Titi Livij Decadis

Een incunabel of wiegendruk is een boek of geschrift dat gedrukt is vóór 1 januari 1501. Gezien de bijzondere aard van deze vroege gedrukte werken is besloten deze uitgebreid te beschrijven en te digitaliseren.

Bij deze boeken wordt ook de volledige buitenkant gescand en een scan gemaakt van het geopende boek. De hierna volgende scans zijn (in volgorde waarop ze getoond worden):

*Een deel van de banden in deze collectie bevatten meerdere titels, het is dus mogelijk dat de pagina's in deze overzichtsscan horen bij een andere titel.

An incunable or incunabulum is a book, pamphlet, or broadside that was printed before January 1st 1501. Due to their special nature a project has been started to better describe and then digitize these early printed works in our collection.

The digitized version of these books includes scans of the outside of the book and a scan of the open book. The scans after this notice are (in the order in which they are shown):

*Some of the bindings In this collection contain multiple titles, therefore it is possible that this scan shows pages which belong to a different title.

20 Juni 1498, 2°, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X, 2°, 45

Op bl. la; „Ex donatione E. Pollionisquot;. Zie over hem de aanteek. bij nr. 49. — In den catalogus van 1718.

lO.AN.EPlSCOPI ALERIENSIS AD SVMMVM P0N.PAVLVM.n.VENETVM:ET MARCVM SANCTI MARCI CARDINALEM EPISTOLA.

1AVSTO AC Fclidfolo tuam urbé Pater bcarinjmcPauIf.il. Vcnctc. f Pont.maxime acfortunaris originibus pofita a primis illius fundarorri ■ bus CU fccuta ïperii magmtudoteftaâtum in primis inud:qdaut codé ï loco maxima mumeraœ exccllérium hoiuni funt exorta ïgeniaiaut un' dcqua^ oriuda natalis dukcdincm priac Roma felici migratu cómuta/ rût.-fonûae maioris uicem:ac munus romana fibi mocnia fore arbitrati» Roma.n.ex iis plurimi poft diffufum laræ ïperium:g in diucrfis rerra^ partibus nati funt:miro ftudio ueluti i primü:6^ maximu orbis thearm cóuoIarunt.Cuius rei hodie quog? fpém amplilÜniä cernimus: cum ex

* tot clariffimis regionibus in tua Felici curia rantæ maicftaris patres îtue/ mur:ut merito baud ita îperii iure amp;nbsp;fi id quo^ pmagnû é ut fidei amp;nbsp;re

1 ligiÔis gratia facrofandte:q é fplédidior amp;nbsp;iuftior in terris prîcipatus:ab - ' exordio ad tâtam re^i mole tua urbs efle pparata nofeaf. Creuit ab exi^ guis qdéinitiis(paterfande)urbs ma ïgcniisquoqi:acfcriptis claroßz hoîum:uariarult;ç lingua^uoci bus celebrata:quæ rang ad fpecié fui oculos luminis fulgor;ac fplédor rapit;ita quiegd magna nixuni uirtute amp;nbsp;elaræ indolis fibi eófdum omni in genere morralium fuinclarimdine ac nitore ad fefe pro/ priæ maiéftatis allcxitiur breuiffime ueriffîmeq! poeta magnus cednerit.

Verumficutinihil mquedifficileeftatçqbusexorbisterræpartibuspftantiorisingenii romana fe/ lidtas noîs tâti magnirudine uiros ad fe ornandâ traxerit:ita cÔftanti dcdoip cÔfenfu ex tua Venetia liquet florétiffima gdem amp;nbsp;uiroßi fummo^ uberrima:ingenii quofdâ;amp; jodrinaru primarû cultu facile principes Româacceflîirc.Quiseft.n.VirgiIiofuo in genere:ut abeo îcipiamus:maiorî' qs Ply/ nio dodior lt;quis Liuio candidior amp;nbsp;hubenor; hos certe dcgâtiffimosÂ maxîos mifit Venetia:quo/ rum reliquis de corû laudibus loco alio feruaf oratio;Patauino noftroVeneto ampliffimû diuus Hie ronymus teftimoniû rcddidit.In quo certe illud fuitiquod prseterea forrafic datum eft ncminiiut fe/ ipfam fâcilius in monuméro ære peréniore:quâ ucl in îméfis ædifidorû molibus;uel in legum uene/ radis fandionibusiimpcrii rari uiribus atœ magnirudine nudam:amp;: fenâ non abfqi fumma dignitate maieftateamplirudine:gratia:amp; quodefthis maius oîbusiærcmirate orictemfimul coalefccnrem^ ad faftigiû uf^^uedâabiç placidiflîme generi humano dominanteRomæ licuerit îtueri.Tibi igif pôtifid maxima hiftoricoiu pu mu amp;nbsp;maximi îperii ornatoréiac per te eultiffîmo tuo:ac modcftiffî/ mo Marco fandi Mard cardinali:epo uicenrino:quam fieri potuirdiligcnnffimc recognitû:figd ung alias hoc tempore potiflîmû dcftinaui:morcm meu tua ucnia in præfenti etiâ epiftola 1'eruans:ut ani mi gratia Paulo huberius fcnbamiquâ fortafle epiftola poftularctiillc uero didiôis huius crit modus Laudarioné prirnum delibabo Iiuianam:rem mihi in primis ardua uires proprias æftimâti:quis enî tamelcgârifrætufe putaritingenio!quot; quiseadodrinæ copia quis tanta erit eloquentia ucI arte poli/ tus uel natura præditus:uel imirationeformatus uel ftudio prépara rusaitornatorcm audeat ampli/ tudinis Ro.impcrii Liuiûnoninepteinon iciunc:nôminus audoris merito prædicaref’quod é ramé ideo remptandû in præfentiame laudati romani nominis grauis prædicator exilcm : ac modicû faire in opens fui prindpio non habeat præconem.Conabimur illud iâifioftcndcmufç deîcepsiquo præ/ eunte noftris potiffimumdiebus aufi fimus Liuium attrcdarcaHius audoris admiratiôc fuccéfi no/ ftro tamé Marte impotétes ad magnificæ didiôis eius îtelligétiam afpirare:quid ego dcniqi ac illuftri Icdiôe me plurimum deleder collegiîîcata labor mihi Icdiôis IcuabirurÄ qbus maxima debeo par/ ua opera fariffiiciam.Scd id primum cófitcor nó magis opinione mea liuianæ dignitaris arringi laudé pofle ;qua triuphatis Romæ fplcdorcm cerni:quæ oceano iperium aftris famam terminauit.Satis ne comédabit Liuium qfqua:qui maxime oium iter hiftoricos céferur flumic labi perpetuo eloquétiæ tanta ubertate nitore ac gloria:ut Roma.impeno par illius decus dicendo coequaritlt;Neqi enim urbs præpotés totano^i tanra^ nationum dominatu præftâtius armis bellauit:togauc pacis tradidit mo/ rem nó fublimius inqua uidor nationum populus amp;nbsp;co^iquos uidt illuftris mocierator;aut gencro fior in rebus gerédis :aut in gubernado iuftior fuit:qua nofter hiftoricus domitoris nationum po.fa/ da dida^ in utriufqi fortcFortunææquabili rertulit didióe.Talis quidem ac tantus fui fingulis atgp * oibus opens partibusiqualcs amp;nbsp;quari uiri ii fuere:amp; finguli:amp; uniuerfi:quoK manibusiaccófiliis illa funtgefta.Herculé.n.merito hiftoriarum dixerim:quodalacris ubiqi incecamp;s robuftus amp;nbsp;floridus: nulla r^ difficultateinullo obrutus pondéré fuperatur,NôilIum uarictas c5fufum:n5 fimplidtas hi ftoriæ faftidiétem reddit in tcnui:quod perfæpe acddit:at^ humili return materia:nô eft cxâguis:ari dus:amp; iciunusun copia ucro:ac magnirudine turgefcés nó exit ac uaftus:plenus circa tumorem:æqua bilis ac lenis citra mollidcm:ncc luxuriofe effluensinee nimia fterilitate tabcfcens:in afperis rebus nó falcbrofusineg? langues in mollibusmô uiolenta amp;coada orationc fubfultans non ita tarnen copiofus Ut nimiusme^ ita luauis:ut lafduusmec adeo lenis ut remiflusmon fic triftis ut horridus;ne$ ita firn

pÎM;ut nuduscautadeo comptus:utaffcdata compofitioe cahmiflris uidcatur inuftus par ucrbis ma tcriæ:par fententns:rebus:m re gcfta exprimenda grauis:atgp magnificus amp;nbsp;tarnen fuccindus ac pro/ prinsan narrationenaturalis:amp;fcmpcrcxpcdatus:ordinem minimcconfundens amp;nbsp;re^eucnta non f)ræcurrés minime in grariam adulator:aut reprehédendo pareus in ueniam:nó amarulérus in noxa pfi quo^ fenatui ordini illi orbis terræ moderatori uenerâdo.Po.œ Ro,fcrrap^ principi:fi ucl temeri tare præcipires uel errore lapfi:uel quacuç forent ratiôefupra modum iuftumqi cueÜ! nequaquam parcens.Res eriam aduerfariorum débita commendatione no defraudans:ut modo narrator tatum modo cenior effe uideatur:atç ita feuerus amp;: tetricus ut ne cenforibus quidem grauiffimis qbus nihil Romrefmehus fuit:ubifadoufus fuit:unqignouerit.Quibus qdé uirtutibus fummis dariflimifg^ feriptoribus compararur:ficuti in fententiarum ubi$ prædpuc tarnen in confiliis di difceptationibus maicftate:at uero in concionibus ante omnia uerborum parcus:fentcntiarum diues:multo eft uerbis quam fenfu reftridior at^ cócifior:in qua parte no cæteros feriptores tantum :fcd feipfum quoqp ion ge anteccllitmt aliquanto auguihus dißerens fermone humano ad oraculorum pœne refponla acce/ date iudicef.Quæ res fi funt ulla arte acqfitæ:cur nemini unquam difdpulo æmulâdæ tradi potucre cura quo fint præceptorefumptæmondiflêritur.Sin ut potiusreor naturæ fuerunt cxcellenris: uiro unico illi amp;nbsp;fingulari magis cælitus præbiræ quam humanitus:uel traditæ uel meditate funt cenfen/ dæ;ur maieftas illa æternæ rarionis fimulac Romanum potétatum dccreuit:tantopere fupra om nia imperia eminere cótinuo quoq^ eiufeem odi feriptorem eins decerneret:qui didionis gloria par.Ro. potentatuiæqualcm in omnibus fibi hiftoricum neminem unqforet habiturus.Nam nemo plenius aures hominum implet:uiuidius animos, penerraticxcitatg? fadlius affcdioncs:ncmo acrius proponit uæhemcntiusperfuadct:afperiusirritat:urgerimpéfius.nemodiflbluitaptius:fcdatfadlius:uclodus dilTuadet.-cumij in delcdando fit fummus:in amplificado ditiflïmus:exemplis in primis cqpiofus:fti mulos præcipue habet utranuis in partem acc0modatiflimos:aculeofq; acerrimos amp;nbsp;tormétis uerba fimillimarut quocu^ ïtenderit:humanos illuc fenfus affédionefgj uel torren ris rapiat modo: uel tur/ binis more proftcrnat:uel roris uice refrigcreublandi^ malagmaris ad omnem mollitudinem reftin guat exemplo.ExtoUat Timotheum alii Orpheum prædicent:illum fidibus amp;nbsp;cantu armatorum ra/ biem:iftum dirarum horrificos tumultus leniflê.Illorum profcdo artes perdifccre nemo eft uctitus: huiusnecdifcercnrurcqnciones:edidoeft prindpuminterdidum:quoniam tatusnullo quifquam fuerit tempore in flededorum quouis animo^:uel artifido:uel gratia:ucl natura.Quid multis ïmo/ ror fnó materiæ magis Liuii decades felicitate cenfendæ funt:quâ ipfe Romanoji ide feliciffimus po/ tétarus quod Liuium illi contingit habere præconem:huius fit orationis fumma:hiccardo:ueluti fo/ lum Roapcrium denuo rcflorcfccs:aut nulla mudi potétia Roma rediuiua ex fuis buftis:ac ïgérium molid parictinis q fp3rfa:Iacera:ói truca cÔfpicimus:excitabit:îftaurabit^ oïno:pari modo:aut Liuius lîreftituafabifens.-autmortaliumqfuntrquiçerutrnemoextindasfuæ hiftoriæ partes fenouabit: aut fimiles cudet.Quod fi cuipiam dicere nimis uideor:ea hiftoria^ mabra i manius fumat:q nofter Liuius femel abfoluerat:na hodie quoç ex græco^ thefauris fupftes ad nos puenit hiftoria:^ uel ex Polybio magno qdé illo di graui fcriptore primu puicu bellü:a Fabii retro Gurgiris di collegæ ichoas gdo ibi dcfiir:Liuius confulatu uel ex Appiano alexadrino: uel audo^ alio bclla ciuilia focialiaue aut estera róano^ rc^ membra coplcdat. At funt uiri clari: di nobiles:q hsc cu laude uertcrut in latinu: nó equidem infiaas eo uerum ea non funt talia:ut cum liuianis fenpris conférant.Hadenus pauca de liuio, Ad primisuo noftro preledoris eius memoriam propcro: nee tacebo Fracifcum Petrarca: qd' fando accepi:modeftiflimü illum quidem :di amœni cultus:at«j ingenii uirum non mediocriter tem peftare fua in liuiana hiftoria uigillaflr:fed ille:ut dicam:cum Pacuuio fibi profecit :amp;mufis;illud uez riflime referre me puto primum omniüstate noftra Vidorinum feltrenfem ledioncm publiceau/ dientibus prsbuiflè huianam ingéti hominum admiratione di fama.Quo uiro: quia mihi Chriftus Dominus dcdit:ut altore firn ufus atq^ prsceptorc:ueniam prsfatus:pcto:ut mercedis loco pauca de illius moribus te audiente perftrigam.Vidorinus fcltrenfis sui noftri Socratcs:fsculi fui ornator ac dccus:fama digloria academis mantuans:uiués ille quidem uiteconftantia ucnerabilis:lcgës admi/ rabilis abfens qusfitus:mortuus admodum defyderatus:hofpes ille quinimo paterpaupe^ ftudioz fo^:humanitatis fufcitator:latinitatis eredor fapientis magifter honeftis fpecimen bonitatis exem/ plum:diuitia^ contéptor:ingeniopz fubleuator:di alia plsraqp:di Liuium primus ut itadum pelagus atç inexpertum nofter Tihpys aperuit:dC patauinos thelauros hefperidum hortis clufiores patefecit: ille quidem in kalis natus ueneto angulo Patauii partim;ptim Venetns ingenti gratia di fama:di qd* .eft in docentibus laudatiflïmum:magna docuitcum intcgritate:ubi cd auditor libcraliratibus gran/ dem poftet pecunia facere:ita diuitum fcholafticop^ dona capiebat neœ.n.uir ille qusftu docebat mer csnario ut Proculi illius focratici prsceptoris moreatgjinftituto datums aliquid:aliquidfumeret: ut diuidéda haberet in pauperes ftudiofos:tatum,n.aberat:ut fundis ddedaref ac pcculio:ut fingula/ ribus annoK oium contentus ueftimétis sftatis arqi hyemis;quotannis in egentiores:quos domi ale bat:dcdoceDat:bina fua diuideret fuis manibus indumenta, Haçz fama uirtiitum lo.Francifcum Mar chionem illum ïclyturn mâtuanum:Car.illuftris:ac libcraliftîmi mâtuani auû ad ilium Mâtuarn tra hendum îcendit:quo cum plurimo honore:amp; donis tadem ueniflêt principis liberis datus eft prsec/ ptorjftic ego fum illo ufus parente dó magiftro.Iftic Liuü decadum pattern prslegentcm audiui:qd a ü

fdeo non fuit fiîcntio prætcreundumiut ß quid in recognitione profeci: auflori acceptum Vidonno referaturitantum cnim ab cft:ur mc poeniteat peeprorum meq^ gloria? ut id unum ac maximu do/ dh animiarg; igenui argumentum cenieam:a quibus ipfehaulerim oiafonribus referre magißroßi. Qui plura uolucritdifecrede Vidorinoifunt.n.eius omnis fplcdoris:acdignitatis plæneadione Sa/ xoli pratcnfis inter códifcipulos noftros minime conténendi:quang admodum iuuenis illcfato con cefleritilibru Icgat de uita amp;nbsp;moribus Victorini:aut cætcro^zrquibus laudi magnæ eftenó morcs:amp; ui tam folum uerumeriam totam Vidorinifcholam pferipfifle:quorum feriptis potucram equidem efTe contentus:nifi in cadem cultus officina:obrufiore lieer fcalpro:mihi uifus in præfcnti epirfola fo/ rem nó abfgi ingratitudinis crimine potuifiêdiflimulareac præterire Vidorinum. Venio ad te pater colcndiflïme;cui:ut ipfenoftri:maxima debco:atg;:ur eueren fe îhacquoep haud exigua humanitatis parte tibi deberefciantxogoroftédere;tua cnim opera fubfidio^;ac liberalirate impreflÓR: noftro^ ars iuuaturÄ crcfar:unde mirum imodum egenorum nccciTitatibus fubucnitur: cum dodiffimus ipfeac minime inuiduslibros excellentes omnis generis habens facultatum:nobis uolens amp;lcxpofi/ tus bibliothecam tuam iemper apcrias.Tu ucro:ut reuertar ad Liuiü modcdiflimc uit atg? fapiériflï/ mc:in noftro teipfum codice:hoceüincredibiles animituiucrecundiin primis uirrutesair fcpiflime anrcapcenfens;nuncquoœ non fine ratione deJedabere Grauisenimmorumtuorum cenfura:quo fadius monuméto cognofciiquo exemplo reddi ucrius poteftfS^ fi præcipua pars tui uirtus uerechri diana quafi manus optimi uidoris extrema : quod conftanter fateor:omni gentilitatis ornamento in te fuperlinenda reftabar.Recognofds ru quidem in liuio laudes ruas:cum illuftrium uirorum ucr/ ba;amp;.' adioncs legis in alio religionis cultum:in alio animi magnirudinem in alio uiræ omnis tenore a?qualcm:amp;; iugem:hic tuam maximam modcftiamiquæ per raro in alto dignitaris amp;: flatus faftigio pofitorum efl comes:refcrt hinc tuarum in rcpubilca fententiarum mcduihic in cafligadis moribus muite leniratis grauitarem.Mihi quidem hæc pxime legcnti tu iugircr eras in méte:adionum tua^ imaginem in grauiflimis amp;nbsp;compofitiflimis uiris de ppinqno ccrnebam:in.Qu.Fabio Maximo pla/ cidum accundabundum tuum ingeniumadmirabar:in Furio Camillomaximianimi uigorem:gra uitatcm:atq; in omni forrunaconftanriam:in Appus miram fcicnriamiatg? facundiain Scipione dex rcntarcmialacrirarcmg; animi:amp;:minime inanes cogirationcs ardua amp;nbsp;magna négocias capcfccndi:in T.Quintio prouidenris ac nunficecafli pedoris rui monita falutaria:in Papyriocclcritaréiarg; inde: feflum ad res gerendas robur:in Valcriis populariratem placidam:modcflamq;:acnequaqu3m effiu/ entern obfequelam :fidé ucro in omnibus maxima:parcm^ prudenriam-Addebam rcligionem: dd a tenrilibus longiflimcabledens cam quidem chriflianamatgicarhclicam.Vnum apud buiu reperie am:cui ru maxima quang fimillimuses omni tarnen a parte non es idem.Cato ille Cenforinus uir/ confumatus amp;nbsp;fummus:in quouelur in tehodiehoe maximu quondamdccus uirtutis fuit:ut quic/ q uid ille ageret:narus ad id tantum eflê uideretur.Cato ille inqua tantus uir amaro fuiflê fertur inge nio:atgi ad laccrandum femper expofito:cxtera cius in te cognofcimus: naruræ uero amaritudinem amp;nbsp;carpendi ingenium nS uidemus:quinïmo:fi quifquam efl:ru es maxime detratorum adueiFarius quippe qui es ad benemerendû de omnibus hoîbus natus:atg;,S.D.N.inflitutis: eruditus Tibiigirur tali uiro ac tanto præfletgratiarum dator Chriflus dominus:utafliduemagis pacem acgloria facro fände ecclefiæ uidcas,Chriflianipopulide pagano^ fcrirate;amp; herctico^ obflinara prauirate uidori/ am fummi noflri pon,fofpitatcm:oium terræ fruduu copiam:cxli temperiem amp;acri\ falubriratéidC ucliti in fandiffîmo dominici gregis fdiciffimog; paflore tua fludia fpernep omnem a natiuitate col/ locafli;ita tuapz quog? adionum fucceflü fortunato illeaflidue magis in te quieturus recumbat Vt cu fummus deus fuo in terris ufeario cunda mentis tranquillæ optata tribuar:tibi ille repó maximap^ ad miniftrationem fccundetitu nobis apud illum oïa impctres:quibus aliq cum dignitatc uitæ præfenz tis neceflirates per fludia honefla:honorarafcp adiones tranfeamus. Vale*

L.FLORr EPITOMA DECADVMQVATTVORDECIM:TITI LIVII PATAVINI HE STORICl IN CENTVM ETQVADRAGINTA LIBROS DJSTINCTVM.

