbtelenbe feer af* gedooft Waren/^gnobermant ggtWojben» ^e «©rabeban J6anb-btlt 100p b’oube ^egantfe l^ucBauW/batr ootb ettelitBe Uc# bupten opggeWojpen Waren/ met 70 jlßan befet3gnbe/ Bomen acnfetten/be felbe in ne# menbe/ btwgic/ bic baer inlaggtn/nitt gge# noegg met Brupt enbe loobt berfien waren ; enbe gebben bic ban jßaegljbcnburgg met gare btipten-werrBen / bc tneefte ^olbaten bcrfptlt» enbemit#lt;inpfagg/ batgp met 3gnc JBatgt ban berre aen bc «1-^cgantfe niet bed beftgitBc Bonbe/ ici gp op bc^rgan# fc/ bp get roobc i^oojn gelegen / acngegaen ; cengedenbagg enbe natgt metJ flurBcnge# ftgutb ober b’dbe flcccB ggefpedt ; enbe bc# Wgle fp faggen/ batfeteggenobit «©gcWclbt niet op en motgttn/ 3gnfezbie baer in lagen/ ggeretireert/ acgtcclatenbc alleen cenBlepn ^tueB; baer op ijS tcrflonbt lt;©;acf ■^illp bjoegg in ben ^aeggraet met ettelitBe ftge# pen bol boltB0 ober be ©Ibe ggefct / bc felbe ^egantfe in nemenbe ©nbe beWgle bie ban Ji^aeggbenburgg gern tcrflonbt niet en befe# ggenbe/mitb fp get bolcB fotgten te berfego# nen/ i# '3Eillp met een Regiment te boet/ en* bc ettelitBe «Lompangniente |3ecrbe/ op ben J@arb gaen Icgggen / enbe na bc ^tabt geen on ben ^ooifnect/cnbe bc WertBen/ bie bp be Cepen-^utte ggemactBt Waren / te graben acnggebanggen / ban meeningge jgnbe al# bnOüookoteloopeu ƒ enbe bie ban jliacgg# benburgg be 25;ugg af te nemen/bp bc «l-^djanto leggenbe/ on bat gun bc ï^ao na be zètabt motgte afggefntben Wojben ; bit ban ©altfienburgg mertBenbe / geeft gpöebe# fettingge upt ben lt;ol afggebojbert/ enbe bp bc ïBoojfncetbc 25;uggebocn af Werpen/ op batfe terneer/ bit anberb met BoÏggtrbZ mecflen*-becl0 befebt Waö / motgte beWaert Wo’ben. ettelitBe bagen te booten/ ij# ben Çertogg ban l^olflepn/ enbeb’lt;®bcrfle Wanglerbefe boo|f3. «l-^tgantfe ( bat ten flatditBe ßeal/ enbe ^obbel-WertB Waö ) na bp gge* Bomen/ flertBbacr opftgietenbe/ enbe bed lBier-Boggcl0baerin Wernenbe/ maetbo|* (lenniet ^to;mcn/ mito fp Wel faggenbat# tet bed boltp fonde Boffen. Cube reej# ter fd# ber tgdt een fultB Bout regen-Weber / enbe floim-Wint op/ bat bp Band ggeen ^olbaet in’t ©eldt dupjen Bonbe / tnbe bc ©ratgten ban be Hoop-grabenb Wierben foo bol Wa# tens / bat bc «Hifcge niet meer Bonben boomemen. b^oen nu bie ban jeaeggbenburgg/ befe Col-ftgantfe gabben bcrlaten / wab «lip baer inWdggctufl/ bie anbere twee upjen booj benbagg/ Woude baer on ^toimcn/ enbe bc aamp;piggge aen fommigge goeeBen in b;andt flettBcn. tDotg bp Wilbe gier op nict ^^^ vat bafl ff aen/ mit# gp fo?ggbe/ gp motgte bed jn^ ondermijnt jgn/om befelbe te befette/ Wad)# tenbe bicö-galbcn tot op ben «bonöt / boen “^ Bnp«« Commanbeerbe gp fommigbe Compag# madteii-menbaerin/ bicp’natgtobe ïdiuggge af* b^anben/ enbe ben «1 nae de amp;nbsp;tab t toe te btrfegantfen / aenbinggen. «©ooft berlieb ban befe ^tgantfe/ lödcn jlBaeggbtnburgi# ftÓ«t |
Hiftorifche *^P« fcDcn een groot boo|-ïiecl tot Ijacr fecourjS benomen / niet meer beöouöenöe ban liât« 25iipten-bjerc6en / bie foo beel op te bau* toen geholt Ijebben/alß alleen ben VDoojfiteet op be jDarß aen b’^^Ibe.
^pfjabbentoelgeernbefebt g^eDouben be ^nbetburtfi/enbe be jBieu-flabt/maer fojg= ben bat fp met toepnigl) polbaren tegmen beo lücpfero enbe ber ?Ligóe-macljt inbe bet:» re afleggenbe JSupte-toereften göeen be|ïant Rebben honben : patrom toierbt befloten ban be 3tbnünifrratoo?/10alfbenfautg{)/enbe be jïïagiflraet/bepbebe Dooi-frebenoorh te bcrlatcn/enbe öe ^olbaten met bt25nrgero te ronjungfjeren/ op bat fp be ï^ooft-beJlinglje bte toat togbt-loopifl)/ enbe banbe burger,o alleen in befenfie niet honbe gljeljouben tooj# ben/ te beter betoarenfionben.
^onmnghe toilben liet baer boot gDeQoii^ ben Rebben / batfp bcfe bepbe gfieqmteerbe plactfcnljabben iioo’cn tenuptterften toe te befenberen/baer mebeben bpanbt albito op« Ijoubenbe •, bie ban bieohalben meer ttjtß Ijab motten berqtnfïen/ om be piinnpalelDeltm« dje in te nemen ; cnbcl)abbcbe€oninfßban lt;ètocbcn onbertuffcljen mettet ferouro bwe« g9er Bunnen bp be Danbt Bomen» JDner booj’t quiteeren banbefe bepbe ï9ooj-(leben Öabbemenben bpanbt bttbootbeel glieghe« ben / bat Op te fnelöer onber Oet «©Ocfrfint Oabbe Bunnen Bomen/ enbe alfo na ber Oanbt toepnigO fcOabe apt be lt;§tabt boen»
ï©itban5tjn / OoeOet toil/ footoierbeben 21 3tpnl bé ^ubenburgO / betogle befelbe banben©panbt beboo^igOc nat0taeng0c=’ ballen toierbt / enbe be jBeHlen-^tOanbtO baer bp leggOenbe/ ingenomen/enbein bjant gOtficecBen/ enbe ben 21 be J^upfenbaer in gljeflecOt» «Ênbc Oebben Oun be aSepferfeOen niet alleen mette Oeelc j!lïac0t atOter ber ^tabtO-toereBen Oaer gOelegert/maer pa« 3ïcn0cpm tb ooefi met 5 Regimenten te boebt ober be ^tOtepO-bpigO bp ^tlionbech / bic lt;illpBoïtó te bojen Oabbe gereet gemacebt/ gljematfeert/ enbe ben 2 5 bito5ün®elt-legct inbe Roobe-Zee/ boot be Rieu-lïabt gljc« maetbt/besi-Oalben bie banjUaegObenburg ootk be felbe gölten Oebben bcrlatcn/enbe op bat be bpanbt Oun ban biehant gOeen fc0a* be boen en Bonbe/ ofOtmbacr inlcggOen/ be ï^upfenin bjanbt gOeOeethen.
Want anberö fjabbe papenOepm boot« 80enomcn/g0clgcamp;bic ban jDaegObenburg ban ben (öenerael 2tö jutant/ bien fpben 24 apjilioneffenoanbere boojaame perfonen gOebangOen namen (batrbpootB ban ben bpanbt bpbc 100 jiDanboot^yngOtflagen) becflaen / be pieu-fïabt noch op bcnfelben bagO aen te tallen / inbient Oem niet acn Brupt enbe loobt / bat nofO niet maß acnge^ Bomen/ gOeftOoit Oabbe.
^cn felben bito / io gt;ö:acf papenOepm O’mojg0cnO biougO in be pieu-|labt7 bie Öalf toaoafg0eb?anbt/g0ctrotBcn/ om« trent 200 n5an op be (Iraet tegOenb b’oubc ^tabtin 23ataliebinbenbe/bacrop 0p '00 J»an liet abanceren/ maer b’anbere/na bien iP ttoecmaelbup^Oabben gegeben/ jijnfena b’oubc ^tabt gerctireert/ enbe heeft papen# Oepmacn 4pia£tfcntcg0cnjßobcr be ^tabt Ïtnp-gmbenö góemaecBt. Ti oen hebben bie ban JDaegObenburgh eerfl recht gcfiea/
Chionijckc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 5
f toat be lt;l5?acf ban lt;inptnben fin heeft ge# 1631. Oabt / eene crnflclitBc ©elegcringOc (bat fp te boojen niet Oebben gOetooben toiiicn)boo# te nemen. Waet3ijnmbe ^tabt beier lie#_ öcii.ö gemoeben betflagen / beranbert/ enbe gt;‘aeg“.’ BlcpnmocbigO gOemojöcn/ bctoylcnotOon# bcuburBij ber ö’Pfficiero / Ractß-btrtoanten / noclj ƒ“quot; “ *quot;* Purgherß / beel toepnigOerb^bminiflra# quemöït'” too? (elfß bit bermoeben gOeOabt/ enbebiejs-Oalbcn in’t minfle niet noclj aen simmunitie nocO bolcB in gheveebtfehap Oebben Bun# nen brengen/ bat bocO tot een fulche Peflin# gOe / göelgtB jKaegObenburgO toaß / ten Ooogljllen ban nooben toaer. pet bolcB öab# ben fp ten bcelcmet beroberingßc/ enbe bc# fettingOeban pieu Itllcnßlcben / enbe aube# re PuptentoertBen / enbe Rebuptenbupttn bc ^tabt btrloo^en ; enbe toaren 00e ten bee# le ban manquement enbe Pjobianbt(mitß be Purgerb in’t begin niet met al/ fonber Bon# tante bctalingOt/ ofte tertepne berfeetBerin# gc/enbe totffel-bïiebcn/toilbcn baer op ber# feßieten) be ^olbaten ontloopen/ enbe ban OongOer enbe boi|l 1 mitß Oettomingb bier/ in’t Pjoutoen bub bebojben ghetootbem ge# Rojben/ bat in aHeb niet ober 2000 gOefonbe Welbaten te boct/enbe 2^0 te Peerbe oberigh toaren.
Stengaenbe bc PcHingßc/ toaboocB tod noobigO gOttocefi / bat ban bc Pojgßcepe/ Raet ofte Poeren tod gabegOeflagen toab/ betoglebefelbein cenfulcBefletOte ojb?cge# fielt ib gOetoeefl/ bat bed erbarene BrggOb-lt;©ffitierb Oaer baer ober ?grootelic]c Oebben bertoonberti enbeblgcBt toel/Ooe OoogOno# bigO Oet fp/ 5gn epgOen ncfl te betoaren / alb Oettogbe ©dbt. ê^OelgcBe tod/ betogle be groote noobt booj bc Oanbttoab/ bie ban baegOlgtje grooter toierbe / toab Oet beOooj# ließ/ bat dtB een / fo tod bc BrggOb-^ffi* ricrb/alb ben Racbtcnbc gemeene Purgerb/ Oaer bcfl beben/ enbe bc faccBc na mogclicB» ßept/md o^bonneetben.
^icb-Oalbcn ban/ben 14 bito boojp: alle «©ffitierb/neffenb bic PanPalcBenburgO op het ^tabtOupb bp malBanber bergaberben/ enbe bc befenfie ban Oarc poflupjen aen be ^tabt enbe bc Wal uptgOebedt Oebben. «Ben ©alcBcnburgO Oeeft neffenb 5gn lt;©0encracl (CommanbcbooiOemint particulier geno# men/ ben pepbeeB acn ber ^nberburgO leg# genbe/ tot acn bc ürcucBcnpoo^t.iïDtn ©c# ncrael JßajoV Card puno ban «mflcrrot/ Oceft Oct €ommanbo ban be üreueBenpoojt Oet Oeelc toercB aé bc picu-flabt/ tot aen ben lt;©cber banbe Pt Ifcherß gcöabt,®en©ifcO* oeber Oebben be ©iffcOctjS felfß / enbe be 321# bc neffenß cttclicBc Purgherß uptter ^tabt te befenberen/ aengOenomen.
b’ ©berfre Uuptenanbt lt;?oofl/ toierbe in ben tOoojfneet op 0et JDarß bc eibc Pjug# ghc/ enbe pooit/ te bctoaccBen gOegijeben. ben 'ïlbminificatooj/ neffenß ben lt;©berflcn Uuptenanbt Longius, hebben ben (©ebbart/ enbe Oet pieutoc-tocctBatOtcrben «Dom in Oaer infpectit gOenomen.
«DcPurgOcrpcijsalfoo berbedt gljetooj# ben/ bat bc felbe ben ©bcrtoal ’ß naeßtsi al# IcacötOien bteren-beden bol-BomcntlicB/ maer öcßbacghßbchdftc/moflcn befetten. îDc polbaren sijn beneben in ben Wal/ in be ^toinger/ JBupje/enbe^-auffebjepen/ber# Deelt/
-ocr page 326-|
56 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolgh der ©U ban jJRaegt)' benbursU ballen upt teelt/ battet aengoebe ©jb^e in’t mlnfle met Ówft ggemangueect / intien te 25urgö«pe felf0 tn aUe0 gatten beggeect / toilligg fteg ontectefTeUen/ entegetreegt Commente* menttetolggen» iliaectacriögrootc foute onter ggetonten/alfoo/ tat ïBaltfienburg/ ente antereterflantigc ©fficier^/ tacr ober ficg ten googgllcngebben bcrloontert/ in boegen/ bataltgtrit’cenop ten anter geeft ggefien/ ente niet meer te toen beggeerte aio ten anter, ©’arme/mifgunten ten ûgtSen 3gnebïelöaert/ tat tie toat meer fouten bec« ftgoont/ entemeertegupoblgben/ niette* ggenfîaente/ tatfe meenigen t/ ? / ofte meer ©ienaerjs op te Wal flupjte. ©e ügtfien/ milten oorg mat te groote b;pgept gebjupe* gen/ obermito fommiggegeel feiten / ofte md gantfeg niet op ten Wal beetben / in* fontergeptt tie ggeene/ bie noeg goett Jhep* fero ggefintmaren/ ofte tiein’tpjincipael meres met ten Conintb in smeten / ente ten atmtnigratoo? ggetroffen jgnte/ in’t begin niet milten metc getrotben 3gn/ en* te taer in bermilliggen, ©an meter jgten/tieop te Wal quanten/ gatten mei in’t minge niet in ten fin öcüep* ferftge metergant te toen/ maet alleen tatfe altemet mat nieumo goojten/ ofte tebegeer* te ban gare j^abupjen bolteten : taerom te meege partpetégantfegentagg op ten Wal bleben legggcn / ente te ƒ lap-bannen met ©ier meer befitgten/ aio te /Uufquetten/ taer toe niet mepnigg tete foute mannier/ taer ban te ©urggero niet milten af-gaen/ entemiertentieo-galben mepnigg te bier* tenteel bermigelt bante ©ogen. Cntetie ggeene / tie aen gare plaetfe ggeenen bpant t attenZ tte mouten tie niet Oerlogen / tie ben bpant bagg ente naegt op ten galo gat* ben/entemiertenteferracgtelooo taer tooj ggemaetbt/ ente fantereluep/ente ber* t|ietigg, ©oeg/ om tat ten bpant te moet niet te googg opmagen moegte ober tie bä Jl@aeg* tenburgg/ beelboutigge öetiraten/ente ge* qutteerte25upten-mertben/ gebben fommi* gge upt te ©urgerpe/ente antere ©gteiero/ om upt te ballen/ bp tieban©alcbenbetgg berfoegt/ tattroumeno/in’t tergebanme* flgen manquement han’t bolrb/ fmaerlicb miltelutben ; ten laetgenio begoten / ente toegegaen/ taer op fommige bogo te in-ne* minge ban te JSieu-gatt/tge mael qp eenen bagg / 5Önuptggeballen. '^en eergen / tete ten ©enerad jl)ajoog ban 3Cmgerrot/ ’omittaeggo tugegenn ente 1 x upgn / omtrent met 40 Jüan aen te ©ieu-gatt een uptbal / in-nemente teo bpantto ^tganto-bo|ben/ ente anter gge* meer:toott-flaente 16 JßanOin teUoop-grabeno/entetmee ggebanggen bgnggen* te/ tic bebenten / intien fp notg ? ©agen berber maren ggegaen/ foo fouten fp ©a* pengepm/ aegter een jlBupjagie/ aengetrof* fen gebben, ©enanteren uptbal/ tete ban ©altben* bergg/too}té ©bergen Unp tenant^: oog/ ongctJISaro/ met ettclicbc 100 jBan te ©eerte / ente te boet / bie tgben ben bpanbt fooberre/ tat gp om quartier begonte te roepen : gatten oorb ter felber tgöt/ intitnfe alltennotg po jßan gereber maren gge* |
meeg/tegeelc IDaro/entete^oogi-ggantO 1^2 r. meter in-nemen bunnen. JUacv öcwijle ben bpanbt met een geel Regiment ben berna ge* nen quam agigcren/ gebbenfe get moeten gaen laten/ enbe te bjeben 3g n ; tn teeo ber* bregene bictoge/ 3gn aen te Mepfetfege bant ober te 130 Hïan toott gcblcaen/ maec me* bc ten bpanbt ten geelcn bagg geeft gge* neept. ©p bc 3gbebanbcilïacggbtnburggggc/ 3gn mepnigg ggebleben/ ettelitbc ggeban* ggeno mete inb^engenbe. ©en betten uptbal/io meter gefegiet ban* tcn©generael JHajooj/ tnbe J^ieit-gabt/ taer ben bpanbt omtrent 40 in be îLoop-grabeno geeft berloojcn •, bic ban JDaegten* burgg tamelitben ©nept ban obcr-ftlbetbe ©eggeno/ ©artufaeno/ enbeanbetefaetben tebomente, ^‘abonto te bojen/cer fulcbé uptballen ge* ©^ ftgiebe/fontbc ©jabc banCillp cenCrom* Kn^it pettcr met 3 biiebé banWegcr-gupfen upt/ oen »«V inbe ^tabt / bc cerge/ aenben Uttminigra* «t««^ too? gegggbé 3gnbe/ mao banbefen ingont. *52ä ï^p foubc bupten alle tmggcl / notg mei burgo wf intaegtiggmefen/ goebatgp te booten upt »»‘’“Ä goetermeeninge banï)albcr-gatt gefcgg*Äwlt; ben/ gem troumelitb rabenbe/ bat gp ban bc fcur^iiai^ fiachtgaggentegeno »cpferl, J©ajcg. loo* acnW' pente/ fouteaegtermeggelaten/ cnte nict'^7 toegaen/ tat gern bc ûebcllifrgc gemoeberen ©« ck« berboerben/ maer beel meer alp een ©joot fdJJöwi ©02g ban oubcn Bloeoc/ enbe ©genaegte/ SLS-gcm Bepferl,. jUïajeg. onbermerpenbe/bacr atatoKi-negeno mei obertentfienbe/goe feer 3gn ©02* geliclte ^tam/ jSacm/ ©er/ enbe fieputa* tic/ ooeft alle tgbtlicBc enbe eeumigge mei* geïS^taSe””^*^ ^1^^”^^^ ^” pergtamp;cl gge* ©nbe goc-toel gp gcgoopt gabte/ gp fou* ne befe troum-gertigge maerfegoumingge plactp ggeggeben gebben / foo gabbeb upt* nagg banbefacefie/ noegtanp/ cnte trou* menp/ titacn’t liegt ggeb?argt/tat gp met 3gnetcggcnp©?occtuten/ goe langger goc meerber in bc biepte bicl/cnbe nu al bc facefie/ infontergepbt te jDacgfjtcnburgifrge fat* tic/fo berregatben bomen laten/ bat/ intien gp in bit piopoog foubc bolgcrbig gaébe blp* ben/ enbe gem niet beter berfinne/ gp fmaer* ließ / ofte migegien / nopt bacr uptbomen foubc/ maet gem felfp/foo mei alö te benau* bc Jlßaeggbcnburggerp / gaerWgg/enbe itinbero / mibtfgaberö / fo bed onfegulbigc menfegé/ meirberp Sielen gier na bpbcn Kl* bergooggen om mee enbe grage roepen fou * ten / inb’uptcrgcmocptcn/cnbeboo?-üogen fmierenben beberf/bupten tmggcl/ geilen. ©acrom/tat befen/get boo? bc bcur-gacn* bc ongcpl bp tgbtp moegte af-gebeert mo?* ben/ gp/ enbe meeniggen meer / inbe baebt fpeuren foubc/ tatmeban bcfc bant geel taer toe geen fin/ enbe bc grootge aftreeb gier eer ban gebbe/ oocbbefegult een oo2faecbc/ nie* manben anberp alp bien / bic gem / enbe nu ggemeltc ^tabt Jßaeggbenburgg/tot befe ertremitepten bcrlcpben / toe te fcg?gben map •, foo gabte gp niet boo?-bp gaen bun* nen / gem mitpbefen noegmad troumelitb intaegtigg te maceben/ente te berraanen/gp milte boeg eenp in gem felfp gaen/ al bit mei oberpepnfenbe / enbe taergeen tentben/ bat |
|
1531. Ö? Dem / mitjs Det nocB tobt toaö / Uan be fcDalcB ^itcB ban lgt;aïtfienbersD/Dabbc ge# i ^ 3 r ; 1)001(3. fact« t’cencmacl óntflocgó / booggi I feDïtben. niet meet tenïienö fetten/ maer be ïöaucneii «Dit ftfunben/ aenbie ban ©aUBcnbetuft tetRonOt af-leggen/enbe bie tegenmooWigBe cpgBenbabigljeben achtet laten : be ÄaegB# benbatgeto ban BaKRarrigBept af-manen/ enbe alfooBare iiepferl. gt;ïajeR. betBoocB# Renlt;DbtticBept/albcr onberbanicBlgcB ton# bermerpen/baer boo^ fonbe Bp Bet boorRaen# beongBelncBaf-menben / Bem be Sepfetlic# Be benre ban lt;©Benabe openen/ enbe berBrij# gen/ bat met be ^tabt jßaegBbenbureB mei een fultb accoo|bt foube gBettoRen metben/ baet toe fp anberö Bier na niet fouben mogen Bomen. enbe foube Bp Rem met bie ban JBatgB# benbutgB fterbet boegBen / bemijle fp fagen enbe fpeutben/ batfe ban l^icmbe/ enbe Wt# lanbtfcBe/ op melcBero Bulpe enbe aRiRentie fp Baet foo baft berlieten/ maer ober (pin befen lOoel maren gBetaecBt/ enbe tot Biet toe metmootben tebetgeefoopgBeBouben/ enbe be factBen tot ten fulcBcn Raebt maten SBeBomen/ bat fp göetn ontfet uoo?ts meet/ ja / in geenberlep manieren/ Dabben te bet# machten. ï^tt anber ^cBmben/ aen bc:ißagiRtatt en 25 ut ger ye tot jiBaegbenbutgB / ge RB je# 1 ben 5ijnöe / maO ban befen inljout : fitt an- ^P Babben altceto meet aio Btm Hef 3pn S«;a,c!)')«3botBt/ in bet baet gefpeurt inmat groo# JJ«bai, tenRBaben fp ban megBen Rare BalRarrig# i5«flhÖ‘Ptt‘80enoaepf. jlBajeR. enopenbaerlRt# aoiftm quot;De ßebellie/ neReno be DeurigDe Warén ge# ^9«. Bomen/ alfo batfe baet booj nu al Baet Ijabe •«Ä ^”^^ lt;©otbeten bcrloojen Babben / enbe maO MÄ, boojlt;DobtoberleeningBefo bette gebjaeBt/ S?'«Wïê#öat in 3tjne Banben/ enbe macht Ront/ Baet/ f^’»«*»quot;c‘ Bare/nocDoberigBe Wabe enbe lt;6oebc# ren/ WyR enbe ilmöcro/in een geBeele runne te Routen. «Otmyle Bp nu niet gBelooben Bonbe / bat fpinBaveBalRetrigBcpbt foo feer berb^ont# Ben macen/bat fp niet met BartelicBen toum 1 fouben milieu mebet Beeten/ enbe Baet tot be 1 StepfcclicBebebotie/enbe «DRenabc begeben : ^oo milbe DuR nocRtano upt een troum# RectigRe mel-meenlngRe totten oberbloet in# baeBtigB maetBen/ enbe betmanen / fp mil# ben Run both be beute ban «Denabe/ bie fp tot befen tÿbt toe noch open Rabben/ niet Reel toeflupten / maer ban Rate tegRenO-fpan# nigRept tot Riet toe gebaen 3gnbc/ af-Ratn/ tot be fthulbighe gReRooRaemBepbt / maer mebe fp atn licuRrl. jlföajeR. aio bc RoogR# Re «©berigRept/ maren gebonben/ Riinfub# mitteren/ enbealfoo ficR beefacRtigRma# Ben ban ^RnebefeRermingRe/ inettmyRe# lenbe/ fp bit mei oberpepnfenbe/foube in Ract Rlben gaen/ Ratt beRe fotcBcn/ enbe niet tot • nbsp;nbsp;bie boo^-oogRenRaenbcettrcniitepten/maer opBaet/enbeBarceWyRenbe ïtinber/Wabc enbe ©oebet/ruReben/niet Bomen latcn/en# be fagRen fp felfo boor oogRen/bat bic gene/ bit fp te beRRemten belooft Rabben/ niet ten repo Baer booibtel enbe nutfocRten te boj# beren/ maer beel meet beo gantfcRen Hanto btberbingRe ^P gaf BunoocB in befe bp-gBcbocgBbc «foppen te Bennen/ mat Rp aen ben jKareB-«Djabe €BRRiatn WilRtlm / enbe aen ben ConincBlRcBen ^mecbtRRen Weff-J^aer- |
Hiflorifche Chronijeke. 57 ®it RBïÖben/ aenbieban ©aUBenbergB gBeRB;eben/ lupbt alöuö. ï^etmao niet ban nooben niet beelemooj#®ct sertit bentebemgfen/ maer Betman BW cneltBf^’ö^quot;^® eenen öeBent /in mat epttemuepten Bet inet”,,, A/ gt;iatgBbenbnrg/boo| Bate üelBlliRBe Bah acn we w. RarrigBept enbebjeeb-Batigebepjaetingc/ ban bie gene/ bie fp baet tot berlept Dabben/ gefiomen mab/enbe troubrenb (o bette/ bat/ inbienfenorD battinbolBerbenbe blebeneen Bieunen tgöt/ bat fp ban niet anberö alè Bare/ enbe bet Benrigen Deelen onbergancB te betmaeBten Dabben / infonberBept/ öemyle Baet gij een ontfet Bonbe meer Belpen. «Snbe obetmito BP atn Baet ongBelucB gBeen mel-beBagBen Babbe / maer Bet felbe boot ’tmibbel ban Bare ootmoebigBept te# gBensi Äcpfetl. ÆfôajeR. alb bet BoogBRen ^berigBept/ beel lieber foube fien/battet af# gBeBeert metben moeBte/ niet tmijRelenbe bat Bp mei bp Bem felfo Bonbe bie reecBenin# gBemaecBen/ batfapeenalfultBe gDelegent# gepbt niet bilIirB / beel mepnigBet beranbt# bjoo^belgcfi Waji/ bacr toe raebt te geben/ of Oelpcrt in't teetcB (lellen / bat foo beel on# ftDulbigDemenfcBén/met berUeji ban Igf enbe goebt/tgotlgcBcn enbe eeutoigen toel# baert inbe. alber-uptctfle cIlcnöigöcpbtgDc* (lojt/enbe be ConintfilgcBe^olOatefca/ al# bu,é 0^ be ©lepg-bantB (oiiben gDelebett wölben; ^ooDabbeDjinfetbJeïbooibp gaenBun# nen/ Demuptgoebet troubjentegBemoet te Bomen/ öncrne(fens3ijneplirBt/ Waerme# be Dpaen fiepfctlidje jnajeDept toag gBe# faonben/ algi ten ügct-(©nbevbaen / bat Du bit al mei moube obetbeneBen/ be boo^RB^c# ben jîfâaegBbenbitrgBeto in Da« BalRat# rfgBepbt niet ReteBen / maer beel meet tot b’aecommobatie te betmanen / enbealfoo Bacr booj-Racnbe óngelucB/ baer Öoo; af te Beere»/ in boegen/ bat DpanöerU/ gljelgcB Bp algBefepbtgabbe/ gbeen mibbcl Babbe/ Baet booft fcrotirö / ofte anberö te Bou# ben/ aengBe(ien Du’t baet booj niet Bonben en Bonbe / bat (pne ConincBlicBe JßajeR, in ^meben fdfö / bp een (ultBc gBelegBent# Bept anbetjs boen (oube/ of ootb te boen/ be# boleu Babbe. Ïgt;iet op Beeft b’3tbmini(lratooj ba JBacg# benbutgB/ |ÉatcB-lt;©raef ÆBRRiaen Wil# lem/ op Bet RBnben Bem in-gBeBanbieBt (pnbe / ben «Sjabc ban dllp / albugi ben Rben-en-tmintitBRen3€pjilist/meberomge» anbtmoo?bt. i^etmasi fpn feBïgben ban Bern met rijpe oberlegginge gtlefen/ Babbe baet neffeno ge# menfcBt/ bat Bp nittö befen Bonbe berfe# Bert^gn/ of Bp Ktllp) eenfuUB feBigben upt fingulitre Commiffie ban Hepfetlitfie #iaje(lept/op bat BP Bet ftlbe met een meet# bet Qefptet Babbe mogBenontfangen / Bab# be gBeftBieben; met een latenbe meten tot anbtmoojbt/ bat/ gelgrBalODp gljeboo^en 3gnbe een Bout / lipteenfcttoubtblocbt/ fune31ctien/ alfoö ^DjiRelitB Babbe aenge# Reibt/bat Bpbaetmebe gtennicnfcBen/ beel minber Itepf. J!Baj.bebjoeft Babbe/ ofte te# tegBenö plieBt geoRenfeert/ maer Bem alleen in be toegBelattne igt;altn ban befenfie gfie# H Bonben/ |
|
58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcïvoighder nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1621. 1/52 1 ßouö««/enbebicö-BalVcnfulcjjinsgn Conf ' • fcientie tcgenö »©oöt/ »cpferU jKaje|ï. üaoj b’euangöelifc0c^tanöen / «noe oec gant# fegen Weeelt te üerantluoojben/ betroutobe/ get felbe alleen ben tonecaegtiggen ©obt/en# bebietot gtec toe ggeboecbe Ada enbe adita-ta, maer infonbetgepbt b’onbertuerpinge bie gp foobtcBmael0 acn üepferl. JUajeft. gab# be ggefeg^eben/ betupggen latenbe/enbe bet# feecbett^gnoc/ mbiengem nabeb agejeeon# (litutie/ foo betl ban Itepfed. iUajefl. toab opggeb|aggen ggetoeefl/ gat gp baer ober toab ggegoojt ggetoeefl/ enbe onbertuffen bp 3gnc aetgten / tie gem ban 45obt in ^gn «ertbenbe ^tiegten jIBatggbenburgg/ enbe J^alberflabt / be opjeegte berfuefingge bet# gregen gabt/ ruflelitb toab gelaten gttoeefl/ enbe baer bp ggemainteneert/ enbebaer ban ongegoojt de fado niet gefloten toab / bat gp ban alfultbe ejrtremitepten nopt foube bp bc gant ggenomen gebben. ^P toab noeg ban een alfultBe meeningge/ bat gp nae ber ganbt alle jgnganbel/enbe iamp;jotebupjen (ooch fonber 3nne (bcb lt;©jaben ban 'ïTillp) betmaningge/ baer boo; gp gge# Igtbetoel / bctogle get upt een goeoe meenin# ge toab fpiuptenbe/ feerbancBte} boozinge# binggebeb l^. ^eeflebZ albub foube geilen/ op bat be felbe tot ^obtb eere/onbergoubtn# gge/ enbeboojtb'-plantmgge ban 3gn alleen ^aliggmaetBcnbe-Woojbt / tot gerbten# gingge beb Abelen ©jebeb / met lt;©obeb gulpe fouben ontaaen / enbe gp liet bie ggene bie alleb borgten te gooien / enbe ober een goop te toerpen/ boo; a^obt/ bieget felbe upt 3gn lt;©eretgtenpber / geben/ ofte moj# ggen/ oftebotg boo^fcether ten jonggflen-bage/ tojeeeben/ enbe graffe baer ober geben foube/ beranbttooojben» lt;®P bat gp gelgcBe-toel bp bit ftoate toercB ( in boeggen bat get felbe ïgne ©ojgelitBe ^rfoon/ ofte 3gn Sterte enbe ^tiegten/ge» IgtB ootB be goebe ^tabt j!Baeggbenbutgg alleen niet ; maer be alggemeene CgjigelitBe ebangclifcgc aeligie; enbe gier na alle^io# tegerenbe 3àcur-®ojgenenbe ^tanben aen# gintB/ bie ban ootB bieö-toeggennotg on# langgo/goebitongepl/ op bat »Sobtsi ‘Cer/ en Heet ber aoomftg iiepf. JBaj. ütfpect/ bejS gantfrgenügei: upterge Inteteffe ten mo# gelicBgen moegt getebbert/enbe infcgulbige btmetchingge ggenomen totrben/ tot Ueip# geg fiaebt'-flaggen ggegouben gebben/ ne# menbeeenbagcrefolutiemet «©obtjs Äaebt/ enbe gaer bereenigenbc)op batter te booificg# tigget mofgt ggegaen/enbe niet ggefonbitgt toojben ; ^00 toab gp baer toe genegen/met ben Iieur-Poigcn ban pareil enbe 2ö?an# benfaurgg (beb boo^fepben Conbentb ^iret# teHrb5gnbe ) alb^^oogg-geinteregeerbeban toeggenb 5önb SHertb^titgtb/ten gaegfeg# gen gier ober te tommunifeeren/ enbe ber fel# ben (bic buptenttogffel/ ggelgcB fpbpbe Confultatte tot Ueipfieg/ ©obtb eer/ feepf. jDojegb. üefpett/enbeget algemeenebegc/ boojtooggen ggegabt gabben/alfoo ootB fou# ben gern in bit (mare Bab / met raebtenbe baet agigetren ) goeben/ enbe toel-menenben ßaebt in te galen/ baer na gp in alle manier gern boeggen foubc/inbien gern nu be mibbe# len/baer boot gp tot 3gne €gggelirBe inten# tie bcrlanggen motgte/ niet afgefneben/noeg |
getoepgert/ gern noobige tgt/ aen 3gnen 3tf* gefanten/Jamp;ab enbe ßepab/bergunt toierbe» lt;6gelgchgpnunict enttoggelbe/ bat fp/ ïteur-®ojgen/ gaer gier in tegenb lïepferl. JKajeg. enbe get gantfege ßgtö na gegooi# te/ ootB teggenö gern biunbelicB betgoonen fouben; alfoogielbegpboojfeetBer / be€o# nincB in^toeben/ foube upt aenggeboo^en ConincBlicBe milbiggepbt / enbe goetgepbt/ onggeaegt/ bat gp gem foo bier belooft geeft fagigeeren/ben lieben bliebe boogreeßen/ en ban 3gn Bant in alle manière boeggen/ bat be bjebelirße lt;rattaten tot rug beb algemee# nen ©uptfegen ©aberlantb gelucBitg garen booggancB gebben morgten / gelgcB gp ban fo betl gem moggelgcB/sgnebiengen gier in tetgoonen/ betfpjoocBen geeft.f iamp;oeeBte biejs-galben ban gem/ bat gp be# gnboo^flagg mebetooubegelpen bobberen; enbe 3gnenlt;©gefanten ben ggemelten ï^ab/ enbe gem foo langg tgbt bergunnen / niet ttoggelenbe/maer epgentlitB baer boo; gou# benbe/ bat/ gclgcB fultp tot bieng enbe toel# begaggen oan jgne asepfeti. JBajeg. oocB gem felfb tot groote «©genabe enbe aengen rtpeBen foube ; alfoo foube get gem ootB/ in* bient tot 3gn egert quant / alb 3gnöe een groot CgggtlicBtoercB in jgn aenfienlitBen lt;®ubtrbom ggetojoegt / nu / fo toel alb giet na-maelb/ een eeutoiggtn ßoem maeeßen. »©e Jlßaeggbenburgifcge jUagigraet geeft albub befebolgenbeanbttooog gefegteben. quot;Äi lt;©gelgcB fp baerban bcrfeecBert toaren/niwactó bat fpteggenb Bepferl. Jßajeg.eenigge fie# S« ^* belliemetbgabbenbetgoont/ ofteonberant# toooïbtlttBc galgerriggept gebmpeBt/ ootB ^»»5* een bierggelgrp te boen toab/ gun nopt in ben «Jr fin toab geBomen/ maer »epferl. jeaf. gun •®‘** felfb bit ggetupgeniffe foube geben Bunnen/ batfpin^gnebebotiealtoob/ ootB tot bien tgbt / alb bepetgtfielen op get grootge jgn ggetoteg/ fonber opgouben gebleben toaten/ enbe batgten te bolgarben. €nbe gabbe gem (-ÏTillp) felfb befe bebotie teggenbgare Hfge# fanten tot Hautoenburg toel begaeggt/ enbe foube toel nopt een fultBe ftoariggept opgge# refen gebben/inbien niet ettelitBe mifgungi# ggeteggenb Bepfetl. JBajegb. toille/ enbe# loften/befe^tabt i®aegbenburgnubpfanb in’t 6 2Saetberbolggt gebben/geur gare jle# ringge af-ggefneben / gate inBomgen gun ontgouben/ enbe toegg ggenomen/ enbe toab fp bub aen alle Banten benneutot ggetoojben/ bat fp get langger niet geeft Bunnen berbja# gen/enbe gabbe men gaer notg ten laetgen in faetBe ban ßeligie tegenb ïtepferlitBe berfc# Beringe/ enbe bebel/ toillen aenbetgten. 3?it alleb gabbe befe ^tabt lt;©obt ^Imargtigg moeten opb^aggen / batfe boot gare toelba# ben enbebebotie fo gatt gebjutt raierbe/bent# Benbe biebgalben op gare befenfie/ niet trou# toenb teggenb JtepferlirBe JDaicgept / bie fp boot gatt Woogge lt;®bcriggepbt fien# ben/ enbe ootB baet boot gielbtn/maer alleen teggenb bic felbe/ betoeltficteggenb itcp# ferlicBenlag/ fultt gabben booiggcnomcn/ ggelgtB fp ban ’tfelbe gate SepfcrlitBe jIBa# jegepbt onberbato/ ben tgienben ßobem* bjib / inben gate i^w topbt-loopigg gge# noegg gabben tebetgaen ggeggeben/ enbe fitg toegen / befe onbcrbiutBinge ten googg* gen beBlaeggt/ toeltB ftgjgbenb/ obetmitb |
|
Hiftorifche Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59 16^1. bet in buuB toap gbegaen/ foofepbenfe bem toapaltelaet/ 23ootfrbappen upt tefenben/ 16; 1* tot ten gbetupgbeniffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toant be faetfie toap foo lierre met be âtabt Cube fp bcgaütnfirb tot bare Mepf. /Kaj. gijeBomen/ bat mtn ten fulthen langen upt* feetootinotbigb/bettooo|-ftttBer baer toonr fiel metBoitoetoelaten. «Btcp-baltoengingb - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otfe Danbelingbc totber ttn athteren / tube Öoubenbe / iiiöien öp ben tetyten grotiöt toan öareonfcöulötgye onbetbjucamp;mge terjjt lueteti foube / ( biefp nu al fes klaren yab* ben moeten;upt-(laen) liepferUtfec jKaje* flepbt foube gijecu groot betjagljen Ijictaen hebben. Otoetmit# bet nu toooj bem fclfo billicfi Itoajs/bat be ^êtabt toan ten fuUBe onlpbelitfic onbetbpicfiingbe een repp mocOte toerlofl too’ben/ foo Dabben fp top baer benoten / bit Deele toerrit te gbelijtU aen bepbe üeur-Poi* fien/^ayen enbeOSjanbenburglj/ enbe glje* tonfebtreetbe l^an^e-^teben / te Bennen te gbetoen/ op toelcbcrp boojAagljen/ enbe goet tomben/fp baer toilbenifo toeel mogelyc toap) attommobeten / enbe toaren fp oorft toan ^in getoeejl/monbeliffi boo; baer afgbeftbitfite/ fultj: te laten tooojbjagen rmaerbetoglenit* mant fionbe fefier baer upt fiomen/foo baben fp bem/ bp totlbcbcnliebé fdao/enöeßepap/ fefierlitfi been enbe toeber te tepfen/ toergun* toen-, opbatfp ettelicBeupt be bare/ aen be iJbo^gbemelbe plaetfen/ fonber uptflel moeb* ten toegb fenben/ enbe alfoo befe Ober-ftoare faetBen tootberen/ onbertuffebentegenp baer met be 3tpjocbcringbe/ enbe gbebjuptfi ber Wapenen / inbouben -, enbetoaerop fpbact motbtentoetlaten/ té toerflaen te gbetoen bp ben tegbentooo^bigben Cjompettet. i^et berbe ?6nttooo;bt-frb2titoenp/ ban bie ban ©alcamp;enbergb / toap banbefen inbout. ï^oe-toel bp 51)11 frbtijbenp togbt-loopigb «ube beanttooojbt bebben / foo babbe hp het baerom on-noobieb gbeaebt / betome het al toap beftbicBt toan ben «bminiftra* tooj enbe JBagiflraet toanbe ^tabt; boon/ ten biep-palPen / bP foube baer aen gbe/ noeglj bebben / enbe 31)ne Cburielicfie torn* pa)fie/ en gbemoet/ bie bp in 3tjn febjö* toenp berbaelbe/ tot 350 onfrerffdirben roem metier baet betoijfen ; ©an 3ijne3nbetoilöe bp gOeeren allep boen/ toatsijn Conftien* tie / enbe €ere toan sgnen J^aeni/ motbt toe* keten. «mr ba„ ^oen nu bit ftfijgtoems aen lt;inp iö gefio# «lupbe, men / beeft 0em belieft bebegbeerte toan be Æ^'^â Jlâaegbbtnburgberjs toe te laten / terflonbt Œfgi, in be ^tabt fenbenbe boo? baer lieben fSaö/ te ge; enbe ßepap/ enbe baer neffenö beloPenöe elc* ^Äp’'’^^” itegaeteen ^loinpcttcriucbe te geben/ iatc/öp batfegbèen pergtfiel tefebjomen pebben ^^ütn. fouben. ^Setoglenubietoan jlliaegbbenfaurg aSjsi?®®aStbooptbabben/ lt;illpfoube5pncbeloften biel bouben / enbe op ben Pefremben tgbt be C^mpetterb inbt ^tabt fenbê/beeft ö’?tb^ toiinfttatoi/Jßarr^öraef ^iuifriacnWiU lem/enbe be Jßagiflratt/ettclltbc perfoonen tot een ^tf-fenbingbetoerfiofen/ te toeten/ 5amp;. toongatten/^êpnbieuo; enbe ILtttn* tiaet / Oepbeman 'Oojflclicfien ßaebt aen Seur-^aten : 31,an ^taelman / beo Zoning« in ^toebenö ßaebt/enbe 25urgcrme* fier Suletogn / aen Beut-23?anbenburgb : ^eo^tabto^erretariujs/enbe ^ranö Ca* ïuter beo^tabo ^tbepennaUubetfi ï^anfe-;êtabt. q^ofb beeft be lt;1? 2 a toe toan tSTillp üiant öc facfheuiap |oo toette metbc ^taot lient anbers bebofftt / cube be ^jompettetö i nttetiiet tojeembet J^atten on anclncBe ma* totettefenben/begcert imettoermelbinjieött j tutte m i sgeh foube laten bomen / enbe |
febiebre bc (ötator pan lt;illp onbcrtuffrijen een fcljpjoen aen ïtear-^aiten / alp oorb aen ben iieur-13oj|t toan 25janbtnburgb/ toanbefen inljout. lt;oc toat ejetremitepten bet be ^tabt ©«ƒ»»* jDaegbötnburgb boot bare, balfrerrigbepbt Ä^*^ babbe laten Bomen / enbebotftoaerlitnbaer 0/,/^^ öooj3Lanbt enbe Uieben / infonberbepbt beüoia bau omleggenbe öttoier/ otoerlabcn toap gctoop^‘’J‘;',^”‘ ben / toap BennelitB/ enbe babbe bp t tooojScitbutBli/ 3bne iteurtoottielirlie «BooilucDttgDept gbe* bau mo toeben/ bat bem beliefbe fitlj tufftben be bah ^SL««» Harrigbepbt ber Jllaegbbenburnberp alPfimimt febeptp-man te (lellen/ baer baet toan afmaMMaesö nenbe; enbe babbe bpbftfeltoeootfi aen jpn’«*««»-plaetfe niet febojten late/ bopenbe be JUaeg« benburgberp fouben in baet felfp gbegaen jijn/enbe ftri) öepferURa)e(t.onbertoO2pen bebben ; ^obletocn fp notbtanp eenen toetb/ alp ben anbêten / baet in toolberbirb ; enbe fionbe men upt alle omflanbigbeben/ en upt baer epgben feggben/ foo toeel toerflaen/ bat fp upt bate pUebt / enbe fcbulbigbept/ baet* omgbefebepben toaren/ betogle fpbaer feer beriepen op betbenupt/ botonlangbPtoan Meur en ©ojflen tot ïteppfteb toap gfje* troffen / both infonberbepbt bare fa er Be ou tojembe b«lpe gbeflelbt Dabben / baer op fp baet ban noeb op befe upje berlieten/ enbe ge* Igcfi bp tooogeerfter toifl/ ten boogbflxn baet nac tratbten / boe fp totbietgbelgtBéaffi* flentie Bomen morljten. jîfâaernabtmael befe faetfie toap toan gfo* te confeguentie / enbetoerre uptfagb/ toaer booi 3ijne üeur-toozflelirBe tDoo2lurbtitl)ept enbe anbere ^abupjigbe ^tanben tn groote ongOelegbentbepbt / enbe pernefiel bomen ftoflcn / in Doegben/ bat bP felfP biel fionbe benefien/ toat men toan to^embe potentaten/ enbe Wtlanbtfcbe Uolrbeii te toettoatbten babbe/ aengbefien be bagbelyrfife eppetientie enbe exempelp genoegb te hennen gatoen/ bpt be feltieniet anberp enfoebten/ alp een parti* tuliere l^eerfcbapppe/enbe Intereffc, enbe bet Óbene / bat fp aen baer brengen fionben/ fon* ber pemantp refpett ofte aenfientoooj baer te bebouben / toaer upt epnbelitfi toel moefite fiomen/ bat beloof ben / enbe «©nberfatén/ bet loch enbe flatoernpc otoer ben balP foube gbetoo?pen / enbe bet ©ijefitoan malfianber gbefettoojben, iOatrom babbe bP «iet hunnen boo? bp gaé/jijne iteur-tooibelirBe 59oojlucbtitbept be bit aUtö toel foberleggen/ enöe bacr op be yanbt helptn Weben / bat botö bc boo;f5. jHîâegîibenbutgyeriS tot fdiulbighe g^e* hoo?faemytpt acngetotfen/ enbe toan’t boot* RaenöeongbelutBontlafltoetben moefiten : toant anbeto/ inbien be ^tabt jUaegÿben* burgö tn bare balflarrtgbtpbt foube toblger* ben / enbe toan barc/ofte be Deurtglje toootf3, 1©tlantfcöe bulp inbefe quartieren öbettor* Ben toojben/ footoaö nfet feBetberö/ alö bat Öp toan ^gne fiant effen foo Wel/enbe norf) àlfoo |
do nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolgh der
Idj î. alfoogOrtgthmetgdgcamp;betöjcben toojöen/ alkÿ in öe grootfie tonfufie bjengenöe.
©c»eu» ^wpjcnöcalött feDj^ben/ijs gödgcßetoel «eciiiBöe W öc bekgDectngßejnet eenft uooitb gf)c# toant alji ^agetiDepm in be jSien-SÄ Iï«^t gcBomé tb/ ficeft ÖP terflont achter öie toert met nocl) |ïacnöcjlBuragien begoft fÏïppjocDe# tnid fat ten/ en in Bouten tgöt op Be fel be ^göe acnbe ’''éStaBtb lt;15^atótcn/Die öjoocó maren/ geBo^ men/ alfo bat öie ban Äaegötienburgh met Baer lt;öe|cbut niet beel Rebben meer nptreefje ten mogen. Cpnöeltrh/ Bebben fp een (lucB op ben lt;oom Ban Be ijoog0c ^oojtengBe« btacht/biaer mebefp beelbanBe üepfcrfclie/ enBe^LigiflifcBe/ te nietgemaetBt Jjebben.
©an Be jSteu-JlaBt na Be ^uBenburg been opBttbelBt/ UnerBen geen 3llpjotBien göe* maetfit/maer BitlBen alleen baer bc Hupterb Be toaeBt/ Bebtgle ter (eiber plaetfe Be ^taBt op Bet bejl berfien mab,
«©en i iDcp ixnerbe’bnaeBtb een ï5atte^ rge gBemaeeBt/ tnBe fHenfïaBt/tegenb aen ö’onberfle ^taBtö ïöaterge/ banBetoelcBe b’anberen Baegö (ïerrBinBe ^taBt gBefpeelt mierBe/BocB moflen BeitepferfeBe tegens Ben about meBet Baer aftogcBen/Bebtgle Be25ele# gerBe ban Beo ^taBtoTSattenje Ben €on|ïa? belben arm afgeftBoten BaBbe/een flntB ge?» Bemonteert/ enBe beel bolcBb Baer neffenb be^ ftBaBigt. ï^ier na tb ettelirBeBagBen/ toep? mgB tn Be lt;§taBt gBefeBoten / enbe Beeftmen alleen inetJtppwtBerenBoenBe getoeefl/ aen berfcBepBen plaetfen jBijnen maetBenBe/ Batmen aen alle Boecamp;enaenBe lt;J5?atBtenib gljeBomen. enbe liet t^apenBepm notB 4 Jöatergen in Be jSieu-^taBt ntaecBen/eiv Beben ? JKepmet 16 ftuclien «©eftgutb/in Be ^tabt ftljieten.
ï)et mab tot bien tgbt alleb tot Ben ^tojm gBeteet/ maer Bebtgle Ben 'ïloojn banbe Bo* gBc lt;5oojt/ enBc Bet aonBeelban lt;§tten op^ gBeliouü)t5gnBe/ Bacrneffenbflont/ BonBe men Bien felben BagB niet B^l om beet bjen# gBen/Baerom inofr Bet nocl) btat acBter blp# ben •, Both Beeftmen 20 Jlian Boot een üelBer met een Sergeant aen Be ^taBtb-btal glje« biarBr/ bic Baer bergraben fouBen / Bie ban eenuptbal3gnbïeBer berBjeben/ 2 Baer ban gBebangBen/enbe een BooBt geftBoten.lt;©m* trent Btfen tgbt/ btab een groot ‘alarm in Be jgitaBt/ enbe alleb in gBetoeer/ btantbeïSe^ legBetBe meenben niet anberb/ Be ïtepferfeBe fouBen nu met ^totmen bomen aenfetten/ infonBerBept alb ettelicbe ^tojm-labBerb in Be lt;6jacBten maren. 50e «©jabe ban Cillp/ liapenBepm/ ©berfle ^eBonburger/ ©e^ neraelWarBt-meefter / maren Boenmaelb alle-gaer inBe jSieu-flaBt / meenenBe Bat Be ^tabtfoube ï^arlamenteren •, Baer toe nocl) geenapperentieen mab/ maer Bie ba J®aeg# Benbiirg flelben Baer JBannelicB ter tegenb-meer / enbe gefeBieBe een fultB feBittm in en* Be upt/enBe niet te min oocB met JBufquet* ten/Batb’aerbetrilbe/en blogenBeJBtifqnet-BogBelb fooBicB / alb of fp gBeregBentma* ren. ’b (tacBtb mierBenBer beel bier-Bogelb inBe ^tabt gemotpen/ Baer op Be löelegerbe mei paften / enopaUeftratenoiBjegemaett BaBBe/ fuitfte te Bempen/ alfo Bat geen fingu* liet feBabe baer mebe BonBe gfleBaen mo?Ben.
50e ‘©laebe 'StHp/Bacfte Bem feet met Be 25elegBcrtngBe/ obermitb Be €ontntB ban
^meBen/ Boe langer Boe meetBer bp quant/1 dj i* en ftertB oni^erbft ftropenBe/enBe beBaegbe Bem Befen BanBel feer qualicB/ infonBerBept/ Bemgle oocB isteut-^aren / enbe auBere ©bangelifcBe ^tanBen met (tercBc metbin* gBen/ cnBe itrggBb-gBeteetfcBap / boenbe maren ; Bteb-BalbenBp/ lt;illp/ alBcrBanöe pergchel b^eefBe. lt;i£hBe maecBten Bit Bc »aegljBenburgBerbmat 3tnimeub / Bat fp Baer niet foo feer BefenBeerBen/ alb fp mei nooBigB Bobben,/ Baer op te feer fteunen* Be / Bat Be Coninch nuaffoonaebp/ cnBe geen nooBt meer boo) BanBen mab/enoeßon* Ben Baer niet inbcelBen/ Bat fp alfoo/gljelgcB Baer na gBeftBiebe/ obetBaeft mojBen fou* Ben/ niet meenenBe/ Bat Be 3SepferfrBe in Bc J0ieu-ftabt/ cnBc ^uBenburgB Bun foo na op ben Balb maren. 501e ban ï0altamp;enburgB ontfagB Bem geen moepten/ foo mei ’bbaegb alb b’natBb/ maer Bc laft mab Bem alleen te beel. «10e felbc Btbc benbierben uptbalupt3g* nc|0oftcn in Be Uoop-grabenb acnBer ^u* BenburgB enbe l^epBecb/ maer ober ootlt een €apltcpn cnBe Uuptenant ib geblcben/ boel) Ben €o?pojacl btarljt BP «icBc in Be ,^taBt. i©acr Bc lt;illpfcBc gaben mepnigB Bacrom/ mact6tenBaer tcrftont mecracntmertB/Bat fp ootb aent IjcpbecliBoojBe^upBcr-iDue^ rcn5gngBcb|ooc6cn/ 4 ,^tucBcn «©efeButb Baer in fepnBenbe/ met Bemelcbefp op Bc 1000j-mupten enBc ZmingBer acnBe boojfj. t^aftep ctteltcBe BagBenlantB ftertB gefcBo* ' ten Bebben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^c lt;5»»
50cn 8 .(Uep/omtrent Ben JRiBBacB/fonBt ban ®® Ben «©?aef ban üTiHp / boof t anBcrmacl een»*'^. trompetter tn Bc ^taBt met 3 J^tB^gbenb/ h baer ban Bet eerfte mab / aen Ben jlfâartB*«^'’«’quot; «©jaef CBjiftiaen/ ban Befen inBout:
l^ocmelBpgBcnegBen mab gBemecft/Bc'’'’quot;’ ï^affen t oberfenBen / maer mitb jgne 100?* ft eitje Be lt;©BenaBe felfb fagB / en fpeurBen/ Bat Bet met Bcfe ,^taBt/ tot een (ulcftccrtre* miteptmab gBefiomen / Bat Bc faccBc gBeen uptftel meer IpBcn en BonBe / cnBe 3oubcBet befte mibBcl 31)11/ aen üepfcrl. JDajeft. met atBtecftcllingBc alle anBere imaginatien/ Bem te fubmittecen ; Bacrom Bp Be »aeglj* BenburgBerb notB een rcpb milBc bermanen/ ’tmeltamp;c3pne ©o)ftelitlïe©BenaBe Baer fou* Ben meBer bootftellcn.
«CnBe BonBe 3gne ©oiftelielie «©enaBc/mel mertBen / tot mat cen pergtficl Bit merrfi fouBc uptflacn/ inbicn B’onBermerpinge lan* gBer fouBc uptgBeftelt blgbcn. ^00 BaBBe Bp niet nacrlatcn Bunnen upt een opjeeBt ge* moet/cn retBtfeBapene intentie/ notB-macIb inBafBtitB te maecBen/ berfoetBenbe / Bat 1 BpBotft/ alb cen geboojen boo?nacm Wil Bcb Ägtr/ 3gncBoogBeï0erfoon/ jSacmen* Bt ^tam/ Bic Bier onBetniet mepnigB te pc* ricliterenenBaBt/ neftenb anBere pergtficl/ mei in acBt milBc nemen / battenbc ban Bem felfb cen fiilrSe Botte ücfolutie/ cnBc met cen bccmancnBcBe MaegBBenburgBerb tot Baer cpgBenbeft/op BatmeninBerBact tefpcit* ren BaBBe/ Bat fp tot btcBelgrBt actiën/ Borf) alBctmeeft Bet booiftacnBc ongBelucB / booj Bate fcBulBigBc geBootfaemBept / af te Beer# ren/ gBenegBen maren.
10cttmeeBefcB?gben aen Ben 3®agiflraet/ cnBe 25urgBerpc/ lupBc alBub:
l^pmabnictongBencgBengBemeeft/ ben begeer*
-ocr page 331-|
^^31. begDeetben IBas boo? Dare iBerfonagien/ f «©eWglebc iBapenDepmfcDe nut tc min ober tefenben ; bocD bcWylebefaccbcn met Daefl Weberinbe^aiabcii31)11 gljegacn/Daer 16*3 JDaegDbenburgD tot een fill flu er trenn lent gDeBornen Waren/ datbefclbegeen bertrerB meet berDjagOtn en 6onDc/ fonder groot pe^ rijcfitl/ du fp fdfö boo? oogljcnfagücn/ ende fptiirötn/ foo fonde dtboojg()cfleloe af-fen# dingljc wat te tact ballen/ ende tebergeefjs BÖeftOieden. endedeWgle geen ander/ notô beter mid# del boo? de fjandt wab / alö dat fp bp een a^ fnlthe gelegentöept / met atóttrfiellinge alle andere bepepnfingijen / Oaer6og refolbeer# den; fooijadde üpfjacrdaertoenotlj-niaelo Willen betmanen / ende mdaelitiglj malten/ datfpf)arentot|ïant/ ende mWat pergtBel ban lijf endeleben / met berlub ban tgdtUc# be ende eenüJtgfie Welbaten/ fp / met de fiarf# göe/ bomen fonden / Wat oberdentben fou# ben; daerop ftrarrfitl)itepf. jßaj.alö de Doogöfle ©berigOept/ gDeljoojfamelttb on# derWerpende/ Waer toe te bomen/ nocl) Depl# fame middelen open flonden / ende bonde Wel een fuUb Jtcroojdt berbttjgöen/ daer toe fp Dût na niet gOelangben mocljte. ende bp aldien sgne Wel-meende WaerftljonWinglje bp önn gelden fonde/ filler Waö tot Daer ep# gljen baedt/ foo niet/ moflDP Detaen^ijne plattfe (leUtn/enbe fonde gp boo^ eodt/ ende der Wterelot daer ban bererenfeert/ ende in SSin ton^ientie b^p 31)11 / dat öpljtt niet/ maer fp felfo/ende die gljenc/ d’Welcbe Dnn in Date DalRerrigDept Jlertbten/ ende een oof# faetbe Waren ban Daer ongljelntb / ende be# berbingDe/ die eenfnlc^bp eodt StlmatÖ#, ticD/ ende de jaabomelingben fwaerlith fon# denbnnnen beeandtWoojden/ alleen op Daer fonden laden: l^et derde feDjijben aen ï9alcBenbntgö/ lupde aldno : ï©at ÖP aen den jl©arfB-«j5rabc €11’1# fliaen Willem/ etc.ende de j®agifiraet gljc# ftöjeben Dabde / ende Wel menigDmael in# datDtic9 gDtmaetbt/dat fonde Dem om te le# fen/ medetoegDeDelt 3ÿn: ^eWnleDp nn niet en tWtjffelbe/ dat lip/ aies een gngefeten deö Liiitr/fonde niet geern fien/datde^tadt JllïaegDdenbnrgD/ bp een fnlrbe occafie/fn’t nptteróe beberben qnam / maer beel meer booj ffDnlbiglje onberWerpingDe / licm/ enbebe3Dne/ folbeerbe/ foo ijabbeDp fuift nocDmaelb npt een goebe affectieDem Willen te bennen gliebtn/ boojfeerber Doubenbe/bat Wne /Daieftfpt in ^Weben/ bpeenalfult# ben flact/ anderss nietd 5ouben raeben / ofte bebtlem i©en Cjompetter/ biebefe bpeben Deeft gebjafDt/ Debbenbieban flDaegDbenburgD inbe ^tabt gDeDonbentotben 10 jü^ep/en# de Debben Dem na beraetflagingDe met een antWoojt Weder Willen af-baerbigDen/maer fp 3nn dooi de ftDielicbe beroberingDe de» fer ^tadt oberraft gbeWorden / gDelgcb Wp DicrnnberDalcnfnUen. ^enarbfïen jDep/ alö de lt;rompetter al in de ^tadt 10 gl)e# bjetfi/Dceft ^apenDepm ettelirbe in be dien# Habt gDtfommanbterbt / bat fp Daer in be Wallen fonben ItggDen/ daer opbie ban iliaegDbenburgD/40 Hercb 3Dnbe/ uptbie# ïen/ de t^apenDepinfcDeWeber baet nptbjp# bende / watt ober fp ben Capitepn Wou# flenDoff/ Debben berloojcn. |
l-lifloriiche Chronijcke. 6t luercfe Uoo’t0 fettenDe/ tttclifkc ^fijantjö-fto^Ucn öacc Deen bjengenDe/ lo te lt;l5üenecücl »ajoof tegenssoen 3tbont wedernptgebal# len/ Daer twce-maeldaer npt (lacnbe; opeen fulcfte maniere maffen fiel) be 26elcgDerde epndelitlï befenderen/ dtWijle fp gljeen pnlffct om met lt;©jofF lt;®D«fchHttt febuten/ meer oberigD Dadden/datbanbejilfiagillrattWaïS opgDeDouden / tot opdelaetfle np?e/ daer dede-men eerfl een ©2donuantu|ïtllcn/bat# men meer ï^andt/ ende Watet-moolenss foil# bemaeefien/ ende foo dit bp tydtss was gDt* openbaett/Dadbemen Wel een fnlcD gljeburB Dunnen berfetten : Want daer Was ^alpe# tets gDenoetD/ Waer mede fp boo? lt;illp/ niet Dadben mogljen buefen/uibun Date onttouWigDe finbueren / Religions / en# be 2ßloetS-betWanten tegenS be ^DîifïelicSc liefde / Daten bpanbt niet met Drupt ende loot/ uptgDefloffeettDadden. ï^et feDieten uptDet UegDerban lt;illp/ Deeftbanden-/8/ende 9 JRep af/dagDende narDtfontinueerlicD gDedupît/ tot den 9 di# tobooj-gDefedt/naden j^iddaBD Dtbbenfe Weber Wat ingeDonben/ enbe Deeft-men beel 100 0 fcDooten gDetelt/ maer Wepnig ts daer mebeupt gererDt/ in boegen/datfeb’eenDo#, gDel op d’anber in’t ï^epbecDDebben gefeDo# ten/ die daer tn 3nn blpben Deerben / dieDet WertDfïetc6er enbe ballet gDemaetDt Deb# bem 311 be jftieu-fladt Debben fp gDémeent/ batfe Wilbe den ^ooin bp de ï^oogDe-poo;t/ inde lt;0?abenneder fcDieten/daiDpdie bet# bullen fouden/ dat niet Deeft Willen aengaen/ Want Dp is ter 3ôden op den Wal geballen/ ende een out Bondeel aen de lt;©?abenopgDe# bult, ©p den ^WingDer aen den jSieuWen-marct/tndeBuuW-fladt/ WierdeootB met 8 CartouWen gDefeDoten/ endeJdjie JBupja# gien fcDabeloos gDemaec6t / maer de Wal iionbe niet befeDabieDt Wojben. «Jnbe Doe Wel al mibbcler-wgle beel 100 l^ier-BogDelS inbc^tabt3DngDcWo?pcn/ iffer Wepnigij boojdeels mede gDebaen/ ende ban alle Det feDieten op be Wallen/ sgnber ober afl)ta negDen OBurgDers enbe ^olbaten niet doodt gDebleben. iJBeWgle nu den 9 dito / de OlpfcDé met feDieten Deel opgDeDouden Debben / ettelitBc ^tueBen bp der ^udetburgD af boerende/ mits lt;illp ban meeningeWas/ ban Wegen dts€oninc]caentocDt/ fooDpbe^tabt met een ^tajm niet betmecfleren fionde/ ober et# tcliefie dagDentijdts/ de aBelcgDeringDe te quitecren/ meenden die in be ^tabt/ dat de ■^illpfeDe Wilden berttetBen / enbe fouden boojts niet meer attentccren / gDelgtBe-Weï 3gn de WarDten s’nacDtS ober al Wel befcbt : want de DecU^olbatefra/neffensde gantfeDe 25utgDer-watDt/ ootB de Bupters/ die met Darc (öifroleii enbe 2Banbclicrs / altoos Wil# ligD laetcn binbcn / niet tegcnflaendc fp/ gé# IgcB anbere ^olbatcn ban be ^Bürgers/ geen «Quartier Debben Bunnen/ de gantfeDe narDt ober be WaeDt mebe Delpéberften. lt;êndc de# Wgle de BepferfeDe de DeelcnatDt ober / fill Waren/3gnfes’moigcns ten Zupjenbande Wal/mccften-deels naerDupS gegaen / Daer tot be ruff begebende / t’WelcBde BepferffDe al teWeten gljeDregDen Debben; daer op fp Dan »3 |
|
62 Vcivolgh der * ^5 ^ • ban ten 7 upjen Öen eS^tonn aengSebangfien Rebben/ al0 öi« nuüolgöt : 0’?ïbont0 ßebben b’lt;©berRc tn’t Hegger ban lt;illp ûaebt ggegouben / goe wen be facrBenfouben acn-taflen/ bacr bp ^tllpfeer ggetbjyffclt Werbt/ of men een ^topn ber# faecBen fonbe/betoyle gp bjcefbe/ bat get met bjcl ggelutBcn moegte ; borg / als een 3^cp# ferfeg ©berne/ flercB baer toe geeft ggera# ben / enbe get exempel ban jeaflricgt/ aen ben bagg gegaelt / baer be toargt ooebmop ggenb gab gedapen/be ^©urgerb naer gupjs/ enbe te bebt ggegaen. Oaetoptb bedoten/ bat ©latf ban I9apengepm / neffen^be fie# gimenten ban©pn0-belt/ Wangler/ enbe ^abelk/ gtt groote j^icuWerrB aen bc jSien-flabt ; Ï)ertogg ?lbolff ban l^olgepn / get IJoopi^-WerfB boo: be fitoetBer-poo^t ; be Tratte Wolff banmans-belt/gctt^epberB/ enbe ban bjic fiegimenten ban be Hepfetfcge mfftn# cttelicB boUB banbe Higifftfege/ get nieuwe bjercBopget JBarfeg/ tuffegen be i^mggge enbe get Water/fouben aenbaUcn: enbefoube alfoobe ^tojmggelgcBer ganbt/ artti men te boojen met ©pff ggefegnt be ibfe ggegeben gabbe/ aen alle bier plaetfen aenggebabt toojben/get welcBe bocg ntet ge# fcgicbtib/nocgggcfcgieben fionbe/ bewglc ata geenplactfewaa ©jeffegefegoten/ nocg be ©jargten opggebult geweeff. ^Borg lt;^a# pengepm geeft in 5gni3ort al een groot booj# bed gegabt / te Weten/een b^oogge ©^aegt/ geen ©o^ff/ notg ffrcecB-Weer aen be Wal/ enbe gingben Wal geel leeg af/ batmen lieg# telit Bonbe baer op Bomen*, ©tebgalben geeft gp get aen 5gn Bant feer ge-pbert / b’naegto ober al tot be ftoyn gereet inaBenbe/^topn-labbero aen ben Wal leggenbe/geeft be^tic# Raben/enbe^alifaben/boenupt-tretBen/enbe anbere binggen meer. J^aer lt;illp geeft bien felbenmojggen nocg een repb firgga-fiaet ggegouben/ goe-Wel benboo|iggen abontget benoten ib ggeWeeff / bat-men met ben bagg foube aenbanggen / foo feer geeft-men aen b’upt-WercBingge / ofte effect ban befe faBe/ ggetwgffelt ; bieis-galbcn iffet uptggeffelt met get aenballen/ tot 7 tipten. «Doen men nu in be ^tabt ben 9 JDcp Be# ®***” gabbe/ ben lt;illpfcgcn 'trompetter h)02tbait metbe rcfolutic op ben aenffaenben morgen/ be Sepfet- jgnbeben 10 bito / weber af tebeerbiggen/ Srtmfti,,lt;ntgt;«onl’ertufftgen belBurger^ en polbaren tewtet. be ggcgeclc natgt/ ggelgcB bergaelt W/ op be Wal ggeWeeff/ tot bat ben bagg Webef io aenggeb|oBen •, meenenbe / baer foube bien bagg ntet fonberltnggb banben bpanbtboej# ggenomen Woiben ; 5gn upt elcBc ï^offen/ bc gelft ban be ©urggerb en polbaren/ naer ggeWoonte/tegupiSggegaen; oocB b’©ffi# Clerus / bit b’©;binari0 Waegt niet en gab# ben / gebben gun tot mffe beggeben. Jßaer biebanDalcBenbetgg tb naer ’t ^tabtgupei ggereben/ om neffeno be Wagigratt/ ben tillpfcgen trompetter Weber af te beerbi# ggen. Matr / baer befe in ’t beffe ban gaer ruffe Waren/ b’anbere op ben Wal oocB mee# ffenbcel flap en af-ggeflooft / ggeen on# gtpl/ betlminber eenfStorni berWaegtenbe Waren/ boot batter 25tcffc gefegoten Wah : g^efe nubaff befigg jgnbe metberaebtflacn/ gebben be «en fer fr ge enbe Higiffifege gaer boo|beel af-ggefien/en in’tWtccBggeffelt j |
enbeijs ï^apengepm/naer7 up^en / ggelgcB iét 1. booifcgjeben ijs/ aen be fiieuw-ffabt/ bp get fiieu-WtetB/ met gantfegeemaegt (baer toe gp ootBbt fitipterjS/bie af-fitten moffen/ ggebjupcBte) aen ggeballen ; fpn bolcB be loofeggebenbe/ jEsus Maria, enbe ten Wit:29anbcBenomb’armen/ biebe stabtet Wolbalen/ 15 ffercb3gnbe/ upt be j-auffe# bitpen ggebjeben gelben/ bat fp op ben obec-Wal moffen retireeren. ©aer op geeft gp terffont get fiitu-WeteB aenggeranff / enbe fooberre gbeBomen/ bat gpobtr be^ojff-Weeringgen banbe JUaeggbenburggero ijS boo}-ggeb}onggen: bocg / beWglt bie ban DalcBenbergg effen ban ’t ^tabtgups aen-quam /10 gp met berlicjs ban ettelicB bolcB Weber te rugg ggebjeben / bat men op get fiieu-Weteb ober be 100 booben geeft fien legggen. ©nbertuffegen gebben be Mepfer# fege aen be googge pootten oocB Bomen aen-fetten/ enbe beWgle bc Waegt baer geel fleegt beffelt WaO / gebben fp gaer gaeff jKeeffer ggemaeebt / Want bic Wepnigge polbaren bic bacr Waren/ waren flapenbe. Jßaer bie opper «êcgilt-Wacgt ffont/ bie foegte 5gncn bpanbt ban binnen / enbe Wierbeban b acn# Blimmenbe itepferfege niet eer ggeWaer/ aljS met een ffrcccB/ bacrom oocB b’anbere liegte# IgcB obermanbt/ enbe bc bpanbt ober be Wal tot inbe lt;^00tien ^gn ggcBomcn. ©nbcof Wel gier ober in ber âtabt aen alle Banten 2tlarm Wiert/ cn be ^tojm-BlocBcn gclupt/ enbe notg al Dapper ggeboegten ijs/ WajS get bocg altclaet : beWgle bicbanlBalcBenberg om bc felbe lt;ontrcpc/ boen gp aen’t uptbm# benbanben bpanbt WajS boenbe/ to ggefego# ten. ©gclgcBc-Wel/gabbebebitrbe-partfo bctl^olbaten/alO25ucggcro ggeWceff/ fp gabben bc fitpfeefege Wel Bunnen Weber Date upt flaen/ Want get ginefi op gaer fiant oocB alfoo Wel in jgn fegitfi/ ofte ojbje niet / enbe foube ggeen Blcpne tonfufie gemacefit geb# ben/ inbienbercegte teggeno-Weerbaer bp Wao aen ggefiomen/enbe Waer get oocB face# Bc bat alleen too fiuptccO teggeno gaer Wa# ren aenggetrotfien / foUbe get WonberürB afggeloopen 3pn / ggelgcB b ©ffitttrj3 felf0 fulrr befient gebben. ©cWglc nu be^lbatcn in ber ^tabt/nef# fenjS be ©urggerjs/ nictmeer om te fegieten gabben/ ijsterffonbt ban Weggen getonfet/ bp b’anbere ©urggero aen be fdbigge poff cen tonfufie ontffacn/ ’twtltfi befiepfee# fege bemerrfiten/enbe gaer boltR bc lood gge# benbe/ batfe op b’anbere ^off oorfi fouben aenballen/ ’tWeIrBe ggeftgiebe / enbe bid be l^ertogg ban ï^olffcpn op get ^oom-Wtrtamp; boo? bc Broctfien-poojt acn/ bacr gp ffertBc teggenjS-Weer bonbt/ Want beo ©tffegopO ^olbatcn gielben gaer mannelicB acn bc fel# bcplaetfc/macr btWglc alrccbc bc fiegimen# té ban #apcngepm/W|angel/©?ono-bclt/ enbe Gabelli/ bc Wal op gtt jaieu WercB/ tot aen bc boojf3. ^oo;tcn gabbe inggeno# men/ ban atfitcrinbe jBaeggbenburgiffge lt;§gt;olbatcnballenbc/ ^gnfeobermanbt/ enbe ben meeffen-bed ter felbcrplaetfe nebergge# gouWen. ©cn ©tabe ban fpanö-belt geeft een lan# ggen tgbt met ben ^tonn acn’t ï^epbetB in# ggegouben/ tot bat get fiegfmtntbanl^a* pengepm / enbe anbere/ al-reebe ober De gelft inbc |
|
Hiftorifche Chronijfke ^lt;531. in tie .Stallt blaten sBebalkn/ bacrOp gljc# Igtbe-ttjcl (îerrhe tegensi-üjcee öeeftgebon» tien/ alfoo öatf)eni tmee^toimen 3gn afge« flagen / entie ijs epnöelicb/ mtt# in tie staut al tie b^eefe luaö ggeamp;onien / noep boo^ een lt;öoojtex bie open gpemaccßtuiierbt,' fn* gpcBomen. lt;uncpen pet mater cn bc jiDarfep/pebben bc iäepferfept oocB niet bed bcbjijben Bun« nen/ poe-md fp oocB mat (lap met stommen 3nn gpcmecfl ; mant fp eerft / alp fp fagpen / batbe Staft al map gpemonnen / pebbenfe Bomen .aenfetten / gpclpcBe-md pebben fp perche tegpenp-mcer gpebonben/ tot bat fp ten lactpen goetmilligp 39n ingdaten; alfo/ inbienpet j9icu-mcrtBaenbe isicum-pabt met bc Watptmd beefien maregpemeep/ map pet onmogpelicB gpemeep / bat aen b’anbere bweplaetfen / be©c)lingpe pabbe Bunnen obermannen luoiben. fiabien nu (niche Werf hen (gpelpcBberpaelt ip) ober« gpegaen blaren/ enbe bie ban ©alcBenbergp boobt gpefepooten ip/ 31)11 be Öurgerp enbe Solbaten gpebbiongpen paer in be stabt te begpeben / enbe poe-biel fp aen fommigpe plaetfen nocptegenp-bieer gpebaen pebben/ enbe boo; ftJannclicB toefpieechen ban €a« pitepn S'niöt/öen bpanbt meber tot op ben quot;Wal gebjeben/ ipboep/ bebigle befe boorfs, Capitepn oorB feer gpeguetflbiiert/be ©ia= bc banlt;illp met een grootefurie Bomen aen« fetten/ ettelicBe StueBentegpenp befiraten fieerenbe/pceftfelop bocnbjanbcn/biaer ober alle oefenfte ip te niet gpegaen/ alfoo bat on« trent elf upjen be Stabt t’eenémael in bep bpantp panöt ip gpeüiecjl/ enbe pebben fiep be metfie partpe banbe Surgperp na Paer pupfen begpeben / b’anbere paer tegcnp Rel« ïenbe / 51)11 ghcmafTacrcert. Sommigpe / bie noepop be Wallen maren / omouartier bibbenbe/ pebbent / pocbiel feerfbiaerlitB berBregpen / boep niet alle ban be lt;iiip* fepe Solöatcn : mant pet t5apenpcpmfcpe bolcB/ alp oocB be Walen/pebbent alber-on« €pjiflclitB|ïegpemaecBt/ enbeargpet alp furchen geraeft/niemanbt licptelicB quar« tier gebenoe/ mate pebben met neber-pou« men/foo mei illanp alp ®^oump-perfonen/ enbe Blepne Binberp/ oocB fmangere ©jou« men in ©upfen enbe ïtereBen / infgpelptp lt;0ee|lelicBeiaerfonen/ alfo getpranni5ccert/ bat oocB beel bant anber lt;illpffpe bolcB/cen af-Beee baer aen gpepabt pebben. 5Daen nu be (Joojten al open maren/ enbe lie Rupteep neffenp be Crabatenbaer in qua« men/boen ip pet lölonberen/Rooben/ JDooj« ^tm 31offcoumcn/ enbe ©joumen-fepenben eerU aengpegaen / enbe boben alle maten ffpjicBelicB/ en qualicB gepup|l. «een «ebel-SEoffioume/bemplfebe Solbaten anberpniet Bonbeontgaen/ ompaertebepoeben/ Beeft Pact fclben in een l^ut gemojpen : tmee Sol« baten bic een Blepn Binbefien op be (traten bonbcnfcpjtpenbclcggpcn/ naincnpet felbe tlcB bp een been/ enbe fepeurbent (o ban mal« Banber.gn S. Catparpnen 3Üerchc/3qnbcr 3 5 / mccfïcnbecl ©joump-perfoonen / peel onbarmpertigp be droppen af-gpepoumen/ enbe Reeft-mcnfc met gpeboumen / enbe ingpenotene armen / peel boobt gpebon« ben. »©acr 51)11 oocB fommigpe ©loumen/ in paren arrebent fittenbe / ban bc Soldaten omgpebjaept : 3n ^mma/matboojeen |
jammer/ enentugBept/ en noot ba er genoost 16; ï. i»/ en Ban-men met geen idenne befragnuen / norfj 00 e hupt-fpjctcficii. j^abiennulie lt;ilIpfcBeonttent 2 a j upjen in oe Stabt 3gn geüJte|ï/10 fjetöper/ batfe aen berfefjepben plaetfcn / ben Buvaberô tot eenfepjieB (op bat fp geen (terefte tegbenß-ineer boen Bonnenj aengefteeeben / Inao met een fuRBen etaept opgijereftn/ bat beSolba« ten aenpaer plonberen belebt 3ijn/ ootb ban Inegljcn be gropte pitte mee|lenbcel / tot op ettelicBe Regimenten/ bie be Walbefet gpe» pouben pebben/ paer moeten tueber upt be Stabt begpeben / gpebangpen met paer ne« menbe beel ® joutoen enbe ^offioutuen/peer« ben enbe bee in’t steger/ bie fp aen abetting? pebben gpefaonben / enbe gpebjuprBenbe be ©joutoen na paer *©upbelftpe begeerte/batgt; febaet ober/beel infonberpept JBeppjep ban • o a 12 jaren / bie fp niet eenp berfepoont pebben/ 51)11 gpepojben. «Oen jBarcB-Sracf pebben fp oocB epnbe« licB op benbjeeben megp / alp pp inbe Pine« Bcr boet een fepoot/ in t l?oo(t een quetfutr/ enbe anberp met J@ufquetten goebe pooten gpcBjegpen pabbe/ obermant/ enbe gebant« bdiefi in’t Uegpee ban fBapenpepm / enbè ban baer na WólmerPabt gebotet ; b’lt;©bet« pc 2ïmpcrrot ip gpequetp/enbe ooefi geban« gpen gpenomen / nutp-gaberp ö’«®bcrpe ©fler/lt;©btrpe iuptenant ©ope/enbe fom« migpeanberelt;©fficietp :. 55)10 banbe ©ut« germeeperp/ te meten : Äoelempn/Smibt/ enbe Wepppael/pebben met ettditfie Raetp-ï^eeren oocB quartier berfiregen : ©ojgper« meepee ©jupn/ip neffenp anbere Raetp-pee« ren gcbleben/bie ten beclcbooj’t smeert/ten bede boojt bpcr / mitp fp paer pabben ber« peecBcn / omgpeBomen, b’«0bcrpcn Hupte« nanbt Hongiup / JlSaiooj €jcffe ban l?al/ *3gn oocB geblebcn/neffenp anbere lt;©fflrierp. ï^et bpcr / obermitp be minbt te feer ip op gcBoèlt/ peeft albup papdich b oberpant ge« hregpen/batban 10 upjen ’p mibbaegpp/en mebcrtotioupjen p’naeptp/bepede Stabt/ baer in fep fepoone groote (3arorpp-iterr« Ben ponben/ bic baer ban een beel met Iepen/ een bed met loot/ enbe S. 3anp ïtereBe met Boper gpebecBt maren / neffenp alle Sdep^ ten enbe «Cloopcr-lierthcn peel afgpebjant/ enbe in b’affcpenleggpcnbetot i3p©upfen/ baer ban bemeepe part aen bcr ©iffeperp «©ebet 3gn gpdegpen / enbe Blepne i^utten maren/fonbetmepnigp aen ben ©om/enbe onfe H.©joumen Itetrhc/ leggenbc €loo« perp/ bemdcBe bepbe Itercheii noep ban’t bpcr 3gn oberigp gpebleben. ©oep Ponbt pet feer periculeup mettet «blooper/ Inbten bc JDoiuthcn niet ettelicBe 100 Solöatenbaer toe gpepuert pabben / bê mclcBc pet bpcr met gpemdbt pebben afgpepouben/ enbe gpcblitfcpt. . . , p’2tnbcrcn baegftp 5nn tn ber pacp p’moj« gpenpbjoegp/ bc ■Uepfeefepe/ enbeHigipi« (epe Solbaten uptgpegaen/ om be delbcrp te biptceren / enbe te plonberen / bic paer niet baer af mouben laten pouben/ obermitp fp noep te bol roocBp 3gn gpemeep/ maer ober bed 51)11 berfmoojbt ober ben ©upbt te (oer« Ben.'Temple nubC ©urgerp paer befte face« Ben/ enbe ’tboojnaemPe Ï|upp-raet ban mt« gpen pet in-mojpen ban bc ©pec-BogdP in bc iidoerp geberept pabben / pebben bc Sol« |
64 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghder
1631. baten «ocB gœben 26upbt öDtmaetBt ban Ifeltöeeren/ Cieraet/^ilber/^petfien 25o# tec/ oock beeil000baten25iei:0/ both acn lt;©elt geen 7 €ontncamp;rÿ£fien / gelgcfi 'STiHp ben polbaren get^ßatqupjööeeftgefmeect/ om batfete beter fouten aengaen/ biant bet jnee|le maö al acn be itepferfeOe/ bup^enbe bc boo’tgl)c 25lofquering()t / enbe acn be ^mccbtfcljc uptgOeftcert,
ï^ier nac jffet op een eetenenbe bfintBen acngl)egacn /9ct bleiche bjfebagen gebup?t beeft / enbe lö alfoo bc ißaegDbenburgifebe Bîupîoft/ gbeltjrbfcban 5quot;illp gcnafnitio/ gOefeftecctgebio^ben/ fUiclcbbctelle banbe iïïaegbbenbiitgbersi met b^oebigbeoogben bebben moeten aenften.^n be«Dom-3äcrche/ bebben bacr Ober 1000 menfeben ban I0;ou# men/ botbüjepnigb asurgberö/ 3Sofftou« bien enbe ïtinberö / met cttcltcfte ^olbaten berberght/ bue bede bagben fonber eeten en# bc bjineben/ bacr bacr tn ont-boubenbe / bic ben lt;ï5jabcbanlt;illpben 11 /Dep öoojttoee lt;?ommeinagcrjï/ beeft lt;©uartier boen upt# roepen/ bun ^ommi.ö-bjoobt gbegbeben/bc 26urgbcr!S / enbe anbere l^erfoonen in bes 23iffcbopsi IJcff geboert/ enbebie gefont/cn ban’t liant blaren/bacr up t genomen/cn* bc bacr nac bc licrrhc boen bitberom fupbet mactben. ©oen ^.CGach/ enbc3bn€ol# legicn/oftc jdïcbe-gbcfellcnboo? bc iierefie/ booj béni/ Cillp/ cenboct-bal bebben gbc^ bacn/ beeft bpfe/ neffenö lüijff enbe üin* berjö/in beboogbbpc banbe jHolen bringen laten/bun Wat te eeten/ bocbbiatflccbtjcb/ gbebenbe. lt;otbe ^olöatcn tö bp felfö gbe’= gacn/om te fien/ of niet ettelicBcbaeronber te binten biacen/ tic ban bem biaren afgbe^ loopen : ^cn antcren beeftbp «Quartier ge# gbeben/ entc onterbout belooft / foo fp bem milten tienen / toeb beeft bp bnn te boojen een goeben tretb gbegbeben / bat fp foo qua^ lttfiopb«n gbepafr bobben.
©en 10/11/enbe 1 z jl^cp/iö bub een jam* merlitbBermen/ entc fcb?epen bauteamp;in# berjs gbcbooit / tic ftnegb acn IBater enbe Jl^oetcr bebben gberoepen/ toeb ban megen bacr ïtinttiöbeptt niet bunnen feggen/ mien ój toe bootten. «ïEttelitbe bobben gbefeten ober bare ©uterö / in’t 25Ioebt omgbebeert 5i)nöe/op ter|lraten/roepenbe ! lt;®cb l^a# ter ' ©eb Jliocter ! cttelicbenocbfupgben# bc ïtinberb/ bebben gbdegen acn bare JKoc# berö 25o|(lcn/ al mammente/enbe tub jam= merlicb febjepenbe/ bat een (leenenbart bem bacr ober b3tbe moeten ontfermen / tat tic groumdicbllc lt;pjannentot metelptenniet ra bonten bemegben.
Wat bdangbt bic boobt gbebagben 5gn/ in Jl^atgböenburgb / obermitb niet alleen l;ct âmecrût/ maer ooebtoo: betbpcebeel omgbebjatbt 5ön/ beeftmen befelbc niet cp# gcntlicb bunnen op-fpeuren/ entc botumen bacr booj/tatter tooj bet bper/ fonict meer/ toeb effen foo bed/alb tooj bc ^oltaten om? gbebjaebt 3ijn gcbioitcn : mant alGteiieU terö 5bu opgctac/5ijntcr outer bet ©ebiclf? te been ente meter ban JSannen/ ®?oumen/ gt;nbsp;cube îîinteren/ùjie/btif/entc meer/tic booj te grootc '3rpiaunpc baute ^oltatcn fieb berbergbt batten / gebonben. Wilbe-men corb bet getal bante booten unt bc cöegtaef? ftniiïen balen/foo beeft borg te ©jabe ban
lt;illp/ tcgbcnéaHc oube ïïvijgb^ nianiec 1631» entc gbebjupeb/ upt een on-ntbiiftelicbcn pber/ten ber|lo}bcuen t’aerte niet bergun# neu millen/maer tefelbe na t’dbe toen boe? reu / enbe in’t mater merpen.
©f unmelfommigbcgbemceflbebben/tic bet gbetal mat miltc gate bacn/ tat ban te felbe tot op ten 21 jUcp/tiein t*©lbc3gn gemo?pen/ 6000.400 tube 40 fouben gbe* mtefl 3gn/ foBoubemen gbdgdïc-mcl taer af gbeen fcccbcrbcptt bebben/ obermitb al* leent ie gbene / tic op ter aerten bebben gbe* legen/ in t ^lbe/ gbclgcbbcrbadtijs/ 3gn gbemoipen/ bacr bantemeeftcubed norg in te ©gemulfbe üeltero gebbeu ggelegcn/ tic gier na ( md eer|l ober een galf jaer) 3pn tc boogeggn ggeSomen. Wt foberggeblebe* ne / gatte men mei feeebere nae-rcegtingge Sunnen gebbeu/ maer bcmglefp geen / enbe meber in t Hegger ggeboert maren/geeft get ooeft niet md ggefegteten bunnen.
Wt tc (f[)cineenc giffinge/ goutmen’t taer booj/ bat omtrent 400 burger# fouten 3gn in’t leben ggeblebeu/ tie ggebangenint He? gget ban 'ïCillp 3gn ggeboert / taer in qua* licbontgaelbt/ enbe geeftmen grootc Gant? foenen/ niet teggcnflaeutc batfe op ter Wee* relt niet meer en gatten/ noeg ban gun ggc* boxbert/ tie meeflcntcd gier na/ alG get SEil? Ipfcgc Hegger in’t biant quam / ontloopen 5gu: mdehen biautt beu 14 JKep ggefegiete/ get mclcbc oocb geeft ggelufbet ten eèmeet* fegen HmbafTabcuc «êtadman/ tic teboojen feer baft ggebanggen iogemec(r. ©ubebon* beniemant meten/ goet bper in’t Hcgcr/tat ten ^oltaten te meefle 25uptt geeft ber* bjautt/op-ggebonienmasi/ entemierte te ^egultt cpntelitb op t’arme Begapen (té ggebauggene Macggbenburgger0 ) tatfe ten Wolff get mater bitb ggemaerbt gat* ten/ggelept .ggclgtbmcngcnlicbcu oocb tc fcgult gaf/ bat fp JKaeggtenburg oocb gat? beu fclfs in bjantt gge|teecbeu / onggeargt/ tat te liepferfcgc boopiamc ©fficierö fdfet bebennenbe/tat tc 25?anbt-flitgtingcban tc ^olbateu/ ten ©urggerG tot een feg^ieb/ op tatfe ggeen teggenflantt meer toen moeg* ten/ ggefcgietmab ; entc meenten fclfoniet/ tatgiertoojtegedc^tattin faflen foute 3gngebomeu / entc geeftmen nac ter gant gebianbctamp;etb-bran|feuacn fultbe plaetfen ggebouten / taer te boojen tierggdgebe ï9per-mertben nopt 3gu geen gebomeu/norg t’^nmoontercopt ggcbiuprbt gebben.
ÏIctberlieö ban ter amp;epferfcge enteHigi^ |lifcgc 3gbc/iö oocb niet blepn gemeefr/mant tic ban Jï^aeggbenburgg/ tuerente tefc 23e* leggeringcmet (laegg uptballcn/ enbe fegie* ten/bed bolrbö tentet ggemacebt gebbeu/ enbe booi’t lact)ïc/bp tefen inbal in bc ^tabt ettdiebe 100 opgacrpla£tfC3gn ggeblebeu/ taer outer menigeumel berfoegten ©fficier/ entc ^olbact/mebc tó ggeblebeu.
?t!tuö igretmettefeg^iebditbe oubetgang (©ojfa«» tot gier toe/gdgebbergadtiiS/ af-geloopcu/ to» “ taer ban ggeen antcre retenen 3ön gemeefi/ b?öiwö' banbatbe25urggeriS/ entc ^nmoontert/ bnibuf niet ggenoegg bp malbantcr ggegoubeu/ s««' entc ©ott/terceren titmcrrh/ beter bp tc ganbtggebatt gebben; ggelgcbbacraf een Ji®aeggtcuburgger/al0 gp tefc feghebdiebe berfloojinggc opgaclt/ albuG fcgigft : JBeii foute
|
Hiftorifchc Chronijeke. ^^3'1. foube een foo groot-toiegtigg tocreB/ bat#, onfen mifetabelcn onberganeB nictfoo fccriöj 1 • men tot lt;©obep Cere aenggebanggen gab* ' ben/ oofUmet grootebjeefe/ enbemet bol* 'fianbigge eeniggepbt/ enbebappere jlUan* nelitbgepbt/ ggeigeSbanonp jUaeggötn^ buggerp niet ip ggeftgiet / begonnen/ enbe bolepnt gebben. lljet begooibe onp allc-gaber tod begaegt te gebben / bat be l^ect Kbnuiulïratooj ficg inonfebefenfiegabbebeggeben / gelgcBbacr ban een groote blijtfegap toap in onfe .Staöt op ben 2 ' ^onbacg nae Trinitatis, bep jaerp 1630. Want tópbatgtenbooj onfettjbtlic* Belt;i53tbcrenenbc j^eeringc/bc ,âtabt tot een groote jrojtupn tebjenggen. ^ßacr alp tóp faggen/ battet niet foo gaefl boojtP gaen tooube/ macr tóat Bogen foube / trocBcn ben mecgen goop acgter-toaertp/ enbe toietben berbitteft enbe ontótllig op ben Wagigraet/ en meer anbere/ bic get begin ban bit tóereS ggemaetBt gabben ; enbe gabben tóp beter ggebaen/ bat top/ inbien top anberp lt;öobt tereeren/ petp gabben tóat ober onp gaen la* tentóillen/ betgbtlitBe goeberenniet foo feer i ggeaegt/ enbe onfe Solbaten toat beter gge* accommobeert / met 25urgcrlicBe t'famen* gemmingge / be bappere JBannclicBgept/ naerget Crcmpelban onfe loffelitBc Dooj* 1 baberp / bé goebe lt;©rbjcban ï^aRBenbergg boojggcgclt 5Ünbe/ gegouben/ cube be Wal* lentóatnecrgiggetbcfocgt/ bctogletop fa* gcn/bat ben bpant onp niet bed tgbtp gaf te bifputeeren. JUacr bit ip te bettoonberen/ bat tón fa gcn/bat top ban,®olbatc te ftoacB/ bc fiupterpe toilligg toap af te fitten / enbe pjefenteerbe bc ftoacrge pogupjen op ben Wal gäbe te flaen/inbienfe Bonbe na begooj* te met quartieren boojfientoojben/ ggelntB tod booj ber nijdic ï^angen/ enbe bic notg ^jobiantp genoegg gabben/ tegenp-fpan* mggopgielben / tot op ben bagg ban onfe beberbtngge/ baer upt RcgtclicB af te me* ten ip / met toat tenen Ing enbe beggeer* te / bc fdbe booj onp fouben ggeboegteu gebben. ,Soo geeft altoopgct cen/getanber gge* golpen tot onfer beberbingge / enbe ip feer* fier / bat bit groote ©erract ( betoglc bed aBepferfege-ggefinbe in bc stabt toaren/ bic met ganben enbe boeten baer geen gtg benetegiggben / goe fp al fuRfit nuf-ber# ganben motgten acn-giegten/ ten ober* bloebt bacebp ipggctoccg.311(00bat Cil* lp tod feer ftoacrlicB / effen om bien tgbt bat top plccggbtn onfe Wallen guafB te maecBcn/ enbe in’t beg ban onfen Raep toa* ren/ gabbc Bonnen aenfetten/ inbien gp bact ban geen abbifen gabbc gegabt. Cnbc ’tip openbact ggenoegg / bat onp dobt alfoo omonfebed-boubigge fonben/ geeft toillcn te gupp foeeBen ; macr top/ bic alleen get blootc leben oberigg upt befe Stabt gebben gebjaegt/ gopen/ gp fal 51)11 tergtbactbigen lt;oojcn teggenp onp / enbe oocB alle «Êbanggclifegc / ban toeggen bc groote beraegtinge ban 51)11 l)cpligc tooojt/ enbe anbere ftoare fonben enbe Ïageringtn/ bic top tot gier toe beb jeben gebben/gier me* bcaf-laten. Cnbemoggen goer anbére Stasben enbe Sttben ban’t ageS / bic bc replie 3€ugp* burggifege Confegïc3gntoeggebaen/ ober |
Ibcrtoonbcren : mact inbicnfcupteenCgji* fltlgcBcn pber/ met een beter t’ famen-gem* mingge ( niet te btel atgtenbe get tgbe* IgcBe goebt/ ggelgtB top ban JUaeggocn* burgg ggebaen gebben ; tot ©oöco eere/ bic jlBibbelen acnbatten/ baer booj be ßeligit/ neffenp beoube ®uptfcge bjpgepbt / Bon« bc ban beo ^aap lt;pjannye Pcrloft tooj* ben/ gelgcS fpget felbe fienaen garelt;c* ggenp-partge / goe feer bic geur te famen niet alleen berbinben / inaer oocB alle ma egt bp malBanbcr bergaberen / toaer mebe fp onp tot gier toe gebben berbolggt / enbe nofg berbolggen. enbe inbien top get onfcgul* bigge bloebt aen onfe bpanben? met gun te tojcccBcn / booj-nemen/ ttogf|tUnw#ntet/ ofbe eerecgtc eobtfal fuRBe tojaSenbooj* fpoebigl) gtlpcn bolttecBen/ enbe gun alle* aaöEc afslieren» Dit tot hier toe , amp;c. »Den i ? jDcp /10 öc dpiahc ban 'STiUp in bc ^taöt göcBoincn/ enbe jijftamp;em ette? ließe Daenbels/ be ^tabttoe goojenbe /booj be ^Doui-iierrlteban 5rjne boojnaeinße lt;®f* ficterp/ sOepjefenteert.. _5Ben L Jllep lö ftp bolBomentlicB in be ^tabt Qetrotamp;en / terflonbt ©’öre gebenbe/ battît plonberen foube acOteeblpben. ®e biteâegtmenten/bie tot gter toe op be nieutu enbeoube J^arctgebben geleghcn/ 51)11 alle bp öc Wal gheboert / op bat ggeene baer ban in be ^tabt foube gern binben laten/ enbt b’obcrigfie lSiicgerbinbe bclberb gun beebo^ggen goubenbe / bp inal6anber gge» foegt Bonbe toojben. 59en 1 f jDep / 3511 alle googge «©ffinerö in be ^tabe befeg jeben ggeboojben / om bc .fßiffe in ben ^omaen te gooien/ enbe bc* felbe te gelpen om bc Dapi|ïcrpc in te togen, lt;CnbC tp get Te Deum Laudamus giet na ggC* fangen/ be ^tueßen b^ie repfen om be (Stabt lop ggefegoten/ alfooobtcbefebcttooc(linge om be S^tabt triumpgeecenbe. en geeftmen aen alle Santen in’tügcn/ aen bc Cargo* IgcBc piactfen gtoote bjeuggbc enbe blgbt* fegap ober bc. berftoojingge ban befe ^tabt ( boeg baer bed een mifnoeggen aen gabben ) bebjeben. Jlïatr befe blgbtfcgap ober een . fuif Bc'Cpsannpc/ ip baer na ban benretgt* bcccbigenlt;i5obt/ toeber bergolben getoojben. jSutoillcn top cenigge boojnaeme tepe* Doo;b3a. Benen / bic booj bc bcrfloojinggc ban bcfc unv ofte ,^tabt gacr gebben ggeopenbacrt/becgalcn. £^1*“^, lt;cn eergen ip BcnnclicB/ toat Petrus Loti- ftoJj^’^^' chius, ^jofegboj inbe 3Ccabcmic tot ïjcpbel* ver ètaot betgg/acnloachimum Camerarium, Papenber-genfern,booj cttclifBc t’fcbcntigg jaren/ ban '*‘®®®^ bcfc gt;acggbenburgifcge 25elcgeringge/ en beroberingge/ Lieg. 4, hb- ». ggefegjeben/ enbe ggepjopgeteert geeft / baer geen Willen top ben Uefer togfen. 3nben jaw 1630 / 3gnbe^pitfcn ban bc lt;ojcnp ofte ütrefien in J15aeggbcnburgg/ booj een onggctooonlitBcn ^tojm-tombe om-beer ggetoojpen/ enbe io oocB een groot ^tueBuptbe 10c|linggc/ enbt jUup jagten/ ggebaUen. Snben fdben jare / ben 19 Dobember ou* bcn-dgl/ ipeenfcgiifbeiKBe CtlipfiPtnbe .JU a en ten 10 up jen öuargtp tn Gemini ^ge* |
|
66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vetvolgh der i63i.fien/bup^cnbcb?te gantfeDe tipjeu. 25p be*, ben/al fonbet Det gern 3Önleben oorBBojlen» 1631. fe bemeccBingDe/Decftmen bp Blaren l^emtl i »DebJöle Dp nuboojfpnebeletfelen Betont* uptöctIlooftOnonisettelitBcbJit-licDtenbe ! febt ban befe lt;§gt;tabt nietDeeft Bunnenbol* netjens/ alsupteen25efembergaert3gnbe/ j b;engDen/ enbe Dem gDelijcBe-bJelöe ffDulbt gDelgtß een üoeöc/ban’t Zupben naer’t ; niet mocDtgljegDebenVuecben/ban WegDen ]ßoo|öen/ enbe jfôaegDbenburgD Dem Bee* befe jammerlidie rugne ; Ijeeft DP eenApo- renbe/ gljefien. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;logia boen uptgaen / albus lupbenöe. Wen 4 jiföep/inbenjare 1631/Deeft-men ©oojeerfi/fepbefpnc jBajefl. Wasb’open _ ’SnaeDtS bp bolle jDanc een Wibt-€rups bare WaerDepôt/ batbc 25urgDermee|lcrS/®SiKn ban twee üegDenboogDen/ naer’tj3oo^ben * - ■ gDefien, Wen a j!©ep/ ’sabonts ten 8 upjen/iffer een fcDiicBclitBe Edipfis, bupjenbe 5 upicn in’t gljeflerntc ban Mars bes écornions gefien/ Wiens booj-bobe Was bcmancB-gacnbc Sa-turnus. 31n bemercBingc ban bien/ Deeftmen bp Blaten l^emel/obec ben boncBercn JDacn/ ecu langD-arDtigDe witte WolcBc gDefien/ flcecBenbc fitD ban’t Zupben naec't JSooj* ben/ enbe j©aegDöenbucgDDeen/baertnal* berDanbc 25eelben/ biemenboeD cpgentlitB niet Deeft Bonnen hennen / flonben/ tot bat bc jBaen nacc buc upjen tgbts 31)11 licDt weber gljeBregDen Deeft ; baet na iS oocB bc* _____...................m=- fc Wibt-acDtigDe WolcBc weber betbWenen. weeft Was/ toe-ltepen / baet boo| ben bpant Wen 11 bito / gelgcB op ben mibbacD/ bet* ' Deeft tgbt gDeBregDen bc ^tabt te ©locque# tDoonbe Dem een Q^dratus, tuffeDenbe jBa* ten/ enbe fgnes jDajefts. intenfic ten DoocD* nc/ enbe te rugD gaenbe Satumus, in’t tepe* ften te beletten/ jaDeeltcnietmaBen/gelgcBt Ben ban Mars bes ^co?pions/ baet inbooj oogD-fcDgulieft bewees. WepnigD bagDen be Eciipfis geftDieben/Date “ ------------------- We rebenen Wacrom fpne jBajefl. eenpaf* bollen effect tot bien tgbt WercBenbc / als bc felirBc 2trmabt te beegaberen / gDefint WaS ^tabt in be Daubé enbe wille ban Date bpan* geWeeft/Waré befe :bat effen op bien tgt/boen ben is obergDegDeben/ in b’affeDen gelegt/ . b’^torntnijlcatoo} in’t laetfle banbe Jßaent enbe bp cans alles bacr in bcrmooit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ i^et is ootBbefe fcDjitBelicBc berflounge/ booj een fcDjicBclicBe Jl)iS-gDeboo;te boor DecnbebuptgDcWetjl : bacr acn een Coipo* rads Wiiff/m bej^ieu-flabt/ cttelicBcbagen tn atrebepbt is gDebjeefl/ maer Bonbe ban Dace lafi niet ontbonben Werben/ beWgle fp eoc bate ober gefloibenis. î5oojDaccfcôep* ben/ Deeft fp Daten J®an/ enbebieom Daer flonben/ ghebeben/ batfe na Daer boobt Daer Hicljaem fouben op-fngben/ enbe^jueDt befien. «Doen nufultp gDeffDieben/ is een BnecDtjen feer groot 5gnbe/ gDelgcB een Bint ban ? jaren/ te booifcDgn gljeBomen/op Det Dooft ten^tojm-Doet/ ofte CatDet/Debben* be aen’tlicDaem Wapens/ enbeaenbebeenen lieer (en a la mode, alles bltes-atDtige Dupt/ bat-ment feer bequamtlitB geeft Bunnen af* tretBen. ©bec Det licDaem/ DineB een groo* te 25eutS / Deet cierlitB ban ©lepfcD / ban binnen rupgD 3gnbe/ gDelgcB een ^rDaeps/ ofte Itoe-pcns / bacr in waren gljeWaffen twee hnoopen / ban gebaenteban jißufquet* ten UogDelö. Welche gDebootte/ gclgcEfc met grootc berWonberingDe is aentefien gDeWecir/ al* foo Deeft be felbe bupten twgffel/ bc^tabt jDaegDbenburgD tot Date bloebt-gicrigDc bnanben lepben Willen/bacrbanfp ban bc Bant upt be 52ieu-frabt bc grootfïc fcDabe Deeft gljelcben. otCmrà« '®en is niet Weluptte fpjeefBen/ Doe feer ban ^tue- bc ConincB in ^Weben ober bc berWoeftin# mJa^/ ®® '*•?” ^‘ âtabt jißacgDbcnburgD/als Dem b*niurgeit be tgbingDc gDebtoeDt Wierbe / in’t Bomen fcebttrto- ban 3gn ontfet/bebtoeft Deeft/enbe beejïoojt. S’** ?®fit^/ ?ƒ?P °°‘'^ gDefWojen Deeft/ bat gt;acgb- Dp tfclbc alfo foube weber WieerBen/ bat bc tenbut8ö. gantfeDeWeerelt bacr af foube te feggen geb* |
logiaöoen upt^aen / alöuö lupöcnüc. ßaebt/ enbt 25urgDerge ban be «êtabtuet«» JHaegbenburg/ 3gne Jlîaje(î. om te Daefli* Apologie gOer met Det ontfebt Dun bp te Bomen / niet alleen nootfaecBeltcb gelt tot fpne Werbingebattjooiit/ (Doe feet DPfe ooth bies-Dalben berfocDttoag^jin!» Dabbe) enbe noobigDe ferbgs ban fpn^ol* baten/en boo? beöKbnunitïratooiö iaiggo- bürgöm« BnerDten/ Debben bp tgts met bullen .bfcljie* bale «ml»' ten/ maer oorB foo langD gDebiarDt / tot bat **“ quot;“' ' ben bpanbtbooj3gnmacDttcD 21 vpwfDeren bp belaetfle 25elegeringe/be felbe gljebbion* gen ßabbe. Waecober b’oojfaeeßetoasi/ batbe^ol* baten te peetbeenbe te boet/ metfooberbloc* btglj/ enbe fap tijötö/ als toel ban nooben ge* (Icn te beletten/ ja Ijeel te niet maßen/gelgcamp;t 3!ulms/bes jaers 1630/ inbe^tabt jKacg* benfaurgö gehomen mas/ Óct^tirljt JDaeg* öenbnrg ban ben bpant bip gebjeefi toaS/en öe ïOecbingeinb’omleggenbe Hanben teel Öabbe Bunnen bp gebjaflU bjojben/alfobat/ jnbten3tjnt©ojfleU lt;6enabc banben dacht/ enbe bet ^tabt/ nootfnetfielttß 45elbt tot bc ï©erbingfje luaö bp göefet geüjeefl / jjabbe-men tn Booten tijot etteltcBe 1000 j©an te peerbe enbe te boet/ enbe licDtelicB foo beel bp malBanbcr bjengé Bunnen/ bat ^apenDepm met bus WepnigD bolcr / bacr inebeDp int begin Was Bomen aentretBen/ bc ^tabtmet een blotqucringc niet Dabben berben quellen/ enbe Dabbe-men alfoo tonfcquentclitB/ ben gantfeDen ^tact bes ür ggs/ljeelberfetten/ alle Dtbics int ^tirljt iï^aegbenburg/enbe bacr omtrent leggenbt plaetfen/ benbpanbt ontroeBen/in be ^tabtt’famen boeren/enbt alfoo Dier na in cxpugnabilcm areem vel fedem belli enbt alle jSabupjigDe plaetfen l nictalS of bc felbt Deel/ibocD.tcn nunfren ban befc on-€D?i|ïelicBc lt;p?annpebebjpbcn/ of Datr ft S Bomen) jlifDten enbe planten Bunnen : Dabbe-men anbere met grootc Doopen aenWaffenbc fWarigDeben booj een goet fon* bament bejegenen Bunnen/ tot fo lang/ bat fpnc Wajelf. met bc Sepf. 2ïrmabe in |9o* meren/ enbe acn b'lt;©bcr gDebacn Dabbe : Dier Ril te fWggen/bat bc gemeene 25urgcrs/ênbe fo beel opjerDte Derten/ bic booj bes ©pants matljinaticn/ enbe beboebersban bien (bic tn belactfïe tunne noeD gDefpeurt Waren) niet bojjlcn rcfolbercn / Wat JDannelirB/ enbeopjeeDt Was geweefi/ enbe Dier ban Wel Bonnen ontffDulbicDt Woiöcn. i^oe neer|ligB 3gnc JBajeflept/omfuRB «Delbt op te biengDcn/ enbemet bc Wiffel na WaegljbenburgDoDer te maccRen / Dem Deneer* |
|
Hillorifche Chronijcke. I6^r. beneerfnegt gabt/ halbaten bic tot Danv burgg enbe UiibccS/ niet bat fuUSen Jtiiö^ bel niet ggenoeegbp bc ganbt 3oube 3gn/ maet foo gacfl per Naturam, niet Sunnen boojtö b^enggen / bat jonben befe bepbe boojf3. ^teben fcifb noeg md betupgen/ en# bc bjajO begalbcn bit te betogfen. «ÖergaP ben / bat get begtnfelalönö toao belet gge# bteefl / bóer ban Sonbe-men fpne Jtiaje# ftept/norg bc Ï0ojgelitl«c lt;!5enabc/macr bccl nieecbc Bclgamcrü/ciibc ©erraberö ban bc ^tabt fßaeggbenbntgg / enbe gacre ^b# gerenten/ bic ben bpant groeten bootbed ge# bacn gabben / bcffgnlbigen. €nbt goc-bjcl fpne jHajefï. tot gier toe grootc Sofien tot onbergoubingc ber ^olba# tefea/ enbe anbere noobiggebinggen/ natt j!0atgbcnbnrggober gemaecSt gabbe / en# bc berftgepbenrepfenbe ^tabt fetoér^toe# ggefept/ noegt an ö foto ab allen Mtggp-cr# baren «©ffirierp/ cnbeanbcrcberflanbiggc SennclijtS / bat fulcBc beloftennac mogge# litSgcpt/ enbe niet bub abfurt/enbe ^oöifrg/ te berftacn toaré/ bat fpne JBaj. blint jonbe Somen aenballen/gcm/cnbc fpncn€ontnc# litScn ^taet in pcrgcSel flellcnbc/cnbc bacr mtbc befe ^Stabt fo bjepnitgontfcttcn/alp bc felbe effens gem ober malKanberlperpcn. •©ctoplc bit gern fclfs Sonbe betogfen/bat fpne fUaicg. alle moggclitSeneerflitgepbt/ tot begoef ban bc ^tabt iBaeggbenburgg gabbe acn ggebjenbt/maerbaer-en-teggens boo; onbcrmpbclitSc belctfclcn opgegouben ggetoeeff tö •, ^00 goopte gp / niemanbt fonbe foo partgtg 3nn/bie jgnc /Bajeft. ban toeggen get niet bolggcnbc ontfebt / fouben Sunnen gualicSnact fpjcccBcn. 3©aS ootS ber Werdbt SennelicS / toat booj cen grootc ï6rmabc in pomcren / enbe jBecBelenburgg lagg (biebp fpne^rmabc ban berre niet te bergdgeBen toas/bcbJcltBe gp eerft ing9upts-lanbtuptgct ConineB# rgeS ^toeben ggeb?acgt gabbe / Dp-fon# ber ban Gupterpc ) bic gern bc idas nac j^etBefenburgg gabbe af-ggefneben / foo tod acn bc ïtnflcn ban b’(®ofl-^ce / als anbere plactfcn •, bacrom get gern onmogge# Igtb biel / bacr boo? te flatn / enbe eer gp figg eerft reegt bctflcrcBt / enbe baff ggc# mactSt gabbe/ bpbebcertigg J®glcnbooj/ enbe boot ben bpanbttegatn/ enbe gern bag alle Banten ban ben bpanbt beflupten te la# ten. ZDit toaöinfonbcrgepbt BenndtcB/bat fpne jiBa jeffepts lt;joupcji/ te peerbe enbe te boebt / eerff inben ©obember / inben jare i 6 - c/ gcc feer gp gern oocB bicS-galbcn gabbe beneeeffwgt/ in j^omeren toaren ggc# arcibeert/ bacr neffens toas^gne JBajcfl. enbe fpne Smiabez ben Bouberi tointer ober/ foo feer ggctrabaljecrt / bat gp trotfeeren Bonbe/ toien getoorB jijn moegt/offer opt in een fuUBen Winter in Boeten tijbt/ teggenS cen fulcBen «rmabc gabbe meer upt gercegt. ©oc-tod nu lt;©obt ^dmaegtigg/in toienS Banben alle ©ictofie fiant/ btfcn maegtigen ©panbt ban fpné JiBajefl. boorberoberinge banongdooffgcBe flcrcBe t^affen/ te toeten/ lt;Jamp;ïiffen-gagen/ enbe «©arts (fonbectodcBc 5Öngt;}ajcfl.niet gabbe uptgerecgt/bedtoep# niggernabe ^tabt jBaeggbenburgg / bacr get al om te boen gttocefl toaS Bomen Bun# jfpne ^nineïr JBaj.iimnerS int mhiffè niet ntn o, te berben: gclgcB in sync ganben gabbe, te raben/ bed minbet botnlicB jgn getoeeflZ |
67 gefloten / enbe gp ben felüen/ inbien gern ben 16^1. ^as booj^uffrin toas bergunt getoeeff/ tot op get ï^ooft toe/gabbe Bunnen engneren en# bc berffropen / foo gabbe gp Urgtelitb met «©obtsaffiflentic/ bc ^tabt JlDacgbenton-g ontfetten Bunnen/enbe goe feer gjUxen lt;©'ocr« flcn in Æuffrin bacrom berfoegt gabbe/ ban toeggen bc g^ooj-torgt/ noegtans niet ber# firgggen moegten/ bacr op ban ggcbolggt toas / bc grootc Boube / enbcggebiecB ban ©ibjes/enbe ©onragie/ acn aïlc Banten/ toacr ober fpneJKajtfl. ben bpant niet alleen toas ontblurgt/ enbe na 3Lanbtsbcrggcn ge# gacn/maerfpncjillajcjlepts 3Jrmabc toas gier booïtnb’uptètfleonggdcgentgcpt gge# frojt. enbe foobct eenigge occafiete binbcn toas/ bacr booj bc Utgffliffge idartge cens-beds niet geel ggerugneert / enbe niet in cen on-tocbcr fajenggclicBc confuge ggebjaegt toictbc/ noeg bat b’ lt;i2lbc/ ertbe toat tuffegen b’eibc enbebe ^cc Icggg enbe toas/niet ged ggcfupbert/óocB bat fpne JBajcfl.be Cban# gdifege ^tanbenin t©upts-lanbt met jgn ©ictoiieufe gulpc/gabbc niet Bonnen bp Bo# men/ foo toas get befe in ber toaergepbt/ tot toiens effect noeg bp is ggeBotnen / bat be ^5jabcban'3tillp / inbe jBartBenbe JDcc# Bdenburgg berber in-g^acS / cnbC be. UicWn bic tuffegen bepbe 3ïrmabcn ggcicggcn geb# ben/ niet geel tod Bonbe berfegoont too^ben. lt;©f nutoclpcmanbt bacrteggens gebben foube/ bat fpne JBajefl. ben «©cuerad 'SiHp foube tegens ggetrocBen 5gn/ enbe ben fdbeg opggeflaggen/ fo toas boeg al beegadt/ goé fpne jBajeflepts 3ïrmabe/ infonbergept bï iiupteryc / ben gantfegen Bouben Winter ober / feer gabbe af-ggenomen / enbe betogle men gem belaas boo? «Cufltin gabbe getoep# ggert / in grootc bifconunobitept toaS gge# b^aegt/ bic ban op be berberfte'SCillpfcge ^olöatcn/ enbe grootc maegt te rainber/in# Wen men niet teggenS berffant gacn totlben/ gefaben bueben aen-baUcn/ enbe al get ^a# luptbanb’Cbangdifegc op een ggcbacrlic# gen ^toaert-aagg toaggcn. «enbe inbien# men befen ©ot ggcbioocBcn gabbe / foubc-men bacr boo? niet alleen bc ^tabt JBacgg# enburgg gebben Bunnen bienen / macr oocB bed meer ben bpanbt befelbe in sgnè ganben gebben ggeggeben ;, Bonbe bacrom fpne «Conind. JBajdl.nabienbcn«©cncrael lt;illp upt bc JBareB enbe jBccBclcnburgg ggecettreerttoas/ enbebe ^tabtJBaegben# burgg met ggetoclbt acnbinggt’obertoelöi# ggen / in’tminfle ggeen fcgulbt ggeggeben toojb.cn / bat gp syne €onincBlicBe belofte met8abbcgöt9oubcn* iSu tuas ben tpet ban alfiiltSe ^5elegerin=« ge berber foberbentSé/te bjeten/bat befeep* ferfege^rmabe te peerbe en te boet na beber# obtringe ban begaffen acn b’lt;©öer gate tac^ bec bergaert/ enbe ten nnnflem 1000 jBan in bc fiten enbe ^irSer inareh / enbe infon* bergent tot ƒtanchfooibt/Uanstbergg/m’t Uanbt Sternberg / enbe laoïrtenbom Crop fen/ fteft ftertS gabbe ggemaerSt. ;©tej8galben/bebjglelt;tnp op befe sijbe ban b’€lbc enbe j^otfier / en bate omtrent met bed 100010 an te peetóe en te boet leggetw ienneecRûD op aUc gcUijenthcpt paRe/ fonbe et |
|
68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolgh der 16î i. be Scpfecftgc Hcmabeaen tr’^ber toojùp tegacn/ cnûcbcfeUjeacôtccôcnDeen/ enbe ban boo? Cillp in’t gljeficljt te tretben/ enbe gem airootufttôenbeôcuv/ enne be blincb/ met3tjnc ^tnuabete fteechen. «©elgcfte-bjel/op bat 3öne JUajefr^ .tvoii^ toe Oett / elcbecnbenneUfb toerben moeßt/ enbe infonöcrlicpöt be ^tabt jUacgböens butglj Ijct fclbc befpenren foube/ foo waö Dp toben j^aniebanbeï^epligDe «©jtebulbtc? Dept/ jncteenbloecbgDcmoebt/ enberefb^ totie/ op be ^tabt ^^anebfojtaen b’Ober/ bacv in Det pitbanbe laepferfeOe 3irinabe toab gDctocefl / enbe op’t ininfïe 7 00 te t^eerbe enbe te üoeöt laegDen/ gDetrotben/ baec felfis toeber een ertraojbtnare l^tctojie beberptenbe/ met be lt;öobbcltrbe afliflentie/ baec in pp al meer enbe meer / toabbooatö gpegaen/enbe tcoutoenb bub boo^fpoebigD/ bat pp ban aepter gpeenen bpanbt meer te betelengpepabt pabbe. j^iet-te-min toab Dcnnclitfe/ bat ben OJencraclban ^tpaum« burgp tot gcoot-(©logauto / toacc peen pp toaß/na be becobecingpe beeboo^fj. ^tabt JïancBfb|t / gpeblutpt / in een Dosten tgbt 600 i Jüan toebee t’famen bjatpt / enbe gpelptB-menfepbe/ bat tot becfïectBtogpe ban befe/in i^ongarpen/ JBeeren/ 25ope# men/ enbe^!efien/gvoote Werbingpe gpe# ftpiebe/ enbe al toebee in aentotpt toaren. bDorp al bttongpeatpt/pabbe 3pnc Jl)a= iepept be goebe ^tabtjmaegpbenburg meer gpelieft/ alp befe pccgcfielen {bieniet felepn toacen / betogle ben «Öenevael lt;illp fpne lt;?oupen ober be adgtgge/ bic pp bp jH®acg« benbureppabbe obccgcflagcn/cnbc op toelc* fee 3gbc bic toebee bp malPanbec Bonbcn pa« len ) gpebjeeft of gefcpioomt / bicß-palbcn berfoecBcnbciamp;aßenbcücpaß/ pct toeltfie pp noeptanß ftoaetlicB pabbe Bunnen bec« ßeggpenbanbe 3Scuc-©o?fiban 25?anben« burg ; cube alß pp toeber met een goebe fop tupn met bc pecle Strmabc / na bp Berlin toab acngpeBomen/ footoaßppmeerber« fceeBert getooxben (fonbcctoclcBc iietrairte pem een alfulrBe jlBarfftpc te boen / niet raebtfaem foube getoeed/ norp ban peman« ben gpegunt 3gn/ten toare bat men 51)11 €0« ninthlgcBc perfoon neffenß fpn âtaet foept te rugneven ) ban ben paö ^panbauto/ bien Pp alleen ad tempus, tot foo langp 3gne jliajeffept toeber temgp in faivo toas gpe« Bomen/ begeert pabbe / bc toelcBepcmoorB op bic conbitic toab ingperupmt. ^acr na pabbe pp 3gncn toegp berber op Botsbam booitö gpefebt/ban pope fpnbe/ betogle fpne itcur-ï^oxdclicBc ©oo^lucptigPcpbt ban Baren/ fó bccl aenbe étabt fUaegbcnbtirg toaö gpclegpcn / bat befen gemeltcn 3äeur-l^o:fl met cttelitBe 'STjonyen bp pem foube gpefiomen 5nn/of ten minden pem ben boop toept op öe B’uggDeban tDeflauto (op bat fpne Biaiedept Secundo flumine ban toeber 3i)bcnbc Btabt beter Bonbetop Bomen/ enbe ootfi l^iobpanbt upt jißepden bcBomcn/ ootBettclicBc dufBen «©pedputb/metBrupt cnbcloot) tot een fultBen periculcufcn enbe ftoaccUtBen óntfet / gocttoilligP foube ber« gunt 51)11 gctoccd/gclgrB Pet felbe fpne JBa« ddtot bp berfepepben poden feer betoegpe« lird ban ben iteur-iDojd ban pareil be« gpeert pabbe. |
jüiïaer be-togle fpne ïïeur-ï^ojdelttBe 1631. ïDoo^lHCptifpcpbt (boen pet noep tgbt toas/ bit ftoact Ontfebt lundis autfubminiftratis viribus in’t toetcB te reepten/ cnbcppalbefigp toaö getoeedmet petop-bjceeBen na Jßaeg« benburgp ) bitronbtupttoepgerbe/pem bc« roepenbe op bc bebotie /cube obligadeban üepferk iliajed» Bnbebeïteur-ïöütd öan Btonbenburgp gpeen pjobiant/^rpepen/ norp anbere gperectfepap / met fudifantc berfeetBeringpe/ baec op fpne jDajefr. ptm pabbe bcclaten Bunnen / bp tgbtß bp gpe« b|acpt/ noep bp brengen Bonbe/ pem op bc ficfolutic ban iteur-Baren / bic toat langp acngpedaen pabbe/beeoepenbe ; enbe in fom« ma/ pier ban te fpjeerBen/ pabbenbepbebefe 3^eur-®oïden paer alfoo gpep^efenteert/ bat fpne JUajedept niet epgcntlitB peeft ge« toeten of pet bnenben of bpanben toaren/ bootoamentlicB/aló fpne jiBajedeptb pooge lt;©difiecb pebbenbebent/bat/inbien-men be ï^pb^cb upt ^axen/ bic in bc JUnrcfi niet te Brpgpen toab/ pebben motptc/ foo foube litptelitB pet Brpgb-pep?/ bat ( fonber bat) gpenoegp af-gpedooft toab / enbe peel on« toilligp bp befen t gbt/ ban toegenb bc groo te toarmte/inbien alleen Cillpin 3gncpodupj dilleggpen bleef/ boot pongper enbe Bom« merbeegaen/ enbe tot bena-bp 3gnbc toer« binge bebbpantb/ tod peel bcrloopcn. ^00 pabbe 3gnc €oninfbl. Ißaiedcpt cttelitBe bagpen pier na/ alb pp bc bebjoefbe berobe« ringpc ban jDaegpbenburgp berdacn pab« bc/ pet pooft Beeren / tnbe bp ten fultßc ber« anbetingpe Ratione belli foo bed mogpelicB met berfttefieringe ban 3gncn ^taet te rug« ge gacn/ ootB fultBen mibbd nolentes volen-tes bp bc Panbt batten toncten/ bic troutoenb ben onbetdanbigen toat part frpgnen motp« te/ boep bc natup? / enbe noobt beb ïinjgb / nocpbedfcpcrïjer3gnbe/bojbcrcn bebc/ bat alle Mrggpb-berdanbige enbe ongpcpadio« neetbc beBennen moden: enbe donben b’an« bere meer te bchlagpen/ alb te berbeteren enbé ober te fien. ^00 paed bc ^tabt Jlïaegpbcnburgp ®c ^mk toab obergpegaen/ peeft bc Biabc ban dl« »wB^ Ip'fulcBb ben iïcue-Bo’d ban Baren fbup« famp;. tcnttogffcl/batpp ban fpn boojnemen/ enbe uojduan petbedupbt tot Ueipficp gpcmaccBt 3gnbc/ enbe bc ïtrggb-tocebingen foube af-latcn) bc^Ä, toecte gebacn/bacr neffenb becmelbenbe / bat pp banmeeningpc toab/ cttelitBe tot parcöaiww' «©oodutptiepeptte beputecren / boo?ddlen« bcecnigpemibbclentotï^jebc ; baec op peeft bc iïcur-Boïd toeber acn pem «illp) gpc« fepïeben/ alb pier bolgpt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ï^ppabbeuptfpnfepjgben berdacn/ poeS« bat pp be Btabt ißaegphenburgp pab ber« ^gt;«0' obert / enbe toat pp anberb berfoept / mebe bernomen. Woube toel/acngacnbc bc Btabt Jlïaegpbcnburgp toenfepen/bat bc factfic op een anber manière pabbe mogpen geboegpt/ ®®* enbe bit groote jammer / dlcnbicpcpbt / enbe bloebtdo?tingc( betogle onber be Cpjidencn eenfulcBc berdoojingpeniet gpepcojt/notp inl^ido|icnban bede jaren / te lefentoaß/ atptee tóegpe gpdaten toare gpetoeed. ï^P bebioefbe pem ootB niet toennig baec ober/ niet toclfienbc/toat-menepnbdirB ban ben aoornfepen ögcBc/anberb (inbien men niet toeber op-tilbe pet goebe betroutoen/enbe een fectBer |
Hiftorifche ChroniJekc.
ï?p, leetBere tljcbe maecBte/ enbe get barnenbe googgerpenbe weerberp toenfegenbe. 42nbe 163 r • bper ban ben lt;®o?loggc ggeblufcgt bjojbe ) betogle genvdpgabe ban lt;iltp/na fun goog
als tie laetfie tierwoettingge maeeßen Uitlöe,
2tne fpne ÄaebtHaggen/ enbebjercBentoa»' ren t ot btt lt;r|ijt|lelitß luit gereegt/bat-men ben lieben ©^ebe foube getflellen / noeg niet
^9
en fltoot ber|ïant / fuiev Wel fienneUeft toap/ foo (lonötgein ntet teggen/ batgp pemanöt ban be 3gnc tot gern fonbt/ bioube bic tot lt;o?flauüï berbJaegttn / enbe ban booitp
ban feen ofte t’anbtr/ met gun tonununice# ren. ©erfocgtbangcmggcnabtcglitB/ gp bjilbebotgb’tebangtliftge^tanben / met getinguarticren/ tontribueven /enbeanbere lallen/berftgoonen/ op batter geen meerber quaetmoegte op-rgfen.
l)oc googg gp Mepf. jWajed. ggetefpee* teert / enbe beteert gabbe/ front gein «iHp) bielbooj/ bjoubenoegbaetbp bol-flanbtcg blpben. »aer- bat gp foo (lavrh op alle ügcr-€on|ïitutien gtelbe/ jgne iïeuribop RelgfBe =^ooggept/ «£ete / enbe iDignttept/ ^tant/ enbe ïDjpgept/beftgermbe/ enbe ^gn Hanbt en Hieben / gern banlt;J5obt gegeben 3gnbe/ ber|lonbtbefelbe tegenp b’epgenöa» bigge ggciaelbt maintineerbe/ fbielcB foo googg berboben map in bep liijft- Wetten/ bacr in gern ntemanbt befcgulbigbe.
Wen 26 ^fannuarmp/ip ï)ertotg Hobe^ betogcB Jr^ebergeB/ 3tbinini)lratoo^: ban’t^jcöm% Wcrtoggboin Wurtenbertg aen een Catgar^ ban flirre ggegoiben; in bJienpplaetfe ggeBomcn^‘''’^“'8'’' ip/^ertogg gultup j-jebetuB / ^gn 2amp;pe*5g§S bet: bie geeft niet alleen be 5in-gulbinggef;ebfricit/ boo?be 3tmptlieben ban bep €loó|ierp lt;©n«b)osi3iö« berfaten/ bteonlangp Wgerefoïmtertbja#i”‘dSt ren/laten af-nemcn/maeroocBb’?tbtcn/bie ©ertog-baer geen luaren ggefet/ te bergaenggege# bomaiaur-ben ; i?oc biel gpuptBtatgt banïïepfctl.Xgat^ enbe Conlntl. jKajeg. get ï^ertoegbom ban ôn tooi Wurtenbergg befat / enbe bitp-galbcn gern ^’a«« oofBb’'Kbtcn te l^ulbiggen / bérbonben lua# fooSw rcn/,nocgtanp be lu ijle notg eenigge tluigcn «anasfin-aen’t ©epferl. IJoff / fooluc! alp oofBbnöw^ÄUS* be lt;ffommi|ïarifcn/ booj-ganben toaren/bie^S£i,t noeg gaer epnbe nietggeferbeert gabben/foo beeft.
1 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wilbe
-ocr page 340-’h der
«©attjpnoorBom befen tgbt / eenigge K^^i Wiffelingenban ^egjgben/ tuffegen itep# Uffie Majeflcpt/ iicpfcr ƒerbtnanbt / enbe wpf« Conine Æh^ftiaen/in ©enemareßen/ booj f»oww ggeballen/ betoelrBe bepbe gt;jintcn ban «De#S jn®*' nematefien tacefiten: toant/ al^be felbebp nem««’ befeboojggenomene öefojmatte / ootB ban Ä gaet Äett#/ cube stichten/ toatten acljtcr g fdjjg^ raetBten/ geeft ben ConintB bp ïtepfetliche ben# bm jßajtflept omremebie berfoegt : ®a«top^g^^ geeft ben Bepfet gheanöttooojt/ onber bato ben 12 töecembuö be,ö jaetO 1630/ inplatt# pmtfen *“ fe ban een anbet refolutie / ben Coninch ge# ®^^ toefen op ben 10jebe tot jLubcefi afghegan# 5,,t e# belt 3onbc/ baet in mebe begrepen flonbt/uebSOT/a«« bat gp / noeg booj gern / noeg booj 31111 ^oonp/ b’Äett0/ tn ^tiegten/ foube aen# baerben,
J^ier op geeft ben ConincB aen Sepfer# ließe JSajeflepöt toeber een fegjtjbeno afge# btetbiegt/ ggeigrBgiet bolgt.
=^em flonbe noeg toelboo} be ©^ebt / enbe toajs berfeetfiert / bat gp ben felbeti in alle manieren alfoo gabbe onbetgoubett/bat nie# manbt gern baet in arBter-gaelen Bonbe* J®aer obermito 5gne »epfetlicße Jßaje« (lepbt gern toeber baer geen betobliggeert gabbe/batbp beo ügep ©o^flen enbe ^tan# ben teggeno üccljt enbe billiggepbt niét be* ftoaren toilbe/ ’tggeen fpn^oono/ gelgtB anbere ©oxflcn ban’t QijcB/ billitB mebe te genieten gabbe -, j^oegtano gaet groote# IgcK beclaeggben / enbe ooefi fonber bit no# toir toao/bat fp ban gaet Ueegt/ get toelt# fie fp in’t ßoomfege ßgeß foo beel jaeren gertoaerto aen b’Äetto enbe ^tirgten ghe# gabt gabben/ teggeno oubt ggebjupeB/ enbe lus quæfitum, enbe baer op berBreggene pof# feffie/acgtergatlt toietben/ baer ban fp niet Bonbcnnae ggeben/ fonber boojgatnbe be# rlaratie ban ©onniffe in be ßecgten gefon* beert 5gnbc ; ^00 Bonbe gp niet naer laten/ ggelgtfi Ijaet Daber 5gnbe / gun nu foo beel met anterteffie bp ftepferlicBe Jßajeflept/ bp tefiomen/enbe bat gp fultp btöc/bieo-hal# ben fionbe-men gemjupfi niet op ben gge# troffenen Bjebe bettogfen.
^aer gp fiabbe beel meet getbetroutoeit tot ïtepferlicfie JBajeflept/bat gpnietbup* ten 5gn beloften foube toe-laten / bat sgn ^oono/ fonber «©jbjeban Geegt/petoon# troefien toetben foube / enbe gaet meet alO anbere in gaet berfiregtn ßergt aen b’^ertO enbe ^tirgtenlagigg ballen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„
lt;©m befen tgbt / toao men ootB fect neer# Sb’^JK ftighboenbe/ aenbeele plaetfen/ infonber#^^«’.« igepbt inbct^lcfien / met be Üefopnatie/j,« ,toaet mebe be lieben fett ggequclt toietben. enbe om batmen fien foube/ gotfeer b’e#t^ banggelifege berbolggt/ enbe tot ben af-bal aenggegouben toietben / füllen top ben in# gout ban een piattaet / bat be 25aron pen# bjiefiban Bebton/Itanbtsi-Opitepn ban be ©ojflenbommen ^tocpbtnit3 cubé ^a* beren / in be ^tabt ètriegauto/Bieo-gal* ben geeft aenggtpIatBt / aibito lupbenbe.
^p flelbe bupten ttogffel/ bat gun (be gBe# meente tn 33ojggerge tot ^triegauto) gge# noerg fiennclit toao/goebat ber CatgolgtBc alleen^aligfimafienbe ßeligie/{baer in Baer ©ooj-babeto ettelirfie gonbetbt jaren get* toaetto ggtleeft/ enbe faligg ggeftoibentoa* ten)
70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veivolj
j^21. toilöe Op ’tftluetot0««: tot notö flaenlaten/ feotO in’t mtnfle inöitkaö met ü.an fpn OeU? benöc ûteOt enOe «©OctecOtitOeUen af-ftacn. »iSnöe öctogfe fp ö’abtcnöoojöc 3ftinptUelt; ben/ DicOpbaectóe Connniffic Oaööe gOe* gOeben/ have plichten nietbJilöen n^ee feo« «ten gOelgcB aiWece Hanötfatcn beben in’t i^ettogOboni ban WurtenbeegO/ foo fjeeft b 2Söntintftratüoj Ijun aen alle plaetfen hacc ïDiutOten/ Wijn/ enbeanbevcfaethen/glje-amllecrt banbe ï3oogöen/boo}be Wevelt^ lijcfec amptlieöen/ be Sleutelen tot 600 en* öcftiflen af-bojberen / enbe allen boo^-taebt bie bacr gOebonben 10/ na góemeeneu Boog/ beeBoopen / enbe alle penningijen tot beo ?Lanbtó «haffen bjenghen laten, s^ettoeUBe toepnigO mochte bp bjengOen / nopenoe be ;ggt;t0ulben : luant ben Äbt tot ©ebenOup* fen ban’t oubeBccfit-gclbtobec 37300 ƒ1. enbeopOetnieubjeber 18000 gnlben ft^ul* bigfj is gljebleben/ enbe Bonbe get fefle part uptbe berBoegte lt;©oeberenmet gljemaecBt toojben : Wacr ober b’Äbten flecljt Crebgt gabben/ alfobat be WercB-Iicbentn’tmin* (te booj ’tfelbe met meer boen bJilben/ fon* ber «Contante penninggen.
laoojto geeft i^ertogg ^uUnObangun* lieben be^olbpeboojb’OangeUftge ^je* bicanten met allen em(l boen af-bojberen/ b’lt;©nbetfaten ban alle dooflerö/ bantoe# gljems 5gne googge ïLanbtjS-®oïftelitBe Äutgojitept/ tot be bol(ïanbtggept berma# nenbe/ enbe boer neffeno te berflaen ggeben# be / goe berre be ^urifbictie ban belagge «©betiegept/tetoeten/ bet Äbten/fieg (IretB# te. Woiibc niet toe-laten / batb’Äbteninbe Oßoflcgagtentoellaenbeben dootterö/ fon# ber booj-toeten ban 5gn i^out-bcfler eenieg Jout foube bergwnt toojben/ beel te min baer upt te berBoopen/gunbxpflacn. ®aerom mofien b’ Äbten b inggenomene l^eetlicB# geben bp een alfulcBe otcafte / booj feecBeren tgbtintrecBen. «CnbealjSb’Äbttot^onincx amp;©i^ö®ï“”'' ÓewbooieenlLanbt-^Stanbt toilbe ^egt;an^uptggeben / enbe confeguentelicB tot alle iidtoiaetö. fcgulbtggepbt boeggen/ geeft -^ettogg g«# Imp gern inghetoiHicht / bat hp 3gn boop raet felfö foube tot gelbt maecBen / enbe ann pltcgt aen ’tHant-fcgapboen. Waet b’Sbt ban Äebenhupfen toilbegern baer toeniet berflaen / bit gabbetoel 1 z öp-peerben op get flroo flatn/ gielt gern feer p^atgtigg/en# be mofltn gern 7/ a 8/ ODienatro ter lt;afel bienen/batboegbe jacrlicBfeinBomflen niet Bonben opb;engen.
gneeng^otp Ältojffgenaemt / niet heel berre ban ^tgojenbojff / geeft-men eenen 0oomftge«CatgolDcBen|0jie|ler/betogle gp op ggebaene bermaningge ban be |amp;jebitB# (loel / met toilbe af-flaen/ bp be boeten baet ban ggefleept.
©etoijle mt in’t ^ertoghbom ban Wur# tenburgg bp befe nieutoe ûegeringe/ anbere fiefolutien 3tjn booj ggeballen/ gebben be groott I^jelaten gier aen gbeen groot Bega# ggen gbeb^agen/ enbe fouben beel ban gun# lieben bpgare oube plaetfen ghetoeefr arjn/ tnbitnfe get «©clôt gabben moggen toebet firhggen / bat fphan toeghenä befe 43|c-latuut-ftgapptn gefpenbeert gabben / toant ettelirfie 2000 enbe 3000 Ghetbneibtro / tot een ^tgentBagie/gabben gge geben.
-ocr page 341-Hiftorifche / ^^3î« «») boo? «©obt.ö gratie lueljcromnacüct« boy Uan toepnigi) jaren in öe trace üoo?f3. tamp;o?(leiUïommen/ ^roepOnits cnöe paneren ingeüoert / cnöe van tic Steben aengcnoincn raag. jUacv öeUJijle ijp luel (ad) / dat fom= inigljcnietoyjcdjtin’t fonöamenöt nantie boods. €atl)olt)dte ûeligie/ maren onticr^ toefen / ooth nantie on-Æatljolgtamp;c ^jcöi? tanten in gare «Confeientie niet toepnigö gc^ ftÖenrt totcrticn ; ^oo jjatiöe öp nietmo* gOennoojnp gacn gern te bcneer(ligcn tiooj gijclecrtic/ cnöe toel-ernarcne p’Ctiilicvi3/ Dit manquement te nergoeDen/ ciiDc alle gemoe» Deren nanDc fegenringe te benépen; gljelijdi ÔP Dan Daerom niet alleen met fcg?nnen/ maer ootbmet Den mont/ nermaninge g^c^ DacnOaDDe / Dat fp ban al get uptlooyen tot De ïLiiptcrfcge ^jeDitanten/ met alleen af# lieten/ maer ootö De Catgolgthc ^jcDican# ten bp genreparorgp herfhe op get nccrfrig# ftc befoegten/ genre noeg gcbbcnDet togffel/ Den lt;öe(teli)d{cnDooi(lanDcrsi openbacrDen/ enDc ban gun in alle puntten banDe Catgo# IgtUc ßcligie/ gronoelicbe informatie na* mcn/cnDc na Dien als brome CatgolgtBe €gri(icnen betamelicb maö/ IcefDc/ gclgcB fp gem DieBtoib met ganDen enbe monot be* looft gabben. ï^oetoeigp nu ban Defe gope getoceft maö/ip fouben na gaere beloften ge# Dacn gebben/ foo fpeurbe gp mettet Dact/ Dat men gern met li(îigc tooojben atgter-gincB/ Detogle bp gun get upt-looyen tot be on-€a# tgolgcBe ^rtbitanten/ mbien’t met opent* ÜcB / boeg gcpmelteb/ altoojs noeg continu# cerbe/ be CatgolgcBc lamp;r®bicaticn / ten beele upt fortficgept/ ten beele uptlupicgepbt bet* fupmben/ noeg De particulière onberreegtin* ggcnictenfocOtcn/ maer in ben tointfloc# göen : Dact upt Danbolgljbe/ bat fommigfie ban geurlicben in D’cenemale aengenomene öeligieallepnjSBcnjS berflauben/ enbegge* IgcB gp tocltoifle / ban bc felbe toebecged cube al af te topeBen/ lu(l gabben.
lt;©etoglc gp nu / nopenbe 51)11 lt;©fficie/ bcfeberanberinjjebanßcligie/ mettoeftaen Bonbe/ obermitb cpnbelicB anberb gier upt met te bertoaegten flonbt / aljsttoec-fpal* bingge ofte ttotebraegt / fo toass 50» toillc/ enbe «mpt^-bcbcl / bat beb €oninrt ßerg# ter/enbebé jHagi (tract banbe étabt lt;§trtc# gauto/niemanben benboor-^oel/ noeg pc# manbt ggeen 3l.egacbt ofte bermaetamp;ban’t lt;cftamcnt noeg tot een »Crf-ftgap/get toab banbelt;©ubcrbopbcüïinDer!S ■, ofte ban bc l^inbccïS op b’^uDerß/ofte ban brienben op brienben/ foube tocBomcn laten / gp gabbe gcmalteboorcn/ niet alleen met tooorben/ maer ootB in’t openbaer met get ontbangen han’t jSacgtmacl/ ofte l). Sacramenten bctclactt/ batgp bpb’tcnmacl acngenome* tic CatgolgtBe toacrg ept/fonber toam trouto blpben / oocB bc 3ync bacr toe mebe gouben toilbe.
Soobaernupeinanbt boortsün 5gncoh# flinaticgepbt foUbe boigcrbief) ggebeneBen te blpben / be bd)oo’lifBc ^rebitatien upt boofgtptenbettotjöberfupmen/ 3gn Binbt* ren upt bc ftgolegouben/enbe alfo andere een quact erempd ggebenban gacr acngBeno# mene rcfolutic/bié foube beß Comnet Geel)# ter enbe fBagiftract/ niet alleen ben 15ocl/ maccoocB alle Gecringe/ enbe ganbcl/ ont#
Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71
tceeBen/ befelbeeertoebeemet bergunnen / j6lt;r. gp gabbe ban/gelïjth bergaelt io/ herdaert/ bp b cenemacl aengenomene Æatgolytbc Ge# ligic te blpben.
jDitö ootb te btrmocbentoaß/ Dat ctfcifr* Bc obftinatc gemoeberen onber gun te binbeu toacen/ bic bccl lieber repfen/ alß bp ö’cen* maclaenggcnomcne Gcligic blpben toilbciu foo bebal gp/ Dat Deß Comnep Äcegter ciiDc JDagiftract / fulrp niemanbt toclict / ootb Dico-galben bp get ConincBlpcBc Gergt/ eer ggeen berfoctBingge DcDe / of gp gabbe gein te booren berBlaert/bat gp boor 3’1” bertreeb fpne €onintBl.gt;iajeft. get bcctretB-gclt/tc tocten/tgien pro cento ban alle fpnl)abc enbe lt;l5ocDercn / oocB ban Dcfelbe bic gp clberß toacr geen ggebtaegt / bol ggebatn gabbe/ alle fpne ftgiïlbcn af-lcpben / fpne liegame* litfic itinbcrß enbe erben / bic onber bc Bna# pen get 1 s/onber bc jUepfjeß get 11 jaer gab* ben / bacr felfß met ten feecBer gebccltc ban fpn goet/bat gun ban tergt bec natupré enbe Legitime tocquaut / bctlict / cube batfc gun in bc©orftcnDommen nteutoerß langer toil* ben opgouben/ maer geel rupmen/ enbe fulcr rebefeerben. JDact inbient ggebeurbe/ bat pemanbt ban fpne ccn-malc acnggenomene Äcfolutic togcBen/ccn on-orbre inbc ücligie boornemen/ be felbe ootB met aengaltge ban brembe/ enbe ómCatgalgcBc Communiën/ aen ben bagg ggeben foube / foo belofte gp beß Coninct Gccljtcr/ enbe Jliagiftract/ bat ben felbcn get bcrtrecB op De bobcnbergaclDe tonbiticn/ fouben te Bennen ggeben/enbe in# bien na betloop ban een louent / get aenge# Dupbc bcrtrecB met en bolggbc/ ( fo foubc-men ben felben bp ben Boy hatten/ enbe gljc* banggen fetten /enbe eer niet relateren / tot bat gp fuffitiantelpcB geinformeert/ofte on# berteegt toierbe. Cube betople gp tod toiftZ bat onber gun hele/Die banbeenmad aen# gBenomene adigie / in ggeencrlep mantere begeerben af te topeBen / maer bolftanbid) bacr bp te blpben/ enbe in Defdbe gacr booitß onberreegten te laten/ ban finß maten/ enbe gare mccninggebantocggenmcnfcgclitBcn argg-bentBen niet berfben te Bennen gge* ben/fo hetmaenbe gpfe/ mitß befen/batfe bit grootc toctcB tod obcrlegghen / enbe bp toilbcrT^^^ ‘^^^^^ bowene Religie/ boigcrbtn
5ßen geeft oocB tot Weenen bedoten / bc Hieben in’t Soatgimß-bal / tot bic Catgo# IpcBc aeligictc btoinggen / maer get geeft niet toillcn acngacn : enbe tflet gier mcbc/al# büß af-ggdooyen.
©en 10 gt;artiuß/lt;©uben-ftnt/5gn tmee IfeepfcrlitBc Commiftarifen/ cen i^eer ban Colobrat/ enbe cen Weer ban ïDael/ neffenß ttoeegiefutopten/enbe 15 Jföufquettcerberß/ upt ’tboorf3.3oatgimß-bal(batin’ta5oge# mifege ^geberggte/ teggenß ober Jtîep(fcn liegt) aengebomen/ cube onherfienß be Sol* baten bc25urgcrß toillcn inbe ï^upfen bren# ggen / enbe inbien-menfe niet goct-toilligO geeft toillcn toe-latcn/ gebbenfebe felbe met ggctoelbtboen in be ©enfterß Blimmcn/ ofte De Deuren in ftutBen dacn; toacr ober De 25urgcrß 5nn bcrbrietigg ggetoorben/ boor# nemenbe De Solbatcn acntetaften. Stlßbit bc ComiflTarifen faggen/ gebbenfe bc Solöa# tenupt bc gupfen banbe ©urggerß/ toeber
0Ü«*
-ocr page 342-Vctvolgh der
72
1^3 ï
. genonun/enbe inbcï^eramp;ccalje aodogcert.
i^KL*naJ)ecfnneiil!cn 11 bito/öc apemeen» feil tot (jet iterch-gaen/enöc Van bacr op get ,i5)taöt-(jupö ahebojöert/ öicIjaei:gDe(joo?= famtlitfeljcbbcn ingelïclt. «Oatt 10 ljun ban bt ïHepferfcOc ComnuflTanfen/een lt;3larnct booïgljelefcn / enbe Ijnn belaft / batfe fjare jlDtbc-burgcrjs/btcban be lt;©I)enttcntcüja# ren afgljetocccbcn / öacr in’t Wijfcn-bad/ cube andere ulaetfen op öoubenbe/ ban toe# gUensÈbe üeiigtc / te bennen gaben : ©at/ bebJtlcficfjaerbtnncn 3 öagtjen ttjötö / niet tueber binben Itct/enbc be paptfrifflje Heere «en^namen / bte 5ouöcn al Daer goebt ber#
^aturbacfj / 5fjnbc ben 12 bito / 10 9et fieel (lil gljebjcefl tot op ben aóonbt / baer Öttft-men be gantfe^e ©Ijcineente/cnöc (pat ban 12 jaren wap / bp )iraffe ban 10 Gijtr^ baelbcrptotljct »creBen-gaen aengljefjon» ben. fgt;a gljebane piebltatie tp tlth een Wc# ber nacr Oupp gljegacnZ ban inteningc 3911# bc / men foube ben ^onbagg niet meer at# tenteren ; Jöacr na gefjonOenmacltijt/ipOtt obcr-bicrenbccl booiöe €omnii(farifcn ge# bo^bert/bacr ban bc meclle part Wap betloo# pen / (jetWelcBcbenbierbcnbecl-Jfôeeflet be anberen/bie notIj pjefent Waren/fjeeft tc ber# fraen gfjcgljeben ; bic gfjeantWoo’t fjebben/ ^00 (jet ben anberen gaen foube / foo Wilbcn fp 9« oorB betWaefjten : Waer ober nie# manbtip te boojfcljgn glje komen, ©c bicr-bcnbeel-jlliee(lcr ip biepôalben totben©ur# gfjermeefter gOegaen/ ijem falcp aen feggen# be. ©oen nuonbertuffeôenbe CommtdTa# rifen fagOen / bat niemanbt gem fjicr bp boegfjbe / ôebben fp ter flonbt ben aSurgfjer# meefler 0 ^olbaten in’t ôuppgOclcgt/ ben bictbenbcel-Jlïîec(let baer upt bcgljctenbe ; maer befe Wap âlatfiter upt gödoopen/nact 5ijn 9upp gaenbe. fixier op 31)11 be^olbaten Weber Wegfj gfjegaen/ na (jet f^upp ban ben bierbcnbccl-^ee(ler / enöefjdibenfjctfdbc met gljeWdt op-g(jdoopcn / ban meeninge 3ijnbc (jein alfootebinben/ enbete bangen/ macr Ijp/ban Ijaer aencomfle alwetenbe/ ip ter acljtct-bcurc iipt-gljeloopen.
©oen Bun bitalbup geeft miflutBt/ 39n# fc Weber berttotfitn / onberWeeggp 8 ©ut# gerp attrapperenbe / befdbemet (lootcn en# bc flaen ggequetfl / enbe alfoo boo; gljcWclt boojbe giefuWijten ggebjaegt/ bie ban clefi een/ tenen ^olbacbt met bjanbenbe Hon# tenter 3nbcn geeft gkeflclt/ enbe met grootc bjepggementen/ bc felbc tot ben af-bal Wil# Icn bWinggen.
-»lp bit rufgtbaer Wierbe/gebben ficg ette# litBc ©urgerp/op ben ©joot-mart t’famen bcrgaert/opWdCHC ip koméaengac een^êar# giant/meteen Cotpoiael/enbe 12/Bufquet# tierP/ ban meeninge ;i1nbt bc felbcooc acn te ballen/ enbe ggebanggente nemen. JBaerbe ©urggerp gebben gaer tot bc teggenp-Wcer gcjldt/batr op bcâolbatcn bpér gaben/ter# (loubtecncnbooj-ftgietenbc/ enbe ettelirBc quetfenbe / waérobcrterfl beganbdingge rergt in 3911 WertB gegacn ip/ enbegebbenbe ©urgerp/ enbeget ggemeene boltB/ bup fn# rieufditB met flccncn op gun ggeWoipen/ batfe bc blutgt namen/ enbe na gaer ©uar# tier loopcnmoflcn : enbe ipccnen^olbact alfoo ggeracefit / bat gpwcltwecupjenop
ber (Irate/ boojboobt geeft ggdeggtb» K^J t • IJiet na geeft (jem get boltB metggeWdt
(IcrtB ggcmaetBt / gaer beggebenbe naer't quartier ban bc .polbaren / bie gaer niet gebben Willen bciWargtc/jijnop getlt;êtabt-gupp ggegacn/ ban metningge Ijtt gijeWeer ban bc ©urggerp af te nemen / enbe gaer baer mebc tc befenberen : ©eWgle nu be ©urggerp gabben boojggenomen / batfe be Soldaten met gcWelt bcrbolgcn Wilbcn/ geeft bc €apitcpn ben ljouöt ©e(tcr tot gun ggefonben/ enbe in bc jsame ban fpn / enbe 3gncr Cómmiffarifen berfoctBen laten / om ©oötp wille bc fclbe bibbenbe / batfe borg berberp niet meer attenteeren Wilbcn: Want bc Commiffartfen (lonbenal gcrect metten mcbcrp, ingoubenbe/ bat bc ©urggerp ban nu booitp niet meer fouben aenggeboegten Wojben. Waer mebc bc fuertcip Wat opgt# gouben/ enbe 3gn nacr ggeggeben debero/ bc Æomminarifen/ metbe gjefuWgten/ enbe ^olbatcn / baer ban ggetrotBen.
ï^ier nacr gebben fitg bc ©urggerp Weber Wat tot bc tocru(linggc beggeben/ inbienfe webee fouben ggeberggt Wojben / teggenp-(lanttcboen.
©tt ber(laen gebbenbe ïtepfer ^erbi# nanbt / geeft gp aen bc gotgimbalcrp ggc# fegjeben/ fp foubengaterud gouben/ be #api(lifcgc ©urggerp tot gaer Weber Ia# ten/ enbcallep in bojigen(lanbt (lellen / fp fouben booitp onggcrefopnccrtblpbcn/ enbe ggeen pcrgcBél gier ban meer tc berWaegten hebben, ©c faecBcn faggcn Wat wonber# licBttpt : want baer waren al tn’tfdbc©al ettclicBe 1000 jiBan op bebcenen/ bic gaer fcec trotp gielbcn : enbe ben ïtepfer bicefbe get foube Wel tot een op werte komen/ tnfon# bergepbt / inbien baer eenigge ^Weebtftge ©(fieicrp fouben aenfiomen/ baer toe ban bc omlcgggcnbc ©ogeemfege ©ocren bapper loopen fouben / bicfonbetbat/ alrtebc gier toeggeneggen Waren, ©oeg getipallcnp-ßenpdilbccggcWojbcn.
ï^et gebben ettelickc |Bcrfoonên Wonber# liefiebinggen boojggefept/ enbe ggepjopOt^'SSi-teert. lt;ot J3urcnburgg Wap een ©jouwe g«« w» ban een l^ecr / bic/ Weggenp be dcligic/ upt m^w* bet ^leficn berbieben Waren / out 3gnbc on# trent 24 jaren / fp gabbe openbaringe/ batfe googe faßen upt bc ^fgjifturc fpiatB / ber# troodenbe b’anbere bcnaube / batfe fouben tc bjebe wefen/ get foube gacd beteren / fpjtee# Bcnbc befe Woojben : fJuget fegeepBenban «egddup ip ggereet ober bc gclft / ’tfal gatd in be ïjaben Bomen/ roept nu Wat derek aen met get «©gebebt. .Sp bcflrafte oocB te ber#
, bolggcrpban’t Cbangelium/ bed feggenbe ban’t eeuWigge leben : enbe alp fp een upje 3 oftC4albup ggefpjootBen gabbe / wierbe fpacn alle gare leben Bout? batmen bc palp niet boelen en Bonbez geen aeffem bememen/ enbe geen libt bunggen : fiaer een quartitr-upw quamfe Weber tot gatrfelfp / niet Wc# tenbe ban get gene batfe gefpjootBen gabbe.
5Bacc Wap upt ©oden-rgeB een ©iend* maegt/ be Welche oocB openbaringe gabbe/ boojfegggenbe tocBoincnbc binggen/ infon# bergepbt ban ©ojlogh/ enbe bloebt-bergie# ten/ anberp 3gnbc een ftnipet ofte eenboubirg menfege. ©act WaP oocB mebc een biergge# IgcBc ©jouWP-perfoon/in get ©wef-fegap Wogen#
-ocr page 343-|
Hiftonfehe Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73 ^^^^‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tfebmgett39nbanbelcmtp# befelbeingaermapfluptenbc/beclaufcleban 11^31 “Kg geaegtgemojben: boeg fo geeftmen baer Comminatic/feggenOe : bat op Dit Oep een/ sagae|lgefpeurt/battetggeenIcugenpma# ofteanberpbeeluptbltjbcn / niet teminoer WgelgcS^upt befc naerbolgenbc ggefegiebe# foube ggeöaen moiOen nae begoouc. . si(fengenoeggfatmblgcBenfal. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;“ ^’ gt;attggp bacg / ip booj ï^flOcp-2öeiioo«e/ g^Pm/aegter getClooJler^ulten/eenfcg^ic# hp. ®uoeiS. BeltcBe Jßifgeboojte ban een Roegemo^pë/ y^pm. oaer ban get boben-geocelte/ cenen JBonnicB flclgcBt/ acn’t Ï^ooft gebbenbe cengangenOe Cappe/fonbetoogen/ glat en fgn onber ben ï^alp/bicS enbe bet/ met een î^afen-manbt/ be oo^cn gelgc l^ontp-oojen/ bc lt;ong punt# aegtigg/ een palm-lang. i^ct ggebccltcnacr beneOentoe/mapbangebaente cenp Ralfp/ boeg fonoer bcencn.i@it JBonger ip ban bclc 10j menfegen gefien gemojoen / enbe 3gn be Patres enbe lt;©ibenö-lieöcn gier ober feer bet# fcgjlcSt, ï^et geeft tmee baggen / enbe tmee naegten openbaet ggeleggen / ggelgrSe-mel iffet ban ggeen ï^anbt/ ofte Äaef acnggetafl flgemojben. bSen (IrgOt/bie tuffegenben ConincS ban ^enemartBen/enOe Oie ban ï^ambutgip op ggetefen/gebbenmp aen beefegepbene plaet# , lenggebacgt. «©pbatbefelbemocgtaencen Sant gelept moiben/ geeft ben Itcpfec ettelic# SefeetSere Commiffarifen ggeoibonneert/te meten/ ben jongen i^ettag tot 25junpmgcB/ enbe itunenbnrgg / neffenp anbere, - _ nbsp;nbsp;nbsp;bUefe gebben be ^tabt Kunenburgboojge# igt;mS.rfï®lf/“’” ^'^^^ ‘”^*^ malSanbet te ganbelcn/ iii©cnquot;. Somenbebaecgeenmet ïo|amp;ect0en / in ben *’®S‘s banbe iBaent 2#p|iliP / enbe gebben te Ät bajen een ^gujben af-gebeerbiegt/ aen ben §jinbuïit Conine tn *®enemarcamp;en/banbefeningout, «edlen bbemgle fine Reufccl, tBijed.ban megenp SÄS *Ps »epfctlitSe «mptbooigoetgab gebon# «tact redj.öen/ om biebe enbe eenicgepbt te onbetgou# tcuime»gt; bcntiiffegengem/cnbebc^tabt ftambuegg '»811 «wt. booj-ggeballenebifferentie/nabcnaegelbep fintv Conflitntien / enbe mat baerteggenp ggebaen map per Avocatoria, in Dibitoria, refti-tutoria ac demolitoria mandata te Hecgten. ^0 citeerben fp gern upt etaegt / enbe gebbenbe matgtban Repf^vh JBajeft. ben 5 «piilip jBfeumen-^ètgl/tatïtunenburgg te Bomen/ of booj eenen anberen te berfeggnen/ bien gp taer toe foube mogen bolle maegt geben/met beft bpgeboegbe tlaufule/ofte beflupt/bat ter tontrarie/inbten b’eenof b’anber partpeniet foube compareren/niet terain foube geftgie» ben / matreegt/ enbe be RepferlitSe Corn# migïe/ begoojlitS map. 1^oemel ber ï^amburgerp ‘tffgefanten (bc# mglc ootS een ^tgigbenp ban gelgcBenin# gom aenbie ban l^amburg ggefegjeben ip ) tot Hunenburgg berftgenen / foo geeft gem ben Coninth baec toe niet bcrflaen milieu/ maer aen IJcrtog Hugufiup albup geftg^ebé. i^et map 3Ön ^egmbenp niet alleen mat ïact gem te ganben geBomen/ maer b’ingout ban bien map gern oocB hicint hooi gefîaen/ in boegë/bat OeCoppcbanbeRepferl. Corn# miffie niet te ggclhcfömap mebe ggcbeelt/op bat gp fpne 'Jtfgefanté baer na gabbe Bunnen berechten, doe bat gp alleen/ enbe niet meer met gem/ï^ojden/tot bcfeBepfeclicBcCom# miffie/ tegenp BennclitBe ggemoonte ggcoj# bonneert maren-, noeg baer ban (lil fmggen# be / bat ten fulcBc Commiffie / tot een goebe bergelgthinge foube aengefien jgn/baer borg |
59etogk ôp nu/op Oit UooigcfrclCc termijn/ omOaer op te Perfcljünen / namueghm ce groote beineccftcliche oojfahe map af gefront Oë getocefl/fo milöe ijp/inOienOec petp tegenp 8em fouöe gepjoccOcert mojöen/Oatt af gOe® pjottlleertöeljben/mitp Oefen / ingcenerlep manière confentetenoe in Oefe CommifTie, Jßaeciip müoeOcinnofft iuelfoo berre biu* Oen laten / inOien Oie Gravamina op een Sant gebiacljt maren/ enöc na begoo^te gbepmee* beert mieroe/ enOe boo; allen oingen beldam* burgerp goetmaecSten/ matfe genome liao* oen/öatÖPbaneentgöe/ Wgenpoe Sepierl. Commiffte ( foo Otmeerfl batr af €oppe toe gSefonOenmierbe ) milbe tot een fnlcSe goeoe onberOanbelmge fenben/ ofte ben mets banbe aecôten/ bat ftp noot öabbe góemepgSctt bp ber ganbt nemen / op batmen pmmerp jijn bjeöe-beetbieft-gemoet/foube te befpen» ren gebben. ^ijn alfo bcfe '^rattaten te rug# g8e gbcbleben» Wp milieu numatupt îDuptpIanbt/ in 9“ ^lancSrgcSbertrecSen/cnOejten mat baerSS*^ felfp m t begin banottjaer 165, / tot op öe ^..wcut beeftoo linge ban IBaegbbenbucgb/ ip boor# anlt;onfpi-gÖebaUen. l^ier gincS Det ootS mat fcltfaem “““• af: mantb’oube koningin|)abbemetfonv mige booinaeme punten enbe peeren/ eenen aenflagO g^emaecSt/ tegOenp garen éoon/ om ben felben in een Cloo^er te (looten/ enbe 3gn Pjoeöec/ ben pertogb ban Orleans tot be Croon te gelpen, poemelbefenStenflagf) in geooteflilte ip ggegouben gemoiOen/ foiffet boeg ibupten gope ba be Confpiratturp; aen benbagg ggeSomen : mant/alp be ConintS met ben Carbinael Richelieu ( Oieujngep^ melicSe Äaebt ip/ booj ben melcSen allcp ge# regeert moibt / baetom gern beel booinaeme Weeten mtfgtin|ïi gg jgm gern na Compiegne in Normandie begehen gabbe/ cttcltrSe bagen boer ggemeek / lp gp ban get gene/ t’melcS ban 3gnen’t megen (n’t mertS ggcflelt map/ ggemaerfegoumt. ^aet op ban gebolgt ip/ bat be ConintS/ b’oube Coninginne/ bemij# le fp ootS/ maer niet metenbe batbe ConincS banben aengeflelbenganOtimtfïe / batr geen toapgeSomenmet » Compagnpen te boet/ en tmee Compagnpen te peerbe / gern in be# maringete nemen / en na Moulin teb’cngen laten. Wp bit bc artbetc i^eeren berfraen geb# ben/ 5gn ban gaet beel uptget i|off gge# blutgt/ maer fommigge ggeSregen / bat een feltfameberanberinggeaen’t fjoff geeft ge# ggeben. ^oeg be lt;©uöe Coninginmterbctoe-gc# laten / bat fp borg met bep Coninne «JSuaroe repfen mochte/ maer heen fp milbe/ maer get gt;off ( tot foo langg fp meoer met be Ca# nines map bcrfoent ggemoibcn 1 mog ;n mgben. 25p een fulthe occafie / geeft gem be ConincS ban Compiegne, meoer nacc |5argPbeggcben/ bie fijnen lamp;iotoer .i be# meltSc booj 31)11 gomfte naer Orleans gge# meetS^’n map ; 0001 ben CarOinael de U Valette,en anOere op foctSen laten /om meber bp’ 3gn Ï?off te Bomen/ maer bcmglc gpgiec toe nictBonbe ggebjatgtmojöen / enbe te famés (tont/ bat gp een (ïertBen aengantS maceSen K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moegte/ |
|
74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolgh der 1631. mochte/enbe een roette in’t ConintBcijcBdö bc Conineft ben CantjelietBecftboenbangê/ i^S i» be Conineft met fpn Hgf-guacöc/ban Parijs berbiebenbe Bet parlement/ geen fafte ban’t opgOeb^aothen / Bem bolgOenbe na Orleans, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r Waec ben jöiinö/ bie/ gOdgcftalöof Bembc Conineft met een Kemabc quant naer tree* ben/ gBeabifeert bJietöe/ Beeft Bern niet belt; troulnen Willen/ en maerbte Bern op be been/ gaenbe met ettelirBe Gnnterö tot ben ï^ettog ban Bellegaide tn ©ourgonbicii : gelgcbe-Wel bolg^jbc nein be Contneb/ bomenbe ben 16 JBarttUb tot Digion. ©it bememenbe ben l^ertogB ban Orlians, iö Bp notB Deb felben baegBo tube €ompag« npe ban be l^ertogBen Delbœuf, Relic-art, cube anbeve / WegB getrotben/ enbe op Franche Conde gegaen : interna Beeft be Contneft in’t Cafteel Dig-ou,enbe anbere âdeben/nten ©uarnifoen/ ingljclepbt / be felbe ^jobin* tie met alberBanbc noobt-b^uft berfien* be/ op oat alles in goebernfteblgben mocB* tc. 15Ct ©onuerneincnt tot Oilians Beeft Bp ben iläarefcBaltB chaftillon bebolen/Bem be* laltenbe/ bat Op etteltehe 1000 fßan te ^eer* be enbe te boebt Werben foube/ om be plaetfen, ban 3111125ioeber/ befetjijnbe/ in te nemen. ©cwtile be Capitepn han’t Cafltel An-lgt;oife,bie met ben t^crtogl) ban Orlians Bteloe/ Bet felbe Cafteelbeo (Coninct CommiffariS ' niet in-runmen Wil ie / fö Bet felbe ban be ^tabt felfo belegert ; baer toe ban ben €0* mneb ettelicBe 1000 j©an onber Bet Corn* manbo ban ben jUSaerfcBaltB chaftillon 5Bn gOerommanbeert / enbe albuo epnbelicB tot een gBeBoozfaemBepDt gOeb^atOt. «©nbettuffeOen Beeft Bern gcmcltcn ï^ertog ban Orlians, naer Befantz in’t ^paenfeBe SBourgonbien bcgBcben.^gne aupterpe/iö upt manquement ban betalinge te mgO ge* ttocBé/enbe elcB een weber naer Bupb gegaen ; enbe Beeft Bp niet meer bp Bem geOouben al# 70 ebeUieben/ neffenb ben lt;9jin# ban Belle* liant meet fopenbaren/baet af ôp/enbe fpne Gaben/ alleen Benniffe mo|ïe Bebbé/ boef) int oberige/alb fpne jBoeoer ceren enbe refpette* ren. t^p nam oocB tot lt;lt;5öenabe aen/ alle bie gOene/ öeWelrhe fpn jKoeDer ban Bate ^ffi” tie berftooten Babbe. gart, d’Elbœf, de Roaumus, en de Moret. b eutle ^Ö*^ ”0^*5 anbere aenflagBen mebe te caiiingni boojfeBön gBeftomen / be Welrfteb oube Co* 1 grugcH/ uur gyp om« w ©iaiKk- ningin /enbe Baer aenftang/ tegen# ben Co* 1 fïe puurt niet en Weet, bxinöc fa» «^f^ bebjeben Ijebben : Want b’oube Crichy. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— nbsp;---- he boo.'/ i# mebe beftBulbirBt gBeWojben / tBoonenbe tegen« tja- eenen blief/ bacT in b’oube Coningin Babbe gefdixebenboo^.j foren/ Bniibelnlhcnbe/bat Knöcn Bpb’ïtrmabc ban Vxd, jlJargnij# 5tjnbt/ CBiuiicft. Bie naer italien goen foube/ bebe btrloopcn/ batfe niet tn ^traliën Bomen mocljte/ Waec ober Bp ban |0nrboen berftregben Beeft / en* bet# Bpöie#-l)alben be Conflabclin d’Efti-giers ,in beWaringBegBtgBeben /bicanber# Eignen grootflcn ©panbt gcwcefl i#/ niet te* genflaenbe Bet 3gn ©cmalin Waö. l^ceft oorftboube Coningin/ boen fp gBc* Boo;t heeft Dat be Conineft in italien ©01* loch boerbe/be âcheep0-2lrmabe/ beWelthc be ^taten na Nizza fenben fouben/ opgeBou* ben. ©icf-halbcn beConinefi/obermit# BP’t niet en Wifl wacrom fp opgeftouben geWecfl Waö/enbe tc rugh repfenbe/ftomenbe na 13a« rgö / ben ^tatifchm‘Hmbaffabenr# gBeen aubtentte heeft geben Willen/fcggenbe/ batfe niet Wacrbitl) en Waren booi een Conineft te Borné. Jliacr btWglefp gdgefieWd booi Baer fleet nenhouben anbicnticbcrftregé/Bebbenfe Baer onfcBult booi x fchmbenö ban b’oube Coningin/ tube haren Cant5elicr onbtrgBe* fchjeben óhube/ booj ghethoont : Wacr ober |
'SCot bien tgt quant benCarbinael Richelieu 80Camp; na parijs met xoo^rfonen/ befoec* Benbe terftont ben Coninch/ eft biftoureerben ban ben hertog ban Orlians,al# of Bp ben fel* ben niet gOefien en Bab : baer op be regerenbe koningin tot Bem fepbe / alp fp met Bem fpiaecb Btelbe: ©e Bede Werdt iö tegen# n/ Want gBp be Croon ban ©janrbrgcb ober be 30 Jfôillioenen ten acBter gebjaeBtOeöt/in een quabenlt;®ojlogB be felbe bjengenbe. ©e Conint6 antWoojbe Bier op / al# BP fuUr Booiöt. ©f be Bede Werelt tegen# ui#/fo Wil ic u noeBtan# niet beclatf/Bem mebe nemen* be al# Bet JBael geftOiet Wa#/naer Verfailles. ©oen ben Contneb ben 3 » 'Jlpiilip totBaig- ©e bates neuxWa#/ memantban fpneGabenbp Bem*’“quot; ?';« Bebbenbe/ qiiam ben ^eere Briançon tot 3gne j^wi«** jmajefl. ban Wegen ben ï^ertogban Orleans, het w biengenbe bit bolgenbe fcBiBbé. ©ewgle bit fcOiöben bol ban miurten/enbequaltcbfpit* '** ben Waö / bebe Bp Briançon, boot een Hup* tenant ban^gne Hgf-guarbe/ gOeWtagBen nemen / Bem biengenbe baer na / in Bet Ca* deel Dyon ï^etfrOigben Inpbt albigs. ©Benabigen «Sonintb/ enbe l^eere/ upt fiet ftBlBbenbatn JKaicjl. aenmp toteenant* Woott geftOjeben Beeft / moet it6 met groot mifBagBenberflaen/ batter lieben jgn/ bie foteben mp boo? alberBanbe bonpen bp u Jlöa j. fWart te maften i gdgtb itft al Bi« af boojbefen geftlaetljt Bthbe) eüuteberlepben inbient mogelit Wa#/ tn een fafte u int meefte aengaenbez op bat gBp ban ben Banbei felf#/ nocB b’omnanbteBeben ban een fulcften baet niet foube te Weten bomen / baer in fo beel i# gelegen/ bat gBp ootb be WatrBept int mm* lt;6enalgt;tgen i^eere/gfip bertaonbect u fjiec ober Oat ich met u Wat gefpiohen tjefabc/aen* gaenöeïjet'2ttre(T ban inline ©jouto-JBoe* betö’ouöe Coningm/gelriek of bitniet aifoa jgn foube/niet tegenftaenbc bat göpljaer bip gelaten hebt / bip en biailcfi op een ban gaw Cafteelente treeben. cn tuien foubegem nu tma gin eren/ batfe in bolle bjpljept foube ge* fet5i}n/ inbienfeöoo;ben JBareftgalr d’Eftré ( geliiefi èennelitb lö) gearrefteect ijs^^temZ battet Æafletltot Compiegne, batt ft opg^e* Ijouben b)o?t/ met ßiipterpeenbeboet-bolcfe befetijS/ laflfiebfaenbebaerte beletten/ batfe met baerupt Some, enbemélctfo neerflitft op be betoannge/ alb men gualirb bocn fou* be/ folieteenopenbaer bpant ban be Maroon 10janramp;tneB Wab. JBen Beeft Iiaer benomen ben JBebtrijn-boftooj/ ben felben gfjebangen fettenbe/bie haer bub noobig ib/om Baer ’tie* béfonberBoubé. JBen Ban welfien bat bit op Bet bangen ib gemirSt/of gfm Bet al Wilt ten ©phonbinge noemen.l^ooifeBer/foube icB/ 45enabigen ï^ttre/ tot een ©erraber bio|ben ban mp/ban u jBaj. enbeban onfeJBoeber/ inbien ir be toaerBept berberge/ gclijtBmé be felbe fo feer boot u berbojgen Beeft/ bat b’ef* fett ban bien Biet af fpieamp;c Ban/ batfe booju ibb«* |
|
Hiftorifche Chtonijcke. 1^31. liïbecöüi^n» 3Etgt;tcjS-Dalöenmp toegefîaen toOit/ in oefen bKiiiïien iöioces eenoogO te gebben. 3ic en ttuijffde nict/ofgQp fait fnlcp fcifjï befeennen om Dele rebenen. l^openOc ï’^’tgifjp ter goeöer troutoebanmpöerllacn fölt/ Dat ic6 noch eene öaer bp boege. enöe motfite tBelbeuren(Dat lt;!5obt af-bcetenbiil* be) Dat mijne ©jou-jIBoeDcc/ D’oitöe Contn* ginne/ banbiegé Dit ôettfect/enDc onbebooj* Iic6e tractement / (Daec af gijp nuffeijten göeen finguliete onDetrec0ttngöe en bebt/ gÓelgcft ootb ban anbere faeeben / ) in ten fieebte foube ballen / enbt irt een alfulcben flechten (laet/flerben : biat foube bit u reçu« tatie booj een floot gbeben? foubet gijp biet boo2 niet ban bare laetfte benebictie enbe tooo?t berooft toojbeh ? toact mebe foubet gbp u bp een fulcb berlics trooden/in boegen Dat gbpbeooïfabe biet ban son foube bun* nen ? ©m ©obts toillc/ booj borat befen Doeb/ gbenabigben ï^eere/ enbe bererrufeert mp/ bat icbfoob?pmct u fpjecebe/ toantbe binberltcbc liefbe tegbens mgn J®ocber/bcr* epfebt bet felbe ; toant bit ban u reputatie niet tenaegaen. Scb toectet/ battet uoo?* boojlgcb 3gn fal/ foobeefdbeboo? u ban* ben gfiefebiebt/ bitaenu ©beteebttgbepbt/ gOebtbept/ enbe üoo?fieingbepDt/ftdlenbe. 10ant toat mijne ©erfoon racebt/ fegb itb/ Dat itb rap Daerom niet ban’t ï^off begeben fiebbe / ÉIS of itb utoen ^taet/ enbe ©n* berfaten tot een oproerte toilbe bjengen.Stb felfs fiebbe met ragne oogfien fomraigfie in een fultbcn raiferablcn dact gfiefien/bat geen menftfiebus toicebt foube toefen / metfiun gfieen tompaffie tc fiebben. ©obt tocct/ bat icb om fiacrent toille mgn epgfien bloet niet foube fparen toillen / foo berre iffet fiier af/ bat icbfiacc quaben fiaebt foube foeeben te beemeerberen. ï^oe gcoote ludicb fiebben ogt;»t«tdigfién / Bintfit bact upt / bat icb fict eenige Cadeel Amboife, niet fiebbe boen dereb enbe bad maetben / maec ©Jöje gfiebenbe / bat fiet opn©ebel ben Fequerie, tn fianben is gfiegfieben / fioe-toeï men fiet contrarie ufieeftraben toillen. ï^ct Ijlijcbt oocb genoegfi/ toat icb boo? een 3n* tdligentie met wtlanbtfcfie ©?incen fiebbe/ bat / boen icb ban Beiicgarde fiebbe moeten togeben/ gfieen affidentie is bp gfiebomen ban eibers/ noefi pemaubt bc ©oojten ficeft berben op-maeeben. »Cnöe of mp toel ban bjerabe guild ióbetfioont/’tficeft gedatnin bc matfitban bie/bc todede u 3® apenen fieb* ben raifb?upc6t ; enbcisfulrr gficfcfiictupt tompaffie/nict boojnemenbe in’t minde rap tefjelpen/ om tegfiens u rap té deUcn.SS al*, foo be tompaffie ober raijn ongijdurb/ bc grootcfiulp (gfielgtbmenfiet noemen.toil; öaer boo? itd in ongfienabebengfieraerfit. 'ÎTroutoenS/ als icb ban Orleans ben getroe* Mtn/ fiabbe irö neffens mgn ®off-^upte cc* nige ban “ïfibcl bp mp ontrent 100/ maec niet om pets nieutocts acn te bangfien/ maec al* leien tot betfectficringfic ban mijnen toegfi. ©nbefiebfe terdonbt/ alS ftö ober be ßebie* reben gfieBomen/toebet teeugfi gfiefonben/ fioubenbe alleen raijn epgfien boltB bprap. ©acr 31 jn notfi anbere blijefifelen/ bic utoe lÖajcd.Btiancon fal tc 6cnncn geben/bat icB bies-fialbcn niet ban’t ï?off afgfiefefiepben ben/ om pets tegens tttoèn biend bob? tc nex |
7gt; men. 3|e6felfsibeblJtâltb)ee rebenenboojtb 163 r gebjaebt/bjaerom ich upt bet Coninrbrij rit bertroebenben: «Daetafibe eerfreto/ Oaticb mgn reputatie betoaetbe tegenb Die/ bctuele« be mp qualicb gunnen / batitb aeivt ongbe# lueb/ûaet ban u engten ©ienaero befcbul* Diebtmaren / gljeineenfrfjap ijcbben foube/ Dienicanbetâ niet bonbe bejegené/alleen Dat icb utoe reputatie ten beden/ mp op een bant maeebte. ïDc ttoeeOeooifaheisf / batiebniet toepnifb in pergcbel dont bâ mijn bjpljept/ ’ttuelc noef) 0’trperientit 10 betupgenbe/bat mijnbjeeg niet te bergtefo ib geWeed/inbien itb aenfie / toat De lt;©uDe koningin / mijn l^jOUbJ-JBoebet/ ibWeber baren.enbe bo tboonentoor bet ^ebnjbenp bat tegeno mp gbepubliceert ib/feerbnedalO ubje jlöapïd* meber ban Compiegne te bupjS gOebomen ijs/ infonbetbepbtbebebenbe »Declaratie, »enbe foube toat nieuw 3,1 jn/ inbienmen bebert^ liebe liefbe / enbe bcrèeningt ban.ten «êoonr met De jlïoeDer / foube toillen boo: een factiç 0ouben / enbe Dit Den Conintbrijebe oir* boojlitb 3ouDe 3ijn/Datmen onjs ter contrarie boo? bonöertDerlep inbentic bonDe ban mal* banDerefcöeuren/toelcbcp?actijcbc bcel got* De litben boo?gcfien/enDc belet bebben. JBif* febienijs Dit De rtebteoo/fabe/De bepmelirbe ongenaDe / Daecinmtjnlt;©omDe€arDiHaet ban Bcrullc ijs gcbatlen/ obermi tp bp D’aoben niet beeft bed toe gébouDeu/ofte tot De ftgeu* tinge tudefjenonD niet belpen toilDtn. 50tfc 3ijnfe/ Diempbebbenopgebouben/ Dat itbu jea jed. mijn noot niet blagen/ noeb upt bet bette toat rupmet beb fp?eben bunnen. 3Dit en fegb icb niet/bat icb fp ontfcbulbicb: enbe matb toel lijben/ Dat rap ten beter onberreeb * te,ï®ilbe lt;©obt/ Datjijne Jliajed- Dt toner* fiept albujs lief .babbe/ enbe Die.c-öallJen ojbfe delbè ober De guabe confeguentie / bieöaer upt toel rijfen luocbte.SnDientcn fulcp glje* febiebe/foube men De geratene faerbtbatd op een anber boet fien gnen/ u JBajtd. rnfr beb* ben/De Contngin in bare bjpbept /en tcinu «©enabe enbe fcecbtrbeptblpbtn. JKijne rae* ninge ip niet ba Woog tot tooo?t op u fcbib * ben t’anttooo?Den/ op Datraen niet te feggtn bebben foube/ itb toilbe racet t’erpodulecrtn foeeben/ mitjs befen lluptenbe mgn ootmoe* bige ©ebf enbe pjefentatie / bét gene te Doen/ toat©. U. rap gbebieDèn toilDeZ Dat icb na* mentlitb fouDe in’t Coninebtgeb bómen/ Daer toe ie anDeró niet en begeér/aljs beefebe* ringe/enDe troutoenó eenfuïcbc/bat alle ber* danDige raenfeben fiétboo? opjeebt bouben/ ten refpect ban Dién/ t’toelcb gfjepaffeert is. Sieben toilooeb in beftb?pbepDt niet fetten 1 raijn©?óuto- jlBoeber/upt bc boben berfiael* bcrebenen/betogle ie uptu febJObébefebopé febeppe/ batfe befelbe al toebee fiebben totlt/ al eer © bit fcb?ijbenfal gdebert 3tjn.59aet neffensiS bitnotb / bat icb met fien en ban/ fiot göp fout bunnen lebe/ fo toepnieb als UZ, fo lang fp in fuleben dact is.Wat mijneer* foonatngacnbeis/beloobticlïu Oajtfl. bp goeber tcoutoc enbe gcloobc/ Dat ietegens u met een futefie affectie / enbe onberbanitbept toegbeDaen 3?/ en blgben toil/ aio bc gering* de ban fpne ©ienaers en ©nberbanen: lt;ot ben obcrüloct/tnbic bet ongclutobcr mp bo* mtn foube / Dat gbp filler foube toepgberenz dite it bit Dact bp/ fo men noeb inter bondtù Oitv |
|
Vcrvotgh der »421. Öiee in tftoonen foube/ bat men fpne Wa jefl. ’ * foube fotchen tegftenß mp te bccbtttcccnZ bat ich al noeft meet Igben foube/fo Wil ich noeft * tanß altooß tn't betamelich refpect 31)11 ' enbe blgben/ Waecmebeichaen u JBajtfl.beto* faligeertben/bießftalben be ï?cecc ban Britaneon, bie bit fcftrftbenobtrleberen Woube/ ftet felbe booitß te betupgftenZ lafl fteeft; bibben* be oen felbcn te gftcioobcn/ enbe niet te tWg* feien/ bat ich leben oft fletbenWilbc, 15WejBafefleptß Onbeebanigften tOienaer/ Gaston. lt;59tfcÔ?eben upt Befanuon, ben 1 april/ in ben fare 16} 1. ^^en joWartiuß/ fteeft be Coninch een declaratie in 'tf^aclement ban 25ourgon* bien gftepubliteect/ tegftenß bie / beWelche fpnen 25raeber upt ftet Coninthegeh 5gn gftebolgftt/ albuß lupbenbe : ®ed«atu XV^Z Lodewijek.bp bet gratie lt;5obo/lt;o* *^r?ii.. * * ”^*w* *” ©pnebrfteben Aabarce/ etc. ^^rt. ^^'^*’ ben genen biebefen 25 jief füllen lefen/ r#cfc/ te* offtoopnlefen/faIupt:]^oe^Wel Wp tot alle 80» We ■ * - - . - BOU/Du tgben gftenoegft ftebben betupgftt/ met Wat Xintai nbsp;nbsp;nbsp;^^’' li^f^e mbe genegentftept Wp onfen 25roe* Sjoröer bet/ ben l^ertogfte ban ©rltciw xgn toegfte* haSifrt' ^®**^ gfteWecfl/ enbe ftoe feer Wp ftem ftebben ^ laten refpecteren/ jgn inhomfle enbe renten/ febert een fact tgbtß (alß ftp be foute tegenß Onß begaen fteeft/ftem bamSnß begebenbe/ enbe ftet ^enecaelfcftap bat ftp boor lt;0nß in italien fteeft bebient / beclatenbe/ eben op bien tifot/alß Wp baer fteen tehomen/in aen* toegtWaren) feerbermeeröert; alôùooj be bingeren ftenbe/ enbe fjoptnöe gp foube boo; Onfegoeöe affertte spn beweeg^t gb^toop ben/ berouw Tjebbenbe / bat bp tegöm lt;©niö fieb btegreyen babbe/ enbebem nu boojW aen beneerfligen / om Ony meerber aengbe« name btenfien te boen ; baer toe Wn Onn ban te meer bebben bepben Willen/ aio fpnen Cant5elter met bet «Officie ban een Pien» bentfebap / in lt;©iiö parlement tot #arÿo hebben bereert : ^oo bobben Wp noebtano bebonben/ bat jgne boofb^pt enbe cergieric* bepbt niet beeft beebjagben bunnen/ bat Wp Welmetmalbanber tebjebe waren/ ofte bat ftp Onötn ©nfen ügebe/rnetaaebten ■Äfft* flentic bienbe/ maer t#baer been gbebïaebt/ bat ftp fonber «OnObooi-Weten enbe bope/ weglj 10 ghetrotben/ baer ftp boeft be meefle ootfaeebe ftabbe om te bigben. Wp ftebben ftemooeft geraben/bat ftp Het »cggO-bolcS/ bat Wp in fpnen jgame ftebben onbergeftou* ben/ beegaten foube/ be aibbeefeftapin jgn «Ooubernement/enbe pewerp anberp tot ftem roepen/ amp;rggfto-bolcft in be jBabup^igfte Piobintien laten «en-nemen / f^pbiant bp malftanbcr bjengben/ mitfgaberp/met be Wapenen be ^abupiige f^gncen befoeefien/ bieOno/enbe flUnfe Croon/ qualicft geaffec« tio”eert 5un. enbe ftoe-Wel Wp ftembooj onfenOom/benCarbinacl de la Valette Weber tot 0110 te bomen/ ftebben laten aenfeggften/ ftem alle feeeberftent ban Igf en goetbeloben« be/fteeftftp’tboeft te boenniet begeert/ maer ! |
ftem eben-Wel naec Orleans, enbe ftcel upt ftet 16 j i. üycb begfteben / enbe fulex upt raebt ban fpne lieben / op bat ftp berce gftenoegft ban (On0 5gnmocftte. «Oewglenuben «Opbede Morer', be i^ertogften d’EIbœnfF, de Belle-garde,enbe Roüan, ben l^pfibent Coigneux,beil i^tee de Puy-Laurens, Monfigot, ÜttmeefleC/ enbe Ic Pere de Chanteloubc, be principale aen-flicftterp ban befen aatbt/ne^eno anberebie met ftem upt ftet Conintbegeft agn gfteweec* hen tegen «©nfenejepjeffenbebefe/bat bien de Bellegardc (©nfen 25roebec öftetn^aO foube beegunnen booronfe lt;5iobintien ban 25our« gonbien/oothbien deChanteloube,met ernfie* ftelithen bebel/io te la ft gftclept/ ftp foube irt be ^tabt Nantes blgben : baer tegenß boeftZ Waß ftpinbe^tabt Orleans gftetrochen/ om Onfep 25roeberp boor-genomenbertrech/ te meerber te beborberen ; ^o hunnen Wp niet boojbpgaen/ bcwgle Wp booj-gefien fteb^ ben / bat fulrhe prachtgehen enbe aenfla* gen/ beruft enbebjebebanlt;©nfe ©nberfa* ten/enbe ftetfteele Coninthrgch te berftojen/ betreffen/ bit boor te bomen. Waethenbieß-ftalben elch een openbaerz bat Wp met ßaebt ban be ^ritteen enbe ^tt* togfttn/ tnfgftelgrh ■feeren enbe «Officiero ban onfe Croon / enbe anbere onfe Gaben/ erbeut enbe bechlaert ftebben / erhennen enbe berhlacen mito befen/bat Wp ftun in bit ha# fttllen/ ftet lafter banbe geguetfte Wajeftept gftebaen te ftebben / namentlich befe : ben boorfj. «Orabe ban Motet, be l^ertogen d’El-bœuft, Bcllegaide enRoüan, beuPr^ftbCUtCn Coigneux, Puy-Laurens, Monfigot, Chantdoubc* enbe alle anbece/ban Wat conbitie en ftaet bic 51)11 / bit ftaer büß fcftabelich onberWonben ftebben / onfen 25roebec büß quaben raebt te gfteben/ ftem aengljtbocrt/met ftem upt ftet Conincrgch trechenbe; ooch alle bie gene/ bie Mcggftp-bolch boor ftem ftebben geworben/ enbe ftaer onberWonben ftebben ftet bolch in beroerte tebrengften/totnabeelbanonfe Co* ninthlicht Hutftoritept/ fo Wel in/ alp bun* teuftet ßgeh. Wp Willen enbe begeren oochZ bat tegftenp ftaer fal gftebaen Werben / gfte* Ipth tegftenß bie/ biel crimen Ixfx Majelbtis begaenftebben/ben brebe breerheube : baer op ban onfe «Ötnecael ^picureur/enbe fpne fub* ftitupten Wel gäbe Baen fuilen/na be fefteep* ftepbtbanbe Wetten; bat be iteemngen/bie fp ban ©nfe Croon befitten/ ban befer upie af/ 3gn aen45nüberballen/ bie ban Weber metbcgocbcccnban onfe Croon füllen ber* eenieftt Worben : alle ftare anbere goeberen/ roerenbe/ enbeonroerenbe/ erhennen Wpacn onfe Fifcusberballente3gn: b’Ämpten entre «©ignitepten/ biefp tot ft ter toe ban lt;0ußZ ftebben geftabt/ en bebient/füllen ftun beno# men/enbe boor onbequaemgfteftouben wer« ben/ bt ftlbe niet meer naec befen te bebitnenZ ftet Waß ban faeche/bat fp binnen een Waent na15ublicatie ban bit/tot ©nfe «©enaöt we* ber ftaer toeblurftt namen / enbe ober ftaer mifbaetbeefoeningebaben/ ftet welche Wp ben felbcn füllen beegunnen/ bie in be beflem* ben tgbt/ füllen ban b’anbere ftaec af-gefon* beet ftebben, Wp belaften ooch onfen lieben Gaben in ftet f^arlement ban Dyon, bat fp befen 25rtef booj-lefen/ publiceren/ en regifiteren laten/ ben inftout ban befen/ ban WoojttotWooït bol* |
|
Hiftorifche Chronijcke. i^31. boltcecben/betooneitbe onfen 4^enerael ©.lo* curenr alle guipez op bat gp be fcgulbige nef* feno gare ƒ auteuro enbe «engangecg nae begoogez tot be ftc.iffe bjenggen mogge. ©ooggmet een beuelenbe alle ©nfen «©ene* raden enbe Huptenanten in ©nfe ©;obin* den 1 ben Capitepng enbe lt;©oubecneucg in be^tebenZenbeanberepIaetftn/ batfp get ©p-bobt teggeng fulcbe ongegoo^fame/enbe fiebellenz boen fullêZfo mei onber get»cggg* bolch baer ober fp commanberenz alg onber get ggemeene boicb ban gare ggebtebemffen/ bat be «©gereegten gun een i3)oceg mactbenz om bat be ©^oboo(ten ban be ©teren jlBaer* fcgalcben in ©»antbrgtb Z be Clotbeng te* ggeng gaer lupben laten/ om alle bie t’ober* ballen / bie gaer onber-nemen tegeng lt;©ng refpett argggg-bolcb te meeben/ ten mare bat fp fcg^iftelicbe ^emon|lcatie ban lt;©ng gabben: enbnalbien fpbaec banmepnigge oftebtel atteapperen/ fulcbe ggebanggen te nemen/ gun ©weeg mateben : bie gun totte tegeng-meer (tellen/babelicB in (lueben gou* men. WantOtt ig ©nfemeeninge/enbeecn* (lelicbcn mille/ etc. ©oen nu ben ©ertogg ban ©jlieng/ gge * Igcbbergaelttg/ geel upt get Comnebrgeb ggemeeeben ig/ geeft be Couineb bt palen ban ©ourgonbien/ om allen ongeplbooste bomen/,befet: niettemin tot^gnen ©m^* ber fenbenbe ben ©ertogg ban Angoïefme, om gem/ foo get mogelicb tg/ tot commanbatie tebjenggenz enbe bat gp gern Weber tot get ©off begaf / te bermanen, ©oe-mel ootb noeg ban bedeanberc©ce* ten groote neer(ltggepbt ggebaen mieebt/ be faetbe te fleegtenz geeft boeg ben boo?f5.©et* togg gern tot geen 4tcooit begehen Willen/ ten mare ban ootb 5ijne ^engangérg baer in inebebegcepen/enbeb’aube Coninginne We* ber in garen boojiggen (laet mierbe ggefet. ©abemael gp ootb Wel mecebte/ batgp tot Byfantze met mei/ofte feeebee blgben Bon* be/ béWglebe,$pangtaerbeninbe Stanben ban ©éberlanbt met 5gn aenbomge niet Wel teb|eben Waren/fo;genbez bat gun baer ober Ootlogg ntoegte in 't ILanbt ggebmegt Werben/ ig gp ban baer af na Nancy in Uot* teringgen ggegaen •, ban baer geeft gp een ^uppucatie acn’tparlcntent obetgegeben/ beggetenbe/ bat'5que 3lenganggerg meber geabfolbeectZenbe op bjpe boeten gepelt Wer« bentnoegten : booitg te bennen gebenbe/ be tebenen ban ;gn bertreeb / be fcgulbt op ben Carbinael Richelieu legggenbe/enbe b egge» teabez batbiemaegte gge|lcaft Wajben. ©eWgle oacbte befoiggen (lont / bat gp nlgiec tot Nancy niet fonber gcootpergcbel han’t ©upg ban ILottgecinggen bonbe big» ben / geeft gn gew na ©ifel toe beggeben/ baer genen «©gifanten fenbenbe/ enbe be» ggecenbe geut een tgbt langg baer op te gou» ben :bie fpne ©gefanten befe antmoo»bt me* bet gebben ggegebeni ©atgetgualicb gge* |
fcfjicûcn honöe/ bp bçfc periculcufe työfn/ 6151. oocbniec üantocgljen bc berbinttiuffc öu fp met ©jantrijfb onöecbielDen : Want of ijet eenen baghof ’4 bupjenfoube/mochte mep* nlt;0h ftelpw/rtc, Jllêet befcülefokitie ip ben Äfßljclante/nut mei te meben^ijnbe/ naë ^ttaesiburgl) gjjegaen/ ben zijDartino/ enbc (ulccbanbc gtjcinccne ^tabtootS Ucr* foet6enbe/ namentUc 400 |amp;ectben;|)ettoelc» be Wel mobec g^elepbt/ enbebefeantWoo^bt Ujeöcrgljegtjeöen : ©at fultjcineen ƒ2011» tier-^abt Ijem niet mei Voegde» foubt/ tb * fonbevf)epbt bpbefcntiibt. «©org toierbeben Iljins b?P80e(lelt/ ettelitbe bagmen ba er te bomen: enbefoubemenban lt;©jb;e (lellen/ alle mogöclitbe bienRe te boen. ^en i^ertogOiban Uottljeringgen / Ijceft onbertuflctien feer befiel) gljetueeii / Ijet utr* ftgil in een beceeninghe te Jengen: Det mêle» be niet geeft millen lueben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- 5©e Conintb geeft booj ggegeel Djanefi» ®èn 110« rgtbderebe Jtvggg^-pieparatie boen laten i^mn m-boegBonbe niemanben meten/ maer geen get opgOeften map. i^pfonbtootbuptombe'noote fen tgbtben t)eer Hauiterive,alja ertrao^Oma* «töBös-110 Smbaffabem: aen be Interen Staten ban Sr^â, be iBereemggbe J9eberlanbcn/bcfclbcniet al* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ leen aennemenbetotbe continuatie ban ben 4©o}logg/ maecgunoocbmillenbe uptbee* ren een jlBillioen ƒ ?ance Croonen/ metbefe belofte: «Dat/ fo gat(l fp te belbe gegaen ma* ren/ noeg een JlBillioen te fburneeren. , ©e ggemelbe ï^eeten Staten banbe^er* 3^.«..^.., eeniegbe jaebetlanben/gebben in’t begin ban set ^ befen (are een grootentgbt met befangneren eeiiisijoc toe ggebjaegt / infonbergepbt i» meti mtt^*^^“''. ^gangien boenbe ggemce(l ban een (lilflant œn ua. te tratteeren/ baer toe be Conineb in Cngge* imuit 0.111 lanbt feer geeft ggeraben / bat botg jgnen effecte niet geef t brgggen bunnen/ ert ig epn * log^ teü« belieb get bellupt ban ben «©ojlogg/ baer toe ^t^. be Conineb ban ©janebrgeb niet mepnigg bp ggefebt geeft / boo|t0 ggegaen : baer op ban een fulcbe ggereetfegap 10 aenggement/ bat bierggeigcbemepnigg boo) befen 10 gge* fien ofte ggegoojt gemeeß/ enbc mierde ootb get Brgggo-bolcbbaneiaef Willem/bat tot bienflbanbe ^mcöeii eenen tgbt langg map ggemeefl/ meber aenggenomen on bier jmaenben. jWen geeft ootb in ben l^aegg beSoten/bat be ©eeren Staten totboo^tfettinggeban bè We(l-3nbifcge Compangnne/tf/en be ^20* binde ban ©deüQanbt io lt;onnen eout0/ baer fegitben fouben: op mat tonbitien/ bon* bemen niet meten. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f ©00» ben Conineb in ^meben / mierbe ' ban alle i^mbintien geronfenteert termaent te ggeben ï o'''io «Dnlben. ïDen24 ‘MpuliaZ gebben aUefljobfncien/ ben ^oon ban jSiinö l^cnn’ïiitb ƒ jebetitb/ tot een toebomenbe Surreffenr ban fpn I^eer ©aber in alle ©ffitien aenggenomen/ enbe bebrarDtiegt ; Bat alöu0 ig toeggegaen. |
K j
®e
-ocr page 348-Vcrvolghdcr
'78
i6ï i. ®«ï^“«« éamp;tatenijattWünanbt/SSeelanbt enbe l©c(l-©jteflanbt/ boen te weten : «Bat/ nabemael fp gefyeuct Debbé bc goebe tcouWe ^m baii enbe acngljename bienflen / bte gun upt goe# «o^ngioi/ bec affectie banben ^oojluc^tigen l^pnjS/ ^^S^ï^^WtlmuiS ban ejangien/ lt;©jabe ban trSt111 jlSaflbuW/ etC4 neffena beooeß ^SoojlucBti* ïöi’ö 190» gen ïBojfïen/ enbe feeren / i|cec Jßaucits/ wrs platt« ^pneebana^jangien/ enbebefgöeli)t]C59n ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï^oogljepbt/ Çcpnberteft ƒ lebcritß/ctt, fut*
ceffibe ^tabt-goubee / ©oubemeur / enbe Capitepn lt;©enecael ban be boo^ß. Wree*
nießbe jgebetlanben/ bele jacen gDebuppnbe i^j ! begcoote ggebaeclicBfieben tot lt;©obtö ©ec/ enbe Welfianbt ban't Babeclanbt / bct{)oont Rebben/ begecenbe te betupgfitn boe (eet a en* güenaein bun bie göeWeefl waren/enbe Wat een fteeeß betrouwen fp noeb boopci ba er op (lelben/batben ^Jongen |dpn0/ Wtlbelmup ban Oiangien/ etc. bet treinpel enbe boebt* paben ban 3Ön25c(ie-®aöer/iamp;ecf/enbe ©a* bec/ foube öolgè/ enbe beboojfs.ïLanbtn upt een geUjefie affectie / neffeng bebefthermin* göe banbe «©erefopneerbe Religie/al0 bienu
WILHKLMVSj D G Trines van Oran^ien Grave van J^fa/Sou ek.
noen langue jaer neegoeoen juutioei ipp/ winjS ^epnbpth/ af-Wbigb Wicebe/ g^emeiten 3ifnen 4boon alfulcamp;e ©ignttep*
tegbenWooWigb in ufanric fö / ter 59* 1 ©jatf-febappen ban »bllanbt enbe Sec*. nec tijbt goebe öitnfien tboonen: fobabben 1 lanbtbeboo;èn/ alfooinbien (bat «©obtXI* fp na booigaenbe egpe belibecatte beaoten/ matbtieb noeb langbe täte beeboebenWilbe) op te bjagben / gbtlijtß fp ban mitö-befen ^p / ©nnsi ^epnbiicß/ af-ügbigb Wieebe/ opbïaegben acn lö^na TOilbelm / be Suivi- gbemeiten 3bnen ^oon alfulcbe ©ignttep* vance, enbe ^uctefftc bau^gn i^eer ©aber/ ten / eert/ ©îæeminentte/ ànflcuctie/ en bentegbenWoojbigben ©?in.ö ban lt;®jan* eebt/gelgcß bet ?gne •excellentie tegenWooj* gien/ ^tabt-bouber/ lt;©ouberneut/ be Ca* bigb befat/ bebtenenfoube.
pitepnfebappen/ enbe «bmiraelfcbappen/ ®otn befe ^cb^iften alfoo 3ön beebabt ®enerael ter Xee / be ©jatf-ftbappen ban gbtWeefl/ ?gn ettelicßebanbe C^btbenuteer* ©oUanbt / Xetlanbt enbe wil-® jttHaubt/, betot ben ©gno ban ©langten gbeßonten/ mtt©ooïneenbeben25itel/bte aenbeboo|f3. tube in tegbenwooibigbept banben jongen l^itn.s
pitepnftdaçpcn / cube «bmttaelfc0appcn/
|
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79 1X21’ 1^^””^ ’’a boojgaenbe referentie get gOetrof# ' fene beft ;ipDt Oient / te ferftatu gOebenOe/ . „ toat faec öaer toe faOae betoeegOt. Cn beeft tie jö’ino boot Oefe 'Cere/ Oie fp fpnen ^oon bier betijoont (jaOOen / ten öoogöfltn ü'iet booj beoanebt / bun belobenöe / Oât bP al* Ie occafien fijnen ^oon biiioe ferm a ene 11/ enOe accommaoeten / öatljp inaer’t exempel ban 3ijn©aoi-baöer^)aIIe inogeltcBe üien|tê boen/ Oer fclfer IJoogOfept / bjpbept/enOe lt;5erecbtigbepbt / bejebermen/ cnoeöe faare ßeiigie mainteneren foube. ï)ier nae bebe be ' |5jinß o’af ontf een groot 2amp;anguet aenUt^ len/ baer op alle bojt^-bjijlitbcöen beb^ef en baterben. ®C ;5pa«. «ttt 0« «^pacnfebe sfOe/ 3pn om befen tijt Biactoeu groote BrggbO-gereetfebappen gemaeebt/ ^«Mtótei enbe alberbanbe mibbelcn beoaebt om gelbt Mnjgö 8C- op tebjengben / enbe toierbe ten idlarraet in ïtttfdjap. ben j^ame ban ben Conintb/ enbe b’^nfan« tinupt gbegljeben / be eêebattingt ban bien in 4Öagl)en tfötobp tefeengljen : bier ban baas niemanbt b;p/ ban alleen b’^nfantin/ bc binbero ban 11 Tiaren/ be gbemeene ^olo baten / enbe bare D^oumen / enoe bie ban be Ärmen leefben. «©e ©ooge «©berifbeben/ enbe W««b lt;óta^ ten / moffen elcB betalen 100 «©nloenjS / bie biet na bolgbben7J/amp;o/ 50/ /io/ ü/ Oe gemeene Sorgerf elrb een gulben/bareWg* ben 4 ffupberö / be W'Onfaenbe feffc part/ eltbenploegbmoff betalen z gnlben. g^e Capurgnen/enbe anbere Bebel-JIKo-nitben/ berejetufeerbenbaer/ batfe geen geit mochten banbelen / gingben tot be ßbebe lieben / be felbe bibbenbe / boot gaev Willen te betaelen. ® lacnberen feeft belooft , yooo teboet/enbe 6000 te ^cerbe, 15^abanbt 100O0* 2ïrtopjï enbe l^en^ouba 8000/ enbe anberebaer toe gooienbe Uanben/ naer abenant •. tnfgelötfc Öe lt;©eeffelicBe 10000 jßan op bare epgbene Boffen fonberbonben/ betreibe 9 iBaenbcn te continueren/ enbe ter Jlïacnt bet gelbt te betfebaffen/ biaermebc be halbaten fouben betaelt too^ben. eicBe lt;§tabt babbe laffz batt niet firupbt enbe loot op get feffc te berfien / be aSocren 13ouragic foo? be lt;9eeröen te’berfröaffen; enbe febeen bat cltbc partie/ teggenjssijnen îBpanbt/ btt upterffe Wilbc boojnemen/enbe tenteren. Woe fetnu baer mebe iö afgbclo* pen / enbe wat b’een ^artpc tegenf b’anber beeft uptgeceebt / baer ban Willen Wp aen fpncplaetfc fpjeetben. 3n’t »©uptfebe üncB/ jijnbtcrgbelncBe ^ebattingben niet alleen tot behoef ban’t 25cflupt tot Heipfich/ ban be lt;inangchffhe ^tanben /maccoochbanbc ßoomfehe Ca* tholgcfic acngheffelt ; gnbeo öenferb Crf-Ï.anbcn / enbe infonberheptin ^leficn heb» hen be©3iffen/enbe ^tanben/ benitepfer tot continuatie ban ben Ooff ogh/ tegenp ben Coninc in ^weben in eenen jac / joo groo* té fachen met Soojen / foo beel ©aber ; 1 co Waghens/booj clch een 4 beerben/ bie in een iBaent tpbtf fauben gercet afn/ 5 no Cente* net Honten/ 1500 3(ïoghtlö/f act ban lt;'oo Sogfcip z4 ponbt/ 407 ban bien / 8 :b’obc# righe ^oo/ 6 pont ghefthooten. l^anelchc lOf^o ßgcrbaelbero u / neffenö ben bobbel* ben ffupber han’t 25ftr upt te hetren he# |
looft / enbe bjte jaren langh te continueren. 1621. . 3ge ^tanbcnfanöohemen hebbenoorh üpbenHanbt-baghtebefee tijbt gijchouben zgnbc/ 60 ©oer-Wagen#/ baer boot lt;deet* ben/ban eichen «©nbeefaet 73 ffunuée#/ op 6 jBaenben belooft/ enbe op ? lt;ermgnente betalen, ©et Welche een groote fomme geit# heeft bebjaghen. 50aec-en-boben hebbenWp berhadt/ hocg^j j^„j. bat be„©cffinghe ^panbauW/ben Coninrh öojt nun in ^weben/ban ben iaeut-©o?ff ban ö?an* ^^l*^-benburgh both op fcccherctonbitien/ tot foo öT langh het ontfet ban JDaeghbenburgf wa# örnnaiu bolepnt / inghegheben is ghewecff : J^abe* maelnubc^tabtobecghegacn Wa# / enbe “‘quot; t/y^; het ontfet Upti# gheWeeff/ fo heeft be Ihcut- beu. ©oift begeert/ be ûeff itutie ban bien : macc btföijlthtt ffètth/ als ofmen hem heel ban* ben ContnrhWilbeaf-fonberen/ enbe hem in 5gn booinemen/ bat hP bacht tot beff banbe Cbangélifche Wtlbc effectueren / geel tegen# Vin/ heeft hphdgooghgenomen ; ghelpc* fie wel om^ijnWooibt tegouben / heeft hP fiilthcbcn 8 guniu# Weber gegupteert/ borg eer ff booj een trompetter/ bc ^tabt ©erlin . latcaenfcggen/ ’pabont# omtrent gt;lt;• upjen/ bat hp ben bolgcnbenbach hier na/foube met ^mt boo» 5tjnc ficelc3tcmabcaen fiomcn/bie#-halben/ asana. Wtlbegpbe ^taöt ggeopent hebben / ofte ter tontratpc / Wilbc hp berejetufeert 31)0/ han’t onhèpl bat hier ban homen mochte. Wacc ober in be ^tabt een grooten fclutth enbe fïcefewa#/ oheemit# be Contneu ’# mo}* gen# met 3hn geelc ‘Ärmabez in holle ^lath* o|bjebacr hooi gehomen t#/ 3011 Heger baer* om daenbe/enbe be ^tuchennaer getCaff cel gheffclt. ^cwnle nu/ effen op befen tpbt /ben ©clt-J©aêr-fchalcamp; hanben 3acur-©oiff ban ;èarcn7 '^an «©coighan3ïrcnhtpm/ baer Was tot Berlin/ hp ben aaeur-©oiff ban ©lanbenburgh/ heeft men ben felbcn tot get accojberen gbebericht / enbe heele brie ba* gen met af enbe toe trecficn/tocgcbiacht/ niet met al npt-rethtenbe; / tot bat epnbelicfi be Sicur-©oiffinne felf#/ met alle be ^taebt-‘^offrouwen7 ntfltn#bc WebuWe ban ben Ïïcnr-©alö 59n uot bc ^tabt ggefonben/ op Wclcficr# bibben / epnbeltch bc Coninch tö bcWeeghtgheWoiben / bien be Mcur-Soiff holggbc/ benfelbcnineenftgoonen luffigcn tfnipnfocrcnöe/ al Wacefe met mafhanber hebben ghefpïoothen/ Wat Igbcnlgcfier ron* bitten beramenbe: Want het Wa# al befloten/ bat/ inbien eenen fehoot Wa# ghefchiebt / be pionberinge anber# alleen / b’inqnartetin* ghe ban twee üegimenten acngheffelt foube Werben. tîïlômcnnumetfietaccojbcren hanben 7/ 10 / erbe bito / ’# abont# tot acht tipten toe/ btftrb iö ghcWecff/lalfoo batbefacchei# berghdeerfien / enbe het beflupt gbemae'fit/ heeftmenhet'Äbont-ctenin be Huff-CImpn acnghcffclbt/ baer bp be Coninefi t# ghcblc* hen ’# Wojgenö omtrent tin cc tipten/ is tp* nc JDateff. ober het Wafer ggeharen / otbte ghebenbe/ batmen te Water enbe te Hanbc belt;êtïiffien (90 in't g'tctalannbc ) lo# ftan* ben fou' e/ enbe Wat bc# Cohing# meeninge/ batmen be ^tuefien in t ©elbt foube bltegen laten ; maer ter contrarie / 3gn bc ^tutfeen teggen# bemeeninggehanben Conineft/op |
|
Se nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Vcivol i^ji. Set ltcur-10ojflelttfie Cafieelloö gfjeb^mt/ bat öatfïten groote beroerte foube berooj* faeebt bebben : taant 40 banbe ^tueben Mwten febarp gelaben / bacr ban fommigbe ïiogelöban 50 ponben ffbooten/ enbe blo* Öbenboo} be Rupfen / enbe in be Camera/ boojbebebbenjï ; gficltjcbe-bjel ifferniemant Ibooj «©obtb booi|teninge)baer booj befeôa* bicljt gljebjojbcn» Spaiw ^fn 13uniujS tjs ben Conintb tn ^boe* S^^S^nnfJÎ ïquot;^ '’^” ^panbauto op gebioorben / toeltée “Sôw î^efltngbc ben Conintg tueber iô ingbe* tocottin- tumAt, alb Ôp befe plaetfe neffenp ©tan* getupnit. ocnbutglj enbe ßatenauto / flertb geeft befebt / ib Dp tot 19goutoen-üJalbt te ^tljeep gDegaen / naer^tetin barenbe. ^uffdjen jfopenbe nu Det «tcooibt / bat tuffeDen taêSSm*’^ '^oinncb/enbe ben BeurbojUenibbeflo* möeöcut- ten gebjeefl / ib bertoillicDt/ bat Det 3Lanbt ^®’' J^aent 30000 ßDcrbaelberß betalen/ ben KSwt ConintB^paubauVototeenfceeber Retira * «n accoojt ba laten/ ooefi op’t begeren beb «onintyfou* •pg««!)t. bemen CuUrinbooi Dem open Douben. «Ct* teiicbe Crepffen in’t ïLanbt/ nefferib b’Slc* Der enbe JKibbel-marcftt/ toaren Deel bebjpt han’t onberDouben beb aeur-ïèoïflén. ©e ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^toeebtfeDe Gup terpe foube meeflenbeelupt jlßecBlenburgD enbe jbomeren/onberDouben toerben, ^iiöcuc- ïDat nü tuffeDen ben C'^nthtß in ^toeben gepaffeert Uiab/ baer ban Deeft DP Dem butgu ber-bp ben Bepfer berereufeert/ antWoojbenbe criufcKt op be SepferfeDe patenten/ bie ban WegDen amp;KnÖ«t ^eflupttot ïLeppfitD gDeOoten 3Dnbe/ Sen bat aenDemgDefonben maren. tufftöe« ï^p moR mei behennen/ bat Dem Sepfetl. 001quot;Co ^l^'M^Dö* I^atenten niettuepnigh berpoo|t nmrt w nbsp;Dabben gDeniacefit / ffenbe foo bcel baer upt/ ^eben/ bat tn be plaetfe ban fob langD gDemenffDDe ^^' herUeDtinge/ men Dem/ enbeanbere Ätap* j,jj^ £,p jjag^. nerfoerB niet een repö Deeft Wil* len antmoo^ben/ maer men DabbtalnocD boojtb gDebaren / enbe norD to^eeber lt;®jbje gDefielt/ meteen be felbebefcDulbigenbe/alß offe onbetamdtefie faßen booj namen/ maer ober men Dun fierté gDeb^epgDt Dabbe. ï?p gDebaeDt notDtoel/ baton eenfulrBe manière/ tegDenß gDeDooifame aeur-®02# flenenbe ^tanben / betoelramp;e 0aer beflanbt# gDe trouble foo beel jaren Derbjaertö / met opfettinge ban alle Daer tnbelirSe bjelbaert/ metter baet betDoont Dabben/ nietbeffoo^be aentegaen/ fultrban Äepferlitße JBajefl. tiietberbjacDtenbe, ï^p Dabbé fpnè #ajefï. neffenö anbere ^tanben gDeBlaegDt / Da® onmanierlicB Det in’t GgcB/ fommigDe epgDenbatigDe lieben aenflelben/ OoeaUeb toierbebertooeflenbe bebojben/ alle Gptr €on(litutienacDter ge* laten / enbe tegDenß Det felbe / ’ttoeltfie tot be cere/ enbe beftDermingDe bcfl maß gOtoj* bonneert/gDeDanbelt toietben/ fonber eeni# genftOmomber i©uptfcDebjpBepbt : onber be boebt trappenbe / Steur / ©ojflen / enbe ^tanben gebefpereert/in Daer epgen ïLanbt geftDimpt/ enbe ober al bebemen fulcfie ep reifen/ bat men btétgDelgtBe onber be CDh^ flenen opt gDeDooit Dabbe / enbe maß toel DoogDltcB tebertnonberen/Doè bit 45oöt 311* marDtigD buß langDe Dabbe mogDen her# b^agDen. lt;enbe maß ?nne gt;a jen, nocD toefinbarD# |
;h der ticD / Doe feer ootB be CatDolgtfie Stauben 16 31* felfßDier ober ficD befmaertDabben /bofD aen be CbangeljffDe tant en alber meejl/ bjeltBerß onnoofele ftanben op Dei Deetfie maren gebaBert gemo|ben/bicnien niet meer ontfag/ maer met Bnebtlen mei burfceb^ep# ÓDtP/foobetlteberflaen gDebenbe/ bannen be felbe botDt Deel upt te roepen/ enbe gDe# IgtB Dp han 5gn ï)off betflaen Dabbe/ bat men Dem be iliarthmilbeaf-nemen/ op bat Dpmet 3gn «©DeflatDt/ meber tot lt;©raben foubenmo|ben, ©itaUeß/Dabbe Dp ban bjembe flatten/ enbe ban biergDelgtBe/ moeten betbjagDen ettelitBe jaren Detmaertß/ bie Dem/in’t min* fleaen ^taeteobe Waerbe met gelgc en ma# ren / enbe Banu Jföajefl. licljtelicBbp Dem felfß af-meten/Doe feer Dembit moeDt finer# ten / bat-men nu be ^tanben / meltBerß l^oop©aberß fepttn inbeDeele Wereltbe# Bent maren / be felbe oocB ban alle Bepferß/ enbe anbere upt-lanbtftDe ï^otentaten/ gDe# IgcBbjpe ^tanten enbe Steur-igotften btß Gijfr maren gijetracBteert gfiemecR/ban befe lieben berooft/ enbe bger afontfet mier# ben? tot ten eeumigen ftDimp banbe «Dupt# feDe vaatten. Ruitje alleß Dabbe Dp Stepferl. JKajefi. inben jare 1016 bitBmilß gexlatcDt: enbe Dabben ootB be famentlgtBe ïteur-lDop flen een fulcp han JïBulDufen inben jare 1617/ baer na ban Qegenß-burgD Date Bepferlit# Be Jßajefl, feet btmeegDelitB te gemoet gDe* boert/ om remebietingDe aenDoubenbe / enbe bibbenbe. ï^p beBenbegDteren/bat/ foobitBmilß Op fpne j®aje|l.,3Dner armen Hanben en Hic# ben noobt enbe eHenbitDept getlaetDt Dabbe/ mei gDemertBt Deeft / batfpne J®ajefl. ten DoogDfleneenmif-DagDen bieß-Oalben gDe# ftDept Dabbe / ootB jgne J!®ajefl. Dier,han Deeft moeten berertuferen / gDelgrBe mel maß Dp baet ban niet herlftDt/ maerz foo bicBmilß Dp fpne noobt Dabbe te Beugen gDe# gOeben / matenfe notD bermenitDbulöïgDt gOemojben / met fpneoogDenfitnbc/ Doe be ^olbatefea/ fonber alle lt;©obtßbjeefe/ alle ®uptftDe ®eugDbetnbt «EerbaerDept/oofB allerefpett/ enbe gDeDoo;faemDept/ tegen# fpnejßajefl. jmienß DoogDe Gamefp tot Daten moet-mille alleen bjuptBten) Deei enbe . al berlooren Dabben. «©emgleban be faetfiebaer Deen iß gDeBo# men/batoot3Dne Sepferl. iBajtflß. Dooge ÄutDoDtept ben ftDulbigc tefpett niet meer Debben Ban/ enbe op 5gne «©jbonnantié geen gDeDooz gOegOeben mojt/ enbe jgne geDooï# faeme ïïeur-©oïDen enbe ^tanben / niet Bonben beftDermt mobben. ^00 fal fpne JBajeflepbt Dem / enbe anbere tot HcipfitD betgaert gDemeeH 3gnbe/ 3teur-19o;fltn en# be Stauben/ niet Bonnen qualitB afnemen/ bat fp Daer epnbelitB/ na een buß langO gDe# bjagOene patientiez enbeban bagD tot ba gij toe-nemenoe moet-mille/Darer mi tb den ge# bmptfien tot Daer liant en ftiebeuß beftDer# mingDe / be meltBe be natup/e felfß/alle beß Ggrt Conjlitutien enbe GeeDten / niet al# leen ben lftcur-13ojflen enbe ^tanben/maer ootB be I^jibate ^^erfonen bergunt / en toe# gDelaten maren, «enbe Dabbent hbojfcetRer ban fpne jBajeft. be «CbangeliftDe Stauben niet berbient/bat Dp Daetïlanbt enbeftieben beftDer# |
Hiltonlche Ch rom icke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8r
lösi.
befcOei'iutngîje foube Voilkn berhicôen / bic Öpöoti) öcii ^atDülijtfictotöicctoe Hergunt Daööe. l)ct toaHpiwnerS fpne jlBaj. niet aU leen Har,öc €atöolötl*c/inaeroocamp; vanö’egt;-Hangeltffljeïïcur-ï^ojjlcn/tot een l^ooft en# He HefeOenner Han alle De ^tanöc Des Liijer/ fonber onöetfeDeptHan üeltgre Herfeofen ge# toojöeu. Cube haööe oocli fpne Jöaj. in fpne €onintfilirBe Capitulatie ofte 26croojt/ inf# gelgcpgemHetobligUeert / ö^t «nifuerttou# Boen onöer He ^tanben Boeber op tereeftten.
JSu HaDDeborl) fpne liepf J^aj.bc Cacip# igthe^tanben tot öarebefenfie fooHeel Holer alpfppuunetÿ Han nooben/ fonberöbuben/ nietHeeboben ; bieffjalHen ftp Jaepf jUaicft. niet toe en betcouWbe/bat fpne nieeningc^ijn fnube ben geftooifamen CHangfttliftften te Hergen / batfe fonber befeftermingefoo lang baet fitten fouben/latenbe ft are itanben enbe Hieben tot elcfe cen5ijn Goofopen |laen/ bat ïangftgenoeeft gebupttftabbe / baerentegenö fouben bt Catftolij rftciêtauben /alleen maeftt Ïjebben/ ftaec/ en ftare Hanben enbe Hieben/ tegen onbetamelicften gemeltte befcfterineu.
Qem flont noeft Boel Hooj/batme tot ftier toe een onberfeftept tufleften b’a fftft erenöe Beur enbe ïamp;oj|ïen / enbe b’anberen ^tanbenbeö Gurr ftabbe üJillen maften : maeebp al bien ftet Buereft reeftt geeramineert moiben foube/ fo foube6laer bli)c6en/ bat b CHnugfteftfefte 3^cur-©oj1lencnbe^tanbcn bpfpne fHaj, Heel meet/ alöanberegftcbacnftabbeu/ ftaet Hermogentfteptbp fpne ^tirtabé opfettenbe. ^aerom ftabbe fpne JBaj. geenftlepne rebe# nen/ ben CHangeftfeften ftare befentie te Het# ÿunnen/ gelgtft totftier toe ben Catftolycften Boaö Hergunt glieHieeft.
1300’13/ tBogffelbe ftp ntet/bat fpne fHaj. niet gftenoegft foube gefpeurt flebben/ofte na befen boeft betet etHaré/ftoe Heel te beter ftem / enbe ftet ßgeb foube gftebient ftefaben / inbien ftpbefelHe tot befentieHan ftaet eggen Han# ben ftabbe toegftelaten/ enbe befelHc niet oHer# gegeben aen bie gftene/ bie Heel meer baet op gaen / ftoe fp ftaet groot enbe rijrft maetften/ aléftoe fp fpne fUaj. enbe ftet ßgcnuttelirft bienen moeftte. l^u ftabbe bitftHnlo ftier Han bp itepf. jlïaj.inentte gebaé/fojgenbc battet meet al^ te Heel tot fpn ftanben geftomé Hiao.
Ï0teenootmoebigft ßefpett tegftenjSfpne JRaj. tot Holboen inge Ha fpne ö teuft en/ft ab # ben fpne/en be lt;3ometifcfte HanbeniHan an# berenufliltefBoggen ) feet Heel ßegimenten te pcetbe enbe te Hoet/met fulcBe groote cofté onbet geftouben/ bat ooc6 ftecle Steben enbe t®02pen baetbooxBuoeH lagen. l)abbeu oot bc Cractamenté op be ßegimenten Hooi Hol ter j®aent Holgen moeten/ geitje aio of allen tompleet göetoeeflHjan / niet manguetenbe eenen jlDianHan be Compagnie/ tubeHiaren be Conttibutien met eenen fuir ft en etnfienbe pHer ingematt geHieefr/alo of fpne Wajefro. lÖelHaren baet aen geftangen ftabbe/ op bat pmmetH geen pennineft Han aliebe gepfeten# beerbe aeftter blpHen morftte. ï)et geit ftabbe motte met ßgctbaelberä/ énbe anbere gelt-fooxtenmttgtooteBolïtnbeei Hanbtö/ Her# HjiflcltBooxbcn / op battetmet groote ^om# menupt ftet ßgcB geHoert/ enbcalfoo Han’t felHe alle Hermogftentftepbt met Het en fop/ ontnamen toerben moeftte.
tj^aerentegeng Buao ftem niet Hergunt ge#
toeefH ftocujel ftp feet ftettelicBbaerom aen” 1631. gfteftouben ftabbe ) bat ftp Han fpn HolcB/bat ftp in |9xupf(fen gfteftabt/ alleen 2 ßcgimen# ten/ tot nerfeBeringe Han fpne Heflingge ofte ßefibentic-l^offz moeftte baet uptbeBomen ; ja/ ftem Hiaten notft uooito alle JDtbbelen om be Blepne *öuarnifoeuen/ bie ftp in fpne Hafte plaetfen ftabbe leggen geftabt/ fonbet# ftouben / ontnomen gfteuiojbtn ; enbe ftabbe menHan fpne epgeneHanbe niet fo Heel plaet# fen inUiilligcn Hiilben/baer upt ftp fo Heel on# berftoutjS ftabbe nemen Bunnen : men ftabbe fpiiepgenßefibentie-^^off niet berftftoont/ oHermitjS ftp bagftelgcp ftabbe moeten fien/ ftoemê nietb’eyenitiemanteHiercft gegatn.
iföaer am ben CouiucB in ^meben fpiieii Hoet op ben Gijcr gtont/ en ttoumenn/ Hooi eerfl/in kometen fonbet eenigen tegenfram/ ftabbegefet 5 boenftabbemen gefpeurt/ ftoe fiere beßegimenten gemeeft maten/ be mek# Be men bun met groote Boften foo Heel jaren na malBanbet ftabbe Hoeben moeten/ en mat# men baet mebe Hooxnuttelicamp;ebicnflenfpne jiBajefi. gebaen ftabbe. Want am fpne Co# nincBl. JUajefr. baet na man Herber Hooitn gegaen/ftebbenfe in ben tgt Han een jaer/niet alleen ftet gantfefte ï^ertogfibom Isomeren/ maet oocB ftet fteel iicur-Doiftcnöoni aSian# benburgft tot aenb’ClHe/ Herlaten moeten/ enbe ftet felHebloobtxgnbc Han alle befrner# minge/ ben Conintn in be ftant geben; ijict na man fpneConintBl. jKaj.uiet alleen Hooj fpne ffiefiinge Cufltin met fpne fteeleJtrma# be / maet ootBtot tmeerepfen toe Hooi fpn Geftbeutie-lJof geamp;omen/fpn Hokbaer H002 togereube/ be ^tucBenplantenbe/enbe ftem rrPÏffïïlk6 ontbiebenbe/ batfe ftem aln eenen openbaren Hpant milben aentaften/ en trat# teren/ inbien ftpftem niet milbe met ftaerliebé tonjungfteren/ben f3as booi fpne üeftiugftc Cufltin Hip enH^ancBlaten/ enbebaetnef# fenn fpncl3eflinge ^panbau tot bcr^*meeb# frften HerfeBeringe inrupmtn.Cnöe ftabbe be ConincB ftem meet aio eenn Hermeten/ ftet melcBe in openbaren biuf ft in gegaen/ bat ftp be eenige ooifaBe man/ niitn ftp ftem benban bp Cufltin genote ftabbe/ bat fpneConintBl. jlSaf. ftet Holcft Han fpne ïtepf. Jßajtfl. bat gelftcB metbeMitfttHan lt;i5uts enbe ijpiif# fen-ftagenman üpgebioBeu/ niet ftabbe dacu Bunnen / ftet mcltBe ftp bau Hooi een Hpant# licfie baet fticlbt / ftem biefftalbch mebe Hooj eenHpanbt atljtenbe.
lt;ot be conjunctie tegenn Bcpfetl. jDajefl. ftabbe ftp ftem oot niet millen laten beBojen/ aengaenbe bereflftabbeftpupt noobt/ ente# gennfpnen mille/ ftemmoeten accommobe# ren/bemftlc ftet ftem onmogelit man gemeefr/ mant ftembebefenfitban fpne Uanbê man genomé om bet lt;§mtctffBe maeftt te ftutten.
111 bit foube ftem niet run meberbaren/ tn# bienmen ftem bé befenfieHan fpne Hauben in ftanben ftabbe gelaten/cnbc bat fpne Hauben Han epgenbattgfte lieben alfoo met bebo’Hen gemeefl maten : mant ftp foube fpne Hanben gUeen Hpanbtfeftap oHet ben ftaln ftefaben gfteliaelt/ maet Heel meer/ nact’t «Cjcempcl Han fpne gftelucBtgfte DooiHabern / met be ßabuerfglje potentaten/ bacrftctnoocB be IBenferlicBe Capitulatie gfterëeftt man/ goe# be ßabuerfeftap enbebpentfeftap geftouben ftefaben, Cube ftabbe ftem be ConintB Han
-ocr page 352-|
Vcrvolgh der 8^ toclcßerp befenfie fp aengöenoinen dabben/ Pcrlicten/op batfe be^tabt ißaegljbenburg pernielen mochten. Wat nu fpne Ücpferl. jiKajeJï. Poo^ een deputatie / enbePooibetl Ijiet upttepertoaedtendabbe/ batßonbedp i noch Poor befc repfe niet [ten. *©epjglenu bit Crempel cltB tenpooj oo^ gdtn luab/ fo ünlbe dp’t bacr Pooj niet hou^ ben/ bat filler fpne JBaj. Pan tenen CPan= gelifeden ^tanbt foube toillen tn on-gdenabe aennemé/inbien dP «tn biergelgcamp;e/ bat dem al meber gebaren map/ niet afmatpte/ maer bp tgtp op parefLanbenbcrloffingcbacpten« 1 tvu^vz ïnxt'tvwyuntvuv/utunjuujtu.vn/uiiti 3!nbien pp fclfpbc mibbelen nocp berfirg* ; bp noep anbere Cenfuren/epceptien cnbc ber* gen Bonbe/pem/ en fpnclt;anbcntegpcnp ge* ' quot;-----*—‘ *------' nbsp;--------” mdt te befepermen/fo poopte pp/fpnefnaj. foube pem fulcp bergunnen / cnbc met pem banmegpenp bit/ een gpenabigpe Coin* paffie pebben. ^gne Jlüajcficpbt moepte 1 ® 3 x • ^pjcben in een goebe Cegcua-mccr gdePon* ben/ dp foube nopt det gene/ mat alreebe gc^ paffeert map/ PerBeegden debben.QEnbein* bien fpne Hanben in haren ^tact gdcblebcn mare/foubenfe mei een beguame 25o?fï-mecr gdemeeft 3gn tegdenp bc ^meben/bte nu bit pecgcBel/’baer in fp gdeBomen maren/ Poo? langden tgöt dabben gebjeefi. Jfôaer dP liet detalopdetbcrantmoojben ban bicaenßo* mcn/bemclcBe fpne iLanbeneube ^Lieben/ dem mei bit toe betroumen/bat dp fpn it a nb fo lirhteließnietbcrlatcnfoube/gclgchp ban anbere map berlaten gcmeefl/ mant dp fagd niemant bie dem een Meur ©ojfienbom fou* bemeber geben/fo dp bit becliefen foube/ det . mclcßc bie ghene niet bebaeßt debben/ bit tot dier toe aUt fpne bermogdentdepbt upt fpne ï-anben tetcetBcn/ fo gebjoet dabben/ maer baerom bc fclbc/doc hp/ enbe fpn3aeur-®oï* flenbom befedermt merben moedte/ mepnig aedterbeneßengdebjagden debben. lèobcn bit al/map fpne liepf, JDaj. boo?’t fcd?gben ban bc famentlicfic ebangcliftde ^Stanben/ enbe boojb’Httten/bie 5p ogjecht gebocrt dabben/ ja boor fpne Jföajeflp. gße* banc en PerfpjootBene plicdt/gcnocgd berfc* fiert/ bat tcgcnp fpne jüDajegp. ïtepn. |öcr* foon/fpn ^upp/ConinefirgeBen enbe Can* ben/ geen Perbinteniffe befloten maren gdc* meefi/ maer alleen tcgcnp biefelbe/ bcmclcBe dacr mtt «©cmclt/ ongeaedt bc ƒonbamen* tclc Wetten bcp ßgep / alle reedt cnbc billir* depbt /cnbeBcnnclitBc toflupmen meet en* be meer Dachten tebefmaren. Ï^oopten Diep-halben/Dat üepf. jDa). alle befe omfianbitdcben/b’op?ecdtc intentie cnbc gdedco?famc affectie ban dare ebangtlifrdc ï{cur-l0o?flen cnbc ^tanben/ bp dem milbe obermegen/bjuptdenbe bed meer fpne itepf. autdoxitept/ totbefedermingde/ alp tot on* berbjucßlngde ban D’Cüangclifchc ^tan* ben / cnbcbaer deenfien/ bat noed bp ßege* ringe Pan ume jPlïajcfl. naer fo Peel jammer en cllenbicdcbcn/ b’Cbclc P?cbc ecnmaeimc* bec in’t ßgcB dier boo? groepen / be iieur-I3o?ttcn enbe ^tanben bp pare maerbe/ eer/ troudepbt/ tn clrB eenbp 3gngdeIijcBcnbc ßerdt gdedouDen / enbe pet fpne met rufl en b?cbc gpenieten moepte. sntiuoou ^P bit fcd?gbcn/acn ïtepf. Wajere.geDaen beä öc).’gt; ^gnbe Panbc 31ïcur-l^o?fl ban 23?anben* d’'tg/deeft Pp dem albup mebergcantmooit. Etïan bê ^9«c Bepf. gt;aj.dabbe ftlfp metmeerge* |
palen fionben/ bat Ijp gpeen jDanbamenten bacr ober te boen / nobigh gepab pabbe/ cnbc bat tot Ccngfich albup map gcpanbelt gpe* ociihursü/quot; meefi/ bat tot booitfettingc ban b’acngeftel* amöc« benConbentbaep na j,-?anrfo?tacnbc Jlïcpn «w»® bicnfilicB gpemeefi map. Wiep-megen fpne itepf.Jiliajefi. (megenp fpiiJSlmpt) niet peeft nacrlatcn Bunnen / een Jlianbamcnt pier te* gpenp te laten uptgacn/aen ben lïcur-öojft ban ^apen/enbe oocB aen fpn H.ban bic po* pc 5gnbc/mcnfoube(tenrcfpcctbanbit! met alfulcBc ßaetflagpen fpn ru)i pouben / pem bed meer accommobecrenbc na Depßger ®?* bonnantien. ßaöcmael fiem ßcnnelic taasS/upt een to0t-loopish ^t0ï0nen ban ?LeppficO aen 0em öen 4 2lp?iL gefonben jgiibe/ bat Dem opge# lept toierbe / bat ftp niet en bebe na be ïîep* fetlitfie Capitulatie/enbebeö figep Oibon^ nantien / inacr in mem gij er lep manière be ^tanben han’t üge/tegenö Date ©jpßeben/ reeßt/ en «©erecDticôebé/bebcbcfhjaren/baer foetfien gePoegt Uiaren / baerom gerect fion* ben/ enbe befiel) toarentegena ben 31ndoubt Pan onfc 10abetlicBc pjaerfedouptinge/ enbe Perbinteniffe te maetBen / enbe te beflupten. ^etoglemen upt bitguaetPoomemen/ntet anberjs mercBen Bonbe/ alP bat fpne b?ebelicgt; Be ßaetflagen enbe gntentien nietmet al ge* Po2bcrt/nocd ootB bep ßgepfaeftuaringe af* gedolpen Pnerben/ enbe bat biergelgtBe Per* binteniffe bupten den tn’tmin|lemet Pip en fionben/ enbe bc rebenen/ bie fp dier ban ga* Pen/ maren ootB albup gefielt/ batmen baer dttn fagd/ dot batmen fpns ^lacactö epe* cutie belette / fpne gt;ajefiept benootfaetfie* ließe mibbelen foube ontnemen / enbe fulcp alleb onber det beeßfel Pan be oPer-groote ^rggp-lafien» ^0 dabbe fpn Jtia j. fom be ï^oogdept Pan een ßoomfeden Hepf.t’onbetdouben ) eenige Jlföanbamenten/ en fedjgPr Pan pjaerftdou* Pmige tegenO befe onbetamelicBe WerPinge moeten gbubliceten / en be felPe ban Plegend fpn plicdt tot fpn effect Bomen laten /enbe bit p^tncipalicB upt befe rebenen/ bebjgle dP nu pet gene/b Pielcltc dp al upt fpne Jtepffomd* bulbigdtpt te bo^cn gdefien dabbe/ nu tn ber baebt bebont : namcntlicB / bat biergelgcBc Wetbingden / niet benpjegd toaren om tot ben Bjebe teßomen/enbt be Scggp-lafien te minberen / maer befelbe al noed grooter te maßen/totbeberbingeban ben armenJBan: enbe Bonbe ootfi dier booj be toan-trouto on* ber be ^tanben niet gdebetert pjoiben/ maer foube een oojfaBe jgn onber beCatdolgcBen/ tot een groter ondepl/en ’tgeene noed t’albec* btfbjaerlicßfie luap / bat diet boo? beo ßgep bpanbé/om beter darebpanbelitBe intentien boo? te b^gPen/beur en Pepnfler open biicrbe gemaecBt : CnbcPiaote perpjonberen/bat/ doepjel Pan ben ConineB in ^pjeben groote Contributten/ enbelaflen/ dem/ enbeanbere «©nberfaten Pan oPer-^aptfeden Crepei op* gelept bJietbe/{bie dp mei ban nooben dabbe/ ombé Ooilog een epnbe te maBélmet groote fommenpPicrö anberjS geb?atdtpjicrben.’ ^gne fföaj. bernam upt fpn fcd?gben/ bat fpne boo?genomcne Werbinge aengefiéPiaö tegenb ben moctPnllc Pan bc ^olöatcn/ bate |
|
Hiftorifche Chronijeke. ^i^ji. hart bphicBWilsbcmöp fpne jBajcfiept bc* hlacgbt habbe/ nochtans Waffer gbeen glje* 1)33? gheghtben •, foo bonbe hP Wel ghebene* hen / bat ober heel PolcBS/ inoten be nootfa* Iklirhe onberhoubinghe af-namen / minber , bifriplinc honbe gbehouben Wojben / enbe habbefpne jDajejt. nopt bit Poo? goet ghe* banben / heinbirftWilsucrBlarcnbe/ inbien men tegbens cefeongeöifcipltccrbc Officiers cnse^olbaten/fpcriale tlacOten fonbe hunnen inbiengben/ -batfe na ötboo;tc fonbe gcflraft bioiben / ghekjdi oorft fommigbeban befen al gbeflcaft waren/ bacr tot bp noch al Wil* ligbWas/ cube fonbe fpn iicpferlirhc Officie bier in niet nacrlatcn. O3Cb bitwasgeoo# telt); te beewonberen/ batmen effen op bien njbt/ als fpne jKajefl. befieb WaS geweefl/ om af-febaffingbebes StrbgbS-laflen/ boot ten jacr tijbts tot Begensbureb ben beegaer* ben lïear-üa’ftcnboo’ff flclkn/ batbp bc OcepS bnlpcn bier toe Wilbe upt-febipben/ enbe bpb’uptgcfrbicbenc litur-Ooiflencn* bc âtanben ban bien be felbe betfocchen/ foo baboe men bit booj een Bijcr-mlbOd nict hunnen bonden / macr tot berminberingbe ban be gbchlaccbbe fiuarirbcben/babbcmen een engbenbabigbe.Werbirigbe/ fonber fpne JBajefls. confent en Willen/ja/ Wactfebou* Wing-febtijbens boo^gcnomc/acngefien on* Wcberfp2ccchelicamp; Was/ bat bp/ enbe anbere/ tot befe berbinteniffen tot Icipficb / barer Onberfaten blotbigcn fwect acnlepbcn; bacr* entegbensbe Oatbolgthen ( gtlijdi hoben al bccljaclt tS/tot een meerberOclosta gebjatfit Wieroeni op gelijebe mibbel benthen moebté/ bacr upt anbers niet Bomen foube/ alleen bat bemOe mibbelcnbic bp tegensben dloninch ban ^Weben Wilbc glicbmpcBcn/ontnomen wierbe/ en bp cen fulchc gtlegentOept b’On* beebané nict berfeboont / macr met bue Ver* ftbenbeneplagen foubcngljeaagcn Wobben. Oit quam fpne Ißajcfl, hetalbcrbicmflc boo?/ bat bet gbene/bet Welche tot IcipficO was befloten/oot ongeacht fpneiBanbaten/ tcrflont was in’t Werch gefielt fonber fefijo* men / bes itepfets enbe ber lighcnbokh be Contributicnbecl geWepgert/ bc quartieren ûpghefept/ cnöebcfclbc/ inbienmenfe alleen babbefiunncnobcrnicfletc/bacruptgejaccbt/ Wat tot bare befenfie Was opgereebt/omber* te geWoipen/be Oitnaecs bermoojt/ en niet anbers tegens bun aengegaen/alS offe open* hare bpanben Waren geWttfl/ in boegen/ bat bes abtr^tanbenmeer als berfeethertwa* ten/bat fpnclBajefls. 9mtabcn alleenbacr been gingen/ om het Boomfebe BijcB / enbe alle Bcut-#o?(ltncnbe ^tanben temainte* neren : enbe bàbbe bp pmmers boot fpne ^f* 8befa«tcna Begensburgh felfS beBent / bat fpne Uenfevl. .fßajeft.ben OonineBin ^Wc* ben totbtergclijcBcbpanbtltcBen inbal gbeen ______„______. . ooifahe habbe gegeben/ bccl minber batmen inh?tucfi in imiteren/ enbe in fpn epgbene hem met recht Bonbe befchulbigcn/batbp cc* nige 5gt;tanbcn bairtBijcB/tcgcnS Becht cube ftnUcheptopt uptecnVoonicnièn/ nicer als bcm felfs ban Wegens be ’«nigskaft/ habbe bartben ban bc Ooninefi in ätoeben tc geben hcfoiacrt/oftc geturheert tegens bc Bcltgion tot een berfeBeringe ; macr babben fulrr bic enbe pjofaen-biebc. On Waren ber Wtbcci«* gbenc tc berarttWoo?bcn/ bie fpn lanben en fche bnanben ooghen enbe intentie bacr been iiebèn / teekherS tot bc befentie fp a en ge * gbr/eclit / trachtenbehoefp bes Bücr-ojöic !nomen/berlatcnbabbcn/ombcflaöti©aeg* moditen om Beeren/baer toe hun ban Wel bctiburgh te runneren. bienbC cen alfulthe berhintenifTe/ gtltjcbmen ! ^u liet bet fnnejl'ïaj.bacr been gefielt sun/ L 1 boe |
83 tot leppOgb gbemaetFit babbe. ï^P bthenben mei/ batter jnpd geen berbin# temffe tegbenS finie iKjifcrl.JDajejr. siertg ï^ertogtii-bnpS/Conintfirijffetn mbe lan« ben alken beflocten teas / macr tegbens bic gene/ biefiem/ tnbtbebereenitijbe^gitanbtn metgöcbJelbt ongij^atbc be j-onbamcntelc watten/Berfit tnbe lt;i5eref!irid)caen/ lutlben onbcrbiutben ; tuiebie nutuaren/ bacr ban gheftbiebt in Specie gheen inentte / alleen bat fpne jWajek. upt aUcomfranbiglKben ban ben leipfchen ^Inpt/ tnbe Oanbelingcbtr# nemen mok / öatonbcrbitpietcrt/ batmen fpne .fßajefts. epgene / regens ben €oninrh ban Ableben ber ga erbe Jerggo-macljt/bcr# float/ obermits men boo: bet 25eaupt tot Icipfitb/ baten Itnjgös-boltß be «ontri# butica afgbefatben / enbe nnbete nootbjuft mettec baet / onttrocben babbe, Of fpne ißaicjl. onbereen alfulfb betBfel tegenö fpne/ tnbe bes Bijtp bpanbe niet bloot gbelatcn Unerbe/ enbe of niet bat gbene/bet tocltht tegenß fpn ürijgbS-boltft toaS gbe* ftbict/bp felfs/ inbientben bpantlutbé fou* bc/ roetbe/ fionbe clrh een/ bic bit toerrh met gbeen partijge oogen aenfagb/ lirbtrtkh af* merrhen.^o bccl nu bit acngaet/namentlic/ bat fpne jDajcflcpt ben Æatbolijramp;cn lîcur-Oojflen enbe «ètnnben/bebefrberminge ban bare lanben tocflortt/ bic bicfOalbcn/ bcm/ enbe ben anberen^tanben tot Icipfitb bcr * eenitbt Abnbe/ te bergunnen bias/ biilbc bp fiembietinmetlangb opbouben : toantbe* fclbcbaliben cttelitbe jattn bertoaerts/ be*« batt mebe nict alleen geaffiflecrt / macr ootlt ben Obangbeliftbcn felfs : enbetoterbein’t mtnfle baerom nict tocgbelatcn / pemanben ban Wegbens be Bcligiebaer mebe lafltgb tc bjefen/ bacr ban bp nopt geen ria rijt en hab« öe gfjeDoojt / öic noth al opöc beene toajï. JBaerUiat een onDerfchept tuffcncnïitfetoe# ghtlatencïicfenfic / cnöcDie tot iLcipfitö ge# liant ncrbintemnc toast / gaben öt ^tanöcn ban bien fclfs genoeg oenbenbath: acngaen# be jijne jR3aje(t« / fonbe hp t geern in genabe aenmerrhen/(o hem tegfjenjs 5gne/ tnbe bes Bijtje bpanbé/ettclitBc hulpc gebacn Wierbe. lt;|tt fonbe fulrr fpne ißa jefi; fo het ban belt Communicatis confilius amp;nbsp;auxilius gcftljttbtn/ bebjgle het effecht tot bes Bijt): Welbaerbt bienbe/ btllith niet nf-flaen : macr inbienber banbcfelbeeen bier gel ij tb beflupt tegensbe 3^epferL Ï^ooghept/gclrjeh ban bie totïteip* fitfi gefthiet bjaö/gemäetbt toerben/fo toas hp banbefelbeberfcbcrt/bat hp effen fo toep# nigh bit fonbe pafferen latcn/maer met gge* lijtßenpbcr oberbe ïtcpferl. ï)ooghcpt/ tnbe bes Bijtje WclUacrt/tciianbenheiuben. ^P meenben ooth/foomen hem bc befeber* minge ban fpne ï-anben tnbe lieben toebe^ trout habbe/ bet fonbe met ber ^toeebtfeljcn lanbénnfet fob berce ^in getomen/ tnbe bp nict 5ijn gebjongen ben lamp;aS tot €uflrtn/en* bcbieS-balbcnbc ©eflingc jamp;panbaubi/inbt bartben ban bc Contneft in .Stotben tc geben |
|
s 4 Vervol» i^îi.ôoe het met btfe ftoartrljei^cn tot bun tgbt flô«Usôtn 5P 5f)eujee(l ; boeft belugle Jjem ten heel jacc gecmaccw/ f« Ungfj be ConinfU tn ^Uieben in jgne ä-anben ten Deelt ingelo? geect/ten Deelt fpnen 1513 üaneenplaetfe tot b’anbece ghenomen heeft/ gheciKpnDigc be« futaeentfien/ban wegend cen alfiUchc epgen« babigljebcn inghefiomen maven / noth om feepfcclicBeafftllentiehabbcboenaenroepen/ oft« hem inebe / enbe neffen^ hem tegeim ben ©paubt te ftaen / enbe ben felben te bevbol« ghen acnghepiefenteert haDDc ; cnbeflonbt hem noth mel booi/ bat hp mel al-te-mct bp fpne Wajeft. aenghehonbenhaDDe/ DathP hem be ^eutralitept tegheno ^toeben bet« gunnen toilbe/ of bat ftp alleen fpne U anben mothte befenberen/ bjasi aen te merchen/ of« men mt tot bien tgbt hem fulct habbe toege« laten/ toat hp Mtpfevl. iBaje0ept/ enbe ben gfjehoojfamen ^tanbenbes ahtr/in’t ghe« tneen/ hier ban boo; een betfeethetinge bon« be bpbjengen/enbe bp albien fpne ianben bp cen fulcBe jSeutralitepbt on-aenghebothten waren gebleben/of baevombenOo^log foube, nebec gelept 51511 gebteefi/be Conine upt |da« meten/enbe Jßechelenbuvgh betbjeben / het ügeb ooeb boo; 51511 inbal aen een anbece plattfe genoeghfaem betoaert foube geween jgn/en offer 00c mogelgtfoube geweeft 55511/ foofpne Mepferf. JBajeff. inbe ©enabup^i« glje i^jobintien foube Ärggö gheboert heb« ben/ bat upt jgne Hanben fonbet hulp/p;o« bianbt/ enbe anbete nootb;uft / b'Stmaebe foube hebben bunnen onbethouben Wo;ben/ öaer ban Itet fpne ißaieff. eltbeen Sttggb-etbaren het ocibeel ffrgeben : Want hp hielt booxfeeebtr/ het foube hem noth beel fWaev« litber te boen gcWee(l?gn/ foohphemfelfa tot be befentie habbe pellen moeten/ enbe baet enboben oorb het ütplcvltrhe boltb/ inbe lamp;enabutighe l|ettochbommen/ met j^jo« biant/ enbe anbete nootb;uft/ upt fthulbige ghthootfacinhept betfien» ^gne jliajeff. ontbenbemet/batbp 51511 £tgghb-boltb alberhanbe epghenbatighe/ enbe onbetantWoojbelitbe etceffen bebjeben Wietben/ baerom habbe hpmetbe Cegeiio-WeetWatingehouben/ maethet tethtebe« ginfel Was baetupt ghefpioten / batmen be ©cflingc âtetin/ ooc6 anbete fterrheylaet* fen bpbans fonber Ceghens-Weer open hab gheraaeebt: be p^fnttpale.ooxfaerbe bat be Conine in ^Weben een fuitgb boojts-ganrh. ghebaen / ooeb bat alle bie ghene / be Weltbe haettotbpanben ban fpne jUajeff. enbe bes Äget habben op-gheWoxpen / enbe batmen* tot gheen oprechten brebe habbe bomen bun* nen/ Was/ bat ten bus hechte bereeninghe/ biemeeffenbeels ban tlijcp-^tanben / enbe lt;0nberbanen tegheno 5gne JUajeff, als het l^ooft/ ghefpeurt Wierbe/bat ooeb be bpan« be mcerbet affiffentie enbe fabeut ban bele Stauben / alb fpne jlTlajeff. banbefelbete« gens be bpanben te betWathté habbe; gelgeb fultp onbet anbere bethoonbe het befluptte iteppfith opgherecht/ baer in ban foo Wep« nigh hnlpe teghens be SWeben Was mentie gebaen/ batmen fpne JlSaieff. ooeb met heeft Willen bctgunnen be Ührt-hulpen/ hupten baet ban ghefette ronbitien baer toe / tot bien tgbt/ anbers niette bomen gheWeeffts/ ttghebjupeben. |
;h der i)p foube ootb noth ^d bunnen gebeut - 165 t« ben/Wat5gnt Àiaj.aên hemoubet Dato beu ? 'ïfipffliS habbe ghefchieben/ Dat hp Cc ff UK paffen jgnen 45 Denera el tot berfferbtri««' ghe han’t ßgeb/ toe betrouwen foube : eube fobit gefthietwas/fo foube het tot bic noot/ bcwelcbe hp nu boojwent / niet gljecoincn 55511. JKacr bat hP op een filler niet habbe letten Willen / foo ftonoc hpöer aiffiffercnbe Stmabenietbefehulbighen/ bat befelbe boo; JKaeghbenbiirgh Was ghetuebt / om hact ban een alfultbe âtaDt/ batfe niet ingefloten mochte Werben / tebetfeerficcen / enoe Daev booi een beter achter-gat foeeben moeten. ^00 bcelnuboo;’tlaetffehct ©eflupttot Heppfich aengherecht 5gnbe/ Was rahenbe/ enbe be Weebinghe bic bies-halben heen enbe Weber upt het SgeB booighenomen wierbe/ Bonbe men ben felben niet na ben Hegel ban bes Hg er Conffitutienbooj goet Bennen/ bp confiberatie / obermits b’acnffellinghe ban befen Conbent op bie manière ghehonben/ in’tßijcB niet geb;upcbclicB Was/ja/b’ojbie banbc Crecutie liep bie ter dont teghen: b^àt ophetalbermecffebpf Crepffenhare Capi« tepnen/ met hare Confoxten/ alleen ’tfamen fenben fouben/ enbe bpalbicn het pergcBclfo groot Was/batfe befelbe niet teghens daen Banben/ batter ban een alghemeenen ïDepu« tations-bag banben iteurboiff ban Jl)eiit5 foube uptgefch?eben Woibcn/ te fWhghen/ bat het aen’t p;incipaei|le Requifitum ban befe befenfie bat bed meet een offenfie mocht ghenoemt Wo;bcn/ foube manqueren. Cnbe bathpfpne 3iepn. jlBajefls. arggs-bolcBZ bat hP tot befcheeminge bes ßger/enbe be ge« hoo;famc Staubt ban bien/ heeft onbethou« ben moeten boo; cen eerloos/ ’tfamen ghe« rotteebenhoop (baerban bes öger Conffi« tutien feggen WilDcii ) houben Wilbe/ fo front het both bp 5hne Declaratie nict/macr bewg« Ic fp onberMcpfecl.JlBaieds.enbcbcv3llffi|ïc« renben amp;eur enbe ©o;den jftamen enbe ^a« tenten gheWo;ben Waren/ batmen albus te« gens be felbe foube aengacn/Was ongergmt: cube ffonben oocB ben CrepS-danben/ fon« bet b’anbere/ gheen beflupt temaecBcn / niet toe. Waren oorBbp befen Conbent bic ghe* tcatBteerbc poincten te binben / hoe herre men het JitepferlicBc^lattact foube gchoo;« famen : 3tcm/ of fpne jUajed- macht hab« be/ tot befchermingheban’tßgtB/ hehal* ben eenen alghemeenen ßijcr-öagh/ inbient be noot berede/ enbe baer toe foohacd niet Bomen Bonbe/bchulpc ban bes ßger-^tan« ben aen te fp;cetBcn/ enbe Was het nlbus in t minde baer mebe niet ghedelt / bat ban een parthebanbe^tanben af-fonbcrlicB / beel minberop bc Creps bergaberinghe baer ban bebcthaelbe Crecutions-o;b;e ^xach/ hier af foube moghenghehanbclt Woxben. Baerom Wilbe fpne foaled, hem mits befen / nothmacl feer bncnbclich bermanen/ bat hn hem niet langer op cn hidt/bes ïîcjj* fcrlirBbermaningö'^chiUbens / terdont te bolghen/het ghcWo;bcn RrijghO-bolch met het Blcpnc onberhoubt / Die baer op ghebaen Wo;bt/ metbe Bepfetfehe teghensben Co« nincB ban Sweben te tonjungcren/enbe beo; cenfulcBmibbcl bcs ßt5tr-b;cbcn enbe rud te bo;bcrcn / oocB baer heen bcncBcnbe / op batbe©edinghe ^panbauW/ Weber in 5hn ghe« |
Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85
IgcB filler unt beo Conineje ban ^toebeno 1651. pjachtgeB ghenoegh af te mercBen toaoz bctoelcBc ntet alleen alles toat hp occupeer» be/ fonber peinants refpett ofte bpemfthap de fado Ill behielt / enbe boo; fpn epgen npt» riep: niaeroocBin Vomeren / enbe anbeve ^trootnen/enbe boojnamentlicB bc Sec- de» ben naec hem troth / bic hp tot gheen anber epnbe liet bad maechen/ alp bat Ijp hiei^ ba bc Commerrien ben ^teben in ©uptS-lanbtz toelcBers tod-baren hier op dont / motljte af nemen/ bc fclbc na3gn belieben beefetten/ teberbieben/ enbe te beletten/ cube alfoo ben fdbigen ^tebenz enbe altoos bupjenbe €on» tributienenbe onberb;acghelirBen lad Z op te legghcn.
• i®etoglehpnuboo;fcccBcr toas berecht/ als of noth jongd boo; ben Conbent tot Ï^PPfich gheamp;ouben 5nnbe Z dch «nighc 3^cuc-ï5o;den en ^tanbenmet malfianbcc foiibcn beebonbenhebbenz batfe haer in een haedight BrgghS-gcreetfthap toilben dd» lenz bate toe ban heen enbe toeber ban cttelit» fic bed boIcBstcpeerbccnbetc boet t’famen ghcb;athtz enbe baghdfer noth meer ghe» toojben toterbe ; ï}ct toclcBc facchcn toaren/ banecnbereetiptficnzcnbcbuptcn ttoijffd bp Äcpfetl. majed. enbe b’afftderenbe iteur-■©o;den enbe ^tanben niet toepnigh achter» benefien maccBcn/ in boegen/ batter alfulthe epgenbabighe 3ärgghS-gtreetfchappcn/ tie fonber booitoeten enbe belieben cens ûoom» (then Mepfess ghtfehieben/ niet alleen quabc ghebachten maechten/ matr oocB bolgenS bes Ügtjr Conditutienin getnbtrlcp manier toeteghebm toaren.
^0 habbe hP niet Bunnen boo;bp gaen (als hp boojghenomen habbe / bat fp nu tot Uu» becBbergabert toaren/ ban toegen hd 25e» flupt tot Heipfith ghetroffen / om hoe berre fp fich baer mebe berbinben Bonben/ te bera» toen)haer te bermatnen/ batfpbp een al» fucBe bergaberinge enbe boojneme ßaetfla» ghen betrouto en plicht/ toacrmebefp aen Ïtcpfctl. jBajcdgt; als bc hooghde Wcrclt» licBc ©bectchept haer in gcenbcrlcp manière af-fonberen/ maerbaerbp/ alsghdjoojfa» meOnberfaten/ badhidben/ enbe niet tot tenighe teghendtöbenbe Werbinghe beriep» ben lieten/ maer oberpepnfen toilben/gelgcB ban haren Bepfer enï^ecr/al haer toelbaert/ M-heffinghe/ enbe bermterberinghe hares Starts / hanghenbc toas / bat bacr-cn» teghens bananberen/toiens bic oocB 3nn mochten / enbe bcfonbcclicB ban bjembe potentaten/ bc topic bc fclbc alleen fochten/ toat hoben berhadt dont/ namentlitfi/ het bcrlies ban alle hare ^jfbilcgtcn/ af-fnij» binge aller Commertien/ mitfgabets/ het gantfehe om-Becren ban haren dact : baer upt anberS niet bolghen en Bonbe / ban alleen ftoacrlicBc dabtrnpen : enbe gaf het b’erpcricnticnochbagüclirrtc fienren/ hoe het alle bic ghene toas ghegaen / bic haer te» ghens Bcpfcrl. majed. in ecnbicrghelgtfie berbinteniffe habben ingdaten/ en baer cc» gens met b;tmbe affidentic aengegae toaré.
©etoglchP nu niet en ttogffelbe / fp fou» ben bit alles todobctlcggcn / befe^gne goebe mccningcbp hun fonber bnicht nict^gn la» ten/ bctoelcBc boo; haer fclfs ghenegh tn jgn in hare bebotie/ trouto/ en gehoo;faémhcpt/ L 3 fonber
Hiftorifche ïöj x. öOeüjelbt gBebjacht/ ben I^aö tot Cuflrtn beiibpanöt af-ghefneben/ enbe tn’t obenghe «’Pfrfl» JiBajcilp. jlianbainentcn gehooid wSr ^'*‘‘” göcp«|l«ct luicröcn.
telen ö’.g' 3311 miUen top natc nnlhanbcr herhalen/ »'ihetoat anöectiiflrdjcn/tot batbc «©jabc ban te|’S '^itlPZ *b«t Ö^t licpfcrfchc enbe HtgifttfcJjc ‘,®‘^i/b4n* ^ebghö-boUB/ op het ^toeebfehe ïtegOer/ Meimesbp^irbentb aengeBomen/ heenenbe toe# JäÄtJ''’ ^^’^ ^”’'' Öijrh/ tuffehen b’-CbangeUfchc enbe Uoomfeh-Othobjeften/ bantoegenhetbe* flupttot iteipfich ghetroffenz gepaffeectib. 5^etfouöeal tebeebjtettgh shn booi ben ?Legt; fee alle befe 25 jiebenZ bic tufirchen bepbe ^ar# tijen 5ijn ghe^hieben/ hieebooj tejlcllen: maec top meenen battet ghenoeth fal son / be pjtnttpaelflc hiér ban te fetten. 3^etibniet ghenoegh te befchntoen/ toat een grooten pjgcamp;elhet 25eftitpttot Heipfich / «nbe be iöeebinghe tot btenepnbe/ ben óoomfch-Catholgchen tn hacv ooghen iö getoeeft/ en» beljoefeerfp fichnendUe Santen (bctoglcfp toeltotflcn/ bat bit boojf5. 25cflupbt enbe löccbtnge/ hacebooj-hebbenbe pjactge om b’ebanghelifchenonbcrbcn^tocl ban ben ^auö te bjenghen/ enbe bc Hanbcn ban bien aen haec te treeftetr/ nicccbclirb foube belet» ten ) hebben benccrfltcht / ten eerden met fteaff fehigbcnö/ mace hier na/ baee bc ^cn niet heeft helpen Bunnen / met het^toacet Cttelicte fulocaf tefchaffen.
Ätanben nbsp;nbsp;^jn t begin ban mep/ tÿ een CrepiS-bach
wS a«ü t®t luberö ghehouben/baer bp bic ban ïn# «u lt;^/ bccB/ 25jemen/ 25junftogeB/ ^ilbeji-hepin/ boutai Een ituncnburgh ban be 2ellifche ï-tnie/ beö ^**htt'®®H^quot; '“^” *gt;oldepn / beo €ertjS-25tf# Wah. feftopjs ban^jemen/ ©hefanten ghetoeed 3gn/ met malBanber oberIcggenbc/ fiocbcr# re fp fichacn’t beflupt totïtciuficö getrof* fen 3gnbc/ berbinben Bonben.
g^oen '^iHp bit berdont / Icgghcnbe op bien tgöt booj maegbenburgh / heeft öP al» «w «ia* öuö aen haer ghefchjeben :
^ '’ä“ ïl5atboojftoare beroerten {cttclicfic ghe» ÄtoK moebcren tot be ücpfcrl.maicd. qualicB ge# bquot;» bet affectiontert / ertbc anbere bjebe-hatighe int senupttat i^gth ) bertoceBt habben/ enbe in toat groo» Ka^c. ten jammer en onbeebjuthinge/ hede Crepf» Sjriftöe fen/ aanben/ ^teben/ enbe ©emtenten hier ^«««m. boojneffcn0 foobcclonfthulbige menfehen/ ghedojt toaren/ enbe in toatbebjoefben daet het üoomfehe ÊijcB noth bedommert ?p/ fuit): toaö meer aio te bed behent/ enbe dont tod hartdicB tebedaghen/ both noth meer tebebjoeben/ batter noth geenepnbe ban te fitntoab/ matr hoc langher hoc meer ghe» bacrlgtBe pjatBtgtBen bp bc hanbtghebat/ achterbachtighe berbintentifen / baer iipt Strijeh enbe opjoerte op-rgfen/hcen enbe toe» ber opgherecht toierben/ baer booj bjembe potentaten / niet alleen in’t ügtBghclotBt/ mact ootB ghettotfien toaren/ bic troutoenO in’teccflonbcrhetbctbfcl/alöof fp befe en» begino ghdoofsi-genootc bpdant boen toil» ben / be©uptffhebjphcptmcbe helpen bc» fenberen/ haer foetjeö acnfïelbcn/macc inbee bactanberö niet én fochten / al.ö een «©omi^ nact/ enghen nut/ enbe foo haed fp ben boet foubenbad ghefet hebben/ enbe haer intentie ghetoonncn/©ojdcn enbe pecren/ infonber# hentben Staten enbe CommunenZ het joeBz cube flabernpe ober ben halo te toerpen/ ge»
-ocr page 356-|
8 6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vctvolgh der 1631. fonber uptkdtebal-Derbcn : enbealtoos bc onagmatten bcrlcpt Wierben / mbachtieD i^ji» itepfccltcftc Urmabe enbe befthetmingDe/ i maceften/ bat het iLaubtbaubt bewoonoe/ Dier ober bcrwatljtcn/ octafie ghebenbebati Daer oärflanöt Was/öc rejDererbe i5ikcliop fpne gt;iajek. baer boot foube beweeght Woj# j regeerbe nu een toot langh/ baec na foubt een ben met noch meer ßjiüilegicn / enöcbjp*l anoev fiomen •, bcrhalbèn moken fp wd tce Deben/ enbe Wat anberp tot bermeerberinghe i ficn/ öatfp Daer Welbacrt felfo iriachtne# cnöeonberhoubintjhe ban haren kaet / enbe men. ïll).itbooi particulière frhigbeii/ tube Wat tot boog-fettinghe banbe Commerz den pmmersi öicnkelich 3gn honöe/op booj« ballcnbe octafie Daec foube begenabigen. ©c ouve ®°^” ^^“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^“ '®»’’P/ Jßaeghben* b.m óif/ bnegh berobert Dabbe / Was Dp ootft gljercn befrtjui- inbe ILanbenban ben l^ectogD^aniaoolff a®«f- ï^olDepn/ ?terto-13i(fchop tot B)cincn ftijop ban ( bie Dem boo^t ontfebt ban’t ^cetp-kicht 5^” toegDebaHen ) ghegacn / Wctcnlatcnbe/ “^i^^f ^tn 23ikcDopnckenS fpne lt;© aber fa* 1101/ ais often pets biciuts tegheng iicpferl. Jlßaiek. Ê hooinemcnWiloen: gelgtfthpüanbicg-hal* Den ben d^berken Ggnatfter/in’t Hanb ban inat teilte- Wucken ghefonben heeft/ bic ban fonbee ben tentoiioeif Jtcrts-bikfhop eenen iLanbtg-bagD aenge* Bonbitht heeft / enbe bit nacrbolgcnbc ben 13 Ruling/ ben staubenbooj-gehouben. i^ct habbeben «©^abeban Cillp/befe booi* leben hagen berkacn/ Doe bat in t Slcctkicht Dcpmelitfte Confpicatien Date fouben in t bccboigDenDoubcn/ bictegheng itepferlithe JBajekg. 3lrmabc aengD^etDt Waccn : bc* Wijle men fpeurbe/ bat b ^ngefetenen ban’t HanbeBen Warden/ Daer onberWonben / bc a*epferfcDeuptDctï-anbttc flaen/ enbe fjed ombenhaljStebjenghen.©aerom Dp (b’lt;©* berfle Ggnather) op Detbebd ban 31)11 lt;t5De* neead tn’t itaiibt Wad gheBomen / filler te beletten/ begherenbe tecRont oprechtte We* ten/ watben «©henerad/ fpne ©ffiticró/en* be polbaren/ hieraf teberWachten hebben fbitben : ©nbe ofmen meenen mochte/bat b’lt;©ber|le noth niet kerch ghenoegD bpbe liant Wap/fo Bonbe Dp Wel hack meer bolrho hpmalBanbcr firijghen / het Welche fonber rugne enbe beberbinge ban b’aerme Sieben niet foube afgaen ; enbe foubenDetbe ghene/ bcWcltBc het berooifaetftt Dabbé/feer fwaer* lieft te berantWoojben hebben. l)p Wik Wel batter cttdttfic in t Uaiibt Waren/ bie nieto bacroni gaben / of Det Dede Ï.anbt berbjant enbebo^benwierbe/ maer be gemeene Jßan foube hun banalfultfte Gebellen niet berboe* ren laten.l)p Dabbe ootftbernomen/ batbecl 3Ltebcn Dun inbeelbcn/ alp of bc Mrggo-la* (ten tot een üefojmatieaenghcleght waren/ bat Was öcpferl. JDaitkiS. intentie Deel niet/ enbe Dabbebelt;©Dtneracl hieraf ghccnlak/ enbe Dp lt;©berke Wilbe deft een Wri berfeet* Beren/bat/bp albten men Dem Wd foube b?a * ghen/ foube niemanben fpne Woonplaetfc/ of anberp pew berbianbt Woiben : anberss ter rontrarpt/ foube be Dede rugne en beberbin* ge met achter blpben. lt;enbc batmen Dem op hulpcbanbc ‘UtiangdikDe enbe ^WectfeDe foube willen bcclatcn/ WaP teberWonberen/ niet alleen baerom / bat bt felbc Wepnigh upt-rttDttii Bonben / obermitpbeConintft ban^Weben ober al bc plaetfen beboWen en* bc berWoek Dabbe / Dacr-en-tegenß both bc iiepferkhe altoos mebtlgbigh geWeck Wa* ren/ op bat bc armen JD an/ bic met bc ©c* nemardifrhc inquarttertnge Wap beboibcn/ mochte Weber op^ftomen. ï^p Wilbe ootft bc flecDte sieben / btebananbere mctbalfthe |
' piarktqcben alcijtyajTcert Waten/ Hat luift Dp Deel wel/ maec Dp Daööe Dan fpnen (öene« rad norD öDeen laji fukp t’opeiibarcn : Jlicn mocht Wel (louteUrb geloobcn/ öat tot »je# men ootb ilieöcii Waren/ban Welf De Cclifn* ferfeDe Wel hanöen aöüijfen Ijebben/Wat men alöact p;aftifcccöen. »Dicf-DalbenWtlöeDp abfolupte üefolutie hebben / Wat be ïDur# (letiS in t fin Dabben ofte lüetz Wilbe gOeen decDte beloften aen-nemen/ maermen fonbe Dein fcDjifteltc tn finteritept toe iTcHca / ban Wilbe Dp met het bolch Weber WegD treeften. ^iec op hebben Daec b’ ©nberfaten moeten ©^ ©«• fcD?ifttlic berobligcré / bat fp in trouwe/ en* a«s m«« be ©nbetbanigfre bebotie/ tnallc manieren ba»»«; blpben Wilben/ niettegenö üeuf. gnajcîî./ Det Ührft/enbe DeSepferl. tirmabe/ bic Daer um»!«»/ tn’t aertb-^tteDt foube/ofmothteophou»'’f''’2' ben / attenteerenbe / maer bed meet alhetS^r«-quact af-fiecrenbe/fo bed fp bonben enbe bec* tane««-morDten. ï^upjenbe befen Danbel/ heeft be lt;®jabt®lt;i«^ baiKtllp/ aen ben ^tertO-SÖtffrfjop ban^«2 JS^emen/ oothop befebolgcnbeinanterc ge* fchjeben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a«^ 0P Dabbe Dem berfeDepbê repfen te Bennen s»®^ gDegDeben/ fonberbep üconhrhen itepfer0“X alber-gDenabitDfïe confent/wete/ enbe Wille/ ban WegIjen beb 3tcrt.C-lt;StirDto 2öjtmen/ enbe bt aengheDaclbe berfettinge/ofte tranf-latie ban bien/ Dem met gDeen menfcD/ Wien bie 00th 5Dn mochte/ tenigpebcrbintcniife/ ofte bier ghelDcBe bcrDanbtlingDe in te laten/ beel te minetnepgDenbabigDeberbinbingDe teflellcn/ maerhpfpnciicpferl.Jßajcft. ge* IgtB Dp tot Dier toe/alfo ootft noeD upt plicht en ftDulbigD/ boldanbigD te blpben/inbcbc* botie enbe trouWe / ban bie Dope 5gnbe/ DP foube fpncbcrmaningDealfao hebben plaetb ghegheben/bat Dp tot een contrarictept foube gDencgljcn 31)11. JliaerWiett geïgcftc-Wcl hupten aneDoquot; pe gDtabbifcert/ bat Dp boo? cttelicBe b?ebt-DatigDe menfthtn/ bic 3gnberDoogingDe/ enbe welbacrt nietfoofter/ maer beel meer harenepghenen/ of hareß aenhangonuten* beboojbeel fochten / bcrlcpt foube 3gn/waec ober be faethen al foo berre Waren gebjacht/ batin’tboojß. Slertö-^tttDtUjtmtn/enbe baec ontrent/ in fpniname openbareïttggb-WerbingDt nu met gheWclt gebjeben Wier* ben / enbe n’lt;®nbtrfatcn ten platten 'itanbe acnghehoubtn booi b’lt;©ffinercn / Daer niet ghtweer te berfien / enbe tn goebe ghercet* fchap te Douben/ op batmen Daer op booi* ballcnbe noobt bp jgn Bonbe/enbe liepen hier oorB onbee alberhanbc hepmeUebe intentten/ inttbiembe potentaten. ®eWglc Dp fdfet WelBonbe af-meten/Wat • boo? groote beranbeiingBe hier iipt rgfen Bonbe / enbe Dcc fwaerltcB bit beginnen/ bp Sepfcrl. jßajefieptte beranbtWoojben «jh foube/ enbe wat boo? ten onbia ghditfien lak tip hem / cube fpnen lt;®nbcrfaten/Daec booi mocht ober ben Dalö laben/ bp albten hP fp«^ inten* |
|
Hiflorifche Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87 Intentie bp tgbtS niet cn beranberbe / enbe berfoeefienbe altoos bp hem onbcrbanichlicB 163 r. hem ban alfulthenhanbel ontfloegh : fo hab* om af-fchaffinghe bes groote Brggs-ftoa* bcljp niet mogen naerlatcn/heminbejSaem rlchcoen. ban fpne Bepferl.jIUajchept noch een reps tc toaerfehoutoen / ban fpn Bant hem onbee* banigh bibbcnbe / hP toilbe het nabolgcnbe ^^31. ban bit betre uptfienbebjcrcb/bjel ter herten ' nemen/enbehem baer in niet bieper fïeteben. i^iet op heeft ben ‘Sertb-BifTehop ban ISjcmen ben 29 Julius / albus toeber ghe# anbtbjoojt. ï^p habbeupt 5gn ^th^gben berflacn be befthulbinghebie men hem focht/enbe bjilbe oplegghen / als of hp m biembe merbinghe boot Wtlanbtfchetéotentaten/ bantoegens bc lt;rannatie bes ‘ïteröts-^ifboms ban 25jcmen beftch 3gn foube/berftoggenbe/bat men onlangs tot Jöafbal/ niet fonber groote berathtinghe / hupten fpn boojtoeten/ eenen Uanbt-bagh hnbbe ghehouben / ’tfclbebacr mebe men hem befchulbithbc / ben ^tanben ooth baer op bertoeten toaS. j^utoas htm (Cillp) hupten t to g ff el Ben^ nclicB/ het felbe ootfi in beclberlep manieren hefpeurenbe/ bat hP hp het booaghe onhepl/ lieber b’uptterfle pcrgcBcl ban fpn epghene töerfoon/ ïLanbt en Uieben foube bertoacht hehhen/enbe uptgeflaen/ alS ban fpne frhuh bighe bebotic teghens Bepferk ftiajeft. int mtnfïe aftetreben/toaer oberootB/ neffens Baer tgbtlicBe goet/fpne Uant-famers hab* ben moeten het leben infehieten / bic noch op befe tipje onber het jotBbanbe Contrihutien upt ftonben. gttoonjt enbe gaben bchcclc Wecrclbt fpn hanbeï cnbctoanöci/toacrmebchpinbc 30 jaren het j^/op 3lerts-25iföom hebient habbe / tc Bennen/ rS®“ hoejeer hPhembooj berbinteniffen enbe ge* «sbai. uacrltcBc eojrefponbentic/ ( öacr ban hem niemanbe met recht foube Bunnenbefchulbi^ ghen ) ghetoacht habbe. ^noc Rechten ban b’26erbts-25ifbom toas hp f lt;illp ) oocB fonber ttogffelalfooerbaren/ bathpghenc lt;ranflatie ban gt;rts-1licht te bjeefen hab* he/ het toclcBc foo toepnigh 3gn Capittel cn* bc Stanben foube gocbt binben/ als óphacc toe foube ghenepght toefen / enbe habbe hp met niemanben uaec afgehanbelt/ entic toas ooth nopt in fpne gebachten gheBomen. l?oc feer fpne toben / boot bc aegiffifthe ?tr^ mabe ban fo bed jaren ghefchotene Contri* hutien toaren upt geput / toas hebt ( lt;tllp) mebe toel beBent / enbe toas niet bannooben jWacrbat hg totbefettingeban fpiie g^ap fen in Qalftepii op finie boften ban anberê üe# febt 5gnöc / etttltfhe mepnighe «Solbaten habbe Waben laten : toilbe Ijp tod behen« nen/ hoopenbebatmen bit foo qualicB niet foube nemen/ alshp naetbes figer Wetten enbe gebjupeB/ geen anbere/ als fpnen i^eef/ rcöen habbe/ enbe mas hp ontfchulbig han’t gfjene/ bat hem fpne öcanten hebben nacc* ghefepbt/ toilbe oocB / inbienhnbe WaberS Bonbe achterhalen/ teghens befelbe/ ghelgcB hp hem bicBtoilS tegens fpne lt;©fficiccs hab* bc aengeboben/ bic alfa fctaffen/ batmensijn mifhaghen hier acn fpeuren foube. bat hp fojgh bjoegh boot be Wetbinghe/ bic fonber pcrgcBcl acnghejïelt toas. ï^openbe bat hP banfultBcghebcncBcn billicBbip tc ,____________________________. maecBen toas / bantoeghens fpne troutoc ; heren, offa, heeft op bien tgbt acnbe ^tabt bienjten enbe todbaben/ bc toclcBc hp altoos bethoont habbe / enbetoah faecBebat 3gnc bpanbe anbers ban hem toilben bp beengen/ baer boot men alfulcBc gebachten foubemo* ghen fcheppen/ foohabbcnfchcmcer|lmoe* tente Bennen, ghegheben toojben/ om fpne meeninge baer ober tc bernemen/ als alfulc# Be booths ghen ofte p jopofitien op een open# bare bergaberinghe tc bethalen / hP Bonbe metbe toacrhept toel betupghen / bat hem nopt in ben 'fm gheBomen toaS / teghens Bepfcrl .Wajefrept in eenighe berbinteniffe hem tc boeghen/ ’ttodcBoocB bp hem niet cn front / maer hp toas bcrfeecBcrt ban ®H« befthetminghe ban BcpfcrlitBc flïajcftcpt/ |
ban Wurlagh / het fclbe toilbe toeber inghe* rupmt hebben / maer het heeft niet aengacn toillen / enbe hébben bc Bepferfche nac ber hanbt beel ^jobiant enbe Smmonitic/ baer heenbjenghen laten/ maBenbe aen benßhön een groote «âchantfe. ginfghclgtr 5hn ooth ettclicBc lt;roupen banbe Bepferfthe nupterpe tot 25ifchtoep# 1er/bat 00c 3 jntjlenban^tracobiirgh afge^ leghen iS / enbe XtoepbjueBen toeamp;omt/ ge * Bomen/enbe op cenen 1?engelhp bc Berthe/ banbe l^ugenotcneen Athans opgetoomen. heeft hojts 0lt;er nacfietggX: ©Ictfi Wtlff abt / tn’t tobt ban Ijanauto/ S^ een fthoonen fSaS 3gnbc / enbe ttoec jDglen tc bergcefss ban ^traesburgh Icggcnbc / oberrompelcn 5î toillen. fXf act bit is openhacr ghetoojben/ ^90/ bap bacrom «gn 300 jean uptbc ^tabt baer öa« aBcc« heen Bomen Icgghcn/om befe plactfc teberfe# J’g'J'aö® af lt;©ntrcntbe Jßaentban StpjtliS/ Methet«-^«^ hem aenfien/ als of bc Bepferfche booth ab uur^ læt ben/ bc ^tabts ^tractsbiirgh allcnf Bens tc bet oem tot 23 loc queren, want ben 29 “»ppliS iS öc^^J’^^^g*’'’ BepferlicBe Commiffarius, Auguftus Vitzdum acnfmi. ban «ïefrat/ ontrent met 17 lt;3eeröen booj ï-ichtenauto (bat ben löjabcbanï^anauto-Ueuchtenbojeh toebehoojt/ontrent btic mg# lenhanbe hootß. /ètabt âteaesbuegh acn ben Bhun legghenbe ) gheBomen/ begerenbe banbe 25urgcttoatht/ bat fp ben ümptman fouben aenfegghen/ bat hP ettclicBc 1000 We. ftian boot bp be ^tabt/ toilbe heen boeren. Ä^ni^ JBacc cer bc /ÖotglfetS baer heen ghero# ^^ hr men3gn/heeft hP bic met 30 jUufquctticts aeiwmey befebt/ in-nemenbe aïfulcBcn plactfc. Wit®quot;”' heeft tod ben 2tinptman acn ben lt;© jabc ban ilanautoghefchjcbcn/betodcBc/ neffens be ^tabt ^tracts-burghZ ben ï}crtoghcban Wurtenburgh / enbe ben JDareB-dpraben ^traetö-lnirgh ghcfcfiKticn / bacrtn (jpfe Ucrmacnt/ batfe met öe Weibtnghc fouben ingouben / bacr op heeft ftem be ^ tab tuut eengoet ^onbament gïjeanbtluoojt/flem op flet®erb?agft tot 'KO'thaffenburg lugfenbé/ baec uptte fien mass/ toat fp in alle occaften/ bctugle fp op be $ kontieren laghen / te botri berechtichtinasS/ enbebit ban outs. ’tWas fonbev ttogffel befe ^tabt oocB toel met eenc ftertfidSlotgueringgc belegt ghe» tootben/ foo het blabtban bc Ïtepferfche enbe Uigiftifchefichniet getoent habbe/ gelgrfi ban tn’t Ueghetban Cillp boot jüSaegben# burgh Wraths ’S anberen baeghs na berobe-tinghe befelbtr ^tabt be Wtftourfen gin* gén/ |
|
88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcivolgh der ^311. gijen/ Dot men mt boo:te be ;§tai3t Ottatis* biirtjl) koiwc bEOmmgitcu. jlMcr tjet gmeIt ! 1)1 er ItlCtlC t Homo proponit, Deus difponit, Dat is / be JBen|t0en nemen ötthWilö mei booj teboen/ma« «©ob îülmacljticJ) inacckt get met» nan fpnen mille. Dcdijoitr 'ïlt;i’‘ö«rs bjatljten bie ban ^tratsburg^Z toojttot (Doemdfp niet lipt openbaec bolcB mierben) Stwes- ten pafleUrh bolrk bp malBanbn / alfo gOc# Snh-^ ^Üitüentootamp;ïn’tjlriarcB-iOraeffcöap 23a# OraeffeDapben/ ï©urlagl)/cnbcin’t l^ertoglJbomWur# a^ntodcBeplaetfen een grooten togtom'^ toe-loop mas / en liet Dein Ijecl mei int begin bail mut» aenfien. ©enl^ertog0enbe3lbinini|lcatooj ^®” Wiirtenbergz nemenbe in bet begin ban Bctoojbcr jBep0et ^tebehen Wimpfen in/ met;oo Jßufquettücs/ bie onberfiens op ben ßfnjn Ùaer Ijecn qnamen / enbe liet be 25eperftöe 23efcttinge/ bemelcBe befiel maren om baer baft te maecken/ upttreeben. l?p begijeerbe ooeßbanbe ^tabt 'JlugöSbiirgl)/ batfC4ooo jUan tot be befenfieban ben ^mabiftden ©eäßet- CrepS leberen ofonberBouben fouben:jUaer togen ban öc €atl)olijcßen Haebtalöaer Beeft ketafge^ togXgc-Hagen/ bootgebenbe ftaeronmogelijtamp;Oept •, rwtaeiioe uptgaenlatenbe/een Jfôanbament/ bat nie# lïmrtLra maubtbanbc 23urgers ftaerfoubeinb^em# “ “ bebienftenbegkeben/ enbe foo fommigeket felbe alteebe morkten gkebaen kebbenmat bie in fpatie ban bjte meetken tgbts / bp berlies ban kaer 23nrger-retkt / kacr meber fouben in ftellcn / enbe milben fp pmmets ben lt;©oj# logk bolgken/ bat fp kaer ban in ïiepfetlitBc JBajeftepts bienft begaben. ??iSSSe «©nbertuffeken is get itepferfeke boltB upt tolutupt Stalitn ober îLinbaum/ bemgle beliebe ataiun/ii baet gkettoffen mas / gkekomen ; ben boo;-twer DM lt;joup liter af quam op JlSemmingken/ wnîæut- ä^tmptehz cube anbete bacr ontrent leggen# mibcrgij. öe ftebeamp;enS/ aen/ feet queUenbeb’^nmoon# bets / alles bebetbenbe / maeeßten groote bjeefe tn^maben enbe ©Ifas onber benStbel/ fo batfe nictmcimiften of fp get 25eflupt tot ïLtppfick gkemaeeßt/ kouben / of berlaten milben. b’'Ïtbmimfttatooi milbe Öct amp;ep# ferftket boltk gkeenen f3aö/ niet anbers alS mat bes ünct €onftituticnkterinfepben/ akeben. fUner k^ mas al mat te negkt beftelbt. « Want boen be reft han’t Itepferfeke boltß föÄ» ®quot;^®’^ ^®” -©iabtban Doiftenbetgk/ fapket btoonam/ two|tgke acnqiiam/ trocken fp t’famen in’t ban öe begin nan Julius op jUiemmingcn/ öefelbe m^M^- lt;^tabt alfoo 25eleggenbe/ batmemanbtupt Hupt ban'' notk ill komen kotibe. Höocn tracteerbemen. ïti’Pfitb Cnbebegkcerben bc Sepferfeken/fp fouben tetanitet. ^jjjj. op^oenabe enbe «©ngkenabc oberge^ , ben/of ter contrarie foitbe alles/ mitfgabers Wgf enbe Bint/ met ket Dper enbesmaert bebojben mobben. Jlîaer bemgle bie in bec ^tabt met goebickept begeetben te kanbelen/ in bec kaeft betkeegken cen bom-bibbe ban ben 25cpcc-Do’(r/ is ket becgelcken gemot# ben/bat fp ket 23e(lupt ban Ueppfieft fouben cafferenz ciibeboojbeftcaffeban geplonbect te merben Î0000 fl. Montant geben/ tmec ^ompagnienboet-bolckz totbecbec ôDibie/ inbe ^tabt onberkouben / enbe ter Jïîaent e/.ofl. «îontribneecen cjfmpttit «©en 7 5iutuuâ ’snaeßts/ quambe^ïc# opcegeeft mabebanbeiiepferftkeboolbeâtabtUemp# wÄ«” f ^^^ terftonbt be Sleutels quam te gk«* |
moet bjengken 400 jUaninncmenbeZ enbe 163 b 80000 fl. boot bc 33lonbermge bclobenbc. 5Dacc nacc sunfe al boons gkettothenZ ©cöcpfft-met bette ban Wm kaer îLogerenCe Z mact fdjcon wr-kaecaenfteHenbez als oftfe boosts mtlbentot ben lt;©tabe ban dllpgaen} bock lift maS be reckte meenitigke met / gkclgckmcn upt ae^tait ket naerbolgkenbe fal betnemen. ifetmaS ®““'‘ kunliebcnombc^tabt ©ImtcboenZ koe fp ”’quot;“' bc felbe ^tabt mockten met lift enbe becra# berpetnkeggkenz totmelckenepnbcfp met fommige Catljolgcken in bc ^tabt €ojrtf# ponbentie kulden Z bie kaer onbermonben booj’t jBpneten bet JBupjagien z be ^tabt te boen fp^ingenZ enbe albus ben ütpferfeken eenen pas in bc ^tabt te maecken. jißaer ketmieebebooj fingulttrc bcoifiemngeban lt;©ob 2tlmarktickZ ben 11 ^uniusz boenmen effen bit merek beginnen milbe / alles open# baerzgkclgtk als kier bolgkt. «een tDicnft-niepötz bc meltkt int lt;©upt# feke ï^ups baet fclfs bienbe / gaf kaer bp fommiglje BoigkfvS aenz batfe mat in Ijacï kette kabbe / batfe ban megens kaer «Con# feientie niet en mockt beebojgken kouben. «©emglc fp nu feer kootk kier ober gebjaerkt mierbez omfulcjc te kennen te gkeben z keeft fp kun gkefept: «©atbetl«ecnttnacr-kriipbt int «Duptfeke l^upsbcrboigken lagen Z ket mclckc men foube onberfoetkenz fo foubemen ket alfoo bebinben/ mant ket oogken-mertk mas kier ban / batmen ket ’S ^onbaegkS onbet bc Ibjebicatic foube aenfteeeßen Z gke# Igtß ban al tot ten fultk merek ten oubt Wgff/ bit filler boenfoube/ beftelbt mas» iDit mierbe keel kaeft ben gt;agiftrntt te kennen gkegkeben/ bemelcBeeengkttalban polbaren in’t q^uptfeke ï^upS fonben / bic’t alles/ gkclÿcB bc jDent berkaelt kabbe/ alfa bebonben. «enbe mas een gang onber b’acr» bc gegraben tot aen ben ï)ulbet-lt;oo|n/ ben mclcBc niet berre ban bc Dieumc |3oo2tcaen ben Jßupjbanbe ^tabtftonbt. jtien keeft terftontket Ï3iilbtc upt ben lt;00^ in’t Üia# gafgn-i|ups/ enbeanbcrplactfcn/ geboert/ 3ijnde lOOO €entenacc. iÓen keeft 8 perfoo# nen/ bacr onber bict©jou-perfoncn maren/ bic kaer tot bit f ept ban ©ereabeege mou# ben ficlj gkebiuptkcn laten/ bp ben isop ge# bat. 3nbien ket ferupt mas acngkeftecckcn gkemeeft / foube ket bes lt;amp;tabts JEupjagie boen opfpïingken kebben/batmen niet fleck’’ temoeptenkabbeBunnenbacr in Bomen/ en lagken be Üepfei’frkcbp JRojingcnZ enbebP ben «©algen/ om kier op te paften/ enbe kaer boojnemen in’tmereß te reckten. Jtiaec alS fpgkemecefit kebben/ bat befen ïJenflagk mas minutBt/ 3i)nbe meber geretireert. «Boen bit niet milbe atngaen/ kebben be bauend ïiepferfeke met bie ban ©lin / ban megken aaiBoeW ben #as gel)anbeit/kaer aen ftcllenbc/ als of Â'L fp ftkielicB nner lt;illp gatn moften/ batrom ©uttai-, is kun bc i3as berguntz enbe mat t^iobiant tnsöy gkegeben/ cnbcals fpettelicBciDojpenupt# gfttplonbert/ enbe ten bede in b/ant gkeftter# ken/ enbe anbers qualicB kupS gOekouben kabbcn/3ijnfc opgebjoBen/enbe boen fp ober be qßonaum quanten / 5Öufe in’t Wurten# bergee #.anbt gcballenZ enbe bacr in groote ftkabe met rooben enbe plonbcten gebacn. Steelt te g9cn 28/ iPZ enbe j 0/ keeft l^ertogiulius, gais B«f 3ijn gkemo?ben Äanbt-boltB 1600 jEan W8 *“1'“' fttrek/ |
|
HiUonlche Chromicke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8p 163 r. fïcttU / te i^ccrbe enîK! te boot ffameng^e« boertenöeUoajCtibtngOcti gOclept. ißtö# öelecüjtjle t^ (jet Stedeken JlDtnfinggtn ban Öen »0’11 be ©ojflenbccgfj tngfjenoinen/ daet in lagen tbuee Compagnien bande ï^itten* herginfe^e Soldaten/ dieOpondeede Kep# feefelje 0eeftondec gefielt/ b'gt;©fftcicr,ö gear# wfieect/ Ort ILandt-bokk onttoapent / ende toedec na OunjS doen trecken. î3oo|t!3/ geb« ben de Kepferfeken den ûaufeben ^tatgb ber-obert / bet Stedeken GeutUngben in# gljenomen met ■Jtccooidt. ÜI.« dit gbefebie# de / 10 de beele tinnade ( daer bp dc lt;j5?aef Cgon ban ©ojflenbergk/ lt;©cnecael Wackt# meeflcr bande KepferftOe / een Ir^oik ban ïtenkalt/ de lt;i5^abeban ruit? /d’^berflc ^Utringljer/ CommiOarisi Walffflcpn/ende andere tjecren aldaer^p pufent pijnde ) den laetflen 5|wninö te j!#iddecnac{|t opgljebw# ken / ende opCubingken aengetcocken/ban nicpninge3ijnded’28rmade bande Wirten# bergers aen te taften/ gkelijtkfpoanaen i, g|ulius bwegbtn der 3®o|gken-flandt te# nk«ns de felbe 3i)n aengkegaen / in ^lack-oidje ftertk/ X0000 jHan / negens bcel giof • lt;©befcbni- Ä?'“ ^lgt;* ”’* d'38dmtntflvatooï ban Wurten# gt;gt;«ii®ut, bergk/bie dit niet bermoedc/ dat bp fa Daek Sö««/ fonde obertogken boerden / fagk dat kP niet aÖ^wfiowt'»»«^/ eenalfttkke macht tegkens ?®'S,tc(laen/übcrmitSketRw6t!S / datkemban de änderet bangkeUfeke ^tanden fonde toe# gk^fonden boerden/ achter bleef / foo beeft kp aen gkebangken met de Kepferfeke te kandelen/ die kernbooj-floegken/bp albten men OetbSebupttot Heppfick caffeerde / dc Wapenen aftepde / Kepferfeke lt;0narnifoen innam/ bet ïtandt-boltk ontboapende / ket ghebJoiben bolck dooi Kcnfcclicke Com# miiïacifcn/namentlickde embe ban^nltx ende WWepn af-banekte / ende but en belette / dattet fick in de Mepferlickè jKa# jeftepdts ©tenft begaf / ende boosts kein in alles accommodeerde / foo bjilde-mcn ficksoek «3« cenigkegelegcntkept/ maller neerflickepdt boegken. ïliecopkeeft d’Udmimftratooj gkeandt# bjoojt/ dat kP begeerde fick. t’accommode# ren/ ban meeningke 3gnde/ men fonde in dit Setooidt dc Ghcr-iêteden tn den ^boabi# feken Creps mede intlnpten / foo boilde kp kembenccrfligken/ dat de ^tadt ^tracs# bncgkkaecinfgkclijcjc accommodeerde, g# tem/ datmen die gkene/ die kacr bp defc 3llr# made binden fonden / boilde/ bolgken.s ket Kepferlitbe ^laccaet/ pardonneeren. «©pfnltamp;etboee puntten/ keeftdenSBjabe ban ÏBoiflenbergö gheantboooit: /Ben bias bu ingkeen Gijcr .étadt / maerin’tXandt ban Wnrtenbetgk / ende fonde elc6 Handt/ 5Ön cpgkcnlafl moeten diagken. Wat aen# gaende bias/ ö’ lt;©bcrflcn/ ende andere lt;©ffi# tianten/ fonden trontoens die gkene/die kacr alleen nu kadden gkebinpcBenlaten / gtpar# donneert 3ijn: maer die alte booj gkefon# dickt kadden / cndcalfoo dubbelt mifdaen/ daer Sonde men booj hefexepfe niet ban fpic# ben/ maer kp brilde ket felbe tod bp Kepfer# IttSe Wajcflept alfoo beefoetSen/ datfelick* tclicS gkenade mockten berScijgken» ^wï op 50n dc nabolgQendc puntten/ ban |
toeüer-3ijdentoedcrom aldus benoten, 1631. ©ooft ecc^e/ fonde ^ertoglj luliU, mits#«„„cm, gadecs alle de 3ûne / fcöulöigh code bec# baut «c-bonden ^ijn / om kem nac de Kepfcrlickc«ajt tue jBandamenten ip alles t ondertoerpên/ met^^'’^’^**” ten caffeecende ktt Benupt tot Heppfuk/SSnàt gkemaecSt 3qude. «Oacr-en-tegkens fonde Wunm kp / 5Ön «iBkemalin / DojfltlicSe/ ende nn# ^ÄVut oere binderen/ in boogkdpe 3iinûe / ende niet eson ban te min de Wedutoe / oocb alle andere ^te# ©ojac». naers endt Krgg[js-lt;©}ficicrS/öiebp öefe5g^ Wecbingljc mede gheintcreffecvt toaren//^ bplgkcns dc Kcpfcrlicbe piactaeten/ in dd Kepferlicke protectie aengenomen tooiden/ ende alle, de daer in berkaelde gkenaden/ deel# acktigk 3Pn» •ende fonde kPbooj ’ttoeebe/ deninkondt bande Kcpfeclicbc piarcafen foerben te bol# doen/ ktt Handt-bolcS flracp totder nac l/ups fenden / den fclben kacr lt;©öttoecc af# nemen/ ende aen ccnfcetbereplaetfc ffamen djagken/ in berftetbertkept tooth daer en boben ket ghctooiben boltb in piefentie ban den 4Bjabe egon/ ban ©o^flenbergk/in dert .^aem ban fpne Kepferlicbc JBajekeptS lt;0keöeputfcrbc Commiffaris / af-baneSen/ ende toie begeerde te dienen KepfetlitbejBa# ieflept/ dien fonde men niet Dier in beletten/ nock af-kouben / onder toat dccbfel Det felbe ooeBgDefektedén toockt. JBaerdtenuoork toildentoedernacküpStrecBen/ Cndeniette dienen begeerden / die felbe fonden ghehouden ;kn te ftotcren / dat fp nacr dcfen tegkenS KepfcrlicBc JBajefïept kaec niet toilden ge# bjupeben laten ; ^nfgelgtt/ fbude k«t ootb met ket boics gkekouden tooiden/ dat kem l^ertogk Iulius ban andere ©oiflen / ;S)tan# den/ende Steden han't ßgeHZ toas toegke# folgen gketoeefl. ©001’tdérdc / fonde I^ertSgkIulius fekul# öigk.59rt/ de Kepferfeke 2ftrmadc inde Han# den ban fpnortber-boogkdpe tclogecbn / té quartieren / endé totd’^idjcban fpne Kep# ferlicbe JlBajeftcpt fondecDonden / ootb nü toat d’^rmade fonde ban doen hebben / laé# ten bolghen. ^aer-en-tegkens fonde alle mtfbjupeben / Dp ket op-bicetSen / ende gkedupjende d’^nquattiertngke / berkoedt toerden. Wen nu dit aldus in’t l^ertogkdom ban Bet «tp-Wurtenbergk paffeerde / 3gn fommige ban {eefdje ^c dc Kepferftke Gegimenten / toeder na 151m/ ^K’t ' jgoïdlingkcn / ^flingken/ ende ûtutlingen xanat inn gkegaen/ dock is de mecflepartpcbanknn# î®^. lieden in’tbSoif5.I|ertogköom leggen ghc#''‘^™' blcbcn/. ende is tegkens de gkedane beloften/ qualitS Gegiment gkeBouden : alle Ca# fléclcn ende Wojpen/ tot op ket uptterfïc upt-gkeplondtrt / bcdoibcn/ ende bekalben den brandt/ alles bertooefl ghetooidcn/ niet anders als of k et Handt met ket ftoaert bias ingkenomen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;.. ïBic ban Wm kadden CttclicBc täaen# ^‘e bm. delen bolcbs tot den fecours ban’t Hegker^^Vebquot;*' ban Wnetenbergk ghtfonden ; maer dcHictivnuut togle defelbe ondertoceghs bemamen / dat b^’æ'PP’ ket al gkeactojdeert toaS / 3hnfc toeder gkc# beert/ ende niet fonder groot perijtbel. g^it groot ongkelucb quarn ootb ober de ^tadtl5lm / de togle Wnttenbergknu al ober gkegaen toas / ende de Stadt ban al |
|
90 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolgh der 163 i. al Ijct ferourp berooft/ D«ftfe ootS moeten na öetoiUe ban öe Hepfcrfröc leben enöocn/ inöien fp i)’nptcr(le mijne nietmiloen ber« luacljtcn. ïjeeft meöe gbecaffeert bet 23e« flupt ban ILeppficI) ; Ijet gbebjojben ©oltb/ 'feö ï3acnöclen/ enöe tmee Cornet Uupterb af- góeöancamp;t / enöe öc refleercnöe met öe ntenüie Contvibntfen moeten betalen / enöe cttelttb iicpferO ©oltb in Jjaet gljebicöentf« fenonöerljouöcn. ’^^‘^ Itepferfcije laoltb ( na batfe be ûgtp* SmfXî^t'i’en in ben ^bjabifejjen Creptjî/ ootb lien %antt/ban’t 2tttoojt tot 1Leppfic0 gbemaetbt/ Kral'S? dabben af-gljeb?atöt) 51)11 bier nac in ben bm uepp- lt;Cveptöban ƒ rantbenlanbt getrotBen / baer fjdj. bebbenfe meöe bc ^tanben en Steben ban bet ïUpyfifcbc 3tcroo;bt / Webecom onber bc 3äcpfecfcbc Contributie gbebjaebt. «©e Jföartit-ilamp;jabcban 25janöcnbucgó / ter be ïtepferfebe aen -guamen/ fonbt ben ïteitr-■©obt ban ^aren fpn gbetoo^ben ©olefi/ 5 Compagnien aupterjÿ/ onber ben Ober« ften ^tcinauü) •, enbe bjpe ©acnbelb/ bnp« fent ilïanflcrtBsijnbc/ onber ben ©bergen Lieutenant ban «êebaumburgb/ toe. aauaii- nbsp;nbsp;nbsp;®c ^tabt ban j^urenbergO mfghclgty/ becgijMf- bicbolgöbeootBött eremyel banbc ^tabt hSfluBt^''^’ / baer begbebenbe ban't ïtetoo^bt tot ^1 lUpp- Leppficb/bttObÉbJOïben^olcficafrecenbe/ Wj. b?pc bupfent jBan fterefj 3nnbe/ bebalbcn Wat fp tot befettingbe ban be ^tabt ban nooben babben. ^Ifoo bielen beelboo;name Leben af/ ban ’t Leppfifebe 25cflupt / niet tcgenjlacnbe bat öc 3acur-©oïfl ban Karenz alle baer toe gbeaffettioneerbe/ om baer bp bafl flacnbt te blgbcn/bcrmaent babbe/bem »eue- ’^onöt - upt bcrBlarcnbe : l)p wilbc «©oct en a9a,gt;ftban 23locbt/ Lanben cn Lieben/ bp bit ©edupt pareil b««op-fettcn: ©p enbegbeerbe met een Letter Smiötó Ö’®*^ ^^ ^^ togtfien ; fp fouben nu bet bare ^owtenz mebebocn/ enbe metbeWerbingbe niet bnö Darre baff dapcrigb om-gaen/ fouben neetflieb bib« toSSS/'m”*” / ®”^® ^^” bet23c(lnpt in aebt nemen, wijhcit bp ißet Sweben toilbc bP btm notb ter befer DPbetbatte tgbt niet in-Iatcn / Want fnltr toaO tegben öcfoiuttc. 0jj 25cnupt/ enbe bp fjoopte alfoo te bacjli« gljcr tot ben ©tebe te Bomen / men foube al« leen in’t©erbonbt fratn. jDact foube l)ct gbeen Ranbt bebben / enbe tot bet uptcr|ïc moeten Bomen (bet bJclcB lt;©obt 3tlmatb== tigb/ gbenabigblicB berboeben Wilbc ) alf« ban was bet notb tgbt ben Janine in ^We« ben tot een lt;©entrael acn te nemen. t)oogb - gbemdten ïïcur ^oxft beeft bit te meet be-gbert/ om bp bc bcrbatte ßefo« lutic/ enöe bet gbemaceBte 25enupt te big« ben/ te meer bP bernomen beeft/ batbc 13a« pißen acn alle Banten tegben# baer Benne« hebe 23 dof ten banbelbcn/ enbe boe feer fp acn ben bagb bjaebten/ bat alle bare gjn« tentic baer toe alleen (trctBten/ b'Cbangcli« febe Gcligic t’ünöcrbpicBen / enbe boe feer fp baer toom enöe gramftbap ober bc ^tabt Jliacgöcnbucgb babben nnt gegoten. *Daer« nmbabbe bp ootB bc l^cpfcrlgcBc lt;©befante/ ïjegcnmullcr/ ( bic in bc Wacnt ban $^tp/ gclijtfibicrbo?cn berbadt i#/ nalt;o|gaubï gbehomen biao / alöecbanbc motiben in-Incngenbc ban bregen bet 25enupt tot Leip« ffeb gebaen/enbe filler inbe f^ameban üepf. Wajeß. foo tod mctcenfcbtiftdicBcßcfo« lut ie / al# oot» wonbelitB ) feer bertoetenin |
Piefentie ban bde feeren/ boen bp 3nn af-ftbepb beeft gbenomen/ met een becbalciibc/ toat boo^ troutoe btenßen bp itepfee Jöat« tbtaö/ cn 3gn iicpfcrl. /liajcfr.' babbeal* too# betoefen ; tiifgljclijcc tont Pooi grocte beloften bemtoaceu gbebacn/boen'bpinbe Laufnit5 toaö gbetrotben/ cn boe feer men bem babbe berfeethert / bat öcn Cbangth« febengbeene bdetfden acn ö’Crerritie ban baecûdigic gljcftljiebensoubc. jDaceboe-men bit alle te famen gebouben babbe / bat tboonöen öeboojgaenöe Crtmpclfi/ en in« fonberbept b’onuptfpjeecheliche tpianme int beroberen ban Maegböenburgb. Cnbc bP babt bem 3ïfgbefantc/ bat bp licpferl. lUa« jeßept toilöc aen feggben/ bat bp ten cerßen be Gravamina, Öic bem bâ ’t Leppfifebe Con« apen Brut« bent toaren te beeßaen gbegbeben/ toilbe af« 5*ÏÂ bclpcn ; fo niet/ öat ban jgne »tur-©ojßel. ^Âd «©ooß. toilbe / noeb Bonöc nacr laten / metbc^taM-bulpe ban b’^lßißeerenöc / bet Leppfifebe min“^quot; 25eflupbtfnt totreB te ßellcn / bet toeltBc IJP «ÜÄ' «©oöt / enbe ben lt;gbt / toilöc obergbeben, ï^ier beneffen# beeft bp ban befe boben-berbadbe ßefolutic/ccnfcbipbtn# aen itep-ferlicfic Jßajeßept laten af gaen/ban befen inboubt: ^gnc licfbe / enbe bolßanbigbc troutoe / biebp tegben# itepferl. jIBajeßept/enöe fpn !?ïcrbtj3-Ï^up#/babbcbetboont/toa# beBent/ enbe babbe bp fieb ten boogbßen altoos be« neeeßiebt / fpnc jßajeßept te bienen. Cube toa#niet toepnigbbeöiocft/ öatbp/ ’tgbene bem nu bejegent toa# / babbe moeten fade« öcn : notb al fpnc JBajeß. gbeboojfaemlitB biöbenbe/ bp toilbe bem botb laten betoegen/ öat bc figer ^tanben tegen# bc# figer Con« ßituticn/Coßupmcn/en©?pbcpt/bcftoccrt/ bcmifbecßanbcningocbicbcpt fap gbdegbt/ bet goebe bctroutoen gbeßiebt / enbe bc hebe ©?ebe toeber op gbereebt inotbte toojben : en botb btrtclitB oberbenrBen / to a erbe enen bet epnbelitB foube upt-loopen / inbieg bc ^tanben niet fouben berquitBt tooibcn. ï?p meenbe fact in goebet enbe op|ctbtcr troutoe/ enbe toilbe fap æcpferl. jMaj. enöe bc# figer getroutoe 34cur-®ojß falgbcn / berbopenbe biergbclgcBen mebe ban itepferl. jföajeß. met oobtmoebigenberfoetB/ itepferl. JIKaj. toilbe botb niet fulcBc barbe mibbclen te« gben# bc gbetroutoe ^tanbenboot bc banbt nemen /macr bed meer bc goebe banbdinge bclpcn bebooiöcren. eincB ootB mebe een ^tbipfacn#/ acn fp« ©«tirtit' nc .Wajeßept ban Hongarpcn / l)p toilöc j®oj(iK botb fap fpneni?ccr ©aber bibben/ bat fpnc sa« akcur-©o|ßel. boo|-3o?gbe mochte plaetfej^jjiw. binben/ bc facbtmoebigbept te ontßcetBen / garpfli/»» enbe öat tuffeben bcCatbolgcBc cn as^otc-W^ ßcecenbe ^tanben .bic bcrfebiUm motbten Sepfet bp-gbclcgbt / bc# figer ^tanben bare ©jp« ^atwifw' bept bebouben/ enbcbcfonbamentelc ï©et« wH^ ten in aller manieren baer Bracht htbben ; niemanbtbacrteghen# beftoacet/ enbe alfoo wfisatit-het nappe/ cn in ben gronödfimBenbe figefi J^^^iS booj ben epnbclitBtn onbergantB / befebee« Seg^ men enbe betoaren : baer boot foube fan een onßcrßclicBcn ^acm cn Loß VerBrgghen / cn bc ^tanben hem hoogh berofaligecrcn / cn fpn ijup#/en fpn epgen Iderfoog/fecc bemint maccBcn. gpen 24 gt;ep/beeft ben 3äeur-©ozßfaan ' ,^aren/ |
|
Hiftotilche Chronijeke. i^Jt' «Sayen/ eenen Haubt-bagD nae W?efbcn ©c;iöeut. ®lto?eben / Det mclcfie Dp ben Stauben, öo:(i ban te berflaen Deeft gDegDeben op bic manure/1 2ÖelDcBDierbolcDt. «mtant- ^^^’^ maren mepnigD jaren berloopen/ MO uw/ ^at Dp cenen Hanb-bagD gDeDoUben/enoe be ii«©;ef. ßiböerfeDap befcD?eben Dabbe •, enbe foube quot;' bem niet lubcrg gDemccfl ^gn/ bat Dp’t fel* üc met inctt van nooben Daööc fltüben ino gen. jßaec namen be pergtBelen tut üoom* frDe auch / enbe aen 5Une fjalcn ban fpn 3tanbtou'S b'obcrljanbt/ bat Dp niet boo’-bp gaen Bonbe/ met be üibberffDap D^r ban te fpjeerfien/ enbe Doe bit boo? te Bomen flOnt/ ban Daer te bernemen^ Waerom upt finguliece Hief bc/enbe l^a* berlirBè fo?ge/ mag DP bemeegt gDemo?bcn/ tenen Hanb-bagDna W?efbtn upt teftD?g‘ ben/ enbe Det begin Dier af te fetten/ ben eer* fïen.^oubagD bac Trinitatis, 3gnbc ben 12 Siuniug/ btgerenbe/bat fp Daer batr na mil* ben rccDten/ bat fp om bien tgbt Date infltl» ftelben tot lt;©?ef ben / enbe nae gDeDoubene 'fö’Cbuatu acnbieplaetfc bc mcltBebaer toe ban foube gljcftot merben/ beeboegDben/ fp * nc ^lopofitie aenDoo?bcn/ ober fuUBentf* feng anbere / ßaebt Dielbcn / cube ’tgDenc Delpen beflupten/ bat tót b’onberDoubingDe ban bc «©bangDelifcDc ßtltgic / ben luütn l^abcrlabt/ ten beften/ enbe tot tlcBcrg Web baren/ bicnjticD 3gn motDte. «e «»ibe ®ocn nu onbettuffeDen bc ^tabt j®acgD* bail1 «uipbcnburgD niet bper enbe fmaert / gDelgcB '‘«hattet ig / mag bcrmoefl / lieten Daer bc Saren / CatDolgtBc boojflacn / bc iîbangDeltffDe/ bat 1)9/ Bjcnbciajotcflcvenöc läcur-©oiflen en Ätan* 5amp;tt-Ï‘quot;gt;lquot;’‘^]^/ fouben Duc boo? gDenoetD fetje^an- becftD?icBt sgu/ tnbe ben moet ballen laten/ beib fper enbe nut mcer foo baft DangDen aen't 15e* hÄr f^^‘®*®^PRj®emaeat. g^acrom baö fp «‘^^®^” alle plaetfen / oaec fp bc Cban* gto: oc gljelifttuu gDebupgDt Hebben / bittcempel WeciichcQan JïïaegDöenburgD boo?-ftelöen/ mitg SÄ befente Bennen ggebenbe/ battet ben anbe* wtctcii/ rcnootBalfo/ inbicnfebc IBepfeclicBe Jßan* fö**’ bamenten niet 0oo?tn milben/ foube gaen/ ' enbe miffeDten nocD al arger. Onber anbere/ Deeft btnlt;©?abèban lt;il* lp berftDepbene repfen/ flracBgnacbc ber* moeftinge banbe ^tabt WaegDbenburgD/ lt;©Defantenacnbcn iteuv-Boiftban ^apen eunben / bat Dp/ enbe anbere ^Bbangfie# . _c .Stauben/ Daer gDemoiben bolcfi fou* bénaf-banthen/ enbe benlBepfcrl. J©an* banienten gDeDoo? gDeben. ^Htut- Wemgle nu bc I^oogD-gDemeltcn ïteuc-Öaflï op Det begetren ban fpne IKcpfeclicBc f«pnbt®eï Wajtflept beboojigDe refolutie gDepjefen* amp;“^®e-tteert Dabbe/ bc mcltBcDpbcn tmintirDflen battS* ^^ep öeg Ueuferg ïtf-gDcfante Deeft ginge* ben/bat Dp be goebe lt;?actatie tuffeDenSep* ftvlftBe jteaieflept / enbe ben €oniufB in Smeeben / tot op ten fee eher en tübt cenen aenflanbt te bccDanbclen/ Dem bencerfücD* ben milbc7 glieluflumd Dabbe Dp’t eerfr aen ben lt;©?abe ban lt;illp te communiceren / bc» gDeert om te bernemen / mat Dem bacrbp foube bebufDten. Soo Deeft DP ban Hepp» fieDben mere Wiltita / en ben Ï)ccrc Wok* ficng-iDojp aen 'Hillp gDefonben / benv jlDcpz ben fciben bit tiacrbolgenbe te Bennen v g9egDtbèrt. |
pi i^ettuaö Dem ßenmelitß/ Doebatbc €'fte== 1621, ' fante i^cgcnmullet ban üepfcrlirtiejfliajc* fiept/ bp Dem tuajß gDebjeeD/ bu Dem Dabbe gDefept / Doe bat fpne ÄJaf eflept nu t tesenja maß / bat tuffeDe» Dem / cube ben €onitifit in ^üjcïicn/ gaeûe Crattatenboo? ghefhiöt mietben/ Det melclu DP bjeebtfanu iieur cube î3ojfîen/ maer infonbetDepbt iîcîiî-^aten ünlbc toebetroumen/enbe batmen een rupmentööteenaenflanbtUanbe Wapenen/ maerDen fonbe. ,i§gt;oo Dabbe Dem nu fpne ïtenr-l^ogfïe* lifbe eDooïluoDtigDepbt/nuttcgDenltaenbc bat alle anbetefacebeninben megDlasDen/ Dem foo bette berülaert/ bat Dp t bp be Danö nemen inilbe/ maccte booten met Item eerfl te fommuntceren begDtett. »©lejs-öalben Dabbe ^pne tDoo^lugDtigDept / «©Defanten aen Dent óbergDtfönbén/ om te bernemen/ Doe/ enbeoy mat manière eiibè «itonbitie met ben CoiuntD in ^bjc;eti teDattbelen luaö/ ban üjegDenei fpne ïtepferlichc iHafeRept/ om flilflanbtban Wapenen enbe 'îTcattatciî ban Djebt/ enbe Doe langD men b en flilflant maceben fonbe. 25eDalUen bat/ fïonbt Dem noeD bJcl boo? mat Dp bp fpne WooiIugDtisDepbt ( bat be 'CbangDdiftDe enbe jamp;iotcflcrenbe .stalls ben Det gDebJOiben boUB / DetbJcIeB fp tot beftDermingDe ban Daer 3Lanbt enbe ïLu^ ben/ bergaert Dabben / toeber afftDaffen foltben) met Darbe Wobjbên te berflaen Dabbe ÖDegpeben. l^u Dabbe DpfelfiSfoberbentBen/ of bon? ^fulttie Darbe pioteburen Det öoomfeDe utjeB/ bpbefenjammerlitamp;c toefrant foube geDolpen 5gn ; enbe foube biel biUicB bjefen/ obernutO bCjj Gijcc wetten busBlaerfpia* Ben/ bat men bc feibe onberDtelbt/ enbe maö bJtl baerDeen tefien/ Doe be noobt-lgbcnbc ^tanben een-maclmetter bactmorDten bet^ quirBtbJojbcn/ enbe niet tegDeno bes ûÿcp lt;Çonfîitutie beftoaert/ enbe batmen niet/in* bienmen een bper Daboe gDeblufcDt / tén grooter aenftaeß / enbe alfoo alles tot een blam bjotDte» .^gne WoojlttgDttgDepbc Bonbe niet booj-bp gaen Dem aen te feggDtn/ DoébatbfenlKtur-©o?fl banjRent^/ norD Bootis aen Dem Dabbe gDefeDjeben / enbe feer betfoeDt/ batDpmotDteberDoeben / bat ben €oninfB in ^bjebénbanberbèr te gaen met ben ©oilogh opöcó Ugrr Bobem/ afgDe* Donben / enbe bat fpne èepfcrlicfic jfâaje* frentO Dartbt / aèn bcfenffe niet berBo?t_/ nocD tufftDen bj8bct“3nbtö ßtligtono ber* toanten/ cenigDe bpanbtftOap opghebiecfit bjerben moeDte. Ijn bJilbeboojfeetBcr/ Det minflc niet berfupmen / bat tot betDoe# bingDe ban ten fulcBe fcBnbelgcfie inbjenr* Be / fpne Wajcflept / enbe be ^tanben/ ont bicnflicD foube Bonnen/ oft ibogljen gDearDt bJtrben. ginfgDelgft/ fob Dabbe ben Uanbt-tJnjacf lt;©co?gD/ fpne WoojlDcDtigDcpt te berftaeri gDegDeben/ Doe bat ben ïteur-Doi# ban .fBcnt3 een fingulicce ©Defanbt bp Dem ge* Dabt Dabbe/ feggDenbe / bat ben IJonötö-bagDbanbe€atDolntficn tot ^uncBelfptel nu fpn epnbe gDenomen Dabbe / enbe bias batr befloten / bat be €atDolnfficn met bc I^iotcflerenbe in aller goebirDent met mal* tanbeten fouben milieu Danbelen/ baet toe |
|
Vcrvolgh der 92 1631 • 1P öan j^jancBfajt acn öen jUepn Daööen beflemt / cnöeöen ûagO Ûùr ban/ ben 3 3lult; gulïiib/ fiicitincn ^tijl / alfoo batmen in 7 a 3 meceBen biet ban foube mogen banbelen/ booidacnbc fulcBe goeoe mibbelcn / batmen baet upt Bonbe (peuten bat fp gflenegen ma# ten bet mifltoumen meberacljtet te (lellen/ öe b;ebe te beemengben/ enbemilbenbp bet niet ban fpiie bant manqueren laten / mat biet toe fouoë mogben bieiicn/ baet en boben battet ben met tegép en map/bat bp/ ï-ant-4]gt;;aef/fpne3Doo;lucbtitfl.bitte bennen bab gbegbeben/mant bp map felfp gbteefolbeert fuift te boen. «Cnbe ma(l biet bpnoebniet gbebleben / maet babbe ben ?Lanbt-«è;aef nofb boojtp fpne »Doojlucbticbept te Bennen Obegbeben / boe bat fpne itepfed. jBajefl. bem/ enbe bitnoebna b’Hmbaffaetfcfjap/ biebp aen fpnei©oo;lutbticb. qebaen babbe/ niet aUtene b’aenbebolcne OfFena openbaet maeebte/ maet betupgbbe oocB notb berber/ ban megben be genegentb«pbt tot ben tijebe/ en bebopebiebptotfpne Beut-Ï0o|(lelicBe gnoojlufbtigbepbt b;oegb / enbe babbe bem 'iLanö-gt;0iabe boo: ben lt;©;abe ban 'Snaut# manpbo;(f/ en üget ®icc-€antelier ^tta# lenbojff affonberlic toegefebjeben/ enbe bief# halben gbenielt/batter nu goebe Banp map/ foomelinben^meebftben lt;®o;logb bjten# belicBe ^tcommobatie te betfoeeBeh / alp oocB b aenBomenbe befmatinge bant ^lac# taet tot bpleggtngbe te bnjben / fulcBe mib# beien bp be banbtte bouben/ enbegaenbe te maecBen/ enbenaer alle mogelitBbept / tgbt te minnen. «Oemgle ban baet upt / enbe fonbetltcB oocB upt bare iOoo;lutbepbt tegenp be Bep# ferlicBe jUajcIl. boot fpne «©efanten toegbe# fonbene refolutie te fien map/boe bet met bet 2amp;eflüpttot Ueppfitbgb«maefßt/ boo? een gbtlegentbept babbe/ oocB boe bet met be te# gbenmoo?bigbt Werbingbe gbelegenmap/ bat be felbe nieumerp anberp op gincB / alp alleen op be befenfie / be melcBe ban 4Bobbe# litBe/ jSatupilitBe/ enbe allen boirt rechten toegbèlatcn map / bet melcB bp met opfeeb# ten bette mei Bonbe betupgben / bat be felbe niet bp bebanbt mapgbenomen/omeent# gbemenfebente molc|leten/ beelminber be BepferlitBeWtbajitcpt te na te Bomen: 211# fo betroube bpbanelttB/bp «IBcncrael 'lt;illp/ foube befe opjeebte bclgbeniffc enbe p?efenta# tie ftlfp boo? billitB aebten/enbe fpne ïBoo?# lutljtigflept booifulfbe bienflcnentroume/ tegenp fo biere beloften/ niet laflitb ballen/ beel minbee met gbemelt obccloopen, lt;311 'tmap falgcBelitb genoeeb/ bat bP felfp bebonbt/bat notb ®eur J^ent? betupgben/ bet groot mifcontement/ oocB b? Catbolgc# Ben felfp gbebabt babben a en be hontinueet# licBc pooltochten/ ContribUtien / enbe an# bere baloabighebcn ; enbe floe batmen gheen moepteontfié habbe/be ƒ onbaméntele Wet# ten ban’t ögeB/ be ©iPbepbt ber^tanben tonbeebouben/ enbe mat biep-halben Beur# ISepercnop ben Conbent in bit BaP / babbe feet looflurB toe ghedemt/batmen om ghe# nc noobt foube be Wetten obccloopen/ fulcj; map bem (®llp 1 nicbc bcBent/ enbe beriep bem fpne Beur-©o;flelitBc Wooïlucbtig# bent op bc 39ioteBolp. Wat be ®?pbepbt/ enbe be ƒ onbamentele |
nietten in Dact fleur blpben fouben/ raetfitei 631 • alle be^tanben ban’t auch fonber onbet* fcljeptte maetBen ban üeligte/ baetom Bon* befpne ©oojlurbtirflepöt Ijier in met boen/ boat baet tegbeno 5ijn mocljte. ï^pWapeen a^eur-15oi|l ban’t üijrB / en be een onbe» bjeegljelicB ï^ilacr / biep-balbcu map bP baet aen betbonben/ bat bp op bep ügtp eerë enbe melbaett/ letten mo|l. l)p Bonbe mei 5ien/ bp albien be Ibjotefletenbe al noch meet fouben befmaettrnojben/bat flier boo; be ge# moeberen noch meet fouben gbequetfl/ enbe grooter ftöeuvingljen becoojfaecht mobben/ enbe bat / ofmen mei be flanbelmge in goet# bepbtbetfloegb/ noebbe bagljbacrt baet toe beflembe / enoebem berBlaerbe batmen tot alle b;eebtfaligöe intentie gflenegflen map/ onbertulfcben noebtanp / be ^tanben foc0# tent met iinjgbp-gbemelbt fobertreeBen/ enbeinnoclj grooter ellenbigOepbt te (iojten» *3 en 3Beut-ï3oillban /Bentjforflte felfp/ batmen onbertiiffcflen ban meber sgben geen bpanbtfebap foube oeffenen/ enbe bet mit tot ben b;ebe niet megb tretfien / pjefenterenbe ban 51)11 Bant/ bat bP bitr in niet foube man# nueren.^gne©oojlutbticbept ban .$apen/ Bonbeniet mei ften/ boebit foubeBunnen at* tobberen/ in goetbepbt te banbelen/ enbe niet Strflgflp-inacflt be ^tanben t obettrecBen ; enbe mat be CatbolgcBen ban baet part biet inberfotbten/ namentlitB/ bat aUebpant# febap foube atbter blgben/ fuct map pin# merp billicB/ battet oot6 gebouben mietbe. lt;;oum/ enbe ï-iefbe / beefdebt oocB infge* Igcsban BepferlicBe JBajcflept/ tnbeb’an# bere mebe Beur-®o?|lcn enbe Catbolgcfiè ^tanben / batfe hem mebe bejegenen fouben met gbelgcBc ï-iefbe/enbe opjeebt gbemoet/ enbe inbien bem eenigb ongbematB foube aengbebacn mo|ben/ batmen bem ban baer upt foube bcrloffen/ enbe gheen ftbimpnoeb gbemelt aen boen, enbe obecinitp bet aen alle Banten in befe Terminis bCCUflC / enbe bet Centrum pacis, baer toe be CatholgcBe ^tanben fieb piefen# teerben/ enbe men oocB ban befe Bant baer toe genegen map / niet berrucBen ■, ^0 perfoefl# te fpne Wooiluthtigbepbt ban hem / bat ÖP ( '^illp) befaecBenmel obermegben milbe/ enbe bemgle bP/ bthalben bat bP altoep jgn gemoet tot b|ebe enbe ru(le gebifponeert gab gefien / baer tóe bem ^gne Wooilucbtigbept noeb piefenteetbe / bem oocB in fulcBe bien# (len tot ben b|ebe te boegben/cn a Ic mibbelcn mebe helpen bebo|beccn / enbe niet tegenp be beel te minbet pets bpantlicp/ öBelpcB öe cemeenefpïaécamp;gtntS/ booj te nemen ficfj betoegen laten/ Want ßp Bonbe biel felfb af* meten / bat bit ben toegfiniet en toag / be bjebe enbe rnfle int ögcB webet opterecö* ten/ maet beel meer onheplö/ tube Wel een fltele befperatie beraoïfaetSen./ cnbeeenmi* ferabeltn Erbeut in’t ßnfb bjengben. 19ooitö/ anbetjs foube norf) Wel openbaet toojben/Boe be Stanben in alfultBe opjeeb* te ƒ onbaméntele toetten/baet in 0aet bet* foecB fopetcB göefonbeertflonbt/ nietgfie* Óooit/ maet inplaetfe banberloflïnae/nocj méér |
|
Hiftorifche Chronijcke. *031. meet met ïirijsh-gDeüJclöt fouben acnode# ta|l toojocn. oöoöt 2ïltnacóttgfj tuas een lt;!5ol)t ban «©berec^ttgOepbt / jae/ be «69egt;» reföti£{jepbt felfei / bic foube tod toeten / of foo tod ban b’een/ nlö oodi ban be anbec bant/ b’lt;©cöen onbergouben ggetoeegtoa* ren. ^yne amp;eur-©ojgeltfbe ©ooilugfp tiggepbt meent get trontodieb/ niet anberb foetbenbe aio bieöe enbe ruge / totlbe oocb/ als etnen Jt£Ut-®ojgbetaembe/gemboo:tö alfoo gouben. lt;Cnöe gp gabbe op Mepfèt* litbe jfBajegepbt bit bage bettoutoen / gp foube met 3gnonberbanigge ujefentatte toel te bjeben 3gn/enbe niet toe laeten/ bat gp befegimpt ofte obertodbiegt foube toojben. lt;£nbe gp toilbe ootbbe©iotegerenbe notg betmanen/ batfemet berbtnbingge/ in gare ©alen/ naebcb Gnep Wetten/füllen gaenbe blgben/ ende niemanden bande Catgolgc* ben ober-lagigg ballen/ enbe bnaloientoat mifoaen toab ggetoeeg / get feine babelitb toeberom te berbeteren/ gaer ban alle pbe* rigge bifcourfen ontgouben/ enbe inbien gier teggeno al foube ggebaen 3tjn/ niet boo; goet foube ggebenttoornen. ®an befe gopemebe 3önbe/gp lt;illp / foube dicfggelgcben boen/ toant gp gabbe nu 3gne b^eebtfame hinten* tie ban3gne ©ooguegttggepdt / ggenoegg gier upt af te nemen / enbe foube mede gel» pen toertben tot ben ®;ebe/ enbe agaten om de ©jotegerenbe meer te beftoaeten / maet b’affectte teggeno 3gne *©ooilutgtiggepbt tontinuecten/enbe met 3gne 3lltmabe/ ian« ben ende 3Liebé / geen fegade meer toe te boe* gen/ enbebeggimptggetoooïben enbe diep* ggementen/ die teggenO3nne ïtanbeninde toanddingge omgebjeben toierben/ niet booj goet ggegouben/ beel minder toegelattn fou* be toonden. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 8K®^ r ^«r«ƒWa«ten toierben met geegte re* Ä toffS'““® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘öt bien tgbt inget S^n to Uaudt ban Wuringgcn toaö ggeballen/ en» gt;lt;ncn bedaet in qualitb Wupfbe/ ggelgcb top gaeg wSte^Bt« naë füllen betgalen / toebet afggebeet» ^«ip. diegt. Woennuondettilffcgen ben tgdt ban den acnggegelden Ondt-dagg toaö ggè* , maetbt / iö de iïeut-©oïg ban Ueppfieg naer55|efben ggerepg/ enbe den beertgien* den 3|uniuö daet ggebomen 3nnbe/ boo:» goudtnbe ben piefen ten ^tanden/ béfenaer* bol ggenbe ©ointten/ om daet ober Gaedt te gouden. ®ooï’t eerg/of men den datg ban Compo* fitie tot ^?anthfoit aenggegdt3g'nbe/ foube befoetBen / enbe ban toaer men oe Bogen ne* men foube.
t. Wat itepferlicBe Wajegept booitaen/ ofte nae befen t’anttoooiben toaö/op 5nn be* geeten / bat Bet begupt ban Jtcppficg foube toeber ggeBageert tooien.
|
93
®e Ütbbetfdjap geeft ggetoillicgt/ bat^fniwöt boo|€ommtjb een feedter ggetal ban ïiogt;= ren/ 28000 ^tgepel /foubeuptgeSeert tooj» tot wfoe-ben/enbeban ^abec 52000 Schepel/ bat* men in b;ie 'termijnen leberenfoube. ©oojtb / geeft gaer ’t ïLanbt enbe Gibber* fegap berdaert / niet alleen gelbt enbe gott/ macr oocB Igf enbe bloet bp fpne Sent-^oj* flelitbe ^oojlurgticgept op te fetten / boeg metbefe tonbitie / bat fpne ï^oojlurgtitgept tot bieggetoo}ben Gegimenten ( bat Ge* ggemententeboebt/ 6 ©ip-baenbelb / enbe 2^00 ©eerden maften ) noeg 10000 Werben laten foube. Wat anberb aen geit op befen Hanb-bagg ib inggetoillitgt / beb^oegg gem bp be 30 /jonnen «©outb. ©p befe 'Jlrmabe bande JKeut-^ojgen/ 3gn tot 4^ffttteren begdbt / befe naerbol* ggenbe « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jàamen l^anb «©eo jg üan«rengcpm/©elbtmact* beoèbes* ftgalté. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftm banne gian JBelcgio? ban ^toalbacg/ Gibber/ ^^^ ©berge ban b’ 3ïrtilleepe. bDiertc6 Wppbe / Wagafgn-Weeger/ «©berge Huptenant. Gubolff ban©inötauff/lt;©enerael Waegt* * meegcr. Wefe/ enbeanbere ggenoembe/ gebben bit boltb ggeboert. Ruytcrijc. 3lan ©eo^gban «tngepra / ©eldtmaer* fcgalc/z Compagngen te boet: 25 »©eerden. ï^tttos^an Willem ban ^apen-'Sltcn* burgg/1000 ©eerden/ ontrent s Coinetten. Gubolff ban ©inbtauff/ 8 Cojn.1000 #eerban©ofamp;crfBen/8 comet» '°°° î®» WirritB ^upbe/ ©bergeïtuntenant ober get Unf-regiment/ è Compagnien/^ 00 ©. Cæfar ©loegg/1 Gegiment ©eerden ban Cetningge/ 6 Compagnien Curaffierb/800 ©cetben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' «ugatgiub Uofer/ Gegiment Heen peer* ben/5CompagnienCuragierb/ 700 ©eerb. ^umma/ 5 3ïo ©eerben, Voedt-volck. ©anb «©eojg ban Wenbepm 2000 JBan, «Han Weltgiojban ^toalbatg Wireb ban «Stgarjebel Cugatgiuö Uofer lt;®Verftc Blftfing 45MCf Ï^ans lt;6co2gban êolmS ^jte üjpeï^aenötlö. 2000 2000 2000 2000 2000 1OOO ‘ _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tnnma 1 JOOO t’^anten té î^eerbe/ enbete Wbt/i » ?.■? 0. M 3 |
’h der
bc ConintDlicße Capitulatie «ptb’itfftelitft lt;^31 ^' fepbe mct fuleben gocoe üjienbtfehap te hon* ben / fonbec liaebt cnbc betothingöe ban't ÜijTh / nientoe ttorftennietbrroo^iacthtgc* toicjl toaren/ enbehet iirgghb-bolch/ het toelrhe nu foo langije tco ätjey-j^tanbtn mct een groot berbjict opben halo Dabben gDelegljen/toclchcro Uanbenbatr boo? jam* merlifh bebojutn / niet aenanbere b?cmoc plaetfcn gDefonben/ enbe men niet al te bcel opbe toanthclbarc ƒ oitnpn/ente irnjgo* maeDt betrout Dabbe/ toactmebe men nu batDtallciömetgDetocltbooï tebjingen/ foo foube Det tod beter alp pet nu m’t ßthcU toap/ fiacn.
ï^et toap tod toaer/ bat in’t begin ben Ca* tDolgcBen eenighe feDabe toap acngDebatn/ enbe toefen Detbc ftD?guenp upt/ hoe hoogh 3PDaec baer ober beftoaertDabben/ beroc* penbe Dactop btp nger Conflitutien/ ben iiteiir-ïharft Cljjifliacn 11, ^gn liebe 25?oc* ber Dabbe filler mebe niet booj goebt ghe* bonben / bermanenbe batmen in be paden ban bcp âgev Conpitutien blgbcn/ enbe niet baer ober gaen foubc/bacr op Dp fo baft aen gljeDoubcn/batDp üeiir-öotft CDpflicUn/ neffenp ï^ertogD l^cnbctitD gjuliup/ tot Äjunftogeß / cnbc Haiibt-ißtabc flobe* togeß tot treffen / acn bc »©Deunièerbeupt Det Conbent tot bien tgbt tot t^raegh ghe* gDeDouben/ gcfcDrcben heeft/ onbee bato ben bettitDfïen ^nliup inben jare 1610 mct befe tooojben : i^ethanDemalfoo met Det ^af* fautoifeDe/ enbe ?g)tracpburgifcDc lärggDP-üolth niet berertuferen laten / toant filler homttoefpnc ïtonintfilithc jIKajcflcpt/ cnbc lp ghenen ^tanben laftigh gDebaUen/ licht ootß bc Stichten ban bcp SHertp-l^ertogDen Leopoldos, fonber feDabe ban eenen J^ahup? ; Dabbe utoer lieben Dacr örgghP-bolch oorfe in Darc 3Lanben/gDelgcß bcp BrggDP-lt;©?* b?c Doubt / beDouben/ foo toap bcel ongDe^ lutfi/ jammer/cnbc noobt/afDter gDcblcben/ etc. ï®act upt men fpeurtn Bonbe / toaer boo? Det altoop bun bc gDetroutoe ïteur-ï^ojflcn cnbc ^tanben toap gDeDouben ghe* toeeft / namentlich/ bat noch ïtcpfcrlitfie Jüiajeflcpt/ cnbc bed teminber eenen ^tanb ben anberen met fpn ïtrgghP-bolch/ bat hp onberDielt/ niet lafligD ballen moeDte/maer inDaerepgDene Hanbcn ( gDelgtßbetoon?* benfepben) beDouben. ï^oe jammcrlitB Det centoglc tijbtp/ cnbc noth metbc ieeurDoi* Den cnbc ^tanben han’t dneh toap afghe* loopen / Doe gualich bc ^olbatefca hupP gDeDouben / hoe leelich enbe jammcrltW ïLanben enbe Uitben bcbo?ben / btrtoeejï/ cnbc in b’uptetfïc rugne toaren gDeb?atDt/ fulcr toap boo? ooghen : enbe Dem bacil te/ bp albicnin’t üooinfcDc ßgeh/ Dettodefiepm* metp in bc Deelc ©terdt een b?p figth toap/ bit recht 3gn foube/ toaer in ban bcp ßger iCcr/ cnbc «Dignitept/ foo tod ber iiegr-Do’hen cnbc ^tanben/ gBclgcB bc €apitu* latic fpiatb/ Ijooghept/ ®ignitcpt/ ßecht/ cnbc lt;6DerctDtigDept/ foubc beflacn/ battet bed minber b?pDepbtDabbeaIp anbere ï^off-€onincBrgcBen / |amp;?obincicn/ behalben bc 15arbarifcDe ßgehen ; 3ae/ bp albien / Det alfoogacn foubc / foo foube men gljenc ban alle befe beDouben : Thacrom fepbe hp b?p upt: 25palbienbitonDeplnietfoubeafghe*
feDaftZ -
P4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervol:
' 1631 • nbsp;nbsp;^ï^ 'ïoUB brao ten bed al boa? ben iLnnö*
öaglj/ cube ten öeel öaec na flljcuio^uen; batt ban b’tene l^artpe op be ƒ kontieren / b’an« bet om be ^tabt »an îLepp|ïclj lagijen. ’tï©a0een feljoon acnficnlicß boUfe / enbe ®u(jöcn Welbevfotöte Huptersi^ ï^etioljcelnae be» taÂ'enf^” BLanbt-baflö/in^axen/ tot een Oo;= enw^arai loffö gljcluojben / cnbc óeeftmen aicctóanbc lua^aè Dep- gDcreetfcDap gemaerfit tot ben Üelbt tocljt. Ätee« ^^’^’^ “ä® ‘^ tevacho b’ ©berfte ban Steen* t).«iöett. DepmnaebtnCsnintlïban^totben afgïjc* üaerbftôt / bic met 5ijnc iWajeflcpt aloec* Çanbe Ijepmelitlïe faeeßen/ ban megijenjs een Æonjunrtie/ fteeft ößetrafteert : Want ben aaeur-l^oifl ban ^aren / als öp, fagö bat aUcb in be grootfie pcnjehel ftonbt / Oceft epnbclitft om be ebangöelifcóe ßcligte te tonfeeberen/ befe boo’frljjcUcn Conjunctie/ Öoe ongöctenöpaocßbaectoe göcfintbJab/ moeten ingacn/ bcüjglcDpmttjijn ooghen fagfj/ mat öe tegmen? lamp;avtpt in ßaer ftljilt boctbc/ enbe Doemen b’^ntentie ban 3ync 3ient-l^o?fteltramp;c i©oo;lucf)tigljcpbt/ al* leen foeDten met blootc i3dof ten op te gou* ben. *
. l^pUteft ootli ontrent befen tijOt be Ïteitc* l^ojH ban ^ajeen/ op Det ^Stöiöben gOe* antmoojbt / het bjclcbe bc iloomfelje €a# tljolgcBe »ciic-®ojjlen aen Oem/ ban lue* gtjeniß het 23e(liipb t to t ïLeppfich gljefonben Dabben/ enbe aen ben aeuc-bojfl ban JBentj ggefcDjeben / albub lupbenbc :
3©at hp / enbe b'anbete mebe Üeur-l^oj* tien hacv op be becgabecinglje ban be Cban* nDelifcfjc / enbe pjoteherenbe itenr-Boa* jten enbe ^tanben tot ^Leppfitß/ bantoe* gDenjS bc hoogh beftoaerltcheiftrggjs-lallcn/ enbe bat bt mifbec|lanben f bic Pecle jaren Dertoaertb/enbenoch tot Dier toe/ tuftehen be CatOolgthc/ enbe pjotefleecenbe ,ètan* ben/ bantoegljcnsi be lt;0eeflelicBe lt;J5oebecen/ bnp|ben ) boo’hitenbeliehe enbe goebemib* , beien enbe hanbclmghe bp gheleght/ baer toe oocB een îDagD-baert bt(ïcmt mochte toerben/ ha er bcvlilaert Dabben/ filler: Dabbe Dp obergclcfen ; niet Dunnenbe noot bp gaen/ Det fclbeootaen ben lïeur-UodïüanÖran* benburgD/ om ober te fenben/ cnbc bicö-hal* toen met Dem om bit te beanbttooo jben corn* municcren •, both onbertnflreDennaer’t oube betrontoen Dem%cuc -igo^flban Jßent^/ met bltächihbcn feer bricnbehrh befoetfien/ cnbc ban be facche meet onberretDtingDe te öDeben.
»enbe tocejS Demboofteevfle / op ’tgDeen Dn/ cnbc b’anbere CatDoigthc mebe-iacnr-©ojflcn toan toegen het ißenupbt ban Ueip» fitD boot befen DabbenberDnclt/Dem bieo-Iialbcn beroepenbe op het 3Ln(l^ifation-feDmben/bat Dpaen Itcpferlichc jISajcDtpt oDefeDjeben Dabbe •, cnbc toathpöieö-hal* toen acn Dem 1 Mcur-jDent3 ) berftDepben repfert Dabbe gefchteben/ ’tfelbc foo Detban nooben toap / notD een repp Dier toeberom te toechalen. .
lt;©berb’ongDclufhfaligDc tÿben / baetin men {eplatp!) gDeraeeBt toab / beötoefbe Op Dem niet toepnigD; maer inbien bc goebt* Depbt/ enbcbefcDcrpDepbt/gDelgffi DPbitamp;* toilpte hennen gDegDeben Dabbe / boo^gOc* trothen toierbe / cnbc mct bc Wtlanötfrhe j^otentatm/ betoylc bc Houben ::0ul/ cnbc
-ocr page 365-felbe öatvberamp;laert0ebfaenbe ycnctgOe bje^ beraf teboen/ inbienmen hemoork ban be
anbece Sant baertoeberjîaen totlbe. ^öc^» IgtS ban ootS fpne Jifâajeflept/ öaer op ben ^alt5-lt;6jabcn / üeur-^ojllen/ enbe ôeÿ öijtr jSteben/ betoekSe tot bien tôt tot Ijepl# bjon jijn bergaert gfjelueek/ betoeegSIitS Beeft bermaenbt / ootS gem Keur-Uoxk ban pareil berfoeöt Beeft/ BP bulbe botB om be amp;epfcrltcSeintentie te berSrijgBen/ met fpne ânteepofttte/goebe biente Bitt in boen, Sa/fpne jlfeajeflept BabbeBet Bitt bp noth niet gBelaetcn / matt ben 3beur-©ojfl ban Jil3ent3 tot bien tgbt alfoo bermaent :
D. L. heeft noch wel te deneken, uyt wat groote redenen, bemoeyingc , ende forghvul-digheydt van ons, na ons aenghenomene Rc-geringhe, amp;c. fo wel mondelick als fchrifte-lick vctboden,dat doch de Hoogh-fchadelic-ke Unien, Eignen, ende feheuringen in’t Rijc van de een ende d’ander kant, niet langhor mochte gefchieden.Sttm/ dat D.L. ende andere geconfedereerde Catholijeken, haer foo verre vcrklaerc hadden , by aldien de andere oock hare Unien af deden, dat ghy oock daer toe u wilden verftacn,amp;c. Soo hebben wy oock van verre verftaen , dat D. L. ende fyne gheconfedereerde in een korten tijdt by malkander komen fouden , fo können wy , uyt traghenden Ampt, niet naer-laten, de boven verhaeldc, van weder zijde opgerechte Unien t’eencmael in’t Rijek te caflcren,ende niet langher toe zien, dat onfe lieve Vadetlandt, van
Hiftorifche Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95
RBaft/tnbcalnotBbOOJtjSmctbC «©Btteou# ghehadr, m3eroock,amp;c. têo BtbSen top tot idji. toe ^tanben üuo om-gBefpjongBen foube y ter toe (ban tenen tijbt tot b’.mbtrci ©a* toeeben/ batBp lieber alleo totlbe uptflacn/ bedicS enbepbedgij onp bcnecrflitijt / b oy# enbe bectoaeBten/ato toelaten/bat fpn itettr^ gBecefeneberbinteniffe i be toekSe epnbdifS ©ojkekeSe j^ame / tot eeneentoigljen fpot wat bienen Sonbe / tot een onbergancS n.m Bierboojfoubetoojben/enbebeöiaoomfcBen J öe ^rBooiic enbe ^cerlicSe i^ermonpa tes HijcjcbjpijepbtbpfpneöegiccingBe latente fioomfeBen ßijer/ ootS tot aenBalen ban ntete gaen/ enbe tot een flabempe homen. aUebjcntbc onilcggljenbe arijgBö-toerbin* ^gne tcoiito toa^beSent/ betupgBbe ootS gge) af te feBaBen/ enbe alkiötocbecinben booj45jbtenbebe Werelbt / batBP öaer in boojigBen fiant teBeckeUen : enbe BtSben bolBetbentoilbe; alleenbabtBp/ mentotlbe tonalfoo bedbnöie/ betoekSebe eacljolgf” BemoocS toebecom / aio eenen iïeur-©odl i Sc ütligicn benennen / te toegBc gBebiatBt/ nacebeBoojte/ tracteren/ in’t ûgeSnietbup ^ooi neerfligBe onberBanbclingBe/ bat bc* jammedteS ïiupfen / enbe allcö ober cenen Boop toofpen/ maerbeïicnr-®o:)len enbe ^tanben bp Bare ©ignitepbt / ©^pBepbt/ enbe oubt gBebpptS laten / enbe bc felbe niet tegenö b on-oploffelicBc üijcr-Wctten/en^ bc ®gt;b:c/ beftoeeten,
de Duytfche Natie in de teghenwoordighe ghevaerlicke miftrouwen gelaten worde. So vermanen, ende begeeren wy van D.L. viien-delick, ende ghenadichlick, emftelick bcla-ftende, dat ghy noch voor by , ende onder ] voorfz. ffamé Vergadcringe niet alleen voot u Perfoon u beneerftichc,maer oock by de an-
fpne 3iepfetltcBe jBaiefiept/ in een fcöjgben inben jare 1613 / befe bjoojben g0efet.
Dewijle na alle apparentie, neffens de bo-ven-vethaelde Ligne ende Unie, ende war
hier voor meer onghelegcntheden uyt tijfen, deKsyferlicke Hoogheyt endeDigniteyt, daer in wy door Godts Ghenade , ende des Rijcx Keut-Vorften, eenpatighe verkiefinghe zijn ghefet, fwaerlick bellieren, amp;c. ^icO-gCi» kjcBcnBaïibcfpnc jlBajcftcpt/ bjeberomin^ ben jare 1617/ bit göefeBicben : Dat D. L. aen die voor ettelicke jaien opgherefene ende ghemaeckte ghevaerlicke, endehoogh-fchadelicke Eignen, Unien, endevetbintenif-fcn, niet alleen van zijn kant gheen behaghen
^at Bp ( Meur jlBcntjZ ) cnbclb’anbcre MoomfcBeeatBolgcSe mebe Mcuc-©afflen/ bicjSBalben Bare berbonteniffe toilben booj ÄeeBt /naceBet ©onbtbanne ebangBeli” kBe enbe faiotcftercnbe Menr-Uodlen/ cnbc ^tanben tot iteppfieB ( Bet toekSefp upt noobt Babben moeten bp bc Banbt nemen ; ootS Bier in anberö niet en bebcn / afd alleen toat bed ögcp€ón|litutientoclicten/ ootS befe becbintcniflTe niet nieuto en toad / booj onreeBt Bennen toilben. ^ctogle fp/ boof ’t cerflc/ bootgaben/ bat Bare/ber CatBolgcBen berbinteniffe/met fp* ne Mepferl. Jtiajekeptö booitoeten/ enbe be* geren in’t toereS gcflelbt toad : ten ttoeeben/ bat alfukSc bcrbintcniffe cenigB/enbe alleen gincS / op bc McpfccIitBc ®oogBepbt/ cnbc befenfie ban’t MgeB/ fulcpguamBcm toat bjemt boot : toant in’t ecrjlc/ tBoont Bem een groote ongBclgcBöepbt / bctogle gBccn utcuiuc wbtneentffe Uantic Saut ban öc ©lo* teflevcnbeopgBccecöt id/ macr alleen ftonbt öefelbc nae mate ban bed ßger wetten / bic fp mitfoefen toilben BerBack Bebben. Wat nu bed ûger-Wetten toe lieten/ bat Bonbc pmmecd niemanben booj qualtcS/ ( inbien rccBt/recBtblpben foube ) afgBenomentooj* ben / cnbc flcmbe Bier in metmalSanbcr al* Ic WereltfcBe GeeBten/ ootSbe »©BeeficlicBc ’tfamen : ©ooft ttocebe : foo fouben noeB toelbc €atBolgtBc Mcuc-©oiflen/ tnbtenfp Bet begin banbc rCatBolgtSe Uigue nacr-fa* gBcn/ upt b’Heten bed anberd bebtnben/ bat bc boojigBe Mepfer / fo toelbc ILiguc/ ald anbere ©nie/ pooi een gcbacrlicS enbe feBa* ItcS bingB gBeBduben / enbe Babbe bacrom derc zijne mede Conforten, ghclijck ghy feer wel doen kunt, nuttighc dienden daçtinbc-thoonen gt;nbsp;ende interponeren, op dat alle ver-binteniflèn mogen naergelaten werden, ende men nacrons, als het Opper-Hooft, fich ac-commodeeren, amp;o. ï^Ct l)Qtgt;amp;c ootB 3yn lïoo?-1Baïicr/ï|ccc3anStDcptBaect/3(lcttó-2öiflrc0op enbe Jtcur-Ooïft ban iBcntö/ tn* ben jare 1617/ben 27 Jl^epZ (ulcj: te Sennen gSegSeben/ bat bitfpne dßajeHepbt Ijabbe becfotöt/enbeecn|ïelttS hela fret.
«Daec upt eltS een / enbe be ftecle ïDertIbt/ HtßtelftSte fienDabbe/ of be berbtntentflre banbe
-ocr page 366-|
9« Vctvolgh der 1631. hanbe CadjolijtBe ^tanbenhooj befen/ aio gare arme ©nberfaten / op bat bic tcggtiiö 16p‘ oocü nu met hoojtoeten han fpne ÄepfechrBe alle heebobene ggtwelöt befthermt / ttioe hp JHajeflept (ggelgcbmen fepoe) gljefcfjrtbt billicBenbe üergt/ gettoekBebepiinupah toaö ^ Cndeoetoijh fpne jlBajejlept be Ht* i Fulcra enbe vincula Regiminis Waren / hegou’ gue/ fo tod alö b’©mc/ hoo? een feer fegabe* 1 ben toierben. ^00 gaf get oocB b’oojgeri* licBbtnggggegouben geeft/ hoojtö betup* genbe/ batgp/ naefpne begoffe hepferlidic liegecinge/ ban o eene tgbt tot b’anbee/ gern bemoept gabbe / öatfulcBefcgabdttBc her* bintenijfen enbe IDnien in’t ÊgcB han b’een enbeb’anber beel/ toeber afgebaen toierben/ bicö-galhenbeö Beur-®ojflen han fßent; ©ooi-^abecö beholen/hooj/in/ enbe onber/ bupjenbeget Conhentbaergeentefien / op bat alle herbinteniffen na ggelaten toierben. Wat nu befe teggentoooibigge Bepferlitfic JSajegept ggebaen / enbe ben CatgolgeBen ^tanben hergunt gabbe/bat toaö gern trou* toenö niet beBent: Waergp toilbe get baer hoo? gouben/ bat be felhe in öe hoebt^paben/ han fpne ©ooj-l^aberö toaö ggetreben/ en* be toat bie ober ggebaegt gabben / dont gern oocB toel aen te boen. J@aerbpalbien fpne gt;epferlttfie jlBajeflept/ tenen beel toat her* guntgebben foube/ fo Bonbe gp/ alöeen op* reegten Äepfer/bit toel ap-meten/bat gp ben anberen beel get felhe 00c niet toel toepgeren foube Bunnen / betogiebepbe Geligtonö she* affectioneerbe/ holggenö beö öger banben/ in ggelgcBe €er/ hipgepbt / flaet enbe pjo* tectie ggefielt toaren / enbe belooft gabbe/op ben Conhent tot i^iaegg/inben jare 1610 ge* gouben / be felhe baec bp te mainteneren ; baerom Bonbe fpne Ïtepferliche Wajeffept/ of gp gecren toilbe ben «2hangdtftgen te* genö be CatgolöcBen/nocg ben CatgolgcBen teggenö O’Changgelifcge niet gratifie eet en/ get ggefcgiebcboojßequeflen/ 3lmbaffaet* fegappen/ ofanbere manieren / fp toierben ggenoemt / goe fp tollben/ etc, i^et todcBé ban fpne öepferheBe ffêajefï, alp be CatgoigeBen get felhe op ben €on* hent dnlanggö tot aeggenöburgg herfoegt gabbén/ alfoogabbe laten beanbttoooiben/ bat be pioteflerenbe Bet ggene ban oocB geb* ben fouben/get toelcBeben CatgolgcBen toel amp;enneltcBtoa0;enbetnfunima/ toatget eene bed hergunt/ enbetoegö daten toajS/ fultp Bonbe get andere beel ootB niet ggetoep* gfjert tooien. faetamp;e banbe ehang^difegen ertbe ïBiotc» Catöolijtfien mgóehoe« Oabbe / feggmbe : flcténbt stauben hooi lt;JBobt/ tnbeber We* ^oOaeflcen^tanthanbeCatÖoltitfien al* tdbt / niet fcöabelicB toefen / enbe ?oube leennutottcnoobtfaeffielKfiebefcnfiegtnfßZ niemanbt Bunnen betogfen/bat getlSeflupt bat fulcp ben gbeunteerben infghdjjrH gaen foubez get lt;60etiipgB«ntö toeeji anbefé ^öeöalbcn bat/ foube fimr-JBcnt; wpty enbctoasfnfgfieltjtjc totbc todbaerbt totl-ertoatenhan’t ûiiefi/ noef)lad 35atbe ^atboIgeBe Beur-lSoiQen hooj’t ttotebe/nocö hoojtoenben/ßare Utgue baet* om recöt te toefen/ maer fjet 25eaupbt han be ehangelifcDe enbe |^joteflercnbe tot Hepp» fteft gbemaeebt ^önbe (of Bp gOdijcB in beo ßötp Conititutien gOefonbeertt toaö / enbe BÖeennieutoe herbinteniffe met gem hoerbe) te hertoerpen toab / betogle öaer herbinte* niffe eenigO enbe alleen tot onberboubingBe . hanbe BepferlitBe^oogöepbt/enbebefentié han t öpeB aeng^efien toaö/ fuict foube ten totHeppficg ggemaetBt/ totherminberin* ggt bes üepferltfBe flïajefïeptö ^ooggepbt han’t ÛgcB aengbefien/ enbe tot onbetamp;ou* bingD« han be Wuptfege iSjpgepbt / bie foo bier toaö tngbeBocöt/ ooiBtotbefentie han fcÖgn/ cnöc de bjocuige toe|lae£ uan’t Hijcb/ goe get fitjeh öoo^ 0’opgöcretfKc hetbin* tentje feer toaö heebetert ggetoo^ben / te Bennen. |
Wat ban nu tegrjentooojbigh be lt;Catgo* Igtbe ^tanben hooj eene herbinteniffe onber Ôaer gljemaecfit / enbe met toathooj to002* ben fpbefelhe acngOejieU dabben / bat hebt amp;pootBaenfpneplaetfeflacn / alleen toilbe 0p han get begin han be ILigue fpieetBen/ enbe toat in fommigge jaren hier in ggepap feert toaö, lt;enbeinbiengp Scar-lDoiftnan Went3 b’Stten toeber gier han nacr lefen toilbe/ foube te hoojfegyn Bomen/bat iteut-®oïfl 31 an ^toüBaert/ neffens ben tegen* tooo;bigtn aeur-©o|fi in ©ep^en/ tot bien tijt j^ectogg 3ijnöe/ ben 7 September/ tnben jare idio/niefaileenaen ben JSarcB-«©jaef gotgum «CenfIban ^iSjanbenburg/Wolff* gangO Wiigelmïamp;alt3gtaehc / enbe ï3o?fl egpitiaen han Bengali/ maer ootB ben fel* ben bito / aen ben amp;eur-1öoj(l ƒ jeberirB )dalt5grabe/ enbe anbere ggeunieerbe ^tan* ben met befe tooo}ben ggefegjehen geeft. 25p albten een CatgolijeBen Staubt gern gereebt maecBen foube tot een befenfie/ ban foube get felhe holggenöget29eaupt tot I^alggetrof* fcn5gnbe/ ben gBeunteerben Chaagelifegen infggeigcr h^p (faen ; Waerom bpbefepe* riculeufe tijben moften fp te meer gier on fet* ten/ toat onö/ om onfe toe-betroube lUnben enbe Hieben/ inherfcetBeringetegdUn/ en* be fuhr upt noobt/ te boen gonbt / enbe an* berö niet/ ggeen getal han holcB getoo;hen/ om tenen anbeten baet mebe fegabt enbe «à* beel te boen/ get todcBetopin't minfle niet ggebaegt en g ebben/ etc. «Baet upt ban ggenoegh hleécB / bat be herbinteniffe hanbe CatgolijeBen alleen / tot befenfie hangaer / enbe be geurige foube toe* ggdaten enbe ggemaetBt 3tjn/ enbe anberö nieutoerö op fagB : 3610 nu be «ßhanggdi* fege enbe ^pitefferenbe han bierggelijcBe hoo|gahen/bat gare herbinteniffe niet nieu en toaö / maer na ben regel beö Gijcr-Wet* ten gincB/fo toilbe-menfe gier in niet gooien goe feerfpooeBbetgoonben gare trouto en* be behotie; maer gettoieeben ggehatclitBe Qaetnaagen ggenoemt / baet teggtnö Inen ban fulcBe firaffe fßanbamenttn upt liebt gaen/ bat bierggdhtBe nopt toaö ggegoog/ baet-en-bohen toieebenfe noeg met groutoe* hebe £rijggö-macgtohertrocBen/ foo bat aen gaer toel ggep^ctifeect toierbe / ’tggeen tot bien tijbt be ÏBooi-lSabet han ISeur-fßent3/ enbe Ïïeur-25eperen/ han wegen be gaen foube, lt;iBnbe gp toilbe’tfelhe be geelc Werelbt laten oojbeden. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ aïöeen toeten/ bat toel hooi befen be fioomftjie ieepferö en* be Coningen/ metetteliefee jamp;tanben han’t ßijrB/ offe oBdijffthangart Gdigu niet toatdi |
Hiflorifche Chronijeke.
na-öenfßenöOtccuptmacrnegffpiotcn !)cbgt; x6
maren gdcmct(t / in een feecBcrc berbinte»
mffe tn ggetreben dabben / baer ober dare ben/ gdclgeße-mel albitongdcardt/debben Jliajcflcptcn tegensö’anbere paripc/bit daer mp met goeöc reocnen / bc faeclie tot op befe oorBinecnbcrbintcnine ingddaten debben/
upie uptgOclïclt / etc,
alfoo / cube «net fulrkc Jöanbaiucnten niet gepjocebeect bidden/ noeß met Itry gOs-gc^-todbt cube ploabcringße aenghetaft / bat ßonben be pijtJilca getupgen.
§30 beißaanbent ooeß noeß be nieubae epempelô/ùat/ ofwel fpne jUiajtileptbeber« btntenifle banbe CatljoWtße tenOoogölïen gbeimptobeert Ijeeft/ cmflclifft beuelenbe/ bat alle berbtnteni)Ten faubé afgefdjaft laer* ben/ bat gftelijt.’iewel fpne JBajeflept alfute* be (Ware Jßanbamenten niet Ö^öbe laten upt-gaen / peel minbec met Öcijg9si'’00t* luelt bie g^ebjutht / of obectrerben laten/ Ôoewelfe foo Wepnigb aW be löjcuniceröe/ btfe crnjïelicbe öcpclen gOeen gbc9ooj Dab» ben götgbeben/ maer oio fp O^ve gl)ei)oo;fa^ me emgen hier tegfjenö ingbement dabben/ batfulcp fooWelbe j^atuerlicke als lt;0obbc# liebe üeebten tot lieten/ enbebiergödgebe meet fn’t û^tB gbefebtebt maren / enbebat alleen be onbetameUtBe €onfpiratien tegenS b’lt;©beröepbt in ben (Rouben 23ul Uerboben maren / enbe maren bes lägcp Steben gier in banbe ûoomfclje ïtepfers enbe Höningen Öoogfj ghcpiibilegieert / enbe dabben bejt aijet lLanot-13zeben naetaljSboojOeenbe« flenbirt) bier ban mebe gfjenooten/ enbe dab# befpne jliàajelîept met bestauben ban me« gdcim be cafferingde ban be Htguen cube iBnim gdeen onbcrdanbelinge aengeflelbt.
«enbe bp albien Hcur-25eperen in fpne «tedgben alleen mat milbe nact fien laten/ foo foube te boaifcdnn liomcn / bat ban me* gden be betbiefingde ban Conineft ƒ erbi* nanbub I. tot Ceuleninbenface i^jo / baer tegdeno alleen nu fpn Door- Dab et ïteur-Î3o:|l Sodannes ban ^aren gdefutooeben dabbe/ maeclicnbe een berbinteniffetuffeden dem/enbe be Uanbt-^iabe bant? effen/bate ïn ooc6 na bet dant be ConintB banDiandt* rijclimaïi mebtingdetreben /enbe bieö-daU ben met Köninck ^odanneg int^ongarpen/ enbe Æownrft ï^epuberitS in «engdelanbt maö gdedanbelt gdemojben: enbedoe-mel epnbclitBten Hepferlitlte fllanbamcnt maö «ptgdegaen / btbclenbe/ batincn ƒ erbinatr bug i. booj tenen Goomffden «ConintB foube bekennen / foo dabbenfedact regens rebentn ingdtgdeben / op darebipdepbt fied beroet penbe/enbebaerbpbaflgelïaen. «Cnbe WaS mei te gdebeneken aen be baliante Gefolutie bie dier ban gegeben maö/aen be Dooï-Dalt;‘ berg ban ïteur-iScpcr/namcntlit/llDillem/ enbe HobemdtB / ©ioeberp 3nnöe ; baer fp antmooiben in een fedjijben banben jare jJ35 met befemoo^ben.
«ènbe doe-md öe ßoemftde HepfetlitBe IBafedcnt/onfen albtrgenabitdiïé bétere en» be Geef/ ban ons berfoedt/bat mp be betBie» fingde fouben bewilligden boot fommigde ©orften/ enbe na befen in tpgdentr fSerfoon/ enbe oord tot bien tgbt / baer fpne Hepfer# litlie tBaieftepteen beftigd ïïtdgdö-bolrk in onfe Dojden-bommen deert gedabt/bact* om mp/om boot te Bomen bc beberbingeban ons/ enbe be onfen/fodebbenmp in alles op fpn begecren/ gdemïHitdt/ enbe doe-md deel
©ic alles tljoonc mp 13.11. öaéroiu/cp bat 13. ïL. niet alle ’tfeggeu nlafßte gcloaUen/of tenigd man-tcoum op ons (lellen / Want mp beneden ons in allen Do;|lel. tedouben/ ett.
3ïtem : DooKS/ milieu mp 13. U. niet booj-douben bat HepferUeBe JDajt|l. doe* mei mp bicbmils det felbe gdemepgett fjeb» ben/boen onfe Gaben tot «Coburgd maren/ enbe ßiöber Wolff ^iriefi^um i3firbaen ons gdefonben miert/ gdenabirdUtB begdt» renbt be berBitfingde boot soet enbe aenglje» naemtedouben enbe te bemilligden ; fo deb» ben mp amp;epfetlicBej!Bajt|lept/onfe mtenin* gdeterflonOtdiet ban Weber gdeopenbaert/ batmet ons bemilligden be Goonifrije ber* Biefingde mepnigd Was gdedolpcn/ of bat baer mebe be tmiflen fouben op-douben/ tnbe dielbent beel meer baer boot/ bat HepferlicBe Wajefïepbt be oojfaeeBe banbe tmee-bjaedt foube afdelpen/ mant mp milben fpne Jlia* jejïept niet booj-douben / bat/als be berBie* fingde tot «Cculen booj-gOenomen is gdt* meefi/battiegden gepjotcflecrt enbe altgbt gdtappelleert/ooth/bat bicrgdelnrke teboo» ren niet göebeurt en mas/ fo debben mp met 13.11. enbe anbtre gdefpjootBen/btreeniedt enbe beracOtdaegdt / mat boof een bermen» minge aen fpne Hepferlicfic JKajeftept maS gdebiacdt/ bief-fjalben om filler af te Beeren enbe boot te fien / onberbanicljlitB foubeber* foedt metben / etc. lt;BieS-gdtlgtBen dabbe boben gdemelten litur-DojH/ 3odannes ban galten/ aen «Conine l^epnbericB in «en* gdelanbt/etc.ban Wijmet/ bem Septem* ber in ben fare 1x31/ alfoo inbitpunct bos; een antmooibt gOefedjeben ; «enbe mil/ (ge* I9famp; icB u ïtonincBl. meerb. «eefanten mon* belie hebben te ber ft a en gcgebê)booj be «eob* beließe gratie dier in bolflanbicd blpbcn/ ge* life filler be D^pdept banbeWuptfeße jSatie/ ban mijn epgenf^erfoon/en mijne ^aBome* lingen betamelic is/en mijneDoo^-DaberS/ enbe boomamentlicB mijn aSioeber l^crtog jfreberiefi bankaren gebacn debbé/etc.ban megens befe gebane^ppellatie enbe|3mtt* jlatic/ootB batfetegens OttßcpferltckeJßa» fedepts JDanbament / date reben in-gde* menbt dabben/ darebeebinteniffe/ enbe mat anders / bief-dalben met ben «ConintB ban ©jantBrijeB gdetroffen mas gdemeefï / on* gdeaeßt battet fpne Hepferlitfie jiBajeflept toe-gdefedjeben / enbe te Bennen gdegdeben mas/ enbebatmen foo baf! op be Wuptfeße • ©?pd«pöt / beel meer als nu gßeflaen dab* be / foo maren nordtans bc Hcur-©oj(ten enbe ^tanben met fulcBc jßanbamenten niet aengdetafr/ nord ib Bare ILnnbcn alfoo adedupfl/ foo fammcrlicB baer ingdegraf* feert / enbe in «Contributie gdefet/ maer men dabbe fied beel meer betgdelcetßen/cnbc mas oocB baer ober ben Heur-©ojfi ban galten een Gebers gegeben.
;amp;oo bapper dabben be ©oo}-©aberSop bc ©ipdcpbt gdedouben / enbe maren alfoZ gdelijcBberdaelt is / banbe ßoomfede Hep* fers gdetraeßteert gdemofben : enbe mas oocBmel goebt/ batmen banbefe mteebtd-pt N 'afHonf/
-ocr page 368-5 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verve 1631. aflTont/enbcbenboßße niet hart op en fjan* be / bat Öp ghenooötfaecht uiieröe / bat ÖP epnbelitfe fiilche faeeben tot öenntfle ban alle be Weerelöt/ ban bjegöenjs rebbing^ejij» nee Üeur-l^ojftcliche ^ere / enbc ßaem/ nior[jt hörnen taten/batmen baer na Wei beel baerom gOeben foube/ batfe Waten in t bet»’ bojgljcn gheblcben.
i^ier-en-boben ging5enb’38bbtjfcn/ enbe gaf het ooch be ^Letter ban‘t ïtepferluhe fcójgben aen be Catgolgthe ^tanben / op ben €onbent-bagö onlanghb tot Geghenb* hutsB SB^Bouben jgnbe/ te hennen/ bat fpne Jlïa j eflepbt in Bet gunct baer Bp banbc ber* binteiuffe ofte lure armorum fpjach/ uptblue* Belich flelben : Wilbe-menhet op be jpaelen Naturaiis Defenfionis amp;nbsp;Neceffitatis ttechen/ fo morgte botB befelbe Baer berber niet (tree* Ben/ alb b’offenfie : baer boojban fpne Jßa* jeftepblBeelhlactltchbe beebintemfle incafu Naturaiis defenfionis, fclfO bOO} blUtcg haübe ggehouben.
©oojtb/ inofl Bp Iteur-jlBent3 oothnef* fenö Bern behennen/ bat in ben opgeretBten/ enbe inben jare 154^/bernieuWerbetïLanbt-l^zeben / baer toe Jäepferlithe JBajeflepbt felfö aljö üooinfch läepfer/ ban Weggen get ögeh/enbe fpne Ctf-lanben enbe alle^tan* ben ban’t ßgeh Bem pet modum contradus btrobliggeert Beeft/ met befe hlare Woojben ftont : tOat/ na publicatie ban befen/ nie* mant ban Wat Weerbe/ ^tant ofte perfoon Bp Wati / om ggeenerlep oo;faeche/ Boe bie ooch Ware / 00th onbee Wat fcBgnfel/ b’een ben anberen aenberggen/ CPe-oojlogen/ 25e* rooben/ ©anghen/ of bectrechenfoube/ etc. böaerom fpn «©joot-^abec / Seur-®oj|l Auguftus ban iamp;ajeen/ op be bergaberingg tot, üotenburgB aen ben Zauber / inben jare 1584 boojfpne ßaeben/ alfoo te Bennen gab ggeggeben: «®atbe I^epferliche JBajcflept in aller manière / be fecur-Pojflen enbe ;Sgt;tanbcn / enbc Weberom be ^tanben Bep* fetlichcn JHïajedepbt/ enbe een^tanbt ben anberen bp be ßtligie/ ooch gemeene infiel* linge bcö opteeBten Itanbt-iPjebCiSna allen ingoubt fonbe binnen laten, ^ct gabben gem ooch fpne Bcpfecliche JBajeflepbt in be lt;0* ninchlithe Capitulatie per expreffum gier toe berobligeect / en met befe Woo|bcn: Wp fnl* Icn/enbe willen ooch be Beuc-lBoïflcn/ ï5o; * ften/prelaten / lt;!5jaben/ peeren/enbe an« bete ;êtanbcn ban’t ßgeh felfo niet ober* Welbigen/ enbe baertoe oothggeenoccafie ggeben/ noeg anbere om filler te boen/ aen» berggen.
jBen fict nu alleen aen beölt;0jabcn ban Ctllp fpne onber - Bern - gebbenbe ^cmabe/ enbe anberclïrgghO-geWclt/alö ber Bepfet* ItcBe jlïajedcpt/ ofte be berbinteniffe banbc Catgolgthe toebeBootenbe/ foohonbemenfo langg liefe wetten flonbcn/ niet goctmaec* Ben/ batbe êoloatefca(Want gpWilbcBare BepfecItcBc JBajeflept / enbe bat filler fon* ber fon boojWeten enbe Willen/ boojtö gebit* ben wiceben/ bercreufeert Btbben)bcö ßger gBetconWe Bcuc-l^oiflcn enbc ^tanben/ in bc Contributie tc fetten / ghcooiloft 3Bn. lt;Snbe of-men Wilbe booigBcben tot berftgo* ninglje ban befe ggewclt-bact/ bat b’een of b anber ^tanbt/tegenjsfpne Bepfecl, ma» j
Igh der
jeflcptgabbe mtfbaen/fofeBjeben beßecBten i ö3 ^ • ten anbere manière gier inüooj/ got-men Bier in boen foubc. Cube gabbe fpne Bep» fcrliche Jiöajcflepbt bp bc Capitulatie ban fpn berhiefingge belooft / bat Bp ntemanbt/ Booge noeg laege^tanbé in DAcIjtof C'Pcr-aegt foubc berhlaren/ fonber ooifaeche enbe bergoo;/ mactboigenjsgiccin b’*©ibjc ban beb 1?. ßger-hamer mojl gBebaen Woj* ben/ etc. maer alfoobcgBetrouWe^tan* ben ban’t ßgeh/ fonbeceenb te gooien/ enbe booibatteggenbBaerna behoojte petp wab inggcbiatgt/ met Brggho-maeBt teppee» beten / liet gp be Bcele Werclbt ooibeclcn/ of bit anberb/ alb een onbetamelich gBcWelbt/ honbegenotmtwoiben. 3|a/Bpmo)t noeg metgroote fmert betnemen / batmen fom» miggebanbebßger-^teben/ gBelgch met memmingen enbc Bempten gebeurt Wab/ inbienfc Baer upt noobt obergaben / noeg groote lt;©elt-fommen moflcnopbjengen/cn» be baer neffenb gBebWonggen Wieebe batfe get Hcppfifcgc 2ïccoojbt enbe 25cflupt mo» flcncafTecten/ neffenb anbere ßgcr-rcceffen/ enbelt;®ïbic/ baer Bp op ggefonbeert wab/ fulcr een factie noemben/ja/ men gabbe gern laten Weten/ bat/ inbien fommigge ©oifïcn niet gier ban aflaten en Wilben / batmenfe banbooibpanbt Bouben foube.
l^u Wilben be Catgolgchc ^tanben ooch Wel oberWegBen/ bat lt;JpoDt ^ImacBticB een ^obtban lt;(5BcrecBticgepbtWab/ be welche b’Ceben ban alle / enbe eich een / fp Waren googB oftelacgB/ Wilbe ggegouben hebben/ enbe bie Bier teggenb beben/flrafte ; ^0 Wilbe fpncmebc-«cur-®oïflcn ooch befen Boo-ggen gBefWoojen 25anbt Bouben/ enbe gare met-^tanben alfo niet meer quellen/ beuchen/ noeg onberbjuchen laten / anberjs foube «Sobt cpnbelich felfb moeten baer in fien/cn» be moegte Wel/ bp albien bit Werch niet Baefl gBtremebieert Wierbe / een fulche fegeuringe enbebefperatiebolggen/ beWclchemen baer na ban alle hanten tc laet behlaggen foube. ßu/hp Wad ban Wille/ gem in alle manière CBiiflcltchenbe Bcur-15ojflclichte betgoo» nen / enbe nacr Bet er emptl ban fpn gepjefen ©ooi-19aberd ober bed ßoer ©ipBept/fpn epgBen ^erfoon/ enbe ßacomclingen bafl enbc flcrch te Bouben.
«Dat Bp ooch cpnbelich Beur- JBentj/nef» fend anbere JBcbe-Bcur-Doiflen/ ban Wc* ggend ber «©heefieUthe goeberen uptgegatn bcbcl / in Pundo , Wtlbcn booj onflrgbigB Bouben/ enbe ober be tWifiigge puntten / bie baer in uptgBeboert Wierben/ getn goebigge Banbelingge Wilbe toeggeben/men Wifl Wel/ Wat b’Cbanghelifrgc enbe |5|otefleccnbe ^tanbeninbcrftgcpbencfcgiBbcnd / infon* bergept in’t feBigben ban ILeppftcB af/ aen fpne BcpfcrlicBc majeflepbt / baer teggend quoad for.-nan amp;nbsp;mérita ingBegBebcn gabbe/ baer Been fp Baer refereerben/ enbe noeg een repd betgaelben. enbe Bp honbe niet Wel fien/ bp albienmen bp befe meeningBe Wilbe bafl fîaenbe blpbê/ Watmen ban op ben boot* gÖcflelben bagB-baert goetd foube hunnen upt-reegten/ beWglebit een fulrh exfiremum Wad / baer op bc befwaerlithe mtf-berflan* ben waren gÖcWojtclt.
Wiioe baccom niet Bopen/ bat gp/ neffend beau*
-ocr page 369-|
Hiflorifchc *®} i« be aubèreCtitDoUjiFu mebe-^tanùeu bu tiefe Refrein It ept ^aen fouoen blputntiuant mat d’Extretna in be ßcpnblgcbe Uooi üootöeel frljaffeben/mat boot jatnmer enbe uecllojin^ gije (p in bt üegecinaOeUeroojfaecIïttn/ en» be bat bVen (00 mei als ö’aubec hier onber foubê te lybcn Oebbeu/ enbe be fefjabe baernae ttat te laet betreuren / toaö benneiiefi / enbe toatt btetf-Ijalben billieb / batmen naev’t ereniyelbanbe ©ooj-^aberjStratöte/ enbe be iftoberatie bp befjanbt batte. «Cnbe Baupte / inbien Mp bacr epgen pte^ fentatie/ bie fp tot öetUelÜugöe ban be b^ebe booj-gfieflagfien Babbe / biel bpBemebet^ Icpbc/ (00 fouben fp Baet/ gBelijcftBP/ tot be IDtebe enbe goebe onbetBanbeUngBe binben laten/ enbe tóilbe Bp fpne d^Befanten nae ƒ :ancbfo;t tjenen fenben / Op bat be Beele lÖeerclöt bennen nioeBtè / battet aen Bem nut glufrOoit en Babbe / niet tmijffelenbe be anbere Cc fan ten fouben ooeft albact bomen. 3Stet anbera ban «©abt aimacljtigB ban Berten toenfeBenbe/ alp bat Bp be finnen/ ge* batBten / enbe gemoet/ baer Been mebe bJilbc bifponeteni/ enbe fpn ©Benabe/ upt JÖarm» BertigBepbt/ baer toe bericenen. l^an fpne bant/ mab BP ba alö boo?/tot bebotbermge ban bien/ al bat gBene milligB te boen/ mat Bp tegenö ©obt/sune Mertbe/enbt bt meer* be naebomelmgBen / ban megBenb fpné dtonfeientie / Cet/ enbe Haem / ßonbe ber* antmoo jben. lt;ot benupt/ ßonbe Bp onberBaelbt ntet laten/bat be groumelicBe pIonberingBe enbe anbere ÖarbanfeBe moet-mille/ alb/ feBen* ben ban ©loumen enbe Soffeoumen/ bet* onteeren ban be ï^epligge plactfen / enbe anbere gBemelbabigöeben / bic bc polbaren beben/enoe in bc Itanbcn ban fpn liebe neef/ ben ï^ertogB tot ^apen / enbe in ben «®ber-^ariuBen Crepsi tontinucerben / aficlnt6 Bn upt Bet ftBlÖben/ bemekfee aen gohan ^BilWP“t'''^tttogBtot ^aten/ maren ge* ftB?eben / notB tneer ban befe babcn gefpeti* ficeert (lonbcn / enbe nocB baer bp te Bennen gBegBebenmierbe/ batmen allejs milbc bet* moc(len / bp alblen-men niet be Contributie toilbtinmiUigBen. Wat bit al nu boof een epnbé foube mogen bemen / maß al berBaelbt ; be Hcbtmaten Ban't ÜBt6 (lonbenbol ban albttOanbe gBe* batBten / be döBemecue Wan in befperatie/ ftBiepênbe/ enbe roepenbe ©ob HlmacBttgB om Bulp enbe bcrloflïngBe aen/ enbeb’d^be* ïitBepbt ont befeBetraingBe. l^et liet Bern acnfien/ batmen niet meet aen bes ßtjfr-Wetten map gBebonben / notB ftBulbigB ben üMepferltcfic üegimenten te gBeBoojfa* men / enbe batmen boeBte bc iBuptfeBe li* bertepbt banbe Bcur-®oïfïcn enbe^tan# ben tot ten flabernpe te bicngben. Cube bjaö groot perijeBd b’WtlanbtfcOcl^oten* taten fouben buten alfnkbe o tea ftc mei op paffen/ en bemule Bun grootclirt mebe baer acngclcgcnmaö/ batbe ïBuptfcrjc©2pBept nittmotBteonbergebxuthtmoiben / fouben mebe niet milieu ffil fitten. ^ieö-Balbeu/ babt Bp notBmael gantfrB BlBtttB tubeBoogB bifeubelitB/ BP bJilbc Bet botB baer Been mebe Belpen recBten / op bat bocB fultBe groumelen/ enbe gemeU-babeu/ |
Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;pp [ fonberbertrerfj moefjfen afg^icftBaft / ekß ló: 1. 1 een/ bolgen.o bc iLanot-b^eoe / m ruff enbe feeeßerBepbt gBelaten / notB tegBeno beb agtj^gronoelifbe Wetten niet befmaert/ cn* be alfooebooj - oogen ftaenbe gBebaren gfje« ment/ cube tpubeltcBe beroerte/ cube Bier upt bc uacrbolgBcnbe rugnen/ berBeebt motBun merbe. jamp;u/ BP Boopk ban hem / enbe eUB een bit d5BetupgBenip te Bebben/ ( bieföalben Bern beroepenbe op 3gn öecl-boubigBe ftBegben) bat Bp Bet aen ggeen bibben / foigbc / enbe beemanin gen/Babbe nagelaten/ maet ober-groote patientje gBebiagBen/ alkp boenbe/ mat pminerb te bcenmenfcBcn/mogBelicB mab gBemeeff. jbu milten mp berBateu/ mat onbertuffen ^öe ooom. acn’t ItcpfeclicBc l^off / enbe tot gier toe jisï{^f?quot;ö®* gBepaffeert ; alp baer bc ïiepferliramp;e ^fgge* ^^X fante aen ben lïcur-Doifl ban ^aren / map iutygs-sje-mebee aen gBeßcmen / enbe bc refotutie ban“«fdw. ^aren opggetoont/ Beeft men ten beele ( bat Bp l^cur-©ojfl te berffaen Babbe ggegeben/ Bpmilbe SepfcrlitBe Wajeffeptb getcoume enbe ggeBooffame iteur-^ojfl blpben/ ent» bat fpne Weroingge in fpne lUnben alleen op befenfie map aengötfien ) bic foo betre aengenoment maerbe continuccrliciicmer* bingge booj fufpect ggegouben / baer bp obcrbenc6cnöe get epcmpel banben itctir-ï0o?fl WanrituiRi. ï®c meeffepartge acB* tebe mepnigft bc beebinteniffen banbe 13;o* tefferenbe / betogle bc Kepfer een groote ißaegt bp malamp;anbcr bjaegt/ mant get ge* fegiebe aen alle plactfen ban be CatBolgtBcn totbe BepfccIfcBe Wetbingge groote gulp/ enbeneerffiegepbt. 55e gefügten/ lieten op Bare Boffen 5 Ge* gementen Werben ; bc 13ojffban eggBen* bergg bergabeebe beel geltb enbe bolcB in bc ;StiecmarcBt/ Ceenten enbe Strain; cube mferbe oocB in 25ogcmen/ i^ungarien/ Wee* ren/^kfien/ en anbereplactfen/ beclbokp enbe geit bp malbanber ggcbiacgt. ï©c Car* binael ban ï©ictricBffepn/ ketoorB ettelicamp;c Gegimenten merben. 53e?LigiffcnBabben ootb na epnbingBe ban’l Conbent tot 3Lcpp* ficB/ een baggbaért ggegouben / tot ^unc* Belfpiel/ enbe continuatie banben ©ojlogB befloten / enbe Bier nae infgelijcBö aen alle plactfen te peerbe enbe te boebt laten merben. ; 55c ■^cecc ban ]|emin/ dpoubeeneur tot gin Koty»» |àalt3bucgB/ mietbcootB afgebeerbigtbaunnBü«« . Wcenenmet i^atenten/ bat ILotBjingen/^e^f« mitfgaberö benj^jincs banl^akiburg 17000 balen aiieA Wan te peerbe enbe te boet opfpuepggenctoojben. Boffen merben foube ; alfoo bat allcp in’t uptterffeffont. 55en 22 3|tlnft«t Beeft ben ï^ertogg ban !©’ï^rtot|) jSiberb/ ban Jïcpferl. Wajeffept/ booj ben bim JiRan» 25iffcBop ban Mantua,enbe een «Ooctooj Mal-favo genaemt/BetUeen/OberBet l^ertogbomS^« ban Wantua cube Waet-graeffeBap Jßou*bcn»(^ct. fecract/ ontfangBen. lt;®m befelbe tgbtmtam een eugelfcgeu©en öt« afghefante / bemelcBc booj befen oocB totF’lt;’lt;lt;®«* GcgBcnoDurgB bp’t fclbiggcConbcnbt maß Sfew” lt;nbsp;gBemceff/ om in be factBc banben palotcwefncnin Banbclen .• ï^iebjaegt bpbe '?(nbicnticbcn^'*’‘’AS'ï?quot; bicr-cu-tmfuticBffeu 31uliu0/ fpne faeclun ^^ ’’ albu0 booj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 5 N 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P. P. |
|
loo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolgh der 1631. P. P. Labile ïit Coninrß in groot 23gitti* Uten/ fou üjcl upt Ijet ^tOjÿticn enbe ù’ant# luoojbt/ batljîin üan ücpfcrlicfee Jilîaje# Repôt nieuüJElith tôt ÂCGljcnp-burgô in Oc t'aerhe banbe #alt5 lua^ gftegljeben/ a 13 corJîfpnôclje3 iln'jelantcn iWatte beeftarn/ doe bem g et met oefjanödtngöc in De fact« bcbanlicn töalt^bjajsgöeßomen : Wbnjk fpne iSepfedirhe jßajeftept IjEingabbcbec# blaett / Den iamp;alt5gtabc / bp albjen ÖP al Ijetgljene/ öetbjeltftc met bier pointten in bc laepferlidie antUwo^öt mao gßefltlöt/ lutlöe aen nemen tube bolfajengöen ( niet bat ïtepferUrbe jlKajeflepötmet ßerBt bacr aen gBtbonben mab/ maer upt pure lt;0öe# nabc / enbe ten aenfien ban b’^ntertene ^fBjnbens banben €oinnd£in^pangicn/ enbe groot 25;ittanicn ) bem niet alleen/ baat gepaßeert/ quÿt febdom / enbeb’SeBt ou-bEffen/ maer ooch upt bat gbebeelte ban^ be lamp;alt3iffBc iLanöen/ bat b’Enfantin ban ï^ifpangien in babbe / onberBoubingBe enbe tnromden berfdjaffen. ?^oc-bïcl nubefe betBIaringbe aïöu3 göt* legljen 13 gbebjeefl / bat befe niet onbiUieB Bet gljemoetban fpnen ConineB babbe Bun* nen betoegöen / batBpanberemibbtIen/ be mdcBe Bem tot bien tijbt al3 noeB gBep^e* fenteert boierben/ bp be Banbt name/foo Bab* be Bp gBelBcBebielbefenbe goebigBeonber* BanbdlngBe boodrerben bullen / ban boe* gbenbe fjope enbe belofte / beboelcBe Bem/ foo boel ban ^tfpanien / al3 eibers anbero/ ban bien gBefeBiebt toap : bat/ namentUtB Bp/ met boojts-fettingbe ban b’lt;®nberBan» bclingBe/ enbe opjeeBtingBe ban een ï9;ebe/ tuffdjen Bem / enbe ben ConincB ban éilt; fpangien/ 3oube3gn reeBt-matigebegBeer* teteberbuaditen Bebbe 11. enbe fette Bp op be BepferlicBe fatBtmoebigBepbt/ enbe miU bigBtpbt ban boegBen fpne Bope/geen Blepn betrouwen» aetoin / beWgle Bet foo bette boa3 glje* Bomen/bat be b|ebe/ enbe eenigBept t uff dien Bern/enbe be €ontncBban ïgt;ifpanien/ boa3 gBettoffen/ enbe gBetonfirmeert / Bet boeit* Be / inbien Bet noeB al niet gbefduet en boa#/ batmen ban boo; een beletfd moeBt aengBe* trotBen booten / bat be faetBe niet tot een boojfpoebigB epnbe boare gBeBomen : ^00 Babbe Bp {Boninebban lt;l5;oot Jô^ittanien) Bem al# fpn ©efante nocB een rep# tot itep* ferlitBe JlSajeflepbt afgBebeerbieBt / enbe mit# befen/ ban nieubo# bet Beden Werelöt te Bennen gljeben boilbe / met goebigBepbt/ inbien t inogbelgdi boa#/ batmen baer mebe boat betBrggBenfoube/ al# be Wapenen bp be Banbt te batten / enbe be faetBe op een tbugffelatBtigBe upt-flagB han’t gBelutB fetten / Bet boeltBe fonber quetfute ban be bpentfdiap / bieBp met Bet ^up# ban ©o* flenrgtU Babbe/ niet gBeftBldJtnamp;onbe» «Gp bat nu niet tot botbetingBe banbe faetBe manqueeren motBte/ foo Babbe Bp innen ^WagBer baer Been gBeluatBt/ bat Bp Beel gbereet Bonbt/ be bier ban fpne Step* ferlitBe fßaieBeptöbootgertelbe Conbitien/ foo beelBp ban bjegBen#fpne tonfeientie/ enbe eer boen Bonbe / naer te Bomen Bem berfcetBerenbe / bat ©epfetlitBc gt;ajeilept be berhlaringljc banbe 38tBt af-boen / enbe |
Bem bjeöeroin in «©Benabc fal oen nemen/ 1631» oofbBem fpne patrimoniale «Goeöeren/ en* be Iura, na fo beel uptgBefïanc miferpen / en* be lange 25allingBttBap/Ujeöec boen toe-ep* gBenen. Jföaerop wekße manièrebc4aalt3* grabe befe bier boij-gBefette Conbitién booj fattofattie boen bulbe / bat foube BP lt;J5Befante tot fpner tijbt/ inbien iSepferlicBe JWajeffept / gljdijtB Bp ootB onbcrbaniglj* litBbabt/ tttelitBe Haben/gBelgtB tot ße* gen#burgB gBefduet boa#/ tot boo^t#fetttn* GÖc banbe lt;rattatie o^bonneren boilbe / te bennen gljeben. ©duple nu be faetBe/ enbe be bettlaringe banben ^alt3grabe alfoo gtjelegljen boa#/ bat-men Boopte / be Stepfetlitbe ©Bmabe foube baer aen een gBenoegBcH Bebben/ enbe berber gBeen ftraffeban Bem bobberen / foo babt fpn Coninth Bare ©epfetlitbe jUaje* Rept/bat Bp botB epnbelicb nae foo beel gro* te iUmbaflaetfcBappen en ©ractaten/ fo beel retommanbatien ban ConingBen enbe Goi* |len/ neffen# b’anbere ƒonbamentele Ärgu* menten / be Welche op een anber tijbt Waren te boojfeBgn gBebiacBt/m betratBtinge ban ben tegenWoojbigBen ftaet in Europa, enbe oberWeginge ban beboodge declaratie/ fp* nen ^WagBet totberfoemngBe enbe Betitel* lingBe/ be Welche foo beel jacen lancB / met fnlchen pber / emft enbe blpt / met bp-bjen* gingBe ban foo beel3interce|fi-fcBigben ban ConingBen enbe ©o;(ten in Europa, begtjeert Wa# gBeWeeH/ Bomen te laten/ enbe niet fo# nauW beflupten be SiepfedicBe dBenabe/ maer befelbe/ gBelgcBBttcen lt;®bet-J|ooft banbe CB?i(lenBepbtbetaembe / Wgbtopen maechen/ enbe bc felbc alfoo/gBelgcB anbere webeebaren Wa# gBeWeeH / bic botB noeft meer mifbaen Babben/ betoonen/ bat elch een ficnbacc wieebe / bat fpne Stepfeclitfie jWa* jeftept Babbe fpnüoogBept/enbe booj bc Bec* le Crep# ban bc gBeroembe milbigBepbt ter BettengBenomen/ batBpnictenWilbe/ bat be feBijn banbe dBenabc / met beWolcBcn ban een nauW-gBefpanbe goetBepbt/ foube mogBen betboneBert Wo^ben/ betraeBtenbe bc dignitept banbe ConingBen enbe ©o;* flen/bien Bet gBeen BlcpnftBimp Wa# / bp albicn fp met Bare moberatie/ beWelcBe fp in't begin han’t onBepl/ enbe bacr na gBc* bjupcht Bobben met Baer bibben/ enbe met fenbingBc ban foo beel dBefanten/ met foo moeptenenbe arbept booj eencndoïll/jgn* bc fpn 2amp;loet#-becwante/ enbe ^wagOet/ niet anber# al#d’aiimenta enbeincomflc/bc* Wclcfic pmmer# ban Wegen# be hoojgefeBje* bene ûetBten enbe Wetten banbe dobtfa* licBcpbt/ niemanben fionben gBeWepgBett Werben/berfirggBtnmocBtc : epnbclicB/ Bet Wa# een fulcBe gBelcgBentBcpbt met bien doj(l/ booj be Welcfien gcintcrccöccct Wier* be / bat bc felbc ban een doojlutBtigBcn ^tarn afgBeBomcn wa#/ ben macBtigBflcn ContngBen enbcdojUen ban Europa , met ^WagBerp enbe ïamp;locbt-bjicntftBap-bcr* Wanten / bcWclthc boen nocB jonch jijnbe/ enbe tot fpne fDamelicBc jaren niet gBc* Bomen/ heel meer ban anbere / al# ban fpn epgBcnenracbtClagen/ ineen alfulrficperijc* Bel Wa# gBebjaeBt / enbebien cpnbelicB hart wegBen fpne onnofclc gt;inbec#/ WelWacr* bigB |
|
Hiftorifche Chronijeke. ’^31« bigg Was/ bat gp met ©genabe aengge* fien Wierbe. lor «DteSgalben /geliefoc IBepfcrlicBé jliap* 163 ï. dept/bit/ ciibiccgelgcüen/ ter Berten te tree* 31nbicn gp nu totbeboopgge «©genabe Ben/ gern boojooggcndcllenDêBettjooibtö* foube Weberacnggenomen Werben/ gern get benban €onincB ^gilippus Iliin ipipj# fpne toedeUcnbe / foo foube fpne ïtcpfetlicBc men/enbe Herötü-pevtoijB ïUbertiiG/ bc* JlSajcdcpbt/ cen beftiggbeflupbtban fpne welche fp befeboopgge jaren ggebacngab* berBceggcne Criumpgen/ enbe ©ictopcn ? ben ; enbe gier na be jDobcraticban ConineB maecBen/ enbe te wegge bpnggen / bat bc ^jacobus in enggeiant/ bic gp in ben ©o* JlBcmopc ban jgn «©pot-matgtige jamp;aem gemifegen ©opogg betgoont gabbe/ enbe bc niet alleen in bc geele Wcrclbt ggefedeert/ groote ©erbienden/ bicgp tegensget QupS macr 00e in ben Cempcl banbe Weuggten* ban ©odenege/be groote ‘ïllmbad’actfcgap* bc j®ilbiggcpbt ber-eert foube Werben / bp ; pen/ bie gp naer ©upts-lanbt enbe feifpa* albienBp/alSbegoogdc©itto?ic/Bcmfclfs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' berWon; ^0 get Wacr was/ bat boo? qugt* fcgtlbingge/ be ©oïden ©obt Hlmacgtigg moden ggclgcB Werben / ggclgcB cen gge* fegjeben gabbe / fo foube garcjlBajcd. met een cjcempel bp alle pacomclinggcn betup* ggen/ goefeer gp gemfacneerdiegt gabbe/ in alle fpne ganbclingge/boeg infonbergept ban betgooningge ber Welbaben ; bc lt;©obbe* ïieBe beuggben naer te bolggcn» ©oogs / foo foube fpne Mepferlicfie |®a* jedept foobeel Slntercegten ban fobeelCo* ninggen geatificeeren/cnbebooi be felbe gge* nabc / bie gp acn een betgoonbe/ gern alle* gaber/infonbergept fpnen ConintB/met een on-loffclicBen ©anbt ban bpentfegap ber* obliggecren/ enbe fpn ^Wager negens 39« ïamp;udet/enbe bc Omberen ban bie/ tot een al* toos-bupjenbe ©ereeninge aengembinben/ enbe te ggclgcB fpn maegt enbe ggclucB/ alS oorBbe ^ooggept ban’t Pupß lt;©odtnrgcB/ met cen on-bcrbjectBclttBc boldanbiggept ban iiefbe beBraegtiggen/ enbe op aliéna* Bomclinggen berfeecBeren. ©oops/ fo foube fpne McpfcrlicBe jBaje* dept bc '®racncn/bibben/enbc Bermen ban’t benauWbe bolcB/ booj bc JBcgggs-lad/ bc* UjclcBc foo langge jacren ggebupp gabbe/ beegoopn/enbe bcclöupfent menfegen / ben wactbigen ©pbe-wenfegenbe / weber ber* quitBen/ bant na-bp-Bomenbe beberben/ber-loffen/ enbe bat clcB een boo;bcbcfïnnöic* gept ban’t ï^upS lt;©odcnrgcB/bibben foube/ berooifaecBen» (CpnbeltrB/ foube fpne ïtcpfcrlicBc j®aje* dept mactBen/ bat bic gene / WclcBcrsinter-ceffe gier bp ggclcggcn waS / boo? get langg btrtccthcnbetwgffelatgtigge gope / be pa* tientic ban bien niet becllapt Werben / enbe niet op bc lactdc Confilia neceffitatis ballen moegte/ beletten / bc oopacebe enbe becBfel ban berbere onrud enbe bernieuWingge / bc* WelcBe bc ßabuppgge/cnbcWtlanbiftge/ bic op alle occafien Wel letten / Wel bp bc ganbt batten moegten/ getlWegg nemen/ - cen fcetfier fonbament legggen / op get Weit* fie te beter enbe feecBerber be ©pbe niet alleen tn ^uptß-lanbt / macr oocB in geel Europa, moegtopggerctgt Werben / enbebe redeten* be beroerten / bienuopigfen/ te licgtcr af* laten. lt;otgctWclcBc banaUebiegene/be* WclcBc booi bC betfoeningge enbe reditutie banbe ^alt3gcabe Waren gfiegratificcert/ gacc gulp Willigg bewüfen fouben/ bact anlt; bers gicc-en-tcggenstcb?etfcndont/ batfc midegien/ inbienfebeberfmabe acgterdcl* linggcbangacrbooj-bibbenmercBtc/ te eer olp als Water in bc blamme foube gieten / ggj:t faetBc booj raetfaem gielben. |
lüengOetiaenOabbe/ ten laetften nod) ucfc ÏHinbaffactfcljap/lJc tuddu upt bpflemmm* ÖÖc enbe autßo^itept banöen Conindt Van ï^tfyanitn luaö beBrargtitOt / enöc o ooft boojbiUöcn ban ben €omncb in ^Bencmarc* Ben benneerbeebt / booi beß-felüen ï9oj# |len/ bJienjs-Balbcn gfjeBanbeltbJierbe/cnbe büß beel-boubigfj ootmoebigB faibben / enbe fcöigben / en ^gn tot alle troubje enbe bebo« tie bolflanbiglj götmoet/ oocB gpenepgben Wille / om ó«t gOene / Wat tót Bitt toe bari WegBen b’onfaligBe tgben bjaöadjtevglie^ blebcn / naer befen met allen pber enbe blBbt Weber t’acBtetbolgBcn. ï|et Wilbe Wne JKcpferlirBe JSajeflepbt oocB gBenabifßlicß aenfien / be jonge onno« felea^inberen banben l^altjgrabc/ Bet gBe^ talbanbeoberigc ©ermanten/enbe ©locöt-bgenben/beWelcBe öc feepferUcBe JtïilbicBept enbe goetBepbt/ aenriegen« epnbelicB/ Wilbe fpne Jl^ajefl. aenfien/ bic/ aW in’t mibben geselt sgnbe/ b’eet enbe roem/ nut / gelucBfalicBept/ enbeWelbaert/ WelcBe Bier upt MepferltcBe j^ajeflept/ enbe BetBttleï|upjSban «©ojlenrgcb/ tot bceeu* Wigge tgben. / alß ootB Bet gantfeße ageft banbe CBliflenBept / Bomen fouben. ï|oe-Wel fpne Bepferlitfie JRajeftept niet h'etgjjei-ongBenegBen ijs gBeweeß:/ be 10alt3 Weber te feue afgue-reUttucren/ Beeft bod) fulcp in fpne jKaegt SJÏïCÏ’/’ met meer ge|laen»ï0ant Bet Wao (bitlLanb) ^^ikHé al acn berftBepben )|eeren uptgBebeelt •, be öcfoiutie/ twee grootite beelen Babbe be €onincBban“f J»««it»-j ï^ifpanien/enbeben ï^ertogB in peperen/be SJ^quot;^ red Was ten beele ben aeur-©ojden ban ^lefcmcoê/ Jlßent3 / enbe anbere 3SabuppgBetoe-ge-ep# »ft* «wt-gBent/bieongeren Bier niet Weber af-daen Wilben : ©aerom / boen be «ÊngBelftBe lt;®Befante bemertfite/ bat Bet Weber tot een langge onbetBanbelingBe / be WelcBe bod) epnbelicBe te niet gaen moeBt/ foube uptloo» pen / Beeft BP een epnbelicBe ilcfoluticbc^ gBeect / of men ban Wille Waß ben palt? te reditueren/ ofte niet? BiecouWierbe gem geantWoojt : ^at fpn ConineB fdfß be ma* nier han’t af-bibben/Wilbe op-fetten enbe booïfrl)jtjben. Jl)aer befe fiefolutie geeft gp Weber te rugh ggefonben/ cnbcggelgrhboo? geen/een epnbelicfi befegept begeert/lt;©f/ na* mentlicB palt?graef ƒ jebericB/ sgn Uanbt foube ggereditneert Wobben, /ßaer al bit iß bus langg opggefegoben/ enbe ornggeb jacpt ggeWo?bcn / tot bat cpnbelicB be ûeditntie boo? be bictodeufe Wapenen banben €0* nincB in ^Weben booifpoebtgg iS te WercB ggcdelt/ ggelgcB Wp te fpner plaetfe gier nà füllen bergalen. Äen geeft bp befen tocdàetnôcg met get ©e àcfqj» Gefopueren/ niet Willen ingouben/ nict-tc* »«anew ßDen* |
102
VetvoIgh der
1631. ööwflatnbt/ liât DenöagöVan €o«ipofitie Btoigij nbsp;nbsp;na ƒ jancamp;fo?t luajs uptgtjcfcDjcVcn/ßelgcö ft93:tgt;5 gije- onbec an0crcn/no£0 al ccn iicpfcrlifiK icftjg « Ven Van Vermarang^c na^tusjsbnrgl) 10 ap ßljcgatn/ vanbefen SnVont ; VDatbc Ver^ Viefuigc Van b«n ßa« / op ben 1 SHugnfltt^/ tot op ben 11 bito / fonbe uptgcfldt mojben/ om bat be evangdtfrOc Gaben Van ben (©e^ ttebtez onbertnlTcôen be ïtertfien Vanbe ^a* ptfren fonbe VefoeeBen/fo met/batfe be plact» fe Van i)acrßactv-©)finc mofïen gup ter en/ met uerftlaungljc/ batbiegfjene/ betoeltfee gacr fouben toilkn beBecren/ bate bp fóuben gbdafen Vioibcn. Jßaer al? fp nUcgaber re* folveetben / IteVet óaer lt;®fftne tequpteren/ albbatfeaf-VallenWIben / foo ijs be JBa* giffraet Van be papigen alleen befebtgöe*
Wobben.
öefa!iiialt; nbsp;nbsp;z^ot jïï inben toierbe oofBin’t begin Van
totÄiz Ïic JBaent ^ulin^/een fnelle fiefopnatie tot bowgijOTa- onfe Cieüe-ï^joitüje Voorgenomen / betople «wit- ben 23ifTcl)op Van lt;9ffcnb:aucB boor ïÖ«^ onber-lt;®ienaeriS in be jSaem Van fpne üep* ftrltcBe Majeflepbt/ inprefentieVanaUebe goffeoutoen / een Commiffie liet openen/ . toelcBerb inljoubt bacrfjeen gljererljt inaö/ batfe terkonbt get ^titUt/ met 01500 toebe* Doopte/ rwpmen/enbe btngefupten beganbi* gen fouben. Of fp nu Viel ten gwogamp;flcn biet in befmaert mieeben / VerfoeeBeube refpijt tot op ’S onberen boeg# VroegD/ ten « upjen/ cube aen een plaetfe oefe refolutie Voojglje*
Venbe Inftrumentum Apellacionis, aen ßepftr* licBe jBajeflcpt g^ebaen / à ludico feil, malè informato ad melius informandum ^ fo beeftmen noefjtans Vanbe anbete fiant bit niettolllen aen nemen/maer flraet baer op aengebaUen/ enbebepoffeffieVan b’^böpe /enbe ooefi be aSeteBe felfs göenomen / voorts/ ooefi alle beuren Vanbe Setefie alfootoe-ggemaecBt/ batter niemanbt fionbein-Sómen.
©oen nu be WagiUraetnae Vooigaenbe füfficiante beraetflagtngfte be «Deuren lurc licito pro continuanda poffedione boot be ^ta* tons meber lieten op maeefien / fjebben be 3(efupten boor be anbere «Dienaers bp ben lt;5raVe Van dpionsVelbt / foo Veel te toe* gfie gbebradit/ bat be ^Beuren toeber 5^11 toe gbemaeefit/ehbe mct^tbilt-toacBtenbe* febt/niet tcgbcnUaenbe bat be Jßagtfttaet nopt Bier ober gDeBoort iS : te ftoggljen/ bat Bun een Æommiffienorl) in Original!, noth in Copia, isboorgödoont. Jßen Beeft toel ben (Drabe ban «Dronsbelbt met goebe betoeeg* Ïiffie tooorben / enbe ƒonbamenten onber* gaen/fultfie epgBenbabigBept toeber af te fcBaffen / enbe be Parochianos in Bare oeffe* ninglje ban Bad Religie/ tot bat fp cum cau-fæ cognitione boor «©orbed enbe GeeBt/ baer ban berfebt toierben / ongBeturbeert te la* ten ; bacil Bdft-nicn al toepnigBmogBen betBrügBen.
©oen b’abbijfen 5tjn aengBefiomen/bat ®c ««tin» be Æoningfn Conftantla in Ibolen/ Bepferlic* ISSm quot;‘ ö* Ji^ftkRtpiS 10routoen fuller /in’tepn* aerft, nbsp;nbsp;be banbe maent batt 3nniuS tot Wactfehauw
toog gdeftorben/ is fpne ücpferlicBe fßoje* fiept liier ober niet toepnidt bebroeft getoor* ben. Zn Bdft be ^tabt ^traeS^burgB in ^lUpOen / betoeltfiebes Coninep tn looien Enfler/ bie ebangtlifcBtoas/ 3t#f-to£Bt/
maer naBaer boot/ toeber aen be koningin* 1651, ncistotgBcballeu/opöaerbebelbcn 1 StnIÖ boen ßeformecren / ongBeaeBt/ bat Bun Bd brpe epertitit banbe ßeligie belooft iS OB^* toeefl.
©oen nu be €01111111 (Tarifen enbe Wp Bip ftBoppen s morgBens Ijet fetoe totlben Ver* Volgen/ Bomt öe iöojl tgbinge brengen / bat be Coninginne boot toas/bie ’sabonts Baer gefont te BeDt gelept Babbe/maet 'smorgens in B^t 25ebt boobt toas gBebonben. enbe Bebben be 25urgBers ban ^traesbutg op een nieutoaenben Coninefi gBeappdleett / enbe 5Bn be Commiffartfen onberrieBter fatefie afgBetroeBen / enbe alfoo moeten be ^tabt ebangdifeB laten.
©en felben bagB/ als be ConinginneiS « gBeflorben / is be ©onber inbe Gcfibentte- .®f, ^ ^tabt Waerfebauwiin 3 iietdien gBeftageniD^tmrt «een eerflen/ in be Bertfi ban Jb. ^an / be* 30« W’ toelcBe be prtncipaeUïe baer felfsis/ llaenbe ‘^ onber be Miffe, Bet25eelötban benSaivatoorjSj o?' ben Kop/ enbe ben 3trm/ toaet mebe Bp ben 3tppcl Babbe gBeüouben/ in flutfien : 3n be »etcBebanbe asemarbiners / B^ftBetben Canbelaer / BangBenbe in ’t €000’/ ftoaer 3B'nbe ettelicBe Centener / (lijf in be aerbe ge* flagfien i ^n ^. Jtïartinis Bertfie/ Beeft Betalie Canbelaers om beer gBetoorpen/ en* be fionbe - men niet fien / ban toaer be (Iraei boor bias gBeBomen / betogle be Bertfie niet en is beftBabigBt gBetoorben.
©en felben bagB/ to ooefi benl^rielier/ bie tot Kuim-^ee ( brie Jütjlen ban lt;oorn nf-leggBenöe ) tooonbe/ enbe boor befen be t^rteepter ban bé^rinS Viadiflaus is getoee(l/ enbe be boorf5. ^tabt ^traesbutgB foube Bdpen ßeformteten/ han’t toeber ooefi be* feBabieBt.
Jftu Bomen top toeber/om banben ©raef Cillp te fpreecfien / enbe toalbefdbe nae be VerllooringBe banbe ^tabt TßaegbenbuvgB Voorts uptgBeretBt Beeft, ©efen Beeft / na bienBp befe ^tabt tot eenen ^teen-Boop/ enbe afcB-Bupl Babbe gemaett/ beng^asbaer felfs met eene (lertfiebefettingBe/ bie op be WallenBerom/ gBelgcB als in’t ©elt / Beeft stutten moeten op-boutoen/ betfien / enbe ban toegBen benSInbal banbe ^toeebfeBe/ ïóapenBepm bela(l/bat Bp met ettelicBe bup* fent Tßanombe Stroomban b’Clbetebe* fenberen / baer foube blpben leggljen. JRef be rede ban be »epfetfeBe / enbe ILigidifcBÜ armabe/ iSBpben 3 Juniusop-gebrofien/ enbe na ©uringBen gBemarcBeert.
©oen fp nu ober ben ï?art5 gingen / B«b* ®« »*«« ben beboeren Veel boltfisbat terugO bl«f/ Äe# of toatterjgben afgintB/gfieflagBen/ enbe ,7^»» gBeplonbert 5 berBalben Beeft Cillp ettelicfi met bolcfi toeber te rugB gefonben om b’«mma* nitie/ bieban Wolffenbuttel fiomen foube/““' boor te ConVoperen/ be toelcBe fo bed booben acnben3|art3 Bebben gBebonben/ als offer een «êlacB toas gfteBouben.
©oen nu be KepferfeBe ober ben ï^art? toaren gefiomen / Bebben fp begod jammer# ItcB in ©uuringBen te Wupftn/ enbe fonber* Itcfi in’t MpmerfeBe/ étoart^enVurgi fcBe/ enbe anbere CbangelifcBe plactfen/ met voo# ben enbe plonberen/grootcfcBabc gBebaen. ©liber anbere/ Bebbenfebe ^tabt ƒ rauefien-8upfen
Uiftorifche Chronijeke. 16)1« hupfen geel upr-gheplonbcrt / enbc bc fclbc gier na xn bjant gedooeßen. 3nfgclgcr heb* 53t ffliiip-benfe bc Wibumc banbe ©wüeban ©Idcg ftije üatii op gaedLyf-toeöt fittcnbc/^iaben-Hooin
in genaernt/neffems get Hadeel/ t’eenemad upt »utmam. gheplonöcrt/ enbebe «©jabinnebe Ringhen banbe binggero / mitogaberb/ b’armenbe hals-banben af-genomen/ beel plactfen ber* moedenbe/bcl^elt-bjucgtcn geen enbe me* ber beberbenbe / maer ober bp b’^nmoon*
103
it«t Ctf-fwt.
berg groot jammer enbe ggetier toast.
jiSabemael be 45:aef ban dllp met get 'Sinn trat ^f^ber tuffegen härteren/ enbe^janeßen-gupfen/fommtgge baggen toat |lil geeft gelt; leggen/ geeft g? boo,ito fpn JU ar fri) ggeno* men na Crffojt / get îLeggemietberre baet banlegggenöe/ enbe feg^yoenbe ban baet/ batfe g a er fouben accommobeten / enbe tot berfeeeßeringge ban fpne ütepferUeße jIBaje* fiept/ lt;6narnifoen innemen: maer fp gebben gembten tgbt metpjobpanbt / enbe eenfom* me gelbt/ ggecontenteert / met tegenflaenbe batöe€atgolotße gcerenbolcß baertngbe* nomen gabbcn / ggelgcß ootß bieö-galbtn bpfonbete aenflaggen boo: be ganbt maren : mant be papen tn erffurt gabben 'STillp al* Ïen boojraet ban pjobtant enbe Jtmmunitie te bennen gheggenen / bat foo bed te fegggen toab/bat gp gern noeg een myletgbtïS met b’SUrmabebaer felföfouöe mat bunnen gon* ben/enbe ben lt;®ojlagg continueeren ; baetom gp gern/ neffens anbete Catgolytbe ßaebt* ggeberö/ boojflaen liet / fpmojlenbe ^tabt gebben/ om groote rebenen.
ïDant bp albien fp bc ^tabt met goetgept inbreggen/ foo berlooj get Ijnpo pareil fp* ne befegermingge/ ja bc Doften ban «garen gaer Uanbt enbe Hieben/ ofmoften fiel) aljS glaüen onbetmerpen/ enbcóabbcnbe Kep* ferö een fulcb mei op-ggefegiebt Quartier jgeßreggen / maer npt fp bc jSabuppgge ^tepffen gabben tommanberen / enbe gare Srmabe mclonbcrgoubé bunnen.'3Ecn tmee* ben / bp albiemen get mettet fmaert minnen mofl/foo foubet bacr in alle^ gaer epgenbom mefen/ enbe maö ijl)een beter occafie om met get èupö ban garen in ’tgapj te bomen/ get mclcbc ben iJepfer noobtfaetbelicB tot tontinueeringe banben ©ojlogO boen mod. lt;enbtcben / bp albien erffurtfoube belegt mojben / foo fouben bc ƒ janebiftge anbete ïöifbommen enbe gtiegten berfeetbert 390/
enbe ben Hanbt-iö^ibe ban beffen fiertb 1631, beficg maren met iürygg^-tocrufïinggc ; ber-galben dllp/ nabtmacl gern gelat enbc p:obpanbt npt erffurtmasi ggdangt/ naer jlUuigupfen tb ggetvoeben/ nemenbe alöaec get J^aoft-quartier/ latenbebe Ämiabebaer ontrent gaer jtcgljcr Ha en,
Pan gier af font Hi lip een «©gefante aenJ^J;
ben Hanbt-©;aüc Wtigelm/ nac Haffel/ begccrtban befe nabolgcnöe factben ban gern begerenbe. öcu Bauot-©ooftcerfi : foube gp 5 Regimenten ban’t^Ä%-Mepferfege bolcb in-nemen : ten tmeeben/ quactteem-3gn ggemojben bolcb meberafbaneben : tensö''''!'^. 5 / ßcribcntie gtabt Haffel / c bebe Peflin* t^Mf-gge Xieggengepm/ met ïtepferb bolcb la* nupt t« ten befetten/ ten 4/ baient of bpanbt te ber* »«ppI^ôz blaren : ten j / booj beb Üepfero îlmabc teÏSSor“^' contribuecren.
^acropheeft ben Hanbt-^jabe î©il* lem / ben 2tfggcfantc albub ggeantmoo^bt : i)p mab nocgbjienbtnocg bpanbt: bolcb tn-te-nemen mab jÿn mille met/ enbebitin 3gne Rcfibentic gtabt : 3gn Rcgghb-bolcb ôabbe gp fclfbbanboen/ baerom bonbegp get met af-baneßen.
maren nieume golbaten/ enbe be-HtIlpfegeoube/ 5oubeöacr qualftbmil* lent’famen boeggen/ baerom gctlt;©uarni* foen met mab in tcmiUigcn.
©oeg/ bp albicn-men gern met ggcmelbt?quot;?^'”“ foegte baec toc tebminggen/ foo mod hpumS^ja-gern/ fo md alb gp bonbe/ bcfcnbcccn : enbe S«y»» opbat ben «©jacf HiHp boonyn bolcb bc* ter mochte î^^obiant enbc Honteibutit firg* ghen/ mtlbc gp hem goeben raebt geben / gp foube aUenae JUunegentreeßen/ baer mab pjobpanbt ggenocegtebinben.
«®ocnnube*Hillpfcgc 38fgefantc metbe*®*«»^”« feantmoojbt mebec te rugh ib gDebomen/““S,îù Beeft bc lt;©)abe ban HiHp terfiontbenlt;©ber*æie(T«i. den abratb / met feb Hompagnien te boebt Î]®^,^^lt;^malbalöen / enbe Î0atg afghebeer* ®^£®L’ ^”fO®lgcßö Beeft ben Heberden Hol* rebo gern met fommigg bolcb nae galtjun» ggen enbe Hreut3bergg / op be |balen ban ï^effen/ beggeben.
«Bacr ggefegieben berfchepbene in-baUen in ï|cffen : in een gtebeßen tmee Jöylen ban iUuigupfen / mieeben % Hompagnien meum ggemoïben boltß/ ban be Wtfege/ obercompelt/ meedcnbcelnebct ggegoumen/ enbc filler öaeghelicr met anbete/ maer men mataentceffenßonbe.
i^ct ï^cffiftgc boltß bit bememenbe/ Beeft
gcntoattiKpccfn’t ïanlit begOeUen/ na be ûebicrc ï®erra/öunmce|lenbccl om Caffel/ enbc KieghenOepm ïeggenoc. ©e ^0}pen/ betogle be Uteben upt ü^eefe bacr npt gje# blucöttoaten/ Rebben op 6 a ? JU ijlen Itegg g8e|lacn/ biejS-ßalbenbe^inpfcge deegteu poo^caet gdebonben Rebben*
25p üotenbnrgO beeft een ï^artpe banbe j^effen 70 öupter^ banbe lt;iUpfcbcneöcr* gefegooten/bp bun binbenbe be luaerbpe ban 24000 agcïbaelbccjs / bacr na is get anbet bolt/ban«©jabe *31:111? getommanbeert/ban mceningge 3Önbe / ben Uanbt-(ï5;abe met
enbe ßonbemen met ecnben^bcl inplant* Benlanbt / enbe bcö Rqcr gteben bempen : bacr en tegenö / bp albien Hillp fulcr niet bp tybto booj bc ganbt nam / enbe get ï^upo garen / alö ootß ï^effen / neffenö anbete fdiotedcrcnbe gtanbenmet gate ïxrÿggjS-meebingge alfoo begacn lieten / foo moegte melbe Jiepferdge 2llrmabcin perÿcBel race* ßen/ bc paffen afghefneben/ enbc na alle opperentie ben ©geeddirden mebclt;©uarnf* foen in te nemen/ op-geb jongen moiben : get mclcbc boo? bit ccniggc mibbcl te beletten enbe bacr heen tebjenggenmasi/ batfe gaer fdfO boo? Bare WecbingOe moegten beber*
beu/ enbcniet upt-recgten.JUaccbemylc tot 1 ineEimipv); 5yiiuv / um ».«uui-np^nue iiui bien met goetheobt gliecn ©uarnffoen in bc ggcmelbtacntetaden/ totmatepnbehp al gtabt tebunghenmab/ foomierbe’t©gc* uptggeßipthabbe/ booj 't ï^ooft-quartier/ melbt om fulcr in’t merefi te dellen niet boa j | bc gtabt ©dgmeghen / tnbcbicfgalben acn raebtfaemggeatht/obecmitsi3^eut-garen/ibenï#bt ban J^ulba/btc beel blachten ober ’tWi*
-ocr page 374-|
104 Vcrvolgh der I^ji. ’tï?cn'ifff)ebolc/bp5rinpinb:acrit/0cefcont« /beflicijt / ootBbie gfttne/ be Welrheteboo# lójr. hoben / fjp foubemoebt grijpen / üet foiibe I tenonbet ben'epef ban STiUpIjabben jiie» Dafdüctec toojben, JDacr acn dUp 10 alfulfßen tpbtngfjc / öupteii al 50« Ijoye / üan ben €onincamp; ban ;ggt;ïacben gljeiionien / bat ÖP 30« entre* Vlinfe tegljenjs ließen mofltoebec afflellen/ cube met fpm ^rmabc anberjs petuerb óc* nert treeßen. ®tti «Sja« WWa# «Upboo^beberoberingebanbe be ban ^tabt JBaegObenburgS ban een feeeßer per* ®iip wfbon gSetaben/Sp foube 0em nu Wel boojficn m«iK^”ï’* ö®”® flatn/ Want bpalbienópfpntot gölt;(u£fc Óiec toe beramp;reg9en roem niet bedtefen fou* boojfept- be / fooniot8te8pöembptDbt#Welbcnter* flig8tn / beWgle 8P not8 een Oictojie 8eb* ben foube/ maer baer na ban Sweben altoo# ft8aöen Igben. lt;ot l^ilbe#8epm8Klöt« ont befentgbt be lt;01)cc|ïeltrlie een Commæbie/ baer boerben fp ben Oonineb fn ^Weben / enbeben lt;5ja* be ban lt;illp in/ 8et weltbalfoo toe-gmeb/ bat befen lt;illp met ben anbecen hampen/ enbe 8em berWinnen foube/ te beerbe rgben# be: JUaer Jjet tonttarie gebeurbe : Want/al# Ctllp/ benContneft / bat 8p alfoo opber «Duptft8en gronbt geSomen wa# / 8art met Woojben aenberg8be / enbe baer op naer sgn gijeWeet tafle/ nlö of 8P wet gern ßaen boil* be/ Wa# be anber 8tw al te gauw / fc8fetenbe 8em met be ^iflole tn’t aeng8eftt8t / bat 8p han’t lieert biel/Waet Ober een groot tumult opjeeg / alfoo bat befe Commæbt Saefl tot een lt;ragœbte to beranbert, ^it 8ebben betl betflanbtg8e Hieben booj een quaet tepeßen han’t toecomenbe ongße* lutßban be Ojabe 'eillp/ tegSenoben Oo* ninth in Sweben/ gßeboubem ^®” tWinttt8ßen 3uniu#/ ’pnatßt^/ge* hfriirt RBif*’® bbth lt;w toonberheß binrß tot WU * ^poorfi. tenberg8 / Ijet Wtltße ßlaerlitß op get toe* ßomtnbe ongßelutß bau '^iHp gßebupbet Wletbe / bat alfoo xn3gn Wertßiö g8egaen. 31« be boojfeßjeben nacSti# tot Witten* bergß ten grootlt;empeefl opgerefen/gebup* renbe 8et felbe / ib tuffc8en 11 enbe 12 up jen/ tot be ^c8iltWat8ten op ben Wal/ felf# op ftet groot ßonbeel / een üupttr / met eenen fmarten l^Jonöt/ enbetWee ^olbaten/tWee hjanbenbelLonten 8ebbenbe/geßomc: Oaer op be ^t8ilbtWat8t terflonbt 8teftg8e* bjaetSt/ Wie baer Was? waer op 10 géant* Woojt / donbe : ben ^olbaet fepbe Weber •, fiupter/ flae af : boen begon 8p feer fc8im* pieß te latei)en; flracß# Ijter nae quam8p not8 een rep# ben Wal op g8creben / boen mereßten be ^olbnten/ bat 8tt een ^pooeß Wa#/ enbe albfpal t famen liepen / geb* ben fommtg8e / bie te boojenbp Cillp gße* bienbt Habben / gßefien / bat fulcr be g8e* baente han 'STiHp Wa# : flratfibiffetWebet* omboojbeberbe repfe/ fonbet Hooft ßomen g8treben : baet na iffet Webetom 8ctI flil* le gfteWojben. ^oen nu #’anbercn baegß# / Btt gBene op ben Wal Wa# gefeßiebt/ rueBtbaer gßtwoj* ben 10/ 5gn bc äolöaten / beWeltfie baet fap Waren gBeWeeft/ beneffen# be Capitepnen/ op Bet ,Stabt-8up#g8tbojbert/ enbebte#-Balbenonbtrbjaegßt 31)11 gljeWojben / enbe Bebben ßtt alletefamen met eenen Cebtbe* |
bient / ßOeftpbt Ijcbbtn / bat ßet ben ^U* In felbeu / ofre tenen iJOnpucl in syn l^er* foon/müfle gßetofcRsijn. Om bit rethtelifh te oojbcelcn / upt be naerbolgenbe i^ifioiien/Wp Willen ben lLe* ftr baev Deen wijlen / IjetWcUhe htfjteiifft upteenin-balin ^^aren/enbeben jScbetlaclj ban Cillp/bie onlangs# ftter ou l# gebolgt/ te berfiaen i#. jäabemael ben ^onintfi in ^Weben / met em cw ben 3àeur-©ojfl ban 2öjanbeiiburg8 ( göt* Igtß alöbooj befen i# berhaelt ) eenfeerßerS^quot;^ «ecoojbt Babbe gßetroffen/ Beeft fjp Bern op ^tom. een nieuw be ©eflingßc ^panbauW Weber ing8erupmt/ enbe 8p 10 op b’^ber na ^te* tin afg8ebaren ; baet felfo atn-fionienbeben i Siuniub/enbe ’iSmojgeup omtrent 7 upjen baet in rgbenbe» lüaer be jißibbagB/ Beeft 8p be JUoftobi* ©eöut-tifebe lt;08efanten {bewelrße ben eerjlen 3«« £quot;moT niu# baet felfb aen gßthomen Waren) tot^bS* Bern laten Baien/ enbe be felbigße ( in tcnsaiaiwi«« ßoflelitß berc8ittt ^alet fittenbe ) aubientie gBegeben bpßano een upje langß. Haeraen* bjengßenwaö/ bat ben lt;©ioot-©ojflinbe WoftauW Bern boltfi engelbt liet aenpje* fenteeren. Jüaet gBegebene aubientie / 38« belt;J58e** fanten met een flaetelitße ^upte Weber naer Baet Hogg# g8etonboptert. Wp Bebben te boojen ber8aelt / Boe bat bc 3kepferfc8e alleen in Isomeren niet meer al# lt;5jipfWalb in Babben / baer in Pcrufi booj Commanbeur lagB / bie ban ben ^Weebt* feßen «08tnerael ober b’^nfanterpe i# tot beobttg8ebing8e hermaent : ebenwel Beb* ben be Mepferfeße befe ^tabt in ßaer geWelt beßouben tot in be Waent ban 3uniu#, wc 25ojgßeren 5gn in alfulcßen fwaren perffin* gße gßeßouben/ bat elcB eene baer booj wel motßte fell jootnen/ inbien men foube btrßa* Icn Wat mccnigßerlep plagen enbe grouWe* ließe ßnebelingßen/ ban wegen# be Contri* butien 3gn in’t Wertß gßeflelt/ bie ban ten lattflen foo groot en fwacr 31)11 gßewojben/ bat / bcWgie bp b’arme lupben niet meer ten beflcn i# gßeWeefl/ ßebbenfe ßaer '2rin/ enbe alle ßaer Hupftaet moeten ober geben : Waet ober «©obt 381mac8titB fieß epnbeließ ßeeft ontfermt / enbe Wonberlith ßaer baet ban ßeeft bebjpbt enbe hcrlofl. ^Ben n.^uniu#/ ’#mojgßcn# tuffeßen lt;î/ a 7 / tipjen / ßebben ctteließe ^Weebtfeße ßtipter# booj be Steynbecker fBoojt late fieti/ hanmepningßc3nnbc fictl9tcwctß te bjp* ben/ßet Wcleße bc ftepferfeße bc ßtclc weeeße Babben laten bupten bie fdooitc upt-loopen/ mact bien fclbcn bagßWaffct upt een anber IBoojtc gßegaen» 211# nu be ^weebtfeße öiipter# ßet felbi* gße IBcc niet fiebben beenomen / ßebbenfe een filepnen 'Xlatni gßemacefit / loffcnbc Bare ^Biflolcn. 5Boenmen bit in be ^tabt ßeeft herno* men / Wietbc terflonbt te ^Beerbe gßcbla* fen / enbe teben ooeß ctteließe 'SZTrotpen upt/ bfcbcnPeriififclf#/ neffen# ben Huptenant/ Wacßt-jHeefler/ cn een anbet Crup# ijecr/ holgßbe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( |
|
Hißonlche Chronijcke. 16 51, W fp nu buptcn qtuimm / tunken fp öjie 'STrouptn ban öc jamp;WetbtfcIje / get toekß ter« flout Dm lt;®ner|len acnßgcrepöt tuietOe / met luacrftgoutoincge / bat gp gern niet tebewe foube hupten begeben : JBattgp atgtebc fultp niet / tube reebt neffenjö ben Crupss-ïleev al boojt / tot batfe een pafTcIitBcn greets ban bc Ätabt af toartn. ©aer quamen boen etteltt# Se üiiptero ban be «êtoeebtftge / upt een atg^ ter goebe aenggereben/bie gun ben ^30 affne# ben. t^oen bit be Ærabaten fagen/ bic bp ben «©bergen maren / namen fp be blutgt / en fbjommen fommige booi ’t flgtB bp ben Äo^ fenbael / maer b’ anben Wierben betrag en 10fnia necr-ggemaecBt. Perufi, negens ben €rupö-«toHöfthc W^t/toierbe ootB ober-ijlt/en be £rupjSï?Eet ’*«« Böec tergont boobt ggeggotén : J»aet Perufi, be^ kiiotni. togle gn bag ïnaö / fireegg ban ben cergen ggeut ggeen letfd / maer b’anbet racefite gern te feetfierber/ bat gnbooj en booi gemgeen ging/alfoo bat gp geen meer ban boen gabbe : be ^meebtgge fireggen ban gern een fegoone gouben üetttnge/ baer acn get lt;©ouben © liejs ggeganggen gabbe. ?llfoo io befen Perufi, bc groote obginattggepbt en tojeetgepbt / bic gp acn Z©of toj ÆratomitfViS^npêtintenbenten/ tube aubère ggeoeffent gab/ recgrggapen bet^ golbtn. lt;©ntrcnt een up? giet nae/quam ben lt;©tne* rad ^oob/ met bed ûupterge en ©octbokfi/ en bdegerbe bc ^tabt met alten tmg / plante ttielufie ^tutSen ggeftgut / fepnbenbe in bc iamp;tabt/ en liet ben ikcpfcrftgcn een 3tctoo?bt aenbieben i jfôaer betogle befdbetotbetgten gcccfolbccrt maren/ ba ier be mettet berfeganf* fen neergigg boort gebaren / en met ^tuffien Iitgigg op bc ^tabt gefpedt. bDe ïiepftrggc ?Ï1P*V^*/ '’*®'^' ^®” * 3 3 un g gerefi upt/ feet geftiggmetbc ^mcebtfege fegermutferenbe/ boerbp aenmebermöe bed opbcplaetfc blc^ ben / en foube md get ^meebtgge ©octboltB gaeg m groot pergefid ^gn ggefiomen/ inbien öe üuptetge bp tijbts gier op niet ggepag en gabben / bc üepferfege meberorn in öc ^tabt tijgbenbc/bic gier na ooeh gerefi upt bc ^tabt «tipfujaiö ftgotcjt ^ocn nu ’0 anbeten baeggo meber in too?6t um tic ^tabt ggefonben mictbc/ of fp gacc tot een ftSbr 2tftoo?öt milben boegen / gebbenfe gacc laten ÏBWKB. ' gefeggen/ en gebben ’t '?ïttoo?bt atugmomen/ get mclffi op ftficre Conbitien ig begoten ge# mo?bcn/ en 3un öc läcpfcrggc / ben i6 3ung/ met ^arfi en laatfi/^oben en ©nbet gemeer/ ’0 JDo?gcno bjoegg/tugegen 4 en 5 uren/upt* ggetrotben/en ban bc ContntBgge nae Ï.oit5 ggcronbopccrt. -ïl-^^er bcmgle fp niet nae get 3£ctoo?bt gge» ff ï’®en gebben / tretfienbe op l^abdbecgg acn/ wö/Dans geeftfe b’^bcrgc t)all inbe ^?ignit3 ober* 5*“ *9«« ballen/bc öupterge gccuincect/ bednebergge» «loitit. goumen / bc reg lt;©uactier ggebenbe / en get ©octboltfi 1500‘Ontmapcnt/ baer ban gaer bed gebben onbeeggegdt. g^e Conintfi in gt;mcbcn/ io ben i8 gung/ met bed ©oltfi en MöggS-ggerettfegap ban ;amp;tctin opggebïofien / ban meeningge sgnbe ’©ripemalb met erng acn te tagen; jßact boen gp onbermeegg be tgbingc fireegg hattet al ober mao/ib gp feer blgb gemorben/ bemg# U get tenbage piactfemao : mant bc Wal toasi ober bc 24 ©octen biefi / gabbe fegoone ^Prargtcn/biCp en bicebt/ bol ban Watcr/cen geel mentoe Contteftarp en IMlUgaben baer |
lOJ om / alfoo bat ben Coninefi in ^toeben fclfs 1 ö ? 1, befienbe / battet bc bcgc fdlaetfc maö/bien gp in Zomeren gabbe inggenomen/ en foube ap^ pacentditfi noeg tod bed ©olefi en tgöt ban boen gebben gegab/inbien befen bal met Perufi niet gebeurt en toa0/ eer gp ’t fclbc foube gge^ toonnen gebben : toant fp gabben noeg mei boo? 4 jßaenben ©?obianb / negeuo bit noeg acn ürupbt 200 lt;onnen. *Dcoibc(e berobe^ ©«lt;= W ringgetoierbe gccl fdomcrcn banbe Wfet*”®”«. gge toccr bebrgbt/ biefgalbcn bp b’3ntooon^ ren / wojm bero groote b?cuggbt en blgbggap bebjeben toierbe/ en gielbc men in’tgcde ijertoggbom »?«amp;? Homeren een algcmecnc25ibbagg en z©ancfii nebjööt. feggingge. 33acbicn nu bc faBen alfoo toarcn afggdoo# pen/geeft bc Conintfi al get ©olrfi / bat boot in Isomeren te ©dbe gelegen to/ neffenô ttoee berbatge Regimenten/na tremen in ©?aiv benburgg ggetommanbeert/ baer geen oorfi bc gcclc ïtrmabc gacc bergabert geeft/ goubenbc albactgaccRcnbcboito. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ «©nbectugfgen toitebe tot ^totfigolm in ®“*^ö^ ^toeben/een Wantfifegginge en ©?euggbcn- ^®ä ƒ ceg/ban toegen bcö «Coniurfir goeöen boo?« fesantsbe fpoct/ gegouben/ en ^gn tot een lt;ciumpg 46 ©acnbden/ bicbenitcpfecgficn/ t cttogl bc ö« 0/ Coninefi in Wupto-lanbt geeft ben lt;©o?logg nmet ddoj* ggebocct/ afggenomensgnggetoeeg/ uptöefi”S‘«* lt;oo?nj5 ggegofien. Z©it albujS pagecenbe/ ^gn i? Cornet ten ncnfcrfrfje ban be ^toeebgge Ruptteo tot Gattnau acngt; ©à* ggefiomen / alle Dorpen en ©iipfcn bacc oiv teent uptplonbcrcnbe. ^tratfiy gieenae sgn pijr. 200 ^?agonncc0/ negenö 200 ^toeebtgge üuptcc!S/miötfgabcc0 40 Wagenb ban Rate« nauto / nacc get Cloogec ^eciego / 2 »glen ban 'Cangermonb gdegen/gettorfien/ ’t fclbc befet / en alltjS toat fp ggebonben gebben/ban JWecl/ ©iec/ ©joobt en anbccc Mafien / bat boojttoajS tefiegggen / op bc Waggenei gge* Icpt/tn bacc mebe tocrg ggebaren / ooefi al get ©ee mat bp öe ganöt to ggetoeeg / mebe gge* nomen. ^ïn 13 3(unnto / io bc Craef ban ©rten« buegg / negens ben lt;©bccgcn ©aubigen en lt;©bccgcn ©all / met gacc ©olrfi obcc ö’dbe ( bctoglc fp tot bien tgbt / ban toeggen groote b?ooggte en manquement ban Reggen/ geel toabopggefoggen) ggefet / 200 ïtepfergge in Werben Icgggenbe Rupterss/onbcrfieito ober^ baUenöe/ in b’ceege furie bed bacc ban neber-gemaeefit/ bc reg met b’ «©bergen Uuptenant en cenen «©bergen Wargtinecgcr/ggcbangcn ggenomen. «©en bed ban bc ©jagonnerö bic* ben een bagg baer in Icggcn/macr bctoglc gacc atibcr boltfi ben «Bom tot ©abdbergg inggc* fireggen gabben/sgnfe op ^anbauto ggetrot* fien. ©oo?to gebben bc ^totebtftge get^tebe* ficn ©uegg/ nictberre ban JBagbenburgg af leggcnbc/obcctompelt/bcel banbe itepferfrge/ bp een ©anquet t’ famen bergabert 5nnbe / acngetrogen / en bc fclbc negeno garen Capi* tepn/ mebe tocrg ggenomen. ©P bcfc oerafie/ to bc lt;©racf gan ©gilipö ban lt;©?tcnburgg / en ben «©bergen ©aubiß/ feee geet ggetoorben / toacr ober fp gaer in ö’lt;©lbc ggebaebt/ en bacc nae geerfi ggebront* ficn gebben / bacc boo? fp bepbe in pccirulcufc Meanefigepbt 5gn ggebaUen ; alfoo bat ben i «©cabe ban «©genbuegg / gaeg gier nae / tot * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 ©cc* |
io6
Veivolghdet
3 g ? i. 33erlin / met groot kebtmefen ban ben Co# met gern ßonbt / iö met groote neetßigbepbt 1631 mntfi in Ätoeben/ io ge(lo?ben : JKacc b’lt;®# ban be JBebetijnen gecuttert / en tot fgnboo’ betfle 25aubi0/ goe-tocl öetfwvp^ntulensi riggegljefontgtpbtbjeberggtfajatlit.
|
®lt; Obijiv ^cn ßOgngtatf lt;©tto Uobotoncft / beeft fflJ^ ®.“.° oor** goebe noo^fpoet tegben öe Cronpen ban fce^aotu t^apenbepm/ biebem bocht t’oberballen/ gc^ àbanre« babt/toatt ober be papcnbcnnifcbc bet lgt;afc-Srha «2! pabtbebben gbtbofen / bic tot boot jDagbciv Bcnôtpmr burglj bnerbenbtvbolgbt/cnüncvöenbacr bp b’atbt «©(ficietiS en beel gbtmeene polbaren gbebangben gbenomen. ©cöwrc^ ^aer tegbeno hebben bc itepferfebe tenen « toetoErfs ^^’’^^gb op € vollen in Rieften gbematebt/ té flcniiagi) bact tot fp ttttlicbe met gtlbt bebben oin-ge^ »P^roiTtn. bocht / batftbe ^tabt atnberfebepben platt# feu fouben atnUtttbtn. jUatr bit Doornamen toitrbt openbaar/ bt Utanbtrp opgtfpturt tn opglkhangljen/ batt boot b’^lcnflngh teniet gingb. l^atfl biet na quant bt ïtepferfebt ©btrfft lt;©ot5/ mtt 3000 iDan / ’p naebtO boo? Cot# blijs óen / ( batt in b’©btv(fs 25orb / bis boot |
btn Conineb in ^totbtn ten Regiment lutr# ’f«’®*-btn foubt/ met tttelicb ongtmonflerttn oiibt# bjetrt Dolch lagh ) ’t felbe obctballtnbc te 12 ni,en oha^ uren / ^etarberenbe be pootten met gbtüJtlt/ fallen, fommigb Dolch baer neberbouinenbe. Doen nu b'On er be inctb’anbttc retircerbe/ plun# betben bc üepferfrhe alles itpt/ bupfben jam# mcrlirh/fcbtnbtn Dioutotn tnbe jBatgbbtn/ en als fp genoegt uptgcratflbabbcn/namenfe 100 Waghens/ neffens al bet ©te en ©terben met bun. ©act toe namenfe oorh bne ©ur» gbtrmce|ïerS mebc/fommigbeuptbe fßagi# bract / en ettcliche ban Kbel en han’t Uonbt# febap mtt bun / ban be bJtlchc fp beghetrbtn/ batfe tot btrfthooninge ban batt leben/ 35000 ßbcpbaelbers fouben betalen. ©tn 24 ^ung/is be Habt groot-©logaubJ J^rmf* in iSltfien/neffims be iicrcht ban be ^efuiten Ä^“ en jSonntivmet bei ^tabtbupS en ©jobianb- bjantif. hitpsz |
|
Hiftorilche Chronijckc. ï () 31. ïjitpiS/tot op twee ï^ertRen en ontrent 30 ï|up» fen afgebjanbt. ettelitSe fepöen/ öen fajanöt Wasbpgeamp;omenineen jKout-hupO; anbere (èptien/tic Ikepferfege fjaööen öel5oo?flaöt/oy bat be feite ban be ^Weebtfeôe niet moegte oberballen Wojben/Willen Wetg btanben/baer boo} get Bpec üinö in be ^tabt ggebjeben/en alfoo alles in ben bjanbt gberatebt. ^* ®*!^ ï?ft booif3 berhes bat be ^WeebtfeDe tot bp S' ‘^otôuÿ gebab Rebben/ fulrbr Uebbenfe toeber ïl«8h gt^ï in ber ließen tot «Grunberg® te paies g0e# B^samp;fn. bjac^t ; Want fp bebben bp be 400 ftepferfege oberballen/meefïenbeel nebergöeï|oubjen/beel gbcbangben gbe6reg0en/en goeben bnpt gbe»» maetfet. D^ft# Ontrent befen tijbt / booj en nae/ 3bn oen am b?n berffbepben plaetfen bcel TOonbertebenen ge# ftiepbra fien gbelnojbcn. 25p ^onnen-toalb in ber ptattfOT. 3Laufnit5 / beeft men in be Unebt cen fulc6 frljietcn en Braerben gbeboojt/alG of men met iDnfguetten en grof Obefebutbabbelopge# b?anbt. Op t^emelbacrbS-bagb / beeft ecn ©loiiW ban een 23oec/een tacit ban een peerboom/ in be flabtban jUbiben/ acn be Wefcr leggenbe/ gebjaeftt/ baer op feben JRanen-Jöloenibenö fiewaffen toaren / biergbelgcB 3Dn oocB tot be clbe ttjbt/ op eenen 3lppel-boom / nietberre ban be ^tabt af/gbemalTen. Oen 18 cn 19 gunij/jbeeft men bp '3£ffbetrieben/ ’0 abonbtr ontrent ç nren/groott Won* berteetftenen ggefien : Want men beeft twee gtegerr gbefien in bt Uutbt / met malBanber beegtenbe/ get eene is han’t Ooften/get anbet ban’t 39oo:bcn aen-brgeben Bomen» Oefe qua»ntn/ air of fpboojbe ^onnemarebeer^ ben/ fiertB op malBanber ilaenbe/ en geeft get Steger ban’t jpiootben / op get Uegger uptten Ooflen Bomenbe / tWee repfen aenggeballen/ enOfeto^ebeboegten. Oit tó tWee baggen naer malBanber gbefien geworben/ elramp;e reps burenbe een tipje. ?tlö get l^ergtep af-liet/ is een Jl^an met eenen langen '3rnbbaert op-Bo* men rgfen/ met tenen Soge/ bic geeft op bien gefegoten/ bie get Heger uptten Ooflen boet* be / bat gp obtr-galo ggeballen is / tcrflont bergaenbe/ ggelgtB ban fltatBö giet nae / bic bc Wolcb op befen ggeftgoten geeft / oocBir bergaen» Onlange gier na/iö tot ƒ rpbntgg in ^u* ringgen / en tot JBotfeburgg / get tratet in 2amp;locbt beranbert. Óefgclgrficn 10 tot WalV oen bc ßibicce ^aal/boo? bc ^teenpoojte/ na bc flincficr-^gbc ban beo ^tabte Oraben/cen i^ontepn ban puct Water ggefpjonggen / get WclcB allcngfBcnr in ’t mibben ban bc ^tabÿ Oraben/ get Water geeft begonnen roobt te magen. On ató beo anbercn baeggo bc ƒ on# tepn Weber af liet te fpjingen/^gn beo ^tabo Oraben/ gclgtB ootB get Water in be ^tojm-baten/ opbc JlBarcBt/ in Slecbt beranbert ggewojben» 'Hot Wittenbergg / ben 213tininö / W bc ^onne ben gcelcn nae mibbagg / blcccB-roobt gewegben / get WclcB ootB gefien is ggcWccfl ter felbet tgbt/aljS gt;agbcnburgg W berfloojt ggtWoïben. 3n’t epnbe ban bc JBacnbt 3uninO / geeft tot Hraif^- liercBcn / niet bette ban Weenen 8f Icgggcnbc/ een icatte/tWee jongge l^onbcn en cen icatBen ggeWo^pen/ bic fgn Sepferh Wajcfl» booj ben ï)oiitbojfïcr/naev Weenen/ |
107 omtcbcficn/ggefonbcngccft. OatnufulcBc 1631. prodigia nict tc bergeefo ggeftgieben ofte gge# ftgiebt 3gn/fuicBy Wgfen bc Ogefegiebeniflen ggenoegg upt. |5abcmacl nu bc ConintB in ^Weben/boen lt;®c«toi OripöWalb ober War gegacn / met ecn groot Ä,ä/ ggctal ban ®olcB upt Homeren en tot Sjan^^nukt 000* benburgg ( get WelcB tot bien tgbt feer flcrcB ö ^ibf« fr ggcmaccBt ) aengcBomcn 16 /10 gp ben 28 3lung / met 1000 jïhifgnctticro / en bc gecle üupterge/ ban bacr opgebjoBen/enben fclbtn abonbt/ in ecn Oojp jpogo ggenaemt/ggelo« geert, r inbeten baeggo geeft gpfgn mar# egeeringe genomen op get Olooflcr ^etiego. ©an bacr geeft gp aller / tot acn bc Sjugg bOO? JlKcpbcnbUr^/gerecognofcecrt ,• bp fg« acnBomfie ir ^apengepm/ bie tot bien tgbt met 14 Cojnetten ûuptetr encttelicB ©oct# boltB tot Snrgg War gelegen / nae J®agbcn# burgg gerctircert. Ooen nu bc Honineft ner# genr geen itepferfege nicer bonb/ir gp Weber nae getitgo gcgacn / en ben 30 3ung cttclicB ©olebober b’Olbe laten fetten / om een ber# foccB op get f^upr Hangermonb tc boen / get WclcB met ecn Compagnie ban be üenferfege War befet. Woen nu bc ^Uiecbfcgc 3gn ober# ggcBomen/ gebbenfe gacr bc(l ggebacn/ bc Watgt ban be Uepferfege acn ben Oeber inbe ^egepen oberballen en ggeßaggen / bact ban een bcel in be (labt/ b’WeltBc boat googg legt/ gcBomcn Waren/ allarm maBctibt/ Waer ober get oberigge ban’t Ouamifoen/ naer get Oa# flcclirggerctirecrt. i©e ^weebtfege 39nbappcr Bomen naefet# ten ; boen nu in’t bcrcnncn/flracBjr ben Oom# 2« quot;nbsp;be manbcur/ban een Huptenant/fetr gequetfr ir s-iBcrDfrUt ggeWo|bcn/gcbbcn b'anberOfficierr moeten to««««»^ om ’t Oommanbement fpclen / get WclcB op cenen Oojpojacl ir gcballcn/bic get ^upr/air gp wel op aller o|bjc gefielt gabbe / acngetafl geeft/ felfo met fgnc 'Hroupen en |5otarbc op bc ©oosten aenggegaen / en be red acn anbere plaetfen boen aenballen/ tn tcrflont/ ongcaegt alle teggen-weer/ get 3^upr met^tojm geeft ingcBcegen/ 60 JUan nebergegouwen/ bc reft op ^gne Ooningl. JTOajcfl. lt;©cnabc cn ©n# genabe / quartier gegeben, ©an bc ^Weebt# ftge 3tjn nict mcer bp bit gebcegt/ air bgf gc# quetfl geWojben/cn ir be berobcringe ben cec# flcn 3uliur gefegiebt. I^ier nac geeft bc Oo# ®« lt;;^ nineBban^Weben mccc©olfB oberggefon* ^to^ ben / allc^tgcpen/ biemen op b’Slbc totnm «n boo? JRagbenburgg Brgggen Bonbe / bjaegt 2®?“S82® men bp malBanber / omeen ,©tgip-bjuggge gem,on»/ ober b’Olbc tc flacn. «©nbertugrgen 31(11 bcr# ouet tricr# ftgepben ^teben in b’Subc jDarcB/nament# *»« licB ^tcnbal / 3(xnburgg / Werben cn anbere ban be ^Weebtfege inggcnomcn/cn bed itep# ferfege gebangen ggenomen ; bc refl gfetban gebbengaer nac lt;©arlcben cn JSagbenburgg begeben/ met bc wclcBc bed fegermutfdr 3gn gegouben/boeg wepnigg ban Webcr3gbe boob blgbenbc. Wen 3 3»Bur/ ir be Sjuggge/ neffenr ecn ^eganr/ged ggcrcct gcWccfl/cn geeft be Oo# nincB al get ©0left bat gp bp gem gabbe / te Iamp;ccrbc cn tc ©oct/neffenr b'ltrtillcric en Sa# gagiez boo? ù’Slbc pafferen laten/ bacr nae in pcrfoonbolggcnbc/cn befienbeget Oagccl bat booj befen be lt;©cncrad ƒ uegs / nu galf gge-floopt 3gnbc/gabbe opgebouWt/get WclcB gp Weber geeft in befenfie boen bjenggen / gou* 0 2 benbe |
108
Vetvolgh det
|
1631. öenöe miïibeïcrtoglc öenbebottö tuffeßflt;an* getmonb enbe ^ètenöd / nemenbe fgn 4auar* tier m Cangermonb. 2119 nu ^gne Jßajefl. met toepnigO perfoHen op ßet itupS iö fio# men rgben / ijeeft men be lt;©ßenangent ban be Stepferfeße teboojfeßgn gßeb?acßt/ befelbe ^gne jUajefl. pjefenteeenbe / b’Weltße al op ßaer hnpen 3gn geballen / cn om lt;l?enabe gße* lt;Pl)t6«itK« lieben : «De lt;£ontncamp; bit fienbe / ßeeft ßp be tannS' f'^'’® metbefebjoojbenaengefpjofien: ^taet hanbé «o# op/If b ben geen lt;©ob/bib onfen ^Lieben t^eere nmeft in acn/ bien öantbenbe booj u leben ; anbers fom «Sjok« l’® biel betamelicß jgn / batmen argßer met u ’ om feongß/bjant toaer gßp ßeen ßomt/baer ßwpfi gßp nlöiiö/ battet ïTureben en ^epbenei met guaber maeebenbonben. S^iermebei^u 4âiiartier gßeftßontben. ^ominigbe ßebben ßaet onber-ge|ielt/ anbece jgn gehangen gße# ßouben. 25p een alfultbc oceafie/ 6reegß be Conintfi upt ßet ,$titßt ban Jßagbenburgb/een gtoo# ten toeloop ban Dolrb/ baer boot fgn Uegßer feer berftcrebt toierbe. ï)p bleef foo lang!) te z®angeemont met be Ûiiptecge en Boetbolrb/ tôt bat b’anberc Croupen be ƒ oitifiratie om 3lllten-25?anbenbucgß berbeerbigßt ßabben/ ’t luflfb bueebe tot op ben 11 ban ^uliuei / bie ßiecnaemebeop ^angetmonb guamenaen# tretben. ® e Co# nbsp;nbsp;^t Conineb foube geern tot bien tgt b’ «51# finie it in beopgßepaßeeetßebben/ombeftabt jlllag# ^J^i^h^n benburgß aen te faßen; maecbeWglßplael Inn tot bßß / bat Cillp om JBnlßupfen lagß / en in 3Q(cben. aUecßaeß ontfetten bonbe/en fijne jWajeßept noeß niet aUeebingßh op ben ^apen troutoen moeßt/iö booi’t feberße gßeßouben/tot Wer» ben/ gelßtbal0 aen eenbzie-ßoeebban b’eibe cn l^abel/ecn groot Hegßcr te fopneren/tn op ßet beße te beefien/tot batmen fien bonbe/ ßoe cn Waer ßeen be faße ßaer totlöe boegen. ©en 12 3iUlg/10 beßeelc ^U)eebtßßc5tc# mabe nae Werben gßegacn / baec een groote ^eßanfle ban b’€lbc/ tot aen Werben ( bact in foo Wei aupterjS alh ©oetboßb beeßten bonbe ) ßaer ßreebenbe / geboutot/ en toietbe oocb be ^rßipbptgge ban lt;angermonb baer ßeen gßelept. ©e Contneb ßabbe aen befe plaetfe bit boot’ beeV bat be ßeclc i|abelßtoom in fgne befenfie maß/ en Bonbe ßp alle nootbjuft upt bc ^tcbe aen bc i^abel Icggenbc/tc Water boot fgn ?Lc» gßer bebomen. J^p bonbe oocb ban ßier af/ b’©ubc Jlföartb/ßct 3tcrt5-^tirßt Wagben# burgß / en ßet l^ertogßbom Jßetßelenburgß/ te gßelgtb in aeßt nemen. Botth te booten/eer ßet Ueger nae Werben toass gcgacn/3gnbe ben 9 ^ißn/ßecft ben 45c« nccael 25anicr/ ’ßmoigßcnßbiocgß/tußcßcn 3 cn 4 urcn/bc ^tabt i|abclbcrgß/acn bc baut banbe ©00m obcrballen/bacr op 3gn bc Bep# ferfeße nae binnen toc gßeretircert/ bc ©ifeß-ßupfen acn ben 25ecgß in btanbt gßeßeben/ cn aeßt baer ban berbianbt/ cn ßier na bappcr op bc i§gt;bjcebfcße bper gegeben ; gelgcb boel tßer l^aDcwcrg gecn jilian befeßabigt getootben. ©’©berßt ?equot;SÄ ï^jttfSïItó onbertußeßen met fgn^oltbbo# friß inabe.' «»«« Oberfetten / cn albuß in bc ^tabt gebjon» nomen, gßcn / cn toat ßp in bc Wapenen gßebonben ßceft/ nebccgeßoubjcn : ©it b’anberc fienbe/ ßebben ßet ©etoccc ban ßaer getooipen/ ßaer falbcrcnbc op ben Bertbßof cn Berth-toojen/ en «Quartier begßeert / ßet toelcB fp oorb bet# |
Bregen 1440 5gn gebangen genomen / en no 1651. nebergßcßoubien. jSac befe beroberinge / toierben 1000 JBan tegßcn ©omit3 gßelept/ om ben Bepferfeßen ban baer af ßet ßtoopen te beletten naer ßet ^toetöfeße Sieger. ©it alfoo paßerenbe/ ßceft ben ©rabc ban ®e ^«w ©apenßepm/bebjgle ßp ßet inbjeetBen banbe ^tocehtfeße niet Bonbe beletten nocßanbec0 ö'tibc ap feßabe boen/fulfBr acn ben lt;6rabe ban lt;illp/ setoo^ne«. nae Jl®ulßupfen gßcfcßicbcn / bcgßcecenbc fe# couriS. ©atr op 'STillp terßont fgn ßcfolutie beranberbe / toillcnbc in ließen anberh inbal# Icn/en ßeeft be ©rabe €rat3 generael Waeßt# meeßer ober be Bepferßße ^rmabe/metette» licBc 1000 Wan te t5eerbc cn tcBoct/ ber# toaerto gßccommanbccct/ bie ben 6 3ulg ban Wulßupfcn 3gn opgßebtoBen. ©ebigle nu «SCillp meenbe / ßp üiilbc ben Conineb tot een 15clbtflagß bjengßen/ cn ßtm aengegpen / eer ßp ßem baß faefeßanß ßabbe/ io ßp ben 9 ^u# liujsmetfgnßcel Uegeeban Wulßupfen op# gebjoBen/ fgnen toeßt rteßt op Wanfbclbt en ^Hßcßeroieben ntmenbe. Wat boo? een blgfcßap bp b’Sntooonbecö lt;®™’/L in be Wpmecfcßccn t^eßenlanbt getoeeßio/ ^amp;/ Ban men lirßtclicB afmettn/ Want fp ßebben insetifff«” albcBlactfcn b’bJcltBebanbc'Cillpfcßetoa# ren belcpt / ingßenomen tn befet / op b’atßter {^me« «Croupen ban bc Bepferßße lußigß bper gße» gen tj«»^ gßeben / be reß noeß in ©utingen blgbcnbc/ »^ ’ uptgßejaegßt/ cn tenbcclcneber-gßemaccht. Wen ßceft op ßet nieu met be toerbinge booß gßegacn / baer boo? b'îtemaben ßer 3911 ber# ßereamp;t gßetoojben. » ©cn to gulg/ßiclbe men booft ßeele ©0?» ßenbom ließen / in alle ^teben tn ©o|pen/ een olgemecne ©aß- cn 25ibbagß/ bie ban ben Wo|gcn af tc 6 ucen/tot ’0 abonbo ten s uren gßebuert ßeeft/ ben gantfeßen bagß ßceft men met^ingßcn/ ^ßbiBen enSibben toegßc# bjaeßt / bat ©obt 2ttmatßtigß al bestraf# fcn boeß gcnabigßlgcB toilbe aftoenben. ©cn i $ bito / io bc ©rabe «Cillp/ ban Äf# fcßcrolebcn/ ßccn nae Wagbenburgß/ cnban wo?t)w »? baer ben 17 bito tot Wolmccßabf / Icggßcnbc ®«Si in’t fclhc 3llcrt3-^titßt/aengeBomen. ©oen ^quot;gÿ^ nu bc Conintb booßcBcr gßeabbifeert io gße# 00,211 / toeeß/bat bc booß3 ©cncrael ©illp fgne ßcclc “ Ä’es Utrniabc om Wolmerßabt/macr bc öupterge '^eßagm. toat boo? upt/ nae Beßgßo manière / ßab gc# logeert/ ßeeft bc ConincB litßtclgcB gebatßt/ bat bc Bepferßße cn Uigißißße fouben mce# nenbaer fcBcrtC3gn/ tninbicnnictßcel/öofß bc meeße bctl fonber fojgß leggen fouben/ootS batfe niet toepnigß berflapt toaren / ban toc# gßcn bc groote toegß / bien fp gebaen ßabben : ßeeft ^gne Wajeß. booj goetgßcbonben/be# togle fgn ©olcB toat uptgßeruß toao / op bc Bepfeeßße/tot Wolmecßabt leggenbe/ aen tc gaen/ bie bau tußtßc be Bepferßße Bupterge iO ingeballcn/ opgcllagcn/cn bc ßcclc Ärmabc in een bifojbß ßceft gßebjaeßt. ©cn 16 3uuuo / ßeeft fßnt WaKftept ßet booß3 ©olcB/ban fiupterge cn ©jagonnerO/ tot^rnfbergß in b’©ubc WowB bergabert/ cn met bc fclbc notß ben ßlbcn abonßt ontrent 9 uren opgßebjoBen / cn ’0 naeßto een Wgl6 aeßter 'Cangemionb/ tot in ßet ©o?p25cl# gen of 25elbingcn genaemt / booft gctrocBen. Wacc bctogle ßet ’0 anberen baego ^onbagß toao / ßebben fp terß toillen ben ©oDtföituß aftoatß# |
|
Hiftonlche Chronijckc. I ß s I. aftoatBten / lt;I5obt «Imatôtf(® bfbtienbc om boo^fpoet. îDuvenôe Hen lt;0oùtfîiicn|l/10 tg# binge ggehomen/ bat ben ©pantit onberfien^ foo bem al Waß bp góebomen / bat be ©00?# toegt ban be aupterge/niet ober 5 Jßglen ban baeraf/^aerften Met ^gne»ajeM.Ö«ftÖKrop/ ben Jßaiooj ober ’t ûegnnent ban ©^tenbnrgf, / bebel ge» gOeben/ metettelicbe fiuptenß ben©panbt te retognofceren. «©oen nu be felbe met f «©ge» bangOenß/ ben 17 31ulg / ’0 abonbt0 toeber te rugl) 10 gOeSomen / en gOeabbifeert geeft bat ben ©panbt ttoee Jfêglen aae bp baas / en tot 23o?gö(ïal en zingeren / pet üegiment ban Jlionte €ufult en ©olfhe Ijaer ingequarttert gabben /10 be «Conineb opggeb;oben / en met b’aenbomenben abonbt/baer felf0 gp/met fijn ©okb bat Op bp gern gabbe/ gern in b?ie par» tijen gebeelt geeft/batr ban b’eene nae ©ojgg» pal/ b’anbtre nae ^fingeren ggetommanbeert/ met be rc|ï is gp 111 fff gé be boojf? bepbe ^0?» pen ingegaen/baer gp onberfien0 boo:’t®O2p aggnboip / get Regiment ban ©ernkepn / get toekfe boo? b’inbal tot ©o?ggflal algge» fegiet 5gnbe/ is boatber gemaernt/m ^lagg-02b?e goubenbe/aengetroffen geeft/ en iS b’in* balcnobcr-al albus gefegiebt/ ggelgcbgier bolggt ; lt;üt I5o?gg|ïal/al0 ;nnbe getnaefie «anar» tier/is get Regiment ohberfien0 ten eerden o» berbaUen / boat fieg niet bonbe met be bluegt falberen / is ter neer gegouboen/ geel ber dropt en ggeruineert/enbe be ggegeele ©agagie gge» - ylonbert ggebao?ben. «©oen nuootb be ito» ï’b’S sp get Regiment ban ©ernffepn iS aen-ggebaHen/get felbe binbenbe in boller ^lagg» o?beninggc/gceft fieg get felbe in tboee lt;roit» pen ggebeelt/ böaer op geeft ben Moningb een ^roup banbe^hjeebftge Äupterge agecom» manbeert. 3IIIS bit bie ban t ©emftepnfege Regiment fagen/gebbenfe ban berre gacr ©i» dolen gelod/baer mebe een Caratol mabenbe. ZDeboglenube ^êtoeetfegebapper op gunaen bielen/bien noeg tboee anbete troupen^toeet» frge jgn tot fetotirs ggebolggt/ 3gn be ©ern» dêpuftge iiptggeteben/ boat inber gaed niet en geeft können boetg Bomen/ iS banben l^aerbe ggebaHen/be felbe met be ©agagie atgter-la-tenbe/be boelcBe meeflenbeels 10 ggeplonbert ; Jßaer om ggeen bifo?b?e te maetBen/geeft fg« ne jlföajefi. get ©oip boen in bzanöt geefamp;en; lt;©nber anberen is een 3ong f)eer ban Æolo» b?at bp bit 'treffen ggebleben / onber ben lt;©# berden ©erndepn bienenbe. ï©e ^bueeötfrge gebben/ trontoens be blurljtige/ foo berre ge» bolggt / als fp bebontBetgepbt ban be natgt gebben Bonnen berbiaggen. «Den berben Stenbal geeft gebaen be ßggn» gtaef/op get Regiment ban ï)oIcBe/ liggenbe in ’t «Do?p 3€ngeten/ffpnbenbeboo?eerd «n Croup in ’t «©o?p : jUaer betogle fp baer in ggeen ûupterS/ maer alleen be ©agagie aen-troffen/is 0P f^lf^ niette red ggebolggt/ bin» benbe ben ©berden ï^olcB atgtet get «BozpA met getgeele Gegiment/bat ootfi boel ban get rumoer upt b’ anbere «©o?pen ggegoo?t gab/ bicsgalben fitg in ^lagO-o^bie foimerenbe/ bc boeUBe troubjenS in ’t begin toel ggeboeg» ten gebben/botg epnbelitB/bebJglebe^toeet» dge fonber op-goubenbapper 3511 aenggebal» len/gebbenfe be blutgt genomen/ atgter laten» bt bcel ï©ooben mette ©agogie/ neffens tWee |
100 Co jnetten enbe beti gegangene ; enbe Bonbe be i ^ 3 r, ^lonberinge anbers niet belet b)o?ben/ban al» leen get ^o?p mebe in bianbt te deecBen / om alfoo bebifo?b?e boot te Bomen/biantget fou* be te langge inbe natgt ggebupjt gebben. :©e ©oeren toaren al / ban Weggens b’ aenBomde banbe lt;illpftge/te booten upt be «©o?pen ge» loopen. 5Be ^Weebfege gebben feet rgtBe ©uptten ggeBreggen/enbe fommigge ban be gOemeene Gupters bp be 2000 «©utaten/enbe beel ftgoo» ne ©aerben. «Be «©gebanggene gebben gge» fepbt/ batfe ben felben bagg 0 a 7 mijlen/ enbe baer ober/altgbtsggemarcgeert gabben. «Baer jgn twee Gegimenté/als ban ituur» lanbt enbe nocif een anber/ban be ^wtebtfege ’S naegts aen ben «©roWegg tot aen Walmer» dabt/baer Cillp felfS lagg/gegaen/maer ban ggeen finguliere Waegt ofte anber lt;©?binan* tien alleen Wat «llarmS bernemenbe. Jtiaer beWgle ^gneMoningl. J^ajed.naer borgt/ goe bat ben ©panbt giet boo? Wat fegerpfin» nigger foube moggen ggemaecBt 3gn/oocamp; be boncBere j^arlft in-b?ncB / bie belet geeft bet* bet boosts te gaen ; foo geeft féline JBajed. be Croupen Weberom bergaett / enbe iS bien felben natgt baer mebe te rug gegaen/met een ggelupt ban Crompetten/ tot aen ggene j^be banbe fiant ban ©eigen ofte ©tlbingcn /foet» jenS gemartgeect/baer felfs Wat rudenbe/ en öaec.na gern beggeben tot ^tenbal/albaer gp ben felsen batg/^gnbe ben lt;8 bito/als ootfi be bolggenbenatgt/ atgtetbotgtgebbenbe ben ©panbt foube boo? een natgt-repfe fgne frlja# ben Weberom getgalen/ geeft gp be Croupen bp gern begouben : Jßaet ben ©panbt is niet berber Bomen atnfetten/ als tot aen bie b?ie boo2f3 ©o/pen/ baer get «©gebergt isgge» gouben. 55oen bit^gne JBajed. geeft bernomenz geeft gp fijne Croupen/obermibts mantque» ment ban ©oeragte/ Weber in ’toube «©ami» foen ggebzatgt : moer gp felfs iS ben i93lulö in ’t ipooft leggcr bp ï0erben gfiegaen / enbe albaer ggefiomen jqnbe / geeft gp albeeganbe noobtfaetfielitfie «©?b?e ggemaerfit/ om ben ©panbt te beter get good te bieben. ^ict nae is gp Weber dratfis te tug/ tot fgn î.gf-rcgi» ment te Idaerbe/nae 2trnburgg ggeBeect/ bat gp op bes ©panbts boomemen wat naeuWcr motgte letten. 3n alles ^gn be itepferftge in be b?ie «Bo?» pen dettB ggeWeed at Compaignien/10 ban l^oltBe/6 ban ©erndepn/ en ban jIBonte Cu» culi 6/met notg 2 anbere : baer ban 3gn bp be 300 man op be plaetfe gtbleben/en beel geban» gen genomen, «en be fiant ban be ^Weebfebe is ©altjgrabe Sarei £^oboWgtfi ban Haute* lùôtacT retfi/bie bp get Gegiment banben Gggn-gm# nanotau«» be is geWeed/ nabien gp/ mitsgp fetonberen quot;ïh^S?“ Wilbe/ met tWee Soggelen booj’tlitgaem ge» ® ’ troffen/baer ban gp baer nae tot Wetben/niet fonber groot befilaggen ban ben Soningg / is ggedo?ben. jflBen geeft gier-nae be^aetlienin’tïfer» 5*’^«’®* toggbom ban JKerfielenburgg ootfi met ernd WtiiX« gerbat / nabien be Sepferftge baer upt Waren butgö / nee ggebleben/ baer toe get ^Weetftge©oltB get “S'i»«, bede geeft ggebaen/bie in ^traelfonb boo? be» æ fen gabben ggeieggen/in-nemenbeboo?’t ter» de lt;©udrouW enbe ©utjouW / be Sepferftge baer uptjaggenbe. «Bie tot ©ut3ouW lagen/ 0 3 Wilben |
110 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vetvolghdec
|
16 g i» tofluen fitg «a KoflotB tttitmn/ watt toict* lien Nantie ^toceötfüje op öé 35am öooj Ho^ flotß obergatfl/fo çfttbansûen/ tnöt ten gott gÖcöttltc ( toant gtt mtt)l Crabaten Watten) Wtttlitntitt nebtt gfitBouWen» JKtn Bttft bp beft etn gtooté ^tpat ban ßofenobtlen/35u^ cattn en ügcKbaeIbetsigebonben.35e ^Weet» ft^e (©berUe Huptenant as^eptenbagO geeft booj fgnpatt alleen/ 4000 Ügcjtbaelöers^ge# fereggen. gnbe^Bagagtegeeftmen ƒ leugen ggebonben/ bie in be nlaetfe ban Wgn oft an# beten 35?anfh/met lt;0oubt/gulbt ïteetenen en anber Mlepnobien 3gn ggebultggebjee|ï. 35e 3lïtpfetftgea5efetttngg in ßoflocßlig# ggenbe / toaten giet-obet met Wel ggemoebt/ obetbeneßenbe bat get gaet ooeß Wel ggelben mofgte/ biefgalben gebben be punnpaelltt lt;©ffttjets( gaet getooft «©oebt enbe anbere ßo» fielicßgeben atn anbete fcßcrberplaetfengges fonben. 35oen fp nu tWee ^cgepen giermebe gabben ggelaben/om ’t felbe nne 35antfb)grß te b^enggen/geeft be ^bïeebftge lt;©enetael tet See/€atcl Carelf?. bit upt ggeßonfrgapt/bp Wolgafl giet op ggepaffet/btpbe be ^rgepen ggenomen/enbe befelbe met al befen ^egat f n be^tabtggebiargt. I^iet op geeft een '©betfle upt ^tgotlanbt/ JBonrop ggenaemt/ nae ggeßreggeHe45jbje ban ben ^onintß/ get gebeßen |5laa belegert/ enbe be läepferfcgebaetin ligggenbe/bie 170. ^Bannen Rettß Waren/ ggebWonggen/bat fp *tboo;f5 .âtebeben in öjic bagen tgt0 gebben moeten oberggeben» j5aet befe î5etoberingge iffet ^Weebtftge 15oltßnae Swetin ggetogben/enbe bot fp op eene aSoeren 5^off-(lece boojbefe^tabtleg# Jgenbe/ioo 35?agonnerfS bte upt Wifmar ge= omen Wacen/äengettoffen gabben/ gebbenfe 4obanbe fclbe nebtr-ggegouwen/enbe b’obe» rigge ggebanggen ggenomen/bit gaet gebben ©oo?-be# onber be ^Weebtfrge ggeftelt. Koms'gier te boomen gabbefitgeen^pootßergefienlaten/ menö™quot;# ’0natgt!Sinbeboo?f5 gabt Awerin / bat fitg ksenngr» bettoont geeft ggelgtß een €ompaigtüe üup» terg/meteen Cojnttaeneen Ätanbatrt/ met ten fultß ggeraea/ bat ootß be ^rgilbtWargt banbe läepferfcge baer boo? geeft moeté Wge# fien/ get Weltß banbeleWrganbigge W gge# gouben ggeWojben/ bat beft ^tabt gaeg fom öe beleggert Wo?ben/ ggelgtß ootß ggeftgiebt 10 : Want als onbertufftgen be ^Weebtfrge/ ggelgtß bobenbergaelbtW/beleplaetfen in’t i^ertoggbom ban in et beien burgh inggefire# ggen gebben/enbe be l^crtogen bcel boltbr on® ber ben 45bergen Hog up fen en 35umenp ffa# menggebjatgt geeft/ fooiöïjertogg jtebe# vitß ben 17 3ulg / uptHubetß/ baer gp gern ten Wgle tgbt0 gabbe op-ggegouben/ berttot# fien/ gern boeggenbe bp fulcfie ggeWo^bene 'ïTroupen / bie in ’t 3lmpt ^rgoonenbergg bp =^erenbergg/laggeni met be Weltfie gp ban baer af na «©abebuftg iöggemartgeert/ baer gp ban/beWgle gp ggeen teggenganbt bonbt/ onbtlet fgnen 3f ntorgt geeft gebaen / enbe beg bolggenbeti baeggö baer na get 15oltamp; Wat la# «J’S??!!.» *^” «Pt-wgen. bangier Wgp booitpgge» «bett. ^ #®‘” ®P I^trit3 / get Weltß een 33ojp 10 / leg# ggenbe galf Wegg tugtgen ^Wetin enbe «Sa# bebufrg/ alWaerbp gern ggeßommen 3gnben lt;i5bergen Huptenant ï^aul / en be lt;®bergen Huptenant 25?eptenbatg/met 9 Compagnie te i5eetbe/ en een Cowpaignie 35jagonnet0/ |
negen0 ben aitweeget SeHingger/ wet fom# 1631. migge Äitmeeger0 en 35jagonner0. 35it al« foo ggepafgert 3gnbe/geeftmen Üefolutie ge* nomen be üefibent0-gabt ^Werin aenteta# gen/enbe booj allen binggen/inbien ’t moge# litß Wa0 / ben itepferftgen baer in ligggenbe be ûetirabe naer get Bageel af te fngben/baer toe ban om bit in’t Wertß te gellen/geojbon# neerti0 ggeWeeg/ben booinoemben ûitmee# ger aellingger met fgbe Äuptetge en 35ja# gonner0/ bie met ^tgepen ober get «jStgelff-jBepi fijn 15oltß fouben ober fetten/om alfoo ban baer afinbe ^tabt te fiomen/en ben ^ol# baten banbe Bepferftge boo? een HIarm eenen ftgjieß aen te jagen/batfe naer get ^lot te re# tireren/belettet Wierben/get Weltß gp ootß fo beel moggelitfi Wa0 / geeft berritgt. JBaev obermit0 gaet be ûupterie Wat te b;oeg geeft laten fien/Waet ober be Bepferfe tot gaet gge# Weer fitg ggeboeggt gebben / bie gaet bapper ggetoont gebben teggenbe ^Wcebtftgen/beel baer ban gnetfenbe enbe ter neber ggietenbe. lt;©elgtfic-Wel teeg ben boowoemben ^ertotg be ^tabt öcö felben baegg0 notg ingefiregen/ maerfgne intentie met get Bageel niet alfoo gaeg fionnf beboiberen/ mit0 bepbe Capitep* nen Celp enbe JBilat? gaet / al0 fp ben 3nbal banbe Capter ge ober be ^tgelgbemomen gabben) bp tgbt0 op bat felbe geblutgt 31)11. ®an be0 l^ertoggen ©oltfi 31)11 ggefaleben bpbefe^amp;eleggeriugge ontrent 12 mannen/en 20 gequetg ; banbe Bepferftge 24 opte plaet# fe ggebleben/en beel ggebanggen. lt;i5ftnuWel 3^ertoggnaebtroberingBtban befe boojf3 ^tabt ootß get Bageel opbo}ber# bt/foo geeft gatr botg be Bepferftge befettin# gge niet tergonbt beggeert t’attommöberen ; botg foo gaeg ben lt;©enerael 35oobt met feg Compaignienteboet/en fe0 gurßen lt;15 eft gut ben boojnoemben ^ertogg te guipe i0 ggeßo# men/en met 4 ^tutßen aenggebanggen geeft te fpelen/gebbenbe Bepferftge ggeatroibeert/ cnbe3gn 160 mannen gertfi/ met éatfi enbe ^atfi/blieggcnbe Ï5aenbel0/ met «©ber- enbe lt;©nbtr-ggeWeer/ eentgge na 35omit3/anbere na Wtfmnr getrorfien. 35oen nubemeegeplaetfen in’t^togg* s*^ bom ban JBetfielenburg Webetom inbe gan# thei«* ben banbe hertogen 31)11 ggeßomen/i0 be Bo# bwgftM nintßban Sweben intpggentr petfoon baer geen ggegaen / om be boopioembe J^ertoggen ' met folemnitept Weber in te fetten :enbe io ben ^ntorgt tot «©agrauW biefgalbé op befe na# bolgenbe manière geggiet : ®ooj eerg geeftmen ’0 moiggeno ten 8 uren begog met alle Blotfien inbe ^tabt te lupen ; 35it alfoo een Wgle tgbtobupienbe/geeftmen b|p ^tutfien Io0 ggeggoten, 35aer nae geeft# men op be Berrß-tojcn0 ggeblafcn / upt ben |5falm / Een vaftc Borgh is onfen Godt. 35it lupen enbe ggieten geeft ggebitpg tot 9 up?tn toe ; liier nae geeft gaer be 25oiggerge gereet ggemaeefit om in ’t lt;©geWtet te fiomen/en is ootß upt anbere plactfen b’ ^ptftfct gier bp notg ggeßomen / negens ben «beiban jBet# fielenburgg. 35efe 31)11 ollegaber op een galf mgl bê Boning en îDoig ban JBetßelenburg fiomen teggens tretfien/bp gaer gebbenbe beel lt;rommelen/lt;rompetten enbe anber lt;épeel-ingrumenten. 35efen 31)11 gebolgt beel ^gar-geet5/negen0 be bienaers banbeÄtgole/boo? gun gaen gebbenbe een ftgoone jKufytq. ©ce# |
fAV^e
Ê -
A.-'ße Stat Werl^ett.'S.'IteJ^eu/s Werke inj^ Ja^e ^enjaekt. C. Âe wal vaart le^erm^ .^a: ^enjemaekt. D. klinAeti a^ tie wal Jder—• Siueketi achter /ïanilen.^. iie^pa/lê en wachten - f. des Caninx 'lentr- amp;. Lantweer met nu^nettiers - H. Gener. lïl^s J.rmee. 1 .Schertnietzel.
Hiftorifche Chronîjcke.
^oen nu befe ben SonintB enbe be Wincen ban JKetUdenfaurgh alfoo hebben ontfangen / Beeft men begofl te mufgtqueren: Laus amp;nbsp;perennis gloria, Deo Patri, Filio, amp;nbsp;Spiritui Sanót. JUaeröe iamp;jincenban Jßerhelenburgti BebbJ ^Bne Iton. Jlïajefï. in ^toeben ten fjooglp Hen bebantfit/ en 3tjn alfoo in befe lt;©?bje in be Oabt ghetrorfien.
1000? 't etcfle 30n gcgaen be ^angBersi be« neffensibe «©cefîclirbe/ fingenbe frljoonc Uic# beèenji ban lt;iiumpöe; ^efenxnn geüolgt be jBngiIHatt en 25ojgevgc ban «ötiBvaubJ / ben ï©tfcBot ban be anbeve |9lactfen en ^tt‘ ben : j^aet befen jgn 800 ebel-liebennomen rijben/ atOt «lohnet boerenbe/ baerinb’af# Bornée ofte lt;i5tnatBtbanbe Jl5ecficltnburgh» RBc/ neffens feBoone üetBojgrBen gefeB^eben gBeftaen, j^aer befe 51111 ghebomen ttoee ^ecaulben banbe bepbe Ï0o?Btnbomen ^bte# tin en lt;6uBiaubJ/bebJclfamp;e met blaento ƒ lUï toccl 3gn gBeamp;lcebt gBetoeefl / Bacre Ißaerben met groene enbe boitte f^luntagien bereBiert 3gnbe/ bien gBebolgBt is 3an ?tlb;ccBt ^ers togB tot jDcfbdenburgb / in 't fbiart tgben« be. Daer Bern 51111 gBebomen 56 ^raboaiw ten/gaenbe in Baere lt;©?b?e met ^lagBfbaaec# ben ; TDcfeii 51111 gBebolgBt fep iectel^tronv tuelen en 56 Crompettecb/ beboelrbe bjiebev# iep Üiberepen geBab Bebben/te boeten/blaeu/ groen cnbeboit: 3Defenip gBebolgBt lt;amp;gne ^onintbl. /Daieft.in ^boeben/te neerbe/nef» fens Bem gaenbe 24 lt;raboantenoft ï|cllebat» bierp/enbeaenboeberfgben i8üupterb. ^g* nc Jl)aie(t. Beeft een tieel groen Üleeöt aen ge# Babt met eenen (toarten ï^oebt/bertiert 3gnbe met een blaeubo en tuitte f^lmnagie. ©len 10 CBtbolgBt te ^beerbe IjertogB ÂbolyB ƒ rebe. rith / in 2amp;laeubo J^lutueel gBebleebt 3gnbe ; l^ict na 118 gBebomen 23ogioiano i^ettogB in Isomeren/ter retBter-Banbt Bebbenbc in torn-Ïaignicbcn gongBen fddup upt q^cnemart# en/enbe ter flinrber-Banbt Dertogfi Willem upt «CBurlanbt. ®efen 10 gBebolgBt bc jonge ÄibberfcBag ban bepbe ï^ertogBen m tßome# ren/BebBtbbe in compaignie ter rerBterBanbt ben »©berften 23aubiö/ enbe ter HintberBanbt ben ©berften ^trepff. lt;en laetRen is befen gBebolgBt Btt Djouboen-bolrh / fittenbe op lp Wagenp/ bie bp Baer Bobben gehabt 1800 ïluptersi.
j® et be Slotfien Bteftmen te boojen/ eer fp inbe |labt 51111 gebomen/ Beel treuritB gelapt/ gBelgtb men bp be ^terff-tgbt te boene gBe# tuooii 10 ; maer foo Baefl fp inbe (labt 51111 ge» Bomen/ Bttft men blgbelitb gelupbt/enbe niet eerber afgBelaten/tot bat ben itonineb met be Ï9oï(ïen 51111 inbe ^ertfien gBeBomen : ®aer op gBebolgBt ip be lt;©obfbitnft met een ftBoo# ne ^jebicatie / beBaenbeuptbenlamp;falm 126, Die in traenen zaeyen , füllen mee blijdcfchap maeven, amp;c.
XDoeii nu be lt;©obtp-bicnft ip berricBt gB®* totelï / ip toeberommet allen ülotlten gelupt gBebJojben / enbe ip ben -BonintB met bepbe Ï9oi|len nacr amp;tt ^tabtBupp geteben/bien be Jßagiftract ip tegBenp gBebomen / Baer Beel magnifiqueltrb ontfangBenbe : ï^icr na ip bc ï^ulbingBegBcffBiebt/ en Beeft ben itonineb b’4bnberfatcn in ben name banbe ®o?flen bm gBemaetbt.
lt;©P bc b^pc fartât lagBen tbiintuB t’a# ten Wgn/enbe beertitö faten »ier/ baer toe
toacren gBebatben tÜJintifB fatBen mét itoo# 16314 ren/ bjaetmebcbe25o?gBttgebJiertgefpg|ï/
baer toierbt oorb goubt enbe filbcre j®untc ©jeugöcn. uptgBclïropt/baer op aen b’ een 3gbe toap bet |quot;nrouw/ gBetuapent beelbtbanbe DojBen/ enbe aen bc ban wfBen anber3gbe een Ißellitatn/fitöfclbcninbe bojH be tcihni# piebenbe. 26p befe folemnitept tuiert banben ÎÂJ^^ Monintb gBeboben/bat eltbe jRoeber een fup» jx*etn«tiu genb bint Bebbenbc/ foubc Baer bp bit bicufb’ •“««li» ben-fec|l boegBen/enbe mebe een beber Wgnp pjoeben / op bat binbtp binberen b’ gntoflit ban be bcröicbenc Doiftcn nocB ghtbentben mofBten. ïDitlnierbt allcp tot een groote ge» nocrBte ban b’^ntuoonberp enbe ©nberfaten bolbjatBL
jSabemael nu be (©rabc ban lt;illp ’tboojf5 ^enewW bctlicpbp26ojg|lal/ 2tngcrcn en GBijnbojp/ ««ht ‘ tc# ban ben itonintb in ^tueben Babbe gBelcbtn/ gma Wtt# ip Bp ben 20 guin op-gfiebjoorben / Beeft be be«' «» H gBcBcclc «rmabc bp Wolmerftabt in't Delbt bergacrt/ tnbe albup in boller HagB-ojbenin# gbe ben fclbcn boo^tgBtmarfBeert/ beboglc Bp niet anbcrp mepnbe/be Itoninrlt foubc Bern te IBclbc bcgBeben. ®cp anberen baegBP ip BP totber in goebe ojbjc booit gcmarrljccrt / enbe ’p abonbtp b’Krniabc ban boegBenp bc groote Warmte / cenBalbe j®ijle ban befe Bant ban '3fangBermonbt logcercnbc / enbe Bet i^ooft-quarticrin lt;angttmonbtncmcnbc/bacr upt bc ^tueebfeBe al tuaren bertrorltcn/na Stren# burgB Bacrretirerenbe/ bcBalben ttoee of bjie Gupterp/ bie ban boegijen gBefloltnc t^eerben boat gBclct boierben/bact ober fn gBebangBen 5ijn gBenomen. «Den fclbcn abonbt Bebben Baer bge êroupen ^botebtffBe fiupterp fien laten/ toact mebebe Dooj-todit ban bc €ra* baten BabigBacn Bebben gBcfcBérmutfecct/ maer epnblirb te fboarlt ballenbe/ Bebben Baer ontrent lt;angBctmonbt tuatglicaban fileert : »©nlangBP Bier nae ip nocB ben fclbcn abonbt Bet gBcBcclc ïï. eg 11 er lueber op-gljebjoorbcn/ Bem nae lt;angBcrmonbt bcgljcbcnbe. ïDocn nu be «©eneracl ÂitBineejîcr / D^pBeer ban ^eBonburgB / met crtclirlic lt;nnipen op bc ^toeebtfeBe quam aentrerBen / Bebbenfe niet begljtcrcn te betBten/ maer alleen gebjabcert/ foetbenbe alleen beruine banbe dllpfrlic Jtr# mabc/ bic oorb bieftoegBen bc gBcBcclc narljt ober Beeft moeten in’t Delbt Bouben/ gclijfb-Wel nocB acljter latenbe ç öupterp/enbe alfoo toeber na UtrenburgB Baer gBeretireert/noeB* tanp met af en toe r^ben continuecrlirb mette lt;illpffBc gBeboeBten/ be -^illpfrlic Bun geen rufl latenbc/bebnile fp facgen/bat ban tuegen bc BappigBepbt ban’t marcBeren/en b’inbal« lenbc naegt niet notabelp en bouben upt-reeB* ten.
’óen 22 3uïn / ip een bed ban bc lt;inpffBÊ i^tmabe boben be Wenbt-molcn Benen / Ijet anber bed beneben lt;angcrmonbt aen b’^èlbc/ en bc dupteric in een Wout naejl bnet bp leg# gBenbe/gBelogccrt gBebioibcn. «Ênbc Bebben bc partBuen RabigB acn op malBanbcrcn gbe# Ilroopt/ban b’cen/ban b’anber 2amp;upt ofte fla# gBenbatt ban bjcnglicnbe / bat tot op ben aç* bitto gBcbup?t Beeft : baer ban ben felbenbit# to be órabc ban lt;illp toebee met fijn geilede 3llrmabc opgBtb?oot6cn/ Beeft niet berrc ban '3rangBctmonbt tóenbeboup gBeBoubtn/nocB ten repp in bolleflagB-ojbiciiae'Äreiiburglj marcBerenbe. €n ip b’óbcrflciLuptfliant Starry bie een Dalfagic te befettenBabbe/ BaegBP
-ocr page 387-|
111 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh det x 6 ? i. naenôôöSetateßt / en 10 ôaerober gSebangen gneBregOen gOttoo^ben / obcnnitits Bein fgn I^aerbt luicrbt öooöt gbefc0oten/anticr0 jgn# Dec gOeen tijic /Dan meet öooDt ggcblcben. ’0 denberen baegö0 10 be (öcnerael lt;illp al Jjoojt0 gftcmarcljeert / cnt0tnetöemban’t ^WeebtfeOe Heger tot Werben aengeBomen. lt;En 5gnber beel gÔcbangben0 tngbcbiafbt, en toel Beel ter lieber gBeniaerBt gdueefr. ^om« arnghe ban be ^lueebtfrlie gebben Baer tn een 33ofTrl)agtc berbojgOen / enbe Baer fien laten tiiffrllcn gaet en be0 lt;111? fijn HegBer ; fom* inigBe ban be ünptfr0 Bobben Baer boo; be 25o(tcBagic te bergten gBeptefenteert : «©otB al0 be lt;iHpftBe baat te na toilbtnbp Bomen/ 10 ban be ^üjeebtfeBe Jl!ïurgnettterber0 upt ben JPofeB / BertB op be HepfcrfrBe bper gbe* geben: b^engenbe albu0toeben Beelenöanf)/ bofB iffer toepnigB bolrr gebleben. «©en Co# ninrB Babbe bp Werben Bern foo berftBanft/ bat be ^rabe ban lt;illp Bcm niet loei fionbe bp Bomen / bJterbe ban be ^olttgqne feer be# roemt/ bat 8p B^t foo farBUfo boojnam en al# ïe0 met gocben boojbarBt / batt boog Bp weer en meer tot boojfpoet geractBte, ÆiniieBEtt «Dt lt;5rabe ban lt;illp Beeft biel ojbje gBe* tfmSa^’ wneeBt/ben 27 bito/be jamp;cBanflen booj Wer# San^toe^bw acn te taffen/ baer toe ben ?^ettogB ban ten uegrrz ï)olftcpn/ met etteUcBe bupfent JUan getom# bp Wtibcn. manbeert toierbt / tteltb boojnemen Bp Beeft moeten ffacnlaten boojop rgfen een0 bitBen JUift ; be ^UaeebtfeBe Bebben mibbelerbagle begonnen met ^tutBen te ffBieten/baaer mebe fp groote ffBabe bebé onber bc lt;inpfrBe Gup# terge. 3tnber0 iffer gBeen partp aen ben bagB gBtBomen / en Bebben be^iHpfeBe oocB niet gBetenteert/ alleen batter eenige ^tnefien jijn gebjaeBt ter plaetfe baaet ficB be ^toeebtveBe be0 bootigBen baegB0 Babben fien laten/baaer mebe fp ettelirhe loo^fBoten op be^tabt Werben en Bet HegBer ban ben €onintamp; ban ^Weben gBebaen Bebben a baer nae Weber Bet «©efcljnt in*t Heger geb?arBt/en al0 be WacBt 10 befreit geUieeff/Beeft men geruft. toen 28 bito/’0 mo?gBen0/i0 een ^meebt# frBe partp / bp 2000 ffertB te f^aerbe/ op Bet Heger ban lt;illp aengeballen/ be WatBtban be Crabaten aen ge ta ft/ baer banbeele gequetfi en Baren Gitmeeffer boobtgBenagöeni «Dit ftehbe 5gnfe ttptgereben/toaer ober be ^baeeb« feBe booft boeten tot aen’t Heger ban 'Hillp : maer aio be ^tutBen op Bun gBeplant baier# ben / en Bet Ijeelc HegBer begofte op be been te Bomen / 3ghfc alfcBetmutferenbebaebermet goebe oibje gBeretiteert : bocB aen baebet^gbe 3gn gebleben bp be Bonbert en bgftiglj J^an/ mitfgabet0 beel fDaerben. ï^et baa0 bien bagB m't HegBer ban lt;illp belaff/gBeen jgbaeebt# fcBen quartier te geben.We booben ban lt;illp ^gn terftont baecB genomen; maer be ^baeeb» feBe 02 3gnbe / Bebben bc Crabaten gantfcB uptgetrotBen/b’baeltBe ten betlcban bc Delb-2öarfaier0 jammcrlgeB ban malfianbet jgn gBefneben/ baer na ter felber plaetfe begraben gBebao?bcn. ®c «ßraPt «Doen nu acn ©ibjCO groot manquement 5» Ä15 ^’* ^f 08er ban lt;illp begonbe t’ontffacn/al# Sglicit foo batmen Bet Water upt b’lt;eibc Beeft moe# lueiiec Dim ten Balen/bat ban baegBcn0 bc groote baarmte f^n?rtV^ w’t Heger to berBocBtgBebioiben : bcBalben ” bat / 38« ettelicBc ^baecbtfrBe partijen ober bc 'dut gBegacn/ om alle toc-boer ben lt;iUp# |
ftBen af te fngben / bic op eenen bagB 8p be 165 ’• tbaaelf ^oetelaer0 Wagen# gBebregBen Beb# ben / bic ban l)albcr-ftabt cn anbere plactfen/ bad gelaben/ naec ’t dllpftBc Heger bailben gacn/ bic fpmebcboo?b’'eibcboerben; bief# Balbcn tot êangermonb obetbe 30000 «Coiii’ mgo-bjooben / bic ban ï^alberffabt cn jßag# benburgB/ tot beBoef banbc lt;illpftBc Srma* bc/ baer Been 3gn geboert / botB boiftcn Bet bc €ommijfacifen boojtebjengen nietbaagen/ ban baegBen bc grafferenbe pactBajen ban bc ^bacebtfrBe/ bic bc baarmte allegabcr Beeft bebo^ben/batfe notB JBenftBen notB Beeften/ boen fp acn-quamen/ meer Bonben gBenicten ; bacrom Beeft be «Drabt ban lt;illp gBerefol# beert op te bjeBen/bp albien Bp bc epgen ruine ban fijn HegBer biilbe boojBomen ; cn foube ootB beBalbcn bat/ bupten tbaijffd btel boltB0 Bebben moeten bcrlicfcn / foo fp ben ConincB-ban^toeben Babbe baillcn met gljebadt aen# taften; 10 alfoo met gentarB/’o mo:genö/3tjn# bc ben 29 bito / te mgB tueber nae 2trcnburgB gBemarcBeert ; gBdgtB-bacl Beeft Bp bc beffe laegimentcn tot op ben nacmibbagB en tegen# ben abonbt boen Bouben/ ban meeninge 3ynbe bc jèbacebfeBe booj ’t imbacBcn Ber-upt te loc# Ben ; maer bit Babbenfe al boo; goebe abbgfen berffaen/ bacrom fpniet quamen tot bat bc bolle marfBecringe begon / baer 3gnfe cerft in b’acBtcrffe Croupen geballcn/fommigc neber gcmaccBt / bed f^aerben en gBebangen# mebe b^engBenbe. ^atcrbagB / 5Ön8« 8cn 30 guig / i# dllp «flip alboojber met fgne 34rmabe tooit gBegacn/ ug«* hquot;* ’# abonbt# bp Cangermonb oenBomenbe/ Bet e? ^w# Heger op bc boojige manière fo^merenbe / en twee bagen fttl leggenbc. «©nbevtufftBen 3511 bc partgen bic om Docragic uptgereben 5011/ al-te-mct bp malfianbcr gfjcracfBt/cn Bebben groubjclijffi b’cen ben anber begroet. ^cn 2 3titgufti/ Bebben bc CillpfcBc acn ’t Heger bp bc Winbt-molen/tcgcn# bc ^toceb# ffBc/al0 ootb tegen-ober bc ©aert/aengeban# gen jStBanffen te maBen; biefljalbcn 3gn ttoce Compaignien ban bc ^biecbfcBc / ’0 anberen bacg# Ober b’Clüc/ nictberrc ban bcfc feBanf# fen/gegacn/botB al0 fp Bet WoubtBen/bat na baer bp IcggBcnbc toa#/ met jH^ufquetticr# mctcBten bcfct te bïcfcn/5Dnfc fonber pet-Wat upt te reeBten/ Weber bertrorben. «Den 4 bito / bebc Cillp een Blcpne lt;SfBip-biugglie niabcn / bic ’# anberen baegB# alfoo gBerect toa# / batmen baer ober gacn Bonbc : cn Bebben Bacebe ^tocebtfeBe partijen Beert en toeber ffertB fien laten/ bed gBebangcn0 cn ©oeragit-toagfien# mebe nemenbe ; bacrom ettelicBc 1000 Jßan te fdaerbe upt Bet Heger 3ijn gBccommanbecct / bocB niet Bonnen upt# reeBten. Wen 7bito / i0 b’«©berffc ï)olcBc meteen ffercBc partge uptgBeloopcn / ban inecningBc 3gnbc bc ffffabc toeber te to?cetBen bien fip bp Wolmcrffabt Babbe gBdeben/maer Beeft niet Bonnen Bafarbctcn/allecn cttclitBe gBebangen gBeBregen / bic om laocragie te Balen/ Waren uptgBereben. Wen 8 Sliuguffi / 3gn bp 2000 ^Wccbifrlic Üuptcr0 Ober b’lt;ïlbe bp Cangennonb / gBe** arribeert ; al Bet © cc/ op bat bc CillpfcBe Bet fdbeniet moepten gBenicten/ Weel) gBeboert; bien tctffontb’«©bcrffe WafBtmeeffer «Crfte/ met een partge 0upter0/boc| bX^lbc Beeft na gBefet/ |
|
Hiftonfche Chtonijcke ^^31» Ogefet/ om De ^toeebtgge t’atgtergalen / Die alretDe in gare plaetfe ban befegerminge toa» ren ggeBomen / alleen toeDer te rugge Bomen? De met eenen Iföoger enDe ttoee (Kepgesi/ nef? fensi bier gutfi ©ee/ DetoeltBe gp in een «©o^p Den 3äeurbo?ft ban ß^anDenburgg toecomen» De /ggebanggen ggenomen gaDDe. «Zer gp toe? Der Doo; De dbe met fgne GiipteriS io ggeBo? men / jgnber 3 Buptersi en 4 löeerDenban De WneberfontBen. ®‘!if«na? TOe lt;©rabe ban Cillp gaDDe geern Den Ifeo? CÆ »ittttB De êoeboer en GetiraDe af-ggefneDen ; 5« ®iiu maer get toilDe niet gelutBen: Ï®ant als gp “i«. met al fgn matgt fotgt op Defe fgDe ban D’ «El? be fulfBö in ’t toertB te geilen / foo gintB Den 3^onintB in ^toeDen op D’ anDer 3gDe ban De «eibe/Daer Door ^illp meer alp De ^toeetfege Den botboer belet toierbe. «En toag faBe gge? toeeg/ bat lt;illp fgn ïlrmabe in ttoee Deelen gaDDe ggebeelt/ enbe mettet eene ober De «Elbe ggegaen/foo gabbê De ÜonincB op een ban De? fe fatpDe met matgt ballen Bonnen / Daer Doof bupten ttogffel lt;illp gaDDe moeten gegagen toofben; begalbenbat/ toierbt get manque? ment ban BibfCß in’t ^Legger ban lt;illp ba? flgeltjtfio grooter/toant ben lt;oeboer bie baer Sgeftgiebe/motgte toepnigg gelpen / en moe? genbeßnptergt gaerel^oeragie totop6a7 toglen galen/ enbe menigg jiBinftg ban gon? 5ger bergaen/toant be ^olbaten altemet geen bfoobtin 2 8 3 bagen te fien Bregen. W Äf ^‘’‘’^ ®'’‘r get ©oltB feer ontoilligg begon? tetiteert ^^’^ te toof ben / enbe toaffer te befolgen groote ^m mijet Jlkiptenatie / Daerom Denlt;©raefban '2fillp lÄ«x SottggermonD en be ggegeele ©übe ^BarrB burs®, ^ï^ttbenburggmoegberlaten. fDemiÄu? gugi ban baer op-bjeetBenbe / iß beß abonbtß met De ganfege 2ermabe bp TOoBnergaDt aen ggeBomen/ fonber bemertBingge ban eenigge ggabe/ begalben bat bele ban gaer felfß3gn upt-ggeretên : ^aer ter gebe iß get legger ggefofineert/enbe be öuptetge geen enbe toe? Der op be »Dojpen in’t f^tirgt Jlîaeggbcn? burgg ggeinquartiert. «©e CatgolgtBe gaben bp een alfultBen faetfie boof/ begrabe ban lt;illp foegtebe met befe fgne ßetirabe anberß niet/ aiß goe gp Den üoninrfi goe langger goe meer optoaerDtß motgte lotfien/ en alfoo om-tinggelen enDe t’eentmael obcrballcn. .Ufaer toat gaDDe lt;illp nooDitg Den Üonintfibeel te lotfitn/betogle gp ftlfß bp gern nae genoerg quam fonDer te lotfien •, mitß De iîonintB fclfß ban mepningge toaß lt;illp berber in’t Hgtfi te bolggen/ ggelgtfi ban gebltfien iß bp lepp» fitg / baer gp lt;illp meer alß te nae en te Ditgt aen Degupt iß ggefiomen. g^oe be lt;©rabeban lt;illp al notg tot lt;an» ggermonb iß blgben liggen/geeft De Äonintfi ban ^toeDen aen be Staten ban ïjollanDt een ©cCaiino ^tgfgbenß ggefonben/ban befeningoubt : feil ^tufgt; 3©at lt;15oDt Älmargtigg boof ftgoone gge? bmte leggentgepbt enbe bequame kibbel booffien «nifttbe^ fiabbe/booj fgne booffpoebiggepbt/om be be* ^Mte ban naube «Euangeliftge toeber op te tillen / toaß ^Bttn Ö“® bupten ttogffel befient : ï©antnabemael æoitRfons tn (patte Van een 3!act / öenï^panbt tipt geel ten alle üecctien Dagen gamp;cfpg|l enuptgegut» t quot;nbsp;^^‘^ Isomeren Waß g^ejaegDt/ lUt €óeucboïficn# i teert toojben/noegtanjs geeft ben üoninek ben ÄjanDenburg/btgalbentoepntggpiaet« togi-töötö fett itt D'OuDe „fDartB/tö ggefupbert/enbe een jpmaiftan^ grootDeel ban ’tljertoggDom JBecBtlenburg______________. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___________ Ofte ^hem ^ toeDerom berobert ; foo fouDe nu litgtelitB te gaen/maer beel meer belagenDt/Datmen gem Dbetiaten. Doen baUen/batmen Den W«t/foo wen Ober k“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;-^ lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ - . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- |
quam fetten / upt Devefrerenbe euanódiftge i ö ? té Uanben te g?enggen/upt DtbjeltBe gp tot gier toe ben *©ojlogg ggeboert geeft / enbe be geete Brgggsï-Iafl in De €atgolgcfic Uanben gge* Beert bjojben : gp albien gern een fuffifante j®acgt gp tgbtb ggeoppofcert enbe ggeen ocs*^ cafie ggeggeben bJierbe/al fijne matgt tegenjt fgne JUajefr.te toenben. ï®aer bjagbtelboojï^aere J^oogtUSoggi ï^eeren Staten foo beel al uptggeretgt / enbe Doo?gacren lt;©ojlogg perootfaeeBt getoojben/ Dat ^gne jDajeft. ©panDen niet met uptlan* Diftg fetour^bjarenggegertfit: enDeober* mits gp bergaf gaDDe/ Dat een groot Deel ban get l^olIanDtftg ^krgggfbokB fouDe af-gge-» DantBt luofDen/Daet Dooj miflegien Dit pergc» Bel te bteefen bja0 / Dat Den ïBpanDt ggielitB gp alfultBen geleggentgepDt ban anDer plaet* fen/ gerefie gulpt fouDe mogen teberluargren geggen : ^oo gaDDe ^gne j®ajeg.booj goet ggebonben/om ’t ggemeene gege bnlle/Dacr* om^gnc jlßajeg.oogoggbe/ bp I^aer-lieben te berfoerBen / Dat fp fuUB ürgggfbolcB niet bp een fulcBen ggeleggentgepDt nietmotgten af-DantBen / maer noeg een ntaenbt ofte Wat langger gouben / totbat^gne JUajeg. luat beter be faetfie in gaer frgtrB gabbe gebiatgt/ enbe fgn Ürgggp-gepi mat ggegerebt toast tnetnieutoelt;roupen : en bp albien fp inv meriS ©oltB toilben af-bantBen/bat fp ’tfelbe gern op bequame Conbitien fouben bolggeu laten. j^aer Dit ber foctB / gebben De petten ^ta* ten ggeen IBolcB af-ggeDantamp;t. gn enggelanDt en ^tgotlanDt ist tot gier ®*jj*^ toe/tot Dieng Dep amp;oningö ban ^toeDen/on« ©amcuijort DergettommanDobanDen jiliïartamp;grabe ban hou« met l^ameltgon/ bceibolcBö ggetoojben ggetooj# S^^^g Den/’t toelrB ten epnDe banDe maenDt ^ulimt tot feu ^o» 7000 mannen gertB/een fegoon enDe totl gge* uniek m, monteert ©olcB / te ggepe in Isomeren aen-ggebomen. ®efe j^nreBgrabe toilbe felfp fgn 10olcB rommanberen / bat be lüonintb ban ^tocbeii niet boojraebtfaem ggegoubengeeg/berfoee* Benbe banben iïonincBin enggelanbt/battet lt;©gclbt tot onbergoubingge ban bitBo’fB/ ï^em/ben ItoniurB in ^toeben/ oberggegge^ ben morgte toerben/en bat gemelten JàartB^ grabe onber fgn Direttie ofte regeringge gaen moegte. ®it alDtoS ggefegiebenbe/ foube alle teggenfpaltiggepbt op een Bant/en auDcre bif» tommobitepten upt Den tocgg ggebaen toer# Den : get toelcB gier nae ootBalfoo togepaf* feert. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ï©oen nu Wameltgon in Zomeren ist aen- W^eet ggefiomen/ geeft De Bonintb in ^toeDen Den [ante/ mott 2öaron 25cneDittibSlt;®cgfengctn/De jSeef ban «n ipanck# be aöcBö-€ant5eWet / tot ben JSontneftban ©lantBrgcS afggebectbiggt/ bat gp met ben aSonfncB nlbaer tot bien tgbt foube ganbclen/ betoeltfie beö »oningjS ban âtoeben ^aerhe norg aen bit ï^off in een goebe bifpofitie ggegt;-bonben geeft : Cnbe al-goe-toel anberp aen befe plaetfe ggebjuptBelitB iö/bat be lt;©gefan» onstjacit» 45gefante banbe ^bjeebtfrge/aïsi gp nae ber# loop ban beertgien Daggen tijöto/ fgn epggen lt;afel gouben bailbe / 't felbe beggeerbt toe te öm ggegeelen tgDtober/ foolanggegpbaev p blgben |
114 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veivoigh der
|
1631. binnen foube/ b|p foubegoubtn/tn alle moge» Hefie eer betupfen : Änberb beeft be »omntB in ©janrhrpeb beUoo^fpoetJigbepöt ban ben 3äünin£6 in ^toeben geern berftatn. «©aer tegpenb lö beb üepferb 2lfg0efante be Saron itnrt^/ bie ter fclber tpbt ootS öaer toab/feer dccpt gpebonben/en 10 ben ^toeeb# feilen ?tnibaffnbetir / alg in pnfentie ban beö itepferb Änibaffabenr/een groote fomme geit ober-gö^telt / en baer naer met goet contente» ment ban ben Jäomneb in Ableben toebee af-gpebeerötgbt. Dhrtiwïbm 31” ï^eflen-Ianbt pebben paer be faßen tont laSdpban fïMÖi«# aengpe(felt/ bctople niet alleenlptb be beaiBirten lt;6Eabe ban ©o^ffenbergf) met fpn «rmabe/ teMrtrfSt ’””*® ®°f^ Ö«t nieuto-göebjoibcn©olr6 ban nat^incn. beUigifien/10 Regimenten onber berber» n« ƒ uggpet / in’t ^tiept ƒ nlba gijefeomen toartn/ôaer Renbeboub boer felfp gpeponben/ ban baer in ïjeffen te fa;eerben : bief palben bp b’ «©nbeefaten grooten fepurb ontftonbt. 53e Uanbtgrabe Wilpelm ban -Reffen/ pebbenbe cene Ännabe ban 10000 mannen/ maerbte ai» berpanbe gpereeötfepap baer tegpen«/ en bebe alle fpne lt;©nbcrfatcn pet itoten in €a(fel enbe ^buiegenpepm t famen b^engpen / lictfe oorb met ^petoeer berfien / enbe bebe anbere ojbje tot öc tegen-toeet ban nooben 3nnbe. ® f” ^^t '’^n ƒ ulöa betroube bp een alful# wnt^iStt 6®gpelegpenpcpbt ben ?Lanbtgrabeban^ef» het ï,wöt fcn niet beel toe / baerom macePte pp pem bp |E»'«v tptö baer ban/boep onber fepgn als of pp toe» berom ben niento-gpePofen asiffepop ƒ ranb ban i)at5belbt congratuleren toilbe/ nemenbe fpne be(le faeePen met pem. «©nbertuffepen troeP ben Uanbtgrabe tot 1™ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^” ConineP in^toeben totïOerbeii/om met ftegen/ ptm pet een of ’t anber te panbelen : ©au baer tretet nae tb pp gpcgacn/flertP ban be ^toetbtftpe gpelt; in äÄ? fnitoDpcevt^pnbe / naer ben Cpeurbojfl ban ^wïOG Pomenbe toeberora tot haffel ben ad 2lugu|ïub. 5De «©tabe ban ^TiHp peeft befe Repfe niet geernt gefien/ betopie pp licpttlitP te bentPen pabbe / toacrom befe fiepfe gpefrpiebe / bieb-paiben nam pp booj/in Reffen te ballen/ enbe ’t felbe in beroerte te bjengpen / en be Onber» faten ban pareOojflenaf-Ptccigp te maPen / fepmbenbe baerom acnbe^tanben en Onber» faten ban pet felbeOojpenbom Reffen/ upt lt;angpermonbt ben 9 ■?buguftv ’t toeltp alfoo tb lupbcnbc : 3}n goebcr meeningpe Ponbt pp niet laten pint te Pennen te gpeben / poe bat pp berftaen pabbe / bat ben Hanbtgrabe Willem onlangb hpt fpn Hanbt naer ben BomneP ban ^toe» ben toab gpetroePen/ pem baer notp bp in pet ©elb-legijer tot Werben oppoubenbe. ©tn^tabe gjetople fp nu toel felfb bnpen / bat gpten t^rh^hp*’' ®oi(t ban ’t RpeP tocRonbtmetbeOpanben ï^tiTifthe iwn BepferlicPe JKajeil.gpelptP Öe BonintP onötröanc/ tn Ätoeben toab/pepmelitPe t famen-Pomfte ïtoïrteTf» t^Pouben/ ofte Ratot en Communicatie met heenflö tequot; befelbe aen te gaen / toefenbe bit birettelicft te» mafteni nbsp;nbsp;nbsp;gpenb BepfeclitPe jlfóajeflcptb bebel / in boe* gpen bat pp ^pne Oo^ftelicPt Openabe pem boo| befen al berPlaert pabbe/ bat pp met fpne Brpgpb-pjeparatie niet toilbe boopiemcn / toat tegeng ïtepfeclitPeJKajtflept jpn moep» te: en toaßborptoel aftemerePen/ bat al» fultPe Raebflagpen enbe bp-tcn-Pom|lcn au» berb niet al^ bpanbluPe maepinatien toaren/ |
bie op Bepf. jDajefï. en pet Roomfepe RpeP 1631, aengpefponnen toierben, «Baer booj ^gne OojffelptPe Oenab. pem Mo fado booj Opanbt becPlaerbe / baer boo? pp ban oocP billitP te pouben toab -, foo pabbe pp pun bit toillen te Pennen geben/ paer trou* toeliep bermanenbe batfe bit toel toilben ober» leggen/nict toe-Iatcnbe bat ben Uanbt-Orabe Willem toeber in’tHanbt mnomen toierbt/ macr batfe paer peel ban wn perfonagic af pielben/ fpn gebobt en berbobt niet meer arP* teben/tot foo lang bat pp ^pn Bepf. JliajelL bit te Pennen pabbe gpegpeben/ bie ban anbere O?toefoube mogpen aenfïellen : paer onber* tuflfepen/ gpelptPpet bctamelitP toab / aen Bepfert JDajcIl. plirpt poubenbe. Cnbe foo fp bit niet boen fouben/fo fouben fp paer mtbc beelatptigp maerPen/ be Opanbtfepap boben berpaelt / bic petprpelen ban bien en ongpele* gpentpepbt te uertoarpten pebben. Jlïct bit ftpjgben peeft gpclgcp-totl lt;illp fpne intentie niet mogpen berPrijgpen/ toant pet Uanbt iß bp paren Oojll bolfianbicp ge* faltben. 53oen nu notp al/ be Orabe ban lt;illp/ tot ®' 'Cangpermonb ip gpelcgen/peeft pp be Ora» Xt ben ban ©cjPenbetgp tot pem ontboben/ bat intentie cj pp met ben eerften neffeng fgnboltPbppem comen foube.Cn maeePte be Orabt ban lt;il* lp fgne intentie op ^aren / gpefint 5gnbc met fgne ^rmabe baer in te b;eecPen/ om alfo met gpetoelbt ben Cpeurbo;ftenban pet Ucppfi» fepe ^ctoo^t af te tretPen/ofte pem ban Uant en Uieben af te jagpen. Ooo; ’t eerfie fepnbe pp/ben 14 -Äugullg/boojupt/ ban Wolmcr* ftab/ 3,an fiepnparb ban iBetterniep/Ubmi* niflrato; ban’t^tiept I^alberfiab/enbe Otto ƒ reberiep 2öaron ban ótpoonburgp/ bc ï,i» giftifepe Ocnerael ober b’^tctillcrge en Ober» fie/jijnbe alp BepfecliePe fubbelcgeetbe Com* miffarifen. Oefe pebben ben Cpcurboffl ban ^aren/ ?* Ä tot »erfenburgp/^gnbe bjiemglen ban ^all aen-gpetcoffen/ baerppmetcenpartpgeban fanten am fgn BrggpfbolcP in ’t belbt pitlbe / paer ont* JP* 9^' fangenbe/ en baer nac op pet Bafteel gtbotrt/ macr pare Conbopen/ bie fp bp paer pabben/ peeft ben CpenrbojPmbc ^tabt gpclogecrt/ en toel tracteren laten : i^iet nac pebbenfe pa» re Commiffie te Pennen gpegpeben/ bie albujs toajs lupbcnbc : Ijarc Bcpfcrl. j»aje|l. nabe* macl pp ban berfepepbene plactfen berftaen pabbe/ bat/ ongpcacpt bie booj befen pier ban gpcpubliceccbc troutopertigpe Waêrftpou» toinge/ ^gne BeurboifielgtPe Ooo|lutptig* pepb/ alö ootP anbere tot Ueppfirp bergabert gpctoeefl 3gnbe Beuebojften en ^tanbcn / in paer »enupt en Werbingpc boo?t-gingpcn/ pabbe befe occafie norp nemen toillcn/ö’ongc* Icgpentpcpbt bic pier upt fpjiipten fount/ ban toegpenö Bepferl. JIRajc|l, als pier toe bolPo» mene Commiffie pebbenbe/ notp een reps fp» neBcurboï(tcl.5Poo?l,boojtebïagpcn : en Ponbc fgne Beucbo^flcI. OooH.fclfS licptclicP afracten/poe ftoacrlitP ’t felbe Bepf. jütafeft. toasbooj-gpePomen/ batmen be BepfccIicPe l^oogpept cn^iutpojiteptfoo toepnigp gpe» arpt/ en op bc lt;routo-pertigpe Waerfepou* toingpe met meer gpelct pabbe.©epaluen bat notp berftaen pebbenbe / bat anbere Oojften en ^tanben pjintipalicp pact op pem berie» pen/ pettodePoorP b’oogpenfcpgnlitPpcpbt meer |
|
HiftorifcEe Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 ƒ ^^31. tocee alg te bed icBcnnen gaf : entoagbitbe bacr-mebebet doontfebe ßgtB/ mitföabceg 1 Cit reebtetoegbniet ben ©uöe te bertoerben/en ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. be gbcßlacgbbc Mijgbg^afl tc berminberênz maer boe laugh er boe mcec tc beeftoaren / tot b’uptterfïe bebcebingbebanbe genie ene man : «Sn babbe liepfedidie jiBajcft. bit al langb tc bojen Bonnen fien/ bat boo? cen fulcBc berbin» teniffe bc ^atljolgcBe «Cbeurbojftcn en ^tan» ben tot een gcooter jalourfic fouben gfiebwebt en b’ ©nber’faten ban toeberfgben bebojben! toerben/en bat bet alOer^bcftoaerlidiftc toag/ batmen ben ©panben ban ’t Goomfebe ßgefi-be beur en pookten openbe ; oocB bacc toe mibgt; bel cn booïtg-bulp nen bc banbt gaf:«l5belgcB fulcBg te Bennen gaben / beftoacee «Contcibu# tien/bteben lïouiudi upt^toeben ban b’lt;©n# berfaten bcö j^eber - ^apfeOen Crept^ aff-öjotig / bnermen noebrano geen groote Blatb* ten ober in bjafOte : ißaer bic «Contributie/ betodeße ïtepfcii.Jföajed.tcgbcnp ben bpanb totlbe gebjupeßen/ baer booi ten repp b’ lt;®o?# logb liebtdiefi een epnbe foube Brggben / bic toierben met groote gommen toeer anberö benen gbeflupit. ^gne Itepfcrlithe JKajcft. toa^ nocO tod inbaebtifO/batmen tot een pjo» tert ban befe peritulcufe toerbingbez b’«©?b?c ban bcö amp;ctpt5 epemtie tegbenpb’ongbebif# tiplineerbc ^olbatefta toilbc booftbjengfjen/ ftoggen/ bat bp bcel boldiO toepnid) biftipli# nc Bonbe gbebouben tootben/ betoglc bun beel af-gintfi ban baer noobigbe «©nberboubinge: en Bonbe ^gnc ïtcpfcrl.jlSajejl. niet tod fien toacrom menbe ßgeßss-affebepbinge tegen^ fijn ©oldi boojrfldbe/bic anberjs tegenjs upt# lanbifcbe potentaten en Sctflcn/oocB tegenß btc/betoclrßctn’t ßgeß tooonaditidi toaren/ bic bacc onbertombé bupten ronfent ban ücp-ferlitßc jRajeftept bc toapenen te boeré/mitf# gaberg bctocltßc been enbe toeber in bet ilgdi tmi-ftoiccbtn / enbe ben ©icbeban bet ögcB ftbeurben / in-gbelidt toaren : «en toag tm# merg booj ïï,cppfifcbt Bdliipt en bic bicr-op bolgbenbc ïBecbingfjc in ’t ßijtfi gbeen anlt; bcr®üleBnodj ^rmaben alg bd ïtepferfebe gljtbiccft/bettoclffi iiepferi. gt;ajc(l.tcgbeng ben Üonindi in ^tocbcngbebnipdit babbe. «en toast noeb al meer Üepfcrl. j®ajc|l.fcec bjeemt en fniartclir ß boor-geBomen/batmen fultßg/’ttodtß totUeppfieb toaö benoten ge» toofben/ met ber baebt in ’ttoertß babbe gbe* reebt/ bd^rggOo-polcBbanb’ affiflercnbc «Cbcurbo’ften cube ^tanbenbe «Contributicn beel af gbenagben/bc »Quartieren op-gbeßen# bigOt/ cnbetipt bc fdbe/ foo bed men nu gbe# tonnen babbe/gbejaegbt/toat tot befenfie ban bien toag gbeojOonncert / om-berre gbetoof# pen/bc ®tcnacrg omgebjatOt/ en nictanberg tcg(|ciï0 bcfcloc scOflnödt/ toatreufe opcn^= bare ©panben gbetoeeft : baer booj bc Benne# ließe ßgep-bpanben baer intentie babben Bon» nen boodg-fetten / enbe niet alleen alle begua# toe gbelcgbentbepbt gbeßregben / maer men Babbe bun ootB op boojgacnbc öefolutie / tot Hcppficb gbefdgebt gjnbe/ aenfienlicBe ©c# Oingben en italien tngbegbeben. «gifbitnu alfooopbttpjotctt bien men bier ban booi-gbeflagenbabbe/acco?bcerbc/ en of bic ^tan# bcn/bietodcBc bit gcliift babben/tegeng aiep# fed. Iföajcfl.bit Bonben bcranttooo?bcn/ Bon# ücnfcri. Wajeft. niet tod fien / bctogle be ^tauben meer alg berfeßert jijn getoceft/ bat itepferk J©ajcfi» bet bede ^rggljg-toefen om bc t’famcntlitBc ïteurboffen cn^tanben ban bien/bolgbeng öè plicbtcn/téboubcn; bacrom toclbeboo?bc/batfc met ïtepferk jüiïajcft. biet in mebe babben obec-een gbeßolnen : »en fou# be bcm gbeen ^tanbt met recht obertupgen / bat bp ecnigben glaubt gbefoebt babbe meet ! alg fgn epgben bacc mebe tc tueberen» «Cube teaebtebenbeg ügeßgbnanben nicutocrg an# beeg nae / algboefcmodjten befcboonel^ar# monic en «©tbteban't ßijd« t’cenemad toegfi nemen/ bacc toe bun ban gcoote hope toag gc# benbe be nitutoe jteijgbg-berbattingbe. |
«en babben b’ 3llugfbucgbftbe «Confeffiong ^tanben tod gcoote rebenen/ tod boo: bun te ficn / met bie gene in cen berbintenifle bacc in tc laten/ bic tot bier toc fclfg noeb niet tot ben Gdigiong-bjebe buebtieb 50« gbeatbtgbt# toceflï «©acrupt ban niet anberg tc hupten toag/bctoglc bit nu alleen ben titel bebbe fou# öc ban «en al-gbemctncï^cfenftelicr Sttigp burgi(cl)cn Confclponss-^fanötn/baerfe mv mctjSnieinanîittotffcn tenoemm / bduclcfie men acn-ggebergOt/ofte ten minden tegmens fietöt tube ben Geltgionö-bicbc gcmolefîeevt fjabbe ; alleen bat alle bic gene/ bic in befc ber# bintenifle luacren begrepen / booj Bertoanbe banbefelbe ficltgic/ enbe be gene bic Öaer Dier, toe beneerfligbcn toierben/ fotibcn gOtbonben bJo^ben ; butler boo? ban gebomen toasi/bat# ter nofl) meer Bettergen inben Heligionô-b^e# be blaren geb^atgt. «önbe foo bed be Confef# fioniRen acn-gintS/ boojmalfeanbercngljc# mengt/batfe tod niet lirljtditft toeberom bacc upt te bienggen toab/ lt;Ên bp albien befe rctOt op bebcenen foube Bomen/batfeban/boo? buk pc ban b’ uptlanbtffDc 2£frinentie/tod geBeel foube naer lietbcdb ban ’t meo grijpen» ï^oc-tod bitnubenïtugfburgifrfien Con# felïionb-bettoanbe^aec €onfcicntie toe-lict/ ftdbe ItepfertjBajéfl.tot baer been toe/maet toat öcm be Iioogb-bcftoojenc ügdtö-conlit# tutte enbe bc îidigtûnjs-b^ebe bergunben/ bat foube Op altgbt tod in arOt nemen. J3openbe öepolitique €onfulatien/ gaben te Benné/ boe tod fijne ÆOeurbojjld.bDood. beneffenë finie mebe-^beurbofften/ boofgebenbe be lierfer# ließe tOebotie/te baen babbe/bieban bem ge# oeffent toaren/en bonbe Ifóepferl. J^ajejl.bem niet inbedben/bat bP tot befelbe foube treben/ enbe bpflaen/bct toeldi bem iteurbotn-en ban pareil al boot befen ban IKepfcrliebe JDajc|ï. toabboo^oogben gbe|ïclbf» ïjctüetungböen immerjö fijne Cbcurbojftdiebc b^oojk mitf# gabersi b’anberc ^tanben / tot Keppfieb ber* gabcrt gbetoeeft jgnbe/bat butt lieben nopt m ben fin toao geßomen/ tegbenö itepfcii. #a* jefî.in ürggbo-bcrbintcniflTt baer in te laten/ toant fp baer bed meer bcrlieten op beirepfer» ließe befebermingbe : «©bdijrlic-tod toierbt bp alfuleBc gclegbentbepbt ïjare ïtepferlidie ifeajejl. geen ®panbt genoemt/ tegeno tode# Ben bod) befe BojldteBe ïtrijgbc-pïeparatie gbemteBtenbegbefebotentoas! / bctoglemen fgn ïirijgbö-boldi / bat bp tegbenp ben Sto# nineß ban ^totben babbe boeren toillcn / alle mibbden baer toe te Bomen / metter baebt bc# nomen babbe ; 'Cnbc bp albien ben bpanb fg# nc iJïenflagbentodfoubcn gbdutßcn/ bat ban ■Kcpfcrlgeßt jßajefrept ten albermetßen tod foube te IgbenOebbcn» p 2 ï^oc-tod |
|
116 Vervolgb der i^oc-tod nu bic ggene / met tesBenflaenb» liejS ögrfijsi mootfie nooDE enb* pnmamp;el niet ttilben toe-laten/batmen bp een aifuUben ö«* Ïegócntjiepbt / bupten be0 üijfb.ö inflellingö« ?[aen fouDé/tuaec ’t oorh faetbc/battet ftooin? fße fxtjdt t’ ccnemael onbet be boeten foube nßebjotpen too^ben/ enbe |ïonbt b’ oojfaBt bp Çatr-liebcn immerp fclfp/maetoni batmen in bit fa0/öeö agebjö-infteUingbe nietBonbe fa» tibfattie boen/betogle fp bate gemaetSte ton* tlufic tot UeppfitÖ/upt beö ßnchß-inftellin» gOe/ boo? reebt ofte betamtlitft bebigfen Wil* ben/baet boefj alle befe^tetie beelenbealte# Obeï’b be felbe bJab jtegbenbe/en ban niet atö# tet blgben / batter niet epnbelgtb diffolmio Imperil bier Upt bolgben foube / idque tam 3uoa(l potelhtem 9 quam quoad caufam 9 mourn amp;nbsp;conclufionem 9 baec aen upt be naer« bolgbenbe fiebenen / gbeen tWuffel Wab te bebben/ enljabbe iKepfetlgcbe MWept al te booten bier af mentie en toaerfeboubjinge boot-gbegbeben / niet anberg bopeube / men foube nan toegben ïtepferlifbe jWajeft. mijs# contentement boo; fgn epgbcn fèerfoon ban bit ©edupt af-gelaten/en bem tot fijne jRan^ bamenten ootmoebieb geactommobeert beb* ben. ïOant nopenbe boot’t eerfi ’t dPbttoelbt / fagb ^gne Kepferl. jRajejl.niet/batmen be# fen Conbent op b’^D^bje ban ben iirepto möé glare çç.opgerirbt jgnbe/ baet-been men ben fclben geern tretben lutlöe / in ’t minde Bonbe beguamen/in boegen/ bat nopt b’uptbeftbïö” bingben onber een fulcBen titel Waren upt-ge# gaen/maer ptincipalitB baer benen gbereebt/ boe-men fiel) op ben boot-gbedagbenen bagb tot ƒ ranebfott/met be lt;atöolgcbe foube ber# cenigben/en bet boogb-febabelitamp;t misl-trou# toen tcenemael op-beffen/enbealbub bet btp# lige ban binnen eerd bad maften/ enbe baer na niet alleen be ttoee/ b^ie oft bier ^ae-bup?fgbe ïïreptïi-d^berden/ en betoelrBe befen toe gbe# otbonneert jijn / maer alle be ^tauben ban be Äugfburgbftbc €onfe(fie/ oeeb bie gbene be# toeltamp;e befe€onfeffie niet jgn geajfectioneert/ tot befen Contient fouben toegelaten toerben/ baer bn ban bet meede/boe niet miffebieubet fcbabeltrfte gbetoiotbt lO / aengbefien boeb be bootfebteben Confiftutiein bare letter ».Und ob wol 9 amp;c. bennagb/bat Cbtutbojden enbe jggt;tanbtn/bie tot bet «©ffitie ban een Creptji-«©berden gbebojberttoojben/bief halben gee# ne grootere ï^oogbepbt ober anbere te bebbeiv bem in-beelben foube/ aio oft bem bier boot grootere mafbt ober be felbe / toegbeno befe «©tb^e/gbegbeben toaö/niet tegbendaenbe be ^tatiben baer ootS bi« toe fouben goebttoil# Itgb binben laten/ obermibt^ bet tegbeno beo ßgfamp;O fonbamentele Wetten/ Bepf.lBajed. boogbde entinentie enbe ^ootbepöt liep/ baer boot b« foube boot niet nut al geboubentoot# ben. |
jRen Bonbe oocB ban toegben een fuIcBe al* gbeinepne J5eftbtPbingbe/toicbtige Conful* tatic enbeberbintelitBe Äfftbtpöingbe/ ’t fel# be baec been niet febupben/toat ineen ». lSalt; bemael in befe ©t^onnantie lO gbefet / bat be liae-buptigbe enbe anbere berte af-leggbenbe ©berigbepot/ malbanbeten mettenfupbere/ toare enbe opteebte troutoe fouben btlpen/be# botöeren/enbe bouben/foo bat ten ban befc/in» bien bp peto-toat bernam/bat ben anberen la# ditb ballen foube/ ter bet tot be febabe quam/ op bet fpoebigbde foube af te toenben genegen 5gn : ï^ttoeltB ban alfulrBeu febabe te ber# daen 10/bit bupten ttogffel tegbeno be ßtfb* ten beo ûijeBo gndeHingbe dtöbenbejijn/en litbtelirB eer bet pcrgcBel te groot tootbt/ te bel^n daen ; maer niet/bat be ^tanben baer* om foubéntaebt bebbf/Conbenten en Wagb’ baerben nae baer belieben aen te dellen/op een fulcBe raanier/gelijtB baed bier na be €rtptO enbebtfenfK-©tbte met baer fatengbt/ fitb t’famen te befebtijben en te berbinben. Wat nu 10 raBenbe b’ootfaBen ban toegenO bit Conbent / toap mebe blijcBelitB / bat nae* mentlifB/alle gemeene ügeBr-indeUingen en ïitpferlirbe Ediden 9 op alfulcBe Ctepto-bagJ tebifputeren/ en boe betre men baertegben# gaen toilbe/cn metgetoapenber banbt be felbe bejegbenen ; of natmentlicB in een openbaer üijtBr-(©otIogb/bet ©berde ï^ooft/be noot* faBelitbe bulge te betfeggen/beel niet betame* licB en 10/oocB ban bietgelgtBe faBen/ bp beft Conftitutione pacis publics, ofte niet met ten tooo;bt 10 gebatbt aen be oibjc banbe Crepto-erecutie/ maer toaö beel meer fulcBe beefamt* lingt (baer upt ban boiber Ärggf-pjepatatien en bergaberingfjen te rgfen pleegbben/ ) bp boogbe draffe nerboben} enananqueerbebet pjincipalgtB bier aen’t Requifitio ban een €retpo-öefenfie/ bet toelcB ban toao een onbt* tamelitBe en toel-toetentlgtBe offenfie/b’toelc# Be/ betogle be felbe fonber bat / ban’t Wttelt# IgtBe ^ooft banbe ©bjidenbepbt/in’t minde niet te pjefumeren donbt / foo foubt bupten ttogffel/bet minde beel ban’t ÄgrB niet beta* melifB toefen/toat tot mainteneringbeban be Auditie enbedberminge ban’t ©abtclanbt/ in bit cao ban ^gne Bepferl. Wajed. noobt* foBelgrB motbte gfieojbonneert tootben/ boo; tenonlgbentlbcBe fad upt teroepen ofte upt te febfgben/ en biefbalben tegben bare ban ©obt ^Imacbtmb bun boojgefette boogbde «©berigbept/be Wapenen aen te taden. Want of toel be tot 2.tppficb beegaert getoeed 50«* be ^tanben / bet baer boot gebouben bebben/ ofte beel meer booj een bttBfel booïgbtgeben/ battet bun bjp donbt baer ban be UtrggbO-Contributien/ booj baer epgben mafbt/ op te binben: alfoo toao bemeedepartbpeban be ûgeBO-^tanben ban een anber mepniitgbe/ batmen/namcntlitBineen openbaren ïlgcBO-©o;logl) fcbulbigbtoao/ eenfioomftb ^tp# fer alle mogelicBe bulge te betogfen. ©lefglielijfBcn toaö oorBbe manière / Ijet toeltb bp een oft ettelgcBe Berbinteniffen ban be Ärepto-befenfie inbebirhtoilo-berbaelbtn Hanöt-bjeben enbe anbere ^ndeHingen boot góefcbicben dont/ beel niet in acht genomen/ gbelgcB elcB een Bonbe berdaen / bp albien be af-lefingt ban be Ärepto-o^bje bp ben Ïanb* Webenbooj-gbedelbttoietbe : biebittoertS upt be bolgenbe omdanbigbeben te meer «orb arbterbaebtifb maecBteii/naraentlifB booj ’t eerde : ©e dertBe Wachten bie bp ’t irpp# fifebe Conbent toaren geo^bonneert getoeed/ dertBe retljtbeetbingbe ban be booj-trethenW ïbetfonagien/ toebetbalingbe ban be gbeftoo* ten ©eben/ban toegen bet fetreet banbe ßaet# ftagben ; baec bp men beete pberigbe ^jebi# tatien gbebouben / enbe be felbe in openbaerta Wjuebhabben uptgacn laten/ en toatter meer gbepalfcert toao : lt;©belijfBeteel bonbe men 165’* |
|
Hiftorifche Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117 *^31» be ^ttreten niet foo fetr upt bt fcgjigtlgcfté, btcl/ban totggen befe Werbingge/ gaer op bc 103 f» cndtmonbclgrBe/alsdefelbt upt garen «Sgert ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;---------— » — btmtmtn en bergaf/bie bagg boo; barg norg al b^p toat Blaerbec aenben bagg quamen. jSu cpntlirB/nopendt get begupt ban befe Wagg# baerb/ foobcrtcbcfelbe Äcpfcrl. jlBajtg.toap ggetoinmunireert ggctoo?ben/ gadde gpboo? befen met fgne Mandamenten te Bennen gge# ggeben/dat bc glbe niet met bep ügeBp (©ibje ober een quamen/en bat bien ltepfccl.3l®ajcg. niet toepnirgfcgabelicBtonPi 'entoap’tfa# Bt/ bat de finctRaggen fclfp teggenp d’lt;©ibit liepen/foo Bonde men licgtelitBcn gen/ batter ootB ggeen beter ^lot/oftc ©cRupt/ giet upt te bertoargten gonbt. ï^ct boo?gegelbe 42reinpel banbengegon# ben €rept5bagg in ben tare 1623. tot Outers borg / üonbe op be tot Utppfirg uniberfele berbintenige (niet 5gnbe ban ten ofte tbiee na» burige Crentfen / maer ban alle pjotegerenbe in'tgantfrgefigeb) nietggetrorgenbiotben ,• tuant bie baer ter plaetfe aengegelbe befenge/ niet teggen l)ave itepf. jDajeg. en fgn bolfg/ ( noch beel toepniger/om gein ban be Suginc t’ontgacn/cn bc ^epferlicbe fententten teggen te gaen ) maer alleen op bep ügtgp ©panben en 3ïrgt-betbcurbetp/foube ggemirbt 3gn/ en bicfgalben fonberberber argtetbentgen/ tu af» fet ban Kepferl. Jföajeg. ggeronfenteert gge# tuoibeu/etc. ïDcbjglc fp nu met inquattitrim gge ban gaer epgen ©oleg / ben Creptp/ (ban boegen fgne openfaare/teggenp ifepf. Wieg, beloofde berfeergcringge/dat hp/namentheg/ boot fgne en dtp ßgtgt ©panden getoelt/ ge# noegg berfien getueeg / en baer teggenp atn te gaen/ oberbloebigggeptefenteett gabbe ) bil# lieg berfrgoont biap getueeg : en foube boel te toenggen toefen / bat be faBen nu ter tgbt alfo gegelt toaren / gelgfg fp tot bien tgdt 5gn ge# toeeg/boen ben Oo;logg alleen inde ©faltxfi# gge Handen en ontrent ben aggngroom ge# boert toierbe/ ende ©panden bupgerefttot bien tgdt oorg / bn toelegt bc Waegt en ©ae» Dturg niet getoeeg ip/ ghclgckbacr nac dooft aftogfgen bande ©eöer^arigge Crept^/met treuren ggcbolggt ip. lüattct boo| een ggtltgentgcpbt gadde met b» Catgolgfgc atgggf-gcteetggappcn/toildc men booi befe repg niettogdtloopigg berga# If/detogle de ^tanden ban dien ^gne Cgeut-©o^gel. Tioog. ’t felbe booibefen genoegg te Bennen gabbe ggegheben/ en ggclgcB iïcngrl. jÏBajeg. get billirg ban een pegelicgen ^tanb in genade Bennen foube/ batmen gem/teggenp ;Sgnc en bep Ijenltgen Gger ©panden/ trou# gettigge agigentie debe : alfoo gabbe gp oorg fulthr / bp albien get ban beele communicatis lt;onfiliis amp;nbsp;auxiiiis ggeggiede / obermibtp get Effedt tot dtp tlgcgr toelbaert geraergte / niet upt te geilen. JRaer inbienber ban be felbe te# genp be Hcpferlicgtl)ooggtpbt ( ’t toeleg nat alle apparentic / in ber eeutoiggepbt niet gge# ggieben foube ) bicrgclgcBc facttupt / ggelgrg be Staubt tot Heppfteg toap gemaetgt/ baer iwn ^gne Cgtut-©ojgel. «Doojl. ggenoegg toap berfegert / bat gp nlfulcBr tegen bien fel# ben / naer begoo^te ban ^gne üepf. ©gitie/ biet foube albup offeren laten / maer met ge# IncBcn pbtr/op ^gn ©ooggepbt en bep ï^epl. »gtg]c toelbaert/be ganbt bag gouden, |
I^aebematl nu/ ggelgrg ggemelt ip/ ändert pjirttgertnbe©o}gen tn Ständen / meegen# fjoogijtrc ^tanbcn Deöen beroepen / foo Bouöt immec# Äöne Cßeut-löojflcl. ®oojl. litg* telich obtröenrhen / bat al get Qwaeamp;t bat gier upt rgfen raoegte/ pjuinpalirb gern incöc ra# 6en foubej én toajs ^gne €gnir-10o?ftel, ^ootL niet berfeSert/ batter niejnanbt onbet befe etmoeberen 5gn foube/bie niet lieber be* geerben te fien/nUetn bat ^gnt egeutbo^fïeh 59oojL fooberre mebe ficg bttlepben liet / en bit fienbe/bat gp gein ggenoegg baer toe bene’ ben gabbe/ fonbenfe gein wel alleen in be penei laten gegen. tOatnu ^gne egeurbojget Tioog. ^n groot ^tam-gupb/Songe ^ccren/Xanbt en U.ieben/boo? een ftgabc te bertoargten gabbe/ bp albitn gp bp befe öefolntie / tot a.eppficg begoten 3gnbe/bag foube luillcn gaen blgben/ goe fbjaerlitfi gp get felbe boo ƒ t geele aoom# lege ageg en be ^aegomelinggcn bit foube te berantb)oo?bengebben/bp albien gier booléen ftgeur en b^cutS onber be famentlgcbe Cgtut-Doigen/ ©o^gen en ^tanden ban't HgebZ foube betoojfacfgt toojben/cn get geele Corpus op een inatl in b’uptterge ruine gegokt foube bJotben i *Dit allcjï gonbt gern biel t’obet* benefien. ^gne ütpferl. Jßajtg. Bonde niet tod bin# ben/ toacrom batmen tot bit uptttrgt mibbet gem boeggde / en toie baer oo^faBc ggeggepen gabbe : ©jinripalgrg gadde ^gne Otur-©otgclgrBe «©oo?l. toat ban toegen deftoarc 3irgggp-lag ctntogltgdtp toap ggegtaeggt ggetoctg/ de ininge redenen baer toe/ betogle fgne Handen en Hieben / meer alp eeniggep ^tanbp Handt in’t ügtb/altoop berfegoont toaren : en gadde immetp a^epfcrl. J^ajeg. be Sugitie gier in te botn/met fgn toeten nit# manbt opt ggetoepggert/ maer nltoop nae bep ögtr Congitution/itepfcrlirhc €apitulatic/ en bolggenp alle de üergttn / cltB een / fonder etnigg refpertofre ondetfrgept ban perfonen/ doen latcn/gem norg al daer toe p^efenterenbe/ en troutocnp met een ftilrBc bolboeningge/bat ggeen ^tanbt ban’t ögrh/ bat gem be ggebe# bene Sugitic opt ghetoepgert toap/ baer ober met reden gem foube te btglaggtn gebbtn. îlPitrden immerp baegglirp bie gene gegoo^t/ bic in bit tap gate Blatgttn met een bifrretit inb^argten: lt;0acroni gabbe Mepfcrl. IBaieg, norg al/om te beboiberen de bicödgrhe onder# ganbelinge/ bebaggbaertnae ƒ ranrBfojt be# gemt 3gnbt/geern toegclaten/bacr toe gp ban fijnen ‘€ominigarip met fuffirantelgcfie 3n# gruttiegab boenberfien / om mette eergeot# tafie bner nac toe te gaen/ bat diefgalben/toaf tot bebojbering ban be ©^ebe immerp moge# litB 3gn motgte/acn üepfcrl. iMajeg. niet en foube gebjeben. ^00 betroutobe gp nu bage# litB ^gne Äeutboigclithe50ootturgtitgtpt/ mibtfgaberp bc t’famcnrtitBc ;êtanbcn / tot Heppfitg bergatbert ggetoteg 3gnbe/ fouben oorft doen / al toatfc gier * in te boen frgul# bigg toacren / en bp een fulrBc otcafit/ bat borg ggeen noobt bedt / tot fulrBc perituleuft Ücfoluticn gaer niet boeggenj in’t minfre niet toe-ggebenbc / bat fp gaer tot fulrBc befperatt fiaedtflaggen gaer berltpben lieten/ maer öe-toglc de beur ban «öenabc norg al open gont/ bt ggebjeetBen oocB/bctoelcbc befe ttocebjargt berootfaetBten / dooi beter en beguamer mid# beim remebitren/ter de ggemotderen booj de P j Wapenen |
|
118 / VefVûlghder ' ’ 16 31» IBapcnen metttegDénêttialfiabber inbeDitte sengDebjeben teietben/ban befe boojgenome# ne ßatbtllagDen af te fîaen/enbe baer boot Ö^t al-gDemeene pericliterenbe ï9abetlanbt/en fo beel bupfenbt onfcDulbigDe menfeDen goebt en bloebt in atDt nemen teilbe. XDat nu ^gne CDeurbotjïeliBe tDooïï.fim motDte/ battet immers aen itepfeti, Jl)aje)t. niet en fcDoitebe/foo gabbe gp fultBs/ggelgtB albergaelt ts/gem notg etnmael toillen booj» b^aggen laten / beggterenbe enbe betmanenbe Cgeurbotflel.^Dootl.toilbe bit boeg alles teel • oberbentBen/niet alleen boot gern felfs ban be? fe iDetbingge af-laten / fgn ©olefi / om bat Itepfetl. jDajeft. te beter teggens ben Coning ban Sterben ben Q^otlogg boeren motgte/ ggegeel enbe al ober laten/ neffens bie baer toe begoojenbe Contrifautien / maer ootB fgne mebe-Cgeurbotgen en ^tanben / upt Brargt ban fgnegoogge Sliutgojitept/ban allebojbe# re boo^nemen af-gouben/be ïtepferlibe J©an# bamenten gäbe flaen/en alles niet tot get upt# terfte bomen te laten. 23p befen Doo;flagg geggeerben bebootf3 5llfgefante/babelicBe Gefolutie/batfc benlt;©ra# be ban lt;illp / gier ban motgten onberrergt boen. «ijrtentk# ï©e ^eutbotfl ban^jgcen mertBte nu teel/ toeerwshe toat ben «©rabe ban lt;illp in ben fingabbe/ lt;ffi»o^ f-’^e teat ober fgn Uanbt en 2,ieben benoten ften ban teaS / ggelgtB-ibel tracteerbe gp be «©gefante ^artn/te; (eer gatêlitb/ gembtienbelifB en goebertieren eXche toonenbe teggen gaer. jetoohen, lt;©nber anbere 55ifcoutfen/betoelffieDp nae bt Jßaeltgbt met gun gebaen geeft/ is bit teel te ggebentben / bat gp tot gun geeft ggefyto# ben : l^p fang nu teel/ batmen get ©anequet ban ^aren-lanbt/ bat men bus lang notg ge# fpaert gabbe/teilbe op-ggefet gebfatn ; «©ge# ïgtb teel fïonbt te bebentben/batfe baer bp al# beeganbe fnoeperge/te teeten^oté en fdnipm fleenen/binben foube/bic bitBteilS toat garbt om te Braetben bielen ; «Dacrom moefimen teel booj gem fien / batter bc tanben in ’t bg# „^____________________„j^......... nbsp;,^„ ten niet ober upt fpjonggen : en Bonbe bp bit4 ptn/batmenbefelbc foo berrt foube beggetren lt;©gcrccgt notg teat bjeemts booj ballen. Oen 21 StuguUi geeft ben Cgeurbojg ban pareil ben^tfggefanten tene Jcfolutie gege# ben / op get ggene batfe booj-ggeggeben gab# ben/ ban befen ingoubt : jSopenbe nu bc pjintipale patelle felfs / en Super Pundo beS Uepufifegen SïffegepbtS / teilbe gp gem ban teeggen get groote Jefpect bat gp tot itcpfcrliBe Jiàajcg.als get Opper# goog/bjoegD/ met berre bifpupten niet binbé laten/ maer gem refcrerenbt op fijn fegjgben/ bat gp booj befen aen Bcpferl. j®ajcg. gabbt ggefegjeben / Oaer-in gp tt bergaen gegtbtn gabbe/tent gem baer toe gabbe beteogen/ bol# ggenbe gier-in bc OobbeluBe / fSatupjclicBe ùgtBs-Confiitutien en anbere Jeegten : op bat nu boojts befaetBe noegmeetbeemoegt clcB een openbaer teojben / goe get baer mebe ggcleggen teas/op teat fonbament befelbe ge» gronbtteas/men fagg foo teel aenbe Antiqua, als ootB novidima recepta exempla : ^00 COm# muniteerbe gem lt;illp fgne ïïeurbojflelirBe Ooojl. get ggene/ teat gp gier ban booj befen aen ben Cgturbojfi tot fHent5 upt een goebe meeningge geeft ggefegjeben/ anbers gtt ooj# beel ban bien bc geelt ï©erelt booj oogen gel# ïenbe /, en tejlbc gem notg beebere jugificatic |
bnn fgn gereegte faBe boo^begouben gebben/ i ^ p» boosts notg al iiepferl. jDajeg. onberbanifg» litb bibbenbe Z bat bt felbe niet qualitb teilbe nemen/ batgpbnfgneggenomene üefoliitit moejl baft gani blgben/ptettftetenbe mibts* befen ten albergoogDgen/ bat gern nopt ui ben fin notg gerte teas geBomen / bat gp «epferl. jiliajeg. ^ooggept/ in’t minfle foube begeeren te btrblepnen/’t toeltB fo Bmgg gp Cgeutbojfï ggeteteg toas/fgne ßaebtnaggen en actiën te Bennen gaben/en Bonbe gem ïtcpfcrl. jDajefr. felfs teel bit getupgeniS gebe/ met fijn bant BS teaetbigg3gnbe feg^gben/ bp teelcBebebotie gp notg al blgbcn teilbe / niet ttegffelenbt/ b’anbere pjotegcrenbe en Cuangeliftge ^tan# ben fouben infgelgcBj: get felbe boen / baer toe fp^gne Cgturbojfiel. ^ootl. altoos (ter bc# teeeggelitBbtrmaent gabbt / bat gp berber te boen niet naelatcn foube. . ^tnberS liebiocfde ^gne CDeurboïltelgfBe ©oog. gem niet teepnigg / ban bat ’t óoom# fege figtb notg ineen nlfultBenpcritulcufcn gaet gónt/en batter geen remebie en bolggbc/ goe fetc gp biefgalbcn aengegouben gabbt/ be# geerenbe battet goebe betcoutoen opgercegt/be nootlgbenbcbcrquifbt/be fonbamcntelc ïötb ten bes llijchr ggeobferbeert / bc I^^pgcpbt/ met fulcBe fteare moepte berfiteggen 5gnbe/ onbergouben / ten alggemeene ©jebcgccjlclt teerben motgte / en teat anbers ,^gn Cgeur# bojgelgtBe Officie teas mebe biengenbe / foo irouteelgcB te bergaen ggegjjeben gabbt : Oaerom teilbe gp gern beeoepe op bc btelbcr# ganbe fegjgben/ bie gp aen fgne mebe Cgeut# borgen gtftg?cbcn gabbe/mibtfbefen notg bc# tupggenbe/bat gp óp ber Werclbt niet nnberS forgte/teenfegte enbegetrbe/ als ten algemee# nen fcetBeren Oiebe / en gabbe ^gnt Cgeur# bojgcl. Ooo;l. aen bt fcgabcliche toantrouto/ en anbere uptgebipte Jachtdagen / altoos een groot nuf gagen ggcbiaggcn ; cnbtteglc fijne groote berbiengen / b’toelrBe gp iJepfcrlgcBe jBajcR. en ’tgeele üijrh gep^tfenteert baöDe/ openbaer toaren/ totllie tjp immersi met Ijo* te toerptn/ liât Âgne lâcpftrk J®ajcfl. en fgn Olojp-üjeerbigöc namen / öaer meöt fouöe be^ (met toogben / batmen een fuUBen troutoen lt;jr0eutbo?|l han’t ögcB/booj be groste be» loftcn en bergelbingen/ fonbe totUen met g(|c* teelt aentaRen. ^et teas bupten ttegffel / bat ^tjne £fieurbo|flel. ZDooiL bagelgftbierge^ lijthe teooiben ban lt;©eteelt goojen mofl / bie Batr (00 bette ftretBten/ batmen ban meening teas met berftOepbc 2ltmabtn in (nnîlanbt te ballen/en ggelgth anbere teeberbaren teas/ Btmoorkalbtis teilbetratteren : en teas bigt’ BelitB / batmen niet bette ban fijne palen teas leggenbe met beel litggfboltB/enbe lip Breegft alle unten abbgfen/ bat lt;illp felfs/onßDwtÖt bat Dp ben ConintB in Sterben berbolgljen foube/gelijtB Dp al begofr flabbe/ tetber te rug martDeetbe/be flertBe pionberagicn/ Snbal/ «i^óeteelbtbabigDepbt/ en anbere moebt-teil bie in fijne Uanben bebjeben teierben / gaben fultt genoegD te berRaen : bit maerBte^gne €Dcurbo?fïeL ïDoojl. albcrlianbe gebatöttn; ggelgcB-teel Bonbe ftp niet göelooben / als ÔP fijne groote berbienfïen teas aenfienbe / bat# inen fglcBt boot Dabbe tegOen Dem te boen/ en bat ïtepferl, J®aje|l. als een opjetDte iiepfer Dem giet toe foube btrlepben laten / nórD öe mebe- |
|
Hiftorifche Chronijcke. ^ quot;^J ï» ffi*t»«-CÖeurteoj(len/bie Bare «rmabeBiet bp Dabben / bp nibten fp be üettingB^ foo BerrB metten «Cebt t’famcn öBtbonben jgnbe/ ober* bentben UJilben/fuUbti fouben intoilltoBen/en Bp be tôtaef ban -^iHp / alb een beroemben ^enerael en f^elbt / Bier toe raebt: norB baebt CBeben / en ten fultbe troumigBtpbt / met een bier0el0tbe bantb Bclpcn beloonen : tnfonbec» Bepbt bebitjle men notB booj Babbe/ be 'STrac# taten ban ten etnpatigBt btrgBelötfitnge / tot ƒ rantbfog aen te Benen / bact men notB bp Bouben bebe ; Want anberb fonbe bit een bjon» berlitb toctcb boo?btgantfcBeWcrelt ^gn/ batmé pendente amicabili tradatu mtt MtBgf-ma^t be faetbc toilbe fletBten / baer boojBet bieg mgetooitelbe miflroubjen niet alleen bet» minbert / maer nocB meer en meet bergroot toetben foube / batepnbclitfi be uptterBe bef* geratte biel motBt te toege gebjaeßt toetben. ® e lt;ïtBeurbo?B ban Jöents/ Babbe ootb op fijn togbtlooptgB fcB^gben/ eenbpcnbelpfh anttooojbt gljegBeben/ feggenbe ; betogleBet buö betre toae gBeSomen/ bat bc goebe onbet# BanbcltngBc Baer begin fel hebben foube / foo argte Bp onnoobigh te toefen berber bifcourfen Bier ban te gßeben ofte te Bouben / maer (ïelbc alles tot be booj-hanben fijner onberBanbe# linge / anberS niet toenfehenbe ban ben goeben lt;5obt/alö bat fijne ïeimogentBepbt/etn boop fpoebigen boogganth Biet inberleenen totlbc/ en Bet üoomfeBe iineh toeber in een bolflan# bige ruft frcllen : en toas ^gne ehenrboiB. ;Doo?l. Bier obetboenbe' batBP cerB iïepferl. jKajejl. bit totlbc te Bennen gOeben / gBelgtB BP ben feeren 3llfgefanten/ fommtgBe ffB?if* ten Bier ban opgijefet 3gnbe/ booj-gBetoont Babbe. lt;©p bat nu fuift met be lt;6obbelgtBe Bulge feerbee gefcBieben/cn bc goebe 5fntentien niet opsehouben noth berftoojt morgten toetben j fooberfotgteBp ^gnt €geurboï|ïel. i©oo?I. genabiggitth/ Bp totlbc/ om b’algcmeenc rufr en btebe te IttBtclgcBer te gerb^engen / get on# ftgulbiggc blocbt bcrgtcten/atgterlatcnbc fgn Hanbcn en Sieben ban meerber glonbcccn/tn te ballen /boottetterben/ qiiartier te mafien/ enbe berftgoonen : toant ^ijne egeurbo^fttt ^ooil. gelgrB al betgadt to aß/ fagß toel/ bat booîbitrggtlgt6cbpanbtffgap tetoonen / be faße ntet berbetert / maer beel meer geärgert/ jac bc ggemoeber tegen malBanbcc berbittert foube toerben/cn Bonbe men ItcBtcltrB bentBen toner fieen ten laet|tcn bc lafl ban al bit guaebt geenen totlbc. han t^nquot;® nbsp;nbsp;bDupKiiOc bcfc ganbclinggc / en bc baer op ranumr P' bolgBcnöe üefolutte ban ^ijne ^oojl. ban 8«« 1)011 galten / Bonbe bc «örabc ban lt;illp ntet tod ben bm^'® aftoatBttn bt toeberBomfïe ban fgn uptgge# ©oirtn,; fonbene / maer begonbc fgn boojnemen in’t •«fsh. toeerh te flellcn / ogbjeBenbemetbegeelcttr# mabc boo^ Wolmcrfîabt / ben 18 2tugufruS/ gintB baer mebe naer Cpsieben / gern baer ter glaetft tonjungerenbe met bc lt;lt;5racben ban ©ojfienbergB/ ®te baer geen 0ge6omen to aß/ ten bagg of ttoee te booten/1 $000 jlcrcfi 3gn# be : ban baer 3gnfeggegaen bne baghen bact nac/hatt heerenbe naer Bet lt;CBeutboïfïen6om ®m®H# bankaren : baertoierbenbc polbaren/ alle X«èn ‘quot; ^^ tornen / ben lt;Beurbo?(l ban galten toc-* Boojenbe/ p jgß gBegeben/ en fouben ootamp; bed JSoeren/inbenfe t’ljupp gcblcbcn gabben/tn’t begin boobt ggeaagen Bebben, |
lip ï©cs ^Beutboift ban ^arcn nieu-gBetooj# 1631. ben ®olfB/ te jamp;aerbe en te ©oet/ bergaerben Baer ban ben 13 tot ben 20 ^gußi/bp ïtepg# ©enßeuc# fich/ baer ter glaetfc cen ©dbt-^cgec fopne# fÆ’^ÂÏ renbe : ben 22 bito / gtelbcn fp generad den# examen, bebous/ toaer nat ben 23. get ®oetbolc6 geeft aengBebanggen te marcljcercn. lt;tn eerden/ nac «CulenbergB en foo boojts op ^«Toigauto/ b’todfhe bc Üupterge mtt 10 ^tiuBen lt;lt;5gc# feguts is gtbolght ; ban Z©?cfbtn toitrbtnbtt oocB bede ^tuefien te Water Been ghebjatgt. 2amp;P lt;o?gauto is cen 10clbt-lt;eggcr ggtfoj# mcert / enget felbc metten /Soifi-ghctotcc/ lt;©ratgten tn anbece 25upttn-WtrtBtn btr# fien/op bat ben |amp;as/ en be /Bjugge ober b’ €U be/te beter motgt betoaert blgben. ï®en 2^ bito / iß b’3trmabtban lt;illp / bp l^all aengeBomen/ gacr Utgerenbe atn bt at# biert^aal/ Bet i^ooft-quartier nam SiHp tn ï^all. Ban baer af / Beeft Bp ban ben €api# tepn ban’t stiegt tot Jßtrflmrgl)/ en ben öaebt/ begheect / bat fpgtm met allenoobt# b?uft ban ^tobtanbt berfitn foubtn ; both bc# toglehemterflonbt met tn ts gBeanttooojbt ghetoojben / inner men Beeft ter ft bit nenben Cheurbo^H ban ^aren tc Bennen totllen ghe# ben / foo Betftgp ben Wbt-maerfcBaltB i3a# penhepm/intt 0000 tKan/ tieffens 8 ^turften lt;6eftBut/batr Been ggcrommanbeerr/ bie ban terffontbe Woffleben gantfeß geeft untghc# plonbect/en be gabt boen optpffrßen ; betoijlc nubtn®ptfcgot/ ’ttodfBBiertnlagß/ ban ben Cßeurbo?ft ban ^artn lad Babbe / batfe/ foo ßaeft fp fouben aengßctafi toofben / ßaer fonber tegenftant ober te geben/ foo ßttft men ffamen geactofbeert/en is beftn upfftBotber» gunt gßetoOföen / met uptgtbluftßfc Ûonten en fatgten lt;rommel-ûagg upt tc trerhen/ bc felbe ten halbe mille tonboperenbe/ en bc frabt mettet lt;tllpffgc With befettenbe. 3n’t da# fied Beeft be Capitepn/borft fonber ^olbattn/ get commanbo bthouben. Ider na iffet pion# beren/ roobtii en moofben/eerft reeßt aengße# gatn/tn bc Stiebten en Uanbeti bah .klaren. ^en 29. bitto / Beeft men ßet ^tebehen 5®“*^**-Weiffenfds/ baer tn niet met al ban lt;t5uarni# ^quot;pg qui# foen is gßclcgen/ ootb ban bt Boigtrnt gßten intk m tegenftant geffßitbt/ acngßcballtn gßetoetft : be 25ofgers 30» baer upt gßthomen/bibbenbe Seefe^re# omeenbcquameingnarticringt / aenbiebenbe bene piact# oofB epnbclitB booft plonbtrcn 6000 ßgeBr# !'quot;• baelbtrS/ ’t tocltB al niet geeft mogen helpen/ maer 31111 ban dillp totopgetuptterfte upt# gßtplonbert. lt;©p cen gßelßrfie manière geeft men oofh ben felben bagß met ƒrphut^ om» gegaen/baer na geeft men j^aiunburg/gcna/ Scpt5/ enanbere^teben enJI^arcB-blecBcn ingßenomen / en ober-al mtt b’3ntooonbtrs gualttBßupsgeßoubtn. i©t ecabc ban lt;tllp / bic btfalfoo pafte# ®' ^*« renbe/notg tot IjaU met bc reft ban fgn bolrB ShS’’ Icggßtn bleef/ ßteft onbertufTeßen op bc ßefo# noc^ ai ban lutit/b’totlfBtßtm bc dßeurbofft ban pareil W^iSï' ßabbe gßtgßeben / noeft bed fcßigbcn aen ben lärmt b«t dgcurboift gßcbaen / ßem fetr banrBenbtbat bp ficb naë ßpfgne/ tot^gncdgcurbofftel. 5^oo?l.af# SÄSt gßefonbeaubientit gßegßebtn ßabbe / boojts ™ a«X ^gnt i©oofl. tc Bennen gebenbe/bat Mepferl. mobeetn JBajeft. mtt bes dfieur-Boiften ban pareil 1°“^ 2Setupgenift’t/ ßtm ntet toel foube toillen ton# tenteren laeten. ^iefßalben ßp lt;illp noth netrftigß tn togbtloopigß bp ben dßeurbofft ban |
|
ÎIO Vervoighder 1 ^ » i, ban ^ayen aenfiCtgouben Çeeft / B«« toa«r* ftSoutoenbe tiat Bp B^w tôt gfjecnc ûefperate fiaeôtflasBen toilïiebctiepôcn laten/ mao: Brt sene ßBeBooifamthcß te wertfi te (Idlcn/ toat lie Îtepferlttfie Moniton en Avocatori Jßan» bamenten in Baer Btelöen / en toat Bp ftp fijne aen Bern 3tfgBefante begeert Babbe ; en bp al# bien fultSt niet gBefeBifben foube/ bat Bp ban Bet tontrari mod te toege foetBen te brengen/ fo beelBet betamelirfi toati bcó itepfcrö toille tn bebel/en toat anberjs b’onbenngbcnbenoot berepfeBen bebe, lt;©en 2 ^eptembi. iö be «örabe ban 'SCillp/ met be red ban fijne 3trmabe / ban l^all afge# naen / Bent beggebenbe nae ^eBepbit/tegBen BeppficBober. ©enaenr# 5Boen nu be CBeurboïd ban ^apenber# ^?n fan daen Babbe/Boe bc lt;illpftBe polbaren in fijn anStte 5Lanb gebomineert Babben/Beeft Bp ben ^ra# ben firsbe be ban '^iHp / op Bet boben-berBaelbe ffB?0* ban ®iiip/ ben / onber bato ban ben 3 ^eptembt. albujs ffhinnetù Weber gBeantbJoojbt» pg Je öantamp;feggingBe niet ban boen gBeBabt/ bie 'ïEillp in fijn frOtijben aen Bem gebaen Babbe/toant be feBulbigBepbt bozberbe fulcp/ toaer mebe Bp €Beurbo?d aen itepfcrl. iBajed. berobligeert toap / en BP foube Bem Wel pimripalicft op fijn 'JTillp frBiijbeno ge» antbJoojtBebben/inbien ^gne CBeorbotdel. îDooil. altooô notB gBeBoopt Babbe/Bet foube Bet öooben/lt;ólonbtien en 25janben/in éègne îDood. Hanben / betogle BP 'ï^inp gBefepbt Bab / bat Bp fnlrlir berboben Baboe/ toat gBe# teffeert 3gn gBeWeed/ enbe plaetfen/ bie Bem met gekielt klaren afgBenomen/toebet gBert* fiitueert/Oaerom mod BP niet boot guaebt afnemen / bat Bp bug langt) met fijn feBjgben Wat belet gBeWeed kiao. ï©at nu be principale faeeße Waÿ rabenbe/ Boopte Ägne Ocurbordet ^oojt bat Bp Bern in fgne/ben ?lfgefanten mebe-gBegebene Äefolutie/albutS berBlacrt Babbe/ gelgtfe fuift fgn geBoorfaemBepbt enplicBt epfeBenbebe ; 31nfgBelgtamp;t nict anbeto Boopenbe / Jiepferl. JHajed. foube meerber ban Bern niet borbe# ren/alo Bp dBuIbigB Wao/bolgcnO bep figeSt l©ettcn/en biefBalben met fgn gBeBoorfame# ließ aenbieben te bjeben gfjekieed 31)11 / Wilbe tpnbelicß upt en SnlanbifcBe/ jae be gantfeBe l©ecelt Bier af ooibeelen laten» l©at boor gBegoorfaemBepOt Bp Bepferl. j®ajed.fcBulbicB Wap/toap Bern beßent/Bab# be 3gn plieBt/ buprenbe 3Dne ßegeringe / ban oberbetWintigB jaren/ metgetrouboerBer# ten boor al bc Werelt / tot erempel ban anbcre genoegB beWefen/ alfoo bat Bp een beter loon en baneß(alp Bern lepber boor foo beel getrougt; We bienden Wicrt beWefen ) berbient. Wap mebeopenbaet/Wat^gn Bepferl. J®ajed. in jgn btrßicfingBc totte Sep fed. Waerbe/aen Bern en anber €Beutborden cn ^tanbcn be# boften beefproßenBab/ bcrlietBentbiefBal# ben op ber Sepfed. befeButtingBe. ^atBemniet te-rain fultßc gBcWeltbabic# Bept in belooningBe ban 31111 gBetrouWigBept aengebaen bJiect/mode «©oOt geßlaegBt 3gn/ Waa Bern ootfi boor bngB gBefept/ maet Bab» be fulcßr alp een opreeBten Wuptfrljen ©ord met geloobcn Bonnen. Cn beWglc fijne WoorlufBtigBept Bem/bc# Boubenp agne ect / cn ©rPÔept ber ^tanben/ Berber nietberBlacen Bonbe/ ban bat Bp aen |
Sepfert JKajed. in opretBie trouW/allep be# 1051 Wgfen Wilbe/ toat be Beplfamcftgcj:-toetten/ baer aen Bet ï^oft cn bc Icben gebonben toae# rcn/toclictcn/ berfoeBt notB eenp ^gne Sepf. Jßajed. Wilbe Bern nict meet afborberen/ ten minden met fnltfien ongBeBoorben gßcWelt met becbolgBen enbringBen laten. i)tttoaP baer enbobeneen fulrßcnfaetß/bicBpmetbe 3?lflebc-©orden/bolgBcnp be ©oiibc ©ullc/ agc]C-©rPBepten COcurbordl« 34mpt/ftBul# bitB Wap in atBt tentmen / cngBetoiffeltjcß fouben bic foo WepnicB alp 3gn 3BoorL mibtp be foo BoogBenbier btftooorne €Beurborde# Igcße bcrccniginge/ pafleren laten. Cnonacngefien bit allep/ batmen ban notB metaoben/ l^lonbecé/ftBtnbé bet©rouWP# peefonen/ ©ranben tn anbcre groutoclen/ in 3ijnc WoorU Uanben / fonber opBouben boort ginrß / berfcBepbc l^laetfen baer in metgBe# toelt in nam / foo bat alle bagBcn ober bc boo# rigc Cyreden/in 3gne ^tebe cn amptf/ƒ rp# burgB / 3®itBeln (totkß bepbe inben ©raubt gedeßen 31)11) Wepffcnfelt / |^egau en ZeptP/ gBcbacn/al toaer men 3giie ©oorl. Cantfelicr cn aegerenbe ûaeben / cn anbere be-ampten/ bic met ßnoopigBetoutoenom Btt5^ooftge# torongBen cn met feBroeben op bc bupmen ge» quelt Beeft / en met openbare ftBenbingB bet ©routoen/ bcclc BlatBtcn bacgelgfßr aen Bem quamen : met betmelbingB batmen Bet met b’anbere ^ariftBc ^teben en Sfimpten oeeß foo maßen toilbe/ cn alfoo Bp ban 3ijnc onber# banen met futBten en trané om beftBermingB en rebberingB ban fultßc benautBeben/ feer bc# toetgBlöeß acngeroepen toicrt : ^0 foube 3ij# nc Woorl. aen fultßc mibbclen te gBebentfien/ gBebjongBen toorben / toaer boor BP fultßc fmact engBctoclt foube Bonnen afßecren/ tn fuleß etne fiefolutie batten / alp Bem bc ßctB# ten/ 3Öatupr cn 3ïfBomd Itcrbcn. ©etupgBbe Bier mebe nocBmaclp boor al bc Wtrtlt / bat fp Bier aen ontfeBubuB fouben 51)11/ blgbenbc altgbt in IJare Sepferl. jfêajed. en bep agtßp fcBulbige trouto cn göcBoorfaemBept / onber^ anbedgtß daen. Wap tot een eerlgtße/ftßere cn bedanbige algtmetne ©rebe/ ban Berten bc# geccigB. ©eefoeBt ootß Bier bp / bat Bp ( ben Crabe ban lt;il(p) ban fgn Bant beftlbt toilbe Belpenbcborbctcn. ï©it^tBrgben Beeft ben Crabeban OIIp/ ®'Ä ban 5gnboorncmenietatBtcrgcBouben/maec Beeft bic alle to«gBcn boortgefet/ en alp BP ben neppi^ï, 2^eptembr. totop^tBepbitp martBcerbe/m««'’quot; iPBp bcnbolgenben 3 boorf5. boor Ueppfigamp; gBerutßt / en albacr bp een Worplitit/ ober bc jèaar/ccnbietcnbeel ban een iföplbanben pal» dóen CBor/fijn Uegcr geflagen/en ben fclbcn bagB/neffenp alle be pooge «©fficicrcn be felbe ^tabt befitBtigBt. Wacr boor bt ^eppfiftBc tenen tot Bem af-fonbenyom te bememen toat fijn boornemtn toap / en te bibbtn bat Bp Baer niet ©panbtlitB ( alfoo fpBaer nopttegljcnp Sepfctl. JPajefr. gBedtltBabben ) toilbe aen# taden. jSict ttgBendatnbe/ Beeft lt;illp bep ^onbaegBP fmor^enp/alp ootß ben 4 befep/ Bet CeftBut baer boor geboert : Wacrom bc 3LeppfifcBe / fonber eene feBeut/ acn-bobcn te accorbtren/ ben Cratf ban ^illp ootß Wgn/ ©Mobt/ cn anbere bingen / boor Öen Ijallefcu lt;Bo?n prcfcnterenbc/berfoctßenbc Bp fijn bc# gBeercn ftBrifteütß aenbe ^tabt toilbe ober# gBebtn/om ’t felbe te beter bp ben CBeucbord acute |
Hiftorifche Chronijeke
*^3 r. aen te biengen/bctmelfBoocB alfoo gbefebie-be/enbe een ï^ooftman afgefonbcn/biebooj be 25mggc/ m cen ^fbip gbefeten/en alfoo boo; be©ooï-dabt in be^tabtgbeboert micebt. 311p bp nu bet ^iHpffbe begbeeren obcrlcbcc* bc/ maren bc ©ojgerp/ alp ootB bet ^arifdje
Mptfebot/ in’t ©emeer/ mepgerenbe fulcBr in te gaen / baerbigbenbe ben J^ooftman met cen toepgerenb antmooibt meberom af/ en dafien batditB baer op be bjic feboone ©oojdeben in ben bjanbt/ddlenbc baer foo aen/alp of ft» bet uptteede bermatbten milben. HIP ben ©racf ban lt;illp bit bermertBte/beeft bP bc ^olba* ten om te bluldbcn gcfonben : macr alfoo ben
25janbt meteen derf Ben Winbt foo Ijeftigb
lil
feoBen Oaööen/iö Den Confiig nutött groot» i ö ? i. (te öeel ban fijn Birmane ban Werben/ attoaer Öp ben «0ber(icn 23aiiöiö in abfentie/fjet ge# btebt ober ’t redcrenbe l^olch gaf / opgbebio# Ben/enben ? ^eptcmb?. bp Wittenberg ober be 25jugB getrotfien/en bien bolggenben baglj tot ©üben aen be JDulta/ficfi metten €Beur* bo;(l ban ^arfen/bp totitfifOem ben abêtira boj(i ban 35?anbenburgO ooeb.bebanbt/ gbe# conjungeert. 2tlbJaerban booteerft beta eût#, flaeggt biierbt / boe men ben ©panbt tegben gaen fonbe/ en of men bet on een opene BelOt# flagb fonbe toagen / of bat get heter baab bat* men tgbttoinnenbe / bep ©paiibts Jfôaebt en Voornemen b^eerben fonbe? ©eb lt;onintBb meentnge toap/ men foube aHeb niet op get om gbetoiffegbelncB ban een ©elbtaagb magen/ en aller ^nangeltfcb« Waerbepût toegebane ^tanbtn WelUaert / boot fulfil een î^ooft-treffen / in gßebaet (lellen : ©orb b^eh ben €Öenrboj(l ban Warfen / op een algbemepne ^lagb in-(lanbigblitamp; gbcbtongen/bootjlel# lenbe / ben ©panbt npt fijne Uanben anberS niet te brengen maet; ©aer-en-boben/bat (jet bem onmogbebeb mas / bie bepbe KrmaüenZ alp fijne en bc ConincBltcBe / met t^jobianbt en anbere noobtbjnft te berfojgben / booj bien btn®panbt bet befte bed ban fijn Jtaubt al* reebe in gabt, ©erjjalben map fijn raeût / op ben®panb aen/ naer Heppfirb toe te tretben/ en bt felbe met jUaebt aen te grijpen.
l@aec op ban bie bepbe Krmaben / be €o* nincBlitBe op be Hechter en be ^ariftbe op be ^lintBec-3ijbe / baren aen to tbt op Heppfitlj namen.
Wnubtn©racf ban lt;iHp/ter(lonbt nac »*quot;^*f bat fijn befettingb in Heppfirb gbetrotBen SSiitbra^ map/ban een gbebangen/ (meUBe ben €beur» «Comneft boïft aen be Ueppfigerp afgbefonben bab/bat fp baer tot fijne aensomji bonben fouben)bec* ^,So)n (lont be gefebiebe conjunctie/ en ban ben tten# bans wfen toebt fcBer tgbingb facquam/ foo beeft bP ter# «süen. (lont be gantfebe 2trniabe in’t 19 dût gebcertz en in ^locb-ojbening gefielt/ om bc ^meeb# frbeen ^arifebe alfoo tebermarbien/ macr bp bp ban bet Utgec met ettcltcBè Crenrbeen liet btrftbnn(fen / en b;ic ajattertjen opmer# pcn/bie bcnbolgbenben jKoigen in tamelicBe befenfie maren ; ©ten felben bagb b«ft fWï geen bed ben anber boojtgebaen.
3n’t miböen ban be bolgbenbcmcetBe/ ben 7 ^eptcmbi. ip bep JiBojgenp bjoegb/ bc lof# bjanbinge met bet Canon/in’t lt;illpfcbe ïte* gljet gbefebitt/ en al bet ©oUB meber in bolle ^lagb-ojbeningb gefielt, ©f nu mei eenige booj gocbt bielben/mcn foube bp Itcppfifb in bet bcrfrbanfle Hcgbet/ infönboojbetlbcn ©panbt beematbten/ foo babbe boeb niemant bie gbebatbten / bat be ^mcebtfebe en ^an# ftbe/alPbet op een treffen quam/fouben danb boubep. Waerobeclt;illp boot gocbt bielbt/ bun in’t gbemoebt te treeBen/en alfoo te ober# ballen. lt;otbicncpnbebp ( naer bat bet Ke# get ten balf uur in ©atailje geflaen bab ) bo» ben bie ©oipen Uinbcntljal/ ofte UincBer B. Blepn Webentffb C en groot Weberitfeb D. tegen Äjtttenfelb onber A baer bebe abanree# ren / en eenigbe Compaignien te |ïgt;acrbt en te ©oet/ om te retognofteren/uptfoubt : Wekb bc gantfebe 3triuabc tot aen bet Woubt E. en ben ©algb-beugbel F. bolgbbe. Hip b^nt nu gbemip btriebt quant ban ben Hentoebt bep CL Conincft
aen-gintB/ en foo bjae be oberbanbt nam/ on# bermglen bie ban be (labt baer onber ftboten/ foo beeft men niet Bonnen betriebten. l^ier op beeft ben ©raef ban lt;illp ontrent ben mibbagb fgn ©befcbut gbeplant/cn baer rnebe tot in be natljt btftigb gefeboten/en bed ©perBogbelp in be ^tabt laten merpen. Cn of mei bien felben bagb beCillpf^etotben ^tojm gecommanbeert maren/foo beeft bofb niemanbt boo? ’p JBnenbagb fmojgbenp bc iètabt bp Bonnen Bomen, ©ep JBacnbagb fmojgenP/ ben bgfben befep/ beeft men gantp niet gbeftboten / maet bc ^tabt ronbtom be* fiebtigbt/cn eenige ïjupfen bie nae bp be (labp ©ratlften maren (laenbe gbebleben/ boen op-bitllen. ©act op ban ©attergen en ^tbanp-Bojben/eft bcelc faftrjnen berotbineertmier# bentemactBen/ ombenbolgenben natljt ben Ätojmaentebangben. ©nber befen boeren bie in bc frabt met ftljtcten bappet boojt/botb Ïliclben ’pnamibbagbP gantfeb op/ begecren» bc mtberom te atcojöeren/ ’t melcb alfoo back fgn boogganch nam / aen bepbe jgben (lil* tlantbccojbinecct / en ten le(len gbetratteert/ *n’t Herooibt benoten mierbt. Wacr ra ben Bolgcnbcn ©tngfbagb/ ben 6 befep/ bc ^api# dbe ©berdc Huptenant / met 4 Compaig# men/ met PoUc (jfSemeet/ bliegbenbe ©aenbe* len/^atBsn ^afB/neffenp 2 duellen ©efebut bact upt naer ^ulenburgb/en bacr-en-tegben bep ©beeden Wanglcrp ©Vierde ïLuptenant/ met woo 'Cilipdbe / tot ©uarntfocnbaccin getrotBen jgn.
b»A* , W nu onber befen/benWettogb ban ^ap ÆX ^‘”/ 0b«noegbfacm fagb en bcrmtrtBte / mat (^««t bat bet CatbolgrBenboomenten map / bot/ lt;m,n^i^'naenilicB nac bermoedingb enberbeeringbe ”«gt; Ätoe# ^*®**’' ftboonc Uanben/ bet bem nu mebe foil# ^n, bc gelben / en ragbeatbt fgne troume bienden aen Ïkepfecl. JUajed. hemefen/bp nietanberp te bermatbten babbe / aio oberlaft en bicnd* bacrbepbt/üerpgingb ban Ïanbt en Hieben/ eg bat cpnbcufamp; allcp alleen bact op acngcdelt boieebt / om bc Cuangdifebe Ûeligtc upt te roepen/ en ben gtumclicamp;é Confeienti-bmang en (^apidetp/intbecin te boeren •, ^00 beeft bp cen bad btimpt gbenomen / bem met ben ConincB ban ^meben tebereenigben/ mienp getroume Woerdboubungen/bn nu meet alp mactafbtigbBt'’nnbt/ (enfulcbt terneer/ al# foo bp feBer bericht Breegb / bat ben aaepfcrl. ©cnetael Wafbtmeeder ©betden Hltringcr/ met bed ©olcB op be 5)aFidbe Hanben in oentoebt map / alp ootamp;/ bat ben ©elbtmaet* dbaltB Hiedenbarb »net bet ^Icfidbe Heget ootB opbicccBcn foube. ) ©iefbalben alp fp baer aen bepbe jgbennu bergbeUetBen en bet*
-ocr page 397-|
lil Vervolgb der 1631. ©onintt in ^toeben/ en ^gne ©öeurborßd. ©ooßueftt. in Harfen/ ^00 ßeeft 8? ßr8 bet ®inp 8oog8te en Winbtb / bic boen upt ben Weßen r^n? hSnt SincB/ boo? alle bingen bcrfcBert/ cn alfoo 8ct bwi 0002 bcßebcorbedbooj8cmuptbcrBo;cn/ enbaer .bemin, opfgn ©ßcßfjut G. teplanten/bctorbincert/ ŒiBpfefte en onber befen bc 3ïrmabc in ^Iag8-orbcning ^laBb-or gcßelt/opbcfebolg8enbetogfc: ©enrerßter tienmab. ®leugel H. 8ceft 8? onber ’t gßebiebt ban ben ©racf ï5apcn8cpm I.gcßdt; ©c ©atailje K. 8ccf 18p in fgn bnettie genomen / cn ben lint* fier ©leugel L. ben ©racf ban ©ojßcnbergl) M. bebolcn / en in fiilrficorbjcben aenBomen* ben ©pant onbcrfc8ßfamp;t bertoaeßt : bic 8cm ban ootB jBannelitB onber bc oogen trocB / cn niet tcg8enßacnbc ben ©onincB ban ^toeben met fgn Hrinabc not8 ober een flimmen ©aö N. marc8ecrcn moße / bp 8ct ©orp ©obd* toi to o. (bergeefo boo? '©iHp in branbt geße* Ben/ om ben ©onincB ben roorB tn’t gefic8t tc bjgben) 8ccft 8p Bern tod g8emocbt ter ret8* ter Qanbt ban Hcppficlj tn’t ©clbt g8cprefengt; teert/ ennebeno bcplanting8 ban.fgncBlepnc ©clb-ßucBen E en 8albe itartoutoen Q^ fijne .^»toeebt* ^Iag8-O2bcning8 ban geigtBcn inbcrec8tcr ^'h' ^'’h' ®lfbÖ®l E. toeltßc ^gne JIBajcß. S. felf torn» ojocningi). n^atibtcrbc/ baer bp bc meeße cn bcß gßctoa# penbe RupterjS toaren/alö oocB in ©atailjcT. bic b’©bcrßc ©upbel V. birigecebe / baer bp 4©ßgabcn ©ieBeniens met Ijarc jfeufquet* tiers / namentlitB bes gfjcmelöcn ©upbeljS/ 2ïrrIS ©rfenßems / ©ritßupfen cube Wint* fiels toaren / cn ban in be lintficr ©leugljcl X. bp toclcBcnbc ©oninglitBc ©clbmaecfc8alcB Guitavus Horn Y. ßcß bebanbt/ g8ebeplt/cn ban gdgefien een atöter8ocbebcro?bcnt/bicnS reegter ©IcugBel Z. bp todcBc oorb bed cn gotbe Rupterge toas / Beeft ^nne jDajeßept 3SoBan ©annict/ ©cncrael oberßet ©oet* boltfi A a, bc ©atailje Bb, bptodtBjanbe* re ©jigaben met 8acrcJBufgucttietcn/ als nacmlicfi bes ©racf ban '©Burns / ©berßen l^cbjons en ©itjboms ßonben / cn aeßter bc felbe 2 Regimenten Ruptcrs/béboo?fc8?ebcn ©berßen ï^ebjon Cc. cn ben lintficr ©leu» gel/btn ©berßen l/all D d, toc-betroutot. «anfcije ©nbertoglen is ootB ^gnc ©oorl. ben ^issh-oj* ©ßtuebojß ban fêarfen atn bc linrBer ßanbt omingij. „^^j. ig^g nrmabc 8iec bp getroefien/ cn bp bc ©o?pen Xfcßoltfia E e. en ^et^ßßlit? F f. tegen ober Bet ©o?p ^ee8aufen Gg. neßens be plantingß bto grof ©eßßuts H h. ban ge* Igtfien in be lintficr ©leugel ber I i. ©ataige/ bp toelcBe ^gnc ©ooß. K k. fieß felbet be* banbt/enberecßtcr©leug8cl Li. todefieban ben ©dbtmacrftßalcB ^rnßcpiu Mm.cn ben ©berßen 1Luptenantlt;aubcn / cn ©berßen Watßt-meeßer ©inbtßof gßteommanbeert toicrbcn/bcrbcplt. ©n op bat ben Hefer ßier ootB toeten matß/ in topt jDatßt befe tegen malBanbtr in flagß-ojbeninge ßaenbe 3firmabcnbeßonben/cnban toat ©berßen bc Regimenten atngßcboert cn gßetommanbeert toieeben / foo toillcn top or* bentlicfi/ gtlgtfifc in bc bp-gacnbe ©aerte met ÄrS”®”?!*^*quot; aengßetetefient jgn/ bicalßietbc* paignicn ftßjgben, bet cuip* Wojbt ban bes ©racf ban ©illp 3ttmabe bc’/fnpan acndjctocfcn met Nom. 1. ßet Rentoniftße/ toien bic 2. JBcroöiffße boor ben ©berßen Huptenant sbe«nv 25arnebal getommanbeert / 3. Ricuto Äari* toicebem ßB^/Boo? ben ©berßenHuptenant t^atfbclt/ |
4,23auttigartifd)c / boo? ben ©berfïen (dbe/ i ^ 5 ^ y. ^ttolomintfcDe/booj öé »©ijcrfïen ï®acÖt» meefler ÏBcnnatfo / 6. ^trot^ifrfte/boojötn lt;®bccflen fcine/7,®o?flclitamp;e bolfteinfc/booi öcnilectogOfelbc/ 8. ÆfncfaifrOc/ôooî Haf* fip / 9. lt;©aïlaftöe/ïioo? ben «©Derflen ©nrif?/ 10. ^adifiö/ en ©olPenbergöffO« / fooj ben (©berften »oct / 11. JBontenindtftöe/ boo? ben lt;®bcrjien ï®acDt-mecfler ^tgwett5er/ 12.35albeton en 59ietricj)Jïcinfcöe / boo? ben ^Dtetrirfjffepnfehen ©berné Huptenant 3°® San ©alt^ajar / 1 j. ©eb ©eneraelb lt;illp/ 8 Compatgnien nerts / en booj fijnen ©bet* nen Huptenant ben ©racf ban ^nUj / gge* comraanbeert/14. €oïoninxfcöe/iy, ©epfi* ftge/booi ben ©berßen felbc/i6.€olrebtft9e/ boor ben ©berffen felf/17. ©rUnttifdje/booi Öemfelf/ 18. ^abellifcöe/boojbcn^betncn Warötmetfïtr ^nan/ i9.2BIancBartftöe/ booj ben ©berffen felbe/2o.©apenbepmftjje/ boo? fijn ©berfjen Huptenant/ ai.ï^erau* tourtfe/booicen refonneerbe Cornet/ 22. üd* nat8fföc en ©omargfege / boor ben ©berffen Huptennnt/©;pi)eer ban ©rotte/ 2?. Wali* fröe/boo? ben ©berften ftlbc / 24. ïöanglerta ftÓe / 25'. ©erenßeinfefje/ booj ben ©berßen ^traffolt/ 26. ^tijonfaergljfe/boor ben ©beruße felbe/ 27. ©ronfaurgßßöc/boo? ben ©bet* ße felbe / 28. ©iibt ^arißhe / 29. Wingert* feße Äegimenten/boo? ben ©berßen galant/ 30. ttoee Regimenten ©rabaten/banbe ©bet* ße Huptenanten/^atabetfßp en ƒ orgat5 gc* rommanbeett/ 31. ©ttelgtbe ©ompaignten ©ragonnctïÉ/al-t’famcn bjel-gcmonteetbe en toel-geoeffcnbe onbe ^olbaten. 25p bc ©onincBIicBc ^bjeebtßßc 3Crmabe rtfS’'’i^; toorbt aengetoefen boojbeNom. 32.33.atf)t ©Ornetten ƒ inlanbtftße Ruptern/WunficI* ft^maw-fc8e/ ?4’8onbett en tac8tig8 gecommanbeer* bc JUufgiietticrb / beb ©tnctacl ©anniern/ H» 36» 37. ttoaelf ©ompagnien Rupter^/be# ©encracl ©ootO/ 38.8onbcrt en targti^ ge* commanbeetbc Wufqiiettierb ban ben ©ene* rad ©annier / 39. ac^t ©ompaignicn Weß* gottiftge Riipterö/onber ^oop / 40. ßonbert en taegtig Jltóiifguettiens ban ©enerad ©an« niet / 41. adß ©ompaignicn ^malanbißße Ruptensbejs ©berßen ^teenbotBö/ 42.8on* bert en tarljtigO getommanbeerbe j^ufguet* tier^ bes ©berßen ïjall / 43. bier ©ompaig* nicn ©oß©ottifc8c Runtere/44,bier ©acn* bde te boet/ban 'JttcI HilleniS/4ï.biec ©aen* be!etc©oct/ ©eßfenßernö/ 46. biet©aen* beljS te ©oet/ ïjafebeto/ 47.48.49, ttoadf ©acnbeljs te ©oct/ ©aree ©onintBI. JBajeß. (ban ben ©berßen ©iipbet aengeboert) Hijf-Regiment/ y 0. bier ©aenbeie te ©oet/ ©ritlj« ftupfetiö/y i.bier ©aenbelb te Boet bes ©ber* ßtn lgt;all / 72. biet ©anen te©ott bee ©btr* ßen l)oogcnbo|pe / 53. ^4. y y. ttoadf ®acn* belji te ©ott beo ©berßen WinfBd0/y6.ttoee ©ompaignicn Ruptcrö ban ben ©dbtmacc* ftgaltB ï^oopi / y7. bijf ©ompaignicn Rup* tetsi beb ©berßen ©allenbarße / ys.bjiegon* bert en tfeßigß gßetommanbeerbe JBufqnet* tiens/ y9. ©gf ©ompaignicn Gupters beb ©berßen ©allcnbatßb / 60. ttote ßonbett en taeßtigß göcfommanbeerbe JDitfquettietb / ban ©rßnßern/ 61. bßc ©ompaignicn Rup* terp btb ©berßen ©aubißen / 62. bric gon* berbt gßetommanbeerbe /Bufqiictttcrb / btb ©ricBhupfenb / 03 ♦ bjie ©ompaignicn Rup* terb |
G gt;nbsp;von ^rhetm
UiM
'Reever
^^^entof
üw'îf^lA^J’'
|
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;112 z, i. terss bcö ©berfren ISanbifTcnij / 64. bjte Son* beröt gQccominanöecrbc iDufqntttterie / öcö «2ricamp;l)upfenïi /6lt;;. bne Compaigmcn Êup^ teviS bes «©tergen îSaubiffen / 66, ttoce f)on= betten tfcHigft gijcfoninianbeerbc /Dufquet« • tier.ööeö IXimcltons / 67. bijf Æompaianien auptersJ ban ïjate fUajefl. Upf-Llegiinent/ boo? ben lt;®ber|ïcn®flar gô^boert/ 48, bier Ijonberbt ggefommanbeerbe jUnfquettierp / JDijnroop / 69. bijf €ompnignien atipterö bcö «©berfren Jlflcrö/ 70.One bonbert en bgfs tigö gOecommanbecrbe jDufqnettieiö / beö «©berften.fiantfan/ 71.72.7ï« ttoaelf Com* paignien üuptewt banbenlt;0ber(ïcn Ghtjiv graef / 74. biet ^oinpaignten Unf-lanbtfcbe atipterb/ 7$. bier «lompaignitn «Camp;ourlanb^ t£Ö£ aupterss / 76.b’ie €ompaiQnien aup# terö beö lt;®bev|ïen Q^amit^ / 77. bier €om* paignien bes «©berlïcn ^yerritpterö/78.biet 3£)aenbeli3 te boet bes »©bergen töaUenflepmö/ 79. bier ©aenbel^ te boet/bcö lt;®ber(len ï^alV en be «©ratf ban lt;urnß / 80. bierlBaenbefé te ©oet ban ben ©bergen lt;©ainit0 / 81. bier ©aenbclp te boet ban ben ©berften ©argit^/ 82. bier ©acnbclji te Doet beo ©berften Ïgt;c# bjonb/ 83. bier ©aenbeliS te Doet / 84. bier ©acnbelp te Wet ban ben ©berften ji)tt5e= bal/ 8ç.bicr ©aenbelp te boet ban ©it^ebom/ amp;6. bier ©aeiibclp te Doet ban ben ©berften ilcbtoein/ 87.88. tbiaelf Æompaignien ßiip» ttro bea ©berfien WaU / 89. bier €onipaig^ nien aupterb ban CourbiU / 90. bijf €om« paignien aupteriS onber ^cOafman/ 91. bijf ©ompaignien anpter0/ ban ©ocöitjSp g^e* fommanbeett. »« «eur# 4211 ill ^pne ©öeurbojfïcIicBe ©oojl. ban fe?”'*'^* (Sarfen?lrinabe / bebupben92.94.ettelitfie ©oinpaignien auptens / beö ©berfren ^tei* naubj / 94.95« aeßt ©ompaignien anpterö/ beö ©berfren ©inbraufv/ 90. cttelitBc ©om» paignien anpterjö bep jianbtö-aiöberfröap/ 97. beö ©eIbtmaerfcöalfBö 2tern0eiinsi Uijf-aegtment/te (Jaerbt/ 98.99. ber felben 10 WenbelötcWet/100. lor. febenWenbclö te ©Mt/beö ©berfren ^rßlnalbafli^/ ©ene» rael ober be ^rtillerp / 102, feben Wenbelö beö,'3berflcn îLoferô/ loj. fe^l^jp-^aciv bdö te ©oet/€)are ©genrbojftel. ©oorLlLijf-aegiinent/104.10$. feben ©acnbelö te boet/ beö ©berften ©lit^ingljö / ic6.107. feben ©aenbelö teboet/bejS ©berfren ^tarfeßebeiö/ Ï08. cttclitbc ©oinpaignien aupterö ban beö ILanbtö-aibbetfföap/ 109. no. aeßt ©om# aaignien aupterö #aereö ©orfrel. ©enab. j^ertogO Wilßelmitö / tot Rapfen en eilten# bnrgf)/ m. 112. n^.ïjaerc ©ßenrborfrcl. ©ooilucßt. ban lt;êatfen/1Lijf-©ompaignien aupterö/booj ben ©berfré Uuptenant ©au# bengDeboert. ^ftbjttj 21110 nu bc gjjemelbe aegimenten en ©om# brS®binrtP paigmcn/ßaer nu aen toebev^ßbe tot get tref# «m Äugh ftn gßereetbebonben/ ßeeftnienongebaerßrß bfc^toect» ban lintenbeö mibbagßo tot nae ben 2uren/ w** ©anon (na bat ben ©taef ban ©illp/ban trghm he Set ©ofeßßeii en ben ©alßgß-ßcrgß/nKt bue m^^’ÏI^SΔ bergeeffeße feßotenbeii aenbangß ßabbe gßc# ftÄmS maeeßt/ bie ^ijn ©ontngßfße jUajeß. met gt;cn/ b)gt; ' aôalbeîîartoubjen/bjel-getroffen/antbjooj# lewfuft» be ) tegen maUtanber op’t ßeftigßllc gefpeelt/ «ubooj beel ßonbert gebJiflclbe feßoten/ tarne# lifft ©olrfi gßebelt/onbetbjglen ober-alfeßet» nintferenbe/geabanteert/bacr ßp Jen ©onintB |
mertBenbe/bat fön bokfi acn ben lintBet bleu# 16 ? 1. gel / boot’t ©effgut feer beftöabigßt bJierbt/ bc fclbe flücneßte en fo braepbe/ bat bie ban 0. tot aen A. bcnßalbenWinbt metten ©panbt beguam. ©aer tegmen fdapcnßenni met fijn hnrBet ©Icugcl/baet bp bc ©loem en grootftt Jgt;ac0t ber©ilIpfcBcauptcrpbja0/ op ben rctfitec ©leugßel bet ©onintBlicBc 2(lrmabc ffertfi aenbjongß/cn alfoo ßp ßeni ßeftigß be# moepbe ter ßneßer-ßanbt ßet Wlbt en ben 1©inbt meet en meet te gßeluinncn / foo iö bc felbc üupteep / neben beö i^crtogljban tjok ftepnö acgimenwc ©oct/ ban ßarc ©atailje en reeßter Vleugel ßeel afgegaen ; en alfoo fp bp bc gemelbe ^bjeebtfeßen rerßter ©leugd/ bc gßetommanbeerbe J©ufgtietticrö onber bc aupterp niet fagOcn/ en ban bc felbc ßeel qua# lifBontfangöcnbJiecben/ ßebbenfe ßunnoeß meer ter lincBcr jp gebient/ en alfoo op be Be# ferbe beö ©onintBl. rechter ©lengßcl / eer alö opbc 2tbonbgitavbe aen te treffen gßcBomen/ tocltBc ^üne jDajeftept alfoo met ©roupen tgttelijcB liet fetonberen / bat bcö ©paiiötö lintBer ©Icugßel / naer groeten Weberftanbt en een langß en blocbtgß gebeeßt/ geßroßen en in be blufßt geûagen biicröt. Interop iö bcö ©raef ban ©illp / fgn ©a# tailje/ bp bc bidrße fgn oube aegimenten/ bic altgbtgßebient te obertuinnen waren / cn bc meejïe matgt ban ’t ©octbolcB gßefloten ter rerßter en ter flintBet/met fgne aupterp/ban ben ©aUigß.ßeubd ßicr onber gßemareßeert/ en bcWgl fp ban J^aet ©onintBl. lUaießcptö ^tutBen / bie bp fijnen lintBec ©leugßd gßc# plant Waren/ groote feßabe ontfingen/ßebben fp ßarc ©jbeningß alfoo gebprept/bat fp nice# itcnbcclöopbc ©ßcurboißd. 2ilcmabc aenge# ballen cn tc treffen guamen : Watter bau bc fclbt op ben ©onintBl. lincBcr ©Icugßel aen# quam / Wierbt alfoo ßaeft bergtopt cn in bc blufßt gßcb;atßt. ©aer tegßen ?tjn bc ^ap# frße/infonberßepbt ßet ©oetbolcB cn aibber# feßapz ßeel in befroute geßiarßt/ tWee i^teto# gßen ban pareil cn 2tltenbiirgß / Wi erben in b’eevjlc tßargic ban’t ^äaerb geworpen/ maer toeberom ban bc ßarc opgeßolpen. ©c aup# terp gefajoßen jgnbe / foo flelben ’t berftßepbe aegimenten ©oetbolrß opter loop/ fmijtenbc ßun ©eWeer ban ßacr Werß / ßonbenbe gßeen alö bie ban 2llernßepni/ ©inbtauf/ ban ©aub cnbc©it^bum ßet langen tijbt flaenbc / maer mollen ten leftcn togtutn. 21110 nu bc '©illpfcßc ßaecbcgßcWi|Tc©tc# to?ic alrcebe fnbcclben/cn int berbolgen en na# fetten ber ^atifeßen ßacr tc bert berlieptn/ cn een bed ber ^ajifeße ßutBen tegen bc ^Wecta feße acnflclbcn/ oocB beö ©bcr|ïen cêdjon# bergßö/ ©ronbergßö en ©oomgarbenö ßc# gimenten/ be obetige ^arifrße bic noeß ftanb ßiclbcn/ban aeßteren meenben acn te grgpen ; foo iö ben lincBcr ©Icugßel ber ©onintBlicBc 211cm£tóic/ ßacr op be 3gbc / cn tWee ©ngabeii ban bc 21lcßtcrßoeöe / nnmelgcB/ ï)eb’onö m ©it5bomö/tccflont tegßen ßacr aengcBomen. 211lbjacr feer ßarbt ban tocbcr5gbcn Wierbt gc« boeßten/ tnbcmccllc©onincBlitBc öupterp ( bie feer ßarbt aenbangß ) bapper afgßeWc# fen : ©bcnWcl epnbclitB/ nacr bat ben ©elbt# macrftßalcB ©ulïabuö pow/ met ßet IPcft# gotiiftßc ûegiment tt ©aeröt ( bat ben ©0# nincB ßernban bc teeßter-flanb tc ßulp fonbt) enbe gßcfommanbeerbe .fBufquettierö/ bie tc 0^2 boojen |
|
124 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcïvolghdct ï 6 51, booten in fijn reeßtet l^lengÏKl flonben / bejS l^pantitö 'STcoiipcn met JUacOt acngreep/ foo tó (nac batfe öt €onincBfe met etUtfee futitufe ^Salben ontfangé Baböen) Ijave gantfege 25a* tatlje geb^oben en berfïropt getooiöen/ beijaU ben biet Äegimenten/bjeltBe onöev ben roMb/ boot’t gfjeberljt en (frieten ont^aen / alp een narptfe boncherbepbt ben ©erfttenben get ge* ftegt benam/gaet falbeerben. 55e üupterp en ^nfanterp ban ben Conintb/beben ongeloof* web Baer l^litfit/ met een boo^ntmen/t’ober* Winnen oft op be plaetfc te blijben. lt;illp bet* gat niet om fijne lt;roupen Weber te berfame* len/ ^apenöepm en ©02frenbergb mede/ber* bobenberfdjepbe malen bet booHiooft/ moe* bigfj be ^bjeebtfebe aenballenöe/ be bare b«* flellenbe / maetbenbe be ©irto?ie ttopffdatb* tigb/maer bonben foo ouWe ^peelöerp/datfe een groot beel ban be bate op be plaetfe lieten/ en bet ©elbt aen be Æonmfbfc. lt;©nber befen is ben Conineb met fijn rechter ©leugbel aen bet 25oftb gbebomen/ en beeft albaerbe refie* renbe ïtepfetfeOt en Uigiflifclje ttegimenten ( naerberobertngb ber gantftbe 2(rtillerp bie bp teg«i bun aengetiebt hab / en foo funeufe* licb op bun bebe fpcelen / bat alles in ©per en 25loebt raerbte/ op Welcbe ^turben ï6 in ge* tal/ûoomfcb ïâepferlitbe/lt;ttbeurl5faltfifcbe/ ©eperftbe/25janbenbnrgfcbe/25?upnftoijtamp;» fehe en Walfiepnftbe Wapens flonben ) met fultben treiben gemoebt aenghegrepen/ batter cen groote menigbte in ben aentoal fneubelben/ en be oberige ten bollen berfïropt toterben. ©en «o* «Den flttjbt oft gbebetbt buerbe btjf groo* âI^ rhïquot;’/quot; *® “**” ^ '’un ben mibbagb tot ben ballenben ^vecht öe ^'’uubt / gunfligb aen bie niet en barhtm alS bictope tc* bun te falbeeren. We ^toeebtfrbe «rttllcrp ? Tu ' « “' 'nus foo fleet/ burenbe bet gebetbt/ boor ’t ge* mate* ^** dabigb feOieten/. batfe onbinptbbaer toierbt/ booj bien ’t ßoeber / foo haeflmenfe labe/ ter* flont ontflacb. Waer boot ben €oninfb / bie ober-al een toaetbenb oogbe op hab / bebe fgn jSientoe gbeinbenteerbe ^tutBen ban Heer boojtbjengé/ gcb’iipclienbe be felbe met groot boojbeel/ boo^toehenbe bet bitamp;fle ban be ber* famelbe Croupen en ßupterp ban ben ©p* anbt/ bie gbebecl berfltopenbe. Wen €ontnramp; fienbe ben ©panb in bifo^bte en gebjoBcn/fonbt be bluebtigen eenige 'Hron* pen ban fyn Regimenten ban Geferbe / op bt batlien nae/bie hacr cpgen Wberfltn/Wffirie* ren en ©agagi-Wagens geplonbert habben/ en bom-upt naer Heppfieb liepen/ altoaerbet beel nebergeboutoen en ftboone ©uptten gbe* maeebt toierben. Weninbjeetbenben^atbt beeft ben Æonintbban berber betbolgbgbe* bouben/ beeft bem biefbalben met be «erngbe , booj ber Walflabt/ een halbe mijl ban Hepp* fitb/nebetflaen moeten. Wnbertoijlen isb^tblutblenbe itepfersen Higifliftbe ©oltb / toat niet in Heppfitb Bo* men Bonbe/op JBerfburgb/WsH/ep noch 'bij* ber in onuptfytcecBelicBcn bjeeS gbebloobeb. ?”*^^u lt;illp beeft bem felbe in grooter ijl naer inbê San Walber jlabt gemaetBt/ of bp lijffitoel feet be* fett beftba* fehabight / mabt en BrarhtclooS Was / Want bigt/ buigt bp in ben gbepaffeerben ^lagb btie geboten Setnabt ontfangbenz oocBnict ^icqiienen^iflpolcn beftish om ben hop en 21101 geflagen Wierbt/ foube oorB fWaerlitB bet leben baet af glK* bjarbt hebben / inbienbemben i)evtoghban Warfen en Hautoenburgniet ontfet enboojt* |
gbtbjatbt0abbc. Wefe^tbeutenenWonben 1631.. ban ^illp gingen tbentoel nietbooj/en betoiji ban bet ruggebeen ban een ftboot feet geplet* tert Was/foo hielt bet ben ©arbier baet boot/ bat hP fultBe hhabe qualicB foube oberWin# nen/bP iS ootB in fijn ^ooft een langhen tijbt bebWelmt enboofathtighghetocefl. Su hiu totbt naer i^alberflabt/beeft men maer alleen if ©aenbelen/ maBenbenict ober be 600 man te ©oet/gefien. Wen©elbtmaetfrbaltB pa* penbepm/is met 40 (Cometten paetben/Welt* Be ober 1400 niet jlercB Waren / ootB tot hem ghefloBen. We ©oeren op ben part, en baet tonbtom/ hebben bp befe gheleghenthepbt/ bc 3»epferfchê/Waerfe bie Bonben machtith Woj* ben/gtootenafbjaitBghebaen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , pet ghetal ber gener WtlcBe in befen ^lagh Jg^J^P orngheBomen ,ijn / Woibt aen bepbe selben op Sjem beftquot; 9000 man gefebat/baer onber ban be (êWect* ^lagoom/ fiche niet boben be 700. ban be tarife he on# ’***”“*quot; trent 2000. be oberigeban ber ëillpfche ghe* Weefl5ijn : WnbetWeltBeban poogheW^i* sooge^f» rieten en ©oombme Wbetflen gebleben 31)11/ otiOTn ^n ben ©cnerael ©clbtorht-j'Ucefrer/Wtto ƒ re# beritB©?pheerban^chonbergh/ lt;©cnerael Sagf-Wathtmeefler en ©berfle Wieterith Wth* weten, mar ban «ErWitte / ben Wberflen ©ongatbt/ ben Wbcrflelt;5lancBhart / ben Wbetfle Hup* tenant en ©zpheer ban ©rotta / en noch beel anbete Walfefie Wbtrflen / Wberfle Hupte* nanten/Wachtmeeflers/ûitmeefletS/Capi* tepnen en anbere Wffirieren/ bie fommighe in ben (felaghZ fouben baet na ban hare Wonben geflo?bcn 5gn. Wnber toelcBen oocB ben per* togh 2tbofpó ban polflepn ghetoetd is/ befen toierötban eenige ^toecôtfrhe ghtbangen/ eu naer «eulenbojgh geboert/altoacfhpnaerbnc uren oberlcbcn is. Hls hP bp ben ©elbtmacr* fchalcB gebracht Wert/ heeft hem bc felbe met Xb« Barbe Wootoen acngefpiohen/hem berWijten* »w / gf^ be / Wacrom hP een «Cuangelifchcn Peer en ^^ ^tanbt 5hnbe/ hem tegen fijne Wcloofs-ghe# «quot;quot;n met noottn habbe laten gebpipcBcn/fegghenbe bat harbe ido« Bp fulcBr boo: «Dobt noth be liebe RaeBomc* linghen nimmermeer foube Bonnen berant* gf„fgngegt; tooo?bcn. Waet op ben Pertogh hem bacr me» loote giif^ be Beeft Willen berontfcBulbighen/ bat Bp on# ï!?^^; Wetenbe toaS / ban bat ben ïtepfet bc öcfoj* twudsnt matic met geWclt Wilbc in’t Were B flcllcn. Hen ber ^Weebtfrhe wbe 5ijn ban ©oox# ti«ige®r neme Wbcrflcn enWffirieren orngheBomen/L”52^ ben Wberflcn jDarimilmcn Wupbcl/ «©bet# f'm Jnp* flcnPaU/ Wberd en Callcnbach/ «©berfien ffteïnUf Huptenant Hbergafl/ lt;©bcrflen Huptenant 0'lt;’U«lt;'’ Wamits/ en anbic meer : ben Wbcrflen €0?# bille isbanbenCillpfchen noth ghebanghen toech gheboert. Henbc ^nrifthe jijbe ^gn gBcBleben ben «Denerael Wachtmetflet Pubolf ban ©inb* hof / Cuflafhius Hofer / ©berfre/ ben oubcn ^tarffhebcl/ Pugolb ban ^tarfthebd lt;©enc* rael iPajov eenen WifBauto/ Hammiget en anbje meer/bic na ben ^lagh flotoen. Ss befen Heppfiger lt;Slagh ban ben €0# «iirtMidi' niiicB ban ^toeben niet alleen in fijn fclben groot / maec om berfthepbe oindanöighcben vtteii ' w feer gebentBWatrbigh, HlS boo? eerfr/ bat be BcnUftpœ |5artijen met gelgtBc refolutie/ en ten naeflen bp gelijtBc macht teghen mnlBanber quamen. gben ' lt;«1 anberen / bat ben «©eneratl fHiiip nl het boojbeel ber I^lattfc en bes Winbts boo? ha« hab. lt;en berben/ batfgnePupterptotiop# geftten |
PREïAl inter
ÏIKENiss: SVECOE.:B.ESEM ET SAXa
TIX BiacïOBBM; SE C NON CATHOUW
MII SâTTËMB ; ANNI MD C «XXXI. props d/^ßam comißr^
êT SiFB^PcvTA RxËK CI Tias' CaTholi ßre^tSiß^ee^i ad omnem'poßsrdatom-memonwilts, cum tnßructee actei^j^û,
IUS5V IÎT AU^PICII5 KEGIIÓ
Sunr em, Caftrorurn Metator et ArchitecU
^uicinv eerr dénué tuctdendam. . curnutt,
erunt ^JiUteLre-nv 2drtu/ifue éxercüius
^uee '^^r erat-GoTT MIT VKS,
'fiba vero
rßsys A^'RiA, ex Sire c, flrUunv edr vicerit, entiht cotyt nrecat-dte hommes,tm^ecat-ide JJeum
Principi et Domino
üTsT ÖV5TAVO
L^VECORUM
Mndiæ ,Dnci lÊtthomæ et Oareliæ, nee non Ingrîæ
Domino,
ÏCTORI ÜT T
’ KÆLTCI DoMIWO SV o
Clatnend^mo
|
Hiftorifche Chronijcke. 1631, gereten en toeï gemonteert/baer tegen öe0 €0* nutrits inccflcnöcel ongetoapent en met neefje te I^acröen ücrfié toaten. ëcn bier ben/nat jp bp De 50000. al onbe en toel nerfoei) t Itvngbfs nölen babDe/ baer aé b’anbet jgbe bp be ^ayt. fflje/meclîenbeel maernteutogetoejbene ^oU baten maren. 'Sten bgfben/bat/of mei in ben gbemclben ^lagh / Änne Jïlajefl. bp berltes bet eèarifrbe / bp De helft ghefmatamp;tmkrbt/ bpencnmelmet fynl^olrb |ïanbt Dielbt / bie metneel ober be isoco maren / enbaetmebe booj Q^oöeö 3egcn be Btetone benocijt. lt;en fe|len/ bat het Contnrbfe IBolrB met allcgbe« tooeljten hebben / alfoo batter bp be lo rlegp inenten tuet te treffen quamen. ï©aer upt WijtBt en te fien 10/ hoebooj foo een hlepne JDacht / befe boo; beel garen Bictojieufe en gantffh »Dwptflanbt berfehnekelhche lt;tllp» felle «rmabt/geflagen en bernictigljt 10. Ciucc ODaer 5hn tmee merehelijehe ©oojbebnpt# ^1^'^ *” ®^Öt tf nemen / bie hacr booj befen •fte ©00quot; lt;Sgt;lagh toeghebjaghen hebben ; ’t «Cene / bat ÿimiB öro i^are ContntBl. j^ajefî. be Baeljt te booten l^h®“* bjoombe/bat hp ben lt;illp bp De happen batte/ both niet eer honbebaH hauben/ boo/hp ^hn jKafefïept in ben lineher Jtrin gebeeten hab. ’t Welch ongctmijffeltop €heur,èarfcn / bie fgne Bernabe op De Imrher-hanbt boerbe/ aen tebupbeniö. Ï^et anber ï^oojtceeBen iö-bat effen boo? het treten/ een mitte 5?unf fith op een ^artfehe droplet onberfieno fien liet / en baer naerbe gantfche ^lagh-o?beningh oberbloogh. l)tcr mach men nu bp fetten be €ommebi ban be gefuiten tot ï^ilbefhepm / het ghefpoochtot Wittenbergh/ en meer anberö/ baer af mp te booten ghemclbt hebben/ melcBe altemael on* feplbare Ominaes ofte ©oojteecheno ghemeefl ^nn / ban ben nptganeb ban befen Ueppfiget bloebighen Älagh. lt;irannp tDitiö epnbelijtR ghebenchens maerbigh/ M(ï®ht öat eben op befen baglj / boot een g a er / met bebc/tooit ben onfchulbigen fiabt ^afemalcB in pome# f'ttoognv rtn/in bergelbingh ban ha« getroumighepbt Shen en beelbulbighc Contributten aen bc ïrepfer* * ’ fche/ Äoo iammctlith/onthïifïelicB en ©ar» banfeh lö gelecft ghemeefl. ^m ifolt; Wp millcn nu meber fegghen mat fich ben Äfy fci '»’•fl^en bagh/nae befen bechaelben ^iagh/ S buifV heeft toeghebjaghen. ï©en naeflbolghenben iS“’^' * ^eptembt. to lgare ConintBliche jRajefl. ' tot aenbe flabt 3Leppfirh (baer in/ alö boo^ge* melt io/ onber beg lt;®berflen Wangherg corn» manbo/1000 lt;illpfrhe tot befettingegelept fhnghemojben) gheruthet/ enbebie felbe flab Uppfich/met tfamé het bafle Itafleel ^Slepf» fenburgh / (bieoocB ben 7 Äeptembn alg on* berbie ghebuprenbe ©elbt-allarmen /hoitg boothet Dooft-treffen/ hem / fonbernoobt/ aen ben ©panbt oberghegljebeuhabbe) laten op-epffehen. J!®aer na befen hebben be lt;illp* fche fblbaten/ bie baer in tot befettinge lagen/ ïnhaerrefolutiemat tgbtgfaegheert: ^00 en heeft ï^are Jßaieftcpt niet langhe baer booj mijlen thbt berquiflen/maer ©are djeurboj* (lelicBe lt;©ootlufhtighepbt tot ^achfen/ bper mebe laten ghemojben. Jßaer ©are jHaicfr. heeft met een beel üupterije/ hare marchetin* ge op JKcef^burgh ghenomen / enbe na bat fp fommige hóopen ban het lt;illpfche bergabert itr öghfbolth aen-treften / hebben fp bie felbe gheßaghen/ ober be 2000 neDer-ghehoumen/ |
»^5 cube in be 3000 ghebanghen ghenomen / Die 1631. haer nac befen / in bienfl begaben onber be ^mtebtfehe. ©ier op heeft ©oogh ghebathter ItontncBz jmcrpurcfi be bootfepbe flab /Derf^burgh/in beg €henr* E'! äSS bojflen ban Äaehfen name/ ben 9 ^eptembt. lt;„ ^tomm mebec berobert/enbe na befen boojber op ©all luctitram gemarcheert/melrBe hem ben 1 i.enbebie JBo* ’»stnome. rit3burgh ben 12. op genabe en ongenab^eeft oberghegheben : i©aer fap be lt;©betfle Cup* tenant a5rat3 en WincBelman gebangen/ en* beben Cheurboîflenobergelebert ghemoiben. î©ie ^olbaten fijn meefi fap bc ^mecôfehe in bienfl gebleben/ maer Die anbere hebben fmee« ren moeten / teghen ©are jKajeßept enbebie euangelifthe ßhffiX-ßanben / nimmermeer te Dienen. «Die ^meebtfehe 3trmaebe heeft fich/ beur toeloop beg Cillpfchen boltfip/ feet geflercBt/ alfoo batfe boen ter tijbt alreebe mei vooo /Kannen frercher fijn ghemojben / meet ban fp boo/t treffen fijn ghemeefl : ©och fijn ©arer JKajeflept boen ter tijbt alreebe betre ober be honbert ban bc Cillpfthe Banen en Cojnetten gepjefenteert ghemeefl; ©nber befen tg bc Cheurbojfl tot ^achfen 5fwrisb met ber flab ïeppfichberarrojbtert /enbeop Den 12 ^eptemb?. merbt fact 3trfoo;bt beflo* bain^n ten/met bic baer-in-Iiggcnbe «©uarntfoenen : warfen Wfoobat biefelbe/ foomei oochbeghenebie‘quot;'®quot;‘quot;' upt ben ,^lagh baer binnen gegojben maren/ aen ’t ghetgl fap bjie bupfent mannen fijn ghe* mcefl / enbe ben 13 befeg bolgenbc / onber ben lt;©berflen /Dangler/ met fach en path / Bo* ben-enbe lt;®nbcr-ghcmcec / enbe 10 roobe in* ghefaonben Banen / fonber lt;rommel-flagh fijn uptghetroeBen / baer ban hem bc helft bp be^achfifchein bienfl heeft begeben : JBaer bc eege hebben moeten fmecrcn/nóth tegen Cue ]Èonintamp;lifBe J©ajefl. tot ^Weben / noch bie Cheurboïflelifhc ï©oo3lufhtithcpt tot^ath» fcn met hare /Kebe-Pnenben/ fich niet te laten gljefaptpchen/ noth m openbare »©ojlogheu noch ractnaghen / in gtenberlep mijfc of me* ghenZboo?bec baer in bienfl tebegheben: ofte ber fclber hare Canben of Hieben / noch boo? fith felfg/noch beur anbere/ hepmelicB ofopciv baer/ gheen ghcbacrlichhept/ fthabc noch na* beel toe te boegen. «Defe fijn ban eenige Cheur* boiftcliche Äachfifrlie^oibatcn/acn haêrgc* fette plaetfe befchicht : /Baer mat ban hoogt «©ffitieren upt ben ^lagh baer binnen glje* blucht maren/ fijn alg ghebanghen nengehou* ben ghcmoiben/bacr onber mag ben lt;©bcrflcn Co?onino/lt;f5cnctacl «Commiffaciug Wahne» roth / neffeng anber booinacmflc fiibtmoe* fletg / Capitepnen / Officieren enbe cttclicBc Ïöapiflifchc Ohecflcliramp;c. ©aer op fijn tegen abonbt eenighe Banen Hheurborflelich boith totbefettinghe meber baer binnen ghetogen : Onbe men heeft na befen/na bat Heppfirh al* foo meber gemonnen ig/in ’t gantfche Chciir» bojgenborn ^achfen/ een algtmcphc ® auch* fegginghe boojbic bcchregen heeclithe Bicto* rie ghehoubeu / enbe ben Stlmachtighen Bic* tojp-bo?g/om booibec gcluthigh fucceg/aen* ghehouben. j^u millcn mp booitacn befien/ hoe het fith lt;«n»mffc heeft toegeb/agen/ na bit foo bermaert Hepy* L'fÄ' fich ©ooft-treffen ; enbe hoe het fith na befen KX onber ben iSoomfthen ©gehe heeft bertoont/ nthe «f cc« enbe mat hue en baer anberg ghebenthmeer* Âi^î bigh^ Q9efrhiet ig. ^att fap ong nu cetgtlich 8cj)B«6«n? 0.3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;boop |
|
116 Vcrvolgh der 16 j i. boo?6omet/ bie Conbentitulen/ bic tot berge* It)tamp;ing(it / tiifTfrfjen ben euangeliftficn enbe Goomfciic Æatèohjxamp;c ^tanben/ ban biegen bélt;J5öet|lelKfielt;J5oebertnontflacnfijn/ met gacr flrnbitöcben / enbe tot jrrantamp;fo?tatnbc jlßepn/ op ben 3 3lugn,ïi / men bic fiijl/ toet* ben uptgDefcfjicbcn / enöefio’tdingt) boo2t)et ggemdte ï^ooft-treffen fijnen aenbanglj gbe* nomen f)ecft. 3110 nn beje ban alleftjbcn 3ïfgDefantcn tot j^randifoit fijn aengljcBomen/ foo lö bacr op ben f en ^eptemb^ op ben Gomer ofte Gact# hnpjs nlbaer/btc cerftc^ffie g^efjouben/baet op bc Ïtepfcrlitfec ‘Êrcöifin.ö Jjet boü2|ld gije* töctoijle ntt onber fuie ben ï^anbelingen tot ü^rantfifojt ben itonineb tot ^toeben/ boe langjcr tjoe togbeqs in ben f5nn)dtrhen Han* ben (alfoo top bier na boojen füllen ) met fijne 3lltmabc inbjadi/ enbe ooch bit ftabt ƒ randv fo2t boe langher boe naerber quam/foo bebben ïnhuMp bie^auffeliebcsilfgefanten op feetber «Cuan# Ö^^inben enbe jbjotcflerenben ßeplgtb / no# ftew fchcc P'^nùe bc 45bce|lelijrbc goeberen/ cenc toebee# öepiOc Bcc anttooo’t / onber bato ben 1 ï Octobi. nieu# «iwiiacu# toen flijl/ obetgegeben/ ban befcn inboube : ’ y * ^p / bic f^atiffelicfte 3lfghcfnmcn f bebin# ben in genere, upt ber «Cnangeliftben enbe ^totefrerenben (©befanten ober-gbegbebene Äebjiftfn/foo belc/bat bacr inne bc ï^ooft-fa* fee alle bet gene bat in ben eer jlen onbermotbe# lieben acnbicnghen begrepen 10/ toeber ber# badttoert. ï^oetocl bet nit beo €atboliffben bedo/aen genoegfamenboo^maeto bp brp fiber €beur« iJojltl.Dcputation-bagen en anber Conbenten/ bolbomenen fondamentis niet en ontbjecebt/ bSet bmiïhct gbene bat tot bermcerberingbe «I boo’bed ber 3ïiigfburgbfcben €onfeffion0-bertoanten / fJmteftcrenben €btotbo?fttn en ^tanben intention tocrbt acngbetogben / met bcflanbigben goeben gronttocberlegbt/ enbe bieren tegenp alle 'tgene toat bic Catboliftbc/ in barer ^tbiiftenberblaringbcingbtb^acbt enbe begheert toerbt / noeb meerbetti upt ben gljemcpnen bcfdiieben Gerbten / upt ben na# tuecIirBen beenufte enbe biHiebbtpt/ enbe ban fnlrBr foo tod inber boerbbabe/ of letter/ aid in’t bernant blaer ghebattet / enbe foo boocb berbinbditltcn opgberiebten Religions-bjebe/ fionbeberflcreBt toerben: ï©etoblcnoebtan0 feer tod upt ben tot bier toe uptgbegangben lt;rattatcn/ foo bde te fpeuren is / batmen op bepbe fgben met gbeenen gbenoegbfamen In-ftiuaio'nibus,enbe bebitninge boojften lö/oocb bic meeflc €beurbo?(len en ^tanben / ban ’t tene enbe’t anber bed alfoo toijten berre bc# fiacn/batmen in befcn ban langber tijbt/macr Hoogieinclieb ban toegbenbee tcgbcntooo?bi# gber onfeBerbept ber ftraten / enbe ober al bc# floten onbcple toegben/ gbeen anber bcbcl ber« balen Ban : fiebenö bicnoocB/bctoijlebc itep. ferlirBe €onnniffaricti/eenfbeclsi ban toegben iifbaemo ftoacBbepbt en ficcBte/ten bcclc oocb om anber uerheffdteBen ooifalicn toillc/baren lt;©pfajeurb te nemen/ gantfebditB bp bacr bc# floten 10 : J^aer betoijl bupten befet bptoefen of tegentoootbigbept/ i)arc iicpfcrlirBc jDa# jeflept/ in geen anber gbeftalte befe l)anbdin# gbebetoilligbet : bacromnietbeflanbigbO ge* banbelt noch befloten Ban toerben : lt;c gbe# ftoygljcn/ bat htm bc tgbt / gbebupjenbe befe |
tc-famcn-Bomile/ in ©proer en fferggbfloo# 1631 penbetanbert/ enbe in fuldicn gbeflaltc bon bertoont / batmen tot ƒ cantBfojt in be ©ec# gabetinge niet fefier fgn Bonbe/ fo füllen bacr# om ben €atbolifcben «tEbcurbofflen en ^tan# ben Äfghefantcn betoojfactBt fgn/ fiel) alfoo/ upt gbemdter oojfaetBtn/ ban bier ten eerften toeberom te bertreeBen : lt;i£nbe nabien hacre Inftrudion macht beeft / fieb eeneßmeerbtren alßalreebc inbeeerfte becBlacingbc gbefebief iö/ op bet Cuangdifebee enbe piowfieicnber tocbcrbalet aenbjengöen/ niet refolberen Bon# ben : ^oramp; / alögheindt/ ban toegben b’on# fcBerbepbt bet graten / enbe battet meeftc bed fgn beriebt-frbfgben niet en hgnbebooithjcn» gbenmet feedierbent: ï^ren Cbcurbojfien/ f^etren enbt©jincipalcn / alles toat bp ben banbdingen tot bier toe gbepaffeert is/ na ber bcboojlicBbcpttcrefereren : ’enbcfldlcnfulfr bacr bp in gbeen ttogffd / gbelgcb alp l^arcc €beutbo?ften / l^ecrcn lamp;ïintipalen en €om# mittentenmepninge niet en toare/ bic begon# nen l^onbelingbc gantfeb enbe gacr af te bjc# Ben : Stlfoo füllen fp oocB niet na laten/ na ben boogb-toiebtigbeben barer faBen/befeOboo;« ber nae te bentBen / of men fieb acn bepbee 3p# ben/ergbenß een anber te famen Bonifie berge# IgcBen Bonbe, bic batige boben bic tot branch» fo|t gbeplcgben ï^anbdingbe / met anderen noottoenbigljen Inftruäionibus, enbe gbetoclt-bebbingben/1)0 fp aen befe/ofte aen een anber plactfcteberfdignen : ’lt;todrbcmttbepöer’ jijden belieben bacr toe benamet enbe bcflcllct toerben moebte/ anbeemad upt te boeren/ en# be bic begonnen l^anbdingbc te continueren : jSiet ttopffelcnbe of ber Itugj burgfeben €on» feffionß-bertoanten pjoteflctcnbe Cbeutbo?# Ren en ^tanden / füllen ben-lieben tot barer plaetfcncen gödgebmatigbeß tebocn/ befeß todÿcbnilen laten. jeacr neffenß befcn/ fo toilben bet Catbolv feben €beucboï(lcn en «Stauben Ttfgcfantcn/ in fltbcn barer ^jmcipalcn/ «©berfleen Com« mittenten/ alle 't gene / boben iß aengetogen/ nenbe 5i)be ber pjoteflerenbe €bcurbo2ften en Stanben ingbegbeben ficplgt/bienflelitBcn# beboo^icrlicBmoebte fgn/ jHïaeraccepteert betanberbed per exprelfam concradiceert enbe totberfpioBen/ als oocB baren ^«ncipalcn/ lt;©bcrfie enbe Committenten allen noobtbgift/ enbe iafonberbept biefpecial, nacuptbocringe beßgbenen/ ’ttodebe in boojgbemritet Ge# phjc-fcbjift / haerliedcr contrarie en tegben/ toerbt acugbefogen / boojbebouben/ enbe acn baren ficebten nictßgheto^cBenof begljtben bebben. ï©etoijlc nu befe Sfbeften terfIben Oc» ®'Æ®* tob?, na bat alreebebet meeflc bed bcc f^auffe# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ie licBen Cbcurboiften enbe Stauben Cicfanten/ frincfoitf ban toeghen .bier toe naerberingbe beß iio# 50« nincBctotStocbcn/ ban ^ranebfo^t toeeb- Äe/ gbctcpfltoaren/ beiirccncn Canadier/ ©cc# ringt) en toanten in bet ebene-SarhftftlK quartier obergbegeben iß ghetooibcn : Soo bebben bc Cuangdifebe enbe |amp;?oteflccenbc 3tfgbcfanlt; «cumgn* ten/ bacr op/onber bato ben lt;5 Cetob j. bit na# ^'S bolgbenbe Sdlihben aen ben €beurboj(l tot JEßentj obergegeben : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nsjiic^l 5ipt ber genen Sdftift/dic fijne enbe ber nnlt; Ä ^ beren fioomfebe Catboliftben ebeuebojflen ömuk»-cn Stanben Slfgefanten / in bato ben 13 ©c# «attioijc tobj. nieutoc-flgl / babben fp ten uptterflcn *f‘ ber# |
|
Hiftorifche Chronijckc. 3 ». ticrnomcn/ toeten fp firö eenföeelgi op ber Cu« angeliftöen en |djote|ïercnöen antiectoecf toe# ber-Dcrgaelbe ©oo^nagö tot gocbtlicBer fom« pofitie/ntet/’t to toner/ in mentis, moet: alleen remiffive bcramp;laret : 31nïicrfïieeto npt toat ooj# fahen fp gaec in ƒ raneßfojt opgegouben/booj onnoobtgö / ootB niet bupten pergc6el te fijn Sheatljtet. ^00 beel nu ben ^nfiotit ban bit boojg^e# weite ^fO|ift betreffen bebe/ gelijcB fp fukbr aenfgner plaetfe fieUen / alfoo toilben fp fitg oocB op allcjs cnbe pbeto/ bat in befen gfjeballe bp be gebupjenbe öanbelingB to boozgeballen/ metallen fijnen referbaten en bebingenijfen/ tefeteren / enbe anberjS garen lamp;?incipalen/ lt;©bcrjle enbe Committenten nae bennoobt# bjuft/ gier na per expreffum boo^bcgoubé geb’ ben. jfeaet befen al te fnellcn / onbctfienen en onbertoatgten bcrtrecB enbe opb|e6ingge / en gabben fp ficg/ ’tiö toaer/ niet bermoebet/ ge» IgrB fp ban ootB ben felbé niet fonbet bertoon# bcringge bernomen gebben/in fulcbr fp’t baer boo?gielben/ menfoube ban nu booitaenop ’t mingetotboototr monbelicfee conferentie/ baer toe bc Cuangclifcge cnbe ^jotefterenbe ^tfglkfantcn op gacc 3göc ficg / infonbergept aenboben / cnbe alfoo beur continuatie ber be# gönnen l^anbdtngc/ op gopc/ ben factben en# bc ben booiggcjlclbcn iitjebeö-gront / pettoeÿ naerber te mogen Bomen : ^aer toe men ban na gaer afmeten / aen bepber 3gben foo bed te meer ootfaccB moegt gebben / bctoglc bc j^c# tgcBclcn beur ben fecr bcftoaeclicBen cnbe ber» berffclicBcn ïïrtjggf-loopen / goc langger goe meer be obergant nemen toilbe. jiîaer nabten getboojtaen nietteberanbe# ren to / cnbe fp oocB totten ggemcltcn gantfeg onbertoaegten ©pbjetrB ( gclgcBbcr Goom# fegen CatgolpcBen lt;êcg?tft fclbc upttogll ) geen oojfaccB ggeggeben gebben/ foo moejien fp get in bcfcn ggcballc lactcn (laen / enbe ga# ren lâ^ntipalcn gier ban bcgootliclte relatie boen. IBp beBennen cbtntoel baer nebenö / upt fulcBir / get ggene aen ’t bootgeincltc ^tg^ift finaliter mebe aenggegangöcn lö ggeüJoiben/ feet ggeerne/bat bic Catgolifege bic begonnen . ganbelingc/ baer beur gantfeg cnbe gacc af te bjeBen/ niet ggemepnt gebben/ macr fnltltr te ganbtgaben/enbe bte felbe ato get met bepber# fOto belieben / tgbt en plaetfc baer toe begclt cnbcnamcttocrbcn motgte/tc continueren ge# fonben. «6gcIgcBmcn oocB na ben Cuangdi# fegen cnbe #jotcgcrcnben bccl/pbcc-tgtaltooö cbcn-gelgcBc toebe-beerbige Confilia cnbeln-tentiones gcbocrt geeft : ^0 en ttogffelbe gacc niet/ ato ban l^arec CgcucbotgcIicBcc lt;l5cna# ben cnbe ben anbecen Catgoliftgen Cgcurboj# gen en ^tanbcn aen gare iamp;jincipalcn «©ber# ge cnbe Committenten/ in bcfcn gebaUc/pet# toesbooto^riScrlanggenof bccBcggen motg# ten: ^pfouben fitgnaebee begoogieBgepbt giec op toeten te becBlarcn : cnbe i^ace Cgcuc» bo^gclicBc (©enaben / aen gace ï^oogc plactfc tot ben boojggegclbcn Scopo alle goebe nutte# litBe cnbe beguame mibbclen/ tot boojbecinge/ te boen niet naelaten. Jl®acc algoctocl ficg Wat® Cgtucbo^gelicBc «©tnaben giec bp inbaegtigg tocct / toat booj bcfcn tot giec toecen rupme tgbt / op bec «Cu# angelifcgcr cnbe Ibjotegccenbcr 3gbcn/ obee bic boog enbe boog-tontinucrenbe/ ban bage |
totbagcobecgantnemenbcfcgerpecnWoogg- i6« i» nacgt-gcpliggc Executiones, booj Blagen enbe ko lamentationesggcboccttocrbcn/ cnbcnotggc# boert toetben/ gcIgcB ban bp War® Cgeurboi# gclicBc «penaben/ na ƒ rancBfog geojbinetr# bc Gaben cnbe mfggefanten/tot affegagingge bcgclbcn/ ( boojnamclicB/betoglc men noeg in terminis bcr goebigger ganbelingc begrepen/ en bc gcmeltc Executiones/ alfulcBc lt;ractaten en Wanbclinggcn fnocr-rcegt gracB tegen-he# pen) menicgbulbigg cnbe inganbigg acngge# goube to : «©ocB fonber ttoggel/Warc Cgcur» bojgclicamp;e «©enaben baer ban ^nberbanigg# ge üclatic foubc gefegiet fgn : gt;aer notg ter tgbt gantfeg geen Gcfolutic notg ©ctblarin# ggcgcbolggtto : J®acr bed meer /bcotgbt0 bupgnben Conbento / cnbe tot batobanbde ^tanben/ bOben On-OpgoUbditBC Continuation fulcBer Gravaminum gantfeg bctoecgglicB 10 bcBlaeggt ggetooiben. ^P gabben bpbefer ggdegentgept ggeenen omganeB begoogn te nemen / Ware egeueboîs gclicBe ^ooguegtiggept gieemebe namacto «©nberbaniggg/ cnbe metgoogggen bigt aen te foccBcn/cnbc te bibbcn : ^p milben/ben ge# meenen nut ten begen/enbe tot boojBominggt ban mterber on-rugc/op bicngcIicBe toeggen cnbe mibbclen ggcbencBcn/ op bat bte Poo/gc# mdte Executiones,enbe toat ban ben felben bc# penbeerbe/ aller plaetfen/fonbcr fmerte/af en# be ingegdlct/ bc gene bic tot gier toe baer me# bc beftoaert fgn getooïben/toeber inben boog» ggen ganbt te gcllcn/cnbc alfoo bic bergoopte 51nfettingc beegoeber Wanbdingen/baer boot in’t toeBomgigge nietftoaerberp gemacebt : macr bed meer ggefaeilitccrt moegtentoer# ben. Jicgeito bit^rgtgben acnbcnCgeucbo?g -cuiuiBf# tot JKentVgebben bc bootgcmcltc bcr «Buan# Ägoe-gdifegen en Wtotegerenben tot ƒ rancBfog bp «„amp;e W# ben aenggegelben Compofition-bagg bcrfa# ghefanten melbe Srgefanten/ cen fegigbc fub dato eodem f°S aen ïtepfer Ferdinandum uptgacn latcn/ban bc# benflenôen fen ingoube : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;öepfee Ware 3icpfcrlitBc jBajegept en begoeft gier f «w«anb. ban geen bericgt noeg inbaegtiggmaccBtnge/ macr Ware ‘ÏWbetgenabiggge lö befes booigc# ncn tod betouft of BcnnelicB/ tot toat epnbe ficg onlangs bic Catgolifcge/ncbcnp ben eu» angdifegen cnbe ^20tellerenbe Cgcurbo?gcn enbe ^tanben/beur bepber fgtö Gaben en ecä fanten/na ƒ raneBfoog/ tot bgcnbelicBc Con» ferentie cnbe DergelgeBingc ober ettcli cBc ban bele lange jaren gerretoaert/ tuffegen bepber# Iep Gdigions-bertoanten ^tanben/ bcr gge# ncn ban ben «Eatgolifcgtn tot aiugfburgg ge* nomen «peegelirBe goeberen cnbe anbere bier# gclgcBen bifferenten galbcn/tc famen bejaegt. Wet füllen oocB Ware itcpferlifgc Jßajegept fonbee ttogffd boogacn in alles tod BcnnelicB fgn/ofte noeg gerefercert toerben/goe men tot fulcBcn goeben Wanbelingc beur gebanen boog flagg/enbe berftgepben ffamen-Bomgen/ cen begin maBet/ op goebe gopc / toannccr fulcBc Wanbclingcn garen booggancB genomen gab» ben/ get foubc bit «Tonbent fonber b?ucgt cnbe goeben effect / bcr gier-onber-ggefoegte goe# bicglicBcn ggefoeeBeCompofition niet tot nae# bed fgn/of te rugge gaen/maer bed meer baer booj cengercB fonbament/ tot toeber-bgn# gingge bes oubcn goeben fecr bctballen bet# troutoenS/ cnbe googgg-ggetoenfegten Cöc# len |
128
Vetvolgh der
|
i C 3 x, lm l^jebe^ / in ^uptdanbt motste cSelepot tocröcn. JDact nabienOe aoomftSe CatSoltfcge bo’ ben bermoeöen/ en fonder Sam toeten op font« mige Ïöotijben die de üoomfeSe CatboIifrSe in eener bpöaer-lieder na-gOelaten ^tSjift aengbetogen/ een fluppigge / fliUc ende onge* goopte üefolutte genomen/toeder ban franc» fojtaf terepfen : ophaddenfulchrtoaerlic» Ben tot fijner plaetfen bd^oojen te flelltn / goe geemefn ootn bAreo deel0 dtetonttmiatte der ^andeltngbe fien mochten / boo|namelicamp; op defe tijdt daec de periculen met die boorb-Rba beliebe BrggbRloopen boelangber boe meer de oberijant nemen. jDner nadien fiefj die öoomfebe Catboli« febe in ’tboojfepde^ebpft ato een ©cfliipt/ alfoobetblartn / dat fp niet gemepnt badden/ dit begonnen ï^andelingen gantfeb en gaer af te b?cben/maer die felbe beel meer bp der bant te nemen/ende tot bepdet deelen beliebêop toe» BomRiget tndt / weder te tontinueren : ^p PloteRercn oocb bp bacr datr op/in gbetoiRer mate en togfe/baer te laten binden/ alfoo Raet nu dat toeteb op fulcbp/boemë btm aen bepde 3bden bier na boo?der bergclgchen mochte. Jßaer nadien fieb ï^ace üepf. JBajeR. toel indachtigh maeebt/toat ban bele berfthepden den 'CuangeliRbe ende ^?oteRcrende ^tan» den / boben die boo;gaenbe tgdt ende eenigbe jaren berretoaers continuerende ende ban dage tot dagbe obeebant nemende (eer beftoaerlicbe Executiones, ende Exadiiones bOOJ MIagen en» de Lamentationen gbeboert toerden / ende noth fijn ,• toeet dan oocb bet tegentooojdige Con» bent/ enï0crgadectngbeber feiner/ ten groote tgdt ten tpndc gbcbiatbt 10 gheWo^den / ende ootbindefen aen bepde deelen hebben ten CbP* Relirbe intentie / gbelijtb ter tgdt daer men in terminis gotdigbe ï^andtlingljc begrepen / te» ghen loopen toil : €nde te befolgen iö/ dat den boo j-gefetten ©tedes-gront deur meerder alie» natie der «©httobtderen nietfaciliteren, matr ftoacber mateben fal : Jtiaer dit üooinRhe €atboliRbe hier in ttgben Ejarer 3ktpferlicbe JBajeRept nietmifgrgptn Wilden : W ba» den fp Dart Jtï gcRept hier mede / fp Wilden die beRe middelen ende ernRelitbRe atn-o^de» ninghe doen/ op dat die boojgbtmeltt Execu-tioncs, en Wat daer aenbanget/acn allen plaet» fcnbp fiilcbr daerdooj befWatrde ^tanden/ afgheReHet moghen Werden / oocb de gene die tot bier toe daec mede belaR fgn gbetoecR / in den booiigen Rant te fetten/ende alfoo die 3n» Rtllingbc der goeden Ï^andclingbe / datr dooj indefen foo beel te meer gbeboogdert moght Werden. lt;ot hier toe to nu berhadt/ toat fieb/ ’t 10 Waer/bp dcnacngeReldé/maer fondcc-bjucht-berganghen Compofition-dach / tot f raneb# foit aen de JDenn berloopen to. jnncriant» 3!« de jStdcrlantfcbe fâtobintien fijn befcn fe geftiiie* «Sotiicr op det^paenfebee cndc staten 3gde ticnip«». feer groote Srgghf-pjeparatien gbeRbiet : JDaet op defer jijden to een goede tgdt met al» lerbande 23eraetflagingcn in den ï^age toege# bjatbt0betoojden. TDcWgle nu de ^paigniaerbenmetebten/ dat de ïjoHandcrö Wederom pctWe0 Wilden attenteren/bebben fp ober-al mede feer Rbeep tocghefien. qcie Jï^atebgratf Sanaa Cruce, 10 / op be» |
gbteren dtö Stomnebein eêgaignien/ tot een 1631. ï3elt-beere ober dat ürgghfboltb berojdent : ende den lt;©rabt 3ohan ban j^affautoc/ Wert oocb een bpfonder ‘Xrmade ghtgtben. «©raef ijepneteb ban den 25crgSc / badde ’t gebiedt ober bet Mrpgbfbolrb / tuffebtn de JBafeen ßböb. ■feacrieban Columba tndt 25aglioni/com* mandetrden in’t landt ban Wato/ endedaer in’t ronde tot ^aftingben toe / ende ontrent ^eelandt : ende de lt;©raef ban lt;©rimbcrgb/ ƒ refin ende «©robbendontb met baren ûegi» menten in blepn /Öiabant. «De jßarebgraef ban Sanda Cruce, ende die ban ■Jtitona/ na dat die lt;©berRe alfo in’t liant uptgbedeelt Waren / begaben ben nae ^upn* bettb/ «©oR-ende/ «©tebelingen/ JttordgebZ fiieuWpoojt/Oamme en EjnlR/cndc maetb» ten oocb te Water alderbande booiratt/ ende boogagben die felbt l^laetfcn metRertbebe* fettingben. ^a dat nu onder dtftn/ die betaetflagingen S^fc inden ijaghe ten cpnde fgn gheloopen / foo to ^tnenf* alle bet ^tatiRbe itr gghfboltb upt den ƒ o?» ow ten te famen getogen / ’t Wtltbe ^gince i^epn» äÄgge rich meeRendeeto / nebetto ander Ärggbf-pgt» quot;n d«* Snratien/ te febepe ghebgacht / ende na dat bP Of«quot;-p Wefel ten blitgbent Hcghcr banettelicbe dupfent mannen / omopde^patnRhebpde jUituWe IBaert/ tuffeben be JUaeo ende Ûljijn baer houdende Utrmepe/goede arbtinge te heb* bt/io bp baer mede ten epnde der macnt Jiliepe/ denßbgn af/boogbp ^ogdgeebt/endanboog* der met goeden Windt / deur de taille/ Wilm» Rabt enbc ^ierirbjec boog bp ghebartn / enbe foo boog fiammebetto nedcr-gefet / oldaer die gantfebe 3lrmade hem btrgaderde. Ï^itrop to bp met allen IBolcbe / die toel in 4000 ^cbe* pen geboert toerden / tufRben Waterbliet en» de ©ufbold gbelandet/ tnde na dat bp bem al» datr in ^lagb-ogdtningt Relde/ met 250® a» ntn te boete/ ende 70 Cognetten ï^aerden / ne* benji to ^tueben «©beftbut/ op Jßaldegem/ ober de Bloet/ de Hiebe genaemt / boogtgeto* gen / tnde tot op ten halbe mgle ban de ^tadt J5guggcinïamp;latndtren/ acngebomen: «Daer ober dan in ’t gantfebe Handt een groot ber* Rbgifben id ontRacn/ alfoo dat die 3ntooon* berd ober al in’t Hant/met bare beRe «©otben inbe Steden bloben. ^e jditnce id bp 25gug* »KL? gbtin’tïöeldt blgbtnliggen : Eßaer bie #-twiin ghtogdineerbe ber 4 Htben upt ©laenbeten/ jswoitm^« beeft bptot hem gbeboogbert / enbe ban toe* ghen Contributien met baer gebanbelt / daec bp banbogghe gbeRelt toerdt/ om die 10 jari* gbe 3(rhterRcllinghe ber Contributien tebe* «ld bpnu bier-en-tuffeben tgbingbebte* ^^ Breegb/ bat de ^pacnRbe een RereB ïscijgljf* DiaenUffi« bepg te famen gebgatbt ende onder «©raef 30» ban ban j^affautoe op Rem in aentoebt Waré/ fo en beeft bp niet boogberd geattenteert/maev ben 2f Jifeepe in grooter RaeR toeber opgebgo* Ben/tot Jföalbegem obernaebtet/ enbe dan bed anderen daegbd ober de Hiebe op Waligem/ ©ccBeloo en Capgic gbetoghen / enbc ben 28. met ben gantfeben Heger tot Waterblut gb«* toteR/ albaec bp een Hoopgrabe / neffend den ï^ollantRben ^am / beeft laten optoerpen/ om bem tegen het^paenRbt Jtrggbfbolfb/ dat bem RereB nafettebe/te berfeBecen. «Bacr op to dé 30 JBepe alle bet ©oleb toeber te RlK* |
•if’
e fi
ÇbeSah ^^
Stoirau^k
\ Bronchen.
2k’u.i/-s
° tLdnait-
quot;^erkrouck
£eti G^emene^fl
i'*»»*^^'•JW»*’'-.
-ocr page 411-|
Hiftorifche Chronijeke, i Ö j i. pc oOeb^arOt/ en be ûuptetge na îSergen-op* ten-^oom/maer Set boetbolcB na Wilinfîab enbe «6e«:trupöcnberg0 geboertgetoojben. öde toacen ban mepntnge / bat/ of fegoon be^paenftóe met ben fetourss niet en Waten giet bp ggebomen/foo gabben be l^oUanbetjS/ ban Wegen mangel bet pjobianbe Weber moe* ten aftreeben / beWgle alreebe een BanneBen 2amp;ier 8/ enbe een t^ont ©loot 10 ftupb. gelbt. 3amp;oben befen gabben fp ootB ban Wegen ober* Bomenbe bioocgte enbe groote bo|ticgept/ ge* b?ecB aen Water/ alfoo bat / beWtjle bc peer^ ben ggeen buncBen gabben/ tn foo Bouten tgbt bie fp baet bleben/boben be bupfent baer genen Cbcballen enbe ggedojben 5tjn. ©en ^ina 50 c punfe ban lt;ö?atngi tn geeft gem na be» gun Tnact ^'” ^°^ ^jupne« / »iKt berrE ban ©jeba / ne* ren Heget öerggelaten/baerupt bie ^paenfcgebetflon* tót ©jupj ben/batgp bie felbe ^tabt belegeren foube/en» ’ nbsp;nbsp;nbsp;be baerom met fuUBen ^Brgggf-bokB enbe an» ber nootbjuften op’t befte boojfien/ gem ootB wS^’“quot;” ^” 25?abant (ïerrB te belbe gelept / enbe onbet booj ƒ bcquot; ^®f®P tot »wird eenbjaegtigg befloten / ben ï)üHanbcr8 3ärggg te Water en te lt;anbe teggen be ^ol* mtt macht lanberjS met aller margt booit tefetten/gelgtB pwÄ fPban tot fuif ben epnbebeel nieuWBrgggf* tet ra te ' bolfB ggeWo?b«n / üeel ,§cgepen enbe Wage* ’«’w» nbsp;nen beetbigö ggemaecBt/ enbe anber «©ereebt» fdiauuen boojtggeü^aegt ■^ow t.^ ï,».flt;. #^,1 ^ïbenjs-perfoon ootB fgn befte ggebaen/ enbe cen uiACtofBc Bopeve ^tuefien geüonöcn/ bic foo gantftg ganbelitB Waren/ enbe Bonben fultBer bjic ban eencn man gebzagen Werben/ ftgoten 3 pont pfet / enbe repcBten Wgt ober be ^tgelbe genen, lt;J5gelgtB nn tegen ben uptgantB bet maent 56ugii(li / alfultBe ^pacnftge »eteptftgap* pen beerbigg Waren/foo geeft gem get een bed ban be felbe 2trmabc inbe ilïattfigraefftgap ban »erggen begeben : Wnetop î^zinte öen* ritg met ben meeften 5^ollanbtftgen bolrfic/ gem ontrent »etggcn-op-2Soom ggclegert/ bed ^tgepé na Uillo/ S.iefBensS-goetfi/»er* gen-op-^oom/ enbe bet cpnben begeben / bic jclbe met boltB enbe anber noobtbgjft frertb uptgeruft/en op ben Woel een fterefie ^tganf* fe boen bouwen/ beWdtBc met een galbe JIßa* ne enbe tWee fjoojn-Wcrtlten berfien/enbe al^ fp bolmaccBt Wap/ iïlnp0 genaemt Wert, TDc ^pacnftgc giet-en-tegen bouben ootB U S «enmaegtige^tganffe in ^aftinggen/ Welt* ÄthtepB. bc fp ben lt;©enfcn »zil gieten. jDiObder tnbt ^,“ '®®’^^ ^®* Antwerpen een gcWclbige ^rljecpf armabc uptgeruftet/ enbe ben Æommanbo be,ö i'WttBupt'. lt;5tabcn Sogan ban jSaffauWe en beo Ibgu* ten ban »arbanfon onbcrWoipcn. ^p Wa0 belïellct ban jo groote floepen mct^cplcn/ lo ponten enbt 18 t^leptcn ofte lange ^tgc* pen / met notg een groot getal Äoep-Cgaloe* penfonber ^cpl : tBacrop Waren uptggebeelt 10 galbe ïtartouWen/ 20 5B|pclinggen / bed öicr-Wettb/JUatcrialcn/cnbc anber ^nfltu* menten ban nieuwer inbentien/ met een groot getal j®ctalenc / ban een bpfonbcr pzactgtbc/ ißanfbelberp ggenaernt/enbe bed Blcpne ban bopee ggeflaggen ^tutBen/enbeboojfien tuf* fcgen bc 5 en 6000 goebe enbe Wd-upt-gefiof* feerbe ^olbaten / bit boo? t4 bagen lantB met ^pnmftiic Pootlicbelbjobianbe boozfien Waren. w'L nbsp;nbsp;^® ’»at bit nu alles alfo beerbigg/enbe ceni» ecnnufv Ogebaggen te bóóten betepfenbe perfoonen/ gt;« af. om / en op ^HntWerpen opggegoubtn / op bat |
1x9 ben^Henöagg niet eeniggfins ontbetW en Wet* 1631. bc : ^00 10 befc »lote ben 30 35uguflt / best abontjs ten 7 uren/ banbc ggemdte kabt -»nt* Werpen be ^cgelbe afgebaren/ enbe bes anbe* ten baeggo tot ^aftingen aenggeBomen. 2ïl!S nu be^tatiftge tot Uillo en UiefBens-goctB fultBrbemamen/ gebben fp-licbenbap* per bpcr op gacr ggegeben/ maer niette mm* bet gacr-lteben ben »ap niet bdlupten Bon* nen. Wacrop bie »lote ben cer|ïen ^eptemb?. upt get ^aftinger gat fp uptggeloopen / enbe ncbens get épiant ban ter 'îCgolcn bic ^tgd* beger-af ggefeplt/ alfoo bat fp ggclutfiditB enbe fonbeteenigg ggebaerbp öommerp-Wa» le ggeftreBengebben/ albacr fp gacr 45getgbe betWatgteben/ enbe fommige ban gacr ^ege» pen / bie booz ÜommerS-Walc op’t öjoogge raeefiten/ in berWargteben. cOacr-op ban ggebolggt ió / bat fp ben 2 ^,f®fquot;fr|e ^eptcmbi. beS abonW ten 10 uren / ban ben »oUantfegen ürgggf-fegepen / bie ten bede uns gquot;^ onber bc öirc-2tbmtrael l)ollaer ban »altBe» s«u nigre / upt bcbcl ber Staten / baer genen gge* ftgicBt / ten bede ban ben »zinte ban ©tam* gten upt be wapen ber ^tabt »erggen-op-^oomzin aller gack ben ^paingaerben/bact ban bic »berfie Jßapfon jaeuffue get torn* manbo gabbc/ nagefonben Waren/ |îerrBbcr* H°À£^^ ®”“? ruftifecr nagegaeflet/ beftgoten en bellrcbcn Werben : enbe bcWqle fultBp ben 0®wW®dt nargt beur bupjbe / Werben fp epn* bdicB bermannet tnbe in on-ozbeningge gge* bzatgt : 2tlfoo bat bp aenBomite btS baeggó/ get »oltB fitg foo Wd te Water {baer in een groot getal berbzontB) als te lanbe gem te fal* beren foegt. ïDaer ober alle boot-ggemdte ^tgepen/ »ontf / €galoepcn/lt;6efcgut/Wa* penen/ enbe allen anber toebegooz / inbcr »ol* lanbers ggeWelt guam / enbe Wel 3 000 mans ggcbongénWcrbenz^acronberbeel Capitep» nen/ enbe anber ©ffirieren Waren / bic alle in bcS^ZmcenlLcgec gebzargt Werben, »öracf 3 ogan ban iaagbuWe/ punre ban »arban* fott/ met cenige anber peeren / gebben fug in btrnatgt in ctn filepn feguptBen begeben/ en* be gacr alfoo gcfalbeert. (©nber anberen geeft* men op cen ^tgip beBomeu / ten ^tgeepS-baentjen ban Wit »atgn / met bes ^omnrltr ban ^paingten Wapen in ^outz baer in met lt;6ulben Uettcren ggeftgzeben Was : Noftra Signora, maer alle be anber Bauen geeft get 3^cÿ0gf-boltB op ’t Kaflcel ban KntWerpen gelaten. © e booznacmflc onber bc «Bebangen / Wa* ren/ ben lt;©bcr|icn ßouberopt/ ben Bberften ©ZP-ï^tttban Uepben/enbe ©berften CDulc» Ben/geWefen lt;©oubcmcur tot dprolle/ neben# bed Capitepnen/ Sluptenanten / Benbtagers enbe anber ©fficicren/ootBtWee €aputnnen/ enbe eencn 3efmjt : Óp Waren te famen feer begotben en bertfaeggt/ beWijlc fp niet en Wif* ten Wat gacr Weberbaren morgte / om bat fp aen fultBen ótWen enploetfen befiomenWa* ren/baer gcnabe geen plaetfe gabbc : Want be »ollanbers op ben ^lanbiftgen Watcré geen quartier pleggen te goubeu. i^aer fp Werben borg gier na teggen uptlegginge eencr geWiffe fomme ggelts / booz rantfoen Weber los gge* laten. »danggenbe befen Hendagg ber Ópacn* fege/ foo gielt men/na aller fiemmen/get baer R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;booz/ |
«JO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolg det
J ß J i« bool / bât bit boojfepöe ;©tgeepö-3trmabe na l^umfiabt toilöe baten / enöc tite fribe ^tebe te toatec onbertoaröt aen te grgpen / enbe bat alfban be ^paenfege bie felbe plaetfe te lanbe soeß fouben aenbaUen tutUen : Want fp ooefi/ op bat mael met ben Sieget ban Ctbecen / bp »nttoerpen/baEt op maetbten/en na aSjeegt/ Watja-toeftl enbe foo boo;t na üoofenbacl ge* mactbeettWacen. ®c «©ebangè fepben oorn/ bat fp banben SenOagb / biaecbenen gp aen* mften taab/ nietggebjeten Rebben/ enbe toap gen in ’t af-baren alleen aengefept getoo^ben/ bat fp be ï31aggEn ofte lianen bep ^bmitaelp Iilootbolgen fouben.
©an toEgfjen befe ©icto^e/foo iÿ fnbe gtu* nteetbe Hanben enbe jSeberlantfcöc ^jobin* tien/ een ^1-gemepne ^antb- enbe ©jeuglj* ben-féefle gebouben gttooiben.
^ejBartbgtaef ban Sanaa Cruce, alagp benongelucbtgen fucce0befec©lotebecnamz ip ben 7 ^cptMulu.ln aller paeft upt get ^pn» ten-Ianbt/albact pp met fpn^trmepe alree* be lagp/opgeb^oPen/enbEpein na^Hnttoerpen geretireert / acpterlatcnbe eenigpe 100 brant* e enbe boobe. Werbe alfoo ber ^patngaerben groot boojnemen/ bacr toe fpben gantfepen Corner ober al tn ©jabant en ©laenbercn/gE« reebtfrpap gpemaetbt / enbe baer toe boben be 4 JHthoenen geit aen te bofte gelept/ in eenige laepnirpuren tot nict/enbeguam Hiieb/ (upt* genomen ettclitbe biepntgp «Sepuptbenet/ bie ten beelc berbjant ten beele inbe gront geftpo* tentoerben) inbejSï^olIanbErO getoelt. «bet toelcben ongelutbigpen üer loop / tn ©jabant enbe©laenberen onber ben ^paenfepen enbe ^cberlantfepen feeren groot mifberflant op-toiesi/ enbepebbenfiep aUengfbenp bic faec* ben tot een toetanberingpe acngpcflclt. «©ie Sinfantinne / 't ib toacr / om allen onpcpl te berpoeb J/pteft nieraant anberjS alp pet toanc* Belbaer gpelutb / be fcpult befeb berloopp toe* gpefepjeben : Jßaet borpenUnlbe fpbenge* batten ontoilletegpenbe ^paingaerben bp bc gpemelte jâcbetlsntfcpe feeren baer boo; niet opleggpen.
^Hpacnfebe nbsp;©e ^pnenfepe pebben oorP op befe tpb met
bp ^effierz fonöerbcrliejï/bp«iamp;elber tameliebingeboetet. Sah» Want na bat ben Staten bjerbtaengpebient/ giacn. nbsp;nbsp;batter mei éooo manp upt Stallen inben jSc*
berlanben aenquamen/ enbe fiep niet topt ban lt;©elber neberfloegpen / foo pebben fp terflont ben »©rabe ban ^tp|um oibinantie gegeben/ bie felbe te oberballen : bie peeft ban ben lt;6ar* nifbenen tot Wefel/ üeefj/ emmeritP / enbe anber ^Steben / biel 40 Compaingiente peer* be enbe 1000 bperroerp/enbe eenige compain* gien jlBufquettictjS tot fitp gpenomen / enbe baer mebe op «Selber getogen. Älp fp nu aen be meubte ® aert quamen/ fo pebben bie inben jëtpanffen (IttcP bacr upt gefepoten : J@aer na bat pp paer geb’eprpt pabbe/fo fp niet toil, ben oppouben/foube pp pact aengrpoen/enbe pact geenfinp ^auartiet gljebcn/ foo pebben fp opgpepouben/enbe be üupterp met pet ©oct* boltb boojbp laten treeben.
2610 fp nu albu0 ober bc ßietitoe ©aert qua» men / foo pebben fp bernomen/bat bic boojfj Staliacnfcpc polbaren / binnen ? uren opgc* b^oPen en boojttrotpen/maer notp joo jeans ncn op een ©ocrcn-©of baer ban te rugge ge* blcben toaren/ bctoclebc terflont ban bc üup* terge befet toetben, ^p ftpoten in ’t begin
flertS baer upt/maecafei pet iamp;tatifcpe©üct* 1631. boltb aenquam/foo Werben fp piet-cn-tegcn0 met foo cmftelitPen fepieten aengegrepen/bat bie I^of-fiebc in bianbt quam / bcle in ’t bper berbo;ben / ootb anberp wel ;ao / bcWple fp geen quartier ( of Wel be «©roef ban ^tp ium pact fnltbt acnboobt ) en Wilbenacnnemen/ ommequamen / enbe bic oberigpe gpebangen Werben.
Sn ©janePtpeB pebben in befen bic mifbal# Ä^ litpeben «ffepen ben ^onincB enbe fgne JKoc bet bc oube Itoninginne/ enbe ben ^ertorp ban Æoetitt/ ©jlienp gecowtinucert. «©ie oube lt;oninginnc M*g“ Wert op pet ^lot tot Campiegne bcWacct en» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
bc gpepouben/ bacr toe een getal ^olbatcn bc* fielt waren / aeptinge op pact te nemen. «60 IpeB nu na befen be ConineB in gebe bet ^oU baten/ auptero baer penen fanbt/foo peeft bic gpemelte Moninginne bacr upt pact gpeinoct gematigpt / bat fp notp ter tqbt bic reflitutie tot paer boopge ©jppepbt niet tc popen pab* bc/ betpalbcn feer pacg op mibbclcn en Wegen begonnen tc bentBen pact fdbtn tc buien /en* bc upt beo Coninthr paerO foono geWclt font» blieben : enbe fulcBr peeft fpbojto pier na met pulp ban fommigpe pater ttouWt enbe pep# mclieBc ZDicnacrO enbe SontBbiüuWcn/na al» len Wenfep in’t WettB gpcflclt. Want nabien to v.of«i ttiit» uiMt tat fuitucn bluept bicnflc* licB Was/paer beflcllct io/fo 10 fp bé r oSulp/ ’0 mo?gen0 bjoegp/in’taenbomen beo batgö/ booj een Blcpn beurBen ban ’t ^lot/ penen upt gegacn/enbe of Wel een palf mgle ban baer een Boetfe op paer Wacptebc/foopccft fp botp fultBïS aen te anber plactfe parer albacr te bet* warpteben befepepben/ enbe paer te peerbe bc» gpeben / enbe in groote pacfl beur onbefienbe Wegpen eenigpe jpranfftpe mglcn boo^tgere* ben / tot bat fp bie beftelbe Boctfc Weber aen* tteften/ baetin fp cpnbclicB tot bp^tbenneo in WentgouWcgertbcnio/’tWcltfietufftpen be 2 e ofte 26 Jranffepe mglcn ban Corapiegne gpclegpenio.
«Ibaerip fpWcl ontfangpen/ enbe banbe ;amp;pacnffpc Infantinnen Äfgefanbtcn nabe* fen tot ©puffel gtlcpbct / enbe albacr gatelgcB ingepaclt / oocB pit pact pet befte beel beo ©al* Iap0 in^cgeben gpewojben. JWacrpetmee» flcnbcelbcr S^ceren in ©jabanbt/ ©lacnberen enbe anber ^cbcrlantfepcn / ben ConineB ban ^paingien onberbane ^lobincicn / bjoegpen ober pact acnbomflt een flerpt gpcballcn : be» bicefbcn/ bc Connieb in ©?antBtgrB moept bacr upt oojfaecB nemen / bie Uanben met 3^rggp aen te berpten/ fonbcrlingpe bcWgle ' pp alrecbe boen ter tgbt een gertBc armabe in Campaingien op be beene pabbe/’tWcltBc ban natnatl0 ootB gpefepiet 10 : Want bie geïnd* te ConincB ( aio pp on boot pet uptgegangen ©jotegatien/ albacr fgne jRoeber injßtber* tónt Wgbero onbet nupp/bjppept pabbe/ enbe bie ^tabt fgne Conincutgebt bacr beur gpc* turbeert Wert/pp ootB petweo bet üroone ban ^paingien tot ftpabe boo^nemé moegc/nictO betBrggpen Bonnen ) niet allccnc ben ©ollan* ber# ben Mrggp tegen ^paingien be# te beter boo^t te boeten/ allen boo^ract gpebatn beeft : Jßaet ootB tpnbelitB / in 3#rtop# enbe ï^eiic» gouWen getm ingptballcn / al# na befen gpc* mclbet Werbt.
^acr na bie gab Wnlatca in 2{merita ban ben Snbianen een tgbt lantB belegert S^^^^^^
|
Hiftoriiche Chronîjcke. 1631, fönbc/iMAet ban ben ^paenffSen tp ontfet ge« toojben/foo gebben be ^oitugijfen albaer fitö ftSquot;**”** ettebefie HärtjgD-feöepen / nebenÿ ôaer ßb^t m G^’^emator of ©betfle/Don Nuno Alvares Boeier, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;theldo,eenen te itanbe enbe te Water beroem« ben €apttepn/ Ôaer op be See begbeben / om Öaer lieber htpl hooiberg te berfoeeben. 3tlfoo Oaer nu batrop ttoee ï^oUantfefje Starbt-febe« pen met noth wo groot ^rbip/ Walrberen gbenaernt/’t bjelrbetuflTfbenbe 80 enbe 90000 ^paenftbe JDattÉ bp fitb babbe/op bic plaet® fen bacr mebe te banbclen / baer op gbebaHen fijn/ enbe ’tfelbc met grooten ernft atngetajï/ macr bapper tegenbiter bebonben / enbtbaer-bergrootefebabe gelebcn. 4?berfnkbrnuöic gtmelte Gubernator ofJDberjÏC Don Nuno mct notb 4 anber ^rbepen/bet^tbtp Waltbertn acn boon lagen/ iß bat felbe in bjant gerorbt/ en met ben Gubernator en ben anberen ^ebe« pen in be lurbt gbeblogen/alfoo bat ber iamp;o?te» ggfen meefîc idiote / bier ten epnbe liep/ enbe bacr beur te gronbe gingen en bcrflropt toier* ben. lt;Dic ttoee ï^oUantfebe gaeöt-ftbeptn/ quamen ootb in bjanbt/enbe moejlcn alfoo nc» beiw alle ’t bolcB ootb berberben. 3tlsi ootb $ groote (Naliepen/ bic be t^ojtib gijfen tot neronccingc üan ƒ crnambiique upt» rufieben / ban €abit3na 3Lifbonagbcbaren/ toben 3llbmicacl inbccnacbtboojbc ^oojtc acn cener ^teenrotv gebaren enbegeftbeurt/ baer beur toel 200 |amp;crfooné berbjontben/oocB ober be 2000 ^upf ber-bifien berbojben / en* be toel 40 ^tufben »©btffDnt » gronbe gin« gbm. 3tn gunio toert in ’t Conintbtgtb ^toc« '’®” toegen bet gbcKbigb fitfreß beß €0« ifticiftequot;/ nintbr tn Wuptflanbt een Älgemepn Wantb» Jmincjcn fetjlgbcbouben/batbe2tlmacbtigbc boojbec ninth?”« ÏÖquot; gômabe enbe fegben tot bet euangcliftbt ‘“rtiigh,,, Wm geben toilbt/enbt bacrop ingefet te bib« *“o«9«n(h ben / enbe ban tot^tofbbolm onbcr anberen/ 55^quot; ♦* lianen / bic ben itepfernjebe bic tijbt ober • ato be €onituB in ^uptnanbt toap/afgbeno« men toetbcn/cfi ten ^rtumpbeupt ben lt;00« ren gbedeben fijn getoojben. «mot «©pbenbagbgobanncßbCi85Doopcrß/ to wnT' tot ©root lt;6logau ten groufame©perbiant »WM Se« ontflaê/’ttocltbquamuptccn Jßulöerßbnpß/ ••»*««. enbe meed bic gantfebe ^tabt / faeneffenß ber gefuiten enbe jbonnen iierebe/ bet üaetbnpß tnbet9ïobtanbtbupfentot op ttoce iicifben/ enbe ongbcbaerltf b 16 bnpfen/ al in bc affeben gbelcpt. Cnbcbctoijlc ben bianbt inben eer« dcnfncllitb beoberbanbt nam / foo beeft bic 25urgcrftbap ben mtedenbeel op bie falbcrin« gbe baerbee factben gefien / baer upt namaeto ben bjant niet meetbonbe gbetoeert tocrben/ maerbe üepferffbe iß baer beur grooten af« b^eueb aen t^totoanbe gefrbiet. itoUbbier na foo iß bic ^tabt Ccoffen/bic «Wta^ ïteucbojflinnc ban ©ranbenburgb Wit« «iïtbro t’omß ^itplactfc toaß / ebengbdijeben onge« w*ït. lutB bejegbent. ï^ct felbe iß beur Jßooitbjan« berß / bic bc ïtepferfebe uptgefonben babben/ atngeffeben enbe gantfeb in bc affeben gbelcpt getoo;ben. «Bc ^toeebtfrbe ©efettin^e bie boen ter tijbt baer in latb/ beeft ternautoer noobt bc jDumtie falberen Bonnen / macr bic tb jobianbe alle in’t bper moeten laten berber» ben. « C?ï^ ^bber fulfil bcrloop/iß ootb in ’ß’Ctaben« «niS ^” ^agîe in Wollant/cen fulfil geonfaem Weber |
ban Wonbet/ Blirem en ï?agci getoeed / bat« 1031. tet bp na onmogbelitB iß te db?ijbcn / toant bet baet bp Dageldeenen tocrp / foo groot ato ^cnnen-iEpetcn / mtcdenbeelß rontom met tatBen / be grootde bebben getoogen 2/ 3 tube 5 bicrenbeel eeneß ponbtß / ’ttotlrBc bed ©cc« den bootdoegb/enbe tcnbeelc bacr quetden/en» bc toaß gbeen menftbe / boe oubt bp oorB jijn motbt/ble biergclgfamp;cn l?agcl gefien babbe. Wen 6 ^eptemb?. op bc mibbacÖ / to tot .Sf« w gfna/in ber ^eboenmaBerß-draet/een ©per ffiS* uptgljcBomcn/’t toclcBc/ nabien bet ben ©uf« upt, Btupt-tooïcn fnellicB acngreep enbe befpjeng* bc/ alfoo bc oberbant nam/ battet 385 Dun fen nebenß bet dboone Ulooder enbe bepbe ficli» gionß-btrtoanttn toeboojenbe ïterrbe / ber* b^anbe/ cnbeb?ie ^tabtß lt;oojnß bebe ballen met ben ^oo?ten/ alfoo batmen macr tot eene upt enbe ingaen Bonbe. l^et iß een groot jam« mer gbetoeed / toant baer en blcbcn macr y j bnpfen inbe dab ober : beeft ootb niet Bonnen gbcbluffcbct toerben / macr alleß nebenß eeni« ge JUendben enbe beel ©cc / berb^ant. ®en natljt baerteboojen fijn toel ico iiepftrffbe ^olbatcn/ bie upt gtalien na ©cbcrlanbt to» gen/ albaer gclogccct getoeed- ©f nu bet bper ban baer iß acngbedehen/ oft boe ’t bp gbebo« men iß/ en beeft men niet cpgbcntlicB Bonnen toeten. ï^ier te bojen bebben top be nieutoe Hrma» «Mff bc gbebarbt / bië bc Higiden befe Corner ber» gaberben/ snbc fuUBen Ermäße ben tomman» fdjcpne bo beß ©berden Wntbtmeedtrß ©raef ©tto piaetfen m ï^enrifb ƒ uggerß/onbertoojpen. jSubiefel« ^În'*'*^' bc to mbe maent Stugudi baermebe na jüeber-Weffen gbetrotBen/inboojnemenßben Hont« gracf Wilbelm banljtt^lot tot/Leppfirbaf tc trefBen / enbe toeber onbcr Contributie te bjengben/ tot tocltBcn epnbe bp ootB bic l?cf» dfrbe toeber upt bct;amp;ticbt ƒulba berbieef/ bacr na ƒ rieblanbt en anber plaetfenbem on« bertoojpen/ ten bcclc uptgcplonbert enbe qua« lifBbHpßgeöoubcn. 5tto nu onbertudeben îtantgraef Wilhelm ^®Ï?®r*ff upt bet ^toeebtdbe Heger bp Werben / toe« ^rotiert bet te ruggbe quam / foo iß bp bncrop ben 28 ƒ iit5ia«. lïtugudi met 3000 fDanuen tc boet / 1000 ©eeeben/j Compaingien ^agerß enbe eenigb Wtffbot/ neffenß 2 balbe Cartoutocn / beß abontß ten 7 uren upt Caffel opgebjoBen / en» öe bie felbe narbt booj btt dtbeBen ƒritdar/ ( ’ttoelrlic ben Cbturboïd ban JKent? toebe» booit) gerufBet : ©e eene t^ooge albaer / atö na gbefebiebe op-epffingbe / bie bacr in met bobbcU^accBcn toatamp;cruptfeboten/ meteen I^ctarb/cnbe etnige feboten boen openen: ©n« bc obccfultBjc in befen ban fönen ©olrBc een anber ©oo^tc in binnbt gbtbiafbt toert / enbe bic iBupicnmctgetoeltbeBlommen/nalang» bupiigb beebten fnlcficnplactfcmet beebten» bet banbt ingbenomen / baet bp toel 18 ©ut« gberßenbe beel^olbaten opbcrplaetfenfön bootgeblcben. ï^ict op to bat Weffidbe ©oltB acn ’t pion« beren gbeballcn/ bttoelfBe toeberom nae ttoee uren/ bctoglcbe ©o^d felbe mct bloot getoeer bc ronbe bebe / toeber afgbeBtert fijn gbetooj* • ben. ©efe fnneminge to meed bacr beur geftbict/ om bat ben 3limptman ban bc ©raef/ ftbim« pelicB gefpjoBen babbe / ootb 2 ©o?ptn in ’t Itmpt ©iibefbttgb uptgbeplonbtrt / enbe bic R a WiRb« |
Vervolghder
»P
1651. ïhfftrf9e ^olöaten gebifatmeert/baer up tsp ooeBnabebetobevinge/ ^bancBeUcB na^ie* genhepm ip gebotet getuojben.
|@tbbelectgbt gebbenbelBepmeeftSeeube jpuggerifeSt bp aSotenbuegS ftertB tegSen malBanbcr gfjcborhteii / baer bp 4 Compatn# gten Crabaten gbeaagen enbe Perte eben/cube temgSeBagagte ban be Wpjuerfebe ip bec^ Obert gbetoorben.
Oraef ®t« Wt fulehc Sceft lt;6raef Rugger aen bie fie« S^^Ï??* bcr-ï^effiftbc Uanbtp-ftauben / onbec bato foccht fte Ben 8 ^eptembj. j^ieutoe-fipl/een ^eSjgben ^tanben laten uptgaen/ ban befen tnSoube :
J^rff^/hl« ®P* '®“* oo^faetBen bie aoomfehe Stepferk laec üo?i? Mijtfl. alreebe obereenigfje tpbtBetUppft* af fteeriB!) get ^lot niet alleen berlaten / niaer oorB allen te maften, gnbe pegelicBen getntecreffeerbe ^tauben/ met b^epgingge ban innrer fKajefteptô Soogamp;fte ongSenabe enbe anber finare firaffen te renun^ tieren / beur openbare aen allen plaetfen in’t iSgcB gepubliteerbe jiDanbaten gSeboben/bat füllen fp booxtaen bolBomen toeten. J®aer toanneer ï^arer ïiepferlicamp;c JtJajefrept tegen itanbtgraef IDilfjelin op bato fgn boop boo;^ nemen met gSetoelt mepnt beur te bungSen/ in fulcBr ftp niet alleen epgen toerbingen Beeft aengeflelt : maer oorB bjeembe Bulpe aen gern getogen bpantlicBec enbe bjeeb-bjeßiger-tog« fe/ fonber eenige gbegeben oo?faetB/ eenfbeetp be geSoo^fame bep GgeBp-^tanben aengegre« pen/ bpanbelitB aengetafr en oberballen / met Gooben/ plonberen/ aSrantfrIinmii/ JBooj» ben enbe allen anberen faßen tgfjeneban een openbaer bpant te bertoacBten ip/ groote fe ßa« be toegeboegSt/ alp ßabbe bie Goomfeße 3scp» ferlitfie JDajeftept om fukfien grooten lt;©n* gepl te bejegenen bate Commiffien opgeb?a# gen / een acnfienlirB©olcB te beerbe enbe te ï3oete / enbe allen anberen toebeßoojaen-ber« troutoet of lafl gegeben/ enbebaer-en-tegenp boo? te nemé 'tgene ban retßtp toege ban noo« beniptebertroutoen,
ÏGantmen Ban licßtelicBgßebentBen/ bat/ toaer.men eenmael in een liant Bomt/enbe bie ^olbaten be oberßant nemen / ßoe ftoaerlitß/ jac onmogßelicß alfban (ßoe getme men ootB toilbe) fulep teremebierenip. «©m befen «©ns ßepl enbe eptremitepten boo; te Bomen/ ßabbe ßp ßaer toel-meenenbe befe îSerraaninge toils len boen/ of fp fulcBp ßarep Itantp-bojfîen bes gönnen ILanbt-berberffelicße täjorebupjen/ goetßeetenfouben/ fulcßpmet raebt enbe bat fieß ^Ifp beelatßtigß maßen/ befep in’t Uant-ßebbenben getoojben boltßp tot fgnen biente/ om bat aengßebangen fpel upt te boeren ; lt;©fs tebeelmeer/ber Sepfetlicße Jßajefl. bebotie fieß accommoberen ben aentretßenben 3üep» ferlitßen ©oUße goettoilligß lt;©uartierte ges ben : ^et gßetoojben l^olcB terfiont licenties ren/ ßet felbe togberp geen boojraet ban ^;os bianbe/ «Quartier / of anberp te boen : iüatr beel meer ben ©pjoerber en® jebep-bcrllooïs ber te beinarßtigen/ enbe alfo in faGo be 3«eps ferlicBe Jöajeflept be fcßulbigc gßeßoo^faems ßepbt betogfen toilben. i^ier boo; beßielben fp bat ILanbt in toeerben / fulcBp onber be ßa* ■ re in goeben toeljlanbt. JEaer in’t tegßenbeel ban bit ongßeßoopte gßebal / en moet ßp niet gßebencBen ßet gßene te epequeren / ’t toeltfie gpbebcelt. JEaer ßoe ftoaerlitß fp-licbentes gßen *©oöt / bie j^okentept ban Uanöt en Hieben oberfultßp in ’t toeßomfligße bepants
j tooojbentoiftto/batgßcbeßpßaevtebebeap, röp/ Ben.
^eur bit^tßjgben ßebbea ßaerbt l^e^ feße Haubfrajiben tuet berfrSariit : Äßaeefi’',^^^ fgn ßaren tßop^ glxtrouto gßcblßbeu : Oorß te 6«fits’ foo ip bie gßemeltc ©sjft in fguaen^bangea «?5Ä toerbingen bapper boojtgebaren / en ßet« ßoe langßer ßoe raeer gijejlercßt. «©c ^tßföJ 10 ii^effen ßebbenfießßojtp na beftn tocher Per anbert. ‘Want alp ontrentbefetijtben ^lagß bp Heppfitß gefeßiebe/ enbe bie lt;iUpffßf «egt; berlagße obérai luptbaer toerbt / foo en ip niet ÄÄ/ alleen be «©beeile 5Wtringßec / bte alreebe niet trefften uw toel6ooo/Hannen opHeppfirß tocglveu tot lt;nbsp;otiï«« ten lt;©rabe ban lt;illp ßem begreep te boegen/ “'20' enbe al ftßoon om tCrffotb te boent toap/maer ootb biegemelte^raef ©ttßo l^enritß fug’ ger/ enbe lt;©tacf ban J!ßerobe/bic 9000 /©ans nen jlertB toaren / met groot berfeßjitßen en bjeefc toebet te wigge togßen / maer boeß met Gooben en 2ß?anben ober at grooteffßaöeßtbgt; bengßebaen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
lt;©nber fultßen aftreeßen / Beeft Haatgraef Wilßelm terjlont baer in ? €ompaingfen te Jiempt IBoet / cube ten te beerbe ƒ uggtriftß îDoleB/ Dato w«-gelept/ metßognenberßantbetobert enbe ab ”««' le bie ^olbaten tot op 114 neber laten ßou* toen / baer bp bie Hnf Banen enbe Hofnetten bep 3tbtp bau Jrulbabeßomen/bie/ntbeup ben *©berflcn ittttenta cn anber gehangen «©fps rieten enbe een ftueß lt;©ßefcßut na Caffcl gßes fonbentoerben.
j^u toillen top tocber feggm/ toat bc «Graef ^quot;S ban lt;illp / na bie bp Heppfieß geleben nebets läge boojber gebaen enbe boo^genomen ßceft. ijem mW ^ie felbe ipben igt;;®eptembi. feetftoatß/ »wp ban 3tfrfßerlebtn tot ï^albcrflabt aengBeßos**” men. Hlbaer ßet boltß toeberom ten beelebets gabert ip / ootfi aen alten plaetfen aengeflage« cn uptgebjueßt / toacr ßenen bie blutßtigeens bcbcrbtoaclbc fitßtotßaren Gegimente in’t «Quartier boegen fouben. Snfntlßtßp in aller ßacfl uptWolffcnbuttcl hier ßalbc «Cartons toen enbe ^mmonitie ip afgeßatlt getoojben : /ßaer fo gantfeß fpabe/enbe terfl in’t ^ritßt ' ü^ilbcf ßepm / tot be bcrflropbe 3Umabe gßes Bomen. lt;tllp maeeßte ßem/ 't ip toaer/Hens flagßcn 01« bc ^tabt Heppfieß t’ontfetten : J!©acr ßet fcplbe ßem berre : Want ßp / ban toegen ben befotgenben ^toccbfcßen^nbal/ totl^albccRabt met lange blpbenboxite / foo en bergabeebe ßem ootb bat boltß niet fo ßoos pen-toßp tot ßem / alp ßp ßem tod ßabbe ins gßebeclbct/bctoßle fitß een flcrtß cn groot gc» tal in ben ^tocebftße« enbe ^aeßfifeßt bienfi begaf, ^erßalben ßp om fultßcr ooifaets Ben toillc / nae bat ßp te boomen ben Gaeötbc Sleutelen bet^tabt / bie fp in Omaren niet geßabt ßabben/ßceft obergelebert / enbeßaer batrbpbermaent/ ben Goomfeßen üepfetges treutoe teblßben/ betoßle ßpßenlieben niet langer cn Bonbe bcfcßtitten : 3p ßp met fgnen tocbec-bcrfamelbcn ©oltBc/ alp ooeß ben 5tb* miniflratoojban li)albergabt/ 3(oßan Gepns ßaeben/ ban JEctternigß / enbe allen |öapen jj enbe «©jbcnp-licbcn / bie in bien baer in’t ton* bc omliggßenbe |amp;laetfcn nieutoelitß gerefojs meerbe Stifteten enbe Jüloofleven/niet langer blgbcn toilben : ^itß ben 13 ^eptembj. ban baer opgemaetBt/ßaet martßctingßc op «©0« flcrtogcß enbe bolgßenp na ßet ^ift l^ilbep-ßepm genomen/enbe ben 17 befep/ tot enbe om «Icftltz
-ocr page 417- -ocr page 418-j (Pfif Ffanv
a 3■Fettet^er^
j 3. Z eardart
/. Cjenat/îgt;utÿ j- S.^artin^ Cxira^ d ^aurtzt^e ïn^ y ':f/io^ inerts S 3,yitus
y S.diarót^i^ddefut jo .dderiejr^eo'
jj 3. Caatv ‘ -^S, airudess
3, lourde
S.HartalüniA S.Laurentx * S.^atAeibs Scioüork CbJlsr ^aj' SpiiiiL ^M^mons ^bd ^barum-S.^ana-'He^ubr S.-Tdamiis Cardaus ^Ïb/t kird s. Catyo^ :^ttn0rFort Fadaus Xbtw s^ttal
J» JJ J-JJ J^
|
Hiftorifche Chronijcke. ï 63 i. Alefclt/ intgltttbattï^iltiefóepm/óeng^o# men / alöacr ()p gern nelegert/ entte ban biegen fgner fbiacBgept ootB tot beter bp^Kn-bjen* ginge öeöberftropben en gebecibenbokt/Ócm fommtge bagen ftilfe gegouben. l$an baev bp ben 22 ^eytemb;, toeber ijs opgebioften/cnCie bolgenb tot cnbe om Hocptec m’t^tift Coj# bap ibaengeamp;omen/ en bp Coibapeen as^ug# g^e ober be tiefer gljelept/oiri g»t ®oetboIcB ober te bjengen. ^ner Werbt batXegcr met bjie mtubj-gebjojben ^äeulftge iSegimcnien te ©oet enbe tWee te |ftaerbe / ootB le flucScn lt;l5eff(jut/ enbcatlei^anbctocbeBoojenbe 'ïtin^ monitte/bie nvt jamden Werben afg^efiaelt/ Weberom ber0etfBt. ® en 26. iß be lt;©raef ban lt;iHp met fijn gant (cfk 3(lrmabc/ nat bat ÖP btlt;©rabeban «®rontfbelbt / aio «^onberneur beo Wefet-flroomo / cm bie felbe plaetfe te befetten enbe tebefenberen/ metettelitamp;tbupfcnt J^annen enbe boojnacmjle lt;©ffitieren geeft boojfien/ , Weberom opggebjoben / enbe ben bolggenben bagg bp Warburrg in ’t ;amp;tift lt;amp;abetbo?n aenggeBomen / albaetgp ben meefitnbeel ban bit ggcblurgte lt;J5cefieIir6c^ïelaten/ jlBonic# Ben/ #apen enbe j^onnen/ Weber in be Ωeft* pgaelfcbe Stiften berbeelet geeft. ®raef ban 2tlß nu gier-en-tufftgen acn lt;iHp beritgt S'S Werbt / bat be ConincB tot ^Weben met fgn Mt^*quot;“ 2trmabe gern niet boo^ber btrbolggbe notg nafettebe : maer fgnentoegtbeur ^up^ingen à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nat jfrancBenlanbt genomen gabbe/foo iß gp r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben 29 befeß ban Warburgg ootB oyggebpi* Ben / enbe benbolgcnben bagg tot ƒ ritjlar in ï^effen aenggeBomen. ©nberWegge geeft fgn ® oirB ober-al qualitB gupf-gegouben. äcijetniutü nbsp;nbsp;«Den 2 lt;©ttob?.iß gp ban ƒrit5lat Wgberß be ‘iwr'quot; BoottggerutBt / albaer ben felbcn abonbt ten * W^a lt;inpfcgepartge tot WptBgupßbp Siegern gt;Pft!itn. gtpw iß ingeballen/baer genen fitg beel ©oe^ ren met gaer ISee enbe ïjupfraebt beggeben , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gabben/ enbe met een Compaingnie ï^ejfifege Guptcro befet geWeejl/ fommige Äupterß ne* bergegoïtWen / gehangen en geplonbett/ Waer upt bjanb caufeerbe/ bat mee|ï bie galbe ©let* Be in be luegt iß geblogen. 55aer op iß ten fecourß upt ^iegengepm geBomen/ be 'ïillpftge afgebjebenZ be geban* gene met ben fioof beß meejlenbeelß ontjaegt/ enbe bien naegt totten morgen toe/ met ^mc* Ben baer upt ggefegoten / bat op bepbe jgben Wel 300 jDannenboobt bleben/enbe beel gge* Wonbt Werben. 55cß anberenbaeggß geeft gern lt;illp met be ƒ uggerfege enbe ^Mtringfege ïïrmepe/ bie Bo?tß te bojen ootB Weber in Wenen Waß aen* ggeBomen/ bereeniggt. «©geigtB fp nu aUeß/ Waer fp JUeceiler Bonben ^gn / gebben uptge* plonbert/ enbe baer fp in’t Üanbt ?gn gge* Weefl/genoeggfamc Veftigia enbe beWgß nae# lieten / foo 5gn fp te famen op jfulba ggeto* ggen. ^mco; lt;©nber fultBen blutgti^en martgeringge Ä?*. ï'''ö ‘öraben ban lt;illp/geeft gern be €onintB Ktht tm '’®quot; ^Weben binnen Wall ggegouben/enbe al* men aegi»^ baer een nieu Regiment in 125ifbom j®aeg* Ä^.*“ benburgg enbe Walberftabt befttUet : ^en ^irBi)fti)c' ®ojll ï oboWgtB ban 311ngalt tot een ^tabt* n»i!)aihec* gouberj ^. ^stalman tot Æant^elier/ enbe ï^mL btn «©berfien ^ngbeWgn tot Commanbeur ober be in-gelogeetbe IBefettingen beto/bent : €nbe na bat gp met ben Meurbo^fl ban ^atg« |
fen/biegemootBbaetgentnbegaf/alberganbe 1631, bertrouWlitfie googgwitgrtge Wonber-rebim ggen gegab gabbe/ ootB ban gern enbe ben bp* Wefenben W^togge ban ïBepmar enbe ©ojn ban «ngalt een b^ieubelitB afftgept nam/firg onbet malBanber/ alß 23|oeberß/ gerttlttB ge* r liebet enbe ggelmffet; ^aerbeur ootB Ware iBajefiept groote affettie enbe genegentgepbt bp menigg Jlïtnftge berBreegg : .^00 ißgp epnbelitB ben i7^eptemb?.metbe gantftge Ärmepe Weber ban baer opgebjoBen/ enbe fg* nen •SToegt ober «Querfurt op bie llab «Crffurb genomen : ban mepninge 5gnbe met een bajl boojnemen / befen googg-nuttelitBen 15aë te bemargtiggen in toeBomenber tgbt. IWatter nu bp be Wanbelingen en ’fJïtfooit met be boo^fs gabt erffurt/tufffgenben €0# nintB iß ggepaffeert/ Willen Wp Wat omgan* btlitBbetgalcn. ^a bat nu Watt «ConintBlitBe IWajeg. tot «ewojt Sweben ( nae befen aenben 7 ^eptembt. tot ^ƒ ^0« 25jeptenfeltbp3Lppfitggegouben birtojieu* ^weDein» fen ^latg) gern na Wolle in ^atgfen begeben Benomen, gabbe / enbe boo^ber met alfultBen Ärmnbt beur tDupunggen in J^ranrBenlanbt te gaen/ bp gern felben boomom/ ^00 geeft ben ©ene» rad Commiffartuß cnbe Mrgggf wet/^1 gif» munbuß Wauf5ncr / beß maenbaeggß ben 19 ber booïfepber jDnent/ boopnibbacg/ bie ban ©rffojb gier toe ©gebeputeerbe/ acnggefept : «Dat Ware ConintBlitBc jliajcg. fitg ggena* biggg Wilbe laten Wdgeballen / bat boo? fulc» BenSttmabe bp ben «Dcurtotgt enbe Wugin* gen / fp bic ban ©rffojb niet minber (alß ban allen Cgeurbo;gclitBen ©racAirBen en anber Weerfftgappgen in «Duppngen ) ggeftgieben foube/ ben boomgenomen 'Xendaeg ggelgcB* fbjmieg : Wcltßc gp te ggclgtB/ alß boor be* looft/ ootB oberbloebige tétebianb Wilbe gel* penberftgaffen: ©nbebat ©oltB ’tWdtamp;ban be ConintBlitBc 2ïrmabe/in’t gebiebt ban bie fdbe ^tab Bomen foube/tot begoubeniffe ban gotbc ©ibjc/ bcquame©uarticrcnaffigntren en begenen ; ©nbe oorfi met ben eergenpe* mant upt garf mibbcl in’t Do/gclitlic ^arg» fiftge WofUeger na Wepmeren Wilben affen» ben : Wclrbc in plactfc cnbe ban Weggen beß ©oninrr / en Wertotg Wilgelm tot .^atgfen/ notg boojberß/petWeß fouben beWijß boen of te Bennen geben. #a befen ggegouben Wacht* Ragg/ gebben gaer bie ban ©rgojb op bat ge* ftgiebe aenbjengen fitg albuß berBlarct : (na* melitB) ^atof Wel/ ’t iß Waer / ban Weggen befeß foo beel jaren na malBanber uptgegarbe aärggfWefenß acn löjobianb/ gacr-liebct gabt een groote berBogingt / enbe baer beur bie fel* be enbe gaer ggebiebt in mcrtBclitB berberben enbe afhemen gcractBt Waß : /Raer nabien bit WertB alle ^tanben in «Dup?inggcn te gelgtB betrefte/ get gemcene ©uangeligg Wefen ton» ferneerbe / cnbe tot begoubinge ban beter ©j» bje bp bie bcurtrccBenbe enbeuptgeruge ^ol* batcfca ggebpenmoegt: ;amp;ooWilbenfp fitg ootfi nae garen bed niet bacrupt beHupten/ maer ben begen bigt plcggen/ enbe in’t WertB geilen/ foo Wd ban Weggen be berftgagingge befcr |Mobinnb/alß affiliation bet Kuguar tie* ringe op ber ^tabtß ©Ojp-WeerlirBgtbcn na ber bcgoojlitBgcpt uptboeren en begrilr : ©n* be tôt Wboggggebatgtet Worer ©ojgelirBcr genaben/ in fultfitn WojgclitBcrefibentie/bic aengelepbe ©jbeningc notg begdbtn baeggß R 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inï |
Vetvolghdct
B4
1631, in’t toectB totlöt« (lellen. j®et toelthe haren aenbteöen bic gemelte »Coniniinaritiö in alle.ö toel teüieben toast / en hebbenbc hare terflont na Ï©epmeren afghtfonben / toeltbe oorB öej8 öolgenben mojghcnsi Warev©o}(lel. 45e!iaöe in epgen ï^oiftdirber perfoon / bp(ïaenbe au# hientte / bie boojghdepbe bepbe puntten bet* groottt/ cnöe bonen bicfelbe noch best berben ghebacht ( natnelicB : ) bat ï)are Coninthl. Jlïajcd. ban mepninge toab/in bie ^tabt een lt;5arnïfocn na hem/ bact binnen te laten/enbe l^acc ï^o^ftd. lt;©enabc tot haec fulchp te góe# benchen opgeb^agen habbe^
fia bat nu bte Slfgefanté op bit aenbjengen gvonbelirh hebben geanttooojt/ 35 at bie eer(le bepbe |3iinctê alreeöetot haver gerechtighept toaten in ’t toerch gheUelt / jDatc bat fp ban toegf het berbe nieutoe geptoponeetbc t^unct/ in befen fich toilben laten tnertben/ in (tegen# hept)toaerlif6(obc£fulcbr)nietbcrplifhtnofh betbonben toaren. i^odKanb ghenoeghfame onbertopst habbe/ bat na inboevinge ban fom# mighe hoochtoichtighe ootfaben / bie fp oocB in fpetic terflont aentracBen/ noch booj toep# nigO maenöenenbe anberß hier te booten tot berfchepben tijben bie ©ojlooghß ï9elöthee# ren ban biergelgcBen ghefinne/ toeghen inne# minge ber lt;amp;arnifoenen in bie (lab af te flaen/ haec betoegen lieten/ «Cn bat l?ate ÄonincBl. JKojell. in ber felbcr lt;©bertoeginghe in befen ghebaileniet boo^ber in ghemepne Steben bie fclbe fetten toilben / ^00 Ronben fp in goebe hope : Cube bat î?are BotRl. «©enabe felbe hier in het belle te boen / bat ï^are Coninthl. jKnjeR. ghemepne ^teben toilbeontfchulbi# ghen/fulthp faibben fp in ootmoebighen bigt ; W hebben ï^aer Î3oj(ll. lt;lBenaöe hier op fieh met blgt ghcrcfolbeect : ^ctogU î?arc Co# ninght JKajefl. hem nimmermeer ben Han# be tût ^upunghen ghenaerbert heeft: ^00 toaren fp alfnu in’t toertfi/ ben felben tegen te trecBen / cnbe toilben befe haer btrBlaringhe/ enbe ontfchulbiginge te bermelbtn/ in gebath* te houben / cnbe een gebenth 55« : JHacr fiel# ben het foo berre/ of bp l)arc ConintBl. i^a# jefl.felfaen bie lt;©ebeputcerbc ban Crffojb pet# toeß boo}ber / beß berben ^unct$ halben toil# ben berfoteben laten. ^ler-en-tuflchen foo iß ban ben »öencrad lt;auartiermec|ler ben ïjeere ban Bouiiion, haer anbertoerf te toeten gebaen (nnmelijcB) bat fp bp haer bootgenomen mar# theringe / onber ’t ghebiebtban bc ghemepne ^teben toilben bevuilen / nip bootgemdt/ en# bc noch öelfclbcn bingf öaegß tegen abont in’t “Jlmpt ban gvoot ^ommevba / hacrl^ooft-quartiev nemen toilben / 3lllöaer Iphen-Iiebcn tcvflonbt p^cfentcevben : JKacr betogle fp in haer acnBomlic bevnamé/öat ï^ave ConincBl. jllnjefl. bc fclbcn abont niet albaev aenquam/ maec tot ïLupbingen obevnachten foubt / ^o hebben fp bcßnae|lbolgenben mojgenßober# fulcBr/ alp fp eben upt haer «®uavtier toilben oprepfen/na bat ben toint enbe ’t toeer upt ben ï©c|len toap / haer Hcghev-plaetfe onber ben bjgen blautocn i)emd toegebjacht : ^00 bat op bic inben fSanie ï^arce €onihcBl. JKajeR. hare ghtpioponecrbc ttoce cerRe (^uncten / fp haer alfo lt;©nbcrbanighR aengeboben habben : oïnbcbat felbe acnbieben in fulcBc gcRaltcte effettueven in ’t toerch toaten : lt;®p hope i?a# re ConincBl. JiliajeR. bacr mebe Bonbe te bje# bc fijn. Jt)aev op get berbe ^unct lt;5enaöigR
lÊp*
na begeeebet matten fich tebecBlaren / enbe te betoonen met betogp : 55aben 3p/ ®at be ge# mepne Steben met inneminge bte lt;öarnifoe# nen berfchoont bleben : © an ï^are ContncBl. IBajcR.in befen jegentooojbigen Randt haer benebenp alle ©urgherfthappen / bate onber oocB eenighe Catholifche toaren/betoebehoo# renbe ingelanbc en op ben lanbe/ alp niet toep# nigee ofte niet bc mir.Re bcp €h£ucbojRen tot J!Went3/ alhitv boo^hanben lt;©otbtren/ ßaben/ ©e-ampte / cn ^Dienaren / ooth bev gantfehe Catholifcht derefge/ enbe alfoo gantfehe ge# mepne steden cnbe fulcBcr Uantfehap in bc# Rhut en befcherm te nemen/ enbe bp ©atc€o» ninc6l. JBajeR. Ärmabe 30eurtocht enbe bp# toefenthept / alp oocB anberp booj allen ober# laR en ghetodt berfehert mochten xgn.
l^aeve aoninghl. JKajeR. heeft öaer op in ber perfoon alfoo glRantWoo’öt : *©at obev-fulcBp bic ghefchiebe nf-ojbeninghe / alp oocB bat fp fich bcp cerRen ch anberen |^unctp hal# ben naeber btöooRgcBhepbt te betogfen/ in ’t toerch toaren/tot «©henabighRcn toclghcbal# len mochte gheluchcn : o^nbefp toüben/’ttp toacr/gheerne ficn/bat om bie acn-ghetoghen oo;facthentoille / bieanbcrptamelichtoich# tich toatcn/hacv bie in-neminghe ber lt;Sacni# foehen inbe ^teben niet boojbet en mochte toe ghemeten toerben/ foohetben jeghentooojbi# ghenRanbt maerlgbcntoilbe : JDaecbieip nu alfoo gljcRclbt / bat fp om bed toichtigher anber Rationum toillc / oothhicr-in bc natRe aenghttoenbe/ geigth bc crempeltn bcp latur# bohlten tot ©janbenburgh/cnbe ©ertomntot Isomeren/ etc. hact litötn fonber ttogffel toel behent 5gn fouben/niet heeft mogen berfchoo» nen : Jthacc fh haren ^htur- enbe ƒurpen# bommen bic baRc ^laetfcn cn lt;^aflagicn met bpfonber ©efettinghen boo^fien moeten / ber toelcBemcn aen fulthe plaetfen foo toepnigh alp het liebe ©^oobt ontbceven Bonbe/ foo men oberfulcBpniet ben 3ntooonöerp enbe het ge# mepn toefen tot uptterRe Rhabcen beeberf/ upt opfet / moettoilligh bertoacrlooRn enbe boo^bp-gacn laten toilbe.
^crhalben en Bonbenfp hier in ban haren genabighRen gefinne niet togthen/ noch hare ©ebe in befen gcballe plaetp geben : |Bacc fp toaren hier toe cerbiebigh / niet alleen in befen op het alber-lgbelicBRe boo^t te baren / mner oocB bie 3nquartieringen/ hooger/ togber cn langher niet/ ban alp harer enbe ber gemepner Steben feBevhepbt / oocB bie ratio belli onber# mgbclicB berepfehte / bcrRrccBen cnbe conti# nucren : ©och bp bc ingelepbe halbaten got» bc (©2b^c en ® ifciplinc / foo bed immer mo# gelith ip/houben/ toe te laten. Jßaer bie obe# tighepetita betreffenbe/ foohabbenfp/ ’tip toner/ ban toeghen aHerhanbe bacr upt booR# gebrachte con|iberationen/fonöcrlinge bctogle in fultp enbe harer gcalligcetbcn acnbRngenbe bpanben/ben ChmrbozR tot JBenh/ fich tot hiertoe befcr^tabt alp erf-heer h«ft aen# nemen toillcn/ hem met lt;t^obbtlithen bpRan# be bie felbe lithtelith impatroneren / enbe hitv nat Jure bellij bicallcanbcr contrarie vincula enbe obligatione bp btn vléfis tottcn gronbt toe toech te nemen / in’t toerch Relbt / tot bienPZ enbe haercr ©onbtp-bertoanbten meerbeven nut cnbe b^oom ghebjuprh/enöe bacr ober nat bienp tod-ghebaUen cnbe goebtbenthen bifpo# neven Bonnen : ^©aer tot betogp ban bic m# gclgföt
Hiftorifchc Chronijckc.
|
ßdgfbe ConintBIicBe miibioBepbt/soetgeptit grooten lafl bet oen^efonben «©uatnifotnen enbe genegen^epbt/ op bat fp/ tnfonbecgepbt met fouben berb^agen bonnen/bat fp baer me» 1631, alfultbe boet onbet begrepene euangentge/ fampt enbe bpfonbete/ bag bp/en toegOebaen 30« / enbe bigben : ©eel lieber Set genabigSll oaetSentn rtcStenbiinen/ bat fp Säer / met t famen bie gantfcheilöurgSerfcSap/enbe ben toebeSoop^en op ben Itanbe/onbeebanigSft te famen Willigh atcommobeeren. ’tWeltBe/ nobien Set alreebe ben meeftenbeel in ber baebt met goebe aennemelitSe bifcretic gSebolgSt Ware : lt;enbeeie ban WegSen innemingeber lt;®uarnifoencn/na afgclepbcr Relation ber af* nefanbten / ongetWgffelt noch berber bolghen foube : $00 Wilben fp bp ïjaren Conintblic» Ben Woo^be in be befte fopn enbe matc/foo Set immer gefeSieben Bonbe/albergenabigSft toe« feggen/ beloben/ enbe bic felbe gScnoc^faem berfehert hebben/ enbe Sier op met ben eerften cenen ©jicf ban feBerSepbt uptfeSieBen/ enbe aen ben bagS laten (lellen/ «Dat fp/nebens al» fulcBc i^ceren ghcalligeerbc / fp-licben met be ghemepne ^teben/bp alle enbe pber Ser-gSe* bjatSte ûerSten / «DetetStigSeben enbe ©/p« heben/ geruft laten/ tegen alle JBenfeSen/nae SoogSfte bermogSen/ ConintBlirB ©efeSùt» ten enbe 2öcft0crmcn Wilbe. jIBacrbic€a» tholifche Burgers ban fulcBen «DcnabigSflcn belofte ban befchut upt te nemen en af te fon» beren / enbe met Saer in fulcBer gSeflalte alp met fultBen lieben ban Saren ûeligions-ber* WanbtenmenigSbulbigS geftSietis / Sabben fp/ ’tWWaer/Welgenoeghfamc oo^faBc bp» anbtlicB boojt te baren : ^aer Set fouben bie fclbc/Welrbe boni bie gSefeSiebe boo|bibbinge ficS te berblgben Sebben / ênbe alfoo bie gant» fthe j^urgerfeSap gheen uptgSenomen/harer alfnu gefeSiebe ConintBlicfie ©doften fcSul» bißS 3D”« JBacc ben laetflen petite, bat hier onber oocB bes laeurburften tôt Jßent3 ^oe* beren 50ienacrs enoe t’famen bie €atSolifcSc lt;5See(lelitbhepbt fouben berftaen Werben/en Bonben fp befhalben geen plaetS geben/beWg» le Sarc enbe alfulcber IJeectn gealligeerbe ban g.îL. enbe anbere in ber CatSoliftSen Higue begrepen WetrlitBhebcn »rggSfboltB / S«f* tigh toegefet/ nac Ugf enbe Heben/ Hanbt en Hieben getrachtet/enbe bie uptterfle ©panbt« feSap bewgfen fouben. JBaer fp en Wilben hier in oocB niet totten extremis boo;tgacn/ ùfte noch ter tgbt met Saer als ©panben om» megaen/maer op fulcBen gdurBigen aenBom* fic in be ^tabt met Saer in’t bpfonber fp|eec» Ben/enbe Set alfoo maBen laten/bat fp fultBen ConintBlitBen milbigSepbt/enbe ber gefeSie* bconberbanighfle ©oo;bebein petWestroo» . flelicBr füllen bebinben: enbe haren ©;inti» palen enbe «Dberfleban ber ©panbtfeSap / af te laten/bes te meer bermanen motsten. fultBen ^arer Coningl. JBafefl. lt;DSma» bigSfle ©crBlaringc / lt;ocfcgS enbe ©dofte/ hebben bie 'Sfgefanbten met bantB aengljcno* men/enbe fultfip ober te brengen Saer acnghe» hoben/ met nabolgenber onbctbanigSfler ©c# be : 55at in oberWegingSe bet aengheboerbe 9lllbcrSooghWitStigh(lt ©o?fabcn/ maer bp» ' fonber ootb befer omflanbigSeben : beWgle ban Wegen ber gemepne ^teben/befer foo lan» nhen tijbt bp bie in’t l^eplighe ÄQtB omfWe» benbe/enbebieten Sartften getroffene Mrijgf# Wefens/ gSeleben enbe uptgcflaen Sebben/ bic menighbulbighc befWaerniffen / een fultBen bc genabigSfl motsten berftSoont bigben. |
® aer op bc ConintB heeft gSeantWooibt : lt;lt;5SP en fuît mp Sier toe niet beel geben/maer beWgle befe »Duarnifoenen allen ^tanben beis ïLanöp tot «Dupiingen ten beffen Werben in» gelept/ foo füllen bie felbe ootb Set harige ober befen totberfelber onbetSoubt ghtboo^berbe boften / Selpcn b?agSen. ^iet biep te minber foo Sebben bie «fgefanbten befe# WicStiffSen punts halben / boo^ber optningSe ghtbaen of tnbatStigS gSemaecBt / enbe baerbp / iDat l^are CSeurbutflcl. esènab. bie ©e-ampte ofte Smpt - Jßannen enbe «Dienaers / met tfampt ber Clcrefpc/ ootb mebe in Set be» ftSerm enbe beSoubeniS mochten gSenomen Werben/anberWerf gantfeS omfianbigS gebe* ben. ^ulcpSebbcn ’t iS Wacr/t^are Contngl. jliajeft.gScnabigSftbemercbt / maccfulcbp ebenWel bp ber gheftSiebe üefolutie in alles bigben laten / enbe baer bp gSebatSt/ beWgle fp befes berben puntts halben fitS epnbelitB te bcrhlaren niet berbonben Waren/foo fouben fp met ben eerflen firS Weber inbe ^tabt bege* ben/ Sier ban refereren/ enbe ober-fulchc bie* felbe in ber petfoon niet eer/tot bat Sier-op bc cpnbtlitSe «nttooo^bt m-gbebjarSt Wart/in bie ^tabt te Bomen gSemepnet/fuItBe beSm» bitS terugge b^engSen» 3amp;p befen 2llfftScpbt foo Sebben ^are ïtoningl. jDajefr.befe Wooj» ben gSebjupfBt : Ï^ub u alleen felbe niet lan» gSer op /enbe maerStu bie (nethe niet (Waet» ber : Want icB Weet bocS Wel/ bat gSp mp in bie ^tabt geemeSebbet/enbe beWgle biefelbe ban nu boo;tatn boo; mgn BoningkWooiben alreebein Saren finet gSenotgSfaemberfeBett iö/ enbe itb mp niet langer te berfupmen Seb* be/fo Wil icB ben ©oo?tocSt/alp oorfi ten bee» le ban ben lärggSfbolrBe te peerbe enbe te boe« te al bojen inbe ^tabt feSifben/ op bat irfi bp mgner tegSenWoo^igSepbt aen allen 5i)öen mectberfeeeamp;ert 3p / enbe bie WacSten onber ben ^00 jen / enbe op ben anberen üoo?naem» ffen ïamp;oPen / bep te beter magS bezeilen la» ten. W nu bie 3tf-gScfanten replircerben / bat hoben Hearer Conihgl. JRajefï.gclu tin genen« homfte/bie gantftSe 25urgerfrSnp fiel) Soog» litB beriblgbben/enbe biefelbe «©nbcrbanigljfl op te WfatSten/ na beften bermogen beblgtigr füllen : imaer baer bp met beffSepbenSepbt in» batStitS gSemaecBt/ bat tot innrer JKoningl. Jßaj.beter betfefieringe/ biergSelgtbc watS» ten/fonber bat banber 25utgeren/ en ber ftabt geworben ^Ibnten / Wel enbe ftereb genoetS conbenhefet Werbéz bat Sier toe bie bootljccn* frSidiinge enbeinlegginge ber epgene iirtjgf-boltSen niet noobicS en Ware ; ^ooSeeft bie felbe baer op geantWoojt : »Dit gebaipeb met faeflellinge ber WatSten inbe ^teben enbe aen bie plaetfen/ baer itb bp ^rggSb-tgben gSe» Weeft ben/Stöitamp; altoos alfoo geSonben/enbe mp nopt/in Wat geflalte/enbe Soe frerth fulcp geftSiebenmotSte/geen tijbt notS mateboot-ftSighen laten / maer Set bcBenbe ©erp in atSt gljenomen / ( namelicB : ) Altcriusnonfitj quifuuseflepoteft. ϧ»et felbe gebwpfB 8oube iiB notS/enbeSehbe tegenWoo^bitS baer toemcerber oojfaetB enbe SSelegSentSepbu iDaer |
120 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vetvoigbdeï
dinner bp Rebben Retîne tJfgRefanbten big# ten laten/cn 3nn ban Wave Coningt JDaicjl. gelieinitteect/enbe baer bp bermaent cRebJop ben/bat fp met bet epnbeUtbeûtfolutie op Ret berbe linnet/ Raer op’tboo^beriicBdc toeber# cm foubenberboegen cn RRttRen. l©at mt in befen gReballe gRepafiTcert 10 / bat Rebben fp niet alleen ben boojigRen bagR / maer ootB fonbet uptfiel nae befet totberRomfie / bie albaet tegRenbJooibigRe ßaeöt cnbe Com-iniflario ban ben CReutbOïfl tot jDent^ gRe;’ notificeert enbe acngRebient / enbe ban ben fclbcn bact-op antb)oo?bt ontfangRen : «Dat oberfulcRsS in ber lt;êtabt al-Riet RetgReroep ban Ware iïoningl. fKajeft. oenbomfie in Ret ILanbtteïDupïingRen lupbtbaer toerbt / Rp boen terfiont enbe tot Riet toe meermaelb met Warer lt;!rRcurfHr|l:l.lt;l5RenabXieben/enbe te^ gRenbJoojbigRer Clercfic/bieRp ban biefme« gRen tot Rem boen boojberen / cnbe met Raer befptoben mat in befen gReballe foube te boe» nc jgn/in egpen racbtflagR gRenomen ; lt;©ie in aller biegen / nebenb Rem/nict anberp Rab» ben Bonnen bebinben/bat Rare Iïoningl. jfea» jeReptb j®annen op ber ^tabtb 3Öbe/ ficR in Ret minfïe tcgRcn-flaen/maer bed meer ©n» betbanigRfl bcqnaem bebinben füllen. ï©aer bp liet Rp ’t naemaclb blijben/ enbe Rabbe nae fijn bed bic / met t’ famen bc gantfcRc 25ur» gRcrfcRap/4ï*RcnabigR|l gRefcRiebe honing» liehe ßdofren cnbe lt;oefcggingRcn/bcb]eltRc feer biel te betroubjcn bjaccen/gRcerne berno» men cnbe gebjeten/enbe Rp cn tbjgffclbc gant» fcRclidt nict/oft Ware MoningRl. JBajcfl. alb een lt;©lo?p-bJecrbigRfle €Rpilelic6e |amp;otcn» tact / foube opcR met watet CRcutbotfil. lt;©e» naben ïLieben/enbe ber ÆlcrcfhcRct alfo maec» Ben / bat fp op booj-Rcc-gaenbc onberbanigfle 25ebc / cnbe bebjgb/ bic fp boottacn oocR tn ’t bpfonbere boot ficR bnlbcn uptboccen / in ge» ïgeamp;er gcfïaltc aen Rate plaetfe befee €oninc6» iicRer ^öRenaben cnbe tnilbigRept te roemen Rabben. Wet toilben bic 3ïfgcfantcn ficR oot6 niet berfupmen / maer Ware ConincRl. ^Da» je|l. op Ret berbc punct/ ban toegen bc ^nne» tuinge ber lt;ï5arnifoenen/bcbjglc bie ingeboer» bc enbebergroote ontfcRulbigingeniet cnBom bc Ranbt grgpen/ bie loopcnbc üefolutie te rugge beengen/ cnbe foo biel fp aen Rare plact# fe alb anbcrt/Rclpen berRoeben/ bat Water Co» ninefeh Jlïaieiï. booj-acn-trecRenbenf cnbe in bie^tabt gecommanbeerben IfecpgRfbolcBe/ nietb bjebcr-toeccbicRb facje^^enen/ cnbe bacc booj pettoeb ter ongdegentRept gRcen oo?faccB morljtc gRegReben toerben. bSactop Reeft bie ^tabt aen Ware ConintBi. jDajeft. bc Rarige anberbictf afgebeerbigRt / enbe ben ïWtfeRot op bebgf ßaben in geltjtamp;er gehalte Ret gant» fcRe berloop ber faBen booigcbjagen/ enbe baet ober boojbet Confultatie plegen laten/altoacr Ret ban in be gantfcRe ^tabt ib rucRtbaer ge» toojben / batmen ficR geenebpantfcRap tebe» folgen Rabbe / maer bacr op te bebencBen/ bat Warer ConincBl. JWajefl. Werbt opgeWatRt/ enbe befen booj-Rcr-treeBenben enbe in bic ftab matcRerenben ïtrRgRfboltBe/ficR niet Weber fetten füllen/ nocR petWeb WeberWeerbigRb te bejegRenen. lt;©RelRrB in fulcBb/alb Wateïeo» ningl. Jl^aje|t.befc®ccBlaringRctcruggRe te bjengRen/ ber ^tabtb 'ïlfgRcfanbten ficR tipt ber^tabt begReben Rabben / foo ib Raer on» boojfienb be ContnehUthe 45«ievael Conmuf»
1651.
fariub/ niet berre banbc flabt/bejegRcnt/met 16 31» bermclbingc/bat WertocR WilRclm tot ^acR» fen Wojld. »ipenabe met cen ConincBlicB ße# giment te t^cerbe/ aen’t marcRcren W ab/cnbe banConincBl. JWajeflcpt bcbelRabben/ ficR baec mebe booj aen in bie ^tabt te begReben/ cnbcallerRanbe bienfreliche preparatoria, cnbe beRcJlingc te geben : ’lt;wclcBe ban ooeBter» |lonbt bp bie nocR inben ßaebt fittenbe / ban Racr*licbcr beur cenen 25urger te Weten gebaen Werbt. ®aerop fijn Wate ®o?fll. (©enaben/ met t'famen fommigc Cojnetten ßupterb/tot beb Weeren (Wbetfien coniviii ßegiment gRe» RoojigR/ ontrent ben mibbagR boo? aen geBo* wen : Cnbe na bat bic fdbe aen ’t getimmer» bc ^lotguamcn / jijn fp goetWilligR ingcla» ten geWo’ben/ enbe boo^ber op bc iWarcBt ge» ruefct/ bie ßupterb albaer in goebet otbeninge gcRouben/enbe beur cenen Roogen (initier bie tWee boo?nacm(ïe/upt ben boen ter tgbt regie» renben ßaebt/ tot ficR laten boo^beren/ cnbe Raer bertoont: RetfOubenbic tot Water Co» nincBl. J!)aic)ï. upt bep ßaebtö mibbd 2tfge» fanten/ tót Rarer WeberBomfi fonber tWgfltl gRerefcreert Rebben / in Wat gReflaltc bic felbe met Warer ConincBlicBc Wooibcn bic gemep» nc ^teben op ’t befte berfcBcrt / cnbe bacr bp lt;©cnabigRfr gcbacRt/bat fp boo? fultfien 3n» trecB eenfbcelö banben amp;rggRfbolcamp;c te ^ecr» bc cnbe te boete booj aen fcRicbcn Wilbc. ®er» Ralbcn ban Ware ConincBl. JWajcfl. Raer befe ßupterb te geben/ WclcBc oocB tegRen abonbt cenigR l^oetbolcB bolgRcn foube/ opbatRiev beur met bcjlcllingRc ber ï©acRtcn/onbcr ben lt;oo?en ctx anberb/tottcnboo?naemficn55n* tocRt goebe boo^berepbinge gcmaccBt cnbe al» le bi fo?bjc berRoebet mocRte Werben. bBaer bp Ware Ware ConincBl. J®ajefT.lt;J5cnabigll ban finne/aenbefe ^tab Wate©o:)ïI. lt;©enabc bie Sleutelen totten ^tab-toojen tcpiefentcrcn/ op bat met ber openingRe cnbe fluptingRc/bc* RcllingRe ber WacRten enbe anberb/Ware Co» nincBl. 3l®aje|l. bienfien beboo?bert Werben/ ’t Welche oocB ban allen anberen Steben bacr in Ware ConincBl. jlBajcft. perfoonlicB gRe* Weeft/ ofte bacr in lt;5arnifoen bcftcllct / alfooi gRcfcRictib. Wiet op Rebben bacr-cn-tegenö bic gRcmcltc Wertogen ber ßaben / ficR laten binben enbe becBonbigRt : ^at boben bie ban Ware ConincBl. iWajeftept beur fulcBer Co* nincBlicBer Woo;bcn gebeelbe WerfeBeringen/ fpheben nebenp bie gantfcRe 25urgRerfcRap WoogRlicBenbctblgbt fgn/oocB niet ban mep» ningRc Waren tot faeflellingeber IWacRtcn cn» be anberb tot goebe bero^eningRe befeb / Wat tot Ware ConincBl. jlBajcjlcpt meerber berfe* BeringRegRebptn mocRte / petó tcberRinbc* . cen / jac ^eenfinb : jléaer Rabben alrccbe bie boojigRc perfoonen anberWerf afgRefonbe«/ cnbe ficR ban Wegen inneminge ber «®uarni* foenen alfoo laten bcrBlarcn/ op Rope Ware ConingRl. JWajejï. lt;©RcnabigRfl baer mebe füllen Bonnen te bjeben 3ijn. J!Baer Waet ƒ ur* ftcl. «©enab. Werben oocB onberbanigRH gRc* neben/ bat ban bien alrccbe boojRanbenen cnbe nocR boojber acntcccBcnbcn ïtrggRfbolcBc/ tegen ben C^urgteen / nocR ben iieurfurfrclic* Ben j!Went3fifcRcn Sïmptmannen enbe ïWie» naren/nocR ber derefge fcRabe/obcrlaH noeg gcWclt toegeboegRt mocRte Werben. »Wie ge» fonbene p:efcntntic ber Sleutelen bclangcnbc/ en ftonbe niet aen Raer bic felbe te bewillig^ 1
-ocr page 424-|
Hiftorifche Chronijeke. ^ ^ 5 i» Sp Wilben/ ’t iß Watt / fulcRen mepningge/ aen fgn bcgoojlitRc plaetfe refereren / maer «benWtl gareß bcelßonberbaniggg ggebeben gebfacn/ bat ban ben felben/foo get moggelitB Waer/ motgte afggegaen Werben. /Baer ben ^«Wgg geeft gern gier-op bcrBlaert/get fou» be bp ber Parole of Woozt bat ï}arc Coningl, JBajeg. ban gern gegeben geeft/bag blgben/ «nbe alle mogelitBen bigt aengtWenb Werben/ bat alle bifozbze na-blcbc/cnbc nicmanbt fega» be gefegiebe. Cube naebien fp ben jSieuW-in» ggefetenen ©ozg bet Si'^öt ©eftgerm-geer/ enbe ben felben alletgbtmet bpfonber ggena» ben toegebaen geweeg 5gn/ foo gabben fp bcfc berriegtinge beß te Williger op fitg genomen/ op bat fp ootB nae garen beel alle onggclegent» gcpbt golpenbergoeben/ enbe foube notg ter tgbt Weberom ban bic alrtebe booz-gahben Huptergc/ notg ban ben naetretBenbcn ©oct» boltBe/ pemanöt in öcß IJojgevß gupfen ohe* lept Worben : JHner öic felbe tot op ïjate «Co* mngl. Jßajefl. epgen beflellnigc/op bic open* bateplaetftn na uptreptRingle öcv |amp;jobianb tnbt löocpecingbe tc binnen/ bevolen toerbtn» ^ie l^^efentatten bet Sleutelen totten lt;00* ten / foube gern be ^tabt öicö te mtnbet Bon* nen Inepgeren/beWyle fuIcRe ntet tot afb^eurb btt ^tab^ fieegten notg 10?pgcben / bie fp beut €oninglit6e iJeloften genoeggfaem bet» feBett toaten: Jßaec (impel enbe alleen i^are Ccningl. JBajeft. tet eeren/ enbe tot meetbet berfeBeringe in befen aengefien/enbe bcffelben toilletoate/ bat5^are©o?|lcLlt;6gtnab. niet «et ban ben lâaerbc foube affitten / tot batfe te booten baer op bolggben. JDaet bat giet ban Relation gefegiet/en luaö gaer/’t iß toaer/nitt tegenß : jl^aet men foube bat felbe boen fon» bet bettoeben/ enbe bie Reutelen terflont obet# lebcrtn : ©otR onbet befen Bp ï)are ƒ utflet lt;0cnab. eene onbet be ggemelte ^fggefanbten op be JßattBt laten falgben / tiat fp befeß be» ritgtp en guipe in boojballenbc beftellinggcn fug te ggeb}uptBen gabben. ’t bBelcB ootB alfoo ggefegiet iß/ enbe fulcBjc fonbet bettretB uageBomen ban bie anbet lt;15gtöcputeeröc fit» tenbe ßaeben / enbe ben ÏOtfegot upt ben an* beten âaeben begoo^igeBe Relatie ggebacn : €nbe nae ggegoubenen ßaebtflagg/enbe gge* maetBtenbeauptc/ naemibbagg ontrent een ure / ï^are Jur|leL lt;©genab. opbe iBartBt/ baet fp notg te lamp;aerbe maß / ban gaer-liebet t’famen befe onbetbanige Stntiuooibt te rugge ggebjaegt Werbt : «Dat in frebe enbe ban We* Ogen ^are Äoningk jDajefT. enbe ben felben tot onberbaniggger eeren bie Sleutelen totten lt;oo;n bie petfoon bie giet onber «©cnaöiggg betbonben Ware/banbe gene bie fp ban Wegen betugemepne Steben plaegten te beWaren/te P^ejenteren / fp begelhngen gemaetBt gabben tn gare otbeningen : jsotgtanß met befer upt» b’ucBelicBt^fö tnggeniffen / bat fultBeß bet» oberltberingge ggemepnet Steben aen befet Ättgten/ «©etetgtiggeben en ©jpgeben/ befet «Iteebe gefegiebena ConinglicBc Äeloftenif* fen/ tot geenen nabeele notg affa?eutB ggetepc» Ben foube. JBacr nabien fuIcBe Sleutelen niet bp eenet perfoon enbe aen eene plaetfe boo^» Banben Waren / maer ban bele baer toe bero?» bineerbe lieben moeien te booten afggegaelt «nbe berbreggen Werben : enbe batmen alfoo ïiiefgalbtn met betfelber oberleberingge foo fiae^eUtB enbe fuel niet ter faamp;en Bomen Bon» |
HZ ben. ^00 Wilben Ï)ar« ^ur|ïck «Genab.get 1651 niet ongenabigg opnemen/ aio get gern in bc» fen mogelitB in petWeß obetfultBp bertretBcn motgte. JHetWelfBc berBlatingge ben l)cr» toggteb?ebeni,0gÓeWee|l; «Cnbealß fpbaet nebenß fitg inbargtigg maetBten/ bewglc tot befluptingge bert^oojten beel enbebpfonbte perfoonen ban gaer be|ïellet Waren / bat tot bergoebinge aUerlcp befo?ggber berWatringe enbe onBlaergepbt/bie felbe bp garen ©errirg* tinggen of Smpten ggelatcn/ enbe befgalben Wingaet aen ben 4lonintBlitBen «Officier/ bic gier in commando gabbc / ggeWefen Werben morgten : ^oogebbenl^atc Jurfil. lt;Gcnab. fiilcBt booiftacg oorB genabigg belieft. Jlkacc Wanneer’t gern onbertuffegen baer bp Wgberß toebjoegge/bat in fiilcBr be bienaren tot afga» linge fulcBer Sleutelen Werben uptgefegieBt/ 1^aere Coningl. Jliajeft. boojiiacnigc ï^eeren tiaeöen enbe Secretari in ben ConingglitBen ï^ooft-quartiere tergoogcti^elicn betreffen» be/en ootB bic 3ïfge^nbtcnban groot ^om» merba Weber te ruggge Bomen / bic bootgg?» melte ban bepber 3nben / bat i)arc €oninggk Jöajefl. met bet Steben ©erBlaringe Wel tc bjeben Waren ; jBacc Werben befen abonbt bupten ber ^tabt bp bc Strmabc gelaten/ enbe beß anberen baeggß aeiiBomenbe/ootB Wat op bepben ^ben Werbt afggcganbclt / bolboercn laten; *0aecopban oorfibpbenboo?f3. wd» ggemdten ï^eeveu Baebcn bie ben afggebeer» bitgben gegebene ÆoninglitBe Parole tot notg meerber beegtWiffingg of berfeBertgepbtban befen / bat bie Stabt enbeSt«ben bp garen ©ïibilcgicn/Immunitäten enbe Gerergïig» geben ggelatcn fouben Werben/ naemaelß om» i^anbigglirfi bergrootet/enbe boot Ï)arcr Co» ninggl. Ji^ajeft. aenBomfl in bie Stabt/ baer op fitg met gaer-liebet beß beloofden ©erfe» fieringgß-bjief enbe ber ûcberfalen tc berge» IgfBen/aengebupbet : ^aer bp ootB ggeabbi» feert ggeWo;ben/ aW om meerber berfterBect» gcpbt / ï^are Coningl. jDajeft. notg ben fel» ben abonbt een matclieB getal JDufquettierß inbe Habt gelaten/ enbe bie treuren en l^oReu met nootWenbigger UDatgtenboo^ficnWec» ben : Soo geeft bie Stabt tot boojbeel / fitg/ ban Weggen fultBet ï^arer Coningl. JDajefi. *Gcnabigggcn Jfffettion/ConinglitBer Jlül* biggepbt cube gt;6gcnabigg|l gaertebertroo» gen / bie ger-boojgellingt beß ©erfefieringß-b;ief bebantBenbc / enbe fitg baer onber alß ootB ban Wegen uptboeringc ber ßcberfalen/ met k)are Coningl. Jtöajeg. booj-geen-Wel-gemcltc ï?ceren Äaeben in tc laten/ aenggebo» ben: »accbaccbpbcfeß/ bat namtlitB get €geuc-ƒ utgclitBe Jßentsfigc bp ber Siabt bertierenbe particular interreire, tC geigCRC1110# bc baer in getogen/enbe in Salvo blgben morg» tc/namacW ggebentBenbe : JDacrbcWglebic ConinglitBe ï^ceren Haben fitg gier toe geen# fmß berftaen Wiilen/met boo;Wenbinggc/bat befe foo bitBmaclß booz-bergaelbe 25ebt/l^arc Coningl. JBajeg. ten laetgen niet ten begen/ maer ongenabiggg opnemen füllen : 311 foo/ beWnle ban biefwegen met beß ï)eercn Utur» furgen Hieben / enbe ber Clcrefgebpfonber tc (pjeBen/ maer baer bp boojggeWenbt/ bat bet Stabtß egebeputeerbe totbiebooz-aengge# rocebe i}anbclingge bie pzeparatie maetBen/ Äacbtß enbe gemepner Sieben Wegc/bie gaer booj-gtlepbc Punira m befen gebflUcBojtclirB |
|
158 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgd ^er 1631. op’^^ Iraniër te bjenghen / enbe haet ben «Co# gdifth ïBefln enbe bie »©uptRlU Uibertept 1 g. ntngfjlitBcn ©eeten ßaeben / hoe eer Boe beter betreffenbe / foo BooghbóithtigBen faBen in te ^ * unlbcn oberlcbeccn. 31110 nu mibbelcctgbt bie gaen/ enbe Bacr na te pberen : ©nbe ten toare tot afhalingc ber ©oott-fleutelen afghebcer# bighbe bienaerb/bte fdbe ter plaetft bjathten/ foo 3gn fn in ben boo?gcmclten ConinglirBen ©ooft-quartitte ber ©ooget lldicn inbe groo’ te ^tobc / bp teghcntooojbighepbtber Wel-ghemdter ©eeren ßaeben / in o Boibcn op een lt;aeffel gcfct gebjotoeu/enbe bie felbe in ©are ConingI, iRajcfl. name befielbe ©ffificr0/ babdirn obergdebert/enbe aen bie felbe boben- gemeltc ©oo^t-flupterO/ tegelgtB mebeaen* getoefen gBebJojben. g^dö bolgenben »©onberbaegBO/ aen ben 22 ber boo^fepber JKaent/na mibbag ten j uren/ sgnbe ©are lt;Coningl. JRajeft. ghelutBigh in be ^tabtgeBomen/ enbe ban ben boopiaem# fïen upt ber felben mibbel ontfangen/ enbe na# maelö om beftBerm enbe befthut gebeben/ en# be baer bp ber felbe gemepne Steben arme ge-fïelteniOc te Bennen ghegheben iO getoojben/ öberfulrBr fp bp befen in ’t ©cplige ügtB fith onthoubenben onBepli/ na alle bermogen fith entblootet/enbc fonber bat/notB pber-tgbt in aller ootmoeb en berBlepninge gegouben/ enbe in bie ©iggBf-Banbelingen niet m-menghen inillen/ maer beel meer bic ©’ebe-beerbigBept fith te beblgtigen/ootB bieftoegen ghenoegB# fame oojfaerB gBeBab Babben/ betogle ber fel# ber toegantB en necringBe niet foo bed en bc# b?ot0h/te gclgtBtn bp anber groote ^teben in ©anbclingen en €ommcrcicn/ Baer niet alfoo bebonben / maer ben meeflcnbeel in fleeBten 3fitBer-boubJC mao bcflacnbe : g^aer upt fp bic ©urgcro enbe ^ntuoonberO ober bic gBe* leben feBabe/bieo te fbiacrlitBcr fith boeberom bethalen Bonben. |
litBer fieberfalen / een gBenabighfle ©erfebe# ring]ö-©?icf foube beBanbight merben/ghe* lijrB ban pemanbt upt Baren ßaeben/ met ber ßaben/ enbe ©oojmunbero ban bc bier beden ^tabt te tractcren berplicht toare : «©acr bp enbe ©anttoertBen / enbe bc »©Bemepute boot ---------------------------------------------jjg jijy^j jjgj^.j jüajöthupïS te famen toaren/cn* be Baer bie ban ConincBl. jßajtfl. ©erfeBe* ringo-bpef Baer-lieber bergunt/enbe om boot# gemdter ßcbcrfalcnbierbt boo^gdefen / enbe ban Baer belieft gcbjo|bcn : ©ebben ben felben tot fith in bat ConintBl. lt;ßuartier ghtbooi# bert / enbe in bc ghemdte groote ^tobc inbet felber ConintBl. ©erfoon enbe in tegentooo© bithept belet ©ooger ^tantvpcrfooncn/bJclc» ter ßabtn/lt;©fficieren cn anbet ©oo?nacmfle ieben/ Bacr met cener recht JRajcfrcptiffljen 44 eer rietlttB enbeghebcntfitoccrbighflercben/ ©ter op hebben ©are Coningl. JBajcfl. in bet |0crfoon gcnabigfifl geantmoog/enbe fith namaeljS berhlarct : »©at benbolcfietot Heu» binghen alcccbc ban fith gOegeben ConintB* IgtBcn Woo?bc ghelgcBfojmigB ghemepnet ^teben/enbe ber gantftBe ©urgerftBap ghe* noegBfaem befthut en beftherm totberboer/ ooth allcotoat oybepOespben afghehanbelt/ noth bp fultBcc bptoefentBepbt boltogcn/cnbe baer ober na bie Bet-boojftclltngc bet gebtoon» hebben fp hoben bie aengetogene ban gemeene Steben ggelebene ftöabe ) Baer lt;6ôenabigôft mebelgbenteber|lacn gegeben : »CnbegelgcB fp boel gBelooben Bonben / bat ber felber ^ee« ringe beflonbe meeflcnbeel op ben SIcBcrbou# boe/ alsboojgfjemelt: jBaerebenboelfoube men gebencBen bat fulcBe ^nbooonberg 2amp;ur» gcris boaten/boelcBe boo; baer Steben en ©jp» Bept te becBten/ enbe bacr bp «I5oebt en ©loeö op te fetten / Boer toebeBooibe : 3nfgBeIgfBr ootB/ batfulfBjr ban ber felber ©oo^baöerjö moet gBefeBiet 3gn : «ÊbengBtlgtB bie in ber groote Circumferentie in’t opbouboen ban betl lt;oojn!S/ italien/ jSBuren enbe anber ®a|iig* Beben / gBeboojberbenoobtboenbigBeben gBe* noegBfaem te betflaen geben : *©aer upt litBt af te nemen toare / bat fp Bet Bare troutoeUtB gebaen Bobben/ enbe beBoo;benBaer -lieber tn befe boct|ïoppen natebolgen: boojnamelttB bp ben legenWoojbigen/Btt algemeene Cuan» gantfth niet te tbJtBTclcn/ batbe ghemepne ^ttben bp befe gebaetlitBe tgben bpanbtlicB# Bept foube oberBomen : »©at bie alreebe booj-Banbene »©eboubjfelo/bjannctt Bun na tégen« bïóo?biger aerb bolBomen te Belgen Uwer/ om op tebouWeri / men geentt moepte fÏrB foube laten berbpeten / enbe gheen Boften fparen tot aftoenbinge ber gebaérlitBBeben/enbe bpanb* litBe oberBomingen / beur lt;©obbelitBer gena* ben feer bienen fouben. JRen foube ootB toel bie lebigBe Exempla oberboegBen / Boe Bet on«» langsi aen fommigBe plaetfen in ber naebner* ffBap / baer men te feer oen fieB felfb gBeBou* ben/ fulp; niet reeBt aengegrepen/enbe om be0 gemeenen buefenö luille/eenföeelb bopper upt* Beeren bullen / ten laetfien bergoen/ enbe baer ober in’t uptterflc berberben gberorBt^gn: 5^aer aen bop onp te fpiegelen/en biergelicBen onljepl bp tgbtö Bobben beBoojen boo? teBo* men, t)ier ophebben ©are €on. JR. firB in’t MlooJlcr Petri begheben/ met ben 3(bt albaer/ alj8 ootB met tboee Refill ten in ber perfoon ge® fp?oBen ; ’0 ©jgbaegBö ben 2?. Befaben ©are Coningl. JRaj. bie gantftBe boojfepbe «©ee* ilelitBBcpbt Bare Keverfe obergelebert en ghe* antbaoo|t/enbebaer in bp be H. Drievuldigheyt met 42ebt belooft : 3Bat noch ©are €onincBl, jBajtfl. enbe ber fdbe ©roone tot Aborten/ ootB ber felbe gealligeerbt enbe lt;l5eloof0-ber* boanten/ Bet 5p noth metbioo^ben noth met aenflagen/ piactntBen ofboerthen/ BtpmelitB of openbaer / of Boe Bet motBte bebatBt boer* ben / enbe ber menftBen lift bebinben inotht/ Banbelen/ enbe fieB bergtgpen/ ofte in ceniget* lep bogfe bpanbtlitB Bouben en bejegBenen : jIHaer ©are €onintBl. JRajeil. enbe met be# fthjebenen foo lange befe BrggB buptet/ ghe* trouble bpentBoubigh enbe bolboenbe fgh fal: lt;«2n ficB Biet ban gecn ©auflclitB/ ofte eenigh anber fierlit noth Privilégié ontbinben laten boilbennoth fouben. 39ien felben bogB fgnb’ ootB ©are €oninrBl. JRajefl. om bie^tabt gereben / enbe hebben ber ^tobjS ©outomee» fler felbe bebolen / Boc en in mat gbeftalte tot beter betoaeeniffe bet ^tab/bie nieubJe ï©erc» Ben fouben opgeboert merbé. ^Deö ^onbacgiS na mibbagho ontrent 3 uren / aio eben bie y lie tool meet ban ten Qaif upje bup?öe/tocg(ie=’ pîofeen : «Baer ban ongOtbacrlitb befe nacr* bolggtnbc tooojben ontfiouben enbeopgetepf* Bent jgn gBetoojben : l^ct morljtentoelfoniniigric onbet®. 5^* ^ fifft bertoonberen / toat mp betooggen fiabbe mgn ÄontneBegtB enbe lt;êrf-Innbt te^erla* ten / enbe met foo grooten gergtBel enbe onge* leggend |
|
Hiftomwe Chrörujeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ? ÿ ^«3 i. lesBentBepbt mi» fn ©uptdant te begeben/ en nl0-nu ooeb aen befe plaetfe te Bornen, j^uj^ tupgSe itB met «©obt/bat icB Bet niet tôt Rn epnbe gBebaen Bebbe/om mijn boo|-Been%# melbe üonineBrfjeB en lt;£cf-lanben beur ber* obetingeban anber i^erfcBappôen / Banben en Ut eben/ te bergrooten ofte upt te bjepben : J!®aec bat itB mp ( ober ben jammetlgcBen ftaet/ bacr-inne mijn j^a-bloetb^ienben cnbe «ôfjcloofô-gljcnooten in tDuptftant/banUie* gBen af-gBeb^ongBen berbtbigingBen BaertiS toaren €ô?ifîelicBen «î^eloofo beBenteniffen / mbe in noobt-Iijbenbe Bbertept gperaBen) Beb erbarmet ; enbtBaerBuIpeenbpflanbttebe* hjijfen/mpftBulbigB erBenne. beliebe45ob Beeftmp ongettoijffeltBier toeberoepen/enbe mptot fiiertoe/moebt/BratBt/5egBen/ enbe matBtigBe ©icto^ic berleent/ bat itb beut fg* nen fterrBen Wm enbeBratBtigBenbpflanbt/ met befe tôt Bier toe gBeboerbe ©itto^p-rije» Be îDapenen/ fnlrho foo bette bjacBte/ bat nu booîtî8-acn jâomeren/ ißetBclenburgB / bu ^JißartB/ Bet COturboxjlenbom ^atBfen/ Bet e2crt5-ftift ÆlîaegbenburgB enbe anber plaet» fen/ banben bic ni ffamen »öeüjelb-boenbero/ bpanbtfeBappen enbe aeubjingeniflen ten goe» ben beeleberloll jijn : «Cnbe Bier beur (bic üc^ be lt;^obt Btlpe/ bat icB Bet ter goebeture fpu^ Be ) Bet Cuangelifflu gBenieene ÏDefen / enbe bje baer aenBangBenbe lamp;olitifrBe ©?pBepbt/ op eenen beteren ênbe baften boet gefct/ op Bo’= pc / bat baanneer men fieB aen alle sijben retBt in bc faBe ftBieBen toil/bie bcboo;beringBe bet buate ^BpflelttBe »ertBe / enbe ber €uange» lifcBen ©o^flen enbe ^tanbcn in 59uptflant/ (bic tot Bier toe een mertfielitbe ellenbe Bebben MptflBeflacn ) ten toelbacrt fal uptbocren enbe boojtbjengen Bonnen. JlJaettop moeten alle bat mertb reeBt aengrijnen / om ben gBemep* ntn noobtcnbeperijfBelen nietallcenc bponjS te beBertigBen : jBaer ootfi eenpber tot af# toenbingBe beo feinen / nebens CBjidelitBen nenbatBtigen «©Bebebe tot (©obt/Bet fijne ba# bigBlicB baer bp boen/ enbe Bern filler ter Bet* ten nemen. ï^etijS tegBentooojbigB met onjs «Suangeliftfic alt’famcn/Bet 3P of top in Bob’» gen of nebjigen ^tanbe 53«/ alfoo gcftclt/alO toanneet top met malBanber op bc tooefle Sce in een groot ^eBip boeren/bat ban groufame ongejïupmige Wmbentoerbt omgBebjeben/ enbe genoegBfatm gantfrB betfuppen toilbe. |
JKaer foo berre en totlt nu niet Bomen / bat Jtwer alleen fommigBe blntigB arbepben enbe bien angH bet fcBip-b?airBc af te toenben fieB bemoepen : JBact bic anbere Bet ontoeber te fien/ bic Banben in ben feBoot leggBcn / in’t iglt;cBip flil fitten/ enbe baer bp rullen toillen : jföact Bet beBooUt een pber onber onp/ bat toertB met bicugBbcn aen te grijpen: enbe aen fijnen ooxt/foo bcle alleen in fijn BratBt en ber# mogen lO/Belpe bebooxberen : op bat bit noot* Iijbenbe «SeBip / berlofi enbe in be getoenftBte 3^abtn gBelufncBcB gBebjaeBt toerbe : op bat Bp Biet na ootfi in pettoes een bcrgelbinge fij# ner uptgljeflane grootemoepte cnbe arbepbt mad) bebinben/maer infonberBepbt rijtBc bc# looningc ban «®obt/bat BP tot uptbicpbingBe fijner ecce / enbe l|epligBen allecn-faligBma# Bcnbcn IDoo^be/ pettoat ban fijn tijbtltjtBc «öoeberen gBctoacgBt cnbe opgefet/ getoißirB fal te bertoatfiten Bebben. toanneet Bet nu B«pten befe ronfiberatie toare/ fob Bonbe 3.tB in goebe rulle in mijnen ConintBrijeBe enbe erflanben flillc blgbcn / cnbe Babbe met fuit* Ben öegietingegenoegB cnbe oberbloebigB te boen gBeBabt. jDaerBet lt;©obbclirb 25eroep ban toegen befe gemeene fafien/ Beeftmp gBc# bjeben / bat 3fB bic felbe / cnbe alles toat mp baer in lief is/ bcrlatcn / enbe mp tot uptboe# ringe befer BoogBBe noobttoenbigBepbt enbe nuttelicBflcn arbepbt Bebbe begeben. lt;cgen« tooojbigBbengirfi/ ÄPobtlof/ gBelütfigBp fict/ nocB fris gefonbt/ bp gocben tod-gebnen cn gBelucBigcn ^tanbe : Jßaer 3cB gac tot# berom met mijn Sfiemepe tegen eenen fterffien maeBtigBen ©panbt / bie op allcrlep acebt en togfe mp te feBaben/ cnbe mp upt ben toege te rupmen/Bemten Boogflenbemocptt : ’ttoelc» Bc ban ootfi litBtelitB upt 45obbclitfier geBen# gBeniffe geftBieben Ban / bat mp Bet gBelutB/ toeltfies (onbee bat / in menfcBelitBe factfien/ maer fonbetlingBe in iirijgen / om ber fonben toille bcranberlitfi enbe toanbclbacr is / fom* tgbts loopenbe tontraric in tegBeufpoet/enbe 3tB/ Bet 5P om mijn goebe löefontBcpbt ofte gantftB om Uöf enbe Ueben geb’a tij t motzte toerben. Jßacc befe perijtficlcn en moet itfi niet arB* ten/ ofte mpbaerbeur banbe uptboeringBe mgner fcBuIbigBcpbt / uptfetten cnbe aftoen# ben laten : Jlfaer ben bed meer infulrBygc# tois/ bat fonber «©obes genabigen Wille/ mp Bict in niets toebcttoectbigs Ban oberfiojiun/ cnbe bat alles ’t gene in befen gBeballc in mg* nen beroep mp toc|laet / of Bet ftljoon beo; ’t menftBclitBe bernuft Bet ongelutfiigBfle enbe boo|ic ffBnnt te 3ijne : j^orBtanS bctogle 3rB «©obt lief Bebbe / enbe fgn tere foetfie te booj# beren/nae mijn befie bermogBen/mp foetfie te beblijtigen/mp nu ten beften gereptfien moet/ enbe 3tamp; atfite mp alfban boot retfit gfielut# BigB / toanneer mijn l^cere OjifluS mp foo beel toelatet/cnbc mp bc genabe geeft/bat 5lrB om fijns J5acms toille hjbe. üDefgelBtr moet nu een pbcr onber ©. U. ootfi boen cnbe gBc* bentfien : Cnbe of Bp feBoon niet met mp te* gen ben ©pant Bern m’t ©cibt begeeft/ noth* tans in fijnen ^tanbt en beroep/met alle blij* tigBepbt baer na tratBten enbe arbepben/ gBc* lijtfi Bp ootfi nube met mp baer flact / enbe acnbieningBe tens mcrtfielitBcn acu befer bin* gcn/’tgBene Bern bic liebe «Cobtaen tijbtlicfie ^oeberen gBegeben Beeft / baer beur te Belpen boo^beren/ enbe aentoenbingBefijns fup?cn Elmpts cnbe jSeufen-ftoeetS/ ben loop bes i?. «Cuangeli fielpcbcboojberen: ©oomamelieft bctogle Bp ffeni fonbee bat/ litBtcliffi bic refie* «ingc te mafien Beeft/bat toanneer bie geniep* ne facefie bcrtoacrloofr/enbe bat Bp ( baer ons ^Bobt toil booj beBotben ) ben ©panbt foube ten beelc toerben / BP biet oHeen om fijn gant# ftfie tgbtlitBe jgeeringe gebjatfit : jfôaet bat* menBem ootfi met quetfinge fijner Confrien# tic enbe upttet|le gBebactlicBBcpbt fgnct ecu* toige toelbacrt/ tot bie 3(lfgobiftBc j® enfeBen infettingen btoingen foube. Sefi cn ben booi mgn bcel iriemant geerne beftoacrlitfi/enbc ’t is mp fonber bat/genoeg# facm befient/toat nu bele Afaren Bertoacrt nac malBanber befe plactfe Beeft uptgBe|laen/enb« bat gBp groote «©Belbt-35mpo|len Bebt baer motten tellen : Jl)atr bic / toanneer gBp bit toertB retfit betratBtcnfoubet/ tot niets au# bers banufetoen enutoen«iótlocfs-genooten S 2 tot |
|
Vervolghder 140 1631. tot ftBabe3gn aengetoenbt getoo?ötn, jSotö* tams 3ijt gOp gier in toel ontftgulbiggt / enöc gebbet in Oefen foo toepnigö aljs anbete/ onfet ConfeflTioms toe-ggebane geerfegappgen in «Duptnanbt Bonnen beb^gbet 3gn. jfeaer ten is noeg ter tgbt alfoo niet geißelt/ batbie gelb-reptBingen opgouben / enbe ggetoenfegteber# quicBingen gierinWeberomme Welbolggen Bonbtn : JRaer nabien ben Bpanbt get gijene gp mepnbe btrlojen te gebben/ met groot ggegt; toelbtenmatgt toebet foecBen / fgn Revenge met emfr naetraegten enbc gern (eer (ïeteBen Cj» fal : ^00 moetmen ootB op befer 3gbtn bp tDbts baer op bentBen/ batmen fieg tot tegen# meet toerufle / enbe in goeber pofinre en bet# battingge goube/ baer toe ban Uitben enbe lt;©elbt gegoojen/ enbe filler alfoo fonbcr berber befmaernifle niet Ban afloopen. 3cö gebbc alreebe beel bappere eerlicBc uptgenomen Ca# baiHierä oberbefenïïrggginggeboctet/ enbe ’'t gaet in alleo ftoaer baer genen / enbe ber# tpfeöt groofe onBo|len/bat icB acn gare plaet* fe anbere megtige fubjeda beBome.®at fegge ieB baerom tot B.U.op bat bianneer get ootB aenuBomt/ bat gOp tot botboeringgebefes ^Krqggo pet-toat fult geben/betogfen of boen foubet/op bat ggp baer ober niet ongebnlbigg toerbet / maer beel meer in obertoegingge ber faecBen Witgtiggepbt/ baer toe ghebnlligg en berepbt 5gt. geh toil oocB bie fallen natbent» fitn/enbe notg boo? mgn optretBen/met fom# migge upt utoen mibbel in’t bpfonber baer af fpjeBen/ al.ö met infleUinggc ber Accijfen enbe anber biergelgtbe noot-mibbelen/bie bp lt;®o;# loggp-tgöen aen anber plaetfen ingeboert/ en# be nuttelgrB ggeb^upeBt toerben : enbe u bp fultBe gnfteUinge aen alle menftgen berbebt# gben. 3rB bibbe u/ om bte bloebt-b;uppmbe ï®onbcn onfep tateren 3efu lt;111)21(11 taille / bat ggp bit googge taertB/baer aen utae epge# ne/ be utae/ enbeutoer jSaeBomeriS ecutaigge enbe töbtlitfic taelbaert gelegen iß / tergt fiilt obertaegen : jDijn trempe! u boo? oogen frei--lenbe/ enbe gier bp get utae in ggelgtBen gge# balie / troutaelttB en ggetaiHigg boen taillet/ metttagffelenbe battet lt;6obtmettgtficn «# ggen n tatberom bcrgelbcn fal. lt;öl)p geboet mp ©nberbanigfgï gebcben/enbe beur bc utae albcringanbiggg bp mp laten acngouben/ bat icBggecn «©uatmfocnaigierfoube binnen la# ten blgben : iUaer tailbe gefegieben laten bat bie^tabtban ufelfö enbe utaen ggetao^ben bolcBe/ betaaetBt enbebetaacrttaerben moeg# te. ZBefe utae 25ebe tailbe ieb/’tiötaatr/geet# ne ganbt ggeben/enbe u met be lt;J3narnifocnen in’t minBe niet beftaaert gebben/taanneer get matt utae epgene / enbe beß gemepnen euan* gelifrgen taeftnß teggentaoo?biggc ggegelte# niiïe alfoo Igben tailbe. l}et taare mp beel lie# bet / bat itB mpn ®oltB alleß met mp name/ enbe tegen ben lapant in’t opene ®elbt motg# te gebiupcBen / ban bat itB gmß enbe taeber/ enbe oorB alfoo aen befe ^tebe fterrBe ^ami# foenen inleggen enbe acgterlaten moet. Jßaet fuUt betepfrgt boomemelirB u enbe ben utaen gaer epgen taelbaert. Want (bat lt;®obbergoe# be ) foo u ben ®panbt upt ggebjeeB ban bol# Bomen befettingc foube oberraffegen/ enbe ber ^tabt maegtieg taerben/foo Ban een pbtr on« bet n gem-felbcn tnbeelben / enbe iß upt ben «exempelen ggenoteg fatBent / goemen metu foube omme-gaen» «©gp gebt ootB notg beel |
Uieben in befe ^tabt/bie niet toel te bertrou# 1631 toen 35n/enbe niet te beel toaer met ben bpant te tojrefponberen/enbe tot lifliger oberballin# gge gulpt te ggtbtn. Wat get ootB get gge# meen lt;©uangeliftg toefen fegabtn foubt/toan# neer befe ®Iact(e foube obergaen/ Ban een pbtr bp gem-felben afmeten. iDatrom bonbt ggp ootB notg ter tgbt fonber lt;©uarnifotn niet ge* laten toerben/ oft ggp toerbt inbe upterge pe# rntBelen ggefielbt. jDacr foo gaefl get alleen 5gnBan/ enbe bat get tot beteren enbe 3ete# Beren ftaiibt ggebjaegt toerbe/ foo toil itB bie lt;©uarnifoewen nae mgn ggeftgieben (Serbie# binggen tatberom afboeten/ en onbertuffegtu foo belt mp mogtlitB iß/te btmoeptn/ bat ber felber onbergout niet alleene ober u gae/ maer ootB anber jâae-bup?en / bien fultBß te goebe Bomt/ aen ben Sofien tenfbeelß gtlpen b;a# ggtn. 3rB toil ootB ben Commanbeur namatlß btbelen/ batgpgoebebifciplinegoube/ enbe geen bifojbje onber ben ingelepben boltfie late ggefrgitben. ®ooi befe tgbt fgn mgn ^olba# ten in goebe bifnpune alfoo getoone gttottfl/ bat geen ban biefelbe tegen btß^pgenbomß ï^eeren/notg tegen fgnen toille in fgnen Wijn* bergg een bjupbe aen füllen roeren / beel min# ber pettaeß anberß/ met ggetaelt peinant toat af te nemen. Jßaer alß nu fgnber beel ongebif# ciplineerbe / fonberlinggt ban bt gene bie gier te bo^tn ben ®panbt gebient gebben / baer on# ber ggeBomen / bie itB niet foo gaefl en Ban te retgte b^enggen / maer upt beftr ooïfaetB beti ongematBen toebettoille gebben moet, ©tr# galben toerbt u gier bp beftß troutoeluB gge# bjaerfegoutat : bat/toanneer fultBe ggtfellen/ get fp ber gemeene ^teben/eftt ootB tenen eer# litBen Wan fgnen i^upfbjebetebjeetBen/ on# goebiggepbt aen te ritgten/ pemanbt b?ang of angfi aen te boen/ ofte met ggetaelbt Bet fgne af te nemen/ fitg onberfiaen fouben / bat gaer bie felbt niet meer boo2 polbaren / maer boo? bie / taelrBe beur garen onretgtenganbtl enbe mifbaben/utoe ggetoo?ben3gn/Claet na gaer/ grgptfe/enbe fonber pemanbtß boojfp?ae£Be/ gaer met retgtbeerbige fult bebioebtn. Want baer mebe en fult gp mp niet alleene nietß ber# toornen/ ofte mgn ggemoebtberanberen / alß oft ggp ber faetBen gabbet te beel gebatn/enbe u aen mgn ^olbatefra bergrept gabbet;maer get fal mp ten ggenabitgRen alß ten goet toel-geballen ggereptBen : toant ggp gier beur bte toeber-bjenginge ban goeber Wiftipline gelpt beboo^beren : lt;©gelprB itB ban u fuUr te boen gier-mebematgt en ggetaelbt ggebe/ enbe u baerom teggen allen/ bie gern baer teggen fet# ten foube/ ggenoetgfaemboo^fp;eerBen enbe# frgutten toil. fonber ^uarnifoen en Bonbt ggp niet 5gn / enbe flaet boojtß-atn tot utoer toellefieur/ of ggp begapen oft Wolben toilt baer binnen gebben. ^tgapen fult ggp geb# ben/toannter ggp beft mgne genabiegfie mee* ningge ggelntBfo?mitg biebeflraffinggebeß boofen/met begooilirBen ernfl in’t toereb fiel# let : Wner gier-en-tegBenß fuit gbp fcl)abc# litBe Wolben onber gaer maetBen/ toanneer ggp u een berftgiitBen liet ober Bomen / enbe ben mifbabigen gare booft flucBen ongeflraft liet Benen gaen. ®oo?bev BebbeitBalbaeri« ooggenftBgn genomen/ enbe bp mp oberlept/ in toat ggefialte bie fiabt al-gitt betoaerbt iß/ enbe btbinbe bat ggp enbe utoe ®oo^-baberß/ om |
|
Hißorifche Chronijcke, *051. oin bic felbc te bebefïfgen/ groote inoepte/ ar# bepbt enbe teilen fjebt aengduenöt/enbe bacr# mebe tamclif6 bette sDc6ommen jijt/ bat ich beur (©obö gf)cnaöe / met toepnigben ©olebe bcfcplactfc tegen grootebpanbengaermaeBt foube Bonnen betbebigBen. Jßacr oft Bet tod nu met ber Offencione Bellica bed anbtrb als in ben boongen tgben Bem toe-bjaegt : Ä00 tnoet men ootB bp bicr-gBcIgcBc grootc ^te# ben op beter defenfion en meerber bebefïingBe bentben. 3fb Bebbe utocn ^outomee(ïcr fd# be gBefepbtenbeaengBegBeben/ BoeberftBep# ben nicutoe ï©crtBen Bonnen opgBeboert enbe OBemactBt toerben. ^aer toe toület gBp nu ïE). U. ben utoen/ enbe utoe ,0aeBomcrsi fclfb tenbejien/ (bnbereenttBbettreeB metcrnfle boen/enbe u ben atbepbt enbe onBon: niet laten berbjieten / maer bien baer op gBefonbeerben gtooten nut tod obertoegBen / bic onber anbe # ten ootB Bier-in bejlaet/bat Boe bafier en tod hetojofBtgBp bic^tabtmetben cerfïenma# Bet / Boe becl eet enbe meer Ban 10,11. ban be lt;©arnifoenen toerben afgBenomen.^cB mep# nc Bet met utoer ^tabt troutodicB enbe goet/ enbe toil mijn BonintBlitB ban mp gegBeben IBoo’öt bajï Bouben/bat gBp enbebiefdbe bp allen Baren GeeBten/ ©jpBeben enbe lt;ï5ecccB# titBcbcngBerufïgBelaten/ enbe tcg8enmcni# gBen enbe allen na bellenbermogen üonineB# litB fult beftBut toerben. lt;cn 10 mijne gBc# tooonBepbt niet / bat icB ^teben foube onber# b?utBen/cnbc in een bien|lbact jork bjengBen/ ofte Bun acnBacren ÄetBten enbc®ïpBeben af-fa?eutB toe te boegBen : Jißacr icB Beb mp altijbt beblijtigBet / bic fclbc in beter fojmc te brengen/ enbe bp goeben Bant-bieben t’onber# Bouben/gdijeb fonbctlinge met fiiga in Ugf# lanbt ban mp gefeBiet ib, Ban itB befc ^tabt in ’t eene of in ’t anber op-Bdpen/atn ï0jpBc# ben en lt;!5eretBtigBcbcn Bactpettoeb tot booj# bed ^gn/ ofte Bet oorB foo bette bjengBen/ bat bic Commercia cn bctcc gBclcgBentBcpt alBitt Bomen magB/ foo toil itB Bet ^etoillitB enbe geetne boen. 25p beftt gBcflaltcniffe Bont gBp fect tod in utoen boojigBen ouben jlanbt bet boojigBe ©jpBepb gBefet/enbe in fultBb/bacc Bet anberb ban toegBen bic in boongBe jaccen gBefcBiebe berb?ucBingBc noeB ontb?acfi/toe# berom rteBt tot cener Libéra Republica gBc# mactBt toerben : «enbe notB bact-en-boben Bet gBcene anberöbp utocn enbe mijnen aen# biingBenben ï5panbt onb ober Bomt / tot nut bet gBemepne ^teben beflanbicB oen te leg# gBen. i?icr-en-tegBcnb bocnicB gBetoiffdicB aller troutoc/ mp tot u te boegBen enbe te ber# fien/ op bat itB ootB ben mijnen aen utoe gBc# banc gBenabitBllc 23eloftcn bolboctc enbe na-Bome : iSooBefaitBbcn®crfcBcring bïiefF/ enbe bic Rcvcrfalcn, bit gBp mp Biet-en-tegen gBeben foubet/op ’t |5apicc fetten laten / enbe bcbolcn/batfc utc boojen om teboojlcfcn ful# len toc-beftclt toetben : ’«a: tocltBc ( foo men Boopt) fal gljcffljtcbt ann : enbetoanneet gBp nu op utoer 3gben bacr-mebt ootB te bic# ben 5ijt/ foo Ban tot ber uptboeringBe gijetre# ben toerbé. gtBBeö ootB rngneg interen Da# berg WertogB WilBetm tot ^atBfen U. ^. Btnebeng rngnen ßaebt en ‘»mbaffabeur ga# tob ban ^teenbergB/op-gebjagen/bat fp ban mijnent-toegBe boozbet met ©. U. ban befen (’t toeltB gBp utocnt-Balbcn bantoegBen Bet . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tegBentooo^bigBc ürggljg-toefen motBtet te |
141 boene BeBben) fpjcBen enbe Banbden/enbein’t 1631 bpfonbtr tod obertoegBen fult/beur toat mib» bel bic booj-gBenomen ©eftingBg-gBebouto/ aen enbe boottgBcfldt faltoerben/ombicTlab met gBenoergfame ^ïmmonitien te boojfien / enbe bic «©uarnifoenen onberBouben moeBten toerben. ’^ tocltBc allcgbooi uallecncfonbcr Bulpc cn toeboen ber nacbupjigBe ^tanben in ^upjingBen/ben todtBen Bet mebe ten bellen gBereptBen fal / foube te BoogB loopen enbe te 3toacr ballen toilbe. ïDerBalben fult gBp upt utocn mibbd albcr# bcquaemft Bier toe tenen IDtfcljot / fomtgbtg ban 6 |5crfooncn beputeren/enbe ber felbct na» menmp toebelldlen. lt;ot een gegapt ben itB gBtnabigBllban mepningBe/mijne banBerten-beminbe lt;i5Be* malinnc of ï^upfbjontoe alBicr te boen Borné/ enbe een tgbt lantB Bier te laten blgbtnz fo ber» re itB befeg berfebert ben/ bat gBp tegeng Bact utoe troutoc betogfen 3ult : ’t tocltBc itB fon# ber ttogffd op u berBope/bttogle gljp Bier upt bic goebe affettic enbe Bet berttoutoen ’t toclc# Be itB tot D. It. enbe befc âtabt bjage/bcg te meer Bebt af te nemen. Want alfoo itB mijn lt;J5cmalinnc alg een feer tocerben ^tBat op be# fer Sfierben niet bcrlaten ban : Stlfoo fijt gBp Bier beur befen bicg te meet tot mp berfebert/ bat itB ootb ban u tot gBeenen tgbe aftogeben fal. 2€lgnu na bolcpnbingBc ber Coninrblirfic ßebenen men ban be gUemeene ^teben toe« ge/ Bem bebantbte/ bat i}arc Conintbl. JRa# jell. Bem foo belc getoeerbiget Beeft / alfulrbp in ConincBl. lamp;crfoon fee bctoeegBlitb / enbe uptbocrlitBBaer toe te fpjeben/Bem fclben tot Ben-lieben foo gcnabigBll berblacrt / acngebo# ben/ enbe Baer bermaentBeeft / ’t toeltbe niet alleen fp aen Baren 002t / maer ootb bic gant# ftBc gBemepne ^tebeii met onbcrbanigljflen bantb teerbennen cn te roemen Babben: lt;©orB aen befet ^tab alle bic ber Gonfukation tegen# tooojbigB toaren/met ben ingelldbcn/cnbe op gBcnabigBllen bcbele / tot obeclefingc beg bc# Banbigljben Concepten befeg ©erfeBeringBg-b^ief/enbe ber Reverfalen tod te b^tben toarenz enbe fp nebeng Baren Jßebc-burgerö ftBulbig fijn/bic genabigBlle gBeftBiebene ©ermanin# geningoeber atBt te nemen/ enbe bic fclbc na alle mogBtlitBBcpt na te Bomen : Dorb ijnic Coningl. »ajejl. ï^ooghll loffditbllcc «De# malinncallc troutoc / enbe foo berre fp befen «©o?t of ©lactfc fitB bertoeerbigBet / enbe een tgbt lancB alBicr mepnt te blijben / na ber ge» lialtcnilfc ban befen bebjoefben tgbe/op bic fel» bc acBt te nemen / enbe op Baer te toatljtcn/ fultBp te betogfen Baer fcBulbigB Benneri/ootB toilligB enberept toarcn: «iSfi l^arc ConintBl. J®ajell. allen gemeene ^teben tot bolBarbin# ge in ConintBl.dPcnabe in alle ootmoebitBept bic fclbc blptigB bcbolen : ^Ig Bebben bic fel# bc gebjacgljt : 25p albicn mp utoen ßentmee# lier tcgBcntooojbigB op mgn acnbjengen gBc» anttoooit Beeft/utoer aller toillc enbe mepnin» gBc te fijne / enbe alg fp fuUBr met Baren ga/ eenmonbelitBbcBtatBtigen / in gcnabigBller anttooojbt fitB laten mertBen/bat fp aen fult« Ben berBlatingc genabigBlle bdiebingBe bjoc» gennatoelgBeballcn,; enbe bic fclbc toeberom baer op ban Bem gelaten. '55aec op fp ban Bier na tecflonbt upt ben bijf ßaeben 6 ^erfoonen totten WtfeBot beputeerben. Cnbc fijn ^are S 3 ConintBl, |
141
1631.