.DVENTVS Aencæin Italiam amp;nbsp;res abeo geflæ.Afeanü rcgnumAlbæ Si Siluii Aencæ:ac deinceps Siluiorum regum primo libro continétur. Numitoris filia a Marte comprcflâ:nari Romulus amp;nbsp;Remus. Amulius obtiuncatus,Vrbs a Romulo condira.Senatus Icdus.Cum fabinis bel/ latum.Opima fpolia loui fererriolara.ln centurias populus diuifis Fide/ ; nates dó Veientes uidi.Romulus confecratus.Numa pompilius r^tus fa crorum tradidir.Iano templum conflituit:eiufg! portam :pacaris omni/ bus circa populis:primus claufit Cum dea Aegena fibi congreflusno/ ■ durnos eflè fimulas feroces populi animos ad rcligionem perpulit.An/ jcus Martius cerimonias a Numa inflitutas renouauit. Larinis uidis: dó ,ad ciuiratcmafeitis:monrem auenrinnm aflignauit. Politorum urbenr larinorum bcllo rcpctitam:quam pnfci larini occupauerant: diruir. Pon ajtem fublicium in tyberi fecitJaniculom collem urbi addidit, Fines im/

peril pröfuhriOftiam condidit.Tullus Hoftihus albanos bcllo pcnït:poft base tergem i norum pugna Horarius abfolutus:Mcnï Suffeai fupplicum. Alba diruta albani m cïuiratem recepri fabinis bellum indiólurn:ad poftremum fulmineabfumptus eft:Tarquinius prifcus inanciamicitiam receptus een/ turn additis patrum numerum auxit:Larinos fubegincircum defignauit:Ludos edidiefabinoru bel/ lo potims equicum cenrurias ampliauit:temptandæ feienriæ caufa Ach Naun auguris cSfuluiflè fert : an id de quo cogitarer:effîci poflèt:quod cum ille fieri poflé reipondifléf nufliflê eum nouacula coteni præciderende^ protinus fadum.Sabinos prærerea acie uicit.Vrbem muro circundedir.Cloacas fecir. oeruius Tullius natùs efteaptiua corniculana:cui puero in cunis pofito:caputarfiflc traditum cd: ue/ ientes arq? æthrufeos prælio fudit.Cenfum primus omnium egit.Luftru condidit claflês centuriafo? dcfcripfit.PomcErium prulir.Colles urbi quirinalcm.Viminalem:Efquilinumq; adiecit. Templum Dianæ cum latinis in auentino fecit.Lucius Tarquinius fuderbus:occifo Seruio eius foccro:inuafit re gnum:quo die fcelerata Tullia per patris iacentis corpus carpen rum egit.Armaros circa fe ad euftodia corporis fui habuic.TurnumHerdoniumfraudeinteremit.Bellumcum uolfcis gefficamp;ex eorum præda remplum loui in capitolio fecit.Terminus amp;nbsp;iuuenras non addixererquorum aræ moueri no potuerunt.Filii.Sex.Tarquiniidolo Gabios in poteftatem fuam redegit» Huius filüs Delphos profe/ dis amp;nbsp;confulentibus:quis eoru regnaturus effet Romxididum eft eum rcgnaturum:qui primu ma/ trem ofculatus eflét:quod refponfumcum ipfialiterinterpretarentur» lunius Brurus:qui cum iis ^/ fedus erat:prolapfum fe fimulauitÄ terram ofculatus dhidqï fadum eius euctum rei comprobauit nam cum impotenter fegerendoTarquinius fuperbus omnes in odium fuumadduxiflêt:ad ultimu proprer expugnatam nodurna ui a Sex.filio eius Lucretiæ pudicitiam: quæ uocato patre ad fe Trici/ pitino amp;nbsp;uiro collatino obteftata.neinulta mors eius eflet: cultro fe interemit: Bruti opera maxime expulfus effeum regnaffet annos uigintiquin^.Tunc cónfules primum creati funt.L.lunius B rutus amp;:.L.TarquiniusCollatinus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;7

Rutus iureiurando populu aftnnxir neminem regnare Romæ paflupi. Tarquinium Collatt b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num collegam fuum ,pprcr affinitaté Tarquinio^ fufpedum eoegit confularu fe abdicate amp;

ciuitate cedcre:bona regum diripi iuffitragrü Marti c0fecrauit:qui campus martius nominal tus eft:adolefcenrcs nobilcsan quibus fuos quog; amp;nbsp;fratris filios: qa coniurauerantde recipiédis regi b’is:fecuri percufficiferuo uindici:cui Vindicius nomefuit libertärem dcdit:ex cuius noïeuindida eft appcllata.Cüaduerfus reges:quicontradis ueienriüamp; rarqUimoiji copns helium intulerant : exercitu duxiflctan aciem cd Arunte filio Superbi comortuus eftcumep marronæ anni3 luxerunt.L, Valerius conful lege de prouocationead populu tulit capitoliu dedicadu eft»Porfena rex clufino^ bello p Tar/ quiniis fufcepto:cum ad ianiculu ucniftêt:ne ryberim trafiret:uirtute Coclitis Horatii prohibitus eft qui dum alii ponté fubliciû refcindùt:folus æthrufeos fuftinuit:amp; ponte rupto^rmatus fe 1 flumé mi fit:ôi ad fuos tranauit:alte^ acceffît uirtutis exemplu a Mutio:qui cum ad feriédum porfenam caftra hoftiû intraffenoccifo fcriba:qué regé efle putabat: côpræhéfus îpofiram altaribus manû:in quibus fecrificatû erat.-exuri paflus eft:dixitcp tales trecentos effecôiuratos in mortem ipfius regis:quo^ad/ miratiôe coadus Porfena pacis conditiones ferre bellum omifit:acceptis obfidibus : ex quibus uirgo unaChheha décatis cuftodibus pertyberimadfuos tranauit:amp;cumreddita eét:a Porfena honori fice remiffi equeftriq? ftatua donata é.Âducrfus Tarquinium fuperbû cum latino^ exercitu bellum inferentem Aulus Pofthumius didatorprofperepugnauitapud lacum Rcgillum.Appius Claudius ex fabinis Romam trâffugit:ob hoc elaudia tribus adieda eft.Numerus tribuu ampliarus eft:ut cént triginta una.Plebs:cü ,ppter nexos ob æs alienu lacrû î môtem feceffifîèt:cÔfilio Mencni Agrippæ a fe ditione reuocata eft:idem Agrippa cû deceffiflét^pter pauptatem publico impédio elatus:rribuni pie bis qn^ creati funt.Oppidum uolfco^ Corioli captum eft uirrurc:amp;: opa,Gn.Marrn:qui ob hoc Co / riolanus uocatus é.Titus latinus uir de plebe:cü in uifu admonirus effenut de qbufdam religionibus ad fenatum pcrfcrrct:amp; neglexifletramifló filio:debilis fadus;pofteaqua delatus ad fenarum ledica ea dem illa indicauerat:ufu pedum recepto domum reuerfus eft.Cum.Gn,Martius Coriolanus: qui in exilium pulfus:dux uolfcorum fadus:exercitum hoftium urbi primo admouiilèt:amp;: miffi ante eum Çrimum Iegati:poftcafacerdotes fruftra deprecati effent:ne bellum patriæ inferret: Veturia mater:^ rilumma uxor impetrauerunt ab eo:ut recederet.Lex agraria primum lata eft.^,Caflius confularis regni crimie danatus eft necatuf^.Oppia uirgo ueftalis ob ieftum uiua defofla eft.Cum uicini hoftes ueientes incommodi magis: qua graues eilènt familia fabiorum id bellum gerédum depopofcit: mi fitq? in id trecentos fexarmatos:quiad Cremeram ad unumab hoftibus cæn funt uno ipuberedomi relido.Ap.Claudiuscôful:cumaduerfusuolfcoscôrumaria exercitus male pugnatum eét:decimu. quety milirum fuftepeuffit.Res præreaaduerfum Volfcos:amp; Hemicos amp;nbsp;Vciétesiamp;feditiones inter patres plebemcR continet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, f

Editiones de agrariis legibus fadæ.Capitolium ab exulibus amp;nbsp;feruis occupatum cæfis iis re/ f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceptum eft.Cenfus bis adus é:priore luftro cenfa funt ciuium capita odoginta milia.dcc.xiiii.

præter orbos orbaf^‘fequenti.cxyii.milia.ccxlyiii.Cum aduerfus equos res male gefta cet.L, Quintius Cincinatus didator fadus cu rure intentus ruftico operi eflét:ad bellum gerendum accerfi/ a iü

tus eft:is uiftos hoftes fub iügüm mifit.Tribunoram pl.num crus ampliatus eft:ut cflent decé.prxvi. anno a primis tribunis pl.Petiris per legatos amp;nbsp;allatis atticis legibus:ad conftruédas cas proponcdafcp dccéuiri pro cofulibus fine ullis aliis magiftraribus creati alrero amp;; trigétcfimo anno quam Roma cólt; dira erat:amp; ut a regibus ad cófulcsuta a cofulibus ad decéuiros tranflatum imperium.u.df cem tabulfs legum pofiris cum modefte fë in honore geffiflcnt:amp; ob id in alterum quoç annum eûdcm eße ma/ giftratum placuiflêt.cum complura impotéter feciflent: magiftratum noluerunt deponere:amp; in ter/ tium annum detinuerüt:donec luido coiv. imperio finem artulit libido. Ap.Claudn: qui eu in amoré uirginis ïcidifl£t:fummillb:q cam in feruitutem peteret neceffîtatem patri cius Virginio impofuit:r3 pto ex taberna proxima cultro:ut filia ïterimcretxum aliter cam tueri no poflet:ne in poteftatem du/ prum illaturi ucniretihoc tam magnæ luxuria? exemplo plebs ïcitata motemauentinum occupauit: eoegitg? decéuiros abdicarcfemagiftratu:exquibus Appiusamp;unuscollega^:q præcipue peen âme/ ruerant:in carcerem conicdi:cæteriin exilium aéh.Rcs præterea côtra fabinosÄ uolfcos profperege ftascôtinetiamp;parumhoneftumpopuliRo.iudiciumquiiudcxîter Ardcatcs amp;Aricinos fumprum agrum;equoambigebatur:fibiadiudicauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13,

Ex de conubio patrum amp;nbsp;plebis contérione magna patribus repugnatibus perlata c a tri.pl,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aliquot ânis res Po.Ro.domi militiæœ per hoc genus magiftratus admininraræ funt. Item cenfores meprimu creati funt. Ager ardc^tinus Romani popuhiudicio ablatus:miffis i cum colonisircftitutus elt.Cum fame populus Romanus laboraret.Sp.Mchus eques Romanus frumétu populo fua îpenfa largitus cft:amp;ob id faólumxöciliatafibi plebe:regnuaffedas aGaio SeruilioHala magiftro equim iullu Quintii Cincinati didatoris occifus eft:Titus Minutius index boue aurata do/ natus cft.Legatis romanis a fidenaribus occifis:quonia ob républicam occubuerât:ftatuæ i roftris po fitæ funt.ComcIius coflus tribunus militum:occifo Volumnio rege ucienrium:opima fpolia fecuda rettulit. Mamercus. Aemilius didator:cenfurx honorc:g antca p quiqncniû gerebafzanni amp;nbsp;fcx men fium fpacio finito ob ea rem a céforibus noracus c.Fidenæ I potcllaté redadx:eo^ coloni milTi funt: ?bus occifis:fidcnatcs efi dcfcciHcnta po.Ro.a Mamerco Aemilio didatoreuidi mtiS; Fidenæ captæ ^oniuratio fcruop^opprcfiâ eft.Pofthumius tribunus militum ,pptercrudeliratem ab exercitu occi/ tis cft.Snpcndium ex ærario turn primum militibus datum eft.^Rcs præterea geftas aduerfum uolz fcos:fidcnatcs:amp; falifcos continet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, a I

N obfidione Veio^ tabernacula militibus fada funt ca res cum ener noua:indignationé triz i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buno^ plc.mouit querenrium nó dan plcbnnec per hycmcm:militiærequicm:equitcs turn primum equis fuis mercre cœperunt.Cu inundantio in lacu albanq fada eflct:uates qui cam rem interpretrarctur:ab hoftibus caprus eft.Furius Camillus dadator dccéannos obfeßos Veios cœ )ir:fimulacrum Romam tranftulit:dccimam parré prædæ Delphos apollini mifit.Idctribunus mi itum:cum Falifcos obfideret : proditos hoftium filios parentibus remuit:ftatimque deditione amp;da alifcorum uidoriam iufticia confecutus cfbCuni alter ex cenforibus lulius deceffiflet: in locum cius i ^.Cornelius fuffedus cft:nec id poftca fadum ciquonia co luftro a gallis Roma capta eft.Furius Ca millus;cum ci dies a.L. Apulcio tri.ple.dida eflêtiin exilium abiit.Cum fenoncs galli Clufium obfide renr:^ legati a fenatu miffî ad componédum i'ter cos amp;nbsp;clufinos pacem pugnates côtra gallos in acie dufinoK ftctiflcnt:hoc fado eoruni cocitati fenoncs urbe infefto exercitu petierunt: fufifm ad alliam flumen romanis ccpcre urbem præter capitolium :inquod fe iuuenes cÓtulcrant.Maiore^ natu cum infignibus honorum quos qmf^ gcflérar:in ueftibulisædium fedentes occiderunt: amp;cum per auer' fam partem capitolii iam in fummum euafiflênt:prodiri clagore anferum.M.Manalii præcipue ope ra deiedi funt.Coadis deïde propter famem romanis defpondere ut mille pondo auri darcnr:amp; hoe præcio fincm obfidionis emerent.Furius Camillus didator abfens creatus inter pendendum aurum cum exercitu uenir:amp;: gallos poft fextum menfem urbe exuplir:cecidit^:didum eft ad Veios migra dum eße propter meenfam amp;nbsp;dirutam urbem:quod cófilium Camillo audore difeuflum eft:mouit populumuocis quo^omenex centurione auditæ:qui:cum in forum ucniflèt:manipularüs fuis di/ xerat:fta milles:hic optime mancbimus:ædeslouicapitolinofada:quo loco ante urbem captamuox audita erataduentare gallos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 j

Es aduerfus equos amp;nbsp;uolfcos amp;nbsp;præneftinos profperégeftas continet:quattuor tribus addiz r tæ funt:ftcllatina:fabb3tina:promentina:arnienfis.M.ManIius:qui capitolium a gallis defen derat:cum obftridosærealieno liberarct:nexos cxolueret crimine afedariregnidamn'.tus de faxo tarpcio deiedus cft:in cuius notam fcnatufconfultum fadum eft:nc cui de manlia gente Mar co cognomen cflët.G.Licinius:amp;.L.Seftius tribu.ple.lcgcm promulgarunt:ut confulcs etiam ex ple/ be fierent: qui ex partibus crebantur. Earn legem cum magna contentione repugnantibus patribus cum idé tri.ble.per quinquennium foli magiftratus fuiflènr:pertulerut:ói g primus omnium ex ple bcconful.L.Scftius creatus cft.Lara eft altera lex ne cuiquam plusquingentisiugeribus agri licerec po^ndere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, s

;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vo noui magiftratus adieöi funtptefea 5;«dilitas curulis: pcftikntia dufras laborauiï: «(j» d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mfignem fedtmors furii Camjllixuius remcdium amp;nbsp;finisxum per nouas rehgioncs: quarre refur:ludi fern« tune primum fadi funr:Cum dies Lucio Manko dida eflét a Marco pôpcio tnbuno plebis propter delcdum acerbe faduna:amp; ob.T.Manlium filium rclegatum fine ullo crimïc adolefcés ipfécuius relegatio patri obiiciebatunuenit in cubiculü tribuni ftridog? gladio coegis cum in uerba fua iurare non perfeueraturum fe in accufationc:runc omnia præciofa omiflâ funt:In paren/ tem uoraginem urbis Romx Curtius armatus equo feprædpitauit caq^ expiera eft. Manlius adolc/ fcens:qui pattern a tribunitia uexarione liberaueratxontra gallum piouocanté aliquem ex militibus romanis in fin gu la re eer tarnen defccnditieiœ occifo torquem aureum dcrraxit:quem ipfepoftea tulit amp;excoTorquaruseftnuncupatus duæ tribus addiræ pompciana amp;nbsp;publicia Lucinius Srolo lege ab ipfo lata damnatus eftiquod plus quingetorum iugeru agja poflidcrct. Marcus Valerius tribunus militum gallum:a quo prouocatus erat infidente galea coruo:amp; unguibus:roftrolt;j? infeftante: hofté interemitiSi ex co Coruini nomen accepirxonfulqp proximo anno creatus eft ob uirrutcm: cum uige limutcrtium habcret annm. Amiciria cum carthaginenfibus iunda.Campani cum urgerentur a fam nitibus belloauxilioaduerfuseosafenatupctitoxumidnon impctrarét:urbcm:atq! agros populo romano dediderunnob quam caufam ea quæ populi romani fada cffcntidcfcndi bello aduerfus fam nites placuit.Cum ab aulo Cornelio confule exercitus in iniquum locum dedudus in magno difcri/ mine eßeriPublii Decii tribuni militum opera fenarus eft: qui occupato colle fupcr id iugum in quo famnires dederantioccafioncm confuli in æquiorem locum cuadendi dedit: ipfe ab hoftibus circun/ feffiis erupir.Milites romanos:qui Capue in prarfidio erat rcliducum deea occupanda urbe cofpiraP fent:amp;detedoconfilio:metufupplicii a populo romano defeciflêntiper Marcum Valerium Corut' num didatorme:qui confilio fuo eos a furore reuocauerat:patriæ rem run funt.

Arini cum campanis dcfecerunt:amp; miflis Icgatis ad fenatum conditionem tulcrunr.-utfipa/

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cem habere uellcntialterum ex latinis conlulcm facerent.Qua Icgatione perlata prætor eorû

Annius de capirolio ita plapfus é:ut examinaref.Titus Manlius conful filiü cius qd cotra edi dum pugnaucrataduerfum latmos : quam uisprofpere pugnafiét fecuri perçu fiat. Laborantibus ro/ manis publiusDedustune cumManlio deuouitfepro exerciruiamp;concitato equo cumin medios hoftes fe inrulifiêtiinterfedus mortefua romanis uidoriam reftituitilatiniin deditionem uenerunt. Tito-Manlioinurbemreuerfo nemoex iuucntutcobuiamprocefiat.Minutiauirgo ueftalis incefti damnata é.Aufonibus uidis in oppidum Cales eolonia deduda eft: item Fregcllæ collonia déduite funt. Venefidum quam plurium matronarum compræhenfum:œarum plurimæ ftarim epotis me dicaminibus pcnerunnlcxdcucncfido runeprimum conftituraeft.Priuernaribus:cum rebellaflcnt: uidis duiras data eft. Nea poli tam uidi bello:amp; obfidione in deditionem uenerunt. Quintio Publio: qui eos obfederat primum imperium prolatumiSi per confules ei decretus triumphus Plebs ncxu li/ berata eft proprer LuciiPapyrii créditons libidincm:quiGaio publio debitori fuo ftuprum inferre uoluerat Cum Lutius Papyrius didator reuerfus in urbem ab exerdtu efiet propter aufpicia reperéda Quintius Fabius magifter cquiru occafione rei bene gerendæinuitatus contra edidum cius prælia/ tus cft:qui profpere aduerfus famnires pugnaüit:ob eam caufam cum didator de magiftro equirum fupplicium fumpturus uiderctur. Fabius Romam profuginS: cum caufaparum proficeret:populi predbus donatus eft:Res præterea contra famnites Profpere geftas continet.