ContneBt Jükijtfi. bet feitet »witten ©nöcr« banigOft otter -g^elctert glKtooiöcn.
iföaet bic tan bepber fijbtn afgDefPJootBen enbe betniUigtbc |auncten/5tjn befe : 3in ben ^onineftlitBen 25|itffoojton0cn enbehennen biebmacl l^oontn-gOeniclrcv ï)are ïtontngl. Jl)ajc(t. too; fifh bare lt;Crtcn enbe IBoninrB« rijeb/ bat fp öacbtsi-inee|ïcren enbeaaeben/ oodibcgbeincpne ïSurgberftbap bet ^tabt Crffo^bZ getneuptgefonbert/ (tu elften fp bat gettipgenps gb^ten moeltcn/bat fp fieb / ’t lO
Vervolgbdet
tnaer/ om nootbjuftiget ïnnuptinge öeö l^ce* ren ïïcurfur(ien tot Wenn / taeliber bienaerjS enbet’ famen be,s |3auo ócentlKtbcptaUcr^ onbetbanig|l boogt bemoepet bebben / maer filler tail bie feite upt boegbtJKÖttgen oo^fa* ben notO ter tgtniet belmHigbt bonnen tuet* ben) na ónberbanubfïer upttoerlubcr terant* tjoorbingbe enbe otcrletenngbe ceneP Revers gbenotgbfaem terfebert/ albergenabigblï toe» gefept enbe belooft/ bat ï^are ComntbL JRa* ieli. nebenp fultbc geaUigeetbe/ ^p-Utben
ï63t*
|
Cen cerften/bp allen enbe pber baren derb» ten/ enbe te refbt ber-gbebjartte Ï^antteflcn/ i3jitilegien/ lurifdidioneib^^pbeben/ Uee» tien/ lt;J5eretbttgbeben enbe Cpgenbomineu in ber ^tabtenbc op ben ïtanbe/gbeene/ boe bie oorb moebten gbenacnit tterben/gantfeb niet nptgenoinen / ongbefluarbt enbe ongebrantbt geruft te laten blfjben,
|
lt;en 5. ,0ae boogöfte termogben en tlnV met öobt fulrbr ter betten te nemen / om bie pcrijtbelen enbe gbetaerlirbbebcn / bic baer-lieber enbe bacr tan ©panben ijs aenfîaenbe/ op be |
^pAAp
®»lt;ei^lt;^-K
5l3||fe JL»'£ia»ï««iCj 6a,r^cntiai
41
^ur^A/j^
'^VÏ^^r Jl-
41*^
[30
^y^^ ^üœf '^ 'Jfu^eaiiaê.
^e/fVl (
^tZuftgi 1^^
ûr/amM^ia
0‘Sp/ip,^
Hana-vr c3kquot;fquot;-, Ttfe^AiZrgA
(RdgAif^
Heidelberg'^
PrtaiAar^ ^ ^ . ^ O-A^/AS
^p-u^p/ioM'
^^A^gAZagA
'oFgiAAagA
,iurZagZ
^'A^rFAaim 0 . ‘SaAAex/^
ya/mun^ar
'^It^Aicn
iS£i/u£A££r
üZAAaei
^i^i^g/iZaZpi ,^p£a
^^^£J:^
^^Ratn^rs
‘^^eb^^e/^
Ql^Jea
^F^pnAagA'
'Ji^pf’Agg;^ OAgp-iat^
^’Ü^e^nuj
quot; 4444'
tl 4*4
(^^^gnAou/gfi
T IT S. 0 -4ura.
-ApprAaZia
^t^^Rp/AgnAagA
^el^aus
*'fZg^eZZ
•iLPPgAi
ûAerZp
^Za/^pn,
TleuAeMet
0 Stgu^Ag f'
■^Xgmpgm ^
y{fj^‘^
• •ZrZairita
iSun^^apsta
JCaAt-ga^/órgAgi quot;
'Wzgt;,,Z
^^AprAaP
F-ran-
yifärf^^ifn-
atOria/ijlt'
( Z^ggZigrS vpingjleZ
^ Steinaxt
G-pJierfodi: ’
Croad^^
'^■^^r, nbsp;quot;^^ ^SZAra
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 (RgrgA.
'^eVa^tgA a (BgriMF 0 -
,(RgmAiiAg. 0
^O^££
^u/^a^pa
A Q SAtZnAa^^ ^ysaa '^“‘O^ 'Jivu
'üfgrgi^eAg
SoitPeZi^r/-^
^dGiAgAAy^ '^^^^ ^
ZpAArugA 0f,e ^Rpurtg
ZRtt^grAai^i
Z^'arggn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ttr
^AraA/Zp^g ^»ifsApuM
Ü^grzZg^gr^ XigAbg-nAgry
üffnf/iix^ran
‘lt;^/£-
ffttacb
o ^tUer^l^
''^^^fWrt£::X
Sa/iftw
T'^bze
S.Pgigp
(Ri/gAgn^r', nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^
” ^pAraAerd^
•^»/^ pr^
£e/i^es
AnJpf^
HU
S^c^vfs^
^^^n^ o
B OH 1
(PrgoggA
^•X/^g^Pf^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•^^mgrsApfgt;7
^AerggAe/y
0 XJiuyaZti SgAipnUf^
f/^aJ^gfyf
Sp^pp^gr^
Jup^gfj^tn,
£/Z^/ü^/’.fl
PARS.
Ti^Zaante
’KgbUx
HuZrZgZ
^g^^t/gZn
(Prg^£^ ^gAgnAagZ
^rnj^
ItZyZai'
£tJ
0 2 o' b U
^PuZoJiS
agt;^B=Ï^lt;nm
^ZgtyigiZg
Fernap J
y^pit
'ICplbgf^
TZgrg/yZeZn
0 0ZaAmgfylg£gft o^RtgAZagA FgAAgrAogA
T^tlte/bif
^nt/^uim
$^aii-
(Pieti^eijiir
Gai/Zpry
SiJPM^
(Bgrgnprefinngn
Meritlies.
J^^er^
lit^^i^
^eriiû^
jZ^raUne^Â,
'TtAgyfgnhur^
(Ti^gnAetm.-
oSaZa. LJ 'Pun/in^
^a^
^untm^
COtt^urt.
’^g/nmOPt'
4#4
A®;
TagZ
o '-PpUf^blZ^
-^i^mu/mu^,
^^r^
'J/tn^
Ftgggfi ’
.Kg/Zo-tm.
Regenl^urg mt^
Amfiel 0 tlaxni
Siim^tii us .^/ifici3/anZÿ.
Jr^o^ab
^gna^j^.
ZYg^at
J3
Z0\
^etJlam
SbrauZir^
4»
-ocr page 432-Hidotifché Ghrônijcke.
op be Beguaernftt We âf te lieben.
Cen 6. ^00 gaefl fiilrbr gefrOiet io/fp bet ^nquarttecingen entie d^uaentfoenen/foo Wei in bee ^tabt alp op ben Hanbe / bolBomen baet ban ontlaflen füllen.
Cen 7. ï^acr neffenp fulcBe gealligcerbe/tn alle fulcBjc wat fp in befcn gbebaHe met inne* mingle bee lt;l5uamifoencn ofte tot bebooibe« ringe hep gljemepnen euangeliftfien Wefenp âlreebc gljebaen gebben ofte noth boen füllen/ baet get in’t bon of in t lange/tegen ^aer ofte be gemeene Steben / met ofte fonber tergt ge-, epnbet Werbe/ tot allen enöe pber-tybtUooj’ fp^eben enbe ftgabeloop gouben.
Cen». ginfonbetgejÄtooeb intoebomen* ben tgben bp bergoopte l^^ebe-ganbelinggen boowemelitb/mebe in te Hapten.
Cen 9. gn fonnna/in alfep met Conintb* , lieber milöiggepbt enbe gunfte in allep na bet begoo|lirbgcpbt in befep gemepnen .Cuange^ lifcgcn Btijggf-pjeparatien alltrggenabiggfl tratteren Willen.
^©act ÖCC êxaöts Reverfalen, 5ijn Dpöcfcnacrboïglgcnbc ^unctm inggelgft ggewojben ;
Cen ecrlïcn/ Wert bic aengeboben Æoninfb’ litbe lt;6enabe enbe jiDilbiggepbt/t’famen énbe infonbergepbt ban alle ben Äaeben / ©ooj-. munbeten ban be biet beden enbe DanötWerc. Ben bet Habt €rffo2ö/ met aller onberbanigg# Hen baneb gcaetepteett enbe atngenomen.
Cen 2. ©rrobligeren enbe berpliegten fp gacr in’t ger-booigcHelbe Revers, ten googglt; Hen/bat^are Conintbliebe jRajeHept/bicnp Ctben enbe Coninebtgeb/ ootb bet felben ge# alligecerbc / foo lange beftr aeligionp-brggg buert/ofte in anber Wegen bergdeben Werben/ fp ggettouW / b?ienbt-gonbtgg enbe bebien# High 3Ön»
Cen j. Ï^arc^tabt tegen alfnlebc ©pan# ben / nae ben uptterHen bermoggen te befen« beten.
Cen 4. Cot ï^are Æoningl. jUajeH. enbe ber fclbet boo^fs pcrijebden / ftgabe enbe nae# bed ctgenp in/ get 3p gcpmelieb of openbatt / noeg beur gact/ noegbentanbere nietalltcn niet in’t albctminHe móleren, attenteren nocg boo?nemen.
Cen y. JDacr bed meet get pergebd/fega» be enbe nabed/na beHe blgtiggept Wacrftgon# Wen enbe gdpen afwenbcn.
Cen 6. ^nberp ootb in allen met onberba# niggHet ootmoebt enbe in baneb-nemingge/ jegenp ï^are Conintbl. JKajeH. enbe bet fel# bet mebc-beffgicbcnc / alp cerlitbc gact acn# biebenbc Hieben Wcl toebegoo^t / onWanbd# baet ccrlitb enbe optergt te factoonen/ gaet be# Wgfen Willen.
5!bie meet-ggemdte bepbc ©sieben/ 5gnb’ refpeóHve boltogen cnbc bolbomengemaetbt/ ban ï^aete Coninggl. jnSajeH. bp (uirbe aen# Haenbe googg-WirgtiggHe mcniggbulbigge ganbelinggcn/ nictp bep te minber ban Wegen tnHellingen ber Ärrgfen enbe noob-mibbden/ baet ober aUetganbe öoojflagen 3gnggcbaen ggeW^ben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
’PJBacnbaeggp ben 26. ’pmo?ggenp taf# ftgenS en 9 utcn/3gn ï^ate €oningl. JBajeH. Webtromopgebjoben/en gcbben garen Wegg na HmHabt ogenomen / enbe effen in’t opb?c#
ben gééft gp tenen bolhart ( bic gern eenp €a# 16 e i. tgolifrgcn ©urgerp 3^upp / Weirbe met groo# fenetnH ban bie berboben plonberinggc gge# WacrftgouWt 3gnbc / gern fnlrbr onberHatn geeft) openbaet op be marrbt boen opgangen.
SEnben «©narmfotneenbe ©éfettingge 3gn ggeblcbcn banl^atc ƒ utHel.^enab.l^crtorg ï©ilgelmp ^taét/enbe bet felber Hgf-Com# paignie22f ©eetben; ©an bep ï^eeré ©ber# Hen Corvifi iScginicnt4oo f^f erben: ©an bep 3^eercn «15tabf ban HouWenHtpnpiIiegiment te boete 400. ©an bep l^eetén lt;®bcrHe Mon-rov ßegnnent Pco. ®an bep Leeren lt;©berH^ jiBit3balp Regiment 400. ©an bep Ivetten ««BberHen ©ojbufrg 1000. en ban bep-^ee* ten ©betHén 3äemnit3 Regiment 200 manp: en ip ben latere eraef e»co?g HobeWge ban HouWenHepn tot een Commanbeut bero;bi# neert geWeeH. ©oojbet fo gebben in plactfc eft ban Wegen ^are Coningl. jBajeH.terHont na fultBopbïtBen/ cnbc anberp tot betfrgepben malen/ bicbooigcmcltcï^arc©o?Hl. lt;©enab. bic gantfrgc ©urgerfrgapyenbe gemeene ^tc# ben betfeefbert/ bat nocg beur bic felbe / norg boo? pcmanbt anberp / gaet-liebtt aen garen 6 erg ten/ ©jpgeben en eerergtiggeben/ cent# óen Sngceep gebaen norg Stfbicnrb gefrgiebé foube. ïi?arc eoninggl. jHïajcH. gebben oorB bcffelfp ümbafTabent Satob ban ^teenbeerg algier refiberenbe / oorb fommigge jDaenben blgbcn latch. JBacr baer nae geeft men in bet baebt bebonbcn/ bat ban bcfer foo Herth eat# nifoen / bie Habt onberbjaegglirhe laHen acn# WitHen cnbc oberquamen. 3tlfoo gebben ï^are €oningl. ^aieH. nabatfpbaerbangronbe# litB onberrirgt Werben / enbe baet Upt anber be-ooifaccBtc ongdegentgebcn/fnltlii: upt ben gront af te gdpen/enbe gier in goebe boojfitg» tiggepbt cn mlbbdcn te treffen / geeft gp bep üger 4Eant5elier Excellents tweern 3irel lt;©rg» fenHern genabigg fulrr opgeb;agtn : ’tWelc# fieoorfe in ber baebt alfoo gcbolggt ip/niet bet 45uarnifocncn merrfttlirltc / enbe ber ^tr,bt met ber gantfegen ggemeenen Cuangdifegen ïBeftn bicnHdirfier berlirgtinge enbe beran# beringgeboo^ggenomen : lt;£nbc alp bie booj# gemdter Ambaffadeurin l^arerlt;Coningl.JBa» jeH- bienHengcm nae ©wpnfWärg begaf/ in Wienp Hebe l^arc honing!. jteajtH. ïtrgggf# raebt 3tlepanber lt;iEf31ienp op Hupberfgaggen tot cen Refident in ’t Hanbt te Süplingen in ben ©00; ferner bep 3acrp jója.berorbnieert geeft.
33a battet nu allep alfoo met rergten beflo# lt;wfncfciK ten enbe bergdeften Wap/foo geeft be ContneB ^“t „5e ©ertorg Wilgelm ban ^aegfen Wepmar/ franchtn^ alp ^tabgouber bero?bcnt/enbegern ban We» ia«öt. ggen bet ƒ oitifiratien enbe nieuWe Serbin» gen te Ibeerbc enbe te ©oct/ ©jbinanticn gge# ggeben / cnbc baet op ten bed ban bc Bernabe ben 26 ^eptembt. nae «©otga ggeromman# becrt/bie bc fdbe ^tabt terHont bemargtigg # bc; metbenanberenbeclbeö©ülrftö ipl^arc jBajeH. op 2ïtnHab getogen/enbe get ©argt-Icger bp lt;©raef «©untget ban ^Wart5burog op get ^lot ggenomen. i©cp nnberen barggp jnn fp booibet op ^ImenauW boort ggemar# egtert/ cnbc cenen bagg albacr HiHe ggdegen/ moer giet nac met be 3ttmabe boo^bp bc ©of» fegagie of Wilberniffc getogen/ ’t Wtlrbe brie gantfrgc baggen ggcbupit geeft al eer bc bolle marrge baet booibg Wap.
3i)en
-ocr page 433-|
Vcivolgh der 144 xC^x^ ^ett bagD afö fp üybjaSêrt/Ujeltamp;e toaö tien 29 Äeptemb?. Jjeeft bat ^ineeMfröc î0oU6 ben iîcpfeclitÎKuComminàrium be lt;Cofla / bie ober be 25efettingóe tn Jtóanffelt comman* beerbe/op ben i^afen-jaföt gfjebangen. ï©aec op be €ontncB nae inneminge fulcfter ©efnn* gnen/enbe het gantfegeban ben Oberften quot;ïtl» tringijer feer bcrbJoe|le ©o^^eltrBe lt;0caef« «onfntftinfrôap ï^ennenbergfi : 3Diegantfc{je'?lnnaöc ^niföfn/ boot bte Wnrt^burgffOe ©cRinge Coningf» tf-enSa Öoben bjeberomme gijeronjungeect : enbe be» ijovtn, Uitjle bie baec in op geft^iebene op-eptfrOmge fieh tot geenobetgeben Wilben berflaen/ntaer op bie aetiBomenbe ^Weetftfie ftereä bper ga» ben-, ^eeft(HltBenplaetfegeftig^ befcijoten : lt;Bnöe aio boet beur eenen lt;oo}enbaet intet nebet floate / Beeft bie aSefettingóc laten aen» fegg^en / bat fp fouben Wpuen en Minheren öaer apt boen/toant Bp toare gfierefolbtert bie ^tabt metbpet te berberben: ^Ip nu bie boet binnen fuithen ernfi bemertbten / foo tg« fP beracto^beert / cube gebben BaecobergljcgBt* ben. tOaerbJaOtn befe©e(ïinge een uptterma» ten grooten boojraet aen ©ictalie / ïDauen/ lt;5e(cBut enbe anbere MrngBf-faBen/ dock een groote péchât ban »Ooiit/^tlber/ MIepnobten enbe MereBen-Ojnament gebonben. «toot« lt;©p befe betoberinge ia in gantfeO ƒ ranc# ^Ktre rn- 6enlanbt bpbeiIatöolifcBcgcootebjtefeenbe tholiftbf/quot;* ^”8*^ gÖtbJeeH / enbe Beeft Bet meefïe beel beo obre bfs ©olffiO fijn goeb^tnaen anberplaetfen batt fp «anincr in niepnbett fcetbet te 3tjne/gebIucBtet/oof6 flcB et^tkior» felfo ban baet góemaerfit / onbertoekbebtao futtee,® benl3iflcBop /tan# banïöuthburgB/ons gearljtet Bem banben Äoninrb goeöe ©jebea-tnibbelen baerben boo?gBeflagen. Jlintt btlc/ bebinle be Conineb beloof be Baer ban WegBen bet Religion niet te bWingen / maer in fulrbt Baec btp te laten/ foo Bebben fp Baer goebigB* lieft gBeatcoinmobeett. lt;0nbet befen Btbbé I^ate ^ontngL Jïïajefi« tot ^toeben / aen berffBepben ûijctfteûen in j®tantftenlanb/ maer fonberlinge aen ^toijn* fog/bit nabolgenbe ^rB;Bben latf uptgaen : lt;©nfen «©roet te booten : 10.11. en Ban nieto » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;becbo;gBcn 31111/ naebien boo;taen bet Werelt luel beftent ia / upt bint önngbenbe oo^faBen top ona met onfe €B?iftelitamp;e ^rmabe in befe 3Lanben begeben / gelijtB ban befe niet be gBe* ringfte ia onbec allen / namelicB : bat top on# fea «©Bcloofö-bcrtoanbten upt bat onbeBoo?# licBebcbiocB bet Confeientien / ïamp;jeflutenbec lt;CatBoliftBtn / met lt;©obta B«lpe mepnen te becloffen : enbe top gBelooftoeerbigB berftaen Bebben/ bat oocB Bare en utoe Steben tot Bier toe niet toepnigB Bier onbet aengBeboeBten 31)11 : ^0 Bebben top Biet inebe onfe aenBom# fte gBenabigBft notificeren enbe bp tijbta beur befen Cronipetter toillen betnemen / of gBp met Mepferltcfi lt;©uarnifoen / toeltBc top nae onfe ÆBftfteliffte intentie/gBefint 390 te bet# bjgben/ bclegBt 3ijt/ofte toat top ona tot u in befen Bebben te btrften : 3ngBeballenu utoe Steben met bpanbtlirBet bejettinge belegBt/ enbe gijp fulrt moet aenfien/ toillen top u Bier toe ernftelirftbermanen/bie felbe upt te ftBaf# fen/enbe bolgena/aen ona utoe ^tab-poo/ten openen / enbe met bet baebt / bat gBp befe ban lt;©obtu gBeopenbe gBelegentBepbt metbancB fulcB aennemen / enbe u Bier op berhloten ful# Iet; 2:911 topgBenepgBt u in bet baebt te re# |
monflterett / bat top niet alO ©panben/ maer i ó 51 » alp ©penben bp u Bomen ; «©betfulcBr top anberä bp toeberftant ona anbera füllen bja# gBen/ enbe bie tergiverfation boo? ten openbare bpanbtfeBap Bouben/ enbe bie felbe ootBnae 3^EijflBf-0fb?uptB betanberen moeten. ji)aec gBelgeB top ona beel een betera tot u boopien enbe bp tontracitept boo; lt;©oö enbe bet Werelt onftBulbigB toillen fyn : ^otoil# len top tegBen moigBtu bjoetB / utoe befloterf 3ïnttooop bertoarBten/ enbe blgben « boo? be» fenmetgenabentoegtbaen enbetoogen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , ®e €onintB ia ten epnbe banbe raamt ^ep’ amp;®‘5SS»c terabj. ( na batBP ©ertocB «Cmft ban ï®ep# «anintn mat tot^tabBouber binnen ConincBjr Boben ban ^_i»f^ berotbent Babbe) toeber opgetogen/ enbe Bera quot;nbsp;na ^toijnfojb getoenbet. Âla be MepfetfrBe baer in gelegen iBefettinge fulrBybernamenZ Bebben fp fteft bp tgbta ban baer op Wiirtj# burgh gBefalbeert. g0aeropbe€onincbben eerften lt;©ctob;.eenigB ©olt» baer Benen fant/ «ronintk m enbe ben bolgBenben bagB ia Bp felbe met 18 /Sinfo^/ «üo^nctten Guptera nlbaet ingereben/ enbe met JJÏ^i/ ben Gaebt fteft bergt left en / baer na bie ^tabt g,arr wt om enbe om beftrBtightt ; enbe betogle Bpbt» ^mt wt^ bant/ bat befe plaerfe ten bpfonber ©aa aen be ffffijStz JBepnftroora toaa/ Bttft terftont tot fttreftet nfrostvt. fortificatie ojbinantie gBegBeben / oor ft biie Compaingien te botte/ enbe ttoee Compara# gif ZDjagonncra tot befettingc baer in gelept ; maer met ben anberen bolcBe op Wiictf biirgft getogen/ lt;£nbe na bat Bp met gotber ojbenin* gBealbaet aenquara / terftonbt Bent aen bie ©oor-ftabt gemactBtZ maer be poorten Beefc ftp feer fterrn toegemaecSt bebonben. «Detoy#’ It nu baer geen goebige openingBe bolgen toil* be / foo fgn befe met iamp;etatben bematOtight/ enbe bie©oorftabtraet ghetoelt ingenoraën/ enbe ban ben polbaren geplonbtrt getooiben* WBbe^tabt en toilbe fieBbaerop foo niet terftont obergeben/ baer upt be ConintB Bate • totten anberen morgen op8urenBenbebenc* Ben gaf. «©Btlgtü nu onber fulcBen togle bie ^olöa* ten/enbe tuet Baer beel a5urgeco/©ro«to-pet* foonen enbe jilJonicftcn met Baer befte faetnen/ oorft beel üoepmano Waren/ Baer op’t ^lot falbeerben/ foo toert be CornneB terftont in be ^tabt gelaten. tBaer op noch benfelbenna* inibbagh bie ^toeebff8eBaet feer na Bet ^kt begaben/ altoaer bie ©iffcBoppelitBe ^olbalt; ten buptf Baer ^cBantfcn met Baer toel f uren lanrft ftBerrautfeerben/maer epnbelicB ract ta» melitB berltep toeber te rugge in be boorfepbe ^chanto gBebjebentoerben. ©nbertuffeBen Bebben bie op Bet ^Iot met groote ^turften enbe bobbel ©aerhen / oorft jRiifguettitrO fonber opBoubenbatB til nacht bptr ghtgeben/ enbe fonberlinge op be ©rug#gt; ge nebertoaert gefeBoten/ toanneer fp maer pettoat IcbenbighO fagpen / Bet fp JßenfeB of ©ce/ alfoo bat niemant fterfitr baer ober gatn morBte. J!»aer ongeacht fulrB tontinuecrlitft frBieten/Bteft be «Conineft na Bet ^lot met al» Itr marBt gBeaprocBetrt/ enbe cpnbtlitft nae 4 gantfeBe bogen en nachten / na langBe iiptge# ftant pcrptbelen / moepte enbe arbept / ben 8 «©ctobr.bjoegB bp 4 uren/ter halber JBanen/ bp bep ^loto Jö/ugglje met be Hoop-graben oengcBoraen / enbe bie felbe terftont ftoiratn# berhanbt inghenomen : ïDner op hP aen be poojte bc0 ©oorhofsi mepnbe te fttpghertn/ om |
lt;f, Tiiiter Coff. y, ffrapïmewer ifiarn. en Cle :jj.:Bieu/ien^^’. jx, s, -/ia/vc Cle, rl„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S,Cathat'tna.,jlf,IuïlierJpüal,j7.^re^er
S/Peter xn:Reu'em 22 .
lt;^pitaleifthom. z^.^enweaerifto, ss-Capu^Plo, A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hau^, 2â, jmd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,2j. S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de .je .TJick
tnornen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jj, ^Bletchef t/re, 12 • S, ^K^ael • P azaret
^^‘ ^eller-tiiar
-ocr page 435- -ocr page 436-|
Hiftorifche Chronijeke 'Ö5 x. ombiettbeamp;limmen/ maerbebnnöt/batbte 25?uggf)etonc afg^etooipcn / enbe bactbeur «enfbeelÿ mocfl te ruggOt togcBen. jIBaer ter# Honbt fjiec nae / tö be noun ten ttoeeben male aengegaen/welcBe get ^lot foo Wei op be eene 3rjbe na bet ^tabt/ aW op be anbere/ te geitje» Bernet ggeWeltbeBlommenbebben/ enbebte ^olbaten/ WeltBe met ben WtfeDot toel 1500 in’t gljctal Waren / altemael nebergeOouWen, 3^aet €ommanbeur / ben ßitineejtec 2tbant I^enrifO fädlet ban ^rbleptbepm/Deeftbooj be ContneB een boetbal gebaen/enbe alfoo «©c» nabeberfitegen/ enbe Wertgötbangen gbeno# men. ^ommigbe/ cnbeootBWcl tWinttgb i©onicBtn/aUcjS Wat lebenbigb inbet ƒ iivicn ban bc Conintblirfic ^olbaten aenghttroffen Werben / heeft moeten herben of hap? latten. Waer boo? het in 't ^lot op ’t ï^off / in beo eèloto ïtecfBe/cnbc inbe ^aBcrhge ginö en» bc Weber bol boobtnlagb. ^ommigbebon» bert ©jouW-perfoonen/ ©urgberO ©jouwen enbe jSonnen / nebeno beo ©iffebopiS ‘S2bel-Bneebten / fommigbe lt;©bdeerbe üactfhtertn enbe anberboojnacmflc Hieben / bie baet in’t ;amp;lot bidben/ fyn gebangen/enbe hebben baet fdben moeten rantfoencren. 3;n’t ^lot io een feboone boojraet acn ©jo-bianb / «mmonitie/ JKruptenbe Hoot / met 30 ^tufBen «öbefebuto / enbe aen »©out enbe Silber gbefmijbe/ oocB aen ganghbacr lt;©elöt een groote ^djat : i|ct©ojhdifBc ^tal/bol hatditfie ^Beerben/ aen Wijn/ Wel op 20 ga» ten boojraet/ enbe in fomma ’t ghene een Co* nincB tot fijn Conincbl. ï^of-boubingheban nooben io/ op het ^lot btramp;reghen / aenght* troffen enbe berobert gbeWojben. bfla'.quot;’^gt;i’3 Wefe plaetfe math anbero inberfituationma V' «ter “'lét bingben met fijn toebeboojen/ Wel onber **f8!). bic alber-hettBhc met alle fijn uptruhingben enbeopgehapclbcgocbcrcn/ geteBent Werben/ enbe aio een banbe albcr-baflcbco gantfrben *®uptfcbcn lanbto. ï^et io gelegen op een feer Boogbe ^teenrotje/ Wijbt afgbelegcn ban an* ber ©ergben / alfoo bat bie fdbe hem gantfeh niet fthabditb 5bn Bonnen ; i^ct ÏO met hete» Be ûonùeclen/ ^tbantfen/ Hoop- en Water» graben/ober ber maten Wel boojfien/eh heeft feer feboone |öallepfcn / op ’t htcrlitBhe gbe» Bouwt ; bet light aenbic©ifcb- enbe ^rbip-tijeBe Waterhroom/bc Wepn/bacr beur bem ben ^ao/ban Wegen toc-bocringeber©ittua» licn / enbe anber noobtbjuften / niet litbtditB ban genomen Werben. Ä ^® »©racf ban lt;illp gtngb/’tio Wacr/on» ”'“(« hem ^tt befe ghebupjenbe ©degberingbe / ban bit ’^et5etf8/ éèlot/ met cenen 3(en(lagb / omme bet felbe/ ^ïi'IÏ®” al0ootfibe^tabt Wurtfburgh/ fontfetten : tostf^inn Wacc ten Wilbc hem niet gelucBen. Want alO *• ontfettG bp/ aio boben gemdt io/ met bc ƒ uggerifehe enbe 'aitringhbc 3trmabcbemconjungeerbc/ enbcbaccmcbe metbefeninhet ^tift Julba acn-quam/ enbe beo ConingbOï^jogreO in ƒ ranebenlanbt bernam / foo beiloot bp ten lacthen / hem met bc Hotringfehe 3trmabt te conjujigcren / enbe alfoo bie ontfettingbein’t WertB te richten/ hP tot fulcBcn epnbe ben 7. lt;©ctobjio bp jpulba geneead óenbebono heeft gehouben/ enbe het ©oldi haren »Geb in» bacljtigh gemaedît. jßaer na befen beeft men bebonbé/öat bic 'Cillpfthc 3trmabe 182 €oj» netten üuptero enbe een herds gbewl ©oct* Bnechten bebjoegh. ^De ÏJcffiffbe hebben baet |
gt;45 in befer tgbt feet Utile gebottben/enbe niet bed 1 ^ j 1» fien laten/uptgenomé bat bepbe partgen fom» tgts malBanber op bet flroopen betrapt/ enbe nebergebouWen hébben» üben 9 40ctob?. i^'^Tillpban J^ulbaopge* bjoBen / ben WelcBen ben Idbt ban ƒ ulba ban Wegen befombben oberbal/met een gberingen W-|taet gbeboigbet W/enbeben 12 befest/tot enbeom afebaffenburgb / metbenUotring* feben ©oltBe/ bie Wel 12 bupfent manjS hères Waren/ bem gbeboeget/ albaerbem Weberom geicgert baetbpBootsteboojen gtWeehbaö» be t cnbeaUett na mepninge Wel boojfien enbe uptgemh» JBaernabfen onberbefentgbwge guam / bat be ConineB bet ^Iot tot Wi[rt5» • butgb alreebe met geWelt berobert babbe/ foo jgnbie ^enflagen gbebjofien enbe in ben i^m gbeballen. lt;©f nu Wel ^illp bier op mepnbe/bat Wan» ««* ^?»if neet bp be ^Weebtfdje niet betrappen fionbe/ nbsp;nbsp;nbsp;X** fooWilbe bPbaet both betbinberen Wgbetjö ftn ïcndP in te breiten/ maer bp beeft bp bem bie teecBe» ac” « r««« ninge bupten be We erbt gemaceBt. Want na ’’** bat bp bem in ƒ rantbenlatibt begaf/enbe fijn ï9olfb upt bjeefe enbe angh ben ^Weebtfeben netgbenjShanbtbouben Wilben/ enbe batbp baet boo; Weber te retireren gebWongen Wert : foo beeft bP ben €oninfB oojfaetB gegeben/ bem nae te jagen enbe boojbet in te bjeecBen/ enbe genoegbjaem teuren enbe j^oojten open gbebaen. Newbie nu be ÆonintB b’eene plaetfe nae b’anbet in JrancBenlanbt/ enbealfooinBoj* ten tgbebet gantfdje Uanbt/ uptgbenomen wepnigb plaetfen/ in fijn geWdt bjatóte/ foo ijsbPiJoojtgbetogen. iDe habt iSoojenburgb begaf bem oedt in, J3oote«# bes ConintBo bEfd}eim. 3llle Steben en ^lo» u^f^ ten in ƒ ranthenlaibt Waren met itooten / mbre 6c Wijn en anber nootbjuften Wel berfien/ alfoo ^weetje bat bie polbaren ober-al ben oberbloetbon»,“'^* ben/ fp beramp;of bten een Boe om een Ógcrbad» bev/enbeeen Ätbaep booj j 25atfen. i^ae ber gbehalte befcr falten / foo beeft ben Siffthop JSibtbop ban ©ambergb/ in een ©jebe-trar» M ®^* WetBen met ben ConinrB tot SWeben bem te bnf oin Bennen gegeben/ bie bem be nabolgtnbe «Hon» «en ©jtbez bitien beeft boojgeQagen : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JP lt;» »SFen eerhen/bat bp enbe bat Cappittul Wa* storten, ret Wajeh. terhont 3 tonnen 4poubto füllen baet tellen.
5^oeWd nu bier op/in gewiße mate en Wij» fe foo berre gbebanbelt io gbeWo?öen / bat ben ©iffebop enbe bat lt;Cappittul bçn Coning ge# trouWe blgben fouben / foo en hebben fp both fulcfir namaeW aio bc «©raef ban ^illp met fgn Urmepe ten epnbe naebp quarn/ niet gbe# bouben/gelgt6 Wp hier na hooien füllen, gnfgelijeBen hebben 5^arc Coningt JBaj. oocB bebiielt;©b«hdgtBe ebeutfurhen/ al# j®ent5/»eulen enbe 'Criet/fommige mibbe» len booighdiagben/Waer op fp met Denlieben mepubentetractcren. T i. J3ome» |
|
Vervolgb det 1631, nbsp;nbsp;nbsp;’* fiamelith : ßarc J!®aje(leptbegeerdetc Wtten/Wacr toc ^oogh-gemelter l)are iheur» boifîcl. (©oo?luchtighcpdt gefinnet 3p : of |p ©tienden ofte ©panden 3ijn / bp de dToningl. Jßajc|t. tot Sweden / ofte Mepferl. JBajeft. te houden cene ronde antWoojt/ban geen ^eu» tralitept en Wilde hP weten.
lt;en j. ^oudc een peder €hcucbojft alle Jßaenden 40 dupfent ûychrdaclders tontri# bueren.
«mints in ^c Coninth heeft in deftn den Aldel in ^Storten' ƒranthcnlandt faubegarden uptgcdcelt / ende æ*^** Ö®^*^ ^quot;^^^Ijooflifh ghetrarteert / ende om ber# ƒranchens giffemffc ghebeden/dat hp foo onberfiens m’t janM ftte Handt quam/ endehacr ongclcgcnthcptbet# DoofffUch. oojiaethc/ metaendieninghe/ dat fulchr den jegenWootdigen dand onbccmijdelich berepf# fchet : ßiec-en-bobcn heeft hP hen Coninch# lithe ©tfehernunghe berfchert/ ende fijn Co# ninthlitbc bloet boor hacr allen en alle lt;©upt» dhe lamp;atciottcn belooft op te fetten. 31n ’t gantfrljc ƒ ranchenlandt Werden op die tijt de Crommclcn geroert/ en beel ©olcB tc lieerde ende te ©oete/boo; ßare Comnthl. jBajed. geWojben/daer bp cenen grootcn toc# loop Was / alfoo dat in houten tijde cen groot bolth tc famen gebracht wert. sugipifebe lt;crdondt na beroberinghe ban ’t ^lot te 19(101 ftija# ïöurt5burgi) / heeft de dTonincB eenith ©olrfi *iBMtfthe ”® l©ccthcpmb ende ßottenburgh gefonden/ ’ Welche in cen lt;©uartier daer den ©berden Iamp;v tolomini het commando hadde / inghebaUen/ het bolch in de blucht gedjeben / ende tamtlic# hefthade onder hen ghedaen/ oocB der éamp;tadt l©crthcpmb in defen bemachtighet. ©act op cenigh ^Weedifeh bolcB op ûottenburgh aen der Couber ghetogen/ ende die ^tadt met actoojt ingijenomen. «Die daer in ligghenöe ©efettinghe/ heeft gemupteneert / die ©aen# dels ban de Stengen gefeheurt/ ende hoerden mccdendccl inden^Weedfehen diend beghe# ben. J5ae fulchr heeft fommigh ^Wtedtfeh ©olch 3 CompaingienHotcingfröeüupterS geflagen/ ende 2 Couicttcn bcrobert. jSa dat nu dit lt;©caef ban 'dUp tot fijn in# |
tentte ïöurtjburgO f ontfetten / niet Bomen 16 3 ’• BonUe / ootfi anöeró öer tgöt halben toepnigB tegen de^toeebfehe Bonde up trief) ten-fo heeft Bp een Deel ban fijn ïârtjgôfüolfb hier en daer S wrt in «I5amtfoencn ghelepdt / ende die paffagicn m euami^ itéréB befet. ï)p heeft / ’t ip toaer / oorB aen# f®^ sût* den '©rabe ban t^anautn begeert / dat hp tot“^ de j inligghende/norh 4 €ompÉiingien boltB tot dep te beter bebiaermfTe der fclber ^tadt/ fonde innemen : JWaer de lt;©raef en heeft daer toe niet berftaen milfen. ^aer op lö '^tUp bp ^elgen|ladt Ober de JBepnghetoghen/ ende heeft fijn marcheringe na de 25erghllratc ge# wendet. ïïo|tp hier nac / heeft cenfdeelö fijn ©oftB «»^ met lift het ^tedehen ende ^lot 25ocbcnhup# KSini« fen/ datdc«6raef banï^anauW öufïtonlcr frijfmsö'' toequam / bemächtiget/ ende een fterefee 2Bc# iww* fettinge daer in gelept / ende die JSiirgtcp met I^londeren ende ander «©ngotoighepde/ groo# tcnoberla|lgcdaen. lt;©ndecdefen heeft de €onintfi in’tlSifch” dom Wurt^burgh alderhande ^Otdinantien gegeben / ech nieuWe Handt-regieringe inge# j^i «wc helt / ende upt fulchr een /Dandament publia teren laten/ ban defen inhoude : ï^ct ip der Wercit genoegh beBent/ ende al# som iww len Wenfthenlupdtbaer/in wat gheflaltcnae butAô’'* menighbuldigh ban hem Wel meenenden ende hoogten pber : jîîaet in efteau altoos gants te hergeef aengeWendé doo^glgdenden Waer# fehonWenß beden / op middelen te dencBen : ï?p tpndelitfien / foo Wel om defe teghcn fijn €oninrBrtjtB ende Handen afgefrhepden/eride dienobp getogen gebacrlithe mathinationen/ oorB feer fonder eenighe oo^faeeB teghen allee bolcBeren recht / fonder nffegghen der toeghe# boeghde hofïilitepten / als andere fijnen jftac-bloedt-bjienden / JDaegljfthappcn en î3er# Wandten / oocB ten deele ban den ©oo^baderS herBomendenoch Wcfende 2amp;ondtghenooten/ teghen den behenden Religion ende Prophan-bjedes/uptmuptende onghehoo?de gheWeldt-dotninghen Wtlle : filet alleen upt beWeegh* ntOe fijns «Coninchlöchen mede-lijdenden ge# moedts/endenaeden onfeplbaren techtbeerdi# gen »©odes Wille : J®aer oocB tot noodtWen# digcr berfeBeringe ende beftherminge gemcl# ter fijner ConintBrijeBen ende Steden / ber# oo^faccBt is geworden : 311 den nacfïboo|le# den Sare 1630. met een Wmade te lieerde ende te Doete cer|ïclitBinhet Cplandtöup# gen ende®fedom : Jßacr nacghclucBigcbcr# oberinghe ende reßitution deffelben / in fulchr hem coriftdcrccrdenban den beBendcn Hants« berderberen/ in defen op het onbarmhertigfïc berWoefien des Wettoghdoms isomeren aen te fetten : i^ieenae die felbe/ hoe machtigh fp fich oocB der hcplfamen Wederbjenginghen ban hem gefochtc algemcpnc riifre/ tot weder» Ilrebcn en teghenflandt bemoepet : ®eut den Allmächtigen Alcm (©odes / upt hem ban fij# ner genade onderfchepdelicBe berleendc naern# haftighe ©ictojien ende ©eroberinghen/ ban beel fferthe bebtflighöe befette Steden en Iamp;laetfen : niet alleene upt den boo?heenghe# mclten ï^ertogdomme pomeren : Jßacr bol» gens oocB upt der gantfehen lt;lEheurfitr|lclitBe Jßarch 35?andenburg/ al Wijd ober de (©der/ 3©ardhabel ende dbeflroom ghedjeben/ghe* jaeght ende gheflagen : J^ier deur aldacr om# liggende (Cfjeucfmnendommen ende Handen/ maer |
Hiftorifche Chronijeke.
I ^öji. matt in fpetû get beeoembe ï^ectogljbom ifötcßtlenburflö / met bien atng0t9oojtgötn , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;J5ratfftl)apy en enbe ï^tttftDappgen / toekhe
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tegen ret^t enbe binuamp;öepöt / jae gantfeg on*
ge0oojbtr bingen/bacr ban t’ontfetttn/be na# tuerlicftc toare «Êrff-geeten ; meeft Die felUe bieberom ter ganbt beflellet : enbe ooebgate lt;©nberbanenuptbej8 ^Lanb-becbeiUero öanö/ met refticution öattbet fielen enbe Utijamen/ lueber berlo|ï enbe in bjpöepbt gtbiacöt.
©f ÖP nu Wel baflelttS fjoopte / bet fouben bpbefen fnnen triumpDtttnben/ enbena baft allee merelt gßebatBten / obertteffenben Progrès, fgne bjeberbjeerbtge bie ooggen-ftOgn# lithe baiafie beb Klmarljtigen / tegen gare gt# oeffenbe tpjanngt genoegfaern bebinben/booj» nemelitb ootb of 0p peniantb liant enbe Uit# ben / ofte betl meet ben Bicr-boben-bcrblaer# ben (©ront- en i}ocff«)tcen/Der nlgcnieene tufte enbefe6erl)cpbtcenigBffnsi forljtc/ in’tbjertamp; begrepen / enbe firif obetfulcBp anbere booj# naemfte beöl). Qijtht gelfooifaeinfte ^tan* ben booïberö onbcbnicht te laten : »Cube Bier-tn-tegBens ben boeerben ®;ebe nae te jagBen/ felbe gBebifpontert Bebben : ^oo toare UotB* tanb ügrbt-BonbigB / bat fp fultBp retljt ter tontraneben ^Beurbo^fïen tot^aeBfm/ on# geatBtet bie felbe ben roem eeneb beftanbigen ©jebe-beerbigen/enbebeb üooinfrBen ügrBp retBt gettoutoen lt;©ronbt-|óilaer bp alle men» feBen fonbet onberftBepbt/ bpfonbet ben ©p# anbt felbe/ BtmBttftgeBouben : bie felbe bp# anbtlitB aengBebaHen / eetflelitB/ ’t tb toaer/ Bem ontoeberfpieBelttfie toebeBoojenbe Ätif» ten/Bier nae oorB bat oube uptnemenbe Meur# furfïclitBe Patrimonium, met getoelbiget inne* mingeber berftBepben naerngaftiger ^teben cnbeoberBeeringBen ban fommigBe Bonberbt ï©o|pen m bcrtooeftinge gefet / tegen alle beb ilijtnr Conftitutiones, oofB booj-Bergangene bpfonbete Padta enbe Syncerationes gBeottu# peert: Moobat biegBemelte €Bmrboï(l ib betoogengetoojben/ BatrgBelgfBmattgB om bjtenbelicBen bpftanbt tot fgner enbe bet fg# nen noobttoenbigBer defenfion aen te foetBen : oocB tot fulrhen enbe Bitrboben meetmaelb gBebatBte / boo; be Wapenen met ben fgnen berbonbeltcB te tonjungeren.
jSu toare Bet/ ’tib toaet/bafïelttB in’t gBe# moet te batten / of Bet fouben bp foo gBeBelbe faerBen/ bie ^tanben beb SoomftBen ügtBp/ bpfonberbie baer in bebinbelitBe ©atBoliftlK Uigue/fulrBe foo toel tot Barer alp ber €uan# geliffBen onberbmfBingB / enbe inboeringBe bebbp allen bapen 5?uptfcBen geBatebe abfo# lupte ©ominatien/aengBefiene ©jotebupjen/ als rebelirBe (datriotten Barep ©aberlanbtb ^uptftBec jBation Baer BoogBlgtB Jßifbal# len/ enbe ben felben geeneb-toeegBb bp ©ebC te berplirBten: JKaer beelnieernebenpBcn lie# ben tot tenen goeben ©jebe enbe üeflabiletin# gBe ber boojtigBen ögrBp-o^binantien enbe Wetten/ Bare Concilia na bennogen gBeritB# tet / ofte Baer ten minfïen J^eutrael enbe kille geBouben : Waer beurgaenp in Bet toertfi met Boflilitepttegenb B^l^Benniet ingemenght te Bebben. lt;en atrifiene Bem bat ©oogljloffe» litfie ©BeurboiflelirBe Collegium menigmael/ infonbetBept opbenlaetflcntot óegenfburgB geBouben Conbente/ opentlicB berBlatet/ bat befe ïiriigB fonber Baeren toeten enbe toille/ teggen beb ßgcBp-fonbamentele Wetten met
147
Baer aengebangen/ fp ben felben gcenfins Beb» 1651* ben goet gBeBeeten : JBaer beel meet teggenb Bacrlteber fallen tgbe met baffer bjientfeBapZ oocB in feBpften aengeboben/Bp ootB tn befen gBebaUe ber j^eutralitept fitB met be 3sroont ©jantBrgefi berbontlitB gBemaeeBt/ met bie boo;i-Been-gemelte ^atBoliffB« Htga onber# bjeetBelicBebjienbtftBap t'onberBouben/ enbe baerfp aUcenemet gBelgtfimattgBm betogb Bern foube bejegBenen / Barer alb fönt ©fien# ben en j^eutraUn met aller toebertoétrbicBept gantfcBelitB te bérfeBoonen.
jUaer Bp en Beeft niét alleenc op bat mad/ albBP nebenb ben Oéurbojk tot^atBfenZ booj beffelben ^tabt UeppfttB/ fijnen bpant onber b’oogen gBetogBen / maer ter tontratic bieboben-gemeltelligue Baer gfcoote marijt tegen Btn-litber in’t©elt: Jlfaer oorB ober» fuUBr ban ben ‘KlmogenDen ©obt Bem gena« bigBfi-gBtgoube treffeluBe ©ietoiien / in bie bolBarbenbe bpantftBap/ enbe foo beel bébon# ben/ bat / alb gp in retljtbeerbiger betbolgin# ge ber gemeltet ©ittojien/ in boopiemen fijn# be bie ©jcbc-berkooiberp bieb te ter te rerBtez enbe tot bctbjaegBlitBtr biUitbet tonbitien/ met refiaureringe beb gantfrB-berballen Religion enbe Prophan-©^cbtb te bjengBen / in# ben JrantBcnlantfcBen lt;iErept3 getufBet/baer in gBetogBen/ bp ben ©iffrBoppeu tot ©am# betgB en Wur^burgB/ fuUBje bp tgbtb gene# tificeert/ enbe ongeatBtet bie eerk gemtlte on# ber ben corpore ber gantftBet Uiga/tegen Ba# re glkoeffenbe Bokilttept / Ben-lieben notB 10* benbc mibbelen enbe toegen aen be Bant gege# ben enbe fionbt gBebaen/ fitB tegenb Ben inbet goebigBept/ toelrfiet Bp fitB obevblotbigB aen» boot/tebebïi6ntffBappen : ©bofBlkt Wnrt5» BurgBftBt beel/ in kebe ban gBeBooptet accomodation, anberb niet ban met ©per enbe Ca» non oBeanttoook : lt;Cnbe Bp baer beur meer alb gBenoegBfaem beroo^factfit iP gctooiben/ berber in bat ^ttft te rufhen / enbe alb Bem ©ob bie BratBt berleenbe/nfet alleen bie booj* naemfle plaetfen beffelben in te nemen/ infoni berBepbt oorB Bet bake ^lotbobenbe frabt ï®urt3burgB/ met^topneitberBanbtteber* oberen.
ï^iet op Babbe Bp nu / ’t ip toaer/ alle gBe# toenkBte gBelegentBepbt ootB toelboegBent# Bepbt enbe matBt geBab/terkont ex jure talionis, Bet gBene booj te nemen / toat anbere gBe# troutoe agtlir-kanben / enbe beel fBilioenen ban fijnp ©Beloofb-gBenooten arme Uieben gantkB ontftBulbigB in bie bingBen/ enbe au» bere niet alleen in biergelgtBen gcballe: jBam ootB toaer gantftB geen ooifaetB tegen ip gBe» toeek/ ban fijne ©panben bejegent. Wacr be» toijle fijn ConintBlitB gBemoettot biergehjc* Bf ©nojmitepten/ notB eenige tojaetBgietigs Bept/ in alles niets : ^Baer alp bohen geBooje ip/beel meer tot toeber-op-bjenginge eenep fe# Beren goeben bekanbigen©jebep/in ben gant* ftBen QprBe eenigBept upt te boeren / enbe Bp foo bele bebonben Beeft / bat een groot beel be# fep ^tiftep enbel^ertogBbomp/bit-mael/fon* ber bat geenen ©eere met fólitBt of ©ebt-ber# toantfp: jDaertoeltBe ban ben laetkgemcl# ten of gBenaemben ©ifftBop ƒ rantifto/ met bet ©ulbigingBe belaben / beur ben felben (alp Bem botB ©jtbe-beerbigB te bejegBenen / BP feer goebe mibbelé Babbe) gantftB fonfa ”oot berlaten ip gBetoojben / foo toare Bpöep ©e# T 2 nabigk««
|
14^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolghdcr aß?!« rtaïiiôfTeneecbiebensî: 35eWntieBetoot6boo? een ontBcöGcfpuertielicften nootùjuft/ fiel) beg Ïflnbc^enöc baer toegefioo^igee armer lt;®n* betbanen/foo lange tot bic ^Ibcrtogfle gt;©obt/ na fijnen alleen goeben toille / bic faccBcn beur eenen getoenfrijten lösche / anberjs betojbine* ren morijtc/in Coningl. lt;0ótnaben acn te ne« men/ cnbc allcö ineenen outcegten beteren en», bc feeeberen^tanbt te rifljtcn. 3n befcr gbe^ flalte/obcrfulcr om een getoiffe îLanbt-regic^ ringe acn te ftellen/enbe bie felbe met '3Cucgti# gge perfonen te berfien. Nebele na befen allen en pegelitben “JCmpt-liebcn/ï^oofben/^cbouten/üabcn cnbc lt;69c* meenten bier mebé crnjTclitB / fptotlben tcr^ ftont nac publiteringcbcfcsi |5 a tents/en boer op ban fijner aengejïelbe Ücgieringc/üp boo?’ gaenbe jSotifitation / firb perfoonlirb acnbie plactfen en epnben / bacr benen een pber be«' ftbepben toerbt te boegen/om fnlcbr m te fiel# len/fieb tcgcnó bem ber trouble bebiijfen/cnbc alle bcboojlitbe fcbulbigbcpt berbinblicb ma# ben / enbebaerbp/bJatbp bnerluybcrsbooj# bouben foube / acn te boojen/ cnbc fultbr gbc# boo;faemlicb nabomen» Cnbc alfoo bpfitb nu aller fcbulbigbepbt tot bacr betfiet / fqo gebentbt bp bic gbeboo?# fame in ^gn Coningl. befebuttinge enbe bc# febetminge op te némen/bp bt bjpgepbt barer tonfeientie/enbe ber fclbct openbacr trertitte/ ootbanber ©olitiftben ßerbten cnbc lt;J5crccb« tigbcbcn/«©ebjoonbeben en ^jibilcgien/ 45e# nabigbfl te mamteren / baer bic Jufticia bp fijner alccebt afgeo^bineerbe ingejiclbe l.antf-tegieringen te oeffenen/ cnbc een pber op onben banigbltcr acnrocpingc/noobtlitbe geboclirbc bulpe cnbc bcrloflinge te Uerfebaffen : fßaer flicr-en-tegeng tegen bic onbaiUige of ongbe# poo^famc enbe berarbterß befcr aengbeboben Coningl. 45enab. bet gene te oeffenen en boot te nemen/ toat bier in ber faben noobtbjuftigb 3pcnbcrepf£bt/ enbe fulcben toeberfpannigen tebeb;oeben» t^anan ban 'lt;crfïont na bc publifctingc befrö J©anba# be^toert« mentji / foo beeft beConintb eenen ?tenaagb behenSo' tip bc hab i^anauto tn’t tocreb te fetten/boo?« bepbt inge« ggenomen: cnbc tot fulcben epnbe 6 Compai# nomen* gnien ßupterö en cttelicBc bonbert bDjagon# nerö/uptberftbepben ûcgimenten uptgelefen/ cnbc ben 45berffen tjubalb met bic felbe na bc bóojf5 ^tabt afgbebeerbigbt. »Die beeft in eenen bagb enbenaebt/ban ï©urt5burgb cnbc Catlffabt bcfctcpfcbolb^tbt/ cnbc ben eer# ffen ßobcmbi. bc? morgens bjoegb/ tuffeben $ enbe 6 uren/ bp bc ^tabt gbebomen/ achter bet ^lot ober bc lt;l5racbt / cnbc alfoo op ben iDal gbeblommen: biclt;êcbilbtbjacbtennci bergbeboubjen/bejboojten gbeopentenbe foo met gcboelt in bc ^tabt gbcballen. «Daer bp ban bit bpfonbcr ^tratagema gbebjupeBt beeft / bat bp terftont bic ^oo^ten tuffeben bc «®ube en j^icutoe ff abt bebe Hupten / enbe alfo bielt;©nbe enbej^ieutue ff abt ban malBanber heeft boen affonberen. ï^icr op iß alle ’t gene raat op ber ffraten ban bc Äepfetfebe ^olba# tenin‘t 45etoeec bebonben buerbt/nebergebou« toen/ bacr bpoorBfommtgc23urgcrß bie in’t 45beb)ect toarcn/betoglc bc ^toeebtffbt baer booj 3^epferftbc ^olbatcnbiclbcn/omgOeBo; men 3gn / cnbc bcle gbequetff gbetoojben/bie tenfbtelsi bier na geffotben 3gn. 5Ben ©berffen ï|ubalb beeft/ quot;tißtoaer/ |
terffonl nae ben geftbieben ^nbal upteoepen 16 5 ’‘ laten/ bat be polbaren fitb op bt Wallen fou# ben ffille bouben/enbt in bet tSurgers en bier# gclgcBen bupfen/ractneberboutoen cnbc pion» beren niet grafeten fouben : JBaer boeb ben boerber ber ,$olbatcn en beeft foo terffont niet Bonnen afgetoeert toerben/tot na 8 uren. Op befc tgbt beeft ben ©berffen ber 25urgbcrs(/ ban be jHitutoeffabt enbe bie ingelepbe^ol# batefra/bacr ©begeer boen nebtrleggen/enbc bacr bermaent fieb op te geben, ©e JKepfer# lijcBe abjungeerbe ©apitepn / in bc jaitutoc ^tabt/beeft bem in’t terffe/botn men ben tu# muit in be ©ube ffabt bernam/ enbe bat gpe# roep luptbatr toerb/ battet sêbjeebfebe ©olcB toare baer in gbcballen / gantfeb niet berffacn toillcn in befen / bat bc 25urgbtcftbap tn fijn polbaren fouben allarm raafien/ofte bacr in’t ©etoeer ffcllcn / met berraclbingbe bat fulcBr niet te bebupben babbc / enbe bet DolcB bat bc ©ubc ffabt ingljenomcn babbc / bic tn toaren geen^toeebfebe mate Jätpferfebt Äolbaten/ bp bufft rad bat be ^raetbtfebe / in foo fuel# Itnbacffigbcpbtacn bien ©o^tof t^laets niet Bomen Boriben/ b? babbc noeb eeeff bes boog» genbaegbß acn bieläepfcrfcbe tot Slfcbaffen# burgb om meer ©oltb gefebjeben/en mepnbe baff battet bic felbe raaten. Jßaer al0 cpnbelicBbet gbeloof bem inbe banbt opraies/enbe bat bp fuIcBr anberß gije» toaer raert/ boen is bP albcrcerff toather gpe# raojben / bet ® olcB tot tegbenffant te berma# ncn. Jßaec boe ben ^ratebtfeben ©berffen Baer ben emff liet ficn enbe bptt ober bc Wal# fen uptfpoocb/ oocB cenigbe^tueBen opbe ßicurae ^tabt laten richten/ enbe bacr bp bie booïf3 6 ©ompaingien te Werbe achter het Älot heeft ingelattn/bic terffonl na bt j^ieuto ^tabt togben/enbe bie ^oogen geoptnt heb* ben/ ber mepninge onber baer in te ballen/ foo hebben btBepferfthe terffonbtbe moet laten fincBen : ©nbeoffehoon/ ’tis toaet/fgne bie* naerß cnbc cencupt hacc-lKbtn boojgrooten gefchencB bem bacr toe liet beraegben / bat bP ober be Wal ban be Jiinttoe ffabt hem in bc ©rächt foube laten ballen / baer ober fraern# men / cnbc op ^teenhepm (rontom enbebooj bp beS ©ber ff en JPoffehagie/enbe anbersbeur ’t ©olcB ben raegh gbebjefen 3ijnbc ) looptn foube / cnbc om ßaeffigh fecourjS raillcn acn# Bouben acn bie ban ^teenhepm/ macr berag» 1c Bacr bc ©ommanbeue in befen geen bieren# bed etner ure refpijten gaf/ fieb tot ten Igbe# licB betoog hebben aengeboben : ©och met befebebingheniffe: ^oo berttbe©ratfba€c in foube betoillighen. jSa bat nu hier op bc ©racf ban bc jêtoecb# ff pc op bc Wal ijs gbebgicht gpebiogen / foo hééft pp pem acngefept / bat bp toare een gge# bangene 5!ßan/ Bonbc hem niet raben/hp fou# bc felbe fijn beff e boen. Wacr op bic ©apitepn begeerbe/metber folbatefca/ t’fanié met |?gt;atb en ^acB / boben- enbe onbec-gberaeec/ upt te ttecBen : Jßaer bc ^tocebfthe ©ommanbant beeft fich tot geents ban befen toillcn berffaen/ macr bacr t’famen opgdept/bat foo tod jamp;ol» baten aliS 23urgpers bacr opgbeben cnbc hun ©etocee fouben neberltggen/oocB terffont alle 25urgcrjS in bare hupfen retireren, ©en ©a# pitepn met be anber ©ffiricren enbe bic bepbe ©ompaingnien polbaren boo; bc f^oogc ban bc ©Ube ffabt/met haer ©etoeer nebertoaert/ enbe |
^Iw
-ocr page 443-|
Hiftorifchc Ghronijcke. ï 6 51. tnbê get atgterlïe «a booten getoenbet : te bet» feUgnen/fuUr nebee te leggen/enbe fteg alt’fa* men op gbenabe enbe onggenabe fouben obet* ggeben. 21110 nu fuIcBr ggefegiet t0 / geeft We booj* noembe lt;ébjeebtftge Comraanbeur gacrupt genaben gen «©nberggetoeer laten begeuben; enbe tergont aengaer bebolenenbc boojgge» lept/bat/bJic gern in leaver Coningl.ifôajeft. tot ^toeben bienfl begeben toilbe / bie fouben bjeberbeggenabiget enbe bjp gefpjoBen 51)11/ baer op gern get mèefîcbeel onder be ,§)bjeeöt^ fege begaf, ^e Capitepn Werbt ggebangen/ alg ootu fommtgge anbere googge Cillpfcge «©ffuteren / bie in ben ,êlagg booj Heppfirg gequetjl enbe albaer in bes ïöeerbts cube an» ber gupfen/om gaer Weber te cureren / gabben gelcgcn/enbealbaer Waren fngcblutgt : ï©aec bnber ben IDipgccc enbe ©berfte löacgtmee* ger üBertli ban’t âcgimcntiamp;icolomini/ alg ootb 2 iKibtmeeflerg bie baer onber Waren : maer ben Capitepn ober be Oube^tabt enbe fommiggeanber «©fficicren/ biegen ingaer lt;!5geWeer pjefenteerben/ geeft be ^weebtfege OberRe Weber op gaer belofte log gelaten, «Die boomoembe Commanbeur Wag een treffelirb ^ngenieur/enbe een feer bifcreet €a* baiUier/ gielb goebeen frgerpeblfciplinc/enbe bermaenbe banbefen : nameheg foo gaeR gp alfoo bie ^tabt in fijn ganben gabbe/alle We» berauWtfege enbe WeRerWaïbiftge ^tanben gare Contributien / oorb eenigg lt;6raen enbe Woeperingen in 3 baggen na ï^anauW te boen leberen / enbe be teggenpartge nictg meer toc-reptben of bienen / fepbe gp gantfeg crnRc^ lirg : gpliet ootbben omligggenben Catgo* ïiftgen plactfcn aenRgggen/ bat fp bp bering* bingge fegerper^ iîrggOS-ererution bie gaer aenggefepbe Kontributionen fonber bertrerb fouben leberen. Senitifh in nbsp;ïtoRg na befen/ WarS be IKonfncB met fgn ^MhVr”^ ^i^mabc ban Wurffburgg enbe KarlRaö op/ te Ä enbe trocB op bepbe 3gbcn ban bc JKepn / nac «fWe» 2tfrgaffenburgg toe. 2111g bie albaer ligggenbc 3amp;epfetftge filler berna men/g eb ben fp fulcBen aenBomRenictberWaegten Willen / maer bie glaetfc felbc uptgeplonbcrt/enbc baer ban fitg Weeg ggemaecBt. Waerop bc iioningg bie Sgt;tcbc geeft inggenomen / befct enbe boo^ber op ï^anauW enbe ^teengepmb boort gemar* tgeert / énbt bit laetRe / beWgle be Bepferfege baer in ontrent 80 fßannen RercB Waren / Ranbt gielöcn/ enbe fteg geWeert gebben/ met trnRaenggctafl. lt;©pWelcBcbiebaerin (alg een groot RucB bet Jlhircn beiic geftigg fegie» ten bet ^Weebfege Wert ter neber geWo^pen ) gaer terdoot pbergabCn/énbc cenen bipen upt» SaneB en afwegt berBregen/ maer get mecRe* weel gaer in oen ^weebRgen bienR begaben. lt;w2S^» ■Ï^aer aleer Wp gier fpjeecBen / goc bc ^0# wi Äc«^quot;f^ berber ig boo^tggetogen / enbe bie Rabt öf«tbiiïrt ƒ raneBfiirt acil bc J^epnz tot fijnen Wille be* rm ;^5quot; quam/Willen Wp té booten becgalcn/Wat on* «nafcen'^' ®*’^ befen inct^cn ItcurborR tot ^aegfen gern 'geeft totgebjagen. Jl5et ben felbcn geeft liep, fer ƒ erbinanbug nabienbp Hcppficg gefegie* ben ^lagg/Drebt Willen maBen/mact allecne à pair, foo gier upt bitnatbolggenbe blgrBt : Want op fgn beggeeren enbe boojtRcl beg WactBgtaben ban Kabarepta / beg Sonings in^^paignitn tot Wcenen tefiberenben 2(m* gaffabeut / in ben name fgng Moninty i^enri» |
«4? eug ban ben liarabgR / i^ipgecrc ban et* j 6 a t. fegepbe/ tot gern ben ücurfiirR ban ^aegfen afgebeerbiggt ig/enbe na ffamenBomRe/befe Woojben boorgegouben : ï|ct gabbcbitBmael enbe meniggwerf fgn üDontue«. amp;oningg gem bemoepet/ in ben f). Goom* ^quot;“Ä? fegen ûgebe een g epi fa me bcRanbige Drebe te treffen enbe te begouben : jDaer infonbergept «/ acn tiert gem/fgnen 2lmbaff’abeur bcbolcn/Wd inaegt te nemen / bat bie oube Hicfbc enbe ®?ienbt* fen. * fegap / bie tuffegen ï^are JBaicRept enbe get i^upg lt;©oRenrgtB enbe ^gner BcurfurRcl. Woojlutgtiggepbt fallen tgbe ggeplecggt en* bc Rabigg onbeegouben fg / moegte blgbcn : enbe bcWgle boben alle gope / groote akera-tioncsberfeggnen/ baer upt epnbclgcB bed meer een berftgeuringge berlt;®ubc®jicnbt* fegap / alg begoubin^jc bet oube bertrouwe* lieBgcpbt / licfbcZ b?ebe enbe ceniggepbt te bc* foigen 5p / bat baer upt i^are Itoningl. JI)aj. intentie enbe gebargten alleen baer genen Rrcc* Ben / om na getuptterRe bermogen te arbep* ben / op bat beur fultamp;cn interpofition bit on* gcpl ggeremebieert moegte Werben / foo Verre fulcBc fgner KgcurbojRl. «Doojluegtiggcpbt Wilbe acnnemen. Want Ifacr KonintBlieBe jlliaieR. niet googerg/ alg gaer KgeurbojRl. WooR. enbe bet felbcn gantfege poRcritept/ fo Wel beffelbé loRcliegcn Kgeut-gupfeg boor» berlitB toe nemen/ alg ber felbcn Doo^baberg ggewenfeget gebben / ggelgrB oocB beffdben liefbe/ trouWe enbe bnentfegap te beWgfen be» geerben: Wcfgalben ï^areKonmeBl. JKajeR. booj raetfaem bebinbet/ bat ^gne Kgtur* boïRl. Woo?lucgtiggept / WclrBcrg lt;©raba# mina cnl^ktenttoneg berttouWditB in fcg?if» ten geopenbaert / giet na tWec gequalifiteerbe perfoontn aen een feecBcr plactfc ggebeputeert gabben: 2tlfbanftrg bic^paenfege2ïmbaf» factfegap Wilbe ter gerten nemen/bat ban Wc» ggen bic Goomfege Mepfetl. »ajcR. ebenge» Igcb tWeebeuggtfame perfoonen gier toe ber* ojbent. Wact op be gerndte 2lmbaRaöeur alg een ^nterponent inben namd^aret iiepfert. j©a)eR. allen bigt mepnb aen te Wenben/ bat alle bifferentien bie baer boomhallen morgten/ op’tbeRe totbergdgeBinge Bonben gebmoegt Werben. ï^icr op geeft be ïicurbomR tot ^arg fen ben 2tfggcfanten alfoo gcantWoomt : ï^are BeurbomRl. IDooil. bebinbt/ bat/ al* »ttoe/bt 1c ’t ggene Wat bc ^paenfege 2llmbaRabeur J!KattBgcaef ban Kabarepta / aen gem geeft ^«ebrnv booigcbiagen/ alletneopgct lt;ecrt5-ï^cctogg» o^ ö£9 lirBe ï)upg «óoRenrgtB eft Keur-gupg ^aeg* f^Â’^ fen / enbe tot ggeenen untbcrfalen D’cöc acn* ten jintijm.' gelept Wact : l^arc KgcurbomRl. «Doojl. gab» Bijen* be metreegt googg te roemen / bat ï^are Ko* nincBl. Weerbiggepbt/ get bebroefoe i^cpligc Goomfeg« GgeB ƒ eenen beRanbiggen Diebe Weber Brggen moegte/ firg foo googg ter ger» ten nam/oocB tegen Ware IteurbomRl. Wooml. enbe betreiben »eur-gupg foo gantfeg biicn* belieg Reg acn tc bieben fulefir beWgR: Wet Wilben ooeB filler bon Wegen Waer KonfntBl. Weerbiggept/^gne licurbomRl. ©0021. mct alle mct aller bmientfegap enbe uptterRe goebe bienRen/ Reg ftgulbigg Bennen / om giet-en-tegeng mct googgRen blgt fulthr ter gerten te batten: Waec bp te gelgeBe bicnRclicB bibben« be/Wate Äoningl. Weerbiggept Wilbc in befer KgRRelitBeintentionbooibcrgtontinucten. T 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;War« |
1^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghder
J lt;; 31, ï^ate »curUojIU. ïDcuvl. neemt oocB gier bp in ööeöenrBctuflc/ öie feer groote bcflantit« ge troutoe/ liefbe enöe bpenbtftOap / öie booj bek langljc jaren tot nu toe tuflTrjjen öen hupfe lt;amp;o|ïenrijtb/ enöe öen €heut-^achfcn roem» htB her gebracht : toat nuttighept / eete enöe lof oo£6 öaer upt bepöe hupfen/ jaehoeveel goetö enöe üoojöeel öen gantfehen éoomfthm ügrhe öaer öoo? iö toegetoaflen. Ï)are itcur^ bo^flelijthe ^eurl. haööt ooth befen aengaem öe ban öer tijot / harer beur *0000 genaöe ber* Bregen/enöe nu meer in öat 21 jaer geboeröen aseutVojfteUtBe regieringen fith gh^mtiS niet hoogerö enöe meeröerö laten ter herten gaen/ öanfukBIoffelirB enöenuttelicB bertroubien enöe hoe fulrBr boel ghetonferbeert/ meer enöe meer bergrootet/bebefïiget/ enöe op bieboeer* öige pofleritept gelutBich getranffereert boer« öen mofhte: enöe bit all£0 niet alleene met tooojben / maer met ghttrouboer oprechter herten in ber öaeöt menighbulbighbebotjfen : alle ÏJare ïtcurfurflek ^curl. caebtnaghen/ hanbclingen/ folgen/ bigt enbe bemoepingen/ maren altgbt eenigh en alken baer henen glje« ticljt gebocefl/ hoebjebe enberu|ïe/bie ootB öe toftfe i^epbenen boo: het grootfïe gott öat öen Jlßenfthe ontmoetet/gheathtet hebben/ in öen iSoomfehen ageBe te behouöen/nlle berheben bifferentien fallen tijbe ghelgtB in herba ghe* fiilkt/öat hoogh-fchabelicBe mifirouboen/aljsi peftis Republica öp tijöenuptbenboegheghe« rupmet / enbe goeöt bertrouluen onber ben $tanbenbaerteghen0 in be plaetfe gheltelt: JBaer booinemeltcB ootB öer ïïepferl. Jl)aj. aljs een hooghft ge-eert »©berhooft/alk fthuk öige troutoe liefbe enbe gchoojfaemhepbtbc« togfen/ totenp gehoojenbe autgojitept/fonber toekfie geen getoclbt beflacn Ban / foo tod bie fonbamentek ï©ettcn enbe anber hcplfame UgrBjr-tonfïitutioneiS/baer aen hooft enbe Ie* öen berbonben getonferbeert toerben : €heutlt; boiften enbe ^tanbeu bp hare i^jibikgien be-fchuttet/enbe alk J^enffhen bp recht enbe ge« rechtighepôt ghelaten/ baertegheupnietten ftoaert : ootB öie foo bierbare enöe beur ber« gietingeban foo beel bapper enbe ebel 23Iocö/ gearquireert/enbe fallen tijbe beur lt;0obbclic« Be genabe/met ï^eroifcher bapperhept/mnin» teneerbe ®uptfche Uibertept / nietbebjucBt toerben mochte.
Wat onöerbanighflc troutoe / liefbe / ghe« hoo?facmhept enbe bejïanbighepbt/öe üoom« fdje üepfetlirBe JBajefl. l)are €henrfurnd. Wood. altgbt betoont heeft/enbe toat troutoe nuttelicBe bapperhepbt enbe gebencBtoeerbige öienflen bie felbe upt ben gantfehen hupfe ban lt;©o|ientgtB/ aio fulcBéb gheen groote toebet* toeerbigheben toilkn oberBomen noch beje* genen : enbe/ ’t 10 toacr/ ten tijbe alg het booj ’0 menfrhen oogen getoio feer Verbjaept enbe gebaerlicB gheflaen heeft/ oocfi rechte troutoe enbe liefbe te beBennen ghetoeek toare / l}are Cheurfnthelirfie 55eurl. met onberfth/ieBter abontuer / toelcBer 1Lgf enbe Hebenß fjoog* hepbtenbetoeerbe/ oocB Uanbt enöe Uieöen betoefen/toat groote per g cBekn/haet enöe on# toilk bek boojnaemfte ï^anjfen enöe perfoo« nen ©are €heutfur(ïcl. Weurl. fith/ enöe beo felben©upG oberfulrBraenghetogen enbe op öen halb ghelaöen : bit alkb en toap niet alken ben fiijtBe toel befient/ maer ber gantfe €hji* Henhepöt / enöe ben aengrenfenben ©olthtren
1631-
openbaer : ©et achten ootB ober fultBr ©are IfeeurburjielttBe ^eurlutht. gantfth onnoo* öigh / pet meetberb teghentooojbigh in befen aen te roeren.
gin öefetot ©are JKepferl. JWajefi. fthulbi» ghe gehoojfacmhept enbebebotic/ foo toel ber liefbe enbe toeghenegenthept teghen het ©upjS 4hoflenrijtB/toarê ©are Cheurbojjll. Woojk ootB altgbt bajl/beflanbigh/ op^etht enöe on* beranöert bolhatöcnöe ; enöe habben fith Öter-en-teghenb tot ©arer ©epfctl.ji©aje(l. aio ee* nen geterhten enbe milben itepfer/anbero niet aio Bcpferl.rethtbeerbigf öegimento b}ient-hout enbe genabe/ootB befthut enbe beftherm/ foo toel beo ©upfeo lt;@oflenrgtBob|ientfrhap enbe goethept gantfthelitB berfien enbe ghe* toiOberfeBect/ boo|nemelitB betogk ootBbe bemuftighe ©epbenen fulcBe beffanbige trou* toe enbe nutbare bienflen met goet-baet beloo# net/ enbe ©are €heucboïfïl. Weurl. het hare/ enbe bieno gantfehen ©upfeo fulthr gelgrBen toel geremunercret / enbe niet buptcn öe mate treben fullé/aenfienlitBe belofteniffen gefthie* ben. ©are €heurbofftl. Weutl. tolken ootB gantfth niet/bat fp in’t minjit pet-toat boo;# bp lieten gaen / ’t toeltamp;emet boeghlirfihcpt bp ©are ©epftrl.j©aj£fï. niet tegen ’tgemoet noth onghelgtB bolbjatht/ enbe bat het beo ©gehr-toetten enöe na ouben herbrengen boor ontoelatelitB gebupbet / ofte ban ’t hup# lt;©0« fleurfJtbboeghlicB / qualitBhaöbeopgheno* men toerben Bonnen.
^onber fultfip toare het / ’t iO toacr / niet/ öat ©are ïtturborfH. Weurl. öetogk in öen fioomfehen ögtBc ban toegen öicongehooi* öe iïrgghf bcftoaerlitBhebcn on-ophouöelitB/ fonber ghetal/ beflctB noch mate / gebolghbe flerthe toerbingen/ martgen enöe remartgen/ plonberen/inguattitren/^etoelt-boeningen/ ftoare €ontributicn/en anber ontelbare enor» miteptenenbe etceffen groote afbunginghen/ anghd enbetribulatien boorgegaen / enbe het eene liant en ^tabt na ben anber f bertoilöert/ bertooeflet enbe geruineert / ootB allen refpect ber Îîeurfurhen enbe^tanben banbieonge* biftiplinecröc ^olbatcfra/ gantfth op een ?g* be ghefet/bie felbe in aller toeggen beftgimpet enbe beftoaret/beo ögtRp Wetten betatgtet/ alkgoebe «©rbinantien beenietiggt/ enöe in fomma alfooinöer ïttucfur(len ianben ge* hupfet / enöe öen ^tanöcnbemietight/ enöe met gatr io omgegatn ghetoorben / alO of öie felbe alrcebc onber öe bicnflbacrhept gebracht 3P/ 'Ken bic ©oomfege üepfeti. flöajefl. ban fommigge garen tot gier toe berfegepben be* totegglicB fegrgben laten uptgacn / enbe met aenftenlicBer uptboeringe/ toat öaer upt booj elknöe/ noobt/ fammer en fegaöe/foo toel öen ©oemfegen ügebe/ aio ©arer Wajefl. epgen ©upOboor ongeplBonbctottoaffen/ troutoe* licB ggereprefenttect / fonber berbepben reme* bien boorgtfïelt / op bat boeg bic falige©reöe eenO morgte tocöcrgcbrargt/citöe öen :231oebi# gen Srijgg enbe ILanbt-bcrberf een cpnbe ge* mactBt/opcntlicBggcbeben/ ootB ober fultBO in’t berftgenen gner 1630. cenBoflelitBcUe# gatie tot ©are JRajefl. na Wetnen afggefon* ben/ enöe fultBO omflanöclirBbcrgakt : oocfi op öen lactfl tot ßegenfburgh ggegoubenen Conbente in publios votis, enbe anbeto / gge* lijefi ootB öat ban toeggen beo in pundo öer ^eegelicfien‘0otöercn ïtnuo 1629. uptgela* ten
Hiftorifche Chronijcke
|
ten «lötctöbcrocrcnbcbeftoacrnifTen/ gOe«* mrtieert motsten toerDen / gantfej) blgtigö tntie bctottgöltf6 upt goedee ggettoutocr Der« ten urgeren laten : ende aljS die j^jeOucen gaec Öaselicxbergrootet/enbe met den Executionen bes «Edicts feer pderigO dooggedaren : ooefi Dier bp fijner CDeurfufleU ^eurlucbt.epgeo ne boogb-berdiendes bupfe nietderfeboont: IBaer ongbeaebtet dcffelden boogbbeminden ;amp;one aendancbelijtb tot een Coadjutore des IßlimaetS ende «Ecttsfliftes jßaegdenburgb cum promiflîone de fuccedendo dCUt bet 53om~ tappittcl aldaer met eenfîemmigben Confens légitimé poftulcret, filler boo^det dcr Bcpfccl. JBajeft.dan ï)arc Óencfurfld. ^eurlucbt. berichtet/ die felde ooeb on die tgdt/ ongeatb* tet bet den ûgebe Bondigg djas/ dan niemant gbetontcadiceect/ ende bier nae ^gn ƒ uc^ei. lt;5enad. totten Certr-^iMffebop gbedootdert ende beroepen getoo^den/ die feldc nochtans in alles ongehoo^t daerdan derdjingen ende hier dan afgefet te toerden/ ende anders den «Euan* gelifeben ^tanben/ maer infonderbepdt ooth die Cuangelifche Surgbcrfchap der ^tadt Sugfbnrgh / öeligions-beftoacrniffen/ acn« Qbetogen toerden : ende Ïjaiec CbenrfurfleL ^eurTuebt. daer bp dan den Cuangelifcben ende tBzoftercnbenderd^ucBte Ständen / fön« der ophouden aengbedaUcn/ ende bareö/2ïnno 1620. ende anders menighmael dan fith ghe^ gheden CbeucfurdelitBes toootdes bedacht endedermanet/ hadden ï^anc JDajefT. ^gn Cbeutfurhel. «Ocurl. fnlcfirnaeraatls/in een dolBomen^ch^iftzonder dato den 24 ^ugugi des 3aerS i6jo. doo?gcmclt/gcrcmonfltcett/ ende deur getrouto doorbidden in fulcB toceeb/ aldergenadighR taedt te febaffen gberepeteert en derbalet / met den aenbangb/dat fp epnde* lieb niet fouden te boxt bomen/ tot derhoedin» ghedan grooter ©ngcpl/ firh met den noodt« igdenden Ständen te erbarmen / ende Bicbc-deerdigh« ^onfultationen hier in te houden. lt;ot defen allen nu/badden l)arc läcurdurflel. ^eurl. ghelgcb fp toel door 4^odt ende den J^enftben betupgen bonden / geen on-oxdent* liebe gbedachten betoogcn / Î^arc ïtepfcrliebe JBajc|i. biet «nede in pettoes dccdxietigh te ballen / niet in’t minflc : JUaer fulcbcn hoo* gen Itepferliebenrefpect/daerop fp altgdtfoo ^ehooxfaemlitb gbefien ende (00 troutoelitb pelpcn befehutten te nae teigne: JDacrlKt badde fphiet toedeel meer aengbedxeden die ftoareplicht/op dat fp bepdes ï^arer Bcpfcrl. JBajefr. ende dan den öoomfcljen ögehe der? toand of bedxiendtfehapt : ï^aer dxaghen des Chcurfurhen ^mpt / ootb baer liefde ende troutoe tegen ï^are amp;epferl. Jfóajefl. foo toel bpfondcr booghe / oprechte affection ende be* handige dxientfehap totté hupfe dan «©often* tgcb : gnfgelgcbcn bare cpgene t)oogbepdt/ iètandt en Weerdighepdt/ende dan bertclitbe begeerte totten ©xede ende ûuflc / ende op dat het ï^.ögrb bp fijnen fleur mach blgden/ende biens onbepl ende febade mach toerden afghe* toent. «ende hadden ootb hier bp ^gn lt;. ©. te gelgtbc bedonden / dat ^nno 1627. foo dele de Mrpghf-pxeffuten aengaet/ dan den tot Jl^ulhupfen gehouden Condente / l^are üep* Utl. jißajeflept/ dan die ghtfamende «Collegie hierin ghelgcbmatigh derfocht gbetooxden. Wet hadde fp hier toe togdets betoeeght / dat wtbr inden ßgeb odeeborafüßb / tube dan/ |
’ttoelcb die uptterhe nootdxuft befes derepfeb* 1 ö ? t tc/endcoderfulcbr Ware Stepfcrl. jUajefl.bep» mtlitbe aaeden/ fulrbr openhertigb/ indarb* tigh en bebent te maben/ende des Gger Wel* baert te bedeneben/ Ïtmptp / jSlirbt/ ende ê§gt;tandts balden/ alSdooxgcmclt/ m allcctoc* gen foude toillenbebooxcn: Verhoopte oord aen defen allen niets ongbefebifbtesnotbon* deranttoooxdelicbs gehandelt te hebben. lt;©c* Igcb fp dan oder haren/dier ooxfacrb gbedoer* dcnConfiiiis ende Adionibus: oocB derftbepden dan dier tgdt bcrtoaettsmenigbduldige daer op dolgcndc ghebooxfame ^rlmften/ alle on* ghepaffioneerde/jaedie gantfehe Wevelt dgu* diceren laten bonnen. Ware «Conintbl. toeerdigbepdt in Wifpain* gien/ hadden bp die in 25obemer-lant opghe* flanc onrufle/deur den doen ter tgdt in’t ücp* ferl. jl®ajc|l. Wof refiderenden 3tmfaaffadcur/ «©rade dan Ognata, “Jlnno 1019. odermids den felden afgefonden fubdelegeerden defe booghe gbetupgeniffe laten gheden/ dat Wace «Übeur* doxfll. ïDeurl. hem dafl acndc Wetten hielt/ ootb hem daer doox eenen loflitben name der* tooxf. «Wit nu ende een meerders/badden ^p* ne amp;eurdoxfll. «©end. gbedaen /dcrbalden fp ootb namads met recht defen lof hebben ful* len : lt;©ndc als epndclirb Ware «Cheurdoxfil. Weurl.op inflandig aenbeuden/fteb met fom» mige «Euangeliftbe ende ©xoteflercnbe ircnr* doxhen en ^tanden / totUeppfith gedaeght/ ende het gene toat die «©oddelitbe aller doltbe* rcn/ootbbeftbxtdene ätthtenende ûger-con-ftitutiones,endc mcnigbduldigb herbicugcn in den ßgtbc toe lietcn/upt getroutoer foxghdul* digtn open-hetten bedatht : «©orb Ware fiep* ferl. JWajefl. dan die te famen tegentoooxdige «©efanten/ in cenen dolbomencn tocl-ghefon* deerden fthxgdens/ die groote onderbxaeghlic» be derdnitbingen noodt ende jammer der der* dxutbte ^tanden/ onderdanigbfl te hennen ge» geben / om remedieringbe fmcerbelitb ggebe* den : «Ende met bertelirben bertroutoen firh in defen gttois bectrooflet ende ooghenfrbgn* litb dertoarhtet. JDaer nadien in ^tede der booghflnoodighllc fiepferlirbe derquirbinge/ Ware jWajefl. op onghelgthe information fat* toogenghetooxden/tegen die getcoutoe fieur* doxften eh ^tanden / ende ’t is toact / fultbjr onghebooxt/ feer ftherpe ende harde Inhibitori ende Advocatori Mandata fncldcerdigh te laten uptgacn/foo toare dan Ware «Chcurboxflclicbc ♦©ooxlurbt.upt onderdanigbllen ghetvoutoen gbemoede/als Ware jllSajefl. oberfulrbr cenen «©befandteh gbehad/een onderdanigblie tocl-gefondeerde luftification-fthxift ingbebxacht/ endete gelijtbacn ware ficpferl. gt;ïaje|l«als ootb acn fultber watten ^oon / die «Conintb W. tot Wongargen ende 25ohemen/dan Ware lt;. T). betoeegblitbc Wandt-faxiefbens gedaen toerden/ op feber hope/ Warer ficpferl. jWaj» toerde hier deur diefaben tenSrerht uptdoe* ten toillen/ende tot goede ficpfcrlicbc gedath» ten fouden betoeeght toerden. jWaer als ter* flontdcur dat gtaliacnfrhc ficpferl. firijgf* doltb aldcrcerfl die ^toadiftht/ daer na ootb den ƒ rancbcnlandtftben fireptj / doox grou* fame firgghs-matljt ende harde dxepgingen daer henen gedtoongen toerden/ dat fp niet al* leen haer/tot die ban «©odt/ nature tnde rech=’ ten ghcooxlofde bcranttoooxdelitbe defenfion « op die bceneghebxafhtes-bolrb/ toederom af* dant* |
|
i$-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vctvolghdct 1631». bantfeen : J^et ^lot tôt Ueppfid) / bat noeô# tano 3£nno lyçç. op alg^tmeenen ßgehj-affctiepöt cpgcntltf6 gcgrondet/alö of get een fluaec beebobeno onbecanbedtebep gooincmé getoeeft toaev/met ï^ave Chcurfurßl. ^eurU tot^acOfen enbe 23?anbcnoiirgD/enbe alle an« bet geintevreffeerbe euangeliftOe en |amp;jote|le» tenbe ^tanben/geen blcpnen ^tgimp en bet» 6lepningö : enbe / ’t ib toaet / fcOgftelieBen/ tenunteten/enbe ban nieutnen biebet beur (ulo Ren in ’t öooinfcRe üptR ongeßoo^be getoeit-boeningben/onbctöet joch bet Conttibutton: enbe’ttobjaet/ Roogetalo te booten fetten/ enbe moeten laten bebluingen : IjetiO Waer* ließ ï)atc lt;Cöeutbo^l.ï©cutI. feet fmetteltcR boojgeRomen : JfèaetRabbebocöaltgbtnorö ïjet befte gefjooper / enbe in een gtoote gfieöul» Bigb^Pt (nicht bettoacRtet. «Cnbe of toef m be» fest plaetfe be «©enetacl lt;JBtatf ban CillpZ foo èaejt het groutofaern Excidium met be ^tabt J'föacgbbenbittgö bolb^acbt/ ongheaeötet be ConincRltfRc Weetbighept tn ^totben / een Brijgöpatmabe boojnam/ met (gnen onbet« toomenen gantfehen atggbf-Bepie/metbetI bupfenben (tef) booit haefrenbe/ ï^ate Æ^eut« bejfleltjcfie ^Deutl. alp best Ijoogh-loffelichtn lt;tept;tb d^berfte gantfeh onbegtoetet : niet alleen beut beffelben Uanbt in ’t ^ettogöbom ^tbfen booggetogen/enbebt felbeoocR Ï^a« te iAcurbojni. «Deutl. epgbene ttanben enbe lt;tbnbcrbanen gtoote febabe toegbeboegbt/ foo boel inben acnpalenbcnl^ertoghbommcnmet ylonbeten enbe tooben / baetbp oorhl^oifll. enbe lt;6taeAgt; IBebubienniet betfeboont/ enbe anbetgtobe fbiaeteepceffen boben alle maten gualitb bupst gebouben : ©betfulcht aen Wa« te Cbeutbo^AU 59eurl. tamelitR öatbt gljo frÖ^eben beeft / toeltbet both met recht ^gne CbentbojRl. b^eud. alpten boogb-loAitRet upt foo ouben Ijoogcn l^upp gbebo^en / boo9b ghtbeincreerbcr Cbctirbo^flL babbebeboojen baet bo;en gbebent te fyne beut (rh?gben aen gem : babbenboeb i^ate lt;bettcbo||H« 5©oojl. mtnigljmacl gebult gehabt/ enbe op bat fp bet aUtp aen baten gt;©o;t en ^laetfen upt bjebe« beetbigbet herten boen mochten : enbe nittp anbero ’t toelchc tot bethoebinge ban meetbet ontufte/ enbe berberffehthe berfebeuringe en gcbeelthept gerepcRen Ronbe/nalatcn mochte: aen ben «©tabe ban lt;illp een bpfonber «öhe« faute na lt;©lbif3lebtn afgebeerbigljt / enbe bet genebebJeeghlitR gefocht/’ttoelcRe inbeboo?« gaenbe 3nllcuctic in’t lange gemelbet : ooc6 bner bp bjienbeltchc ^antfapefRenp/aen iituc jiSentj/litur Keulen/ enbe Keur 25 eg cc en la« ten uptgacn : enbe baec in gantfeh hooghlit« Re ghebeben enbe tvoutoelifh becmanet / fach« te mibbclen aen te gtgpen / be ertremitepten niet te gebulben/ bie betb^uchte niet tot bifuu tatie te brengen of tot quabet bertocchen / get toantftelbare geluch niet te beel te betteoutotn/ enbe Sommam rei het felbe hem niet bagbeep fonbectoerpen : ffoch ï^are €heurboïfllic6e ^oojl. alp eenen foo recht troutoen nuttelic« Ren enbe hooghachtbaren KciicbojA allee toe« relt ghenoegljfaem tot een gaep-fpel met fuit« Ren onbanch laten beloontn : foo toel hp eorh boo^ber aen ben Cheuebo^d tot JDentj bte« fthepbcnmael bnenbelich berforOte / oocR aen ben (clueneen bolhomen / ophopebadgefon« beerbe uptgeboert ^albation-dhpft/ober bat totUeppfich getoaecRteaamp;edupt/ afgebcer« |
bight : lt;®ûtR het felbe «a ƒ ranchfojt aen be 16 3 ï» jBepnopben Compofition-bagh afgheo^bi« neerbe ^efanten bcbolen / in teghentooojbig« hepbt bet Catholifthe Beurbo?dtn legaten befep ghelÿcRfaem betoeeghlicR teberfoecRen. ©becfulthc ban oocR H^aer Cheurbo^dedcRe «DeutU aenben Hanb-gratf «6co?g. beefchep« ben lt;©hefanten/ bpben Beuebojd tot fBeut^ enbe anber Catholifche ^tanben/upt bier 00;« faecR goebe Officia te boen enbe te interpone« ren» jlUaer hier op ip breebee ghebolght / foo bat be «©racf ban lt;illp ‘©enecael/ongeachtet hpalceebehemtoeberom upt 't Uanbtgraef« frhap te ^up;inghen tegen ben KoninrR ban ^toeben / ( betogle i^aer KonincRL Weerbe fich onber befen eênige ^teben/en «Oo^ben be» marhtigbe)heeft getoenbet/enbe inber JBaccR hpÏOeebtn aenmalRanbec ghecotht/ albatc bepbe îLegherp fich teghen malRanber bebon# ben/ enbealfobe Ktpferl.JBajtd.hooge Kep« (erliche deputation mercRelicR engageert ge« toeed/ both bie BonineRL ^toeebtfehe ^r* mabe berlaten enbe te nigghe aen l^ore Keur« bo?dl. 55eurl. ï-aubt-gcenfenhem begheben heeft. ’ïtoelche/’tip toaer/^gn Keurbo^dU ^eurl. toeberom geen Rlepn na bebencRen en« be hebjoefbe ghebachten beroo^faecht heeft / oocR batfe niet ben heerlicRé ©jebe noch finde getoenfehet hebben/ (nicht aenbanrheliche aen maccherenbê lt;rouppen / beur hare op bebte« ne hebbenbe ^rmepe / beftoaerlicR toe boegen enbe afbjeucR/ baer toe fp/ betonte terdont be« fec Uanbtgrenfen geinfedeert fijn getoojben/ toeighenoeghfame oojfaecR gOehabt en boen bonnen. Üllltcn fp habben fich in gelgcben ge« balie noch obertoonnen enbe met betogp ober« tupght/ enbe hare nimmermeer hier toe / bat« men teghen haec pettoep bpanbelitbr/icR ge« ftohghe (niche geoutofaemheben / alp hier op bolghbcn booinemcn foube/Ronnen inbcelben: JIBaer beel meer alp eé »0uptfch«c Kenebo/dZ buptpenhe oprecht bertroutoet : lt;©ocR ober« fulcRiben lt;15rabt ban ©oidenbcrgh niet bien upt italien geboerben Solche/ toaer beur ben anberen Creptfen (o grooté oberlad aen quam/ beutï^are Cheuebojdi. ^ood. Uanbt/ febet enbe ongehinbert pafferen : ©och hier bp noch nllep goetp/ geinch bep ©raben ©ancR(chiU» ben boo;gemelt/ boen upttogfen : ©aer boch 4)are Keurbo^dU ^DoojI. toanneer fp baer toe habben lud gehabt/ naed ©oööclichcc hulpe/ fijnen ©enctocht toelberhinberé : oocR haec-litber enbe ben bp-fith-hebbenben bolrhe/met fijne 2ïrmabe ben bop onberfchïfeRt aenbie« ben / enbe baer booj bic macht / foo fich ^are €heurbo}dU ©oojl. pettoep boofep bcfoigh* be / eer (p te (amen quamen/ eenfbeelp habbe Bonnen berftoatBen. JBaer ^ÿn KeurboidU ©enrl. ghetrontoe enbe gehoo^fame bebotie/ oocB gropte liefbe tot be Kepfecl. JBajed. enbe bep felfp ÏBebe-Cheurbo^den / oocB (gn bad bertroutoen enbe f)oogh Defiderium tottcn lie» ben l^iebe/ habbe bie felbe in befen gheballc noch een goet gheboelen bep beden berfeRert/ ghelgcBIpban oocB tot hier toe / foohatdbe ©encratl «I5raef ban -SiUp ï^aer Kcurbojdl» «BeurU bermelbet heeft / bat hP ban l)arer Kepferl. ^Bajed. bettel habbe / ban bep fclbca teeghen/bep figer standen boo# fich ofte boo; fijne fubbclegeerbc te tracteren/ hem bie dabt jBo?(tburgen / ter t’famen Bomde boo?ghe« melt / oocB in epghener j5cr(oon / haren de« fpect |
|
Hiftorifche Chronijcke. * ^ 31. fpert Êttliê lajebe-beetbißBepöt bes te meer te betogfen/ baec benen fteft bergebenenbena* gegaelt/ enbe ongeacht/ bat bie ban ben fubbe« lesecrben/toegebtenbe tnflructte tantclicB hep tigh enbe bitfieb/ enbe bet begcecen in fubftan-tia baec benen gbeciebt gbetocefl/ bat ^gne Cbentbojfïi. *©eucU niet alleen boojfteb fclfS banbe ï©evbingcn afflaen / baec ©olcB tn al# lcctoegbenWr3^cpferl.jI©aie|T. op bat fp ben Mijgb niet Ableben een epnbe maeeben feonben / met fiilcBc baec toe ingbeHelbe Con-tributionibus, obeclaten/ macrooeft berfelbe tnet-bertoante €beucboï(ïcn enbe ^tanbcn/ ban aller togbtlooptgbepbt afbonben : «©ie BepferU Mandata in booger acht nemen / enbe niet alles ad extrema toilbcn lacten bonten : ©oeb fijner ïtentbojficlitbe g^ooil. alrecbe banbe dllpfcbe 3trmabc in bet (eiber Uan# ben / jac epgben Cafel-goeberen / mercbclitbe febabe enbe (ebimp toegbeboegbt gbebjeeft/ nochtans een (ulcbe onfatfebaembe antbioojbe ghebacn (onber bcrblaren / bat ^gne ebene# bojflel. 33co’l. in bec ïïepferl.iliajed. fthul# bige bebotie boojber bolbarbcn : «©oeb bic an# bec «îîuangelifebe enbe ^joteflerenbe ^tan# ben bacr toe bermanen/ (oobjeltotmeecbec bebjgs / boe boogblitb fp bjenfebten enbe bc# gljccrbcn / bat alles tot Dtebe enbe cufïc gbc# bracht mocht bierben/ enbe fonbee nalaten of# te eenigh nptfttl / een Uegatie acn be =Kcp(ecl. jUajejï. affenben / enbe onbccbanighfle laten nenfoeeben; meteen opgehcbcnblgttghc be# gljeertc/ bat hp ‘0enccael/tot beboojberinghe bes alghemeenen ©gebens/ enbe aftoenbinghe bes teghen-lt;©obt-boogb-becantbjooïbelit6en ontfchulbigen bloebtbecgietens/teghen ^gne aitencboillel. iDoo;l. enbe beffclbcn getcoubje ^anben en Uteben/enbe nietbpanbelicj:booi# nemen/bie (elbe niet obcrtoelbigcn noch boot# becbefehabighen/ enbe bie goebe intentie both niet btilbc berhinberen. »©acr bp ban bootbee aenghetogen / bat het bp ber gantfehe ï®erelt een (clt(aemacnften (alberBrgghen / bcbjglc men tot jpranebfurt met ben Catholifchen ïlturbojfïen enbe ^tanben/m gotbige lt;rac# taten begrepê/oocB ben iïnicbojrt tot JilOent? infgnen aenbe iieurbotfrcl. iDoobucht. tot pachten op bec felbe ^albation-fchiift ghe# bolghbe b|ienbelitamp;antb)oojbt-(ch?hbens bic faite baec toe gebjefen/ booitaen met iirijghf-ghcbjelt beurbjtngen / enbe ’t mifbertroubjen beegrooten/enbe niet alleen hooghlicB betmee» ren / macc gantfeh tot bcfneratie noobcn of btoingen biilbc: Ctibe bat ^gne Steurbo^fit ^oo/L niet ghclooben Bonbe/bie licpfcrlicBc J^ajclt. als ccnopcethtc ïtepfer/ Wiens ghe# tcoiibjc figeBr-Bonbighe / nutbare bienflen boo?tacn alfoo met aarggfmacht te bclooncn/ hem bewegen laten : ^gnc Cheutbo^flelitfie ^00^1. J®cbc-€heutbojfien oocB ten (ulcBcs ban wegen be ghefWojen ©ereeniginge / enbe bes ecblïcBcn banbes niet bcclatcn / noth ben lt;Beneracl «©mef ban lt;illp hier toe caeb noch batb gheben (oube» 3Su habben ^gne 3äeurbojflel.:©oojlucht» enbe alle jfôenfehen hen bacr op/ jac met recht anbers niet (ouben noch Bonnen berfien / ban batmen ten alberminRen bic ^Legatie aenbe 3^cp(crl. jßajefi. enbe biens milbe cnbcbjebc-beerbige bccBlaringhe (oube berWachtet heb# ben : gt;iacc het habbe/ both ongeacht alle be# fes/biegemeite opraef ban ^illp/baerop aen |
ï^ace Beurbojflel.^ooiL onber anberen upt# 1611 bjucBclicB gc(ch?ebcn : i)are »ep(ccl. Jïfajcfl. (oube met bicrghclpcficn Conteftationibus (ich niet laten bebjebigen ; JIBet aenbupbinge/bat ban ber 3Stp(erl. jBajefl. hew tot b,cr(chepben malcn/enbc noch onlangs ernfligh btbel ober# quam/bat in gebalk be eene of be anber lt;ggt;tan» ben bes üütBs / op booj-her-gaenbe (gne bc# fienbt-mahtnghe enbe Waer(thouWinghe/bcn aBcpferlicfien Mandatis met renunceringe han’t ghemelte Ueppfige 25eflupt/ licenteringhe en obcrlatinghe haccs geworbenen ©olcfis / met t'famen alle bic baec toe acngcfcelbe Comribu-tionibus, nict (oo Ijacfï enbe babclicB pareren/ enbe ï}arc îîtpfetl. J,ïîajc(î. hier in obebieren (oube / bat hp alfban teghen be felbe beur bec ïiepfert JÜânjeh. toebertroube «rmabe/ upt# richten enbe in’t WcccB treben (oube : Wat nu be mainteneringhe bec (eiber JDanöatenenbe behOUbinge bet Mep(crlitBePratminentien, üe# (peet enbe ï^ooghepbt/ (ifh tn aller Wegen be# hoojen Wilbe/ bnetom hp natmacls bebe aen# (octBen/het gene beur gehoor(ameïamp;attiottcn/ (onber uptflel Was in’t wereB te (etten : «Die 3äep(erlirBc Advocatori enbe Inhibitori Mandata in (ich hielben / enbe Wat acn bie (elbe hp beur bc (gne (ubbclcgcerbc met-gegebene Sïnflruc# tion ge(onbcn / bic noch Wel in een (thrift ber# mclbct/batin’tbcrhopen ban ben Contcarien gcballe/gccn berbolghenbc |barition/(oube öp bacr tegensupt noobtbWantB booinemen enbe in’t WertB moeten rithtcn/’tgcncbcc Sïcpferl. bebelghelgcBformighWare/ enbe bie onber# mgbelitBe noobtbruft enbe ürgghfgefïaltenis noobtWenbigh berepfthte : lt;©ocB tccflont en# bc eer ^gne Beurboïhcl. ®oorl. antWoo^bt bolgbc/mct be gantfehe 3llcmabc boor bc habt jH^orfeburgh gerueBt/cn be (elbe (ich bemach« tiget/enbe anbers in ^gner €heurborhr(kBe iDoorlucht. Uanben/met ^cngcn/25ronbcn/ iSooben/ ^lonbercn / ®rouWcn-(chenbinghc enbe 31ontBbrouWcn berberben / enbe anber grouW(amcin(olcnticn al(o laten boortbarcn/ battet nict gcnocgh(aem te bc(thrDbcn 5p/ en# be (onber Wee-moéb nict en is tcbcrhalen/enbc in ipfa Barbaria, immers nict arger ge(chicbcn Bonbe: jßetbefer Cantjclrpe enbe ûabenban Regieringh / tot bier tgbt men (cer qualicB is enngegaen/ ben ghemtltcn €ant3clicr ben Bop met httcBen gcWoelt / enbe bc bupmen inghe# (chroeft / enbe anbec mcer groote onbeughoen enbe (onben boorghmomen enbe uptghericht. ’t WclcB ^gn €hcurborhel. «©oorlurht. niet Wepnigh Ijccft bebonben : j^ochtans weber# omme l^acr iicpferlicBc Jllîajcfl. (00 berre in ßefpert/ enbe haer tot ruhe enbe bjebe met gc# nepghber herten btr gant(cher Werclbt ghe# nocgh(acm tc fiennen gcgcbcn/ghe(mertct/(oo Wcl enbe (oo hath fp Ban dRoifcburgh Weber na ïtcppfich togen met be(e ^rmabe / bie an# bers albaer boor HcpWich in €hampangnic lagh/ccn(bcels te eugghe nacc ber lt;urgau/op bat allen Excès, bie anbers / Wanneer tWee Siegers na bp malBanbcten logeren/ bicB* plcghen tc bergaen : ^ten fijner Ócur# borhet ^oorlutht. plact(cbcrhocbctcnbcop4 ghemcrcBt / ootBacnben «ïillpbcWccghlitB gc(chrcbcn/ bic ingenomen plaet(en Weberom tc rcflitucren / met bie Wmabc upt l)aevcr ïKeucborhelitBc ï©oorU 3Lanben (ich Wech tc maccBcn/enbebic (elbe niet Wgbers oberbrin# ghen/ OOCB tot gheenen Crtrcmltenten ^gne V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üeur# |
|
'M Vervolghdet ifSji. ÄtutbojRel. iDooducht. niet te bigben/ bem baer bp ten obcrbloebe nootb^uRiSb betoaret. fWact men toace boeb bes niet te minbet aen be 5gbe ban ben «©tntrael lt;6;aef ban lt;illp met ben groutofamen boRilitepten boo^gbe» baren / ootb foo bette/ bat bP ten laetRen met Rjn gant Rh Heger booj bate erf- en Hanb-Radt Heppfieb getogen/bie felbe opge-epfebt/ enbe als fp baer niet terRont toilben opgebcn/ be felbe bdegbett / beRboten/ enbe met Dpet-toerpen niet toepnigb beangRigbet/tot bat fp epnbcltcË baer beur gebtoongen ^gn / ficigt;met tUcroojbt aen baer ober te gheben / foo totl be ^tadt ^aumburgb enbe Wepffenfels / ootb «Sueblenburgb / nebens anbere fieb gbeim» patroneert enbe met fijn ürijghS-bolcb be» fettet. iDetogle ban nu geen bibbcn / gbeen fmtee» ben/geen betoeegblicbcbetmaninge/nocb be» Ranbigc in’t ghemotöt-boeringhe/ooeb gbeen ootmoebt/ gten acnbieben noeb berneberinge/ berbangen noeb acngbenomen toilbc toerben/ enbe baer geen bopt meer en toas/ nacR lt;6ob/ als op be Wapenen te Reunen / in befen gbc» toecR is : ^00 beeft ^gnc €bcutboïRclgr6e «Dootl. noebeenmael totcenoberbloetaenba» ren »Zentralen een betoeegblifb frb;gben/ tot betboebingbe ban meetbet Rbabe laten upt» gatn. enbe toaren boo;bcr getoidirb baer op tegen allen baten anders baRen toille / in gbc» moebtenbemepningbe / eere / Confeientic/ ^tandt enbe gamens halben: enbenaebien oorb ï^are Iteurbo^Rclicuc ^ooR. ban fulrbe arme facangRighbe/cn met ï0pcr-cn ^tocert-bcrb|uc6te enbe bcrbolgbbc «©nberbanen/met on-opboubelitb bettclicb fuebten/ enbe bet» gietingbe ban btcl beete tranen / om befebut enbe befdjeemz tot betloRingbc/ aengeroepen getoojben : epnöclitB gebjongen en gebtoon» gen getootden/ fieb met barer SIrmepe te mo* beren / enbe bp fultben uptterRen noodt enbe groote bpandtfebap/ detogleoocb I^arc amp;cur» bo;Rcl. 33ood. goede onderriebtingbe babbe/ bat ben Jacpfctl.^encracl lt;irillp enbe Warbt mecRet Wringer / met bele ©olebt op bare Hanben in aentorbt / foo tod ber ©clbtmaer» Rbalcb tOiepenbagb / met ben in ^lefien ge# legen ïitggbfbepze in gclijrbcr gcRaltc foube opbiehcn/ met be »oningitrbe Weerbigbepdt in ^toeden : Welcbe fieb / nebens bet felbe Wmabe/biet toe naerderbe bebonden toerden/ upt toelaten ©odbelitber / natucrlirbcr cnde aller ©oleberen reebte te tonjungeten : ende boo^bers in ben fiaeme bes Wnatbtigben lt;©ods/baet-lieder tegen te trerben/tn toebom» Rigbet bope/ bet fouden ergbens bie faben tot goebigen lt;ractatcn/ toannect men bie afgbe# btoongene contrarie Hefolutic fiet gbclutben. j!ßact als op bepbc 5bden lirmepen be '3rillp» fehe naerbetben / foo beeft men bebonben / dat bp om ^lagb te Icbcrcn bem refolbeerbe/batc op men dan in gcltjcber gbeRaltc op befe wde anders niet doen bonbe / ban beur «©oddehebe bnlpc enbe fapRant bem bet hooft te hieben/ ende eenen b;tpcn openbaren ©elbAagb/fonber eenigb boojdcel te leberen. 28ldatr ban ootb bie ^idetboogbRe ©ob/als een Üicbtec inden 3^cmcl ende op aerbc / ober be fabc bes fieebt» beerdigen/ baer booj ootb fijn ©oddelirbc 311# ninfbtigbcpdt / ecutoigb Hof en ©aneb 3p / fijnen RcctlïenWnbaRgbcbouden/ endenae bergangben manneheb enbe bloebigb treffen/ |
be î^icto|ie î|ate Bontni^lttBe J®ajefiept in 16 5 ^Hieben enbe Ägne Seurboj|lel. iOoogutgt. genabelitb becleentt ißaer boe bpanbtltth boojbec be boo?ß. lt;©eneraell0acötmee|ler31iltringer/ in gart lt;5jaeffelicfeôept l^ennenbccgö haet betoefen/ enbe boe groufaern eb 25arbanfrb mtt Jblon* becen/^moben/ lengen/ 2amp;?anben enbe ^e» betrouwen bet ïBelöen ban ^iepenbagb met fgner bp-bebbenber 31rmabe in baren Ïtan* be/foo boonifb/batmen bem ootb tot aen befe fiabt »Djefben te (iroogen/ enbe bie ©oorftabt in bjant te fetten/bteft fien boojneme : guitje boare openbaer/ enbe bet betupgljen’t ootb bie aen bele ©ojöcn en ^laetfen baer op gebolgb* beiammerlirbe betbjoeflingen. Wt befe booj-bet-gacnbe gbefonbeerbeuerbalinge / bonben nu bic gt;. jBajelï. in ^paignien/ja alle men» feben bebennen/ boe oprecht/ boe troutocheb/ boe geboojfacm/boc booïfitbticb/boe beleeft/ boe beflanbtgb/boc gantftb ©jebe-beerbigb/ enbe boe uptnemenbegbebulbigb ,$gn Steur» bojlïclifbe iDoo?l. bp befen boogbbJiebtigen/ fbiaren enbe gebaerlitben Werebe fieb aen al» len 5gben betuefen/enbe boe onbeboo;litb baer tegensimen met régner Iteurbojliel. «Soojl. • banbelbe/ ’t totltbc fp allep *0obtbcbelen fieb baros goeben 45heüJifrcno/ of Confeientie/ in opreebter betten enbe reebtmatigen Actionen getroofleben/enbe bie lt;0obbelirbe bulge in ge» rechte faceben nacinaelö baR bertroutoeben. Äebjoefbe bem anderp ban berten/bat bet tot befe gebeelbeberfebeucbe ;amp;tanben en boogR-ghcbaerlitbcn -erttemitepten alöuo toe-gact, JBact fp berboogten boo? «©ob tn allebc We» relt/ aen allen onljepl gbenoegbfaem onRbuI# bigb te 3gnt : 3®cnRben baer bp aen baerber xg6en/namaelj8hooghïifb/bat fultbc JBibbc» len mochten bonnen gbebonben enbe begrepen bJcrben / baer beur / fonber uptRcl/cen algbe» mepne feeebere enbe beRanbigbe ©jede in ben ÜoomRben Ügrbe lueder opgeriebtet/in goe» benbcrRanbc enbeboogbnoobigbe ober-een-bomRe tuReben ^oofben enbe Ceden/oocb be ,^tanben op allen 3gben geRitbtet / enbe baer beur bet noobt-lgbenbe Utjebe ban bie epnbe» litbe ruine berloR/enbe in bockigen bielRanbe gefct toerden. Want eèhne €bcurboïRelitbc lt;Ooo?l. niet fien ban / boe men boogaen bp fultben gehalte ber HanbtjS-fabcn enbe ©m» Ranbigbeben / totltbc in Agone liggcnben be» minben ©abcrlanbe ber *©uptRbcr fiat ie / inctgarticnlicce tractate gedient ^gn motb» ten / toant bie mcnigbbulbige «Stempelen be» tupgbentonjs/ bie befe 5|arcn tot bier toe bp befe geburenbe onruRe in ’t agtbc bcrloogcn/ bat bier deur dep ©jedejS-fondament niet fal bonnen berbregen toerben : »acr alleen bed meer grootcr ontuRc baer upt fal ontfgjin* gen : $et füllen ootb tegben bic Conintblicbe ïDeerbigbept tot ^toeden/ ï^are Bcutbo?RL «DooR. foo totl tegen ben «SuangcliRbtn enbe WoteRerenbe USebc-Ranbcn fultbt niet beb» ben te beranttooojbf. Jföacr toat i^are Steur* bo|Rel. «Dood, tot beboojberingbe cens alge* mepnen feceberen enbe bcRanbigen ®|eben0/ baer men bier toe gbenepgbt/ boen en berbrg» gen bonbe: baer foubcn fp batet Werelt-togfe en Werclt-bendige ®jebe-beetbigbe inclina» tion te bolgcn/ na allen behoodirben enbe mo» gbelitben bingb*n aen baer niets ontb}cecben latent |
ISNIAE PjIRS
f^elb
^dih/fz
nhnf^
Daplitz
tiaenj .
CrelttUnF^^ ^LaJa
öxlW^JLtrfe--
üïFiebtn.
‘P“^5
^Ci^ii^'l/^urjehn,
auonaam aitore Jtdii.
Poet ie broei
anigsu^arat^
yflemeatf^
^•Zerugt;tt2^,
M£tiLaurt : ^
Sazarta
inw
Dijm-^^arLu^t
S.5. ‘Tbeo/ojut^vi^intib
mid
^^111411^
^dfhemoücdntm iZ4t4'ibi^ l^nij^^XJw^i/arTpeiu^t^: Gnha hanc dabu^tm D. conß \ er aid), Petrus Ktenus Flan.
^ i^^ma
t^abor
Glatt i HW n,^at 0Pt
r^pwitz
£ eufif.
i yherbet^.
Bittin^A
Fifeais
'u Budwci ß,A'f ^nt
iKJÉUb,.
Rt^l^
jcutbrait Litb :.j^tnbur,
Bitff
t-AP/ir/J
—^S^^amp;buka
ers
Hiftorikhc Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i f ^
|
16 5 li nbsp;nbsp;nbsp;®«ï^elÉ-tttaet-fcöalcB ban ®tepenbagb/ hJêlfftc in Defer 3Cnttooo?bt beö CÓenrnoiflen '’®” lt;Sgt;acbfen geDatöt tó/ Die troeb tnùen npt^ M.itifiiitt saneB Der î^erffîmaenDen met tljien Dupfent 0ioote mannen fleteB upt ^Heften inDer ïLniifsmts/ fföafee. meefl alle Steben enDc Blerkcn alDaec inglje* nomen/beel ^Doiyen in Der afleven ghelept/Oe Snmoonberö beel öianbtfrhattingeti afglje-tpftOt / enDe anberö qualicB met liaer omglje* Baen. ïOaer Beeft oocB eenen fjoop tot bp 3]«* terbofB gbeflroopt / t)et ^teDeBen ^rblieben santfeb uptgeplonDert/oocB ronDtom l^ert^^ bergó quaWrB Inipp geftonDen : JUaer DebJijle De ^arUfiffbe Óun alDaer tegBenftonDen / enDc ben (d iö ober De i^zugge gefloten itebben/ foo Bebben fp eenigfle ZOozpenin Der afleben glje# lepöt/enDe aijn weDer te rugge getogen. ®cn zo^eptembi. Desabonts ten 7uren/ ?nn cttelnkc BonDert ^olbatf Crabaten booj Oub ZDzefben geBomen/ cnDe cenen SlcnflagB 5p Bet 3agBers hups geBaD : jDacr Dctoglc fnlfp Deur eenen Gunter beBlapt is gebjozbeu/ fo is De ïDarBt berflcrrBt/ enDc tot Barer atn^ fiomflc upt grobe ^turken totBacr gefrBoten öeVuojDen. Jtlo fp fagen Dat Bacr intentie niet na Baren mille gelurkte/ foo hebben fp eenighe ^êrBurcH boo? öubt ZDzefDen in b^anDt gefic« Sftifrrftiie Ben/ enDc Ben na Stolpen begeben. iGuöc om f“*tB KanDt-berDerben te meeren / foo tS De mtj tono. €Beurboi(l ban ^athfen/ ben 27 ^eptembî. BctijEücn. met fijn 3lrmcpc ban HeppfttB opgebioben/ cnDe na lt;0ïgaubJ gemarcljtert / enbe boüzber in Der peDer-itaufmts ghetoghen. IHaet De ïiepferffBe en hebben fijner homjte niet ber# luarhten luillen / maer fith bp tijöto ban Daer OemaerBt ; ZDacr op is De ^achfifrlje Uelöt-braccftBalfB ban quot;ïlrnBepmb / nneDer *0ber-^aufnit? ghetegen ; alluacr oorB De Senfer« nhe eben-ghclijcB gOeenen Ranbt hebben ghC' »Silben/ maer alle ingenomen Iblaetfenberla^ ten : ^p BabDen Defen bebcle Des üepfe’ö la* ten baren/ enDc Bacr ten bede nne Rieften enbe eenfbcels na ©oBemen begheben/maer op Die ^aufnit5 met ^arfifth î^oBB meDec befet ' toetbt. ^«bnfcije Jüac Dat nu Die ^arfifrhe 'JUrmabc / in Den ^ctht^in ^ «Steben fommige Dagen langlj Aille gelegen æoiietntn/ Babbe/ hebben fp ben 2 ç «©ttobz.haren lt;ofht Wiehert in het ItdnfncBrijrB J©ohemcn boojtghefet/ ' Wrh^n'' ^’’^^ ecrflelieh bic ^tabt SchlafBenaubi / Die 5i«tfcn, lt;CatBolifcB mas/ enbe ban ben iaerfer aen ben Ozaef ban jQanfbelDt tons bereert gljetoo?* beh/repn uptgeplonöert. «Daer op fp ban boor lt;crfc8en / een ^tabt enbe een bafr ^lot/ ben l)cercban 25ilauto toebchoozenDc/gheBomen «gn/ Daer in belc Hepferfthelaghcn/ bic Bacr/ betogle fp eenen treffelgtfien boozraebt aen ïinipDt en Hoot / enbe oorB ^zobianbe enbe iioozn gekoegh bacr binnen BabDen / Bacr be* gonben bapper te toeeren : jUner als fp ben emft enbegroote macht fagen/Btöben fp Bacr met Srroozbt opgegeben. ^Opfulrkr hebben Bun De ^Sachfifthe na ?tuffigh ghetoenbet/ah baerfpfeer ßgrBe Jöuptten / cnDe ban Wijn enbe albcrBanbc ©ictualic eenen obecbloeb ge» bonben hebben. «Daer in laghen too iiepfer* fehe GupterS / toclrke/boenfpDc ^arhfifrhe • ober ben ©ergh nebertoacrt fagen Bomen/ foo 5gn fp bacr terflont uptghereDen/enbe hen nac ^eplitj gheretireert. ’t «©emcltc Ceplitzi is ' een Blepne ^tab/ bacr in een toarm 25ab-toa* ter is/bat upt Der Serben boogBomt/enbe al* |
Icrlcp iïranrkheben gfienecA : ï)ct behoozbe 1 öj 1. Defer tgDtDenlt;i5jacf Willem ban WahinitB enbe'Setotoa toe. 23p befe ^tabt is een fulc* Be ï3efrtngc op eenen 23ergh/,§tara Qoza ge* ' naernt / albaer 400 J^cpfecfchc polbaren la* gen. PDic felbe/ alS fn ban De boozfepbe Gup* ters/ gclgtB als Die ^athfifrht Urmobe her-booj martheerDe/tgDinge bequamen/foo heb* ben fp Bacr t’famen ban bacr gemaerBt ; 4211» DegljelgtB nu bic ^achfifdK fuBBe verlaten |31aetfen terflont innamen/ foo ^gn fp hierna op Ueptmeritj/een treffclirBc ügtBe enbe aen bc dbe op een feer bzueBtbare boDem liggen* be^tabt/ booît-ghemareBeert/ enbe bic felbe tot firh ooth bemarhtiget. ^Den 3kepfcrlitBcn Girhter heeft hem koits te boozen/nebens alle lt;l5eeflclirBe/na Pzage ghefalbccrt. lt;©nbc nae befen foo gintB het op Geubnit? / toclrkc ben 29 lt;©ttob|.inber narht/onberficns toerbt in* Ohenomen ; enbe alles ( betogle bc gantfehe l^tabt Catholiffh tons ) uptgeplonbcrt/enbc bed boomaemfle 43erfoonen gljebangen ghe* nomen. »Daer toaren treffditBc Gijtbc Kloben tot Defer iblaetfen tooonarhtigh bic firh tod BielDcn/maer Dapper gheben moeflen. lt;©berDefen gntijeurk ts in 23ohemcn (bc* toglc hemniemantobcrfulcBr berfien Babbe) §Óö/ ten grootebzeefe ontflacn/ enbe fijn Daer Deur nantufBrn niet alleen upt ben Blepnen «êtebekens enDe{;ê'quot;i’^«’f’‘ ÏBlcrBen: maer ootB upt berflab Pzagc tocrip «4^*“^ gtrupmet/ allebooinacnifle 5,ntooonbcrS en* bc C-öntncBlicBc ïtanDt-aDflitiers / met Bare befle öoeberen ’t ghene fp in berhaeflhonben boo^bjengen/na Bub tocpf5 cube Weenen ge* blucBtet / ban toekhe ber Gtfojmations ^c* cretarius ï^cgner/anbcrhalf mijlcbanbec flab/ ban fomnuglje ^achfifthe Gupters befp^on* ghen/beurfrhoten/enbe fijn Wijf enbe lïtnbt/ nebens içooo Ggebtbadbers toerhghebcert ghetooibeu. W nu tpubdirB bic bolBomen ^achfifeBt^tmabe op ^zagen Baren'profijt ^Sn^tbi nam/ foo Beeft bic ^tabthouber/ enbe ’t mee» inaenwiiê. flebed Dcc Bcefrclirkc firh oork Deurgeparkt/ toekhe Bet iirggf bolrk te |3eeiDe ciiDc te ï5oe» te/ bic ten Dcclc upt ^leficn quamen/enbe in’t eerfle Bacr mepnbf te toeei en/macr nu aubers ban finne toerbf/met ben Oertoge ban ƒ rieb» lanbt/ Won Balthafar/ Wanglcm/jnirBna enbe anbere nagebolghet / enbe alfoo bic Bur* gBerffhap / ghelgrB bc Schapen fonber ï^er* ber / fonber Wetten enbe ©zbeninghen bcrlas ten. WbcrfultBp als Ben ban ben ^âcBfifeBen OelDt-maerfcBalcB #rnBcpmb ( Dat naeinc* luB een pber bp fijn Gelige ghdaten/ enbe ban Ugf-epgenfeBap foube bebzgbt tocrbcn)bden» bcluk toeghefchjeben / enbe Die ^rabt pzaga Deur een lt;toinpctter ben eerflen jSobembj. laten op-epffchen / foo hebben fp upt alle bzie Bacr Steben fommige afgeojbineert/ om ban toeghenoberghebingete trarteren : Waerbp Dan cpubelirB befe nabolgcnbc ^rticulcn ber* geleken enbe befloten toerben : 'eerftdirB / alle ^olbaten foo Baefl fp inbe «rtiniw ,êtabt Bomen / füllen Ben bzeebfaem Boitben/ Ä enbe niemant aengoet/ lijf of leben eenighe genenVen feBabetoeboeghen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sarijfifriic lt;«12. Wic^tabtt3:aga met Bacr Bur* ghers / fullen ober bc ânlcgeringhe ber ^d* Datc/in Bare Bürgers Güpfen niet beftoacrt/ nocB cenigc BlooflerS / Collégien nocB itère* ken geplonbcrt toerben / maer bic bacr binnen fgnbe 'JpBceflelicBc j^erfoonen / füllen Daer in V 2 b?pen |
1^6
1631. bip en feetBêt bltibcn mogBen/enbe gun ggeen fcóaöe noef) OinbeentOe banden Soldaten aen« ggedaen Voerden.
lt;en3. ^ie i^ceren tnde fiidderflandtö-perfoonen/nebenb dcÿ iiepfctl. ende Burgetl. Äaedts-bertoanten / füllen der Anlegeniigfie berfeftoonet/ ende met gBeen unreell of liante foen beftoaert Werden : /Raer fo bette ben ce-nige betôtnderntfle wert toegeboeght/ foo fub len fp ban den ©eldt-niaer-fröakft ban ^nv bepinb / ofte dien aldaer-reftderenden *0011” betnenr/bcfebetnit Voerden.
lt;en4. ®eWtjle de djie^tedê hebben aen# gebonden / dat fp bp Mepferlicbe ^liebten en» be 59ien(îcn biljoen,/ ende een pder fonder ber« binderingbe ofterantfoen aen ander plaetfeiv Waet benen bet bun belieben fal/ bzpenfeber tepfen mochten : »ênde fijnd’ fulrSe jonneten tot op de Ratification i^aret €bentbo;|lelitamp;e ^eurl. tot ^afbfen / ban den Deldt-maer-fcbaltb uptgefet geworden.
'ïTen y. 5amp;ewnle de üaetjS-berWanten det b?fe ^jaget steden / der Surgero bermogen ende gelegentljept alderbcfl Voeten/ dat fp fou* ben de ^nguartteringbe na bact Wetenfebap ende diftretie alleen uptdcelen na der befte ge» boegbitebbept
'Sen 6.^oude die ^odenfebap binnen ^ja» gen ebcngelptb in befeberm opgbenomen/ en» de boor gbeWelt befebut Werden.
lt;2pndelifb füllen die Steden fieb in allcö in 3^ater iaeurboxftl. ®eurl. làeffberminge be# gpeben/ftaer bjeedfaemt’allen tijde bouden/en# de gbeen ooifacefi tot eenigbe alteratie of tu# moer aenriebten : »act na alle defe )buntten fiel) trouWelitb ende oprecht aenftellen.
©ê uetiijc» 3Sa bat dit nu allcö alfoo befloten ende bet» benenechË accordeert Waß/ foo fijn bact op ly Kornetten «^i^it fiupterß / ende 23 lianen te Boete ^atbfifeb »ojemtn. ^^jjg ingbetogen/endein »©arnifoen gelept, ^aer op die betdrebene ende boor defen uptge# Jïlucbtc ©uangclifrOe/dtetot bier toe in ellen# de online liepen / naetder ende meerder inden Steden ende op den l.ande Weder aengbebo# men / ende ficb in bare hupfen ende goederen/ Welche baetde »Êatholifehc bp debetgangben deformatie badden afgenomen ; macr nu/ na# bien fp uptgeWeben / ende menige Wel 100 en# be 200 oocb Wel 400 Baten WhUß ende ander ^aben badden arbtergclaten/Wederom bebo# men / ende die felbe weder in pofteffie gbeno# men. ©te ©obeemfebe Boeren begondenin bec gcftaltc ban defer ^aerben oocb te roeren/ ende baet bele op der ^arhfifrhe 300e te begc# ben : ^londcrdcn bate ‘©berheeren tnde «©ee# ftelitbe «öoederen/de felbe biet en daer upt ge# troeben / floegben de felbe oocb Wel gantfeb doodt/ alß fp die acntreften : tnde foo deden fp oocb met de itepferfebe Soldaten/Waer de fel# be ben boor de bant quamen/ende fp die mach» tigb Werden.
non^BA »©tWgle defe dingben alduß paffeerden/ foo Atoectfthé ^^’^^ ”* Bclcgöeringhc der ftadt üoftoeb/ die enne .n^s^ al boor den ^lag tot Ïtcppfich begönne Waß/ fccitn^ic# ban î^ertoeb i^anß ■Melbrecbtban Jßecbtlen# «revert to öutg/en2tcbatio Sooden/€oningl. ^Weed# B^cnoincn. febeu '©enerael ober de ©abaillerijc/ met groo# ten ernft gbecontinuttet/ ende met de 'Kppro# tben na bp acn de âtad gtbomen ; ooeb (om# mige ftîijnnen bttrdigb gemaetbt/maer doeb met de felbc te laten fpringen / ban Wegben de Burgerfebap noeb ter tgdt opgehouden : ï-ict
Vervolgh der
löjt*
gbeftbitbbeooeb onder defe gbeduprende Be# ltgeringbe/ datfe berftbepdenmael uptbielen/ ende daer Wert ban bepdefgden nietßnagela* ten bet S^ut malbander moebt febaden ende af* breütb doen, ©e «©oubemeur Birmund bad» de de Burgerfebap gedifarmeert / ende geen 2 of 3 Burgerß endorftenhp malbander ftaen/ of anderß te famen bomen/upt breefc ban lt;©p# loop tegefebieden/ Want bP mepndede ^tadt tot op ’t uptterfte te bonden / ende hoopte al» tgdt / datbpfoudeban den lt;©ratfbanlt;illp ontfet Werden/ ende ban defe Belcgcringc bip te gatn.
Stó nu die ^lagb bp Ueppfith alfoo ( gbe# Igcb tot fgner plaetfen gbtfept iß) afliep / foo beeft den ï^tetogb ban jBccbelenburgb tnde ©eneracl bhoodt / boor ractfaemghthouden/ die gbemeltc ïtepferlicbe lt;©oiibcrntur in fio# ftoeb ban fiiltbr tebtriebten / om hem daer door (deWglc bem bp defer geftalteniffe gbeen ontfet en bonde bpgebracbt Werden ) deß te eer tot obergeben te beWegen.
JDaer dit aenbrengben quarn Dem fcer feit# faern boor/ tnö8 hitk fultbt maet boor een ge# ditbtfcl/ noebtanß begeerde bP cpndclicbdat# men bem foudetoelaten/dat bp cenen bertton# den Brient/ ban Wegen fultben ncd«lage deß lt;©rabcn ban lt;illp / met febrgben befocebtn/ ende datmen epndelitb deur een ban de fgne/ boe bet in alleß toegincb ende geftelt Waß/ber# bondigen moebt/ met becmelden / dat bp alf# dan/ na gbeftalteniffe der faben/ Wat bp doen of laten fonde / bem badde te reguleren / ende dan ficb hoeft berblaren Wilde, «©btlgtb btm nu fultbr bergonnct Werdt / doeb dat bp niet aen den »©raef ban ^îillp/ alß die te berte ban de bant Waß/ maer tot de naeftgtlegene Sep# ferl. «©arnifoenen pemantfebirben fondez en# de bp daer op gewiß bernam/dat de 'dUpftbe 2lrmade gantfeh gheflagen ende berdcelt Waß/ bp oocb ober fulrp bp fgn Soldaten etn mup# tenatie befpeurde/foo beeft bp de ftad ßoftocb met defe nabolgende Conditiën obergegeben/ op den 15 Betobr. 1631.
lt;en eerften / dat bP wet alle fijn lt;©ffitterß en Soldaten/ nebenß 2 ©ccftchcbelSerfonen/ de eene «Buptfeb ende die ander Ï9alfcb / met baren Cappellaen/lt;©rnamtnt/cnde ander toe» beboorende ^oben/ berfceebert 5p / met twee halbe 3ïactouWen ende een Beidtftutb / doch dat daer op ï)arc JSoningl. jBajeft. tot ^Wc# den/deß Ijcrtoghcn ban JRcrbclcnburgh ofte deß Uandtß ofte der ftadt ßoftocb boer ï©a» penen niet en mochten ftaen / met 20 Centner Bufpoeper/ 100 inogheleiitotden eamp;tutben/ Uontenende J®ufquet-3iogelp/ allcebcnge# Igcb fwaec met den ^ulbcr/ met blieghende Banen/ boben- ende onder- *öcVueer/Éogel0 in de mondt / brandende Ï.onten/ bolbomen ^pieffen/alle Bagagie/gt;aetden/ Wagenen/ jèarb ende ^atb upt te treeben / ende tot op Wolffenbuttel / ofte foo berre Wolftcnbuttel gbeblocqueert Ware/acn andere naeft daer bp/ ofte acn de ©eferftcoom gelegene Bcpfcrlube 45atnifoen / met genoeghfamer Conbop ber# gefelftbapt/cndc bier-en-teghtuß tot bat fslc* ben Conbop Weder-ftomt/ban hem een Capi» tepn ende Uuptcgant tot *©hftl nac te laten/ ende die felbe alfpan tot Boutfenburgb btb Weder toegeftelt foude Werden.
Cena. ^aldacrfulrben bcfteHinghc gfte# matebt Werden / dat die upttreebende in alleß met
|
Hiftorifche Chronijcke. ^^31. nut noobigei^wbianbe cube Ï3otpcrljcfoïgftt toetben» 'ïCen ?, ^et lt;£onbop en foute ban gaer met aftootfien/tot fp op öoer beweibe plaetfe in fe# Bergepbt g tub nu ht / macr in befen bienfiiglj jijn/bat be itepfnitrbe lt;©enerael Ï0at8tmee« fier/ met bie bp-fitg-Bebbenbe/ of fp ergBenjS ban be ^bjeebtftBe of ^aeBfifeBe toterben aengetreft / norf) aen lt;©oebt notÖ ^gf cenige feBabe noté ongclegcntBcpbt fouben Igben. lt;en 4. «©ebjgle beel JKepferL lt;®fficieten met geen 25agagte-ïamp;aecben boojfien jgn/foo fouben fp tot uptboeringc bev betoilligbe ^m» monitie/ootB ber brantbe cnbe geqitetße|amp;eri foonen/ 40 bJcl-gBcfpanbe Wagend Baer upt= ruiten/ foo berre alp B^l €onbop ging, ^nf# gelgcr fouben tot ben ^tutben boo? be ^tabt oocB paerben gelecnt luerbé/bie met ben Waagen meber te rugge geftBitbt füllen bjeeben. lt;cn Ç. «©e gebangen ^erfoonen füllen aen bepbe Rijten fonber Ganbtfoen/bofB naebeta# iinge Barre becteerbe bo|lcn/lop gBelaten/cnbe bic ©bcrloopero acngBegBeben enbe niet ber# ftoegBenboerben. lt;cn 6. Ken bepbe jgben fal Bet fpjeetfien tuffeBen ben anerftten gantfeBberboben 5gn/ enbe gheen 15cbcl-Btbbcrp /b’een ben anberen bie anctBtenbetboeren ofte afBanbigBma# Ben. /ïfen 7. ’t «Sene tufftBen bc Bepfetl. ^oï# baten enbe b’3ntooonbcrp befer ^tabt / boo? onUiillc gepaffeert ip/foube bergeten 3gn/cnbc niet meer gBeroert toctben. j^aernoeBtanp baer b’cenc bc anbcr te fpjeetben Babbc / foubc fuleBr met reeBt geftBieben/enbe Bet Blagenbe bed nac ber billicBBepbt jgn toebeBooj beroj# bincertboerben. lt;en 8. 3111e ï©crcBcn enbe ƒojtifitatfen fouben gBeOeel gelaten boctben/be Wonnen te Bennen gegebcn/oocB bc 3tmmonitien getrou» bjclitB obcrgelcbeiii/cnbc bic ^tab cnbc 2Sur. gerfeBap met geen ^cBattinge/ ^lonbcringe ope anbere ^pactionen befbaaret merben. lt;en 9. l?et foube bep l)crtogcn ban ƒ rieb, lanbtp in befen Uanbe beftclbcn €ant3elicr/ cnbe alle fetrete enbe anbcr Gaeben cnbc tDu^ naerp / b:p pacn/ met Bare 23agagic cnbe bp-ficB-Bebbenbc 45ofbcren/tcgcnbüooibtgB me# bc upt te tretBen ofte baer te blgbcn/cnbe fou# bcnBcninaUcp boo?gBcen ongBclcgentBcpbt ofte opBoubinge te buefen Bebben. 'Sen lo. «©cbjglcbp befcffielegcringcbecl 25urgcrp-lt;©cbjecc noobtboenbigB Beeft moe# ten gBebnnuBttoerben / enbe foubc alle lt;ï5Be# boecr/ bat/ ’t buclrBc bc lt;0cncracl WatBtmee# dcc tot fijn beffBrem niet bcBoeft/acBtec-gBe# laten baerben. 11. W Wagiflraet/35ucgBcrf£Bapenbc ®nibcrfitept/fouben met geene afnemingB oft anbcr onmanicrlicBBcpbt bePnaert boerben. lt;cni2. ^atoofB/’tbocltBlt;i5obtbctBoe# ben boil/bcut ongclucB/etgcnp in önartieren/ in’t boctB-repfen/ inbe WetBclcnburgBftBcn ïtanben ofte anberfinp / cen®per uptquamc/ foube bacrom tegBen ben a^cpfcrl. lt;©enerael WatBtmccflcr/ alp ootB bp ben bp-fitB-Bcb# bcnbcnlt;roupen / tot cenigBer ongBtlcgBcnt# Bepbt/gcen ooifactB geftfiept/maer ben ©o?# factBet befep ©perp/tot een exempel gBedraft boerben. Jia gelgrBmatigBepbt ban befen 3ttfoo2bt/ foo 3gn ben id *©f tobj. uptgBetogBen 2x00 te |
if7 ©oetc/2 €ompaignten öupterp enbe 4? Cra# 1 d? 1. baten / bic 300 ban ifo^boccbtftBe üupterp aen Bare plactfe geconbopeectgebooiben. lt;15BelÖrB nu bie gBeboefen «©oubemeur ban aepfctfröe aofloté/WP'Btre ban©irmonb/mct fulcB ‘”'quot; ”ƒ* ©oltB be Wefreflroom optogen / aen bie felbe |^ “en* t^laetfen boojber lt;®?binanticn te berbjarBtcn umbagab. ban ben «©jacf ban ^illp/foo Beeft bc «iß^aef Wolff ban Wanfbclbt/ bie0et€ommanba ober Bet »epferp ®olcB / in’t ^tift Ï)albcr# dabt cnbe WaegbenburgB Babbe/Bem te rug» ge inBetï^albcrdabtftBeontbobcn/ enbe Bent ’®?öjc gegeben/ bat Bp/ nebenp ben aßberden 25oningBupfcn / bienp ï0oltB n €ojnctten drerB maren/ macr bocB matclicB ftoatB/ bic dabt ï^alberdabt/bare in op bic tobt^meeb# PBe 25 efettinge lagB/acngropg foubc; ’tineis Be Bp ootB alfoo in’t toctcB Beeft gedclt/ cnbe bc ? ^tutBen bie BP met Bem upt üo doth boerbe/op een gcmactfite 25attcri)e gBcplant/ cnbc baer mebe op bc ^tabt dereB gefeßoten/ {macr bic bare binnen metbapper tegentocer oocB niet dille getoeed ) alfoo bat Bp in Bo?tc töbt/cen groot gat in be muer maerBte. Waer naebien Bp geen anbcr itrupbt notB ï-oot bp Bem Babbc/ ban ’t gBene Bp met Bem upt ßo» docB b?acBte / met Bet frOicten niet continue# ren Bonnen/enbe alfoo fijn intentie niet mogen berBrijgBen. 3111p 8p nu fulrfiep lt;5?aef Wolf ban Wanfbelbt te Bennen gaf/foo Beeft befe bc 25elcgecinge te quitcren cnbe Bem op WaegB# benburgB te begeben/laten acnbienen. ©ie dabt WaegBbenburgB/ baer in ©jatf »«pferfthe Wolf ban Wanfbclbt alp lt;6ouberneuc / met Sai?^ tenigB itepferp ©olcB lagB/ bic toapboen ter bp jsaata# tijbt alteebe ban ben ^mecbtfcBen «©encrael »«««i^/ 31oBan banier / ( bie een 31rmabe ban 8000 gS^’** Wannen dertB Babbc / bic Bp upt ber WattB 25;anbcnburgB enbe anbcr 15lactfen tot ficB getrotBen Beeft ) ten bede gBeblotqueert/ cnbc ben meeden ^ap afgefneben. lt;0m befee 00;# faerBen toillc/ Beeft ©jaef Wolf ban Wanf# bclbt/op batBp bc ^tabttepiobianberen/be» ddlinge en uptBomde malien foubezben ©??-Beere ban ©irmonb/enbe ben ©berden 25on# ningBupfen totBemgBeboojbcrt. CnbegBc# IqtB nu bic felbe tot op ben 3 bagB in WaegB* benburgB dille bleef: Ware Bet ©irmonti# feße ©oltB in Wanf31ebcn/ cnbe Bet 25onings BupftftBe ineen ©o?p/ nietberrebare ban/ toaren gBeinquartiert : ^00 ipbc of-enerael 25anier/alp Bp fulcBr getoacr Werbt/ met fijn ©olcB BatfldirB na bic ^lactfcn toe-getogen ; eerdelitamp; bie 25omngBupftBe obetballen/bde ter ncber-gluBarBt/ ttoee €o’nettcn/ cnbc een goet getal gBebangen/cnbc bc rede berdcopt ; Bier nac ip Bp op Wanf3leben gBerutBt/ enbe bic felbe iblactfe gantfeß omtingljdt/bat baer niemant upt nom in Bomen moeßt. ©ctogle nu bic Bepferfeße met ^jobianb enbe anbcr nooibjuftcn/om een 25elcgcringc tipt tc dacn/ niet brefien maren / foo 31)11 bc lt;©fficicrp baer upt gßeBomen/ cnbc bp ben ^bjeebfeßen lt;©£# nccaclom quartier gebeben/'t Weldu Baer ban ipingetoilligßtgctoojben j metbitbebingß ; ©at fp fonber «©ctoect/ ^ath cnbc ^atB/af# tretBcn/enbena ben Wefeedroom füllen gße# tonbopeert Werben; Ware tote lud te bienen Beeft bp bc ^toechtfeße / bie fal onberßouben toerben. ©etoijle nu be ^toeebfeße «©cneracl ben 3tftrefB in geen anber gcdaltcßeeft Willen todaten / foo ßebben bc itepferfeße ^olbatcn V 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cm |
|
158 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Vervolghder 1651. een ï^aenbcl geftSeuït/enbe giet: na be obertge 14. neücn# ttoee Coinetten / ben gOemeUen Sagan 25anier obergclebevt / enbe fiel) alle tn bienflbeggcUen/totonbccgoubt : Waeebeut ban op bcß Contngß 5gbe weberom een flate# Itcßc öictone luci t beeßregen/enbe get Sieger niet een groot bcel bev(Tetcßt. Obe mbe nbsp;itoitß gier na/Werbt ootß bat ^up0 «Callie V,Squot;h?‘“' iJÄnö«« ^toeebtffgentngenonten : »Befgge* ^iw^ebt Igcßen ggefegiebe ootß inet get I?itpß JKanp mgiycno; belbt. îDant of Wel be itepferfege boer in ”’'”’ liggenbe asefettinge / alp fp ban 11 Compat» guten ^bieebftge/ meeft ^jagonnerp / bek# gert buetben / gen in’t eerfte bapper toeerben/ foogebben fp botg naemaelp/alp fp beinertß# ten bat get ILeggcr inetineerber®okbgge# Cercßt map / enbe bent on-opgoubelttßen at# bepbt/ bic Uoopgraben foo na-bp nenbe ®ef» tingen gebjaegt toerben/bat gaet met ^tgie# ten tamelitß ggeantbjoojbtbjerbvbeninotbt laten fintßen/ enbeteggen btnitptgantß bep ÎDintetinaenbcn / fitg opgegeben. îOatt tipt ■ ban be 107. bie upttrorßen / bp be 70. inben :^b)eebtfrgen bienfi begaben / enbe be oberige gebben gun nac Jföaeggbenburgg beggeben. :©aet Werbt in befe ©tfüngge eenen grooten iDooïvacbt/ alp biel 800 ^cgepel iiooin/óoo ^tgepel Serbie enbe foo oilmen / meefr upt* lanbifegen Wnn/enbt beel gerootßt®lepfrg/ «trfoo?!«« rmenpanber^aßen/gebonben. ©p be ober# ^tt^ Ç^'^bige üieröt bit naebolgenbc Ätcoo)bt/tiif# jmanfücm ftgtn ben «©bergen HHptcnant bep ^ngbWp# am öe niftgen ßcgtnitntp/ bfe baer boo? Coinman# beerbe/enbe be 23efettingc toaer-nara en rif g# tebe/befloten ; lt;en eergen/foube bat ï)upp J®anfbelb ben boojfepben «©bergen Uuptenant oberggek# bert boerben/ bic get ben «euangcliggen lt;©ja# bc tot Jßanfbclbt/ alp gaerliebet ^tamgupp/ om ueber te bebioonen/ kberen foube. Cen 2. ©ic «©raeßieße 23Heben enbe Sc# gelen/ fouben onggeggonbenenbeenberrutßt bigben, lt;cn 3. lt;©tacf ï©olfpbaer-gcnengeblwtg# te -©oeberen/ fouben in Ï)arc «loninggl. JBa# jegept enbe bienp ïnptenantp bigtetic/ ggc# gelt^gn. lt;en 4. 23p bc ï)ooftlieöcn fouben 2 |3aet# ben booj ten «ttakge / 2 {beerben boo) tenen ßug-toagen booj te (pannen / baet genen tg# ben/ enbe pber een ßgbt-peert / alp ootßben tenen ï^ooftman boot fgnWgf en Binbeten boo) een «Cakgepagtren ; ootß füllen fp feßet aenbe begembe plactfe getonbopcert toerben. «srenf. 25cpbe?Luptenanten füllen ootß een Cakge met 2 ^Scerben / enbe ben 3ttto;btren» bennotg een ögbt-peert toegelatcn toetben. «Cen 6. i©en onberen ©gitieren enbe ^ob baten / füllen bergonnetfgn met gaet ©nber# geüiecr/ ^atß cfi J^atli tipt te ttetßcn : lt;©otg wie gern in bieng begeben toil/ bien fal fultßp b)p gacn : lïlacr bie oberige fouben ftocten/ bie «Catgolifege/ ’tip toact/ tegenp Ï^are Co# tiintßlitßc jßajeg. tot ^toeben enbe «Cgeur-^atgfen inómaenben/ maer bie «Cuangeli# ftge inber eeutoiggepbt niet tegen gaet te bic# lien. '«ten7. «Dieopget^uppjüSanfbclbtgge# bangent/ fouben op b?ge boeten ggegelt toet# ben / notgtanp tegen een reberp fultficn Cap# turnietteberanberen. «Cen 8. pullen alk ’tgene oberggeben/ in# |
fonbergept teat actt «©eftgut / ‘Knimonitte eft 15 j 1» Ibjobtanbe/ IDijn/ 25itfen allen anberen niet berbojben / berrutßt/ ggeplonbert/ begraben ofte in cenigetkp togfe beftgabiget/ maer om betooifactßen teille een bpfonberfpecificadon uptgeganbiggt toetben. lt;en 9. j^ae begoten 3€tfoojbt / fouben bie ©ffttieren cn^olbaten in6uren/ nlpbobcn gaet/ maer bc «Commanbanten na bcliebenif* fc/ met get gene toat gaet toe ßomt / enbe met gaet berattoibeert ?p/b2p en feßer aftret ßen. lt;cnio. Sllkptoatopget ï)upp bebinbe# litß enbe booft 3tetoojt bc ©rabinncbwtoil» ligg ban bc a^epferfe ï|ooftlicbcn ip gefegont# ben getoojben/foube op belieben bep ©bergen Uuptenantp gegcltblgbcn. ©nber fultßcn bcrloop/gcbben be ^tanben eft Rieben banben jSeber-fatgfiftgen adepts/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ tot l?amburgg een «Conbent ggegouben/ enbe mîtçm te« totbolßomenbcbipbinggebepîLanbtp/ enbe9tJ*®2* uptb^gbtngeber a^epferftgeenbe ILigigifcgc/ ^quot;ä« betogk fp tot gier toc/’tggenefp ban fulcßc,^SerW ©agentebertoatgtengabben/ genoeggfaem tinoDt» gebben beenomen / fitg in een berbattinge te gellen/enbe bedoten/öjie ßegimenten te tocr# ben/ enbe in befet bolgcnbe gegalte betgekßen gebben bt felbe fonbergouben : 2111p get eerge foubc gouben get «©ertsgift ©icmen / Uup* nenburgg/ 25mpnftogfß en be ^tabt Ï)ilbcf# gepm / op »97o te ©oett/ enbe 127jöeerben ; ^ct anbet foube get aiertoggbom #eeßden# burgg/ jSeber-^atgfen/ ^tiftGatfcnburgg enbe bie^tabt inbeerß 167? te Docte / enbe 366aamp;ecrbcn gerißopte teenggen: a^ctber# be foubc get ï^upp Ï^olgcpn enbe get ^tift ^fgtocrin op 1448 te ©octbergaberen. ©cuptb^pbingge bet liepferfege enbe Ut# gigifege nii in’t toertB te geilen/ geeft bc 2amp;if# fegop ban 25?emen/bie tot retupeceringe fgnp Uantp/ boo; fitg felfp etnig afgefonbert bolck te famen ggeüjatgt/ ben aenbantßgemaetßt/ enbe boo) fitg berftgepberi t^laetfen bematg# tiget/ baer ban top gier na feggen toilkn. ©c ^tab ï^ambiirgg en geeft gem met bep «Creptfep 2trmabc op bie tgbt niet tonjunge# ren teilkn/ met boojggeben/ fp motgen gun/ bantoegen begrgbiggeben tugtgen gen enbe ben «Conintß ban ©cnemertßen / met groote onßogen aütgggfboltß gouben. jIDaer men giclbt get baer boe?/ fpgabbentoel/ negenp anbere/ pcttoat ter faerßen boen ßonnen/ alp fp niet baer op ggefien gabben bat fp rergt tc bojen ban ben iiepfer ƒ erbinanb fonbcrling« I^jibikgic ontfangen/enbe gare ^tabt tot een ßgtßp-gabt ip gemaetßt ggttoo?öcn. J|trtofg ©eoig.ban 1Lupnenbo?g ban biet î’«'’^» îlinien / bie te boojen een «©berge bp bc lUtp# fÄ# « ferftg 2lrmabctoap/ geeft gern boen ter tgbt/ bo;gh/op alp gpfacg bat ber «Catgoliftgen intentie op »«Ä-een alggemepnc ßefojmatic enbe ©nberb^ut* ßinge ber lt;©uangcliftge ßcligie liep / ootß op jgut. Wc Conintßl. Jßajeg. tot ^toeben / enbe bte felbc ggetonfebtreerbe 3110e ggeflagen/ en# bc Patenta oui fommigc ßegimenten tc toet* ben/ bebomen gabbe, ©eSepferfege gebben gunonber befen te J^^, Älcfitn in een fleegten gant bebonben ; toant iSKw/ baet toap bp gun gebjeeß acn ©elt enbe ^jo# m .^uficn. bianb / baer tocrt oorfi ban toeggen bc Cilip# ftge ßcbcclnge/ccn groote bjeefe en bertfaegt# geptbpgaer gefpeurt: Wt biet oogateß bek ban gen bagclitp obctliepcn enbe afftgeurben/ ggtlgfB |
|
Hiftorifchc Chronijcke. 1531. ogelgcB ban entier anöere tot î3,2outoen-(îab/ albaer een nicuto steger ggeaagen enbe frercB bebe^tgljt inert / eenmael een gantfeg ®aen# Ben ban ben Jterconfifejjen ßegtmente beur ten engge gat ber ^tab-mupjen met t’ famen Bet ® atnUen bp ber natgt-tgbt Baer baer ban Rebben geinaerbt. Roeien grafeerbe ooc6ntet alleen onber ben ï^rggBfboltBe/maer ootb an» bers in Steben en ^o^pen in ^lefien/be t^ef» tegantfrlj feer / enbe baer Wab alfoo eenen el» lenbigljen flanbt inben gant ff Ben Uanbe» CegBen benuptgantfi berinaent lt;©ctob?. Beeft be fUarfftgracfban ï^ameltBon be afeep» ferfcBe tot lt;öitben oberballen / luel 200 ter ne» bergBeBatbt / cnbebp 300 gBebangen. «Bien Oberbal en ©erraflingt iß fo fnel en onboo?» fienß gBefcBiet/ bat be ïtepferfeBe tot ggeenen 'STromnielflagB Bomen Bonben. ïanbtawtf ^aer na Beeft ii antgraef WilBelin tot ï?ep ^óSSm/ ^*” ®'’^ ^^ ♦^^^ malber itooni/ bat bc «Brnef berotect ban lt;illp Babbe opgeBoeBt enbe te famen la» Äunben. ten boeren / ban bie tot Co^bagB enbe ï©ilf» fingen boen afBalen/ enbe na staffel enbe ^ie» genBepm laten boeren / foo iß BP baer op ben 7 «©ctobj. met toel 8000 Jßannen te ®oete/10 Cojnetten lèeerbcn enbe 14 âtueBen «BeftBut in ber nacht booj jUunben / bat i mglen bc» neben Caffet lept/ en met 600 lt;illpfcBc ^oh baten befttbjap/ gBetroeBen/ enbe batfelbc fiercB befchoten : quot;Klfoo bat be gemcltc 25efet# tinge/al0 fp ben crnfl enbe aUeß totten ^to?m beerbigB fagen / beß anberenbaegOß Ban met 3llttoo?t opgBegeben/ enbe met bliegcnbc ®a» nen/ hoben enbe onber-gBebjece «ptgetroeBen 3gn. h^î?“- '^erftonbi baer op Beeft bejs lt;J5raben ban bS ’quot; ^^o^’fWtß DolcBfap^aberbo^n/si^efftfcBc Compaignien oberballen en geflagen. W nu fulcBr/ tot tojaecBc/een WeffifeBeUuptenant met 80 aupterß toett uptgefonben/maer Bern felbtn in een ©om te lange berfupmbe/ Beeft Bern ebcn-gelgcBcn ©ngelufh met ben boon» ghen ghetreft. ï?orter Beeft Bern in befen met 2tccoojt acn ben ïLanbtgrabc opgegeben/bacr ober bc iïepferfrBe €ommanbant / tot J®un» ben acn bc Wefee gcjuflifitecrt Werbt. 3llnbcrp Bebben bc lgt;cffïftBe op bic tgbt bed ©cc npt Bet ,§gt;tift ^aberbo?n afgBeBaclt / ’tWelfBcbel?c)TifrBe loeren / in plaetftbcß ghenen bat Baer te booien ban ben lt;illpfcBcn afgenomen Waß/ tot recompenß bjebeegBege» benghtbJoWen. l)ct ^tiff ƒ nlba fcBitfite boen ter tgt fom» mige «©Befaubten nac €affcl/bie ben ©o^fren 6000 ügrBrbaclber.s Icbccbcn ; met bed bib» benß/ bat Bp boeB foo bde tetoege Wilbebicn» ghen / bat bic ban ƒ ulba/ bc l)ulbigtngc booj ï?acrc Itomngl. j©a)c|ï. tot ^toeben / bode» Btß Baer befee tgbt eenmocbclicB Waß toegBe» bacn/nict in gebjeBe falcben/ maer Bicr-en-te» genß Bern alleen fnlrr toe-bienen moeBten. ^® bat nu bc fianbtgrabc met fijn »rOgf* w btto- ^*’'^'^ ®Ï*0^ berber in’t Handt gteep/enbe ber» 0'8!)« dfn feBepben «CatBolifeBe / fijnen Hanbe nac gele» SrShÏ?*. ”^’^ *®aib ficB bcmacBtiget/ hebben bic meefte totamp;n^ ^atholifcBe ^tanben ber ïöcftphalifchc/öen ‘ Handtgcacf ban ilcffcnnacbnrtgBeHanbcn/ alp fp mcrcBten boat boor pcrgcBcl en feBabc/ bat fp Ben niet aceommobcerben / hun op befe tgbt Waß nenftnenbe / totberBoebingBe ban meeeber onBcpl enbe Hanbß-rutne/cenige upt Baren mibbel nae Caffd afgBebcerbigBt / om |
met ben Hanbgraef op IgbdicBe Conbitien te 1631« trattertn : ©efe heeft Bp op Baccacnbjengen/ benabolgenbe aefolutieuptgBcbeclt : lt;©f hP/ ’tft* *»«“=/ 'wn beß Weghen/ bat bc lt;©enerad lt;illp / nebenß ben ^dtcingBer enbe ƒ ugger/in bc WeOiRB® Itanben met fehanbe/ oube enbe jongBe ©louW-perfoonen / ©jan» ben/tamp;lonberen/J^oo2bcn en ©lanbtffhattcn alfoo Beeft getpjannifeert / bat btfgclgtBen in geen ©ihojien te binben iß/ noch inben ©upt» feBen ßpcBe booj befen nopt en iß gcljoojt ge» iBojbé/gcnoegfamc oojfaccB Babbe/inben €a» tBolifcBcn Hanbé in gdgefier gehalte te Ban* beien/ ï?arc ^olbatcfca ben teugel af te flrgc» Bcn/cnbe na Baren badgebaUen todatcn/alfo te ftBaffen en af te hroopen ; ^0 Babbe Bp borf) ten faeBter WegB Begrepen/ en tegen bic gene/ bie Bunbp tgbe tot Bern boeghben / nietrigo» reuß boojt toilbc baren: JUaer ben Hfgefanb» ten befe Äefolutic Biex mebe uptbeden Willen ; ©at/ foo berre binnen 8 bagBen ban bato/aen bc CatBolifcBc Hanb-©jo)ï/ ƒtebecieB ban ƒ urJïenbergB/neffenp fommige Wnfsbergi» feBe Äaben/ bp Bcm ofte fgncn Brpgß-€om» miffarien aenhomen/ om ber giiquarticringe toillc/ficB te bcrgelgthen met befe ^tcben/alß Weel/ nebenß Bet ^lot Warfern/ »efeBtbc/ lt;!5ifecBc / itaUcnijarbt / ©lechcbc / ©jilon/ jnSojfbcrg/jBiberbacB/ilancnfacrg/^cBmat» lenbergh enbe ï®intetbcrg/ban fijner Stemabc bicgcajfigncerbe lt;©uarnifoenen in te ndnen/ enbe te faebienen aen-bcbolen / enbe ban boot ©janbt enbe Olonbertn een aenfienlich ftuck lt;©elbt uptteUen füllen : l)p alfban met goebe © jbje bte ^olbatefca in Baer 3®interguarticr tretfien/enbe fulth aegiment Wilbe boen hou» ben/ bat Bem niemanbt ober onbcBcojlith ge» Welt te behlaghen ofte te bebjoeben foube heb» ben : j©aer in tegenbed foube Bp Bc ©lUpffhe Iamp;joteburen nabolgcn/cnbc bic ©uatnifocnen met gBeWelt befetten : ©nbe Wat alfban booj een totale ruine ber WefipBalifcBc Hanbt* feBappen / baer upt foube ontfiacn / Beeft bc Hanöt-©jo(ï enbe WefipBadfeBe ßaeben te confibereren. ©e iicurboiflban itculen/hfeftoothecnß Ketirbojn enbe anberß bpben Hanbtgrabe / beur ©Be^ oancnnen fanbten Weghe / ben ïMculfcBcn Handen laten SSquot; acnbienen. 3n’tfelbc€crt3-^tiftioodtr-al groote bjeefegeWeefi : j©acr bcWglc Bet Bem obcr-al in fulchcn berwarben ^tanb bebont/ foo Beeft bie gemdte ÆBenrbojh tot Heulen/ met ben ^tanden fgneß ^tifteß/cenen Hant» öagB ghcBouben/en Bun baer ghepjoponcert : «©eWijlt niet alleen bat eertj-^tifi / maer Bet gant ft he fioomfeBe ßgeh/ enbe alle ber fclbe Heben/in fulcbcn uptterften noobt ficee» Ben / alß foubcn fp tot cener ©clbt-Bulpc/om tenigB IferggBfbolcBop te bjengen/ombie fel» bc in alle gBclcgcntBcpbt te gebjuptBen/ raebt ftBaffen. ^icr op Bebben bc ©tanben 200000 ûger» badberß inghcWillighct / both mettonbitie/ bat Bate Gravamina afgefcBaft / enbe bat ©clt tot geenen anberen epnbealß totbefeß ätiftß befenfie falacngcWcnt Werben. ©nbcofWel in befer gefialtcniffe ber tgbt/bic 3 Ständen/ alß ©raben / nidberß en Steden / hart baer op gBebjongenBebben/ bat be ©eefrclieBc beß raecren-beclß betalen enbe ©dt tellen foubcn/ ^P*’*’^ï^t^otïerfulcB)cbatr in geen gelgcBBept te honden hefloten geWojben, |
|
i6o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vetvolghdct 1631. nbsp;nbsp;ï?Kr op 10 inben gantfeD é Hanbe bed Pole je g’Öetoojben / enbe fommige fiegnuenten üooj Pat lt;Cect;fïtft opgencijt geüjojöen. (Cnninth in j^n totUen Wp lucbcvom öic gclufSigc enbe OTrtt ra ®lt;tte?t«ufe^jogwflren bes Coninejein ^toc« jftanrhfojt öcn boo| 0110 ncnjcti / en bic felbe totten epnbe m ”* ^‘f'^’Si®®*^ 16? i. perfegniren. ZDic felbe fjeeft öcin/nn bat bie Rab ?^anaubJ ben 9 fiobemfaz. gDdijrfe tot fgncr plactfen ghefent 10/ ban fp* nen Bolrhc Uja0 tngenomen/in’t mibbenban |
bc toefie/ ban ï©ntt5butg9 enbe bacr in’t roiP 16 3 be met fijne 3Brmabc opg^emactSt/ enbenae ƒ ranthfojt toe/ op bepbe 3gbÉ ban be JßepnZ inbe 20000 mannen (lectB/ met bek ^efjepen/ fbo met ^?obianb/3ïmmonitie enbe Studien geloben/ boojt gemarramp;eert / enbeonberWege bed (dioone enbe bafte^tebdienb enbe plaet* fcn/al0 ï©ertl)epm/ jètitenbuegg / Mtöaf* fenburgD/ ^eligenflab/^tepnljepm enbe an» bere/fonber grooten tegenjlant bemaegtigete |
|
^e bJddic/na bat bp tot ï^anaubj fïatdttB bja0 ingebadt/ enbe met groote bjeugljbe ont« fangen 10 gebjojben / niet biel te bteben bja0/ bat bp innemingge bet fdber ^tabt/ fommi» ge 25urgerö op öe plaetfe boot bkben/mepnbe bat be fijne ijaer mei nnber0 pabben Bonn^gou» ben/ omfonberbloet-bcrgicten bie^tabt te bematötigen. |
SSÄquot; ^ï®*^ °P ’^“ï''^ ÖP ®®quot; ^^ ^^^f ƒ rantB^t bfiionit aenbe löcpn/öciïr lt;öracfplnlipo ücpnóavb/ d?r«iiritfojt Pan ^olm0/boen berfoedten/ bat fp ben «Êu» aSw üngdiffDcn liefen ten beften / Ijcm bie ^tabt openen/enbe 25efctttnge innemen fouben, met JJKïï« nenbieninge / foo ter tontraric in befen gebal» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s«t le/}jp bp tegentaoo^biger geicgendjept/ gfie» ffSeonge. b^onggen toare fnldip met gbemdbt teber» foetamp;en. lt;©fnumel benßaebt ber gfjemelte ^tabt ƒ rantamp;fojt fnltft begpeeren gfjeerne ontgoen Ijabbcn/enbc bp be j^eutralitept mochten big» ben/ bcröalben ootft foo mei bp ben Wel-glje* melten ï^eeren «©raben / al0 ootamp;bp ben €0» nindï felbe/ beur fijne ‘Jïfgefanbten alkrOanbc fjoege enbe mirfjttgc ©offahen in gfjetoenbet/ enbe |
jo, A?, zf/lidoeo
Hinorifche Chroftijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ï
|
.1631. Énbe in öptotfen ban heel ^etfoonenz monte« liefe en openbaer te feennen gfeegdeben/ feoe get metbefec^tatt!# ci^feelegfeentóepbt feern toe« b|ocgö / enbetoat booi gcoote25eftoaerniffcn enbe lt;©ngfeclcgcntJjebcn bie felbe te befo^gfeen feabbe : foo en geeft boeg filler ane,ö niets ge« battet / noeg eentgen (lanbt grijpen moggen : Jliacr bc Conineb bolgatbc ootfi bafl fgn intentie/enbe fepbe/bat gp ccnmnel befe ^tabt tot fgnceberfefeertgepbt gebbenmoege : 53ie Jöeteffttept enbe ratio belli berboojbect fultfep/ enbe fgn ©aber en gabbegembat niet geleert/ bat een fultbc |51aetfe baer aen ggelegen toas/ fonber genoeggfame berfefeertgept aegter gern te laten. Ijeeft alfoo meermael beggeert/gem met langer in befen op te gouben/ enbe om bet «©arnifoenenbJille / geen migroubjen in gern te fetten : lt;en feonbe nu anberö niet ^gn : ïDoet men ftiltfep niet in ber goebiggepbt/ foo gebbe gp bie Sanons. JBaeegpUnlbe felbe gebtben enbe gefeent jgn/enbe get ten argggen niet te laten bomen. ^oen nu ben ßaebt fagg/ bat fp-litben bie groote maegt niet en feonben tegengaen / enbe gern bc €onintfe niet toebee« gouben moegtcn/fulcfeen iföaegtboo? ooggen fagen/beeft ben ßaebt epnbelicfe ben ^as enbe öepao betoilligget / ootfebatbie Cabailletgc enbe 25agagie/lt;roupcn-bjgs beur bie ^tab/ enbe get©octboltfi onbet be ^tabt/ oberbe jBepn/ met ärgepen en l^afeen oberggeboert boerben motgte: JiBact bet lt;©uatnifoentn gal» . ben namaels berfegepben tepfen gebeben / bat bic ôtabt ban befen motgte bcrfcgoontblg« ben / enbe gen-lieben ben ßaebt bp fgncn eet« bieben te laten blgbcn. ’tWelfbt nlö get ben Jbonintb tot «©ffenbatg / beut bes ßaebts af« ggco|bineerbe meebt te feennen ggegeben : foo geeft gp gern/ ’t is toaet/met fultfeet refolutic eenfbeels contenteten laten : maer noegtans toebecomme beggeett 600 jBannen tot babc» liefeer berfefeertgepbt ber Bgigge in Äaegfen» gauf in te nemen. ® etuglc nu bic Mgefanb« ten te tugggerepfben / foo martgeerbe bc €0« nintfe/ onberboargtet in fultfeet ggegalte/mct be gantftge Urmabe boon / enbe quam ben 17 ßobeinb:. boojbemibbagg/ booibc Habt J^tantfefurt / enbe boerbe bepbe Cabaillcrge enbe Slnfantcrgc in ten ftgooné oibcningge beut ^atgfengaufen ober bc Wepnbiugggc mibben booj bc dabt/ enbe tec ©otfeengepmet ©oonc ïuebee lipt : maerop’t googgfle geeft gp atgtergelatcn 600 jlBanncn tot ^atgfen« gaufen tot lt;ï5uarnifoen ƒ ’t toeltfee gp giet nat een tgbt lantli felbe bc bctalingc reptfete. »Des © oltr bias 74 ©ancn te ©octe / enbe 4 j €0?« netten ßupters/ neffens feer bclc ilutfeen «öe» ftgut cnbc anber Begggfpjeparatien. ^acre JBajell.gebben ficg betoont een beurfeggnieg upttermaten l^eropftg enbe feetbncnbelgrfï ïBefen/tegen bc ©urgerftgap/enbe gembitfe* mael met blootcn l?oofbc gcRelt/alfoo bat bic ©jienbt- cnbc JlBcnftglicbicggepbt befes bap» peren l^elDen / niet ggcnocggfacm te roemen enbe te beftgigben is. *Daec en is ootft tn bic gebucenbe mactgeccingc of anbers bcurtotgt/ niet be ggccinggflc infolentic ban ben ©oltfee gefpeurtggebjojben. wK ^6 €oninffe is bien felbcn abonbt noeg tot 5^ coninth 3Sptb acnggefeomen / enbe bes natgts ontrent Â'^îquot; ’° nbsp;nbsp;nbsp;/ 0«t JBentsifcg ^tebefetn l^ooggfl/ “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beur obergebinge / in fgn getoelbt ggeb^argt/ baer tori bpe gonbert üepferfege in befettinge laggen/ thbé gaet alt’famen in bc# Coninggs 16 3 i j bienftgebben gegeben. |
«Den bolggenbcn baggjgn toebet 26 €oj« netten ßupters beur ƒ tanchfon ggetoggen/ baer fep isootamp;beri©olc6r/ «©geftgut/^m« monitic cnbc anbet ©ereptftgappen in ^ege« pen ben jBepn af / alS ootfi op bic anber jgbe ban bc gemrite Stroom te Uanbe nac iRent^ toegeboert getooiben. ï©cn 20 befeiv is i)arf €oningl. jBajeft. toeberna ƒ rantfifojt ggc« fiomen/ enbe in ©jaunfels ggelogeert / 42nbe na bat fp met bepbe aanbgraben ban ï^dfen/ läaflTel cnbc iDarmgabt/ als ootfi ben Wet« terautoifegen lt;l5rabc/ (bicgern op bic tgbt in bet ^tabt bebanbt) met gern albergarbe lt;©nber-tebinggen of Cfameh-fp^afee gielbt/ ootfi onber anbere banben liant grabe lt;©eotg. ban ïDarmftabt / gate bic ©egingg ßujfel* gepm inggemprat is ggetooiben : ^00 is fp ben 22 befes/ bes abonbts toebee nac Dooggjï berrepfet / cnbc bie ï^ooft-£appellc albacr in« togben of inggetopet/ cnbc «Cuangeliftg baer in laten ©;cbifïcn / cnbc bat ƒ cantfifojt gem fonber ©loebtbcrgicten atrommobcerbe/latcn bantgfegggen. ï©ocn ter tgbt feonbe gern be ßembojfi «Cgcurbo?fl ban j!Bent5 alreebc bc refteningge ii-vuivnf, mafeen battet gern gelben feube / fonbtrlinggt fS“ ••?” nabien gp bernam/ bat bc honing te ^ooggfl Se« een ^egip-bjugge obet be JBenn floegg/ veel ^tgepen/^tgupten en I^afeen/om ’td^efegnt baer m te boeren / baer genen bjatgt ; »Die ;Sgt;cgepcn met ©ojgtoeeringen ban bitfic ent« ficplantfien cnbc betberen bootfien / cnbc an« berS een obergcoot getal ^rgoppen/^paben/ i^outoerienfenbe biccgelgtficn geccetfrgap liet toeru|len : ©oben öit/cntfi Üanögraef Wil« grim tot treffen met fgn «tmabe/ bic men on» trcnt 10000 JBannengertfifrgatte/ tot bet ^toeebtfegen blgtiggcpbt/bpboeggoc. »Der« galbcn bic gemrite iteurboift tot /föcntj/ tot tocbcr|ïanbt nlbcrganbe preparatie maerftte/ infonbergepbt liet gp aen ben Wtloop ban bc 3®epns/ inben ßggnbeel palen flacn/ enbe groote fteenen cnbc ^egepen baer in fintfeen / om te berginberen/ batbt ^toeebtfrgc met gaet ^egtpen niet beurftomen fouben. JRact fultfir alles geeft totpnigg ggcgolpcn / toant filler gier na ban gem felbcn is toecg ggerup« met / enbe bc Stroom aen bic felbe plaetfe tot bc ^fgeepbaert toeber beqnaent gemaerfetis ggetoojben. ©oojberS geeft gpgobenbe 2000 ^pain« «oiriweft giaerben in bic ^tabt gelaten / om bie feine te beffenberen/enbe gp is felbe/ om meerber fcec« ^^57 fiergepbt toillc / ntbens ben ©iffrgop ban Wojms/na €culen ggerepfï. JBacr bie arg» tcrgclaten ^paingiaerben/gebben in bc ^tab qualicfi geganbrit cnbc booliiffi gups ggegon» benz enbe ben ©urgers bcel getorit enbe tegen« gepbt aenggebacn/alfoo bat bic felbe baer beur fect berbittertober gaet 31)11 getooiben: enbe bctogle befe factfeenineenquaben (lanbt gge» rotgten/ foo gabben fp befebjembe gafren feer gecene toeber qugt getoeeft. jRacr bc ^pain« gaerts betoonben gacr boen ter tgt met toooi* ben feer moebigg/ cnbc lieten gacr mertfien/ bat fp totten lactden JBan gacr toeeren / enbe bie (labt Jßent5 etc in ber affegen leggen/cnbc gantfeg Hetgten/ als in bes €onintfip bau ^toebenganben geben. «Onber befen birien be^toeebtfegeenber« fiens tb ben ßintfiauto/ ’t toeltfee be ^pain« X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;giaeebeU |
i6x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der
|
16 31. Ctawöen ginS en teeber fterch liefet önbben en» be beftOantfet ban binnen : ^p beroberben Bindtnuto bat .êtebeben/ben Wal op blimmenbe met ge» hJ'2tn^p2-'®''^ / f”^* SacSten allcb tet nebec Wat in be febeinBöeJ Wapen g^ebonben Wert / baerbanoorSfom# nomen, migf) UanbtbolrB onbec Waö / bie gaec ban ben ^paingatrben tot tegenweer gabben ober* teben laten / oorB inebe in bet furie fijn boobt gfjefalcben. i®tn anberen 3nWoonöerö befcö #,anbeBcn0 / na bat fp 45 bupfent üiirBrbael» ber0 tot 25?antfcl)atting0e gaben/ beloofde be ConincB bat fp boojtacn in bare Wooningen feetBet blijden / bet bare gerufl bewaren enbe opWacrBen / enbe ConintBlbcB befebut enbe befebenn bebben fouben : alleen fouben fp be» nen gaen/oocBbeinbnenbt-fioubigb enbe ge* trouw te blgben/ enbe alle jDaenbenfoo deel rontribueren/ alg fp te boojen ben Cbeutbojll ban fOent^ gegeben babben, ïDe ^WecbrfflK jijn oocB boot bat lt;ol» bupó tegen 25tngen obct-gcrurBet/'tfelbe met gbeWcltobetballen / enbe wel i p Jtepferfrbe ^olbatcn nebergefjaeBt. ^nfglKlirhenbeb» ben fp ootB bet fl cd eben Uimpurgb aen bc Hoobn/op ben WefletWalb enbe anbet |3laet’ fen bemarbtiget : oorb beel CatbolgcBe lt;®o?« pen enbe IBlerhen in ber WctterauW enbe baer in’t tonbe uptgeplonbert/en flatelirBe Öupt^ ten/Bee enbe anber ^aBen beBomen. jnmtj 5Btt ineefte 3ttmabe lagb boen ter tijbt tot toerbt beie» ïtaffcl/tegcn jUctit^ ober/enbe baer in't ronbe #*“• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aen ben ßbon/enbe maetBren 13attberijen en* be anber berepbtfrbappen om be Habt Jßentj met ernfi aen te grijpen : JBibbelertgbt febo« ten bie baer binnen fonbetopboubenuptbaet ^tabt / met Jengelen ban 40/ çc/ 60 enbe 70 ponben / macr fp beben baer mebe Wepnigb frljabe. Wc ConineB bemoepbe bem / ’t is Waer / fitb ober ben filjijn aen bte anber 3ijbc te fetten / ombie^tabt alfooreebt bpteBo# men : i)p bjatbt bet oocB beur Ijertogb ®ee; rent ban Wepmar foo berre/ bat ben jOupfe-'SToojen met ffamen bet «Slot Certnfeló/ bat op bc anber 3ybe lagb/ w fijn gbeWelt guam/ bie bp boef) Weber berlaten moefr : beWyle een bnc(lige lt;ao|l ban ^urnbergb om feeourg ^0Mcf ban nenquam. Want na bat be «Öraef ban 'Sillpz Sn‘««T nebengben Wberften ^urBer enbe 3tltringtt/ tcnbiicgi? op öefc tijbt fiottenburgb enbe Winfbepm in entij jDmf» ƒ tant Benlanbt Weber babbc ingenomen/enbe amp;mh«n obér ai met l?lonberen/23janben enbe fjeber» boo/i^Stnquot; bouwen jammcrlirB bups bielbt/ foots ftp bers!), baer op ben 18 jSobembj. met fijn gantfebe 3llrmabe boot be fîabt jSurnbergb geBomen/ enbe ban bcfelbe beel ptobtanbe enbe45!jelbt begeert/ macr bit Wert bem alles afgedagen : Waer op bP fön BoltB cingfWijS beeft om bt iStabt gelept/ alfoo bat bet een aenfien babbe/ als of bP Wat booj babbe pet met gbeWelbt t’attenteren / glieltjeh bp ban baft bagbelifBp öenbebous liielOt/ enbefön®oltB tefamen boerbe. Wp fulcp bebben baer bie in ber ^tab tot tegbenweer baft gemaerBt/ enbe met allen bigt aen baren ƒoJttfIcatIons-Werfben gear* bepbt/ alfoo bat in Wepnigbe tgbtolbaer een groot WertB gebaen Werbt. Wp batmen oocB ben ©panbt foo berre betmogbelicB Wart/ berre ban ber ^tabtafhoubenmoebt / beeft bes lt;örancn ban ^olms IDolrB / bat toen ter tgbtin nearer Coningl. J^ajeft. tot^Weben * bicnft geworben Wert/ftabigb te ^actbc enbe te Docte met fjun gbeftbermutfeert / fitb als |
nieuWgbeWojben DolcB feer Wel gbebouben/ 1 g ? 1, enbe ben ©pandt grooten afbjeucB gbebaen : 45belgtB ban onber anbet een Deer ban ^ia* batba beurfeboten/ enbe fommige boojnaem* ftc Officieren ban bun gebangen/enbe anberS een goet getal polbaren ter neber jgn gbelept geworben. ^00 beeft men oocB op ben lt;00* ren enbe Da nepen gbeen Duller gbefpaert : Waer foo bitbmael bte 'Sillpfclje lt;roupen . baer lieten ften/ bapper bper onber baer gege* ben/ enbe na oogenfrböo/ tamclirB ftbabc ge* baen. Waer wert onoer befc geburenbe lt;illp* fdie blofquettnge/ in ber ^tabt/ntdens be ge* Wajbene ©oltbercn/ bie ©urgbers enbe alle Wanfebap wat 18 garen enbe baer ober 011b Was/ gbemonftert / enbe Wel 30000 Wannen bebonben. Woen nu lt;illp baer opfet ter befenfie ^iiïP t«« merrbte/ oorB tot een belcgetingc geen fonbet» linge bereptfebap babbe / foo beeft bp fgn W* ®‘ mabcin twee beden gbebedt/ baer ban bc cenc op Hauf na ben Oder-Dfaits enbedoojber op Sobemen / macr bie anber Weber te ruggljc op Ountfenbaufen enbe WonaWeerttotba* ren Mtoebt gbenomen. ^u is fulcBen lt;©p* bjeucB foo fnd enbe batft toegbegacn / batfp ootB foinmighc »agagte-wagbens/bed ben bals afgefteBene üalucrS/ als ooc6 dele nun» beren enbe Weft-bee in be ©ofTcfien bier en baer/ jaeootBbaerfpbaer «Quartierliabbcn gebabt/bie tafelen gebceBt/ enbe baer eten en bjintBen baer op babben laten ftaen/ enbe bun bpbernarbt baerban gbemaecBt: Waerbe oo?faecB fultbcr fnelbecrbigbept en beeft men niet Weten Bonnen. gn fulcBcn Stfroeftt fijn tot ßotb/ f mijlen ban jSumbergb / ben «©rade ban ^illp fom* migbe Wagens met ©uftrupt/ bie / glicltirB een Canon-febieter bie ban bc 'Sillpfclje tot bie ban üurnbergb Was obergclooptn / feldc fepbe/ ober be 125 «Centner fgn geWeeft/ aen* gegaen beurt bper/ bem cenigljc Studien ber* bojben/enbe anders grootc ftbabc gebaen bab» bc. Waer op lt;illp onber anberen fepbe : Dp fatb nu Wel bat bp geen gclucB meer en babbe. Wat nu onbers bc Sillpfclje bp befen 'Kftodjt met DIonberen/ 25 janben/ Woojben enbe an» ber moetWilleaen alle plactfen baer in’tron* bebooj ftbabc bebben gbebaen/ enis nietgbe* noegbfaem te beftbjgben. ■SIS nu onber befen bc «Conindi in ^Weben fgn Strmepe dan Wents te rugge doerbe/nam eden ben fcldcn Wegb dooj bem / bic bp eerft martbcerbe / Webccomme naec Wurt5burgb enbe ^urnbergb toe te fetten / enbe alfoo op te trerhen / oorB alreebe cenigb ©olcB enbe «©c* ftbut na DanauW aenguamen/ foo ts bem tot ƒ rantbfurt bie djolicBe lt;pbingbc ban ben Sillpfdjcn 3tftotbt acngbefept : Waer op bP bp fidj beeft befloten / fgn intentie tegben bc ^tabt Wents doojtacn in ’t WertB te fetten, Wodj beeft bP bem te dooien met bie doojfep» bc ftabt ƒ randifurt dolBomcn dcrcenigljt/eiv wreewsHi bc/ ’tis Wacr/alfoo : ©et foubc ban nu dooft» «ton aen foo langbe beft ïtrggb ban ben «Guange» liftben enbe Diotefterenbe foubc geboert Wer* faatf^ ben / Ijarcr Wajeftept enbe bare Sfiemabe tot allen tgbc beur bc ^tabt ben Das bergonnet fgn : «©ocB fouben bc fiabcn enbe ©urgber* fthap ber ftabt ƒrancBfurt Tjarer «CorincBl. Wajeft. ©panben gbeenen Das noth Weur* totöttodaten/ bedminber cenigen boojraet boen: |
^ Jem JCent^ m ScJritreJen, an dem aedeehnue at^erieh '»/erde
Hili
nnrainwiESi
|
Hißorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;161 * 6 j i* boen : jlJacr bic ^tab enbe ^a^ tegen bie fel« be na uptterjïc betmogen/enbe tot op ben laet« 1ïcn bloet-bpippel befenbeten en berbebigSen. l^iet-cn-teggcnsi toilben oocB i^are jBajeft. bte ^tabt niet bedaten / niaev bie felbe altoos befefjutten en befegermen / gare ^^ibilegien alt’famen in garen gantb laten blqben / enbe gaec boerin geenfins beftoaren. Wanneer get oorb in’t tocamp;oin|ligge baer toe Bomen toilbe/ batter eenen ©jebe foübe ggemaecBt toerben/ foofoubebie ftabt jrantBfurt/ ebenggelgcB/ nebens enbemet anbere boerin beHoten enbe begrepen/enbc ootB fonberlinge booifien toer« ben / bat ban Wegen befe tegenWooibige 15er« eeniginge/ na gcmaecBten IS^ebe/ niets tegen be ^tabt boo;genomen Werbe. jüaebefen is be€oninfamp; in^bacben/ ben i December ban ƒ rancBfurt opgebjoBen / en met be gontfrge ^rmabe op ^armfiabt tot bp ben üggn ggetogen. ©berfnlrbr gem bat gt;ïent5ifcge fiebefien «öernfgepm/ bataenbc , boo?f3 (Stroom gelegen is/ met arcooit/ fon« bet eenige ftgoten gem geeft obergegeben. ^oen ter tgbt is ootB ïLabtnburgg/25enp gepm / Wepngtpm / l^epyengenm/ .Stare« genbargg / enbe bie gantftge iSergggrate/ na bat bie felbe j^laetfen meefienbeels bon be Spacnftge upt b^eefe betlaten toerben/ in fgn matgt en gctoelt ggebomen. ï^ier op geeft gp getraegt / goe gp bie ïölaetfen ober ben iigijn op bie anber 3gbe beBomen moegte. I^k in #is gp nu ben 6 ^Decembt. ten beel een bie« tenbeel eener mgle ban bet Spoenfege St«*:* ?''8n/tt«ie ren-ftgans toas / be toclcBe rergtteggen ober ft^b?'^^' ‘©PP^ngepm gelegen is/bp StotBftab/eenige gt;»ii^8*WepM^lt;®öptlt;n«n Mafien beBomen gabbe/ ' enbe gem in eene ban bie felbe fonber bjeefe ge« ftt / enbe baer mebe ober ben figgn ggebaren / om bie gclegentgeptbplt;©ppengepm ofte fien/ fgn baer tenigge Spoenfege üupters Bomen aenrennen/ betoelthe als get be €ontntB bie alretbe aen ’t lanbt toas opgthlommen/ gge« toaet toert/ enbe goer fatg/fo is gp met groo« ter gaefl toeber obergebaren/ enbe ggelucBigg terugggeggeBomen. îDaet op geeft gp ben 7 lt;Dccembj. ’smo^gens btoegg boot ben bage ontrent 6 uren / in 2 S^Ô^P^b ( toeltBe gebens anbet e/eé Srgipmnn ban^perffepn gebjaigt gabbe / enbe baer mebe gp be oberbaert groo« quot;ten boojratt geboen geeft) toel f 00 mannen la* ten oberfetten / bie banterjionbt op be anber 3gbe groeten totberflanbt bonben/ oberfulcBp foo goeg fp aen’t lanbt quamenz ban 14 €om» paingien Spaenfege Äupters enbe ZDjagon« ners garbtbefpjonggen toerben : Welche fp notgtans/ offp fegoon beel minber in’t getal toaren/ enbe be Spaenftge ten berbenmael met groote furie op gaet gebben aenggefet / met groote toarbergept te ruggge gielben / tot bat bon be SbJeeötffge meet bolcB ob er quant/al« baer bie SP'^^bfege met groot berlies get belt rupmtn enbe fitg na lt;©ppengepm/ enbe booj« bet op TBciiti gebben retireren moeten. Cgelijfg nu be Spoenfege in befer geftal« te ggegut / enbe get ontoeber bergaen toas/ foo geeft be €onincB get jBoiggen-ltcbt boen finggen : Uyt mijnes herten grondt, amp;c. lt;Cnbe foo gaefl filler ten epnbe toas/ geeft gp berot« bent / bat get lt;i5gefcgut enbe notg fommigge negimenten te paerbe enbe te ©oete/ oberge» bjaegt foube tocrben/gelgcB gp ban ootB felfs baer ober guam/enbe alfoo op bepbe jgben bes |
jüggnö / nat lt;0pptngepm/ alsootBnaebe '16^ n Seganffe op befer jgben toogg. Waer op ban ^ gebolgt iS/ bat bie boo^f? ^tetre-fegans met «cfooibt/maer be stallt wet ggetoelt/ (baer bp be ©urggers enbe ^ntooonbers/be toelcBe ban gerten beggeetigg toaren bat fp morgten eenmael ban’t berbneteltche SotB bet Span« giaerbenberlofl toerben / ootB gaet bege gge« bacn/ enbe beel Spangtaerben boobtggeflagen gebben ) ggelgcB oocB baer op get Slbt/baer in fp toel 500 Spangiaerben gebben ter neber» gegacht/ ingenomen is geWoWen. ^aer is namaels op bie plaetfe baer be Co» nincB ober ben aggn quam/ tot eeutoiger ge* bargteniffe een Calomne of ^irampbe opges riegt ggttoo?ben/ ggelgtB befe bpggeboeggbe figure baer ban upttogg. lt;©ber giggen fucces bes Coninty/ is onber ^pan» be ïoteringfrge enbe Spaenfege / bic op bic öi^rta eiK plactfcn in’t ronbein ©arnifoen lagcn/groo« ætoSî ten angg en bjeefe geBomen : alfoo batfe ober- ben banabe al/toaet fp’t niet toe-betrouben om te gouben/ mbcpfaitj. uptggeloopcn ^gn : Cigclgfg fp ban ootB get fiertBc enbe bage Slot Stcpn / in bganbt ga« Ben enbe betlaten gefafacn/enbe gebben gaet ten bede op J!Bent3 / enbe ten bcelc op ƒ rancBfoit gerctireert : enbe toaren alfoo bit-mat! ggeen Spaenfege meer in bet ^Sfalh / als alleen in ƒrancBcnbale te binbcn. So quiteerben ootB bc Uotrtnggge bc gabt Woims/bacr in fp be 23urgers beel onggemacB toeboeggben/ maer bp garen ‘Jtftoegt maccBten fp’t beel argget. Want bie gabt moege garen lt;®bcrgen ©fre« potting« lanbt 200 ®utaten/3ooo HgcrbaclbcrS/enbe ^’Ä!* eenen fatB bol SilberWercB ggeben : JBacr mfuimbe giet mebe en toaren fp noeg niet tcb?cben/ ^tàôt maer toilbcn notg 10000 ügtBrbaelbers geb» JD«’?»'«'» ben : SP namen ootB/ tot gaet filler gelebert toerbt/ben Stabtmecger *Danntr/enbc eenen aaebtfgeer ï^artman ^gbenbinber met gaet toetg. Soben bit alles / teo?ptnfpbp garen 3fiftoegt ?o tonnen 25ufBritpbt bp Suite Än« b^ies in een gat/ gaben get aen met ©per/ en« bc befegabiggben baer mebe beel l^upfen en jilScnftgen, «Dit l^oltB geeft ootB op anber plactfcn baer fp aftogen alfoo gups gegouben enbe ge« tpjannifeert / bat get ech geenen gerce erbat« men foube : alles op ben upttergen gtact ber« bojbcn/gcplonbert/bcn Ijupfrntbt berbranbt/ get SebbetoertB in bc lutgt gegropt/enbe an» ber on-mcnfcgclitBc mocttoilliggepbt geoef« fent/niet anbers ban of bic 3Intooonbcrs gaet afgefepbebpanben getoeeg toaren : JBacr an» bers toaren fp foo bjees-aegtigg enbe ber« tfacggt / bat fp man booj man niet en berften bertoaegten/ja of fp ftgooii beclmcctbct in’t ggctal toaren / niet berbepben. Sp 30« bp tOpipfcngepm ober ben aggn getogen: ^Dc fdnure ban idfalt^burgg iS tot iBuntgen ge« go|bcn/ enbe ban baer nae lotringen geboert getootben. i©cn ï^ertogg felbe is op fgn ber» foccB met toepnigg üolrB beur Straefburgg toeber tgupS geBomen. jSa bat nu be SWeebfege ConineB/ in ma« jwenu tan ten alS boo^f^ is / ober ben aggn quam/ enbe IKS bic Stabt enbe get Slot lt;©ppcngcpm in fgn ïn^S.quot; getoclt gebjargt gabbe / foo is gp baer op met bc gantftge 'Ärmabc booj JBent5 getrotBen/ enbe bic baer in Ifgggenbe Spangiaerben ben reegten emg fien laten. Sp gebben gun/’t is toaer/in’t cerge bapper getoeert/ maer als gp |
|
iÓ4 Vetvolghcler I ^2 1. beur fnclliggepbtenbe gaegiggeptuaerberbe/ bat gp onber get ©efegut ber gegangen enbe tot aen ber gabtg «©ratgt guarn/ ootb alteebe lamp;etatbtn aen be ^oo^t-pogen ggeggjouft/ enbe batter cenen gomt foubc aengacn ; ^00 gebben fp ben moebt laten fintBen / enbe ben iï ©crembuS beracto;beert/met2 gutBen ©efegut/Boben- enbe ©nbcr-getoccr/^atB en ©acB afgetogen/enbe na Hutfenbutgg ban bc^toeebtfege geconbopcert getoo;ben. ©e €onintB geeft bie ^tgange/ ^lot enbe ^tab ober be BurgerjS/gnUioonberS/ ©egguttin# gge aen ben ©ertoanbten / of bc gare te boen met fijnen ©oltBt befet / enbe tod 80 giicBcn blgbcn en onbergouben / oocB alle ber aenbe# lt;©cfcgut/ lao tonnen ©ufpoeper enbe anberss goo;ige ©ecg-enbe WccreltlicBe/Cgiigcnen grooten boojraebt bacringgebonben. ^gn tnbc^oben/alfoo te blgbcn/ gecne uptggeno# lt;âuarticr nam gp op get ^lot / enbe liet in be j men : Jllacc fonberlinge bic Commertien bc# ;Slot-Berf Bc bso; bc beroberinge een «©antB# fegging-f^iebitatic gouben/ enbe baer bp fin# gen : Behoudt ons Heer by dijnen Woordt, amp;c. ende, Nu looft mijn Ziel den Heere,amp;c. «De Burgerb gebben boo; be plonberingge 80 bupfent ßpftbaeloerö ggeggeben/maetbe ^oben enbe dneegeticBen op gaer fclben gge* ben moeten. (Spamfflje dommige bagen na bcfe beroberinge/geeft Äquot;?h” Ö®t fignngtaeffege üegiment / 9 €o?netten fhe “ow i^bfifbfrge Hunters / bie op ƒrantBenbal «èïMirtwtö trecBen bnlöen / bp lt;ro;barh aenggetrogen/ seflagm. enbe bie felbe na lange beegten in be bluegt ges ftagen / enbe 3 lt;£o;netten berobert. ZDaer op geeft fitgbe ûggngraef ber ^tab en ‘SmptS Rimmern bematgtiget/enbebaer na 25atgas taeg met t’fanien get ^lot Üaub / ^oppatt enbe ©bcrtocfel met 2tccoo;t ingenomen. ©aichcnj t^at ^egigge ©olcB geeft BojtS boo;be förmn iJtroberinge bet gabt jßent? / ootB ®altBen* «Goningh^ gepn enbe öepffenbetgg ingenomen / enbe bie mpn/ ban ï^eginge itoninggepn belegert/bic gact geb* ffhetaah^Btttteggen-ggegouben tottena ^betembpg. noincn.“J ' ®acr isbanbc 25cfcttingc berattojbeertenbe uptgetogen. «Se Coningg begelbe gier na bat gantgge ^mpt aen ben lt;0raef ban ^tol* betggz bien get te boomen oorB toe*quam/ enbe gern onttrotBen biag/ban toeIrBen get baer op ineber ‘öerefopueerttoerbt. Coninch in ©p befe tgbt geeft ben ßaebt tot JFrantB* iamp;teciwnz ^ojjt acn öe JDepn/ ben ConinrB ban ^toeben ïmanStt/ tf Bennen gegeben/ in boat gegaltc bp bcfe ge# totörtfrccj bacrlicBc tgben' bc €ommcrcicn in een mere# ÏSJ^r^^ Bflifl^f berminberinggeggerotgt bjaren/enbe fnitcn ijaec bactbp bcrinelbct/bat ötcnoobtbpifttoel ber^ »nrg^OTz epffgtealfiilfr tercmcbicrcn/metbibbigglirB ÿiibiictren. petfóetBen : Ware jilSajtgeptbJilbc bie tonti# nuatien ber (Commerden / enbe bier oorfacrB berepfrgte fcBcrgept/ bieng plactfen enbe gra# ten fitg laten gerecommanbeert wn/enbc ber# ojbineringge te boen/ bat niet alleen be üoopgt; lieben enbe ßanbcls-man / enbe anbetg meer/ fonber onberftgept ber ücligte/ allemenggen nae j^rancBfb;t gantcren/ inenbebuptenbe Jßiffe-tgben/met gare Waren b’p/feBer enbe on-acnggetag / af enbe toe repfen moegten/ JïKaet oofB gaerlicbcr baer ober bpfonber €0# nintBlitBe f^atenten/ tot aller menfegen p;of» fqt enbe boegglitBgept upt te beelcn. Wier op ban Ware Waieg. een jlWanbact / onber bato ben 29 ©cfcnib;. geeft publiceren laten / ban befen ingoube : ©eUJi)lc Ware Coningl. jWajeg. tot ^toe# ben biel befient ig/ goc belc/ niet alleen ben fioomftgen WgtBc/maer ootB anber ©oltBc# ren / ootB gacr fclfs / garen ConintBrgtBen aenggegoojiggen/enbealle Menfegen aen ben |
Commetcien gare fontinuatien enbe boojt* fettingge bet JBiffen gelegen 3p : ^00 geeft ï^atc ji^ajegept/ ’tig bjaer/ben e. e. ßaebt bet: gabt ƒtantbfojt aen be Jß/pn alteebe be* looft/ bat gate met be ftlbe geplegene berfeBe* tingeg-ganbelinggen / garen idnbUcgtenon* mejnbiceei'lifB^ijn/ maerbie ^tabt bp gaten ger-gebjaegten ßgrrganbt enbe Wefen/oocB 3utifbictioncn / enbe bet fclber «Etertitien i booibect fouben Wecken. jUaeropöatfuIrfec oocamp; op be ^ptlanbiftlie beiftrcrbet / bic felbe oofamp;banbitberifjjt betfeSert toctbenmoeg* ten: ^oobebedt ftp ober fuift allen enbe een pegcUeben / gern aengbehoonge »Oberfte enbe 25ebel-gebbcrs / alb ootB in ’t ggemepn allen polbaren te paerbe enbe te ©oete/genabiggg enbe crngelicB/ bp lijf en Icbeng graffe/bat fp alle Stoop- enbe Wanbclg-liebcn / met garen toebcgoo?cn / fonber onberftgept ber Wcligic/ in ofte ban anber plactfen/ na bc gemcltc gabt ƒrantBfojt gantcren / ofte toat booxnemeng batfc 3gn/alle Watien en ^tanben/ggeen upt» gcfonbect/ met t’famen gate Waren/bjeembe üoopinanfcgappcn enbclt;tSgcttcn/b)at namen bat bie gebben morgten/ bupten enbe binnen bc Jßige-tqben / niet op te gouben/ bed min» ber gacr pet-biegmetggebiclt af te nemen: jBacr bie felbe foo toef Stooper alg ©erboo» per/ allcrtocggen bcur-rcpfcn/fcBcr onbergin# bect/oocB fonber tenige beftoacrnige enbe a^p attionts pafferen laten / bcpbc op igf enbe Ic# beng grage/ mcttoclcBc fo tod ben ©oenber alg ben ©erftogger / todcBe een fultBjc beBent fg/enbe fp bat niet bp tgeg aenfepben en open# baerben/in befen enbe gier onber geenfing ber# fegoont füllen toerben. Bp bc Belcgeringgc enbe ©croberinge ber gt;p«nif‘^ gabt jWcnt3/ bcr©eginge €onincBgepn/en* Sari” bc anber plaetfen/gebbcn gun be ^paenfege in Debbenoe bet Wettetauto feer berbedt / en fgn bctlo;tn gtloopen/ gelgcB fp banoocBupt Wet3lar en# ' bc (©dngaiig'en gocttoilligguptgetogen/enbe bie ftlbe plaetfe ben ^toeebfegen gebben inge» rupmt. ©c ^pacnfege «©oubetneut tot Jrieb# ®^Ä burg/Hopg ©creptBen/gceft gem/’tig toact/ A^toe in ben beginne alg bc «Conintlt bic felbe plaetfe ingmoinc’ geeft opge-epftgt/ ontggulbiggt / bat gp na# melitB bie felbe ^tab fonber boo^toeten 3gng ©eneralen Don Philippe Sylva, niet opggeben Bonbe : ootB om btr ooifateben toille begelbcn Confentg te berBrgggen / tgien bagen tgbt en termgnbegeerbe: onber toeltBc tgbtbeboo^# ggemelte ©urgg enbe ^tabt een Ïcgatic aen ben booïf3 lt;©encrael na €rcut3natg geeft af* ggefonberi/ enbeommeetbet ruine te betgoe# ben/ gebeben gebben / batfe ban bc lt;6arnifoc# nen berlog moegten fgn : jWacr fp berBregen cenafgegagen 3ïnttooo?t/ bat/ namclitBfgn (©ouberneur albacr/ bie©urgg enbe^tabt tot op ben laetgcn man gouben foubc / onupt# gerügter faBcn ter aubientien afggebeerbiggt ggetoo^ben : ißner bctogle gp botg lt;6oubcr» neut gem fultBr te gouben niet toe bertroube/ foo geeft gp bie ^paenftge ©efettinge ben 18 »Wefcmbi, ban baer boerij enbe nae ©?aunf3* |
slat tSlche^etrrb
ZRltx'tL hau/ên.
JCalck o^en ^quot;“^ Kïrf^’q--
, .'rrlt;r[iVr(gt;r
KOX
^F^^ pourtyoit Ctÿî. :b . OndrPo.v, Caji. ^ C.JieùieU’etÿJêj’oort.TJ.li-ynF.^,neder
Paart,^,Uecker h^i^ .
Pgt;e^e/tipte delen.der Stai^ en Cafteel xjrn nech m^ekant. de^ej7:ljauwdegekout decJr ^eer c^ekront. en de yttitie plae^n te^en de h^'jenjiaende^eklei'en,
Hiftorifche Chronijeke
ï 63 r. fcliS / om bic felbe ^laetfebesi teketer te bcrgt; fien/ laten boeren ; jIBacr Bp felbe ist met fgn gantfeB Wupfgefin albacr gBeolebcn.
^etogle nu in befe gBelcgcntBepbt bc To? uingtieBe ^tocebtfeBé lt;©ber(Tc enbe lt;©oubcr? neue tot ^anauto / TBnlToffcl ï|ubalb/ ober fultjc tgbinge berkceegB/foo io BP in Ber Bacft met een Compaingnte Tl jagonnerb baer nae toe gBekomen/ bie ^tabt enbe ©utgBt in ben name Ijarer €oningöl. JIlïaie(T. totiStoeben geotcupeert: 5bc^tabt/ 'tibtoacr/onbefet 3Önbc / maer be ©urgBt toast met een Corn# paingnie ^tocebtfeBe polbaren te Boete bc? fet / enbe ben nocB baer op bebonben ^paen* fcBen«©oubcmcur/betoglc Bp ben gBegBeben 'Termijn niet bolbebc/in arrc(T genomen.
3;MnWf; i^ier op Bebben bc 3©etteraufcBe lt;©caben/ 5S ^“ ‘^•W« tijbt oock tot befenfie Barest TLanbto senwpin? fommige Regimenten gctoo?ben/cnbenebenst sfnomeii, cenigB ^tocetfsB bolrk/ötc ©ejlinge ©jaun» felf5 belcgBert/toelckc na toepnigBe tijbt oock met 'Jtrcooibt obergineB/ alfoobat bc ^pon# giaerben baer beur ban ben gantfeBen ïöette? rauto toerben uptgBebjeben.
jSict beter en gingB Bet ootB met bic in ben ïamp;falt3 / toant baer toilbct Baer oocB allcote enge toerben. Tot ^rancBenbalc beftBant? Benfp Baerfecr / enmaerkten öie^tabtfecr bajl/baêr mebe fp in allen gBeballe Baer best te beter befenberen moeBten.
ïS?» nbsp;nbsp;®# Befe tijbt trabt ootB be (Tabt ^pierö op
eftskSw ï^acer Tontngl. JITajcjT. tot^totbttngbe : toepffen? jBet bcfc toctbt gBcacco2beect/ batfe 3 Tom* Sn « hes Uaingmcn tot ï^are Toningl. jlBajcft. bien(T «omnjft» toerben enbe onberBouben fouben. ijier op lie? » éüjcamp;en pen bc ^pacnftBc ootB upt «©ermtefBepm enbe jsieutoflabt/ bic Bier na met ^toeebtftB Boltk befet toerben/ befgBelijcBcn accommo* beerben Baer oockbe^tebenTLanbauto enbe 3^toontoepflenburgB / enbe baer toctbt in alle bcfc ronbtom liggenbc |amp;laetfen (Terck ©olcB gBetoojben / enbe bat ©olcB liep metBoopen toe / alfoo bat in een Blcpnc tgbt een matelick getal te famen gcamp;?acBt toerbt.
T)ie © eITinge banbc ©iffeBop ban^pierst/ gBenacmt j^BBipfburgB / toast boen ter tijbt metÏtigiflifcBcn ©oltBejTercBbefet: Baer ban fetteben Baer in ben uptgantB ber JDacnt 'Detembjist / 200 Joannen tot RB0nBupfen ober ben RBÜn/ in mepninge om öe ^toeebt? felle bie tot ,3piero upt enbe in reben / op ben bienjltetoacBten enbe Baer te obectompclcn. JDacr fulcj: toctbt ben ©berfren ijojnegk bp tijbtst berBonbigBt / bie in befen Baer ter(Tont met eenige Ruptetije op bc Bielen pjefentecr# be/ omBaec te Bippen. Bat ootB nae eenigB bccBten/ bie ban (óBlipfamp;ucgB Bojt toerben ingejaegBt/ enbe gebtoongen toerben fitB toe* bet in Baer ^eBepen te falberen / ^p Babben 8 boobe/ lo gequctjlc/ enbe nocB 18 gebangen atBtcrgBclaten : Bock 5tjn ban befe notB belc bp ben beliepen ban toegen ben grooten Bacfr enbc angjT/ beur acnb?ingBen bet ^tocebtfeBe berfopen.
fiemhquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘©ntrent bcfc tgt/ W bie fiereke ©faltjifckc
ton Smiit ^f|ïingB TUanBepm ( todeker beroberingBe ^tocEhfeöc booj befen ben Braef ban 'Tillp fo bccl moep? scrobttt. te en ©olcB geBo(l Beeft ) ban IjertogB ©ern» Barb ban Wepmac/alo bc felbe (bat bc ïüacB» ten qualicB befielt toaren) toctbt te Bennen ge» geben/ beur een fonberlingc é^tratagema met beBenbigBept ingenomen/ bc BuptfeBen baer
tn «auartter sBegeben/ tuner be anbere bp 250 1 ^ ? f jlSanncnal-tc-mael nettergöcÓacfet : eiiöe ben ^ ‘ lt;Capïtcpn JUaratial met t’famen fijnen ©en? öïicB/SÓeöangen/ inner botö Bier naë/ mibtö Baec öantfben te betalen / toeber merbeniDö gelaten : Jllaer fultBeBare©erloflïnge loben qualitfe bebomen : Wantnlö fpBen natbefen op ben toegö nae ï^eplöerbergö begaben / foo Beeft be «©oubtmeur nlbaec ben ter (Tont boen gBebangBen fetten/ tnbe na biepnige tijbt ban toegen be bertoaeclooftnglj ber 0002(3 ©e(lin« gBe ban iBanBepm / bcünjle bear berliejs ban befe Iblaetfe ben 51 tgiben in ben p(alti groo? te KfbKurb gBefcBiebe / enbc bie ban i^epbel? betgB baer bent ben ©no ban ben Glnjn geno’ ten mass/ enbe ben toeuoer gantfeB afgefneben/ latenontBoofben.
»©e^bjeebfcBe^elbtmaerftBaltfi lt;fi3u(îa? ^lucctgijt buö l)o/n/bje!cltt be Conineb met 8000 man?
nen bp fijnen lt;ocBt itpt j-ranebenlanbt aV osunaune baer gBelaten Babbe / bebe mibbelertoglc oork »tw w oBelutBigBc ^jogreffen. 3©ant BP eerftelicb «SSJT JfâcrgentBepm aen be lt;aubev / bejS ©apt?
fcBen (©oxbenjo ©ojfielitBe Gefibentie-ftabt/ na bat Bp een tijbt lancft baer boot gBelegBen/ enbe be felbe (Terek faeftBoten Babbe / met Ttr? toojbtingBenomen. îDc ItcpfcrfeBeenbe TLi? giBifeBe Bebben Bun /’t to biaer/ in befe gke? burenbe25elegeringebemoepet (ulrkcn piact? fe t’ontfetten/tot bien epnbe ooek toel met 800 (Terek baer op aengetogen : jDaer fp jgn ban be ^toeebtftBe/bic ban (ulrk Baer boojnemen tgbtluB Werbt Bonbt gebaen/ onbertoege aen? gegrepen/ toel 500 nebergekaekt/ enbe be re(Tc berjlropt getoojben. «De ©oeren jgn ooek be aftretBenbe35efettinge/bie toel 300 Joannen jlertb toaren/ na-geBne(T/bele ban bie ter neber gelept/ enbe Baer bde 25agagie-toagenjS afge? nomen. *Dc©nrgBerö cube »©liée(Tclnkc tot jlKergcntBepm moeien eenige bupfent läget?
baelbetiS boo? be ^lonberingc geben. 3^ierop guftfinc? iö be ^toeebfeke ©elbt-macr-frBalch (ôiifra? 5fquot;‘W* bujs 1)00211 op Ijcplbiiin gkcnirkct. 3Bn bie oben, '’ felbe ^tabt Beeft be Itepferkrkc €oinnii(Ta?
rinst «©(fa/ in’t laetftc ber maent jWeerte/ Bet HotringfcBe ^falt3burgBfcBe Regiment ban tBien ©aenbclcn baer in geqitartiert/tot toelf her onberBoubinge bienaebupngkc ban Ttbcl/ alle maenbe/boben be 4. bupfent gulbenö epfeB? ten/ enbe bat be ^tabt Wgn enbe ©joot baer toegBeben foube. 3tlönubieboojfcpöe©clt? macrfcBalté/ ben 20 tDeeembi. op bie ^tabt aentrotB/ enbe be felbe bes narljto ontrent 10 uren met een fiertke ßupterge Beeft berennet/ enbe best mo^genjs in’t aenb^eken beo baegBö/ tenen 'Trompetter baer binnen gefonben/ met begeerte / bat bc ï.oteringBfcBe ^olbatcn bie ^tabtrupmen/ enbe Btui met (gnen©oltke baer fn laten tretfien : ©p fulcBr Wees Bern bc ïLotring^fcBc Tommanbant fletBtaf/ enbe lietgclgtamp;faem aenberfeBepben plaetfenmet Tanon-jlucBen upt be ^tabt feBieten / maer ten bebe gBcen bpfonber feBabe/ ban alleen bat fommigBe l^eerbenop ber plaetfen boobtble? ben.
Op fultkrffkifktcöc ©elbt-maerffBakk/ bejs na mibbagBsi totberom 2 Troiupcttcro in be^tab/ bie biarkten frljigbcn aenben óacbt ban befen inBoubc: ïDatfp trarkten fouben bie lt;©arnifocncnin be ^tabt/upt ber i^tab te ftBaffen/ of anbersj foubeBp mibbelen gBe* BjupfBen moeten / bic Bp tot berftBooniiwe X 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;öer
-ocr page 475-|
i66 Vcivblgh dct i63»‘ ?63’» , ont lt;©eloof0-gcnooteti/ tot .jaölie totlltn berlatni. jDaer öc unDant cn toüöe öcm totgOeengoe# tigOltthen TOttorljt laten gcfeggen / inner ftp begeetbe bat bie 23nrger.ö fouben nebeno hem gt;nbsp;nerfiten : inaer bat en lutlben fp niet boen/ mner Rate Rupfen Roo? 25xanbt enbe lölonbes ringe beRoeben. Onber fnltBen berbjaept toe» fen/toert btp natRto fïtreft na bc ïbatRt-bpe* ren itpt bet ^tabt gefcRoten. * «Den 22 befeo/beroberben be^toeebRRe bie filmer-Jïïenlen / bie met 60 ÏLotemgRffhe/ ober toelcRe een Utiptenant toinmanbeerbe/ befet toap : «De Pootte toert met een petavö geopent/enbe fommige nebergeRaramp;t ; jüaet nliS een franfopfrRe «Dtagonner pooftman ba'er mebe binnen qnam/foo gaf Rp be oberige quartier/ enbe namRaergRebangm. hierop Rebben be lt;§gt;totebtfrRe unt ber ifóetiUn bie paflepetegen-oberbcrniclt/ enbe of tod bic belle Studien bacr op Ronben / notRtanp foo blRtigR bacr op bpcr gegReben/bat niet alleen bc befte Conftabelp / maer oorR tamelytRc |
. vauvs Hom Ti-e^. JL^ :R ej: Sueci^e (T-^rh ar ^ii/tresiaiTus. Wolbalen beurftRoten en befrRabitRt toerben. «Detoglenu bie 23elegerbc iri fo^gRe flonben/ bie ^tabt mofRte aen befe plactfe Ingenomen of beblommtn toerben ƒ foo Rebben fp (noc bat te booten notR een ^toeebtfrRe ^Crompetter tot obergebinge ber ^tabt toerbt uptgRefon* ben ) mctb^epgingcbanalleongRcnabetcbe« toijfen/ Rebben fp tot 2tttoojbt gRcrcfolbeert/ enbe fukbr beo abonbto ontrent 4 uren ben ©elbtmaerfcRnltR aengebient. pu/op fulcbr toerben bic ^Xrticulen berbattet/ enbebaerin alle lt;DecflelifRc enbe ïöereltlirbc CatRoliftRc perfoonen mebe befloten ; iDatrnebenp bc* toilliget/bat bic ©efettingemet alle ben Rari* gen bip aftretben morRten/enbe getonbopeert fouben toerben. jWacr Ret Reeft Rem tod Ret Ralbc bed in ben WttotRt / ’t todtbe louter ƒ ranfopfen toaren/in bcn^toeebffRcn bienfl begReben. lt;ögt;RdijfR nu Rier op bc ^tocebtfeRc in bc ^tabt quamen/foo Reeft bc Ï3dbmacrftRald» fqn^auartiecin’t iDuptftRe pupp genomen/ ober todtRe bc Commanbeur niet tod te b?e* ben |
Hiftorifche Chroniickc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;167
|
ï 6 ? I, öni toap : Jßaet 0tt toerbt ßem aengfjebfent/ feetogle l?are €oning(. JBajefl. tot jamp;toeöcn JBtrgcntötpm/ alö bcjö Tïnptfföen «©ojöenß Jtheflerö üeftbentte in Oaööe / foo beDooibc boo^aen ött «Oojöen mttt’famtntttn ï}up* fen/leaver JBajefi. toe. ^e ©elötinaerfcßaltß ï^o?n rcpfticop ben «GfinR-bagtj/bcö nacótjs ontrent louren/toe» ber ban baer af/ enbe het ten «Jönarntfoen aeg* ter ban yoo JBufquettferen / ban goebt oubt bolcft/onber öé ©bergen Huptenant ^mib* berger, ^efe ^tabt bjerbt naeinaelp uptter# maten ftertfi fatbedtgbet/ enbe ootB bie boo?f3 ißeulen met fapfonber WertBen ghefo^nfi* teect/bäer aen bageltcBp eenige Bonbert Jföatv nen Bebben gearbepbet. ^e €atBohffBe ge# beben «öoeberen/ toerben gearrefleert enbe ge# inbenreert / ootB alle boojraeöt aen Bjurfhen enbe IDim upt be omliggBenbe ylaetfen in bie ^tabt gBeboert / enbe alfoo een JBagafijn al# baer opgBerifBt. tinberg ijs op bie tgbt ootB ÏDinipffcn/fierBer/ïllni/enbe inter anber aen be jSerBer gelegen i^laetfen/ in’t ^toeebtftBe gBtbJeltgBtamp;omcn. ZDc lt;©rnef ban lt;illp ijS onbertufltBen tot enbe ronbtomme jaozbtlingBtn met fijn Är# mabe getoetH/ bieBeeft Bern/ ’t lö maer/bp be btlegBeringBe bet ft abt l^cplbnm bemoepet/ om bie belegBtringe af tebnjben: Jl)aerten Beeft Bern niet toillen gtlutBen / enbe lö ^epl# bjun/eer Bp Btm fulcBr bcrfaglj/ obergBegaen en gBetoonnen. «mpbet# ® aet op Bttft Bp bie JCnfpatBifcBt^tl^in# 5® ïÖtltsburgB Btm in te riipmen/ ofte in Be: æiitjburg. be ban öien/lt;iIraplfBepnf/3tnfpatB tnbe üot# Btpm in te geben/ met ernfr begeert, ’t Welt# Be Bern/ ’t lö toaer/ een tgbt lantB getoepgert toerbt / maet epnbelitB alp BP nietopBouben toilbe/ maer allerlep b^epgementen/ boen men DtmnietbeüJilligBöe/BeeftgebïuprBt/ foo ip bt boojf3 ©eflinge ï0tlt5bnrgB Btm met 31^ foojbtobergBtgtben/ enbe ïoo'3EillpftBe/on# ber eenen gongBen ban IßapenBepm baer in gelaten gBeWotben. gt;aetbie JlfôarrBgraef# BBe »efettingBe ip met ^atB en fdatB/bene# benp Bet ^onge ïjeerfeBap afgetogen. «Oefe idlaetfe ip namaelp ben «èbJetbftBtn feer Bin# betlitB gBetoeefl/ gBtlBtBtotfgnet plaetfen gBemelt baerbt. a»«®’^’'* '®berfnltBp Bobben Btninben JDetBelen# SSSeS burgBftBen Uanben bie ^aetben al met gBe# bürgt). nbsp;nbsp;matB btebet tot eenen gBemften ^tanbt laten aenfien, ISant na bat tóoflotB/alP bootfï ip/ teas ingenomen / fob ip baer op Bet ^Weebt# BBe enbe fHerBelenbitrgBfrBe 10oltB te famen booj ï©ifinar gBetogen / enbe bie felbe -êtabt meternB aengBegrepen. ïOe 35efettingc baer in/ ip Bo^tp te boojen uptgeballen/ enbe langp Bet ^tcanbt ofte ©eber op fommigBt mijlen totegBP gedtoopt/enbe beel ÄtBapen/^tog» nen enbe Üimber-bee in be ^tabt gBebjafBt. ^ier nae in’t eerfte ber làelegBeringBe/^tjn fp toebtt boel looo BetfB uptgBeballen / nlinaer fitB ban een Bart treffen bergeben Beeft / bate bp aenbantBelitB aenbepbe3gbeneen tarne# BtB getal geblebenip: ÄaetbotB 5gnfom3 migBe ban be 15elegBerbe met groot berliep te tnggBe gBebjeben gBeboojben / op bienp 3gbe onber anber ben ©berBen Adeffa Parei, een ^talianer/op be plaetfe boobt bleef/enbe fom# migBe gBebangen gBetoojben. 3tenbe JIDet# BelenburgBftBe sgbe moefte ooffe bit bapper |
lt;0bctBt Utrotenant 35jeebtnbatB in befer fu# 1611 rit Bttl^^m laten. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ^e »tlegBtrbe litten Bet uptballen nae/ op Jemnat fultBen Campen / tnbeboilbenbiergBelgtBen ■ölepBB-Bappen niet meer uptBaen : jBatr San S boaren baer op bebatBt / Bot fp met goebt «c# kciEnburgi) toojbt enbe deputatie baer ban Bomen morB# “^^f«f«ö£# ten. lt;ot fultben epnbe begBeerbe terBonbt nae ben boojgaenben Wtbal / ben (©berBen lt;©ramb/ bie m Wifmar commanbeerbe / aen ï^ertogB 3lbolpB ƒ rebetitB ban JDecBelen* burgB/Bent te bergunnen/ batBp eenen Capi# tepn aen ben BepferftBen ©elbtmaerftBalcB ban g5ieptnbacB/om bie felbe ben ^tanbt ber ^tabt/ bat Bp namtlitB/ be felbe niet langher Bouben Bonbe / aen te feggBen / afbeetbigBen moeBte. lt;©p fulcBp fgn aenBouben enbe begamp;eeren/ Beeft foo toet in ben name tnbe ban toegBen ï^are Coningl. Jfêajtft.tot ^toeben/alp ootB boojfifBfelf$/l^ettogB 3tbolf ƒreberitB/met fulcBen BebingB/ bat Bp lt;©herBe «©ramb/alp ten rebeiieB enbe ^nptfrB .êolbaet en ©ber# fît / fijn iSelofteniffen alp een Cabalhet / on» btrfajeamp;elitB nacBomcn/ enbe Biet onber gBeen malitiam berbtrgBen/ nórg bergteffeBen opfet foetfien : JlDaet beel meer nae aller mogeheb# Bepbt/ fijnen SSftotBt beboojberen enbe upt» ter Be beBe matureren foube/eborB op befe na# öolgenbe togfeingBetoilligBt : Ctn eerften/foube bie boojfepbel^ooftman bit tot bien epnbe afgebeerbirijt foube toerben/ ban toegen gt;arc Coningl. jDajeB. tot ^toe» ben/ enbe Ï^are ©ojBel. lt;©enab. ban fßerhe# lenburgB / niet alleen met feetfieren lt;5ap enbe Gepas / maer ootB baer Bet noobigB sp / aen Ïamp;laetftn enbe Cpnben met een Conbop/maer infonberBept op fijn gantBBe öepfe met eenen Trompetter boojfien tnbe btrgBefelffBapt toerben. Ten 2. ^oube biebootf? ï^ooftman/ fijne baer Benenenbe toeber te rugge Gepfe/ in fuir# Bet gcflalteaenfetten/bat Bp fuhr binnen bjic toeben ofte ttn langBcn in een maenbt af-leg» gBen tnbe uptrirBten foube / noeptanp foube men ban toegBen éenep batgBP 3 ofte 4. niet begrepen 3ijn. Ten ï. foube bie gemelte ©ber Be ©tanifa/ bieCapicuIations-Punden op-teptBenen/ tnbe fultBr Btm/ben IJertogBe fobetfitn ter Banbt Bereiten, Ten 4. ^oube met recht nae IfcrpgBf-gBt# bjupcB/fap geburenbe fulcBen Tractaten/enbe tot op bep i^ooftmanp toeberBomB een fïil# Banbt ban Wapenen enbtaebepbt te Water enbe te Uanbe aen bepbe jijben geBouben toet» ben: ©oeBbiee oojfaecB©ijfeluptgebenen» be obetlebeten füllen. Tenç. ^oube bpben gBebutenben ^til# fïanbt / pbet beel Bem in fijnen ©tenfen/ nae» mtlicBbie in ber ^tabt enbe opbet^eBanf# fen WalbiftB gtfalotquetcbc/in Bare JHitten/ jUculen en ^chanffen / bic buptenfie in Bare ©nartitren tnbe poften biefpinneBabben/ beBouben/enbe naber niet baer aen/noeB booj# ber baer itpt-nicBen : gnfo«becBepbt foube fulcjc op ben WalbifcB-fcBanp upt ber ^tabt getnen Toeboer/ nocB aen 3llmmonitic/i^jo» toanbe/ WoM ofte toat Bet toate/ gfitfeßaft toerben. Ten 6. ^oubtbtn©bctBen©vamb bet» bonben jgn/ na gemaecBtet opgerieBte Capi# mlatit/ |
|
168 1611. tulatie / bp toebcramp;onifïc be^ ijooftman^z öp bjatfite oorB Dooi Gefolutie laat bp toilbe/ • bic IDe^inge Wißmar mét alUomligöDtnöc ^tbanffen/ af tc treöen/ enbe Ï?arc Conintft^ Igtfic jßajeftept enUe ©oifleh «i^enab» ober tegOtben. '®en 7.lt;©otB bic ^tOanfe Walbifrö bp ges bupjenbebefen ^tilfïanbt/ ban toeg^en eeneb enbe anberen afgancr / genoot-bjuebt Werben te capituleren enbefieg ober te ggeben/foube fiilrbr ben ^tiljianbt in ’t min(ïe niet tot na* bcel fgn/maer in alk fijn lt;óuncten enbe dau» falen na boo^fs maten in achtgenomen boer* ben. feeptofche nbsp;^‘* ^®^ ”« *gt;«(« Wftman / na boo^gemel* 3ffcttinge ter «©jbinantien/ afgefonben W geWojben/foo ^“'’‘quot;pt heeft ben ©berflen dramb onber befen met jBifjuiav. j,j„ ï^jptoge ijjjji »cfgelcnburgh enbe 45enc* rael Woobt/ ban Weghen be «©bergebinge/ op gOebJiffe €onbiticn gOeattojbeert / enbe Ijem in fulrbrbergclefeen/ batóp totbenuptganefe befejs 3acro/ bie Stabt rupin en/en be met fij* nen onbec-ljebbenben ©oltSe / na ^lefien af* treeften boilbe/ maerfulcftp niet gljeljouben/ nabemael ftp ben 3tftocht berfchepben mael opgfteftóoben / enbe alber-eerfl ben 10 3a* «uarg beo bolgenben gaero met ber 25efettin* gfte / bie 3200 Joannen flercft tuas / uptgfte* togften. W ftp nu eenige mijlen na bet ^lefien Was boog gemarcljccct/foo geeft ftp eenenSWceb= fegen Optenant/biegem gepmelieft bolcft af» boeren Wilbé/ beurfegoten : ^ulefir geeft ben lt;5enerael Woobt/ alp ftp bit bernant/féér ber» bieten: lt;CnbebeWgle effen tot befen ootft tg* bingge quam/ bat bie boog, lt;©ber jle dramb contrarp get ‘?tccoog/eenige Stmften op Wa* genp in ’t pon ingepaeftt/ootB Wel 300 JKuf* quettieró met gem boetbc / geeft gp gem/ nt* bciijs ben ©bergen Uoogaufen/terflontnage’ jaeggt / Wel yoo JRannen nebergegacSt/ enbe bc reUc/uptgefonbert 2000 JRannen/ bic gaer in SWeebtfegen b?ienft begaben / bergropt/ lt;®orft ben ©bergen «öramb met eenen Corn* miffariUiS/bic 14000 ageftpbnelberoboo^fgn leben boot / ggebangen na ©ripfWalbe laten boeren/ tot bat gp bolbebe. ©aer na geeft men bootber bernomen / bat dramb boo? ftinen 2fiftocgt allerganbe piar* tgeften gebjupeftt geeft/bie Segepen tot Wif* mar ggcfpoliert/ Xenlen/ÏOanbt enbe anberO berftoegt/ enbe eenige gueften ©eggut begra* ben laten. ■Kuberö gebben bie^totebftge inbefe gabt Wißmar bed fcgepen/cenen gatelirften boog raebt aen 2tmmónitie/nfeub)c gegoten Stuc* fien / enbe infonbergepbt bcel ?Lootb enbe tod ttointigg ïLag Sufpoeper enbe anbte Sc* repbtfrgappen / bic ben pertoggban ƒ rieb* lanbt albaec tot eencr Stg^PS^-atmabe toe* riegte/ggebonben. ©amitjus ân befen aid get met Wif3marfooberre Je #totrt* quam / bat ben ©bergen ©ramb fitg aen* äerooTt in* bo°ïgt;t/ bm tc accoibcrcn/ foo tb ben ©bergen Benomen. ' Uoogaugen met eenbet SbJeetgfte enbe JRcc* ftelcnburgggge ?trmabe boo? bc Segingge ©anut3 getogen/ enbe bic felbe met een garbe Sdegeringe aenggegcepen. 3tlsi nu bic bacc-in-liggenbc aaepferlicfte ©berge Uuptenant Straube / nebetijj fgn onber-gebbenbe ©uar* nifocn/bemcreftte/ bat bp ggemcene Ïtrgggf-pjeparatien bet Mepferlicfte 3ttmabe / fp gen |
op ggem ©ntfettinge gabben tc bertroogen/ 1631 enbe bat gaer ootft fulcften t^laetfe apt alber* ganbc oojfaetften/infonbergepbt ggebjeeft aen Stobianbeefi anbcr J^ootbuiftiggeben mere* feclitBj; betminberingc/langger te ftouben on* moggdieft toarc/fOo geeft gp gem op bc naet* bolgenbc ^cticulen obergegeben ; ©ergelifft/ foubegp ©berge Suptenant/ met t’famen alle googge enbe lage Sebelgeb* berp enbe Soldaten / met ben SabcUifegen geene/ gp toare toie gp toilbe/ uptggenomen/ metgiacc Sobcn-enbe©nber-ggctocec/ fep bliegcnbe Sanen/bjanbenbe Uonten/ itogdö in bc mont/ enbe ggebulbe Sanbelicc-mattn/ ben 19 ©etembi. btoegg aen ben bage / garen 5tftorgt füllen nemen. -STen ttoeeben / foube gp ©berge Hupte* nant/ een ofte ttoec baggen bom ben 'Kftorgt/ allcP toat aen ©gcftgut/3ïmmonitic/àruptz Hoot/Hontcn/©ttoecr/^ierquen/JRufquct» ten en ^^obianbe / foo baer pet-toat ban bien oberigg lö/mtt alle ’t gene toat totten itrygg begoott/ fuleftp baer toe berojbintertiö/ ggc* troutoelgeft fonber aegtergouben ober tc k* beren. lt;cn e. Sullen alle googge enbe lage ©gi* eieren/ Sagagie-üartCn/ Wagenö enbe óp-paerben / op bc nacrbolgenbe togfe pagecen : 2110 ben ©bergen Huptenant / ©bergen Watgtmecger iidlp/ l^ooftman Stgkgter/ pber een üoetfe / een ßug-toaggen met bier iamp;atrbén/ enbebne ilijt-paerben/ïjooftman Warner ten itoetg/cen üugitoagcn/pbcc met bier ©aerben enbe ttoec Grit-t^aerben : ©en l^ooftman De ©ouba een Moetfe / een Üug-toaggen / pber met bier |Sacrbcn enbe ttoce eagt-lóaerben/ pber Huptenant een Waggen ofte Italcgc / met ttoec ofte bgc ^aerben enbe een ûgt-îbaerbt : pber Scnbiicg cen Bakge met ttoec ^aceben enbe een ügt-ibacrt/ ©cn ^toboogen een Hug-taagen met bier I^aet* ben enbe bge ßjjt-lßacrben / enbe ben anberen StaubW-i^erfoonen pber cen ßftt-^aerbt. ^nfgdgtften baer fomtgtjs nabol genbc©gi* eieren 3gn/ alO ©clbt-frgecrber / Jpogerber/ ïDclbt-gftgjber enbe anberen/ Wageno/läa»* ren ofte anberö toat gebben füllen / foo fouben fulcBc/ nebeng beboogj. met allen bp-fitg-gebbenben 'Hoebtgoogpageren. Cen 4. Stuben noeg ben ï)crtogg ban JRccBelenburgg/ noeg btgclbcn Hanbtjs 3n* tooonbersi / fp toaren ban 3(btl ofte on-Ubcl/ 3Cmptmanncn/ Soertn/ ofte toie fptoilben/ ban toegen fpolicringgc enbe afheminge fom* miget Serben/ See/ ingalingebcPSotpenS enbe IKoogO ontganenhymbep/berntelinggc Dcc eenen ofte bep anberen l^upp ofte pcttoat/ get toare foo ggeringc enbe groot alp getim* mte toilbc/in get aftreeften niet tc p;etenbecen of in teboo^bcrenonbertoo^pen ?gn. Jßacc foube nu een ©girier ofte Solbaet / ergenp of pettoep aen bc 3ntooonbecp / fp toaren ©bd of on-Cbcl/ ofte gier-cn-teggenp ten inggc* fetene / pcmanben ban ber Solbatefca toat ftlacgglicBp boo^b^aggen / giltltr foube met begooggeBe ßcegten enbe fonber ginber of ougoubingge / get ggefegiebe ootft onber toat feggn get toilbe / bie Serfoonen ofte ©oebe* ren ban eenp pberp ©beriggepbt befoegt/ooeft get ftlaggenbe bed bolBomen alp moggdieft ip / biebegoojenbe ©getetgtiggepbtbcrogii* neer ttoeeben. Cen f. |
Hiftorifehe Chronijckc
Cell $’, ^ûubê fît ben iWhic ber ConineBt Jßajeftept tot ^tocben enbe ®o?flelitBc «öe*
«aö* ï^ertogOen tot JKctBeïcnburgb / öcn af* enöe tot tretamp;enlien belooft enbc toegótftpbt fijn / bat* motzte
fcBabigfit laten ; bi Jflägnen enbe anbet^ /tot i ö ? i, berBoebingBe ban oncact cn feßabc/ toonen enbebjgfen/ op batmen fußbaev naritßten
lt;en Kî. ©at oocB (’ttocIcBBobberfjoe* ben toilbe) ßem tocbiocglje / beut eenigß ©n* gßclucß / fomtgbts in ’t quartier in ’t toeeß« tepfen in innrer ©o^ßelicBcr gßcnaben Han* ben/ofte anberfints een ©per upt quame/ fou* tot na /Hunbenaenbe Wefer tonbopecen cn* i bebaccom tegßen ben boo?f3 Bberßen Hup* bc oberbjengßcn toilbe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenant noeß bcffelben bp-fieß-ßebbenbe lt;rou#
-^enö, ^oubetotfulfamp;c€onbopcen«!tom-1 pen / tot cenigßcr ongßelegßentßcpbt gßecn ooifaetB gßefeßept toerben / jUaer ben Boj*
men Oaer bip/ feecBer / onberBinbert cube on* becooft / beur alle ’t boltB bic tot befer tijbt in 3^avc ConintBl. JBajeftept enbc ber felbcr ge» alligeerbe bienften fijn/ en anber0 nae ’t Uepp* figbcr ^!ot op ben beenen toare/ ban bner acn
paingic iiuptcrö meOe gßegßeben toerben/ ootB bcffelben ûitmccflccoftc in biens aftoe*
fenbenUitutenant met gßenccgljfame ^up pojt-fajteben enbe inftruftic befen ^tcoo^tna tc Bornen enbebaftbaerop tefjouben bctfien toerben.
lt;en 7. t^onöc boo; be ïïranfBeen iSefeßa* bigljbc/ccnfoeelö anber jaooöt bluften 16 Wa* gljeng met 4 Beerben pbec befpannet / bero^* bent / enbe ban’t cer|ic ofte ttoeebe j^acßt-le* sBer/ nac bennogfien tc rngglje enbeanbere inbie plactfe bcflcltUjerben.
lt;cn 8. eêoubc in alle jSacBt-lcgBcriS noo* ae löiobianbe/ als öioobtz 251er/ foo mo* ifB m/pet boat ^pijfc booj be ©fftnerss/ afei oocB 'Doeper booj ben aScbel-ßcbbcrö Sterben/ op’t belle als mogßcUcB is / befiel* let / enbeootB befBalbenberojbeningßc gße* maccBt toerben.
lt;cn 9. «JBcjS ßegimentss Cappellacn / ne* ben)8 anber ttoec lt;6ce(lelitBe/ fouben met ffa« men ben Cappellacn / ßaer «©marnent enbe liafjenb’p fijn/ enbc ongßcmolcfleert paffe* ren.
lt;cn 10. 2tllc ^tßclbt-bjoo^ben / bic cenf* bedg fom'tpbt0 tegen malBanbcr Werben npt* gljegotcn/ fouben bjetfj-gBenomen enbe niet meer gßcbatfit toerben.
lt;cn ïi. ©ic opbepber 5ijbcn «ößebangc* nefoube bencenen teghenben anberen fonbee ßantfocn/ norfjtans met betalingftc ßaer ber* teerbe «©nBoflen/ opgcmiffelt Werben. jiBacr Wareßet / bat be cene oftebe anbere op befc of gßenc 5gbe be^ßecrbe tc blgbcn/ ofte we* betont tot 5nn ©acnbcl mepnbe te treben/ fom ben bic felbe niet opgßeßouben toerben.
lt;cn 12. 2tlle «©ucrloopcrQ/bic geften Wer« btn / füllen ongßctoepgßert gßereftitucect en# be gßccne berftoegßen toetben.
-^cn i j. gnben Itfioißt foube banben ^oU baten ofte 25cbcl-ßcbbcrs nicmant/ nofß beur ßeflctB met lt;©ßelt ofte anber f5crfuaficn/tot* ten biffai/ gßeroert toetben.
lt;cni4. Wert ben 2llftrcrBcnbcn ßiet me* bcgßenocgßfamc3llffeturation gßebaen/bat ban alle ftiliBr Wat op bic Wagßcn gßelabcn/ tc i^ccrbc gßeboett of gßcb?agßcn toetbe / ßct toare «ößclt ofte «©ßclts tocerbe / nicmanben ßetminflc/ ßct 5p ooeBtoat ßct toare / notß ban 25ebcl-ßebbcriS of ^olbatcn/ «ßbel of on* cbel/25urgßtrö of 23ocrcn/ afgßenomen notß aengßcßouben toerben : jgotßtano foube ben bberfien ILooßaufen b;p fraen / op be Bellin* gßc/ enbe boo? ben 2lftocßt / bie Wagßenp na fijn belieben mogßcn boen bifiteren.
'teil 15. ^oubc bie ©bcrflc Uuptenant niet alleen alles / toat acn ^tueBen/ ^mmo* nitie enbe anber Booiract boojßanben iS / alp boojgßemclt / troutoelitB tc Bennen gßeben/ maerootB bie 3®cttBen cn Befnngßen onbe*
faßet cn Berfupmer bes Bpecs/ baer ßp Bon# bcuptgßeBipt enbe betrapt Werben/ ban bett «©berflcn Uuptenant/ tot een «terempcl/ gßc* flraft toetben.
lt;eni7. Rouben omB/ totbictocber-tc-ruggßc-Becrenbe «Conbopen/ tWccboomacin* ßc Bebel-ßcbbersnüt «©gfclaerb atßter laten/ enbe biefelbe oorB alo-ban met eenen Crom# petter ofte lt;ärommclflagßcc Weber feecBer na jBunöcn gßclebert Werben.
2111s nu bit ^treoojt in fulcBcr gßcßalte be# floten is / foo is bie Bcfcttingbc bacrop onbet 6blicgßenbe Bacnöcls uptgßctogßen / mact beel ban bie felbe bp bc ^tocebtfeße blgbcn bienen / enbe oocB bclc onber-toegßc ban be lt;rouppen toeeß gßcloopcn / mact bc oberi* gßc/ bctogle fp ßaet na’t 2flccooit niet gclgcB-matigß ßielbcn / 3gn in’t 2tmpt WicBensec ban be 23annitrfcßc obcrballcn / Wel beer tigß baer ban ncbcrgßeßacBt/ enbe bic obetblgbcn# bc/ met t’famenßatt Baenbelen/gßebangßen gßenomtn.
^nßet Ccrt^fiift 25?eme/ ßeeftoocB aen’t ®[^®K epnbebesjaers 1631 ben Jteggerifeßen jBarS gt;cötcracij# Bern bappee gßeroert. ^n ’t begin ban bc fen. maent jSobemb?. is ccnigßc 2ßiffcßoppelic* beßupteege in bc^tabt ©erben gßcBomen/ enbc bic ©apen enbe JBonicBen alle baer upt# gßetae^t / bic ßun op ßotßenburgß falbcec# ben/ enbe ban baer upt/ ßaeen Secrerarium acn ben ©iffeßop uptgefeßieBt / om tc bernemen toat fp fieß tot ßem ßabben booifien. bDefe iS gßcanttooo?t gßetoojben : ©at ben Bif* feßop begßcerbe / ßct fouben fieß alle ïiepfer* feße ^olbatcn enbc ^apen in ’t ^tift B’c* men / upt ben Uanben pacBen / ofte ßp toilbe ßtn baer upt bjpben.
lt;^icc-op ßceft ßem ben Bberfien ßepnac# Ber met 800 jlDufquctticrS enbe 200 Beerben uptlt;$gt;tabcn tcgßcns ßem opgßemaceBt/ in mepninge ßet Biffcßoppelir be ©oltfi tc ober# ballen enbeteflaen: j®actfultamp; fijn boogie* men cn ßceft ßem niet willen gelucBcn. Want tcrtoglc ßp Bremen boojbp paffeerbe / cn# bc onbec ’t «©ßeftßut ber ^tabt ßet mateße# tenmoeße/ fooßebben ßembe Burgßccs tc ruggßc gßeßouben/ bat ßp niets ßceft Bonnen Hptritßten. Wacrop ßp ßet ftanbt tc Wo?# ßen biepgßbeuptte plonbcrcn : JUaer nabien bcßtlfs ântooonbers bit ?Lanbt onber Wa# teeßeiben/ foo ßceft ßetßem baer oocB gßc* fcplct.
lt;©nlangsßt'crna/isbc«l5racfban lt;©ronf5* ®Ä?« belt met etnigß ©olcB tot ben ©berßen fiep* SST/^ naeßer gcBomen/tocIcBe tc famen in’t Bracf* •certjinft feßap ^opa 3 000 j!©annen bergaberben / en?|£®/quot;i bacropmctcttcIicBe^tucBen bie filler paf*,“'~ feerben / foo fijn fp boot ©erben gßerueßt, y ware
|
I/O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervoighder lt; 6 ? i» ^^^'^ ®P ’^‘^ 3Öifrf8o^tHt6e öatv-in-liogen* lie üuptct0 / fifö tetnonöt op HnngïKWtïiel falbeeröen / mnec öet ï^oetbokb geeft gern toatggetoeert: î^org epnöclirB nabten fp te ftoarfe Waren/ ggeactojbeert fgn/ enbemet ^atB enbe ISatfi Hptggetoggen. 3nf#wt’ 3tl0 fp nu ©erben tot gaet nlfoo bemarfp h»h ?®®* ttcDl’f« / foo fnn fp terfront boo? Uanggtoe* bel ggetoggen / enbebat felbe befegoten. *©te JBtjffgoppcltfBe ©efettingge geeft gem 2 ba* ggen langg bappet ggebteert : |Baer bebag* 1C garer teggen een fuUBe /Dargt te Wepntgg/ enbe fp ootft om een 2amp;elcggertnge upt te gar* ben / niet ggefroffeert blaren / foo fijn fp in ggelgffien ggebaUe beractoibeert/ enbe fgn na »vgggf-ggebjupeö afggetoggen. J^a befen gebben be iiepfergge eenige ©if* ftgoppelitfic Äupterge obcrbalfen / enbegge* flaggen/ enbe alfoo beis ©iffcgopiS Crouppen tneefienbeetó tot niet ggemaeebt / bat be ref* te ter nauwer noobt qnalirb in îS^emen Bon* ben Bonten, ©p foo ggejlelber ^aetBen/geb# bcn’tbclcbacr bootggegouben / bat be ©if* fegop te fuel gern ggegaeft gabbe / enbe gabbe Wel 5gn factBen beter moggenWacr nemen/ beguamer met Wgfgeptboojt te baren/ en* be be0 lt;0eneraeI? totten ÄuctefTe betWatgten Bonnen. lt;®nber bit betloop fgn tuffegen be W«fft* fege enbe ïtepferftge beel fcgarmutfelen boop ggebaUen / fonberlingge fgn fp na ben upt* oaneB ber maent 'Decembj, bp Warburgg gart aen malfianber ggerotgt/ alWacr op btp« be3gbenbele opbepiaetg boobtbleben. 3tn* bena Wert op bic tgt aio bc Ïï-antgraef met fg» nen ©olcBc gem met ben «tEonincB ban ^We* benboeggbe / get gantfege ^tift ƒ ulba gge* befarmcert / enbe met bat felbe «©geweer bic ’^tlïifcgc ©nberbanen bergen. »cdgr ijar^ ^aer boben gebben Wp ggefepbt / in Wat on 111250* ggegalte bc «©raef ban Ctllp boo? j^ojen* 9quot;quot;*quot;» bergg Weber af-toogg/enbe bp fulcBen afttet* Btn fgn 'Krmabc bcrbcclct / ben cenen goop baerban nnc25ogcmcn ggefonben/ maer gp felbe met ben anberen Croup nac jïojblin* ggen enbe bDonaWeert gem ggeWenbet geeft. ^10 nu ben «©bergen ©otfen / Don Bakhafar, enbe be Jtepferftge ©elbt-maerfcgaltB ban fulcBen nac Bogeem martgerenben Uigigt* ftgen ïirgggf-boltBe tgbtnggebeguam : foo gebben fp alle ’t ©olcB upt Rieften / enbe Wat notg in Bogemen Wajs / te famen ggeboert/ enbe baec mebe op Utmbuegg ggetoggen / en» begun albact befegantfet / opgope met gul* pc ber Uigtgiffge / bic ^aegftfege te befet# tenenbeteobcrballen. »epfetfcijc jl^acr aio bc ©elbt-macrftgalcB ban 3tm* S'äÄ*8®P*” bitbemam/ foogeeft gpgem maller ftiƒ gefja* ßaeg met cenigge üegtmenten beerbigg gge* B^cn» nbsp;nbsp;nbsp;maetfit/enbe op bat bc Burgerggap tot #ta» gge bit niet Weten foubc/ goegertB bicBc* fettingge albact ggclatcn Werbt/ bp bet j^aegt fonber eeniggen Crommel-flagg opggebxo* Ben / enbe fgnen Corgt op Uimburgg gge* nomen / baec gp boen / alO gp ten bede een galbe mglc baerban WaO / fgn Bibcningge geeft ggemaetfit/ enbe geeft ben ©panbt Wil* len aengrgpen. JDaet bic felbe gabbe ban fgnce aenBomge goebe Wetenggap / piefen* teerbegem in’t©clbt/ enbe bcbc beneergen iKcnbal foo crngclirB/bat bc ^argfifrge Hup* urge began te ruggge te WgrBen. |
U^oen fulcBr be ©elbt-maci'frgakg ban 1621, 36rngcpm bemertBte/ foo geeft gp gen met allen emg bermacnbt ganbt te gouben / met bcrmclben/ bat get niet alleenc om gaet Hgf enbe Heben/matr om Hanbten Hieben/enbe om bit gantfege «CgiigclicBc itereke te boen Wao / enbe bat fp met gare ©lutgt niet alleen aen gaten lt;©genabigggcn «Cgturbojg en ï?ee» re/ bicfp foo biet ggefWo’cn gabben/ mact oocB aen lt;©obt in ben ï^cmet felbe / bicnp Be* te giet beur foubc ggefotgt Werben/ trouWe* I0OO fgn fouben : âat foobetrefp alfultficn ontrouw Wilben beginnen / foo foubc gpfgn epggen «©geggut opgaec rügten/ enbe gun laten ter neber ggieten. bDeut befe Woo?btn fgn fp Weber ggemannet en WatBet ggeWoi* ben/enbe totten ^tanbtgoïibinggc ggebjaegt ggcWccg : «Dat fp met gtlcBen Werte enbe jiBangaftiggepbt gaet teggen bc ïtepfeegge gelben/ bat bc felbe / ingmbergepbt beWg* le ootB get^aegfigge «©geggut geftigg op gaet gitclbc / in bc blurgt ggebjatgt / enbe in get booj-gcen-ggemeltc ^tebeBenHimburgg ggejaeggt Werben. ï©acr op bic ^atgfigge ©clbt-macrggalcB gaet geccB geeft nagge* fet/gem booj bat ^tebeBen ggelcpbt/enbe bat felbe opggegepggt. Jl)acr aio bic bact binnen anbevo niet ban met on-op-goubelicB ggieten upt gacr ^te* be antWoo’bt gaben : ^00 en liet gp niet al* leen gier teggen# ootB fgn ^tutBen bappee lopgaen/ macrootB cenigge «©ranaben bact in Werpen / Wact beur ban bit ^tebeben in bjanbt ggerotgt. ’^ier op/ foo goeg bic ■Kepferggegunobet bc «©If-bmasge retireerben/ enbe op bat bie ^aegfigge gaet niet en motgten bcrbolggen/ bie felbe Bxuggge aegter gun afggebpnbt : jSoegtan# foo gebben fp een matclitB ggetal/ bie tenfbeelsi in get boojigge tregen enbe gup* ten bet ^atgfiftge bp gaet Wecg-mpmen/ ter nebet ggelcpbt / ten beele ggebanggen gge* Wo;bcn/ aegtee ggclatcn. ^cn be^atgfi* gge 3gbe fgn ootB/ neben# bc ggemeene ^ol* baten / cenigge booinatmge ©ffiticren op be plactfe ggcblebcn/ enbei# fulcbCrcgen ten uptgangge bc# ï©intct-macnbt# ggepageett. g^n bat ^tcbclicn i# beel Ütoopi / lt;©racn en* bc Wijn beur ben bianbt betbo^ben. lt;©eWglc nu ben ©panbt metgrooter gaeg gembaerban maetBte/ mact bc^atgfigge fo fnclbecrbigg niet bact ober Bonben Bomen/ foo i# 3firngcpmb bacr-op Weber nac lamp;jage ggetogen. i©en berben ®ecembg# Wert be ^tabt B* Sw gger ban bc ^aegfigge in-ggenomen / op bc nabolggenbe manière : 2tlber-eetg gebben «n «««» fitg befe ontrent neggen gonbert in’t ggetal/*quot;'”• na bp bc ^ëtabt op ben «©alggcn-bccgg la* ten fien : ^aer-op ootB tergonbt ben ßatbt/ al#fpbitbcrnamcn/ albact ban gonben-aeu in aller gilgepbt bic ^oogeH laetcn Hupten/ gaet betgabert gebben/ in mepninge op mib* beien en Weggen te ggebentBen/ goe fp Weber* ganbt motgten boen/ ggelgtB fp ban ootB tot bien epnbe bc Burggerggap in ’t ggeWeerbe* lagen te Bomen : matt geene ban gaet en geeft gem ggepiefentccrt. lt;©nbcr befe ggebupjenbe beliberatie / foo i# ban tenen Burgget een ftgoote ggebaen : Wacr-op tergonbt gier nat ctn Cornet Gup* ter# op be Biuggge ban bc l^cojte guamenZ enbe |
|
Hiftotifche Chrortijckc. ^ 5 31, enbe btgeerben batmen Darr inlaten foube / en» be tn be ftabt quartier berbrtjgben morsten t JBaet fulfBp en toilbe beî^at^tmeefterniet betoilligben. lt;©nbet bit gbefp?etamp;/ jqn be ÖotbgarberiS enbc anber ©iirgn-ei toegfieloo« pen/ enbe be l^ooju met traten en 25nlcn met margt en gbrmelt open gbtbacBt / enbe alfoo be Üupterja b^pen ^a!$ in ber dabt gemaetbt/ betoeUfie ban fpoo;cn-fïrcerfïr al eer bet ben Äurgbermceflcrenenbe ûaebt op bet ^tabt« bupb bebent Wert/na binnê toe op bé jöareBt geteben : ©p toekben in-rgben terdont meet iaupterbe enbe ©oetbokb Wel 900 dereb ge# bolgbt 10 / bie baer alk op be Martbt berga» berben/ enbe foo langbe dille bielben/ tot baer ban ben ßaebt quartier gbemaeebt Werbt. 5610 nu bie ^nquartietingbe gbeftbiet WaO/ enbe bie Watbten bedelt 3ijn gbeWo^ben / foo bebben ben / ’t iö Waer/ eenige polbaren on# bertoonben bet iSonnen-ïtloodcr te plonbe# ren / maer lë borb ban ben lt;®ffiriercn berbin# bert/ enbe ben lt;©ecdelicbcn aengbebobtn ^e# lno|öé/.bat/fo fp pettoat fpenberen of uptbee# kn Wilbcn / bare ^aubegarben in baer Woo# tungen enbe iïlooder gedek foube Werben. ïëen ^. XBecembrip / beeft be ^a£bfiffbe Commanbantbe 25urgerfrbap te famen be# roepen/ bic oorb gbeWilligb berftbenen / enbe op bcgecrenalle gefwoten/ bp ben €beutbo?d ban ^afbfen te bouben/en Stijf/*t£étc/lt;0oebt en iBloebt op te fetten, ^n be dabt en Werbt in’t minde niet gberooft / ban alken bat bic baer in gbeblutbte lt;0eedelicBe enbe^oobdbe lt;5ocbcrcn pjijjsgbemaceBt Werben. lt;®m lt;egcr 31111 namacls notb bed fölactfen enbe anber ;amp;tebeBenp ingenomen geworben/ onberWekBcfonbcrlingbcWas / «Ellebogen/ âlacBenWeert/ l^akBenauW enbeanbete/baer benen bun bie berb^ebenc/bic baer tot notb toe in^arbfen babben opgbebouben / Weber op baer lt;©ocbcrcn begbeben / bie alk datclitbc ^aubegarben sgnwptgebedt gcWo?ben. »tiienntib lt;ot befer tgbt ip tufltben bc ;èacbfidBe en bÄ^ ÄepfaWbe in 22gt;o0emen een dabigb ftber# *«iWt?» mutfclen geWecd/Wantbe Sepferftbe/fonber« w* üep= lingljc bie €rabatcn/fccr nac ^jagen toe gbe* Ämmquot; fîtoopt bebben : JBaer botb Wcpnigb danbt ’ obebouben/ maer bp tgbtp Wanneer bet baer gbelbcn foube/be bluebt-repfe bebben aengbe# nomen. JKaet ban bc fclbc 31111 boefj Bopo boo? ben Cbpd-öagbban ben lt;®bcrden l?of-fiertb / bie boen ter tgbt nebenö eenen lt;6tabc ban^olmo/inl^jage commanbcerbe/3 Com# paignicn oberrompclt / enbe mccdenbcelis ne# bergekpt gbeWojben. l|ier-cn-tegcnsi 31111 bc Kepferfdje onlange bier na in ber narbt tot ßaBontt3/ecnc bet on» fcn ban I^jage gelegen ^tebeBen ingebalkn/ enbe g Compaignien beo lt;@berden Stepnauö ßuptero / bic men bc JBareBgraeffebenoem# bc/ meedenbedo neber-gbebouWen/ alfoo bat boben bc 100 enbe 20 jDan niet baer ban qua# men. lt;©cfgbdgtBcn bebben ontrent bic fclbc tgbt / bc Crabaten 2 ^aebfidbe ©berde / ^©augWit3 enbe Wcnt3ow / be WekBe recog-nofceren Willen / nict bcrtc ban |5jagc geban# gen/enbe eenigbe ßupterp bic fp bp yaer bab# ben/neber-gbebouWen. ÏUnbeto 3gnbicoHbe ©perbagben inbein* gbenomene ©laetfen in ©obemen met groote bjeugbbe bet gnWoonbero gebouben/ «Euan# geitdb gepubuBt / enbe bed Uitben bie bp be |
t7t Vergangen ßefo?matie totten «fbal gebtoon# 10 31. gen waren/ Weber beBcert geworben. lt;®pbtfetijbt bebben begfefutten enbe jlKo# ^fnitentit nifBentot |öiage in’t ^troobof baer onberi« dacn/ ben Bepf«rft0en beur bevraberge bk^Sve booifj ^tabt ober te lebercri / ’t WekBe oork gt;t^6t um bp ben kieuwen Cfidd-abonbtin't WertB ^Ä’ foube gcb?afbt Werben. inc^jaftidBeWaë/ Wanneet fp met alle ItfotBen lupbert fouben/ maet fp bebben te b|oegb gbdupbet/ beWgk bet eerd beo abonbto ontrent 5 uren gbefebie# berrfoube. ï©c /DonirBen in’t ^troobofbeb# ben biet toe ten gat in bc dabei JIdier gbeb?o# Btn : JBaer bt 5[cfuiten babben ben Blief beur eenen Boet in een ^mecrbal baer upt be» delkt/befc Wert betrapt/ enbe iO boo? bie ban bc ßofbtrrBe gbeboert gbeWo^ben. ®act op men op geftbiebt nafoetBingc bp be ge fui te 11 enbe jfeonirBen / deel Bufpoeper enbe jBuf# quetten gbebonben beeft / befbalben fp okfa# men met bare ôtubenten cttdlitfic bonbert Werben uptgbedbaft / enbe baer iO niet meet ban een Ugfbjoobt mebegegeben gtWoibtn. ®c ^arbfifebebebben namaelo ootB ßac# Bonit3 Weber in boet gewek gebjatbt : «Enbe beeft in fukBtbeePcrde Uuntenant i|anafo bp Bgcr 2 €ompaignien te ©aerbe enbe cene te ©oet/ïtepferftb ©okb/gbedagben/ batter ban bien 1 y0 boobt blcben/ Wel 40 gebangen/ enbc I €o?netmet 2 Crommcldagbcro bet# obert/baer op donben beo ConineBje ban lt;0c# nemartBen Wapenen. 5^et ^ad)fidbt ©okB began op bie tgbt feet te derben/ enbe in Bobemen BrantB te Werben / enbe Werben bek in Bobemen met bet boobt Weeb-gberupwt : Wcfbalbcnban ben Cbcurboïdenobcr-aldcrtBc Werbingen acngbedek/ om niet alleen bic lebige lt;amp;lactfcn te betbullen / maet oorb fommigbebetdiebe ßegimenten opgetiebt/enbe alk be iBondet# plaetfen alk hupten bet 3keurbojdenbom acn# gbdept glieWoiben. «BeWglc bemnubit blabcBcn albno ( gbe# lt;«rlt;wgt;««k IgrB tot biet toe berbadt io) beeft omgeBcect/ aSow* enbe bet gdurb ben ibapiden/na batmen baer obee be lange gcfmcècBt babbe/ ben tuggbe beeft gbe# nuabcfog# Beert : ^oo io baer obct/fonbetlinge tot Wee^ Sernhe nen/ grooteBlacbte/bjeefc enbc lamenteren op «t aigiftt# gcbolgbt ; booincmelifh alfmen fagb / bat bc febe. Bcurbo?d ban Äacljdii ban be bereeniginge bie bp metbe €onintBin^Wcbcn babbe op# geriebt/ geenfinobonbenfgetrorBen Werben : Bobcn befenoorh notb met fgn2ttmabc in Bobemen Wao geballen/bic 1) ooft dabt |amp;ja# ge/ enbc bie ConintBlitBc ßefibentie / nebcnO meer anber omliggcnbc^teben/ï^ecrcn-bup# * fen enbe Cadeden babbe ingbenomen/ enbc in bie fclbc acn «Boubt/^ilbet/^llmmonitic enbe ©johianbe cenen mooten ßgt Bbom bequam : foo beeft filler in ©ongargen ootfieen acnfien gebabt/alo of bic fclbc lt;0nbcrbanen rebelleren enbe ban bacten ConintB afbalkn Wilben. ^00 donbe men baer bp in folge / of bc Boe# ren in bet UanbeBen ober bc Bti.ö/ foubf oocB betgotb bacemebe fp tot biet toe beutnau# Wet noobt in bWangc 3gn gbebouben geWo;# ben/ afwetpen/ enbe bact in befen berWarben ^tanb enbc oberlad ban’t idWO ©odentgrB Weber in bie ©ipbcpbt fetten Willen. ^a bat befe faBen albiio gijedek Waren/foo beeft be Mepftralk mibbelcnboojtgbebjatbt/ boe bP Ben ©ertogb ban ƒrieblanbt/ baer toe Y 2 Weberom |
1/1
Vctvolghdct
|
163 i. toebetontbeUjegBerimotste/batbiefelbeö« ’©encraelfeSap ober fijn gt;rtjgBfbolcb op ÖW Uepfetfer^ nemen toilbe: lt;otbJeIc6éepnbeSp ben ©ojfi niS^Sht bm ^®” lt;5ggenberg/ bie ben gcmelten ban ƒ rieb» ÖKiogi) lanbt boben anber refpect toebjoegS / tot Bem uanfrub» Beeft afgBefonben : ïDte geeft beur menigg» Stead- bulbigg bibben en aengouben/ foo beel bp gern ftijap tot» te toegge gebjaegt/ bat gp gern epnbelitS ber t« toegge geb;ac0t/ bat ôpfiem epnbelttS ber* lt;cii 4. «Du algcmctne 5LantjS-|îrf6en/ lt;010 Slaccbc: ^oeluel be itepferUd« JKajepept lenopbpe^lentocegïig/tot joitifirennge gern niet alfoo ’t beßoo^be / oBetracteert Dab* ber ^tabt Ireenen / in te bjengben. lt;en y♦ bei op. bcz enbe toefgalben gp ooth ggeen oojfaeth ' Die fß^obianbenngge acn aUeplaetfentebe* gabbe Z gern tot fulrhen toerthte beggeben: fo^ggen. Dens. jlaepftg ennootbpift me* jBnec betogle gp gern ben ©03d ban éggen* ; bein’t©dt tetrethen. Den?. Didanbt-bergg foo googg berobligeerbe / foo toilbe gp : tafelen te beraetdr jen en te bebenthen. Den 8 gern ber Itcfben galben norg pet-toat boen/ i enbe laetden/ »een laoIitiftgcDjbeningge te botg gp en toilbe gern macr alleen tot fDaer» ddltn en te ggeben. te toe ten biende dam Z enbe bieftoeggen gec» neniSameof Dgtel boeren ban cenenDene* rad ofte pet anbers : ^00 en toilbe gp ooth gern niet beggeben om teggenben©panbt te daen / ofte gem aengegpenz ofte eenigge Im-preffaboo;gemnemenz notgeenes of anberS gem toeber afb;inggen : jlJaer allccne get ©olrh in befe öiic JDaenbeu toe boeren / enbe een ©jbeninggebaccinmacchen. ©nbertuf* fcgcn foubc men gemz get 3p op een anber fub-jedum ccfolbercnz macr boeg naecenen ©jebe traegten / betogle fulchr get feecherde toace. I^pcnbeggeerbcggeen betalinggcz ongcaeg* tetmen gemgonbect bupfentagchjrbadbers acnboobtz met bermdben / men foubc gern al* leen in befe bne fUaenben Z toacr gp enbe toat gp te boen gabbe z ben noobtbjuft betfegaf* fen. ^ier op nam gp fgn ï^ooft-guartier tot iamp;napmz in jDci'BerenZcnbe baer toerbt ober* al in ben itcpfcrlichen »erdanben ®olch te ©octc enbe te |amp;ecrbc ggetoojbenz tot todthen epnbe ban tot Weenen tod 300 fdatenten gge* ïijufht Z enbe bc Werbinggen baer mebe gms en tocbccuptgeffgichtgetoogben. Den ©ber» ften Dtepenbarg geeft ooch bat onber fgnen rommanbo- gebbenbe Jsepferlgchc Brgggf* bolchz ben ^ertogg ban ƒ cieblanbt obergge* ggeben : Die alle te famen met ben nieuto-ggetoo^benen in ben Äcpferlirhen Crdanben met groote beftoacrniffe ber ©nbeebanen ge* inquactiert toerben. Dcfe nieiito ggetoojbe* nez enbe fonbcclinggcbe^ongarenz fgn nae* mads toebcr afggefcgeuct Z enbe met plonbe# ren enbe rooben groote fegabe ggebaen Z macr befe toerben bed ban ben gt;ongariftgen 23oe* ren berflaggen. lt;!5toote Dot toebec-opreegtingge ber Scpferlithe SJ^fSZ 2ïtmabc/ ggefegieben groote obtrlegginggen. opreSttw DcConinchban^Spangien bdoofbc terdont «1)0 »« in ’t eerde bjie gonbert bupfenbt Duraten : «mS'*** ® ® Coninth in ï|ongargcn en Dogemen met atinaoe. ^. j-g^j„ |^^ Dgcmalinne / b?ie gonbert bnp* fent ügchtbaclbers : De ®ojd ban Cggen* bergg gonbert bupfent agthrbaelbers : Den ©iffegop tot Weenen 80 bupfent figthybad* bers : De Catbinael enbe ®03d ban Die* tritgdepn gonbert bupfent gulbtns : Droef Jtiiegna gonbert bupfent ®ogeemfcge Dad» bers : Cnbe bes ßgehr ©icc-Cant^dier ban ^tralenbojf 18 bupfent Ducaten gier toe te ggeben. 3öebens befen / toerbt ooth tot Weenen lanötföagg gegoubenz baer op bc ßepfer be» fenncrbolgenbei^uncten begeerbe te betoilli» gen : Cerdeitch/totonbergoubingebte 5^on* |
gatifege lt;6rcnfer-ï|upfen enbeïgejlinggen/ ldi bie ggcbjupchelitfec bobbelbe «6ul. bic 1^8000 ïpiIDen0. 'Sen 2. ^ot get ïDeeniftge üabt» rffeg ^ieuto-ßgegupfbe Fortificationen, enbe noobtbjuftige SDater-geboumen 200000 ƒ 1, lt;en betben/ lt;Ben gaedigge guipez fonber ee* nigge ontfcgnlbigingge of tgöt te berfoechen. ï^oojber fgn op «©cejïelitBe tube IDerelt* liehe lt;©ulb. ban ^ont-gelt4 ^rgelk enbecen ïlanbtgeere 40 ƒ1. een tdaftooj enbe Cappe* la en 4 ƒ1. gepjomobeerbe ©octojcn enbe ï^of-ganbelb-lieben pbet 30 ƒ1. 3tbbocaten efl al* Ie bic bjge ©sieben gebben pbet 12 fïupber0 ::öurggerocnbeï^anbtbjetfj:-liebtn6 ƒ1. ©e onb^gc inbe^oojflabt bat ggeen25urggersi fgn ? ƒ 1. boomeemfle ï^eeten «Dienaers ber Uanbtlieben / ^öntgljero en Voeren ï^oben pber 2 ƒ1. ggeringge ^Dienaero / enbe 10;ou* bJtn ’Dienareffenpbet 40 Creuptferjs. «Cen ggcgtel Ueen-goet 1 ƒ I. Cen galf leen/ en* be pCcr Sobc ofte «Daggtoerthet 30 lt;reupt* fersi. €tn ï^ofgouber ofï^obenitr/ ï^oubjer/ 25oeren6netgt enbe iDienaecs pber 15 CteHpt» ferö/ te betalen ggefet toerben. U^ieban^Icfitn moeftenop 28 Regimen« ten / of tod begdftban fulthîDolrh met boot ganben toaoz contribueren / ente ’tmoegcal« les bobbel ggeggeben toerben/ al0 toie te boo» ren een «Daèlbtc gaf/ moeder nu ttoee geben ï 45nbc ’t toert allfb fon googg ggefettetz bat bc ïDiendboben ban garen loon ooth toat gge* benmoeden. ^nbefen tgben toarenbedra* ten ban totgen bc ^olbatcn feer onfeerherz en* bt baer ggefegitben btel botbergen enbe af* droopinggenz enbe of tod Mandata ban ben ï^ertogge ban ƒ cieölanbt baer teggens acn* ! ggedaggen toerben / foo en raoegte getbotg niet gdpen. «©nber fulrhen bcrloopzgeeftbtnï^crtogge ßtrtoes in 23eperen fgnen «©berde 5^oftantfdicr/l^ecgt; te ban Donnerf berggz acn ’t Uepferliche i}of Mepetf«/ afgebeerbiggtzenbe albacr befe nabolgcnbe bp ftwt»*^ bevhregen 3lubicntie laten boojtbjengen : g;*^et eerddich ontfcgulbiggt gp gemonberba* /woin«'!.^ niggdZ bat gp i^arer jDajed. bp befe tegen* ««**55 toooïöigc groote a^rgggf-gcbattlitBgcpt in’t i^cpligc Ägeh / boo? al inben ƒ rantnenlant* * fcgcn enbe öggnifegen itrepts Z geen babelic* he ^ffidentie enbe ^ulpe betomen gabbe; ï}et en toarc fulfheo nu ter tgb in fgnen betmogen niet ggetoeed : toant gp niet bedanbt en toa^ noeg d^b greep ben Coninth ban ^toeben te* gen te daen en te toecren : Daer toegabbe bie ^nfantinne tot Djuffd gern in bitrggdgthet gedalte totgefeBubenz bat gp fitg tod in atgt nemenzenbe fonber genoegfame lt;egenmatgt tegen ben Coninth ban ^toebé als nu ja niets beginnen foubc. Want get toarc beter te cun-äeren,aisgem ooch met ruineren toe te laten: ^oube fitg macc een toepnigg ggebulbenZ tot bat bie Cntgoliftge %rgggf-matgt tefamen OBebjaegt toerbe ; Dacr op fp ban ooch te ge* Igrhe ban toegen groote H^iilpe/bertroodmö« gaf. |
|
Hiftorifche Chronijckc, ^Ö3i» gaf. ©oben befen toare fijn ïant alfoo gbe* flclt/bat bp een foo grooten macht niet toebee» flaen Bonbe. Sa be ©pant habbehet binnen toepnigb baghen alfoo Bonnen tocriebten/bat» uren bet gelgcBfacm «net befemen te famen ba» ghen moeke. #nbers toacre oocB bc ütoonc ÿ^^SiRcn SwÄ. ©?antBtörB götrcfolbeert gbetoeefr / met een fj«e«m» groote IScögbf-matbt in ’t üijeBe te bomen/ namh®S' ogt;nbcn CatholiftOen üijcbr-flanbcn/ tegben ^tanfon- ben ©onineb ban ^toebé affiffentte te betog* fm. fen/ ’ttoekbes fp hem nieutodiebr gheronfi* teert beeft: l^ptoachtebc nlken Pkniootents, enbe confirmation à furnme PoniifitC' JÏ^^aCtbC« fc ïxvnGhf-bcrvattmsïK eti iO gccnfinjs tegen get ^upsiban «©oitenryrb aengeftea. lt;en anberen/ of ÖP/ ’t ï? maer / in ber Pc^ pe ftonbt/ bet fonbe bate Mepfect JDajeft ƒ be gene toekBead inftandam bet gantfebt €bc«r* bojdelitfic ^olkgie/ ’ttoekbe in Mono i 6;o» bergaberttoajS tot üegenfburgb/föneo onciïc raliteptjs afgbefept getoojben/ fonber todie of boojbïeten bec Cfjeurbojfll.^olkgie/niet toe» betont aengbenomen enbe met fuUBen Officio boo? al tn boojigber qualiteptbeflelkn laten : «Daer bp bp Oertogb in peperen fitb ban niet toepnigb gegcabtertbebant. Jliorbebet/’tip toaec / aio nu bp foo grooten noot enbe perbe» Bel fgneo beelo / gbefebieben laten : Jßaer bp toilbe baer bp gebeben bebben/toannect nu ten beek totfiomenbe bé «©entrael in’t ügtBe fou* be gefonben toerben / bet ï^ertogbLom Bene» ten met ZDeurtretBen enbe ^nquattietingben te berfeboonen. 'Stn bei ben/ »©etogk na allen aenfien oorB met be COenrDojlr ©ber- enbe 'Onbcr- iäaltsi eenberanberinge boo? hanben enbe bcel ^laet* fen baer ban geottuyeert toerben/ be €onintB in ^toeben oorB altcoo bcojbec gingbe / enbe bp fobek ©ietotien en derrUel^’ogr effen epn» belieft bic gantfebt Uantfrbappèn bes ^fnlt3 ficb impatronerê moebte/ alg foebte bp bp Qa» re ConintBlitBe »aiefï.ttbiböcn in event um: ^at l^arc ^Rajefl.gbcruftcntoilücn bem fijn boojgacnbe f^ant-lanbt/naineinh bat ecert5'. I^crtogböoto lt;©cftenrgtB/bobcn bc Cno/ toe-betom te laten in-rupmen. «Ccrbiebe fitb epnbclitBen tot l)arc i;er fed. JRaje|l. fitb gtboojfamefl ben fdben na mo* gbelieBbept te affifferen / enbe bat eernb«’' togbbom Ooffenryrb niet frbabelirBr te laten toeberbaren : «©Ijelijcfï bP ban tot bien epnbe fijn 3LanbtbokB op ontboben beeft / ben f3aO atn be ^onautoe met bc felbe befet / ootb an* bers noottoenbigbc ©oojfieningbe gebaen/op bat boo? al bet Uanbt bobcn be ens / boo’ bpanbelitB inbalkn moebte berfcecBcrt big* ben. Mtofftii Op befc tgbt is JDarrBgracf ©briffiacn I^WÏquot; 'Ï®tiikl*n / #bminiflratoo? tot jBaegbben« Sfim /^ burgb/gtbantBelicB na Weenen gtb?afbt/tm winirttaj bc ban baer op irenfers btbcl / na bc j^icuto* 55«cS2«. bobt geboett.'enbe fieccBbetoacrt getoo?btn. •“»9/w #nbtrS is bet boen ter tgö met ben Orentj* 5« «ten* bupfen in ï^ongarpen fleebt befielt gbctoeejlZ .'Ïutciicn met neoopen/ ’n Ilunga» genRba» tnbe fonöcrlinge tot j^icutuöaufel/ öacc groot gebjerfe enbe noot Waë/öat baa öcur bitbma^ kn toannecc een ^föilötUjatót op toogö / gp bie anber/ om te berloffcn / boobt Vanbt/ cnbe Öabbe obetfuleBr be lt;urc6 / bie ban alk gek* gSent^ept goebebennnre btoegOenbebenegt Oabbe/ ecnmael bp-na bie © eflingc becobert : ï©anncer niet beur nuptinge bev ^ooïten/al0 |
VÏ get effen noeb tgbt toas / bp berbinbert toare i g ? i. gbetoojben, 3©ant op befe tgbt bc lt;HttBen cttclicBe bupfent mannen flcrcB baer mebe in ï^ongargen gbcflroopt bebben/ enbe binnen 3 toeBen tod 30 ®o?penuptgcplonbert / groote lt;p?annge geoeffent/bed afgebjant/ eoeB toel 2000 Zielen toerbgeboert / enbe toat fp inna* men/ ben CureB laten bulbigen. ^ukp beeft bc bjeefe enbe bertfaegbtbept tot Weenen ber* meerbert / enbe is baer op acn-o?beninge gbc* uuetBt gbetoojben / bic^^tabt om een meer* bers te bcbcftigcn/cnbe op allen gebalk met al» lerbanbe ©ereptfebappen na nootb?uft te bet« fien. Want bek/tockBc bie ï^ongarifebe ^a* Ben enbe '2rurtBftbe |amp;?occbupjen bcBcnt toa* ren / bklben ’t baer boo? / bat fulcB flroopcn ten getoiffe bco?bobc toas ban «ernjligbcpt/ toekfie bc CuriB in ben toefiomkigben Corner foubeboo?nemenz in’t gebatbtebabbe. 2tnbcrS beeft nien op befetpbtoocB cenlt;©n» «©mtifie m rulle bp ben Cartaren gbenwrfBt/enbe albnee lt;«««?♦quot;• aengbefponnen. Want ^ebidin lt;ï5irap/ban tockBen tot biet toe jlèaljomct «©irap fgn b?otbcc upt ben Cartariftben tógtBc berb?e* ben is getoeeft/toepnigb ofte niets bernomen/ firb totberom bee-boo? gbcfldt/ enbenenbe Cartarifebe «J^renfen is acngcRomen ; ï^ab* bc eenen grooten SïenbaneB ban jBogapfebe Cartaren/ cnbe anbere baren 3^abnp?cn/ enbe lictbem baerbp berlupben/ eenen änbal m €b?pm te boen. î©acr upt beeft men bermoe* bet/bat bp een bepmclicB bernant met bc per» fianenbabbe/ bieCattarifcbti^ulpe tegben ben fclben bact beur te berbinbeten/ cnbe alfos ben ConintB bc gbclcgbcntbept acn be bant te geben/ ben fDabomet lt;ï5irap goebenbicnfl te boen. #10 fukBp in Cartarien paffe erbe/ foots danamp;cunft onbectuffrben ben ©o?(l ßagotjbp / enbe ben l|ongarpftben ^alatgn / na bat befen ban cc* ’ nigb ©olcB afgbdlagcn / eenen ©?ebe opghe» riebt/enbebegoten isgetoo?ben. j®enbeeft bet bate boo? gbebouben / toanneer ben ©affa ban lt;©ffcn/ ben gemdten ©o?fl in ^ebenbur» gen bp tgts bulpc gebatn baboe/foo foubemen toonbcrlieBc ^actBen bernomen bebben. iDie ©?p ïfepbueBen ( bic onber gt;♦ fl^a* jdl. gbebiebt tooonben / enbe bobcn ben ©ebt bie fpben fdben betoefen / oorB met bienfien tegben ben ©o?fl in ^ebenburgben befmaert toerben/ oorB fitb tegen bat ©ttbomanniftbe l^upS niet te bienen berobligcren moeten) toa* tcir met ben opgeriebten ©erb?agb niet tod te b?tbcn / betoglc fpnabie gemaceBte 3trtgrBc* kn toeber onbet ^epfcrliramp;e t©ebotic Bomen fouben / baer toe fp ficb nictberflaen toilben/ fonbcclingc betoglc fp bes mcefïcnbeels bc lt;©e» rcfo?mcerbc fieligic toaren tocgcbacn : ^er* halben fp gcrefolbcect toaren/ als bd «net ben ©?ebc niet anbers boo?tgacn toilbe/barc ^it-plactfe/foo lange fp op ben ï^ongarpfeben bo* bem blcben / te berlaten / cnbe bate Woonin* gen onber bes ©o?|ten ßagot5Bp lurifdiétion te tranffereren J bit bate baCttOC OOtBplactfcn cnbe bcfldlingen beeft ingcrupmt/ albaer ficb baren lt;®berflen Bo?ts bid naemet 4000 bet ©oo?naem(lc nebetfloegb. WekBe namacls als be#pp?obatie banbcclt;utcBfcbcn jfo?* ten met berfeBeringbc bet bulpc acnquam/ be telle oocBgebolgbt is : ©nbe fukBcn©erceni» ginge ber 3|epbutBen met ^ebenburgen/toaS ten faBe ban groote ^mpo?tantic, Y ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Pp |
»74
1^3
Vervolgh det
KS-JÏ*
j^ifiitoe nbsp;nbsp;Op liefe tübt 10 be nieutoe ggeboube Ouatt*
«7««/’' Ä^iftSe üerche tot üegenfbuegg / toekbe ben ta^’' t^aebt albaet/ met betoilltgincc be0 jfeepfetg/ upt ben gronbt op/nieuW heeft boen boutoen/ inghebipet ghebiojben. Klant als bie Cuan« gelifthe aSurgherö tnbe ^ntooonbtrö albaet ban bek lange ^aren hetluaertö / nae beemo» gen en toelaten/ öaer ober (n’t ^aer 1768. op» getkOten ®?ebe enbe berbtath/ bte oeffeninge fiaetber Gcligte in bet pïcöiker-llloofïev-läertbe beneffent! ben Oomtnicaner0 babben: maet oorb in bracljt eenes nieutoen in ’t gaet i 1626. opgerubten berbjatbS/fulcben Berthe inberleggingbc enbe baer-gbebinge ban 6000 gnlb. (n^unto bes risers »6?o. fultBe »Do» minicaner Oojben toeber afgbetreben ; «Daet upt ben ßaebt enbe Burgberfthap albaet fieb felfs om anber gbelegbentbepbt mille tot een Bertb-geboum te betbrggen / oojfaetb bebo» men : enbe is fulthcn Berthe in be J»aenbt 21ulio bes 3aerS 1627. met baer-leggingbe bes eerden ^teenS/aengbebangben en begon» nen ; JKaetbenBoumfelbe in’t3atr idji. tn be maenbt Oetemb^in alles beerbigb enbe gercet gemaetbt : Onber toekbe gbeburenbe tijbt / be Buangekfrfte Oobtfbienlt int toet Bert Ben en een Blepn BertB^Ben aen’t 25joet» bof/noebtans met tamelitBe befmaerniffe en» be ongbelegbentbepbt bet lt;otbootbets enbe ï-eerhinberen/ban Wegen be engigbepbt befer plaetfen/ Werbt uptgetitbt. iDatt als bie tot Inauguration enbe ^nWpingbe/ ben beßemben bagb/namelirB ben ç Oetemb^bier tot naet» berbe/foo beeft ben ßaebt albaet/ bien bagb te booten/albetbanbe goebe O^beninge gbtkelt/ op bat fonber tenigbe mebc-onbet-loopenbe tonfufte enbe anber mifbalkn/fulrhe Chnfte» lijthe Werthen bolbïatbt meebtm Weiten. Obelucbte baer op fulthen nieuW-gbebouWbe
Berthe op ben noojgemelben bagb niet alkene met ^;ebiBen enbe aenboo;inge bes WoojötS «Bobs/ maet ootB gebjupthten baer benebens biebeplige «Communicatie met eenfiatelithe iKufutg/tn albaet flatclithe Ceremoniën in» geWpet/bie Berthe albaet ter ^epliger «D|ie» bulbigbepbtgenaemt: «Ênbetotbefer altoos burenbe gebacbtenis / fommige jongelingen eenige «©bebenth-munten enbe ©eteeringben geftbonthen : «©bet fulthr ben Hefet upt beft beftbitjbinge/bieben ßaeb enbeBurgerfcljap i tot ßegenfbutg biet ban felbe beeft laten upt» gaen/b?eeber betnemen tn berfîaen Ban.
jSu berepfrbt albier be ojbeninge onfer 1)1» ïnttoî? koeien / bat Wp ootB ftggben Wat nae ben tot ”«» i^^ï Cbierafco gbettoffen ©lebe-banbel/ enbe nae bes BepferlitBen befes gbelijrBfo^migb gbe» iDEfttC IW frbieben 3llftocbt in jtalien / bem beeft toe» Bük«» gèb^agen. ^00 is nu albaet ben I^ettogb ban J^antua / m’t begin bet JBaenbt ^eptembi, in fijn Uanbt/na bat fijne ban befWegben W» gbefanbten/ in fijnen j^ameaen’t BepferlitBc Wof/ bieUeenenontfangenbabbe / Weberin« fjefet gbeWojben : enbe bie ban ben ƒ ranfop» en tot lt;©ufa Wgliana (Welthebepbe ^laet» fen fpootBtegbelijtB berlaten babben ) enbe anbtt ^teben/befgbelijthen bie ban ben Bep« ferftben in OrauWbunbten nieuW-gebouWbt gebannen enbe ƒ ojtifitationen/nebergeWoï» pen enbe gebirbtet gfjeWojben. Ï^p/ben Ï^er» togb ban j^untua / is met een groote folem« nitept tot Mantua ingbetogen / tnbe ban ben jnWoonbers/ toekhe bes BtijgbS ongemath maet al te bek bebonben babben / enbe baer al ober lange nae ben beplfamen ©icöc geboegbt babben / met groote b?eugbbe tn blgbtfrbap feer flatelicB ontfangen geWo^ben : «Die bem ootB onbet anbertn tot fgner Uijfguarbe 1500 JBannen tot onberboubinge belooft bthben.
|
Hiftorifche CbïOnijckc. ï'^51» nbsp;nbsp;3öa fultben intorgt geeftgp fommige boo?» name perfonen/baer onbet ootb Jïiartbgraeff Slogan ƒ rans «©onfaga/ bie naberoberinge bet gabt / ban be Bepferfe tot lt;©ouberneur is gegelt / bie in boojgaenbe Brggen ontroutoe» litb geganbelt/en tot ggemepnen lantfberbcrf Ötgolpen gab/ intretben laten. «mftwron ®P ®l befc bingé/ofmen teel mepnbe bat bie luconaafie faben nu gantjs in italien gegiegt tonten/ fo fuaiK^öm en toilbcgem botg bat oube inigroutoeii(toel= fopten te ®*** ö^Pöê JSationé bie^pangiaertst en ƒ tan# boft 1)0111 fopfen/gclgcbfaem ban nattier tegen malban« totóccoin. bet gtbbeii) niet nebet leggen/ maet lieten ficg bepbe op een tiieu eben gertb mtreben. Want alg be franfopfen eenige gonbert gercin€np fal en/Bantua gaer albaet tegé öe fpangiaerto gtlöen/bie peto anbero boot gabben/ en liebet fagen / bat fp f famen toebet na gupjs getogen en^talien gantg gequiteert gabben/namen fp baet upt oojfaetb/eenitg Btggfbolcb en fon# berlinge ttoee «Duptfege Regimenten/ nl.ö beö «örnUen ban ^olmb en ^cgaumburgg0 in t JDplaenfege ggebiebt te gonben. franfopftn ^etoljle nil na eenige gegouben ganbelingé «1 ^pam« en oberlcggingtn/ be fpaenfe ©oubemeur bejS Säen te ^«tofftbom# jDplanen/i^ertocgban ƒ eria/ m 3taittn get ©uptgge bolcb niet alleen niet afbantben met inatbt toilbe/ maet firgoorbgepmelórbnócg meet tciiiitggc. gegerebt/baee tot be Zoning ban îB^antbr ge mevfbte/ bat gp met ligigge pjactneben om# gtng/enbein bocinemen toao ben brgg tegen gern boott te geilen/ om beö €oning0 bonbt-bertoanten/ en infonbetgept be »©taubuntersi te betragen: en om filler te beter in’t toereb te geilen / gp eenige met geit en anbet met b^ep# gementen banbe Ctoone ©jantbrgtb foegt af te toenbé/ bat fp gen inben toebomenbé boo^# fomet tegen bie felbe lieten gebjuptben : ^00 gate Wajeg. bie €ompaignien bie alteebe tot get/Dantiiagge en JlBontferarifcge ggebiebt toaren afgeboert/ toeer te rugge gefonben/al# toatt be jRatrbgraef ban '3ro2raö met eenige gonbert mannen gern toebet inbeCitabelle tot Bagal begaf/ bcel ïtinmonitie en îâjobianbe baet genen boerbe/enbe anbetöalberganbe be# reptggappen totten brgg liet maben.i©e lt;0# uilig in ©pnebtgeb (loot op bie tgt ben paö booj bie ban ©enna/ om eenige ^cgepen met iioojn baniBarfilien in’tConférât te boeté. ftcrtogij in «©p bie tgt begeerbe bie boo^fepbe Bonintb /flbtmen aen ben tjertorg m ^abopen/ bat gp gem ben rnhotibtquot; ^^’^ lamp;inatol en be ^oo|te^crofa tegen ceni# mitsjant# 0« onber ïamp;laetfen/ bie gem tngempmt toerbé »mit / ban fouben/obetgebtnen aftreben foube. lt;©p filler «aSw^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben«©oiiberneurtot JBplané taiicn, ben ï^ettogban ƒ eria toeten: batgp fgn lont tn lieben met niet minber ban 10000 te boet en 1000 ßtintGre beftgutten ronöc in ^abopen: ttiacr tn i^iemont met 6000 te boete en 1000 öupterö beftljennen mot{)t/fouüe gein bier ooïfatrb bie 300000 ïnoonen/ biemen gê ban boegen bc0 bergangen brgggjs fcgulbtcg bleef/ baer tellenen ageggen.ï^ier op geeft be «©oult; j bernent geantbjoojt/gp gabbe tegentooojbttg geen mibbel baer toe/notgtan^ luilbe gp gern op alleboo|ballenbe gelegentgept be gnlpelibc gant bteben. Jßaer ben tjertoeg en luilbe befe btoote bioojben niet bettrouboen notg gé baer op berin ten: inner op bat gp fgnlantbooj get berberflif6 inballen en beurtoegté moegt bet# febeten/ (o geeft gp gern metten Sonintbban l^^antbtgtb betgeleecben/enbe onber anberen |
lt;7^ gern be fïabt en 'tSafleel ^inaroln en ’t ƒ o^t 1 tf ? ï» ^erofa in-gempmt; oom bat be läonintbeen ƒ ranftg «©berge infusa bero^bineté moig# te/met bier ronbitien/inbien be faben in ^ta^ lien binnen 6 Weetben tot bjebe qnamen/ meet gequiteert fouben toerbé/belobenbe tomtit ou# be Boningin in ©^ant6rgt6 en ben ï?ertogge ban (©geano gun fagen fieg niet te moepen. îjier op to eenirg franfcgbolcgin J^inarol Bç«« getommanbeert/bie gefliegte gegangen baet S«®** toebet opgebout/en fulge plaetfen met $ ©ol# toereBé en een togbelt;©^acgt berfien getoo?bé. «©etogle nu oocB ben ^ertotg in ^abopen ®ie ban bp bie faBen bie albito gegelt toaren Brgggö# ®?' toetbingen geeft aengelept/enfolbaté te peerb Es en te boet te famen bjaegt/ foo gebben bie ban lt;©enua/betogle tiigcgen ben l^ertogg en gaer ficg notg eenigge gtgbitgeben ontgielben/bit toercB niet toillen bectroutoen / maer bp gaer felben tergont bie reBeningegemaecBt/batter peto in befen tegen gen boojganben toaö/enbe ben ï^cctog met gulp ber BoningiS in ©janc# rgcB/ tod ban fin foube jgn gaer met Bcggg aen te gtgpen. Wier oojfaceB fp ban ootB al# Icrlep brggf-pjeparatten begonben te maBen/ en gaer ©alepen na gups gebootoert/op batfe beglbe ter noofbiuft morgten ggebjupeBen in alle noot-gelegentgeben. ©nbe 'tio toacc/ten ^““quot;gLÏ toaö geen faute of ben ï)ertorg ban ^abopen beroept w toaö totté Brgg en peto tegen gaer booj te ne# om bie tuf# men bebatgt: JRacr be Zoning in ©joneBrge fag baer op/goe gp bie foBé moegt bebjebigé. 'pen én ®elt;» lt;ot toelBen epnbe gp fgn Wefanté na ©enua nua te bn# geeft afgeUeerbigt/en gaer ecrgelicB batfe gen «niaü««» ban fgnent toegge niet te befo;ggen gabben/té betgatn gegeben/gier na aenmelbenbe/batgp geg ban toegen be bifferentie bie fp mettéi^er» tog ban ^abopen gabbé/op bat fulcBe moeg# ten beb|ebiggt toerben / mterponeren toilbe» jlBaerbteban(©enua gaben giec-op totant# toooto/fp tn conben ban gate JBaf.bietgelgc# Be offerten nocg niet accepteren,maet begeetbé 3 maenben bebencB-tgt baer toe/ in toelcBe fp banben Coning in Spanien gate ban ficg ge# gebene parole/toebet retireren motgté:alfban toilben fp bie ban gate »ajefl. aenggebobene fabogtepten niét in be toinbt daen. jßaer bit bertreeb cn fag ben l}ertog ban ^abopen met geecne/ beforggenbe ’t moegte gem baer beur/ betogl be ^panjaerto in^talien grate Bcggf-pieparatien maecten/ get Compaq betbpept toetben/ baet ban top gier na becgalen füllen, jâae bat nu be Bepfeefege upt italien nae ^ï(ja„i„„,^ Wuptdant togen en benJóaö in lt;©jaubunten ter» tmifn niet en bicl/fo to be Coning in ©jantBrge be# op 0« lt;0# baegt getoceg/goe gp ben felbenW gtg toe# ^W ber berfcBcten/ cn ber «ö^anbunterö lant/fon# jghe. beding bie©eltolinc/toebet inben oubé ganb brengen moegt/ en nobien gp metcBtebat bic Wjaubunterö felbe/ ato tod genoetgfaem befe boogge jaren toat fp ban ’tljupO ©ogentgeB en be manjaerto te bertoaegten gabbé/tod in-batgticg toarcn/op fgn 3gbe te trebé/cn mebe gant aen bit toeccB te flaen/niet ongenegé toa# ten : fo geeft gp baer op ficg eensj enbe anberö met gaer ober een geBomé/gacc beel gelto toe-gefonben/ enbe bie ©aö/fonbeclingc bic gege/ in füllen name toeber getcB befetten laten:00e benl^ectogg ban Goanc ato ^tabtgoubec/op botter niet on-ojbcntlgcBö (ato booj befen ge# fegiebt toaö) boojbaUen motgt/bacr genen af ggebeerbiggt. |
|
176' Vervolgh der 16 ? t * ^aer op toert inlt;©?aubimtl kettS getoop bcn/altoaer ’t bokb feer na toe licp/alfo bat m bojtentgt berfebepben €8mp.tcfamcn toet# ben gebracht. Sfils nu ben i^ertoeb ban ƒ eria bie JX^placnfrljcßoiibtrntut filler bernam/fo beeft bP een »ßefantc baer benen afgebeerbigt/ toekbe be «ß^aubunters beeft acngebient/ bat fp een 3ïfgcfantc na JKplancn fouben febitbé/ toant men baer een katelitbe fomme geks bcgt; talen foube/mannecr fp op bc ^aenfrbe 3gbc toilben blgbcn/en fitb onber beffelbé «Conincr pjotcric begeben toilben/ macr fp bebben fitb bier toe niet toilkn berkacn. Watrop bic «ße# fante na Uurern repfbt / enbe in fgn aftretben baer bjeptbbe/bat fukb Unnbt/foo fp in baer boo?nemen boojtboertn/ ban ben fpanjaefben met bpet en ftocert foube bcrbolgt toerbé/na# bcmacl bc ironing ban ^pangien be ©eltbo# Ign botb nictberlatcnen fnl. «?«ibtm# lt;©P befe tgt is 00c ten ßefante banbc Sep# tcc0 bipbê fet totte «ßjaubunters gebomen / baer te bet# manen/batfe ben Ijupfe «©okentgeb ben lamp;as gnnöirij, niet beflupten/ macr in lïepferl.bebotic gdge baer ©oojbabets bigben foubé. Jßaer fp fak# ben bp bare gbebattc intentie/ en boeren met bc toerbingen bappcr boojt/enbe tiebten eeni# gbe Qegimentenop. f^^h^h- Ji^act bie in ©cltboline en bioombé bp fnl# Immien ^® faß®” ”*®® goets/gaben’t berbalbcn boe lan» «en luspnig get boc nabet/gclgt ban bien ûobukellus/ bie totte «up# een booftber Rebellen toas/ op bat bp kboon toebet malie mocbt/bélt;©bctken ban ^rbou# toenkepn etlf tbc baten berfoctinge ben ©elto# Igners toefant/ en alfo beben ootb anber booj# naemke©eltbolgnfcbe rebellen tegben anber «ß^aubunters/en gaben ben ben-^Tntel ^atro« nen en lt;©bctbecrcn.^cbitbten ootb botten bc# fen 2 «ßcbcputcerbe acn bc gemeene bne ©un# ters/cn baben inben name bes gemcené bolrr/ fp en toilben botb bat lanb met krijg niet acn# betbten / betogk fp alreebe genoetb berbojben toaren •, met aenbieben/ fp toilben fitb geerne onber bare matbt obergebcn/alS fp maer ber# febert toaren batbiebergangben rebellie niet boojt motbt bruppen/en in’t lant geen anbere als bc €atbüliftbe Gdigie ingbeboert toerbe. Jlïacr bier-op tn toilbe geen betoiHicbbc tefo# lutic geftbieben: toant be «ßiaubunters toaré gefint bc©cltbolgn toeberomme metgetoclt onber baer bebotie te b’engen/enbe bie bcrbic# bene toeber in te fetten. 5©c Catbolifcbe ^toitfers bebben onber fukb betloop/op’t berfoeebé bes Ï?ertogs ban J^cria/bctoilligt bolt boor ^pangicn bp baer te laten toerben/oot bic ©erbonben met JBp# lanen tebemicutocn/alfmen baer 300000 cro# nen op bie rebeninge bet oube penfioenen tel# kn foube. «tmint» in 28nbers gbebjuptbte bem be Coningb ban 39?atichrn_ft ©jantbrgcb bictgclgcben piogtcffcn bes €0# Sc Schil ”togs tot ^toeben in tßuptaant 00c tot fgné se^tuccö# boojbccle / toogb meteenkettbc2ttmabc op ÄS*?^ ^®^? ”“ iotringben / nam eerk bet kebeben fön ioogöci ®i®ß in/bact op bekgerbe bp jBapenbitb/en bjaebt bet in gelgtbcn gebalk onber fgn gbe# toelt/gtccp 00e anber keben atn/toclt bctlt;©o?# ten acn ^uptflant grenfen/bic boor eenige ja» ren banbc itepferfdje bemafbtigbt toaren/tn b?acbtft in fgn bebotie. ï)cm toert op befe tgt ban boofe lieben feer na ’ t leben gekaen/ gelgtb bab boïtsboo;fgnaf-rcpfenban ^Bargs/ ten perfoon op bc fak/bacr fijne JBajek.fpanceté |
ging met een Ung fgitficlj mcé betcapt toert/ i ^ 3 ’* en gebangen is getoojben. 5^are Jßajeft.ftceft in gaer afinefen upt öcn 3iiontncBrijc6c öe 45ubc ban ^opflon tot een ^tabtOonber en «ßentrad Htcutenant te^a# tgs bclïclt/en bebokn/bat bp bate petfoon aU baer en in b’ omliggenbepiactfenrepjefenteré foube: lt;ot toekben epnbe fp allen amp;rggfbol6c te pcetbe en te boet ecnklitb opgekgt en bebo* kn bem te geboo^famen/baer bp bem Ban 00c getoclt en bolk maebt gegeben bok te bjerbé/ in’t belbt te tretben en plaetfen te bekgeren/cn biefelbe bet 3p met getoelt oft actoo?t in te ne» men / enbc in’t gbemepn te boen matnoobitb en goet toacr na fgn bebeneben. 3n?Lotringen toasi bp befebingben groote bjeefe/ boetoel ben felben Wertog ban ben Bo* ning berfebert toert/ bat bp bé (gniS optoebtiS balben/baer bP geen tontrarp oojfaetb gaf/n5 te bebjeefen babbe. g^en ïfertog ban ©dianÿ foo back bp ban ’öïiontngö optorbt na Jtlet; tpbinge beqiiam/betroube bem niet langer tot jbant5P te blgbcn/maer maecte bem ban baer na bet fpaenfeb Bourgomgen. 55en ï^ertog ban ^Lotringen moeke bé€o* ning berfeberen/batyp bem inbé banbcl met fgnen25joeber nietinmengen/noeb ben felben cenigen boojraebt boen toilbe: en befbalbcn in fgn ï^ertoebbom een plaetfe fultp met brans’ fopfeben böltbe tebefetten in rupmtn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« -«Eben op batmael als be Ironing in ©jant* rgeb in fiiltben upttoebt befieb toas / beeft be iKoning tot ^toeben beur fijnen Wgbefante/ burg!) jT^arpban gelingen mette kab^traefburg/ op bat bp biefelbe tot fgné totlk/cn ber fbieet« kbe troupen tetteptebebben moebt/tracteren laten, ^uitben aenb^engen en eradiation is ten leken gclutBitb afgeloopen/en is bienfgefan^ te ben 28 ^crcmbi. met goebcrcfoliitie/ ne=^ bens 2 Comp.ßupters en ^00 boetbnetbten/ toeber ban baer af totten iioning gerepk. J5 jet minber gelutBitb beeft ootb een anber ^wt(^^ ^Wectfebe ïVfgefante tot ©enetien fgn faken ff«® uptgetitbt/ben felben ootb banbet beer febap* Oeii?t-pge inbe Wtntermaent met goet contentemét titstingJ« en beter alfmen gemepntbabbe/ afgcbcerbigt; tot®«»'* ootb bie gantftbe tgtober/ foo lang bP albaer “'”* toas/’t toelch tod 8 toebenbuerbe/ tot batbP bic laetke anbientie babbe/gebefropcert/ oorn biet nac met ten groote gulbcn iteten/ nac ber ^ingeurgen geb^uptb/efi infgdijrr fgn Wof« mecker met een anber borf) toat min begacft/ en ban toegen fgn toelfp?ebcntbept/bookicB# bepbt en manbaftitbepbt / ban alk menfeben boogge-eert/en bicambaffabc fectaengenaem en bood) gebonben is getooiben. t©c amp;onintb in^toeben beeft ootb met bc kabt®lms getratteert/ enbe met bie fclbcecn bereeniginge gcmactbt/ bic in befe bolgbenbc 3trtitulen bekaen beeft : Wp '®uflaf3tbolf/ban ßobö gcnaben/ber ^toeben/ lt;i5ottben enbe îDenben Soningb/ »ßjootbojfr in ƒ inlant/l^ectogetot ßllen en 3fóarekn/?^eereober ^ngermanlant/ett.Wp/ ®ie w bte ©utke/ 25urgermeefferen enbe öaben ber ©ims to« flabt ®lmjs/boen bonb boo? onb/onfen ßrfge- 3 namen en fucceffo^en/oocrefpettibeïïonincb« mngb um rgrben/lt;ß?ootboiflenbommen/©oi(Tenbonv lt;^gt;««6m, nten/^teben enUanbé opentlicb bebennenbc. lt;®ber filler top bie IMoningb tot ^toeben met onfe Coningl.3ïrmabe upt €b«lïelieb?pberz en beel booty toiebtige oo^faben/maer booire^ mentikb |
Hifiorilche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17 7
|
‘631, mentlirB tot berloflingc bet bcrbjutlitc'Suan» gehfröe Iseurtoilïen en ^tauben/ 00c tot fit* Öoubingfjc Dev ^Buptfeger b^pgept/en totber» bjenginac tens ftheten cn be(îanDigen bjctics in’t tHoomftge agc6 bet ^uptfejjet fiatien/ getogen jtjn: cn beur bie neber en ober-^atp* fifefje lanben/acnbe 3® epn en ûijn/ooc aen bé J^ranthenlantftJien cn ^üiabiffhen ïïreptjé gecomen : Tgt;at top met cn nebenß belc anbere lt;Suangelifcée Käeuebojdenenbe ^tanben bcß fioomfeamp;é ögep/bjpe fiebé/in onfe amp;omngU bcrpltfötingc/p^otcpie/beftöutenbefcfierm/ genabigd op cn acngcnonicn: ƒ)einen bic felbe oor diermebe in onfe €oningl.bcdButtingc cn beddemungc/in fuIcBcr gcdaltc : «©at top/ naedlt;ï5oblitBe dulpe/^p date Surgery/©m berbanen/ in cn bptoooiiberß/ oor befer aenge# doojige beftdut en bedderm bertoante / bp bc «euangclidd® üeligic en 'Kugfburgdde ©onlt;= fedlt/Ütjcr Immedietat,Privilegien,dabtreed* ten cn gcrcrdtirdebcn/dabc cn goeberen/in df’ ben cn lanben/na mogelirdtn bigt condrberé/ cn booj alle onrerdtmatied getoelt ober fulrhr befenberen toillcn: ©at top alle be gene/bie fp t’famen cn bpfonberß nebenß date deerddap^ ppen/dabe cn goebcccn/bebioebcti/ blorqncrc/ beoojlogen/oft in anber togd berbnirben fou# ben/ oor booi ondn bpant doubc/bie felbe met mardt bcrbolgcn/cn fp bie dabt cn al dare an^ gedo?igc/ na alle mogelirddcpt pber tgt te bc# boïberen/te befenberen/oorb tot geen ©icbeo-trartatenitninecmecrberdacn toillcn/ fp fijn ban famptclird bacrin faegrcpcn:bp dater Im-medieter dab pubilcgicn/rcfdt cn gccetdtig# deben gelaten: en tegden bic gdemeene cn dare dabtô bpanben/ in date bocglicBdcbé genoeg# facin betoactt en betfedert: in fulrher gedalt/ top / of in bien gebalk dier na ben bicbe bolgé fcube: ^p/m daren bojigen dant toeber fon# ber cenfgeontgclbingc/bolcomê gereditueert/ teditucren cn fetten :cn alfo fapber dabt ®lmó alle ’t gdtoe öoen en betogfen toillcn/toat ong immer mogclieft cn cenen Cdiidditdc bond# bertoanten cn ©effdermdeer tod tocbcdoo;t. ©p bat bic dabt 0!niß ooc/bic/onß cn den/ oord ben gemcenen ©uangclifrden toefen ten beden / dier onber beloofde garnifoenenbeß te beter onberdouben mogen : debben top gena# bigd betoilligt/bat bie inber dab/ cn berfclber Territoriojliggcnbcn ©uptfedenoojbenß: oor anber ©atdoltfede gccdclitdc doben/ dupfen/ goeberen/en bacr toe gedodge bccballcnß enbe indomenß anberfinß niet gcalienccrt/ macr in ber dabtß abminidtatic/ totonferen bcß ito# ningß in^toeben/cn gemcenen ©uangelifede toefenß / oord daten beden toebienen cn genut toeeben füllen : lt;ot gdgeden epnbe füllen bic dabt ?'linß bie in date ^utifbictie cube doge ©berdept begoeberbe geeddirde étanben en anber ©atdolifcdc deerddapppen/na bebonbe faden/cn fo bieet det fied fal pjattiferen laten/ in tontributic daen/ enbe bacr beur onfere/beß Jaoningß in ^toeben en bcß gemcenen ©nan# gdidden toefenß/oord onfe drggfbienden be# bosberen : oberfulcjc niet minber op bat bc dab ©Imß alß een todgdegé plactfe cn gren3dab/ bcß te beter geronferbeert cn bedouben toctbc : toillcn top/be Ironing in ^toeben/niet gebult ben nord toelaten: ©at op ben feinen cn daren Territoiio,ooc date burgerß/bcftdcrm-dcctcn en aengedoodge goeberen/cenifd overloop ge# fammd en monderplaetß gemaett toerbe/ oft |
fonber noot/quarticr/rudbagen en nacdtlcgcr 1651 gedoubé/maer alleen bat bcß Brggßnootbjuft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ bcrcpfcljt:©at top/bp cn om bc dabt met on» fc «tmabc of babdirde troepen/ ligge of bacr beur martdeten moden/ fulcr met goebe oibie cn fo bed mogditd iß fonber be dabt darer en datige ©nberbanen fedabe te boen. jSabien oor top/ bcüoningor.bcrbanigdd beriedt toerben/in toat gcdaltc bc dab ©Imß cn dare acngedoonge in bopgejaren beur ge# bup^ige 3nqnarticrtngc/ rontributien/ beur#’ toedten en anber mcnicdbulbige Exadionen in groote on^obcrtoennelirde/ op bed milioenen goutßberuptgedrectefedaben cn ftdulbé lad gcrotdt 3pn : 2tlß 3gn top genabirdd bp onß beflotendebben/op mibbden te gebeurden: op bat fp befeß na bede beemogen en naedtocbal# Icnber occafion toeer bergoet moedten toerben. ©aerentegenß bedennen cn beloben top/bic ©utde/ 25urgccmeederen cn Haben ber dabt ©Imß/boo^onß cn bie gemepne dabtdierme« bebadditd/dacc ïionJtlajed. en bc Uroone ^toeben/booj onfen ©efedermdeer te beden# nen / bedelbcn fedabe obcc-al troutoclird af te toenben en te toacrfcdoutoen:t’darcn beden te pjoberen/ en niet mebe in ract of baet te 3gne/ bic of bic tegen doogdöemcltcr dare üo.jTïa. bienß ïtanben/ Boningdrijrdenen Hieben te berdinberen/ macr bic felbe bed meer troulird bc dant te bieben: cn tot uptbocringe befeß da» rcß drijgß(bie top deel edjidditd cn billitd bc# binben) fo tod aller anbeter tocdomdt8de op# daenbc ©rngen/tot dantdabinge onfer bepbee 3gbß reedtmatigepjetenfien / cnfonberlingde tot tonferberinge onfer inben fioomfrdêHijc# de tod-dergebjardte geimmebieerbe IBjibile# gien/Hcrdten en©crccdticdebcn/oot roerom# dird in bjebeß danbclingë en rompofitien met en neffenß anbere ©uangdiftde franDc/bieß te eer mgenoten/en na epubinge befeß rrygß toe# ber inben boojigen Hijrrdanbt fonber cenigde ontgclbingc gcfct te tóerben/na bermogen taf» fidcren : onfer dabt en bedinge tot Defer ber# eenigingde cn gantfedee intentie alberbed te ronferbercn/gccnen/darcr ito. JKa. cn bcß ge# meenen ©uangdifeden toefenß/bpanbe cn ab» derenten/ met toillc baer in te nemé/nord niet dacr t’atrojberen/of ber fclber garnifocne baet in te logeren : macr onß ber felbe gantß te ont# douben/enbe dacr met allen dratdten baer upt douben cn nftoijfen:infgelijrr geen anber trat# taten met dacr/fonbet dare 3äo.j®a).belieben te plegen ófte dupten : nord be fulrdc geenige boo?racbtban ©ontributie-gclt/ pjobianbe/ 3fimonitie/ctc.tc boen : macr denlieben bc toe# boer na alle bermogen te berdinberen. lt;ot bie boojf3 affidentie (penale becdla# ringc/fullen cn toillcn top/ boben onfen alß nu indebbenben guarnifocne/biefelbe tot op 1200 man berdertSen/cn op onfe Boden douben: en fulrBer darer lïo.JDa. (toelcBcr top batabfo-lutum directorium bcfcß tot gemener todbacet obergenomen Brijgdoopen/oot onfeß oojtß in onberbanitdepbt biffercret ) alß boot ta cn ten biende obergeben cn 5tocercn laten: ©aerober dare ito. IDajed. een ©ommanbeur bcddlcn fal / toclcBc ban darer cn ber dabtß toegdc det commanbo ober bc garnifoenen albacc debbe ï ©ie Waedten cn (Boden na nootbjuft bedel# len/cn bcß dabß feBetdept nebenß onß b ê H act albaer toaernemen/en be3uditic ober bc gat# nifoenen t’famen met onß abmmidreren. z 23oben |
|
178 Veivolgb dec lt;631. 25obcn bat/ füllen cube luillcn Barer a. W. top ben bjpen pas cn repas beur onfe (tabt en beflingen/ ootß gebiet/ Ärmaben cn teoupen« toijs/gdgtß ßet bes hrijgb.ß en gemeenen toe» fens nootbmft berepfebt / fallen tube open te Bouben: «Sn tot meerbee Dater ]k. fß.berfeße» ting/onfe Hab ®lms en ©ofl é/ toanneer en fo bicbboils fpbie felbe beboeben/in Danben (lel« ïen : Ïtlfo bat bare it. Ifô. op fulcßen nootge* bal na Daten goct bebinben/ bcffelbcn boleh en garnifoen baer binnen te leggbcn / en ben ©as betoaren mogen : jSocDtans fal fultß ingelcpt 3ärbgbfboltß cn Wfficiers ons ben ßaet/ niet minber alS onfe epgene garnifoenf met plirDt cn geDoojfacmbepts bettoant / ban ons inge» quartiert/ cn op bare ir. JIU. hoflcn/fonbcr ces nige belailingebct (lab cn burgerfebap/onber» Douben/ oocB caffante caufa bes inncmenS/fon» ber toepgeren/ fonber cenigeftbabe cnargdi|l toebee af cn uptgeboert toerben. Jßacc fo onfe (lab ©Ims (baer boot ons Wob betoate) belegert/ cnalfobaer tegensbenoot» faeeßt garnifoen bie 1200 mannen/na li. W. läamct-ojbcning/tottcn epnbe bet belcgcringc op onfe Boften / foo bette Dem ons bermogen jlrceßen fal/ onberbouben toerben. ©oo(bers füllen en Willen bate 3it.JB.Wp/ fnber (lab/en onfen gebiebe falle tube bic b|yc toetbingc te pterbe cn te boet toillitb todaten/ ootß bacc’t bes (labs fdurbept mafD lyben/cn Date ». W. een nootbuift atBtcnfal/Daccban onfen garnifocneber 1200 manne tot op ?oo. todthe o’binaric tot befettingbe ber toaeßt in ber (lab blgben fullé/fo bde en bithmad fp bet begceren/ te febitßcn/en op bare Boflcn cn on» berbout afbolgen/toclaté/ cn nochtans bet ge» tal ber 1200 mannen ter (lont toeber baer te fet» ten/ cn bie garnifoenen UolBomen te maethen. OSobc bit ooch op barer ü. JU.begceren en bes Brijgf-nootö(uft/ons lantbolcB op ontbieben/ ben lioningl. Diredorio obergeben cn tot bes (labs beboefcn bc(lcn/gcb?uprßen/ban ootß fo bed ftDepen alS bp onfer (lab bebonben wert/ ofte ons te bouwen immer mogditß is/tot een ^rfiip-buigge uptru(i€/mct ons ftbecpfboltß boojfien/en barer 31t. JB.op fultßcn genabirb« (le begceren te laten Volgen. lt;ot een beaupt/fullé en Willen bare ït. JB. topniet allcene bme Commertien / open af» boeren ber ©ittalien/ 3tmmonitie/ getoeer en toapenupt onfe (lab enTerritorio, fo Vele top immer ban bien ontberen Bonnen / beftbießen füllen : maerootßbaer’thennoot berepfebt/ upt onfe Wagafijnc/ Weftbut en anbcr Brggf» bereptfeDappen/notDtans tot een gcnoegfacm jfieVers de reftituendo, tc Iccncn cn tc laten bol» gen/ootB onfer onberbanen tot ber (lab cn We» biet ƒ oUtfications-gebonW acnbouben cn ge» bjupefien laten/ in fomma/ artgbene tc boen/ toat getrouwe «Suangdifebe (patriotten/ ge» nUigcerbeen befrbermVpenbé WcltocbcDoodZ en bare lt.JB.cn filler boo? bic gemtene wel» bacrt boodjebbenbe Brgg|Wcfcn vcrcplfcbet. ’t Welch Wp ban malhanbec refpedivè bp €0» ninrßl. Ware Woojben/trouWeen gdoobe toe» feggenen beloben/ etc. ^eberunt» ^nbe nebcrlanbcn is Diet m tuffeDen onber PJurifcniP ^*’’ ^paenfehen BrggbfVolche geooten noobt X^ '' cn cllenbc gbeWecIl / tp fijn fecr VerfWacht cn Branch gbewojben/ alfo bat alle «^aftbupfen/ ja ootß be (leaten Dier en baer Vol lagen : ijler bp Was groot geUgdueth/ en baer Wert bed öoltß afgebatuBt/bacr bp fp nof^taii^ niet ce^ i ^ j i» ncn penning geus ontfingOcn. |
3ïnöcrö (un bt ^paingaerts en lijoUanber^ *^^ op bic tUbt te toater fjact acn malhanbcr gUe* ’‘quot;/ ,„^ti,j toeefï. Want oberfuUSpbtngantftlif joiner oen ^»* bent in ^paingiê een ftertbe ^cbeeps-arina* bc onber ben cominanbo bes 'ïlintfjonp bc «Ör# quenbo/ tottenipeceringeban j^ecnambugtie «ptgerullet en baer Denen afgebeerbigDt iS ge« tooiben/ beeft bic felbe fommige bagen langf) in Porto Sando Dem opgeDouben. 2Hs nu beii Sfibmirael i^ater/bic Dem boen ter tijt in ƒ er* nambugue opDielt/ alfuUben ^paenfeDe aciv bomfte vernam/ Deeftbp fgn l^lotc/bic in 16 ftDcpenbeflcnt/ met 6 ^omp.^olbaten ber* (iertSt/en bacrop na ben fpangiaert afgebaré/ bie bP tuffeben bc :Öapcbe Todos los Sandos, en ji^ctnambugue bejegenbe. Tiic felbe befiont in 4T (èrbepen / namtlitB 27 lt;J5aniocncn cn lt;©ojlogb-(tDcycn/ cn 20 iioopbaetbp-^rbe«’ pen oft Ïtarabclcn/ane met ©oltß cn ïtmiuo’ ntticVuelbooificn. ^0 bacil nu bcnStbmiracI tratet bie fpacn» feDe in’t gcfiebte DreegD/ beeft bP terUont bie felbe acngegrepen na fgnboo^ncmen.WetDal» ben fijn ^ebepen enboUßingoebe ojbeninge gebjaebt/met « erbeben onber be ^paenfebe gefet/en ben 3tbmtracl en ©ifc-3lbmirael acn boojt gelept / boeUße be fpaenftbe «©allioenen terrent tebulpeguamê : als baer nu lange ge« boebten mert/en aen bepbe 5tjbcn bed boUB op bc plactfe boot faîtef/is epnbcließ iftbip Wm re Wtlbclm/op toeUßc 200 cn 50 mannen ma* tf/cotb bes lt;0encraelS I^aters ^ebip fdbe in b?ant gdremen/ en baer beur gants berbo^ben gcbjcjöen/alfo bat allcene f perfoonen baer fat» beerben. ïDe fpaenftbe ©ite-abmirad/nebens notb 5 anber grocre fpaenftbe ^ebepen / fijn nebens bc ï^oUantfrDe gefontben / cn bclmjle bie acnbailcnbc 6 j^cHantfcbc ^fbepen / niet gdgtß ’t beßeUet luas/bnn beu barigen ontfet Werbenz (o uebbé fp/na bat fp ben ^paenfeben debout bp natbte betobert^ bebben/ baer lue» bet upt bc fpaenftbe ©lote begeben/ cn ’t gbe« mtlbc ^duy tot ƒ er nambugue gebjarbt/bat met 22 Wctalc ^turben beeften / cn met 200 billen^upthec gdaben luas. We Fpaenftbe Debben baer bacrop na ^ataiba gduenbet/ bp ƒ ernambugue 1200 mans acn lanbt gefet/ cn bier nac bates lucegbs booggebaren. We WupnßertßerS Debben onber befen bed j^oUanbfebe ^ebepen bic met allen nootbuift gelabcnlnaren/berobcrt/ en baer beur bie felbe Uanben een groote feßabe gbebacn. «nbers is tegen bel^ojtuggfcn banbe^ta» *•§ wc ten in ï^ollanbt een ftberp Wetreet gcmaccfit ^oiiwoe» getoo^ben. Want na bat bic booiß ^ojtugij» e«»*quot; ^ fen in©?afilitn allc€b?i|ïclitBe cn goebe mib» ^^ ”»“ beien tot berftbepben malen ptefenteerben/om ' ber befen bc felbe gehangene bad gDctcactcert/ gccelarccrt/Daer gdt gegeben/en nat Dnph ge« fonben: Waerentegens ban baer be ^tatiftbc alle bpantfebap/met bangen/fpannen cn boot flaen betuefen bacet : foo beeft men in ï^oUatit bclloten/ bat alle be gene/biemen foo bud in’t gins baren/ als in’t boeberßomen ban ©tafi* lien cn lóojtugal ober be ILinic beßomen hon« be / fonber cenigD nenfien ber perfoonen / ober boo^bt foubc gbeboojpen buerben. lt;©p befe tpt beeft een 3efuÿt/ bie bes Wra« bc ban lt;®libarcs ©ietljtbabcr baas / in ^pa» gnieneen lt;ractaet laten uptgatn/ baer in bP ftb?Öft |
|
Hiftorifche Chronijekc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 7 0 1^31, fcïi^Dftenamp;tfient/batbePaustttctanberjSöan booj een gcmepnelStficBop te gouben 5P/ooc6 i^f Ä*’ ’^’^^ ’’’^ getorit en ßabbe/ban toat Bp tn^ta* 3StfiWn ^’^'’ ‘’gt;'^^i‘ Wtt lt;lt;5oubernentent Beeft/cn fijn ve» ^Pflsmen/ Q^ttuse Bem niet bojber upt en ficeeBt. ^uljc MtAiS?* Ö®^ Bp betoefen met Bet gene tn ben GonciJio tot Gonflants 10 beBent geluojben/mbe berSte# fingBe be0 Paus Martini be V. bat al(oo lupbet: ^e Paus en }0 niet boben Bet Concilium, maec Bet Concilium 10 boben be Paus : foo tn OceeBt oot fijn goubevnement niet obee be25tffcBop* ven j lt;en bia0 be Paus ban Wegen bie aenfietv litBe jiabt aome be boo;fitting toegelaten ge^ Wo^ben / niet tot bien epnbe / bat Bp boben be opperfie JSiOeBoppen BeerffeBen foube. ^« En ^et i0 Wel te gBeloobcn bat befec Sefuiten '^ ta tritt* ti^üctaet bate Wtberoo^faett is/bewtjle bit be-Ï'‘’3ffnitc eebitfibe t3aii0 ©tbanu0 be 8. een feer fleeBte ’wu ^efuite bjient Wa0/ en niet alleen Bern/ maec coc be Bedt lt;®o;ben0/tüt 35iffcBoppelicBe oft anber Boogt «OeeflelitBe bignitepten te Bomt berBinbetbe/ootBanbens be gBemelte Pacribus feer onbjienbclitB Wa^/en Ba« altgtfletBt fa* beur beWec0/maer beel meer fo beel Bp Bonbe/ Baerl.Bun banbe bozige Raufen gegebene Privilegien,metboojWenben bat fulBe totnabeel btr BerBé gebijbe/berBoït en afgefneben B«ft, ï©antalëbe IKon. in Spanien beur fijnen ^fimbaffabeur / ben Carbinacl Bergia, bp Bern freveft Beeft laten aenBouben/bat Bp ben boojf3 Sefuijt bt0 «öjaben ban Olivares 35iecBtba# oer tot Betlt;i£trt3bifbom Valentia toelaten Wil* be (bat tegen Bem norBtan0 ber ^cfuiten «Se* nevael felbe gefept en bé ^auö gercmonUreect Beeft/batfulcp tegen Boer conflitutioncs Ware) ‘ Beeft bt 3^att0 in fultB begeeren be0 ironings niet inWtlligen Willen, »aec ebcnWel Betftet op fultBen afflaen en ontfepbe antWoojbt/ ben Stoning in ^panjen notB niet berlo|en gtge* ben/maernocB flertBeraengcfet. lt;een0baeg0 guam befpaenfcBc3€mbaffabeur be Carbinael Borgia in’t |5allapö/ en fpjacB ben I3au0 met beft woo;bê a en: i^eplicBHe baber/ uWe ï^tp* litBept foube mijnen Stoning te gebalk boen / niet alleen in bit flucB/ belangenbe Bet eert0-bijbom tot Valentien, fitB WilbeerbicB baerin te betonen/ maer ootfi be ^efuiten in’t gemeen bic beure opent/ bat een pber onber Ben morB’ te 23iffcBop Werben/en alfo befe onbiUiBe con. fiitutie motBte affeBaffen.Want op befe Wijfe foube men fien/ bat Bact beel boowaemfîe lie* ben ban Bare Socicteyt afbot/en fp be0 te meet geBoo;faemBept en beter te regieren ^gnfou* ben/baer fp nu tegen WoojbirB fo ongeBoojfat \ enbe front 30n/ bat fp noth be ïtoningen noeB 23tfffBoppcn/)a felf0 be Raufen nictjs obebie# rtn/gelgtè in isebcrlant en «gngelant.^n In-dia tn blagen fp nict0 na bet ©iffeBoppen au* tBo?itept. 3n 5®uptflantbtracBten fp’tbcbcl ber jdaufelirBc legaten, ^n ’t oberige beel ber CBBfienBÊPbt blieben fp Watt fp Bonnen bc matBteen0 Boogeren geWelw. Ware baerom feer ractfacm/batmen befen gebaerlicBtBoog* Jnoet t’onberbjucBé/Baerl. befe beure betlSif* ftBoppelitBe WeerbitBept openbe/op bat befet d^oWen/ber boojnaem|Ic en belle perfont bt* rooft/ bc0 te beter in gcBoo?faemB5 bes 1^aus geBouben/be StertBe mm periBel toe-gebiatbt Werbe/en fitB öe gefniten niet fo Boogmoebtg tegen be ©iffeBoppenen CBîiP®l“amp;^î^oîfî«« vetoonben. ^itbiftours bejiBorgia tegen bt^efuiten |
en Boo|bebe ^auS niet ongeerne / en gaf bacr 1631* op tot antWoott ; l)cer «©efantc/giip fp?tcramp;t Wel tegé be ^efuiten/mact ’t beflupt «Wö bif* tours / batmen Bacr be beuren totte ©jfoom*’ men foube open bot/en beBaegtmp niet/welt* Be bacr na flrett/ batmen upt tWee quaben Bet minllcamp;icfcn foube. Wp bebinbS hattet Wact iS/Wat gBp boofes banbe Sefuiten berBadt : maer 'tfoube beel erger fijn/ Wanneer Wp Bacr fouben op’tBoogflc ber ©ifbommen late fiep* geren/ bcWgle fp alsBoogmcebigc lieben bacr bp niet blgbê/maer bobt bc lt;CatbinalenBlim* men foubtn/ en wanneer nu beur ongtlutB een ban Bacr op ben |öauffelitbcn doel Blimmen foube/Wat foubet ban mette it err he Werben ? en Wanneer foube ’t f^aufbom Weber ban ben 2tcfuiten Bomen i Wie foube onber Bacr regi* ment leben Bonnen? ofte willen leben/ jßgn ï|ccrc/gBp eu berflaet Bet niet/lact bc^jefuité in Baren Refeélorio, Wp en begeeren Bacr niet tcgcfclftBappeninBctfcBipBcnl^etri. ^nbe ï^crfilmacntis 1) er to tl) üarelsban J^^. 3Stbcrs en Jßantua foon/ï^ertocB ban ßetcl/ Helft, befer Werclt obcrlcbcn/bic een jonge ^jintc en ©jinceffe en fijn Wijf fWangcr aegter lict/bie bo?ts Bier na een jonge tBotgter baerbe. j^a benuptgangban «©rtofa.isbie^öjoot- ,^'°“£®f5t ■Qcrtoginne ban ƒ lojenticn/ als fp op bc rep* ”öm fe Was Baren Ï^cer bweber ben ßoomfenStep» aerft. fcr te befoeefien/ tot kaffan acn een ratern Bac* difB gcfro^ben/tWclcB tot Weenen 'tbjeücB* benfeed bat alrcebc WaS acngcftelt Bacr t’ont* fangen en in tcBalcn/oocB tot bien epnbe fom* mige grootc^tuffien lt;i5eftBut upt Bet 3tnio* nitieBups op bc Wallen geboert Waren/in leeb en treuritBept beranbert Beeft. ’tUirBacm iS namaels na ^erfiauW inber ^ticrmareB/al* baec oofB Bacr SJeer ©aber lt;öïert3Bertog Sta* rel ban lt;©ollcnrgtB/bcgraben is geboert göe* boert gcWo^ben/cnalbacc met gBeWoonelitBc Ceremoniën ter aerben bedelt geworben. lt;©otB3gn tot Weenen acn Bet epnbe befeS fc^ïf^i^'* jaers löji.fcccffBïifBcltfBetngebentfiWeer* g^eoereft# bige faken gebeurt/cn fanbcrlingc 3 WeBen na w/rcoigfie makanber/ altöt op ben maenbatB/ eccdelicB f^fien/ she* ben 2 8 J5obemb,is tot Weenen boo’ bc ferjot* pookte een mondreufe geboomte cpbeW^^’^ ge* att« cpnue bjatljt gcWoiben/mct 4 Bauben en z Boffben/ W» jlt;w»« en 3 bocté/’tBeeft 2 bagé gekeft en is ban beel bupfcnbt mendBen met groot berdBrifBcn en ontfetten acndBout geWojben. Wacr na ben y «®cccmbj. is 33oct. 5oBan gt;©|an3inge/ tiger Ïï?ofcacb/bic Bier te boojen bes ©ilfcgops tot Wfburgs Gnebt/Amhoor en boo^naemde Promotus enSolicitator, bie in bc felbe ^tabtbc boojnaemde ßefopnatcur WaS/tot Weenen fittenbe inben öaebt als Bp fpjeden foube/banben doel gebalkn enbe plot» fclicBgedo^bcn. WefgtlgtBcnbcn 11 en 12 bScceiubj. Beeft Bem rontom Weenen een grouWfame florin* Wint berBeben/ bic niet alleen te Water enbe te lanbe grootefeBabe gebacn/mner ootB 2 feBoo» ne Booge lt;0 jens banber^efuiten nieWe €01* kgie/en bet lumberfitept albncr( WelBcin tro-phacum Deo Vidori Opt. Max. in memoriam B. Virginis Mariæ S. S. Ignatij amp;nbsp;Francifei Xiverij Ferdinandus 11. Imperator gedatUCCrt) in fulC* Ben gedalte afgeWojpen en nebcrgebalkn/als ofmenfe Benen WccB gefnebé Babbe/botB nie* mant en is bacr beur bedBabieBt gBeWojben. ©’cene tojen is in ber boo?f3 3efuiter lt;ollc* Z 2 gieg9e» |
|
Vctvolgh det 180 T 5 3 i. eie gÜ^tJaHên/maec b' anbet op ’t batB bitjnen Uggen.^efe (aften ftebben ftp ö’^ïntooonberS groot bcrfrö?it6en beroojfnerfit / en bed bet# flanbige fjebben öaer upt befloten / batter bed ongduep tn groote beranberingen beur beOup» bet en gepjopöetcert toerben. ïOönöcr^ lt;ot inlage Rebben ftaer oor aen’t epnbe ber Ï«^S W«fft»gt;aenben betfebepben Jßiratulcn laten »iflcS nierBen/gdöc ban onber anberen beb Sepferp Ijoföienerö tarif/ 2 lange groufame fcöoubje* litftc ï©üjinen heeft gebaert/en tb op ’t I|up0 boerin fuiften geboomte gefdtiebe/beur een op-geflaen bperb;ant/gantö in b’affefjen gelept. gn’t begin beo Ï0lntertnaento heeft firn tot Jlïenfelbtet5/4 mplen ban Uppfitö/cen Wa^ ter-put in bloet beranbert/ ’0 gelgcj; ip oot In Rabfö grarftten gcftljtebt. 23p befe tgt 10 oot op b’lt;©ofi5ee beur ontoe# ber grote feßabe gefdjiet/enbcd heben en goe« beren gebleben/’ttoao fitltft een toint ban bon# ber en blirem/batmen mepnOe bat ben jongflt bagh boo^hanben toaö. «roiipme lt;en epr.bc befeg jaerO/jijn b’inbïoonberO In pcttt'bftiin^ ’tlt;j[^oningrtfcamp; fiapdo op ben 25erg Vefuvium Snob# (^** albaer Monragna di Soma ghenaemt toert) rseft jan# in eer en jammer hf Ben flanbtgerotfjt. ÄÄ ^®lt;'” 23etgh heeft in fijnen omgang tn bc bfs ®rr80 30 TDalfche mijlen/iö ban be fïabt J^apdö 12 ï^tjubB. mglcn/en bar.be jee 6 Walfthe mijlen af gele# gen. tOie gantfrhe ?lant|lrefic io bol fehoone lïebeBcns/biccBen/bojpcn/luflhupfen/pallap« fen enbe floten / feer rtjeB en oberbloebith ban Ïlöijn-ghebJao en heer hefte bruditen/alo: Ci# trocnen/Utmoenen/j^omerantfen/Stmanbe# len/tDabdcn/etc. alfo battet genoethbooj een aerto ^arabijo gearht toert. JRacr beur befe groufame onfleftingc beo bergo en aerbbebtn# gen/tuertet alles bebo^ben en geboot beur boj# rieftept. ^onberhnge ^pn onber anbere totten gronbcberntelt bic tegen J5apelo gdegé blee# ïltnTorre del Greco, Torre della NuciataJorio, Refîna,Portiâ, en bed nutbare goebcren/baetin ten groot goet ban lDtjn/€oojcncn anber ja# Ben ghctueefl fijn/ foo bat bc fthabc op bc fclbe siijbe op 2c mad honbertbupfent Croonen ge# feftat werbt. ■lt;©p banber 5öbc beo bergo tegen't noojben iO/neffeno anber ©Ictften/ bc flabt Detto Via-no,bic boel 4 of 5 toalfthc mijlen banben 25crg gelegen io/banbc glotpcnbc affthen/en bc flee# ncnbtcbatbpcruptfpoog/gantO bebeeftten in ben grontberflagen geWo^ben/fo bat toepnig menfehen haer Bonben falberen / en niet meer ban ï hupfen inbe fiabt fijn obergcblebc. *Dcn ©ojfl fclbe ban bic plactfc en lanbe/ boert ban tenen ft een bootlicB geboonb/ en men tonbc 115 meer be henné Waer 3ón jSallapo Dab geffacn. Op bat ben Uefee hi« ban een gronbich bes richt hebbé mag/ hoe’t met bit groot boonbet tou ch en onbcrhinöcrlirheonmetdiche fthabc in’t begin mibbcl en epnbe bergaen io/ hebben top 'tfclbc met meer en toijbloopigcr omfian# bitheben hier bp fetten totllen. i©cn 6 ©crembi.’f morgeno bjoegh/hceft fith een boben mate biefie ï®oltBc laten fien/ bic fclbe heeft upt bc onberflé centre beo beego Vezuvij harenooïfpjong genomen/enbe in bic hoochte ten hemel opgeftcgcn/betl anber Blcp# nc ïöolrhen ban hem getoorpen / hoe langher hoc meet toegcnomé/cn met berffftepöf ginto tn toeber ghtbogene Bromme cpnbdirhcn bo# ben hem gebjaept/ oot alfo in bc hoogte gefte# |
gen/batmen fomtijto biefdbe int gefithte het# 165' 100?. 1^00? befen 3gn op bc boojgaenbe nachts b«fthcpben 'Ïlcrbbebingcn gcfpeurt/b’toelcfte ootB bc fïabt jSaptlo tamditB heeft boen bc# ben/ both niet al te flectB ghetocefl/ noth niet gchooït getoo?bcn. «©nber ben bclthc ( bic ban fulcBc ongetoo* nditBcn nieutoen toebal niet gehoopt Dabben ) io een groot berfeDzichen getoeeft / en beur bic groote ontfcttingc/5ijn mifgeboo?ten onber bc menfehen gefchiet/cn ban toegen bic grote m* riofitept bc flooghfïc plactfc bet fïabt terfïont bolmcnfthé geftcn toert/bic both anberO niet aio bupfïcr en birBe toolfté hebbe mogen fien, 19ecl ban b’3ntooonöers bic op’tbelb en bc nacfï acn gelegen lanbcn beo beegO haer tooo# ningen haoben/ftebbent boo? b’nlbcrbcrfeBec# fïc berloffingc gehouben haer bp tgto te falbe# ren/en hacc hacfï upt fultBcn fïof toech te pat# hen;alfo io ben toeloop inber fïabt j^apdo be# gönnen/ en heeft lango hoc meer toegenomen. Cn offrhoon ’t aerbtrtjeh bitBtoilo beefbe/ en hem fîabith nac malftanber heeft gefchubbet/ hothtano ift felbe onbertoglen meet ongefïup» migher aio anbero bebonben te fthubben, 53 e Carbinael Bon Compagne,bic fith in’tCafïeel Del Greco genaemt/heeft opgehouben/cn inbe fclbe plactfc een gefonbeberffehe tot fijner in-diQ,oliiie fccc genen gljbc lucht bebanb/ fo goet alft mogdicB toao en te bo?en palcD te toefenz heeft hem In groter haefî inbe boo?f5 fïabt be# geben/ootB terfïont Bibbagencn Proceffiones bcro?bcnt «©nbertuffehen is ben nachtboot# Danbe getecefl/en men heeft fulcft gtrupo ber» nomen/bat of fep non alle âmifo blacfbalBen bacr getoeeft habben / en in fulrhen bpcrighen fpelonrhe hacc lieren ho?en/borh ebentod fulp bacr bp met hanbe bergdteeften toojben. 53it gcbup?bc fonber ophoubé/ maer fomtijt heeft men fultftc fïcrefte bonberflagen bernomé/bef» gdgeje nopt upt b’albergrootfïe fruthen ©hé# fehut in befehictinge eener l^efüngc 3gn ghe# Doojt. jSiettemin heeft bé berghoog enbooit ftoarte fïintftenbe toolhen ban hem getoo?pc/ toelcBc tot herfdjepbe mad in menigcrlep ge# fïaltc aio bperblammen hebben gelicht/ ooeft aio ben blirem fnd toeber bcrbtoenen. Ijicr na heeft fich bic boo?f3 toolBc berbcelt/ tn lOhed ober bc fïabt jSapelo uptgeb?cpt/bc liebtn oot groote fehabe gebaen/ toantniemant toao foo loerft bat hp fith boer teghen beefien mocht/ bacr mtbehp niet/ alo DP aeffem toilbe halen/ ban bc fclbe befmeten gcquetfïiogetoo?ben. ’t^tabich bulöeren tn fchubbtn btr '^erbrtjer bat totte groufame bcrbupfïcringe beo luchtO B'bie ban toegen ben upttermaten groten biemen bebant/ hed bith en bonther iO getoo?ben/fonbcrling betogl bc nacht bate toe biel/ heeftetbcrfchzirhen fo bermeerbett / bat fich be heele fïabt alle maten heeft ontfet/ ten pber fith bc boobt boor ooghen fïelbt. Ï3cclc onber be boo?naemfle ï^ceren/neffeno ’t Kbcl# licBc ©zoutocn-ghetimmet / hebben haer ten bede inbe BecBc/ten bede op b’ openbare fïra# ten/fommige op bc hupten-toooningen en an# ber berre afgelegen plaetfcn haer behupfingóe genomé/meenenbe bacr beter berfchert te fijn, Ï9erfthd’ben ban 3tbcl hebben hutten ban bic# Be berberen op bc groote plactfen ber fïabt laté brengen om haer onber bc felbe te befchermen. ^n’t mibben banbe toefte io bc gehede fïabt met affehen bebeefit getoeeft (mojgeno b?ocg/ maer |
'5 lt;«'■
’i -.ï* ';i.söjy
fin*
*«\ r
'’ gt;;*.î'-' quot;gt;''ti'
■i' •uMMj.' quot;nbsp;’OJC-'i^'ï”' .
'Sii rr^ ' ‘
•CmJïi’ -.
('i-T.
■. . .y .. :»Im ’-' .«”• inrr.^ . ;• icwn^ïï '’’'*amp; : . ï ;lt;: ri'^ad gt;■•,
';Ï''5oT:j
*«%
M-i-^-'^it’tó v. ;.ïâi.4 ftjrws , . • ■ ** ■’jät« .^lt;5'4 U . ïunl jlg »heilik ■ ; r/.înt r’ur / ■»gt;.. rwSi^iv jjftv (t
t»t • ’0
;i ïlr 41!gt;n .
.quot;.’»«ythf. ib’^-
-SiftTii- ,flt;ti.-,
''f’-yö^ïii»ï
: -;--'0#ï3»W b
*'lt;T«'vf*‘
$.«V tgt;5f r' : ■
♦n-t
^.iï'i ïö Hj ‘ïf^ • .•» w^oo® ni m j « x r^’ïtf ^ï jyö D äjhm.af.)*''' ^''Ar’^oW.i^H^^ ^^ «r ;«gt; ^ «»-ntiia *^^ fnÖ? /-tb:dï^/^Mto n^jyO^^ WKw ï^ \»Wt' v^ps^W^'* ^ l4«»K*«Vf**-''^‘'«?^'S nbsp;nbsp;nbsp;'
■’Stc'Tij : ?ÿQ. jntn^rr i.«lt;T*f-At^
Vï lt;‘J ‘•k»y ' •1* ?^ ■?!*’
i^-f
:^»4*fei''
? 4«.
w.
Ë. 2. lx all: deter meet'eyerlgt;levé valclt ^e/aïf
|
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;181 ’^5 !♦ maecliê tégen biebaerbegonbe te balkn/gccft fukr terflont ïucöerafgebiaflcge. ’©act Wert corn bebonben/ battet raater bat banbe batk-ßoten neber quant / geel beoefen afcöatßtigD toas/fo gebbf fommige om meet berfeBertng ban befcn te hebben/of fulrt baer upt oojfaern nâ/ bebJijl Dem bat toater tube lucht met b’ap (then bereenichbeoftc of biefelbe banbe 0001(5 baficn affpoclbe/en met Dem boerbe/hebben fp een ©at mibben inben Dof loten fetten/en 5hn terflont getoaer getootbé bat fuIBc gantö ban bet affeDen bebetnt merbt/ in bebentbinge bat Det op t onberhe en op ben gtont be? batp/Det baatet immediate baet in balknbe/maet noclp tanö ben regen ebentoel Blaer gebkben io. 43n tot beDoubinge en toelbaert ban ’(menfrDe ge* fontDept/Dielbent fommige baet booj/of bien tegen toare benmenfeDenuptermatennut en bienjlitD gebteefl/in obertoeging Dp bie tool« De bie be fiabt bebecBt Dabbe / berbeelbe / en be offtDen bie gins en toebet inbe lucDt in’t ronbe bloog/ gang ter aerben toerp/toefBe fp anbero fonber ontblieben / met firDtbare pericukn en groote frDabe/ak fp abem geDaelt Dabben aen Dun getogen/inflocSen moeten. eben ben felbcn morgen Deeftbien^ergD ten groote menirDte bantoater enbjanbenbe afffDen ban Dem gegeben en up tge (pogen/ bic na bat fp beel bperige (nelk b^pbenbe Waters bloeben maette/Dier nae met (ulchc groufame onftupmifDept ban bek plactfen met on-upt« fpjeficIitBcbiokntie/gelgcaljS een ,$untblocb ip ncetgebalkn. *©ber fukje 00c niet een boom Doe biep Dp toao ingctoojtcit/ of Dp 10 tot ben gront uptgeruct/ja geen DupO of tooninge/Dcc flertb 't fonbament gelept toao/fukB getoeibt Deeft mogen ontgaen/ oft moft Dem opgebé. ’t ©00^(3 uptgefpogen ©ergDtoater Deeft Det alko omgetooïpen en berfeDeurt/ooe al ’tgene battet onber toege acntrefte metongenabigDe furie tot fitD getogen, ^eer beel grote heben/ bktben en borpen 3gn Deel betfloog gctooiöc. ^e Zee oft jßep? aenbe ^oo’tc in’t incomen bet habt/iO ter felber tgt a 10 (ich ben ©erg fo Otoufacm öctocegbe/een rupme tgt Deel b?oog gebkben/en ban bet 3gben na ben ©crgD toe/ ten tamehehe langbe gDeheel berbjoogDt/bat/ gelgtfemcn toeet/ een getooonlicBc toertßinge 10/ toanncct’taerbbebenplacDboo^tte gaem Cenige Dielbent baer boof/bat inbten b’affrDé ongeflupmiger togfc upt bic fpelontBé/fcDeu* ren en gaten beO beego evaporeerde cn uptgDe« bjoDen toaer/ 00c alk gangen en toetreben bet lucht/ beffe’fo vacuum toeet te berbulkn foube totgeAoten Debben : maerbit cn mach be na« tuer geenfino gebulbcn/ cbcngelgcb toeberom b’afftDen ’t toater beo jDcpio ban onber acn/ op/acn/en tot Dem getrorDenDebbe/enbe (ulct Domt 00e mette toactDept obereen/ in bebene« DingDc/bat foo beel toatcro niet banben Demel geballen 10/ bat effen op bie tgt fo groote toa« terflroomen fo fuel Dabbe tonnen (opnertn oft beroo^faben. 3lnbtrcmepnben bat (uier geen toater toao bat upt be JBcp? / maet upt cenen bloeb toarcboo;tgetomen/met boo^geben bat Det felbe onber ben berg Deen loopt/ cn upt bic booïf3 o0ïfaBcn baet toe getogen to getoorbe. ©ben in ’tmibbenbanbiefeibetoeBe/ento men bie fcDabe ban al befe bingf notD niet ge« toaer getoojben :toant Det boltB bat inbe fiabt quam / en Deeft notD niet epgentlitB berDakn Bonnen Doe ’t in alleo bergaen toaO i cn 10 ben |
Demel fo bjoef cn botttBet getoccfl/batmé D^ni 16 ? 1. qualicB Deeft Bonnen onbeefthepben. g^aec 5ön berfeDepben Ibjorcfficn/ maet ebentoel met booj-oibinanticn/ betoglc het bé gantftDenbatD met regenen aenDielt/beflcllet gDetoojben en gccclebiecrt. ’t ^terbbeben heeft oocaltgtboojt/ maet niet meer fo DeftieD ato bojen/aengthouben/ nochtanO en Dab het her« ftD^itBen in aller men(cDen Derten boojtoaer niet tod grooter 5gn Bonnen. IDonbcrbacghO Deeft Det Jtertbehen noth flacg getontinueert/ maet bat menicDfulbirD hractBen beo herghO niet fo feer gehoopt getootoen/fb io 00e banbg ï^emel een blepne regen geballen/bie oor gren« fino berDinberbe bat bicacngcOelbef^joteffie niet toate bolbjacDt getootoen/bp toekBe coc be Carbinacl ©ert3bifffDop albacr/bencffeno ben Vice-Re Dem pcr(oonlitamp; bertoonbe. Wk •©o^benO lieben / ootB bic f onnen bp tockamp;c Det noeDtano iniamp;jotcffien mebe te gacn/’tge« bpiptfi niet cn io/Debben baet bp befdbe eben« gelijtB barboetich acngeflelt. fut min en fijn fo tod mano aio bjou-perfonen een groot ge« tal/met bloote boeten be felue nagebolgt. ©e« k Debben facBcn acngetogen en Duet aïo Jlto« nitBen beBleet. ^onmuge hebben booldjoof «O ben anbere berber (tomben gebeenten in be Dan* ben gDeb?agen/ en bek hebben boojneBroonen opgefet/anber groote cn (toare freene nen Dact halfen ghehangen/en fommige hebben groote Bctcncn achter aen ghedcept/ bek hebben ootB flritBen aen Dact halfen gehab/ en anbere heb« 4^ ben groote trupeen ban flertBe en ftoarc balt« Ben gebjagen en opgeDebé/en bic felbe op hact ftDouberc gelept, ©n ’tgetal ber gene bie Daev bapper gegeeffdt Debben/ to feer bed getoeefl. i©eo bjubaego heeft hem bat JUcp’ bat in’t ecrfl tamclitB tooclbe/toat geflilt/en mé toert getoact bat ben ©eber beo lanto groote roock ban Dem gaf/met boomen ganto bebeeßt toao en bol Dout heeft gelegen / bic ’t (Dem toeber« omacn'tlant habbegetoo^pé. ©’nfeh bat ban ben ©crgD afbid heeft flercB gerooebt/cn ben mceflenbeel bet 3eeßu|len (gdpeßbe ftDipperO betupgben) ingenomen, »©ie fdbe bebefligen ootB/ bat fp met hact (chepétot aen’t onberflc ban een DoogDe flcenrot5e bie men albaet fiet/ platDten te baren/ ban toekße nochtans alfnu het toater een goebe flrehe adept. ©bengelhtB hebben beboo;(5 fthiplieben een lang boo/ge« berghte ofte Promontorium bat hem inbe Sec uptflatB/ bertoont/ met boo?gebcn bat fulcBp feer ntcutoelicBr baer Denen geboert io getoor» ben / cn baer upt berootfacefit alfnu groote cn togbe omftoebingen te foecBé/bacr fp te boicti nabp cn birDt bp ’t lant hebben Bonnen baren, ’t^io toaer/ to Det niet mogdieB/Det Ban ootB gantfeh tod 3gn bat bit Dacfltge cn fnclk ont« ftane aftD-rgtBc Water/ bat ban bc ©erghen ongeflupmiger topo nebertoaert geballen io/ het felbe ban fgn boo?igDc plactfc toech ghe« ^Deutt/en hem albaer Deeftacnghefet. Ï?et ©allcpO ber ©ojflinne ban^tigliano aen’t ©afleel ©el ©reco/bic fulp toebehooK/ cn boben op ber fpitfen nae ber Sec toe/op cen flecnrot3e gelegen io/bat io onbekhabigDt ge« blebcn : ftJacr bc anber rcfle Deeft men (eer gcQitDtct en feer gcfrooit bebonben/ tot fulcBp 3gn banbe inghcbalkn JBuren feer toepnigh ^tutBen op Det fonbament blgbcn fracn. ©ie ©omBereB bic acn bed plactfen tocch-gerueßt of gefeDonben toao/lagD altcmad bol Z 3 afffDen ï |
|
Vervolgh der iSi i ^31, nffefKn: en men faeß ooeß niet een entßti toaer» teeeßen toact tc boomen ölt (traten geftatn ßaö» öen : öe gupfen en tocontngen fgn gantei ober tenen goop getoo^pe/ban onöcr tegronbeupt gegolt en aengebult / en ’t aettrgtamp; gcIgtB ge* maetßt.^o geeft ooc6 niemant gebieten biaec gp aen ’tfeBcrfle foiibc gené gaen/ om bat b’af* ftgen ’t Ittgaem tergont neberbierp/tn bc git» te bie bc felbe bp fitg gabbe/ ben menftge bet* bojf. ^ïen bric plactfcn bjanbe fultje norg altijt • booit/ja’talbcnningcgruprßj:gen/ bat gern tot gier toe booj bc grootc furie bcö ongefliip* migcnbiatcrjs genoeggfaem bupggbe/ en niet uptgeruebt bias / cn Bonbe ootfi geen parboen begoub 5 notg onberfegoont blgbê/ mact moe* fle ban bic geetc affegen berteect toerben. ©cel litmaten banbe boobc gegamé/bie gier cn baec beciltopt lagen/gebben een rilenbigg cn erbar» mriitft fpcctaßelbetoojfaccfit. ^oo geeft men ootB eentge fiutge ban fbiartc berbjanbe beur* gatigeberbioogbemateep gebonben/ batmen booj menfegen blepfcg gegouben geeft. ilïen geeft oot6 booj ggetoiö beriegtet/goe bat bie lt;6ouberneitr ban bic boo}f5 plactfc/ na bat gp ccnfbeelß onboo^fiegtigg na ben bergg toegerebf geeft/ of gp biel gem fribe niet boop bet bacr binnen begaf / notg fulcBr booj gem nam/ bat gp met fgn peert ijs onbergegaen/ cn ban bc afftgen ganto bebetBt toeebe/ cn alfo in ten oogcnblicB bc boot gcfmaecBt/cn albacr bc» graben luert ban b’affegen/bat ootfi ben mee* penberi bet menfegen toebceboer/ bic ban toe* ggen fultfien fcgjitgclicgen toebal/ gaec leben betlicfen moeßen. ^onbaeggß gebben gaer fommigc telanbc na PietraBiança begeben/in mepninge gaer na Refina tc begeben/ inacr ben regen/ neffenO bie grootc onggeflMpmigetoint/ iß oo;faecfi gge* toeeft/bat fp gaec boo?gcnomê repfe niet fion* ben in t toerrit geilen, ^eß anberen baegß fgn fp bp’t cageel Del Greco, gcBomcn/betoglc na befe plactfc alretbe cc banc gemaeefit toaß / bic men noegtanß in’t uptgaen niet tori fonbet pc* rgtfiel ban onber te fintfien gebjuptfien moeg» te. lt;Dic grootctoateeblóetban becalfrgé geeft tot Pietra Biança tot aenbet «c niet gereptBet : matr ebentoel iß ben gant albaec beel erbarme* litfier alß in’t ggemcltc raged del Greco gge* toeeg: toant anbeefintß geeftmen cenbelt boi ngegen cn bergoo^be fafit gegen : maer algiec geeftmen cen onbegtgpclitfic confufie enber* menggenige bet boobe litgamen/ foo tori ban mengge alß beel anber bieren gegen en gebons ben/ bie in gutfien gefegeurttoaren : niet min gebben bacr ontallitfie boomen / tognß/ ben* gecß/bantficn/materagen/Bleebcren/fcgabcl* ien/ goclen/baten/ïîigcn/ cn anber biergrigt* fie ongefeggelicBc tot niet gemacefite bertooe* ge faßen gelegen/bie ben mecgenbeel in ber af* ftgen begraben toaren. lt;©nbertoegen iß gaer beel toeenenbc boitfi bic in’t cerge toaré toetg* gcbloben / cn gier na toebcr te rugge geBeert/ acnfiomen treben/om te bernemen goe get ban toegen gaer ouberß/tooningen/gabe cn goebe* ten al gegelt toaß : bic felbe gebbé ben mecgen* beel betupgt/bat gaer ootfi niet bc minge ftoa* ritgept gabbeacngetceft / ootfinieten toigtn toacr genen fp gaer toenben/ cn bc plactfc bacr te bojen gaer gupfen gonbe/na blagen oft bin* bc foubf. Tüe grootgc gelutfifalicgept fultBcr rampfaliger lieben begont encBcl bacr in / bat fp ’tlebcn bcgoïiben gabbl/bantfitcn ootfi bacr om ben almargtigcn lt;^ob / en na bat bic felbe |
gaer epgen peegtfielen bacr in fp gegefien gab* i ^ j ^ ben/ begtrtitgben/ fo atgteben fp bc fmerteen ’t berließ garer Binberen / ouberß en goebecen feer filepne. Wtgenonien ’t Caged del Greco, bat ebê op bie felbc lant-grcBc gont/baer boo?* tgbtß biefegoone gabt ï|ertulana in fgn gent gont/ fgn nocg boojbeeß na be 3gbe ban bc jec get Caged del Anunciata,bacrbOO?tgtß Pom-peius iß getoeeg/ neffenß Refina, Pietra Biança, San Giorgo cn bed anber fiogelitfie blttfien tôt niet gegaen cn jammeclitB bectooeg 31)11. 3ôa ’tlant toc iß bic gab beel grootec/en met fultfîr ’t genc bat tot Pietra Biança gefegiet iß/ berre niet te gdgefien/ cn iß feßer/ batmen al* baec filler weeg fal bebonbé gebben/obermitß get albacr bc lt;6riegtntgept ber 3ee niet en gab* be / bic fulcfic dltnbitg berbo|benecn tot niet gemaetfite faßen toetggeboect/ of tod bebetfit cn tot gem genomen geeft. Odhviano, toritfit bcß ^auß Leonis be Xl.upt ben gupfc Medices in poffeifon gabbe/iß banboben nebergebaUen cn ged geplcttect getoojben. eben fuleßc erbarmdicBé gant gebben beel anber plactfcn meer erbaren moctg/namditfiï Scaffatra Patma,Sand: An3ftafio,Lauro,Pomiglia-no,Striano CU Sarno.©c gelebt ftgabc CU iß niet tc frgatten gctoceg/betoglc niet alleen ben berg felbe/ bie nptnemenbe bmtgtbaer toaß / inacr ootfi een feer grootc plantagie bacr rontom ge* nen/todrfiebe gab ^apriß met allen oberblocC placgt tc boorfien/ban ber agegé bie acn fom* migc plactfcn meer alß pictfiS goorg lacg/gcd bebetfit ggetoo^ben. «Ceen entfiel teerße ber laut paie cn lantgren* fen geeftmen bacr fionnf gen; geen onbeefegept ber goebecen / inacr allcß in cen loutee belt bol affegenbectoanbrit. iDe 23oomc en Wgngoc» fien fgn gantß upt bégeont toeeggenomen/bie gctoigeluB in bric jaren ftoaeclitB füllen Bon* nen geboutot toceben : lt;©ocß bc gene bic notg obecitg fgn geblebcn/gantß ban xbier bacr na fgn berteectgttoojben. ’t ©ctließacn Wgn/ amp;oom en anbee bieegdgtfie bingc/iß allcß tot niet ggegacn/ en geeft eenen grootenegefibom faebjagc.Cen uptnement gcoot getal acn©ec/ bat inbe toepbc ging/ iß cbengelgtB beebojben cn omgefiomen. ©c ftgabc ban’t îDiltbjaet/ fo ban lt;6epten/ alß lt;©ebogcltc/ ißonuptfpte* BelicB/bic ootB gate fndlc en toatficc bleugelcn niet genoeg fgn getoeeg om gaec tc bcclogen. «Übengrigtfi geeftmen beel boobc ©igtgen ge* bonben/ 'ttoeltfi cen oogenfcggnlicfi mecctepc» Ben iß/ bat ootfi ben onbccgen gcont bcc jee in alle bingen baec ban niet b?p nocg feficc toaß, ©efc gantfege tgt obec/ iß in bc gabt fiapeiß nietßban retgtß faßen ggeganbcltgetoo^bcn/ macc men iß alleen met ben gebebe boenbc ge* toeeg. l^iecnabcrgabccben bc lieben goopett togß bic boobc liegamen tec aerbe tc bcgdlen/ cn toect bat bec bat in befen tot nocg toe onbe* gcaben laeg/ in bc acebe ggtbolben/ op bat get felbe met fgnen gancB met bic gantfege lucgt becontcepnitgbe. lt;2nbe op bat ootfi fulrßr om met anbee geben tc ganbelen cn rommuniteren niet becginbect toeebe/ foo fgnbee bcel fegant* fen-geabeeß om bic gep^geaten toebcc tc ope* nen uptgefonben. «ebentoel bpanbc bien bergg notg altgtboojt/bic toolcfic biemen in’t cerge fatg/gelbe gaec toebcr feer fiegtbaer/offegoon bic felbe na mepninge niet fo goog/ op en bobé gaec filam. ^0 geeft ootfi bie boojß 23 erg cen gcoot bed afgcnomé/ltoeltfi geen toonbee iß/ betoglc fultfien met brie anbee beegen tc bo?tn ftoangee |
|
Hiftorifche Chronijeke ’lt;gt;31. ftoangetinbefen'fling/ettfulcïgenocgfacraop «Etmiael ter TDcrelt Voo?tbjcngen moeten. ©an’t mibüen bet Weke ban ’sinojgenä af/ en is geen affcljé meet geballt/ nofötano beeft bat aertbeben en feftubben ber aerben boon en boo?t gebupjt/gelgcft ban bit berfeôepbenaetî foonenbjaergenomenOebben. ginbeflab €ah taro en beOtlbé lant-begcgp lO 6 gantfege urt na malbanber et fonbetitnge materie ban aer« be in affcbenbertoanbelt/nebecgebaUen/ ban toeltbe biebcrgen/Oitpfen en (traten fo bebetbt Inerbs/ batmen mepnbe alo of get aUejs louter afftljcn getoeefl toare/gcIgcB ban filler ben i6 befeÿ/tegen loureninbernargt begonnen ijs/ te gclgefie ootb be Utebt/ bie notljtanjö tot biet toe fommige bagt feer Blaer en ((eiber toa#/ in befer gehalte berbupltert geworben / bat oocB ben eenen nabupj ben anberen niet geeft mogen fien notg Bennen / en of fegoon bat felbe ben gantfegen bolgenbt bacg gebmut geeft/ norg« tang ig fuUBr Weber gebetert/’t geeft gem ge# ftilt en ig toat liegter geworben. Ï)ier te boo# rttoag eent ftggn inbet gehalte ban een fieerf» fe/bie boo?gent ging/en alfo gefien biert: bie/ na batgp gem ban ’t sur beu to ecg maetBtcen affonberbe/ig gp tod 2 mglen toceggg beur be Canael geloogt/ en gier na geeft gem bie felbe ten betbenmael inbe 5cc gebuptBelt/en gem na 3âapclg toegetoenbet: ten Icfié/ alg gp et blepn gnpfBen op öe plaetfe Sorantfa smringgelbe en innam/ ig gp terfront / niet fonbet groot bet# feg^irßen bet frgilttoacgt/ toeber berbtoenen. ï|et tocrt baer boo? gegoubt/bat/fo be tornt fo tod na bet gab iBapelg/gelgcB tegt be anber 5nöe geblafen gabbe / toare fonbet ttogffel bie felbe gab/toeltBe ober be 800000 5ielt geftgat toert/ ebcngclgcB ban be gloepenbe aflegen/ en gee-upt fpoutoenbe Bepgeenen ellenbicg bet# g?ant en te gronbe gegat/norgtang en ig in bie « gab ban bet agegen nietg onbebetBt gebleben. Ä^quot; ’t l?«ft gt’« tn bietgelijcBé gant met befen Mn '^®’‘0 ^001 bic tut meer/albng toegebjagé/ eet# S“* ©pee gdtcB bp bet regieringe beg 7 kontoer in 3tf# Jy^oj# fpgen/Arbi genaernf; bact na onbet bt ïtepfer ^pto en Defpagano/ in’t iaet na €gjigi ge# booste 80. ben 1 j3obemb,ggclgtB Dio Cafnus fcgipg; *ènbantenbctbcn!^nno io?(5, onbet i^ang 23encbitto be 9.en Bepfer €onrabo/bot be fteenen en Bepgeent/ gelgcB onber bc agegt ttoee gebt en eenige blechen bet to oc get gebbé/ betoijlfe be toint en bic groote gittc tot na óo# me boeebe / tn al gantg in Africa en lt;Cgppten wiiniöoot, geb^agen toetben: ïDacr bp ban oofB lt;01iniug ban ©erona/ een onbt ^egpbent/ ban bet af# ggen en geenen oberbaUen ig getoost en om# geamp;omcn/betoglc gp op ben 23ergg gijgen/en bic oogaccB ban gilet betnemen toilbe. «Kft *®P ^^” nietoen Wpenaegt-bpetbagg ig tot üoint. Öowt «« gtoufaem ontoeet ontgat/en fultBt gagel/regen/toint en bupgernige ingeballcn/ batmen opten mibbagg liegt mog aengcBen. ^^J“S* '^®tt epnbe befeg ^aerg geeft gem een toon# Ätfehe öerlicBc gefegiebenig meteengamp;upbe en gom# «wiai»/-’ men fineegt onber bc €oninggl. ^toeetfe 311t# y tot mabe tot jßent^ toegebjagemtoant bie gom» frS» »©2 «* öen 27 ^eptemb?. fp?cBenbc getoojben/ '* in befe nacbolggcnbc ggegalte/ggdgcB fulcBp Mf. Johan David Segward, |9jCbicBet bp ben ouben blautoen ßegim. onber tóelefie gem befe geftgiebenige berloopt geeg/fclfg bcfcgicbcn. ^Dcn bcogx 27 ZDetemb.quamen totten ges mcltcniaicbiBer bcg blautoen regimentg/ Fe- |
ï8^ trus Schaumbrod,ban ï^al in ^arfen/ef .War» 16 3 ii Batenter / en Martijn Rhoterdam ban «15clnati/ een 3®ufquettiet/bic bepbe onber ’tbooga tic# giment bienbcn/ en gaben gem te betgaen/ in toat gegaltefp btg jDarBatenterg fineegt/bie ban jKoeberg Igfacn gom en boof toag/ fp^c# fienbe toag gctoojöcn/begccrbé op fult/bat gp tergont tot fulcfien gommen / bie ban toegen bcg gooftg naeefitgcpt niet Bonbe uptgaf/gem betboeggen foube. 3Mg nu gier op bc ^leöiBer met gem inging en fulcfien getoefen gommen toe fpaath/en gem bebupbe/bat gp gem toilbe leetcnbibbé/en ’t eer ge gebeb foube ;gn ’t Vader onfe» fo geeft bie felbe tergont fulth gebebt feer perfect en bupbelitfi met lupber gemme gebebé/battet al bc gene bic inbet gobe p^efent toaré/goo?bcn : 3110 gem nu bc i^jebiBer tog* betöbiaegbc/ of gpoocB pet meet Bonbe? foo geeft gp OOtB ’tt^gjigelicB Geloove en bcTien Geboden gefp?oBé. j^a fillet geeft gem bellies bifiet booibcr geermaineert: namelicB/toic gp toare/en meer befgclgcp.^acrop gp anttoooj# be/gp toare upt eé bo?p bp i)al in^atfen ban geboo?tc/genaemt«JDolnau/cn giet Cafper,fgn baber en moebet gab gp niet gefient / toant fp toaten bjoeg gegojben/cn gdgefi metter booS toceggenomen: maer gp 3p ban een ebdman Willem Schicke genaemt/opgenomen/bie fijn toooninge en abdiefie fitplactfc aen befen 002amp; gegab geeft/en 10 in fgn ^lot opgeb?atgt/bp todefie gp fijnen bieng met optoaegté betfag. Dan bact gabbe gem een i^upter onber bc €0» ningl. 3llrmabc / genaemt Abram Rhoterdam# met gem genomen/ met toeltficgpgicr nae in en bp beUipfiget flag getoeeg iö^cn epnbditB banben Warfiatenijer tot Wurt3burg/bctog,l gp een fonbetlingen bieng/ bigt en troutocin alle fgn baben aen gem befpeurbe/ en alfoo tot een Bnccgt 10 aengenomen ge to o toé. j^p toaö ontrent 24 jatéout/cen tas gefdlc met gcBralt gap?/ en ban Woebero Igbe aen boof en gom/ geeft oocB nopt eenigg fattogs bet fp?afie ban gem gegeben : maer aen Joannes bcg «euange# ligen bag geeft gp beginnen te fpjefien/ fmo?# gens b?oegg tilgen y en 6 urcn/aitoactban bit fgn cetge toooit toas/ Godt zv gedanekt in den Hemel, dat ick fpreken kan, ’tïDelcfi bCS War# fiatenbers togfals fp ’t goojbe/tergont gaten man en bic folbaten inben gitpfc/mtt bertoon# beringe geeft acngefept. Wacr eer gp alfo fgn fp?aBc.bequam/gceft gp te bojen 2 bagen lang BtaneB gelegen acnbe gooftpgnc en boxg/bact mebe te bergae gebenbe/bat gem fulp feer tocc bebe. «Êpnbclic als gem bc p?cöiBet boo?gielt en bjaegbe / betogle gp boof en gom toare ge# toecg/ban toien/en goe gp ban geeft leecc bib# bé ? ©acrop gp anttooo?0c; bat toare alfo bes lieben «©obs toillc getoeeg. De boo?f5 Martijn Rhoterdam gab gem ban bet jeugt aen gefient/ enbe meer anber gelooftocetbige getupgenige gegeben/bat gp boof en gom getoeeg is. Dot begn ganbel 31(11 upt bebcl bes ober gen Winc-keis als getupgen ggeroepen getoojben/ en ber epaminatie tcgentoooibigg ggetoeeg ettcllcfic «©fficiers bes boojf3 blautoen tegiments/met namen : Samuel Heynrich Reg. Schoütet, Alexander Chriftoffel Reg. Quartiermeefter, Thomas Weydling Capit.Luy tenant, Mathias Bohemer Luytenant, Gabriel Ziepel Luytenant, en Cafpar Bartenfteyn een Vendrager. »©n bit 3gn alfoO bt büo?naemgc geggiebenigen bie in't jaec 16 31, giet en baer geg gebben toegebjagen. Somma« |
|
Sommatie of kortinhout vaut jaer 1632. 1632, ^T’ Ot Warffuuai in Polen word een vergadering der X Poolfe ftanden gehouden./(Wot Ruffilsfecretea Raed des Conings van Sweden fchrijft aen de fel-ve, haer voordragende fijnen Coning tot navolger des fiecken Coninghs Si^ifmumies in Pelen te kielen. Defe Brieven worden qualick afgenomen, en tot WarJfinei» openbaer verbrant. Sy houden een Rijcx-dagh, beiluyten den Krijgh tegen Mofcovien en andere dingen. De Tartaren vallen in Polen, aldaer een vreemt wonder ghebeurt. Poolfe Gefanten ver-foecken den Coning van Engeland: tot tuflchen-fpreker, tuffchen haer en Sweden. Den Coningh Sigifmundii in Pa/ew.fterft. Den Keurvorft van Bran-denburgh fchrijft aen de Poolfe ftanden, die wederom antwoorden. Aengaendede verkiefing van den Prins VladiJlatu tot Coning van Polen, worden redenen aen wederzijden voorgegeven, waerom defelveaen ofte niet aen te nemen zy. Tuffehen Vranckri/cfi en Marocco wort vrede gemaeckt, handelt met de Sveetfe Gefanten,verklaert hem een vyandt des Huys Ooßenri/cx. De Catholijeke Liga oft Ver-bout in Duy/ßant hout by den Coning van Sweden aen om de Neutraliceyt, deftelfs Tradaten loo-pen vruchteloos af, den Keurvorft van Wer neemt die aen, die van Keulen verfoeckenfe mede, die den Coning antwoort, en geeft Keur-Beyeren en d’ander Rooms-Catolijeke fijn begeeren te kennen. Voor den Keyfer wordt op nieu over-al veel Volckge-worven. Den Hertog van PrieeUant neemt het Ge-neraelfchap overdefelve volkomentlickaen. Den K^/êr verfoei huipe van den Paset en ander itaUaenfi Vorften. Den Ae^inißrator treer van fijn geloof af. Den Coning van Sweden begeert aen de Vorften van Sewstaig datfe een inval in des KeyfersLanden füllen doen.Tuffen Ra^otzki en de Voiftel.Weduw ontftaet mifverftant. Den Turekfihen Keyfer belooft den Ra^otzki byftant om den Hon^orifen Putatif met Krijgh aen te taften. De Coningin van Sweden tredt tot den Coning haer Man. Den Coning Frederick van Sohemen komt tot Franekfort uyt den Haegh. De Spaenß worden aen de Mofel van de Ssreetfe gefla-gen. Eenigh Volckvanden Hertoghvan Orleans worden van den Rijngraef geflagen. Den Coning van Sweden verovert Creutznach, oock Bacherach en Caub. Gtidenfcls en Pfaltz in den Rhijn van de Heßtfehe. Mentz wort leer gefterdt, en daer tegen-over een nieuwe Stadt ghebouwt. Gußavue Horn grijpt het Bifdom Bamber^h aen, verovert de Stadt. Den Graef Tilly treól tegen de felve in’t voornoemde Bifdom, doet hem Bamberg weer verlaten. Den Coning van Sweden tredf van Mentz en Franekfort naPranckenlant, om Ttlly met Macht aen te grijpen; laeteen Man-daedt tot behoef der reyfende Koopluyden en Landbouwinge uytgaen. Papenhejm ontfet Moeiden-bur^h, houdt daerrontom qualick huys, verlaet na uytplondering defelve ftad wederom. Den Genc-rael Bawswrherftelt de verwoefte Stad en ’t Sticht. Papenheym treft na de Weftrßroom, Den Generael Bannier conjungeert hem met Hertog Wilhelm van Wy-war, en volgt de felve na. De U’^wsr/e flaen de Keyfirfche. Goßar neemt Swcedts Garnifoen in. Gottingen wort van Hertogh Wilhelm ftormender-handt verovert, en Ttuderßadmet meerandere Plaetfen met Accoort. Warburgh, Minden, Amoentburgh en andere Plaetfen, neemt den LandtgraefWilhelm\anHefènin, Papenheym verovert Ünbeck met Accoordt, flaet de Heffifche ais oock de Lunenburgfehe. De Denen nemen Fryburghaen de Slve in, maer worden weder daer uyt geflagen. Staden wort van de Smetfe belegert, ’t welck Papenheym ontfet. BaudiJfen wort Generael over de Smetfe Armade in Nederfaxfin. Sweden hebben Viftorie tegen de Keyferfe jn Stfaben. De Boteringfe worden vande |
Stroefborgers in Elfae geflagen. Den Graef van Hanauv 16 3 “' verovert Drufenheym en LicktenaU. Pfaltzgraef Chrißiaen van Birkenfeit recht een niewe Armee voor den Coning van Sweden op. De Keyferfe huyfen feer qualick mslfat en 'tGraeffchap Dourlach, overvallen in Lauterburgh de Sweetfehe. Offa loeft de Munßerplaets der Sveetftin't Marckgr. Badente verhinderen, en neemt Stalhoven en Ijchtenau weder in. De Spaenfche nemen Nieußad in, worden by Mentz vande Sveetfe geflagen, breken door de Pfaltz en nemen Spiers in, verlatene weer, worden van de Sveetfeyervoi^t en geflagen. Den Coningh van Sweden fendt Gefanten aen de Eedgenooten, ttEuangeltfe Eedgenooten laten hem volck in hare Landen werven, nemen de Buntenaers in haer befchut. Den Hertogvan Roan maeft groote Krijgf-ghereetfehappen inde Bunten. Een SdZlt;/«clt; aldaer op der Stieg, fehlet een Arent in’t vliegen. K^foft yvorden by Brandeiß geflagen, nemen Saats in Bohemen in, ’t welck de Saxfe daer na weer veroveren. Gr. Hans Georg van Solms,Rerft tot Praag. Den Gr.van Ttlly treft uyt hetBifdom Bambergh te rugh. Den Coningh van Sweden treft op Nurenbergh, alwaer hem veel gc-fchencken vereert worden. Graef Hendrick van Solms fterft aen fijne gefchoten wonde tot Sveinfuri. Den Coning van Sweden fet de TiUfehe na in Beyeren,ver-overt Donavert. Den Hertogh in Beyeren en Tilly, ver-fchantfen haer by Rain, verftereken Augfburgh met Garniloen. Den Coning van Sweden bemachtigt veele Plaetfen aen de Donau, verovert den Pas aen de Lech, en flaet de Beytrfe en Tillyfche in de vlucht,en fterft Tilly gewont zijnde tot Ingolßad. Den Coning fet de vluchtende Beyerfe na, treckt op Augfburgh en neemt Nieuburgh aen de O/Zerin, verovert de Stade Augfburg, fet aldaer de Augfburghfe Confeßle weder in. Bekleet den Raet met Euangelife en laet hem huldigen. Leutkereken wort vande Sveetfche ingenomen, en des Overßen offa L^f Compaignie gevangen. Den Coning treft op lngolßad,aiwaer den Marckgr. van Dour-loth doodgefchoten wert. Den Franfin Agent foeckt vergeefs den Coning van Sweden en Keurvorß van Beye-ren te vereenen. Den Hertog in Etyeren treckt op Re-genfborg, neemt ’tfelve met lift in. Den Coning treft van Ingolßadt in Beyeren weer in, alwaer hem Munchen overgegeven werdt. Den Seyerfin Hertogh doet een vergeefs verfoeck op de Sveetfe. De Beyerfe Boeren gacn met de Sveedifetyrannis om, en brengen haer lelf daer mede in groot ongheluck. Rebelleren in Svaben: Worden by Kempten van de Sveetfe geflagen. Maken oproer in’t Stift Fulda. Keyferfe doé vergeefs een verfoeck op Biberach. Beyerfe veroverë Weißenburg, Den Coning van Sweden treft uyt Beyeren na Donavert, blocqueert Bambergen belegert Cronach. Den Gr.van Hohenloo wort van de Keyferfe gevangen. Den Hertogh van Beyeren treft van Regenfborg in de NederPfaltz, nemen Sultzjbachin,doch houden geen Accoort. Den Coning van Sweden treft op Nurenburg, neemt Sultziach weer in,leert de Key/êr/jdatmen accoort moet houden. Den Hertog van Friedlant trect met fijn geworven Armade in Bohemen, (oect (doch vruchteloos) met Saxfen vrede te maken. Neemt Praag in, foeckt de Saxife Armode inde klippen te brengen, verovert Eger en Elnboogen, conjungeert hem met den Hertogh van Beyeren. Den Coningh van Sweden treckt uyt den OverPfaltz te rug, wort vande Crobaten befchadight, flaet fijn Leger voor Nurenberg, alwaer den Hertog in Beyeren en Friedlander na toe trecken,flaen een Sveetfeh Overßen, blocqueren den Coning voor Nurenbergh, alwaer harde fchermutfels tuffen beyde voorvallen. Den Coning ruineert des Hertogh van Friedlondis Hooft-Magafijn tot Freyßad, verkrijgt een treffelicke Victorie tegen de felve. In’t Friedlantfe Leger ontftaet groote dierte. Hertog Barent van M'^wurftraft de op roerige |
Somtttane of kort Inbout van \ jaet 16 p.
’^32»
roerige Boeren, en neemt Lanßerg en Fußen weer in. Verbrant Friberg- Tred met de Saxife na Franken, daer by Nurenberg.Rÿnlantfe, Heßife en ander troupen by haer komen. Lanßergh wort yande Be^^ingenomen. Den Con. van Sweden verfterd Nurenberg, en tail’t Friedlandfe 1/ger aen, en vallen harde Hagen tulTchë beyde voor. Heßtß Ruyter^ worden by de Wefer van Fapenhejm gefla-genj tred over de Wc/trin Weßfakn-Den Hertog van Lunenburg en Baudù tred na Fysfelt, veroveren Duekrßiuit. Fysfelfi Roeren worden ghellilt j en Wolfenbüttelgehioc-queert. Spaenfe •worde uyt verfcheyde plaetfen van’t KeurvorßendomTrurgzdrc'VSn.Htirmerßeyn wort de Fran-fen ingeruymt. Câblent wort vande Sweetfe belegert en ingenomen; oockGraßenburg en Kircfefe/g gedemante-iem.’rKeyfers volck verfamelt fich in Flfu, vallen in’t Wurtenburger Lont en Afarckgr-Dourlach. Gußirv.Horn tred daer na toe; flaet de Keyferß by Wifeloch-, tred in Over-Flfti tegen defelve; neemt Stalhoven in,oock Offenburg. De Keyfcrfe vallen inder Laufnits. tuben wort in lo dagen driemael belegert en ingenomen. Amheymtredl door Sittau, valt in Sleßen. Frankenßeyn en H'cji^a« worden in brandt geileken. Saxife nemen Groot-Glogau en Steynau in. Den Hertog van Ligmti accordeert met hun, flaen de Ktyferfe by Steynau met hulp der Sweetfe, en fetten den vluchtenden vyant na; flaen de Keyferfe weer by Breßau inde vlucht ; flaen die fel ve oock by Hain-flau, en nemen den Dom tot Breßau in ; begeeren dat fich de HadSir«« fal vcrklaren;nemen veel plaetfen in sleßen in; önder ander Neue. ü’Overßen Holke valt in Voytlant, neemt Swickau in,en hobt feer qualick huys. Den Con. van Sweden begeert de Neutraliteyt van de Sœir/sr^ bontgenooten. Den Can.van Franckryck grijpt den Hertog van Lotringen met Krijg aen. Maeckt weer vrede met hem. d'Armade tred in Elfte. De befetting in Phlipßurgh verklaert fich Key fr s. Trier wordt van de Franfoyfen belegert en ingenomen. Den Hertog van Or-kant valt in Bar^anÆsn.fchrijft aen’t Parlement van Dyan. Den Hertog van Montmeranoi valt op fijn fijde,en krijgt grooten aenhang. Den Ca».in Vranckrßk treckt tegen hem te Velt, begeeft hem na Lyont. De Gere/blijven beftandig by haré Coning. Den Hertog van Orleans krijgt verfcheyde neerlagen.waer in Montmorand gevangen Wort.Den Coning tred tot lyowj.ftraft de reellen en tred in Languedock, handelt met fijn Broeder van vrede; komt in lijfsgevaer by MonpelHers. Den Hertog van Montmorantci wort tot Toloufe onthooft, waer door dé Hertogh van Orleans uyt Franckryck treckt. Den Coning in Vkanekrijek vermaent de Hollanders tot voortfetting des Krijgs tegë Spangien. Sweetfe gefanten komen in 'sGra~ ven-Hage, als oockeenige onbekende Perfonen, De Silver Floot in Nova Spangien, vergaet door onweer. De Irins Hendrick treckt te velde. Fenloo wort vande Staetfe ingenomen. Gr.Emß Cafimir wort voor Remunddoor-fchoten, ’t welckfich met Accoort overgeeft. Die Van Dtyck handelen van wegen de Neutraliteyt met de Staten. Mafayck en Sittart wort verovert,en Maeßricht belegert.Gr.Mïiamp;w vm Naffau verovert etliche fchan« fen tuffehen Antwerpen en Bergen.op-zoom.Gr.Henrick van den Berg valt vande Spaenfe af, fchrij ft daer over aende Infante, als oock aen de Prelaten en Edel-luyden. D’infant fchrij ft aenden Raet tot Luyck. Gr. Hendrick van den Bergh treckt ^30 Luyck na Aken, wort tot Bf«#e7ingedaeght. De spaenfe onderftaen te vergeefs Maeflricht t’ontfet-ten. Den Gr.van Papenheym neemt ’t felve voor, doet een aenval op ’s Prinfen Leger, maer wort afgeflagen. De llad geeft fich met accoort over. Papenheym tred weer na den Rhijn. Den Prins doet barmhertigheyt aenden vyandt; neemt Limburg met Accoort in. De Staten laten een verklaring aen de Spoenfehe Nederlanden vyrgicn.spœnfe foecké by de Staten ftilllant van Wapenen. De handeling wort in den Haegh geleyt.o^j wort van de Staetfe ingenomen, en Rhynberek en Gelder geblocqueert. Brabantfe gefanten komen in‘sCraven-Hage, acndoen hun voorftelUng, daer de H: Statt» op
fol. t
antwoordé. In Spangien wort op een feltfame manier I d j 1» geldt gefocht, Fladßaus wort coning van Polen verko-ren.Den Mofcoviter valt in Po/ra.Den Coning van Sweden treckt van Neurenberg na Nieußad. fchrijft aende Eedge-nooten; ontfangt een gefant vanden Tartar cham. Den Hertogh van Fnedlant en Keurvorß van Beytren breken uyt hun leger by Neurenburg op, houden rontom qualick huys.Den Coning in Sweden verdeelt fijn volck in drie hoopen. Rain wort vande Byfryéingenoméjdoch van den Coning in Sweden weer gewonnê. Doet den Over-ßen Muyfevatdaer over onthoofden,en tred op Nordlingen. Den Hertog van Friedlant neemt Coburg in, treckt met de Beyerfe van daer. Gallas valt in Saxfn, verovert Altenburg en Keraws^conjungeert hem met dé Overßen Hokkinemen Fryburg met accoort in,als oock Meyffin. Papenheym en Gromfelt houdè verfcheyde fchermutfels metten Overßen BaWw.ontfçtten Wotfinbuuel. Hildfheym geeft fich aen Papenheym over, welck in Saxfen invalt. Den Hertog van Friedlant tred weer op Ltypßg, ’tweick hy belegert en inneemt, met noch verlcheyde Steden. Den Coning van Sweden neemt voor dé Hertog van Saxfen te hulp te trecken, flaet eenigh Beyers volck in den Opper-pfaltz, treckt in Saxfen, verovert Naumburg. Slaet fijn leger by de llad. Slaet de Keyferfe en Ligßiß Armaden by Lutfen, doch komt in ’t begin van defen bloedigen Veidflach felve om. Denckwaerdige redenen des Coninex, voor fijn doodt, ’t Waterinde StadsgraftS van Lutfen, heeft fich in bloet verandert. Hertog Barent begeeft hem met de Armade na Wetfènfeld. Den Hertog van Friedlandt retireert na Leypßch, welche llad de Saxfife innemen. Kemnits wort de Sweetf over-gegheven, voor welcke de Sone des Coninex Gußavi Adolphi van Sweden, doorfchoten wert, ’t LypfigerSlot Pleyßinburgh nemen de Saxife met Accoort in. Swickau wordt van de Sweetfehe belegert en ingenomen. Den Sweetfe» Ryx-Cantfelier Oxfenßern, neemt de Krijghs-di-redtie aen hem; verdeelt de Sweetfe Armade in tween, onder Hertog Barent,Lunenburg en Kniphuyfen.Benfetd wort van den Sweetfen FeldmaerfchalekGußavios Hom belegert, wort te vergeefs vande Keyferfe verfocht t’ontfetten. Geeft fich met accoort over. De Keyferfe worden in der Eifas vanden Kyn^rhait befchadigt. Sweetfe nemen Molfheym en Sletßadmet accoort in. Slaen der Keyfirfen Ruyter^, oock in Eifas mede. Colmar geeh fich aen de Sweetfe over. Hagenau vereent hem met de Sweetfe, De Bejerfe komen in Swaben voor den dagh. Gußavus Horn wert verfocht in Swaben te trecken,neemt Fryburg en BriJgoti in. In Sleßen wort eë Mandaet tot verkkering der landfaten, van wegen derfoldaten moetwil ge-publiceert De Spaenfe verlate Frankendael. Den Coning Fredric van Bohemen llerft tot A/üWU.Sijn Broeder Paltigrt Lodewfi wert d'Adminißratu over den KeurPfaltz opgedragen. De Boeren in Ooßenryck aen der Ens rebelleren. Eaudißen befocdl ’t Eertsßieht Collen, neemt verfcheyde plaetfen in. Die van Keulen beveiligen Duyts. Baudißln overvalt de veiling.De Sta«» foecken de firijdighe-den tuffen de C. in Denemarken en de llad Hamburgh te vergelijckê.De C.van Denemarken onderllaet hem in Duytfiant vrede te brengen. Den C.van Franekrfk begeert datmen hem des ouden Coningins Biechtvader, en dien van S.Germain,v3i3 Bruffelfal leveren,doch vruchteloos. In Franekryck ontllaet oproer door nieuwe Schattingen of Tollen. Den Groeten Tarej^ruft hem, om Babylonien te gaen belegerê Den Primo Fizier doet tot^amp;/gt;/gt;» verfcheyde groote Herren worgê.Verllerót hem aldaer met verfcheyde Legers,treckt in Perften, moet met groot perijkel weerom keeren.Belegert Bagadet of Bidrylohien te V C rgeefs. De Turken maké met de Ferfianen ftilßan^ van Wapenen voor 2 jaren. Tot Conßantinopolen aen’t Hof ontllaet grootë oproer.Go«^ wort door dé brant verdorvë d'.dCT'zfew»^ by dé Berg Fefuvius lact hem weer merkë.Veel hooge perfonen Hervé in’t jaer 1032. neffens veel lantverwoellingê.
-ocr page 501-|
Çet begin befes Jaers 16 ; 2, ï ^ 3 2» VT ® toiHen top (puften en ban ’t gene ber# ÖaIcnbatÓ«tt inöcnComngrgcBeïamp;o* 5)ooi^6e i ” len geeft toegcbjagcn.ïDctoÉjlcContngl. miTen '^ 3®«)«^ «StgïfmunöUiS albaee met een groote Heftaerniö firancBgept belaften toaö/ foo to’t op beR tgöt met öer regternigge toat ftltfaem toe* f^egaen: IDant a to öe ^tauften bemertBten bat UltBen ftoatBgepöt Oen honing/ ato bie boo:t* aen out en beftaegt/en ten epnbe fiftto lebens ftogt; men fünfte/foo lubben fn bp gern aengegouften/ bat gp tot Warfegouto een bergaberinge fünfte aenfiellen/op bat bes figtBr noobtbjwft beraet» flaegt/tn alles alfoo begdt toerben moegte/bat op fgn af-lgbinge/men geen on-eenicgept notg berftgeutinge in ben ComneBrgrBe te befolgen gabbe: fonfterlinge betogle men mercBte/öat bc lt;nbsp;JDofcobgter geen booiöer gilflanbt te gouben/ maer tegen be Jtroone lt;amp;o'en ben ISriigg boo^t te fetten gefinnet toare/ en oocB baer toe groote pjeparatten maetBte.ospfultBen ffamenBom» fïe/ gebben gen bie lt;J5geeflelitBe en WereltlirBc ^oolfe ïjeeren/ feet tonttaric tegen malBanbcr Ï0«)«iito«i- gaer betoefen: »Bic lt;5geegelifBtgabbtn geerne gefien/ batmen tenern(lelitfte aefojmatiein’t ConintBrijfBe boojnemen/en bie 'Cuangeliftge BettcrS( gelgtfi fp öie noemf )uptgeftgaft moe# gen toerben/maer be WereltlitBe en toilbé gier toe geenfins ber gaen : baer tipt be ggemoeberen feer tegen malBanöet berbittert toetben. ^5«ûM nbsp;nbsp;nbsp;23p (o gefielöe faften en geburenbe befe berga’ bro «o# beringe/ geeft gatobus Duffel/ ConintBlitBer Dinglis in ^ütcctfc gepmelicBen iHaebt en ^mbaffabetir ^^'^'quot;fcf ««* be läroone Idolen/aenbe lamp;oolftge ^tanben «5« tot fiiga/ onbet bato ben tergen ^anuarg / ten simbana» ftgzgben laten uptgatn/ban beftn ingoïibe : v.pï«C‘’è» ^0 Öaeg bie tDoog.tßtootinardtignc Dorg »Moneko# ®” ï^eete/bie Coningh j^ai. tot ^ïaeben/fpn lm mbe flllergenaftiggeï^eer/upt ontoeberfpieftelitBen ^quot;^göe gronben/ bt totlcBe geen errtpuen/ btel minber t 'tnigtr menfrgtn gotbiglitBe btbupbeniffetoe# latet/ bolftomen bemomen enbergaen geeft/in toat gegalte niet allee getoeltboeninge en gants onbegooïlttftt/maet oorB ben fes-jariggen met gtooter folemnitept ggetroffenen gilganbt/foo geplig gabbe füllen gegouben toetben/ tegen bit Ïigigt gtfmebt tontrari-looptnbe raeötHagen/ on-opgoubtlicB ginber-ltgtgg boojtgtbuütn/ Kj» enfeer ligigbooïtgtftttotrbtn: Cn/’ttotoatr/ banbe fnlcBt/bit baer mtpnbtn bat gunlitötn in gare republgrg alles te boent b^p gatt/ bie baer openbare btloofbe troutoe en geloobe berargte# lieft inbentoinbt (laen ; bie baer ober-al/maer boojnemelitB in befe ^ootodithe Hanben / en namelitft/inben geerggapygenen €rept5en ga» ter republggue eents groutamf onbeugts ober# tnpget/baer in fp geballen/ in filler fP beur ga# bige yraetgqiien/fo met reegt alS met onretgt/ allergtBtn enbolcBcten fonber onberfegept/ber ^pacng JOonartgie/ en bes gups lt;©ogentijtB bitngbaer te maft^/fitg beurgaens onbettoinb^. Itÿ nbsp;nbsp;j^abien ooeB Poorer gare €oningl. jf^ajeg. foo toel in ben beginne alS ootB gier nae/ bp bes Mtggs erptnentie in ©uptgaubt/upt belet er» barentgept benonben gebben/ en geleert uftoat maten en gegalte bie ggabelitfit en ongelutBige aengagen en ppittgqucn/ ber fulrBealfnu gge# naeinbe öcs gantftgen menfcgelfcBen gegargtes bpanben/ bie baer te gelgcBe in’t binnenge garer tepnblggut in-genegelt/ en bie autgogtept bes gantftgen atgiments toefens/ ober-al aen gtg |
gttogen/en baer in na gaten goetbentBen gebif* i ^ j penfeert / fonber eenigg bebencBtn exequirec en te toercBe ggefet toetben ; «Dan toare albereerg bie Coningl. Jliaj, bergetoigetgetoojben/bat bie ftgabtlitfie p?attgquen fter «©ogenrgtftfege factiën / ootB in gare république bt obtrganbt gtnomtn. 55tcgalbtn i}att ^afeg.tpgtn ton« gientie gier in beproeft / en bat ftlbe alfoo met onfeplbart gronben en bocumenten/boojntme* lieft betogle fp ootB beur opentlitBe en ber gant# gge «Igggengtpbt befienbe fadepbingen geppj# boceert en uptgebootoert getoorben/ bat fp niet booj rattfaem gielt fultBe openbare bpanbelic# Be babelttBgeben/bie geen €oningl. gelben ge# moet bigimuleren Bonbt/langet pijnt te Igbtn/ in fonfterlinge betratgtingt/ batalfultBengtp* melitBpjatttfert/ben aöoftöelirBen en 1©ertlt* litBtn fietgten teggenS liepen / toant ootB tot mtrcBtliBé nabetle/ betlies en quetfinge btsbp teren gotben geloobe gecompactcerbenfes-jari* gen gilganbes/ jae oocB tot grooter injurien en berblepningeftts^oogl.iïgtr,^toebtn/infgtlt;« IgtBen bes Üoomftgen iUgcBp in «Buptganbt uptgagen btbe/ begdben liberteptban bie gge# oegenbe tpjannie te bebjpen/ en te beggeemen ; ^ijn allerngenabiggge ^eere/firgrocmlicBtti lipt lt;6obfaligtn gemoebe/ootB fonber gelurfti# gen filtres firg onöertoonbé gabbe. ©ber fnltr/ gtlgth öie Æoningl. JBajeg. in menigbulbigcc rgpfinntger obertoeginge / bp firg fdben ober# lept/ op toat togs en toegt fp gartr 5^ooggeptS Coninthrgrft / en ban ootB ben ï^. ftoomfegtu rgcBe/bie beur gertfieconfeberation/toteen ge# troutoe beggermingge malBanber beebonben/ fultBe groote injurien en getoeltboeningen gal# ben/ een ggenoegen boen motgten/ gabbe ï?are jiföaj. epnbelicB bernemé bat tegen garen toenS en totllt/ bie berftoatBingge bes gilganbes/ en totbpanbdiefien nnpugicn en erturgonen/ge# mepnte Brgggfbecbattingen / ban fultBe alleen berfotgt en gefoliriteert toerbe/ ’t toeltBt gtlgc# faein bp felintBenben getoetre en toapen / garen oo}fpiong genomen/ en tot bobenftoebingen en ïtrijgfj ffliegt ingen gegoojigg/ftate onbetfabt# Igtfit boofgepftt en etrqieriqgfpöt / meteenert fcggngepligcn toanbel ber aenggclgmöer ücli# gion en ïicrtBenfoige/ootB©eegdirftengabgt bemantelben / biebaer/obtemibtsopggepofftt ttoeebjargt/ intoenbiger oneeniggept/ en aller# ganbe onggelutBen/fttuc gepmtlitBc tojiefpon# bentien en eenfinnigge berBnoopingen met ben ï^ooföe bep gupgs ©ogenrgeBes/boo? gepms# litBt tutften en ligcn/gdgtB fp ’t felbe toel toa# ren inbargtigg getoofben/ ban belc jarea gerre# toaert/in gate république gants ongelucBfalig ’t Regiment geboert gabben/ bie ootB ten laet# gen (betogle fp firg beur alle gaer boen en raet# 49 gagen/ gins en totber als ggeftoo^ene bpanben bes Wereltlirfttn ganbes betupgben) fo toel tot befen als ber ©oojbabers tgben/ niets nalaten/ gelgtB fp bê ftoinbdgeeg crrallerganbeonrugt in garer republgque inboerben / en bie felbe te# ggen garen toille en bermoeben/ met allen aen# grenfenben j^onartgien en IBotentaten t’famé gangen/ en op fultBen togfe ben eenen Stijg na ben anberen optoerpen/ gelgtB ootB ten intoen# bige confufie en oproecinge maften morgtcn/al» les bie ^paenfege jBonartgie ten begé/ op bat •{)( gaer liebe ©aberlauft eben inften jammerlitften bertoarben ganb/bæc in bat gaer s^joeberlitBe bertoan« |
|
Hiftorifche Chronijcke. 1^31. jSabemsrt nu befe boaifj» ücur-Uojlljn / » Ma^- «^canaen cii ï|eewn tot ï.eppficö anigeUorné Srat ‘®^’^^/W fen lo ^ebjiiinuö öe tonfultatic be^ ew p:eni- Sonnen/ öcn Intre öaertoe magenoe Heer Dod. «tuOil Matthias Hoe, Deg »eitt-OojjîcnVangalten «Sa“ ^*gt;ff-PIlt;öttant/ inet öefe tooo^üen / upt oen tu 111 Wahn 8j.genomen3tjnbe : Jlt;Pi)lKl). nbsp;nbsp;nbsp;Godt fwijght doch niet alfo, en fijt doch niet dus ftil,Godt hout doch niet fo by u: Want fiet, uwe vy-anden ralen, en die u hâté rechten haer hoofden op, 59efe ß’coicatie [jeeft niet tnepnig üecö^ict aen oe Catijolgchen geöaen/ biefOaluê fp oaev tegenö Ueelljebbé gefclijeuen/ feecblamerenbe op befen Dod. Hoe, gern ftödbenbe booj een ©lainblafec/ Cuebeeroet/ en bietgclgche/ge# ïgeh be lieftjebbenbe ï.efec ’tfelbe in t p^obt# (toneel vidimus,en in anbete boeché/bie ban We* jesi befel^jebicatie 3tjn uptgegacn/binbé San, iSa ghegoubene Wthicatie 3gnbepjefcnte 5tentboj(len/^tanoé/en3llfgefanten/inöaet gereben/ban p. upj tot 2. upjen bp inalcanbec blgbenbe; tn bleichen Ha et öe Beut-bojllban ^aten befe balgenbe p^pofitie geeft geöaen. ^e i©oojl.iteurboj|l ban ^.iten/etc.acgtct onnoobig met bele woojoen te betgalé/ biacr? om befe bergabetinge upt goet binben 3bne/en# bebetibeucuotlll.^oo^l.ban IS^anbenbutg / en anbete interen ban be €bangelifcge p jote^ ftetenbe ^tanben fp aengeflelt / alö bjeeoet ib te 5ten upt get uptgegaen fcgigbenb. ^atnubiefmegen gaet gt;eutbaj|l{.^Bao}L ban aSianöenbntg/infgeltjct 00e anbete aen« fienltjche Wojflcn en^tanöen neffenb be fltbé/ ten beel in epgenet petfoon / ten beek boo j gate ^fgefanten giet op geBomen 3gn/bat Wab fp* ne Jtcnrüofïl. ^ao}l. ban fatten refpectibe feetaengenaetn/niet meet menfegébe/ban bat ^ob ïllmatgtig nu bp befe bergabetinge 3g« nen I^, »©cefi geliefoe mebe te beplen/ op bat be Äaetaaggen ban befe ©ergabetinge moegten fttetBen tot b’ettban 3nn aloergcplicOfic naé/ booïtplantinge3gne3 «©ooöelicBen WaoKö/ tot troofi bet benauben/ en bebtoeföe Berefie/ tottonfetbatiebanbe Hoomftge Bepf.jlB.au« tgojitept enbe toebegootltcherefpect / tot |la« biktingeöeö Hget Conflitutien/totbctguic« Singe ban fo beel bupfent bebjoefbe/en tot get upterfle gebeente uptgeputtemenfegen/fo biel 00: tot rebberinge banbe ©uptfe ï-ibertept/ toelcB fo bier betBcegen iö gcüjee(i/ tot optil« «ngeban’t toacraegtige betroubjenbat fo feet om beet gebaUen Was tuffegen be € atgolgtBe en «Bbangeliftge/en cpnöelicB/tot Webetb^en« Binge beb ebelenbjebeö/ bienu albuptgcblufl ftgeen/ en jammerlicB met boeten ggetrapt miert : €nfagg 5gne Beurbojfll. ©ooit op BBeen anber mit/ ban alleen bat gp motgt upt ?pne cgiiflditBe affectie bp get alleen faltgg« inaBenbe Wooit lt;iE»oöt3/cnbpö’lt;ïEbangelifcgc Confeffït/ naet get epempelban fnneöoöfali« ge BaoïbaöttS/tot ^gn falicg af-flccbcn big« ben/met een bafl Haenbe in be bebotic en plicgt ban fpne Bepf. JIBajell. toacr mebebe Bepfer aen get BgeBZ engp aen ben Bepfer als get l^oogg-geeerbe opperfle goofr/was beebon« bcn/gelgcBtcn Beurboiflöes ügcrftgulöitg en gegouben is/met een te Bennen gebenbe/bat gp anbers niet en foegt alb allee goe gp boot be goetgept (©obts bit Wit (gelgtgptnalle fpne fiaetflagen en toanbel geen Boften / moepten / ntetfliggept en pucheV gier toe gefpaert gab ) anöermael berBrggenmoegte» |
^oberflonben nu hiel öe bergaerbe ï^eeren/ 163 t. upt 3gn uptgegaen fegjgben / en upt öe punt« ten bie alleen m pjibate op ben Conbent rot öcgenf burgg gegouben en obergewogen ma« ren/ wat nu te belibetecen Wag/ om bat get boo} «fiSob/Det Bepf JB. enbe JiJahoinelmgen te berantWoojben front: ^o flelöe fpne Bent« bo^fïelifhe «Ooojl. aen gun alk te ouecöenc« hen / Wat fp gern op öe ggebane b^iage wiken antWoojöen/ cnöemet Ijarc Votis gaetwilligg acnnemen omte beter bit Cgnftellthe IDiot teraecBcn; get Welch gpnooöigg geeft g.ge« aegt / gunlieöen albus bjienöeltcB aen te öie« nen/ bien gp/ etc. 33abten nu gier op berfegepbene keffieh 500 aen geojbonneett / alle faken na bcgoaiteon« öctgeta(i/enbe ober be feine pointten gcbelibe« reect/ geeftfieg fpne Beurbojkl. ©aoik ober beonöerganöelinggeben 13. jBartius alöus ggerefolbeett. ègne Beurbo?|t.^oojl.gaböconöctganbe# acTatade linge Pundo op get papier gijefïclt banbe bet« »« scut-gabetöel^cercn/WelobetgcWogen/felfö bcBcn« £SS^ nenbe/bat alk waentrou een fcgaDelic bing fp/ m rund» gelgcmen ’tfelbe genoeg booj oogen gab/öief« g^]SS' Wege gp/fo lang gp in fpnl regermge Was ge’ ^ or wee|l/altgt gab gearbept/ bie upt oen Weglj te bangen-rupmen/goebe intelligentie tuffegen be^tah« W» ®‘®** ben te ftirgten/beS ^.a#« conflitutie in ga« re Braegt te g ou ben; feet beBlagenöe bat öefelbe j^öm. nu ter tpt fo feer gefegturt Waren / om öe red nu ban bien/en anbere noeg Wat te ribberen/fo was get ty t bat nu b’ «Cbangelifcge ^tanbeu tfamenbergaubneffens malbâbec trabe/ enbe be gemepne Welbaett fonber upt fiel bebojber« ben/en wel in aegt te nemen/boeg in een fuIcBe bepalinge/batget tegens lt;0oö/en Bepf. J0aj. te becantWoo^ben WaS/ baer in gp gern na al# k Billiggept mebe boegen Wilbe. ■©oogsi/beBenbc fpne Bcurbo?fll. ©oojl.bat get gemepne Wberlanôtber^uptfcgeàatie Wel een gefWinbe rebberinge ban boen gab/cn « be mebecyne Bp tijts gebonoen Werben motgt/ inbienber noeg eenigegope ban ggenefinge 0« berig Was ; oor fa g fpne ©oorl.Wcl/bat bc fa« Ben feer foigelic uptfagen/ enbe Wel mod sabe gedagen Wo|ben op bie gelegentgept baer tn be Momenu return Begrepen Waren, ^oc Was biel noobig/ batmé bp alfukBcnbeö^trtföetoedant eenCgiifielicBe refolutie/bie te berantWooiben WaS/nemen mofl/bat niet baer boo? öe benau« öe Berthe lt;©oös/en foo beel bupfent mendijen niet alleen eenen Blepnen troofi/ maec meeroet beBommernis en fleegte reputatie alk befe bet« gaberbe ^tanben Wierbe bttoo?faecBt/ inbien men aigier fonber té bafl bellupt ban malcan * ber fegepben 50UÛC. Cube bat get niet genoegt Was te beflupten / bat get gcwelt bes Br ÿgs « bolcjc/enbe Wat befen meer aenQangt/niet Ian« ger ban Confeientie/ «cet/ jSame flants enbe Wteebe galben te berbiagljcn en Was / hoewel get tegens be Capitulatie en Conflitutie bes HyeriS / maer inbien men niet met faibben berftjoggen tn mocht/ hoemen ban geWapen« berganb/enmet biUirBe befenfie foubenbaer tegenö aengaé/ en fith befchermé.3n boegen/ bat fpne Beucbojfll. ©oojl.niet alken faghZ bat beel aenfienlicBc ebangelifthc ^tanbcn beefegynen/ maec alleen aSefanten/ infonber« gept oer eerfame öyte-freben / baer topniet gantfeh bolle macht hebbenbe/maer alleen öe faecBe aen gare pjincipalen te Bennen te ge« A » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben/ |
Jl der
€nbemglemtn nu ootB melfagh / batmen 1031* tot gheen opitchte béduptinghe banbe fatthen Bomen Bonbe ( obermitp fommight enbe bt meefle part gheen bolBomenc matht Dabben) ombenootlgbcnbefaeche t eenemaetaf te Del pen / enbe be groote bergaberingen ootB mat flap afliepen / enbe groote Boflen maecBttn / bic alterner het merch plegen aeDter te (lellen ;
^00 (Itlbc Dp aen Daer belieben / of fp mtbc ten fuUBen uptfehot banbe Deurigc/bie bolho« menen macht Dabben/ te Biefen / enbe bit ghe« bacn 3gnbc/ foubc igne 3atur-bo;(ltl. dBoo;l. Dem ootB btnben laten.
•Cube bat b’anbere Rgct-(lanben(baer onber oocBbillichbc üoninchl. meerbe ban dBene« matcBcn / alp Ijcrtogc ban ï^ol(lcpn te rche« nen ip) neffenpb lt;©erfamc l}enfer-(lebcn (niet ghelgcB fp in Daer Fœdere Hanfeadeo flaen / maeralp «©bangclifche^tebcn) Dicrinboo;« bec berfocht mierben/ bat foubc Dem mei aen« flaen ; enbe map ootB noobigh/ bolghenp ben €ebtenplitDt bat op bep RoomftDen Bep feep alle3gne BonineBegtBen en Uanben mei gelet mierbe / met betooningheallep ghehoo;« faemp/liefbe entroumighept/ batDptotber boobt toe aen elcBc plaetfemilbeDetoonen/en« be hielt ootB noobigh batmen b’anbere Beur« ®o;flcn enber^tanben/ban een goet betroum 3gnbe/bit mebeboo;flelbe / enbe bierghelgcBt ban hunbermachte.
Wen foubc oocB mei toefien/ batmen metbe nabup;tghe potentaten ingoebe bgentfehap bleef/ bolghenp bt goubcOBiille / bemgle bep Rgtpmcl-bacrtbaet acnhongh/ bie|galben ben BonineB ban^meeben oot bp goebe mep» ningemap tehouben/ obermitp pet gantfehe Collegie banbe Beur-boiflcn Dein hab genie« fenteert Wibbelaer te mefen/ bacrom moflen banbe Wibbclacrp met meer tot partijen mo;« ben:eb0thfalvaubiqueCæfareæ Majeftads auto ritato.
Ropenbe nu be Mandata avocatoria bie Op b’lt;fBnberfaten ghemunt maren / baer ban Dab Dpalboo;langhen tgtin3gne1Lanben o;b;e gefleltjmacrbathpbefelbc nu communi nomine foubemeer boenuptgaen/ baer mebe mil« be hp noth mat inhouben/ bemple fulcr DongD ban’thooft-mercB.
3Bat een gelgcBe BrgghP-Ia(l mterb bero;« bonneert/’t(elbe map noobith/enbe fomen fith mat hlactber moube bernemen laten / Doe het baer mebe te houben (lont / foo milbe Dp hem ootB openbaren ; hP Dabbe ben fijnen quot;^t Diet toe naeb’oubc Rgtr manière Daer trattement gcöacn.ÏBüo;tp map Det goet batmen ben 25c« bel-Debberen boo; hielt/batfe be liefbe bep iBa* btr-lanbtp/be algemepne Uibertept/ loff / beugDt/ enbe bapperhept meerber achten / alp bt groote^olbpe.
b’lt;®b;ighe poincten Dooien tot be )^ooft-beraetflaginge/ enbe foube billicB b’algemepne Welbaert bep merer epnbefpn / enbeinallep niet beerbet / ban gclgth Det betaemt / gegacu mo;öcn alp naer be moghelicBhept ; enbe mat b’een of b’anber berfp;oBen Dab / met goeder troume te onderhouden.
'STenlaetflen bocht hem / bat befc bp-cen-Bomfle niet gautfeh fonberb;ucDt foube af-loopen tnbten men raet fleegh / Doe enbe met mot boo;bacDt / oocB op mat manier be goebe meberhanbeltnghe metbeCatholpcBe Beur« bo;flen en^tanben aen te goen/en boo; te (lel« len
4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Vetvolgl
1631. ioen Dabben. lt;5nlie Uonöe fpne ^eur-Vojfll.
»BoojlucDt. ban «Sajctn niet fretteen / met toat proffijt men onet öe befcDieUcne pometen fou tonnen tracteren/ ja/ Dn fozQbe beei meer/ Dat Det be fnethe fcDabelgcb/Den^tanlien niet InepnitD atDterïientBen geben mocDt:ï®at Det RDabelicBbiao/ batbleecboaecupt/ OelunU Ïjet geen perfect tuerefr en maa/eiiöc bat alleen be gDebaeDten bner boo; openbaer toierben/ Det toeltfee ban Det ten of Det anbet beletten bonbe ■, bat Det Wel fojgelDtB Was/ bat foube# tuen baer lipt tebefpeuren Debben/ bat / eet b’anbere bie Dier ober eer jl bJilben refolberen/ bie nu pjefent bjaren/toel mochten oberroms peltbjo;ben/ enbegroote pergcBelen loopeiV enbeinbien b’anbere ban Dier bpniet flaen en billeen / batmen tot be fcDimpbe feDabeniet fonbernochgrooter molefiatie te Igben geb* ben foubc.
Cn bat Det toereb Daer üeurbo^ffel.ïDoo;!. ter Derten gac ban bjegenjs b’eHenbigDept enbe groote noot / foo heeft Dp befloten Dem getect ttmaSen/enbebefcDerminge ban ^gn Ï,anb en liebenbp tnceteberfien/ttuee Regimenten te boet / en tWee te ^eerbe te toerben / neffeno bie afliflentie bie Dp al boojlangDentgt Dab in3gne1Lanöcn gDeoponneert / bie DP noch beerbet biilbeberjlercnen/ foDetbe nootepp feDen foube/enbe alfoo Dem/ en jgne Hanben/ boo;be aamp;obbelgcbeDulpe befchetmen.
enbe om bat be pjefente itenr-boiflen en ^tanbf nocD meer ^gne b;ientfcDap en affec# tie te berhoo’cn hebben mochten/inbien b’an# bete éSitanben ban b’ODbtr-^atifche Ctepjs eichten na 010 ;e best ßget JBatticul pro rata foo beel een pber bpfonbet /be perfoon io aen# gaenbe ban megenß jgmOfficie/ben benauben foo beel Dem mogelgcb map: / ooth met een be nabup;igDt Crepffen tnbten fpDaet infghe« Igttmebebaet toe ber|laen enbe Dem betfeet« Beten Willen/ bolghensi be © jbie bep Btep#-* «Crerutie t'affi(ïecen/berobli geert jtjn.
•©ooitp/berBlaerbe Dp Dem noch/inbient fa* Be map/batmen boo;Dabbe b’:%ugfbutgifcDe Confenteupt te toepen/ foo milbe Dp bebe« naube/ foo beel Dn bermochte/ niet acDtetjlel« len /maeralp eenbolflanbi^ beipbetbanbe felbe tot lt;J5obp €et/5gnDepligD TOoojt/ enbe tot rOnferbatie banbe fonbamentele Wetten bep ßget/mat Dp nimmermeer Bonbe/metter baet betoonen.
«Enbe fïont Dem noth mei boo; / bat inben 5lare 1^83 ben 28. «©rtober / een Conbent banbe CbangdifcDe jgnen boo;tgancB niet Dab ghcfoiteett / obetmitp geflo;ben map bt amp;eut-bo;(l in be j^altj/foo Dabbe men ’tboo;» frh;ebcn Conbent nae jlRulDepm betbagh« batet / baetopzijn «©toot-baber3iegr-bo;(l 2luguflup een feet betflanbicD en etbaeren Rgtt-Beut-bo;(i3gnelt;©cfantenmebe gein« finieert Dab om bod; te (lellen : dB at tuffehen b’ CbangelifcDe êtanben een feetBer uptfehot fciubeberaeintmo;ben/ baet toe tot bien tgbt bieb;ie WereltlgcBe ïleur-bo;(len / enbe bte b;itïBoï(lelirBe hupfen neffenp b;ie Steben/ baet entier een ‘Jlnfoc-flabt map / hebben boo;ghenaghen/ batmen fith aen een feerBere çjactfe foube berboeghen/enbe mat een of tmee ban bt «©ebeputcerbe bp boo;ballenbe noobt fouben gott binben / bat b’anbere fuift forh bolghben/ enbtmee-behoo;te ghelgcBe nat« Ben b;oeghen/ en mat aen Daer map / beden.
-ocr page 504-|
Hiftorifche Chronijeke 1631, kn map / enbe goe men fieg baer in te bertoo* BÔ’^û;,éoo gab men ooeß noeg be groote «fgggp-lag mei ober tebeneßen/enbe itepf. JiUajeg. ban alles te bereegten / nemenbe gier in een fteefiere refolutie/bie te berantmoo|ben map/ enberamenbeobetben d^ecommitteer* be / inbienmenben bebjoefben tot ben troog petp met befen te gulp Bomen Bonbe/ get melcB öè tgt leeren foube. lt;t£nbe obermitp fpne Ißeur* bojgl. 3900x1. banmegenbitpoinct/omeerg met be CatgolgcBe in ’tgoebe te ganbelen / in* fonbergept booxfloegg/ en bief galben boox be* ferepfe niet beerbet te ganbelen / enbe foo beel aengaet be Btggp-lag/gab gp gemberBlaert; ^00 botgt gern / batmen baer op foube mebe ggebeneBen/goe bit Conbent een pxqfelic epn* oemotgt nalaten/ biefgalben fpne iteur-bo?* gel. 3900^1. gab een ftgjpbenp boen berbeer* bigen/ baer in t’af-ftgept begrepen gont/ bie ben iïeur-bojg ban 23janbenburgg om te o* betfien/ mebe gebeplt foube merben. ©en 17. JBartiup geeft fpne Beur-boigl. ©ooxl. ban ^aren/ban megenp b’onbergan* belinge met be üoomgge CatgolgcBe Beur* borgen en^tanben op get goet aegten ban bit ^ Conbent/ gern albup gerefolbeert. wSae ®« Beut’bojg ban ^apen geeft get goet* J*i»«en aegten ban fpne Beur-boxgel. Wooji. ban «? 23?anbenburgg / neffenp b’anbere pjefente ï?»w®«gt;gttt/ ^tanben/en lt;©efantenmelontfan* Wanne» ggen/ goebe goebeganbelingemet beCatgo* *^ bjeßeBeuc-bo^genenbe^tanbenaen tegel* Slt;«tfc^ len map/ maergeen be felbe te reegten/ en mat SSBeut» baer bp in te milltgcn/ oocB inbien get boo? be Jamp; 01 dPobbelitßc gratie foube baer toe Bomen / bat ^' menmalBanber bergaen fouben / mat ban boo? mibbel enbe vincula firmæ airecurationis, Biermaat te nemen gonben/ neffenp alber* ganbe bemi jp fo mei ban megenp belBebiate-Cloogerp/alp ooeß anbere poincten goe be C* bangelifege baer op gaerfonbament ggegelt Babben/ ben CatgolifcBen aen te bienen : »00 bebonben fpne Beur-bojgl. ©oojl. bat al bit mercB mei t'obcrlcggen map/enbe batmen be* fe ganbelinge niet foube upt be ganben leggen. i|p gielbe booxtp boo? noobitg / batmen in ’tbeginfel bp befe onberganbelingge/cermcn baer toe quam/ bit in aegt nam/bat men gern mtlberfeecBecbe ban alle tautien enbepjote* gantien/ enbe fo get baer toe quant Bonbe men banmeggenp bc ƒ oxmalien fitg mei bergge* IgcBcn. pijnen pbcr totbc marcüeltgic enbe ganbt* bagiggepbt/ befelbe map BenneiieB /ienbe bc* tupggtien get gene oocB fpne ©obtfaligeraet* Qaggen en manbcl baer ban mebe getupggnip gaben / fpne ftg?pbcnp goe feer en googg gp bepbert gab / be groote noot af te Beeren ban be BertBc d5obtp/en goe troumclicB gp bc fa# Be ban bebenaubeen bebjangbegab aen gem genomen / altijtobcrbcncBcnbc befegabeban 31ofcpg;42nbegp map banfinp/boojbeC^ob* belicBc affigentie/bacr in boojt te baren/ niet aenfienbe ecnigg Belet/ ootfi tot get epnbe ban 51 jn leben toe te blpbcn/bp bc mare repne Xce# re banb’aitgpburgiftgc Confegie/ en na in* goutbepCiobbelicBenmoo?tp/ alles baerbp op te fetten / goe gp bat ban Bonbe of moegte betantmooxben. ginfgclgtr map gp oofB totbc bjebe/ruge/ enbcmeerb?cngingge bep goeben betroumenp niet ongentgcn:mant gp gab biefgalben meer |
tot n:cnipeHjan3gnctoo2tbarcnaUoo!S bate 1^5 ï* Öeen getracht/ cnöe een fulex op te Reffen nopt geen moepte noeg Boften góefpaert/ enöe maÿ ftennelicB g^cnottO watroe faBe altemetóeen uptliep/ tnbienmenöcfelbcoptie toantBelöt ƒ ojtiipn fleltic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'1 jSopenbe hu bepotneten / baer ban men Oanbelen fonbe / óielbefpne »ewv-bojftelifBe ^00^1. get baer boo;/ batmen (eer boojftenig enmetgrooteftoebebaertn gaen ino(t/ cube alle mooglicBc necefttgöept hier in aenlepbe, €nlutlbe oocBtocljgne ZBOojk be faße bujS beet mebe aennemen/ enbe in ^gne Ktrßiben/ foo beel fjp baer in binben Bonne / tot be faeeße ljc|tbienenbc/ laten opfoerBen : üoo’t0 upt bet gatten bjcnfcljtnbt enbe unobt bibbenbe / bat ÖP (pot ggenabe üJilbe berleencn/ bat allen bangeliftBepjotefterenbe ^tanben/ een bolle fatisfiaie en tenfulcBe €ompofitie gefegteben mogge / baer boo? b’ «Cere ©obtb morgte ge* bojbert/jgn gepit gg Wooxtuptggebjept/ bc bebjoefbe ^erefie getrooft / get goebe betrou* toen onber be ^tanben toeer opggerergt / be bjebe gerbjatgt/en alleptot een goebe béftant enberfeetBeringe tot betblpbingge banbe JÖa# comtlingcn/gebjargt tooien moge/niet ttog* fclenbe of be ebanggeliftge en l^iotefterenbe ^tanbé/fooben neflenis gern mebe baer toe ar* bepbenjtoantbjat gp/confctentie/«£er/en jBa* menpgalben boen Bonbe/ baer aen foube gp get met fegojten laten. ^00 beel nu be 0;oteflatïe aengtncB/ ban Wegén get f^laraet beo Stepferjö/ foube befelbe tnbe «Tant^eliebanbf Meut-bo|fl banjieent5 en be dlamer-ggerecgt ggeleberttooïben/en* begpgieltgttWelbaetboo;/ bat tnbe €on* trabirtte en ^;otefïatie bte in get fegjguenst aen ?gne üoomftge Sepf. JBaj. enbe be Ca* tgolgcBe amp;eur-bo;fïen / met een bergaelt t0 / genoegg na öenootbjufi ban be faße/ boojgen mais / bicfgalbenmenget objiggetoteenan* bete gelegmtgept uptgellen Bonbe. J6aer foo get faße map / bat fp nu Eventualiter be faßen mouben oberbenefien/en aen fpne Beur-boxgl. 3900x1. begantnggen / fulrp gelbe gp tot gate belieben / enbe gp bulbe get felbe mebe ober* pepnfen/om batmen baer na op be toeßomenbe bergaberingge/ te,beter moegte op 3gn boo;* batesyn. ^00 map al noeg berber be faße na te fieny en of get niet goet map/ bat/ inbienbe Catgolgtße ^tanben meer eenbagg tot een goebelitfie Compofitie begemmenfouben/be CbangtUftge ^tanben ban baer geen in ep* gener ^erfoon/ of boo? gare baer toe genoegg gebolmargtirgbe/mat moegger aen guamen/ om te beter ober be faße met een goebe betrou* men te gretßen. ^et feg xq ben/ baer ban mentie tp gebaen in »« fetrö^. be öefolutie ban ben »eur-bojg ban hapert/ |^v ü« ipbact na ben 18 JBartiupbooj een Warner^™‘^4X bienaer ban be Seur-boig ban ^a^en nafejjeftenr Weenen gefoiWen/ ban befen ^ngout : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jmaka. P. P. u aepfert JSajeg. Ban notg mei gge* Äw“' nabigglitß ggebenrBen/ tot mat ^’teb-baer^ «batigeiE bige intentie enbe upt mat rebenen b'Cbange# Wu^tan-ligge ^tanbenalgier tot Ueppgegbergaert^j^’v*' 3gn/baer ban mp al booj befen u IBepfetl. JIB. mat ban te bergaen gegeben gebben/ get melc u j®ajeg. notg b^eeber upt befe obergefonbe* ne ^jopofitic ban onp in befe bergaberingge gebaen/falggenaöigglitßbergaen: enbe alp mp beerbet tot be beliberatie 3gn ggegaen / A 3 geb* |
|
6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervol; lôp, ïjcWntoptn’tbeginfel met groot« tocemoe# titgötptöcn nufecabeien fraet beb aoomfcö«n rxycrUJeloUergfjeficn/ enlicbaei: upt beUon# ben / bat/ inbicnljct fcIücnietöactlüJcec op SOereeöt/ be r^uptfrOe Htbcrtcpt berent/ be jfonbainentde ûgep ConJîitutien onber^ Dauben/ behiebe boeergijebjacht luojbe/ bat Det ban met langb meet fîaen not!) bupjen fonbe : TOant boa ßijtp eerc / IDcibaert / en flertSte/betont p|tntipalicamp; in be Ijarmonp en eenbjaföt/ enoebe glogpc ber ïteurbojfïen/ toao bare groote eminentte/ ©tgnitept/ en ï®IPÖtpt / gb«iijtamp; bet felbe gbenoeeb bleetü uptbegoubeneljullê/ enbetoierben befe pi# laren alleen ban be stijlen beo Geligiona en Piofaenbubep bafl gbeboiiben/btebannotD mceroerbooiboa ancrïöctten/lt;0|ö|e/en at# roo’b geflerrètbiierben/ alfo bat bet alle j^a« tien fiiöbaer ober te bettoonberen gab / enbe Set Uÿtfe geen Blepn tier a et enbe SeerlitbStpt berßregSen Sabbe / bat ban bek bet bact booj gStÓonbcnSebben / bat bet ügtSfap onber^ SoubingOeber 2€ccoo|ben/nktin ggenenqua* ben flaet Bomen/ beel minber tot een fuIcBe eb lenbtgSepbt herballen Bonbe. «Daer tegfjenö toasi (Ijelatp) meer als te toaet/en bonbe fonber tranen niet mei met oogSen aengSefien/ noth met h)oo|ben herljaelt moiben / in baat upter » fïemtferp Set 50uptfcSc fitjefi toaja geraetfit. leant Set mif-trouboen onber be ^tanben han’t ÄgtB / Sab een tgtlantS feet aengeno* men /en baiera nocS meet aen booibeSoogS-heftoaerlgtBc €pecutien in’t itepf. piactaet herSaelt/ boaer ober notS meerber fbaatigSe* benaenbenbagSguamem gnfgSelgft mao meet aio te heel openbatt/ Sotfeet be^Bupt* Rbe Uibertept onbetb|ucBt bgierbe / be ketcBc ;ëtijlen bes laoomfcSen agrphetfontBen/beo ügtpCon(lituticn/lt;©|b|e en «f-feSepben/ baierben herbontBert/ en ban hek atSter gSe* loten / olfo bat Stt feSeen / batfe t’eencmael 3oubcn gljcgngteertmomen. ïjctmelcBban ono bepbe 3aeutho|(len hangaren en25|an^ benburg/ mebejgnbe pilaren beo GoomfeSm figtb/ feetSceftgSefmert/ en ter Setten gSe# gam enbe bebogk Set mif-hertroutoenootBniet toepnigS jgnen hooitgancfi geeft ggefoKeert/ ’ tuffegen beCatgolgcBc en piotefierenbe^tan* benhanbaegenobe üeSitutie bet lt;©eefïdgcfie goeberen/ gStIgcBbael gebbenbe €atSoISc6e ^tanben Sitt m goebe onbctSanbelingSe hoo: gSeflagSen / baeromhipnu ban onfen Bant bafl oberbentBen/ Soc mp/ pjoteflerenbe onoopbenbeflembenbag/ fouben mogen be« toonen/batmpSethoo? «I5obt/?gne ItercBc/ tnbe be maerbigge paBomelingSen met goebe €onfaentic/lt;£er/ en pame moesten heraut« baoo|ben. enbeamp;onbc?gncSepf. /ßajeH. UcStelitfi afmeten/bat/ inbien men tot goebe onberSan « behngSe Bomen foube / foo bienbe mei/ om een heter en ggelutBf gSet effect te minnen/ bat bie in Set piactnethooigScffclbe Commiffien en «Spetutie fonber onberfeSept /geel nfggeflelt/ enbcaigetgSencbat bief Salben almaogSe* paffeert / enbe tegSeno be pioteflerenbe ^tan* ben (refpectthe ban megSen be ßeligie enbe anbetefmaritSeben) infonberSept ben hertog hana5|unfmgffi/ IButtenbergS / Ï^ojSen han Kngolt : 5nfggclnrB be a^rahen ban l^oSenlo / Stolberg® / Hippe/ WalbetB/ |
[h der l©ertSepm / CrpatS / en anberemeet / ootS 16: i. cenigSefigre-ffeben/ en Crepffen in ©lanc« Benlanb en ^toaben mao gSebaen / in hoo|i« ggcnffantSerSelt/ bocSirifonbergeptbc «C*« hangelifcge Äurgerpehan 3tug0burgS / bic tegSeno be ßeligionohjebc/gelgcB tcB/ iteur« ho/ff han,2gt;at£n/ urne Ëepf. JKajefr. bitb« milo betoont Seb/gantfeS allecbingo in garen hoiigSenffaetmeerggcfctmoibcn / gSclgefe mp nocS bief Sa then hoo^ Säet mitfbefen on« berbanigSbibben, •enbe mbien ben loop bet Crerutie han me« gSenObe (©ceSclitBcgoeberen niet afgScSelt mogben foube / foo foube baer upt anbero niet tgfenban alleen een teggenfpicBtngSebie geen goetatcoojbtmabenBonben/ heel minber in «-bienmcnboo|tomoubc gacn met Set inSalen bet «©Seeffelttamp;e goeberen ; mant bief Salben mierben be partpen niet alleen onffemmtgS / maer ootB epnbelitB be pioteSerenbe ^^tan« bengeel nietohergStlaten/bat fp ctcafiegeb« • ben motsten / be goebe ganbeUngge hoo; te nemen. ï®at itB/itearbojft han ^a^en/tegeno Btt plat tact han u itepf. jRajeft. in mgn fcSig« heno altooo hooïgement gebbe / met hermet« ben/ bat icamp;mp baer toe niet hoegSen BonbeZ grpjtITtmtßt Piotcffatic: ^nfgtlgt oocB/ icB Beuchoiff han JSjanbenburgg/opSet €on« hent tot ßegSenoburgS/ met mgn openbare ffemmemönttgSeno-fin genoetSteherffatn gSehen ; en mp Changgelifcge Crepffen upt JiancBenlanbt en ^mabcnlanbt bief Salben ootB hooigSebiatSt gebben/ bat ip u Mepferk i^ajeff. alnocgmelbeBent/ en gaben ootB be ffgmhenjs/biefSalben bitfimtlo in ggcgljt« hen 3gnbe/ genoecg te Bennen/meltBe mp mit# befennotS milieu een rep# hergalcn/ met on* berbanitSbibben/ batu Bepf. JKajeff. alber« gSenabicgsmilbc ggelieben nacr get exempel han gare ©obtfalige ©ooj-babero in’t ögeS be j^onbamenten han bien mei t’obcrbcncBcnZ ben felhen ulaet# gSebenbe ; enbemp piotcfle« ren han alle Banten mibt^befennocgmael#/ bat mp on# tot get ^laccaet niet Bonnen her« |laen/hoo|t#notShooju itepf. iföajefl.mit# befen contradicendo p|oteflerenbe/ en alle noot« b|Uft omni melioti modo hOOJ beSoubenbe/bief« megen on# u Sepf. iKajeff. ntet gelieft qua* licB af te nemen / maer in Sepfetf. ^SenaOe aenmertBcn/batbanuliepf. jBajeff. fo heel te meer boenmilbf/bcmgle Set niet alleen hoo? Semfelf#i#cen beneficium juris, maer altoo# in’t üoomfege ügth gSemoonlicB gStmeeff en ad memoriam Pofteritatis bt# ßgex af-ftS«p« ben tngSelgft i#, ^oo Bonbe men niet her« loocSenen/ bat altoo#oherbefaecBc/biehan groote impo?tantie maren, .noe baer bp bepbe partpen foo mei be CatSolg^e al# €bangSe« lifeSe geintreffeert marf/altoo# Bareherfcgil« len ingSegSehen Sebben / gSelgtB nu oocB be« ben b’CbangclifcSe en ^lotcffcrcnbe / te Ben« neu gebenbegare rationes en fundamenta, baer boo? fp Sare Gravamina fouben tonnen befenbe« ren ; bat nu niet eerff be ^tanben / maer ootB be hoojigSe itepfer# hoo? goebt gSegouben gebben. ,^oubcn nu be bifferentien tot een retStepn* be gSeb?afgt mo?ben/fo mil noobigg 3gn/ bat filler na be manière/ bie in’t ßgcB gebmutB« litB i#/gSefcSiebe/ enbe fionben nacr befen b’ehanggelifcge en^joteflcrenbe ^tanbenZ auber# |
|
Hiftorifche Chronijeke. » 5 3 2. toacr / fouben bc HittautocriS toter ^eftattm^ flOen factoiUmftcn/ öaet ban toe ttoce alfoo ter* Uonöt / entoe bic antoer tWee op JBicQul^ bagf) fontoen toaer getelt toiectoen. Jdelanghenbe Die lt;0ïiHcen/3gn bie ftlbe ban ber ücpiibitjcq alfo befotgQt/ bat ben ^ec|ïc* litfeé ^jince goljannt 'Alberto bat Cracauto* ftöe Sifboni foube ongebjagen toerben : «©ie anber «©öeelïelirBe foube bat «Cnnlanbifttoe Samp;ifbom ingerupint üj erben.«©nber bte anber ttoce WcreltlicBe/alO Cafimitum cube 'Stier» anbium/alO ootB bat ©jonhé/foube ber afge» itjfber koninginnen goeberen/alO ^eßruetje/ 9fille/^trafhergö/enbc mat fp anberö meer in Idolen enbe Hittamn fjabbe/uptgöcbeelt toter» ben/bie alle.ö tot bejs koninebj: bifpofitie gßt» fielt bterben. ï^itr op Beeft toe konintS / bie Bern fnltBen liberaliteptnict bermoebe/ben kbclen ^tBat bie tot Bier toe onber bc öcgalien gBetelt toter» ben/ter bancamp;baerBepbt afgetreben/bat fultfie nae fijn afRerben bc Broone toeballen fouben. ^en i^tinten 51)11 anberö bc goeberen in befer gcfialte ingempmet/bat fp na Baren boot tott» berom onber bc kbcllicbenbcrbeelt foubf toter« ben. lt;©e ©ojR üa5ibil/bie om eenige getotiffe oojfa6cn toiillc/ een tgbt lang bp ben konincB in alle bing^cn niet in genaben totao/gnam bp fnitBc bingen tameheb toteber in gratum, ober fnlcr Bp bp fic8 bc totelbacrt ber #jinfcn Boog otBtebc / enbe ben ^tanben aenbienbe/ bat Bet bic beBoo?lijc6BepbtbercpffBtc/ bic ïamp;jinten totel te gBebentfien / betot ijle Bacc ï^ecr-©aber fijn cpgen €rf-lanben ban toiegenbe Broone ïSolen/Becft bpgefet» jl^ct bc kelbt-muntc bleef Betinboojigen Ranbe/tot op ben tocBomjiigcn ÄgfrbagB. 53{e affecuration bep interregni, btCtbt OOCB berftBoben/ tot op ben boo?f3 ÄgtrbagB ; ten btele bacrom/bat bic Uanbboben filler t” Bare inftrudion nict cn Babben ; ten bcele/bcbtglc fp btmertBtcn/bat Rarer fßajcR. intention gßc» btefen biare/ kafemimm totcenen koning te namen/bacr toe fp fitB niet berliatn totilben. wpf^ftr« 23p befen figtamp;rbagB B«ft f«B ootB ten ^^PR’^BeBeeBefanbtegepjefenttert/ bie nae Jniut ban ‘^cngebjaflitcr groctenifle/ bp gBeBouben enbe Soit«. betSregen aubientie/ bic ^tanben bic boo? bc» fen ?£nno t $21« oen bepber 3gbcn gBetroffen ©erbonteniffe/ cube trouble nabupjftBap/be» Bent gBcmaefBt/cnbc begBeert/ bat bie Ïtroon I^olcn/fcepferl. JRai. in befen BoogBRen noo* ben enbe bpanbclicB inballen / met Buipe ban tenigB boltB toiilbc bpRacn. Rier ober tottrbt/ ’tip ütaer/taet geBouben/maer mentotilbe fiel) befer tgbt tot ben fetourp / betoiglc bc Broone felbc/ban totegé bcp JKofcobijtiRBen Ärggp/ fultBr fclbc ban noobc Babbe / oocB anber be» beneBingBen bacr bpboojgeBomen/ niet ber» Ronben totfulcr. Cartsm nbsp;nbsp;10 e Tartaren 3gn in ’t begin befep 3aerö/ »oimin^ ^‘i® aenpojron ber ifêoftobgteep / in ©elen ' ’ gcballcn/cn fiebben tot onber teiob gcRroopt/ en groote fthabe gBebaen/toiaren ootB booiber ingebjeten/ toianneer be obetgroote fneeu Batr nict berBinbert Bab. lt;®m btfer ootfacrB ütillt toap in ^obolieh en ©olBtmcn onber ben gBc« meenen boltBc/nlP ootB niet tocpiugB in Uit» tautojen/bantoegf bcp JSofcobgterp Brggf» Pîcparatien/ groot berfrljiifben/ tocltBe beur groufamt monberteben?/ bie ficB tot befer tijt toe bjoegen/niet WepnigB bermeerbert 3511, |
7 îRantinber öuffiftfje ïOepteobfeBap Beeft 163 2» Bern cenen BetgO gBeopent/ofte opgeRBeurt/ upttoiclrBc een gBebcctoict Water alp bloebt/ «enoufanit liep / enbe 3Bn bagBelitBje bttl conbe / alp met S^iSi «^ blijt gBcfo?mterbe ïïogBcltn/ bepbe totgroo» «SSu te enbe BUpne ^tutfien / alp ootB Jßufquct» Bogelcn / gclgtfi ban BepReenen enbe bperRee» nen / mibben in ben 23crgB gBebonben. ^oa Beeft meri ootfi in een ^oolRB grentp-Bupp/ na ber /Dofraulu een groot toionber gefien/be» bjglc bacc in bcp nneBtP een allarm ip gcBooit g8etojojbcn/ batmen nictanberp cm mepnbe of ben bpanbt toacc booiBanbcn / macr bcp moi» gljcnp cn toap bacc niet met allen / ban eenen grooten Boop Reçue bogelcn gebonben getooj» ben/bie Bebben bloebt geftoect/bie men eenige na WarftBonto geboert Beeft. «Onber befen/ op bat bic ©jcbeBanbelingBc ßflnhe»n0e tuRrBen ^totben enbe ^olcnmorBtegcnoo?» ^fSj^ bert toerben/fo Beeft be koning enbe bc Äroo» friiîSttn/ by ne ^olcn/cen Stfgefanbte aen ben koning ban ‘’•'’ ^c«;«^ kngclanbt geRBiebt/ ben felben bacr Benen te Snm'z m« betoegen / batBp fifö bp fultfie ©Rbep-trat» torsen 1.1» taten boo? eenen ^ntteponenten toilbe gBc» Î^X^ÆLquot; bjuptBen laten. :®cc «eoefaubten name toap „«tuonz üaBoRBp/BP gaf BoogBgcmcltcc koning on» tuffrom ber anberen teberRacn/battee geen beguamer §»»*«»«» tijbt cn toare om ©Rbcp-Banbelingcn boo) te nemen/alp bc ©oo?-fomcr of Uenten-tijt: bc» geerbebccBalbf/batöP koning «©uRaf Jtbolf bien Banbei op befcr ofte fultBen tijbt foube bp ber Bant nemen/ ootfi fijnen «©efanbte met ge» noegfamer bolmatBt bacr Benen toilbe fenben. ‘ ï©aerna Beeft Bp begeert/bat bekoning Bem toilbe toelatf/bat bc bjtbcBanbel totkoningf» bergen in i^pipRcn ( toelrB booj bepbe parten eé gccuRc plaetfe toap)foube toerbé acngcRclt, ©oo}ber/ betoijle be kngclRBc enbe /ran# fopRBe Legaten / bp bcp nacRen RilRanbcp teattaten/ cenigB toertretB cn beftoacclitBBep€ (om bat fp bed op bic prærogativa fien toilben) toecoo?faccfit Babben/ toerbebie koning gebe# ben/ fijnen lt;©cfanbcc te btbclcn/ bat Bp boo## acn ban fultfie foube afRacn/ op bat bic bjebt# trattation bcp te bette gfjeboo^bert toerbe. kpnbelitfi/öctorjlc Bet fulrhen acnfien Babs bc/ bat ban toegfien tot ontloopingBc bcp Ril# Rantp met ben /Bofcebijter / ben BcijgB toe» ber acngaf foube/lt;©ocB be gemclte JBoRobij» ter onber ^tBottiRBe ©berie obérai ürijgf» boltfi toerf/ toerbt bc konintfi gBebeben / ben MoRobijtec met ©oltfi/ Wapen enbe anber Jtrijgp-fafien geen Bulpc te betoijfen/ ©ocB te gebitben / bat booitncn geene ban fijn lt;©nbec# banen ficB to gclRtfienbicnR begeben foube. Ricr op Beeft be konintfi ban «CngBelanöt Bem becBlaect/bat Bn bp be boojgeroerbe bic# bep-trattaten/Bem foo toilligB enbe genepgt/ aliö Bp bp oprieBtinge bcp Rilbanbep gebacnZ enbe Bem Bier in alfo toilbe laten binben : ootfi fijn »fgefanbt bic fafien alfoo rommanberen toilbe / bat allcp fonber natbeel bcp komntBc in ©alen foube gljefttcBtct toerben. ^oo bacr ootfi gfieen ©itbc fiohbe gBetroffen toerben/ foo foube fijn lt;©cfanbte bacr toe arbepben / op batter een langbutigBe RilRanbtüpgecicBtet motBte toerben. Wat nu bie Pr«rogativam belangBt / toil# be Bp ben konintfi in lt;amp;olen / enbe ben gBc» meenen ©jebe ten bcRen alfoo mafien/bat fijn lt;©cfanbtc ban bieftoege geenen Rrijt booj firB bertoeefien foube/ toilbe ootfi fultfie in fijne inRcutt« |
|
8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghdcr i ^îj 2, inlïnittic laten fetten / met befer aenBangenbc tonbitie/foo berce oor be MonincB tn D^anrh^ tgcB btergfielgcBen boen Wtlbe. ï©at iïoninrb lt;6u(laff 3tbolff / fiem bic ï0oo?fomer totBuöeö-hanbel belieft te bet? gunnen / foo toil gp öeföalbe« fulcBj: berfoet* Ben. ^00 bric bic plactfc betreft / goe-tori bic fribe ben uptlanbifcöcn Legaten/ pettoeg ber« cc enbe onbeguaem gelegen ig / toilbe gp boeg ben iioninrB ingoten ten gcballe bacr in bc? toilligöcn enbe te ggemoetc Bomen. 59cn jfDofcobijter toilbe gp oocB ban ben boojgenomen 3ärijg afraben / enbe ben fijnen niet toriaten/ bat fp BrijgfbolrB/Ï©apcn ofte anber Mafien booj ben gemriten jlBoftobijtcr uptben €oningci)tBc foubc toe boeren/ j®acr öe gene bic alceebe ban ben fijnen fich in »of# cobijtiftfic bicnjlen beg^eben gebben / en Bonbe Ijp niet toebcr tc ruggbe bootocren / op bat öp niet bc ggemoeberen bec »ofeobijterg alicnccrbc ofte ietiteerbe/ ben lt;£ngrifd^cn j^e» gotianten tot fegabe enbe pcrijcBcl / betoijle beffrifg Commercia meer in bec »ofeouto alg in iamp;mpfïfn ofte Idolen garen gancB gab# ben/ bacrommegp nictgbierggclgcBcnboen Bonbe / op bat gp bc lt;ïEommcrticn niet en bec# ginbeebe : »aer toilbe boeg bacrop ggebenc# Ben / goe beur anber mibbclcn enbe tocgen get gemoet fgner ©nberbanen ban bcg»ofcobp# terg 5gbc motgte afgetogen toerben. ©it toag alfoo bic anttooojt beg BonintBr in engclanbt/op befeej^oolftgcr afgefanbten aenb;engcn.«@icfgclgcBcn toerbe soeBgier na mctbcnltonintB inl^iancBtgeB geganbrit. »at nu gier op bolggbc/enbc in toat ggeflal# tc bic ggemeltc l^jebcg-ganbriingen boojggC’ nomen toerben / fal gier na tot fgner plaetfcn ggefept toerben. Comtieft heggen ben uptgantB ber macntUpiille/ m'®.hL ïö ö® «Doojlucgtiggfïc enbe grootmaegtiegfïe tofSw ï^oiH / cböf ï^wc«'ï^^«««Sigifmunbug / bc Bact met beebe ban bien jgame / l^onincB in |Bolen/ na ÈfcüoBCit batgpbe regieringe beffriben MoniutBrgrBic ban 3tnno i $78. tot op ben tegentooojbigen tgt gebocrt geeft/ tot Warfegouto obcrlebcn. »ant alg l}aerc »ajt|l. ben 22 3#ppl/ nae Opaetg / ten mglc ban »arfegouto gelegen/ fpancerengebaren/ albaerfp fiegnebengbef# felfg jongen ï^eerfegapg/ enbe fommige Senatores becluflitgbe / cnbcïjarcîîoningl. »a# jefî. ggefontgepbt inben nieutocn Wijn ceng om-gebjontBen / macc ben friben abonbtgem toebecom naWarfegouto begeben :^en 2;. gebben fp upt ract ber Medicorum, mebicijne begönne tc geb/uprlien/ bacr get boen een gart toebcr toag. ©en24. namibbagg gebben fp ficg ten beelc toat ggcaltercct bebonben. ©en 2 $'. alg fp gem acnBlcebeben/enbe in bic =Bccc# Be gebben toillen boeren/ gebben fp een groote onmatgticgeptenbe gerttocc bebonben / bacr op fnn^aecc»ajcfl.banben^lagg op ber flincBefgbe ggeeoegt/ alfoo bat bic gantfege ©ogcn-appel inbe QintBcoogge gemgantfeg berloojen / enbe bat toittc alleen gefien toert : «®e»onbt oocBna bec flintBc fgbepettoeg getogen getoo^ben/ enbe gebben bic bp-toefen# öe 34amec-geeten ficg befo^gget / ï^acre »a# jegept notg op ben friben bagg bcfe Wcrclbt bcrlatcn foube. ©en 26. geeft gp gem ten bec# ie toat beter ggelatcn / enbe gebben innere »ajegeptbp tgbentotbertoatggef^pjoBen t |
©en 27. beg mo^ggeng / geeft Ïjaere »aje# 1632» geptg ftoacbgepöt feer toeggenomen / alfoo bat fp bielaetge ©Ipingge geeft ontfanggen/ gacr boojige ©egament / enbe bic in bergan# ggene âgcBjc-baggen betolllitgöc Provifion boo? ï^arc ©oog. ben I^gntcn geappjobcert/ enbe bic fribe ben outgenuptgenomen/ ggefe# ggent/ gebben feer met bec boig ggearbepött/ enbe ggeen tooog meer fpjeetfien Bonnen, ^a» reï|oocg-bo?gclitBc ©euclutgtigge f^nnee ©labigaug / ig op ontfanggene treurige ©p# bingge / ben friben abonbt ten tgicn uren in grooter gaeg na »arftgouto(ban bacr gp tori 9 mijlen topt op ber jaegt getoeeg ig) aengge# Bomen / enbe bp i^are »ajegcpt ficg beeboe# gget / toelcBc fijn reegte ganbt op beg lt;agn# ccn gooft lepbe / macc ggeen tooog fp^eccBen Bonöe. ©enaSteggen mibbacg/ gebben bic Paroxifmi toat opggegouben / bie funtcnrilen gebben gen oocB ggeopent / enbe igbat toater upt ben ooggen ggebloten. ©ie bptoefenbe i^eeren Senacoresj namelicB bicPalatinusjLec-fijekv, Podolfky, SmolenfkyjMfeyslaufky, Mal-bonfky cnöc Denofky gt;nbsp;nebeng ben |Soolfcgcn ©root enbe ©nber-€aiitfelicc / gebben Den 2lcrtg-bigrf)op ban ©niefen/ enbe bec 3kroon »aerfcgalcB berfotgtte boen Bomen / nabp ten gobe/ bie oocB ben friben batg in War# fegouto fijn aengcBomen. 3^are ïjooggbojgl. ©enabe bic gem pet qualicBj; bebant/ fijn ben 30 alöcrcerg ggearriberet. ©eggen abonbt geeft bie natuerc bp ïjare »ajeg,per vomitum ficg purgeret, macc tet miïiöemacgt fgn ïjare »ajeg. feer ftoacB ggetoojOen / bat oocB alle gope beg lebeng toecg toag/ bacr ban alle iia# mec-geeren/ ©öd-bneegten/ enbe tjof-ïnena# ren ï^ace »ajcfl. bic alrecbc agomferet, bic ganben geBuffet/ enbe garen affegept met tra# nen enbctoee-Blagen genomeniöefielbenbaegg gebben Ijarc ConincBl. »ajeg. bie iiroone ^toeben/fp öicfgalbtn ban ben ïjeccen ^ena» tojen ggebjaeggt ig ggetooiben/ met acnbup» bingge beg Ijooftg tjare ijoocgboiftl. ©oojl. ben ^;intc ©labiflaug dedicerct enbe oberge# ggeben geeft, ©en 29 3lp|ilig / op ben mib# bagg/ geeft men uptgegeben/ 3^ace ©oningi» »ajefl. toacen tuffegen n en 12 uren alceebe berftgepben : macc ig gier na ggetoig beriegt aengefiomen/bat Ijacc »ajefl.notg in’t leben toag/ macc bat gpl niet lange maBen Bonbe/ en ig ben friben bagg menigg menfege ggefint getoeeg ï|ate €ontngl. »ajeg.be ganben te Bugen, ©tn 30. ’g motgeng bjoegg tugegen 3 tn 4 uctn/ 3gn l)are ©oninggl. »ajeg. bp goeben beenuftt / fatgt en faligg in ben tjecce ontgapen. ßae miöbagg3pn tjace €oningl. »ajegept ( bie alceebe niet Benbacc toag ) in eenen ftoacten Xgben cocB bcBlccbet / upt be# fenben t3ot3bp inbee lt;amp;ac-BamecBcgclt/öacc bc lt;tatoanöten plegen opte toaegten: ï^ace Coningl. »ajeg. medici, gebben de naturam morbi nitt cccgt Bonnen toeten / macc öe ooj# faccB begriben/ gebben fp get eten bec gaebe onbcrboutoelicBc fpgfe / cn obecigg bjincBen beg nieutocn ï^ongacifegen »gng / bie ïjace »ajeg. tot ©pact; tot ficg genomen bp ma# ten/ filler toefrlj^ijben toillen. ©p fulcBcn boobtlicBen genen-cepfe/toeebt ^^ in ’t boogegjeben Wacfegouto een €onbo# quot;nbsp;cation-bagg aenggegellet / bic in get begin ft^onuu» ban^uniofgnenaenbangg ggenomen geeft/ ö““®™* enbe bacr bp acnbancBelicBen alleg tamelgcB bectoac# |
|
Hiftorifche Chronijcke.
lt;eerftelitft banbc bjpheben/ enbe baev toe ingeboeebe befWacringhen. itóti) tot lt;en 2. «Dat bie €onbocation niet mochte ©arfd’Bii berbedt Werben. 'm banben '®-^ ? ‘ ^ütmen tot be Dethiefinghe boo; Sojft Qa, remebieringhe bev Gravaminum bcö gemeenen 3ibii 81,0 nutö niet haeften foube. 1»8æ '®-^4«®®* '’^^ ßdigionö b^ebemochte ben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;btefehert Werben. '®'cn ç. Watmenbanbc mibbclcn tot bc# ßicbiginghebeö iiontnghöin ^Weben/ enbe bcö Wofrobprero bevaetnaghen foube.
Öcpbt IpUcn niocfrc / inoföten gecafleert Wte# ben. lt;cn 8.4£en mibbcl hoe bcö gemeenen tiuW bignttepten enbe beneficiën upt te ghebett / te binben^qn.
®E«i5!)Efj lt;©nber befe beliberatien Waren benähte# Sn'î^'quot; lïrihtBt in haereu finne niet Wel te breben/ katt wftt '“^”i f’’ ffoböcn in fojghe / hacre ©wlicrbt iffnoctit, mochte hun / beur bc »Cuangelifchc ergheno in berminbert Werben, «enbe ’tiö Waev / ten Waö niet fonbevforghe/ Want bc pape# rpe Wass bp ben ïPecrdbtlithcn fcev gheßaet/ enbe baev Wevbe fcev op ghcbtonglun / bat men haev gheWelbt enbe macht / Welche fcev |
9: ïioüflj toaö op-gOeficgfien in petlucb engjjec (lenen/enbe nauwer upt-fpannen/ raaec infonbecgepïit af-llellen morOt bat fp booit# aen niet foo beel liggDenbe goeberenaenftt0 bgac^ten. ^0elt;ißebt-gr)enootenöielbcn ooeB aen/bat men niet toe-laeten foube/ bat be ^efuiten bp ben toebomfligljen JkomneB / ben bjpen in- enbe upt-ganrft hebben fouben / ghelgeß be boozighc gheßabt hebben ; lt;©ofh bat be toebomftighe lionmrh hem aen gheen Sehnten biechten foube : jjnfgheltjchss foube hem niet toe ghclaeten 30« / ïtanbt-gcebc# ven te booten. ï©c «©heeflelgchc bic five# ben / ’t ijs Waev / haebt bact teghenô / maev hebben niet bede baev mebe gheWonnen. ^00 rithtebe ooth bic Iterbro biffdjop ban lûmefen/ bic het boojnaemflc ï^ooft in bc ^oolfthe troène fb / met ben Doih ßa# 3ibil/ ban Weghen bc btphepbt bev Cuan# geltffhc/ enbe quant met hem in een har# ben (Irybt ƒ enbe ’t berbjoot ben JÖifTehop fonbcrlinghc/bat bcUoift fepbe/be lt;5hee# (Idirhc fouben bc iterche / enbe Wat bat baev toc-behoojbt/ bewaren enbe op.Wachten/ enbe hem met bep Hanbto ßcgieringhc niet behommeven. istnupt «©nbev fulchcn Diffidiis enbe hvtjbigheben/ iö men niew bCjStcminbcvmet bc bclibeva# 51® „Äs ticnboo?tghcbaven/ enbe cpnbelich ben bier# ben Sulio bie contlufic aenghebanghen/ bic ttons-öfij« ben ó. befee teghen abonbt boltoghen / enbe boowomdieß bc naebolghenbc puncten beflo? ten enbe beliebet geworben. iècrfteltrli bat tot berfcerheringebfö Inter-regnibe Poft police Ruffenie , bat 10 het alghc# mtenopghebobt en acnfegghen/ metffamen cener Wetbinge ban 10000. ofte 12000. jDan» ncningheWillighct. U0=’ Iio# lt;cn 2. ipat men nacmaclö beflupte ben ï0jebc-hanbcl met bc Uoninchlithc jPaieh. tot ^Weben te inhircren / enbe fijn €heur# bo^fidirhe «Dood: tot 25?anbcnburgh/ ober# mibhS bic fclbc tev bergaeberinghe gheWe# fcn 3tf ghefanten ( Welche anbero met eener mccrenbeelb mp gcncraclen antWooiöt / baev in fpne €heurbo|(lclichc ®üod : in’t ghene Wat fp boo^newdith te bcvfocthen habbc/ in eventum ad comitia Eledlionis bCVWc# ninghb tot ^Weben menninghe / foo bed bic , plactfc enbe bic tgbt totten D’cbc-hanüd aen# gineb / te begrijpen / enbe hem te bemoepen bat bic plactfc niet tot ïLubcerh of ï^am# bojgh/ macr naerber/ enbe/ foo ’t moghelgch iamp;/ in tamp;pipffcn genomen/ maev bev tijbt hal# benbe î^anbdinge nodtboo’ bc bevhïefinge/ ofte inbe Jirooninge beo uieuWen iionindtv acngcfldt mach Werben. Cen berben/ tDat Racione bev berganghen ptejubitien / enbe anbevo bevfchepben nieu# We confittutien / oothRatione fecuritatis al# Icrhanbc ghemepne enbe pavtintliere Cap# tupjen berghelecfhen / bat ooth ban Weghen bc bebieninghe bev ^u(iitie ( Waev onbevbe# fco infonberhepbt begvepen is / bat in €ri# minde facchen bic j^acrfthalch niet al# leen / ooth niet met fulchc ban haev fclfjs-bevhoojene AffeiToribus, maev met ghe# B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wijfc |
|
lO Vervolgh der toiffe ban ben ^tanben baer toe gheöepu« teetbe uarthren en J^ecionen / boo|tacn rttó# ten ) ggebjifle berfionbiginnfte en bccoibc# ninglje ggemaetfet/ bte ban foo bed bie Con-ftitutiones belanget/ad referendum aengjeno« mentoeeben, lt;en bierben/batnae menicgfulbigge ftoa« te fîvgben in punélo pacis amp;nbsp;fecuritatis diffi-dentium in Religione, btt bOOjbec niet gf)e^ fajatljt toerben nonnen / als bat bic Goom# ftge CatboUfefje een fulrhc baer toefettin# gbe tot be booxigöc Æaptupjen betoiUiget/ ^dgeb bc letter A. upt-togfl / get tocldic bocb be lt;6f|eeflelijc6e niet anbers alp met cener Salva, bat ip : cum claufula amp;nbsp;falvis juribus Ecclefiæ Romans, onbetftb?tjbcn toil’ len. 25obcn befcn / fijn be dSnedifeOe cnbc •euangdiftlje feer qualitb te bjeben gbe* toeejï / maer gefaben bet bodi ten lactfïen 3Jnteriiniö togfe met booj-befjoubt berber tot gaerber facteringbe aen bie banbtBoin# menbe nnbbden moeten aen-nemen / enbe gn baer bp bic oberigfje btoalingben tuf# eben be «©jteeben aen b’eene/ enbe bc üoom» cge «Catbolifcbe aen b’ anber 3pbe / ban negben bic ben d^fieeben afgbenomen goe# beren / boo?ncindic6 tot boo?bcr faplcggin# gbt lier gbetoiffe «©bebcputccrbe / toaer on# ber bc j^nnee ©labiflauö bat boo^naernjle Diredorium bebben foubc / upt-gbcjleUct / ’ttodtb be lt;©jicc6cn ad referendum fratri-bus bebben aengbenomen. ^en bgfben / bat ebenmatitb bie üebuc* tio Monets OOCS 0p gbefCÓiebC/ enbe ad referendum gbenomen. Cen feften / bat be iBejlttutien ban ben ï^ertoeb ban «^beurlaubt / ©aberp enbe ^oonp gbefloten / enbe op toe-homjltgö« gbefette bagben boltogbcn toerben foubc. 'ïTen febenben/bat ber ConincblicBcr l^ïinï ten berfoetb ban toegben b’opboubtngbe bep ContncBItcBcn ^ofp enbe lt;afd/ upt ben ftbat ber Croone / tot bat bet ben bicnjl enbe bcrbicfingbe boot billieb / bat lö tot bc berbiefingbe toe / gocbt ntbtet : ilïacr bat anber berfoccb ban toegben bc bolboc# ningbe bet 2 0000, gulbcn/ upt ben bêchât bcp ConingbrijeSje / bie bc obcrleben €0# ningb ex pnvato , tot onberboubt bep €0# I ningblicBen ï?ofp ban toegben opfcbaffin# i gbc ber lt;afdcn-goebcrcn / berftbteten moe# ten / bloot ad referendum gbenomen tocr# ben. lt;cn aebtfien / bat ben barb ber ©erbie# fingbe tegben ben febentbtenben ^cpteinbnp uptgbefet / baer botb / al cermen ter fateben trebet/ alle gravamina publica, bolbacntocr# ben fouben / enbe foubc ben bacb ber berbic# fingbe niet langbet bucren alp een bolbomcn ßgebe batb / bat ip fep toeetben / foo berre maer alle Cro^bitantien in befcn afgbeftbaft bonnen toerben.
|
©anbepetfoonbcpEiigendi cnip booj bit mad niet befloten gbetoojben. Ï3an toegben bet ßdigionp bipbepbt bet oube €aptut ofte €onfcberation/ baer toe te fetten (alpbooten gbefepbt ip) opbefcn€on# botation-batb bctgclcecben toerben/toap bol# gbenbe : lt;®p bat ben algemepnen Unnbtp-bjebeupt gbccnbetlcp oorfaedicn in eenigbentaegbeof togfe bcrtoo|pcn toerbe / foo beloben top be gbenc bic in be CbPfîelicSe ûcligie bifftbe# renben/ bat ton cnbc onfe nae6ommcrp allen bjebe / met cnbc tot mamanber banbtbaben/ cnbc ban fultben berftbepbentbepbt toege/ in gbeloofp faceften gbeen blocbt bergicten / ofte oorfe pemanbtban toegben fultBenbcrbedin# ge/ boojeenieb lt;©crirbtc trec6en/btcl minbet acn goeberen/ Igfcnbc cere/ met gebantBeniffe ofte ban bcrbolgtn/ notb gbeen «©betigbeben tot fultBcn Progreffo belpcn toillen/ maer bed mccr/foo peinant ban bicftotgcn om blocbt te bergicten boo?gcfctteCautiones, getodbigber togfe te bertutBen/ ofte oorBboor-gljcrocrbc Jïraffen te ertenberen fieb onberjlonben / ful# len topbenfdben onp alle baer tegben fetten/ enbe baer toe betbonben ^gn / of bet ftboon onber ben febgn eenep gberiebtdirBen pjoeep boo^genomen foube toerben : 15oben befcn bc# loben top oorB/ bat alle tribunalc oojbeden/ bie tot bier toe fo tod inbet liroone alpd^^oot# bojil/ctf. Untautoen/ tegben öenDicbe bie biffiberenbe ofte bet fdben fectBerbepbt bc# looft en gbefp^oBen te toorben/ cnbc vim Legis te bebben frbgntnmogben/ban geenen Officio ter eretution gbetogben füllen toerben : gbc# IgtB fulcBjc 0001 bie Conflitution ban ben ja# re 1627. uptb^utBclirB ip gbefïdt getoojben/ bat ootfi bie boo?f3. Æonjlitution/ ofte tegen# tooo?bigbcn onfcn €aptur rontrarp eenirb Verreet/ bp toat booj etnen Officio bet toille/ upt gebjatbt cnbc ingbdegbt toerben toilbe/ füllen bie fdbe Brarbtdoop 3gn / obcrfulrBp ban ootB alle bcbclcn / bie inben befiberenben 13jcbc bringben / toelrBe boor befen upt bacre €oningbl. Jllajcfr. Cantjclerpe uptgegacn/ ofte in’t totBombigbeuptgbebjafbt toerben moebten/geen hrarbt bebben fouben. ^nben ConinrBlifBcn Steben / baer bie befiberenbe/ in fuif Br ban baer fdben op-geboutobe ïSetr# Ben / bat openbare exercitium bacrer üdigie bebbenmogen/ fp alfulcr in bier togfe gclgcB tegbentoOMbifb baer oeffeningbe bebouben/ opcnbacrlitB nne beboojen : jDaer baer 3p te# Ï[bentoooibicb0ecnetotfulcBcn epnbe afgbe# onberbe JSertBe bebben / füllen fp bcfe plaet# fen/om opfpraeeb te bermpben/gbeen nicu# toe op-boutocn/ norbtanp fal ben af / enbe toc-r^fenben / batt openbacre Exercitium in pnbatc of gbemeene bupfen te bouben / brp fiacn: boetotl beur bic conflitutic ban Hnno 1631. bc flraffe tegen bcp ianbtp Dicbc bK’ Bcrp genoerbfacm gefeberpet 3p. ®an notb bcrBlaren top onp/ bat in’t totfiom Rigbe ban toegben bictgbdgrBe faerhen / beriebtingbe bcp Üantp ©jebenp cnbc feBerbept ber ^iRi’ benten / ban toat franbt en tocerbe perfoonen bitfelbe gbeplcecbt toerben moeftte/ nietmeer ban tot gier toe gbeftbiebt/ onber ben caufis cermi- |
SI3Q
*»vilnil ö^Q ïQöuiïQjn-öo dq dj am / jQö #Uld30UI3q 3IQ ÏOOQ JplipijjaS a3C(i JUQ/U3Q oioitl3(j0 U3a3fQ3j3(jü OÓJlV U3Ql'y 33q 3invu U3Qui jquvpQSu^ 3QU3 qj(i.i!{3uvr(i ut QBinu «O^ U3QU3V 3Q331JVU3S3tnj3Q 9300 33VmZU3m gt;3U3JÏQUVQ33Qdq U3(lSuil3QUUtj-ÏÏ3Q3tei 31Q /3Q)im u3vy33Q 300 30J .i3vq 3qi3j3iq .131’111 jvq /U3q3nq^ 303 oqviln^ ßiiiuon 33 us U3q3tq 33 pm 03^ooq U33VïU/U3qiU?3lt;^3tpJl00el/d^
‘U33VtnÏ333n3iiWI3Ö303 .t3Wq U13»J(Ï33OU3Ö 33IU U3qoq-3q»VTÉ 3IQ M0»»30a ’1103» 3QBiqfootqu3fjfl33 3q 3iütn3q / inqöuUq U3V 3Öuij3ïq.t3a 3q dq 33(j 3qii3 /u3q3Ö n3uu3q 334JinJ U3quv3lt;§’ U3q dq3qnoj/3qqv({ ptqfoon U33Q333 3(jßini33qU0j33l« 3QflUU3qt00q .13UÛJ 303 dû 3vq/3qud3i« iKon.uil|3gt;3q3vq iiudf
♦U3333jUl U3 U3331UliOÖ tunvj 3q3iiuoom3flua £ü3qüq-fooa 33»^ som IWUÜJ dq 3U33 33tu 3qu3 / U333uifojuo3 snöjfqq gt;nd3t.i 33q u3q3Quootq30 3q (jnj 3qiitqdö /Ü33 lt;33ü03q *(iq3vv U3qjiigßuiuo^ S3q 33Vtq mq *lv(p3Gü mûi U3vq3(]0 aßuiqpiu U33g0 u3ljS *uiq 3q3inJ UBq/u30uuJiuo 3idny3qut 3iq 3qu3 /U3qtotq30 333333iiuqt’30 bjüiqnd3y 33q3qu3 Q0UIUOÏ!J «3q3133qO U3q UVq U3j(dm^l OUIOQ lt;fl0Ó3334 Ö3C! U3.13q3O0-U331| .13q 31Jj33311} 333 dÿu3oq /sqpJdOqtooÿiv /.i3qvtl-.i33(’i uöj q3OO3qqvQoo^ 'i(33tn3(}0u3qqotj(iJtqtooni ^113(1033 3qpJ 3iq 33ja / U3qfOIIl3(j0 U33Vtq333q =100030 U3(]0UIUOtI 33q 30UIj3iq33q sq 303 U33 hülfet 3O3ii(10u,iuoïï 3iq q3oo 33jo/U3#taej 3q »Q3iu3333q 3iq 33^0/31)3110 3vq /033at3B qsdntq ^300 3. UI 3dOU Qjoq 3300133001 /U3qq30 33330 =3q u3g3Öi30j3q ö.uqoq-tooa 03300 uoq si33q x^no-too^ 3njii3#foq3n303gt; 3udJ 3oq / usoioii 5=330 jd» 33oq 3qU3/U3lj3n3q E^V 3fl0Ulj3iq33O 3qu3 luinouSajjojui 300lfoOO 33q ÖOlpJ.UQqiV 3qu3 3Q3C^ U3q 3qqo0/3q33oi U3(t3033q oljDuiu =011 03010310 0033 30001131033® 300Iï}mÓ0 =»303 3Q 303 00 30q / 303330030 d0 30q 330af
*d£ U3Qt0t03Ö U3O3t03j3q 13IU/3Q :’33O( 300300330330 30011031033® 30101003301 330 s/MOiBjEdaeJd U3quoo 303300 3003/333333033 *3013030301001^ 5ï3q U3033Oj 3iq / 0303103)30 33 O3003ld 00eq-003üïïl U31O33U30 030 dq 010 30331010300 030310) 3301 3310 30313(0 dq / 0013 ’aSiufquae #0300003 300iqtooinua(j03j jq 303 0foq3ii30iïgt; Ü3iuv.|3(i8 U3q30q / U333qU0(n33q 33 001)03300 Ul30UtO *^4®namp; quot;^’‘’Q llt;? “’ o)/33.i3in0atW3 3doo 3iibjüiqnrt3i-i a'Sf® 330 31)0 011011011 Il3q 3310 030300)30 03Oq 3qU3 #JH3q3gt;03q /O3qtO(n300 ÖI 03030.130 3dOU d0 U303p(q 303 ‘'’iSw’SS /03q33(n U3QOO0300 3qO3 O3(13?03)303dtl 30303 ^UBjsraaqaJ *03» 03qUl 030013300033® 3003 O30Oq-i0J0ït ^looö J’Si 1330 00) 3QU3 ‘ E^qqiid nimiog 1330 00) / 3)330 3331033300 U330f 0^30 03000 13(0 310 /0O.IOO^ O3qoo0 030313.010300 U3iqvo 30001 ni3qq30 3.130100000 3301 0300-00130300003) 03)30 303 0331^0030305) 030 d) 3101030 /U30333300)O 033 #010 01 003033 U333q300-U337Ê 330 0333001003 30000 d) 300/^000 3300 3310 3,0301310 03 d^ 1 30100(0300300 00010 O30UO3lt;gj’ 303)100^ 30 U3qq30/00Vi0t'OO0 O33OO|300j3f, 303)00300 #03000?® U31Ï3113iJ?O03O305gt; 030 03)30 d@gt; •3033(0 333300301330 00310) 300/030 #10(0300 333qOI033q/003OqU3l3eaf 303 03300 #30® 30101003)00 330 30003) 330030 303 /3333) #)Oda0O 113131010 330 30U11PI»30 VO 330( 033)333 U30OI 3q313(0/O3Od3i®gt;)0 ÖOlOOlf 030 31303)1) #003 ?OO0/13jjiai 330 liO3000)130000 330 3d30 #d?0 3)0 000001 U30I3)j30 030033 310(030 3003 /U3q33I0 U3O1OO30Û 30333(0 3003 3030 0? 1310 TfpI PWllDi) 030 O333b(iniO3 310 30(2» *^ U3^
1 l
‘30000 03003(0 33 030 03)3301(103033331)3003) 03001300111333)30 330300)000033000303 0310) d0130103000/13)0 303 3003) O3ip)10o)U0SE 030 3101000000333® 030 3dO 30313(03/bPUqns 030 001)11103.13301 / 3033(0 3330311330 0130 8^33000 U3n3110uiO03ï / O3))dO?® 01 U0)303))3nÓ3) 330 1)01 3qd3pOdOlO30/33O(0$ 310 300t '9 U3gt; ‘U3033(0 333301310330 / 30001)33000 001330)1003331)3301 330 300000) 030 030033 031) 0301 0033Olt; 330 3000)0303) 30 0) 310 ‘S3pliE4j[ 310 U3ïl3fil30S)3q /33333)0nl3Ö 03!.Wj)iïUUI0^ O0(li 330d3q 3030 03))33Ï3 3)0 3qU3/30n31U330/U3qio(030Ö 01030 ‘3.113300 03.1)33331330 3301 30d£ 303)100^ 30 00 3)0/0330« 330 3003 03)0® 300.10 03031)11} 03) j #0330 330 0333001003 3000 310 30® ‘^ 032' i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’3033(0 03301300
303/3303001030OS3)3do di0 lumSE.ijjng 03 umj ! -OA d03Oq30U3 / 3333300 ßtlDoiOOlf 03(00310 0033 3BUl)3iq33® U303t03)?OO0 30 303 / 301000 #30-303 031113002 U3nO 0) 3 0601031)30 3003 3) 5330)(f3l) 3001300(000 30 3)0/3063010003® 330 iqi'S 3001300:000 033 0iV d0 JV® -i- U3gt; '030 #33(0 3)003)300)0 33030002 03)30 dq / 030.13(0 3330030801033033® 3.13000 3003 00)33)0)1311^ 3Ud) U30S33 031)011?^ 0100080333® 300 U) 3)0 03q3dii?q)loi 3qU3 nnusn v 3.13000 q300/u3ÓS #30S-3dll 3111(0 U30d) 030833 3)0 031)333® 3)00 #0tJ))OlUl03 310 03030130^3®/O3QOO03q lUEU -ucyUI sqaaq JIUJ gjq do E133H EJuodj3J 3030 3)q /O33303OÜ-U33T| 330 0333000103 30 03833 30113 3300 O3D)O33ei0)3q 33000 3)0 30® 't 113® ‘03033(0 33)308 5333(0 330 01 / 0330(0 30000 000 113303 #3033 35310) 303 3)0 EUOjEJEdsjj 30333333330308 310 33001333000(0 / 301)(0 0300 3001113301000 #30 3110 000 d0 3O3 3300 / 03033(0 33330101)033 0303(0^01 08OlOO5[U3q 3301 030801130000 '90331® 310 300/30303 03Ud) 330(0 ‘Z 03gt; ♦0333813?03 U31d3) 3)30 308)3)0105303 3. 01 030003^ 30O30OO)/U30?O(03ß 33333)0001 #01033081030 3301 niSoxoiui ^3)30 e?IP«03 310 33001011330/03030330 3310 33030002 03)30 303 d0 300/03033338)0 O3.1303O8-U3371 30 3300 033 #3000102 30000 9531O)-330O 330(0 330/301310 ’WQUiq^ 1000 33001)100.10302 30 3,10(03® ‘1 33gt; aoÄ“®^ : 03080)01000 03301 30030810000 330 030003«^ 3033008330 310 030 «’'»»u, ‘PJ 030 3030 3003/0300^308 100001)30« 300 SbÄ*» 0300-00130300002 30 00 3300)30® 033/)oB3q ««M? U3Ddnf^ 01 OOUl ’0051 000 330310102 031133 ‘”1 «(iStCq 3301 031) d0 300 00/01 3d3)308 03000 910/0300 «Sj* 3)330 0830003000?® 000 3)100.111302 3® nbsp;«m(igt;«5
‘030330) 3080)0300100 031)00-930313
’’30® 30113 ajJ3J33UI 91130003) 0300308300308 -303 93300 30U3 / 03.13033)00 SU3Jodiuo3 mn ioj «0313 930 d) 03110) / 030000 U333O0 33 03308010 30OOU13d 030833 d) 333000(0 330« : Ofti 01iq #1003) U3?OO0 331330100 30113/031131) 03)) ojojlï -U3J0diU03 0353)131333(0113300 1000 910/03330 '00 0303381000 d) 03000)/ 03033(0 03011(0 030 '-0?d)3q3Uem3d OÜ0/311)(0 330 30d303U3ß31308 03 030130)100 30(0 3dO 303103)30 8 330 ‘ugimp^ 30U3333301)30 3)0 333000(0/3)0(0 030301308 UI /U3033I0 3)031)308 uonijinbui 3303103)308 30U 30U3/U333031.130 0 3ÂUîK 3031131)330 8 330 3013) 31010) / 3000) U3dliO333q 30300-9000 33U33 dO 113000)33^3530131)330® 33301 3001’0134 3330 #00(0 030(0038)40/03110) 030.13(0 31330100308 uinuiiuus iunrni333.i sgnro ojyiSa.t yEpadj xa 90830033000(3 930 33001 ‘ lunjoprj «in.róunu4 aj T f ^ j
•3gt;{3fiuojq3 ^H^JPO^H
Vetvolgh der
1632» beö aetttochtieöcn/öant6-ß9e(ept toevbe/ cnbc ban bat berûepubltqiie mcpningO toarc/ bare (actSen booiamp;erô inbctoeftomtngeganbelin# gen fiacre HSoningfiltjcfic jißajellcptcn te ber# tcontoen enbe fiaer befient te maetnen.
©etofilc ban nu in fultften toertfe be Cfiur-furR oorh fpnen bienfi ber République befe^ reerbe/ nemen fulchr bc ^tanben met bantb* baren gemoebe acn/ enbe toilben fiem beffiaU ben aenfoerfien/ bat fip bp ben ^jnterponcretv ben ïîoningfien om rtfolutie ban toegfien be plactfc enbe tijbt totten©jebc-fianbeltoilbc aenfiouben/ enbe bp fiaer/ alß oorh in’t tegen# beel [00 belc te tocgficbicngfien toilbe/ bat tôt ben b002(5. tractate/ gfieen foo berre-gelegene piaetfe als ^Lubceefi o( J^amburgtoare/maer ten beele pettoeô naerber in ben l^crtorfiboin# me ^mpfien beflcmben/ enbe bic tijbt fuir ber fianbelinge (00 fiet mogelitb toace/ norfi boo2 be berSiefingfie ofte brooningfie beo toefiom# fligen ^Konintfir genaemt toerbe.
î^oo^ber toat aengaet bic grenfen enbe nac# bup^ftfiappen beö Bonintfiefifftp met ben J®art6i(fficn ofte f^omerfrfien itanben / bic toilbe bc République alS aoefi bic Formula bec oube compacten/ ongfieftfionben fiebben/ fiet toarc oocu al-ftfioon ben J@aecfcfialc6 bcs Äonintfergefip a’ijs ben üapitcpn gcnccacl in groot |bolcn opgcb2agficn/bic billicfificpt in befer (alien te fianbtfiaben. jDaer in alfulcfte flrpbigficbcn bic ban toegen bc regieringe ber grcnt3-plactfcn tuflefien ben Z©pcfiinenfer €apitcpn enbe ben isomeren toarcn/ en foubc befesi berfMonintfirgefee rot geenen nabecl gc# ïcpt6en/batbicboopf3. lt;Capttepn tegentooo?» biefi banbet ponction eeneß fleefiten booj# tocrtliO afictocefi toarc. iDaer befe gantfefie fabc (oube op be toefioniflige bergaberinge ter Bonintblicêer firooninge ben Judico enooj# beel ban getoiffe ^ommiffarien obergegeben to erben.
l^ct quame boojberß bc Raben en ber Rib# berftfiap gant; be(toacrlic6 boo? oogficn/ bat be Cfiutbojfl tegfien bc compacten bcr Uccn# goeben/ enbe gant3 tegfien fict Privilegium bcr ^nbefiituppe / bic penfioencn banben booplc# ben gare/ bic 3 0. bupfent gulbenö bebpoegen/ tot filer toe opgefiouben/ en ban notfi bic pen# fioencn ban befen tegentooopbigen jarc/ tock# fee 60 bupfent gulbcnp beloopcn/ notfi niet af# gclcpbtfiabbe: «Rube bonben ficfi be ÿtanben 1 niet genoetfifaem baer ober bertoonbeten/ bat fip begeerbe/bat fulcBc penfioené/ alp ten ^c# querer op J®arienburgfi gfieremitteert/ ofte fiem banber République / gfictonbcnerct enbe geftfiontben toerbe / baer fip botfi al ober lan# ge/ bitbmacl banben obcrlebcn ïtonintb enbe beyaepubliquc berflaen ficeft/ bat bic boopf3. République be befettinge tot JDarienbureft te onbctfiouben/nictbcrbonbé/fip ootb tot Jifôa# tienburtfi anbereï^pobentup fiabbc/ban toek# bc fip bic befettinge onberfiouben bonbe. ten bonbe ootb fiier bp ban ben €fiurfurfïcn / bic oberfieccingc bcr ^ertoefibomö ïópupflcn niet , acngetogen toctben/bctoglc bic obetige ï^cer# fefiapppen beo Monintbrgtbp bed een meer# ■ bcr enbe grooter fefiabe beur fict brggfiftoefen gdeben fiebben/’t toekbe bc République eben# tod bpagen enbe gfiebulbcn moeke, ^acrom toilben bic Raben fiem fpner frfiulbicfiepbt te» gfienp bc République brarfit bep ^uramentP cmfïrlifi^ft^ttnelgcbmaetben enbe bermaent 1
fiefaben / bic ontrcfbinglic fukber penfioencn 1632. niet langer op te fefiupben of op fiouben.
'ten laetftcn toat aen-gact bic fïilfianbtp Comparten/ bie met ben ©ooplucfitigen Öc# nineb lt;©ullabo opgerirfit ip getoopben/ toet# ben bic fdbe banber Republijrq/ fienlirfienbe onberbpebdirb gefionbe/ enbe bonbe bed meer baer gebacn toceben bat ban Stoningfi lt;6ufl5# bo ben felbcn in allep een genoegen gefrfiiebe/ ban bat ban firfi pet toat foube baer tegen ge# fianbdt toerbéofte gebacn fijn getoopbé. ^at ootb gfielijfb fict lioopn en «©repnen/ofte an# bcr toatren al bed naerber lt;©ant3icfi alp nacr» bec 'Rlbingcn ofte anberkröengBeboertgfie# toopben fijnmotfitcn/ fo en bonben fpbacröm niet ficn toat baer mebe tegen bic kompacten frrpben foubc/bttoijle fp bed meer fict gebperb in fiaer cpgfien/alp in anber fieben/te befetten fiabben/ofte met befen te berfabigtn.
«Dit toap alfo be anttooopt bic banbc f^ool# frfic^tanben bc 3llfgficfanten banben €fiuc# bop(r tot iSpanbenbopefi fijn gegebé getoopbé.
‘pubers bc I5evbic(ingl)cbepnicutocn iio# nine bp betreffenbe/ foo gingen in’t gemepn bc fiemmen mcckenbedp op ben f^pinrc ülabif# laum/ alp ïioningfip lt;êigi(munbup faligficc outfre foone cnbc ppiiife / boop toekben oorb Interceffiones ban Romc/Wecnen/'ßngdant/ enbe anber plactfcn oberquamen. ^00 fiem# ben ebengfielijrb bie «Rbangdiftfie mebe baer toe/met toekbe fict bic ^apopoufber Stafarbé fiielben met aenbieben fiaer botum te mainte# neren. «Die anbete bcr «Dpicrfrljc Religie toe# gebacn/' fiielben fiaer cbcngfielijrbe gant3 bak W«*« bp bc ebangdiftfie. JBact bc «öbccftelirbe toarcn fiart baer tegfien/ alp bic bed lieber ben »Smu jongfieren fdpinre gfiefiabt fiabben/bacrom fp tot renen totfukbcnepnbcalbcrfianbcgebpcben tegfien SÄ« ben (5pinre Dlabiflaum upttoierpen/omfiem «Se in' baer beur fiatdieb te maerben / alp namdirb/ nanticece# bat fip niet bcbotitfi^atfiolijfb en toap : bicE^5, iietterp plus jufto, enbe meer alpbtfiooplirb b^tot. beminbe / enbe metbiefelbe ommegtutb : fict jagfienenbe op bc jarfit loopen al te bcle toege# bacn: t©c tegentooopbige faben bep Conturb# rijrpupt te boeren/nac-latirfi 3p: 2tltoop met ^obagragequelt: ©orb be tegfientooopbige bpanben bie bc lt;£roonc op ben fialp fiabbe / te tocberfiacniuctbcquacm toarc: 53cffialben fip niet bcutfibirfi 3p bic ConintKitbc €100# ne enbe toeerbiffiept fiem ober te geben.
lt;egen befe bcr «PSeeftdirben fmaet-rebené/ enbe bat Diabillaup met retfit tot tenen Co# «ot^f*« ninrb befioopbe aengenomen te toerbeu/fiebbé bc Wcrdtlirbc/befe nabolgenbe tocapben baer ginmo tut tegfienp untgegeben : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM'
Ijp toarc gebopen in ï^olcn/uptben ^agd# J^* «^ loniftficn genaeftfe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MefrasF
l^p toace bafi alle Coningfien in -Curopa met faloetbpicntftfiap toegebaen/ of bertoant.
Dn toarc in ^olett onber ben «Drootmatfi# titfifien Coninebop-gfittogfien.
^det minber onber bc Coningfilicbc Raben enbe ben $lbel toarcn met fiem gefelfdjappitfi enbe ban gfidljebcn ouberbom enbe met fiem in’t Conmdilirbc l)o(in allerfianbe Ribber# liebe oeffeningen op-getogfien.
Ijem tonren bc manieren enbe fopmen ber rcgicringc toel betoufl of bclient toekbe baer toe te ppomobereu toarcn ofte niet. ïjp toarc cenl^dbt inblocpcnbcn ouberbom/grootmee» bicfi/toatbcc/inficfititfi/fiootfi-bcrfianbiffi/ bpieh#
-ocr page 512-|
Hiftorifche Chronijcke. ’ 5 3 2, bjtcnbeltcamp;/ menftö-lteVtcB/ Köerael / bev ge^ wtgttggepbt licfbe/tn Brtjgöï8-faet6en tod etbaren / tot alle moepte cnbe arbepbt onUcr» ïijietttft. 26p bc Brnggö-toc^iten / bic tegen bc JUop tohpterö enpeben Cucefeff^en ISepfct/ tode* he be mad)ttcl)Reenbeggetodbic0(lcop ben gantfegen Iterötbobem toacen / ^abbe ftp ban |
'5 toegöcn bos ConineBrgtamp;ö ten bede bp obc^ 1632 tocefl / ten bede biefdbe incbe uptgljcboert : ooeb nieutodicB in ben t^jupffifrljen bnjglj Öenialtgöt alo cencn bapperen l)elbt betoont fittft. ^at ^ebertenfer ï^ertoeftbom met bet flab ^molcnfbo jjabbe Ijpber ûcpublgrq onbet*’ bacn ggemaedn. |
|
»Dtc I^octfdje alb fgn Jlîocbcr-fpîaetbe/ nonbe ^n / enbe toab oorft boben befeninbe Catgnfeöc/ ^ftahaenfege / enbe g^uptfebe fp?accfecn feet tod erbaren. ^P babbe bed uptlanbifcge Uantfebappen beurrenfetenbe befien/ enbe berfdber seben/ gebjuptben enbe getooonten geleert. 3» J^cbetlanbt gabbe bp be ISelegeringbc her .Stabt 25?eba tegcntoooibirg gctocelT. i^P gabbe fpnen luft acn ben Studio Politico tube Militari : lefenbc bie HiHoricos, enbe bc gene bic bp onfen tgbe banben Fortificationibus gbefebjeben bebben. |
59ic überleben Coningbl. jUajefl. gabbe bcm Tacite, tot ecnen ^««lt;0?^« gbcnaenit cnbc befinnet / fpnc jongbe löwcbero blpticb bebolcn/ cnbc bat lus Hæreditanum beg Co* nintbrgep Stoeben / botte boo? fgn aftgben/ bcm gerefigneert/op bat bp bcö tc liebtet met ben Conintb Culrabo be flrgbigbcbcn/cnbc ben baer iipt opgljctoaffcn brggb betgbeigt* benbonbe. l|p toare tot ecnen CSroot-boift eft genfer bet jKofcobptcre berboten / bp gabber albact bde op fgn 3gbc/ en fgn beuebben toaren bact gbenoergbebent. l?p toerbe ban bc ûnffiftbe jSatic / bic bc «15?ierbfcbc ûdigie/ todtbebe jßofeobptere B 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gab* |
14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgb der
|
1632. Oabtien/fwr fatmint/ taimnet ben ißoffobp^ terjS / toanneer bit booif;. patte bact toe ne# be / lifftteliffe Iictfp ben jïilfranöt beriangen/ ofte btfelbe ftent onbertoetnen fionbe. i)p Ware btr ^atljoUfcye ßehgie obfervan-tidimus : ben euangeUfd^en niet onbjitnbe# iifft norfi af-OonbicO/ ’t toelcfic baec upt góe# need) Wnt6t7 betogle ÖP in fpncn tommitate fonunige met öem te öoine fjabbe/ enbe oorft noef) in fgn i^of öeel lt;£iiangeliftöc gOdjaDt D«fr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Tic boojnaemfle inben Tontnrh-ndte Oab^ ben lient lief/ enbe jubireerben fient feet meer# bid) ' bat Op be tConingOOcOe toeerbe berOtij# QOen morOtc. ï^p loert banbe «ConingOOtSe »©arbe/ enbe be gOene bie onber Ocin mtOteerben / feer lief enbe meert gOeOonben. Tc itafarften maren Oem gant5 toegebaen/ enbe oor 0 gemiUitO berept boot fpne melbaert met een pber bpanbt te or O ben. iÖpfonbealfoolitOtdidiber Cartaten in# bal berljinberen enbe afOOaffen. * Tie bittotienfe doninth in ^meben gab# be Oem feer lief enbe meert. pn f)tdbt met ben itearbojO ban ^atOfen en Tnanbenburd) oorft anber TuptfeOf Tor Oen goebebOentfdiap. Te «ConintO in DianrOrndt/ (Cngdant en TencmartOê/alb oorft bie ^paenfdje^lnfan# tinne/mareti f)cm gunOicO enbe toegebaen. Temtjle Op notO een jong Winre mas/fom befjo cencö Kontnrpofte jdonarrOen Todp ter tot een gcmael of mgf nemen Sonnen/ beur melfOe get ^p/Oet itonindtrtidt een ftatdidte * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?tffdfion ófte anber öulpe in Compacten en Terbonben te Oopen fiabbcn. Tie itptncmcnbc tgtamp;e ^eOat/mekBe bc o» berkben îtonineB foo bed jaren landt gerollt# geert enbe tot Oier toe beOonben Oceft/mare in Omen Oanben ƒ enbe Op Oonbe bacrmebcbecl uptrifOten/ en renen Nervum baer aenOeOOL ï^p Oabbe ten lactfren berftOepben booj# naemjle ƒamilien / bp fijns faligOen ï^eeren îâabers leeftijben/ ten beefe geconferbectt/ ten bede beeOeben. Tefe puntten ricOteben tegen bc TecOdfr# Be niet mepnirO upt/enbe Oennben bde bie Oef te bo2cn niet inben finne Oabben/op beS ptm^ ren 19Iabiaaus 5pbc. gt;!lt;(%?ƒ“ ^’'ï’^rs merben beur bcö gOemcenen mans ocBgemw# flemme banben nitumen MonintSbefe nabob tint in,1110 genbe puntten gcboo?bert. Bniro ïhJÏJ nbsp;nbsp;^ ®” eer Oen / bat Op pninfïcn enbe Uijff# Sninfentoê Ïanbttoeber innemen foube. itonint ge# /Ten 2. Tat Op ben JUofrobptee ban Tk# enftijt iwv. öe fpjefte/ Ofte bèftanbuO 31’ ben fdben te me# berOacn. Cen 3. Tat op be CartarenteruggeOon# bc / bic alle gacre foo bed bupfent fielen in een frOanbelidte bienftbaerOtpbt metOboer# ben. Cen 4. Tat 0p bc HafatBen in ben toom Oonbe/op batfeben ^bd nietaenbiden. ''ten t. TatOpmetbeCurtBen enbe nn# ber pacOupjen gccbcberflanbeniffc enbe co?# refponbentie Oebbe / enbe bacr bp een refpett 3P batmen Oem biccfc. Cen 6. Tatfp oocBbic ffabirO-bupjenbe ^djattingOen cube op-lcggtngOcn ccnmael tens gOegiiitcert-enbc ondeebitOt mocOten merben. |
Tefe ObogOff-gOemclter Entité Tlabif# 1632. fans O^eftnae fijns ï^cctcn®abcrS oberlpben ficO bes ï^onintBrijtBr ^meben Crf-tptelS S'?’^J’S* göébpipfBt. Jßaer bic ^oolfcOe fitjtBs-ta# læ,/ bcncn^ijBObcr-fultBsnietmd tebjeben gc#tcecitt tot meeft / enbe bacrom fommigOc acn Oem af-g0eo?binecrt/ enbe begOeerben Op’milbe fuit# o^-^ Ben Cptel in-Oalen / enbe ben fdben niet boe# tei tics 00# ren / tot enbe foo langöc f)ct amp;onintBlijcBc 3LijrB enbe ^epultupjc ter Sterben bcfldbt merbe/ nabemad fp oorB alrecbc befioten Oab# ben/ben üomnrft tot ^meben fpncn bc0ooï# litBen Cptel te gOeben. Tacr on Op anbt# moojbe : gOdycB Op ben Cptd foriber toe#» boen ber ï|ceren Gaben legitimo tituio ban fp# nen in Tobt ruftenben tjecren ©abets bc# Bommen Oabbe / alfoo en Bonbe Op Oem niet fonbee groot nabeel enbe pjejubitie fpner eerfl# gÖeboo?tc baren laten. l)ct mate md befient / fijn faligOer ïjcee ©aber mate be faetfleCrfgOenacrngcmccfl/ enbe gOeBroont gOemoiben. Tcmijlc nu fulrOen ïtroone Oacre dïaicrrcpt Oem gOe# refigneert Oabbe/ foo Bonbe On boo: bit-mael Oun Oacre bebenictbcmilligOcn/anbers mil# bc Op ber t^ccren ^enato|cn bedupt ficO m allen gOeerne accommoberen. ^ulcBcn ant# moo^t en Oeeft ben Terts biotoop ban Tnic# fen niet beOaegOt/ macr ben ^tinten in befen gOeballe Pertinaciam toc-gliefriijcbcn / enbe flier nac bp Oem bdlotm / om befer enbe an# bet ootfactBen mille / ben jongOen tSjinte in bebetBiefingOe bp teffacn/ nae-bc-macl ÖP ootB Oiet te booten bc Soninginne BoitS boot 0acr af-fierben fultfiS toe fepbc / enbe bc Se# fuiten in befen göeballc fulcBs (ïeteB gficbjc# ben Oebben. ï^oe nu befen 0anbcl bootber Oeeft af gOdoopen / milieu mp acn fijn place# fe bermdben : JUacr als-nu meberom fpte# Ben matfitO in ben beginne befcs Säers in Tuptllanbtóeeft toegOebtagen. Tp bcfc tgbt is tuffeOen ben itonincB in ©?«»« wP ©jantBrijtB / bic ban ben MonintB in ©ar# barpen upt 'ïtfrira tenen ©tebe op naebolgen» j-nAoco-ber mijfe Oeeft opgOeritOt/ enbe foobcllotcn is gOemo^ben : j^amdijtB / nac batboojtaen ly. jaccen bcrloopcn maren bat benbicbc tuf# fdjenbe dmoicn enbc©;anrBriirB gebtoBen iS gOemotben/ beur cenen ƒ ranfman/ bic cen beclootoeht COdOen mas/ en upt bc ©iblio# tequebes ConineBp ban Jdaroro onber anber boccBcn gefïolcn Oabbc/allc bc boccBcn bes ï?. ^ïuguflini / mcltBc bc gemdte t?ccr Tut-ba# ber met epgOcner Oant gefrOieben Oabbe / bcfc maren nict foo bcel ebd BoflclitB T0c(leente bctriertenbcbcflagcn/batfpop 4 ddlioenen gouts meerbitO gefc0at merben : ,^p fijn ban ben Genegabo in^paingien geb^atOt/ albacc fp notO Oeben ten baegOe beOouben merben; .fdaer tegOenmoo?bitO iS men eenicO gemo?# ben opeen nicum meberom bcn©tebetcbc# flupten/maer toe benCarbinad be GitOdieu/ beur fijns ConingOS toc-latcn/ tmee TOebe# putcerbe Oeeft afgefonben / mclcBc eenen goe# ben ©?tbe tuffdjen be JDooten enbe be ƒ tan# topfen Beeft afgOeOanbelt/ enbe op nabolgen# bc mijje bellottn ficbbcn. Tp ben 24 ^eptemb.bes nu loopcnbé jaerS 16^2.10 beur onbetOanbelinge besCatbinadS be GerOclieu/mdamp;c tot bien epnbe in b é name Oarer Jtîaj.in ©jantBrijtB/een blote ^rficpé gefonben yeeft nae ,©affe enbe anber plaetfen/ gOele* |
Hiftorifche Chronijckc.
|
* ^ ? 2. gelegen op öc 'Sec-ïjufïen in ISarbanicn/ oiv bev ben Kbmicael ünïilp/cnbcbcnièice-SIlD* mirael bc ^ftalarb) in ber (tabt JBaroto/ een Ije|lanbigc©?ebe befloten/tufleOen ben mad)’ tigijen l)eeve .Mloip / enbe Ötialib / üepferen ban 3tfvita/.€oningen ban jDaroro/ etc. en ben 2ïlbcv-r0?t|ïcli(5flé ^oninefi ban WjanC” tijrb / etc. «enbe onber nnber 38rtgcamp;elen tb befloten gebtotben / bat alle ƒ rantopfeöc da? ben/ luelf he tot ^ale/^affe/ en anöere nuar« tieren brö bootf). Mepferb ban Sfrira ian» ben ofte lt;i5alepcn góenangOen 3ijn/terflonbt/ fonberbectrech/ op bxpe boeten füllen goes (leibt/ enbe boojtaen gfteen ƒ rancopfen meer gbcnoiticn ofte tot flaben g()emaerht toet# ben moghen. 31116 ƒrancopfege Cooplieben bie in bes bootf). Itcpfctb ban Mnea Han* ben met haere Schepen aen-hommen btillen/ bie fnllch öaer Itooumanffbappen b/p enbe onberftinbert aen’t iLaiibt brengen inogöen/ berheópen enbe toeber in-hoopen / fonber ee# nigebefbjaerniffe enbe contributie/ meer ban gtbjoonlieb enbe onber gl)ererl)tigf)eben Oer« bjengbcn. Welche latpöepbt btb üepferb lt;©nberba# nen in l^janchrijth oath genieten füllen : 53 c j-ranfclje ^rijtpen füllen upt be Staben in 25arbarpcn / galen enbe btetg boeren berben/ alle get ggene toat fp ban noobe gebben / aen ï9ittitalic enbe anber nootbntften / bcfggclgt^ hen ooth bc jBoo^cn in ©lanchrgch. €nbe toanneer fomtgbtp bes itepferb ©nberbanen tenigge ^fgepen ban gacr bpanben berober# ben/ baerop eenigge ƒrancopfen btacren/ bie füllen met alle goeberen bie gacr toebegooten/ b)p gelaten toeeben. ^e ƒrancopfen mogen 35nrgtmte(lcrjS beflellen in bc (leben bep lt;o# ninchrgehje ban JBaroco / bic ben Cgnflencn bootdaen enbe gare faechen bebienen / foo biel in ganbclinggc als in anber binggen. lt;©ot6 mogen fp l^looflcrp ben kapucijnen on^irg# ten/tot bitn(l ber ƒ rancopfege kgiftenen/ «nbe fnllen gecnbcrlcp Ûdigitn eenige bergin* becïtiggcggefcgicben. Wanneer in 25arbarpcn ^tgepen acnho# men / tocgeru|let enbe uptgefonben ban anber kgiiflclithe Booplieben / bic geen Francop# fen/ macebotg ƒ rancopfege goeberen in geb# ben/bic füllen fo mei b^pgept te ganbclcn geb# ben/alp be j-ranropfen epen alfoo/gelgch get inbe Uebante enbe tot kon(lantinopel gegou» ben merbt. ^c koninch ban Pianchrgrh en fal bc ©pacnfege geen bpflant nocg gulpe te# ggen beóboo)f3. Bepferp «©nberbanenbemij’ fen ; macc ooth in bc beroberbe ,êpacnfcge ^cgepen eenigge ƒ rancopfen gebonben mee# bcn/fullcn p’Do 3gn/ enbe alp flaben bechoegt merben. Wanneer fomtgbtp bc Bepfer upt 31frica^§gt;tgcpcntnbc3tmmonitic ban noobe gabbe/fal gp fulchp upt ©janchrgth b:p ga# len mogen/norgtanp niet om fulchp tegen bcp koninggp in Dianrhnjrhr bnenben te ggc# b^upthen. 3111e fententien cnbc oojbcelen/ bic bp ben öcegten cnbc lt;®ffiricccn bcp Bepferp ban #ïaroco füllen geggeben merben in fahen en i^iorelfen tuflfegen jDooten cnbc ƒ rancop» fen/fullcnfaeflanbicgterc]cetuticggc(lcltmcrlt; ' opbe koningginï^janchrgch/nabatgpben bcn/alfoo/batbc ƒ rancopfen gier ober ggeen j koninch in^meben ccngrootcfommcgeltp hlargte in Bianchrijchboen honnen/ en füllen i ober maerhte / unt Uotri :gen opggebiohen/ gier-en-teggenp eben geltjrh bic ooibcelcn m ; gern meber na |5argp gemaerht/ enbe bie 31e# ï^janrhrgth tuffegen bepbee Broonen lt;©n#, mepe op begrenfen beo eert5 bifbomp Crier berbanen uptgefpiohen merben. • trerhen laten. |
3tlp bp bic gier boo?gemcltc ï)arer jT5ajc# 16 j 2. (lept konint «©uflabup 3tbolpgup tot ^me# ben p)ogrcffen enbelDittouen/ ben koninch oanticiin-in l^janthrgth/ alP hoben ggemclbt ip/ ooch S,SSSS op bc geenfennae ^fluptflant toocg/enbe fom« wgt;toP« migculaetfcn bic bc Bepferfege booj eenigge jaren tn gacr ggemclbt gebtaegt/enbe tot gier toe bcbejlirgt gabben/in’t ^tift clients me# ber inggenomen / enbe bacc bp ben ïjertogge ban Uotgeringgen in fgn bebotie ggebjaegt gabbe / ip gp/ ’t ip macr / in boo^nemen ggc# meefi/ mijberp hooit te fetten/ enbe bcp Uan# behenp klfjatcn/cnbc get 25ifbom ,^traef# burgg met goeber manière berfehert/enbe on# ber anbere bicfclbc lacten meten geeft / bat gp ggehomen maerc om bic goonj-bcrbiurhtc ^uptfegen ban ben âpaenfegen joche te be# b?pbenzenbe alle bc ggene/bie ^paingien aen# ganggen met maegt te berbolggcn/ficg te bc# maegtigen met booimenbingc/ bat get hooi# tgben be Broone IDianrhnjch toc-üegooibe/ ooth bat iBifbom banbé koninrh »Dagobert in ®lanrhrgrh gefonbeert gcmoibeti. ffêacr bc koninch in ©meben en milbe fulrhcn ot* lt;nbsp;rupercrlnggc niet toclatcn/ met booimenbin# ggc/ gp maercggehomen om get ßoomfrge ßgrh be »Duptfege natie te begouben/ cnbc te befegutten / enbe meber in melflanbt te hien# gen/ honbe oberfulthp nictp bacr ban laten af# trerhen. lt;©oth alp bp ben ƒ rancopfen bie al# retbc garen ganth ginggen/ manneer bc ko# ninch in ^meben bie in Diaurhrgrh gabbe alTifïeren ofte alleen fabojifcren mtuen / gab# ben fplitgtelichmel cenbeber upt ben Urent getrothen/ cnbc fiilrhr mare faillich cnbc reegt gcmccll/ bcmglc ©^anchrgch bic in ^meben met fulchen pber affiflcret / bat gp gem oorh tot banthbacrgepbt in befen ggeballc niet ton# trarit / macr beel meer begulpclich ggemce(l maerc : jlBacr bc koninch in ^meben geeft gem gier op laten berlupben/ gp mare ggcho# men alp een Proteaor, enbe niet alp een Prodi-tor Germaniae. 31lp ooth onber anbere bic ƒ ranfopftge lt;15c# fanten/ bic bp ben koninch aen quamen / ficg in ben name gaerjs koninep bp gem befmacc” ben / bat gp tegen ben getroffenen gclgrhelith ober ben aggn-flroombjajsgeruchet; geeft Ï^oogg|l-gebacgter koninch in ^toeben al# foo ÿjcantluooK : Warculue koninch gier ggcbïce(l/ enbe gabbe get beter gemaerht/ aö ich/ foo toare get bp bc eerfle reben gcbleben ; jiliacc bctoglc fulfhr niet ggefegiebt en is/loo gebbe ich boen moeten geltjrh ich ggehonnen gebbe/ om mpner fchergepbt mille ben bpant ban bic anber apbe merg te bipPen. kigdgeh gp nu boojberp ncrfloubt / bat bc koninch iiœjanchrgrh met fijn.Urniabe Pan finne map upt Wuntflaubt te trerhen / geeft gp ficg inbaegtifg gemaerht / bat feeefmaer# lirh bcp bc 3trmcpen op ben T'uptfrgen bo# bem ficg mttmalhanberberb?agf)cn fouben : oberfulcp foubc Dianrhrnrh be ©paingaerts acntaflen / enbe gem teggen anber bnanben in Tiuptnaubt laten ggemerben. Waerbpget ban cpnbclichalfoo ggebleben ip/ enbeipbatr |
J^tt
16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der
1632. ï^ct tuaô nictss / tont obcrfultjc bepöe lt;Co^ ningen met malcnnber bevgekfeen / cube toner op imev intentie toao geriefttet / get (tont fep gner in bcrgolentgept : lt;?nöe ofmen toel boen ter tijbt beaoot enbe mepnbc / bat gaere aeiv üaggen makanber teggen toaren / enbe toate foomen mepnbe pettoep nüf-berfïant getoap fen/ foo toab fnkr boeg berre anberp inber fa* gen ; »Cnbe Ronben bepbc Coningen in goeber fojrcfponbentie/ïaianchrgfg enlietgem niet meerberp ter gerten gacnal0 b?ientfrgap met ^toeben fonbergouben / enbe foo berre te ar* bepben/ bat be felbe niet en beftoege. ïDe Co» ntneg in 19 jantgrge g fegiegte tot bie in ^toe» ben oofg een feginbenp toe/ bnerin gpgem ban toeggen iic bergregen bictope gratukret/ enbe gern tot p^ofpereringe / enbebergrggin* ge fijner intentie alle mogelicge gulpe belooft/ ootg infianbitg ggebeben / ben grggg teggen get =^upïi lt;©ofienrgcg te continueren / enbe geenen Utebe te macegen.
gfRnten ©aer quamen op bic tgt bed ge fuiken tipt Sr^hÏ'* ^nptaant in ïB?anrgrycg aen / tockge in be •fcBjienScn Colcgicnbcrbcelt enbem-gelept toerden/ bie Konwe ba fegaibenben Êoiunclitot^toebcn boojeenen öroufamen lt;pran/ en bjargten beel ongelijer teggengcmboo?/al0batgpfotgtcbie Hoont* fege «Catolgcge öeligie upt te roepen/oorg aen alleplaetfcn met be «©eeflelifgcqualgcg gan* belbe/gaerin dlenbe berjaegbe/enbe gern meer nnber plaggen aen-bebe/ ’t toeltge be geineenc man ggcloofbe/en baerom niet alleen ben €0* nintgin ^toeben/maer ootg bien inDiancg; ïgtg/ quaet na fpjagen. »aer bctoplc bc €0* nintg in ©^antgrgtg eenö beteren faeriegtö gabbe / enbe totge bat bc Honintg in ^toeben aen alle plaetfcn bacc get boot befcn int toefen gcbpipcgeliegtoap/bcn Hoomfegen ^atgoli* ftgen gare bipe Hcligtonp-ocffcningc tocliet/ enbe niemant eeniggen tonfeientie - btoaneg aenbebe/ ootg ober fulcy niemant en berjaegbe ofte uptbleef / aio bic bpfgnaengomgeb^p* toillitg enbe fonber noot upttoegen / enbe fttg • baerban maergten/ alp liete gp fulfg pjore* beren beb £ouinrc in «êtoeben ober al publi* teren.
aoninth iii ï^p geeft gern ootg booj een openbaer bp* ^f^tï*^ gupffjS ’©ofienrijfg bcrglarct/enbc al* htro’toOTï ^^” Stgenten te Hobe fulrr laten aenfegggen/ «n bpaiiöt bat fp get aen garer lieven enbe ^jintipaïen berftgten fonben. tOic fioomftge Catgoli* «Oonerger. i^fje (^geurbojgen enbe 25igfgoppcn gebben/ ’tip toacr/ groote gope op gacr gefettet / enbe mepnben gp foubtgun teggen ^toebenafft* gentiebctoijfcn/ gclgcg fp ban ootg biep gal* ben gertgbpgem acngiclbcn: Jßaer get geeft gacr ggcfcplt/ toantfp en gebben nietp bier gelgrgcn bp gem bonnen bergrggen. jlotg* tane geeft gp gacr booi ggeflaggen/ bat fp cc* ne neutralitept met ben itonintg in ^toeben tratteren / enbe in befcn toefen fitg boojber niet fouben in menggen / foo toilbe gp olfban maccgen/bat fp in goeben biebc enbe ruge/ cfi on-aenggebotgten blpben gönnen.
lt;«ffc#ni pier op lö nu bic l^anbdingge ban toegtn ^® JÖmtraUtept boojbe ganbt genomen/ enbe beneA hen ö^n btn j^ranffgen Hfiggefanten in ben name aigmen / garc0 iioiunggo bic in ^toeben booj-gcbia* n^^^rn «^ 5®’‘-” 5?Ktoojben. ïDic geeft befelbe befc nacr-nec 1Siitra* bolggeiibc Htfoluttc mcbc ggebeelt.
litfpt gi)t-■ Fabien Dare Itoninggl. Jßajeg.tot ^toc* ii.möfit. ben gegen geeft get btrlanggcn beo ï^ertogen
1632*
in25cperen/ enbe ber lt;Catgoliftgc Uiga ban toeggen b’ onbergoubingge ber Heutralitept/ goetoel fp niet atibcrb/om bat fp fitg met ben üepfetftgen 3«rijgg gebben in-ggemenggt/ ató bpantftgap berbient gebben / foo genigen botg ï)acc jiUajegept op bic interponite booj* bibbingge beo Albcr-tgiigclitligen itoniutr in Dianthriitlt / beur ben Wel-ggebooiencu enbe Boojtréffelirgen Heeren JS.^.Ïegaten/ tot garer jDaieg, genaben enbe betupgingen/ besi b;otberürgenteggen-gem-bjngenben af* fettion/ fultgen jgeutralitept opnabolgenbcn Conditiones in te ga CU :
lt;611 cergen/fullen fp bie Hcutralttept met Hare Ïtoninggl. JDajeg.in ^toeben/ foo toet met ber fclber Crfggenamen/ Itonintgrgcg/ tlanbcn enbe ©nberbanen/ als met fulrge ge# tonfebereerbe lètobinticn in »©uptftglanben/ gtein met ben lt;igeurbojgen/®ojgen/*i5ra# ben/42belen/^teben/^tanben/lt;5cmepnttn/ t^lactfen / in fpecie fai met ben lt;geurbo|gen in ^aegfen / ben Hertoog ban Beperen/ enbe fpne 25onbgenooten bie^tanben fulrgerHeu* tralttept gantfrgelftg in trergen/ bic felbe ga# bicg enbe onbcrbteerliflitg gouben / ootg gier ober Hare iion.iDajeg.inct aller berggenoe# gingge booffien.
'ïTen 2. Het fal gein ben Hertoggin/öene* ren / enbe bie «ègeronfebereerbe €atgoliftge tDuptfege Horigen ban alle Cgetoclöt enbe bpanbfegap/ foo toel teggen^ Hare iioningl. Jlïaieg.m ^toeben/fpnen ïttggfboltgc/cnbe btn inggenomen 3Lanbtftgappen/ als teggen bic ögetonfcOcrecrbe «Cuangcliftge Cgeur* borgen/ Doigcii/ d^raben/ ’£belcn/^teben/ lt;j5gemepnten/iamp;lactfcn/cnbc anbere €uange# lifcgc/ban toat ronbitiebie 3gn/fitg ganfege* litg ontgouben/ootg bat fp upt garen lt;Srbie* ben gacr iïnigfbolthgct 3p onber toat feggn get toil/goubé enbe belobtn/enbe tonberti nie# manbttegebjoeben.
lt;cn 3. HdfalbenHertogg ban25eperen enbe bic ïDuptftge Catgoliftgc iDoigcn / oo bed ber ggene 31111 bic gacr in bie Uiga bege* bcn/ber lt;i£uangelifrge Hoigcn enbe ^tanbé/ ban toat toeerbe enbe conbitie bic 5ijn mogen/ alle enbe peggelgtgc ©eginggen/ ^’ooten/ lt;êrgangcn/^tcben/ï.anbffgappcn/Wagig* geben/foo bele fp in jßeber-^argfen bic gant* ftge tgbt tot gier toe / foo langge ben ürggg ggebupit geeft/ban ben ^jare i 6 18. aen/ben «Suangdiftgen af-ggenomen enbe befeten in fultgen ganbt/ggelgtg get booi ben Urijggf-loopen ggetoteg ip/baer fetten/ en in bjngept gellen.
/ücn 4. Hd fal ben Hertogg in /generen/ met t’ famen ben gt;15gcronfeöcreeröcn tOupt* ftgen Borgen allcokriigfboltli upt ben Hw^ bintien ber lt;J2uangeliftgr €geurbojgc/ Dop gen enbe «êtaiibenop get eerge/mcbc nemen/ enbe bat felbe in fijn epggen itanbt boeren.
lt;cn f. fal bes HtrtoggiS in aseperen/enbe ber lt;i5gcronfebercerbe Catgolifcge touptffge ï3ojgé gantftge Srniaöeop 10. tot in 12000. JDannen ggebjargt toerben; get anbere fal afggebantut toerben/enbegier en batr in gaer engen ^teben enbe Diet ben bes boo?frgjeben Dongen ggdegt/enbe onber ggeenen €o;po?e gegouben toerben.
lt;cn 6. Het fal ben Hertogg in /öerereu enbeanber CatgoIifcgS Doigcnm ©uptftg* lanbt/toannccr get iirtjggfbokb afgebantfet/ niet
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17
|
^'^32» niet toelaten norlj ïiepmelgrB not0 openteer/ bat tie iiepfec (gn UoltB in öaec gebieöen Ö^ï^ enbe bacr fal mogen leggen. 'Sen 7.]^ct fal ben hertog in doeneren enbe fijn dSeronfebereerbe ©itptfcOc ï^o^len/ ben Bupfe ©oRenrijfB en anbere Bare Bon. JKaj. Upanöcn/toeUBe Oiefelbe jgn mogen/ niet ge# bnlben/eenigc folbaten irióaic lanbcn te toer# ben/monjïer- en bergabecingB-plaetfen npt* beelcn/notO geben/ geen Brijgf-bJapenen upt bjagen/en anber Brggf-p?eparatien aenjlel# len of toelaten/maec füllen obérai onberbjeSe# liffte/en bcrtroutoclic bic nentralitcpt Ijoubé. '3Ecn 8.59e beurtoeötm füllen acn aHebcpbe 3Pbcn fonber bebrofb befloten/enbe open 3gn/ gelgt6’tl)em fc0ir6en fal/en fonber nabcelen fegabe beo genen bie be ilanben toebeboojen. 'ïTen 9. l}et toillen ootb bier en tegeno bare Bo. Jfóaj.in^bJcben eft fgn getonfebereerbe/ bat notb bé l?crroge in 25cpercn/norb ergens tenen t9oijl ofte ^tanbtbanber Uiga/ biens Ilanben fp noeb niet bebben ingenomen/upt« genomen ben23tffcbopS ban23ambcrgbO bc# lepbingcn/ norb oor een befiaaringbe ban beS Brggf-lajlen/fp mogen 3gnboc fp toillen/op leggen/cnbe reale jStutralitept met bact beb# benenbouben. '2rcn 10. «Die afgenomen plaetfcn inbê ©n« bcr-àaltp/fo btclberfclbcr geboeefl sgn/totb len fp ben Wertogb ban Sepcren / tot op bic bjitnbelitbc compofition bebden/tuflebt bem enbcn^alt^çraef: Welrbe compofition beur beo Contnrpinï^/anfbmrr en €ngelantopt albcrccrfle fal acngejlclt toerben/ gtlgrB oorb be gene/uptgenomen be Habt ^pier0/ bjclcbe fp boor fitb bebouben toillen. '3ïcn II. i^ct fal ben Ipertorb ban 25eperen en fpnc mcbc-gcfonfcbcrcerbc 59uptfrbe®oj# ften/bic ingenomen 19jobinticn/uptgcnomcn fulrbc plaetfcn/ bie ban ï^are Bon. Jlïaj. ben Catbonfeben l^orfien cn ^tanben afgcuion# nen üi erben/ noeb boor fieb/nueb beur anbere toeberom boorberen en nemen: macr fulrbc in bare jBaj. banben/ tot op een algemtenc ont# febepbingbe/ober bipben laten. lt;en i2.l9et füllen alle euangeliffbe^tan# ben/19o?flen/«i5jaben/ «Ebelcn/jStcben/ lt;©e# mepnté/fp xgn Wie fp toillen/bie onber bebe# ffbermingge ban bare JDaj.in ^toeben 31111/ tot geenen nabcel ber protêt ion banbe boo^fj. Catboufrbe ïBojjté in gccnberlcp binfc/norb bcpmelicb norb openbaer bcrbolgbt bJerben. ' 'Sen 13. 59icbanbclingentuflrbébarcB. Jß.in^bjcben/en bet ©nberbanen en geron# febereerbe 53iiptfrlje €atbolifcbc î^ojften/bé ï) er to ge ban 25cpercn/en berfelbcr »©nberba# nen / ban ’t een cn ’t anber nabecl/ füllen alte# mad bip fgn en geenfboeego ^binbert toerbe lt;cn 14. »De gebangene füllen fonber rant# foenlopgaen/ maer in fpecie falbe'Mlbmini# jtratoj tot JDaegbcnbiirgb/lueldie banlt;illp gebangen is/fonber frbabë les gelaten toerbé. lt;cn » f .tot meet berfeberinge/toott banben Bon.in ïBiancrgrb belooft/ bat bé ï^ectog in 35epertn cn fpnc meb wetonfcbcrecrbc€atoli# ftbc 59uptfc©o||ïé/^tanbécn ^teben/befe neutralitept in al fpnSllrtiatlen/beplig boubé fiillcn: macr fo berre fp fulp obergeben foiibé/ toil bare B.^. firb alfo bouben enbe acnftcl# len/ bat fp bie firccrliero enbe obertrebers met alle rraebten beur be Brggbf-toapenen tot be * bolboermgc en onbe^ionbingebjgben füllen. |
59etogle nu be ƒ ranfrlje 'Xfgefantc op bem 16^2, nam binnen 14 bagen opreebte berdaringe en ®i'ffcijen confirmatie ober befe 3trtirulcn banbe Uigi# ?„ tSn tien in te brengen/fo beeft bc Bcn.in^mebcn m ôm at# bem belieben latcn/eenen ftilftant ban toape# «mtn tont nen in te fetten ; norbtans met fulfil bebingb: SS* bat b te boor fi 3tfgefantc/brafbtbebbenbcbcr fehen mu bolmacbt/ ecn begrijp maerfeen foube/ bat bie a«« ^pse' ban lèapcnbepm in ’tgbefifbte öefes ' met”*^“* fgn trouppenupt î©cflpbaitn enbe bet ^tift jiUaegbbenburgb/bem retireren foube / oorb €bur Seperen en ’t bolc banbe îtiga/allc bie in OSobemenoorfetebinben jgn/fi^ terftont baer uptmafien en aftrerbenfouben/enbe alfo bepber beden ban alle bpantfebap tegen mal# banber fitb ontbouben füllen. norbtars be# bidt be Boning bier bp boo? bem/bat bp alle ^tebcn/^laetfcn enlt;©o|bcn/ bie ban fgn bolc belegert en geblofbeert toaren/ foo tod na als boo? belegert cn gbcblocbtert/ bouben toilbe ; bet moebte ootb bc bdegberbe Urp ftaen/ iiict bem in befe gebupjenbe tôt bes aenftanbes te tracteren/tc bcflupttn/obtc te gcben/enbeljet 2lrcoojbtbolgbcnbc/ af te trerben/ fonber af# bjeueb ban allen bcfcnflilfranöt. :23p befe geöupjenbe trartaten gingen aller« ©irwirea lep bifcourfen om : namdieb/ als bc «ffoning ban^tofben banbe tod ingacn ’t gene toat be wÄ HigiflcnbcGceren/bunbatafgcnomcnctcrc# ^^tuetiè ra flitucren / cn ben boogacn met breben laten/ siamni. noebtans bat bp fommigbe plaetfcn tot fgne beefeberinge begidbe: ï©ant bacrop btflonbt bet / toanneermen met bem actojbeerbe toat bp begbeerbe/toant baer beur bjengbe bP fun bpanben adextremam debilitatem , enbebome booj bem mibbden genoeeb om bé Brgcb upt te boeren: bp fabotifecebe oorb baer mebe ben Boning in ®?antbrgc/cn bcrobligcerbe bem totboogfettinge ban goebe bjientfebap. Jl^acr bier cn tegens babbe bc Higiften bp ben ingang ber 39eutralitcpt bcel tebebentbé. 1® ant ten cerfien toare bet baer fcer tegens en bertoerpdteb/batfp ’ti^upS lt;©ofïcnrgcb/acn bettoekbe fp boorfj btrobligccrt3gn / in fgn boocbfle nooben/ begeben cnbcrlatcn fouben. lt;en 2.fo foube ootb bic üoomfcbe Catljo# liftbe ûdigie ban een machtige patroon enbe 25efcbcrm-beer berooft 3gn/bicfgbdgf ben fp aen anbere niet bebomen’ fouben. Djanebrgeb babbe bp befer banbelingbe fgn intcntic/naindicb/Domum Auftriacum te affaibleren/ id quod fieret per feparacionein Li-gæjamp;c.tranflationem coronæ Imperialis in aliam familiam. jDacrop bat fultv fonber nabed bee üoomfebe €aifjolifrbe Beligie toegingc/bab men neutralitatem gebonben. fouben nu be ^igiRcn bie felbc acnnené/fo bab © janebrge fgn intentie berbregben/anbers nict/foube bp tbcntoel bie bjientfebap met ^ toeben 113 bje# ben/ bpfonber fijne êntrepigfen fabojiferen/ op bat bP bene mtbbcl beffdben ebentoel tot fgn intentie gname / enbe bem boojtaen boo? ’ti^ups 'Oofrenrufb niet fetr babbe teb?ceftn. j!l^acr toanneermen feggen toilbt ©?anrbtgc gbebe biermebe oo?faefb tot anberb?ufbingbe ber fioomfebe «ffatbolifcbc ßelrgie/ foo toare t’anttooo?ben: «lEcrflelitb/ men foube gebolgt cube bie iâcutralitcpt aengenomen bebben. 'ïHcn a.ljet foube ©?ant6rgtb biepcriculen ban bc aoomfebe «ffatbolifcbc fieligiebcur’t compact met ^toeben de nihil innovando gbe# noeebfaemaftoenben, C ©liber |
|
18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VervoIgh det 1632. nbsp;nbsp;Onbec befe c^ebupicnbe ^rartaten ban be J^cutrahtept/Oeeft/’tjÿ toaer/bie /ranrop# ftóc Knibaffabent ban JHunchen 00e aen öa« te j^onintbU jDaj. ben Itonnub tn Sweben flefcó?eben/bat8p hare jUaj. fultficn biebeb-mibbekn toilbc incbc-bjengen/ bic befelbe tot fpntn contente bienen fouben/ belutjlc €f)cur-25cpcrcnbaer toefecr^cnepgtbjab: j®accl)ct 10 eben op bic felbe tijt een fcö?iibcn geinter# cipcret gcbïo?bcn/ bacr-in be €6eurboj(l ben lt;©cnttacl ban i^appenOepm in ï©cflpóalen/ in plactfc beo b;ebc0/ tot een nicubjc Werbin* geïnd 100000. ügfrbadöeröinïnifl'cl ober# gemaerfit ftabbe / toclrh fdï’nucns bare lion. Jßajcfl. ben ƒ tanropfrôtn wnbafTabeur ljier tegene bieberom geeft toegefonben. jatutraB# 2ttó nu in befen bé tijt enbe termpn bcö Ril* »tpta na«# uanbc0 baft ten epnbclicp / fo fpeurbe be lao# |
nintS in ^bJcben?bat be Uigiften bc lt;tarta* 1 lt;3 2» ten ber ^cuttalitcpt pro commodo Eedefia /^‘jJJ®* Romanæ fapienti dolo, b00jgcnomcn gebben/ Sw. enbe bacr incbc niet anberp en foegten/ alö goe fp op alle mibbelen enbe toeggen borgten/ ont gern ban boo^ber pjofpertringe fpner ®itto* tien af te gouben / enbe onbertuftegen gacr op get befte tot bjeberftanbt moegten uptruften/ gacr fclben baft te maamp;cn/ enbe alfo tgt en ge* Icgcntgept berhvngen. Want bp gun en toap in befe ganbelinggc geenen retgten etnft/ enbe toerbe bic refolutic op beo iioninrr boojtlacg boogo bertrorften: .èootoarenbe^patnftge in befe tgt beo ftilftantp beurgacnÿ niet ftiKe/ inaer bergaberbé gen cttcluhe bupfent fteerb/ enbe toggen atnbe JtJofd/inbJtUcop ƒ tant* benbaelc tot befenberingge ban ben lt;0nber-l^altj gacr te beggeben. |
|
^cfgalbcn ootb ï^oogftgebargter Boninc in ^bjcbcn / aio bp ten epnbc-loopinggc beo boogï. ftilftanbto bc ƒ rancopfege ^mbafta* beur tot ƒ rantfog/ bp gegouben en betSregé |
aubientic/gem bemoepet geeft bp ^are JDg-te beefoerben / bctogle ben ?Legatt Cgatnafte noeg niet toeber gtboiné toap/ bat bc ftilftant noeg tot op I.baggcn foube bedangt werben / ntef |
|
Hiftorifche Chronijcke. ^^32. metVecmefem/batbic laatification bet j^rK traUtept (o tori ban fpné itüninrh ató COtur-bepecen niet langer meer upt binten en conbc/ fiel) tot geen bootber yjolongatie berfïaé tori’» Ïen. Cn lö alfo aUebefen Aanbel fonder bnirijt afgeloopen/ enbe be toapenen nae berloop ban 14. bagen/foo bier nae bolg^en faV toeberom bp bet handt göenoinen. S”’*^ tt^'ifi^ €óewr lt;rier heeft bic .Oeutrahtent ««uwthe ®«'fl®«tomen/metamp;efen3bn/’ti0toaer/ in’t ^nitwib terfle ooth harde berhanbriingen ghepafleert/ quot;pt arn, tot bat ten laet jlcn bic faethen hare gerechtig# Öepbt berbreghen. 3if t begin des inaenbtë 3ianuarh hteft bc Cf) entbot ft b5 ëticr eené ebriman j^.^tags ghenaemt/ met een feDjijben aenben Jtoninch in ,§gt;toeben na jT)ent5 afghefonben/ enbe toat beftclutn fththbena inhonb toaö/is unt be re# folutie/ torirBe be ïtohineB ben ïtfgefantc nae gehouben aubientie/obergaf/ te ft en. I^arc jDajeft.bebinden tamriiefi hoorh/dat bt Chturboift met alleen ben ïiomnghheBen bolchc quartier te gheben bifficultcerbc/maer oocB gt;are ïtoningl.jBajeft. gelijrBfacmmet ƒ rantopfehe ;êanbegarbcn bebfepcht / enbe hoben befen noch booïgöcben do’fte/ bat t’fa# men ï}arc jlfaj. firi) op interpofitic bos ito# nings ban®fancBrijc bcrblaert habbe/Cheur Crier on-acnghebochten te laten / toriefie be# bfcpgingen en bcbioth ban met bet ƒ rantop# fche^aubegarben l)are jBajeft. bjemt boof quam/ enbe geboden bebc / betogle ftp Regem Gallia nict bact boo^hiribe/bat hn haterjBa» ieft, naerber te Bomen ban mepninge 51)11 foil# , ut. Äicrfoubc het tegen hope gcfthiebcn/fo meeften fp het lt;5obt bebrien / enbe fien hoe fp bit faecBcn boen mochten/betonie f^ate JBaj. firh niet en toilbc laten fafaberen. JKaer be Cheurbofft mochte tori toefien/ inbien hp bic 4o.bupfcnt mannê met beroem# ber /ranfchenhulpe/in fgnïLanbt bjachte/ hoe hp be beurfe enbe grit-facB binben moch# te/om bic felbe te tontcntcren/oocB baec bp al# leg tori obertoeghen / op bat hp ’t foo niet en maecBte / bat ifare J®ajcft. met ber i?lirmabc in fijn Uant bact toe quame : fo toilbe hp ban ben-feonincB in ©lancBrqrh tot fijn hulpe ne# men/ foo Bonbc ^arc fUa), firh niet ^pain# gien bergrinchem i^etboofgaenbe boofghegheben lt;rartaet/ ban toeghen be 3nterpofirie bom benCheur# bofftbriangenbe/en toare 0are iion./ßa)Cft. baer ban niet toetenbe / ongheacht eerft boot ttoee baghen ttoee ƒranfopfehe Cabaillcreo bp hatr getoteft/ ï^are Äaj. habben fich hier te bojen tot l^jäncBnjcB befient ghcmaecBt/ enbe ontboden hoe berre be Chciirbojft ban lt;rierbanber Uigaafftacnfoube / fp alfban ben fribtnalo een biicnt tracter étoriben/ oocB «bengclijcB noch begeeren te boen : J®acr bact bp toilben fp bit hebben / bat hp ï)arer jIDa,. bolcB quartier enbe pjobianbe gebe / enbe fieft niet gcluften late fijner ^aubtgarben (gelijcB alreebc co^tp ghefien ip) fich t’ ontnam / au# berp fp het boot eenbpanbifch ftucB achten/ enbe eben gelijcB metlicnt pjoceberen toilben. Cn of tori hp^hefandte bo o; gaf / bat fijn i^etce nu enbe altoop ben ©jebe gefocht habbe/ enbe bc niinftc banber Uiga toare/ foo en tori# be het bochl^are Hïajeft.ofhp fehoon hon# bert Ctbenftooete/ nietghriooben/betoijlcfp tot Begenffaurch beri een anber beflupt ghc# |
»9 maecBt hebben/enbe ï^are jDai. eenmari ban 1632 ben ï^ape tot ïöamberg ip bebtoge getoofbe. tDaerom foube hp ben Cheuebo?ft feggen/ bathphet,êtoeebtfchc bolcB «Quartier enbe ^jobianbe ghebe. ^acmaelp ip in befe facche boojber getrac# teert/ enbe fijn tot behoubingheber jSeuttali# tept/ ben Cheurbofft befe natbolgenbe conbi# tien boofgeflagen getoojben : Cerftclifh ben ^ap ober be bmgge tot Co# belent3 ghebulbcn. lt;en 2. bie Deftingc Cercnbientftcnii (in’t ghemepn ï^ermauftenn genaernt) ï^are gt;011. gt;ia jeft. tot ^toeben i n te rupmen. Cen 3. bie baer-in-lfggöcnbc befettinghen fouben ï^are iDaj. met Cede berplicht fijn. - Cell 4. een IpbriicBe fomme grit bé ^tocet» fthe ïtrmabe ten beften baer te geben. lt;©p befe puntten heeft-’tiö toacr/opbep Boningp in ©taneBrijeje interbentie enbe bc# fthut/ ben €heurbojft ghetracteert / enbe alp boofgemrit ip/bie J3eutralitcpt arngmomm: oocb biefhalben 2. berfthepben jBanbata la# ten publirercmmacr bic Stauben hebben fich baer toe niet torilcn bcrftacn/macr bc ^pain# gaertp in’t lanbt gelaten / enbe bie boojneem# fte plaetfcn hacr te befetten obergegcben/alfoo bat bic Cheurbof ft felbe een tgt lancB upt ben Hanbc hem heeft moeten retireren/tot bat Op ban bc ƒ rancopfen enbe ^toecOrfthe toeber toect ingefet en bebfijt/ch bie fpangiaertp tot ben ingenomen plaetfcn toerben upt-gebjebé. i^etboo?gcmelbe cerftc Ißaiida’t/’ttoelrhc be Cheurbo^ft ban toeghen be aenghenomen jlïcutralitept enbefaefehuttingebep itoningp in lajancBrijch heeft laten amflam en pufali#. teren /lupbetalfoo : ■ï©p 3^hihppïtp Chnftoff.ban lt;i5obp gena# ben Cert^-htftfhop tot ericr/ctr. JÖijfehop tot^pierp/ett.beBennen en betupgen met bc# fen 73lief / bat top ten aenfien ban befe laetftc lirijqf oproeren bie hacr inben 1). Goomfthi fitjeBc/cn fonbcrlinge in enfe bepbe Cert; en ^tifteem lt;ricr efi ^pierp berheben hebbeZ enbe tot fulcBen ereeffen geftomen 3yn / bat bc felbe nict min in bc upteefte perinilen/ alp bic €ert3 cn 23ifbommcnjBent3 enWurt^burg gherahen mochten/ i^at oocb bc itepfee fijne 3ttmabe in anber plaetfcn ban boen heeft/enbe oocB bc Roiuiig ban ^pangien in aUep ober# leghen ip/om fijn lUnbm tegen alle upttoen# bteh getorit te befthermen/ en alfo topt feplet bat hp anbete te hulpe foube rönnen tomen/in filler het epempri met jUent; ghenoechfacm betupgt/cn nothtanPbie Chfiftclihe atoning tot ïaiantBrijcB/3Lobetoijc bc xi u. uptlt;tpob# licBcn pbct cn begeerte bep gemepneu bjebep betoeeght/enp fijn hulpe cn fapftant gunftelic fariooft/teghen alle bc gene bie hen onberftaen jbuben onfe ^tabt enUanben te befthabigen/ bat top obctfulp ten amfff ban alle befen/ upt liefde tot onfen onderdanen/ cn tot behoubin# ge die onp ban ^ob aenbebolen Handen enbe Hieben / toclcBer top upt Bracht onfep eedtp berobligeert fijn fulcBcn ItonincBlijrBen bp# ftant hebbenaengenomen/foo tori booj onfen Ï^erfoon/ alp onfe Bftenden/ßaben/lt;!5faben/ l^eeren/ fiidbcrfchappen/ »©heeftchjehe enbe ïDereltlhcBc / alp 00c boof onfe onbertoomm ^tabt/ Steben/ floten/ ©lecBen/ 59omen/ ende lt;lt;5oebercn / die foo tori onp crffelith 3ijn/ alp tot bé *£ert3 enbe 25ifbommen 'Syrier ende G 2 ^pierp |
|
20 Vetvolgh der 1632. ^pierbgehoozen. UPp hebben ooth Woo0bfl’ gemdter iï. Ji). in ïPtanththth / om hulpe enbe bpflant aengeroepen / begeeren bic felbe oot hier mebe/en nemen hem aen/ tot Welrhê epnbe Wp alle onfen acngebootigé enbe onber» banen bootf; bebclcn/ bat fp tjoogft-geinelte 31. JU. HobcWijch be x 111 .boot baren Weer en lloning erhenné/Wat befep hulpe acngact/en beffdben bolc/cn fetourö na lupbc onfea boog» flcnbcbetó/inonfe habt en floten innemé/bic felbe na bermoge onberbout berfchaffé/opbat fp gemepner bant met u/onfc perfone en habt berbebigen enbe beftbutten mogben/ etc. ’t 'Knber lieucbozhel. JUanbact Was banbé nabolgcnbcninboubc; Wp en connenumet blpfcbap niet beebergen/hoe bat b’ SUlmachti-gc lt;6ob/ op hope ten tweebe mate/onfe en on» feb lt;i£crt; en ^tiftcr/boot ben aenftaenbe on» bergangh beo groufamen bpantp/als maer te gclgchbcfpaenfc bcrbolginge oot werbe afge» hhaft/beeft btrloh/oberfub: ïteur tPeperenb U. boot fith enbe anbere/ bp ben €oningb in ^Weben/beur getrouwe Welgcmcpnbcberoi» hbe interpofitie enbe ahïhentie ber 31.fU.in ©tanthrbt/een ncutralitept beftoten en inge» gacn/bacr-op Wponp nietberfupmt hebben/ met d5oblirheenhoog-berblpbclithchare 31. JB.ahihentie fo bceltc houbê:batbe Coning in ^Weben/onp cn onfe €ett;-hiftet en lan» bê boot ncuttad erhent en b client: tDeur Wel» he ncutralitept bic ^tanben in ben gantfeben öoomfehen öpthe/ cnalle met bic fdbe gcal» liccrbc Cbtihd.I^otcntatcn/ oot alle menfebé ( fo betre fp maer cn Willen in meerber btcurht en ruhe bp maltanbcr Woncn)tonnen. JBacr ra bat gbp u foo Wel bp ben ^Weetfehen als âpaenfebé te onfthulbigé en in fulp te richte hebt/op bat tegen befe ncutralitept en onfe ar* mc lieben aen allen fpbcn niet befWaerlitp toe» geboegbt Werbe/maer afgefchaft;p/macc in befen gevalle ons niet gebouben ofte op cenige Wijfc alp boot befen ban peinant befwaert oft baer tegen bebtoeft Werben foube : foo hebben boogh-geb.€on.in l?zanchrtjcfioiiö en allen Catbolifthé/ boe fp’t nobith bebonben/cn bc» geert hebben batmen boen foubc/babdiche af» hhentie belooft en toegefept/ ja oot bc Gliche gant; aen te feggen/geen bebenthe hebbé fou» be : liefen allen gbp u te bdiclpé hebt/en baer bp«6ob te banthe en te bibben/ut fada refcrip-ti correfpondeant amp;nbsp;flagella ceflent. JBaCt gbp hebt bit Wel in acht te nemen/ op bat bie aller wegben bp onfe arme onberbanen gtaferenbe fpaenfehe berbolginge effettive oot afgeftbaft moge Werben / in allen plactfcn te publiceren. Wat befe onfe befebepben neutralitept/n; onfe maer Wobep en ben ebeurf. in 25epcrcn (bic bacrmebe booths en anbere 't begin gemaect) toe te epgenen ;p. Wanneer oot pemant baer cn boVen b’onfeberbolgt/bootbcr bebtoeft/ of gcljjth’t bpjUent^ gefthiet 10/onber’t pzetert bet fpaenfehe ahihentic/mttmootbê/btanbê en plonberc/bacr beur ons ganfebe Cett;htft inber^Weben banben gerahen/en alfoo gant; be religie verbdgt Wetben foube/ bat Wp baer en boVen geen fchult/ maer fultr bie betootfa» herpbp Wob/ben ganfehé fioomftbc Ggthe/ (3aufdichcr WtpU enbe alle Cbnhclirhe |^o» tentaten füllen hebben te VerantWoozben. |
Xlr ^^ Öteft oot (amp;alt;gracf Wolfgang Wil» biirgb ber* Ö**‘” '’®” jSfeuburg bp ben Con. in ^Weben fotcht bp aengefotht/bat hp be Jteutralitcpt ghemeten niofftte. ^gne 3tfgcfanten lubben gaer aen# 163-bungben gbebaen op befe togfe/ inljouljenlic . ?^arcr gbenabigev ijeer bibt bare j^ajeflcpt/ ? Ä« betopleftp tot but toe met ben BuggO-toefen «» j^m* metp te boent beeft gehabt/ en b’eene partbpe trautept. niet meet als b’anbere faboaifcert/ oot be €a* tboliftbeUiga in’t minfïe niet gbebatbt te tonttibueren/ bate ü. jll.Uiilben fpnc lanben en lieben met gbcen bpantfebap petfeqneren/ maer bem bet nenttalitept oot laten genieten. ^ier op beeft be Bonintb gcanttooo?t i ^p en babbe metbé ^alt3-grabe nopt in on^tt«« bept pettoat te boen gehabt/ enbe hp en babbe ootS geen oo?faec6/ pet bpanbelitp teghen ben felben fattenteten: Jöaer foubehp betnemen/ ofte foo hp betfionbe bat in befen tegenWoo?* bigen ftant/geUjeb booi befen gefthiet ijS/ben ^paenfehen laepfet enbe Uigiftifchen bolebc pap enbe repap Vergönnet toerben/ofte biefel* be anberb eenich Voorbed ofte bootraet gebaen bietbe/fo Waten bate IDaj. ootS ban mepnin* ge/bat fp oothaen fultheplaetfen bare bpant enbe alle be gene bie haet boozbeel beben/op bet uptetfie betbolghen foube : Wilben ooth boot bate Ärmabe / bebjgle bet be teghen-parthpe bergonnet ib/pap en repab/in fpne bebïamp;alt3^ gtaben ILanben gegeben hebben. ^0 oberfultp oorft bie Mge^anten genoech* fame (Plenipotent; en îPolmatht habben ban Wegen be jpeuttalitept/ beflanbige en beflup* teilt he banbelinge te fpieben/ootn ban bie an« bet partbpe Ada neutralitatis habben/ enbe bat biefelbe banbaten’t Wegebefianbithfouben gehouben Wetben/ te boteten enbe boot te b^a* gben/matbt hebben gehabt : foo Wilben bare M. JB. fuit he ttattaten niet afflaen/niaer firtj bacrop Verarrozberen enbebaer toe berftacn. ïOaer op bie lt;0efanten hebben gtantWootbt ; (plenipotent; en habben fp/ 't W Waer/niet/ maer fphonben bare iî.ifâ.met bare lt;beut* botfll.^eurl.Wél berfeheren/bat bie felbe ban ^paingien enbe ben gt;taten bie jpeutralitept behouben/en be oberige partbpen barer iton. JBajefl. rontrarie/ nieW in-mpmen Wilben. ' Wier op repliteerbe be (Conine baer tegenb/ bathp met hun ben lt;6efanten/fo bette fp niet (Plenipotent; enbe ghenoeebfaeme IPolmatbt babbetvoot ban ben tegenparthpen documenta bet berhregen jpeutralitept honben bertoon?/ firb in fulthen aenfien / tot geen tractaten bet jpeutralitept halben/niet Wilben inlaten noch atrozberen: maer Ware gerefolbeert fpnen bp« ant enbe beffelbcn abberenten aen fulche plast« fen baer hp bie bant/ofte baer befclbe boozbetl gefebiebe / op bet upterfle te betbolghen. WP Wilbeoot boot fpn^tmabe ban bare Cheurf. ^ootl.lpaiS enbe Gepab beWilliebt hebben/ enbe bp en Wihe fith m anber geaalte in befen nictterefolberen. :©e^ieuwburtbfe3fifgtfanten berhregen/ ’tib Waer/ooth bp bé Weere (Paltvgrabe Äu« gufto aubientie/ntbe bemoepben fith beur bef» felben interpofitie een anber bebel te behomé. Waer beWgle fp banber jpeutralitept/ en an« betb meer te banbclen/geen genoeebfame (Plc* nipotent; habben/ fo ib bet bpberboonge ba’ re Jfôaj.iûefoluticgantbgcbleben. IPootberb beeft ooch beflabtCeulenbicjpeutraliteptbp foctut » ben Honinchin ^Weben berth berfotbt/enbe j^Euttau^ baerom cbengelijthe 2lfgefantennae ƒranrh« eept** furt tot hem afgebeerbi^t/ bic onber anbercn bootibtachté/bat fp in geener Higa geweefi/ ofte |
Hiftorifche Chronijckc.
Zl
*^32. ofte at« be felbe göeomtrfbueert / tnbe bate* 5 ßenmoniß-bettoanteit/ ban bit größte onbet# om ootS bt é^paenfege gulpt bte gen tot gat# 1 b^rmnge bet äoemfrge Ca^oltfege/en ban
1632.
ttt fïaöt0 befentton boert aengeboben/gantftg
openbaer to/ bat biefdbe oor tnbe flabtl^eulen
afogeffaggen gabben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nu bed taten gerluaert gart g^ouben en bet#
^ttr op geeft be Utontntb gaet beft natbol# bolgt snn geboojben : foo bt ert met bit eerfle
^ctüJc tonbitten boojggeaaggen : Cetfitlitb / btbogie onbet ben oojfaben beo
puntt bte ban iteuien be jgeutralitept betgun net / btanneet fp alle bierggelgtfic onberbiuc
Bonintbl. brggo-totgteo in ©uptOant/ befe bingenbet «Cuangeliftge/ goe bieoorb moeg# niet be laetfle ofte gertngfïe mao/ namelicb be ten ggtnaemt 5511/ terjtont af-ftgaffen / enbe betfoffinge tnbe beb^pbinge bet Cuangeliftge namentlgtb :
lt;en terfren/ bte bjpc Oeffeninge bet fielt
^cn 3. en füllen niet minber ban ben Cu#
Ste gant5 onberginbert {na afftgaffingge bet angelifegen binbeten bie bat JSurger-teegt 10
openbare uptroeptnge beo geboto ban’t fiact*
aenggebo^en/ ootb onbet ben 2amp;utgetO begre#
gups/bemoigenfaiaeebeggenaemt/ôiejaer# pentoerben.
Iitbtplacgtegeftgteben)bïerbetoegclaten. /Sen . Metganbe Moopmanfegap enbt
■^tn 2. Z©ie Cuangeliftge in’t ggetal bet Commettien inber ^tabt/ fto boel be Cuan# 26o2gljerfrgau bet Cilbeno tnbe Collégien/ ; geliftgealO fioomfrge Catgoliftfié / bin toe# eben foo boel aio biefioomftge Catgoliftge/ ggelaten fal boerben.
mettafferinge/ beobaer tegenOboojettelitbe lt;en y, ©ie Cuangeliftge ^eutlit te on# jaeren uptggeganggen Cbitto/ opggenomen betbogfen enbe ootb in èouboelitben met aen monenboetben, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;be Catgoliftge a^gefltro in feggeningge te
C 3 fleilen/
■^tn 2»
21
Vcrvolgh der
1632. lïcUen/nofg haw te Doen onöertogfen ban öie Æatholifcfjc ^tjjoolinccllevsi/om gaev öactin te bevfïricBen en te bertoarren.
lt;ett 6, ïDanneec fn öaet tot geen ûaetfla# gen/ bed minbec bpantlicBebabelicBQept ofte confptratte tegOensS tjare J®aje|ï.ïieelacöttcamp; maechen / ?tUe €ontcihutionb-f|ulp ï^aerer .flkajefl. bpanben affltgcBen/enbe geen lötp fd-hnebenbanben felben toegelaten Werbe.
lt;cn 7. Wanneer fp ben bjnen pao beur be âîabt enbe beffclben lt;©ebiebt ban bepbe bce« len / foo tod ï^are jDaiOt. als fpnen bnanbt/ todaten/ofte oocB bepbe te gdijtbe füllen ber« fegaen-
quot;en 8. ï^arejBaiefï.^fftfterenenvoie# naren ben JJaö enbe ftepao beur bie ^.§tabt en« Ce beffclben gljebiet / tot uptridjiingDe Barer faceben albaer toegBdatcn toerbe.
lt;cn 9. ^acre ^ontncBL JHajefl, toclc«
*^ nbsp;nbsp;nbsp;berp 2€genten in bc fiabt Ceulcn te berojbine# ren / enbe op bat baer g^een bebaod) in befen Jüeutraliteptb-punrtcn onber itepen/ blnticB in adjt nemen fouben/ ma^t gegeben toerbe.
lt;cn 10. «CpnbelifB toanneer fp na ber# bregen Pwbept ber €oinmcrcien/inbien bce» lenbieljatre Bontngl. jBajcfl.acnbcn iHuin onbertoojpen toaren/ en toeberont ï^are lio^ ningl. »ajefl. 25ontgcnotcn ber fdber b^ien» ben/ «©nberbanen enbe ï)anbclo-licben / in be ^tabt ctibe beffclben lt;©0cbiebt/ootB biPÓept ber Commercien in aller toegen fonber bieefe en berfdindïen / enbe onberb^cBditb toegela# ten toerben füllen.
Tl) et befe t^uncten 3nn bic af-gOeo^bineer# bc tocbcroininc na Cciilen gerepfl ban Jurant' furt/ om Baren pnnrtpalcn fultamp;ö boor te baagBen. THacr ten Beeft be fultBe/fonbcrifn« gBe bic puntten bie b’ OuangcltfcBe bmBepbt betreffen / niet tod gBeballen : gt;©otB BebPen fp blpticB öacr ober beractflaegBt / Boe in bie faetBcn boojber motBt gBeBiWbdbt toerben : iDaer onber befen noeBtano/ Ï0oltB totBacr# ber befentic gBetoojben/enbe berorbtneert Cat men bic .^tabt met nietoe WectBen foube fae# befng!)cn.
T5p foo gefïelbe facrBcn/maccBtcnberprli fît lieben in Heulen Baer faBen te famen/cube Baer boo;naemflelt;5ocbercnfrBifBttn fpnae t?ollanöt / fulthp namen bie ftroopenbe î^ar* timen tod toacr / enbegaeben Bacr upt boor ^toectfeBet» beguamen onber fulcBcn fcBÖn bed grootc bupten : alfoo bat menigen na bat Bp fofljtc Bet fpnein feBerBept te beengen/ en - bàn perijcBel te bcrloffcn/eben bacr beur be grootfîe ftBabc enbe betlicjs Ipbtn moefîc.
25eäiii)oo2lt; filer op nac bat bc Heulfcgc ceno enbe am hmgß fcipp öerb / op ’t gBene bat Boer bc Honinth Babbe nwÄciv boo^gcfldt/gcnoctBfaem obettoogen/ foBeb* cy bic .wobenfpbitnabolgenbeffBjgbcnaenBare jBa# jeflcpt afgBefonben.
^tucsf tcc nbsp;nbsp;® oojlutBtigfïc/ ©rootmatBtigfle ï9ojfl/
^nittaip -e.HoningU »ajcfl. TPn onfer onbcrbamrlp SSî« I^ btrcpbt/toillitBfïebienfl/ pber tgbt tebo« conbitifii. W ‘©Benabidifrcr peer/ e.Honingl.Jl-)aj. ban toegen be bcbjpbnigBebcr €ommecticn/ cube onfen aengdioongcn Tdurgerffliappeon-gBefloten Banbdö enbe toanbelo/firB Bid -en-tegBenp op onfe nicutoe nu hortö in ƒ rancB# furt acngBetoefene gBebeputeerbe/ in feBjiften gcnabidjfl béramp;laret / albaer 10 ono bolghcne omflanbicB gerefereert enbe te oberlcfen boogt; gduatlft getoojben/ f^abben oorblieber0 niet
.1633.
anbetb getoenftBet/banbat C.Hon. fRajefr. top nae fcBulbigcn rcfpecte/tcrflonbt bacr op/ bie toacre geflaltcnio enbe inBoubt fonbetlin* gBe ober Btt cerfîe/ onbermoebditB toegefette adigtonb-puncten/ onbetbanitBfl beritiften Bonnen.
Jllïacr bctoplc bacr-cn-tuffeBen cenebban onfen befcG jaerb regtctcnbenBurgenieefïcrö/ enbebeb outflcn ccBtclitBe f^upftooutoc/ met bet boobt oberleben ;ijn/ enbe befen ÄrtijtBd nae onfer plaetfcn gdegentBepbt BoorB-touB' ticB treft enbe bebonben toert / bat top bie ou* bc aijef-atta/en anbere eben beffclben punttb Balben/mcermàcîb gefoeBt/enbe bc oeffeninge befeß B.anbdb birBmadb foerBen/ gefien/ enbe allcb rijpclirh obertoegBen lacten moeten / ib onfe onberbanigffebebe/ OXoningUTRajefî. gebulbcnbcn ingebaHencn bertootB / in geence ongenabe opnemen Bet bertretb/enbe fuB ber» fcBettn bat top ongBeerne pettoco acn ben Be* Boojenben refperte / enbe ben genen ontfajeBen laten toilben toat onfe ffBulbicBept berepfeBt; ttoijffden ootB niet/ toanneer bc gBene toeltBc e.Hontngl. Jlïajefl.befeb punttb halben niet berufïet / ebentoel bic terBte '?tugfbiirghfrhe Confeffie niet bertoanbt of bePnenbet : bie toelbcBcnbe bertoanbniffe of btveenicBbe acn* Bangingc/felbc refereert Babben/bic félbe fou* ben onfer bacr mebe gBcnaebitBfl berfeBoont Bebben/toant eenmadben aBtamp;etoelfaeamp;enbt ib / bat bic «SnaogtliftBc/ notB boor norB nae ben jare i n ç. alb ber adigionb-bjebebefto* ten tocrot/ tot acn ben Bupbigen batB in alleb geen minbee ofte niet toepniger bm gebruprft enbe oeffeninge fiaerer adigic tot befer plactfc gehabt hebben / bed minber ib Bet ben breem* ben ban ben uptlanbifcBtn ofte oocB cenigBen CatBoliffBtn alBier geboten / bat bolle Bur» 1 ïer-retBt in anber geflaltc/ ban op OebtluBc jetroutoinge/bat fp bic oube «LatBoliftBc QC'* igie toegBebaen ^gn/met toegefetten bebing/ 00 lange fp bacr bp blpben/uprghebcdt toer* ben/ met ben Wetten te bebcfltgth/ notBtanb fiilrBer aenneminge enbe infeB^gbinm fonber qualification pber tijbt bcrbobtn ib gBetocefl ï alb ootB fommigebiconber ben name ber lt;2* bangdiftBc burgerfdjap/ foo tod pcrfoonlitS op bepben üiifröagen tot ÄugfburgB inben jare 1554.010 beur hare bolmathdghe acn’t Hepferl. Hamer-gericht tot^pierb / leghen onfe©oo? baberb enbe todatinghc / enbe re-fpedive Mandata, Op ben Üdigtonß-brebc feer flcrcB gBefupplieert / ib Ben bat begBeeren in alleb per via juftitia, upt bie alb-nu ghemelte/ enbe meer anber ooifacrBcn/ ^onberlmgebat bicrgelijcBen geenen CatBolifeBen boor ceni» ghen 4£uangdiftBcn HgtBpflanbt ofte fteben tocgBelaten/afgeflagcn getoorben. ^amadb gelijcB fp bp ben hoorhgebaerlirBcn/m’t jacc 1609. in befe ^tabt acngcfliftc T3urgerlifBcn opflanbt / totBacren Voornemen ebenghdhdï niet Bomen Bonnen/foo hebben fp fich upt cp* genen toille fonber onfen gebobe of noobinge/ upt bec^tabt meefienbeclbinbe nacfl-acn« gdeghene Dlcchen jBulBepm/ met toijf enbe Binberen BupHitB Bacr felben neberghefet/in mepninge albaer een ©ejlinge te boutocn/nlle Commercia/ Banbclinge enbe neeringhe bacr Benen te tretBen/en alfo befe^tabt tegen Bare oube HcpfetlitBe enbe Honingl. tod-gefetene ©rphtödi en ©egenabigingen altemad necA ringloop te mahen en ganfchdieb te cupneré.
wan*
Hiftorifche Chronijcke,
»«324
t^nnneèrttu lt;^» i^in^l. majerr. fieft tn berfrljcpöen openbare frOnften/öaer bené ge# nabtr^ft berBiaret/bat gare ïïrngbf-üerbar« tingge tegmen geenen flanöt bes l). ÄgexZ alö met toclrné fp ten ongoebe metp te boene geb# ben gemepnt 3p/tnfonberöepbt bod) in punäo rcligionis, aUejs na ben conftitutionibus en fon# bamentale tnfettingen of toetten be0 ï^.ügft rtcïiten/enalfuIiBeplaetfen baer bie €atöolt# Be Religie ggetoeelt lö/bet alfoo laten blpben toillen/en baerntebe darf bpfonberen pber tot begoubtnglje gcIgtBenretöten^ eti geretOtig» 8ept roeinlïcB betogfen/ afe oor gcener Simon bertoanbt 3gn/inaer na onfe hope tot bier toe tegen eXon. IBaj. alten onberifpelitBen be# DoojlteBljeben beftonben / booitaen oocB beur geen ontojebelicfiebetogfingen/geen ronttari# tept noth tegenbeben te berooifaBen gttnepnt fgn/fo blagen top tot bê felben bat onfeplbare tocberfitbttröbetroutoen/toillen oocB onber# banigjl baerom gtbeben bebben / onp tn befen religions : en per fuftitiam beetbeerbe puntten na baren genabigbfïen eerbieben tn €on.ber# tlartngebobenonfe confetentieen eeb/ toeltBe top alle balf jaer ber babt baetlitB of toertBltc betogfen eft bernteutoen tnoeté/ntet te beftoa« ren/inaer onfere befe plaetfe notb gefeten «Cu# angeltftbe/gelgcB alp ben bie bptoooninge en bjpe €otnniercia/alp anber25urgerp tot baer toe/ fonber bat fp oft bare Binberen tot eenige BerBenoft €atbolifcbe geboten gebjongen/ bergtinfligtt / ?tlfo ootB bier en tegenp bates beeis tot bebootlifbe gbeboojfaentbept/ rufte en bube : tnaer be gene bie baerfelben ban ons fepareré/baet benen genabigb toe togfen fitb ben fultBenZgelgtB’t na baren af-togtBen upt gbemeener burgerfebap eenbentuud) beflupt booj lange jaeren berojbent eft tot baer toe ge# bouben getoojben/gbelgtB anber Catbolifebe ^Burgeren/ en ber (eiber Binberen te begunfli# gen.-JtnberS 3gn top inben oberigen onfes ge# binten obergegebé artituien/ ons in befen on# berbanigb/ en toilbeerbitb fonberboubé/oot alle ’ t gene inetter baet te betogfen eetbiebitb en genepebt toat fonber guetfinge ban eebt eft tere geftbiebeninacb/baetntebe top *lBob ben 31ilntatbtigtn/ber ü. 11'5,ben î^.ûgebe en be# fer habt berbonben3gn/ tot C.4îon,Jl)a)Cfr, bienb en toelgeballen tintner geboojbert toer# ben fian/nietnantaliger onberbanigber bebe/ bie felbegeruben onfen banterenben Burgers tottoeber berbrgginge baerer aengeboubenet gotberen en coininunitering bet banbelingbe/ gelgc booj befen gebiupdieluB getoeeb iS/ bé bjgen pas toe te laten/ notb fitb beur eenigbe ontpbtge NoveHamen,toeltBe alles boen tn la# ten tnet tegenfinnitbept uptbupben en berBee# ré ban eeninael gebatter genabitbbtt abeót ion aftoenbitb ntaBen oft ongenabigb betoegé te laten.tlnelgtB top ban onberbanigb bootbeb# ben/fultt alles bjteber inonbtlitBen te berbla# ren/toanneet niet B.tton.jDaj.na ingebomé beritbt/baet tubtbêfitb anber plaetfen benen begbeben/ootB onferen lt;6efantcn eenebanbie tgtaftot op befe tegentooojbige ure te bebbe fietb beeft gelegen. Bn boen bie felbe baer me» be uBobt ben 3Wmatbtigen tot fupber toelba# renber aengenatner gefontbept/ en bjebebeer-bige regieringbe/ maer ons tot bolbanbigbtr Ston. löenaben onberbamgftenblgt bebolen.
^aer quanten anbets ter tijt op befen male ettelitbe poBuiau upt / toeltBe be ItoHintB in
^toeben acn €bêur-ï5cperen enbe bie anber 1672. üoomfrbe lt;LatbolgcBc^tanben tot opneb# tinge eens bjebes iniduptflant gcbacn babbe;
it en eerden foube bat ban bare l»on. gt;iaj. ban toegben ber lt;©ttdelieBe goeberen intree# Bingbe in’t iSgtb gepubliteetbe Jßanbata ge» taxeert enbe toetb-genomen toerben.
'STen 2. fouben bepbe aeligtonen alp bie B» bangelffrbe en Goonifdje «Catbclifebe/fo toel inben freben/ als ootB op ben Uanbe/bjp enbe on-aengbeborbtcn blpben / enbe bier in gbeen «Conftientit-btoantB bootgenomen toerben.
lt;en 3. foube Bobemen/ ißebren/ Rieften toeberom in ben boojigen ouben danbt gefet/ enbe alle epulerenbe enbe baer uptberbubene toeber baer gliefrelbt toerben.
lt;en 4.1Balt3gtaef ƒ reberitb foube gerefli» tueert toerbé/en in fgn bouge poffelle tomé.
lt;en y. bttogle bp gereditueert toerbe/fou# be ootB te gelijtB bie èbeutbojdelitBe bigm# tept banben ïjertotb in Begeren gbenomen/ enbe toeber op bem getranfpojteert toerben.
lt;en 6.lt;ot Icuglourg foube bat exercitium ber Bitai'gelifdje Gelige toeberom gbeopent/ efx bie ^tabt in boonge bmbept gefet toerbé.
lt;en 7, alle 3efmten fouben alp perturba# teurp bep gemenen bjebens enbe tranquiUkeyt, enbe bep gantftben eHenbigben danbtp in bet GoomfrbeGqtlJ eenigbe oojfaetfiers/gantftb upt bet Gijthc af enbe uptgeftbaft toerben.
lt;en 8. ©p bat bet GqrBe in een beter efle of toefen tome enbe blpbe/oocB bepbe afgèfep# be Religionen / bep te minber aengbebotbfen toerben/ foubé alle 3^looder-perfoonenboojt# aen in eenen/ eft anberé upt ben «Ruangeliftben eft Roomftben €atboliftbéberfiojen toerben, lt;en 9.foubé aUeï^looderp in Wurtenbut» ger- lant bie in bozige jaren tegen alle retbt eft biHirbbept geotameert too jben/enbe toeber in bojigben danbt gbefet toerben.
lt;en 10. ï^are Koningl. Jlïajed. in ^toe» 43 ben/ betoijle fp bat RgtB ban ben onberganrB berlodet/foube tot eenen RoomftbenBonintB berBojen toerben.
lt;en 11. fouben bie Commiffionp onBodé/ bie tot biet toe gbeftbiebt 3bn/enbe ginp enbe toeber int RgtB enbe Rgtp-deben/enbe boot» namelitfi in’t IBurtenbiirgberlanb/ reformation, enbe reftitution halben/ afgbebtoongener togfe aengbeloopen/ ban ben com millions intraden gbereditueert toerben.
Cen 12. fouben op benboogben «Dom-difteren bepber Religien Canonici in gtlgrfiet gbetal enbe autbojitept 31111.
Bet top albier feggen tont na ben uptgantB bepdildants en boot nagen ber neutraliteptp banbelingen bem beeft toegebtagen/ (o toillen top eerd herbalen toat in befen totlöeenen/eft anberp mbe ïïepferl. erflanbe gepaffeert is. i^llbaer toap groote ftb?itB en bteeje/ ban toe» ^fumtoe gen b’ inneminge fo belet lanben eft deben in’t toethingen RgeB/biefbolben ban be toetbingé tot op jieb» “001 0«» tingbe eener ïlrmabe boot »epf. JBaj. dercB fn ferw# boojtgingen/enbe upt ^talia en ^paingien/ Ä^J^ alp oot upt bep ifeepferp erflanben/een groot ffi®’* ©olcB te famen gbebjaebt / enbe baer toe bele upt noobt ban onberboubt/tot fuift gebtoon# «ben toaren. Bot ïReenen toerben Commif# fariffen beroibineert/bie ban bups tot bupS omme gingben enbe inquartierben/toat baet aenpeber plaetfe boon beben baer ontbielben/ foo fagen fommit^e bie ^tbiifien enbe Boj# refpon»
-ocr page 523-14
Vervolgh der
1632. rcfponbcnticn beut / tepeßenben bie |^erfoncn op / eube toat gßecnen ï^ecre ßabbe/ moelle Ijem boo? ^olöaten laten aen-nemen eube be# ftellen. 3111c ’t ©olcB bat gintö en toebet ge# bjo?bcntoetbt/ enbe te famen gegaelt toaten/ bic boerben op 70 iScgimcnten gbcfcljat/ enbe toerben met groote bcflnacrmffc bet lt;©nbcr# banen/ tocltßc noth baec toe groote 3tenlagcn en ^eßatttngöengßebtn moe|len/or.bctljou# ben/baer upt obtr-al/fonberlingße in’t Kan# belten oberbeienß/ ßet Uanbtboltßfeer be# «'bec X« fto®“t maß. ^aetom het felbe Uanbtbolrß blöbrn om tenen 3ïfgDefanttn nen ben ïtepfcrlicbcn 00# remrtic# bc upt-ftfjitßte/enbe liet met toubtloopigbcr kräaniär öerOaltngße beß Hanbß onbemiogl^entOept/ ' totlcße boo? bic mcnitßbnlbige mqnartiertn# ge enbe jDonfeer-plactfcn langue gbcbulbct/ bic 31rmabcn enbe töuarnifoencn/enöcT'cur# tochten/ JDunt-beranbetingben/ gfielcbenc Contributionen » emigreringe bC Cliicßfle Upt ben 3lanbc bccbolgßbe en berb?cben Soeren/ onruflc/ enbe bact beur gelebcnc groote ruine/ öoogö-berbtepte ftbulben-Iaft/ befluptingöc ber ^ceringben cnbcCommercien,bcrarmin# gbe beß gbemepnen mansi/ enbe anber ongbe# legbentbebcn bcroo?faetßt toerben / enbe acn# b?cngöcn : enbe ten aenfien beflelbcn om upt# roepingbebet iauptetge/ bp mcrtbclgtfi gbe# b?ccb acn rupgij boeber / beroobingbebesi lie# ben gcltß/cnbc op bic in iamp;obcmcn-liggbcnbe 31folanifcbc «iompangien/ gbclgtb oorb ben 45cnccael-|laff albacr/ enbe beß op pberg ßc# gimcntbcgeerbcnbcrloopcn gelbeß/ infgelgc# senmctbicboo?igbe Soidaceica, beWgle bat ÏLanbeben engbe/enöe bcboo?litßmcbelpbitö te gbebentbeniß : gDeuptbeelinge ber lt;©uar# tieren ben ^tanben toclaten/enbe allen troup af te febaffen onbcrbanigblt berfoetben enbe _ bibben.
S^*^ ^’^ ”9 Ö^ iäepferl. Jl)aje|l. beß nacbol# op t begee# gbenben inboubtß ßefolutic bcrbaclt. 0acre ren ban bic ji)a)efr.cn luarc/’t ißtoacr/mer liebcrß/ban ftro/ba^öé ^®^ fP baten gbetroubjen Uanbc enbe Hieben bericffinge met bcleggingbc bareß llnjgbf bolrbß gant# bec förggf# frbelitß babbeu mogben berftboonen/ gclgtb laRen. nbsp;nbsp;nbsp;j^j jj^j. j^g q^j^ jjjjj ^tanben in bacren acn#
ü?cngben/bcrbaclbc / enbe eenigbe jaren nacr malhanbec gbebulbe/grootc ongbclegbentbc# ben/ enbe bacr upt acn baren brachten en ber# mogbentbepbt niet minber en ^gn afgbeno# men/ enbe toat bacr op bolgbt/ tod in ’t gbe# moebt te batten iß. Jl)aer bctoglc (uitben in# nuarticringbe ben noobt enbe uptcrfle noot(a# bdifbbepbt nu fulebß cenmacl berepfebt/ om bat ben ©panbt met (pnen ftertben acnbantb totpcrgtbel befer Hanben / alfoo berre iß in-gbeb?obcn/bat ober-fultbß 0arc .fDaicfroitß boltb/bic aen jHannen (eer 5gnaf-gbcnomcn inbe TOinter-quarticrcn / totberbalmge enbe bcrflcrtbingbc/ albacr gbclent enbe upt-gbe# ßofftert sgn / {bupten befen anberß ßaereß fßajell.bicnff niet en tonben uptbocren/notb ben Dpanbt in fijn booß boo?nemcn enbe bc# ginnen gbeen tocbcrflanbt bonbe geftbieben ) ootbgbeboert enbe gbelepbt moeten toerben : alß boo?fage fitlj ban notb bic fclbc tegen ben getroutoen ^tanben gbenabigbfl / fp fouben aen onberboubinge in beß boo?(3.Hanbcßcnß ober be »ßnß gbebeputeerbeß ïîrggbfbolcb en toat op bat felbe in cube bupten ’ß lanbtß aen gbelbt na ber gbemaerßter o?binantie/ 0aere Ïicpfetl. jDanfr. nu niet beranberen bonbe ;
4gnbe toat bet ^enningben halben begheerbt toerbe/ootb bat banghe / aio cbengelgtb ban anber 0arc ïDajclr.Crff-iionintlirgtben en Hanbcn/bic niet minber cenige jaren na mal# fianbee in ben opgherefen gt;rgghO-onrn|ïcn/ belc hebben uptghcflaen enbe ghcbulbet/ heeft moeten laten gijefthieben/ nothtanß gheerne habbeafghebeert/hem felfß acngrgpen/ oorb het ghent toat op alle onberbanen tot Contri# butien ißacnghellaghcn/cifhtifh inb?cnghcn laten/ofte in ghcb?eethe banbefen/beurgaenß upt fijn epgcnmibbelcn bacr tellen enbe ghc* ben moeten : «SïpnbclitB/bie bcrblpbingt bc# feß Brgghfbolrhß op gheen langhe tijbt cn iß nenghefien / bacr beur (ich bic ^tanben met bacr-tclling ber ^thatting-pcnningcn/baec» omme foo bed te meer fouben beboo?bcren/ betogk fp bacr beur in aff-boerinj^c beß bolcßß hetepnbemofhten berßrgghen : 0ct oofli op gheen bpfonbcr groote ^onuna hem foube uptflretBcn/enbc maer bt bcrflcrtfiingc befer lanben fclbc ten bellen gerepcBen boct/tot befthuttinghe ber fclber 3ntooonbeqs/ ©aer benebenß 0are itepf. jHaj. ben ^tanbenna# madß bctoiHithbe / bat fp bie inquarticringe inben lanbe / toaer bc fclbc aen 't bocghlirßfte fijn mochten / upt beden cn maßen mochten/ maer bacr bp ber fdber Hanbtjboi|ldgrhc ^aalcn-hamcr gotberen cn plaetfen gier boo? bcb?pbcn/ enbe oberfulcp geenfinß bacr leggen fouben. lt;Cnbe of tod ben^tanbf in befen pet# toeß beftoacriitßß ballen toilbe / bat fp op bic 5lfolanifthc ßupterß bupten '0 lantß in 15o# hemen contribueren fouben / foo habben boch bic fclbc bacr bp/ bit af te meten/ bat toanneet bicboo?ghemdtc Hupterß hacc quartier in’t lant nemen fouben/ fo bed een mcerbcrß/alß t gene toat bic begeerbe contributie uptb?c.cgh/ bacr te tellen habben : bctoglc alß-nu bupten ’ß lanbtß alleen op pber Gunter 0 fl.ghegeben enbe bic^tauben bacr-en-tegenß boo? be p?o# banbc/ oorh haber/ hop enbe jlroo berfchoont toerben.
Jföacropbateben-todhetHanbt ban bic hier boo? inghequartierbe Gunterge berfach* tettoare/ habben 0arc ücpfcrl.jl)a)c(l.bie lt;©?binantie uptgcbcplt/ bat bit «©onfagifthe €ompaignic/optodcBcpber Gunter bupten ber ^?obanbe enbe boepetingh/ alle macnben 9 fl.gangbacr ghclt/ teeberom afgeboert enbe aen anber plaetfen gdogeert ghctoo?ben 5gn / ofte toerben füllen: ^acc boo? nu ben metBen bed beß troupß banben Mrgghfboltßc/ henen toech gheb?atht toerben / enbe fich bic ^tan# ben ban toeghen beß obcrighcn/betogle eben-tocl bit tod pafferen/enbe eenfbetlß berb?agc# lirh iß / niet foo hooch fich te bchlaghcn hab# ben. IDacr in befen gebalk of bacr noth een oberbloebighc ofte groote Groupe foube bip# ben/ foo cn |oubc bic fclbc in Bracht ber Ö?bi‘ nantie alfoo terflonbt nictafghelchafftt 3gn/ enbe bat oocB anberß teghenß bt lt;@?binantie pemanben ban ben polbaren beftoaert foube toerben/bie tot in quartier inghe beß Ittijghf* boltjc bero?bincerbe €orami|Targß/ fich Pb« tijbt bpben oberflen Commilfario/ totbc# hoo?litBc remebieringhe/aen te b?cnghen/bit het ban aenbefulcBe bebedt : Jllaer bieben IBolcBc commanbeerbe enbe bacr ban bic felbe gheen uptrichtinghe ghefthiebe / ghehed aen ben ï^ertoghe ban ƒrieblanbt foube acnb?en# gjjen laten/ghelgcB ban bienieutoeboo?-ghe«
mdte
|
Hiftorifche Chronijckc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^ ^ ^3 2, incite femmanberenbe Ï5cbe!f)cbber0 anber^ niacl tochomt op te leggbcn/ enbebaer ober te fijne toebectcout geüjoiben / onbet: ben boUBe goebe bifciplijne tegouben / bp bie gemacebte lt;©?btna«tte te bipben / enbe niemant baer te^ göenbte laten beftoacren» 3nben obengfjen fronbenbare Ïtepferi. j®ajefi, tottvoojl enbe confolation ban baer itoinnfbrnfb enbe 3tan^ ben / in befen tcactaten / boe fp batt 3Sontnc6» rptb enbe Hanben tot ben gbebjenfebten ï^te» be moebten brengen/ enbe beur ben felben fulc» fie gbetroubjc Canb-ftanben lueberoin ber# guitfien / enbe anbersi be bangbe in bclranöb gbe riiftc / goeben boene enbe melbant bcboiu ben / enbe ban alle booröerc beo itrbgbfboler befboatnuffen / na mogbebjeben blptc ber# ftboont inoebtê Werben, ^tcrgeiijfbe blarb-ten gaamen ban anber plaetfen inter in/ matt Werben bah met gclgcBet antWoort/ enbe met bertrooflinge bat bet niet lange bupjen foube/ afgbeWefen. jPfôaer niet beb teminber Waö fultfienürügbflafl/ offp ootfi feboonmaer een fo’tetgbt binnen foube / ben gljemecnen lantfman ten booeOften befWaerlicb / fonber# linge be Wale be Con tribu tun foo groot Wac? ren / bat ootfi bet lant ober be 42110 alle inaetu be moelle betalen 52000. gulbcno : Jlîacr baet bp fouben be Itcuferlirhe Stamer - goeberen berftboont Werben. 3« ôefen Wert metten ïjertoge ban ƒ neb # ^fmt bat laut fo bette gebanbelt/ bat bp bet Cgt;eneracl* ftóap ober be Uepfetlirbc 3firmabe/ notb bol* ’’' öepftt' ^welitb acnnam/’ t Welf bem in abfoiutiffima *fc ** ^'‘ forma confereret, enbe alle geWelt na fijn belie* w^t*^ '^‘” ^^’^ ïttijgb booitO te boeren/ ofte biebe te aen. “ mafien/Wert obergbegbebcn/alfoo bat bp ben itepfer baefl gelgtfi impereerbe.
Cen eetflen foube bp 0ertogbe ban ƒ neb* lanbt/niet alleen be ßoomfebe ïîcpfctl. Jlîaj. maer ootfi beo gantftben bunfeo '©o|lenrncamp; enbe be Croont ban ^pangien Gencraliffimus 3gnenbefalpben.
'3Etn 4. fOUbt Ijtm ittpfcrI.Afrecuration op ttn î©ojltnrgtfib Crflanb gtftljttbtn in optima forma ban Wtgtn oibtnari rtfomptns. lt;tn y. banbtn gtottupterbtn Hauben fou* bc bebben bet boorbfte ûegael in’t ûoomftge ügtfi als etn extraordinari recompens. '«Ten 6. «Dit Confifeation in ’t ûgt6/ foube Ijem in abfolutiiïima forma toe-beflelt 3gn / in fultfiet gpcflalte/bat noeg ben ilepfcrl.Doff-ratt/ tnbe DofF-banift/uorb 00c bat itamtr- |
gljeritôt tôt ^pierS ceniglje interefre baet bp 1032 p^etenberen/ ofte baerinne/ get Ware gfielgcB generaliter ofte particulariter, eenigfie Decifion te geben / ofte anbets inbjatljt te boen macljt btbbtn foube. Cen 7. Tgt;atbp/l)trtogbttot ^ritblanbt/ gelgtfi in Confifeation, alfobotfim ^arboen-fafien/na fpntn finne te bifponeten fal btbbr. »0at ootfi ben etnen ofte ben anbeten een Sai-vus condudus enbe fJarboen aen’t iiepf.fjoff uptgebeelt Wtrbe/ bat fulp fonbet fgn Dertoge in Jrritblanbt baer ober bebetlbe confirmation, geen firatfit hebben foube/oorfi maer ad fidem amp;nbsp;faraam, enbe niet ad bona fitfi berfîtetfien. Ccu 8. flJatr bit ßtatl-parbotntn foubtn ttnieb tn allttn bp btm / Dtrtogt ban ƒ ritb* lant gefoebt/ tnbt ban btm uptgebttlt Werbr. Want bt Uepfer Wart gantfep te milbt/ enbe liet gefebieben bat een pber aen’t licpfrrl.Dof fionbe geparbonneert Werben/enbt alfoo wet* ben bie mibbeltn bie ©berfre tnbe ©ffincrtn te remunercren, ootfi bie âblbatefca bepooj* lieft te bouben uptgeflretfit. 'Ccn9. Matter fouit giß ootfi in fioften tp* be ofte langen etn Djtbtbanbtlinge in’t ßgefi Wtrbt atngtfrtlt/bat 5gn Dertogo tot J'titb* langs ^?tbat Intereffe onbet anbtrtnbtt Der* totfibom jDetficlnburg betreffenbe/ootfi me* be in bie Capitulation gebjatfit Wtrbe. lt;cn lo.fouben btm allt fpttitn tn nnbbclc tot continuatie btp firggfWtfens obtrgtgtben Wttbtn. lt;tn i».OTe batr iiepfcrl. jDajtft. Crf* lanbtn foubtn tot fpntn tnbt fpntt 3truiaöeS intotbt tnbt rttrtitt optn fratn. ©otfi bttft btn Dtrtogt ban ƒ ritblant bc* ©ea Rrt* ft natbolgenbe booj-o^btiiingt/obtr bat inbtn ittpfttl. Crflanötnglïtingu/.rtitrtDrgrbf* ^Î^Â boltfi gbtmattfit. jgamtlitfi ten ©betfie tt nütge ou« botte t’famen ben gantfrben gebolgb / gelgtfi S^aÄ* ootfi bet eerfte blabt in-boubt/ bp alle Corn* oM/ntiru paingitn/ fouben met gangbaer geit/ gfielgcfi gbcinniiar* baer befltllingfie lupbet / alle jDacnöc hetadt SSk ^®*'-Werben / norbtanß bet gbene / Wat fp in baer quartieren aen|amp;fobianbcbtquamen/ afglje* trorfien foube Werben ; Jeebens befen foube ootfi eenen ©berften te boete op 15 flo?. eeneu Dooftman nebens fgn Debclbebberß eben ge* Igtfi op 8 fSeerben bet rupge boeber/aWbage* litfijc 2 pont Dop/ tnbe ter weBe 2 pont ftroo/ baer mebe pafferen motté. ©en gemepn ^ol* baet te boete/foube öagelttfir 2 ponbt bloot tn etn ponbt bleps / 2 mattn bitr / oftt ttn mate Wgn/t’famtn 4 ft.’s matugs atn gtlt gegtuen Wttbtn/ batt onbtr bit Servitia di Caffa btgtt* ptn is / bit nat oibinautit btr Commiflarien btn ^olbattn foubt gtltbtrt Wtrbtn. ©tntn üitraffitrs-rupttr foubt tbtn gtlpc bagtlirfip gtgtbtn Wttbtn/ 2 pont bioobr/ ttn pont blcps/ 2 mattn bitr/oftt ttn matt Wijn: Dttni/ter Wtfit etn mate babtr/ tn ’S matïits atn gtlt 9 fl. tnbt op ttnpbtr f^tert bet rupge botber als booif5 is. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ©enen Hrrbibufitr Guptet / als ootfi btn ©rabattu tnbt polarfitn foubt atn Dutualie bagtlitfip tbtn fo btlt atn gtlt/ matt tt matn* bt allttn 6 gulb. gtgtbtn Wtrbtn. ©ic©btrfrt tt^ttrbt/ rattt’jaemtn het gantfefit götbolgh/ als ootfi bt ©ffititrS bts etrjltn blabts/ foubtn eben gelgtfi foo als bo* • öw/ ban be ^nfanterpe gefegt is/ hare befol* binge fjebb^i/nae ben mftoubt ban bt felbe bc* D fltllin* |
|
26 Vervolghdet 163 2. peUtngc/ancmaentien in gangbatt gtlöt btb# ben fontfangben : Jt^aer batt ban oorb toat fp tnöenquarttecenacnbittualic ont fan gen/ foulic afgenojt toerben. Boben befen en bab^ be ben ^olbaet ban ben lieert niet anbero te epfftben/toare ootb ben Weert niet aen niter« berÿ berbonben / of bp eu bebet upt goeben b^penbJtUe. «Der lanbtbeeren floten / .Weperboben/ bïpe t)upftn/b2pe l?oben/enbe bwe jDolens/ ootb bie «©nberbanen op ben Hanbe / befghe« lijfben ootb lierrlien / iiloofrers / Erholen/ «Daftbupfen/ «Dbeeffelitbe perfoonen / enbe |^a0ooxb«pfen / en toerben met geen inquar« tieringbe beftoaert» «Dttogle nu befe infettinge een pber aen geit niet berentben mochte / ban toegben bat fn’t ftlbe gbebjeeb babben/begaben baer beel «©n# berbanen in ben bienfï om baer felben fonber# bouben / enbe gbebarbten bet toaere beter ban anbere te nemen/ alb bare baer booi te geben, fiepf. ƒ er« nbsp;nbsp;^efe faerben albuö befielt 3bnbe/fo febifb» binanbns/ te be iiepfer ƒ erbinanbuö berffbepben ©be” hnÄn hf fanten in italien / toeltbe bp ben |9au5 enbe ^fliia/enPe aen öe 31taliaenfcbe Dojften enbe ßepubli« b 3 taüaetif guen/om bulpe berfoebten tegen ben Monineb rnheocnn« *” ^totben/enbe beweiben ©beconfebereerbe. biöthnu ^eni^ertogb ban^abelli /ên beCarbinael I^afman / ©ertö-bifffbop tot ©ran / repföe nae tóórnen totten I^aub / enbe bielöen bp ben felben foo ftereb aen / bat bp betoiUiebbe alle maenbe totten iïrrigb tn ©uptftanbt 24000. tógtbpbaelberüS te geben. ï^p beeft oorb boen publif eren/ bat alle ©iffrljoppen enbe f^iela« ten aen be tóoomfrbe ©atboufeber f^otentaté i^oben baer flertb bemoepen fouben om bie booxf5 potentaten tot be ®tne tegen beo Itcp« ferpbpanöcn tebetoegben. ï0ooxbcr beeft bp beroxbent 6. lt;bitnbe banbe ©eeflelitbe 3n« bomflen in 3. garen/ alle repfe op Jlhrbielp batb baer te teilen/ met bermelbinge bat fnlrr tot bienfl beo itepferö/ en tot bie banben ixet« teriß berbxuebte pjobinrien in ©uptHanöt/ ten goebe bienen morbte. ©oben befen beeft bp öé ©aröinael pafman met 2 Sanóbonen afgebeerbitbt: ©en eerften/ bat fonber betoilligtngbe beo pauß geen ©ar# binalen firb in eenigbeo Potentaten Legation meer fouben geb^uptben laten, ©en anberen/ bat gbeen ßoomfebe ©atbolifrbe tegben finie tóeligie brggben foubc. ©it febene alp of bet tegen Pxantbrijtb benoten toaere. peffenp befe 3lfgbefanten toert oorb in’t bpfonbet/ ee# nen tóabbattba/ itepferlirbe tóaebt-©amerer enbe pooftman/ tot ©rabifra/ aen be gtali# aenfebe ©oiften enbe tóepubbguen af geneer« bitbt bie btelben aen ban fommige goebe Sa-tisfadien, CU bolboeuingen/maer ban ettelirbe toerbt bP derbt afgbetoefen. ©e Penetianen ontftbulöirbben baer / bat fp ben Pupfe ©o# flenrijfbboo? bit mael met bulpe niet bonben bpflaen/ betogle fp ban toegben beo bongben hrgghß aen geit en toolth op’t upterfle toerben iiptgeput : jPaer ben paß ober be Itbiianfche ©ce totlben fp gijetien/ enbe baer toe met baer epgen ©alepen behulpelirh 31111/ ooth tot toe# houbinge ber tiiphmbr toan 5 taliën baer befte te boen, poo toaren ooth fommige anber 3# taliaenfehePoiften enbê Peerftbapppen tot# ' goetfjept met baer ticrbiagen enbe bughelcpt. ten pimfe ©oflenrgth fletht gcaffeób oneen, j Want bet babbe boen ter tgt fulrben aenfien/ fonberlinghe toan toegben bcß ontftbulbighm alß of be ©otfl in pctoenburgen bp befen toe# jPantua/ bat h«t fo jammerlith gberupneert fen/in’t tóoomfthe tógrh niet lange meet flil# le fitten- |
toaïS getoojben/on-aengefien biebloet-bnent# 163-febap/enbe geloofs-bertoanteniö: ©erbalben ootb alö be Itenferfrbe ©brfanten ban Pene# tien nae JHantua quamen / fp ban ben boltbe toaren gemaffatreert getoojbtn/ foo ben Per# toeb baer niet beftbut babbe / lö baer oorb in plaetfe bcß begeerben ferourp / be gerupneerbe flabt jPantua/ enbe baer jammerlirb berber# ben/banbe üepferffbe gefrbiet/ bertoont enbe gbetoefen gbctooxben/ met bermelben bat ben ■Itmbaflrflbeur fulrbr refereren foube. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;., ©nbet fulrben berloop beeft b'31bminiflta# S„i/ tox banbe flabt lUaegbenburgb 'jDarrBgraef 0^quot;;^ 4tlt;ii. ©bxifliaen Wilhelm / bie bp b’tnnemingt en heim tf^‘ ruineringe ber booxf3 ^tabt ban ben Genfer# ftben toert gebangeri/ bier na tot Weeneh ge# Ä«»» fonbr/ en ban baer inber pieuflabt gebjarbt/ nen lt;«6»» enbe albaer tot notb gebantbelitb gebouben/ nff^cn sei“ maer boot flabirbaenbouben ber ©atbolifrbe ©eeflelitbe / totten affal banbe ©uangeliftbc tóeligie bem oberreben laten/ alfo bat bp epn# belitb op baer 3Ööe gbetreben/ bem openbaer totten ©atboliftben geloobe begeben beeft/en in beß ^lotß Berthe albaer gerommuniteert. Pp toelbc baben alfban/bp jUarrligraef/ een groen bleet beeft aen gehabt/enbe iß hem booi ben hoogen 3tltaer een ftoel met flutoeelober# toghen / baer onber een flutoeele buffen om te bnielen / oorb een flutoeele jetel berepbt om te fitten : ©e ©apellaen bie hem albereerfl totté affal oberrebct heeft/bie heeft een fUi|fe ghe# baen/nà toeltberß epnbinge ben Wpebiffthop albaer/ hem het parrainent onber eene ghe» flalte fontfanghen gcreptbt heeft. ?llß bit nu aUcß op fulrben toiffe toaß totgererht/fo heeft be 3®artbgraeff baer op hem 111 fijn ilainer begeben/enbe begeerbe bien barb alleen te blp# toen. JDeii beeft toan bem gerefereert / bat bp niet meer in fijn Uant/maer onber bé Itepfer te tooonen begeerbe/oorb niet en begeerbe upt ber getoantbeniffe loß te gnen/op batmentniet baer boo: en hielbe / alß babbe bp bieftoeghen bie tóeligie aenghenomen. ©p befe tgbt jlonben be faeeben in ponga« rijen niet toel/bpfonbet in ©ber-pongeren. toant be Poeren albaer toaren feer oproeritbZ oberfultp toerben toeel Pongarifrhe toan libel geflagen / alfo bat haerber toel eenige bupfent toaren / bie blornueerben be flabt ©afrhauto/ betogle befeltoe yntooonberß haeren ©toet# flen gieter ©fasam getoangen en ghetoieren# beelt habben/ baerom fpbjepghben ben boobt toan haren ©toerflen te toieerbcn. ©nbt oft fp toel be ooifaerli bareß ©proerß niet epgbent# lith toilben te hennen getoen/en firb berhlaer# ben bat fp noth beß jfeepferp/ uocb beß Ito# ningß in pongargen/ofte beffeltoen ©oninth# rgrhp enbe beffeltoen gntooonbei’ß/norh ooth beß Poxflen m pebenburgen bpanben toaté/ fo merttemen norhtanß battet hm om be tojp« hept barer tóeligie te boene toaß / en bat baer toooxnemen toaß fulrr te mainteneren, ©er# haïtien betogle men in fb^ghe flont/fp moth* ten baer ten laetflen / toanneer men met ghe# toelt tegen baer banbelen toilbe in beß Poxflé in petienburgen febutenbebeftbermotoergt# toen / enbe baer beur biefelbe beß te lithter / ad arma provoceert tötttJCn/ fo lOCtt Ölt fdfet tuft |
|
Hiftorifche Chronijeke. 1652. le fitten/macr ootfi pettoat tot fpncn booibcc» ttÄto' ^® attentcren totibe. lt;J5nbe öit en 10/’ tiö toaer/ »«nft«ttt S^en bloote inbeelbingc getoeejï/toant öe €olt;= «mKSojrt ning in^toebf op bte tgtmet öé booißl^oirr Siram”«quot; ßagot^hp tn Regenburgen / ban tuegé eene^ »« tnbai in i’^ÖKUfr ^ ’t €oninc6rg£6 ^ongarflen/ entte Je ïtepfers öu Mepfcrl.Uantfrgappen heeft tractcren la^ te boeT'quot; *^‘ '^“^ torithen epnbe bé latere banRtraef* ’ burth totten gcmelten Rebenburger toert af« gefonben: ®ie heeft fijn repfe om meerber fc« aerhepttoille/bcur looien genomen/ enbe eer* flelitfeopbelBcIlinghc J®ungat5 aenghtho* men/en ban baer beur beo boojnacm|len Re* benburgcro ©berfte David Salomi met 2000, Joannen beur ©ber-ï^ongarijeiighetonbop* eert.«t5nbe of biel upt fommige lt;ï^ent5-hup* fen/bte ben itomngh tn ï^ongargen toe-qua* mf/op hem lO gepaft gebio;bé/norhtanofchet baer beur/enbe bp ben Dotft tb aen-gebomen. 311113 nu bp gehouben aubientie hp ©efantet fijne bienflen te hennen gaf/ met bermelbinge bat fgneiS feoninghis begheerenluao/ bat be ®o?fl teghm ben itepfer enbe het ï^upö ©o* flentgth / tot behulp beo ©uangelifthen toe* feno te belbe trechen milöe / foo heeft bie felbe hem baer toe gebJtllfth enbe berept berhiaert/ met bermelbinghe/bat hp ben begeerben ©plt; totht tn het toereh fetten toilbe / foo haefl het graO een bjepnith biaö op-ghebiaffen / bat bc 1^eerben eten morhté/©aer op oochjlBonfle* tinghe aen-ghefleUet / enbe fijn ©nberbanen bebolen/fith ingoeber ffamen-binbinghe te houben/ oorUmet^hebJeer enïBapen/op battoanneet het tooojbtban ©ptreeSen ghe* gheben toerbe /fp alle tot ben ©ptorht fouben beetbith 39” / mh naë befte bermogen te ber* ften/enbe upt te ruften. Waertoe ban bie ©n* betbanen gantfth ghetoiHigh blaren. «©enläoninth in Rbjeben heeft hem lae* tenberfeetheren/bat hP alleo/bjat hp in t^on« Bargen in-nemen foube/bjebelitfebehouben enbebefitten mothte/foubemaer alleen gheen blptithepbtfparen/ombie ^mpieffie metten terften in’t toetrh te ftellen. Äogoboojbeaenhomfte befeo ©efanten/ heeft bc^oift aagot5Bpin Rebenburghen/ ten ©efanteaen ’t öepferliche i^off na Wee* nen (gefonben/enbe ban hare IBaj.begheert/ ^at fp ben Rigifmunb |amp;jepafbjarp babe* luh ftraffen fouben. Want bie felbe nebenoan-berl^ongarifche ibeeren enbe ©ooinacmftc/ in bielthen hanöd hp both be ppneipaelfte toap/hem ben ©o?ft aagonhp na ber fiegie* «inge enbe na ben Ueben geftaen heeft/ mant hp beftellinge habbe gemaecht om hem opber jatht om ’t leben te brengen, ©act toe hp ban ooth beo ©o^ten boo?naemfte©betfte David Salomi, enbe ben jongheren Bethlehem Rte* Phan/ban hem afbienbith mahen buUen/ban befen bat hem be beftinge ©5eth inber Wara* biner ©jaeffehap /maer ghenc / bat hem bat Ï.ebtnfer Rlot tot een ©pgenbom ober gege* ben/enbe op hun enbe haren©rfgenamen eeu» ibelith blpben foube/fuler beloben. jBaer befc ganfe berraberge 10 boo? bf boojfj David Saio-mi ben ®o?ft ontbetht gebJ0?ben/ bie terftont baer op na be bjaerhept bebe omhoo?f : en aio hp fulrr maer bebant/fommige banben Con* fpirantenbie hpbehomen honbegebanthelith genomen/öi^fh ben jlBico jfcreno/ bie upt bié tene banbe boojnaemfte mao/bie felbe na bjie bagen heeft boen onthoofben. ©cUigle nu bie |
boo?f3. ^?epaf5bjarp hem ontliep/ bathp hé 163 3. niet htijghen Bonbe / foo heeft ben DozQ boo: fch?gben acn paere »aj. Itepfcr ƒ erbinanb gefolititeert/ ben felbé na fijn berbienftebabe* lieft te ftraffen/ na bé bie in’t boojgaenbe jaet getroffen ©jebeö-gunet / baer tegen men an* bero met berfthepben Contravennones gehan* belt habbe. ©émulé be iiepfer hem nu ont* boobt/ hp milbe hém ftraffen/ foo milbe both Ulagot^ftp baer mebe niet te bjeben 3ijn/maet begeerbe bat fulrr terftont realiter in ’tmertft gefteltmerbe. fl)atr be Ifonganfcheï^alati* into mao baer tegeno/enbe befchutte bé boo?f5 ï^jepafsmarp / bat hp niet en ftonbe/ noth en foube geftraft merben. 31lnbens mao ootfi in Rebenburghen ten algemeeneUantfbath geljoubcn/baer bp men baftelitfi befloot / bat of mei bcffelfo UanOt* lieben/be meltfie in Rebenburghen met goebe* ren baft faten en moonbé/tot hier toe bergun* flet enbe toeghclatcn mert h^ét anberfmaerto te onthouben / enbe fiaer goeberen beur hacr boben te laten bebienen/ enbe both filler nu ter tgbt om bed hoothmirhtc ooifafien mille ber* hinbert enbe een pber bit Unhbt-beflupt ghe* hoo?faem fp/enbe ’t felbe te bolgen/in perfoon hem inben Hanbe tot fijnen goeberen te bege* ben/ ootfifonber fonfentbeo?Lanbtbo?ften/ bp berlieo ban alle f)abe enbe ©oeberen/ baer upt niet trerfien fouben. ©emgle ban ©coig ■l|aller/be meltfie boen ter tgbt banben Sep* fer tot ten©berfte totRatfimat3 berojbent iO gemotben/ na bat UabiUauö t)uno/ een ©* bangelifthe Rebenfaurgiftht l^ctre gherefig* neert/enbe fijn goeberen om hem mebcr in Rebenburgen te begeben/ berfiorht merben/ inf* gelgtfié ttabiflauo en Rtephan bepbe C^afip op berfthepben titatien met berfthenen fgiv ootfi namaelo bp haer felben bdloten gantfth in’t Sonintfirgth ^ongargen onber ben So* ninth teblpben/alo fgnbe hare goebeté op ben ïantfbath/bieben 10. jDepetuRebenbur* ghen gehouben mert/ getonfifqueert enbe haer ontoghen ghemo?ben. ©et milben fith/ ’t io maer/bie bepbe/ ©eoig. ©aller/enbeRte* phan ©jaBp meteen Sepfetlitfi fehzhbe/baer in haer beb oltn io gemo?ben upt ©aerJUajeft. Uanben niet te mgthé/maer ontfehulbiginge en mochte hacr niet helpen. Want bie ©o?ff enbe bic Uantffîanben in Rebenburgen/ mil* ben/ ban megen boo;bcr befojgenber berrabe* rpe beter befldlinghc mafien / enbe niemant/ bic fp maer een mepnith fufpett hiclben/ meer betroumen: ©aerom fp ootfi befloten/ foo haefl men ban peinant biecghelgtfien fpeuren foubc/bie felbe te teptfienen enbe upt ben Ïan» be te bannen. ©pbefe tgbtio aenbe ©urefifthe f^ooUen een flilffantban mapenen tegen ben Sonintft in pcrfien befloten / enbe aengeflagen gemor* ben/enbe op bat onber befen bat Srgghfboltfi/ bat ban megen bic berre repfe/ enbe beo langh» buprigen Srijghb canto afgemat/ mebcr ber* berfthet/ enbe nicume Srgghfgherectfthap* pen/ bic feer bergaen maren / mebcr beerbith mochten metben. ^tuffthen bie ©ojflelicfic Webume in Re* Ænfïtôc he benburghen enbe ben ©o?fl Dagotdip / iö op I?®?* befe tgbt etnith mifberflant gherefen. Want K^e ée na bat bic©oocftgemelteWebumc haer boen ©«^n flater tgt op haer Webumeo fitplaetfe en Woo* mnge enbe in hacr ©eflingelt;otfiep/bebant/ ^gg b,, P 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enbe |
28
1^22. «ntit bejS Centn CjaRp / öie ebenggcIptB goet to«rgt btm ïiepferS tua0 / cnöebeißl)ongari|fl)enl^ala^ Sotöu ^ oenegen tnöc tocgtöacn toas/ in ftaer ï)of Ijccft gehabt ;bencticnö bien be l^cftingc 'Soclt; Bauto/op bc ï?ongarifr{)e grenfen/buptc^c# benburgfjen gheltghen / cnbc bic ï^cpferlgcBc 3ttinptlicbcn met be ©ojflinnc (labicij ton» Derfeecbcn / bie i^ongherfche |3alatinub ootB bie ©eflingc JöunBp / bie cbcng0clijcamp; acnbe ©o^flinne tot een jDoighcn-gäbe maß gcge= tien/ bcüjijleljpüanujegljcn fijns «^j^cmaals
Vervolgh der
ofte WöfS/eene pjetenfie baer op Baböe / Oct feltie trarfttebe in fijn panben te brengen. 5Bie ïBo?fiinncoofbobcr befcn/als bic ten bede milbe cnbc tijp gebieb was/ben tioo;f3€;aBp alreebc otier be 200000 Zuraten / cnbc cenen jiBarcB / lt;o^fal gbenaempt / albaer bic be)ïe lt;oBcper Wgn toad / otiergbegbetien : 'Ïttó toilbcfulcrbatt boen bcn®o?dcn cn^tan* ben in^ebenburgben niet gbcbaHen / toant men jlonbe in fo?gbc / fp mochte pet-toat tot p?ejubitie bes I^ojlïenboms intoilligjjcn.
1652
ïS
5rM?^^ MVRAT HAN^edx^'^a^ÓM JÛem ' Ja/ern^^acrutn^ 'JR^^ffnor^um-'\I^cu:oi-nungt;Irmeraior
etc ■
|
OmfulcBcc ooifactBentoiKe begbeetbebe Dojd Gagot^Bp ban boet / bat fp ben tioo/f3 €3aBp/ als bc cenige ooifaeth ban allebefotg* bc onbeplcn/ ban ’t l)off toeeb frfiaffcn toilbe/ met bien eerbieben/bat toanneer fulcp gefehlt» be/bp 31.*©.alfbannict alleen ais fijn ©jonto« moebec beminnen/ macr oocB als fijn dSema» linnc/ cnbc bic upt€bcurbojdclitben bloebc bertommen/ ecren/ cnbc in acht bobben/ ootB alle cnbc pber goeberen/ bie bact dPhtniad OSctbUni d5aboi pact bttft nagelaten/ toebee» omfonbettierminberingbe rcjlituerenfoubc/ «®act en tufleben oocB niet eene pennineb ban ’t 3ncomen bet fclbc ï^cetfebappgen tothcib nemen/ Jßaerfillerbooihacrtrontoclirnbc^ toacren/enbe toecomdidi opiehencn latcn/bef» gelgcficnuptfgncnbupbcl 100. iBanteboe^ teenbe 100« beerben tot barer ïLgf-garbe op houben toilbe. |
51®aer betogle bie €5060 / ban’tï?offbct ÏBojdtone nieten Bonbe ghcfaiarht toerben/ macr alles na fijnen toillc regierbe/ ootB Bo?tS bite |
Hiftorifche Chronijckc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lÿ
’•^Jz. liter na tot eenen Iîomitfhlicamp;tnï)onganfc0cn bergllte/ alöoorB ben ISafTa bevolen geeft tot 1622, lt;®ber|len berblaert toerbe/ foo geeft be Uo:(l lt;©fen regtcrenbe/ tnbe ootb anbere/ bic giet te ftben isa» Üagot^bpfulralleönaCongantinopelbertcg» booten ben©etgelemlt;J5abo: tegenßmaten/ bTîquot;quot; * tet/ guipe enbe ber lof begeert/ tegen ben l)oiv bp ben ftoeerbe erngelitfe belajl/bat fp alle ben
«Kr fcf u Sartfegen ^alatinum / eenen Brgtg boor te i^o;ft in ^ebenburggen / met fulrgengulpe/ beufte bemen. ïDaerop be^urrbftge Bepfer gem i foo enbe bjanneevgp’tbeggcccenfoubc/ gac« sbeeftben tenï0ane/,Saber/iamp;attifane/enbelt;rommcIz ■ beliegfoubenberftggntn.
«w öa« totbebJgb/batgp met fijne bulle tenen ïtrgtg
tp« ^®®*” motgte/ toegefonben. ®aer bp bicrbe nbsp;nbsp;nbsp;Wp toenben onß nu toeber in ^uptflant/
Bbtn bra oofb gerefcreert/bat gp ben Dorg inber jBob ! enbe fien Wat gem albatr tergont na ben be^ tJongatp, bauto/ eenen «©bergen ober get bobenge gge^ ginne befeß jaerß gern geeft roegebjagen.
ömineiin« nbsp;nbsp;^©e Boninginne in Ableben/ na bat fn unt
Kr^S ^'“®^®’^ ®'’“ ^ Stfeomen in ^nptOanbt/ cfi battnrnan? toe gaeren lieert «©ematl renfenöetotilenps ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitg iß aengtamp;omtn/ fo iß fp ban baer ou l)a=
nauto getoggen. 36Iß fulefet bc €oninc6 ber# gont/ foo geeft gp gem ban ƒ ranebfurt ooeg baer genen begeben/ gaer gatelirg ontfangen/ enbe boojber met gaer op lt;©eingunfen gereut ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fet/ ban baer fp te faemen toeber nae ƒ ranrg#
furt gaer begeben gebben/ nlbaer fp ben ttoin# tigggen gjanuarg beß abonbtß ggelurgigg
gjn aenggegomen / enbe met loß-bjanbingge btb groben «©efegutß ontfanggen getoojben/ baer bp ootg be Burggerfrgap inben graten/ batr fp booj pagcerben / in gaer rugingge op gatr ggemargt gebben» lt;©p bat-mael geb# ben gen berggepben 'borgen/ lt;©raben enbe googge i^oofben 2tfggefanten inbe ^tabt bc# bonben/enbe l)are iïoninglifge jDaieg. op-ggebjargt. lt;©p befe tgbt iß oorg be ^toeebt# gge agtgt-€ant5Clicr 2ï]cellt;©fgfcngirn fa? ben €onintg gegomen.
D 3 ;amp;oo
5 o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der
|
1632. nbsp;nbsp;^00 is booibcr Îion. ƒrtbetirö ban 25o# ♦rrtSttfî Semen op ï^ate Stontnst Jßajeft. tot ^toe# kamt apt ^W ontbieben/ upt ’s» «©raben-ßage in I}ol# ■8 orsDpn. lant baer ßp ßem tot notß toe ontßouben ßablt; ^^ (”^^ ’’®* ’^^i^ tebojen fön lt;5emacltnnc ce# arn. f »«n jongßen ^one ter meerelbt gebjacßt ßab# be) opgßebjootßen/enbe ben u, ƒebjuarg bp J^are Häontngl, .fßajeft. tot ^toeben aengße# Bornen / enbe ben feiben tot boo^tfettinge beb firögß0 / enbe recupereringßefpner itanben/ een ßerrbe fomme gelbtö bpgelcpbt. lt;®e Mo-nineb in ^bicben ßeeft ooeßaen fön gantfeße l^ofbebolen/ ßem fpnen Monintßlitßcn lt;p# tcltegßeben. Mo?t,ä te bojen alb ben ftilßanbt ban 14 ba« gen toabten epnbe geloopen/enbe be Monineß ban be ^paenfeße marßt aen bc jRofel tpbin» gße bequam/fo io ßp in een ^eßunte of Boot alîcene met 2 perfoonen/ om ßet ÿeger toeber t’famen te btengßen / enbe ßaer meberfrant te bocn/nac Jßents af gebaren. Ohacr ßp ßeeft ^papuWe boot fön aenßomfie ben üßöngraef met een Ptquot; tameließ gßetal Mtö^b boleß op be Epnern ftbiwn op f®« blptim gßetoatßtet / enbe ßem fnlle enbe jmnffigc^ ongßemertßt in een Boffeßagte gßeßouben/ (laaöen. enbe een Regiment ^paenfcße ober be JDofel pafferen laten/baer op ßet anber aenßomenbe/ aen-gßegrepen / enbe Weber teruggße gßeb?e* ben Werben. BooUb nae fultßen aen bat ober be JBofel gßefette Regiment/ficß naetoe gße# fet/enbe alfoo gßetreft enbe geflagßcn/bat ßet minfie beei baer ban ober bleef. îBant ober be 700, Weben baer ter neber gßeßacßt/beel gße# bangßen/ enbe 8. ©anen/ baer onber eene bat banber ßengßtn gßefcßeurt banben ^Weebt# feßen berobert gebjojben. ^ie fön terflelitß aen ben Äonineß tot il)cnt5 ^ enbe ßier nae be Coninginne tot jfraneßfurt gep?efenteett ge# tooxben. ;0e booxft. ßßön^aef ©ttßo UobeWijeß ßeeft ootß tWec Hegimenten ƒ ranropfen on# ber ben ©berfren fl^obiüet/bie een tgbt lancß op ben ©cnbtfiufß bapper bomineerben en# bc fieß Belbento bematßtigßet/ bacr upt men ßun boo? ^paenfeße heeft geßouben/ bp ©el# bentÿ gßeflagßen : Capitepn »taqueb ƒ ran# topb gßebangßen / enbe ben ©berßen in ©eß bentb gßejacfßt / bcWcItß niet meer banço. polbaren bp ber naeßt Weber bacr ban fön gßcloopcn / enbe ib fiilcßbolcß aUcb beb Mo# nineßr cn ©jantßrötßy bjoeber ben ©ertorß ban ©jlienb tocbcßooxitßgßcWteß/gßclöcß ban ben üßß'ngraef î^atenten bp ßacr beeom» men ßeeft/ baer in ßcß be gßemclte Baer Co# ningi. jUaicß. Bjoeber / beffclbcn ©cncrael Httptenant tegßen ben Carbinaei öicßclicu nßefeßxeben/ alb wanneer bc fclbt fieß tegßen ^arc Momngl. j®ajefl. fön©^ouW moebcr enbe ßacr opgßewojpenßabbe. ^ebeVquot; ‘^P Öct booxgaenbe ßteft bc Monintfi in bpeobpn lt;§Weben cen getal Mrögßfbolrß boo; Creutj# «rpHtj# nach getommanbeert/en bic fclbe ^tabt boen «atö« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;belegeren / ooeß ßo/tö ßier na fclbe bacr ßenen gerepfet : 3tlWacr bp fqi’.cr aenßomfie ßp ttrlt; flonbt tue ^tabt met flo?men berobert ßeeft/ cn Wat banben ^paen ftßen (bic noeßtanb feer Wepnuß Waren/ beWßle5p ßacr bp tßbtb ben mccflenbeel in ’t ^Iot gßeretireert ßabben) Wab/ nebergeßaeßt/ enbe omgebjaeßt / maer boeß bacr bp beb boxgerb ßupfen niet gcplon# bett maerberfrßoont gßeWoxben. ©acrop ßeeftmen bat ^lot met ccnfl aengßegrepen: |
baer tegenb bic fpaenfeße fieß bapper geWeert 1^52. ßebben/enbe eenen ftoxm ßebfaen uptgßeflacn. Ißaet alb bc Conineß began te jtiqnen enbe ßacr t’onbergraben/ cn cen J^önt ßttft toten fpxingen/fo ßebben fp bcnlt;rommcl geflagen cn om genabc gebeben: DBaerop fp fieß op ge» nabe enbe ongenabcober gaben/ enbe ßaer ge# Weer neber moeten Itggßcn. ©oeß ongcaeßt ban befen/ßceft bc Conineß ßaer fuleßr Weber boen geben/en ßaer alfo laten aftreeßen. ©an bc ^weetfeße 3ßn bp bcfc gebupzenbe belege# ringe matt 200 mannen boot gcbleben cn ge# quctfl geWoxben/baer onber een Capitepn/eft bc /Dajoox bcoTOqnicrffßeüegnnentß j©olf» fert Italic genaemt/ bic met eenen bxact-ßogel bene bê ßalö gefeßatf/cn namaclp tot ƒ ranc# furt in ^t. Catßarine Mereße met flatcliche Cecemonicn begraben geWoxbê. ©en-^ber# flcn Wineßel Wert beur cen been gefeßoten/en bed anbere ban ?tbcl befeßabigt. ©c Moninc fclbe Waß in groot perötßel/ bcWßlc onber ben geburenbf floxm cf jDufquettier nebenp ßem beut ’t ßooft Wert gefeßoten/bat ßp ßem op’t lÖf bitl/oocanbctc mecr nebenö ßare Ji^ajcfl, gcbleben sßn. Moxto baer op ßeeft ßem ootß BiaunffelO obergegeben/enbe 5gn bc ^paen# ftße met accooxt baer upt getogen. ©en äßöngraefßeeft ootß bc flabt Mirtß» bertß op beni^ontfrueß met gcWclt berobert/ 100 eft inbe 40 Italianen enbe Bourgomgerö nebergeßatßt/maer beanbere ’tWcltße ©upt# ftßen Waren/bp bc ßonbcrt quartier gegeben/ enbe ßacr in bicnfl atngenomen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«.(Wrutü Bacßcracß ßeeft ßp ebengelöt op bc nabol# S »* genbe Wpfc ingenomê: Ccrflclicß ßteft ßp cen ne gt;««2: Crompttter bc i.gianuarö nieuWe flöl/bacr WtS*”^ boox gefonben en tfamé met fgn Maflcel ^ta» Itth/inben name M.JB. tot ^Webenop laten tpfftßen. ’tWelrße be fpaenfeße Capitepn Ùuptenantlt;9aul ©etbxangltgtnaemt/eéCo» nintf baelbec beteert/eenen bjoneß gtgeben/efi baer nebeiw tôt antWooxt gegebe/ßp bebancte fieß ober bat gebxaeßte jgieujatr/enbe bcWqle ßp geen anber al.s ^olbaté ßantWerth gelette ßabbe/ßem 00c een ftßanbe Ware/een fo flcrth en Welgemobianbeert ^lot ober te geben/ ßp Wilbe be ^Weetfe bWaeßte/ en fgn bcflc bof. Ï?ierop 10 na 2 bagé Weber een anbcrlt;rom# petter bacr ßenen afgebeerbitßt geWoxben/bie oot gelgthé antWooxt bxarßte.©p fultp Wert ben 6 3anuar.nicWc flql/beö naeßtö ten 2 u# ren bic flabt ban 200 ^weetfeße folbaté ber# obert/inben name ï^arer M. JK.tot ^Weben/ Weiße terflelitß in aller flilßept totter JBunt# pooxte ingefioraf / bacr fp cen gat ßabbf beur# gebxootfien/ootß alfo terflont op ber Woxner# ßerthen Mertßßof/albaer ^rßuplWatßte bc# flclt/ßier na benlt;ol-tooxen behlommcn/cnbe eenfbcelsi bc fpaenfeße/ bic baer op bt Watßt ßielbcn / ootß bpcr op bc ^Weebtfeße neber# Wacrt gßegßeben / omgßcbxaeßt enbe neber# gßeßouWen / ootß ten bede gßebangßtn gße# nomen, 31110 ßacr nu in befen flanbt bic oube Bafßaratßer0 / cube gßclßth ootß bc ©iep# aeßerö enbe ,fDanbacßcr ©apen ßaer in be ßanbt bielen/ßebben fp-licbcn bcfelbc qua# lötß gßetrattcert/ maer boeß cpnbclgcßcn nae beraccoxberingße in ’t ßantfoen Weber# om 100 gelaten, ©oexbeco ßeeft bit ^Weebt# frße boltß/ ben acßtflcn bet booxf3, jBaenbt/ ©icuWc Höl / ßet ©iepaeßer ( bat ƒ urften# bergß) enbe ßet ^tregßer ( bat ^tadbeegö gß«* |
quot;y^'ïonr
j 'Zolkhor a JCeUerev
3 Cantxleÿ
SonnenÂum
S ICranenAûr d iS. 3igt;ermr
J Jkinu^niekerjîri^ à 'P^^kirch
S ^orcktkor Jo jJbhzmarcklkor
J3 Jiuntzther oeekhes^ Ten denjy Str^yfinoeh ober ji^fil Sieedfichen nut heielen nbsp;nbsp;nbsp;jg ^ ^untshoeh
oifiyehauen worden
J^ die ^ duntz
J^ I^ojtenthurn- *
JS ^^eJienJen^fart J ^ der JJtei/ÿnô^
die Scîwed^ckerv Jt^ ^ tinter kem/nen.
2. a hinter die/êm heUu'erck zzU^r Stenv (fi voni deti^elertertiBacîtûtrtt, daher ^ iS'tait hohen die Schwedfichen' denJ/ahmen hait, venv/^el der älter ^eder^bat^in^ef nbsp;nbsp;■ a^oehirt ynd herhejr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nentJ Ifit mehrihels undem-ifi^fir ,'Mrt niht^efihen, als zu ^efihan^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^id'^i^henenlohrett, als dauer ein Zeiehen fi eines nbsp;\ 2J SiJneedfieh jefidwtz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^ ^^ iahrs, da dan ifidefffi/hen die aken dem ah^att ' tf^^fiért, JatónJ^f. /reiexj n Ürfio palat gt;
|
Hiftorifche Chronijckc * ^ -5 ^* ggenaemt id ) floten berobert/op toekBc on» trent 14, ^paenfege folbaten toaren/batr ban eenigge nebergegoubjen/ maer bc reke geban» gen fgn ggenomen ggebjotbcn. 25pfoo ggefldbe factBen geeft ben cerfren Sanuarp oubc ggl bic ggcbicfenc f^agoot tot ï®crle/ fâgiltpp Infelius ggenaemt / bic eerge Ïöjebifatie tot ISacgeratg gegouben/ enbcal» foo bat j^icubicjaer op ben ouben flagg bie* berom begonnen. Äld nu namadd onbcr ben lt;amp;bcr(ïcn Wacgtmccger ban ï^ertotg 25crn* garb ban 5gt;acgfcn Wepmarp öegiment meer bokp aen guam/ foo gebben fp ben 7. enbe 8. batg enbenaegt/ bic op ’t «Cagecl ligggenbe ^aenftge / bidtBc fp bp na 14. baggen ftillc lieten eer fp gacr met erng aytorgterben met graben alfoo beangg/ enbe bange ggemaecBt/ bat fp bic 2. bagcn enbe natgten lantB ban get ^lot / om quartier gebben geroepen. 1©acr* op ban epnbelitB get accoojt ggemaerbt boert/ enbe bc obergebingge op bcfc nabolgenbc big* fc id ggeftgiet. lt;ni fcrgcn/alic inleggcnbe ^pacnftgc ©f* fiticren cn folbaten / fouben tergbnbt upt-trcrBcn/cnbe bie gacr bcrojbincerbc quartie* ringge tot een natgt-leger acnnemen. Cen 2. foube alle enbe een pber/get blaren Officieren ofte folbaten ald-nu ggcoojloft 3gn enbe btp fracu/upt «ConinglicBtr ^paen# fege pliegt enbe «©eben tcgacn / enbe in €0* ningfitBc Jlïajefl. tot ^bieben bienfl te tre* ben. lt;cn 3. alle bc ggene nu / toelcBt gen in Ï^ooggfl-ggcmcltcr €oningl. Jföajcfl. bienfl beggeben / fouben fonber ceniggen bootberen aenfpjaerBgdgtb anbere ï)arc €on. Jßaicfl. folbaten gegouben bierbcn. Cen 4. macr bc gene biekfic op befcr fpben niet bienen biilbcn/foubc bcrfcgulbct 3gn met gatr fgbt-ggebiecr boojt te trerben ; gier-en-tegend fouben fP fcgulbicg 3gn/gct boben-ge* bicer benebend farb enbe pack af tc leggen. Cen f. Oen ©apitepn ïLuptenant foubc een ©eert nebend fgn ggebiecrmcbc te nemen toe^daten 5gn. Cen 6. 4Uaeropbat bc ggene bickBc acn befen ooit niet en blpben/ macr boott marege* ren bullen/ füllen feBer ober-toegg tot gacr* ber #cmabe Bomen moggen / enbe foube gacr een €onbop tot acn bc Jßofel ggeggeben bier» ben. lt;©elgcBfojmitg befen atroojt fgn be^pacn» ftge ben 9. ganuarn uptgetoggen/ bie biaccn in bc $0. flcrtB / enbe begaben gacr ben mee# flenbcd inben ^bicebtffgcn bienfl/ alfoo bat* ter qualitB lo. met gaeren ï^ooftman boon maregeerben. 3!n befe ggtbupjcnbebeleggeringgc id/’t id blaer/ geftirg upt get ^lotncbcrbiaert op be ,^bicebtfcgc bpet ggeggeben/ maer niet meet ban cen ^gicrgiant enbe ^olbact gequetfr/enbe eend ©urgerd enbe Jïaggcl-fnutG Bneegt acn bc ï|outmarcBt-poojte boobt geftgoten gge* biojben. Oc ^bteebtfrge lieten nae biefdbe berobc* ringge bat ^lot met 60. mannen befet/ onbcr M/« ®^”®’* ©dtbietbd genaernt / bidcamp;c boeg gier ‘quot;nfcie/cm ”®tBen i6.ganuarg ootb ban baer inbe ^cf* yait5 in fifege 3lrmabc bicrbt afggcboojbcrt. Onbcr, tanh'r^'r' fwlc^Bcn berloop geeft upt Knojbeni'ugge bed fiWicinac» lt;onintBr in^bitbenlLanbtgtacfïBilgdm «flintn, ban ï^effen / ben Obetflen Cocnraet ban ©f* |
31 feien/ om met fijn Regiment Cant/ lt;©utien^ 1652* fels/ enöe bet #altï innen ûlinn te bematftti# glmV afgljefonben. TOte heeft nu in fuUBen góebolgfi/ gern nae bie bootf? plaetfen begl,e? ben/ enbe ben xt.^Detembne inber natöt/ bie boo2f3 iStabt ingenomen/eec(lelif6 met 400. ^olbaten baer in ggebomen/ enbe femmigöe ban be befetttnghe neber gl)eïgt;oubjen/ toacrop bie oberghebteben baer op bet lt;amp;Iot retireer# ben / aio noth op eenen lt;00jen / beo ^iefo-toojen gbenaemt/ 3ijn geblutbt. ^ßa fuît* Ben innemingbe ber ^tabt €aub/ foo ib get ^lot lt;©0/ enbe bic Oalt^ inben ßbbnbaerop norft een tamdirB fterrb lt;öarnifoen lacB/ ban malhanbcr afgbefonbett gbebiotben. Welt* Be bepbc plaetfcn alfoo ootb tcrlïonbt ban bc l^effiftbe toerben Mgöc-epftBt/ enbe belegert gbebjojben. ®e ^pdenfege Selben Bun/’t lö bjacr/ in’t terfte bapper ter toeere/ enbe febo# ten ffertb baer upt : Jl)aer naebien ben ©ber* ften Uuptenant lt;plo ban fiber met meer bok Br enbe bjie galbe lt;Cartoubjen oorB boo? bat ^lot guam / enbe in fuUBp baer nae met ^turBen lïcttB geeft befegoten/ enbe ootb an» beren ernR ggebjuptbte/ foo gebben fp epnbe* litb op bepbc fpbcn met get^lot en ben i^alt3 in Äggn / berarrojbeert/ enbe3gn ben b.^a* nuatg tuffegen 2 enbe ? upjen nae bc mibbacg met bliegenbe ©anen / farb enbe parb afgeto* gen/enbe banbe ^^effiftgc te biatcr tot bp «Co» bclenhgctonboptertgcbjojben. lt;©nberfulo» .remt? Ben bcrloop/tocrbc be (labt Jßent5 fierrb ban Kî be ^bjeebtfege bcbcfligct/cnbc met bed nicu* fti,?anrk toe ^tgan(fcn op’t befte berfien / oorB cen bcvcnniit/ ^tgip-bjugge ober ben aggnna amp;a(fd cube ®”Jquot; JJ®*? notg cen anbet bp «CofHicpm ober be JKepn nictocnabt ggeflaggem gjefgdgrben bjerbt op beg €0# Bcmattfet. nintBr booj-ojbeningge tegen bc bootf;. (labt J®ent3 bobcn acn ben inloop btbJDepnp in» ben aggn/een nieutoc ^tabt/bie ^apenbjoef gieten foubc/ teboubjen aengebangen/ bJicnO ggc(laltc enbe figuct/ in be bpggeboeggbe bo* per ©late tc ficn ip. 53ncr acn baggditfer een ftertB gctal gebben gcarbepbt/enbe get toertb met ernft bdojtgebjeben. «©f bJd/’tip bjacr/gier te boten bp ben ^n» «tEmnabua bicueft ber ^tocebfege ‘Krmabe in ƒ rantben* lanbt / ben 25i(ffgop enbe bat CappituI tot ^quot;«ft^e 25ambetgg met l)are Moningl. fßajell. gen ©fit-mar# in ganbdinggen gebben inggelatcn/ enbefttg op ggebJiffer mate enbe togfe met ben fdben liubcJ bctggdcBen/ oorBbcfgaIb«i met iirggg ber* isambtctö fegoonet/enbe totgicr-toc on-aenggeborgten 3gn gtblebcn / foo 51)11 befdbe botg bjebcrom* mebjetbjeutBigg ggebjojben/enbe teggen get gcmaetBtc atroott/ gind enbe bjeber bie boot* natmfle plaetfen bep làifôomp met CpIItfcge befettinge ingenomen. lt;©m fukfien oojfactB bJiUe / geeft bc €omnfb fpnen ©dbt-ffôaer* frgakBc^ullabupI^oojn/bJckBe gp met font» migge bupfent mannen/ bp fpnen aftotgt upt ƒ rantbcnlanbt acn bic epnben gabbc aegter ggdatc«/ belaft cnbebebolcn / get boojf3 met ernft acn tc grijpen/ enbe met ggetodbt tc bc* btoinggen. 5©crgalbtn bie felbc nae epnbin* gge bcp 14 bagiggcn fnlfrantp/ fgn bolcB om ^bjgnfurt / enbe bcrfelbcr plaetfcn tc facmen gcb’acgtgccft/ccrfîcIitBbooj j^oorgflabt gc* ruramp;et/ enbe bicfdbcplaetfe tot gem bernatg* tigct / met attoojt inggeBreggen/ nae cen ge* ringge teggentoeer» «©nber bic ggebuptcr.be bdeggcringge / 3gnbe lt;iUpftge npt Jfojtg* gep»» |
|
Vetvolgh det 1632. 8«pnt met çco beerben / cube çoo. te boete/ bact bp ben lt;©bcr(len be efpaßne felbe biaö/ acn bie ^olmfctje üupteebjatöt/oy gene fijbe banbe €pfc0 gefotnen/ ban mepninge bie be# iegerbe te entfetten» ïDctoenle nu bte boojn. ^olmiftfie inaer 3. ^ompamgien ftereb toa# ren / foo hebben fp ben lt;©ber(ien Mothtif6p tnberljae(l te guipe geroepen / enbe gun tot bie felbe geboetgt. jBaer be Cillpfege en toil# ben geenen flanbtgouöcn/ inaer bjebenaltijt terugge. ^org cpnbclitfe aljsbe Xtoeebftge gun flertb gebben nagefet / enbe fp noeg eenf» beelb een nulle ban ƒ oirggepni blaren / enbe bat get boet boltb oorfe niet bojber bonbe boog boomen / foo gebben fp bp een ^oip ten embuftabe gemaetbt/ maer be refie in get *Do’p enbe ïSertb-goff ggelogeert / enbe bie plaetfe alfoo boo? gaer gelegentgept gebiuptt/ enbe be S^bieebfrge berbiargtet. tOaer fp ban fetr bapper ggebotgten gebben / bat banbe ^bjeebfegea. 3Luptenanten enbe 3.€ojnetten nebenjs fommige ggemeene folbaten gebleben fgn/ enbe biel mbe 40. üupterö / enbe,2. ait’ meeflerb gequetfl/ enbe ootb eenblinbe ^tan# bartijß berloogn geUiogen. 5Daer op geeft ben (©berften gocgtiflip aengefet/ enbe bebip* Ie gp baer ober inben rergten arm gefegoten Inert / foo ijs gp ban fgnen «©bermen iupte# nant ontfet/ be bpant epnblic6 inbe blucgt ge» ftagen/ cnbebeeiaupterjs enbe boetboltb ne# ber gegoutoen. sambetsij j^a bat nu Ijoorgfrabt berobert biaö / foo AtoSe 0**1^ ’’^ ^Weebfcge ï0eltmaerftgalt6 lt;©ufla# in8fnoiiw. bub f^oom/ 5. öloinetten / mecg alle ban ben uthel/ enbe 2, ©anen boetbolcB na USambereg afgebeetbiigt / bie gin beu eergen j-ebiuanj baetboo? gekomen / enbe gebben ban ben gn« moonbersi milieu bieten of men gaer inlaten/ ban oft sP gaer Uiebergaen biilb#m «Daer op ficg bie notg alber geblebeneï^eeren ( biantbe boogwemfte blaren met gaer befte faeefien bp tgtjsbiefg gebleben ) na biennicg bebeneben gerefolbeert ( be bigle be folbaten ben batg te boojen bietg/ enbe na ƒ ojtiggepm getogen biaren/ ootb bie 25utgcrfrgap tot bicberftant te fbiatb map ) gebben/ bie ^tabt ober te ge# ben. ©aerop men gem met be ^bietbfcge tenpcnbeanberöberggcleben geeft / enbe bie felbe na be mibbatg ten 2. uren inbe ^tabt laten intretben. jUaer onber befen fgn onboog ficnö 500. »annenl©tfrgot ban iiroonnarg ootb baer in ggetomen/bieltbe be ^üieebftge met guipe ber USurgerp tegen ’tgemaecteat# toog met ftgennut^erengebben aen gegtepé/ enbe ban lt;©tpctfbieerfog / baer upt met bob# bell^aben enbe JBufquetten/ tot inbemib# bernargt ggefegoten. jHatr be «èbieebfcge gebben befen Wtfegot alfoo aengetag / bat fp Weber Wijtben moeften. iger op gebben gaer be Äurgerö op’t ûaetgupp gerttireet/ enbe gen baer upt bapper geWecrt : maer alp fp fa# gen/ battet 113tfrgotbolrk alles Weeg gemaect enbe fp ban gun gantfcglitb berlaten Waren/ fo fgn fp ootb baer ban nae gaer gupfen geloo# pen: ^©aer op fgn be äWeebftge inbe mibbel# Habt getogen/ ’tWelc onber be Uurgerp groot berftgueben enbe bjeefe beroogaecte/ Want fp niet anbero tnmepnben/ fp fouben beWgle fp get atroog niet ggegouben gabben/ alle gema# fatreert fgn gewogen/ ’tbieltbe boeg niet ge# fegiet ib / maer beel ï^npfen / ^apen enbe S^fuiten goben fgn uptggcplunbert/enbe ban |
be folbaten Hatcltfke Hupten fgn gemacefit 1632. ggeWogen / ’tWcltb alleö niet foube gefegiet gebben / foo bc ©urgerp niettegen’t Uïteoog ggeganbelt gabben. ï©e gefügten / b9om# geeren en |^apen / gabben gaer alreebe te boo# ren upt get flof ggerebbet / ban alleen be €ar# meliten enbeUarboeterp fgn gebleben/ Welt# fee ggeen leebt gebaen en Werbt. 39e Uurgerb Werben naemaelb gaer CgeWeer alle afgeno# men/ enbe be ^Weebtfrge ©elt-JDaerfrgalcfe «©ugabup I^oom quam met fgn ganftge mr# mabe baer nae toe / ben Weltfeen be 25urgger# fcgapfWeerenmoeflen/ Î^are Coningl. IDa» jefî. getrouw te blgben. 39aerop inben 33om 'Cuangeliftg ggepgbttfet/ enbe gatelitfe baer bp ggemufireert Werbt. 39e ^elbt-JMaerftgaltfe Waö/’tiö Inaer/ ban Wille/ tergont op ƒ ogggepm te rutfeen/ maer gp en feonbe ban Wegen een inballenf re» gen-Weber/ enbe baerop bolgenbe groote feou# bc en ggtbupgggen reggen/ niet fonberlmgiiP attenteren/ ban bat gp bc Bupterpe bagcliefep op get booif3. ^ogggepmlictflroopcn/cnbe biefelbe befettingge baer beur get uptballen berginberbe. 25p bcfc ggcgclbc factfeen giclbt ben 25ifftgopban 25ambcrcg bp ben ï^cttorg ban 25epcren gerefe acn/bat gp beur ben «©ra» bc ban lt;illp gem teggen bc ^Weebtftge met guipe bpfiacn/enbc bc^Weebtfrge upt fgn ^tift Weber beeb^pben Wilbc. IDaer op ben ïlcrtocg in 25cperen ben boojfj. lt;illp / bie boen met ten beel fgnp Ikrgggfbolcfep tot enbe om flojblingen latg / ojbinantic ggeggeben/ bat gp get îLigigifege boltfe te famen boeren/ enbe baer mebe in get ^tift 25ambergg tegen ben ^Weebtfegen ©clbt-maerfcgaltb foube nentreefeen. 39icfclbe nu en geeft gem niet berfupmtalfultfeb in’t Werefe te fetten/ maer terflonbt get boltfe upt alle »©arnifoenen nae ben lt;©bcr-palt3 beftg^eben. ïjp felbe is nae ©ambergg ggemaregtert/ albacr bcn öif# fegop ban 25ambergg oorfe gefeomen ip/ enbe fitg met gem berabcn geeft. 39aerop geeft lt;illp aibaer enbe tot jßieu# «ffiraef ba« Wenmartfefgn Itrgggfboltfe te famen ggeo?# ÄJw bincert / enbe alle factfeen totten optotgt beer# bigg laten maeefeen. lt;©nbc ip alfoo nae bat gp ©titow«* tot getboojf3^icumarrfe gencrael renbebonb ggegouben gabbe/ met begantfcgcUlrmabc j^oojn/w (Weltfee inbe iocoo.ji^anncn baer onber 8000 n« w OSeperfege Jguffgotte bic onber bc Regimen» J^^ ten berbcelt Waren/begaen gebben) 22.Hutfeé ® lt;©efcgut / enbe anber 3ärgggö-berepbtfrgap# pen/ nae j^umbergg boojtggetogen/enbe bic ^tebefeenb Utlto?f / ILauff / en anbere bie on# teent 3.cnbc 4. mplcn banbe bootf3 ^tabt af# laggen / ingenomen/ enbe met «©arnifoen be# fet / enbe gicr-nae boojber op ƒ ojeggepm ge# martgeert. 5110 nu be ©elbt-jBacrftgaltfe lt;©uftabu0 «i«»^ 1)00’11 ban fultfecn fpncn boomemen weebt gjÄ feoubt ggebaen/ foo geeft gp tot toeberftanbt j'^ant te» ootfeallcrganbc preparatie ggemaetfet / enbe gum »quot; alles georbincert/ enbe onber anberen met ben bp-fitg-gebbenben «©ffitieren gem beraebt# *' flaeggt / of ootfe bp foo ggcgclbc factfeen bie ^tabt 25ambergg (al^’twcltfee een groote enbe Wgbtloopiggc plaetfe Wacre / enbe gge# noeggfaem bp beefigepben ^teben beo mee# genbeelO open/ ofte boeg ban feer fletg«/ enbe ggeringge mupren/oorS berftgepben 25ergcn bacrom laggen) te gouben 3p/ ootfe mogelitb eenieg |
|
^. ren^Um CaAeJrak 3. Cietwlgt;ium S. ^uJiMlis C/Coi D. Coue^iunvS.Iacobi £. CoUe^ttm^S. Sar^a^ 'i, 'Faroeha- S.. f/artint C, FarüïJrul 'Ji. ^floTM’ fF. Lenatium Carmelitarum S.^eaJûri 1 Citnabtum JJaminicatwrum-'K Ccencbium^anó/caruirum |
^ ■ Ccenabatm S.Clofit. '^- Citnehunv ad- S. Sefuicrutm ^- CaOcjium ^' y^t^ttak S. Cadarma ^■eCû^plaU S.Flt/abeAa § ■ S, Cereonts ^' S. Fvicolai ^ ■ JuU relus ’ ‘i'- S. J^^ÿ^alen^e b. S, Seba/iiani j. ^uU twva. 2 • JullF’rmetpts |
jSdes F ^aria a/tdj Foaamp;im ludeimunt ,i Gerinuks ^J.leimliat -y^S' ■'^itiinti ):,F~i^i' j . Domus .PropaJiti, ^ , ^dldenbur^um ^. Julit Ctutum a . ^ cßcomuim S, Jntoity y . vFoßcinntum B, Fttßnp; 8 . S. JbarAté , |
Hiftorifche Chronijckc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 ^
«nfc0 ßetcentötnient quatticr bacr in te manen tuaec/enöe antiens meet, »©etogle nu Deel öcöentBen^ / cnbetoicôtigge obccleggtngßen ÖÓ^ouben 5Ön / bat men fultfeen plaetfe Wtt iteßtelicB bêrlaten foube / boojncmelicö »ttogle menbanben l^ertoclj banïlamp;epmercn/ ten goebt ferourp te bertoatötenßabbe/ foo iamp; yet toeteB aengebangöen/enbebic ßetreneße. menten upt te boeren/aen-gelepbt gßebjojben enbe bp ber ganbt gßenomen / baer bp een pe# SßeltrB ßegiment fgn gßctoifle gojtic te be# arbepben toerbt acngßetoefen. an Zelfben arbepbt ban bte onbe ßegimenten/ enbe bie baer bp geßclbe ©berße biptteß toaren/ ootB nllco beter (onbe afgßeloopenßebben Wanneer be ©fftciero ban ßet ^olmiftße ßegtment totten arbepbt getooone / enbe in uptboeringe ßaere aenparteb/ongßearßt alle blptigßc bet« maninge enbe aenbjgbeng/ niet berfnpmelitB 5«bjec|t Waren. J^a bat nu ben 28. ƒebwarß nae ben mibbagß bie CiHpfeße met eenigße ßupterb in etn25o(tßnaebp aen ber^tabt ßaet lieten fien/ enbe bentßelbtmacrfcßalrB Woopi fuift bemam/ (00 ßeeft ßp inber ßaeft al ßet bp (ieß ßebbenbe BrpgßfboltB in goeber ojbeningßeßaerteßouben aen-bebolen / enbe ßaert poften enbe Waeßten Wel in atßt te ne« mcn/blptigß gßeWaerftßonWt : »Den lt;l5rabe ban .points ßeeft ßp acnbe ßupter-Watßt be« delbt/ om te berßinberen bat biefelbe ban ben bpant niet obetbaUtn Werben/ om ßaer Werr-Ben upt te boeren: |Daer felbe om bie ßetren« tßemententerßben/ enbe ’tbolcb aen te b?p« ben / op bat bie plaetfen bie notß niet gantfeß benoten Waren / bolBomenmoeßten Werben uptgßcboert. lt;©nöet befen ßeeft ßp oorB ben 35aubifcßen ßegimentc/WelcBe boen ter tgbt alleene ban alle ßegimente te peerbe alfcßoon mbe^tabt/ inbe aengßeojbincerbe quartic« ten getogen Wab/beur ben lt;®bcrfîen Moeßtif Bp otbie gßeftßieBt/bat be felbe ßem beerbieß inben quartieren ßouben foube. j®aer beWpgt; le liofljtifbp ban be «Officieren niemant aen« gßettoffen ßeeft/foo ßeeft ßp bie oibtc ben »® » berßen auptennnt 25illauW/bcur eenen ßup-ter gßefcßicBt / maer ßp ßeeft fulrht onreeßt berjtacn/ enbe gßemäccBtbatßct ßegiment in't btlbt gebjatßt werbt/ enbe gantfeß bießt bp ßet 25ofcß baer be lt;ellpftßc lagßen/gßea-banteertgßeWojben.
«©eigen nu terftont baerop be^Weebfeße 13elbmacrfeßaleB felbe tot ber fiupter-Waeßt upt quam/ enbe ’tboojf3 Regiment foo Wgt in ’tbelbtabantcrenbebooj ßembebanbt/ foo ßeeft ßp terflonbtbemereBt/bat fulcBjS niet alleen pertruleuö albaer gßcßclt Wab/ maer oorB tonfufic beroojfaetBen foube / wanneer fp banbcn bpant gßeb?ongen/enbe met on-oj« beninge/ gelgcBßietna gefeßietib / terugge gßebjeben Werben / bctßalben ßp terßont oj« binantie ßeeft gegeben/ bat fp ßaer beter te t«00c inbe Booißabt retireren fouben. lt;©n« bcrtuffcßenbeWple men banbclt;illpfrßc noeß niet mecr alb fommige gebifbanbcerbe Äup« terb ronbe befpeuren/bit ßaer bojen in’t bofeß ßabben laten fien : foo ib ben Oeltmacrffßalr 'tfooxn/ met ben lt;©rabe ban ^olmbront« omme gereben / enbe ben regimenten te peerbe ßaer aUarm-plactfe/ Waer ßem een pbcr ßou« ben foube/ bcrojöincert : töaer ober bie par« tßgen bie ßp ober ßet Water gßefonben ßabbe/ ben bpant te rerognofe eren/ te rugge quamen/
enbe bemamen bat be bpant met be gantfeße 1632. ^rmabe abanceerbc/enbebe^tabt feer na bp Waji. lOcrßalben ßp terflonbt inber ßaeft/ ben oberßen Uuptenant 25plauW/ o?bje gaf/ batßpßcmßacßelicB retireren / enbe aeßter ßet WercB / ’t WelcBe banbe ^olmfcße aegi« menten noeß niet boltomen Wasi uptgeboert/ bejs te mecr moeßte betfeetbert jgn/Want aen ßet Werefi Werbe notß gßearbept/ op bat bie WertBlicben beb te meer ootB moeßtenberfe« Bert 3gn. WtltBe o^bje ßp / ’t lö Waer/ gße« bolgt ßceft/macr al te fpabc/ foo bat be lt;illp-ftße fultBen aegiment in ’t retireren / met tWte aegimenten inben ruggßeeßargeeebenz enbe in on-o?beningße bjaeßten. îOaerober ban ootB bie ^olmfcße Bnetßten/WelcBe ßarc plaetfe beWacen fouben / in ronfufie enbe bet« (cß^irßen gerorßten/en bie|3oßen of eStereB« tcnbcrlaten ßcbben.
«®fnuWelbic^Weebfeße ©eltmacrfcßalc foo ßaeß ßp betnam ban befen/ en ßp met ben «©rabeban«êolmjO ßem tot biefelbe plaetfe gßeßaeßet ßeeft/ batt ben bpant Wapingße« bjoBen / oocB met Wepnigße finetßten Weber afgeWent enbe ben bpant tot berfeßepben ma« len af gßebjeben / bie ®oßen of Wereben We« bergßewonnen/bie felbe met be ^olmfcßc enbe JKufftliftße Bneeßten ( Want men bie oube aegimenten ban ßaren ^oßen of Steteren / bie fp inbe reeßte ßebe en be anbet booj« ßabt notß ßabben/ foo terßont niet ßeeft Bon« nen booit bjengßen) befet enbe berßerrt ßeeft/ fo tn ßeeft boeß fultje allcö niet geßolpi: maer foo ßaeß bieuooif, ©eltmaetftßaltB ßem gc« Wenbet ßabbe / enbe anber plaetfen oocB noo« bitß ßeeft Willen boojften / foo ßebben fp bie I^oßtn of TOertlicn Webet berlaten/oorB epn» belitB gantfeß ober be 23:uggc in be ßabt ge« blobcn/ ongßcatßtet Wat ßp/ foo Wel ßaer cp« gßcn «©berße be «©rabe ban Solmji (bie baer ober in een been Werbt gßeftßotcn ) ßaer bet« hoben te blucßten/ enbe Weber aen ben bpanbt tebeengen ßaer ßertB bemoepben : ^00 Win fulcBt een aegiment boetbolrB banbe lt;illp« ftße ober be 23uiggßc in be ^tabt beur gße« b;ongßen / Welche ootB ban be ^Weebtftße 19elbmaetftßalcB met Wepnigß jlßufquettie« ren ban ßet lt;ßurniftße aegiment / op Welt« Be be ^Weetfeße j®ufquettierji terßont bolg« ben/ met tamelitB betliee ban be booiß lt;11* Ipftße Webet te rugge gßeb|eben/en be 25^3’ gße Weberom bematßtigßet / oorB baerop bie felbe afWerpenbe/enbe foo langße feßermutfe« ren laten/ tot bat be Crouppen boo^ßenen gc« «ßnaauu# frßoben enbe ßet groß boo?t-gßcfet / enbe alle ^tufBen inbe^tßepen gßcb?acßt toetben/'^jgSS« benebenb foo bcel Stmonitie alo be ^eßepen brgi). blaften motßten albaer ingßclaben gßeWo?« ben. «Daer sun bp befen inbal ber ^Weebt« ftße Wel oberbe 300 ^olbaten gebleben/macr ebenWcl ootB aen b’ anber 3pbc eentamelüB gßctaltnbe gronbtgßclepbt/ baer onber be ©ratf ban Sult3/ een Ärabaet «©berße/enbe anber «©ßieieren gebleben 3ßn.
jgae fultBen berloop foo ib ßp met ben boct« bolcßc enbe ßet 25aubiftße aegiment / met t’fanicnbc «©jagonnerö (bie 00c banbcn tetß« ten Wetß in’t bupßcrc/beWßlc ben naeßt ßertB aen quam / aWbe reptrabe gßeftßiebe/ afgßc« Bornen fön/ enbe op Mitfingßcn ßaren Wetß gßenomen ßebben) in goeber oibcningße op '©Itman ößemartßcett / enbe albaer ober be E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25jU3«
-ocr page 545-|
Vervolgh der ^tuggge gacr op befe fgbe beb IKcpngroomb ï^af3furt / enbe bc berotbineerbe quartieren 163^* gacr beggeben gebben. ©c'^illpftgc Craba* gernggegaeget. ten enbe ©tagonners gebben/ ’t is Wacr/ ban ©en 4. Jßartg / gebben gacr bc 'ÏWlpgge betre ggcbolggt / maer borg om bc ^tocebt# ! bjeberomme naemibbatg ten cen up^c in’t bc* gge acn te gegpen/ gacr niet ter gcrten ggcnogt; 1 gin laten fien / bü^cpl. i^icr nac is gp met men. ©ie anber ^Weebtgge Begimenten te bc gantftge Arniabe op ïi)af5fiirt ggerutBet/ peerbe / bictenbccleop befe fgbe bes JBepup/ ' fonber tluggel ban Weggen bes geggieben in* ten bcelc tot l^algabt/ enbe itammeren gaer | bals om gern te WteetBen. Jßaer beWglc be quartier namen/enbe op befe 5gbe bes JBepns : ^Weebtgge ©clbtmaccggalcB tfooin/ ben ober ggetogen / na bat fp bic Ifalgattcr Änig» troup en tros met be ©agagie boot genen nac 1632. trouppen gern baer genen beggeben / enbe bie geninge gemaerbt/enbe baer in iïaerl l^oon Ätmabe / ban toeltbe beek apt bacefe/ afggc* gantfeg üegimtnt / alfoo ootB beg ©berg gout enbe allen ggerief 10 ggebaen ghebaojben/ quaern in be ©o^en ggelogcert / JKaer met foo gebben be felbe bic 2B?uggge tot f^algabt get oberigge bottboltë fgn quartier tot ©el* gge/ om bes ©eIbtmaerftgalcBtojbjctebob ggen/ ggerupneert en berb?anbt gebben/ 0 f^afïfojt gemartgeert 51)11, ©er galben 00c be ©elbtmacrfcgalcB na bat gp bic éltman* mftge Btiggge liet afmetpen / met fgnen toeBentoaren/ albaerbJtberbcrgabcrt geeft. JBacr betoglc bc lt;illpfcgc beurbe inWoon* berg bep lantb/ foo Wel beur ben teggenWoot* biggen inbeganbtgebbenben boojraet / ban tergonbt Weber ggerepateert / enbe fieg met cttclieBe üeginienten te peerbe baer teggen 0« bet gelogccrt/ootb bp Zepl/ een mple toeeggjs ban l^aßfog/ ben 2. jlBartg gacr ggepje» fentcert. ©acr op ban be ©clbtmaerfcgaUB ï^oo^n/cen partgpe geeft uptggefonben/ om te bememen Waer be bpant/ na bat gp bc Biug gge ggerupneert gabbe/ in foo fnclber gaeg Was ober ggehomen. 2110 nu bie glbe bcfpiclt; bers / 5. ^illpfcgc ggebanggens met gacr te ruggge bjargten / foo geeft bc ©clbtmaer* fegalcB 1^00111/ ban bc bier Begunenten bp ^algabt ober^rueBte bolcB/ cnbegot bic felbe logcccben / in alles bertegt bekommen/ oocB booiber ban Weggen ber graten enbe Boe fp foo ongemertBtgier na bp Waren ggekom* men / altcmad aegtergadt/ enbe foo bed ber* Breggen / bat fp beur ’t geut ofte bogtgagie/ enbe anber Weggen bus bcrrcggcBomcn Wa* ren. ©ergalbcn gp gem ober fulcBr met ber Bupterpe geeft op ggemaeebt / enbe get cene ©uarticr©btrge/bat cen galfmple ba 25am» bergg lacg / baer in get ^lantBaciggc enbe jongge JBccobiftgc Begiment geeft ggclcgcn/ ontrent twee uren booi bagge/ oberbaUen/ en» be fulcbc 2. Begimenten/ uptggcnomenbic4. ©ompaingien /bie cen galbe ure te booten Wa* ren opggetogen om cen Conbop te boen/ beur ’t fWeert cn bier gants ggerupneert enbe tWee ^tanbacrben bcBoracn : bic anbere fgn met t’famen ben tros in't bier ggcfalcben. ©c Crabaten bie in ’t booj-quartier laggcn / bic fgn /alSfP fulcamp;rbemomen gebben/Weeg* ggcblutgt / enbe gebben gacr cenfbeds in ’t ggeberggte beggeben/ ber felbe bde Weeben neberggegouwen / enbe cen Cornet ban gacr bcBommcn ggcWo?bcn/ enbe beoberigge geb* ben gacr totten ©jagonners in ’(©oip ^taf fclbacg ggerctireertyenbe albaer op get iercB» gof/’t WclcBc metgoo^gc rnupren is benoten/ op ben ©jagonners gacr beggeben. ©actop bc ^weebtfege ©dbtmaerfcgalcb gacr beur ben bpanbt / bc Wplcgp ggeen iUufquctticrs bp gem gabbe / mepnbete bWinggen/ maer bcbjplcfulrBr niet acngacn cn Wilbc / enbe bat bic anber lt;illpfcgt quartieren ooeB foo na bp ggdeggen Wacren / bat gaer liegtclitB een fc* tours gabbe moggen bpBommen/ geeftgp bic albaer ggdaten / enbe alfoo Weberom op |
'©en 4. Jßartö/Rebben Oacrbe^iüpfcfte ^ïuijuftiït (jaböe gefeötefet/ foo geeft g? met Sbe ^tnnaöe tn goebe oiöie/ enbe fonber berUeÿ eenÿ eentgen mans/ fteg oocB baec genen gge# retireert / enbe in be feite ^tabt allen noobt* tocnbiggcnboojraeb/bcgtllinggc enbe boot* fteninge gcmaecBt/enbe baer in iïaerl l^oomss en lt;rucg3esi/ enbe bes ©raben ban eèolms tot befettingge baer in ggclepbt / enbe baer op be Bupterpe / op een galbe / cen gantftge / enbe anbcrgalf mple tueeggp aegter^tognfurt bc* Oerfgepm genomen/ om albaer op bes bpautS intentie booiber atgtinge te nemen. ©it gantftge bcrloop geeft bc bootf3 ©rit* «fff^ï®/ macrggaltBbcS iïoninrr tot^Weben/ inber Ä ma gaeg ben itonincB te Bennen ggegeben/ op bat fijn utsjp gp gier in / nac ber faecBcn nootbmg booiber ix»“* “ (« otbeninge moegte maBcn. ©ie felbe nu geeg teegonbt fpnt op Qcpbclberggcnbe fègilipg fat ft««» burggs gebbenbe intentie beranbert/ enbe bc •«'^^ rcfolutie ggcnomen/bic ais-nu ggemdteton* gtficte remebieren/ ©enBclbtmacrfrgaltB met w# in epggener perfoon te geonberen / enbe alfoo a«« « ï*®^ bcn«ërabebanlt;illpmetmatgt te bejegge# ncn. 'STotWeltBcn epnbe gp teegonbt ojbi* nantie gaf/goc bic in enbe om J©ent5 te peer* bc enbe te boete Imggenbc Begimentèn/infge* IgtBs oocB bie^tucBcn maregeren fouben : ootb anberp berotbincert/goemen gem in fgn afweftn tot JU ent5 en €rcHt5narg blagen en gouben foubc : enbe oocB te ggclgrB een Wep* nigg te bojen een fegtpbens aen ben Bacbt en* be gemepnte tot 4*Wgnfurt ban befen ingoub laten uptgaen : ©at namclitb ï^are JBajeg. gem liegt inbcelbcn bonbe/ of bc bpanbt foubc na fgn ggebjuptB/ upt befen ©ambergiggen ganbcl cn bcrloop cémeerbers,als aen gcmfel* bé Wertk beginnen/en baer beur gclegcntgept foccBen / bie Wcl-ggcagcrtioncerbc gemoeben te betwerren/ enbe in ggjicB te fetten/ jBacr fp cn tWggelbcn gier-cn-teggens ootb niet/ of bc ggene bp Wcltamp;en cenen Wacren pbertot bc bjeefe ©obes enbe licfbctottcn ©abcrlan* bc in gaer bebonben/ en fouben gaten bpanbt foo litgt ggeen ggegoot ggeben / notg gem in bceene ofte anber blicggcnbelcuggcn-tgbcn# ggen ban bic ecnmael gf)egrepcnc lofweerbi* gge Befolutie/ laten af-Wenben / JBacc/ gge* igcB Wp in bierggclgtBen WeberWeerbiggen tocballcn nac te geben/ dijudiceren enbe afme* ten Bonnen/ bat befee plaetfc enbe quiteringge ber gabt ©ambergg als cens openen ©ojpS/ ber ggemepne ©uangelifcge Wclbaccbt / bic gantfeg niet maegtiegs iS obergcBomen/enbe bat get bed meer een toebal alleen gcWeeg iS/ om nu gem felfS cerg reegt te confolidcren,cn* bc bat begonnen liberations wereB/ met beste geootenpbeeboog te fetten/ niet tWggtlcn* bc / of bc reegtbeerbigge ©obt gteft bc bpan* benban fgn €gjigclirBeïtcctBc/ ebenbaer* «m |
|
Hiftonfche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 ^ öj 2. cm foobemggtUJojpen /batgpom foobeet te eer öaet milbe ten ernte bjengfjen/enbe an« bermael fijn matfit aen öaer betogfen moefj« te : ©erbalben ï^are JBaj. tnfulffecn Cöji« flelicBen enbe toeberfiegtige l)ope,alrecöe met fukBen ^onintBlirben Bernabe opgljebjoot« Ben/ ben bpanbt inner öp anterö te treffen 10/ te foetBen/ bie eere »öobess enbe get onreebt bie fijn d)U)ïeltcBe itewBe fnlcBjS toeboegOen te tojeeeBen/ enbe fnlrBer bnenten met bnfranbt beji Allerbooghfren boo;ber te berfeberen/ en« be fouben baer npt met behoor / öaer als We« relbt-üJijfe berflanOigbc lieben / tucUBe bat toonber lt;13ûûep aen öaer alrecbe genoegBfaem bebinben / enbe macc fp norf) henen upt füllen oo?bcelenBoni:cn/metbele optoptngOe/ enbe animeringe berftfionen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ jUaer naebien gijp berfîaet ban foo bcle bi« berfefie humeuren te famen ghefct5ijnöe/fon« ben fp bp Baer foo bcel te inepnigBer gBebene« Ben / Wanneer fp bie felbe met gOenabirBfïen ftB?pben/ boel-mepnenbc inbarljtigB maecB« ten/ bien cenmacl gegrepen tapperen moet te» ghen ficB feSfe te laeten finrBen / nerh anbere baer Benen te berbaUen nae te fien/ maer bc ee« ne ofte be anbere beur eenigBe impreujonen in« gBenomen/ fuhhen mcgelitBcn opjeeBten en« be animeren, ban oofB aen blijtigBe opfieBt nietb te laten ontfajectben / enbe Bern boor ge« baerlifbepjaftijiben enbe acndaghen te Boe« ben : JDaer boejntjnelitb Bare jUunren enbe ^oojten mei te beWaren/enbe onfeo lioningB-lieben toefegB / bacranberö ben bpanbt Bare ^tabt fomtijbts tenderen foubc / acBt nemen en op wachten, öpbat ban in fulcBer gBe« Halte onfe beloften enbe infettingBen beb te ge« buffer enbe feberber boo^tgBefet Werben mo« gBen/ ober ’t ghene bat ï^are fUajefï. alreebe metbc 3äoningBlifBe5lrmabein opbteutBbe» grepen enbe boorghenemen/ alle faetBcn befer plattfen foo gBebifponeert enbe beftellet / bat Bern Bet gBemcene »sïuangelifcB Wtfen Bier ie lanbe ober fultbr niet te bjeefen Beeft/ ©at oorbljcrtocB 23crnBarb tot'^a^fen bjienbt» BoubieB met eener ^mtabe alhier bipbenful« len / om op bie ^pnenfehe adioncs acht te ne« men / enbe Boeren ^nbjtutB in befen ftanbe te berBinberen / Welcher oPenerael ban ber Cabaillerie Iamp;alté-graef €B|iHianu5S bnent« BoubieB / in bie «©ber-rBpnifeBe lanben / te« gBen ben 'Offa enbe bp ficB met eenigBe bnp« fenbt mannen / Wacr nemen / enbe alfoo met lt;l5obes( Bulpe / aen alle fpben gotbe cpficBt enbe foiglje bragBen füllen / boornemclirB bt« Wple ï^aerc fBajeft. ban ben ƒronfopfeBen lt;5Befanbten bes ÊoningBb in ïD^antBrijeB/ holfranbigc bnentfehap bannienWp berfcee« Bert Waren/ enbe ficB baerom/ gBeene Weber-WectbifBept te befolgen / maer bcel meer beur ben boojBebbenben J^ronropfidBen inbjetuB in ’t Uanbt te fLut3enburgB berlicBtingBe/ enbe een mertBclicBe Diverfion te Bopen Hon« be. SnfgBclijrBen Beeft oocB be ConintBin ^Wtben im bcfe tijbt een fthiybcn aen ben CBeutbojftin^acBfen laeten upt-gacn / alc bolgBf : gt;©nfeb;Knbt(rhap/etr. uwer lief« ben bjienbelicBe communication feBjijben. lt;©nfe WienbtfeBap / enbe Wat Wp ber Der« Wanbniffe of beb;ientftBappingc nae ber lief« ben enbe goebee bermogene/ te boien/ 0oorh-gBebojene Do^tft/ bnenbclirBe hebe «©om/ ^WagBer enbe iö/ctber/ etc. ©.5-. bxienbe« |
licBc communication HB^ljbenbanbcn 14.311« 163 2. pjile / tb onö op giHeren te recht gheWoxben/ ïDoen ono bcffelbcn feer biienbeluh bebaue« fien / enbe facBoubenbaeropîB.îL.tûtboojt« fettinghe onferer aenbancfielicBen bertrouWe» hefien cojrefponbentien/ bic felbe niet/in Wat gheHaltc 3p ber tijbt / al? Wp onfer faicfibcn« ten aen D.fL. l^of Laurentium Nicolai met information onfe? boen ter tijt bebonbené Han» bc? afghebeerbight/ bie gantfehe ilepferlitBe enbe ILigiHifche macht/ onber SWtringher/ ƒ ligger/ j-urfrenbergh / enbe ben i^ertoghe ban Uotecinghen ficB ober bc y0000. ,fï)an« nen HcreB met ben «öcnecacl lt;illp tonjunge« ret/ enbe Bcm langH ber 'Zauber logcret / nae allen aenfien/ omalbacr te trepneren/ tot bat bic ^paenfehe enbe Deperfthe Bulpe tot ber« fcficcingBc bc? GoomfeBen enbe ^WabifeBen 3!ïrcpt3C? acngBefiomen 5ijn : enbe fp Bier na met foo grooten gBcWclbt enbe bcle Herrfihe« ben boo;tgacn / cube on? ban D. U. enbe ben ©bcrlanbifcBen ^tanben af-fnijben / ofte te rugghe Wöben moeBten. flu Bebben Wp al ober langBc enbe / ’ti? Wacr / terHonbt nae ben gBeBouben ^laglj/ on? fclbcn bc rcccficninghc maccBcn Bonnen/ bat bc bpanbt op een fulcBc HreceBe fijn tiptere Hc berfoecBen / enbe fich te rebengeren alle • BraeBt bcbcncBcn fal : «©cfhalbcn Wp oocB baer toe in alle? onfe Concilia baer Benen rich« ten : Boe Wp albcrcerH bie met «©obbcltcBe Bulpe bcrloHefLanbcn boojbei? bcrfcecficren/ Bier nae onfere obcrlcgB enbe mtbbclcn na bc? bpant? macht piopontonercn/ enbe ban Bcm aen fulcBc plactfc enbe epnbc bejegenen mocB* tcn/bat Wp onfe biicnbcn een WepnieB bclaHi» gBen : f^ier-cn-tegBen? ben bpanbt met on« fer/ enbe Baer felf? epghen matBt op ben Bal* fc liggen moeBten. Wacr upt Wp niet alleen met onfe Knuabc alBicr in bat ï^ertoeBbom ban ^ranrfienlanbt getogen/enbe albacr fulc« Be 3mp?cfficn met bcmachtigingBc ber refi« benden enbe ©cHinghen ghebaen/bat ben bp« anbt bc mecHe «©uangchfehe plactfcn berla« ten/ enbe Bier upt alö totcenen onuptbluffeBe’ liefien bpere booj fpnc Donbtö-berWanten Uanben loopen/ enbe ficB nocB albacr opBoiP ben mocHen. jl)aer Wp Bebben oocB enfete mibbclcn nae bc? bpant? Brachten te piopoj« tioncren/ gin? enbe Weber bpHant gemaerfit/ om on? in bie nlbcrmogBclitamp;Hc fnclbccrbig* hepbt alfoo te HetcBcn / bat WpbeHanbt 3011 mochten / om bic in-ballenbe bpanbclycfie macht te fuHincren / enbe bic felbe niet alleen ban fulcBcn met «©obbclicBcn bpHanöe gheli« bereerbe bipc «euangclifchc Canben af te Bouben/ fföaer booibcc oocB nut fulcBc nocB gBebjongene «©uangclifche plactfcn af tebjp« ben, gin fulcBer gcflalte Wp ban tot bien epn« be onfen lt;©cncrael goBaniÖanicr/acnbe C1« bc enbe l?abcl / J^citocB WilBclm tot ^acB” fen U. maer tot «©effojb met commimon ban nieiiWe troupen te formeren atljtcr gBelaten/ infgclijcBc onfen «©cncracl 3tcBcfobtcn facbcl gegeben beur bc? Jfebcr-^arBfifcBcn «Crepts enbe onfer Bp-Bebbenbe trouppen cenjuftum exercitumtcricBten/ enbcfiilcfi? oocB in Bet Werefi begrepen 5ijn / onfe «tmabc nae ber« mogen te bergrooten. fßaer Wp Babben on? Bier bp in allcc-We» gen berfien/ Wp fouben bp befen BoogB-noot« WenbigBen / enbe ( op bat niet alle? Wat beur F. 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bic |
|
2 6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolßh der 1632. Die ßcnabe «GobejS fcnfbcel^ te retgte gcbjacljt 10 gOtUioiöen/mct tocber ober eenen fioop ge# toojpen foube toerbe) onbermpbelitBen inerte Be ban fukfien intereffe «ruangelifrlje €Bjt# flelitfie Üerbjante/ IDo^fren/ en^tanben/ in befer gilt Ralfe fnel-beerbirBRen pber0 / gRe; afftgneert gReUjojben 51)11/ bat top ben bpan* ben in feruenti Vitoria bejegenen/ enbe Bette« gBen befen beele noefj batiUetenben beelö / al» leen maer gefanielbe trouppen/ eer enbe te bo» ren fp ftclj rerolligeerben enbe inricBteben/ge» btoPtfienBabbeninogljen. Jßaer tegpen alle gope bebinben moeten / bat top notl) ter tiibt bp ben eenen ofte ben anberen feer neeBte ófte bp-nae gantftB gBeeneBanbtrepeBingBegBe» meurt maer Bare0 beelp fitB met fulrben upt» gBeflanbenen langB-bupngen pjeRitPien/ en« be baet-upt-gBebolgBbe armoebe / maer ten beele met fultSp ontfcBulbigBen / bat fp bes Igfö noobtbpift mtlfen/ baerom Baer Quotam te beranberen enbe t’ontretBenban utoer lief» ben emRelifB aengBeRrengBet enbe alfoo met bobbelt roeben niet gBeflraft toetben fionben. lt;©ft nu toel niet fonber fulcBö bat foo toel onp alp ber gantfcBer toerelbt beBent ip in toat ge» jlalte Bet mecRe beel btrCuangeliRBe faerBen bebnenbtRBapte tot op Btt WartB upt gefo» gBen/ alp corn eben om bie oojfaecB toille Bun onfe mebe-leben te conteReren/enbe Barer ber» loffinge fo top’t onp ter Rertê laten gaen/enbe met baer-toe-fettingBe onferConinefitijeBen tnbeUanben Bun in perfoonbpRaen toillen/ tot fultBb naemaelp niet anberp alp Battber langBbupïigBenmeffupïenBoe eer Boe lieber met «©obbelicBe pulpe enbe bappere ffamen-fettingB« bolBomelgcB foeefien te berloflen. Ä00 en fien top boep niet toacrom bie in el» lenbe berbicbene lieben/befbalben bat fp baer» inne Refien/lieber in ben flijm beffelben gantp berRifBen / alP Ret oberfdjot I)aerp bermo» gBenö Bern baer upt/ of Bet feBoon fonttijötp metongBematB gBefeBiebe/tot arbepben acn» RretBen enbe booibeel gpeben fouben Bonnen/ oocBeben foo toepnieB ÆRîiRelKÜ enbe ratio» nabel binben alp Bet onp onmogBelitB balt/ bp fulcfiep fonberbat op beel milioenen loo» penbe fpecien/ ben laR Borer ontlebiginge ofte berloflïngBe op onp alleene te nemen / enbe op onfen boften te öpgljen, ï)et ip toaer/ top en fijn nae onfen beele niet ongBenegen / bie mib» beien bie onp be ^HberBoogBfte berlcent Beeft/ topberp tot toelbaert fpner CBjiftelicBe litert-Be te emploperen / füllen ooeb Bet gBene toat immer in onp bermogpen ip/gpelgeft tot pier toe geftpiebt ip/ gpetoillitp enbe geemeboo?» ber nentoenben. ^00 pebben onp utoer lief» ben tot pier toe niet minber/ oocB tot onfterf» felgeBen nae-roem bapper gpefetonbeett/in fuRBr fp booi paren beef een fulcBe groote 36r» mabe alp gpeen anbete gpebaen pebben / gpe» pouben / enbe ben bpanbt onber be oogpen ge» togen/ ttogffelen ootB niet/ offp füllen paerer uptgeftrethte IjeroiRpe bapperpepbt togberp boo^tfetten/enbe onp onuptfettelicB pelpen co-pereren. Jßaer of pier beur een fulcB macp» ligp toertb alleen opgpepeben/ enbe niet beele meer / toanneet bie oberigpe IDoiften enbe ^tanben bat paere niet ootB boen /paer upt» terlitB baer toe boen enbeaengrppen/ enbe bie mibbclen na bep bnenbep marpt piopoitione» ren füllen/ maer bie panbt in be fepoot leggen/ onp alleen maer aenficn / ofte op ’t poogpRe |
niet eenen fultben toctoojp bie fp tot pier toe 163 2, gpetooone 3gn/ enbe toanneet be bpanbt tpien mplenban paer ts gpetoeeR / niet gpetooone fijn ter pertente trecBen/ onpbegpeben toil* ben / petgpene toat anberp op gpefonbe Pee* nen ftaenbe toeber toert op eenen poop gpe* toornen/enbein beuptterfte ruinefoubeber* fontèentoerben. ^ulcBp gpeben top 13. U» bRenbtpoubigpe / poocpberlirpte betftanben felfp te bgubiceren. «Cenmael tp pet gpetoip/ of toel B. U. bnenbtpoubigpe boo? patten beel een tteffelitBe 3trmepe pouben / enbe bate beur ben anberen ootB in paren pootp- p?gflto Ben epempel loftoeerbicp boo?gaen / bat noep* tanp fultue/ toanneet men fp boo? pet aen* ftaenbe petgcBel bep bpantp marpt boojpout/ 10. Ü . noep ongpermneerbe Hanben pebben* be/ eben foo toepnicp obermatiep alp fuffifant fijn foube alleen paere gtenfen te befepttmen/ itB gpeftopge paere gpeloobenp enbe gpebaer-gpenotenp tebefenbeten/ ofte collabfameten 'Cuangelio te reftaureren. lt;©ftop ooeBgpe* lijcB onfer plaetfen pet uptterfte mebe baer toe beben/ maer baer bp alleen op onfe mibbe* len beftaen / enbe tot onfen bepulp bie gpeoc* rupeerbe Uanben niet mebe inbegrppenfou* ben. ^ien top borp bet faerBen norp toepnicp gpepolpen / al poetoel top onp noobttoenbirp na be mibbelen ftretBen / enbe op onfe befenfie beftaen moeten/ maeronbettuftepenben bp* anbt pemop pet uptterfte berftertBen/ enbe met ontoeberftanbelitBen gpetoelt op ben pal* feligg^en/ epnbelitB/ onp toeberom/pet fp ban onfen booibeel / enbe Î0Æ. foo toel alp ben oberbuptftpen ©o?ften enbe ^tanben af» fnpben ofte te retireren/ enbe alfoo te gpelgtBc met onp in B.^L. Uanbe / befen ebatuatio/ met foo beel bierbaerbloetbepouben enbe on» betpouben/ gaen foube. ft) a er toat pier upt ben gantfepen «rbangpcliRpen toefen boor» namelirB ©. H.S-anben boor naebcel ontftaen foube/ fulrBt morptealfban lirptelicBmeer te heli lagpen/alp teremebieten fijn/ enbe toil» ben top onfepbeelp lieber toenfepen / bat top onfere CpuRelirBe lt;roupen / nopt foo berre gpeabanteert pabben / alp bat top bie felbe in medio viâoriæ curfu gpepinbert/enbe baer boo? foo bele 100000. fielen in ben erbarmclitBen Uaberijntp of ^oolpof/bep Igfp enbe ber fte» len fetten fouben. ïDat baer na fultBen onpepl argperlitB bejegpent foube toetben / fal een poogpe noobtbgift fijn bat ©.U. niet alleene l^aere ^rmabe gpeltjtB tot pier toe / paer een eeutoigpe lof gpeftpiet ip upt paren epgpenen enbe paer boojbepoubenen ^lefiftpen mibbe» len topberp onberpouben/ maer ootB paere bertrooftingpenaber gpeftalte bermeetberen/ bat fitp paere tc-ruggpc-liggpenbe b?ienben/ maer boo?namelitB top / bie top onfe feetBer* pepbt foo berre baer op gpefet / enbe baer op berlaten mogpen. Want ootBbat ©. 1L. pa» re bjienben/enbe Uipfiget beduptp ©ertoan» ten met fcpiijbenin ’t boxte etnftelitBenber» manen / bat pangpe 00tb baer bp boen / fitp toeberom onber be pretenfion ber armoebe norp pater tot een lijfp feputp beloo f ber pulpep fae» nbsp;nbsp;nbsp;. bJgfingpe onp onttetben / maer beel meer in alle toegpen beguamen enbe pulpelitB fijn/ en» be met befetter enbe bolBomen aftiftentiebep toercBp bebooxbertngpe naebomen/ ontoep» gperlicB aenbeganbt gaen füllen, ^nfonber» pepbt betratptenbe/ bat onfe exercitus boo? bit» |
|
Hiftori/che Chronijcke. ® i 2. bitmael bit l^ooft-SCrniabc/ op totitfeer con-fervation, tot gitc tot natft 45oöt/bit tutlbattt beg gfjtnittntn euanggelifcgen toefeng betoe» eet / totlcbt nu meet aen bet fpitfe enbe boo;« mupjen ©.U. Hanben gOenaetben/ met bet groote maegtbeg bpanbtg bergaberinggen/ enbe notgtang bat gp niet beur rebcliege t’fa» mcnfettingge ber bnenben enbe ban ’t ggenict engfiebtoptg ber ®eoccupecrbcUanbcn on# bergoubentoerbenTbube / noobttoenbiegber# gaen/ ofte gem retireren / nabien/ bctoplc ©. ong bat direâorium belli b^p ggclactcn/ enbe bie uptbeclingge ber quartieren niet get ggeringgpe putg eeneg bcffelbiggcn/bacr upt ©.Ï.jonber ttogffel b^pinbefen enbeanbe# renrefperten gaer bjoebcrlitg belieben laten/ bat top get Hanbt te ©upjinggen/ enbe toat fultgp fallen tgbe acngangicg ggctoeep ig/ tot onfen boojbcelc enbe ggemepnen bepen ge# b^uptgen moegten/ in fultbcr ggcpalte fp ong inonfe teggentooojbiggepbt tot ï^alle / fuit# gen quartier b?oebcrlttg quiterct / gaer gicr-cn-teggen be^lcfinfcgeboojbegouben/ enbe b^ nimmermeer ggcloobcn gönnen / bat fp gier oberbe quartieren / bc bebpenbtfegapte fouben btoalcnbc maecgen/ ofte tot een contra» rp onber ben booip Uipfiget bePuptg p^ctept oberrcbcn/bcclminbcr in bier gcpaltc in te nc» men foetben fouben. ’© ig toaer/ bat pemant upt gocbcntoilletotgctlLipfigc bePuptton# teibueren toilbe/mogen top fulcgp geftgieben laten / enbe gönnen ©. IL. ban gerten alleen bat fulrbr niet upt noobttoenbiggepbt gge» fegiebe/ ofte ong bacr beur pet toat afggeb^o# gen toerbe / ggenomen bat fultgp ggeftgiet toace / top getboo; eenen tcggcntoiUcop nc# men / enbe bat top bacr beur te retireren gge# btoonggen / boo? ©obt enbe booj bc toctclt onfcgulbitg fgn toilbcn/ toanneer bie ebele ge» leggcntgepbt/ bic feer onbcrb|ucgtc ©upt# ftgen conpientie panbeg bipgcpbt te rcpitue# ren berfupmet toerben / bc ggene bic gaer nu met cenbobbtlcrocbcbeftoacrt binben/ tod ccnbgfmacl prenggerroebe / ban ben lt;illo/ Winger/Rugger/ ƒ ujpenbergg/ enbe Ho-tringger op ben galg fouben grgggen : en# bc bic cbclc ILibertept gier op met foo bed bupfent €gppcnen gaer erbarmdieg nacgla# ggen / in ben afgronbt ban bit fnoobc enbe ar# ggcrlgcgcr fcrbitupt ggepoxtet toerben fou# ben. j-liaer ggelgcg top fultèp ggcen rebdieg gerte tn gönnen/ bed minber notg ©. Ï.. fulrgr toetotnftgen fouben/ foo fgn topbeg onftplbatcn bapenbertroutoeng tot ©obt/gp foubc/ foo macr cen pbcr get fgnc bacr bp boen toilbe/ ong bic ggenabe bcrleencn/ bat top niet alleen ®. IL. grenfcn / fonbcrlinggc bic ï®oc# Ppneban ©upjinggen / aen befen/ tot berfe# geringge bcfcr tgbt/ gantg al ffamen onfc toclbacrt ggclcggtn ig/ ggenoeggfaem betoae# ten / enbe befeg Uanbeg bacr boot berfeerge# ren / macr ootg alle onfc intentie cerp bed eer beur-bjaeggen enbe beur-ptgben fouben gon# nen. ©en f Jfêartg/ig beiïonintgban Woocgp op gebjoge/ enbe benebeng ©altggracf 3ilugu# po eenen i^ertogge ban JKecgelnburtg / l?cr# toeg ®cmgarb ban Wcpinar enbe anber booj» naernpe ©erfoonen/ ben felben bad) notg tot ^tcengcpmaenbeJlBepnggcgomcn. ©efcig bc Moninginne/ alg ootg bc Bonintg ban lamp;o» gemen/ paltggraefjfreberitg / nebeng fpnen bjoebet ïBaltggraef ï^Otlipg 1Lobebïtjc6 gfjt^ bolgóct : Jßact beft ig met ï^ootamp;figöebacös ter Moninginne / alg oorh ben Ijevtogfje ban jrëetfeelnbutfö biebcr ban 31fföaffenburcó te ruggljena franebfojt gljebomen. |
ï^are üomngl. lï^ajefl. tot^toeben fteb# ben boo2 gatren op-toföt ben ^ranfopftgen «mbaffabeur / JBatgupg be Bjeje tot gern gï(cboojöert/enbebebjfjlebe ^rancopfen aen bc ^aar/ enbebp ^aarbjuc6 blaten / toifien ijacte jlBajeflept niet toat fp baet mebe booj habben/enbe begbeerbe een ronbe refolutic. t©aet op geeft gp niet alleen notg boojöet be» Blaeggt/gem ober be lifîiggepbt beg i^erto* ggen in aStperen/ maet oorh ï|aere JlSajefl. bp betpanbingge fgng galfeg berfeecgert/ bat fpne iiontngl, JDajefr. met ï?att JUajefr. tot ^toeben fulcBp retgt enbe opjeegtigg / enbe gettouWelitb mepnbe / enbe bat bie felbe geen beter bpenbtgabbe. »©en lt;5, JDartg / geeft be Ïioningg tot «# fegaffenburgg ûenbeboug ggegouben / enbe men bebanbt be Äoningl. 3llrmabe ftereg in i2.aegimenten te boete/enbe 0000.beerben/ bie boerbe oorg met gern ontrent ofte inbe 40» groote enbe gtone ^tutben. ©an Stfrgatfenbumg getft gern Ï^are Ïtogt; nmgl.j^ajellept tot^toeben / op Hooïgge* toenbet/albaer fp benp. J®artg toeber opfaja* gen / enbe bie Ärmabe op ben felben bagg nae ï©erbtngen laten trerben/ JBaet tjare jUaj, gebben fitg boo;bet op atrnfitpn/ en ban baet na »©eiterfgepm begeben/albaer fp ober naegt fgn gebleben. ©en bolgenbê barg na ^togn» furt/ enbetoeberom te tugggenae^mflepn/ albiaer get boltg boen ban Wei ffling ootg ig aenggegomen/ gerepfet. ©oer op fgnfp met ben boltge ben n. 51®aerte ban 3ïrn(lepn op ©ettelbatg/ albaerfp lieten pjebifgen enbe bwegg-^etmoen bebtn/ enbebolcpnbtsgn^ be / ban baet op tot nae Mit^inggen ggemar* tgeert/enbe gaer quartier albaer in’t iiioojier ogenomen. Waer op bc ©elbtmaetfrgaUg ©uftaPug ïJonjn ootg albaer aenquam/ enbe geeft gem be lue ebt ft ge ^tmabe boen ter tgbt Ober be 30000, jIKannen ftertg bebon* ben. ©en u, ig baet ©alïcnbatg ggegouben/ macr ©are gt;ajcll. fgn nebengben I^omncg ban r-ogemen/ enbe iâalt^graef 3lugnfïo op ©egfenfutt/ enbe ïBurtsbutgg ogebaren. ©en 13, tg bie Strmabc notg pille blpben ligggen / enbe ï^are JKajep. met ffamen bic boo?f5 ©o;pcn/en ï^ertoeg ©rnp ban Wep* mer beg abonbtg toeber nae ïtitjinggen ggc« gomen / enbe ben 14. befeg albaer notg geblc^ ben/bcbjgle ï^ectoeg Wiigclm ban ^argfen ï©epmar enbe anber ^Weebtfege trouppen/ bic ootg nae ƒ rantgcnlant beftgepben blaren/ notg niet aenggegomen. ©cr bip nu bcrmclbcn goc bc ©roef ban lt;illp/ nae bat gp beg Boninegp aengompe bemam / fgn retreite toeber upt get âtift 25ambcrgg nam / enbe goc bc iïontntg gem nactoogg/ enbe toat gem boo?bctg tupegen gen geep tocggeb?agcn ; foo toillcn top tebo^ ren bergalcn toat fitg in anber plaetfen in ben inganeg befeg ^aerg 1652. in anber faecgen geeft beggeben : enbe eerpelitg / ben ingoubt beg gt;anbacbtg/ bic Dooggp-ggebargter Äo» mntg in ^toeben ban Mit3inggcn op ben 16, JBaertc ban toegen bc beb^pbinge enbe berfe» E 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gerin# 1032. |
|
; 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der 1632. ftcringhc ties rtpfmben ciiöctjantcvcnbe lt;0cc» foontn / Waaren enbe »öoebeven bcö bclbt^ boiitoö atberheben/ enbe psfr-lionbcrö laten pnöltteten/ enbe geeft boenaenflaen/ algier fetten toillen / ’ttoelcbe albuö lupbet : Kmiiwek in nbsp;nbsp;j^ae bat f^ace IBatefi« is bebent g ein a erbt/ ’” 'M^’t mantere gier te booten / bootnemeUeb Btn beV# foo bJel tot bc j^rantbfnrtfe JDiffc / alö oorb öwöingi)« tentgben/ alb ben25oitluerß enbe'Jttbevlte* ^^?Sa ^quot;^ ^^ ^®'^® Öaten noottoenbiggen arbept gab-^ öeccpfentic benupt teboeten / obérai groote flraet-roo# möc liante; berpen/ inballen/ plonberinggen / nioojbtba# fomthaec« btfgeben / enbe anber bterggèlgrbe ggebtelt# Let toaaren boeninggen/ beo eenen enbe anberen beeö booten floetic; ggegaen / ootb ben 23oubjer enbe ^rberman bciltbonn^ ^®^ mertbeltfbebergtnbettngge beöoojbaer; fltfceriietien Hf ben enbe nutbaren belbtbonlus/ bitbmalen enbe taon- bie Beerben enbe lt;©ffen/ met ggebtclt uptgge» era^jTOM' fP®«net enbeontboert gebben/ baet tipt ban nament vu; ggebolggt ib / bataen belc plaetfen (ggelgtb iiiiceren, èplacp J bie erbarentgepbt / enbe bie ooggen# frggnlitgept meet alp te beie upttoij ff ) gate; litbebelben/ een groot beelcnggebout/ enbe bjoeg blpben ligggen/ enbe ober fiilcbt fReiv ffgen cnbe10eeaen bie nootbmftigge j^ernv nge enbe begoubinggo-mibbeten/ ben herberg Mtfben afgantb / enbe ggebterb gebben moe# ten bebinben/ enbe notg beel plaetfen baet upt in Rabigge ggebteben enbe bierte gaet ellen# ,^ birg ban beftoeggen Igben moeten. JUaer bc: , '^ btglc fulcben ongepl tot niet anberß alp ot een . gantfege rupne ber Ïtanben/ enbe bet leibe “ 3ttbJoonber0/ enbe ronfeguentelgrb oorb tot fiacre JDajeg. gmß en totber in ben Crentfen ligggenbet’famen fgnet gantfege Sttmaben berberffenifle/ fegabe enbe berminberingge garer noobtbpiftigcr onbetgoubingö mibbe# ten ggebpen enbe ggerepeben foubt, «Dat t)a« re jKajeg. bterggclgcben infoientien enbe ex-cegennict öptgbtsS/ bent bcgooïlitb ernge# lub infien / enbe ftgerpe Itnjggf-bifripline foitbcafgellcn. ^00 gebben fp bit mart / upt nootbienbigge boojfojgge ober fuif ben ongcnl bp bc nu aengaenbe ƒ tanrbfurtfe ©ag-mif# fc / a!ß ootb bic nacbolggenbe Beuten / enbe ©clbt-boubjcn/ met erngiggen blpte te remt bieren enbe boot te bomen / enbefoo biel bic btge febetc toeboeren / ban ggetoin enbe gan# bèlinggen/ alp ootb ben ebden bcrhallcn beibt; boubJ/ bteber op te riegten/ enbe te beboo?bc# ren / boot een googgge noottoenbirgept aen# gfgfien. 25cbelcn bacrom allen garen googgen enbe laegge «©ffitieren/enbe ^olbaten te ^ecr: bc enbe te ïDoete/ biel cmgelith/ enbe bp ber-bcurtc ban Igf enbe Ichcnß grage/ bat fp allen menftgen ban googen enbe laggen ganbe/ fco bjcl op bc bme graten/ belben enbe biilbernif# fen/aw ootb in Steben/®ojpen en «©uartic# ten/enbe anberß giet en bacr/ notg aen penfo» ncn/gabc notg goeberen/onber boat boojtoen# bingge enbe ftggn get ootb 3gnmofgte/ in’t minge niet aentagen/ beb^oebcn/acnbetgten/ aenrocren notg berbgngen : Jllaer bed meer alle menftgé/mett’famen gare Waren/peer# ben enbe traten/enbe anber faben/ te boater en te lanbe/feber enbe onberginbert/ enbe fonber cenigc cantfocneringe ber Waren/ beerben en ©aten/bgi pafferen en repageren laten. lt;ot bodtben epnbe t^are fU. ban in bratgt befcó/ geeft oogof/ enbe feer bod te bteben ió/bat foo berre ban b.e groopenbc nurrerß ofte ©oct# bolfbc/ eeniggen aengrgp ban menftgen ofte |
cenigge lieben/gp fp toie gp toil/gaere ©aten 103 * ofte ©loegen/ofte anberß op ccniggcrlcp bogfe aentagen enbe geftgieben foube/ bat bc ©ber# gcpt ban bie plaetfc/met oft fonber guipe Ï)alt; re Jlhgcg. nacg-batr-bp-liggcnbc ©ffitieren enbe ^olbatcfta / bie Wtebclaerß tergont ful* len grijpen/ gd) garer öematgtigen/ enbe om bcgooggrltcr onbermpbelgtbe begragingge boille/töt garen üegimente (fo berre bat fdbe bacr naebp iß) maer fo fultr bupten ber fdben Crent, bebonben toert/alfban ben naegen ga# rer iliajeg.gcnerad^tabtgouber enbe ©om# manbanten begdben Crept^eß bolggen / enbe oberlcberen laten/ moeten enbe foubcn/ om te gragen. ©nbe op bat befen gare iDaj. erngi# ge mille enbe mepninge beß tc onfcplbarcr en# bcbabditb gebolfgt Werbe/ enbe alle ftgulbi# ge gegoogaemgepbt in acgt gegouben merbe/ alß fouben meer-gemdte alle pare jllïaj.goo# ge enbe lage ©giricren/fo lief gun allen en een pber/enbe infonbergept fgn ©gargc/eerc enbe reputatie tc gouben/ootH ©are Jlïaj. ongena# bc enbe erngige begraginge te bermpben/ fulp ter gerten laten gacn enbe in atgt gebben/ met allen emg enbe blgt/be graten/ in en tugtgen ben ©uartieren/ repn enbe feber gouben/enbe op bie groopenbc perfoonen goebc boogojgge enbe opfitgt gouben/op fultbeß blpticg ingui# reren enbe gragen met op atgtingc/op bebin# binge ceneß fufpetté ofte babditfee aengrgpßZ fp biefdbe babditg ongefupmt aengoubé/epa# mineren/ alß ootb bacr fp fomtgtß geen ©af# pookten te bertoonen/ ofte anberß gareß op en af-rcpfcnß ootb ganbelß enbe loanbclß galben geene opgegeben oogaben enbe ontftgitlbigin« . ggenboog te brengen gabben/ ofte anberß ter onbcgoojlitbgcpt gare ©afpoogen mifbjupe# ben/ ofte op cenigc logfe fufpcftc ©afpoogen bertoonen foubcn/ fp tergont faetoacrlifb bie# fdbe amnemen/enbe op be hoojß togfe ter be# graginge obctlcbcré/cnbe niet ef genß gier bp beur eenige tonnibents / gaet eber.gdgrb met gacr fufpect/partpbifrg/ meöe-fcgulbifg ofte mebe-grafbaer maerben. ©nbe bebogie ootb ©are fßai. tot garen ebengdgtben goorggen mifballcn moegt boojbomen/ bat fo bod ©f# firieren alß polbaren fitg mcmrggtlbirg enbe moetboillicg lieten gclugé/niet allecnc bic ban ©are J©ajeg. toeber acnggcoginecrbe ©og-gouberß ginß enbe boeber tegen ©are J©ajeg. gun uptggebcelbc ^aubegarben te befbuaren/ oofb gun garc©og-pecrben/fonber geit of bc» talingc beß gebuoondieben ©oggdtß/met ge# budbigen buecg-rgben af te matten/ oberfulrp pofb niet alleen bic arme ©nberbanen/ gelgrb ©are J©ajcg. ban gicrin alle bc gene en fultfee ©nberbanen bic onber gaet beftgut en gebodt begrepen blaren/ fonber onber ggent gemepnt e«bc bergaen gebben toilbcn/bitftmacl en me# nirgmad enbe om licgtbccrbige geringge oot# fabébiillc/cttclitBc mplcn boecgß ©obentugß te berfenben/enbe omgee te jagen (biaerin ban met rcrgt een moberade moet gebgiptftt boer# ben) maer oofB notg beß ©urgeeß/ ©ouboerß enbe Bdicrmanß ©terben enbe ©gen tn gare gemeene faben mebe ginß enbe Weber rgben en baren/af tc margden enbe tc berberben/macr beur bodeben ebengdpeb bc©ommcrricn enbf ©elb boute merebdiebé inbgfg enbe bergin# beringe ggeftgiebe : alß teilbcn ©are flïajcg. cbengdgc.fulbcn frgabdieben mifbpipcb gier mebe gants afgcgdlet/cnbe fo teel ©gificren |
Hiftorifche Chronijckc.