Eturius amp;nbsp;SP.pofthumius apud caudinas furcas dedudo in loeft iniquum exerdtu cum nul/ U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ia fpes cuadendi eflét:faedere cum famnitibus fado:amp; fexcenris cquitibus romanis obfidibus datis:itaexercitumabduxerunt;ut omnesfub iugum mirterentur:iidem^audore Spun o pofthumioconfuleiqui infenatu fuaferat:uteorumdeditionc: quorum culpa tam deforme foedus idum crat:publica fides liberaretur cum duobus tribu.ple.amp; omnibus:qui per foedus fpopondcrant: dcditi famnitibus non funt reccpti:ncc etiam multo poftea fufis a Papyrio Curfore famnitibus amp;nbsp;fub iugum mifiis rcceptifque fexcenris cquitibus romanis :q obfides dati crant:pudor prions flagitii abo/ lituseft.Tribusduae adiedæ funt ofentinaôdaIeria.Sueflâ:ôipontiacoloniædedudefunt.Appius Claudius cenforaquamperduxit:uiam ftrauit:quæappia uocaraeft:libcrrinorurn fiIios infenarum legit:idcoque quoniam is ordo uidebatur inquinatus indignis:fequcntis anni cenfores in fenatu Icgé/ do obferuauerunt:quemadmodum ante per proximos cenfores obferuatum fucrat.Res præterea có tra Appluos:ethrufcos:umbros marfosrpelignos:equos:amp; famnites: quibus foedus erat reftitutum; profpere geftas conrinct.Flauius Scriba libertino patre natus ædilis curulis fuit per forenfem fadioné crcarus:quæ cum comitia amp;nbsp;campum turbaret:ód in üs propter nimias uircs dominarerur:a Quinto Fabio cenfore in quattuor tribus redada eft caque res Fabio Maximo nomen dcdir.In hoe libro men tionem habet Alcxandri:qui remponbus his fuit:amp;;xftimaris populo romano:u iribus quæ rune erat colliginir:fi Alexander initaliamtraiecifictnontam facilem ei uidoriam de populo romano: fore: quam de iis gentibuszquas ad orien tem impcrio fuo fubiecerat.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oloniædcdudæfiint Sonamp;Alb.i:caiccolî marfi’irt dcditioncm ncc(^tifunt.co1lf gui m align c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum ampliatuni eft;ut eflent nouem:cum antca quatemi fuiflent.Lex de prouocarionc ad

pulum a Valerio confule tune primum lata eft.Duæ tribus adicôæ funt anicnfis amp;: terenrina Samnitibùs bellum indiftum:amp;aduerfus eos propere pugnatum eft.Cum aduerfus .Tthruffosaim bros:Samnites:gallos Publio Decio amp;: Quinto Faoioducibus pugnaretur:romanufqucexercims in maximo eflet difcrimine:PubIius Decius fecutus exemplum patrisdeuouitfeproexercitu : amp;nbsp;morte fua uidoria eius pugnæ populo ro.dedit. Papyrius Curfor famnitiü:excrciw qui iureiuradoadridus .fuo:quo maiore condantia uirtutis in aciemd efcenderet:fudit.Cenfus adus cd:ludrum condimm cc fa funt ciuium capita ducenta feptuaginta duo mill» .6^ tercenta uiginti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Vm Fabius Gurges con.malcaducrfum famnifcs:ptignadct:amp;: fenams de remouendo eoab c cxcrcimagcret.Fabius maximus pater deprecams hancfilü ignominiam:eo maxime fenam mouit:quod iterum fe filio legamm pollicitus cd;idque prædirit:atquceius confiliis amp;nbsp;opera filiusconful adiums cæfi famniribus triumphauit.Gaium Pentium impcratorem famnitium diy dum in triumpho fccuri pereuflït.Cum ciuitas pedilentia laboraret:miffis legatis:urAcfculapii figna RomamabEpidaurotranffcrrcnt:angucm:quifeinnaucmeorumcontulerat inqub ipfum numé cdécondabatidcportauereeoquein infulam tyberis egreflb:eodemlocofedes Aefculapii condituta ed.LuciusPodhumiusconfularis:quoniamcumcxerciruipræeflct:opera milimmin agro fuoufus eendamnams ed: famnitibus pacé petentibus foedus quarto renouamm ed.Curius Dentatus confül famnitibus cæfis amp;:fabinis:qui rebelIauerant;uidis:amp; in deditionem acceptis:bis in eodem magidra tu trium phauit:Coloniae dedudæ funt Cadru Sena Adria Triumuiri capitales tue primû creari funt, Cenfusadusedludrumcondimm:cenfafuntciuium capita.cdxxui.m.Plebs ^pteræs alienuöó gra ucs QC longas feditionesad ultimum fecedit in ianiculum:undca.Qu.Horréfio didarore dcduda cd ifep in ipfo magidramdeceffît.Res prætéreacontrauolfciniends gedas cotinetutemaduerfus lucaos contra quosauxiliumtyfrhcnis ferre placucrat ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Vm Icgati romanorum a gallis fenonibus interfedi eflént:bello ob id gallis indido.L .CeefIk c us prætor cum legionibus ab iis cæfus cd.Cum a rarentinis cladîs romana direpta cflêriduce qui præerat clafli:ocafo:legati ad cos a fenatu:ut de iis iniuriis quererentur: mim :pulfati funt ob id bellum iis indidum ed. Samnites defecerunt aduerfus eos;amp; LucanosÄ Brunos Se aithrulcos aliquot prælns a compluribus ducibus bene pugnatum cd.Pyrrhus epirotarum rex:ut auxilium ferz ret tarentinis: in Italiam uenir. Cum in præfidium rheginorum legio campanacum prarfedo Decio lubcllio mifla edêcoccifis rheginis.Rhegium occupauir.

Alerius Leuinus conful parum profpereaduerfus Pyrrhum pugnauit: elephaotorum maxiz u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me inufirata facie terrritis militibusipod id prælium cum corpora romanorû: qui îacie ccd/

derant. Pyrrhus infyicerenomnia uerfa in hodé îucnit:populabundufquead urbem Roma procedîr.G. Fabritius minus ad cum ut deredimendiscaptiuisageret:fruda:utpatriam defererert a regetemptatus cd capriui fineptio remiflî funt.Cyneas Icgatus a Pyrrho ad fenatum miflus periift ut componendæ pacis ca rex in urbé redpereäde qua re cum ad frequentiorem fenamm referri plaz cuiflét. Ap.CIaudius:qui pp in ualitudinem oculorum iam diu a confiliis pub.abdinucranuenit in oï riam:amp; fententia fua tenumur id Pyrrho negarctur.P.Domirius cenfor primus ex plebe ludrum cop diditiccnfa funt ciuium capita.cclxxviii.millia,ccxxii. Iterum aduerfus Pyrrhum dubio euern pugnaz turn ed.Cum carhraginenfibus quarto fœdus renouatum ed.Cum.G.Fabricio confuli iis qui ad eu a Pyrrho trandugerat:polliccrcmrfercgi uenenumdamrum:cum indicio ad regem remidus ed.Res preterea contra æthrufeos.Lucanos: amp;nbsp;Brunos:amp; famnites profpere gedas conrinet.

Yrrus in Siciliam traiccit.Cum der alia jadigia fulmine deiedu eét i capitolio louis fignum p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caput eius per arufpices mentum ed.Curius Dcntatus:cum deiedu hapcrcncius: q citarus nó

refpoderanbona uédidir.Pyrrhum iterum ex Sicilia in Italu reuerfum uidt: amp;nbsp;italia cxpulit. Fabricius cenfor Publium Corneliu Ruffinu cofularem fenatu mouinqd decem argen p5do fadi ha beret.Ludro a céforibus códitoxenfa funt capita ciuiû.ccIxxi.milliaxcxxiiii.Cum Ptolemæo ægypti rege focietas iûda ed.Sextilia uirgo uedalis danata icedi uiua defofia éColoniæ dedudæ funt Podiz donia amp;nbsp;Confa.carthaginenfium claiTis auxilio mamertinis uenit:quofado ab iis foedus uiolatum é Res præterea contra lucanos famnites amp;nbsp;brutios foeliciter gedasÄ pyrrhi mortem côtinct. nbsp;nbsp;gt;nbsp;i

EX LIBRO. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Idis tarétinis pax amp;nbsp;Iibertas data ed,Legio campanaiqus Rhegium occupaucrat: obfeflaido*’ u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dirione fada fecuri pereuflà ed.Cum legatos appolloniatiü ad fenatum mifibs quida iuucneS

pulfaflcnr:dcditi funtappolloniatibus.PicentiDus uidis pax data.Coloma: dedudæAriminu in Piceno:Bcacucrum in famnio.Tuncprimum po.Ro.argdo uricocpir. Vmbri Si falcni uidii dtp ditiouem accepti funt:Quædorum numerus ampliatus cd.

■ quot;nbsp;quot;nbsp;• ! - ' EX LIBRO; XVI. - . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ’ ■ . '

Ri^o Carthagincfium :amp; prim ordia urbis rcferunturxontra quos amp;nbsp;Hicronem regem fyra/ « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eufanorum aunlium Mamerrinis feredum cenfuit fcnatus:cü de ea re inter fnadétcsait id fielt; rendifluadenrefç contentio fuiflet.Tranfgreflis turn primia mare equitibus Romanis aduer fus Hieronem fepius bene pugnatum peten ti pax data eft.Luftrum a cenforibus conditumxéia funt ciiiium capira.cccÏxxii.milia ccxxiiii.D Junius Brutus munus gladiatoriu i honore defundipris ædi/ xlit primus.Colonia Efernia deduda cRRes præterca cÔtra poenos amp;nbsp;uolfcos ofpere geftas continet, EX LIBRO.^ XVII. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

• - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N.CorncIius confia claflé punica circüuétus:amp;: p fraude ueluti in colloquiu cuocatus captus c.

g Go.DuiliuscófuladucrfuscIaflémpoeno^propere pugnauit:primuicpomniû Romanom ducu naualis uidoriæ duxit friumphü:ob qua cam ei perpetuus honos habitus é: ut reuerteri a eoena ribicines cancrct:amp; funale pferretur.L*CorncIius confiai 1 Sardinia côtra SardosÄ Corfos : Sî Hannonem poeno^ dueem féliciter pugnauit,Artilius Calatinus eófuheum in locu iniquum a poenis circiafcflum temere duxiflet cxcrdrü.M.Calphurnii tri.militü uirture amp;nbsp;opa euafit.-q cü trecentis mili hbus eruprione fada hoftes ï fe couertit. Hannibal dux poenoK uida claflccui pnefucrataa militibus fuis in crucem fublatus cft. Attilius rcgulus confiai uiéhs nauali prælio poenis in Africam traiecit.

Ttilius Regulus in africa ferpentem potcntolæ magnitudinis cum maxima militu dadeoccR a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dit:^ cualiquot præliis aduerfum Carthaginenfes pugnanêt.fucceflór® a fenaru pfpere bdz

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lum gerenti nó mittcretur:idipfum p litteras ad fenarum miflas cóqudrus eftJ qbus iter eau/ fas peten ti lucceflóris:quod agellus eius a mercaenariis diualùretur.Quærete deinde fortun3:ut maz gnum utriuf^ cafus exéplum in Rcgulo pdcrctur:accerfitoa Carthaginenfibus Xanthippo laccdæz monlop^ duce uidus prælio amp;nbsp;captus eft.Res deinde a dudbus Romanis oibus terra mari^ profpe/ re geftas deformaucre naufragia daffium.Titus Corücanus primus ex plebe pontifex maximus creaz tus eft.M.Sempronius Scopus Valerius Maximus cenforesreu fenaru Iegerent.xiii.fenatu mouerunt; luftrum condidcrunr:quocenlafunrciuuj capita.cccxvii.m.ccxvii.Rcgulus miflusa Carthaginenfi/ bus ad fenarum ut de pacc:amp; fi earn minime impetraret:de captiuis commutandis ageret : iurciuranz do aftridus eft rediturum fe Carthaginem : fi commutaricaptiuos nó placuiflët:utrunç negandi au dor fenatui fuindi cum fide euftodita reuerfus ciret:fupplido a Carrhaginéfibus de co fumpto periit, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EX LIBRO. XIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r »

Edlius Metellus rebus aduerfus poenos profpere geftis fpedofiftimum egit triumphum.xim c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dudbushoftium Si centum uiginti clephantis in eo dudis.Claudius pulcher con.qui contra

aufpicia profedus luflit immergi pullos:qui dbari nolebanr:infelidter aduerfus Carthaginé/ fesclaflèpugnauinamp;rcuocarusalênatuiuflufcp didatorem dicere.G.Glaudam dixit lorris ulrimae hominem qui coadus abdfearefe magiftratu poftea ludos prætextatus fpedauit • Attilius Calatinus primus didator extra Italiam exercirum duxit.Cum poenis captiuorum commutatio fada eft.Colo/ niæ dedudæ funt FregeHæ in agro falentino Brundufium.Luftrum a cenforibus conditum eft: cenfa funt ciuiu m cnpira.cdi.milia ducentum uiginti duo. Claudia foror Publii Claudii:qui contemptis au' fpiciismalepugnauerat:aludisdiuertcns:cumturbapremcretur:dixit:utinam frater meus uiueretj iterumqi claflcm duccret:ob earn caufam muldata eft.Duo prætores turn primum creati funt. Ce«/ bus Metellus pontifex maximus.A.Pofthumiumconfulem:quoniam idem amp;nbsp;flame Martialis crat: cum ille ad bellum gerendum proficifci uellet:in urbe renuit:ncc pafliis eft a facris recedere.Rebus ad uerfus poenos plunbus ducibus geftis fummam uidoriæ.G.Ludatius conf.uida ad Aegades infulas claflé poenorum finem hello impofuir.Pctenribus Carthaginenfibus pax data eft.Cum tcmplum Ve/ ftæ arderet: Cccilius Metellus Ponrifex maximus ex inccdio amp;cra rapuit.Duæ tribus adicdæ funt ue/ lina amp;nbsp;efquilina,Falifei:cum rebellaflcnt:fexro die domiti in deditionem uenerunr» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

Polctucolonia deduda cft. Aduerfum ligures tune primum excrcitus promoms eft. Sardi óC f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corfi:cu rebcllaflênr;fubadi funt.Tutia uirgo ueftahs icefti damnata é.Bellum illyrids ppter

unu ex legaris:qui ad cos milTi erat:occifum:indidiïc:fubadiqi ï deditioné uencrunr.Præto^ numerus ampliarus cft:ut eént qttuor.Galli trafalpini:qin Italia eruperant:cæfi funt:eo belle Po.Ro. focio^ lariniq? nominis treccra milia armatq^ hatgt;uiflê diciCExerdtibus Romanis tu primû tras p^ du dudis galli ifubres aliquot phis i deditione ucnerur.M.Claudius Marcellus côfuhoccifo îfubrium gallop duce Viridomato opima fpolia rettulit.Hiftri fubadifunt.Ire^ iHyricKcü rebellaflént: domiti in deditioné uencrut.Luftru a ccloribus coditu é:ex quo céfa funt duiu capita.cclxx»milia.Libertini lö-quatmor tribus rcdadi funneu antea difperfi fuiflénr:æfqui!inâ:pallarinâ;fiiburnâ:colhnâ:miniuit:SC dreuflaminium cxtruxit,Coloniæ dedudæ funt in agro a gallis capto Placentia amp;nbsp;Cremona.

N Iraliam belli punici fecundiada narrantur:amp; Hannibalis poenorum ducis contra foedus p

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iberum amnem tranfitus:a quo Saguntus foGOßi Po.Ro.duitas odauo mefe capta eft;de

bus iniuriis miffi legatiad carrhaginéfes:q quercrenfrôT cû fatilfacere nollct:bellùiis indidu o Hannibahluperato pyreneofaltu:per Gallias fufis Volfis:qui obfrüere ei conati erarrad alpes uenit: ód

laboriofo pcas tranfïtu cum môtanos quo« gallos obüibs aliquot prxlns rcppuhnctidcfccndit i Ira/ liam:amp;adticinum amnem romanos cqueftri prælio fuditaquouulncratumPublium Cornebü Sd pioncm protcAit films:qu] Africani poftca nomen accepif,Iferum«:exercitu Romano ad fiumc Tro biam fufo:Hannibal appoenninü per maxima militum uexarione proprer mm tempcRarum tranfir. Cn.Cornelius Scipio in Hifpania contra pœnos profperc pugnauit duce;hcftium Magone capto.

Annibai per continuas uigilias in paludibus oculo amiffo uenit in atthruriamipcr quas palux h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;des quatriduo amp;nbsp;tribus nodibus fineulla requie iter fecit.Gaius Flaminius conful nomo tez

merarius cotra aulpicia profedusifignis militaribus dTofTisiqum tolli non poterât:amp;ab cquo quem concendcrat:per caputdeuolutusiinfidüs ab Kannibalecirciinucntus ad Tranfimenum lacum cum exerdru cs?fus cft.Sex milJia:quæ eruperant:fideab Maharbale data perfidia Hannibalis uinöa funt. Cum ad nuncm cladis Romæ Indus dTenduæ marres infpcraro receptis filüs gaudio morruæ funt.Ob hanccladcm ex fibyllinis libris uer facrum uotum;Cum deinde Quintus Fabius Maximus didatoraduerfus Hannibaiem miffus nol 1er aciecum cocon fligcrc:nc contra fcrocé tot uidomsho/ ncmaduerfispræhismilirempugngrCommitrerctiamp;opponendofe tantummodo conatus Hannr balis impcdiret:Marcus Minutius magiflcr equirum ferox amp;nbsp;temerarius criminando didarorem ra-quot; quam rimidum amp;nbsp;fegnem :cffedt:ut populi iuITu ei imperium cum didatore acquaretur : dmifoque exercitmeum in iniquum locum conflixißct:amp; in maximo diferiminc Icgiones dus eflêntifuperucnt enrecum exerdru Fabio Maximo ex difcriminelibcratuseftiquobcncficiouiduscaftra cum co lunz xit:amp; pattern cum falutauir:idemque milites facere commilitonibus iufl'it.Hannibal uaftata Campa nia inter Cafilinum oppidu amp;nbsp;Caliiculam monrem a Fabio claufusilarmentis ad cornua bourn alliga tis amp;nbsp;incenfis præfidium Romanorum:quod Caliiculam infidcbat fugauit:amp; fie tranfgrclTus eft lai/ tum.Idemgi Fabii Maximi didatons;cum cirœpofira urerct:agro pepcratmt illû raquam proditorc fufpedu facerct. Acmilio deinde Paulo amp;nbsp;Terenrio Varrone confuhbus amp;nbsp;ducibus cum maxima da/ deaduerfus Hannibalcm ad Canas pugnatu eft:cæfa« co prælio Romano^i quadragira quinqi milia cum Paulo confuleamp; fenatoribus nonaginta:c0fularibus:atq; prætoriis aut ædilidis triginta.Poftquâ dadem cûa nobilibus adolefcentibus ^pter ddperationé conuliu de relîquéda Italia inircturiPublius Cornelius Scipio tribunus militujqui poftca Africanus nuncupatus é:ftrido fup capita dcliberatium ferro iurauic pro hoftc fe habituru eum:qui in uerba fua non iuraflbtxffcdtqi ut omnes minime rchgt; dum iri a fe Iraliam iurdurando aftringerenrur.Propter paudtatem uero milimm fcruc^ odo milia armata funt.Capriuixum poteftas eflet rcdimcndnrcdcmpn non funt.Prærcrea trcpidationcm urbis amp;nbsp;Iudum:amp; res in Hifpania meliore euenm geftas continet.Oppia amp;nbsp;Florcntia ueftalcs uirgines ince fti damnatæ funt.Varroni obuiam itum cft:amp; grariæ adæ quod de repu.non defperaflet.

Ampani ad Hannibalcm dcfccere.Nuncius cannenfis uidoriæ Mago Carthaginenfem mift c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fus anulos aurcos a digytis occiforum Romanorum detrados in ucftibulo curiæ fudir : quos

exceniße modii mcnfuramlraditur.Poft que quidem nundu Hanno expoenis uir nobilifli/ mus f jadebat fenatui Carthagincnfium;ut pace a Po.Ro.pererenr:ncc rcnuit eburepete Barchina fax dione.Claudius Marcellus ptor ad Nolam eruprioncaduerfus Hanibalcm exoppido fada ^fpere pu gnauir.Cafilinum a poenis obfelTum ira fame uexard cft:u t Iora;amp; pelles feuris detradas : item mures eflcnt:amp; nudbus per uulrurnum amnem a Romanis miflis:uixerunt.Scnatus ex equeftri ordinc ho ginibus centum nonaginta fepre fupplctus eft.L.Pofthumius prætor a gallis cum exercitu cæfus eft, n.amp;.P.Sapioncs in Hifpania Hafdrubalcm uiceruntÄ Hifeßniam fuamfcccmnt.Rcliquiæ cânen fis exerdrus in Siciliam relegatæ funt:nc recederent indc:nifi finito bcllo.Scmpronius Grachus côful capanos ccddit.Claudius Marcellus prætor Hannibalis excrcitum ad Nolam prælio fudit Ôi uicitipn’ muf«omniûtôtcladibusfcftis romanis melïoréfpem belli dedir.Intcr philippû Macedonia regé amp;nbsp;Hânîbalem focictas iunda eft.Prærcrca in Hifpania felidter a Publio amp;nbsp;Manlio prætoribus aduerfus poenos res geftas continet:a quibus Hafdrubal dux amp;nbsp;Mago amp;nbsp;Hanno capti.Exercirus Hannibalis g hybema Capuæ ira luxuriatus eft:ut corporum uiribus at« animorum eneruarctur.

leronymus Syraeufanorum rcx:cuius parer Hiero amicus Po.Ro.fucratadearthaginéfesde/ h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecir:amp; proprer crudeliratem fuperbiamœ a fuis interfedus cft:Titus Sépronius Grachus ^f

conful prolpereaduerfus poenos amp;nbsp;Hânîbalem dueem ad Beneuentum pugnauit feruoruni maxie qpa;quos liberos eflé iuflit.daudius Marcellus conful in Sidlia:quæ prope rota ad poenos de/ feccrat:Syracufis obfcdit.PhiIippo Macedonum regibcllûindidûcft:qad Apolloniam Nodurno p lio oppreßus fugatufq? in Macedoniam cum prope inermi exerdru profuginad id bellum gerendum Valerius prætor miflus cft.Celtiberi quogi in amidtiam rccepti funt:quorum auxilüs accins tune pd mum mercænarium militem Romana caftra habuerunt.Res prærerca in Hifpania a.P.amp; Gn.Sdpio mbus aduerfus Cartha^nenfes geftas continer.Syphax rex Numidarum in amicinam afcirus contra Mafiniflamregem Mafliliorum pro Carthaginenfibus pugnans uidus:in Hifpaniam ad Scipionem cum maxima manu tranfiit contra Gades:ubi angufto freto Africa Ôi Hifpania dirimuntur.

EX LIBRO. XXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vbhus Cornelius Sdpfopoftca Afneantis ante legïtimosannosædihsfaflus eft. Hânibal ur/

p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;be Tarentum præter arce p tarenrinos iuuenes:qui fe nodu uenaw ire fimulaucrantxcpit.Lu

dl apollinares ex martus carminibus:gbus cannenfis clades pdida fucratnftituti funt.A.QuP no Fuluio dó a Public Claudio côfulibus aduerfus Hannone poenopó ducé ^fpere pugnatu eft. Titus Sempronius Grachus pconful ab hofpite fuo Lucano i infidias duftus a Magone itcrem ptus é. Cen/ renius pcnula:quicenturio militauerat:cü petifléta fcnatu:utfibi exercitus daretur : pollicitufg; eflet: fi hoc ïpetraflct:de Hanibalcuidoria;odo milibus acceptis militu duxfadus cSflixitacie cum HanP balc:qui cd cxctcitu cdcecidit.Capua obfefla eft a Quinto Fuluio amp;nbsp;a Public Claudio côfulibus,Gn« Fuluius prætor male aduerfus Hânibalcm pugnauitd que prælio hominum uiginri milia ceciderdt: ipfecu equitibus ducentis effugit.Claudius Marcellus Syraeufas expugnauitanno tertioÄingentem le ui^e geftinin eo tumultu urbis captæ Archimedes inrentus formis:quas in puluere defcripfcrat:in/ terfédus cft.P,amp; Gn.Scipioncs î Hifpania tôt tantarumçp rc^i féliciter gefta^ triftem exitum tulerut prope eu roris excrcitibus cæfianno odauo qua i Hifpaniâ iuerar. Amina^ cius puindæ poflêffîo fo rcr:nifi.L.Martii egtis Româi uirtute amp;nbsp;îduftria côtradis cxercituu:religis:eiufdé hortatu bina caftra hoftid expugnata eént:ad«xxvii.milia cæfa ex mille edigetispda îgés capta:dux Martius appellatus é.

Annibal ad tertium ab urbe Roma lapidé fuperAniencm caftra pofuitupfe uero cum duobus h milibus equitum ufqj ad portam Capenam:ut urbis fitum explorarct:obcquirauit:amp; cum p triduüm in acié utring? exercitus omnis dcfccndiflêtxerramc répeftas diremit:na cd in caftra rcdiflènt:ftarim ferenitas erat»Capua capta cfta.Q.Fuluio amp;nbsp;Ap.Claudio confulibus: principes cam/ pani ueneno fibi confciuerunt mortem.Cum fenatus campanorum deligatus eflet ad palos : ut fecuri fcrirerurditreras a fenatu miflas.Q.FuIuius conful:quibus iubebatur parccre:antequam lcgcret:in fh nu pofinrÄ lege agi iufliedd fupplicium peregit.Cum in comiriis apud populum quærcret :cui man daretur Hifpaniarum imperiummullo id uolcnte fufcipere.P.Scipio.P.filius:qui in Hifpania cedde/ rat:profcfl’us eft fe iturum:amp; fuffragio populi:confcnfuç omnium miflus nouam carthaginem uno die expugnauit:cum ageret uigefimum quartum annum;uidereturg! diuina ftirpe crcatus:quoniam amp;nbsp;ipfe:pofteaquam tegam acceperat:quottidiein capitolio crat:amp; in cubiculo marris eius anguis fæ/ penumero uifus eft.Res præterea in Sicilia geftas continet:dCamicitiam cum ætolis iundam.Belld^ eeftum aduerfuni Acarnanes dC Phylippum Macedonum regem,

N.Fuluius proconful cum exerdtum ab Hannibalecæfus eft.Meliorc euentu a Claudio Mar g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;celle confule aduerfus eundem ad Numiftronem pugnatum eft.-inde Hannibal nedu receflit

Marcellus infecutus cÄ fubïde cedenté preflat:donec effugerct.Priore pugna Hânibal fupior fuit.Marcellus infeqnri.Fabius Maximus pater coful tarétinos p deditionéaccepit. Claudius Marcel/ lus.T.Quîtius Crifpinus côfules fpeculandi câegrefli acaftriis infidiis ab Hânibale dreunuenti funt. Marcellus occifus fuit.Crifpinus fugit.Luftrdaccforibus coditum exenfa funt ciuid capita centuuigï ti fepté milia de centd odo:ex quo numero apparuit qtd hom ind tot præliojz aduerfa fortuna Popu. Ro.abftuliflct.In Hifpania ad Betulia Scipio cd Hafcirubale de Hamilchare eóflixit de uicic. Inter alia captd puc^ regale eximiæ forma ad auunculd Mafiniflam cd donis mifit.Hafdrubahq cum excrciru nouo traicenocracalpesrut fe Hanibali côiungerct:cû milibus homind,lvi,cafus eft.M.Liuii confulis dudu:non minore opera Claudii Neronis confulis:qui cum Hanibali oppofitus eflêr:rclidis caftris: ira ut inimicum falleretxicda manu profedus Hafdrubalem circunuenit.Res præterea a Publio SeP pionein Hifpania de a.P.Sulpirio prætore aduerfus Philippum:de Achæos geftas continet.

Es in Hifpania profpere geftæ a Syllano Scipionis legato:de a Ludo Scipione fratre aduerfus r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poenos.A.Sulpitio proconfule:deab Attalio rege Afiæ aduerfus Philippum regem Macedo/

num pro ætolis referuntur.Cum.M.Liuio de Claudio Neroni confulibus triumphus decre/ tus eflêr:Liuius:qui in prouincia fua rem geflcrat:quadrigis ïnuedus cft:Nero:qui in colîegæ prouin/ dam ut uidoriam eius adiuuarct:uenerat:equo eft fecutus:de in hoc habitu plus gloriæ rcuerentiæç habuit:nam de plus in hello quam collega fecerat,Ignis in æde Veftæ negligentia uirginis : quæ non cuftodieratxxtindus eft. Virgo cæfa eft flagro.P.Scipio in Hifpania cum poenis bellauit.xiiii. Anno cius belli:anno quinto pofteaquam ieratxxclufifq? in totum pofleflioneeius hoftibus Hifpaniam re cepit;8e Tarraconcin Africam ad Syphacem regem Numidarum duobus nauigiis trafuedus foedus iunxit.Hafdrubal GifgoniS : ibi cum eo in eodem Icdo coenauit.Munus gladiatorium in honoré pa/ tris patruique Carthagini nouæ dedit;non ex gladiatoribus fed ex iis:qui aut in honorem ducis : auc ex prouocatione inceitamendclcendebantiinquoregulifratresdercgno ferro contenderunt.Cum Gytthia urbsab Romanis oppugnarctur ; oppidani liberoside coniuges rogo extrudo oedderunt feinfuperpræcipitauerunt.lpfe Scipio dumgraui morboimplidtus eflet.feditionem in parte exer/ çitusmotamconfirmatusdifcuflât:rebellantcflt;j Hifpaniæ populoseoegitindeditionem uenire.Et amicitia fada eft cum Mafiniflâ rege numidarumiqui illi guidem auxilium: fi in Africam traicciflét: polliccbatur.Cum gaditanis quoque poft difcefliim indeMagonisicuiexCarthagine fcriptum erat: ut in Italia traiiceretiRomam rcuerfusxonfulgi creatus Africam prouindam petenti: contradicente.

Q.Fabio MaximotSicilia data eflrpermiflumœ ut in Africam tranccrctTïex repu»eflèccnferet. Ma/ go Hamilcans filius a minore Baleari infula:uDi hyemaratan Italiam traiedt.

X Sidlia Gaius Lelius in africam a Scipione maßus ingentem prædam rcportauirÄ manda/ e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta Mafiniflæ Scipioni expofuit conqucrentis:quod non cxercitum in afneam traicciiTet.Bclz

lum in Hifpania finiru uidore Romano:quod indibilis cxdtaucratapfe in ade occifus.Man/ donius expofcenribus romanis a fuis deditus Magoni:qui in Galba amp;nbsp;liguriâ ierat ex Africa:^ milim ampla manus mißa amp;nbsp;pecuniæ:qbus auxilia conauceret:præccptumç:utfe Hannibali iungcrcr.Sci/ pioa Syracufis in Brufios traiecit:amp;: Locros:pulfo punico præfidib:fugaroqp Kannibale recepit. Pax cum Philippo fada eft.Idæa mater deportata eft Romam a Peßimunre oppido Phrigiæ carmine in li bns fybillinis inuenro:pelli Italia alienigenam hoftem poiTe :fi mater Idæa deportata Romam eßet. Tradita autem eft romanis per Attalum regem Afiæ.Lapis cratiquam matrem deum incolæ dicebat excipit.P.Scipio Nafica.Gn.filius eius:qui in Hifpania pcrierat:uir optimus a fenatu iudicatus adolez feens nondum quæftorius:quoniam ita refponfum habebatur:ut numen id ab optimo uno recipcre tur:confecrarcturqi.Locrenfès legatos Romam mi(crunt:qui de impudentia Publii Pleminii legari qucrcrcntur:quod pccuniam Profcrpinæabftulerat:amp; liberos corum:amp;coniuges ftuprauerat.Plcmi nius in cathænis Romam perdudus in carcere mortuus eft.Cum falfus rumor dc,P.Scipione procoe fule:qui in Sidlia erat:in urbem pcrlatus eßenräquam luxuriarerur:miffis ob hoc legatis a fenatu:qui explorarcnt:an ea ucra cflcnt:purgatus infamia Scipio in Africam traiedt fenatus permißu.Syphax ac cepta filia in marrimonium Haldrubahs Gifgonis amidtiæiquam cum Scipione ipfeiunxerat:renun ciauir.Mafinißa rex Mafliliorum:dum pro Carthaginc in Hifpania mibtanamifio patre Galla de re/ gno excidcrat:quo per bcllum fepereperitio;aliquod pratliis a Syphace rege Numidarum uidus:i to/ rum priuatus clLoC cum ducentis cquitibus exul Scipioni fe iunxit:amp; cum eo primo ftatim hello Ha/ nonem Hamilcaris filium cum ampla manu intercmit.Scipio aduentu Hafdmbalis amp;nbsp;Syphacis: qui propecum centum milibus armatorum uenerant;ab obfidionc Vticæ depulfus hyberna communi/ uit.Sempronius conful in agro crotonienfi profère aduerfus Hannibalcm pugnauit. Inter cenfores Marcum Liuium amp;nbsp;Claudium Neroncm notabilis difcordia fuirma amp;nbsp;Claudius Liuio college equu ademit:quod a Popu.Roma.damnatus.adufq! in cxilium fuerat:amp; Liuius Claudio quod falfum in fe tclhmonium dixiflct:amp;: quod minime bona fidefecum in gratiam rcdißcr:Idcm omnes tribus extra unam ærarias rcliquir:amp;: quod innocentem fe damnaflentÄ polka confulcm cenforemque fecilTent: Luftrum a ccnforibus conditum cft:ccnfa funt duium capira.ccxiiii»milia. __

N Africa Scipio Carthaginenfes ôceundem Syphaeem Humidarum regem Hafdrubalcmç i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pluribus prælus uicit adiuuante MafmißZubmaq! hoftium caftra expugnauir:! quibus.xl.mi/

ha hominum ferro ignigi confumpta funt.Syphaeem pcr.G.Lælium cepit.Mafiniflâ Sopho/ nifnamuxorem Syphacis filiam Hafdrubalis captam ftatim adamauit:amp;: nuptiisfadis uxorem haz buit:caftigatufo a Scipione uenenum ei tranfmifit:quo quidem haufto ilia deceflîtæffedumq! é mul ns Sdpionis uiaoriis:ut Carthaginenfes in defperationem adi in auxilium publicæ falutis Hanniba/ lem ex Italia reuocarentufq? anno decimo fexto Italia difeedens in Africam traiedtitentauitq? per colz loquium paeem cum Scipionecomponere:amp;l cum deconditionibus pads non côueniflet adeuidus eft.Pax Carthaginenfibus data eft petentibus.Hannibal Gifgonem paeem difluadétem manu fua de/ traxit:excufatadeindetemeritatefadi ipfe paeem luafit.Reuerfus in urbem Scipioampliflimum no/ biliffîmumqi egittriumphum:quem.Q.Terentius Culcofenator pileatus fecutus eft. Scipio Africaz nus incertum militari prius fauorean populariaura ita cognomîatus fit:primus certe hic imperator uidæa fe nomine gentis nobilitatus eft.Mago bello:quoin agro infubrium cum Romanis conflixe/ rat;uulneratus:dum in Africam per legatos reuocatus reuerteretur:cx uulnere mortuus eft.

Elliaduerfus Philippum Macedonia: rcgcm:quod intermiflum erat:repctiti caufae feruntut b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ha?:rcmpore initiorum duo iuuenes acarnanes:qui non initiati erant. Athenas uenerunt:amp; in

facrarium Cereris cum alüs pluribus fuis intrauerunt:ob hoe tanquam nefas fummum comi fißcnt:abathcnicfibus cæfifunt:acarnancsmortibus fuo^ common ad uindicandûillos auxilium a Philippo perierunt: poft pacem Carthaginenfibus daram quingentefimo anno ab urbc condita pauz cis menfibus porta lani claufa eoeptum eft autem anno quingentefimo quinto.Cum Athenienuum: qui obfidebantur a Philippo legari auxilium a fenatu petiflênt:amp; fenatus id cenfuiflet ferendum: plez bc:quod tot bellorum continuus labor grauis erat di ßen tien re: renuitaudonras patrum:ut fociæ ci/ uitati ferre quoç opem populus iubcret.Bellum id.P.SuIpitio con.mandatum eft:qui exerdtu 1 Ma cedoniam dudo equeftribus prælus cum Philippo profpere pugnauit,Abydeni a Philippo obfcßi ad exemplum faguntinorum fuos:fequeocddcrunt,L.Furius prætor gallos infubres rebellantes:amp; Ha/ milcharcm poenum bcllum in ea parte molicntem acie uidt.Hamilchar co in bcllo occifus eft:amp;: mik lia hominum.xxxvi.Précterea expeditioncs Philippi régis amp;nbsp;Sulpitii confulis: expugnarionefg? urbiu abutroque fadas continet. Sulpitius conful adiuuanribusrege Attalo amp;nbsp;Rhodris bellum gerebat. Triumphauit de Gallis,L,Furius prætor.

EX LIBRO. XXXII. 4‘' gt;lt;«^ ß^'^^^ Om plum prodigia ex diuerfis regionibus nunciata referunturunter quæ in Macedoma i pup pi longæ nauis laurcam effe natâ.T.Quîrius Flanunius conful aduerfus Philippu fehäfer pu/ gnauir i faucibus Epin;fugatu$ coegit m regnu reuerti.Ipfc Theflâharquæ c uicina Macedo/ riæ{bdis:xtolis:d^ Acarnanibus:uexauit.L.Quintius Flatnimus cSfulis frater nauali phb Atralo re/ gcÄ Rhodus adiuuatibus:Euboca amp;nbsp;maritima ora ccpit.Achæi îamianâ recepri fuut: Praeto^ nu/ merus ampliatus c:ut fem crearenf.Œiurario fcruo^ fada de foluedis carthagmefibus obfidibus op • prefla c:duo miha nccati funt.Cornelius coful gallos i'fubres plio fudit.Cum lacedæmonus amp;nbsp;tyrano rorum Nabideamiaria lunda eft.Præterea expugnanoes urbium in Macedonia referuntur.

Itus Quintius Flaminius proconful cum Philippo ad Cynocephalas in ThefBlia acie uido de t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bellauir.L.Quintius Flaminius frater procofulis acarnanes Leucade urbe;quæ caput eft Acar naniæ:cxpugnata in dcditionéaccepit;Pax petenti Philippo Græciæ libcrtas data eft. Attains a Thebis ob fubiram inualirudiné traflatus deceffit.G.Sempronius Tuditanus præror a eeltiberis cum exercicu cæfus eft.L.Furius amp;nbsp;Claudius Marcellus confulcs boios amp;nbsp;infubres gallos fubegerunt. Mar cellustriumphauit.Hannibalfruftrain Africa bellum molitu$:amp;: ob hoc Romanis per cpiftolas adz uerfe fadionis principum delatus:pp mena Romano^z:q legatos ad Carthagmcfium fenatum de eo mifcrantmrofugus ad Antiochum regem Syriæ fe conrulit bellum contra Romanos parantem.

ExOppida:quamGnæus Oppius tribunus plcbis bello punicodc ftringendis cultibus ma/

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tronarum tulerat:cum maxima contentione abrogata cft:cum Portius Giro audor fuiflenne

ea lex aboleretur.ls in Hifpaniam profedus:bello:quod Emporius orfus eft: citeriorem HiP paniam pacauit.T.Quintius Flaminius bellum aduerfus laccdæmonios:ôi tyrannum corum Nabi/ dem profpere gcftum:data iis pace:qualcm ipfc uoluit:liberatiflt;jî Argis:qui fub dicione tyranni erant finiuit.Rcs præterea in Hifpania ata aduerfus Boios:amp; Infubres gallos fclicircr geftæ referuntur,Se' natus tunc primum fecretus a populo ludos fpcdauit:utid fieret.Sex.EIius Pætus amp;.L.CorneIius Ce thegus cenfores interuenerunt cum indignarione plebis.CoIomæ plcræç dedudæ funt. Marcus Por tins Cato de Hifpania triumphauit,Titus Quintius FIaminius:qui Philippum Macedonum regem: amp;:NabidcmLacedæmoniorumtyrranumuicerat.Græciamçomnem libcraueratiob hanc rerum. fadarum multitudinem triduo triumphauit.Legati Carthaginenfium nunefauerunt Hannibalem: qui ad Antiochum confugerat:bellum cum co moliri.Tcmptaueratautcm per Ariftonem tyrium fï nelirteris Carthaginem milKimad rcbellandum pocnos concitarc.P.Scipio Africanus legatus miflus ad Antiochum Ephcfi cum Hannibale:qui fe Antiocho iunxerat:collocutus eft:ut fi fieri poftet : mc/ rum uiræ quern ex Po.Ro.conceperat:cximerer.Intcr alia cum quæreretur ab Hannibale:quem fuif/ fe maximum imperatorem Hannibal crederct:reI{X)ndit Alexadrum macedonum rcgcmiquodjar/ ua manu innumerabiles exercitus fudift'ct:quodlt;j ultimas oras:quas uiferc fupra fidem humana cfx Jêr;peragraftèt.Quærenti:deinde quem fecundum poneret:inquit. ^rrhum : eo quod caftrametart docuiflêt:adhæc neminem clcgantius loca cepiflc:præGdia difpofuifte.Exequenti quem tertium dice ret:femct dixit:ridens Scipio quidnam tu diceres:fi me:inquit:uiaflês franc uero inqtane óf ante Aie xandrum:amp; ante Pyrrhum:6i ante alios pofuiftem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Nter ea prodigiarqua? plurima fuiflê rradunranbouem.Gn.Domitioconfule locutum Roz

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ma caue tibi:refertur.Nabis Lacedaemoniorum tyrannus incitatus ab ætolis:qui amp;nbsp;Philippu

amp; Antiochum ad inferendum bellum Popu.Roma.follidtabanna Po.Roma,defciuit:amp;: bel/ io aduerfus Philopoemenem Achæorum prætorem gefto ab ætolis interfedus eft.Aetoli quoque ab amidtia Popu.Roma.defecerunt:cum quibus focictateiunda Antiochus Syriæ rex:cum bellum græ dæ intuliftct:complures urbes occupauit:intcr quas Chalddcm amp;nbsp;totaEuboeam.Res præterea in ft/ guribusgeftas:ôiappararam belli ab Antiocho continet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J . i /

Arcus Attilius Glabrio con. Antiochum ^ud Thermopylas. Philippo regcadiuu.ïte:uidum.

m nbsp;nbsp;nbsp;Græda cxpulit:idemcp ætolos fubegit.P.Cornclius Scipio Nalica con.ædcm matris dcu qua

ipfc in palatium intulerat:uir optimus a fenatu iudicatus dedicauit:idcmm Boios:amp; gallos ui flos in dedinonem accepit:amp; de üs triumphauit.Præterea naualia certamina proféra aduerfus præ/ fcdtos Antiochi regis referuntur#

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EX LIBRO. XXXVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prt^^

Ornclius Sdpibcon.legato.P.Sapione Afncano:qui fe fratris legamm futurum dixerat : fiei Græda:amp; Afia prouincia dcccrnerefur:cum Gaio Uelio:qtu multum in fenatu poterat:ea p uincia dan uideretur:profcdus ad bellum aduerfus Antiochu gerendu:in Afia primus olum Romano^ducutraiecit.AemiIiusRcgilIusaduerfusregiam claflêm Antiochi féliciter pugnauit ad Myoncfum Rhodiis adiuuantibus.Filius Africani ab antiocho caprus patri remillus é « Vido deinde Antiocho a Lucio Cornelio Scipione adiuuante Eumene rege Attali pergameni filio pax data:ca con dicione:ut omnibus prouineiis citra taurum montera cederet,Lucius Cornelius Scipio:qui cum An/

nocho bclhufratxognomfne fratricoxq tus Afiaricus appdiatus é.CoIonia dedufla dl BononnEu mcni:quo iuuate Antiochus uidus erat:rcgnum amphatum.Rhodns quoqi.-q amp;nbsp;ipfi iuuerar: quædâ ciuitatesconceflæ.AemiJiusRcgilIus:quipræfedos Antiochinaualiceitammeuicerat:naualem tnu phum duxit.M» Attilius Glabrio de Antiocho quam Græcia expulerat:amp; de ætolis triumphauit.