Î9
|
1632, alg Wolbalen fieB öefcö in toefeomfligen tqbe t’onberBouben/ bpbetbeurte ban i^are jHaj. ongBenabc enbe BoogBlle toebertoeerbieBept/ ootfe nae bebinbingBe ber faetSen/ fonber ber# ftBooningBe ban lijf enbe lebeno firaffe / em« Üelicfe beboienBebbLlt;©elijtfeban geen Ißoft* Boubet/ noch /Surgtjer/ ©outoer ofte 3tfbcr^ man/in fulcfecn gBebaUc in toefeomenber tijt/ ^beerben ofte ® aten Ben Biet toe leenen ofte te gBeben / niet meer fcBulbfcB/ macr betl meer ban alle menftBen / booyianKlicfe ban fuUfee ^ffinersi en ^olbaten / toelcfee albaer ofte natbp Baer quartier Babben/ baer tegBenö be* (eBut enbe geBantBaeft toetben fouben: jßaer in naelatingBebanbefen/ fpfelbe baer booï berantbjooiben/ enbe ben befeBabitBben ofte beroof ben baer booifatiofirtie te boen ftBul* bitB bjaren:lt;©of6 hoben befen met ernfligBer firaffe aengefien füllen toerben. îBaerom fui* len fifB liter nae in’t toeböinfrtofie alle i^are JTSajefl. Boogbe enbe laegBe ©fheiertn / enbe alle ^otbate^a te beerbe enbe te boete/ epnbe» liefe enbe ghetoió Baer baer na te boegen /enbe fiefe aen alten fijben booi firBiinp / firaffe enbe fcBabe Boeben, Tgt;it jUanöaet iS tot eenpbero bjaerfeBotv toingBe in alle Boninrfel.qaartieren/ ï^ooft* tooteno enbe l^ooft-flraten Bier en baer oyent* liefe aengBedagen gBebJOïöen / toner beur ban be flraten tamelitfe ftfeer tocrben/alfoo bat bie repfenbe enbe Banterenbe / alp ootfe bie ftfeer* lieben om Bet Baere te boen / goebcnlußBab* ben/ enbe goebeopeningBe btquamen. l)et Beeft ootfe l)atre BoningBL JSajefl. tot ^toeben / op bat nu allen onBepl afgBe* toent/ enbe alle ^egotierenbemetbeo te meet* ber fefeerBept Banbelen enbe toanbelé motfeten/ ban totgen bie boen mael aenflaenbe ƒ rantfe* furtftBc ©aft-miffe / ro;tö te booten een an* bet JBanbaet publiceren laten /’t toelcfee al* foo lupbe : bc »cpferftBc commanbeerbe/ te toeten gebaé toerbt/op eenen ghetoiffen batB/na OefeBut-loffinge/bp aenfeomfltban^apcnBepm/ upt te ballen/ enbe alfoo ben boo2f5‘?ttngcrjp in’t toereft te fetten/ mate na bootß opbjeeefeinge . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bct^toeetfcIjeiPBctgcfeplet. bet/Bp feome ghelijcfe upt b?icnbcp ofte bpantp #ayenBcpm ip ben 2 ^anuarij / met tooo quartieren / nocB aen perfoonen / habe noch S te boeteenbe i8 tcoiipyen flupterpban Wolf# goeberen/onber toat ptetert en ftljijn Bet ootfe fcnbuttel opghebïohen/enbeoy ^eBooningm fijn mochte / in't Benen ofte Bcr-trec6cn ban enbe l^clmflabt ghtmartBcert/enbe na bat fep toacc fp ootfe feomen / ofte Benen toillen/ aen befebepbe ylaetfen uptgBtplonüert enbe qua* tcfpuamp;en/acntcBouben/ beclminbccpctaf* liefe baer in’tconbe hupp ghehonben Babbe/ nemen / facrooben / plonbcren/oftcanbecpin : fooip fep boo^ber op Oarlcben ghetogBen/cl ccnigBerlcp toijfe bcbiocbcn enbefdhabig^en/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..... ofte berferentfeen/ op berbeutte ban cenBooge firaffe fonber nae laten/ aen Igf enbe leben. l|et füllen ootfe bie lt;ltommanbantcn enbe ^ownBittk g^ie Honinght ÜBajefl. tot ^toeben onfen Saîb alber gBenabicBflen Honinefe enbe latere/ be* 5« wcgfii beien Bier mebe al fulcfec Officieren enbe ^ol* J^«5«iiaeib batefca te peerbe enbe te boete / ban toat flau* öcn ofte tonbitienbic fijn mochten / bat Bem J®iff!. ' geene ban bien onbcrflaen foubc/cenigenboop-ofte fianbclp-man ofte anber trafiquanttn/ tocltfec bic aenflaenbe ƒ rancamp;fûrtfrBe ©afl* miffe te befoerfeen / Bem op ben toegfee beton# lt;©fffctcr0 inben quartieren / bacr fultfee ^af# fagierö cube Waeren beur Kommen / bicfoj* eût enbe opfirlK bjagijen/ bat bie ^traten in tube tufleften ben quartieren / repu enbe feet# 6« göeljouöen luerben. ^at pemant ban ben Koop-enbe ftanbeljS-lieben onbet tuegfie be^ fpjoncen/ oencetafl enbe betoolt toerben/ ful» lenalfbanbic lt;®fl;ttiero / btealbaeeober fulrr Bet toerrö götROiet io/ Baer quartier lubben/ baer boo^beranttotiotben/ enbe ben beroof ben fatiffattie te boen ftBulbtoB (gn/enbe bob J beo |
fm met ctnflige firaffe aengefien toerben/ etc. 1632. Wp toenben onö nu na j^eber *facBftn / en* be fegoBen toat Bern albaer in ben beginne be* ,5?«?»«* fep 3aerjS tot Bier toe begebê Beeft. Benee* SX^ necael ober be ^tocetfeBe ^nfantcnie/^olian burgij. ©annier / Babbe bt ^tabt jißaegBbenburgB tot Bier toe met fpnen bp fieB Bebbenben bolt» fee / bie ontrent 8oco. mannen flercfetoaeren/ Bart befettet/ enbe betingelt/ enbe bic beleger* bc / toeltfeeop bat mad niet meer ban 2000. mannen Baer bebonben / bc Wijlt Bet Bein aen bc tene of anber noabtb’ufngfitpt begonbe te fepltn/fbo becre gebweft bat fp tegen ben upt* ganc bep berlooyéjatrp 1651. begonbe tefpje» feen ban te atco;btren ƒ in fultfer fp ban onbee anberen begBeert hebben / batmen Baer foubt booi ^rljfenna piefen taten pafferen, ^c* tonic nu atfoo in befen / bie faerfeen ocrBanbelt toerben/ enbe aen ben Æhnirbojfr ban ^arB* fên / om ben pap booi fijn Uant na Plenen te berfetijgen / een ^efante ip afgebeerbieBt ge* tootoen / foo ip onbertuffeBen bic Waef ban l^appenBcpm met i yco. mannenban Heulen tot Wofffenbuttel aengebomen / enbe upt ben quartieren lpn-en bacr / eenége bupfentman* men te famen gBebjaeBt/in boojnemen be be* legetbe tot JlBaegbenburcB t’ entfetten. W nubicfelbebaerbantijbingBcbeqaamen/ foo Beeft Bem terflonbt bie boojfj. accoiOatic te ruggcgBcBoutitn. ©ter op ip bé lt;©enerael SoBan ©anier met fijn armabc op ghebtohen / enbe bie buptfeBe ^nfanterpenn ^cBoonbec6/ macr bc €ngcl* feBe enbe ÄWeetfeBe na ^alt5a/ enbe bic tup» terp enbe ^jagonnerp in WalfcBleben Baer quartier lacten nemen. ïöant be HepferfeBe Babben eenen aenHatBom be ^tocetfeBe acB* ter enbe booten aen te grijpen / ’t toelcfee alfoo ootfe openbacr toerbt : Sltoce «©ngelftBe fol* baten Babben eenen ©oer/ bie na be flabt gacn totlbeccn flutfe hioobt afghenomen/enbe alp fpfWrfetfbeelcnbJilben / tenen26tieffboerin binben fleeffetn/ in btn totlcfeen «©joef Wolff ban jiBanfbclbt/bie in JUaeghbcnburgB ober ben 4öeff0 tot/»aeglJöenburßö aen-góeSo men ♦ «©y fultbo beeft bnberfrbenben yartöpen in bie omltggOenbe ylaetfen ban baer upt-gbeftfjirbt / be bjelebt aen allen epnben / baer fn betnen quaemen / feer on-€B|i(ïco liefe gbebanbeit Ijcbbcn. ^eo^ompaingien ^«pgiu ban fijn üupteroonber benoberfien iilepner/ bepwW baer onbereen €ompaingie Crafaaten Uiajö/ wSTSm”^ ctteliefecïDïagonneroneffeniS looo.banbe bef SaaesSn» te j®ufqttettierïS / enbe 5. ïÖelbtflangBtn met «’•««»► feetbeel ï0agBen0 / quamen aen 1^. baie Bo* ningSjen-batÖna «©ommem. We bebben al# baer eenen man boojjïefeen/eenen beurftBottn/ enbe eenen ouben ferantfeen man be ooien af* |
|
40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vetvolgh det i öj 2. Ql^efnclicn / oocB anbetÿ ojbtnantten gBeö^öt alle boeren ( macr öte op betoaringbe enöe op # fitljt bes ^toeeiftbenoberlïen 'Supadelo boer te booten niceftenöcetó toetb gbemaerbt/ enöe na ^erbft begeben gabben) neber te boubjen : alleb|oub)e-perfoonen/ oubt enbe jontb / bte fp aen-troffen/bic fijn geftbonben/ ï©ie gant» febe ©lechen uptgeplonbert/alle Ïtijlen/Bap fen/ lt;booïcn0 / ©cnflerjS/ (©bens/ enbe in fomma/ allep wat baer mao/ foo luel in ©Iet» Ben/ als op ben €beurbo|ltclitfien Umptbup» fen/ bertreben enbe tot niet gbeniaccBt : allen boojraetaen ïïoojn/^icr/ïöbn/f’öc anber ©icntalicn berteert/enbe met baer toeebgeno^ men / enbe mat acn ©ier / tBijn / tn 3äoo?n niet en Inert opgbeb?etcn/ gefopen enbe toeeb«' gbebjacbt inert/ bat felbe iß op be aerbe gbe» moppen enbe bertreben/ bie bier enbe inijn-ba» ten ben bobem uptgbeflagen/enbe mat baer in Inag op be aerbe laten loopen: b^it bolle mes fm beeft albnp mei 4. uren lancB gbebupjt: toefen ISep^rffben hoop maß gbecefolbeert oocB met bie tot ^erbft/alfoo te Ijanbelcn/om bat fp betboojtaen met begetonfebereerbe ba# reßbpanbtßgeboubenbabben : JBaerbebtgle fp ban beß 3tinptö ^tbwber berfionben/inbe 0abt dominer/ bat inbe booif^. ftabt .Óerbft een befettingbe maß / oocB be ©urgberfebap gbemonflcrt babbc/ enbe gerefolbcctt maren/ baer te meertn / foobebben 5p baer te fmacB gbehent/ enbe fgn meber op JBaegbbenburgb gbetogljen. Jßaer ©apnenbepm beeft noeb bien felbcn abonbt ettelicBe bupfent mannen te peerbe en# be te boete ojbinantie gegcben/alfoo nooit ben bolgenben morgen baer bene te gaen/met eenigt; ge Burben lt;©cftbut/ enbe 't felüe/ gbelgeh tot Sommern gbefebiet maß/ alfoo te maetben ; tot mclcB bolth bp ben ©berfte ©olt3/©jeii: ner / enbe ©berfïen Jilepnec temmanbeerbe/ ootB alrcebc be j-onerbers boo? itpt geftbicBt. JBaer ter mibbemaebt quant Bern een {doft acn booit/bat ben llertorh ban a.upnenbuccb met eenmatbtifbboltB in Berchen aentoebt maß / enbe martbeerbe op ©?upnfmgcb enbe ïBolffenbitttel/baecop bleboofe oibinantie ge= b^oamp;émert/ enbe getommanbcectalle ’tbolcB op te bieetBen. ©pöen boojf31gt;.3. üomnglien-bacb beo abontß / bebben bie ©apenbepmfebe ootB bet bupß jBuplingen/mct t’ fame bic bepbe #o|# pen obcrballcn/ bic trefooicn/ Btften enbe baf# fen opgcflagé/gcplonbert/ alle pcerben/ûun# berßenbe anber ©ce mcrbglKöicnen/ be baten ben bobem ingbeflagen/ enbe in ben mijn enbe bier met boeten ber-om gebanB/ alle 'ïTafcl# mereb enbe nicum-getnaetbte bout-mcreben/ enbe alle bien arbepbt/ beurbatbt en beurbon# men/bie ®crtbcn opgcflagé/ïtcltBcn en anber factbcnbacr upt gbenomen/ bet bjoiim-boltb geftbonben/ enbe bier onbet notb bc onbe mg# ben ban 70. jaren notb jonge maegbbenban 8. tnbe 9. jacren niet berftboont/ enbe in fomma/ albacr fo gcbanbclt/ bat ï^cpbcnen/lt;urtbcn/ ofte Cartaren/jabc ïDupbcl felbe nictboofer in bcfcn banbeien bonbe. «tót ijnjit ^it boltb iß in grooté getale ootfi op ©ar# iw fpnr, bep getogen/ban mille bic felbe plactfe ootB te mpneren •, jBacr alß bp booj b^nen alrcebc tot acn ben ©arbiftben 1® ijnbeerb gcBomé maß/ foo bebben fp om bat êètebebé in ’t ronbe bed berftbotben ï©atbt-biercngbcficn/ ’tmcltbc |
mei boot een oogcn-fcbgnlttBc matbt beß lie# ièi^* ben ©obcö enbe fijner l^.'iüngbdcn maß/ be# mgle be ^nmoonberß ban fulcBc Warfjt-bic# ren niet en mijlen / ootb geen gehoben babben aen te frehen. ©nbealbitß meet baer ben moet gbebjoBen / bat fp mepnben/ albacrmare cen marbtitb ïtrggbfboltB boot banben/ foo fgn fp meberom gbcBeert / enbe te ruggbe gbeto# gben ♦ ^eboonbeeB enbe ^a^a bebben ootb mei Igbcn moeten. ©Ilt;©cncracl©anicriß bpaenBomjlcban l^apcnbepm metbc gantfebe Slrmabc op ©al# bc getnarebeert/ cn beeft bem albacr gclcgert/ inmepninge/ bat^appenbepm bem albacr bolgcn fonbe / jDacr bp cn iß niet bootber alß aen bic gcmcltc plactfcn gcBomcn. jga bat bP ^^.ua nu bic boo2f3.©oB ban bé flcrtBf acntoebt beß ffieghe«^ ï^ertogen ban ïtupncnbotcljbcquam/fo beeft turgö-bp alle faBé om op te bteBé/totré aftotbt bet# otbent/ te tretBen upt J®acgbbcnburg/ccnige ftutBen mcbe-gcnomcn/ccnige in bc ©ibe ge# boert/cn eenige laté bcrnagclen/alle^cbepcn/ ^cbip-meulcnß/bie nienme geboube ©tugge cn bare butté ( baer beur ootB cenige ©iffeberß bupfen merbé acngejlcBcn/en inbe affeijen ge» lept fijn )mct bier bcrb?ant/bic befte faBê cn bie te famégebtatbte roofgoeberé op magenß ge» labcn/cn fonbacgß ben 8 januari) op bé mib# bacb/ met allen/fo mei bet gene met bem baer been-gebjaebte/ alß ’t boltB ’t mek cerft baer gelegen babbc/ alle baer ban getogen/ enbe bie ^tabt lebigb laten jlacn/ enbe fpnen toebt op »©onberfleben/ ^cebaufen enbe ©ggenftabt/ ben reebten megb op IDolffen na toe genomé. . j^a bat nu bic gccuincctbc ftabt »aegben# ÄS burgh ban ben itepferftben alfo gcquitcert iß Sa»» gemojben/fo beeftfc bacrop bé ©cncrael ©a# wett/ »nw nier met 3. ^mcebtfebe ©ompaingien befet/ “J ?quot; *26 bacr ban naemaelß bic berftropbe^nmoon# S^tö« berß/ bic notb in’t leben gcblcben maren/ firb usions®* altemet meber biet na toe bcgabé / enbe meber bcgonjlcn te boumen/en baer te generen/ bacr toe ben banben naebupjen aUcrbanbe bnlpc cn boojract gebacn mcrbt: enbe op bat bit mercB te beter moebte boo^tgacn/fo bebbé bic bootf; obcrgcblcbcnj!®acgbbcnburgbftbc©urgcrch eenige lt;©cbeputccrbc acnbé äsonineB in ^me# ben afgefonben/ bp î)arc Jlfaj.aen te bouben/ bc bant te bieben/en bacr toe bcbulpclicB 3011/ bat bie ^tabt meber opgeboumt/enbe in goe* ben ftanbt geb? aebt meeben motijtc. 311lß nu bcfc baer commiffie bp bcn©onincB babben uptgeboert / fo beeft bp ben onber an# beren belooft / bat manneer bp bat mercB bat bp booi babbe/met be bulpclt;©obß gclucBclicB uptritbtc/milbebp tot meberop-boumingbe bec ^tabt enbe op-Bomftc bejfemen/ met geit enbegoeben ractop bet befte belpcn/cn bcmgle fp bc ftab ^ßaegbenburg niet allccne bp bem/ macr bp ben gantfeben ©uangdiftljcn mefen ’t bare toegefet babben/fo milbe bP’t baer oor meber laten genieten/enbe bacr alfo te ppbilc# geren bat fp bacr befeß te roemen babben. ^tfe 45 ebenuteer be in bacr afbeerbiginge alß üooxf3 iß/bceftbarc It. Jß. beur bcßilijct lt;Cant3clicr ©rbfenftem bcfc nacbolgcnbc bec# Blaringß puntten ftbiiftdicB laten obergebé: lt;cn 1. laté l?arc B. Jß. geftbieben bat bic ban bcnbpanbtbcrflooïbe cnbebcfolatcjlabt Jßacglibcnburgbgcrcparccrt / geboumt enbe meber in goeben ftanbe gbebjarbt matb mer# ben/ gclgtB ban ï)arc Ä. JD, tot reftauration bejfel# |
|
Hiftorifche Chronijcke. ^^32. befTtlben nik gentnacbtcöfle beloftcntflcn/ tot boo^beringO« belooft/cnbe tot meeröcr bctogs i^artc MoningU affection cen openbaer jólac# tact oberfukftt totlkn mebe-bcckn. lt;cn 2. bet fijn oofb l|atc 34.iß. öcö genas bicbflcnsi ctbieben / op ingetogene cpgentlitbe na-tifbtinge «nöc genocgbfaine informatie/ met tonfirmeringe enöe augecinge bet I^ribi» legien/oocb alles! bat tot teebetbjenginge goe» bet oxbeningbe enbe (politie bienflelicb tö/ bie ^tabt albergenabiebfi bp te flaen/bat befe tot btrboorf3 ^tabtp reparatie/ op-boutoingbe enbe toelPaert/maer fonberlingebieitoningl. nepginge en genegentljept/baet ober alle men# frijen te fpeurenbebben/bie ernlerenbcen noth obergebleben asurgerp befejS trooflelitb füllen bebben te genieten/bjelcBep bie noeb obergbe# |
4lt; bleben ßaeben enbe 25ucgerfrbap fieb ottfcpl« baer bebben te berfeberen. Cen j. op batoocb bie reparatie enbe op-boitbainge ber ^tabt foo beel beg te beter in’t toereS gebracht bjerbe/fo bergonnen ï^are Ic. iß. bier mebe gbenabitöfl / bat een pegbelicB 25urgcrbanbe gene biebupten be mine noeb fgn obergebleben/ enbe banbe 3ftepferlicBebelt; fettinge acbtergelaté/ongebjepgert toegebeelt bet itoper enbe anber bist enbe baer/ ben 15x1== batisi toebeboorige ißateriale/tot toebet-op' boutoinge ber ïjupfen/ fonber bctalinge bast laten bolgben / enbe proportionabiliter onber baer gebiflribueert toerbe/ in befer gcfialte (al baer oocB be Commanbant tot ißaegbbens^ buteb bist tosbeborberinge boen/enbe bisrin/ na gclegentbept/baer affifleten. 1632. |
^aer toerbt oocB ontrent f^aefftben ban ligionÿ-toefen inben ißaegbenburgfebsn enbe ^are iconingl. ißajefl. een boornaemfle en# 3^alberflabtfcbe Hanbcn toeber in boorigbsn be beroembe ^Doctor Cbeologiae/met namen fiant te brengen/enbe te berigeren/ foo boel eeh 3obannes X3obiöiug / 25ifTcbop tot ILinco* Confiftorium op te richten / enbealfoo in alles* pisnin^toebj/nai^allgefcbicBt/ombetae# sengoebebetoxbeningetemaBen, F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;©an
-ocr page 553-|
42^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vetvolgh oei 16^2. nbsp;nbsp;Ban Îôû'ffenbuttd geeft I^apengepm/nae V^vfiiepm öat gp Öie febe Befïinge met 6 €ompaingitn Wertequot;*’^' ^® Boete/ enbe een te beerbe liefet gabbe/ atg# ter ggelaten / enbe gem üooiber nae be Wefet getoenbt/enbe in j.baggen in’t ïunenburegfe Uanbt / tot Burggbojp enbe baet in’t ronbe/ onggeatgtet beni^ertogge ban Uunenburgg op fijn beggeeten gern nootiuenbige B jobian« be geeft lacten bolggen/ boel ober be foooo. rnjrrbaelberb frgabc ggebaen/oorß een ffgmï ben acn ben ggemeltcn Boift af-ggefegirnt/ ban befen ingoubt ; ^o gp Ijertogg lt;©eo?gg/ niet gerbooj en ggeeft / ofte ten minflen aw# (leert/ enbe get nieubic gebtojben Boltß/ bat gier en baer toeber in’t Uanbt lepbt / bp gem boen Bomen toilbe / batfe gem fouben onber* a en 5gn/ of gp foube terflonbt bie ^tabt ijeleggeren / enbe get Uanbt met bper en ftoeert berbolgé. JUaer bit en fijn maer bloo* te tooojben fonber effect ggebjee(l / baant ben l^ertogg lt;l5eojgg boajs booi befen alreebe ober •enige bagen nae ï^amburgg gerenfl. ï)erto8ö ® en ©cneracl Banier le met fijn ^rmabc Wilhelm befen Bapenbepm naegebotggt enbe met gem MMtt?tmw benï^ertogge ban ï©epmeren / biefiegmet iiingi)tttt gem tonjunggeerbe / bie bepbe armaben te fa« MmmttM men. Want bie ggemelte J^ertoeg ban ben sSS?* îtomnefi in ^boeben ettelicße Regimenten te neerbe enbe te boete om te boeeben eommiffien beBommen gabbe/ ’t boeUBe gp met allen bigt in’tboertB geeft geflelbt/ enbe tenlaetflen om lt;erffojbin Wnp?inggen enbe anberplaetfen/ boel loooo. jUannen te faemen bjargt/ met toelcBc gp nebenO ettelicße fliicBen (Befegut/ enbe tamelicBe Bagagie/ op ontfanggen Bo* ningl. ©jbinantie/ ban Brffojbt ben lo SO“* nuatg op-gßcbioorßen/ enbe ben fclbcn bagg tot bp ^angergupfen ggetoggen / Wen bol« ggenben 11. albaer Rille ggeleggen ; Wen 12 ban baerop jDanfbclbt/ Wen i?. op lt;iEtmf« leben/ Wen 14, op «®ueblenburgg getoggen/ albaer ben ij.ggemflet/ Wen i6,lucber op Werningeroba/ enbe ban ben 17. nae Wofler« togcB gem beggeben/ 3tlboaer ban ben 18. bet boojf3 jßaent/ be ^toeebtfege Wenerael Ba« nier met fgn lt;rouppen bp gem geBomen 10. Waerop ben 19. bp ^tepnfelb rebbebous gelt; gouben / enbe ben lt;otgt nae Bnieflabt gge« boenbet ggebjo?ben/ albaer men tot op ben 23. (lille Uegger gabbe. ^ee ï0anê ©liber befé geeft bie gcmelte ïjertoeg Wil# mepfers- geim/ onber ben gt;ajoo? Battenbo?p / on» örnpaS trentajo.Rupterbuptggecommanbeert/ bie asepmer« gebben een galbe mgle bicccgs onber ï^amelen fthen Bhf« öcö Bepferl. Uigifliftgen WberRen ïLobelo iwBuen. jgegijnent te boete / 6. Banen frercB/ aengßt« troffen/ bie felbeaengeta(l/ ggeflagen/ bpbe 300. ggebangen/ be reffe neberggegaeßt/ enbe baet bpbieó. BaenßenO/ enbe alleBagagie beBomen : Wen oberffen Uuptenant ^trau« be/bie obet gun get tommanbo gabbe/en biab niet baet bp / maer 10 met be meeff e Officie« ren tot Ijamclenggelueeff. «softiac Wen 21.3(|anuarg/fgnbe ban ben Raet en« nemtftocct be bet Butggerftgdp tot lt;Bof5lar Wefanten Wtotg ban Wepmeren nae Bnpe« * nbsp;nbsp;ffabt ggehommen/ enbe met ben felben begon« «en te aero^beren. Waer op gp enbe be ©ene« rael Banntet ban Bnpeffabt ben 23 befeö fgn opggebjoBen/ enbegaernabatboojß. ©of3« lat beggeben. 3tlbact tot op ben 26. ffille gge» Icggen/op biel eßen barg fp btebet nainleggin« |
gge eener nootbptftigge befettingge/opgeb|olt;» 163^ Ben/enbe te nigge tot na ^eejen/een Btiipnf« togeßt ffebeßen/ggetongen/ baer ben Dertoeg bieó.berobetbe Cobliffge Baenßeno met een fonberlingge bjeuggbe / aio tot een goet ban Wobt beftgitBt ggeßtcßfaltcß begin fijnO lof» felitßen ^eropftgen/enbe Cgjiffelitßet intern tie oberggelebert ggetoojbtn. Wen 3110 gp boo^ber op j^ooRgepm met be ?trmabe boottgenießt/bieleße ^tab be Ui» giffiftge BogO te booten / betogle fp befeö te» gen eenen aengrgp gaer niet bertroubê te gou» ben/ gebbenggeniegtet. Banbaeruptgeeft gpgem na begeerfrgapppe BleO ggcbienbet/ enbe fgn ï^ooft-quartier tot bobcn Wen / een ï|effifcg Woip/ ggenomen. Webjgle gp nu beur ggebjiffe inggetoggen «Bettin«« Bonbtfegap op bat mael betnomen geeft / bat bie ffercamp;ebjel-bebïaetbeBojffclifBe Bnipiif Eoah togeBftge ffabt ©ottingen (toeltßebenWra« »iiwgt;« bebanlt;illp foobelebolfBr/ moepteenbeat« *’^quot;quot;X bept / tot bat gp bie ten laetffen bequam / ge« toffet geeft ) onber ’t tommanbo ï^ano ©eoi« gen ban ©artgauo alleene metonggebaerlitß 300. JKannen / baet onber eenige yo. te peer» be ggetoeeff 3gn/ befettet/ootB met ggenoetg» fame ^ïobianbe niet berfien toao/ geeft gp ben 8. ƒ ebjuarg in aller gaeff fgn lt;rouppg te Beerbe enbe te Boete/met t’ famen ben ^tut« Ben enbe Bagagie-toageno t’ famen laten boe» ren / enbe gem met bie felbe na bp ©ottingen ggepiefenteert in ’t openbaer belt. Waer op/ ’t 10 toner/bie Bepferfege enUigiffifrge eeni* ge fegotenupt bet ^tabt gebben gebaen/maec naebien ben Bettoeg in ttoee malen een 'S:torn« petter in be ^tabt / om goebe oberggebingge geeft j^efonben / foo lö get fcgieten opgegou» ben : Wotg bie obergebingge tonbt afggetta» ggen/ enbe bie anttooojt ban ben ©omman» beur/ bat gp gem toeeren toilbe/ ggegeben ge» toojben. Wefgalben ben i^ertoeg bie Croup» pen met t’ famen get ©eftgut enbe Bagagte tegen ben aenffaenben natgt toeber in be quar» tieren geeft ggerutBt / enbe gem baet in tot op bjeebet berirgt/ beerbirg te gouben/ laten aen» fegggen. Bolgeno ben 9. enbe 10. io be ^tabt rontomme geblotqueett ggetoofben / bat baer niemant upt notg in Bonbe Bomen / baet ban befe 2. baggen ober be btlegerbe met ^tiirßeii en bobbel fraßen bapper geftgoten toert/mact in fultßr toepnitg fegabe gebaen/enbe geeft be Bo?ff felbe alle pjgtBelênfonber bjcefe ongge» ftgoutoet bie geiegentgept bet Beffingge per» foonlitB afggefien / enbe baerop nae genomen toel-bebatgte Refolutie/ enbe ggegouben ©e» bebt / nae 4. uren / beo mo^ggeno biocgg bie booiß ^tabt ©ottinggen aen 8. berftgepben plaetfen met (lommen aengegrepen / enbe nae» bien bie belegerbe ban toegen toepnitg ggetal aenboltB/alfoo aen alle plaetfen niet genoegg» faem tegentoeer enbe booffieningge boen Bon» ben/bie felbe fonber opgouben booitgcbieben/ enbe baer onber met ^tutBen ban ben ©al» genbergg toatBet ggefegoten. Waer upt ban ggebolggt io/ bat beur fultßen ggetoelbiggen aenbal gp ontrent 6. uren ’0 mo?geno ben 11. ƒ ebjuarg bie ^tnb met toepnitg betlieo/bit» to?ieuo geeft berobert. Waer ban fgn boltB in be furie toat fp ban BepfetO polbaren betrap« ten/ alleo nebetgegatht/ enbe be reffe met t’ (a» men ben ©ommanbeur/ ©apitepn ï^ano ©e» ojgen ban ©artgauo/ootß gebangen/bieno 2. |
|
Hiftorilche Chronijckc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 ? 1632« auptettanten JDirljidbail BoKfn enöc «^cc» Darb ^teppcrtcn / cube een ©enö^irh gieter Äuffyn / enbe 6. bienacen/ bcfgöclgtBcn er«^ liffic JDomeften Franfifci de oblèrvantia bebcl* oojbcn0 / ben ntcutoen 2lbt tot Walrbenncbt «D. 30011 ^clinfboïp be^oberleben J®cnt3i« feben ^cOoubS tot 42rffoib naeffOdaten fone/ ootS 300(1 / genaemt ^. 3oöan ^cóoonc# man beg b 0043. ^rhouteg «Doester man/ bic gem in 't Jtuipt picrcbccrt/ mact bepbe in ben tegfjenbjoojbight« (lanbt uptgetueben / enbe Öacc na 't gljcmcïtc «©ottinghen begeben gab# ben : 3tem cenige j^onnen gbebanghen ghe« nomen / ootB 3, linnen betomen gbebjoxben. tOacropben ijertoebben 12. befeg/ ’t luelrhe luap ben éoubafh Ebo mihi, in be acthe ban ^intc 3ohan/bcur fijnen Ijof enbe Bclbtp:c^ bihcr jiy. 3!)abib Itippathcn/ een j^jebita» tic ghebacti / enbe ban bicgbcn (uitben ïBitto# ric/batTe Dcum Laudamus gbefongen/ban /. €ompaingicn mufquctticren enbe upt grobe ;ètitcben b^iemad faivo laten ftbicten. 3nbcr ^abt ie gbebonben gbebjotben acn «êtufbenenbe Smmonitie iç6.^turbcn ©c^ ftbut/ bacr onber 44.bobbel j^aerbé ban pfer/ enbe 76 bobbel ï^actben ban metaeI/39 €cnt= ncr enbe 64, poubt iamp;ufenjpbt/12. Centenr Honten/ enbe 7000. Jßufquct-bogbclß/ fon« ber ben boo:ract bie op het ûaebthupg acn aU Ictlep ^turfi-bogden boodjanben toaren. ®quot;ï’na,;5 nbsp;nbsp;g^en 13. j-ebutary beeft tjertoth Wilhctin phttfen 00 eenenCrompetfer na «E)uber(lat/ocnbclt;®bcr-^nentuf. Sïnmtmanlèooftman bcrgacbcrbc'©ptbf3fel« Âmîr’ ^*1^0® (îanbtn / en ben ûaet albacr bero^bent/ ï’frto8 sa tû begeert / bat fp baer in ber goebighept at# Affirm Ht tommoberen fouben/ enbe be Moningl« Jllaj. StÄ** tot .SUîcben te fubmitteren / toaer ou fp/ bat fp attojberen toilbcn in fehaften Dace berfela# ren. ^crhalUcn ben ï^ertoth ben if. ( acn bjclfbcn bagh beur Hanbtgraef WilDcIm tot ïjclfcn/ lt;®ber(icn 3o0an liefen/ bie 2amp;jupf# toytbftDe Defanghe nïrighfburth beur ober# gebinge ingenomen ig gDebJojben) ben boojf, 'STromuetter nebeng ben lt;©bct(lcnHuptcnant ’©coigy ^rcöcrith ban Btanbenfrenn met gantfrD billichc Conbitien ahberfing bacr De# nen afgDebcerbifDt Deeft. Wactop bic ^tabt Dem ben 17,tot obergDeben Datr berepbe/enbe alg ï^ertogD Wilhelm beg naenubbaeghg ten 3. uren ingDetogDen/ niet alleen ben felben een ©acnben ghepjefentcect / bic baer-in-ghclc# gDenegDebJojben polbaren inbc 2^0. (rcrclt Dacr mec(ïcnbcclg in bienft begeben/ enbe ter# (font gDeftoojen/ Wacr be ©urgDerg hebben oor6ccnenï0octbal ghebaen/ enbebullen# telg obcr-gDelcbert. ©encvacl 25annicr Deeft Dem in befen ootlt berftDeoben plaetfen bc# marDtigDt. ^BappenDepm igbp befe gDc(lclbc fact ben bp l^amelen ober be Wefer gDetogDen.t®tfcn Deeft be (labt Henigo/boojbe 3nquartierin# ge/ 8y Donbert ßytrbaelbcrg ach gclt/boojn/ fpetb / ghetoaebt om filceberen enbe anberg meer moeten geben. t)erboibcn lyoooiüyrr# badberg / enbe foo ootb J5plcfclbt enbe anbere plaetfen /ootb een groote fomme geben moe# ten. |
^quot;rtiiirBi) Sn fultScn ©ptorht ban papenDepm fijn tenigfu ;êtcben in ’t ^tift |)aterboinmcbcr «nbonbni afgDebcett/cnbc berber €ontributcen gebjcp# ^«rttwatfgDert acnHanbtgrneffWilDdm te reptben/ ootb in cttditbc plaetfen banbé IBapenDepm# fthen boltbe befettinge ingDenomen/ enbe om 163 2. fultbc (plaetfen totber ter gehootfaemhept te fa” llcfren bjengDen/ Deeft bc Hanbtgraeff fijn '^rmabc «««•“’'f» bergabert / eer(lclitb boo? WarburgD gDeto# gDen/baer in cenigDe Donbert JDannen in bc# fettingDe lagcn/bie fdbe met (lo?menber Dant berobert enbe bde ntber gDeDoumen. 3111g bit nu gDefeDiebt mag / foo Debben Dacr ootb bic (leben tragen enbe ©oltbmarfcn met accoojb obergDegDcbcn. ©p befe tybt Deeft Dp ootb JBinben / niet jnmUrH berre ban ïtaffcl/beuc accootb in fijn getoelbt f« a«”'”'^ gcb?acDt / ’t Inelrh ootb tec(iont met Stmene# Sê'mÄ# butgD baer op alfoo gDedDiebe. Wiefelbe bc# grarf wa# fcttinge Deeft ecr(l tot obergDebingDe beft na# ö^“” ’quot;»'’ bolgDenbe lt;0unrten boo?ghcaagDcn : Cerftelitb/ ©atmen Dacr metfatb enbe uatb/bjanbenbe lonten enbe begdg inbe mont foube laten af-tretben. lt;cn 2. ©iconlangg-gDebangDenc/ Det Det 3P boot rantfoen ofte iiptmijfcTingDc/ te# gDen bic beroberbe fjeerbenenbe bic ootb ban Dacr bne gebangene log laten en op tipje boe# ten (lellen. ëcn 3. «ïenftbcegDdepbt totnacCobe# Ilt;pt3 tebeegonnen. lt;en 4. JBct 6 Wagheng bie branrbe bc# ffDabigDbefbJangDcreï3joubjen paffetren te laten. 'C’en f. Mc lt;©Dec(lditbc bp Dacr oubc lamp;pbilcgien te laten bipben/oft met farb enbe parb ebengfjdijtb te laten affreeben. 't en 6. ©ie 23itrgccfcDap ongefpodieect bp haren Dnpfelirben bJooningDen te laten. lt;cn •’.©eg Commanbanten €appcllacn/ bic fith bp Dem in bicn(l bebinbt/ ebengdytb onberDinbert paiferen laten foube. JBaer bc HantgraefDeeft befe nacbolgcnbc Ißunttcn Dacr ingDcbnlligDt: 'Sien ccr(len/foubcn bie gene bie Iu(l Dabben Dacr bp fijn Mmabe in bicn(l te boegen/geen» fing opgeDouben/maer bw gelaten 3yn/maer bereftemetDet ©nbcc-gDetoecc begtueeghp nac dTobclentg getonbopcert Werben. Cen 2. ©ie begheerbe upt-WiffdingDe bet gDebangDene / foube gocbbJilligD toegD«# laten 5gn. lt;cn 3. ©ebiijlc ban ï^areifon. J!Bajc(l. tot ^bjebcnaHe ©heeflclicht noch bp Dacren 3^jibilcgicn ghclatcn bjerben/ foo liet Dp ’t op befe ootb Dftr bp blpbcn. lt;cn 4. lt;Sgt;oubctütaf-boeringcberïtranc# ben /ttocc Wageng be(lclbt Werben/ both bat fp tot be fdbe Weberbomfte ©pfelg te ruggDc laten : ï^icr-en-tegDeng fouben fp in goeber o^beninghe en (lillcbcng aftretben/nietgber# Woc(lcn/ Det 5P acn 3tmonitic/î9ictualic ofte anbere Wacren / ghdüde bie naernen Debben moghen. lt;en r. ^üubcbic35urgDetfcDapnefftng bcg €ommanbantcn €appcllacn ongDeroert gDelaten/enbe bp bc Dart befeDut Werben. lt;cn lt;5. ^0Hbc ailcg Wat gerooft/enbe in’t Hanbt hier enbe bacr gDenomen Beerben bc# langDenbe/fulcbg alleg fonber betalen gere(li# tueert Werben. lt;en ?♦ ,êoubcn ben 8. j'ebntartj fp alle bioegh aftretben/ op 3. malen martDeren/ maer bc ^Icutdg ter(lont obcclebcrtn / enbe bie jlBculen-poopc met 150. jeani^clftftl^ ©oltbbcfet Werben. ©über fultben Verloop/igi^ertocD Wil# F 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dtb” |
44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der
|
i ö 3 2. gelt« ban TOniniar mbe lt;6cncvael bannier rotten Ï^onintfein ^toeten na ƒvanr6enlant geboibert getooxöen: ^oennu(ulc)ciamp;apen« Oepra toernam/ foo öeeft ftp / alö öie öaer Deur tamelicS Intót gemaect toert / toeOev happer in’trontiete grppen neng^ebangOen; l)piö inbe fßaerte Weh erom ober öe ÏOefer getogé/ enöc aen öe flabt lt;£pnbecamp; pjoPianöe begeert/ oorB 3ïmmonitie en eenige^ompaingiffijns Idaren^ boltBsalDaerbegBeert in te leggen. Whem benquot;«™« quot;“ *•“ ^tabt/ op hope ban Wftfiffh enbeUn* becinttats nenburgfiS ontjet/ fulrrafnoeffv foopeeft ßp too^t, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;öiejlaöt belegert/enöe te gclijfB öaer beur ben Hantgraebeban ï^effen en t^ertoeß opeoigh ban Cunenburgß/ banmalbanöetafgßefon* bert/ öatöe eene tot öeanöer niet Bomen Bon* öe. «Delnple nu öe ^taöt met gßeen anöer be* fettingße/ als men. Compaingien^olöa# ten/ öie fp felbe gßebjojben ßaböen/ enbe met do. ^biecbfrße ûupters berfien Waren/ enbe bie 25urgers ootB totter befenfie onbienflelirB toneten/ foo ßebben fp ßen na bat bie ï^apen* ßepmftße met grooten ernfï appiorßeeröen/ ben berben barß ßaer obetgßegeben. ^aerop ^apenßepm allen boo?raet aen bmrßten enbe anöer öingßen ber 25urgßers bejle faetBen qp bjagßens na f^amtlen Taten berboereik l^ter na ßecft ßp nocß eenigße anbere omliggßenbe plaetfen bemaeßtiget/ oocb ben «Crießsburgß Weber berobert enbe ßirßtenlaeten. «®pbie felbe tgt ßecft ßp een aenflagß op een Wtnifrß Äegiment gßeßabt/ bat in een®lecB nabp l^orter/ onber ben ‘©berfien üoofe gßelcgßen ßecft / om ßet felbe onberßens te obeebaUen. Uffrifeijt Jßaer als bc ianbtgraeff ban Iß effen fultB te'^tt? öoo?nf wen bcBent Werbt/ ßecft ßp ben booif5 öepmftije ©bcrftcn een anber quartier aengßeWefen/ 0(fl9gen. baerßp met betet feBetßepbt ßemophouben Bonbe/ ’tWclcBc ßp ’tio Waer / bie naeßt ober in atßt nam/ maer beWplc ßp mepnbe ben ©pahöt en foube bp Blaren bagße niet Born* men betben/ foo ßecft ßp ßein in ßet boongße quartier weberom begehen. *©aer ober is be ©panöt aen-gßetogßcn/ enbe ßecft bat gant* feße Regiment gßeflagen/ enbeettelirBeßon* berbt/baer onber ootB ben ©berfien felbe/nc* bens anbere/ ©ffifieren3ßnbc/ gßebangßen. lt;©acr 3ijn/’tis Wacr/bp fulrBcnbetloop tWee Uegimenten tot ferourS aengßcBomen / maer bie ßebben ootB tamelitB ftßabe geltben. 2tlö nu bie ?LanötgraefF tpnbelitB mtt ßet oberigt boltB ßem is nae gßerutBt/foo ßecft fitß ^a» penßepm fonbec berlies Weber gßeretircert. i^icrop ßebben öe Ifeffifrßt fßortet in groo* ter ßaefi gequitcert/bier groote Iturbe/ bcel fBufquetten / |Bnlber enöe anöers meer in öe loop gßelaten / ootB een groote ©pcr-mo?ticr enöe tWec anbere öe befie (StutBen öie Uant* graeff JBaurih ßabbe laten guten/in öe f^e* ferberfontBen/maer f^apenßenm ßeeftfe ßier nae Weber upt laten Winöen. ©cWijle nu ^apenßepm ben Uanötgraeff ban ifeffen te ßart op ben ßalS quam/ootB in fgn ftanbt qualitB te ßupfen enbe te bjanben in t WertB Reiben/ enbe ßp alleen fonöerlinge aen ©oetboltB/ ßem te fWatB Was/ foo ßecft ßp banifertogß ©eoigß ban Uupnenbutgß «unrnbojg enbe ©cncracl »Ooobt/ßulpe begßeert. Waer £«ii»^ “P ^^®’^®fô ©eojg ban fgn 3trmabc 6 €om* penhepm/ paingientepeerbc enbe 4 te boet nae ifeffen-fthc geßa^ lanbt gßeftßitBt ßecft: jRacrbefc^ßiitWee o»'quot;« nbsp;nbsp;nbsp;mplen ban Ifannober banbe ^apenßepmftn/ |
bie fitß alrecbe Webetupt Reffen na ’t «?ert5* 16^2, fiift ©Jemen gßeWenbt ßabbe/ aengegrepen / bie üupters beröeelt enbe gefiagen/enbe fom* migße ©fficieren gßebangßen Werben : baer booj fitß bat ©oetbolt meeftcnbeel int boojfj ?^annober gßeretircert ßecft. 35e fLanötgraef ban i^effen is/’t iS Waer/ alfbocn met fpnen bolcBe in ßet ^tift frater* bojn gemtBet/ enbe mepnbe ben fdapenßepm baer beur Weber upt ^eber-^aeßfen te bien* gßen : maer be felbe cn ßecft fulrBs niet in öen fin geßabt maer ßp iS na ßet ©ert3'©iföom ©Jemen gßetogßcn, '»ibaer ßecft öen ©iffeßop na öen ©cnerael ®,^/ 3Jtßatius 3Booöt/ met fgn ?trmaöe öie Wtl pooo JKannen fierrb Was/ in ’t fLauöt geBo* 25gmtn. men/ enöe fitß met ßem gßctonjungßeert / öe meefie plaetfen öie ßem öe itepferfeße teboo* ren ontnomen ßaööen/ Weber in gßeBregßcn. Î 35c ^Weebtfeße ©berfic 35umeni beroberbe ßet ©iffrßoppelitBe ßefiöentic-ßups ©er* ben/baer booj ßp ßem cctficlitBcn met cenigß ©oIrB pjefenteeröe : Waer op bie befettipge ober bc 200 Jüan uptbiel/ maer ßoe öie in be* fcrgßefialte ban bc ^Weebiftfie ontfangßcn Werben/ ßebben fp bebonben/ fo batgeen baer ban Weber in ’ t ^lot ßecft Bonnen Bommen/ Want Wel 40 jgnöer neöer-gßelepöt / enöe bie oberigße altefamen gßebangßen gßeWojben/ enöe alfoo Werbt ©erben Weber gßeWonnen. 35cn ©enetacl 35oobt ßecft in befen tgbt ©urteßoebe belegert / enbe baer booj grooten ernfi gebjuprBt / enbe tWec bagen lang fierrb beftßoten / Waer op bie befettingße ßecft gße# accojbeert/ enöe öen 4 Warty mctbliegßenöe ©aenöelen/ Itogßclsinöc monöt enöe ^atB enbe ^arB baer upt getogen. ©pbefe hingen ßecft ettclffB35censboIf/ ©‘«f* bit ontrent joo Wannen flctrB Waren/ onber JJ’Äf ben ©berfien Wareßart HantsouZ bc ^tabt s?» ® ƒ rpburgß aenbe dbe bematßtigßt/en men *»«•/«»« Bonbe niet Weten tot War epnöe fulrr gefeßiet Was. ^icr op ßebben ßen bie ©nöerbaenen ÿo«» enbe 3nWüünöerß bes Uanbts op gemaerBt/ enbe bie plaetfc Wurfien Z met eenigße ©if* ffßoppelirBc ©jeemfeße polbaren ben bier* ben Wartg inbetnaeßt bc 35eenfcße obetbal* len/ fommigße neber-geßouWen/enöe bc refit gtbangen genomen. Wnu befen i^anbel öen MonineBban 35clt; nemareBen booj quam/ foo is ßp öaerom fetr qualic6 te bjeben geWcefi/enbe ßecft een ©ße* fant aen ben ©enerael 35oobtafgebccröigßt/ omteberBonbigßen ßoe’t met bcfe bingßen cpgßentlitB gßcficlbt Was. 35eWglt nuben ©encracl 35oobt ßem tcgßcnöenfelbcnont* frßulbigßbe/ mbe ßoogß ter Berten nam/ bat notß ßp notß eenigße anber ^Weeötfrßt ßoo* gße ©berfien/ niets baer ban gßeWetenßaö* ben/^00 ßecft bef ßalben öen ironing in 35c* nemareBen eenen Legation afgßefonöen/ bp öe WclcBc Waren €ßjifiiacn '^ßomaS enöe 35a* gßeöooöt / bepöe ügeBs-raöen / aen öen So* ning in ^Weötn/om alle mifbtrfianöen in te fien enöe Werß te nemen/öat alfoo bie faerBen tuflißenbie beptfc Soningßcn in gocben terminus fionben / enberaen ßem boojts geente* gcnßcpt ban 35encmarBen (ßoeWcl bit tgt al* ItrßanbtongßtlgcBtrtbtntn ban ßem booj* biclcn ) te befojgßen ßabbe. rillten Was ßet/ ’t iS Waer/niet fonber reben / btWgleöe Sep* ferftße ßem öie bepöe Stiften ©jeraen enöe ©eröen |
|
Hiftorifche Chronijcke. * ^ S 2» IBtcben aen-^eboben dabben/ Wanneer dp op Öaer 5gbe Wilöe treben/enbe pet-toat tegdenai ^Weben attentercntoilbe/ maerdpendee^: baer toe niet bonnen beWeegdt Wo|ben. . ^»tabeii nbsp;nbsp;nbsp;jSae beroberingd« ban adortedoebe / foo tp OtoÉ« bie^toeebtffdeltrmabe boeide jîabt^ta^ ftiie h”»' bengdtewtamp;t/enbedeeftbtefelbebtlegert/enbe stien. op bat baer metß inber ^tab bomen moedte/ foo deeft dp bte ^Wingdt met acdt ^loupen belcgdert. ^en 8. IBaertefdn ontrent 2^0. j®annen ban be ^Weebtfrde 3ïrniabe gecommanbeert gdeWojben / om bte iSepferfede ^rdanß aen be swingde aen te grijpen. Ï0elrben Aeiv flagd oor Wel gelutbt deeft/toant bie^edanf fe Werbt ben »epferfeden af-gdenomen/ enbe ten tameUeb gdetal baer bp ter nebergdelepbt gdeWo;ben : «Boed Werbt det baer mebe ber« ften / bat ongdeaedtet bte iiepferfede cenen fiertben uptbal upt ber ^tabt boen bonben/ bte ^Weebtfcde/alp gdemelbt to/bte ^edanp in daer gdeWelbt dabben gdeb^aedt / niet bp tdbw en 10 gdefeconbeert gdeWoiben. Ober fnlcbjcban bteBepferftdt in befett tot daeten boo^betle/ tgbtlicft in acdt genomen/enbe ben bolgdenben bagd in be ifoo. fïereb met fülc= ben fbrie Weber op bie ^edanffe aengeballen/ bat niet alleen bie boojfj. ayo. jammen mee* ftenbecl gdcblcben 3gn/cnbcbcrfïropt geWoj* ben / maer ootb Uoodnpfenö Obérée 3,up# tenant ^ocbWolb/ baer ober beurfedoten/cn* bc een Canitepn enbe ILnptcnant gebangden/ enbe nac ^taben gebocrt Werben. gt;ae bat nu be ^Weebtfede befe ^tabt met emft begonben aen te grijpen / foo te ^apen* depm al0 boben gdemelbt W/met fijn #rma* be nae det lt;eert5-jïift 25iemen gedomenZ om bie ^tabt ^taben te ontfettcn/etibe deeft on* berwegde bie blorgueringe ßottetiburgd ber* bietigdt/ oord niet berre ban ^eH eenied Ku* nenburgdsS boltd geflagen. , iSavren; ^acr Waren boen ter tijbt bed berflanbigc ff?’l •?* ^®quot; mepningdt gdeWceiV batmen befen pa-étabt. jendepm foo btel lucdW niet bedoojbe gelaten te debben/ maer bed eer bic bdegderingde ber ;5tabt ^taben gdequiteect/ enbe bic ^Wect* fede/ Uuntnburgdftdttbbe ï^effiftde #rma* ben te faernen gdeb’adjtZ enbe alfoo Ijeni met crnfl bit fpitfc bp tijbtp gheboben dabbe / foo dabbemen bed ï^nbt-berbeeben inbcn pc* berfaedfifedw €rcpt3 donnenafWenben/enbe dem ’t rompap berbjaepen donné. JDacr Wp laten een nber na fijn belieb é diet ban ooibdc. ’©tn Oencrad ©ootb ©oled deeft / ’ tip Wacc/in’t eccfle be aendomenbe ^apendepnu fede fitd gdepiefenteert/ enbe eett tamdied ge* tal ter neber gdelepbt/ maer ten deeft I^apcn* depm niet te niggde donnen douben/Want dp boed epnbelitd ip beurgdebïootden/enbe deeft bie booif^. ^tabt ontfet/ alfoo bat ben Oene« rael ©oot in ’t oube Uanbt / enbe ben Ober* ften Hoofpipfcn nae :öortcdocbc daer retire* renmocflcn. 25p fultden gdelegdcntdcpbt deeft Ibapcn* depm Wel lyoo. /Kannen nicuW-gdeWoibcn iâoltd/ enbenoed nietinallcpwelboojficn/ obtrballen/ bed ter neber gclcpbt/bcn meeften bed gdebangden / enbe dart ©aendenp in fgn geWtlbtgdcbïatdt/ oord det Uanbtbacr in’t ronbe/ fonbcrlingedctUanbttot itebtngen/ feer becWoefl en berboiben. pn deeft oord l^oojnburgd/ baer in ben Obetfltn Jtooljup* |
41 fcn in ben beginne geWeerden Wap/ met greo* 1632. ten emft acngdegrepen. 3llWaer dem oocd bc befettingde met t’facmen bc JPurgderp daer bapper weerben/ maer bord aio fp fagden bat bic ^apendepmfrde/ met deftied ftdieté daer totbenacnbalgljeffdirdt debben / enbe gde* meredt bat bieplaetfe tegden fultd gdeWdbt niet en donbe bedouben Werben/ foo debben fp fitd ffamenban baer op ïJottedoebe begde* ben. Onber befen ip pertord €ard ban ^ard* fcnILauWcnburgd/ (bic booj-befen ban ben 3âepfcrfcdentotûat5cburgd gehangen/ maer dier nae op gdeWiffe mate enbe bebingd / We* ber lop gdelaten Wap) nac bat dp in’t i-unen* burgder Sanbt enbe in 23arbcWitd cenigd ©oled tot pacre Boningl. jPajelt in ^We* ben bienfl enbe bedoefbep gemepnen euange* liftden Wefen gdeWmben dabbe/ alles tot ben ©clt-totdt beerbird gdemaerdt/ enbe eenigde bagden nac maldanbcc gdepicbirdt enbe bebc-up^cn gdedonben deeft / oord generale /Bon* fleringdc acngcflelbt/ met twee fierede ûegi* menten tc Werbe enbe te ©oere opgdebjoden/ in grooter daeH op aserttdaebe getogen / foo deeft dp dem met ben Oencrad Ooot geton* jungdeert. ©aer op deeft det beefedepben ftdcrmutfelen booj bc ^tabt gegeben/ baerin bt ^apendepmfrdeniet Wcpnitd ftootgdelc* ben debben : Onbe deeft dem fonberlingde in biergdelijede ftdcrmutfelen tjertord ^ranp itarel ban ^ardfen HauWcnburgd / bapper gdequeten. lt;ot Oden dabben bc ïtepferfede tenen ïScrtd-tooitn afgdebujocden/inet acr* bc aengdebult/ ehbe ^turden baer op gdefet/ enbe met aller mardt fied onberdonben ben ©ap in’t Uanbt Wurden enbe fabelen onber daer mardt te bitngljen. ©e ûupterije trord oord ban Wegden gdeb jerd aen boerste mee* denbeclp nac bic Uanben / om daer diucn al* baer tc ingnarticrcn. J©acc als bc 3nWoon« berp fultdp bernatmen / foo debben fp daer te famen berbonben/ enbe man booj man op ge * Weed/om bare ©jpdepbt te biffenberen/enbe bit Bepferfede af tc bjpben / batr upt fp fied Wtbtr te ruggde begeben moeden. Wicr-en-tegdenp ^ijnfp in’tXanbt geballen,^ genaemt det Älte-lanbt / enbe albacc tc bjanben aenge* bangen/alfoo batmen op ecnmaclbccfrdepben bpcren deeft fien opgatn. ©cWtjlc nu ^appendepm fagd / bat fgn is,,ppm: ©odd groot gdebjetd enbe afganrd aen ©jo* bianbe deeft gdtlcbcn/ enbe dnöaccöcur (bc* jequot; Wijle dët liant berbojben Wap ) wel fagd/bat dn ’t albaer niet langde dabbe donnen pou* bèn/ oord ten lactden Wel gantftd (bcWglc be ^Weebtfede 3lirmabc fitd doe langp doe meer berdetrdte) in bc dritden domen mordte/ foo deeft dp bp dem begoten / bc dabt ^taben tc quitcren. Oerdalben dP in ben uptgang ber macnt Hpiile bc flcntelcn aenben Äact albaer mtt banedfegginge Weber deeft obergelebert/ oord cttelitbc bupfenbt üijcpbaclbcrp / bie dp ber dabt in ’t gemepn boot ben aftordt dabbe afgdeepfedt/Weber gdegdeben enbe don bat bp gdebupjenber inqiiartictingde/ bie öefoj* matte bpbee danbt gdenomen deeft/ fitd ont# ftdulbigdenbe foo bed alp dp donbe/ enbe daer baer bp bermaent / fp fouben bie drantde (bie dp Wel eenigde donberben ardtee liet ) in acdt nemen/ enbe bie felbe ten beften daer laten bc# bolen 3ijn /dp Wille daeftitd Weber dommen. F 3 Wact |
|
Vervolgh der 1632, Ï0act op bP wet alle ben ï^okbe enbe 25aga* gie op ©erben enbe ßbotf^burgb martbeer* be / eene ban bet ^tabtß ^mtfien mebe gbe* nomen/ enbe fommige bernagtlt beeft. Onbertoege beeft bP bew aen ©jemetfutbe met (logmen fferrb latten booten / maet botb te bergeefb befotbt / enbe een tamelitb gbetal boltb baer bp betloien. ©apenbepm babbe gbeernt gbefien/ bat be Bontneb ban ï©enemart6tn / bembemoepet babbe met bet (labt Stäben/ gbelgtb bP ootS alreebe bem fo# berre gbebjarljt babbe / bat bp bie ^tab toilbe beftttên. Jßaer als bem op fultbp berftbepben Monitoria banbe ^toeebt* ftbt toegbefrbtrBt ip gbetoomen/ foo beeft bp bem tegpen ^apenbepm berblaert / bp en be* Obeerbe niet met betoegingbe ban eenigbe on* gbelegbentbept bat «eert?- frift aen fpnen ^0--ne te beengen/ bp en Bonbe ootB bat ©iffebop* pelitBe enbe ^toeebtfebe boRB niet baer upt ftbaffen/bp en toilbe oocB ben €ett3 faifftbop fÿnt 31nBomflen niet berBojten ; enbe bier op to ©apenbepmafgbetogben. ©eut btfen langb-0Üetoenfcbten ^ftotbt «n toert niet alleen be Rabt^taben ban bie lang®bupïigbt faeftoaerniffe enbe inquartie* ringpe berlofl / maet ootB bie gantftbe €lbe* flroom enbe bie t^anbelmge op ben felben toe* berbeb^yt. «©e^toeebftbebebbenbe^toin* ge terftont na upttogtBinge ban lamp;apenbepm met bare ftbepen ingenomen/ enbebte ^toim gber ^tbantfe met ben ^tbipO-folbatenbe* fet/ tot batter meer boItB aenquam : Töaer op bie ^tabt met 2. Regimenten to befet gpe* tooien. ^nwgen g^att toa# boen ter tbbt eenigben ttoifl tuf* ^Ataecb' fröw ben dJbenetacI ^oobt / igt;ectorb ban ftiie armai ILupnenburcb enbe anbere/ banboegpen bet be in ^e* Commanbo ober pet ätoeebtftbe ©oltb in fm*^5n5quot; J^eber-^atljfenbooïgneballen toaeruptoorB mi am ai beel on-o?beningben fijn gbtrefen : jDaer ten tiiatit ©00 epnbe toert pet allcö gbeflirptet/ enbe ben lt;0egt; öm piact* nerael UDoobt toert totten KonintB afgbebeer* fitb ten faejlen aen-grgptn/ enbe met enbe ne* bens ber gene ob verra, baer toe fitb bie pee* ren ©oifien enbe ^tanben fonber bat acngbe* hoben/ get toepnigbe obtrige/ bit metr op bie PtfctoaSebtnBojtSboojbenlöapenbcpm*. Winter-quanttren gatn tnbe htpoojenfou* ftben aftotbt inbtn Uegptr atngtBomen / cn* ! btn/troutobtrtitbfl btbebtBen enbe bernemen befobaefl benboojf5papenbepm mettfooo. j toilben. te boete 4000. te peerbc / enbe 700. Pjagon* j Wtlcfits alles pootbjl-gbtmelten peeren nersnaegbetogben. ^00 bat pertogp Ppt* i Peneraels Hb. enbe Poï|ïl. Penab. tegben o;gp ban Hupnenburgb toeberom 12. Æoi* 1 beft tot barer ingpelijfhertoiifeaf-gpeoibt* netten Rupters / 2000. Pupbtfrpen te Botte j nterbe gbetotftn Ptertn Ptfanten / etnfbtclS tnbe 8oo.^tbotten te famen öjarpt/ enbe baer i in ptrfoon/ etnfbttls beur peeren Rgtp-gra* nieöebpbe^toetbtffpe Krmabe quam.Wat j ben ban Weptjenpoben / als paere isepfcrl. nuboojbet tuffebtn baer gbeftbiebtto/ bat enbe IBomngbC JPajeft. generael jPonfler-toert bier na gbemelbet. «©p befe tgbt bielben bie peeren Bobben/ enbe ^tanben 111 Pber-enbe peber-lt;êlefitn tot Bief31auto een t’ famen-Bomjle / baer bp in btrattllagingbc gpetogpentoert / m toat gtpalte men fitb Bepferl. jPajeR.bieBoïtS te bo jen ban toegben inquartieringe enbe onber* boitbingbe bet ‘Jlrmabe bp ben aenfoetBinge gtbatn/ motbte bebben te atromobeten. pet beflupt ban befet’ famenBomjle toaSban be* feu natbolgbenben inboube: Dabi en bie Roomftbe llenf. ootB tot pon- flagO ben 19. tot bür nae 25ienauto bet* ftbenen / bet felbe anbermael rijpelbtb- ober# gargen enbe 25obeemfcbc üoningU Jï)a)t)l. toogen/ baf^ inncrlitbe brarbtcii enbe obtrid toepnif ' ’ bitbt / maet ben ©berllen ©aubiffen babbe bet tommanbo ober be ^toeebtftbe Wmabe/ baer bp cbentoel ï^ertotp däbeoig. ban Hup* nenburgb bet »©eneratlftbap in fitber-^arip fenbp bleef/ enbe opgljebjagpen togbetoop ben. |
onfen SIbergbenabfdjften akepfer / ïïonintB 1 ^3 enbeï^eere/ op biebeflelben laetflcn 26 quot;Pc* temb?. beo booilcbcn jaerO 1631. ban toegpen afBeeringbe ber fultBen / eeneö pertBen gljc* tato ^arc ftepferl. fDajeR. iäriiglifboltb te I^terbe enbe te Porte in bit Hanbt lt;amp;lefitn betreteerber enbe aenbangljp/’t lö toaer/ ban* ben ï^tere ©elbtmaerftbaltB Pjeperbarh / naematto ootb ban ’t ilepferlirBe pof felbe/ aengbetoefener teinter-quartieringpe ban ©ernflnbtuptgetogben/ onbtrbanirbfïer ge* ftbieber af-fenbinge/ fitb/ ató tegen ben pee* ren 'Kfgpefanten / alfoo ootB beur bpfonbet ftpipben parer Hb. en ©o?ftl.lt;©enab, bicnó itepferl. peeren lt;©ber-ampto-bcbiener op bato ben p.hujusmet meeroeren 2ïlbcrgena* bigbot berblarct : Pat/ ’t is toaer / paere Pepfcrl. jPajefr. befe arme Hanben upt ge* troutoet berten fpnet ootmoebirbRen tobben gbetoojben/enbe met ber inquartieringbebet albergenabigbfl gprerne berftboonet/ totten toilben / toanneet niet bie upterftr onbermp* bclieBennoobt/ enbe bes Hanbts felbe epgenc tonferbation pare jïPaiCftbet tegbenbeel te* gben alle bare mepninge enbe gbebarbren ge* IgtBfaem bebe af-btoingljtn : norbtansbaec bp in aepferl. enbe ItoningL 0enab. aénge* boben / bet foube bp fultBen toertB / beur bes peeren dneneratls bes Pertogben tot JPet* Belnburgb/ƒ rieblanbt enbe ^agan Hb. enbe ©Ojftl. lt;0enaö. op biCrgelbtBen temperamen-tum gbtbatbt toerben/ toaer mebe een gelgtB* matigbe proportion gbebouben/ enbe toeltBtt plaetfe meer gclcbtn enbeuptgbcflatn/bicfcl* beootB meerbers bebatbt enbe berftboonet/ maer infonbetbepbt ban toegben bet leggben ber ^olbaten/ een goebe toebtrlatige Olenin* gbr gbemaetBt/ ootB anbers ftberpe bifripli* ne baerin foube gebouben toerben. Patv upt fp aen bat Hant ^Ibcrgcnabirbfl togbers gbefinnet enbe begbeert/ boe bie felbe booj btfen pber tgbt gbebaf n / bat bet alfo op befe-mael/ booj baer niet en is af te fetten/ maer met enbe nebenS ben anber Hanben/bef» felben gbeens pier onber berftboont blpbenZ quartier cube uctalmgOß Comminanum in ben JtonintferijfBe 25ohejnen alfoo adfumcreujcn« be met meerber deduceren, fiel) oorft anberjS totfulrfir mat tot faciliteringe beffö iuerrhr/ ’tUieRBe borij oerb ben eenen tocgl) als ben anberen alfoo booitgljefteUft toerben morftte/ enbe niet beranbert toerben ftonbe/ bienflclitB aenbieben laten. ^00 fjebben be ï)eeren 13otfïcn enbe ^tatv ben alö fp nae ben laetH-flljcnoincncn Qaeöt^ |
|
Hiftorifche Chronijckc. ^^32. toepnieg bermogen/ bp geiler enbe penningg/ ggdgebmen te fpjeben platg/ ggeeramineret/ enbe ggeeruteret / oocb in alle anber mibbcltn bie pet gier toe bonben enbe moegten ggebon* ben Werben/ ten nauWfltn ggcinquireret. «Rnbe of fp Wel met *©ob enbe gaer confeien* tie betupggen bonnen / batfp nitt Wel totten beginzieb geftoggge tot hooit enbe uptgancb/ bic obermatige enbe l^ooglje fpecien bepbe acn ggclt tnbe piobianbe/ baer toe ban nooben fgn füllen / noeg ter tgbt fulcben bolbocningge in ben Raebt niet binben bonnen / oocb in ’t toe* fiomfligl^e Gheen ftopeöaer toe ften / foo geb* ben fp boeg bat norg aen ’t minflc/ oorb alleen Radone Ultimi conatus in gate nietjS moggen befibeccret/ ofte fp baec boo? aenggeften toer* ben /1’ fanten fp at0 nu ggelgtg anbet ïtanben (toelbe fp botg in proportione met benfelben fo bed jaeren tot gier toe trougerticg baer ggetelt enbe ggebaen gebben/ bp toglen te p^ebaleren bertroubiet/cnbe ebenonber anberen oorb gier beur ban alle braegten/fo berre ato get eplacp ! ooggenftggnlifb upttogfl / ggefa^aegt toet* ben ) niet bolepnbet get oberiggeallejStoefct* ten/ enbe bie ggetroutofle bebotie met |lanbt* goubigge bolbocningge te bemonflreten gge* mepnt waren/ in naebolgcnbcr togfe ficg met malcanber baer genen bercenigget. eerflelirb/ gilben beginne/ ’t io toacr/ bie boen 3llllcr-ggenabigg|l i|oogg(l-ggebacgter I^are itepf. enbe Saoningl, jBajefl. Seller ge* nabitgflgefcgieber bebinbt enbe bcro?bemn* gge/ bie befen lanbe ongelept ben Winterguar* tiere/ enbe botperingge galben/ in fdfö epgge* ner bebinbelitber aenmerebingge / bat fulcbp bie uptterfïe noobt enbe Confervatie flatus pu-blici ggeenfinb anberb toelaten Wille / fp gem bemoebiggfl onberWerpen/ fgnootbunanimi-ter baer in alle eenicg / bat een pber get ggene/ Wat alleen booitaen boo^ganben / ofte gerbooj ggefotgt Werben Ban/ Willicg/ enbe upt rergt lt;©nberbanttgtlen enbe trouwen gerten baer bp geeme toefetten / alö nu ï^arer IBajefl. boot* nemen beflanbtggfï bebootberen/ enbe baer bp ootamp; get uptterne norg liefde niet fparen ful* Itn norg Willen, j^orgtanb leben fp ber troo* geltrfier gope/ ï?are üepfeii, enbe litoninglil. JRaiejl. füllen onggebabitgjl niet op-nemen bat gier bp pro evitando temeritatis vitio enbe tot beö te beter gaerer / matr lt;5obt Wetet in’t gt;mn|te geencr opfettelitbe ontftgulbigingge/ fp gen alleen örfeo / alfoo oorb beur een bpfon* ber onöeibanirgU ftgjgben/ foo Wel bp t)nere Jtepferl. J!föaje|l. aio oorb ber felber t^eeren Otneralen ggefegieben foube/ ggegooïfacmfl aenmelben/ enbe ootmoebitg|l bibben / bat nu ben effect bien goeben Wille niet allerbinggsf cotrefponberen / ofte i^arer Ïtepftrl. JBajefl» enbe bes lereren «©cnetaels Ub, enbe ©otfil. «©enab. intention in befen Uanbe pro omnia niet bercpbt 6onbe Werben/ bat bie felbe fulrr bloot enbe alleene/ber puere loutere onbermo* glielitbgcpbt/ Welrbe als-ban be oogenftggn» liffegept felbe/ (macr lt;©obt bergoebe get/ en* be toil oocB mibbelanbcrö baer toe ggenatbe# litbfl berlecncn ) met meerbets betogfen fal/ “ïllberggenabifgfl oorb ©penbt enbe ggenae* birgfl toc-fcgtijben/ maer in’t oberige teggen benecniggcnflanbt/ban get minfle tot get meeffe bie minflc boog-fcttclicbgepbt gaer niet in-beelbcn te laten / baec op ruften Wil* ben. |
lt;en 2. TDie ^nquartferingge niet fpedali-ter op ben cenen ofte anberen ^tanbt (’t Welc* fic oorb fecr qualicb baer toe bomen foube/ en* be boeg radone bes lanbts berbattingg ban ben anberen proportionabiliter berb^agen toer* ben mocflc) macr batgantfrge Hanbt acute fiene/ enbe niet alleene bic nu ggemdte bed langge jaren tot giet toe inben lt;nbsp;anbe gaer ges Icgcntgcpt/ enbe gacjl befen/enbe gaefl een an* berâtant baer bic anbere ficg fgnc onera gants Willicg gebben fuppojtcren gelpen / merebe* lieb toe te laten tebolbocn/ in bolbomcner ber* battinge, maer oocb na ï^arer iiepf. JDaj.ep* ggentc aller ggenabicgflcr Mefolurton/ een ge* reegt-matigge proportion in’t îLanbt gegou* ben Werben foube. tjacre Uö. enbe10o?fll, lt;©genab. ben ^ecr «©cncrnel/gdgrb oorb fel* be alfoo beur Wd-ggemdren Ijeeicn ügebt* graben ban Weptfengoben ficg alfoo berbla* ret/batbc iiepfer enbe Öomngl.lt;©ber-ampts bebienbers Ub. enbe ©ojftl, lt;©gcnab. nebens bien in befen lanbe bero?binccrbé iiepfcrl. lt;©e* nerad Commiirario ï^eern ïtarel ^trebolo ban Jlliontagnp/ nac bes lanbts enbe pber oojts ggdeggentgepbt/ gier in felbe ten diipofition enbe afwerp te maceben / enbe tjacre Ub, en* be©o:fll. «©enab.nagoetaegten toefegitben füllen / bic ggelgcb nu oocb bolgget enbe 1)cc* ren ^tctbolo/ bacrom na ^napm / totboo?* beringge felbe afrepfet / alS gebben bic ï^cc* ren/®o?flen enbe ^tanben (ongeargt bic aso* nineb. ^toepbupts enbe ^aurtfegen ten bcc* le oocb^pptln/ enbe Gatbonfrlitn interen «Sgefanten baec teggens pjoteflcret / cube bat fp een meerbers/ als in ber bp geboeggbe con-fignation begrepen / gaer niet bonben ten bede latten gct©ojflenbom/ enbe fonberlingge bie ftabt ißjeßlauW/ oocb met aenboerin^t/gc* Igcb gtn fonbee fulcbt bie ttggenWoojbigge quota te fWaer ballen/ bat fp bp meerber be* fwaerben flatum publicum te begouben gen niet betrouben/gacr te bennen geggeben/ bef* galben ban oocb bic opnegtingge cener algge» mepnc Caffe, beur Welcbe Wanneer een pber get fpne proportionabiliter infertret/ enbe baer upt bie ^olbatcn fonber onberfegept/in Welt* ben ï^oïflenbom fp inquartierben/ in gdgeb* matiggen ggttallc Waren / bic befte ggelgcb# gepbt is begouben ggetoozben / boowemdieb bat atgtec-blebcn per majora, enbe fulcben proteftationibus nitt bcfcrecenbe / gtt gantfege toereb baec genen berblaccet/ of tod get cene enbe ’tanber beel bie tot fulcbec inquartitringe eft berulcgingc ber ^olbatefta ban nooben na bes inbomenben af- enbe uptbeplingge/ goe bcle Compaingien enbe fiegimenten in pege# lirb ï9ojflcnbom quartieren foube/ alfnu/ en# bc pro interim acn- cnbcboojt-gefldltt toctt/ bat borg natmads op get ggene/ toat bie beur bes ï^ccren lt;©eneraciS Ub, cnbcï9o?fll. lt;6f» nab. nac gope anberftoerts naebolgenbe beter f^cpjopoïtioncerbc bcbeelingc tnbe reforma# tion tn firg gouben / fal alles gertbuceret enbe fulcben manière nac bie uptboeperinge aenge# ftellet/oocb gaefl ban’t begin foube aenggere# benttoerben, lt;3rcn ?. fine fulrftr/ enbe betoijle men open* baer bebinbt/bat in ber fnelbccrbicgcpbt/ enbe gaefligger uptggebingge tenes flucb ggelts/ tot compleringgcbcr Regimenten albermecfl ggcleggtnis / foo Willen enbe füllen alle enbe peggelicben W|flen enbe,€gt;tanben/ Welcbe bp gen Ilt;5j2, |
|
48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der 16 3 2. bp Ö^P gO^inqitarticröc ©berffe / ofte beffen ben Commanbanten/ cnöe fonber uptfieV een flucb gdtö foo googg als bun bact mebe op te Bomen/ mogeluB tot boojtllelHnge bet fegat» tingöen/tn afdarb/nofljtano als boojgbeincP' ter Ratione bet ^tanben onbet makanbet/fom bet cenigherbanbe prejudicie teggenö ojbent# lirBet quptingfje/ bat fuIcBjc op bie ^tgattin» gOen gbeftbiebc / boo; ben götfaemflen bagge upt te tellen, ©ie effedive boojöanbene ^ob baten/ootB met pjobtanbe alp bjoot/ blepffö/ 25ïer/ enbe Refpedive ï^abet / cnbeUlupcö* boepet/beo ï^eetn ©enetaelp Ub.enbe ©ojifll. ©enab. ©jbinantten gfjeIncBmatttö betfien/ ben treten ©betfre ooc6/ fo oot be nabolgen# be ©jfineten/ bate boojbeelen/ enbe eetfle in^ amp;om|len / bie banben ©benerael Commürario ï^eetn ban^ttebolo nae ontfanggene Confignation ojbentlicB teptBen / enbe fkB Biet en tegbeno allet goebeBtijgöfbifctplgne/ enbe ’t ggene baet toe bebooit / oorB in bes Ï^eeten ©enetaels ©jbinantictenbeelcfpecifice etpii' metet / mact ijifonbetbept batmen alle plaet# fen met inlanöifib Bleps enbe bier / foo goet Bet booïBanöcn is/ boo; lief opnemen/be ©f» fitters oocB/bie Bet geit niet altemael in puncto baertoaerc in eenicBgBtbultflaen füllen/ onfeplbaer te gBcttocRen. lt;en 4. Ï©elf Bes om bes te meet te beBouben bie i^eern ©otfien enbe ^tanben / ben l^eern ©enerael©elbt-bjacBtmee)ïer / ï|eem ©B^v dian/ ©jpbeem ban 31110/ alStoclcBe ban BaetiLb. ciibe©02ftI. ©Benab. ©eern ©ene» rael. ©BetupcB-meedten/l)tern ©rabenban ^cBoubjenbureB / eerfus tot ficB te bibben/ enbe met Bem communication plegBen füllen/ Boe’teene enbe’tauber punebtbatinberoj« binantie pettoes bupfter ftBgnt te berdaen/ enbe ban Bun tot bien epnbe / toaer mebe tuf* feBen ben ^tanben enbe polbaren bes te beter gBemflBtpöt enbeb)epnigB,er flrgbt fijn mo» git tot berlicBtingBe / enbe fultben beurlou# teringBe liet 5p/ gants boo? ficB / ofte pro in. terim, enbetot op bes Leeren ©eneraels Ratification aller plaetfen te notifireren. '»Cen v. i)et l)ooft-üjereil bet ^nfiomfltn enbe ^tBattingBcn enbe tompleringBe betref» fenbe/nabemael bie ï^eerf ©ojden enbe ^tam ben bemertBen / bat in ben felben liet meefie gelegen fp / enbequafi cardo negotij betfieret/ foo moeten ootB bp ben felben fp fitB aen ’t meede bemoepen enbe aengrgpen / enbe Btblt; ben ober fulcBjc bernteunet bp BaerUb.enbê ©ojftl. ©Benab. birBmaels ^oogB-gfiemel** ten ©eeren ©Bcnerael / toelrBe fp fulcbr boo? te bjagBen / niet alleene ©eeren ©nrgli-gra» ben enbe oberde ban be ©onaubJ enbe ï^eeren Commiffario ^trebolo/ bJeUBeboben bien 1)3» ren WegB baer Benen gBenomen / bermoebte/ maer oorB een epgBen ©efante befBalben boen lueber afbeerbigen met befer obferta enbe aen» bieben aengBenaemte5gn/bat totgBeWoo» ner tompleringBe / op alfulcBe Regimenten/ toeltBebefen Hanbe geabfigneert 3pn/Btn een bolbomen maent bctalingBe gBeben / baer toe gelgtB boben gemelt/ met baer tellinge pbets ©berde een dutB gelts/ tegBenbJOOjbieB ter» donbt Bet begin mafien/enbe op lift boojfitli^ ticljdt als mogelitB/Boemen Bern petjes ben termijn Balbc bjgbets fal raet feBaffen en Ber» batten bolgen fal/ bp enbe nebens bit efFedive bp toefenbe polbaren met pwbianb norfitanS |
bupten ben gelbe ber 4. manben / enbe refpet# 1632. tibe 6. enbe 9. gulbens/ betogle be felbe fonber bat/ totten SnBomdenbesmeedenbeels sBt* beputeerbe berplegen enbe bebienen ben ©bet» den / enbe anbet ©fficieren ootB / Baer boo?» beel enbe eerde blaberen of inBomen/alS boben daet te tellen / enbe bat fultBp lut fmaer enbe onmogelitb |et ootB in ’s menftBen oogen te 3gne ftBgnt/ enbe ootB berftBepben beel lt;on* nen ©oitbts aen-loopen fal/tot mettBelitBen effect gerit|tet toerben mogBe/ ten uptterfien enbe pberieBden bemoept 3gn bullen / fitB Bier-en-tegBens onfeplbaer getroodenbe/ bat allen mifbmptBen / bie be polbaren fomtgts anbers tot beb^angB bes armen UatibtmanS attenteren motBte/ bp erndiclBec enbe Booger draffe/fonber naelaten/met berbetermge Wet» bt in enbe af-gBedeHet / bat effedive Bier in’t Uant fitB bebinbenbe/ en bergaberben bolrr/ ootB nae^are üepf. enbe üoningl. JBajed.. 2llbergenabitBJïcn bectrooding/ foo Bacd Bet gebjojben fp en op ben boet gcbjatBt/terdont upt ben lanbc/en na ben bpant gebocrt luerbe. lt;cn 6. ï?oe bie Bier-toe-noobigBe fpetien faepbe aen geit en pjobianbe teberBrpgen 31)11/ is gBetois bie grootde enbe matBtitBde bc» Bommerniffe / toeltBe bat gantftBe toertB al» berftoaerd maetBt/ enbe ben goeben mille en» be bic troutoBcrtitlde facgBecrlitBBepbt niet/ maer gantfeB enbe gaer te ruggBc aenb^gbet. ©nbe of tod ban berftBepben extraordinarii mibbclen enbe ©olerten / toeltBe univerfaliter beur Bet gantftBe Uanbt Babben aengBeo^bi» neert/enbe bebonbe/ ootB Bier beur bat toertB tn pet-toat berlitBtet Bonbe toerben / om fo te fp^eetBen : ^00 Beeft Bet borB in fultBp/ men dtB be ©cncratl gBclgtB beurgacns algBe» mepne berplegingBc/ enbe Bier toe biendlitBc ©affa niet bereenigBen mogBen/Bet ootB tod niet fonber bien/ bat be extraordinäre ©oletten in ben lanbe Ben fo feer ftoacrlitB pjattifeten/ enbe niet alleen cene ofte ttoee plactfen/als ben gantftBen lanbe gelgtBmatitB applitecen la* ten/maer baer blpbé moeten/bat pber ^tanb bjp gelaten 3p/ enbe Bp fitB fpner plaetfen en» be oo|ts te bcBommeren Bebben foube/ gelgtB Bp mepnen enbe bebinben Ban / bat Bet 3p per ordinarias fieurarum, ofte alias extraordinarias infgn®o?d«nbom enbc©ebiebt p?attifecr» litBeColledas, Bp befes toat op Bem Bomen fal/tcfamcnrirBten/ met fpner ftBulbigBcpbt ter rcrBter tgbt gebat 3gn/ enbe baer beur i?3» re aBcpfctl. J^ajed.biend baer op principaliter te fien/ fo bcle immer mogclitBc mcnftBelitBe beboo^beringe Belpen matB. ©en 7.3n fpette Bebben be j^ceren ©o)dm en^tanbenupt noot / foo berre gBeraerBen moeten/ bat mogelitB bie Referbaten/ als 00e l^arc itepf. jlBajed.in bienuingegaen aen» g^eboerbe nieutoelitBder 3lllbergenaebitBdc Refolutic/ inbato ben 9. huis, fp bieHepfcr» litBc oube rcda / gBclgtB bic felbe fitB tegen» tooojbigB bertoont/enbe inber baet bebinben/ ( maer bact onber fp botB B«t SB^nc / bie Baer Ub. enbe ©o^dl. ©na. ben ©eeren ©enccacl alrecbc babelicB acngBetoefen/ enbe bectoont/ niet met berdanbe/ maer Bier mebe bupbelitB CjCimeret / enbe tot fulrBen epnbe toaec Benen Bet ccnmacl bedinerct / enbe afgetreben boo?» beBouben / ootB toanneer alleen / ©obt refpi-ration bcrlccnt/ tot beffdben goebc mepningOc Bemboojber bcrobligeret toeten toillcn)inf» gelijfB |
Hiftorifche Chfonijeke.
49
3 2. ncïnchcnôic Veebnjbevö/ gftehjrhtie fdtoc ben io 55cccinlgt;? .bcjö booilcbc jaerö fap get iSeviv Ilafafclje/facflupt tier seftôtebc Anticipation,oft ooeft met onfaergeloopenen btrfttnmcniO / on« gfaeaefaret fiefa faeUtnben/ in fulrfecr gfaeflaltc/ faat/toat alreebe facenmael tot be Bepf. €ame«
ter ofte beflclfaen ©ntfangOerô ganbenofaer« Çelefaert Inaô/ of get gelljcfa non fada anticipa-tione eerft in ƒefamario befep gfaero gefallen toaere / bie loffehcfac iiamerer / ofte J^aere Jil^aiefi.(nocgtan!Spber ^tanb Uoojbefaotiben tuat gp ber ©eurtorgt / enbe anbere Brg^f-beftoaerniffen galbé/ fap be Itamer nocg boo? prætentioncs gêbfacn moegte) berfaigben/maer Via t ba ec genen babelicBnotgnietenquamc/ ( bat get frgoon ex mora, beß ^tanbeö / notg ban September/ «Ottober/ jgobember/ ofte boo?ber te rngge/beroetenbe ben tieren 100?« Ren enbe ^tanben/ alles enberbeeß tot op ben eerRen unium anticipando, epnbelicB bol in te b?engen/ beur bat ganfege Haiibt alrecbe acn« ggeo?bineert) fooberreget aenreptgt/ baer« mebefetureren füllen.
lt;cn 8. enbe of biel ’t ggene ben Dlenfrg-pennmcB enbe eettoaren boet aentreffen / bes ï0ecren ^ber-ampts llb. enbe 10o?Rl. ena. baer gene gegangen felbe Contributiones ban« ben jJceftentjouWero enbe Ï0ee-b?pbers te fe« pareren / enbe boo?ï)aeve iiepf.Jl)ajeR.alfo ootfï mX^emftabt faefloten benzo ©etemfa?. ggeftgiebt/ om bpfonber te referberen/ foo le« ben boeg bie ï0eeren©o?Ren enbe ^tanben bec lt;©nberbanicgRer gope / betogle nu aengto« roerbe XemRabt feparation anbers niets ‘W fub iiia conditione,bjanneermen ber inquattie« ringge teggen bie aenggefaobene obferta gant« RgelieB los fijn Bonbe/ foo bolgt/ bie primçva deflinatiojOotB fo toel bes ï0lêpfcg-pennintBy/ enbe jDeule-gelt/ als ber Xee-ö’ubeiß gants tot niet anbers als alleen faetalingg ,ber ^ol« batefta/ enbe beb?ijbinge bes ïLanbeo ban alle bes CrtjggfbefbJaernis/aenggefien gebjeeR/ enbe get nu bic upterRe noot enbe armoebe bes ^nbes/ bat get ootB notg baertoc aengetoctr bet bjerbe / fultBS onbermgbelitB berepRgt/ Ï?arc fepfcrl. jDajeft. maer bie 3p borg gier ober XnbcrbanifgR totjber begroeten Willen/ bjerbe ootB bie coiled as met getXccRe-gelbt pari paffu amfaulcren /en ban ben 20 ióeremb. atn/ tot gaten ganbé fitg fo beel te meer in be« 1 fer noot te berloffen / fitg toel te laten gcballé.
Xen 9. lt;Dacr bp fp gen ober befeS en fo bclc ben ©lepftg-penninrB aentreft/get ggene bat We iïepferl.3©ajeR. ben itanbe tot tonten« teringge befen Creditorum baer ban te ruggge ggcben'?tlberggenaebiggRfaetoilliggct / enbe op bic tgbt foo langgc bie ©lepftg-penninrB ban bic loffclitBc Carnet ontfanggen toerbe proportionabiliter, baer op Bomen motgten/ ban bit nu gemeltc Carnet af te nemen / bnp« belitB boo?begoubtn.
Cen 10. jfeaergiet-en-teggensgetbofabc« le Xier-gclt galben/’t toeltamp;e anbers een acn« fienlifBepennintBfaeb?aggenfoube/ enbe ben refcebaten gelütBfo?mitg in foobantgger ge« Raltc inne-ggegouben / enbe in miliiiam ggc« impenberet toerben fouben / fitg baer genen beramp;laert geböen toillen/bat in ben fclben ï)a« re iicpfcrl. enbe üon. jDajefu ben minRen inbtatg oft berBo?tinge niet geftgiebe / maer bie felbe gfielgcB tot gier toe alfoo ootB boo?« ber Oacre JDajcR. onbetbaniggR ggereptBet
enbe uptggcbolgget ƒ alle enbe pber fultfic fac« goo?litamp;c Collen en ^tgattinggen ootB/goc« toel men foo beel nae-ritgtingge enbe Benniffe ban bien geeft / bat acn anber plaetfen enbe Üanben bie feige ootB tot gier getoggen toet« ben / alfoo een proprium regale Xaerc jlSajeR. gantfeg ontfaecret gelaten toerben fouben.
Cen n. Xotgtanß fal bit alles/quo ad flatus interfe, ggeenen anberen als ben nac-bol« ggenbenberRanbegefafaen/ namelitB / ©at/ ’t is toaer/get ggene toat pbets plaetfc aenben ouben ilepf. als oorfi XeeRe-ggelbt / jDolc-gelbt enbe ïfllepRg-pcnntntB notg t’ontfan« ggen is/ banpberen lt;§tanbt rnaeg bergeben/ of bergrootet / enbe tot inquarticringge gge« fa?upcBt toerben/maer gp gier mebe ftgulbitg enbe btrobligeert 30u/ get nacmaels teggen ben alggemeenenUanbétoeberomte betgoc« ben / enbe goebt te macefien / naebien anbers/ enbe baer ben ^tanbt fimpliciter fulcBe refta boo? fitg faegouben bo?Rc / bie berfupmigge/ enbe toclrBc beel refla gegOOpet/ in condmone longè meliori boo? bc ggene bie gare ftgulbig« gepbt te retgte af-faetaclt/ ootB toel per antici-pationes gem RatclirB acnggegtepen / contra manifefliHimam æquitatem fitg bebinbcn / enbe Ötfsötlötfet» toeBomRirg met l)are jTSajeR. enbe bes lanbS googRen nabeel te p?attifercn.
Cen 12.Op batmen gier in bes te meet nac» riegtingge enbe ggetoifgepb gebbenmorgte/ fo fal cen pber ^tanbt ban bato befes faeflupts faeginnenbe/ fainnen een maent tijbts/ cen ggc» retgtigge confignation’t ggene get XecRc-gelt get gantfege jacr ober {per anticipationem, na« melgtB tot op ben cetRen Junium gercBcnt) fan gem berbtaggen / ootB ggelgtB gp felbe cenf« bcels ter Mepf. ïtamcr afggeboert / cenfbeds tot bc teggentooo?biggc inquarticringge in« ggegouben/ te faetalen / baer bp ootB ben ont« fangger atteflationes copialiter annetteren : in ggelgtBen togfc fal get in’t toeBomRigge bes ï01epffg-pennings enbe jDciilc-gelrs galbcn ootB ggegouben toerben.
Cen 13. jSabien fap bc ggcbup?cnbe belibc« ration bon fommigge ^tanben befes met fac« ftoaerniffe acn ggcb?acgtgetoo?ben/bat boo?« maclS'Ïllnno 27. cttelitamp;c privati enbe fonber« lingge bic l^ecrcn Commendatores, enbe cenf« bcels Capitulates, onggeargt fp in territorio fac« grepen/ootB bic ^egattinggen tot beS Uants ï0o?RelitBen CoI-amptes ggeben/ enbe faloot à jurifdiétione exempt! fgn : ban notg tottcn Mrgcg Contributionibus fitg nict treeBen la« ten/ maer get fp gants erenipt 3gn / ofte gent anbers ban gacre o?binaric Caffa, maer toillen ten bede ootB toel ban anbere/aen anber plact« fen ggetogen toerben. ÄIS berBlarcn bie Ï^ec« ren DoiRen enbe ^tanben fulp gier mebe baer genen/ gopen ootB ban l^aere üepf. enbe Mo* ningl. gt;ajeR. 2lllbergenabiggRbacr ober fac» ftgut te toerben / bat notg Commendator nocg pemanbt anbers m hoc extremo ncceffitatis ca-fu eenigger epemption / gtt roert ootB gcr toe goe fp immer toillen / (alfoo ban ï)aerc ïtepf. iBajcR. eben tot bien epnbe ootB ben ftloo« Rcren ggegcbencfpeciale^nubegarbc in fie* ber-»®oRenri)tB/ baer toe ggereRringcret/ en» bc buptelitB uptggefet gefafacn/ bat als nu ban mebelgbcn enbe conféreringge bes Urnggß« contributien fp ggeens toeeggs baer beur fac* b?Ööt 3gnfouben) fitgggeb?upfBenofteber fclben ggenieten Bonne/ maer toat op genpro-G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;porti-
-ocr page 561-|
ÿo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghdet 1652. pomonaliter lîoinct / Qïielijffi aubère / fonber toepsOeren/ haertc biaghen ftljulbicfj fön/ noeötansi een pber na inhoiit bes boongen be# fluptjS / be 3111110 1629. in 3Becembj. aen bic plaetfe tuner genen gp anberö gbetuoone tjs/ enbe bie ^egattingenaffeonbirgt/ gegouben/ enbetoie gern boo?ficg aen een anber ylaetfe teilt teenben/ alfoo oorb anbere gen tot fitg te treeften niet ggebnlbet füllen teerben. '3Fen 14. «Die «i5root“lt;i51ogoutoiftgt^tan# benuptggejlane grooteoberlafien/ enbegge# Igtft fp boojtaen gants enbe gaer gerupneert/ enbe niet meer bolggen fionnen/ is ben i^eeren lao^ilen en ^tanben ter ggenoeggen/ enbe ep. lacp I meer als ggenoegg beftent / fp teillen ootft ban gerten teenftgen/bat gen tonbe gge# fecoureertenbe bpggeftaen teerben, jBaerbetogle een pber als nu metgemfel» ben ggenoetg te boene geeft / als moeten fp al# leen pacatiora tempora in ggeOult bertuacgten/ maer teerben bp teggenteoojbiger berplegin# gge billitg in aegt ggenomen. lt;en i s.ïDetegle get geet motus majores pel-lune minores, enbe mé get teater met reegt baer in b^agget teaet get bper aen’t grootse is/foo gebbé bie f^eeren ï^ojfïen enbe ^tanben booj befe-mael met anber jfanbes deuberationibus ootft refolbermge eenes enbe bes anberen pri-vati, enbe fonberlinge bes ïL'.iiötO Credkorum in gereptfetefupplicationenfitg nietberftla» ren ftonnen/fultftr alles tot op beter gelegene# gepbt ober-ggefien / baer toe fp ban/ ggelgeft ^arc Ub. enbe®oi(ll. lt;©enab. bie ï^ertogin ne tot befliegen met garen ^egattingm pr« tentionibus, alfoo ootft allen anberen foliritan# ten gier mebe ggeremitteect / enbe fp als-ban in begoojlicfte opatgtirge te nemen / nertroo# fiet gebben teillen. lt;en 16. iUaer anbets/ op bat ebentoel tot bebooiöetingftcberinqiiattieringöe / gaöigg booiloopenbe noobigger bes itants gelegent# geben bp ben »öcncrael ban ben lt;ol-ampte/ ootft pet toat inbjatgte enbe boo? ganben 5gn mogge / enbe beur ggebietb ber fpetien cenes «nbe anbers niet getatbeert begoeft te teerben/ foo gebben bie ï^ecren Borgen enbe ^tauben eener eenboubiger ftlepne guipe/bgf ban bup# fent fonber bjeeber «©ber-amptes upt-ftg^g# ben / ofte Dublicatum op boojgaenben läag-natgt beur get gantftge Uanbt onfeplbaet fub pœna executionis in tc bjeuggen fitg btreeni# lt;en 17. ^nfgftelgfgen ban toeggenbes op ben JDaerte aengaenben famp;oolfrgen Uanbtf# batg boot noobirg bebonben / bat bie ban ben ÿeeten ISurgggrabcn banbe Oonautee aen# ggebjatgte/enbe fgner onbetbanen gefthieben inbal enbe oberloop bp ben ïromnihin gt;’len beteeegglirftbeftlaget befgalben ootft aen i/i re Mepferlitfte iX^ajeft. felbe ggeftgieben/eiibe bat borg ben booiiggen bergootgben Collez enbe aenggelgmber Llepteffalten galben/ gge# boerbe ftlaggen enbe anber / bpfonber ban tee# ggen tongitueringge getoigct €ommiffari# en/ toeltfte vtnnque bie tufftgen bes Conintft# rijtftr Idolen enbe ben Uanbe ban plegen hinc inde berbaUenbe bifferentien alfoo/ bat bie be» fteaerbe enbebcb?oefbe nieteergadtribunalia ofte fora ordinaiia begoefbeubertoefen teteer# ben / birimeren fouben / baer bp annecteerben petitis motgte afggcgolpen / bic Compadata ootft ben Archiuis Regni inggelgbct/enbe beur |
bat gantftge ïtontnefirgtfi tooien ggepubli* 1 ^3 ’' teert ggeteoiben/ boojbere interceiiionales guagt; litftofte nautoelitft nf-ggebtben foubc teer# ben. 25elanggenbe nu ben ganbt in Wuctenbur^ jstm* lt;^ gger-lanbt/ foobegonben op bietgbtbpbeSamp;^S ConinggS ggelutftiggenlamp;ïogreflren/be lieben ® albaer goet ^teeebtfeg te teerben/ goeteel get inben uptgantft bes boonggen jaersnorgeen peritulens aenfien gabbe in bat felbe i^ertotg» bom. lüantbe d5tatfban dllp enbe 2liltrin# gger beggeerben babelitfte ^^nquarturingge ofte get onbergout. Cot .èegoïnöo^ gingg get ootft fecr erbar# melirft toe/ teant op ben ^. Cggg-batg teert be iïertfte albaer toeggeftoten/olfoo bat be ge# nc bit be boojigge baggen gebietgtet enbe tot# ten 5©ifcöbes ï^eerengacntoilbcn/fultftpniet upt-riegten ftonben / maer in gebe ban bien/ moegen fp aen be italien arbepben ; iDorg geeft get gern met bitonteefen gier nagaeg betanbert/ teant Cillptn is niet allcenc met fgn ‘3llrmabcban baer afggetoent/ maer gp is ootft teerg nae »Cnggelgabt ggetoggen/ toant be Mepfeefege gebben ootft upt bjeefeboojbe ^tetebtgge / get lt;©eftgut enbe bie #inmoht# tie ban ^tgoinboip teecg na d5unfboip gge# boert / enbe tergonbt fulrfteplaetfcn / ongge# atgtet ^p get taemelgtft bebegirgt gabben/ gantfeg geguitcert. ï^ier op geeftmen in Ï©urtenburggcr-lant booi ben Conint tot ^teeben begonnen boltft tetoerben/ enbe gebben beüepfetfege ggeen Wntribntic meer teillen ggeben : lt;©aer upt bp be Ogtegelifbe / fonberlingge bp be fultfte bie m be nieutoelinggS op-ggecitgtc aioogc# ren en Stifteten gaer bebonben/groote bjeefe enbe btrfegjitften ontgaen is/bpfonber betog# lebc^toeebtfcgcgaerin’tUanbt lieten fien/ ^mÄ enbeoeCatgolifcge begongen tc gups tebe#^^ foetben. »©ie tagen ootft in ^teaben tarne# ^epw Igtft toe/ enbe namen be eene plaetfe nae be an# taA“** bere in. gt;©nbe of teel be Jftepferftge gaer on# bergonben/ in bcfen gaer tc teecren/ fa en teil# bet both met gaer niet teefen / enbe fonberlin# ge ben dybergen ^tetebtftgen ^eerrupterZ teeUfie gem op bic tgöt in ben ^teabiftgen ï^'.ll bebanbt/ bebe gen grootcn afbjeueft. Want als op’t tpnbeban^cbjuatÖ fomnurg iaepfers boltft op gaer acn-toggen/ enbe bie booxtoegt ootft alreebe tot ^ontgepmb / baer ben i^eereban Uimburgg refibeerbe/teatten acnggeftomen / enbe een ^toeebtfege partgpe tot aen ©elbergg ggejaeggt gabben / foo geeft gp eergonbt als gem bat beftent teeebt / bes Coninggs ggeb^uptft ( toeltfte ggemepnlitft ben boojtotgt/ bes bpanbts impjege of boo?# nemen/get 3p btoalenbc tc maften ofte toeten# fcgap tebeftomen / placgte aen te grijpen) ob# ferberenbe/ gem boo?nam/ met befes JBajoo? enbe fpner Compaingie na ©elbecgg tc gaenz om booibcr ftennige te ftrgggen. 3tltoaer gp ban feerfter befegepbt berftreegg/ bat be bpant in^ontgepm ttoee €ompaingien €rabaten/ i o. ggetommanbeerbe Äupters / ootft 3 00. JBufguettters gertft toare. ^aer op gp ter# gonüt upt-ggeftgieftt/ enbe notg ttoee Com# paingicn enbe 80. jBufquettierS ban Italie tot gem ontboobt/ op bat ben aenbal bes te fe» fterber ggefegieben morgte / maer gp en geeft niet meer alS bic 80. nïiifquertierS bonnen bei^rijggen : i©otg is baer op ben «©bergen groeft |
|
Hiftonfche Chronijckc. ^*^3 2. ^tüfBöepmec met fijn ßtgiment enbe eent« SÖc JîfôufqitcttierjSüan ïBelbergg tot gern ges omen. ißet bit boItBisSöpBoojtgBetogßen/enbe mepnbebie aäepferftöe onberfienÿ te oüerbnß len: J^aerfp Dabbenôaevmachten toet be# flellet/ oorö bet T)02p met goebe stetesten enbe Supnen Wel betoaect gebonben/ beel atv berjs alp baer te bojen map uefrbieben gemo?# ben. Waec op gp met ben JKumuettieren foo langue fcljermutfelbe / tot bat öp een gat en boo^gantb banbt / boet bene fip met guipe bet fiupterp enbe beniBufquettieren in bat^o^p gebjongen ip/ maer ben JBajoo; met be boji# ggc Gupterp tot referbe gelaten. ©berfultSp gabben gaec be itepferfege upt getg^o^p beggeben/maer botg geeft gpbe Jßufquettterp bupten aenbenCupn becept# Bet / enbe (pne Jßufquettierp alfoo tergonbt gen aen be 5gbe ggelogeect / enbe bie ilupterp met Blepne 'a^touppen gaec boen aengrgpen : bie fp ooth bifgmalen obeefuRgp te ruggebje* ben/ bat man en peert inbe loop bleef/ bemgle fp eenen goeben lt;upn booj gen enbe bie Hup» terp aen’t ganggen ban ben 25ergg fegermut# feren moeflen / bat get een goebe galbe ure en# be langer alfoo gebuert geeft. (©nbet befen quant be Bepferfrge Gupterpe op bic anber 5gb^,ban’tlDoïP/cnbc began met ben^meebtfegen JBajoot te ftgccmutfcccn/ maer fp merben inbe blutgt ggeflaggen / enbe mei beur tmee ^o^pen gejaeggt. ©nbertuffegen bjacB öenlt;©bcrfïen lt;èpcer# rupter met fgn Hupterp oocB beur/ enbe bjeef bc üepferfege Jl®ufquettierp inbe blutgt. ^Ip gp nu eben beetbirgenbe oocB befigg map om bic ggebanggene te examineren / foo quamenbie ggeblucgte Bepferfege ttouppen te ruggge/ ober fulcp gp nu niet anbetp en mepnbe/ ban get maren bc fgne/ foo merbe gp met8. €ompaingicnberennet/ bicbotg/ foo gaeft gp met fgn 'eroupuen aen martgeerbe/ bie blutgt namen. ÏDelrbc gpmatBer geeft «aggefet/ enbe gaer tot in get lt;^lot 53annen# berrg ggejaetgt. lt;®p bep 3^epferp;gbetommanbeerbe bep 36ucquopp ©bergen Huptenant/ bemeltamp;c feer ggequetg map/macr bc Crabatigge Git# mcegcr bleef boot; ©anbe ©oetfenetgten ^gn omggeBommen/ben BLuptenant nebenp fom# migge anberen/ enbe $0. op ber plactfcn/ fon# ber mat be Socren inbe gupfen notg bootfloe# ggen/146. ggebangen ggemo?bcn/ bacr onbet eenï0aenbjagermap. ©pbe^meebftge ^ijbc tp ggcfalebcnecn 5Luptcnant te peerbe/ nebenp fommigge gge# ' mepne^oibaten/ ggelgth ootb in befen een 3Luptcnant ggebangen ip ggemo|bcn. iècmplc nu bc ©pant gern ten lactgen goc langer goc gcttBcr fien liet/ fo gaf ben ©bet# gen ^peerruptee gilet / alp oofBgetteggen# moo|biggc gantfege bcrloop / ben a^onintB te Bennen / enbe beggeerbe / bcmplc gp fultBcn macgtinbelanggbetemcbcrgaen op bie ge# bc te fmarfi map / gaegiggc gulpc beggeerbe/ met bttmelbingge / bat aenbe mianteneringe befct ^tabt Ï?all niet mepnitg ggelegen map/ enbebe üepfergge op batfe niet aenbe j^epn beur Bomen moegten / bacr beur afggegouben ïiwinAfi. '®“^en / enbe ggegut motgten fgn. S’ttbcÄ 3« Clfjatcn geeft get Uotringgc roobe# « Ættatp tigge gefinb oocB tamelirB moeté aengoubé. |
ÏDant nac bat bic felbe niet alleen een mpme 1 ö 5 2 . tgt tot gier toena gaec belieben bacr m’t ron# bittsbuije begabbé gupp gegouben/maer ootamp;cpnbelitb gen onbergaen gebben ber gabt^traefburgg ® ' ® ' gare ©o?pen in bjanbt te geben / foo en geeft bic booïft. ^tabt fultBcn moctmille niet lan# ger mille Igbf/ bacrom ben ßitmeegee Wept# ^en met fgn ©oinpaingie/ enbe ben €apitepn 'itrnolö Jdobenegp met 200 jBufquettierp/ geeboo? ggccommanbeect/met ojbinantie bic ?Lotringgfrgc offenfivè enbe defenfivè aen te gegpen / enbe tcberbolggcn. ’t ïDelfbe ban in fulcxtergontmcrt in’tmertb ggegelt/ enbe fgn alfoo opjaicgcngcpm ggetoggen / bp een ©oip enbe ^lot / bacr ontrent 4. ©ompain# gienuptggcmuptïLotringgp ©oltB/ nebenp eenen Crop en JSagagie-maggenp ban 1000. lamp;eerben gertb/ met bcle te famen gcb?acgtcn toofggelcggen gebben : ©nbegebben fultBcn plaetfc met een bapper refolutie oberballen, ©c Hotgnngggge gebben gen / ’tip maer/ in’teerge bapper ggemeert/ maetepnbelith ban bc iètraefburggftge Gupterp enbe Doet# bolcB / bcmplc fp bc factBc op gaer erngclitB mepnben/ inbe blutgt ggcb?acgt/ enbe met groot betliep 5gn upt ben Delbe ggegagen ge# mobben / atgter laetcnbc mcl ioo.©oobcn/ 2, 15agagic-maggenp/2 Cojnetten/cen grooten goop beerben / enbe anber gatelitBen 23upt. ©acc bp bc ^traefburgggge 6 fjeerben enbe cen Crompetter ggelatcn gebben. ©c boo’# fcpbc ^ttaefburggftge 5gngierop met gtoo# tcblgbtfcgap inbe ^tabt ggereben/ bcle geb# ben gantftgc patBen met ggclbt/bic ftgoongc I^eerben enbe Blcebercn mebe ggeb?atgt / bat bc JBufquertieren enbe ggemepne Gupterp gantftg in ©oubt enbe Silber ggcbo?bupgbe Jßantclp / GotBen enbe Wappen quamen in# ' ggereben. ©p bie tmee becoberbe Coinetten gonben op b’eene bie Andromeda op eene fgbe/ enbe op bc anber 5gbe eencn ^Scecner / bie een ©op in be monbt gabbe/ met bit opggnft: Force fait plus que la fineffe. ©at ip: ^tcrfamp;« gepbt boet meer alp lig. ©p bc anber .Sonne enbe jl^aneopbeecne^gbe / enbe op bc anber 3gbe beft moo^bé: Maria Mater Deijora pro 110. bis, nebenp get beclb Jßartc. ©P fultBp 3gn joo jUufquettierp upt gge# tommanbeert gemo^ben/om te bergoeben bat bc ^traefburgggge ©omen ban bc Uotge# rmgljgge ©omen niet in bjanbt ggegeecBen merben. ©efe gebben bp ©acr een iotringp Conbop atnggetrogen / mcl 16 beurfegoten / beobeciggeinbeblutgtggejaeggt/ enbe een ftgoonc Moetfe / een ©agagie-maggen / ette# litBc Starren enbe beel beerben bekomen. ©aer bp gebben bc poeren bacr in ’t ronbe ootB gaec bege ggebacn/bappee op bc Hotge# ringgftge maer fp bic Bonben matgticg mee# ben acngcballcn / enbe gaeeber gintp en meber een groot getal ber flaggen/alfo bat bie boojfj Hotgetinggftgc in ©Ijaten begonbenmoebe cnbcbcrbjictttg temerbé / enbe gaecaltemael bacr upt maecBten. 25p foo ggcgelbc falen geeft ootB be ©cacf «Braefftun ban Î^anaum ©ufmglcr/in ben j^ame ©arer 11««»«» Bonin^l. gt;a)eg. tot ^meben / bie gccrBc gî ^tgangebp ©jupfengepmb/biebe itepfer# btpm/möe gge ober eemge jaren/ op befc enbe anber jgbe Micötcnau. bep Gggnp albact ggeboumet / enbe tot notg toe beel quactp baer mebe beroojfactBten / alp te gelgfBc getgebtBen Uitgtenau ingenomc. C 2 ©nber |
|
t^ Vetvolgh der 16 ? 2. nbsp;nbsp;nbsp;lt;©1100: befen ïjeeft lt;^aïtfgvaeff €hnftiacn ^h^*!’“^^®^ 25irf6enüetot/in0rt Jßarchjraeffrhap ban whi ^‘^Öen/^ourlatf) in lt;©lf3atcn/tntie öaer in’t bcitit rithttonlieecnnicutoc3trmat)c boojbenlSoninffe «11 ninitoe Van ätoeötn acngîftelt/ öaer bp grooten toc? »onindt in ’©en lo ^Janiiam / troffi bat m «Citaten ^uieben. nicuto-gfittöotben ©olrb ber ^toccDtft0c / bic 6 €o?ncttc ûupferô enbe ccn Compangic ncuitnicn *lt; '»‘^ 0^^toaten / tot ^rraefbiirgb ober ^uifctufd) ben ^qn/in bieboojber ©oitcnrqrbfc ILaiv ?”W** ®^ ^ ^”^® plonberben ©cltfe / ïtppcnbjplcr/ bÄon?« lt;©cnefffjepin enbe ßoinmerfujepcr/ enbe fra? rijrhrthc ben bat laefre/ om bat bier ban fjaerbacrbooj ïanöt-ftee# bootfeijotentoerbcn/gantfcfi in ben bxanbt. • ©atr op cpfrlitcn (p öte lïaöt ©ffenburgft op/ macr bcbjglc fp bie nier en bJilöen opgbe? ben/ enbe fpoorh gbeen ^turben nod) ïVino= nitic bp fiel) bobben / enbe bouer bien eben op bitmaci bantamp;alhgmef Cbliftioen oxbinan? tic quam/ bat fp boer bjeber te ruggc begeben fouben/ foo bebben fp fo' ber meer itpt teritb? tcn/bjcbcrom moeten afbjq ben : ïDorb beb# ben fp tamelirbc 25uptcn/cnbc etrelitbc lt;öbC’ bangbens met boer te rug je gbebjaebt. t?et ^Iot ^tuffeuburgb / JBarrbgracf TOilbelm ban ©aben toebebojenbe/bebben fp geopent/ bc ©cubcrO'^beno enbe alles ir.-gbeflagben cnbeberbjocflet /boeb inbc 3'^0 ©oeber Wim enbe 400 mulbcr vrooms bat fp bacrin boubc/ ongbeftbonben gbelatcn / öcüJijle bc Wijn in grootc ffurbenlagb / enbe nen farben en boer? toagbenö gbebjerb boob. i0acr op beeft ben fiitmeefîer ^pah ben ^altjgraefban 23irt? fienbeibt/met fjamen fijn lt;©cmaelinneofte Wijf/metb »dotnetten op Wepffenburgb ge-tonbopeert/enbe inbc te ruggbe repfe ï^oogb? bclbcn/ben Commtflatiuelt;e*ffa toebepoojen? bc/ gbcplonbcct enbe aengbefteciftcn. #Ib nu bc ï^agbenaufrbe ftcpfcclicBc ©arbe futrftp bemam/foo bebben fp ben naegbejaegbt enbe bp üeperfboben bott acngbetroffen/benroof mctfl afgbenomen/ben Gitmeeber gebongen enbe tod 40. Gupterb ber da gben / macr bacr bp ootfi bdebanbe bare fijn boObt gbeblcbcn. 'Srer jlont bier op beeft be ^toectftbc ©berfie Uuptenant ^traefburgber / ben^ao ^tol? . boben in-gbenomen / enbe ootb tot Gaafiabt bc ajurgbers boer Onbetoeer boen af-leggcn. wcprerWic Wbitnu alfoo gbepaffeerttoap/ foobceft j)iip(5boofï mbefen ben ©bergen lt;©ffa cenitbboltB tod «Sm / enbe ^°°°‘ JBonnen te famen gdijarbt / enbe bacr m t jiBatc# mebeban B^ifatb uptgbetogben/ bet ^tebe? ^arffthap Ben ^02/4. mijlen ban é§gt;tracfburrb/mctac? ©outiati). fOQjt ingenomen/ 200.JBanné in ©ffenburg gbdept/ enbe ben 19. ƒ ebm. met 7. ©altbc? netten boot Willflabt / ben lt;©rabc banija? nautotoebebootenbe/ gebommen/ cnbefulc? Bcnplattfcopgccpftbt. Jßaer bic bacr in lig» gljenbc ï^ooftman ber ^tocebfebe/hertel ge? naemt/bie ontrent 60 jBufquctticró enbe een gbetal 23ocrcn bp bem babbe/ beeft bem bap? pergetoeert/ ootb bicacntomebbe Seprerffbe tot na lt;©ricf3bcpm gebjebf :toant bP in bope pont batter fetourp tommen foube / ’t toeltbe ootb be Mepferftbe fclbc mepnben. JDacralp fp fogben batter niet op en bolgbe/ foo bebben fp ben 20. ƒ eb ut artj fttb toeber acngefet / bie plactfc berobert/enbe toat fp in’t getocer bon? ben/neber gbebarbt.i©cn ï^ooftman enbe bie mccflc Rolbaren/ nebenp be 25urgerP/ ©2011= toen enbe jfóinberen/bebben bun alp fp fagben |
bat bc aepfetfebe bc oberbanbt bregben/ löp. in ’t ^lot gberetireert. Wact op fp bet alles plonberben/ be JDculcnp enbe fommige bup? fen berbjant. ïDetoplenu bie in’t ^lot fagen/ bat fp bacr geen toeberjlanbt boen bonben/foó bebben fp boer obergbegbeben. ©en ^ooft# man toerbt gebangben/ macr bc polbaren in baren bicnfl genomen/ootb bet ^lot gepleit? bert / enbe met bpcr berbjanbt. 3tt bic ber? btanbe Jfêculcn lagen bele butebten/ bie te fa? men met bet gbebouto op 50000 Gtjrrbacl? berpgbeftbattoerben. Wacr 3ijn ootb in bcfe ©let bc niet boben bc 40 Rupfen blpbcn flaen / tod »00 jonge ütn? beren 3pn bp befen toefen dlcnbitb omgbebo? men/enbebed ^acgbbcntoccb-geboert gbe? tootben.*Gnbctoat aen ©oeberen obcrblccjf/ bat bebben bc ©ofïcnrgtbftbc boeren bep an? berenbaegbP toeeb gebadt. ï©icban ^ranrbenbad/ ï^erbelbcrgb enbe ipbilipföurgb bebben opbietqbt inbeom-liggbenbc plactfen mcttoctb-bocringbc ban 35cc(ïcn/Bootn enbe anber faben grootc feba? bc ghebaen. Dan l^cpbeibergb 5bn tegbenp benuptgangban Jjebtuarq ? €nmpaignicn in tatet» Gupterpuptgbetogben/bp be fiabt 0btlipS’ burgb ober Gbün gbefet/ enbe feberlirben tot mfde {c s aen t^agbenauto beur gbebotnen. Onbertoe? oüccwiien. gbe bebben fp tot Uanterburgb bic met rut ge? too?bcn^toccbtffbe Compaingien te peerbe enbe tcDoetc/boo2 acnbicbingbc enbe buipe ber23urgberp/ obctballcn enbe tot niet gbe? maetbt. 59efhalben ban / enbe betonlc be ^toecbfcbeftboontcbo?cn ban bun bê liait? terburgberen berraberfeben Dueff bebomen babben/namaelp bc boojnaemfte gbebangben gbenomen/ enbe bacr ban ben 25urgcrniccjiec ban bic ^tabt/ reebt boo2bc nabt Hinbauto aen eenen ©oom boen op-fjangben. ï^ct bebben oot bic boo2f3 7 Compangien/ cen ^toeeötffbc Corap.Güpterp tot ©cllum ebengbelijtb gbeaagben. ©ßa ip bacrop met 3000 JKannen teboete/enbe 12 «lompangien Gupterp / in Clfjatcn bier onbcr gbebomenZ fieb met bacr gbetonjungcert/enbe bacr rnebe im Mtoon-toepjfenburgb gbetogben/biefdbe ©tabt/bctoplc fp tot ben tueberfrant te ftoatte toap/iri-gbenomen/ enbe fecr qualicBbacr-in bupp gljcboubcn/oocB fommige Gactfbeeren met baer toctb-gbeboert/ enbe bacr op toebee te ruggbe nac lt;©bcr-«Glf3atcn bacr begbeben. jlföacr onbertoegbe inbcr ^traefburger beer? febappijc/bpfonber tot ©aer/qualiramp;geban? belt/ bctoijlc fijn eamp;rggbfboltB bc Wtjnbaten ben bobemnptfloegen / enbe anberp allep ber* bobben bebben. gn lt;©bcr-gt;tElfaten beeft bp bew toet meer «fl» #«» ©oltB gbcnerelit/ alle in-gbenomen plactfen êSX. nerf ft befet/enbe bacrop inbc Jlïibbd-martB» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mt graeffebap ingcballen/enbc op fdaenb-abont jiPutfiK in :©outlacb geBomen/enbe ben GïartBgracf gbebtoongben/batbp fijn baer-in-liggbenbc,looses. gbctoo2btn Dolch tafleren/enbe bP bem bacr in bieun begheben foube moeten toe-laten ; macr bacr bp ben bc Gupterijc retircerben. ©e JBareBgracf mocfle baer oorh een grootc fomme gbcltp gbeben. ï^ct toap befep «©flit ^P,Ä intcntic/be jlKonflerplactp in’t JUarchgracf? ^ »cii«« ffbap©abentcberbinbeten/bctoijlcalbaerbc nauw wd fâaltjgraefban ©irramp;ehbelbt / ben *©bcrnen ‘*'’quot;*-Gdlingtr/bcn Dertorb ban Wurtenbereb en anbere bacr boltb fouben monneren enbe t’fa? men |
|
Hiftorifche Chronijcke. i ^ j 2, men boeven/bjace toe öp ban inbc boben-©oï (lenrijtfifege Uanben/ öen^./Dan bebe op-manen. lt;2nöefitkfï fijn booj-nenKnibljcin noch ten bede tod gbelufhet. Want nac bat gtmelbt 10/beeft bp^ètolfjoben opge-epfept/ maec be Uuptenant ^traefburgbcr / bïe met eenteg ^totetfeb bokfi baec in latfj/anttooov be bem goebt folbaetp. Jlïaer bep niet te min en berftb^iebte bpnict/bp onberStoop met maebt baerbooj/ ofJieni nu toe! bie bootf^. ^traefburgec z.ftonnen afaoegb/ fo beeft bp bem botb epnbelifb/ ban toege gebiecfi aen fe# rourö/en tontinueringe bet belegccinge/moe* ten opgePé/en lö met goet accoog baer uptge« togen en na®ourlacb geroitoonccttgetootöé. 35a befen beeft bet op bet jtebehé ïLitbtenaitto gbegolben / baer in ben ï^ooftman ï^oojnber* gber met een ^tocebtfebe befettingbe lagb/ bie beeft bent op bope / bat bem fetourö gbe# frbiebenfoube/ foolangbeopgbebouben/ bat bp epnbclitb gbeen anbecConditioncsafönae mille fgnjs bpanbtö beeft mogben b erbt ij gen : ^n befer gbebabe bp ban ben lo.'Jtpnlc ober« toelbitbt/ bem enbe fijne ^olbaten gbeban# gben gbegbeben/ enbe baer bp aenfien moeten bat bit^tebeben eerjl gbeplonbert/ baerna in btanbt gbebebcn/tnbe in allep inber affeben gbdepbt ip gbetootoen. ïtls bit nu alfoo toap uptgbetiebt / fo iP bit ©olcb in bet ï^anauto* fi^c ^anbt ingbebanen/enbe bat felbe bie bol# bomenreflegbegbcbcn/ gbelgtbban opeen# mael berfdjepben «©ojpen in btanbt bobben gbejïaen. ^gbalfa bie arme lieben baer in’t tonbe op bepbc fijben bep GbijnP/ntet rooben/ moo|ben enbe b^anben jammerlitb berbolgbt enbe gbempneert gOetootben. ^pmiBim# i© e ^paingaertp bobben in befen ootb niet aaïeuftXquot; fttllegbctoeefi/ maerupt Jfrantbenbaleeeni* 'nÄ0 öbeCórnpaingien flerrb/ boot ßieutoftabt ’M»« in. aenbe Parût gljebomen / enbe befe plaetfe op# gbeepfebt ©le baer in gelegene ©otren beb# ben fitb baerop nebenp ben ©urgbeten bap# pergbetoeett/ enbefommigbe temebergbe# lepbt/ maerbotb epnbelitb boft moeten op# gbeben : Waeropbie^paingaertptoel 300. flutlien©ee enbe anbet faetfetn baeruptna# . men/enfb'nbieberbacrbangbetogbcn. toSffh* ®ï^ .êpaingaerp toaren totto te boten toe« ^fnijban titrom fiereb ober be jIBofel gebomen/enbe ba» Atoeta, ten to rijt op ^Mtjep geritfjtct.'Klp nu fulcbp be sfr’'*’''quot; ^toeebtftbe Üöcbp-Cantfelier ©cbfenflem/ bie boen ter tgt tot jPentp toap / bebent toert en bemam / foo beeft bp terfïonbt bic bp €af# fal liggbenbe ûupterije / ober ben Pbijn gbe# toatbt/ en eenmglc totegbP boot bp ’tbootp. jtkntp / om op bep bpanbtp 3tctcn toat nau# toet aebt te nemen/ martberen laten» ^btlötfi nu bc ^pacnfebe «©cneratl Corn« miffatiPlLucap€agco ben 13» Simile booj benbagbe/met 12. €ompaingicn#ecrbenop toap/ enbenotbmeer anberctotfgn meerber herfeberingb nac te bolgbcn gbetommanbeert Sabbe/ banmepningbeben óbgngcacf in fijn 45uatticr te ballen / enbe bem t’ obercompe# Icn : jPact bic felbe babbc bier ban feber ben# niffc/ enbe beeft bem metgoeber otbcningpc bacruptbegbeben/ enbe bem gbenaerbertbp bie bootfv^toecbtffljc Guptcruc/ bic ban in# bet bootljtc op ’t blatbc bclbt baer bielben/ bat fp banben ©nanbt/ bie in ’t ©al toacren niet tod in aebt bonben gbenomen toerben : Slip babbc bp ( ^paenftbc CommifTantip 4i5!jcgt; |
nerad) tegben ben fdben bet toeberfirbt alleen 1632. fommigbc lt;rouppen banben Ghijngracfacn» getreft/ met fijn la.^ompaingicn ben ©ergb opgbcjïegljcn/ mact fo back bp albacr bc Ca# bailicrpe in ’t gbefirbt« bteetb / bem gbelijrb gbetoenbet/ enbe na batbp niet meer alp 4» ©anbdierp gbclojl en babbc/ met groote ton# jwfie be bluebt gbenomen. Wacrop bem ban bic boojf5. fibijngraef met fommie^c Corapaingien ban fijn Gegi# ment/ enbe y. Compaingien ƒ innen terftont in ’t pferen t^arnafd) toacen / bacren ©panbt floeg^en enbe nacjaegbben/ bat of toel ban bep Bpanbtp bier na mareberenbe Compaingien notb 10. baer bp quanten / bie felbe noebtanp nictgbebepbt bebben/ boe tod baer camera# ben backdieb nae baer toe quamen tot buipe/ maec al t’ famen bc bluebt namen/ al eer be cc# nbsp;nbsp;nbsp;’ ne notb bpbc anbet quam / foo bat albupbe ^paenfebe meeke Cabaillcrie in confufic ge# rofbt. ^ie cerke 12. Compaingien toerben gantp gbeHagbcn enbe nerbedt/ tod 300» nebergbe# boutoen/ enbe 6, ^tanbarbenberobert/ooffe bep 'öcneraclö Commiffarij ssbjutantz gbe# natmtSlntboniup SUebje/ nebenp 2. Ritmee# kerp / enbe anber gbemeene Bneebten gbeban# gben/ enbenac JUientpgbefonben. 5©epan# beten baegbP bebben bc^tocebtfdje noebee# ncn ^tanbart beBomen/ batter alfoo 7. te fa# men berBregen toerben. 55e ^toccöfdK Gup# terge beeft bem baer op nabp ben ^paenkben Uegber gbepjefenteert/ Jl)acr?p entoilben ben niet upt bacren boojöecl begbeben / kbo# ten ebentod kerdt met kutBen/ mact 'tber# gindi fonbee febabc. ♦Oc^paenfebe fgnbaerop toeberom toat ^pamfthe te raggbe getoeben / toacr op baer bc ^toceb# kbe ootb nac JBentp begaben / mact alp on# euöennnen bectuktben gbene toat aeffem berbadben/ en# nc ^tabt be met mectber bolcb berkertbt toerben / fijn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*quot;• fpingrooter back onberben tommanbobep lt;!5rabcnban Giebtbergf) of Cmbbcn eft Don Philippo de Sylva, ober ben Ï|ont3rutb inbc ©altp/ Dü^pierp gbetogbeu. Sn bic felbe ^tabt lam/’t tp toacr/ben ©berken joined! met cen ^tocebtfdje befettingbe. JBacralP be ^pacnkbe baer ceebt boot quamen/foo at# foïbeerbe bP met baer terkonbt/ enbe gaf bc ^tabt oberfonbernoobt enbe tegbenkanbt/ ongeacht bc ^toeebfebe SIrmabe ban Jï5cnt5 enbe anbee plactfcn alcecbc tot ontfettinge na# bp toaren atngbeBomen gbetoeek» ©m befe on-loffelicBc bacbt toillebp oocB terkont upt bebclbcp^tocetfrijcn Gijcr-Cantklicc ©eb# fenkern gbebangben gbenomen toerbt / enbe nac J®cnt5 ip geboert getootben. ^ie kabt Wontip toerbt oocB in ben kant ban fitlrbr enbe ten befen aenfiene kercB bebe» kiebt/ enbe tot fultßen epnbcbc©oo?-kabt afgbebioocBen / bacrom bed Öncgljcrp qua# ließ te bteben enbe feee bertootnt toaccn. Jl5ibbclcr-toglc bebben be ^paenfebe bp ^pierp een Uegijer gbekagben / enbe fulcBp met Gctrcntcmcntcn tod boojficn/enbe albacr op fcCOUtp/ ’ttoclcBc Don Gonfales de Cordua ( bic bem bermeten beeft bé Itonindt in ^toc« ben back noeb ben tocgb nac bc ©ok- 3te toe tetogfen) b^engben foube ; bic ban tot befen epnbe oocB alcecbc tot lt;rier acn-gbeBomen toap : IDaer liet kbeen bat een boofe aegb-toacn/ todcBe gp tegen bc Staten gebat bab# G 3 bc/fp# |
$-4
Vcrvolgh der
1632. öe/fimen boojtoröt entic acnhonin mùc ^aU? öerinnöcröe. lt;J5Dclytß ban fnk6y ooeß kick am ben barf) quant/ bebnjle bene ben gßeWet« biggen îBelt-torgt bes b^oo^ßtegtigen pnib tebanlt;©jaingien/niet alkene gp te ruggge ggegouben/ maec ooeß bat aireebe in enbe om Spiets ligggenbe booiß. ^paenftgeboUß/ Webet nae be jüebevlanben Werbt afggeüooj? ^pnenftijt öert^ ij^i j ban in be ggemelte ^tnbt booj ben Äp^ aftopt qualitß ganbelben/b’^nWoonbero op ’t uptterfre uptggefogen/enbe gantß in ’t bet# berben ggefet gebben/ ooeß allen boo^taet ban ^tucßen/*ll)obbel l^aetßen/3(mmonitie enbe anber faerßen baer upt Wergggeboert/ infgge-Igtßen bp garen aftoegt 5.33urggmee(ier)S en# be eenigge Uaetfgeerenmet gaer gekeept enbe alfoo baer ban ggetoggen.
‘ J^a bat nu be ^Wcebtftge ügeßr-Cantfe# lier ‘©rgfenfremban fultßen ©ptorgt tgbin# ge ßteerg/ enbe bemam bat bc ^paenfege Ar# mabe met alle bereptftgap enbe y.ßlepne ^tuc# fien in bolle martgeringge Waß / foo geeft gp ter|fonbt berefolutteggenomen met be gant# ftge Armabe te bolggen/ ben bpanbt get gooft te bieben/ enbe foo get moggelitß Waer / op te gouben/ enbe tot eenen ^Fatg te btenggen.
^pacnfebe «Befgalben gp ban nebenp taaltfgraeflt;g?i» SJ'äÄ” t^^a®a ^an Birrhenbelbt / lt;©cnerael ober bc fthe wtf Öupterge / ben 21. jBepc ban ÆfôentjS 10 op* polst enoe ggeb^ßen / enbe nae Alt^gepmb toe ggemar» sefwam» egeert/bp fitg gebbenbe acn óuptergc bc ünn» graeffcgc/ïamp;altfgcacfftge/cnbe ^tgabelitfßp Äcgimenten/ benebenss ben fancriftgen / ï^u* balbifcgen enbe aellingerifcgen ^qab;onen : 3fien Infanterie ben »©uerfren ï^oogenbo^po/ lt;©berflcn ©ifcbomo / lt;©bcrfien Walgepno/ «©berfte ï^ubalOïS enbe JïnffauWtfcg/alp ooeß bc0 ©bergen BanofOßp/ enbe ïjogiecbb ©g# gaben/nebenobne galbe IKartouWen/? Suar-. tict-llucficn/enbc 14 ßcgimcnt-gucßcn.jißet bcfe Acinacbe ij8 ben Ugcßr-Cantfclier op ben ©panbt toeggetoggen/ enbe ben felben a* bont bat ©olrb boojAltsepin’t belbtggelo* geert
©enbolgenben batg als men bemam bat bc ;êpacnfrge Armabe niet berre ban een ©o?p ^tetc bc ©upl ggennemt/gem bebanbt/ enbe in boo;nemen Wac nae get ©geberggte toe te martgeren / foo en geeftmen befe ggelcggcnt* gept niet Willen berfupmen/maer tergont ben ' reegtenwerg nae gaer toe ggenomen; ©otß gaegclifß bé üggngraefmet cttcließe Sroup» pen boot-acn ggerommanbeett / Wel tbc bc gantftgcAcmabcbolggbcn. Afonubebpant bpbcboog^plactg ^tere bc 25upl / Num. 1. gern gielbt/ enbe gacrcr in ’t ggefitgte ßreetg/ foo geeft gp bc Bagagte ban gonben-acn booj «pt laten gacn/ enbe gem in ’t ggetal Num. 2. boojeen ©ogg op een fgn effen ©clbt/in 73a# tailic ggefet. ^n befen geeft bic ^Weebtgge Armabe op ben ©errg letter A.gcm oorb gge# geit, ©aer ban be ©panbt bp Num. 3.gern cbenggelgrß in flatg-ojbcninggcbegaf/totbic ^Weetftge ^tutfien aenggeßomen fgn/maer aleer bie gantfege €abaillerie oberquam/geb# ben bc ßggngraeffege teouppen aenggefct/cn# bcmet be ^paenftge ggetcoffen/ befclbc in tonfufie ggebgargt/ enbe 4. €ogictten bcco* bert/ootß geeft gem bie ^paenfege Armabe/ bie bp Num.3. gact/begonnen tc retireren/bc# Wglc be^Wcebtggc met ben ^tutßen alfoo opgaer fpeelbcn / bat5pin’tDclbtnietblp#
ben gonbcn.^Dergalbcn fp fitg na Num.4.gacr atgtergielben/ enbe albaer Weber ggefet/ ©n# be mibbeler Wglc io be ^Weebfege Hupterge na Num. 3. op ben ©panbt ggetoggen / maev b’ 3infantergc nac letter B. ggemarcgecrt/al* baer fitg Weber gcfet enbe ettclitße aegimen* ten ^tutßcn onber bc ^paenfrge laeten gacn. Ï©aerop3p gaerplaetfe anbcrmael qutteec* ben/ enbe fgn inbc 23ogcgagic geWeßen. ©c ^Weebtfrgc ^gn gaer gcbolggt/in bien Wegg bc ©abaillcrge/enbe op bc retgte ganbt bcur’t 25oftgbc3infantccgc. ©acr banWeberom acn een ßalcplactfe 4 Comp.Ägngraeffege in b’ Aricegarbe ggeballen 5gn : JUacr beWglt bc ^pacnftgc een aegtergoebe ban i®ufquet# ten gemactßt gabben/ enbe gereß op bc agn* graefftge acnbtonggen / enbe get ^Weebtfrge t^oetbölcßban Weggen beo googgen en bclën ©geüerggteo niet foo gaeg baer bp bommen ßonben/ foo gebben fp gaer Weber moeten te ruggge beggeben ; borg geeft bat 75ircbcnfel* biggc a egiment ben ©panb inbc flantßtrin* ggc ggetreft/enbe gaer alfoo Weber inbc 25of* ggagte ggeb^eben. ï©aet ober ban bic naegt 10 ingeballen/bat ben felben abont bc ^Weet# ftge niet boibero uptcetgten ßonbe/maer gen foo goet aio fp ßonben/ in get 25ofcg logeeren moegen. ©gelgrh nu onber befen be ^paen* ftgebemertßten/ batbeamp;Wccötfrgc metbc gantfrge Armaebeboojganben Warren / enbe gaer op ben boet bolggben/ ootß foo beel ggc* fpeurt gebben/ bat bc fwetbtgge met een goe# be aefolutie ggeßomen Waren / om gaer met maegt acn te gtgpen / foo en gebben fp ggeen beter mibbel gebonben/ban gaer mette blucgt tc falberen/ ©crgalben fp ban ootß notg bien felben natgt tot gulpe naemen / enbe 3tjn foo gereß aio fp ßonbe boog gemaregeert. ©org be;6Wetbtftgc en gebben gaer notg niet oer# ggeten / maer foo gaeg ben bagg ( 3gnbc ben 23 JUay) aenbjatß/ garen lamp;panbt begonnen Weberom nae te fetten, ©acr fp ban bc fpaen# ftge op cenen 75ergg ober ben f^ao bp Num.gt; giUe bebonben. Töacr op fp gaer bp letter C. Weber gelben/er bc bacr-cn-tufftgen ettelicße trouppen fWect(tge JBufquetten mette fpaen# ftge Jêufqucttieien/ bie acn ben ^ao laggen/ ggetmutfeerben. ©gdijcß nu be fweebtftge gurßen begonben tc fpeltn/ gebben bc fpaen# ftge gaer Weberom moeten retireren. «Ónber# tuffegen 3gn eenigge fweebtftge troupen ober get gîojafrg op be retgte ganbt/letter E.gge# Bomen / enbe na öatjengupfen gemaregeert/ ’t Welcß bc ©panbt aio gp fuleßo bemereßte/ enbe bacebp faggbatbefweebtfege/ongeatgt ben quaben Wegg/ googg ©rberggte enbe bc# 1er ^agen/gun tc berbolggen enbe acn te grg# pcg/eenmacl ggercfolbcert Waren/foo gebben fp te booten be25jugggc in bianbt gegeßen/ enbe af-ggeWotpen/ootß bed 35agagic/let.F. becb?anbt/ enbe iipt bicefe laten gacn / op bat gp foo bed te fneiber bcog-gaegen / enbe upt ber fweebtftge ganben ontloopcn motgte/ enbe bie felbc natgt notg beur bc73ogtgagie totbp tilgen Jthiggcl ggemarcgcctt. Jßacc bc fweebtftge jgn boo? ûataengupfm gebit# ben / botg bcnbolggcnbcn bagg ben ©panöt Weberom gertß nacggcbolggt/ enbe boben be ijo ban gern ggebanggenbefiomen/ Weltßc fepben bat be gare/’t io Waer/ banben beginne af/bc f Weetftge niet en mepnben tc moeptn/ maer na bat fp eenmacl acngegrepen Werben/ foo
Grundt nß vnd£ntwurfF etlicher ohrt der chur P d'alto vnd wie de Spanier nach etliche treffe enddichgardaranß geichiagewoide.
Ijchenaw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
ScheUvieniaci;,
. Jtufllracij '
” :KlieÏlgt;a£:fi
berc^:..
Ojenide/i
Ai(M^
ow'd!. „ 0 nü^nÖA/l
|
1632. foo toaren fp ban be felbe tijbt afin geftabiger bjeefeenbe berfefijitfienboo^gfieruebt / cube in fukben fiaejligfien marefieringe aen bolc6 enbe bagagie groote frfiabe gfielebcn. ©001 ^Lauterer k fieeft ben fifigngraef/ bie be booi-totfitfiabbe/fiaer anbermacl bp Num. 6. gefet gfiebonben/ maer ecr be gantfcfie ^bteebtfefie ^rmabe bolgfibc/ fo fiebben fp fiaer toeberom in ben «©tonbt / ober ben lt;©lan gfieretireert : baer op be ^tueebtfefie/’t iß btacr/bolgfiben/ maer bebigle baer een groot onbieber metber natfit inbicl/foo iß bat bold« bp letter D. gfie# logeert gfietoojben. ß Änberbaegfißb?oegfi fieeft fittn be ßgn» graef ©ttfiolLobduficr met fommige Gup? terie letter G. naegefet/ enbc bp ©Imßin fia* re ©agagie Num. 7. gebaUen / bic felbc mcef» tenberiß gcplonbcrt/ enbc toat baer bp gebom bf bjcrt/ ncbcrgcfioubif/ bat alfoo be ^paen« ftfie in bcfe marefieringe tod ifoo. Wannen/ nebenß alle ©agagie/ bctloojcn fiebben. ^gn alfoo boo? bit maei met nerfite reputatie upt ben |amp;falt5 gficconbopcert gfictoojben. g^c ^toccbfdic ügejr-tantfdier fieeft fiem fiier mebe tontentcren laten / enbc fiet©oltB met boo^berna fettenß op fiaer bpanben { betople boefi bc bpanbt tot gfictn jlanbtfioubingfic tc brengen toaß ) niet toillen uptmatten. «wiing in lt;erflont inben beginne befeß jaerß fieeft be fS«« ïtontndîin ^toeben/ cent Hegact na ^toit# «itotatn ferlant gfiefefiiefit / enbe ben «Cebt gfienooten ÏS^«** booïg®ebïagcn/ bat fip met fiun toel in’t ber# bonbt foubt toillen treben. ï^ier ober fiebben be Äoomfefic Catfioliftfic cenen batfi tót ^u* tem gefioubtn/ enbc bp epnbingfie beß boo^f;. jamp;toeebfrfien ^mbflabcurß/ bic fiem onber bc fentot ^uprirfi opfiielt/ op fijn acnbjengfien bermdbet : ^p/ bie Goomfdje Catfioliftfic Cebt-gfienooten/ beben fiefi bebaneken / bat bc BoninfB fitfi fiarer ©crbonbtenifie tocer^ bitfi arfitebe/ fp fiidben oork ben itonindï en fijn Wapenen in fioogfier ceren/ alleen in cene ©erbonteniffe en tonben fp fitfi befcr tijtnict berUaen noefi inlaten/ maer toilbe fiaer ©ip« ijepbtbefiouben. Wet befe anttoooiöt iß bc ’^tocebtftfic 3llmbaflabeut qualijcb te bjeben gfictoecjl / iß fclbe ban ^up?iffi na ILuccrn • gfierepft/ enbc fiem albaer ban toegfien fijnß Äoninrr flertß beblaccfit ober bie gfiegfieben anttooojbt: Wact bic üoomfefie €atfiolifcfic lt;Ccbt-gfienootenficbbcn’t naemadß fierfialct ; bat / naebien fp met anberlöotentaten/enbe fonbcrlingfi met fict l|upß «©0fienrijefi bet# bonben toaten/ foo en bonben fp fitfi in gficen anbcr©crbontcniflc in-lacten notfi baer toe » betRacn. «tb ni'** Wner bc lt;©uangelifcfic «eebt-gfienooten/ ?“««tt^ fiebben fiaer toat beter gficactommobeert/en# ïjquot;gt;ng in be of fp toel in bie ©erbonbtniffe niet en toil# ^^rquot; bctoilligfienin befen gfidgefien (déballé/ (wsen f®o fiebben fp botfi toc-gfidaten / bat in fiaerc bj^huitt? l^ccrfcfiapppen enbc «©fiebiebtboo? fiarc Ito» ' ningfil. WajeR. ©oleb gfietooWen iß getooi# ben / ongficatfitet naemadß 'Ccrt3-li)ertogfi ?Leopolbitß beur lt;©fiefantcn fiem bp fiaer be# blaegfit fieeft/bat fp bie lt;Crf-bcrbonbtniflc met ben Dürfe ©oRenrijtb niet tn fiidben/ gclgcb fp Rfiulbigfi toaren/ maer beur toda# tinge ber^totetftfie toerbingcn b^eetben fou* ben. ©oo^berß fiebben fp op een bagfi-fettin# ßfic tot ©aben benoten / ben ^paingiaertß geené i^aß meer te berleenen/maer bic lt;óiau# |
Hiftori/che Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 5 buntcrjS tn finer befrfint te nemen/ enùe öf efel* 1632. be met lijf en goeöt bp te fiaen. Cnöc fiter in cef-geno^ fiebben epnbelitb oorS bte aoomfefie Ca^o# StouSSS™ fifefie Cebt-gfienooten bebjilligfiet/enöe finer ter» in tja« in befen puntte foo lufiöt betblaert / bat men beftö««^ ficfi boojtaen tot finer te berfien ofte bebnen^ ben fiabbe. ©e Bepferiiefie Æoinmiffariuô «©ITa blaß boen ter tgt in Hinbaubte/ ’t toeleg amp;e fip frerefi bebeflicfibe/en albaer beel ïtrijgf-pjeparntien fieeft aengeflelt / foo bergaberben finer ootamp; op bie plaetfen beel Siepf. Mrggfif-bolcft. ©an fultnje luerbt ben l^ertogl) ban j^dtogn aoan ban fommige goebe plaetfen beritfitet/ ban aonn enbc baer bp bermacnt/ bat biergelgtfeen pp^ !?7£Ä bifion een betogß gaf / bat be Jfeepfer in boo?^ nemen maß / petß tegfien ber «©raubunterß in «©lanio# ïLanbt te attenteren. ’©crfialben bie boo?# ™«‘™‘ noemben Ï^ertogfi ban florin fpnee faben bip# tigfi toaet nam/ goebe opmertbingfie op fiarc Süctioneß fiabbe / enbc alletlcp berepbtRfiap# penmaetbtefiem tetoebccRacn. ^órot toclt# bni cpnbe fip filet en baer in ©raubunbten/ baer fict ban noobc toaß/©eRingficn liet bou# toen, ^onbcrlingfic macebte fip tot ©alen# tien bp bc ©magge flaga^/tegfien ben flfign cen nieutoe ©cRinge/baer in fip ootb Wepen# fclbt liet in-nupten/ om allen befomenben in# bal totten lt;©rautobunterß beß te beter af te toenben. lt;©f nu tod bie bobber lt;©oRcnrgfbftöc Ham ben €ant3elicr bp bet lt;©ebt-gtnootiftije t’ fa# men-bomRe tot ©aben fioog ter fiette neemt/ maer notfitanß be faetbe berblcpnt/ feggfien# bc/fiet toaren beß boojnoemben ©Ræ ürpgf# berepbtfefiappen op bc ^rautobunbterß in’t minRe niet acngfiefien/ foo en toilbemen botfi bic tooojben niet betroutoen / toant gfidijtb men te feggen platfi/geb?anbc itinberen bjee# fen fict bper/ atfo gefefiiebe’t ootb bp bcfe bin# gfien. ®ctogle fiaer notfi in berftfier gebatfi# teniffe Ronbt/ toat baer boo? toepniefi ^aren met bc «©raubunbtens gfiepaReert toaß in be ©eitfiolgne/baerom men altgt in folge Ront/ fict foubc toeber biergficlgtben pet-toeß boo|# gfienomen toerben. «©etogle nu ben D^rtodi banfloanfultbe futoecte bereptfefiappen ban ©Ra fatfi/ fo en ruRe fip ootb niet/ enbc toen» bc alle blijtigficpbtaen/op bat fip biergfidijt# ben liRigfien acnflagfi motfite booj-bomen. Want fict fiabbe cen acnfien/ betoijle ©Ra bie Rabt Ï.inbautoe / alß boo? gficmelbt iß / foo Rertfi bcbcRicfibc / alß toanneer fict gfidijtb# facm ( foo fict in ©taubunbten fcplen toilbe) albaer in fgn nieutoe ©cRingc ban bc retrepte 3ijn mocRe. Wibbclcrtgt tocrbt ben Dertotfi banfloan naemadß banbf Boning in Want# stogt niquot;» rgtgcconftrmccrt/bat fip ©encradin ©rau« hebei banhe bunbtensgnbe/ notfi 3. flegimenten toerben |quot;‘” foubc/ 00c bc plactfe eeneß ejetraotbinari «m# baRabcucen inbc ©cbt-^cnootftfiap bebienen in^raiibnn foubc. ©oojber foubc fip in ©cautobunbten “quot; ö®“^*quot; boen / enbefianbden gclgrk fict ben nootbmft '^ boojbert/en fip booj ’t befte atfiten foubc/fon# bcrlingfie foubc fip be ©ebt-gfienooten ter cc# nigfiepbt / enbc bat fp fiem fiulpe enbc fianbt# tcpcbingfic bp befen toefen boen fouben/ troo# Rclitamp; tn ben naerne l?aeret WajeR, berma# ncn. Wie flcbdlcn in ©cltfiolgnc fiebben op befe tgbt ben «©.©cnoRam/ alß fiaren ©fiebepu* teerben / totten ^ertotfi ban floan afgfiejon# btn/betocltfte ban fiarent-toegfien bp fiem al# betfian# |
Vervolgh der
tinge bergerrfit gabbe/ Weber na litage gge» 1632. fonben / enbe fug baer nae toe beggeben. lt;©p Wekfien bes anberen bacggS 2. Regimenten Crabaten/ met 200 jlKiifqucttirS Weber boo?
35?anbepf3 gecomen fgn/ inmepninge ’tfelbe in gaer ggeWclt te firggen: Waer gaeren aen» flarg geeft gefcplt. Want als bie baer in torn» manberenbe i^ooftman gaeren acntoegt ber» nomen geeft/ foo geeft gp inben 25oomgaerbt ban’t ^lot 100 jlÊiifquettiers bergefien/baet nae teggen ben Bpanbt upt-ggebalkn. «©ge# Igrfi nu bie fclbc gerefi op gaer gebben aen# ggefet/ foo geeft gp gem ggegelbt alsWilbe gp bc bluegt nemen / om te Wgefien naer ben 23oomgactbt ban get ^lot ; fßaer be lira# baten gebben bapper nae - ggegouWen / tot bat fp in ben 25oomgaerbt ban ’t ^lot enbe foo berre ggefiommeu 3gn/bat bic bergeerfien enbe bcrboigen JBufaiuttiers aegter gaer fgn ggeWeeg / Wact gebben ficg bic Wgefienb« ^aegfigge omggefieert/ enbe bic bcrbo?ggen 3ilcgtcrgoebc oorfi te boo?gggn ggefiommen/ enbe alfoo bpec op gaer ggeggeben bat fp gge» bedt^qn ggeWo?ben/ bek neber ggegouWen/ ggebaiiggcn/cnbc bie oberigge inbe blucgt ge» jaeggt Werben, «©ben op bie felbctgtgebben oorfi 7 mijlen ban ^jagge eenigge trouppen iirabate gaer op een ggip ober bc jlhilbauW toten fetten/om te Willen martgeten nac ^il# kn/Waer als bic 23oeren baer in’t ronbe/ bie goet ^aegfifeg Waren/ fiikfis bernamen/ foo gebben fp gen Wcl bp bc 600 gerefi bergabert/ enbe bic «Crabaten acgtecgaclt / bek ter nebet ggclepbt/ enbe bc ggupte in ’t Water beefont* fien.
«Daet 5gn oorfi inbe 600 j®ufquettiers en» bc bp bc 400 peerben ban Piage/upt enbe nac Wetraun gereben enbe ggegroopt/ baer boo? eenigge «Crabaten nebet ggegoïiwcn/fomnn» ge ggebanggen/ enbe Wcl 300 guefien Pec bc» fiomen. Wacr op bic baer in ’t ronbe liggenbe «Crabaten gaer in ’tboo?f5 Wetraun ggeceti» reert gebben/boeg nabien fp gen albaer niet en betrouben feftet te 3gn/ gebben fp bat gebefien in b?anbt ggegeerfien/ enbe 3gn baer ban gge» blucgt.
We Itcnfcrfcgcgebben gen gierop Wcl gaeg ggeW’ofienenbe Weberomuptggefien/ Want ober fukamp;S fp ben 11 ƒ ebpiarg bc gab^tatj aepfoW« onberfiens oberbaUen enbe berobert gebben/ »W^. ’t Wekfi albus iS tocggegaen : 311p bc iiepfre# ^5^7 gge bernamen bat bc ^aegfifegeinbenfin» ne gabben ^aat, te fokifirercn / enbe tot fukfien cpnbe bge «£o?ncttcn ßupttrs/en bge «itompaignien te boete baer in gelept gabben/ foo geeft ben pertorg ban jrtieblanbt ben lt;©# bergen «©allas bie op bie tgbt in pilfm lacg/ o?binantie ggeggeben / om te fien goe gpbie boo?f3 gabt foube fionnen bemaegtigf. Wacr op gp tergonbt ben «©bergen jDaraiini met 1000. JlWfquetticrS enbe 500. peerben baer genen afggeoibincertgeeft/ bicgebben inbet nacgt met guipe ban cenigc Catgolifcge 2Bur# ggers/ bie ^tabt onberfiens befilommen/ bic befettingge/ onggcaegtet bie fclbc alsfp fuif# fien inbal ggeWaer Werben / gebben ficg bap# per ter Weere ggefet/cube Wcl twee uren lantfi gaer teggengegouben / meegenbecls met t’ fa# men bek 25urggecs ncbcrgegoïiWen/cnbe an» bers met bc b?ouW perfoonen qualité ggegan# belt/oocfi berfegepben berb?ebene / enbe ctule# renbc 25ogeemftgeï}eeren/ bie gaer bp ben piogrcs
1632. bcrôatibt geeft aengebjiiegt / bat nameliefi 51» tot btïivoone îBjantfirtjt^fi Wel genepcgt 3911. 3i®aer gp geeft met fioite wooden gréants tooc^bt : jlßenfienbegaecgemoebtenbegette feet Wel / bat fultp met befeti uptecUtfien p?o# teflecen/ enbe anber aenfcgginggcn niet overeen ftembe / infonbergepbt beWglc fp onber malfeanbee be fukfic bie get met ber iïroone îB^antfiryefi ggegouben gabben/ om ’t leben gebben gebjaegt. VDeigaWen fouben fp gaer alV-nu refolbcrcn/goe fp gefinnet Waren/ enbe gare meniegbulbigc feplen befiennen/ tn befen ggebaUc fouben fp besStegrooterfabeur enbe ggenaebe te berWaegten gebben/ contrarie be# |en en fouben fp niet begoebenpet goebW te gogt;
lioiW gier op gebben be Rebellen in IDel# tgolgne enbe askben op een nieu berboben/bat bieupt-ggebjebene nieten fouben Weber in’t Xanbt Woonen / fonberfpeciak toelaetinggc ber «©gcegelicfien / Wekfier ggcWelbt anbero tot baer toe be lt;0bergepbt alleen toebegoo|# be / enbe 155 al(oo onber eenen fegoonen pictept ootfibe^nquifitiemebein ’t ?tanbtingge(lo’
25p foo ggepelbc faeefien/ gebben be €nga# bgner0/bie fegoon een tamelicfie tgbt beur een «Êbict banben ï^ertoeg Heopolbub/garejS £x-ercitij ber ücfojmeerbe tóekgion berooft Wa# ren / Willen Weberom aeu fommigge plaetfen toeten mebifien. jIKacr ato be^Sigegopban vigeur gern giet ober bp ben ï^ertotg ban üo# an/ ban Weggen fukfier nieuwer enbe beran# beringge ber Religion geftitg befilaeggt / foo geeft gp fect gaeg tenen baer genen afggeoj# bineert / gaer te berbieben bat fp niet boojber met fukfien piebtben boo;t boeren. Want gp cnWilbe niet gebben batmen in bfe tgbt petjS tenigge btranberingge in ûdigionS faeefien foube inboeren ofte beginnen/ten aenficnc ban eeniggeboofe ggemoebecen/ Wekfie liegtelicfi oojfaeefi nemen fouben /eeniggeonruge te be# Wegen onber bc ï0genben enbe IBcrWanté/ato Wanneer men be ßefopneerbe Religie fabon# feerbc/ enbe tot bcrfelbebeboojberingge alk faeefien riegtebe,
tort M^te nbsp;nbsp;®^” ’ J®®rtg / geeft een ^olbaet op ber
^tepgö 111= ^tepeg in '©taubunten cenen fetr grooten 31# «s^aubtinté rent in boller blutgt ggefegoten/ bat gp op een Befcöoten. ffgiibWacgterö gupf lien boobt ter lieber biel ,• biens bkuggelenuptggtfpannen/Waren bp 9. toebotten lantfi / bie itlauWen Waren fegoon btoeii enbe upttermaten groot. 2fn fgn J»a# gge fgn ggebonben ggeWojben een HlauWe ban een lt;©epte/ een btoefi been aen bepbe fgben feet ftgerp/ 3tcm eenmargg-beentjen / enbe bancenmargg-beenban een j®enfcgen fegene# fiel. ï^iet ban fgn berfegepben rebenen gge# ballen enbe felbtfaem baer ban ggebifcouceert ggeWojben.
ïDerioop wp Willen nu bergakn Wat gem tugegen ^Kfchc ^’^ Wf«!^« enbe èargfifege geeft toegge# ra w«» öpiggcn in25ogemen. Ülbacr gebben ben 8. Ptje. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ ebpiarg / be asepferftge gerefi gaer booj
25janbepf3ggefet/ baeruptbe ^atg3ifcge/ beWpkfp tefwatfi Waeren/ omcengaegitg gww^ïSna^jage ggieben. Wact opbte©# Sm bp gerge Wofffierefie met cttelicfie €ompaingif asinubcpg Hupterö baer geenen tooeg/ enbe ben ïDpanbt Beilagen» afggebjeben/ fommige ter neber ggegouWcn/ enbe cenen €rabaet ßitmeeger ggebanggen/ enbe ’t fecourS nac bat gp bie inliggenbe befet#
-ocr page 571-HiftorifcheChronijcke.
* ^3 2» Ï52ogrcï; betlt;$a^ftfc6e 'Xcmabe toebcrom in bic fclbc ^tabtbcgljcbcn Dabben/ enbe albacr fcBer mepnben te 3gn/ gDeVangen sDenomen/ alö namelicB : WtlDelm j^reberifD ban ito^ lob’ùti)/€hM(loft'd i^crobfthißhn/ j-rebe# rtth^dKvhalDeöcrfdnfD ^fftcrftn/Boliuft lanto Jîîarr hat5 banlt;rebat3/ Itavd lt;ï3rcftin^ 5cr/25oDuf3lauto ban ï^jobfrDntS/ÏLobebJijc JSofsUnget / 25oDuf3laubJ Ï3bet3amp;p ^fDoo= na/45co2g ïtnitsBp ban Cetauto/ j^.fUira» ftDaffep/enbe lt;5to?g ï^abeeB/ bebjeltamp;c bes «©rabé lt;:vcrnin l^ccrfdjapppcftjn ingetogé/ enbe alö Dp na jdilfcn gbebjarDt ib gebaojben/ upt BeromnimernifTc geftozben lö.
■JliG nu bie ^acDfifcöc bic in üaben / enbe bact in’t ronbe gDelcgDcn öebben/ bernatnen/ Doe ft et met^aatb bergaen tnab / foo ft ebben fp Dacr na ünnabecg^ gDereticeert. Wacr op bic iiepferftDe Haben lt;£oniotDancnbe ^lac* BcnbJalb oocB in gcnonicn/enbe o^binantie gc^ ntaerfit Dubben/ bic ïSoDTeDagie ncocc te Dac^ Ben / op bat bic ^arDfiftDe in ^5cDcincn be^ floten tuerben / en niet lueber upt in ^atD fen Bonben tomen. Was nlfoo op batmacl groot penjfkd boo^janben/ fonbcrlingc bctople bic iiepfeeftDe ettelifBc anberplactfenmecrbact in ’t ronbe inuamen/’t bieltBc biel ftabbe ton# nen berDoebet bjerben / toanneer bacc macr boo;ficDtpbt bp be lt;§atDfifcDr 3trmabe toacr gcbpipcBt gebJo^ben/ en niet pet Wat bennies luBWateingDetcopen bp be lt;^acDfKDc 2ïc^ mabe.
Jlïacr ebentod be groote fnecu berDinberbe be IxcpfcvfrDe Dacr bootnemen/ bic op bic tgt gDcballcn baas.
l^’agDenbiabopbat maelopallc graten/ uptgOcnomen ben toecD na ©ïcfbciv gebloed queert/enbe be Ccabaten lieten Den frabtri) op bcnWcpflcbcrtDfien/maerfp en Dielben/atö fp mereBten bat be äaeDfifeDe op Dacr aen^ quamen/ geenen franot.
5nbc frabt tnab onber be ïSurgDcrb enbe 3nbjoonbcrb grote clenbe/ om bat baer groot gebjet acn pjobianbc begoft te tomc/brier upt Dele ban Duns cfi ï)off op anber plaetfen Dacr begaben. J^ebeno bienWab ootbbe J^cftal# bacrfcerftewB ingDeBropen/ enbe nam niet allcencbanbc ^JnWoonberb / macr oofDban.be ^arDfiffDeccngocbtbcclbJccD. o5DdiKDban Äw“ ®®^ '”®®’^ anberen xöracf öcotg ban ^olms M tót baer acn gD eftotben ib.
^wije. 23p foo gDcpclbc factBen Deeft be ©Perftc ban i^ofbertBen inbe ^tabt goebe booifirfp tidicpt gebmptbt/Dier enbe baer booj bc Dien? nc graten ^eDanflen laten optnerpen/ ootB in aller Daeft 400. Mltm-labberb om inben acn# ballcnbcn nootnenbe /Bupien/ wanneer fom# ttjtb bc bpanbt Dem litte gDeluften om ten ücr« foetb te boen/ ofte bp nperb-bjant te gtbjupe# Ben / laten beerbieD maecBen.
Dtabaten lt;3fn 10. gt;iartD fgn bc iirabatcn banber te feiwebe' i^ïogjtt jSieuftabt een Dalbe mijle/ tamelirB «mw. Ïitccbtcl9ccrbccnbc tcBoete acngDefiomen' enbe een feDcon 5Do?p / jUirDclcii gftenaemt/ in bjanbt gkeftefien/ Mw Wijf enbe iïirbc; ren / Wat niet ontloopcn fionbc / Det fn neber# gDeDouWen/ ofte in ’tbier gDejaegDt/ enbe ib albacr groote cller.bc gDeWeeft. Det berbjan# bc ftroo / Deeft bc Winbt / beWglc Dp gDtlgrB baer oberwab/ tot na l^jagDe gantb op bc ^mggDc gDebjeben. tPc^arDfilrDe Dubben Den/’t ib Wacr/terftont te beerbe enbe te Doe«
teuptbc ^tabt begDeVe” /ir mepningDe bic 1^32. lt;rabatcn te treffen/ macr ö; feine Dabben Den beo; Dacr acnBomfte alreebe We DgftrmaetBt/ enbe onberWegDt notD cenigDt ©o?pen acn# gDefteetBen.
qr^eWijle nu op bitmacl ben ©berften l)of# BertBc/gDeWiffe tftbingDe BreetD/bat bc amp;cp# ferffDe ftertB begonben te famen te tretBen / enbe baer upt Dem licvjecfbcDct motDtc fom# tijbib cenen onberfienen acnbal op bc ^tabt ï^jagDebanDen boojgDenomen Werben / foo Deeft Dp ben r 9. jDartij in alle bue be ^teben beur openbaren lt;rommeinatD fatten upteoe» pt«/ ^ngDeballebacr een «llarm gDemaerftt Werbe/ enbe bc ^tabt ban ben Dpant aengDe» ballen Werben foube/ bat Dacr gDcen €atDoli# ftDe notD op ber ftraten norD inbe Deufterb en fouben latten fien/ bp Dooger babelithcr ftraf# ft : JBaerbegDene bielt;ÖuangeliftDWacrcn/ bic Det met Dacre €Dturf. ©ooft. lt;®nbcrba# nifDftee trouwe Ditlbcn / met opftcDticDepöt mepnben / fouben Den met Dacr gDeWter / Det 3P op bc lâcerbe-martBt / in be DieuWftabt/ ofte ootB op ber ïtlepufijber-rintB Dacr boe# gDen/ enbe albacr o^binantic beeWarftten.
Dnber befen fijn in ben €Deuruo;ftcnbom# gin ^atijgt; me ^arDfen groote iltrggDfpicaaraticn gDc- f» to«quot; mactBt/enbe cttclicBc nieuwe Regimenten ge« Sr’u2^ Wo|ben gDeWo’ben. ^eo %ontnc6p fone in parat« b»* ïDenemartBen/ pertodj 53lrifD liet Dem oorB »«weht, boen-maclin bcn€Dciir'J0’ftdijdïcn ^atOft# ftDenbienft gDebmptBen / enbeberBreetD beb in ber ïLppfigDen ^lagD gDebleben ©oerfte DinbDofb Regiment.
Denbe €Dcurbo;ften/^atDfcn enbe 25:ar.« ®«igt; f«* benburgD / Waeren in CurgduW bp malfi.m# ''‘^“sanaj. ber/ cnbcbccgDcIeecBcnDaer met malBanoer/ omeeniS enbe anberb totbep gDemeentnWe# fenp befte acn te leggen. Dacr bp Waren ootB bic ^WeebtftDe Deöcr-fêacDfiftDe enbe anber ©Defanren. De KdepftDe focljten ftertB Dje# bc : iBacr Werben bic ©oDoften begDeert/ en# bc lt;Deur Dranbcnburrl) bercBenbe alleen be toegDeboegDbe ftDabc Wel op 20. miliocncn.
^tlp nu bc iiepferftDe bemerBte bat in^atD« ^•'’«ï toect fen foo groote tocruftingDe boojtginrB / enbe ban# fp in fo;gDc ftonben/ batter met ben eerften op {noeSiX Dacr peto moeDte gDeattentcect Werben / foo ft eb ben fp itaaben Weber bcrlactcn / enbe Dacr op ^aatp gDerctircert / jBacr 3p en fijn baer oorBnict langde ftether gDeWeeft. Wantbc jongDc^ftnccHptDcncmarcBen in’t begin ber iBucnt 3tptil met cenieD bolcfi baer boo; quant / enbe Deeft bic ^tabt met ftopnen ber» obert/enbe Wel $0. JBannen baer in ter neber# gDeDouWen/ enbe bc rcftc gDebangDen gDeno# men. De 3fecpfcrftDc Debben / ’t tö Wacr/ in bcfen/Wcl met 1200, jiDannen ftertB bc ^tabt eilcbogDcnacngDeballcn / macr fön ban ben ^afDfifrDcnDbcrftc®i3Cbom/ bic baer in latD/ afgDebftben gDeWorben/ foo bat fp fon» ber pen* upt te rerDten baer ban Debben ofgDc# laetcn.
Dacr boben Debben Wp gefept/ Doebe ito# nintB in ^Weeben op ontfangDen berieDt ban beb ©taben ban lt;illp inbaf in Det 25ifbom 2amp;ambccgD/ wet bc mceftc Wmaebc / bic Dp om »entb / ƒrantBfoft / enbe anber aenbe jïBepn-liggDenbc plaetfen Dabbe gDeWojben/ ib opgDcbjolicn/ enbe na jrrancBcnlanbt gfte# togDen/ in Willenbben «J^rabeban lt;illp met matDtaen te grijpen.
jlJae
-ocr page 572-Vervolgh der
|
16j 2. J^ac bat nu befen optorgt rufOtbacr toert/ ^^rfh*'*»' fooÖ««ftjncn üanbeubcßtnncöjjs felsen gln0 neuen’ten ®”^ tomber allerlei gbebtfroureert/ cube een ?b;ognoni« nber babbe geern gbelueten boe bic faerben a^ entje bansê loopen foubtn. »©nber anbere fijn bier ober bwleZeh öcn «Deetben enbc üitbtfrlnbbtt / nebeng be tea Qnrtee «©beeflclirbctot €bainb inben ©ber-l^aUb/ fonberltnge booifiebtieb gbeUieejl met groote ^tocA'tcnojSbfiilötrbcpt. ©erbalben een fiiognofn^ scnbclt;©c» tatie te fleben/ of paere iionnigl. jDajeft. tot toe Dan o^ ^meben / ofte be «©raefban Cillp oberbiin# P‘ nen fal / foo hebben fn tipt bepbe ^uptfebe ^tbolen/länetbten berbojen/ enbe bes Burg« mrcflev^ lt;Sgt;one baer onber tot eenen lt;iUp op-gebjojpen/betoelfbe tube hab met ben lt;rom# mei opentlitb bet ommeUaen / enbe beeft toet i vo. bneebten bebomen. JDaer baer en liet bem niet een binben bie ^meebtfrb baas / tot bat baer ten laethen fommigbe bneebten baer ober fpelenmoe|len. '©oen nu bie fclbeberbo= ren mab/ foo beeft bp ootb omme taeten flaen met ben lt;rommel/ maer bP en beeft maer al# leen ober be ço. lïncfbten bebomen / bie baer alb Bbieetfrljc ^olbaten onber fijn kompan# gie begaben. i^ietop beeft bPÓem beö anberen baegbb bpben ^anöt-tooKn met frommel/ tappen enbe bliegenbe ©anen inbe ^tbantfe gbelept. «©p meltbes nac bjie uren ootb ben Cillp met fpnen uptgbenihen boop/^gelgtb be boopgbe/ ber boor trabt/ enbe uptgetogben ib/ bp toelc# be beel Burgberb alb ootb be €lerefbe ib me# be gbegaen/enbe ben lt;illp ©apperbept gbe# toenfebt / enbe bem eenberte aengbefp^toben/ bat bp alleen toatber enbe frifeb baer m flaen foube. 3tlb fp nu baer upt quamen/ foo fijn be ^meebtftbe baer tegben gbetrotben/ enbe foo bach bet treffen aengintb/fün be lt;illpftbc in be Plufbt gbeflagen / enbe bebben öc oberbant bebouben. ©p fultbr bebben be lt;©eeffelitbe be blutb^ tigbe toeberom een berte toegbefp?oben / enbe baer bermaent/baer befte noeb een mael te ber# foetfeen. ©it bolghcnbe/ bebben 5p baer toe# ber bergabert / enbe fieb tot ben tineeben aen# Qenp gefrbirbt. J®aer ben ^meeb beeft baer op een fultbe ofbeningbe gbemaeebt/ bat baer alle menftben bie bit acnfagljcn baer ober ber# toonberben. 3tlo fp nu te famen gljetroffen bebben/foo fijn be lt;illpftbeb)eber gbeflagen/ enbe ben opgbetoofpen lt;illp felbe boert ban ben ^bjeebtfrben gljebangen enbegbeüonben in be habt boot fijnö baberp bnp# gbeboerbt / albaer bP bem met een fomme gljeltbp beeft moeten lob maeefeen. ©at bit niet te bergbeefb albub gbefebibe/ maer een geboiffeboofbobe enbe p?opbetie beb ïtoniiepin ^boeben©icto?ien tegében ©ra# be ban lt;illp geboeeh ib/ bat Ijeeft bem baeh baer op betoont enbe beboefen. «BMcff ban nbsp;Want na bat be ©raef ban lt;illp ben 2ten# tothetw toeótöeb iioninrrin ^boeben bemam / foo boni ffiatn# «1 beeft bp niet raebtfaem gbebonben fijn toe# berg te rug bomhe te berboatbten/ maer ter front alle fae# «!gt;»♦ ben om te retireren bcrorbineert. lt;ot fulcben epnbe titeerbebp ben 1 ?. JDartij/ alle omlig# genbe ©arnifoenéna jroftbepm/bielt albaer ßenbeboub / enbe boenbe bem baerop met 5g# ne Urmabc na 05 ©onaubu te treeben. jUaer tboee bagben te booten babbe bP fgnen Öiiar# tier-meeher met eé febjiftclicbe ©ibinantie/ baer upt/ boaer fijne martberinge boa# aenge# |
helt/ enbe baer upt gbefien boerbt / battet op 1622. ï-wiffgbintb: jDaer befe ©jbinantie boerbt ban fommigbe ^boeebthbt Bunteroalo bc lt;©uartier-meeher ban baer beurfeboté boert/ bp bem gebonben / enbe bie ©ibinantie i^are 3koningl. fDaiefr. toegefonben. ï^ier op trof k be ©raef ban ©illpben 14. Jllartg met be Krniaöe op Erlang / enbe bet ƒojrbepm afljter 11 cm/ enbe foo oork Bam# berd) met Hantbolrk befet/ maer hbifkte al# lenbooiraebt aen Wgn enbe doom met t’fa# men be beht faerben boo? bmenmbte ©bet# ^falt#/ alfoo batbrt een aenfien babbe al# oft bp bd 23ifbom Bambergb hboon al# reebe boo? gantfrb berloojen biclbt / enbe niet gbefinnet boaer meer bacrin te bomen, ©efen lt;illp frbirbte oorb bp fulrb fgn retireren aen ben ©berhen ©alla#/ bie biel met 400. Jlïan depfero bolrb boen ter tgt om Bllcboglien in Bohemen larb/bat bp op bet fnel-beeröicbht met fulrbe fijne ©rouppen tot hem marcheren foube / enbe met hrmtoniungcrenbJilbe/ gbclgcb fuicje oorb na befen ggefthiet 10. lt;ot erlang / ’tboelcb ?.mijlen ban jSoxenburgh lept / helbe bp alle fijn Beleb in Älarb-omc# ningbe/ hachtbehier nat buebee metgroote bach-repfen booit/op bat hem bienabolgcnbe ^meebhbe 2lirmabe niet berepeben foube : jlUaerfp quam hem biebt bp op bc hidcn/ ghclgcb hier na gbcmelt toerbt. Want eben bcnfelbcn bad) al# Ollpban aoniiKdin erlang toed) tooth/ foo ruthte bie doningl. Ä™ ^toeebfe Belbmaerhbalfb ©uhabuo ifoom jp.ojniberg met bc boottocht op Wepnfsbepm boojt.©ie bolgbc bc# anberen baeg# be donint/ bp befen alfboen ben ©cneratl Bannier oorb acnquam met be gantfehe Stemabe/ al# oorb ljcrtorl) Wilhelm ban Wepmarban âtognfatt baer opghebolchtiö. ©en 19. jUartij biarb be doninrbmetbe gantfrhe ^frmabeban Wepnfhepmb op/ enbe obernathte tot Wilmerf-bo?p/ bp marcheer# bc hier na bc# anberen baegjj# tot nac ƒ urt / baer na aen j^umbergh. ©nbertoege quamen bie 2. jonge Jßarrbgraben ban ©nfpach bem tegen#/ enbc blebcn ben fclbcn abcnbt bp bare Jüâaj, te gahe. ‘Albaer boojfach bc j^umbee# hhe Haebt bie #cmabc met iamp;;obianbe/ enbe anbcr nootbjuften. Bn’tbooiß. ƒurt toert generad Benbebou# gbeboubeh/ baerbpbe doningh allcrlep noobigbe reformatie bp ben Regimenten boojnam / enbc niet allecnc beel polbaren / bie tegen het doningl. bcrbobt bc arme lieben febabe toe boeghben / maer ootb eenige boomacinfie ©fficicren na berbienhe afhraftc.© ’2trmabcbcbont fieb inbe 47000 IBanncnherch. ©en 21 jdartij herftot ^tognfurt ©racf ï^enrigb Wilhelm ban Jolins/ biebpben ijd,« » Cillpfchen inbal binnen Bambergb in cene ^0quot;quot;®^ knpei#gcfrhotengctoorbcn / bctoplchierna ii^rV cenhitfighe kooifc baer toefloegij. ©ber fgn tc. boot en i# niet alleen fgn gemaclinne oft toijf/ maer oock bedonintk felbe/ feer bebioeft gbe# toeeh. ©ien fclbcn bagh i# ben doninrk' neben# Baltfgraef ƒ reberic/ doning ban Boheme ' ^altfgraef SHuguho/ enbe beel anber Boifré' ©caben en Ijeeren ban ƒurt/ op löurnburg ghetogen/ maer te booien alle ’tbolck te peer# bc enbc te Boet in flach-orbening gchdt/enbe ben bpanbtna te bolghen ghccoimnanbccrt. |
|
Hiftorifche Chronijcke. ^to ^ “’ nbsp;nbsp;-^'^fPPU*’P pp ^ucPb«^ qunnicn / foo to^S^ lt;ï*ölt;Pi«ltoe ßaeö liebens öeüoowaein (Ie lt;©e# •»imt nae dachten enöe 25itrgi)ers/ nteteenaenfienlielie w nbsp;öupterge haer teghens gOetrorhen/ enbe met ®!gt;' een bpfonbev bieurljöe enöe on-uptfpteßelifBe falgi)tfc0ap ï^are ï^oningl. jBajefl. ehbe bep-felbeni^off-raebtontfangBen/ enbe terfrabt ingljeöaelt / ©aer ban in alle Traten/ foo toel «êolbaten aljS iaiirgers/inbe Wapen-vurnn^ glje donben/ enbe baer isi fukfie bjemöbe enbe o bjolitBOepbt gljcluecd öp ben 3nluoonbevs/ met gheluffi-toenfrljinglje aen ben ItonincB/ bat Bet met tooojben niet en marf» uptgcfpio# Ben Ujoïben / in befen bie lieben alS fp bien ge# roi feilen ï^erfoon l)aerer Jioningftl. jDaiefr. in’t göeficljte Bregöen/ ban bjeucibe bie tra# Cr* nen ober be BinnebarBen 3gn gDebloten. Tien ban ßaebt heeft l^ave fDajefrept ailemogBelicBe ^fr *^® aenghebaen/ enbe biefelbe met aenfienlic# feomngij Be fröencBagien/ ais WhiV Ï^aber/^ifeg en# M^bict be anber Idtefcnten ( baer bp 4. halbe Carton# Äfti“ Boen/ met alle toebehoonge 3llmmonitie/ootB Sien, tin ce groote filbere «©loben/ alles een Cœleftis enbe Terreftris, als oofB te ghelgtbe Tiuieh-baten intoenbiclj bcrgulbft/ als upttoenbigh fbjart/bereert enbe gefchoneBen/ belli eiche feer Bon(figh enbe fehoon gemaerht toaren. Tiefe ShefthentBen hebben Chufroffei ©oerer enbe Chlidoffcl ï^olfBhamer in ben naeme eenes eerentfeden ßaebtS ßarer Îtoningh jUaie# fttpt gh Wf«Pt«rt / enbe te gelgtB ben felben ban meghen haere ghelucBighc aenfiomd/ nae jB5o?nbergh gegratuleert, Jhtttoeojbt l)tcr Op heeft Ï^arc üoningl. Jlïajed- albus n-noh^X SÖtantbJoojbt : SlfBbebantBempgenabigd ^toebê ais Bet ©ereeringe. maer ghp en Bonbt niet be# jun te 4^0 ters bereeren/alSbiebedanbigheptbp ben al# tan'te«S 5f’Peppen Cuangelidhen toefen, 3cB bibbe We jehÄi. w ibilt P Boch baer ban niet laeten afboenben/ BEacntoiiu gheen berdh?icBen/ geen groote beloften noth tm®enSp ^‘’^e bjepgljementen/ geen toelBid noth va-Beftftentftê quot;Beit, geen paffidi noth affecten / bie be men# »jefentere. fehen onbctbjoipen 3gn te achten / noch ban befen pet mach bp gebracht toerben/infonber» hepbt bp befc tgben in ber gantfeher Werelbt bominerenben ©oidtP geibtgicrighepbt, Tiebpanbcn en füllen niet op-hoiiben alles te attenteren enbe beloben/om 11 te bebneghen enbe te berfchntBcn / op bat fp u moghen aff# toenbich maecBcn : baant het is beBent/boat lidige enbe Jßachtighe ©panben bop hebben: oocB in boat manier het l)itpS lt;©odenrgrB/ KJ* ^paingien enbe t^aus ban ßoomen firh met malBanbct berbonben hebben/om alle Cuan# gelifcheupt te roepen enbe te berbelghen ; ber# genen gaen alle hare Conciliën enbe Aaiones; baer henen gaen allc-haere SHendaghen ; baer henen buenben fp alle hare macht enbe deccB# gepbti baer henen daet alle haec boen en laten/ bichtt en poogcn: ©ptterlicBen foecBé fp/’tiS boaer/ boel biebc/ntaer eene fulBe bie fo boel u/ als alle Cbangelifc tot ruinc/cn beier milioe# ben fielen tot haer berbcrf dreeBen enbe ober Borné foube. ß cc ft 11 ©ob tot ßcgicrbers ge# fet/enbe fo beel bupfent fielen toebertroubot/ in eene foo bolcB-rgcBe dabt/ befgelgcBen icB mgn baghen nopt en hebbe ghefien/bic ban u btpenberet / enbe hem nae u richtet : 3cB en boil niet tbogffclen/oft ghpfultfcalfoo regie# ren / bat ghp filler ecnmael boo; ben dichter# doel ©obes enbe bet gantfehe Chndenhepbt berantbooojben Bonnet, ©hp ?yt alle Pameij |
59 alhier/ enbe uboe ©ooi-oiibcrs 51111 boot cem# 1632. ghe taten in be gantfehe Werelbt beroemt ge# boeed : Tiefen haten Uoff enbe ©oetdappen bolget nae/enbe boet als gocbe i^atriotten het uboe bp befen boefen enbe bit grote buercB.iÖe# bencBt boat ©obt ghehenghen mochte/ baan# neer hp 11 inuboeebpanben hanben foube obet gebé/ hoe fp met u enbe ben ubuen foitben om# me gaen. i;)et heeft u bie ïUlmachtight ©obt beel fien laten : enbe het iS boaer bat ghp beel gheleben enbe uptghedaen hebt ♦ ©obt heeft ons beur onfe «nbe te Bennen gheghtben enbe boenop-mercficnbaillcn / maer both baer bp machtich befthuttet: ©helgcB icBmpban niet ghenoechfacm berbuonberen Ban/en boot een ooghenfchgnelicBe huipe ©obts moet be# Bennen / bie eenen bpahbt foo berblinbet / bat hptotfich befe enbe anberedcbenin’tßgramp; niet bemachtightV Biehp boch boot tmee oft biie jaren aldhoon in fgn gheüjelbt habbe/en# be maer enbehoefbe toe te grijpen, ©obt heeft u boonberbaerltcfibehouben/ ghelijfB hp ban oocB mp tot befen boercBe beroept ijecftiluant icB habbe mp eer bes ^onghdtn baeghS ber# boachtet/ als bat icB nae jSurenbutgh Bomen foube : jBijn arm ILaubt cube Hieben / enbe boat mp lief is/heb icB bcrlaten/ enbe menige bierbare ï^elben met mp baccuptgheboerbt/ ' bic haer Heben neffens het mijne hebben ghe# boaeght/ alles benghemeenen Cuangdidhen boefen enbe behoubinghe ber «©uptfehe ©tp# hepbt ten beden : Wil oocB noth Baer bp/ in# fonberhepbt teghen u boen/ boat mp alleen fal moghelicB 51111/ enbe foo belc ©obt genabe berlecnen fal/ enbe boat icB u beloben late beur berfchepben ubuer ©hefanten / bat boil ich « houben. 25ebtnchet alfoo boat bit taercB op hem heeft/ enbe om ©obcsbacmhertighepbttoil# Ic/ blijft bedanbich / en lact u niet afboenbigh maecBen / animeert oocB anbere ban ubepen# berenbe ^tanben, 3!tB en feggc u fulcBS niet als of icB een tbuijffcl in u delbe : maer bat icB currentibus calcaria abbeerbe. ©Obt en fal u niet alle baghe fulcBtn ïamp;;c# biBer fchicBcn/ghelgcB als mp/ bie icB begee# re u te helpen/te tcooden/aHen bpdnuöt te be# bogfen/ enbe onber ben arm te nemen/ foo belt mp ©obt Bracht berlecnen fal. ©hebulbctcn lijbet u noch een boepnich : blijft bedanbigh : boet het ubac bp befen boercBe/foo fal ©ob/bie foo boonbcrlicfi beur fpnen Cnghel u tot hier toe hulpc betoont / booiber fijn genabe geben/ bat befe tbote Steben floreren/ groenen enbe toe-nemen/ op bat uboen roem in bc gantfehe boerelt hem uptbicpbc. ,§00 toillcn bop ©ob als-ban met malBanbcr loben/ccren/ roemen enbe pnjfen / hier tpbelicB / enbe hier nae ecu# boelicB. j^effens be©hefchencamp;cn/bic bc j^uren# ^umbiif# burghers ben Itoninglj pjefenteerben/hebben ^gt;«s boen fp oocB foo boel ben hoogen ©dineren als ha# ^1Ä* re ïïoningl.»ajcd.felbc/grote cere bebjefen/ 80* wi# enbe haer met BoddirBe ^phfe enbe TijancB “ff® SMo# op het heerlicbde ghetracteert : 3[a ben mee# *' nbsp;nbsp;quot;quot;’* denbeel bes ßaebs heeft hem met optoachten perfoonlitbbacc ghcftelt/alfoo bat we Co# ninghl. JDaieft. enbe bedtlfS ©fficieven ten hooghden ghetontenteert/ enbe fclfs geroemt hebben/bat befghelijcBen tereenbebiend ben ConinglicBen jètaf in ’t ßgeh noch nopt be# boefen is gheWojben. 3^ac |
|
6 o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der 1652. nbsp;nbsp;nbsp;J^ac bat uw onöertuffdun tijbingrie qitam/ «ontneft in bat öe lt;5racf ban lt;illp alk j^curmburgfeOe repft'ÄtP^®^*’®”^ ^'^ ÖP banöcr^üjceötfcöeiisilen# ban j’üim^ Hom|ïe bcmam/beiiatcn beeft/ maer te bojen hiirg af/ cfi aUe^ tipt gbeplonöert/ enbe toat bp niet ineöc ^p ‘ nemen en bonöe/ bernielt en berbjoeflet/ ootb bie boojnaemfle gnbjoonbers met bem gb« * bangen mebegbenomen/enbenae ^letnnarrh in ben ©bcr- j^alt; geboert/fo lööe îtonintb norb ben felben batb/na bat bp te boten beCa* miegnen in ’t ^uptfebe Oiins aen bet (eiber Kebe bie lt;tllp gbebantbelgrb mebe nam/ tot bp bie 100 liete / laten arrefleren / ban jSojen* betgb af op ^toabagb boott-gberepir/ enbe bie ^olbatefca gbeboïgbt. ïtlöaer bp ben 22. gberufletbeeft, ft^aer ben 23. een bjepnieb nae jSieumartb gemarebeert. «De «©taefban *3rinpbJeef6 baer op altgbt te niggbc/enbe nam fijn retreptenae Jöeperen. .fßaer be Ito« nintb fette bcm fletrB na/ alfo batfe niet meer alO ttoee batb-renfen ban malbanber toaeren/ enbe toaer be ^bjeeötfeftc^trniabc beo abonts benen quam/ baer maren be Cillpfcbc ben bo* ^iiip toflft rigben niotgben opgbebtofien. l)cefr alfoo be öeïtomneft lt;©racfbanlt;inpmct fpnen ontpbigcn totbt in f 25ifbom Sambergb niet anberß uptgbe« riebt/ ban bat bP ben BUonintb baer beur ber« atbtetbe / enbe bier nac met fgn retireren ben toegb in (ijnö cpgen ïpecren ianbt enbe l^er« tocbbom0 OSeperen getoefen beeft / enbe gbe* noegbfaem fclbe baer in geboert. ïöantatóbe IfeonincSbemcrcbte/bat lt;ik ïp bet booft nac «Cngelflabt toenbe/ foo Beerbe ^ bp bem op ^onabjeert / enbe nac bat bP fgn marrberingbe fonber cenigbe tegbenrerontre boetocl beur cene embuftaba bequaem|le lant/ enbe batbc bpant altgb op bc flinrBc 5pbc met fitltamp;cn fncUicbcpbtbceftbooïtgbefct / bat ÖP altgbt meelïcnbccl0 booten lö gbebjeeil/quam bp ben 26. J®artp boot bicfclbc ^tabt acn/ enbe nam terfïont bie ^ebantfe op ben JÓergb in/bjclcfic bic baer inbggenbe/ betoplefp notb niet cnmaö bolbomcn gbemaeebt/beur cenen nae ber ^tabt geboerben gantB berlactcn beb« ben/ obcrfulfBr liet bp be ^tabt enbe lt;000 op-cp(frbcn. ï^icrop liet ï?ertorb fiubolf JDart' miliacn ban ^atbfen Ùaiimcnburgb/ bie cc« nigbe iiroonbcrgi(fbe€otnctten üuptcr0/ o# ber 8. Compaingien gbcbtoibcn Boet- enbe een gbetal Uant-boltB baer in babbe/ ben ito« nincB ontbieben ; bat bp boot bem niet en toif« tcal0 Crupt enUoot/ enbebe fpitfebanben tOegben. coninch in ‘KlO nu ï^acre jDajefr. befc antmootbe ont« ^wcöen ftntb/ foo bebben fp bic ^tabt in ’t ronbe aen SXett. öefe fpbc ban bc ^Donauluc belegert/ enbe ter« flonbt bic ^tiuBcn/ ccnfbeel0 op ben 25ecgb/ enbe ten bede beneben tegben bc anber fpbc bet ^tabt laeten brengen/ enbe biefelbe boen te« frbieten. tDicmbcr (tabt nnttoootben tarne« licB flerrB met DakBonetten / iDobbcI-bacc« fien enbe Jlïufqucttcn/fonbcrlingbc toaren acn bc bDonaubJ ober bc iJtugge bjie l^upfcn/ in« toenbifb ten bede metgout/enbe eenfbeel0 met lt;amp;out birhtc bdept / al0 ootB cttdtrBc blocB-bouter0 nac malhanbcr gbefdncht/bacr in cm bc aebtee befenUtao een tamdicB gbetal fol« baten / bic fiercB nac malBanber bier gaben. Jßaerop befebjertupt bc0 ItoninrBr^ibi« nantie banber bootbte alfoo gbefrboten/bat fp nac malbanber ober ’t belt baer uptiiepen/ tot batbc cenenae ben anbcrenbiebtr baerin do« |
pen / enbe bie narbt ober trenebeen mactbten/ 1 lt;5 aebter toeltBe fp baer notb een tgbt lanrB mepnben op te bouben. ‘JUS nu be ^tucebtfebe op bc ^tabt acn to« gcn/foo ptefenteerben baer boot be (bootte een €ompaignie Broonenburgbfebe Uunterö/ na bcbjcltbc alfoo toegbefet toerbt/bat fp baer in bc ^tabt retireerben/ oocB bier nac nebenö anber €ompaignien gantfeb bcur/enbe op bie anber jgbe ber ®onaubj in ’t bclbt begaben ; lt;ot befen liepen bic booift folbatcn inbe btic boojf5 l^upfen af en toe / tot bat epnbdicB bic üupterö baer gantfeb toerb maceBten. ^et mepnbe ootB ï^ertoeb dubolplj/Kari« miliacn/ beur ’tuptballenin ’t ccrflc bed upt teriebten/maer ’t en toilbcnictgclutBéttoant bc fgne merben met ftbabc toeber te rugge ge* b?cbcn enbe gedagen. lt;©nbet befen toerbe ban cenen lt;0jen in ber (fab/bic aen bc lebigen toten flont/boojncme« liefi flercB bpcr gbegbcbcn/cnbcben ^bjeebt« frben tamditB febabe toegeboegbt. «Cnbe om bit af te bJenben / foo bjerbtbet »©eftbutbacr op gbcrirbtct/cnbcbenboo(f5 lt;otcn in mep« nigbe tgbt alfoo boojfiebtieb/bat bP bc 23de* gberbe tot febieten niet meer bcquacm Wap. lt;cgbcn ben abonbt quam baer een gbeeoep upt/ bat be lt;6raeff ban lt;illp met fgn ïtrina« be bier toe quam / om be ^tabt te ontfetten/ gbdgeb ban baer oocB een gbetal lt;illpftbe üuptcr0 gbefien toerben/ bJclcBc nac bermoe* ben ban ben lt;illpfcbcn 13oot-tofbtbjaercn. lt;en toap ootB niet te bergbeefp/bat ben ï?er« totb ban ^atbfen bie Surgberp fmeccamp;dgrB bebebibben / bantoegbenbeobergbebingbe/ bat fp fulrB0 fouben biepgbcrcn / bat bp baer berfcBetbe/ bat bet fetourp om t’ontfetten feer naebp biap. lt;©m be ^tabt upt bit gberoep toat naerber te Bomen / enbe baer op toe te fetten/foo torn* manbeerbe be Jamp;onintB tegben ben abonbt ben ©berfren ï^ebion/ met een goet gbetal /Buf« quettieip / enbe liet bie fclbe ober be î®ernitp gaen/ op bat bp alfoo ober bc anber 3gbc na bc ètabt fgn bcpl betfoerBen moebte. i)iet-op boo^bemen ongbebacrlicB onzent negben oft tbicn iipjen bep abonbtp/ober bc iJinggc/ba« gagic enbe ßupterp upt ber ^tab mareberen. lt;©P toeltBe bc üoninrB met «Canon en (Duf« quetten/ foo tod op bc 25giggc alp op bc fiabt liet frbieten/ bat bet ( betogic bic inber ^tabt onber befen ootB niet ,(til!e toaercn) grouto« facm om booten ip gbctoeefl. 3dac bat nu bc Jödegberbe Pan 55 on a to eert niet alleen acn befe 3gbc / maer ootB acnbc an* bet 3nbe ban bc ï®crnit3 tegben be ^onauto« b|U00e banben «©berben ï^ebjon bart toe-gc« fet toerbt / enbe fp tod fagben batfe bc ^tabt niet bouben Bonben/ foo ging ben i^ertogban ^atbfen bep mo^genp inbe febemeringe/ met bcnbp-ficb-bcbbtnbcn'ïrillpfcbcn bolcBc 0« ber bc 25?U00C nac bupten/baer ban toeberom op bctbcftitbflc ban bepbe beden op malamp;an« bet gbeftboten tocrbc/ alfoo bat bic upt-tret* Benbe/marbtieb beur ben bjanbt enbe bramen loopcn moc|ïcn. lt;®p ï)cbion quamen oocB cc« nigbe bonbert gbefdlen acn / enbe berfoebten acn bic fclbe plactfc met gbetoclbt beur te bic« Ben/macr fp toerben alfoo ontfangben/battet tod bne bonberbt op bc plactfc blcbcn liggen/ enbe een groot bed ggebangben toerbt. |
2?pfoo
-ocr page 575-È
,xW
T.
tf’
F
il 3
^K
':y,.^elgt;ratuîamp; vi!tn^, S^Schans Jie eU
0. Saltggt;^fta^ieL ^r ZB^et^c/re i-’erjuietb
|
Hiftorifche Chronijcke. ^•^3 2. nbsp;nbsp;nbsp;25p foo afteRclöe faßen/ braßen be ^toccb# fc^c binnen inbe ^tabt/enbe öaeßten neber al toat fp nod) VanbeCtllpfcge aentreften/maer be Ijurgerp toetóenberfegoont/botb moeften fp in be furie/ooeß tegbfn ï^acrer JBajefleptsS toil en baneß/bie plonberingbe gebulben. ©e laonintß commanbecebe terfront be ï©?agon« nerö/ benebeng tenigße lt;rouppen üupteis/ ben ©panbtna te jagpen : maec biefelbe fak beerben ben onbcrtuffcben/betogle bef^oorten geopent enbe (op batmen baer boo? ßonbe) ge* ruptnet toerben/noebtanö ebentoel toerbé baer bele gbebangbene ban ben te rugge gebjatbt/ toelt be naemaelsi boo; be ^tabt aenbe nientoe ^rbanffen/bie be ilomnrß te maeeßen bero?* btneert babbe/moeflen toereßen enbe arbepbé. IBanbe lt;illpfcbe toerben in enbe om be habt/ enbe op be 25,mggbc ober be bgf bonber t boo* ben genonben/bie alle in be Äibiere be ^onau begraben toerben. Slnbers 51111 in bet ^tabt 8. flueben «6be* ff but/en fommige bupfent faeßenmet lioopi enbe JDeel/ enbe inbe 3000. febgben fout gbe* bonben toojben. lt;i2nbe alfo 10 befe mgctflabt/ uae batfe toel 25-. jaer lantß onber bet 25eper* fcbe gbetoelbt getoeefi iüS/ enbe barbe aenftoo* ten en oberlafl / ban toegen ber Religion enbe anber0 meet/ gbeleben beeft / beur i^aere Mo* ningl. JîfôajeJl. tôt ,êtoeben/ toeberom bebip« bet / enbe in boo’ige libertept gbefet/ enbe bat Exercicium ber 3llugfburgbfcbe ^onfeflie toe* ber ingbeboert glietooiben/ enbe beeft fulcßen beroberinge obérai in OSeperen enbe ©oben* rgcß/bctogle booitaen bé pas ban bé Montne/ om in bie boo?f5 itanben teßomen/oberal ge* opent/ groote bjeefe enbe berfebddnngbe bet* oo?faecßt. «S^ lt;quot;nbsp;nbsp;J^ac bat nu ben ©berben i^ebtogn met fgn ®W bm fiegiment tot befettinge in be ^tabt berojbi* J^'iip be“ neert toap/ foo trorß be ©oninrß met ben obe* iWen rigen bolcße toebet boort/ om ben ©rabe ban Uflin“”’ 'Sillp nae te fetten, ©ieblbeliabbcßemom get bebeßen Gain aen be Uerl) / ggcleggert/ enbe toap benï?ettocl) in peperen met beel Uanbtbolcß bp gern ggeßomen/in toiUenp be ï^aö albaet obet be ILerg te betoaeten/ op bat bc Monineß niet in Peperen ßomen ßonbe/ge» igeß fp ban tot fulcßen epnbe alle plaetfen aengt; ben felbcn ©loebt/ tot aen 3tugfburgg/ fterrb befct enbe be ©ruggen gabben af-gbetoorpen. 25p befe binggen moefte bie frabt ^tugfburgg boben bie tot gier toe ggeleben ßeligionp-bet» 3tunn. gjuÄingen/ootß toeberom eenen gatben floot toetöt 'SS “Ptflaen. ïDant naebien op ben 1 $■. JDartg/ 3« f^ ©anen ©eperp bolcß en Mrggflieben baer ^ bn? in quamen/ enbe ben meeflen beel be ©nange* lifcge©urggerp enbe intooonberp toerben op ben galp gelepbt / enbe get gantftge comman* bo ber ^olbatefca obergegeben ip getoorben/ foo toerben baerop batg enbe naegt flertße be* tepbtfegappen tot teggenflanbt ggemaetßt/ ooeß terflonbt baerop noeg 12.®anen enbe 2. Cometten in-ggelaten / get ©geftgut op be toallenggeboert / bupten enbe binnen matg* tigg befeganfet/ beel ftgoone t)upfcn/t)oben/ lt;upncn enbe ©geboutofelp boo? be ^tabt ’^teg-ggercten/ berbranbt enbe gantfeg gge# rupneert/met groote fegabe bet ©uangelifcge ©urgherffgap/ bie ooeß baer op gantftgelicß ggebifarmeert enbe ban be ©eperfege ^olba» ttfra jammetlgeß ggequelt 51)11 ggetoo?ben/ ooeßaenggefpot/ b?epggementenenbe fegelb-tooo?ben foo beel gooren/ggebulbenenbelp* 163 2. ben moeflen / bat fp alle baegge enbe upre ber plonberingge enbe bcp boobt-daggenp te ber* toaegten gabben. |
©nber befen gebben be ^toeebtflge aen be ï©onautotrouppen-togp gier en baecgaec profijt berfoegt/enbe feet beel plaetfcn tot fitg bemaegtiget. ^et gantfe ©ifbom ban Ïtugp burgg op befe 5gbe ban be Uecg / alp ooeß bie «mfrntri-aen be ©onauto-flrooni ligggenbe plaetfen/ bmwtijtiBc ban ^Imp tot onber «IBonatoeett/ 12. iföglen weipume toeeggplancß/ infggelgcßp beel anbet fleben enbe paffen/ baer onber bie boojnaemfle flabt enbe ^lot ©infburgg/ ©Icgingen/ ©unbel* finggen/ lautoingen /1) oor g flabt / ©illtn* gen/Winblingen/inrfgbergg/©apcngepin/ Uiegtenauto enbe anbere/quamen in bep Co* ninggp ggetoelbt/ enbe baer toerbt grooten boojraebt aen JReel en Moorn/ maer toepnirg ï®gn baerin gebonben. ©e folbaten maerß* ten flatelicße ©lipten/ fp berßetgten ©eerben enbe anber ©ee om een flergt gelbt / ©ebben/ Slnntoaet / Mopet / dn enbe anbeten l)upp-raet/ toerbt baer bafl boo? nictp ggeaegt/ en* be’t gineß baer toe / ggelgrß boo? befen in be ©alt5. SIP nu be Conineß fatg / bat be ©eperftgc Konituk in firg om üapn / alp ggemelbt ip / ggcleggeft/ ^tococutr enbe ficg gier en baer üegonben te beftganfen/ “ÄSfR. foo floegg gp gern op befe 3gbe ban be îLerg/ K^SS ontrent ttoee up?en banfiapn ggelcggen / bp dan um ' get ©eperftge Hegger enbe jüo?btgepm/ ter §SÄquot; neber. ©nbe of get toel bat aenfien gabbe/alp enUMBeaus toannect fonber berliep ban bele bolcßr ben »an ««up ©eperfegen niet bp te bonnen 51)11 foube/ fon* '“” '’•“‘öl berlinge betogle gaer eenige Regimenten ban ben felben terflont tegenober in een bofeg gaer ggelepbt gebben / enbe bat felbe ten beele gab* ben afggegoutoen / foo toap be Monintß borg baer-op bebargt / goe gp 3gn boo?nemen met emfl boo?tfetten/enbe met be Srmabeober be Hecg ßomen moegte. Sip gp nu tot fulcßen epnbe alle gelcgentg5 baer in’t ronbe blpticg befitgtiggbe/ fo toerbt gp een ßromte ggetoaer / baer ben oebcr pet-toat googg toap / enbe gem bafl een goebt be* ginfel bertoonbe. Sen befe plaetfe liet gp ben berben Sp?il 3.©atergen / alp ttoee aen bcpbe epnben enbe eene in’t mibben op-toerpen/ en* be fulcfie met een Rctrencgcment te faemen batten. ï^ier op toerben een groot getal groote en* be ßlepne ^tueßen ggeplant / enbe baer mebe Brupp-togpopbatgeftiegfle op bieboo?fepbe afggeßapte bofftgagie ggefpcelt / ooeß onber# tuffegen een ©?ugggc ober be Heeg gedagen/ baer aen ben ? .Sp?il ben gantfegen natgt/ alp ooeß ben bolgenbcn batg ober/gearbept toert/ enbe op bat be ggene bie baer aen arbepbeben gaer toertß ongeginbert bolb?acgten/ ootß be bpanbtnict fien ßonbe toatmenepggentlgcß boo? gabbe/ fo liet be Monintß niet alleen fon* ber op-gouben op bat ©ofegftgieten/maer ootß aen bie begonnen ©?ugge ben gantfegen baeg Ober ban perß enbe anber rooeßenbe ma* terie eenen grooten bießen rooeß maßen. SlP nu bie ©?uggc bolmaetßt toap/’t toelc ggeftgiebe op ben f .Sp?il/foo fegießte bc Co* nincß 300. ƒ inlanberp ( toelrßc gp pbcr tgien Rijerbaclbcrp beloofbe ) bat fp fouben ober be ©mgge gacn / bie bact met grootebegenbig* gepbt ten ^tganffe gefaben op-ggetoo?pen. H 3 ©c |
61 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VervoIgh der
|
1652. ®c 25ep«ftöefyceUjcn / ’t i# toaet / baec op fccr frevrft ban ttn I^atenjcöic ban bet boojf3 bof-bout gbcinaerbt toa#/ fp btelen ooclt Ojie» macl öaer op acn / maer bebben öorb met upt« gbcvicbt. «Spbebjfb nu (00 boel nae als boot be lîomncii met get ftbieten upt grobe ^tuc6en (baer bp bp ban felbe in perfoon fapbc do. febo^ ttn gebaen geeft) op bat bofebbuereU al boon* aen crnflelttfe bet aengouben / foo toerbt baer bent ten groufaem ggebonbtr / oot6 ten fitlrb braetben tn ’ t bootß boftgbaercb enbe boftega^ gie berootfaetbt/ alp of batt beel l^out-gou* luevô te ggelgtb aen gabbtn ggearbept/ baant beel boomen enbe tarben buerben baer ter ne* berggtbjojptn/ baer upt ban inbe ISofftgagte get 25eperftgc bolrb bte baer tn baatten / niet alleen banbe ^batebftge^tutben./boeltbe gun in fronte enbe flantberenbegeftitg toefetteben/ maer ootb ban bieboo?noembe boomen en tat» ben groote ftgabe enbe letbt ontfinggen, lt;!52 va lt;«* 0a bat nu bp fultben binggen be itonintb n tótrt Ö0OJ jnet be ?trmabe began baer ober te bommen / bocöiick« ootb onberbutgge ber ggemaerbtebjugggebe tooiist. nbsp;nbsp;nbsp;Gupters eenen beurgantb enbe inboeringein get boater bonben/enbe met ben lt;illpftgen/ banbebuelebe ettelitbe trouppenuptbeBof fegagie te boojftggn guamen/ maer rerflonbt boeber te rugge geflogen baerben/ aenbinggen (^ te ftgermutferen : maer onber fulcb berïoop baerbt be lt;J5raef ban lt;illp met eé frgote beur get biche beel btô recgten fegenebelp gefrgoté/ cnbeboobelitb ggeUjonbet. 'Sltringtr met een frgote aen ben boa ggeflretben en feer befega* birgt / ootb ettelitbe boomaemfrt «©ffitieren nebeno boel 600. ggemeene folbatengantj ter neber gelept fijn gebootbé/ ^uo riebt be 0er* torg in OSepertn mefoubebe retiraba booj be ganbt nemen/ ’t boeltb ban ootb biegoogge iOfficierenbooj raetfaemgielben. iDaerop Werbt bejsabonbtp eerffelitb bte 25agagie / alp ootb ben meeflenbeel bet boobe op boaggenö Wegg ggeboerbt : 0ier na inber natgt biath bte oberige Ännabe op/ enbe rett* reerben firgmet grooter ronfiiftc op 0ieubu* burggen énggelflabt, lt;illpbaerbe ootb nae •Cngelftabt gebjatgt : enbe onberWegge boert gp feer mabt enbe ftuarb/ alfoo batmen birb* Unis mepnbe bat gern be fiele foube uptggeba* ffifflo derft ren hebben : 11) a er gp iS ettelitbe baggen gier ^t «ngci*nae? nae bat gern 4.bcen-fplintcro upt fijn n®‘* been ggenomen fgn ggeluoibcn / enbe gpeen onggefegggelirbe fmerte ggtleben geeft / tn ’t boo2f3 Cnggelflabt ggeftoiben. «Sen fultb epnbe geeft ggenomen slogan 'ï'frhcrblaeö lt;ï5rabcban lt;lllp / bep ïiepferp enbe ber «Catgoliftgen 3Ligac lt;6enerael Hup* tenant/ bjeltbe/ ’t 1.6 Waer/ beur fgn ïtrgggf-erbarentgeptenbeberftgepben ©ittoncn/ bie gp teggen beo 0upfeïS ©oflenrgtbp bpanben/ gins enbe Weber in’t Gijrh berbreggen/eenen grooten name bebomen geeft / matt gier nae* maelp fultbe fijner 0clbcn baben beur bie rett« teiba upt iDethelnhurtg enbe bie baer opgge* bolgltbe tpianmfrge bcrfrooiingge bet gabt Jlïaeggbenburgg/ enbe uptroepingge ban foo beel bupfent ontfrgulbige fielen / gantftgelirb berbonrbert/en fgn bethrege eetc en roem een onuptfaluffcgelirbe ftgantbletbe aenggelgmet. ♦Daer Wert gefepbt/ batgp booïfijn afgerben ober get piorcs tot 5®atrgbenburg feer geeft gefurgtet/ enbe bat get alfa baer toegintb/ben lt;51. ban i^apengenm be meege ggult gabbe. |
jtiae bat nu be iioninth ben d. 38pgl öcö 1632. mo^ggenp al bjoegg bemertbte / bat gern ben uonnifh m 0ertotg in ©epereh met fgner Wmaebe ggc* retireertgabbe/ foogeeft gptergonbteenitg be bnuDti* bolrb/ gaer nae te jaggen / ggerommanbeert. «« »*?«* iDe Welcbe nor g bele ban gaer in be blurgt geb« p^ ben omgebjaegt/ alfoo bat get ggetal ber ber* flaggene ban be ©eperfege 3trmabe Wel bup* fent JDannen beliep / baer bp oorb ettelitbe gonbert ggebanggen/ enbe in bat bofegbatt fp ggeleggcn gabben beel 0arnagrgen/ jDuf* guetten enbe anber faerben fgn ggebonben ggc* Wo?bcn. 0et ^tebeben Gapn/’t Wclcb be 13cperggc naebefcnebcrlaggcin ggelgrben Wgfeberlie* ten Wonnen be ^Weebtgge ootb met goet ar# rooit/enbe fonbenbaer in 4. gurhen (ßeggut/ benebenp een ggetal ^lobianbe enbe^ïmmo* nitie/ enbemoegen öie gnWoonberpbooibe plonberingge eenigge bupfent Gnrhrbaelbers betaelen. ï0ap aldus cenen Weeg ggebonben om be fleutel ban )5epcren te bebomen. 0ier op is bc üoninrh met be gantfrge Hr* maebe ben 7. Hpiil opggebjoben/ enbe tip befe {quot; enbe genejpbe beo H ergs op Hugfburgg ge* äuggntg. mareheert/enbe begeluen baeggÿ in get uloo* ger enbe Jßarrhblerhc ï©iergoopen ggclo* geert / enbe ben bolggenben batg baer aen op Hugfburgg ggetoggen enbe boojtggeruebt/ enbe getWooft guarticr op befe fpbe beo HergS tot Hecg-gunfen ggenomen. ©en booitorgt ber Gupterge geeft get gebehen j-nebbergg/ be welcbe be fleutelp felbe teggen b^argten/ nu ggenomen. *©nber befe ggebumenbe martgeringge / iss noninr» een 0ieuWburgggge lt;©gcfantc ober be inné* ^^S mingge bep lt;illpggcn bolrhr get felbe tegt* biiccftaenoe gifiteren / cnbegaere^eutralitept norgccns®oiilt;ww ' te doceren enbe te roemen / tot be üoninthltr* *quot;* beHrmabe ggebomen/ Welcbe bc®elbtmatr» ftgalcb (öuganup 0oo?n totté iioninth geeft lacten lepben. Hiß nu bie felbe 0arc BongtgU IDajcg. aenfpiach / enbe fgn faerben booi* b?ocgg/ gebben 0aere JBajeg.gem te ggelgtb gart toeggefpiohcn/ met befe Wootben : o^gp gebtmp bebioggen/ ootb bele beur «©efanten enbe ggjgben belooft/ enbe metp ggegouben/ maer beel meer ben bnanbt 0as enbe Gepag ggeggeben/ gern ^ tuchen toeggefegiebt/ fgn ©amifoenen ingenomen/enbe gem alle boo0 beel gebacn/maer giec-en-tegenp mgn gg:g* benp niet aengenomen/ jac gantfeg op mpnen trompetter bpet gegeben, ©ber befe Woo?* ben Was bic Hfgefantc gefticg berggneht/ en böige upt biceft fgn fabe niet booibec te ben* nen geben/mact alleen 0are »aj. acngemel* bet/ bat gp acn 0are jDajeg. fegjgbenp/ ban fpncn lt;©genabicggcn 0cere gabbe : Wacr op 0ace Jt). tergont rcplitcerbc : «Dat gp 0ccr/ gclgcb fp/enbe fp/gclgrb ggp 0ecrcn Waren ; fp en beben borg niet anberp/ alp alleen birgte en traegten/ goe fp bc 4Buangcliggchcbiicgcu moegten: ^p fouben gem 0icubucgg lebere/ ofte pet Wat anberp bcrWargté.Hlo nu bc €0« ninrb gier ober booit reebt/geeft gp gem 45e* fantebeur 0cer l^altjgrabcnHuguguin (bp Welcbe bc djefante in fgn glgpbé maegt enbr crebgt gabbe/fo Wel ban fpncn Deere felbe aio ben Gaben beel Syncerationes gebiupcbé/ enbe booi ben ^tabtgouber ^piecineb eenen pab berbrpgen Willen/ maer cbengclgtbébefcgept berbregen) laten acnbupbé/fp fouben 200000. pont |
i^fj^***/ ■*ÏC?
-ocr page 581- -ocr page 582- -ocr page 583-Hiftonkhe Chronijckc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 2
“ 5 2. pontbwot enöc 300 tonnen biet in’t Heger Ic* bercn/cnöcalföan ï)are JDajefr. na bcuinönv ge ftaers aenftelieno / fifö bieeöerb tegen Jjaer berblarenUJilöe.
3in befen Rebben be 23eperfcbe en Higifn^ febe/ bieftaer tn j^ieutoburgb gijerenreert dabben/ biefelbeRabtfttbfelfsitegben eenen bpanbtheUen aen-bal baerin te bouben / niet bertronluen totUen/ maer ben toeber ban baer gemaect / een joefe banbe bnigge af boen boer» pen/ enbe 6. felepne irufbrbeno nebens ettehe buftcupt enbe loot met baer toerb gbenonien. ï©oen nu be Itomiieft ban fiileb.s betnomen Ïiabbe / foo beeft bp terftonbt ben lt;©berften Hnritenant Hantfbergen met be boo^ftbjeben jSieuUiburgbfe 3tfgefanten/ in bergefelfcbay^ pinge oft gelept ban çoo, öupttrö/ baerben# nen afgbebeerbtrbt/ om bie (rabt in ben name bejs Conintje in te nemen/bie bjugge toeber te boubjen / en niemant banben ilaeto berban# ten / ofte bürgens upt ber |labt fukp na te la» ten / maer beboltm ’Cbjelfbe ban alfoo in’t bjertbib gefet gcbjo?ben.
bDenp Apnl beeft be ationineb geinige tiP bingbe betomen/ bat in ^igfburgb notb « 8. ïBaenbelen te boete / enbe 2. Compamgien föupterp ( maer bie boeh tamelirb fmatb/btr» tfierbV enbemeeflenbeel Hantbolfli mao/be» troiiben ben/ ’t is maer / tot op een ontfettin» gbe be flabt te bouben/maer en bohlten be bur» gijerp niet betrouwen/ ) ingebomen maren.
lt;11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®*” nu tot be belegeringbe een reebt begin .'wêÏ'quot; te maetben/ foo beeft be îtonintb / bebjgle be ^''Bfbiirg, 25eperffbe €ommanbant bie Hefb-bniggbc afgbebjanbt/ boben enbe beneben Herb-bun^ fen bpiggben gbedagben/ oorb aen btquaeme plaetfen25atterben bp-gbemojpen/ enbe bet lt;J5beffbnt baer-op laten planten / boeb gbetn ban bien gelobet/boemel be Benerbbe upt ber babt fonber op-bouben / maer ebenmel fonber ftbabe / op be ^meeötfrbe baer upt gefeboten bèbben.
ï^ierop beeft be €onintB met eenen ^rom» petter aen bie babt met eémel-mepnent ftb?n» ben laeten upt-gaen / ban befen inboube : Bf biel/ ’t I’S maer/ l^are »ajeb. gemepnt bab» be/bat befe babt fieb beo ïirbgf banbelö bem gantfcbelic6 foube ontbouben/ enbe tot baerer Liberation felfó getroumelifh gbebolpenfou» be bebben/foo babben l|are JUaiefr. nocbtaim met bermonberingbe gbefien enbebernomen/ bat fp fonber oojfaetlï fuRfien openba er en bp» anbt opgenomen/ ontfangben/ enbe oberfulrp buninbpanbtfebap tegbensi barer berblaert : ^aer op/ ’t lö maer / innere Jßajebept gbe» noegbfaeme oojfaetb babbe bun nae baer ber» bienfte te belooncn/ enbe met bpanbtlicbbeben meber te bejegenen, ƒDaer nabien Ijare jUa» jeft. fieb barer aengbebojen rebelitbbtpbt en ronfrientie inbatbtieb maetSten/ am lieten fp Sennaemaelsi aen-bieben/ fieb berBeperfthe enbe anber ^Bamifoenen op ’t eerfle enbe foo baejl te ont Qaen / bie felbe upt ber ^tabt te Übaffen/enbe fitb tegenö bare JDajeft. boort» aen ban alle bojrilitept fontbouben.
ïgt;ier ober bebben be aegierberö / Burgbe» meeliens enbe aaben ï^are Coningt JDajejï. gbeantmooBt ; t^abben met fmerte berno» men/ bat ïl^are Itoningbl. jBajefi. met inne» mingbe ber Oarntfoenen fouben befmaert en bebroeft bebben/betungbben boor »Bobt/ bat fp geen tegenberbattinge nopt in ben fin geto»
1652.
gben babben ; maß bet gbeftbiebt / bet babbe btenfi enbe fcbulbigbepbt tegen ï^are Jïïajejï. balben gbefebieben moeten. Hgt;at ï^aere ito» ningl. Majejl. metinleggingbe eener Barnr-foen maren te boor gbebomen/ babben fp fieb tot geener tefijlentie (rellen bonnen, t© ic af-febaffingbe ber lt;öarnifoenen en fraet in baren rommanbo niet-, baben gt;are JDajejl. «©ber» Ren/ enbe anber ïirijgbf-officieren/ een Igbe» litb arroort aen te bieben/ enbe tot ben aftretb te hermanen.
Waer op ï^aere «CpteU. Ï)eer ©elbtmaer» ffbaltb iBojn / aen be €ommanoanten tot ^lugfburgb fieb baer toe berblaerbe/ bertjope bp fpnen ^Rntipalen / fo mei bapper alß nut» telitb tebienen Rbulbigb ap/ «Öberfulcr lirb’= telitb upt eerfnebt begbene met 51111 foube/bie een fulcb ebel blepnoobt beo ßoomfebtn ügtje in be minbt ftaen/ enbe in plaetfe bp fultpmet raifon bebouben bonbe / bet mebe nae beroum enbe inmoonenben on-uptblgbelicben bloerb/ berfpelen foube/ boornamelirb of mei bie bur» gberftbap groot / norbtanß bare Fortificatio-nen foo boogben roem niet en meiiteren, beu onber-bebbeube irnerljten qualitepten meer alß te bele befient/ oorb beß Bertogé in Bepe» ren/ (alß melrbe nae be neberlaegbe bp Itapn beur berließ fpner ©eneraelen «srillp enbe 'Al» tringerß/ maer fieb felfß/ alß anberen te falbe» ren foerbet ) fecourß en buipe in’t minRe niet te berbopen. Alß aenbieben fp fitb Bare Iro» ningl. jUajeR. bier onber/ om Igbelirben ar» foo?t/ maer boeb fonber quitetingbe ber Rabt niet gefebieben bonbe/ boor ben te berftberen/ berbopenbe l)arejßajeR.btm bier ober in ge» naben onß berfeboonen fal.
i)are jDaieR. bebbenop beboorß. afglje» beerbiebbe antmoo^bt/be üegierberß/ Burg» meeRetß enbe Gaben fitb in gbenaeben berne» men laeten: ïgt;abbegeetne bat jp baren floren. tem flatum opfcttelitbinpergtbelniet Rellen/ norb fieb tot meberRant en tegenmeer mi Iben laten geb?uptben / Jßaer bermaenben tot een oberbloet/ bat fp bie boojß. ^armfoenf (alß meltbenietmaebtigb gbenoeeb maren / fieb eener foo grooten Burgberfebap ban binnen en i^are ißajeR.Viilonofo exerdtui ban bup» tentemeberRaen) opbeteerRe upt enbe af te febaffen / meltamp;er boeb l)are jKajeR. een Ig» beließ arroorbt enbe berbjaegelitbe conbitien gcetnegonben.
’tWelcß alfo terRont be Agiifbürgfe ©ber» bept barer ber Augfburgbe ConfeRionß bet» manbten Burglieren gbeeommunirerct enbe boo?geRelt iß / meleße ooeß tegen Date jlfôaj. fitb onberbanigbR betoont/ bat of bie boojf5. lt;©arnifoené barer niet alleen onmetent/ maer oorb gelg tß fp tegenmoorbitb in erbarentbept b?atbtenbanbea. ». JB.fultbeintenemen/ beur emRelitß bebel bebmongben/ enbe bet gantftbe Rabt Rertßten ben Commanbanten mare obergegeben gemorben.
Jßaermanneer genabitbR/ begeerbeupt» ftbaRingbe ber ^olbatefta bupten beß JUa» giRrattß bermogen / maer bé Commanbant befojgblitß / fonber feßete tonbitien fitb tot ben aftterß niet boegben notb berRaen/ maer bie faetßen tot erbarmelitßen Extremitevten motbte laten bomen/ fpbie Buangelifflieooc alß bie bet grootRe beel ber Rabt 51111/ enbe in fulrr nopt berfrbulbet notb mifbaen/ aen’t al» bermetRe Ïgben enbe uptRaen moeRen / alß bibben
|
‘U33V1 U3U3tq-f00q 110jiuvq33qu0)‘0aJiöi 3qu3 3jfid^ /udot uvq U33U3j3td 3iq /3Q3Vy U3iqn3Ut U3q U30iO113-U3 -33VQi ‘1131’030 13jv3 333 U3333^ 3qtU30Ut00q 3q 331« 3d31|3(vaif 33V^ UÖJ /U3j3q 311V 3V0 ‘U3qtoai30O 3ï3quv0300jv U3ga3vj 33QuoJdq luqpj U3q 33ui 11(0 3qU3 / 333qf ooq300 3d31j3lv^ 333Vèï 3lt;W /Ü333V£q 3j33L’id 3q do dv0aj33003nöt: aq tooq u3q3U3q 3iq /3q3VUU3nqn3iu U3q do-33vq 01 ooJ /0vni3q3i0aj30O 300uiqin^ 3iqnu önè ‘U3vq *30 3qu3 U3j3tq3q /0i 3qi3ut30O fooq 0iv/3q32ïgt; U333vqu3do U3q / 30aJii3Ouvii2gt; 010 30aJiio03 *V3gt; 3iq ptq ooJ 33vui /U3qdni33q U333V1 iwqpj uaq U30033 3quvui3iu «130 3j330 U3 33Vq 33VJllf : U3q30O U3UU3g 33 «130 3qiioj 3iq / U3U13U 3q , *inq U3g3U3qjq ui U3oq 33 3q3 jgt; U3gainJ 3inq /U3qdnqu3V 11331’1 dq 33Vq 3qu3 /U3qno03üvüoq 3033?» U3q3t0aJtooqu3q dv0aj330O3nec 3q/u3q *^00130 0 3333uiqïo33q ö3£3ii333gt; U30aj,iqvcqlt;^ 03q 131’33113^ 3qu3 / 003nqj00n# ui 33qno0 -3qv3lt;^ ‘100uiuo® 1133 30a 3iq / 00111303^ uvq jj3V30gt;u303qiia U3q 0ai33q33if 00ao3g) 3n3q 3d3ij3(V(if wv^ U3qq30u3ïoq 33 0avq u3Qi ‘ai3l£3qU3jÜlU3V 300^1)11110 30130 33Vtq ooJ/H(iè00iqin0a}3u *30q 33 3qd3033q^ 30O13V«l-30a33 3qU3/3333^ U3gaÜ133n3VU U333V0 U3U3Vq33qU@) 3VCq U30q 33 03iiv / vuiuioj ui /U33afiuï033q 33133q3vu 3q *U3 3q3V0aJ U3qi3jj3q 331’111 / U333qtooq 33 303q 3qu3 31111 U3qi3j03q / U3qdiq 33 3rnno3330ü U3q *301^ 31100311 aqpj 33Q 3QU3 3d3!|3lV(y 3g311 «00UÎUOÏÎ ’Gl • 3q»O0Ul uvq /U333V1 U3j3Hv 3qaï5gt; U3q‘uA3p:E£ mnddipgj lunurjajoss 3g3Il *00UU1O1I U3q 3n3q 3VU-3310 3qU3 /U3Vq300 313 »V^lS) 3U33 3qJOO0 U33ga3q3U0 33Ul dü0aj330O *3ll£C 3q303 gaiI30333 U3qQ30‘3jalV(Ü 33V^ pdapOJv 30uiqin0 3iq /3quo0 a30U3gBU3dou3q30300-Jv 1133 uiu3qoqu3j3q 33quo 3iq ‘iJaU’öf ‘i0Ouiuogt; 33V^ 3qu3 / uö£ U3U30aj33q 3j33Vld ‘ijiooq 3iq do dv03j3300 *3119; 30aj3uv0 3iq gaoo / uaquoij 300uiu3q:o «1 gaioq-33oei ii33U3iin03ti 3gaii3333 3j33vid 3q do uvq 33vnx-iv /3q3i’n u30aJii3Ouvnj!) U3Q33oq300ut-oqn3ut uaq do aavq aqua / U33 *33él 113 U3qV3Crp 3qU3j3Cq-dq 3iq 3VU 3310 /30 /uö}3gadidq30 3O3 U300vq aOiuiuioJ uvq 33qo 33VQgt; ‘U3U10U30 3UV0 33q dq /U3q.i3tq U3qno0 lt;30 3qiioj 3qv0 3qui 0aiijulog3O3 330 ga 11130 ‘uo nbsp;nbsp;.Jipnun -i3EpEJj,33qUOjdqU33 a3V0 33Ul 3qu3/333qtooq as aöimuq , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, *30 U3jdn0-0a3T13VU«130 3O3 3O0aj3dllU303j 33300:11 /3q3330Ol 3d303lVlt; 33Vèï 331’0/300 ! *113011 VnrMl3Q3qU3 / 3q3VtJ U3(pJïlOU3V^ U3Q Ä (bawl 00331’0 U333quv 03q gaUlUOU 3q 11330 00331(1 ’^®“’^ ”^ ‘U30OO330O Ul 33Vq #a3q@gt; 3QU3 U3}Va3lt3öïgt;/U343UlJjï3gt; 3(IÛ00!{ 3IQ U3l(3li-Ï00a UJQ.lO3jJVrf JllpJOIÇt 3Q «g 'lUQ ÄÄ 'UiJdii03q 03300011^ iqavnbavüf ui ga3vui ailfimtlinèl #UllQI 3q 3VU / 113333(1 3qU3 U30ÏCÊ1 /U33V3U33 iumÄ *oè3qi3U»0O-fOOq 3iq0U3q3U 3d303tVOljf 30 QSum *3»60m«oJta33Vftu,0£ npv U3gainJ 3vy ‘U3g «lt;a33tq U3(J0OUt 3qqvg 33.130 330 U303}J1O03V3gt; U3q U30ai|n3.i3quo 3vq / 3a3oq300-3dh i|u3iq -03qo^ U3q 30avqu3v U3 33qd / 3q0an3tq 3gaii *3330 U33 33111033quootnug 30jjl]30uvnïgt; «Q U3qq30 3qu3 / 3q3i03j300 lugaupqDpq gaoo 03 U3ga333lt;|[ aaquv aq ug ‘U3qiotq300 U33oij3q /3nb3fiJn^ auoo0aj U33 33ui sn^py 33gaii3# *3300 33j3qgaii3qud3 3qu3/03dnquiu300uoj #30 snmFpnr3 umoQ oj^ 330 U3imj330 OOj /313 ^vaiq3rçt ijiooq 33j3q300uiqud3ioq3qd@) ' ‘U3q33(nU33O0 *33q 33qo 33vq U3U3V331330 3q00n3tq uvq gaoo 3vq /33g33»Jtoo33q dv03j30iq aqua 3q0an3m ag *ainj U33 uaUOOj33d-03qUVÜ 300V13qU3 300000 dq uvq 3gai3ca3./U3q?o(n30 0 3333aiiddV30O umjws U30OlQfOOtnU30O33 U3q do Öl 333gt; U3j *2 3 91 *301 ’IfJ IÎ33331110033300 JO 11113300 U3UllVq |
/U3gvui 3din0 U33 iitq gag /3331(1 30 igjaafdj / do gai um 00.1 / U330aiij 3ui3V 3iq 3qu3 / uaq *33m 3100Jj33q 30iqu3113 3iq 31Ufq3Qi $ mivjcl uaqjiavmi uaq adn 0vma3(3gt; 33gai3tq ZiJaaq iiavqaO apvaiqaïgl auoolpj uaa 33giq3id-JJo^ ‘lOUÏUOgi'snpuqEj 'Q '(lagapni rf0'/3q33m uaOuoJaO ugvj^ ï 01 uaq ua /U3qiio030 aiibaOj '«(tf 3uc03j uaa gaiiajj333 dq33V(2i‘333oq3Oüi uioaaqacq /U30aJU3i« 3U3jdiiq paq 033quv aqua /33V^ U30ajip0uvn3ï» U3Qi3J(30Oui-33q3iq uaq 3g’0p00Jui /U33a3(i ailuiavidooqaaaquv aqua 3ij33q^ /uaqvacj' 33avqi33uo aqua/U33uvj30O »jB aaquv aqua U3ilioq3ii303) paq 0U3q3u/0avi .«aoaaQB *3iioQgt; uaqvgt uvq ‘iloijK03) 113V30ga3V(ii -m «ftun /udaiüo^uvq 0uv(i 0ao333êl /aviud3(UU3j ^iJ^SÏSliw 0pv^ 303 0Uip01iai 030333^/HlllOllïK J3V30 *uo5) aqjJ '-!É31V€l/lUl30OÖtUVq03l33q33JF g3UlU0n uVq #8JU!iJSnB 3d30aiqtootn'i3Oa3 ui 31K3I1103) aJ0O3iiqJ0niK; aiqijuaiQjqoa) 3ipJipöuvn?ïgt; U3q 0U3q3u 33vq *iv 3qu3 /u3q303q ui aavq 1U30 /u3q333003O3 vu »uïB‘^ 303 uagnaii aaq avu uaiuog 33 1333(13. uvq 33quoJ 3U01I333 u(0‘jj3(vlt;if 33v(i ‘luqtom *3OU300UVj3UO0ldV03j30iq 350030 331« 3qU3 /3«10g311l«130 U3a300.inçr 3QU3 U3ïl«l3VUt00q U3q uvq agapm / U3OO3300 0O3iiqJ0niK, uj 3113 ’’33dn^3UOO03}u33 33l«3qU3/UaqilO0300J3HU -maioj 303O3Ug U3q 03Vqqi«l 3q 3U333U0 lUdl^ ^,o, ,«3”® fi uaq *03lV(lflOuUIO'3)33V(lU3liq30Cj/Ör(q uaqjai'^'ut apilaq ooJiv 033quv aqua 3q3vvi uaq nu sgig Qßuiuoa ‘3303:^300 U333aj3q 33 3qU3 /U3U3iq3q 33 U3U00j33d 301.11033 30Jjll3ÜUL’n.7131« 3qp.( J. /313lJodJiq ‘lj3lVvll' 33331’0 Ul /33ja00JV 30011 *30uvn3ï» 3q 3qu3 /U30O330O iïn0 U3V 3d30Jiiiiq 300 U3033 330^1 U3Q3jHO03V3) U3q3iq ‘uinoiyÉiJ -apg uinacjs uaq 3qda0a3quoJl« / 3QV3lt;^ 33q U3i3uvuiqf@)33quv na 0dn0i|vlt;3) /odngjaaat 330 33V(lf ‘U3«10U3ÓU3V33q3mU333VUaiqaqnO aiq 01130033 U3 33,10 3qU3 / 33331103300 U3UUVI« -3d«ii)è 33quv gaóo/ailidv^l 333noi 3iq/aq3v^ 3qVïl 33(2» ♦ 3333UiqiO33q 3133Vld33V0 Ul U30J1 *ip0uvn(6 U3qno U3q aqua /3j330 3aJa001v /uaq *qv0 U3vq30 aipJoaOuvno aq uatooqai dj gjüi *30 3jÖm 11303(030 Ul / 531’13 U303jlIO03V3gt; 1130 U3U!3Vq/01 U3«tOg30O 33330 OOJ g3ll3qud3 3QU3 galon fp|Q33rq(^quot; U3UV^*tt U3S3J U3 3310 3^113 /qcillisug» do U3gjfil3D33ïq 3QU3 n34U01 3QU3Q aivtq /333tn30-33QÜo 3QU3 3noq /gat’d 1:3 gauj /U3UVa. 3QU3(jS3nn 331« /dóqo^i ÖQ33tm§' U33 0U3ti3u aqu3/a3j3Ö ga-urq jm iapij anogc U3Ö3} n^öilt‘01 uaq 3QU3 /u3mou3Su3V g33ajJv U3dtn U3Q00q3(ifiU3V U3q dQaj33g00j /ll3dOOUVU3J #(i3oui (jaiaQat’pJjfitnj 0jüauioJ / 33311 iwuiog 3jA33iuj3j)X3 U33303 aiq dQ oiu /U3gvj 3iQövfn Ï|33tn3q dq 33VQ laûpDJui Zuaaem3ga3Vui3QÛ IWUWU 33 îooq U3îJ333 U3q 33111 U3flâv(j3j3d333q aaquv gaoo /3ui?iâ3S 3q333iv 3n(j3j3Qgjgt; 311c 3vq /QavJgaoodQ 3qu3 /u333Vi3S303 3j33Qgadnfq »30-J(iSû3g vu ga333jv dfq U33 3uvquvuiuio^ U3Qaj33d3gc U3q do aaiQ nu uvq 3idcn3ii ‘33Qaoui U3q33tu u3Qno(i3q 3qu3 3a33qivj30 3udn3 3qu3VîJu3V uvq3qvil 3iq 3qU3 /3303ttl3q g3333jv U3330I 3UVqUVmUtO5» U3q3n3q 33vq /u3uuoO33q33U3i3iquoa3gainj /i|0iuvq33quo dj -(var ‘lOmwo^ aivö. U3qqiq ‘t f 91 |
jap L[§[0AD^\
-ocr page 585-Hiftorifche Chfonijeke.
J^AC uptgaiicB ber JKaeltrjöt/ gebben t)arc MomngtJmieli. bat ßaebtöups cnbe Weef# Oupsi / oor6 anber boo?naem(lc plactfcn enbe facrben ber^tabt bEfifJjnglKt; bacrop tegen aboiibt hem toeber nac biipten nae ïtechhup* (eng quartier begheben.
ïDcüïfjïe nu tot hier toe ben 'Jtiigfburghfcn 1652, jöaebt norh nut in alles berfet / inaer noch ®“sß«ics? fontmigge plaetfen open fïonben/ ooeb eenige æ ^2'^ anber '^muten noch niet met tuthtighe per? amp»« foonen befrelbt toaeren / als hab be men op hcgt; bjeröen be Del cnbeacn-ojbeninglje Î^arer Üon. jßajeft. jt^oebw ilcllet.
|
(ommighc baeghen hter nae beur ojbentKebe berbiefinghe {bic op bennieuüj-ghebouluben Äaebt-hupfe albacr ghcfrhiebc) niet alleen bic ßacbtsplaetfen met ^uangelifcfjc tuchtighe perfoonen bolbomcn gemactbt/macr oorb ah# bere Simpten in gfidgeben togfe na nootbjuft beflcUet enbe uptghegöcben. ïOacr ban bic ttoec^tabts-bebien# bers bjaren : Jeremias 3atob ^tenglin. Uobebjgeb fiem, Patricius, ïDcn ® erbo^ghen ûaebt : geremias 3aroü ^tcnglin» UobebJgrbiSem, Patricius, |
ÆKclfhiûjUangemantcL Patricius. iöaulnsban^tcttcn. Patricius. ïtarcl üelinger. Patricius. ï^ans Kinmont 3Langinger, Patricius. Jeremias Äucotter, :©ic (es 23urghcmce|(erS. v©ttho Kan ginger. Patricius. Tobias 25ccbhlgn. «Jeremias ©ohcnrijcbcr, ohan jUam. ansgarofai^afer. ïjans Uincher. ^c bne 23oubj-mcefccrs. |öÖ«iyp«^ IMinhobcr/ ®o?flclicber (Jame# I rifchcc/ |
Kîj 2.
66
riffler / Uunenbtitgiftîjet / tnöc ^nipnp toptfect Üatót. Patricius.
ï^ansi «Cljuftoffel ©«toner.
SJatob Wagenaer.
Vetvolgh der
Dans g'arob ^p5penm«v €0ji1lofFel,êtenglin/ öc 3toiigl)e.. ^eba^iaen Craner.
lt;öco?glj ïtang/ öc ©ubc.
»Debbie ©ntfangOerö.
©aulub ban Stetten. Patricius.
Jeremias ©uroner.
Steremtas ©oficnrijcber. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
!©c bier lt;oï- of ïtrefniniö-ijeeren/ of ^tljatting-gceren.
gieronpntuss 10alter/be Stonge. Patricius.
SteronpmuO kultier.
Sllbjetöt Tunell.
50olfgangö ßepbfjarö.
©iec ©ngelbt- of t^aegt-Oeeten.
ï^enritj^ ÎOeltjer. Patricius.
«Dabib Uangemantel. Patricius.
ILUCaOban Stetten. Patricius.
Jîiang Starob ^ept3.
TDe Bertben-bebienberO tot ^^53^110/^*.
-»nna enbe ©ilgero-ijnpO.
gictonpmno ï^apnfiober. Patricius.
Jßarr Änthoniuo 3!eniftamp;.
î^ïntfionio ^tenglin.
«Dettoee lt;©a|l0«ps-bebienbetÿ.
Daniel 3^epnt5eI. Patricius.
lOoIff Ueonljarbt ^«Itjcr.
Tie ttoec ©betbebienbens.
Daniel ï^ofer.
^ub;cao Regelet.
«De ttoee lOeeO-Ö^ereiV ïeonf)arb lOepfs.
3^entit0 lt;Dtnn.
' ^e bjic ©pbianö-öeercib
branie! Ï^epnt3el. Patricius.
ïjano ® Irifb/ «©oflenrijtber.
^bolff^obet
l^eeren ober bet ©labet-bnpo/ of ^ietb-bnpo.
Steronpmuo lOalter/be jolige. Patricius, ©ans Sfiatob l)ofer.
tOe ©ebtenbeto tot ^t, garob.
©ttbO ?La«ginger. Patricius.
©abib 3Iangemantel. Patricius. .
©P ben ^tabto (öertebt bias ©ber-rieb^ ter of lt;oefienber:
ï|anjS 33lritb/ ©oftenrptamp;er.
lt;oeftenber0.
^abtö Hem/ ben ©uben. Patricius.
3LucaO Jllflabt. Patricius.
3eronninuO Gbelmger. Patricius.
Daniel «©oflenrgtber.
OanO ODicterirb O'^PUtiel. Patricius.
Ùeonbarb ©Icicb ©uroner.
3o2gbOopffer.
Ueonbarb ©aler.
©ano ƒ rebeneb Oonolb.
©ano £bn|loffel jOebrer.
l^anoSto^ÖÖ^Öapjlen.
«©nberfultbenberloap/ beeft be Bonint6* ^to«tfrh« hebe ^toeebfrbe 3€rmabe in ben ^bjabiftben Â^tn Creptobapuergbepjofpereert/enbe hoben bie fœ# booif3 plaetfe/ /Deininingben/Jloiblingben/ te«, dempten tnSMgoubJ/enbe anberplaetfen baer beniatbttgbet. ©o quamen ootb aenbe ïteeb oppebjaerto / Uanbtfbergb / Jßnnbelbepm/ ^ebongauto / Jfueffen enbe anber baer tn ’t ronbe gbelegene plaetfen in baer getoelt. ^nf* gelpcbjc toerben om Simo/ ootb alle €batolt^ febe plaetfen onber contributie gefet, lOepß^ boo?n en ©binsben inert gebefarmeert / enbe ban bit lactftc 14. flurben «©befebut / enbe 2. JBojticren nac ?!lntó gbebjaebt/ enbe togben be ^toeebtfebe al bolgbeno na iinbauto toe,
SiinUeutbercben (’tluelrbc een tiijrbrlïaöf aairt»* in ©bcr-fbJabéiO)moefïcbe!S ©ber|ïen ©Ifa Ugf-compaingte/ bie biel in be 130. ujelgbe* ^tnomeii monteerbe Llupterc ftercbbiao/ onber anber ootb acnbouben. Want nae bat be ©Weebt-febe JBemmingben ingbenomenbabben / foo p^peje# iO baer op «©co^gb €biifïoff. ban Cababel/ wns»» ïtonintbl. ^toeebtfebe ©bcrfle/obcr een ße^ giment © jagonnero/ met eenigbe €ompain# gien Wjagonnero ben 17. 'Kpul / beo abontO #/ tcn4. uren ban’tboorf; »emmingben upt# ‘ gbetogeu enbe op Ucutbercben gemarebeert. ©fnu biel ben ßitmeefter ban ben'©berfren lt;©ffa/ban eene upt ßembingen een goebe btij» Ic te bojenoberfultSp gbebjaerfebout biao/foo en beeft bP fulcbp alleonictgbeacbt/maer fom ber forgbe/baer bP bem nocljtano biel na Uin^ bauto retireren / enbe fultb pertjtBel babbe Bonnen ontgacn/ albaer gbeblcben iö / tot bat bem bet gbeloobe in be bant gbegbeben toert/ bat uptloopen te fpabe iogbctoee(ï/ enbebp banbe ^bjeebtfebeomringbet 10 gbebiojben ; ©oen beeft bP albcrcerfr biebcpbc©oo?^ttn (totbjelcBcbem benßaetgbelgcbin’tbegin be^leutelo moeflcnoberleberen) gefloten/en=’ be bem alfoo laeten baer in Hupten, föaer Oe ^bjeebtfrbena batbacrbereenbeel bieplaet» fen ganto omme reben/enbebe (Ivaten miHen/ fgn alfo terfront na be poorten gebaefïet/ enbe ccrfïclitB bic trompetten laten roeren : Wacr op ben ßitmceflcr ban ©ffa fijnen t rompet» ter nebeno ber ©tabto Waebtmeefter op be mup^en fanbt/bic trompetten bier en tegen# boojbey enbe booj bem enbe fgn lt;[ompatn» gie cenen b?pcn aftocht begbeerbe. jBacr bc ^bjeebtfebebebben fulcbj: gbebjepgbeit/ en» bebegbeerben bat bie €ompaingie baer foube gbebangbengbeben/ biet en tegen# foube bate goet quartier gbebeuren/ maer bat en biilbe bc ßitmeefler niet confenteren / begaf bem bief» balben op bc mup?en/enbe begbeerbe felbe ben aftoebt. Wnubc^tocebtftbe hpbicboo?f5 antlnoon blebcn/foo beeft een ©ffifebe ßup» ter banbe mupjen af na bupten onber ben bolc» Be gbefeboten / enbe cenen ^bjeebtfeben alfoo gbetreft/ batbpbe#anbcrcnbacgbO frerff.
ï^ierop bebben bc ^toeebtfebe baer 3Lab» bero gbetiebt / enbe bic mup?cn acn fommige plaetfen bcBlommen/infgbclgcB;c bebben fieb baccer een bed met ï}ouüjen / ©glcn enbe an» ber StnHrumenten/ bjeltBcbunbc©urgber0 inbc©ooj-|labt gbeben mceflcn / aenbepbe l^oor
-ocr page 587- -ocr page 588- -ocr page 589- -ocr page 590- -ocr page 591- -ocr page 592- -ocr page 593-|
Hiftorifche Chronijcke. 1632. t^ooitcn gB«naet6t« «Entier befen tó bic Qit*, meefter met fgnaupterjs banbetene^ooge tot be anbec gijcreben/enbe niet g^etoeten toat ÖP beginnen foube. ïDic^UJCCötfcOc bjnhen epnbelieS bic |3ooitcn open/ alfo bat cccJïelirB ten onberflen macr 3. enbe boben ober 4.® ja# f[onner0 binnen guamen/ bic gefaben bie gant# tlje Compaingie aengljeballen / enbe bapper onber bacr gfjefrboten. JBaerbit bolcfeban ben «©berflcn ©ffa/ en Bobben gbeenftBoten meet gBebacn / mace beur bnnrben met ben Boet enbe fnuptboctben quartier begeert. ?tliS nu onbertufTeBen bie ^wcebtRBe Boopen bacr in fijn gOeSomen/ foo fgnfe ban Ben gin? enbe toeber gBejaegBt/ enbe ten laetflcn gbebangen gBebJojben / naebatr. Äupterei ban ben Bat* ren / enbe een ^biecbtfebe beurftBoten 10 gBe# toojben. »ßnbe ofbjcl/ ’t ib toacr/ ben lt;©bcr# Hen lt;ubatcl enbe anber «©ffiricren ben ^ol# baten (Icrcb beeboben enbe afgBebicert Btb# ben/be ÄurgBerbmetplonbcren enbe anber bpanbtfeBappen te berftBoonen / foo Beeft Bet bocB bicpnicB gbcbolpeu / enbe Bobben fp niet alleen fommigoe BurgBetsi fect beftBabieBt/ * macr ooc6 mat anberß boegBlicB boot be Bant biab/ mebegBenomen/enbe alfoo baube 25nr# gBerb enbe itepferß Hupterp acn lt;6elt/ 3ilep# nobien/ enbe anber/goebc bupten gBt’naerht/ «nbe bacr op met Bacren gBebangBen / totlcBe Biernae bemcefte in ben ^meebtfeBen bienfl bleben/ Bacr toeber nae JKemmingBen begBc# ben/ enbe ?LeutberrBe / be to ijle Bet niet frerrft cntoajs/ onbefct gBelaeten. 31110 bit berloop boojben ©berflcn ©ffa quam/ enbe bie Mep# ferlgcBcn ©ommiffariuß ƒ ucB0/al0 toanneer bieboof5 Ugf-tompaingic ban Bem berraben enbe ben ^toeebtftBen obergBegBeben Babbe/ berurBtettoOiS/ foo Beeft BpBembaerom Ic# benbitB laetcn fpitten. ^‘quot;xS^ nbsp;^^ ’ f ^9?*^ **ï®^ *’® MonintB ban UctB# tortfo» ftoPfen op / nac bat Bp ben ©tpBeer ©rBfcn# ««Beirtatit ta ober bic ingBclepbc befettingBe in 3tugB burgB tot een Commanbant berojbent / enbe anberß nUerBanbcnoobigBe aenflcllingBc ge# maecamp;t Beeft/ met be 3trmabc fpnen torfit nae 25eperen gBenomen / op3llicBab/ enbe boot# berß nae ©ngBclflabt toe/ ban toille ben ©er# . togBe in Peperen / bie Bem met fijn obergBe# bleben Ärmaebe enbe ®ptfcBot-bolramp; / in en# be om be boojfepbe flabt nebergBeflclt Babbe/ eenßte Bitp0 te befoetBen. JBacr Bet gingB acn befe plaetfe/betoijle Bet met toallé/gtatB# ten/ feBanffen enbe aUerBanbe noobtbjuft ber befenfie op’t befte boojfien toaß/feer Bart ban be Banbt. lisant bie ^toeebtftBe beroberben/ ’t iß toacr/ ben 20 311ptil een ^eBanfle boot be ^piggBe/macr alß fp op be groote ^cBanfte naeft baerbp ootlj cenen acnbalbeben/fo toer# ben fp met berlicß ban tenigBc ©fftnerß enbe beier ^olbaten afgebjeben. ©e MonincB fel# betoaßbefen bagB in groot pcrijthel/toant alß Bp etntoepnicB aen be ©onauto-iiibicrc Bem bermaerfien toilbe/foo toerbt Bem Bet lieert onber ’t lijf onber ben bupeb Benen met wn’/ff^**”lt;^tiptber^tabtgeftBoten. ^0toert 5?quot; ^.S tn gelijtben toijfc in'tfpanteren jnardigraeff 5n^'’““j lt;rB?iftoffclbah23abenmet een ftuefi getrof# S'Ä*^ fen/’t toelfBc Bem Bet Balbe Booft toecB nam/ bat Bp ter plaetfen boot bleef: Deel anber bap» perc ^olbatcn toerben albacr gcbelt/ enbe ge# toonbet : ï©ant bie DeperffBe upt be ^tabt enbe ^fBauften fonber op-Bouben feBooten. |
67 jDacr bcß niet te min/en Bete Bacr bc^toect# 1032, feBe niet afftBiirBen/mact boeren met ftBanf# fen enbe graben bapper boott. 3lllß beMonineft ban Betboojfs.fpanreren toeber te nigge in’t Heger quam/ foo Beeft Bp fijn ©berfte/ enbe bic bp-toefenbe Dotften en ï^ceren/ bantoegenbieuptgBeftanc perijebe* len/enbe bcß bjoiiic JBaregraben ©ourlarBß boot albuß aengtfpjoamp;cn; ©icboobcBcftc Bené repfebeß ©cere JBart# ©jatic tic# graben ban ©ourlarB /bie cen ©cere banbccl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'quot; beugbentoaß/ enbe bacromme BoogBlitB te f betreuren iß/ enbe befe nuppenbe bogelen ma# ©13^0110/ BenmpinbatBtieBmgner ftcrffelicBept/ enbe gclijcamp;cn tocballcn onbertootpen / gBelgcB bc armfte polbaren in 3lirmabc/ toant bit iß Bet enör bc» oube berbonbt enbe toet bet natuert / bacr te# genß mp nocB mijn ©oofBte / nocB ©eboojte nocB Mroone/ nocB Dictotic bebjpben tonné, boobt. JBoctmpbieroojfaec inben toille enbe boot# fienifl^epbt ©obtß obet-gBeben / bc tocltue toanneer Bp mp alftBoon ban befer toerclbt toccB neemt/ baerom bie retBte falie niet ber# laten fal / baer ieb booj beeBte/ namentlitft ©uptdanbt in fijn oube ©jpBcpbt te fetten, ©p tan tod cenen anberen bertoctBen/bte ber# ftanbiger / manBaftiget enbe ftrgtbacrber iß alß itb ben/ biebefen MeggB tot goeben epnbt Belpcn fal. Jßp iß onberbojgen bat mpn ge# lut6icB fuceeß bed npbigBe Berten bertoerbt/ bic’t feggen moeBt/ en bc euangclifcBt ober# tcbcntoillcn / alß of itS niet anberß en forljte ban te plonberen en mp rgrb te maften. Jl)acr itb toil bie bebjoefbc Doiftenfclbc tot getup# ge nemen/ bie itb toeber in Baren ftanbt gefet Bebbe / mijne Creditores ban toelrbe itb tot ƒrantbftict enbe anberfintß groote fommen gcltß ontleent Bebbe/ enbe bie foo menitBbul# bigc gcbaerlitbBebcn/ bet toelrbe itb mp bm# totHitB onbertoojpen Bebbe/ ofitb mijn €0# nintbrgrbe enbe toat mp anberß liefiß/tot ce# nige anber intentie berlaten Bebbe/ ban alleene be tpjannge bcß ©upfeß ©oftenrgrb te bjebé/ enbe ben lieben tn feberen Djebe toeberomme bjengBen. 3dBier PerBieff Bcin een geroep on# ber beomftanberß/ bie ben Moninrb in fgn re# ben biden / enbe Bem ten bede met tranen ba# ben / bat Bp fitB felfß in’t toebomftigBe beter toacmemen foubc/ enbe Bacr gBelgtb tot notB boeren en commanberen/ macr 3p toilbé B^m troutoe blgben/en boojtaen Baer befte na ber # mogBen boen. ©Bdijtb nuinbefen ben ©Bmrbojft ban fr««fopf« Deperen fagB/ bat Bet boojtacn fijn Hanbt gdben toilbe / foo begon BP bange te toerben/ « tergerfa Banbclbe biefftalben met ben tot /HuntBen tugeben bê refibtrenben 3lmbafTabeur upt Wantbtgrb ^^quot;'hnicn Monfieur de S. Eftienne, bat BP fitB bp ben Cbencbo^a Monintb in ^toeeben interponeren enbe ficn bim isept# foubeofbaernietcenigeneutralitept tnronbe gmSS*« betroffen toerben. Waer opbanbiegBemcltencffm. 3tmbaffabeur befe BanbdnigBe op Bem nam/ enbe ben 20.3lpnl tegBen about in’t HegBer booj ©ngelftabt gcromen iß. 3tlß Bp HU bp berftregen aubientie/ fijn aen# bjengen opentlitft in tegcntooojbicB5 beß Mo# nintr ban ©oBemen/ ^alt3grabcn 3{ugufti/ ©ertogBß tot ©olftepn / ^elbtmaerfcBaUB ©oojn/ enbe bed anber boojnaemftc ©ffitic# ren enbe ©berfte Beeft boojgebjagen : fo Beeft ©acre Jlßajeft. baer op gBeanttooojbt: ^p en ftonbe fitB biet tod inbedben/ bat ben ©erto# 1 a gBe |
|
68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veivolghder 1652. oht ft* Ätperm talige intention Ijabbe om een aaoo# in te gatn/ötWpie ÖP niet alleen ftlj?p# toenjS interciperet, Oaempt^et tegl^enOeel ber# fj^nt/maa: 00c banbé itepfer frlvnüenö aen 25eperen üjapbeftomen / baecuptö^utBelijrS =krf)£f)3S-iïoo|tfcttinge tot fijnbertroolïingfte luasi in gljHitlt / ntUenp aenljangljenöe fnilpe met Ç0OO0, Joannen enbe Dep ï^ettogen ban ;f rieölantjs tommanbo in toepnige bagmen te fenbé. J®aer ^ate »ajefl. motftt fultp geer# ne laten gefdnebc/en mare fjein Ijertelitß lief en aengettaern / Want baer beur Peperen bies te eer geruineert (al Werben / jRaer i^are 'Kr' mabe en konbe gef ruine baer beur gefr^ieben. «t5bcli)f6 nu giet op be Hegaet infifteerbe/ i^aere fBaieft. in ©jantSrijefe foube in befen een groot toel-geballen gljeftljieben/ Wanneer be neutraliteptmet Peperen boort gefet Wer/ be/ antWoorbe ï)are JöajeJl. JSatbent^er* tod) in Peperen Ware gare/ en barer jDajefr. 2€rmabc tot ©ambercöbpantlitfenagfjefet/ enbe barer oorfaedi gßegeben fid) te Weeren. ijieropontftóulbicbt bieöefibentben ï^er/ torb in ©eperen / boojgbebenbe bat ftp baer bangantleft gfteen Wetenfrftap ftabbe / fp ben lt;©rabebanlt;ïUp ootftgeen o^binantie gege* ben ftabbe ï)are jBajeft. aen te grijpen/maer ban eencn ©ambergiftften ftoogft bermanet gebJ0|bé/in bat ©ifbominterueften. J®aer §are JBaj. gab«i ftem tot antWoojt: ^pfien boel bat ftp ßefibent geftomen 5p/fp alleen cm in te boeren/en op te ftouben/ftebben norfttanp ben ï^ertog in Peperen fpnéuptfeftot/en ber# frftepbtn Sigiftiftfte fiegimenten baer bp ge* ftabt/en foo’t ben SHUp/ban peperen niet al# ftgt;o belaft: Waer geWoWen/Waeromme ftp ben fclben bacrom niet $®e|ïraft en ftabbe. ^aer op quant btedeftbent op ben t^ertorft in Peperen ftem te ontftftulbigften / enbe fpne qualitepten te roemen/ oodt ftoe ftp met groo# te reberentie ^aerer Jßajefl, gftebarftt ftabbe. Jiteact l)are üon. Jüajeft.antWooibe baerop: ^p en bonbe nimmermeer ben Ijertogfte in ©eperen befe reben toe-ftaen / toant ftp feenbe ftem enbe fpnen |3apend Wenn feer boel/ in boat Wijft bie felbe fp opfcttelidier Wrife fteeft nae gefet/ ftp biaegftt een bobbel €afac6e/ em be Beert ftet blabeSen nu ftarft na bupten/ enbe ftaeft ftet roobe / baer op ftaet bat ©ourgoen# ftfte Crupp/ Wit en root/ betmengftt alfoo be berboen gelpth ftp toil/ alkene ftp en fal op bit matl ben iîonindi m^toeben niet bebpegen Bonnen/ betogle ftp fnn gemoebt toel fteeft leeren Bennen beur erbarendjepöt. •Kip ftterop be ©efibent replitetrbe/ enbe bit allep toebtrleggften toilbe / enbe ftem met i^a# rer Jïïajefl. al te familiaer maetfite/ ftiet ftem Dare Jï) a jefr. ftoughen enbe in-ftouben/ enbe fepbe : Je vous pardonne voftre ignorance; ^ftp gfteb^uptftt u ber ƒ rancopfen bjpftepbt in re# ben al tebele •, «©ftp fuit toeten/ bat itB enbe utoe iionwrB in beter ro/refponbende Jlaen/ alp gftp mepnt/ 3nt oorft ban ftem tot mp niet gefonben/ftebt oorft gfteen credition : gftp fou# bet met beter refpett met mp fpreeeften/ enbe met ben gftemoebe ingetogften ^gn/enbe ober# leggftcn albaer met toien gftp fpreerftt/enbe in toat boor een plattfe gftp fpreerftt. Dier op babtbe dcfibent Darre jDajefl.om bergiffe# biffe / enbe ftielbt aen / Daere jlDajeJl. toilben borft condition boordaen baer beur een arroort gftemaérftttoerbenmorftte. «©aer op Darre |
IDajefl. anttooorbe : IDannecr /Peperen bic 1 ^ 3 “ Ktmabe af-feftafte / enbe bie toapenen neber# lepbc/ fo foube alp-ban ftem Conditiones booj# gfteflagftentoerben. lt;©ieücfibentanttoooj# be : bat eben-tocl onber befen bic conditiones ftonben boorgeflagften enbe opgftefet toerben. «Dacrop anttooorbe Date JDajefieptr^p ficn toel bat ftp Bomen fal / bertrcrB ofte opfd)or# tinge te foetBen / tot bat ftem bc bpant (iertft# te : Dp foube felbe bebencBen/bat een fonbaet/ bic be bergftebingfte ber fonben / fonber boot# gacnbeberouto enbe boete begfteerbe/ met bed uptrieftten en fal : «Cben alfoo toacte ftet met ben Dtrtogfte in ©eperen/ bie toilbe met Da* re jlDaieft. actoibercn/cnbe beftielt ftet ftoeert inbc ftanben. Jßaer gftelgtft bic Defibent niet af en liet/ maer om boojbet opftftottinge enbe getoiffe infettingfte ban ronbitien aen-ftielbt/ fprarB Daere jDajeft: Wanneer bie in ©epe# renfgn Krmabe toilbetafferen/enbe ben liep» fer niet obergfttben / oorft felbe tegften Daere jDajcfl. in j.jaren lang niet te bienen/ ftoee# ren toilbe/foo toilbe Dare »ajefl. ftem berfe# Beren/ bat ftem/ bc fpne enbe fpnen gantfrften Uanbe Peperen/ in’t minfie niets tot natbed toegfteboetftt foube toerben. ©fte foo ften bat niet en gftebielc / foube ftp Dater JDajcfl. ben Das beur «Cngftelffabt laeten ftaren bpanbt te berbolgften: ofte foube ftare toacrarfttige enbe feerftere Affecuration bocn / oorft alle ftet gftene toat ftp Dater Jßajeft. Drieuben enbe ©onb-gftenooten afgftenomen ftabbe/toeber rcflituc# ren / enbe af-treben / enbe alle ’t boltft in fijn itanbt afbantften/oftc borft feer toepnitft bc# ftouben toilbe. 5Daer op anttooorbe bie aeftbent/ben Der# togft in Peperen jp toel te bteben / fgn boltft ’t gftene ftem toe beftoott af te baneften / maer toat beo Depfero enbe Uiga-boleft belangftct/ en ftaet bc afbanrftinge beffclben in fpnen toil# lefttur niet. ïDaetop be Donineft een toepnitft tufte / enbe fepbe : Dp fic nu feer tod toat ftp met befen fpnen diftindionibus in ben ftftilbt boert/ bacrom foube ftp berfefiert jgn/betogle ftp fpnen enbe bes Drrtogften in ©eperen bc# b?otft mertftte/ bat toannect ftp bcnbolgcnbtn batft/ namclgtft ben 21 Kppl/gecn arroort en beflupt / enbe mepnbe alleen ftem tot bat ben ƒrieblanbcr quame/ omme te boeren enbe op te ftouben / toilbe ftp met militarifrfte execu-tionen intDtrtotftbom Peperen ftem alfo bc# topfen / bat ben Dertod) enbe fpnen aenftanrB albcr-ecrft ficn enbe bernemen fouben / bat fp met ftaren bpanbt te boen ftabbcn. Kis bc Defibent bes IfeonintBr in DrantB# rfttB groote ftulpc bic ftp fpne beb?icntftftaptc enbe gftetonfebercetbc met fgn acnfienllrbc Krmabc gftebaen ftabbe/ ftem beroembe/ enbe bat fpnen itontntli met ben Dertoge in ©epe# ren ftem toel bcrftonbe / bacrom oorft gftceme ften raorftte bat ftet bp bc Deutraliftpt blebc/ anttooorbe bc iïonindi/ftp ftabbe beur bic bo# rigftc Kihbaffabcn / baer onber Monfieur de Chamade eene tons/ Date /Rajelî. in ©rant# rgtft fgn intention tc toeten gftebaen/ ftiet-en-tegens 5p ftp oorft ban DarejDaj. in ©raneft# rgtft (Icrrft adéenreret, tocltftc ftp oot bettrou# be. ©at oorft gftelgtft ben Dedarft in ©epe# ren fomtgbts ftulpc gftebaen toerben foube/ arfttebc ftp ftet niet / toant ftp fpeurbe bat bc Klbcrftoorftfïefttm bp doubt/ gftelgtft ftp gc# noerftfaem boor Hipfitft bernam/baer ftp fgu reben# |
Hiftorifche Chronijckc.
|
1632. rebenge berfercegg/ enbe baer booj gidbt/ bat bie in ^tupffen af-ggenomen Cafloj-goebt/ met fukfe berlieb / ’t bjckfe bc itepferftge al* baer op bie tgbt leben/ bod faetadt agn. JSac bat nu bcfe Interpofitie mib floeeg/ enbe bc ƒ rantopfege Gefibent nict boojber petb uptcitgten 6onbe ƒ geeft fgn afftgepbt toeber ggenomen / enbe’t gene baer gepaffertt toab/ bp ben l)crtocg aengebjargt. bfttoBc in ^w f®quot;’® ^“1^/ ‘’Ip 8^ mertfete bat fgn 2ïtPEteu boojnemtn nict aengaen en toilbe/ tergont al* n/’u “? 1« fön ggebargten baer op ggefet/ goe gp gem 0, ’ ’net ben l^crtoggc ban ƒ rieblanbt tonjunge# ten niorgte. ^ukfep bcb te beter in’t toertfe tc rirgten / ib gp ben 22.‘»pjtI / nac bat gp «Cn* ggdgabt mctbjic fitgimenten befet/ enbe al# lerganbe noobigge tocruflingge cube ojbinan# tie baer in ggeflelbt gabbe/ met ben Heger op ggebjoften/ enbe ben «Donauto flroom af/ op ßegenfburgg getogen. îDcfe ^tabt gabbe gp feoub tc boojen beur lifl in fijn getodt ggebjargt/op bc nacbolgcn# betogfe: PcgiKiif- f^ae bat gem bc Itoninrfe in ^toeben beur t»rsh toeft befc fnel-bcerbiggc toapenen in ‘?tpjtl/3tnno S m’lt;^3*‘ 00*® bes iöeperfrgen €rcptj5naetbcrbc/ ïSeattcH foo gebben bic fclbc^tanbcn tot Hanbtfgoet »i«lift in eenen «Darg gegouben/enbebaer-op tot JKun* si iionwn. fjjj,^ jj^gj jijj. ijgjij ßegenfburgg alfo ggegan« belt ggetoo jben/bat fp op ben uptterfïen noot# bal IÇOO. .wannen innemen enbe neben^be# fen in ber ringgmuer tooonenbe «Dgeegditfee itreptb-ITanbcn ggelgtfeeonerabjaggcn/ enbe aUebconjundlo auxilio amp;nbsp;confilio bcrganbckn fouben/bacrop banbenp.enbe lo.befer macnt/ oube ngl/ bie opggefloten 1500. jRannen ggc* monliert/gacr ben eet/ baer in fp uptbjiugc» liefe ber ^tab trouble te fgnc/onber ben tapen i^emel ggefbiojen gebben / boojggegouben/ enbe sp baer op inbe ^tabt ggeboert/ enbe ge» inquartiert gctaoïben. Jllacr ’t en is niet lan* ggc alfoo ggtfaleben/ maer bie goebe ^tabt 8. baggen gier nac / aio ben 17. ^tpul / met lid enbe ggeWcIt oberballen/ enbe in cenen ellenbi^ ggen ftanbt ggefet ggetoo^ben / ’t bjeltbc ban iribet bjaergept lo te gronbc ggcgaen/ggelgrfe gier nac bolggt : eet|ïclicfe fgn bien abont te booten op ben getopeben ^t. |3ietcrö Coojn/ 2,2Bepcrfcgc Rolbaren ggcfrclt ggeboojben/ bic ben i^oofg-bjaegter berginbetben batgp bie boargt alö gcbgtprfelirfe toaö/njet uptriefv fuWbpbenlt;©bccflcnggcfelacfgtgecft/bofg ten feonbe. Gierentuffrgen fgn inbee nargt tot nietbefegut/ maer noeg baer toe topben enbe ttoee berfegepben maden ontrent 12. enbe2. . maeggbcn/galfterb00btggefrgonben/ enbe uren/ ttoee Gupterö acnbic^oojtcn ggefeo* i a.ontfcgulbiggefelcpncfeinberßbcrmoojt/en* men/ cnbctottcn«0berflcn ban ^aliß/alp-boen ter tgbt €ommanbant inber ^tabt bc# ceert/bic oor6 pöev mart cene en nocg Voo? ben manbeerbe boet Bneeftten op ge bage toeber baer uitgelaten tg getoojben. «tó bjaegOriùBflt öefet gyctoojbeib get nu bacf) boert/ foo geeft ben Ijoocg lyarip ter Gupterp enbe ï^oetbokb aegter ben ƒ eieb# lanbcrp pofgoubingge gcficn / maer ban toe# _____________„ , ggen ber jïtcfbcfolbatentoatgt/ nietaenfeg* i monitie/ ingcpmtgrftt ganggcnciibcanbcrp ggenberben/bacropipbe|3oojtcfcftç.uren/ * ««»»vhaorohonrir / m.-itmi rnimfi-#»netful ’t todefee anberß cen galbe ure latter gabbe qc« ftgieben moeten/geopent/enbe banben ï^ooft* man ^enfenautoer fgn gantftge Compaingte opgeboert/ bie J5urgerp enbe ^tabtß «Darbe met opggegeben bobbde Honten cube bjepg# tooojben afgefmeert/enbe booj bc ^oojtc met ben lt;ronnnd ^Uarm ggeflagen getoojbtn / bacrop tcrkontbieboojf3 ttocc «iTempaingien .nabe ^tabt toe gerennet/ enbeonberginbert/ |
bctoplc bc Ï5iirgcrö bic bat boanbtof fioo?ben 1 (^3 2, acnbc ©algatcn gabbe begonnen af te feappen/ ban een boojnaemfte ‘©ffitiermetgefpannen Rigolen/ enbe obergetogen gancn berginbcrt toerben / bie anbero bc toubjen mepnben af te goutoen/ enbe fgn foo baer binnen ggefeomen/ bebjcltfee een ©anc bjemt boetbolm gcbolggt ip / enbebepbe ber nieutoen IDargt en earbe ggeflelt/ onber befen fgn oof6 ttocc Guptero/ bic inber nargt upt enbe in-ggelaten toerben/ in get bclbt baer upt gefpjongen / enbe een lo» fc fegote ggebacn / bacrop gem ben gantfegen goop upt ben gront ban get bal getbooj bc^ ben/enbe oberbbjerö beur bie afgegoubjen tup» nen/ met gefpannen |5i|ïo[cn enbe bloote «De* ggenjS nac ber ^tabt alö bpanben gacfritg toe* ggcloopen/ bc lieben bie tcnbeclc inbe JBertfee/ tenbeefe in gaer blenden ofteganbd toacren ggegaen/berfegjirfet enbebeftgabirgt/ iç.ter neberggeffgoten/ enbe bie ï^ootg-taargt bpbe nicubjc ^oitc acngtballen/ betmeefïert/ber* anbert/ ggebifarmeert / ten bede ggcplonbcrt enbe nac gupp ggcbjagen. 3llfban gaer fdben gier en baer uptgebedt/be ïiramen/enbe anber anagen enitifren/ al6ooffe bc gupfeniDcu* ren openggefeapt / ofte boen open-fpjinggen/ enbeooben bc 200000. gntbenp toeert gepfon* bert/ bep ^tabro fleutden ongge-epfegt/enbe beur openbaren lt;rommel-flagg be Surgery alle gaer ggetoeer in continent! bp Igfenbcle* bcn^ffraffeop get ßiegtgupjö laeten ggebte* ben/ bat fp’t baerbjenggen fouben. ’lt; tad^ fee bc Burgerp blptitg beben/maer get ip gact get mcefle/ fonberlingge toat ftgoon enbe fup» her toap/ ontnomen ggetoojben / enbe alb pc* mant fulrfer teggen fpjatfe en toepggerbe / bie gebben fp quahefe ggetratteert/ enbe ban fuk* be opentlitfe berfeoegt ggebjojben/ ïDe.ö anbe* ren bacggogecftnicn ootfi met ben Emigranten bic bifarmcringe / borg met beter manière in ’t toerrfe gcftclt. lt;®nbcrtufff gen fgn be quartieren gemactfet/ maer be Iamp;urgger0 bjeeben/ fonberlinggcbanbe ggemeene polbaren / met Jlftpflcgtasö^ganflatcfiffecradleniein , gtrC* feer exadion enbe feoflelitfecfilccbingge/ boot gun enbe bootgaerctopben bobcnalle maten gartggequelt/ enbe acnggegouben / batmen gaer fnlcfer befïcUcn foubc/ enbe alfmen obet^ bet gooft afggefneben/ enbe bic fïabt met 11, Compaingien te peerbe enbe 2000. ggeronv manbeerbe boctfencegtenop gctalbet onber# jèommigge baggen gier nac fgn berfegep* ben vifitationes enbe ingtiifitiones ban toeggen opsgffifwtren bcrboiggen ?trtillerge enbe #* nicer baer ggejlelt / inaet in t niinRc niet fu^ fpertesi btbonben/ niaer bed meer ban boegen balfcge acnWargte / w op bc ooimhlafcrp gef* enbe oberfukuxbp be fierf. JBajcfl. Æn* merer enbe aaebt / om bat bie arme ïSojger^ frgap foo gart getratteert boert/alber ootmoe» bitgfi ggeWaeggt / alg gebben ï^ooggfl-gge^ melter ISepf. jltSajefl. firg ber noobtlgbenbcr enbe bebur^gte albergcnabirgg aengenomen/ I 3 enbe |
Hiftorifche Chfonijekc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71
|
* ^ J 2. ^riUiibc / tm groot tioojamp;ecl ban toeggen öe l^iobtanbebcrfewcgö/ öcbjglc fulrhe plactfen bol bjaven ban allen boojraeöt/enöeonber ben getmpjenöen ferijgö0-looptn tn 3nuptflanbt noth niet het nun(ïe geleden hadden. tbimcijcn lt;ól)clhrfe die tot jDunrljen ( ’t bjeltamp;c be 6«ft hem ï)3oft ende ûcfxbenttc-flabt in 25epcrcn toy 5. öoniS m *quot;3’^ '’^” ƒ rpfinghen gheleghen) faghen en» (èiutöcn. öe befpeurben/ bat beur Innenunghe der boop noeinbe plaetfcn/ bc ïïoninefe haft fr«^ ”ac op ben halo map gljcboinen/ enbc biel bemerefe# tcn/bat ban nu boo?taen ootb gun het fpel gel# ben bJilbe/foo hebben fp hacre ïlfgheoidineer^ be nac ƒ rpfinghen ben Conine ft in ’t geinoct gefonben/enbe op Ipbelicftc conbitien met hem ober een geftomen. löaerop bie Monineft hun/ ’tip toacr/ Conditiones booiflocgh / maer na# bien fp be 25eperfcheniet behaeghben/enbe bie felbe nae haer goetbuneften niet maeren acn te nemen / foo en bJilbe het met ben aeroort niet booggaen. ^00 feheen het oorft alp Wanneer bie tot Jünnrhen ben Bonineft alleen mepnben op te houben/eft bie faeefte op bc lange Âme ft/ op hope batbefen hanbel onbertuffehen petp mochte bcranbecen/bachté te fpelen en in tefet» ten. T» «halben bc Bonineft fnlrftr tod mere# ftenbe / met bc 3trmacbc bacrop boort rueftte. 3111p be ^ntooonberp bit bernamen/ fo en toil# ben fp geen booibcr perifeel b«toachten/maec ftropen tottenCtupee/ enbebefloten bphun al t’ famen/ haer fclbcn bmtoillifh ober te ge# ben. ïDa«op ban bic outpe ï^ccren b« frabt/ bc ^Icurclp/mctt’ famen bc gchoo?facmhcpt 'innerer J@aje(i. tcgljcnp broegen'/ enbe bie fel# bc ï^accer Boningl. jï^ajeft. met bibben enbe groote ootmocmthcpbtobcrghegebcn /toelc# fte bc Bonineft ootft op/enbe in genaeben heeft acnghenomen. 3palfoo ben 7. »cp met bc 3Crmabcboo2 bc ^tabt acn gheftomen/ het Bohft in flagh* o^bcninghegheUdt/ enbebep mibbaeghste# ghen 12. upien met bne öegimenten / nebenp Bonineft ƒ rcbctich/tamp;altfgraef «uguRo/ben i^ntoghe ban Wepmar enbe ï^olflcpn / oorft anber ‘Graben / lereren / ©ber(le tube ©ffi# tieren inbe^tabtghereben/ maer bicoberi# ghe 3lltmabc enbe 25agagic/tocltftc fecc groot toap/heeft hp om bc ^tabt gftclcgcrt. 25epbc Boninghen nebenp ben paltfgrabc Jtiigiifro / toghenin hd^lot/ maer bic anber Sorfren enbe ï^ecren/ fijn inbeboo^naernhe hupfen ge# logc«t ghetoeefr. ©cp anb«cn baeghP gin” ghen 3p te famen inbe 3llmonitie-hupfcn bic aller naefr bp bc refibentie toa«cn/ om bie fel# btghe te bifiteren / enbe toat niet boojhanben toaere/ in ’t ronbc te foeeften. ©a« begonfl# men nu acn bic boobcn/ (toant alfoo fepben bie 23epecffhe 25ocrcn / ) op te toceften ; ^acbe# mad bie fehoonhe enbe belle ^turften alle inbe acrbe begraben toa«cn / enbe bic ©eden enbe iScrberp fijn cjbentlirft toeber bacrop gelept/ alp of bacr gantp niet boorhanben habbc gljc# toceflcnbc allcptocchghebocrt toacrc/ maer nothtanp bacr hebben gftdeghen. JBacrnac bat bc ^toeebtfehe bie affuiten ofte ^teUm# ghen bacr toe anberp-toaertp ghebonben heb# ben / foobcmcrfftten5ptoel/ batter noth pet toat boodjanden/ enbe erghenp berbojgen fijn moefle. ©acr fp ban beur cenen ï5oei»p be redite boetfpo jen 3011 gheftomen/ todrfte hem up het beb^aghen toacr bic finrften toacren be^ Seit/ foo berre upthlaptc / bat hP fepbc / fp en toacren/ ’t ip toacr/ niet toerh/ maer 3p lagen 1632. both begraben. |
©p fnlrftr toerben bccl fehoone ^tuc6cn enbe jlBojtieren uptgftegraben/ bicfomtijbtp bjic bobbel inbe Sterbe/ nebenp enbe ober mal# ftanber laghtn. ©e 25ocrcn bietotuptgraben befielt toacren/begaben hen tot fulrftcn arbept feer ghetoillifjh/ booinemcltfftdctoijlede Bo^ ning in lt;§tocbcn haer een hanbt bol ©ucaten gaf/cn hemfdben bp hacr-licben op ben hierft neber fette/en onbertoeep hen hoc fp bic ^tutgt; hen foubcn ba« upt treeften. ©e ^tueften bie ghebonben toierben/ toa# ren inbe honberbt en beertirh / bacr ban 82 bie albergrootfie enbe fchoonflc^tucftenbegra# ben toarcn. ©nber bcfc toaren yo bobbde/gc# hcclc enbe halbe ©artoutoen/ bic 12 Kpofldé/ enbe een feer groot flurft/ bc ^euge genaemt : ©efe ^tutften toarcn oorft ten bede fommige upt bc iâalt3 gheboert/ ten bede inbe IBiaghcr ^lachberobcrt/tcnbcclc l^crtorh ©h?ifliacn ban ©mpuftogeft/ ten bcclc ben Boninrft tian ©enemartften (ba« onber fommighe/bic ha# rcr Boninghl. iliajcfl. tot ^toeben ©00 fba# berp tocbchóojt habben) afgftenomen 3i)n ge# tooiden, ©nber andere toerbe in fulrftcn een# ber uptgegraben flucft/ wd 3oooo.©ucaten/ oot anberp bccl Stmmonitic enbe anber goet in bcfc frabt launchen ghebonben. ©ctohle het hem nu het eene nae het anber ontberftte / foo bcrluflichbe bc Bonineft hem fclbcn alfoo bacr ob« / alP toannccr hP ten gantfeh Bonineft# rijefte beftomen habbc : ï?p liet ootft alle fuie# fte dinghen acn ©hefdtot enbe anberp me«/ enbe toat in bc Bunfl-ftam« gebonben toert/ aUep toeeh na 3llugfburg / enbe anberftoacrtp henen boeren. ï^rt alfoo in ©eperen benio# men/ hoe batmen in bojige jaren in ben j^altj ghcpfoftbe«t habbe. ©acr fijn ooeft op het ^lot beel nieuto-ghemaetftte «Soldaten Gor# Ben / ban ghcclc / blacutoe enbe groene bcrtoe ghebonben/ foo bat bacr mebc ettelicBc Bcgi# inenten onber bc Stoerefehe 3trmabc 3ÖU bc# ftlccbt ghetoo|bcn. anberp entoerbtben bp# toefenben ©urgherp enbe ^ntooonberp geen Iccbt toe-gheboeght/macr ber uptghetoecefte# net hupfen toerben piijp ghemaerftt enbe upt-ghcplonbcrt. ©c ©urgherp enbe ©nbetbanen bcftlacgh# benhaerfeer/ober haerp=^cctcn groote har# bighept/enbe beroojfaceftte ruine nebenp fulc# Ren cUenbige b«latingc/ toant bic bootoeem# flc al t’famen haer alle bp tijbtp toerh maerft# ten : ^icc-cn-tcghcnp toarcn fp blgbc/ bat fp bp Ï^are Boningl. iBajcfl. foo grooten ghe# naebe (hcttocltftefp nimmermeer bectoacht habben) befpeurben/ begheerben alles te boen/ allcenc bctoglc bc Bonineft bp haren 3Cfgcfan# te 400000. Bgtftpbaelberp bzanbt-fchattmge epfehte / baben fp hem alfulrftr te toillen mo# beteren / enbe boben haer acn bp befen nac alle beemoghen te contcibu«en/ ghclgcB haer ban oorft bc©urgccfthap alfmenboo? bc aenfiom# flc bep Boninrftp / of fp haer toccren ofte ton# ttibuerentoilben/heeft boomfjehouben / ©p het Äaebt-hupP haer ecn-jlcmmtrh bacr toe bcrftlaerben/ bat fp fith ber Bonineftlitfte Sr# maebe gantfeh met opponeren / maer bctoglc fp ban hare ©berhept bcrlatcn/mct habe enbe goet lieber het upttcrfle boen toilbcn. J5a bc# fen toerbe gcarcoibccrt/ bat fp 300000.l3rjrr# badberp bjaubt-fchattinghe gheben foubcn : |
71
Vervolgh der
|
16 3 2. foogafootB Bet Bifbom ƒrpfingen 200000. tnbe UanbtfBoebt 100000. ügtrbaclbers. T'en 9. Äepe Werbt gcncrael renbebous booi jBuneBen gBeBouben : JBact eer be ito# nincB upt bc ^tabt toogB/ foo Beeft Bp te bo# ren biebcrocmbc^Scfiutc ïicrtBcbefttBtigct/ enbe albact bcWgle Bp ter J^iffe qiiam/ met ben iamp;atcren fiectoicn een goebe Wijle ban Bet Sacrament bes ®.3tbonbtmaels in’t Uatgn gebifputeett. »©act upt op ben belbc Beeft Bp berfrBepben ^lacB-ojbtningBcn gBcmactBt/ bc Wcltamp;c met liifl/maet notB meet met groo# te berWonbetingBe Werben acngefien/bat ®a# rcj^ajefl. Bem foo fcct bemoepbe/ ban ben peerbe is afgefïcgen/cenmufquet op bc ftBon# bet gBenomen / enbe beu polbaren gBeWefen/ Boe fp fittenbe of Bnpclcnbe / gBebutBt / ofte fiacnbe/arBtet nac malbanbct te gelgcBc ff Bic# ten füllen / ootB anbers Ben als fgnen ^ptef-gBefeHenuptncmenbe b^icnbcltcB tocgljefpio# Ben. :©en 10. befes/als op Bet ƒ eeft bet l^tmd# bacrt djiifn / Bebben tjaere jBafefl. bie eer# fie «ÊnangclifcBe piebicatic in Bet ftBoonflc »©Betimmer bes .Slots laeten Boubcn/WeltBc oofB nebens Bet »©Befaneb enbe »©ebeben/met fonbcrlingBcn pbet enbe aenbatBt is uptgBc# boert gBcWoibeu. j^ac bat ben »©obtfbtcnfl bolepnt Was/ fo fgn fp ter tacffcl gacn fitten/ enbe baer nac inbc ïtereBe tot onfee DiouWcn gBereben / enbe albact bic l^acpftBc €ercmo# nien bp ben opbacrt gBefien/ inbc MctfBc cens omme gBefpanfeert/ enbe als 5p baer uptgin# gBen/ etrcluB gBelt onbet bc lieben laten Wet# pen/ baet ober ctn groot gBebjangB enbe gBc# grabbel is gBcWccfl. latten ‘quot; 2En befen Beeft ben ï^ertoiB in Roeperen ban boete euer# fgucr Stmiabc om ßegenfbureBbotberftBep# Bheefsnerj bcn ßcgimcntcnWcl looo.ßuptcrsuptgclc# Ä?**!?r h^ f®”/ eubebic felbc op ƒ rpfingcn getomman# ^uicDipöc jj jfp{ / om öe sWeebtff Be in Baer quartieren te ober-ballen. jUacr befen ^enOatB en is niet na fijnen WenfeB enbe Wille afgBegacn. ï©ant be .SWeebffBe/ bcWplc Bare Wachten Wel bc# fielt Waren/ Bebben bc aentomfie ber 25epcr# bcn / bicfclbe Wert gBcbantBelitB nae®lmS ftBc al bjoegB’ gBeWeten / bctBalbcn met cen gBeboert. bapper gemoet Baren acnbal niet bcrWatljtct/ nbsp;nbsp;nbsp;fDaer ongBearBtet befen / foo en Babbe Bet maer upt ben quartieren Baet tegens gBetrot# bofB met be Zoeten na batfc Webet Wat lutBt Bcn/ inbc bhifBt gBcnagcn/ enbe cen matcliffi BtegBen/ gants gBeen befiant/ Want 5p rotte# gBctal / cens beds ter nebe t gBelept enbe ten bcn Baer bp ®jcgcnts cenigBe bagBen Biet nac bede gebangBen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; Webet ficrefi te famen / togBen op ï©angBen ‘3ciiftfci)c j^abien bit nu op fulcBcn Wijfe gBcltjfB tot ! enbe ßabenf bergB/enbe nabien be .SWeebftBc S!?ÎÂ Ö*®*' *®® becBadt/ bergacn is / bocB fcct Won# | gatnifocnen baer in te fWafB Waren / fo WaeB# nip!) nittu öerlifB/ ja tegBen aller Wctclt gBebacBten/ in 1 ten fp fulrfié plactfe met Blepnc moepte in Baet ^incctpijc peperen futcr gBepaffeert is / foo Bebben bc 1 gBcWdt/^pfiaptcnbic^WccbfcBcalletecne# - nbsp;nbsp;bcr / cube gingBen ootB met bcn ^nWoonberS qualicBommc. »Dit erempd bolgbcn bc Poeren om iicmp# ® iolcttcn gBefeten/ maer ai te bjoegB enbe tot ten in 'MgoïiW / enbe onberfionben Bun ootB Baer epgeu frBabc enbe meerber tupne/fulcBen Bet Bacre bp bit fpcl te boegBen : ^act Bet ten »«« * Banbcl berbfictigB 3nu gBeWoWen/ Bebben bcquam Baer qualicB. Want Bet ^Wccbt# aengegaen/ enbe met bc ^WeeSffBe polbare/ ftBc bolt betgabetben Ben bacrop/upt ®Ims/ '^h'h’Ïïï’^- boeren/ als bie in allen faeBen tot Biet toe in# K feton beuptetlïeeUcnbc enbe befolaetBeptfaten enbe filler lijöen moefren/ altemael in Hoofen enbe öflfr incBc in ongtje^ lutft. ftiuv epgen fföabc enbe interbcirupne/fulcBcn acngegacn/ cube met be ^meebfefte polbare/ bie' ijler en bate a!ö ^anVegaetbé tot oser be? fröerm ingelept maren/ ofte maer fp anberjS/ foo fp be felbe fomtijbtss in filepnen getale aen# treften/ enbe ober öaec mafljttcO Bonben toet# ben/ jammerUcB geftanbelt / enbeöaer op Bet gcoiibJclirBftcbegonbcn te trarteren: «©clpcB fp ban bie polbaren janhen en Boeten 0cbbé afgcóoubJcn/ bc Bogen uptgcfleBcn/ jgewfen cuBoic afgefneben/en metanber onmenft0e# Ittamp;e ppnen omgöföjafljt. Baer upt ban ge# |
bolgBt is/ Bat Bet ^Wecbtfflje bolcB ober bie 16 j 2. Boeren/ om fultBen boofbaet enbe moo^berpe Wille / BtftifBBergramtgBeWeell/ enbefeer berbiteert5ijb0tWoWen om fuift te WieBenZ befelbemet®pttcn zweert Bebben begon# nenteberbolgBen/ ^aer beur ban niet Wep# nifB Boeren om ben Bals quamen/ enbe fom# migBeBonbert 59o?pen inBeperen met ben bpereaengBe|ïeBen/enbe baerom in be affeBen fgri gelept gljcWo’ben : ’tWelrB een groot bet# ffB?icBen enbe mafBtige b?eefe in’t liant ber-ootfaerfite. Bp fulcB berloop Babbe bat «ptgBefeBoten UanbtbolcB/ bat Bembp be BepetftBe “»r# mabe begBeben Babbe / enbe bes ÄggBS ootB genoecB begeritB Waren/ Bern Weber no BupS gemaert/ Want fp en Bonben Baer met bie ge# Wojben JaepferfeBen enbe BeperftBen bolcBe nietbereenigBen/ maerbeWplebe Crabaten enbe bte iiuptens in befen Bet Baerigebappec upt plonberben / enbe Bielpen rupneren onbec be inWoonbers enbe biienben/ op bat fulrr ben bpanbt met ten goebe Bomen moeBte» ^aer boben Bebben Wp gefept/ in Wat ma# 29««« * niete be ^WeebtfrBe inben lt;©betlanben feet b?teb in’t ronbe Bebben toegBegrepen/ tot bp btinff!). UinbauW toe geabanteert / enbe betfrBepben plaetfen onber Baer geWelt gebiacBt.^it Was nil bc papi|hffBe Boeren bpfonbet cen onge# WoonltfB binrB / lieten Baer baetom beiir on# rufligBe Boofben / Baer BitfifBepbtBrBtclifb beWegBen/ bat fpBen Bieren baccin^Wa# bcn-lanbt te famenrotteben/ enbe mepnben bc ^WeebtfeBe Weber upt ben lanbe te jae# gBcn. '3:ot1®nngarbcn bergabeftenfpBen oorB ettclirBc bupfent flctcB / onber ben ©bcrftcn ban ^Wenben / enbe mepnben grootc faecBen upt te ruBtenunact als be ^WeebfeBe in flerc# Bet gBctal op Baet aentrotBen/ foo outbid Ben Bet Bette/ traben baetom in cen actoo^t / enbe attojbeerben op fcBcr €onbiticn / fp leberben Baer lt;©cWecr als oot ben boojnoemben ©bet# flen ban^Wenbenin bes^WeebtfeBenBan# ïDaer ongöMtótet befen / foo en Tjabbeljet 3llngfbwrgl) enbe anber baer in ’t ronbe gOele# gBcnplactfen/ ettelicBe bupfent (lertB te fa# men/ enbe togften op ^aer aen. ^aer ban ben 12. n)ep niet berre ban tempten/eenige Bon# bert ban befe Boeren Werben aengBetroffen/ ten beele nebergegarBt/enbe ten beeleberjaegljt jgn sBebJoiben. Bnber anberen fijnbcrip ineen ïâertBegôeblucBt/ toelrBebe^meebt» fc met ben bicre aenflaBen/alfo batter bele ber» bjanbt Werben / ootB eenigfje Baer felben ban ben |
Hiftorifche Chronijcke.
i ö3 2. ben cooicn Rebben ter ncbcrgOeftoit / m fmer boot gcloopcn. 'êot «©bcrfïiojp/^uppcrfrïet tnbe »@pc/üjcrbcn oocB enuglje fjonbert 25cc# ren omgOcbnirhr/ infg^elijcßen beel hoepen uptgljeplonbert / enbe in beaffeOen göclepbt. W nu be ïSoeren fagiien toat óaerontpbirö rebelleren bon? eenen uptgane6 gfjeluan / enbe toatcen mtgl^emarB fpbaer beurgaer felben op ben 0alp fjaelben / foo fijn 5p tot pet Crun; te gOeftrepen,^ fjaet gliclueer nae ^tempten ge# bjaefjt/enbe fief) gheatfonnnobcert/ooefi ten# beete Baer epgßen Do erb er,o enbe lt;©bet(le/ bie Bacr tot Bließen optant gerabenßabben/boot^ OBeOagBen / enbeop befc togfe te ben Doeren opmoet om dempten gOeBilt gBeteojben/baer bp Bem / fonberlingBe ben «©bergen Hupte# nant laeHingBcr bapper öielbt/ bebujle Bp op tenmacl alleen met 30 |Deerben/bjel ^oo.Doe^ ren bertreben enbe nebergBelept Beeft.
««ren int 3,11 ’t ^tift J'tilöa en ßonben op befe tnb be «uw^’* ^ofrlt;'” ooeß niet ruften. Want of biefelbe »Wirt!). ^^1 ï*®*^ Hanbtgraeff ban Ï^effen gBefbJojen Babben / enbebaer beur ooeß niet meerber ofte BoogBer als bie ï^effifeBe onberbanen beur bat MrBgBf-boltß befbjaert toerben/ ja tod fom# tijte toat Ipbdießer ate bie felbe gBetracteert fijn getootec/fo Bebben fp noeBtanb Baerfelbé lipt aenBitfinge ban eenigeongetufleliebé/een fiere ß getal tefamen geflagé/Baet met getoeer boojfien/ ooeß ®?agonnersi onber Ben geoibi# neert / enbe Baer alfo tegen be i^effifcBe gefielt/ efi botert quartier tu tontributie getoepgert. Waer op ban gebolgfit te / bat in’t begin ban 3iuly/ Hantgr. WilBelm eenicB boleB tegenö Baer uptfeBießte/toelcBemet ben Boeren Beb# ben getroffen/Barer toel too. omgcb?acBt/ ooc gebangen/enbe bie obetigBe berflropt.
’ßfraber# ©Über fuleß berloop/ip ben ©berften «©ffa '^^l met 000 ^Kepferf eße polbaren ban Bn# Moffin. fatBenbe ben omliggBenben plaetfen opgBe# •■««!). nbsp;nbsp;bjolien/enbe te in ober-têtooben gerne Uten#
be neffenß een flereß gßetal BjegBentfer Boe# ren/ ober bie 3ncr nae JïïemmingBen gBeto# fien/ in boojnemen op bie felbe ^tabt een ber# oerß teboen. JfôaerateBp bemerefitebat^e ^toeebtfrBe uptlSlmß enbe bie omliggBenbe plaetfen flertß bergaberben / foo Beeft Bp B«« toeberom gBetoenbet / enbe baer op beo; Bp# beracB / baer Benen Bem be CatBolifeBe Burg# meefter ^tabtfeBiPber enbe ^apen gBeboo:# bert enbe gBefonben Babben / enbeallerBanbe aenlepbingBe gBegBeben/ gBeBomen/ in mep# ningBe bie felbe plaetfe / (betoijle Bet Bem inbe ^tocebftBe bebotie begBeben Babbe) onber fijn matBt te b;engBen/ maer Bp Beeft Bem in fijn Bope bebtoSBen gBebonben. Want be Bur# ÖBerfeBap bie BuangelifeB toaeren/liebben fo bapperen tegBentoeer gljebacn/ ooeß be Bjou# toen / ate Bp beur (lommen bie ,§tabt mepnbe te obertoelbigBen / met Beet toater enbe fleen-toerpen Baer alfoo gBefiolpen / bat Bp nae ber# ließ ban ttoee flojmen/toel 400 Ißannen Beeft laeten fitten/ en ooeß fonber pet upt te ritßten,' toeber ban baer gBetogBen te / betoijleBp een StoeebfrB fetourö nae bp bernam op Bem aen# ßomenbe/ enbe/ ’t iß toaer/foo Baefl Bem Beeft moeten boo^tmaerßen / bat Bp ooeß etteluß '©Bcfdiut enbe anber berepbtfcBappen aeßter Bet. Waerop be gßene / baer ban hoben gße# fepbt iß/ be euangBeKfeße 25urgßerffBap al# foo op be blepß-baneß toilbcn leberen/ gebanr# Beließ nae ©lute gßebbert gßetootecn. «Offa
73
ßeeft ßem in befen nae Wyngarben/enbe boo;# i lt;5 3 2, ber nae Hinbauto gßeretireert,
lt;De itoningß in ^ to eben te eben op bie fei# be tybt/ nae bat ßp ßem tot ^ttgfburgß « ba^ , gfien lantß ßabbe opgßeßouben enbe ben 24. Äep albaer afgßerepfl / met een beel bet ’ll'# maebeom Jßemmingßen gBetogBen/om beß ©ffa bpanbtlifßen begin te berßinberen.
»©eur befen aftoeßt ßeeft be Üßeutbo^fl in ggeperffbe ©eperen gßemepnt toeber toat lutBtteßry# vmii^rm gßen/ baerom Beeft ßp fÿn Hupterye nebenß SJ’quot;’ 2000. te Doete onber ben ©bcrflen Cratfen enbe id-oonhergder ban ßegßenfburgß op be ^tocebfeße uptgßefommanbeert. î©efe fyn op Jil^untßen getogen/ mepnenbe bie ^toeeb# feße albaer te oberballen. jDaer ate 5p tot |óa» penßoben aenquamen/foo Bebben fp tpbingßc berßtegen/bat be ^toeebfcße ûupterge/tode# Be Bare intentie bp tpbtß uptfpanben / alreebe tegßenß ßaer in aentoeßt toaeren. Waerop 5p ßaer terfrontop »Cngelflabt / enbe ban baer op Wepffenburgß ßebben gßetoenbet / enbe bat felbe ^tebeßen belegßert. *Die ^toeebtfeße befettingße ßeeft ßem/’t iß toaer/bappet gße* toeert / enbe bc ©eperfeße eenigße ßonbert ter neber gßelept / matt ate fp femmigße bagßen laneß ßaer alfoo ßabben tegBengeßouben / en* be te bergeefß op fetourß toaeßteben/ foo ßeb* ben fp ten laetflen nae bat bie ©eperfrße nieer «©efeßiitbanbe Deflinge Wult^burg (’ttoelc# ße Kufparß iß/enbe boo; befen ben^rabc ban lt;illp / boen ßp op ßet ©ifbom ©ambereß tootß/ ßeeft moeten ingßerupmt toerben / en* be op bie tybt notß in ßet ©eperftße gßetoelt toaß) af-bjaeßten/gBeaf cote eert cube ben 28. 5l)ep met ßaer gßetoeer / ^aeß en paeß nae ‘^tygßß gßebjuptß afgßetogßen.
Jßaer ßet gßemaeeßteattoojt en iß ßaer bp ben aftotßtnietgßeßouben getooteen. Want be ©eperfeße ßaer oberbielen/ ßebben ßaer ge# plonbert/ enbe toie ßem niet bp ßaer in bicnfl begßcbtntoilbe / biefelbe neber gßeßoutoen/ Waer na obcrfulcp in bat flebeßcn ingcballcn. allcßuntgeplonbert/3äiflcn enbe ïtafTenbeur# ßatßt Wyben enbe ^oneßbjoutoen gBefeßen# bet / banbe felbe toel ober be ßonbert nebenß ben ünetß-ßceren toetßgßeboert/ enbe nebenß ben |amp;;ebißerß gßebangßen gßenomen/ enbe behüte beurenberbjaubt. ben ©berfren Cratj ßabbe bebel/ om ooeß bie munre neber te toer* pen / enbe 3Cnfpafß / ^tßtoabarß enbe tiotr/ ebengdytß te ntineren: jDaer boojbe^toeeb* feße aencomflc tot ®onatoceit/ toaß ßem bie tyt te ßog/ baerom ßp fieß toeber beur quot;Jipeß# flabtna «engdflabt begeben moefre.
Wambie üonintßlifßc.^toeebfcße ©ber» fle ^peer-rupter (bie op bie tijbt om ©Itoan» gen lacß/ enbe baer in’tronbeberfeßepben ge* legßcne ÆatBolycBe plaetfen in beß amp;oningßß getodt gBebjaeßt ßabbe) ben ©eperfeßen aen* toeßtop Wepflenbureß/ben Äoning ßabbe te öomngi) Bennen gßegßeben / Irie ßem boen ter tyt bau m^Stoeötn jUemmingenop©Imß begaf: î©aeropbie ®eX'nou jilbe alfo terfront ’t commanbo in ©beelant/ ©onaiueert nebenß tod 12000 manne/l)ertotß Wilßelm bau ^arBfen Wepmar obergegeben/ enbe op be^epferfeße ßaer baben/ enbe op bie plaetfen ten toaetBenbe ooge te ßebben/ aen bebolen en toe betrout/ ßem toeber na 3tugfburgß/ enbe ban baer in ©eperenbegßeben ßee^/ enbe alle ’tboltB bat notß tot Hantßoeb/ ƒ tpfingßen/ JRuntßen / enbe baer in ’t ronbe omßer lagt,/
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tefa#
-ocr page 601-74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgn der
|
1652. te famen g^eVoevt/ enbebaer meöc op «Dona* toeert gOetogen/ oorfebanbeflabt .WuntbEn 44.lt;6eeflelit6c/ enbe WeereltlKhc boojnaein* , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|ïc ^erfoonen nae 3fiitgf burglj lacten boeren/ be toekfee albaer foo lange tn betoaemtffe g^e# Doitben toetben foubé/tot bat bte flab bie noth rejlerenbe 150000 üijebrb.foube getelt gebbé. fentbepm 25ambercf| enbe ƒ ojtöötpm toerben in öegt; tn ^ainlt; fen ban eenith ätoeebfeß bolth en ben ƒ ran# SbiJt7 fopRÖen ^tanben gheblorqneert gOehouben/ «luccrt / tn maer «Croonnach banben l^crtorh ban ^ath# Uroonatij fen ïtobnrgö / enbe jlBarc6grae|f €hH(ti# bcicsoc«. gj^ ^.jjj jjianbenburgh gabbe Culmbacb be# legert/bte felbe frOirbten eerflelitb ben ©ber# ften l^aflbeer met fommirfjbokbbaerboo?. 3tlï3 nu bie felbe bpna een Oalfmijlebaer bp quant/ fo heeft hp 4 €ompaingien Bupterp/ enbé 300. JKufquettierp tothemgOcnomen/ enbe ben fclben abont eenigfte hupfen/ enbe be eene pookte tube boorftabt in fijn ghetoek ge# btatht/ bat be Biffthoppekthc haer in be ^tabt retireren moe|fen. ïDaerop bie boom. lt;©ber|ïe / etteliche lt;êtuthen op ben naeften 35ergh liet boeren/ enbebaermebe fterth op be ^tabt heeft gefpeelt. jlïiaetnaebatbie iSiffthoppelithe / toeber cenige fthoten inbe boot-frabt beben/foo heeft het Coburgifthe uptfehot/nebenp hate gefiel# be onber-lt;©ffitieré/ boosts geen getoek meer gebaen/ maer be eene na be anber hem gheab# knteert / Waer op bie ©berfte ban fijn nieu# gebJ0|ben Dokh/ met 24 Jßufquettierö/ om ben I^oflo oftebaflifhept te betoaren gecom» manbeert heeft/ enbe allen uptfehot toeber op bie ïamp;oflen gebracht / ooth tottenbage albaer behouben. JDaer alp ben bath aenbjath / enbe bic 15iffchoppclicbe ban’t ^lotfomtgtpmet fluchen fpcclbtn/ of fp tori acnbic fribcplactfc geen fthabe en beben/ foo fijn fp norhtanp fon# ber tenighennoobtcnperijchcl beurghegaen. ’tWekhe alp htt bie €oburgiff hc 25oeren/bi c ben ^tufhen en 3tmonttie toap aen-bebokn/ fagen en bemcrchtcn/foo hebben fp bic ^tuc# hen oberhoop getoomen / enbe met ben peer# benbaetban ghetoeuen. lt;ï3itallep hebben be 25iffchoppelirhc tot hacr boo|beel blptith in acht genomen/met fiere her getal uptgebalkn/ enbe bjie fluchen in hacr ghctoclt ghenomem tPen fclben mibbach iP ben Obeeften fßuffel met ? €omp.uptfchot/ enbe 2 «Comp.getoot# benbokh/ op be anber 5hbcoofhaenghehó# men / enbe ben bolghenbcn bagh bcp mofgenp btocth/ bte ©oot-frabt ghclijcher-hanbtaen» ghebalkn / maer fp moflcn toeber te rugghe totjehen / bctople fijn onberhebbenbe uptfehot het niet beter en maecté alp bie Coburgifclje. €nbc bctople ooth op bat macl tijbinghe quam/ bat bc Biffthoppelithc fetourp fouben hrijgen / foo ip ben «Oberften paftbeer met 3. €ompaingicn öupterp/enbe ©bcrflcnUnp# tenant ^ehafmanp 200. peerben / bie eben op bic felbe tijt ooth aenquamen ƒ hacr tegenp getrothen/ enbe bp ©icffglcpn 59 man bie na 'Croonath toilben/ aengetroffen/ en alle neber gchoutocn/aip ooth noth bien fclben abont bp üupp toeber op 200. acngctafl/ bic felbe ooth ben meeflcnbcct ter ntber gelept en berflropt/ enbe alfoo bat fetourp tot niet ghemaccht. tOacr toaren mfghelrirr 80. ürabaten op ben toegh/ maer fp befojgben bietghelijthen floot tebehomen / foo fijn fp op ontfangen tijbinge toeberom gerctircert en getochen. |
lt;cr flout bacrop ip ben lt;Pherftcn'5ïrutlï5cö 1652. metmeerber bolcb ooth boofbic^tabtghc* romen/ toacrop bic fadegheringe met greoter crnfl ghetontinueert tocrt / both op bat macl noch biet uptgerirfjt / maer fjacfl bacrop ban toeghen bcp ƒ ricblanbcrp acnromfle bic bclc# geringe toeberom moeten quitcren. ©en 19 Jï5cpeboo?bcnbaghc / hebben bic ^ambcrtfi# Panibergifchc cené flerthcn uptbal inißart# K'Äquot; graef panp «©corn ban Bapreuto quartier gebaen/ enbe bed polbaren neber gehoutoen. ï^icr op ipbcn ©bcrflcniicbcnhuller bic niet berre ban bacr lach/ met cen goct bed ban fijn fiupterpe ben ißarthgrabiirhcntchulpcgc# homen. ©a er tocrt toeberom bic Bambergi# fche hoit op bc hachen gefeten/ bat hater tod 400. ncbcnpberlicp cenep fluch ©cfdiut/ttoce ï©agcnpmet ;§gt;tojm Iceren/bcd Kmmomtie enbe anberp/ ter plactfcn geblcbcn sijn. Want toat bic âtoccbtfdie enbe Jßarrhgraeffche achterhalen conben / ip allcp ter neber gchou# toen/ enbe baer en tocrt gheen Bamberghfthe quartier gegeben, ^im alfoo bie Bambergi# fchemet haren aenhath boot bit mael qualirh onthadt/ ’t toekhe mogdith niet ghefrhiet en toacre toannecr bie ƒ ojehepmerp/ bie te ghe# lijthmebe fouben aenballcn/ ter rechter tijbt toaercnacngecomen/ enbe bic Bambergifche niet alleen inbe pchel gelaten hébben. ©act nae heeft bc ïUoninth in ^tocebenbie ©raeflichhept Wetthepmfa toeberom aenh«’ ren rechten pecre getranfpojteert/jijn bacr op ben 23. jßepe bic lioninghl. ^tabthouberp/ lt;ltant5clicrp en anbermaben ban Wurtjburrh nae Werthepmb op-ghebjohen/ enbe ban ben ©rabc albaer met een aenficnlichc Äupterije onthadt ghetooibcn ; baer ban ben bolgenbcu bath bic booniocmbe ^toeebfehe Commiffa# tien albet-ccrfl tot uptboetinghe bcp ©obtf# bicnflcp ban bc buc »©raben/tockher bienaerp ben ßaebt enbe boojnacmflcButghcrp albaer folcmniter in bic itetche ghclcpbct / enbe nae ghebacne ,§ecmocn / op cen bacr toe berepbe plactfe geboert gctoo?bcn. 3tlbacr bie ©ant# 3elier met cen bolhomcn Sermoen bie Po# ninrhl, ©onaticpubliccerbe/ en bic ^mmif# fion opcntlich bcbicnbe : ©acr op alle bne be ©raben gljduth getoenfehet/ ooth bc ©nber# banen/ tockher bienflcn/ bacr mebe fp ©raeff 3]ohan ©ietcrich ba ftotocnfiepn onberluor pen toaren / quijt ghefcholbcn. Wacc op met alle Plothen gclupbt toerbt/enbe het ©efehut lop ghefthoten ip ghctooibcn. jßacr fonber# , linghe hebben bic ©laben bp fulrhcn babclic# hen ^mmiffion bic Burgetp tot Werthepm enbe alle hare nachomerp/bep lijfp bienftbaer* hepbt bic fp hem onbertoojpen toacren quijt gefthonthen / cnbc hun hare oube fDjiPilcgicn toeber bcrnicutoet/'ttodche ban alle menfehen feer bctblpbebc. ©p gelijther tijbt ip ©raef ILobetotjrh ©# berharb hebenp öcn©ïp hccrban©cpffing/ cenen ^toeebtfehen Cammiffario enbe cenige j^ootjenwo anbere alp fp bic hulbinghc tot ©hif 50en en# wert bot « bc het Plooflcr ©bermarch / ’t tockh hen bc Poninch bereect haöbctoillcn innemen/maer * onbertoeghe ban bjie ©omyaingicn Pepfee# fche ßuptetp gehangen 330 getooibcn. j^a bat öie©iatf enbe alle bic met hem toa# ren alfoo toetben ghebanghen / foo hebben op bcp ßaebtp booifdjich bie Pepfetfehe be flabt lt;©hto0tn inghenomen/ bic fp both niet langhe |
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 lt;
|
’ ^ J 2. en bÊöieUïen. Want ben 16.3ung ijcrtoglj 2amp;ernïiarti ban Wepmar met cenigc ^toccöt* feße troupen öaer booj ijs gefeomen/öte ^00 j# ten opgfjehapt / enbe nae bat be lautggecjS be« lafl Inert in Baer ï|upfen te gaen/ban bie baer in iiggóenbebcfettingöe Wel 150. man ter ne« ber göeóouluen, »©ie fiaebtp-berluanten be« tnijle fp lien bebjeefben / get moejite baer ban toegben baer ontroulneenbergelbingbegbe« frbieben/foo bobben fp bun boojber ^toeebt« ffber aen-bomfle bptgbtjsupt benfloffgbe« maerfet. i^ertotb Wilhelm ban Wepmar beeft bem in befen/ ootS in «©ber-^toaben bapper glje« meert : lt;©ber filler bp aen ’t epnbe ber maent 3l®epe eenen aenflatb op een ^ebanfe bp 25je« gent^ gemacefit beeft/ ’t bjeltb oor amp;nbsp;geiufbitb ^„^«tfehe af liep. Want bp bflt;©rabe ï^anibal ban ï^oo« ’n S,? 3^” ^^quot;’* *”‘^ fö” Ö^sunent ban 3fnp / upt ‘* onberfienen oberbal / bjel 500. beeft ter neber gbelepöt/enbe biel 4oo.nefFen3S ben boojnoem« ben «èrabe gbebangben, i^p beeft oorfe bp Wgngarben een bereue ftbermutfel met eeni« Obe Bepferfebe ïlupterge gbebouben / bie fel« be geflagen/ enbe ç. €ojnetten berobert. i?« ^81)« lt;0nber befe bingben beeft ben ï^ertogb in ttetkr^hquot;’ Peperen / bie flabt Äegenfburgb / luelcue bp s'aliéna fulcBenbiefen ban allen boojraebtberooft/en« ^«hintten be bie 20utgDersSop bet Uptterfte gbemineert gebiojben/ boojtaen ftereh gefojtifiteert/ baer beur beelfcboonegeboubien om bie flabt bernielttoerben» »©nbertuffeben foo iö ban megben be ton« punctie ber ïtepferfebe enbe 25epetfcbe 3llrma« be/beelberlep banbelingbe gljep leget/ enbe tuf« ftben ben ï^ertogbe ban /rieblanbt enbe ben 25tperbojflen/ eeno enbe anberö bergbeleetben gbetoojben. ©aet op ban na bat alle faetfeen uptgenebt enbe bedoren toaren / foo beeft ben l^ertorb in 25eptren betmeefte©oetbol£B/op bat bp bejS te eet met fultbe boojtfiomen fou« be/ tot «©jagonneriS gemaerBt/enbe alfoo met 134,. Compaingien fdeerben / enbe 58. €om« patngien te ©oete/fiegenfburgb met een noolt; telitB lt;l5arnifoen boojfien / enbe tö in bie lt;©« ber-^altj op 3tmbetgb getutamp;t. »Deur Welt« Ben ^otbt ban bie ginbioonberss inben gt;©ber-^alt5 groote ftbabe enbe oberlafl aen gebaé 10 gbebiojben ♦ ^en âult5bacb/ bet toelcUe een mgleban^mbergb aflepbt/ hebben fpoorB totberftbepben malen aen ghefet/ maer both beur bapper tegenbieer ber gnüioonüeris bie« ber afghebjeben ghebiojben / luaer op fp aUtó baer in’t ronbe hebben uptgeplonbert. gt;iiit5b88b nbsp;nbsp;® é 7 31ung beeft een flertS getal 25eptrffb »?‘Jïfquot;to '’®^^ / ®’'^®’' Ött commanbo bec IBip-beeren «vn^ ^oö-iu «Eberbatb ban ^tljouburgh / op een nieuto Weber aen ^ult^barb ghefet/ enbe befe Stabt met allen etnfl aen-ghegrepen/in fuir« Ber gelcgenthept/ bat naebien bet ferours ban jaumberth niet beeft Bonnen baer in geb jarht Werben/ bP fommighe Kfghefanten/ ©oj|ie« litBe üaben enbe 25urghens ban be ^tabt la« ten opbangen / enbe ootB bie bnrgerfebap upt Shebjeth ban polbaren/ alle afghemattet 31)11 gebiojben/ enbe niet meer hebben Willen betlp ten/ foo 51)11 bie athtergheiatenbellclbe Gaben enbe bienaerjS gebWonghen gheWojben / baren Wille baer in te gheben/bat bic ^tabt met at« toojt obergegheben lO gheWoïben ; ’t WclcBt banghefthiebt iomet befe nacbolgbenbc ton« bitien : |
«SerflelfcB foitbé tWeetomplete €ompain*= 1652. gien te boete in be ^tabtghdepbt Werben, lt;en 2. foubegoebe biftipltnc gbebouben/ enbe bdSurgberftbap beur bic «©amifocnen niet befWacrt / maer m betmangbclinghe bet Ißjobianbe / fiilcBe0 foo bed ber befettinghe noobich 10/ ban ben gantfeben ILanbc beflelbt Werben, lt;en 3, ï©icl5ojflelitBciitabtn/3^of-lt;©f« ficieren enbe ^icnaer0 / fouben t’facmen met Wgfenbcïïinbt/alieiootB beffclfO habe enbe goeberen / Uwen aftrecB tocgbelaten / ootB op begbeeren een Conbop mebe gegeben Werben; »acr bic noth langtet in be^tabt blpben Willen/ infgclgthcn bp baren simpten blpben Wilbcn/bic foube fulrr bjp flacn, lt;cn 4« Slot bcrfditringe beo ï3o2fïelKBcn Ï)upfc0/foubc een faubegatbc booj bet flaquct gbciepbt Werben. lt;cn y, ï5an Weghen be ^ngitartietingbc/ boe fulrp te beflcllcn 5p/ foube hem be ©ojfle« litBc Cant3elier met be35urgcr0 enbe Gaben Weten te boeghen, Tgt;it atcoojt i0/’t i0 Wacr/ban bc ®epctftöc »epcrfeni €ommanbanten gheconfoxmeert enbe onbet« b«««»quot; fie ftbjeben gbewojben/ mact al0 fn be ^tabtin baer gheWelbt babben/ necht gbebouben gbe« IKCOOH, Wojben, Want m plactfe ban 200 polbaren/ foo Werben te ghelgtB banben Beginne 700. te Boete/ enbe 00, te |5ecrbc baer in gclepbt. lt;cn 2, Wer Gaben enbe æurgbero hupfen gheplonbert / enbe aUc0 nae 3lmbergb Werb« gheboert, lt;e 3.hct BojflclitBe ^Ïot niet berfthoont/ maer baer in bc ÄeutBen/ Woon-flobc/ üel« ber0 enbe itooni-folberb uptgcplonbertZ enbe hetoberigbe befthjeben, ^en 4. Wan bc Gaben enbe ©urgherfthap in’t eerflt 10000, bier nae 6000, GgtBybacl« betis/ ootB beur bjepgingbe op lijf enbe lebeno pcrgthel/ cpnbclitB 6000, ƒ1. in fulrBcn Wijfe afgcpjcfl/ bat be ©mgerfebap tcrflonbt 3000 ju gaf/ enbe bic Wojflclicftc Gaben enbe bie« naerp eben foo bed hebben moeten beloben ; Waccacn fp tcrflonbt aen gangbact geit 1000 jl. betaelt hebben/ enbe bie oberige 2000 jl. in i4.bagbentot Gegenfburgb baer te tellen/ fith op bet upttcrfle betbinben mocflen, j^ac bat nu bc IkonintB in Sweben banben itoningb lt;®ptotbtbeöï|ertoghcnin Weperen nae bcniquot;-^‘»'ï'''’ lt;©ber-|5alt5 Benniffe habbe/ WbPfo tcrflont ÂÂ met fgn 3trinabe ban WonaWeert (naebatbP ‘ bet felbc alp ootB Gain enbe Itugfburgb met noobige befettinghe beeft boojfien/ enbe in bic plaetfcn Wel 10000 jlKanncn atbter hem liet/ ootB al te boojen|5alt5-graef3lUtguflumtot Oeur .©athfen/ban geWiffe facthen met ben fdben tetratteren beeft af-ghebeerbitbt) ootB op/ enbe nae Bojenburgh getoghen/ben atbt« flen 3ung tot enbe om ƒ urtb/een halbe mgle ban jSumbergb acngeBomen ; Wen 9. in per? foon nebenp ben kroning ban 25ohcmcn/ï|cr« toth jcanp Card ban^arbfen/ ben jongden MartBgracf jrebtritb ban Wpach/Wec« toth ï^ano/ enbe Bertoth 3V!eranbcr ban l)ob flcpn enbe anber booge enbe boojnacmflc ^cr» foncninbicÄtabtgheBomen/ enbe ben bol« ghtlben fonbach ben 10 pullij in ^mte ILau» rcntp iierfhe bie pjebicatic gheboojt, Wact op bc0 natbtp ten i2.uren met een üoctfe We« ber in’t quartier nae ƒ urth gereben/ ban baer bp pmatubaegp bjotjjh bicgt aen bc beflinge K 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ber |
70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der
|
j 6 j 2. lier fratit ^umbcrt§ tot aetibe Gauffer-poop te in tie nadjolgenlie tuijfe gesnarrijeert : l^oojgcnen 5011 gijetogtjen lo.Hegunentcn te boete : ®efc 5ijn gcbolcljt 2o.groote ^tur» Ben / alß i^elOtdangben / BalbeCartoutocn/ IDup^bieBerß/ enUe 20 UleweBclöt-fturiien. ?icn lie groote fjebben aen pöer 20. oork 22. I^eeröen/enlie aen tie Blepne 6. enbe 8.|äeeröen gettotBen : Welche loo.Co^ettcn üuptevö/ entie liaer op bic bagagte en trog naegebolcöt : lt;©p Ilie anber jijöc lier (labt bp ber ^pittUt-poojte Benen inn ootB 60 ©anen te boete/1 ço €ojne«cn beerben met jo. Blepne ©elbtfhit^ bennebenb ben troo boo^bp gBttogben. 55: marc beringe Beeft ben gantftpf barb gebupK. ï?et biaß alles feboon boité / feer begbeerub om rebediten/ enbe baer en toerben gljeen 10. BrantBe onber be gantfebe Utrmabe gebonben. 3|tt J2acbt-legber teas tot itauff/ ttoccinip len ban j^urnbergb : ©an baer tog^en fp ben boIgBenben bacö op/ nac Ijerfbuicb/ enbe tot ^uit5ba£b «mbergljtoe. :©cnfelbenmo?gBenb?öegB/ toett tianbe begbeerbe ©alh-graef Äugufn/ i^offmeeper to^'SSe '’®” i'^bre Bonxngl. iBajeft. ettelicBc Bonbert nomen, “ beerben met aenbieben/met beft tc berfoecBcn ober ^lt5batB/of Bp ^ult5barb toeer ober# rompelen en recupereren Bonbe. Dier in Beeft ’Date ^aiefl.terftonbt bebiiUigfit/btm eenen ji@afoo^met4oo gBecommanbeerbe Beerben Hiebe gegeben / ootB fel fis mctb’Ämiabe enbe Krtületge/al met gbemacB nae Bet booj-gBe# noembe ^ulpbarb toe gemarcBeect. bDie booiß Wajoopais BP tegen benabont niet berre ban ber Babt aen quam/ ppfenteer# be Bern op een bergbfBeti boo; be lt;egbel-Bnt’ ten/enbe fanbt terfionbt eenen 'SErompetter in be ^tabt aen ben €ommanbant / enbe aen be ;giolbaeten / ( be toclchc op bat-mad nori) ten lt;Compaignie 5Bjagonners / eenCompaignie fiupters/enbe ober be 100 j©ufquettiets baer in fjabbe) bat fp Baer ober-geben enbe bie fîebe quiteren fonben. Jßacr beta ijle ben trompet# ter langBe uptblecf/ enbe ben nacBt op Banben Was / foo en Werbt niet alleen een anber / om ronbe refolutie met ga of jSeen te begBeeren/ baerBenen gefonben/ maer ootB bie booifcBjo bf ^ultjbarBfrBe Dofmeefter Weber tot î^arc Jßajefl.afgBebeerbigBt / om ben felben aen te bupben / beWglebe©panbtmetfi}n Ärmabe niet berre ban baer ItggBe/ enbe baer upt licB* telifB be ^WeebtftBe tot feBabe een ontfettin# 0Öt gBtfeBieben Bonbe/ noeBmeer ßupterS Bier na toe te fenben / ’t WeltB ootB alfoo gBe# feBiebtis. lt;©f nu Wel bie Capitepn in ber ^tabt Bern te Weere ftelbe/bie ©urggers Baer «©eWeer af nam/ ban be Jl^tpten en lt;oo;cns fferek bper Upt gaf / ootB ten laetflen tot fijn retirabe Bet ©o|(ïelitBe ^lot in-nam/ enbe fijn ©agagie baer in boerbe/ foo Werbt Bp boeB terflont on# becs ban finne/ enbe eer bie '«Trompetter Weer te ruggBe guam/ ftBirBte Bp eenen tot 3|aerer üoninrBl. j!©ajefl. felbe in Bet Heger/en babt om goetattoojbt. ’lt; WelcBe ban benbolgen# ben bagB in ’t mibben banbe WeetBe/bes mo?# gBens tuffeBenbier enbebjjfupjen beflooten werbt / in fultBer gBeflalt/ bat bie ©eperftBe met fath enbe park moeBten af tretBen. ^èiufttabe iSabien fp nu baer op fijn uptgetogen/ enbe *quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘*”^” Blepnen WegB banber frabt gemareBeert quot;ton m t 0quot;# Waren/ foo Werben fp ( beWijle be ©eperfcBe teon tot te boojen bie tot WepffenburgB / als oocB ben |
^ult5batlicrs felbe Bet gBemaetfite Mecooibt 16 p. niet gBeBoubenBabbenT ban be^WeebtfeBe wepffen^ Öupters omringBet/ enbe ben C apt ten 11 ( bic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rn Bem in ’t eerfïe booi fulrks al bebteefbe / enbe • bacrom berftijepbenmad gBebeben Beeft/hem Bet Ätrooibt te Bouben ) terflont banben peer» bebooïfcBbtenBcBben. '’tip nu be Wolbalen bit fangen / Wacr Bet met fultamp;s Benen Wilbe/ foo bielen fp op Boer finpen / batben om quar* tier/enbe begaben Baer alle/ ontrent bier Bon* bert mannen/in ben ^WeebtftBen bienfl. Wanneer be.$WeebfcBcnietfoo Baeflbaer Benen Waeren gekomen/ foo Waere be ^tabt ctóie Bet ^lot ban be ©enerfrije gants repn uptgBeplonbert gkeWojbm/ ghelncB ban alle pjeparatien alreebe gBemaceBt Waeren / ootB tot fulcBen epnbe bie SUmbcrgifcBe décréta# rws/nebens ecnen©cpetftBen Commiffacio/ Bet oberfeBot bolfiomen nae ïllmbergB te boe# ren / baerBenen iSafghebeerbieBt ggeWeefl, Waer bef c als fp bc aenkomfte ban be ^weeb# fcBe DupterS bemaemen / foo Befaben fp Baer tommiffïc bergBeten/enbe bie repfe gcflaccbt/ baer ober oork be ^ecretarius nocB onber be pookte gBegrepen Wert / enbe totop’tBembe uptgetrocken / enbe in arreft gBenomen is ge* Wofben/ iDefgf)clijrBr oork met bc gefitpten/ ©apen enbe bes ^tabts ^cBiijbcr albaer ge* fmiet iS/beWijle nae bes Commanbanten ep# gBener gBetupgenis/bat Bp eenicB enbe alleene bc ootfaerk Was bat bie flabt banbe ©eperfeBe aengBegrepen enbe ingBenomen is gBeWoj# ben. Wen 13. giintj Beeft Dertorf) tjans ban ï^olflcpn/ be ©ojjlmne tot ^ult5bacB lt;|cer# bjoeber/ nebensben «©berflen^cBlammerf* bo?p/Bet ©acBt-quartiec in ’t ^lot gBeBabt : enbe of/ ’t is Wacr/ ï?arc »oningBl.Wajefl. ootb felbe baer in Babbe Willen obernatBten / fo Bebbeiyp botB (na bat fp in recognofterin# gBe ber^tabt/ tpbingBe bequamen/ batbe bpanbt om enbe bp l^ambatB / een ure ban ^ult3bagB/ Bern fien liet / Bem oork met 20. erabaten p;efenteerbej terflont op battet alles inbereptfeBap oBefaiarBt Werbe/ goebeo^bje gBegBeben / oork bien felben nacBt bie Urma# be banïLcrcBenbelbt aen / totnael^ambatB toe/gBclegert/cnbc cenirB bolcb nac «mbergB gBetommanbeect / WclcBc/ nabien bc €Beuc* bo^fl ban ©eperen ban baer naeWepbenop* bjatS / bupten bc ©urjaBerfeBap gants lebitB fonber befettingBe gBelaeten / oork bic €ant* feirpe met t’famenbe eiercfpc ban baer WecB* gBeboert geworben ; baer beur Bet #acc jHa* jcflcpt ooeBgantfeBon-attaqueret gBelaeten Beeft. 50 eWijle nu op bic felbe tijbt ben «TBenrboifl ban ©eperen Bem met ben ^ertoge ban ƒ rieb« lanbt conjungeerbe/ foo Willen Wp nu na mal# canber bcrBalen/Boe Bet Bem met ben gBerncl# ten ï?ertogBc ban ƒ cieblant/ enbe bie CBeur* bojfil. ^atBfifeBe Urmacbc in ©oBemch/tot op fulcBen conjundionjof bereenigingc/toege* b?agen Beeft. lt;ot fijner plactfcn Bebben Wp gBcfept / in Jg*^, Wat gBcflaltc ben WertogBe ban ƒ ricblanbt,quot;nat treckt tot eenen Generaliffimus ÖeS ï^upfeS ©Oflen# met ffln rgek is gBeflelt gBeWojben / enbe Boe Bp baer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' op aen alle plactfcn en oojben inben Bepferlic* ^nnase w BemiBrflanbencnbc laonintBcijcben/enbc Wacr bohrium-Bp Bonbe/ bolcB geWerbet Beeft/enbe een nieu# We Wmaebe tot Dacrer Irepf. JKajefl.bien* ften |
Hiftorifche Chronijcke.
77
1(^2, fien geeft opggerteBt / oot6 anöerjs allcrgantie preparacoria, öat tot etn Stgcgf-gepj ban noo* ben 10/laten bolbeecbiggen» j^ac battet nu aU les ggepjepareect bias/foo geeft gp bat bolrfi/ bat cenigge inaenbenlanggtn ben Jtepferlir* Ben «erflanben met groote beftuaermffe bet onbeebanen Was tnggeguatttett/ om ^napm in Jßetgeven te famen ggeboert / altoaer gern bte Armabe flercB bebaut tuffegen bc 30 enbe 40 bupfent mannen.
Jlkt befe ^cmaebe/enbe eenen uptteematen grooten trotip/ is gp inbe maent 3tpnlc opge* b jo6en/ enbe fgnen lt;ocgt nae 25ogemen gge# nomen : 39aec gp oorb terflonbt alber-eerfl eentgge ggcinigge glaetfen / bte be ^atg(i« ftge in gabben / infgnggetoelbt geeft gge# b?argt.
ta®* ’^ï*® °p Ö«ft gp bp ben CgeurbojH ban lanÄV ^acgf«n tart«« aenbienen / goegp ban *)aere fo«ht niet aepf. Jßajell. een flatelitSe ^lenipotents en» 1®® ï^olmatgt gabbe/ om eenen ©jede te flieg» teaatte«/ teil / fouben bergalben i?aece UDooil. pemant wtteuer totgemaffenben/ omfgnen boojöaggaente goojen / enbe btes-toeggen tc tracteren. lt;®p fnlrbt geeft be Cgeurbojfl ben ©elbtmaer» (egale 6 Hmgepm aen gern afgebcerbiigt. lt;e» ggen ben felben geeft bte gemelte ^ertoeg ban ƒ vieblant gern op get alberbjienbelieSfle aen» ggc|lelt enbe betoont/ gern feer aenfienlitb ge» tratteret enbe flateliebe berceringgen ggegge» ben/ oorb tot op^tegtingge eenes ©Kbes / et» teltcamp;e puntten ggepjoponeert/enbebegge» tet / bat Cgcur-^argfen fulcBc puntten met «Cgtur ©?anbenbuvgg communiceren / ober» Weggen / enbe al fultbr gern bulbe laeten ter getten gacn/ enbe gaer berflant baetop te Ben# nenggeben. ^ls nu Hlcngepmh fulcBe ƒ rteb» lanbtfege boo^Haggen enbe offerta te rugggt b^aegt / enbe bc amp;eurboifl bacr upt fpeurbe/ bat bte faecBen anbermael alleen op eenen par» ttruiterenlDiebe/ bacr mebe boeg bpfoogge» flelbc faecBen ben ggemepnen bjefen/enbe ber» flgeurbcn fiant bes ügrBr ntet ggegSlpen en toaete/ foo ’t gem nu liet aenfien / gp en gab» be ggecnenlufl tetracteren/ liet bacromben ï^ertoeg ban jfrieblanbtbeantbioojben : ^p gabbe onlanggs met ben Ïtonitirh in ^Weben een aliantie bedoten / bermoegte baeromgp a part nicts te tracteren / ofte gem niet en Bon» bc in laeten tot eenigge ganbelingge. ©f nu Wel ben ï^tertoggeban ƒ ricblanbt ggeeme een anbetrefolutie ggegabt gabbe / oocB baerom booj ben ©berften ^arre flcrcB liet acngou» ben /foo geeft get boeg bie Cgeurbcgfl bp get boopgge laeten blgben.
19j(»5!)e ©p fulcBr is ben ï^ertotg ban ƒ ricblanbt Sma” wet aller maegt op I^jaggeggetoggen/ bacr '’“'Mg «Pt iiw ©bcrfienl^offBcrtBc met ten atgi» !^ inst« ment te boete enbe een te peerbe Boits te bo^en om ggeWiffer oojfaccB Wille gembeggeben gabbe/enbe alfoo tipt ber flabt 1^?age bertroe» Ben WaS/wbe is Jfrieblant ben bierbenJBep/ bp u^epffenbergg tegen bc fWacBflc jgbe aen ggcBomcn/cnbc tcrflonbt 20 fiucBcn ©efegut albaer geplant/ enbe begonnen Greffe tc fegie» ten. SIS nu bic flonii foube acngaen/ fo geb» ben bie tWeebacr innocgligggcnbe^argfi» ftge aegimenten gaer bappet ggeweert/ alfo bat fp oocB ben ©panbt berftgepben malen af bjeben. JBacr ten lactfien 3gn fp boeg ober» Welbiggt/ enbe op get ^lot enbe ben ^tcrcB» ten ggebWonggen geworben gaer te retireren/
albaer fp/bcWglc fp be ƒ ricblanbtfi^c maegt 16^2, niet Weberflaen Bonben/ecnbtfreputccrlicB en dim nctoojb gebben moeten ingaen/ enbe met aiïiterlatingge ban 22 ©anen enbetwee ©oj» netten/ als oocB get boben-ggtWecr/ gantfeg fmabelicB gebben moeten af-lcgggcn. ©et WelcB ban gier naemaels een groote b^babc/ bed jubflerens enbe bjolicBgepbt tot Weenen geeft beroo?faetBt.
^ae bat nu bic faecBen albus Waren afggc» j^ertoBbe loopen/foo geeft ben ©ertogg ban ƒ ricblant/ Weber nieuWe puntten booj-ggedaggen/ met ÜSö“ bcrmelbcn/ bat gp’t trouWclicB enbe geebt febcanra» mepnbe/ enbe niet anbers als centn gewenfeg» ?ƒ ten bjebe foegte. J^ict befen boo?dagg ( bic ‘ ^ ® ' boeg oocB niet beel beter norg aenmcrcBelic» Bet als ben cerfren Was ) repfben bic ggebepu» teerbe /rieblanbiftgc©jcbc-mactbers / bafl baggelitBx ginS enbe Webec/maer boeg fonber feccBcrgcpbt/ allecnc bacromme/ op bat fp bic reegte ggclcggcntgcpbt cube ggeflcltenis / bie boen ter tgbt bp bc ^ajeiftg« 3ïrmabc Was/ ontfWeccen enbe retognofceten morgten. ^a» ^nad bic ban ƒ ricblanbt een fonbcrlinggc ^tratagemabooj gabbe / bic gem ootBfon# ber tWgffcl na fgnen wenfeg enbe Wille Ware aenggegaen / Wanneer niet «mgepm gem te BloccB ggeWeefl Wacr. Want natöten alree» bc alle plaetfen in ©ogemen ban get ^cg» fifcgcbolcB gequiteert Waren / uptggenomen bien eenigen ^as S^cutmerit5/ albaer gem bie gantfege Srmabe / meer ban beertgien bagen lancB geeft opggegouben/ foo geeft gp tot ^gn gcWenflcboowdnen onber fulcbcnganbelin» ge alreebc fomimgljc Regimenten opbceene 3gbt na ©lUtjc/ enbe boojber na 3lluffigg ggc» commanbeert/ om bie felbe |amp;as ben ^aegfi» fegen af te fngben/ op bat fp niet aenbe ©ibe/ noeg ober get ©geberegte WgcBcn Banben ; Wanneer fultjc geftgiebe / foo Ware gp gefint met fgn oberige Srmabc/opbcpbc5gben ober 1Leutmecit5 Poot enbe ober be ©mSffg^ wet gantfegen emfl/ fooberremen fgn boo;geda» ggen ©^ebts-puntten niet en Wilbcn ingaen/ gaer aen te grijpen / enbe bacr toe tebmben/ bat fp cpnbcIgB Wat gp begeerbe/ bewilligen/ ofte anbers ficg bacr beur dacn moflen/ ’ twde botgonmoggelicB WaregcWeefl.
©nbe bit Was gem fonber tWgffel geraben/ Wanneer bie ©dtmactftgalcB ban Smgepm {bieebenoocBop bie felbe tgbt een feg^gben ban ©are Moningl. JHafefl.tot ^Weben/bat get ©gurf. ©olcB / beWple bc bpanbt bacr op 5gngantfegemaegt/ ombcfelbe tcrupneren geeft aenggeflelt/gecnen atngrgp boen foube/ Wantgp geWis met ben fetours gacfl bp gern 5gn/ enbe felbe Wat nutbacr Ware/ bero^bine» rtnWiWe/toetomenbeWas I niet fgn bootfen enbe ranBen gemcccBt en gabbe/enbe gem met gintsenbeWeber ggeftgicBte poften om ben tupn ggelept enbe ouggegonben gabbe/ ©îacc onber befen in aller frilgept/ ^onbagg ben 20 Jltecp/ bie ©agagte enbe lt;ros al met gcmatB nebetWaert op Suffigg/ oocB ten bede ober get ggeberegte na l^im commanbeerbe/ enbe bolggens bic gantfege naegt/ bie oberige Sr* mabe en flucBcn ober be ©msge tot Ueutme» rit3 geboert geeft / enbe alfoo ben bpanbt met goeber manicre en Moojfitgtitgept na't boo?» fegjeben ^im geWeBen Was/ alfo bat qualicB fommige Blepne troups enbe BraneBé/ bic lig* ggen sieben/ betrappet Werben. SIS nu ben
K 3 ©ertogg
-ocr page 605-78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- Vervolgh det
|
1632. Ijtrtogö ban ƒ rtcblanamp;t/ fukften onboojfic# ncn Stpofljt bec ^acOfifcge 3£rmabc toemam/ foo geeft get gern geftieg gefmertet/ bat fgn? boo^genomen 3tenflacg/ bie gp gants Bloetfe mepnbe te gcbben aenggeftelt f enbe baec ober gp foo beel tijts gabbe toeggebjaegt tot Water gebjotbentoati. i?ier op nu geeft gp be ^aegfjfege gantö berlatcn/ enbe gern met fijn ?llrmabe na €ger geWenbet/ in boo^nemengein bp ben i?ertorg in Peperen te boeggen/ enbe alfoo met ggefa# menbet maegt op ben ItonintS ban ^Weben te trerben. «8« tof« i^a befe gebatte óefoluttc/ ié eetflelttB beel banbcfneii itepfersi bolc boo? be gemelte Hab «ger gebo# ÄnmrJiquot; men/enbebie felbe aengegrepen. ïDte^arg# ' ftftgelt;lBberHe ^tarfcgebel/ bieoberbieöaer-in-ggggenbe befettingge tommanbeerbe/bebe aenbantbelitfe fijn befte / gielbt gein bapper/ enbe lepbe banben ƒ rieblanbcr toet 200 man# nen ter neber/ JBaer betogle Öc Habt op b’eene Sgbe qualgtb betoactt enbe op bie felbe plnetfe wel negen regimenten aen quamen/enbe met 6lepne moepte m-bjegen gonben/ gp «©berHe ootg bemerebte / bat gp gij een ferourp te ber# toargten gabbe/foo maetbte gp ten accoott/ enbe trofb ben 11. Sfnmj met fatb enbe parb/ bol lt;J5geUjeer/ bjanbenbe Konten/ nebeno al# fultb «©geftgut/ bat upt ^atgfen baer genen ggeb^taegt Watt / Weberom nae lt;$afgfen gge# boert. 33,iifkenaii nbsp;nbsp;üoHb te boxt 10 get frgoone Hebeben 13afc= totebt in bc benauw gantfeg afgebjanbt, Want be ^arg-fenb’/quot; '’’^ W*®* ©berHe ®t5ebom toocg upt »ellebogen met enneg bolcb baer nae toe/ enbe bjargt get felbe ^tebeben mfgn ggeWelbt. Wact ober gintb beur een ftgote een bper op/get Wcltbe/ beWgle memant ban Wegen bat geftteg frgte# ten ber Sepferftge upt get ^bt ben bxant lef# ftgen bonbe/ alfoo be oberganbt nam/ bat get Hebeben/met t’famen 3Se«gen/^tgolen enbe raebt-gupb/ gantfeg m bc aOrgen ggelepbt Werbt/ enbe niet foo beel gout baer ban ober* bleef / batmen een eenitg i)upfgen baer ban gabbe gönnen bouWen. «nebogen 39ae be innemingge bet Habt »Cget / tb be tocctbaiioe j^rteblanbiftge »©berHe j^olth / met eenigge SiinmÉ regimenten boox «Ellebogen gerutgt. 53aer ” nbsp;nbsp;nbsp;' opbic^atgfffrgclt;©berHeï9i5ebom / bieal# baer in be befettingge larg/ beWgle fgn onber» gebbenbe boltg beo meeHenbeeW notg niet ge» monHert/ gp met a^rupbt en Uoot (ban allep ggelgfg »Cger Was) niet berfien/ ootg boben befen bebel gabbe/in ggeballe gp get niet gom ben gonbe7 met Igbelitge tonbitien obergeben enbeaftretgen foube/ ben 1 Sung / ggelgtg# fojmitg befen ggeattojbeert / enbe ben iç. op naebolggenbet tonbitie/ ben ƒ rieblanbtftgen bie ^tabt inggerupmt. lt;en eerHen / bat bie »©berHe met t’faemen fgn Äebelgebberg enbe ^olbatefca met t’fa# met alle tDienaerö / Waggenp enbe^Öterben bjp aftrecgen mogen/ met boben- enbe onbet-ggeWeet / fatb enbe paeg / btanbenbe lonten/ enbe boggeljs inbc monbt/ alfeö met feetgeren pap/enbe een bDiiptffg €onbop tot op 2lnna» bergg. ^en 2. TDat alle 25agagie bjp feetBer paf# feren fal / enbe in ben aftorgt ggeenep Weeggp aengegrepen füllen Werben. lt;en 3.25elangenbe ben generael |5nrboen/ ban Weggen be »urggerfegap/ Haet fuifje al# |
leen bp l^are ïtepferl. WajeH. H^aer bat Werb 1632. belooft/ bat fp be ggemelbe IJurggerfegap ggeen plonberingge notg rantfoen uptHaen füllen. lt;en 4. lt;©t «©geeHelitBe/ alb Itercgenen# be ^tgool-bienaren Werbt belooft/ met Wgf/ Binberen enbe meubelen / fal gelgtB ber folba# tefta / een feetBer pa,ö enbe aftretB bergonnet fgn. 'ólen ç. 3€lle bie25urggerjS enbe gnWoon bers / bie teggenWoo?bitg terHont Willen af# tretBen/ foube bergonnet fgn met alle’t gge# nebatfp al0 nu met gaer nemen Bonben/ een feetBer aftotgt ootB foube toeggelaeten fgn/al» leen bc ggene bie gaer Wgf enbe Binberen / an# berfWaerto genen beftgitnt gebben/ fp feetBer inbe ^tabt Webetom totten gaeren te laeten pafferen fonbet ginber. lt;en 6. «Oen 3tbe! enbe anbere baer in-gge# laeten Wanbenbe ©zouW-perfoonen/ fouben gaer feetBer Weberom op gaergotberen mo# ggen beggeben / ofte oorB Wacr genen 3» gaer beggeben Willen/ fal gaer toeggelaeten fgn. lt;en 7. lt;Oaer mebe Wert ootB infggelptBen geatro?beert/ Waer^Weeto boltB boo^ganben ib / get felbe met gaete bienaero Waggenjs en# be peerben mebe baer in beffoten / en gun een feetBer pas belooft fgn foube. lt;en 8. ï^ier en teggems fouben bie €gcur# bojHB metö ban meubelen Wetg nemen/ upt# ggenomenWat eenpber booj befen ggegabt/ ofte op ben lanbe ban peerben beBomen geeft/ enbe foube fuUBp fonber teggengouben moeten pafferen. lt;en 9. lt;©m bie Branche boojt te bjenggen/ fouben Wagens enbe peerben ootB feetBer fon# ber berlaeten met ben Conbope beHelbt Wer# ben. «©gelptB egger enbe eileboggen infult# «lt;Ä Ben Wgfe 10 irmgenomen aW ggegoojt lo / foo SS®* 10 bacropben ï^ertogg ban ƒ ricblant ben 17. tnt Ægi)« 3unp met fommigge gonbert Boetfen enbe ?'quot;''ƒquot;ƒ S^agagie-Waggenp / enbe eenigge öegimen# ffmtt ten te peerbe enbe te boete / tot «Egget aengge# bc nmos' Bomen / bie be 25urggetftgap albaer 10000. iH^ept«« fîijrhrbaelbers ten beele aen ganggbaer geit/ enbe ten beele aen filber ggeben moeffen/ ootB anber0 ban ben ^olbaten qualitB ggetratteert fgnggeWo|ben. «Den =^ertotg in 2Bepcren geeft gern in be# fen ban Wepbeu/inwelrhe^tabtenbe 3tmpt fgn boltB met b^anben enbe plonbertn gtootc fegabe beben/ op lt;urftgenrept / enbe boozbet op »Egger ggeWenbet / albaer bie conjunctie bet ^epferftge enbe 25eperfcgc #rmabcn bol# toggen Werben. ^ae bat nu tjaere JHajeH. be iioninrB in jwi»^ ^Weben fulcBcn conjunctie betnam/ enbe fP*quot;^5i nitt meet te ruggge cn Bonben / fo geeft gn al# 4311«-le’t boltB Weber te ruggge op ijerfpjuth gge# ipatj « tommanbeert ; gp in perfoon is ben id 3unp n'SsD'« (nacbat gp te booze bie ^ebenburgifegeboot# ftgap tot ^ultfbntg aubientie gabbe ggegge# ben) albaer aenggeBomen. «©act Waeren on# trent 200. ^Weebfege in ^ultfbatg tot befet» tinggeinggelept/ bie Werben cotB baet uptge# nomen/enbe bie felbe i^tabt gangs onbefct ge# laeten/op WeltBegcm ootB te gelgtB alle ©oj# Helirheûnbcn/ 3€mptmanncn enbe ® ienaerp/ nebens een beel 25oiggcrs/ met Wgf cube Bin# beren na j^ozenbergg ban Wegen beo bpanbt0 Befomgenben oberbaUens / retireerben. ï©ie |
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;70
|
’^32. g^te lÖcpci Rfjc/ alö toclcBc nu ban toegben bic in ’t toertfe ÿjeficibe conjunctie taincficB moebieft fijn gebjojöen/begonben op bat macl inben lt;!tubnbacljifcócn JBactftgcaefbom/met bjanben cube plonberen feev booflieft bupo te Bouben/ fp namen onbee anbecen oocB l)aoc!p btegö cube ïüoonfieöct in/enbe of0ctbïel met accoojt göeftljiebc/ foo toerbenbefe plaetfcn nocljtanö teggen ben feiben accoo^t uptgeplom beet / TDaev upt oberalin’tronbe bepgant# fcijen Uanbtó gcoote bicefe enbe beeftOjieben ontfront. IDic fijn faceben baec ban aen feber ^aetfen biengOen bonbe/bie ijabbe bat biecb : ^c MurBgcaef ban ÖMnbenburgb €ulm# bach felbe en biilbe hem bp befen toefen niet be-troutoé/ maec begaf hem met fijn tjimfbioiu toe en jongen tjeerfehap ban€ulmbafö toech nac ^aeöfem ^c itonmeb ijabbe bé €heurbojfr tot^atïf fen cenighc üegimenten onber beo i^ertaghS ban Wepmer €ommanbo/tegjjcn ben ï^erto» ghe ban ƒ rieblanbt te huipe ghefonben/toelc^ be ootb alteebe boen ter tijbt tot ^rhepbiti 2. mijlen ban Uppfifö toaeren aenghebomen/ maec ató hp bemecebte bat €öcur-25epercn/ enbe be ï^ertoge ban ^neblantmet gefamen^ ber macht ban finne toaeren op jSojenburgO te treeben/ foo toert bie ojbinantie beranbert/ enbe fultb bolcb toert toeber te mggbe gebooi bert. ^00 quiteerbe upt 0aercc jUajeft. be# bel / ootb het 3^cbcnhunifche/lt;rucbfeffifche enbe JHartbgaeffchc bolcb bie bdegheringhe €roonachcnbe blotbcringhebcr frabt lJam# beegh/ enbe toghentot be^onincblicbc^lr# tnaebe. ^J^* ’®*” **♦ 3l“”n ’^*^^” fitS öm ^ult^bagh tert^ toebtrom cenen hoop Crabaten fien. ©aerop quot;quot;ftiiabcr commanbeerbe be iioinngh om te rccognofce# ren 4. Compamgicn ^cerben baer henen/ be# toclrbe/’t ici toaer / bic €rabaten in bc blucht brachten/ biefelbe tori 100, ter ncöcrlcpbcn en# bc een getal buigen: JUacr ató fp hacr te berre naejaeghben/ fo tocrbcn fp ban eth achterhoe# bc in hri net gebracht/ enbe toat hem niet met ber blucht falbccrbc/ toert nebergehoutoen en inbe ^0 gebangen: maec bie fribe hierna tegen ’tgegeben quartier altemari neberghehoutoen tocrbcn/ foobatter albitó tefamen tori280, ^tocebtfrhe op bcplaetfc gcblcbcnfijn. lt;©nbcrtuflchcn ató ï^are €oningl. JÜDajcfl. gcnoechfamchcnniffcbcrBrcegh/toactop ben bpanb tóerbe/ fo hebben 3p ben ûaet tot 0tu# renbergh laten acnfeggé/in toat geflaltc i^are jllïajcfïept op biebootf5. flabtccnbpfonbere bootfojgc enbe een toahenbe oogc habbc / ooc6 bic fribe booi anbere met allen pbec enbe crn|ï booinam te befcnbeccn/enbc lijf/ goet en bloct bp hacr op te fetten: ï©aer upt 3p gtrcfolbecrt toaren/ met alleen bic gantfehe'^tabt / macr doth bic nacfl-omliggenbc hupfen enbe plact# fen in fulrber geflaltc te fortificeren enbe te bc# fehantfen/ bat 3p op allen gcballcn banbinnf fultfier ^rhantfen een Heger flacn enbe fo:# meren mochtcn/^ctonle men foo beri bcrflaé habbc enbe getold behent toaë/ ja bie gantfehe forma ban beöbnanbtö aenflaghen toiflc/ bat bic felbe mepnbe ï^acre lion. jBajefl. ban bic frabt toech te brengen/cn alf ban bic fribe met macht aen te grijpen/ op hope ban fijn fehabe in te halen/bic hp in Beperen/cnöc anberfintó ghelebcn habbc bp beroberinghe befer ^tabt/ rijffeclitfie bcrgclbinghebcrhrijghcn mochte. |
lt;ot toelcBcn epnbe hn oor ft ban Wepben enbe 1652. 4gger/upt/nac Hbürff cü 4^If3r.ita op €heur# fachfen toe marrheerbe / in mcFniaghc t^aere iïomnghi-lföbicit. foo b: re te bicnghen/bat fp ban fiorenburgh aftcechen/ en Cheurfbeh# fen / ghclijth fp in ’t eer)te ban toillc toaeren/ baec in fetten fouben / op bat alfoo bc bfóabt fijn martheringhe op j^orenjargh tithien 6onbc. ®it heeft ben ßaebt bc iSurgcrfchap boor# ghehouben / bc torituc met allco tori te breben 3ijn ghttoecfl. ^ier op isi bc itoninch beo boigenben bacg^ Honing^ op ben '©ombergh/ ten halbe ure ban J^oren# «” /juichen burgh/ acn-gheftomen / enbe bie boornoembe ftabtomme-gereben / enbe bc fauptentoereften “aumbtts. befichtighet ; enbe baer op atn-otbeninge ge# baen7 batrontomme bic flabt/ fómtijbtjS een bicrenbccl-mijtó baer ban / hupten bie anber fauptentoereften/ cen lt;©ratht met een tSetren# cement/ enbe cttelicftc ^thanffen enbe Beboa# ten ghemaeeftt fouben tocrbcn. Wrieft tocreft oorft tcrflonbt metgrootenemfr aengegrepen tnbe boortghebreben lö ghetooröen / alfoo bat in ttocc baghen eenen fultften arbepbt baer aen ghefdjiebe / bat hem menieft menfehe baec o# ber ten hooghflen bertoonberbe. Wantberi bupfent petfoonen baghriieftp baer aen ghear# bepbt hebben. lt;©nbcc befen iö bic Ïïottingl. «rmabc nacr# ber enbe naerber om bie ^tabt aengheßomen/ cube binnen bic nicutoc-ghemactfetc fauptentoereften het Hegher gheftaeghen. ’lt; toekfie bc itomntft bacrom hebe/ op bat ben ijertoge ban ƒrieblanbt enbe Beueren/ aen hem nictö habben / enbe bat ooeft bc flabt j^orenbergh berfeftert 5fjn mochte / tot hP het anber boltk bat hP op beefrhepben plaetfcn in’t Bijch ber# bcclthabbc/ tot hemberftreghe/ ghelijeft ftp ooeft op batmael aen fijn «©bcrflcberfchcpbcu bebrien uptfeftitSte / bat fp met fulcftc troup# pen/ foo brie fp nac ghricgenthepbt ber falten af-boerenfionben/firh nac bcn Hegher boor jSorenburgh boegen fouben. ^cn ï^ertog in 'Bencren enbe Vertoeft ban «oenr-jfricblanbt3tjnmibbricctijbt met haeve Hr# ^w« en maben beur ben (©bcr-palti op frotenbureh hw ^®nra-aengherueftt/ in bcfet gfteflalte fp ooeft ccrfle# lanb lieft op lt;urffchcnrcpbt/li3cpbcn/ 34mfaergh/ 'quot;« ’i«?« enbe ^ult3faach 3ijn getogen/ enbe hun op ber Snurra’ plaetfcn ncbctghelatcn/baer ban ben 2ç ^[unh op mibber-naeftt cttelicftc bupfenbtJDannen met een btcl 'öhefrhutö ban baer 3ijn op-ghe» brooeften/enbe op J3ieutomarcamp;toc-ghemac# efteert. ©pbiefelbetijbtfanbtbclionmchben lt;0# ^toretfetje bcrflc Hupabel met fijn Begiment dragon# Squot;' ner^/enbt 4. €ompatgtucn Biinter.Sbanbep uanbtfticti lt;0bcrflcn ^peerrupterb Begiment/ upt/ om lanbfrhc ge opbessbpanbtbboornemen aefttingftete heb# na0öen. ben/ enbeeenige lt;il5hebanghcnjï in te brengen/ op bat men ban bie fribe bes bpants boorheb# ben berflacn mochte. ^ic fteeft / ’t is toaer/ cenen Ärabate op-ghebanghen/enbe baer ban bericht beftomen / bat het ƒ ricblantfcftc lt;6c# feftut / met onghcbacrlieft 4000 Joannen/ fap Bicutomareft alrccbe toaren acn-gheftomen : Ißaerfn enhefafacnhem niet gftclooft/macc cens Boeren acnfeggingfte/ bc toriefte ben lt;©# flcn lt;upabcl oberrebebe met tooorbê/feggen# bc bat het ^ricblanbtfche ©oleft fap het boornoembe iSieutomaceft hoben bc 2000. Jl)an# ntn |
So nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghdet
|
i ö 5 2. nen met ftereft en Waren/ bit toeröt meet gge# looft/cnbc Öner upt rcfoinceröcn fp ftacren top# anöt aen te grijpen. ’lt; Wclfhe/ ‘t lö toaer/in ’t eerfïe ooclt tamelirb gïjelufamp;te / toetnijlc DP toier Compaignien itrabaten öeinneeflenbccl ter netoer gneleptot cntoe tocrjlropt fjeeft / jUaer gclijfB Op Oem op toie tijt tojaegOtoe/ foo tö Op toantoe menigte oinringOct / cntoe toaer Wertot meefl bat gantfrOf Regiment TOjagonnero ter netoer gerept/ cntoe toe otoergcblctoen neffenp benCupatoel (toictoantocnïïoninr6 feer Weert geljontocn Wert) meen^entoeetó getoangen/oork 2. Co^nctten toantoen ^pecr-rupterftfienfijn altoacr toerotocrt geWoWen. lt;Dc itonineO Wt 10 Wacr/tegOen atoonbt/ na toat Op toantoen aengrijp peto eenige tijtoin# ge Oaötoe/mettoc inccjlc iiuptcrpe/ om toefg# nc te Oulpe te tornen/ op j^ieumartS gegacn/ macr tocel te fpatoe / Want Op ontoertoege/ goe toe faOcalreetoe afgelopen Was/ tooltomcnber# |lacn Ocefr. löaer-opöp wetoer in get 1Lc# ger omgOekeert ito/ cntoe ’tfeWe Ooc langto got meer liet beftgantfen entoe fortificeren / ootO bp fnltgcn arbept gem fclbcn feer emftuO tntoe blptirg betoontoe / cntoe aen allen plactfcntocn arbeptnictoen fcltoe geeft toegefpronen. lt;©ntocr toefen ginggen toerftgeptoen feget# mutfeien tuffegen toe flroopentoc partgpen om# me / maet toaer bp en ito nictto ggetocnebWeer# biggtotooorgOctoaUcn/ uptggenomen toat toen Uantoe cn tocffclfö ^nWoontoerto toaer in’t ron# bc/ met rooben / plontocrcn cntoe antoer ongge# matfe / ongcloofclicfee feOatoe cnobcrlafl Wert acngetoacn/ cntoe toaer beur obérai groote biere tgtberoorfaecamp;tWcrt. öomnth in tDcWple mt ctnftoeclto Oct^Wectfege boIcB/ «Ïmn^fi fontocrlinggcontoertoc tDuptftgen/ ootbnict fifirra c/n op’t bcjltgacracnficlbcn/ tubebpfonbertnbf toKW««»»« ‘Obcrpalt^/ac ö’inbJoontoeröbccl epeeffenbe# maninsDe / gfngen/en met roben/plontocrcn/ noot-towant ^flm-wi* ö^i' ^Ö^^n fkbe ^onrlibtouWen/netoer fegie# tipune te ten / cntoe antoctto norg arger alto be ©panöen ijoutitii. nbsp;nbsp;gupto gieltoen / cntoe ober fulcamp;c betoteben info# ientien/ btel berfegeptoen/ foo Wel monbclitbc alö fcgriftelitBc Blatgten/ bp i^are ïtoningl. JlJajcjt.acn quamen/ foo ito toc felbcgcfticg toaer ober bertoomt ggeWojben/ cntoe öiefWc# gen toen 29 3!ung op toen toacO Ï^ctri cn |amp;auU/ alle googe cntoe laege Officieren tot ficg laten boortoeren/ entot in tegenWoortoirgepttocto €0# mnepban OoOcmen cn anbet.l^or^n/ Ou# ben cn Decren/ gacc een fultbe cmftelirOc cntoe fegerpe bermaninge getoacn/ cntoe ban Wegen gates eenftoeclto tot gier toe boofen geboertoen iftegtmentto/ toaer upt allerlcp on-o?toeningge/ bieberge' plontoctinge/ cntoe toierggclgcBcn on# begoorlifligeptotbcroorfacflït Wettot / Wacker toegOcfpickcn / bat meniggen toaer ober ber# fegrifamp;t Wiertot/ cntoe gaer op’tgoogOfee geb# ben ontfet/Want ï^arc itoningl. Jl)a,e)r. nopt in fulckcn Ogoleca ggefien ito geWortocn. On# toet antoeren geeft gp toefe Wooitoen gcbiuprkt: 00p lOorffcn/ ggp Oraben / ggp Ifeeren/ ggp Ótocl-lictocn/ggp rilt toc ggenetoieuWe on# trouWe cntoe Wiebel aen uWeo fclfto epgen ® a# toerlantbeWijfct/’t Welche ggp fclberupnerct/ bertoerft cntoe berWoeftet. OOP Oberfte/gOp Officiers / ban’t minfle tot get inccftc / ggp rijt toc gcnc/toie ggp ftcelt cntoe rooft fontoer on# bcrftgcptot/gcencuptgctiomcn : OOpbeftedt uWe Oeloofs-gcnooten/ Ogp ggeeft mp oor# faech toat ich cenwalggenacnugcbbc; Onöc |
Ootot mgn .^tgepper 5p mgn getupggt / toat 163-mp get gertc in toen Igbc obcrgallct/ alö ich u# «4#J Wcr cenen acnfegouWe/toat ggp bic goctoe Wet# ten cntoe mpne gOebotoen obertretoet/ cntoe fulc# hc Wrcbclaerto cntoe bcrbicerkers rut/cntoe ooi# facrh geeft toatmen opentlith feptot : Oe €0# ninth alto onfe brientot / boet onto meer ftgactoc alto onfe bpantocn. Ogp gebbet/foo ggp reeg# te Ogriflcncn Waert / te betoenrhen / Wat ich aen u beWgfen boe / entot tot gier tot ggetoacn gebbt / got ich mgn Ooninthlirh lijf entot Ic# , btn/boor u tntot uWt brpgtpbt/ om uWts tijt# lithtn tntot ttuWiggtn gottotto tntot Wtlbatrtto Willt/ intot Watgg-fcgatl Reilt. 31cB gtfabt om uWtnt Willt mgn Croont gactto^egntttto ontblootte/tntot intoebttrtitg Bonnen Ooutotto atnggtWtnbt: Oatr-tn-tt# ggtnto gtbbt ich ban u/tntot uWen Ouptfegtn ögcht niet behomtn/ bat ich mp toatr mttoe flttgtclich bthltttotn hontot / jat ich Wiltoc ter bloot / berfegturt rOn/ als mp met toen uWen te bthltttotn. ^ch gtbt u allts gtggtbtn/Wat mp Ootot in mgn gantotn getft lattn homen : lithtn 0tbbt/ontotrrtbcrtntit ttfprttchtn/ niet tth Otrthtn-Ral btgoutotn / toat ich nitt ontotc u ggttottlt tn gtbbt. Ogttnt ontotr u tn gttft mp opt om pttto atnggtfprohtn/ bat ich gtm ontftptot gatotot : Want gtt ito mgn ggt# brupth toat ich niemant fgn bibtotn tntot btgtt# rtn tt bteggttfto latt toocn. ^00 ggp mgn gt# bobt tntot ortotninggt in acgt ggtnomtn gato# tott/ foo foutot ich u allt toit berobtrbt Uaiitotn allt uptggttottltgtbfatn. ^fek btn Ootot lof tn banth/rgrh ggtnotgg/ btggeere niets ban toen uWtn. Cntoe Wanneer ggp ooth alfoo Ootot berggetet/ entoe uWe tere met cn bebencht/ofte gantfeg ban mp fetten Willet / cntoe gclgch alS mepnt fontloopen / foo fal norgtanto tot gant# fegt €griRengcptot btrntmen/toat ich mijn It# btn boor b als ttn CgriRtlitht fioninek/ bit gtt bebtl Oototo btggtert upt tt botrtn/ op toet plattftn latten Wil. Wilt ggp rtbtlltrtn/ foo Wil ich mp tc boren nebens mpne ^Wtben tn jfinnen met u giet obte gouWtn / happen en flatn/ toat toe Ruthen ban onto bliegen Rillen. 3!c bitobeu boor toc barmgertiggept Oototo/ gact in u epgen gerte enbe conRientie/ betocne# het goe ggp gupto goubt/ cntoe got ggp mp bc# toroeft / foo ftte toat mp bc tranen in ben oogen blicten moegten : Ogp ganbclt qualgth met mp / ban Weggen uWe booft tnfciplinc/ macr niet ban Weggen uWeto bergtene/ Want bacrin gebt ggp ggcganbclt/ ais rctoclichc enbe reegt# fegapene Cabailicrcs / cntoe toaer boor uk beel acnubcrobligccrt ben. iPitotoc bacrom norg cento beur bc barmgertiggeptot Oototto/gact in u gertc cntoe tonfeientie / en bebenrht goc ggp cmmael uWeto toocnto-galbcn rehenfegap boor Ootot ggeben moet, ft^p ito foo Wee bp u/bat mp bertoriet met een fulrhc berheertoe natie om tc gacn. Wel aen / neemt mgn acntoargt entot btrmaninggt ttr gtettn/ mtt totn ttrRcn Wil# Itn Wp atn onft bpanbtn Rtn / Wat ttn tcrlirh gtmott tntot rtegte Cabailitr ito. Obtcfulthtbtto itoninekto gebaut rttotnen/ fgn allt tot ggtnc bit toatr bp Watttn btrRom# mtt ggeWortotn/ tntot btle toatr obtr tot ooggtn fatgonntn tt blicttn. 'Alö nu gitr op ï^atrt J^ajtR. ttnt ggtrooföt üot ggtWtftn Wtrt/ toit boor ttnto Co’poiatlö lt;tntt Ront/ fo gtb# btn fp btn boornotmtoé Coipoiatl bptocn gap# reggtbatttt/ tntot btn j^robooR tttRrafft »# bergge# |
Statt Nürnberg’ iàrnp^dein Königlichen S'chwedhs-cben Lager uiilt;i ■tran.cbement
7/54M^.
■1. lt;'«:U.A.ü
“ö^c^» aa f^jj fgt;
‘^XUgs
^‘^aa^
»aa^ï
3^0/
■■gt;^’.,^^;,-£i..
J. £^iJtM'
\
3 3
i-Qo^
‘'NuR:Uï*^® 1
'.ahthiufi ^ ^^^'.Ü^
S.Lffren^^ iitrc^
t^di 1
kirch nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe*»
gi
t^a^e
Ziv immmnnnH K
^efamp;ri^ ^
A . ,0s.»''h-'^quot;®-^-’‘‘h
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oCL,gt;.'^-M
••«M
K
Hiftori/che Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81
|
’^32.. betgficggebtn/ nut bcfc tooo|bcn •, ïïonit Ster mün âoen / get 15 beter bat itS u ftraffe/ alg bat «©obt met alleen n / inaer oocB om uWent luille/jl^p/cnbe onö alle met maleanber fteaf^ fe. •Jtlfoo Werben ou batmaclnotamp;ttoeeiait* meefterjS bte eben gljeltjtfi g^ecooft gabben/ter Itvaffegfutogüen. ^«t 30‘3iunp gebben egenr - 25eperen/ enbe benijertogö ban Jrrieblanbt/allc ôaet bokft bp ^ienbimarcb te famen gbeboeret/ enbe baer rnebe bp ^repn ober be Qeünttß ge# togben / enbe öaer ontrent j. bierenbeel eener ure ban bes ïtoningbp Heger bp jSounburgb aenbe ßebnits göelegert / enbe gun albaer feet fterrS befehantfet. ^Daenipt ban gbebolgbt is / bat ban wegben fulcbe HegberS/ j-oklp bepm / Wenfrenburgb / ootb bielBeflingbe Ï©ilt5burgb enbe ßegbenfburgb,' bie paffen op j^bjenburgb gants gbefloten / enbe allen toeboer in ’t ^Weebtfebe Hegber afgefneben Wert» ’^ ^’* ï^wtogb ban ƒ rieblants intentie Was/ Ä’tor ^® ^®^* iBojenbutgö / enbe ben 3^oningb foo jiiccrt ben langbe gtblotqueett te bonben/ tot bat fn beur ^a us afgantb enbe gbebtetlt aen^wbianbe enbe an» «i» ^ ber nootb’uftigfte faeeben / fo berre gbebjatbt ‘'•»Bb, enbe gbebWongben Werben / fieb met bun in een ar tooit te treben ; gbelntfi bP ban in befen ïjaere jlïajeb. berftbepben maelen boo?fla« gen gbebaen b«ft/ totopntbtinge eenes ©je» beS/ enbe tottenTradation. eenerfiilkant ban Wapenen lugbeerbe/ootB baerom ben âWeebgt; feben ©bermen Htipabtl/ Weltbe bp BieuW^ martB/ als boben gbefepbt is / gbebangben Werbt / nebens etnigbe anbere gbebangbens/ fonbereenigben onboft enbe rantfoen / Weber op b|ije boeten Wilbe Hellen / enbe met frate» lithe bereeringben ben itoninchtoe ftbifhte. Jlïiaer naeöicn bP een fulthen bjebc foebte/ bic bet gbemeene Wefen niet berb?agbclic6 Was/ foo en Wilbe tjare ïtoningl. jnajefr. bem tot gb^enTradatioB bet|lacn / enbe of Wel fpbe= neffenb 0« Habt |go?enburgb in fulthet ghe^ Halte gbeblotgueert Wacren / enbe alle paffen bacr benen Werben berbinbert / foo bleben fp botlj bcHanbifb bp bat« gbebatte ßefolutic. „^ic ban ^ooWas ooth bic Habt jSo^nburgb gb«te» Ä*?«! Hgt;lbeert bpï^arc ïtoningl. ïèajeH.btt upt^ •gt;f«öonina terne op te fetten/ enbe alles tot bet gbemeene ^ ätortc. befte te Wagben/ ober faiths fp banonber an# beren/eenen oberllatb barer jfKanfebap maet# ten/ober alle bic oubt gbenoerb Waren om ge# Weer te gbebnipchcn alS mannen/ Werben be# bonben ober be 30000. Hrubtbaer manfebap. ®pt bcfc Werbt een ®ptfcbot tot bet gemcene Habt# befenfie berojbincert / 24. ©aenbclen Hertfi/ bacr ban bagelitp 8 nebens bc ^Wect# Hbe op bc Wacbt togben. Welche ©acnbclcn metbeHatgnftbc A B. C. gbetepthentwer* ben / enbe op ber fclbcr cenc / een bocch-letter gcmactht Wert. ^00 berfatb ooth bc ^tabt foo langbe als bic blotqucringbc buerbc / bet ïtoningbl. ^Weebtftbc Hegber / wet aller# banbe nootbjuft/alfoo bat ban Wegen be ©20# bianbe alles noth Ipbclith bacr in toeginch/cn geen fonberlinge geb^eth te fpeuren was. 3ten iioom WaS/’tiS Waer/ op jaer en barb een gbenoegbfame boojraebt boojbanben/ban alleen acn ’t gbcmacl Wilbe bet fomtgbts niet Wel Wefen/ bat bet b’oobt qualith te behomen Was : ©oei) men fatb fonbcrlingbc bacr op/ batmen bie^olbatcn Willitb beboube mofbt/ |
enbe ftbafte bic fclbc hooi anbere / bacr ©om# 1^32. miffie-bwoöt : jDaeranherp Wasöel)aber boo j bc beerben feer bicre/ enbe qualich te be# homen/ mocHe alfoo bet ©ras b«t befte boen/ ooth golbct anberS bobbel ban allen anberen facchen/enbeb^icbulbirb gelbt. ©es ïtoningbJS Hegber latb in een fulthen poHupje/ bat ben i)ertogbe i« Peperen enbe ben ƒ ricbianbcr / boeWd fp een grootc mache babben / enbe bem berte obertreften / gantfrb onmogbclithWasb«m bp te homen. Want fön Hegber Was in fulthen geHaltc beftbauH enbe bebeftitbt/ bat baer alle iinigsbcrHan# bige bacr ober berWonberben / jDaer nicmrb feboon ©ebouW bat bacr om be ^tabt WaS? baerom is ter neber gbeWojpen en gbetui# neert. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 5in bc ^tabt en befpeurbemen ban wegben ben bpanbt niet bc ininHc bjeefe/mact fp wa# ren alle Wel gbemoebt / botgnemelitft btWölc ï^aere Boningbl. jUnicHept fieb tegben pbev menfeb feer bncnbrlich enbe wenfcb-litbigb betoonbe ,• ©acr Werbt ooth op bat-mad tot becceringbc enbe hloerhmocbitbtpöt Öïï H^Öt j^ojenburgb/ bie felbe in beHanbigfu bebotic te bouben/in’t ïtoningblitBc ©dbt-lcgbct bes fe uacbolgcnbc rögt;ncn ofberffen acngcHdlet : Norenburgh des RiJekx cieraec uitverkoren, Dijn vyandt heeft u den doodt ghefworen : Doch Godt hem ghenadigh tot u wendt, Uyt Sweden neen Vaderfendt. Die voor u onder ’s Hemels Hal Wacht met al fijns Helden ghetal. Daerom helpt dat haer niets ghebreeckt, In haer welftandt dijn verloffingh fieeckt. Maeghdenburgh nu geern het alles dede. Wanneer niet nafchadejden raet te fpade bellede. I3ac bat nu bc ^Weebtftöc enbe ïicpfcvfcöc in bacee Uegberen fieb foo nac-bp malhanber bebonben / foo beeft ftilthr een flabigb Hber# mutfcl gbegbeben/ bacr bp op bepbe jijben menitb bapper ^olbact fijn leben Pcrlooun beeft. ©nber anbere 3ön ben y.^'iilij barbe ftber# -.J®“®*, mutfden gbepaffeert/ bic ben fdben nacht tot ßjSfc op ben anberen batb ’SmibbacebS toe gcbimit bm mffebi beeft/bacr hpbiic ^rieblanbtfcbc ©ompain# gicn/mecHcnbeels ter nebee gbdepbt sön/bne ^epfafdje ^tanbacrben berobert/ enbe een tamdith ge# bn jaogcns tal gebangen is geworben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘”'8ö. ©enige bagcn bier na/ iS bet weber feberp afgelopen/alfoo ben Dertogeban j^tieblanöt Weberom tamdithe Hbabc ban bc ^Weebfebe ontfangben beefti Want als bP een acn-flath maectc op’t ^Weebfebe Heger/ acn cen plact# fcbacr öpmepnbé battet nut Wel beWaccht enWiert/ albaer cenberfoceft te boen ; ï@acc bc ïtoninth ban fulth fgn bootnemen bp tijts gewaerfebout fgnbe/ is bem onboo^fiens inbc Stbonb-gaerbe geballen / cttdirhc öonbert ter nebee gelept / enbe alfoo bien acn ha tb tot niet gcmactht. ©p bcfc tgt is cen ^Wccbfcöc ßf tmecHer/ J/ Ä banben 3krabatcn gbebangen getootben. ©ie SSiÄt fclbc beeft ben Dertogb ban ƒ ricblanbt / alS ’0 aoninga bier nacr ban bepbe 5gbcn geattotbeert Wert/ ben eenen gbebangen tegen ben anberen loS te ^’ ®^ laten/ aleer bp bem op bme botten Hdbc / tot fgn lt;acffcl beeft laten bootberen / enbe beeft aUcrlcp biftourffen met b«w göcÓouben/ enbe L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onbet: |
81 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der
|
163 2. onöer anbei- teooibcn tot hciu gcfcntiljn Qtett öen Äonineb in ^tocben booj ben beften enbe bapperften €abatlier in bet tocetelt / totlbe gecen fien/ bat tuflegenbe tSepfert enbe t^are jiß.een gepffame üiebe getroffen conbe toerbc, fla gegouben JDaeltgbt/ geeft gp ben öft# meefter een fegoon lieert beteert/ get legger gttoefen/enbe alfoo laten gaen. 59en29.3!ulg boert neben^ anbergeban* ßoninoh 5gcnö inben ^boeebftgen Ueggerbp jSojen* in 5gt;ineöcn burggtnggtb?afgt een ƒ ncblanbifrge €apt* nimcect öë tepn de armis. ©anben felben geeft be Äonineb ^ri^éamp;bt'’®rnomtn/ batbent^ertoegban jrneblanbt fOniijooft- eenen grooten booiraet ban 2310001/ Jßeel/ mag^flnin ^out enbe anbet ^jobianbe/ bat men niet op ©iPiMDt. ïmpfenttoagenji laben tonbe/ uptben lt;®ber=« t^altb/ïïlcgcnjsburgg / 23epercn/ SViegftabt enbebaer in’tronbe/ na bat b:pe flcbebente famen geeft laeten boeren/ oocb alreebe eenige bupfent j®annen om fultben pjobianbe af te galen enbe in get steger te conboperen/ uptge» fonben. lüatr op t^are feoningl. JBajefl.ter# ftont befloot/ een berfoetb baer genen te boen/ om bie booiß. pjobianbe te mpneren : lt;ot fultben epnbégpnoeg ben felben abonbt ben (©berflen^npateln met fgn ©lagonnerö/ nebenbeeniggeCompaingien iSupterb nabat boojnoembe bipe ^tebeben commanbeerbe/ bie inber natgt albaet aenquamen. «0elgcb fp nu alleé in goebe febtrgept bebonben/fogebbé fp ttoee |3etaröen aenbe beute ggefegjouft; jt)aer bie en gebben ggeenretgteffett bullen boen» *©aerom niet alleen be berbe aengegan« gen/macr gebben ootfi Uabberß acn bejKupr getoojpen.®aer ban foo biel bie berbepetarb be|amp;oojteopenfp?inggt/ nlßoorb bie ®ia^ gönnens be jüupren bet ^tabt ober dominé/ enbe ailejS boat ban polbaren enbe 25utggero toertacngetveft/ (baer fapoocbben «©berften Sluptenant BebenguUer banbe BonincBlitbe fclfis in bceerfre gtrp beur be flinege fgbe gge-ftgoten) neber gegouboé/ get flebegen gcplon# bert / boel bupfent flutgen Bee buegg ggebie? ben/enbe boat anberß baer ban te faiengê buaß/ mebe genomen/ gier nae bat fiebefeen in biant ggefleetgen / enbe alle ^jobianbe boat in ber gaefl niet Pooit te brengen boasS/ berbjant en* be tot niet gemaeramp;t. 5Inbefen iß be Zoning met yoo. jllîufquet# iîontntiî in tierß/enbe eenige troupen ßupterß na 23urdr ^tocö? be* tgan toe gemaregtert/ om ben gemelten lt;u* Swaftfa gabel bie retirabe te berfeetfiewn» «©aer geeft sc lOictoji'c get gern toegebiagen/ bat gp tiifftgen 23iirtli-' tcgëjfricïi* than enbeïDenbclfrepn op benj^rieblanbftgen lanöifcöc. g^nerael ï®atgtmeefter^parrcn/boelfamp;e atgt ÆompaingiemîEolojebiffgc enbe d5onfagifrge ßupterß / tbointicg Compaingien lt;Crafanten enbe foo» jUSufquettierß bp gen/ en tenen aen# flatg op be^boeebtfege /ouragierßgabben/ iß aenggegomen» 30aer bp ban terfionbt tuf* fegen bie felbe enbe bie boo?berfle troupen bie boo? ben itoninrli genen togen / gem een bap* pere fcgermutfelingge bergief/ maer boeg alß be Itonineli baer bp quam / bie felbe terfionbt tpnbiggbe / enbe be ƒ rieblanbiftge dupterne gellagen iß ggetooiben» jDaer get ©oeWoltli bie gaer in een 25offtgagigen retireerben / be* ben flertbe bicberflanbt/ alfoo bat nebenß ï?a* re Wajeft. ggelgeB in’t beggin ben ©berften ßieß/enbe beffelben ï^of-^lontber 23ope/met ffamé garé lt;Camerer/2amp;àge/€rat3flepn/nc* béß fommige anbere beurfegoté sgn getoojöé» |
JBacr nae bat fiacre JDajefr. tot ^toeben •1632. in epggener perfoone met ben ï^oetboltbc gef» tigg op gaer aenbjonggen / foo 51)11 fp epnbe* liefe obermannet/upt get 25ofamp;en ger-upt ge* flagen/ ben mtegenbeel neöerggegoubien/enOe be rege bergropt ggcbioiöcn. ^gn alfoo be ƒrieblanbtftge betrapt/ enbe boel 600. op bc plaetfe boot gebleben: ©en ©enerael Waegt* integer Sparre felbe (bielthe ober een jaer bp be beroberinggebergabt j-ranehfog aen be ©ber banbe ^bieebtftge ootfe iß ggebanggen ggeboojben/ enbe op batmael belooft geeft/ te» ggcnï|are Jäoningl.Jßafeg» in ^boebenniet meer te bienen) nebenß fpnen ©bergen Hicii* tenant ©ert^hp / bier ©apitepnß / meeg on* ber-«®ffitieren/enbe ober be loo.^olbaetcn gebangen gebooiben» ©an be €oinettcn geb* ben/’tiß boaer/bit-mael be ^boeebtgge maer b?ie befeommen / maer bebogle fp be oberblp* benbe btß meegenbeelß ban be genge gefegeurt gebben/ enbe beel bolthr gier en baer in’t mo* rafcg 5gn blpben gefeen (ober fulrr ben ©ber* gen Sparre felbe gem mepnbe in’t jDoiaftg te falberé/maer ban fpnéjöarre berrabé toert) enbe neber gegatfet getootoen/ gebben fp toep* nicg ban be felbe in gaer Ueger ggeb?acgt» . 3Silfo 3gn befe ƒ rieblanbgge troupen gantß geruineert gctooiöen» ï^ier op geeftmen boot befe ©ittogc foo toel in begabt jgoïenburgg alß in’t ^toeebtftge legger/ten alggemepnc ©antSfegginge gebaen» fïaefiilrhr geeft bc lïoninrh een pber ^ol* bact teboete/om batfe gaer fo bappcr gielben/ cenen üijtröaclber gegeben/mact bc €apitcp* nen enbe ©gitierß met groote efi Slcpnc beel* benigen/ootfe be bge ßupterß/ bic bc 5.€oin. beroberben/ enbe fultr l)arc ïRa)» picfcntecr* ben/pbee met loo.tógcrb. laten bereeren. ©en ïfertog ban ƒ rieblant fmertebe ’t ber# ließ ban fgn ï|ooft-maga3gn/ en bie gebanfee* ntge banben ©bergen ^parre/alß bic en ©c* neracl toaß ober get ferourß bat upt ©egemen toaß gefeomen / enbe ban alle gepmeliffegeben niet toepnitg getoeten geeft. 311 bcfer ggegalte ban ootfe ban toeggen bc rupneringge cenß foo gatclitfeen boo?raetß fp* nen bolcfee ben hioobthoif feer bcrfmalt iß je* Jtgijer. toojben/enbe baer öooi groot gebjetfe in ’t Ïc» ggerontgont» ©m tocltherooifaetfe toillefp nacmaclßom be boeperingge cnbcpiobianbe/ tod 6» enbe 7» mplen toeeggß upt groopen lie* pen : jIDaer ban befe op batmael upt anber plactfcn in ^rantfetnlantgtrboojmarcgcrcn* bc trouppen banbe ^toeebtgge / gier en baer partggen toriß betrapt/ggebanggen/ootfe tod gantß ncbcrggclept ggetooiben. ©etoijlc ban nu ontrent befe tgt get ^gtoeeb» fc boltfe ben Äonintfe tot cen ferourß in Jurant» feenlanbt te famen toorg/ toillcn top nu berga» len/toat 3p acn anber plaetfcn/ecr bie tonjunt* tic in’t toerrh gegdt toert/uptgeriegt gebben. ©é ©encrael^anniercnbc^ectotg ©cm* sebeiriftiie garb ban ^atgfcn 1©cpmar/gcbben in ^toa* ^S bcn-lanbt ben iäepferggen enbe aebelliftgen ' ©oeren garbt toeggefet. ï^etWurtenbergi* ftge ggetooibene/ enbe bat om ®lmß liggenbc éamp;toeebtgge bolrfe/geeft in ’t begin ber maent ^ulp/ Wijngarben met go^m berobert/ enbe ettdiefee ioo.©oeren baer in ternebergdept» 3(llß bie tot Uabenfburgg fulrhr bernamen/ gebben 3pgaercraenfeomgc uptbiceft battet gaer ootfe alfo bergaen moegt/niet toillcn ber» toacg* |
|
Hiftorilche Chronijckc. 1632. toadjtcn : Jß.uc (jun bp tgbtÿ bacr ban öD«* maetbt. îDatrop bic ^toecûtfrjje cube 3©iir« tcnburgifflje/ bic felbe plactfcooiB innamen/ cnbe ban bate upt op Wang^cn gerncftt/macr bofO ober be 14. lamp;nrgöerjS albacr niet binnen gbebonben/ toant bie anbei: alle nae 25?egent0 gebjeerbenbiaeren. i?«(ietiehc lt;ot jrrpbevgg ( ’t toelrbe een fieberten in StrttS? 25epevenlö / enbeeen felepnerngleban ^ngf» »»f8tn^ burgOafgOelegljen) fiebben in befen bie 15ur^ jtcontcoits gerb quältet met be^meeöfrhe^anbegarbe/ Itumlfh' ^’® '“^ 70 mannen (iereh luaö/enDe notötanb «nuiiKw *”” Ûaer te befrijennen baer in göelept blaren/ ’ gbeDanbeU. Want fp bic felbcbp narfite/beur Ïjulgeban eenige trouppen 1^ ra bat en/ gebben omgliebjacjjt. iDacr befe onrebclirbe baet en beeft be «©cnccacl 25annier niet ongbebjjoßen göelaetem Want gp ter (lont baerop/ fo öae(l gp bitbemam/ eeintfj bolrS ban Itugfburgb geeft gOelirgt / cnbe baer genen ggeeomman# beert / bebjeltgebat (lebegen/ upttoeUßebe aaepferfrge gaecalreebegabben bietg gepatfet/ met maegt aenggcballen/be ^oogen met ïbe« tarbcn boen opfpungen/ enbe of biel bic Bur^ ggerb (Icrcfi bier baer uptggeggeben gebben/ notgtanb met ggebielt berobect ; ‘XUe Wan* fegap baer in ter nebergegatßt/maer be D;oni toen enbe üinberb biiptcn in ’t belt ggejaeggt/ giemae bat (lebegen ggeptonbert cnbe in ben fa^anbtgge(lcgen. Wc litrabaten gebben anberb op bat-maci nacbp 'Jlngfburtg gge(troopt/ cnbe cenigge ^toeebtftge ^aubegarben / baer in ’t ronbc toeggggenomeiu Ä‘®Bb ^c licpfcrftge cnbe Hcopolbiftge gabben ’wMfö ^°?^Si te booten oorg Uantsbertg cnbe J-u(Ten •jttebjX, toeber inggenomen. jiliacr befebepbe plact^ ^tfbreeb fcnl^ectocg 25ccrngarb ban Wepmeten ter* Wfal gontbaeropretupcrcerbe/ bicfelbc afegpop f^mfthi Uantfbeegg tootg/ brargte ben ßaetenbe bie *'w*H)t, Woopiaenige ber ^tabt bc ncutclen gem te# ggenti / cnbe leb erben bic felbe ober met eenen boetbal/ ontffgulbiggenbc gacc fdben/bat fp aen bic ban bc ïtenferfege ggeftgiebe toeber in« nemingge/ggeen oojfactg toacren/enbe baben baer bp/bat gaer ^tebc ban plonbertnggc/cn# bc anber onggcleggentgept berfegoontmorgte toceben. «©gelgtgmen nngaerc onfrgultbe# meregte / (0010 allep plonbercn enbe anber er# tegen bp lijf (Trage berboben / cnbe bie ^tabt met fommigge €ompaingien te boete / cnbe 2, te peerbe befet ggetootben. fiae befen foo geeft Oertogg 25erngarb ben ’ö^ulp tot ßof3gauptenttoee Æompaingien Xeopolbifege Wfagonnerö enbe ce €ompain# gie uunterp oberballcn/bic felbe cen goet gge* tal ter nebcrggelcpt cnbe bie rcgcber(lropt. j^ier op 10 gp op fügen boottggerntßt/bie felbe plactfc met gotmen berobert/ bacrbp oofg tod 300, neberggegoutoen/ maer bc obc# riggcbic noeg tod ontrent 1100. toaren/ enbe baer onbcr booniaengrcWgiticrp/ Wraben enbe anber ï)ecrcn fgn ggetoecg / met t’famen get Wacnbelggebangenggenomen. Wacrban gier nae tod bupfent Wannen in ben ^toeeb# ftgenbieng begaben. Wacr mebeban cen ga# telitgcl0ictoïicberhrcggen 10/enbe bie mcege ïLeopolbifcgc ^iifanterpc ggeruincert pa gge# tootben. ^ae befe beroberingge geeft Ijertotg 25 cm* garb oofg bne ^egantfen teggen eginbcrgg inggcnomen/betoglc bc ïropolbiftgeficgber» |
8J liepen/ gp gabbc ootg ’t ggemdte eggibcrgg 1632. in fgn ggetodt ggebtaegt/ toanneer gp niet c# ben op bat mact ban ben «©cncracl 25annier nae Wonatoeert toacre ggebootbert ggetooj# ben. Wie Ätoeebtfege gabben op bic felbe tgbt/ ooeBbie gabt Unibauto begonnen fcblorqnc# ren/ maer betogle bat mcege boltB na franc# * Bcnlanbt trethen moegc/ foogceftmen fultgcn blofbccinggc toeber ggefet. ^Wcfe ggelcggentgept gebben bc onrngigge 25o«cnom 25occcn bacrin’t ronbc toeber in afgtggeno#^'quot;^‘'‘quot;,7' men/enbe anber madettelitBcbnpfent gerdt/ ninen' onggeatgtet noeg eenigge gonbert banbe gare bic banbe ^toeebtgge berflagen fgn ggetoo?# ben / in cnbe om Wgngarben onbegraben ge# leggen / tefamen ggerollct/ inluiHenö gaer gcpl op cen niento toeber aen bc ätoeebtfege te berfoetéen. Wp befe tgt geeft ï^ertogg Wilgdm ban tocpmcrei ^argfen Wepmar / fgn ï5olrR npt Waegg# cnbe ^atij* benburgg enbe ben oinliggenbcnplactfcn/alo JJ^ög, ooebuptWuptingentefamen ggeboert/enbe jranthen-baermtbc in f rancBenlanbt op âtoungirt »«ni«’ getogen. Wefe geeft gaeg baer op ben €geuc» botgban^aegfen/ 4. toelnptggemgc Hcgi# menten {met bie felbe I5alt3gcacf «ugugujS oocB toeber ban W?cfbtn ip afgerep(l) nagge# fonben/ bic gem gier na om ^togn^rtmet gem fonjungeerbe/ namdirB ttocc te löcerbc/ cene onbcr ben Wofg ban Sïngalt/get anber onbcr ben ï^eereban ï^ofBereBe/ enbe ttocc te 15oct/ eene onbcr ben ©bergen jamp;iittttjcn/ en eene onbcr ben ©bergen f5fojten. ©ber fulc# Bc üegimenten geeft bic ban lgt;ofBercBe bc re# giering en tommanbo gegabt. ©nbertugegen ip oocB een goebt bed ban bc ^toectifdj ï^egigge 3trniabc in f rancBenlanbt aengge# 2Jit »tSt Bomen. ©an Went3 cnbe ben ßggngroom iijjrranthc-3gnopggclgtBen togfe cenigge Regimenten lanut u fa* tè I5ccrbe cnbe te ©octe/ onbcr f5alt3-graeg dingiaen ban ©ircBenfelbt op-ggetoggen/ bic garen toegg na f mnefifurt/ cnbc ban baer op aiggagenburgg cnbc boofberop Wurtj# burgg gebben ggenomen / albaec bc^toeebt# ftge figer- lt;Cant5Clicr Bogp te bojen toap aen» geBomen genaemt ©egfengern. ©gclgcB nn bic ^toëebtfege trouppen in fo geccBen ggctal in f rancBenlanbt 3gn aengc# Bomen/ foo ip get fegermutferen/ gnip en toe# ber tugegen gun cnbe ben ïtepfetfegen groo# penbcn troupen/rcegt aengegacn. Wen n. 3fulg/bcpniofggcnpbfüegg/ip eenitg f rieblanbtfcg bolcB te peerbc cnbc te boet/ ban bc ggene bic in f ojeggepm laggen/ in get ©racflicBe ï^upp-Baged / baer in een groote boogaebt aen Wijn/ üooin/ cnbe on# bcr©ittnalie/ oocBanberpallcrlcp fiogclicBc faecBen getoeeg3gn/ onboogienp ingcballen/ get felbe gantfeg nptggeplonbcct / allep ingc# dagen cnbc berbo|btn / alfoo bat bc fegabe tod op 200000. gnlb.ggeggattoerbt. Waerop ip / ’t ip toaer / eenitg ,êtoeebtftg bolth ban iiit3ingcn acnggefiomen / befelbc toeber baer npt ggebreben/ten bede ben roof afggejaeggt/ maer betogle fp bat^lot onbefet atgtcclieten/ (0031)11 ban bcüepfeefrge teegonbt baer-op toeberom cenigge gertbc trouppen baer in ge# Bomen. Waer bie en gebben gelgcB bc anbcre ggeen blpbcnbc plactfc albaer ggegabt: Want fpban $ ©ompaingien Wjagonnerp/ bie ban i5alt3grae(f ©gggiacn ban ©ircBenfelt op# L 2 pectoaertp |
|
84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verve 1632. pertoaertô semmmatitteect luavcn / tocticrom toeeft-gDejaeght/ IjarcvWcl iço.ncùergeôou^ toenenöc 30. ghebangfim göetooïben, ^ter op gelijchen ^lad) gintß ö^ oorfi tot .ïl^arfBcpnjrfftepmb toe. IDantalobacr ootB op btcfelbc ftebe enurfj ƒ ricölanöt^ Polrb fien lieten/ foo liepen etnige trouppen ban Mithin# gen upt / op befelbe cenen aendagi) gebbenbe/ fp toerben ootb ftaerer rnaeötitö / berfloeg^en if.fDannen/ namen eenitf) gfjetal gehangen/ enbe bjacOten t’faemen een €o?net te niggfje. jDaec ebenbjel bebiel befe Rebe ben ƒ rieblant» fr(,cn foo boel/ bat fp gen toeberomme/ na ben ^bjeebtffgen aftotgt/ in Hertber ggetal gaer baec nae toe begaben: Jßaer alb fp Ijaer alber* minftberfaggen/ enbe feer feetber mepnben te 3gne/ fo toerben fp ban 3Lanbtgraef Wilgelm ban Ï)effen / bie met çoo. lt;5eerben baer genen toogg/ oberballen/ garer boel 100. neber-ggegt; gatêt / ontrent 3oo.ggebanggen/ enbe tboee ^tanbaerben berobert. Onber befen (Iroopte etteliefï ^rieblanbftg bolcfi/ alp garen lt;ö ener nel in 23amberg torn* manbement gabbe/ tot op ^tognfurt toe/en* be beguamen ben 18. ^ultj inber natgt ï^atj* furtZ baer upt noegtanp bie baer-in-ggelegene :©jagonnerb fitg fonber berlieö nae ^bogn* furt toe retireerben/ maer alh fp metebten bat be^totebtfege gaer ober-al in’t ronbe frereb bergaeberben / ootb alreebe eenen nendagg te* ggen gaer gabben/ foo quiteerben fp filler toe* ber/ enbe begaben gaer op lamp;ambergg / enbe nabien fp biefelbe ^tabt fclfö geplonbert gab* ben/ 3gn fp epnöelub nae ƒ ojeggepmb geto* ggen. ï©en 20. g 11111 is be ^toeebtfege lt;©ber|îe ^tnlganß met bier «îompaingien Rinnen te laeerbe upt ggetommanbeert ggetoojben/ be* bielebe bp jaffenfiepmü tbjee nullen ban feit* gingen etteltcbe itepferfege trouppen/bie ober be gonbert bjagenb nietliooin gelabcn bp gun gabben / enbe biefelbe nae gaer legger mepn* ben te boeren/ aenggetroffen. 2111p gern nu bp giltben ggeleggentgepbt albaer een margtigg fcgermutfel bergief/ foo gcbben be Itepferfege ben Bojtflen toegg in ggetoggen/ enbe gaer op bat felbe ^lot ggeretireert/ maer be ^toeebt* frge fgn gaer ggeboltgt/bjelrfie fp ebengelgtB 30n margtigg ggebJo^ben/ enbe toel 300. ten bêtlc lieber ggegoutoen/enbe ten beele ggeban* ggen / ootb ’t boo jf?. liooin met gaer te rug* ggc nae ïtit^ingen gebjargt. i3Detogle ban nu bic ƒ rieblanbtfcge obérai/ tuner fp gen te berre upt begaben / feer geufeg* lir g ggebJillcgomt toerben/ foo gcbben fp gaer fclben beter begonnen in aegt te nemen / enbe gun niet meer foo togbt ban garen leger lie* tenmertben. ÂmccbRi! J^ier-en tugrgen geeft gern bat Cgeurfacg* H^Ö^ ügnn-lanbifi^/lamp;emftg en î®gmarfcg Stnta^w* boltb/bp Üitsingen ggetoniungeert/enbe ben bontit/ tons 6. enbe 7. Augiigi albacr ober be biuggge op iiingncmt i©inf3gcpmb toeggetoggen : Ältoaer lt;©cnc* kiÂF ’^®** Bamer / enbe l)errofg ^crngarbt ban Wcpmar oorb tôt gun bergaberben/ enbe alfo een 2Vtmabc ban $0000. jßannen gereb te fa# men biargten. Wact-opfpben i^.iïtugugi boo?bernacbcrmoggen garer Boningl. JDa* leg. »©jbinantie/te famen op j^icutogabt aen ber 2tiffg / enbe epnbclirb op Bnirbgarbt bp JSojenburgg tot ben Itonincblirbcn legger 3011 aenggebomen/ enbe albacr fitg ggelcggert |
en befeganfet. ©nbettoege gcbben fp ï^ert30# 1652 genauratg ggeotrupeert/ enbe ben ƒ rieblanb# ftgen baer-in-geleggcn Capitepn/ nebenp ce* nigge polbaren ggebanggen ggenomen. 55it toap/’t ip toacr/ een fleegte plaêtfe/ maer baer in toerbt bcle |3iobianbe gebonben. ^etogle ban nu befe tonutnetic ggclutbirg enbe nae toenfeg boltoggen ip ggetooiben/ foo geeftmen biefgalbcn tot jSojenburgg/ enbe in bepbc amp;oningl. leggcrp openbaere i©antb-fegginggen ggegouben/ enbe om berber geluc# birg futtep ^obt acngcroepen. lgt;ierop geeft be iiomntbbat oenggeBomen boltb befiegti# gget/ gem feer baer ober belugirgt/ enbe op’t googgge bertoonbert / batbebpanbt op ben torgt gantfeg niet op gaer geattenteert gabbe. «Den ï^ertotg ban ƒ rieblanbt geeft bacrop fpne enbe get Beperfrge bolcB/biegen aen an# ber plactfen bcbonben / enbe infonbergept ben »i^raeff ^atob Juggger/met fgn onber-geb# benbe trouppen tot gem in’t legger gebooj* bert/enbc gem in allen ggeballc op’t befte bafi ggemaetBt / betoglc gp toel mertBte/ bat be IkonintB gern boo^taen niet langge foube lae# ten ruften. T)teboo;nocmbc lt;©betfle j^uggger / toap ïawiw^ op ’tepnbe ber maent^ulp met ontrent 6000. jfeannen / ontrent .ïRunrgen aenggebomen/ w eergditb bic ban 3tugfburgg eenigge gonbert nome«» flutben ïBee toetg-ggebjeben / gier nae boot lantf bergg ggerutbt/ enbe bat belegert. 49f nu toel bicbacr-in-lcgggenbe befettinge/ bie toel 800. JDan ffertb enbe ban bep 'Oberfen lt;^orgtff5Bp bolrb toap/ fitg bapper tocerben/ ootb bic grootc JSieffe bie bc ^epferftge en 23eperfrge alreebe ggeftgoten gabben / toebet bermaerbten / foo toerben 3p borg ten laetfîen uptggeb?ctbbcr Wnmomtie/ totoberggeben ggebtoongen : 2tltoacr ban bc ^toeebftge ben 8.2tugu|li met fatb enbe patb af te treeben bergonnet ip / maer botg in ’t upttretben bie Beerben/ enbe anberp gaer afggenomen/ cube baer beur fgn bcle ban gaer inben a^eperfegm bicnflggcblcbcn/ oojfaerbenbc aenlepöingge ggeggeben tot fulcbr. îDaer toap/ ’t ip toacr/ bp foo ggefrelbe factben een fetourp ban 3000. üfeannen ban 2tugfbiirgg upt baer genen in aentoegt/ maer get toap alreebe te langge ggc# toaegtet. 2ïugf burgg toerbe op bat macl met nieutoe «ngitntsS 25uptcntocrtben/ in ’t ronbe om bc ^tabt ge* X boert / enbe feer ffereb befegantfet / enbe boo? allen bpanbtlitbcn obccbal op ’t befte berfeer# wl*“* j^aebat nu bc ttonincbin ^toeben albup/ ggclgcb gefept ip/ (gn enbe fijner 25ontp.bcr# ^^t net toantcn bolrb te famen ggebjargt gabbe/enbe fn«w®Ï5 alfoo cen 2irmacbc ban 70000. fßannen gab* be beBomen/ foaipgpboojnemclicb bacrop at„. bebaegt ggetoeeft/ goegpbcnl|ertoggeban ƒ rieblanbt / enbe ben (CgeurboiftuptSepc# ren / upt gacren befrganften legger gerupt b^enggen / enbe gun ten openbare IDclbtdaglt Icbcrcn moegte. î©ant get toap onmoggcliclt met een foo grooten boltB op bic plaetfc inber langgbc gem op te gouben / bctople get alrec* bemet ber f^jobtanbe cnbcï0ocpcringge feer fmalbegonbe toe te gacn. ïDcrgalbcn ip bc Itonincb / nae bat get boltB toap uptggeruftet / ben 21. 'Kugifto op bat ƒ ricblanbtftge legger toeggerutBet/ in mepningc bic üepferfrge enbe 35cpcrfrge fou* ben |
Hifton/che Chfonijeke.
ï 63 2, öen gen ûaer apt begeven/enbe alfoo fijn boo?» nemen in ’t toereft moeBte Bomen / maer ten Beeft Bem bner toeniet toillen ftBieBen. Want €Beucl5eperen enbe ƒ rieblant/betoglc 5p luel lullen bat be ItonintB aen boIcB Bun boo;taen obertrefte / baerom uptBaerboo?beeI niette BcijgB«« toaeren / maer alleen met Bun lt;6Be# frBut fifB bay per Booten lieten.
Waer Befaben/’t is Inacr/berfcBepben 25eper» ftBc enbe ƒ rieblanbfcBe trouppen in ’t ©eibt Baer gBtpItfcnteert/ enbe met ben S^onincBlic» Ben fomnjtö gBefeBermutfeert/ both gB^tuen reeBten fiant Bouben toillen/maer altijt tuan-neer’t te Bart tegBfnloopenlmlbe/bptijbtb BaergBeretireert.
«Den bolgljmben nacBt Bteft be ïtonintB 2Sattcrpcn laeten optoerpen/ enbe bep anberen baegBj8 metBaine uartoutuen in bes bpants 3LegBer BtfüfB latten ftBieten. Waerop bie felbeBunupt Baer booiber lieget of eerfle Ue» gBer-plaetS te ruggBe in een ©offehagie op twee googljten/ bie ben ouben ©ergB enbe bte :25urgBflal banbe oube ©eflcn genaemt is ge* Wo^ben/ Bern flercB albaer befcBanfle' enbe bat 35ofcB ih’tronbe aflaten Boubjen/ biaerbp fommigBc ftBermutfelen met ben «Crabaten boo^gBebaUen fijn.
«Debotjlc ban nu bie ieonincB mereBte / bat bieplaetfen ban megBen bes flercBen paffes aenberfiebupts/ ben bpant niet bp te Bomen toas / foo en Beeft Bp bp Bern albaer niet b?ee* bers boo?gBenomen ; berBalben bic 3trmaeüc of Bet Balbe ïLtgBer ober be ûebupts Beeft ge» boert/ enbe bie felbe baer in’tronbe gBclo* giert.
/e^totiii« tDoen ter tijbt bias inbe UegBerS grooten wJ?“r uoobt/bcbjgle Bet met ber ^jobianbe boot Bet *wt^ ®olfB enbe ©oeperingBe boor bc beerben feer M'söttip; naubje cnBlepn began tem erben / alfoo bat nuns'’®'® ^®er upt bcel bolrBr berfbjatbte / enbe toegB* fterf/fo berborben enbe flojben ootB bde fdeer« ben en anber ©ce/enbe berooifaeeBte Bet boobe ^cf5 / betople Bet Beet toeber bias/ een groote uptnemenbc flantB. ^0 Babbe oocB Bet ©oltB boogaen gBeb?etB aen Water ; Want fp al* baer maer een cenigBe ƒontepnebonben / en* be bie felbe boert ban ben boifligBen ^olbaten gants uptgefeBept. «öBelBtB Bp nu gBebtecB bantoater Babbe / enbe baer banlebitB gBt^ maecBt baas/ foo farBmen bat be bpant te booten boobe Batten/l^onben enbe anber aes baer in gBeluo/pen Babbe / baer beur ban bed upt afgrijfen ober bcfenblcpftBflanrBbetfbJatB* ten enbe fietb boerben.