EX LIBRO. XXXVIII. 4^/. i-z.^i-S arh.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Fuluius con in Epiro Ambracienfes obfeflós per deditionem. accepit : Caphalcniam fub^if» m, nbsp;nbsp;nbsp;Aetolis perdomitis paccm dedit.Gn.Manlius con.collega aus Gallogræcos: Actotolos : Rez

gios:Torofagios:amp; Trocinos;qui Brenno duce in Afiam trafierant:cumfoli citra tauru mort tem minime parerenr:uicir.Eorum origo Si cum ca Ioca:quæ fcncnt:occupauerunt^:rcfcitur.Excm plum quoque uirtutis amp;nbsp;pudiciciae i foemma traditur:qux cum regis gallogræcorum uxor fucrat ca^ pra:cenrurionem:quiei uim inruIcrat:occidit.LuIhum a cenfonbus condimm cfl:ccnfa funtciuium capira.cclvnii.m.amp;^.cccxxx.Cum Ariarathe rege Cappadociæ amicitia iunóla eft.Gn.Manlius contra/ dicentibus dccem Icgatis:ex quorum confilio foedus cum Antiocho confcripferat:de gallogræcis ad® per fc caufa in fcnatu triumphauit.Scipio Africanus die ci dióla;ut quidam aiunt:a Petilio Aflcio trib. ple.ut quidam a Næuio quod præda cum Antiocho capta acranum fraudafret:pollcaquam is dies ue nitcuocatus in roftra:hac dic;inquit:quirites Carthagincm uiciÄ profequente populo capitoliû afcç dit:indc na amplius tnbuniciis iniuriis ucxarerur:in uoluntarium exilium Linternum conccfllt:incer turn ibian Romæ dcfundus:nam eins monumentum utrobi^ fuit.L.Scipio Afiaticus frater Africa^ ni codem peculatus crimine accufatus damnatuf^xum in uincula Si carcerem ducerctur.T.Sempro nius Gracchus tribunus plebis:qui antca Scipionis inimicus crat:intcrccnït:amp; ob id beneficium Afri cani filiam duxit.Cum populus quæftores in bona eins publice poßidenda mififlet : non modo in üs ullum udhgium pecuniæ regiæ apparuit:fed nequaquam tantum in ærarium redadum :quâtæ fum mæ erat dam natus.ColIatam a cognatis amp;nbsp;amids innumerabilem pecuniam acciperc noluit:quæ nez ceflîtaticieratadculrum retenta

Emilius conful liguribus fubadis uiam a Placentia ufque Ariminum perdura flaminiæ iun/ a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xit.Initialuxuriæintroduâaabexcrciruafiarico referuntur.Ligurcs: quicunqicitra Appeniz

num crant:fubaóli funt.Bacchanalia facrum græcum amp;nbsp;quidé Nedurnum fcelcrum omniu maximum feminanuxum ad ingetis turbæ coniurationem pcrucniHenna cofule îucHigatù amp;nbsp;muP torum poena fublatu c a cenforibus.M.Valerio Flacco amp;.M. Portio CatÔe Si belli S' pacis artibus maz ximo motus eft fenatu.L.Qiüntius Flaminius.T.Quintü frater co quod cum Galliam prouincia cóz ful obtmueranrogarus a Penio Philippoiquem amabanfeorto nobili:gallum quendam fua manu oez cidcranfiucut quidam tradiderunnunum damnatorum fecuri percuucranrogatusa merctrice Placé tina:cuius amore depenbanextat in cum.M.Catonis oratio.Scipio Linremi dcceflinEt tanquam iun gente fortuna circa id tempus duo funera maximorum uirorum:Hannibal a Prufia Bithyniæ rege: ad quem uido Antiocho confugcrat:cum dedcretur romanis:qui ad expofcendum illum.T. Quïtiu Flaminium miferant:ueneno fibimortem confduit.Philopoemencs quoqiduxachæorum uir maxi mus eft a mefleniis intcremptus ucncno:cum ab iis bello caprus cflêt.Colonfe Polentia:amp;: Pifaurum amp;nbsp;Murina:amp; Parma dedudæ funt.Præterea res aduerfum celriberos profpcre geftas Si initia caufaqi belli Macedonia contincncuius origo inde uenit:quod Philippus ægre ferebat regnum fuum minui a romanis:eo quod cogeretur a thracibus aliifa locis præfidia deduccre,

Vm Philippus liberos eorum:quos in uinculis nobiliflimo^ quidé hoïum habebat : coquin: C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad morté juiTiflét,Theoxena ^ liberis fuis amp;nbsp;fororis ucrita admodü pueris regis libidine:^Ia

ris i mediu gladiis amp;nbsp;poculo:ï quo erat uencnu:fuafit iis:ut ïminens ludibriû morte effugeret amp;nbsp;cum pfuafiflctiipfa criâ fe interemit. Certamina iter Philippi Maccdoniæ regis liberos Perfeum ÔC Demetnu refem tur:amp; ut fraude fratris fui Demetrius confidis criminibus:inter quae aceufationem parricidn:^ affedioné regni primü ferro pc ritus: ad ultimu quonia Po,Ro.amicus erat:uencno neca rus é:rcgnü^ Maccdoniæ mortuo Philippo ad Perfeu deuenir.Ité res i Liguribus Si Hifpania contra celriberos a qpluribus feliciter geftas côtinct. Colonia Aquileia deduda c.Libri Numæ Pópiln i agro. L.Pcrihi Scribæ fub ianiculo a culroribus agri in area lapidea clauC:amp; græci amp;nbsp;latini iueri Iunt:i qbus plura:quæ diftblucda^ rcligionü erat prætor:ad qué dclati erdneu legiflêt:iurauir fenarui cStra remz publicam eftê ut legerentur feruarentur^:amp; ex fenatufcÓfulto in comitio exufti funt.Philippus ægri tudine animi confedus:quod Demetrium filium falfis alterius filü in cüdem dclationibus impulfus ueneno fuftuliflêt:amp; de poena Perfei cogitauit:uoluitq? Antiogonum potius amicum fuum fucedïbz rem regni fui relinquere:fed in hac cogitatione morte raptus eft regnum Perfeus accçpir.

Gnis inæde Vcftæcxtindusé.T.SemproniusGrachus ^con.celriberos uidosin dedirioné i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accepit:monumcntum^ operum fuorumG rachorum oppidum in Hifpania conftituit.Et a

pofthumlo Albino ^confule Vaccei ac Lufitani fubadi funt:de utrifep triuphauit, Antiochus Antiochi filius obfes Romanis a patre datus:mortuo fratre Selcuco : qui patri defundo fucceftcrat ï regnum Syria: ab urbe dimiïTus.Luftrum a cenforibus conditum c:cenfa funt ciuium capita.cclxiü.-

miha»cclxxxxiïn.Q.VoIumnius San tilplejegem tuKwic quis haïredem mulicrem inftitucre ; fua/ Cc legem .M,Cato:extat oratio eius.Prærerea res contra ligurcs:hiftros:fardos:amp; celtibcros a complu ribus ducibus geftas continet.Etinida belli macedonici : quod Perfcus Philippi filius moliebatur:mf ferat ad Carthaginenfes legationem:amp;: ab iis node audita crat:fcd amp;nbsp;alias Græciæ duitates follicitaz bat:qui præter rcligionem quod quam mul ta tépla magnifica multis lods erexit Athenisdouis olym pii amp;nbsp;Antiochiæ uîîiflîmum regem egit.

Vluius Flaccus cenfor templum lunonis Laciniæ tegulis marmorcis fpoliauit:ut ædé: quam f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dedicauerat:tegeret tcgulæ ex.S.Greportaræ.Eumenes Afiæ rex in fenaru de Perfeo Maeez

dontT rege quæftus cu:cuius iniuriæ in Populum Romanum rcferuntur:ob quas bello ei in dido.P.Licinius Craflus conful:cui Macedonia décréta erar;in Macedoniam tranfiitdeuibuf^ e^z dirionibus cqueftribus praeliis in Thcflalia cd Perfeo felideuétu pugnauit.Inter Mafiniflam amp;Car/ thaginenfes de agro fuit dies ad difeeptandu a fenatu datus.Lcgati miffi ad duitates focias amp;nbsp;reges ro gandosutinfidepermanerét dubitantibusrhodiis.Luflrumacenlbribus conditumeft:cenfa flint duium capifa.cclvn.milia.cc«xxxi,Res prærerea aduerfus corfos amp;nbsp;ligures profpere geftas continet.

Rarorcs nonnulli:eo quod auarc amp;nbsp;crudeliter ^uincias adminiftraflcnt:damnati funt.P.Ijz p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cinius Craflus pro conful quamplurcs in Gracia urbes expugnauit amp;nbsp;crudeliter diripuit: ob

id capriui:quiab eo uanierant:ex.S.C.poftca reftituti flint.A.prafedis claflîum Romanoru multa im potenter in focios fada:Res praterea a Perfeo rege in Thracia profpere geftas continet:amp; m dis dardanis amp;nbsp;Illyrico:cuius rex crat Gentius:Motus qui in Hifpania ab Olonico fadus erat:ipfo in/ rerempto confedit.M. Aemilius Lepidus a cenforibus princeps in fenatu ledus,

Aius Martius Philippus per faltus pcnetrauit in Macedoniam:compluref^ urbes occupauit. c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rhodii mifere legatos Romam minantes ut Perfeo eflent auxilio nifi populus Romanus eu

eopacematque amicitiamconiungeret:indigneidIatum.Cumid bel um.L.Aemilio Paulo fequentis anni confuli iterum mandatum eflêr.Paulus in concione precatus eft: ut quiequid diri.Po. Roma.immincret flipra domum fuam conuerteretur:amp; in Macedoniam profedus Perfeu uicit:uni tier fa mep Macedoniam in poteftarem redegit:antequam confligeret dixit:exercifui ne mirarctunqd* luna node proxima defedura eflèt.Gentius quo^ rex illyricorum:cum rebellaflêt:a Licinio prætore Indus uenit in deditionemrôi cum uxore amp;nbsp;libcris amp;nbsp;propinquis Romam miflus. Ab Alexandria le/ gati a Cleopatra amp;nbsp;Prolomæo regibus ucnerunt querentes de Antiocho rege Syriæ: quod is bellum inferret.Perfeus Ibllicitatis in auxilium Eumenc rege Pergami amp;nbsp;Genrio rege illyricorum:quia iis pc cuniam quam promiferat:minime dabat:ab iis relidus ett:

Erfeus ab Aemilio Paulo in Samothraciacaptus eft.Cum Antfochus Syriæ rex Ptolemæum p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;Cleopatram Aegypti reges obfiderct:amp; miffis ad eum a fenatu legatis:qui iuberent ab obö

dione foeii regis abfifteret;æditif^ rnandatis confideraturum fe ille:quid faciundum eflét:re/ ftondiflet:unus legato^ Popilius uirga regé circüfcripfit:iuflit^:ante qua circulo excederct:refpon\ mm daret:qua afperitate effccit:ut Antiochus bellum omitteret.Legationcs gratulantium populo^ ac regum in fenatum admiflæ.Rhodiorum:quia eo bello contra populum Romanum fucrant:excfu fa:poftcro die:cum de eo quæreretur:ut iis bellum iudicerctuncaufam in fenatu patriæ fuæ legati ege mntmec tâquam hoftes nee tâquam foeii dim ifll.Macedonia in prouinciæ forma redada eft. Aemiz Lus Paulus repugnantibus militibus cius propter minorem prædam amp;nbsp;contradicente Seruio Sulpi/ do Galba triumphauitÄ Perfeum cum tribus filiis ante currum duxit:cuius triumphi læricia:ne fo/ lida ei contingcret:duorum filiorum funeribus infignita eft:quorum alterius mors patris triumphu præceflîtialrerius fecutaeft.Luftrum conditum efta céforibus: cenfa funt ciuiu capira.cccxii.milia.d. cev.Prufias Birhyniæ rex Romaiutfcnatuigratiasageret ob uidoria ex Macedonia partam uenitiSi Nicomedem filium fuu fenatui cÓmendauitirex plenus adulationis libertum fe Po.Ro.eé dicebat»

Vmenes rex Romam uenit:qui quia macedonico bello fe medium egeret:ne aut inimicus iu e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicatus uideretur:fi exclufus eflet.aur liberatus crimine:fi admitteretunin comitio lex lata é:

ne cuiquam regi Romam uenire liceret.daudius Marcellus cÔful alpïos gallos.G.Sulpicius Gallus ligures fubegit.Legati Prufiæ regis conqucfti funt de Eumene:quod fines fuos popularetur: dixeruntep eum confpiralfe cum Antiocho contra Populum Romanü.Socictas cum deprecantibus rhodiis iniunda é.Luftru a cenforibus condina é:cenfa eo funt ciuium, capita.cccxxvii.milia.xxii.Prin ceps fenatus ledus.M. Aemilius Lepidus.Ptolcmeus ægyptiorum rex a minore fratre e rcgnopulfus miflis adeumlegatisinrcgnureftitutuseft.Ariarathe Cappadociæ rege mortuo:filius cius Ariara/ thes accepit rcgnu:amp; amicitia per legatos cum populo romano renouauit.Res præterea aduerfus ligu rcs:corfos:öi lufitanos:uario euétu geftas:amp; motus Syriæ mortuo Antiocho: gfiliu Antiochu puep^ admodü reliquerat:continethunc AntiochumpuerumcumLyfiatutore Demetrius Seleuci fiIius: qui Roma obfes miflus fucrat:dam:quia minime dimitebaf a romanisâtercmitiôd ipfe ï regnu rece/

pms Ludo Acmilio Paulo:qui Perfcum uicerat:mormo:cuius tanta abftinentia fuif:ut rum ex Hifpa ma amp;nbsp;MaccdÓia maxias opes rcrtuhnctiuix ex audióe bono^i eius redadu é:unde dos uxori dus red'' deref.Pôtinæ paludes a Cornelio Cethego cofulexui ca nuida euenerat:ficcatæ:agerŒ ex üs fadus, EX LIBRO. XLVII

N.Tremclio triapl.mulda dida eft:quod cum.M.Acmiho Lepido pontifice maximo iniurio g fe contenderat:ficrorum quo® magiftramumius potentius fuir.Lex deambim lata. Luftru a cenforibus conditum eftxenfa funtduium capita.cccxxxvin.milia.cccxüii,princeps fenams ledus Acmilius Lepidus.InterPfolcmæos fratres;qui diÆdebant:fccdusiûum:ur alter in Aegypto: alter Cyrenis regnaret. Ariarathes Cappadociæ rex confilio Demetrii régis SyriacÄ uiribus pulfus re gno a ienatu renitutus eft.Miffi a fenatu legati:qui inter MafinilEm amp;nbsp;Cartnaginenfes de agro iudi/ carent.Gaius Martius conful aduerfum dalmatas parum profpere primum:poftea féliciter pugnauic cum quibus bello confligendi caufa fuit:quod illyricos Populi rotnani focios uaftaueratieandemque gentem Cornelius Nafica conful domuit.Q.Opimius conful tranfalpinos ligures:qui MaHilienfium oppidum Antipolim amp;nbsp;Niceam uaftabant:fubcgit.Præterea in Hifpania a compluribus pa^ profpe re res geftas cÔtibct.Côfules anno qngetefimo nonagefimo odauo ab urbe codita magiftram paflis comitiis mfcquctifgi anni con.creatis inirecoeperunt:mutandi conntia caufa fuit:quodHifpani rebel labant.Legati ad difceptandum inter Mafimflam amp;nbsp;Carthaginéfes mifli nuciauerutuim nauahs ma teriæ fe Carthaginc depræhcdiflê»Quidâ ptorcs a prouindis auariciæ nomine accufati amp;nbsp;dânati funt.

Vftrum a céforibus codim éxéû funt ciuiu capita.cccxxiiii.milia.Scmïa belli tertii punid refe 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runf:cu i finibus Garthagmcfiu maxius numidaji exercims. Archo barzane duce: Syphacis

nepote dicerct cé.M.Portius Caro fuafit:ut carthaginéfibusiqexcrdtü fpecie contra MafiniP fam rcgcifcd re uera cotra Romanos acciru i finibus haberét:bcllu ïdiceremrxÓtradicctc.P.Cqrnelio Nafica:placuit legatos mitti Carthaginé q fpecularenPqd agerePcaftigato fenam carthaginéfiuiqd co tra fcedus exercim amp;nbsp;nauales materias haberétipacc ïter Mafiniflam amp;nbsp;cos facere uoluerut: Mafiniflà agro:de quo lis eratxedére.Sed Gifgo Hamilcharis filius hÓ feditiofus:q me i mgram eratxü fenams parim^i fe iudicio lcgatoß^ dixiflêtiija bellu aduerfus Romanos fuadêdo c0citauit;ut 1 egatis:quo mP rus uiolarcndfuga explicucritrid nuciates ïfeftu ia fenatum Carthaginéfibus Ifeftioré fecerüt:Marcus Portius Cato funus mormi filü in pmra tenuifÜmomt ualuit:na paup erat:fumptu fecit. Andrifcus:q fe Perfei film regis quoda Macedoniæingcti afleueratione métiref: Roma miflus. Marcus Aemilius Lepidus;q priceps fenatus fexus ia céforibus erat ledus:antc qua expiraret:^epit filiis Icdo fe firato fï relïteis:fine purpura dferréta reliquü funus:neplus qua æris denos cofurnerentamaginû fpccie non fumptibus nobilirari maximo^ uiro^zfunera folerc,De uencficiis qua:fitü;Publia amp;nbsp;Licinia nobiles fœminæ:quæ uiros fuos necaile ifimulabanpcognita ca cü ptori pdes uadefç dediflentxognatorum decreto necatæ funr.Guluiîâ Mafiniflæ filius denuciauit Carthaginé deledus agixlaflêm comparari amp;nbsp;haud dubium bellum ftruixum Cato fuaderet:utüs bellum indiccremr.P.Cornelio Nafica dicen renihil temcre faciédum:placuitdecernmittilegatosexploratû.L.LidniusLucullus.A.Poflhumius Albinus confules cum deledum feuere agerenr:nec quéquam gratia dimittcrent:a tri,plebis : qui pro amicis fuis uacationem impetrarenon potueruntah carceremconicdi funt.Hifpaniéfe bellumcum paru ^fpere aliquotiés geftu ita eófudiflét duitaté Romanamt ne ii qdé ïucnirémr:q aut tribunam ex ciperét:autlcgatiireuellent.P.Cornelius Aemilianus ^ceflît:amp;exccpmß^militiægenus quodeunç impcratu eflergpfeflus é:quo exemplo ad militandi ftudium oés mcirauit.L.Lucullus cofulicui Clau/ dius Marcellus fucceflêratipacaflê omnes Cclnbcnæ populosxu uidcretur: uacceos: catabros: amp;nbsp;alias rcgioncsÄ irc^ alias i cognitas nationcs in Hifpania fubegit:ibiPublius Cornelius Africanus Sdpio Aem ilianus.L.Pauli filius Africani ncpos:amp; adoptiuus prouocatorem barbaji tribunusmilitum oc' cidit:amp; in expugnatione captæ urbis maius mul to etiam pcnculum adiit:na mu^i primus nmm tran fcendit.Semius Sulpidus Galb^tor male aduerfus lufiranos pugnauit.Cu Icgati ex africa cü Cartha ginenfium oratoribus amp;nbsp;GuluflaMafiniflæ filio rcdiflênt:dicerent^ amp;exerdtü amp;: claflem Carthagi re dephendifleiprorogari fentétiam placuit:Catoneamp; aliis principibus fenatus fuadentibusmt i Afri cam confeftim trafportaremr exercims:quia uero Cornelius Nafica dicebat nódü fibi iuftam cam bel li uideri:placuit:ut bello abftinerePfi Carthaginéfes clafiêm cxufiflênt:amp; exerdtü dimififlênt:fi mïus proximi cofules de bello punico referrent.Cü locam a céforibus theatrü extueref.P.Cornelio Nafica audore tanq inutile amp;nbsp;nocimram publicis moribus ex Se.C.deftrudum eft:populufç aliquam diu flans ludos fpedauit.Carthaginenfes mm aduerfum foedus bellum Mafiniflæ inmleruntmidi ab eo nonagefimum fecundum annum habcnte:amp; fine pulpaminemandere amp;nbsp;guftare cybum taqini mo/ do fouto:infuper Romanum bellum meruerunt»

Emi punici belli initium altcro amp;nbsp;fexcentefimo anno ab urbe condita intra qufnmm annum t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua erat^ptü confumatü omnino eft.Intcr.M.Portiü Catoné amp;nbsp;Sdpionem Nafica : quow

alterü fapientiflimü uirum in duitate habebant:altcr uir optimus a fenam iudicams crar;m/ , uerfis certatum efl fcnrentiis;Catone fuadente bellü:amp; ut omnino deleremr Carthago:Nafica diflua denrc:placuit nihilominus quod cotra foedus naucs habcrét:6i extra fines exerdtü duxiflént: quod^

fodo populi.ro.amp;f amïco Mafimflè arma intulifïcnt:5^ quod filium dus’Gulunàmrqui cum Icgarfs ro manis erarun oppidum minime rcccpiflcnt:bcllum iis indici.Priufquam ullæcopiæ in naucs impo/ nerétur: uricenles kgati Roma uenerunt:fe fuaij oïa dedentcsrcalcgano ucluti maximu belli omen grata patribusiacerba carthaginenfibus fuit:Diti patri ludi ad tarentum ex Præcepto libro^ R’billino rum fadi:qui anno primo primi punici belli quingentefimoÄ alcero anno ab urbc condira fadi erat Legati rnginra Romam uenerunt:per quos carthaginenfes fe dedebant.Catonis fentenria peruicit:ut decreto perftarefÄ ut confules quaprimum profidfeerétur ad bcllum:qui ubi in Africam tranfierut acceptis:quos imperaucrant:rrecentis obfidibus:amp; armis:oîbufç mftrumcntis bclli:fiqua Carrhagi/ ne erant.Tunc cum exaudorirate patrum iuberent:utin alio loco proeul a mari decé milia palïuum nee minus remoto oppidum facerentrindignitate rei ad bcllandum carthaginenfes c0pulerunt:obfi/ derioppugnari^ eoepta eft carthago a.L.Marrio.M. Manlioconfulibus. In qua oppugnationecum ncglcdos ab una parte muros duo tribuni temere cum cohorribus irrupiflènt:0: ab oppidanis graui ter cæderentur:a Scipione Africanoexplidtifunt:pcr que amp;nbsp;caftellû romano^:quod node expugna/ bant:pauds equitibus iuuantibus liberatum eft caftrif^ quæ carthaginenfes oibuscopüs panter ab urbe egreflioppugnabant : liberatis:is præcipuam gloria tulit.Præterea cum ab irrita oppugnatione Carthaginis conful (alter, n.Romam ad comitia ierat) exercitum duccre aduerfus Hafdrubalcm uclz let:qui cum altera manu iniquum faltum infiderat:fuafit primo confuli ne tam iniquo loco conflige/ ret:uidus deinde cöplurium :qui amp;nbsp;prudennæ eius:amp; uirtuti inuidebant:fenrentüs:amp;: ipfe faltum in/ greifus cft:cum^:ficut prædixerat:fufus fugatufg^ efletromanus exercitus:amp; duæ cohortes ab hofte obfidcrétuncumexiguisequitum turmis in faltum reuerfusliberauiteas:amp; incolumes reduxit:qua uirruté eius amp;nbsp;Cato uir promptioris multo ad uimperadum linguæ:in fenatu fic profecutus eft ut dP ceret reliquos:qui in Africa milirarét:umbris militarc.Scipionem uigoreÄ populus romanus eo fa/ uore illum copfexus cft:ut comitiis cÔplurimæ eum tribus confulé fcribercnt:cum hoc per state mi/ nime liceret.Cum.L.Scnbonius tribunus plebis rogationé promulgaiïêt ut lufitani qui in fuedere po puli.ro.dcditi a Sergio Galba in Galliam ueniflênt:in libertaté reftitucrentur.M.Cato acerrime fuafit extat oratio in annalibus eius inclula,Qu.FuIuius Nobilior cria ab eo in ienatu laceratus refpondit p Galba ipfe quoq? Galba:cum fe danari uiderer:complexus duos fihos prætextatosÂ filium Galli Sul picii cuius tutor erarnta miferabiliter pro fe locutus eft:ut rogatio antiquarctur:extant tres orationcs eius duæ aduerfum Liboné tribunum plcbis rogarionefg? eius habitæ delufitanis:unacotra.L. Cor nelium Ccthegum:in qua lufitanos ppter fefe caftra habentes cæfos:fatetur:quod coperrum habuc/ rit equo atqp hoie fuo imolatus per fpém pacis adoriri exercitum fuu in animo habuiflc: Andrifcus q/ dam ultimæ fortis homo Perfei régis fe filium ferés: amp;nbsp;mutato noïe Philippus uocatus:cum ab urbe Roma:quo illu Demetrius Syris rex ob hoc ipfum mendatiû miferatxlam profugiflêt:mulris ad fal fam eius fama uelut ad ueram eunribus:contrado exercitu:totam Macedonia:aut uoluntateincolen/ tium:aut armis occupauit.Fabulam aüt huiufmodi finxcrat;ex pellice fe Perfeo rege ortu :tradiru edu candum Cyrthefæ cuidam clïé:ut in belli cafus quod ille cü romanis ageret:aliquod uelut fernen ftir/ pis regiæ extaret«Perfco demortuo Idramiri fe educarum ufœ ad duodecimu anniï ætatis : patré eius efle credenté a quo educaref :igna^i generis fuiflé fui: Affedo deinde co:cum ^pe ad uitæ finé ultiraü eflét detedam tandem fibi originem fuam:falfæçp matri libcllum datum figno Perfei:rcgis fignatum quem fibi traderet:cum ad puberem ætatem ucniflcr:obrcftarionefŒ ultimas;adiedas ut res in occul to ad id tepus feruarerur:pubcfcenti Itbellum tradidit:in quo relidi fibi duo thefauri a patre diccrent turn fciétem mulierem fubdititium fe effe ueram ftirpé ignoranti ædidiflê genus arm obtcftatam:ut prius:quam ad Eumenem manaret rcs.Perfeo inimicum excederet iis locis ne interficerctur:eo fe ex/ teritum fimul fperantem aliquod auxilium a Demetrio:in Syriam fe contulifk:atqp ibi primum quis ipfe omnino eiïèt:palam expromere aufum.

Heflalia cum SC illam inuadere armis:atq? occupare pfeudo Philippus ucllet: per RomanonÏ t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legatos auxiliis achsorum defenfa eft,Prufias rex Bithyniæ omnium humilimorum fauror

atque uitiorum:a Nicomede filio adiuuanre Atralo rege Pergami:occifus eft habebat alium fi lium:qui pro fuperioreordine dentium enatumjhabuiflê unum os continens didtur.Cum legatos’ad Mcem inter Nicomedemamp; Prufiam faciendam romanimififlënt:amp; unusexiismultis cicatridbus iparfum caput haberet alter pedibus æger cflet:tcrrius ingenio fecors haberetur:dixit Cato earn lega/ tionem nee caput:nec pedes nee cor habcre.In Siria:quæ eo tempore ex ftirpe generis Perfei regis ma/ cedonum in tertia fecordiagp fimilem Prufiæ regem habebat:iacenteeo in ganeo amp;nbsp;luftris.Hamoniz us regnabat.per quem amp;nbsp;amici oés regis amp;nbsp;Laodice regia amp;: Antigonus Demetrii filius oedfi Maft// nilfa Numidix rex maior nonaginta annis uir infignis deceffit ïter estera opera iuuenilia:quæ ad uP timum ædidit:adeo etiam uerfus in fenedam uiguit:ut poft fextum amp;nbsp;odogefimum annum genue/ rit unum filium:inter tres libcros maximus natu Mycipfa.Gulufa:ÓC Maftanabal : quietiam græds littcris erat eruditis.P.Scipio Acmilianus cumc5e cis pater regnum reliquiflêt:amp;: diuiderceosarbiz trio Sdpionis iulTiflêtiadminiftrationcm regni diuifit : item Phaniæ Hamilconis præfedo equitum carthaginenfium uiro foreiÄ cuius opera prædpua poeni utebantur:fuafit ut cum equitatu fuo ad ro

manos tranfïret.Triinn legatorum qui ad Mafiniflâm miflî fuerant.CIaudius Marcellus xoortatcm peftate fludibus obrutus clhCarrhagmcnfcs Hafdrubalem Mafiniffe ncpotcm:quem præforem ha bebanr proditionis fufpedumnn curia interemcrût:qua: lulpitio indecmanauit quod propiquus cét Gukifîæ auxilia romanorum iuuantis.P.Scipio Aemilianus cum edilirarem peteret: conful a populo diôlus:quoniam pcrannosconfulem fieri minimeliccbaccummaximocerraminefufFragantis Icgis amp;repugnannbusaliquâtulumpatrlbus:legibusfolutus:amp;confulcrcatus cfl.M. Aemilius nônullas urbcs circumpofitas Carthagini expugnauit.Pfeudo Philippus in Macedonia cæfo cum exercitu,M. luucntïo prætorc âtQ«Cccïlïo uidtus esprufep cft rcliÂ3 Macedonia»

Arthago uiginti tria milia quidem paflùum in circuitu labore maximo obfeflâ amp;nbsp;per partes c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capta eft^rimum a Mantino legato:deindc a Scipione confulc:cui extra fortem prouîcia afri/

ca data eft.Carthaginéfes portu nouo:quia uctus a Scipione erat obftrudusifada amp;nbsp;contrada exiguo temporeampla claflê nauali prælio infeliciter pugnauerunt.Hafdrudalis quoç eorum ducis caftra ad Nefentum oppidum loco diffïcillimo fita cum exercim dcleta funt a Scipione:qui radem ur bem cxpugnauit feptingentefimo anno:qua erat condita.Spoliomm maior pars ficulis:quibus abla/ ta erant:reddita»Vltimo urbis cxcidio:cu fe Hafdrubal Scipioi dedidiflët: uxor cius quæ paucis ante diebus de marito minime impetrare potuerat:ut ad uidorem trafiugeret:fe flagrantis in medium ur bis incendium duobus cum liberis exarcepraecipirauit.Scipio exemplo partis eius Acmiliani Pauli:g Maccdoniam uicerat ludos fccit:tranfrugas arq? fugitiuos beftiis obiccir.Belli achaici femina refcrun/ tur hæc:quod legati.R0.3bachaicis pulfati funt:Corinthum mifli erant:utcas ciuitafcs:quæ fub dP flionc Philippi fuerant:ab achaico concilio fecernerent.

Vm Achæis:qui in auxilium boetios S^chalcidcnfes habebant,Quintus Cecilius Metellus ad c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Termopylas bello conflixit quibus uidistduxeorum Critolaus ucneno fibi mortem eófduit

In cuius locu Dracus achaici motus primus audor ab achæis:dux creatus: ad Ifthmcn a Lu/ cio Manlio confule uidus cft:qui omni Achaia in deditionem acccpta:Corinthum ex fenatufcSfulto diruit:quia ibi Icgati Romanorum uiolati crant.Thebæ quo^ amp;nbsp;Chalcis:quæ auxilio fuerant: diru/ ræ.Ipfc.L.Mumius feabflincnnninium uirumeginnecquiequamex fis opibus ornamcntiïq’: qure prædîucs Corinthus habuit;in domum cius peruenir.Quintus Cecilius Metellus de Andrifco tnu/ phauit.Publius Cornelius africanus Scipio Aemilianus de Darthagie amp;nbsp;Hafdrubale.Viriatus primu inhifpaniaexpaftoreucnatoramp;exuenatorelatroimoxiuftiquocp exerdrus dux fadus uniucriam Lufiraniam occupauit.M.Vetilium prætorcm:fufociusexercim:ccpitpoftquem.G, Blaucius præ'' tornihilofelicius rem geflïtiranmm^ terrorem is hoftis intulit:utaduerfus eum confulari opus céc amp;nbsp;duceÂ exercim.Præterea morns SynæÂ bella inter teges gefta referuntur.Alexâdcr homo igno tus amp;nbsp;incertæ ftirpis occifoificutantedidum eft:Dcmetrio rege in Syria regnabat: hune Demetrius Demetrii filius:qui a pâtre quondam ob incertos belli cafus ablegatus in Gnidon fucrat: centempta fecordia inertia^ eius:adiuuante Ptolemæo ægypti rege:cuius filiam Cleopatram acceperatin matri monium:bello intercmir.Ptolemæus in caput grauiter üulnerams:îtercurationcm:dum olB media terebrare contendunt:cxpirauit:at^in locum eius frater minor Proloracus;qui Cyrenis rcgnabar;fuc ccflir.Demctrius ob crudelitaté quam per tormenta in fuos exerccbat;a Diodoto quoda uno ex fubie óhs:qui Alexandri filiobimuloadmodum regnum aflèrebat:bcllo fuperams.Scleudam fugir.Lucius Mumius deachans triumphauit;fignaacrea marmorea® ßlt; tabulas pidas in trjumpho tuhr.

P.Claudius con.falaflbs genré alpina domuif:altcrpfeudo Philippus i macedoia a.L.Tremelio â nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qftof CU exercim cæfusc.Q. Cecilius Merci lus,prôlùl ccltiberos cccidita.Q.Fabio^cófuleps

maxialufitâiæiexpugnatis multis urbibus recepta é.G.Iulius featorgrœceres roma. fcnpfir.

Vinms Pompdus conful in Hifpania termeftinos fubegir:cu ciufdê quidem Änu man nis pa • q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cem ob infirmitaté fccit.Luftrum a céforibus conditum cftxenla funtduid capita.ccctxxvni.

millia.cccxlii.Cum macedonum Ireati conqueftum ueniftent de lunio Syllano prætoræ:5^ acceptispccunüs prouinciamfpoliaflctÄicnams dequereliseorumuellct cognofcere.T»Manlius Torquatus Syllani pater petiit: iperrauitqi: ut fibi huiufmodi cognitio mandater iiSc domi ca cognira filium condénauit:abdicauit^:ac ne funcri quidé eius cum fufpendio uitam fuiiTec interfuinfcdcniqr domi poteftatéconfultatibus ex inftiruto fcdt.Q,Fabius procon.rebus in Hifpania ^fperegeftis: la/ bemimpofuit:pace cum Viriato æquis conditionibus fada uiriamsa proditoribus confilio fcruilii Cepionis interemptus eft:amp; ab exeratu eius mulm implorams: ac nobiliffime tumulatus:uir drug? maximus per quartumdedmum annum:quibus romanis bellum geflît frequentius fuperior.

Vblio Cornelio Nafica:ciu cognomen Serapion fuit:ab irridéte curiatio tri.pl.ipofimm.amp;l.D. p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lunio Bruto con.deledum habentibus in confpedu tyronum res faluberrimi exempli fada

eft.nam.G»Matienus aceufatus eft apud tri.pl.quodexerarum in Hifpania defemiflet damna

tufquefub furca diuuirgis erfus eft:amp; federrio numo uemït tn.ple.quia nS ïmperrarunttutfibi dc^ nos quos ucllent milites: eximere licerccconfulcs in carcrem mitri lußcrunr. Junius Brutus confu. In Hifpania iis:qui fub Viriaro milirauerantagros oppidümq? dcdit:quod Valcnria uocatum eft.M» PopiJius a numantinis:cum quibus pacem fadam fenatus irrj tam cenfucratcum cxercitu fufus fuga tufqj.Gaio Hoftilio Mancino confule facrificanre:pulli ex caura euolauerunt confeendenti deinde in nauimcutinHifpaniaproficifcercfacciditaudirimaneMancine Macine aufpicia trifbafuiflê,pbarn eft:uidus enim a numantinis:amp; caftris exutus:cum fpesnulla feruadi exerciruseflét:paccmcumns fedt ignominiofam:quam ratam eflê fenatus uctuit:triginta m ilia romanos a numdtinoßz millibus quatruor mda erant.D.Iunius Lufiraniam urbiu expugnationibus uf^ ad occanum perdomuit amp;nbsp;cd nuuium obhuionem tranfire nollét:rapmm fignifcro fignum ipfe rranftulit:amp; fic tranfgrederentur: perfuafit.AIex.fihus rex Syriæ decern annosadmodum habens:a Diodoro:qui Triphon cognomina Darur:rutore fuo per fraudem occifus eft:corruptis quidem medicis:qui cum calculi dolore confumi adpopulum mentiri:dum fecantillum occiderunt.

Ecius lunius Brutus in ulteriore Hifpania feliciter aduerfus galiccios pugnauitDiflimili euen d nbsp;nbsp;nbsp;tu.M. Aemvlius Lepidus procon.aduerfus uaeæos rem geflït:clademquefimilcm Numantiæ

paflus eft. Ad exolucndum numantini foederis religionc popuIum.Mancinus:cum huius rei audor fuiflét dedirus numantinis:minimc eft receptus.LuHrum a cenforibus conditum eft:ccnfa fut ciuiumcapita.cccxxiii.millia FuluiusPlaccuscon.uardeosin Hlyrico fubegit.M.Cefonius prætor in Thrada cum fcordifcis profpere pugnauir.Cum uitio ducum bellum numantinum non fine publico pudore duraretdelatus eft ultro Scipioni Africano a fenatu populoque romano confulatus:qucm cu illecapereoblegemquxuctabanquenquaminrra decemannositerumcofulem fieri licere minime uellct:ficuti prioriconfulatu legibus folutus cft.BelIum fcruile in Sicilia ortum cd opprimi a prætori bus minime ualuiflct.G.Fuluio con.mandatum eft.Cuius belli initium fuir Eunus feruus natione iy rus:qui:contrada agreftium feruorum manu: amp;nbsp;folutis ergaftulis:iufti exerdtus numerum implcuit Cleon quoquealter feruus ad.Ixx.millia feruorum contraxit:amp; copiis iundis contra populum roma/ numexcrcitumquecius bellum fepenumerogeflérunr.

Cipio Africanus Numantiamobfedir: amp;nbsp;corruptum licenrialuxunaqueèxcrcitum ad gene/ f rofiflimam miliriædifciplinam reuocauit:omnia enim deliriarum inftrumenta reddit:duo millia fcortorum a caftris aedt:milirem omni die in opcre habuit:ór trigira dierum frumerv turn ac feprenos uallos ferre cogebat:ægrc propter onus incedenti dicebat:cum gladio rede uallare fd cris uallum ferre definiro alii nimium parum habiliter feutum ferentieum fcutum amplius iufto fer re iuflïr:neq5 id fe reprændere: quoniam melius fcuro:quam gladio uteref’:quem militem extraordi'' nem depræhcndir:fi romanus eflctuitibus:fi extraneus uirgis:ccddit:iumenta quidéomnia:nc exo/ nerarct milires:uendidit:mulfotiens c5tra hoftium cruptiones feliciter pugnauit.Vaccci obfeftï:libe/ ris amp;nbsp;cóiugibus trucidaris:ipfi fe Iteremerunt.Sdpio ampliflima munera fibiab Antiocho rege Syriæ eu celare ahis impatoribus regû munera mos eflèt:pro tribunali ea acceptu^ fe eflè dixir:caqj oi'a refer re quaeftori in publicas tabulas iulTïr:cx iis uiris fortibus munera fe daru^.Cu undi^ Numanria obfi dioneclaufiflênamp;opprelïósfame uidereturgcri hoftes qui pabulatum exierant:ueruitinterimi:qd' dicerct uelocius eos abfumpturos frumétum:quod haberent:fi plures quidem fuiflénr.