3nt ^rieblantfcBc lieget en gincB fiet 00c niet betet/ ja boel nocB arger/ boant inben fel* ben/norB fonbcr ben Bouger en commet bie be ^olbatcn leben / een fulcBe groote menicBtc blicgen/ enbe anber onrepnebliegenbeboopné ficB albaer bebonben/ bat bafl gljecn menfcBe baer boo; beflaen tonbe.
t^ninch in 25p foo gBeflelbe faecBcn foeBte be BonincB w Sï aUcgBelegentBept/ BoeBp bat /ricblanbtfcBe •■mbtfexe^ HegBetbefoeefiencnaengrijpenmocBte. 3lllS Ä “quot; ”“ ^®u 24. ^ugufli gepaffeert toas / bat men aen. ootBuptbegebangenebemam / BoebefaceBe met ben bpanbt toegincB/be buelcBe aenb;acB* ten als foube ben bpant inbe retirabe ofte aent tofjeBen5ijn / enbe maer cenigBe tóegimenten atBterBemBebbe laten liggBcn. Waeropbe BofiincB met fijn gantfefle Ärmabe op Bet ƒ ricblanbfcBc pleger is aengecomen/ enbe na
85
bp baer onber iS geruefiet. Waer men bebant/ 1032 bat bc gebangBens gBdogBen/ of baer in gBc* bWaclt Babben/ enbe ben bpant niet op gebjo* Ben en toas/ maer alleen bc «Durticcen beran* bert / enbe pet toat enger ingetogen gBetoeefI is/ niet bes teminber Beeft bc BonineBbp Bem befloten/ eenen acngtijp aen bes bpanbts tocreBte boen, «©f nu tocl bic boojnaemfre ©berfteen ©ffincrS fulcBcn acngtijp gant^ ontrieben/ metbermclben bat Betbedboltr Boflen foube / enbe ootB onmogBelicB te boen foube jijn/ ben bpanbt ban toegen fijn flercBe befettinge/enbe bic af-geBoutoen 25offcBagic/ baer toe oocB een goct boojbccl ban toegBen beBoogBtebacrop fijn leger lacB/ pets baer aen Bebben of bermogen fouben/ enbe oocB bic polbaren toepnitB luflbaertoe Babben/Boe tod fp anbers tot becBten fecr bcgeeticB toac* ren/ fooistbentodbe BonineBopfgnmep* ningBc gBcblcben / enbe toas gerefolbeect fijn boomemen mctmacBt boojt tc fetten ♦
Waer ban foo tcrflont inbe 60 flucBcn ©e* feBut Berboo?/ enbe bp bat ƒ cieblantfcBe Ue* ger gebocrt toerben/ enbe albaer een foo grim* mige acngtijp gBcfcBiebc/bat Bet niet genoeg* facmmacBbefcBiebcn toerben; «Den ^ertogc ban ƒ tieblant Beeft bp fulcBc bingê fijn bolcB ganfeB ingeBouben/enbe Bem alleen met ’t ge* fcBut gebefenbeert/baer toas een fulcB feBieté/ bonbeten en BtaBen ban ^tucBcn enbe Wuf* quetten/ bat toanneer Bet ƒ ricblantfcBe leger niet in al te grooten booked op be BoogBte toarc gttoeefi/ Babbe alles in malfianbec moe* teubjeben. «Den gantfeBen ©crglj toas bol bperenberoocB/ alfoo bat men baer ban cpn* bclicB Bet HcgBer niet meer fien en Bonbc.
«Defen acngtijp baer bp Bet cêtocebtfrBe bolcB tc boete ban Regiment tot Regiment acngeboert toert/buerbe tod 10 «ren lancB/tot bat epnbdicB ben nacBt acnguam / enbe bie Wannen gefdjepben toerben: 55e ^tocebfeBe en Bonben bc J^cieblanbifcBc enbe ®epctfcBc niet upt Baer booked/ enbe fp Biet en tegBenS bc ÄtocebtfrBe niet upt Bet ©dbt bjengBen. 515e ÄupterB# Babbe ban toegBen Bet Bout bat afgBeBapt toas/ gBeen plactfe om tc beeBten/ anbers toacte ben Banbei beter gelucBet. «Dat BroonenbetgifeBe Regiment bat op bes bp* anbts fpbc be befle ifuptenje toas/ Babbe/'t is toacr/eenmael acngBcBouben/mact is banben ƒinlanbifcBen iHuptcrS onber ben «©berfren ^talBans alfoo toeberom ontfangBen/ bat Bet gants geflagen enbe ben ©berflen ©roon* bergBer totter boobt gBetoont iS gBetooiöcn : Wacr ober be ƒ innen foo nae onber bc juries» lanbftBetocrcBenquamen/ bat fp Bun albaer met een débouté bcfcBanfltn ; fo gBetoan ootB llettotB ©ernBarbban Wepmar/eenen |5ojl of ©anrliaenbe BoogBte/ tegljcn benouben 25etgB ober / enbe foo baer flucBen boben op tc bjengBen mogBclicB toacr gBetoeefI/ fo Bab* bcBetfulcBcn aenfien baer upt in befen/ bat Bet gantfeBe ƒricblanbtfcBc IcgBcr in ton* flifie foube Bonnen gBebiarBt gBetoojben Beb* ben.
5ï5etoplc nu bc;êtocebfcBe alfoo in’t bitje belbt Bebben moeten becBten / foo fijn banben Bacren/ bp befen crnjldicBcn acnbai / ober bc 2000. omgBeBomen/ enbebde gBenuctfl gBe* too?ben. ©nber ben gBcblebencn fijn bebooj* naemfle gctoeefl/ben ©beeilen Wajoo? ©oc* tins/ ten bapper Cabailicet/ Wen ©beeilen L 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lup*
-ocr page 619-86
V^ervolgb der
Ituptenant Satter : «iibct Devtoff) Wil* Ijelm bau ^atöfen/ ben (©berften Uwptenant Warsin: lt;©nbcr1LanötgratfWtlïi«hn ban ließen fittmceflcr €raplfôcpmb/ûitincc|îer JHojtt? Dan Der JDalt^burgO / met ffamen tiotl) fonmnghe (ïTapitepnen / Unptmanten enbe anbec «Offifitrcn. lt;©nbet be gOeqnetfre toap belt 'ßVberfren ßofflepn / ben lt;®bccflen |3fo:te/ be «Jöraef ban lt;!2rparB7 ^raefban ataflel/lt;©raefban Oerflepn/be jonge lt;J5raef ban lt;f|urn/nebenp ettelicBeHitmee|ttrp/€alt; pitepnen enbe anber lt;©fftcieven / met t'famen eentgOe gonbevt göemtpne ^olbaten/ bie alle in enbe bunten fio;cnburgb lt;» be Uepjoop-enbe «©afl-gupfcn gßeiept/enbe albaer ggent* teert fijngöetoo^ben.
lt;©nber bc gbebangbenp toaren Uconbarb ^o^fien foon/^merael ober ’t «©efegut (botb bat en 10 niet bp ben ^tutben gbefebiet/maer alp bp ban ben J^onintS met Doetbolcb op een anber t^ojle of Watbte gbetommanbeert toiert ) ben (©berften ©ritbanb / 2. lt;®berffe Uiiptenanten/ enbe eenigbe anber ©fficieren enbegbemepne ^olbaten,
3tenbe ƒ rieblanbfcbc enbe 25epcrfcbe ;pbe fijnomgbebonitn / lt;J5raef 3acob ƒuggber/ «©berjlc (bie bc^Uietbftbe na bat bp geqtietft toap/ nocb lebenbitb bin^en/enbe nae jSojnlt; bettb b/arbten / albaer bpboo; fijn epnbe upt toatfi/ bat be ƒ tieblanbcr gberefolbeert map franbt te bouben) ben '©bergen 21;löeb?anöinp/ ben ©berfren ©on »ariabe ©araffanebenp notb 2» anber ©berfle/ enbe nae bat begeban« gbenp fepben/inbe 60, boogbe enbe laegbe ©^ fineren/ enbe tue! 2000. gbemeene polbaren, ©otb bobben fp b’ie ©ambelp berloojen/enbe een groot gbetal boleb gbequetb/ baet nebenp ootfe Pele gbebangben.
Wen J^ertogbe ban ^ricbUmbt / alp ooeß ï^ertotb ©trnitarb ban Wepmar/ toerben be Weetben onber btt Igf beurfeboten / oorb ben Sonineb aenben reebterenboet bpben groo# ten teen eenflucb banbe 501e aenbebitl beur een febote merb gbenomen.
We iïontnrb beeft nae bit treffen bem ron* tomme ƒ urtlj / tuffeben bic üebnitp enbe IBegnitp nebergbHaten/ enbe bet Uegber met ^tbanifen boo/fien.
Wen bolgbenben bagbbïoegbmetbenba* gbc / ip bet ftbermutferen ban eenigbe ttoup# pen te |3ccrbc enbe te Boete toeber aengbe* gatn / baer bp ban bieren bacr bek ten beek gbebangben enbe ten beek nebergbeboutoen 3bn.
©otb map ben Dertogbe ban j^neblanbt op batmaelbp nae gbebangben gbemojben/ gelgcb ban bc ^mcebftbe ban bie bp fieb beb* benbc trouppen / eene ban fijn lt;3agien geban* gben bregen/toekbe fepbe/ bat ben boojnoem« bc tjertogb / albcrnatfl bacr bp in ’t Bofeb toaP gefeten/ enbe moefie bem retireren. Wie beeft bemboelangbP boe meer matbtitbbe# graben.
Wen bolgbenben bagb en ip baet niet gbc* bentb-meerbigbp meer gbepafleert/ tot bat bc Bonineb epnbelifb cen anbere ficfolutic nam/ enbe met fgn gantp Heger ban bacr opb;arb/ baer ban mp bier na feggben milieu : Boo/t* aen milkn mp bcfc bepbc Hegberp alfoo bp malbanbcr cen tijbtlancb laeten liggbcn/ enbe ban baren gepaffeerben atbept in ’t bergangen treffen meberom refpireren enbe bcruftenla»
ten / enbe alp nu btvbalen mat bem aen anber 16 p. plactfcn befe tgbt ober beeft tocgbebiagben.
Wacr boben bebben mp gbemelt / op mat nrtigtig-mgfe bat ©apenbepm^taben berlaten beeft/ ïw»« m enbe met fgn onber-bcbbenbe bokb nae Ber* ben enbe üotbenburgb ip meeb getogen. Ban bacr ip bp beur bet Bmpnfmgebet Hanbt/ beur enbe op Beffen toe gbemarfbeert. 211P bie Beffifebe bie in Boleftmarfen enbe IBin* benlagben/ fukbrbemamen/ foo bebben ;p befcplaetfcgbcguiteert/ enbe bacr nacCaffet gberetireert/botb bebben bieBapenbepinfrijt ban bie tot Bolcbmarfcn Peel Bagagte gbc* bregben. Bapenbepm beeft bacrop befe plact* ft ingbenomen enbe befct/ enbe ooth Wicngel* burgb/ Witfenbupfen/3tllcnbo?p enbe ©feb* megc in Beffen onber fgn gbemelt gbebjaebt/ enbe bie baer in gbekgbene Beffifebe befettin* gbc gbebangben gbenomen.
Ban bacr ip bp op bet ©prbBbelbt gegatn/ bet B«PP Buflenbergb/ Bepligbtn Rabt enbe Wuberflabt albact met actooit ingbenomen/ enbe bic Beffifebe polbaren gbebangben/ fijn mcejic bolcfe beeft bp acnbmIBerMfiroom gbebcelt/ ootb eenigbe om ©affel enbe in’t ©raefObap Walbccb gbelept. BPbaööeott bit mael fijn gbefiebtcop Witpnnghcn/ macr Bertogb ©coig ban Hupnenburgb enbe We» ncrael Baubiflen ber aen treebenp beroojfnee* ten / bat bp fgn boogiemen beranberen / enbe bem tegben bc Wefer nebermaert begbeben moefte. Bp babbc/ ’t ip maer/ alrecbe acnben Bact tot jBulhupfcnbiooöt enbe bicr/foo bt# k men befcp bebben Bonbe / Pooi fijn Krmabe begbeert / maer fp fijn bem mep nub te mille gbemomen.
iloitp te Poojen beeft cenige Beffifebe Bug* terbe cenenaenflagbop ©febmegben/ dillen» bo?p enbe Witfenbupfen gbemacebt : “Inbe cerftetmee/ beeft bP0beenc7 macr tot Wit* fenbupfen 6. ©ompaingien gbebonben / baet ban fp ober be 200. bebben nebergbf boumcu/ betefte met t’famen eenigbe ©ffuicrcn gljc* bangben gbenomen / enbe goeben piijp / bacr onber mcl4oo. pectben macten/berntegen en* be bupt gbemacebt.
Slnbcrp bebben bic Bopenbepmfebe bc mee* flc plactfcn bic 5p aenbe Werrn enbe anberp m Beffen innamen / pooi boren aftoebtuptgbe» plonbert/cnbe bie Bupten ober mater tot B0' melen gbeboert. ^p bebben oorb anberp oper al in Beffen qualitb gbcpanbclt / enbe nabien bc Wfebmegberp / bet grootc rantfoen met en bonben op b^engben/ tmee Baet3beercn / enbe cenenBurgbmecbcr met baer meeb gePoert/ bie bier nae tot ©pmbeeb een goebe tgbt gijr-bangben bebben gbefeten.
Wc Hupnenburgbftbc enbe eenitb Beffikb bokb/ bebben onbertuffeben ^tcmcrmalt bc# Icgbcrt/’t mekbe/’t ip maer/ bc ^apenbepmgt; febe boet onbeeftonben t’ ontfetten / macr tc bcrgcefti/mantbicHinblopfrbe Bupteryc/bie betontfet uptbocrenfouben/ boenfp aenbie* kn/metbcrliep ban cen ©ojnet/oorb inbe bon» bertbooben enbe eenigbe gbebaugbenp mebet te rugge gbeaagen fgn gbemo^ben : Wacrom fp bacr mebet op Bomden bebben gbement. ,
Bietop beeft ben 16.3unp bc Wraef ban |amp;apcnbcpm yr« ©ometten Bupteto bp ©ol/ banuw^' ober bc Wefet laten fetten/ baet toe bic ©racf eep«' ban Wtonßbclt met eenitb bokb gbeOagben/ fw»quot;^ enbe alfoo gbefamentlicb ben felben aPonOt na
Bjarbel
-ocr page 620-|
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87 ’^32. aSjiitamp;ÊlgeBomêtt. ©anbaerbicnnacgenocg fnelueeröifh Vooitgljcruclit / alfoobatfpbejs mojsS^njs bp î^olcBmacflcn 390 aenggeßo* men. ®efe ^tabt ßabben bte ïjeffiffbe bojtö te booten met attoo^t in jjacc gctoelt gOebufOt/ «nbe bic 4 aftretfeenbe ^apenßepmfeöe €om* paingien Üupter0/ be beerben in’t ©ribt af# gßenomen. »©Örititß nu bie ï|cffifcöc / bie 14. Cornet# ten flertk toaeren / get aenßomenbe ^apen# ßepmfeße ©oltb bernamen/foo gebben fp bie Beerben enbe ©agagie / ’t gßene in bet ßaefl boo?t te btengben luab / toeeß-gefcöaft / enbe 0nn op een booghte aen een ©ofleßagie bege# ben/ enbebp be aenßomile ßaerb bpanbtjs fuß bappet getocert. ^Detoßle fp nu inbet langbe bupienbeeenfulffien menießte te toeberflaen nietbennotßten/foo behüten fp epnbelitß te retireren / maer fijn beur eener lt;örarßt in ßet asofrß berßinbert gßebjojben/bat fp niet ßae# fließ boo?tßomen honben. ’t ÏDekbeban bet* oo^faeefite/ bat fp/’t iö Uiaer/ negßen €o?net# ten berlojen/ maer boeß baer bp niet bele meer ban 200 jDannen neber ßaeßten ; boeß fgn in befen lo.ßooge lt;©ffitieren/ alö Ôitmeefler en lt;Cojnet/neben0 bé ©berflen îLuptenant ^ee# Berefie/enbe Wel 2oo.gßemeene polbaren ge# bangßen gßebJo?ben. ©nber be booben 3gn oorß gelueeß/ 2. Ifeffifeße ßitmee)ler0 / enbe een lt;©rabe ban Witgenflepn / benebenjs notß ten anber (örabe. ®at obergßebleben boltß ßeeft ßem nae staffel gßeretireert / atßtet lae# tenbe nebenö bie berloun Co^netten notß bgf flurßen «©ßefeßut / enbe etn ©per-mo^tier. ©an be iamp;apenßepmftße 5gnber ootß beele ter plaetfen boobtgeflagßen. ^apenßepm isS ßier nae fgn ßupterge met fgn Ugf-tompaingie gßebolcßt/enbe ben 19. op IDarburgß getogßen. Sritoaer ßet ©oet-boltß op gene 3gbe banbe 1©efer upt ßet^ttft |amp;aterbojn enbe baer in’t ronbe bp ßem gcito# . men 5gn. IDaer op ßp toeberom ober be îWe# fer troeß/ enbe ßeeft ßem bp €alenbergß gße# legßert. lt;©nbertuffcßen ßebben be |0apenßepmfcße befettingße in bDuberßabt enbe i)eptgenßabt bie €pcßf3belbtfe boeren tot ßaer geßtegßen/ enbe naebien baer geen getoojben boltß in bie naeflaen «Sprßfsbelbtti aengrenfenbe plaetfen op bie tgbt bebonben bjerbt/met ßulpe bet feb be ©oeren / beel ©o?pen baer in’t ronbe upt# gßeplonbert / enbe ettriitße gantftß in bjanbt gßefteerßen /fonberlingße ßebben fp bat frßoo» ne ©oip Ammern / niet bette ban IBuIßup# fen/op biet plaetfen aengefleetßen : ©aet ban beel lieben enbe ßinberen jammerlitß in’t bper berbojben enbe ommequamen. ^aet io oot een partßpe ban biefelbe ôup# terO/ban bjeltkepber eenen Cptßßbtlbtfrßen ©oer atßtet ßem op ßet©eertßabbc/opbe ^up^ingfeße Uanbtpalen geballen / 4. Jliul# ßupfiftße *©ojpen upt-gßeplonbert/ beerben enbe ©ee mebe toetß-geboert / enbe naemaelo boo| bat ^toart3burgßffße ^lot ^beleben celiomen/ ban atßtet baer in gßeb;ohen/ enbe ’t felbige betobett/ bau ber befettinge/ bie 15. mannen (lertßtoaren/11. boobt gßeflagßen/ enbe bie obetgebleben booblitfi gebjonbet ßeb# ben. »Den ^tebitßet fgn ’©orßtet enbe notß eenige anber 3,ontß-b?outoen met ßaer geno# men/ enbe anbetoqualitßmetßet©p3utoe- |
boltß 3gn omgegaen : ï?ier na bat ^lot gant; 1632. uptgeplonbert/alleo ingenagenenbe beurßou# toen/be ©aten ben bobem uptgßefmeten/enbe toel 60. filmen Wßno op be aerbe laeten upt-loopen. g^en l^ertotß ban Uunenburgß enbe lt;©e# netael ©aubiffen ßabben / alo Iamp;apenßepm o# ber be liefet toogß/in befen €alenbetgß bele# gßert/’t toeltBe be lt;©raef ban «©ronf^frit met 4.11 egt men ten ßem onbetflonbtte ontfetten/ maer ßp io ban be ^toeebtftße toeber te titg# gßegeflagßen gßetoojben/ met berlieo banf. €ompaingien polbaren /enbetoanneet baer niet een gßeb^ootfien bmggße be ^toeebtftßc berßinbert ßabbe/fo toare ben gantftßen ßoop geflagen getootben. W nu ben ©ertotß ban Uunenburgß enbe lt;©enetael ©aubiffen beo |0apenßepmero tue# berßomfl bernomen ßebben/ fo ßebben fp baer op be beleringeringße booj €alcnbergß berla# ten / enbe ßaer boltß bp l|ilbefßepm te fameu geboert/ enbeßunalbaet gelegßert. «©aer op ßeeft fulrBtbagelitßjc ftßetmutfelen baer in’t ronbe gegeben. ® é 29 SUung io ©apenßepm met fgn gant# ftße ïttmabe bp Calenbergß opgßebtoorltcn/ enbe fpnen toeßt ober ben jBaurit3bergß bp IJtibefßepni booibp gßenomen/ fgn boltß al# baer gßefet/ enbe atßt frutben «©ßefeßiit bp be läertße op ben ©ergß tegßen be ^tabt gße* biatßt/ en baer mebe bnemaribper inbe ftabt gßegeben. jDnet gßelgtß ßem upt bet ^tabz enbe upt ßet Uupnenbutgßftße enbe ©aubif* ftße Hegßet bjatfier gßeanttooojbtbierbt/en# be onber anberen eenigße Confiabelo nebeno fgn lt;15efeßut boojftßoten 3nn getuotben/ ootß anbeto een tompaingieüuptero bie be^toeet# ftßelOatßten mepnben t’oberrompelen/ten bcelenebergeßoubjen/ten beele gehangen/ en# be een €ojnet betobett getoojben io/ foo io ßp nae 4. uren belegeringße/ban bie ^tabt toeber opgeb^oorßen/enbe fgn mareßeringe na ßßo# tenburgß enbe «©ronauto toegßenomen/ borß fommitß boltß op Calenbergß gßetomman# beert/bie be felbe ©eflingerafeerben. «Den 2» gulg ßeeft ßem be ©apenßepmfrße ©berfle «©leen met loo.lßeerben/enbe 1 ço.jUiufquet# tierö bp tBabben-;ee beut begßeben/enbe notß bienfelben batßbie lt;J5atnifoenen oplBcpna/ bie ontrent ifo. flertß toaeren / met ßem nae Wolffcnbuttel gßenomen/ maer 16. ^tutßen op ßet ^npo laeten flaen/ enbe ßet ^ulber bat ßp niet mebe ßonbe nemen/ in ßet toaeter ber# fontßf. T0en (öenerael ©aubiffen ßeeft ßem/ ’t io toaet/fommige trouppen Äuptero Jia ge» fonben/maer bie fgn upt boofer toetß-togfin# ge/ een ßalfute te fpabe gefiomen. ’©en i^er# totß bau Uunenburgß ßeeft terflonbt nae ben Ißapenßepmftßen aftotßt/bie boo?f3. ©eflin# ge ingenomen enbe befet, ©en 3. ^uU) ßeeft ben ©berflen ©leenbe Wbepm ©arntfoenen in^teenbjufßootfiafgßeßaelt/ enbe ßeeft: baer op ben Ijertorß ban 3Lunen# æ^^MiH burgft befe ©eflingße ootß befettet. enbe alo bit geftßiebttoaO/ foo io I^apenßepmom €alenbetgß toeber opgeb?ootBennaebeWe# fertoe/ enbe bp|ßollmet begantfeße^rma# be baer ober gßetogßen / enbe foo boofto ßeeft ßpßemnaebenaßgngßetoenbet. ^gn#r# ^tlt;c£htlt; mabe beflonbt in 10. aegimenten te boete/en# be 9. te peetbe/ bie te boete toaten in alleo atßt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” ©anen/ enbe über ban bie beertieß/bgftitß en ©gf« toog tfeflitß |
8 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vetvoigh der
|
16 5 2. tfeflifö Soppen fteteft. t^an bic te peerbe/toa^ om noacj pter ban 6, of 8, ^tanbaerben/ enbe pber ban mjr«f„n ^1^'' w*’^ 3^4 40. enbe Ç0.beerben fierefe/enbe ontietten. jujjjKjjjjg ^fj^abc g^efcpat 10000. te boete/ enbe ;5oo te peerbe. JUacr bat beließ toap feer onbJiUitO/ enbe liepen belc banbe^ünnaebe toctljz enbe gaben boo?/ batfc toaeren beur get 35pipnfUJijcfitr Uanbt g^eboert gljebjojben/ ooeßaenberjs berregin^ enbetoeber martfle# ren moeten / enbe gabben boeg g^een gpelt bc= Bomen/ enbe men Inilbc fjaer nu norf) boo?btr lepbcn. g^erßalben uptb^eefebanmuptena# tic/bjert #apcnöepm gfjebluongcn/ get boltß tenmaent gOeltoteggeben. 311.0 bun ganbel bp 3|ilbefgepm/en met beo I^aptngcpmo op* bjeueß ober be Wefer gepafleert luap/ fo toocg get.Wpmetfege / «Crfurtifcge / €oburgl)ifc/ enbe Cpfitgenacgfcgc Uanbtboltß nae jfenU gupfen/met befc conjungeerbe gern cenirg ï^ef» fifeg boltß/onber ben lt;®bcrflen ®albJirg/cn-gt; bc Blepnen SHatob/inboojnemenben «Êptgfj« belbtfen2óocrcn/ enbe ^apcngcpinfcgebcfet# tingen gacr afHroopcn/ plonberen enbe mooj# bergen te berginberen. t^crtogi) lt;Ï5gelgch ban ber fclbigen moettoillc ßojtß lt;BEo?g ban gier na beur ben optoegt ban 5^cctogg ©eojg ban Uunenburgg en «6cncracl ^Baubilfen ta# btlTen tret; melitß bergropt fgn gebjojben. IWant bic fel# ^u^ï. „toe blaßen ben lagulg/nac bat|5apcngcpm «pcöfjbEit alrcbc ober bc ï©efcr met bc gantfege #rma# bc ( baeltßc çooo. te peerbe/ enbe 8. of 9000. te boete gereß geftgat toert ) ban Qilbenjepm op:»©c »öencracl BaubifTen martectbc mette Bupterge ober ^llebelb be Uepna op; bic bol# ggenbe ^ertogg lt;l5co?gg / enbe ben »©bergen Hoogupfen met get boetbolcB ober 23orßcl# gepm op be flineße gant/ namen alfoo te famé garen toegt na get l^o^genbom «©robbenga# gen/enboo^beroop lt;eptgf5bclt/cnbe beleger# ben albaer 5Dnbergabt. Wertogb 5^ctogle uu fultßcu plactfc banbe ^apen# ^cojs ton gcpmfcgcgcrtßfacbcgirgtbjasi/ootßcengcrt# ento æ 6® befettinge bact in latg/namelicfi ban Bpip^ birrcnderogt; nero Regiment 3 ço/ ban Gepnaegerp ûegi# torftäh?’“^ ’”®”^5°°^'’®’’Jrutgcnbcrgg0acgimcntzyo/ petnaot. jujj^ jj^j^ be nieubJ ggebjojben iSnetgten 200/ baer bp notg 400. iamp;cerben / onbcr ben ©ber# gen lt;©oltfcn / tocltfic notg baer toc ban ette# ließe bupfent refacUigge «Cpcgfbeltfe 25ocrcn agigentiegabbe: ^aerbpooeß bicbicrtßcn gtlfhen aenfien gabben/bat be äbjeebgge met apjoegeren / fitg baer toc gebben moeten gge# bgiptßcn laten : alp gabbe men ggemepnt get foube een langfame bclcgcringge afggeben/ in obergebinge/bjanneer bc Wall alggoon ggc# toonnen/ notg tugegen bc ^tabt enbe fultßcn Wal/ grote «©ratgt-putten enbe 25oomgaer# ben toaren / foube tergont een anber «©rargt/ een ßlcpne mal enbe een gertße mup? getoeeg xgn/ ’tboelcß alleobanben inliggenben lange gabbe fionnen ggebefenbeert toerben. JUaer get geeft bé ^bjeetfegen/ bic gacr geen moep» te notg arbepbt lieten ontfupjen/of get fegoon al op be uptterge gratgten gabbe moeten acn# Bomen/ get ggelurß bullen ontmoeten/ bat bc 19apengepmff ge alle befcnfionß-mibbclen lie# ten baren / ben 27 ^ulij cenen lt;amboct baer npt ggeft gitßt / enbe beggeerben te trartcren, t©aer op beo anberen baeggo banbe ^tneebt# gge «©gfclaero ingefonben bnerben; Wacr te# ggeno een jDajooj enbe een ûitmeeger upt# quant, 3110nubefc bic conditionestoatgooeg |
upgpanben/enbe men ebentoel bemertBte/bat 1652. gacr tenigen noobt tot bc tradation moeg ber# oogaetBen: footoerbtgaer cpnbclitB banbe ^bjeebtgge acngebupbet/ fp moegen fug op ggenabe enbe onggenabe ober-ggeben/ fouben fuitfip alleen bc gare te rugge ober-bjengen. t©aer op quant teggen abonbt een ï^apen# gepmgge fittmeeger upt bc gabt/ bic begeer# bc met groot fmeßen en bibben/ ïjarc ©otgl. lt;©cnab.enbc ben «©encraeltoilben bic l^apen# gepmgge «©gitiero in gacr befegnt nemen/ enbe biefelbe tegen bc polbaren mainteneren. Want biefelbe gacre ©gitiero ban bc malien gegooten/ tnbe begongen alrcebc ban ober ben Wal upt te roepen ; fp maren Mepferigg gge# meeg / enbe milbcn boogaen itoninggo mcr# ben: Wacrop ban bic trattaten albuo epnbitg# ben/ bat ben 27. beo mo|geno tmec üegimen# ten ban bc ^meebtgge m bc ^tabt toggen/bc «©gitiero enbe alle anberc/bic niet bienen mil# ben/ alle ggebanggen ggenomen / een ©ane te boete/ een lt;Io?net/ enbe ii.gucßcn «©eggut/ baer bp een goeben boogaebt acn ^jobianDe befiomen. Wacr beur ban ben l^apengepm# ggen metbinggen / loop enbe mongcr-plaet# fen in ben «Cpggjbclbt gcballen/nu ganigge# ließ geruincert io gemo^ben. ï^ict op gebben gun meer anbere baer in ’t «plt;6K ronbc gelegen plaetfcn / bic l^auengepm befet SS* ««rf aegter liet/obetgcggcben/baer bp ban beel re# {ntrin« 0'^ bclliggc ijoeren meeben neberggegaeßt/ gare niiwt* «Bo^pen in bzanbt ggegeetßen/ enbe alfoo ben moet ban in liegen enbe t©upjingen in te bal* len/ gacr tamdieß io benomen gemoiöen. t©en Wall enbe bic 2ßupten-mcrtficn om 1® über gabt / op bat niet fomttjto in toeßorn# giggetnbtmeberom ban bc teggenpartguen een roof-neg baer upt gemaeeßt metbé moeg# te/ liet ben lt;©enerael ©aubigen alleo ommee# pen enbe flitgten. 35« befcn gebben bc 25mpnfmgrBero bc# »gt;W» mglcbc Wolgcnbuttclfcgc befettinge gun cc# »w“ nigge gueßen ®ec gabben metg-geb^eben/op quart. ' galben meggc tugegen ’tbeotfs Wolgenbut# tel tn ber gab 25gtpnfmg£B/get «©02p Gup# mingen gertß begganfet/eenitg boltß baer in ggelcpbt/ op bat bc Wolgcnbuttelgge get af# groopen in beo gabto gebiebt berginbert/ en# bc fp alfoo op bc eene 5gbc gcblotqueert macre. ®ic boojnoembe befettingge/ mao ontrent looó. J®an te boete/120. tepeerbe / enbe 50. of 60. ® jagonners gertß. 31110 nu bc blotqueringe befer ©egingg/ op befcr rngfe een beggin ggemaerht mao / foo io oorB tergont baer op ï^ertog «©eojg ban ïtu# nenburgg / benebeno ben «©bergen Uoogup# fen met cenigg boltß baer boor gefiomen enbe bic blorqucringgc bolBomen in’t mertß gefet. ®ie^apcngcpmfcgc berfoegten eenraad baer beur te Bomen/ maec meeben mebec afggcöie# ben / enbe moegen baer-ober in «©obnegger tmec gutßen «©geftgut laten gaen. lt;©p bat# mad merben gacr JDuplpecrben bcur’t mater trappen/lam acn beboeten. jßibbdccmgle io ben «©eneracl löaubigcn met ben obcrigen boltBc/tot meltßc notg fom* migge l)cgtfrge/ötc notg in’t Uanbt blcben/ baer bp guamen/in Wcgpgalen gerutfit. 3(10 gp nu acn ben «Bommd-groom aenguam/foo io bic^apengepmfege befettingg in®oltß# margen/ met t’famen bc meege 35urgcro/öc# mglc fp migen mat fp booj ontroutot meer# malen |
' 7.'
|
Hiftorifche Chronîjcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 a ’ fgt; j 2. Malen «en be î^cfTifrfjc betotfen gabben / ente btfo jf öben get foube ban nu booztaen aen baer ÖÓcbJjoocbenbJerben /bjefb-ggcloopcn cube beur nOegacn. 59acr op beeft ben 45enetacl 25aubißcn bie ^cflfifcöe ^agtr-^oinpaingte bacc nac toe getommanbeett/toelcBe be ^tabt Mgenomen enbe ganfrb uptgeplonbert bebhê/ enbe bier nac corft ban liaffd / J^uptbfefierb enbe btergbeïptfet infintmenten af-gbebaelt/ bie idoo^ten enbe JBupjen baer niebeneberge? WP«n / enbe baer op bie ^tabt in bc aiftpen ï«tontoi öbelepbt. 'Aen bit p joreo hebben ben bie ban f‘'pnecrt. Warburg^ enbe anbei plaetfen gefrooten/firl) berüalben geacroinniobeert/enbe met ben ^öe^ nerael afgemaetfit. ^ie 10 nae fultfit beur get Äebter-^tift Ibaterboincp bie frebe Oaterbo’n (baer in be refre ber nieutu-bergaeberbe ^apenbepmftbc ^rmabe btaiS) toegöetogen/enbe biefelbe bele* gbert, «Daer ban mp tot (pner plaetfen btee« ber (eggen fallen. Ï)ier booten hebben bip aen fijn ooit ber# melbet/op bjatbJufebe^Otntbotd banCriet bp be j^eutralitcpt tehouben hem bcrBlaerbe/ enbe naebien bat in’t lanbt liggbcnbe ^paem (ehe örijghïS-boklï /bie inöebbenbeplaetfen niet fiatteren/ ooebbieboomaemile ïtanbto-ftanben tot (uitben i^eutrautept niet berftaen toilben/ljem in bes iiïonintp ban Djanrhrijer be(therm ghegheben. wÂÎ liebens befeö (oo heeft ï)acre WaieQ. in «wtonml’ ©jantamp;rgt6 op hem gheaomen/ be^çaen# (chcuptftetCheurbojtïenboinupt tebniben/ fwÄ^B ’”®® Hiltbp öenCheurboïlï totberin terup# ^fttisue# Men/ enbe hem booitaen bp ghemfle befittin# ’’^ gbe te mainteneren. i)ierop geeft bie felbe/ Be ©e|lingge «ïeteabtetfrena/ (in ’t ggemeen jc«fhb)ptï l^ermenftepn genaemt) ’ttoeltfee alleen in get »ÄftS? egeurbo^genbombanbe^paenftgenotg niet $W)t ben enbiasaenggeborgten/btnj^ranfopfcninge# ffmfapfen rupmet. 'i'f“ptnt. ^aitfit geeft be meefïc perpieritept onbtr ben (ïTatgoliftgen in bie felbe liant- grebe be# (et tgbt beroorfacfltet / enbe is (uitben inrup# mingge in ’tbeginber maent jUepe bes moj# Ïlgens tuffegen 6. en y.uren/met r 000. ƒ tan# op(en ggeggiet. ^cfc fijn tot 25ingen te (tgcgt; pe ggegaen/ enbe ben aggn af tot nae 25afge# tatg ober nae ILojrg ggebaren/albacr fp ober# natgt gebben/enbebes bolggenben baeggs fijn fp te lanbe op fRontebaur mbe alfoo boort op l^ermengepnggebomen. ^c €geurboïg ben tgbt gaerer aenbomge mei metenbe / ggelg tb onber gun befloten bias/ bic geeft te boren ben lt;t5oubetneur anbcrfbiaerts genen beggitbt/ maer gier nac ben boogggen »©gitiers enbe polbaren / bie gp niet ab föhnt: te commanbe# ren gabbe/ bebjplc 3p ben €apitul fo Mei/ als gern met biengen bpggelcnt / toacren aengge# melbt/ gp quant te bcmeinert / bat bc ^pacn# gge cenen aenflaeg op bie €obclcntfc Brugge gabben/ enbe albaec par force pagcccntoilben/ enbe alfoo ben meegenbeel ban ’t lt;J5acnifoen albaer genen tommanbeerbe ben ^paenggen tebjccren : bie obeciggebjcpnigge geeft gp au# bers met berfettingge ber gutfeen enbe anbte faeeben ggebigrageert/bat bc ƒ ranfonfen fon# ber toebergant baer in ggeroegten. Wat boor een berggritfeen fultfer niet alleen tot €obc# lents/ maer ootfi tot Itculcn beroo?faetfite/ en is niet upt te fprecrltcn / enbe Werbe baer ober ben Cgcurbojg ban lt;rtcr aen Den Catgoli# |
ftgen plaetfen / quact naeggefpioSen : Jöaer 163 2» gp geeft nac bit becloop aen €0eur jöents en# bc dlculcn ggeftOjeben/ enbe gern ober be fuit» fie enbe ober tggenc gepageertWas/op ’t bef# tcbcrontfcgulbitgt/ met bermelbcn/ bat be itepfer/ De iîoninrli in ^Weben/Bjaneftrqrfe enbe ^paingim gabben nae bic (clbc Begin# gge ggegacn / enbe Waerc te (Waeg ggeweeg/ gilrhr boor gern felben te bcgouben/beWplc gp met ben €apitul fclbe in oncemegept W is ge# roegt/gebbe alfoo upt bclc onggcleggcntgeben get minge berhiefen moeten. TDcWplc nu bic gab €obclents met ^pain# «obfinta gaerben befet Werbe/ fo faggen befe bepbepar# uiecamp;t san tgijen mal6anbcr qualuhcn aen / en fn en giel# $Lf,Ä benggeengoebe nabcurggap metmaiganbe# enae rage# ren / maer begroeteben bithmacl mal6anber nomen» met get grobe ggeggut. Ber go lu en traben ennbclitß bc ^Weebgge/ beWple be ƒ ranfop# fen tcnlaetgcnbcn ^paingaerts tefwarb Wa# cen/onbertugegen upt/ cn togen ben 13 31u’W ban iUentS / enbe grepen CobclcntS met een erngigge bcleggecinggc aen. *De ^yacngge Weerben gun in ’t ceege Dapper / maer nabien fp faggen bat bc ^Weebtgge gen goe langhs goc naerber op ben gals quamen / enbe fp gacr niet langgbup?ifg teggen fuitb ggeWclt hou# benopgouben/ foabcgongcnfpbenai.giulp te parlementeren : ^iwaernofg opbcnglbcn barg get ^efoojt geflotê Wert/enbe bc ^pain» gaerts nac Mgggs-ggebjupeb / met gub enpatg/ benebensgaer ggeWetr/upt/ enbe gier en teggens Die ^WeeDgge Dact in ggeto# Qgen 3gn» j!5ac fulrßen beroberingegebben öc ^pacn# feootb JRoutebaur/ Buggers/ Ramergepn/' Itoongcpn/ïaucfh'cnDc anber baer in’t ron» De ggclcggcnc plaetfen bcrlatcn. gjnfggelgtamp;v is ober bic booffepbe beroberinge ggeen blepn bergggtgen inbe Bculggc ï.anbcn ontgacn/ bergalben onbet anberen De Bgeiirborg ban Beulén met be bege faeeßen gern ban Bon nae Beulen begaf. Bobclcnts is namacls/ na bat fp bc ^Weeb# gge een goct rantfoen betaclt gabbé/ben ƒ ran# (opfen/ bic get met 432. JUan befetteben / al# (ooootg^bcr-Wtfelcnbc^oppatt/ ingge# rupmt ggeWorben. iSae bat Bobelcnts in Defer ggegaltcbcro# bert Was/fo iSöc^WectggcBcltmacrggaltfi Sr^gb BugabuS Roo;n ( bie bc Moninrh korts te Uiert VanOe booten upt^rancßcnlant na ben ßggngroom ,f;''’I7rr^ afggcbeccDitgt gabbe ) boor get bage Rups Bragenburgg bp Creutbagg / aenbe IBogl (bp Welf he plaetfe be^paenfege tot gier toe berggepben malen Wacren obetgeßornen) ge# toggen j bat gibt bdeggert enbe gettß befego» ten / ootß met ten brege aenbe BuptenWere# fien een goet begin ggentactßt. Rae bat nu bic baer in legggcnbe ^pain# gaerben gaeren Bapiteun bemereßte / Dat gp/ Wanneer bc gopn foubcacngatn / ben bogen gantß gatn motgte / foo en geeft gp niet bed bebentb-tgbt ggenomen / maer geeft begeert te parlementeren. Wacrop Dan get uittoog gefloten/ enbe gern Den aftorgt op Den lo.^u# lp/ nebens fgn onbergebbenbe ^olbaten/ met fatb en parß tenemen/beWilliggt ggeWorbeu. We ^Weebgge btquamen alfoo Deur befe ber» obecingge tenen Ras ban groote impogantie/ bacrop men gern teggen ten tamclitbc maegt ten goebe tgbt gouben ban. 3tnbcrs bp big# M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;term# |
|
Vervolgh der 90 1652. teringgebepboozractptoertbacrcenmatdicB ggetal piobianbe cnbc3lmmonitieggebon* ben. ïtirebbeta nbsp;nbsp;itoitp booï bc toinninge ban’t Crturbagg» luccbt Böe* ftge ^lot / foo iP bc Rabt teegbergg op ben 0onbf5rurB/ bctoglc gacr bc 5gt;pacnfcgt altgt bacr in gabben opggegouben / enbe op bat al* RiltBr nict meer ggebeuren joube/ ggebemam tdeert / enbc bic jUiicren en Wallen baccom tocrben ter ncberggetooipcn. ©M iiciK »©p befe tgöt fgn bac üegiinenten/ alp bcp terg ht^Bf* lt;©raeben ban ^jontamp;gojR cen Regiment te oaöereï hc Peerbe/ bcn lt;®bcrRcn jßibberniegtp cen tic* ft «ßath giment te boetc/botg get mecRebed notg fon* ber getoeer/bicin’t €gcucboiRcnbom Criée/ bcn giulpfcgcn Hanben/enbe »©raefftgap ban ber jUarrB ban bc lt;ïtatgolifcgc Higa tot bc* fention/ bc Rabt lt;£obclcnp enbc anber plaetfen in’t »egeuebozRenbom Crier ggetoozben ge* toozben/ ban toegcn gepaffeerbe berganbdin* gge albacr / beur bat Hutfcnburgcclanbt ober JUet5 beur Hotcingen enbe bp Kepferfgerrg/ beur enbe acn’t ggebeeggte ban €lf3aten/ aen ggcBomen / enbc gacr met ben ouben / ontrent €olmat/ ^tgletRabt/ enbc fultBer plaetfen liggenbe -Kepferfegen boltBc getonjungtert. fieoferfdje ®icr op geeft bc lt;©raef ban jUontc Cutulp SÄiS“ ^^” ^watÖfT-ttteeRccaen be Rabt ^teaef burg (lurtttiec in ggefonben/ cube bp ben fdben om quartier op öctstcaef# gave ï^eerfrgappgen enbc »Doppen/ ggenaernt omMap/ pare/ WaRdgepm/ jParlcngcpm enbc Wet* pijc. tocpler/alpoocBinberJBartBjêatoetpmun* Rcr laten acnfoecBen. Wf nu tod fulcB beggeeren Blaer upt toerbt af-ggeRaggen / gebben notgtanp bcp niet-tc-minbee gier nae bc itepferfe tot JUarltngcpm enbe anberfintp meer/ in ber ^traefbireggcrp 5^ccrftgappgc met getodt quartier gemaerSt/ mbebe gnUioonbcrö beel berbnet enbe ongc* matb aengebacn» ï?acr intentie toap cen 3tr* mabe ban 20000. JBannen op tc rtegten/enbe bic JDonRerplactp in »dfiatcn te gebben. 2Kn’t begin ban ■?tuguRi/gecft bcp itepferp SDiictcnbur WberRe »©Ra/bpben WcabebanJUonte Cu* eticr latibt/ tulp/anbermacl cen ^mpzeffa op get jDareB’ oraefftha^o’ 5i»efft0a#35abcn/ Wourlacg/ enbe bat ï^er* ©ourtdc!,. toegbom Wurtenbergg in’t tocreB tc rifgten/ enbe alfo biefdbe be bolle rtRe tc geben bp gem onberRacn. Cot bien cpnbe gp tod met 2$. Compaingienülupterp/enbc cttclitBc bupfent iSannen te ®oetc/ bcn ügijn genen getogen/ enbc onboozfienp op Wourlacg bacr rontom* me iP acnggeBomen/ enbe gier nae op ©zetten booztggetutBt/ enbc bie baer-in-gdegene 200. ^boeebtfege gebtoongen in garen bieuRte Bo* men/ get RcbeBcn gantRg uptggeplonbctt/ bc Ibooztenbecfazanbtenbc bc JUupicn ten bede nebec-ggetoozpen/ enbc negen ^berfoonen ban ben üaebt met gacr na ©zuffd gebanggen ge* boert. 311p nu Bare BoiRl. Wenab. ïjertotg ^u* liup ban Wurtenbergg met tod 8000. Man* nen ggetoozben enbe ®ptRgot-bolfB ober bcn Itnibip onbeefienp boozt maccgecrbc/enbc bic akepferfege beur gct MartBgcaefftgap nae* bolggbc/ foo geeft bclt;0raeff Monte Cutulp gem nat Uintlingcn ggetoenbet : enbe bctoglc bie baer in gdeggen®ptfcgot enbc ©urggerp gacr baer teggenp Reiben/ foo 51)11 bc Gupterp ban gacr tdeerben afggcRcgen/bie © IctBe met ggetodötbeBlommcn/ tod 300. perfoonen ter neber gegoutoen/allep uptgcplonbert/gier nae |
ncng9cjîccfBen critic afghcbianöt/ alfoo batter 1632. mact D:ic ofte tuer (lupfen fraenöc blebe«. lUojtjS te booten tjabbe be î^epbelbergOfeôc ^tabt-fjouber l^cnrirlj ban jlîettcmicfi bet Ilebeamp;cn Wifeloeô/cnbc baer toc nict alleen fp* net in bec frabt Çcpbclbcrgb-liggbenbc befet» tinge/ tnaec ootb bic 45arnifoenen in iamp;blipp buigl) of ?nôcnlKPin / bat tôt (jet Bifboin épiero bef|oo|bt / enbc ben €l)curbofft ban -Crier aengôcfroojitl) bjab/gDebjuprbet/ enbc bebîtjle öenx bat bolcb intbooifcpbc Wifelotl) tôt tegôcn|lanbt refolbeerbe / befclbc feer (jart toegljefct. lt;*cr nu bit toefen begOonRe/ fooßabbe bie «iipabna i)ertoogb ban î©urtcnbergli tpbingbe / ban lt;9»?quot; •»« ’tghenebe iicpfcrffheboojliabôcn: Dcrbalbcn Ijp filler ben ©clbtnxaerfcftaleb ^oojn te ben* lanu/ mec ncngafcnbcfiemoin ôaeRige Ijulue acnrien/ bctocltamp;e ootb alfoo terRout / oin fiileb guact booj te tonicn/bcncbcno ben öfinngraef ©t^ töo ÏLobetogtb / met een Rertbc üiipterpc en ©oetbolt banbc iaOguRRc quartieren fjeni op inaccbtc / inctöetboctbolfb na lt;©ppcn0epin cnbcWopn.6 toe matrOecrbe/iuact bic Êiipte» rpc ober be ^tbipbjuggbe bp jDentö/ op bic anber fijbc beö fiDijnji liet opgacn. »Doen nu bit Doctbolfb tot Wonnö / in ^rfjepen toasi obergefet/ foo Beeft tip fijnen tot^tna be jget# berRrooin toe genomen/ enbe ben 1 e. 3lluguRi bp .fDanBepm aengcbonien.Stlbacr gp mepn* bctcranipcrcncnbc foo langue te berbepben/ tot op bc BepferRBe inatljt enbc boomemen/ fo tod ootb toat ben iiertog ban Wartenberg met 5011 boltb enbe alfulcbe trouppen / bic Rp Ren te guipe boo;acn gabbe geftgitbt/gemop gielbe/ retgten becitgte berbrijgen morgte. lt;©nber befen bebomt gp tgbingge/ batbc iiepfcrfelie 25;cttcn gabben ingenomen / enbe boojber boo? Wifdotg ggerutbet / enbe bene^» benp beïamp;gilipfburgfcgcenbc ï^cpbelbcrgfcge «©arntfoentn ber felbe plactfcn/bacr in ban bê jUiartgracf cen €ompaingic tc l^crbc /enbe cttclitBc ©jagonnerp laggen/ met Dier tocr* pen enbe anber Rgieten gart benautot/ oor al* reebebfie gupfen in b^ant ggebjaegt/foo geeft gp gein terRonbt met fijn bp-gcbbcnbeboltB opgemactBt/om fultBcn plactfc te ontfetten« Jüiiacr JU e term tg enbc Ha JUuplic(geltjrlï bc® elbtmacrftgalc gierna albcrccrR bemnm/ alleen met ben ï|cpbelbcrggftgcn »Darnifoene boo; ’t fdbe Rebefien lagg) na bat fp bp tgbtp ban fultBcn acntoegt bernamen/ gebbcn fp bc bdegcringe terRont gequiteert/ enbe gacr met grootcr gacR toeber nae ï^epbdbegg ggereti* reert / alfoo battee macr fommtgge banben boojtotgt banbc ^toeebtfrge betrapt jgn ge* toozben. WctoplcnuJUetcrnicg boo? fijnen aftorgt/ eer gp ban bcp ^toeetfegen ©dbmaerftgaicr acnbomRc pctp toiRe/ ban «®fla enbc JUontc Cutulp guipe begeerbe : Waer ben Cozpozacl nebenp 6. aupterp/op ber tc ruggerepfe/ban bc ^toeebfegegebangen fgn getoojben/ geeft bc ®dtmacrftgaltB liooin/ upt get fegigbcn bat bp bic felbe ggebonben toert/berRacn/ bat mecRbicgantfcge Uepferfege ßupteepe/ bcp anbecenbaegp/ bat ip ben 16. 3tuguRi / booï Wifdoeg bp jUetcrnicg Bomen foube. ^er# galben gp gem oocB terRont refolbeerbe/ befe getoenfegte gdegentgept toaer te nememCot fultBcn cpnbe gn na fultBcn, plactfc toe mar* tgeerbe / cenen fectBeten poR baR gegouben/ gern |
Hiftorifche ChrooiJeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o i
|
1632. Bem fïil gJjtBouben/ op batbc bpant ban gern ntetjs toeten mocôte/ cube alfoo bcATelben bet* toacOten. ^'Bferfthe t?icc cn tufftDen bequacmen bc ïïepfeEfeöc tafrbrnbp tgbinge/ batbeï^epbelbergBfeenbe|9Blt;bpf# ïtaln^'’’ öuegOfe dabben ïüifclorfj ingenomen/ maer lp toarentoeberom ban etteUrfee ^toeebtfeOe tcouppen baec tn gcblorqueect. lt;©an: op ban feer Ijaefl ©(fa enbe /Konfe €ucult / ben «©# berfien jS^ontbaUton/ enbe Ï0ifcbominetbe bedeflMpteric baec deené 5nn afgebeerbigt om teontfetten, j®aerbcfefijnin dater aentom* (Ic banbe ^totebfrde ßupterpe/ fonbcrlingde bc ö0ngraeffrde ßegimente/aenbe ïSofleda# gte onbocifidiö acngegrepen/ enbe na dlcpnc tegetoeer/ gcbcelt mbe bluedt gdedagen/ enbe tot op Jl^mgcinjcpm/a mijlen ban Wifelofd/ flercfi berbolgt gdetoo^ben. ^Dacr bp ban ben »©berjïen JDontbaHion/iKbeiiO fijnen ©ber# (ien K-uptenant/ cttclirbc iiitmccjleröcnöe ober bc 200. ^olbatcn / bic men opdctbclbt tclbc/gcblebé fijn/fonbee bc gene bic fp ban da» rc f^cerben gcloopcn/ efi darr in’t Äofrd ber* hropen dabben/jnacr bord albaer banben trob bic dacr na bol^e/ dact epnbe be6omcn/ ootS cen tamcltcamp; gdetal gdebangen/enbe alfoo befc gantfcdcönptcrpc/ bic in 1000 tod gdemon# teerbe jiUannen beflont/enbc ben mecflcnbcclb aäuraßietbgctoecfl jijn/ gantfeddiebgemi* neert getoojben. qBcurbefcï9ictojic en bid niet alleen dît jtepferftde boojnemen ban toegen bc opbied* tinge cener nientoe SUrmabc in «£lf3atcn/ baec ban top te booten gdefepbt dabben / in ben put/ maec het toerbe oord dier en tegeno filler Ken boojbccl tot Jtoningl. JBajejl.in^tocbcn bienjl / om nientoe JDonjlcc-plactflcn enbe toerbingen acn te (teilen/ ben ©dtmaerfcdalc aenbe danbt gdegdeben / gdcl0tamp; get effect gdt«ot8dfaem betoeeb. löant foo daeft lt;©ffa/ enbe Wontc Æunili/ biemetdace boojgacnbcbolcfi tclScerbccnbe te ©octe tot enbeom lt;©bccdupfcivenbe ßddn« dupfen gddegen/ bit onberdoopte gdepaffeer^ bc bemamen / debben fp met groot berfedjie# den in fncller dae(l nac iódilipf bured enbe al# bacr met allen boltfie dacr ober ben ßdö“ 00t # macedt« jfôaer bc ^toecbtfcdc©eltmacrffdaltd/ ib bcnbolgdcnbcn baclj/bat ib ben 17. ^ugufti/ met bc ^rmabc op ßdöndnpfen gdetogden. Want bttoijlc dp acnbc gdebangdene berffacn Beeft / bat bic boojnoembe ïtcpfcrlitBe lt;©enc# talen na bic fdbcplactfc eenen doopj^edupten efi ^edepen dabben/ in mepninge op ^pitrb cenen aendad) te boen /foo decft dP diet beur bic ban ^pierb bullen berfederen/ enbe te ge# lijed toe fien toillen / of mogddied noed eeni# gdc Mepfcrlitdc trouppen bp bc obeebaert te betrappen moedten fijn/bat gdetoiffdifd oord gdefediet enbe acnbc ^toeeb(tdc5pbc tod gdc# lucdt toacr gdetoeefr/ toanneer befe niet banbe gdepaffeerbe neberlaegdc foo daeft tpbingdc bedomen dabben / enbe bic oberbaert tot |0di# lipfburcö foo fnclbecrbitd dabben acngdeffd# let. Junabiiö nbsp;nbsp;Hierop decftbc©dbtmactftdalcd bodem amp;V’‘’h- beftoten/ ben iiduntopberbop temarederen/ ’» erwten «^t ïier fultden quartier bacr inbc asepferfede ‘‘mthoi. mafdt liedttoaflen enbe gcootcr toetbedonbe/ fied te impatroncren / bacr bp oord bic jBib# bel-jUartdgvacffrdapadaben (betoplcbic fed |
be /Rarrdgraef dem babdird in befen astrijgd 1632. mebe ingdemengdt / oord tot itintlingcn ben Wurtenbergiftden uptfrdottemeber leggen/ enbe fultden plactfc delpen afbjanben) in ton# tcibution fetten» Ï^icrop lp ben 18. “Jtugtifri bep mojgdenß «cpfetfrije bioegd/ bat JRcternirdtfrde boltd/upt fulrdc JJ^a^^ï ö'? ber (tabt^traffbuctdtoebedoojige plactfcn ^[%^quot;7' bacrdttgdclcgdcnfp/ onberfienp opgdebjo* mbe hoen den : 23p ben aftordt met toctdboeringdc ber Ï* amp;lt;■* I^ccrbcn enbeanber 53teren / oord beroobin# ^«i abnet gdc beier meubelen / maer infonberdepbt beur acn, afnemingeban’t gdetoecr/ben ^traefbtirgd» fen onberbanen/boben bic te boojenaengdeba» ne tribulatien/ bed beftoaerniffen op-gelept/ cnbcobcrfulcdrdaetcn toetd nac ï^agdenauto gdcnomen/albacr bep anbeten baegdP bc «©ra# bc ban jRonte iCttculi enbe «©(fa blurdtitO acnquamen/enbe ’t boojnoembe »etternifede boltd/ bic 1500 te boete/ enbe bic Ä^ourddoj# ffiftde enbe ßollingifcde ßHpterijc/bpbC4oo» (lerrdtotdem gdebootbert: Wacrop fpban te famen nac ^rdlet(lab/ €olmar/25,jpfird/ enbe bic in «Êlfjaten gddegdene plaetfeny bad) enbe natdt booft gedaeffet : »acr onber toe# gdc boodtrd gdedanbdt/enbe fonbcrlingde ber ;g»tabt ^traefburgd aengdcdootigdc / boben anberedatt gdebtongden/ booptemdird ben ©Icrden t©o?olfdtpm Hedged ato 14. bagen te boten met JRanenburgd gdefediet tp) met gdctoelt aengeballen / enbe met ben 3lntooon# berp alfoo gdcdanbclt/ bat det oord openbacre bpanbenniet argder dabben mogden maden, «©delgtd ban oord te boojen ber ffabt ^traef# bured betfedepben 23obcn nebergdetootpen/ op ben ^Boffen dacrc 25ttcben opgdedouben/ ben brijen toeboer meniedfinp toegefloten/ en# beanberpmettooojben enbebaben aHerdanbe fmaebdept toegdeboegdt/enbe bacr bcur/booi» nemditd bc gemepnc man/ niet toepnied ber# dittet enbe berbittert ip gdetootben» ginbien nu bc ^traefburgerp befe beftoatr- «snnaHnB niffenmet gdebult bcrb?agen in (labtge dope/ det fai na foo bed jarigdenboofdept bic gdc# ^»«nmw paffeert ip / dem obcrfulrp eenp beteren / foo gevenßmu domt cpnbelitd bteonbootficne beranberinge SS/Ä. in’t mibbcl/ bat be ïïoninglitdc^toccbtjfdt fnen ® Metnabe/ enbe bep ©eibtraacrfrdalcd l^ootnp €ommanbo/ dem bet ^tabtnaerbert/ ben ^ap Ober be ßddi'bwggc/ albaer infrantclird gefotdt/ oord cpnbelitd bedouben » «©p fulrr ip ben 11 befep/fabontp ten 8 urtp nebenp ßijngraef lt;©ttdo Kobetodt met ttoee «Comp.ßupterp tot ^traefburgd in gereben/ banben ^toeebfeden fiefibenten/gofia «©la# fem/ntbenp ber ftabp ©ebeputeerbe ontfangê enbe ingedadt/enbe notd ben felben about met ®o?(lelitdc fdtefenten nac gdetooondept ber ^tabt/alp Wijn/ ï^abcr/®iffcden enbe bier# gelijtden bereert getootben. g^en bolgdcnben bard iP ben boottordt ber ^toectfede 3»lrmabc in bue bupfcnt Gupterp/ alp 12. Compaingien bep ©berffen ßdön# graben/ y. «îompaingicn bep Ober (ten gf3# lerp/ 4 €ompaingien bep ©ber(ten Xillartp/ cen «ölompaingic bep i)ccrcn ©encraelp/ 10. Compaingien bep ©ber(ïcn ^rtjabclitf3dp 3. €ompaingicti 33f3lcrp / 2. Compaingien lt;©?agonncrp/ nebenp eenen (iertden lt;rop en bed faagagic-toagenp ober ben^traefburgdi' ftden Gijn- enbe Rlpap na ©ber-©lfatcn ge#. martdeert / todrde fommigde «Comp. boet# M 2 boltd |
|
Vervolgh der 91 1632. toolfû met 2. ^tutfeen «öefcJjiit gebolg^tfgn. ®c ûiiptcrije i0 inter naegt niet berte ban ióenfelïicn / alb tot «Ceftepn / Stljtcrföepm/ J^agijerf öepnv 5^ipf gepm ende tier ‘®ojtcn aengütBojnen / gebben boo; be göcmelte »if* fcOonpelitbe î^cfl^ngf)c »enfetoen/ alle ©ee/ ong$eacl}tet fp(ïertBûaer uptfeijoten/ enöe eentge ter neber lepben/ban bet boepben toetO* gÖeb;eben / berrein’tronbe gbeftroopt/ enbe ftatelitBe |è?Dfcn gOemaerBt/ bebjple oen bek befcr plaetfen be g^nluoonbero upt b;cefe bc* feei onberfienen inbalb / alle0 achter lieten en* be baer ban bloben. ^tonjoben JBibbeler bJ ij le geeft bat ^Wtebfrge ï^oet» hirrtt ban bolcB / baer Ober ben 'Gberficn l)oubalb corn* ftufinohc' m^tnCicerbe/ ben pao ^tolgoben beleggert/cn* nomen. ' öc naë bat gern bic inlcgggcnbe befettingge op get nntterge te befenberen bcrBlaerbe / met ;. galbe €artoubjen begonnen te beffgieten/ en* bebatfelbe opbie togfe rontrinuecrlicB aen* ggebjeben/bat btcBocgtoeernigcn enbe ^n* beden/ nebenb be^oojten/ allebeutfcgotcn enbe berplettert toerben/ enbegern ggeen ^ob bact meer op bet »ojflbseetinggc geeft bet* ben lacttn fien/ macrop 5p begcerben tearco;* bacn. Jtiacv nabien ober alle bepbe fpben »ötj^ felactb ggeggeben luerben/ fo gebben fp gefti* gger alp te booten boeberom begonnen tefegie* ten. «Daer ober ben «©bergen ï^ubaltfcetber* toornt bjcrbt/ fgnen lt;©gfclacr bjebetombe* ggeerbe enbe be belcggcrbe geeft laeten toeten/ bat gp nu tot geen accoog meer bergaen toil* be / foubengaer baerom toeeren / foogoetfp Bonben. fßact alp gier op togf enbe Binberen om ggenaebe ggebeben gebben / foo geeft gp bie oberggebingge op ggenaebe enbe ongge* jiacbc aenggenomen : lt;©c «Duptfegen gacr in bieng beggeben/maerbe Italianen enbclDa= Ien/ betoplcfp onberbe^toeebtgge niet be* ggeerben te bienen / fgn nebeno ben «©bergen ïBargttneeget l)nno i^giliyo ban ^egou* toenburgg (bie gettommanbo baeringabbe) ggebantBelicB toeegggeboert getoo^ben. lt;©ie befettinge en toas met meer alp gonbert man nen gertB : ?tnbcrß geeftmen baer in ggebon* ben bier gufBen«©gcggut/ bic ban^pierp baer in gebjaegt toacren/tnbe y 0 bobbel Ïgt;aec* fien/ ban: ban cbcnggelgtB^o.upt '^piasi baer in ggeboer t fgn gehtoo;ben / macr tocp* nitg #mmonitic/ toclcBcb / foo get aen bc ge* noeggfamc befettingge niet ontbjoBen gabbe/ get noeg tod een tgbt lancB ggenoegg te boen foube ggeggebengebben/ toantget toap een tamdicBc bagc enbe tocerbact plactfc. ^wcbifti) ?^iccop lp ben «©bergen ^ubalb met ben ©oetüoich ^tocebtfegen ©octbolrBe in «©bet-«Elftalen ggetoggen / fgn martgeringge op iiaal enbe ten.’ ' ober bc aggnb|ugggc bp Ättaefburgg ggc* nomen/ enbe fonbatggp ben 26. ^ttgugi / bes mojggen# opbc .fßct5geranto gern ggdegert/ mact nne ttoccuren/ nac batter berggepben Wbiratien banben ï3clbt-p|cbiBcr0 ggebacn fgn/ get «©gebebt uptggeriegt enbe cenigge «©gccgclicBe Uieberen ggefonggen toerben/ toeber opgeb’oBen / en op jSeber- fiagengepm boo?tgccufBt/albaer gp ober naegte, t)p toas gertB inbe 6000 jDannen/ toatBcr bolcB/ban ^toeben/ 50uptggcn/ƒ ranfopfen en ^chot--ten/ gpboerbe met gein 12 gucBcn ©geftgut enbebecl»agagic. ^macnbacggis ben 27.2tugugi / geeft gp gem op ©ber-j^agengepm ggetoenbet ; enbe |
alpfulctir bic Itenfcrggc^olbatcn bic albaer 1632. laeggen / bcBent tocrbt / foo en gebben fp bien Uanbt-b;cbe niet langger bctroutoen toillen/ macr 5gn bp tgbte toctg-gdoopen. «©actop/ ’tip toacc/bc ©urgeep gacr begonben te toect* ren / macr alp fp ben emg faggen / foo 5gn g’ berattoibeert / enbe een fomme gclbtp beo; bc »janbtftgattingc betadt. 3n befen ipgetiS^tocebcfchcenbeïöurten* «efFenteg: burggfrficbolcB boo; ©genburgg geBomen/ ’ttoclcB bc ücpterffhcbcrlactcnhaböcn/ enbe get fclbc bdeggert. 113 a er op bic in ber ^tabt buraonhe een gilganbt begcerben om te atto^beren / get insfnonwn toclrB gacr betoillirgt tocrt. Jf)acr fp gebben een bebjoeg bact mebe gebjuptBt / enbe onbee* tugdjentod 300. Joannen te ©octc/ enbe 80. Bupterp ban »ipfarg Bomenbe/ inggdaten: ßae filler ben 28.'îtugugi/btc l^upfcn/ jDen* Icnp enbe anber ©ebontoen boo; bc gabt eenf* beelp nebergetoojpen enbe ten bede bcrb;anöt/ ootB onbertugegen gertB iiptbe gabt geftgo* tcn/alfoo bat fommige ban bc Wurtenbnrgi* fcgc/bacr onber ootB bic ©o;gditBe ^agher* mccgec toap/ bie fonitgbtP te nac aen bc gabt reebt/enbe gem in fultBy niet boogarg/ boobt bleef. 1^ict op 3gn ban tergonbt pjeparatien ggc* mactBt/ om bic ^tabtmet meerber crng aen te grgpen/ ootB get gene toat gepageert toap/ inbefgaeg ben^totetfrgen ©dtmacrftgalrB ©ugabup l)oo;n te Bennen gegeben / bie baer op met eenitg boltB enbe ©gefegut gem baer nac toe geeft begeben/ bie »degerbe ben retg* ten crng laten fien/ ben cergen ^eptemb;. cc* nigc ©ranatcn bact in ghetooepen / enbe met gutBen (baer mebe bie bdegerbe ebentod ootB niet gille toaren ) geftitg gefegoten. ©aer o* bet een groot geroep ban togben enbe Binberen ontgacn ip. “Jtlp nu op bic fclbc nargt bc ©clbt-macr* fcgaltB boojberp fommige galbe ©artoutoen/ op een ^igoolfcgoot togt boo;bic boo;nacm* ge gabtp |3oo;tc liet boeren/ foo gebben bc bc* Icggcrbc beggeert te accojberen. Slltoaer ban ben 2. ^eptemb;. fulrt begoten tocrbt/bat bc IKcpferftge ©amifocnenna ïirggp gcb?itpcB aftrctBcn fouben ; jDacr bcnbolggcnbcn batg geeft men met ber ^tabt/ enbe bic omliggen* bc plactfcn in get ftcutsingcr-bal begonnen te tracteren / toaet bp cpnbelitB begoten tocrbt/ bat ©genburgh 20000. g. tot rantfoen beta* Icn/enbc $00. man tot befettingge foube inne* men : ©nbe bctoglc fp fclbc cenigge plactfcn om bc ^tabt tot garer befenfie af-ggebjanbt enbe nebergctoo?pcn gabben / foo fouben fp bic fclbc boogaen opboutocn / macr Darer JBaj. in ^toeben alp©rf- enbe Ugf epgene ©nber* banen gulbiggen/ enbe gem batr boo; troutoc enbe bgentgoubieg 5gn/ met ben ©ebt te ber* ofaligcren. 'Sip bit alfoo ggcactojbeert tocrbt/ foo tocrbt be»urgcrfcgap gebifarmcert. Än* bcrp tocrt bact inbe ^tab ten tamdieBc boot* raebt aen i3:obianbe/a,nnnonit:e enbe ^tut* Benggebonben. ©cn ©If3atiffgen aibcl bcrBlaerbe gem op botmacl/ mecgenbed ^toeebtgg/ enbe boben fitg acn/benebenp get Üanbtggap tot contri* butte / namen oocB te famen be ^tracfburgi fege enbe ^anato-Uiegtenbergfege ©oipen/ ^totetfege ^aubegarben/fonber onbeeggept ber Religion aen ; albaer quarn ootfi bp beft ggcleggcntgcpbt enbe ggclutBicg pjogrep ber Ätotet* |
|
Hiftorifche Ghronijcke. ^ *5 j ^z. • ;Stocctfcgen/ tic jKiöbclcc-iiiarrïtgratffdjaj) 23atgt;en/tite ontrent boo/1 i.of 12. jaren öe iC^ buarliifföeaïrfgenatine ia ingerupmt getooj? ten / ineder aen öc JUarrbgrabenban ®our^ larfj. jßareBgraef löi^elm ban ^Saben/'Cbuar^ bifrïje ümen/toert ou tie tijötfjct töenEracU feftap aen ten ßl)ijn|lroom toeter opg^etta# gen : Welchen tan tie obergljefaleben Stepfer# fcfie trouppen/ tie fümtötta noeg te famen ?. ofte toel 4000. mannen fterch toaren/ taer op inte Steten ente l^eftnigen ingequartiert» |
95 Wp Bomen nu aen ’t g^ene toat We W^r- t ö ?^. bojflelicBe^atïjfifcamp;e Himate mitteler tgtt üfpferfroe geeft uptgcrtrljt. ®e BepferfeOe Rebben Ijacr Ä^S een tgtt lang acngeflelt/ alö of lp ten cijeur# s? buEiint' bojfl ban «êatOfen geen Icet meet toe boegen/ fcbap »wt maer^cm ente fijn Untertanen alle bjientt# fth^^ ftfiap te betoonen gefint toaren 5 gDelgcB tan ’ ® * oocB fontcrlingge tenJ^ertoeg ban ƒ netlant tot egger opentlicB liet nptroepen / tat gern niemant aente ^aegfifege Spanten ente lt;©n» tertanen bergrgpen ofte te ftlbe eenitg leet tot» boeggen foute. |
quot;Klfoo geeft get ooeft ggegouten «ï5on2Bah tga;ar tejßarratat/üepferlitfic lt;amp;tneratl m 25ogemen / tie oocB tenigge te famen gbcloo^ pene Oatolifcge ©oeren / tic in tat cïgeiir bojfientomliroopttn/ ernflelirbcntc bplgf ente lebenjs lïraffe berboten tic ^argfifege Uanten onggemole|ltcrt te lacten. JKacr tit 10 fonter ttogffel taerom gefegiet/tat te feep^ fetfege foegten ßaere ^heurf, Weurl. ban te Confeteration met ten JionintBin .^toeten
ente antee euangeliffgeWjfïen af te tret* Ben. maer tetople fp fagen tat ï^are Oeurf. g^eurk in tie ggebatte aefolutie bcHantitg bleef/ ente bauten ggemeenen euangelifcgcn toefen gcenöerlep togfe Bonte afggetogen toet» ten/ fo gebben fp get toeter begonnen taer fp’t te booten ggelactcn gatten.
gn fulcBcr ggeHalte tan op ten 6. giinp aepr«f(fie cttelitBc tupfent mannen üepferö bolcB/mct SJ.” gacc boerente 6. hlepne ^tueBen/ taer aen een
M 3 ptec
-ocr page 633-|
Vervolgh der 94 1532. pött tf.l^cerben/ enbe 6. groote ^tutamp;enz aen toekfie pöec 20. peeröm trorfien/ bmebenp 2. Weemojticren/ bed mcutoe auft-toaobenp cniic anber berenötfrbaupen / upt bee Rieften opgfiebjofien / enöe in lUufmtj ingb^aUen/ CM alöaec Uuben/^êittouto / ciwe «©ojlit5 tn-gbenomcn/cnbc begonnen gnaltcbte^anbc# len. lt;©nbcr befen beeft öeScutbojfl fijn ïtrijgf-bokb om «Djefben te famen geboert/ bet felbc gemonkert/enbe nac nootb^uft booifien/ ootS bic Compaingien bJcber betgeootet/ bad) «n# benatbtfece blptttb gbetoccfl tottet aUe0 in goebe ojbeninge tp gebiadjt gebjo?ben. jüae bat bp nu ben aengberoerben in-bal ber Benferfdje bemam/ foo beeft bp terfronbt et* tditb bokb in bie iaufnitj gecommanbeert/ bic etrUditB booj Uiibe / bact in ontrent 700. man Bepferfd) bokb lagben/ fijn gbebomen/ bat felbc befeboten/enbe bcbJjjle bic bacrin niet actojberen toilben / ip bd cpnbclic6 met frojs men berobert/ben mecjtenbccincbcrgbcbou# toen/ enbe bacr op boeber teruggbe nac 25am# bergb getogben. Uubentuttt nbsp;nbsp;®«®^ ?» 5Ön bc »epferfebe ben 24- 3iunij in lobagni Webtr gefeomen / bic 4gt;tabt bjeberbdegbert/ j nutiiwtt* enbe na mibbad) ten een up je met gbetodt in# «fnoimiu* öbenomen, ïDactoot6bdebanbe^afbfiftbc ’ nebcrgeboubicntoerbcn/inacrbertflcin Bepj ferp bicnfl bacr begbeben moeten. l|iecnac ip bic gantfebe ^tabt gbeplonbect/ bc 25urgcrp fecr beftbabiget/bet Boom rontom bc Atabt feer berbojben/ enbe alfo ip Silben binnen ben tgbt ban lo.bagbcn bjiemad belegert enbe in# genomen getoojben, «rnljcpml» «©CU lO. gillij ip bC CbtUtbOjfil. l^clbt# iKtkt boo? maerftbakb Ämbepmb/nac bat bet boojtacn ^ittauw» Q^jjg tQj jj^jj, reepten ï0dttotbt bcerbtgb ge# maeebt map/ 25aut3tn boojbp/op Suben ge# rutfict. 3CIP bic baer-in-liggbenbe Bepferfebe befettinge filler bcrnam/5ijn fn ban bacr bjcrb nac ^ittaubi gbeboeetBen. Wer op ben gt;nbsp;1. in ber nacht beï5elbt-mactfcbaltB’tboojf5. ^ittaubo belegberbe. «©eboijle nu bacr boben bc 20. tranen Bepferp bokB in latb / bie met ettclicBc Studien boojfien boaren/foo bebben fpben bapper gbetoeert/enbe eenen fltrcBcn uptbal gbebatn/ boel met 100. Jßannen ibt# tockBe/tip toacr/tod flout acn quamen/boeb epnbdieb beur bc ^atbfifebe toeber na binnen (^ejaegbt/enbe bebben bacr ^tbanffe nebenp •bc ©oojflabt betobert. q^acr ban bc ^atbfi# febt met bacr te gdijdic in be^oojte gebjon# gben 51)11. 25pbJclcBenfcbermutfclbeliep# terfcbeccnen ï^ooftman/ enbe tod i$o mannf bctlojcn : 55etoijlc fp nu op bc platen enbe in alle ftraten in flagb-ojbeningbe flonbcn/oocB be (0I)cfd)itt-gatcn tot bacr boojbed neberge# lacten babben / foo en 51)11 bie ^aebfifeb® nie/ boojber aengbebjongben/maer ben inbe boojlt; jraöt gbdogcert / enbe ben bolgbenbtn bagb bper in bc ^tabt gbetoojpen/bacr ban bpnac bc baltefrabt inbe affebengbcjlclbt ipgbe# toojben. /raiKheii# «©nber bit bccloop/3fjn 2 Bepferfebe ûegi# nein m sic meuten tot ontfet bier bp gbeBomen / maer bc Seffito ^aebfifebe bebben op bacr acn-^efet/tnbe lutröc m öc ben mcdlenbed bcrflropt/ alfo batter maer 5» «frcijcn st# €ompangicn inbe flabt quamen.l^arcmccfle 25agagic ip in ’t riet gtblebcn/ enbe bewarb# fifebe ten bede gbetoojben. 211p befe nu ban be lt;i5öcbangbene berjlon# |
ben / bat Tion 25altba5ar met cttelicBc öegi# 1632. menten upt 25obcmcn in acntotbt toap / om ^ittauto te ontfetten / foo 51)11 fp ban bacr op Uuben/ enbe boojber op ï^operftoerba gbe^ toceeben. lt;©nbcr bit berloop / ip be flabt ƒrantBen# fe«*«™*-Bcnflcpn in ^kfien / op berfebepben plactfcn ^iffitn «10 met bper acngbcfieedien getoojben / alfoo bat ooth ©tp# fp in feben upjen tgbp/tot op bet ^gt;lot/Bett# S^JJf Be enbe Debole /enbe afgbefonbert aebt gerin# r^uê gelept, gbe Wupfen/gantfeb tot affeben ip getoojben. ÏOannecr bc25urgberp baec«i5ocbtbluc0ten enbe bergen toilbcn/ befaben’t bc folbaten bacr benomcn/enbcbacr 51)11 oocB fommigbemen# feben gantfeb booj ’t bper omgeBomen. ^00 ip boojber op biefdbe tocBc bet flcbeficn ïDep# bauto bpbet J3eup inbjanbt gbcflectBcn gbe* toojben. fiae bat bet ^arbfifebe bolcB eenigbe bac# gen bp ijoperftoerba flillc gbdegben babben/ St^fim foo beeft bcï5elbtmaerfcbakamp; ‘mmbepmb oj# in. binantie gbegbeben/bat bem pbet folbact op f of 6 bagben pjobianberen foube. 2111p nu fukr gbeftbiebe/ foo ip 2llrnbepmb in grooter baefl opsÓebjoBcn / enbe in ^kfien op lt;êagan toe# gcmarcbtert/albacr bp ben 24 Siilp/ ben bol# gbenben batb tot ƒ rpbergb aenquam / enbe boojber ben 26 befer tegen abonbtbooj groot-lt;6logauto gbeBomen. bSacc banbepnaebtP ten 10 upjen biefdbe flabt op bjie plactfcn acn lt;0«^® ^ gbcbalknip gbetoojben. böaeropbe Bepfee# §^„«§,3(1» febe fep €ojnctten ßupterp enbe tbien Banen pfAettr* te boctc/bic flabt bcrlatcn/ ober bc ©ber in bc iwninu ^ebanp/enbe op ben Bom fieb begeben beb# ben / enbe alfoo bic ^atbfifebe fonber bcrlicp ban cenen Jßan / bie ^tabt in bacr gbctoelbt b jachten. Ctn Bepferfebe ®aenb jager beeft bem/ ’t ip toaec/ met 23 ^olbaten/bctoij'k bP noeb toatuptfldfocbt/ opbet^lotgberctt# reert/macr flrarr gtaccojbeert enbe bem ober# gÖegbeben.Bie flabt toerbtmeeftenbedp upt gbcplonbert/ 't toelcBc b’Bfficierp ben folba# ten nietberbieben Bonbcn. Kip bic flabt albup gctoonnen toap/fo toert ben lt;©berflcn BalcBflcpn ombeBepftrftbeZ alp fp bacr fomtijtp upt ben Bom en ^eban# fc toilbcn toeeb maccBcn/ booj te Bomen / met tod 1000 Beerben enbe SooBjagonnerpobet bc Bber gbetommanbeert. BbelgcB nu bic fdbeop bc anber fgbe tod bonbert Bepferfebe Bjagonnerp gbebangen Bregen/ foo trocB 0? ber fdber Uiberepe fgn folbaten acn/ fettebe bacr mebe op een Blooflcr/en betogk bie baec in mepben bet toacten Bepferfebe / foo nam bp ’t inne/ enbe banbt albacr flatelicBen buptZ aljs onber anberen 2800 febcpel Boojen/ beek 25aden ILjjntoacbt/ enbe flaetdieBc bingbenZ bie ben ©berfren Botfen tocquamen. Bnber befé bebbé bc^aebfifebe totBlogau met mufquetten/tip toacr/bapper op bcBoui geftboten/macc ban toegen bc ©ber/aen’t fel# bc geen batten babben:maer alp ben bolgenbé batb opben naemibbatb bie flucBcn gbeplant/ enbe bacr mebe op ben boojfebjeben Bom en* bc ^tbanffe flcrcB bper gbegbeben toerbt / foo maccBten bc Bepferfebe tcrflonbt baere 25aggagic enbe anbcrebnigbenbceröigb/u’ mepningbe bacr mebe boojtp te Huppen / maer alp fp bit bcmeccBten/ enbe bat ettelie# licB ^aegfifeb BoleB alreebc ober be ©öcr toaren/fo en toilbcn fpbtr factfien nietbetrou# toen/maer blcbcn inbe ftbanffen. Haf |
| t^HeneJiderij
Jérn/ebbeeg ^quot;^quot;^
'■entz.
BRANDS
^^Pavelbentd.
Franekfurt
am Jen Ode-
Orttraait.
EiilanJ
ja nutz
Seiain/iifz
Sc/fOftJa»'
Sto/mkr ^
‘ Ùanèt
J^ewabJat
Tere
Sprenler^
\ Tribel
^ikîttuc^t
'tt'eirfenl,
Sehlitu'U
‘Pentfen
Sn^tenb
Sr ra (tau'
ellen
'Prtmka
lenair
TAR5 .
jitmbur
ßra^ek^
PrtJ/onJ
O^'A'^r
SeitCeh i
Schilteb:
-- Xfil
SEPTEX'rKJO
Jiiemfl^iJ
^■aAeler^
^S troggen ~Kubef^
' Polken
Sif^ist'
J^tecx
Abeiü
àjbt^k/mr
1^ C'(’/lt;blH/a.
NOVA et accurata
palely
j^/ler/iefn^
QS/irzotb,,^, ( d -Ctomentg.
Melnidk
-LiUenne Jly'e/i-
Q Stee
Jlo/k/it/g
Jgt;airz^ Sebtwran
£^Sefitz
■^Uriun^en.b
licwieï^^
7~berme
Kuj^fèrbëry
fa,
Jhi/yke
5^^^ gt;■
'nitz
Scbn^zt^ t^JQbe^Ufa
Diennn ■J Seßae/a^a
^J Libea
Wdrj:(bt^i
Z^û/id'a^^^tr^^fU
Jfeu^kltH'
J^etu/t/Jt
^^e//af^y
'Ptirfhnftetn
Gotzbera
SUberbef^a
Gf^n/n
J^etzb.^
o Scbkrßbiaeii
■-jClt;
^^^^abe^i Prie/utz ® ^PeJieiraa ^
Pitr/MJ
Jgt;W^Mb
‘^Cbr/i/mt
Cxa/lan
:^iéJzecfif/7z
Arxe/eit//^_
^era/e/z
ierz: ^'Jéruetz
p^rba
ó i'beezute
^ Thebtütz^^ ^^0lp
Peterkiw
S£gt;r^
jfeinricbaue Gro
^ i^S^^ranebiß
'Fridbein® ru/ffJa
/ J^Meßm |
^‘'benberg
'Penafche
'^a^or ftn
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, PetroH'/tz.
bc^Jj/ébbam/zquot;quot;'!^'quot;
DamJliul^
Ja/efeba
Sii'tffa
^‘^•'»i^‘’rg 4, giebequot;^
■i^ Steruber
J^eae^
smzzM 4^
kel^^ ^^irtüz^ ßlcorgenbetg ^
^^ Saßneoueti^
Af^^hnitz
'RauJen ^
~ëJatTlOJteit^
^eutte»_ ^
lei
'PiïhoU'ttz ^
i^^iLjeheneck
ahl)or
’^ßloueitz
Jvltfehi
kifla
Sora
Strumen
Beretz
?.
^ilowit__- Ach.
'‘Tolujoßh
^nriin J^uagura È^ M 1 Ligouetté^
quot;Tleßa'
^^iwenk^ji
Sailor
, ^Paßkoir ©
antt
unkd
■tartarum-'
®Ta^
|
Hiftorifche Chronijckc. ’ *5 S 2. 5§Ae batmen nu onbertafTeBen / met op en Stelt met ^tneften te fpclcn / macr bacc mebe tot inbe mtbbte naeßt tontinueerbe/ fo ßebüen fp tnflanbirö om arroon gßeroepen / ’t toclc# nc ban cpnbelicU beWiUtrijt enbeóacr toegße# laten lO gDetoo^ben / bat fp met fatfi en paffe/ boeß metaeßtec te loeten ßaere 6, Cojnetten/ tnbe IO. lianen/ bencncnößetbübcn-geUjeec/ gßcltjefe ßet te boojen ooefe bcn ^aeßfifeßen banben Mepfevfen tot Pingße gßemaerfet ist gßebjojben/afgßctogßen/enbe ban bcn ©ber* flen lt;auben/nac i0ücr-^lefieii geconbopeect Oßebjojben Jß. ©EU ^tftofßt gßefeßiebe ben 18. ^ulp / beß mo?gßenöten lö. uren. gnbe ^eßantfen enbeben ©om bjeeben noeß gße# bonben ober bc 500. fcßcpcl JBccl/ çoo. feße# pel Boojn/ t^aber/ «6ßetflc/enbc ober bc 400 Smen Wgnb. l^ierop togen be ^aeßftfeße boof t op Uu# bcn/ enbebevkvegen btc fclbeplactfc niet klcn» nc moepte / enbe bcqitamcn onber anbere fonv migße Wagkenß/ met roobtenbe toit Haften gßclabcn/ cnbe ober be 7000. paer ^tßoenen/ btc/ ’t iß toaer/ booj bc Mepferfeße toegerießt toacren / maet nu bcn ^tocebfeßen feer tocl te Ä. paße fön gßefiomen. ‘ünöcr fulrfe berloop ßceft bcn »©berften ^«tbftfthP »aW«pn Sie ^eßanffe bp ^tepnauto / bic *quot;8ngt;omou aenbe ©bcr-buiggkc larß / bcn Bepferfeßen afgßenomen/ tocl 100. ban bic bacringßclc^ gßcn ^olbaten gßcbangßcn / enbe bc reße nc* bcigßcßatamp;t/ ooefe albacr cttclicfee ^eßepen met allcrlep itoem / ^fcr / Hßntoaeb / enbe anberß bclabcn/bic op 10000, ßßtfejcbaelbccß Bßefeßat toerben/ beSomen. (ößclnck nu bic ^tepnautofeße ^eßanfft met 4, €ompatngicn ^tagonnerß / eribe een Compaingie tSupterß feefet toaß/ foo ßceft Slrnßcpmb met bc gantfeße 3(lrmacbe fßnen tofßt op Hignitß genomen/enbe ben 30. gulp tot 45rof3bct6 albemacfl bp ber ôtab met be Snfantcege ßem gßclcgßect/ macr betsup* terne inbe naeße b^oipen ingßeguartiert / en» be aenben felbcn ï^ertoge/ optninge ber ^tabt begßcert / enbe opjeeßte bcrfelaringßc / toat*, Sw^®quot; toen fiefitot ßemteberfien ßabbe. îOaerop 'gt;octi)tiiem bic fclbc fuß rcfolbccrbc / €ßeitrbo:ficlKfec fthi®^‘’^’ ^euvlurßticßcpttot ^aeßfen enbe fßner 3tr* ' ® maeben b;icnbt te fijne / bic fclbc altooß fap te flacn / enbe ßaere bic ^tabt open te ßonben/ macr ßier tegßenß met ben Itcpfcrftßcn boo;# tacn ntetß ßebben te feßaffen. jàae befcn iß bc 15clbtmaetffßalc6 ben 2 3tugitßi / met ßet 10octbolcfe tot op 1000. jiBufquettierß enbe ettclitfec ^tuefeen met bcn »©CHCtacl löarßt# mct|îer/ tocber te rugge na lt;0rof3-‘©logauto gßetogßcn/ enbe nac bcficßtingßc beß taafTeß/ tot ^tepnauto bcn 4 3llugufli met be gantfeße öupterße / 6.ßalbc Jäartoutoen/ ß.Wtfeo# netten / 8. ^teenfntrken/ enbe bic bootnoem# bc 1000 j!l*ufquctticrß/bol6omcnban'tboo;f5 Hignitß afgßctogen/ enbe bau baec na tOolt^» nergß gßcmactßeert/ bcamp;tpfcrfrißctcouppcn bie baer in’t ronbe berftropt gßdegen ßabben/ cenßte ßupß tebefoeeßen. jBaec naebienbie fclbe geenen ftanbt en ßiclhcn/ enbe ßp bemam bat tot Hemberg bic gantfeße ücnferfeßcltr# maebe te famen gßcboert toerbe/ foo iß ßp toc» bet tcruggßcop lt;©rof3-lt;15logoutogßetügen/ om ßet 25;anbenburgßfcße enbe ^tocebtftße boltfe bat bp ßem feomen foube / te bertoatß# ten. |
95 2€lß bic ^aeßfifeße in befer gßcßalte tocber 16 ? 2. temggße gßetogßcn toacren / foo iß bic Ütp# ferfeße iSlrmabc onber 59on Ualtßafar/ «Ora# /stepnam» beban ^tßaumbureß/ gt;anfbelbt / ^fßaf# fÄtt gotß/ 3110/ enbe anber bergaberbe «rmaben/ öesepfeefquot; ontrent 2000. j^annen flertfe/ßun flrarfer op te^Me ben boetgßebolgßt/ eerßeliffi bet ftabt ^tcp# “«n naiitomctatcoojtingßcnomcn/ feiernacooefe“ ’ booj bic ^cßanjfc gßeruefeet/ enbcbctoplebc ^aeßfifeße baer inliggßenbcbcfcttingßc geen fecoutß toefeomen feoiibe/ cbengßclßffe beut 0# bergßebingße befeomen. t©itfucccßßecftbpbe €atßoliftßctot ßief» lautogcootc b;cugßbc bertoerfet / alfoobatfc ooefe baer ober fratckeßbanekcttccröen/ biet# ben/ enbe grootc b;cugßbc bertoeeßten en bicc-tepefeenen ßebben aengßerießt / enbe mepnben 5P ßabben’t alle getoonnen/maer bat blat ßceft ßem ßaeß gßetoenbet/ enbe omgßcfeeert. Want alßna innemingßcber ^tcpnauto# ^tocctrch/ ftßc^eßanffe/ bic Jtepferfeße gßcrefolfteert ^«^0/ toacren met be gantfeße Jtrniacöe nae lt;J5rof3- SSjiMtRh *J5logouta tetretfeen/ om albacr bc ^aeßfi# boich/ ccn# feße acn te grijpen / enbetocber upt ben lanbc i^®“^(’‘® !li®^Sl^®”^ f“ fquot;® onbertuffeßen bic ^toeebfeße ^logouiu. lt;©bcrße 'Hubalb/ met fßnen enbe ben ‘Cficur-Ä;anbcnburgßfen bolcfec ( todefee te famen 11 «Compaingten tebeerbe/ 12. «Hompaingien «Djagonnerß/enbe 4 Regimenten te boete toa# ren) aengßebomen / enbe ßacr met bc äaeßfi# feße gcconjungecrt. Wacrop 3p te famen boot bcn Äcpfccftßcn opb;eurk nac lt;J5rof3-lt;0lo# gauto/ totten fclbcn ben 18 3tugufri op ^tcp# nauto getogen / enbe ben bolgßcnben batß 011# trent be mibbaeß/ altcmacß baer bp gefeomen, b^e Äepferftßc ßebben ßun aenben (Baß op sepfeefcöe eenen 25etgßgßcp;tfentecct/mact'arnßcpmb «on^c ßceft ßem tegen 4 uren aenben about bacc ban gßcb;ebcn / enbe bien 25ecgß in fijn gßetodt ^ateftfehe gßeferegßen/ enbe ben Winöt enbe ^onne tot «»p^i^att fgn boojbed befeomen. ^acrop ßebben ßacr snwseiu bc aftepferfeße onbet ßacr ^eßanffe gßereti# teert/ ^acr bttople op batmad ßet ^ tocebt# feße en ^atßfifrße gefeßut geplant toert/ cn# bc batmen baer upt began te fpelcn/foo ßebben fpuptnemenbe grootc feßabe onber ßacr gßc# baen/ gßdßtfeban bie gßcbangßcne fepben/ ban eene feßote tot 10 enbe ixpetfooncn bc# feßabießt gßttoojben. Wocn nu Wnßcpirtb facß/bat bc Bepferfrße baer beut toatklcwunoebigk gkemaetfet toet» bcn / foo ßceft ßp 1000 jUufquetticrß op ßet ^tcbckcii laeten acnloopcn/bie ßet ooefe gduc# bieß berobert/enbebanbe akepferfeße toel 1000 JlSan tcrncbcr-gßelcpt/ boeß iß baer beut ßet flcbtfecn in bjanb.t gefiomen/enbe inbe affeßen gßdeptgßctoojben. ©ff nu tocl bic ©cttmacrfeßalrk ^mßepm fatß/ batbc akepfetfeße bol bjeefe enbe ber# fdiHCkcn toaren/ foo ßceft ßp boeß bebeneken gß^abt/ ombicii fdben aboiibt ßacr aente gtßpcn:bctoplc ßp cetfldicfe beut bne paffen/ baer niet nicer alß bne fjeerben te gelßtfe beur tomen bonben om te mogßcn pafferen : lt;en anbeten / bcn ©panbt een befeßanff Hegßer: ^enberben / batßp ban onber fßn^tutßcn enbe aSBiifquctticrß ßem begeben moefle / enbe epnbclifb ten bierben bc Sonne feßoon alrcc# bc aen’t onbergaen fiont. ©erßatoen om fult* btt oo;faetb toille ßp allcrßanbe confufion te betmßben / bcn aengtßp booj bitmad ober# gefidlet ßceft. Wen |
|
Vervolgh der 96 i Ö 3 2. ^cn bolnniben batO/ aïö ben 20. “Jiitguiïi/ gebben bc ^toeebtftöc enbe ^atßftfe be itep^ tetffOeöe^itÖ toegiKfet/ befdbeop een ïDoip ’t iuclcBe fp tot gaec boojbeel ingenomen pab-ben/gpebjeben ; t©nerbflnbcelbolf]cbanpcn boot bleef/ oorb paev onöevltonben beur be lt;0# bet te fuiemmen/maev toel 000, albaer betfo# pen 5ün » ®en 21 ?ïugufli/öeeftbe©elbtmaerfcöalc met ben ^arpfifrpen bolBe pem tegen ober be ^eganfe aen be «©bet gpelept/ om be Mepfer# fepe ben toeboet ban 25|efrelaubJ af te flupten/ enbe pet ferourO / ’t toelcBe alteebe in aentoept luati/ tebetpinbeten» bDen 22. fpn toebet parbe frpermittfelen boo? geballen/ bjeltamp;e continueerbe tot op ben 2?.enbe iö onber anberen op be Skepferfepe 5Ö* be ben «©bergen Uuptenant ^fpafgot3 gpe» blebcn. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»Den booinoemben 23. !ï(ugufli /pceft ben ©elbtmacrftpakB ^ternpepmb een ©niggpe aber be ©ber op ponte ^Jorhen begonnen te boubjen/in meeninge be Sepferfe bie ^tpan* fe ober be ©oer / betonie pet ^toeebtfepe ^atpfiftpe boet-bolfp fepoon een beftpanfi steger pabben / af te nemén / enbe alfban met be Hupterpe / nabp be ©ber te gaen tot boop beringpe/ op bat be bpanbt alfoo ingpefloten toerbe. jDaer bie felbê pceft bit boojnemé tg=gt; telitb gpeniertbt / befpalben pem onbetfiaen pceft bc opbonüJinge bet JHjugge te berpinbe* ren/enbe 10 inber naept tegen ober met groote maept acngpebaUen. jMaer bic ^bjeebtfepe ^arpfifepe pebben pem te tuggpegpcbicbcn/ enbe boel 200. Jßannen betflagen. ©acr ober , bc liepferfepe in bctfcp?ic6en en confuftc gc= toepten / enbe fiep begonfien ober bc Brugge te retireren, ’'^meicbe alp pet bc ©clOtmaet# ftpalcP merebte / pceft pp bic naept ober tiers fepepben tcouppen aen pact Heger gefonben/ bic felbe pebben pein cttclirPc trouppen Hups terp ; bie pact aio ben batp aenbjatP pen lieten) gpeangen/ bic pebben pacr aepter pet Hegper begeben / alüjaer norp eenigpé Compaingten jS^ufguettienei blaren.IHacrop bte ^bjeetftpe enbe ^arpfiftpc ©lagonncrs pet Heget peb ben acngpebaUen : ©aerban foopaep alles/ bjatopbefelbc fgbenotp banbe ©berbias/ in’t mater is geloopcn/ bie tparge niet gepou« ben/ enbeinbe800.berfopcnfpn. ©icinbc ^epanffe op bie anber jpoe pebben pacr norp .«■tocetftiie ^®' 3’ “*^®*’ gpetoeert / macr ten lactften pacr enbe ^arb über gpegpeben ; enbe pebben befcn batp bie fifcbe tets ^bjeebfepe enbe ^atpfifepe biel 490. gebans buithtmbc#®”^ öttoiw^n« ©pcIpcPnubic ©elbtinacts Bepfetfelje jtpaltB aimpepmb tpbingc teramp;rectp/ bat bc «ciiiaftetot jaenferftpe pare bluept op Brcdaubi namen/ ïiuiu ’'^’' foo is Pp norp ben fciben batp 2. mpltn boojt * aennaegcrntPt. ©ie^aepfiftpe ©bcrfteltlarPftcpn quam met ben boortorpt ecrpelirP bp jSienbomartb aen/ pp booiberbe ben Haebt albaer bupten bc ^tabttePomen/ enbe begeerbc banben felben batfepemgoctbJillicpbic poorten openen en guactict berftpaffen biilbé.©f fp pact nu tod toepgerben/ enbe om 2. bagen bebentP-tpbt acnpiclbcn/ foo en toert pacr boep niet een ure refppt toegpdaten / macr 4. frarPen ©eftput bic 3italfP|ïepm bppempabbe/ toctbcnpacr gpetoefen / bacr op fouben fp met jae of neen/ toat fp boen of laten toilben/ pacr ccfolbcrcn. ©oenfp nubenernjlfagpen/ pebben fppun |
gcactommobccrt/ enbe om IpbePBe inguattie» 1 lt;5 j 2/ ringpe gpebeben / met booHuenbingpc paerer booj penen lange uptgpe|lane beftoacrniffen/ enbe bcrberffeniffen/toacrop bacr y €ompain» gien toerben ingpelept : ©oth boojOer pet Re# bepen i^ant/ebengelgcB banben boojfj iialrP» Repningpenomen/ enbe met 3 Compaingien befet gpetoorben. ©en 26 3tuguRi/ iS be «Kepferftpe Wmae* bcbp Brenauto blurptirp acngpebomen/ pa»« re martperingpe nae bc langpc Bruggpe/ (bie ontrent een BuRen-Rpotc banbe Rabt latp) ingpenomen/enbe albaer tuRtpen bc ©ber en* bc ©plauto pacr Hegper nebergpefet / in een fult6boo?bcel/ bacr fp met toater/ morafep enbe boRtpagic gants omcingpelt enbe niet meer als ban eene fpbc Bonben acngpegrepen toerben. 3ten befe plactfc ruReben fp / ’tiS toacr/ pact felben tottentegpentoeete/ macr pactes blpbens en toas ootb niet langpc al# bacr / gpelgtB top ban tecRonbt feggpen toil# ©c Sepferftpe pabbenbp pacten retiraba ofte retrepte ban ben Bieflautocren befe nae# w t« bolgpenbe puntten begpeeren te toeten : eer#»^?»*' RelicB/ of fp bie Rabt bp be Mcpfctl : j!®ajeR. pouben toilben ofte niet ? lt;cn 2. ©f fp bie #rmabc met Idjobianbe/ enbe 36mmonitie boorfien toilben ? lt;cn 3 Wanneer bc ïtepfcrlitBe Strmaebe (gpelgtB pet een aenfien pabbe) poocp beangR oft benoobigpR toerbe / enbe gpcen Rant pou# ben Bonbe / of fp pacte rctirabc inbe Rabt peb# ben Bonbe ? ©en 4 ©f pacr een ©curtoeptbeur bc Rabt morpt beegont tocroen ? ©en ï©footBbicRabt/ toannccr5ppaec tettreren mocRen / op ben lamp;aRepcn met Rut# ben/ tegpen benbpanbtpacr feronberenenbe pun aRiRentie betopfen toilben. ï^icrop peeft pact be Burgperfepap/ op naebolgpcnbertogfe gpcrcfolbccrt : ©en eerRcn/toilbemen bp be itepf..fßa)cR. (gpelgtBmcn fcpulbigp toas ) pouben / leben enbe Rcrben. ©en 2. Brobianbe enbe 2(mmonitic boor ö«f«R“lt;L bc MepfcrlicBe Kmiabc/cn Bonbe men upt ber »'J^ Rabt niet te toegpe bjengperi/ toant ben Blep# nbsp;nbsp;j^ nen boorraet bicboorpanben is / pabbe men ftoenwï'^ boo? cenfulcBc bolcB-tgcBc Rabt felbe poocp- “* noobicp ban bocne. jUacr toanncer pen bc Bepf. MajeR. Strmaebe tegpen ben bpanbt beRanbitp toiRen/foube boep toatmen ontbe# ren conbe/ geftpaft toerben. ©en 3. ©ie retiraba inbe ^tabt/ en iS bet Burgerfepap niet ractfacm noep bocnlicB, ©en4.©en©cuttotpt beurbc Rabt / en is notp booj bc Burgpers/ notp boo; bc «r# mabe felbe/ toant fp mocRen ben bpanbt gpe# noeepfatm bc pant geben/ enbe bojRen in Rilt# Ber gpcRaltc pare ^tabt in biepootpRe peri# Beien niet fetten. ©tn y. ï)acr banbe toallcn met grobe Rut# Ben te feturcten / tot bat fp parcboegpelitBe retiraba nemen/ ofte bombers onttogeBen ton# ben / bebinbet bie Burgperfepap bed minbee boenlirB: pouben boepbebentben/toatboo? onpepl ber ^tabt bacr beur Bonbe toegeboegt toerben, bctoplc bc bpant aenbe ^tabt / notp toat bie felbe aengepoojt/niet fonberunrr ten# berct/ toilbebetpalbenbic Burgerfepap fiep aen pem oorb niet betgrgpen/ bed minber ten argRen |
|
Hiftorifche Chronijcke. ^ ö 3 2. wft«iooifacrfi gebett/ fionben get oorR noeg bp iupfeui. jDiijcfl.nocg bet 3^o^c«teptmet btranttocoibcn. Wacren cbcnüjcl tot be liep# feut Wmabc ten goebe ggenepegt/ Wanneer bic ^tabt banben üpanbt foube aengegrepen Werben / fp foubenfapbefl*eWen guipeenbefe» courptcticrWargtcn g ebben. lt;«ei Qn; lt;©bcc befe ilcfolutie fijn be ïicpfcrlifBc lt;©f# Sertît’’ fttierb niet Wepnitg ontroert ge Weeft: beWpIc ^-binigiit fp wn fulfil befugept niet bermoebet gabben. r^ öepfet« lisant be Dip-gecre ïtarcl tjanibal ban ^o# k to’2ï*ï ua/ gabbe uptbjufBelirB in be ^tepnauWfege fict8tS,g^;Stganffcbêiicpfctfcn ©berfrébefe Formaïia *• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gefrg’cbé, fo fp boot garé bpant niet beflant/ enbe fp bic Ärganfe berlacten cube gaer reti# reuen moegen/foubé fp gare retiraba nergenjS anberö geenen/ban op 25?cflauW neiné/Wilbe gcnbcrfcBcré/fobcbpantgacr nabolgé foube/ ten nunfre bic galbcWinabc inbc gab te bjen# gé/met be rege foubet fitg algan Wel feguBé. bacu op foube fp gouttlic gare rcBcning maamp;é. lt;©f nu Wel gteuentegenö bé^bergé^egaf# goto 3Ilo ^rgaumbergg enbe jDanfbelt/bat obftat gegouben / enbe gun niet inbeclbcn Bon# ntn bat fp met gacue galbe Kumabe/ (ja Wan# neer get fegoon norg een minber ggetal Ware) in bic ^tabt gelaten Werben fouben / bacrom ggeraben ijs/ bic retiraba na get geberggte tot op «statui acn te geilen/ metbcrmclbcn/ bat öenbpanbt albacrgunfoo gaeg ggeen fegabe Ban boen/ oorBacnbe geben en Wojgenbonv men/ niet bed effedueren foube Bonnen/ macr moege upt bjeefe bat gp ban aegteren acn# gegrepen Werben motgt/ boojberpiogrcö in geilen. jBacr befen goeben ract geeft bp ©on 25altgafar niets batten Willen/macr gp geeft op bes ban ©ona ggigbcno fcBeulirB betrou# Wet/ enbe bic anbere tot boonoegt op ©ïcf5# lauw obenebét. Wacrop bic marrgeringc en# be te ggclgcB be ruine/ als oorB bic ban ©ona onbergoopte ftgimp enbe finaet/ gcbolggt W/ gelgf B Wp nu na malBanbcr feggen willen, ^fpfttfuje jSa bat bic itepferggen als booj ggemdtz w^tw fitÖ i” ^^” boo|bcclige plaetfe / tugegen *gt;? «^ bc Ober enbe ©lauW ggeleggei't gabben/ foo bÄ’quot; ®^ quambc^Wccbtfrgc enbe ^argggge ©oot# nSp®”** toegt ber üuptcrie om Kiga / anbcrgalf mp# Ie banrgt;;ef5lauW acn/enbe als fp tgbingc Brc# gen/Wacr en goe bic Bepfeegge gig ggelcgert gabben/ begongen fpmet berggepbentrou# pen te retognogeeren / enbe reben tot op een lÂή 6®*'’* M*^ '^P 25?tf5lauW. ©der op quamen cc# wS*”* wqgf Compaingien «itrabatcn/uptgetBcp# fers îLeger/om met cttclifBe troupen te gger# mutferen / macr moegen cpnbclieB get ©clbt rupmen / boeg faiacgtcn fp fes ggebanggens met gaer acn ©’cglauW/ bic fp qualicB trat# teerben / neufen enbe oo;cn affnenben/ en gier na gelgcB bc gagn/argter bc beerben bonben/ enbe alfoo in gaerîLeger (Iccptcn.lgcrna gin# ggen meer ggcrmutglcn na bp ber gabt met ben €rabatcii omme/bacr bp fp tot acn bc ftab ggejaegt Werben/ enbe of5p Wel mepnben bic 25urggcrsbaertc oberreben/ bat fp gen met gare jDufquetten teggen be ^Weebtfege enbe ^argfigge bpgacn fonben / foo en Wilben fp noegtans fclbcbacr toe nictbeugaen. ©org ben fdben batg/’tWclcBe Was ben 27 SUigugi/ bes abonbtsten feS uren/ quam bic gantgge ^Weebgge enbe ^aegfifege 3trma# bc met »agagie / ©geggut enbe allen toebe# goot bp be ^tabt acn / ©le martgeerben feer |
9:^ gertB tot bat fp notg een galbe unie ban bes 16 ? 2 BepferS Heger W iré/ boen gelbe fieg bedelt# macrggalcB «rngepm in flagg-oweningge/ gp plantebc bic ^tutfien / enbe begonge bact mebe gantfeg erngditB op get Bepfers Heger te fpden/gp fommanbeerbéoofB ontrent 1000 Jl'ïnfqucttierS baer nac toe / om befelbe eben# ggdijrb aen te guppen. IDacr obcu ban onber be Bepfergge een nieuWe tonfuge ontgonbt/ bat bic Bagagieggcnomcn/ öicfBccuben los gegouWen/enbe bic WaggenS gaenbc hieben: ^tWacc ban bic €rabatcn enbe bic Bepfeugge Buptets fdbe inbc ©agagie gebaUen jijn/cn# bc ggcplonbcut. ©icr op in ber nargt / ’S get Bcpfers-boleB ober bic langge ©ber-bjuggge ggegacn/enbe fgn ober be anber jgbe ggemau# rgeert / boeg notg Wd 300,25agagie-WagcnS laten gacn. ©oen nu ben bolgenbcn bagg acn quam / foo geeft 26rngcpmb een 25^ugge ober bic ©glauW beginnen te bouwen : jßaer fgn âolbatcn Waren foo moebicg/ batfe niet foo langge Watgten Bonben tot bat bie ©tuggge beerbieg Was / maer liepen tot ober be goWcl beur ’t Water nac bes Bepfers Hegger / enbe natmen get fdbe in/Breggen oorfi Wel 200 ge» banggcnS/bidcnobcrfitleBr bic Zugänge aen» bc ©fuggge acn/ enbe bjaegten bic fdbe eben# ggclgcB in gaer ggeWdt. ©nber befen gaben be Bepfergge bic langge ©jiiggc inben btant/ ’t Wddic foo fp ’t niet ggebaen gabben / fp in groot per gcBcl gonben/enbc gun fonber twgf» fd bic gantgge rupne foube obetgeBomen geb» ben. 35cpbc beden fegoten boen ter tijbtmtt ^tucBcn enbe JDufquetten geftieg op mal# Banber •, ©acr bp oorft bc ^Weebtgge enbe ^aegfigge gaer geruBbemoepben / om ober bic ©ber te Bomen/ macr bonben fulcBcn Wc# bergant/bat fp gaer boojnemen niet en Bonben in’tWercBrtcgtcn. ©icn fclbcn batg Was een groot tumult in ©KdauW. Want als Barel Ijambal / ©m- ©eert ban geer ban ©ona / met ben Bepferggen ©ber- ©onacomt 3tinptman/ tjerforg |^tncteg Wcntfelcn ban *«0 ©erngabt / enbe ettclicBc Bacts -perfoonen ’Äquot;’*** gaer op bc Wal beggeben gabben/ om bic ben# bc Hegers te fien/ foo quam g é eenen lug aen/ enbe liet een gurg / ’t WclcB gp fdbe regierbe/ onber bc ^Weebgge enbe ^aegfigge afgaen/ ’ tWclcB gern qualicb bcquam. Want be Bur» ggets Werben baer ober foo berbittert / bat fp met gaer ggeWecr te famen liepen / enbeBojt ombicban©ona/ biefpben nieuwen©uf# ggen-ggieter noemben/bp ben ©ucr-?£innt-mannen/ baer genen gp banbe Wal afggeggo# ten Was / baer upt gebben Wilben / bact bp fp ban bed fmact enbe ggimpclicBc Wooibcn ge# bjupchten/ enbe bat noeg bics te mccr/beWpIe Bo?ts nac bc ggeggiebe ggotc/ een Bitmeegee met 3 ©ompaingienBupterS banbe ^Wcebt# gge enbc^acgfiggc «rmaebe boo: bc ^tabt quamen / enbe banben Baebt enbe 25o?ggcr# ggap beggeerben te Weten/ Wie fulcBcn ggotc ban be Wal in gaer Heggee/ bic cens ©berge« Uiiptcnants lieert baer op gp fat / enbe bde polbaren ggetroffen gabbe/ Wie gp Ware/ en# be of fulcBr met bes Baets enbe bet ©urgger# fegaps Wille ggeggiet Was / gaer cens te fae# bencBcnggcgcben : jUacr baer ober Wert tot# ten anberen mo?ggen bebenrB-tgbt genomen/ ombacrop tcantWooiben / alfoo bat bic ban ©ona/ baer gp anbers faupten pecijtfid was/ ggebWonggen Werbe/ bes abonots nac bat bic N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tumulte |
|
Veivolghder ' 1632. timuiltcöesibolfbr bjeberom baat gebtltUiab' met gbeleröt banöe bootnaciufte tinte làtcfv lauüjftbe ÄaebtjS-l^eeten / Want anötrp bp boo? ’t gOtmepn peimcl nictfeecber was/ fteb lipt ïicr bab na fyn ^lot Wartenbergb moeft btgljeben. «Dacr Ijeiu ban onberWegbe in ’t uptrepfen fett fuiabeb tb cube fyottelt eb Inert naegbetoepen. XDen 19. #ugu(li / bebben tctflonbt / ban fmo?gbensi b?oecb bepbe Snnabrn Weberom fier eb op malBanbtr beginnen te febtetenboeb bic 3äepfctffbe aen'tbeftiebfle/ opbatfp bic ^atbfifcbe enbe^Weetffbe banbc ©becbaect oberbe ©bet motbten afbouben. îOeWÿk nu onbertufftben bc l^elbt-maer» ftbaltbUlcnbepmb tybingbefircegb/ batbp «OlauW notb een 25?ugge ober be «©bet Was/ beeft bp tcrflonbt ben «©bcrflcn Uuptenant t©acncn/met 600 f5ccrbcn enbe y 00 ®?agon» netst bacr benen gbefonben / om bic ®?uggbe in te nemen, ©e ïtepferfebe bobbenalbact tot beftnbctingcbeffelben4oomufqucttiersi/maet ^ nbsp;nbsp;nbsp;, alccebcnotb boo?bcro ben ©berfren Robflocb : aengrypen / bP ootb niet meet alp 500 jliuf» baer benen gbefonben / om bic 25?uggbc af te i quettierpbp bem baböe/onbetWclcBerbfabcur b?ehcn / ’t Wekhe ootb a! boot ber ^aebfifebe bp bic Ruptetyr niet en honbe obetb?cngbcn/ amBomflr gbeftbiet Wast : (Bacr ban bie 400 ! »ufquettierst fyn beur bc^arbfïfdk alp fp acn quamen / Wel 100 omgbcb?arbt / enbe be obetigbenebenpben bootnoemben Robtflorb gbebangben gbeWo?bcn. lt;©nbtt befen bleef bet ^aebfifebr cn^Weet» ftbclöoctbolcB in ben Sepferftben 3Legbcr/ beWijk bet feer bafl latb/ Watbtcn/ enbe 3llrn» bepmb martbectbc met bc meeflc Cabailk» tic nae bc boo?ige/cnbc quam ben jo lïugufli/ alp ben bagb acnquam/ boo? ©lauW acn/ en» bc maccBtc tccflonto?binantie om bie 25?ug» gbc Weber te bouWen / 't Wekb ootb Wel enbe tapper boo?tgtntb. ©aetop is bes anberen baegbP bc kcyfciiirhc ©bcrflc ©prbflab met iy©o?netten Rupterp enbe ?oo JDufquettierp/ nebenp 2 blepne fhubm ©befebut/ om bic bc» gönnen ©mgge betmaceBen tebcrljmberen/ gbetommanbeert gcWo?bcn / bicoocB bapper baer op ip aengbebalkn / enbe bem beftity bc» moepbe om bic25?itggbe in25?anbt te brij» gen/ maet alkp te bergcefp : ï©ant bic lt;§arb-fifcbc©ber flc Uuptmant ^npber/fitb bp ben HakBfltpnftbcn ©?agonncrp alfoo Jeanne» lieft betoonbe/bat bP bie fclbc maintinecebe en bcb?pbe/gbelijtbbpban ootb epnbelitB gantp obee bica5?uggbe met 50 Jlïufquettierp ip untgbcbalkn/ enbebenbpanbt/ bicWel2oo. jiRannen bacr bp bobbe liggljen/ bacr ban ge» b?ebcn/ alfoo bat bie felbe baer in’t Bofeb/ bat bacr nacfl bp Wap/ retirceeben / enbe tcrflont begonnen bebben bacr felbcn te beftbanffen/ op bat alfoo bie 25?uggbe Weber motbte op# gbemaeeftt Werben. uruffrfciie ©nber fukB bcrloop bebben bc iiepferfrljc tootó toot bp jjjefjlauW Weberom bacr op bc loop gbc» 2!ï6d jleltiWant5p ban bet ^Wectfebe enbe ^adj' ffbe tnöe fifebe boctbokB upt baren anberen llcgher bp ^aeöfiffiie 25?cf5lauW/ oof fi bact upt gbejactbt/enbe ben Scabt. '’®” ^‘’tc inben ©om te reticeren gbebWon» gben Werben, ©nbe bcWple 3p Wel fagben bat 3P albact oorfi niet blpben fionben / maet ben Wpberp fouöcnboo?t macefien mocten/fo fieb» ben fp 4 ban boet beflc ^tuthen/nebenp eenen ©ier-mo?tier/op bat 3p biep te fnelber boo?t» fiomenfionben/in 25?cf31auW gcb?acbt. ©act op bet bem alkp op bc bludjt begaf/ enbe alp |
ben bolgbenben batb bie ^afbbftbt lt;©betbe 16 5 ^‘ ïblttfingb met stürben beftteb op ben 511 om liet (pelen / oerb met ben bolt be ftereb baerop aengyebiongben/onberinarbtet nootber emb/ om bacr bacrupt tebtygben. 10 a er bp bat ^aebfiftbeenbe^toeetfebe boetboltb be ïtep--ferftbe JVrtillerye enbe ®agagie-|amp;terbcn tipt* gljefpannen/ootb benblwfbtigen naegeiaetbt/ enbe nele Vanben j^aetoebt omgbcb?atbt/enöe gbebangben bebomen. ©aer itpt fijn ben eer# ben ^epteinb?. notb 26. €o!netten öuptena niet ö 043ei!erael Warb tmeefler^tbafgotfeb/ nebenb eenigbe «00 Jßufquettieren/bpben lt;©» beeben lt;*ptbb‘tbt acngbebomen. ïDien feinen narbt/ lö bie 25?uggbe ganbï beerbieb gb ein orb en / enbe luao be ©cltmaer# febalcb ^wbepmb/ ’t 10 luaer/ ban Wille ter^ bont baer ober te gaen/ maet alö bp tpbingbe bmeb / bat bc itepferfebe feer bereit biaeren/ foobeeft bnbefoigbtende bénigbenteeb/ fp motbten bem cttelieb boleb foo bek baer gcet bofbt/ ober laten/ enbe bat fclbebicrnamaclö foo beeft Öp’t op Oatmael inglicfien. jDaer bem Inert aeagbeötent/boe bet bn Äfef^laulu gbegaen Wao / bat bem bc bpanbt Weber met tonfufie rttireerbe / bed löagagie enbe 2 blcpgt; ne ^tutben aebfcrgbelacten' enbe boben befen bie^atbfifebe enbe ^Weebtbbe bun Warren naegefet / fo lö bp notb inber naebt ten 2 uren met bc üttptcebe bacr ober gbetogben / alfoo bat bp boo? bagbe bacr ober quant. ïDaccop J^^ik» bn ben 2 ^eptemb?. naegebonoen üaetflatb/ Sf|nfl«i'“' bbo?t marebeerbe / enbe ontrent b?ic up?tnbie grinsD^' 3fcepfctfcbe met 4 lt;o?nettcnenbc etnieb boet^ boleb / acn een ffiofeb / niet berre ban ^amf* lauw beeft aengctcoffen. ^ae Wcltben bp ben boo?totbt/ bie 4(0 ï^eerben bereit Wap / enbe ban ben (©berfren Huptcnant iDacnen enbe lt;©onbupfcngbecommanbtcrt Wierben/ acno grijpen laten. tDcWelebc bacr in befen fo bap* per bielbcn/beWple be bpant beeft flanbt bou# ben moeten/ tot bat bet ^Wetbftbc en ^arlp fifrlie boleb ootb bacr toe quam. ïbnerop ban bie itepfcrfclic/beluelelic bpnac b?icmael fiere» her aio bc gbene bie fp aentreften in befen Wa» ren/ in fulehcn tonfufie gberotbt fyn/ bat befe Regimenten gantfcbelieb gbeflagen / Wel 220 gbebangben/enbe bacr onbee ootb bic onbe lt;©♦ bcrflc etbflabt / met bpnac alle fyn ©ffieie» ten/ nebenó bek »Co?nettcn bebomen fyn gbe» Wo?ben. ©an ben ^aebfiftbé W een latere ban Rctbenbetgb (biconber beo ©berfren Italcft* flcpnß Regiment een Ritinecflec WaO ) bene* bcn0nofb Oneanber ©ffieieren/enbe ettditbc gbemeene ^olbatcn gbebleben. tOie geftbeurbe ïtepfetfrbe ïtrmMbe/ beeft bem nae lt;©ppekn enbe ïtofcl gberctircert/ bc» bant bem in alkö niet boben bc 6000 jDannen flercb/ enbe bic Waccen nebeno baeren ©ber» flcn feer bertfacebt : ©nbe foo bic «©bcrflc en» bc ©ffieierö op bc gbemepne buchten niet foo ■ goeben opfiebt gbeb?agben babben/ foo Wacre ben mccflenbecl boo?t na nialhanber beur gpe» gacn/botb fijn bek ban bacr bp bc ^Wtebfrbe gbeballcn/ootb 1 ço.cn Wel 200 bic niet fo bcel bette en babben/ Wanneer 5p ban 20 ^Weebt» bbe cnbe^atbfifcbcRuptcrO ofl©?agonncrO aengbegrepenweeben/ fieb te Weeren/ maet lieber gbebangben gaben. |
Hiftorifche Chronijckc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;09
|
1632. nbsp;nbsp;nbsp;59e ^iMeebtfcöe ©berfîc lt;ubalb 10 onöer# tuflrgen bpbe (laöt 25ï£f5lauüi met cemgOc W^Sr* ^bjeclifröeenöe ^arbfiffbe óegimenten bip* totnnrahen ben Iiggljcn/ enbe alp be BepferffOc in fulrher 5®?,*“» gßeftalte/ais boojen ggemeit lö/ban bacc fijn -3}e(5wiiU). opgljcbjoBen / enbe bacr op j^ambflauüjo toe fteerben / foo Rebben be ^toccbtfclje ijacr ter# flonbt enbe oorB be «êacbfifrBe ^olbaten baer felben met Blepnc (rfjeepBenö ober be ©ber ges fet / enbe bun in bie ©IbingbR ©oo2(taöt bes Obeben / enbe Wat fp albaer noeb banbe iieps ferfebe Rolbaren aenterften/ nebergebafBt eiv be gbeboetet/ maer bofb bp fulrBen franbt ben SSurgberb gbeen ffbabc toegeboeebt. ^p beb-. ben oocB ben ©om bemarbtitbt / enbe bet «©eeflelitbeni^upfenuptgbeplonbcrt : j®aet ben begen boo?raet luaö al te booten ban baer toeebibbe (raöt^^efilaulugbcbrafbt/ gbes IpcB baerinbefcn gbeballcalbe ©bccftdulie btn öaet in begbeben babben. ®P ^‘’® CStRelbc faetBen/ beeft ben Ober# Sbcftt aen ^nöalö een frbtijben aen bie tot ©tefjlaubj 5« Ätaöt gbefonben / baer in bP fonberlingbe öcö itos ÄS’ bwgbtl in ^toebenjs tegben ben ©nangcli# ®gt;ftb«bn ftÓtn fijn goet enbe gbenepebt gbemoctboojs **•«»«. bjaegt/enbe boe bp alle bebmefite en beftoaer# be begbeerbe te befpen/enbe ben ilaeöt enbe bie 25urgberfcbap begroetet / enbe öantBbare be# talmgbe bet ^luccbfrbe enbe ^afbfifebe Ärs maebt be^iobianbe bebben laeten bolgben. JDaer fulcbcn aenfoetB beeft ben ßaebt enbe bie25urgberffbap met be befte beleeftbcptban fieb/ enbe aen bat ï9ojflcïitBe Ober-2(mpt bermefen. ©otb ’t tb lö bp befcn niet gbtbleben/ maer ten Oberften ïubaiö beeft bootber aengbe# - bouben/enbe be ^tabt befe nacbolgenbe punt# tenboo;gbeb|agbem '3Ecn ctrfïcn/beni goet ^Wccbtö te betBla# ten. z^rena. 25p bet gbemaetfite ïLipfigber be# fluptbafltcbouben. '3rcn3. ©ie WferlifBe^olbateffa/ boos gbe enbe laegc Affineren/ in ’t gantftOe Dots ftenbom / gbeenen f^aö noeb ßepaO boogaen te gbcbulben/bcei minber ceingen toeboer ofte lgt;;obianbe aen baer te fenben, '®en4.©c Jäcpferlicamp;etn befen gbeballc tot bê ^bjetbfebe enbe ^afbfiffbe «tmaOe gbe-nepebt te maeefien. lt;en 5-. ^aÿ enbe öepap baer te bergun# nen« 'STen 6. t)acrc 2(rmaebe / manneer bie in ’t tene of in ’t anber gbebieeB babbe/ na mogbe# ïijcamp;bepbt booj te Bomen / enbe bpftanbt te boen. Ober befe puntten fieb tebcrBlarcn / gaf ben Oberften Cubalb ben ßaet enbe Bürgers ftbap bebentB-tybt/ tot op ben 12 ^eptemb|. Ï^aerop banbieBurgberftbap totberftbep# ben maelen/ alp oocb bic bpbjefenbe Kantfacs ten op bet ßatbtbupö boen Bomen / enbe baer ober beliberatie gbebouben bebben. ©en II. ȧcpteinbt. 10 bctBojfïelitBc O# bct-3llmpt / meteenflatclttBe ©ommittatiiö m’t ^toeebfebe enbe ^atbfiftbe Uegber gbe# teben/enbe met ben ©berften lt;ubalö enbe nn» bet boomaemjïe ©ffitieren bp een ure laneB Obebifcourtert / enbe bet gbeeme foo berre ge# bjatbtbabben / bat bie gbcfcbicbclbiopofitie bet gantfcbeBojiIcnbom marbte boojgebja# , ßben/berlanget enbe op een gbetoiflen termyn bie rcfolutic berlcpbt toerben moebte. Jßaer 1632. ben ©bcrjlen 'Srubaio ünlbc niet baer toe ber# flaen/ notb eenigben uptfitl toclacten. |
©ie ^bjeebtfrbe enbe ^arbfifröe luaeren in baeten ïtegber boo? Bjefalauïu noeb mei 6000 JBanneu/ meefr boctbolrB/fïcrrB/macr fp toerben bagbely tbr meer gbetoojben/ enbe. babben etnen grooten toeloop / alfoo bat in Bouten tijbt cenigbenteutoe ücgimenten toer# ben opgberiebt/ baer bp fieb bele ban “äbcl en# bebangroote ©eflaebten/ biebeur’t ItrngbP toefen bootbenen gberupneertfÿn gbetooiben/ in bienfr begaben / enbe ben mce^cnbcel baer onbet be ^toeetftbc bcflellinge lieten infcbig# ben. Jüa bat nu onbertuffeben/ben i2^cptcmb?. nlsi bic ban ben Obeeften lt;ubalb ter refolutte op fijn boo?gbcfcb?ebcne piopofnie ben ter# mÿn baer boo^gbclept toap / foo 10 terftonbt beo mo2gl)enö bioerb bc Burgljerfcbap toeber op bet ßaebtbupb gbeboozbertz enbe toatmen op ber ^toeebfeben enbe ^arbfjftben epgent. Itramp;refolbercnfoube/ enbe booj een epnbelitK beflupt biet-op te maerBen fp / notb cttclieBè iircnberaebtnaccbt/ ootb epnbelitb tenfiem* mitb be naebolgbenbc toeber-anttoooU Begte# pen gbetoozben. lt; en eerften / ben ßaebt enbe gemepne ftabt fieb goet ^toeebfeb te bcrBlaren/ baren Beet LetS^t enbe boogbe inlicht bc ßoomfebe ïtepf. »aj. op me mm betoefen/ tebertoerptn/ enbe in foo fnclber J« baefî bem te ruggbete fetten / bibbcmen^tl# ^^fyS^e ber-onberbanirbft enbe met boogben topte bic boo^atd-ie# ^tabt / boer mebe ben acnbantB te maerBen/ «ö«» Punkte bcrfcboonen/toilbcnbacr anbcr0 na ber bes ' boo?litBbcpt alfoo betopfen/ batmen/ gbelycft te bozen geftbiet to/ niet bpanbeikBr aen bact befpeutennotb mertBen Bonbe: lisant fp notb ter tÿbt gijtene oo?factB babben bacren ©ebt enbe |51itbt ban bc itepf. Jßajefr. nf te toen# ben / enbe een anberp aen te nemen ; en foiibc gaer fuIrBtoorBnietboenlirB fijn / norbbeel minber booj be itepf. j^njefî.foube fyn te ber# anttooojben. lt;cn 2. Bp bet ïLwfigbf beflupt / foo bcIe bic ‘ÏHugffanrgbfcbt ©onfeß'ie aengaet / baer bp toil be gbemepnc ^tab leben enbe flcrben/ oofBtot beboojberingbeban fulrBen ßeligie/ bulpclirfi bc banbt bieben/ fo bede ato ber flab altÿbtbermotbtc. lt;en 3. ©idtepfcrlirBe^olbatcfra boege enbe nebngbe ©fficicren in bit Bozbenbom Bzcf51auto/ïamp;ab tnbeßepab te toepgeren/be# binbc fieb bic ^tab beel te ftoarb/ ißacr toat bic ^tabt enbe’t gbene baer aengbeboon/ ofte ber felben tommanbo onbertoozpen is / aens gact/ toilben fp beloben/ be gbemdbe tolbas tefca notb i^ao notb ßepap te gbeben / bed minber eenirb boojract baer toe te boen. lt;cn 4. ©e SepferlirBe in befcn gbeballc toetb tenemen/enbe eenen anberenaen te toen» ben/en fionbt metbp bun/bibben oorB booth/ baer baer mebe teberftboonenz toant fulrBc enbebiergbdÿrfie ato nit bcranbttooozbelirBe bingben/ motbten bact met bet tijbt notb tod felbe ten befïeri febirhen. i^ier en tegbeno toacre ten y tot be gbemep# nc flab gbefonben bet ätoeebfrbe enbe ^arb# fiffbe,^olbateffa/ boeb tuet mate/ enbe ober 1019ctfooncn niet tot teuer pooken in / fitb in bic r^bf^aö enbe ilcpao te bergunnen/borh bet boben-getoeer onber bc Warbt-poo?tc af te N 2 legglJt«/ |
|
Veivolgh der lOO 103 2. Usröw/ cube antón met ßet onber-gDcluecr in bestatt te pafferen / tnaernietteoPernad)lt;= ten. ®oo?t 6. ^oube oorfe bte ^Stoeebtfege enbe ^aeöftftöeWmabe b^ge ganben ßebben/öaer upt bte gfientcltc fiab/toat booMianbcn te 6oo# . pe enbe fjaer bien(lelic6 lö/ nac befiootUrhe begt;-talinge / mogljen beeften/aHcen anberen boot; raet te boen/ en gabbe öc ftab niet in ’tbenno# ÖÜen. ®«c ^toe# lt;©it 10 alfoo tot een toeber-antbioojt obet* bifchen Eiv ggeg^ebcn / enbe banbe ghemcene frabt bcflo= ftb^tbff' ^^^’ '^ frijjiftelitfe met bolbomen circumftantien anttooojbt' opgfteffineben/ enbe be «iSebeputcerbeban ben op amp;fc23?cf ßaebt met Zegge! enbe bafliggcpbt fill ehr o# Se* '*’ '‘’^ ^^ ggeben berotbineert geüjojben/.enbe nae mibbagg ten 4. upjen aen ben lt;®beeften lt;u* balb/«®bcrfie Zbialbatg/ enbe lt;®bcr|le iiot* terit3 afggebeerbitgt ggetocefl/betoelrbc gaer ootb alfban boot öer ^toeebfegen ocure in ®. öoofen / alg bet ^tabt Syndicus iSoomgaert gebben laeten binben / 3(Hb)aer ben ©berften Ztoalbatgbieopggefctte |amp;untten ontfinefe/ enbe een teggen-«©tatie gebaen geeft/fitlrbr te obericfen enbe baet optoeberte antbïootben/ booiggenomcn is ggewotben. Waerop fp in ‘ een bpfonbet Planier ggetteben 3gn/ enbe nae ten bierenbeel ban een upte deliberation, bp bet flabtb ^fgefanten biebetom betftgenen/ enbe ban ben «©bergen itotterit? bie Weber-ant* toootbt ggebaen ggetootben/in befet ggegal# te : ï^et bebantfeen ficg fpne ï^eeren ^tinci* palen/ï^eet lt;uba!b enbe Ztoalbacg / nebenb gern/ legend ben 3tfgefanten / bet ggepagect* baet enbe moepte enbe obetgebinge bet fegti^ teliebe janneten / gabben upt ben fdben gaten nootbjuft enbe Qefoliitie bolbonitn betgaen/ maten ooc6/uptgcnomen in een ^amp;untt/ in al* lejs biel te bjeben/ begeetben fp ban ben eebt/ baet mebe fp notg ter tgt bcüoomfegen ßge* fee blaren inggelgft/ niet te betftgupben ; get foube gem on een anbet tgt/bianneermen met t^otgen en ^tanben in befen ggeballe tracte* ten foube / alltp biel fegirhen / baet bp foube* men get laten blgben. JBaer gier-en-teggen fouben fp ^bieebtftge enbe ^aeggfege befet* tingge innemen / op bat fp be^ te beter berfe* feert mofgten5gn. IDat nu bte anbet puntten betreft/ morgte get bp gater ban ficg gegelbe Refoiution in al* It0 biel blgben ofte ggebleben gebben / bian* neermen alleen ban bieggen ber innemenbe be* fettinge gem niet baet tegenö gelbe baet in te tonfenteren / biilben fp met ber Wmaebe get belbt gaeg tupmen/ alle0 quiteten enbe garen bpant nac trerben. JKaer foube gem bie gabt langgtr biepggeren/ enbe gare 2lrmabe upt te matggelen oogaerb ggeben / foo en gabben fp niet anber0 ban berberbingge beg Uanbt0 te berbiacgten / get Welcfee be ^bieebtfcge enbe ^êatgfifege lieber berftgoont biilbcn gebben. *©acr ober fouben fp beggept inbiengen. isoojbft Igcr op gebben be 23jcf31augge om fulrbcn «*!TÏÏ'quot;^* P“quot;'^^^beraebtflaggen/eenuptgelggebeben/ ft^t èwf' '’'^^ naemael0 albu0 ggeptoponeert •, ï©at al* lauw eftbê Ic i^uncta in genaeben op enbe aenggenomen/ ^’^1«^ fe^^ntfetegtg bc gemepne gabt/gabben allcr-f’i)t ©bf/lt; feoogg te bibbé/gaer metter innemenbe befet» ftra. tinge te berggoonen. lisant baet beur feonbe bie gabt bp ïtepfetl. jiHajeg. in googget on* ggenabe enbe berberf ggetaetfeen/ tetgen gacr op ggren mgfe beur ’t tergt te purgeren/ toil* |
ben bacrom aid gaten öeligiond-bertoanten/ 16 3 totggtene onggelegentgcpbt oogaerb geben/ bctogle get notg ailed tn’t bretbc ©ribt / enbe ben uptgantfe bp ben lieben «©obt gonbt : i)et gabbc gem ootb bie gemtene gabt/ fonbet bit niet anberb ban alle teggengepbt ban bic Bep# ferftge 'ïtrmabc te berbiacgten : ©icr-tn-tC’ gend bunten dpobed bpgaribt / ban anberfind toepnigge gulpc/foo fp acnggeborgten moth* ten toetben/ te berfien gabben : ^Sibben alfoo notg ttn-macl / befen puntte te bullen laeten ballen/ enbe niet booibtrö te gebenefeen/bjant fp en toigcn niemanbt bic bc ggemeene^tabt fecourcren foube. Wacr op bie ban irotrent; enbe Ztoalbarg gebben ggeanttooog ; 25efct» tinge meege bólgcn/gcftgicbe niet met toillt/ foo moege get met btoantfe ggcftgicben. j^p enbegoefbenniet bed omganbiggeben te ge* b^uptfeen / om fnlrlien punct te betoiUiggen/ fulcfer en foube gacr ootb niet nrejubifeer liefe, toctben. IDant toic get gantfege fioomfege ügtfec befegut/ befenbeert/ enbe bic nerbruefe* te toebee regitueert/ alö namelgtfe en ten eer* gen ï^are üoningl. Jföajeg. tot ^toeben/ en* bc bacr na €gcur ^êaegfen cn 2Bianbenburg/ bic fouben bic ,^tabt enbe get gantftgeUanbt oorfe upt allen noot cn obetlag toeten te fetun* beren enbe tebegouben. »©etgalbcn bit 2tfge« fanten enbe »©gemepnte ber gabt / ggeen an* ber ggebargten gier in moeten gebben / maec toilliggc befettingge in te nemen / op batmen fitg op gacrliebcn betroutoen moegte. HBattom fouben fp fclfd alle ongcpl booj* bomen/ bie in bit teggcnbcel ber gabt morgte ober bomen / enbe allcö tod bebentben/ men mepnbe get met be «©emepnte bec gabt goet/ troutoelifb enbe opjeegt / enbe toic get balfcg mepnbe / bie foube «Cobt gragen/ toant men mare ban eene Geligic/ toacrom cn toilbcmen fitg ban niet bp malbanbcc gouben/ malban* ber boojbeel betogfen/ enbe toat tot berfeerbe* ringe enbe bcbooibcringt ber «ßere «öobep bc* repefete/ in billieben factben na begoojen ton* fentcren : «Enbe gicr-cn tcggcnö toic gare tic» ligit becbolggbc/ teggen toacre / ofte gantfrg upt ben toegge te mpmen gefinnet toarc/ een* b?atgtigg be fulrbc te toebecgacn enbe te ber* bolggen. ^p cn gabben fulrbr gantfeg niet te toepggeren/ notg bcel minber fegaebt ban ben »epferftgen bcfgalbcn te bjeefen : Want get gene «©obed «lEcrcbettcft/foubemenbobcn al» led ggebentben. 23p befe ßcbcn fepbe ben «©bergen Ztoal* faatg/gp gabbc boo; befee tgt booj ben Äoom» fegen «epfer/in billitbc factben alfoo geborg* ten/ bat gp ootb ban tjarc Wa). tot ctn üib* ber ggeflaggen toad j macr naebien get boon* acn om get repne Woon ©oöß te bocne toad/ enbe fgn berbiutfete Cgngcngcpbt / bate in greeb gp tegend ben itepfer/gp cn toilbe oorb niet bacr ban afgacn / macr bed lieber Igf cn* bc leben bacr acn fcttcn/foube gp oorfe bacrom ban ben Bepfee cenen boofen name berfergge/ foo foube i^cm enbe anbet potentaten ongge* Igtb gebaen toerben. Slfoo moege bc ^emeene^tabt oorfe bc* bentfeen/ enbe op bed Bepfeed guipe in foo ge* # gdbe factfeen niet feer atgten. fouben bacr* om met gacr eenitg toerbe/ enbe ter mnnntn* ge bctoilligen. Alfban feonbe get Acroon op * geteptfeent/ beferargtiget mbe onbcrbnfetlirft gegouben toerben. Watt |
|
Hiftorifche Chroni/cke. '^32. Jßaer bit booißel ns naemadjs met Boogg btböen/ om bjp tc gaen/ feet begBeert getoo?* ben/met gantfcB boI6omen omflanbiOTdicn/ gt;ieben0 befen aenBanrB/fp bte^WeebfcBe enbe ^acBfifcBc fotOten tc toeccen ban be gemepn^ te bet 0abt/fonbec befes genoefBfamcaffeaio. nes,maec biev-cn-tcgenp ban fjnnjac gant fro niet affecurerec, men bulbe bet borfi met ben uptflel bet innemenbe befettingöe laten bip? ben. Want anberjö ber ^toeetfebe en ^atb* fifebe 2ilrmabc guipe tc betogfen/ enbe nac ge# |lclbe faeeben bacr tc rtegten / foube get feber# lieg nietberblpben. l^ier op geeft öê «©bcrflcn lt;ubalb/^toal« batg enbe ïiottent? bcggcert/bctogle bc flabt in befer faceamp;en eenitg miflroutoen gabbe/foo foube bc gemepnte ber Habt ban gaer getoop ben ®olc6 enbe Welbaten be gclft / nebenß ee# nen Commanbant tot gen / enbe gare 'Jtrma= bc bacr upt lactcn/gicr-cn-tcggcnp toilbcn fp fo bed nebenß oorg een €ommanbcuc ban ga« ren bolfgc toeber in bc Habt geben/fouben gen gare ©anen 5gn/ gier-en-teggenp bc gene bic in bc Habe gegeben buerben/ ber Habt tc ftoce« ren/ bepbe ,^olbactcn enbe €ommanbantcnz Igbdirgcr en toare get niet tc maccBcn/ ja get Honbc oorg be bctalinggc fulcgcr toiHclinggc bp garct ber ^tabt Willcgcnr/fp fouben ban bien bato acn/bjanneer bie miHclingc gefegie^ bc/ gdgeg gare gneegten bic bacr upt gegeben toceben/ ofte bic bacr in gebuffdt tnerben/ be^ talen enbe macnbdieg tc b?ebcn Hellen. Wefen boojUatg/betoplc op batmad ggeen anbere om tc gouben Waß / is banben #gge# fanten met beemdben bat bie bduilliginge bp gun niet alleen en Hont/aJ referendum acngge^ nomen/ enbe tot op ben anberen barg om dilation ter refolution gOebeben : ’t tocifg oorg ban bc ^bjeebtfrge enbe ^argfiftge is bdnilgget ggetoo^ben. Weß anberen baeggs / als bon# berbaeggs ben is^eptcmbj.bcs mojggens bjoegg/ geeftmen inbe ^tabt ober ’t cerH gc= melbe punct/ ban weggen in-nemingge oer polbaren/ ract ggegouben. Wacropnae mib# bagg €apitepn ^ongerman totten WberHen 'ïfubalb/ ZWalbatg enbe itottent^ afgebcer# birgt ggeWojben jgn / met genoergfame bol# margt inber goebiggepbt te fien/ goc bie ggc= melbe famp;untten op ’t boeggelicgHtafggeWen# bet morgten Werben/ ten eenen oft ten anberen toegge. ’lt;Wclrgcbanin’tbecbo?gen metbc iêWcebtftge en ^atgfifrge getratteert Wert/ enbe bcWglc op bitmad bic jagen niet en gon# ben ten epnbcgcb?atgt Werben i bc gemepnte oorg tot fulcgcn punct niet berHacn/macr ga# re halbaten/ bie fp ber Habt tot booibecl gge# Wo?ben gabben/ begouben Wilben/cnbc ggeen uptWiffelinggc Wilben ggcbulben / met befer ontfcgulbigtnge/men gebbe fulrgp te boen ben Uoomftgen Sepfer/ bic borg garen 4*rf-gccr 5P/ enbe bic fp met lt;ïcb berbonben Waré/plat afggeflaggen / alfoo en Weebe get ban gen ben ^Weebtfrgen enbe ^aegfifrgen oorg niet bc# ggeert / bed minber boo?bec toegemeten Wec# ben / alfoo is bacr ober norg cen goebc tgt Wel tot in be Wgnmacnt ggcganbelt/ enbe cpnbc# ♦ litb berarrorbeert geWojben / bat bc Habt/bc# Wgle fp boo’ gaf bat fp in 300. klaren ggeen bjembebefettinggegabbe inggegabt / ban bc inneminge of betWijfdinge ber Rolbaren bc# b?gbt enbe befloten ggeWo^ben is / bat alleen btn Worn met 600. te Woete/ en loco. ^ccr# |
101 ben befet/ enbe fultg bolcg ban ben 25;c(lau# j 63 2. fegen WoiHcnbom onbergouben foube Werbé. ’lt; Wdtge ban oorg na nootb;uft iS begonnen bebcHHgt te Werben/ enbe bacr op get Uegger boo? bc Habt Werg ggenomen/enbe get meejie boltg na ben Wdötmacrfcgalrg Ämgepm ge# boert ggeWo?bcn. jDibbcler Wple fgnberfegepben plactfen in’t ^totwfebe eamp;Wecbtfrge enbe ^argfifege ggewdt ggebo# j» ^«zöfi* men / enbe bic ebangeUftge Ädigie acn bie tTen »tu plactfen bacr fp tc boojen berö/eben Was/ Wc# piætfcn m beringgcboert0®eWo?bcn. Wgdtjrgbnnfon» citant« bedingge tot Äcpegenfaarg enbe ^ranrgen#*,-,-^^, Hepn/ enbe in bic felbe HantHrcgc ben f ^cp# meü« lt;ßc^ ttmb?. in bie ücrrlic Weberom Huptecfrg gc# «fopnetrt. pjebirgt/enbe bic googgweerbigge Sacramenta ber Äugf burggfege €onfcffic gelgcgfo?micg/ Weber bebient geWo?ben/baer ban bed te boa# ren ggebWonggeneperfoonenmet fulrgcnbc# rouw en boete/ Weberom ggebeert fgn/ bat fp oorg met tranen get ï^. 3tbonbtmacl ontfan# ggcn gebben. Wie Habt ^tgepbnitS geeft bie Weber -inbocringge ber ‘Êiinngdifrge Gdi# gion oorg fitgtbaer beggeert/ enbebacrom 2. ûaets-perfoonen aenben ïBelbtmacrftgaltg ?tmgcpni afgefonben/ enbe gun ggebeben om cenen euangdiftgen pjebirbcr bp gaer tc Willen infetten enbe toe te fenben; Wclrgbe# ggeeren oorg bolbjacgt Wert/ enbe bacrop ben 9 ^eptemb?. inbe felbe ^tabt Weber ten eer# Henmael *tEuangelifcgggep?cbitgtis ggeWo?# ben. ’lt; Welcgc ban acnanber plactfen meer ggefrgiet iS/ enbe fgn bie jBapen enbe 3efup# ten bp fo ggeHclbe facegen feer Weeg ggcfmol# ten. 5tct Wilben oorg befer nttuWeltcger tijbt in# geHclbeJaepfer-ïaonincgj; éiegter enbe ^tab# gouber/ (ggdgeg fp ggenaemt Werben) Weit# Bc bciSuangdiftgemet garbe p?ejfup?cn tot get|amp;aufbom ggebjargt gabben / niet meet bertrouWen/macr maergten gun bacr ban/cn# bc Werben bed banben^Wectfrgen enbe^aeg# fifegen ogebanggen/ in betenen ggefloten/ en# bc alle menfegen tot cen jpot omggebocct. Wen l|ooftman inbe Habt/ Rabern / geeft gern tnbtlicB / als get Wefen in Ôlefien aen# ginrg/ gcabfenteert/ enbe baecop aenben ßaet enbe 25urggmccHct tc ruggc ggcfrg?cben/ en# be gaer cmHclicgtotbcHanbirgept/cnbe liep# ferlitgebcboticbcrmacnt': ’tWelrBcben Hact bc 25urggerftgap boojb?oegg / bacrop fp feer bertoojnt Werben/ enbe fepben/men foube bien ggemdten l^ooftman befe weber-antwoo/bt ggeben: ^ulrgcnbermaninggecn gabben 3p niet ban noobc / gp foube bp gern felben bent# Ben enbe proberen/ goc trouWdirg gp getiLant ggeWecH iS / enbe wat bacr norg acn baH iß/ foo Wel bp fgnen ïtepfer trouWc tc blpbcn/ in fulcBj: gp frineß «ßebts cnbeplicgtes felbe ber# ggetengeeft/ bangaeruptggefet/ enbealles liet fitten / baten beggeerbenfp niette boen/ maerbpbe ggenc bic gaer befrgutten foubc/be» jlanbicgbptc blpbcn. SUIS ben Äaebt gacre affectie berHont / fo iS gtn / beWplc fp bc Burggerfrgap ootB tamc# lirB ggegudt gabben/ niet wel bp befen bingen ggeweefï / bacrom fp onber malBanbcc bdlo# ten gebbcn/get®elbt/ggclgcB ootBbe Ï^ooft# man ggcbaen gabbe/tc tupinen. Jßaer be We# mepnte geeft bic HteBcn ggemeceBt / enbe btn bergaberben öaebt op get ûaebtgups gegou# btn enbe berWargt / met befe Wooiben ; Wilt N j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ggp |
|
lût Vervolgh der 1^32. göp ootB ban onjS aftweBen tn toerb säen/ foo biiet öe lt;©b«niepntc te bojen rcBcningbe / ober cens enöe anbens/ gbelgcB bet beboojt/ fo toci oocB ober öe frraffc/ bie bc |ulfRe/toeltBc foin« tiitö ban onfer gbemepnte op een ®o|p in een Hupterfcbeldjcbicatic fgn gbegaen/ afgbe# nomen gbetoojben/ bacrnaetoanbclt benen/ banbaet gbp gbebomen 3Öt. enbe met bet «©btfrbut niet toepnieb onber be ïtepferftbc bebben nebergbdepbt/ macr bicr-.....^t-fv.... BV. ------------, cn-tegens cn is onber bic in ber flabt / in fulrjc flormen berobett/ enbe bed liepfcrfrbc omge# ' norb niemanbt gbcquctfl getoorben/noeb bed bratbt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 minber boobt gbeblcbcn : Jl^acr betogle borb pa befen iS bc boorfepbe ©dtmacrfrbalrb bie ©urgbers gb^n ^olbaten/als allceninbc 31rnbepmfa met ettelitfie ûmimeuten/op pa» 20 ban ©ifcboms ßegirnent arbter gbeblebe# te Tbeurborfll.iDeurl.tot^atbfen ontbiebé/ ge/ bicnorb Branrb enbefcer mat toaren/ upt Rieften toeber na ^arbfen gemarrbeert/i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• bc Mepferfebe bic in’t fclbc Tbcurborflcnbom toaren ingcballen/tocbcrflant tc boen. jPacr bf «Dberflê Tubalb is nebenS prince ©Irirb/ bes Jßoningbs in T)encmacrBcn foon/in ^le# ficn gbeblcbcn. ^^” ï?tttogbc ban ƒrfeblanbt babbe / als ^’iK' ^*® ^atbfiftbe inber Uaufnit3 cn Rieften be# lontit in. ßonben tc profpercren/ ben ©clbtmacrfcbalcB 5^cnricb ban polcBc / in ’t begin ber jPacnbt ^ugufli/ met tod 6000. man in eSatljfen ge# fonben/ om alfoo ten diverfion te maerben/ne# ï5enr5tofrt «Den lo^eptemb?. b«ft bc©clbt-maer# bMt^^ ff8alt6 “JUtnljepm ootB bic flabt jüciiö / met ^acöfifcijc actoo^t ingbenomen. ^nfgbelbrbv beeft een tngenoinen ^toeebfrb ßitmecllcc met 80 (beerben l©ar# tenburgb / bat bc ©ebbtet ban eOona langbc tijbt beeft fortificeren laten/ met areooibt in# j^cnomcn/enbe baer in 40 grobe ^turBen en# be cttelicBcbonbcrtjHawfquettcnbcBomcn. epe ©elbtmaerfcbalrB 3llrnbepm beeft mibbclcr topic bp (©law acn tcncn lt;3ap / cemglje too Crabatcn acnQfietroffcn/enöc niccfrcnöcelp ne» licrccöacBt-, öaerop bp (©lato fommitö boUB lacten ligg^en / enöe met bc mceflc Slnnaclic nac ©ppelen gOctogben/en nie fclbc frabt met bens cenige flutbê «Defebut/en anber Ärggs-bereptfebappen afgebecebiebt. ^ulcBcn bolcB is baer op m ©oigtlanbt gbcbaUcn / enbe met roben/ branben enbe moorben onmenftbclttB/ enbe niet anbers als lt;urrBen en tartaren ge# banbelt/ beel ^tebebcns/©lctBcn cn ©ojpen inbe afïeben gbelepbt/beel ^nbjoonberö jam» merlicB om-gbebratbt/ ootB aen fommigbe plaetfcn bc ©rou-peefbontn/ bie fp gbefebon# ben babben / niet berfeboont / macr bclc / nac bolbjarbtcn moettoillc/in’t bpec gbetoorpen/ ofte anbers bermoojt. lt;crflonbt in’t ccrflc/ bebben fp 3ibo?p/ poff enbe 'ïtnnabergb met accoojt ingenomen / botb tot 3tborp cn poff/ ongbeatbtet ootb bit laetflc/ tod eenige 1000. ügtBrbaclbcrs tot ©ranbtfebattinge gaben/ mceflcnbeds nptgcplonbctt. «Dacc on 5gn fp met 4. ofte 5. dtornetten na (01mt3 genomen/ enbe als biefelbe baer toat ter toeere flelbcn/ botb niemanbt ban alleen 40. man tot befenfie babben/ 5gn fp met matbt acn-gbebrongben/ baer beur een pookte enbe bolgbenS bat gant# ftbe ^tebeBen inbeBomen/ alles uptgbeplon# bcrt/ bie 3nluoonöerS nebergbeboutoen/ enbe epnbclitb alles in bnanbt geflectBen enbe in bc affcbengbclepbt/bie bet niet beter albaer en macramp;ten ban gclgtB tot #)aerbbenburgb 5e# febiebt toas. Ti a er op 5gnfpnacpiautoen boortgetogen/ enbe bic fclbc piactfe oocB met attoojt ingbebregben / macr botb baer bp Ijct plonbcren niet in alles bobben toillen toelaten, pa befen bebbe fp beel «Dorpen baer in’t ron# bc inbe afïeben gtlcpbt/ enbe bc bruebten op bc bclbcn met bjanben niet bftfeboont/ enbe abb 165-bet gantfebe ©oigtianbt met bper cn ftoeerbt bermoeftet. Sae fp bebben nöcb ecn gbttal ißoortbranber^ uptgbcfonben/toclcBc bier en baer in bet €beurbor|tenbom ^aebfen / oocB nac om bie ©e|lingbe iPrefben ettelicBe bon# bcrt ^Borgen aengbefteken/ enbe met bjanben cen groote febabe gebacn. |
«Den 13 Mtgitfii bebben be itepferfebemet z“’i*‘S ontrent ç Cojnetten boo? ^toitbauto baer la» Ä,p«# ten fien/ om bic fclbe flabt m tc Brijgen/ onber fuje j?»«* toclcBe bic baer in bapper met ^tiicBen fpeel# «« f“'^* ben/enbc belc ter neber lepben. ^acrop is bes mmquot;'®'quot;“* anberen baegbS bien gantfcben boop te peers be enbe tc ©oct met 8 flucBen «Dcftbut aenge» Bomen / biefelbe op ben ^lotbcrgb gbeplant/ enbe baer rntbe in bic flabt beginnen te fpelen. «Dp toelchc bie baer in ban ’S maenbaegbS af/ totbonberbaegs toe baer mannelitb toeerben/ bc r.^ebeibebbtrS tot tcgenflanbcrs babben/ macr fp bie ©urgbers / betogle fp in aebt ba# gben enbe narbten niet gljerufl babben / enbe baer fcer bapperlitB gbetoeert bebben / gant# fcbclitB af-gbemattet/ enbe bet gbctoclbt bes Stepferftbenict meer af Beeren Bonben / enbe batter gbeen ontfct boor banben toas nöcb te bopen/ enbe baer alrctbe tot 3. malen actoott toas aengbeboben/foo bebben fp cpnbelicB ge# fproBen ban accorbercn/cnbe nae batfc brie ba# gen geparlementccrt babbelt / bit natbolgcnbc accoort bedoten getoorben. 'ïten ecrflcn/ bic flabt XtoirBauto fottbe cen Compaingie tc ©octe ban 200. tpuptfrljc bneebten innemen : toeltBe «Damifocnen met ben onberbotibt/foo tod als bat alrcebe baer in gelegen bêfcnfion-boltB fitb bebropen inoetc/ bun tontentere laten/ in goeber biftipline ge# bouben/ bun oofBniet naegbefien fal toerben/ ben Weert fpncn patB op ben bals bebbenbe/ ofte bem aen ©rou-perfoonen / norb niemant tc bergegpen : botten onberboubt fouben bic ^Impts-licbcn/ ©nberbanen enbe Tioip-ijees ctn €ommifïacien uptgeben / enbe bic Weer# ben niet meer als iècebtjs tc gbeben ftbulbirb enbetbonben^gn. '«ïren 2. fultbcn befettingefoube in bc befiel# lingbe ber Warbt enbe pofien bic ©urgljer# ftbap abjungeert/enbe ban baer tc gdgeb upt» gberiebt/ oorB bic poort-ncutden ban ben ©ooftman nebens ben Pact conjundim in bc# toacringc genomen toerben. '^Cn 3. 3n ben Exercitio Religionis fOUbC in’t minfle geen beranberingc boorgenomen/ ootB ben Minifterio in läcrtBcn en ^rbolcn/ gbeen bemieutoingbe ofte ingrgp aengebaen toerben. Ten ï.Tbt Tbeur-^arbfiffbcTiffifKrs/ 9ntptmamten in ben ßaebt / gantftbc ©ur# gberfebap/aUe ^ntoooiiöeren enbe Hntocfen# bc / fouben in €bcurborfll.»Doorl. tot ^atb* fen devotion, beftbut tn plirbten falgbtn/cnbe met anbere nieptoe plirbten gbeenfins belaft toerben. Ten 7. Sn befesÄmpts enbe ßaebts Ad-miniftra- |
Hiftorifchc Chronijeke.
|
’632. miniftration foubc mct0V«ranbcrt toerbê/maer in allen gclijrlt ijet nu beVonben toeibt / onge# floojt binnen moeten. 'Ïen 6. Wat aen ^mmonitie in’t 45effbut-ftups cube anberö bnoibanöc ib/ foube bacrin/ cube bp bev lt;§tabt gelaten toerben/ ban ^tuc* ben « piilncr/Ä cot enbe anberen noojraebt aen anberoojten/tegen bet lant/ofte i^are €licur? bojfïl.iOcojluthttgbcpötniet afgeboert bjer^ ben / macr bp bet Habt tot öc(Tclfö Defenfion, enbebes €l)euc-fa£0ftfcöcn gebielbt-bebjaer# betiS hanben faltjbcn moeten / bjeltBc t’facmen fpnen «Honflabelcn enbe anbere bp bet 2trtele# rije bjaernemenbe perfoonen/ barer bp befe be= legbcringOe gljebaen/ opbaaföttngöe halben lueto imputeret/ ©te aSurgerfthap met ffa» men ber felber fonen aengljehoojitf) / enbe an^ bet aenWefenben ghetnep lucegtio diflarmeret, noth tegen baren Wille ban bet (tabt geboert/ ofte tot bienen gljebWongben/ootb ben bjem« ben geworbenen Wepnige polbaren/ een bitje feetbere aftotbt toegclaeten foube Werben. Cen 7. ©ie inbomflen ber €bcurborfïl. ^eurl. lbo Wel bos ßaeöto intreben / fouben boortacn aio nu en nooj befen/pber aen fijn ge« boonaite piaetfe gbefïelbtenbeobergbelebcrt/ noch tot ber felber berminberinge nietO atten« teren / noch ben îtrygOo-bolcbeban Wegljen beo toegeboerben Ï0ib?eo ^ttryfen afghebaoj* bert Werben. 'STen 8. ^e lt;6ec|felicBe petfoonen/ Webu« Wen / Weefen enbe anber gepribilegeerbeper« feonen / fouben bp Jjaeren immuniteyten enbe Exemptionen getuft blyben. lt;en 9. T^act en fouben gbeen IJlonbetin« gljen / Extorfiones, beel minber ISiaubt / ofte Wneminghe/ofte gelbt enbe biergelijcamp;e pref« fupren tegen ben lt;l5obo-I,Hpfen/^mpten enbe ßaben/oftc bet felber '©nbetbanen/noth min» ber bte 25urgherfchap / noth bic in ber frabt/ bie nu ban 3tbel bebonben Werben/ oorh anbe« re bie Dun Daten retour# bacr in genomen/ofte gun anber# albaer bebinben/ aengebaen/ noch ben IStygljO-bolfDe biergclnthen t’oberlafïen ofte boo: te nemen gebulbet Werben, lt;en lo. kniffte ï^eeren Staubt# / JtbcI# petfoonen/ CDfurboiftl. ^atOftfeDe Officie« ren enbe ^mptmannen / foo Wel anbere J^ac« buprige/item beffelf# lanbto ISurger# en 3,n» Woonber# met t famen be Date/ fp 5Dn lt;öDce« Ilclichc enbe Werclbtlifhe flanboSi^erfoonen/ fouben Idceröcn / enbe Wat fp bp Dun Dabben/ laten bolgbcn/bmen af enbe toctrech toelaten/ foo Wel Dare baer in gDebergDbe meubelen/ fe« Bet WecD te boeren / bergonnet 3ön / oorh be gDene bie f^as-cebdeu ofte €onbop begDeer# ben/ fouben fonbet gelbt mebe gebeelt Werben ; boben befen een pber Wie Dp 5P/ fyn Dupo enbe goebt nae fpne gDelegDentDcpbt te berfeoopen/ gDebulbet/ooth tuet geen afbringDen noth af» trecB-gelt belcpt Werben/norD baerin bebioeft Werben met oberlafl. lt;en 11 ♦ Klleo Wat in be fcDupiencnbe bel» ben boorDanben 10 / boom / ^aebt/ enbe bat in ben faergD-Belber# ban oberirD bier/Wÿn enbe flertfien bjaneb/foube banbet ^olbatcfca Wij» ber# niet aengetafï/ maer tot be# fiant# noot» bluften onberDoubt/enbe (’ti# Waet) een pber aburgDer Det fpne blgben enbe gDelaeten Wet» ben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* lt;en 12. «Set bat banben Ißpferlitben »öe» netael be eamifoenen in be ftabt in-gDeboert |
werben/ fouben bie ilegmicnten / Solbatefta 1632, enbe 2amp;agagie/ be#baeg# te boiennaer boort» matfDerm^t nemen/ maer beo boighenben baeg# bic €ompaingien ingeboert/ oochnoeD ban befe notD ban anbere licpfcrlirhe Iferng#» liebe bat ÆDeur-^arDfiftDcï^Jupp/jamp;berflcnr bie ilabt/nófD bic bacr tufffDen begrepen goe» beren/ gDclptB ban oorh in ber 3tmp£mannen cirefiel DeDoongDe ^tebehen# enbe t©o:pcn/ met anber gamifocnen niet btlepbet/ oorit ben •CDcurborfllitBen ^aeDfiffDw 25ebicncrö tot |blanit5 enbe WiefenburfD ftctBctcn intrccB betopent Werben : t©at beur*-martDetenbc itcpfctlirhe bolrh in ben ïOoiptrt logerenbe/ enbe Dier-cn-tegen# bic ftabt ï:witBouW bo» ben bie bctarroibectbe lt;©arnifoent/mct meer» ber ItrijgDO-bokh/ gDecnberlcp Wpfebclepbt notD befWaert Werben. lt;cn 13. lt;Dc inguartieringDe bc# €api» tepn#/25tb£lDcbfacr#cnbc ItncrDtenz foube bp be# aaebt# an-orbeningDe enbe bifpofitic be» ruften. '«ïTen 14. ©et ftabt# defentioniften ban ©f» fititten en ISurgDcrp/bactonber ï^an# ^nn» beWgn#/ al# een 25urger ootamp;begrepen/ fou» bc fonbet ofte tegen lijbelirh rantfocn/op bme boeten gcftclbt Werben. lt;cn ly. Waet tegen# fieD 25utgcmcêfter enbe ßaebt beftanbieD berpheDteu beben / ob-fpecificutes boltB ben bolgcnben öagD / al# ben 18. enbe 28. ‘Jfugufti / broegD goebt# tiiöto/ Det attoort gDduchformicD / onfeplbacr in te nemen/ te logeren/ nae ben cpftD Ijactbec Ifec» ren bienft niet op geDouben/ upt enbe inganeft te latcn/enbc foo langDe Det felbc albaer blgben foube / reciprocè ttouWclitB cubc fonbet cent» gDemoepte üfgDebacrmetDner tcDanbclcn/ niet# tegDen Den/norD Depmelich/ notD open» bacr te prattifeten/ noth minbet be Danbt acn ftaer te üatn/ofte bacr aen te boen leggen/ bp» fonbet beel meer boo? feDaebe te WaerfeDou» Wé/en bacr-en-tuffeDen 25urgct# enbe ^olöa» ten een mifberftnnt boben berDopen boor bal» len foube / bic Cognition boben öic^olöaten ber HBilitariftDc lt;©bcrDepbt/onbenomcn brp tclacten/ enbe te gDcbtilben ,• WantebengDe» IgtB bic ^olbatcn op Det begDeben/ bic Äur» gDerftDap ban ben ûaebt enbe lt;©bcrDepbt te belieben ftDulbicD agn fouben/ en beWglc men Det oorh bp foo (lerDtcn (©arnifocn lictc blij» ben/ Wanneer bat boltB gantftDclirb af-gDe» boorbert foube Werben bp trouWe enbe geloo» bc bacr boor te ftaen/bat bic felbc met allen bp-firD-DebbenbeonbeftDabigDet tot ber itepfet» Iitfee2flrmaebegint#enöc Weber Bomen mo» lt;cn 16. Wit alle# foube nu opretDt op ©uptfeDe trouWc enbe ghdoobe nnegDelebct/ enbe alle# bupten opneminge befer «©amifoe» nen ratione furifdiótionis,fuperioritatisamp; juri-um publicè amp;nbsp;privatim competentium, gDcIgtB al# boorDenen in onberruchten ftanbe 31)11/ bipbenbe/ gDelatcn/ euftodirt enbe niet bacr te» ghen# góeattcntcert Weeben, j9aeöicn bat McpferlicBc boltB alfoo boor »mfetfr!)« ^witBauW afgeboert i# gDeWorben/ Debben SMr^ fp bacrop ben 3lugiiftü#»urgD / een feDoon Kg^t-Dup#/al# oocB ^tDoppauW enbe anber plact» lanw. fen uptgDcplonbert. lt;otlt;0ebercn Debben fp ootB op WaegDbenbutgDiffDe WpfegDepro» tebewt/bte piaetfe tot op WepnigDe Dupftn af* gÖcbranbt/Wcl joo petfoonen/out enbe jonchz ten |
|
104 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der 1032. ten titele oinggebjacgt/ ten öeele tn hclöcrö ge» fltcftt/ baer fp tn gbebropen toaccen/ alfo batter niet hoben tie 2oSurgerp gijefont öaer ban ÖÖehonienfijn» »Oen 23 Âtigiifti fijn fp boo? Ucinmtö ghe# nifht/ enöe quartier faegheert/macr alö fuir hp afghcflagljen tuiert / Rebben 3Pöebooj1labt inbe affryen ghelepbt / enöe te gl)elijc6e JUat^ herfbejp enöe ^alberfboiy (’t tueUhe acn out Jteinnitsi 6oint) afglKbuiiöt/öaerop biel 100 2öurgl)ers( fijn uptgheballtn ; Jßaeröttupie fp met onojöetiinglje ßaer in öiteljoopen bcel« ben/ enbe 0aer te btijt in ’t belt nae hupten be* gaben/ foo fijn fp bag omringelt/toel 14 om* gcb?atöt/enbe inbe 20 bentben^ ettelitfie 35oe* rcn/jammerlich beurfjoutuen/enbe totter boot , toe ghequetg ghetoojben. IBanben itepfer* ftljen fijn ootb fommigljt ghebleben/bie be an» bere op bc jsebenpeerben met fjaer totclj boer» ben. Sier nae hebben fith bne »Coniettenop ben ^rljmberfbergh gepjefenteert/ bie Poot» te ban ^t. j^irolaeo irerclie enbe het ^otp Capelle aenghegehen/ooch op ghclqrhen bip* ferner hct©lot-amp;oiibt feer te ghebeeren fith onbergaen hebben/ ’t toelthe both biet en tuil» be bjanben. toen 3.^eutemb2. in her nacht / tó het ^thoonhergighe gebehen ƒ raubjengepn / 4 mplenban »Ojefben/banben Menferfehen be* hlommtn / enbe mecg alles boat batr in tuas/ foo boel anbere alp ÏDoojbethtero/omgebjacht en beurhouboen / enbe feet jämmerlich ghetp* rannifecetgheboojben/ alfoo bat batr tenon* flhtgsshtlich jammer in ’t gantfehe Hanbt gheboeeg is. h!^^Ï?p« ^“’^ '’’ï^ hebben ton ghefept / hoe bat be «»agroX* 3^oninth in ^botben ben etbt ghenooten int Bfltiiöe tjet ghemepn geeft latten boojöjaghen/bat fp met uettont tuf» gern in’t Verbont toilben in treben ; r©it öerlt; ffli^in ^ï®'8 ‘^ ggefegiet/beur eene tot 25aben in Cr» ^toeM ffl goutu/m lOecenib.^nno 1«3 i.booj alle be 13 tirn «ebt- f^laetfen / bet ^boitferöof Ccbt-ggenooten/ Ato”ftt-quot; ggelijchoorhbiemebebercenitgbcn enbeaen* taiöt. ' ggeboenben Uanbrfbacg ( uptggenomen get HBalliftg / ban buien niemanbt boojganben boao) ggegoubene batg-fettingge / enbe inert ' bate toe betgacn/ alötuanneerbtc Jtoninchl. jiïajeg. niet alleen een gott berganbeniffe/ matr ooth (alji ggemelt io) een fpeciacl ber# bonbt atnbieben enbe beggteren bebe : Jßacr get geeft gier nae i)aertr Jßajeg. 2tmbaga* batr gem uptbjutBelirh berhlaret/nacmelith/ boat gp eenes berbonts galben gem aentrorh/ matr boot fijn perfoon boas / totbetooningge fgnsspbetsi tcggenbeggemeenel^jpgept fua-foriè ggefegiet/ gatt ben Cebt-ggenooten int ' ggtmepn/ofte infonbergept bats gellcnbc/ bie gotbe ggcleggentgtpbt felbe te batten enbe te begrijpen. Bugäiben/ t tO boaer / notg bit Äoomfegt Catgolifege / noeg bie Cuangcli»gt; fege plactftn / goetoet befe refolutie tot beteren ban beo ^ïmbagabeuro ggenoeggen / jae oorh tot btr aoningl, Jlkgeg. alp gier nae bie üc# larie ggefegiebe/fatiftaiftien ggëgaen fijn/gae* reggebaegtenis totcenfpeciale berbontenige niet berhiaren boilben ; matr niet beS te min* bet/bebuple be ggemclte 3tmhagabcur met een bpfonbtr acn terbiebinge tegen ettelirhe plact* ftn aenljiclt enbe bolgarbe : ^00 geeft CertS» gertoth?Leopolbus totlt;©ogtnrijrh beur ggjg’ beno / enbe bp ggegouben 25abifcgen ggemte* nm Ï.antfbarg/ in ißepe 163 2. boojeen 45e* |
fantc ber Crf-bereenigingge galben / bic get 16 p. i^upjS »Oogenrijeh met ber Ctbtgtnootfegap geeft / gerche bermaeninggen lactten bóen/ baer genen grerlienöc batcen^erbontenigé met bc Mtoone ^meben bp teggenboooibigen tpbc/ enöe booibaHinghcn / nebenöDte Crp bereenigingge niet btgaen en morgte ; tOacr* om foube men bie boojnoembe Crf-bcrceni* ginge in gcoote aegtingge nemen/baer tegenS niet lacten inbeelöen / enbe gier mebe ber nicu* toe ^toceötftge inbeelbinggcn enbe ontmoe* tmggengemóntflaen/ enbebooj bie acngge* roembe maegt niet berfeggeh?/ ofte baer beur berbtoalen toeten/ macr batr bp obertoeggen/ bat fultamp;cn matgr/got groot batfe inbtn fegijn iö / niet op gatfen epggenen / macr op bjem* bc boeten gambe beboriben toert / bit tiacr lic* ber gaeg ontoggen/ enbe liegt ggclgch ban al* le anbere boejloopenbe gaegiggebinggen / al* foo ooth ban bit triumpgeren in hogen tpbe ggtfepthonbe toerben/ quod citöfit, citö pent; toatgaeg op gaet/gatt gaeg toeber af: lt;©bet» fulchr bic ïtepf. jHajeg. enbe l^ooggg-ggc* batgtet l^upp Oogenrgth bit mibbclen foo berre aenbe ganbt ghebjargt gefaben/bat fp ga» ren bpanbt ggenoegg bertoaegten / enbe bief* galben tot giet toe ggeoegenbe bpanOtfegap^ pen / met goeben egette te ruggge bjpben ful* len : Waer bp ban bic ijeeren Cebt-ggenoo* ten beganbirg berfehert fgn enbe blpbcn hon* ben / bat ï^aerc itepf. Jlöajcg. enbe Bojgl. ©oog. ooth gaereö btefo bie Crf-betetnigin* ggc / in onbphelithcr atgtingge goubcn moe* ten/enbe toat tot goeber naebuerftgap bienge» lith toatre / inbe bege manière te beboojbe* rcn/nimmermccrnaelactcn füllen ; Wert gier bnbicafgellingc/ofteonrfcggingcbcöätoccr» fegen «mbagaocurjî / upt befen ILanbe ooth aenggebupbet. tger op lö ^acter Dojgcl. iDoog. ‘Äfghefante bcanttoooit ggetoojben : ® at fp bie Cebt-ggenooten bic Crf-bertcni* ginge aen’t l^upp »©ogenrijeh altgöt opjeegt te gouben ggemepnt gebben / foo berre bic fel* bcacn gacrcbcnggelgth hetoefen toert / enbe bie infolentien bic teggen ettcliche gaeren acn* ggegoojiggen / in ’tggcpageeröcbcurttethcn ggeoegent 50 n ggetoojben / in ’t toehomgige afggefegaft / oorh bat teggen OSafcl ggefegie* bc beebonöt/banben toeboer ber bjurgten/ en» bc tot nacöecl gaeter ^tabt ggebacne nicutoe Jßarchr-aengcllinggc/toeöer afggebaen tote» be / of anbere fouben enöe honben 5p gatt foo toijten berre niet in binben latten / enggebe get ooth bic «©ogenrgchfege Crf-bcrecnigin» ggc niet toe / bat gacr niet bocgglirh fp / ficg metpemanben/ toacrt gacr ccrlirh en betame* lith ip/notg bootberp te berbinben/maer men foube bes ©aöcrlanbtp toclgant / enbe bic bc* goojliche boojbcelen bet oube©erbontenigen t’ allen tpbe toel in atgt nemen met gotbe toe* tenfegap. l^ier en tugtgen is acn bie bergaberbe ban nomnt* be ij plactftn in ^toitfcrlanbt get fegjgben Squot;^^ banbt itoninggl. jßajeg. tot ^toeben felbe me ^ts-j» afggcbecrbitgt{’ttoclthe top ooth gier te boo» nootm » ren al inggegcltgebbcnjbacr beurgaet behent ggemaetht to / ban get bolth bat be itoninth ^ ban^paingiéuptgjtaliainWuptflantmcpn* bc te fegjichtn/ ben j^ap boor gacr niet te ggc* bulben/ ooth bqpjtacn inbtn terminis bet Neuf tralitevt tnbt goebt correfpondennebcgailbitg te gouben. »©ber fulrh ftgigben nu/ foo ip op bien |
Hiftorifche Chronijckc.
'lt;^32,
bttn öOemtUeit Jßaöiftbeh Uanbtföacö/intïc maent mege/ een anttooojbt ban alle be 13 plaetfen enbe beegaberbe obergOegOeben/ ban befen inDouöe/ ató bolggt : bat ben lieben nor|j tec ttjbt ban gijeen âpaenfege une italien nae ^nptflanbt beuttreramp;enben bouBe / niets toetent notO beBent en is/beel minbet ben lt;5as boot be felbc begfjeert is gbetoojben : Jßaer nu fijn fp (als biefjaer algbemcpne bjpöepbt beflanbitb fonberfjouben / op ’t boogbfte ter Berten gaet) ootB niet gljefinnet / of ftBoon in toeBomfiiglje ttjbt biergljelijtBen aenfoecBin= oben/ aen Baer gbefebieben foube / niets te be# toilligcn/riofb bien toeeb in te gaen/ baer boot be ru fie ban baer Uaberlanbt enbe baeren flaet gbeperturbeert foube toetben/enbe fulcBp bier maten mbarbtteb fnnbe / fedes belli motbte baer toegbetogben toerben: JDaerinfonber# bept bie baer aengbebupbeNeutraliteyt, foo togbt enbeberrebetfonber quetftngbebneres «Kebt-gbenootiftben t^erbonbes gbefebieben mogbe/ opietbttrb / enbe fonber uptfettingbe baer te beblptigben fulrbr te bouben / in gbe# troofler bope/ ï)aere iïonmgbl. IBajeft. fuP Ïen bp fulcBen 2ttinaebc bie aenfleHingÓe ber# boegben / bat etne gbtmepne Cebt-gbenoot# ftbap (als biebaer inbet39uptftbe Ifórijgbp toefen niet en beeft ingbemengbt) tnbe alle ber felbe aentoenbingben en bereenigingben/ boot alletlep Mttjgbf-beftoaemiflenberfeBert blp# ben füllen / enbe bun bp ntebe loopcn ber inte-reffe ban toegbenaengrenfenbenaebup^febap» pen/ foo berre immer mogbelicB 5p / mogben berftboont toerben. jSuis/ ’tistoaer/ ber Religions pber/ enbe baer upt gebolgbbe paf# fionen/onber ben €ebt-gbenooten ban ^toit« fetlanbt / foo berre ter toerelt Wel beBent/ bat upt fulcBr menigben liebtelicB beflupten Ban/ bat of fp ebcntoel tot ber Neutraliteyt eenflem# mieb gbtfint 3Ön/fp noebtans in baeren effet# ten gbebeelt/ enbe biet mebe/ öe cene Oefe/ enot bie anber gene/onber bie in’t fioomftbc tüDf6 oojlogben bepartbpen gunfligberfijn/ on-aengbefien bie liebe baerer oube bergbeb/afb# te Ï3jpbept / fp op ber gbenen 3pbe aft’fatnen tretBen fouben/ toeltBeaen’tmceffe nae ben brijen lt;©eefielitBen/enbe Prophan toeftns baer betoonen: jSoeb fo bebben fp upt bootb-roem« ïitBer boo2ficbticbepbt/ fitb ber pattpbelirB# Beben ontyouben/op baeren epgljen feines tuf# te / toelffant enbe confervatie boojber gbefien/ in anberer berberfftlirBen itrijgbflnefenS/firb gbeenfins inmengben/ maet beel meer nebens bieberBlatinge tot ber Ncutialitevt tegben ben uptlanbiftbê/malbanber bp befenHantfbatb/ als gbeftbiet iS / beloben toilltn/ ’t ïDerbont/ «Cereenbe «Cebt/ ©trb?atb/ ^antfb?ebe/op# retOt enbe eerlitB te bouben / enbe foo eene ofte meet plaetfen / ofte be batigbe/ aen Uant en Hieben/ bjp/ retbt/ enbe gberetbtitbeben/ te# oben retbt enbe billitbbepbt foube aengbetaff toerben/ ban toien bet gbeftbiebe/bat fp mat# Banbet met lijf/gort enbloct betloffen/fapflaé/ enbe bulptlirB betopfen fouben en toilben/ nae inbout enbeupttoijs baerer te famen bebben# ber gbeftoojen berbonteniffen.
^efe Neutraliteyt beeft ooth be 3*oningbL J^ajeff. in ©jantBrijtB goet bebonben / enbe niet alleen tot onberboubinge gbetaben/ maet ootB upt aenb?ijbcn ber Catbolïftben plaetfen bie bp ben lt;£ebt-gbenooten / enbe ©erbonbt-boubers gbetoefenen extra- enbe ordiom 3lm#
lOJ
baffabojen/ben Teerloge ban öoBan tube ï^cf 1632. re du Landé,bebel gbegbeben/bp ben BonintB tot ,étoeben een mibbel te fijne/ bat fultBr ba# belitBbebeffirbttoerbe : Sïlfobatof ftboonbP anber raaien gtieboubenen 25abifeben Hantf# barb ra fïobcnibï.booinoeint 16?2. jaers/bie ©oïffelitBe HeopolbiftbeWebutoe beur een ttote bulbige 26mbaffaetftbap/ernffelitB beeft laeten bertoonen/ bat alfmen een Neutraliteyt ounebten toilbe/bie tradation niet alleene raet ^toeben/ als maer bet eene «©ojloogbS beel/ maet ootB met ben anberen noobttoenbitb fou« be moeten gbefebieben / Sfera in fpecie enbe boo? alle bingben /tie outffe al langbe in toe# fen-gbeffaneTradation, uie «©offenrgtBftbe erff-beteeniginge boojbeboubeti/ enbe beffeL ben inbout foo berre foube toegbelaeten fijn/ batmen bp ben ^toeebtftben enbe Wurten# bergiftben Officianten tetoegbe biaryte/ bat bie 2lbbpe ban ^L 25lafius/ bie ffabt ©illin# gbeh/enbe bie bier Waljlcöen/oorB anber aen# grenfenbe «©oftenrijtBftbe Hanbtftbappen/ boo?bers onbeftbabitbt blpben motbten. «Die eebt-gbenooten notbtans niet berffaen toil# len / bat bien tegbentooofbigben banbei en ge# ffclteniffe met ©obemen aengbebangben/ en# bebolgbens gbemaecBten univerfalen lÜntBjt-Brgtb / raet be ©offenrörfifebe bpfonber Crf-bereenigingen/ tegen be eeö-genootftbap ban ^toitferlanbt (tot fultBer bafter obferbantie/ nat ben bebOOyitBen tenor, fo bic reciprocation ootBbolgbbe/ fp ben/ ’t is toaer/toeberomme ootB berfilaerben ) te bocne bebben / raaer bet tocrtopbcferfootocl/ alsootbbpbe naebol# gbenbe ^atb-fettingbe in 2fanuarto be Neutraliteyt anbennael bebeffitbt/ enbebooj af# ftbept/ben t^as tegben ben cenen enbe anberen beel toegbedoten te bouben/ enbe gbeen boltB-toerbingben tegbebulben/ ootBbcn^lbtban ^intc ©alle toe te fffunben / foo berre bp be# fc Neutraliteyt mepnt te gbenieten/een gljelgc# UePooifteningbe in fijne Uanben aen te jlcllen/ toant m enoeoeur oic felbe ber ffabt Hinbauba |bas enbe®oo}raet gbegbeben enbe gbebaen is gbetoo;ben. ^at nubie4Sebt-gbenooten infulcfien terminis blpbcn/ en is niet alleene baer felfs tot bier toe toel gelucBet/ raaer ootB bacre jSabupgt;f/niet fonber boojbccl en bfutljt/ fnltBpgbenootcn bebben : ï©antalSbieb|ge ©raefftbap ©ourgoingen in bjeefe en fojgbé ff onbt ban een inbal banben ^toecbfcljcn/ foo is fp beur eene interceffionbanbe 1 j t^laetfcn in 3Sannatio 1033. tegben ben ©eltmacrftbaltB i^oojn enbe abbngraef ©ttbo in befen bcrlof# fet : gitera / biet naebeur een ©b^fautfebap banben 7 ütirgoutos regicrenben plaetfen ben 2llbt ban öbepnauto in fijne ïileggoutoiftben lt;l5critbten bp ben ©beeffen ban Ville Franche berfrb gbebaen gbetoojben. i©ic ffabt ^up# ritb beeft fitb Bp allen ^tocebtftben Com# menbanten/enbe ootB ten beelc ïtepferftbe bp# fonber gants trouto-pberitb/foo toel ftbufte# lifBalSbeur ©efantfebappen menitbbulbitb geinterponeert, booi bie baer aengrenfenbe en# bc berbo}gbtotbtc ^ultfiftbcHantgraefftbap laicggouto/ op bat bit Hanbt nietgantftbe# litB gbemineert toeebe / ofte bie gntooonbetS tot tuet gingben : ^et toaere ootB bien armen Hotffettigben inbal/ ncberlagbe/ bianbt enbe anber baer op gbtbolgbbe ftbaben berboebet gbetoojben/ fo berre bem bat Hantftbap bien ßact/ gott lebten tube bermibbelingbcn ter 0 begnamer
-ocr page 647-loó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgndet
|
16 j 2. bequamer tgbt Babbe betraegtet : IBan Baer fijnbeel gbebansbenebanbe /canfopfen los gfUnwcf6t / oor6 bic gbeflelbe rantfocnen ge* minbert en berf aebt gebjo jben. ^p beeft boor ben gbemelten 3lbt totfiepnaubj enbeanber «©b^jltbcbe enbe Wereltlirbe^tanben enbe Iamp;erfoonen/ baerer jsaebupjfebapfonberon* berfebepbt ber Öeligte / geinterdiceret. 59e ;ggt;b)eebtfcbe babben etteltrbe plonbectngben en fïrooü-goeberen/gbelgtb op ben eerden in* bal in ^luaben enbe l)egoitlu / alg fp albaer faaeb enbe bpnae aller plaetfen meefret blaren/ baer boornaenien op beo 1^. îSiffeboppen en* be ber ^tabt Confîantb toegbeboongben bet felbe te boen / inaer tot befer aflteeringbe / bie ben ban ^upneb toebeboo?enbe ^tab ^tepn bon goebe naebnpiftbap toegbe / altgbt baer befle bebben gbebaen. 3in befe gbebupjenbe faeeben/ töbaet een ttoeebulbige ftoaere ^nlanbtfrbe ftrgbitbept tnbe tUnb gelneeb/eerfïtlirbtiifffben be habt ^upiKlj/ enbe ben y plaetfen/ Uurem/Btg/ ^rblueptb/ lt;®nberbjalben enbe^ugb : baer na tuffebenbepbe bebê25crn enbe^olotbum/ met Ujelfbe bepbe ftrgbtebeben pber infonber* bept / bet foo berre gbebonien 1$ / bat bet een aenfien babbe/alb of bet fonber érgeb niet bab» bebiillen afloopen* ï^et beeft bie flabt^up* ritb enbe bie anber y gbcmelte Steben / met enbe nebeno bic plaetfe »ölarufß/ t’famen met malbanbet gbegouben / om te bebeerftben bet 3Lanbtgraeffcbap Cnrgaubi / befgbelgtamp;cn oocb mebe enbe neffeno / bc plaetfe Äppcnftl/ bet «6racff£bap öbepnbal/ in bjcltbe bepbe Uanbtfebappen upt bracht cenö opgberiebten Itanbt-ü^cbcnö/bic «guangelifcbe enbe Hoorn» febe €atbolifcbe Heligien/ met t’ famen ber felbecoeffcningben/ bjp5pnfoubcn/ boerin nu aen bepbe fpbcn ban ben «Buangbelifeben onberbanen ber flabt ^upiicb / abs barer He* ligion gelgcbfo|micb Coniiftonum, enbe «Ceb-gberiebt/ ban bier tgbt aengenomen Religions reformatie, ban meer alö een bonbert jaeren tot bier toe onberfoebt gbetoojben ; moer bie «Hm angbelifebe «©berfte m’t Hbepnbal / bie toac* ren oocb noeb baer toe in boo;igbt langbe jae* ren gbeoeffent enbe gbefonbeert / bat toanneer eenl9ailoof0 bienft vaceerde, fp cenen anberen ïtecracr of i9aftooj felbe foeeben moebten/ 59ien anberen bed fonber bootber prefentation tegben ben Slibt ban ^inte «©alle / maer fonv migbe mepnben/ ben Slibt moefïe fulcbrtot bebebingbe boo?(ïellen. ioefe onberfoetbinge beo ^upfifeben «Hebt-gberiebteO / enbe toat bie in’tHbtpnbal nofbböojberO inCoiiatur factben p^etenbeerben / enbe nu in langbe pof-feiiic babben/10 bepbe op een tgbt in befet gbe* finite in tbiifl gbcflellet gbeloojbcn. Silo in ’t ^acr 1629, eenc upt beo Kbto ban «©allen laegcn «©btrifbW in lt;urgoubï/ enbe oocb onber beï^ooebepbt ber gbemclter plaetfen fat / met ten biouW-perfoon/ met luelthe bp in cenigbe bebjienbtfebappingbe/ niet aio ^bjagberfebap / maer allecne in ©c* baberfebnp beeft gbefmen/bepbe ber «Huange* lifebe Hcltgic toegbebaen / boer ecbtelicb bc* loof ben of ber looft bebben / foo beeft bic gbc* melbe Stbt fultben IJouluclirb niet toillcn toe» lacten/often toerbe ban befe difpenfatie banben 2óiflrtboppeliramp;cn€on(lantiftbcnConfiftorio, ofte ban ben t^auffeliréen Nuntio uptgbefp;o* ben enbe boojtgbtb?atbt / beeft bp liter incöc |
fijn «Huangelifcbe «©eriebteo onberbanen in ’t 1632« boojf3 'STurgoubï ben ^upjiftöen Confiflorio boo?beto Willen onttetben / enbe baer nae fgn bominatic in Heligiono-faccBen bootber beeft gbemepnt in te boeren : leghen fulrltr beeft bem be flabt ^upneb ban bc gbcmelte Uant-bjebeo Wegbe gbefldt / in Weltbc befe onber* banen oocb begrepen 5pn. JKacr eer befe pan» bclingbt bebent gbemacebt gbeWoiben io/ foo bebben baer tWee anber feplcn toeggeb ragben/ bat namelicb bier |amp;ctfoonen/ ban bc outflc in Hbepnbal / tWee tegben malbanber / in ben tweeben enbe berbengract ber jiBacgbfebap/ enbe tWee inben berben enbe bierben ber I51of ^ b^ientfebap berceniebt / oocb ^‘. «©allifebe lacgbe gberiebto «©nberbanen / maer noeb* tano in ber Hebt-gbenooten Pootbept eben* ^clgt6 gbefeten bebben/ in’tjaer 1630. booj gtt ^up;ifcbe Confiftorium gbeBomen fgn/ om difpenfation aengbebouben/ batfc erbte lie* ben moebten 5gn/ ’t Wcltfie fp ootbberferegen bebben/Weltfier faite bcm ben Stbt oocb eben* gbtlgtfi beeft aen^etrotficn/cenfbtelo aen bie boojnoembe perfooné/bcitr mibbcl beo Hbgn* badfeben UanbtboogbtO / aen Wcltfie bp ban ben y €atbolifcben plaetfen een bcbel ban bico Wegben gbegbeben beeft / biefdbe ootfialO ber €atbolifcben toegbebaen / fultfir acngbe* nomen enbe uptgberiebt babbe/ enbe bet bcbel ber flabt ^upfirb inbefenberbinbert enbe te ruggbe gbefet beeft/met be anber plaetfen plu. raliter bem ontfcbulbigbcnbc / bie eebtdiefie 25pWooningbc afgcflritfit en berboben beeft : ooefi anbero bedo/beWplc befe fSerfoonen «Hu* angdifebe bienaero/ ötc beur een 25urger ban ^uppeb baer gbeWeferi fgn/enbe bet bier me* bc Wel boen fionnen en pafferen moebt/ ben cc« ncn fapflant aenben Confiftorio albaer beWefen/ bp ben fdbenbanbeo Wegben/ben bienaer ban fgn gagicafgbefet beeft/ enbebier mebebet flabt ^uptteg boer f^ouWdiefie gberiebten boegbelicbept/ oocb in ’t Hbepnbal benomen/ maer bem fclbcn in CoHatur fadten tegben bet oubc berBomen/ enbe bic oeffeningbe bem al te belebest onberWonben/ inbcfccgbeflaltbP te gbdgefi ben |9?cbitanten / boe fp baer bou* ben mocflcn / macte enbe orbinantic boo?gbe* ftbiebcn beeft / enbe aio bet bem niet t’ontra* benWao/ foo berre gbeBomen io / bat bP bie Ifeertfie tot bet boornoembt Slltfletten / ben «Huangdifeben tot baer gbcb?uptB/ opcntlicfi bebe toedupten en bernagbden. Silo nu gier op befe faerfien op eenc ban beo «3rurgouO tnbcHbepnbalOrcgicrcnbe berga* berbe plaetfen inber flabt ©rouWcnbclbt in iSobembî. 1630. gbeboubcn 59atb-flellingbc albaer berbadt Werben/enbe ben Stbt beo rerii» teno ober bepbe f^uncten/ batnacmelirfifg* nc ©beriebto-onberbanen in lt;urgouW enbe Hbepnbalban bepbe Hdigicn / gbelgrfibooj ber Hdigiono tefonnatie gebjuptfiditfi Wao/ bet Conflantifcbe Confiftorium allcene before* Ben fouben : bef^dpefien bat bem bat Coiia-tur-reebtobet be «Huangclifcbc fdicbiBer bien* flcn/ foo Wel btbooten foube / aio ober bc Ca* tbolifcbc begbeertto : 3 tem / ben 25ifftbop ban itonfrano aio Ordinarius, fijnen ©befante albaer oocB gbebabt beeft/ onber ’t pretext ben Slibt in Matrnnonialijchen faccBcn gbeenen in* grgp te gbcbulbcn : ©ie ©nberbanen bier en tegbeno / enbebe flabt ^unneb met t’famen bie ©uangeliftbe Slifgbefanten ban ©larufo enbe |
|
*^S 2» enbcKppenfel gftebeben nebben/ bat^tt tot Öitr toe bet bebjgbingbe halben / in fijn oube BerBomen enbe oeffeningbe eenboubitófoube met beBent-maBinge bat Bet gfteen tijbt norfj »lactfe W om retBttefp?eecBen/ oord bien UanbtfbacB of ©arB-fîeUmgbe baerom niet uptsOffrfJjtben 10 gbetoojben : ©oen hebben bies€ati)olifc0e^laetfcn eenbpfonberrech* tclitBc bebenteniffe gijebaen/ baer beur bie be# foetBingBe beïi^up?ifc()enConfiftorij ben «Cm angelifeOen ©nberbanen in bepbc Uantfehap# pen bes Curgoulup enbe lïfnjnbalo/allcn in’t gbemepn / enbe niet alleen ben 3tbt tot ^intc lt;©allen ©öcrirfKö-genooten aengaet : mact hetCoiiatur-refOt in ben «©ber-rhgnbalfchen ^Kbitbet bienjlen/ben ©obtfOupfe ^t.43al# Icri abfoiutè tebebennen: ï^iermebc ben Kbt alleo toat lip begijeett/ ben Jötffrljop oor ft een meerberb al0hp felfb pretenderen bozfie / toe# gOefept / enbe bepbe (dielaten om füIrBcn be# Kentenijfe/ on-aengijefien biefïabt ^npjirh enbe ber Cuangelifche ©Oefanten bet ^tabt ponecrt/bebifputeert/gBcbcfcnbeert enbe gBe# tractccrt 3ijn gBctoo?ben / maer alle# fonber biucht : tot bat epnbdieb bicgantfchcRrij# btshepbe/ nac bien boeghe/ bacr toe haer ©cc# bonbt in biergdörficn gcbnllc haer bopfl enbe ojibercichtet/ enbe nac ber Habt ^upjich Baer begheeten/ op bier Wet- ofte ^eBept-rirh* ter#/ tlbcc iCbangelifchc/ enbe ttoee CathoU# fchetoteen wptfp?aBe gcHclt 3ijn gcluojben ; 3tn toat mate enbe nBcQaltebie felbe btflatn hebben/ bat i# upt befc Bier-na-gBeHtlbe bol# Bomene «Hoppe bolBomelitfi te fién ; ï©p onberfthïcben nac benoembe / ƒ tan# UobetoijtBban 'lt;£tlach/©2phterc tot^pit3/ ©berHe enbe lt;©ubt(ïen ^chout-3^cerc ber fiabt©ernin ^toitfcrlanbt / l}an# ßubolf /efeh/ lt;®berHc «©pfienbet bet Habt©afcl/ ©en Wd-ebden/geHtengcn/lt;ecrentfeHen/ ©oorfichtigen/Wijfcii/ onferen ï^oogh-she-eerben / ©root-gunHighen l^eeten / ï)eeven ©urghermepHer enbe Bacbt ber Habt ^up# rich m Ztoitferlant : «enbe top 3bBan ©a# nidf3. ban JHontenadv Äibber/ jBebe-heere ber ©?pe l^cerfchapppc pont/ bc# ûaet# bet ^tabt Jrpburgh/ enbe goBan gatobban ^taal/ bt# naebt#ber Habt Solothurn / Ben Wel-ebden/ «PBeHrengen/ ©?omcn/©ooi# fichti0en/onfercn5^oogB-ghc-ecrbcn/«i5root# gunHtgen peercn/pceren Schouten/Uanbt-. «mptman enbe ûaebt bet c. eatholifchc bc / bic bepbe Religionen met ghclijcBec mate i plactfen/namdicfi?Lutcrn/©ip/âthtoept5/ beb?tjbc/ en baerom ooefi beffdben uptbjucB# ! ©nbettoalben enbe Zug/ gn beft nabolgenbc fel mbeletter acnbepbe 3ijbenopgetepeBent/1 factfie acn bepbe 5ijben betfioicncâthepbt-alltcntotttoeepaethöenmafie/bactonberbie j richter#enbeWetHelbcr#/ boenBonbt/enbe i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 2 mafien lt;l5latuf3baertegcn!S emjlelirBpjotcjïecrben ; enbe bep «eebt-gBenoobtifefjen üerBtenö in BraeBt bet ©erbonteniffe begBeert hebben / 25?ief enbe peghel totonberBout; teffïont tot bie publiceringe albaer getreben / enbe te exe-gueren onberhaen is gljelnojbeti. ©an fuit# ' fienBenniffe toegBealp nu / löupt ben tinte# bulbfgBen booificB felft gBenoegBfamen ber# bitterben tlnift/ een berbe tlneeb?af0t gelnoj# ben; oberfulcfipbieban ^up;itB ben tlblaet* fen bet Competent^ na be meefte frennuen in ©eligionss-faetBen te jubiceten niet toefraen toillen / baer upt ban bie felbe / niet meet met beu'îilbt ban 0^ «©alle / noth ben ©iffthop ban «Confiants mepnben te boene te hebben/ get eene / en bic y |ôlaetfen nac ’t anbcrbeel di-reétè acn malBanùer ghebuaffen / cube 10 het berbe ghemobcerbelbunct/ alp bp bepbe bec# Icn het boo?nacm|îe het ccrflc cube ghebact# Iitamp;|le öhemoïben. ©en ç ptaerren tuaobet boo?taen te boen/ om haer uptterflegheinter# reffterbe reputatie; bie Unlbcn oorB alobijf piaetfcn in befen met ^upjith ghemepn heb* benbc peerfehauppc niet eben fo bed recht em be gheboeghlitBBepbthebben/ alb een cntBel plattfe / enbe hietben fulcBen faBe boo? fo Blaet enbe onbifputecrlteBbat fp mepnbê niet fchul» bith te fijne/ het felbe gherechtelitBc Compromis te onberlncrpen : i^ietbp Inaren fpbeut hetgelutamp;ich fueeeö ber «CatholifcBc Uiga in ©uptflant / InelcBeboen ter tgbt dl# oorB bat boojtbmbenbe ghetupmel/en in booiberingh e ber «©heeflelitamp;egoebercn in flnanghcginrh/ atn ’t hoochHe inaercn/enbe men bacr boo?gc# houben heeft/ bat bic boojß plaetfen/upt ber# bjict ban ben 3tbt ban ^inte ©alle/bie faetBc communicatio concilio met bcn ïtigiflen 1)00? bc 9anbt shenomen gabbe / ben 3tbt bacr beur feer opgOeblafcn w/enbebien ftanbel mepn« be tot Oem te Rebben, ^u dab .Sunoco toap» bt/ ’t ijs toaer / bien boofen laint m’t naebup ngije ®uptdant / maer toanneer fpbebacöt Babbe/bat befe fo?me ban jubteeren na ber plu» raUtept bet ^batoliftOen plactfenBacrflem? wen/ nebenjs ben Uanb- enbe Geligions-bic^ |
Hiftorifche Chfonijeke. 107 f. ^laetfcn te famen/al# alle eene Religie toe- 1632, gebaen/ bie cene : bcfgclgcficn acn ben rerhten enbe het bemuft/belngle pber menfehe tot fijn aeligie fonberlingc gepaffioneert 3p / met be# flaen moghe / enbe bat bacr beur Bare ßchgic alle gelgtB moefîc uptghebclgBt Inerben ; ne# benp bien Bare tefamen-Bebbenbeboojouber# berbonbtenifle / enbe boo?noembc Uanbtsi-bjebe uptojurBelifB betoonen/ bat in boojbal# lenbctüJi|lighcben/ menmalfianbcr berb?a# ghen foube, ï^ebben fp boenlitBet gheathtet/ fubnaneam mortem cumfpe vidoriae, teperi# tliteren / lueber icntæ, mace certidîmæ te ber* InatBtcn : îtlfoo lt;©obt enbe hâte faBc lieber betroulnen / enbe baer bie y. $laetfen hnn be# rechten# niettoegeftaen hebben te bolharben/ enbe bacr bp ban hate btrmepnbe fienniffe en* bc gjubicatoo?# p?ctenfic / bed luepnigee bc# niet-te-min affiaen Inilbcn/ maer eer bic extrema te laten boo?gacn : 311(00 ruRebemen hem bacr toe nac Xandt# ohcb?uprB tot bep* bebedem ©c €atholifchc plaetfcn fchjeben oorB baerom tot bc boojnatmlïc Catgolifchcl^o* tentaten enbe ©o?ficn : ©at bebe tegen fom# «nige ban bc fdbe ooefi bc ftabt Xupjigh/enbe niet minber tegen cenige Barer Ueligie toegc* banc/ten bede ad Juftificationem cautefuæ, ten beelc oocB om ber felbcn 3ïutho?itcpt enbe bcachtigc mibbden te genieten mochten heb* ben. jlBaec hier-en-tuffehen hebben bie obe* righe «Ceb-ghenooten in bic fafiepbengh enbe cm hclicB ghelbjocht/ enbe 3ijn bic bagh-fïcl* linghen ten bede banbe 13. |amp;lactfcn/ten bede ban ben gantfehen «©cb-genootifchen lithamc enbe groote ©eebonbteniffe / namelichoocB ben bereenighben / belc gheBouben/ op luelcBe ban bepbe parthgen bie faBen Beftigh öep’o# |
Vervolghder
108
1652. maßenBenbacr acn een pöec met befen 25ntf/ nnebatbp ber ©agb-ftcUniQhe/ ber 25abi« feber SUaer-rebeningOe / öeö -Jaerja 1030. ne^ benji anbercupt bebieginge ban eentge tegen-partbgen upt ben neberen/ lagen Dojfrelifhtn ^. lt;©altifcf|cn «i^encOten tn lt;utgaubJ cnbe Ulljtjnbal/ een «Conferentie nac ©joutoen-felt aengbe|lelti6 gljebjojben / beeft bent cenigbe btoalmge enbe tüjeeöiaebtberbeben tuffeoen bie booi-beengemelte bepbe partfjtjen/name# lifb/ bie ban be feabt ^uppeb aio blagerö ter eenber ^gben/enbe Unrern/ I^ïp/^cbbïept5/ «Onbertualbenenbe Xiigbz beblaegbbe ter atv ber 3gben / berocrenbe bat boojtfetten / ber# meerberen enbe bei nuffen in iieligtons cnbe 3Lanb-b?ebenb faben/in gemeenc©oogbbpen beo CurgouWero cnbe ßbgnbalb; cnbe of ber felbe «Cbangeliftbe «©nberbanen in «eebten-fratc boor bé €boo?-gericbtc ban lt;Conftant3/ ofte ber (tabt Zup?i£b/ ßeebt/ geben cnbe ne# men fouben : «Defgbelgtfeo of bie Collaturen ofte iiertficn-luettcn in’t «©bcr-ßbönbal ba» re ƒ ur|lL lt;öenaö. peeren Ptelaten tot «!5allen/oftcber «ebangclifrbec ©nberbanen/ ben epnbeii toegeboougb 30»! füllen : cnbe al# reebe ban ben Wel-gemeltenboojigcn ï^eeren beef, plactfcn / cenbenniffe ban ben 19 Au# gnfïi enbe 29 lt;®ctob?. bec 3facr,ö 1630. tot ƒ rantoen-fclt gbepaffeert/ bic bc dabt ^np# rifb bjeberfptoben/ cnbe fifb ber fclbcr boogb befluaert/ als bacr beur bares geloofs-genoo# ten acn ber ßeligion berbinberinge/en nabeel gefebiet is/bacrom top ban op bacr tefament# licb gefluotenc bonbt-genooten cnbe Ùanbts-bjebete riebten inbcfcfactbcnbcrbojcn 31)11/ enbe bun alhier tot 25abcn in ben ^egober acebts-bagb / bcoj ons aengbcdelt / cnbe fp acn bepben 5böcn/ alfoo beur bacr botmaegti# gbe «©b^bJelt-bebbers/ cnbe «iöefanbtenboo} ons betfebenen 3gn. Wanneer nu in befc faßen biel onbcrftbepbelirb ban allen plaetfcn enbe beb?tcntfcbaptc gbeboubene Hanbts-bagben gcbanbclt is gebiotbenZ cnbe alfo op bacr bla# gen/antbioojben/rcbenen enbe Uieberrebenen/ cenigb befebept ban ons iS uptgbegacn. ^00 bebben top bic ßiebters enbe Wet-dclbcrs/ cenen anbecen ßerbts-bagb / ben 20. cnbe 30. 3tugudi/ bun albicr tot Babcn boot ons acn» gefielt/ cnbe bepbe partbgen boo? ons geboop bert/ cube bacr «ernfl-bjicnbelttß cnbe «Sebt-gbenootifeb / ons nacmaels gocbigblitß in te ficn/mibbclen cnbe banbelen laten/ op bat top beS ftoaren lades bes retbt-fpjeeeßens bcclod enbegbeb^gt 31)11 moebten: ’ttoelcßcfpnict alltene ons / onferen ï^eeren cnbe lt;®bcc(lcn/ macr ooeß op begceren barer ïtlbcr-^bfifle« lirbflen «Coninglieben jiBajeflact tot Dtan tb» rgtb enbe ^abarre / onfeS 2tlbcr-gbenabigb# flcn lieren enbe löonbtgenooten / enbe beffd# iicn Extraordinari AmbaHideur in ber «Ccbtge# noobtfebap cnbe Berbontemffe f)arc Jfurftl. «6cnab. toeven hertogen ban Rohan, ootb af» gbeo^bineerben «Conincßlitßcn Secretario cnbe lt;aclman'bcn «ßbclcn en Cerentfefren Ï)ooft= man 3arob ban ^taffis / iXeren tot JKol# lonbgn / in bpfonbecen refped , boogbder «Ceren enbe toclghtballcn betoilliget cnbe toe# gbelaten/baerupttopopben «9, bec Waenbt 3tiigufli / lactfl bier te boojen gcbolgbbc ber# ßlaringc cnbe mibbelen in gocbclicßer banbe» lingbe gbeflelt/bc felbigc ban bepbe partbgen {om bat fp bat-mael na baren toille enbe acn#
neminge bülbcn/niet genoegbfaem onberritIjt 1632 3gn gbetoeefl ) baren ï^ceren cnbe «©berften/ allefints tot epnbtlicßc berßlaringbe bacr te boen/enbe te cerbte te btenggen/ baer ban bol# gbens op ben boojnoemben 20. enbe 30. ^u# gufli / bic gbemelte bepbe partbgen met bol# machtigen getoelt cnbe bebel/ afgl)co2binceröe «©befanbten/ ï^eeren/ als ban ^npjitb/l^en# rifb Ö 20111/ zöurgbmeefter / Salomon l^ir# 3cl/ «Gntfangber enbebes ßaebts/ enbei^anS lt;©eoïglt;ï5rebel/^tabtS-fcb?Übcr : ^00 ootb ban Cucem / «©berflen ï^epnrieb ƒ letßcn# flepn/ßibber cnbe Baenöcr-I)eccc bes ßaets : î9an ®m / 3oban ï^epnrieb ter j-ontepnen/ lt;©ubt Caubts-amptman enbe «Óberfie ban ^ebtoeptj / goban ^ebafliacn / 'öberfre ï^bjogb/ ÏLanbtman ban »©nbertoalben/ Äc» bafliacn Wurt3 / Hanötinan enbe Jöacnücr-beere in ben name ban bc bobcnflc cnbe neber# fle iierntoalbc / cnbe ï^ooftman ascatt tot ïtauben / 2tmptman ber ^tabt enbe Stmpts ^ug aller toegen/in barer iieeren cnbe lt;©bet» flcn namc/ßrafijt en bcrmogen/mebegebjacb# ten getoelt en bcbelen ter boogbflen refpette/ eeren cnbe toelgbcballcn/ als hoben flact/ aen# gbebupbe hier na befebjebene mibbelen bares inbouts in topfe cnbe fD2iiie/ gbelgrß baer op bolgbt cnbe acngbenomen is / ootb toaerarb# tigb enbe bafl te bouben / belobenbe/ enbe bie felbe lupben albus ;
lt;en cerflcn/fal enbe mafb/ofte bermogben bic «©hcloofS-bchentcniffcn onferer gfjetrou» toen/lieben lt;Ccbt-gbenooten ber ^tabt Xiip# rifb / in ben gbemeenen ï^eerfebapppen bes Curgoutoens enbe ßbönbnls feßer te 3gne/ cnbe bie felbe ßtligions «©nberbanen bp ba# ren «©obfbienfl enoeb/pe ßeligions-oeffcnin» gbe / ootb alles toat ber felbe noobttoenbigb nenbangßt/ gecufl/cn boot een pbec ongebin# bert te beleben enbe te blpben/ upt bracht bes Uaiibt-bicbcns»
ï©aernae füllen bic regiecenbe plaetfcn ber .ghemepne ï^ecefebapppen bec lt;urgoutoens enbe ßbgnhouts/ in alleboojballenbe fallen/ ^anbclingbtn cnbe Menniffen / ßiehten cnbe lt;®ojbcelcn / enbe boojbec enbe boo?ber blgben cnbe 3gn / gbelgcb ban onferen ©opt-ouöerS berbomen : jDaer foo berre bacr btoalinghc enbe ttoecbjacht ban ben boo2f3. «Êbangeli# fchen ßcligions cnbe ghcloofs faßen/ oftebeS felben noobttoenbigen aenbaneß / baer ban in ben Itanbt-biebe gheen genoeghfame bcrbla# ringe te binben is/ hacr toebjagben mochten/ foo en fal baer geen ooibcel in bie felbe gebelt/ macr fultber ttoeebjathten halben/ een uuen# beliebe ober-een-homfte ghetroffen toerben : «Cn in gbeballc gheen biienbcluk accoogin’t cerfle en ban flanbt grgpen / foo füllen enbe mogen fp bacr na/ban enbe upt baer fclfs ber# mogen/ ban toegen ’t l^erboubt cnbe Uanöt-b?cbcns/ oftconpartgbigc plaetfcn ban bepbe ßeligioncn/ gbelgcbc Wet cnbe ßiehttt 3Ön/ tta oubengeblupefi enbe gl)coeffcnt berbomen berbiefen/fp gocbigblitß alsrechtclitb/in op» gcflane tto£cb2acl)t te ontfebepben.
Wetoglc het hoben bat anber/ in anber lan# ben gebjupeßthtß / enbe ’t ghemepne beoruft gelgcbfo?migh ib/ bat in ï^outoclichs hsnbt# linghen/ een pber ban fgn ßcligion-ßidfter/ gerichtet cnbe ghefchepben toert/alfoo fal bat I^outoelirb-gerichtban ghemepne «©nberba# nenbes lt;ucgoutoS enbe ßbgnbals ban ben-eban#
|
Hiftorifche Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i o o 3 2. «öbangcliffljcn tot ^upjicó / cnöc ^atöoliü fetjen tot «itonjïanto beforijt iucröeii : Äaer foo bic ßlagftcnöe peefoon een CatÓohfcöe om een ijoutoelirh aen fpjeetamp;t / enOe beblaeggt/ falfp felbcnabolgrjenz enöeöie Poolbaren op bentltcßen enöe €atÓolifcf|en atepter boop nemen: Jßaeefoo bemöie befelaegpOeper^ foon be «CbangelifeOe Religie toegpebaen tp/ foo 10 bie felbe eben-gtjelgeö booi ben -Cbaip geUf^en CBooj-gciicptc göemoonlirß te be= foetfien enbc te beloben. öDefc puntten / be-Ingle top ben toefet ber fieben ƒ rpbuigp enbe ^olotpum / ons befep toat beftoaert bonben/ pebben bepbepactpijen felfp ingpegaen enbe toegelaten / enbe tégen malfeanber obectoegen enbe aengenomen/ batonfe liebe Cebt-genoo« ten bec y. €atl)oliffljen làlaetfen/ foo belealg aen paec (raety felbe toegpeben enbe niet ber# pinbeven toillen/ foo lange tôt paec bie ûegie# renbe plaetfen bepaegplitP ^pn/ een ^ettinge of Wet te nialien en.be te publiceren/bat bep* bc Religionen ©nberbanen paec met mal6angt; ber nict meer «CcptclicP bebnenben füllen. ï^cn *©ber-Rpnntalifcpcn «Rbangelifcpcn lt;l5emcpntcn/ban bico toegpen ben flrijbt ont# flacn 10 / bie toerbt boo? ’t berbe tocgpelaten/ parc S^iel-foigpcro cube j^jebicantcn bp ben «Cuangelifcpen plaetfen / bie loffclicbe lt;£îebt-genoobtfepap te befoeeßen/ bat fp ttoee l^arer îPojfll. lt;ôcnab. tôt ^. 45 a lien/ nebeno boop fep^pbenb bec plaetfen baer fp gpenomen enbe ontfangen toerben/ bat fp ban «Rcptclicß per# ßomen enbe eecbacen tfoeß 3pn/ ooeß boo? pet ^jebiefi-ampt gpe-epamincect / enbe gpeab# mitteert/ füllen booptellen / pemanbtaentc nemen : Wdeße ban Wel - gpemclter i)are ï9o?ftl. 43enab. ofte bcffelbcn Stmptman/bie lt;ó?ebicatuc me#rfamcn pet toebepoojen/bjp» pcpbttcbcclcencn / enbe bic gpclofte / toeltPe ban oubto in’t gebgipcß getoeeft 10 / pace aen te nemen moet bctoilligpt 5pn. |
Wanneet ban befc becßlaringpc / enbe goc# bigplicP beebjatp / iipt troutopertigpepot/ opjeept enbc met ecbt-gcnootiftpen gemoe# bc ban onfc booniociiibc ^rpepbt-riepteren enbe Wet-pclberö beur tocl-mepnenben bc# flupt/ enbeaf-rebe gpegpeben/ enbeopgpe# Kiept / alg mepnen / fpjeeeßen / cube toillen top/ bat onfcgpetcoutoe liebe'lt;Sebt-gpenoo# ten / foo toel bic löffelt eße frabt ^up’ifp/ aies bec $ loffeliclic €atpolifrpc ißlaetfen / bie tot piec toe uptgpeboeebe flcpbitpebenenbcmif# becflanben / gantfcpelicß füllen berbtaghen : ^pmalßanbcctoebecom beefoenen / ooeßbat tngpeballcn miflcoutoen toegp nemen : Wat oocßbaecin cube ban tocgen befecTradtanon, met toootben enbe toeeeßen pace becloopen/tot niet/ boobt / enbe afgpebaen 3pn : l^icc in ge# ïpeP aio bepbe pactppen ficp nac pacten tegen» tooojbigpen Reepten enbe «©pereeptifpeben in bc boojgpebacptc ï^ecefepapppen beo lt;ur# goutoO enbe Rpgnpouto nict begpeben / alfoo falben fclbcn(enbe toicpiccin boojbccinter-refferet, buptcn petbeebjagp) fulcPpalleoacn paeccnl^oocpebcn/ l^ecclicßpeben/ Régalien enbe anbecen lt;ï5pccccptitpcbcn / bcfgpclgcßen onferen «Reb-genootifepen ©erbonbeu/ ïLaiit-b?cbcn / autpentgeßfepen becbiagp enbe af# fepepben : 2110 niet minbec bcc felbe toel-pcc-gpebjaepte reputation cubc acnfien/ onp^ejubi# ceeclicß enbe fonbec nacbcclicpept : Racbien ooeß ons ben ^eptpbt-Riepteven enbe Wet# gpebeco in allee tocgen fonbec fepabe enbc on# 1632. becifpclicß 3gn/ in obectotgingpc / bat top anberO nictgpefoept pcbbcnalpcu|rc/ biebc enbe bertroutoeließe cenitpeptm onferen lie# ben ©abevlanbc loffeltcltcc Ceb-genootfepap / bp befen gpcbaerließcn tgben te bepouben / en beur 45obbcliclic gpenabc / op onfe liebe J4ac# ßomero te brengen enbe boott te planten. Tic# fcn allen tot toaeren baften oojfioiibc / pebbeu top j-rano Uobetogeßban erlacp/Djrpeerc tot ^pieto/»©ber(iecnbe ©ut ^cpout-ljeerc ber Habt 23ecn/ ijano Rubolff ƒ efep/ ©ber# (Tc toefienbeeber Habt ©afd/ ^opan Waniel ban iRontenatp/Ribber/beo RactOtot ftp# burgp/ 3oljan ^acobban ^taal/ beo Racto tot ^olotpurn/ onferc aengpebojene bcbiiciit» -fepaptenenbpfonberen (botpono/onfecen erf» genamen enbc jüaePomersi fonber fepabe ) aen befen 25?ief/ befee ttoee gpelgrß-lupbenbe ge» maeeßt/ enbepber partppe eene toe beitelt/ la# ten met onferen aengpebo’cnen in ^egptl baer aen lacten pangpen : 3tlo ooeß top bepbe gpe# bebenc ^epjgbero/ alO 3opan garob ^icge» Ier/ ber Reepte Woetov cnbcbefértijt stabO-^tpjnber tot^rpafpiipfcn / enbe jDauvitO Wagpenaer/ Ract enbc ^ecretarij tot ^olo# tpurn/ bic felbigpemetonfen panben onber# fepjeben. 'AlO bat gOeHóiebe tot ©aben in ©rgauto bingpfbagp ben 28 SugtiHt / oube ftgl/ ennc27^eptemb’. Rieutoe Hgl/ in t 5lacc nac ©pHHi onfeo lieben ï^ccren enbc ©ccloHcrO ^aligpiPaßenben ©peboone gpe» telt 1632. J^o^rttj^acoß 5iejfergt; Q^» ^i5\9amp;Bcr. RebenO befen foo autentgeßen ougperiep# ten Derb/agpo / fgn ooeß ben ©ipepop ban lt;RonH«insi enbc Slibt ban ^t. ©allen pacte op bie eerpe j^tautoenfelbifebc beßenteniffe/ pun ban ben 5- ©atpolifcpcn ©o;ten toeggeHelbe 25Htf enbe lt;Scgpcl toeber afgpeboo?bcrt enbc onnut geatptgpetoojben. Tube menitp men# fepe heeft pem ober befen uptfpjaeeß ( enbe beue ben felben tuffepen ben partgen arptcr-gepou# bene enbc afgpefneben babclicßpcpt ) in befer gpcHalte poorp berblgbt / bat nac be befegpe# lingc in ©aben/ openbare ©jeugpbe gpefepo* ten / enbe ©aHetgen gpepouben fgn gpetooj# ben. 3!Racr fo pacH tn toaren bc .^upHepttO met Jiuififtijc benç. Wactfen niet bcrb;agpen / of baer io iimMinsc tuftepe 23ernenbc^olotpurn een anber Hrijt bertoeeßt gpttoojben : Want alp ontrent bit »oiogiiini« ^erfH-tgbt beojaero 1632. ^upiitp/ ©ern/ ©afd/ enbe^epafpupfen/ een befettingpc ban 200 Wannen/ in bie met pact berbonbene (tabt Wulpupfen / in dfaten te fepitPen ficp bcojgptnomen pebben/fo fgn bic banbee Habt 25crn boo? paren bed opcntlicß gpetoojbenc enbc HptgpeHpitßte yo. ,êolbaten aen cenen 1^30/ bc €lupo gpenaernt / todeße toaren ber Habt^olotpurn toebepoojiep / enbc ooeßbe Habt ©etn in ßraept niet alleen ©ebt-genoo# tifepen/ enbe gpemepne in ’t ©erbont / maer ooeß bpfonber Webeburgpero enbc ©joeber# fepap tot pier toe altooö bgv enbe ooeß fonbec bcci(pcn openpertiep gpetoeeH/ enbenotp fgn fouben / ban ttoee ^oloturnfepc SUmptman# o 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nen/ |
|
11 o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vetvolgh det 16 ? 2, nen/ ben boogOben op ISecfibutgö enbc®alc# fictiftepn/toelffie bent ben ^topnflacö een gcgt; tal boltamp;b bergaberben / alfoo aengljcgcepen 3Dn góebjo?ben/ batmen gare ILontenalber eerft beeft boen uptblufRöen / maerbaernae ben tenen ©oog^tmet fijnen boIcBegaer in een enge enbe boojöeelige plactfe tegljen mab Banber göebjeben/bolgöenp ftner bepbe/maec fonberlingfje bieban ©egObncgb met fijnen boRBeben felben gantfeO ©arbarifeber toyfe met febieten/bouwen enbe freben/ foo bitfigb enbe pberigb toe-gbefet/ bat ootB be gbene bie ober een toopent Water baer nae bp baer fal» beeren miioen/bie felbe nietberftboont/maer bacrber fommiglje ban een ©juggetjen met Ï^ellebaerben gbeguetb / nieuWer bingen/bat fp in’t toater bielen/en ten beele upt onmacht berfintBen en berbnntBen moeten; Jßaer angt; bere / nae bat bie furie booibp Wap / jijn ten beele gebancBelicB aengbenomen/ ten beele an^ berp uptgeplonbert/ gtem/óaer in’t gemepn tenmaenbtgelbtp ofbctalingbeafgbeboert/ baer toe aUerbanbe onfbnftelicbe baben / enbe oneerbare lafieringben / enbe fmaet-bjoo?ben ober baer uptgegoten geworben. Jiu Werbt/ ’t iö waec / befe baebt en boofbepbt foo bacft niet uptgeriebt/ of bet beeft ^olotbum lt;6e# fanbtenna ©ern gbefonben/om befe feplen in bem fclfp te onberfoeeBen/ in Wat gbejlaltc en toaerom bit gefebiet toap/maec fonbeclingbe hebben fp laten toeten/ bat bet met boeten Oberigbeben baer booatoetenfrOap niet gbe* febict en ip/ en hebben hen ontfcbulbight/enbe bet «Cebt-genoobtfebe Hecht teghen bie babe* ïieBbepbt bie bc Rabt ©erri in’t tegenbeel boo| te nemen baer refotoeren mochte/ boojghena* gen. ©cm in’t teghenbeel / toelcBc befe baebt ató een openbare fchanbelitbe bjoeber-moojt/ ©erbonbt-bïtbinge/acthtf-cojcuitmertnghe gebouben heeft/ beben baer ober fulcB ber loop terjiont uptBonbigben/enbe hebben tot ^olo’ thurn gbefchiebtn / bat fp bie ©oifafierp/ bie ^tiebterp en JBoojbtbabigbeperfoonen/ nae haerberbienjic opcnbacrlicB (traffenfouben/ om bie laflcringen te repareren enbe bcBent te maBen : tOen begonnen JHactibt-gcIben enbe afghenomen «©hetoeer en Wapen/ met anber bingen/nebenp aföjagé bet Boften refïitueten/ enbe ben gheguetnen een remebie febaffen/ alp oocB baer cpgcn Wijben enbe Binberen fuIcBp nu bertoachtenbe ^tjn / füllen ©ctn fiefj tog* berpbetBlaren/in’t teghenbeel falbeoo^faecB han’t onbepl boet toe-gemeten toerben. Jfôaer alp eenc anttoooit/ bie be te boo; ghebane ont* fchulbigingcniet gelgcB en toap/ ja bed meer bet acnficn babbe alp toare bic ©berhepbt fel* bc met bie baebt befmet/ bolghenp ip bie bit* tighepbtenbe berbitteringe baer uptghefoj* meert getoojben/enbe heeft ©cm tegen ^ologt; thurn / betogle hact gantfeh Uanbt/ met ben ©etnifeben bp-nae ronbtomme omtinghelt ip / bic arreft-mibbden tot een begin bp ber hanbt gbenomen / enbc bic toc-bocringbe ber ©ictualicn/enbeiamp;ap toeghedoten. Wit b^^ft ^olotljurn terftont met febabe en beftoaer* mfle bebonben/enbejijn op bepbe 3gbcn Rctc* Be toachten teghen malBanber aengeftelt ght* too?ben. ©p fulcBcn gebaeriicBen toefen / hebben bc WberReber 11. |blactfen ber «Cebt-genoobt* fehap nictnaeghelatcn/hacr terRont met befe faBe te bemoepen met grooten crnR / alfoo bat |
gelgcB na malBanber/ bjie beefebepben ©abR i lt;gt;nbsp;3 quot;’ febe tLanbtp-bagbengbcRelt enbe gb^ouben toerben/m Wetob. jBobemb.enbe ^anuacio/ Wacr op bc eerRe l)ecr ©ertogh ban Hoban/ in ben name Der €oningi. jßa,eR,in ©?ànrB* rijcB / upt lt;©rautofaunbtcn af-repfbe / enbc bemin|amp;etfoon albatc berboeght heeft / tot ben anberen eenen aenficnlicBen «©ebeputeer* ben gefchieBt : fßaer bp ben berben Uanbtp-bagh heeft hem be ƒ ranfopfehe ordinal i baftabeur in’t boomoembe berbonbtenip ben ï^eer du Landè bebonben. Hefenp enbe nae* bencBcnp toeerbigh iP bet/bic betmaninge bie bcü^oogb-gbcmelte^^ertogb/inbic i;. Wo?# tifchebergaberinge gbtbaen heeft : lt;©hdgfamp; alp icB/ fepbc bp / met een bpfonber b|tughbe bericht ben gbetoojben / ban hetnrcooit ober bep lt;urgoutop enbe Hhgnbalfchen hanbelP/ alfoo berftacn icB nu met bpfonber bebjoeffe* niffe/ toat tuffehen ben ßecreu ban ©cm enbc Solothurn gepaReertip: ’tWelcBe inbefen foo bed te meer te behingen ip/bat het eben op bie tgbt gefebiet ip/ boen bet bp een peghdtefi bet aenfien habbe/of utoe Hepublgqne bebont bem in fulcBcn Rant/bat beur bare cenigbepb t enbc goebc berRanbeniRc/fp bate lirOtdich in bjeben / teghen alle onruRe enbe onghdegent* heben / mcttodcBe utoc Hnbupien in’tghc* mepn obeflabcn 3gn / fouben bebonben mo* gen : Wit ip be boojnoemRe oojfdctb/bie mu betoeghet heeft een tepfe tot u acn te nemen/ om bie geinterreReerbe partbijen in ben name barer ?dlec-€bRRelifBRe jBajeRept mgnp feeren te bermanen/bat fp op bepbe jgben al* Ic Paflionen cnbc pbcr tc mgghe fetten / op bat op be tent 3bbt/men hem bet ontfthulbigingc niet te belt gbtbjuptBe/enbe op bit anber ^göe bic gheboeheftheben niet alfoo bitfigb in’t toetett en Rdlc/ bat batrbtitr alien bitbe ben totgb afgefneben toerbe : jßaer bat bcel meer fp-litben hun hart oube boo?fichtighepbt in btftr gcRalte geb^upeBen/ bat befen berbpeti« genhanbd/nac bc ghebiupcBcn tn toeghen bic utoe ©oo}babcrp in berfchepben Rtgbighe* ben bie hem tuRchenhacr heeft toegeb^agen/ toemlicB geoeffent enbe neber geltpbt hebben/ cnbc beur mibbd ban acroop/aUen ttoiR heb* ben toech genomen. Want baer en ip niet ge* toifferp/ ban bat alle enbe een pbcr Ranbt hem beur fijn Wetten/bic fp haer felben booiRh^g» ben/ albcrbeft behouben toerben/ enbe bat hoc meer fp ban bit felbe aftogcBen / hoe heftiger fpbaer beur haer berberf cnbc onheplbcooj* fatcBcn : ’t todcB bc erempden iitoep Ranbep fdbe ghenoeghfacm betupghen : Wücrfiilchr ghp na aflegginge ber innerliche of 5lnlanbi* Rhe Ärggen/ nu ban een honbert jaren herte* toaert/beur be boopioembe ghcbnipcBen enbc getooonheben foo ghducBfaligfi ? enbc bp alle WenRhen in fulchen grooten aenfien getoceR 5gt/ batghpbanbenï^ooghReniaotentaten in ber Chpftenhepbt/feer gheachtet/ghe-tert cnbc utoe bpenbtfehap gejochtip gewo’ben. WbtrfulrBr ghp het ten ongoebe niet en moet opnemen/ alp icB u bertoone/ bat ghelgcB alp onber btn menfehen geen geboelicBer faBe 3p/ enbe baer beur tuffehen u. l. lichtelicB een ber* bitteringcBan optoaffen / ban alleen bit Religion : 2tlfoo ghp op bie IRtfighe Haben enbc aenfuRBen/ bic onber fulchen fchijn teghen u gefthieben/ tod in acht moet nemen/ enbe het leben utocrb2omt©oo}-ouberp/bic beur ha* ren |
|
Hiftorifche Chronijckc. ï ö 3 2» ren bjeebfamen toanbel cnöc goebt betrontoen tot malbanber/u. t ben gerufen Uitjen liant/ baer tn glip u fact mb et / facfabcii naegïjclaten/ heel te meet tnatgt te nemen/ oojfacfbOeb# bet : alfa bic betoegingen bet gene / btenfa fon« bament anberfa niet en ifa/ban een pbelcn pber/ cnbe öaer fclffa epgen bate, ®ie ^tlinaefatigfac lt;5obt en toerbt fijn toeteb niet gfactootbert bcurfulcben mibbcl en bicnjl/ alfoobattop teel meer bent eentn goebcn opjeefatigcn man« bel enbc leben te bennen gbeben füllen/ bat top reebte en toare €b?i|lenen afan : ®at itb mp op bit t^nnet om cenige oojfabe toille opgon« bt/ifa bieooifactbe/ Ijoogfa enbe toel-gfieatljte ï^eeren / op bat itb u te bennen gftcbe get on# berftbepötbefa goebcn bcplfamen iiaebtö / bic u be €onintb mijnï^ccre boet mebe beden/ tegijenanber acnflicbtingbcn / bieugbeeme onber ben febbn ber Religion tot ben ettre# mitepten/ enbc eenen optoerfactoegben toil# ben : iïnbe obcr-fulcbt fp tot ber gantfebe Cb^tfïfnbept / ban toegben bavefa bpfonberen bootbmoetfa / bet Catljolifcbc gbcloobc in’t «ptterflc petgebd fetten/ fo ganté niet in baer qnaet nae fpjebenbet «5beeflclitbc Ijooft ba# ter a^ectben / noeb ben àlbcr-Cbîiftditb^n aftonineb berfeboonen / of ftboon bc fultbe al# lefa / bat in baer bermogbenifa / aentoenben/ bet gene toat beur anberc berbotben toert/ toe» berom tereebt te bjengben. «Ênbc baer en 15 op befe tgbt booj ben €a# tbolifcben gbcloobc in bc üBuptfebe Ï^anben gfacen meerber febetbepbt/ ban bat fp baer bc# geben onber bic protedion banf^arc JRajcfl» toelrbc eenfaUben fojgbe bootlid Æatbolgc# be gbcloobc bjaegbt/ bat bc Botfren en ^tan« ben ban contrarie Qdtgic / entfidirb ban ba# refa refpeetfa toegbe/ biefdbe ootb in fultbe I^lactfen en 'Oottlicn bic ban btm berobert toerben/ topgbdaeten toctben ; alfoo bat fon# bet l)arc jBajeflcptfa pber cnbe fojgbe/ bic fefa bc Religion bed meer Ipbcn foubc. Wc^i« ler-^bdllelttbflc jlBajeflept ifa een Dotfr bic geen lafteraenbem beeft/ enbe met allebcugb# ben in fulcbet gbcftaltc begaeft W bat fp bate bapperbepbt enbermogben alleen tot bebou# binge barer goebcn ©jichben cnbe ©onbt-ge# nooten acntoenbet. JUn cn ttoijffdt niet/ bat bc fultbe bic bc eere berbrijgben in ï^acre jlKa» jeb. benniffe te bomen,' ficb bertoonberen ful# Jen / bat belfdbcn roem / itb niet grooterfam befen gbcballc uptfatepben bonbe / mact beffd# ben boojtteffditben enbc boots-loffditbflen JÖamc inbe gantfcljc topbcïBcrelt/ beur fijn Ï^cropftbe baben bebent fijn / cn laetc mp niet bróogbersi bertoonen. «Cnbe gbp ï^oogbe enbe Wd-gbcacbteï^ccren/ fult ootb met rctbt bp bc tegbentooojbige occafionen ï^arct JlKajcfl. tegben u btagenbe fotglic bebennen : pubien/ alfa bc felbe upt eenen / barer beur epgbene bo# ben banbc ^atboliftbe plaetfcn afgbefonben ftbjijbeufa bccjlanbigbet tootben / in toat foj# ge bic fdbe flonbcn/ bet moefate banbc optree# benben Jkepferftben cn ^tocebftben ïtrijgbf boltbc acn bic «lïebt-gcnoobtfcbe grenfen/ ba» renalgbcmcencn toel-cnbc ruflanbt eenigbe ongdegentbept toegeboegt toerben/ Doogfafi^ gScmeitcr l}arc jißajcflept bibbenbe / ficb te interponereii, bat bie bcùc ben Itonincb ban ^toeben / tegen bengantfeben €cbt-genooti# feben litbaeme aengbeb?atbtc jBeutralitcnt/ beurbaer boorbaenfienlitSefa mibbcl / babc# |
111 liefe bcbeflicbt toerbe : ï^are jBajcflept alfoo 1632 bacil mp cnbe ben l^CercLandè, Ordinari-^tm» baffabcue / in lt;®raubunten faebcl gbegbeben beeft / eenfulthe nuttclicfie fatefee/ ban befe gantfa loffelicfec eebt-gbenoobtftbap te pjo# cureren/ enbeonfa bic fotme enbemibbden fel# bcu.l. ten goebe boet bertpeften/ met u te fpje# ben / ootb tot bien felbcn epnbe berrctoaerfa 0# ber / onfabarefapfonbetInftruóiionen enbebe# beien uptgnen laten, ^n ’t oberigSe cn fal itb n nictfaberbergen / bat/ nabien ï^arc JDaieft, bic onrulle in blaten agefee gSdutfeieb gSeflib let / bat fp ootb foo bed te meer gelegcntbcpbt bebben foubc/ bicuptlanbifcbc facefeen in atljt te nemen/ 5Bacr op ieb mp oan berfebere/ gljP in bergbetentbepbt niet en fult gbcfldt toet# ben/ macr befpeuren/ bat met ben ccrflcn/u.l. fatiffadion fal gbegbeben toctbcn / beur beffd# ben ^Imbaffabcur Ordinaii, betoeltbc/ fo u be# bentifa/ alrcebc boot eenigbe tgbtgbenaemt ifa/ enbc tot bier toe alleen ban toegben booger cnbe mcnicbbulbigbe faceben / bic l)arc Jl)a# jcflcpt inbenöijtbc babbe/ opgbeboubenifa gbctoo?bcn. Doo/mijn particulier perfoon/ fult 0bp met ben tocreben/ cn niet inben toooj# ben fpeuren / bat itb met toare troutoe / enbc met opicebter betten ben / utoe tod gbeaffee# tioncerbebienaer. «©bdijeb nu ban ber J^ranfopftber fpben flcrcb in befe facrbe getojoebt ifa / alfo ip ootb op bet bed ber ^ebt-gbenooten gbeftbiet / op batbiefaeebe tot een openbare i-irijgli nieten foubc uptfajeben: ©acr fijn ootb ban beftoe# gbe in ben gbemeenen name/ »©befanten ban 6 plaetfcn/ alfa Supiirb/ Uutetn/^ug/ 35a# fel/ ƒ rpburgb enbe ^tbafbupfen / nae Bern cnbe Solothurn gcfonben / ootfe ban bic fdbe benniffe bullen nemen/boe befe faceben berloo» pen toaren / enbc nae oogbenfebijn baer ban benniffe genomen gctooibcn, ^olotbum/bat bem tegen 35crn te ftoarb benbe/ enbe bic fabe geern goebigblirb gbefien bobben batmen bic foubc bercenigben / totlbc ben uptfpjaerbben ongemoepben plaetfcn obergeben enbertrou# toen/ JlSacr 35crn/alfoobic nictgberefolbeert toaren te actojberen/ alfmen baer bier in toil# bcfacftbulbigen : ^at^olotbum/ gclijrbfp ban lt;©obbclitfecn facbclfa/ niet allecn/cnbe ban lt;©berigbepbtfa toegc fcbulbigb toaren / macr ootb in feratbt ber bpfonbee bereeniginge/ bet. fiicbtcrlicbe Umpt fdbe bertreben fouben : macr fultbfa fp feer beftoacrlicb enbe fup? acn» gt;iemcn bonbcn/alfo bat of feboonban be boojgt; noembe ongbeinterreffeerbe plaetfcn / fp bact benen oocb gbetoefen toerben/ ban baer noeb# tanfa tegen ben baberen een lt;©o jbcel gbebclt ifa getoojben/ todebet bem 35crn met liet genoe# gen/ macr in Januar 10 booj bc bergaberinge bet gemcene eebt-gbenoobtftbap befe Pjote# flatiegebacn bebben : ^00 berre ^olotbum bie gcbclbc oofbeden/ niet onbetmgbelicb toil bcrbctcccn/fp bet 35crncr IBcrbont enbc 35ur# ger reebtfa bjief alfoo gcquctfl enbc geb^oben tantellcrcn / cnbe bie boobc 35octb-lcttcr ben obergeben fouben/ fepben bun ootb fultbfa op/ enbe toerben fpboojtacn boojbxemt gbebon# ben/ toat onruflc en onbepl ootb toebomlngb baer upt ontflaen foubc / füllen fpbet fdbe te betanttooojben bebben / alfa todtbc bie ftbul# bigSenietfaerrräffcntoilbtn/ op bat ben on# fcbulbigcn berftboont toerbe. 'Dacr tegbenfa beeft ^olotbum / enbe bat bic ongbeinterref# feerbe |
111
Vctvolgh der
|
lój 2» fccrbc l^laetfen gun ötn f toaeren la|î/ g0eIt)ramp; (p fepben/ öcr ludicatur afnemen totlbcn/nac# bemael fp bet flabt 25ern tot gljenocghen niet totlfoubcn ooibcelcnBonnen: 25crn bleef bp De gfjebane Proteftatie, maec bepbe ticclcn pöec boojÖemfelben/ befoeftten enbe bennaenben Öte oberige plaetfen in Brarße ocö Weebonötö/ ombpflanbt enÓulpe/ alfooiS cpnöeltcB bie ban äolotßum ben weeB/ satt op fp fjen Bon» benfouben/ gficiuefcngßetoojöcn/ bent eene ban ben elf ongB^oterrefleecbeî^Iaetfen gße^ maeeBtes Projed, met be naebolgßcnbe luooj# benberbattet: ®at naemelitB onfen gBetroutoen lieben Cebt-genooten/ bet loffelirBc flab öern/ 03* rer 3tllct-€BiiftelirBfle j!ßaje(t. tot ®jancB^ rijtB/ etc. oocB onferen aller wegBen gBenabi» gßcn i^eeren enbe »®bct(lc tot onfer eeren cnbe bJelgBebalkn/ cnbe tot beßanbigBe onbeeBou* bingBe beb nlgBemeenen «Cebt-gBenootifeBen toefehb/ Banbelb cnbe toanbclb / bie acngclcp* beurteilen cnbclBerbobt boebet toecB tenc# men cnbe t’ ontbinben / bie ongBetooonlicBe toacBten afflellen / enbe bie l^affen cnbe TOe^ OBtn openen füllen. ^00 bele ban Bare B ebb cnbe befbuaerniffen ober bie oo^beelen bie oocB ban onfen lieben «eebt-gBenooten ban jSolotBurn / ban boegen bc0 €lupfiftBenBanbcl!S/ gBebdlet / acngaet/ foo ijsonfere bet elfongBcinterreneerbc plaet^ fen goet bebinben enbe noobtbienbicB achten/ bat tot berbetetinge bes meerberen beeflanbtö berlicBtingBc/ maet fonberlingBeopbat baer bent boeberom rufle / enbe jlBebe-burgBerlic» Be berttoubaelicBBepbt baflgBemaecBt boer# bc. *Datonferct lt;«2ebt-gBenoobtfcBap bet (labt Solothurn gBebjefene asurget- cnbe l@oogBt tot 15egBburgB IbBibp ban Hol / binnen bie bcflembe tijbt ban 101. iaten / fijns banniffe^ mentis ban fijner lt;©bcrBcpbtgBcen begBena# bigingBe moeBte berficijgBen / enbe foo Bp in be cene ofte anbct plaetfen bet €cbt-gBenoobt» ftBapbebonbenbjerbe/ menBem aengrijpen moeBte: Ïjet^pnae biebegBecrenbe plaetfe/ nae gBemeenen / oocB öebt-gBenoobtfeBapS gBebjnpeB cnbe BerBomen/ opeen revers be# fielt / ofte tot Bern als eenen boetentlicBen ba« bet oorB Deroo;facrBcr ban bie gBebolgBbe boobt-flagBen enbe gemepncbjcbes-berflooj# bet/ benHetBten gBclgcBfojmicB gljepjocc# beert enbe gBerieBtet boerben/ lt;cn boaere ban faecBe / bat Bp bp onfen lieben «Cebt-gBenoo# ten bet loffdicBc flabt idem / in ’t Bo;t ofte langB berfoeningc enbe bcboilligingBe berBrij» gen mocijte/ noeBtans bat fgn Babe enbe goct bet ©berBepbt gBeconfifceert enbe aen Baer berbcurt fal fgn. ®rs ƒ ontepn/geboefene DoogBt ban ©alt« Beflepn bttveffcnbc/fal neffens be JSanbiferin» gBe bcr6 jacrencnbeconfifcation fijner goebe# ren / nac berloop ber fclbe / tot gBeen «Ceren-ampt gebjupcBt boerben / Bp cn berboerbe ban te boojen ban bic loflicBc flabt JOern / gBena# bc enbe bcboilligingBe. ijenffcl/ bes geboefenen ©oocBtö ban 25egB« burgBS bienaer betreffenbe/ als oocB een eerflc acnbangBee/ ooifaBercnbcbaber / fal in ecu» boieBept gebannen fijn / cnbe boacr Bp betrapt Ban boerben / nae ben IBepfcrlirBcn HeeBten gBepïocebecrt/ cnbe tot Bem gBerieBt füllen boerben. |
g^c gBene bie op’t ^taBet ofte asjuggetjen gBeflacn Ijccft / cnbe gantfcB onbarmBtetigB met Qellcbaerben cnbe ^pieffen toe-geflcben/ geBouboen / cnbe anberc in’t boater gBcguetfl/ oftcboecrloofc befrBabigBt Beeft ofteomgBe# bjatBt/bc fclbe boeten aen te biengcn- bie füllen ban onfen lieben «ßebt-genooten ber flabt ^0^ lotBum begacft cnbe opgBenomen boerben/ maet bie ©oofbaberSiuben grontgBclepbt/ enbe foo Bet ban noobcn iS/pgnlicB gc-crami» neert/enbe na pbets mifbacbt cnbe fept na ben HerBten/ ban Ben / onferen «Cebt-gBenooten bet flabt ^olotBurn/ tot een exempel gc(ltaft boerben : «Cnbe bie be anbcreacnbiengtjen ful» len/ bie bc fmabclicBc enbe argBcrlitBc buooj* bcn Bebben uptgBcboojpen / füllen inbe flabt ^olorBttm in’t bpboefen onfer 42cbt-gBcnoo# ten ber flabt 25cm / Baerber afgBeojbincerbe boobtfeBap/ nac Baer boelgBeballcn cn belie# ben boil / be fcBulbigBc opentlicB totboeber-toep / nae bermogen gBebboongen füllen boer# bcn. j©at nu bie reflitutie cnbe fatiffactiebetreft/ füllen onfe gBetcoubje / liebe «Cebt-gBenooten bec flabt 25ern/ cenfpecification Barer gant# feBer uptbocringBe / befBalben obetgBeben/ enbe nac billiefie afmetingBe ber clfongBein# terrefleetbc plaetfen / ban onfen lieben 45cbt-gBenooten ber flabt jgolotBum / cnbe löffelte» be flabt 25em/ totbetogs ban bepbe profcri-beerdeï5oogBben Baers confifccerbcn goets/ bolBomcneuptfettingBe gtbacn boerben : lt;en boace banfacrbe/ bat Bun liebet boaere Bem b^icnbelitb ofte nac ben25urgBcrltcben HeeB# ten/ anbers te bercenigBen/ ’t boclcbe Baer bjp flacn foube. 30otBtanS fal bit alles bp ben loffelitfien flc# ben aen Baer toegBeBoojenbe üceBt enbe dößt# recBtifBeben/ ï^oogBcn acnfien/ ^tanbtenbe liefen/ ootb Baten tc-famen-Bebbenben Ï5er# bonteniffen/ JSurgB-reeBten/ »loeberfcBap# pen/ ©erbjaeß cnbe affeßepben/ in alle boegen fonbet naebeel / cnbe fonber boetßnemen/ enbe onbettoiffclitß fijn / enbe boat bp bcfe ßanbe# linge cnbe baer nae/ foo ,êrBïiftelicli alS mon» belieft gBepaffeert is/ ofte anbcrS boot cerloofc ongoebc buoojben moeßten op bc eene enbe nn# ber fpbe uptgßebJo?pen fijn geboojben / boeeß# gßenomen / boojtacn boobt cn bcrgßcten fijn/ enbe fp malftanbec Poot goet bjienbt/ ?LgBs-gt;Êtbt-gBenootcn/ jDebc-burgerS cnbe 25jce* bers ßecten füllen / fgn cnbe blpbcn/ enbe ban befen gßeenfins meer tegßen malfianbcrcn ten argßflen pets gßebeneften. lt;ot bcbooïf5 baflBoubingßc enbenuert» guccingc befet ggcpiojettecrbc mibbelcn/ bep# bet tboeebjatßtigße ^teben / nae bermogßcn/ is bie lt;©cfanbtfcßap banben 6 ©lactfen / met t’famen ben ï^eeren ƒranfopfeßen 3limbaffa# beur du Landè, bocbct baer Benen gßereben/en# bc ßebben / ’t is boacr / befe beloften cnbe ber# cenigingen ber Execution ban äolotßurn ont» fangßen/ macrbeboplc bat fclbe gßclgtßfbj# mieß tegßen bcn l^ooft-faccften ßaef epem# plact niet gßcpjocebcert is gßeboojben/ foo cn boilbc 25crn ber ßarigßc ontftßulbitßs bergo# ten bloebts/ foo gßeringße niet aeßten / bat fp fitß met fuleften oo?bccl fouben latten gßenoe# gßen, alfoo cpnbclit6en,â)olotBurn fommi# gße banbcfelbigßc/ ßoe fmertclicBBetoofft toegineft/ banben leben ter boobt ßeeftlaeten rießten, (Cnbe 1633» |
Hiftorifche Chronijckc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;112
|
16 j 2. cïnbc nac fulcBy / Oebüen bepbe sieben een Conferentie ber noojf5 fatcamp;en toille booj gaer felben aengfiefet enbe gOefjouben / toaer bp be fiabt 2amp;ern Deo Bofienjs halben enbe anberjs tot «teerber fatiffartie booléen nOefcOiet 10/ enbe gier inebe Wert oocB befe ftrijbt afgeicpbt enbe berbjagöcn. Beiisiono f^orf) ecn faße alleen/ foo ’t fdjeen/Was tot atnfleUinge cener bolboinen berflanbeniffe in Sgeib Ber Cebt-gbenoobtfrBap oberigö/ Welrbc fthe ontiet; fWeefbe tuffeOen ber fiabt Xup?ir0 / enbebie ‘? 5^- öoomfcóe CatBoIiftöc piactfcn/ Untern/ wS^ l^iP/^Wepti/ «©nberWalben enbe Zug/ na* ** melitlï bie affrOaffinge ber 'Cuangelifthe ge* meene tOnberbanen / in bc boojnoembe bepbe Uanbtfröappwban CurgouW enbe Glmiv Ijonto aengaenbe óeligionjS-befWaerniffen/ baerom ootS bogo Jjier na ban ben 8. Gegte* renbe plaetfen/in be booif?. Uanbtfr0appen/ nameheft Zupgeh/ben terflgeinelten y. platte fen lt;0Iaru0 enbe Uppenfcl/eenbpfonber Con» fercntuinbeflabt ^aben aengelepbt geWoj* ben/toaer op men booiber/een anber tot B’oi^ Wen-felt in 'CurgouW felbe te ijonben / bedo* ten habbe/oberfulcBo niet alleen albaer gcOon» beniö/ maerftet0ebben hun bie i^ftefanten boojberss oocB int ßögnbal begbeben. Cnbc ^gn bie befWaerniffen in bepbe Uanbtftöap* pen fubflantialitft baer toe göeBonien : bat acn’t eene beel bate plaetfen / bie ootB Cuan* gclifcbe i^aftojen 3gn/bie felbe ban haren Colatoren enbe anBomflen / met beranberinghe ber fieligk in f5ieBen enbe bibben halben/ ton» traric bewegingen gefthiet 3gn/ ootB ban ben mibbelcn om te leben / Wat ben Uanbt-bgbe bermorOte/tot hare noobtWenbige onberhou* binge niet gebolghteniö ; «Die houbinge ber a^inber-leere enbe UgtB-pjebitatien berbo* ben/ een onbebonghen ghebjuptamp;btt lilotlicn ter rethte beguame en beflember tgbt/tot upt* rithlingebes! lt;6obfbienflcs(/öen enbe ben toe* RooibetS / berboben Werbe, jßaer aen bic plaetfen/Waren in be ï^ooft-BertBen geen en* angelifthe Ueeracig ofte ^gbitanten / enbe noth Cuangelifthc l^jebiratie-Binbcrö 31111/ be felbe glKlgcB men ben Catholifthen in belt Cuangelifth« btenflen/ootB hieuWejamp;gejltrsi geben moefte/ fultBe haer epghen jiel-fo^gerjs te hebben / niet alleene niet Willen gliebnlDen maerootfibie aenhoojinghe ber i^gbitatien enbe uptrithtinghe be.ö aenhangenben «öobtf * bienfles in be naebupgghe plaetfen niet meer bip laten enbe confequenter onbet h^t pgi^t^ ber ïtertBen-bienflen/'bie Ctht-infettinght/ ofte ï|ouWelithr-aenfcggingen enbe itinber-boop/beur bie Catholifthe (Jgeftero iiptrirlj* ten laten / ootB ber ©joep-BiouWen enbe ^upgh-jfôinnen ïtinber-boop op berfthg* nenbe MrantBhepbt ; bie ongheboopte afght* ftojbenc liebe MinberBensi/maer aen oneerllt* Be plaetfen/ja gantfth tot be jUelaetfriien ofte Uepjoofhupftn te begraben : Zf^efghelgthtn hen enbe anbere ben boet afnemen enbe neber-Bnitlen/ Wanneer men lupbet ; ©enlebigl)-gantB op nieuw ingheflelbe ©per-bagen enbe anbere haer Religie/ onghehoojberfafien ber# hoben Wojben/ en met ben obertreberß/ Wan* neer fp euangelifth Waren / ernflelinth ghe* hanbelt/norh met bc gene bic het na haer mep# ninge na ronfeientie noth boen fouben. ©acr toe Bomt het boojbccl-foctBcn / ifl niet cen gantfthe uptftuptinghe ber Cuangclifthen in |
ben ïiertBen/ goeberen t 5tcm/ in Cere enbe 1622, Simpten : »Dicinbocringeber Spamfehe In-quifitie gt;nbsp;berocrenbe fopne ber hcpmclgcBcr Benniflen a ennemi 11 ge: enbe batmen bc euans gelifthe met monbt en fchjift/ jac foo gantfth in openbare jtïanbaten met een fmabclitB Woo?bt/nieuW-gheloobigh/enbe anbere bier* gelgrBe meer betatclt heeft : ïDc CathoUfrh* ghenaernbe tot be CuangcliftOe öcligic Bo* menbe/mepnen af te Wecren ; ^ier-en-tegen# Wanneer ecn «euangelifch ©gnW - petfoen met cenen ban cen anber ficligie in ben 4;th* ten flact guam / men bic felbe in ber ©leghtc hare acnghebogne Äcligfe haer leben lantft af te fWeeren/heeft opghelcpbt: Cuangelifthc afgefrojben lieben weefBenp/ beur perfoonen ban cen anber Ücligic heeft onber ©ooghbge gheflelt : ©arer bclc fonber fthulbt ban ben Utcn-gocbcn/cnbc haer inBomen upt ben ent* Beien ßeligionß-pbcr berfiooten heeft : 311 fomma/het is gantfth ghemeen ghcWo?btn/ met ben «euangclifthen onbctbar.cn tehanbe* len/ om haer totten afbal te bgnghen / het 3p met belofte/ enbe acnbiebingen/ ofte oocB met bgpghementen/ bWarteB enbe ghcWclt te bet* fetten/ctr. fultBe enbe bicrghclgcfic befWactniffen Wtlbc^upgch bcn«iBnbcrbanencenmael af* nemen / enbe bemoepbe hem in bic factftc met pber enbe ernfl. Jßacc be y. ©laerfen hiet-cn. tegensi beben bic felbe het 3p bernictigen / ofte met bien herBomen enbe bet Collatoren ( bie mecflcnbccl alle bet Catholifthe ücligic Wa* ren toegcbacn ) rechten ofte acngeWenbenber» bjath/befthermen ; f)ier-en-tcgcnß ereipcer* bc äupgeh met ben ïloogh-Obetighcben (ölKWclt hcbberß / baer ban bic ücligionjs-fafienbepenbeeren : J^acr boojncmclicB met ben fonbamente bc0 Uanbr-bjebenss / biebe bjpe beBcnteniffe enbe oeffeningheber Celigie toe latct/ enbebat het aentrctBenbeberb?agh/ fiitrUö niet bcrmelbct/noth baer ban fpjeBet. Sllfoo 5tjn tcrfiont baer op bc partpen We* berom fecchitfigh enbe emftigh acnmalBan* ber geftomen/ fo bat op befe Conferentie niets met allen iß uptgeritht geworben/ ban bat bic faBen Whbtloopigh in fthgftcnbcrbattet/cn* bc op ecn tocftomflige uptfpjaBc en t'faincn# Bomde boojbeliouöcn gheWofben. 2110 nu hacd baer op ben ©aöifchcn lanbtf-baghbc ^acr-rclicniiigc gehouben ißgetooj# ben/ foo en heeft .^upgeh niet naghclaten bic faBen Weberom crndclicB aen te trecBcn / enbe cen CathagogfeheantWoog ober ben inhout cnbc bergant beo Uanbt-bgbeo begeert/oorh batmen mepnen foubeben Cuangelifchen on* berbanen harer acngenomen aeligie halben te befWaren/ met Bracht cn bermogen haer baer ban te helpen / niet fchulbigh 3Pn/ het Cebt-genoobtfehc-retht aen tebieben : jDaerghe* IgcB fp te bogn gheen refolutte berfttgghen mochtcn/alfoo 10 het ootB alfnu gefehiet/enbe banben ßoomfthen Catholifchen plaetfen bic faBc in uptgelghenomcn gewogen ; Cnbc of cbcnWcl bp ben hier na gehoubenen b3agh tot ;§»Wepto foubc befthept gegeben Werben / foo iO both bie felbe albaer nietp beflichtet / noth baer op cn iß nicto gcbolght/cnbe g alfoo befe faRcblijbcngcBen. ©aer boben hebben Wp ghefepbt / in Wat ghegaltc bc ïteurboig ban lt;rier bic ©cn* tralitept acnghenomen / enbe hem in beo Co* P tiincBj; |
Vervolgh der
114
1632. ninrßr ban ®jancBtg famp;r bcfcQut ggegbeben ijteft. •
«Dctoijlenubte^tatitCobelenö/ enbean« bete bacr in’t ronbe gijficgene plaetfm ban bc ^bjeebtfeöc ingijenomen / enbe beur acngbe# roetbet CrierifrÓe jStutcaUtept bier nac ben ƒ ranfopfen ingecupmt getootOen/ beeft bare jilîajefl. in ©janeBrijeb b«« fuIcB^beftigb laten ter bótten gaen/ bic boojige plactfen/bie bc ^pacnfrbe enbe Bepferftbc noeb inne bab# ben / enbe fonbcrlingbc Crier enbe I^bilipp btirgb/ eben gclijtB te renipcreren/ tot fultbcn epnbe bp met een (lertbe 2ilrmabena 'Clf3aten gbetogbeniß.
»Ä?quot;? Jßacr alö bare »ajefî. onber be geburenbc ^gröptoi mareberingbe Vernam/ bat ben ßertogf) ban Wertoghe- ILoteringbenbeminetbolcBflerrBtc/enbe be# baebttoerbe ben l^cttocb ban »©Heans teaffr-föb a^ flcren/ootB bic felbe alrcebc in’t Xanöt beroe» pen enbe eenigb ^ranftb ©olfhgbcnagbcn beeft/foo beeft bate JBajcR.betn beftigb face beur ontflelt bebonben/ enbe bp bem befloten/ Uoteringben aljï eenen ban nu boojtaen open* baren bpanbt te trarteren/ berbalben oorB abc ^ranfopfebe Croupen bic booj-benen in eifjatcn gbetoeen: 51)11 / enbe tot boo? l^age# naubj geftroopt babbcn / luebcr te rugge ont# boben«
jaacbatnubiegantftbe 3tnnabe bem tot enbe om ^Damtingben bergaberbe / fuo 10 fn baer op ban bacr nac ©otbenbcpinb/ 3llbojf/ »©utBafiel / jSontmerp enbe pontamouben getogen/ enbe na batbn bitlaetfïc flercBbefet banbt / boojber op ^. #iiel gberutBt. lt;©p toeltbs boojnoembe ,^. jUiel ben 8. Sung 2. Compaingien Uotringfebe tïuptevö gefla» gen enbe gbebedt jgn gljcUioiöen : J^ac befen beeft bem bit 3tnnabe op Jöantp gebjent.
^c ConintS febieBte ober befen banbrt ten fcbïöbeii!^ acnben i^cere ban JKont-baffon/ ban befen inboube:
(©dijfh al0 bate jDajeff. altgbt baer benen gbefien beeft / bat bare lt;©nberbancn in goeben bjebe enbe rufle leben moebten / enbe gbclgtB een pbcr tod beBent toaö / gbeen moepte notb folge gefpaert/ja baren epgen Coningt 15er# foon nietberftboont en babbe/ toacr fp afbte# be/batbie felbe totboojberinge beö gemepnen b^ebenp enbe toelftanbejs ban noobe toare enbe baren ©nberbanen tot berquitBinge enbe ber# iifbtinge bienen inorbtc ; Idfoo en beeft tjare nopt meto meet mifballen/ban bat fp tot cent fultBen goeben effect niet Bomen Bonbc / enbe batfp aen’tmeegebcBommerbc/ bat beroerbe befen onbepl/ban be fulcBcberamp;omenbe/bic in bed toegben fcbulbigb toaren/barer/enbe ba# ren ügebe acngename bicn|ïcn te betogfen.
♦©acr en toas gbetn jlßenfrbc/ bic niet en toifte / toat boor goebe Cractation enbe gbe# tooonbepbt ï)are JBajefl. baten ®?oeberben Ï^ettogb ban ©)licnG / enbe ben fijnen fallen tgbe betoefen beeft/ ’t toclcBe fp boeb feer qua# lieft geloont bebben/nabien bP ï^aret jBajefl. ®joebet/ beur boofenraebt bet fgnen/ pber-tijbt nu ban ç. of 6. garen bertetoaert / bem met febabdiefte aendagOen bemoepet beeft/ enbe/ ’t 10 toacr / boen bic felbe fagb/ bat ï^ate JBajeflept nen’t albcrmccffe met ï^oogb-toiebtege fafien/ foo toel ban binnen/ aljs bup# ten ben BtjfBe moepte babbe.
WdeBe piactgcBcn om beur bequametoe# gben boor te Bomen / bebben fp ober-bien bet
163
boo?leben baer een ftertB nubbcl {nac baren lt;©ojbecl ) benomen / naebicnfpbenl|crtogb ban Uotbnngen ban bem afgbefonbert bab* ben/ bc toclcBe 2. mad bc blud)t barest Öroe# berst upt ben €onintfitgrBc beboo^bert bab# ben. ©p batmacl babbcn l^arc JBajeff. bem oberbc maten goebigb betoont acnbenfelbcn ï|ertogbe/met bic fdbe tooo?bcn te bjebe gbe# toeeff 3ijnbe/met inrupminge ban een eenigbe plactfc/bem beeft laten genoegen/bacr fp boeb bc maebt toel gbebabt beeft / ben felbcn fijnst gantfeben Uanbo licbtditB te ontfetten : ga fp Bonbc met toacrbepbt feggben / bat ^ace JBajefl. fulcBrberbinbcrt babbe/ bat bet niet beur bic geftbiebe/ bic bet notb aen toille notb bermogen ontb?oBen babbe.
jlBacr na bat bare jBajcfl. berflont/bat bie JReer gbnndte i^ertogb/inplactfe bet fcbnl# bige baneBbaerbepbt/enbe bat bp fgnen tooox# ben getroutodifB babbe beljooien na te Bomt/ gbclpcft bic felbe fieb tegben Rare jBajejIept berobligccct / fgne cetfie bepmclicBc beeffan# beniffen boojtgefettet/ babbe beboojlirB moe# ten boen / anberst toaO betmogditB bem bacr ban af te toenben. JRaer bet beeft foo bed gcfcplct/bat bie boorgemclte Ijertogb'tegben i^are JBajefl. enbe betreiben ConintBlgrBen ;ètaet/ alle be gene foliciteert enbe berbalflat# rigct babbe / tot toclcBe bp fgne boofe aenfla# gben bcquaem te 3gn atljtcbc : beeft aen ben Mepfer gbefonben / om bic fdbe tegben l^arc JRajeft. aen te bitfen/ en bat ootft bc ^pain# gaertsi mibbden binben fouben / baren ®;oe# ber tegben bare JBajefl. ccnföccls / bacr boeb Ware IRajcfl. beffdben ConineB enbe l^oog# ftc lt;©berigbcpbt toap/ te temtercn/gclgcBbp ban fulcBr aen föncr plactfen fdbe gbebacn beeft, cot todeften epnbe bp fijne ,^olbatcfca nerffercBct/ nicutoe toerbingben acngcfldlet/ l^arc JBajcfl. lieben beeboeret/enbe bem oorft fommige gbeen reben notb anttooojbt toillen geben. Klfoo beeft bp ootB fommige plactfen gbefo?tifiteert/ upt gbeen anbcr ooifactB/ban uptbooferaffettic tegeno l^arc iBajcfl. enbe beffdben ConintBrijcBe / enbe alfoo bic pjat# tgeften tegen ben bobbel arger gcmaccBt.
«Önbe / ’t 10 toacr / Rare jBajeff. babben nimmermeer gbdooben Bonnen / batmen op befesi Rertogen 3tjbe foo qualitB tegben barer gbefint 5pn foubc/toannecr niet fijn berftbep# ben fcbrijbcnö/alo oocB fijnsi ©aberö enbe fg# ncriamp;uflcr/ barer te banben gbeBomentoa# ren.
Cgt;efc en togfen niet alleenc upt / bat bP Be# repbt 5p Rate ftïajc|ï.®)ocber te bdpen/mct fijn ïRapenen/ maer beeft bem ootB gberaben blgtigbbaerop bebatbt tc3gne/ boebpfieb barer itroone bematbtitbbe/bacr ban bp upt# brutBclirB fcpbe / bp en Bonbc niet fien/ of fp moeffe bem notb ten bede toerben.
Riet toe Bomen nu notb anbete bpfonber :©otumcnten / bic tot Rarer jlBajcff. toeten# febap geftomen 3ijn/ onber anberen bet ftbïö* ben besi Rertogben Rup Uaurentp / aen bc ©oiffinne tot |amp;falt3liurgb / bacr innc bp bie gbetoiffer boogbtotrbtigber aendagben bet# feBert babbc/bie bem niet feplen en Bonben.
^acr upt bare JRajeft. niet minber Bonbe boen / alö bem m bcrbattingljc te lïeUtn / te# gen fulcBen boop boojnemen tegen bacr / bacr ban Rare JBajefiept gbenoegbfaem berubt babbcn.
1 Rare
|
Hiftorifche ChroniJcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 j ^^32. l^ave Jl)aic(T. Dabben/ ’t ijs toaerz bet# boopt/ bclunle fp fifó cttclicamp;c piaerfen beefe# hert öaööcn/ bact op gate ©panben (jact fon# bament fetten Bonben / tot bien in fulrher ber# battingfie gOefîaen Beeft/ bat fp him baer upt lifhtelifh be reechcninghc »nahen honben/ bat Bate aenhaghen niet nae Baren WenfeB enbe bjille fouben öBelnchen/ enbe fonberlingBt ben 3^ertogB ban iloteringheii/bie biel ghelucten Beeft/bât bie Coninglithe Snnabe in ®upth Ïanbt luaö / om ben ^Bentbojfl ba»» ener te falbeeren / enbe ban’t betberben te berloffen : 3^iet-en-tegBenjö bc üoomfrBe Religie / enbe ben anbeten ‘CatBohfrhen »ÎBeHtbojflen bp# fiant te boen/foo ooth in’t booheben ^aer ge# fehlet bjarc/Uiannecr i^are Jljajeft. beur befc pjactijehen niet en bjateberBinbcrt gBetooj# ben. ^Daet naebien fp Btw in befe Bope Bebtogen bonben/ enbe battet Bem fo bette feBithtez bat ïjare JBatefl.befen l)ertogB ban fijn boop bootnemen tegBen Baer aftoenben foube / bat Bp ooth =^arc JBajefl. aen be Bn!pc bep bootf^ lt;irBfutbojBen / hares Derbonbtö heUjienöt# feBapten of ©etbiajiten/nocB meer begBeerbe te berBinberen / bat ^atc ^ajefi. per confe-quens ben anbeten «CatBoIifcBen niet Belpen Bonbe / bent ben bjegB bie l^arc J^ajefi. bocB ftBoon ricBtigB gBemaccht Babbe/gantfeB te# gBenbic tradation totï9ith/ beur melrhehp berobligeert mare / gBeen berfranbemffe met ben Qertogc ban «©aliens te hebben / Beeft Bp Bem noehtanö gemapent/in’t Uanbt gBeroe# pen/ enbe foo Baefl Bp aen gitam / ben JSrijgB terfiont aengebangen/ een €ompaingtc €ar# rabijnen/ bie be JßaeftBaIrB be ƒ iatbocrbe/ enbe bic Bp htacBt ber «©bligatien Babbe gBe# geben totten pas'bie felbe nebergBeBonmen/ bat alfoo ï^are JKajefr. 25?oeber »net gBetoa# penber Banbt in’t Coninthrijefi in te ballen/ pa^behotnen Babbe. tOentbefe tot Biet toe berBaclbe oojfahenz ' toate pare jDajeft. bemeegt gemojben/cenen tofljt in iLotetinghen te boen/ Baten biUiehen toorn/be»! pertoge te laten fien/ enbe Be»n/öe# toijle Bp funmoo;öen enbe toefeggitigBe niet gehouben Beeft / te befitaffen/ op bat Bp alfoo in fijnen Ua»»be te menen Babbe/ ’t gene Bp m ©lanthrijth »nepnbe aen te fpinnen. ^nlfho Beeft pare »ajefl. fie»n mil!en te Bennen ghenen / ou bat Bp fieB befes Bates boo:nc»neno bcclacBtigB »nahen »norhrc/enbe te gdijehe fuir hr te meten bebe/ allen gljetrou# men onbetba»ien / in fijnen toc-bettcoumen lt;©oubcrna»nente. ï|p en foube ongctmijffelt niet »ninbet ber# Bopen/als ©oöt ^are Jîlîajcjî.foubc Biet toe/ gBeUjeh in a»ibcrbillifhe occafionen, Be»n »net fijner Bihpehpflacn / bem»jlebofBbefen per# togB »»iet afc»» liete/ ï^aren ^oninthlichen ^tact te bebmeben/met te-ruggBe-fleliingBc allct troume geloobe enbe Banbelingc. pebenö bien / foo mate Bp pare jßaicft. ïöaflacl/ enbe Babbe alfoo bat ïteen-goet bent felonia ghemmeht. Pet »noefte ooth jijn/ op bat Pare JPajefl. beur Wapenen/be boofe acnflagen tegeno hem bejegenbe/ op bat pare jUaieftent enbe beffel# be»» €oninchrijth niet in feBabc gefet/enbe bie gBe»nepne ruffe enbe melbacrt Barer liebe on# betbanen niet onberbuifhet / »naer bcr»necr# bert / enbe ben meetbigBen Dfebe meber gBcs |
b^atBt merbe/ ’tmdefieBate Jlfajeff. met bc 1 c^ 2. Bulpe ©obes/ berBoopte in’t mereh te fldlen. We»» 2ât0gB m KotcringBen Beeft terffont Ænffr!)»« een epnbe beho»nen •, mant »nen Bc»n feer bc# ^^ moept Beeft / om bic on-ec»ughebc»i en »nif# J^^^n öe berftanbc»» tufleBen ben €oninrh enbe ben Dertegde PertogB in Hottingc»» meber te bcrccuigBeu/ ‘“quot; z^ enbe cenen ©?cbc te maßen/’tmcltfic ban ooth ©quot;?bc gutquot; Baefl Bier nae in’t merth merbt gBeffclt : 3n niiictfit. fulehcc gcfralte/bat onbet a»ibct tonbitien/ben PertogBe/bte baffe ffeben Clermout/^tenap enbe Sameto/inrupmen/ biemaptnenneber# leggen/ ben bolrhc afbanthen/ enbe geen faße/ onbet mat feBijn Bet ooth 51)11 motBte / tegen ©janchrijth attenteren foube. pae befc»» Beeft bc ^oninch een feBïÖben aen ben ©rabe ban ^opfon ban befmegBen laten uptgacn/ban befc»» inBoube : pare JPajcfï.betblijben firB/batBact bjoe# ber ben PertogB ban Uotnughen goeben enbe »luttdirhe»» raebt Beeft aengBeno»nen / enbe fp beur goebe mibbeïen te b^eben gBeUdt Babbe/ baer beur Barer Pijth toenemen enbe benneet* bert Bonbe merben/in fulrhr Bp Pare JPajeff. een plaetfe/bie Baer feer noobtmenbigB isS/ in# gerupmt Beeft/ enbe notB tmee anbere tot bet^ feheringe obergegeben Babbe. Cletmonb met t’fa»nen fijn toebeBoojenbe Uanötffhap/ ma# re booitaen ec»i ftuch Baers Conintßnjrfijs/ fo»ibermelfhc fiobt pare jPajeff. feer fmaer gBeballen mare anbere plaetfen / baer oen bde gelegen is/ te befenbert»»/ baer upt fp niet fon# ber grootcoojfacth ce»i betlangt»i baer nae ge# Babt Babben/ bemijlc »nen onbet anberenbit boo;bcd baer ban Bebben honbe / bat fp nac ©erbupn Bomen morBten / ongBeroert bes pettogBS ban 'Stoteenmen gre»ifeu/ enbe bat# men upt befe ^tabt/ ofte beur bcfeplactfe bic ^tabt JlPetjZ »net t’fa»nen anbet plaetfe»» bie Bp in befit Ijabbc/ licBtdieB Babbe behtygheu enbe bc-oojlogc»i amp;o»»ncn. lt;’nöc B»clbc Pare »ajcfi. bit booléen bes te grooter boo?bccl/ öcmnlc bic mcbec-becgel# binge bie fp baer tegens bebe/in gelbt beffont / ’t mdthe Bare jPajefi. niet en aeBtebc. 23elangenbc^tcnap/enbc 3a»nets/bicben PertogB Part jïPajcfl. in gBclgthen mijfe le# berbt/ »net belofte / bc fulthc in 4.3arenmc# betom ac»» fieB te loflen/ gBeben Bare fituadon genoegBfaem te hennen/Boe bde baer aen gele# gBe»» is / bemijlc Pare JUajeft. Bier beur bc jpafc-flroo»»» i»»»»e Babbe / mdthe pare €0# muthrijth ban £,utfenburgB afftBepbebc. Pare jBaicffcpts mille marc/bat befe goe# bc ttjblnge alle Pare jDaiefr. getroume ©n# berbanen/enbe Bp alberccrff baer nae Baer pof bes ïamp;atlements / g0el0tß ooth bic gantftBc fiabt parijs bcclacBtigB merben. Pae bat nu ben biebe alfoo in HotringBcn franfonft beaoten mas / fo iS baer op bic ƒ canfdBc 311t# »«^ »nabe/ onberberommanbobes jlPacrfcBalchy JS^J?* be ƒ iat/ontrent 2 3 ofte 24000 »»»annen fietch/ nae eifsate»» gBetogBen / ober Bet Weftgau# mifcBe geherghte/ bp fIut5eHfepn / c»»bc julc# her plaetfen gBe»narcBcret / enbe boojbers in bc»» panaum enbe UicBtcnbctgifcBc jtanbeu aengBehomen. ©e marcBeringe gi»»th temdith lanchfae»»i boo?t/ bemgic 5P fmaer ©hefthut/ aen mde# hetcenet» mei 30/40 enbe ooth md so leer« ben^tethen motfienz metj^m gBeboertBeb# p 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;©at |
1 tó
|
1632. ^at boffB fiiclbt üp haren bncuïim goebe üibenmghe ; betaelben als bolhomen / ’t gl)elt; ne gun nherebent Werbe ; maer toaer het lt;©o* flenrhtBÏfi^ ofte ?tigifnfrfttoaöbaer mncfamp;« tenfp boot fith felfö quartier / op ber manie« ren ghelijtH in fuRfien gOebaUc te ghefehieben plarhte. ^p begheerben banbe fïabt ^tratp burgi) een groot ghetal pjobianbe / ettelitlie bupfent paer fröoenen/ enbe y 0 Schepen / om een 25tugge baer mebc ober ben ähön te ma« ben/ both allee boot haer betalinghe / hielben DOffe baer bp aen / om ben ^ass ober ßhön te berbrijghen» Vbiiipf« roc «irhenrbotflban^ricr toilbe op bat mael ftttwoi,E^'’’^^®lt;^*”SÔt îMulipfbnrgh ben ƒ ranfopfen bcrklaect inrupmen / enbe begaf hem tôt bien epnbe fd# hem aep« be met een j-ranfrije «mbaffartz ban jÜDent^ ''^R9‘ nae ^piero / enbe fthiebte ban baer upt ee« nen trompetter na het boojnoembe fOljiIipf« burgh/ om bie ftlbe befettinge aen te melben/ bat fp hen totten upttocht gerect maerben fotn ben. /Baer befen trompetter en toert niet inge# latten/ ootb hem gOeen fthjiftelitb anttooojbt ghegheben : Jüaer ben lt;©ber|len Subtenant »Ibaec/ berblaerbe hem/ bat hp boojtaen / ne« beno fijn onberhebbenbe 'öarnifoen / in i^are 3Sïepf. fKajefr. bienten/ ootb in beffelben na« me/ bie 13eftinghe îîfuliyfbnreh tot het upt« terfle toe befenberen Wilbe / enbe teghen alle ghetoelt op te houben inben finne habbe. 25pfulrBe fijne üefolutic / mattbtehp ter« iront allerlep bereptfehap/om een belegherin« ghe upt te harben / enbe liet tot bien epnbe be meuble ^tabt enbe Biflrhtrö hupfen aen ben ühhnbiegh branben en bernitltn. ‘Jpclncn nu nae befen bat ƒ ranfopfehe bolrh nac malbanbec baer op aentrorfi / enbe alreebe een beel beffelben tot UanbauW enbe Järoon« bjeplfenburgh Waö aenghebomen / foo m ben 17. ^ulij haren *0enerael ben JDaerfrljakb be j?iat(naebat hplt;o baghen langö aen een hitfighe hoonfe branch ghclcghen habbe ) tot Uutjclftepn obcrleben ; »Cnbe aio boito booi fyn afltjbê/fijn jonger i^jinre tot hem quarn/ foo3ijn bit fijnlactfle Woojben enbebeema* ninghen aen hem gcWeelr : Breeft 43oöt/ en« be eert ben lïomnrh/ fo fult gljp ghelucb heb« ben; naclueltbchp terhontghcho’benlö. 3^3 befte boot/ heeft bc Moninth in Branch« rijthober lut ïtrggOfbolthben J®aerfthaltb ban^eftretot een «©cnerael / maer ben Conté de la Sufe j enbe ben Viconte de Apajou, tOt ten ©tlbtmaerfchalfh berojbent. Beft fijn met ben mteflen boltbe be JUofd op / naelt;cier ghetoghen. lt;ricc tont Jdljj Hüben Viconte de Arpajou mtt ben booj-fMnfopfMi tocht baer bp aen quarn / foo fanbt hp aenben »»8lt;-*p«. ^chout-htcre / be ûaben/ ^nWoonbero enbe gantfche Burghtrkhap / ten afbojbtringhP fchipben/ ban befen inhoube : Bet boarebee ironingl.j’ßajtfi.tot Brandt« rijthje 5trmaebe / baer ober hp commanbeer« bc / bacrom in befer plactfeh aenghebomen/ ombacrmebt hd bibben enbe beghteren haws interen bes ‘Cert^- BifTehopS enbe lt;£heur« bojfïen / ghenoegh te botne / oorb bctople bo« ben befen Bare jBajejl. als ben 'Klber-^hn^ ptlichflen ilonincb enbe outfren ^oon ber Ktrchen / rotmlich toe quarn / eenen fulchcn hooghen r52elaet Weber in fijnen jlanbt enbe jl^etrtichhepbt te fetten/ baerupthp tenon« |
rethte/ beur fthabdithen Bacbt enbeConfpira-tie ban fijn Weberpartijen berbuben Was ghe«’ Wojben. Bu foube hp hen upt ghenabirhflen bebde fijns Ifoninrhr acnfegghen / bat ben untterffen Wille ban Barer JBaje|l, enbe Ba« rcr cpnbelifhcmcpningheWare/ batfp fonber eenighen untffel enbe bertreth / haren Beere ben lt;t2crt3 Biffehop enbe €heurbo?|l/ ofte bie hp in fijn plactfeoxbincten mochte/ gljdijth bit bebtl onbet fijn Banbt enbe ^egd uptWij« fen foube/ in bie flabt lt;ricr/op enbe innemen Wilben/ mctccnfulrh ghctal Btijgljfliebcn / bichp tot fijne berfeheringhe noóbtWcnbich achten foube. tBatr teghens belooft hp Öun/ enbe berfcet« hert haer Heben in fijner plactfe / bat hP beur befen / fulchcn booj hem/ in ghenaeben opnc« men enbe behennen / enbe hem / als ghetrou« Wc «Bnberbanen/ houben / cnbctcactcren feu« ben. 3!n befen ghebaHe en habbe hp ghttnbcbcl met bte ?trmabe boojber te trerben/maer hem te ruggc upt hater Bacbupjfrljap Weefj te be« gheben / foo haeh fp bit foo oprechten beghee« ren een ghenotghtn habben ontfangljcn. jDaer in ’t contrarp bed / foo fp fith laeten berboeren oftcberlepbcn füllen/ beur bie glab« be Woojben ber ghene bie anbers niet als haren nut/ op hater ber Crierer hoRtn fochten/enbe obecfulchr nae befen foo billiche conbititn af« floeghen/ foo habbe hp bebel / hun ben ïteijeh aen te melben / alleclcp bpanbtfehappen tegen hen booj te nemen / enbe hatte ^tabt ais een Wooninghe ber ûebeUifehe onberbanen/ ben polbaren tot een roof enbe p?ijsteghe« ben. Wilben oberfuicfit hater ghdjooifaemlit« hen accommodation betWaChten. tOit fchiöbcns Was ben 2 y gulij enbe 4 »» *5 Äugnhi/ bes nbonbts ten Suren totlt;riet SSSA oberghelcbert. «Baer op hebben ben naebol« tiet ftgt; ghenben bath bic ban ber ^tabt albus gilt« ÇpI^i^S antwoojbtf ^P habben upt fijn frh?ijben met bpfonber tweriw treurirhepbt/ bccflaen / in Wat manière Bate ^t** fBajek. tot Bjanchrijeh / op aenhouben enbe bibben Bacres ‘öhcnabirhhcn Chcurbojlïen enbe Bétten/ een i^rmatbc onber fijnen corn« manbo/ baerhenenghefonbenhabbe/ Bacte €hcurbojftl. «Benabe in beffeWen Boochepbt/ baer ban fp teghen allen recht betb^eben Wer« ben / Weber in te fetten / of anbers tpnbelith alfulchp in’t Werth te (feilen / befes hpbaer boet te Weten/ enbe ober fulchp haer Wel betfin» nen moeten/hem / oftcpcmanbtgebolmach* tichben in fijne plactfe/ met ghcnoegljfamer ghctal bes Bnjghfbolrhr tot fijner berfeethe« ringfje Weber in te nemen. «Bf anbers ter com trarie/ Wilbe hP haer ben Ifrijch aenghemd« bet hebben / met fulchcn boo^nemen/ gheen bpanbtfehap teghen haer als Weberfpannighc Gcbcllcn te fparen/ noth na te laten/ jae gants hare ^tabt bet ^olbatsfca tot tenen pjijS te gheben. JBaer mibts het gheWis/ bat fp haer tot allen tijbe/ gdijth als noth/boof Bate Æheur» boj|fl. ïBcurl. gctrouWeootmotbige @nbcr« banen bchent hebben / enbe bat Bate djeur« bojUl. «Bhenab. goebe matht enbe bmhepbt habben / tn bie ^tabt enbe Webet baer upt te trethen habbe / Wanneer het bie felbe goebt botfjte, îBaer |
Hiftorifchc Chronijckc.
117
|
^^32. ^aer upt fp met w^t ban eenigOe ongoed Öoo?facmöepöt niet befrfjulöitöt/bcci minba; obectitprïjt Sonben bjetben / in fulcBcr gljc« Ualte fp ban ôaec onfc0ult/bacrmen öaer booj llebellen befrbnlbifht / booj bc iienf. gt;ia« je)lept a!6’ti)oogli|fc ï)ooft bcö iSoomft0en Uijc6p/ boojbe «onindtl. jBajeflJn ^pain« gien/ ais ongöcttoöffciben «erf-beftJjcrmóter btfer ^tabt / al6 oorß niet minber boojbepbe CÓeuvbojfïcn jHmtö en 25epecen / aio oorh itepf. ^TommifTavien / tuffffjcn befer ^tabt en Uanbc ter eenber / cube l)arc CijentbojflU lt;©na. aenbe anber fijbe/ göcnoegfjfactn beUic^ fen Dabben / bat be itepf. jUajeft. Oaer nopt booj Rebellen gßcbetlareect geeft / maetbeel meet in berftgepben ÄStgtiintnö aen ï^aere Cgmcbojlll. «©enab. «©ererommanbeett / te ggdijrfï oork beemaent geeft/beö oo;beelo met ggebultteberbiargten. pelen. WclcBc ban baer op beg anberen baeggg «enbe bcWglc^gnCgeurbo^dt ©na.bp ! met 800 Beerben bc ^paenftge inbefen cn# bc irenf. d^ajed. bicBmacltn geeft aengge# i berfiengoberballcngebben/batgetmcedebeel gouben/batbc^paenfege©arnifoenen/bic nietfoobedtgbtgcngabbengacrtefjeerbete onber ben ftggn beg ©efegerm-rergteng / in bcgcben/baeromfpootamp;bcblucgtna ?Lutfcn# befe ^tabt ggdepbt fgn ggeWojben / Weber afggeboert moegten Werben : ^00 geeft ^g# nc Wajed. ggeojbineert / bat be €geurbojd te booten ggenoeggfame cautie boen foube / fp in ggeenen Wegge te offenberen / nor g aen Igf notg aen goet/ alfban foube get©arnifocn Wetg ggenomen Werben/boeg batgp geen nn# bere baer in legggcn foube / tot onberbgufiln# ggeber ©urggerfegap. Wanneer nufulcbp alleg ï)arc ®oninggl. 3!fêajcd. in ©jantBegeb/ na begoogieber ma’ ten/ aenggebjatgt foube Werben / foo cn foube bie fclbe gern nictbcbolen gebben i^are ^tabt te beleggeren/ ofte bic aenggebtepegbe godillé tepten teggeng gen te oeffenen / belad fgb/ bilt get tot gier toe aen gacr niet ontfa^oben geeft/ bat bic «Spacnfege ©arnifocnen niet afghe# boert Werben/ macr aenbe Sinfantinne upt ^paingien. Igerom bereptbet enbedreebt aen gern gacr ootmoebieg bibben/ï^p Wilbe fgn mepningge boeg beranberen / bic gp upt onggefonbeerben beriegt gebattet geeft/ enbe gem befcö boogcgt; Bert gielbe/ bat fp gene Gebellen macr gegooj* fame ©nberbanen Waren/ enbe oberfultbp te# gen gare dabt geen ©panbtfegap boojnemen/ notg onbegoogiebtotbefen boogbaren. j®et befer bie ban lt;rietg antWoojl«/ iObe Viconte de Arpajou gantguict tebgben ggc# Weed / maer geeft gem met bc Ärmabe tot bp be dabt genaerbert/ enbe bien bolgenben naegt met groote begenbitgepbt / cttelicbe Argand fen cn ©attgergen opgeWorpen / alfoo bat bic ©urgerg gacr beg anberen baeggg boben ber# moebengacr belegertbonben. ©e ^pacndge beefoegten/’t ig Wacr/bacc op eenen uptbal te boen / maer fp Werben alfoo ontfanggen/ bat fp fonber pet upt te riegten Webet in bc ^tabt Beerben. jaac bat bic ^tabt 2. bagen ©degert Wag/ foo quam bc ÄarfcgalcB ©edre oorB in ben J^ranfcgenltcggcraen/ totWclrBcr tgbt bic ^paenffge enbe ƒranfrge ben tweebeu upt# bal beben /macr fp Werben tamdirfe afged«# Ben/ enbegun tWee€ojncttcn banbe J^an# fopfenafggenomen. 3lllfoo werbt bie©clegcrin^c boogggefet tot op ben eerden Duguid/ alWacr get ƒ ran# ftgefetoutgaenquam. |
«©aer op in erbt bie dabt aen bepbe 5gben bc j®ofel aengegrepen/Wpajou bleef op be eene/ macr ben jDarfrgakb tDeftre begaf gern op bic anbet 5gbc : lt;©c löelcggecbc beben/ ’tiö toaer / betftgepben uptballen / maer tuerben Pber-mael met bcrlieo toeber te ragge ggebje# ben* «©nbeebefen toerbt fonberopgoubenin bc dabt 'Ener geftgooten/fo batter een^djeffe inbe fKner/ bp gonbert fegjeben lanrö / gge* maecht toerbt. enbe fultben ggclegentgepbt nam be jiSarftgaUg inaegt/ enbeboerbebe fgnc aen tot op bc «^raegt / altoacr fp ootb bc eerde ito’te-ojaerbe bematgtiggben. 163 2. •Den 8 ïtugufn gaf be jlHarftgaltß -©edre ben ©iconte bc ^rpajou ©jbinantic ober bc j^i^ofcl te fetten / enbeget ^paenfege fetonrO bat onlangs aenggegomen mao / te oberrom» burgg namen/boo?gcbenbe/fp blaren bacrom te rugge getotben/op bat be ƒ ranfege 'Jtrnia^ be niet in Uutfcnbiirgg biele / maer op men gun antluootbc / fiilebp gabben fp bp girier ootb berginberen bonnen. ©pbe ©eleucringc Werbe in befen grooten ernd ggebjuptbt, lisant als nu be asurggerss fagcn bat bie ©jede foo large enbe neber mass/ enbe batmen baer op met ^tojm aenloopen bonbe/ enbe bat bie j-ranfege lt;roupcn alree# bc in bc «©raben gebomen toaren/ foo cn Wil# ben fp ggeen bootber emd berWargten / macr begonden beb mojgenö te |5arlementeren/en* be Wert berattojbeert batmen op bepbe 5gben öo^QC ggeben foube. ^ocnfultbp ggeftgiebe/ foo Werben beb anberen mozgeno befe naebol» ggenbe Jtrttirhelcn befloten : *öcrdelitb foube ben upttoegt ggefegieben met boben enbe onber «©geWeer / ©agagie/ ïtlinefienbc lt;i5efpcl/®licggenbc ©anen/ Jto« ggelb in bc Jüonbt / enbe bobbel bjanbenbe bonten. lt;cn2. Wat boot lamp;;obianbe enbe Ämoni^ tie ben €onintB in ^paingien toe-goojenbe/ boo? ganben Waö/ gtem fgnc CommiBrij, bp bc©gb?i!Scnbcbcr ^trtillcrgc/ Condabclss/ ©uden-meederg enbe biccggclgcBcn / fouben ootBmebeupttrccamp;en: injgclgtgp gun asar* ren/ Wageng enbe ^tgepen gegeben Werben/ bp-ggelepbc31lmonitie/attrantbe/lt;ïBgequetdc enbe ©agagie tot na Uutfenburgg te boeren/ bic Wageng enbe ^cgepen tot nac Genu / ak baer fp ben Wgn enbe ©gbjeg/ bat ben ©fp* tieren bp bc lt;©atnifoencn toe quam/uptboeren mogen. tOe ggebanggene ban ber ^tabt/aen Gupterge/ ©oetbolcS enbe ©urggetg/fouben op b;ge boeten ggcdcllct/ enbe gacr feber gge# lepbt/ tot nac ïï.utfenburgg/ ggeggeben Wer# ben. lt;cn 3. ’©ie gequetde enbe Brantbc bic niet galgen bonnen/fouben in’t ©aftgups blgben/ tot batfe genefen/ of ggcfont Waren/ baer nac ban ben ©encrad afftgepbt enbe t^afpoojt bc» gecten/bie gen fultbp niet Wepgeren (al. lt;cn4. ©cn upttorgt fal ggefegieben op ©?gbagg/ben 10 enbe 20 2llugudi/ ©uben en Nieuwe dgl/bp bjoeger bagg tgbt. lt;cn y. ©upten bc ©gfdaergenbe beWgg-bojgcen fal memant inbe ^tabt gacn/noeg te na |
118 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der
|
103 2. na totten ƒ ojtificaticn ban’t eene of’t anher heelöcinbegeben: maertoanneer be^paen» ffbe tot eener ^oo?ten upt gaen/foo fouben öe jf ranfopfen ter anOer ^oojten intretben / oy bat alle onojbentnge gerngbet iuerbe. ■p 001 be Burgberffbap toerbenbpfonberc/ enbe ’tiö toaer befe natgbeJïelbc Slrtitulen opj gbertctitet. 'Sen i. 2(engaenbe bat Capitul enbe bie 25ttrgerO/fouben albaec bip ben/ enbe baer ou# be lamp;jtbtlegten genieten : J©acr fooberte bie Cbenrbo’li pet op gacr te pietenberen gabbe/ |
foube bp fultbr in anber manieren niet boen/ i lt;5 3 ban beur ben bjcgft beo rerbtenß. lt;en a. 2111e ‘óbccHciifbe enbe 2furgberO foubet b|p fïaen/ niet ffainen ftaer Wijben enbe l^inbcrenenbe ï^upfraet/ inêt be ©ami# (oenen upt tetretBen/ ooeBbegBenebienotO baer blijben / enbe notBtano begeeren toetB-te trecBen / (oube nocö een ^aer tot Baer re(pijt bergonnet toetben/onbet melrBe tgt (p/bjan# neer (p bullen met t’(amen Bacr goeberen en BabeupttretBen / ootB Bacv ^up(en enbe lig# genbe goeberen berBoopen mogen. |
|
^tn ?. «Die ©amtularen enbe ©eeflelirBe/ bie tegBentooojbigB niet te BnpO of t’Baetber plaetfcn ^gn/ alö oocB bie uptgetoeBene Bur# gOero / (ouben Weber in be ^tabt Bomen mo# gBen/ enbe (oube Bun alle (eetBerBepbt belooft Werben / bat (p in gBclgcbet autBojitept enbe bjpBepbt/ gBtlÖcB te booten albaer leben mo# gBm/ enbe ban Weggen Bareß gefcBieben upt# tretBeno / Baer gBtmen aenfloot te bebjeefen Bebfatn (uilen. |
55obenbe(c 2trtifulen 5gnnotB eenige an# bere/ enbe baer onbet be(c gBepwponeert gBe# Wojben : ©at be ©onincB in l^^antBrijch be(e ^tabt tegBen ï^aren ©ert^-BilTchop in be(cBeriningBc nemen wilbe/WelcB begBecren oocBbe ^ranfeBe ©fftcierö aenben ConintB bit gBe|ïelt Bobben. ©it punct berooj(aetBte/ beWijle bie 25ur# gBerO (ultBr boo? BoogB-noobtWenbigB Bich ben/bat be ^nWoonberO (itö tegBen bie ©ar# ni(oenen/ |
/
-ocr page 660-‘UïgJdnftjJiut jdajifoQjnü aivQ uïjaq ut 310 / U3QÏ0rn3Ö 01 U3HU0Öj3ÖU3B 3^3)11} .11130 3qJi3tn J. /ii3q.i3tn J3om 333310301313(10 iqivnö 13(13QU3 /li001|13((U3g3pl3Vt03j3Q /qiUIUOJ» 0ivi(3ïi’(tf wv^ mm ivq/u3i3ti3i 3} iquivO ’fl UI 3333 3jq oojjv 3i}3iiij.l3qo 3qii3 / usgjönvfd 30113 U3g3UU3 3(lSlÓll(103V 3113q/U33Vm 11300^0 #30 30U3 U30UlO 30003 31 dj IVq 1J33Ç0 U3UU3I1 ’J 'iMtL’df ’10UIUO3) 33V^ 11’0 urn / 0VIU »3 131U Ö33quV 30wiud3UI U(ÏJ 1B0 3mU|3I0(Ct Ï3Ul /U3j(i(ti3q 31 iquv||dqui3(ï uw /uijdojuw^ 3^1(13033 30113 0gJUIUO3gt; 030 U33VU3IQgt; 31(133.1 *Ö0 30113 310110313(10 311V 31’11 33V0 3jQWj ÜQ ‘33Vttl 11(3^30 330d U33 ipfipfjO /3qit33133n 3j[133331Ug 303111] U33 30U3 / 1130.13(01131'003(10 U31V13qQV(l 0»3I1Ï0' UV03Q0O133lt;t U3q /IU3(11000» / lût« =’3qnofl301O131JO 1130110030 31^300 310 /0U(n U3lj3(10U3V 3U003^ 330 U011Vd3nj© 31j0 3(Ï0 .=UliOOl(330 33V0U3ao 1013’13)3(0 30 /113113fl31V 1131)311130 030 U303ÜllVtd 1131131)301’113} Ijßooll 1130 / 1131’1(3303(0 31 U3U3(iVQl 111’0 113013(10 13UI 013(1 /1033(013331(3333111130 dq 331’0 (1000(Ï OOj 3IlVind33 30U3 3UICU U3lt(lJ 31(10(30 30113 /iqd3(}Dl011iq3O 0303130 30uVl ÖOj 3Vll/ll30(O0( #3(}0 011130000(03(10 031(131’1031 0UBllf@) UV0 300133^1 dQlV0/13qjB0(j330 3111)00 03()jJlUl’O 0301331’0)3(0 310 003103(101/0 3003 / 1311111(0 lt;’33000 U3333lt;| 31)1031’01000 330 ]V130O 10030 U33 310 U3UUü(dgt; 3ipinJ 3QU3 / !Sg3Ü35JUIU0JÏgt; 030 U3jl3Vld 31(30 330 3300003001 3003 3300300 -1013103(10 /Ö3Q0V1()3(0 0310(31030 030 331(3010 *330 / 03jdnlt;( 031111)11310003) 3003 igjUlHO^ 133010UVdO^ / 31(113 3Ud3tU30]V 330 331^001(330 U3033 010 / 1131)3(131^1 30 13l’01Q3V3» 030 Ulliq rUVU13Hè; 03^031 03011(0 03)33030 31111(11^ 310 dj lvq/133303q 3003 l(lll’fq3()O-U3V/30U3(lOl’)!l 111(1.11)101’1'0^ 03 03333^1 03111(1)3(10.1310 3)0310 *V]3P0lU30dq 11100 7 0333(0 03)1’1 ^J«l| «011 KV3lI(idnJ 33{(OOlUV0330UO 3)130 giUlUO^ 030 73333^ U3t(flO10VU3O U30(lJ U3V d(l 031031’0 )V0 703330(133 ( d4 3qd3j) 11111303d 033 3300 0(1 : 301100 *UI U3j3T3 »1’0 / 113)31’1 U33331iqild ï|3}lUl’(lf U33 7(100JC (Xl) *4 U3q 0300 33000 00 331'0 * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3j33Q/0UVll}^ 10’0 (Ï00333^ 03)130130 03^
*U33vq3qO3fooq q iBooq /033V(0 U3V03(]O-3O3 130010303» 030 3iq 3U3()0 30 03^33 3QOUI13300Oj 3003 7 030110(130 gdn^ qjiionb 03(3301^ 33j3q 303 03qq3Q 3iq 7 0301 lt;’oq3q 730 000 33J3O 033001^ 0330(1 uoq 011)3(11 *1^1000 13VU103OJgt; 30 310 7 333000 3003 03300 *00® 000 0100(1030 03931130103 0(13j33(Ï330q *1«; *«3110030001 03001003110® 3003 0300100 #0103» 303 0 3 73333j(Vd30 laJOUf 3003 iJOdf 30 3300 3a3(lf )QU3B9f 330 300d3 033 30301 3300 3003 73(1)0103(10 U30ioj 33193100 1033^0 033 30 sUd3 0393IOJ 303 : 0339313 33 (110’11 ^3000 033 ÖO 93Û.193UV(gl 01 039VJ 310 3003 7 03333J 33 3(000 •Ul UJli 301310390 33UI 113113(13113 000 13001030^ 030 «uiofiatio® ujijgj} 0301311(000 0flJ 010 7 3d3O103q 90l3j3f| “uto’ ^ 013(133010 71(33(030 3111# 0300#maß J3iu guv. ailSowat) *31(0» 000 3900333^ 030 3j339 U3j3q .13000) ‘300Oj 03010’1 »30 300093300 30 3003/03331003(9 91(1303110® Ï^dn^ 339333000(0/0301319 309-ÖUOllf® 000 0900)33^ 030 do 3309 310 / 30033311303^1 310 309€ 33000.0 030 33010 /30noj 03j,Ü(03q 3.1)03# sl#0 33Oq03dO 0303(0Ç' 0301333000(0 / )qd39 *9393#339aj) 30 03013qj33ï0 U30Ü£ 330 033 33) )UO0t '00’10 03 331d33d 90IUd3(0 )3IU dq 3300 't f 9 I 0310)00 )39 0339# 13(00303 1 )333#013013(0 30
#13j )39 00(0 9)00 33001 : )333(q313)3O/03q(O(0 '390 010300)300)0 31111® 330 UI qupqjutqidn 139 9)9130 7 )q0Vll)llll® 0139)3311 393j0d3UI *0^1 30U30f!l-1^000 /3)9))l(q330 30 0)0310 000 /#33j-13qilg 03) ’1111.191001® 9jJ)UV0 3030 3) ‘’330Qif )03O0130 01/330(0 01 ), /)33(0 330Q.
*030(0(0390 01 U3DVU30JV )0Ü) 33) 9)00 /)J339 030)10930030 0303(0^ (000/9)100 *J909)ÏT 3(l)j0O.l ƒ )39 3300 130.1303® 039# *)033(0^ 03033019330 010 / 3jnlt;^ 01 30 3)00® 3q)p(0uio /3fiin(i-9)io® 310 DOvK : 0)113# ’30 )) 30) /U3U13U )) 1000.1’111)4)11.1)10 ÖmiDd /03OIll(tf 033 03)0)(^ 030 9)00 9)9130 /)033(0 )913OIII)O33aO 0)0)30 3111100} 3QjOO13q 310 030 *3I0'§' 01 9)0100® 030 /09UI33) 03110030(000 )0fl) 33) 0300 0310 do 9)00 000 3)10#30 339)11# 0'^ 130009 ^000.191in}1010d3933V(0 01039191 #390.1310 03Ul)Oq 510 / 03113# 3) 03(33(03) 3düli 39)}j33O330 033 )3U13003 / 0333jdOddV 3) 39)11 lt;3#33«® 310 3003 9)10® )39111O'3031(}1J3O 333UI )3))O0 / U)QII0(13()Ó 1000.1300 30.13(013(1 )30Ul *S3J0Urf(gt;l 39)113))3 PW 3033301U13J U)^ *30 lt;110} U3.13.10d3} 0303(0^ 000 10)9 ïpll.UpUOl® )V0 / 03001 )3IU 9)639)0O(® 01 31(103)13#39O 3003 )0V# 03010(00(00303) 0310 3011(0 03 /03q #1(0lÿ )3Ul 0Ol)Oa303j0O® 3)9)3010390 310.130 #00} .131’10 : 0)1(0030 03j[(3))llj39)J)033(0^ 30 3030 310111X139)JI1O9)O® 30 310 03139)9)30 3iq 3003113# 039000(000 / 03003) 3910# 0303(0^ 03903) }quoi-(hd)i^ UI 3(ji}iiolijo® 30 uw /ia)i’9 iwq do 9öi)j3(i q)uiuo® U3q u30vi/9)9s *93001® Ul )q3ip#339^ 3qU3 3Öj3331® 3® *3011(0 03 U3WUO)).130 a33Ut )31U 03U)dVQl 30U3))9))3# )3U9J U31Ö01Odlt;3' )oq 3QU09 U3q).13Ul 13(0 )d« .1300 03111)00 OjlO /))33q0OllUUO)3)3O 3IJ90009 ).do / )0UVU)d0^ 01 Ö303(® 0310)303® 01133 39001)9)1(00 310 9)0100® 030 d9 )j33ll )9)0ï #JV 030ÜJ d® *U3m3U03O )3I0 0303® 0310 d# 3011(0 03 OOj /3)9)ni30 U) 030v93qi3(0 0(1} 300 )3I0 0OI)V0)'gUflJ 3)90030)3001 / U3)3)U3j)(d )Qd39ÖI0)33(0 3)00)0 033 000 /039O3® 03))3j *30 03)1100101® )310 030009)} 93033 *#3(0^ a)30à )3I1 3(3® *U39DU3(q 3) 030 9)0100® 030 dq 0300} 31)1(030 39)113))) 010 /ö(l)V^ )0) 000(0® 00® 01)9 )quo03q ))))i’(if 3q ng *))))n0i)uo))(|O )(oo0 )q(i)io 03ddo9Jj)iïd)))q-si9O9)^ 300) 039Ö01033(H 310 310010)300 9)00 30U) / #33(0390 1(13(0)0 j (000 ))oq )qu)/)9)))iu390 /030))(0 0)00odJ)O ' #0)0 idn 3)00)10 /U39)9))v(d )q0v93)lio 0)00 )J3)9 0)10 )0U3 /)9))OJ(ÖO)30 )qd)9)U3ß)i)ß0O 1)30 /Jo030 13}}n(® )0) 3)09 dq 0139 310 /Ö:i311 #(® 000 300)33^1 U3q/.130)O(® 39) 0100® «PQ 010 3U0lOuiUO® 30no 03013(0 OOJ /0)9)(K01dn „i^Q „,‘91» )39 U30O0 / 330Ê )iq )J339 91(139)001® 0È nbsp;nbsp;*dojM8lt;*
*)0d390l3Vj(OO939O 01 )qO# 310 3003 / 30)33(0 )3)V9 Ul U3139)9))1)5 03)OU3q 310 31130)300 OOjlO )1319)3qU0/U3DU09 #dO3j)3ll 3qU3 7 Ó.I3O.IÏI® *9 *!t|(OO0 310 ()OU10 30U3 /Ü39Ö3I0U3 U3#Od3#0l3OU(OO03iqU3d «110)® 39)ii3))3 )3iu 9)# 3q9Oi)9)oui3q/)uo# »33) 33O.ldO U)j30 3011# 11010(1)^ 30 3)0011® 30 330{lF *U3V U3U)dO®t 3011)9)30 30U) /U39 )0) U39)JU3{|f )U)3UI30 )q U39)03) 70)0)10 )0O)^ 3)0 01 )iq / dv93jl3j39ö 3)09 «00 )))quo )q03 : U))9)o(q )U)3q 30 do U3))o® *009113(0 3003 70)00) 300# 3)0 )dll/U)3V(0 dv93j(dnq3Vlt; 30 dq)Ü033) 9)33# 033 UI 310 /0)3ß3n® U)q 1100 *9 uoq 31}0)30 39)13(0 d® *030333.0)3.1 / 030 *009 0303191}330UO 3111(0 03309 039031 3033)
*10139)(1))U U3j30 310 3U390 30 3003 7U3U30jlU *0 f 51
6) i
•35j3(ïuojq9 34yp0U!H
|
tzo Vervolgh der i ó 5 2, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^p ücvfïlaeröc gern fjier mcöc / bat gp alle be gene boo^ IDpanbcn beg iioninrfinjrfjr en* be öeö 3ionint6)C0ielöe/bteöaer/öet fpdiiede ofteindirede, bit foo noobttocnbigöcn Uierch tegïjen-fpjafeen / iuilbe ooc6 om fultBcr faces Ben mille tegen Ijacr boojtbaren/ bat fp in fijn Öanbt enbe gfjemclt gebjatfit toerben fouben. Ï^P mtlbe ootB beur ben lucgO bes verljten boo?tbarcn/beuc fjerDten enbe jtcaffen/aHe bic fjclpcrss enbe acnOangOerö enbe alle bienaersi befee acnfjangenbc tp;anme banben Carbinael be ûirôclieu/ wibenicttoclaten/ bat be oberi# glje i^are j®aic(ïeptö getroutoe «©nberbanen/ beur jjen obcrlajl gfjtfcóicbcn fonbe / ’t foube bem ootB leet fijn/ manneev ftp om bet geniee--ne bJcibaert mille / bact toe Bp bem foo bootb bciobligeert banbt / cenigijen »cnfclje be# fmacrlitb 5ijn moefte. ijertogijc ©cn tjci’tog ban öjlieiiö beeft ootB op bat b^oSquot;^ ‘’^®®^ ^^'’ ftÖ?öBtn aenben ^eboutbeere enbe Wbianti ^ebepenen tot ^igion loeten nptgaen / ban banöer flati befen inboitbc : «ÏKLÏl ^f ï^oogbbt begbeerte / aljS ootB bet mebe# bjöcn bat bp »««t l^arer JBajebept bc ito# ninth in 10;antBrijtr beibmtBte lt;©nbetbanen babbe/ bmongben bem / fitb bact mebe te be# motpen/cn bier in toe te fien/ om ben £omnrB upt ben perijcBclen / bact in bp bem bebinbt/ ban megben ber gbene / bie betreiben antlion# tept mifbmptBten / tebcrlojfcn/enbc tot fulc# fien epnbe een 3tnnaeöc op te bjengben. ©emple bp nu een tgbt lantfi in 25ourgoin« gen bem op-bouben moeflc / enbe met eene 2trmaebe afö l^arev Boningljl. JBajcfl.Uicn# tenant/ optretBen/ alb milbe bp bem te boben gaen / enbe alle mogbelitfit mibbeltn om fulc# fien #rmabe fonbetbouben bier toe bezeilen. lt;01 fultficn epnbe fanbtbp bun cenen lt;rom# petter / enbe beggeerbe / bat fp eenen lt;©fftciec tipt baren mibbel af-ojbineren fouben / met melfBe men banbic/tot fultfie noobtlitfie mib» beien bnnbelenmotbte. ï^p/ ’tijsmacr/ber# fatb bem / fp en fouben bact bier in niet ber# fiipmitb acnfïellcn/bemijjebarcmclbacrtbacr ach gbelegben maö : mant ter contrarie boen# be/ enbabbenfpanberssniet/ alb baren onber# ganrh enbe berberf te bermatbten. 3tntü)oo2öt g^it ftfijgben bebben bc itoningbliffie ©f# Äto/m fuierc enbe JDagijiratenber (labt ©igion in bes tierin' Bourgomgcn/ ongbeftbonben gfielaten/ en# ®\quot;eno^'™ ^^ ’’*”l)evtogbc op bc nacbolgbcnbc mgfe ge# ffiï^öuuu ^pblbben met allen beboobitfienrefpect/ bat ban bem afgbefonbenftbjgbenö ontfan# gben. JBacr bemglc bun cenitb cnbcallccne fioogfl acnginefi / 'bic habt boo? ben itonintfi te bebonben/ foo en babben fp geen matbt/ ee# nigbe bneben/ ban bc gbene bic ban ï)arc Mo» ningt JDaicfr. quamen/tebebefligen. ©aer# om fp ootB fijnen 33?ief acn btn Monintfi ter# jïonbt bebben afgbefonben / cnbc bermatbten bacr op ban l^arc itonlngljßajcrr.antmoo:» bc. ^p maren anberjj/ boben bien bem alle fcbulbigbt pliebt gbeneptbt te bemijfen/en al» len bienfien berbonben. ^tinti'jm W ben tfertotb ban ©ilicnö / ben inbout eiwi^'hSÏ fiefeSfrÖÏDben« berftout/foo beeft bP terftont ^tiime/ot oen ’t ^parlement tot bet boojf5 ©igton op ’t lut lande# boo?ncembc^cb?gbcnlactenuptgacn. Sinn ”“ ^P babbe/ ’t is macr / ber ©berirbcpbt ber “ • jlabt^igion gbenoegbfaem te bcrjlacn gbc# gbeben/ upt mat oojfactfienbp gbebmongben |
mass bie mapenss in banben te nemen/ bcnmel» 1632. banbt besSMoningbrgtBy/ mcltfie gantjsop ftb?oubenflonbt/ tebebouben, ©cmglc ban tot fultficn epnbe/bp cen tgbt lantfi noobtmen» bigb in bc #?obintic ban^ourgoingen bem ontbouben moeflc / foo fouben fp bem mibbe# len om bic ^rmabe fonbetbouben / ter banbt beflellcn/ cnbc alfo boer onbcrmpbclitBc feba# bc afmenben. i|p babbe/ ’tio macr/ goebe fienniffe en me# tenftbap / in mat maten fp allen refpett / bie fp bem fcbulbicb fijn / te niggbe jlelben / upt nenbmben ber ©ffiriercn meltBe meer bet ba# re/ am ben gbemepnen mdflanbt fotbten. ï^abben oPcrfulcBt f tot afmenbingbe aller febabenbegnmoonbetja bit fell’ij ben acn bacr millcn lacten nptgaen / op bat fp in befen bp tgbtjSfitb bcrBIarcn / cnbc bacr onbermpbe# lirfie ftbabc cnbc onbergantfi mofbten afmen# ben. ï^fer-cn-tuffeben alö bit febnjben afgbe# ?»«Ä febtefit is8 gemoiben/ foo beeft bc jDagifrract ft^’wi bep Qertogben ban ©ibciio ftfijgben / onbe# tmi««««« befliebt / nebensS eenen anberen blief banben ’quot; nabolgenbcninboubc/bé Monintfein©?anfamp;# ^^gt rgrfi obergbefonben : ^p babben bier te boojen ©are Moningbl. hfsD““quot;* J©ajc|l. ban ber toccuflingbc enbe aentoebt bare# biocbcro ben ©ertorb ban ©iltcns te meten gebaen/ cnbc bacr bp bermdbet/in mat foigljc fp flonbcn / ban megben befesS bier toe gbenactfienben oneuftesS enbe quaet# / macr nu bebonben fp bat fclbc booitacn mertfidicB enbabditfi/ bcmijle ben gbemdten ©ertogb bem rontom bie ^tabt gbdegbect Beeft/ cnbc met bier en fineert óantfom / /öianbtfcbat# tingfie/ enbe biergödgtfic gemdt-boeningen/ bed argber alp een openbare ©panbt beo €0# nintBrgcBr/aengincfi cnbooitboer ; 3nmclt# fier gbèflaltc ootfi bet meejlcbed ban ©oipen en ©oben / bierontomme be^tabtliggbcn/ enbe inbe affeben gdepbt fijn gemoiöcn : ©n» ber mcltfie ootfi fict ftboonc Mloofler ^inte asembarb ma#, ©act upt fp gbebmongben fijn gbtmo?bcn / eene ber boo?nacmjlc ©00?# flcbcnin bianöt te frecrlicn / om fultficn cnbc notb bcfo?gbenben batditficn bpanbtfrbappen te bejegbenen. ©ier boo? maren fp gbcrcfbl# beert bacr binnen bc# flabt# gt;ïup?en te bou* ben/ cnbc©arer JSajcfl. ten bicnflc te leben cnbc teflcrben. gn befen fijn beur bie boojfj jißanifcjlcn .W«^ bde/bie ben €arbinacl ban iSiebdieu niet md bcrmocbttn/acngbep?icficltgbcmo?bcn/ bat uaegt nel» fp bact op bc# ©ertogen ban lt;©?licn# fpbe bc# »d^*« gaben, ©nber mcltfie ma# ben boo?nacmflcn jnStott ©ertogfie ban Jßotitnioiansp / ©ouberntur iljots«. in Uanguebotq/ bicanbcr#ben Monintfi niet onaengenaem/ cnbc foo md bp bem al# bp an« ber inmoonber# bc# MonintBrijtBr ingrooten acnficn ma#, ©acr upt bacr bclc ten boogflcn bermonberben ober befe factfic/bat bP Öem al# foo totbc rcbdlcrenbe boopen boegbbe. ^omlt; migbe maren ban mepningbe / bet macre bc# ©ertogben ban /Dontmoiant^p obcrbal met • bpfonberenopfet enbe mille bc# Monintfitge# ftfiiet / om bic ban ©llicnc ad faniora Confilia te b?engbcn / cnbc beffdben boojncemflc fia# ben / bic ben /DontniowntïP batieb maren/ beur befc mibbden afmenbitb te mactfien/ bc# mglc fp niet fouben milieu Igbcn / bat baren bpanbt bc Boogbjlc diredion bc# gantfeben mefen# |
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;111,
|
1652. tocfciisi obcroelatcü foiibc tocrbcn : j®aer ben uptfiancB kerbe bed een anber^/ göelgcB Ijiev uae fal göefepbt bjetben. eêo öaefi bet aen’t «ComnglttSc l)of open# 6aec inert/bat ben boojnoemben ïlci togl) ban J!lSontnio?ant^p fjein op bic ban »©aliens jq# be bcrSlaerbe/foo Jeeft men tipt beo Coninrlip öcbel fijn ^alkpo tot parijs bersegOdt/allen ï^upfraebt onberfoeftt enbe geinbcntcert/ enbe tod jyoooo ƒ caneSen/ bie öp albaer liggenbe ßabbe/in arrc|i genomen. h?'^®8l)e ©en ^SifkOop ban ?tlbp Ijcefr Ijcm oorft Mm r? öeramp;lacct op beo pcrtogfio ban ©diens 5ijbe « grooten tcjgne/bacr 111 bc ^taötoodi infgeltjcör ton» MantR. fentcerbe/ enbe ben felbcn t^ertoge met etteltc# Bc ^tueBto enbe Kmonttie bpghellaen / enbe alfoo een tamelkB boojbecl fjeeft ter Ijanöt bc# pelt. ï^p geeft oorft boben get boojfepbe/ acn ben ^fgoïtt-gcere enbe ^tgepenen tot ©igion eenige ©cöepitteerbe gefonben/ enbe ban gacc oibtnantte enbe bebclbeggeert fontfanggen : .Waer betoglc be felbe bacc toe niet berpaen toilbcn/foo geeft gp fommigg PoleB bacc ge# nen gcfcgieBt/bie bc Poojgeben ban bc'booif, jêtabt ©igton/ enbe bed nabupjige pUctfen enbe ©ojpen itptggcplonbect enbe in bianbt ggegcBcngebben, Stallt «©p fulcg beginnen geeft bc gt;tabt toebee W noth ®®” fdJ?ijben acn ben Conintb afgefonben/ al# «Utet-maei buö lunbenbc : n'üct beo ©cn ï^ertogg ban «©pieno geeft gacc gge# wÄn« btepggt / om bat fp fgn boltfenietonbccgou# »«ainnfnquot; ben toilbcn / gaer bpanbelitB aentegegpen. ©aer tipt fv 6. bagen enbe natgten in bc Wa# penen sgngetoecg/ gabbengaec ©efegutaen begnanic plaetfen ggeplantct/cn anbero alltc-ganbe noobtbmftiggc boojfieninggegebacn. ©c »ucgccfrfiap bebinbe gaer (ketamp; io i vl. bic alle tod ggeeuftet ^gn/enbe Bonbe een pbee ban befe/ in bc plaetfc ban cen ^o[öact bolBo# men Begatn. ©en pertogg gabbe boo? cenigge baggen/ beo abonbto ten 7. «ren/aen ber ftabo ©raeg* teh ggefonben/biddic met ben lóurggecö/bie albaec bc toargt gabben / ggefpjoBm gebben/ enbe onbecanberen gacc lieten berlunben/ fp toilbcn genen gaen / enbe cen goet bper maBen om gacc felbcn bien nargt tod te toarmcn/lic» ten ocdi bacc op cen fegoote af-gaen / bacc op bc ©itrggcr.Onpt gaccn »nfgaetten gebben ggeanttooojbt. Cergont bate nac geeft men cen groot bper in bc ©ooj-gabt fieifopgacn / ontrent ^inte jaicolacjs/tugtgen ben Caputijnen/tot ^intc JEartggn cnbegtt^iceBgupó / baccupt tod 30. ï|upfcn beebjanben/enbe in be aiff gen ge# ïepbt toeeben : enbe fouben fonber ttoijffelbeo pertogen ^olbaten gacc naerbeebe gabt ge# mactBt gebben/toannecc gacc niet met get ge# fegutban ^intc jSicolaco Hooien / enbe get 2óollctoetfamp; bc ^aur/bejegent toare ggetoo?# ben / enbeop’tgeftigggeop gaceggeggoten toerbe : altoacc fommigge ban gacc op bcc plaetfen bieden ligggcn. ©enbolggcnbenbagg geeft gern ben per» togg ban «©jliansi nac ©ggailanncô tn ©ge# boincc beggeben / altoacc fgn polbaren oocB met bianben jijn boogggebaren : Jkatr bc rege to op 2tplomct getogen / albaer fp get al# ko oorg inbe agegen gdepbt gebben'alfoo bat bacc macr een entUd gitpo ober en bleef, ©nöe |
bicrggclgcfie gajoceburen gebben fp tot €ge# 1652» bini ƒ enag/enbe fonberlinggc tot Contcenon ggebjuptBt/ albaer (pbeoPeeren bandje# tangne/beO parlemento PaebrfgecrenpupO/ totten gronbt toe bertooeget enbe gerumcert gebben. ©nbertoegge en gebben fpniemanbt bcc# frgoont/ enbe niet allccncgct itoofiiberbor# ben / mner ootb bie acme Pupdicbcn/ in ben ï©gn enbe anbee poben/enbe toacc fp befe bc# teappen Bonben/boobt-ggeflaggen, Ï0oo?ber toacen fp in get lanbfcgap lt;§cga# longgeBomcn/ enbe alle bic pnpfenbtcgacr ggeen ggelbt nocg Piobianbebcffgießten/ ter nebee ggetootpen / enbe foo tod met tooojbtn aio met gginden/gacc tegen bc ©onincblgcbe «©ffiricto/bic fp .trptannen noemben/ toalgc# lirB lieten gooien/enbe met gcoote öjepgemen» ten tegen gaer gebben aengegooten. gt;Jacc bc# toglc befe rebenen enbe brepggtoootben booit-gnamen/banbe fulfamp;e/ bie iipt Placnbcrcn/ enbe ’t to toacc / met öe ^paenfege Croupen ggebomen/ enbe in boojnemen toaten gaer in Uangueboeg te beggeben / om nieutoe onrug • albacc te bectoctBen / aio toaren fp bag in ber gope / fp fouben ben ©nberbanen meer 00?# faecB enbe acnlcpbingc geben in beo Conindtr gcgoo|p.emgepbt te big ben / ban alfuirlic lie# ben fapte gaen/ enbegunopgacc3gbctebe# ggeben. ©en ©igfgop ban ^ifmeo/btebeo jBar-ggalcBpban Copiao ©toeber toaö/gceft on# becanberen ooeBnebeno bc jPajegract enbe ben anberen Catgoliggcn 3ntooonbcrO / acn ben Pertogeban »©gieno gem bcrBlaert/cnbe begdben boltfi tot gern geboo^bert / maer bie ücfoimeecöc 31111 fitkßen opfet beur aenbie# ninge beo »arggakBen be la ƒ oje t/ booigc# Bomen / enbe gebben ben ©iffrgop uptgge# jaeggt. lt;©nbc eben bit felbe iooocB ben ©if# ggop ban ®g5/ bie gem oocB üicfgdgrüc on# bectoonbt/ toeberbacen. ©aer upt oorB bc Conineb ben pcerc ban Jßiltticre tot gacc feguBte / enbe ban toeggen garee troutoe enbe bebotie liet bebantBen / enbe gacc tot bootber beganbiggepbt geeft bermaent / met belofte gp toilbet gacc totberombergdben. ©c bonjnaemge ^teben / enbe fonbcrlinge bc öefoimcccbe in Uangutborg en piobcncc/ gebben fitg berBlaert bp pacrer Coninggt JBajeg. tegouben/enbeben fdbeti ggetcoutoc cnbebootteblgben/ tot toeUBen epnbeootB «©gefanten nac ’t pof gcggicBt toerben / om Pace fPajeg. tebeegberen / bat fp bp begd# ben gcgoojfaemgeptblgben toillcn/ enbe boo? gem gocbt en faloebt toilbcn opferten. 3n ^jobente geeft gem get ^lot tot Hu# nd/be ©renar/ maec niet bc ^tabt/ infgdgt # Ben get ^lot tot ©autgaice/enbc anbecc meer Ï^lactfcn/ boo? ben gemdten ©uta bc ©;lieno dcclilaert. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ©p foo ggegdbe fafien / enbe optoagenbee «Conintfc lt;« btccc-untficnbe oneuge in ®?anramp;rgramp;/geeft ©la^ftföc be Comnefi bp gembefloten/ fgnco ©joebero wnen bwe# jiPatgianationen / metmaegt aentegcgpcnöecbc i?er# entefaciegenen. ©atcomgpbengt;arfcgalcB Ä*^ ban ^tgombergg/ met ontrent 2500. Jüan# æ ® quot;nbsp;nen na Hangueboeg commanbeerbe / om ben l^ao albaer af te fngben enbe te betoaren / op bat beo bic ban©gcano ©olcB metboofber in-bjeetBen fouben. ©en JPacfrgaltB bc la ƒ ojee io gem met een gertBc 3Crmabe op ben o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;boet |
|
HZ |
Vetvolgh der 1632. 1632, boctnaeggebolÿgt / fgn ©oltb tot Uponp te ^tgepe ggefet/ enbe be ôibicrc fiofne nfgge» baren/om bc ©ilianfcgc bep te fnel-becrbigcr nae te fetten. ©erftiftrin» j^ae befet bepber optoegt/geeft be ConincB nmchs '^m ^^” ’ • ( ” ) #u8ufH / obet fijiiP oSjoeberp in» ©manchen c/ BaV enbe teggen alle be gene bie gact met gem oüec fijns acnlgmöen enbe bpgant bewefen/ een berbla» *^*”0® publiceren laten/ban befen ingoubc : lt;®f Wel fgn 23:ocber/bcn ï^ectoge ban ©r lienp/ in’t booilcden ^act gem grooteooj» faetb enbe acnlcpbinge tot biHithcn ginbigna» tion enbe mifballen ggeggeben geeft / inbien/ enbe om bat gp fitg ban gem geeft afggefon» bert ggegabt / gp fonber fgn oogof enbe per» milfion/ upt ben ©onineBrgtBe ip Weeggeto» gen/cnbefultB]c birgt na malBanber/ tcggenp fgnen «Üoninggk ^taet / betfegepben aenfla» Ïgen/ ootBmetbjembeWtlanbtfrgc/ fgner troonen/ ï^ooggepbt/enbe ber ruge enbe bie» belitBen ganbein fgnen ©onincBrgcBc/gaeti» ge enbe mifgunfttge Bogrcn/beelberlen p^ac» . tgcBen enöe gepmelirBe berflanbeniflcn / op bat gem in ben felbigen fgnen ©onineBrgtamp;e/ iftetgewdt enöe BrgggfboltBc/ ggeaffigeert enbe bpgegaen Werbe/ gemaerBt enbe bebatgt geeft: enbe ban bic tgbt aen / op fijne ƒ ron» tieren enbe ©renfen/ een ggctal KrgggfboltB op bc beene gebjaegt geeft/enbe li? are jfeajeg. öaer upt beWeeggtip geWo;bcn/gattn €ofgn benjUSarftgalcB bc la ƒ ogc met bet Strmabe/ baec ober gp in garen bicn|l commanbeerbe/ baec genen af te bectbigen/ WeltBc alle ’t gene bat gp aentrefte/ opggeflaggen enbe bcmielt/ beel l?ooftlieben enbe ©fficierp gehangen ge» nomen geeft / bic bcBent gebben/ namdirß fomjnigc/bat fp in bep iïepferp/macr cttclic* Be in bep hoomormben garep 23ioeders bien» gen enbe «lEomigionen/fitg gabben in-fegjg* ben enbe begdlcn laten / enbe ban gem bctaelt 3gn ggeWojben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 berwanten ©o?gcn/ enbe'fonbergnggrbcp Jföactbit geeft fgnJBajcgcpt alles ober» j €gcuvbo?gcn tot Crierez gefegirht en gefon» gefien/ enbe gem befep/ bic fp ober fulcBc enbe ben geeft / Weberommc in ben ©oninrBrgtBc bicrgelgtBengarep 25?oeberp boo^nemen enbe te booibcren/ op bat t?are JBajeg. fitg ber beginnen onretgtmatigg bebonben gebben/ felben gebniptBen enbe berginberen morgte/ boojöerp/ ofte baer te boo jen niet eenp gebben bat ben ggemdten garen ö’oeber/ met fgnen laten mertBcn: jDaerinepnbcngetfoubenbic onbcr-gebbenbcnbjembenamp;rgggfooltBc/in Declarationes, bic fp ben lactgcn JBattij/ enbe ' garen ConintBrgtéc niet inbiclc. 12. Äugugi/ jBieuWeggl/1631. teggen/enbe Jl®actgetipgarer fclbiggerte booicnggc» totbtcnent/btegem/alpootamp;bc€oninginne/1 Bomen / enbe eer gare «rmabeinben 3Lanbe öienss l)oogi)-gc-ccröcn Uioiiüj-JUocöer na* gcüolgöt lo/oOcnoegbfacin gö^toefen toaren/ Ijare getrouwe ©nöeröanen / gemeUen garen 25goeï)cc acn te gangen/ ofte bp te Uaen/ af te goutien/ eiiöeöe gene/üieUBe ban luegen gave Simpten bte fp aen gaten l)obe beöienöen/ofte om ander tonftöerattonen totUe/gem te gebaV len/ ofte ban fgnent Wegge upt ben Contneg^ rgrfie ggerep|l Waren/ wederom gierbp te brengen: »©otBbengemelten garen^weder te bennen te geben get onretgt bat gp ggebaen geeft/ tnöefulrbe ftgenbehtbe raebtflagen na» gegaen / enöe gem fultbe JDargmationen on » bergaen geeft/foo gantftg teggen be ggegooi» faemgepöt/ eete enöe refpeet liepen/daer mede gp t)arer €oningl. fDajeft. toeggebaen enöe berplttgtet Ware/ enöe tot naeöeel ^arejS €o» ningk ^taets ggetiegtet foubc jpn / bieiw tinne enöe beröerffentge / gp te foetben / gem geeft aengelgmt öaer gp doeg gier-tn-tegenS met enöe nebenbgare/ tot defer ï^ooggepöt riiflcenöe opnemen gaööc / füllen bcgulpelub enöe bebooiberheb jgn ; ©berfulet ban ïgt;atc €ontnggt IBajeg. baben / enbe bie gantfege tgbt tot giet toe/ boen get lt;©obt belief be/ ga» tet bie üegieringge defeo in gare ganben ober te ggeben/ggebaen gabben : foo gabben notg» tanjs alle befe mibbelen enbe Confiderationes, tot anbero nergens toe gebient/ban bat fp gem beel fouter/ berWaenber enbe galflartiggcr ggemaetbt geeft / in fgn boomemen te conti* nneren/enbe ’tfelbcbaet toe upt te boeren/baec in gp gem totten ^tanben enbe Uanben beö Conintbo in ^paingien beggcben geeft/ enbe aenbenfelben/ alOoorfe aen ben üoomfegen Stenfer enbe anber l^ojften / d^gefanten geeft afggebcetbiggt / enbe bp ben felben om bolcB enbe gbelbt-gulpe geeft aengefoegt/ op bat gp baer mebe opentlitb teggen ï^aren €oningk (lanbt / fgn bonwemen enbe opfct in’t Werrlt morgte (Icllé/geïgrb i^are Coningk JDajefr» bit felbe beur gare Slmbaffabcuto enbe Xgen» ten geabbifeert/ enbe beur berfegepben/fo Wel in/alO bupten gaten €onintamp;rgcamp;c/opgeban» ggene S^icbcn enbe ftg^gbeno bet continua» tion fgno boomemenO/ enbe bat gp met fultBe lt;roupen/ biefommigge uptbenggemelten Dotfien garen nabupjen/contraric beö bjebejS Cractaten/bie fp met garer opgeriegtet/enbe beffdben bjienbtfegap enbe co?rcfponbcntie/ bic fp gares beeis met gem teonbergouben/ fitg fallen tgbe googg aen gelegen 5gn laten/ gem toerufrebe met geWapenber ganbt/in ga* ren €onintBtgcB in te ballen / berflanbigget ggeWojben. ©aeruptbanl^arc Coningt J^ïgeg. bc» Weegt ip gcWniöen/ noch tegen garer l?oogg» |rcp beggeeren enbe Wille / bic SIrmabe bic fp onber tbclepbt enbe rommanbo garer Jeeben enbe Cofgiip/ ben JDarggalfBbc la 5'o’rc/ enbe be effiat in «Duptflanöt / tot guipe enbe beftguttinge garer bcbiicndtfcgaptc of bonb» quam / geeft gp met fijne bjcnibc Sroupcn/ enbe anberen UrgggfuolrBe / biegp op garen «©cenfen betgabert gabbe/ ober be Jßafe enbe JBofel gepaffeert / enbcbpanbtlieBer wgfe in Cgampaingien enbe 23ourgoingien ingebal» len/enbe in fijnen ben 7. ( «7) ^ung/laetjl upt» ggeganen eöicte/gembcrBlaret/bat get ggene Wat gp bebe/ aengefien Ware tot Welfrant bep lt;ConintBrgfBr in ©jantBtgtB / ’t WeltBc gp in terminis, bic garet reputation in berminbe» ringge rep^efenteret / enbe eenen beploicerbcn Statui bergclgcBet/befeo gp be fcgult toemetet gareö lieben jSeben en €ofgns / ben €arbi» nael be Äitgelieu : i©acr boeg beur d3odö ge» nabe i^ate Coningt dUajeft. fcgggen Bonbe/ bat bit €oninrBrgtBe nopt foomaegtigg en boojfitgtigg Was/ als get nu Ware / enbe bat bie trouWe en pberige liefbe bep boowoemben gatep €ofgnp / enbe bie nutbacrgepbt fijner bienften/ boo? be gantfege Werclt alfoo bcBent Waren/ bat be gene Wel mifgungigg enöe ng» öigg 3gn moeiten / garee ceren enbe bep geluc* Biggen |
|
Hiftorifche Chronijckc. ÊigOên boo^tgaiuBjc Barer Banbclingcn/todc» Bc 0« tegl)cnöecl uptgljcüen/ tnöe anöcre bact Ban te obecH'eDen/ftrB onbcrflonben. «óBelijfB ÖP ban onbee ben 'Sijtei/ befejS Bp Bem fultBr Beeft aenglielqint/alö tsaren €o? ningBU JKajeflepts iuptenanbt / generael Commiffiones enöe beefeBepben löafpoojten/ JärngOfBokB te bergaberen enöe te Serben/ Beeft nptgebeelt : gnfgelijrhen oorh aenBaer gt;of-gBen'tBtö«É 0arlcnicnt0 / enöe aen ben ^cBout enöe ^roepenen ban be flabt ® pon/ penianben tot Bem te bepnteren/enbe ban Bem lt;®?binantte enöe bebel t’ontfangen/Beeft upt» gefrBifBt/ maer naöten bit felbe gOebJepgBert Bebben Bem te gBeBoo?fainen / Beeft Bp bie büojf5 Duoifrabt/enbe beel Babunge ^iaet# fen enöe loipen / uptgBeplonöett enöe bet« bjant/en alleulcp ©panötftBappen enöe gvoit; fame tp/anniien tegBenjs Bare onöeröanen ge^* oeffent/ bie felbe gehangen geBouben/ enöe bie berBlaringe gebaen Beeft/alp bJaren fp te rerlp te enöe beBoojlifher brijfe gebangen/aW Babbe Bp retBt-matigBe Cqtulen enöe autBojitept X^are jDajefr. te behrtjgBen/ ’t toelcbe Bp aen allen oosten en lt;51 actfen bacr Bp Benen quant/ ben tenen bJegB gBelörB ben anberen te boene/ 10 boojtgBebaren. JDaer fulcB beginnen/ tot berftfieringeBa# rerfjerfoon/ befeButtinge Barer ïtrooneenbe befenberinge ber «©nberbanen/BbogBnoobigB luare regen te |ïacn enbe te bejegenen, Wan# neer ban t^are jlJajcfr. bie btBoojlitBe enöe betajtteliffie mibbelen enöe rcmeöicn / niet al# leen beur öe fietchte Barer Wapenen / betogle fp ttoee Corpora enöe Xtrnghfljcpren/Bct eene beur Baren fiebt ben jDarfrOalrh be la ƒ ojte/ cube Btt anber noth beur Baren € onfijn ben JföarffBalrh ban ^rBombergB / aentrethen tube boojtrurhen laten / maer ooth boor bie autBojitept/hratBt enbe marBt/bie Baer lt;öoö ober Baren boorf5 25joebet/ eben-gthjtb ober alle Bare anber ©nberbanen gBegBeben Beeft/ bp ber Bant te nemen begeert/ op bat niemant lipt ben felben fo betmeten enöe lifBtbeerbigB 5P/ben felben te bolgcn/ofte fijn lt;©jöinantien enöe bebelen te gBeBooïfamen. X^ate jllaiefr. boegBt Bitr-mebe tuBfBen/ bat fulchp met raebt ber l^oj|Icn/ ï^ertogBtn / boomaemfie X|eeren enbe 3llmptmannen Ba^ ter itroone / enbe anber ÏJoogBt tnbe aenfien# lithe Iderfooncn/Barerbp-fifB-Bcbbenöc Btp^ melgthe raben/ naejl jp tot bcbcfngnigBc ber booigBemelte Barer boo/gacnbc ben lactften Jliïartij tnbe 12. ■Jtugufri/ beh fjaerp 1631. gepublitetrbe ^Declarationen/ behent enbe ge# bcclareert Babben / behennen enöe berhlaren mibtfbefen/upthratBt befep tegenbjoojbigen met X^arce jnaiefr. Banbt onbertepchenben 25jicf / alle enöe pber Bare '©nberbanen/ btat toefenh/ftanto enbe conbitie fp bjaren/toelfhe bp Baren JSjoeber ficB opBielöen/ ofte ben fel# ben diredè Ofte indiredèj in mat Uieffte Btt oothtoare/bolgljen/ bpflant boen ofte Bulpe bebiijftn füllen / boo? Gebelle enbe fcBulbigljt ban öcö laftcro ber gBequetfïe jüaiefr. enöe boojbcrfloojberÿ bet gemepne rufie enöe hie# beng/ enöe milieu öat/ tcgBen0 enöe meöet bie felbe/ fonber opBonben geprotebeert en hooit# gBtbaren fal merben/nae öe lïrengigBepöt öer feBerpBepöt Barer B^c obtr-gBeBclöe lt;©jöi# nantten / i©eflarationen enöe (©B^bobt-jtd# lingljcn» |
’^3 Cnöc acngacnbc ben gemelten Baren Ujoe# ber/ bemglt X^are JDajefl. in Bope fronbt/Btt foube «öobt beur fijn goetBepbt Btm Bet Berte roeren/ in Bem felben gacn / enbe Bem onber# mgfen laten ober ’t gBene mat Bp mare / enöe be0 ^tanbeS bat BP «’ befcn €oninchrgchc Beeft / ooth bc tere bic Bp ï^are JDajeft. te bc# mgfen fcBulbigBiS : XSeben0bienooth/ öe# mille X^are jDajeft. mepnbeBn foube epnöe# lich een afheer Bebben han’t herberben ban foo hele Uanben enbe Uieben/toohen/ plonbcren/ fltoopcn/ enbe ontallithc boofe moctmiUig# Bept/ bic fijne onber-Bebbenbe lïrijgBflieben/ X^are jßaiejT. acme ©nberbanen acn-beben : foo behennen enbe beloben fp Bicemebe / foo htree binnen 6, meerhen nae be publicatie ban befcn/ Bp fijne toeblueBt tot Barer goebi^ept neme/enbe alle fijn bjemt enbe anber lïcggBfgt; bolth/ ’tmelthc Bp bp Bem Beeft/ af-banthet/ enbe ban allen XürggerfcBenïÖpanötfcBappen enbe oberballingcn Barer Uanben enöe ^tcöen aflXacnmilöc/ enbe tot X^are Jl^ajcfl. home/ ofte binnen bic booif5 gefette tijbt 'Xfgefanten aen Ben afgebeerbigt/enbe Bem na ber bcljooi# lichBepbt enbe frBulbigBcpbt mil acnftcllcn/ enbe Bemmil obergeben: batX)arcJliajcft, fijne begane fcplcn niet meer fal gBcbenthen/ maer bergeten/Bem in genaben mebetom aen# nemen enbe meberbebeftigen milöe ( gBclgth X^are fnajeBept ban nu aen op ben ingBcBd# ben balie begint ) in alle fgne goeberen / Beer» lichBeöen/cBtjnfen/inhomfïen enbe onberBon# bingen/oochBem foo goebigB enöe biicnbelich tracteren enbe Bouben milbe/ bat BP Qoebt reeBt enbe ooifacrh Bebben fal/Bare goetBepbt te p^gfen/ enöe bic boofe racötflagen ber gBene bie Bem tot befe Xtroone ©ïanthrijrtï/ enbe fijn cpgBcnnacbeel gBeraben Beeft / ban ï)are JX}a)C|l. Bebben afmenbigB gemaccht / te öe* teflcren. JDacr nae berlebcne gepafreerbe aen# gefette tgöt/in gcballeBp/ in fijn boos begon# nen boojnemen bolBarbet/ enbe befer Barer te# gBcnmoo?öigBe bcrhlaringBe gBeen genoegen boet/ foo Beeft fp boojbeBouöcn/ tegen ben ge# mclten Baten 25iocbcr te beroibincrcn Bet ge# nc mat X^are jDaitB, tot beBoubingBe Bates Bant0/feetherBepbt enbe rufie Barer bolrhcrcn enbeonberbanen/noobigB bebinben füllen/na uptmijfen befes €onincBrgth0 »©ibinantieu enöe Wetten/ enbe gelgth als in bicrgelgchcn geballc ban Baten X3oojbabcrcn gcpiactifcctt enbe boo^tgebaren is gemo/ben. 25ebelcbacr op Baren liehen getroumé Ga# ben Bates ïamp;atlemcnts/ l^of-gBeritBteS fSer# fooncn / bat fp befc BarejegBenmoojbigc ber# hlatingc/af-lcfcn/berhonbigcn/enbc rcgifltc# ren/enbe ben inBoubt ban befcn onbeebjeethe# lich nahomen/obfeeberen enbe creqnctcn/oorh tegen bie bacr in gemelte ftBulöigBc / boor bic bacr in booïgefcB?ebcne megBen enöe feBerp# Beben fonber naöeelboojtbaren füllen moeten, X|arc jàajcflcpt gebicbt ooth tot fulthen epn# öc/Baren Procurator generali iU’t gcmeltCS Bh“* I CO X^ofgBeritBtcs/8et gene te boo^beren enöe te berbolgcn/mat ter crccutie tnbe boltrechin» ge Bares milieus uoobigB 5nn foubc/enbe baer tn Baers biagcnbcn ampts Balhcn / alle noob# meubigBe blgtigBepbt aen te menben : mant bit is ^are jBajeflcpts mille enbe mepniu# gBe/ etc. ^e «Toninch in IDjanthrgth bie Beeft / foo Baefl Bp bes JWontnwiantjp afbal bemam/ 0^2 bcholen IÖ3 2. |
\
-ocr page 665-114
Vervolgh der
103 2» bebolcn fijnUtjfguarö«/pöer Comnaingte te beerbe met y o Gunterö te Verfterthen / enöe ^omnrhin Dteft Öem ùaer mede nae 5-ontepnebleuto/en’ öebooïöerö op Upono begljeüen/om ben bam htm nae bel fijn# I5;ocberé te Wcbcrllnen / enbe bic af# %pon0. nbsp;nbsp;gefallen plaetfcn totber tot gefjoojfaem^epbt
tebjengijen.
«Entier befen geeft ben ï|crtotgban J!Bont# moïant3P / bic ^outbeeten tot |5cquepö/ bic ben itontneS toegoojben/ in fijn getoelbt ggc# bjatgt / enbe get^outtot cenen ggeringgen p^gSZ nunbee al0 gct te tooien toao/geftellttZ op bat gp giet bent gct bolts tot gem genegen wactbenz enbe op (gn fgbe locSen motljte.
1632.
|
Qefo?ï «Die anber Heben bic gp boot beb ttomngliß uicctiif in bïoebcringgenomengabbezbjaicn Öagnolo/ Wöben ®te# SlimatgucbZ^letmont bc ïLobcbezStgbe/^öc» nanbich tn 3icrb Z ^efenabZ ƒ cp: enbe Itcucate ; JDacr ^nren€o# allcDic befte Heben bacr be ßefotmeetbebeo# berganbt giööenZgielbtn’t met ben BonintSZ ggclntS alb oorS beben bic «Donbetneueb inbe oinligggtnbc Uanbcn Z alb ben Dertorg ban «Cfpemonz ïBitrpZ'CtitgpZ lt;ï5ranmontz€re# mapIZ niet alle garen piobintien. ©P ben JBacrftgaUft bau Coniab gabbe men eenitg miHroubjen enbe argtoaenZbemg’ le fijnen bjoebet gem on beb Ï?ettoggen ban «Oilcans 3gbe beggeben gabbe. JDaer bic fel# be alb gem fulcSjt boot qnam z geeft gem bet# |
blaert Z bat gp boot l)are ïioninggl. JDajeH. teggcnallc ßcbellcn flaentoilbc. «Op bie tgbt begonben alrccbc aen fommi# ge ban ben boojnaemjïen abgertnten beb l)er# toggen banOiltanb omparboenbpbtn ito# nintS aen te foetSen Z tuant fp boel mertStenz batbit fpel eenen flergté uptgantS gebben fou# be. «Onbev rueithe tuas ben ^ertofg ban ßo# aunnebZ bienebenb fijnen ^onez ben ï^ertoeg ban ©obefpz tueber in ggenaben boert opgge# nomen. ©nber fultSbcrloop boerben bic Oigauftge gier en baer banben läonintblirben boltSt aen» (qü« wr« gcgrepen.^C'Oracf ban ^aul doegbp Bag» febepnê no nolb boel 600 maiméz baer ban boel 400 op bet fo^SEn. plaetfe |
|
Hiftorifche Chronijckc. ï ^ j 2. plattfe öooöt fakben / maer bc obergOtbkben/ nebenjï daten «®ber|lcn bé «in tab c ban Cflran» ge / gdebangden gdenomen. ïDe ^tabt |óp# bah enbe ï3iberopsi/ Wekdeootdben i^ertoge ban «©;Iianö aendingdcn/Werben banben ito--ntngdffdfningdenomcn/ be (©oubernem-ge^ bangden / enbe be telle nebetglkdoubien/ ban be Moningdfede fijn 4 Capitepnÿ enbe y 0 fol* baten gdebleben. ï^ietop bolgen op be0 iïoninrkö inlBjanc* detijrdt 3UÖC / tbjecgdelucfitgde^utcelïen/ ie toelcde fijnen ©loebet ben i?ettog ban lt;®j* liens / ten epnbe flelbe / enbe alle 3ijn boojne# men tot nietgdemaetdtdeeft. ïDant cet|le* lied be jBaetffdalcd ban la ƒ o?ce / nae bat dp tijbingde begnam bat ben ï^ccre ban dlebtuf met een gdetal ban bes ï^ettogen ban ©aliens aätdgdfbolcd uptgdetogden Was om det lia* fleel Beauraite met l^pbianbe enbe «mmo* nitie te berfien/ is be felbc tegden gdetogden/ demaengdegtepen / enbeinbe blutôtgdêaa* gden / oord alle Jôagagie enbe |â^obianbc af* nam. Waetop det boojnoeinbe€afleeldtm tctllonbt deeft obetgdegdeben. Waet na deeft be jfeaetftdalcB ban ^cdom» betgdoofB een ftatelirdc ©icto^ie tegden ben ï^ettotdban 4B?liensbetbtegden. Want nae bat det€afleel ^. Jklifr be Catmainbeur bic ©ihcnfcdc bias ingdenomen / enbe bat bc flabtdem tegden fnlrdt beftdanlle/ enbebie booifj /Daerffdakd ban ^cdombetgd om dulpc enbe bpflanbt aentiep / foo deeft dp ter* flonbt / doctoel dp noed grof «©defedut noed 2tmmonitie / enbe alleenc fommigde toepni* gdc iBocbtamp;nccdtenbp dem dabbe / om fulrdr m’t merc6 te riedten/ deeft cjbinantie gefielt/ tnbe als dp fard bat ben i^ertogd ban lt;©giens met ben mecflcnbccl fijns ïtrijgfbolrd op dem aentrorS/ foo deeft dp bc bnedtiedepbt bc* fccfacr6c bebonben/ bat tot acnbomftc fijns ürijgdfbolrdr in fultbenibiobinttc/oftein’t felbe Hant/dP in’tbjeccamp; deeft betogfen buil* Icn / bat dp ben gdenen bjclrde in ï^arct ito* ningl. Jl^ajcfl. bienfl enbe gdedooïfacmdepbt beflanbitdboldacben bJilben/ gdeenbefeder* mingde notd affiflentic bjepgeren ofte affinen toilbe. 30 alfoo in fultb bootnemen booitgc* bacren/enbe det gdelurd deeft dem baec bp foo toel gdeWilt / bat / naebien dp be (©Hienftde in’t boojnoembe ^lotbelcgdertZ enbe op det i nautoflc als det mogdelicd WaS / omringdelt dabbe gdedonben / fp ben 12 bard diet nae/ ’tbiclrdcbias benlaetflen^ugnfli/ nienbie flijl/ te rapitulcren/ enbe ben bolgdcnbtn bard unt te ttetden gdebtoongden fijn gdetoo^ben/ Wacrop be /Tactfrdalrd ban ^tdombergd in bat üafleel el Compaingieban bat lt;dam» blapftdc Regiment bact in gdclepbt deeft/ en» be bie bebjatingde bet ^tab ben ^nWoonbetS bebokn. ®it bias een plactfe ban groote impottan* tie/ enbe in alles een noobitd enbe nuttclitd toertd det felbe in gdedoojfacmdepbt te bten^ gden / nacbcmael fonbee bat felbe alle dlcpnc flebcn ban Uangragbes/ boortacn dabben ge* mainteneert enbe in gdedoo?faemÖepbt gde* douben bonnen Werben. l^et deeft ooc6 ben gdelittBigden uptganeB befes acnaagdS noed meet goebe effecten nae dem gdetogden / Want in befcn ben ijertogd ban lt;©2liens enbe JOontmojantm diet ober bcüjogden3gn gljeluarbcnop fiucBen |blaetfe |
n^ acn te trccBen/ enbe dem met 3 000 Joannen te 1 boete/ 2ooo j3cctbcn cnbtbipbJilli^c/ bele banWl/ benebens b?ie grobe ^tutBen/ te ontfetten/enbe ben JKactfcdalcB ban ^fdom* bergd/ alöfp notd maerj ^tanfede mijlen ban dem Waren/ gdeWacr Wert / foo deeft dp dem met ben Jßattfigtabe ban ©^efe beraet* flagdet/ enbe bp daer terflonbt alfoo befloten/ in bie uren Wanneer bic Capitulatie bes lt;amp;lots ^inte ƒ dir gdeerequeret 31)11 foubc/ terflont op ben bpanbt acn te trerben/foo Wel met dem te flaen / als det anber/ Baflelnau bc Ärp upt fgnct dant te bcrioffen/ bcWijlc bc aBjlienfcde dun booinamen/ bat Wanneer bc plactfe ^inte ƒ dir ontfet ofte obergdegaen Ware/ batfp fifd met ber Wmabealbaer logieren Wilben. j^ae bat nu ârdoinbcrgd notd een dalbe mijlebaet ban Was / en ben Deere ban 25|efc/ bie ben boojtordt dabbe/ dem te Weten bebe/ bat dP bes bpanbtSbolcB/ bp tWee Buffen-fedoten Wijt ter fijben af ban daten Wegde ter flintBctdanbtfagd aentreefien/ enbebaerbp bermdbebe/ batdp’tbact boojdtelbt/ men mocflcober een Water / Want acn befcn oeber men albaer niet Bomen Bonbe / ober een lange 25?u05de trechen/ enbe bat beS bpanbtS boo;* nemen Was / bic delft bet ^dowbeegifede 3trmaebe (WclrBt ban 1000 |5eerbcn/4 Corn* paingien upt ben aegimente ï^arce 3ioningU J®ajefl. «©uarbe/enbes Compaingten onber Cdamblap beflaenbe) ober te late paffecen/cn« bebaer op ben naetordt acn te grijpen / oocB baer bp te bctflaen gaf / batter 2000 frdfeben doogder opWacrts acn’t felbe Water/ een goe« bc pas Ware / baer denen / Wanneet det dem ^tdomberg gebalkt/ dp dem met ben Booi* tofdtWenben/ enbe albaer denen obertretBen Wilbt/ foo deeft dp dem befe mepningde laten Wclgdtballcn. Wen i^aS berBtegden fp / enbe bc delft ban bc 2trmabc quam ober det Water op bie anber 3tjbe/ al eet bic Wiltenfrde Weten fionben Wat fpm ben finnedabben te boen / alfoo bat alle ÄonintBlirBe troupe ober det Water guamen/ enbe niet een man banben bpanbt diet toe gde* naerbert deeft. ©ber det Water debben fp daer op een groot Wijöt bclbt in flagd-ojbeningde gdedclt/ enbe bie 25agagie ter reedter danbt tocgdefrdicBt nae Caflelnau bc ^trp. Woen nu bc ©^licnfcdc fagden / bat daten acnflacd gdefeplt Was / foo debben fp bp dun tcr|lonbt gdcrefolbcctt/oocB ober det Water te Bomen / om ben itoningdlicBen ben pao af te fnijben/ enbe dun op date jlratcn nae Ca (lel* nau be 'Ïtrp toe/ acn een beguame plactfe booj det boctbolcB te legdetcn. ’ CWclcBc als det bc JDarfedakB ban^cdombergd bemeccBtc/ foo deeft dP allen mogdelicfien blijbt acngde* Went ben bpant te bojen enbe tuffeden ben fel* ben / enbe CnHelnau bc îtri met fijn ^rmabe bp gdeBomen is / WocB Wanneer een bed bes ©panbts baer ober Wacr / op gdene 3ijbc bes Waters acn te grijpen/enbe bie felbe te treffen : lt;ot bien cpnbclict dp bat ©olcB datfhlKd boo?t martdeten/ enbe niet foo bed tijbis toc-liet/ det felbe Weberom in oibeningc te pellen. Want bcWijlc dp fagd/ bat be Bpanbt met grooter daefl ober bat Water tucBte/ enbe bat dp rcfolbccibe ben felbcn fonber langde uptfld acn te grijpen : Werdaiben bic 4 Compain* gitn ban’t Regiment ber Coningdl. ©uarbe in tWeedoopen gdebedt/ ben cenen ter reedter 0^3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enbe |
|
116 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der 1032. ente ten anbeten tn: dintRcr ôantt ber €0# ninefeluBe Huptenje/ ente tie 250 jbannen enter teÿ CBamblap Regiment/ tôt tie op te flint Ber jgte gefielt / ente taer op ten terloo# ren goopen ten aengrijp laten toen / oocB ter# (lont op ten ©pantt aenggtgaen/ tie aen ten totgl) flent in een i^npsi ente in toojteelig^e «©rarsten gelept Jatte. Hlfmen nu op bepbe wijten gelofl Jatte/foo geeft te «ConinrftlitBe äupterife / fap toelcBe ben ï)eeve tan igt;Kfc Jent betäubt/ter retjter ente flintfier Janö tuf lien acntallen/ inner jet meefle beel upt Jen/Jebben foo biepe gratjten getonten cube aengetrofftn/battet fien onino» gelitfi luaö taer ober te fiomen/botfa treften be lt;jarabtjnen eenen beteren toegj aen / ente alt tie feite altereer |l taer oter nun gefit men/foo gebben fp op ben ©pantt begonnen tper te geten/bie jaer alfoo ontfangen gebben/tat fp togbert niet meer tooitfetten en fionten. Sn befen aengrgp / gefaben gacr fonberlin# ge tie op bet €oninfBr nute/ tapper ggegoïi# ten / fonterlinge eenen 2ttnolb ente 23iöeran/ taer onter te laetfre ten i^eere tan J^utiUata terflaggen geeft. lt;©nter tit terloop / gebben be ÏJeeren be Uaurieret ente be ©eauregart €gampjou/ nae batfe met garen «Cfguabjonen eenen t^asi fotgten/ om oter te Bomen/ epntelirfi eenen/ goe-toel feer fo/gclnfien toegg getonten geb# ben/enbe 5gn oorB te eerfie ggetieefr tie oter# gefpjongen ente in ben megg gefiomen ngn, ?^ietop maetfite terflontben i|ertogg tan J(Bontmo?ant3p gem met gonbert JUannen giet toe / enbe tiel op gaer aen/ in mepningge omgaer ben leaste terginteren/ en gaer te rnggge te fionten. JBaer get ginefi op befe plaetfe feer gart toe: /Uontmorantnp mertt feite ggetJontet / ente op fgn nute mertt te lt;J5ratf tan ftieur ter dagen/ente 4. oft y. am tere ter neber get)o;pen / ^00 lepben ootfi be lt;Conintblitbe jDiiffiitettierö een tamelitB ge# tal tan befe iiuptero ter neber / enbe faiatgten bie oterggebletene in be tluegt/ alfoo bat ben tooffepben l?ertogg tan jDontmojant^p op een-mael tan befen bie gem tolggten / terla# ten toerbt. 2113 gp nu met bie Wepnigg Hup# terjs bie gp noeg bp gem gabbe / gem ootfi mepube te falberen / foo iö gp/ ggelgtfi gp op get effene telöt guam/op bet lUarfrfialtr ban ^tgomberggïi Compaingnie geflooten/enbe boojberb/ na bat gp gem aen befe plaetfe beur-floegg / tooi bie goopen ter Conintfilgtfie lt;©uarbe/enbe bet Cantfelietb Regiment gge# Bomen 13/enbe na bat baer beel jUufquettiero ft goten na gem gebaen 31111/ foo 10 fgn lieert/ ’tmeltfi alreeöc te booten ban ben ijccre be it auricreg ggetoonbet mais/ter neber geflopt/ enbe gp baer onber ggeballen/ enbe ban ben ©ffitiertu enbe Rolbaren ber ^oningglitfie lt;öuarbeö Regiment gehangen getJOfbeh. iDcmgle nu bat belbt foo onbcquacm enbe ongelegen toaö/enbe feer oneffen booj be Hup# terge inert bet onben/foo geeft be jliarftgaltfi tan ^fgombergg enbe be j^artfigraef ban 25?efebooj onnoobigg geatgtet/betïgle fp foo ten geluthigg treffen ggebaengabben/ baer in fo beel boomaemfte sieben gebleben maren/ ten tmeeben-male gaer tetoaggen ; ï©ergal# , ben nae batfe een up?c lantfi in’t belbt teggen benlBpanötggeborgtcngabben/ enbe tot bie felbe gaer niet natrber en begaben / ootfi niet |
aengrgpen en milben/ foo gebben fp begonnen 161 \ gaer nae €aflelnau te Arp te retireren/ albaer gun met alle ’t boltfi in be flabt enbe Door# ftabt inquartierben. tDen t^ertogg banlt;©i# lienjS 10 felbe bp fgn 3trmabe gemeefi/enOe am gpbemam bat JBontmo^antsp ggebanggen maiS/fo lö gp baer ober matgtigg berftfintfit getjojben/ enbe toerbe feer tertpegt/enbe fep» be/ ^uiflallebberloojen. ^gn^rmabei0 ootfi baer ober feer berfaaeft geWeefi / enbe ben mee,lenbeel ban bien geeft gem / bie upt Ham gueborq maren / meber te ruggge beggeten : JBaer met be reje 13 ben ï^ertotg tan »©jltenö nae Sefiero ggetoggen. ï^et mas mei te termonberen/bat in een tref# fen/ bat foo een Blepne tgbt bupjbe/fo beel aen» fienlirfie enbe googge ^erfoonen ban .State/ berflaggen / ggequetfl enbe ggebanggen fgn ggemojben. lüant onber be ggene bie boobt bleben/ maren be «©raef ban Jßojet/ meltfic beo iïoningfiö J^atuerlitfie faroebermab / bic met een Jföufguct-fiogcl beur ’tlgf mertgge# ftgoten/ ben ©raefban Hteur / be lt;J5raef ban ƒ utillabe/ ben 11 eere be lia j^obe/enbe 4 Ca# pitepnobanbe Hanguebotqftge Hegimenten. (©nber bc ggequetge enbe ggebanggene ma# ren / nebens ben Ifertogfi ban JDontmorau# t5p/ bc meltfie met ftben of atgt monben gge# quetfl mat / ben l)eerc be |5up Uaiireno gge# monbet/ ben latere ban ^inteHaurent gge# monbt/ ggebanggen enbe gier nae ggeflo^ten / ben Hibber bc Hafe ggequetfl en ggebanggen/ ben l)eerc be Ha ©ebe/bet ^aubtboeufo €0?# netggebangen / ben lt;f5racf be 25uepl gequetfl en ggebanggen / ben Ijeerc tan Horgebagon ggequetfl / ben latere bc ©baillp / Copitepn tan bc «©uarbebepl^crtoggen tan«©ïlicim/ ggequetfl. lt;©p beo ilonintfir 5gbc maren ggequetfl/ ben ^eere beSeauregarö €gampjou/ enbe 25caurcgarb 25laurgcfo?b : 7Dcn latere bc iBcnebillc enbe ƒ abc / beo «©narbet Hegt# menttHuptenant/ netent tenigge Huptert tanterftgepben €ompaingien / bleten op bc plaetfe boobt. ï©en 2621ugufli (y ^eptemb.) it be ito# «mint»» nintfi tot Huons aenggefiomen / mekfien bc ^ÏS*^ ï^eereri ber ^tabt aenficnlitfi teggen trotfien/ afpon» »'quot;^ enbe gem/ alt garen iïoninrfi / finielenbeont# ««• fanggengebben/ enbebe flcutelenber^tabt ggepjefenteert. ♦©ct anberen baegs iß een Courier bp gem aenggefiomen/ bemekfie gem bc tgbingge tan get ggepafieerbe treffen enbe bet ^ertoggen tan ißontmomnt^p getanefieniffe acnfajacg# te. «Op batmael it ootfi bc pittire lt;gomaß tan ^atopen / met cenen committact tan on» trent fo |5ecrbcn aengefiomen/ meltfie bc ito# nintfi ben JBacrftgaltfi ban Criegp enbe ben i^eere ban ijalintobet teggen fanbt. «Oc 00?# factfi fijner aenfiomflc maß / eenen ® jebe tuf# ftgen ben Itonintfi enbe fijne biocbcr beniger# togg tan lt;©jlieno te tratteren / gjelntfi ban ootfi eben om befe twifaecB mille/ een pauffe# litfie j^nntm# aen quant / bic ben Itonintfi bectoonbe/ batben©?ebealcttbe ggemaeefit maß, «Bc itoninginne fijn Ojoum-moeber/ enbe ben ßertog tan lt;®?licnß fijnen Sloeber/ fouben alleene/ manneer get gacr ggeliefbc/ naerber te l^ote fiomen / iß a er bic obergge# bleben rebellen gabben fgn ggenaebe/ bemgle fp fguen Sloeber op|oerirg ggemaetfit gab# ben./ |
|
Hiftorifche Chronijcke. 16 3 2. ben/ cube ijerfloojöetjS üanben Welfïanöt bes amp;onint6rgcamp;ïc toaren / enbe alteebe ten twees ben male in het lafter becballen toaren / bat fp Ware jDajeftent dabben g^efegenbet/ bebjoes bet enbe befpottet. Scbciienin g^en i g ‘^Hgiifli (8 ^eptemb.) heeft men ^Ä- Witte gOchoiiben / enbe eenighe gOebangens draft, ' ban Äöel / die ben Wevtotö ban «Boltens acn# gingOen/ een ellenbirh / both hjbcltrh ootbcel gOebeUet / bat fn naeniehrh / al t’famen goes juflirccrt / enbe met ben âtoterbe ontrooft fouben toerben. Onber befe toaö oorb een jongeer bootnaernfie ban 2llbel / jKonp. «lapes (lan gftenaemt/bte boot ben Dertorh ban ©JS liens hepmclifb bolrh ghetootbenhabbe/ enbe ontrent ? ƒ ranfeOe mijlen ban UponS iS ge^ bangben ghetoenben : €nbe ofbaer tod groo» te boothibbiaghcn boot hem gijebaen fijn/ en» bchpóem baer toe inben laetflen hrijth boot «Gaffai enbe anbers meer in italien in Wat er üonintamp;l. JUajelr. bienOen hem boben ma» ten toel gljefjouben ßabbe / foo toas htt te ber» ÖÜ«tfö, lt;ot I^onbt ^. «Gfpjit / iSootb terjïonbt op bie ghefehiebe neberlaghe bcrtbirontc bc «Cjltange / betoijle ftp oof6 teghen ben üos ninfamp;gberebellcêrtbabbc/ nebensnofh ttoce anbere/ onthooft / enbe baer hn bjie ban Ubel opgljebangijen / ooeh noth berfehenben anbes re/ om ebenghelijthen mifbaet toillc/op anber plaetfen gjjcjiifiiceert ghetootben. gt;öheliKlt nu bic obcrgbeblebcne / bteijaer noeh bpben Wertogficban «©aliens hielben/ faghen toat fp boot eenen loon te bertoarljten Ijabben/ooth anbetstoepniefj ghelurhin haren hanbclbers febijnen totlbc/ foo beeft bem bie Jtrmabc feer bcrjlropt/ enbe is ban bagbe tot bagbe bets minbert gbetoo^ben. ® ie jïabt Älhn beeft ootS na bic gebolgljbe neberlage haren 25iffcöop gbetaffeert/tfi baer toeberom itoninthr berhlacrt. ®it crempd beeft Uuncl oocB nagebolgt/ toant gcltjcft oen Wertogbe ban dheiif met 400 beerben baer upt tootb/ enbe nac gbtnoment blutbt/ toeber baer intoilbe/ foo funbe pootten boot bem gbefloten ghetootben/ met bermelben/fp bab» ben alteebe ccnfeplbegacn/ fp en toilben niet boo^ber in pcruthel fijn / maer toilben ’t met baren îtoninth bouben. Tic €onincbtSben i9^llugu(Ti (9.éeps îî^înrkrn quot;/ tt^ibj. ) met ben Carbinael ban üicbelieu ens tremt m ^t bete boltbs ban Upons te lanbenebertoactt ïanaut» nac bc j^wbintic ban Uangneborg gbemars tbcert / cnbc tot Piennc in «©elpbinatt fyn ctrjïcnatbt-legbccgbcbabt : «Die Smmonfs tic is bem te Water cnbc te ïLanbe gbebolgbt/ ootb altijbt meer bolrh naegbefonben gbetooj» ben/ alfoo bat fijn Wmabc heftont inbc 3 0000 ^Bannen. Wier op beeft fijnen 25jocbcr bem begonnen te bunghen/ cnbc is tot bet crupre gbebropen/ enbe acnben iDacrfrbalrh bc Ua ƒOfcc bes gbeert/bp ben îtoninth om een feerher gelcpbt ttberhrijgben / batbp een «©bebeputcerbetot bem fenben moebte/ acn te bouben. 21110 nu fulchr bolgbe/ foo beeft bp ben Wee» hS^hm«“ ban ^tboubebon tot Water Jlhycfrept af» UttSt gÓtbeerbifbt/ enbe banben fclben begbeeten ï0?eiif. laten / bat ben Wertogh ban jWontmo^msp bet leben ghefrhonrhen/ enbe bem fjjn «Doedes ren enbe «Doubemement gbelacten morhten toerben; ooeh alle anbetWeeren/ bic op fijn |
ï27 fijbe gbetreben toaren cnbc bem gcbolgbt bab» 1632, ben/ geparbonneert mocOten fyn : ^Bacr nac/ öat bc Woninch bem lo tonnen gouts foubc gbeben / op bat yp bc felbe bc Itoninth ban ^patngien/ bc ^fnfantmne / cnbc ben Werto* gbe in Uotcingben ( betoijle bp fulrhghelbt banbefe gbcleenbtbabbc ) toeberom reftitucs ren honbc : ®at bc Woninch ben Wertoge ban lotringen fyn Uanben toeber inrupmcn/cn» bc bat bp bem cnbc bic oube «Honinginne/cttcs liehe Wlactfen tot bneebtr bccfeetheringljc ins geben foubc. jUaer bc €oninth beeft bit alles afgeflagben/ cnbc fijnen J3’oebcr bp bem onO bobé/oftc bem laten toeten : toanneer bP bem toebet ghehoojfaemlirh toilbc aenflellcn / foo toilbc Waere jlKajefî. alles toat ghepaffeert toas/bergeten/ cnbc bc gene bic bem gcbolgbt toaren/parbonneren. Wiet op tocrbt cen tybt lanch op bepbe 3ij's ben ghttrartetet/oorh in befen alle upanbt bas bclithbeben in Hanguebotg afgcftelt/cnbc bic afgbeballcn plaetfen meefrenbeds toeber ter ge0oo?faembepbt gbebjaebt gbetoojben. «De €oninrhbcgaf bemopbcniï.^cptcmb.na _ iSifmcs/ cnbc fijnen Jójocbcr toaS op bic tybt öfï2^^ tot ©iüareS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ju jr^anchs jSa bat nu cene tijbt lanch in bare fahen ge» rgth en fik tractcert is getoorben / foo is bet cpnbeltch op bc nabolgcnbc tonbitien gbehomen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;©«öe ohes «CcrflclicB nam bc «Coning in genaden acn/ maerkt/nas fijnen Äweber ben Wertogb ban «©aliens/ bic g2?L% bet fijn tot «Cbampiegni in '^Touraine / ofte tot lt;ours bem ontbouben/enbe albaet benen/ beur ben «Wrabc ban ailles / bes WertogbS ban 21lngoulcfme éonc / met 600. Wacrben ban bes «Coninths 'Duarbe begeiepbet foubc toets ben. lt;tn 2. Wilbc bc «Coninch fyns ©joebers ojbinact Wofgefm geparbonneert hebben. lt;en 3. 3Die anbere bic bem bpHant betoes fcn hebben/ fouben/ ’t is toaer/ bet leben enbe bic goederen gheffijonrhen ^yn / maer baer Simpten cnbc zoienlïcn fouben fp bcclooien hebben. lt;cn 4. g^en Wertoge ban jWontmo;an^p foubc nofb in bcrfchcringbc cnbcingljcbancs heniffe blijden / nac bes €oninghS goebt bes lieben. lt;cn JU i©cn Wertogb ban «Clbcuf foubc in cenbafl Wupü gebouben enbe bertoefen 30 n. lt;cn6. lt;egbcnbcn Wïefibenten ie «Cos gneut/enbe ben ^cerctariura jDontigotfons bc bet Pioces berbolgbt cnbc uptgbeboerbt toerben. lt;cn 7. ï©aer foubc een ^pnobus cnbc t’fas menhom|lc ban ben «ecrt3- cnbc X5ifffbops pen gbebonben toerben / enbe boben ben lOifs febop ban Klhp Wifmcs en anbere Rebellion/ een henniffe cnbc untfpiacch gefebieben. lt;en8. ï©cn Wertogb ban «Odiens foubc bertotrpen cnbc dooi hcatbtcloos bouben het aengeftagben edict ende fmacbt-fcljdft tegben den «Cacdinacl ban öicbclicu. «len 9. «De «Coninch toilbc tot ©effets cen bergaberingbe bet ^tanden in Uanguedorg bouden/tot toelchc fommigbe «Dhebeputcerde upt den parlemente ban lt;ouloufc gbtojdis neert fouden toerden. lt;en io.d?c «Coninrh toilbc ooeh bcel ©efs tingen in den Hanbe/toclthc maer tot berbers bingbe cnbc ruine bet arme «©nderbanen gbes rcprfitennirhtdi cnbc ter nebet-toerpen laten. Cen |
ii8
Vervolgh der
1652. lt;en 11, j^ae bat bet alles in ben ^lobin# tien ban Wuienne enbejhoictu inoibeningbe gbeb?atbt toerben foube / toilben l)aere €0# ningljl, J^ajeft, in’t begin ber jDaenbt Jlo# btmb?. uaeflBomenbe/ bem toeberom na f^a# rgs begeben bebben.
'3Eenï2. Wen ^ertogb ban Wjlitns foube bem alfban tot bp ben €arbinael be ßtcbelitu
laten binben/tot atrooK.
^en 13. Wat bare .fîîoebet be ©iibeCo» ninginnebelangljt/foube baer in fultben boo?» fitbtigbepbt gljebjupcBt toerben / gbelijtb be €onintb fulefep raebtfaem enbe gcebt beton# ben fat
jïia befen 5ön toeber aubère/enbe ’t iö toaer/ bcfenatbolgljenbe Sllrtgcbelen/ begrepen göe# too?btn :
lt;en eerfien/ï^are Coningbl. JBajefl. toil# ben baren 25joeber ben ïiertogbe ban lt;©?liers enbe betreiben ï^ofgefin parbonneren/enbe alle ’t gene fp begaen babben/ bergbeben, «©nber toeltbe toas ben l)ertogb ban 'dbeuf mebe begrepen/ maer ben ï^ertogb ban Sellegarbe en is niet gebatbt gbetoojben,
lt;en 2. i^an toegben bes ^ertogben ban jDontniowntsn/toilöen fitb l)are J^ajefï. in befen pets berbonbelitbp btrblaren ofte gijeen feecamp;ernptfpïafieboen.
^tn 3. ïÖieb?cmbe fouben fonber pafpoo^ tenupt ben €oumtftrötbe / maer bet fran= ftbe iärbgbfboltB / bat in be befettingen gele# gen beeft/met toitte potBen in be banben upt# trethen,
lt;en 4. ®e€bellitben/25ur^ermeeflers tnbeanberboojnatmlïel^eeren/ fouben bate felbeu bcn€oniucb pjefenteren / enbe bp ben generalen ûatbtetnparbon oftebergiffenifle liptbjengen/ of berfoeefeen.
lt;tn$. We Contneb totlbe ben «Commué neu/ both met boo?beboubingbe ber flraffe te^ gen be gene bie baer albermeeft bp bc bergan# gljen rebcUeringbebebben laten gbeb^uptBen/ parbonnercu.
lt;en 6. ï)et inBomen bet «©telielitBeZ fou# bt aengbetoent toerben tot reparatie enbeber# beteringbe ber ïtertBen/enbe onbetboubingbe ber Jlrintn.
Watt na bat bp beboojUtfie enbe mogelitBe berfeberingbe boen fal/ bat bP niet toebet toil afbaUenin biergbelijtBen mifbaebt / enbe Ban befe belofte met toootben enbe totrtBtlgcBe baebt gOefebiebtn.
Wie belofte in tooojben beftaenbe / fal 5bn/ bat bem leebt 3i1n alle p?attgtamp;tn/binnen enbe bupten’t agtBe/ootB bem met geen partbgen onber eeuigen ftbon tuil bp-boegen/notb met ,Sgt;paingitn / Uotringben ofte auber bjeembe l^oiften / ootB niet met be Wubc Coninginne aenfpaunen/ foo lange fp in bien |lanbt blgft/ gbelgrB fp nu ter tgöt iS/ï^P Wil oorB blgben aen bie plaetfe/ bie bem ben ConineB bezeilen enbe noemen fal / enbe alfoo leben alS een gbe# troutoe Wuberbaen bes ConintBS.
Wiebabelufie betfeerheringbe fal jgn / eer# ITelirh bat bP »nets te ftba^n fal bebben niet be fultBt / bie baer met bem berbonben beb# ben / notb baer faeefien op fgnen ofte bes «o# nintBrgtBp Boften uptboeren/ ootB niet feg# oben / bat bp oo?faefBebebbe om bem te be# hlagben/ als bent be iioninrB toeberbaten la# ten/’t gbene fp tod berbient bebben/botb met bien bebingb / bat beS J^ertogben bienaers/ bie tegbentooo?bifb fgn ï^erfoon betoaeren/ bier in niet begrepen toerben.
16
Wat bp gbeen bpfonber gbenabe notb toel# baet bp ben iiomneh berbibben toille booj be b|embe/ biebemtoegbebaen fgn / anbereop te maerBen of aen te pnrBelen / tot be toapc# neu te grijpen / ofte bie bp felbe met bem gbe# boert beeft / toeltbe botbupt louter gbenabe bes laonintBs 0 bagen iS betoiHirbt gOetooj# ben bem te retireren in aotigillon. ï^Pfal totben baterenben befteHingben in fijn ^ofonber anber aennemf tot laaben/fult# Be lieben/ bie ï^are ConingblitBe Jt)a)tft. be# Oagben/enbe bie felbe bem met namen toel la# ten gbcbaHen/ op bat een pber fien macó / bat bpboo?taen niets boen toil, ban bat l?are jDa# fcfï. toille enbe mepningbe 3p,
^00 bp ootB pemaubt aengenomen babbe bieben ikonintb niet bebaegbbe/ enbebiein argbtoaen 3p / bat bp ben ijertogb berfetten i boube/ foo fal bp beu felben unt epgene betoe# gingbe affrbaffen,
lt;en 7. Wie simpten fouben anbere opglje# ! Wetogleben Coninrhniet berboigen is/bat ö^agben/ enbelutpioteö teglienbe Biffehop# ; allebooferaebtdagben/ blebtmbenéertogb pen gcniaedit toerben/ na upttoijS ber ojbent» onbetfiae beeft/ban ben latere be ^ups Uau# utile gberirbtes-fogne, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tens bem bpgbefrboben 5gn gbetoojbtn / alS
Cen 8, Wie ïamp;ifftboppen bie baer tegben ! foube bP be lamp;upS Uaurents trcutoelitB on# ben «Coninefi bergrepen tiebbeir toarcn bie ban i bettogfen / alles toat gbetracteert is gbetooi# ^ft5/ bie ban jSifmts/ bie ban 'Kigde/ bieban ben / bat tot bes €onintlir enbe bes gantftben ■BLobont/bie ban UcfierS en bie ban 2Clbp, ügtBr nabtel gbebgen morijte/ofte tot febabe pae befen/ foo is op boojber banbelinge Be# ban be gbene bie bem troutoe belooft bebben/ floten gbetoojben/enbeop be bolgenbe^tetgc# bat bP bem ootB boot ftbulbtgb fatBennen Beien begrepen/ ’t gene bier bolgbt : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toil / eer bat bP Ban beu ConintB begbenabet
3(rtinrttii/ We€onintB ftbelbtgugt/enbebergeeftupt toerbe, »Soh “ ß®®*' Herten fgnen 25joeber bie bergangben nbsp;nbsp;jDaer op bat ben Ijertod) notb meer te ber#
tufftbAto# ofte begane feplen/ enbe bat met befe eenigbt ftaengbebe/ fgnen toille 3p/ bat alle bet bo# nmfft ïo# fonbitie/bat bic felbe bP beBcut bem toaeratlj# bengbenoembe troutoelitB enbe onberbieetBe# Äfthu/^’SÖ leebt te 3gnc/enbe met ber baebt betogfe/ ■ Jub gbebouben toerbe / foo fal bp alle be fgne SiDe fijnen bat bp niet toeberomme te riiggbc ballen toil/ —quot;*—* b?ochct ben gbelgtBbp alretbc ecnmael gljtbacn beeft/nac *’^^ Ötm gelgtBc gbenabe ban fgne JDajeflept shenuecht toeberbarcu is. jnngewpj# lt;ot bcfcn epnbe is bet cerflebat tot bier toe gbeAtpfrbt tocrbt/ bat ben Ïjertogbfijn ftbulbt fduifreluhpeBcnneenbcbcn Couineb onberbanigbfl bibbe/bern fiiUB,r te Bergbeben enbe tebergeten.
iiijffir naöcel gljcöijcn morSte/oftc tot fcRabe
toil / eer bat gp ban beu Conintfe beggenabet
ootli met Cebt bcrplitljten / baer toe aenljou# ben / bat fp ben laoningO alle fnltbc bingltn/ bie in ’t toeamp;omftigfie gfjeftöieben motsten/ beUent maerben füllen/ bpfonber toanneer bet bes itonintbr 25eflupt enbe Wille foube te# gen-loopen.
Wp lt;l5a(lon/ ^one ban üianrbrtjtb/eeni#
gbe bjoeber bes CcniiKbr / ï^ertogb tot Wj# liens / lt;Cöartres/lt;0allopS/ enbe lt;órabe tot jFoptrZ
|
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12 ÿ ’^32» J'opcr/confcnterccnbebctoilligïjctnallföen» be pberö bes boo?fcÓ?ebenen/ bat onji ban toe» göen ben iïoninfh löbooigfjcfiouöen gljetoo?» ben/ bene ben ^eere ban Jöobillant / «®berjïc lt;©pfienbet bet itomnchlirbe Renten/ enbe be» looft bp 13oïllelic6c tooojben enbe gbeioobe/ bat topfuUbi; aUejSbebeltigen enbe baft gou» ben totUen / enbe baer teggeno in ggeenen toe» gge toillen ganbelen. ï®p beloben enbe beamp;en» nenboo^bet/ bat top onbinalle binggenben goeben enloffclifamp;enboo|flatg beö Boninegje/ toillen ggelgeft fielten/ enbe beguatnelitb baer nae ons boeggen / boomemelifg toat tot be# goubeniffe bcvl^ooggepbt fgnejS flaetO gge# reptgen matg / alb ootgboojber alle bie te be# minnen / bie fgn »ajegept beminnen füllen/ fonberlingge onfen ©om / ben Carbinael be fiirgelieu/ bie topaltgbt googg ggegouben gebben / enbe ban toeggen fgn troutoe teggen beö Öoninfgr perfoon enbe gantfeg Bonintg# rgeg/ gooien te beminnen, ^^ittoagonber# tepegent ©enr bie bobenggeflelbe binggen / neemt ben Conineg ben ï^ectogg in goeberggenaben aen / fet gem toebet in fgnen flanbt enbe goe# beten/ enbe binbt get goebt/bat gp gem bjebe» liegen goube / in eene bet gupfen / bic gem be Bonineg affigneten fal : jKett’famen fgnen ï^wpfgenooten/ toclfgc get fgne JKajefl. oocg betgeeft/ enbe giet mebe toecg neemt be fcgult bet rebellion, bic fp btgacn gebben/ flelbt gact oorg toebetomme in gate goebeten / ’t toeUbe alles alleene ban bie te betflaen ib/ bie gaet te# gentooojbif g bp ^gnc JUajcfl. bebinben/ en» b^e niet ban ben onttoegenen. gt;gne j®a)cfi. patbonneett oorg ben Duc à’Eibœuff, enbe fet gem toebet tn fgngoebe# ren / bat gp aen eene plactfc tooonen marg bic gem ben Bonineg affigneren fal/ nae fgn belle belieben en toille. ©nbeton ©gebcmitectbc/ bic top gier ban toeggen beo ©onincgr bebelenggeflclbtfgn/ gebben be teggentooo?bige Itrtgclïelen onbet# tepegent/ enbe beloben baer benebenö/bat ^g» nc jBajefl.binnen bne baggen fnltgr ratifite# ren fal. Ketum tot ©e^ir ben 19 ^eptembj, beO iaet01632. ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i^o^tflUnt isp ïtobetogfg ban ©obo ©enaben/ €0# , ninth in ©jantgtgth enbe flabarre / nae bat ? ' top ggefienenbe ggelefen gebben alle hoben# ggeftgjeben 3trtgrgelcn/bent onfen lieben en# be eeniggen ©locöer onberteptgent/ enbe beur ben l?eere be iSobillant/ obcrflc ©pfienbet bet dfinantien/ j®arcggrabe be ƒ oirp/ ©oubet» neut tot jlBompelietp/bctjeggclt : SUlfoonc» men top aen/ ratificeren ehbebebefliggen bie ' felbe/ enbe toillen/ bat be fnlcge met alle garen ingonbe/ bolgomclich enbe babelitg ter creru# tiegcflelt toetbenz enbe be felbe in geenen toegc ' füllen toebcrfp/oheii moggen toerben. outturn JBompeliecp ben ecrflen ©ttobj.3tnno 1632. ©nbertepegent o^oupé. |
Ï^ter op is ben ©:ebc in ©jantgtgfg tuf# 16 5 a ftgenben Bonintg enbe fgnen æ^oebet ben ï|tttogge ban ©jlienp / begoten ggetoojbenZ cnbcobcrfulfgicip btcggemelte ï^ertogg ban ©jlienp / met 500. ©cerben tot Hporo ben feflen ©ctob. ftylo veteri, ingetogen. ïDclrhe be lieeten bet ftabt met 200. J^eetben tegens 5gn gerebenz gem gnielenbe ontfangen / en be Sleutelen bet ^tabt ggep?efenteert. ©atr op geeft men toel 2000. frgoten Salvo gefrgo# ten / ban alle ^egantfen en Wallen / bie om Upoiis 5gn: 36. ©ompaingien ber^tabt/ bie gaet toel tot 6. ofte 7000. Jüan uptflrct# gen/5gn alle toel ggeniontecett ban ben |3ooï# ten aen tot bes ©ónbetnentp DnpO / baer gp logeetbe / tot hepbe jgben ban be graten gge# flaen ; bie ben i^ertogg feet toel gebaUen geh# ben. ©csanberenbaegs geeftgem benebelter etten een fallet ggeljoubcn/ baer op boojbee bctl frgoonc ï^pertoetthen 3gn aenggegthen ggetoojben. jßabatgpgcinnu ettelitge baggen albact geeft gegouben/ foo 16 gp nebenp ben Dertoge ban ©Iheuff enbe öouannep / ban baer op lt;ourp ggetogen / om albact ben Bonintg te bertoaegten. ©nbet befen lp bc Boninth ban Hanguc# boeg ban bc eene ,$tabt tot bc anbere getogen/ enbe ober hele ban be booinaeingc üebellen be eretutie laten gacn/enbe anbetp op allen plaet# fcnalletlcp ©rbinantien gegeben. eipgp ben 24. ^eptemb. ban Wompe# «onmth m lictp optoogg/ foo lp baer een fulcg briefen en na goube ingeballen/ bat/of toel in’t felbe liant tßthn. grootegitte ip / enbe toepnigg goube 5p / be mceflc tgbt bcp jacep ober / enbe fonberlingge boo? ben 31abuario/getbcelbïiefcnb toeber platg teggeben/ noegtanp 16. folbatenbanbe Bonintglitgc ©uarbe enbe ILgfp-ücgiment/ met t famen 8. ^toitferftge l^ellcbarbierp / enbe meer alp 30.25agagic-gnctgtcn / op ben felbcn bagg bebjofen/ enbe beur goube jam# mctlitg om ’t leben quamen. Still niet minber pergrgel quam bc ©oninth met fgn gantfeg ggcfclfcgap / ben 4 enbe ( 14) ©rtober / alpgp ban23cficrp op parbonne toilbe tepfen. Want naebat gpbep abonbtp tuffrgen 3 en 4 uren/ op een galf mglc toceggp banbcboojf3 gab ©arbonne quam/geeft fitg/ boen gpeben met fgn Boctfebeur gettoater Wobt ggtnaemt/ obetgefet/ een fulthcn grou# famen ontoeber ban gopntoinben / blirem/ gagel enbe bonber gtm bertoont/bat get booif5 toatcr enbe meet anber ficoomen fo goocg op#. liepen/ batgetgantfrgeUanbtbaerin ’tron# bc / op een mglc toceggp tontomme be gabt j!ïacbonnc / al onbee liep enbe onber toatcr ge# fet lp ggetoo^ben. 2#ltoaer oorg alle be Co# nincglichc toa^enp/ Boetfen enbe Batogen/ in’t flgeh fgn blgbcn gehen / oocg beel Weu# lens enbe ^gupnen afggefpoelt fgn ggetoot# ben. Wat toatcr liep foo fnel/ cnbcmetfulc# gen ggetoclt op / bat een pber met gem felbcn ggenoegg te boene gabbe / om fgn leben te fal# beren. ©en Bonmeg enbe Boninginne qua# men bp tgbtp/enbe fonber cenigen noobt/nocg Inbe gabt/ macr ber Coninginnen ©joutocn-ggcfclftgap / enbe anber 3ontgbioiiüjcn enbe ©joutoen/ toerben ban get Water foo fnel obergaeget/bat fp niet berbee booggomen en gonben/ macebie gantfege natgt ober inbe R ï©aggen- |
|
Vctvolgh det 1^0 16 ? 2. WaöÖ^nfioetjen moefîen blnüen fitten. ®tn Wtnöt enöctócg0cn gingfienraet fultßgamp;e# toelöttieurmalamp;anïicr/ öatïjet onnwgljeUcß toaö met bjanöenbe liefitcn aen te Bomen / en* Be 0aer te Ijclpcn / hoe grooten moepte en ar* öepïit öe ^munrB baerom liet aenïuenöen. ißeeli alle »upl-€3el0 enoe irarren tier ï^oùclingôen toevö^onrfienoy öie felbe narijt/ baer onBee oofB / nebenö anöere Waren / i o Jl^npke5cljö/bie be0 ^oninrfip^ilbevmercB/ tapijten enbe anöer öietgöelijcamp;e faetBen ge* Bjagljen Oefaben / ’t toeUBe allés in’t mater te gronbe is gljegaen. JDet be aenBom|ïe bes ba er 1)0/guam pber menft0 baer toe geloopen/ omBetboleBtcgelpen/ enbe be €oninrB liet cttelirBe cSartBen op magOens leggBen / om bies te beter bnoit te Bomen. lt;Cbenmel en Bonbe men op bien feinen / norô ben üolgben* ben bag0 baer op/nietboojt Bomen/ noeft met be ïaamer-jonrBbjoumen en Wtcn|lmacg0* ben ber €oninginne niet üoo’t gOeraBen. Wenbolgfjenben baah üanbtmeneerfrbie iearoffen / bie ban’t Water mei 80. feßjeben upt ben meg0 gebjeben maren / Waer merben ban ben gonebU/onmen alreebe tmee boobe G0ebonben / enbe bie anbere gielben 0aer baft aen be berbers. We^oninramp;fjeeftinalles 12. jDupI-ejelS berlo|en/bie metBoflelirBe faßen belaßen ma# ren / a.lBoerlieben/ alle fijn Bleebing0en enbe göelbt. We €oninginne jijn op gelgrBen miffe alle Baer ialeeberen enbe lamp;agagie aegter góeble# bé/als ootB Bare Barner- enbe Wienfî-jontB# b^oumen. We ^abopfeBe ^fimbaffabeitr/bie Ifcm on# beranbeten oorBinbit gBefelffBap bebanbt/ mocfle ootB alle fijn 2Bagagte laten fitten/ en# beboer 5ijnobecbe 116. ^eefoonen / bientet# ftenbeels alle ban’t ConintBlitBe ïjof maren/ berb^ontfetn c^öe ellenbigB in’t Water ber# bojben/oocB bele®oomaem|ïc ï^eeren/in bt# fen ftanbt/ Baer befte faßen jijn gugt gBemoj# ben. ©an /Sorbonne iS be ÆoninrB op ^êou# ^Ä?* M^ gBetogen/albaer BP ben j/. Wetober aen toerst tot quam / enbe in be ^tabt 10. Compaingien/ ^»iouft maer in be Doorftab bier Regimenten ^mit» ontdooft, pjjjj y beliebens Bet Regiment ban Rabarre/ gBelepbt fieeft. Waer op ben bolgBtnben barf) be RüareBgraef ban 2amp;?e5e/ met 600 |ßeer# bennaelLatourc gBefonben gBemo^ben/ om ben ©ettoeB öe Jt}ontmojant5P inbe ^tabt te Balen. Rae bat Bp nu maS acngeBomen/ foo mert Bp ben 17 Wttobj. op Ifet Raebtßups albaer gebweBt/ enbe albaer ban bes lîomncBr Itgf* garbes itiptcnant/benebenS notB 100 ^mi^ fers/ inbemaeringe gBenomen/enbe terflonbt beur tmeebant parlements ©olmatBtieBbe/ als ban bien ban €abillac enbe ben be Uengh/ berBooiet. Wes anberen baegBS mert met ber# BoojingBe ber meber-gBeboo^berbegBetiip# gBen boo^t gBebatren. Wen 19 mert fijn pjores in’t Parlement gejubiteert/aimaer noeB op ben felben bacB een cpnbelitB oojbeel baer op mare gBefpioßen ge# mo jben / manneer niet bic boopiocmbe ©o?fl ban jRontmo^antjp/tot Pare Boningl. JRa» jeft. oBefonten Babbt enbe bic fclbe acn Ijcin berforBte/ B m notB bien fclbcnbatB Bet leben te gönnen enbe refpijt te gBeben/op bat BP f«« |
confrientie betratBten/ fijn fonbe bietBten/ 16 pi enbe Bern alfoo ter boobt betepben moeBte. 'lt;meltBe BemootB gBetonfenttert enbe tôt-bien epnbe een gefügt / bicBp begBeetbc/ tot Bern göelcpbt iS gBemotben. Wacropmtrbt Bpöcn2obcfes/ (in mek# Ben batB ootB alle traten om bie ftab met fol# baten gantftBbefct fijngBemo^ben) meenet Itoctfe beur ben Wrabe ban CBarlus/ als €a» pitepn ban bes €onfnrß,r lt;i)f-guarbc / met gelept ban cttelirBe Compaingien enbemaeßt ban bclc folbatcn/ bic acn alle BoetBen ber kra» ten in flaeB-ojbeningBe fronben / in Bet WBc# ritßte enbe parlement gßeboert / albaer ßp merbt boojgßcflclbt enbe opentlicB betBoojet/ ootB gßcconbemncert/ bat Bp ban megßcn bes begangßen lakers/ met ftßenbinge enbe ober# lak-öoeningßc aenbc üoningßl. Rîajek. ban ben leben ter boot/ met ben fmeerbe foubc ont# Booft merben/ enbe alle fijn bermojben got# beren aenben KonineB bcrballcn füllen fgn. 2t(s be StonintB bcfe Sententie bcmam/fos Beeft Bp ben W^aef ban €Barlus tot ßem gßc# fonben/ cnbeben jIJaerfeßakB ^taff/ bene# bens be Wobben bes P. WßcckeS / ban ßem afboojberen laten/ ’tmcltBcBpbangßemil# ließ ban ßem GBegBcbenßecft. enbe is alfoo befcn RertogBe ban JBontmojantjp / op cc# nen öaeß ban alle fijn aengebane groote «Rere/ Wßeck- cnbc WcrcltlitBc Wccrbicßebcn/ ban l.anbt cnbc Wo eb er en uptgßcfet/ enbefgns lebens baer toe berooft gßemojben. ^gn Sententie enbe cpnbclitBWo^becimcrt Bemopben mibbacßboo^gßclefcn/ cnbc b;ic uren Bier nac/ op ßet Raebtßups in cen beko# ten Wetimmer gc-crequeret/ enbe baer op fijn bsobe lußaem op beopene plaetfe benboitßc tot cen fpcttacrficl boojgßckelbt. i^P ßeeft ben boot feet manßertieß enbe fon# beretnigße teptBenenbet meefeuptgßekaenz out fijnbe 37 jaeren cnbc ßeeft bic eccrutie fcet gße-epfeßt enbe gßcboo?bcrt/bcmglc cttelirBe Wonmiranten bes Carbinacls ban Ritßelieu 23aaf5/ jPabame beCombalct/cn bes J®arcB# graben ban J5|cfc ^one met lik boomnamen/ enbe gßebangßcn kelben / cnbc in 24 urennae Blacnbcrcn millen bocren/om bie ban Wont# , mo|ant3P baer beur upt te miffden ; mact ßet mert ontbeeBt/enbe 14 ban fultße €onfpiran# ten merben gßebangßcn gßcfircgßcn. Weur fultße fgne meeßnemingBe met Bec boobt / is ßet gantfrßc gßeflaeßte ber JBont# moxentionnn uptgßcbclgßt gcmojbcn/’tmclc» Bc men ouber als ßet Pourgoinftße geflaeßte gßeßouben ßeeft. Wen boomoembé 17 Wrtoß.ais opben batß, boen Jßontmotantsp op ßet Raebtßups bin# ^tt,owlt; ncn lt;ouloufc gßebjarßt cnbc berßootbt iS gt# *gt;«lt;«^'2^ motben / foo mert op bcs ItoningßS boot-oj# beningße bcn /Dacrfrßaltß ban ^eßombergß nc jasatt»* in ’t boojnoembe parlement tot een Wouber# oraef g“ ncur bet p?obinticn/ inet aller menfeßen gßc# lutß-mcnftBingße acngßenoracn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gyntnï»* Wes anberen baegs bernées be j®actftßaltB icp»”* ban ƒ otre ben itonincfi eenen Webt / als cen Wrootmgfe Rarer Jlïajckepts «Puarbi Rob# bc / maer mebe Rare iRajek. ßem gratulccr# be / enbe ßem alfoo fijn troumc bienkenmil« len belooncn. ^00 ßeeft oorB ben feiben batß bie MonintB ben JRartBgracf ban P?cfc met ben .Waer# ftßaltB ^taf in PjantBrgtB/alS ootB te gßc* |
|
Hiftorilche Chronijekc. 1632. löfB« met ben «©oubemeur bet Stabt enbe 19e|ltnaßen ban €a!eö / enbe bet toeber-ber# oberbe Uanben/bie ben l^srtogheban iDont« mo?ant3p tt boojenoocB öabbe/ begabeten bettetet. ÏDas alfoo bes cenen ongeluefi enbe berbers ben/ bes anberen ghcluch enbe opkomen. jBacv betoglc njontinorantsp ban fjooghe enbenebetighe flanbts perfoonen in©;anrhs rijeh fect beminbt enbe m hoogher toeerbe ens bc cere ghehouben is ghetoojben/ foo heeft fijn boot/bes mt fich niet beemoebet habbe/groote treurichepbt enbe alteratie beroo^faccht. ^gn filler bc ^upfb?outoe ban Oonbee/ heeft/ nac bat hp onthooft toas / fijn Itchaem toecOghes nomen enbe behoojlfch ter actben boen beheU len. Oic jGabameban ©entabouc/en ijerto-ginne ban Hngoulefme/bcncbcns anber bloets biienben / begaben hun baet op ban ï^args toerfj. Onbehabbefnlckteenacnfien/ alsof fulrken ereentte noch beel oneufee na hem tret’ hen / enbe een nieutoe moepte en bettoacrin* ghe foube acnrechten. onbetfehiebene ©lebcs-artgckelenenbc Com-poficion, tuffehen hem enbe fönen Oioebcr ben Äoninrh/niet toillcn houben/ maerterfïonbt Ine lint æjanffc rSth. »trtoghe Ï0ant als ben ï^ettoghe ban O’liens bes fceaKquot;“ iioninrkt aSjoeber / bie hem mibbelertgbt bra/ ban noch tot lt;oucSonthielbt/ ban bes ifertogen torgen bes ban JIGontmojant^p boottgbfngebequain/fo Bpbicopghcteprhcnbc enbe ban hem tofberemV onbetfchiebcncöïebcs-artgchelen/enbc Com-booj hem nam ’t iioninrkrgrke toebet te qui# teté. Ïjicrop frhichtehpupt fDontcran- Jan» tionne een togtloopith fchwben / onber ben bato ben 2 {12) j^obembj. aenbenîtoninth/ ban befen inhoube : fjet en is/ ’t is toact/niet te loochenen/ bat hp het ^ccooibt bat tuffehen Ïiacrbepbc ghemaecht is ghetoojben / onbecs fch/eben habbe / enbe ongheachtet bic 'Krtijcs helen bic foo ftoacc enbe harbt toacen/ enbe fus net reputatie te nac ginghen/ habbe hp eben* tod met ben felben content enbe te toeben fgn toillcn : Ban bie hope enbe toeberficht 3gnbe/ het foube beur befen mibbel ben ghebanghen l^cctoth ban iKontmoiantsp / bp ben leben behouben toerben honnen. JGaec nac bat hP berfronbt/ bat ^gne jBa’ jefl. beur acnbiübcn enbe bcrlepbinghe ban ces nighe mifgunflighe / gljcconfentecrt enbe toe# gelaten heeft / bat ben boofnoemben Ijcrtogh ban jDontmopantïp ter boobt berooibeelbt/ ooth techonbt baet op bic crccutic boltoghen is gketooiöcn ; ^00 toatc hP aen ’t gemaeth« te 3tcfoo2öt niet langher berbonben/ macr ges refolbeertuptben ïïonincamp;rgrfee/hem toebet’ om toech te macchen/ upt befoiginge/ bat fijn ^erfoon ooth niet fonbet petgchel ban gebaut» Beniffe ofte anber ftoaren ongelucb foube blij» ben honnen. ï|ier op heeft bc €oninth met een anber fetogben onber bato ben ly jßobembj.upt gt;♦ lt;5ccmapn albus gheanttooojbt : Ï^p toatc feer qualick betaben enbebcebot# cet/eube nu tenbierben male upt fijn honing» egrhe fonbet eenighe toichtighe ooifaceke upt» ghetoeethen. Want ben Ijecre ban Jlüontmojant^p toa» re met recht ter boobt beroojbeelbt/betoijlc hP fijne JGoebet bic oube «Coninginne aen’t alber« meefie opgehitfet habbe/ bat fp haet na Bgif fel beghtbeu foube / betoglc hp ooth eeneban bc boojnaempe i^jobinctcn in Bjanchtgeh |
’P totten afbal betoogöen Sabbe / enbe epnbelitB 16 ? 2. in een openbate ©elbtflacö gÖ«bangf)en/ enbe een »öenetael lt;©betfie o|)ebjee|l toate obet ten ■ntniabe bie0p tegfjenp «énne J^ajefl. göe# boett heeft / houbenbe in fijnen hanben een ^toeett/ ’twelfbe banben bloebe fijner jDa^ jeft. ggettoubje ©nbetbanen toobt gljebets bjetbjasi. i^iet bp heeft oofB be libninth ben JUon^ fient 2amp;üutI)tliet/^nfpectoiJj obet be ƒ man^ tien/ tot fijnen .©xoeber / bie ban lt;©?IienjS nac JSjuffel baet henen öp ghebJehentoaS/ afge» beetbighet/ ben felben foo bttl macht g0eghelt;’ ben aen te bitnen / bat hp hem toebet in’t lt;ita* nintfetijeh betboeghen foube / enbe hem bie0 toeghen alle feef6cthepbt beloben. ifôaet hp en heeft bat niet faettoubien tofk len/ both ebenbjel tegen ben 3llfghe(anten hem laten berlupben/ bathP privatim, enbe in bet fïilhenbt lenen/ enbe niet ben lioninrü ofte bet 3ätöoiic tonttarie tenbeten toilbe/enbe begeeti be tot bien tpnbenoobttoenbith onbethoubt. 2amp;P alle beft hanbeUnghen habbe bc €0* ninth inBjanrhtgth ten fterthe Wmaebt in lairtatbgen/ aenbegtenftn ban ^ttop0 enbe Ijenegoulue / onber ben rommanbo beb lt;J5ta« benban ^opfon. 'WelrheWinabebé ^pain* gaettö geen hlepne bjeefc heeft aenghebjatht/ bttoijlc fp in fo?ght (Tonben / of öe Coninch foube / bebJijle hP fgn JiDoeber bie oube €0* ninginne enbe fijnen 25joebet ben J^ettoth ban ^jlienp/in haet ghtbiebt ophielben/ ooth ben boognoemben ban gt;0hienö tamtlithe affiften» tie en boojtaet tot eenen inbal in ©janthtijth be toe, en gabben/ bie felbeten laetflen in bie ^paenfeheï^anben inballen / enbe haarnet amp;ttjth aengtijpen. Ji^aet bit bleef nu noch op bic tijbt tetug^ glje/ enbe toilbe ©janchtgeh ben ^paingaett met gheenen openbaten amp;cg'0h acnbethten, «Doth foo befchichte hP bp foo geftelbe fiets Comnrt m Ben / aen ben i^oHanbetp een (lecthe fonnne ^^yr^rcy ghelotö/ enbe bermaenbehaer baet bp / bat fp Je 0oii.«i's ben ittijth met ^paingien continueten/ enbe nerB totten een toichtighe ^mpjelfa booj be hanbt nemen W te# bJilben/ met btcmelbcn/ bat lm hun foo hach ^yquot;„,5 hp met cenen îLeghet te belbe fgn fal/ noch een giactöc«. jfeiliocti ober maêchen Uiilbe. 25oben hetboojgcmeltc / bie fo in ©janch* tijfh ban luegljen bit betgangljen Äebellion ghejufticeerbe /foo heeft ooth het parlement tot ^igion beu (djefibent «Congtur / ben ^e« cretarium ban jfeontfiget / ben Cotninan* bent ban ©altnthtcnnc enbe ben Chiffac ter bootbtroo|beelf/albaer ban 3 met ben .ébjeet« be/ JKontfiget met behoove/ enbe fommige ofbiefcnbe in effigie ghe-ctecuteert fijnghe* biotben. lt;Dcn €atbinael ban aithclicu ig tot befer tijbt in een ghcbacrlifhe hranchhepbt ghebaU lèn / batmeri hem ooth fgnö lebens mtfhoops te/maet both beur bigt bet jTOebiegnmeehetsS toebet te rechte ghebjacht. een 3italiaenber / heeft hem onbet jtaen/ ben €atbinael met bet* gift om te beengen : jiDaerhp toert baet ober ghebanghen enbe met bet boobt ghe jitaft. edijth in ’tbegin bes jaerss 1652. foo heb’' ^«teimtu ben op boo2henengaenbe beraebtflaginghen/ 8?r bic Staten ber bereenichbe j^ebetlanben enbe U ben«gntcbanlt;©2aingien/ alle «©berfte Ûit» nice frets/ Öooft-licbtn enbe anbet Officieren aengtmelbet/tnbt cmffelich bebolen/bat fn op R 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben |
|
Veivolgh der 1632. ötn eerjïen JDartij fitg bp ^aete Compatn» gien berboegbem enöe bic felbe compleet/ enbe op bet eerbe ontbieden/ öaetUacr bp bouten (ouden. ^00 toerden oocB die bande ^paenfebe 5#» de beroberde ^ebepen/^onten enöe floepen/ toeder ban nicutoen aen beeften / ende met ab ierbande noodtd;uft tocgbttubct / op dat die felbe tot eencr ^mp^effa gbtöjuptBt moebten toerden. tOic ^pamfebe ^infantinne beeft baer oocB bier en tegbenß feer faemoepet / baer WgbP boltamp; ooefc t9dtltf6/ ende in fterefeer gbetal te belde te biengben/ mact daer iß groot gebierb aengljelt gbetoeeb/ fonderlingbe detoglc de MitontneB in ^paingien begeerde/dat die ©?a» bantfebe standen de ]ferbgbfBoflen felbe be# fojgen fouden •, met bctracldcn : datbpbpde» fen Randt geen geldt obermatefien en Bonde. «Dotb Öbtl0tB bemdit niet in alle faeefien fcbitBcntoilde/ gbelgcBmenbegbecrde/ foo beeft de €onincB ban^panigicn ende^^oge# gael/ een groote ^fbattmgbe / tot toelcBe foo tod de «©beeRditBe alß de «©bemepnten baer boegljen moefien/ ingcRclt en beroident/ daer ban bier na een getolde fomma/totten Brgeb/ tegben de Ijollandcrp / obergbemaeebt toet# den fonde. «ffonintwö« lt;®p bet epnde ban ^fanuariuß / iß de Co# OTf««' '4^ nincBlicBc ^tocedfebe Ämbaffadeue lt;©tbfen» Ägoct fi^r« / öe# figrBK-Cantfclier in ^toeden/ beftbepüt boo;dcr upt ©^antBrgeB in den ï^agbe aenge# ?,nh^Ä* Bornen / cndealdacr feer Ratclidiontfangben ST endebcrgbefelfrbapt gbctooiden. toen bolzenden datb beeft bP indeberga# deringbe der traten ende deß plinten audiëntie gegadt / ende in generalibus terminis gepjo# poneert ende gbcfalutcrct / jDaer bier na (ge# IgcB in ƒ) cd criant gebpipcBelirB iß)mtt «Com. mittenten gbebandelt / aUeß daer benen Rret# Bende / dat tuffeben den ïtonintB in ^toedtn ende de Dercenirljdc jStdcrlanden/ een goede bertroutoelicBe roircfpondentie befloten toer# de/cn die ^tanden bp tgtß met baer Mrggbf’ matbt te lucide gingben / om bp alle gbe# legbcntbepdt baer onder maltanderen deß te beter te fecondcren/ ende alfoo den gbemee# nen bpandt met gbemepnder maebt te toeder# Raen. jUa dat nu fommigbe dagen ober fulfil fgn ncnb?engben gbetrarteert/endemen fieb eeneß ende anderß dief balden bergelcBen beeft : foo ißdieWgbtfante met goeden Contento toeder ban daer tot fgnen Coninefi afgberepfl. »Dc Staten bebben bitr op notb een nieuto fiegiment ban 2000 ©pet-roerß/ende daer bp 900 man met fpiingbRofBcn/ aengbenomen/ ende ander baeRigbc Brggbf-öevepdtftbap# pen gbemaceBt. «inhetiiaiiê lt;©ndcr defen bebben de ©nberbané in ©laen^ ip.v Äs' beren/ bp de ^nfantinnc tot Bjuffel/ baer in ren ijèoücc ««« ffl)lift bcftifl) beftoaret / datmen foo deel ftet toceb’ iirpgbfdolfb naede'©detianden toefb fandt/ ^SÄSs baermen doeb die felbe inden Niederlanden feer örpsW boofbdannoodebadde; metdcrmelden/ dat Doicitp. nbsp;nbsp;fp fcBerlitB duften/ dat de |5iinf e ban «©jam# gien inden finne badde/pet toat gbetoiebtiebß op ben ConintB dan ^paingien / fijne onder# dane 33cderlandtftbe ^jobintien / booj te ne# men. to erbalben fp gebeden bebben/dat bit bolcB toederom te ruggbe foude ontboden toerden/ |
oftefp toarenter contrarie gbedjongben fieb 1632. tot pet toat anderß te refolbercn. Nßaer ongeacbtet defe begeerte / iß deß niet te minder dat ^patnftbebolcB na ®uptaant tegben den BonincB in ^toeden / den Mepfet» feben ende UigiRifeben tot affiRentie/op dat# mael dooitgeRbifBt gbetoojben/ die felbe na# men baren tofbtop JßaeRrftbt/ enbe fgn foo boojder naede iDofcl toe gbemarebeert. tOefe beReHingbe dan oder befe faetben/ die daer mede in «Duptflandt betloopen jgn / iß op fgnplaetfc albier tedinden. Findens beeftmen in ^paingien een getocl# digbe ^cbeepß-armabc toegberuRft/m dooi# nemen niet alleene die filder-blote daer mede in te balen ; maer oorB ƒ ernambucque toeder te dcrodcren. JDaer dit laetRc en iß niet alleen niet gelurBet/maer bet beeft oocB met den eer# Rencenen fettongbelutBigenendt contrarieu Randt gbenomen, Want alß die f über-blote upt N^ieuto f paingien in WeR-^nbien / die toel in 30 JJ/s^n^ RbepenbeRondt/ naedeWabanafitb begbe# giensatt» ben toilde / om baer aldacr met de idiote dan aront«. Terra firma te fonjungeren/ foo beeft fp onder# tocgbe cenen grooten Ronn gbeBregbeu / al# foo dat daer toel 10 febepen fgn derfoneBen/ onder toelcBe de Capitepn lt;©enerael Jßirbiel de laCbareta/ ende fgnen Sldmirad^oban Itopcß / met t’famen 2. ©alliocnen / die bet fildcr boerden/ in defe ® lote dergaen fgn« Waer toaß in defe dertontBen f ebepen aen fildcr/ bjie Jthlioencn 3^89^6 iicalcn/ bed Conccnilic / indigo/ Xgbeupt Cbina / bed ï^outen/ Campefic-boMt/25?afilibout / Cbi# colatoenbef alfaparillc/ ’ttodcBe allcß / be# neffenßdef ebepen/ opmeer dan7 JUllioc» nen Rneben dan achten gbefebat toerde. 2amp;odcn alle defen / foo fgn daer tod 1500« JBenfeben/ daer onder bed boojnaemRc l)cc# ren ende ©Ririerß toaren / dlenditb in ’t toa# ter te gronde gbegaen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Wit derließ maecBte in gantfeb f paingien groote treutitbepdt/ ende en guam niet alleene de ConincB / maer ootB andere geintetreRcer# de/ daer beur in groote Rbabc. Woeb fo guam Bo?tß bier nae den Capitcpn Wenerad lt;bo^ maßbc2llroRi(Rjbp/ cenBoRfbaper/metde ©lotc upt ^ndia aen / ende bjaebt den Co# nineb aen Wout/filber ende iicalcnccn JUf liocn/303303 lt;5efoß. ©oo?|amp;artifuliercnaen die felbe fpccien/ b^ie JBiliotnen / 589000 lt;5cfoß. 3tcn ©pifbtcu ende ïioopmanfrbappendiic j!Bilioenen29673o|amp;efoß, WclcBe te famen bed^agben 8 JBilioenen 211683 idealen ban achten. Wnder defen hebben de f taten ban ï)ollant en WeRbReflandt een dergadetinghe gbebou# den/ die op’t laetRc der macndt 2tpjillc gbe# epndiebt iß gbctooidcn. Wie Gcfolutic toerde tot nut ende dienR der ©erteniebde Handen genomen/ende bic ^jin» te berfoebt/ bat bP te ©dbe gaen toilde / oocB tot fulrBr/gbclbt-mibbelen acngbeboben. Waer iß op bic fdbe tgbt een doojneemRe .’^Son perfoon inben ©aegbe gbeBomen/bie in’t ber# bo^gben met den f tatiRben Wbebeputeerde pjgycao'' traftcerde/ hem anderß Rec Rille biclbt / alfoo datmen niet toeten en Bonde/ toic bp epgbent# licB toaß / doch iß upt befe bier-nae-bolgcnbc 3tctionen / (daer ban top haeR mddinge boen toillen) |
Hidorifche Chronijeke,
1632, toilkn) tort in’tflOemoct te batten/ bat get lt;©racf 5^epncifg ban ben 25erge ggetoeefl 10.
i^P qwam eecflrticfe npt ïaiantfiröc6/ op get H^aflcrt j^teburog / bp ügftogf6 / metberre ban'si^5taben-ï^aege/ albacc ben ^unreban lt;©?aingten/cnbe ben jreanfegen 2ïinbaflabcut gem ggctoilleboratgebben: ’©aerOogpink jBientoe i^ups/ bpbejs pnnfen-gof logeer^ be/ cnbe upt bte felbe Hcucben lö ggefpgft ge# too?bcn. g^ie fpgfe inert in beberbte ^jlbecc ^fgotclö op een Roeffel boo^fgn beuregge# fet/ enbe toanneer bie ©pbjaggeos toeber bacr ban gingen/ foo gaelben get fgn öienaerc bin# nen/ enbe alfoo en Bonbe gern niemanbt te fic# ne bomen.
«©p fulebr gebben be Staten lt;©enerael bet ©ecctnicgbe jSeberlanben / een ©erbiaringge aenbe jSebertantfege l^tobintien cnbe ^teben onbte be ^pacnfege regtermge/ ggebacn/ ban ben nacbolggenben ingoube :
æethiartn# nbsp;nbsp;j^a bat bie ^paingaerben cnbe gare 2fibge#
hnijet wé# tenten / ban toeggen gates grontortiebenbe# wnighöc ginnens/ inncmingge/ pionberingge/ moot# ^tberianj bcn cnbc b janben bet ^teben gur te bo jen ban 4quot;önquot;ant' ^'^'' platen bet f famen Jicbct!anbtfcgc t^jo# bijc 1030# bintien/booj bpanbé berblarct/maer fp norgs tanS ongeargtet befen cenbcels bent loofe pjat» onfe to ^tÖffitn enbe liftigge acnflaggen / maer ter an# çoninchï bct Igbcn oofb bent openbaet getortt/bes mee» fa Äpain# iienbcrts bet boojnoembe j^jobintien/op gact fö^c bemaegtigget enbe onbee gact ggetortt ‘ nbsp;nbsp;ggebjargt/ootb fommige onber gact feer gart
Ïlgctractccrt / metberoobingge garer t^jibi# egien / ©jpgeben cnbc ïlccgtctt : «Dacr beur alle iSecrtngge enbe ïürtbactt upt bic bcoj# noembe pjobinticn toetgggenomen / cnbc bic felbe in cenen feer befolaten boofen |ïanbt gge# Ifclbt cnbc ggebjaegt gebben.
^00 gebben 3p / upt goebee nacbupjlifbe affettic/ btefp tot bic felbe ibjobintien cnbc 3inggcfctcnebjaggcn/ goetggebonben/ gaec ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bjienbrtieb te berfoctben / bat 3p / nac get lof#
fclifg crcinyel garee ©ooj-oubers enbe ©ooj-babers/ gaertoilbenontflacn/ biebeftoacr# ïitBgept cnbc onberbjaeglitBé lag: ber ^pain# gaerben/ cnbc per frtbee ^tögerenten/ cnbe fitg metbc ggenniccrbc f^jobinttcn goebttoillitg te berceniggen : Wacc toe gun bie gertBc en# be bcgulprticBc ganbt/ beur agi gentic bes île# gers / ’t toclrBc onber ben boojfitgtigen torn# manbo bes ’©oojlntgtiggcn ^jincen ƒrebe# ritg l)cpnritg ban ©jaingien fp te brtbc ggc# bjaegt gebben/ gact ggepjefenttert fgn foubc/ met cen gepligge belofte cnbc toefegginge / bat fp bic felbe ^teben cnbc Uatiben' als ootB ing ggrtgtBt bet felbe ^nggefetene/ foo tort «©cc» ftclitB als ï©ereltlith / ban toat ganbt/ qua# ïitept cnbe conbitic bic felbe fgn mocgtcn/toil# . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bcn begouben cnbc beggurten bp garen fönbigt;
lcgien/©jpgebencn üctgten / ^nfggclgtBen bp ben opcntlitBc Exercitie ber iloomfcge€a’ tgoliftge ßeltgie / toaren ootB ban toillc cnbc mepningge met gact te leben/te ganbclcn cnbc toanbclcn/ als gocbe©jicnbcn/ fJaebupjen enbe ©onbtggenooten.
Wacr beur ban niet allcenc bcn ^paingaer# bcn met mectber ggetortt/ ggemepnet maegt cnbe bolBomcn bpganbt toebergaen Bonnen toerben / maer oocB bic gantfege JSebcrlanbt# fege ^jobintien inrugc cnbe in garen ouben fleur en tortganbt ggebjargt Bonnen toerben/ totgoeber jßecringcenbe Wrtbaett.
Waren obcrfulcBjc ban goet bertroutoen/ bat 1632. bie boojnoembe ^jobintié/benebens bct felbe ^teben ï^cerfegappg'en / cnbc bic ^ngefetene elbe/ foubé befes acnbiebens fitg nuttclitB ge# jjuptBé/ en gact totbéglbcn accommoberen,
«Ónbet befe binggen is bc lt;©rabc ban ^a# ^pa'”quot; Ia5ar met 17 €ompaingien ban^jeba upt# ^’S ggetoggen / cnbc tot lt;gicl / 2 uren ban ©e# ramufth. rentals / bc lieben met ©janbtfrgatten groo# ten ©bcrlag acnggebaen/ cnbc niet beter geeft gp ’t tot 'Barre cnbc meer anber 39ojpen/in’t ianbt rontom lt;urnnout / ï|ootggraten cnbe bc jDeperge banben Bofrg gemaecBt/ altoact cenigge lt;©ojpen / tod 200 |amp;ataconS / oofii 2trenbonfB tort 7000 gulbcn ggeben moegen.
2tlS bit foo toas uptggeriegt / geeft gp fg# nen toetg nac ©cecinggen / in get Uuprbfege Ianbt / ggenomen/ Bacr op bie Ïgt;ooftlicbcn/ of fp gact tort folgten te toteren / maer gun te ftoatB faebinbenbe/ namelicB bic ban Uoo en# bc lt;ûuat jKccgclé geeft met gact gcactojbcert op ? 00 ©gilippcn /maer als fp naemacls niet meer als 300 ©atatonS en bjaegten / foo geeft gp gun bat ggclbt toeber ggeggeben / cnbc bie aupterge cnbc ï^ooftliebf begongen tot bjans bcn te rabcn / cnbe gebben ootB tort tfebentitg jUenffgen acnecnBlcpnc plactfc jammeclitB nebctlactengoutocn: ï©aer banbe ggenuct# ge gier nac bclc ggegojben 390.
Stlfoo en toas ben blocbtbojgiggcn ^pain# giacctsggccnlt;pjannue te bclc: «Cnbc ’ten toas bcrgalbcn ggeen toonber/ batmen gact obérai foo ggegatet enbe gem ban gact ont# gouben geeft/ batmen gact tot op getupt# fpoutoen moebe is ggetoeeg.
j^ac bat in bic ttocc maenben / “MpjUle cnbe .niege/ uptbcbclber^tatcnlt;©eneracl/ groo# Srsi» te toeruginggen enbe ïtrgggfpj^aratien te trerht te te Water cnbc te Uanbe / ombc^patngacr#©ciöc. bcn / als bcn alggemepnen bpatibt get gooft tebieben/ oocB om gocbt Succes enbe ©ic# tojie te berbrgggen / cen alggemcpnc ©ag-cnbe©ib-batg/ben 16 cnbc 26 Jl‘)cgc acngge# gelbt cnbc ggegouben is ggetoojben.
lt;ootg bacr op bcn 18 JRcijc/ bieSupte# rgenae bc jUoliergcpbc/ bcfcbolggbcn ben 19 tort 1400 WaggenS enbe CretB-peerben.
Wacrop benaobefes bes mojggenS ten 4 uren get gantgge Legger / ’t toelcBc gem om cnbc inber ^tabt jßimtoeggenbtbanbt/ ootB op8gtb?ofien / cnbe in goebcr ojbeningge ben boojiggen na ggemartgeert.
«CccgclicB trorg bc «Colonel Wijnbergen/bic bc ^tbantgarbe boerbe/ met 10 «Compaingien ©perroers enbe ^pjingggotBen ; befe bolgg# bc «©raef Bnig «Cafempj met fgnc «©uarbe/ cnbe boojts alle anber ïlegimcntcn/ toelcBc bp bc 24 enbe 25 te boet toaren.
«©p fultfis bolggben bobcn beboojige gere# Beüupterie/ bic bcn 18 befes alreebc nac bc Woger-gepbe booj acn ggetoggen toaren/ 40 «CojnettenÄupterS.
j^ae befen quamen i3|amp;onten op toaggens/ nebens een gcootc meniegte Bglcn/ tjoutoee# Icn/jècguppcn/ ^paben cnbc anber antgggf-ingrumenten/ 80 gutBen «©gefegut/ bacr on# bet biemcege ban 7/8/10 cnbe 12 ©eerben ge# toggen toerben/ toelcBc naebolggbcn een groo# te meniegte «Congabcls/ ï^upeniers/ ^Bp# nets / ©agagie-toaggens enbe ererg-peer# bcn/ alles in foo fegoonen ojbinantie / bat get cenen lug toasacn tefien.
R 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25?
-ocr page 675-154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrvolghdct
|
25? fulffeen optodit Wert lt;6raef Wilftehn ban jaaffoubje/ bentbeniS tien lt;©bccfltn ßoo* feßranß ende Cctentrupter/ met 3 aegtmen^ ten lie îDaal af/ (ban bJclcBerö öafien top bier nae feggßentoiUen) alfoooocb öen^^ouber“ neur t^tnOim / met een gbetalboltb?/ ten tice« Ie toat ßoogßer aen/ om op tien bpanlit at^t te Öefaben/ gljttommanbeert toert. ^en 21.3®egc/ toert öie Hao ©enloo (nae bat ettehjtßc uren ban te booten lt;©raef l?en» ^“0 banben ïSergbe baet uptgßetogöen to ab/ ten aS ‘bö^ ooffi get t^upb 3lr(Tcnb / banben ^unee ffiitningeü l^cpntifg onbcrtuffegen bemacgtigget ) ban nomen, nbsp;nbsp;etteitefie ^tatiftge baer toe ggecommanbeer* be ßupterge/ berennet. ZDaer op quam öcß anberen baeeßb get gant» ftße Uegger boo; ©tnloo / bte gaer terflonbt baer booigerch begraben gebben/ cube met «©geftgut gacr bapper laten gooien / ’t toeleg be fp met fuie hen emft tontinueerben / bat bie ^tabtben3 3ungnietaecooitberobert/ en# be ben Spaingaerben nae ürgggf-ggebpipch ben ^ftorgt bergonnet toerbt / enbe baet in |
jStcolaejS ban25?eberobc/ Uuptenant €olo# nel ban lt;^ütfren0 Regiment/ tot een «©oubet# neurbeto;bentggetoo;öen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- »©en 2j. jDep/ iß «©raef Cmft €afimi# «j®^ 0 ruß beb mo;ggcnb b?oegg met etteluhe Corn* fimierbw paingien te peerbe en te bott/oorh eenige fruc# Ben «©geftgut/ boor be ftabt aoermonbe ggelt; ße^uüi ’ Bomen/ enbe nae bat gp inbet gaeß een 25ate# gcftijetcn, tge opggctooipen gabbe / bie^tabt rontom# me befet / enbe aUeß tn goebe oibcningc befielt toab / foo 10 gp ontrent ben mibbatg met een berbloggen op-ficg-ftootenben »ufquet Boa ggel/ in fijn gooft ggetroffen/ batgp baet ban tufltgen 3 en 4 uren tegen ben abont ben geeft opgaf/ met groot betreuren ban |3iinre ï^tn# ricub / oofB ban allen ^tatifrgen l^creenitg# ben Iamp;jobintien enbe allen IhrgggfbolcBe be# Blaeggt iß. ^ie^tabt geeft ficg baet op btß anberen P*Ä baeggß met attooît oberggegeben/ op befe na» oS« nirt bolggenbe conbitfen : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à««»-,«» lt;tneerfïen/ be jDagigroetcnbe ßaebtber bestwil, ,^tabt / füllen bie^jaube lt;i5gctefo?meeibe ße# ligte |
|
Hiftorifche Chronijeke. ^652. ligte cene iieerhe / tot ^. ©coggen / ofte cen anbere bie bacr toe bequaem io/incupmen/baer fp garen ©obfbienfl openbaer bedienen mo# ßgen. ©cn2. Gac batbefC ggemdte^tabt ficg bgptoillicg met bc ï^ereenugde Ißgobintitn/ onber be ggegoorfaemgepbt ber tjoorg-JDo^ ggenbe ï^eeren ^taten ©enerad/ ©ereeniegt geeft/ foo falbic felbe / met t’famen alle 3|n« ggefetene/ foo tod ©eegdirßals toeerdtlicfi/ ban toat {landt ofte qualitept bat bie fgn/ toanneer fn gacr alleen ( ggdgrfi gier bogen be^ flemt is ) gouden / bp garen gebbenden tamp;gi# bilegien/ ©gpgeden enbe Geegten / nlsoorB bp bc oeffeningge ber Goomfrge Catgolifege Geligie ggeganbtgaeft toerben ? füllen oorB alle enbe pber refpeaive, gare# änBommen# enbe Genten ggenieten. ©cn 3. ©ebefettingge bic inbc {labt Goec« monbe ggelepbt toerbt/ cnfal dcUurggerö niet beftoaren / maer op cene togfc al# in an« ber ^teben bet bereeniegbe jSebetlanben gge« reguleert toerben. ©en 4. ©e flabt Goermonbe / fal met cen fulcBc 35efettingge boogficn toerden/ bacr me« bc fp te bgeben fgn maeg. ©en t. ©e ggenc bic tegentooogbieg bc ©# becgepbtber étab enbe ander ©icn{lcn/ ber« toonen cn bebienen / bie füllen bp gare ^mp« ten enbe ©lenfren blpbcn/©ocg ben ©ebt cn« bc 4blitgt ben berceniegben Gebcrlanbtfrgen ^gobintien/ acn bic bande felbe bccogbincerbe ©ommiffarien/ doen cn betogfen. ©cn 6.2111e 35urgger# enbe ^ntooonber#/ bie inben name bes itontnggs ccniggc 3tmp« ten ofte ©icnflen betreben gebben/bic füllen inbc ^tabt bigben moggen/ enbe gacr goede« ren ggenieten / oocB bacr upt ggeen confifcatie onbertoogpen fgn/macr foo fp upttretBen toib ben/ foo füllen fp bat felbe/ binnen de 2. naefl* Bomende jacren boen moeten / gare goederen berBoopen / ofte anber# nae garen toille die#« galbenbifponctcn moggen. ’ ©cn 7. ©e middelen die tot gier tot ten bp« fond eren dicnflc enbenoobtdguft der {ladt acn« ggetoent fgn ggetoogden/ füllen bigben / enbe bacr ban bicteggentooogbigge bebc{ligingge ende ander bcftoacrniffen ber ^tabtuptbe« tadt toerben. ©cn 8.3111e ©efegut/ïamp;gobianbe/ïïrgegf-ammonitic enbe noobtbguft/ batmen in ber ;^tab bebinbt/enbe ben ©onincB ban ^pain« gicn toeBomt/ füllen in ganben banbe gene bie de jbgince ban©gaingiendaer toeberogbine« ren fal/ oberggclcbect toerben. ©en 9.3111c ©{fincrs enbe Rolbaren / bic gacr teggentooogbicg inbe^tabtin des©o« nineßr ban ^paingien bien{l bebinben/füllen met bollen getoecre/bliegenbc ®ancn/©rom« mddagg/ üoggdsindc monbt/ bganbenbe Uonten/facB cn parß nae GggnbercB upttret» Ben moggen/enbe ’ti# toner/ bgp enbe bgancB/ mogggenboog mibbatg ontrent 9. uren / nae« mclicB ben ö.^ung/enbe tot garer noobtbguft 4o ofte $0 toaggen# ofte Barren ban ï)arec ©rcdlcntic/ al# oocB cen beguaern ©onbop bc{lellet toerben / todcB ©onbop gacr ggclep« den fal / tot op een ure ban Goermonbe / enbe fal bacr nae gen cenen ©compettee mebe gge« ggeben toerben/ enbebic felbetotbpGggn* bettBggclcpbcn. ©en 10, ©nber die toet der befettingge ber« |
ö^elecrBen Stetituk»/ füllen fatgrepen fijn alle 16 ? 2; ©joutoen / 25agagicn der ©ffteierô cn ^oh baten / foo tod te boete alö te peerde / die öaec te booten ende alö norfj öaecinfyn/ gljcltjeß ootamp; ben ©oiiberneuv ban ©’fon ende den ©a» jiitepn jDoptö ©eraldijn met {jaren bp-ï)ebi= nenbenbtenaetss enbe^agagie. lt;en 11. ©te jeggentooojbigDe ©antfeher ênbe ettelirhe aaben^ffitterö enbe iSingerö/ met t’famen hacr hinberen/ alö doelt die gfiee^ ReUrfie/ bie ban toeg^en Ijaer ßanbelingöen enbe het fp met ï^arer ©jcrdlentien pafpoon nieten. lt;en 12. ?(lle teghentoootbigbe ©(ficierjS enbe Gaben bed tffontndtr ban ^pamgien/bic gen op’t platte lanbt metbertoooningOe be^ geben toiUen/ namelirh bie onber bepbe fgben tontributie ft a en/ füllen moggen fonder cent# gge fpeciale ptomitfion/ pafeport ofte falbo* garde/albaer moggen tooonen/ botg alfoo bat •3P/ na ’t bermogen/ ber banben ï^eeren ^talt;= ten uptggeggeben lt;3Iarcaten niets tot naebeel ber ©ereemegbe JBebetlanben boomemen ful* len. ©en 13. ©’©ffieterö / Gaben / Gentmee^ fiera enbe ƒ ifcalen/ ben tgt bat fp gare ©len« Ren betreben/ en füllen ggeen faeeßen ban toea ggenbeur garen bienßen bie fp ggebacnende ggebjeben gebben/ nu enbe ten eeutoiggen ba» gge/niet onberforgt notg gge-epfegt toerben/ ma er alles gebaen enbeberggeten blgben/oorß metteggen gare pafoon ofte goebeten eenige actie ggemaccBtofggemobeert toerben/ get fp ban toeggen cenigge faetamp;en toat get toille/ maer boobt enbe betggeten fijn. ©en 14. ©at allc.S toat bedoten ia banben âe6eninggen/3fitgter|îcllinggcn ban Genten/ ©omepnen/ Uitenten/ ©ontributien / enbe ander uptjlaenbe fcgulben / bic ben Honingg inlt;$pangicn aengingen/boben get jaer 1631. bepbe Gentmeefter enbe ©oeeß-gouber / bie bc felbe te bebienen gebben/ inggeboogbert ful« len toerben. ©en ly. ©at bic banbe jeggentosogbigge ©antfclrge enbe GeBen-fiamer / alle ©gieben enbe kegelen / ©octBen en Gegifers ber fel« bc ©antfclrgeoftcGeBencamcr/ alle bie fact« Ben ban Gecgt enbe ©gerergtirgeben / oocB ban toeggen ceniggc ©goeeffen ban ggemee« nc factBen/ bic alle bacr onber begrcpcn/fullen gelcbect toerben acn fultfic perfoonen/ bie ban ben l^oorgmoggenben ï^ceren ,$tatcn ©ene« rad bacr toe berogbenttoerben/ enbe bacrbp bie ©opge banbe GeBeningc/bic ober get laet* ge jaer ggcballen lö. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ©cn 16. ©at allc©crfonelc aliSGcalcUa« lïcn ban bie tot Goermonbe naer abbenant/ enbe pro quota niet googcraenggenagen tote« ben fal/ nor g grootcr conditiën boog te bgagen/ al# ben anberen bggen l^ooftfcbcn ban ©gel« bcrlant/namdicBcn : j3imtoeggen/©utpgen enbe ‘»erngem/ ggebacn toerben. ©en 17. ©p alle bcfc Krtitulcn fouben bett ay J6epc(6 3ung) boogmibbagg# ten 9 uren/ be ^tatifege ©arnifocnen tot Goermonbe m» trccBcn. ©p befen ©ptoegtber Staten/ fooisbe flabt UupcB/ fonberlinggcbctoglc fp bacr fap oorBbe# ©onintB# in ©gandirgfr ©gogref* fen in Uotringen ggefwnbeft / in tgbt# bacr op be« |
|
Vetvolgh der 1632. op bebatht gclbccjï/ hoc fp haet ban bit toefen affonberen / enbe een Oeutralttcpt behouben ïiipthbfr» mochte. Qm nufultpbep te beter tebehou* *»1Ält;“quot; *’*”/ f®® hebben fp ï^oogjl-gcmelter Itontnrr tett. mï^^anefetgeftp Intercenion ghcbgiptfet ; bic heeft foo tod bp ben Staten ber Qcreenichbe Qebcrlanbcn/ alp ber ^pacnfthe Sinfantinne tot 25 toffe! boojnoemt/jßeutralitcpt boo; bic banHupffetctoegc gebfathd ^echalbenfp na befen ben ©jpbeeve ban ƒ enffue/Qouber* neut bep l^ertcghbomp 25oullion/ nebenp bé 25ojghmecfler üuellep acn hun afgcbeetbitht hebben / foo tod ban toegcn bic gefthiebe in tercemon ï^arc J^ajcff. bantfe te ïegghen/alp hem beffdben fabeur enbe tegentoootoithept boojber te rcrommanberen/ooefe anberp cenep en anberp boojt te bjengc.W nu befe bp ber* bregen en gehouben aubientie/harc €rcbcnt3* b|icbcn oberlebcrben/ fo heeft be amp;onintfe hen bacr op bitnnbolgenbc 3llnttooo?t-fthtobenp acn bc ^tanbe ban het Uuptfefthe laut ober» ghefonben. ©ic ban hacr ghefthiebe ^tffeiibinghe bep ©to-heccen ban ƒ enffue/en bet frabt Uuptfe 25otghincefrev üudlep / toacte hem fcet acn* ghenacin ghetoceff / enbe habbe ’t felbe alfoo op enbe acngenomen / alP een ttetfien enbe ge* tupghenip hater bolffanbighc ^Qebotic enbe ghenéghenthepbt tot hem enbe fijner Mroonc. 5ï)ic Qcfanten habben hacr aenb^engheubp hem alfoo uptghericht/ bat hp een ghenabith todgeballen bacrober habbe/ ten foubeootfe acn fijnen goebcntoillc nimmermeer onttoe* hen hen bp alle booxballenbc ghelcgcnthcpt te betogfen / bathp gaten toelffant ban herten foctfeet;befcpcnbeghecncp anberen fp infon* bechept bp ben tegentooojbisen fiant enbe an* berp fallen tgbe/ nip feet bc Qclegenthept ghe* ben foube/ bon hem te bertoatfeten habben. |
©oben bit fchtoben/hceftbe IKonintfe hem booibcr tegen ben 3llfgtfantcnbcrclarct; ï^are j®ajcff.toare feer liefen aengcnacin/ bat bic bzie ^tanben bep Uantp ban Uuptfe/ na beemogen/ foo tod fthjiftdiefe alp monbe» litfeen acnbtongenp bep ©ipheeren ban ƒ en# fuc / enbe ©urghmeeffeep Bucllep / noth in berfther Qhebarhtenip habben / ben refpeetc enbe befeenninghe bep banben iioningen in ©toutfetgrfe ifacccc jBajeff. ©oo^-baberp ontfangene goet-baben/ ghdijtfe ban bic felbe noth aenbé fthoonen itertfeen en anber ƒ on# ; lingp ùptgerirht. ÏDaer op fp tpubditfe met batien cnbc Stichtingen / alp ootfe bed anber 1 hare inhebbenbe ßupterie / fgn uptgeballen/ 'Ceerfeenen /in bienUanbe betoefen ©enefi# i macc fijn ban ettdiefe loobperroetptocbcrm tien/ te ficn cnbc te fpeurenip. ï^ate jDajefl.toatc infgelgtfef acngcnacm/ bat bic ban beffdben bp bc Snfantinne / alp ootfe bp ben Staten ber btreenithbe Qebet* lanben / tot berfthepbenmalen aenghetoenbe bienfïen enbe interceaionen / niet lebith bergaf fijn / maet be Qcutralitept behouben getoor# ben ip / bacr nothtanp bic felbe fonber l^arc Jlüajcff. interpofition lichtditfe na allen acn* ficn / niette behoubenghetoccfltoare. SP/ Qefanten/ fouben bic bne Stauben bep lantp ban Uuptfe beefefeeren/ bat i^are jUSajcfl. bic fdbc fallen tgbe gunftith enbe tot bic felbe gheneghen fijn cnbc blgbcn/ enbe bc fdbc met alle bicnjlen / niet alleen alp boojhtnen ghe# fthiebt ip/maer ootfe noth in’t toefeomjlige/ een meerberpbp alle boojballenbe ghelegent* hepbt betogfen toilben. tjierentegheno bet* hoopt ootfe t^aere fßajeft. banbe ghemelte ^tanben ebengdgefee gocttoillithcpt enbe af* fectic/ bp beffdfp bicnjlen / tot opneminghen beflrdben ^tanbt enbe Itoninrfergcp : Waer beur ban 0arc dkajefr, Ironinrlilirfec gunft fal berbobbelt toerben. i}arc i»ajeft. betoillithben / bat bic ban hare ©oojbaberp ben ^tanben tot Uuptfe ge» gebene |5Hbtlegien / infonberfeept biebebto* binghe bep ücthtp/ bet Hiibint/ fouben ber* nieutot enbe beferathtet toerben ; cube fou* ben bic gemdte ^tanben oplcggé fulrbc Con-ceffiones cnbc ©ïpheben / betodefee hun ban ironintfeïiatrleöcn VlI. ch IKonintbUobc* togtb ben X i. in ©tancfitgrfe gegebe toaren. .165?. ï^are Jl)a)cfr, toilben infgcliirfer / gelgtfe alp booten/ ï^aren mogditfee blijt bp bc Sn* fantinne cnbc ben ©creenithben Staten acn* toenben/ bat tuffthen hen op bepbe fijben / en ben ^tanbcn bep Uantfryapp Uuptfe / een bolfeomcne Qeutralitept onberhouboi toeebe: lt;ot todtfeen epnbe ^arc »ajcjl. ber felbe acn bepbe xgben refiberenbe 2ïmfaaffabeuren nootliffeen bebd/ tot bebojberinge banbefen/ uptbeelen füllen. lt;©nber befen foo cueBte |3niife ï^enrienö jraw«» ƒ reberijefi met ftjne Brtjgfbolrfee altoob top» Sn^^ ber0 boojt/enbe bjarfete oorfe JBafeptfe in fyn tifehe s«“ getoelt.-i^pcommanbeerbe te gelyrfee'öraefoüHt. loerman ©ttgo ban ^tpjumnae gittert: îDelefeefeet ben bertiefefren Joetje / na battet 3. uren beleghert toap / met 800. î^petroerô heeft inghenomen. «Cnbebaet 111 poêlant ban ißenten/een Capitepnban’t Wynberghfehe Regiment/ tut een Commanbeur begehet ^ien felbf bath gaf f^nnee ï)enrictiö ƒ re» ^«Ä bergefeben ^paingaerben epgentlitfi teber^Squot;' ftaen/ toat fijn boojnemen bja0 in’t toertfe te fleilen / alp hP bie baße frabt JBaefltitht/ beur fijn fiupterp liet berennen. lt;©tnbolgen» ben bath quam hp met fijn gantfthe ^rmabe booj be ^tabt/ enbe liet bat bolrfe foo lange in boller flafho^beninge booj be Uenrfele-poojte ftaen/ tot bat hp ftlbe rontom alle ghelegent# hept befithtighet hobbe/ bic Watfetenenbe Quartieren geo?bineer t/ enbe hier na een pber getommanbeert 31)11 plaetfe in te nemen. Sllpnubiebcbcelingheghefthiet map / foo hebben bic inbèr^êtabt bapper met jlurfetn bacr upt ghefthoten / maerboth 'Uietfonber* ghebjeben ^ctoojben / bat fp eenighe booben moeien atyter late. Jtïen heeft te gelgtfi ootfe bien fclben bath ten fthip-biugghe ober be j!liacfc onbet be flabt jßaeffriryt begonnen upt te leggen/ enbe foo ootfe bc Quartieren af« geftefeen en befet. Ißinffenp Quartier bias berorbent bp Uithtenbergh / op ^intc ©ieterp -bergh/ bjcltfee een groot begrijp habbe ; Qracf l^en* rith ban Qaflbubje / bep obctlebcn Qracf Qmflen Cafemiren fonc / hobbefgn Quar* tierin’tbaltuffthcnWilre enbe ben »Douf* fatrgh : enbe ^jintc i^tnrithnam fijn Quar* tier op ben ®ouffategh/ ban bacr men in bc ;Stab ficn feonbe/bacrom ootfe upt ber ^tabt na Dit lt;©uartier 0«ftK0 gcfcljotcn toert ; ©ic ban 23;Eöcrooöe hnöbc 31)11 «ûnarticr bp be ^tgermate/ aWaer be febeptn bicbeJUafe opbaren/ gemepnlicb plegen aen te leggOen/ toanneer |
|
Hidorifehe Chronijeke. 1632. luannctt fp öa«: booj ben natDt tnöe (ïaöt te bomen niet bertrouben, lt;egcober tot tsaren kgeebeftem be lt;©raef ban âtinum enbe ban lt;övacf jlßaudt} ban jßaflau op ben luerl) na ®akbenburg0. g^en 2. ^uny fijn eenigfie «60ebepitteerbe banben staten bev ©ereenigbe j^ebedanben/ meteen Conti op ban 4 Compaingien Hup# terp / itpt ben Ueget na ïiipcb ghetogen/ ak baer ijen fommige jgebevlantfcbe ï^eeren ban beanber5ijbebetionben : baer onber beboo?# naemfletoaren 45raef ï^enrieD banben 25er# ge/ben 0taef ban Warfbiife/C'Uevfie banbe ^inantien/ »De45raef Gorfiefoib enbeette# liebe anöere.Oefc maren ber boofe en 0ootö# moebige ^paenfepe regieringe fabt/ enbe ge# bulbenöaermet berb^iet/ bemijkfpfagöen/ bat be felbe bie eenigc oojfaetb maeren banben cllenbigen boofen ftanbt/ enbe langljbupjigen ïtriigb/bie in ben Jïcberlanben ommegaet : toilben bcrfialbenbanbie felbe baer met lan# ger laten enberbyuben/ oorb mogelicbfï baer nae traegteben / bat be j^ebeiianben banbe ^paenfeöe Cpïannpegantftbelicb mochten . Crarf berloft Werben / enbe baer af beünjt fijn. 25e# »’nntftba gaben ben baeromin bie boo?f;.Rabt ïtupebz W ban he ®”^® quot;J’^ ^®r® Ätabt liet 45raêf ï^enritft ban# ^gt;»81115 ben 35ergc/ tWee ^eftjiften uptgaen/ alp eene 5««ta af. aen bic ^nfantinne tot Jöniniref/enbe ftet an# bet aen bic I^jelaten / ben 3tbel enbe Steben bet ^pacnframp;e jSebcrlanben / baer ban ftet eerfie alfoo Inpbcbe ; «jaefiigt;en# ^Dooïluefttiglbïc löjinfcflc (fcpt ftp) boot gttbanöen uWc tDooducbtifljcpt ftebbe itft mp ban Wc# ftbwbfn/ 5®” *’®®f’^ ftanbelingc cn trattctlngcn/bie mp 501 biean# acngftebacnfijn/ inonberbanieftepttot n/te MMiniit. befwaren/ bctftalben cn 6an itft gfteenen om# gantft ftebben/ inbienftet tocgelaté ip/ bat itft upt gebjetb banbolrft / ban mijn t^oubeme# ment gftcromen ben / enbe bat men alfnit ootft baer mebe ommegaet / mp al Woer men ban/ gantftft ban mijn cere foeebt te brengen / alkp onber cenieft refpett cn betrarfttiginge mijner gftetronWe opjerftte bienfïen/ bie ich enbe alle be mijne upt mijnen ftupfe / nu inbe 40. jaren tot fticr toe bewefen ftebbe/ alfoo bat itb ootb baer ober 6, btoeberp in bcp ïtoninebp bienR ftebbe bcrlooien. ^cb ftebbe te blagen ober bie boofe eegieringfte/ bie baer in ben lanbe om# megact/ enbe bic ruine enbe onberganeb ber Catftoliftfte 3tpolïoliftftc öoomftfte fieligic/ beur ftet gelutbigfte pjogrep ban bep bpantp Wapenen: 3tem/ batbengantfcftcn'Äbcl/cn alle ber felbe inlanbiftftc geboorten / gfteringe gfteatftt Werben / enbe bat bic ^paingaerben allccnc fteerffften enbe regieren/ enbe ftaer upt# bjepben Willen. «I5clijrbfp ftet ban tot fonber# lingftc ftftabe enbe berberffenifle bep armen bokr/ met een foo ftrengen fteerftftapppe/ foo Wel ober ben 'Jtbcl/ alp bcp gemcenen manp / bie fp alceebe onber be boeten gftetreben ftcb# ben/ ptactiferen enbe in ftet Wertb rieftten/ op bat fp inbefe jDebcrlanbcn cenen eeuwigen en altijbt-bup?cnben Ürtjgft onberftouben motft# ten / ootft beroojfaetften / bat ben ^tilfïanbt ber Wapenen geenen boo?tgant6 en berftrijeftt/ gelijefe ©Wer tDootlutfttttftcpt niet onbefient ip/enbe bat fp ober al niet fonber befeftimpin# gfte boben alle anber natiën/ be cerne aenbe ta# kl fijn Willen. 3itft Weet feer Wel / bat ftet ï5Wcr55oof# linfttiggepbt lieber fienWilbe/ batbicfaften |
in anberen enbe beteren ^tanbe begrepen Wa# 1632. ren / enbe bat ftet nu meer alp ttjöt Ware,/ bat bie Uanbt-flanben onber C : ®oojlurfttig# fteptp (J3ebieb/ beur uptfluptingc ber ^pain# gaerben/ anberp aengaen morftten. Cnbc ge# lijtft e. ^ooil. mp ober ontrent 2 jaren ban 5|are iumfngftl. jMajefi. Wegfte/bie romnuf# fic enbe bcbel ban lt;öencracl ©elt-marfcftakft gftenabigftn fteeft opgftcb?agften/ enbe bat itft fpeurc bat ftet Uanbt ben ftreeft-ganeft gacn wil/^00 ftcb itft bc refolutie gebattet/mp bet acn-bebolcn Cftargc/tot bienn/ beter nut enbe berquitftingfte bcp ïLanbtö / alP ootft tot be# ftoubenijfe ber fdber iGnbilegtcn enbeÏ5jp# fteben / enbe ber Catftoltfcftcn ’tpofrolifdjcn Goomfeften ücligion/alp ooefttot factupginge mijner goeber affertie/ bie itft tot bcp UanbtP Wclbaert b?age/ alp nu te onbertepeftenen ,• cn# bc ben gftcrcfolbecrt/allc mibbclen bie itft ftcb# bc/boo2 enbe bp ber ftanbt te nemen/ op bat ftet felbe Weberom tot jijnen aenficnlicBcn glantp enbe ruffe gljebjacljt enbe in eenen goeben enbe feberen bjebe gfjcfrelbt Werbe / op bat ©Wet ©ooïlurfttitftcpbtwcebtfaemlitftct/ enbe tot bep gantftften Uanbtp fteugftlicft belieben/ bic öegieringfte boeren mogften / baer ftet nu ter tijbt alleen beur epgften-bact-foeeftigfte Uie# ben befteerfeftt enoe gfteregiert Werbt / bic tot bep Hanötp ruine enbe ber gemeenten fWacr-lajlitftepbt oojfaetfterp 5tjn. 3n befer gftcfial* te itft mp bebuntften late/ bat C. ^Doodurpt. geen acnficnlitfter enbe beter bicnjl tot beftou# bingfte bcp boojf5 S-anbtp/ foube bonnen boen ofbeWijfen. lt;ot fultftcn epnbe ftcb itft mp inftet Unpeft# ftftcUanbt begfteben/ om albaet bcp goeben gftclutftr te berWatftten / ’t Wcltfte mp lt;6obt gfteben fal / ober fultftcn mijn foo gftereefttitft enbe nuttclitft boonicmen / boojbeclitft in ’t Wertft te ftcllcn/ ben felben bibbenbe/ ©at C. ©cutlueftt. bp langftbup?igftcr bc|fanbighc gftefontftepbt enbe Wclbaert/ gelijfb bic gant# ftfte Cftnfltnftepbt/ enbe iefibeffclben Wel bc# ftoebc/ beftouben Wille. ^ct anber frfjinben aenbe piclaten / 3tbel enbe fteben ber ^paenftge jgcberlanbcn/lupt alfoo : lt;t5un|ïigftc / liebe ïjecren/ 3 eb «n tWijffele (Sjaef^cm niet/ of ftet füllen bek mcnftftcnfcerongelijtft Sg^ShS“* enbe bcrfrftcpbcntlitft baer affpjeften/enbemp fti)?0bcnen teggen alle bcftoojlitftftcpbt quactnac feggen/ bc ï®f■«* bat mp ftet lt;©oubcrncmcnt enbe bic iSegic#],''^“^quot;* ringfte benomen ip gftcWoibcn. ©aerom itft ber ^pam# u Wil te bcr|lacn gfteben/ batmen tegften mg# febe^ttwe» nen Wille bic ©ibinantie gemaetftt enbe gfte# ’“’*quot;» gfteben geeft / bat bok ft/ WelcBcp itft boeft tot beftoubinge beffdben ftootgfl benoobigt Wap/ Werft te nemenenbete boeren/ onaenggefien mp gftcnocgftfacmWelbeftcnt Wap / bat bcp bpanbp jDonffer-plactfc bp JDoorft / albcr# naek nen mgn ßegicringge cnbclt;©oubcrne# ment foube gfteftouben en acngcridjt Werben/ ’t Wcltfte/ ’tipwacr/ ftootft becanbert enbe ten epnbe gfteloopcn ip/ooeft mp fect Wee boet/ bnt itft foo qualirft tot fticr toe getratteert ben ggeWojben/ enbe notft ggetratteert Werbe/tot recompenp mijner beWefen tronWc bicnflen/ bicitft inbe 40 jacren getreWacrtp ben Co# nintft in ^paingien ggebacn ftebbe/ ©.U. in alkp Wel befient / enbe baer bp ootft in fultfte bienken 6 23 joeberp bcrlojcn ftebbe. Jßaet ggelgcft alp itft een natuerlitftc affee» S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tic |
|
Vcrvolgb der 1632. tic critic gScncgfjcntFicpbt tot ben todflant bee jacOcrlanbcn b^agfje / alfoo boet het mo oor6 ncn’t heiteluee / cn fmerte bjaghen / batuB fienmoet / bat Oct met ben feinen îtanbe foo qualicB gaet en jammerliefe gefielt 10/ ’t tóclc# he nip ban ücrooifacrkt heeft / u bit openbare ghebjuebte ^chtuneno toe te fchifhcn / baec acn glip foo Peel te meer fpeurtn tnbe afnemen fiilt/ bic cenige ücfolutic/oic iramp; boot bic ineU bacrt enbe berlirhtinge beo fLanötß enbc onfer aller in’t ghemepn/ ghebatret/ gantfrijelirB op hopelcbcnbc/ bat u fulrBc mijne iicfoliu tie / niet alleen in aUeß acngljcnacm fijn fal / maer ghp ootb get iibjc gocbttoillicó bacr bp acniucnbcn füllet / op bat top cenen goeben Dgebe enbc tufte in ben ilanbc berfertigfjen mochten. jSebenß bien / foo heeft het mpoorB boo? raebtfaemaenghefien/ u. l. acn te mclbcn/ bat bie op mp ghetoo^peneonghenabe/ banben te» gcntoillc/ bic ben JKarquio bc ï.cganc0(toelcs fier crebijt u ghenoeghfaem behent iß) teghenß mp ghebattet/ enbe pee felbe boofc bienfien bic hp mp in^paingien betoefen heeft/om ttoecc» lep ootfacthen toillc ontfiacn enbe boottgeho^ mcn3ijn : Jßaer booincmelith enbc eer ft bacr 3 om/ bat ich berhinbertenbe nfghetoenbt heb« bc/bat bic hab 123tuffel op batmacl alp beitt« mabc bacr boot lagh / niet nptghcplonbcrt cn bertooefi 10 ghetootben / enbe fulrhcban toe« ghen bc beftoacrniffe/ bic bc 13urghcrß albaer acnghebacntoert/ het ghene batmen ban hact begheert heeft/ te laten bolghen. eben bic fel« bc bootnoembe JHarquio toap op batmacl foo feer bacr ober berbittert cn bergramt/ bat hP bc |3lumagic ban fijnen Ifoct/in mijner cn» bc mecranbere tegheutoootbithepöt/ onbcr bt boeten toerp / bacr nochtans hier en tegheno bic afgefiotoene Jltarquio Spinola/ mpbact booj grooté bantb toifl/ bat ith boo? bt iBuc» gherp foo bed iiptrithtebc / bat fp bc ^oo?ten open ghebacn hebben/ op bat het niet tot bc upttcrfle nooben enbe ertrenutepten Bomen foubc. üDic anbcr oojfactamp;bep teghen mp ghegre« pen teghcntoillc/ ipghctoccfl/ bat bic boot« noembe JDarqtiiß be Ueganep / gantfrh on« ghefiiipmich enbc op het uptterfie uptboer en» bc ontftclt toap / in tcghentoootbichcpbt bcp ghcmcltcn obcrlebcn jüïarqiiip Spinola / mp boottoerp enbe erptobterbe/ bat ich op een tht ben ^Italianen bc ‘Abantguarbe enbe bc ©oo;» tocht toeghclatcn hebben/bic nochtaro na fijn bootgheben/ geen anbcr natte alp ben ^pain« gaertp/ nac bermoghen ban bcp ïioninthp ot beninghe/ tochomen foubc. 2amp;obcn befenfoohanith feer tod merthen/ bat be ^paingaertp mp gheerne boobt hebben toilben/ om bat fp mp mijne 25cclbcniffc/ bic tot TJinffcl inbc frratebp bettenen-pootte hact/ hebben laten beuefrhicten : ® efghdhe« hen hebben fpmpbat fel) tub en { batbc €0« ninth nac hacr bootgheben / bantoeghence« ncr Charge enbe ^Jïmpt/bat hp mp in ^pain» gen heeft op-ghebtaghen / oen mp ghebacn heeft ) nopt ter hanben befreit / maer niet bcp te minber hebben fp ban mp een berhlaringhc ban toeghen bc repfe in ^paingen/ eer en« bete booten mp het bootnoembe fthtöbenin hanben toert ghdebert/ toillcn hebben. Tiefe enbe anbcr bierghdijthe fmabitheben / teghenfieben cube beftoacrniffcn meer/bie mp |
bpberfthepbenghdeghentheben/ todchealle 16^quot; te berhaden bc tijbt bed te hott foubc 3tjn/toe« gheboeght fijn getoctben / bacr ober 00th tod bic gantfrhcïl3erdt hact bertoonberen fouben/ hoe ich fulchr allcp allcenc bebbe hunnen upt« fiacn / enbe ban bootber bic quabc tractemen« ten/ bic ghp ooth felbe foo belc tube langhe ja» ren tot hier toe hebt uptgheftacn / enbe noch baghclichp hebt te gcbulbcn : «©berfulthr ich nu alfoo bat arme bolch gantfeh onber-ghe« btucht/ ghepcrh enbe berbotben fie/ enbe ooth bc polbaren gantfeh niet bctaclt en toerben / gheeft mp goebe hope / bat ghp batrom bup bed te meer bit mijn bootnemen behertighen/ rechtbcerbighen / enbe het felbe goebttoillirh fwlt bpballen/ maer hier-cn teghenp ten groot mifbaUé ober bit boofc regieringe ber ^pain» gaerben ( betodrhe tenich enbe alleen met Ijaec baghdirhfehe Cfamcnhomjten/bic men ^u* riap naernt/ben gantfehen hanbd booflich ber» botben hebben) hebben cn btaghen/ enbe bacr« om boot raetfacmaenghefien toert/batmen tot behoubeniffe bcp Ï.anbtp/bchanbigc tod« bacrt/ enbe goebe mfre/be ücgieringhe f)arcr »Dootlucht. op cenen anberen boet helle/ ghc« lijeh ith ban befcp berfchert blubc/bat foo tod Coningen alp IBothen/harc hülpc hier in me« be te beden niet onghenegheh bebonben füllen toerben : JRacr ich mijnp beelp / ben cerbie« bich u met aller troutoe enbe optechtichept te bienen / bic ghp ban mp begheeren enbe ber« toachten mochtet. jßebenp bit afghebeerbichtfehthben / heeft «©each ï^enrich ooth een berhlaringhc ban toeghen bcp ghemepntn nutp / tnbe ber ft an» ben ruhe tnbetodjtanbt/ publiceren laeten/ ’t todche albuplupbet: IDp ï)cnridi/lt;©raef ban ben 25erghc / bet ®ei*wJ5 Contnrhitchcc tiemabe ©encrad ©elbtmar« ß”' fchalch/ boen alle menfehen bic bit boot Iiomt «erj«/ te lefen / ban toat ^tanbt enbe Jtatictic felbe Mn ooth 3ijn/ honbt enbe henndteh / in toat ghc» halte top ban toeghen ber flimme tnbe boofc ?M)K/rtöf trartementen / bie top banben ^paingaerben lurifaert / behomen/ enbe onp acnghebacn toeebt / onge«.”«^^ achtonfe langhbuptigc enbe ghetroutoebien« Sinw. hen/ in bic4ojacrcn/ ghdijrh allen polbaren tod behent ip / onp bacr toe ghcrcfolbccrt enbe begheben hebben / om bcp 'tLanbtp enbe pri» bilcgicn toillc / te ghdijrh ooth tot bt Catho« lifthe/ ^tpoholihht enbc aoomft8e atligi» onp tonfeibtringhc/ tnbe ban ooth ber ^olba» tefta beter trattation te behdlcn / bic fp tot hier toe niet ghehabt f enbe ttn aenfien bat het ilanbt beur berheerbe boofc berhanbeniffe/ in ben gronbt berbotben toert/ onfep toebertrou» ben ^Umptcp bcp lt;©cncracl©elbtmatfrhalth]c in atht te hebben / enbc te bebenthen. lt;ot todthen ephbe top onp ban nact Uupth bege« ben hebben / om albaer onp alle Capitepnen/ ©enbtagerp enbe anbcr »©fficicrtn cn ^olba« ttn/ ban toat Viatic bit felbe ooth aijn/ uptge« nomen ben ^paingaerben/ te ontfanghtn cn» betctoillchomcn/ lief enbeaenghenaem fijn fullen/toannecr fp onbcr onfen tommanbo en» bc bcbcle füllen toillcn homen bitnen / bef hal« ben met hoer ooth fpttechen füllen / om een JBonhcr-plaetfe hacr acn te tohfen / met ben acnbieben enbe berfeetheringhe / bat een peer nac bat hpecn'ïïmpt bebienbt/ ghttratteert enbe ghehouben fal toerben/Cnbc foo berre cc» nighc 11 uptciuntciiyofte anbcr perfoonen 200 fUan |
Hiftorifche Chronijcke.
M9
^ ^ 3 ^ Jüan te boete runen met gaer bjengócn / Die feine fal tot een «jTapttcpn gnemaerfet Werben/ I)p oot6 een Uuptenant genaemt/ maelit neb# ben fal. ornbe als eentri) Huptenantoftc net fal loo peerben bezeilen bonnen / öie felbe fal tot een ûitmeener g^fmaeebt Werben/ ein be niet minber fijnen Uuptenant enbe Cornet te benamen bebbé. i)et fal ootb een pber ^oU baet te peerbe / be bjie bierenbeelen ban een aijcbïcbaelbec / enbe een Doergangbev tillen natbebatfen pbet: bad) nebben/ totenbe foo tangos men naer tec ^Konfleringne falbjen# gnen bonnen / al,o ban füllen fp een JBaenbt betaUngne ontfangnen / enbe inben bitnfl on# bernouben/oocb alle maenbe betaelbt Werben/ foo ootb bie CapKepnen/ ?Luptenanten enbe anber »Offitieren een pber nac fijn 'Jimpt/ ban befcnfp op fjet gneWine berfebert füllen ann. ^uldïtna allesi bie beo ïtaiito nepl enbe Wel# bacrt lief (jebbé/enbebanbe ^paenfrnebienfï# baernepbt Willen bedoflftjn/ bie ban naren tpgljen üoo’öeclcnbeWcWaert foedien/ enbe gt;nbsp;beter alö tot nier toe gnefeniet iö / getratteert ^ijn Willen/ bie felbe bonnen naer tot ons inbe boo?noembc ^tabt in ’t gulbcn €rmiö / enbe te 'Songreb / albacr fp pcinanbt in onfe platt# fc in beo Weerbtjö nup0 in ben i^elin binben füllen/ bonnen berboegnen.
i^iet op neeft nem bed bolebr banbe ^pacw ftnc Ïtrinabebp 45raef Ijepnrid) in btenfï be-gneben / alfoo bat l)p in boeten tijbt een fierrb .^tbijben gnetaltcfamenbreegn. Wnunetboojnoem« SaMfe* ïquot;® ftn^Öben atn be ânfantinne tot Bnifïcl ‘‘'lia / ban quam/ enbe bat fp nier upt befoigbbe / bat Ijp ^'8bcn UenteUtB tenen aennantb banbe ^tanben bet «ffcic’^'^ban JBdJetlanöen onber be^paennne tóegitringe **n »ergs bebomen moffite/ foo neeft fp aenbe fdbe/ban ^«i bmiüe biefWegnen bit nacbolgnenbê ftbzüben/ onber ^mfeöf. öatoben 15 (af) 3»«#/ latenuptgaen :
^cerC. »eerWcerbignel^aberö in «Óobt/ (Cbele/ liebe enbe Wel beminbe : toie fewe ful# len alreebe beur be gnemetnen roep / bie nooit--atn al te beel Wacradltidi iO / bernomen neb# ben/bat lt;©racff|epnritn banben ©ergfje/bte groote eere / ootb bie foo Wel banben «Conineb mijnen 'lieert enbe j^ebe / fijnen natuerlitben ^jwee/ als ban ©nO/ ontfangene Welbaben/ beeft bergneten/ljem tegljen fijnen 'Cebt; Der» bonbtniffe/ enbe fcnulbirnepbt tontrarie/ ber# grepen beeft. ’lt; Wcltbc Wp lt;2. itiebc niet beter te bcrflaen gneben bonnen/als met befer €opije/bie Wp upt eene ban fijne ftn^fté neb# ben/ ’tWcltbcmet fijner naubtonberftb^tben/ «alb ootb bet Werelbt Wel bebenbe / gbcbifm# bueerbe 15atenten / bie bpbweben/ enbe ober al boet uptflroptn. iPaer beur C. stiebe/ 3ijn boobboojnemen/ bat bp ober langbe/ bod) betbojgbener Wijfc/ ’t Weltb nu booitaen beur be tonjunttupw ber faben enbe ber belegljcrin# gfjt/ bat be Gebellen fiel) ber jloutet bebben/te berben bomen booi ißaefinebt/ ontbetbt en# be openbatr Werbt/ bem boowbenomen/ Htb# telitb nu fien enbebebenné bonnen, enbebab» ben (uitben Belegeringbe boot te nemen / onfe fiebeUen / niet cens bebben borben gbebent# ben / wanneer fp niet berfebert babben gbe# Weeft/batbenboowoembe erabc baet fecon# beten foube / bolgbtnbe bie trattaten enbe in# telligentcn / bie fp met bem / ofte anbete ban ftjnent Wegbe motten gcljouben bebben / en# bebtWijleboojbeftnfommigljt perfoonen al# reebt groot natbentben babben/ alu bebben bie
felbe bie confirmation baet ban / bic beur be 1652, effetten / bitmen nu baet op fitt bolgötn / bc# tupgbet: WtltbtjS Wpgbetnctltp wöfc onjS bpubefowbbtn/ ofte u btoWtgbtn fufptet boUben Bonnen. Want Wp bttftcdiect fijn/ bat gbp alfoo gbeaffectioneert 391 / ban enbe benanbidj in uWe fcbulbigbt gbeboo?faem# bepbt / tegben i)are Jï)ajt|t. bie in gbelijtben ronfo;mitept ban iiWtren mtt onfen goeben Wille/ enbe boo?nemelitB in bolbarbenbe blij# benbe benanbiebepbt ber ï^cpligbc €atboli# fdjt 3l!poftolifd)c enbe Goomfefje öeligton/ enbebate.Hiebe fieb 111 bâfrer etnigljtpbt/ metuWen ttebtmatigben enbe naetuetlicBen limite beter berfeetbect füllet bebinben / al.S inbtn ïB;tbt/ baet tot u bic boo^motmbt öra» be in bier bope brengen Wilt : Wclcbcp boo;# geben Wel inbtn febbn boojtrtffelirb atn bein fclfS/ mattbcbjitgblitbiäS/tnbc foo btrrtbah* fijn boowtmtn alobanbtn tffttten/ bterntn baet ban te berWatbttn babbe/1,0 afgbefebep# ben.
Wit alleys betreffenbe/Bonnen bic fattBen bic boo? befen in btn jaten 6/ 7/ 8/ enbe 79 / ber# looptn 3gn/ baet ban Wp ons berfeBtren/ bat bc outfre onbet ïD. H. nod) goebe gbtbatbte# niffe bragben/ e. Hiebe boo? een crtmpcl bic# nen : enbe Willen betbopen / bat natbien men e. Hiebe bat onttdjtgOebaen/ batmen uWc trouWc enbe opjetbtidjtpbt beeft berfoerBen Willen. C. H. baet beur bics te meer pbeten füllen/ ten goebe enbe Bo?tc Gefolune/ bet fc# cours / bat Wp onlangbS berfotbten / betref» fenbe/ t’ontfangben : enbe Willen niet naela# ttn/fulcBr ï?are jlïaicft.bcbooiluB atn te bie» nen/en Wp Willen u öacrboojfultBtnbantB» bactbepbt beWijfen / nlS gbP « immers bet# fien Bonnet.
©ooibcrS beeft bc infante gfabtlla/ootB h^'S/Ä acnben Gaebt tot Huptb/ ban wegben lt;®taef Xe l^epnritbö beginnen/bet naebolgbcnbc febm- bnia/acntrê ben/ onberbato / ben 16 (26) 3ung / latten«««» tot uptgaen ; ban befen mboube : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÄMpw.
^ter liebe enbe goebe Bjicnöen/Wp en bon# nen nietanbecs gbelooben/ ban bat bie bet» berffelitbe Jtcnflagben / bic oSraef ï)tpnrid) ban ben X^ergbe boowberomen beeft / op u quaebt beemotben gljeeft / om bat bp fön cec# ftc aenbomfte enbe begin fijner Wooningljc bp u beeft/ enbe tot bier toe is uptgbebwBen/ en# bc foo Wel in befe als berftbepbtn anbete bate in’t tonbt gbtltgbcne ^ttbtn/nitt alleen beur fijn ftbjijben, bat bp uptfenbet met föne ï?ant onberfebjtben/ enbe atn ons tnbt anbert/oocB atn bttfebtpbtn Jßagtflratcn btt ^tebtn gt# fcbidit/ bet ftlbt fcb?nben / batt mebe fp ba# ren Xebt / ?tmpt enbt gbettouWt ^nttntic gbtnotgb btbtn / alfoo boojtatn onsgbtfon# btn enbe ontbtebt fijn/ matroocB beur open# bate glicbiuditc cttmplatitn / bie bp beur lift enbebtb?ofamp;Beeft uptb?epbtn laten/ bit bun tot groottn opzoet tnbt algtmtent rtboltt upt» fïteeBtn/nabitn bP ons lïrtighfuoldi tot btin locBet / tube anbet onbtboojlitBc mibbelen/ gbtlijtB e. H. upt fijn üoowotinöe fdjjij# nen fatttr fitn tnbt oorbttltn fulltn / tnbt bate bp confibtrtrtn / Wat C. H. gotbt ooibtcl bie felbe bretber füllen te bcrfracn gbeben. Wp en Bonnen biet op ahbers niet (eggen/ ban bat men in getnberlcp Wijfc/oogaecb geben moet/ tot onreebtmatigbe hlatbten/ baet mebe bP lamcntcect/maer gantfeb conttatic in trouwe S 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enbe
-ocr page 681-Vervolgh der
140
1 ^ 3 2» entic btlïanbirriepbt / in ï^accr JDajeft. cnöc onfece Ötenfïen/ niet alleen betoglc gp Sin: toe met 'Uebe/ bie gpUerfcBepbelitB/ toanneer öp 000? cnïie na met C^argen/ bic niet toepniger jjofitabel / nis (loocö-aenficnlicfe/ enbe Pooi# nemclicB gamp;etoeefl is / gftePooiöert enbe gfte# faijo?ifeectgöeüjo|ben/ pje|leret/ maerootB ban Voegen bte groote enbe üoojtreffelirhe biel» baben/ bte bp bicfimael ban bes ÆonintBp en» be on fer milbeBanbtontfangljenenbegöenoo» ten geeft / bebieltBe foo bek enbe meer geïueefl ' 300/ als nopt pemanbt ban fijnc;^ ^tnnbes enbebienges/ bjeltBe allegpbtel gneftmoet ' beeggeten gebben / baer gp gem onberflaen geeft/ fgnen ftgabelitBen Votlle in befe tegijen# bjoo^bigge tonjunctup^e te etemreren/ baer beur te betoeggen/ bat gp alreebe lange te boo« ren get felbebebacgt/ enbe alleen oubietgot enbe ottafion fulcBr in’t VoercB te tiegten moet ^ebtaegtet gebben. JDner naebien mp balie» RtB gogen / bat ggp ’t felbe ggeenfins apyto» beren fult / als toillen top oocB onfe bertrou» toen fetten/bat gp geenes toeeggs bpl^. U. bie ro;refponbtntie enbe gulpe/baer op gp/ne» IgrBget eenaenftengeeft/ tnfijnghebnicbtc ftg^gben gem berlatet / enbe bie naebupjigge I^jincen enbe ^teben gem be gant faieben fou» ben/ een gope maecBt / fal binben ofte begon# ben/ baer mebe gp in boojnemen/eene partgge teggen be ggegoo?faemgepbt / bie gp ben €0» ninrB ftgulbitg is/ goetoel gp gem ggebencBt met ben 'Sgtcl Maißre del Campo Generael ban betreiben Wmaebe / enbe alle j^ationen ban âolbaten/uptggenomen ^paingaerben/ aen» locBet / om gaer onber fgn tommanbo te boe# ggen. ^aer in ©. 11. toel licgtelicB fgn btoa# linggeenbe blintgepbtfienmoggenenbe ber# nemen/ enbe ecnen affcó?tt6 ban fgn actionen tegebben/ begelben effecten berginberen / «n# be niet alleen oibte geilen / bat bie polbaren/ bie gp fo toel in ©.U .gabt UupcB/als '3Con# ggeren/ geeft laetcn Bonten (toelfBcSî^. U. oocB onber begnpjetert toel in ftecgtefcBcr# gepbt/ als ggp toel mepnt fetten moegte) niet tot gem tornen/maer oocBbat ggp gem in con. tinentimet allen fgnen 3tögcrcnten uptutocn ^teben enbe Uanbe uptbigbet/foo toel om u# toen epggenen bxebe te begoubcn/als baeroitt# me / op batmen niet een anbet mepningge op u en gebbe / als totlöet ggp bie j^eutralitept enbe Oaebupzggap bjeben / met befegetmin# ge ber gene / bic gaer bcblgtiggcn bic felbe tot cen rcboltc te btenggen/ enbe toenfegten alrcc# be bic felbe inben ellcnbiggcn ganbt ( baer in gaer bc felbe/ bie ootfaerB fgn ban biccggclgt# Be ggcbacrlicBc opiocren/ptccipitcrcngc fienz ggelgcB topbanootB ggcloobentoillen/ bat i^pumet bics te meer raifon / couragte en# bcrcfolutic baer toe fcgicBen foubet/ bctog# k/ toanneer bic ggcmclbc «©racf ï^enrieg gem boo? utoen asurgget geeft laetcn acnnemen/ (ggelgcB algicc ggefepbt tocebt) top niet ggc# loobcn Bonnen/ bat ggp toclatcn füllet/ bat bit ons ban ecnen/ bic u met Cebt bcrplicgtct is/ toebcrbacrct. lt;t5gMgcB top ban aen onfer fg# benpemanbt/ bie onfcn ofte utoen JBurgger/ ofte toie get fgn morgte / bie gem onbergon# bc pet-toatbooi te nemen/ bat utoen^taet fcgaöclicB toarc/ in onfcn ^teben tegerber# ggen/ ofte gem op tc gouben / niet ggemepnt ggelgcB bic ggemdte «lt;5racf l)cnricB pufali# teert/ batgp ggercfolbccrt is/ teggen ben lt;0#
nintB enbe fgn ggetroutoe lt;®nbcrbancn / niet 16 j 2. alken tot bcfer Uanben / bic in toarc fegutbi# ggc ggcgoo^facmgcpbt blgbcn/ fcgabc enbe berberff/ maer ooefi tot bcrï^cpliggc/ €a# tgolifcge / 3(lpogolifcge ßoomfege Religions mcctBclicBeruincin’ttotrcBtcgclkn: ïDorg onber ecnen feggn/ als toanneer gp beffdben ronfcrbatic forgte / toacr ban bic krempelen ber faken/ bicbooi befen gefegiet 31)11/ons kc# ren/ toat top baer ban te bergopen enbe tc ber# toaegten gebben/enbe Bonnen ons gier in boot cenen fpieggd bienen / betoglc fp cbcnggcigrè in bitjjergrBcl gacn / ggelgcB anber lierrlien bcfer Cariben. Cnbc geeft ons ggebaegt tc bc» gooien/©.H.crngdirB alles toatboojf3.is/tc repjefenteré/ bergopenbe baer ban bic bjucgt/ bic top ban utoer toircfponbcntic enbe berbon» tcmifc tot onggefegonbene onbeegoubingge u# tocr ©cutralitcptbcrtoargten.
©nber befen / als bit ftg?gbcn aenbe gabt UupcB afggebeerbirgt is gctooiöen/ foo geeft SSf S gem alreebe dBracf l)cnrirg ban ILupcB / op «a letten, bat niet beur gem eenigeboofber onruge / bc# togkgem alreebe baer in tugegen be Jföagi# gract enbe ©urgerfegap/ ober be ^paengge mocttoillicgept/ enbe Uanbt-berberbens gal# ben/ een groote tumulte bergieg/ ooifacch ge# ggeben toetbe/gem toecg na Jtken heggeben : baer upt bic ^Infante/ als fp effen op bie tgöt/ fulc]cuptccnfcg?ift / bicbeHupcBcnacrsacn ben ^omgccrc©iabani/cn in beffdben aftoc» fen acnben öactfgccrcj®o?cum gefonben geb» ben/gcefthernomen/op getbooffepbe fduift/ gaerggjgbens op get nabolgcnbc Poftkrip-tum, acngcgangcn/alsbolggt:
Jïacpnbingcbcfcs/ is ons ©.U. fcg?gbcns bertoont getoo^ben/ enbe gebben ons bccblgt/ als top baer in gefien gebben/bat ©. 11. geg met onfer mepninge conformeren enbe tod bc» Bent gebben/bat get gene toat «©raef ï^enrieg banben ©erge albaet uptriegtet/ fonberbre# Bingge bet iBeutralitcpt / niet ggcöulbct Ban toerben/ enbe top ober bc bickinggc beffdben/ mifballen tcb©gcn/ccn rergtmatige oorfaceB gabbcn. Willen bergopen/bat ggp niet begin# nen en füllet/ baer beur men u tateren Bonbe/ u in befenbctloopentegebben. ©nbebetoglc ggp g5gt / bat ggp aen utoen ©iffegop enbe tBrince geftgrebengebt/ ban toclcBcrs autgo* ritept ggp mclbet/ bat ggp bepenberet/om bte toerbinggeber folbaten in utoe ^tabt tcbc# toilligcn/oftc tc toepgeren; alfoo fegrgben top oocB/ toat top bicnffelicB bebinben enbe goct aegten.
aborts giet na is ©racf l^cnrieg banbé Bo» *®?'2SSS nincB in ©paingien nac ©niffd gccitcert ge# toojben/ beur ecnen openbaren tot ©rüffel «n bannen 4’0« aen anbet plactfcn in ©jabant aenggeflaggen Citation/ ’ttoclcBc albus lupbet : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eW
Wp^gilippus/ttc. ©ns iS bantoeggen getitectt-onfes lieben getroutocn ûaebtfmans eu ©20# tuteur ©cneracl ggeremonflrccrt getooibcn/ intoattogfeget alkmcnfcgcn ggenoeggfae# Bent is / goc gootg ©racf i^tpnticg ban ben ©erge aen ons bcrplicgt enbe berobligeert is/ niet alkene betoglc gp onfcn ©affal enbe ©11# bcrbacn is/maer oocB bacrom/ bat gp bek cn mcniggcclcp todbaben ban onfe milbe gant ontfangen/bie top aen ©eteeringen/ als oocB afnficnlitBc Crattementen/ bic top gem ber# gönnet/ enbe upt onfcn ƒinantien/ cube upt bcn©elöcn bes Ucgersbic gaer jaerlirr op cen
-ocr page 682-Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141
|
i 6 3 2. een groote fomme bebmegOen / jjem fiebben boojften/ bobé liefen is 0p nori) met ben booj« nncin|lcn enbe ccrlit6|ïen simpten enbe lt;0# tnlen/alg naintlitb : Uaebtfbtere ban onfen Habe/ «©ouberneuc enbe Capitepn «©cnccael onfeb ?tanbo enbe ï^ozllcnbomp «©eibcclant/ ootb genecael Belthooftman in onfen Ueger/ baerftpte boojenootBlt;©enerael ober bedilt# tillerpe toap / enbe bonen bat/ noefj te boojen «I5cneracl ober be Caballetge/ enbe met anber boo^treffelitbe «©fficien bertiert enbe beg-uft ijSgbebJoiben/batOet gócringöflc befer aieU babenbemmet retbt ineen beflanbigbecnbc ■ on-opboubelftBctronbjetot fijnen natucrliclt; Ben failure berplubten enbeberobligcren fouquot; , be. ^nfonberbepbt aUc bie menifbbnlbigbe lt;Ccben / bie bp pber tgbt alg bem bic eere aen# gebaen bjcct/batmen bem in bic boo:f5 3tinp« ten cnbc »Dignitepten gbefet beeft / gbebacn enbe gbeftoojen babbe. Jßaer bp bit aUep ber# gbeten bebbenbe/ enbe ban fijnen bcboire enbe gbcboo^faeinbept/ bic bP onp ftbnlbicb luao/ afbJbeBenbe / beeft bent in onfen bienft ten boogbflen beegrepen / enbe bacr en tegbenb/ gbelgcB ootfi tegben be figcBcn befet Uanben gbettaebtet/ bctoglc bP öeur fgn ftbabclicBc enbe boofe 'jtennagen / foo becre mepnt te Bo» men / bat bp ben i8bcfc0boo;(ebenmaenbei/ beur een groot gbctal ^ebtiften enbe gebguB» te®crBlaringbcn/ acn bek plactfen/ foo biel binnen alb bupten bcfcn ïtanben toanbett/ tont gbebacn enbe publiceren laten : ^at alk ^ok baten enbe 3^rggbfliebcn / ban toat fïanbt of natie batfc fgn ( uptgbenomen ^paingaerben alkene ) bem acngenaem enbe tntUecom fgn füllen : l)un allen rabenbe ofte aenreptfenbe/ bacr in fgnen bicnfl te begbeben / enbe te boen Wat bP bun gebieben fal/ boet ben bed frljoo^ nc toefeggingen enbe acnpjefentetingben/ cm met bcfc liflicbcpbt biefelbe beur rebellie enbe muptenatie uptbareCompaingien/ bacr in fptot onfen bienfie beftbepben/ tebebouebe* ren: enbebobenbien bemanteltbpbemnoc0 met ben 0ame/cnöc in qualitept als lt;i5entracl l^clbtbooftman ban onfen ïtegber / on-aen* gbefien bic babcn biebpin ’tWereB riebtet/ regbclrccbt bacr teghens frrgben ; WantbP bien fclbcn batb mcefïchbecljS allen jUagiflra» ten enbe lt;®bcricbcbcn bet Reben in befer Halb ben berftbepben bpeben gbefebicben / bic met fgn epgben banbt gljcfrelbt enbe conform fgn met ben €opgcn / bic bp oorB in biurlic beeft uptgbegbeben / enbeaen allen plactfcn biRri* Interen ïacten / enbe aenbe fdiclatcn / «Êbclcn enbe ^taten ber j^cbcrlanbtftbc fJiobtnticn gbefonben/bcm bemoepenbe inetbcticbtigin« gijcn bie bef Waerbepbt enbe alkrcbclicBbcpbt tóntrarie 5gn / om bic fclbc tot een generale rebellie tegben ons acn te boeren. »Cn bat noeb meer 10 / beeft bp op ben fclben batb ootB acn bic lt;©ooRucbticbReïamp;jintcffc 31fabclla da# ca «Jugenia/ beue löobp «©benabc Enfantin# nc ban ^paingien/ onfe bccl gelief be /Doepe/ cenen i3ncf bol liRigbc Rreernen enbe bcbiocb gbefonben/ foetBenbe bic fclbc ( tegen bcbiaec# bepbt ) te obecrtben/bat bp in alk fgn boen en» beboojnemcn/gbeen anber oogbmertB bebbe/ alp alken baten bienRc/ enbe ban bic bielbacrt enbe ruRc befee ï^jobintien : ï^p beeft ootB beur fgnen läamcr-bicnacr een goebt gbctal befee 35jicben enbe ©crBlaringbcn ober al la# -ten luanbckncnbe Rtopen. «Cnbeal^bpna# |
maclo bemam / bat bie fclbc beur eenen «©ffi# 1632, tier in onfen Uanbe ban ©labanbt gebangen enbe in betbtcniffcgbcnoincn toao / foo beeft bp ben 24 befer booikben maenbt/ een fcb;g# ben acnbé boojnoembe ©fficicr/bat ootB met fgn epgben banbt onbertepeBent mao / ober# gbefonben / ban bcfcn inboubc : ï?p bcBcnbe enbe biclbt bat ftbigben boot fgn cpgen febjif# ten-, ootB babbe bP öc fclbc buer fgnen Haincr-bienaer obergbeftbieBt / met acngbebangOen bittere b?cpgöcmcntcn / tegen ben boojfepben ‘©Ricicr / foo berre bp niet te Weghe en bjatb* te / bat fgnen lianicr-bicnacr bicbcr lob enbe bfp-gacn foubc. snik befe bingben ban/ bien# gben Blacr acnben batb / bat befe boofe acnfla# gben enbeonbeebjinbingben tegben fgnen ep# gben ^|inte/bie bP om bic 0001(5 meniebful# bigbc oojfaceBen ten bootbRen berplicbtct en# bc bccofaligcert ib / al ober langbe bebatbt en# beboojgbenomen fgngbebJeeR/ enbe bat bp alken gbekgene tgbt gbeforljt beeft/enbe bacr nae gbeWaebt/ om bcfc bingben in ’t WercB te Rellen. lt;©m bic fclbc te bolbocrcn / beeft bp taebt# facin gbebonben/ ben Ract enbe gbekgbent# bepbt / bacr in bacr biefacefien tegbenWooj# bieb bebinben / inatbttenemen/ boojneme# litBinbcgbebup^enbc faelcgbccingbc ber Rabt JDaeRnebt/ bat Reb onfe iRebclicn bccRout bebben fultamp;p te toagben/ ’ttoclcBe 5p/ nae al» k apparentiez nimmermeer fouben bebatbt bebben/ fulcBp te beginnen / Wanneet fp niet berfcecBert babben gbeWeeR / bat bic gcmcltc lt;i5racf inconfo?miteptban banbclingbc enbe trattaten / bic fp ban biefWegben met bem ofte ben fgnen moeten gbebabt bebben/ bacr foubc belpcn enbe fetonberen. »«Enbe bcWglc fuRBe babcn/ bie een begin bet boofbaberpe en Cnminis (lant bCttabCtgC) Læfæ Majeftatis ( in ben bootbRen graebt) attenteringe ban mup# tinatic/ rebellie/ opzoet/ berRoojinge ber ge# meene ruRe onfet ïLanben/ in een ?Lanbt bacr aerbt gepleegde Weet/ niette gebulbcn Racn : aio babbe bic lüemonRrant/ bacr nicbc bp in bebieningbe fgno 5tmptco bem / enbe ban in# ben genen / bic i^oogR-gcmeltcr onfe jDocne bem bcbolcn/ Wel berboebet/fitb tot ono enbe onfen lieben gbetrouWen bc löicfibcnten enbe Haben ban onfen i^oogen Äaeb/bic oocB torn» miffie bcBomcn beeft / ober bcfc faccBcn goebe enbe bacRige juRitien te boen ; bacr toe fp ban foo bek aio noobieb gbeautboRfeert/ ootmoe# bigbRberfoccBen/ bat bem tegben ben lt;J5cnc# rad lt;©racf ^enrieb banben ©ergbe/ foobani# ge pjobifie intretbt bergonnet werbe/ gdgrB 50 bebtnbt fülle Wat fultBc inertBclitBe boof# babcn berepfftben enbemcritcren. 3Bacrom/ nabicn Wp bcfc bingben retbt gbetonfibereert bebben/u bier mebe bebekn enbe rommitterc/ batgbpop berfoetBen en remouRreringe beo boo?nocmbcnonfeO HacbtfmanO enbe |d’orii# reut »ßencracl/mct fulcBcn bulpc alO gijp noo» bigb bebinben füllet/ benboojfj. »öraefï^cn# ritb banben 2amp;crgbc/ ober al/ acn Wat plaetfe befer jóxobintien gbp b^m betrappen Bonnet/ acnben igbc gegpen / acntaRen enbe gebangen nemen fulkt/cnbc bier na booibcc met gewiffe feBerbept/bem inbé bootnoembé onfeo IJoogê HactogebantBeniffebjenget/ op bat bpbooj ben l^ccrc f)tefibent enbe Haben banben gljc# weiten onfen ï^oogben Hacbt (bic Wp bacr toe foo bek aio noobirb gbeautbojifcert bebben ) S 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te |
|
Vervolgh der jiellen enbe boort tuen gen fal / te antWoorben/ enbe baer nebeng bebatOt fijn / baer in te pro# reberen / enbe ojbincren nae rerOt enbe befjooj# ! óm Oct ftegOer te maerften/ enbe baer beur 0et litftOepbt : 'i5nbc 0«w te Weten boen/ bat/ in# ! cene «Quartier aen Oet anber te Oangen/begon# gOcbaHe Op binnen öe cerfie/tWeebe ofte bcrbc nen gOeWorben; ^p Werben gbemaerftt fcg cnbclactftc 14 bagOen niet en berfcOOW/ bat# 1 boeten 0oog0e / enbe fcg boeten bjeebt/ oorft mcncbenWel infijnafWefenfal boojtbacren/ baer bnp ten ommecen grarftt afgebeerbitOt/ 50«lÖt6 fultr in foobanigen gebalk belfoojen foube, «Cnbc foube bien fclbcn bat0 aenben boojnoembé onfen j^jefibent enbe Baben ban onfen ifooglien Bact/ ober get gene/ batgOp Oicr in berritOtet/goebe relatie boen / biewp om oorfaften algboo? gemcltig/ bebeknen tommijfie geben/ bat / Wanneer bepartOijen ne0oo?t/ ton cnbc goct Berôt bocn/gclijtft Óet gem in fukfien gebalk toebjaerOt en bclioojt, «Cnbc in gOebalk bie lt;©caefffcnrirB ban ben 25ccgOcfchulbitO cnbc rebel bebonben Weet/ foo füllen fp tcrflont met bc publtteringbe beg 142 1632, te retOte flac/ enbe ober bic Crimina enbe boof# baetbie0pÖttftfaegaen/ na bat Oem bie fafte bebinben fal / gliekraft Werbe/ enbe foo berre gOP Ikw niet gebangS ofte in OetOtenifleftrij» gen tont/ fultgOpótw met openbare Citatie enbe |ólatraten / bppene ban eeuwigen ban» niffemente/enbe ronfiftatie ban alle 3ijne gocgt; beren,'inroepen en titeren/ bat Op binnen bric# macli4bag0en/ on-aengOefien ccnigOcBa# cantien / (Oem noemenbc bie cerfie 14 bagOen boo? bie cerfie / bie anbere 14 bagOen boor ben anberen/ enbe bic laetfle 14 bagOen boojben laetfïcn peremptojiengOeritOtg-bagO / fon# ber bat Op cemgOen anberen termijn banben ifeeren ban onfen Ijoogiicn fiaebt te berWatO# ten Oceft) in epgOener petfoon berftOijnc / om albacr op bic BlatOtcn cnbetontlufienbieon# fen löeneracl / lt;5’0furcur tegOeng Oem / om bic boojnoembe enbe anber oojfaetften meer/ bie op alfban nae fijnen bcbele breeberg aen# bootnoemben banniflcinentg enbe ronfiftatie/ oftequot;foo fp anberó fien fullen/fukr in ilerliten te behooien/alle enbe peber fijn gäbe enbe goe* beten bie gfipbebinben fultbeg boo^noemben lt;5raben epgen te ïnne/aentafren/oyfrliïijuê/ enbe beur eencn opjetftten inventarium in onfe kanben ftelkn / enbe fiiffifantepetfoonenber? ojbineren / om bic goeberen te beWacren cnbc te abmmifïreren/ bie ootft baer boor goct fijn/ enbe alg Oct noobtrljig/ goebc refieninge/ bc# Wijgenbe rehqua bacc ban boen füllen, Tgt;it ! Waer/bieinbchUoopgrabent’obcrbalknen# alkgtebocn/ geben Wp u bokomen lafl / au# ! bc baer upt tcbniben/maer fp tnftonbenban tOojitept enbe fpcriael bcbel. «©elijtft Wp oorft WegOen ben fïertften teg0cnftanbt/0aec boor# giet mebe aen alk onfc©jfiticrenenbelt;©nber# nemen niet in ’tWerrftricOten/maermoeften banen laff geben enbe bebelen/ bat fp in befen i gatr Weber naebc flabt retireren, Werefte gegoorfaem fijn/ pareren/ goeben ract nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— — --------- gOeben/ cnbc allen bpflanbt beWijfen/ cnbc fal u met marot enbe appieOcnfie / baer get noo# bitO ig/ tube ban u berfocOt Werbt / geOolpen cnbc bpflant beWijfen fulkiuWant bat ig on# ftn Wille, «JEnôeôetoÿlc bieboojnoemben «örncf ban bcn23crgc/ cftclijflibjpbeniemtn/ uptonfe lUnben getoeben ig/enbe Oem abfenteett/ foo begecren Wp/ bat in befen gebalk/ bie ritatie bie glip bp openbatte pnbliferinglje / bie glip ban ben boojf3. onfen l?oogl)en üaebtöupR/ enbe boojbe piaetfe onfeö $upfi^/tn onfe frab 25piflrel/ alg oofli banben iSaebtbupfe onfere ftabt jSamen/ bie be naefle plaetfe ie/ baer 0p laetfl fijn refibentic gcboubégeeft/fnllet boen/ enbe banoorS aen bie|^oogen beöï^ooghen iSacbtg / enbe boognaeinflc iierchbeuren ber |
gjjcmeltc jreben/ Coptje befeg enbe uWcr upt# 163-’ titStinglje lact acnflaen / op bat ÖP wet on» Weteng boor te Wenbé ftebbe, «!£nbc bit jal ban fultften Brat lit enbe effect fqn enbe ghcljoubcn Werben/ alg Wanneer ftetinben perfoonatn# ben boojnoembe 45rabc banben Idergljefclbe giiebacn Ware/ etc, lt;©p fultften Wijfe Werbe «öracf Ijcpnricl) ban ben 15ergilc ban ben €onintft glienteert ; jlSacr Op en liet licm liter ober niet te ntggiie treeften/ maer bleef bp fijngOtbatte öefolutie beflanbirO : Op boer met bie begonnen ©oltft-Werbingljen boojt / enbe bjatOte een tamelicB bolrft te famen/ enbe op bat Op beg te fefteeber ' fijn motijte/fo begaf Op Oem inbe ® eteenigbe j^ebcrlanben/onber ber Staten beftOctminge. Wp ftomen nu Weberom tot be belegetingc ber flabt JBatfiri^t. jlae bat / alg boben ge# 0oojtig/j5jinre l)enritft ƒ reberitfi bic quar# ntuijt» tieren om bic ^tabt Oabbe uptgOebcclt / enbe pber Regiment fijn plaetfe aenghetoefen / foo fijn baer op ben ? ^unij bie üetrenefjementen/ bie aenbe OSjabamftbefijbefeg botten biep ge maerftt Werbt, «©nbertuffffjen toerben oork be 25atterijeM boltrotfeen/ enbe ben 4 befeö get «öefclmt baer op gfieboert. ï^ier op tjeeftmen met fegieten een begin gfjemaeföt/’tbjekfee ben $ enbe 6 be» fep feer ernfielifft gftecontinueert Werbt/ oorft in 0e|èn met ^rftanffen enbe 36pp?ocI)é te ma» Ben niet (tillc waren, lt;©en 7 (lebben be bekgfterbe eenen furieufen uptbal gftebacn / maer met berliep ban eenige foiöaten Werben fp Weber ingljebjcben, ®aeu op frliirfttenfp eencn lt;rommelflagóer upt/ enbe begeerben een fliljlanbt ban eenige uren/ om bie booben te begraben/’t Wekfte liacr ber» gunt Werbt, ïDe bolgenbc bagmen Werbt baer met firen# gOen arbepbt aen ben lt;rent0cen.'25att0crijcn enbeUoopgraben fuel g0eWjot0t / tot op ben 11 befeg / boen beben bie upt ber ffabt met een ffertft getal bolrft' te peerbe enbe te boete Webee eencnuptbal op Oct ^eger/enbe mepnbm/'tig Tien 12 ig bet gantfrfte Ucglicr aenbe 15 ja» bantfrfic fijbemet bofabtlfictrentftcmentê om» fingftelt / ootft een lt;SrIlip-biuggïie boben be ^tabt / een Wepmefi beneben ^Lnijtenberglj/ retijt tegen ftet t^upo î^aré/Waer op be^öeaef ban ^tprinn fijn quartier ftabbe/ gfteflagenZ enbe op bepbe fijben met ^cijauffen boo?ficn/ ootft op bieWijrftfej^e fyöe liet Uegerrontom» me met «©rarftten enbe anber Wert ft en beflo» ten/ enbe baer in bic ^Dorpen ï^eugem/ ^rha'-ren/ 3tmmp/ Ueumel enbe ^aren / begrepen fijn gcWeefl, ï^et gantfefle Ucger om Wijtft/ Wag afglieöecit m 2 Ijooft-giiarticrcn / baer ban beo «Traben ban âtiuinn in enbe om ï^a» ren / maer lt;!5racf fDauritc ban ^afpiuWg «Quartier Wag tujfrften #mmp enbe 3,ent» Berg ûaefg i)upg ; Wie iHetcenrementen Wa» ren met een :35o2jlWecrtngljc rontorniw boo?» ftenZ |
jbsa
‘•Uü 25. _
'Vurch 'Trintx'freden yfemri.vo Branietv
•Æ
Jt^^an^en- de/v_^Iuf^ gt;nbsp;i'iret^eieti'detvt2 ^t^i^n -^
^' vare Slierta^
;jS,a®a^;,^
'A (o,
14; '/»
^eer
Ÿîd.ûhâ-
.GitSL/i
■^à.L /'’^Üoo(^
,O1.lt;*-^^^S5^^
?‘i*3Caü_yizÖü2CiXi
i'-A7n'’)XS(Ï^.^i(3i(^.,-,, .ijaßol^.n v»olt;gt;/^
.n'iGlsOgt;af)tl!^^9^gt;,®BX'
.•oA gt;^^tjOgt;9 ^üMaâ}-»JioÛ..
/O)»^'
Sisis'-
Ei/'-âb
.''quot;quot;ZniiU'pjujtbuf
^'ureï/J».
quot;^ iw:
^rtncrfridenc/i fêttric]! vatv-jframe Quartier
“^cA ,■ öp Je o/A tio-Tat^ererv
Hiftorifche Chronijcke.
16 j 2. ficrt / bate ban ten pbte cotbc tori 90 gttiben itofïtbe etc Ott bolmattSt toass. ïtriitcr bcö |5;inrcn «©üartttr / op btn toegO nat Congé« ten/iö ten üeal j'oit göetoeefl/intt 4. Bolle« toerramp;tn enbe een ï^oo^n-toeerfe gemaeefet ge« toojben/ op bat be ^paenff^e ben ^aö na ben îLeger benomen toerbe/ betogle fiet albaer aen te bomen / boojbefetoe be bëquaemfïe flcate toaö.
eben op bien bags quaml5?tnce ï^ennef) met fijn Uoopgraben/alo mfgrigcBr oorb bie ban Bieberobe/ biföt onber bes fiabo Deften/ foo totl boo? bc IDpmeringBer- aio booj be ï^oogh-pooge/enbe fnlramp;e 3tp’orl)en gefefjie« ben onber be beftfjerminge ban 2 BattHerpe»/ ban toelcBe pber met 6. bobbel iïartoittoen fonber opljouben / op bie frabt gefrJjoten toet« be/be eene toao gemaeebt bp l^ng-biefo l)of« fien/maer be anbet fap be î©pmeringer iamp;ooj« te/ be toeltfae/ gfiriijcB oorb be î^oogO pootte/ bpnaegantfeO aen fiuriien 31311 gefrfaoten glje« tooiben.
den i4. befeO/ 3ijn be belegerbe apt be faal« be Jfôane boot be Wpineringfae-pooge flertb op bet ^tatifefae Heger uptgfjeballen : daei-ober be j-ranfopfen / bie op batmael be toarfat in be Hoopgraben fa ab be/ fapna toijefaen moe« fttn / foo niet effen iiorfa ter reefate tfabt be Bn« gelfcfaentoarenaengfaefaomentot faulpe: 3(1« toaet ban be Belegerbe toeber te ruggfae / enbe met tamelicB berlieö toeber in be Arafat gfae« bieben 3ijn getooiben. Bnbe 5ijn aen bie felbe plaetfe be ^tatiftfae enbe ^paenftfae foo nafap malamp;anber gfaeBomen/bat fp faanbt aen faanbt tegfaen malnanber boefaten / enbe met ï^anöt-granaten op malftanber getoojpen fatfaben.
den K. beo moigfaeno broegfa / faebfaen be Belegfatrbe tenen fiilfiant begfaeert/ op bat fp faaerboobenaffaalen enbe begraben moefaten/ toekfte op 2. uren betoiHiget toerbt/ ootamp; ter« flontnaeberloopbeffelben/ met fruitten toe« berom faier nae alp boor / ernflelie6 booxtgfac« baren, dp batmael faequam be fOnnre tijbin« gfae/bat be duarnifoen ontrent 24. ofte 2 çoo. polbarenifo toel te Boete alp te f^eerbe/fierefa toaren / ober toeltBe bep douberneurp de La Moterye {bie met ben ^paenfffaen boltbein be Balt3 gfaetogfaentoap ) Coufijn, romman« beerbe.
®e ^pacn# tBen i o. gun fa/ 3ijn be Betegfaerbe toeber« tenten « om uptgfaeballen / maer niet beel fapfonberp iJrtBöcffa uptgfaeritfat. dnber fwltb berloop bp JDaef« ^^Ä^* röt»t/ Sfanbe^paenftfaebaetopfaebacfatge« ten, ’ ’ toeefl/faoe fp befe ^tabt/ betofale faun feet beel baer aen gfaelegfaen toap / ontfetten moefaten. dnbt tot (uitben epnbe faebfaen fp faaer om Cfaienen / dieft enbe Boogarbenbergabert/ baer toe faet boojnoembe ^paenfrfaebolcböat in be palty gfaetogfaen toap / ootfa bp j^amen aen quam / maer in allep niet beel meer alp 2200. /Kannen ftertb gfaetoeeft. /Baer bie boornoembe ^paenfrfae #tmabe/ bie faaer tot fecourp bet ftabt /Baeftritfat bergaberbe/faab« ben Ober faun een Commanbeur/ gfaenaemt be /Karcbgraef ban Sanda Croce, defe toogfa ontrent faalf gunfa met bit Bolrb/ bie in allep 16000. /Ban te beerbe enbe te Boete ftertb toaren/ op/ enbe martfaeerbe baer mebe na bep Bunten Heger toe / enbe liet faern ten laetften bp ^totbum lieber / in mepninge albaer ober ’t toater te fetten. /Baer alp fap bemertfite bat be draef ban ^tpjum met ettelitbe Crou«
»45 pen op be anber 3ijbe op faern pafte / foo toeerft fap toeberom ban baet/enbe quam ontrent buc bierenbeel ban een unie gaeno / üooi bep l)cc« ren ban Bieberobep du ar tier enbe ftelbe faern aen/alP of fap op bat felbe eenen Henbal atten# teren toilbe : daerupt puureBeunrli felbe/ faern felben in bat duartier begaf / enbe aller« faanbe djbinantie ftelbe ; /Baer ten guirb op batmari niet aen/ ban op ben naeftbolgfaenbcn natfat/ boen berforfaten be ^paenftfae om faaer ober be /Bafe te fetten/ fp biatfateii tot fulthen epnbe tegfaenober faet do;p Gerliem / boben aen be monbt eenp blepnen Waterp/be deule gfaenaemt / 8. Bonten of groote ,êlotpen op faet Water/in be toelrbe faaer ontrent begaben 400. buptfefae polbaren / betofale be^pain« gaertp befo^gfaben battet faier ten epnbe niet toel gelutbé foube/fitfa baer toe niet toilben la« ten gebpiptamp;tn/borfa faaer baer toe begebé/om baer ober gfaefet te toerben/toant be mepninge toap op be anber 3fabe een faalbe /Bane op te toerpé/ op bat onbet beffelbtn fabeur een buig« ge moefate geftagé toerben. /Baer faet geluth« te faaer qualirb / toant fp banben drabe ban ^tpxum in bcfer gfaeftalte alfoo getoiUebomt toerben/ batter toel 200 enbe ƒ 0/ ten bcele beur faet ^toetert/ enbe ten bede beur ’ttoater faaer leben laten moeften / 2 floepen inbe groubt gfaeftfaoten/ enbeberefte gfaeuangfam enbe in bep Bfinfcn Hegfaer gebjarfat getoogben. de ^paenftfae faefaben faaer baer op niet berre baw bep B^inten Hegfaer neber gfatflagfien / enbe faaer foo goebt alp fp bonben beftfaanffet.
dnber befen ffan ben 20 gunfa/upt faet lt;êta« tiftfae Heger ttoee dranaten/enbe bep narfatp notfa $ inbe ^tabt ofaetoo?pen gfaetoojben.
den 21 fatbben be dngelftfae onbet faet^ta» tiftfae Ätfagfafbolfb bie faalbe /Bane boo? bc Wpmcrftfac Booite ingfaenomen / nae bat fp 2 macl baer uptgfaedagfaen ffan getooj^tn/cn« bcontrent 1 yo /Ban berlojcn / baeronber bxie Capitepnp / 2 Huptenanten enbe y Baenbta« gfaerp maren, dpmekb gfatberfat ontrent 2 uren lantb ftilftaiibt ip gfaetoeeft / om op bep« be ffaben faaer booben te begraben. ,
den 22 ffan toeberom eenigfae dranatcn in bc ^tabt getoofpen / bic alfoo faaer toerrit öe« ben/batmen faet geroep upt be ^tabt in’t He« gfaer gfaefaoo?bt faceft. dnbe fukfi dranaet-intocrpenfaeeftoorli gfaecontinueect totteii 23 3«nfa.
den 24 faebben bc ^ ta tiftfae ten ^paenftfa Conbop gfaeftagfaen/baer fp 140 ï-tarren enbe Wagenp/ enbe ontrent 100 ^olbaten/ nebenp 106 Boerliebcn gfatbangfaen namen/ baer ban ten pber ban befe / faern met 40 gulbcnP rant« fotneren moeftc : die Wagfaenp enbe itarren ffan te famen met alle faaer Habingfae inber Staten Hegfaer gbebpatfat/ enbe albaer boot 4oj6gulben betamp;orfat gfaetoo?beti.
den 2$ ffan op bepbe ftjben aenbc Wfame« ringfaer Boofte be dallcrfacn begonnen / enbe baer ip onber beftn/fonber opfaoubé in bc ^tab gfaeftfaoten gfactoojben.
den 26 faefaben bc ^tatifrfae faet Craberö aenbc faalbe /Banc beroberc. dnbe ben 27 bep narfatp ontrent 12 uren/ip bc draef ban Äti’« rum upt fact Heger met eeniefa bokh nae ^te« benftoeert getogen/om be^pacnfrfac fact ober« Bomen ober bc /Bafc te berfainberen. daer op ffan ben bolgfaenben natfat joo Bperroerp upt gfaccommanbeert gbetooxben / om eenen «enbaï
i (332.
»632.
gt;44
VetvoIgh det
1032»
|
?Cenbal op get ^Spaenfege lieget te boen, ^tc fijntcrflont op be toatgt aenggcballen / enbe bic fclUc/ncbmo bed anbere/ nebergegoutoen. «Cen gtalincnfrg Capitepn / bic gem Jltcrg cn baß gicle / enbe gein niet opggeben en Wih be / toertmet t^cUcbaccben boobeggedaggen/ get gantfege gt;auarticr in ^tllarin ggebjaegt/ enbe fommigge ggeUanggen^ in ’t ^tatifege Hegger bacr ban ggebjaegt tOen 28 inert een €onbop ban 7 liatccn met ÏDgn/ nebenö 2v ^paenftge polbaren/ enbe 7 Äupters/in’t ^tatiftge Uegger ggebtargt. ♦Doen ter tgbt beben bc bclegetbe eenen uptbal/ maerfp enriegteben baermebenittbeel upt. «Daer op lieten fp op ben abonbt een JDgiic fpîmggen/aen bc Wgmeringer I^oortcinacr fpfpjaneb tcruggge/ enbe beben gacr felbcn fegabe. ©en cerßen gjulg / iö cen groot €onbop ban J3imbjcggcn ggelutbirg in ’t Heger acn# ggebomen/ fonbcrccniggcginbcrniße: ggc# Igtb ooch alrecbc te booten bjie groote €on# bopen ban ^Ihcn inggcbiaegt / enbe bacr bent get Heger op 6 toeBen ggepjobianbeert / enbe een ßatclitB JBagafgn opggerirgt is gebjo;« ben •, ©act benebeno io ootB bed 3lmonitie uptil^ollanbtaenggcbomcn/ cnbc anbemoot« toenbigge factgen / tot tontinuetinge ber 23e=gt; leggcringgcbcrBrcgcn, ,§00 toerben ootB ba* ggelitBje bed IBictualicn ban Goutter / iîcefe/ JKcltB cnbc nnberö meer/ upt ben Hanbc ban Himburgg in ’t Hcggcr ggebjaegt / cnbc al* bacr berBorgt / enbe toaren alle bingg en booj rebditfien p?gó tod te beBomen. |
iOcn a. 3ulg/ fgn bic ban bc ^tabt toeber op get Heger uptgeballcn. «Cnbc alO nu |amp;?in» reï^cpnrirg ßiltbrmcrcBtc/ foo geeft gpbie met cen partgge ßupterö/fegoon uptgclotBt/ macr met cen anber partgge ben tocgg nae bc é^tabt afggefneben/ enbe gier nae bapper op gacr acnggefet/ nlfoo batter een goet ggetal op be plactfe geblcbcn cnbc bcle gebangen fgn ge* too|bcn. ^ie altcmad bjonrbe toaten. Want bc «©gecßclitBc gabben gacr Wijn ggegeben/ om gacr bacr beur cenen moet cnbc gerte te ma* ficn/öctoglc bc befettingge anberö tot get upt* ballen niet bed luß en gabbc, ®p batmacl toert met ben .Uptorgm toebet» online ßerrB boojtggebaren / bic foinnngge baggen opggcfrgc?t gabben ggetoeeß/betog* le bc aôupten toertBen ßerrB/ ban toeggen get aenamp;omtnber ^paenfrge/befet moeßen toer* ben. tpen 4. guig 10 bc «Palbcrgc tot aen beS ßabto Wal beerbitg/ cnbc bic ^tucBcn op bc 45rargt gcßclt getoojben/ om met ber 25?eße een begin tc mactBen / bacr op bc 25cleggerbc bic galbe JBanc/ betoglc bc fclbcmccßcnbcdö plat ggeftgoten toao/ bcrlatcn/ oocB cttdirBc étutfien «ègefegut ggefontBen gebben / om gacr tegen bc «©albergc tc befenberen. 0.311* gier geeft gct^pacnfrgc OolrB gembegra* beneen galbe ure ban ben Hcggcr / onberget «Quartier bes ban 25|eberobe aen bc i^ac0* Bant / albacr fp ban eener öatterge met bier ^turBen ober be Jlèafc / op get «Quartier ban bc lt;6racf ban ^tpnnn/bp op- cnbc af tretBen betWargt/ ßerrB geftgoten gebben. jDacr gun lö upt beo ggemdten «Quartier ban ^tp* rum/ bapper ggcanttooojt gctoo?bcn/enbc bc «©racf ban ^tpnim geeft bie gantfege jDaco. Bant aen bc «©oß-fgbc nne Ocnlo toe / met Wargten befet/ ggélgcB letter C. tc ficn io/ oocB cen fictrentgement bacr aen opggetoot* pf/bacr mebe alle oberfiome berginbert morg» tc toerben : Was alfoo bie fclbc fgbe betoacrt/ ggclgcBbclSctutoc. Wen boojnoembe 4 ^tnlg/inbev nargt/geb» ben bc ^paenßge bp ^tcbcnftocerf/gacr toe* berom oMberßaen ober be Jßaß te Bomen/ macr |
Hiftorifchc Chronijcke.
1652, tnacr tocrtitn ban öe «©raef ban ^tp?um te W8Dtö|^eÓlt;ml»n / öat 5p/ nactamelifb bets’ bes / ban öaer boojneincn moeften aflacten. «Op batmael Inaö ben ï^ettogO ban Souillon nae ßet ^lotKrgennl (bat niet bette ban bet ^taten iegOer lacli) afgliebtctbiriit/ bebjulc btfelbez'bclt;§tattfff)e beel frbabe totgeboegOt fouben öebben/ enbe oorft onber anbetc/ be ge# nebicbaeroplagóen/ twee ^ffiepen bic ban ILupcft af quamen / enbe nae bet ^taten Ue# ober Wilbcn/gbcbWongfien Werben aen te leg# gbeni tint be felbewatöaet bicnfleliefe Wab/ genomen/enbe biet na be Afliepen iri be gront gbtRboten hebben, ©it^lotiui/ Wert ban ben bootfi l)ettofb ban Souillon ingenomen^ enbe be^paenfclje bact beur een groot booj# bcelafgbeloopen.
«Den y. beo luotgenö tuKeben 3 enbe 4 uren ' hebben bic Selegbcrbe een jlhinc laten fpun# gben / enbe baet beur eene ban bet ^tatifthen jDijnen tot febabe gbebjarbt/bacr op ;p/ ’tW Waer/ eenen ©ptbal beben / maet met berlito ban 7 jDannen Weberom ingbebjeben Wer# ben.
33en6.bebbcn fn Weberom cenen Dntbal op be ƒ ranfopfen gbebaen / enbe bie felb'e wel bjie toeben Weegbb upt Ijaer Wetrèen gbc# buben •, jDaer beo anberen baegljö hebben fp haer Weberom met crnfl baet aen ghemaefht/ enbe foo bappet aengbeballen/ batfe niet allee# ne bie felbeplaetfc/( hoewel nae langhe gbe# berpt ) maet oorb bie baet bp ligghenbe halbe jlKane/ met gheWelt berobert : bDaer bp ban opbepbe fijben Welzoo Joannen boobt góe# hieben jgn»
«©p befen bath hebben be ^pacnfthe Weber ten berfoech ghebacn om ober be Jßafe te ho# men/ oberfulcfirbat Sraef^oljanban J^af# fouW recht op beo i^xinren Ue^jet toe mat# fheerbe/ tube allarm in’t Heghev maethten/ maethaer fclbtnhaeh gebeclt/ enbe tenen hoop nae ^tebenfWeert ghefonben / bie fuh albaet onbet|ionben om Weber ober bejüiafe te ho# men / jDatr nabten fpbiefelbeplaetfeUcrcB hefet bonben/ hebben fp haet op «Dtlfen bp ^tothem begheben/ enbe albaet hare i^onten banben Waghen af / in ’t Water/ enbe baet in Wel 600 jDahnen obergefet/ ooth baer bp Wel ly âturhen «©hefthut gheplant/ maeraUesi te bergheefa : Want het ginth haer Weberom alg te booten/ enbeWierben alle beghenebie haer alfoo habben laten oberfetten / mecflen# beclji in be gront ghelept enbe omgebjatht.
Wen 8. gulh/l)ebbenbc ^tatifthe een hert# Be parthtje ^paenfehe amitero enbe Wagen-peetben betrapt / op be felbe aenghefet / enbe in be 50 neberghehouWen / enbe met bele ghe# bangen^/ nebeno i;o|amp;eerben/ Weber te rug# ghe in ’t Higher ghehomen.
luieren tegheno hebben be^paenfthe beö anberen baeghö Wel 20 Compatngien Hup# terjs fterrh / boox 1^|inre l^epnrirhp «Duar# tier Wel 200 en $0 ^tufhen/ fo Wel WagenjS-alss Jtrtillerie-peerben Wechgheboert. Wien ftlben bagh/ W het op bepbc fijben tamelirhen harbt af-gheloopcn / beWglê be ^paenfehe langhe ben feant ber gracht aen tWee plaetfcn bet faclcghetben Werchen aenghebaUen enbe berobert/ enbe een traberö befpjonghen enbe inbehomen / baer ober aen bepbe fijben beel bolramp;t / ooth onber anberen eenen Wracf ban ï^anauW/bie een Wacher jonch ï^eet Wa^/ne#
bene ben Uuptenant Colonel tâjoï / ten out berflanbich Ärgghfman / gbcblcbenie/ enbe heeft 5Ulfh ghebecht ban 11 tot 2 uten toe ge* bupit.
Waer op fijn ben n. bc^paenfehe Weber met groote rouragieuptgheballen / moer met berhea ban ontrent 23 booben haer Weber nae be lt;ètabt retireren moeten. Wp batmael heeft Wraef t^enrich banben Strgh hem tot tjeno# bergh ghehouben/enbehew metbolth feer ge# fiercht.
Wen i2.befea hebben be ^paenfeheeenWep# nich boben Wirmunb/haer bemoepet om ober beJBafe te honten/ met 12floepen. Wan Welche alrcebc 4 gclanbet Waeren/ bie haer ter# jïont begonflen te begraben / maer fp Werben banbe Hunter-Wacht onberficns obtrballen/ ettcliche nebergefchoten/ enbe Wel 26. baer on» ber beel Wfftcierp waren/ ghebanghen / oorft baer hn noth tWe ^loitpcn berobert/mner bie 2 anber ^loepewbeWijle fp mepnben haer We» berom ober het Water te retireren / Werben in ben gront ghefehoten.
Wéé mo^ghenp bjoegh fagen be ^tatifthe/ bat bc ^pangiaerto noch 8 ^toupen aen ben anberen oeber op bc jßafe achter gelaten hab# ben/ bate fap ghten bolrh en Waß/baer bah bie Waerhhalfen noch tWeeoberftaclbcn/cnbcban nöcrif rijfhrbaclbcrß hreghen : Wicoberge# hieben «Sloepen Waren han’t Whefchnt gants faefchabicht / enbe alrcebc met Water alfoo ge* bult/batfc niet en honben oberghebjacht Wet# ben.
Wer i4.hebfaen be Spaenfehe aen be boo jf5 plaetfc Weberom met groot ghtWtlt ghefodit ober te homen / enbe Wert feer hefneh öaer bp ban bepbe beelenmct grobe Stuc6cngcftho* ten; JDaer both fulthboojneme en heeft haer niet Willen albaergheluthen/ enbe hebben bc Spaenfche / nebenß een tamclicftghetal ghe* menne folbaten / oorft ettcliche boojnaemfïe «©fficierp/ in be boobt laten moeten.
Wen i $.bcfep/fijn upt ben ^paenfehen île# gher 4 Compaingien Hupterp obeegdoopen/ enbe met hare .Stanbarten in ber Staten île# gheraenghehomen.
Wen 17.fijn be Spaenfrhe op beö ban S?c# beroben Quartier aengeballtn/maet met ber# ließ Weber te rugghe ghehaghen. Wen bol# ghenben buch litten bit in ber Stabt ten jDij# ntfpiinghtn/ matt bie en bebe gheenfapfon# ber operatie/ mate flotglj terugge/ enbe boer, btarmtn tnbt fatentn in be lucht/ enbe maceft# te ooth twee anber ban hart ißhutn tot niet. We ƒ ranfopfen hielen baer op aen / enbe ber# oberbenbie hoojnocmbelt;rabailit/ enbefae# hitlben bc felbe in haer ghtWclt / ban ’ß inox# ghenß blotch ten 6 uren/ tot op ben anberen mo?ghen ten 8 uren : Waer be Wuptfehtn/bie be ^ranfopfen berlojitn/ Weberom ban bt fat# leghetbe Werben uptghebieben; Jï^ate fpbtr# oberben fact noch op ben fclbtn bacil Weberom met gheWclt / baer ober op fatpbe fyben heel bolcftr op ber plaetfcn boobt falttf.
Wen 19. Wert ben ïtuptenant Colonel ban jlßapfon ßeufö Hegiment/ ntbtnß ben Cani» tepn Walctc cnbc noth ten anber ƒ ranfrh Ca# pitepn/ inbc Uoopgrabtnboobtgtfehoten.
Wen 22. gillij / iß btß nachts in beß ban S?cberooben «Öuavtitr ten groott bjanbt out* jiatn/ enbe cer hp Weber gebliifcht honbe Wtr# ben/ bedfehabeghebacnheeft. Weßanberen T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;batthß
1632.
|
Vervolgh der 146 1632, öaeeftö Rebben be ^tahfeje ettelirSc Wert« Ben oen bclcgBctben afgenomen ; baer bp oocB ban bepbê beelen tameUcB bolc6 gebleben 10. H^ojtjS baer op/hebben be ^tattfeße ban be ^paingaects tamelicBe feßabe ontfangben/ bctotjle biel foo ^an te peerbeenOe te boete/ bie baer upt üönnbeteB ènbe lt;0clber ffamen boegbben/ bplt;®?ftbauto aenbe JUafeonber îBenlobpûobebercB/ een^tatifeb Conbop/ bat nae ben Kegbergaen bulbe / gbeflagben bebben/ enbe alleö Wat fp bp bun babben/baer onber ettelitBebaten met *©belöt/ 8 (lurBen lt;ï5beftbut enbe anOero meer gbeWeeft ijS/ bet'-obert bebben. «De ^tatifebe bebben fulrbr bitmael obergbenen / botb lö Oen üooitofbt ban fulcB Conbopnoeb ontkom é. *De ^pacn» febe bebben op een plaetfe in een goet boojbeel gbelcgben/ enbebun niet mertben laten/ tot battet ben ^tatifrbenonmogbelttB Waja/ban toegben be engitbepbt ber flraten/ eenen 10a# gben-burgb te maerBen. lt;Cnoe fijn baerber bp fultBen treffen/in be iço Joannen boobt gbebleben / baer onber ijs een Äitmeeffer gbe# toeefî. ®ie ban lïrffen enbe ïBenloo / nae bat fp Biet ban tijoingbe beBomen bebben / bie 3011/ t iö maer/ ben ^pamgaerben nae-gebaeftet/ maer fonber pet upt te richten Weber te nigge gbetogen/ bcWgle be gene met baren betober# ben pitjOZ alreebe boo^t enbe in falvo Waren. «raef nbsp;nbsp;nbsp;’lt; gfjene tot bier toe W berbadt / enbe bcfe SffauttS* öingben foo gmaffeert/ foo beeft lt;©raef IBil# bfroben beim ban jSaffauWe (baer ban Wp boben gbe# Th ''°^‘'^ bebben ) bp ben ©ptoebt f^unre i^epn# wff^oi ’^^ft ”®^ JIBaefïricbt met eenigbe Regimenten atittorrpm 0e Waal afgbefonben/ enbe alfoo tot een anber m. Snipjcffa bero^bineert ijS geworben tuffeben p^oom. 3tntbJcrpen enOe 25er(j()cn-op-Zoom ben ^pacnfeben beeft bek te Ooen gbemaerUt. Wantbefe 45raef Willem met een goet ge# tal ^fbepen tot ftilloi.ö aengbeBomen / enbe baer op tuffebé be Ærupsi- en î9bilW0-ftbanf# fe gbelanbet / enbe bie booinoembe CrupjS-febanffe met macht aenghegrepen. ©oben bit onbermoebet beginnen/to tot 3tntWerpé groo# te bjeefe ontflaen / enbe bacrom beo foo bele te meer / beWgle op bic tgbt albacc / alp oocB in IBlacnberen / niet beel ürgghfbol tb Voorban# benwao. Woen ter tgbt Weet ben ^paingaerben al# bereerll recht te Bennen ghegeben/ hoe bWaef# licB fp gthanbclt hebben/ batfp fo beel bolcBjc upt ben Hanbe nae bc i5falt3 tegen bc ^Weet» febe gefchieBt hebben ; Wie hier na bic plact# fen ghemincert enbe hun alfoo baer beur bic mibbclcn/ cm bic ^paenfthe J^cbcrlanbcnna noobtbwft tegen bc ^taten te befenberen / bc# nomen fgn geWojbé. Wefen mijsdach mercB# ten fp baer nae ghcnocchfacm. Woel) fp Wil# ben haren bpanbt/ foo goet fpBonben/ noch beieghenen. Wcrhalben Aardban Columba alle het bolcB/bat epnbclicB bonbe opgebnacht Werben / te famen boerbe / enbe nebetW ben Wouberneur beji iiïaftcclo ban 2tntWcrpen en# bc cenige ftucBcn Wefchut/ tot bc flgcB-pooj# te ban ’tboopiocmbe 'JtntWerpen/ laughs ben WgeB upttrotBen / in mepninghe bic beleger# bc ürunO-frhantfe tc ontfetten. J10aer ben lt;®ber|ïcn RoofeBranto Wert hart aenbomfle bp tgoto geWacr/ enbe bejeghenbehaer alfoo/ bat fp tot hare intentie niet Bomen Bonben/ maer mctberlic0 ban ober beioo J0anncn/ |
Webee te rugghe WgeBen moefïen. Wie in bc 1632. Crupb-fchanffe/ hebben hacr cttclicbc uren tc booten aen bc ^tatifchcoberghegheben/ enbe ib bic bacr-in gfjclcghcn befettinghe nac Hnt# Werpen afghetoghen/ gt;aer ben Wbtrflen bc# fojgenbe battet hem / als hp totten fijnen Bec# ren foubc/ghdgtb ben 45ouberncur tot Wefd bergaen mochte/ bleef te rugghe bp bc ^tati# fehe. 23p foo gefïclbc faccBcn/ hebben bc tjol# lanbcrjs baer in ’t ronbc cenige WgeBen boo;# ghcftcBcn / enbe het lanbt om Antwerpen on# ber Water ghefet/ Wact beur bic ïtanötlKbcn/ fonberlingge bie ban Wberen / Wilmerbontb enbe WofterWed gtoote fthabe gljdcbcn heb# ben. Wcrhalben bic gnWoonberp baer in ’t J®?«!'««# ronbc/ aio oocB bic ©urghero tot 23pilïd en# Jiquot;® J^ß be 3tntWccpcn/bcWgle fp faghen bat alle on# Bcnotoctlie heplcn enbe 3Ucgghf-onru|lcn ber Rcberlan# spaigna«’ ben allecnc banbc ^pamgaerben enbe bie ©je# SJaÄ be-bcr|ïoo2bcrfthc gefügten boon guam / be# gonben fp gen tc haten enbe feer dojrirh aen te fien/ enbe gram op haer tc Werben / alfoo bat men hacd/ hier enbe bacr/boojeenen 43 ploop bcfo2ghbc/ enbe baer guam oberfulcBc ghe# paffècrbe binghen / ten nieuW lt;§)p’cerliWoogt op gt;nbsp;lt;©P fön ^IntWcrpO ; Nederlandts verdrietj Is Spagniaert en ]efuwiet, lt;ot©piffd ipoocB bp nachtclicBer tgbt een 'Caeffd baer op bc ConincB ban ^pain# gien afghebedbet Wap/ nebeno ccnen anberen/ baer op ben 3ingnatiuO Uoiola/bcr gefugten oo;bcno|datroon/cnbe cerfte /Jtenbanger/ootB Was afghefthiioert/ enbe baer bp gheroepen geWbjben: UytPaep; ViyeOragnien : befge# IgcBcn oacB op bie fdbe tgbt tot Antwerpen ghefehiebe. Wraef Willem io onbertuffehen bappee booitgcbaren/en heeft na be Brupo-fchauffe/ oocB ^intgarobo-fchauffe metarroott in# genomen/enbe bie felbe op ghtlgcBcn Wgfe na noobtbjuft befettet/enbe baer op met fijn fche# pen langs bc larupO-fchanflc/ tegen ben meu# Wen Woel ober/boojber beur bc ©oom BreBez enbe alfoo bp nachte boot het 5-021 ban ijoo# gerWerf boo?bp gebaren/enbe tünchen ^ant# blict enbe ^inte Ainbjoft ƒ o;t ( WclcBc an# berO bie ^toof fchanffe ofte het^toofgat ge» naernt Werbt ) gclanbet/enbe op fulcficn ƒojt eenen ernfldicBcn 2(engrgp gebacn. Watt op bie baer in liggenbc lt;Spagntaeiben hacr / in’t eerfit Wd bappet Weerben / maer bcWglc bic ban ^antbliet oocB met b^ie hurBen Wefchut hen tc hulpc quanten / foo en hielben fp noch* tano teghen ’t gheWclt ber ^tatifche gheenen nanbt/mocflcn hen bacrom ben n. ^ung/na bat fp haren €npitcpn enbe eenighe ^olbatcn betloo?tn hebben/met arrooit obergeben/enbe 3gn alfoo bie renerenbe 80 j^annen uptghe# trorBen. Wacr op W 43racf Willem bp nachtdirher tgbt/met eenighe Chaloupcn/ acn’t ^rhoive ban l^oogcrWcrf gdanbet/ enbe heeft bic baer op hgggtnbe^rhanffe aengegrepen/Wie baer binnen hebben hen/’t W Wacr/ban ben begin# ne aen/bapper gheWcert/ maer nae bat fp on# trent 100 fegoten op bc ^tatifche gebacn hab» ben/enbe fp Wel fagen batfe fulcfien geWelt/ in bc langue niet WcbcrUacn bonben/ foo hebben fp haer bcjS nachts ten 12 uren obergegeben. J^ac |
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147
|
^ ^ ? 2. J^ae befen foo i^ «öraef ﮫöeïm nocö op bic ftbc natfit aen ben jSoojbt-poIöcr ban ^antblicbt gljclanbct / niet bem ban’t boot« noembe óantbliebt/ bergalben bc ^pacnfege ban befe plactfc bjatber ggefcßcitenljebbcn : lisant fp niet anberss en mepnben / of bat fpel foube boogacn gaec ootB gelbé ; jüaer lt;l5cacf lamp;tlOelm iel beei anbecen baegfjö biebec nac be 3trup0-fcf|anffe afghebaren / enbe nac bat gp alle tngïjcnoincn ^cöanffenbjelbcfct gabbe/ j^ceft ijp Dem niet beel Dolche/ Schepen enbe anber feijgbf-gciectfc0appcn/na ben polbcr ban itamen (WeltBc ƒ mglen ban 2fintbjerpen nclcgcn 10) afgheoaren/ enbe foo hacje Dp bact penen quant/ fieeft fjp bie ontliggenbc Qcboib ten ingenonten: «Cnbet^bacr opbooxbecop :®upnecf-ïjot0 gcnichetcnbe cttclicBc^rou« pennac^aftingen/ bactbc ^paenftheboo? Kotten tijbt een (terche nieubje ^^anpe göc# inaeckt babben / bte fp gtjenaemt Rebben/ ben Geufen Brill. ^ie in be^tbanfle hebben met grof lt;6bc«’ fegut enbe jBnfquetten bapper bper gegeben/ enbeonberbefen eencn^olbact met Dpeben «ptgOefonben/ bacr in fp acn ben ^paenftben Oberfîcn in’t Uanbt ban Waeb begbeerben/ bat bp bacr met ben eerfïen met 6000 ^olba# ten/ 400 Uanbtliebcn enbe 200 beerben te 5ulpt foube Bomen/om fontfetten, /Bacr befe ^olbaet iö met fijn Stieben bc ^tatiftbc in banben gbeBornen/ bic bacr op terfiont/om fulchcn ontfet te berbinberen/ben jKtupf-polber beöBenbcur-ffelïcBcn/ enbe bet 3Lanbt onber-btater gefet» 3110 nu bie ^pacnfebe ©fficicrö in bc iamp;ebanffe fulcfir bernamen / bobben fp acn’t Ontfet getbJijffelt/^gn met bc ^tatiftbc btr actogbcect / enbe ben 7 5fu!ij/ beg abonbtjö ten 6 uren/met baren onber-bebbenben ^olbaten/ toelchc4. Danen/ enbe inaUciS ontrent 300, jlUan fterrh toaren/nebenô 30 DootfgcfEiicn/ met bliegtnbc ©aenbelo/flaenbc Cromntelenz bjanbenbe Konten/ läogbclss in be mont/ooch boben- enbe onber-gbtbjetr / enbe Ijavc 25a# gagie afgetogen. ©c ^tatifrbe bobben in bic ^tbanffc noeb gebonben elf jlBctalc^tutBen/ bacr onbet een geljcele itartoulue/ 4 balbe enbe 6 Dtlbt-jluf# Ben i 87. lt;onnen 25ufbrupt / enbe foo beel lt;9^obianbe/bat fp noeb biel 10 ofte ixbagbtn bacr ban babben te leben. »!5ic upttrerhenbe ^pacnfebe ^olbatcn / namen baren megb op l^ulfi/macr bc 25ootf# gefcllcnop3llntbicrpen. Onberbtegbe bteben bc dolbaten baren fpot met bacr Oberbtpöt tnbe Obcrfle Officieren / bcbtgle fp fulcBcn boojncmclicBcn ffeccBen plactfe fo fleebt enbe licbtdicB Übergaben/ baec boeb foo bclc acn bc beboubingge beffclben foo bclc gbelegen bj ab/ tnbe bacr mebe fp te booten bc ^eelanbcrb in btoangb/ enbe in ffabigbe bjeefe mepnben te bouben/ alfo bat boottacn baren Geulen-Brill, luel met reept ben Papen-Brill Bonbe genaemt toerben. Ooen fpntt onber-befen td^ulff aenqua# men/ enbe albacr mepnben in te Bomen / bacr gingbt ban albercerft reebt acn/ biant fp bier# ben bacr met gcooten fpot enbe ffeeeb-bjoo?# ben boo?bp gebjefen/be ^oo^ten boot bc jacu# fen toegbefloten/enbe bun boogb na geroepen/ bat fp fulcBcn bacr toe bertrouben Êcal ƒ ojt/ foo fcbanbelitB berlattn pabben. Oc Coman# |
bant/nebensi bc boojnaernffe ©fficierti/ bier# 16^2. ben bi« namaeljs gcbancBclicB na Dtuffe! ge# boett/enbc ben albacr/ öm bat gefebiebe ober# gpeben bulle/ pet gptbJoonlicBe bjincB-gclbt gpegpeben. Op bie felbe tgbt / togpen oocB fommigpe «Spacnfepe ßupterb boot ^ntbJerpen nac ï^ulff/bcboglc men in fotge ffonbt/ of fnlcBen plactfc foube cbengpelpcB ban Oraef 2billem aengegcepen toerben. jBaer als fp bacr penen quamen / foo.tons Oraef Wtlpclm alrecbc met alle pet Dolch / uptgpenomen toat pp tot noottoenbige befettinge ber beroberbe fepanf# fepabbe natgpclatcn/ naebct^tatiftpcï.e# get boo; JBaeftrirpt/ bacr penen pem i^unce ï^epnbjiep / ban toegpen bes DapcnpcpmciS acnBomffe ontboben pabbe/afgerepfet. Ocnboogiocmbcn Dapenpepm ijs ontrent tdweftrom Palf 3ulwS/ met fijn ^rmabc/ als boben ge# ncnntrooj fepbt is/na bat pp Ï^imelcn/epnbctB/ï^at# JriniSS burgp/ ^uberffabt/OolcBmarffen/ ^abct#fet«n. bojn enbe alle idlactfen aen bc ïücfer-fitoorn ffCrcB befet/ enbe iBaeffnclit (betoglc bc Sn# fantinne tot Dniffd baerompeftigpbppem aenpielt/oocb baec ober groote beloften/ foo pp fulcB; in’t toerch frelbe/ gebatn peeft/enbe al# reebe een groote fomme gpcibts tot contente# ringe fgnet^olbateftaobccgcfcpicBt ) font# fetten/ bacrom nac ben Dptjn toogp/enbe on# bertoegpebanbe fiabt Oottmonb 6 ^turBen Oeftput/ enbe een groote fomme gelte pjeffe/ acn alle plactfcn qualicB panbelbe/ enbe epnbe# licB acn ^êtepn enbe Jtepferftoeert tocrt ober» gefet/om nac iBaeficicpt te Bomen. Octoglcnu beur fulcBcn lt;ocpt ben25au# «ffbfurw biffifepen enbe ï^effifepen toebtrom lurpt in ^quot;J^^ ï©effppalen gcmaecBt toicrbt/gpclijcB fp ban papnihcp« bic plactfcn toeber begonben in te nemen/ enbe mere totbt ettclitBe tot pet Ocrt3-25ifbom ban üculen J^Â^Î toebepoojenbe plactfcn tot pact trochen / enbe ma « we, bic felbe bemaeptigpben / foo is ben Derf ;- oen. 25iffcpop ban heulen baec mebe niet tod te b|Cbcn getoceff / enbe bacrom acn fpnen ßefi# bent/ ben ©caef ban ï^apenpepm/alfoo gpc# fepjeben : P. P. Wat boo; bcftoacrlitfic tijbingen ons alfnu/ ban onfcn. paberbointfepen üabente toeten gebacn toerben/geben top 55 pier mebe/ uptbp-gdepbe Coppen tebememen. ^Setops 1c pet nu bdangenbe befe faBen/foo een gebacr» licBc confequentie / enbe bacr acn pet gcinepne toefen / foo tod als ootB ons in’t particulier/ foo bclc acn gpelcgpen is / foo toillet gpn alles ben ©cncracl Ddbtmarfcpalrh / ©racf ban |5apcnpcpm boojbjagen/enbc met mceeberen remonftreren/toat boo; bertoarbe ongdegent# peben onfc tegenpartppen beginnen fullen/ais fp niet fouben bejegpent enbe tegpen gpeffaen toerben/enbe toat alles bacr upt ontffacn Ban/ enbe poe bctrcurlicB pet 31)11 toil/toannecr on# fe ©ber-rppnfepe Ctrt3-cube stiften ( be toelcBc oocB ebentod tot baer toe alle pet gene toat fp maec opbicngen Bonnen/ foo gpetrou# toclicB pebben bpgpefet ) boojtacnin fulcBer gcffaltepulpdoos/ enbe ben Dpanbt gpdptu# facm tot eenen roof gelaten/ enbe bie arme lit# ben gantfcp tot befperatie gpebjaept toerben fouben/ etc. Willen bcrpalben niet ttopffden/ of pp fal na fijne beBenbe erbatentpepbt/ enbe tot onfec ?Lanbtn conferbatie bjagenben pbec/toat pier in te boen is/toeten te bebentBen/ootB niet na# T a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laten |
Vetvolgh der
148
1632. laten te berojbineren / ente gem baerbpin» öaeOtigg te maerfien/toattup fpm bp fijne boojgenomen marffperingbe ober ßOnn upt gotber bJel-niepntngfic / foo toel fthfifieWtb alp beur onfe afgeojblneerbc / oorb monbeHrh fiebben remonfiteren latcn/etc»
3Up nu in befen be €öeurbo?fi ban Beulen tijöingbe breegb/ fioeoat öeö ^npenbepmp 3ltenbal op get ^tatifilie lieget map aengfp» fien/foo fjeefi ÖP be nabolgfienbe pofi-fiÖnfi ten baet bp gbeboeggt :
P. p. -^egpenUioojöigf) fiet be ©elötmar^ ffbaIcBbjel/ taießem/ ^rSofie 59. toel ofte qualttb gberaben fiebbe / bat bp bem foo berre inbarqueret/ enbe fulcbcn fpel aenbangfit enbe begint / bat bp niet alleen befe mijne 'èert^-fitften / maer ootb bet gantfibe üijfb in een nieutoe rommotie bpngbt enbe interim met fijne opinatitept/ bie ober ßbon nae be Wefer liggenbe €atboliff be Stiften enbe îtanben in een gelijebe uptterfie gebaerlitfibepbt fioitet/ bet fal een ftoareberanttooojbinge geben/oji* bertuffiben ben ieb nclijfamp; gantfeb germneert/ enbe toie bebbe ieb fulrbr alfban alp ben IBelt* marfebalrb te banrben ; *©bp tonbt fpm toel oenbupben enbe feggben / bat irb fpm op ’t boogbfit bermane / bat bp mpne foo toel glp=, niepnbe «©nbetriebtingbe enbe îBaerfebou* toinge bp htm meer moet laten gelben/ btt 3p met fijner toonberlitbe gmpiefja / baer mebe bet algbemeene liefen niet gbebient en ip/bat fal / ip te befo^gben/ ben effedtus baefi Bonnen üpttotjfen/bat om eener ^tabt toillez foo beel ianben enbe Uieben / bie alle bet bare bp ben gemepnen Wefen bebben opgefet/ fouben ber» wjen toerben/ etc.
lamp;apcnbepm beeft gem cetP tiiffrfpn bet *Do?p lt;©cimltngfbupfen / enbe bet Seebeben jßeup nebergbelaten / enbe albaer Benbeboup gbebouben.
ï^iinte ©nöer befen iP ï^finfc Ijenrimp met be »r« n* nbsp;aamp;elegeringc ban Jßaeffnrfjt emficlicfi boop.
mbenW 0tbarcn / enbe bie »elegberbc bart toegbefet/ prohepm oorb tegen bep ^apenbepmp acnBomfie aller# fontfaiiBt. lep gercetfibappen en pjeparatien gemaerBt/ enbe op bc WtjfBffbe 3ÖDe bet Hegber met nieutoe ^ebanflen enbe lt;©ratbtcn betoaren enbe bebefiigen laten. b?ie GetbPnrementen toerben oorB ronbtomme bet Hcgber berfioo# get/enbe bie «©ratbten bcrbiept.
gn be ^tabt bielben fp goebe ojbeninge/ fp en babben aen piobianbe gbeen gebierB/ maer met ben Bufpocrer toilbebet beginnen final te toerben. Tie Öo’gerp lagen met finer gbe# toeer in bc ^tabt berbeelt / enbe namen toacr/ batter niet ctgenp beur bic ingetoojpen ®pcc-bogclp/cen b^anben moefiteberoojfaceBt tocr# ben/ tot toeleBcn cpnbc fp Habbcrp/ ï|aecBcn enbe lebere «tSemerp bp fien fiabben.
^c I^apcn toarcn oocB met gfietoccr booj» fien/ maer fp en beben gficene Watfiten/ maer moefienfietUoot banbcBcrcBcn enbeï^up# | fen afbjectBen/ J^ufquct-Bogficlp baet upt gieten / enbe bic felbe ben Soldaten acnb^en# gfien.
3Dc ^tatiftbc fiabben boo? ber ^tab-poo?# ten fiare 25attöcrijen opgfietooipen / alp booi bc Ijotfitcr-pooitc cenc/bco: bc Wpmecinger ttocc / boo? ^. nteterp cene / enbe cene op bc IBcrtfi boben bc fiabt/ tegfien-ober bc 25lepc# Berge/ om baer ban bic boute »oglKn/ aen bc fieene 25juggfic nae WtjeB/ in bjanöt te ftfiie#
ten/ bctogle jSiinrc ï^enritup berfiont/bat bic 1632. ban jreacfinrbt in ï®gfB blurfitcbcn / om fiacr alfoo ban bc ©per-Bogelp te falberen.
5!5en 26 ^.ulg/quam lt;©racf lOilficlm met ontrent 3 000 jHannen in’t Uegfier aen / baer op toerbt terfiont bc^tntlfcfic iaupterijefi)# nen re fierenden lt;roupen / bie bp fiet «Ócfefint . toarcn / tegfienp gfiefonben/ bic bem ootb in’t ieger conbopcerben, lt;©p batmaci ip ooeb cen nicu Regiment banILuptB infict^tatiftfie Heget nengfieBomen.
iéenaS. 29. enbe 30.3inlg/ toerben met lt;©rabcn enbe ^ffiermutferen toegebjarfit.
«Den ? I. toerbt baermet ben ^tutBen foo 1 fiarbt op bc fiabt gfiefefioten / bat bc ffónpien tuffiben bc Wpmerigcr pookte enbe bc Hanb-Brupp-poo?tc / meefi gantfifi geruineert enbe gctocBcn toerben.
lt;©nbcr fulrB bcrloop / ip papenfienm / nae gfiefiouben Genbeboup/op jnaaefiricfitboojt* gfietogben.
;©en fclbcn ficeft bc fiabt Silben 96000 pont 25?oobt/ 84000 pont Blcpfib / ®itt enbe an# bere ©iftualic/ alp ootb infgclgrben bet ^te# behen 45cHP 16000 üijibrbaclderp Pooi fijn SItmabe opb?engben moeten/ fip ficcft ober al met plünderen groote fifiabegebacn.
ï©cn boc/noemde 31 ^ulg/ ip fip met be gantfefie 3(rmabc ban jlBullcmop ^ufieren/ enbe ban baer op ®rmunb : JBacr beneerfien Stugufii op 021(5100/ endeboogpop gt;©eul toe gfietogben.
Don Cordua Hegberbe fiem onbertuffefien met bc ^pacnfebe ärmade / reefit tegben bep ^finten «Quartier ober / enbe macebte albaer cen 3ßattbetge/bacc tegfienp liet bc Idnnrcdie Gctrcncbcmcntcn aen bie fclbc plaetfc berfioo# gfien / enbe etfclirBc fiufben «©fiefefiut plan# ten/ alfoo bat fijnen bpanbt niet fonbetltngfip uptriefiten en Bonbe.
«Den 2. Stugufii ip fip met ttocc Regimen# ten ûupterp op fict ^tatififie Hcgfier toege# rucBt / om fict fclbc te rcrognoficren : JBacr fiptocrt met grobe ^turBen alfoo gfictoille# Bomt / bat baer onber bc fijne armen enbe bec# ncn in bc fioorfite blogficn / enbe fip fiem met groot pcrijrBel retireren moefie. ï^p Breerfi albaer cen ficrrBc boojfmaBc/ toat fip booi een fiarbe^ote nenbicboofgficnomcn ontfettin# gfie foube re bijten fiebbemfioe toel fict fiem cm bc ben fijnen gantfrfi niet foube fcplcn/foo fiacr batfitc/ofte fp fouben JBacfiriefit Bonnen ont» fetten.
«©Cn 4 Stugnfii / ip Don Cordua, mct fict ^paoïfd)« ;êpacnfrfic Hegfier anbcrmacl op fiet^tati^ ««« frlje Heget aengcballcn/cn fiabbe bp fiem ober berfoedt bc 3000 bonbclp Dijftoetfli/om bic «©ratfiten »m .a»*f bacrmebe aen te bullen / enbe alfoo mct toclt beur te bieficn / JBacr allcp te bergfieefp/ ’ toantfip tocrtban ben ^tatiftficn mct groo# te bapperfiepbt teruggfiegfieflagfien. lt;Cnbe ficcft juif Ben florin gebuert / ban btp abonbtp ten 9 uren / tot battet ’omoigfjcnp Blatt batfi tocrt / met gljeen Blepn bcrliep ban bepbe bec# len/ boefi bc ^poenftfie albcrmcejl.
l^icr-cn-tuffrficn ip lt;amp;apenficpm met fijn SIrmabc bpJBafeptB ( ban toclrbt plaetfc bc jêtatifrfic bo?tp te boojen ontrent 2000 mal# ber JBcclpin’t Hegfiergfitboert fiabben) aen# gfieBomen. Waer op bc ^tatiftfie / bic fiacr albaer bebonben / om bc ^pnenfifje fict ober# Bomen te berfiinberen/fiuu m fiare lt;tcnrficcn bega#
-ocr page 693-HiftorifcheChronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14^
löjz.
begaben / om fijne aenBomfie alhacc te ber# toarfiten. ^ie i^apenfiepinfifte ft ebben foo terfiont ttoee Örnggen ober be Jßafe ( op bat be^tatififieben ^oeboermoefite afgefneben toerben) ge dagen enbe berojbent / enbc bte feb be op bepbe m^en met ^ffianfien boojfien. jSae Oefen fieeft|amp;apenftepm een berfoeeft op ber ^tafifrften 232uggfte gftebaen / maer 10 metberlieo ban ettdieft bolefi biebcr afgebie; h^gt;Th' »'’'”♦ ^^’”'‘’PÖttftftpfiemnabpacnfiet^ta# «bft0etf9 tifrö^ ILegftet/ tegften ober ftet «Quartier ban betfoech be lt;öraef ban Reppan/ op be Wijeftfifte fijbe Ï’rTd^/'''' SfielfSfi^«/ fiertb beftfiantfet/ ettefirfie 25at# ontfettfS t6ecgeh opgftetoojpen/ enbe met ^tueben fiefi tuft op ftet ^tatifrfte ï. egfter beginnen te fpe» len. iDcbooinDeinöc^tpimn met fijn »ßnap tier/ ftabbe ftem een bjepnieft te booten een bed ban «©raef Wilftdnio boltb enbe beo igt;erto# gftenbanISoulionoLdupterntontleent/ enbe albaer fommige nitiiüJe Wertften gfitmaeebt / ofte bolbomen uptgfteboert.
3110 nujamp;apenftepm ftem in allen bingften
tot fijn booinenien berept enbe ftem bafibf* bonben fteeft/ foo fteeft ftp ben 7 3»ugufiö/ op lt;i5raef iDauritO/dnracf Wilftdmjs uan fiap fautoe enbe beo ï^ertogen ban 25onlions iSup« ter-quartier / bit baer booi bc lt;rencfteen la# gften / eerfiduft met 2 Regimenten/ ftur nat met be gantfiftc^nfanterijc/ bic ban arftter en op ber fijben ban bc Rupterfje amgebitben bJetben / eenen ernfidtrfttn 3ïcnbal gftebaen : «Ben pbcr^olbact ftabbe cen bofiftfien Rijo op fijnen 60p / cm be örar ft ten baetmebete bullen/ enbe albuo son fp met een groote furie aengfteBomen/ bat ftaer bc ^tatifffte in be lt;rtnffteen retireren moefien/enbe ben fJapen» ftepmftften een «Quartier booj ben Ueger fteb# ben moeten inlaten: jBacrbic fijn beur ton# tinueerlith fifticten met grobe ^tiitbcn enbc jBufquetten / terfiont bieb er te ruggftc gftc# Ojeben/enbe men fteeft ftaer Uabbcro/^Bijlen/ ^rftoppen en ^itbclen/ gantfift blocbieft int ^tatifefte Ï. egfter gftebjarftt. ®ie anber * (Quartieren fteeft lamp;apenftepm/ban cen urena T 3 ' mibbatft
l ƒ0
Vervolgt der ’
|
4 Cj 2, mibbatg tot öeö abont^ ten 7 uren/ befionnt/ enöe alle raenfcgelicB ggetoelt aenggetoent/ om beur te bjeetBen / maer borg alleb te bet» ggcefO. Waer toertban ggelooftoeerbigge perfoo» nen / bie bit ggebergt aenfaggen / beriegtet/ bat begi löapengepmerp ^abcl-Bnop met een l^alebenet afggefegoten / enöebat gpaenfg» nen^uptB een bjepnieg bact banggefireBen ia ggetoojben : Jßaer fijnen Wberfien Uup» tenant Uinbloo/to boot gebleben : Wen Wber» ften Commargo boert in fijn frgouber / enbe ben Wberfien polanbt in fgn ftgentBel ggc» fegoten/ enöebeel anber laeggeenbe googge Wfftfieren/ ntbenjs een groot ggetal ggemep» ne folbaten gfitguetfi / ban be felbe aUeene boel 8 oft 900 om ga er te laeten cureren / nae 2tBen ggeboertboerben. l^£t ggetal ban be gene bie booöt bltbcn/bc» liep wcl ïf co ofte 2000 öaer onöer bed booj» 1 ben. We Conbitienbep 2lctoo:tp fijnboof bc naemfie Wfficierp Waren. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, | 25cleggerbt feer goet cnbeberbjaegglitB ggc» Wpbe ^tatifcgefgöctpWepnicgboltBge» ; Weefi/ batgacrbcrbelebaeroberberWonbert bleütn: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gebben / maer anbere gebben’t baer boo: ggc» CbcninbitfelbcWcfen/ fgn bc 25elegger» ! gouben/get geeft ggewiffe enbe margtigeooi» faccBen ggegnbt/ enbe Wat fiilrgr geWeefi ip/ ùc oorfe uptgcuallen/ enöe ontrent 80. lt;CngcU ffOen enbc 2 '©ffinero berflagen ggetootben. TDicn feinen aboutit geeft |amp;jince ^enrtcuo 1 j Compaingien te boete/ met eentgfte ^turBen lt;5geftg«t/ lipt fijnen iegger/in lt;öraef Wil» geling «iänartier ggefonben. We ^pamfige gebben bit fpel aenggefien/ oothop öe^apengepmftgeggefmabety enöe ggeroepen ; vigilate amp;nbsp;orate, amp;nbsp;date nobis pe-cuniam, ^00 UJillen top beegten. 3^aébatnuöit alfoo ggepaffeerttoaë/ foo geeft öe fdfinre ontrent 40 € omet ten ßup» tero / enbe cenigge Regimenten te boete boo; ffin '^Teenegeen/tot acn^ )^apengepmfcge 3Lcgt; gger ggefonöcn / om booiöer te r g ar geren. JDaer be papengepnifrge gabben ben Bop ge» noegg ggefiooten/ enöe niemanbt ban gaer cnWilbe gern pjefentcren/ alleen bat fpmet ^tueben uptgaerlegger fegoten: Wacrop be^tatifege Weber in gaer legger fgngge» jRaentiff’t roggen, fiae fultB berloop / foo liet îamp;nnee Bbcefthem j^enrituö/ Den 20 enbe 10 2ïugufii/een Wgne ïimV/inte acn belt;gnggelfrge Jtpjofgen fpfinggen/maer j^enrick. fp en beoe niet Wel gaer effect/Doeg best niet te min/ foobielen be »enggelffgenbapperacn. jDaer beWgle bie 25jeffe Blepn Wast / enbe bie ©eleggeröé fiercB teggenWeer btbeu/foO Wet» ben fp met bergest ban 40 jîîannen Weber af» ggebiebcn : Waer op geeft be punce een an» ber.Aligne Willen laten fpanggen / oorB baer bp alico tot eenen ^topn beetbicg gemaecBt/ jiiaer öe 2amp;eleggcrDe / alö fp faggen/ öat alle gaer gepe / ban Weggen Wntfettingge / baer ter r.eöer lacg/ foo en gebben fp ggecnboo:bcr ernfimeer Willen berWargten / 'maer ban be Wallen tepiBencn ggeggeben om te acco^be» ren. Waer op ban terfiont €apitepn de La Mot-thé «Pt Der fiabt/ enbe ootB Capitepn lt;tifie/ WelcBe bolggbc een WgecfielitB i^erfoon enbe een ©urggmeefier/ in ben Uegger bp bc ^ta# ten enöe t^imreguamm/ enöe gier en teggenö in öe fiaöt ggefonöcn Weröen een J^ranfege '' JliajOO?/ Monfieur Vern Veyle, enöe Capi» tepn «egbcbeHe. Wte'5rrattationmetbé pttneeban Wian» gien enöe Der ^taten Wgebeputeerbe/ geeft be gantfigenatgtggebuert/enbeist epnbelitB get |
^ccoojt best moiggenö ten 1 uren/ ben 21 enbe 1652. (i 13tugufii) getroffen ggebjoibcu. We ^paenfege fgn ben i j en ( 23 ) befea on» trent 12 gonbert fiercB / uptggetoggen / met facB en pacB / bjanbenbe Konten/ blieggenbe Waenbey / Blintfienbc fpel/enbe 0 ffiicBtn We» fegut/ baer onber 3 galbe Sartoubjenboaren/ enbe gebben gact martgeringge nae 2amp;jabant ggenomen, Klfooio befemaegtigge enbe fiercBeffabt ^aefiriegt / nae bat fp 11 boeBen langg beur ISjinte ï^epnrifg ƒ rebergcB enbe ber Staten ©olcB beleggcrt baast / met meer alö gonbert ffucBen befigoten/ garbelicB beanggfiigget/ cnbcaen etnigge plaetfen ggemineert Werbt/ epUbelicB in ’tggefitgte enbe teggenWoojbic» gepbt ban 2 maegtigge Ueggero/alO best î^a# pengepmp enbe ber ^paenfegen tot een 2#c» roo?t enbe oberggeben/ ggebWongen ggeWo?» Bonnen bc ï^erfianbigge liegt afmeten, We boomgemeltc Conditiones in ’toberge» ben/ fgn befe naerbolggtnbe : lt;i£erfielicB iö op bepbe fijben beracrojbeert xttimun/ ggeWo^ben / Wat alle teggcn-Willcn enbe in» 'ALÄt jurien/get 3P tuffegen WetfielieBe- ofteWoj» naamp;jtaaffi benst-perfoonen/ enbe WereltlicBc / niet alleen w^t» te booten / maer ootB bie in ber tgbt ggeöup» tenbe 25eltggetingge op bepbe fijben ggepaf» feert fgn/ füllen tot niet/ booöt/ berggeten en» bc berggeben fijn. lt;cn 2. Wat boo?taen in öe fiaö Waeficiegt/ bic «©gcrefojmeeröe Religie nietaUcene ggc» oeffent enöe inggeboert/ maer ootB openbacr» litB/gelgrB fultBjc in ben I^iobintien ber 10er« cenitfjbe jgebcrlanben ggeltctt Werbt/ggep;e» birBt enbe ggeoeffentfal Werben/en bat Waer» litB in tWee MertBen / alp ^int ^atob enbe ^int j^ilatg/ bie gier toe bienen mogen ,• foo niet/ in tWee anbere/ bie gier toe bequaem ge» a tgt Werben. '3ren3, Watbieï^oogge^ioofi tot^inte ;Serbatp / gelgtfi ootB alle ©cefielitBe Itère» Ben enbe anber perfoonen/ infonbergepbt ben I^joofi tot onfer ïLicber Djoubjen / bic bepbe WeBenjS enbe €apittelö / met bie gaer onber-ggebane/ bic 4iBafio:en get Collegium ber ^otietept/bic Ïiloofieren met ben ingebbenöó leierfoonen / fp fijn ban Wat fiaubt / Wcerbe/ qualitept ofte 2tmpt fp willen / ggeenen upt» gcnomcn/blgben/enbc bp allen garen refpedti-ve Woeberen/ 3nfiomficn/ Weerbirgeben/ ^fibilegien/ï0jpgeDé gmmunitepten/ Reer» htBgeben enbe Wgcrefgtirgcpbt/ CoHatucen/ |amp;jcbcnbcn enbe jöcnefinen / alp oorfi timp» ten/ 45gtbwptBcn/ ïöebinginggen / enbe bef» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ felben allen gerggebïargten ßoffcffion / foo bupten alp binnen bit fiabt / in allep ggclgtB fp bie felbe/cnbe eenpDer bpfonbet boojDefen/ enbe alp notg ggcgabt / beftten en ggenooten/ geganbtgaeft enbe befegut Werben füllen / foo bolfiomen/ bat baer ootB in’tmmfie ggccir obtrlafi/ berginberinge/ notg berminberinge acn pemant Wit bit ootB ip / gebatn notg toe» ggelaten maeg Werben. Cen 4. ^0 ootB/ bat in ber fiaö bic Room» fegt Catgoliftge Religion/ en befftlben open» bare |
Hiftorifchc Chronijeke.
^r Sinaien le^er voer Jla^ic/it.
|
bare^Srerntic/ ghrigefe tot giernlfoo oorS noegin MercBcn/ filooflerö/ etc. fonOereent« BÓe uetötnOetingDe ofte mofellatte ggetijeben itiaci) WeeOen. 'S en y. ^at alle »urgBerjs enOe gntooon. berö/en ^nluoonentie ^erfoonen/Familien/ lt;5oet)cren : lt;ójiüilcgicn/31mmuntteptcn/en= be ï3;pI)eCien / al0 ooth bte l^antWerrBen/ ^aflöiipfen / “Jtmie Heben taeffelen ten groo« ten ^. lt;©fict|lt/ enbe ander biergelgcBe ƒ on* bartonen/ binnen enbe hupten ber Habt/fo lue! te 1©ater aljs te îLanbe/bîp enbe onberïjinbert füllen fijn enbe highen. 'Sen 6. ©at be ï)ceren staten ber®eree* nicljbe üebetlanben / in befe fiabt enbe heffel* ben ©iflricBt enbe l^eerftljaupge niets be* fg^eBen ofte Ijacr aentrecBen füllen/ban alleene Bet gOene bat ben ConincB in ^gaingien/ als l^crtogljc banlamp;iabantbaer in flaenbe Beeft/ nae toe-fegB «nhe upttogs/ ber Bier-ober-aen» gBegBeheninfcBighingBen/ biebp befer fiabt nae ouben Ber-Bomens hooj-beBouben enbe betoaert werben fouben: ©at oofB bielaetfl gBefeBiebe enbe beOoten öeBeningBen / ober* gljelehert Werben: CnbebiegBeineeneIuris-didion met alle ber felher I^eerlitBBeben / als Bier teboo?é/gelgtB ootB als notB/ben ^jin* ten ban UuptB pro indivifo highen füllen. 'Sen 7. ©at hie gBemelte ï^eeren Staten BBefamenber fianbt enbetegBelgcB met ben famp;rtnten enbe 2amp;iffcBogpen ban fLuptB/als in eene fiabt enbe f^johintie / bepber heels ban anher ^johintien enbe Stehen her hoo;noem* be Ijeertn 3tfgl)efonbert/©ouherneren füllen/ bcWgle in gBclgramp;er gBeflalte hoof hefen bie ^iffeBoggen enbe Soningöen m^gaingien befe fiabt fn 3uflitte enbe I^olitie-Weftns ge* goubemeert enbe behient Hebben. |
'Sen 8. ©e gubliceringBe her plarcaten/ «Cbictcn enbe JBanbaten/ als oorb loops enbe toelartngBe ber ©IjcU-niuntcn bcIangBenbe/ fill Bet fn ben flanöt/grigrB Bet ten tgben hoen he SonineB tn ^aaingien befe fiabt Beeft in* geBaht/gBebwpcBelicB Wefen/ in aller hingen foo gBelaten Werben. 'Sen 9. ©at he Officiers bie cenigBe Com-midiones ban be f^jinten ban UuptB Hebben/ Bare ©ffiefen beHouben mogHen / fonder eeni* gHebefWaerniffe ofte nituWen iïehsafgepf* fingBe. 'Sen lo. ©at alle 25urgBers enbe ©Heeflc* litBe lt;amp;erfoonen met Bate ƒ amilien en ©oe» deren/ upt defe fladt af te repfen/oocB Baev er« be ende anders/ fallen ighe/ Wanneer Bet Hun beHaegHt/ te alteneten ende te herBoopen/goet üecHt ende matHt Hebben füllen / fonder pe* mants inredingBe ofte Hinhemiffc. Cen 11. ©iel^eeren ^taten ©enetael der ©ereenttHhe jSeberlanden / beWilligHenootB alle ende pegHelicBe gnWoondetS defer fladt jUaeflritBt / datfp binnen a naeflholgHende gaeren/ in andere / den Sonintb han ^gain* gien toeheBoojende ^teden ende ^laetfcn/om aldaer Baren noodtdjuft ende Baren Handel upt te boeren / mogHen aftepfen / hotH bat fp Ben te bojen bp he ©ouherneurS befer flab acnmcl» den/ ende niet foo tot picjuditte ofte nadeel der hoojnoemde l^eercn Generale ^taten gedgen morBte/ hooincmcn ofte attenteren füllen. Sen 12. ©atden^tact han de felbeinge* fetene / ban der 31!hifatic enbe Sommunitatic met den ï^eeren Staten der®cteenitHbe J^e* herlanden |
|
Vervolgh det 1632, berlanöcn / alö ben ^jobintien ban ILupch/ gbeene nieutuc ^mpoften opggclepbt füllen wcröen. lt;cn i ;. 5Dat bic flabt cnbc bet fclbc fiegie« ring^ê of ï^ccrfcljappijc/ met ebeene enhoften tot nieubje ƒ ojtifieatien / belaft fnUentoet# ben/ maer bat bic felbe bare pootten/ Jl)nnlt; ren cnbc ©eben/ on baren boften hiel te onbet* bonben ftbulbitb fgn fallen. lt;cn 14. T^atbe lt;©uamtfoenen tepeerbe tnbetc©octc bieinbe^tabt gbclcpbt fallen luerben/ met t’famen Wagbenö cnbc anber bmgben ter KrtiHerifc gbcboo?ifb / acn bic MlactfcaljSbetSbebJccItio/ tentfjbe/ boenbe flab onber ben €onint6 ban âpaingicn bjasi/ gb^Iogecrt füllen luerben / ofte in mangbeiin# Abt bep fclbcn in bicrgbelpcSen / gbelbcb bol# BbtniS in befen/ nae gbeftaltcniffcbcr factben/ met ben jPajefîraet fal afgbebanbelt toer# ben. lt;en if. «Dat alle ber ftabtöenbe anber gbe» meene bier ober gbtdoten ûcheningen / alfoo blgbcn/ enbeöaer tcgljeno gbeen bootberon# berfoctfe ofte bacrbcrbalingbc gbebnlbet/ noeb nltgbt/ obebup?cnbebe©elcgbcringbc/ cnbc booj befen tot op beben/ in ben name ber flabt gbeeontrabeerbe ftbalbcn/iiptbeo ftabtö nub beien : maer be gene bic boot bato befcö/in ben name en tot beboef besä €oninc6b in ^pain# gen gbemactbt luerben / uptbenï^cerfrbap# pgen beffelbcn in ben ©toonboben ofte ben Hanben ober bc /Kafe betacit füllen luerben. Ï0apti)cpm «Doen nu papenbepm fatb/bat nae bet ber# hrr'nL^m ’‘“^ ’’®’' ^®^^ IBacfltitbt / acn bic egnben niet abSm *««t en mao apt te riebten / foo is bp met fgn 1Lcgber opglfcbtoben / enbe beeft fönen luegb nae Wcfl genomen/ in mepninge in ’t ILanbt ban Itupth fgn quartier te netneu. Jüacr alö bic Poeren fülc6p mertßten / foo fgn fp in ’t gantfebtUanbt opbe beene gbebiccfl/ cnbc man booj man bate te famen gbeboegbt/ met ctnbiatbtige ütfolutie/ alfttltb beginnen met matbt te lueöerflaé. iDcluglcnu papenbepm fgn binnebatben niet ten tlueeben made aen bic plactfcn beeft Inillcn abontupten/ foo beeft bp bem gbeluenbet cnbc fgnen lt;ocbt lucbcr op Uittart/ «Dangbelt/ïljenb-bcrgb/ enbe al# foo nae ben öbgn toe gbenomen / in luillenjs fgn out nefl ih ÏDeflpbalcn lucbcr te befoet# kannte ben. Pp fgnen opbjeurö fneft bP meer ban 3 0° bootsen in’t belt onbegraben laten liggen/ SmiSt ^’® be^?intc belaft beeft te begraben / enbe flensen pp# bacr om ban een pber boobe j fnipbero gaf. “**« fiae bat ootft foo Ineltamp;apcnbcpm als bc ^pacnfebe/ ( Ineltbe cbengöclgtB na bet ober# gaen ber flabt IlSacflrirbt opbtalien/ cnbc ba# ten luegb in Pjabantnamen ) cttclitBc bon# bcrt Brahtfie tube gbequetfle in baren ILcgbcr lieten liggben / foo beeft bie ï^ocgb-gbtmclte lamp;;intcbanlt;©?aingien bcbolcn/ bat bic felbe met aller nootbjuft foubcnbooiftcn luerben. ^00 baefl bd^tatiftbe «Duamifoen bin# nen jißacflrirbt Inasingbctogben/ foob«ft bp ojbeningbe gbeflclt/ bat bie Uoopgraben/ bie nae ber ^tabt toegingben/ gbeflerbtet/en« bc luat aen ber ffabts jfeupjen enbe IDallen beur ’t gbeftbut en mineren berbojben luaS/ gberepareert / cnbc ootB om bic flabt 11 balbe JBanen gemaerfit feuben luerben : Jlïaer botb bie '^rentbem cnbc ätbanffen/ bic bet 11 eger omtingbelben/ niet ruineren/ maer beel meer bebefligben en berflertBcn / cnbc fonberlingbe |
acnbic3gbc bacr^ßapcnbcpmbcn 'Xenbalbc# 1632. be/ albacr een iierchc flaet / tnelcBc be ptinre gantfrb b^fff laten beftbanffen. «Dp fuUBpbctfl bp ben 25 ‘liugufli/ben ï^tc# re ^talicnti’Of ril met 20 €ojnetten ilupters/ J^n itasquot; enbe Inel 5000 ^Bannen te boct/bentbens ceni» ftöen mge# gbe balbe ïtartoulncn cnbc ©icc-mogicren/ »««o’« upt ben ïtegber boo? JRaefrritbt nae Him# Bnrsb gbtrommanbeert. ©aer te bo’cn be fiiipterie inber natbt/maer bet ©octbolrB beS anberen baegbs is acngcBomen. iDc ^paen# febe bebben/’t is luaec/in’t begin met «Canon cnbc JBufquetten flcrrB bier upt bc flabt gbe# gbeben: JRaer als bic ^tatiftbc bacr en tc# gbens 40 ftboten op bc flabt beben/foo bobben fp gcacco?betrt/ enbe fgn acn bc 3gbe ber ^ta# ten/ ban luegbtn be obergbebingbe / befc nae# bolgbenbe JtrtgtBelen opgbeteptbent geluoj# ben. «CerflelitB lutrbt op bepbe 3gbcn gbeatto?# «rttmim/ beert/ bat alle tegbenbeben enbe bpanotfebap# a’m A pen/ bic foo luel banbe «Dbttfltbtbt als anber hem 6en WercltlicBc/ boojbe Pelegbtringbc / enbe in ^tatifcht» be gbebup^ingbe ber felbe/ foo tod ban bc eene »bau**’*« ofte anber 3goe gljeftbiet / füllen gantfcbelitB bergbeben en bergbeten 5gn. lt;cn 2. ©at in ber flabt Himburgb cnbc in bc gantfrbe fdpbintie ober bc jUafe fgn en# bc blgucn 301,bat openbare exercitium ber «Ca# tboltftbe ^pofloliftbe cü óoomftbe Religie/ in ben UeriBen/ «ClooflerS cnbc obérai/ gbe» hj ; B bet felbe tot bier toe gbebteben is getoojs ben/ fonbereenigbeberbmberingbt: jRatt bacr-cn-tegbens boer beguame plactfen gbe# ben füllen / om ootB bat exercitium ber ©be# refojmcerbe fidigie aen tc fldlcn/bctoglc bate maer eene ^enbe in bc flabt cn is. ^enj.wt bcn|a?ooft enbe^jiefltrban bcsHBaflootsiittrtfic ber flabt / enbe anber tot fnlrhe lïcrtBengbeboo^enbciöctfoonen / cnbc «Doibens lieben/als ootB alle l)oogc cnbc j^e# bcre «©flaneren / HitbterS/ Gaben cnbc anber föerfoonen / bantoat flanbt/ qualitept ofte tocerbe batfe 5gn/fullcn gbebulbet toerben/en# bctoegbclaten fgn/ in bjebdiefie poffefTieban alle baren «t5ocberen/3iiBomen/pjibilcgten/ ©ipbeben/ S^urifbirtint/ dumpten enbe anber «Dbebpiptbcn/ toie bie fgn / fonber cenigb er# teptie/ f oo tod binnen als bupten be flabt/ niet anbers ban gbelgtB een pber bic fclbc bier tc booten beeft ingbebabt/ befeten / gbtbpipfbt enbe gbenooten/ fonber bat bem cenigbe ftba# bc oftebioefbcpbt fal toeberbacen. 'lt;Cen 4. jilamelifB/ bat ben jRajooj/ätbc# pens / ©lomreurs enbe anber bcranberlitfie «©ffitieren / füllen bp baren «Dffirien bebou# ben toerben/ ongbeturbeert/fonbercenige ber# nieutoingc/ ootB bic bacr toillen aftrcben/bic fal bet toegbdaten 3gn / bet felbe bip cnbc on# berbinbert te boen. ©en y. ©at bc «êfaten ber ©erceniebbe ^jobintien/ bacr niets füllen onberflaen/bin# nen ofte bupten ber flabt Himburtb norb ba# ret 5(urifbittic / ofte ccnigbO bintamp;r/ ban al# leen bet gbene/bat ben «Coninth in ^paingien acngaet/ ofte bem totbeboojbt/als eenen Ï)cr# totb ban ©jabant enbe Uimburgb / bolgcns bic IDnbilegicn / totltBc gbtobferbetrt enbe * bacr Ober fucteffibe gbeftooKn toerben. ©cn 6. ©at alle t^erfoonen / foo tod «Dcc# ficlitB als WerditBe/ cn ©urgbers / als ootfe bc gbene bie polbaren getoeefl 3gn/ ofte cent# ßbe |
Hiftorifche Chronijcke.
eße onbeïamp;outiinflOe oftebienfî bpben boo?# noemben €ontnfö ban ^pagmen / bic niet met bet bjooningge in be fiabt blijben toiUen/ fal toegtebiten 51111 / met Ijaer «©oeberen enbe ƒ amilien bJecÖ te treeBen/ ootB anbet gocbe== ren bie fp niet mebe nemen en Bonnen/ als inp gBelgfBp öare lt;irFfrf)appen / tot allen tijbe/ luanneec fp loillen/ te berBoopen/ enbe te ber^ panben / baer ober fp be minfîe beftoaerniffe niet lijben fnUen.
'Sfen 7. T'ai be gOene / bie in ber fiabt met (jarebjooningen blijben millen/fnllen toeglje» laten 51)11/ met baer gotberen (fp 5ijn ban baat qualnept batfe üjillen / ofte ban baat fiant) te Ïjanbelen en te Ui anbei enz lu a er fp boillen/ boef) fooberre/ bat fp nietsi ben ^taten «©cnerael ofte ben lamp;|ince ban «ïPjagnien / baer tegbenß petß attenteren füllen/ enbe bat altijtbate rep# fen met bocilueten beß *f5onbetneurß aenge# pellet füllen bjerben.
^cn 8. 5Dat bie ^pbilegicnber pab/ootB gaen füllen op bie Fortification enbe ï0erbete# ringe ber JUupjen enbe Wallen / enbe anberer tot bcß pabtß beboojenbe gebonboen.
^en 9. Wat alle ßeecBeningen enbe open# bare ^rbpften/ bic bier te booten gbemaetfit 3ijn / füllen lm bare Brachten blgben enbe boel gebouben boerben/ gbelgcB oocB bet gbene bat bolgben fal/fonbec ecnigljeberbinberinge/alle pet gbene bat ben Wrabe ban jSopellcß toe ftomt/beur bat gantfebe Itanbt ober be Wafc/ pet 3P in qualitept alß Woubernenr ber boo?# roembe piobintie/ofte in anberer gepalte tot fijner betalingc / enbe falbem tocgelatcn boer# ben/tot allen tijben/pemanben te fenben ofte te pellen ban fijnent boegfje. Waer fal oorft een Obelgcfic |amp;crmipion enbe Coelatingbe 5ijn Johan Levauix fijnen ^eerctarütß/met ben ge# nen biebem toe marl) Bomen/ inbeboojfebte# ben ptobintteborb bat onber fulcBcn pietert/ nictß tot ppjubitic ber praten Wentrad enbe fijner «Excellentie geattentcertboerbe.
lt;en 10, Wat bc «©uarnifotnen / bic in be ;ggt;tabt füllen gbelcpbt Werben / alfoo ban ben jlBagipcaet füllen getracteert Werben/ gelijcb Jet tot allen tgbe bier te booten gbebouben iß gbeWo?bcn.
lt;en 11. Wat ben ©ntfanger/ ofte 31nma* ner ber Womepnen btß boopwembé «Conmer ban ^pagnien/in befen Uanbe enbe t)crtoflp bommc/fal mogen in-manen enbe ontfangen/ en innemen allcß Wat beebarten ban be boo’f5 Womepnen/ enbe ban bc affipentie gheatroj# beert beur be Staten ber gemeltc lanben ober bc JDafe aen ben ConintP.
lt;eni2. Watmen fal moghen prepareren enbe berBoopen foo beel ïtalemyne/ alß ban noobe iß/tot bolbocninghe bet fcmme/WelcBe ogenomen iß in ben name bcß Coninthß ban ;opagnien / ban ben Üooplicben tot KntWtr# pen / boor Welche fomme ootfi bie italemijn aerbe 25crgö/ beronberpanbet/ enbe bic boor# noembe «©ntfanger enbe i^achter ban ben fel# ben 25crglj / Ijaic particulière obligatien ban Baer gegeben hebben / obennibtß bat bc ^ta# ten Wenerael na Baren WillcBeur füllen mogen fulcBc penningBen rembourferen / beur recht# matigen beWtjß ban bec fomma.
25obcn bcfe ^CrtBcBclcn / 3ijnnocBbpfon# bete anbere / met ben Wrabe ban jSopcllcß/ lt;J5oubcrncuc en €apitepn Weneraci ber pab/ bcß Capeelß enbe ^ertoghboiws ban Him#’
burgh/ enbe onber Uanben ober bc iBafe/bc# 16^2, nebenß bc ^paenfehe Wuarnifoen/ opgericht gheWorben.
lt;en ceepen / Wie boornoembe Wracf ban «rtiew«/ jßopeHeß/fal brp upt treefien met fijngantfrl) «Ä^quot; ï^upfgefin/JiBeubelf en »agagic/op Uupch/ nme efi bpc enbe füllen Bern baer toe bp ghtpclt Werben bcRttinsije noobighe Wagenß / enbe bat bie felbe niet foo KLu^* bcle / alß Bp B^t toe Wel beBoeben foube / op ncn opsnc# fionbe brengen / ^00 iß beraccorbeert geWor# «tbt. ben : bat Bp binnen ccnBalf joer tijbß/berepe ban fijn 25agagicmagB laten afBalen,
lt;en 2. Wat bic ^oloatcn/foo Wel ban ber Compagnie alß anbere/bie in be Pabt Baer be# binben / füllen upttrerhen met Baer gijeWeer/ branbenbe îLonten/ üogelß in be monbt/blie» gljcnbe ©acnbelß enbe ûaenbe 'trommelen/ enbe fal bic boorgBemdbe Wrabe mogen met Bem uptboecen / tWec purhen «EhepBut / een groot enbe een hlcpn/ns fijn belieben.
lt;cn3. WatoocBben^olbaten/Waghenß füllen gebacn Werben/ om ter noobtbruft Bare 25agagic WerB te brengen.
'3rcn4. Wen gBenenbie banben^olbaten ï^upfen of goeberen in bc ^tabt UimburgB Bebben / bic füllen baer een jaec tijbt toc heb# ben/ Baren nut baer mebe te bocne/ enbe fulcBp nac Baren belieben te berBoopen / enbe te ber# mangelen / baer bp 6 Wehen tijbtß hebben om Baer zöagagic WecB te boeren.
lt;cn $. Wat bic boornoembe Wracf/ alle ïirBgBf-ammonitie enbe 10pbrtß/ enbein’t gemepn allcß wat ben «Eoninch in ^pagnien tot-Boop/ Icberen fal in Banben ban ben genen bic bc boornoembe Wberpc ^tahenbroech baer toebecorbincren enbe pellen fal.
Wp befe ronbitic iß bie Uimburgljfebcfet« tinge uptgetogen/ enbe Beeft Bem be Wouber» neur nac Üupch begeben -, maer bc polbaren Bebbé Baer ben meepenbeel bp ben ^tatifrhen in bienp begeben. ^p Bobben/ ’t iß Wacr/ eer bc ^tatifche baer boor quamen / tot /Ôiiiffel om fccourß/ gefchut enbe ammonitic oengBe# Bouben/ maer ’t en iß niet gebolght.
ï^et Capecl tot UimburgB iß een Phoonc bape plaetfe / light op een hoogt ^teenrotse/ enbe Waß hoben befen met perthe lÖolleWerc# henboorfien.
We ^tatiphe heb hé baer op ooth ^.Ï9ijt/ ©alchenburgB enbe Walem berobert. Wacr beur aen bc ^paenfehe plaetfen grootebreefe enbe bertfatghthepbt entpaen iß / enbe iß bat gantfehe Uanbt baer in t ronbe/ onber bcß ^oUahberß contributie gehonte : ï^et Wraefa fthap ban j^amen/ Beeft op çoooo Wulbcn ’ß 3aerß te geben beraccorbecrt/bcfgheltjrhcn Beeft XutfciihurgB ooch op een gheWiPe font# me gBetracteert.
jâa befen Bebben bc Staten/ onber bato ben Efridurm^ i. {11 ) ^eptemb. een berhlaringe aen bc J9e# ^L^Ä beclanbtfche Probintien enbe ^teben / onber Öcrccniclj# bcß Æonincr ban ^pagnienß gebtebt / publi# j?««»«* teren laten/albuß lupbcnbe :
jaac bot bie langhbutighe enbe Hanbt-bet# tantic «uwe berpelithe lätijgB/ bic in ben fïtbcrlanbtfchen I^robinticnz beur ben gepretenbeerben abfolu# JSLV®** ten Wominatien ober bie f^erfoonen en Woe# ’ beren beweiben ^ngeptene/ foo Wel «Eheepe# lieh alß Wereltlith / met een generale bereeni# ginge ber felbe f^iobintien/ ofte beur een feher , Danbelinge ban Utebe ofte Pilpant ban Wa# ! pcnciv B«^bb€ Bonnen gepilt enbe nebergtlcpbt
V werben/
-ocr page 698-|
VetvoIgh der ’54 63 2. tocröcn / toanneer fiilrfir beur be Âpaenfege lt;eergicrigï(epbt/b?epflementen eiibc imthoii-lijcn / niet en iaare petdinbert /infonbcrhenöt aljS bact toe eenigde inclinatie enbc apparentie toare gdeüJte|l/ als toannecc be ^pagniaerts enbc date ‘Jlbdcrenten/darc ^erfoonen/tot na» bcel enbc fedabc bes gemepnen befrens bet jge# bcrlanbtfcde tß^obintien gdcfpclet / fied bact beur in ^pagmen groot te maden / enbe alfoo bat gdebjenfedte uptdomen ban ben fieber» lanbtfcden Urngd te mogen bedomen. Ïöaer uptbooj alle bc Werelt notoir enbeopenfaaer is / bat bic gdemdte ^pagniaerben enbc date Stbdecenten iiict anbers en foedten / alp bic ficbcrlnnbtfcdc i^jobintien/nict allccnc in een altijbt-bupjenben Mrijgd te douben / ft) a er ootd in be upttcc|lc ruine enbc befolatic te b^engden/ enbc bic felbe baer nac/alo onber det joed gdebjardte Uanbt/ te tratteren/fp barer öcedten/ ï^jibtlegien/ ï^jpdeben/ igt;anöclin» gen / fieermgen/ enbe ban alle bare Welbaert teberooben/ enbe beur ürggd gantfcdeltcdtc tonfumcren. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; Soo ift : bat fp / ;^taten ber ï3crccnigdbc jScbetlanbcn / indertrenbe dater «Declaratie ban ben 12.(22) JBcpclactflboojlebeu / enbe blijbenbe nietminber gdenepgdt tot luelbacrt enbe goeben fïanbt bet ffamen jScbcrlanbt# feder t^iobintien in daten ouben fleur / als fp dare limdcpbt/ ücedten enbc |3nuilcgicn/nu een rupine tijbt derretoaertp/beue «Dobs gde* nabigden 3cgcn/met bc Wapenen berbebiget/ enbe notd tot op dct uptterfle gerefolbeert 31111 te mainteneren / upt gocbe nabuiudrdc aflet» tic / bic fp totten anbeten I^^obinticn enbc alle goebtdectige Singefetene fulcder Uanben bja# gden/ goebt gdebonben dabben / bic felbe/ foo «Dccflclirde alp Weereltltrde^etfoonen / ban doogden enbe nebeten flanbe / enbe alle goebt» Ötttige ^ngefetene enbc Uanbtfaten dier me» bc crnflelird en bjicnbclird te bennanen/ enbe te berfoeeden/bat fp/bolgens daet loflelicd cp» empcl/ gddged oocd dare Dooi-oubetS cube ^jcbcreflcurcn/dacr toilbcn bccloflen upt ben bcfbiatrlicden enbe onbjacgdltrden Stoed ber ^pagniaerben enbe dare 3tbdercntcn / enbc dun btpbnldgd daten gdcunicetben j^iobin» tien bpboegden. Cot tocltdcn epnbe fp onbet ben boofliedti» gcn/dloccden enbe bapperen commanbemente Ï^atcr lt;?rfel!entie ï^ceren ƒ reberird t^enried/ ^jince ban «Diannen / etc. een flered enbe maedtigd Hegdct tcbclbc dabben gdedwedt/ ’t is biaer/ om niemanbt baer mebe te bebjoe» ben ofte te berberben / maet bclc eer ben anbe» ren nabupjigde (àiobinticn/^tcben tn Deer» fedappijen bic dulpclicdc enbc ftetede danst te bieben/foo lange tot bat fp ban det ^pacnfedt 3;otdbcrlofl/cnbc in dact oube b^pdtpöt gde» flclt bjerben mogden/ met bic onbcrbjcdclicdc enbc deplige toefeggingdc enbe belofte / bat fp bic fclbc ^teben enbc ^cerfedappnen/ foo tod dare ingefetene «Deeflelirde enbe Wcreltlicde/ bantoat flanbt/ qualitept enbc conbitic bic fclbc toaren / ( bic dact alfoo bp dun boegdben enbc bcrccnigdbcn) toilbcn bedouben/mainte» neren enbc befedutten / bp daten pnbtlcgicn/ ï3jpdcbcn enbc ücedten/ alp ootd bp bc open» bare nürctcititbcrföoomftde «Catdolifede nef ligic / toilbcn enbe faegdeerben met bic felbe te Icbcn/tc danbclcn enbc te toanbclcn/ alp goebe Ï3gienben/ jgabup^cn enbc fSoubgenooten. |
1 ï?ict beur en füllen niet alltcne bc ^pan» 1632. giaerbe met meerber getoclt/ gemepne maedt enbe t’famentlicdcn fapflanbe tegden gdeflaen enbe afgedtert toerben/maer ootd alle bie flc» bcrlanbtfcde (ïtobintien tot rufte / enbe daten ouben flojerenben toelflant/gocben danbei en» bc toanbcl/cnbe alle totlbacrt gefldt enbe gdc» b;acdt toerben ; enbe foo baer eenigde/ fp toa» ren bantoat flanbt of conbitic fp toilben/ den onberflacn foiiben/ benbooflgantdbefepfoo goeben enbe deplfamen toecedp te berdinbe» een / donben fp niet ommegaen: maermet eenigd rigeur ber Wapenen enbe confiftatie bet goebtren tegen bic felbe te pjoteberen/batr booj ban een pbet foube getoacefedout 3tjn. Waren alfoo in goebt bertroutoen en dope/ of bie boo?gcmeltc f^tobinticn / ^teben enbe l^cerfrdappijen / enbe alle ^ngdefetene füllen bit allep acngenacm douben/ enbe filler app?c» denberen/ enbe dact na ’t gemepne befle toeten tcactommoberen cnbcregulcren/etc. 50it piarract / gdeldcd ootd «Dracf ï^cn» tiedP ban ben 25crgdP l?anbclingcn/ (bic dein een onbcrfoenlitd bpanbtber ^pangiaertp bc» toonbe/enbe baerom in 23tabanbt gdeen toep» nigc goebtgonnerp dabbc / ootd met fijn nicu» toe toctbingden bapper boon boer) benebenp be berobetinge ber flabt Jßaefltiedt/ enbe an» ber gelurdigde iamp;jogreflen ber Staten / gaben bebeneden enbe oojfaerd/ bat bcel booineeniflc Uanbtfaten bte ^paenfede flebcrlanbcn bc# gonben te toancdclcn / enbe baer op te gebent# den/doc fp ban bc doogdmoebigde ^pacnfflie «Dominatic eenmaelp moedten bcrlofl enbe in bjpdepbt gefet toerben. JHaer betoüle nu alfoo bc cene op befe / enbc bie anbere op bc anber 3ijbc dinedte / foo gaf dct in't lanb een ongefcggelicd miflroutoen/ enbe quam nu bc cene / be anbet / fufpect enbe berbaedtigd booj ben oogden/ enbe fultdc bif# fibenticn bermeerberben Ijacc ban bagde tot bagde. Wetodlc nu bic ^nfantinne in folge flont/ ^««nf«» bat det allep opiocngd enbe ben Staten aen# dangigd foube toerben / foo liet fp een betga#n,inat dm beringe bet Staten / in be ^pacnfede j^ebee» ©aç««/ lanben/tot 23^uflcl aenflellen/bic in 30 ^aren niet gefediet en toap/ om met dact tot confer# eenignat balie bep Hanbtp/ te danbclcn. lt;Dc ^tanben eiftiecian» toaren/ ’t ip toner/ niet ongdenegen/daer met be ï^ollanbtftde Staten te bcrgclijtden tot ar# coojt / op bat bit 17 töjobintien toeber in een corpus gdebtardt/ enbe op bepbe 3110en een bc# flanbigeDfebemordte toerbén opgderiedttt/ gingljcn baerom blgtigd te rabe/ beurtoat mibbel tenen Djebe ofte lt;rcbcp toarc op te nedten : cnbefoubencpnbclicd/nabatfp/ne# bcnp bc ginfantinnc / cenp enbe anbcrp toel obertoogen dabben/ 3 «Dd^beputcerbe/ alp ben Syndicum bail SHnttocrpcn/ ben cerflen^rde# pen ban «Dent / enbe ben latere ban^toart# fenfaurgd/ban toegen a.utfenboïgd na Jl^atf» triedt toe/ om met bc staten bêr ÏDereenigd# bc Jütbeclanbcn/ban toegdcn tenen Djebtoftt ^tilflant ban Wapenen te tractertn. «Defe 31)11 btn 13 ^epttniüï. in bc boojf;. flabt acngljtdomcib' enbe bp ^pnee ïHntied ƒ reberird / om date rommiflie / bic ban bc , Unfall tinne enbe ben Carbinael ban «Dueba ' onbertepedent toap / booj te bjagden. ©ie deeft datt baer op cenp enbe anbcrp/ ( ’t toclc# fee fetteet is gdtblcben) boojgdedouben / enbe tot |
Hiftorifche Chronijcke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15 ^
|
1652. tot bat fp öaren (Generalen fuiev te Benné ga# beu/eü btirelbenacfoluttenbaet oberinbjaeß« ten/tö 0acr i bagen tijt bergonnet. Watr op fp bacr meber nae Bjuffel begaben. Jßaer op bet l^treenigljben JSebctlanbtfcamp;en^ijbe/ 31)11 na ben yage ont ber ^paenfeOenjüeberlanöcn bootbjaglj albaer aen te brengen / uptgerepfl/ bé lieert ban eerenitepn/ban 53o;öjec0t/ben ï^cere ban ©eaumont/ban ^eelanbt/enbe ben i^eere ban ijertfbelbt/ban TDitreeljr. frijc ^atöoltfröe bcfïdlct. ïDe Burgerö toa# ‘moeten nutteren tent. lt;©nber befen nu/alss befe maren uptgefonbé/ fo beeft men begonnen bie mertBen en fthanf* fen bes ïtegerS om Jßiicfn trbt te (liebten/ em be alles tot ben opbtcitcB beerbigl) te maben. ïDaer mert in be (labt een (IcrtB lt;©uamifoen/ ban 1000 auptets en inbe 4000 te boete inge# lept/ baer ober mag tot eenen jl)a)oot befielt/ ben ‘tbserften lt;15olb(lcpn/ lt;(5ouberneurban 25up;icö/en tot een «©ouberneur ben l^ti torb ban JÖoullton. ©e I^atefiratt mtrt oorB ber# anbert/ en een nieumc/maer botft met fioom# ren in alles mei te U^eöen / mant (p jjaööen nu beter gBemin als te boojen. Wcn28. ^eptemb^. { 8lt;©ctob?.) fgnban bc ^nfantinne enbe bc lt;©cncralc graten ber ^paenfeBe jScbcrlanben ban25juffel/ totbc nabolgenbe «tamp;econimittcerbc na JllacflncBt/ aen ben I^jincen ban lt;® jangien / enbe bic lt;©c# nccalc ^taten bcr ©cccenicBöc flcbcrlanbéaf gebcerbitBt gcmo|bcn/ te meten/ befe mannen. «TotjïndfS j;Ucffircgt;0uillaiimcbc231aftrc/üibber l^cc« ttitijt we« re ban ï^ellibus/ï^oo^fcBepé ban lt;$ent.l^w» Waniit'” Beeve banjamp;martfenbureB/ wpt ÏJitfenbucgB. tte ©ave» Wen ^cnfionariuScfteßentmeeflcr / Cbelcn «en getrae# ï^ecre bail ïtutmcrpc. Wé 3ïcttsbifTtBop ban ^ecBelcn. ibBilippus be üarbarcl/ ^bt ban Ä. ^erbacs tot ’ttrerijt. Wen Ijcrtogl) ban 5CrftBot. Wen lâcnfionarius ofte àentmeeflec ban bcr jDarth tot 25msge, Wen Heere ban lÄncBermont/ Webeputteebeban bß ebelbom ban Henegoume. 3sBon ban ftonnet/Uiren# tiact/^tBepen ban j^amen.Cnbc jR^fBicrcr 25mibü/1^enfionariiiS ber flab ban Womape. Wp bcr Weneralc staten ber HereenieBöc 3Sebctlanbc 38öc/5Ön/ nebens bc boomocinöe afgcojbincert gcmoiben/bcn Wraef ban Hup# lenburtB/ Wé Syndicus ^aum/ben Heere ban WommclfbntB/cn ben Heere ban Hofbergen. Jllacr befe fijn albcrecrfl 0 bagen na bc acn-Bomflc ber ^paenfeBe jUcberlanbcn 3llfgcfan» ten/ tot »acflricBt acngBeBomen. æ^abantfcBc/in gee anber geflaltc als Wnbec» ______ banen ban ben Conineb in ^paingien Baer te beroberingBe Bet mcefle Holcb”tn bc Winter- weiVaibaft tractecen/milbenbcrblarcn: JUaerbaermebe ------“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—.^^„-.— r^—... fp^r «««lt; #gt;‘1'89 Hemt. Jlfêet bcr tractation tn Hanbtlingc Beeft Bet tot geen recht begin milieu bomen/ bemijlc be en maren bic ©crcenitljbe j^eberlantfcBe IBio^ bintien niet alle te breben/ maer met Baer/ als Staten ber lianben/in Banbclinge milben tec# ben/ en Baer tot befen inlaten en laten binben. ®r£ucs (©f nu md om befes mille/als ootb ban me» Ä^ «ft«” ^”^«’^ oBetoiffe oojfaetben / tot gt;ae# b«; UrifBt niets ban ben B^ebe ofte Crebes gBe# Banbclt is gBemogben/ fooBeeftmen noclj# tans op bepbe 3ijöen toegBeflcmt/ batfp in ’s lt;ï5raben-l^agBc meber te famenBomen/en# be albaer bic ï^anbclingc boojnemen milben. ïtlS bit beBupt gBcmaccBt mcrbt/ foo Beeft l^itufc ïgt;cnritB jrreberieB / nae bat BpnotB tenige blcpne (lebebenS in 25jabanbtin-nam7 lt;©nbcv befen meet óBgnbcrtb ban bc ^ta# niiflnbrttfc tiftBc gantfcB gBeblotquccrt aenbe Water#'«Ä^ 5gbc/ enbe filler ben 10?pBeere ban Wpeben bc» buwqmm^ bolen/ ban Wcfcl geen ftBepen oppemaert/ en i ben ^tatiftBen €ommanbeur #felflepntot bie (lab ißaefltwöfmet pjobianbe enbe aller# i «©ifop gBeene nebermaerts te laten pafferen. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^00 |
ganbe nootb?uft op Bet beflc berfien/ oocB an# 1632. bevs met ƒojtifiteringen/ ber (labt noobigBe lt;©jbinantien gegeben/enbe die ^tBantfen beS îLegetS gantfcBelitb gBeflirBtet / enbe met be gantfeBe Itrmabc / bie in 17000 te boete enbe yjoo te fdeerbe (lettB maS/ opgebtoBen/ enbe ben megO na lt;6elber toe genomen. boen 16. lt;©ctober/ bes morgens tuflTcBen 7 «C'üfop en 8 uren/Beeft be ^tatiftBe Capitepn Wolf/ JÄÄ tnet 800 Bperroers/ bie (lab lt;©ïfop beur fub» quot;Snu^e^ tglBeptmfgngemeltgebïafBt: matrbemgle wwoi. bp fultBen inbal bie ^paenftB« Baer op’t ^a# (leel retireerben/enbe Bun baer in fo lange Beb» ben opgeBoubenenbe gBebefenbeert/tot batter ban tóBónbercB Baer een fetourStoe-quam/ enbe be ^tatiftBe bie te bjoegb aen’t plonbe# ren bieltn / ban bc felbe onberfuns oberbaUen 3ijngemoïben/BeeftBp bieboojnoembe frabt/ ootb met berlics fijns meefien boltBr/ bie ten beele ban be ^paenftBe nebergB eBoumen/ ten beele gBebangBen gBemojben jgn / meberom Kten nutteren. een ^tatiffOc ^olöaet/ bte bp ben ^nbal in’t eerUc bc ^paenft^e ^fOifötmacOt beur Jlatb / biernggebangóen enbe gljebicvenbeelt g0emojben. Jl®acr Bet en is ben ^pacnfeBen bit gemoet met lange gelaten gemo^ben: Wantfommi» ge bagen Bier nae/ foo is lt;l5racf WtlBclm ban J^affaume/ benebens ben ï^eereban Wpeben/ met cenigBe 1000 JDannen te f^eerbe enbe te boete/bacr boo? gcBomen/enbe fultBen plactfe met een emflige 25elegeringe aengegrepen. lt;©caef WilBclm nam fijn (Quartier aen bc BoogBc 38be : matr ben l^eere ban Wpeben met 40 Compagnien aen ben ûBÔnBant/enbe albaer een 25attBerpc ban 6 Balbc MrtouméZ gBclgtB alfoo ootB cenige op be anber 3gbe ge* fielt/ enbe baer ban flercB op bc flabt en ’tCa* (leel gBefeBoten Bebbcn. «®f nu mei bic 25cfcttfngc baer in/bat mecfl ^paingaerts enbe Italianen maren/enbe mei ober bc 1000 mannen flercB maten/ enbe Baer bappee meerben / foo merben fp bori) foo Bart aengBetafl / bat fp epnbclitB tot 2llttoojt gBe* bmongBcn meeben / alfoo bat ben 7 i^obcm* ber / ben 23pttotBt met fatfi enbepatB enbe bolle gBemcet gBefeBiebe/ enbe bie flabt met Baer ^lot ban bc ^tatifcBe nae noobtb^uft liefet / oocB tegBelgcB besboojnoembe gBe# bitrcnbcelben ^olbaeten ÏLitBaem begraben gBemo^ben. Idunce ï^enritfi io onber befe geburenbe bc# Pinifc legcringöe/ tufftgen üoermonbeenöcl^enloo^«quot;quot;'** met ben oberigen bolcBe göelegen/maer na bt igSge/ mt« quartieren gelepbt/enbena ’S45rabeu-t?agBe ÊSJ*^ getogen : albaer BP RatelitB ontfangen / Bern fansen. ban be «I5cneralc Staten/ ban megBenfijn ï^ittojie / gBegratuletet enbe met loffajanbin# gBe bes groben «ï5BtftB«tS enbe jlBufquetten/ trommelen en lt;romjEiettcn-gBcamp;lantB / en« be lupbingBe ber Slotben/ ingBeBaelt gemoj# ben/ baer bp Bet ©olcB BeftigB iS toe-gBeloo# pen / enbe upt bieugBbe Vive le Prince g^eroe# |
|
Vervolgh der '5^ 1632. ^00 WAJS befer tgtit bie Habt lt;J5elber ooeS foo naubclegOctt/bat fonber groot pevgchel meto en Bonbe baet in gebjaeftt toerben. «fgffanten lt;en epnbe be0 îDintermaenbîS/ jgn be Mf* fthe^^ 0Ötfanten ber äpaenfeDe jftebcrlanOen/in öen iicrinnhen/ i^agöe aengOeamp;omen / baer onbet maren ben homnnöen eert3-25i|^ftoü ban Jißerfiden/met 10 ^er^ Weatn. ibonen; benàbt ban ^/©acotot Ätrerftt/ met 17 ^erfoonen; ben ïjertogf) ban 31er* ff{)ot / met 36 ^erfoonen j ^en ©jp-j^ecre ban ^bjartfenbiirgb/met 7 Ißerfoonenj «Den Heerban l^cllibub/ met4|amp;erfoonen; 5Dcn ï|cete ban ber jl^arrB/met 2 |amp;erfoonen ; M. 25|opbc bon ^otoape / met een petfoon/ bc* nebenjs 2 lt;rompctter0 / enbe alfoo te famen 9« perfoonen/ enbe fy |3eerben. «Dit 3nn alle ftatditè ontfang^en enbe bergefelfrijapt/enbe met een Sanequet getotlleBomt getoojben. 31110 fp nu namaelö in be bergaberingb« ber 45enerale Staten aubientie bobben / foo geb« ben fp ba« booibjagljen met befe bjooiben ge» baen: jSae bat bic ïlootb-mogbenbe ï)eeren •, bic ^Staten lt;©enctacl ban onfer 3ijbc/bic al0 norö tot aSpiffelbp malamp;anber beegabertfgn/ bec* ftacn bebben/ bat op bacr biienbclirh aengbe? ben/ men acn befer 3gbc gbenegben toart/ ben cllcnbigcn/jammctlicbcn enblocbigcn gt;rgtb een epnbe te maetben / bobben fp ons biefboV ben oen ©toe I^ootb-mogbentbepbtalbicrin ben ï^agbe afgbefonben / albaer top alle 4?ere enbe goebc Crartation ontfangen bebben/bab» ben ootb gbclptSc Coucteftje betogfen toillcn/ toanneer top niet bcrftacn babben / bat bet al# bier boo? berbregen aubientie/ niet gbcbgipc-Belieb toare, ^erbalbcn top bp ©toe ï)oogb# mogbentbepbtp ©ergaberingbe berfebgnen/ enbe ban toegben ber groten «Senerad onferer 3gbcn/ onferer Committenten/ na aenbiebin» gbe aller goebc ©?icnbtfcbop/ j^acbupifcbap/ ^oettoillicbcpt enbe bienfl on0 bcrBIarcn/bat top becepbt enbe gcncptbt3Dn/ inallcopictb* titbepbt enbe Sincerkeyt, cen epnbe ban ben Üanbt-bcrbcrffelicBen itrggb te malien / en# be niet ban bacr te feOepben/ tot bat be ï^anbe» • lingl)c ban ben ©jebc ofte 'Crebcq moebtebe» floten 3gn. enbe om fultBcr oo^faceBen toillc/bcrfoct# ben top tgbt / plactfe enbe perfoonen / op bat top 0110 aenbicnghen boojber mogben openen/ op bope tot ben 3(lmocbttgen goebigen eobt/ bp falbacc toe fijnen 3egben milbelicB bcclee# nen. Î0P fgn oocB berept acn onfer 5gbc/ foo bed boer toe te contcibueré/ al0 on0 immer moge# licB enbe bocnlirb fijn fal / op bat bc ?Lanbcn toeber in ©jebe enbe rufle / enbe in ben bood# gen gbdutBigen todflanbt mogen gbebjatbt toetben, l)icr op beeft in bë name ber generale ^ta# ten ber ©creenirbbe jgeberlanben / ben |diefi# bent ban 3öoo?btogtB albu0 gbcanttoooit ; ïtntiuookt JRqnc ï^ecren/ ^are ï^oogb-mogentgepbt hcc Per«' ^^*®’'^w fteft / bat bic acnbomfle ber interen '©btbeputterbenban befer 3gbcn/fect acngbt’ heetónben/ nacm i0 / enbe fgn bacr bp in baften bertrou# ^narnfrhrr ^®”^ ’” ^“ Öopt / boren inflructic fal in befer Ta^ccianhé gbtRaltc alfoo gbeconbitioncert fijn/ bat bacr «fgefantm boo; fal Bonnen te toegbe gbcbiatbt toetöcn/ aciibjcnsc. jjn epnbe enbe uptganeB beo berbdctdicBen enbe langbbupdgbcn brgcb0/bic bcroojfactBt tocrbt beur cergicritljepbt bc0 gbenen / toicn0 |
onberfabclitBc begeerte om tebeecifcben'norfi 16 3 2» ben opgantB noth bé nebergantb bcr jonnen/ berfabigen en ftillen inatb/ betoglc enbe ober# fuRBp fp bacr nac gbetraebtet bebben/ om cen abfolutc jHonarebgeop tetitbten / enbe gbe# foebt beur onberbpiebinge befer ianben/bien te famentlirBc onbeegantb/utocrer norb ober# gbebleben ©jpbeptp / ßetbten enbe ^iibile# Sim» Cube bet toillcn ^arc ï^oogb-mogentbep# ten niet ontfeggben/ ber ï^ceten boojOerp ber# foetBen enbe acnbjengben acn te boojen / enbe baer op in aller billitbcpbt/opjecbtitbepbt en# bc fintcritepttcbanbclcn. aBojt0 nac befer gbebouben 3ïubicntic/enbc be0 baer bp gbefebieben acnbicngbeno / foo is lt;©raef l^cnrifB ban öcn ©ergb / ncbcn0bcn lt;©taef ban Werfbufe / ootB met cen flcrcb Committact in ben ©agbe acngbcBomcn/cn# bc albaer feer flatdicb ontfangben enbe ingbea badegbetoo^ben. i©acr toctben namacl0 ben 3tfgcfanten bet ^pacnfebe ^cberlanbê ban bc lt;i5cncrale ^ta» ten ber ©ereenitbbe ^jobintien / fommigbe 3ïrticulen/ toaer op cen bcjlanbigbe ©?ebc op te rifbten toatc / obergbegbeben enbe bootge# lept. ï®elfBc/ nacbicn fp boben bic commiflic ber «JBebeputeerben bacr uptflretBten/ foo fgn fp t’famen ober cen gbeBomen / fulcB0 baren ^jincipalcn te ruggfle te bicngbcn nac ©juf» fel/ beur «©btfanten ban bun afgbebeerbi^t/ botb fitb booi baren aflotbt bcrgbdcBen enbe gbeartoxbeert / bat fp met ben eerfien bacr op baer beftbepbt inbjengben toilben. ^00 bacfl fp nu tot ©niffcl acnquamen/ ^*®?’^1 enbe bare becritbtinge bc gnfantfnne bebben J^SSSi / boojgbebjagben / foo beeft biefelbe teeflonttoetttwöp een fnel-bcttöfgbelamp;ofl acn ben ConintB ban fu^ftud»» ©paingien afgbefonben/ om bem ban alle fa# Ben inbefen te beriebten. iDic beeft toeberom bier en tegbcn0 bic ßcfolutie obergbefonben/ bat bc jSebcrlanbtfcbe ©eeren onber fgn regie» ringbe / fonber fgnbetoilligingc enbe confent in ©jebc0-banbclingbc met ben l^oHanberS baer nietonbertoinben fouben. ^icr oojfaerB ban / aen ben ©jebe ban bic plactfen feer gbe# ttogffelt toerbt/ enbe ban ben meeflenbed bacr booj gebouben i0 getootoen/ bat fultBen 4}an» bdingljen fonber bjutbt fouben afloopen. ©c Co nine B in©janfBrgfB en beeft ootB nietgbeemegbefien/ batbc^oHantfcbe Sta# ten baer in fultBen Aanbel ban©jcbc fouben inlaten ; gbdgtfi bp ban biefbatoen cen *©()?# fante acn bacr beeft afgbebceebitbt/ enbe baer boen betmanen / bat fp bit afgbeflagben ©jc# bcSbanbelmgcn booj^paingien beoojfactbt/ fouben flanbt gbeben / enbe ben iirijrb tegens ^êpaingien rontinucren enbe boott fetten fou# ben ; met bdoftc/bat bp baer baer toe alle mo» gelicBe buipe enbe mibbden betogfen tobbe. Onber fuUBberloop / i0 Oraef Omfl Ca# -*®««t fempjuS/bic booj öoermonb gljetoonbet enbe gbeftboten toa0/ nac fijn boobt tot Ueciitoar# begcaheu. ben met flatelirBe Ceremoniën ter aerben bc# fielt gbetoojben. 31n ^paingien i0 bet op befe tijbt fdtfacm tocgegacn. Want men beeft albaer bed boot# naemflc lieben / ban cen nitutoe Setterge be# fcbulbitbt / al0 bat fp cen goobifrb gbdoobe babben / ootB bacrom cen bpfonber Inquificie ingbefldt/ baer beur btd aenfienlitBc fjerfbo# nen in be gbebantBeniflc fijn gbcbiorbt / enbe tot |
|
Hiftorifche Chronijcke. i C 5 2. tot JßabpI cnöc anber plactfen in 6o?ten tgOt een tanKltcB oOetal ter boobt beroojbeeltcnbc kbenUifO ueebjanbt ghctooiöcn. lt;©nbcr Defe toaren öc boomacinfïe getoeefl / bic be IBlotenac bc ï^abana en i6?afilicn gieb jien nptntfïen/ en ben €oninflï in fgnen noobt affiflèntte betoefen ftabben/ ’t luelcfee ban ootb een gcoote fufycctbcpötraufeerbc/ fonbcrlinge beüjylealle befer incnfcöcn goeberen biealfoo bcrb;anbt toterben / göceonfifgneett fijn ghe^ tooiben. JBebeniS befen beeft oor ft bc €oninfB alle btt gilbet bat bic Boopliebcn toebcboo|be/in ar» rc|l gbenoinen/baev*cn-tcgcn0 bem niemant in’t intnfïe ter contcacie öoïfte merefien laten/ upt b^cefe bat bp fomtijt^ ban bet 3nquifitic bacr bent morftte aengbegtepen bjetben. '^bjckfte ban alle i^anbeltngen neberdoctb/ enbe groote bebjoeffenijfé cnöc commet bp ben befebabtebben bcroo?faecBtc. 25p enbe ontrent BameeneB fijn biet-cn-tuffeben be lieben ban bare epgen ^paenfebe ©oojRanbero / oorftopbeturtterfte gbcpjeU enbe uptgefogen gbcbiojbcn. Wnt bc ƒratv fopfen/ onbeeben lt;l5cabe ban ^opfon / met 12000 Jßannen ftereft in tBicarbijen enbe op bc grenfen ban Strtopjöcnbci^cnegoubje gbe* jSuftfnfcije Icgben bebben/ foo lp bc ^pacnfebe lt;®bcrde/ j^ebftun# Card ban Columba, met ettdiffte looo jBaiv frequot; ^iK^'quot; btb/ om op baer intentie aebt tc nemen / gbclt; f ecn, nbsp;nbsp;nbsp;tommanbeert gftebjojben/ bic beeft bcm baer op met fijnen onber-bebbenben bolcfte/bp Ca« merijeft gbclegbert/ enbe ben 3ntooonbcroin bcomliggenbc^tebl enbe Oo^pen feet groo* tc febabe gebaen/ enbe baer alfoo gctribultcrt/ bat fp in een feer Bojten tijt/ bcm bid? tonné gouto lebcren/ enbe boojtaen oltijbt bagdirftp mter geben niocfrcn/ enbe baer obetfulcBp met bcfc bjoo^ben gbetrooflet : ^p fouben bet lie» ber ben Conine ft in ^pamgien alp ben ƒ ran# fopfen of beö Flinten boleft gfteben / bcluple bc boo^noembe Conineft ban èpaingten op ’t boogbflc benoobiebt toag. J®aer bc ConincB berftreeglj boel bet minfle bcel bacr ban/ toant Columba fuleft geit meeje in fijnen enbe fijner boo|nacmRc fabonjten banben bcftidt. Wier ober nu gbefebieben beffeftepben attcflaticn/ foo boel ban be ^teben alp tDojpen/ bieboer# ben tot ïömffd aen 't Wofübergbelebert. t©aer boert oorft te gdijeft bc ©iffebopban lt;5cnt/ enbe ben «bt ban Capdeft/na ^pam» gen afgbefonben / om ben Conineft bcfc gbe# bodt-boeningben / enbe boe bc jBcbtrlanbctP wptgbefopen boerben/acn tc mdben/enbe booj» berg aen te foceften/ bat fp ban fuleften obcrlafl moeftten bebigt / enbe ban ben fuleften bedoft boerben/bie in plactfe batfc ben boogfïaen enbe baec tegben alle gbetodt befenbeten fouben/ ben - lieben op bet uptter jlc ruincetben enbe öetbo|ben / met ben acnbieben / bat fp Ware jiBajeft. altübt boo: baren Wecre bebennen/ enbe bie fdbe met ffbubigbe fubmimon bienen toilbtn. »Die boojnaemjle geftbiebeniOen bie ben in bit jaec beur/tuffeben be WollanbcrP en# bc ^paingaertp / alp oorft ben Cureften ter 2ec/ enbein^jnbiatoegbebjagben bebben/ fijn befenabolgbcnbc: tic^hs gin’t begin befep jaerp/bebben bc 'Cureften SrbeÄ ®9 ö^ ^paenfebe Cufïen bier en bacr toebet# ter 2ec/eft om groote frbabe gbebacn. îDic bebben ooeft mawten. onbet anberen op een tgbt 2 ^paenftbc lt;©al# boenen acngbegcepen/ bie ban :©iflebapen na |
»57 ^ebiben baren toilben / baer ban bet cene in 1652, be gront/ enbe bet anbere in ben bpant gefrfto# tentoerbt/ infgbdgrftr upt berfebepben Wa* benp bie febepen toerb gbebadt. ^n ƒ ebjuarto beeft een Wollanbp lt;©odogp febip/ban bet Berc/ met 24- flurftcn gbemon# teert / niet berre ban Calep enbe «©oeberen/ ben ^bmitad ban ©oftcnbe/bie met 28 flut, ften/enbe 130 jWanPboojfientoap/inbe gront gbefeboten / alfoo bat alle ’ t gbene bat baer in toap/in’t toatee ip betbojben. JlSaer bet Poomoembe ^taten ^tbip / iP oorft bp bit treffen feer befdjabtdlt getoo?bcn/ battet oPcrfulcr om bem te repareren/ in Cn# gclanbt beeft moeten inloopen. lt;en epnoebet maent n^aerte/ip tot Woom een Satgtban ƒ ernambugue aengbeftomen/ bat ©sieben ban ben Wollanbtfrbcn ©berffen ten epnbe met bem bjatbt / bacr in gbemdt tocrbt/bat ban’t booju ƒ cenambugne afgljc» baren toareninbe2o fdjepen/ met 13 Com# pagnien folbaten/bte bp fBariba gdanbet toa» ren / enbe bc ^oïtuggfen enbe Stnliancn/ bie ben tegenp bacr acnftomfle feer betflerrftten/ upt baren üetcenrbementen / enbe in groote on-ojbeningbe tot onber be frbanffc gbeöjeben babben. jlWaer alp bier ober ben «©ouberneur Älbu# guerguc/ met een grootcr matbt aen-guam/ bebben bacr bc ^tatifebe moeten retireren/ enbe toaren alfoo met goeber o;beninge toebee ffebepe gbeftomen. IWaer bp al be ^paenfebe jgbe ober be 300. maec aen be ^tatifebe jgbe ontrent bonbert jlWannen gbcbleben 5gn/ enbe toaren befe bier nae/ombaer gdueftboo^ber te beefoetBen/nae Rio Grande gbcfeplt. ^nberp babbe bc Colonel Wartenburgb bie dabt ƒ ernambugue gantfrb gbefliebtet enbe berbjant/ boeb te booten alle noobigbe J^ate# riaien op bet ©ergf laten bjengben / met ber ©efolutte / bic ƒ o^ten op bet Äetgf enbe alle anber Wcrrfien alleen tc befenberen. 5(11 bc maent JWege/fgn Pooi be Weft gn» biftbc Compaingte in Wollant ttore feer rgrft gclabenc ^rbepen/baer ban bet eene bc Witte Hecutot/ enbe bet anber bet frbip‘Älrftmact gbenaernt toap/upt Ciuinca acnguamen/baer bet eerffe onber anber ftoffclirfte toaren / aen lt;©out cnbcülcpbantptanbcn op Ijabbe/f 7883 pont / 6f6 ffutften acalcn ban ?iltbten / enbe 1 f o bobbclc jdi(iolctten/ macr bet anber bab» bc aen «©out enbe depbantp tanben 29201 pont. lt;®p ’t epnbe ber boo^fepbe maent Wege/ ip toeber een feer rgrft gbclabrn ftbip / bc 3arbt ben ©tter gbenaernt / ban Wed-^nbicn fto# menbe/ 't todrfte 16 Waenben upt babbe gbe# toted / enbeopberepfe 8 ^paenfebe P;ijfcn berobert/ tot 2tmflerbam acngdiomen ; ©ie Uabingbe iP op ceniglje tonnen ©oubtp gbe# ftbatgbctoo?ben. 3n 3unio ip in WoUanbt acngeftomen met ; febepenban femamburgue/ bcnlt;®bctffcn Lieutenant ;amp;tcpnftalebclbt/ mbebbenbe tod 700 iiiftcn ^uptBer enbe anber Moopman# febappen. lt;i£nbe beeft bic boojnoembe ©ber# ffe Luptenaubtbermdbet/battee norb ettelic# ftc 100 Riffen ^uptBer in ƒ emambutguc ges blcbcn toaren / bic met ben eerffen bolgen fou# ben : lt;enbc toaren fulrBc mcc(1 enbedo foo tod in bc Ï31ote ban ƒ ermofe alp in be^ee ber# V 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obert. |
|
1^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghaer 1632. Obert. 3n ^tn«ofc toaren $ ISatamp;Oupfcn met fuprfeer berbjanöt/foo toel bp ben ^tatt« ffben alsibpbtn^o^tugnfen. lt;ïïnöe 5911 befc ^fljtpcn ben terften Stpiile ban baet afgbe^ fcplt / op bjeltbc tnbt ben 3tbmirael JDartijn 'ïEftpATen/inet 2^ ^efieptn enbe^aepten oor6 ban baer afgebaren tnao / om fgn abontup; te foerften. ï^p bennelbe boopet / bat fjet in’t ^anbt bp ben poïtngtifcn feer derj^t g^eftelt bnO/^enbe oorft onber be ^paenffbe polbaren feer armeUib toe gineftZ alfo bat bie felbe mee» Üenbeelp naerbt gingben / enbanallerljanbc noobtb|uften groot gebjetS leben. 3;n’t begin ban lt;ugu|H / ;gn in ï^oUanbt y ^cbepcn/alo get fcöip J^affautoe/bet febip ƒ reberub ^enritO / Ö^t fdnp J^ienmegljen/ petffOtpïOcfel/ enbebet febip 43aliaffe upt lt;®ofl-3inbia;onber ben tommanboban g^ies ritb ƒ ranffen ban ber ?tee / aengbebomen/ toeltbe aen 45oitbt/ ^eper/ Jfôufract-noten/ Cbineefrlje Zbbe/ »©amafl/^upeber/ 45enggt; ber/ jSagbeUn/ ^apponbout/ Salpeter enbe anber ^abtn/ in be 7 tonnen opoubts toeerbt/ opbabben. 3nbe l)etfft maent/jgnin ben î^ereenigg« ben jSeberlanben bieber aengbebomen 3 febe# pen/ vuelrbe ober be 800 pont «öoubt/iooooo pont eiepbantb tanben/enbe anber boftelirbe 3©iren op babben. 3n be IDinter-maenbt jijn ; üptS-gbrtai bene l^üllanbtfcbe febepen / ter J^oopbaerbge batenbei upt be Strate na l)ollanbt bomenbe/ opbeboogbteban 38 graben/ banp '^ureb« febe Zee-rooberftbe febepen aengbetafl/ enbe aenboo^bt gelept gduoiben/ albiaer be ^urc^ Ben bie lt;oubjen/^eplen enbe itetenO in dur? ben gbeboutoen / enbe epnbelitb gantfeb in be boo?noembc ï^oUanbtfebt febepen gbefpjon# gen/maerfpbjeetben baer foobapper/ oatbc lt;«rfbcn bun toeber op baer febepen retireren tnoflen : Want fp bpbaer eenb?atbtigb be* floten / lieber te gerben / ban in ber 'SureBen banben te ballen ; enbe 3911 alfoo/na batfe Wel tWee bagen gbeboebten babben/bun epnbelitb gbelutbigb ontbomen/ enbe ban ben lt;urtben niet Wepnigb ter plaetfen gebleben jgn. lt;en epnbebefeö ^Ïaero/10 in be jUafeaen^ gbebomen bet ftbip Webenblitb / ban ƒ er# nambutque/ met 2^0 itifren ^upeber / beel *3Eabafbz Sjafilie-bont Z enbe anber Waren : bet bjatbt t9bingezbat bet in be felbe Hanbcn aen be ^oHanbtfcbe 59be biel (ronbt / enbe bat , bie ban J^ernnmbucque berdbepben ïLanbt-tofbten gebaen Z cttelitbc ^tbanflen enbe fie* bonten ban be ^paenfebe geflirbtetzenbeber# febepben ^uptfier-meuleno berbianbt bab* benz’ttoeltamp;e ootB be|amp;ojtug9fen felbe beben/ op bat benlBupt baten bpanbt niet tegoebe Bomen foube: 33e ï|ollanberiö bie ben boo;f3 Cotbt gebaen babben / toaren met datelicBen 25uptz bed ^uptBet enbe lt;©ebangen0Z toeber te rugge geBeert : 30aer toao booiber een 3n# biaen tot ben-lieben gbefiomenZ bie beeft baer notb berftbepben toegen en draten gbeopentz enbe bedeut gemaetbtz baer beur men ben ^n* tooonbero bp-Bomen Bonbe. lt;ot ƒ ernam# burque toas eenen upt tfolianöt Z bie in be Wed-ginbiftbe Compagnie bare biend toas afgebarenz gbebitrenbeeltzom bat bp met ben ^intooonberO enbe ben ^patufrl)cn lt;!5üuber» neut Klbuukerrque/fojrefpoubentie gebouben babbe / en baer toaren om gbelgtber oogfaden |
toilleZ notb fommigbe anbere gebangen. 33c 165 2, i^ollanberO babbe ettelitBe -Ui den met ^wc» Ber Z Wgn enbe IDetl betobert Z alfoobat tot ƒ ernamburque toel 800 itideu met ^npt* bet lagenz bie met ben eerden na l^ollant foii# ben gedbitBt tooiben. 31110 in Idolen bic tot ber €oninglitBer ber* ©laïHltmi» Biefinge bedembe tgbtZtoelcBc bt maenbt ban S^Xm September toaöZbitt bp gbenaerbtezfoo beb* m -polen ben baer bc^tanben tot Wardboutobetga*igt;«i«’J‘'’» bertzenbe namacio in J9obemb.met tenb2atbgt;' tiget dtmmenZbeó obccleben €ontnrbr Sigii-mundij oubtden ^oneZ 33 en 33ooducbtigben nbsp;nbsp;lt;nbsp;^tinre Viadiflaum Sigifmundum, tot eenen lt;to» ninth in looien berBojen. 33cn 11 «®ftober beeft bp aen bc ^tanben ber Broont gooien/ alp lt;i5befantc; meteenen dattlicBcn Commit-taet afgbebcerbigbtz fijne ISjoeberSZ neffens 7 bnoinaemde feeren / alp ben Weptooba 25?efBpZ ben ©oid 3tleranber fiafibilz ben Ï3o^d WifnotoefBp Z ben Ifetrc (ÖfolmfBpZ ber Utoon lamp;olcn ^ebatmeederz ben^ta* roda «©ptojofhozben oubenïîaffanofhpZenDe ben Weptooba WilinfBp. »©nber befen beeft etcddirh be|amp;jmte Ca* fimpgip boo? bem z enbe in ben name fijner JSjofberp gefp^obenzenbe boo? baren oubtden l^eer 25^0ebet viadiflaum gheintercederet, baer nac foo beeft ben 25ifffbop ban lt;32umfei ƒ ir# iep/ een Crebentp-db/iftbanbengbemeltcn tSjinte Viadiflao obergbegeben/ enbe oocB fgn lt;®jatic feer dattlich uptgebeptt / enbe baet in be betbienden bep obetleben ConintBje enbe fgner booi-baberp/alp ootB bep t^gnten Via-diflaij perfoon felbe/in lt;urfhijcn in ber Wof* fouto/ enbe in |3gtpfftn uptgeboect/enbefon* berlinge befe tooo;bé gebgben : 33at t^oogd-gemdter i^gnte in bet bopt leefbe/betoglc bp in ben frboot berj^ooldbet ©ïpbepbt gbebo* ren toas/ bat fp fgner i^erfoon / allen anbeten boojtrcïBen / enbe gbeenen bgmben foetBen/ maer bem tot eenen BonintB aennemen fou* ben : ï^ier-en-tegbenp toarc bp oojboebigb/ alle bet gene bat fp bp ber ©erBiefinge bedup* tenfouben/ tebeftoeerenenbe nenggenaemte bouben. lt;©p fultB boogbgngben / beeft ben 3ïertp-25ifdbop/ in ben name ber anber dan* ben/ geanttooog/ bat bun beft ambaffabeur* dbap acngenaem toare : enbe toaren doth bep cerbiebenp ober baten boojbjagb en bertoo* ningbe/bet al t’famen te delibereren. 33aer en ipbierggelgeficn datelitBc Legatie tot tooien nopt gbepafleett / bat |3gnten foo eenflem* raigb booj garen 25joeber fouben gheintercederet bebben. 33ep anbeten batgbP / bat ip ben 12 befesz beeft bc ^aufelithe jsuntiitp aubientie gbc* babtzenbein fgnep mincipalen name bic dam ben bermaentz bat fp geenen anbeten alp cenen Catbolidben ConiniB Z todefie bc fioomftbc lierthe toc-gbebacn enbe bare ï3?pbcpbt btlt; dbutten moebtez bethiefen foubenz enbe baer bp Z fonbcrlinge booj ben ï3gntc ©labiflaum gbebeben bebben. 33en ij. beeft bc ïicpfcclitBe 3tfgbefantC/ ten B^p beert ban l?trbetdepn/ aubientie ge» babt/ enbe ban toegben fgnp Iamp;gncipalen/ na bat bp eenp enbe anberp acnbjatbteZ ebenglje* IgrB fgne I ntertenie op bé iöjintc Ï3labiflaum gberiebt beeft. 33edni3gntc beeft ootB anberp beur gangs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Idolen enbe 5Littautoen/ eer bat bic ter Co* nintB» |
Hiüorifche Chronijckc.
’^9
1632. ninthltrhev l'icrhiefinabö befîcmbe tgöt gtcr bp quam/beifröepöen Irhnjbcnö aenöe ^tan« ben afgOcfonöcn / cube óen tet iiroone te fio# men laten aengOeforöt / enöeöaetbp fonber# ünggeben 4£uangelifc(|tn gcoote beloften ge# baen / bat 0P alle errores , bie in caufa libcrtatis
1632,
Religionis gbepafftert fgn / rogigeren / ben lt;£itangeliffben niet alleen blije enbe onber# ïjinberbe oeffeningbe bet Religie bergonnen/ enbe alle feerberbepbt enbe befdjenninge boen en betogfen toilbc. «enbeomgbelgfber ooi# , faetb toille / b«f% fb’ at« be frabt t©antfirb 1 eenftbjgben toeten itptgaen/ ’ttoeltbc alfoo lupbe;
^^tinfibm ©labiflaus / be eerfie ban lt;©obts gbenaben Cf» Pniv öer^toeben/ lt;ócttben/ enbe Wenben«Ctf-lt;Coni»fb/ï^tincein ^olen/berbo?en lt;©root-ft',öt©ant# boiR to »ofbouto/bes ^molenfiftgen/^ie# firn. toierift^en/ etc» ©ojftenbommec Admini-ftrator.,
«©rootmaegtige/ Wel-gfiebojene/liebe bp# fonbere» «eben ben toille »©obes/ bie ons in bet Broone idolen geboten te toerben beiotbi# neert fjceft/bie beeft ooré te gelgrbe bit ftebben toillen/ut utraq; Fortuna noftra ad Rempub. per-tincrer, 3|nfonberöepbt beeft ben tremel bit tegentooojbige Icet/gelgtb onbev ons uptgbe* bedt/ ’t toeltbe top na aflgbingbe leaver €0# mngt JBajefl. onfes ï^oogb-faligen gebaeß# ten feeren ©aberen enbe Wclbabevs toeb^a* gc/betoeltfie/batbp boot ons öie eev|leplaetfe jet gbelntb enbe eere/ bes bem onbec-gbebane Ration gegebé in ©abeditber affedie, oogen-frbgnlirb betupgbet / in fultbjc bp ban tocgen lier üroonen toclbaert/fgn epgene enbe onfeve toelbaert enbe lebcn/tnalleclep pergtbcl gants gbetoilligb gbeabontupg. 311 fultben onfcn ftoaten ongeballe enbe gantfrb bitteren finer# tens/ moet onS bit bertoopen/ bat top baer in Remp. fociam bebben / betogle top infonber# bepbt befeS berfeetbect 31)11 / bat in’t berte ber rebelgtbe ^oolfcbe enbe iittoutofrbe ^a# tionen / nimmermeer uptblnffeben fal / bie gbebatbteiüffeban een foo goebigben/ d5obt# Djeefenben enbe gbelucbfaligbtn fiegierin# gb« : ©ofb en fal niet in beratbtingbe bo# men / bic bertlgtbc beut-gaens bolbomenc Confidents, ontfptotenc affeddon » leaner »Co# mngblgtbe Jl)a)c(tcntc- onfes i^oogb-faligb^ flcn gbebafbtens l)ecrcn ©aberS enbe Wel# babers/ tot be Æroonc/upt toeltbe bP ons/en# bc onfes ®oo2lucbtigcn I?:ocöcrSciibc^iif# ter / benStatibusReipubl. felfs in bolbomenc Tutel enbe booj - fo?gbc beeft ober-gbegbe# ben. ï^ct toacre boojtoacr een gcoote on# bantbbaerbepbt/ bie mérita bes in (00 langben Äegicringe toelberbicnfïen ©o^ften te berge# ten / enbe niet een gberingben impietat, fgneS fo falicb-fierbenben interen laetften toille niet een genoegen te boen/’ttoelcbe bepbe in’t bette befer ï^oogb-loffclirber jSationen betohim« mermeer bebinben fal.
S^belgcb als ons nu bic ï^ccren onferen ge# mepnen/enbe bcffclbcn Reipub. ©abcr/bclpcn betreuren / alfoo boet bie ftbulbigbc Pietät bic i^ceren felbe berbibben / bat fp beffclbcn ber# toeefber 3äinbetcnRationcm bebben moebten/ enbe gclgtlï ons in onferen ftoaerflcn acnfloo# ten/ boot alle anbere gebaebten aen’t allcrmcc# (re cura Repub. plcegbt ter berten te gacn / al# foo laten top oodi befcr tgbt onferen/ boc-tod billitbcn/bcbtocffeniflcn foo bed niets toe/ bat
top onfevep/ met ben ï)eeren gliemepnen ï?a# berlanbt0 baer fap bevgljeten fouben. ^n toat getoaer bat felbe bem bebinbet/betogle bet fon» bet l)ooft enbe öegiennge 10/ fien bie ï^eeren felbe (eet toel/enbe mp en ttogffelt gants niet/ of fp füllen op brt feberfie alfulrp boo^bomen. «©nsboetalleene betmeefle enbe boogbft aen
gelegen te jgne / onferc humeros tanto oi.eri fe-rendo te offeriren , bOCbCCrcfp/ judicio libero bic ï^ceren/eidem pares, cnbc bcur alle befc ^a# ren/ enbe eben bicebacr bet liroonc halben ge# noegb|atmgcptobecrt3gn, l)ct bjengbtons tot befen poftulato gbeene ambition, bic top to onferen jongben jaren benndirb obertoonnen bebben/enbe aller toerelt getoefen bebben/ bat topniet minbctobedierenalsimpereren 11011# nen : JUaer bd betupgbt cnbc credit onS bc licfoc bes ©aberlanbts / ’t toeldic top te gbe# lijcBc met ber mcltb in onferer eerden Binorf# bepbt / gclbfBfaem ter neccingb enbe boebtfd gehabt hebben/ cnbc ban tocgen ’t toeldic top m onferen mebc-opghetoaflenen «©uberbom/ oorB onfccblocbttebergiet?n/ altijbt gbetoil# ligb gbctoccfl 3ijn / beffdben Welflantenbe lt;fiïcrc te mainteneren, boen top ons met te rug# gbe-fidlingbc aller onferer Fortuyn, ja onferS lebens hier mebe offercren : Ijet maecamp;t onS cen berte bic geba dirent (Teber continuecrlicBe baneBbaerbepbt utocr ©00t-babers per tot fecula, tegben bic Sobolem barer feeren / bef Blintfit in onferen oojen bic mcnigbbulbfgöe Gratilationes, bic l)arc Coningt TUajeft. on# feren ^eere ©abers ï^oogb-faligcn gcbadjte# niffes/ onfert halben bono online Reipub. cnbc ban toegben bes ban ©obtbcrleenbe Binbcren gefebiet 31)11 ; ^aer upt top beftoegen gebent# hen / op bat top ben j^ccren onferc bolbomenc fonfibents tot beffclbcn betoogentbepbt tegen ons betupgbben/ ons nac manière ber compe-titorum, anbetcr tgbt bed te offercren, bonben top boo? befc tgbt niet ban noobc/ tis aen bien gBenoeeb/ bat top alle Bet gene te bocne berept 3gn / toat een ©^omc ^oottocefenbc ^oone/ fgne liebe jDoeber febuibith iS / ban toeltbcc bat ons bc ï^ceren niet ber(rooten . maerbed meer tot fgner tgbt/ liberis fuffragüs, ons bier# gdg; Ben Tutel biptoiHtrl) boor anbere/ in ge# balie fid) eenighe competitores binben moth# ten/toebertroutoen füllen/fgn top gantfrb 0«* gbettogffclt ban bie hope/ onferc gbetooonlit# Be betoogbenthepbt tegben cenen pegbelitBen ber l)eercn/ cnbc onferc toclbabirbepbt nac on» feren boogbflcnbermogbcn/bicr mebe offererende , enbe baer benebens h«« ban ©obt goe# bc lt;©bcfo«tbept toenfrbenbe/ etc.
©ooj bc ©crBiefingbe hebben bc lt;©btcfïc# ïieBe in po!cn ba ft acngbebouben/ bat bc »Cu# angdifcbe allc ilerdictt/ bic ben Catbolifdjen afghenomen fgn gbctoo?btn / enbe fonberlin# gbc oorB bc frab 50antfitB/ bic ï^aftooj Bcrc# bc rcftitucrcn fouben/met bcrmelbcn/ toanneer fp ntctitoc Itcrdien boutoen toilbcn / bat fp fulcBt boen mochten : jDaer b’ lt;ïuangdi# fche hébben hier teghen glicpiotcftccit / toacc op niet booibccin fuldir ghehanbclt logljc# too^ben»
^acghefchiebc©crRicfinghc/ foo 3gnbie punda conventa, ban ben nicutoeti *CóttnttB/ cnbc ben Intermincüs beftoojen ghetoojben. ©nber befc toaS oofB bé©iffchop banföninv fel ƒ trlcp/be toelcBe als Ijct tot beS Religions puntten guam/hem baer op beftoaert binben# be/gßt#
160
Vervolgh der
lt;©m be flaut ^ojenburglj te befcBennen/
öo Den lt;©betflen länipbupfen opb^oerO/inaec
t C ? 2. be/ ghetoepghertheeft. JDact be ConineB ig ban oocB onber-tocglje een parthge ban hatr 1652« gantfeh refoluyt baer in getoeefl/ en of fchoon ghefien ig ghetoo^en.
be «iBeeflelicBe bie daufuie, faivis juribus Eccie- lt;©m be flabt ®o|enburgh te befchermen/ ßae Romanae betoiHighben / ig oocB uptbjut* htt be €onincB eenighe bupfent jDannen te BeltcB baer bp ghefet / batbie felbc Saiva ban i boete enbe tepeeröe/ naemelicB 300 peerben noch fecuritati amp;nbsp;paci publicae. nietg afnemen 1 inbeflabbcflellcn/baerobcrhp hetromman»
foubc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bo ben ©berflen 3«niphupfcn opb?oeth/maec
3in ’t compart/atrooit en berhiefinghe beg ^thlammcrfbojp haöbc het ghebiet ober beg Coningljg/ fgn onber anberen / befe |3uncten flabtg bolth enbe ben GpcBp-Cantfelier lt;©rh» boojgheflelt : lt;eerflcltrb/ «Vat be €onintB fcnflcm/bieooch albaerghelatentocrbt/be* gbeen anber ^egel/ bupten befen/bie be €ant» hiclöt in ï^aret lt;Coninghh Jßnjcfl« name bat felrge heeft/ ghebgiprltcn falj lt;en2. ©n* diredonumbacrin.
toetenbe beg ßaetg / ghten l^outoclirB aen te ï)tt toag anberg beg Coninchp intentie/ben gaen ; 'Sren 3. «öfjeen uptlanbifrhc Gaben of ' Ïj et to gij ban ƒ rieblant enbe ©eperen beur fg* ractnaghen fcljonben ; lt;en 4. Aen fgn tjof nen 'Kftocht ban J3ojtnberglj upt hatr boot* bictoeembe niet te beel itirupmen, Sen 7. lt;et» ! bctl te locBen/ enbe haer cenen lufl te boen heb* tclicBc Vcflinghcn aenbengrenfen boutoen,- ben / haer boot bie flabt ^Oïenburg0 te leg* 'Sten 6. op een Récupération ber t^jobintien/ ghen/ tot toclrfien epnbe hp ban niet alleen bie bie laetfl ber Æroonc jamp;olen afgegaen fgn/ met [ boojfj flcrthe ©efettinghe in ber flabt heeft etnflbebachtfgnfal. ©ie anber lópnrenheb* ' ghefept/ maer ooc5 alle bic ÏGerfhen baer in’t ben tcrflont oocB ftoceren moeten, vet anbere : ronbc / bie tot bebeflinghe beg Hegherg ghe* toert totter Coninghl. Vegraeffeniffe aenglje» i matcBttoarcn/ al-tc-mael laten ligghen met Icpbt/ bie ben 14 (24) terlSrooningebcgnicu* ' alle ben ^thanffen onghellirht enbe onghe* toen €onincBr ben 20( ?o) enbe totten GgeBp» I fchonben. Wanneet nu fulcBp ghefcljiebe/fog bath ben 21 (31) januari beg jaerg 1633. enbe toarehp toeber met ber Armabe baer bp gijc* tot fulcBr nllegtoerbt beftabt lirahoutobe* Bomen/enbe ben bpanbt alfoo inghefloten èn* natmt. ^00 toert oocBbeflotcn/bannen met be gheeuineert. ^laer bie felbc heeft fnlch ben eerflen bie lt;rattaten/alg tuschen bepbe ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
3krooncn ^toeben enbe tooien / een beflanbi#
Oht V;cbe op te richten/ boo; be handt nemen foube.
jmoRobä« lt;©ntrent btfe tijt/heeft be «©cootboifl in ber h’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5!®bfcbutöfijnarijghfbolcBonberben Vclbt-inrtSh obetfien Jßithiel ©eriffemitg ^chepn na be a«(i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ooifche «Vrenfen laten aentrechen/met fukb hebei / bat fp teghen fijnen bpanbt ben Vla* biOaum/bie hem een lt;6rootbojflbcr Jßofeo* bijterg noembe/ be Wapenen gbebpipeBen/ enbe ben ftlbtn op ’t upttcrfic btrboigbcn fou* ben. j^ebeng befen/hebben hacr oocB be lt;nr* laren met aller macht gecuflct / tot bienfl beg boopwembe «Vcootbozflen ber JDofcoulo / in
^ Idolen in te ballen. Wag alfoo bit ConincB* rgcB ban toeghen befer tinte foo machtighe bpanben/ in groot pjgcBel en ghebaer.
«oninfU in ï^ict faobcn hebben top ghefept / in toat ge» nedi? ban ff^^e naë ben aengegp beg jrrieblanbtfchen sfioienburg Ucghcrg/ï^arc fWajeft. be ^onineB in ^toe» nf/najaicu» gen / nae bat hpfagg / bat be bpanbt upt fijn n^aöt aen öe pooj^td enbe totl befrhanfllteger niet tebten-ghentoag / h«ft hem nootto in ber hooghte enbe in be Voffehage gheleghert / enbe bat gagtfehe Uegher met Gebouten enbe Vallifa* ben rontomme betoaret. ijicr op nu/ fijn bep» be beelen noth toel 14 baghen langlj alfoo bp malBanber flille blgben ligghen / batter niet ghebeneBtoeerbithg gheattenteert ig ghetooj» ben/ totopben8^eptembt.boen igbe€o* ninth met fijnen gantfehen KegOer ban ƒ urt opgljebtoficn / enbe met alle fgn Vagagieen# be Artillerie in goeber otbeninghe met bollen lt;rommelflach enbe lt;tompetten ghcBlancB/ benVpantboojfapben neujena j^itutoflabt aen ber Kpcii ghemarefjeert/ om bc I^jobian» be boo? het äärgghfbolth beg te facquamer te hebben. 311 fuirhen lt;ocht/htbben be ƒ ritö-Ïanbtfthe enbe Veperfthe Ijaer niet alleene niet geroert/ maer cocB alle toachten tot hatr in ’t Itegher ghetogen / enbe fultbg toert baer boot ghehouben/ bat het upt bteefe ghtfehiet ig/ of bat fp niet ghetoeten hebben / toat Ijare Ito» ninghl. IDajefl, intentie fgnmothte/ghelgcB
ijoojnemengljemerifet/ enbe baeroin op JSo# renburgft mets ggeattentcert/ ofte in bat €0* ninrbk Hegber bem beeft Unlien logeren.
quot; 25etreffen0e nu ben flanbt ber flabt j^oicn* burgb op bie tgbt/ foo hebben bepbe Uegberÿ groote fietsten enbe ^tetften bernome«/ en* be oorB bat ban alle ^ojpen / enbe naebupp* gbeplaetfen fjet lLanbtbolrb met ben Boeren Baer met Ijoopen in enbe om be flab begraben/ maer upt gbebjeeb ber noobtbjenbiglje jße» rin®s-miböeleivbebjfïle be ^olbaten alle baec in ’t ronbez op bgf enbe feb mijlen toeegbb bet Uanbt berbjoeflet enbe alle Victualiën enbe
Velbt-ghetoaffcn bagelitfip ober be 100 Wa* ghenb/ toerö enbe tot bacr göenomtn hebben/ grooten noot Itjbtn moeten/bat oorb menighc in 14 baghen gheenbjoot gheghetenhabben: lisant niet alleen (jet boojnoembe Voeren-bolcB/ maer oorb feerbeel achtergelaten trougt; pen/ foo toel booj be flabt in be Werfben / alb in be flabt onber be polbaren ban be befettin* Ch« fijn gheflojben/in iïloofrerb en l)obeii bp ^. gatob/ jae in alleflraten/ onbet Hupffen enbe Braern-baben eHenbith baec hebben op* ghehouben / enbe upt gheb?ecB ban noottoen* bich onberhout / ban ben Gooben-Uoop enbe anber hitfight CraneBheben / alfoo met hoo* pen fijn gheflojbtn/ batfe bie ïtiflen / met 2/ 4/ 6/ te famen op toaghens toierpen/ enbe al* foo upt be flabt boerben. ï^et Uaferifch hnpö lö alfoo met Branche ^meebtfehe «Rolbaren obechoopet enbe befet gOdueefl / batmen be booben in’t felbe^of/ ghelijcB alg hont op malBanber heeft gheluoipen / tot batmen beu tfjbt habbe batmen groote putten maecBtc/ enbe bie felbc bner in mocht luerpen. Welthe ^iecBte banalfoo beoberhanbt nam/ batfe oocB ettelicBe looVurgcrö/ enbe metflbc bef» te harleber ionghe jDanfehap heeft bjerh-ge* rucBet : 3tlfoo batmen ban ’omoggeng bjoegh aen/ tetten abonbt toe / memrhmael 4/ y/ 6/ Uijramp;en in be ibjoteffie teffeng heeft ften bm» ghen/ oocb Wel ber fommigen ober nacht on* begraben mocflcn laten flacn. ^omma - baer fijnin’tjaer idp.tot lSojenburgh/ bic aen be iicrrlt-
|
Hiftorifche Chronijckc. Dê MeerB-tafel jon aen^ercB^cUcn ggetooj^ toen/ mctöeröoolit toec^-gcrupmt 8ïoo men# ftöen. 3!n’t Hftfflrifcó-öupjs 19060. «Die op bet ftabp Marren nac bupten toe ge# boert 3011 getóojïien 1846, |
i6i domina fn alleö ggeflojben 29406 men# feßen/ fonber bie ggene bie nae bp om be flabt oh beCinggel/ in ï^oben enbelt;upnen fgn gpefto^ben enbe albaer begraben gbebjojben fijn / ber felbe fijn oorö een groot ggetal che# Weefi. |
lt;®nber befe tgbt beluijte bc €onintB tfibin# gfie brceglj/batter eenitfi bolrh upt ^taliaen/ ben ï^ertog ban ƒ ricblant te finlpe in «DuptiS# Ïnnbt trerhea foube/ enbe baerom in ben name bejs Coninrfiö in ^paingien / bp ben »eebt# gOenooten ban ^üntferlaubt enbe Ï0aïepto# lijne/ f5ao enbe beurtoefit begfieerttoerbt/ fbo fieeft be «ConintS ban êlueöen bitnabolgenbe fcljïgben aen baer laten uptgaen ;
ni^r'fce m ^’^’“^ ï^ecren / nae bat bjp góenocgfifame ^-tueben informatie hebben/boe gern ben €oninramp; ban frbïöben/ ^paingten beur alle mogheliche toeghen enbe «SS»?«*“ ””böelen onberfiaet/ bjgen fdaïS banit te ber# M nowen. gfjjgjjg^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;groupe« upt italien te#
ghen onp te boeren/ enbefgn onbillitBeenbc
fifiabelifBc aendaghen boort te fetten enbe on# febpanben hnlpetc betogfen: Woo en heb# ben top niet na-laten mogl)en/©X. filer me# be te bermanen/ bat gfip ghebenrhen fuit/ hoe loffelicBenberoemlicßutoeRépublicain / ter feiner ©rpfiept gfip altgbt gefiantfiaeft fiefat/ tegfien alle bie be felbe focfiten te berftoarhen/ fonberlingfie tegfien bic bepbe t^upfen/ 25our# goingien enbe «Dofienrgtfi/ bie fiaer bitStoifit onberfiacnfiebbenubepberï^rpfieben te bene# men / cenigfie/ ’t to toaer / ban toegfien ton# ftientiemaer fn’t gfiemepn enbe allen ben Igfn enbe ber goeberen, ^p bemoepen fien oorfi notfi/om u te bcrlcpben ban bie goebe berfian# beniffe/bie top met utoe Republics fiebben/cn#
X be tot
|
161 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervoighder 1632, ïic tot flier tot begoubtn / batr upt top goptn / gfjp (ultiioofb boojtaen in ben terminis bet jiscutralittpt enbe gaebe to^refponbentic top fff) en 0110 befranbiffi fjoubtn/ enbt onfe bpan# bennotlj f3a0/ ^OffifitotienotOboofberingge laten toeberbaeren. «öfter rontrarte toerben top benoobitfit / finer lieber nae onfe getooon# ßepbt te bejegenen/ enbe alfoo ben liriifli in u lanbt te beengen/ beur toeltbe feplen gbp u an« berji niet ban een ruine enbe bertooeflinglje fout beootfaetben / enbe alle’t gbene toatan« beris ben amp;njcb in fijn berberffelirb toefen nae bem placb tf fiepen. Jßaer top biaglien een beel beter bopetotu/ bacroin top ö. U. alle in ’t gbeniepn/ biet en tegbeup berfeßeren/ jae beel meet een pegbelitß bpfonber / bat gbp « niet ban aUep goetp enbe goeben toille enbe ap fertieban onp te bertoatbten liebt. f^ier über bebben be protefrerenbe Æantonp in barebergaberingbe benoten/ noch ben €ogt; nintß ban ^totben/noeb fö« önanben gb^f” nen fBaP te gbeben / maer ben in bet fieutra« litept te bouben ; enbe baer toerbt gbelgeßen beflupt ootßban allebie 1? t^laetfen/totJSa# ben bergabert/ toegbefreiut. 2Bp be boojfj j^ieutoflabt aen be Mprf) / ip be Conintß gebleben totop ben 13 ^eptembr. boen ip bp boojbet met be Kmiabe nae ÏDinf bepm boojtgbetueßt. 'Albaer iieefr men öegt; nerael fienbeboup gbebouben / enbe 80 aegi« menten ftertfi bebonben, ®flttaï quot;Jtenbefe plaetfe ip bit Cartatifebt «öefan« Skt cm ^^ toeltbe ban ötan löerqberep / örooten ißhefante Öliaiu btp iiepferbomP €b?intoit5/ öroot^ ^°?tï *'®f Csirtaffen enbe (öjotoper/ etc. ban coiff / ban *’^ boojnaemjlcn öoiften enbe Leeren beffeß .starten/ ben Cxi)er afgebeerbtebt/ topbenatonineß ban ban biegen ^tocben / betoelcße 3p in batet prinrnjakn îm^hX«/^*”^/ öctoijlc fgn Cibber ließe enbt öloji» Sm1 « ftê/ toeerbige^aben obetal in bartUanbcn/lupt« enbe ijnn baer fijn getoofben/ om bem tc fien/ enbe ban fX^n ?’ 'Jbtöto fön berßrcg0en beerlicße ©ictojien te topen/te* gcatuleren/ gecomen enbehier toc gerepfl ip/ gcatniecen. cnbe ip ban bem b^ienbelitß ontfangben enbe gettacteert getoojben. 133e boopiaemfte onber fultfie ïtfgbefanten biet ßuralij ©Ian jDiirfa/ bienp beelbenifle top alliier bebben totllen fetten. üjettogbe “JUlpbe asonineß tot lümfbepm toap/ foo toS/Ä ^^ ^^ l^ettofb ban ƒ rteölant/ na bat ßp beel «beur. iDoipen om poienburgb in be affeßen gelept 28cperen/ ßabbe/ cnbeßet Uant aenbie plaetfen jam« b',?rifrrr.r metlitß ßabbe berboiben / met fijne enbe ber bp ^neen' ©cpctfcße 3lrmabe/ onbet befen ooeß opgßt« bntgö» bloßen/ cnbe na berbjanbingße fijner lt;entcn enbe Ueget-ßutten/ ßare plaetfe (toclcßc/ be# topic fp fett groot/enbe toel op anberßalf mij« le toeegßp uptpreeßte / feer groufaem te fien toap) ip ßp oberbie fiebnits na ƒ o?tßßepmb getogen/ enbe ’tip toact/ in fultßer ßaefr/ bat Dpin’tiegetbeel Waglienp / ifoopi/ êm/ itoper/fifct/ Jßufqnetten/ i^atnafeßen/ Bo« gelp enbe anbet faßen / bie bc lieben upt po« renburgß ßier namaclp metßoopen inßaclbc/ aeßtet gelaten ßteft/ enbe ooeß fgn gemaeeßte Wereßen cnbe ©efettingßc bep ïtegerp ßeeft laten fraen. 3fn’t boojnoembe Heget toap een fulrße menitßte ©liegßen enbe anbet ontepne ßruppenbebliegcnbeWofmen/ bat bpna noeß menfeßen noeß beeilen baer booi bcflaen ßon« ben noeß blgben moeßten. 3!n bc booj-bp« |
mareßeringt banbe (labt jüojtnbutgß/ foo iP 165 2. bc Boningßlicßc .^toeebfeße befettinge op bc Jrcieblantfcßcuptgeballen/ enbebanben ^a« toeßt cnbe lt;roupen een tamelicß gßetal om« gebjaeßt/ enbe goeben bunt gßemaerßt. 23p ben oybieurß ßeeft ben ijertoeß bau ƒ cieblanbt ooeß bc iienferließe ©amifocnen uptHinfpacß/ ©untßelfpicl/ jSoojölingßen/ cnbe anbet omliggenbc plactfcn tot ßem boen comen/enbe tuffeßen fioienburgcnöc Jrojeß« ßepmb/ bie 2lrmabe berbcelt/ cnbe ecnigßc 25epcrfcßc troupenna bc ©onautoc-ftroom totten ©cnerael Wacßtmec(lcr ©allap/maer ooeß mebc 10000. fDannen op 23oöemcnna ßet «Cßeurfurjlenbom ^aeßfengßecomman« beerty maer ßp fclbe ßeeft ßem baer in ’t tonbe gelcgcrt/ enbe €ßcur-25epeten in j'ojrßenm fijn Quartier laten nemen. ©c Bepfcrlirßc ©enccacl 2©acßtmcc(lcr ficpftrftuc ©allap/ßceft met fönen onberßebbenbe bolt« S^^oT* ßc/in fön martßeringcom j2ofcnbergß/qua« janrcn» ließ ßupp geßouben/enbe onber anbert Hauff/ i«'ts'gt; ©rebenbergß/ ©eiben enbe f^erfeßpmeß in« genomen. 5fn Hauff ßebben ßunbe ^toceeb« feße polbaren/ toclcßc outrent yo. baer binne toaccen / nebenp bc ©urgßerp enbe ©occen/ bapper gßetocert/ enbetegßen bc Bepferlicßc groote jUaeßt ßacc feinen cent gantfeße baeß cnbcnacßtribberlitß opgeßouben/ maecepn« beließ / betogle fultßcn plaetfe fleeßt boo?fien enbebic Bepfcclitßc ^tueßen baer boo?gßc« bfaeßt toerben / cnbe baer mebe op be f3ooitcn ßeftieß begonben tc feßieten/ ooeß 2 ©ranabf bacrintoierpen/ foo 3Ön fpben ly. ^eptttn« bec tot etn 21110011 gßebtoongen gßetoojbea/ maer ßet iP feer fleeßt geb allen; toant niet al« lecnbfeboojfcpbc baer m-gelegen ^tocetfeße ©efettingßc ßun in ßaren ©icnft begßcben moeflen: maer ßet ip ooeß allepuptgßcplon« bett/ enbe ben 5f ntooonöcrp een groot rantfoc afgeboojbert/ enbe tot ßet fclbe betaelt toert/ fön bie ©ooinaemfrc gebantßelirß toeeß-ge« boert gßetoojben. ©allap ßeeft ooeß een ©e« fcttinge baer in gelaten / bie ßaet begonben tc befeßanffen. j^oeß beel argßer ip men met bic tot ©re« benbergß omgegaen. niant betoijle ßaer bie fclbe 3ntooonbcrp eben-gßclßeß alp ban ben beginne getotert ßebben/foo cn fönber niet al« leen belcban ßaer boobt gebleben cn allep upt« geplonbert/macr ooeß epnbcließ fulrße plaetfe gcßcelberbjant cnbe inbc affeßen gelept, ^p/ bit Bepferfeßc/ßebben obérai groote onßebbe« ließe ©lant-fcßatttngßcn ge-epfeßt/enbe alf« men fulcjc niet geben enßonbe/ ßebben fpbc ©ootoacmile lieben mctötintocrß-gßcbocrt cnbcqualitß gctracteett. ©eurtocliße pfoce« bupjenban/ alp ooeß beur bie berbfanbinge fo belcr ©leeßen cnbe ©oipen / ßet Hanbt baer in’t ronbe totten gronbt toc gßetuiueert enbe berbo?bcnip gctooibcn. ©an ^ult3bacß/ ongeaeßtet bie fclbe (labt altcebc ßier tc booicn ban ßaer jammcrlicß getribuleett cnbe uptgßefogen ip gßetoofben/ ßeeft ©allap ooeßbie boojnaemlle 3ntooon« berp gebangen/enbe nebenp allen boo?raet bep lantp / na Umbcrgß laten boeren. 311p 0pn« befe cnbcbicrgelötße faeeßen ßabbe uptgerießt enbe genoegß(ame veHigia, bat ßp in’t Hanbt getoeeff toap/ nagelaten ßabbe/ foo ip ßp baer opnaWepben/ ©ger/ enbe alfoo boojber in ^aeßfen gßetogen / enbe ßem albaer met ben /rieb« |
|
Hiftorifche Cbronijcke. 1632. JpritManötffBm ©Hötnwccf£0akamp; ï^okltcn gOefonjuugeert/ gDelöffe top Ijier na fegg^en toillcn. «feninfh in ©ocn mt bc toomnrh in befenbanbeƒrteb# ijincöm/ lanbtfcöe opbjeecUingfje bp j^oienbnrnh tg# m ku'^in ÖWO® bcguain/ foo is öp ben afôtôienben bat boopé. .Sitptembjtö met fijn M-inabc öco nwigiicüp feer b^oegö oork op-gijebjoben / be felbe göe# fepareect / enbe een goebt bed onbet l)ertogli 23erentb commanbo na aitfingen / inaet bet anberbeel nae àotenburçO laten marcheren/ op bat bc bpanöt niet cenighfinß in bet Wur# tenbergher Uanbt/ ofte op be anber 5gbe / be# togle Dem fijn intentie niet cpgOentlith bc# fient bjaß/inbjeeeben mochte ; Jßaer hp fdfö to met een ftecefie parthije nac Bojenburgb ghcrnrfict/enbealbaecbepbpanbtß boojgatn# bc ï^egher-piaetfe/ enbe bie onbe üeben/ batr booj foo beie Itobbr omme quant / tod be# fichtighet/ enbehier nae hem toeber op3tn# fpach enbe ^tmchelf^tel ghetoenbet / enbe al# bacr bleef tot op bé biecen-ttointigflen bcfc.ó/ ïDoeniöhPop j^)o’öbngen gemarcheert/ eh ben bolgenben bath boogacn na iDonatoeert/ bacr hp op ben fdben abonbt tot inbe mibber# nacht bic Gup ter ge beur bc ^tabt pafferen en op be g^o^pen na 'Jtugfburgh toe/ laten loge# ren: Jfôaer hp felbe 10 op bien about/ alß ooefi bes anberen bacgs / tot dgaiito geblebtn/eh hemalfooomhet frebdien Gapn te récupéré# ren/ nebcrgefctcngeru|ict. Sanii wert nbsp;Want fommige bagen te boojen/ hebben bc banbeïsep# 35epcrfchc/ met Ijulpc ban eenige jrlojcntijn# Benomen”’O'S® ^itgghf-finechten ( bic ban bes fdben lt;J5rootjS-hertoghen 2 25?oeb£r0 / bp be 6000 fterefi tot bicnfl ï^arer ïtepferk JHajetl* upt ^italien in gDuptflanbt gheboert ^gn getoop ben) hacr tocberacnbat,^tebeficn èapn glie# macefit/enbe ’t felbe meteen ernjldicfic 25de# geringhe aenghegrtpen. Wacropbiebacrin tonimanberenbc ^toeebthhe lt;©bcrfle jDic# fthefal/ nac feer filepnen teghenhant / ongfie# achtet bc Æoninefi fulcficn plactfc t’ontfetten alrccbc nac bp toas aenghefiomen / heeft ghe# arto’beert/ be25cperfchebat feebefien inghe# rupmtenbe ben 26 ^eptembpmetben fijnen bacr upt ghetoghen 2tls nu bc €onincfi ban fulcficn becloop/tg# binghebequam/foo bcfloot lip bp hem fdben/ fulcficn plactfc / op bat bacr booj ben lt;3acö op '2tugf burgh / todefie lichtdicfi/ alß het in ber 25cperfchen hanben blebe/ ghefehieben fionbe/ niet toeghchotenenbebe tojrefponbentic tuf# fehen be felbe enbe ber Habt J2o:enbttrgh afge# fneben mochte toerben / hem bjeberom te in# patroneren. Cnbc om fulcfijr in’t tocrefi te fet# ten / ishpben 27 ^eptemfaj. met bc£onni# ginne/bic onlangs te bojen bp hem bias/ acn# gefiomen/ nac ber jDacefi Biberach gecuefit/ cube bien nacht ober albacr gheblcben / enbe eenBntggheoberbcHechtemafien/ berop bincert: lt;0acrop bes anberen baeghStoebee te rugghe nac Bbernbojf ghetoghen / enbe op bie plactfc tod 00 €rabatcn ornghebjacht/ enbe 7 (Cometten berobert. ömn ban j^a fuifje heeft hp ben 30 bcfeS/alS bicbooïf3 ta/tÄ ^togghe booitaen ghemacefit / enbe bc Gup# tortet iii# terie met bc Boctfinechten nebens be ^tuc# SEnoincii. hen/ ober bc Heth boen marcheren / JUacr bc Coninginne met ffarnen bc Bagaglc heeft Op te rugghe ghdaten. Wacrop bc25attecgen |
ghemacefit/bc^tuefien bacr op gOcplant/en# 1632’ bc bacr mebe te fpelen een begin is ghemacefit ghetoo|ben ; «Cube betogle eben op bat mad eenen bitfien Jeebel inbiel/ foo heeft bic tot een bpfonber booibcel enbe beboogberinge ber €0# nintfil.3llp?othenghcccpefiet. ©c «Coninghl. ÄajeH. heeft ben i Öttob. ontrent 9 uren/fcl» bc ten groot ^tuefi / ntbens ten goebe ^albc Jliufquctabcn / afghefchoten. Wacr op ter# Hout ben Belcgherbcn Beperfehen alle ben moet outbid / cube bcgheccben te parlemente# reu. ’lt; todefie ban ooefi betoillicht tocrbt/ cube is bic obergebinge noch bien felbcn bach gljefehiet / cube tod 400 te Boete / alle goebe oubcfolbatcn/ nebens een ghetal üiiptergc/ bic te botte/ ’tiStoaer/ fonber Boben-ghe# toecc / maer be lluptergc fonber fdeerben/ fgn uptgOetoghen. Bube iS alfoo befen Bas / bie niet alleen ban toegen fijne fituanongnacr ooefi ban toeghen bic beur ben (Gonineh albacr ghe# macefitc cube berojbiueerbe Wecefieu / tarne# liefi bafl binnen 2 uren/ foo lichtdiefi enbe ge# lurfiith toebee berobert/ gchjefi het boben ber# moeben te boojen bcrlooicn iS ghctooibeu ; Want be Coninefi fdpe niet en mepnbe / bat hp / ofteboeOftoacclicfi binnen ó baghen bit Hcbcfien foubc toebee te befiomeu fijn. ©n-acngefien befe ouberOooptcfndlcbcr# '©beenen oberinghe/ foo hebben Bare jDajefr. cbentoel beiiBberftcn gt;utfthefal tot Bicubureh aen U wpgcn bc Bonautoc / bacr Oenen fp ben bolgöcnbcn o»in«*w batO toaré acngefiomé/inmepningebieBep# i///®nP* erftOc 2trmacbc/ bic hatr op batmael om Bn# ijooft. gheljlabt pjefenteerbe/ te focefien/ booj Oet sBenerad itrgghf-rccht laten Hellen/cube na# bien Op bcminflc ontftOulbiginghe ber ghe# fthiebe obergebinghe halben/ niet boojtbicn# ghen fionbe / ban alleen bat fommighe ^ol# baten een Bcnbjagher tot hem fonben/ enbe begOeerben / bat ÖP parlementeren foubc/ met bjerginghe / bat fp aubers Öaec Bhc# toeer neber-leggöen toilben / cube nochtans Op bacr op / noch ben laenbjich / bc mup# teneerbers niet ghcflraft Oabbe / op het nac# bolgficnbe oojbccl / tot een exempel ban aube# cc / om bic toc-bertroube plaetfcn met meer# ber crnfitcbcfcnbcrcn/bcn ç Betobj. onthooft ghetoojben ; jUacr bic anber lt;®fficicrS ber# BregOen gOenabe. tOe Boninth / nac bat Op berHout / batbe25cperfc0cnictban mepuin# ghe toaren ftaubt te hoiiben/maer ban Bugel# Hab toeber boojt/ cube nac öegeufburgO beur ghegacu toaren/ foo heeft Op hem/ ’tis toaer/ boojgheuomen op BugOdHabt pets te atten# teren/ cube bic felbe plactfc fijnen rechten eruH fien laten/ gdijefi hP ban ooefi tot fulcficn tpn# bebie biuggljc ober bc Bonautoe bp Bieuto# burch gherepareert fiabbe / cube tod 50 Hm# fien 45öefc0nt/ nebens een groot getal 25acbc» ren enbe plancficn/ ïtogcis en anber üriiglif-gOereetfehappen ban 3tugf burgh te toatcr na het boojnoembe BieutohurrO lacten boeren/ befgelijefien ooefi ban anber plaetfcn gefehiet is/ enbe bacr bp ooefi beel Cimmerlitben mc# beghenomen fijn ghctoo?bcn : »acr op bes BOcurbojHen ban ^arOfenbegceebe fcrours/ ban toeghen bes j-neblaubcrs hacHigen ^,n# bal /^ooisbefeboojgenomen '^nipMabP bat-macl achter gheblcben/ eubds Bare Bo# ningOl. jBajeH. ben 8 Betebj. toeber te rug# Jw/Xe ghe nac öapn ghetegen/ cube heeft albacr het t« nigBf. X 2 ïtrijgfip |
/
-ocr page 711-104 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vetvolgh der
|
1632. iinjgDfüolfft btöttUZ enbe alken met ? föegi» inenten te ^eerbe / cnöe 3 te Doete nac jüojö* lingficn gOtinartljecit/ inner get anöer ï^okli «onintk in iö al-temael te mgge atOtergebkben ; lt;©otb ncrin toÉ' ^keft bc €ontntb nooj fijnen ©pbieuch tot bre op ' Gapn/^onaïncert enöe Kngfburg!)/fukben 4;^ojbiin3c. bcrbattingbe enbe «©jbinantie gbegeben / bat men op bie plaetfen Doogaen boo; ben 25epergt; fr^en berfchert niocöte ^ijn. ijertoghe -jug nii ben pertogli ban ƒ rieblanbt onber* untit/bnp’ tttfftßen met fijn boft ft in ben itiilinbarft enbe fet qualitft iiobiivgbfrfjen lanbe gern ontstelt / enbeftoe m nmin; jjp aiöact Ijiii’ö ftnit/ bat hebben bie arme ^n* Simfe tooonbenï Oefer plaetfen meer alp te belebet* ïmibcn. nomen. 5?ie ïDeftinghepialTenburgh habbe Öp onber anberen gheerne in fijn gljetoelt gfje* Öabt/ootft berftgepben matl baet nae getracO» tet/ maer|jet motste bem/ betogk fp jlertft cnbajltoaren/ enbe met aller noobtbjuft biel booifien/ enbe met een ghenoeghfaein *öartii-foen Wel befojgöt bjai en/ niet ghebenven : en* be of f)p ôaer tod begönne te bTotqueren / foo moejle gp both fonbet petb iipt te rif^ten/ toe* ber baet ban aftrerften. Jüaer hier en tegensi toert 25apjenbt / nae battet foninughe baghen teboojen / om ette* liefte 100 iiijcftrbaelbcrb gebtantfr^attet toaö/ onberfienöobetbalkn/ gantfrh uptg^eplon* bert/ enbe fommiglje intooonberö enbe but* gfterjö omgebiatfjt / enbe berfrhepben gebant* Belieft toerftgfteboert. ©p bitmael toert ooeft Cteuflren/23cgnitiö/ eft fommigeanberplaet* fen meet / ban be ƒ tieblanbtfcfte ingenomen : enbe ebengfjelijtft met ben^ntooonberb ghe* Öanbelt. «©p ïtulmbagh habben fp ootS eenooge ge» toojpen/ obetfulcftr ban ben ai ^eptemb?. ftteftben l^ertorh ban jFneblanotbie(labten ©eflinglje/ in tratet Bepferl. Jßajejt. name/ beur eenen lt;rompettet met ;amp;fhnften feer cmfTelitB laten op-epffegen / enbe fulcften op-epffeDingOe/ betoglebie toccbtafgheUaghen en eengoebe^toeebtftgeUtnttoooibt baet op bolgftbe / eenighe baghen nae malftanber ber* fchepben malen toeberom opghe-epfcht/ ooeft ennbelieft ghebjepght/ foo men hemmet op fijn begetren accommoberen foube / hp geenen menfehe / jae beläinbenö in 'ömoeberö lijf/ niet berfehoonen toilbe/ en het gantfege liant met bpet enbe ftoeerbt totaliter te ruineren en* be te bettooeken. JHaet bie Columbatherp en fijn ban fiileh biepghen nietberfthntftt glje* tocefl/maet fijn op Ijaet boonge ghebatte fit* folutie bak gebleben. Waer op be Jtepferfefte met rooben / niooiben enbe bjanben baet in ’t ronbe groufaem hebben hm’ö ghehouben/ beel fehoonelBler6cn/^loten/55owen enbe JHeu* lenis in bjant ghefieften/ ooeft fommigherep* fen boot bie ghemelte habt enbe ©eflingeftaer met een tamelitft gOetal laten fien : JBaer als bie baet in ligghenbe^toeebfche befettinghe , bapper op Ijaer uptbiel / ooeft met ^turften heftteh onber haer ghefpeelt hebben / foo en hebben fp tot hare intentie niet ftonnen Bo* men. aoburgi) ï^ier op fijn ben 24-. ^eptembi. ben Ï^ertos hJn f^ertoquot;» 50® kali ƒ rieblanbt enbe ben Æhmrboîfl ban ban frirt* Peperen met hare ücmaben/ enbe 48 (lutften ïanbt inge^ »©htffhut/ beo moighenb bmerh ban ƒofth* nomen, hepmb/albaet fp noth beel ^turften enbe an* berfaeeBen/ biefp bantoeghen ghebietBaen beerben/niet boo^tb^enghen Bonben/ nebenp |
een (lertBebefettinghe athterlatenbe / opglje* 1632. beloften / enbe haten lt;orh t op 23amb ergh toe ghenomen/ enbe naemaelb benazoefepmet 8cooj!Bannen opCoburgh gherufftet. iDie be felbe habt oorft terftont in nam / met pion* beren enbe anbet onretht gualirh baet binnen ghehanbelt/ enbe baet op be ©ejlinghe / batr in be ^toeebfrhe ©berfte kapabel alp lt;£om* menbant mtteenifh,étoeebtffh bolrft inbe fettinge lagh/ootft belegert, 'eben op bie tijbt ipben ï^ertogheban ƒ rieblanbt enbe Chent# boj(l ban peperen / met ben oberighen ©olc* fte oorft hier bp geftomen. (Sa bat nu bieboo?» noembe ©emnge fommige repfen te bergeefp ban hen toerbt opghe-epfcht / foo hebben fp baetop ben? lt;©rtob.bepmoighenp biocgh/ eenen ^to?m berfocht/ tod foo JBannen met (ïojm-leeren in be biooghe ^lotp-grarhten gecommanbeert / enbe alfoo hen onberffonben bie l^aftepen te beftlimmen : Jßaer ben ©ber» (len lt;upabel heeft hem niet alkene tipt bic Defringhe bapper getoeert/ maer ip oorft met cenith bolrft ebenghelijrft in be grarhtghdio* men / enbe upt be onberfte (Trijramp;toecren bap# pet bpet op be opftlimmenbe ghegeben/alfoo bat jtean enbe Habber ober cenen hoop fijn gr* balkn/cnbe een booinaemke Bepferfthe ©ffi* tier/ bic opftlimmen toilbe/ bcurfrhoten/baev nebenp bek anbere op bc plactfe boobt bkben/ enbe alfoo ben lt;Sgt;tojm afgheflaghen ip glje* tootben. ©P bic fclfbc tijbt bep bergangen inbalp ber O”«»*- dt itepferfrhe in Üobingh/ foo ip bacr een groot toilt ©ereften in bc ©ooi-jlabt Bomen geloo» pen / enbe ban cenen JKulbec ter nebergriept j alfoo oorft eenen gcooten 'Krent in be lucht ober bc (labt in be blurht / niet toetenbe ban toien/ ghekhoten ghetooiben / bathp ter neberin bc ftabt ip gheballcn. Wacr ober aUcrhanbe bif» courffen geballen jijn/ enbe men heeft bit in ’t ghemepn booj een bpfonber ©ooifegginglje ghehouben. jSaebat nu ƒ rieblanbt enbe lt;Cheur-25tpe* ren bic booifj ftabt Itoburgft alfoo inne hab* ben/ foo ginghen be ^toeebfrhe onber j^ertofh 25crnhacb ban ï©cpmar (bie hem/ om op bep bpanbtp baben enbe boo?nemen bep te beter atht te flaen / met bie ban ben oioninrft hem enbertoojpen itriighfftnerhten/ op bie tijbt om ^tognfurt toap) met (lerrfie parthijenop malftanber: ©nbetoerben fonbetlingheban ï|ertoth Äemharb etnige (£ompaignic Gun* terp/onbet ben©bcr(len fifolani/ tot ^ilbath onberfienp oberbalkn/ belt omgheb?acht/ en* bc tttelirfte ©ometten en ISagagie berobett. l^ict op heeft ben IJertogh ban ƒ rieblanbt/ toelrfte ben ^ap ober be ©upiinger J5offrha* gic mepnbe te berftrijghen / enbe om bie boj# faerft toille hem oorft alreebe amp;kufinghen en* be cenige anbet baet in ’t ronbe gelegen fJlact* fen in fijn ghetoelt gljebjarljt habbe/ fultft fijn boojnemen boben ben b 002110 embe ^ap te 60» men / inghc(lcltcnbeaen^etitht/ oorft ban ber ©eftinghc ©oburgh / onbertirhtet face* Ben heeft moeten aftrerBen. JBaer fhnbolcb heeft tn fulrften aftotht/ het fît beften 0 ten ai (lab/ 2tpthfbclt/ enbe ï^elburgft in be affehen ghelcpbt/ enbe Ober al qualirft met ben lieben ommeghegaen ; Klfoo bat fp in befen / alk Gunberen/ ^tftapen enbe ©ee/ baet in ’t ron# be hebben toech gebleben / enbe anberp toat fp Bohben/mebe boetben. ©ot itoburch hebben fp ooeft |
|
Hiftorifche 1652. fp occB be inecfîc hptotfenbe 15o?ftcltc6tr Ï^o--bcn-bjcn:cr0 gOebWongen / batfc öcn bp haef niocfhn in bienft begeben. ^itifgelgcpOebfaf fp be 3nüjoonber!3 een groot geit booj bie b;nnt* frfjattingc te betalen opgelept / bod) ebentoel biebootnaeiuRe l^upfen uptgeplonbert/ cube een groot goet inetljaer lucrf) geboert. ©ertogb nbsp;nbsp;nbsp;13 p Oefen lt;ö)pb;eucfi 1.0 be ‘Cheurbojfï' ban amp; erw ®«percn/ met wnen nod) aen bic plactfen on-Ut.nyrnf, bec Ijcbbcnbcn bolrbe / iueber banben l}ertogc wn/ttftittn Pan ƒ ricblanb afgefeOepben/ enbeneben^ ben toiniiüiu’quot; Eittinger cnbe€olorcbifcl)c üegimenten/op/ na Äcgenfbnrgl)/ getogben. i)p Wac op bat^ niadmet bctbolrk/ bat niretbt in 25eperen tuajEt/nocO ontrent 7. of 8000. mannen (fertb; Want bat bolrb ban boegen grooten fjongerö noot enbe allcrbanbc gebjecbelitIjtpt feer buerii liep / ten bede berbrantbet enbe gbelïo’bm/ ten bede in’t boo^gaenbe beraten enbe frber# mutfden luab omgetomen. ©allas balt gn lict ^beurfarflcnbom ^arbfen / iö bet fcHin^f*J’ onöetöefenqitaMtbbtrgaen/ bcbonlcbelli)ep? fer albatr feer bde plactfen in fgn gbebodt bjad)t/ enbe met bjanben / plonbcrtn enbe nc-bcrljoubjen nualirb hupö bidt. ïBcnlt;©encrad Wacbtmcc|tcc »öallao/ na bat ^gn boltb Won3icbei enbe aubnit^ in b^anbt gbefieben babben / iö bP ben 24. September te i^obe aengebomen/ bp bjaö 10 ofte 12000. mannen flertb / allcö tod gemonteert boltb/ babbe bp bem8. groote ^tutben / enbe eenigbe ©pet* mojtiecen/ aen toekbepberban bien/12. ofte 16. I^cerben tcotben. ©an i^off to bp opplautoen boojtgerutbt/ enbe ban bacrboojt tot bc ftabt ^toitbauto/ enbe banbc felbe begbeert / batmen bem boot 14000. mannen ©toobt/mbe (’ttotoacr) bins nen cenen bagb enbe narbt befrellen foube. Wacc op terftont ben ûaet ttocc 2t.fghefanten acnb«nafgcbtcrbitbt bebben/ enbe bem een afftbdftban liet 3ïtcoojt/ Oaifp met l^okhcn Obdroffen bobben/ booighclcpöt/ enbebacr bcncbeito benlieben bate bp te laten/ enbe laten bibben/ b^d tn ’t «ne tut’« nnber te berfrboos nen. Wacr op ^alUö anttoooibe : ^Datbic ^toirbantoerö Pooi befen ba« in eenen feer IgbclitBcn attoog obergbegeben babben/ batr . in bebben fp alp bcrkanbigbe lieben gbebacn/ toant bem bicrgbclijtBcn 3tftooit nopt boojs gbeftomen en to / foo langbe bic oncu|lc in ’t figebe gbcbnpit bteft : i)et toare b« befte/ batanber keben oot6 alfoo banbelben: ^00 niet / foofouben fpöen argbken bpanbtacn bem bt^ben : l)p en toilbc bat Kftoojt niet bjc6en/macr bacr men niet betroutocn en toil« be / felbe confirmeren. Stengaenbe bic jamp;jo* bianbe/ en fouben fp fitb befeb niet toepgecen/ toant bc ïtrmabc moefte te leben bebben. l)ier bp bteft bP oofS *00 ©cerbenbooj betalingbc begbeert/jDace betoglc bc peerben in’t gant« fdje 'ampt enbe lt;Crept3 toetb gbenomen 5gn/ foo toeebt bat afgbdlagben. ijben 26^cptcinbi. bcö moigbcnö bioegb ten 8 ut?/ iö lt;öallaö ban’t booiiioembc ©lau» toenopgebjoben/enbe fijnen Cotbtna ^toics bauto toe genomen, ißaer na bat bp ontrent ten balf mglc boo?tgbetogbcn toaö/ foo beeft bp tod 3000 mannen op Wepba getomman# beert/ bic bacr in’t ronbeberftbepben plactfen in-namen. »©belgtb banoork onberanberen Cftfctic 1«; ^® ft®öt Sïltcnburgb/ todrbe bc hertogen tot gtnomm. ^atbfen / bcc SlUtenburgbfcbe ïtunen bacr |
Chronijeke. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16^ üefibcntic / bebonben moeten : 3tlbaer benen 1632. guamen bc ïtenferftbeben 29 ^cptembi en« bc begeerben (Quartier / nebeno 10000 dijer« baclberö : 55at (Quartier moeke betoilligbt toerben/ macr met bat geibt toerbt bc falie ge« mibbclt/ bat fp ben met $000 agdipbadberö lieten af togfen/bacr aen bie ^tabt bebdft al* foo teckontbetadt beeft / enbe ban toegben be reke / moeken fp (önfdaerö nptgbeben / bat fnkk gciot binnen 8 bagben bacr moeke gbe* Icpbt toerben. «Bbcntocl en bonben bc 3ins tooonberö beur befcö/ban ber polbaren moet* toillc bacr niet bebjgben of gantfebdieb ont« flacn. Want na bat fp ontrent 2 bagcnalbaec gdegben babben/ enbe in befen ban ben (©ber# (ren (Qallaö' nae iïemnitö nfgcbooibert toer» ben/ foo en bebben fp niet allecnc bc ©oo?kabt uptgeplonbert/ macr oorb fommigbe i^upfen in bec ^tabt ober fulrr niet berkboont. lt;i5allaö beeft Demnito ben 1 ■Qrtobi met ®^‘» arrooitingbenomcn. 55e ©urgerö cn bebben ^rmif «n« niet berbten toillen/ bcrbalben fulrbc ronbt* genomen. tionen/ gbclgck bic tot ^toitbouto bacr gbc* bonben 3gn : 55ic rkanötkbattingbe iö gbe« Week 11000 anrkrbadberó/ bic moeken fp balf gljercct betalen / maer bc refie binnen 14 bagen bacr te Icggben/ beloben. JQct bie bacr in uggenbe ^toeebtfebe ^olöatcn/ tocrt met bc fclbc/ gbdijrk nlö bic tot ©jage/ gbepjore« beert/bet boben- enbe onber-getoeer afgbeno* men/ enbe bacr met korken upt laten trerken. ï|jcr op bebben firb lt;öallaö en ©oltbc/met ^«n» m« baten ürijgfbolrke/nictberrt ban ƒrpburgb göeconjungeert / alfoo bat bet boen tertgöt rmbem ' een aenfien babbe / alö toanneer beö ijerto« gben ban ƒ rieblanbtö boojnemen gbetoeek toare / bat bp bet boojnoembe Cbeurfurken« bom ^adifen / betoglc bacr gljccn bpfonber toeberkant ban gbetoojbene ^olbatcfra booj banben toaö / in Bojten tijbe onber fijn gbe« tocit tebjengben/ enbe bier hac ban bacr/ beur bic Cbcurbojkelifke jTDardi ©janbenburgb/ fgne bcrlojcne Houben jlJcrbdciibnrg/eêtars garb cnbcßoflorb/ toeberte foedien enintc nemen: fonbcrlingbebetoglc opbatgt;maelbie €beur.ggt;acbfiftbc 3llcmabe eené nipmen toerb ban bacr in ^kficn bacr ontbidt / enbe foo fnel-becrbirb niet te ruggbe en konbe gberom« manbeert toerben / in goeben tei minis toare/ enbe tod ban kabt gaen en gbdurken foube. ©aebatfpnualjoo gberonjungeerttoaren / „^Ä^ foofgn fpbacrop/ nlt’famen bombe kakt ^rpferkije ƒ rpburgb gbetogljen/ enbe bic fclbc met allen mrt arcoon tenk acngbegrepen. «Qf nu tod bic €bcnt« brnbeiw» bojkdirbe©efettingbe bacrin/ obertodrkc '’ ben ©berken Hofecommanbeerbe / bembap» per gbetocert beeft / enbe bieïiepferlirbcmet kabicb kbieten/ een tamdirB getal ombjacb* ten/ foo cn Bonben fp borb bie ^tabt niet / tot bet fetourö quam / bebonben. Want nae bat beni. cnbC4. ©rtob. bic JBupjen enbe lt;oo' renö/ bacr ban bc iiepferkbe bc grootke fdja» begbefebiebe/ nebergbekboten enbe JBgnen geteet toaren gbemaerBt/ foo boobt bacr (©ak laö een ^Crrooit aen/ met bjepgementen/foo fn bacr niet obetgaben / bP bet Binbt in ’ö moe« bcrölgbcniet berkboonen foube/ maerallcö toilbc laten ter ncöerbatBen. ©ctoijlcOanbie ©degberbe ban geen ©ntfcttingbc (bit/’tiö toacr/alrctbe tod op toege toaö / bacrom oorB bc ïicpkrkbc/bie balf toege ©lefbcn ^rbik» toncgtbidbcn/alö fn fulrr gbetoacr toterben/ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beö |
|
166 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghder i 6 3 2. ïicö tc nicer ßöchaejrct cube be ^Sclcg^ertngfje met grooten errifi gcinepnt {jebbenjen üjtfîtn/ enbeootS eenttlj gfjcbxerli aen lamp;?obianbe be# gonben tc (jebben/foo le epnbeUtft ijet 2ïcfoo|t gftefloten / cube bfe baer in gDclegôcn ,§atbfi# feile befettingDe / met fach cube path / foiibcr boben-ghetoeer/ oorfi met arDtcrlatingbe l)agt; ret ^^cerben / ben $ ©ctobz. beö mo^gensi tup fegen 9 enbe io uren/ uptgljetogOen. ïDe Æonbiticn bc,ö Jtexoozts / bic bp beft obergebinge lu erben opgberiröt/toaren beft. «ßerflelic 6/ foubé bic €beucfacöfifc0c 'Ober» fte / enbe bie «©ffiettrjs met bare J^agagte/ 49ectbtn enbe be barigbtn / maer be polbaren . met bet X0bt-gbtbJeer upt-trerben / enbe op ;©jefben gbeconbopeert buerben / boe Wel an» bec^îtrngbf-gbebîupcamp;isi/ fap bolmaecbte fl) un en fulcbr met toc te laten : lt;en 2. ^oube bat ßeligionjs Wefen in ber fîabt in fijnen flanbt falgbe«/- enbe allé lt;b«ur# ^aebfifebe ûaeben enbe 25crgb-iiebcn baerc Ifanbelinge upt tc boeren füllen befebut Wer» ben. lt;en 3. ^oube notb in lt;©b«fïcIicBennotb in ïDeccltlgcbcn Hegimentc pets beranbect Werben. lt;en 4. ,êoube ben ?tbcl/a5ec|ïclirb en Ïüe» rcltlirBc Oberbepbt / enbe anbere lt;amp;crfoonen inlt;©ffitie/ foolangbcfp baetbcfe0nictmif» faWPtben / in fectSerbepbt falgbcn / enbe bat Cbeut^acbfiffbe Qupb in’t Sfictoeg faegte» * pen^gn. iDic Habt Werbt nae ben 3llf toebt ber befet» tingbc/ boo? Bjanbtfrbattingbe / een tonne lt;l5outsi / enbe tot berfebooningbe bet Cbeut# boïfïelithe 23egraeffeinffe/8oooo ngcfarbacl* bcrö ban ben Sepferftben afgbe-epftbt. jneriTfii nbsp;nbsp;ificr op fgn be itep^rftbc nae be dbe gbe» Sffrfthe tosOen / in mepningbe op bic anber 5Dbe ooefi ingcnoiiir. Öacr obcc tc amp;omen/ tot Wclcben epnbe fp baet ban ccrfïelirb ben lo ©ctobj. nae JDepben fac--gaben/ enbe bie felbc 0aöt/ beWgle bacr gbeen faefettjngbe inWaö/ fonber cenigben Weber» liant ingbenomen/maer bcWgle bic 25ju8SBf ober be «tribe afgefa^oben Wasi/enbe bet Cbeur» boiftclirbe ^aebfiffbe ©olrlt op be anber jg» bc latb / enbe met ^tuchen enbe Jîfôufquctten fonber opbouben op bet üepferfebe ©olcb ge« feboten bcfafaen/fooenbcbfaen fpnietboojbet Itónncn oberbomen : jDacr op bie fclbe 3gbe ban bc «trlbe / bcwglc bacr gbeen Wcbcrflant bootbanben Wau/ altubtbooitgbetogOen/öcn nbefejs tot bp «©febatji gbebomen/ Weltbc ^tabt / alö ootb anber omliggbcnbe © Ictbcn enbe ®o?pen/fpgantfcb uptplonbcrben/ ootb ten bede en fonberlinge Hummitfcb/ in fazant gbefet/ enbe berna lt;©ctobj. nae Wurtfen gbe» bomen / Weltb flebcben ban 12 ßupterß Wert fcemarbtiebt / enbe ettelirbe ßaebtö-perfoo» «en met bun gbebancbelitb Wegb gbeboert. sDcWgle ontrent befc tgt bc (©raefban ï^a» penbepmmet fijnen onbec-befafacnben boltbe ootb op ^aebfeh toogb/ foo Willen Wp albiec mfereren/Wat tc bozen in ï©c|lpbalen enbe in J5cbct-fatbfcn fijnen ’t halben gbebeutt W. oat^bepm i^ie fclbe nu/ nae bat bP ober bet bergbeef» SemtÄ» i^^Ör attenteren tot ontfet ber frabt Jïliae^rifbt bm ctteiu« bentbemoeptbabbe/ fooißljp cpnbelicbban iie ffftec« bacr / enbe met fgn ^rmnebe Weber ober ben 'net S» ®Öfjn gbetogen/ enbe bem eerjlclich in Wejl» 6i(Tcii. ' pb^lcn om ^ocjl bacr in ’t ronbe nebergbela» ten/ enbe eenigbe bagben acn bie plaetfcn big» |
ben liggen/ enbe bacr op 1,0 bn nae t^aberboju 1632, gbetogben. 2tlß nn ©anbiffen fgnacnbomjl betnam / foo beeft bp / bcWijlc bP bt»» a«i ©olch tc fwatb Waß / fgn Urgljer ban bacr Werb gbenomen / enbe bem nae foeter acn bc Wefer faegbeben/ in mepningbe bem albact tc befcbanlfcn/cnbc meerber fecourß teberwatb’ ten. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ■ ï^icr op iß bc lt;©raef ban *©ronfbclbt met eenieb ©olch te fDeerbe en te Docte boo? 25^a» bel (baer in yoo iDzagonncro ban ©aubißenß bolcb lagben) gbetogben/enbebie fclbcplaetfe berennet. jDacröé'öciieraclDatibifl'en beeft bem fap tgbtß met fgn ßupterge bier fap gbe» mactfat/ bic plaetfc ontfet/ enbe met ben lt;©ra» bc ban lt;i5ronfbclt cen frberniutftlgbcboubcn/ in Weltfien/’tiß Waer/inben beginne op Sau» biffenß 3gbc ettelirlic «©fficierß enbe gbemep» nc folbaten gbcblebcn 59« / ootb bzie ^tan» öaerben berloozen / maer boeb epnbtlitb fgn biclt;©ronfbeltfcinbcblutbt gbebjaebt/ enbe bun fijn bjic ftueben Qpbeftbnt enbe een €oj» net afgljenomen gbeWojben. j^ae befen befaben fitb ©apenbepm / 3®c» robe enbe lt;©ronfbelt tc famen geconjungcert/ enbe fijn Wel met 12000 mannen tc pcetbe en» bc tc boete op ben »©eneracl ©aubiffen ( bie qualicb 5000 Jüan in alleß jlcrcb Waß) toege» togben. ©f bp nu Wel totJ^opter bon Wat bcbclligbet / enbe bem albacr mepnbe petWeß optebouben/ foo en beeft bet boebniet 3gn bonnen. Want alß ©apenbepm ben oprabe ban lt;!5ronfbclbt fap ©oll / met eenigb boltlt ober be JDafe bolp/ enbe alfoo op faepoe 3gbcn acntegrgpen in ben finne babbe/ ootb bacr fap foo bacfl bat jDcuIcn-Watcr af nam/ enbe metftueben op bie Wertben ftertb faegon te febicten/foo beeft ©aubiffen/ btWgle bp geen gcnocgbfameboo?raet acn JDcel boozijanben babbe / om beß aengrgpß op bepbe 3gbcn beß WatcißtcfaerWacbtcn/ enbe alfoo get tWgf» fclatbtigbc lt;0belucb / op fultbcn Wefen niet faouWen/ niet boop racbtfacm gbeachtet/ ootb fap bc €oningbl. jl)ajc(l. niet bebben bonnen facrantWoojben. ï©ctbalbcn alß t^apenbepm met bat febicten op-bidt / alleß tot Retirada acngbcftdlet / bie ©agagie enbe ftueben op iBinben laten gacn / maer bie Hrinabc in’t ©dbt in ^latb-ojbcningc gehzaebt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' lt;©clgrbnu in befen Iamp;apcnbtpm cen Ï)oorb* te tot fgn boozbccl faerbooß / bat bp fgn gbe* febut baer op bzarljtc / enbe beß abontßtemo uren bet febicten Weber begonnen beeft / foo beeft bptrupfWijß beurbe Wertben aen gbe» ne 3bbc ban beWefer/ gbcflrectbcn. Jl)aer bcbaglc ben «©encracl ©aubiflen in ’t ©clbt lagb/ enbe ban bem niet gbeantWoozt Werbt/ beeft lamp;apcnbepm gbebatbt / bat bp acn ’t re* tireren Waß/ bie bp ban ootb ebengdgeb beeft begonnen tc mactben. ïDcrbalben fdufbrebu bem terfront bc ßupterge in ben ruggbe enbe ^rtierguarbe. JDacr ben »öencrad ©aubiffen/ ozbineerbe bic Retireida foo bloccbdicb acn / bat bP niet alleen acn Banen / Co;nettcn enbe ^tutben nictßbcrloojen/ maer notb baer tocben|amp;a» penbepmiftben nae-fettenbe ßupterß/ öpt ^tanbarben afgbenomen/enbe bic fclbe mebe tot jüiinben beeft gljefazatbt. J^ac bat bit alfoo af-licp / foo iß bc ^racf ' ban lt;©ronfbelbt / ben 24 ^eptembz. met 20 «Compaignien ^Sterben / op IDolffcn-biurd , (Wdfltc |
|
Hi dor liehe Chronijeke. t (Ç 2 2. ( lu ci ehe op bat-maeï ban ben ï^ertogfje tot 25j«pnfüJnt6 / llertofh ^Scoigi) ban ïtiip« ©aiffeii- nenimegO/ öer^tabtïSjupnfüJtjtamp;^berfle to’öm”^ooSuPr^n/ enbeandere/tainelirfehartbclc= «rat»« ban BÖ^t üjaö / alfoo bat bic baer tn alrceöc groot «Sronfbciö ghebjeeB enbe afgantB / acn ’t cene enbe ’t an« ontfet. ïiec ghclcbcn hebben / enbe fonder tbjfjffel tn hokten tot een ^treoort hadden treben moeten) toeghetoghen / met hnlpe bet dnnïïcre nacht/ alöaer onghemereBt in / enbe binnen gheamp;o« men/ enbe met bie felbe 25efcttinghe bie guar« tieren deo ïfertoghö ban 25?npnfUJijfB / enbe bec hadtöhinnfmiichrbolfB oberbaHen/en« bctoel bupfent Joannen ghemineert/ enbe U C’ Ie ghebanghen, ïfertogh ‘Ceoigh ban Hup« nenburgh/ ib bp bit berloop BommerlitB met fijn î^oùB ontfiomen/ enbe hem onbee ’t «öt« front ber frab 25?upnfüïijrB gherctircert. 311« foo lö befe 25elegheringhe ber boo?f5 Heflin« ghe ï©olffenbuttel / bieder bernietieht / enbe meth góenomen ghcluo/ben/baer bn $ lianen enbe ^opietten ben göapenhtpmfchcn in bc hanbt gOehomen. Oiifitp «Doen hem nu befcn aendath alfoo ghehifht btpui geeft mao / IC Op baer op met bie boopiocmbebec« ncn'öen”'‘^ oberbe 'Dancn/nainelifB ben IMpenhepm/ben «raef tan 26 ^eptembj. benebtnjs fijn gantfehe 3ïrma* Wpctif öe/ boor bic frabt ï^ilbefhepm gOerurOt/ enbe bic felbe opgOe-epfeOt / met boojgheben/ bat denllertorh banHupnenburrh/ enbe «©ene« rad 25aubiÓcn ban hem gheOaghen blaren/ enbe gantfeh berftropt ghetootben / fp en be« hoefden bacrom op geen ontfet te hopem lt;Cn« bc om fnlrhr toacr te maBen/foo heeft Op haer bic ©anen ghebtefen / met bermdben / bat fp haer fouben obergheben / ofte hier nae gOeen Ohtnabc meer te bertoathten hebben. lt;©f nubJdbe ï^ilbifhepmerjS m’t begin op bie acnBomenbe ©apenhepinfche bapper bpee gaben / foo hebben fp boeh beur befe bjerghe« menten {al0oofBbebJijlebc©apcnhepmfföe met approrheren grooten emft ghebnepchten/ macc hier en tegOenö inbe^tabt alleen niet meer alp too jUannen in be befettinge toaren/ bcüJtjle bc ^tocebtfthe lt;©berjïc JBarretith/ bic met fijn taegiment befe jlabt befetten fou« be/ ban be ©apcnOepnifrOc laupterö / todehe met 1000 frerrh bic frraren bercben/ te rugghe fijn ghehouben ghebaojben/ bathp nietbaer in Bomen Bonbc) haer laten beluegOcn / bat fp met hem tot obergeben ghetrartcert hebben. Üaebat nu ban be eenc enbe anbcr ^ubeber« fehepben Condinonesfijnboojgheflaghen/ foo heeft papenOepin ten laetfîen ben 28. ^cp« tembj. teghen about / bic ban pifdcfhcpm/ be nacbolgenbc puntten/ in plactfc ccncr cpn« bclitßc ülefolutic/ oberghegheben : «ecrjîclif B/cn fouben haer niet meet upt ge« naben / ban 2000 jUannen / tot lt;6uamifoen inghelcpbt toceben/ enbe nac bat hem bc ©ur« gherfthap bod factoonen foubc/in totBomenbe tijdt bedicht tuerben. Cen 2. Jouden fp bc Wmaedc ten beften/ 200000 dnrdaclbcrp gheben/hier teghen goet regiment ghehouben enbe met plonbcrcn ber« frOcont buerben. lt;cn 3. fonde hun de ererritic haerber üdi’ flieghelgcB alönu blijben/ cnbein’tminflc nietdaer acn berhinbert buerben. lt;en 4. »Én foubc gheen ©urgher / bieupt bc frabt boilbe trccBen/ teghen fijnen luille op« ghehouben toerden. |
167 'ïent.tDatbefen natht/omconfufietebec« 1622 mijden/gheen pootten füllen ingerupmt toer« * den/men fonde fnlftant ban Wapené acn ben« de 3ijöen gheben / macc dien atbept tot acn de «©rächte fonde bip cube onberhinbert blijben/ nochtans met fulcBcn toe-fegh en belofte / dat fijn©oltB oocB nietboorbcr/ alp tot acn de «©rächten bien arbepdt boottfettm fouben. JDaerdeö anderen baeghö fouben de pookten gheopent/ende alfoo beö luojghcnö biocgh ten 4 uren in de frab trccBen ; maer onbertuffehen fouben bic lt;©ijfclaerp ber frad in fijnen Heger blijben. Pier op iö nu bc «Oberghebinghe bedoten/ ijiibc^ enbe den Intocht dcc Papenhepmfthe ghe' -'quot;*■quot; fehict / tot grootc fchabc ende beederf der ân« Eenenrnen, tooonderp. Want al hoe tod fp macc 1300 oigcnnart. honbect mannen betoillichben in tenemen/foo fijn baer norijtano in den gheduprenben ^n« tocht / ober dc 4000 Jßannen inghclepdt ■, bie het oocB fap ben bccacfoibcccdc 200000 Hrjcr* baclbcrsi niet ghelatcn hebben / macc be ©nc« ghees geblfarmeect/ ende op’t ßaethupp ont« boben/bacr eenpbee met «Cede hem heeft moe« ten berfainden / hoc hooch hP fO” «©oedcren fehattede ; Wacc op fp ban dace booj etn ghe« naemt ghelt-betaclcn/ ofte bp ghcbjeeche bef« fclbcn / hacc ^ilbectoeccB / ©aten en andets alle Weubeltn/binnê ende bupten hacc 0npp/ baer ondcc oocfi die ©ietnaUen mede in begre« pen toceden/ tot complecinghc dep Woorbrp/ op het ßaethupp bicnghcn motten / ende die foo. Joannen bie baec in gheleghen hebben/ mocjlenhaec in fijnen bien ff begheben/ enbe bc ©uemneefferp/ Baden enbe ©urgeefthap/ hebben hacc beebinden moeten: lt;cni. ’®icboo?noembe 200000 IDadderp bupten het booighcmelte te bctacltn. «ten 2. i®cn ©ctgboojpildefhepm/ toe» bec in ben boorgacnben pandt te bicnghcn. lt;cn j. ©at «ffioojïcc baer boorcn toeberop te boittocn/cnbe bie ©oibcnp-licbcn/bcp feha« benp halben te bcbicbighen. lt;tn4. ©en ^efupten haer afghenomen faccBcn toedetom tcboldocn. lt;cn f. ©en ©omhetren hare afgenomene reditus tocdcr tc boldoen. lt;cn 6. ^tcpcrtoaldt toeder op teboutoen/ enbe in een ©chiughe tebrenghen / ende die îUmmonitie bic baer ban afgheboert ip / op hacc Boften toedee aldaer tc bcftellcn. Cen 7. ©ie 40000. Bgefbadderp / bie de «©hecjiclicBc hacc tegheu-partge boor defen oplegghcn niocftcn / toeder te betalen / «©ndc ten achtflcn / haer in alle dingeu ghchoojfaem tc houden. )^icr deur ip het met den ©urgheep foo bec» re betomen/ dat toanneer fp eten toilden / fp den folbaten in dt handt ficn mocflen / ban bc toclcBe fp machtich getcibulccrttocrben. ^0 fijn fp oocB inde creccrtie ban hacc föcligie( ge» IgcBhen ban©apenhepm toeghefepdten bc« looft toaP ) niet onbertucbeect ghelatcn ghe« tooiden : Want den ©iffehopban ©fnabiug begonde teefront baec op met allen eenfr tc te« foimercn/ enbe bc©ucgherp totten afbal te btoinghen. ©apenhepm heeftoocB/ foohaejl hpindc ^tabt toap / de JKecfrecghefpcelt/becl ©10« bianbe enbe anbee dinghen baec upt nae Wolf» fcnbuttel laten boeren/ enbe alfb bic felbe ©ef« tinghebooieen goede tijdt met allen nootbiufc laten |
lós nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgbdet
1632. laten boo’fien. l^eïc ßebben gaer bacr ober ten Ijootöfltn bertoonöert/ bat een fo groote baße ^tabtin foo Bojten tgbt/namelufe in bne ba» gen/ foo htljtelirS ban ben bpanbt is berobert gfjebjojben.
JBaer bie tot Ï^anobet / fjebbenaen garer 35aebitp?en onggelutfe/een ercniyel genomen/ eiibe als gun ^apengepm oot6 fommige 31c# roogs-puncten boogwegg / alles afj^efla# ggen/ enbegaertot bergten/ enbebefenberen bp ficg benoten enbe gerefolbeert gebben. Cot toelcfeen epnbe fp om be ^tabt alle lt;®eboubJ# fels/ googge 2amp;oomen/ lt;upnen enbe biergge» Igtlte lieten toecg rupnien/ gebben ooc6bie ‘ ï0oo?(labtafggeb?olien/ enbe tot garen gge# Wo|benen boUbe norg ; Compaingien |5cev# ben / enbe 6 Compaingien te boete/ Itupncn» burggs bolfb/ gebben aenggenomen.
tóe l^apcngepmftge gebben op bat-mael ootb ï^oojnburgg inggcnomen / maec booj «©oflerbjgtb / ’t toelrSe fp oot6 in gaer gge# toeltmepnben tcbjenggen/ fonber petuptte riegten/bjeber aftreeben moefien.
Papëfjepm j^a bat nu bit enbe anbers meer befggelijcbr Aadifnï“ ®^“!® ^ afgeloopen/ foo geeft ï^apengepm/ ^ ®' naebatgpbieboo?nacmfleplaetfenacnbcï®c» fer in gabbe/ enbe bic felbe gercB befettebe/en» beben sörabeban lt;^ronfbelbtget tommanbo aen bieplaetfcn geeft toebertrout/ gem met fijne 3llrmabe opggemaetbt/ enbe fijnen Wegg nac epcgfbelbt ggenomen / enbe ban baer op jlBulgupfen ggetoggen/ enbe bic felbe ^tabt met 3lccoog in ggenomen/ enbe geeft gaer ge» bWonggen om een onberöiaegglirböantfoen te betalen» Hangen ^alfa geeft gpoocamp;upt# ggeplonbert / enbe beel ggeblucgt lt;0oebt boer in berSceggen. ^efggelntBen oocB in Egen* gabt ggefegiet is/ aloacr fp bite ^Burgermee# gerS mebe namen / enbe bemgle fp bat begeer# be ûantfoennict betalen en Bonben/ bic felbe opsfitOanggen/maer gier nac galfboobt/ toe# ber afgefneben» tamp;apengepm geeft ifo j^eer# ben nac ^fenaeg ggefonben/ enbe quartier be# ggeert/maer bcbjglc fulcBr afggeflagen toert/ foofgn fpnaeCreutfbergg ggeruefiet / enbe get felbe ^tebeBen uptggeplonbcrt. 5Bacrop geeft gp bic €abaillcrge op3trngabt/ maer bc^nfanterge op ^aegfenburtg/ ïjclbnn# ggcn / cnbc ban baer op j^aumbureg toe laten maregeren. ©ie ober al qualicB ggegupfct enbe groote fegabe ggebaen gebben.
©an be ^tabt C-rgojb begeerben gp 20000 ügctbaelbtrs/ met b?epggcmcnten/bät gp ter contrarie gun aUerganbe bpantfegap betogfen toilbe : IDacr op fp gern/ ’t is biacr / 2000. flgtxbaclbtrs / tot bergoebingge ban ber 2tr# mer Hanbtliebcn ruine/ ggeggebengebben/ enbe ban toeggen get anbere/ gem oocB belofte ggebaen/ gt;iacr gp en geeft fulcBcn rege / als gp op bat-mael ban ï^are Coninggl. jRajeft. tot ^bjeben aentoegt (ban wclcBc Wp gier na fegggcnbJillen) tgbinggebequam/ met ber# bjargtenbjillcn/ maer niet bcrrcban2amp;ubt# flab beur bc Boper (traten op jBerfburgg ge# toggen/ albacr gp ober bc ^ael rufBtc / cnbc met ben l)ertoge ban ƒ neblanbt ficg conjun# geerbe.
^ertOBde nbsp;nbsp;Ti ten felbcn Qertogg / nac bat gp (alS bo#
iMibt^ Mt benggefeptis ) bicbcleggcringgcbcr ©eftin# «I ^atjjfen 00t €oburgg bcrlaten gabbe / geeft gp fijnen in, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Torgt in get Cgcurboifienbom ^aegfen gge#
nomen, lt;Cnbc fijnen ©ooj-toegt is ben 10»
»Octobi. tot ©lautuen acnggefiomen/enbe ban i lt;5 p» baer geeft gp fgnen Torgt op Wepba aengge» fct/albacrbte gantfege 'Knuabeban bc j'rieb# lanbec te famen is ggeBomen/ cnbc gebben al# baer lt;J5encracl Genbebous gegouben. l}ier op is gp op ttltcnbnrgg boojtggecucamp;t / albacc geml^olcB cnbcTSaHas met garen bolcBe/met gem ronjungeerben.
Tiaer op is get jammer allereecfi in ^aeg» fenreegtaenggegaen/ enbe bic 31nbjoonbers met plonbetcn/bjanben cnmoojbenberbolgt/ enbe get Hanbt aen bcfc jgbe ban bc €lbc / op get upterfie ggeruineert. üBen 13 «©ctobjiS fijn bjcl 1800 Crabaten nae Biculu(rab aen bc ©ga ggeBomen / enbegetfelbe / alSoocBbic omligggenbeplactfen/ gantfeg uptggeplon# bert. ©acc op fgn 3 tompamgienna Bagla geBomen/ enbeebcngelgcB met ben 3nmoon# bers qualicB ornggegaen/ enbe nac garen toil# le ggefpoliert.
»Bien felbcn boeg/ fgnoocB ontrentfoo, 3Buptfrgen cnbc ^tabatcnbooj^alfbeltge# Bomen/in mepningge bic felbe plaetfc in te ne# men/ inner ben ©berften Goo geeft foo fietcB bacrupt ggefeftoten / bat fp gaer boojntmen niet in’t tocrcB Bonben fetten/maer fonber pet upt te riegten/fommiggebooben aegter lieten enbe fo toeber afmgeben moefien. ©otg geb# ben fp bp gar é aftoegt/bie ©ooifiab in ©jant ggcfieBen. l^ctHanbt iSoocBbacr in'tron# bc/ ober al met plonbcren en bianben feer ber# tooefi ggetoo^ben. ©aer upt ober al groote b^eefe enbeberfegfitBenontfiaeniS/ enbe bic lieben gebben gaer befie factficnnac©rffojb/ 3©irtcnbergg cnbc JBacögbenburQgbcfïellct/ oocB gebben gaer belc nac bcfc ©laetfen met Ï©gf enbe Binberenbeggeben / om gaer fel# ben te falberen.
J5ae ggefegieber conjunctie/ geeft ben l^er# Wï^, tocg ban ƒ rieblimbtgem terfionbt nac Hpp# Souiw» ficg ggemacefit/ cnbc bic fclbc fiabt beur fom# fico, raiggcGupterS laten berennen; JBacr eerbe I^cpferftgc baer boo? quamen/fgn beel gocbe# beren ban baer na Wittcnbcrgg cnbc IBacgg# benburgg befielt ggetoo^ben.
©acr op is cerftclicB ben 16 ©ctob^. cenen troup ISenferfcge Gupters/ ontrent 60 JKan# nen ftereb op bc naefie ©ojpen / om Hpp# ficg/ als ©onretoits/ ©epba/^teterits/ cn# bc aen bic plaet(en ggeBomen/ bic bc ^Beerben uptfpanben / enbe bc lieben bic fp op bc firaten betrapten/ qualicB gebben ggetracteert / cnbc gaer cpnbelicB gantfeg in bc ©oojflabt bege# ben/ enbe bie ©ceeben toecgggcgaclt.
i©en 17. befes/ fgn bp ©anbergg tot®bc# leffenberfrgcpben troupen Gupters bien gant« fegen baeg in ©attailie ggegouben. ©p bcfc geeft men upt ber ^tabt tot berfegepben ma# len ggefegoten/ cnbc gaer alfoobcctoeert / bat fp gaer niet naerber en bojflen bertoonen.
©ierop fantbtnï^ectogg ban jpdeblanbt. wp^L ben 18. befes cenen Hrompetter met 2. ©ge# ben/b’eenc aen ben Gaeb/ enbe ben anberen aen ban /ricfi# ben Tommanbant enbe ©fficiersban ’t ^lot lólcpfienburgg nae Hppfirg toe. ©cn cerfien ©gef toas ban befeg ingoubc : ©p / ƒ rieb# lanbt/ toilbegemberfien/ getfoubegembie fiabt Hppfirg/ ggelgrB anbere in ben ©geur# bo?ficnbommc lt;éargfen/ in bes itepfero ©c# botie oberggeben / cnbc gaer teggen beffclbcn Strmabc niet oppoferen / cnbc 200 jBannen ban bes ©berfien l^atfbclbtp Gup ter ge / bie gp baer
-ocr page 716-Hiftorifche Chronijckc,
1532. Bp boer Denen commanbercn fal / in Det ^lot tot befettinge innemen, ißaer foubcn (p mep» nen gaet Diet in tontcavie te feilen / enbc Dein bate toe beroojfatfben/bat Dp met be gantftfie 3ïrmabc / bic Daer in ’t ronbe om WenburgD Dout/ booj be ^tabt Domen moefïe/ (00 fou# beDp met UnpfirD alfoDanbcIé/bat Det gant» ftDc üoomffDeantD een cremuel baer aenDeb» ben foube.
‘9p bit aenb^engDen Deeft ben öaebt boites lick aibus gDeanttuoojt : ^p Dabben ben ^n» Dont fnnsifcDjgben? ( ’tiömaer ) bernomen/ maer fn benramp;en Dier en tegeno / bat Det ^lot eenbpfonbte WereD isi/ met toeUDebe ^tabt niet te boen Deeft/ enbe tjare eDenrfurfHntDe »©0011. Dabbe een epgDen l^ooftman baer op/ betoeicDcfp (’t iÿ maer ) bat aeni^.jü, €Dfur^ furfl tot ^acDfen / Commanbeur enbc *®ffi# tiers inDouben ’t ^rDuft / beur ttoee upt Darren mibbcl ^öDcbeputecrbc / Dabben obergDe» fonbenentoegDefeDieDt: jlBacrbcfe/ bctogle fgnen name niet baer op en fronbi/en Deeft bat niet builen aennemen / alfoo Debben fp ’t felbe ^cDîtf t onberbjoDen Dier mebe toeber te rug# gDlt; gDefonben. fUct befe antbiooxbe is ben »îTrompetter notD ben feiben about toeber af» gDebcerbirDt gDetooiben. Jöact Dier en tuf» |tDcn Deeft ficD bie^tabt/ ten beften / batfe moeDt/ totDettegDentoeergDeftDirDt/ cube upt bc^tabt bapper bper op be a^epferftDe öDegDeben.
»©en bolgDenben batD / ontrent ben mib# batD/fgnontrentat ^eerben/nebens 80 jDuf» guettiers/nac ben lt;©obf-acDtr enbe liool-Do» ben gDemartDeert / albact Daer be BenferfrDe ßupters in-legcrben/enbc Darc ^rDutUïatD» ten Dabben/ ban baer uptgDebaUen/ maer niet bpfonbers uptgDerieDt. «Daer op iS ben nac» mibbagD/bic bootnoembe ^ricbtlanbtftDe »^Trompetter meber in be ^tabt gDeDomen/ enbe monbclitB berDaelt/ toat Dp ban toegben fDbiS «©eneralcn / ben boojigDen batD in gDc» ffDpft beitelt Dabbe / lepbc Daer op bit-mael fultkr notD eens booj oogDen/enbe foo fp Daer niet baer nac boegDcntoilben/ met Den qua» litDfoubtbctgaen. JßaerDvtoerbt eben met be cccflc antbjoo^bc afgDebcerbitDt.
«©nber befe / Debben be KepfefftDe troupen Daer epnbelitD openbaer bertoont / toaer op met iUufquetten enbc ^turken ban ben ^a» fiepen bapper gDeftDoten toerbt / enbe Dier en baer fommigDe ter neber gDeftDoten/ ’t totlt» De ontrent 4 uren bucrbe ; ï^ier op quam cenen DoopDer-boo?/ ban cenigeDonbert jiBufquet» tiers / enbc alfoo op bc ^atDfifrDe jDufquet» tiers/ bic hupten boot be ^tabt blaren / bap» per gDefabclt enbe bper gDegDeben/bat fp Daer te ruggDe in be (labt moefien begDeben.
j^a bat nu bic boo?f5 lt;rompcttcr/bic ttocc# SemMh beafgDcQagen3tntbJoojbt banbc UppOgers han friet). bBcbcr tc rugge biacDt/ fo is baer op ben 10clt» iimöt brit» maccfcDalcD ^oltk/ ben 21. lt;©ctobj. met bc Miotnom?' Sllrtillecge enbe cenigDc Regimenten tc boete/ * besmo?gDensbxoccDonbctbcp?cbiraticopbe Ätabt ban alle Uaiibtftratcn Dier toe gDecue» Det / enbc of frDoon ban ben i^afiepen/ Jlhie» ren en lt;oo?ens frcrrD baer upt-geftDoten iS «en/ Debben fp botD epnbelitD bc Boo?» marDtigDet/ bc ï^upfen tot Daer boo?» bcelingDcnomcn/ enbc banbiefelbcop bc (lab Dart begonnen tefeDieten.
^effelben baegD0 / ten 9 uren/ fgn toeber»
om 2 '^Trompetters met betbonben oogDen te 1632. boete in bc (labt op ’t RactDups gelept/ maer naebien fpDetboojgacnbe liebeken fongDen/ fgn fp nac ben mibbacD boeber afgDcbecibirDt gDebJOjben. ©p toclckc tcr(lont Dier nac toe» ber een anber acnquam / Inclrkc boojtbjarDt/ bat ben ï^ertogD ban ƒ rieblanbt bic (lab Deb» ben moc(l/ gDefeDiebe Det niet met mille / foo foubc Det met gDemelt geftDieben : lt;ïnbc foo men Dem nac ber goebieDepbt boegDen milbe/ foo foubc baer op een goet actoo^t bolgDen/ maer foo niet / foo en foubc baer niet een men» fcDc/ja niet een Dont berfeDoont merben/rnaer alles upt-roepen enbe booben, tjicr op Deeft Dem bc ^tabt tot een ïtfroo’t gDcrefolbecrt/ maer bc 25urgDcrs en milben fulckr niet toe» (Icmmcn/ bacrom fp op bat-mael noeD fan Det eetfie fgn gDeblebcn.
g^oen Detnuabonbt merbt/ foo Deeft Det ïîepferl^tDeî^olck begonnen «©canoben enbe ©pcrkogDelS tn bc ^tabt tc mccpcn/bic oocb acn tmee plactfen / als in bc ^tDoenmaDers-(Iratc/ enbc in bc RgtBpjlrate/ alrccbefajanbt Debben gDemaeckt / maer beur goebe o^benin» gDc / foo iSbatgDcblufrDtgDemoiben/ enbc fonber mccckclgckc fcDabc afgljcloopen.
Sten bc ©cimmifeDe |3oo2tc / is ebengDe» Igtk een ^eDoenmaDer ban cen ï^pcrkogDel Det rctDte been tot acn bc licffcDcn afgDeftDo» ten / alfoo bat Dp 'Smoigcns baer nac glKdors ben is. »©es narktS is notD cen trompetter boo? bc ^tab gDekomen/enbc bemglc Det Dem met ontflitntingc ber fâooiten mat bertootD/ enbc ban’t ^lot DeftieD gDeftDoten is gemo?» ben/ foo is Dp onberrirDter factken meber baer ban gDereben / maer bic ban ben Raebt/ Deb* fatn terfront cen trommclflagDer nac gDefoii» ben / bcmeltkc te ruggDe fajaeDt / bat Dem bic ^tabt notD booj 6 uren tefpöt nemen foubc/ en cen Danbclingc ban’t Strrooit tot Schoon» feit foubc berojbent cn bcfcD?ebcn merben.
59acr op ben 22. bjoegD ten 6 uren/ bic ban bc ?3niberfitcpt Raebt enbc ©urgDerftDapS «©ebeputeerbe/ op tmee ftDupten na frDoon» feit fgn gDebactcn/cnbcalbattecn Strrooït bc# floten enbc afgDeDanbelt / enbemeberomou» trent 9 uren in bc ^tabt fgn gDekomen / enbc tenen ƒ ricblanbtfcDeu «auarticr-mcejltc met Daer binnen gDcfaiatDt/ op bat alfoo Det Sic» too?t bes te eer bol-togen moeDte merben. l)ct felbe maSougDebacrlirD albus : ©en Raebt/ ^tab enbesaniberfitept/ foubenonber €Deuc» bO2(ll. Tiooil. tot ^atDfen bebotic falgben/ maer Dier en tegDens bc -kcpfcrl. SIrmabc niet tcfi(lcren; buptenbefen foubc Det alles in ben boo?igDeu (lanbt falgben/ cube foo Dae(lbat ^lotDem ^trommobcert/ fouben alle folba» ten upt ber ^tabt afgDeboert / enbc niet meer ban 200 Jßauucn/ op Det ^lot gDelepöt mer» beu.
jüa befen is Det JienferffDe Dolek met bol» len lt;commeinatD/ ontrent looojUauncn (iertk/ in bc Arafat/ enbe ten bede in be pooi» tc / teubeelc naebe bc(lingDc ^lep(fcuburgD in ’t ^ctriner Collegium gDetogDen. «©über batoten ureu/ fgn bcel ©oojnacm(lc W* fcrl. ©ffitiers / nebensben lt;©cnccaclï0clbt-macrffijaltk l^olrken/ m’ttaertriuee Collegium gljertben / om bc gDelcgDentDcpbtmacr bestücken albtcbe(l teggenbe Wtfringketc planten maren/ in oogDmertk gDenomen/en» bc terftont baer op oibeuingDe gemaerkt/ bat» y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men
170 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghder
|
1632» nun ban alle pkutfen op bet (traten / enbe in ben lt;i5a(l-l)oben/bcur bic baer in-gheb^ongen 25oere-b)agenjö enöcpeeiöen JDifr te boeten/ aenflellen/baet liebens bietljalbc €artoubjen/ acn tockfic pber 14. t^eerben trorBen / op be JBartbt geblaföt/enbe (gn baer toe b^ie 25at« tergen met ben toegf)cuoetbtn JBi(l/baet me-be ïtebeve 25iec-t2mmer!S gfjcbullet / opgljc# bonbut / namelifb eenebp ,è. peters |3ooi te/ baer genen tluec ^turfien/ enbebieanber in ’t petrinet Collegium, enbe bieberbein’tnaefïe i^npö baerbp/ opbicitfieban pber een (lucB ggeftclt bjcrbt / enbe baer mebe ben gantfröcn nacht totten inoggfjen toegOeb^atót. »Oaer is oorb een tainelitB ggetarPott-bokB op bc marefit / als ootBcen dotnet (Curaffiers ban 180 JKannen baer toe bereit gebjotben. Jt)acr ben ï^ooftman op get ^lot/bie be ©efention-bancop-bjaegt/ geeft befcn gamfegenbagg/ alsootB ben gantfegen nargt/ fenber opgou^ ben met grobe etlichen bper ggeggebcn/ tot# ten mojggen ben 23 ten 6 uren. »Doen bc ïtep^ feefebe begonbcn met garen ^mcBcn op bc ©cflingge te (pelen / is / nac bat (p 4 mael bc ^tutben gabben los ggebjanbt/ baer op een 25c(tant/ enbe bolgcnscen Äffoott getroffen/ bat noeg op bien (elben abont boltogen is ggc# bjojben / en iS ben pooftman met fgn finerg# ten/bie ontrent 2^2 jUannen toaren/met farB enbe parB/ b;anbenbc ^Lonten enbe blieggen# be lianen/ af/enbe op bc MarrBtggetoggen/ altoacr fp get Baenbel ban ber flcnggcn fegem ren moegen. 39 ie löurggetfrgap moeft oocB notg bien fclbcn barg / gact 25oben-ggcb)ccr op’t Äaebt-gups bjenghen/baetop tbjee ©a» ncn iiepferfeg ©oet-bouB in’t ^lot/ get an# bctboltB/ benepens bc Äupteege/is notg bien fclbcn abont itpt bet ^tabt afgljeboctt göc» bjoiben. »©p bat-mael is get bo^p eptetitfeg bpnne gantfeg afggebjanbt. 39en24. befes/ gebben bc ïïepferfrge ben Pacht enbe lt;©gcmepnte bet ^tabt/cen Pants foen ban çoooo pgeBcbaclbcrS op-ggelcpt/ baer bcnebens op googe ffraffe berboben / alle jaojenburgifege / Stugfburggfege enbe anbet ^teben / bic op bes €oninct in Ableben jgbe maren/gare Opoeberen acn te flaen/ enbe acn te (eggen. JPen geeft oorb op bien fclbcn bagg/ om get^lot/ mat bjeebermpm enbe plactfc ggemaceBt / enbe bic f)lanrBen baer Pooi/ alS ooebbe Waegtbupfen enbe JBupjen/ al te ge# lyfB tegen ober merg enbe ter neber gcbiorpen. 3t)cn 26. Sis ben »©enerael papenlicpm/ met mepnigg bolrB in ber nargt in be ^tabt ggtBomen/enbe bic 25urgerffgap bes anberen bäeggs Peoegh ten 4 lipten op get Paebtgups boen Bomen/enbe Baer laten acnfeggen/bat fp bic ÇOOOO pgtBrbaelbcrS / in contanten bact leggen fouben / ’t mclcBc ban mecfïcnbecls ges bolggt is. ©ciffDeptiê jäa bien get als tot gier toc gcmclt / met bc r^‘’^^ Uppfirg albusbergaenis/ foogebben SeSc bau bc licpfcrfcgc acu anbcrplactfcn in ^argfen beniicpfen oocB niet (Itllc ggcmcc(l/ maergen in’tgant# SSSin*quot;®** (fOeîtantaen befc 5gbe banbe «dbe uptgge# b^ept / ootb gantfeg birgt aen Cur gaum ( in meltBc ^tabt ban ben Ko fen (ri) en öegimen» te 6 Compaingien / enbe ban bes lt;©bcr|len Cauben ï^olrB n. €üjnpaingicn BupterS enbe 39?ayonners op bc naefte »Dorpen lagen) ggefîroopt/ cube belieben baerin’tronbcget gaere berooft. |
©en 19 ©rtobj. gefabenfp WcpffenfelS/ 1632» JDcrfcbuigg/ jSaumburgg enbe anbet plaet# fen inbe felbe Canbftreerfie/met arroojt inge# nomen, ©aerop is bes anberen bäeggs ben ïJoltBifcgen 49 Per ft en Watgt-mceffet / met eenieg bolcB op £?all ggetogen / enbe beur een Crompetter mei 2. baggen langg Poot 2000 JBan pjobianbe acnggefotgt / enbe oorb ben 45enerael ^taf / foo lange in te nemen enbe te Peefojggen / aen gact beggeect. 39acr op ben Gact om dilation / tottCH bolggcnbcn morgen ten 6. uren / berfoegtgebben / ’tmcltBe oorft bemiHirgt is gOemotben. jDacr alS ben mo;# ggen aen guarn/ geeft gp gern tegen ben Gact gacrsbcr(tggncns bebantBetimet bcrmclben/ bat gp otbinantic ban ben ©clt-macrfrgalrB ï^olcBc gabbe/ tot gern na Kltenburgl) te tree# Ben/ gp en begoefbe teggenmoo^bieg bic pto# Pianbe niet/ tot bat gp t op een anbet mael ba boen gabbe / alfban fp in befcn fonber gebteclt gaerbetoonen (ouben. Cenigge baggen gier na/ is ben »©Per fen ï^at3belt met 0. Compaingien op ©iPitg# (iepn gerurBt/ enbe albaer quartier genomen/ enbe anbermerf acn bc gabt i?all begeert/ eer# (ïclifB: Cc gebcntBcn / mat fp ï^ace iicpferl. ISaiefl. toeggefepbt / belooft enbe ootB ggc# fmojen gebben. Cen 2, Poot 2000 ftJan ^jo# bianbe tmee bagen lanrB te beftgitBé. Cen 3. 39tn «©encracl ^taf met cttclicBe Gupters m te nemen / enbe te berfojgen. Cen 4.3amp;eBcnt te maceBen/ goe ftertb bat gaer^lot befet mare. )l|ictop geeft fitg bc ^tabt ggeacrommo# beert/ enbe bie ifeepferfrge inggelaten / melcBc terffont get ^lot bdeggerben / JBaer bc 29e# fettinge baer in/ geeft fitg gact ggemeert/ en# bc befe /amp;meebtfrgc polbaren gebben fecrB upt get ^lot onber bc liepferftgc ggeftgoten/ alfo bat fp baer niet acn gebben moegten. »©m fultScr ooffaerß mille / mert giet nac ben lt;óc# ncracl ban^apengepm/ met niccrbetPolrB beut ben ï^ertotg Pan J*rieblanbt baer genen getommanbeert/ om te fien goegp (ulrB fêlot in fgn ggemelt btenggen morgte. JDaeegp merbt epenggdgrb fonber petuptterirgten/ meber baer Pan afggepoojbert gclgrb mp giet » nac fegggen millen. jâaebat nu bc itepferkge alfoo in ^aegfen te (amen maren ggetoggen/ enbe bic ^laetfen in fulcBcr ghcfraltc / ais ggemelt is / gabben ingenomen/foo is ootB bc ConinrB Pan ^mc# ben met fgn itmiabe pier bp geBomen. Want als ï^are Coningpl. JRajeft. bemectBte / bat ben i^ertogi) Pan j-ricblanb / benepens fgn intentie enbe affien op bc Jlßctgclenburtgfcgc Kanben/ niet alleen en forgte om ben f9as Pâ bc 4ïlPc in fgn gcmclt te Brggen/ Jïiaecoorb ben cgeurfurf ban lt;§argfen felbe / in fgner ©e(linggc39?efbcntc blotqncrcn/ enbe beur ruincringge fgns gantfrgen Uanbts enbe bie baer in ggeniacfBtc Wintcr-quartteren/ gern allemibbden tot boo^tfcttinggcbesltrgtgs/ forgte af te (IcifBcn/enbe ï^are Cgeurfucfllic# Bc Ocurl. ban ï^ace JDajef. gantfrgelitBaf te (onber en; 311(00 gebben fp fitg gerefolbetrt/ f}• tot bergoebingeban alle befcn/^are^geurfl. ^Änt ^atrtmeteen ftertBc3ïrmabetcgulpctcro# bphcm/ itfi men/ enbe bie felbe gare ongebepnfbe liefbe en bnentftgap realiter tc ronteffertn/ternggege« ff™4iiipe fettet i^arer Pooigpenieltc Imprcffa, btmcltBe te fccnim. baer toc map aenggewegt / goe fp beur inne* minge |
^^/hn
(Rfij’l/ijk
Acini’ï/rt^'..
AUrtet^^^
Superiors
LVSAriAE Mis: 1
dk’e^ninrak.
'franjes
‘^erphrede '
’^an
^ ^^lioa
i^riM^er^ 0
ManP
feldix
comitatus
pars
-^^/n^tÿ
dami
Aj-enkaud:
i^get ndm^Jiin^O
^featorenv ’ J’fmi/ecfu.
34
9 vkß.
ÛptvnJe ®
AiotdA-.'
l’^rbUi-'
Ltirh^'aUen
0 ;
Jfurfrenbertt
Sarrutd
^ y^^ltetfiêgetC.
Siien-
^e^Aden/io^H
*^*» d-Mat^n
^Duhi
tH/feyOe^
^w/fan
J/7Â7^t»’ a/w fn/innra^d/
ik-r/difrf
d^tyànJe ^A.^
J^/cWfcU
‘jal’rrtcieh
lt;y^
CyMeu
ClMlr^ A, Jützfory
«tAA-
'^
Croilen ƒ
'Sobe^erg ^
syxltSüys' zeil j^ ^
^lt;fffM/e^’/^
^à
i'y!tkigt;rmèlàx-‘ '''^^ç^nd
,atwfpff]^
Ma^ffftf-'
XnMet
lamp;ffdfma
O Tnti/ce
0 CToftd/n-
yx^ó/kwitx^
’■!^Z
®5®i»few
rAê^
0 ^gamiiretg
J^U
i^enfen
’^bie^ein/.^
ifd^i m/j/ÿ
iSlHMPCrM
lt;Jieaftfx-i O
'Bdgfrn
wähl
''J^rauwez/hatn
Qçàÿnvft
^4^
^em
S^ffM
0 Ol’ffladfl
o
•^xf/fon
(Af^f/ênQ
ifnin
Z(j^?^^o»gt;ÇKuZi/ ^^iÀ.
l^^-wAwÿ t^
Sdtme/n
4^411 ^^
^Auriorl!
Se/ifMji.r\
Cu/tn
■nimrg
/Te/rtrif^en
lt;-ÎJ«ïwîîj
■gt;^nan///èxin ■^^ O ^etiett^ 0 'Zf^'if
Seu/éiàxx
H.Cjvmx^
ÿ^itx^
Sadßiihw^ J^
enm
^drUen
^W^gt;P
r/n.^
Wfi/lien/leitt
-Mana^fi
-41)'
id^td’rrÿ 2
1 A 4 , i i* ^dv^rtsburg
^A4î4ViSi
,AJten‘Jgt;fig^iea
^an^^ni
Mr/ ^gt;?-ii
°fi:aai^fgt;-.g ^\AB!rgt^l'r'‘
(Putfiiti-^
O^ •Juteta
4^Vei.yaï. i i^
'aswan
lt;iC0fii
'Mdebe/ÿ
Ö^^ßaif J:aùg/lm
Ducatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ KÀ^z,
».itt^ÄftkVäV*«
-4. 'Jiultn
.4 4*A
ûcrlitUwî 4 1 A^
Î^
Atuti^ ^ *■
C^^an
'\i‘ quot;*4«..* •
Saumiurg
J^emterg
4®^ W
'*^* 4-^-1 à.
l A Jiutivitzj
At4A4 f
0 W •H t?1
-'o i^^i-Ctaiza ^
'.ed^^^‘
i^^ 4l '^óéni^^fike^^'^
augm ■J^uxof
quot;ïSEa 1‘ÄC^^s;: 0*^1 „ Z3tf^ A^ xï—-A^««2' . .
M M
(fi»i^M (Brugks Æidn y
4 Ahai,
ài
^m
ffeueZ
Sal^efn.
'^ /^iPultnil x^ J/u.
(^en^eïn
°didn,.b^k „
L à à. 4^ A
xaner
o.
®VdfoM *.