Irus Sempronius Graceüs tri.ple.cum agranam legcm ferret aduerfus uoluratem fenatus amp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;equeftris ordinis:ne quis ex publico agro plus quam deeem iugera poflîderet:îeum furorcm

ex3rfit:uf.M.Odauio collegæ caufam diuerfe Partis defendéri poreftatem lege lata abroga/ rct:fccp amp;nbsp;fratrem Graccum amp;. Ap.Claudium focc^ triduiros ad diuidundd agrum crcaret:promul gauit Si aliam legem agrariam :qua fiquis latius agrum parcfacerat:ut idem omo triduiri iudicarent: qua publicus ager:qua priuatus eflêt:deinde cum minus agri eét:quam quod diuidi poflêt:fine offen fa etiam plebis:quoni3m eos ad cupiditatcm amplum modum fpcradi ïcitauerat:Iegem fe promulga tutumoftendit: ob id ut iis quifempronia legeagrum acdpcredebcrét:pecuni3quæ régis Attalifu/ iflêt:diuidererur:heredem autem Po.Ro.reliquerat Attains rex Pergami Eumenis filius:tot ïdigna/ tionibus comotus grauiter fenatus anteoés.C.Antonius con.quicum Jfenatu in'Graccum peroraP fee raptus ab eo ad populum:delatufœ plebd rurfus in eum pro roftris condonatus eft.Cum iterum tn.plc.crcan uellet:Graccus audorc.P.Cornelio Nafica:in capitolio a primatibus occifus eft:idus pri/ mum fragmétis fubfelliorum:amp; inter alios:qui in eadem feditióe occifi erant: infcpultus amp;nbsp;in flume proiedus.Res præterea in Sidlia uario euentu aduerfum fugitiuos gcftas cótinet:

Vmantini fame maxime coadi:ipfi fe per uiccs truddauerunt: captam urbem Sdpio Africa/ n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nus delcuit:amp; de ea triumphauit:quartodecimo anno poft Carthaginem delctam.P. Arnlius

con .in Sidlia cum fugitiuus debellauit. Ariftonicus regis Eumenis filius Afiam occupauir:cd teftamento Attali regis Icgata po,Ro.libéra ede deberet. Aduerfus eum.P,Ludnius Craffus eófuheu b ii

idetri pontifex max.efléf ;quöd nünquam antea fiftum erat-extra ItaÏÏam profeóhis praelfo' üïóhi^-St intercmptus eft.M.Perpcna con.uidum Ariftonicum in deditionem acccpir.Qu.Pompeius: amp;.Qu, Metdlus tune primum uterej ex plebccenfores faftuLuftrum a cenforibus eftcoditum eenfa funt ca pita.cccxviüi.milia.dcccxxiii.præter pupilles amp;nbsp;uiduas.Q.MetclIus cenfor cenfuit: utducere uxores omnescogeréturoïno liberorunicreandorum caufa:cxtatoratiocius:quam Auguftus Cæfancum de maritandis ordinibus ageret: uelut eo tempore fcriptam in fenatu recitauif.G. Attilius Labeo tri. ple.Qu,Metcnumcenforcm:aquoin fenatu Icgcndo præterituserat:defaxo deiici iuffit:quod nc ficrer:cætcri tri,ple.auxilio quamaxime fuerunt. Cum Carbo tri.plc.rogarioncm tuliflet:utcundem tribunus plebis : quoriens quidem uellet : creari : liccret: rogationem cius .P. Africanus grauiffima orationedifluafininqua dixitTi.Graccumiurecæfum uideri. Graecus contra fuafit rogationem: fed Scipio ccnfuit.Bella inter Anriochum regem Syriæ amp;nbsp;Phraharem parthorum regem gefta: nee magis quietæ res Aegypti referuntur. Ptolcmæus Euergetes cognominatus ob nimiam crudelitaté fuis inuifusucenfaa Po,regia.-clam in Cyprum profugitÄ cum forori cius CIcopatr;r:quam eius uit ginefiliaper uim comprcfla:amp; in matrimonium duda repudiaueratregnum a populo datum effet: infcnfusfi!ium:qucm cxiUahabebatan Cypro occidit:caputg? eius:amp;:manus;amp;pcdcs matri mißt. Seditiones a triüuiris Fuluio Flacco.G,Gracco:amp;:.G.Carbonc de agro diuidundo creatis exatatæ:qlt; bus cum.P.Scipio Africanus aducrfarcruiafornfcy ac ualidus pridie domum fe recepiffet: mortuus in cubiculo inuentusefttfuipeda fuit:tanquam uenenumei dcdiflêtScmproniauxor:hinc maxime: quod foror effet Graccorum:cum quibus fimulras Africano fuei'at:dc morte tarnen eins nulla quæ/ frio ada:quo defundo fediriones triûuirales acrius exarferur.G. Sepronius con. côtra lapigas: primo male ré eeflir:mox uidoria clade accepta emédauir:uirrure,D.Iunü ßruti eius: g Lufitaniâ fubegerar.

Vrelius conful fardos fubegir.Fuluius Flaccus primus omnium tranfalpinos ligures bello do a muit.miflis in auxilium maffilicnfibus aduerfus Fabnios gallos qui populabanf fines mfli/ lienfium.L.Opimiusprætorfregellanos:quidcfcceranf,in deditionem accepit:Fregellas dP ruir.Pcftilenria in Africa a maxima mulritudine locuftarum:amp; deinde necatarum ffrage fuifîè tradi'^ tur.Luftrum a cenforibus conditum eft:ccnfa funt ciuium capita.ccclxxxx. millia.dccxxxvi.Graccus Tiberii frater tri.ple.cloqucntior quam frater perniciofas alignas leges tulit:inter quas frumérariam: ut femis amp;nbsp;triente frumentum plcbi daretur:alteram legem agrariam:quam frater eius tuleratztcrtia qua equeftrem ordinem cum fenatu confenrientem corrumperet:treccnti fenatores erant: fexcenti cquitcs:uttreccntisfenatoribusadmifcerenrur:idefl:utequeHcrordo bis tantum uiriumin fenatu habcrcr:amp; continuato in alrcrum annum tribunatu legibus agrariis laris effecit: ut complûtes colox niæ in iralia deduceren tur:amp; una in folo diruræ Carthaginis:quo ipfe triumuir creatus coloniam de/ duxir.Præterca res a.Q .Metello confulc aduerfus Baléares geftas continet quos græa Gymnefias ap pellant quia æftaré nudi cxiganr:Balcares aïcli mifluappellari:uta Baltco Herculis comité ibi rclido rune cum Hercules ad Geryonem nauigarer.Motus quo^ Syriæ referutur:in quibus Cleopatra De metrium:uirum fuum:amp;: Seleucum filium:multum ïdignata:quod occifo patre eius:a fe iniuflü fuo diadema:fumpfiflèt interemir.

.Seftius procon.uidafaluorum gente coloniam aquast Seftias codiditob aquarum copiant g ôi calidis amp;nbsp;frigidis fontibus: arque a nomine fuo ira appcllatas.Gn.Domitius porcon.con^ tra allobroges ad oppidum uindalium multum felidter pugnauit : quibus bellum inferendi caufa fuit:quod Teutomaljum Saliuorum regem fugienrem recepiflent: amp;nbsp;omni ope iuiflent: quod/ que heduorum agros fociorum populo romao uaffa uiflcnt.G.Gracchus:feditiofo tribunatu aélo:cui auenrinum armata quo^ mulritudine occupauiflêr.a.L.Opimo confule ex.S.Guocato ad arma po/ })ulo pulfus interemptul^ cft:amp;cum eo Fuluius Falccus focius ciufdem.Qu.Fabius Max.conful pau i nepos aduerfus allobroges:amp; Bituitum aucrnorum regem fccilirer pugnauit:cx Bituiri exerdru cæfa millia hominum centum uiginri:^ cum ipfe ad fatiffaciendum:fenatui Romam profedus effet albæ euftodiendus datus eft:quia contra pacem uidebatur:ut in Galliam remirteretur:decrctum quo q5 eft:utcongentiatus filius eius compræhenfus Romam mitteretur .Allobroges in deditionem acz cepri.UOpimius aceufatus apud populü a.Q.Decio tri.ple. quod idemnatos dues i carceré coieciflêt liberatuscft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EX LlBRO.LXll.

.Martius con. farnios gentem alpinam expugnauit Mydpfa numidarum rex mortuus re/ g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnum tribus filiis reliquit Adherbali.Hyempfali:amp; lugurthæ fratris filio quem i filium ado

ptauerat.L. Cecclius Metellus Dalmatas obiedit:lugurrha Hycmpfalem fratrcm bello petiie quem uidum interemit. Adherbalem regno cxpulit:q a fenatu reftiturus eft.L.CcdliusMetcllus.Gni DomitiusAenobarbus céfores duos amp;nbsp;triginta fenatu amouerüt:pterca motus Syriæ regæœ côtinet.

Ato.Porrius con,in Thracia male aduerfus fardifeos pugnauit,Luff rum a cenforibus condk C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn eff :cenfa funt ciuium capira.cccxcmi,millia.cccxxvi,acmylia Lidnia:amp; marria uirgines uc

Ciiudiatam. fit.refcrtür.Cimbrigens naga pepülabundi in Ilîynmm uencrunf:ab ns Papyrins Car/ bo coni'll! cum cveratu fufus cft.Liuius Drufus conful aduerfus fardifeos gentem a gallis oriunda ia Tarada féliciter pugnauit:magnum q? honorem tulit.

Dherbal hello petit us a !ugunha;amp;! in oppido Cyrtha obfeflusxontra denundationem fena a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ms ab eo occifus ethobhocipfi lugurthæ bellum indicium:idquc mam Calphurnius Be/ ftiacon.gencreiufluspaccm cumlugurtha nnuflu populiamp;fcnarusfccir.lngurrha fidcpu/ blica cuocams adindicandum confiliorum fuoru audores:quod multos pecunia îfenam corrupiflê ■diccbatur.Roma uenit:amp;,potcr erdem admiflam in rcgulu quédam nomine Mafiniflàmiqui regnu dus po.ro. inuifi appetebanintet fcdhi.Romæ cum penei ira ref icaufim capitis dicereiuflüs clam pro/ fugitiamp;cedensurbeferctur dùiflê.Ourbem ucnalcm:amp;dtuperimram:fi emptoré inucnerit. A.Po ftbumius legarus infcliciter prælio aduerfus lugurtham gefto côflixinpaccmq^ atiam mulmm igno mmiofam adiednquam quidem minime efle feruandam fenams cenfuit.

Vintius Cecilius Metcllus conful duobus præliis lugurtham fudit:amp;uniucrfam Numidia q uaftauir.M.Iunius Syllanus con,aduerfum cimbros infciicirer pugnauir legatis cimbro/ rum fedem di agros:in quibus confiftcrent: poftulantibus fenatus negauir.M. Minutins procon.contra thracas féliciter quidem pugnauit.L.Caflius con.a tigunnis gallis pagoelue tiomm:qui a ciuitarc fcccflêrantiin finibus allobrogum cum exerdm emfus eft:militcs:qui ex ea clade fupefauerannobfidibus datisiSi dimidia remm omnium parte ut incolumes dimittercnmricum ho/ ril bus padbiunt,

Vgurtha pulfusa,G.Mario ex numidia:auxilio Bochi maurorum regis adiums ciSdcrefus p/ i Iio Bochi quoquecopiis:nolenteBocho bellum infeliciterfufceptum diutius fuftinerc:uin/ dus ab eo amp;nbsp;traditus Mario eft i qua repeipua opera.L.Corucln Sylla quaftoris Marii fuit. EXLIBRÔ.LXVII.

Vrelius Scaurus legarus con.a cimbris:fufo cxcrdtu:capms eftidi cum in cÓfilium ab üs euo/ a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catus deterreretcosinealpes tranfirentitaliam petimriico quod dicerctromanos uinci mini/

me poflêia Bolo rege feroci iuuene occifus c. Ab iifdem hoftibus.G.Manlius amp;,Q, Seruilius: Cepio proconfules uidh prælio caftrif^ binis exuti funnodoginra millia milimm ocdiaicalonum ac lixarumquadragintamillia.SecnndumPo.Rojuflionem.Cepionisicuius temcritare dades accepta eratidanati bona publicata funtiprimo^ poft regem Tarquinium imperium ei abrogamm.In triuz pho Gan Marii dudhis ante currum cius lugurtha cu duobus filnsiamp;i in carcere necatus»Marius tnue phali ueftein fenatumuenitiquod nemoanteeum fcceratieiq? propterambricibellum memm con tinuatus per quamplures annos magiftratus cfticonfulam ftcudo Si tertio abfcns cóful creatusiquar/ turn confulatum diffimulanter captans confecutus eft.Gnæus Domiriusipontifex maximus: populi fuffragio creatus eft.Cimbri uaftatis omnibusiquæ circa rhodanum Si pyrencum funt per falmm in Hifpaniam tranfgreffiiibiij multa loca populatiiaceltiberis fugati funtircucrfiq? in Galium bellico/ Cs quidem fe teutonis coniunxerunt.

Ntonius prætor in Sicilia maritimes prædones perfecutus eft.Gaiu^ Marins con. fumma ni a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oppugnata a teutonis amp;nbsp;ambronibus caftra defenditiduobus deide præliis circa aquas feftias

cos hoftcs deleuitiin quibns cæfa traduntur hoftium ducéta milliaicapita nonaginta.Marius abfensquintum cóful creatus eftitriumphum oblatumidonec cimbros uinccrctidirtulir.Cimbri re/ pulfo ab alpibus fugato^.Q.Carulo procon.qui fauces alpium obfcdcrat:amp;ad flumé athefim caftel/ Îumædituminfedcrat:reliqueratq^:ubi uirturefuaexplicatafugienrcm proconfulcm cxercirumque profccuti in italiam traicciflènriiundlis eiufdem Catuli amp;.G.Marii cxercitibus prælio uidi funt ab eis in quo cæfa traduntur hominum centum quadragintamillia.capita.lx.Marius totius ciuitatis con/ fenfu receptus pro duobus triumphisiqui oberebanrununo contentus fuit primores ciuitatis: qüi ali quantukimiur nouo homini ad tantos honores euedo inuiderant: conferuaram ab eo remp. fateban tur.P,Malleolus:matre interempta:primus omnium infutus culeo in marepræcipitatus eft. Ancylia cum ftrepitumotacflt’:antequamcimbricum bellum confumaretur:referuntur.Bella præterea iter Sinæ reges continet.

N.Apuleins Saturninus:adiuuâte.G.Mario;amp;: per milites occifo.A.Numio competitore tri. g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plc.per uim creatus non minus uiolenter tribu natum.quam petierat:gcflïr:Öd cum legé agra/

riarn per uim tuliflét:Metello Numidico:eo quod in cam minime iuraflèt dicmidixit; qui cu a bonis duibus defendcretur: ne caufa malorum certaminum eflêc:uoluntarium exilium Rhodum profedus cftubiqi legendo amp;nbsp;audiendo magnos uiros aduocabat.Profcâ:o.G.Marius feditionis auz öoriqui fextum qdem confulatum per tribus fparfa pecunia emerat:aqua Si igni intei dixit.Idé Apu/ lews Saturninus tri.ple,G.Memmium candidatum confulatuspetitorem maximum; quem aduer/ b ui

fafium d'us adhbnibus Tufs tfmebawntei'eitift.Quibtis rebus condtato quaplurimum fenaru in ciUs caufam:amp;.G.ManLis homo murabihs amp;nbsp;uam confdii ingmucj^rqui fem per fecundum fortuna fran^ ficrat:eum tucri minime poflet:oppreflus arm is cum Glaucia prætorc:à alus ciufdem furoris fociis hello quodam inrcifeflus cft.Q.Cecilius Merelkis ab cxilio ingenti torius fauore ciuiraris redudus c, M. Aquihus con.in Sicilia bellum fcruile conciratum confecit,

EXLIBRO.LXX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Vm.M.Aquiliusdepccunnsrepetundiscaufam diccrcrapfcrogarc indices uoluir.M. Anteil c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nius:qui pro eo peroabat.tunicam a pedore eins difeidir: ut honeftas cicratrices oftederctiqui

bus confpedis.'indubitanter abfolutus eft:Cicero eius rei folus audor Didius procon. aduerz fum celtibcros felidter pugnauit.Proleomus cyrenarum rcx:cui cognomenrum Appionis fuir;mor/ runs hæredem populo.ro.rcliquirÄ eius regln ciuitates fenatus libéras cflé iuflir.Ariobrazancs in re/ gnum Cappadociæ a.L.Cornelio Sylla redudus cft:parrhorum Icgati a rege Arface miffi ad Sylam ue ncrunrair amiciriam a populo.ro.pcteicnt.P.Rutilius uir fummæ inocenriaeiqui lcgatus.G.Marii ,p con.a publicanopi iniuriis Afiam dcfcndcrat:inuifus equeftri ordini:pcnes quem uitia eranureperun darum damnams in cxilium minus ed.G.Gemminius præror côtra thracas infelidrer pugn3uir.se/ ratus cum ipotcnoa equeftris ordinis in iudiciis exercendis ferre noller.omni ui niti coepitiut ad fe in dida rranfferenturifuftinenre caufam cius.M.Liuio Drufo tri.pl.qui;ut uires fibi acquireret:pernitio fa fpe largitionis plcbcm concirauif:pra;tcrca motus Syrix regumque continet.

Arcus Liuius Drufus tri.ple.ut maioribus uiribus fenatus caufam fufeeptam tueretur.fodosï m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;italicos populos fpe cnnratis romanac follicitauit:iifque adiuuantibus:per uim legibus agra

riis frumentariifque laris:legem quoque iudicialcm rulit:ut requa parte iudicia penes fenatu: ïx' equeftrem ordinem euênt.Cum deinde promifla fociis ciuitas pra-ftari non pofletnrati italici defe/ óhonem eoeperunt agirare:corum coitus:coniurationes:orationcfquc in cóciliis principum referun/ mr proprer quæ Liuius Drufus etiam fenatui inuifus fadusiuclutfodalis belli audoruncci rum a quo domi occifus eft.

Talici populi dcfeccrurpiccrcsiutftinnmarfnpeligni marucini:Lucani fanites inirio belli a picc i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibus moro.Qu.ScruiIius procon. in oppido Afculo cum omnibus duibus romanis qui in

eooppido crant occifus eft:fagapopulus fumpfir.Seruilius galbaalucams compta: hen fus: iinius fœminæ operarad quam diuerrebarur:capriuitare exemprus eft Efernia amp;nbsp;Alba colonie ab ira/ licis obfenæ funr. Auxilia demum latini nominis externarumquegentium mifla populo romano QC expeditiones inuieem urbiumque expugnarioncs referuntur.

Vcius Cæfar con.malcaducrfus Samnites pugnauir.NoIacoIoniain poteftatem lamnitium 1 cum.L.Pofthumiopræroreucniuqui interemptus cft.Complures populiad hoftes defcee/ runt.Cum.P.Rutilius con.parum profpere côtra marfos pugnaflet Si in prælio cccidiflcr.G. Marius legatus eius meliorequidem euentu cum hoftibus conflixir,Sex.Sulpitius pelignos fudit.Q, CepiolegatusRuriliicumobfcflus profpere in hoftes irrupiftctiamp;obeum fucceffum requatum ei cum.G.Mario efiêt imperium:temerarius fadus amp;nbsp;dreunuentus incidns:fufo exercitu:cccidir.L.Cæ ihr conful fclicirer côtra fam nites pu2nauit:ob cam uidonam Romæ faga pofita funt amp;nbsp;ut uaria beP li forruna eftet: Efernia colonia cum.M.Marcello in poteftatem famnitium uenit. Sed amp;.G. Marius prælio marfos fudit.Hirnio Afinio prætore marudnorum occifo.G.Cecihus in Gallia trâfalpina faP uios rebellantcs uicit.