JjUfllX^l A i 'j^/^ eu * ^
ohlî/p/Aÿ^Bohe
^ ^U/^ifui-.ti quot;idb^ethin
o ■^^*^J
'Pni0a m^' ht^So/t^mif
- -SWiSAtAyA|‘ • eiVit/i^W?*^
AifenUnH^i
la keivttx^
pars ^^^ Jms/Mmi lt;nbsp;lao-nnem 1
''ix^fity
óu^un
»‘î*:
Vvî
.M-t/wafJe
■ -Rnrhcnau
^bJJ^fiw
|
Hiftorifche Chronijckc. 1032. niingc bet bafle Idlaetfen bes löcpcclantss/bejs topants matgt na óem trerften / amp;em bic «©o# nauüjc-ficootn tocrfcBcren / cnbc alfoo toooït fedem belli inbc ©oflcntgcBfcgc ï-anbcn cnbc gact «Crffcniffcn tcanffcccccn mochten. ©m fiil6cc oo^faccK toiHc/is ï^are Jl)aje(ï. na bat fp/ais botoen gefeptts/toan jStcubutró/ Äapn cnbc ©onatocert / nac |3o|bhngöcn quant / ben 11 befes/ toicbcconttoanbaccnac 3I5utnbcrgö opgijebjoben/ cnbc ben toolgenbcn bat ft albacc in-gcreben. et«iifh TDc ^tocebtfefte «©cncrael /Bajoojamp;nip« hÏ5?fc/mnrt ftwpRn/ totas ctocn op bic felbc tgbt met cenigft t.ö£%UEc^ Bolcb/ lt;®0eff9«t cnbc anbee gcrcctftftap upt# ^amp;,,it0/ü.in getogen/ cubefteeftbat(lebebenHauff/ bacr o‘^n\o?n‘’‘ “’ Öa« beïïepferfefte begonben te beftftanflen/ Bilden, ijeiegcrt ©act ban bicbooniocinöc befettinge ftein/tis luacr/in’t cerfîc tojecebe/ maer epnbc» lieft fieft op genabc en ongenabc ntocflcn opgei toen. Watt op be ^ofbaten en «©ffitieren/ ben 14 sOctobj. begonben na fiojenburgh getooert te toerben. T'en fcltocn ntibbatft iö be itonintft toan ^toeben/ aio ftp tijbingfte bcquani / bat eenieft Jtepferfrft en ©eperfrft üolrb / ftaer tot bien epnbe niet toerre ban ^ieutoJburgft lieten toinben/ met 17. Copietten üuptero/ cnbc fommigftc Kompagnien te boete/ op i^ers# ptueft / bat be 3iepfcrfcfte bo^S te booten ban ften fclfö beriaten ftabbtn/opgeb|oBcn / en al# bacr ftct laatftt-Hcgftcc gfteftouben ftebben. i^oe tod nu in ftct ^lot tot aepcftclftfttoang een tamelitB gftetal Krabaten fijn getoeefr/10 fqn fp botft / als fp bes ïtonineftr acnBomflc bemamen / inbet naeftt boojt-geftacftet/ enbe ftct ^lot berlacten. jlfêact bctogle tuffeften tïiltfclt enbe Kpfmanfbergft / in een *Do?p bp be 600. Kcabaten cnbcï©jagonnerslagften/ bic ban öé l}ertog in Peperen tot ontfet ban’t flebcften Hauff geeommanbeert toaten / maer nabien ftct alreebc tcfpabc toas/ fijn toeber op be te tugge repfe gftctoefen/ foo is öc asonmeft ban ^toebé in bet naeftt ontrent 3 uren opge# 6106®«/ enbebie felbc obcrballcn: bacr ban/ ’tis toact / fommigc noeft toeeft liepen/ maer ebcntoelfijnbcttotbpbe 300 nebergeftoutoé/ 5 o. gebangen/ enbe 2 Kornetten berobert gfte# toojben. ©nbet fuie ft berloop/fteeft bt itonineft ban ^toeben aen be Tionautoc-fhoom / be fultBc arftterftem gelaten Gegtinenten/met f (amen be ïSonineBlicBc 45ftcmalinne in ben gftemeft ten aegimcntcn/alrcebc na jSojnburgft toe op ben toeeft getoecfl/ om ojb/c upt te beden/ bat fp alt’famenop ©untBdfpiel/enbcboojbcrop aotftenburg / Bitsingen enbe Xtognfurt/na be 23offeftagic ban Suplingen ftact marefte? - ringe nemen fouben. «Ttmineft in j^a bat nu ï)are jlBaicflcpt ban ^toeben in f**»^ J*tancBcnlanbt alles m goebe o;b;c gfteffdt äatöfen. B®^’*® / f®® fÖ® fp ®®t*^ “'^t ®®® bp-ftebbenben boltftc toeber ban jSojenburgft/ nac bic plaet# fen boo’tgftetogen. 3tltoacr ban aen be T)up# ringfter 25offrftagic/ i)crtogft aSemftarb met fgnen toolefte bp ï^are Koningftl. iDajeft. ge# Bomen is. Tgt;acr op fp te famen fgn boojtge# rutBt/ enbe ben 24 lt;©ttobcr/ tot 'Kmftabt fijn acngfteftomen/ albact fp be Koninginne toet# toacftteben/ enbe bic ^rmaebe bic upt 25epe# ten / meefl bacft enbe naeftt baet nac toe boo;t marefteeebe/ een pacr bagen upt tufien laten. Ï0an ^rnjïabt ftebben fp ftaren toegft op Crffoib gftenomen / enbe nac bat be KonincB |
171 met ïjertodj ïDilftelm ban ^aeftfen ïDep# 1632. mar/ bie ftem op bie tgbt ban cene uptgfteflanc Branefiftept noeft tamdieft ftoacB bebont/ftem metrebenentoefptaeft/ enbebie KonintBlica Belt;ióftemalinnc/ bie ftp oorft albacr liet nac blgben / gftcfcgftcnct / ftebben fp te famen ge# ncrael üenbetoous gfteftouben/ enbe bie Klrma# be in be 20000 Jßannen fîettB hebonben/ baet bp ftct befte enbeoutflebolcB gftetoeeflis. ï^tet op fgn fp in goeber otbeningc op 25nb# ftabt toegftêrueBt / enbe bctogle 2 ofte 3 bagen te booten bic Higiflifefte Stemabe onber ben lt;l5rabc ban ©apenftepm / niet bette ban baet beur bic Äoperftraten / boo^bp gftematefteert toaten / enbe ftaer tot in bat Kfteurbojffelicftc Simpt ƒ rpburgft ftabben uptgebjepbet : foo ftebbS ïfare Konintftl. JBajefl:. tratet ©ojfll. (0ftcnabc i^ettogft 2amp;ernftarb toan 3©epmat/ met ontrent 1000 |amp;etrbcn/ om bes bpanbts 35atorftt te toetbolgcn/ upt gfterommanbeert : Waeröefe/ bctogle fpmet bet ftaeflotoerbe Zaal toaten gftefet/ jgn boo?tgBetogften/ en# be ftebben ftettoaftcj|upSf|clbjun/ ’ttoeltB fp met gftetodt ftabben ingftenomen / toeber# om beriaten/ cnbc fieft met be ƒ ricblanbtfcfte SItmabe gfteroniungcert / niet meer Bonnen acntreffen : ©orft ftebben innere Koningftl, jlDajefi. onbertoegfte tgbingftc beBomen/ bat be lïepferl. ©dbt-maerfcftaltB / Huptenant f^oltBc/ban be fiabt j^aumbergft/be refte beS boodeben jaetS bdoofben 450dts/in ben Til# Ipfcftcn 3nbalboo? be plonbetingfte begfteert ftceft / enbe 36 JSufquettietS tot ^albtgatbc bacr in gftclepbt/ betftalben fpben©bet|lcn 25?anbcnfïtpn met cttelicBc ftonbert Tijagon» nets enbe ißufquettiers baet in gljetomman# beert ftebben. WekBeben 29 ©ttob.bes moj» gftens bioegft/ eet ftct reefttbagft toerbt/ boo? bes lt;®ttmerS iSoojte op bie ©ipftepbt quam/ enbe in ben name I^arer Konmgftl. wajefl. ftem bie beure te openen begfteerbe : JBacr als jSmimburs be gften c / bie in be Jßoojte be Warftt ftabben/ tot anttooo/bt gaben/ bat fp fulcBp bet ©bers tn^nome ' ftepbt moeken aenfeggften enbe te Bennen gfte# ben/foo en ftebben be ^toeebtfeftebaer op niet toneftten toillcn/maet met bglé cnbc learners/ terftont een gat in be^^oo^te gfteftacBt / bie ploten afgfteftagften/ enbe bie^oo;te open gftcfldt : Knbe nabien fp acnbc ijccr-poojtc/ bat beutBen openbonb$/fo ftebben fp be |^oo;# te oorB kdk gftcopent/ enbe alfoo in be ^tabt gfteb|ongften : ©nbe ftebben ben IBepfcrlgcBc baet m gftdegftenen Huptenant/ met t’famen fgn jlBufquctticrcn/ gftebangften gftenomen/ botft op incerceffion ben fclben quartier gftege# ben : jöaer gualicB 2 ofte 3 uren ftiet na/ fgn bacr 600 aepferl. Äupters / onbet ben ©bet# ften 15;ecba/be todeBe o;binantie ftabbe in bie ^itabt quartier te ftebben/ enbe gftdijdï anbee Steben / fonbet ttogffd te2amp;janbtfcftatten/ boo; be ^tabt gfteBomen/ todebe beel 25aga# gie-toagftens bolgftben/ maer gftelgtBfpbe ^tocebfefte üupter toatftt ontoermoebet booj be tSooite acntreften/ en ben ©berften 25;an# btnflcpn met fgn Äupttrs ftact tegens trocB/ foo ftebben fp toebet te tuggfte naeîSenfïen# felts ttetBen moeten, ©en 30 ©ctobï.’smo;» gens b?oegft/isï^ate Coningftl. jKaicft. Ca# baillctge bp ftct ©om «Itenbutgft obet be Zaal gftefet / maer be änfanterge/ neffenS be CabaiUetie tot heffer obet be 25;uggóe/ bol# gftens bicgantftftcSlrmabc ontrent inibbadt Y 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noeft |
|
Vetvolgh der 171 1632. nocö toooî be (lab jSauinbutfO tec fqben booj-bp oberghetogenz cnbe bic felbe geeft/ aljs ooc6 bie 2 bolggenbe baggen enbenaegten/ albaec booï^.^atob^löoojteaenbe Uppfige enbe ^eptgftge (Icatetampecen / enbe in’tbelbt blgben moeten. coninth in jSae bat nu Ï^are €oninggl. JBajefl. bet# ^torüc irgt; nam/ bat be bpanbt felbe in oefen/ op 2 mglen ®OÄ baebn gern teggenö ggenicBtmaiS/ enbe gern biirj^. tot Weptfenfelb bebant / fo fijn fp om bie bue^ ggen enbe ggelegentgeben bet plaetfen epgents lieft te toeten/ aenbe ^aal op ben beegiv enbe anbertf ober al in ’t ronbe ggereben / enbe geb# ben met een bpfonber fomgbulbitgepbt / goc bat bieplaetfe in befentie bonbe gebjatgt toet» ben/ alieO in ooggmerrft ggenomen. ÏDaer op fp ban een ûetrenegement ban bie 'Zaal op be googgte / ober get lt;ÏDo2pftenj52afblits na be 3Lppftftgt freate/enbe ƒ clötfpittel tot bn bet flabts 45ratgten aegter be '«Teggel-fcgnnjen/ boojbet ban bie Jßee)terije boben be jtceftee tot in bie Uanbtflrate aegter bie jXlirgielo-flraten/ laten affleecften enbe berbeerbiggen/ SJnfggelgcftjr een anber iïietrenegement boben be Wint-menlen in ber jtnïnen/ bat boeg ban toeggen gaefr ggebolggbcn ©pb’ciirft niet ge^ maetftt toap/ geeft laten aftepeftenen/oorftop begoeflieften noobtballe bat IBoetboleft öeöte eer Ober be ^aal te bienggen/2 ï3iuggen/eene onbet Üefbacg/bie anbere onber get ï^allifcge ©oer te boutoen / gier en teggen be ©juggge op be®nftrut/ toelefte benbpant tot fgn boo?# beelbeftomen moegte/ totnae©ïpburtg laten aftoerpen/ enbe bie bebolen met aerbeteber# ftneften. luieren tuffegen / op batï^are €0# ninggl. jlBajefl. btO bpanbtö boo;nemen beb te beter tn aegt nemen fonbe/enbe te rerognof# reten/ fo 16 gp felbe uptgereben met pareggen/ om ggebanggenb te ftrgggen / io ooeft niet eer in be ^tabt ggeftomen/ maer in ’t ©elbt enbe in be ©oo^)labt foo langge ggebleben / tot bat bie üetrentgementen meelt beerbieg toaren. Cnbe ato fiilcftr ggefcgiet toaö / foo fgn Ijare «Coningl. Jl®ajefl. ben eerften barg jSobemb?. bes 3£bonbtS tamelicft fpabe/in bie ^tabt ge# reben/ enbe gebben baer in bie eerge repfe gaer abontmaeltgbt ggegouben/ borg baer in notg niet obeenargtet/ maer nae ggegouben ^afel/ toeber in ’t legger ggereben. ♦Den 2 bagg jjobembj. ontrent ben mib# bagg / 5gnb Ijare Coningl. JUajeg. toeber in be ^tabt geftomen/ enbe nae ggegouben mib# bagg-maeltgbt/ toeber boer itpt gereben/ enbe bes abonbts toeber tamelirft fpabe in be gabt geftomen/baet op gp ootft felbe/enbe bolggens 2 natgten in be ^tabt ggebleben is / maer bes baeggs ober/gem meeg in’t belbt bebonben. lt;©en 3 bagg fiobembns bioegg / is alle ’t bottbolcft in be ^tabt geftomen / enbe geeg baer in tot op ben JDaenbagg / ’t toelefte toas ben y bito/gelogeert/ baer get ootft groot gge# b^eeft oen bictualie gabbe mogen gebbé/ toan# neer bie ban ïjare €oningl. jlïajeg. bero^bi# neetbc Commigarien niet bp tgts be remebie berfegaft gabben/ bat tipt ben Cgeurfurgl. enbe anberen knipten in TDupunggen / ben nootbgift/ in bat baer toe begembe «lommiS-gups toare ggebrargt ggetoojben : «De öup# terge is op be naeggelegene tóo^pen / op bat# men bie felbe toanneer men gaer begoefbe/ al# foo tergont bp ber ganbt gebben moegte / in# gequartiert getoojben/baet ober bie dorpen/ |
gelgtfi ootft be ^rgupjen boot be ^tabt/ ban 1632. toegen be meniggte bes Bolrftr enbe Beerben/ meegenbeels ban ©oo?raet ontbloot/ ootft bie ^tgoolpoogeban bie baer in gelegene ƒ in# nen/uptberfteerbe mepningge/bat fp get boot een Catgolgeft ülooger gielben / merg in be gronbt berbotben getoojben. ^etogle ban^onbaggs/ ben 4 bagg jüo# ®^7„ bembgbeS abonbts/ ï^are Æoningl. jBajeg. jen eroo# ggelooftoeerbiggetgbinggeberftreegg/batbe ttn ^msH ©panbt ban WepgenfelS toas opggtbjoften/ enbe bie albaer boben be ^tabt ggemaerftte ^uKeM# gegangen berlaten/enbe ootft get ^mptgups frtt/ atp* op get ^lot in bjanbt ggegeetften gabbe/ enbe Mlt;Ä gern nae jtutfen/ 2 mglen ban Uppficg/ gge# a^au toenbet geeft / om licgttlitft bie bequamelitft# gepbt ber plaetfe / toanneer gp tot nam fonbc gftebjonggen toerben / boo2 gem in te nemen/ ofte bat gp albaer befe ggelegentgepbt gebben motgte/om bie tonjunctie ber ^argfiftge (tot toelrftc Ijcrtogg 43co2g ban ïtupnenburgg tot lt;urgonto alreebe aenquam ) met ï^aere €oninggl. JBajeg. Wmabe/ te berginberen/ foo 3gnb Ijare JBajeg. bes jBaenbaeggS ben 7 j^obember/na gegouben ggebebes-upje/fcer bjoegg/ om gem albaer te berbolggen/ ban be gabt ^aumburgg ootft opgebwften/ enbe ge# Igtft fp niet berre ban TOepgenfels aenquam/ foo geeft fp tgbinge beftomen/ bat bes bnants Ïürmabe fonber ttoggel/ betogle be felbe Bare €oningl. JBajeg. gaegigen natorgt geabbi# feertisggetoo?ben/ gem in flagg ojbenir ge geeft ggegclt/ baer ban ootft Ijare €oninggl. JBajeg. tergonbt een ©atailje ggefomieert geeft/ enbe alfoo booitggerurftt is/baer op tot bepbe betlen ban bie upt-ggetommanbeerbe zaïroupen/ fonberlingc om ben Ibas en 25jug# ge/bp Äippatg gertft geggermutferet / ootft met eenige ßegiment-gurj-ftens op ben bpant gefpeelt getooiöen/tot bat ben natgt baer tuf# ftgen is ggeftomen/enbe een ftgepbts-man is getoojben. jjorgtans gebben befen natgt ober bepbe iJUrmaben in bolle ^lagg- ojbeningge gegaen tegen malftanberen. 'Énbe of toel op bat-maelbcn Conintft in ben fin gabbe / bie ƒrieblanbtfrge notg ettelirfte iipjen booi ben bage aen te grgpen/foo geeft get borg ben bic# ften nebel / bie baer inbiel/ berginbert. jiBaec ben Bertogg ban ƒ rieblanbt geeft gier-en-tugtgen fgn boojbeel toel toeten af te fien/met benbjoeggen mojggen ben 6 jSobembj. toas get bé bagg bat Ueongatbi epnbtlirft op 11 ut# fen foube gaen/om bie bepbe gratgten aen ben toegg D. bieper te laten maetften/enbe jBuf# quettiets baer in te legggen/op batfe ggclgtft# jaem een bojgtoeringe baer aen gabben / ootft anbers meet in fgn betoaringge te berojbine# ren. ^e Conintft is foo tergont / nae bat gp fgnen booit-totgt meteftte / gem ter 5gben-toaert na be recgte ganbt/ban toeggen cenigge onbequame plaetfen / ter flintfte ganbt gge# bolggt/enbe geeft bat groote geftgut/ ’ttoelt# fte gp hupten be Regiment- giitluiienS ben boo|igen bagg notg met bp gem gabbe/ in al# 1er gaeg naebjengen laten : 'KIS nu bc bpanbt met fgn ^tutften F. toeltfte gp naeg aen be ÏBinbt-meulenbp jtutfen geplant gabbe/ cm bes motgens bp tgts op bie €oningl.^toeets gge te fpelen beginnen foube : foo geeft Ijare Jäoninggl. .JBajeg. bp be gantgge armabe goebe ojbje enbe pjobifie ggemaetftt/ cnbe bie ^lagg-ojbeningc feer op fultften manier gge# maeefit/ |
|
Hiftorifche Chronijckc. 1652. maecfet/gdgcB bic boo; ten ga« bp bc lt;inp^ fcöcncberiagöctoasiacngfieftelkt. JKaer bic toass tegenjs bc ƒ ricblantfcgc grootc 35atailjc ( bc toclcBc hoben bc 40000 fteveh ioa0 / enbe met een bjeebe fronte langljc nac Itppficg ofte tegen bc ^lagÓ ban Uppfitß te gelgc6en) feer Blcpnloa^aentcficm |
’75 lt;©p ben refften blcu^cl toaö bic ^tocebt^ 1632. ftge/ macr op ben atnenen bc b?uptfrf)c Gun^ terge : ^Den rechten heeft ï^aere ContngóI. Jßa)t|t. felbe : «Den flincBcn ï^ertogh ©ern» hatbss Surfit «Denab« geboert/ pbcr ©leugel habbe acht iSqitabïoncn / bier inbe 3llbanbt« guarbe/ enbe bier in be3€rierguarbc/ cnbc3gn |
|
bp pbcr ^quabjonen/ aeftt Compagnien/en* met twee ban fgn 'SahdBnerhten / ban fijnen »oe be be bp ben fdben yo J^ufquettierS afteftouben. boltBe bieftaec in 25atailjc ftidben/ontrent een ^ct boetboltfi in’t mibben / is in 8 Angaben mufqnetten-feftote bcrrc / ban ben fclben upt* mm* uptgftebeeltgftcWccfl / als bier inbejtbanbt* gftertben/ in mepningftc ftet bclbt te recognof. homt. ■ teren enbe te befiefttigften / of ftp niet eenieft burgft/enbc bier in bc 3tlricrguarbc/bte bc «15c= ! boojöccl fien fionbe/ om fgn 3trmabc enbe ■ait* ncraclJ!ISajoojobcrbe3ïnfantccic/«Doboban tillcrgc ingoebepoflup^cte brengen: lt;©bcc* fultfijr foo balt bact een biefie nebd in/bat nie» guarbe/be «Drabe j5icolaco ban ber ï©cpffcn# Jfriebla»ttfröc Semabe niet boo^hanben toa#/ ootB fgn bepbc Jänethten. 3110 nu be €onincB macr met cenige Regimenten op Italie gheto« gabbe loö ggefeboten/ foo greep 0p na ben ^c» ïKniphupfen rommanbecebe. «Cnbc of bJd bc Conineft ben fclben bagh niet cpgcntlgeft ban mepninge bias met ben bpanbt te flacn / nac* bemacl öp tegen ben fclben bed fbaarUct b)a0/ tnbebde mepnben/hp foube bcö €f|eurfiir|lc* Ïicamp;en en 3Lupncnburgbfthcn boicBc ofte fc* cours berbjaeöten. ïDochbtbjglchpmcrtB* te / bat hem bc bpanbt ba jl ftelöe enbe flanbt houben bJilbe/ ’t todcBc be €onincb boo?bc* fen bieftmad gebtenfcht habbe ; ootft in befen beenam/bat bc «Draef ban I^apenhepm bp bc gen Was / ZDaer benebens ootft hem een Witte Cornet/ bacc in met goube letters het bjoojbt Vidona ftonbt/ ’t bJclcBcban bc ^bjeebtfehe RupterS op bien fdben morgen ben Crabatcn in ben frhermutfd Was afghenomen/ ghepje# fenteert is ghebjojben : WdeBeShP profaufto Omine ftidt/fo heeft hp het in ben j^ame «Do* besboojgenomen / cnbcbpï^cmbeflotcn (alS het Wojgen-gebebt Was uptgcricht) met ben ï0panbt te flacn. |
lt;©betfultfi010 bc ConincB ben 6 jâobembj. mant b’cene ben anberen fien Bonbe/noch qua* lieft onberftennen/ mactfulcBr ongheacht/ foo reet cbcnbjcl bc €oninrfi met fgn tbiec ^abd-ftnerhten boon/ niet bjetenbe bat fijnen bpant foonaebp bias : Want in befen bieften nebd/ ontmoette hp cené troup 34cpfcrfchcRuptcr0/ bic hem mepnben gebaneftdieft te nemen/niet bjetenbe / bat btt bt Conineft ban ^toeben toaö / macr hp bjcerbc hem / enbe lojie bepbc ^ijiolen op fgn bpanben : lt;Cnbc alfoo bebeu ghen/ obcrfitkBr Werbt hp met cttelirBc feho* ten ghetroffen / alfoo bat hp ban ben beerbe neberfontft/ met ben «Degen in bebupfi/macc hp bleef in be^teghd-reep/ oftc2öeughd/ met ben cenenboctba|V neberhangenbe/Wacr Ober het I^cetbt hemeengoebt flutB Weegfts Weeft fleepte / al eer ftp upt ben JBcugftcl Bo* men fionbe. gmmctsfofgnbic Ruptersnef* fensftem ftenen gftcreben/ enbe op ftem gftefte« fien enbe gftefeftoten / alfoo bat ftp elf ftftoten/ enbe fteften gcftabt fteeft/^aer onber twee ftfto* |
174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgh der
1632
ten beur ’t ï^ooft/ tic een« beur be ï^erflenen/be nnber beur Bet üinnefaarüen / enbe bie anbet fcöoten beur Bet UieBaemfgngBegaen. j^u onber befe gBebunnnbe btngBen / (00 Wert bte ceneSabel-6netBt gBeRBoten/ baet beurBp banben ^eerbe biel/enbe booz boobt ib blgben iiggBen : Jßaet be ^epferRBe ûuptero b^a? gBenbe toie beR Ware / te toeten be Contntß/ beBnerBtanttoobtoe/ BpWare een^toeebt# RBe ©ffitier : 2110 fp / nainelitamp; ben BnetBt/ nu toilben gBebangBen nemen / foo en begeer# be Bp geen qnartier/maer 10 met ettelfrbe RBo-ten ootb ter nebergBeïepbt gBetoojben. «Daer OU fijn biebepbebnetBten uptgBetogBen enbe gBeplonbert. ^^enContneßnu/ bieeengoet jtutb toeegB0 ban baer lagB / togBen fp oorfe upt/ enbe plonberben B«m/ tot op Btt Btuibbe/ baer op ben gantRBen ^ronp boojt-reet ober bes €onincbr ïtifBattoBenen. JRaer bes €0» ninebr lieert toas ban baer gBeloopcn / enbe quam totbe^toeebtRBe2trmabe/ ’ttoeltamp;e ban oorb terRont befient enbe opgBenomen is getoo^ben. 2tlS B«t «“ wet bloebebefpiengBt/ enbe bepbelamp;iRoIen gBeloR / bebonben is ge« too^ben/fo Beeftmen B«t lieert ï^ertoeB ©emgt; Barb toegBeboert-, bie ban baer upt afnam/ Boe Bet met ben Conineb bergaen toas / enbe bat ben ©panbt naebp moeR toefen. ®it ge# pafRert ftjnbe / foo is bien bitfien nebel ber# btoenen : «Doen fatB ïRrtorB 25emBarb bie J^rieblanbtRBe 2trmaebe/ naeRbp Bet Rebe# benUutfen in boller 25attailieRaen / Jlfaer Bp fpzarb fijn 2trmabe toe/enbe floot fijn 73atgt; tailje/plantebe Bet «©BeRBut/ enbeabanteer# be op fgnen bpanbt in goeber o|beningBe / al# toaer ban ontrent elf uren bp ben mibbarBBtt *3rrcffcn is aengegaen / gBelijcB in bit ^oper# Rurntefienis.
2lllsnu bennatBt B^t bpquam / enbe Bet treffen een epnbe maerBte/fo toeetb b{ ƒ rieb# lanbet/ cnbebiacBgantRBop/ BplRt tinte ^êtutben Raen / bte fp tn ber BaeR nictbooR Babben bonnen biengBen. 2tlS fuRBr l^ertocB 2amp;ernBarb bernam/ foo Beeft Bp uptgBefon« ben / om besConintbr CirBaemtefoerßen/ maer bat en toerbt in lange/ ofte foo BaeR niet gBebonben : «CerRelitß bonben fp ben eenen ^bel-ßnecBt/nocB iebenbe/ een Rutß toeegBS ban bie plaetfe boer ben ^lacB ^eRBiebbe/ jUJaer ben anberen BnetBt naeR bp Bem /bie toas boobt : ^e iebenbe BnetBt toerbt ghe# bjoetBt/ toaer be €onintß toas/ bie fepbe Boe Bp Btm Babbe Ren ballen / enbe bat Bem Bet lieert boojtgBefleept Babbe : ©aer op fotBlt; tenfpboojber/ enbe bonben epnbelitßbes €0# nintßr HitBaem/ betre ban befe bepbe ßnetB« ten / gantRB uptgBetogBen enbe gBeplonbert totopBetBembe toe/ enbe ban be j^eerbenber» treben / enbe foo ontRelt/ bat Bp nautoelitß te Rennen toas. Sllfoo toert be €omnrß met ffa# men ben norB lebenben ßnetBte / tot ï^ertogB 25ernBarb gBebjatBt/ bie Bp nu betreibe in al# les / gBelijtß top terRont beRBRben Bebben/ enbe letfbe norB *gt;2^ w^n/ nae bat Bp gBebon# ben toerbt.
€enfulrß epnbe Beeft gBeBabt bien 1000?» trefftlitßen Ï^rlöt ConingB 'ßuRabns 2Cbol# pBuS / toiens B«rlirße lt;©aben/ WijfBtpbt/ ï0erRanbt en WpperBepbt / niet alleen ban bnenben/ maer oorß ban fijn bpanbenBootB gBeroemt/ enbe uptnemenbe gBeBonbeu iS ge# toojben.
JBaet Bet treffen acn Bem Rlben met toat meerber omRanbitBeben te beftB?gben/ foo is bat felbe albus gBepaReert :
jlSaebat bien gantRBen mo?gBen met ben bpanbt gBeRBermutfeert is gBetooxben / enbe bat ïjertogB ÄernBarb/ booj befen bie ^tne# ßtn aenbequameplaetfen/ nnmelitß oen Bet ^cBoltfingcr ©ofeBßen/ tegen ober ben bpant gBebjatBt Babbe / foo is baer op / nae cenigBe toepnicB €anon-RBoten/ Bet treffen tn befen/ ontrent elf uren / recBt aengBegaen / al toaer ban op bepbe fgbenbeS bpanbts «Cabaillerge Bem piefenteerbe/ tot enbe foo langBe ben lt;l5c# nerael ƒ rieblanber Bet Boetboltß / nebens bc TOintmeulen (E) inbattailje(B) gebrarBtBab# be / baer fp op be ^gbe bp be IBlot-gratBt ( K ) toeber te ruggBe gingen/ enbe Bun op be rerB« te Banbt bp Bet ^tebeßen ?Littfen in bolle bat# tailje Relben/ootß te gelgtß Bet Rebeßen Hut# fen in bpanbt Rebben gBeReßen/ op bat acn bie felbe plaetfeben ^toeebtRBen inbat morBte berBinbert toerben / ben toelrßc niets te min# ber onbertfaerBt in bolle battait je opbie^gbe ban ’t ^tebeßen enbe ©lot-gratBt recBt toe abantcerben/ enbe bes liepfersgroote 2trma» bcin goeber ojbeninge(A) RcB pxefenteerben. t©acr op Beeft ootß Bet ^tocebRBcboctbolcß op ben bpanbt aengBefet. 4amp;f nu toet bic felbe/ fonber bie ttoce «ßrarBtcn acnben IDcgR (D) mctbenmufquettiec^anbers geen ßltpnboo^ bcel op Baer ^gbe Babben / fp noeBtans ban be ^tocebRBe i3?igaba ( 12) enbe alle be ^toeeb# RBC fijn acngBcballcn/bie felbe upt be «©raeß# ten te ruggBe gBeb|eben / enbe bic 7 ^tueßen bie bp bc lt;óracBtcn geplant toaren/ alfoo ter# RontBacr ontnomen fgn gBetooxben. Wacr op oorß bieanbec ^tocebtRBc25xtgaba (13) bic lt;©uarbc gebolgBt tS / be toelrßc fnel-bcer# bicB ober bie (©rarBten/ enbe op bes bpanbts 25xigaba/ (4.8) (ongearBtetbes bpanbtspber ©jigaba toelb?icmael Rerrßetenbe maeBti« gBer als be ^toeebtRBe gßctoceR fan ) man# nclirß gBetroffenBebben/ 50ie felbegantfeß gBeruincert enbe gBeflagBen ; t^iemae ootß op bie anbere (49) met gtjflgtßcc ruine en ber# RBcuringe aengBegaen is/ enbe tot op bic ber# be ( 50) gBeßornen. JBaernaebien fp ban foo langBcn betBten tamelitßftoatß enbemoebe fijn gBetooxben / oorß bie acngBeballene bes bpanbts ^xisaba/ ban een anber 15xtgaöa (51 )cnbc ttoce ^quabxonen Ûuptercn(ç2/r8) gBeferonbeert fgn gBetooxben / foo is fp epn# beließ nae een RBccp treffen / met t’famen bes lt;©bcrRcn 1® ineßets 25xtöaba/( i4)(Bct Ölau# toe Regiment gBenacmt / bie Baer toilben fc# tonberen) te ruggBe gBebxeben/ meeR gantRB gBeruincert / enbe bie feben licpferRBc ^tuc# ßen gBebtoongBcn fijn gBetooxben toebet te bcrlaten/ jHacr onbtrtufRBen Beeftmen be ^tocebfrBe ^turßen / bic boox bc ©xisaben gBcRclt toaren/ op bc ÏBinbtmeulen/baer bes bpants Rurßen gBeplant toaren ( met toelcBe anbers op ï^ertoeB iBernBarbs ban l®epma# ren 25xigaba(ir] alfoo gBefpceltis gBetoox# ben / bat bie felbe Rem atRtcr bes jbeulcnaers 3^upfßcn (N) een toepnicB naeber langRbete ruggBe Reeft moeten begBeben ) beginnen te rieBten/ enbebooxgBenomen te Rellen op bie booxnoembe JDculcn-bergB/enbc geen ßlcpne RBabebpbe ^egBen-partRijebaermebe ber* ooxfaeeßt. l®are®oxRr. «©enab. Reeft in befen metbe ^quabxonen ßupteren ( 1.3. j.7.9. n) (maer
1632.
t^ïè/j^triim^^fiiÜarÉfrb'yiró^ S-'^crcUus,
Cue '^^t ér at ff OW MIT VNS , finJlanJié^ -fero ,
' Xitnker -^iMét'
aHTfNVNG
*^tó#tt«Ml' 1« ^ «oov^Q'^ oooo0dQooüdaoood^^^'J
20
linker ^móamp;t. _\ \ '^£
d^r^i^ ^ernhofquot;^
VA
tmi^i^
vnd KexaeriLchcm Schlacht
onima^ don. ü.^Vm'Ofnt:joj^, boy Lido: on. ^ekahon,,
Hiftorifche Chronijckc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17^
|
lt;6 3 2, lt;nbsp;maerW bnantó tmeßt ßceft liefe ^qMaöja== tien in gelnfficn gßeUalle / toel bjiemael otiev^ troffen/ ofte in menießte te boten gßegaen) in ben rerft ten ©iciigljel ouöeobpanöto flintbe ï0ïeugDeI (4f /46/ 47) gßetrofftn/ enbe bie fel? te alfoo aengßeballen/ bat ben ßaetocht/ ofte wßterßoeöe ( 59/60/61 ) alfoo terffont beur fnUfeen furie terfeßnebt 5gnamp;e / beurgegaen/ enbe be blutßt gßenomenßebben» jUaerniet besS te minber/ßebben ßun twee gtoote lt;rou» pen Crabaten f 44/ 62 ) biegßeltjcamp; ootBaen bes bnanbtö flinrbe ©leugßel ßielben / onber? fiaen/ ber ^Weben rerßttn Vleughel te arip terftnippen/of in ben rugge te flaen/ ootb met ßaer groote furie enbe gewelbitß gßeroep en# begßebaer/ fooberreguamen/ öatfebteBa# gagie-enbe ^fimmonitie-toagßenjS (I) betbre# gßen/ enbe bie felbe / aio oorft eenigße Hupte# rije in confufie bjatßten. iDcWgle nu eben op bat-mael Weber eenen bieSen ncbel inbiel / foo ßceft be Wpanbt (bieanberoalo ßpgßeWaer Werbe/ ofte fultbpbernomen ßeeft/aen een an# ber plaetfe op bie ^Wtebtftße gßemepnt aen te fetten/ inmeetber berWarringcof on-oiöe# ningße te mogßen maerben) fuUben confufie ber^Weebtfeßc/ obermibtis benncbel/ niet Bonnen fien: lt;©otb ijö bie boowotmbe Hup# terijc ban bjie ^quabronen Hupteren (41/42/ 43 ) ( onber Weltbe oorb ben ©berften 3Lup» tenant ban Holingßen / baer ober in ben 3ïrm Werbt gßefeßoten) gßefeconbeert gßeWozben/ bie befe €rabatcn met tamelitb berlito Weber te ruggßc bjeben. ©it gßeftßiet ^ÿnbe/ ßceft ootß f^ertog 25crnßarb met bc flintben ©len# gßel ( 16/18/20/ 22/ 24/26/27/28/29/30/ 31/32) niet ftille nocß iebieß gßtWeeß / maer met ben fclben/ enbe bp fieß bderenbe (H) He# giment - ftueßrbenjs enbe gßecommanbeerbc jIDufquettierS / bie tuffeßen be €abaillerge (17/ 19/21/23/2Ç) beo ©panbtOrerßtcBlcu# gel (53/74/ tv/ fö/ f?) bicßem aen bc^tuc# Ben bp ben Winbmculen (F) ßceft begßeben/ tapper aengßegrepen / ooeb bic boopiocmbc in confufie geroebte Huptcege/ metcenbpfon« berberteritcpt enbe fnelbcerbicßepbt webee te famen berojbent / enbe tegen ben ® panbt aen# gßeboert/ ootb beur fijn ©apperßept foo ber# re gßeb^aeßt ßceft/ bat met ßulpc bec ^nfan# teeße / niet alleen bic fclbcn / mate ootb nocß baer toe bic i4^tuchcn bpbcWinb-mculcn berobert ßceft / tegßcn ben bpant gßeWenbet/ cube ben felbcn baer beur gßccnblcpnc feßabe gßebaen / cube bic meeße Ärmabc gßefeßeurt cn gßcbcclt Wert/ enbe in bc blucßt gßcbiacßt ijö gßcWotbcin ©acr ban ootb Wcl bebent io/ bat eben alo i^ertoeß (Hcrnßarb aenbitl/ fom# migßc änimonttic-toagßcnOban ben bpanbt (P) tuffeßen bc Winb-mculcn enbe bc ©algße (O) onboojficnomctbptraengingßcn/ enbe grootc feßabe berooffaeebten. gt;îacr alo ßicc-cn-tuffeßen bc ©raef ban föapenßepm/met 8 Hcgimcnten ban l)al/al# baer ßp ßem ben iDoutf bereß Wilbc bemaeß# tigßcn/ ban ben i^ertoeßban ƒ ricblanbt fiae# ftelieb gßefeßiebe tc rugge ontbiebingßc/ ßicr toc aenquam / foo io ben ernft albcrccrß rceßt atngßegaen/ batinbefcnbcblueßtigßc/ ßaer Weber bcrßaclbcn/ enbe met ßulpc ber fjapen# ßepmfeße/ opßet «©ßefeßut / om ’t felbc We# berteberoberen/ gßeßaeßet/ enbebaer na toc# gßefet ßefaben/ bat fp ßet felbc (maer bacr ban boeß fommigßc ban be ^Wetbtfeße / op bat# |
tet ßun albacr niet meer tot feßabe foiibe mo# 1632* gßen gßebjupeBt Werben/ tc boomen bccnagclt fijn gßeWo’öen ) Weber in ßaer gcWclt bjacß# ten/ en bic ^Weebfeße tot tWcemael toe/ filler quitcren/ fieß retireren/ enbe anbero ootb alle boo?gacnbc ©oojbcclcn ben bpant Weber ober# laten moeten. jUacr ebcnWel ßebben fp ßaer stoc^rrtje Weberom berßaclt/ ben bpanbt met bcel groo= S^^ öciö?cj ter ernfr aengßegrepen/ ßem alle .âturlicn en# gtnbeiscp# bcîlmmonitie Weber afgßenomen/ cube tc# ferfui»/bp gßen ßem cpnbclicB ßanbt gßcßouben/ cnbc^‘'‘Fn‘ foo lange geboeßten/tot bat bic bupßere naeßt ßaer omtingclbe/oocB nicmant/of ßet bpant of bgent Wao/cn Bonben facBennen ; Waet op ßun ban be irepferfeße retireerben / enbe bc ^Weebtfeße ßet ©clbt gßelatcn ßebben / met groot berlico acn bcpbc 3gben. ©acr op ßceft j^ertogiScrußarb allc’tobcc# gßcblcbcn boltB Weber te famen gebjaeßt/ cn# be bic felbcban Wcgßcn ßaer befianbießept cn# bc bapperßept/ ßoorß geroemet / bau nieuWO acn in ojbinantie gßcftclt / enbe albacr op bie ©ccßt-plactfc bengantfeßen naeßt ober fitß gßcßouben ßebben. Wat ben ConincBop bat-macl iO oberge# «6«entfc« Bornen enbe ßem bejegent ßceft/bat ßceft ßem ^^Ä fßn ßerte fonber tWgffcl tc boo?cn gßcfepbt/ gt;£oiiinth Want niet allccnc bicBmaclo/ maer ooeB ceni# «siinabna gße Wcpnigßc bagßcn tc booten / ßceft ßp tot ^Ä« fijnen tfof-piCblBcr/ljleCrn Dodt. Fabricio, bc# too? fan fc Woojben gßefpjoBen : ^pfaeß/batßpaen epnhe àoe# alle plactfcn waer ßp ßcncn quam / met groo# ‘”*quot; ®“f^ tc berblßbingßc ontfangßcn/ enbe in cen groo# tc cerc gßcßouben Wicrbt •, maer ßet boltB bet# gßcetbaer bp ßet ©ßebebt ; fßn fcecBec enbe bertrouWeni meer op menftßcn/ban op ©obO ßulpe; 'tWeltamp;eßcmban ootBfeer mifbiel/en# bcßiclbtßet btrßalben baerboo?/ bat ©obt Wcl in booten tßbt fßn 3llrmacbc / een 011 gße# lucBfoube laten oberBomen/ ofte oorB l^cm felbc beur ben tßbtlicBen boobt Weeßnemen moeßte. ©acr ßebben fieß anberO ootbfommigßc Omina,tut Omina latcnmcrtBcn/bicniet bupftcrlitB ßcb# amp;Ä ben acngßcfept/ bat ben Conintb ccn ongclucB curtail ’ oberBomen foubc. ©ßclßtB bau / ^ebert bat «boipbi I9are Jßajeft. boot j^urnbergß lagß / ben fei# ben elf f^ant-peerb^/ofte Ußf-peteben/ter ne# nucfRcn. ber biclen / enbe nocß laetfl eene tot Ärnftaöt/ aljs ßp boot ©uptingßcn tooeß. ^tem-' als be ©onineB bien felbcn mojgßcn op ccn ftßoon/ goct fWart / btupn lieert (bat ßp ban ben ©berften ©aubiffen beramp;regßen ßabbe/ cn ober ccn jacr in ben ^lacß bp Üpp# fieß oocB gßcbpipcBt Was) gßefeten ßceft/ foo ßceft bit fâcert in’t boojtgacn/ tWccmacl met beboojfie fflicncBciS gßeBniclt (firupcBclcnbc) ‘tWelcB nonttebooten bacr acn gßefpeurtiö gßcWo?bcn : ^00 en ßceft ootß bc €onincB 43 niet foo b?cugßbifß/ als anberS ßicr tc booten gßefeßiebe / ßet «iommanbo enbe ©tbinan# tien uptgcbcclt / oocB bie ©ffictcrs cube ©ic# naerö bic op ßem Waeßten enbe faeWaren Wil# ben / ban ßem afgßeWefen / ©it alles ßebben -Ç8 fommigßc boo? contrarie cube tegßcn loopen# be Ooo’bobeii gßenotcert. 3^ct gßctal banbc gßenebie anbccsbpbit’‘«sctaihec Ijiooft-trcffenenbeinbefcn grooten^lacßop gfe'^J ber plactfcn gcblcbcn 5ßn/belicp ontrent 9000 oSo? Ä jiBannen / bacr onber op bc 3äcpfcrfrße 3ßbe fwom tiw befe bc bootnaemftc Waren : ©cn 2tbt bau ƒ ulba/ bic ben ^latß enbe ßet Treffen ßabbe Willen |
|
Vetvolgh det 170 1632. iBiltcn amfien ; «Dec Æat^oliffôc Ï,tga/gcne# rael 45raef ban lôaatnbepm / ôte met eenen »Djact-feogel in fgn hooft toerDt gheftheten/ tiaec loan hp ôcô anbeetn mo^gen^ bjoegh/on* trent ? ucen / op het ^lot tôt Itppfich / met grooteuhne cube finette/ fijnen geeft op-gaf : ©en lt;©nerjten îtan : ©en^üerfltnWejlî« tomb : ©en ©betflen Uuptenant 25;eba : ©en ©berfien Uuptenant Carf’enub : ©en ©bcrflen Huptenant Uampet : ©en ©ber# fîen Ùuptenant Cammerhof: ©en ©ber# pen ƒ obeo : ©en ©berfîen^icolominf/ne# beno beel anber l^noghe enôe îtaege ©ffieie# ren. ^00 werben oot6 bemeefte ©ffitieren enbe .êoîbaten befrijabiget/ alfoo batter Wep# nige waren/ bic niet een ©ebenth-teeeSen bacr ban brachten : ©an be Welche oech hier nae aen hare Wonben/ een groot gljetal gheftojben 3ijn/ baer ban aen bejs Mepfersixijbebeboo?# naemflc Waren/ ©raef ©arthow. ban ï®al# Pepn : ©en ©nerften Commargo ; ©en onben ©berken ©jupner ; ©en ©berfien 3©it5ieben/ enbc anbere weet. ‘%enbe^weebtfche 5gbe Wooch ben ©e# netael JEajooj ^net/ enbc©betten©erf# bojp gebleben/ en be ©racf füco la es hier nae oen fijn Wonben geflojben : ©en ©o^fr ©mfl ban Einhalt : ©c ©racf ban ©hum : ©e ©racf ^thlifh : ©en ©berften Winchcl : ©en üjeer ban ƒ dó / bic ootb in Wepnigh 3arcn hier nae tot jSaumbergh gheRoibcn ió/ cube niet Wepnigh anbtre §ooghc ©ffi# tieten bic befehabight cnbcgeguctfl jijnghc# Woiben. ®(itct in ©nbt alfoo is ban befen/ boo? etteiftfie 5Ba# «“wen“ ’^^ ^’^bebupbeniOe/inbejs hasts ©rächten bp antfenz tot Uutfen/ in 2amp;loebt betWanbelbc Wateren/ beeft bem genoeghfaew openbaer geworben/ober fulchp ohe^wen ölt;»thp/ fcctop bicfelbcplactfc/ entrent 700 in ^»5t 3arcn ghdeben/ben gt;epfer Henricus Auceps, btt«iibttt, be ©icto/ic met een groote ©dbt-flagh/ tegen be Âooberftheï^ongaren/behouben heeft/ en# be betfelbcccn groote menighte heeft temt# bet gelepbt / batter beel bupfent JBenfehen op befen bogh albacrbcrttaghcn jijn gheWojben oen bepbe beden/ ten bcelc ooth betWonbeten# bc in hacr falocbt beeflichen woeften. ©act upt ooth befes i?ooft-trcffcns/’t Welche? uren lanch gebnetbc/ foo Wel ban Wegen on-ophou# belieb groot fthieten/bat ban ’swo2ghcns tot ben nacht toe ghebnert heeft/ enbc op cttdithe wijlen WeeghS gehoopt is geWojben / als ban Wegen bes hetchen hinc in den gefthieben We# bernant / baer het cenc bed het anber / of het fchson gheWehen heeft / op een nituW altoos heftigh Weber opgheheben enbc aengheballen heeft / foo Wel ooth banWeghen berbappcre «rijghUicben / bic in befen ^lagh hâte leben gffdaten hebben/ enbc bic felbc tot eenWighen tube Werben beroemt/enbehaer flcijbtbacr fal wacthen/bie ober cen gaer/ban bic tot Upp# fieh ghefthieben ^lagh/ niet te beeghdijehen ïseritiit OSdangenbe bic ^Letteren enbc Cijffer-gt# (ff- taUen/bic in bit bp-gheboeghbe Stopec-huch WB z cnöt te fien 31)11 / foo bebupben bie felbe tot befer caffo-Bt# berhlaringe/’t gene hier bolght : tMlfnzinöit Sre^* A. Coningt jBajefl. in ^Webcn 35atailje of ^lagh-ojbeninge.
|
N. jHcultnacis l^upfhen. O. ©t ©alge. F. aftepfcrlichc ^wwonitie-Wagens. Sweedefche Batailje. Cabaillerie/aen 1 bc pronte bes gt;rcchten ©leu# 1 ghtis, 1 I, ^mmfeht 3, 3©cfl-©ottifthe c. ©o^manlanbcrifchc 7. ÏUplanbctifche 9, ©ofl-©otttfrhe 11, ^chmalanbertfchc
G. ^Weebfehe^tuefien/nuy bootten^ÖM» gabc. H. ^wtebtfehe Öegimcnt-flurhcamp;tns / bie boo?be ghecowwanbeerbe iBnfquct# tiers/aen ’t getal 40 te fien is. r. Coninghliche 3lwwonitic-Wagtns. K. ©e ©lot-grathten.
3lt;S. ïtniphiipfcns ^^i^Siigaben 37, ©berffen ©oofle / enbe gt;nbsp;te boete 3^ertogh Wilhelms j 38. ©ber# |
PMLY, IXOVO XXEKCITVS IIPGIÄ
^ueciæ cum acie cæiareaZub Duc
Friàlauàiæ , cum magna utriu^qj par 115 /trage et plerorumqj Ducum mteritu ad LV Z AM con/lixit, ZI. d.Vl. Novern
-ocr page 730-|
Hiftorifche Chronijeke, ^^32* 38. «©bergenî’nev^ 39. 40. 4’'. 42. 43» 44. 4f. 4«. 47-48. 49-jo. lieffifcbc 25eramp;epinanS 25ulacber!S lt;!5olt)|ïepn0 ï^ertogö ïBilBelmö 1 ßupterp / tot i be 3Jcgtergoe# f bc acnocrerg# j ten Blcugel, Friedlandtfchc BattailJe. €en Croupe Crabaten. Cj ^guabjonen Cnraffïent 12. n- J.2 ^qtiabjonen ûupterjj. ï4. uSen Croupe gljctommanbeeröe JDup quettter0. 54. Cen ^quabjon fiupterÿ. 56. «gen Sjtgabe te Boete. $7- Croppen Crabaten. t8. 5’9. 60. 61. I» 4 ^tiab^onen ötiptcr^. 62. Croppen Crabaten. . JJettegi) ’Ben bolggenbcn motggtn/nac ggegouben ^nhe’r^^ ^l®0g/ gebben gaer notg tod 18 dotnetten ftww2 be Crabaten op bie Bcrgt-plactfe bertoont/ om êtnnflfteoa tcficnof fp norgpctp ban ben lt;§tuchen ofte fels. ©agagie boogbruggen Bonben / maer alp fp bc ^tocebtfege getoacr toerben/enbe ïjertogg ©emgarb gaer toilbe acngrgpen / foo jgn fp met groote confuge nac Uppfitg beurgcgacn. IDacr opBertogBemgarb gern mctbcr2trgt; mabc / enbe ben ÊonnithlirBcn Uitgamc/bic in eene itoetfe geboert tocebt/ na TOepgenfdp geeft begeben/enbe albacr get afgematte boltft 'toat tocggelatcn te rugen / enbe tc gdgc6c get Cgcur-aacgfiggc en Uupnenburgfrge bolcö (’t todche alrecbe in acntoegt na Uppfitg ber# otbent toap ) tebertoatgten/ enbcolfban bic Birtoiie t’fantenber-ganbt tcbcrbolgcn. boeren. «©ie bolgcnbc natgt geeft men tergont bé# ©tt^wï gönnen teggen gct ^lotgem tebeftgaugen/ enbe fgn ban bepGaetP grootc^tutamp;en2 inSwt. beBurgg-grate/ etnein bc MaltBgutte/ cnbC bjie in bat ^etrince Collegium gebjaegt/ooth -------------. --------3.-------------bte Batterijen met jUig enbe ïüolfachcn ges berfienegaegige enbefluppenbe «©ibinantie/ mactftt ggetoojbdi. ban ben Bertoge ban ƒ ricblanbt totten lt;©p# nbsp;nbsp;ï©en 11. bmegg onber be ^icbitatie / fgn breueft bebedet/baer op ooch ben ©ptoegt bep 2|o gt;anncn te boete/ gerommanbeert boltft/ abonbtp tergont nae 6 upjen begonnen geeft/ Ï jnbe ^tabt ggehemen/ gier-en-tegenp ip baer Z opnai cttoght nbsp;nbsp;©danggenbe nu bc J^ricblanbtggc 3trma# ^«ht^r'n' öe/foo geeft bic fdbe/na bat fp banbc ^mceblt; wt ij*m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obermannet toap/ben fclbcn natgt bie re# ttttt oe ars tirabc op Uppfitg genomen. Ciibc ben 4^cr# S^T* *°SÖ ban ƒ ncblanbt fclbc/ ip bep natgtp on# «ppvf8. jjjj,t, 3, uren/aUcen/met ontrent 80 j^cerben/ albacr acngcBomen. Bic Werbt ban fgn ober# gcblcbcn #rmabe boojt enbe boort gcbolggt. «Den 7. bep mo;ggenp ten 8 uren / ip bc gant# gge ^rmabc met t’famcnbc23agagic/ boot bc ^tabt te famen ggcBomcn/bacr ban cerge# lieft 32 Banen te botte/binnen bc ^tabt op bc martftt ggeboert merben / maer feer fmach/ Wepnigg bangarc Banenaenbc^tenggen/ enbe mteg beeggeurt maren, l^icr op geeft batmartgerenber 2trmabc in bic ^tabtz ben gantggen bagg ggebuert/ alfoo bat aUc i^up# gn enbe ^traten bol toerben. Ultoacr oorft bie^olbatcn/ïicn Weerbt en tic ©urgerö/bo# ben alle maten partit begonben te tribuleven enbe te beanglUgljcn. jUacr bet luaö een on«» |
enbe meeft ben gantfegen naegt beur / fonber 16^2, opgouben/ gebuert geeft/ enbe 3gn alle tot ^. ïamp;ietet!S ^oojte uptggetogen/nae Bopia toe/ gelgtb ban ootb ben Ï^ertoge ban Jrxeblanbt perfoonlub / ten galbe buge ten io uren gge« bolggtl0. b^en 8. befesi/Bceft ben 3®ttofBt notg mee(l ben gantfegen bagg gebupjt/ gelgrb ban ootö notg beel bolcbrboojbc ^tab boojbp toogg/ fonbcrlmgenabcnmibbagg notg 17 Cornet* ten / infggclgtbp notg feer beel Bccjlen enbe Beeboojbp gebjebenjgn ggeluotben. ©efen bagg / geeft ben Bber)ïen ^olcbe/ ben aaebt bie Sleutelen ban be ^tabt-fßoojten Webev toc-beflelt/metbcrmclbingge / gp gooptc bat gp fgn ggebane Ibjopofitie/ of Hebcn/aljS een CabatUter nabomen/enbC met bit tegentoooj* bigge ^tabt get alfoo gemaecamp;t gebbe/ bat fp gern alleo goebtO naefegggen / enbe fijner ten befien ggebentben fouben/ ootb tot bie argte» ggclatene Branche enbe gljequetfle/ gaeral0 Cgfiflentn betupggen fouben» ^e |ïabt Stppficg gebben fp tot op een ge« ringge befettingge geguiteert/ maer get ^lot met 200 j©annenfacfet/acgtcrggelaten. ïBen goop ip na get geberggte op ^UwcBoulb gge* toggen. j^ibbelertgbt naerberbe gern bie Cgeur* spufictj furfïL ^aegfiftge cnbeBo?fÏ1.1tupnenbucg» ftge üupterge gier toe: ggcigtbbanbcnio.fcöe w^c befep/ tuffegen 2 enbe bjie uren nae mibbagg/ uigmome, 8 (£geurfnrftl. Bupterp/bte aegter cenen Wa* ggen genen guamen / enbe in bc «©rimmifege Ï^oo^te baer mebe binnen traben / bie op bat-mad open flont/enbe galf met polbaren enbe gaif met ©urggerp / maer feer ftoatB / bcfet toap / enbe betoglc fp gaer booj Sepferftge üupterp uptgaben / foo toerben fpingclaten. J!fêacrfoo gaefï fp binnen bc |5oo2tc maren/ gebben fp bic felbe bematgtiget/enbe bie 3Bcp# ferfege Äolbaten neberggeftgoten. CUe fclbc jgn tcrUont notg ijo beerben gcUolggt/mcbc tn bc ^tabt inggebjonggen/enbe allep mat fp op ber graten banben Mepferfegen bolrBe aen» treften / neberggegoumen/ alfoo bat in bonten tgbt / Ober be gonbert gier enbatr boobt gge« blcbcn 5gn/ mclthc terflontuptggetogen enbe geplonbcrt 31)11 ggcbjo?ben. j^at befen ipben «©bergen Caube met fgn ï©?agonncrp / mfgclgcBp ben «©bergen ^of* Betfamp;e / «Den «©bergen ^fojt/ «©en ï^ertogg ban 3Mtenfaurgg enbe ben Bertogg banUup? nenbogg/in bc ^tabt geBomen/ bic oorh ober bc 40 €oincttcn gebben in bc ^tabt geboert/ enbe bic anbere inbc©oo?gcbcn ggclogecrt: Oic «©jagonnerp 31111 tergont nac get ^lot ggeboert / enbe fulcBp notg ben fclbcn abonbt ban ben Cgcurgttgl, tbjcc-macl opgcblafcn/ oorh op bat-mad bic ggemefene ^atgfifege ï^ooftman ban’t ^lot Bopdiup in Arreg ggenomen/ enbe naemaclp nac ©jcfbcn laten |
Vervolgh der
ten oUcrlebercn/cnöc fijne ^otóntefca ban ben 16 3 2 felben enbeallc|óoflcn ber^tabt/ niet upt* ggeblufcgte Honten / ootB afglnlM’öen ©uf* knipt enbe SogljeW op be Jföarrkt ftcllen en» beoberleberen.
^en ç. ^en ©berjlé faï neben^ fijn lt;i5uar» ntfoen oftebefettingBe/ «©geeflelitfet / jtenfte enbe befegabirDbe/ al0 DttBemamgOefenbt toerbt / af enbe toe / tot öe iicinnitcr ^ocjte upttretBen/ met (tillen drommel en bloot ge» toeer.
lt;en 6. «Den lt;©ber(ïen fal met öem boeren mogen/ alle fnnö felfjs toebeljoojcnbe harten/ Wagfienen/ ^beerben enbe iDagagie/ enbe an» bere «®ber(ïe/ en «©berfie Huptenanten/maer ben ©berfien Wacötnieefters enbe Capitep» nen en fiiUen macr een itarre ofte Wagten/ enbe toat bacr op gljclaben toerbt/ ben Hupte» nant enbe ©eubjager met een lt;^eert/enbc toat een 25agagie-|^eerbt laben matö / gelijtB ban epnbelicB bie obenge ©nbtr-©ffineren enbe göemeene ^olbaten/toat fp ban baren cpgljc» nên/in patB en facB op ben rugge bjagen Bon» nen/ mebe te nemen matOt Ijebbcn.
Cen?» tDen ©berften en fal op bienb cp» gen eere enbe leben niet te p;etenberen ftebben/ bie ban fijner ©uarnifoen befer partije bienen bJillen.
lt;en 8. «Den ©berfien fal baer-en-tegfjenö met Bet boojnoembe ©uarnifoen na ƒ rpbiirg gljtboert toerben/notljtanst ban Bet Conbop/ bat Bern mebe gBegBeben moeBt toerben / Bet felbe nofB ban Bern/ noeB ban ben fijnen/ï^are €Beurfutfïel. «Deutl. tot ^atBfen Hanben/ enbe Hinten/ met fmoben/ bjanben/enbe mat namen Bet Bobben motBte / in’t martBeren/ geen ftBabe teboen/fuffifante ©Bfelaerö afB» tet-Iaten/ bie Bem/ Wanneer be €onbopen obet-fiomen/ feetBer aen bie naefl-gBelegBenc ©narnifoenen toeberom gljelebert füllen bier» ben.
lt;en9. ^00 füllen onber bit ^irroott/ gte» nigBe ©rabaten / als ber ïDcrelt toel-beBcnbe Hanbt-rooberjS/niet begrepen jijn. ©nbe ten laetflen/ foo baer pet tegBen bit tlrrooit fonbe geBanbelt merben/ foo fal ben l}cer ©bcrflen baer boot inflaen / enbe Bet ïtcrooit null/ enbe ban getnber lueerben 3ijn.
l)ier op 3ijn bt SepferftBe bé 21 f^obenib’. uptgetogen/ enbe 24 epgene ©anen/ bereberö nocB 6 bie fp in ï|ilbifBepm beBomen ijebbcn/ oocB eenigBe ^tUfBen enbe anber ^aBcn ar lp ter-gclatcn. ©p fultBcn 2lftorBt/ Bebbcn bic iicpfcrfcBe polbaren felbe Barer ©berfïe ©a» gagie acngegrepen / en baer toe ten lactfttn bc ^bJeebtfcBegeBolpen/ enbe alles repn uptge» plonbert. ©p toelcBe be boojf3. lUepfcrffBe Baer alt’famen/ uptgenomen ontrent jo ïüal» ftBe/ bp be ^toeebftBc Strmabc in bienfï gBc» blcbcn 3i}n/ bie mee(tenbeclb aHegocbcBncfB# ten maren. «Den ©berfren ƒ oigats / enbe fommige anber boojnaemffe ^erfoonen enbe ©fficiersS ban be ^ricblanbtfcBe 3tcmabe/bie Baer in befc ^tabt ontBielben / enbe onber Bet ^ccoojbt niet begrepen maren / 3Bn ban bc ^meebtffBc acngeBouben gemojben.
©eburenbe befe ©elegeringe /10 ï)arc €0» «ronint!« ningl. 5®ajc|l. tot ^meben. 4), ©BtbatBte» ^óóK nisi/ j^atuerlicBe ^one ©uflabtm ( bie op bat» «.onf u»« macl ontrent 16 ofte 17 Afaren oubt map/ en» foo: ßem» bc fijnen 5^cer-©aber aen gellalte en Bumooi ÏÏJt feet gelijtB map ) beur be HieffrljengBeftfio» ten
178 1632. op nae ben mibbagB bic auptetge alle meber upt be ^tab opgeb^oBen/ baer op bep naeBW/ ontrent 12 uren/ norB joo gBetommanbeetbe lt;Beticbo||lI. JiBufquettierp bacr in geBomen/ onber befen Bebben fp met feBicten / in en upt Bet ^lot/ gBetontinueect / alfoo bat ootB bie iieenen enbt ©ojlimteringBen ban’t ^lot fijn ncbergBeflo^tet.
©en 12. ontrent mibbntB / iP een ©rom» meinagB?r in ’t ^lot gBefonben/bie Baer me-berom tot obergBeben bertnaentBeeft/ enbe Bacr quartier nengBebobtn/maer fp antmoor ben : ©at fp in’t ^lotmilbcn lebenenbe fier» ben : ^p maren polbaren / enbe mtlben Baer belle boen/jRen foube in befep gBclijcBcn Baer niet berfeBoonen ; gBelijtB ban ootB gBefeBiet ip/ alfoo bat befep baegBP/ alp ootB te boojen/ fommigBe ban Baer beurfeBoten fijn gBemo?» ben. ©nber befen fijn bc «epferftBe bic Baer notB berbojgen Biclöc/acn berfeBepben plact» fen gBefotBt/ enbe nocB Vele omgBtbjarBt ge» mojben.
©oo?bcr Beeft Bem bc ^meebftBc 3€rmabc/ mcltBc boen ter tgbt/ fonber bc gBequetfre en» bcBcantBc/ nocB 4000 te t9cerbe/ enbe 8000 te boete / compleet map / op ©rimmen gBc» menbet. 28lbaer bic ^atBfifeBe enbe Hunnen» burgBftBc ßupterge/ ontrent fooo fttrcB/tot Bacr guarn / enbe alfoo te famen op £cmnitp fijn boojtgBetogBen / enbe bie felbe plactfc bc» legBett. ©ier in lagBcn ban be feepferfeBe 3 Regimenten/ alpbep ©beeilen ©ommargo/ (bie in ben ,§lagB gBeguctll enbe albaer gBc» floßen map / enbe 2 bagBen boo; bc ©elcgBc» ringBc in©oBemcn gBcboertipgBcmo?ben) ben ©bcrflcn ©allantp / enbe ben ©beeilen ©ontrernp/bteBet ©ommanbo baer ober Bab» «enttlite bc. ©cfc Beeft Btm met fgnenonbec-Bebben»
*’*” ©olcBe/bapper gemeert/en be^mecbfrBe tocteoto ettelitfiebagcnbaerboojopgBeBouben. JlKaer Btsrücn. na bat bic ^mecbtfeBe ©cnerael Warljtmee» fier lönipfiupfen/met apjorBeré grooten emft gBebmpeBte / enbe met ^tutBen bic J^upjen fiereB met ftognen befeBoot / oocB alctcbe alle ’t gBcne in ’t mertB te fettcn/bcrcptfcBap aen» bjaeBt/ enbe bat bic /KepferftBe fulcBr mercB» ten/ foo Bebben fp gBeactojbeert : JIDaer bocB bemgle fp foo lange gljematljt Bebben / gBecn anber alp btfc naebolgBenbe’Conditiones Beb» ben Bonnen berBrijgBen ; namclitB :
lt;cn i. ©en ©beefien fal gBeBouben / ofte fcBulbicB ,3gn / bic flabt ïtemnitp in gelgcBcr gBeflalte/ gBelijtB fp tot befer uren ip/met al» lefgn boojBanben ^rtillcrge / BrggBf-am» monitie/ ^jobianbe/ enbe mat bacr onber bc» grepen ip / met t’famen bc©acnbelcn/ ober» Icberen enbe toe laten.
'©en a. ^00 bacr eentglje ©Beeflelirfie of ïDeceltlicBe |0crfooncn banbe ©uangclifcBe partBije inbe ^tabt boo^Banben fgnmorB» ten/ bic felbe fonber eenigBe bcrgBclbinge bacr in gBelaten merben/ enbe blgben moeten.
'©en 3. ©ie ©berfle en fal geen tgbt onber metertbee gebooiberbe naflanbigBc ©ontri» fautien ofte anberp pemanbe ban Ijare ©Beur» bojlll. ©curlurBticBept tot ^atljfen ©nber» banen/petp af te booibcren / ofte Bun ban bcp megBen/ BctfpboojfirBfclfP/ nocB beur an» bere/ befmaeren füllen.
lt;cn 4. ©en ©bcrflcn fal in pundo, man» neer Bet «tcfooit gBedoten enbe onber ff Bieb en ip/ op ’t aenmanen/ bc Sleutelen tot bc poo’»
-ocr page 733-Hiftorifche Chfonijeke.
»79
|
1632, ten geluo’öm/macr boel) fuRBy Rem Bet leben noeïj nice benomen Beeft. ^Defe Beeft Bern ctï tehefie JBaenben boo; ben ^lagS bp itutfcn/ tot ï^ittenbeegB bp Bet Ruberen gBeBonben/ maer op berBregen tgbinge / bat be €onincB/ in’t gemclte treffen foube omgeBomen jgn/ is foo terfront ban baer / met ontrent 14 ofte 17 Iamp;eerben op «trimmen gBerepR / enbe alg BP banbe0 €onuïrB,S boobt berfeBerttoasi J Beeft bp ben JDaerRBalfb enbe anbere fo lange aen* geBouben/tot men Bem ben ^artB-ff een open» be / enbe Bet Hifhaem Bem gBetoont toerbt. „ SllbJaer Bp boen met tranen befe moojben ge* „ bjuptbte ; jSu/ Wel aen/nu moet enbe toil itB „ oocB peto anbero gebencBen/aljS te bojen ; toil „ ( met «©Obes Bulpe ) ootB toat toerben / ofte „ mijn leben baer booj laten. Waer op Bp Bem ban ootB tot be ärmabe boo? ütemnitjS / bp 3l|ertogB 2ßcrnBarb begaf/ enbe gtlgcB Bp bie gclcgentBepbt bet plaetfe epgljentlifBen toilbe befieBtigBen/ en effen op bie tgbt op be ^tabt blgtigB gefeBoten toerbt / foo Beeft Bp Bem te betre gBetoaegBt / enbe Beeft bie boo?noembe feBote ontfangen. g^c ïtepferfeBe in ^rpburgB/na bat fp bet» namen/ toattot ïtemnitsigBepaffeerttoap/ Bebben fp bie felbe ^tabt ootB berlaten / enbe Baer op ätoirBauto geretireert. JtJaer albaet en Babben fp ootB geen blgbenbe plaetfe/toant terffont nae be beroberingBe ban üemnito/ip Bet meeffe ^toetbftBe bolrB baer op aengeto# gen/ enbe Baer in enbe om SCltenbergB/tot aen ^toirBauto gBelegert/ alleene bertoatBtenbe/ tot Bet met bet ©effingBcl^lepffenburgB ten epnbe gBeb?otBt toerbe / enbe ban bie Belege» ringe t’famenbet-Banbt beo? te nemen. Want ben «©enerael Jüajoo? ïinipBupfen Bem in befenmet cenigB ©olcBnac ^ppfifB begaf/ om bie beroberingBe bep CaffeeljS ïölepffen# burgB teboo?betcn. Want bie felbe befettinge Beeft Bem notB op bat-mael bopper getoeert/ ongBeacBtet fp met ben ^tutBen bopper be* r^^ 5?”.*, feBoten toerben. jUaer botB/foo ijS Baer epn* wep^n” ' belitB bp be aenBom Re bep boo?noemben one* burg / wert neraelis ïtnip Rupfen / nae bat baer een JDijne met at* petrbigb toaö/enbe een CrommelBagBet/ bie »Ä®** fp met fcB?gben aen ben ^ertogB ban ƒ neb* lanbt/baer in fp om Baeffige Ontfettinge aen-Bielben/ uptgefonben/opgebangen getoo?ben/ enbe in’t gefitBte ban Baer allen opgeBangen/ ooefi anbersün eenen enbe anberen gBeb?eetBe Baer bebonben Bebben/ijS Baer ben moebt ont* ballen/ bat fp Bet uptterffe niet Bebben toillen bertoatBten/moet ben 2 iDetember gBeparle* menttert Bebben/enbe op be nabolgenbc €on* biticn ben JlftocRt befloten getoo?ben : «CerRelicB/^al be Commanbant/met t’fa* wen fijn ©berRe enbe lt;©nber-officieren/oocamp; getommanbeerbe polbaren ©fficieren/toelt* Be Bem tot be befettinge enbe befenbtringe bejs lt;B(utfttcffI. ^arBRRBen CaReelp Iblepfftn# burgB bero?bineert jijn/gBelijcB ban baet on* bet gêBoo?en/ «©BeeRclicBe/ürantBc enbe be* ftBabigBbe/ben 3 ^etemb. aftrerBen, lt;cn2. 5Ben €ommanbant falbcrbonben 3ijn/ na bato/toanneer men Bet begBeertn fal/ ofte morgen feet b?oegB/bie lt;0Bebangene/Bet 5gn töBeeRelirBe ofte WereltlitBe / ban toat Ranbt bie ootB jgn mogBen / ban Bet ^lot te gBeben. 'Sen 3. »Die €ommanbant notB niemant anbetjs/bieonber bit guarnifoen begrepen fijn/ |
füllen opijare ‘ffBenrboïRl. ^eud. lt;©nber* 1632 banen peto te epfftBen Bebben. lt;en 4. ^te €ommanbant fal met fgn ep* gBen 25agagie / gBelgtB ban ootB bieanber 25oben-«©ffitieren/ met Baer WagBenpenbe g^eerben/ fo betre ban be €Beurbo?ffl. ^atB* fifcBe lt;®nberbanen ban Baer nietp afgenomen ijs / macBt Bebben af te tretBen / befgRelgcBr een pber ^olbaet / toat Bem in fijn ^aga* gie m’t €aReel niet toebeBoo?t/ ofte upt bc ^tabt gBeblucBtet fp / op fijnen ruggBe b?a* gBen matB. lt;en r. iDat be Commanbant alle ‘t «©Re» ftBut/SCmmonitie / Armatur/ 25oben-gBc* toter/alle tó?obianbe/enbe toat onber Bet JUa« gafijn ber îamp;?obianbe enbe 2trtillerye begre* pen 1,0/ ootB toat fp ter befentic geb?upcBt Reb^ ben / in be quot;DeRingRe gRebonben ofte baer in gBeb?atBt ;p/ acRterlaten. lt;tnd. 5?ateenigBcï3aenBenö/Rem fclfs toebeBoo?icB / ofte anbere albaet gRebonben fijn / boo?Banben toefenbe / foo füllen befe al* baer blijben moeten. lt;en 7. «Be lt;ommanbeur fal baer boo? m ffaen/ enbe fuffifante «©Rfclacrp arRter laten/ op bat Bet ^lot met b?ant en fmoBen ban Bep* melitBe Hoopen ofte jx^gnen gReen fcRabe ge» feBiebe. ^en 8. iDe Commanbant ofte peinant an» beto/ en fal op bet fulrBerlt;eere ofte Heben niets te p?etenbcren Bebben/ bie be «Cuange* li RRe partRijen begReeten te bitnen. 'nen 9. j§gt;albe€ommanbant/ neben# Ret boo?noembe begrepene enbe bet felbe gReton* bitioneerbe opb?eBfnge/ tot aen bie 2amp;oBeem* ftRe «Brenfen get onbopeert/ enbe ban toegRen befo?gRenben ^engrijp bet 25oeren / ffiefcRut cnbeWoo?t beRouben toerben/ ^orRalfoo/ bat bie naegRelaten lt;Bijfelaet#/boo? feBer enbe tot be onbeRRabifRbe toebetBomffe ban ’t fel* bc Conbop in IJcrRteniRe üaR blijben füllen, lt;i5Rclfjcfifb?raicR bit 2ïttoo?t/ tobeBep* fcrfcRc 23efcttingRcbtn 3 «Becemb?. nae mib* batR ten 3 uten/ontrentjooffertB/fonberben 'Hros / met Raer ^Röt-gctocer / een Barre/ 7 25agagic-Wagen#/enbe een Boets-toagen/ upt ^t. tb jeter# |boo?tc gRetogRcn / enbe ban ettelicBe €ompalngien lïuptcr# enbe «B?a* gönnet# gRetonbopeert gRttoo?ben. 42nbe i# alfoo bat kaffee! toeber in’t ÆRcur-^arRRRe gRetoeltgReBomen/ ban’t felbe bolrB befet/ enbe baer ober ben «OberRen ban bet tBoo?ten tot een €ommanbant bero?bineert gRetoo?* ben. ^ie afgRetogfien BepferftRe toerben/ 't i# toact/ beur ^acRfen gRelepbct / maer in 25o* Remen fijn fp ban be boeten atngegrepcn/gc* plonbcrt/cnbc toeber tetuggRe op 3tnnabergR gRcjacgRt / toatt op fp Raer bp be «^toeebfcRe in bienff begReben Rebben. j^ae batmen nu alfoo met bet l^eRingRe tamp;lepffcnbutgR tot HppRfRbetrbicR toa#/nl» le Ret ^toeebtftRe idolrB / bat albaet in latR/ toerbt ban baet ban ben lt;0enerael WatRtmee» ffer BnipRupfen/ na lt;BubcnbutgR gReboert/ maer Ret^aeRfiftRe bolrB i# onber bie ban «rnRepmb (bieop befe tgb tot i^ater €Rcur* bo?Rl. «Beutl. tot ^acRfen «©enevacl Hupte* nant/enbc l^ertog J*tan# 3telbjerRt tot ^atR» fen/ tot een l^elbt-maer-RRalrB betBlaert ge* too?ben) nae ber Haufnit# / enbe ban baer nae ^Rfien gRetogRcn/ betoglc be BepferftRe aen z 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bie |
i8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolgnder
|
i ö j 2. bicplaetfcn toebccom begonnen (rerrb te fa# men te tretfeen, ©an öienbuptntfjttngeöan aen fijner plaetfen fal gfeefept toetben. ^'s* ”“ 0”^®*^ *’^*’’ öie iiepferfthe Com? tobt beu# j^{jniiant in ^toitfeouto/Die een 19jp Ijcer Pan ^ui0 toap/toel mertfete/Dat feet Poojtaen op lient gfeelöen fonöe / foo beeft fep feem öaer op gfeerefolPeert fetm tot op feet uptf erfee te boeeï ren/ enbe feein in öe ^taöt op te feouben. Om |
toeltfeer oojfaetfe Inille / fep ootfe bie Oootfee# 1622. ben afbianbe / ootfe in ber ^tabt feet ^Iot/ 3ïntntonitie-feupiS/ enbe be eene liertfee litt be» fffeanfeen/ enbeb’anberfaereptfefeappen totter befentie liet aenfiellen. JDaer ongfeeatfetet be» fen/ foo ttotfe be ^meebtfrfie Ocnerael Bnip» feupfen/ontrent ben 10 Oetembt. met be^Hr# mabe baer boo?/ enbe betoijle op batmael ban toegfeen beo ingfeeballen fearben Ooifteje/ met |
^tfeanffen enbe Oraben niet toe! boott te feo# mentoab/ foo gfeebjuptfete fep eenanber in# bentie/ enbe liet ban 2amp;lot6 enbe ïjout-toertb ootfe met gfeeblotfete ^tfeane-feotben / beur CimmermansS enbe anber ^antWertfet-lie# ben/ Oattenjen optirfeten / enbe bie ^tutfeen baer op planten : met lueltfee feier na alfo inbe ^tabt gfeeftfeoten iö getoojOen/ bat ootfe baer beur feet üoo^n-feupb binnen be fiabt in b^ant gerorfete/enbe eeh bper opgintfi.
Oc läcpferftfee en feefaben/ ’t ié toaer/ ootfe niet Hille gebjeeft/maer ban be bootens enbe .Wuppen/ bapper baer upt gfeeftfeoten / maer
fp fpn botfe epnbelitfe / naebat ben Oenerael Mnipfeupfen be 25elegfeeringe met allen etnfl ( ongearfet fep beur onbequaé Weber niet Wep# nitfe berfeinberttoett) feeeft booitgefet/ Ojef# fen geftfeoten/ enbe be Oratfetê totten ^tojm begonnen te bullen/ tot een anber refolutie/ en» ^witinw be in een 'Jttrooit te treben gfeebWongfeen gfee# 52J£ïS Wobben, lüatr bp ban bie naebolgfeenbe Oom bitien/ befloten / enbe op Confens enbe Ratifi- coop ins« cation i^arer Ooilfel. Oenab. t}ertogf) 25ern# ««n'quot;-fearb ban ^arbfen Wepmar/ uptgegeben fijn gfeetoojben / namelitfe :
59tn45ouberneurfal bonberbatfe/ ben 27 ^etembt.
-ocr page 735-|
Hiftorifche Chronijcke. 1632. Wfembi.op’tepnbeïiejSjaerss 16ja. '#mo;« sens teil 5 «ven met ßet ©oetboïtS/efi met alle fiegimenten / fp fßnin iicpfcrl. J’^ajefl. ofte lier «üatßolifrßen 3Ltgaöien|ïeit/fonöer onber^ ftßept aftret 6en/ met bliegenöe -Banen / 23o^ ben enöc »©nliec göetoeer/ifóogêlp in öe mont/ bjanïienöe ïLonten op bepöe 3i)öen/3tein/ ne# benss 20 Zentner 25iif6nipt/20 Zentner Koot ofte MogßeljS / 20 Centner Uonten / neüenö een ïlegiment-fînephé/bie ßet^uifeße ûegi# ment flabtcD met ßem boert/ fal hen bip feer# fier af teboercn/toegelaten enbe geeneb bJtegp berßinöert toeröen. ^temnebenji öien/fal ootfi het booïf5 ©oet# boltfi/ alle haer |9eeröen enbe 25agagté / met t famen alle ^atfien en Garßen/ ootfi alle ben gt;3rroö, hoe het immer namé fiebbé madi/biPZ feber/ en fonbet eenitfi pergtfiel aftreefien hen toegfielaten / te pafferen / in befen gljebulbet toerben. 25elangficnbc bic üupterb/fp ^hn gclgtfi in i4epferl.Jt)ajefï. ofte Cathohfehe ïLiga bien# flen / ban toat jSatic fp immer fijn bonnen of mogfien / bic felbe fonber cenirh onberfehent füllen aftretfien fionnen / ghearmeert te peer# be/als met plooien enbe labels / Carbijnen inbe hanbt/ enbe alle fiacre bliegenbc Cornet# ten / ^tanbacrben / bcfgelijtp ootfi met allen ^atfi enbe patfi/ als boben ban’t ©oetboltfi gficmcltis. ^ie Ifiepfcclitfic Commiffarius Cocnract ban ^tfilcpfbnrgh/fal in allen en pber punt/ gficlijtfi banben Muetfiten enbe iiiipters gfic# melt is / bacr mebe ingenoten toerben. g^ic firantfie enbe beftfiabitfibe ^olbatcn / füllen gelijth anbere / ootfi bjp enbe ongemo» Icfïecct pafferen moeten, JRacr foube acnboc# ragie om bic felbe boojt te brengen/ eenitfi ge-b|ctfi5tjn/fobJillcn pacr Bo/fïcl. lt;©cnab. na alle betmogen bic betfo?gcbocn / enbe op bat tot bien epnbe cttclicfic pep?-bjagcns bcfïelt toerben/ofte in belofte bat btc felbe inbe^Stab tot be toeberfiomfiefiarer lt;©cfontficpbt / met nootbniftKh onberfiont füllen berfien mogen toerben: 23pbcnïDttorht fal fienbenbwen ftfictenpas/ fonber cenigc fiinberniffe / gege# ben to erb é ; bacr bp fal ootfi bic ^olbatcfta/ fp toarc BoningI, ofte Cfieurburftl. in befen bic o^bje gficffclt toerben / op bat ben pecre 25a# ton/ met fijnupttretfienbe «Pffiticten / Hup# ters/ Bnctfiten/ 25agagie/enbe bictgelijefien/ booj alle ongelutfien/ onbeftoaert enbe ongfie# molcflccrt/bcbjfit / beftfiut enbe gefiantfiaeft toerben. Pier toe is ootfi afgefonbert ghetooiben acn bt Boningl. ^toeebftfie fijbe/ norfi met «©clt notfi Piomiffie/oftc eenigfie anber mibbelcn/ eenige polbaren te peerbe oft te Boete / upt# fpannitfi te mafien/ ofte tot fiaer te trerfien. 'Cot ten benupt/ fo fal ben aftrerfienbé bolt# fie/te peerbe enbe te boete / nebens alle Paga# gic/cennootbjuftitfi Conbop ban 2 ofte joo. Hupters /onber cens (©berfien/ ofte ten min# flen ©berfien Uuptenants commanbo/ tot nacP;cftoits/ bestoeegfis nacCommitfiau gficgeben/ ootfi obéra, mijlen bes baegfiS te martficren/ niet beftoacet toerben füllen. ©elijffi nu in bit 'Itrroojt bic befiembe lt;er» mijnen gefiomen toaren/ foo is bie boopiocm# be ©^p-fteer ban ^uis/met fijnen onber-fieb# benben ©oltfie/ toeltfie ontrent 1170, te boe# te/ onber 2 ï Panen / enbe 6qo, foo tod Cra# 181 |
baten / als anbers litfilc peerben/ bcflonben/ 1632. beneffens 2oobp-peerbc/ ootfi inbe 2100 poe# ren enbetroffen/ eenenWagfien metUon# ten/2 Wagens met ©ufhrupt/enbe fict booj# noembe Hegiment-flutfijefien / enbe 250 25a# gagie-toagfiens/ afgfietogfien/ enbe naefiet lïttoojt gheronbopeert getootoen / enbe alfoo tocrt befe ^tabt / alS ootfi baec mebe gantfefi ^arhfen-lanbt / ban be Bepferftfie toeberom beb^ijbet/ Cnbeopbat fpnietlitfitelitfi ban bic plaetfcn toeberom motfiten inbjcfien/ foo is btc boopiocmbc ^tabt ban pertotfi 25ern# fiarb met 1000 HupterS / onber ben ©berfien (©omen/ enbe 1000 te boete/ onber ben ©ber# flen jPitflaffen/betoglc bacr notfi beel ƒ neb# lants boltfi acn be ©tenfen in 25ofiemcn latfi/ faefctgfictoojbcn. ©p fulrfipficcftbe^toccbfcfie fitjep-Cant# ^uitaiftbe peller ©tfifcnflern/ bes Brggfis Diredion tot fiem gfienomen/enbe in alle bingfien goebe oj# netmt be binantic gfiemaetfiti ©oefi tcrflontnac bes Wsf-bi# Corantr aflijben/ na ©jefben tot ben Cfieur# „t hls?”'’ bojfl ban ^atfifengfierepfl/enbe met ben fel» ‘ ben/ ban toegen cens enbe anbers/ rebenen ge# fiabt/ ootfi tocgficflemt/ bat een Conbent ber Cuangeliftfie €fieurbo?flcn enbe ^tanben/ om bacr bp/gfidfitfi fiet in tochomfliger tijbt foube gfiefiouben toerben / te beraebttfagfien/ met ben terflê acngcfldt foube toerben : ©acr bpfiem ban Poogfifl-gfiebatfiter Cheurbo/ft SJ in alles tod gfieattommobeert fieeft / bes Co# hinrctbcm/ nintfipboobt in befen gfieballc feer betreutet/ het ‘Cuan# enbe ftem berfilaert/ bat fip baerom fiet begon# nbsp;nbsp;ir,, „iet nen Wertfi niet foube laten fintfien / maer bp te Senaten, ben «©uangeliftfien Wefen alles opfetten / en# bc bie ^actfie met allen pber enbe erufl hooit# bjijben toilbc / alfoo bat bes Hijrfir-Cantjc# lier met goebt tontentement ban fiem af/ nac paU gfietepfl iS / in toillcns met ben efieur# boïfl ban 25?anbcnburgfi ban befer facefien cbcngficlgtfi te hanbclcn. JDacreer fipfulrfip in’ttocrcfiflclbc/ foo ^toewftöe fieeft fip te hooien bie Bonintfil. ^toeebtftfie SS^Ce 2llrmabeafgtbeclt : fiet eene bed filer ban/acn tiuee öe# pertotfi 25ernfiarbt banWepmar obergda# utran-ttn/ enbe na ƒ rantficnlant gebeflineert/ maer fÄS ‘ fiet anber bed pertogfi ©coig ban Uiipncn# ™ burgfi/als ©en er al en/enbe biebanBnipfiup# fen/ als ©clbtmacrfrfialtft obergegeben/ enbe in ben Wefl-pfialiftficn Brept3 af-gfieoibi# necrt / enbe bie op nieutos albaer hooigcnomé Benferftfie enbe Uigifliftfic holth-tocrhmgc te herhinbtrcn / enbe bic felbe fiaer oubt pcfl/ bie Wefer-flcoom upt bc fianben tocefi te nc# men. ©anbcfcsuptboecingfien/fullcntop tot fijnber plaetfcn ( gfielitbtt ©obt ; ben Uefet/ bjeeber beriefit boen. g,n toat geflalte nu bic ^toeebtftfie ©elbt# aamfeibt/ matfrfialrfi/©uflabus pooin/öc Bepferftfie SS®Äz bp Wepfelocfi gedagen/enbe bacr op fijn ©ic# bifrö^n topetogberste bcrbolgen/ in dfaten gficto# ©cibtmat# gficn is / bat fiebben top filer hooien gfiemd# bet. pa bat fip nu betfrfiepben plaetfcn bacr poojn/ be# in’tronbe bematfitlcfibc / foo ls fip nae befen usert, op ©tnfelt gfictogen/ enbe na bat fip fulrr ben 8. September opge-epftfit fieeft/ notfiben fclben batfi berennet. ©lt toas een feer jlertfie ©cflingfie Régula y. fioetfien/ met bobbele Water-gratfiten/ ootfi met bacr in gemaetfite i^alllffaben / nc# hens bie fioogfie Wallen en ©afrepen/ realiter enbe tod betoaeret/ mfghelgehcn met^tuc# Z 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fien |
182 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghder
|
1632. Ben (gfteïgtB fp ban lïonelp taan 48 pont / in te ©eleggcringe op te ^WceDtfcamp;e upt frljo^ ten) ammonitie enOe tamelicB lt;©uannfoen Dan 3 Compaingten in 800 /t)anncn / enbe 2 Compaingien ûnpterÿ/ in 140 beerben/ ne» DenjS eenige 100 jDannen ïlptftöot toel Uooj» fien. ©e (Commanbant öaer in/ Wao een ban ISuIatg / bte gecefoltoeect ina^ get uptterfie te BeeWaegten. ■JtlO nu liefe î0e|lingîic in liefer gehalte ban lie ^WeebtfeBe berennet inajSi / foo geeft baer op in ber natgt ben Capitepn «©apfpitfen/bie Cobfeganffe banatgter oberbaUen eninge# nomen. ©aer op ijS beoanberen baergo bie gantfrge Ärmabe baer boo? geBomen. l)et l)ooft-quargt; tier toerbt ggenomen tot ^anbt/ met ben ge# tommanbeerben l^okBe/ cnbe bie ßfigngraef« fege €abaillerge logeerbe tot IBoggengepm/ cnbe^ermcrfgepm/enbe^Iato tot Äertfbelt/ enbe ^cgabclitfBp op ben Wcfrerbialt/ enbt op Ï)erbfgtpm/ enbe ^ilgart tot ßofbelt, i©en felben abont iß met ben Stpiorgen / te* ggen be lt;©ofl5gbe/ noeg een begin ggemaetBt ggebjojben. i©en 10. befeß/ ’ßmo?geitß/ geeft men be ^p?ocgen 80 Soeben lanen bebonben/ enbe iß fuith fnelbeerbicg aenftomen/bieinber Benins gge/ feltfaem enbe WonberlicB boot oogen ge* luee|i. «Boer op gun / betonk be ^Weebtfege gaer^tueBen noeg niet ggeplanttt gabben/ tWee lt;roupen tetbeerbe/ onber get fabeur gaerß ggefegutß gun goubenbe/ggep?efenteert gebben/ macr opbeggenebie fpaengrnpen toilben/ ban be Wallen met ^tutBen gespeelt ggeWojben. Waerop ban ben felben abonbt bte eerde enbe anber »attergen begonnen jgn/ enbe bie ^p?ocgen oocB tenbeelß ggerontinu* eert ggetoojben. W nu be ©eleggetbe fulcBp mertBten/gebben fp bie23o?flbjeeringenboo? be contraftarp toat ggebetert. •Den 12. befeß/ißteggenbemojgenffont/ be eerfre Batterge ban 3 lùuartier-ftucBen/ enbe bie anber ban tbiee galbe CartouWen/en* bebieberbe met4 Jlïo?tieren uptggebj?otgt/ alß ootb bie ^tpiorgen tot aen bé Crupf-toecg ggerontinueert. ^oen nu/ alß ben barg aenbjarB / bie aen* (leUingge ber ^meebtfrge éturfien gefpcurt toert/ fo gebben fp gaer op b’anber 5gbe ban't ßabelgn argter bie WertBcn ggefcguplt / en* be met gaven ^turBen op beoSattergen enbe ^bjeebtftge 'STroupen ggefpeelt / maer toep* nirg fegabe baer mebe ggebaen ; ©ocB gebben fp in befen Hanbt gaer belle Daetgen upt be Î0oo?-|labt in be l^egingge ggeblurgt/ befge* IgtBen een débouté/ op ggene ^gbe ban be 31* le/ begonnen te magen. ^ebigle ban be Ûupgt; terß niet reegt baer op fien bonben / foo fgn be iSbjeebfege met eener linie op bereegteganbt geloopen/ bie fp een bjepnirg ontbeeBten/ bat* fc gaer niet meer fien lieten : ZDefggelgrBr toerbt bie Hpiotge op be flincBe 5gbe / teggen be ®oo?(lab begonnen/ bie op ben 1 j laolepnt biert. Entrent befe tgbt begonben be ^toeeb» frgc/ (granaten in bc ^tabt te Werpen. 5^en 13. iß in be Ulnic/ op be rergter gant/ tene «Co?pß be lt;©arbc begonnen te magen. ^en 14. iß in be iLinie na be Î0oo?|îabteen 25atterge tot be 15per-mo?tierß bigt;Ib?atgt/en» be bie felbe alfoo Wel een goebe roebe naerber ggefet / betogle be eerfte toat te betre (lonben. |
ï©aet ban oorB te ggelgrB bte linie teggen be 1652. ^tabt ggecontinueert iß ggetoo?ben. »Den ly. gebben bie 25eleggerbe/ in ben be* becBtentoegg ggearbept/ bie be ^toeebtftge mepnben een Contre-^tpiocge te fgne. «Die gebben baer op bie linie nae be gabt ggeron* tinueert, 5fn bien felben nargt gebben be bele* gerbe beur get oube toater 2 Compningien te boete in be (labt ggeb?atgt. jBaerfoo gaefl ben ï)eer ï0elbt-maer-fcgaltb fultbr bernam/ foo geeft gp op be anber 3gbe ber (labt boo? be «Ojagonnerß een ^egange/ alß oorB een ßa* belgn boo? be »eulen laten optoerpen. tDemó. iß in be linie teggen be gabt een €o?po be lt;0arbe ggtmaergt/ enbe bie linie ggebeelt ggetooiben/ een beel teggen be 1^epn* te ggerirgt/ om be Ï^oorgte te ggetoinnen/en» beget anberbeel teggen get Wlbt/ om op be I^oojten enbe 25?ugggen te fegieten. t^cn 17. iß be linie op be aintge gant tot» beromme ggebioBcn / enbe nae be ^tabt gge* continueert / ootBbe linie op be reegte^gbe boo?t(^eboert/enbe op bat-mael toel jo lt;6ra* naten inggetoowen ggetoo?bcn. Wetogle be ^toeebtfege oorB fagen bat get toater toat af te lepben toaß/enbe bat be ©ele» ggetbe beur get öoo?noembe Boftg l^olcB in* ggeti?acgt gabben/ enbe mogelicB fulrBr meer ggefegiet / ofte boeg alle faetBen moegten Bo* men te toeten/fo gebben ^are Excellentiegoet bebonb t/get toater bp l^uttengepm op te (lut» ten enbe af te lepben / öaerom fuitbr tegen get oubeWner met tenendam ggebtoonggen/ baer ban get toater ober bc Cinfel getefcn/ en* be bp be ^ol-fcgange/ toeber in bc groom ge* Bomen iß : baer ban ban niet alleen be Erarg« ten natter / enbe be groom aen be Î0oo?gabt biooggec toaß/ maer ootB berginbert / batter îtoeen lt;nbinggc op bic plactfe inamp;omen Bon* bc/ bccl minbee tot 4^ntfcttinggc. Wn 18.10 ödp?orge tegen bc^epnte tot ttoce-malcn ggcb?oBtn/enbe een JSatterge bc* gönnen ggctooibcn. Wien felben batg tocebt noeg een anber linie ter UineBe ganbtnaebe ïaoo?gabtbegonnen. ^en2o. toerben oorB bic Eontrafearp te* ggen benbeberfitentoegg gcapiorgeert / inf* ggclgcBx bie 2tp?otgcn tegen get Ûabelgn ge» continueert. ïBcn 2f. beben be 25clegtrbe cenen gereben ©ptbal op bc ‘Xrbepbtrß / gaben oorB ban be Walaen allcplactfen gertBbper upt: maer bc ^tocebftge quamen gaer teggenß. ®an bc Wal toerbt een ^tocebfege Eapitepn/ bctog* Ic gp ober bc ®o?gtoccringc fien toilbc / beur ben laop ggeggoten/ toacc op bicuptggebal» lene toeber toerben inggeb?ebcn / enbe bic an* ber linie teggen bc ®oo?gabt toerbt begon* ncn. ®en 2(5.5gn bc ^toeebtfege met bc linie tegen bc ^tabt boojt gebaeren / enbe bic fclbc naegt tot aen bc ®o?gtoecringt/ beß beöerBté toccggß geBomen/bic linie albact gebtoBen/ enbe op bie Contraftarp / alß oorB onber bie fclbc beur te faperen/begonnen : gclgcB mebe acnbeboo?f3.2amp;attcrgc boo?tgeto?ocgt. lt;©nber fulcBcn Verloop gaf get tugegen bc ^tocebtgge enbe itepfergge/ bctoplcnictal* leen bc25elegerbc tot betfegepben malen upt* bielen/ macr oorB bic ban ®?pfarg aen get leger groopten enbefrgermutfelben/ ’ttoelrB menigg aen bepbe 3gben get leben berBojte. 23p |
Belag'erung derVeïtung
’Befahl in'i^ahmetLl.JC.Jl.zu
SchM/edê etc, lurch 1, Sxc.Jlemv ' T'ellm. £u^,yiam derv^ Septjoj ccUasSchleis , clTr^nccmeni-b CMcalUer , e .thne c Toilerie . Conä'a.tline
Hiftorifche Chronijcke.
1652. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25p foo gljeftelbe facrBca / ftgtrBteoorBöe
^taöhouöcv Uan’t 25ifoom ^traefburg/ban «eifaf^abercn/ecnfcöjgbê aenbcn jpranfop» frfjen ïdmbaffaöetir / met bewenen/ öatöP 0cm Pan locgiien 25cnfclt interponeren / cnöe fien toilüc/öattcr een 23e|ïant gemaecht toer^ öe/ tot bat Op ^tabtOouber / tgötnge berbre# gc/of/ enbe hoe hem ©lanebrijfh tot get 25tp bom ^traefburgO boeghen milbc.
^rbletdabt mert ou bic tijt banben üljgn# graeffeOen Wat ghcblorgncert. Stlbacr beben be fiepfeefrOe in ’t aftoefen beö lieren üögn# graben/ ben 26 ^eptemb. tenen uptbal/ in be 700« pertB/ cnobcrrompclben een üupttr# quartier / enbe betotjlc bie lüaehten beur on# atOtfaernhept ber ©ffificrcn qualicb beteilet maren/ foo beben fp tamelitfe ftöaebc/ en# be btacOten fomnughe goebe läetrbtn bacr ban/ boeh hetenfpbaec bpcenen Capitepn in bc boobt fitten / bie ban eenen lt;lt;5rabc ban j5affoumc/ bie op in fgn^tobc onberfienjs Oberbiel enbemerö boeten milbe/ beurftOoten merbt.
öfpferfrije 3’’ben uptgantO banbt ï^erfllmacnbt Oeb» BnöerPacn ben bc ïtepferftOc 0‘^ere ^üroupen/biefpom shref» Sic öentfingOen / «CnbingOen enbe bacr ontrent ï9cningf)c ftabben/ bp 25?pfatO te famen gOeboert / bacr oscnfritit toe oofh ettclitbe Uanb- enbe anber gemojben rontfeutn. ^ojfjj banZaberen/ j!KoIt30epm/ iDach^ (Icpn/ ^cOirmitB/ enbe anbere bacr in’t ron# bc gOclcgOcnc/ ben 25ifbommc toebehoojenbe plactfcn /gOeconjungcert / cnbc bacr op mei loooo. mannen flcrtB/ hoerbp ^fOlethabt bergabert/ in mepningOe bic ©etlinge ©en# felb/ albaer bic 25cleg0erbc op bat-mati alrcc# bc bic Dooihab afgebjoBen cnbc btrlatcn hab-ben/ Oct fp om gantfeO t’ontfetten/ofte eenitO ï5oItB bacr in te bjengOcu.
T^emnte nu bc ©elbtmarfcOaltO ï)oojn/ ban fulrhcnboo/ncmcn tijtclirB gOeabbifeert m gOemojben/ foo heeft Op om fuhr te fatje# gOcncn/OembaflgcmaccBt / cnbc tot fulrbtn epnbe 0et ühOngraefffhe / j^affouftOe/ ^ob mifrOe enbe ^tOmitbergOftOt boltO tot Oem in’tUegOer beriep / enbe het 25ofrO ten beclc metO ghehonmen map / cnbc cttclitOe Wert» Oen bactomme Oceft laten maceOen.
tOacr opheeft bcôpanbtben 9 ©rtober/ ban ^fOlctliabt hem nat üatfenOupfen bc# gcbcn/’tmchBc met 18 ^meebftOe jBufquet# tierp befet mao/enbe Oct fclbc met tmec^tut# Oen beftOoten en berobert.
i©en 10. befep/ m bc lt;©aclbcrgc / opbne lt;5efainbtcn na / bolhomcn gOemccO/ enbe Oct lügfmcrcB tot op ben Bant ban ’t ^tabet ge# bjatOt / alp ootfe ben PDam tot ï^uttenOepm/ bie peto beur geb joBen maß / meber gOerepa# teert gOemojben / battee gantftO geen mater meer inbe ^^tabt en quam.
ïDen 11, befes / hebbenbebetegerbe een heel «Canon fcec biep laten fintBen/ enbe bacr mebe op bc5gt;mectfr0c lt;i5aclbctge beginnen te fcOic» ten/maer op bc ^mcebtfröcban0are25atte# rgen/ eene / ’tipmacr/inben gronbtftOoten/ batfeten beclc bccballcn mao / macr fpOeb# ben’tbotO meber te retOtegefïelt/ enbe inben narOt meberom op bic «©aelbcrgc alfoo göc# fpeclt/batbcboojf3 lt;JFgt;aclbccgemel 3 «©ebinb# ten fa?ecbt geruincert 10 ghemoiben. tDacr bp md 12 ^meetfeOe polbaren gcblcben fijn.
ï^tcr op Oebbenbe ^meetftOc/ben 12 befcO/ bt «iPaclbcrge gebult enbe gc|lopt/cnbc cm an»
'85
bere bacr befijben beginnen te mactBen / oocB 1632. met eenen acnbe tetOter-Oanbt beurgcb?oBcn/ enbe aen bc flintBcr een Crabero berenbt/ upt mcltBfpinbcr 25elcg0crbcn bDeurfnijbinghc feOietenBonben.
«©efen bagO hebbé be ïtepferfe om ^rOlct# flabtOoet aen't martOcten gheftclt/ om Ott boojgOtnomen lt;©ntfct upt te boeren. Jßaer ben ßhhngraef iss haer tegOen getrotBen/ ben boojtoeöt aengegtepen / cen tamelitB getal ter nebet gOclcpt cnbc ghebanghen / cnbc bc refte meber na ^cOlcthabt gOejactOt. tDcmglc nu inbefen bie WpingOe opfaepbc3gbcnban be 311e met berfeOepb^ WerrBen/ Gebouten enbe ®clbt-ftOanffen gOenoten m ert / foo 16 baer beur 0et gantfeOe boojnemen ban’t ontfetten tot niet gegaen/ cnbc bie üepferfeOe oberfultp gOebmongOen gOemojben/ OacrobertegOe# ben.
jKibbcletmijle mert ootB met bc Ï®erfBcn »ttatfinirg aen en in bc lt;©rat0tcn (ïertB gcmiocOt/maer altötbacOenbenatOt bacr mebe boongOeba# ffijaKn ren. Cnbc of mei bic 25clcg0erbc cennicumc Oon^n/tot g5cucfngbing0c maetBten / om bc obtrbien# ^nn^'^ ginge berlt;öaclbcrtjc bacr beur te berOmbeten/ agenfemt/ foo maecBtcn borb be^mtetftOe terfïont bacr mien uooi# tegOen ober/ cen iBatterfjc/ cnbc fptclbcn bacr ban in fultBm gehalte op bic ZDeurfngbingc/ batfe niet baer mebe op bc «önelöcröc Bonben uptritljtcn/ baer en Bonbe ootB niemanbt ban baeropbcïBallm falgbcn. iDaermerbenan# berss in bie gebutrenbe tgt ber faclcgcringc/ ah lerbanbc Bunft ftiicBc en nitumc ^nbentien/ op bat oe 25clcgerbc facangfligct merben / aen ben barfj gegeben : büaer en gebtacB ootB ben ^mccbtftben^elbtmaerfthaltB aen BolcB/ Ämmonitic/ ^jobianbe/ «iphefrhut/ enbe al» lerbanbe jDatenalen enbe 3nhtumcntalten niet bet albermnifle / bemglebem be jamp;tabt ^traefhurgh obcrfultjc allen noobtmenbigen boo^rnet facfthicBtc.
3Dcn 16. lt;©ftobct/ befafacn bc ^mcebtfebe met hcreBe par thé totacnCwfirh gehroopt/ enbe mei 1 ço hut Ben Dcc enbe jdeerben te rug# gbe in’t lt;cghcr gbebjarbt. Dp bic fclbc tgbt i0 baer een flcrtB regben-meber ingbeballcn/ batmen met ben ?tpïorhen niet mei continue* ren Bonbe : borb ebcnmcl beeft bc ^mtebfrbe gmerael Duarticrmccjler ^aulub jDoifljnp^ fcr bier in ootB fgn fache gebaen/ ch bic Ï oop# graben / meltBc op bat-mael bol mater hon’“ ben / met uptbjepbingbe ban Blepnc Ätbanf# Bomben berboofbt / batmen bacr in boogho# men Bonbe,
Den 19. befaben bc Delcghcrbc in bc boojfs S^eberfintBinge of Deurfnnbt/ meberom ecu grof ^tutB in ber bach neber boé balen/ macr ié ban bc ^meebtfebe ^tucBcn terhont ber# binbert gemo^ben/bat fp niet meer aio 3 hbo# ten boen Bonben,
g5cn23, bjaebten be^mcebthbebe aerbe tot aen ’t ^tahet in bc Drarht / enbe inaerB# ten 2, Gebouten/ cnbc bacr merben op bien fel# ben natbt mei 40000 /Gufnuerfrhoten gebaen/ enbe thien Canonaben,
Den ay, merben bic ^tathetten uptgebgo # Ben/ cnbc met bc «t5aclbcrge nac bc jBupj toe gemjoebt. Dic ban oorb ben bolgenbcn batb merbt oberghebiarljt/ bie Jliup| beurgbebjo# Bm/cnbc mei 8 boeten biep in bc Wal gbegra# ben/enbemetber JDijnc een begin gemaceBt, 3timacr ban onber befen/bepbe beden feer bef# tiöÖ
-ocr page 741-184 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vetvolghder
|
1652. ttgb op niaütanfctr sB^tj^ûten gebbe» / cnbe ötel lt;Jamp;tanabcn in bc l^efttngßE gbebjojpetu lt;®f nu tod bic 22’deghcrbe tot biet toe gaer tapper enbe mannelitb gOetoeert / enbe groo# ten toebcrflant gbebaen bebben/ foo ßebben fp baer norlitanb ten lactften / nabienbaer bat?) enbe narbt batt toegbefet 10 gbetooiben / enbe fp fagben bat bc 45aelbergc ober be lt;©rafbt gbebjarbt/ enbe bannen begonbe in be Wal te nuncren / enbe ootb bie berboopte ontfettinge niet berftbijnen toilbe/ ben moet laté fintben/ enbe aengbebangben op ten Kcroojt te bent* ben. Waer op ban ben 27 ©rtob. be JKepferfebe ^Tommanbant tenen trompetter upt fanbtz enbe begeerte/batmen btm tot laten foube/bat bp eenoptn fcbnibcn/alo cenen trompetter nae €lfabSabertn/aenbtnlt;êtabtboubet beo ïóifbomö ^traefburgb affenben morbtc/en=lt; bc alfoo met beweiben boortocten / bie ©eflin* gbe obergbeben moebten/ macr bat toert ban ben l^clbHuaerfcbaltb af-gbeßagben. ©aer op bien (elben abonbt enbe bien narbt beur* gaeno/ foo tod ootb beo anberen baegbö / b« tene bed tegben ’tanber fijn befte breft gbe# batn. »De ^toeebtfebe fijn met bare j®nnc boojtgbebaren / toclrhe/ ’t io toatt/ bc Bele# gberbe tegbenö groeben / ben gantS gbebon# ben/enbebie aitbepbers berjaerbt ; jiDaer fijn terfiont toeber uptgbeb;eben gbetoo|ben / bat fp bat gat moclïen foppen, JU act be ^toetb-ftbe mincpben bien gantS / enbe gingben op «»Hfeiht bc reebteenbe flinebejgbe. Wfp nufnlrbr Shr^tn'^J ^°^tcn mibbaebten 12 ure/ben 28 befco/tontn ftwrWcht' nurerben / foo beeft bc itepferfebe tomman* bant beur etnen trompetter ïtrtoojt atngbe# boben. Waer op notb ben fetocn abonbt ©g# fdaero upt-gbegbeben toerben / enbe ben bol# gbenben morgben/ ato ’« maenbaeggo ben 29 ® ttob. bc obergbebingbe op bc natbolgbtnbt tonbitien beiloten i.6 gfjctooiörn : lt;2crflelitft/bclt;Douberneur/€apttêpnMtt« mteßet enbe Bebclljebberö / met t’famen alle ^olbaten/^onflabdb/ban toat (tant bie ootb 3gn / füllen enbe mogben b^p en brand« / fon# ber eenigbe berbinbetinge ofte oo?fact6 / toef# halben bet oorb fijn morbte/ met bliegbenbe ©acnbden/ 2 Dclbtdutltcn / cenenWagben met Brupt en Uoot/ltogclö in be mont/bjan» benbe Ï onten/trommclflarb/ trompetten/ Wapenen / met t’ famen baren toegbdjooiv gben jpamilien/OSagagic/lbeetben enbeWa» genjs/ ^arfe enbe ïamp;ac6/onbcfotbt upt te tree# hen : Cnbe/ ’t tb toaer/ bc «©ouberneur/ met t’famen fijner Ifupfbioutoen angheboorigen/ puderen enbe itinbcren/mct t’famen ben toe» gbeboopgben ©ffincren/ polbaren enbe alle bebarigbe nae ©IfajS^abcren : JUaer anbet Üitniceßerö enbe Capitenn/met t’famen bef# fdben ^olbatefra/ nae ©jpfatb te gbdepben/ tnbebaer boor met ©gfdaero boo^fien toet# ben. ten 2. Ijet füllen alle ©orbenö-lieben en# bc gt;©bcc(ldirlic j^erfoonen/ enbe fonbcrlingbc bic tot 3tcblen / baren ©obfbicnft in ’t itloo# (Ter toebtrom/gbdgrfe tot bier toe beefien/en# be baren opbout ban 3(elmoeffen te foerben ; macr ben oberigben / toclrhe niet blgben toil# len/ met t’famen baer babe enbe goet/enbc al# 1c baer toebeboorten / brp enbe ongemole|leert roebe upt te tretuen/ bergonnet jgn. ten 3. te 2óurgberjï mogben bp bc Ca# |
tboliftbe Religie/ gbdgr6 tot bier toe/ in ge# 16 3 2gt; rujligen (lanbt blgben enbe gebantbaeft toer# ben. ten 4. tic anbere/ bie met benboogben Stiften gberebent fijn / ofte eenigbe ^mpten bebbenbebient/fp fgn berbo/gtorbt ofte niet/ mogben met alle baer ©oct / oodi Wijf enbe ]feinbetcn/ »©bebJeer/ ttocc Wagbems/^ect# ben enbe ƒ amilicn/ ebengbelijch Urp feber en# bc onberbinbect upttrerhen en pafferen/ macr fp füllen te boojen bp bic ter banben Ijcbbcnbc ©betitbt- enbe Heeti-boecben / met t’famen ben ongbebalfcbten ‘Kffebrtften barer tot bier toe gbeboutotnôeheningben/ bie banï^are ïtoningbl. Jöajefl. bi« toe ©Ijcöcputcerbe perfoonen in te leberen frbulbitb jgn. ten f. ta er ettelidic branrue enbe gbe# quctfle boojbanben jgn / enbe luct boort-bo# men bonben/foube ben bergunt jgn/inbc (Tabt te blgben/enbe op bare «©efontgepbt te toacb* ten/enbe alfban brp enbe feber met 3^aÿ-Cebe» len te böigen. ten 6. ïjet fal ootb ben ©oubemeur/ Ca# pitepnen tffiricrcn/^olbaten enbe ©urgerö t toegdaten jgn/ bare toeberen/bie fp in befen 25ifbomrae bebben/ gbelgtb anbere bie onber ber Coningl. Wajcfl. Sefdjut en 23cfrberm baer begeben/bet 3p te betoooncn/ ofte te alie# neren/enbe aen anbere te berboopen. ten 7. te ©ouberneur fal ootb boojber maebt btbben/foo bacjl bie fSlattfc obergege# ben tb / tenen ©ffirter met bes Ureren telbt# marfdjalrbr f^aö-Cebd/ aen ben ^tabtbou# ber ©encead af tebeerbigen/enbe bet ber loop te bennen te geben of te berirbten. ten 8. te ^tabt enbe 25urgöcrfcbap/fal aen ïamp;ribilcgien/ï^jpbtbé/Jurifdidion, ßerbt enbe lt;©erecbtigbtbenniet0 berrainbert / norg bie ftlbe gerantfoentert / macr ban’t toebom# dige ©uarmfoen/ nae mogdirbenblgte gbe# banbtljaeft / enbe ban allen onreebtraati^en ©ctoclt enbe jßoobtbtoaneb befebuttet/ maer bier-en-tegbensi eenpberte gbelgrbe aen fijn tledft geholpen toerben. ten 9. 511 foo fal ootb alle enbe ten pber 25urgec/bic alfnu in ber ^tabt tooonadjtigb 3gn/ oftclangb liet bare te bidrabteen/ brp enbe boordaubelirb / ootb alfban benen toerg te trerben/feber gelept bergonnet toerben. ten lo. ^llc ©urgberb bie opbet Uanbt 3ijn/ enbe baer Woonplaetfcbebbcn/cnbc bier binnen befe ^tab gcbludjt 3gn/bie füllen toe# ber nae bupten / fonbee eenige ontgelbingc ofte rantfocn/met baer Wc enbe fbeerben/ enbe an# berjS mecr/baer ©oeberen gelaten toerben/om bet ILanbt tcboutoen. ten 11. ^ic ©tbangene/füllen fonber on# beefebepbt cnbebetalingbe ban ctnigb rant# fotn/op bepber 3ijbcn brp gelaten toerben. ten i2. 2111e Brggÿ-ammonitic/^robi» anbc / enbe anberö toat ben tjeere ©ouber# neut/ ootb anberen/ nu ter tijbt afgaenbe enbe aftrerbenbe lt;©ffictcrcn enbe polbaren / bene# benb bc Burgijcro niet toebeboorenbe/ bat fal gctoiffe perfoonen/bitbcö Dccren ©elbtmar# fcbalrbj: Crcellcntie bier toe bcddlen füllen/ fonber eenigbbebjogb obergdebert enbe aen# getoefen toerben. tenir. WieBagagie tubegurupminge ber Dedingbc / fal ben 30 OctoPr. ten 8 uren gefebieben/ enbe bic Boordabt na bato ingbe# rupmt toerben, JUatr of ben lt;©oubcrncur fij# neu |
Hiftorifche Chronijoke» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185
|
1632. nen ^fforin op fuïcBen tmngn te nemen/ on* mogfteliffi Pallen totlöe/öie fai gem/met t’fa* men fijnen j^imilien / notg öien fclPen öagö enöe öie bolgöenöe natSt/in fijnen tot hiertoe inWoonenben Oiipfe/maer bie bp fitO hebben* be Compagnie / in be î9oo?fîabt te blijben/ Vergönnet Uierben. tJoIgeniß bit Kreooit/ iö op ben booinoem* ben 50 Cf tob. ben 2tftrcrft wpt Cenfelben ge* feOict/ baer bp Dem een Capitepn ber ïtepfer* frlie / met fijn gantfefje Compagnie / bp be .^bJeebftOe heeft in bienfl begeben. ï^ier-en-teghenp is be î9elbtmaerfcDaIrB IJooin / met tenigh Bok li öaev in gOétogen/ enbeootamp;bic gebjofien Wallen enbe gt;ïupjen tcr|ïont/enbe mat anbers meer in be nhebupjenbe Celeghe* ringe germneert ijS gebJojben/belajl toeber op te timmeren/ als ooefi bie ^tOanffen bes Xe* gers te flifgten / enbe bie ^tabt noth meerber te fo?tififtren/beeojbineert. ïJtpferfebe l?ifr op 0«ft be ^toeebtfflje t^elbtmaer* WbfSmT f'^®lt^/ öm aDijngratf Cttho XobetoQtB/ Ohlin* * met eeniglj gecommanbeert ©oltB/op floate» Sf»tfft6en BelfDepm / baer in een Compangnie asepfer* fehe Gunters lagen/ afgebeerbight/ bie be fel* be ulaetfe heeft opghe-epftljt. J©aer betotjle fp hen baer regens Selben/ bie felbe met (lo^m inham / enbe ben üitmeeHer met t’famen 10 Äupters ghebangen genomen : Caer op bic obcrgeblcbcn Gunters bie ben fclbcn bath toa« ten uptgetogen/ enbe een Compangnie Coct* hnethten ban Colmar af tonbopeetben / op het Celbt acnghegrepen/ ben meeflenbeel om* gebracht/ enbe het Coetbolfh nebens ben Ca* pitepn enbe Xuntenant/ ghcbanthelith geno* men hebben. Cuber befen is ooch cenigh ^toeebtfeh boltB na Cpfftrh/Caiubarh/ Cemcr/Cber* bercftcn/jilSufigh cube aitcflcnholt gegacn/cn* bc alle befe i^laetfen / fonbcrlinghc het laetfïe met ftoiin mnamen/enbe mat in bc Wapenen gebonben bjert/ntbergehoubjen hebben. JHoitj* jaa befen heeft Cu(tabuS IJooin booiber in citaten m’tronbe gegrepen/ enbe ben J9o* ^to bembj. boo? h« flebehen jKoltfhepm ghe* fche/met nicht / het felbe berennet enbe opghc-epfeht. nemmmquot;* ^^ cp bie SfuWoonberS geen booiber ernfi s n mtn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bectoachten / maet 5ijn ben 6 befes in ten ?trfco;t ghetreben/ nlbiacr ban op het bc* flupt beffelbcn/bcn bolgenbenben bagh/ban bc ^totebtfrhe ? Compangnicntcl^tecbcenbe tenighe Compangnien teCoetc jijn ingheto* Sfim. .^twuffaii ï'}Kr op heeft bc ï^elbmarfthaïcB/ fehlet* jucröt van ftgöt OOCH boo?genomen acn te grijpen. Cube wfthm to tot fulthcn epnbe/ ben 7 j^obembjis/ met ben iE0cit. ©oetbolrhe enbe eenighe ftnehen CheffhuV bien fclben nacht opgcb|ohen ( btbjijle het op ïreftenholt te fiomen te fpabc bias / enbe men ooch befo^ghbe / batmen lichtelith cenige ban be Croupen berlicfcn mochte/enbe beS nachts ben ©pant in bc haut bomen) enbe het Cuar* tier tot eberfhepmghenomen. den fclbcn aboubthebben 20 Guuters enbe 30 JDufguet* tiers ban ^chlctjlabt / bp cen ©ptgghe bc macht gehouben/enbe bes «Smectfehen ©ber* He Xuptenant Kallenbachs l?upfbioumc/ne* bens fommige Sterben enbe ©agagic/gebam gen ghenomen. XDen bolghenbcn barh heeft bc ©clbt-maer* fchalcb fijn marcheringhe op itcncuholt acn* ghefet / enbe albact (Quartier gehouben, Cu* |
bc baer op cenen Crompettee na ^chletfiabt 1 g 2 2 * met een (chnjben acn bc ©urghers enbe ben Gact afghebcerbicht/enbealfoo bic felbe plaet» fe opghc-epfeht. Jßaec bemgle baer op een afflagighe 3tntmoo’t bolghbc / foo is hp met bc ^rmabc terftont bacebooj gherucht/ enbe het felbe beleghert. Wen Commanbeur enbe Cberfreu Hupte* nant ©jeebenbach/habbe baer in 2 Compain* gien GupterS / enbe 600 JKufquettiers ban het oube jKetterntfehe Regiment / bie meer* ben hacr bapper / beben ben 12 tegen ben nioi* ghenflont eenen flerthcn Sptbal / macr mer* ben ban bc ^meeotfehe met berlies ban fom* mighe polbaren/ meöcc inghebjeben. Wc ^mcebtfehe boeren onber befen met ^chans^mahen enbe Hoop-graben bapper boott/alfoo bat fp in Bouten tijbe feer nabp acn be ^tabt guamen/ enbe bolmaecBtcn oocB ec* nige ©attergen/ enbe frhoten baer ban mach* tich op bc bclcghcrbc hare eêtabt. ©pbefe ghelcgentheptber^tabt/foohelJ* »ÄSJ ben bcBtpferfchchaecmcber onbergacn/ cen SttSbe Wntfettinghe in 't mcrcB te pellen* lt;ot fult» .jsunötfcjjC ben epnbe fijn ben 16 jBobemb?. ontrent 12 scRastquot;. Compatugten ßupters/ neffens fommighe W^agonners / tot ©jifarh ober bic ©m08ht op bic anbcr3ijbc btsahgns ghetoghen/ in mepninghehet ©oetbolcB bat in Hotringhen ghemojbenmas/ enbeanbers hier en baer in befettinghe lagh / te bermachten/ enbe alfban met ghefacmber macht / cen berfoecB op bc ^mcebtfehete boen, j^acchet teghenbeelis hacemeberbaren: Want ben Ghtjugracf Wt* tho HobemijtB / is befen ^enOagh bp tijbts ghemaer gemojben/ heeft hem be^albcn met fhnenaegimente fncibecrbigh opghemaecht/ om bc iiepferfrhebooj te Bomen/ enbe bie fel* be in haer Quartieren t’oberballcn/heeft hacr gantfch dich ghecuineert/ enbe het mccfle bed ncbecghehacht/ macr bereite / onbermclcBc ghcmccfl fijn cenen Wberfien Wachtmecher/ 3 Gitmceftcrs/ enbe 3 Huptenanten gheban* ghen/ enbe 7 ^tanbarten berobert : «Enbe fijn ban befen allen gualtrh 100 GupterS op bie an* ber 3tjbe bes Ghhns met ber blucht ontloopt/ enbe feer BommcrlicB/ bemgle fpbpnac ben Wbcrfltn ^chabclitffip in be hanbt gheroth* ten/ meber nac ©ftfath ontBomen. Rebben alfoohiermebebe^mccbfrhe me* berommc ten ftatclicBc ©irtoiic berBreghen/ en bie ISepfcrlicBc Guptcrijc/ bic hacr op bat-mad noch m ©Ifaten onthielt/tot op cen filep* ncre|lcuptgheroept. Wnber fulcB bcrloop/ quamt ooefi bit heben ^rftiebgaa itcpferfhiirgh/ïlmmerfmcpcr/drcfihepni/ ï^epltchcrciit3 / ï^arlifchepm/ Guffach enbe biffai/ nut jSBimftcr in'tQregojp-bal/ inbe^mebifehe actoor «n* bebotic. Xolmar merbt ontrent bie felbe tijbt senomen. ooefi tot Kccooit bermaent/ maerfpenber* filaerben hacr opbarmatl noch niet / macr jrelben hacr ebenmei noch niet gantfeh meber* fpamiieh acn / mant gfidgefi als bc ^mtebt* frhe baer op be Jljculcnnacbp be^tabtupt* plonberben / fp niet een fehote upt be ^tabt bactopbeben. Wiöbdermijlt ghebmptfite bc ^meebfehe ©elbt-macrfchalcfi boot ^Icbtfiabt grooten ernfi /enbegintfi bc©eleghcrbc metfehieten enbe ©per in te merpen/heftieh acn/ alfoo bat ooefi baer beur bie flab aen berfchepben plaet* fcn metbuer merbt acnghcflcBen / enbe gant* A « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feh« |
Vervolgh der
i86
1632. ft86 Óupfcn bcrbianbt 5nn adaoïbcn/fcer toet# bojtoen cnbeben gntoJoonbet? groote ftfiabe gOefegiebe» Want bact ï^ctben ïBpet-baUen toan 110 ^onben tn be (labt geWoxpen.
J5ae bat nu bie 25elegf)erbe 4 Hielten en Ijalf 5tjn bettngöelt gbetoeett/ foo tb epnbelwb get 3(lfcoojt enbe bte otoergetotnghe bet ^tabt/ben a ® etemb?. getoolgbt/enbe met be Mcpferftlje lt;J?uatnifoenen be natoolgtnbe Ärttculen bedO' ten gßeüJoiben :
«Serflelicb / iDe ïïenfevfebe lt;!5uatntfoenen nen iaupterpenbe1^tietbolfamp;/ fal enbe ma^ met Idlteghenbe €ojnetten enbe ïDaenbelen/ openbaer 'Strompet-gljelupt / ƒ lupten enbe ^ZCrommel-flagft / alp oor6 met mtnbet met bjanbcnbe Ï.onttn/iiogelö tn be monbt/ooc6 ttoee6lepnc^tufBen«©ótft8ut/ enbe eenen Sfimmonitic-tojagen/ met alle bie bp-mefenbe ÄtantBen enbe Bate Bagagie/alö toegöeöoo# rtg8c 15uptten / enbe baet bp oocB tot pber Compangnie 2 ïSagagie-toagenö/i Matten/ op JBaenbagBbenj^Becembet/ to|oegB aen ben bage/ af-ttetBen/beur genoegBfaem €on# bop/ na 25?pfaf8 toe/ feber enbe ontoerBinbett te gelepben/cnbe fultBp tot meerber toetfeBett# Bepbt/eentecötfc8apen »©ffteter/baet toe me» be gamp;etoen/ maet ootB in plactfe beffeltoen/ tot fon webetBomfle / een anbet aen befe 3yDe alg ^Öftl fal gelaten bjerben.
^en2. ^e befeBabigObe enbeBtantBe bie op bitmael norit niet en Bonnen tooo;tgeb;atBt toetben/bie füllen in’t lt;0a(lBupp tot ^tBleb# fiabt gecuteett Wetben/ enbe bie tueber gefont inerben/ te bienen niet füllen gebtoiongen iner# ben/ maet op begeeten met to^pe idaö-€ebe!en tot Baten Regimenten mogen Bomen.
^ooöan/enbetooo?Btt j. Wat eenfbtelöbc jSgt;olbaten ban ben anbeten / gBebutenbe befep «i5uamifoenö beBomen Bebben/ get 5p ban |ôeetben of anbetp/fal Ben aen bepbe fijben/alp ten reeBtmatigen ^?öst en 25upt / in allep bp blptoen.
/Kaer met ben Raebt enbe 25urgBerfrBap/ 3ijn befe natoolgenbe ^trtyrBelen/ toan toegBen bc otoergetoinge/opgetieBt gebjojben :
CetflelicB/falbie (labt enbe BurgetfrBap/ Bare tegenbjoojbige gebane Detentie niet ont# gBelben/ maet netoenp enbe met Bate intooo# nenbe lt;©ee(lelifBe/foo biel jUano- alp ©2011# lóetfoonen / bp Bare tojpe openbare Exercitie bet Ber-gebjarBte RoomftBe CatBolifeBe Re* ligion/ alp oorB bie toegBeBoojige Mloo(leren tnbeï^upfen/ RecBtenbe 45BttecBtigBeben/ fonberquellinge gelaten toerben : «©efgelgcp gBeen25tirgBerpof anbet 3nluoonbero/tone l bie 3p/ BpBebbe feBoon Mepferl. «©fficia enbe MrBgBfbien(len geb^agen/ofte anberp bpfon* bet 59efenfionp Ijulpe betoefen of niet / oorft alfnu notB toeBomdigB/ biefBalben aen Hyf/ i^atoe enbe (öoeöt / foo biel binnen alp bupten be ^tabt otoetbjelbigBt/ of gBeplonbert toet* ben fal.
'ïTen 2. gullen be €oningBl. J!®ajed.enbe Mroon ^meben/ ofte beffeltoen nageo^bineer# be/otoer be plaetfe ^cBletdabt/ Benlieben geen meerber Jurifdidion, enbe ï^ooge ©toengljeptp gererljtfame Malien Ben toe-frBuptoen/alp an« berp bie RoomfeBe Mepfer/enbe betreiben toet« oxbineerben UanbtboogBt/ fallen ttjbe tot op befe tgbt gBeBabt / enbe gBe-eperteert Beeft : ïDaerom ban befe tooojf3. ^tabt/ bp alle Ba* renBtübenben ■©Beedcltdit enbe Werdtlirlie
RetBten/3mmunitepten/©ïpBeben enbe om 165 2 ben BevBomen / in fpecie, op Btt ïDoxpBen Mintfen/met fijn ^lot enbe 2amp;annep «$èreeB* tigBeben gBenidtlitB beBouben / enbe foo luel nu ben gBedelben Raebt / alp Boe bic feltoc tot bep 3aetö tgbt gerefopneert toerben moeBte/ alfoo gelaten toerben.
lt;en 3. Waer een anbet Bürger/ ^tabtp-quot;ïïmptman/ ©lenact enbe 3ntooonber/ lt;©ee* delitB ofte WecrelbtlitB/ toie bie oofB3gn moeBte/tegBentoooxbigB of toeBomdigB/ in bet dabt niet inter big toen toilbe / foo (al bic/ ofte bc felbe bat J us migrandi » met «©oebt enbe Reeringe/ na epgen belieben te toertrerben/ al* fulrBc oorB te laten uptroepen / om te toerBoo# pen/ tojp enbe onbenomen fal jgn / bitfBaiben niemanbt gBeen beftoacrnilfe opleggen/ maet toecl meer feberen ©ao enbe SlftotBt toegBela# ten en toergunt toerben.
'CpubelirB/ enbe tooo2’t4. 5gt;al oorB befe dabt met gBeen onberbjagclirBe 3nquartie* ringBc beftoaert / maet bie «i^uatnifoenen bie bact noobttoenbigB jgn moeten / ojbentlitB bebienen/goebe guditic bact bp Bouben/ enbe toan ben Raebt/ alp bie bet burgeren gelegcnt* Bepbt alberbed toeet/ fclfp uptgebcelt enbefae* lept toerben : «Bact bp ban Bet RaebtBupp ber €ant3clrgt/bep gemeenen MoopBupfep/ enbe lieben toan be Jßajedraet/ foo toeel te beter en* bc ontoerBinberbe ©ebieninge Barer acndacn# ber «©ffitien tctoerftBoonen/bpBatrlicber fel* toebtdaet.
^it allep tot flabiger enbe aengename bad# BoubingBe/ ip bit actooiöt toan be ConingBl. Jßajed. enbe RgcB ^toebenp Raebtp enbe lt;©cnerael ©elbtmarfcBalcBP «crrcllentie/ on# berfeBjetoen enbe bc5cgtlt getoo^ben.
iDefc enbe bie botoende HrtgcBelen gelgrB* foimigB/iP ben toerben befep toen WttoeBt toet MepfeedBe/entoe Biet-en-tegBen toen 3ntorBt ber ^tocebtfrBe gBefeBiet/enbe bie dabt Beeft 20000 RgrBrbaelberp tot 25janbtffBattingc/ enbe bc 3oben/bie een groot getalbact binnen toaren/ oorB een bpfonberfommebaer tellen moeten.
Mopp toooi be boopioembe otoergBetoinge/ foo 3gn bep regierenben ©ertogen in Uotrin# genp «fgefanten nae jöarien-BercB/ enbe al* toacr op toooiBenen-gaenbc beracbtdagingBe/ 3gn 4pudatoi l^ooinp afgeojbincetbe Cegaten oorB albact aengcBomcn/enbc Bebben firl) Igec bp geboegBt ; «Snbe nae bat fp eerdelitB/ toan toegen ©are Æoningl. .Wajefr. tot ^toebenp boobt enbe oiigelutB/in ben name ©aerp ©er* togen/Bet leebt gBeblacgBt Bebben/ onber an# bere acngBebwrBt / bat toen ©ertogB op Wc ©edingBe 25enfelbt/Bct ^lot ©arBdepn/en bc ^tabt 'Clfap^abcren/tooo2 toelc 3arcn ccn acnfienlirBe fomme gclbtp bacr gelept en tocr* gBelcBcn Beeft / enbe bat toaerom bic gBemcltc ^lactfen fijne ©nberpanben ^gn. 25cgBeerbe otocrfulrBr te toeten in’t bpcnbtlirBde / Boe men Bier in Banbelcn enbe bie faerBe mitobclen foubc.
lt;©p fultBen acnbpngBen / Bebben Ben bie Conlnglitbe ^toeebfrBc Legaten allep goetp Bier-en-tegenp tot ben UotringfeBen betoont/ berBlatrt enbe Bacr gBeanttooop : Wat toie lt;©nberpanben belangBcn/ foo enBonben fp in toefen notB ter tijt/ban tot op een tocBomfligé ©ergatoeringe bep RgeBr/fieB niet tocrhlaren: Jßaer fp berfeBerben ben ©ertogBe/ foo toerre Bpöt
-ocr page 744-Hiftorifche Chronijckc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187
|
1652. öp be tegttipflrtnc geen boo?racbt notfj gulp-iniböekn betoefen ßabbe/ bat bp Ijcm ber ^toeebtfrOc ^olbatefta int minke niet te be» folgen / maer fijne lt;©nberbanen enbe Uanbt# ft happen / beel meer / foo berre fp fouben ban ben Äepfer beleghert enbe beftuaert merben/ ban be ^bjebifepe fouben befeijermt enbege# befenbeert boerben. öcnfcrftije (CentgOe baghen naebe beroberinghe ban Kn*Sin é^chlttfiabt/ hebben be ^tueebfehe toeber een bc Ätutbi^ gelutbigh fneecp tegen bieläepferfthe gehabt/ fthe in «Il bebjijle be ©berke Uuptenant ^ilharbt met wen sellas ßjn /î^toupen bjoegh bp ben baghe tot ^rholt; nauto ober Ghpn gefet / enbe ip op «Jïnbingen getogen/bp melcben ben boottocht/ tuelcbe in 70 ï^eerben bekont/bie ben Uuptenant öem# thinger boctbe/ ben KepfetL «©berken Uup=’ tenant ban Cronetb met 5 Croupen aenghe* troffen/met ben felben ghekhermutfeert/enbe Öaet terkont in ronfufu gebracht. 5Baer bp/ ghelgcb in ben beginne ben «©berken Hupte* nant ban «Cronern boobt bleef / oofbanberp ban fijnen laoltbe/ biel ober be honbert omme quamen / enbe bclc gehangen 5gn ghetoo^ben. ^ep bootfepben «Croneebp intentie map / ben ^meebtfehen «©berken lt;igenhupfen te ober* ballen: 53aer foubenootb mepnighbanbie/ ßaer gefalbeert hebben gehabt / toanneer baer niet eben op bie tgbt een bitbc nebel maer in* ghcbaHen. i^et kebeben «Tübingen heeft ßem na befen/ alp be ^mtebfehe baer boo: quamen/terkont oberghegheben. tker op bep anberen baeghP hebben be ^mcebtfehe / niet berre ban 2Bjp# fach/ 2 CompangnienlBoetbolcBaengetrof* fen / ebenghelgcb belc baer ban neberghelept/ enbe bie obergcblebene/ nebenp ben «©fficieten gehangen genomen* ^it allcp heeft een fulcB berkhiiebé onber be Jäepferkhe herooifaetßt/ bat fp terkont op herbregen tgbinge/ tukchen be b/ugge tot 25jpfach/albaer fp een tgt ianeb logeetben/opghebjobenenbe in be ^tabt gße* rurftt enbe gehloben jijn» Koimar ^ip nu bp btfen kaubt enbe gtluthigh fuc? 5hw?Ä fep beo ^mcebtkhen iïrgghfholtp in «Slfja* ^tocöiquot; ten be kabt «Colmar gefien heeft/bat het ßaer/ Ptit. thtngelgtbniet anberp alp anber omliggenbe keben bergaen foube / enbe fp cotb een kerthe 23elegeringe te hermachten ßabben / enbe heel ellenben baer beur onbermojpen maren : 3Cuk gelgtbr baer bp merebten / bat bic inliggenbe ïiepferl. «©beeke / met fijne onberßebbenbe 25eftttingc/ cenen bpfonberen ‘Kendagh op bc 25urgherkhap habbe/ enbeßaerin gßeen 311e* took met ben ^mcebtkhen 10elbtmackßalcamp; begehen milben/ om bie gantfeße ^tabt gße* noeghfacm met alle ßaer Burgerkhap tot bc uptterke ruine enbe herberf te bjenghen : foo hebben fp ßarer Welhaert enbe fieligionp-bmhepbt enbe «©ereeßtighepbt in aeßt milieu nemen : cube ben 9 ©ecembz. benbooznoem* be «©herken/ alp ooth fijn polbare onber ßaer gemtit gheb^aeßt cube bemaeßtiget/ cttclitBc han be kibe omgeb^aeßt / ben «©berken in ar* cek / cube bic anber ;Solbatcn oocB in ßeeßte* nijk genomen : cube foo Back bit allep gepaf* feert map/ben 19elbtmarkßaltB ï^oojn te me* ten gebaen/ cube begeerben met ßem te ßanbe* len tot accommodation, cnbc bic piactfe ober te geben in fgnen ßanben. ©act ober ban bic foo book nabolgcnbe Hvtijrhelcn/ gßehattet cnbc op bepbe jgben beliebet gemojbtn ; |
«eerkdirB / ©ie «Coninghl. jDajek. tot 1 lt;; z 2. ^mtben/ctc. Willen bic ^tabt «Colmar/ alp een Ätabt bcp Ijcpligcn öoomkßen ûgrBp/ bp ßaren herbkngen/ ® jpßeben/ immunitey-ten cnbc lt;©ßcrctßtigßeben/foo md in «©ecke* licBcalp WcreltlicBcMafien/ gßclgcB fulcBp 3tnno 1626. gefreit map/ gcruk highen laten/ cnbc gßeen ßooger ofte meer Heeßt tot be felbe hetfocramp;g/ban mat bie fioomfeße irepferp tot hier toe geßabt cnbc gc-ererreert ßebben. «Hen 2. jgictminber milieu l^oogßk-gße* melter ï)arc Coningt Wajek. ootB bic «©cc* kclicBc / foo md JUanp- alp ©kbhJ-pcrfoo* nen/ in bckclhtn «©enabigßken befeßermmge nemen/cnbc alfulcBc bp haren Exercitio Religions , h;p cnbc ongcmolckeert milieu blghcn laten. lt;tn 3. «©ßclgrB bic bckdlingc bcp j®agt* kractp ber «Coningh jïBajek. cenigß enbe al* Iccnc toebeßook / alfoo gebenefien bic felhc cen fulcBc bifpofitic ßier in te maßen/ be gemeene étabt cnbc33urgßcrkßap tot booked cnbc berfatßtenbe/bat ooeß ßaren ouben ghebzupe* Ben cnbc ßeeßomen niet cn fal tegenp loopen. lt;en4. ©ic3!nquattieringhc halben / cn fal be ^tabt hoben ßaer hcrmogßcn niet ober* Icgßcn metbeu/ ootB bc tip tbedmge ber «©uar* tieren fal bp ßun blgben. «Heu f. ©pnbclitB milbeu l^are Jäoningßk jDajek. ecu pberinbe hooktoembe^tabtin ^gne €oningßl. 25ckßcrmingc/ enbebp ßa* re ^upkclitBc Woonmgßcn laten fitten/oocB be gßenc bic ßaer anbeefmaectp begheheu mil* Icn/bcn bzgen Äftoeßt cnbc ^pttretB gßcbul* bcn. ?^icr op ip bc ©elbt-macrkhaltß/ ben 10 bc* cuangr«* fep / albaer in-gctogßcn/bie ßccft ßier op met £M*“L htmilliginge bcp e. Äaetp tot ^tracf bureß tot öS behekießt/ bat ©octo? Soßan ^mibt/ t^m’ euttfr m* feffo? tnbc|amp;kkhent bepitertBen «Conhentp «**»«»♦ albaer / ben 14 ©ecembz. (gßclgcB ßet ehen 7 «leben ip/bat han bcn «Cuangdifeßen bie ®khicatie geßouben/ cn ßet jßauföom gantftß ingßchoertip gßemozben ) mcbcroin bic eecke lt;5uangclifrße iamp;köicatic boen fal/ enbe bie 'HoeßookerP pherieß op bie onheran* betbe 3tugfburgßkßc €onfckic mgfen cnbc gßcmcfcnßccft/oocßbcn 1 ç befep bc ©emepn» tc tmec |amp;khiberpho0zgßckclt cnbc gßeozbt* neert / bie hookaen bat Exercitium Auguftan« Confeffionis albaCC UptCitßtCU fullCU. ©Über befen ßceftbe ^metbkßc ©cltmaer» tiagenam» kßaltß/fijucn ©herken Hup tenant han «£ro= nctßnaci^agßenaumgßetommanbeert/ om tot bcn bic felhc kab aen tc mdbeu/ bat fo fp ßaer goc* ^tow* bicßlitß mil attommobercu tu in ber ^meeb* ^öe»« feßen bekßerminghe ßaer begßchen/fp bp ßa* ren ßgcfirkant/iakhilegicn/ ©eretßtirßept enbe ouben ^crßomcu gßdaten fouben mer* bcn; fooniet/fpmclßet ßarcallcphctlicfcn/ ooth tgbt cnbc onBoken herqutken/fao fp her« ookaeeBten/ batmen ßaer met ©ßekßut cnbc met bet 3Jrmabe bebmingßcn foubc/allcp md bobbel fouben betalen moeten. Wfp bit nu bie hooks ^tabthoozoogßen kdben/fooßeb* ben fp ßaer ohergßeghehen/cn bc ^mcebtkße 25cfettingßcn ingßcuomen. l^icr tc hooien ßebben mp herßadt/ in mat gckaltc bc «zToninrh in ^meben ontrent 311ugf* burgh aen bc ©onauhae-kcoom/ een aenfitn* ließe 3£rmabc / onber ben Commanbo ©cnc* cad Äannerp/ tfi bcp ©altsgrahen han Äerr* Aa 2 BenfeU |
|
VervoIgh det 188 1632. Benfelt Dp fijnen Stftorljt tn ^at^fen adgter liet. ® ie Rebben / ’t 10 Watt / bact op eeniefj Mrnrrfthe ftroopent Scpcrfrl) bolfS bertreben enbe gb«* öcn toXquot; flagben / oorn cttelitbc baet tn 't ronbe gbde* in ^todbe, gene plaetfen/bie liotts te booten in ber Bepet'-frbebanöen gberoebten/ toeberom onber baer maebt gbeb^atbt. *©aer onber fonberlingbe ?Lnnf bergb getueefi iö/ Weltbe fp ben 18 «®c# tober / na geftbotene iJteffe/enbe boen fp bet allejs tot (lommen gereet maeebtc/nitt ‘Jtccooit bebben in-gbenomen. '©0f6 nac fulc6p een fiereft gbetal Beperfebf üupterije / bie baer tot ontfettinge bier bp btilben mactben/ tn be biurbt gbenagben/ bele ter neöergbelepf/ enbe be refie tot bp jßuntben berboigbt. jffâaer be 23eperffbe bebben fitb baefl baer op / nae bat fp onber befen beur ben ©berjlen Ältringber tenfîerrft ferourobeqnainen / Ineberom boo? ben barb Ob^fîtltZ bart eer jîeïteb aen Hanbtf* bergb begbeben/enbe bet felbe belegbett, ©e# togle nu be ^boeebtfrbe baer in op fecour# hoopten / maer norbtano baer niet bp bomen bonben / bebben fp ben foo langbe gbetoeert/ tot bat fp ten laetjlen/ beur gbebteeb bet Unv monitie/ baer / op gbenabe enbe ongbenabe/ obergbeben moeften : enbe be ^olbaeten gen fapbnn in bien jl begbeben moeten/ maer be ’©ffirierg fijn gbebanebeUrb na engöelflabt gbeboert gbeb)o?ben. ï|ierop bebben be25eperfrbe in lt;ï)bJaben (bat iö in ^toabenlanbt ) boo?ber tn ’t ronbe gbegtepen / enbe eenigbe anber plaetfen/ fon^ berlingbe bestBaffeo lt;®untfberrb/ tuffeben aimb enbe 3ttigfbtirgb/ in baer gbetoelt gbes bjaebt/enbe tot bp 3fiugf burgh benen gejlroo* pet. lt;6enerael 23anierb tfirmabe / be melcbe maer ontrent in be 4 ofte f 000 Joannen be* ftont/ enbe baer in befen te fbjar 6 toap/ bonbt ben ban baren boo?nemen niet af bouben. ©efttm«« 25p foo gbeflelbe faben/ bebben be^Kuan* Km / celiftfie ^tanben in ^toabenlant/ben l^elbt* toeebtbee^ maerftbakb ï^oojn beforbt / bat bp met een Ïé?* h‘’n *’*^ ©óltb bem upt dfaten na ^toabenlant K XXn, bettretben toilbe / om albaer ben bpantlitben 3inb?eurft te bejegbenen. tDeintjle ban nu in «Clfaten be ^toeebtfebe ^rmabe/ bem feer/ en op ettelirbe ßegtmen# ten meet gbefterrbt babbe/ alfoo batmen fuit* fie plaetfen besibokbp eenen beel Uttlbanboe* ne babbe / alfoo beeft ben jêmeebtfrben î^ek* maerftbakb ûbdngtaef »©ttbo Ùobetogeb/ eenigbe bupfent jUannen obergbegbeben/ en* be bem bie plaetfen in bie Ïtanbiftrebcaenbe* Dolente rommanberen; /Uaerbp iß met ben obetigen lârggbfbokbe te pterbe enbe te Doe* te / nae bat in befen ingbenomene plaetfen al* ksi in goebe o?b?e gbeftelt luao / ben 18 iOe* cemb?. bp ^eboonauto ober ©bön gbefettet/ Dan mepningbe ben ^bjabifeben toefiant te i fecoureren / enbe tot bien epnbe/ met beb «©e* netaeljS Banier# lt;roupen bem te tonjun* geren. Cnbe fijnb Dokkr 10 oorft een beel Ober be ^ttaefburgber ©bSO'-b^ugge gbeto* , sDen. =’'Ä®^ WP iö alfo terkont op ƒrpburgb in 23?eif* Sav ^eeft SanbJ gemartbeert/ enbe bic felbe ^tabt beeft btm oder baer terkont obergbegfiebeb/enbe ben 19 59e* flcbs ^toc# retub?. bie ^luecökbe Dcltniaerftbakk/ fon* ber eenigb Ïtffoo’t of ©aetdatb/ laten intree* fien/bner boo? bun biet nac 30000 gulbcnp af* gbe-epfrbt 10 gbebjo?bcn. jSa bat bp nu albacc aHerbanbe dDubje enbe |
25ekellinge gbegeben babbe/ foo i0 bP Dacr op 16 ? 2. acnk epnbe bet maent 59ecemb?. op jSieubJ* kabt in ^bJattftoalb / enbe alfoo boojtp in ^toabenlanbt gberut6et : 59acr ban bjpop fijner plaetfen booiöet mclbingc bullen boen. 51 n Rieften bebben in’tafbjefen beg €beur* Olefini)« bo?ktlt;èatbfiffben «©enetacljs 3(lrnbepm0/be ö^nöcu aSepferftOe/ met b«lpt ber Burgers/ bic ftabt J9cu0 bieb er ingbenomen. 59e ^bjcebtkbe enbe ^arbfiftbe / bebben baer terkonbtbaer op gberuket / bc fukfie Djebet met marbt aen te grijpen enbe te retupereren : JKatr baet en toerbt boeb op bat-mael niets gbeattenteert : Il9antbe fiepferfebt biartnbaer in’t ronbe ta» melitfi kerefi. ftarcl 5^anibal / ban 59ona/ beeft krb tot befer tgbt in ^olen begbeben / enbe in 1 felbe €oninrBrijc6 ettelirfie 1000 iDannen tot i)a* ter itepferl. JDajefr. bienken te famen gbc* btarbt / enbe in ^Icficn gbeboert. J©aer be ^Djeebtkbe enbe ^aebfiftbe bebben bc felbe aen eenen ^apberbjatbtet/ bieboo?-acn mar» eberenbe lt;roupen acngbeballen / eenigbe 100 ternebergbeboubjen/ enbe bie oberigbe in bc blutbtgbcaagbcn. lt;ujKben iêunkerbergb enbe ^treblcn/ bebben bie iiakhkepnkbe 59?agonnerS/oorft een kettb gbetal ktoopenbe Crabaten aenge* treft/Dan bc felbe tod 300 nebergbebatfit/ en* be be reke in’t toatcr gbcjaecbt/altoacr fp ban oberftoemmen ofte Derfuppen moeken. JBibbelcttoijle beeft be ^toeebtfrfje «©ber* ke Äocbtif6p met fijn Dok6 / Äofel/ JLifeb* toitp enbe 3agbercnbo?p ingbenomen. «Op bie felbe tgbt ip ben lt;©enerael ätnbepmb toe» ber in ^Icfien tot «©lauto aengbeBomen/ enbe albaer nebenp fgnen DclMmaerkbakk / enbe anber ©berke / fttggbftaet gbebouben / boe bat benWpanbt aen tbequaemke/ bic bem foo feer gbekerc6t babbe/ afbjeurh motbte ge» baen toerben. 59etogle nu op bat-mael/ bele Rlatbten ober ber ^olbaten qualitB-bupfbouben/plonberttt enbe roobcn / aenquam / foo beeft men albaer aHetbanbc ©jbinantie ban bieftoegben gbc* maer6t,' oorb / op bat bes te beter o?beningbe enbe fekerbept om te banbelen enbe te toanbc* Itn/ in’t Uanbt mochte bebouben toerben/foo beeft i^ertorb ƒ rans Ttlbjcrtk ban ^arbfen/ bit naebolgbenbc jRanbact/onber bato ben 30 59etcmb?. publiceren laten ; Ï0p trails 3tlb?erbt / boot ©obes lt;©be* an *i«a« naben / ï|ertogbe tot lt;êarbkn / Cngberen ’»“*.9lt;^ enbe ï©ekpbaelen/ etc. €beurfurkclgtfier ef,6'quot;Agt; é§gt;arbfifcber bekelbcrBelbt-mavkbalrk en* nepw/M« bc ©berken te (Beerbe enbe te Boete / etc. ©ntbieben allen enbe pegbelitBen / toelcBc bit ft^oa» 5eg6entooo?bigbc onfere opene (Batentbooi* bm / cm tomen mochte / jDaer infonberhepbt allen ^®*2S enbe pegbelitBen bp ber Buangclifcher 311e* Sem quot;nbsp;mabe/ftch in Rieften alfnu bebinbenbe/ ï)oo* ge enbe Uebere ©fffeieren / alp ooch bet gant* kbe ^olbatefra tc (beerbe enbe te Boete/ ©n» fere B?ienbtkbap/©unke / ©enabe/ enbe al* lep ©oetp/enbe boeghen bie felbe baer bp/ om te bernemen/ in toat maten top met ten groot mifballen/tegentofllc enbe bcrb?iet/fonber op* bouben Derkacn moeten/ op toat manieren in befen ïjcrtogboinmc ^leficn/foo tod in ^te* ben alp op ben (tanbe/m ben 59o?pen/ban ber ^olbatefta/ macrboojnemelicB bennieuto-gbetoo?benen/ ooch tod onber bet pretext ban be fel* |
|
Hiftorilche Chronijckc. be feibc/ban cant frf) bjeinbc enbe ber 3trniaöc niet cens aengaenbe ofte toebegoojenbe / foo gantfrgonbttanttooojbelicBenbe23arbarifcg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ gegupfet/bie Uieben/oorB StbclirBe Woonin* inne alfultBen'befrgepbêhgepbt ggebiuptBen/ gcn/naeenSpberenWille/25eIieben enbe Wel* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' gcballen/ gcplonbert/ gebjanbtfcgattet/ afgc* fcgulbigge bie gier onbet niet ggemepnt / jae perffet/ enbe met gen in ggeen anber ggeflalte ; gantfeg niet begrepen sgn / in befer ggefialte allentgalbc/ ban als met openbare 13panöen/ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- enbe genoeghfaem renen pberenget ?lanbt tot eenen iioof enbe i3jgs uptggeflellet toerbet/ Dingegaen/gepjocebeert/geganbelt/enbealbuS alles in totale ruine gefet toerbt. ©ber fulrBp ban in ber langgbe niet anbers bolggen Ban/ ban bat foo toelbe ^olbaetcn,' als niet min* bet ben 23oer enbe 25iirgerfman / aen ben toel nutbaerlicBen lebens-mibbelen / ggeen Blepn ggebjeeB tnbenoobt füllen bebinben moeten. jBatt betogle top fulrBen googg frgabelitBen enbe onberanttooojbelirBen pjocebup^en / epoj» bitantien enbe infofentien/ bie ben ggemepnen Cuangelifrgen ï©efen/ niet alkene tot ggeene - beboojberingge / maer beel meer merrBelirBe ftgabe/ afbjeufamp;enbenaebeelggerepcBen/ in fglrBcr ggeflalte boojbers top niet langer Bon» rién ggegenggen noeg ggebulben : ^00 ber* «manenenbe bebelentopgietniebe/ allenenbe oberen / ï^oogge enbe nebere Brgggf-bebten* bcrs/als oorB bie gantfrge ^olbatcfra/te peer* be enbe te boete/norg eens/enbe tot eenen ober» bloet / gantfeg ernflelitB/ ban bierggelgtBen goorg-flraffaaren ^nfolentien enbe 25arbari» ftgen pjorebupjen/ tnaHebefeS/ gantfegeheB af te flat. Snfonbergept toille een pbet »©ber» fle ofte Coinmanbant/in bic plaetfen bie gern tot een ©nartiet bcrleent / bierggelgcBcn nie* . manben/ gp 3p toiegp immers toille/ ggeen» fins te gebulben/maet beel meer crnflelirB en» be tot een epempcl flraffcn / enbe ben armen 3Lanbtmanban alfultBcn enbebicrggtlgrBen onbcgoojlitBen ggetoelt / bcrloffcn enbe be* bjpen/ op bat gpfeerBerbp ben funen blgben enbe tooonen marh. Wp laten oorB ben ^n» tooonbets befes UanbtS / in ben ^teben enbe lt;©o?pcn gier mebe toe ; ^n gebalk fnlrBe en» bc biergetgrBc gcfcllcnybie geen genoeggfamen ©a» enbe ,^tggn / ban ben lereren »©en era el Uuptenant/ons als 13elbmarfcgalrB/ofte ben anberen «©eneracl perfoonen / afS oorB renen anberen tot beftr SIrmabc ggegoojigen «©ber* flen/ ofte ©berfren Huptmant (toant hupten befen füllen gern f^affen goebigg norg Bratg» ti0g 30« ) tuet boorgenen enbe baer nebens te bertoonen gabben / bat fp noobttoenbigg befc ofte bie .Stabt / bit ofte bat ©oip beroeren enbe baer in logeren moeflcn / fitg bebinben/ enbe bie boben-atnggetogen ^nfolentien / bic stieben te © janbtftgatten/tc f51onbcrcn/af te bringen/ ofte gun anbers aen peerben/enbe an» ber groot ofte Blepn ©ce/ljimfraebt / ©jurg* ten/ Victualiën/ ïtoojntocrrB/fomtgbtsmet getoelt af te bnnggen / gaer epgen-margtigg onbertoinben fouben/ bat bie 3fntooonbcrS bjp bie felbe perfoonen / norgtans fonber get leben te benemen/ bemaegtigen/ enbe bie felbe bes narfren toegens Stabt of ©02p in’t gene» rad i^ooft-guartier / toeltBe plaetfen alfban bat felbe aen te treffen/na begoo2C fp baer 3gn füllen/ tot boo/ber onuptblgffclicBen erempia* riftgen brflcaffingcn te frgirBen : «©fte in ge* balie fp met getoelt pjoteberen / enbe met goe» biggepbt inbe gergtehifTe niet fouben te b^rn» ggen 3Dn / gen ban met ggetoelt te bejegenen/ |
189 oorli him bare ober fonber boojibjerrh of babe» liefi bctiipch eeniger ftraffe / gantfeh baer ne« betflaen mogóen. jgocötanïSfal een pbet gier 1632 op bat hp niet te berre en loope / enbe bie ont* fcf)ulbtg0e bie gier onbet niet ghemepnt/ jae enbe frOgn niet aen en tafie. Wantinbeftn gljeballe en honben top fuUh,r ongeftraft niet laten geen paleren. tPaer ip oorB in’t boo^noembe «©fait / eens enbe anbers/ ban toegen bes «©betfien ïtrijgf-commanbo/ ober be ^toeebtfrfje'Jlrinabe be* raebtnaeght getoojben : baer ban/betoijle het ben noobtbnift ber faBen nae f^aret Coningl. jDajeft, tot ^toeben aflijben alfoo berepfrht/ ben «©berflen lt;ubalt als Commanbant ober be ^meebtfrlje Sïrmabe/öem goetbnlligh on» bet bes CöeurbojRelitBen »©ener a els 3ïrn* gepiubS gßebiet begabe. j^ae bat nu een goebe tobt herrttoaert/ niet francHfiv alleen be ^tabt l^epbelbergh / ban tttelicBe ï»*« ^toeebtfrhe enbe UanbtbokB (ïerrB ggcbloc» ^pa^fthe gueert / enbe bie felbe ^tabt alle lt;oeboer af* betiattn. fneben/maer ootB bie î^tjîinge ƒ rant Benhale inbe Wonmaenbt/ ebenggefotB baneenigh ahöngtaefs bolcB en |9falt5fiftBen ^ptfrhot bcringftelt g^etoojben/ foo Rebben hen epnbt* lirB be ^paenfel) e/beluijle fp boeg faghen/bat Bun boojtaenalbaer g^een langher rufle norfj falijbcnbe plaetfefoube ghelaeten toerben / op tonfent enbe betoiHigingh* ban be Enfantin* ne tot 25puffel / ben 3 jSobember / in ten 311e* mojt toeggeflemt/ enbe gier nae/ nae be mate ber beretniginge/ bie Conbopen bie fp tot aen be j®ofel tonboperen fouben/nebens be ^rfit» pen ban »cuts aenquamen/ oorB bie l^faltj* fifche lt;©nberbancn tot afboeringlie garer 23a* gagit / in bt 60 ïöaghenö obergijegheben en» be befielt gabben/ben 26 jaobenib. na be jüo* felafggetoggeik tjet 3Crfoo?t bat fp ober garen 'Jtftorgtgeb* ben opgerirgt / befiont inbe nabolgenbe lt;£ou* bitien : lt;en eerfien / Ijet füllen alle in ber 25cfet* sertinden/ tingg liggenbetogghf-effirieren/ polbaren/ nnoun-gc; 3Ärgggßiebtn/ »öhcefrehcBc enbe »©herirhtp X^X* perfoonen en anbere / met gaer bolle «©etocer/ Sie. blicgenbe 13 an en enbe Cojnetten/ trommel* flatg enbe Crompetten-gelupt / liogelo in be mont/23)anbenbe îLonten/ enbe in goeberoj* beningenabes »©oubetneurS belieben aftret* Ben. lt;en2. Stile |320bianbe/ »©geftgut/ 25ns* Brupt/ lïoghelöen anber Mgrgs-^tmmoni» tie bes €onintBr in ^paingien / enbe anber lärgggs-ggtreetffgappen/ füllen onbet be ge» bnpjtnbe Tradation enbe bereenigingge / niet onnoobigger tog fe ggeton fnmeert : maer alle get ggene toat baer ban oberirg / enbe bp ben Stftorgt norgbaet inbebonben toerbt/ inbe ^tabt enbe iBefïingge blgben/ uptggenomen y frurhen lt;5gefrgnt/bie met Ijare Coninggl. jlKajefi. in^paingitnïöapenen beteprBent is / met alle bie baer toe ggegoojigge Stmmo* nitie/ nae bes «©oubemeurs biftretie / biefp met gen ober lant/ ofte te toater/ af enbe toerg boeten moggen. lt;en 3. «Des «©oubemeurs «©ffirierS enbe Krgggflieben epggen 25agagte/ füllen b)p en* be los afggeboert/ enbe noeg in be ^tab/norg baetbupten aenggegouben/befirgtet of ggebi» Aa 3 fiteert |
190
Vervolgh der
|
ÏC32, fitecrt tocrben/ ootB tot afbotn'ngljcöefTclbcn 60 Wag^cnsS tot nat «DittenSotoen ofte lt;6re« benmatfitcren / i?are Contn^I» ^ï)ajcft. tn jSpaingien fieben te gOcUpöcn / cube bie felbc lOagOtn^ ban bate tuebetom fonbec fc^abe te ïi’ÖSÖf öD^ftamp;itBt fiiUen toerben. lt;en 4. ©00? bie obengije iangagie tnbe Cten-fpijfe/ foobelc fpbefeßopbe repfebe« Soeben füllen / enbe anbere fjiin toebegoojight fattben/ footoel ootlrbooj biegljenebJeltbe met beliefte belaben/enbeanbte Branthen: 3,teni/ boo? bie ©goutoen enbe ïtinbercn/fal Oun een €onbop / enbe 6 iSttbtrfcbtpcn gbe* geben Werben / enbe bie felbe baer mebe op ben Ubijn totnae €obelenss / enbe ban baer op be JKofcl tot na «©reben marefteren/bgp enbe fes her uptgebottt/ ban ^are ï^ooglucötigDepbt ben ?lanbtbog)l onberbouben / enbe ban alle ©panben/ foo boel ^totebtfcfic/ƒ tanfopfen/ Ï^effiftfie/ l^ollanbtfcbe/ Crierifrbe/ alö an« bet «rögbflieben/ bebg^t enberfeecfeertlaer« ben. / lt;cn Ç. /Den fal tot bit Conbon/ljacrlieber 100. ofte fop bet noobigbW/ meet Sterben/ om baer mébe te glaube tot nae «©rebenma« tbtren ofte bDietenbobm te pafferen gegeben/ enbe te Uanbe bic lägobianb/nainelitB pont 2amp;goot/i pont ©Icpfcb/enbe een Jeanne wijn ofte 25icr op pber Ucgec-plaetfe/ befgelgtbcn ootB bic îBoepecinge boog alle WaglKn-cnbc anber |decrbcn/na noobtbguft befielt Werben : ‘Cube füllen bie Ucgbct-plactfcn 2 ^uptfebe mglen ban malBanbcc jgn / enbe bic logicrin« gbe beo abonbW eer ben narbt inbnlt/ foo goet alóbttöit gelcgcntbcpbt bes Hanbtsi gbeben fal/gcnomcn/cnbc fp onberwege ban alle 19p« onben/ alp boog gcmclt ip/ bebggt fiillen Wer« ben/ totbep boognoemben «6oubcrneurp bolle gbenoegben : «Die cben-gbelgtbootbaenfijn plactfcn niet toclattn fal / bat fgn é^olbaten acn fultBc lt;0ogtcn en ^teben / baer fp beur« trctBcn füllen / cenigben exces ofte moetWille bgbben füllen. lt;tn d. 3tllc bic te XDatet nat bc Jicbtrlan« btn repfen/ofte albaer bené eenige IßebuWen/ ïitanrben / ï9gouWcn / liinbcrcn / Sagagte ofte bicrgbclgrbcn fenben Willen / bic füllen macht hebben om bat te bocn/enbc fal hnn tot fulcben epnbeban ben ÏLanbtbogflc bebooglieb ^afpoogt enbe IBoogfcbgiftenuptgebcelt Wcrgt; ben. 'Zen 7. ^al alle het gtne/ Wat foo Wel ban be geflogbene enbe ontloopcnc polbaren Giif« tinghen/ alp ban ©nichten/ Wqn/ ©cerben/ itoepen/ JHeubclcn enbe biergbelijrhenber« Bocht Werben / het 5p fefjoon of het felbe gbe« bitptet ofte ben ©panben enbe bet felbe Stöbes renten afghenomen ip gbeWeefi/ gantfeb niet Weberom ge-tpfcht/noch banpemanben nae« ghefoebt Werben / macr falfooWelberfiorht Blgbcn/ enbe bp ben Mtocht / noch oocB hier na ban niemanbt/ Wie het oocB Watc/bit fnlrr mochte toe beboogen/ weber afge-epfebt Wer« ben. Cen8. aille bic inbc flabt ƒrancBcnbalc beghetren te blgbcn/ ofte na baer epghen ban« bel / Weberom albaer beghecren te Bomen/ bit fnUen/gclptb alp fdfaltififchc onbetbanen ge« tratteett ofte gebouben Werben : macr be an« bere bic mebe npttrerBen Willen / füllen bate JBenbtltn / Wgn enbe ©gnebten berhoopen/ enbe baer acbtecftcllige ^rbulben/ foo Wtl op ben ?Lanbc alp in bte ^tabt / in ben tijbt ban anberhalf jaren in-manen : f®acr hare onbc« WccgblitBe onroertnbe «öoeberen / füllen fp in allen / enbe ghelgcB alp anber ©mgberp enbe 3inWoonberp befer ^tabt enbe Hanbtp/ fon» ber eenigbe boogber befWaringhe te ghenietc n hebben. |
lt;en 10. ï©acr en füllen oocB getn ^olba« ten ban Wegen bebgeben bpanbfthappen/ noth oocB baer upt bat fp baer tegenpartge gebient hebben / bp ben ï©ttochtaenghehouben Wer« ben : ^at oocB fommighe in bet ^tabtblg« ben Wilbcn/enbe hacr hepmelicB bctUcBen/bie ftlbe füllen fonber eenige biffimulatie herboog gefocht tnbe gclcbcrt Werben/ macr anbetp en füllen geen ^olbaten om hacr in bienft te bc« gheben / obercebet noch baer toe ghebWongen Werben. lt;cn lo. ©acr en füllen oocB onbee befc ge« btipgcnbc lt;rattatcn of Stecoogt / tot op ben jgpttocht/ befe polbaren / gljccn ©urgherp noch 3.nWoonbcrp ber ^tabt/ hoben be ogbi« nacifche behooglicBhcpbt/ befwaren noch in-commoberen / oocB ntetp bic ben ©negheren/ Weef-Binbteen ofte anbere toegchoogitg/aen» nemen ofte berBoopen. lt;5rcn 11. ï?ct füllen oocB/ foo Wtlbt ©ffi« rierp alp ^oibaten/ boog haren af enbe Weth« tocht upt ber Hab ƒ ranrBtnbalc/ allcp Wat fp fchulbith 3gn/ af betalen ; Cnbe bcWijle Don Philippus bc Sylvia, boog eenige Wgn/ ©nirh« ten/ Jbehoenén/UaBenen enbe ■^emben/befge« IgcBen oocB boog een goebt fomme ghcltp/ bie hem ghebaen iP / baer boog ghefpgoBtn heeft : Älfoo fal btn fjeere lt;0oubtmeur / btn üotbt enbt ber ^tabt ƒ rantamp;tnbalt ttn beften / bie Webcr-bcrghelbinghe enbe bttalinghc heffel« ben te Wege bgtngtn atn ’t l^of tot ©gHffcl. /Zen 12. ©et fal ghebupgenbe inbefe tght bat bie ©efettmge hem tot btn Wpttocht bter« bich ma erin/foo Wel bep baeghP wanneer ben 2lftochtghcfchiet/ niet toeghelaten Werben/ bat eenighe Welbaten enbe ©ffirierp / uptge« nomen bie baer toe ghenaembe lt;0hebcputccr« be/ inbe^tabtgaen/ noch bic felbe om ten mgle WeeghP haer naerberen mogen/ enbe ful» lenban heben bato/ ben 3 (1 g ) ^obemfag. acn/ alle bpanbtfehapptn tot bepbe beden ophou« btn / tnbe bit lt;©hebanghtne fonbec iHantfoen op bepbe 5gben lebich ghtlaten Werben. lt;cn ig. ^Sullen boog btn SUftocht/ bic bc* WiHichbc Contributien cnbc©otpcrmghcn/ nat betmogen ban fulcBcr (öebeputetrbe toe* beftelbe dengnation , beur bic Communitcyten bttaelt enbe effen ghemaecBt Weeben. lt;eni4. ©et fal oocB / wanneer befc Capix tuiation bcftotcn / tnbe onberteptBent ip gge« toogben/10 baghen boog ben 'aftotht/hun een trompetter bcftelt Werben/bie cenen upt bet ©efettinghe tot nae Uifar gheltpbcn fal / ne* benp cent^afpogt ban baer Wijberp boogt te pafferen enbe te repaffeten / enbe ©arc 55oog« Bichtithept bic 3nfantinnc/ befep te berftnen gheben / op bat bie felbe / het ghene Wat noo« bich fijn fal/ ter rechte tgbt befttllc/ enbe «©g« binantien mactBc / op Wat Wij fc hen bit upt« trtcBcnbe / in harte acnhomftt in ben lanöe houben füllen/ enbe ghehoubtn hebben. ten I y. tot bafter fettherhept enbe onber* hout ban alle btfe Wticulcn / füllen atn btpbe jijbtn geqiialifirctrbc/ tnbe atnnemtlicBt btr« troube peefoonen/ malBanber tot‘©gfrlatrp ghege* 1632» |
|
Hiftorifehe Chronijeke. 1652. ïîonintit jfrcöcutfc derft tot 4®rnt5, BÖtgeben/enbe liefe 3tvticulen ban ben Uanbt» bojfle onbertepefeent ïnerben. «®nber befen / alfmen met ben ƒ raneben# baelftfjen Hfito^t ommeginth / foo öeeft bie ^^oojlncljtigljlle enbe l^oogb-gebojen Boift tnbe ï^eere / l)eerc ƒ rebertcuiö / Contneb in 25oöemen/ naebat bie felbe tegfjen benupt« gantb bec l)erf)r - maenben / ban ï)ave Co» ningbl. JBajefl» totätoebenafeepfbe/ beur ƒrnncbfiirt aen be Jfôepn / albaer öp fommi* B^e bagöen langb bleef / nae ;’tltiOepin/enbe ban baer nae Jlfóentjs gein begfjeben geeft / en# be nabien bat gern beel tegenfpoet enbe Weber* bjectbicgepbt bejeggenbe/gp ootb ban ïLaubt en Hieben berbjeben luaö/in bé Exilio een goe* öe tgbt geeft moeten oberb^enggen / enbe nu Wel 14 baggen langg in een fWare Igfö fWat6« gepbtomcinggelt Was/ben 19 fiobeinbr beö mo^ggensi ontrent een bterenbeel ban een ure nae7uren / beferlütrelt oberleben: 2tW nu boojtaenbie ^alt3fifcgeHanben meefienbeelp berobert Waren. “ïllïS nu befen onbergoopten boobtballe fgner ï5|ouWen »©emalinne / met t’fa men ber felbe jonge Junten enbe gioncamp;WouWen/ bie gaet noeg ter tgbt in ’p «©raben-ï^age ontgielben/ te Weten Werbt ggebaen / foo fgn fp baer ober in een groote alteratie / treuricgepbtenbebe*' 6ommtrniffe geroegt. 5Daer ober fp botg ban Î^îmee I^enricu0 / be «Generale Staten enbe anbet googge tamp;erfoonen/bie opbat-mael fitg albaer bebonben / befoegt enbe ggetrooflet ge* Wojben iö. ^ommigge baggen gier nae/ geeft bie gge* mette ^oningglicltcBwnW-ïecöuWe/ gare aif-geojbineetbc in ben ßaebt berbereenigg* te Staten ggefonben : «Diegebben/ bpgge# gouben aubientie/gaer boojbjaggen op bc na* bolggenbe Wgfe ggebaen : i©ie üDoo^lucgtiggfie Coninginne ban 25o» gemen/ |öfalt3grabifcge Cgeutbo^jiinne enbe WtbiiWe/ onfe '©genabugrte D^ouWe / geeft onÿalgiergefonben/enbebebolen/ C. l}oogh-jHoggenbe/ban garent Wegge te groeten/beel lt;©gelut6 te Wenfcgen / enbe in gaten jgame/ bit nabolggenbe boot te bjaggen : Cergelifg / l|oe get ben ‘Jtlbergoogggen lt;5obt / beur fgn onbegrgpelicbe enbe onupt* gronbelitge Wgfgept/belieft geeft/bé ^ooj* lutgtiggflen Conintg ban 25ogemen/Cgeur* borgen beö l^epliggen üoomffgen ügtßy/ lóaltögrabe bp ben öggn / etc. garee gerten albetltcf|lenlt;l5emaal/banbcfeellenbige bouWgt; balligge betgantamp;elirge Wecelt / tot bc eeuWi* gge bjeuggben-rgcamp;e enbe onbergancbelicfic ceuWitgepbt tetreefeen : 3llfoo geeft ^p/ foo Wel ban Weggen ben refpeót bie fp tot uWer lijoocg-moggentgepbt toebjaeggt / alg in bc* traegtingge bec ^IbecbaflbergnoopHe goebe Gorrefpondentie cube Ï^jicnbtftgap/bie tOt al* len tgbe tuffegen C. Q. JU. ftatu, enbe ben «Bodjlucgtiggflen #falt3grabiftgf gupfe ge* Weeft ie / C. l^oocg. JU. ï^arer JUajeftaete (boo?taenloffelifgerggebatgteniffen ) genen-ganefe enbe oberlgben / baer toe gem be 311* maegtige «©ob/ben 19 befee ber loop ê maente/ ale gp tot JU ente Wae/ beroepen geeft/ alber* terg: te notificeren, enbe tc ggelgfB oofg gaer gerte/ bat bol anggft / Bommer enbebebjoef# feniffe te ontlaben/enbe ie gaer gecten-leet beur Dit beclice/ bat ban fitg felben fcer ggeboeltcB enbe beurbjinggenbe ie / beWgle baer beur bic |
“»ffegepbingge eenee feer gclicfben »ïpemaale/ 1632 ban beffclbtn lt;15cmalinnc ggefegiet ( een face* Be bcoiWacr/bacr beur gaer fallen uren een on» tallicBe menirgte b^anbenbe berfurgtinggen oberBomen füllen ) noeg Dice tc fWactber enbe onbcrbjacgglitBcr3p. Cetgclitamp;baeromme/ beWglegp foo fnel* becebieg enbe gacgelicB ggcbolcgtie/ opbat goocg-bcBlaegglicB onggtlucB/ bie ben albcc-uptmuptenßen enbe on-obcrWinnelicBgé Co* nincBin^Weben/beWclcBc Viólorieux ale cc* nen tweeben Epaminondas ggeftoWen/ oberge» Bomen enbebejeggent ie. lt;cn tWeeben/ «DeWglc fp bp befen teggen* Woojbtgen ganbt/ fooberreggeroegtie/ bat bie ggemepne faecBe in «©uptnanbt / bie firg in befen ggcballc beranbert/ bat fp beo af-gge* Igfbtn ConineBt Öaebt enbe dexigeringe op't googgße ban nooben gebben. jSebene bien / bat ben Wegg tot beroberin* gge ban be |gfalte/alrcebc in fulcBcn ggeßalte bcrept enbe geabanceert ie/ bat/ Wanneer ï^a* re JUajcfl. noeg een Blcpne tgbt ggclce(* gab* be/ foo gabbc fp / nae alle apparentiez Weber* om in bolle ïBefittingge garee boo^gaenben ï0crmogcne / JUaegt enbe Kutgogtept / bic gaet beur gare bpanben afggenomenie / ber* begggen Bonnen. CpnbclicB/fooiebefe Wonbe noeg foo bed te meer ggeboclicBet/ ban Wegen bie liebe bee foo bclc naggelatcn Bitteren / ban bc Welebe noegtgiene/ bie alle onber-jacrieg 3gn/ 13a* berlooe in cllcnbejeeföcn/ ootfi guipe enbe met bannoobe gabben. lt;©gclgtB nu bic Coninginne/ onfe lt;i5gcna# biggfte 13:ouWc / fieg .trooßet/ enbe gaten tc* ggenfpoct enbe tribulatie ncbcrlatct / beur ben Wille lt;©obee/ beWelthe gocWcl gp gem fom» tgben gart enbe ßrengge lact aenfien / noeg* tane ban in alltcWcggen goct enbe gcplfaem ie boojbe gene / bic garen Wille met dnoöö Wil* Ie conformeren : ^00 gccft fp oocB baer bp bic ooggen op C. J^oogg. JU. ggeflagen/ beWg* Ic fp gaer gantfcgclicB beefehert enbe ggetroo» get/bat bc fclbc/ggclgcb aio fp altgbt enbe tot notg tot/ gaet teggen ben oberlcbcn ConineB/ teggen gaer/ tegen be jonge Dürren/ gare lie* be iJinbeten / enbe teggen alle be ggene bic tot ben Pfalt^grabifcgcn ^apfc atnggegoojen/ ten bpfonber affectie/ goeben Wille enbe fo^gg» bulbicgcpb t/ bit btur foo btcl mere BtlitBt Cf* fccttn btWtftn/tnbt in allt occafioncn WteeBt» licB mtt btebatt openbate fgn : ^ergalbtn fp tnbt Ijooggß-gtöatgttc jongge ©ojßtn/ e. l^oocg. JU. bpfonber banrhftgggtn/ met berftBcringge/ bat bie felbe in bec ccuWicgept in gaet gerte füllen ggefegjeben blgben / enbe bat fp niet nalaten Willen/ miöbelcn te foerBen enbe bebaegt te fgn / goe fp get met alle moge* licBcWcberbcrggtlbinggc bebennen moggen : 3tlfoo oocB notg bie effecten/ garer goebe enbe ba-epbe goetWillitgtpt/in Water b?icnbtftgap continueren,enbe baCt gct noobifg Ip/amplifice-ren. Wact mcbc fp beWgfen en betBlarcn ful» len/ bat fp bic bwcffciiiffc enbe gct Igben/ bact mcbc ïpare jUajeß. enbe btffclben Binbcren bclabcn ign/ ter gerten nemen/ enbe mcbc gel* pen binggen. Cube bcWglc fultamp;y in bet bact gem alfoo bettoont / al0 aegteben Ï?arc JUa* jeß. JUgne CgcnabicggclBtouWc / niet ban noobc tc fijne / C. ïjoorg. JU. gare enbe gare Binbet ptrfoonen enbe faccBc Wgtloopigcr te recora- |
12 i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcïvolgh det
|
16 32. recommanderen, ten flennen tie felbeupt aen# efjcboicn goebtegepüt Daev toe alfoo ghenegen tnOc öhemrlineert fyn / bat fp alrteöc tjare bc# loftt g^canttetpeert Rebben / betogk fp Ijaren ^mbaflabfur in «Cng^elanöt/ cube ben fclben biein ^nptflanbt gljerepft ijS / ex prelle neb je gOeggeben Rebben / bie öulpfame banbt bp te Rouben / aen alle get ggene tot gaerber fa er ben ‘ten bellen enbe Poojöerlirbllc btenen maeg/ge» hjrhban biefabeaen fieg felfs fabojabel enbe veegt 10/ betreffenbe een €onint6licamp;e Web«« toe enbe Weefen eento fdjinren bev »C. ï^oorg. Jli. Bjtenbt enbe 25onbtggenoten 10. client/ get 10 een fabt/bie Oobt feine in fijnen ÏDooi= be recommanderet, alfoo bat alle be ggcne / bie ganbt baet aen goubenz d^ob0^egen baev beuv bergrgggen/enbe bat meer 10/C. ï^ootg. JR. füllen baev aen een goet toeteB uptriegten/ foo toeerbicg i0 bie magnificentie gaver bloepen* be enbe beroembe Rcpublijcquc, biebeur gaer mebelgben enbe Itefbc teggen bit benautobe en» be Perb jtirbte ben roem gnomen gebben / bat fpbic oube Djienbtfrgap enbe ©erbontemffe onberbjeetBelitB gouben / enbe een Booj(ïan* berinne ber ï^ojfltnzbie met onrergt berbfucBt 3gn/ bertretB-plaetfe enbe toeblutgt/ be0 gge# nen bie onfrgiilbitg profcribcert enbe ggeban* nen^gn/ j!ßomboo?0/ ©ooggben/ ïjelpernv «eber Webutoen enbe Weefen / een toeblutgt ber ®^pgepbt enbe ber betbolggbe Religion, «©aer booj enbe ober fultBf: bie Älmatgtigge lt;?oDt ootB met uptgietingge fgner «©genabe enbe ^egen/ bie felbe foo milbe enbe vgtBelicB op C. l^oogg, JD. enbebeffelben Status, bie «itn ( tot gier toe ober beggenebie onberbient berbolggt / enbe upt ©uptllanbt / garen gge» iiefben ©abetlanbe/ fgn berjaeggt ggetoo^# ben/ foo favorabele j^erbergge enbe goettoilli« ge “äffillentie ggegeben gebben) toonberbatt* UfB geeft fien toaffen enbe bermeerberen/ enbe altoo0 gooit bergrooten fal/ foo langge enbe belefp in garen UoffelirBen/ enbe ïjepliggen ©oojnemen / ûaetHagenen g^nben continueren füllen. Ï0aer beur lt;C. ÏJoorg. JD. toillen gooi alfitg beliegen laten/ tebetratgttn bie confidentie,bie ïjave Jl)aje|l.bf ogevleben lt;^0# nintbinbiefelbebacrornggegabt geeft/ enbe bie laetfte Recommandation enbe Sebe / biegp aen e. l^oorg. JB. ggebaen / betoglt gp tot beel malen enbe notg op ’t laetfle/ boen get foo berre quam bat go fgn Ziele in fgn0 ^tgepf per0 ganben geben moege/befe formule tooojs Kgt; ben ggefpfohen geeft : J®pne ©joutoe ( bit geeft gp met groot futgten ggefent ) enbe beel ?[gelicfbe liinCeren betreffenbe/ atB ggeloobe eberlitB / enbe in befc berftberinge Herbe icB/ bat naefl «I5obt / bie Ifeeren praten enbe ben ^jinte ban (©jangien / ggelgrB ban ootB be ConintB mijn ©foeber/ füllen een fonberlinge fojglje boo ^gaer bjaggen. Pfiitjgrnrf j^a get oberlijben enbe boobt ban ÆonintB tófühuB/** ƒ reberirb CgeurboiH / foo i0 beffdben ^ee^ toerbt «t» ven Ujoeber / ^falt^graef ÏLobetogtB ^gi# niinigraj Iipf5. etC. bie Adminiftratie enbe Jü^omboof# »«Ä» l^Ö^^ o'’®v bie €geut-lamp;falt3fiftge Uanben Cfaitj. opggebiagen ggetoogben. g^efe i0 ggebojen tot ï^epbelbergg/ ben 22. 35obember 2tnno 1602. enbe na bat gp upt ©lantBrgrB toeber naeï^epbelbergg quam/ foo 13 gp #iino lörp. met fijnen ÏJeer 23joc» ber Iamp;fnlt3graef ƒrebcricB €geurfur(l / enbe berbojen ^oninrB inlSogcmc netr.alb fgnen |
©oorgt efi JBomboj/ eer gp 17 jaer oft toa#/ 1632, totl^aret Jfôajejl. enbe beffdben d^enialinne Särooningge / om alleen op bie felbe te toatg* ten / enbe bie stauben te befirgtigen/ mebe in ©ogemen gerepfet i0 : 3Raer albaet i0 gp al* leent bienlDinter beur / tot in ben Corner/ anno 1020. gebleben/baer gp ban befer plaet» fen tot fgnen lieert ^toager ben Cgeurfurfl ban ©janbenburg en fgne ^ufler getogen i0. Jöaer onbet befen geeft gp gem albaet ban notg in fgneminberjaritgept opggtgouben/ enbe ben eenigen franbt be0 Uijtp niet offenbt* ren Bonnen/ fo i0 jBarqup0 Spinola met een HertBe^paenfege Jtmiabe/ met bebel enbe boo?beel ber üepferl. Commune, ten epnbe ber ,fl)acnt «wgnlli / tot fgn liant inggebaUenz Creutsnaeg/^immem/ Uautern/enbe anber famp;laetfen/ in Bouten tgbe ingenomen/oocB niet toillen gooien notg laten gelben / bat bic felbe ben minber-jarigen föfaltagraben / bie in al* Ie0 gant0 onftgulbit g toa0 / berftgoonen enbe beftgetmen foubc. ^ergatben gp gem ban terffont baet op bp be iSepferl. ÜßafCfl. Ferdinando Secundo, met bolBomen bebureringge fgner onftgult enbe minber-jaritgcpt/fultBen onbcrbienbê bpant* litBen ggetoelt-boeninggen/ nemen / roobenZ boo^gouben/ enbeplonbetingen be0 fgne0/ al0 ootB fgner Uanblieben enbe arme onberbanen fitg ten googgflcn beftoaert geeft: ©an Ihtee iïepftti. l^ajcfl. ootB baet on/ mett’famen 'gn ©jouto-moebet Itoupfc ^uliane/^faU;« jrabinne bp ben figijn/ ett. geboten ©jinttf* e ban ©laingien/etr. niet aneene gantfeg on* 'tgulbitg beBent /mact ootB inbe 162;. gt;624» i62f. tnbt-bolggtnbc jaren / mcnitgbulbit§ Siepftrl. ^tgigben/ betreet enbe Äeftviptaz foo toel aen be 3nfantinne tot ©jufftl/ al0 ootB acn ^genr-lKentj/ ^arm-ftabt enbe anber ^tanben bt0 ûgtBt booiggegoubenZ bat op alfultfiet bebonbent onftgulbitgepbtz Ï^are €geurbo?Hl. (©enab.llanben/cnbc nuf* ballen ggereHitueert/ bic acnggeltpbc €ontri« butionen/ in allc0 afggeflclt / enbe bic lt;©uar* nifocnen afggtboert/ ofte ten minflen/ beffel* ben Alimenta upt gaten Ganben enbe Hantpa» len/ ©ojfrdidï berginbert toerben fouben. 0aet op bc ^paenftge jgbe enbe tot ©juf* fel (baet enbe anberß genen / gp fgnen ßaebt/ 2Sonam IKcpfltrlgn / bet ßetgten ^ortoj/ cttclitbe malen geeft afggebeerbiegt/ enbe om ben effect/ mact te bcrggeef0 laten folitittren) al0 ootB bp be regieringge tot €reut3natg/ of bic tod fegoon ben Rcpferl. J^ame boerbe/foo geeft men gembotg aen foo menitgbulbiggc/ tod gcHclbc Refcripta, foo toepnitg Betten toil» len / batmen gern ootB ober fulcBr notg acn ’t JicpfeclitB ï)of geeft bojben beftoaren/ onge* atgtet fp booj geben/men begeerbe get ^patn» ftge beel in ^nptnanbt / ootB niet etnen boet bfcet/ bupten Qarc ilepkrl. JBajcfl. ÏDille. i^eeft alfoo bie onftgulbiggc ï^ccre / tot in get 12 jaer / fgn Hanbt enbe ILieben gantftgelitB berooft / enbe alfoo ontnomen enbe te bupten moeten gaen/ batgp oocB ban bien niet een penninth toeert geeft Bonnen ggenieten / tot bat epnbelirB bie dSlojp-tocerbirgHc BonintB 45uHabu0'?ïbolpgu0 upt^toeben/ met fgn bittojieufe l®apcnen/ acn/ en ober ben ßggn ggeb|onggcn enbe bic onggercegtigge gge* todt-babigge bertooefferß / upt liner ingge» nomen boojbeel/ booj inneminggê enbe bicto* vieitfe |
Hiftofikhe Chronijckc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19 2
|
1652. rteufe Wöberiuße/ bte boomoembe Steben/ al0 Uaittem/ïtirrljberg/Rimmern/«Crciit,» nar 0 / cube anbere toegegoojige ^lactfcn gbe^ bieden/ cube bic felbe oor amp;nbsp;ï^oogljflgDcmelter iXem l^falt^grabtii/fo 0ae|l bte metffamen fijn «©itcniaUnnc Maria Eleonora, gfjcbojciie Id^tnreOe upt ben l^oogljloffeltcBen €Deut# Ijiipfe 25janbenbitrgh / bp i^are jKajefr. upt ^bjeben/tot.g)tepnauüJ/tnbc maent Jlieertc/ bes 3!aersi 16^2. upt ber jlDavcB asjanben# burgh acnquani/bolftoniclirlt ghere|ïttuecrt/ cube in alles/ gOehjfft ÖP cube fijn loffelirlie IDootbaberS bie felbe inne Dabben/ befeten en* be ghenooten hebben/ lueber ingftcrupmt cube afgOetreben/ ootfe hier nac beur fijnen üijtBp-rant^elier/ïjcern ?ïrel «©tfjfenfiern/ett. baer ober een bpfonbet ^mintffettal TSerreet / on* ber bato ben 28 iBarttj / beo bootnoeniben giacrö / uptbcclen enbe inöanbfghen laten/bat Dp bic felbe alfoo terfront / enbe foo hacfr het gefchieben Bonbe/betupgen/befitten/ enbe foo belcbic 3{nBomften bermothten/ gljenicten enbe abmtnijlretcn berben. Motten in nbsp;nbsp;ï9an lutghen ber Gcligtonö 13efluacrniffen 'ne * ^”*’* harbe iiruglif-pjeffnrcn / baer inebe on* ^00 ztoetî ber anbere be ItepferluBc Crflanben/oorB bie ben rebelle; ^jobintic lt;©o(ïenrijfB/ lt;©becbc önjö/ befes jaerö oberlaflcn Inefcnö/ fo fijn bie Boeren re* btllifel) ghebiofben acn bic ylactfen/ enbe heb* ben berfehepben S,anbt(lrecfBcn in Dacr g^e* boeit gljebjatfjt/ enbe tot cenigDerepfentoe/ bic 3äepferffÖetcgl)cn baer uptgefonben trou* pen/ gedageh / enbe alfoo een tijbt-lancB/ een gclufBitO fiiffcö geh ab. JUacr cpnbclirB heeft hem batblat oinghchccrt/ bat Barer een groot bccl ban bc UepferfeBe geflagen/bp 'Cfferbin* gBen obcrballcn/ nebcrgBclcpt/cnbe een groot bcclncbcrgBcBaffit/cnbe tcnbcelc gBebangBen fijn gebjojben : WclcBc gBebangene tuen na# macls na Hints enbe Weenen Beeft geblaat/ enbe bic felbe albaer cenfbcclö met cen feßanbe* lithe boobt onigBcbjaeßt/ enbe ten bede acn bc ^rBanffen enbe^raben/tot Weenen te arbep-bcti/ bcroibinccrt. ïsaiiwfren J^ac bat iamp;apenßepm in iSachfen boab ge# ebtrttetkt togen/ enbe bc 5)biccbfrhc lt;J5cneracl 25aubif# Ati^ewi ^9” fictiraba ban tjortee op JDunben/ ten. baer ban Bier boojen gßcinelt lö / nict gcinoj# ben bolfB/alö ootB cttclitBc Ijcffifchc/cnbe an# beren Sptftßot ßem gefterrht ßabbe/ foo ßeeft Bp baer op / in bc Wijn-macnt/ fijnen lt;otBt ober ben ïöcftccbïalb / nac Bet »tSerts-bifbom Ceulcn toegBenomen» lt;©dijcB nu fijn acnhontjlc in 't boojnotnibe 3ïculcn en bic Hanben luptbaec bicrtz fo Beeft Bem/ ’t 10 boacc/ ben HäculfcBcn Jlptffßot op# gemaeramp;t/ben lt;örabc ban J3aflbubjc/bic met lijnen bpfieß ßebbenben bolthc' b é boottocht ßabbe/ te ruggßc gßcbicben/baer bp cen jonge «Ôraef ban WitgcnUcpn/ncbcnb fomnuge an# bec ûuptersi/ op ber plactfcn boothlcbé : Jßacr fp fijn baer op banbe^olmfcßt ûupterije toc# berom bcrbolgßt / Barer in bc 80 nebergeßou# tof / en alfo toeber te rugge gejaegt getootben. kï^ï’i^*” nbsp;Ww op fieeft ßeiii ©aubiffen in ßet Bergi* fe hém/quot;' Bhc Hanöt gßcUienbct/ ^pburgß onberfienb betfthepöé obccbaUcn / nebens ßct toel-betoacrbe halted îsiattfenz met gctoclt berobert/ enbe baer in eenen gcoo# At»lt;^ ^®’’9ooxract/ acn Wijn/ Itooin/ïtninionitie/ lm, enbe anber ^acchen gebonben. Ijicr op is ßp op Hints (’ttodthe ben licnrboßt ban iieu# len toeBomt) gßetogen/enbe ßct felbe met 'Sc# |
tooit in fgn gctoclt gßcb?atßt : ïDacc op fgn 1 ö 3 2. 25lanfBenbcrgB/ TOinbccB enbe anbee |Blatt* fen/ oorB ban ßem berobert gßttoojben. lt;©nbccbcfen/ ßeeft bic gßemdte (öencrad/ cenig bolcB ober ößijn gefettet/en retßt tegen Hints ober/ cen ßcrcBc ^fßanffc/tot berfehe# tinge ban be oberbaert/ laten boutocn. Waet op ßct ^tocebffßc ©Oleh ßet ^tebehé ûcpne* Be/^. “aippollinarifbcrgB/ncbcns bic omlig# genbe ï©o?pcn / uptgßeplonbect : enbe ooch lt;©bertointcrcn ingenomen/ en nebens ßet ße# bcBen ûcpneBc ßertB befettet. bDic €ßcurbo?(ielitfic ^olbatcn / in bc joo ßert B/ ßebben ßen/ ’t is toact/ onbetßacn bic ^tocebtfrße ^eßanffe / tegen Hints ober/ te getoinnen enbe nebee te toeepen / mact fp heb# ben bie felbe alfoo ßerth bebonben/bat fp fon# ber pet upt te ritßten / ßen retireren moeßen. ©p batnubc fijne ßetmcnicßbulbirß acnbal# Icn/ber üculßße nict ergßtns in te ftoach fijn moeßte/fo ßeeft 2?aubiffen baer op nicer bol th ober be ßßßn gefet/en nict alleen bic «^eßanf# fc met mecebers boojfic/macr ßeeft oocB Sn# bernaeßt belegert ; lt;Cnbc na bat ßp bic ^tabt cen tgt lancB met 6 .Studien beßßoten ßabbe/ en bat bic baer in ßen nict opgeben en toilben/ epnbelicB met gßctoclt berobert / enbe toat ßp in’t getoeer bont/nebcrgeßoutocn/cn Bet ^te» behen ben ^olbatcn tot cenen ß^ißs gegeben. j^ebens bit bcrloop/ foo ßeeft be ßabt €cu» ©« »an len / foo ßaeß fp be aenhomße bes 43 en er a els «jwov«»»* asanbiflenbernam/ (ongeatßtctßpmaecal# leen ben iöapcnßepmftßen cen Di verfion toilbe mafien / enbe ben fdben be ïtrijgBf-mibbclen/ bic bes Üoomfcß-Catßolifeßf ©erbontS-Sr# mabeyban bcnalf-nu-gcmdten ^ßeurbojßen» bommen/enbe ^tebé/gdijch meer als behent toas/ fo bele jaren tot ßier toe genoten/ te bene# men : Wacebp fitBbanbicWel-lt;©Bcmcltcc ï^eer «©encead ©aubißen / befes in ’t minßc nict gebaeßt noeß berfien ßabbe/ bat bic Stab itculé/bjdfhcbc J9cutralitcptbp bc €oningl. jDajeß. tot Stoeben / ctc. tjoocßloßclicBßcr cn onßcrffclitBßer gßebaeßtenis/ met ten bp# fonber pber gefoeßt enbe berhregen ßabbe/pet-toat ter contrarie tegßens ßem bp fulcBcn Divernon boopiemen foube ; aengefien ßp tegen bic fclbc Stobt altijbt goebe b^icnbtßhap ge# blagen enbe bpgßcßacn ßabbe / macc nict in’t minßc eenige ßoßilitcpt ofte onbnenöelirhcn toillc opt tegen bic felbe geboert of gcbpipcBt ßeeft) bte ©letfic TDeutS ongctooonlicBcr enbe 43J berre-Hptfienber toijfc/ met nientoe/ ßct oube BerBomen contrarie loopcnbc ƒ o^tifiratien/ ßerth te befeßieten acngebangen/onber ’t pre* text enbe ßßijn/bie ©beebaert cn ßare milieu# len op ben üßgn baer beur pets beter te btrfe# Beren/on-aengefienbie boo/ß ©IccBc iDeutS/ op bjemben ©ronbt enbe ©obem gelegen is/ IDaer toe bic ßab €eulcn nopt geene pretenfie noeß toefpionrh geßabt ßeeft. jUacr als fuie# Ben ©ebeßiginge alfoo toßtloopigß en berre-uptftoebenbetoert aengeßdt/bat gtnoegfaem baer upt te fpeuré iS getoeeß/ fulthc nict allee» nc tot berfcBecinge ber lt;©bcrbacrt en JDculcn (nac fulcB boojgeben) begonnen iS / mactpet toat anbers baer neßter moeße berbo^gé 31111 : nabemacl bic ßab lt;£culc/ nopt nict cen cncBclc bebeßiginge fo nabp om fitß Bené/ booi befen ßeeft Bonnen gebulbcn/gclijth filler ßet crciti# pelmet ißalßcpm/ enbe ßarennoeßnicutoe# lings/ in ben boojlebtn larcisjz. in be maent B b Octcbi. |
|
Vervolghder '94 i (7 3 2, lt;©ttob?.6p bic tot Catien aengefîclbé eveptp bfltö/ tngpeboeröc Proteftation ggenoegbfaem betupget. ^aec ban fonberiinge op ben nacfl-gebouben Creptfbatf)/ alp ban toegen ^eutp ootfepetp bcrgbelijtben ip boo^gbebaUen / fp bcbenbolbomengbebanonllrccet enbe fapge= bjatbt bebben / bat in ’t boojnoembe ^eutp/ faupten eenige lt;©berbaa:tcn/enbc «©berftbepe« ren/ fonber guetfingen barer |b;ibilegien enbe ouben ï^erbomenp/ anberp niemant tooonen nofb boubjen(beel minber eenige bebefliginge opjiebten) en bo^fbe/enbebaerom bie obertoU lige «©eboutoen albaer bjcberoin nebergebjo?« pen enbe afgbeftbaftmoefien Werben : ©aer upt ban befe bare fo jacbtelitbe en fnelbeerbigc Contravenientien en beranberinge barer mep# ningben / bie fp in be J^ojtifiteringe bep biet# Ben üBeutp fien lieten / enbe toaer ober meni# gben bertoonberttoap/ben lt;©enerael 25aubif# fenallerbanbcnabentBengegebé beeft/bP ootB ban boogbenplaetfenbetrebjaertp/ bef Wegen geWaerfeboutWert/ enbe een waeeBenbe ooge op fuitB nieuW WertB te bzagé berfoebt ip ge# Wo;ben : ^o en beeft bp öaer op niet nagela# ten/aenben ïg^oog wgfen âaet ber (tab ftaden baerom goebieblifb tot berftbepben malen acn te bitnen / enbe bie felbe ban fitltben nieuwen WertB te beboïteren. JT^aer baer op en fijn geen anber refolutien gcbolget/alp bat fultBen ebe(ligingbe tot niet anberp/ alP tot betfeBe# ringbe ban be ©berbaert enbe fßeulen op ben Übbn Wap aengefien/cn bat be bletBe tOeutp / be^tabtïteulen boer toe gbeftbontBen / en# be ingberupmt WaP gbeWojben. «©brtöcamp;nu befe 3nboertngben fonber gront Waren / enbe oogbenftbönlitB tontrarie liepen / beWgle bie tot Oentp/ boo?gcnomen ƒ o^tifiratien alfoo Wgtloopigb enbe rupmlitft Waren aengebtlt/ bat niet alleen in allep ber (lab Beulen geWoj# benp BrggfboltB tot ber felbe 25efettinge niet bolBoipcn genoeg Ware/maer noti) be Snfaib terie ban een gantfebe ^rmaebe baer in Bonbe gelogeert Werben : TOaer upt/ ja banbt-grg# pelitB/ te fpeuren ip/Waet toe fultBen bebefti» ginge gemepnt Wap/enbe bat een meerberp ip/ Wanneer bic bcrfcBeringe ber ©berbaert enbe JBeulcn baer onber gbcfotljt Werbe/ boben be# fenootB bien^onatic/ Wacr beur bie BletBe ®eutp ber Rabt Beulen geftbontBen enbe in# gerupmt foubc geWo^ben 3bn/gantfrb geenen gront norb eenigben ftbbn ban aetbt bebben han/inbetratbtigingbeof men ftboonde jure ejufmodi donationis,nlP nu metbp te b^engé en gebenrht/ maer fiilrBr op fijn Weerbe enbe on# Weerbe betuRen laet : ’tWcltBebotb geenen ebeur-BojRen en^tanben bep aijtje toebe# boojt notb toegelaten 5p/ in pratjudicium terti), en tot niemantp anberp Rbabe cnnabeelpctp te alieneten enbe te berftbentBen/ gcljjtB fiilrr alle üctbte uptWpfen/ en bie boopioembc Rab Beulen in baren tegen JDulbepm gbeboetben l^wriRr/botb tn aiijs terminis, oberbloebitb beeft Weten te alligercn. «Bcncrati Wanneer ban be lt;6eneracl J5aubi(fen befe ^HüÄ •Jßotgben alle betratbtet enbe in’tgemoet Wel ^opift^ oberlept/ootB baer op anberp niet en boet/ban ne tot na fijn b?agbenbe Charge/ban wat bp in bet goebigbept bp be Rabt Ceulen niet berBrijgcn Bonbc/fultjc met geWelt te berfoetBen/enbe bie Ceulftlje ban fultBen onbetamelitBen ƒojti# fication/of ƒ ojtifiteren/afte bouben/fó beeft bp baer nae eenigb glicrommanbccrt boltb/ te ÏÖterbe enbe te Boete/met ettelitBe Belb-Rnt# |
Ben te famen laten bzenge Waer mebe bp boo’ 1653 ^cutp gerutBt ip/enbc bet felbe bp natbte niet fonber tegenweer/bic baer in-liggbenbc Ceul# ftbc befettinge / bic op 1000 jiDannen geftbat Werben / tetRont/ fonber berliep fijnp bolrBr/ ingbenomen : ® c Ceulftbc bebben baer in be BertBc tot ^, 5Jrbaen gerctircert/ Wacr in fp ban ben Baubiffrlicn tot acn ben morgen gbe# blocqueert gebouben 59« geWojben, ^0 batR nu ben bagb begon acn te Bomen/ bebben bc Ceulftbc ban bare lt;oo?cnp eft ^tbanRen op Weutp/boeb fonber eenige Rbabe bep iöaubif» fcbcnboltBr/RcrtB laten ftbieten : JDaerben (öencrad Baubiffcn/ of bP biel met fnn Rut# Begroot boo/bed babbe/om bie in groote me# nigbte acn ben übön tot Ceulen te famen ge# loopen Burgerije/alP oocB om bic Rabt te bc# febabigen Wel babbe Bonnen boen/foo en beeft bp botb/ban Wegen bc jSeutralitept/ enbe bat bp met ber Rabt Ceulen in’t particulier bup# ten bc bebeflinge Weutp nictp te bocne babbe/ bet ftbieten binnen gebouben / en ctntn Com# miffartum met cenen-Camboet afgebcerbigt/ acn ben t^oogb-Wbfen Hacbt tot Ceulen/om bic oo^fabe ban fultBc fgne boojgenomen En-treprinfe, enbe barep ongdritBr/ ban Wegen bc bebeRiginge TDeutp/met afmaninge ban bef# fclben WectB/namaelp te bebentBen en inbatb» tieb te 5bnc: maer bie gcmtltc CommiRatiup en Wert niet tocgelaté/binnen te Bomen/maer ip met grobe RutBen afgeWefen geWozben. i?ierentu(fcbé beeft bP Cencrad/bic Cgt;elc# gentbept/ Situation en importantie ber BeRin# ge Beutp/in allep Wel betratbt enbe inoogb# mcttB gben om en/enbe alp bP in’t WertB felfp ban noobe bebant/ fultfié Wijtloopigen WertB ( om ettelitBe albier berfWegen oojfaBé Wille) te mainteneren / bat fulfil ben CeulRben meer tot nacbecl alp nuttclitB 5bb foubc/ maer bem ootB tot geen bpfonber boozbeel alp bp bet bc# bielbe / notb tot afbzeutli Wanneer bp’t ber# lietc/gcreptBen Bonbe/foo beeft bp funSTro«# pen bjpWilligb ban baer Weberom laten af# trerBen / en fijn Benbeboup nacR boo? «©eutp in’t bclbt gebouben/ albaer bP eenen tjjt lantB in bolle Battailjc Ront / enbe baer op alp niet boojberp gepajfeert ip / nae J®ulbepm boojt# getogen/ in mepningbe/ of bet foube bic Rabt Ceulen/ ban Wegen befep fo (nellen oberganer barer BeRinge Weutp/ beBent gemactBt 31111 geworben/ cube ban fultBc gtbafbten 3ijn/bat ^IcBp baer nacR eben foo lifbtelitB Weberom geftbieben Bonbe/enbe baer nae baer «Bebouw batfe begonnen babben/ albaer gocbtWilltgö obergeben / en Weberom raferen laten/foo bat fp biet nae bolBomelitB refolbccrben bp fitO fclben/ enbe tegen ben «Bcnccatl bier boben ge# mclt/beur ber BoogfiiDogenbe feeren ^ta» ten «Bcncrael ber Bercenigbbe ^cberlanben 3lfgbefantc / baer tot berBlaert en ontblobcn/ batfp/namclitB bie Mortification tot ©eutp Weberom Werb nemen tn intretBen/cnbe baer tegen een enger enbe ingbetogenep WctcB acn ben Übnn/tot berfectBeringbe ber «©berbacrt enbe Äulcn Wilben laten opriebten. Wacr op bic «Bencrael met ben bp fieb beb# benben gbreommanbeetben bolcBc/ban JKul# bepm en ber fclber plactfcn af/en in fini boor# gaenbe quartier bem Weberom begeben beeft/ maer baer en ip op bet boorgeben/ naebolgtnp betCculRbe aenbiebé/en na baer toefegginge/ niet op gcbolgt/ bat fp bet WertB en fortifita# tic tot Weiitp raferen fouben ; Wacr upt ban namatlp |
ï'^lhu'hnt . Dam, Seii-Ofans
Uaifm
^Jen^him J. Pein
T’t'tum
Carmeht
S-^flartint
Cofóaltian
iS'.'Paniitló'
,^^u/i-
^Palaamr. Q b5'eeer’f,r,.ia
^ ^mitUH’es S,irei':f;i » 1 Clara À '
S, Cumiert
Û.T. a.nvalderlRttóerjr. ^aiwaltier ^nye^che . H, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;des ^eelPie^i: S. 20a, Gerande amande Coah Sol: j^^f^t^ deS^'e/clje nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l C
hn^i^urh^eît huiden y, Sj^eßhe Rucken. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ka^r^oerde. r,ayer,te,Me btL.In. 3 , ^ch Ser S^ref^he e^^Lde
-ocr page 757- -ocr page 758-|
Hiftorifche Chronijcke. 1032, namatljj af te nemen toasi/ bat fp met fnlcBen ijeUeßigingöc/ pet öcöetBte^ boo? öaöben/ en^ beeenifO Äpaenfelj / ofte anïicrjs biergljclgc^ fien©oÏrB öatv ben en metber tijbt ounemen fouben / nabemaci fp bacr g0emoebcBen enbe ingbetogen bebentBinge / gljelgeB bet in befen gbcbaHc genebtet (lont/öaeröeunnpetluco quafi in anteceflum, beeboo? blgtBen laten/ bat fp beffdben upt bet 3Lntfenburgbcrlanbt aen ben Übgn oengeBomen ^paenfebé bokbe/al? ten ©cojraet enbe ï^antbiebinge/ met ï0olcB/ V^obianbe / 3tmmonttic enbe anber# meet: ge# baen bebben/enbe op bat-mael oorkbeo »©va# ben ban lt;©vonfbelt met bttlangen bevtoarbte» ben. lt;©ofB boben befen / bie «Commernen en ï^anbebngé op ben aOgn/beffelfs met béi^ee-ren Staten »©enevael op gerubtebe j^eutrali# tept contratte/ toegefloté/en noeb op/noeb of/ petb pafferen/ noeb bolgen laten botiben» 25p befe booïf5 'SCroublcn / fgn fommigbe Cngbelffbe en stootten ban ben Bauöifrfien boltBe / bie in ben flftoebt fitb berfpabet ofte te traegb babben gbebjeeft/ ofte bet plonbeven fijn nagegaen/fgn gehangen enbe' nebergebon# toen/ maerbanbenïteulfcbenen fgnbevniet toepnitbop be ©ecbt-plaetfe boobtgebieben/ efi ban bie felbe ober be 200 ban be 25aubifcbe gebangen/enbe toetb gOeboert fgn getoojben. ^0 baek fp nu beSaubifebe ©eutss bcrlaten/ «ft in’t belbt naeft baer bp getogen toaren/ foo 10 ettcIitB ©oIcB enbe jongde ^inneBen^ ban ,CeuIen te ftbepe gegaen/om ober ben ßbgn te baren/enbe aen ben ISaubiffcben groote baben upt te boeren / maer fp en bebben bun ober be Italien eft ^ebanffen tot ©eutö niettoagen tollten : »ßnbe bet fjeeft bem bi« bp toegebja# «f/bateen gebangenSaubiffebe ^otbaet/alsi bp bem fgn0 lebenp bp be Heul fr be in be Bert# «e tot ^. 33rbaen beeft gbetoaget/ metboop baebt / bper bp bet 25ufBrupt (’t toekBe in be 3ïiercBe flout) gljcbjaeljt betft/ enbe bie itères Be met aileö in enbe baer ontrent bp toefenben bokBe/ in be lutbt be eft boen fp?ingben/toaer ober toel 300 menfeben fgn omgbeBomen/en# be berboiben gijetoojben. Stilten in ép en ftebben ban bit 3|aer ober be (Irgbit# J^uant/be. beben tuffrben bé Coniurk in ^enemartb en» 2’^rôt ^* tl« fïabt ï^amburgb/ norij niet in alle bin# tiifTci)ê öeu gen Bonne artojberg/ongearbtet men bem me# «opinfh to nifbbulbifbbemotpet beeft/ om fukB WertB kenquot;Snifte öc ^^ ’^*®* t* beengen : toaerem ban oork onber naï)tï?anK auberen/ bic,êgt;tatcnbcrl3ereenifbbe3Seber# ht« mV n lanben / baer m befe fact Be bebben laeten gbe# otteetugen. gjnpff-f,)/ jß j,eur baré o;binari Itmbaffabeu# ren in lt;©?tfunb/ karei enbe krarkoffen / een0 enbe anberp/ bie acnflootingbe beo boo;nocnv ben krijgo betreffenbe/bp ben €onintB boo?t» gbebjarljt / enbe te gbelgtB bat bic berboogb# bc Collen in’t booifa »©jefunb / karei enbe kratBoffen toeber mdebten afgbefet toerben/ bem laten aenfoerften. ®fB €0# ï?ier op beeft bc €oniiifk Ijem alfoo ber# nuirhs in blacrt : »©f toel ï^are Coningt fkajefr.fo toel ^wS öW**^ bokheré ficrljt/alp t}arcr Ï)oofbloffclic# tic / cp bes Ben 1000jbaberp ban booilcben jareu/na ouber ^tstiRiien gercibtirbcpt enbegetooonbept/fonber cenige benre aen# mcuftbclickc inreben genoeg bejlact/ bie Col# bjenaben, Icn op baren foo onflrgbigcn f^affe / bic bicB# maefe barc/efi bconijer nootbjuftiebept fuky ber cpfrbt/na baer toclgbebalfen op te fetten/ oofB in ben f^ab gljecnco toeegfje gberingber nlb anber Coningen cube potentaten toaren/ toilbe fp ban noeb tot goeber f)abueilixke Cop |
’9^ refponbentie/ber ïjoocb en »ogenbet lieren 1632, Staten lt;©enctacl gbtöanen berfoerB in befen/ bloot enbe alleen upt acngebojene Comngltcke goebirbept enbe affettie/ gbeerne toil tocflcm# men/ bie ©erbooginge ban bc boo3f5 Collen/ tegen ben aenflaenbcn 10 31ulg affebaffen/ cn# bc bacrom noobttoenbirb bedel aen bare Col# lcnin«©?efunb ©Ijenaöigljll laeten uptgacn/ baer cn tegé genabigfl derfcBcven/ bat dan toe» gen bie bare onberbancn in jfoojtoegen eft au# berp / derftbepben afgbenomen ^ebepen enbe lt;©otbcré/bacvbeur deroo’faerkte groote feba» ben / op deboorenbe der-epfebte bulpe gcbolgt 10/ enbe bie beftbabiebbe beurgacno klagelooO gefielt toerben fouben in aUep fiikkeö ben ge# mclten ber Ï}eercn ^taten ßefibenten toegbe» fcpt enbe belooft/ ’t toekBe oocB boden bien al# fnlcBp na dermogen baer toe geriebtet toerben foube/ battotbieo tebacfligberfattliteringbe dan fulcBcn tocrtB/oocBdctbocbingcallcr toe» Bomflige CfO^bitantif een extraordinari Inqui-ficion bief balden aengcflelt toerben morlj te. 33iet minber/op bat bie l)ccré Staten ï)a# rcr Coningbl. JBajeft» djebc-licdcnbc Sinten# tic / eft bat fp bic felbe Bcrtelicb geerne toilben te toillc 5gn/cnbc fo deel racet moebten bedin# ben enbe te fpeuren btbbcn/bcrBlacvbcn fp fieb cpnbelicft cnbe/’ti0 toacr/bun alleen tot toelgc» ballen/ cn om Barer Intercemon toille/bacr tot in befen gebalk bic ï^amburgerp bare groote onbcBoo^litBbeptof ongeboeglieftbeben te la# ten dc6cnntn/baer booten een Ijonbertbupfent fiijcamp;rbaelber0 innrer ConingbUJBajcfl. aen blaren gclbc/fonbcc toat fp notb bi« te dooien booj leaver ’©oojl.cn ben berBookn Plinten^ alo l^crtogb ƒrcöeritk cnbcï)ertogf) ©Irtcf) ƒ. ƒ. »©enab.öenab. cenmael lt;©nberbanigft belooft/af te boen enbe baer te tcllcn/bcg dde-fltoomp baer niet doojbeps ban gclgcB fp 'Kn# no i624bcfofbtgbetoecfli0/ tocteepgOcnen enbe te bcfoctfien/l^arc Coningl. jkajefl. alf# ban / notbtan0 met referderingbe / bcö bare» tompeterenben ßtebten/eft ban aen’t kepferi. l^ofefi Camera Imperial! bicftocgcnrccbtban# gigen l^jocefTen ondetgantBelicb gbenàbitbfl inbulgercn toilben/ bat fp bie Conncn eft Jôa* Beno op ben dde-ftrooni toeber leggben/ b^p eft nict opgebouben/met barc^tbepen ciiWa# ven ben felbcn paffeven/ boben bat oorB in Ija* ven Comnfkvgeke cn ianben/toanncev fp ge# IgrB anbevc ben Col betalen cube bacr leggen/ bjp eft feftev toebevora banbekn enbe toanbe* kn raoebten. jUaer fobevvcbic^ambuvgcv0/tot bie Bitt boben aengevocvbelgbclifBc tonbitioncn/ fitb nict bcvflnc/raacv bie ben bi« onber aengebo# ben ConintBlkBc milbitbept cube genabe / na bare getooonBept/in be toint llacn fouben/foo moeften/ ’t ip toaev/ pare ConintBl. JBajefl. fukBy bacr benen laten gefielt fgn / maer toa# ren bier-cn-tufftben oberfukBt nict ban mep# ninge/bic ï)ecren Staten enbe l)avc onberba# nen bacrom in eenigbe toegen te bclafligbcn : Jkacr bpfonber toaren bed racet gcnabigbfl eft toel te bjeben/bat fo berre bic laceren ^ta# ten/cenigc raibbelé boordacn fullcn/toacc beur ï^arc ©nberbané/fonber fettinge boor »©lutft» flab ban benl^amburgeren te onberftbenben/ fp ract baren ^tbepen enbe Waren/fcetBee bc «©ibe op enbe af pafferen raorljtcn. ï^et beeft anbcro/ï^oogflgcmcltcr ConingÖ Cb^iflianuo in ©enemaveften/ etc. ï?em/ na ben bpSutfen gbefefticben nacb/enbeï^arte kb a Coningk |
U13()
U38 030118g /))33603q d6 319 3U360 39 3)2093Q /U309 3) 030)00360 033/9)6)9)08(^1 «139)010 »05» 039 039)30}U3B 136 do 3)6)010339 U3 )310 d} 189 / 03100939 HOOmiOU 30) 3001)08}0Ê 39 089 9)1(39003 01} )j3311 03J339039 lig d(^
•zipi ouov /Wqxu))3öli II U3q /püiifos )0) 0)931103118:1» •039j3.il 6)3m 03181 .1311} 089 HO} 031310 / 39p} 319 33900} dut 01)2 )B9 / UQ£ )in} 3113.13} 1(3» 03 )ÜB#33® 9)10} 089 dl}0 )89 /U39313d0(] do 3903 /U3)6)8m Um 3qi00miOU 3mn 380 U360B9 19)1 do 33Bm / 001)80315 33U •6in ïlUlU0(g( 39 01 /O3.133(5 39311/lig 390^
•U3186 »336 313})3Bid 3}39 do 39P} )19 /68iQOOU-oo Hi 00} / Utl£ 1039391913.13(9 36)})OB0 39U1 0360 »01^ 39)111} 031980 3911^ : )d3td}30)dn)}336 3(9)639)0100^ 039 )3B)$U39 3903 / 9)01005» U39 0303) dl} 3(9 /U3)}lf6)lt;^ U3 039)30Çt 3}00t 1(11} 01 / 0393llI)j32 39p} 3})l0310309.139 03 1339 »fOO 0311293 0(1} U(36 1}3311 3.13908 39 )38af ’039006 »33900,1 a3q3oui-mnofg5 33u6} 39ua 9)01005» 039 U36)Dn) lO81J.139jtOl 136 Üto /39631)6|93q tU36/3nim 0)nu 0}p} 06} UlO 3(9 /3U30 39 0393 dnop)U86^ 3910300(0090399300081-913^
’U3)39Ï009 3) g)U(005gt; U39 30) 0311031011 3(900.113(10 3903 milieu 03116} 0(8 /1}336 11389360 13(0 0)3908 (})0Q 3ig‘naq -aqoiH 39 0138109)85» U3)33(| 039 000})3^ 39 0]8 /0O3113ÇC 3963 0138Ug' 03003103112 0391339 »380)0113(9 00} / 039)6036016 ^»6 U3608U »138^1 39)113986)} 39U3 3}00q 3001201005» 39)10 39 d6 )B9 / g)UB6U3B U3U6} U89 3113008932 319 aH39 9)00 018 / 1381)391J3)IO)391V UI36 d6 do 9389/3913} uoo}))d 3(9)1139 9)00 /U3qtom30 01 )60dn))39O ‘E}u3uinooG 3U1B}(]03OU30 )n39 3)1 »333 39 U89 33Bm / 0.1300300.(000: 3903 0)393)) *339® 01» /U(BUl33flO)U(^ 3903, dO0p)U065gt; 030 / 1111} 03)3(131 030081} 0301101 )0) dut d(J0 389 / 03.133230 3) n 089 '#3(B^ .Uil lOg’ 3018(12 039111/608X11)39 /P93St 3903}3(lq-0)0393)5» 0306X0 U Q» / 03)3m U3}3q 0( )3nnlt;ÿ : 311im dll 018 60006 3qU3 100)0 00} d£ dlJ/113)3en 939 U( O3)8)O3)ÛÇ} 3(10(033 089 U3)fOO^ 39 U38 /)31 »131132)380 U3)08)ilddll^ 03033 018 )3XU tU36 /)d36U3#(f6^ 3(l)JjO82 )39 )3)6)l)-9d36)} 033 Ut3B}603ÓU360 3903 / 013)33(5 0(l(5f 9)61360 /9JUIOO5» 03)00)0 0} 033180/030001)30 3) 0 39 *U3/Ó3))89)39 3) l}n(}J(g’ U33 0(/03p9UV6 3) 39 »Ud3XU 9111300010 01310 qif^ 089)389 303013(1 /U30XO(ri3(]2 1(111000030 91Ê 030 )dn )38(i
»g)0Ut 3}JV3ïl 39)llÏ00Q3q )0)/U3UC0}33Gt 3301) ^,««^,5^ 393111} )Bq /U3333(j03q 3)3mrtf U3UÜ} Ul 33Vqi8 jqjïiri pu UlO / )}3311 U3quo}3(ï0 pHnf® 38U 0130011 UeO MMU/jqqjH 3333^ U3q 93U1UO5gt; 3q U10338Q1 'U3qtOtU3(10 ” ’“«^» )t}jiqin(pj3q 30uii3qu8(j}iaf 33130 uvq / ui8ui
»33Çî» ‘^ U80 3iq 113 (lnOI3)U8Qgt; 33q8U)fl33lÇî /ujeittofl» U3UU10U1UO3gt; 33qn®gt; 33q/U333qU8 33quo UÜ} 3q »«?»«.«uq »U3 : U33BO300)toOO 933311 fpou /1133801(1310 »ea^Sjiæ »U86U3B 93U1U0 J) U3q U303) /0U311t@' UBH 3^0 usuuiBuiu »0)33(5 “3q 3iq 3U3Q0 3q U3(103)/U3}|33O(^ U3q «^SS )3UI )qü) 3}3qöo U3m0i g3ü393UBfaug Âub4 *3)3 /(i3111lO[139ö 3q «I H3Ugt;«O3»
*U3 1(130303(12 U3UU3939 3) 193113} /031303Q 9311 ?3tnno3) 3(10111380039 0qoggt; dm 3iq /U3q}3i-Ä 33mnxuo33quo}dq uü}dm3qu^ : 320193100 »339 3300118} / 03131§’ 3qmn8U3q 3U331)01113(1 do 3139 1019300 / Ù31|893Q013m 3Q03 03333 33) /1(ÏO93Q3(^ U33j(l200(}33QlV, U3q 3193Ü3331}O 393111} loven *U333U0(t}iq 031(13(103Qlim U3]3q *qiui U39)iiiiq agiipqsf 9 U3iio )0)U3)d3)i:’c(l) »118 30iq3O0 1339 338(5 -H’^Q ’ll’^ßöf *P3}d3?E 3Q33333039-(1300(5 ÖO 9)00 338U1 /1333011301 »30111381003^1’ 3QU3 3031^5 )0)/3qUamp;£ 13lU3033q /3qÜ) U311B.) d} 9)(ip(10/0}13} 11)1} 1009 3033118 )3ni d} 180 / U3qqiq piu 3q3tu 331(19)ipqu3p9 333} U3q}317Ê ’M «3® / P8lU-)8q 90 dm 03) »1130}339 00} /U3q33m 3)())0Ut 13}31l211009 3QU3 /3qU0} U38010081} 339 U89 331121931113112 3) 03Q /9)33(51 93X)Q)imQ0OOÖ 9)1«} «33 ««31’0 0 0» 'U3|8933q3m 3) 3qU3U33lUpm 3003 93ip3q ïfOO9,‘'U3q3)qU3U 3 00333nuil003 U39J)}330d)m »U0 (pJiuvD U30uoo9 O3juo / 3q}3iT} 3qua •i(3( *80» •133}d3^ 33111)8032(1)00(5 3331U 3(9 U303Ï / 030009 03181380 33010091310 }33m339U8dm 039931103 00} /U3q33m 3) 0311109 01 QllUpUB /3q}311 U393mlt;^ )dn 39301003» 039 3)13103110 #0oo4 -31!im «313Vy 391113933OJ(O09UO 0301) •Q)BUI]5êgt; 039 039013» BU )B9 /um 03)9)1339 HU dl® 9)10001360 000 U381X009 03Ul}lB 338gf m39U093q 1333011)
*U1360 39U3)U1}360 60I339d 333}/)9d3601U3^ 3003 393M )0) / 03133(5 39300 p39 U30Ü£ 39 »d3q do dm U3l}30U38-UO/U3)6)OlU 0321139339 033QO8 11)00 39900)339 XU36 033)9} a39)ip3Bq »1(1)1119 U3301911) 3)9 do 31(1 miq / 3jy 103(1203(1 »3(12 30193339)9)33 000^ )(tn / PÜlimi 3)9U0} 008)11)00 1}3311OO} /U3933m 601)())8p39 03) »930IU d} )B9 / 031(10011339 6)}U3m «3 31103101 333}ua 11009 oo}iB 1QO^ )0) pm nu dm }@»
•0399311 )3d30Ut3q 3Q03 03Q0q »3601138 0UO /U3P99 W 339)11)300 13UI /30U19
’U3)3)(0nUlU10) 3) 3UU()UB}Ug 3(10119)01 »330})39 3903 UO()(}odUl£ )39)(P9B9 )0) / 39 »?00öt 39 )3XU 03118 /)6^3UOOm360 d(j2 9)111 i »}3XTÉ U393m§’ Jdn 09)01005» 039 /P39U3603) »30/03930)60 3961 )Xoom)O8 )0) p9q(m mmn ).o) i38xu-)89 q.uvjtoo )a}391189 3(9 / U3gj3i7£ )dn 360 )O30 dtu d60 3003 / 30.1330230 3(103(9 •i|3(8(U •19201005» )3)3l’(5 )0) 30030 / 031801 »1X8 '^ÿ ‘Êl 080 U3()08q 3l(g 1000 91139063 039 03093911)3010103(1)09 3) )3(6 dm / 030109 3) »3pm 101 /0393XdJ 3) 038 ei/303m *513(8(52 )30 (OO0 3003 030306)39 31/391(1 y 032111(3(5 030 Ul »6} 080 3003 /03)393} 3) )30O 00306^6)^ 0306} 392oiJÏO}Jiq3O12t )3qiOO0 OlO 3003 / jqO3(}2l0 03033 ’^ ’ei /U31093q 03)00)1)3930) 0(15 ’«a , »111990X0} )3mno))3(10 )8m 0X 1130X00)39 )3XU /3)33éï 31192X0OO)(}»5» 11(1 af /9)UX005» J69IXI 0X U3 U30}3x75 )3mfâ ’W/MlUaXfa 393x1 )30UO} »3i}Xt6)-)391K 3X01}33(})3(5 (03)33(5 3011(15 ' ' ’ - = - ’ :)6)B(q360U3B g)ipi}iX9iJ /30O390 »10980 )(9 /U3)81(^ 31130132 30 dq 3)08}3^ 3(0 )}336 00} / O30XO(9392 06} U30lXO6360dO 1800 )9)in}3BU 1X0000108)30 1301110 0} 9)6P6^
liq'iiïoei ujioqaSOSoo^/udfoon aj/us^Soui
*U3QU0q lt3Jl’ll|.13t; ÓJ3Ilt 338(1 /3uunuvjll£ 33Q U3)3(ntooq 33Quoj(ij)8q /u3q3S3(i6}ioom)ue 30) rto 33CQ dj U3qq3§ 00} /u3q30Q3QS33qo U3q »nag usqüt^^ igjuiuo^ 03380 piJnfa )0) »3)8)^ lüq U3)UB}300}K 3j3q nu )8q 38^
*U3q33m )33q *313^0 U3qU8Q Ul m3Ö 3QU3 UaqU0}3QS33((0 U3)
#33U ejq30Ö' 3qu3 0}31TÉ 333Ul !Ö33qUPdtn )8ttl
3qu3 / dBClJjlQiwna aju® ’333 /luvinmj^) .(„gnj^ : 3qdni oojiB 39)1303 j, /U3)81 lt;33« 33 pum
U38ß}8 U3QÖ3m}3iq U8q •ïqui3J3Qi i U3q o)vq J’ 33quo/)qu8iq3l3^ UBU 300)33^ U3q/13B33U3â^ SaiMaiM« U39)II33}d3^ U3q U38 U30lKllJ(g' U33 9)00 U3}3q WJOmaq UX 0jl8/)j33(l U3qUOj30}B Ü3U33öa 8U }0^ *133} mï.iï »03X1 ).U38 3)8031133qU0jdq/3qud3 U393inJ )0) ®vgt;«fl» U8qdü 9JÙ13Q0 : U3i3qiivQ33ti 3) )qu8B)dn^ ijauma^ UI 3q3ï^ U3U33 / )3d30lU39 333} (pi} U333qU8
33quo / )qooq U3q3ai^ )0) *ïj3(uaif 'lOumoj» ’? F51
J3p q§|0AJ3^
9ÓI
Hiftoriïche Chronijcke.
»97
i ö j 2, gem sBetjantamp;elulï foube oberltbcccn/ tier ou^ ber €ojnnginnc ba» ©jantSegeBj; ®ienncr0 Waven / ober Weltfie fp niet te ggebteben hab^ be. JUet befe ‘Jtntluooxt is bte 3tfgefante toe«’ berom nae BianrBrgrB ggerepfl.
«©nbec fitlrbberloop / Beeft fieD tot Hpons tn ©jantBrgramp;/ ten gvoote Cumulte begeben : Want nae bat be €ontnfB/bebjgle Bp beur bat IferggBfbJefen/eenfbeels »©Btlbt gebjecB Bab# be / en nocB een groote fomma totboojber conlt; tinuatie betreiben ban noobe Babbe / foo Beeft Bp op aHerBanbc ^aecBen enbe Waren / fongt; berlingBe ^BattingBen gBefrelt/ boojnames ïtcB op öe Wgnen/ itoojn/^out/enbe bierge« ïgcBe/ öaer na op aUerlep ï^antWereBen/ baer onber bie Caffet Jtininelaerh / lt;apgt/ ƒ lu# tottlen / l^Btlippen enbe i^aiTement-Webers begrepen waren.
puittue ï^ter op Bebben Ben in ’t boojnoembe Up* SVfk»«“ ®*’**/ '®“ ï°° fuUBer Webers met Bare ^gbe jroott o» Waren bergabert / bp Welthe notB beel anber nipe, «öBefint toe BoegB/ enbe Bet groote lt;olBups albaer gBepIonbert / itiflen en itaffen bup# ten be ©envers uptgBeWojpen/aUe OnintB* litBe üegiflers enbe JSjteben/ lt;6BeIt/ «©out/ ZBItpnobien / iietens/ iileeberen enbe «©Be* Waet / ^gbe enbe «Tappijten / alle op tenen hoop gBelept / enbe beo? Bet gBemelte lt;ol# BupS/ alle tot ?tffrBen berbianbt/ ootamp; op bat bie SlffcBen niemant tot nut foube Bomen/ of# te pet baer in moeBte gBefotBt Werben/ al-te-mael in *t Water gBeWojpen.
?^ier op fgn fp oorb boo: Bet l^upS/ baer be Wgn-baten platBten ingBelebert te Werben/ Oeloopen/ enbe Betfelbe ebengelgtßbeflojmt/ ben '3rol-meefïer ofte «©ntfanger/ fgn itletbe# ren berb^ant / maer fgn botB ten laetften ban ben ©eert ban ©alincourt/ mtt beloftt bat fp 5Been ^Entpofttumeer bttaltn fouben/ttubee» ft ghtflilt gBeWo?ben.
«©btr fiiUBv Beeft bt ConineB/ctnigBe öe» Pimenten ©olrbr baer Benen gBefonben/ om bit boojnaemfit öumetrmattbers tnbt 'Ktn--bjgbtrsban btfen «Oploop / inBefBteniffete fttlltn / tnbt tt firaffen. JDaer bie felbe Bab# ben Baer bp tijts beur gemaetßt / als fp fnlrBr fgn gBeWaer gBeWorben.
«Êtn notB beel arger ©anbei Beeft Bent/ ban WegBen tenen nieuwen ^out-tol / in ^pain# nitnbegBeben : ^eWgleobetfulcBpbieaSif# fcBapeis in Silbaut/alleOfficiers enbe €om’ miflarien/bie be felbe «ConintB baer Benen ge# fonben Babbe / om ben boorfs nieuWen Control op te fetten/ al-te-mael bermoojt Bebben : ©ter naeoocB bes «©rooten #bmiraels lt;©ffi# naltn / tnbe ober be ? 000 ^olbaten (bie Baer Bier om in be (traffe Wilden boeten) boobt ge# flagBen / enbe in be ^ee gBeWozpen.
Wp Willen nu tegenWoojbitg oofB pet ban bie ^aBen fpjeBen / bie in CurtBijen gBepaf# feert wn/ enbe fulcBe gBefeBiebeniBen/beWg# le Wp bie felbe nietflurBWöfe/ tot Bier toe ge# fpaert/Bebbé Willen fetten/ ban ben pare 1629. tot op be tegBenWooïbigBe tgbt gBebat Beb# ben.
Curchftiiï iDen grooten lt;urrB Babbe Bem booagBe# Ransel, nbsp;nbsp;nomen / be Habt ©agabet / ’t WelrBe nu 23a#
bplon is in €Balöea/ten berben matl te ©ele# ceren/ batromme Bpben Cuftron ©afla/ alS Frimo Vczicr,Daer Benen Beeft afgBebetrbitBt/ om felbe bie ©elegBeringBe ban bien Win# ter in’t Werth te |lellen/na bat bie felbe re boo#
ren etn ^troopingBe in îbevifïa gBebaen Bab# 15,-be/boen ^tBa ^bas in ’t begin bes ^attS ge» ’ Bobben Was.
lt;ot befen tpnbe/ bjatBt Cuferon Baffa, eené matBtigBen©ooïraetaen gBelbt/ fhobianbe enbe 2llmmonitie tt famen/tot btBotfban fgn «rmabt / bit Wel op tWtt matl Bonbtrt bup# fent Boofbtn btliep / in booanemtn / nitt btel tgbts met bie ©elegBetingBe booj ©abplon/ ofOSagabet/beur te b^engBen/maer tot fg# ner eerder aenhomfle/ bie «©ratBten met boo# be îLirBamen te bullen/ tot aen bie 23o:BWee» ringen/ en olfoo mettenen generalen ^tojm/ boben ober bt berflagljene Benen te loopen.
jl©en moeBe Bem ober bie ürijgBf-btfcipli» ne/ bie Bp ober fgn Rolbaren Bielt / berWon# berf/Want Bp liet bie alle met ber Woob B^af» fen/ biebe^nWoonbers in ben Steben enbe op ben Worpen / eenitB «©BeWelt aen beben/ ootB op bloote BlatBten bit ban btn ttnen tnbt anbtrtn ingeb?atBtWtrbtn.
Watt na tOOtB btn bOOgioembtn Primo Vezier, ben 19 giulg/tot J^iromebia upt/baer Bp tenigBe bagBen Babbe uptgBeruBet/ tnbt nam fgné wtgB na Aleppo/ albaer Bpöingföaegljs ben a j September/ aenquam/âoegB fön «-e# {Biet op CoueBmepban/ ’tWelcfie tenen UuB* Bof ban ben grooten lt;urtamp; ts / tnbe tenBalf mgle ban 2tleppo lept : ©p felbe en Babbe op bat-mael niet ober bt 10000 Weerbare jBan* nen bp Bern.
jiïaebatBp Bem tot 26leppoopBieït/ name# litBban beneç^eptembj. tot ben ii«©cto# ber toe / foo liet öp 2 ofte 3 ©affen jammer# ließ juBireren / met btel meet anber «©fficiers enbe Wolbalen/ om berftBepben Wbertrebin# gBe Wille.
WiergBelgcBen ^trengitBept moede oorb met ben eerden geboelen bet «©ngelBBer jaa# tie Conful, tot ïtlcppo/ beWgle biet ban Baer «©oBogB-BBepen/ bie botB be Xee-roobers toebeBoo2ben / bic ßlcpnc ItoopmanS ^töe# pen ban jDavftiltc/in bc|3oo?teen©aben tot SWepanbjia götplonbcrt fiabben/ baetom Bem bet ƒ ranfeBer natie Conful, bp ben ©affa Bef# tuBbeßlaegöt Beeft.
©iet op fgn be «©ngBelBBc üclbers enbe lamp;atßBupfen ingenomen gBeWo?bcn/enbe baer toe bcr^egljelt / ootß belcbanbc Boopliebcn gBcbanrßelifß gBenomen : Waet iipt bic 2311# gÖelBBc «Horfaren beWeegBt Werben / bic ban »atftilic bc af-genomen ètBepen Webet te beBcllen / met t’famen alle Bet gene fp baer in gBebonben Babben : ^p Bobben ootß met ben ©affa/ ben Stgatabg eö anber «©fficierentot 3tleranbjia/ Willen actojbeten/ enbe baer ban afBanbtboen/ ’tWeltße be «CngelftBen Wel 50000 Stroonen geßoB BttB.
suis nu ben Primo Vezier, bie in bc gantfcBe «®ttBomanniftBc JKonareBge bc nacBc acnbé «©rooten lt;urf ß Was / Bfw te Welde legcrbe/ foo fanbt Bp Wonberbaegs ben 27 ^eptemb. na ben «©ngelBBcn Conful, bic quam om Btw in fgn Wen te aen tefpjeßen /mactbtWglc Ijet op bat-mael al te fpabc Was/ foo en beeßrecgB Bp geen aubientie.
Wes anberen bacgs/bcn28^cptcmbj.foo befotBt bc ^canfopBBe Conful, met be boor# naemB« fgner ^atie/ben Vezier,bcwclcße feer Wel banben Baffa ontfangBenWert/ tnbe beel anbetS als btn «©ngBelftBcn Conful, want be Vezier en litt htm geentn Boel Btlßb / gelgtB B b 3 gebjupt#
Ips nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vervolghder
|
1632. gcbiupfßelichtoass/ma«Dp motfle fiaen/ en ôaer binnen. IDe Vezier bjaegljbe gern met toomiflöm öDefieDte/tot boat epnöc öat öie «CngOclfcDe cojfaien in be ^oojte tot SdUpanbjia geSomen maren/enbe firD albaci: Dabben laten gelu|îen/ bie ^fbepen te berooben / bacr get Doel) een bjpe ^tebc enbe Dun bud b client tuas / bat noclj bic jBaltbefcto/ nocO bc ƒ lojentijncrp/ bacr bene plachten te ftDepen; ^ie 'ÊngdfcDc Confiii antUlooïbe : 0et en toaten geen co^fa* ren gbeweeft/ maer bep Boninex ban »©root« 23?ittagnicn «©ogogD-fcDcpcib iDocn boert ben VeziemofD toojntgcr/ciibc riep ; ^00 beeft uVuen ïtonindi ben ©jcbe eft Capitulatie gbcbioficn / ciibc ifB cn ben Dem ooefi bootber niet ftbulbifb te Douben, ï^ier op bcbal be Vezier terflont aen fijn SiCraboanten enbe ï^cneberf-boeben / bat fp Dem/mett’famen fijnen 'Saclman / grijpen fouben / enbe op bc plactfe boo^t üaftccl boe# ren/ enbe gcnliebcn albacr bepbc met ben firic# Bebcrtoo^gDcn, Jßaer bcboijlc bcnlt;aclman een fboacrj®an tuao / bat Dp niet biel gaen en Bonbe/ foo bail* ben Dem bd^cncficib / ofaßcul#/ aen cenen 3500m op6noopcn ; 3tlb bc Conful bat facD/ foo gaf Dp Dem 30 Wcaton0/ batfe Dem niet DangDen / maer Det Dooft afOacn toilben/ ’t boeltbe ootb gDefeDiebc. I©c Conful boert op een lieert gefet/ enbe in Det ^lot in een Qimme enbeonrepne «t^ebant# eeniffegDeboert/ albacr DP niemanbt banben jDnenfien morDte: l|penmepnbeootDfclbe niet anberö / of Dp en foube bien fclben abonbt Rebben moeten fterben. JBaer DettoapaUcO bacr toe arngDdept/ bat bc ^urt6cn gclbt ban Dem bebomenfouben/ betogle Dpaenben7. batD Diet na / lob gDclatcn boert / als Dp ber# tirD bupfent ïDuratonb betaeltDabbe. ^onbaegDb ben 29 September/ liet bc grootc Vezier, bcnjlDurol 25ajfa jujliccté/ban j^atic cen «Deo^gianer / met t’famen fgnen ^onc/een lt;l5elufabc/cnbc ;? ban fgn Hieben/ bcboijlc fp in Daec «JPoubernement ficD tpjan# nifcD cnbebiefacDtifD gDeDouben Dabben/ te# genOe 'Onberbanen. 55efe JUirol toap met bc bieberpe ontblobcn ca gDeblncDt/macr 10 toe# berom betrapt getooibc tot itr^ftunv’t boeit» Bc een Habt is in groot Ttmicnien. ^onbaegDS ben 30. September/ boert ben 35affa ban j^igba / gDeftraft met bc Boojbe/ ’tbocltfi een frabt is aen ben boeeD na €onftan# tinopcl gDclcgDen / bcboijlc Det fgnen bjoebee 35ana 33ontam/ met ben iionincBin i5erfia Dielt/ baant Dp ben ban J^igba niet anbers ban boo; cenen ^pion bp fgne 5lnnabc Ijielt. «DingfbaegDS ben 2 lt;©ttobcc/lict Dp ben lt;6root-meeflcr ban^dleppo/ Sital CDelebp/ opDangDen/ bcboglcDpgcltnpt ben ^ibano tot Aleppo gDenomen Dabbe/ enbe fitlrfer ben övooten 'ürurrB niet gDelcbect ofte bercamp;ent Dabbe. jMaerbatDem bic Vizier foo lange in ?ÊIep# po 0ceft opgeDouben / bat gDeftDiebe tot bien tpnbe/ ombatDp op bc Sroupen ban «Da# maftoWacDtcn moefte/ bcboeltBcin bc 6000. tcpcecbceiibc te boetebuaren : 55ocnDaernu befe met Dem geconjungcert Dabben' foo bjacB Dp ben 8. «Dttobee met fgn HegDcc op / enbe boerbe iDaDomet «Cffenbi / b.n Ceftarbar ofte ^rDntmecOcr ban 2llcppo met Dem tot |
bp ï)ilan/ bjic mglen ban 3ilcppo/ bacr doeg 1632, Dp fgn Heger/ enbe bleef albacr bjiebagen. ©oen nu ben 'UTrefo^ier fgn oodof aen Dem nam/ enbe bjcber naStieppo Beeren boilbe/ fep# bc bie Vezier totDem: lgt;p Dabbe Det DoltBtot 3tlcppo langDc genoerb gDefeDonben/ enbe op bat Dp filler booitacn niet meer boen cn foube/ foo liet Dp Dem booj fgn tente metberboobt ritDten; gp fant tboce €apttcpns ofte €om# miffarieninfgn DupS/ enbe liet alle fgn goct inDalcn en beftD^gben / maer DP 0af Det bod) 3gn Binberen boebee / op batmen niet ftggDeh mofDte/batDp Dem om 3gn ©oct Dabbe laten bcrboo?gDen. j^ac befe enbe anber lïccngDcexecutionen, fette Cufcton fgnen boegDbooK/ cnbealSDp tuffeDen ißouful enbe 25abplon aen een plact* fc quam / boclcBc bc lt;urfBen 5tltcm CuptS noemen / albacr bc bcrgljcn/ met t’famen Det groote Water CpgriS/cnbenocD cenen ©loet/ ben ^as feer enge maceBen/fo Dabben bc ïamp;erf» fianers bien fclben ^nganeB gefojtifitcert cn# bc beftoten/ enbe of boel bie 'HurBen bed bolcjc bacr booj bcvlooicn/ foo cn Bonben fp boeD bc# fcn©as nictgljtboinncn. ©p befe tgt boert bc «©cojgiancr ©ojft «Ce» neroe/bic in’t booilebcn 5acr een 'Huren bias rtebjojben/ beur ben Primo Vezier aengDe# BlaegDt/ batDp cenen ^enHacD op biejeabt 3llr3erum Dabbe gDeDabt/om bc fclbc bc ©erf# fiancn in Danben tc Icbercn / ©acrom fo boert i^em enbe fgnen ^oonc / enbe nocD 5o.banbe boo^naemDe ï^ceren onber Dem/ met ben ^boeerbe Det leben gDenomen / upt bcbcl bes boopiocmbcn Veziers. ©aer is ootB aenbe ©ttDomannifeDe pooj# ten een ßcfolutie genomen gDtboojben / cenen nicubocn 25affa/met ten 3tnnabe in Cgipten tc fenben / om bat felbe SaonintBrgeb in pof# feffic tc nemen/ eft ben ouben ©affa ban «ap# ro tc berbj0ben/baelrBe befe nicuboe ©affa op» ritDtebc / enbe te gdgiB bc 'HurtBen beebjeef/ boclcBc JKiicDa enbe anber plaetfcn noeD m* Diciben. WDpnubefc oberboonuen/enbena Det gDebjuptnötr ^trabers in jtueBen geDou# toen Dabbe / foo trab DP tot JDueDa om tc ba# ren tc feDepe na bc Habt ^ucs / aenbe grenfen ban Strabien gDclcgen / albacr eene gDenoemt lt;2mir / ©ouberncerbe/ upt ben oubtften gDc# flarDte bes felben gantfeDen Hants. ^nbemaent JDaerte/ bes jaers 1629.(00 Herf ^cDa 3lbas / bc afeonineb in ©crfia/ cn# beboert ban fgnen bolcBcfeer bcblaegDt/ na batDp 42 jaer geregiert enbe bie©crfianiftDc ïïroone met bjic nicuboe ■llionintbrgtben/©3» mus / Hanbabar / enbe ©abplon / bermeer# bcrt/oocB beHureBen meenige goebe ©ittojit berDinbert Dabbe. W befe^otentaetmercBte/ batfgnslc# bens epnbe Dier bp guarn/ (toant Dem bic©a# bploniftDcAftrologij filierte boojengDefepbt Dabben ) foo b;acB DP banbe Habt Cafbin op/ albacr DP anbers te refiberen plarDtc/ enbe bc# gaf Dem na jpambat/ aenbe €afpiffDc Xce. «ignbe betoglc Dp maer cenen ^onc Dabbe/ be# toclcBe blinbt / enbe om tc regieren onbengen# bc toas / foo fanbt lip upt fgnen j^ebe ( biens ©aber / namdicB fgnen ^onc / DpDabbela#^ ten ontDoofben ) om tc beboojbeten / in mep# ningDc om bic fclbc tot bc erffeniffe bcr iiroo# nt te brengen. ©efe jongDt ©fïfi / W bom ter tgt tuf# fc§tn |
Hiftorifche Chronijckc.
’99 enbe liet y bach-repfen ban baer/ bek /o?t tot« a 6 2 ber op lickten/ ’ttoelcBc boo? befen jUurat Baffa habbe laten boutoen : J®acr bat hebben bc tberiftanen felbc toebee gheruineert.
Befe Bcflinghe noembe hP Cha Ar four, en# bc ig eenen 3|ngancB in het Ïanbt 3tmaban/ baer bp een fehoone enbe gcootc BlccBc Icpbt/ ban gclpcBc name ; lÄlbacr gefehiebe een part Creffen/toaut ttocc jdcrifianifckc lt;ham / of Baffen / fficten op 4000 CtircBfche ^aphp/ anbecg ^pahi/ enbe fetteben alfa op pact acn/ batter tod pet halbe bed ban bic/op ber plaet« fen boo tb leb en. Ben Primo Vezier toert ober befe sSebctlagpc bmaltoat bcllo?bcn/ toant pppet boo? een boog tepcBcn piclbt ober fgn tocfiomllighcuptbotringhcn..
JilSacr baeront en liet pp niet fijn boojnc« men tegken ^papan/boo?t te fetten/enbe fep» be / pppabbe Bagabct alrccbe infgnpanbt/ baer op nam pp fgnen Cocht op bic effene Bek ben inUmaban/ batcenfepoon enbebjutht« baer ï/ant 16 / ’t toelcBe bc CuerBen gantfep bcvbo?bcn/op bat fulcBr ben ^erfianen niet en moepte ten beften Bomen : Ban baer quanten fpacnbat groote gpebeeghteTaurus albaerfp b?iebagh-rcpfcn lanramp; tuffcpcnbcn rupgpen enbe poogpen Bergen / cenen feer engen toegp beur pafferen/ enbe bc cenc na ben anberen gacn moeffen / op toelcBe repfe bic Jtmiabe u ofte 12 bagpen met ongpcfegghclicBc moepte enbe beftoaerniffe totb?atptc/ baer beur fo oocB ab foo in afgancB enbe beeminbevingpe quamen/ bat 10000 fSerfianenpaer tod pabben Bonnen naen/ toanneer fp bic felbc op befe plactfe pab# ben aenghtgrepen.
Boen nu pet CurtBfcpc l^cp? beur befe nam toe ^pclontBcn in bc effene Bclbcn beg jlBc» bcrlanbtgaf quamen/ enbebebonbenbat bic |9ecffianen pctgpcncalleg pabben toeepgpe« nomen/ baer beur fppen pabbenmogenber# berfepen/fo begonffe bc Primo Vezier fgn btoa» linge te beBcnncn/ enbe fulcBr noch bed racer/ bctoglc pem bc CurtBen in’t Haubtrijbingpc b?athtcn / bat bc Jamp;erffianiftpe ConincB een ficrefie Itrmaebe in iaarthia bp malBanbcr pabbe / enbe ban toilleng toag bc Cureben cc« ncn narp te leberen/ bacrora toanneer pp pem niet fnclbcctbicp toeberom te ruggpe begaf/ fo fouben pem bic Bccfiancn bien engen f)aö toe-flupten/ intoclcBcn gpebaUepp fonbetttogf« I fel fgn gantfepe Itrmabc in ’t Bebergpte ber« ! liefen foubc. ?t!g pp nu iUrggpfract piclt/foo i tocrbt baer goetbebonben/ batmen toeberte ruggpe Beeren foubc / al eer bc Berffianen pa« ren Hftorpt fouben te toeten Bomen/enbe pact in’t engpe Bebergpte/ boofen panbcl beroo?« faceBten.
jeacrbiten Bonbe foo pepmclicB niet toe« gacn / of bie |amp;crffiancn beenamen bat toel/ poe tod centoepniep tetoabe ; Bbentocl foo toerben baer 6 «Ipamg afgebeetbiept / om bie te ruggpe trcrBenbc lt;urtBen in ’t boo?nocm« bc Bpebergpte acn te grijpen. Bit pabben be Bbcrfle ber i^erffianen toel Bonné bocn/toan» neerfp tefamê cenitp enbe met malBanbcr ge« toce(l toaren / jUner fp bedben pacr in b?ic poopen/ baer ban ccnpbcrbcBcccbcg2Ccn« grgpg pebbê totlbc/ bacrora fp oocB berfepep« btn tocgpcnboo?hun naracn: 2ïlfoonarabe Vezier, mctpulpc bcrBocrcii/ bicpemben reepten toegp toefen / fgnen toegp 10 ofte 12 bagpen toeber te ruggpe / enbe quant gclucBe« luk
1632. ffamp;tn 17.enbe 18.jaecout/bicquantboojben äüontnrli met bjeefc cube beben : Cube bciuip le On bem befo’ghbe/ bet motste bem gaen gelijtb fijnen Baber/foo biel Jjp boe? ben Bu^ ben op bc aerbe/ Biifte bem be boeten en b^aeg» bc feer oobmoebtclj / toat fijn Jlêajefïept be» liefbefiemtebebelen?
Bc ïïoninttï fepbe tot gern : 3JtB gebbe u/ mijn ,g)oone / baeront aUner laten roepen/ op bat uk u tot mijné ^ncreffeur enbe BonintB maetbe/ betonte ieb incrcBe/ bat mp Bobt ban befe Werelt kalen toil. Bic arme jonche Boifi/ en bonbe niet toet betrontoen/ maer tip hielt fnlckr booj ten bcrfoeckingke enbeptoe^ be/ enbe toeeö befe toe-metince bette ban hem af/ enbe piotcllcerbe met tranen / kp en gabbe fijn leben lantk niet met fijn chemoet nacljet (foninckrijck ghclufitt. Ben Butbaber nam hem in ben arm/ enbemaerftte hem tot fijn Brfcenaem/enbe liet hem noch boo? fgn boot/ boo? eenen BonincB in ^erffia beelareren.
j^ae bat ben Primo Vezier Coulferon BalFa, ben 2 y ^eptemb?. «nno 1629. ( alg boo? gc= meit) tot sneppa quant / met 1 y grobe ^tuc^ Ben / enbc4oBelöt-ftucBcn / enbe aloaer bic fthetpe creeiitie ober cttelicBe Batfa/ enbe an« bet ®oo?naem|lelt;Sgt;tant,6-perfoonen upteht' richt habbc/ baer m hP htto/ ’t lö toaer/ tenen Cherechten / maer tenen al te hrenchen enbe 2öarbacifcheh ûichter httft betoont enbebt« toefen/ al? boo?f3 is.
W hf tot bic lt;toupptn ban Bamafco/ ontrent 6 ofte 7000 mannen frerrB / mett’fa« men fommige anber ^qiiab?oncn / bic feer in ghtlöthcn ghetal tot kem quamenz ontfangen habbe/ fo b?atB hP ben 8 Bctobi. ban Ttleppo op / enbe too0h op 35abplon / tnChalöcam/ toclcBt ^tabt bc BureBen Bagabet noemen/ efi btclbe hem bajldicB in/beti^ophi Cham/ bic op bat-macl ban toeghen beo BonincBr âtka 3tbaiö/ Boubernene in beft ^tab tons/ enbe toel 10000 jUannen bp kern binnen bet ringh-mup?cn habbe / bat herte niet hebben oube/ fijne acnBom|ïc te bettoachten/ maer jet 5P bc bliicht nemê/ofte fith acn hem Baf« am obergheben/ ghelijcB ban bic BtirrBcn in ulcBc hooghmoebifehen Barbarifehen toacn leben / ofte het moeiten hem alle Breatueren toijeben.
Boen nu bic Vezier nac Braie in BiarbetB quam / 8 bagken renfeno bobcn ?tlcppo / foo black te hp fijn 3llcmabc met gcootc Croupen te fame/ filler bebe hp oocB bp JDouftil/ toclt« Be ^tab bp bc Boo?-oitbcrö fitnibc genaemt toao / enbe acn ben bloct Cpgrio in fUefopo« tamia Icpt/baec ben Genbebouöban fijn gant« frhe^trmabetoajs/ bic boen ter tijbt honbert en 60 bupfent (irijtbare mannen flcrcB toas.
Boen berBreegh ben Primo Vezier tijbinge/ batter meet ban 30000 ghetoeerbe mannen in Babplon toaren/ met ghenoeghfamen beo?« raet boo? een langhe btlcgktringke.
Ijler op hielt hp Ärtjghfraebt / enbe refob beerbe bp hem / het 11 ant perffia met roobcn en b?anbcn foo langhe tebertootften / tot bat« tet bc Barnifocnen in Bagabct/ of Babplon/ allCïS uptghctcert habben / enbe hoopte onber befen bic ^tabt ^pahon oftc3fphaon/ in tamp;hartia in te nemen.
Baer na fo b?acB hp ban jilDouful/oftt jDef« fcl/op/cnbe lietalbacr fijn grobe ^titcBen (bc«
topic kp bic niet boo/tk/enghen Bonbe ) flaen /
-ocr page 763-200
Vetvolgh der
163 2, liefe inte effene Selben 'Jtnuban/Cnöe betog’ le feem op bnt-macl fijn berberben foo nabp toasi / foo liet fep een gemepne TDanefefeggin* ge feoubcn / infijn armabc / beboekfee feer ge» ftoatfet biab/ i?p bebe ooefe benei / bat fulcbeö tngfeelfetfeccgfee|Talte tot ®iarberfe eiiöctot jlBoufulgeftfetebe / gfetlfetfi ban ootfebefe tij* bingfee ben 2$. 3!ulij/ 3tnno i6?o. tot 3(lkppa gttam/ boen men be ^turfeen op feet ^kt lo.ö bianbc/ enbe in allen jiKojfffecen/of ïtertfeen/ Wntfefeggingfeen beben/ bat be Vezier met 3Ön2ttmabe toeberom inberfefteringebjajS/ baant feet hupten allen tbaijffel mao/Wanneec be Iamp;ecfianiftfec Cfeams eenigfe gljeüJeeft baa* ren/ foofeabben fpbien Vizier, met be gant* ftfee lt;urtfefffec 3timaöe / boobtgfeeflagfeen. JU a er nu feebben fp beur feare «Hergieritfeept/ fearen iïotunrb feer fletfeten bienfl gfeebaen.
j^a bat be Primo Vezier Weber tot jUoiiful ofte jßinibe quam/fo monflerbc fep fijn l}ep;/ tube betaelbe feet fclbe / fep rufiebe feem ban nieutoen toe / tot bekgeringe bet frabt X3aga» bet/ bat is 25abplon / op feope / of bt lt;6ami* fotnen/ foubenberminbert / enbe bc j^jobifie bacr in geconfumeert fipi.ïtlfo begaf fep feem ontrent fealf 3ulio op ben Wegfe / enbe liet een beel ban fijn 3trmabe op be anber jgbe banben bloet lt;pgtis / enbe be anber feelft bes bolcfer op befe ^gbe ban bien Water-firoom/met be ^Hrtillerije booittrcrben. ï?p ojbineerbe ben jSabaieb 13affa ban Xleppo met 6 ofte 7 bup* fent ^pafet totten ©oo^totfet / alles om bie flab 25agabet tegfeen ’t lt;©ofïen te recognofte* ren. ^oen guamen feem tWee ofte brie mijlen ban Sagabet Wel 8000 l^erffïaniftfec Sup* tets op ben feals / Wekfee tn be ^tabt togfeen/ enbe boen berfeief feem batr ten fearbe Itamp/ in Wekfee bejöabaieb iSaffa/ als fep be finie fagfe Wancfeelen / alfukfet ban be bluefet Wilbe affeouben/ felbe batr ober gequetft Wert, j^am alfoo met befe gfeelcgfecntfeept fgnretiraba/in geen felepne frfeabe/ na bat fep bafl *t fealbe beel fgns bokfer berloojcn feabbe/met t’famen beel 45öcbangfeene / Wekfee in be frabt 35abplon gfeebiatfet/ enbe ban ben ^oufep €feain Wel gfeetratteert Werben / bie Wel ober be 3 0000 firijtbare mannen bpfeem feabbc/ enbe alle on* noobige lieben upt be ^tabt gefefeaft feabbe.
ï^ier op liet be Vezier, Wekfee feet berlies fgns bokfer / als ootfe bes JSaffaban ^tleppo ! (bic fep boben allen in be gantftfee îtrinabe be* minbe) niet Wepniefe en befeommerbe/ben eer* fren enbe tWeeben Uugufti bic frabt ban ber* rebioegueren opbepbe5gben ban ben Water* llroom lt;pgris / ober Wekfets fep menigfeen ©ptbal ban be 25elegfeerbe moelle uptftacn/ bic feaer feer Wepniefe boo; bc Curtfeen b?eef* ben. ©e gantftfee macnt September maetfe* it fep fgn Hprorfien / enbe bouWbc in ’t begin ber macnt October ten 25attcrge / batr op fep Wel i $ ofte 18 groote^tutfeen fhlbe/fep brarfegt; te meer ban 20 bagen batrmebe toe/beWglc fep onbebjeben lieben feabbe/bie niet Wel bacr me* bc feonben ommegacn. ï^p beftfeoot bc jHup* ren tufftfeen tWte grootc öolleWccrhen / bic ben Hfir .fDafeomet / 25aflabanMtw nabe tecke 25elcgccingfec gfeebouwt feabbe / tnbe jlonbtn op een pbct 4 grobe ^tutfeen / bic bc lt;uctfeen in ben Itfrorljt ban bc cccflc bclegfec« ringfee feabben moeten acfeterlatcn.
©tfe ^tuc6en en feabben bc lt;urc6cn niet Wacr genomê/als ootfe niet bic grootc gratfet/
bic bc I^erfliancn booj bc ïSklfc gfeemaetfet feabben/ enbebacr infect Wateruptbenbloct lt;pgttS gfeeltpt enbe gebjarfet feebben. ïDefc »öracOt Was bebetfet met langfec kruptfeen en kengfeen/ bie op palen rukeben/ bacropttn fealbe boet feootfe gras-atfetigcrupgfett lagfe/ bat fect een atnfitn feabbe/ als een bakt grent/ tnbe alles bacr toe acngfeefttlt W S/ tnbe op fultfetn Wgfe toebtrepbt/bat fettntbtr brei alf* men ^topnloopcnfoube.
ï©cfc generale ^tonn geftfeiebe ben 20 5)0* bembj. enbe Was bc Primo Vezier perfoonlitfe bacr bp. ©ie ^apfep / wekfee banbe beerben afgfecktgen Waren/onbergaf fep benSour Baf-fa, JÖeglerfaeg in Natolia, een bapper ïttygfef* man/enbe bit btnVezier feer atngenaeni Was. ©efe Wtrt btrgfeeftlftftapt ban bttl anbtre BalTen, Sangiaken tUbt i)00ftllCöcn / Writlie/ mtt t’famtn bc Samtfefecren / Wel 30000. mannen maetbten. ©cfc beben ben Henloop meteen groot gfeeroep tnbcfeupltn/ nafeaer gfeeb;uptft/ in mepningfee batfe gfecen Weber# kant fouben binben/ bcwgle fp niemant op be iSjeffe tnbe ben BolltWerrlien fpeurben / 3tl* foo liepen fp met grootc €ompaingicn acn/ tnbe b|acfeten fultfe geWitfetc opbegemateft# te jHiipfballen / mtt feaer t’famen-loopen foo fWaet/ batfe bjafeen/tnbe feabbe fultfe acnfien/ als of feaer benterbtbobein berflenben feabbe/ alfofntubclbébactmeerban 10000 lt;utcfeé/ in’t Water banben bloet lt;pgris / ’tWeltbe albacr Wel ten lange fpitfle biep Was/ enbe bic anbere bie totten ^actorfet btrojbent Waren/ tn tonbtn featr gtenfins te feulpt comen/Want bc Sophy Cham feabbe Wcl i fooo mannen ber# ojbent / om bic ^Sjeffe te befenberen/ foo Wa# ren batr ootfe ettelitfet ©upfent ^erkïanen op be BoUcwerthen / bie gaben bapper bper onber bc Saphi, bit gfeco?bineert Waren om bic ko?mtnbt atn te bjgben. Oatr Wtrt bie Sour Bafra,bet Spahi ©btrke/beneffens 6 ofte 7 Baffen, ^angiatfeen enbe anber ©ffiriertn/ beur» ftfeoten. 3ilfüo gfeeftfeiebe fect/ bat alk bt gene bit in bc b;ttbe tnbe bfepe ©ratfeten tnbe i^ut# ten bielen/berfupptn moeken/maet Wat feem atnbe laaien / ï^outen tnbe ^tengfeen feiclbt/ ofte Wat op fect Water fWemmen honbe / bat Werbt mtt pijlen beurftfeoten / ofte met kee* nen boobtgtWojpcn/ enbe ootfe btle mtt lange spieken boojkefeen.
©oen nu bic lt;urr6cn niet boojber feomen en feonben/ noefe geen feulpc atn bc feare beWij*. fen/ foo moeke bc Vezier ötn ^tonn laten bc# ruken : ï)p Was gantfcfebccftfejirfetcnöc bc# kojben/ober befen onberfeoopten bal enbe ber# lies fijns bokr. l)p bebal ben Stmuratfe 23af# fa ban ©amafco/ enbe bie ban Uleppo/ bat fp bic naetreefienbefeoopen boeren/ enbe in gotbc aefet feebben fouben/baer bp Wel 17000 JUan# nen Waren. Jllacr beft Werben ootfe onber# fiens acngegrepé/beur 8000 üunters/bieupt bcbcl beS Sophi Chains, eenen l^ptbal tot befen epnbc beben/ enbebtfen êlurriJfrlîcn J^actotfet met fukfeen furie acnbtelm / bat fn be felbe in on-ojbeninge bjntfetcn/on-acngefi’en bit bepbe Baffen ban ©amafco enbe Itleppo / bappeten Weberkant btben. Sin bit treten Werbt ben Baffaban ©amafco feer gfecquetk / JUatrbes ban ?tkppo ©okfe/Werbt meekcnbtels gefla# gfeen ofte gfeebangen / tnbe foo bacr niet tenen grooten feoop Spahi, unt fect mibben ban bt ^lagfe-ojbeningfec / feaer tefeulpegfetfiomen
Waren/
1632.
|
j ^j 2, tearen foo teare bic gàntfefte SEtiec-garbe op bet gftcen ftftabe/npi-genomen ftet groot ber# —-----------ftlßicßenetibebtrbaeffftept/baerbanOpineen onmacftt op ben Wolber ofie ©loer neber teel* batmaeiaen ßueßen gftdioitben gftetea?öen. Cuenteel 5ön baet noeft üp 3000. Lurchen in öe loop gljffaleben/ fnOe öc ^erfianen jpiuntt bed ‘©ebangen^.tuföec tn öc lt;^taö oetogen. lt;tn ip niet tipt te fpjeßen/ teat booj ojeng# be m 23 a bil 1011 gftetei’flïip/öewgleöu ^tabt i taten onberbe 2ïrmemenffftenupiöeelcn. opbitmaeiboojoe 'ïTurtblcfte lt;??annieöc» i gin ben 3are 1631. ftebben be furchen met tefttcnüeberlottipgfteteojben/cnöefaobeelte ; beïoarflianen cenen ßUßanbt ban Wapenen grooterteap öe ttctirigftept bep Veziccs,öetog;. cpiteec gaet lancß gemaetßt alleen baetmeel Ie ftp ftet gene bat ftp mepnbe altebe in öe ftant ' op bat 3p ftaer Btftgftfboltß teebetom ban tee-te ftebben' in foo ftoiten tftöt betioo^eu ftabbe a.l|o begönne tJüc armabe ben 21. jSübtmbev/ banoietötaentebctloopen: öaerooo^ljp be^ bebUJongé teert met be StUgeringe booj ©as bplbn op te b^ehen/ 'tteelflieben2 2. jSobenv bér gefcinebe, e« betonte D« (Km am 1^acc= ben/25uffeI0 eiiöe Ütinel0 ontbptb/fuo üebal IjpZ bat een peOer Baira een ffueb «©ruï-geffJjut tcubelaté boo^tboeren. tot bat fuiiKe tot iöof* fill ofteb^iatftt toerötn imaec benS-iphiCham _____,„..,....................„ „..___, — .„. .amM..j» tommanb£erüEi2ooc.nnpicrpt.mcinberfoec beJSafoeßen ftace ©lentien ofte ©efefterm- i^afomnaes te boen/of fp bcn Sureft eentgije ffueßen ©je» ' plaetfcn mettoelcße3p öen inbalboen ftp Mare ftliuttiptbenftanbcutcccßenmocfttcii. ©efe ofte pontum Euxinum in ©uteftpen berftjan# lamp;erfiaenfcfte Giipterp bleien ben 23. j^obenv benfouben: ©oen3pnuettelijcßeöupfentban bec inoen3^atoffttal^3Peben ftaer Æeaei* en‘ öe ftace öaerftenen fonben/foobielenöie Cat- öe ftace öaer ftenen fonben/foo bieleti öie Cat-be éZenten op-b^iaft?n. Hip ftet nu tot een ©eeft# taten boer in / enbe beben ep öatmacl gfteenen ten guam/foo geraeritten bie Cnnftni tn ono?« Ulepnen af breueß aen ben Kafarßen / ’t tedefte beninge/of ftacet feftoon teel ftp 20000. tearen: bie feibe alfoo beebjoot bat 30 teeffont tn plaet-«üiibe foo bePrietno Vezier ö!c .élacft-ojbcniiv i fc bep beift’anbenp / inöeicnt€nofte©ooj-gentet gecepaceert/tnöe öe ^tuthen tegften oe ' ' i^erftianen gfjeßeert ftabbe / foo mare fonber icogifd öie '^oetßfrfte Hemabc inoen j^atoeftt gantieft geflogen ci’öe beefrfteuvt «fteteo^ben. JilSaec ala bie lt;^tutfieu bi^gonben te fpcelen / fa rctirccrben ftaer be pfrlfianen / naebatfe ben Cuteften teel 3000. afgeflagen enbe bede gfte# bongen ftabben. ©eVefiernam5önenteegt£rßontop JBop ___________ Tul/ enüefantöcnBafünan^lcppo met 30)0. gtootenVefyer ft ebben, ofte 4000. mannen na €Öac5cuc in’t «©ami# foen / om fuif hen «©eent^-Oopö te beboann. jBatt lip en toa^ qualpcb een maent bate bm- nen/of öc l^erfftanen boeten ftem baet tipt,enbe ßceftienbe bic ©eßen ten ttoeebe mael. We reffe ban öe Urmaöe teert ftier en baet aen bt nae;, ...„,..-.,------------------------------ bupiige plaetfen in lt;0arnifoen gdfobt ; ©nbe, toat Liber ofte in bjpftepbt fpiacß / oftegfte-beajftleöeVeiicrtiiftetlanöt ©ioebeeft / ofte 1 fp?ohcn ftabbe/ban ftünöcoötgfteflagen/enbe JBcfopotamia/obectointcrcntoilbc füllet ftp I nebergeftouteen teicrt / bacropftetbeiiepfet 31111 Jirttlkrpe tot iilcfüil / beneffenp 7000. ooffibcnVe(ycrom-b;ingen ïBoengingftbat 3iin 3livtiikrp£ tor illcfful / beneffenö 7000. ofte 8ooo.^auitfcfteren/ftp teilbe op ben todio* menben l^ooj-fomcr bie belegertnge teeber bp beeftdubt te nemen, ^n befen ftielt öe gtoote 'üTureß öe betobetinge bet Habt ®abplon foo getetp/bat ftp oneft l^iemiftben-bleren liet toe# neftten/ om bie felbe aen te ßeeeßen / teanneer beï^ietoipe gebolcftt teacr. 5»r«n (sd, St^cemt ^“^’^ ^^^quot; ®P ^*® ^®^* gefeftjeben / bat ben booj oniuf- ïi.3!unp een groot (©ntecbec/metï^agftdtn P£r()c-.©on0eroóeteefffip tn ber Cureften UanbtZ batmen In alle ||npffneen fonberltngfte beteer ginge fpentbe / baet ober be ^nteoonberp fit* tetben en betfoen/bot oceft bit albermanftettig' fte ban bie bjeefe bertfaegftt teap/ jae bie groo» icn ^Tuccbtelbe ftabbe mettoojfaeeß gfteftabt ftemteb^etfen / alp cene ban be (©nberbaneu. Want ftet teeber fteeft bep narfttp in 5gn ßa« met geflagen/ enbe ben ©ooi-ftanc enbe ©ap^ pitferpe aen 5tin ©ebbe plaetfe bccbiant of aen« gtfieften / bat ftp m gtoote fneibeerbteftept ban ben Bcööc (pjoneb-enbe in öe bliitßt fpnbe/foo noegO ftet noeft cenmacl tufleften 30« 300 e / en; be ben reeftten êtrm/ maer tenbebeftem uoa?« |
HiftorUche Chronî/cke 201 I(?)2 ®p ben bolgenbeo ©;pöag[j liet öp een opent^ HUBe l^antö-feggtnge boen / ftp ©ffevbe een «©foot getal ïLammeren/cnöe liet 30000.5Bu- gtn bie bette repfen betbetfleftm / enbe onber-rufTeftennteutee toggp-pjeparatien maerßen fouben/ enbe boer op met gtooter macht tegljen be I^atfhanen teebetom mochten upttrerben. Snöttjaet lóji.ftecttftetn tot Coiiffantt-nopd aen bep Cuteßfeften itepiera J^off een gtoote timnlte begeben / ’t tedeße albupe tp toe j^ac bat in bien boojleben Winter ban ft are ^“\«®quot;* „ .iïlöajeftept in truien bebolen tp gftetoo^ben bat int «u«ft.t)e fomcröe’Sunlien int Uanbtjön gtbaUm/en« be teel 7. Steben upt-geplonbert ftebben.'Cnbe om fultßp te teießcn/30 beßdöe be lt;urcß ben Adafy Bafia, bit te booten bcn Of man Sudran op gooien Ijabbe aengepjicßelt/bat ftp met ben eer-ltenlt;©?oot-polenobec teeeßeri joube / met ftnlpe bep grooten Chams. (®nbcc befen foo teilbe be i^Boebet bep tegenteoo^bigen i^Tucrh« (eftm ïtepfetp hater ^ußttp jTiSan/ tot tenen ©oen nu ftet iïoff enbe^aintcecen/alp oorft onbere fnltt getoact tóerben/enbe een goet fter-te totten Vciycr b^agenbe / fco ftelben jp ftact tegen befe attie. ©e Jiepfer Jötie iBoeber bp-ffanbt betoCfenbe / fanbt ïönen ^atriaerh ofte Muphty aen be CoBiuration . be melcbe alp jjp bpet oanterß ceefttaen/enbebaer teteben ban be giannttjercn/fttelgcßc ISaiRn/üan be liep* ferlfttße ƒ acticof toegebatic omgeft^arftt. «©n» bet beien foo bacet be Singerie bie bep lt;omnt]t in ï^arffen dufter ftabbe / boer toe / enbe neemt ben lt;urtlïgaiïipCerkasin / enbe noeft een |i);obintJE boer toe/enbebeqtam een gtoo« te aenftang in Krym.bat toanneet ftem be groos te Chambupten in’t ©dtna polen begebt ftabbe / foofoubeterffont inbte^tabc banftem tenen ^nbal geftfttebt 3ön / loo bat Adzy BaHa ftem nae ï^atffen fteeft moeten toenben. aao?tp fticc op fteeft be Cureftfefte Bepfet beel^pacftpenbe)anntt3eren fttangulecen la-ten/bét ip / jammetigrh om-bgengften : enbe alfoo beur fulcftcmibbelbte obetgfteftieben bie fieftanberp/ noeft met bjepgftementen/ noeft met gfteftfteneften teilbe laten fftllen/ teebetom ter geftoo?faemftcpt gebjarftt- ï®ie ^tabt lt;©otha fteeft tn bit 3a£t een feer ©ottha gtooteonteatbeetlftthc ftftabe geleoen / teant b«« »o'«’ mbenupt-ganeß ban ben i^ctfil-jiigacnbt na# 5”^ ütiboj* mlböagft ontrent 3. uvcn/ipm cenp^tcflcrö- C ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;btgersi |
|
Vcrvolgh tier •aOt lt;e^, 2 4)fQer!ö-ïgt;nï»'S fn bê ^lepfcfj-flratc een grouto« ’ ’ fanuï^fèc-öjönbtontaacn / UJekhtüauö^ie uien namtïibagh tot op ben onbet en ntojgijen üjofflij ßcöupjtbteft. ©aer bp 39« berbjonbt 600. Woon-yupfen / fanbee ös ^cöupjni/ ^tiillmeuöeüaoyi-lïupfeii / öaetcnöectoel 170.13;outti-yup;en maven : ©eïtevehban jBatgnete met 31)11 feboonen lt;©^aljEl/lüIotöc enöe lt;aojtn : lt;mfe 'lamp;aitoa^gupfen/ 5Diiptï feOe ^geyoole/enöe itctfli-mecflccg Ijnpp/ pet iétaöt-fjupp / ^mmonttleljupa / meftmee 2öjoumecpen : ©c ©rtTojbec ense ^ibbebte iguane/ 5gt;taOt-;ggt;cO2yüCïjS enöe Itanöt-rctf) terjïbup^y Dat ^ap^t ratten ^f y apen tegljen obetÿet ^taö-bupo: ©wec debout-Dtenaersï Rupfen / Djic:25urgc!necflci09up('cïu lt;htcn Jäaetsi ^eriaonen bapfenzOuce ^rat-^rUjij-betiÈiOupfentüaeötïï-Camec? / cnöeöaérs-SïelDecotn Q« genau genen te pänigen ; lt;bien HbceïW-yupfen : 1 ^ '^öathevö-bupfïn ; ©bten ïlSet3elactp yupfen / enDe cttclgcfte perfoonen. • ’t^öeeneaen lt;armc/ï®olle/lt;lB?aenen ï®!jn/ 25per/ooc6 andere Koopmans maten/ met al# koen ^Bpfeaeôt/cbefmôôe/rteraet/enùe geit DerDo^ben 10 gbemojDen/en tb niet tipt te fp^e beu. ©ie(1001 mab meefigantb enöe gaeraf. geb^ant/affa bat De tmee DevbenDeelen möe af# ftOen fgu gelept gemojDen/eö alleen yet becben= beel / enöe ’t tb maet Ott armfie enöe getingfle ober gebkben tb. jjectbêbiiifls ßoKtorame ben ®ergO ^oma beeft öem Dinöcn bnstttôemænt ©ctobec medcrom 2lettbcmnglje ïgt;oina / la- taten meeffien/ enöe Oceft (uitben ©ecg op een »«meteften ßUbbt beel Upetb / affiyenenDegtooteftcenen * uplgemojpen / enöe De mattren 31)11 (oo yoogy op-gefmoHen Dat 3p bp ?8ctenfo Deel -Soamen enöe hupfen tDegy-gevuebt/enbe anberb groo» te (cyaDe gedaen hebben. aant'^afc tb anüerjs Dit 3ac£ 163 ^. nfet alleen ban 3^1 iBon. toege menlcybulbtgec onbpeien boojDat obee# geiackis M laftigye itcÿgObüîefenberoojfaerfitc ïtandt' ‘”'®?'i?.Ih bEtmoejltiigheDecie gepafl^rt/mact ooth ban Seibjoeftin* tocgijeii DooDtigchen afganeb cnOe obcvlpDen gen/ enöe,)a uan (00 Deele yoogc »£ an lilt bh) ehe / ©o^llelgc# toeeice pet# be/enDeanDevDoojnacmepevfoonen / Diëten foontiitioot. Özek 111 De livggy 3gn emgehomen / ten Deele boo; bvantbyeDen upt Defen leben meglj-gena# men 3pn gemojben/Datbit ^acc feer ongcluc# higyiD gljeballen. Want (onbee De gbeene bie mp alcebe yier gebatyt hebben enbe in t boor gaenbe (c^jgben yebben bevyaelt / (Qn bolgeim noch yoogye ^eefoonen yacv leben met bec boobt megÿ-gecupmt. Wielgfectoglnnetot îLotvingen/fiatec jBa# ieflept tópferb ƒ eebtnanbt lt;©emalianc 4gt;u-(lec/ib m ƒ £b?uacpo gefto?bcti. ©p bie (elüe tgt tb oor tot Weenen ben Ï?ec« tog Cefarbâ Guaitalla befer totceltobcvlcDen/Dtc (eet fletytenDelonDereenigc pompeepe/Demp# Ïeypiulc6b(elbeöoc?5ön epnüe alfoo begeert geeft tn 't ^ugufîÿnec doofiev alöaec tec aec# |
brn befielt j^gclMüjb««. lóV- ïîojîS te üoojen 1,3 codi 3Lanbt - €gt;ptfî aianrtrsuaHl^iffcn ïtaftel z csibc nac oew ?lanDt-lt;0ïa£ft3®tlOelmb 3',ongïic i^reilir»/ it.inbî-tôjatîf îiüoipyub me; fcet öcoD megy gteuprot. ^nbe itjerffl-tfiötiö ^0altb-lt;i?atff'ÄuGm (tim ban lt;S)iilï3bafy tn ƒcandten-laubt ban De Dccöttoegy genômen. ©en j, ^.ep emptr tb »eertb-lgcttcgyiLc« cpolDbaii «t^oftentufh tot ^mavt3in lt;p?oi geiJojben. ‘©pDefelbetgDtfbPpbce Card ban ï^p# (pangien / ebengyelyfhmetDtvboobtmegy-oyenomen. ©emz.aingullibebnacötb ontrent n? n: üaiijtft ren (o lö ben lofn-lXcr kalian ^pac honing» Itirhe ^meetfeye figtje-ßaebt enöe ^taDt-i^ouDve tot aKint,/ DeoDt geblebfn. lt;er|lont yiccnaeDcnzi.ïJugmlt fa fb JSI# .PicüMcä eolacb Hoorn ^mectfetic ß))rhb-ßacor eiioe V““»quot;* 45oubecneuc inbooj Dec pameren/tot Win(3# Ijepm tn. ƒ cancbenlanDt ge|lojö£n. ©en 15.©Stober / Jpé^ttogy ƒranpban pertfeh ^Lotringen/ aneerp ban De jBonDt ggenaeint/ ƒ ^®''® T upt öe(ew«elt gefebepDen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tomnacn. ©en 7. jhobuuber ip ©jaeffl§cnD?ic6 ban ©latf gc«* Schomberg/J!0atr|cyalth in ©ranchryef» int ^'f* 59. jaec 5 g, 10 ouöevbomptot iSourDcaatc ban be (logy gefrojben. Xgt;Un boobt heeft Den Ito » ninth(Dempleyp op 3.)tien ßaeDt enbe ©tret# tton tn ^egghffaethen airgot 3yn opften yab^ be) nietmepniaybefiomnurt. ©en boo^fty:eben.7. jSoflembec/tp ooch De frémis Vizerc ûfte û^fF^cff-mteflerz JreeDjie liant# Î^??(; j 30Bm tôt iîoppeii I8ag!jen jammectytâ om’t ßp« gop : leben gehomen. Want na bat y» bp ten €olt; mceficc, ninth ni ben îtuft-ilgoff ter SlDont-mafirgot map/ notytanp met Den ôtonth gern met ober# laben habbe / 00th nät l)et epnüe Der inacltyot bp ben Coninth tor bp 10. uren blnben fratn/ bat y p Daer op ban Dem iö op öc Wal gegaen. WljJ yemnu3önen ©ienaecbolcybe/ntet retyt toetenbe of yp te yupjï gam milbe / foo heeft yp yem feinen ban Defen een mepnigf) ter (gben af begeben/enbe alg yp een myiefionöt/foo hoor-Den fp mat int matec ballen/ liepen bate na toe/ enöe bebonben battet ben ^off-meefler majO/fo öatfp ’t ijS maet om ftnlperiepen / uiaeröet mag! te (paDe / enöe yp map oireebe te gronüe gefonthen/Datmn yem niet meceftenen hon# be: enbe iö alfoo bye iirtn hier nae meüer boobt upt ben Water getogen gêmoïDen. ©en lactllcn ©obniibEC 10 IJhaht-Sjaeff pa»ï-r4 J^cfbertch ban Ùautereth tot Siunfbacgh/De# Jr«?gt;2gt;f’’ï; fee merelt oberleben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nƒ wn « ©oth yeeft anbetö Dit 3acc obee al meert pfiieiénn« aenalleplaetfenin ©uptllantbic j^efltlentiale « wt#* (iethte yefttglj gytcegiect / enbeutel bupfent ’«“’“• menfeyen megb-genomen^ |
E Y N D E.
-ocr page 766-Van alle de voornaemfte en gedenekweèr-dighfle Gecken, die in defe Chronijcke verhandele en begrepen worden, naer ordre des Alphabets.
Staet quot;i^oor clen Lee/er te letten^ dat bet Letter ben b. quot;Poor de
Cijfir gefallen ßaende ledu^t het laer i6n. Ende bet Let' teilen c. ledt^'t hetJaer 1632.
|
A. Bc van S. Gallen raeckt in twift, met de Stade Zurich, 600. Aflchèyt des Collcgiael dachs tot Re-genfburgh, 211. Adelaer op der Steyg in Pauten geicho- ten, c 76, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Aerdbevinghirt Coninekrijek van Napels, en onr-ftekingh desbergi sVcluvi, b ,80. Adminiltrator van Maegdenburgh, fietChriftiacn Wilhelm. Altenburg van de Keylerfche in-genomen, c ió$. Amoneburgh van den Landt-Graef Wilhelm ingenomen, C4{. Anholt, Graef van Anholt fterft, zerf, Apoliigie des Conineks van iw eden , waerom by Maegdenburg idet heeft können oiitfettcn.b 66. Afchaffenburgh van den Coninek in Sweeden in-nomen, b 149. Aughfburgh wordt Gereformeert, 17. Diefhalven febryft den Keur Vorft van Sacxen aen Keyferlijcke Majeft. 2o, 2 3. Doet ten vierdemacl een Voorfchryven voor de tnangelifche Borgery aldaer, 194. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Anfburgfe Proceduyren können des RijeksHoffs Raden félfs niet voor billick kennen, 194. Auglburgfe Majeftraet met Roomfehe Catholijc-ken belet. 195. Augl burg met ftareke Beycrfche Garnifoenen be-* let, c 61. Wort van den Coninek van Sweden in-gheno-men, 063. Augf burghlen Euangclifchen Raets-Heer van de onvertiaeghde belydenis van zyn geloof, 194. Äugfburgh wordtgefortificeert, c 85. B. Bacharach van de Sweetfehen in-genomen, c 30. Baden, Marek-Graef Chriftoftel van Baden word voor Engol-lf adt gefcl'.oten,en van den Coninek van Sweden feer beklaeght, C67. Bamberghs Bifdom wort van den Sweetfen Velt-• Maerfchalck Guftavus Hoorn aengetaft, 031. Bambetghvande Sweetlèn in-genomen, 031. Eb weder om verlaten, c 3 3. Wordt van de Sweeden geblocqueert, c 74. Banier, Generad Banier lact een Mandaet aen de MekclenburghfcHcerlijckhcdenuytgaen, 183. Vermaentdie van Gripfwalt haer over te ghe-ven, b 40. Baüdilfen wordt Generael over de Swcetlche Armee in Nederlaxlen. 046. Ruckt in Welf-Baien, en rüineett Volck Macrf-fen, c 89. Overloopt het Aertfticht Collen, en neemt ver-lèhcyde plaetfen in, 0193* |
Overvalt Duytz, c 194. Boeren in Bayeten,gaen 1 y rannigh met de Swect-Iche Soldaten om, brengen haer lelfs dacr door in groot ongeluck, cyi, Rebelleren in Swaben,c Idem. Worden van de Sweeifche gellagen, c Idem. Rebelleren in Oollennjck aen der Ens, c 193. Bayeren , Bedenekingh der Keylcrlche Raden • Waerom den Hertogh in Beyeren het ghebier over de Keyferlijcke Armee over te geven niet geraden zy, 144. Hertogh in Bay ven fchickt Gefantenaen Kcyf. Majelleyt, bjyt. Verfchanlt hem neffens dé Graeff van Rain,c 61 Wort van den Coninek van Sweden in de vlucht gcllaghcn, Idem. Neemt Regenf burgh in, c 09« ' Doet vergeefs een verfoeck op de Sweetfehen, C72. Neemt Wcyffenburghin, 073, Beyeflche nemen Sultzbach m, c ç^^, MitfgadersLantfbergh, c 85. Van ghelijeken Rain, c 163. Wordeninden Opper Phaltz van den Coninek in Sweden gellagen , komen in Swaben wecer voor den dagh, c 118. Benfeldt van de Sweetlchc belegert, c 181. En met accoort in-genomen, C1S4. Bergh, Graef Hendrick van denbergh valt inde Veluwin, 66, 68. Lydt daer in groot ongemack, 63. Valt vandc Spacnfcheaf,en fchryftaen delnfan-tetotBruyffefc 137. infgelijcaendc Prelaten, Adel en Staten der Spaenlé Nederlandé, Idem. Lact een verklaringh Publiceercn , van weghen. het gemeen nut,ruit en welvaertder NederJant-fcheProvinciën, c 138. l'rcckt over Luyck naer Aken, c 140, Wordt tot BrUyllel in-gedaeght. Idem. Bern en Solotutnraccken int wilt met malkander. . c 109., Betlehem Gabor fterft, 96. Birckenveltfe Pais-Graeff,recht een nieuwe Arma-de voor den Coninek in Sweden op, c 52, Biffehoppen des Swabilchê en FrancKÜchen Crays, biddenden Keyler,aendeafgefantender Euan-gchfehe Standen der felve Craj ifen gheen ver-lichtinghc des Oorloghsvoies , nochS«/^«»/«-nem Eaictt te verwilligen, 29. Bloetfweeten eenes Soldaets, 82. Bloet in de StadtsGraften van Lutzen, c 176. Boben Huy fen van de Ligiftilcheingenomé.b 146. Bohemen wort Ghereformeert van de Chatolijc-ken, 20. Bohemen , den Coninek van Bohemen Fredrick komt uyt den Hage tot Franekfoortacn, c 30. Sterft tot Ments, c 91. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Brandenburghs Ceurvorft, Doorl. belwaert hem ■ by Keyferl. Majeft. over de landt-verwoeftingh C c 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in |
R E G I s T E R.
|
in zynVorftendom, 94. Laeteen Mandaet tegens de moetwillighe Soldaten uyt-gaen, 1E6. Maeckt in zyn landt alle toeruftingh tegens het gevaer, 187. Geeft de Veftingh Spandau aen den Coninck van Sweden over, b 49. Begeert de felve van den Ghemelten Coninck wederom, b 79lt;' . Treft een accoort met den Coninck van Sweeden, b 80. Ontfchuldight hem^by Keyferlijcke Majefteyt. aengaende het geene tuflchen hem en Sweeden gepaffeert is, b idem. Zyn begeeren aen die tôt Waerfchauw vergaderde Poolfcheftanden, b ii Braunveidt wordt van de Sweetfche met accoort ingenomen, b 164. Bremen, Aerts Biffchop van Bremen antwoort op des Graeff van Tilly fchryvcn, bSy. Breflauwrefolveertopettelijcke van des Keyfers voorgeflage punten, c 96. Antwoordt op der Sweetfchen haer begec-ren, c 99. nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Brofe van de Keylerfche ingenomen, 190. Bondtofte verbintenilTc tuflchen beyde Croonen, Sweeden,cnVranckrijck, c if, C. Calbe van de Key ferfche ingenomen, 190, Daer nae van de Sweetfche, 6158. Cxpuius Graf-dicht. 185. Cardinalen befluyten den Tytel Illuftrifzimi afte legKen,ende voortaen den Tytel van Eminentif-zimi neffens Reverendifzimi te gebruycken, 115 Cafall wordt belegert, 198« Maeckt een beflandt met de Spaenfche, îoo. Laten kooper Munt flaen, 199. Catholijcken in Duytfland begeeren van de Euan-gelifche de reftitutie der {nacr het pauffauwfche verdrach in-ghetrockene ) gceftelijcke goederen, i, 3. Haer verklaringhe op der Euangelifche voorge-flagen Middelen, tot goede vergelijckinge in de ftrijdigheden van Religie, ifi. Maken groote Oorloghsgereetfchappen, 699. Catholijcke Keurvorften en Standen. Haer weder antwoordt op der Euangelifchen Replyck aldaer, b 116. Caubvan des Landt-Gravens Volck in-gheno-men, cji. Chriftiacn Wilhelm , Adminiftrator des ftichts Maegdenburgh,ontbiet des ftichts Onderdanen door een openbaer Placcaet op, 189. Treckt voor Hall, 190. Verovert Allenfleven, 191. Antwoordt den Graef van Tilly op zyn vermaen brief, b 5 8. Wort gevangen, b 6j. En nacr Nieuw-ftadtgevoert, b 173. Wordt van Euangelifch Rooms Catolijck,c 26. Chamberifche Geeftelickc,ftellen eé feltfame Pro-nofticatie over de beyde Oorlog voerende pat-tyen den Coninck van Sweeden , ende Graeff Tilly, c j 8. Chambery wort van de Franffen ingenomen, 112. Cheurvorften antwoorden op de tot Regenfburg Keyferl. Propofitien, 122. Verfoecken by Keyferlijcke Majefteyt, eenighe verfachtinge in des Oorloghs faecken, en vernemen des Franffchen Ambafladeurs verfoeck tot Reg enf burgh, 139, |
Cheurvorften fchry ven aen den Coninck in Vranc-* njek. Idem. Begeeren aen den Coninck in Sweeden, dat hy het Duydtfehe Ryck onaenghevochtea wil la-ten, 143. De vier Roomfehe Catolijcke Cheurvorften antwoorden, de tot Ley pfigh verfamelde Euan-lifche Cheurvorften en Standen , op haer voor* gaende fchryven,. b 12. Clefel den Cardinael fterft, 2o6. Cobelents van den Sweden ingenomen, 0'89. Coburgh van den Hertogh van Friedlandt inghe-nomen, c 164. Colbergfche befetting doet met ftroopen en plünderen injachter Pomeren groote fchade, 183. Wordt geblockeert. Idem. Van de Sweetfche verovert, b4i. Collalto, den Graeff van Collalto fterft, 206. Collegiael dagh der Cheurvorften , nae Reghens-burghbefchreven, 88. * Neemtzyn beginfel, iiy. Colled, Cheurvorftel. Dootl. hout tot Collen eert Landt-dagh, b i $9. Het Eerfticht wordt van de Sweetfchen overvallen, C193. Collen foeckt de Neutraliteyt by den Koninek in Sweeden, c 21. Verftcrekt Duyts, C195. Colmar geeft fich aen de Sweetfche over, c 187. Commiflarifen tot uytvoeringh vant Keyferlijcke Edidvetkooren, i6« Haerjuftrudfie, Idem. Compofiti dach tot Franekfort aen de Meyn, van wegen de Geeftelijcke goederen, b 12 6, Confilcatie.der geenen die tegen Key ferlijek's Maf. onder den Manfvelder, Dourlach, ofteBruynf-wycker gedient hebben, 148 Convent der Ligiften tot Heydelbergb, 33, Der HenfzeftedenrotLuybeek, 60 TotLeypfigh, b 2. Convents beüuyttot Leypfigh, b 14. Cotbus van de Keyferfche overvallen, b 106. Crabaten hou den Barbaris buys, 70. Loopenluftigh an, b 43, Creutfnach van den Coninck in Sweeden ingenomen, c 30. Cronach van den fweetfehen belegert C 74 Cronweyffenburgh treetop der Sweetfchen zy-de b 165. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Croffen wordt door Brantftichters in d’affchen geleyt, bi3i, D. Damgartenvan deSweeden verovert, 177. Dammin van de Sweetfchen beleghert en ingenomen, b 3 8. Damitz van de Sweetfche met Accoort ingheno-men.b z68. Denemarck, denKoninck van Denemarcken be« gaeft zyne ftadr, en Veftingh Gluck-ftadt met vryheden en Privilegien, Gheraeckt mette ftadt Hamburgh in mifverftandt, 97. Wiffelt eenighe brieven met Keyferlycke Maje-ftcyt,nopende zyne Princen,hebbende recht op eenige Aertftichten in’t Roomfehe Ryck, b 70. Tuflchen hem en de ftadt Hamburgh worden vergceffcheTradkatcnaengeleyt, 98, b 73. Bemoeythemin Duydtflandt vrede te maec-' ken, c 196. Decnfche nemen Freyburgh aen de Elve in, doch worden weder daer uytgeflagen, C44, Danï« |
Dahtîigersverghclijcken hacr rrset den Coninek in Sweden, 56.
Deductie fehrift nopende de oorfaken , waerdoor den Koninc van Zweden beweegt is om met fyn Kryglis A rmade in Duydtflant te komen ,161.
Deutz van die van Collen fterek gemaeckt, wordt vandenGenerael BaudilTenovervallen. C194.
Dyon verclaertzich regens den Hertogh van Orleans op des Konincx van Vranekrijex zyde.c i xi.
Dominicaner Kerek wordt den Roomfehen Ca-tolycken tot Regenfburgh ingernymt, 159.
Dona, Carel Hanibal van Dona, komt tot Berfla' i ingevaer, C97.
Donaweert wordt van den Koninek van Sweeden ingenomen. c6o.
Den Landt-dagh tot Drefden, wordt uyt-gefchre-venenzynbclluyt. b pv
Drufenheym van den Graeff van Hanau-Bufwey-leringenomen, c yi.
Duderltadt van de Weymerfchen met accoort in-genomen. 043.
Item van den Hertogh van Luynenburgh , en Gcnerael Baudifehingenomen, c8fj
E.
EdiA van wegben der Reftitutie der Geeftelyckc, (naer hetPalfaulcheverdrachin-getrocken goederen 4.
Ediól,en Religions faken worden op ’t Regenbur-fche convent voor-genomen, 148.
Egcr van de Sacxifche ingenomen, b 171.
Oock mede van den Fridtlander. c 78.
Ehren-Breytfteyn, wordt den Franfchen in ghe-ruymt. 089.
Eynbeck geeftfichaen Papenheym met accoort over. C44,
Elnboogen van de Fridlantfche ingenomen, c 78, Engelandt, Goninck van Engelandt Tent den Coninek van Sweeden veel volck te hulpe inPo-meren. b 113.
Engelandt en Spangien maken vrede, 196. Engellche Gefanten , voordrach op het Cheurv.
• Collegi totRegenfburgh. 139
Handelt tot Weenen in de Phaltifche faken,b 99. Begeert eyndelijck refolutie, of de Reftitutie der Phalts gefchien foude of niet, b i o r.
Erfurt vergelyckt fich met den Gtaef Tilly. b 103, Erfurt van den Goninck van Sweeden ingheno-men. b 133.
Euangelifche worden van wegen de Reftitutie der naert Paffaufche verdragh ingetrocke goederen van de PaufgeHnde, aengeklaeght. i, gt;3.
Euangelifche Chcurvorltcn en (fänden des Rycx vermaninghenaen de Keyfetlijcke Raden , van wegen de vervolgingen in Duytflandt, 89. Hare befwaernilfen worden, door een Cheur-Saxifche Legatie aen den Keyfer voor-ghedra-gen. 89.
Euangelifche flaen de Catolijcke middelen tot ver-draeghfaemhe|t voor,. 149.
Euangelifche houden een Vierdagh , op den voor hondert jarige Auglburgfche Confe(fi,aen Key-ferCaetlede V.overgegeven. 195. ■
Euangelifche houden een Conventdagh tot Leyp-figh, b x. Laten een fchryven aen Keyfetlyeke Majefteytafgaen, by.
Als mede aen de vier Roomfehe Catholycke Cheurvorften. b 11.
Schryven aen denCheurvorft totMcntZ,b 126, Oock aen den Key fer. b 127.
Euangelifche Onderdanen ovetlaft in de Religie, in Turgouw en Rheynthal, c 113.
Laten den Coninek in Sweeden in hare Lantpalen volck werven, c 5f.
NemendePuntenaersin befchermingh. Idem» Eetgenooten antwoorden den Sweetlchcn Amgt;-balfadeur , van weghen de verföchte Neutrali-tcyt. c 109.
F.
Falckenau wordt verbrandt. 078.
Falckenberg Sweetfche Overfte wort naer Maeg-denburghgefonden, 191.
Laet hem nietom-fetten. by 9.
Comt om en fterft. bót.
Falckenfteyn van de Sweetfche ingenomen, b 2 Ferdinand! de III. Trouwt met de Infante van
Spangien, b i.
Fernambuq van de Hollantfche ingenomen. xo6. Forcheym van de Sweetfche gcblocquecrt, C74. Franckfz, Grays Vorften en Standen,begeeren van den Keyfer ontlaftinge van 't krygfvolck, en (uf-penfie van ’t Keyferlijcke Edidt.
Die daer op Keyferlijcke vcrklaringh, Schryven aen den Keyfer, van weghen de Monaton en »«MC^toriMandaten, b 33.
CafferenhetLeyp(ifchebefluyt, b 90.
Francktndael wort van de Spaenfche verlate,c 189 Franck foort aen der Oder, van de Sweetfche verovert. b 44.
Franckfoorder Compofitie dagh , van weghen de Geeftelijcke goederen, b 116,
Frahekfoort vergunt den Coninek in Sweeden vrye pas.b 16o.Vereenigt hem metten Goninc.Idem» Franckrijck, Coninek in Vranckrycx begeeren aen den Keyfer Ferdinand , daer op volghende antwoordt,ende verdere handelingh met den Franfchen Ambaffadeur, 73.
Ruft hem fterek tot den Oorlogh in Italien, 74» Schryft daer over aen de Italiaenfche Vorften. 105.
Hout door fyn Ambaffadeur Basfompier by den Switfets om hulpe aen. 106.
Geraecktin Nieuwe oneenigheyt metten Hertogh van Savoyen, 111»
Neempt voor den Gcmelten Hertogh met kryg aentetaften. nx.
Daer over worden te vergeefs vreedes punten voorgeflaghen, refolveert den Oorlogh in Italien voort te fetten, i 11.
Verovert Chamber^. 112.
Doet in Savoyen grooten voort-ganck, 196, Recht een vetbondt met den Sweeden op, c 15» Ontgaec een Confpiratie, die tegen hem ophanden was, b 73.
Laet een Placcaet uyt-gaen teghen die zynen VluchtighenBroedervolghen, b 76.
MaecktgrootegereetfchapterOorlogh, by/, Zyn Moeder vlucht naer Nederlandt, b 130. Coninek van Vranekrijek bekomt van den Hertogh van Savoyen den Pas in Italien, b 17 j. LaetPignavolbcveftigen, Idem.
Bemoythem de differenten tuffehen Savoyen en Genua te vergelijcken, Idem.
Verklaerdt hem vyandt des Huys van Ooften-Rycx, b 16.
Grypt den Hertogh van Lothringen met krygh aen. c 114.
Doch maeckt terftondt weder vrede, city.
Trecktteghen zyn Broeder den Hertogh van Cc 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Orleans
-ocr page 769-|
Orleans te Velt-, b 121. . l.act diefhalyen een verklaringh uytgaen,c : 22’ Begeefthem nae Lyons, c 124. Laet ettelycke Rebellen ftraffen, c 1 27. Treckt in tangedock nacr Nifmes, Idem. van Perdonneert zyn Broeder den Hertogh Qfleans, c 128. ■Comtby Narbona in groot gevaer, c 129. Vermaent oen Hollanders rotten krygh teghen Spangien, c 131. Begeert des ouden Coningins Biecht-Vader,met S. Germain hem van Buyffel te leveren , doch wordt hem af-gcflagen, c 197. Franckryck en Moroco treffen Vrede, b 14. Franfche Ambasfadeurs,aenbrengenby de Cheur-Vorften totRegenfburgh. 136. Frantlen worden in Pyemont van de Spaenfehe gheflagen, flaen de Spaenfche en Savoyfeheby ^ttiiUano, 113. Slaen wederom de Spaenfche by (Jan^nan, I97. Trecken op. om Cafal teontfetten, 2Ci. Treffen met de Spaenfche een accoortvan Wegen Cafal, 202. Treckennae £//4j. ciij. Eyffchenl'rierop, c itó. Belegeren de ftadt,en veroveren de felve, c r 18, Freyburgh van de ZwcetlchegeruyneCrr, c 83. Freyburgh van de Keyferfche metaccoortin ghe-nomen, ci6s. Freyburgh in Bryfgan , geeft fich aen de ZwCet-over, c 188. Friedbergh in Wetterauw vandeZweetfehen ingenomen, bi64, Friedland. Albertus,Hertog van Friedland voorgeven aen de Keyfcrl, Hoff-Raden, 32, Blocqueert Maeghdenburgh, 79. Zyn Ichryven aen de ghemelde ftadt, idem. Hout by den Coninck in Dencmarcken aen om Ichcepen, om den Coninck van Zweeden op de Ooft-zee te dempen, yS. Wordt by den Keyfer van de Catolyckc Cheur-Vorften verklaeghr, 122, Wil hem tot af-rtandt des Hertoghdoms van Mekelehburgh niet verftaen,, 97. Onderftact hem in ’t ftift Luybeck:en ’t Graef- IchapPinnneberg Voie te in Quartieren, Idem. Begeert aen de Ham.burgersin Quartieringh in ' . de vier Landen, Idem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j Ontfanght de Erf-fchuldingh van de Mckclen-burghfe ftanden, 100, Begeert Quartier in de ftadtStetyn. loa. Wort van zynGeneraelfchap af-gefet, 136. Neemt het Generaelfchap over de Keyferlycke Armee weder ten vollen aen. 025. Treckt met zyn Armade in Bohemen, c 76, Verfoeckt met Cheur-Saxftn vrede te traueren doch vruchteloos. C77. Ncempt Praagh in, idem, Comtby Esher en conjugeert hem met den Hertogh in Beyeren, c 78. Treckt met den felven naede ftadt Neuren-bergh. 079^ Blockqueertden Coninck van Zweeden voor Neurenbeigh, c8i. Roemt des Coninex van Zweeden dapper-hcydt. Idem. Vcrlaet zyn Leger tot Neurenbergh, c 162. Hout inde Culmbachfe en Coburghfe Landen qualijekhuys, c 164.. NeemtCoburg in. Idem. . Valt in Saxfen en verovert Leypfigh, CI69. Verlieft het Velt by Lutzen , en retireert naer Leypügh, c 177, |
I Fritzlar van den Landt-Graeff Wilhelm ingheno-men. b 131. Fugger, den Graeff Fugger en dien vanVorften-berg, trecken met haer voie naer Hesfen b i î 4. Nemen cttclijckc plaeifen in Neder-Hesfen in, b 131. Fulda, AbtvanFuIda retireert hem naerWurtz-burgh. b 114. ! Furftenbergh, Graeffvan Furftenbergh valt met zynKeyferlijcke Armade in't Wurtenburgher Landt, b 88. Vcrgelyckthem mendeffélfs Ad-miftraior. bSj. Gartz geeft fich over aen de keyferfche, 103. Wort weder vande Zweetfehe ingenomen, 18 j Geeftelijcken goederen,dewe!cke naer het Pasfau-Iche verdragh zyn ingenomen , worden weer begeert, i, Onderrechtinge van dien. i. Harent halven wordt een Ediét ofte Placcaet van keyferlycke Majcfteytgepubliceert, 4. Geeft een bedeneken by de Roomfche Catholijc-kenendeProtefterende, idem. Harent weghen wordt een dagh van Compofitie tot Franekfoott aen de Meyn getiouden, b 126. Gift-Vernijn wort in Italien aen-gelmeert,203, Goflaer geeft fich over aen de de Wy metlche,c 42 Gotba wordt van 't vyer bedorven.c 201, Gottinghen wordt van de Wymcrlchc met fiorm ingenomen. C42. GrafLnburgh nemen de Zweetfehe in, c 89. Griffenhagén geeft fich over aende keyferfche, 105. Wordt vande Zweetfehe weer ingenomen,185, Gripfwald vermaenc de Zweetfehe fich over te geven, b 40, Wordt van de Z,vectfcheingenomen, b loy. Groot-dogaw wort doot’t vyergeruyneert,b 131 Wordt van de Saxifehe ingenomen, C94. Gudenfelfz wert van de Heififche ingenomen,c 31 Guylicfchc Landen fullë van’t Saxifehe,enSpaen-fehe volck gequiteert werden, 20J, Guftavus-Burgh, ofte Papen-Rouw wordt van de Zweetfehe Op -gebouwt, c 31. Hagenauw açcommondeert hem met de Zweet* fche, c 187. Halberftadc wordt te vergeefs belegert,b 15 7. Hal wordt van c^cn Coninck in Zweeden verovert, b 125. Die van Hal raecken in groote oneenigheyt met de keyferfche, 190. Hamburghers geraecken in groote oneenigheyde met den Coninck in Dencmarcken, 97. Tuflehendefe ftadt en den Coninck van Dene-mareken wordt te vergeefs gehandelt, 98. Hamilton komt met veel Engelf#) Volck tot afli-ftentievanden Coninck in Zweeden, b 113. Overvalt en llaet de keyferfche,b 159. Hanauw,Hanauw won vant keyfers volck gebloc-queert ; de Graeff befwaert hem dies halven by Keyfér Fcrdinant,de welc daer op antwoürt,87. De Graeff antwoordt weer hier op. Idem. Daer word Hanauw van blocqaeeringhe weer verloft, 88, Isnaderhandt van 'de Sweet-fcheingenomen. bi48. Hanauw-Bufzweyler , Gracf van Hanauw-Buf-wÉylef |
|
weykr verovert Druyfenheym en Lichte- f nauw. C51. Henlè-fteden lenden af ghefanten , vanweghens Maeghdenbiirgh. 39, Houden een Conveot-dagh tot Luybeek, 60. Hauel-bergh wordt van de Swectlche inghcno-men,biO4, Hatzvek, Gouverneur van Roftock, wordt van een i Advocaet ter felver ftede vermoort, b 39, Hcrmenlteyn wordt den Franlfchen overgeghe- i ven, c 85. ’sHercogenbofch. Befchryvinghe van de ftadt en ’t landt daeroin trent leggende, 60. Wort belegert. Idem. Wordtmet äccoorc van de Heeren Staten ingenomen, '63 Helkn-Calfel, Lant-Graeff Mauritz , en Lant-Graeff Adolffftervcn,c loi. Landt-Cravens Willem antwoort,op het verfoeck van den Graef Tilly,van wegens d’lnquartiefinghe en Cafferin-ge van’tbclluytrot Leypfichopgerechr, b 103. Treckt naer den Coninck in Sweeden, b 114. Verovert Fritlacr, b 111 v Ên Vach, b r 32, InIgehjcx Minden, bi59. En Hoxter Ibid. Brenghtde Welt-phaellchc Stande tot een accommodatie. Idem. Neemt Warburgh, Arno-nenburgh ende ander plactlen in, C 43. Heffen,d’Onderfâten van Caffel blyven volftartdig by haren Vork, b 132. Scharmutfecren met de Tillifche,b i 33. Nemen Caub, Gudenfcls eu Phalts aen den Rhyn in, c 31. Worden Van denPapenheym geflagen, c 44. Heydelberger Convent van de Ligiften. 3 3. Hildesheym wordt van de Keyferlche ingheno-men, 016'7, Hyfpanien--S. Spangien. Hochft wore van de Sweetlche ingenomch, b 161, Hohenlo, GraeffLodewijck Everhard van Ho-henlo wert van de Key ferfche gevangen, C74, Hollande. Holländers. Staren. Hoxfter wordt van den Landt-Grave Willem met accoortingenomen, bi59. Hyen. DeVry-Hcer van Hyen wordt ghefcho-an. 206, I, Ïefuwiten en Monnicken tot Praagh, willen de fel-ve ftadt verraden aen de Key ferfche, b' 17 r. ïefuwiten belydeniffe van den Paus tot Romen b 179. Brenghen veel valfche dinghen van den Coninck in Zweeden le voorfebyn, c 16. Itahaenfche Ootloghs-handel. loc JnfantinnetotBruylTel laec eenManifeft uytgaeh van weghens den afval Graeff Hendriex van d'en Bergh, aen de Ncderlantfche S paenfche Regeringe ofte Staten, c 13 ;. Infgelycx aen den Magiftracttot Luyck, Ibid. lochims-Dalers, weerleiten fich regens deKeyfer-fche Commiliàrüen, de welche hun-lieden wenden dwinghen tot die Roomfche Catholijeke Religie, b 71. Ifny wordt verbrandt, b 13 i. italiacnfcheÜorlogh, loj. Diefhalven worden etrelycke Vredens-Artijc-kels tnffehen de Key ferfche Gedeputeerde,ende den Franffchen Ambaffadeurcot Regen! burgh ,, aengeftelc. 137. lubtl-Feeft, van wegen der Euangelifche Gonfcf-fie, dewelcke voor 100. jaren Key fet Carolus is Overgegeven tot Augfburgh, 15J. |
K. KcyferFerdinandt begeert van de Roomfche Ca-tholycke Scande , datfe haermeninghezouden ^sS^en van wegens de refticutie der Gecftelyc-kegoederen, 4, Laec een Placcaecdiefhalven Publiceren. $. Tor Augfburgh. 17. Tot Kauf beuren, zy. In Bohemen en Sk-ficn, 26. TotSweyduytz, 27. In'tßifdom Halver-ftadt,3i, En in't Aerts-Bifdom Maeghdenburgh, Tot Minden, b 102. Begeert de Reftitutie vanfommighegoederen , dewelcke deftadt Straetfburgh naer het Pallauwfche accoort tot haer heeft getrpeken, 27. Verklaert hem op het aenbrenghen van de S wa-bifche Afgefanten , van wegen de modereringhe des Öorioghs en fufpenfie ofte op-heffinghe des KeylcrlyckePlaccaets, 28. Laec mandamenten aen de ftadt van Maeghdenburgh afgaen. Daer op doet de ftadt weer onder-rechtinghe, 38. Kcyfer Ferdinande laet een Deductie Publiceren, uyt wat reden hy de Hertoghen van Meck.elcn-burghHans Albrecht , ende AdoIff Fredrick Broeders van hare Vorftendommen en Landen ontfet heeft, 41. Hier opis gevolghtd’lnter-ceffie van den Coninck in Denemarcken, 46, Ende des Flermgê Hans Albrecht Bidde-fchry-vens, 47. Seyndc een Atmade in Italien. 71. Waer over hem de Paus befwaert, 72. Antwoordt op het begeerén van den Coninck in Vranckryck,en voorts wydcrchandelinge mette FranffeGefanten. 73. De Keyfer wordt door quade Raerflagen belommert dat de goederen geen plaetshebben können. 86. Schryvens aen den Grave van Hanauw, van wegens de voorgenomeneBlockqucringhe zynder Refidentie-ftadt» 87. Verklaert hemop het voordrag van de Saxifche Afgefante,nopende de fwarigheden der Euangelifche ttande in Diiycs-landc. 92. Gaet naeRegenfburgh, rif. VermaentdeCheur-Vorftendatfein eyghener Peifoon wilden verfchynen op defen aen-ghe-fetten dagh. Ibid. Verklaert hem op 't Cheur-Vorften van Saxfen fchryvens tot Regenf burg. iH* Ghcfolvecrc hem over de klachten des Hertoghs LodewijcksFrcdrick,gedaen van wegens de groote Kryghs-laft. 130. Begeert geit,Proviant en Ammunitie van beyde Cheur-V orften,Saxfen en Brandenburgh, 131. Slact middelen voor tot den Italiaenfchen Vrede, 137. Vermacnt den Coninck in Zweeden van zyn voornemen in te houden, 143. Maeckt een Nieuwe ordere,hoe het in’t Roomfche Ryck van wegen des Sweetlchen inbreucks zoude gehouden wórden. Idem. Zyn Gemalin wordt rot een Roomfche Kevfe-rinGektoont, 158. Geeftaniwoortophetbe-fliiyt van de vergaerde Cheur-Vorften en Stan-tot Léypfigh. bit. Antwoordt op het fthryven by overfendinghc yande Copye des beypfrlcncn beflnyts, b 16. Seynteenen Ghefance aen den Cheur-Vorften tot Saxen. Idern. Aniwoortopde vcrkla-ringhe desCheur-Vorften van Saxen, ghedaen door d’ Afgefanten, b 26. Laet Moniterien ji-vocenori Mawd-ita uytgacn vin wegen de beftemde Wervinge van de Euangelifche ftanden totLcypfichgedaen.b 28. Begeert van de Rijex-fteden, te weten, hoe zy, haef |
R £ G I s T E R.
'haernae zyneuyrgegane Manito» en Avocatai'i Mandate dochten cotnportcren, b 30.
Schryft aé alle de vergaerde Euangifche Cheur-Vorftenentot Leypfigh, b 31.
quot;Key 1er Ferdinandt Ichryfr acn de vry Rye's Rid-derfchap, idem. Ge^ft antwoordt op deverkiaringe en aenfoeckinghe der Swabifchen Rid-derfehap, b 33. Antwoordt op het fchryven gedaen van de S wabifchen Crays, Idem Begeert van de ftadt Ulm d’expeditie van de Contributie en Cafferinghe van'c befluyt tot Leypfigh gedaen zyndc. Idem.
Item afdanekinge van ’c Geworven volck 200 0. Curafliers en anders, b 34.
Antwoort op het fchryven van de ftadt Ulm gedaen, Idem. Wiflêlt ettclijck fchryvens met denConinek in Denemarcken van weghen de Rechten der Denemarckeren aen ettelijcke Aerts en Stichten in’tRyck, b7o.
Antwoordt den Cheur-Vorfte van Branden-burgh op zy n gedane ontfchuldinge, b 8 2. Communiceert den Hertog van Nivers de Lee-ninghe over het Hertoghdom Mantua, b 99. Wil met den Cheur-Vorft van Saxen vrede maken, bi49. Prefenteett en overfet weer het Generaelf. aen den Hertog van Friedland.b 17z Kryght groot gereetfehap tot den oorlogh Ibid.
Houdt eenen Landt-dagh tot Weenen , Item. ZynSufterfterft, bi02. Begeert afliftenne vande Polen,c 7.Paus,ItaIiaenIche Vorftê en Re-publijcken, c 26. De keyferfche Gedeputeerde verexcufeeren haer by de Zweetfehen van wegen de fpyt hun aen-gedaen zynde, 51, Keyfetlycke Propofitie,gedaen op den Gollegiael-dagh tot Regens-butgh. 116.
Keyfetlycke fecourstreckt in Polen. 5 t, Kwferlycke trecken tot aftiftentie van de Spàen-fehe in de Velu, maer lyden daer in groote mife-ry van weder-zyde, 68.
Houden qualyck huysinde Veluwe, Idem. Belegeren Mantua, 76, Verdaghvaren de Zweetfche tot Dantzich , maer zonder vrucht, joi. Brenghen Gartz en Griffenhaghen in heur ghewelt, 103. Slaenden Hertogh van Nivers vrede punten voor, loj.
Keyferfche worden voor Mantua geflagen, 112. Zy flaen de Armade van den Hertog van Nivers en Veretianen voor Mantua, 112.
Veroveren Mantua met gewelt, 114-Verlbecken by den Hertogh in Pomeren om fommigh krygs-volc in Stetin te nemen, 165. Raken m groote vreele, 167. Doeneenen ver-geeffen aenfiaghop Zoll en Stetin, Idem. Scharmutfeeren met de Zweetfche, 174,184, Doen groote Tyranny tot Penckumen Palfe-walck, 175. Brengen door loofe pradijek meer voIckinRoftock, 178, Doen eenen vergeef-fen aenval op hetLeger by Stetin. 179« Doen uy t Colbergh en Achter - Pomeren. met ftroopen en plonderen g roote fchade, 183. Handelen met de Zweetfche in Pomeren van wegens de Winter Qtiartieren, 184.
Worden over al uyt Pomeren ende Nieu-merc vluchtigh. 186. Huyfenqualijclein deNieuw-merek, Ibid. Zy raecken in twift met de Hal-burghfehe, 190. Nemen Brofe, Schonbeck, Saltza, enCalbein, idem. Infgelycx Wettin en Mans-Veld, 191. Zy boeten daer over lu-ftighin, idem. Veroveren Nieuwen-Allens-Le-ben,idem. Worden van de Statifche by Bunick-hargheflaghen, 204, Veroveren Maeghden-
burgh met ftorm, bóz. Verftooren de ftadt jammeilycken, b 63. VeroverenLichtenauw, b 87. Dwingen Memmingen om te calfcren het belluyt van Leypfich, b88.
InfgelycxKempten, idem. Onderftaen haer door verraderyede ftadt Ulm aen fich te brengen, idem. Huy fen qualijck int landt van Wur-tenbergh, idem. Doen een vergeeffen aciillagh op Croffen. b 106. Overvallen Cotbus, idem. Worden by Groenbergh in Slefien gheflaghen, b 107. Worden by Angeren,Borgftal,en Rhyn-dorp van de Zweetfche geflagen, b 108.
Scharmutfeeren mette Heflifchc b 13 3.
Keyferfche doé inde Laulnitsgroote fchade,b 151 Alaer worden van de Cheur- Saxifche daer uyt gedreven, idem. Verfoecken haer hcyl te vergeefs op Halberftadt, bi57. Lyden vande Zweetfche fchade, idem.
Nemen Veerden in ’t Acrts-fticht Bremen in, b 169. Item Langh-Wedel, b 170.
Worden in Bohemen van de Saxilche geflagen^ idem. Huy fen qualijck in Ellas, enin’cMarek-Graeffehap Dourlacb, c p. Worden by Bran-deys geflagen, c 56. Namen Saatz in, idem.
Keyferfche nemen Eger en Ellenbogen in, c 78, Slaen de Zweetfche by Neumarek, c 79. Worden van den Coninek in zweeden by Burg-than geflaghen, b io8. Nemen met gewelt ’t Quartier in de heerfchap-Eye van Stracl burgh , en vallen in ’t Wurten-Urger-landt,en Marek-Graeffehap Durlach in, c 90. Worden by Wiefcloch van de zweetfche geflagen, 091, Trecken naer Ovcr-Elfas,c p 1. Vallen in Laufnitz, C94, Worden van de Cheur-Saxilchen geflagen , b 170.
Ghelyck oock by Breflauw, c6ç. HiernaebyNamflauw. 098, Begeerenfom-mige Pointementen van de ttadt Breflauw,c 96. Vallen in Voyght-Landt ,en veroveren Schwic-kauw, cto2. Vallen in Saxen, c i6y. Veroveren Altenburgh, Chemnitz en Vrybergh c i6j, Alsoock Meyflen, c 166. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° Nemen Weysfenfels,Morfburgh en Naumburg in. c 170, Onderftaen haer te vergeefs Ben-felt t’ ontfetten, c 18 5, Worden van de zweetfche geflagen, ci8j.
Kaufbawren wordt Gereformeerc. 24. Weer van de zweetfche ingenomen, c 17 8. Kempten geeft fich aen de keyferfche over, b 88. Kirchbergh op de Honds-ruck, wordt gedeman-telcert, c 90.
Klempenauw van de zweetfche ingenomen,b 38, Kol-brenners P rophecyingh, 159. Koninghs-Hoffen word van den Coninek in zwec-. den ingenomen, b i44.
Koningh-ftéyn van de zweetfche ingenomen,b 64
L.
Landauw treet op de zweelche7yde,b 163. Landtfbcrgh wordt van de zweetfche ingenomen. b4t. Weer van de Beyerfchen, c8j.
Landagh wordt naer Drefden verfchreven,b pi. LandaghtotTorgauw. 193.Tot Ceulcn,b ijp. Tot Weenen, b I72.
Langh-wedel wordt van de keyferfche ingheno-men, b 170.
Lautcreck, Phaltz-Graeff Carel Lodewijck van Lautereck wordt gefchoten, b 109.
Lauwenburgh, HertoghFrans lulius van Saxen, Lauwen-
-ocr page 772-|
REGI ST E.R. Lauwenburgh vergaert fommich Volck voor f Sweden,en wort daer over gevanoé.i9i.i92 ' Hertogh Frans Albrecht laet in 'siefien een i Mandaet publiceren , Van weghens de fobcr- i heydt van de Soldaten. J Leypfich neemt de Graef vanTiUy met accoort ; Maechdenburghets weldaden, dcwelcke fy aen in.b,120, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I de Keyferfche gedaen hebben, worden flecht vergolden, b. y o. Maechdenburgifche Bcleghcringe en jammet-licke verftoringe,b,yo. Verliefen al haer buy ten-wercken,b.5’4. Vallen uyt, b.yi. Worden van den Graef Tilly tot het overgeven vermaent.b,y6.ibid. Antwoorden den Grave van Tilly op fijn fchrij-ven.b.y8. Worden feer benauwt, idem, Dc Wordt van den Keur-Vor ft van Saxen weer j verovert,b.ïzy.Wórt weer van den Hertogh ; van Friedlandt ingenomen. Wordt weer van ■ de ,Saxifche verovert, 0,177. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Leypfifchen Convent,b.2, Sijnbefluyt, b.14, i is den Catholijeken een dooren in d’oo-gen, b.8y, Befchrijvinghe van de Leypfifche Slach. van b.I22.t0tb.I25', Het Slot van Leypiich wordt van de Sweedtfche met accoort ingenomen,c.179. Leopold Willem, Aerts-Hertogh tot Ooften-rijck , wordt tot eenen Aerts-Bilfcbop van Maechdenburgh verklaert. 31, Leutkirch wordt van de Sweedtfche ingheno-men,c,!66. Lichtenauw wordt van den Keyferfche inghe-nomen,b. 87, Van den Graef van Hanauw Bufweyler weer verovert, c,yi. hiernaevan • OlTa,c. 5'2, Ligiften houden een Convent-dagh tot Hey-delbergh.ï3. Senden aen de Spaenfehe affi-ftentie, 70. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Traifferen met den Koningh van Sweeden, i ' Stichts-OnderfatenvanMaechdenhurg,i89, Mtnitori en Aweiwi vanKeyferlickc Majefteyt, van wegens de wervinge tot Leypfichgt;vandc I nbsp;nbsp;Euangdifche Stande,befloten zijnde, 6,28, Manheym van de Sweedtfche verovert, b. lóy. Mans-vcldt vande Maechdeburgifche ingenomen, 190, Weer van dc Keyferfche vero- van wegens eene Neutraliceyt.c.ió, Verkrijgen ftilftant van veertien dagen, ibid. Ligiftis Volck lijdt fchaden,b. 146, Veroveren Bobenhuyfen,b.idem. Lignits, Hertogh van Lignits accommodeert fich na de Saxifche,c.9f, Limburgh wort van de Hollanders met accoort ingenomen, c.iyi. Locknits wordt van de Sweedtiche ingheno-men,b.^7. I Maroeoen Vranckrijck treffen Vrede, b. 14. ' Mafayck vande Hollandersingenonien.c.36. j Maftricht wordt van de Hollanders bde-i gert. 0,142, Wordt met accoordt ingheno-i men, c. lyi, Syn Keutvorftelijeke Ghenade 1 van Meynts weerfettich teghens dc Sweedt-wuruen van uconaciourgitHegcuagcn.c,yi, 1 fehe. b, i6f, Rcyft naer Cenleii, idem. Lubeckfche Convent, van de Creyts-Standen i Maynts wordt beleghert, b, 162, En van den van Neer-Saxen, b. 8y. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Coninek van Sweeden met accoord ingeno- Lunenburgh, Hertogh Georg van Lunenburgh gaet op de Sweedtfche zijde.b.iyS- Hy en de Generael Baudiffen , trecken naer Loyts van de Sweedtfche ingenomen,6,38. Lothr-nghen, Den Hertogh van Lothiinghen wordt van denKoningh in Vranckrijck met kri)ch aengecatt.c, 114. Hy pretendeert gelcentgeit op Benvelden, ’t Lotthrings Volck hiiyft quabek in de PfaJtz en Worms, b, i6?. Worden van dcStraelburgfchegcflagen.c.çi het Eijs-velt, en veroveren Dudetftadr,c.88, Blocqueten Wolffenbuttcl.idem. Lunebutgifchc worden van dc Papenheymfehe geflagen.c 44. Lutherifchc,fie Euangelifche, Luyckfehe handelen een Ncutralitey t by die ' van Spaengien en Heeren Staten.c,i36, Lutfer Slach,c,i72.174.i/y. Maechdenburgh wordt gheblocqueert, en nyt wat voor redenen. 37, Wordt daer van weer verloft.41.Gaet aen de zijde van de S weeden en des Adminiftratoors Marekgraven Chri- 1 ftiaens Willems.188. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| Des Stichts Onderfaten , worden van den i |
Adminiftratoor, door een openbacrPatent vcrmaent. 189» Verfcheyden uytvallen uytMaechdenb.idem. Nemen Mans-Veldt 111,190. Veroveren Nieuwen, Aliens,Leben. 191. Stadt wordt met ftorm verovert, b, 62. En jammerlick verwoeft, b, 63, d’Oorfakc van haren ondergangh.b. 64, Vootboden.b.dy, Maechdenburgh wordt van Papenheym ontfet, i^» 39' Wordt van de Keyferfche gequitteert. c, 40. Wort weer wat gebouwt, en in ’tSticht d’Euangelifche Religie weer ingcftelt.c.40, Malthin door Krijchs-pradijck van de Sweedt-fche verovert,b, 39, Mandementen van den Koningh in Sweden aen de Onderfaten van Mccklenburgh,i78, AenRoftock, idem. Des Genetaels Baniers Mandaten aen de MecklenburgiCche heer-fchappyen, 183,Des Keur-Vorften van Bran-denburgh, regens moetwillige Soldaten,! 86. Chriftiaens Willems Adminiftratóors aen die vect. 191, Van de Sweedtfche in-gheno-men. b. lyg, Mantua vande Keyferfche belegert,76. met gc-; we It verovert, 114. men, b. 163, en feer fterek gemaeckt. c, 3 r, Meckelenbutch. Hans Albrecht en Adolf Fie-derick. Broeders, Hertogen van Mechelen« burgh worden van hare Vorftendommen en Landen ontfet : enuyt wat redenen. 41. Koningh Chriftiaen in Dencmarcken inter-cedeert by Keyferlijcke Majcfteyt,dat hy de beydc Hertoghdommen wilde rcftitueren,en tot Keyferlijcke genade weer aennemen. 46. Hertoch Hans Albrecht verfoackt hem te verfoenen met Keyferlijcke Majefteyt, mitsgaders de reftitutie van fyne Landen, 47. Tranfportatie van het Hertochdom van Meckelenbutch mifhaecht veele Potentaten. yo. De Hertoghen nemen haet Landt weer in.b, 109. Trecken tot Guftrow,Hecr-lickin.b. 110. Krygcn Wdfenar met accoort in. b. 167. Meckelenburgfche Standen doen aen den Hertoch van Friedland d’Erf-huldingc, 100. B Meefce- |
REGISTER.
|
Meckclenburgifehe faken , in wclcke palen fy oheftaen hebben , ten tijde van’t Regenf-burgifchen Convent. 146. Meyflen wordt van de Keyferfche ingenomen. ' c.i66. Memmingen moet het befluyt vanLeypficheaf-feren. Mergentheymb wordt van de Sweedtfehe verovert, b. 16 y. Mors-burgh wordt van den Grave van Tilly ingenomen,c. 170.En weer van den Koningh in Sweden,b. 125. Milghebootte tot Romen,82. By Hildefheym van een koe,b.73. Moltfheym wordt van de Sweedtfehe met ac-coort ingenomen,c. 18 y. Montmorancy begeeft hem tot den Hertogh van Otlyens,c. 120. Wordt gcvangen,c. 126. En tot Toloufe onthooft,c. 130. Mofcovyter prefenteert den Koningh van Sweden hulp, yó.b.ioy. Grijpt de Polen met Krqgh aen,c. i6o. Munchen wort van den Koningh van Sweden ingenomen,c,71. Munden wordt Gereformeert, b. 102. En van den Landt-Graven van Helfen verovert, b.iy9. Mutfchc-Sal wordt onthooft,c, 163. N- Naflauw. ErnH Cafimier, Grave van Naflauw wordt voor Roermond gefchoten,c, 134. Naumburgh wordt van de Keyferfche ingeno-men , c, 170. Daer na van den Koningh in Sweden,c,i72. Nieuwburgh. Pfaltz-Graef Wolfgangh Wilhelm van Nieuwburgh benacuwt,en brenght fijnen Broeder Pfaltz-Graef AuguHus van Sultfbach, i9y. Hy houdt by den Koningh in Swedcn,om de Neutraliteyt aen,c.2o. Nieuwburgh aen der Donauw, van de Sweedt febe ingenomen, 0,62. Nieuwcn,Allenfleben wordt van de Maechden-burgers, dacr na van de Keyferfche ingheno-tnen,i9i. Nieuw.Brandenburgh van de S weedtfehe ingenomen, b, 38. Neus van de Sweedtfehe en Saxifcheingheno-mcn,c, 102. Nieuw-ftadt, aen de haertvan de Spaenfche ingenomen, c, yT Neder-Saxifehe Crays-Standen , worden van den Grave van Tdly. van wegens de verbin-dinghe des Leypfifchen befluyt, afgemaent, b. 8). Houden eenby-een-komfte tot Lübeck, ibid. Hellen hacr regens de Keyferfche en Ligiftifche tot defcntie,b.i^8. Ny vers. Den Hertoge van Nyvers worden van de Keyferfche Vredens-poindfen voorgefla- ghen, loy. Slaet de Keyferfche voor Man- ■ Paffewalck en Penekum , lijden grouwclickc tua. 112. Lijdt fchade van de Keyferfche, tuf-i tyrannye van’t Keyferfche Krijebs-Vokk, fchen Mantua en Verona,ii2. Ontfanght de ! 175-^ leeninghe van Keyferlicke MajcHeyt, b. 99, Perufi, de Gouverneur in Grips-wald, wordt tot Wordt in fijne Lande ingefet,b. 174, i het overgheven vcrmaent,b.4o. Handelt feer Neurenbur^h caffeert het befluyt vanLeypfich, i tyraonifch met de Stadt, idem. Hy doet een begeeft hem tot de Sweedtfehe defenfie. i obHinate daedt aen D. Krackowitfen, idem. Weerfet Geh tcgens’cTillyfche Volck.Geeft ; Hy wordt gefchootcn,b. loy. aen den Koningh vanSweden groote fchene- j PeHilcntie in 1 taliën,202, bagien,c.y9. Hare devotie tegensden voorfz iPaltsaen denRhijn,wordt van de Heflifche in-Koningh,c.8i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| genomen,0,31. lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfaltz- |
Îlt;!eurenburghcr fterfte, in den lare 1632. Pag. c. 161. o. Ovar-Enfer, bidden den Keyfer om te remediëren den laH des Krijchs,c.24. Ooflon-Rijek, Aerts-Hertogh Leopold klaecht by den Keyfer, over her tyranniferen van de Keyferfche Soldaten, 76, Offenbutgh wordt van de Sweedtfehe en Wur-tenburghfebe ingenomen, c.92. Oppenheym wordt van den Koningh in Sweden ingenomen, b. 163, Orlyens. Hertogh van Orlyensfchrijfraenfijn Broeder den Koningh in Vranckrijck.b.74, Valt inBourgondien. c, 119, BegeerdtPro-viandt vande Stadt Digcon,c, 120. Krijght eenen grooten aenhangh. c. 121. Lijdt vcr-fchcydene Nederlagen. c.i2y, Soeckt vrede, c. 127, Krijcht dien fclven, en treckt tot Lyon in, idem. Begheeft hem van weghens de onthoofdinge des Alotitinordnzi weer uyt Vranektijek. c. 13 r. Orfoy wordt van de Staetfehe in-ghenomen, Ortenburgh,den Grave van Ortenburch flerft, Olfa , OverHe Oda onderHaet hem die van Straefburgh van de wervinghe af te manen, b. 87, Hy wil den Zweedtfchc MonHer-plaets, in ’t Graeffehap baden verHooren :cn neemt Stolhoven en Lichtenauw 111,0.5'2. Ocxenftern,Swecdtfchc Rijcx-Cantzelicr. P. Paus en Cardinalen flaen raedt, hoe de verbreydinge van de Roomfehe Lecrin’t werde te Hellen zy,i. Paus befwaert hem over de tocht in Italien,/! Paufchc.Soeckt Catholijcke. - j Papenheyn neemt den Hertogh van Saxcn-Lauwenburgh ghevanghen, 192, Onderrecht den Hertogh in Beyeren, den toeftant van de Keyferfche Armade, en de Stadt Franck-foort aen d'Oder, b. 48. Onderftaet den Overften Valcken-bergber, Commandeur in Maechdenburgh te corrumpcrcn.b.y8, Ont-fet en quitteert Maechdenburgh,c.4o.Treckt na de Wcfer,c.42. Verovert Eynbeck m« accoort,c.44. SlaetdeHenïfche,idcm. De Lunenburghfche, idem. Ontfet en quitteert Stadcn,c.45'. Treckt op het Eychs-Veldt, en flaetettelijckeRuyterye, c.86. Treckt over de Wefer in Weftphalen , tot het ontfet van Maeftricht, c. 87. Neemt hem voor , Mae-ftncht te ontfetten, c. 147, Treckt weer na den Rhijn, c. lyi. Verovert Hildefheym, c,i67.Treckt na Saxen,c.i6S.Komt by Lutfen om’t leven,c. 176 |
REGI
Pfaltz.GraefFrederickjVan wegen fijn reconci- ! liane ofte verfoeninge,worden handelinghen ' totRegentburg aengeftelt.nS.Sijn febrijven j aende vergaerde Keur-Vorften,i2o. Komt i tot Franckfoortaen.c.^o.Sterft.c. 191. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
Pfaltz-Graef Ludwich Philips, wordt Admini- i ftratoor over dePfatlz,c.i92. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
Pfaltz-GraefFredciick van Lautereck wort ge- j fchotcn,b. 109-
Philips-burgh verklaart hem goet KeyCers, c. 116«
Pinarolo, wort van den Cardinaelde Richelieu inghenomen, ni. Wordt fterek ghemaeckt, b.17?.
Polen. Koning in Polen handelt met den Her-togevan Ftidlandt van wegens de betalinge des Kcyferfchen Krijghfvolck derwaerts gc-fonden.78. De Coninginne in Polen overlijdt, b, 102, Coninek Sigismundusm Polen Sterft, c. 8.
Poolfchen Prins Vladiflaus, waerom hy voor cenen Coninek aen te nemenzy , ofte niet, b, 13, Hy gebruyckt een Erftitel in Zweden, b. 14. Hy woet tot eenen Koninek in Polen ghekofen. c, i gt;8, Schrijft aen de Stade van. Dantzich. c, 179.
Poolfche Standen fien niet geerndattetKeyfers volck in ’t Landt komt. y^.
Poolfchen Rijcks-dach tot Warfchauw, c,6, PoolfchenAfgefanten handelt met denConinek in Engelandt van wegens de interpofitie van eenen Vrede tulfchen Sweeden en Polen.c,7.
Poolfchen Convocatie-dach tot Warfchauw,
Pomeren, Bogiflaus Hertoch in Pomeren hout by den Hertoch van Ftidlandt aen om het Krijghs-volck weer wech te voeren uyt fijnen Hertochdom. $8. Infghelijck oock hy den Sweedtfchen Rijcks-Cantzelier Ochfeuftern om'hetSweedfche Krijgh-volck uytStrael-fundt. yS. Dacrop volcht des Sweedtfchen Rijcks-Canteliers antwoort, ibid, Beklaecht hem over de Krijghs-pteffurenin fijne Landen. 122. Vereenicht hem met de Koninek in Zweeden tot Sterin, 170, Omfchuldicht hem by Keyfedijeke Majedeyt, van wegens d’inneminge desConineksin Sweeden, 172, Groot lant bedervinge in Pomeren, izj.izó, 12g.
Pomerfche Standen houden eenen Landtdach, totStetin, loï,
Pomeren wordt vande Keyferfche onderdruc-kinge heel bevrijdt, b.ioy.
Portugeefen lijden fchade op der Zee, b.131, Frage wordt vande Keur-Saxifchc Armade ingenomen. b. içy,
Prager verraderye wordt ontdeckt. b, 171.
Frage wordt van den Hertoch van Ftidlandt ingenomen, c, 77,
Propofitie desKeyfers,op deCollegiaeldach tot Regens-burgh, 116. Des Keurvorften van i Saxen by d’«crftc Sefsietot Leypfich, b.j,
Proteftcrende. Soeckt Euangelifche, Puntenaers gaen op de zyde van den Koninek van Vranekrijek,
R.
Ragotzky geeft antwoort aen den Palatin van Ffongaryenop fijn fchimpichfchrijven.
Rain wordt van dcBeyerfche, en weet vande Swecdtlchc ingenomen, c. 163,
STER.
Reformatie in Duytdant.iri. tot Augsburg.I7. TotKaufbaiiren,24.In Bohemen cn Slefien, 26, b. 70. Tot Sweydtiiiz. 27. In’tBifdom van Halberftadc. 31. In ’t Aeres-bifdom Maechdenburgh. In Iochims-dacl,b,7i.Tot Munden, b, 102.
Regenburgifche Collegial-dach wort uytghe-fchrevcn.88. SijnBeginfel. Affcheydt.Eyn-
• de. lyS, Regensburger verliefen haerexercitie vanRe-
! ligien, De Kerckc van Domimcianen. if 8, Bouwen een Nieuwe Kerckc. b. 174,
Regensburgh wordt vanden Hertogh in Beye-ren ingenomen. c.6g,
Rijcks-Itande klaghen over de gtoote Contri-. butie, dcwelcke men aende Keyferfche Sol-j d.iten moet geven. 129.
Reytfenbergh wordt vande Zwcedtlche inghe-j nomen, b, 164,
Rhijn-Grave Otto Lodewich heeft goet geluck tegens de Papenheymfche, b. 106.
j Religionsbefwaerde der Euangelifche Onder-'1 faten in Tergouw en Rhijndael.
; Rofolucie des Keur-Vorden van Saxen , in ’t ■ appomtement van Expeditie, b.3.
Richelieu. Cardinael Richelieu komt met de Franlche Amadein Italien, 112, Hy flaetmid-i delen voor tot den Vreede, ibid. Verovert I Pinarolo iii.
Rhingouw wordt vande Sweedtfche ingheno-men. b. 162.
Roan, Hertoch van Roan maeckt groote pre-peratic in den Punten, c. y^, Krijght nicu-j wen bevel van den Koniack in Vranekrijek, hoehy hem inde punten houden fal. ibid. De Wael van een Roomfehen Koninek wort
( tot Regensburgh voorts-gedreven. 147, 1 Roftock wordt van de Meckclenburfche inge-j nomen, b. iy6,
Rubnits wordt van de Sweedtfche in-gheno-1 men. 177.
' Rughen wordt van de Sweedtfche in-gheno-t men, 102. Wordt met goede ordre ver-fien. 173,
j Rucrmund wort van de HoUandets in-gheng-l men, c, 137,
s.
Saxen went alderhande teghens het Keyfer-i lick Edict vöor.g. Waer op vande Keyfcilic-1 ke Raden een oordeel ofte goedtachten gedaen wordt, 12, IntetCedcert by den Key-fer Ferdinandt, darmen de Reformatie tot Augsburgh wilde opbeffen, 20. Seyndt een Ambaffado aen Keyfcrlickc Majefteyt, en draecht daer in alderhande befwaeiniffen van deEuangelifcheStandé voor.89,Daer op volcht des Keyfers Refolurie. 94., Sijn be-geeren aen Keyferlijckc Majefteyt, en de Refolutie dewelckc hier op is gcvolcht, 131. Geeft den Keyfer te verftacn den inval van de Zweedtfehe in Pommcren.131, Befwaett hem over des Keyfers begeeren, aengaend« geit. Proviand en Ammunitie. 152. Daer op. Antwoordt de Keyfer, 133, Hy houdt tot Torg.aw cenen Landt-dach. J93. Lacteen fchrijven publiceren van wegené de verga-ringhe tot Leypfich. 194. Interccdecrt voor de vierde rcys voor d’Euangelifche Biitgetye tot Aufburgh, idem,
82 Propofitie
-ocr page 775-REGISTER.
|
Propofuien by d’eerfte Seflie tot Leyp-j Savoyfehe en Spaenfehe worden van do Fran-fich, b. 3, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j Saxens verklaringe vande goede ondethande- i linghe met de Roomlthe Catholijcke Keur- j Vorften en Standen, b. y, Overfeynt de Co-pye aen Keyferlijeke Majefteyt van ’t befliiyt tot Leypfich befacmt.b.ty. Verklaert hem op het aenbrengen vande Kcyfcifche Gefan-tcn.b.zi. Geeft antwoott aen den Grave van fche by ^vighano geflagen. Schepen lijden fchaden door ftörm-windt. Slach by Lutfen,c. 174. Slefien wort weder Gercformeert,c. loi-Gfoo- Tilly op het fchrijven vande veroveringhc van Maechdenburch, b. 68, Vetmacnt fijne Bondtgenooten by de vervattingetot Lcyp- ; fich volftandich te verblijven, b, 90. Houdt den Keyferfchen Afgefanten d’ontrouwic-heyt voor, dewelcke hem en d'andere Euan-gelifche Standen was gebeurt, idem, bidder den Keyfer defwaricheden der EuangeliRhe af te helpen, idem , Bid. den Koninck van Hongarijen by fijn Heer Vader om de be-fwaerden af te legghen, t’inicrcedeten. idem, fchrijfc eenen Land-dagh uyc naer Drefden, j b,9i,Sentcenen Gefante aen den Grave van i Tilly, idem , De Gefanten aen den voorlz, . Tilly krijgen flechte Rcfolutie.b.93,SijnAr- I made te paert en te voct,b,93,Traiifeert met den Komnek in Sweden. 6,94, Laet een ! Sweden, Komnek in Sweden ,fchrijftaen het Salvation-fchrijvensuyt gaen van weghens \ het Leypfifche Bcfluyt aen den Keur-Vorft j van Mentz, b. 94. Refolveert hem op het j aenbrengen vande Tilhfche Gefanten b, r 18, 1 Voert fijn volckby malkander, b. 119. Ant- j woordt den Tilly op fijn fchryven, b, 120, i Conjungeert hem met den Coninck van Sweeden, b, 121, Syne Slacht-ordre by Leypfich, b, 122, Slaet fich met de Kcyferfche en Ligiftifche Atmade, b, 123, Helpt tegens delelve de Viö'ory behouden,b, 124, Neemt Leypfich weer in, b, 127. Antwoort op des Spacnfehen Ambaffadeurs aenbrengen, b.149, Verklaerthem het Euangelifche Wefen niette verlaten, c, 181. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Saxifthe Armade gaet nac de Laufnitz en Bo- j hemen , en neemt vcrlcheyden plaetfen in, b, 1^4, Verovert Praegh, idem, Üaen de j Keylerfchc by Lymburg in Bohemen.b.170 ' Nemen Egerin,en Rackonltz, b,t7i, Slaen deKcyferfche by Brandijs,c.56, nemen Saats in,c, $7. Trecken m Slefien, en veroveren Groot-Glogaw, 0,94. Saxifche nemen Stainaw in. c. 97, Slaen de Kcyferfche by Steynaw ibid. Item by Bref- i law. 0,96. Gelijckoock by Namslaw, c. 98. Veroveren Leypfich w'eer. c, 177. Saxen-Lauwenburch, S. Lauwenburch, Saltza wort vande Kcyferfche ingenomen, 190 Samuel Weys van Schalen , Sweedtfche Gene-rael Auditoor wordt van de Kcyferfche ghe-vanghen , macr komt wonderlick weer daer van. b.46. Saats wordt van de Kcyferfche inghenomen. c.y6.Wcer van de Saxifche.c,y7. Savelli wordt van de Sweedtfche geflagen.18). procedeert wonderhek tot Dammin, b, 39, Savoyen. Hertogh van Savoyen racektin nieuwe fttijt met denKoning inVranektijek.m. d'Voorfz Hert, gaet op der Spaenfche zijde, idem. Wort van den Komnek m Vranekrijek beoorlocht, idem. Hertogh Card Emanuel fterft, 113. De Hertogh van Savoyen vct-ghclijckt fich met den Koningh m Vranekrijek,van wegen den Pasin italien.b. i/y. ten jamincrin Slefien.86.b.70. |
SIct - ftadt , van de Sweedtfehe beleghert en met accoort ingenomen.c. iSy. Schoonbeek van de Kcyferfche ingheno-mtn. iço. Schrijven, ’t wel:k de voorgaende Keur-Vorften en St.-mden tot Ley pik h aen den Keyfer ghedaen hebben,b. $.Itcmdevier Roomfehe Catholijcke Keur-Vorftcn,b.ii. Swabifchen Grays gheaffedlioneert zijnde.Vor-ften en Stande begeeren van den Keyfer ver-lichtinghe des Ooiloghs, enfufpentie van ’t Keyferlick PlaccaeT,27.Daer op isghevokht , de Kcyferlicke verklannghe.iS. Klaghen by Keyfcrlicke Majefteyt over d’executie van 't Placcaet enKrijchs-druckinge,83.1nfgclijcks by des Rijeks Hof-Raden.84. Swabifche Ridderfchap aen de Donaw , ant-woort aen Keyférl. Majefteyt,van wegen het Monitori en Avacatori Placcaten.b.33, Kcur-Vorftclijckc feZZegiww. ji. Sijncvoor-fiemcheydt en dapperheydt.y3.Si)n fchrijven aen den Kenr-Vorft van Brandenburgh. jj. Bcdanckt hem van weghens d’aengebodene adiftentic, van de Mofcovijters, f6. Verghe-lijckt hem met de ftadt Dantzigh.çô.Maetkt hem ghereedt fijnen Religions verwanten in Diiytlchlandt t’aflifteren. lyg. Verbiedt te Vacren na de Havenen , dewclcke met Key-ferhek Garmfoen zijn befet.yç. Schrijft aen den Keur-Vorften desRijcks.yi.Tegens hem wordt tot RegenfburghKrijgh befloten.142. Vootfz Koningh wordt van den Keur-Vorft vermaent , het Doytfehe Rijck met aen te vechten, i43,Infgelijcks van Kcyferlicke Ma-jefteyt, idem, Sijne aenkomfte wordt door Goddelickc openbaringhe te voren verkon-dicht,i5'9, Sijnc vrolickheydt en vaft betrouwen op de Goddelickc affiftentie. ibid, lyç. Sijne groote macht te Water en te Lande, idem, Sijne Perfonnagie ende qualiteyten, ibid.ido, Laet een Deduófieuytgaen , uyc wat oorfaken ofte redenen hy met fijn Krijchs-macht in Duytfchlant te komen, zy ghcnoodicht, 161. Begeeft hemnaerPomé-ren, i6y. Begint fijn voornemen met het ge-bedt. 166- Treckt op Wolgaft, en brenght ’t felve,neffcns andere plaetfen onder fijn gewelde,ibid, Wordt midtfgaders fijn Krijchs-Volck, tot Setin inghelaten.i6z, Vereenichc fich met den Hertogh inPomeren tot Stc-tm, 169« Komt in groote perijckel,maer wore gheluckich weer gefalveert. 174, Treckt naer Mcckelenburgh, 177, Verovert Damgarten en Rubmts.idem. Laet cen Mandaet aen de Mcckelenbnrghfche Onderfaten Publiceren, idem.178. Inlghelicks aen de Stadt Roftock, idem,Laet een antwoort-fchrijvens aenKey. fer Ferdinand afgacn,i78, infghelijek aen de Keur-Vorften des Rijeks, 181, Maeckt gc-reedtfehap tot een Nieuw Imprcfle.iSy, Laet een ordre publiceren, hoe hem fijn Krijch.s-Volck in Pomeren , en andere van hun inghenomen Landen houden fal.b.34. Recht een verbintenWre met Vranckriick op. b. 36. laet |
'R E G I s T E R.
|
Lact een MandamentindeNieumarekjen-flaen,b,38. Treckt na Meckelcnburgh ibid. Maeckt hem gereet tot een nieuw-impreffe, b.43.Begeert van de Lant-Stauden in Pome-ren , dat(e tot verfekeringhe van hacr Landt, ettelick Krijchs-VoIck werven fulleii.b.43. Neemt Franekfoort aen d’Oder in, b 44. Geeft defe veroveringe te kennen aen die van Leypfich,vergaerde Euangelifche Keur-Vor-ften enStanden,b.4y.Treckt op Lamsbergh, j b,47. Neemt Landts-Bergh met accoort m, ! b.49,Treckt over deSprew,ibid.Handelt met den Keur-Vorften van Rtandenburgh , van wegens Spandauw en Cuftrin,ibid. Gaet met fijn Armade naer de Elve,en begeert van den Keur-Vorft van Saxen alfiftentie en den Pas door Wittenbergh om de Stadt Maeghdeu-butgh t’ontfetten, b ^0, is feer bedroeft over de verftooringhe der felver Stadt ; en laet een Apologie uytgaen , waerom hy delelvc niet ontfetten konde,b 66, gaet voor Berlin,b 79, treft ecn.accoordt met den Keur-Vorft van ■ Brandenburgh,b 80. Sweden. Coninekin Sweden gaet naer Stétijn b lóf, geeft den MofcovitifchenAmbafladeur Audiëntie,idem.gaet over d’Elvc,b 107 Slaet by Tangermunde een Brugh over d’Elvc, 1 ibid.Verfchantft hem tot Werben,b,io8.Be- ! geert van de vereenichde Staten, datfe gheen ! Volck afdancken , maer noch een wijltijts by malkander houden, ofte hem overlaten fou-dcu,b.ii3,Krijcht hulpuyt Engelandc,idem, Conjungeert fich met den Keur-Vorften van Saxen,b,i2i, Sijneflacht-ordre by Leypfich, b, 122, Slaet de Kcyferfcheen Ligiftifche Ar- j made, ibid, Verkrijcht de V^ftorie, b. 124, Achtethaelt de vluchtige,b. izf.Neemt Morf-biirgh cn Hal weer in,idem.Beftelt een nieuw Regiment in de Macthdenburgifche en Hal-berftadifehe Landen,b. 133. iSleemt oock de Stadt Erffurt in,idem,Treckt naetVrancken-lant,b. 143. Verovert de Veftinge Könincks-Heven , b,i44. Neemt Swijnfort in , idem. Dwinght de SradtWurts-Burgh tot het over- ' geven, en verovert het Slot met ftörmender handt,idem. Slaetdcrt Biffchop conditie van Vrede vOor,b.t4f,Tra6tecrc de Vranckifche Adeldom heel beleeft,b,146. Stelt een nieuw Landriregeringhein’t Bifdom Wurts-burgh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. aen, b. 147. ' Bemachticht de Stadt Affthaf- Sweedtfehe Afghelantc, bemceyt hem te verfenburgh, b. 149. Krijcht Franekfoort aen de geefs, ’tKeyferlche Volck. uyt Pruyllen te Meyn tót fijne verfekeringhe in,b. 160. Ver- houden,yz. overt Hochft,b. 161. Koningh in Sweden Swedenlaet meer Volck werven,ibid, neemt hetRingow in',b. 162.Belegert Mentz, 1 Sweedtfehe Scanden, trecken haer feer acn, de ibid. Setover den Rhijn, en bemachticht de Stadt Oppenheym,b. 163.-Krijcht Ments met accoort.idem.Lact een Mandament publice- ren , tot verfekeringhe van de Franekfoorder Mis,b.i64. Recht met deStadt Ulm eene ver- f eeninge op,b,176.Handelt met Vranekrijek, c. 17, Staet met de Ligiften in traólatie, van weghens eener Neutraliteyt,c,i3', Bewillicht Sweedtfehe Ambaffadeut Iacob Ruffely, fehrij-vierthicn daghcnftilftant,idcm. Begeert van den Vorft in Seèvenhurgen, dat hy eenen inval indes Keyfers Landen doen foude,c,27. ; Krijcht Kreutfenach,c'.3o, Treckt de Mey ne | op, naer ’t Francken-Lindt, om dén Grave van Tilly met ernft aen te taften, c, 34. Schrijft aen den Magiftraet tot Swijnfort, c.34» Aen den Keur-Vorft van Saxen, e.35',. Laet van wegens de bevrijdinge cn verfeke- |
ringe der reyfanden koop en handds-lieden, van deWacren cn Goederen,infgelijcks oock van’t Vcldt-bouwen, Acker-liedcn en Poft-houders een Mandament publiceren, c, 38. Item van wegens deFranckfoorder Mis.c,3g. Sent ecnen Ambaffadeut aen d’Eedts-genoo-ten,c.yy.Treeft naer Neurenburgh,en fet de Tillyfche op Donaweertgaende, nae, c, ^9, Verovert Donaweert, c, 60, Verovert den Pas over de Lechpiaet den Hertogh in Beyeren , en den Grave van Tdly in de vlucht, c, 61. Neemt Nieuwburgh aen de Donauw in,c,62.Treckt opAugs-burgh,c,63 Bemach-tichtdefelve Stade,ibid. Voert de Augs-bur-gifche ConfeKie aldacr weer in,c, 64,Beftclc den Magiftraet uyt d’Euangelifche , c. 6G Treckt naer Ingol-ftadt,c,67, Hem wordt zijn Peerdt ondcr’c Lichaem heen gefchoten, idem-Antwoort den Franfchen Agenten, van wegen de vergjelijckinge met den Hertogh in Beyeren,c,67, Treckt weer van Engol-ftadt af,engaet verder in Beyeren, c, 70. Neemt München in, c.71. Treckt uyt Beyeren naer Donaweert, c,73. En op Neurenburgh,c,7ç. Doet aen fijne Officiers een erhftlicke ver-maninge, betere Krijchs difciplijn,ofte ordre te houden, c, 80, Wordt van den Fridlandec gheblocqueett, c,8i, Ruyneert des Hertogh van Fnedlandts Hooft-Magalijn totKrey-ftattleyn,c.82, Verktijcht een notabel Vifto-rie, idem. Vale op het Eegher van Fiidlandc met macht,0,8). Begeert van d’Eedt-genoo-ten de Neutrahceyt,c.iO5', Treckt van Néu-ren-burgh af naer Nieuftadt aen d’Aylch, e, 160, Schrijft aen d’Eedt-genooten,c, 161, Sweden, Koningh in Sweden deelt fijn Volck m drie hoopen,c. 163, Verovert Rain, idem, Laec den Overften Mutfcheval,van weghens d’overghevinghe van Rain onthoofden, ibid, Treckt op Noctlingen, c, i64.- Refolvecre hem , dat hy den Keur-Vorft van Saxen wil te hulp komen,C.170, Slaet ettebek Beyers Volck , in d’Over-Pfalcz, c, 171. Treckt in Saxen. Verovert Naumburgh, en leghete fich daer felfs,c.i72.Komt om’t leven,c, 173,Sijn natuerlicke Soon, wordt voor Chemnits gefchoten, c, 179, Sweedtfehe Rijcks-befluyt, tegens ’t Huys van Ooften-rijek.^T, geefs, ’tKeyferlche Vo!ck uyt PruyUen te houden,ya. verdruckinghc van hare Religions verwanten in Diiytfchlandt. Sweedtfehe Afgefante, wordt feer magnifijeke-* lickin Vranekrijek ghehouden,0,113, Trac-teert met Sttaefburgh , met goeden voort-gangh,b,76,Infgelijcks een andere tor Venetien,ibid. vcn acn de Poolfche Ständen, c,2. Wort qua-liek genomen, c. ç. ; Sweedtlche Poflulatit,n^ de begeerten vanKeur-i Beyeren en andere Rbomfehe Carbolijcke Standen, jSweedtfehe Koninginne reyft nae hacren Ge-1 mael, 0,29. ; Sweedtfehe Afghefante, krijcht goede expeditie ; van de Staren in Holiandt, 0,132, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C ' Sweedt- |
R E G I S T B R.
ferfche Volck, c, 18f. Nemen Mohs-heym en Sletftadt niet accoort in,c. iSf.Infgclijcks Colmar,c.187, Hagenauw, idem. Fryburgh inBrij(gauw,c.i88,
Sweedtfehe en Meckelenburgifchc, veroveren Roftock,b, ilt;j6-
Sweydnits wordt Gcreformeert,27.
Swijnfort wordt van de Sweden inghenomen, b. 144,
SwcytIerfoeckt Eetgenooten, Swenn wordt weer van den Hertogh van Mec-kelenburgh ingenomcn,b.iio.
Sevcnbutgifche ontufte,van weghciisdcfuc-cclGc.
Sevcnbutgifche handel,203.
Silver Vloot uyt Nieuw Spaengien vergaet. Sittert wordt van de Hollanders inghenomen, e.136.
Soldact,fwect bloet.
Solms. Hans Georg, Graef tot Sol ms, fterft tot Praegh, c, jy, Hendrick Willem , Grave tot Solms,fteiit van een ft,hoot,c.yS.
Seloturen en Bern, taken in tweedracht regens malkander.
Spandauw wordt van de Sweedtfehe , aen den Keur-Vorft gccedeert,b,ço.Wordt weer den Koningh in Sweden mgeruymt, idem.
Spaengien. Koningh 111 Spaengien fchrijft aen den Paus, dat hy den Hertogh van Nivets fonde tot den Vrede bewegen,-6.
Spaenfehen Ambafladeur , fent Gefanten aen den Keur-Vorft van Saxen,en Gin verfoeck, (*,148.
Spaenfche Gedeputeerde, tradieren van Vrede in den Hage.c.ijó.
Spaengien en Engelandt tradieren Vrede, 196. Spaenlche flaen de Franfche in Piémont. Worden by Avigliano van de Franfen gheflagen. Item by Catignana i97.treffen met de Franfen een vergelijckinghevan weghens Caffale. 202. worden van de Sweedtfehe by Bunick-hargeflagen, 10.1. Maecken groote Krijghs-gereetfehappen, b 79. Ruften een gcweldighe Scheeps-Armade regens de Hollanders uyt. b. 129. maer worden gheflagen, b.ii9. oock aen de Mofel, b,i3ó, quitcrèn de Wederaw, b. 164, Ruften haer in Italien fterek tot den Ooilogh. Slaen haer ftvrek ter Zee met de Hollanders 206. Nemen Spier en Nieuftadt aen de Haerdt in ; en worden by Ments van-de S wectfthe geflagen, c 5:3. verlaten Spiers, c.yq. onderftaenhun Maeftricht’tontfetten, C.143. foeckencenen ftilftandt der Wapenen by de Hollanders, c.iy4. verlaten Francken-dad.
Spiers wordt vande Spaenfche ingcnomen,c y3. Spinola fterft,206,
Staden wordt van de Sweedtfehe beleghert, c,4y. En van Papenheym weer ontferetidc gequitteert,c.4y.
Stadilche veroveren Wefel met cen pratftijek, 69. Krijghen vele plaetfcn in de Clevifche, Marckifche en Bcrgifche Landen in, 71.flaen de Keyferfche ci Spaenfche by Bunick-11 ir, 104. nemen Fetnambuco in EraGlien in,206. Drijven den Oorlogh fterek teghens Sp èngien voorr,b, 77.Verldaren Prins Wilhelm van Orangicn,voor een fucceffeur fljnes Vaders,b,78.flaen de Spaenfche,b. 129.Laten een fchcrpPlaccact,weghens de Pottugèefen. uytgaen, b. 178. Doen een verklatinghc aen
Sweedtfehe Cantzelier, neemt de Ktijchs-dircc-tie over hem,c,i8i-
Sweedtfehe Armade wort in twee gedeelt.idem. Sweedtfeh Volck neemt 't Eylandt Rughen in,102.
Sweedtfehe verdraghen Geh met deKeyferfche tot Dantzick,vruchteloos, loi, Sweedtfehe veroveren Stargard, 169, Maken nieuwe ordre in't Eylant Rügen, 173. fchar-mutferen met de Key(erfche,i74,Weyghercn den felve de 'Winter-Quartieren, 184- flaen ZavellyiiSy.VerovcrenGtiffenhagen en Garz idem. Krijgen rijeken buyt van de Crabaten, b.j6. Nemen Lockenits in,b.gr. Veroveren Nieuw-Brandenburgh,Kleinpcnau, Loyts en Dammin,b.^8. Malchin,b,j9. Colbcrgh met accoort,b.4i. Trecken in Spandauw, 80, nemen Gripfwald in.b.iO). llacn deKeyferfche by Groenbergh in Sieben, b. 107. nemen Tangermund m, idem. InfghclijcksHavel-bergn, b.108. flaen de Keyferfche by Ange-ien,Borghftalen Rhijn-dorp.idein, Veroveren Wertheym en Rotenburgh aen der Tau-ber,b.i46- Infehclijcks Hanauw, b. 148. En l ■WanUdben.Caïbeen Manfveidt,b. lyS. flaen ! de Spaenfche aen de Mofel, b, 164* Verove- ! ren'Valc.kenfteyn, ReytFenburg enConineks-fteyn. ibid, nemen Friedbergh tn. b.i64.Bra-unfelsmet accoort.ibid.ImpatronerenSpycr, Landauw , Cronweyffenburgh , b.ióy. 'Ver- i overen Manheym, Mergenheym, Heylbrun, | idem. Wimpften en Neckei-THm, 'Verove- ' ten Damnits met accoort, b.i68 nemen Bac- ! harach in, c.30. Maken Mentsfterek, c.31, j Bouwen Guftavus-burgh oft Bapen-rouw, ’ ibid. Vallen het Bifdom Bambergn aen, ibid. Veroveren Bambergh, 0,32. Ruften haet tot de defentie teghens Tilly, ibid. Moeten Geh van Bamberg rctireren.c.3^.Befetten Maech-dcnburgh,c.4o. 'Veroveren Veerden en Buxtehude, C.44.Belegeren Staden, 0.47. flaen de Keyferfche in Zwaben.c.^o-Worden in Lau- ' terburgh van de Keyferfche overvallen,c. 52. I Slaen de Spaenfcheby Ments,c.^j, Doen j goeden voortgangh in Swabcn-Ianat en Al- I gouw,c.óó.Knjgen Leut-Kirch m,eil nemen des OverftenOlïa Lijf-Compagnie ghevan-gen,idem.
Sweedtfehe blocqucren Forcheym en Bambergh, en belegheren Cronath, c. 74. nemen j Sults-bach in,c. -6. nemen wraeck over’t ac- ; coott tot Wcyffenburgh en Zults-bach ghe- ( maecktwas,en met ghehouden,c.7Ó, Lijden van de Crabaten fchide,c, 79, Worden by Nieumarck van de Fridlandifchc gheflagen, idem. Ruyneren het ftedeken Vry-berghen. C.8j. Trecken in Francken t’fainen,c.83.Ver- j overen Cobelcnts,c.89. Item.Graffenbu.gh, idem.Trecken naer t Wurten-burgher Lant, | en Marc't-graef-fchap Dourlach.cn flaen de Keyferfcheby Wiefeloch,c.9i, Verkriighcn den Straefburgifchen Rhijn-pas. Trecken in Eifas,en veroverenStolhotfen,c,92.1nfgclijcx Oft'enburgh,c,94.bcgcercu van deStadt Brd-lauw, haer tot hun te verklaren, c. 99. Veroveren Neus,C.I02.Houden ’t Vcldt teghens deKcyferlcheby Lutfcn,c.i zy.Trecken den 1 vluchtighcn na op Wcyflenfelts,c* 177. Ver- j overen Kemnits weer,c. izK.jKrijghen ’t Slot van Leypfleh met accoort, c. 179. Belegeren \ Swickauw,cn nement in,c, 18 ?• Slacn’t Key- 1
-ocr page 778-REGI
de Regeeringe van de Spaenfche Nederlanden,c.133. nemen Venlo in, c.134. Item, Roermondt, c-ijy. Veroveren Mafijckzic-tert, en bdegheren Maeftrickt,c. 136. nemen Limburgh in,c.ij2. Laten een Placcaetuyt-caenacnde Spaenfche Nederlanden, c. ly^. Veroveren Orfoy,c. lyy. Blocqueren Rbiin-Bergh en Gelder , ibidem. Bemoeyen. haer de queftien met den Kóningh van Dene-marcKcn en Hambürgh te verghelijcken, C.197«
Statifchen Ammirael Pater,krijcht goeden buyt in indien,206.
Stadifchen Schip,flaet hem door fes Duyn-ketekers.idem,
jtetijn laet den Coningh in Sweden met zijn Ktijghf.volck in. 160. wort fterek gemaeft, 169. Verheft alle gratie by de Keyletfchc daer óver, 173.
Stilftandt tulRhen Polen en Sweden,5'2,yó» Stolhoamp;n wort van Offa ingenomen, c 32 Wederom van ZweedtIche,C92.
Stael fund wort weer regens eenen aenval vet-fien en gefchieden aldacr groote Krijghs pre-paratien.yS. De HertoghinPommercn be-moeyt hem de Straellundifche faeck te com-pofeeren,
Straefburghzal de góéderen reftitueren , naer’t PalTawfche verdraghin ghehacldt. 27. wordt ftarck geblocqucert b. 87. wet ft fterek volck, idem worèt door den overftcn Offa hiervan af gemaent, ibid, de Stadtcommuniceert den ^weedtfehen Afghefanten goede refolutie. b, 17(5.
Straefburgers flaen het Lottringfché Volck, c* fi. doen den Swcédtfehen voor Ben velt groote aïfiftent ie.
Stumme wordt fperekend. b. 183.
Sturm winden doen groote fchaden.2o5.
Styrum.Grave van Styrum wert van de Spaenfche in de Veluw geflaghen.67.
5ultsbach. wordt vande Bcyerfche in genomen, c-yy. dacr nae vande Sweedtfche weer verovert, c. 76.
T.
Tangermiinde Wordt vande Sweedtfche irt genomen. b. 107.
Tartarifeheonrufte. b. 173.
Tartar Cham fchickt Gefante tôt den Coninck in Zweeden , hem van wegens fijne Victorien te congtatuleren. c. 1Ó2. Diiyvel laet hem tôt Mylancn lichamelicken fien , 203, Dierte in Neerlandt en Spangien, c.7.
Tilly, wordt Generael over de Keyferfche Ar-made.14.6, fpteeckc wijffelick van den krijgshandel, iy8- Tteckt met fijn Volck naer Fanekvoorr aen d’ Oder, 187. Comt tot Franekvoort aen d’ Oder aen, b, 42. Treckt naer Mekelenburgh , ibed. verovert Feldts-bergh ; retireert nac Rappin.Hem willen fijne aenflaghen ofte practijeken niet meet luc-ken. idem, onderftaet hem Feanekfoort aen d’ Oder c’ ontfetten, doch te vergeefs, b.47.
Tilly belegert Maechdenburgh.b.yo.Vermacnt den Adminiftratoor , vanfijn voornemen af te ftacn, b, yi. Item aen denMagiftraet en
STER.
Burgherye, b. 5'7, Infghelijeks oock aen de Overften Valckenbcrgcr.idem. Van wegben d’overgevinghe der Stadt Maechden-burgh. idem. Belooft den Macchdenburghers Pas te geven, een Ambaffactfehap aen Keur-Saxen, Brandenburgh,en aende Henfe-fteden,b.y9. fchrijft aen Saxen en Brandenburgh , van weghenS d’interpoficie van Maechdenburgh, b. yq. Vermaent leh andermael die van Maechdenburgh tot d’overghevinghe, b.60. Verovert Maechdenburgh ftormender-hant, b. 02. Geeft den Keur-Vorft van Saxen de veroveringhc te verftaen,b.68. Verrnaent de Nedcr-Saxifche Rci)chs-ftande,datfe afftaen vande verbinteniffedes Leypfifchen Zluyts, b. 8y. Befchuldicht den Aerts-Biflchop van Bremen.cn fijn Onderfaten, als of fy yets regens Keyferlicke Majefteyt wouden tenteren, b.8y. fchrijft aen den voorfz Aerts-Bif-fchopvan Bremen, idem. Begeert van den Keur-Vorft van .Saxen, dat hy en andere Eu-angclifche Standen , haer gheworven Volck, fouden afdaneken, en denKeyferlicken Mandaten onderwerpen , b. 91. Mededeelt den Kcut-Saxifchcn Afghefanten flechte refolutie, b. 193. Breceke met fijn Legher voor Maechdenburgh op, b, 102. En tteckt naer Erffurt,b.io3. Begeert inquartieringe en caf-feringhe des Leypfifchen befluyt , van den Landt-Grave van Heffen-Caffel,idem. Doet verfcheydenc invallen in Heffen, ibid, idem* Hem wordt fijn toekomende ongeluck voor-ghefeyt,b.iO4. Wordt na d’Elve gheroepen, b. 108, Treckt naer Werben,op het Zweedt-fche Leger,b.ii2. Maer moet weer vertrec- • ken, idem. Leghert hem by Tangertnunde, idem^ Verfcheydenc aenflaghen miflucken hem, b. 113. Retireert in *t Acrts-fticht Maechdenburgh, ibid. Onderftaet fich de Heffen-Caffelfche Onderdanen , van haren Vorften afkeerichte maken, b. 114. Recht fijne intentie op Saxen, ibid. fendt Gefanten aen d’fclvigen Keur-Vorften,en hare verrich-tinge.ibid.
Tilly conjungeert hem mét denGrave van Vor-ftenbergh,b.i 19. Valt in Zaxen, idem. Verovert Morfourgh,idem.Bemachticht fich andere plaetfen, en huyft qualick,ibid. Begeert noch al van den Keur-Vorft van Saxen , dat hy fich na de Keyferlicke Mandamenten voeghen foude,idem.Treckt den Koningh in Zweden, en Keur-Saxen teghens, b, 121. fijne flach-ordre. b. 122. Doet een treffen met de Zweedtfehe en Saxifche Armade, b. 123. Wordt tot óp het hooftgheflaghen, ea vlucht naer Halverftadt,b. 132, Retireert daer na na de Wefer-droom.idem, comt in Heffen b 133. berrioeyt hem te vergeefs Wurts-burght’ontfetten. b. 147, verovert Rottehburgh en Wmfheym b. 162. Leghert hem voor Neurenburgh; maer treckt weer, daer af, idem, becomt Wiltz-burgh in fijn ghewelci b. 167.treckt regens de Zweedtfehe int Bifdom Bunbergh. c. 32, Tteckt uyt ’tvoorfz. Bifdom weer te rugh,c.y8.rcte-reert nae Beyeren. c. 60. Verfchanft hem mitfgadets den Hertoogh daer felfs omtrent Rain,c. 61,
Wordt
Wordt tot der doodt toe ghequetft, in de vlucht geflaghen , en fterft daer na tciftont in Engol-ftadt,c.62.
Torgawifchen Landt-dagh, 193.
Torquati Conti treckt naer Voor-Pomcren, wordt fieck van den kancker,b.37,
Treffen, TuUchen de Sweedtfehe, Poolfche en Keyferfche, ^3. Keur-Vorft van Trier, neemt i
deNeutraliteyt aen, c.19, Laec Mandamen- !
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W, '
Wanfleben van de Sweedtfehe verovert, b,iç8.
Warburgh van den Landt-Graef Willem inge* nomen,c.43.
Weyffenburgh wordt va'n deBeycrfche ingenomen,c 73.
wordt diefhalvcn tot Antwerpen onthooft, 70»
Wertheym wordt van de Sweedtfehe ingheno-men.b. 146,Wordt Gercformecrr,c.74, ten uytgaen, van weghens d’aenghenomene j Wefel van de Stacifehe ingenomen,69. Neutraliteyt, enbefeberminghe van den Ko- Wefclfchcr Gouverneur, ter felver rijdt zijnde, ningh in Vranckrijck,c.2o.
Tureken ftroopen in Hongarien,b.i73-
Turekfehen Keyfer geeft denVorften Ragots- j Weterauw wordt van de Spaenfche gcquittecrt,
ky gewelt,tegens den Palatin van Hongarien i t’öorlogen,c.29,
Turekfehen Keyfer, komt door Tempeeften in
perijckel,c,20i,
Turekifchen Kriichs-handcl,c, 197.
Tyrannye der Keyferfchen tot Penekum en Paire.walckt,i75'.
b, 164, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ .
Weymcr,Hertogh Willem van \Vymercn,cofl-jungeert fich met den Generael Banier, c.42.
V.
Vach wordt van den Landt-Grave Willem in-gcnomen.b,i32.
Udenheym. S,Philips-burgh.
Velauw wordt van de Spaenfcheovervallen,67.
Venetianen houden den Ambaffadeurs van Sweden feer magnifijck,b.i76,
Vcnlo wordt van de Hollanders inghenomen.
Krijcht de Stadt Godar met accoort in,idem. En Gottingen met ftormender-handt, ibid, Duder-ftadt en andere plaetfen met accoort, c.4,3. Brenght Landts-Berghen enpuflenin der Swcedtlche ge welt, 0,83,
Wiltf burgh wordt Tilly met accoort overghe-geven,0,167.
Wmfheym wordt van den Grave Tilly ingeno» men, b, 162,
Wifmar wórdt den Hertogh van Meckelen-burgh met accoort overgegeven, b. 167.
Wonderteyckens,verfcheyden,79,8o.8r,82, Wondertcycken aen den Hemel tot Stettin gehen, 184,
Wondet-wereken en teyckenen van den late 1632, c.7.
DeWurfters worden vande Keyferfche befebuï-dicht,van weghens fommighe dinghen,b. 86. Moeten hacr verobligeren , niet regens Key-ferlijcke Majefteyt, ende fijne Armade. voor te nemen,idern. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ƒ
Wuttenburgb, Hertoch Lodewijck Frederick van Wurtenberch wil hem tot de reftitutic.
Vereeifiginge , de'wcleke tulTcheii den Koningh
in Sweeden^en den Hertogh in Pomeren,tot Stettin is opgerecht, 169. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Vefuvy,den BergSomaby Napels brant,b,i8o, Ulm verklaett fich,op de begeerte yan den Key. fer,b.34, Men wil het door verraderye over-rompelen,b,88.Cafrcert het befluyt totLeyp-fich,b.89.yereenichtfich met denKoningh in Sweden,b,'i76.
Ulrich-Braun,een SweedtfchcV3endrager,doet een mannelick feyt. Hungarien, de Koningh in Hungarien Get Ferdin-, de derde. Hungari-. fehe Palatijn , fchrijft fchimpelick aen den
Ragotsky.Orangien, Prins Henrick Frederic Wurfbergh wordt van den Coninek in Swe-van Qrangien,belegert s’Hertogen Bos,6o. l den met overghevinghe , macr hetCaftecI Verovert de Stadt met accoort,63.PrinsWü- 1 ftormender handt verovert, b, 144.
der Geeftelicke goederen niet verftaen. 30* Beklaechc fich by den Keyfer van wegens de onverdraechlicke Krijchs-perfsinghen* ijo» Sterft, b. 69, Hertoch lulius Frederick wore aen fijne plaetfe Aminiftratoor, idem.
Z,
Icm wordt Succelfeur naer fijn Vader ver- j klaert,b. 78. Prins Hendtick Frederick treckt j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X. naer Brugghein Vlaenderen , en vordert de' Contributie, b. 128. Slaet fijn Legher tot S, j Druynen,b.i29. Belegert Maeftrieht, 0,142, !
Reyft naer den Haegh.en wordt feer ftateück j Zeeman , Dodfoor in de H. Schrifture, wordt ontfangen,c.iy5', oordeel in de fake van Hil-! van fijne apprehenfie ontlaft, 96.
defheym, Contra-Brunfwijek, 30. Daer op Zwickaw wordt van de Keyferfche Overften volcht de Proteftatie van Hertogh Frederick Holcke in-ghenomem c. 102, Item van da Ulrirk,3r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{ Zweedtfehe met accoordt. c.i8o.
Zweedtfehe met accoordt. c.iSc