N.Pompcius picentes prælio fudit:amp;obfcdit;pp qua uidoriam Romæ ptcxtæraliagî magi/ - g ftratuûornaméta îligniafumptafunt.G.Marius cum marfis dubio cuéru pugnauir. Liberti/ ni tum primum milirare coeperut. Aurelius plotius legarus umbros.L. Portius ptor marfos: cuuter(^populusdefeciflêr:pliouicerut.NicomcdesinBytiniæ:Ariobar2anes î Cappadociæ regnu redudi funt.Gn.Pompeiuscon.marfos acicuicit. Cûærealienoopprcflâcétciuitas.A. Sempronius Afcllmsƒ tonquoniâ fecudum debitores ius dicebat;ab iis:qui foenerabâturan foro occifus eft. Præte rca kuruoncs thracum in Macedoniam populationcfcp continet.

.Pofthumius Albinus legatus in obfidionecaftro^hoftiliûceddit.SuIpitiusIegatus:cuclafli a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præcflct:îfamis crimine pditioms ab exerdru fuo îrerfedus.L.Cornelius Syllalegatus famni

tes plio uicit:amp; bina caftra coƒ^expugnauir,Gn.Pompdus ueftinos in deditionem accepit.L. Portius con .rebus ^fpere geftis fufilqi aliquotiés marfis:dum caftra eo^i expugnar:ceddit: ea res ho/ ftibus uidoriam eius prælii dédit.Cofeonius amp;nbsp;Luceius famnitcsadeuicerût:Mariûægnatium nobi liffimu hoftiûducéocciderût:côpluraç coç4oppida in deditionem acceperunt.L. Sylla hirpinos do/ muit:famnitcs mulris pliis fudit:aliquot populos rcccpitiquâtifq? raro quifquâ ante cÔfulatum rebus ' geftis ad petitionem côfulatus Romani eft-profedus.

Gabimus kgatus:rcbus aduerfum lucanos profpcrcgcfbs:mulns oppidis cxpuganatis:in ob/ a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidionecaftroruni hoftiliumceddit Sulpitius legatus marudnos cradic umuerfamqueeam

regionemrecepir.Gn.pompdusprocon.ueftmos amp;nbsp;pelignos in dedmonem acccpit : marfi , quoque a.L.Murena amp;cccilio Pinna Icgatis aliquotprælüs fradi pacem petierunt Afculuma Gnæo Pompeio captum cftcæfis a Mamerco Aemiho legato italids. Silo popedius dux marforum audor huius rei 1 prælio ceddit Ariobarzanes Cappadodæ. Nicomedes Bithynte regno aMithridate p5ti regepulfi funt:præterea incurfiones thracum in maccdoniam côtinet.

Vm.P.SuIpitius tri.ple.audore.G.Mario pernidofas leges promulgaflétrut exuies reuocaren C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur:amp; noui dues libertiniœ diftribuerétur in tribus:5i ut Marius aduerfus Mithridarena poti

regem dux crearetur;5i aduerfantibus confuIibus.Qu.Pompdo:amp;r.L.Syllæ uim intuliflét oc cifoep Pompeii confuIisfiliogeneroSyllæ.L.SylIacon.cuni exerdtu in urbcmucnit:amp;: aduerfus fa^ öioné Sulpini Ói Marii i ipfa urbe pugnauit:ealt;j expulitrex quo duodecim a fenatti holles: iter quos G,Marius pater amp;nbsp;filius iudicati funt.P.Sulpitius cum in quadam uillalateret: indicio ferui fui retra-' dus amp;nbsp;oedfus eft;feruus:ut præmium promifli indien haberetimanumiHus clhöC ob fcclus dom mi proditi de faxodeicóhiscfl.G.Marius filius in Africam traicdt.G. Marius patcr:cû îpaludibus Mix lurnenfium lateret: extraelus cd ab oppidanis:amp;cumad oeddendum eum minus feruus natione {jaillis maieftate tati uiri pcrtcrritus:reccilifler:impofirus publice in naui delatus cd in africam.L.SyI a ciuitatis datum ordinauit:cxinde colonias dcduxit.Qu.Pompeius con.ad capiendum a.Gn. Pom/ peio procon.exerdtum profedus confilio eius oedfus ^.Mithridates Ponri rex Bithynia öe Cappa/ doda occupatis:amp;pulfo Aquilio legato.Phrygiam prouinciam populi Romani cum ingenti exerdtu intrauir.

Irhridates Afiam occupauir.Qu.Oppium procon.item Aquilium legatum in uincula conic/ m nbsp;nbsp;nbsp;citiiuducy eius quiequid duium romanorum in Afia fuit:uno die trucidatum c:urbem Rho/

dumrquæ fola in fide permâferat:oppugnauit:ôealiquot præliis naualibus nidus rcccflit. Ar/ chelaus præfedus régis in Græciam cum exerciru uenit:Athenas occupauit.Prætcrca trepidationem urbium infularumçahis adMithridatem:aliis ad po.Ro.duitates fuas trahétibus côtinet.

Aius Cornelius Cinna cum perniciofas leges per uim ferretmulfus urbe a. Gn.Odauio colle/ c ga cum Sex.tri.plc, imperio^ ei abrogato: corruptum,Ap. Claudü exerdtum in potedatem fua redcgit:amp; bellum urbi intulit accerfito.G.Mario cum aliis exulibus ex Africa:in quo belz lo duo fratres alter ex Pompeii exrcitu:alter ex Cinnæ:ignorantcs concurrerunt: amp;nbsp;cum uidor mor/ mum fpoliaret:agniro fratre:igcnri lamêtatione ædita:rogo ci cxtrudo:ipfe fupra rogum fe traffodit amp;nbsp;eodem igni confumptus ed.Et cum opprimi inter initia poruifler.Gn.Pompen' fraude:qui utniqi partem fouendo uires Cinnæ dcdit:nec nifï profligatis optimarium rebus auxilium tulit: amp;nbsp;confulis fegnitiecofirmati .Cinna amp;nbsp;Marius quatruorexercitibus:quorum duo.Qu.Sertorio amp;nbsp;Carboni dati funtiurbem dreu fedcrut.Hodiam coloniam Marius cxpugnauit:ói crudehier diripuit.

Talids populis a fenatu duitas data cd:famnitcs.q foliarma redpiebant.Cinnæ amp;nbsp;Mario fe cô i iunxerunt:ab iis plandus cum exercitu cæfus cd. Cinna amp;nbsp;Marius cum carbone:^ Sertorio ianiculum occupaucrunrÄ fugati ab odauio confule rcceflêrunt.Marius Antium quidcm:amp;^ arida:amp; Lauinium colonias deuadauit. Cum nulla omnino fpcs eflét oprimatibus refidendi propter fegnidem amp;nbsp;perfidiam ÖC ducum:amp; militum: qui corruptiaut pugnare uolcbant:autad diuerfas par tes tranfibanr.Cinna amp;nbsp;Marius in urbem receptifunt quiuelut raptam eam cædibus amp;nbsp;rapinis nafta runr:Gnæo Odauio confuleocafo:amp; omnibus aduerfæ paras nobilibus tracidatis:inter quos.M. Antonio eloqucnriflimouiro amp;:.G.Cæfare:quorum capita inrodris pofitaCraflus filius ab equiti/ bus Fimbriæ intcremptus: pater craflusme quid indignum uirtute fua pateref: gladio fe tranffixir.Ec citra ulla comiria cÓfules in fequchtem annum fdpfos renundauerunt: eodemque die quo magidra/ mminierant.Marius.Sex,Licinium fenatorem defaxodeiidiuITinæditifœmuIris fcelcribus idibus ianuariisdcccflït:uir:cuiusfiexaminentur cum uirtutibusuitia:haudfadlefitdidu urrumbellome lior:an pace pernidofior fuerit adeo quam républicam armatus feruauit eam primo togatus omni ge nere fraudis: podremoarmis euerrit

VdusSyllaathenasiquas Archelaus præfedus Mithridatis occuparet:drcijfedit:óCcumma ximo labore expugnauit: urbi libertärem amp;nbsp;duibus:quæ habuerant:reddidit.Magncfia:quæ fola in afia duitas in fide manferat:fumniaiflrtute aduerfus Mithridatem defenlà eft prêtez rca a thradis in Macedonia gefta continet*

Vila copias régis quæiMaccdonia occupata:m Thefaliam uenerantipræhouicincæfîs ho-* f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftium cenfurn millibus;ci{his quog? expugnatis renouato deinde belle iterum exercitum

eins fudir:acdeleuit. Archelaus cum daße regia Syllæferradidit.Lucius Valerius Flaccus confulcollegaCinnæmiflus utSyllæfucccderetpropterauarinam inuifus exerdtuifuoa G.Fimbria legato ipfius ultimæ audatiæ homine occifus clt:amp;imperium ad Fimbriam tranflatum. Prætercaexpugnatæin AfiaurbesaMithridateôicrudcliterdirepta prouinda:incurfionefç thraeû in Macedoniara refcruntur:

Aius fimbria in afia fufis aliquot copiis Mithridatis urbem Pergamum cepit : oher flùmque c regem non abfuir multum quin caperet:urbem Ilion:quæ fc poteftati Syllæ referuabat cxpu gnauit:ac deleuit:amp; magnam partem ARercccpit.Sylla mains prælüs thracas ceddit:Cum L.Cinnazamp;.Gn.Papyrms Carbo a feipfis cöfulcs per bienium creati bellum cÔtra Syllam pararct effe dum quidem eft per Ludum Valerium Flaccum principem fenatus:qui orationem in fenatu habuit amp;nbsp;per eos:qui côcordiæ lludcbanut legari ad Syllam de ^ce mitterétur.Gnna ab exerdru fuo.quem inuitum cogebat naues cofeendereÄ aducrfus Syllam profidfd interemptus eftxonfulatum Carbo folus gcflit.Sylla cum in Afiam traicdflêr:paccm cum Mithridate fecit: ira ut his cederet proiundis Afia:Bythinia:Cappadocia: Fimbria defertus ab exerdtu:qui ad Syllam trafieratupfe fe percuflït:im/ petrauitm a feruo præbens ceruieem ureum omnino interficeret.

Ylh legatisrqui a fenatu miffi erant:futurum fe in poteftatem fenatus rcfpondi'r:fi ciucs: qui a f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cinna pulfi ad fe confugerant:reftituerentur:quæ côdirio cum Julia fenatui uideretur: ,pprcr

Carbonemfadionemmeiusxui bellum uidebatur utilius:ne conuenirer:effedumeft;idem Carboxiim ab omnibus oppims italiæ obfides exigere uellet;ut fidem illorum contra Syllam obliga retxonfenfu fenatus prohibirus.Nouis duibus.S,C. Suffragium datum eft, Quintus Mctcllus Pius: qui partes oprimarium fccurus eratxum in Africa bellum molirerur: a Caio Fabio praetore pullus é: fenatufq? confulrum per fadionem Carbonis amp;nbsp;marianarum partium fadum eft:utoés ubiç exerd tus dimitterenrur.Libertini in quinep amp;nbsp;triginta tribus diftributi funnpraetcrea belli apparatum co/ tra Syllam:quod plurimum cxdrabaturxonrinct.

y 11a in Italiam cum exerd tu rraicdt:mifliflt;j lcgatis:qui de pace ageren t:amp;l a confule,Gn.

f bonæ;amp;.G.Norbano:uiolaris:cundem Norbanum prælio uidcEt cum,L,Sdpionis altcrius' confulis:cum quo per omnia id egerar: ut pacem lungeret: nee potuerat: caftra oppugnam/ rus eflêt:uniuerlus exerdtus confulis follidratus peremiflós a Syllamilites fignaad Syllam traftulit: Sdpio cum interim! pofletdimifTus eft.Gn.Pompeius Gnæi films eius:qui Afculum cepcrat:confcri pto quidem uoluntariorum exerdru: cum tribus legionibus ad Syllam uenerat ad quem fe nobile tas omnis conferebat:ita:ut deferta urbead caftra uemrerur præterea cxpeditioncs per umucrlam Ita/ fiana utriiifqj partis ducum referuntur.

Vm CaiusMarius.C.Marn.filmscon.anteannos uigintiperuim creatus eftét.G. Fabius in c Âfricam propter crudelicatem amp;nbsp;auannaminprxtono fuo uiuus exuftus cft.L.philippus le' gatus Syllæ fardiniam:Quinro Antonio prætorepulfo amp;ocdfo:occupauit Syllacum italicis populisnetimercrurabiisuelutercpturusciu)tarcm:amp;:fuffragii lus nupcr datum foedus percuifit: ircmqr ex fiducia iam cerræ uidoriæ litigarores:a quibus adhibebantur uadimonia Romam deferre niUït.Cum a parte dmcrfi urbs adhuc teneretur.L.Damadus prætor ex uolutate.C» Mam con. cum fenatum côtraxiflêt:omnem:quæ in urbe erat:nobilitatem truadauit:ex cuius quidem numero.Qu, Murius Scæuola potifex max.fugiés in ucftibulo Veftæoedfus eft,Præterea bellum a,L. Murena ad-* uerfus Mithridatem in Afia rcnouatum continet.

yila,C.Marium exerdru dus fufodelctoqp ad facriportum in oppido prænefteobfedit urbé f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Romanam ex inimicorum manibus rcccpit:Marium erumpere tentótem reppulit: præterea

Ylla Carboncm:exercitu dus ad Clufum:ad fjuenriam.Fjdenhamqj cæfo italia expulit:cuni f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;famnitibus:qui foli italicorum populorum nondum arma depofuerant:iuxta urbem Roma

antepottam collinamdebellauit:recuperata^ rcpu,pulcheirimam uidoriacrudciitatc:quan ta in nullo homine unquam fuit:inquinauit:o(fto millia dcditorum in uia publica truddauic tabulam profcriptionis pofuit:urbcm:ói uniucrfam italiam cædibus repleuit:inter quos omnes præ neftinos inermcs interemi iuffit.Marium fenatorii ordinis uirum crunbus:brachiilquefradis: auri^ buspræfciftisjamp;dcfoflïs oculis necauit,C.Marius prænefte obfeiTus a Lucretio Afella fyllanarum parriumuiro cum per cuniculumcaptareteuadere;feptus ab exerdru mortem fibi confauit:in ipfo

cuniculoîcum fentirctfceuadcre minime pofTetcum Ponho.Thelcfîno fuge comité Undo utriç ghz dio occumt:quem cum ocddiflêtifaudus a fcruo impetrauit:ur fe oedderet.

Vdiis Brutus a Gn.Papyno Carbonc:qui Corcyram appullerat miflus nauc pïfeatoria Lily/ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beum ut exploraret:an ibi Pompcius dlêt:amp; areduentus a nauibus: quas Pompcius miferat: in fe mucrone uerfoad tranftrum nauis obnixus corporis pondéré incubuir.Gn.Pomp.in Si dliam cum impcrio a fenatu milîüs.Gn.Carbonem.-qui flens muliebrirer morte rulir:captu occidir. Sylla didator fadusrq» nemo quidem unquam fecerqticum £ifdbus uigintiquatruor proceflit : rébus nouis rcipu.ftatumcônfirmauit.Tribunorum ple.porcftarcm minuitÂomneius Jegum ferendariï ademir.Pontificum augummç collegium amp]iauit:ut eflént quindecim.Senatum cxcqueilri ordP ne fuppleuir.Profcriptorum liberis ius perendomm honorum cripuit:amp; bona eorum uendiditxx q/ bus primo muka rapuicredadum eft fcftcrtium ter milies quingentiefgp.Lücretium Afcllam confu latum contra uoluntarem fuam ^etere aufum iuflitinteremiin foroÄeum indigne ferrer.Pop.Ro. condone uocaraife luffiflcdixit.Gn. Pompcius in Africa.Gn.Domitium profcriptum:amp; Hicricam re gern numidarum bellum molientes:uidos intercmit:amp;.iiü.amp;:.xx.annos natus adhuc eques Romaz nus quod quidem nemini contingeraticx Africa triumphauit.Gn.Norbanus confularis proferiptus in urbe Rhodo:cum comprehcndcretur:fe ipfe interemit, Metellus ex profcriptis unus clam : capite adoperto:ad pofticum æftis Bafhæ uxoris cum accefliflét admiflus minime en : quia ilium j^feriptu diceretutaep fe tranlïodit:amp; ûnguine fuo fores rcfpcrfit.SylIa Nolam in Sannio reccpit.xlvii.îegioncs in agros captos dcduxit:amp; eos iis diuifit.Vola tcrrasiquod oppidum adhuc in armis erat.-obfenum in deditioncm accepit,MityIcnequoquein AfiaquaEfoiaurbspoftuidumMithridatem arma retino' bat:expugnatæ dirutæœ funt.

y lia dcccHîtihonofq? ci a fenatu habitus cfl:ut in campo Martio fepclIiretur,M.Lepidus: cum

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ada Sylle temptarct:refcindere bellum cxdtauit:amp; a.Q.Catulo Collega Iralia pulfus eft: amp;nbsp;in

Sardinia fruftra bellum molitus pcriit.M.Brutus:qui cifalpinam Galliam tenebat:a Gn.Poin prio oedfus eft.Q.Serronus proferiptus in ulteriore Hifpania ingens bellum cxdrauit.LManlius con.ô^.M Antonius legatus ab Hcrculcio quæftore prælio uidifuntj’ræterea a«P«Seruilio procon* aduerfus cilicas res geftas continet»

Næus pompcius cum adhuc quaeftor eflèneum impcrioconfulariaduerfus Sertorium miP g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fus eft.Sertorius aliquoturbes expugnauit:plurimaf^ duitares in poteftatem fuam redegir.

Ap.Claudius procon.thracaspluribus præliis uicit.Q.Metellus procon.L.HercuIdum quay ftoremSertoni omnino cum exerdtu ceddir.

Næus Pompcius adhuc dubio cuentu cum Sertorio pugnauit.ita utfingula ex utraqucparte

g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cornua uicerint.Q.Sertorius Metellum:amp;: Perpennam cum duobus exercitibus præliofudit

cuius uidorie partem cupiens auferre Pompdus parum profpcre pugnauit.Obfeflus deinde Calagurii Sertorius amduis crupnonibus non leuiora damna obfidentibus tuIir.Præterea a.P.Curfo re procon.in Thrada res geftas aduerfus DardanosiSf.Q.Sertorü muka crudelia in fuos fada cÔtinet qui plurimos amicorum amp;nbsp;fecum proferiptorum criminc proditionis infimulatos interemit.

Vblius Seruilius procon.in Cidlia ifauros domuit amp;nbsp;aliquot urbes piratarum expugnauit.Ni P nbsp;nbsp;nbsp;comedes Bithynie rex moriens Po.Ro.fedt hæredem regnumqi dus in prouinciæ formam

redadum eft.Mitridates foederecum Sertorio ido:bcllum Popu.Roma. intulit : Apparatus deinde regiarum copiarum pedeftrium naualium^:amp; occupata Birhynia.M.Aurelius Cotta con.ad Calcedoniam prælio a rege uidus eft:rexç a Pompeio amp;nbsp;Metello uidusÄ ut contra Sertorium ege/ tunnqui omnibus belli militiæqt ambus par fuitiquos etiam ab obfidione Calagurii oppidi depuifos dmcrCis regiones pctcrczlvlctcnum ulrcnorcm HifpïïnitimzPompciiimCjtilIi3nïgt;

Vdus LucuIIus con.aduerfus Mithridatem equeftribus præliis felidterpugnauit: SZ expediz

1 tionesaliquotprofperasfecitpofeentefçpugnammiîitesafeditioneinhibuit.Diotarus Gal/ lo græde tetrarches præfedos Mithridatis bellum in Phrygia mouentes ceddit. Præterea tes a Pompeio in Hifpaniam contra Sertorium profperc geftas continet.

Aio Curio procon.Dardanos in Thracia domuit:Quattuor fid feptuaginta gladiatores capuæ C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex ludo Lentuli profugcrunt:Sdcongregara feruorum fid crgaftulorum mul titudine. Chry/

fo fid Spartaco ducibus bellocxcitato Claudium pulchrum legatum fid.P.Vorenum præto/ rem prælio uiccrunr.L.LucuIIus procon.ad Cydeum urbem exerdtum Mithridatis fame ferroç ddeuir.pulfumç a Bithynia rege uariis belli ac naufragioji caCibus fradu coegit in pontum ^fugcre.

. Arius pretor Chryfum fugfriuörum ducem cum uiginti milibus hominum CKidir.Gn.Lé q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tulus conf.malc aduerfus Spatacum pugnaiut ab codem.UGcllius amp;.Q. Arius prætor acie ui

Öi funt.Sertorius a.M. AntonioÄ.M.PerpcnnaÄ alüs coniuraris in conuiuio inrcrfcöus cft odauoducatus fuianno:magnusdux:amp;aduerfus duosimperarores Pompaumamp; Metcllum fape panautfrequcnrius uidonad ulrimum defertus ^proditus.Imperium partium ad Marium tranfla turn cftiquem Gn.Pom peius uidum captumqi interemit:ac recepit Hifpanias deamo fere anno:qua cocprum eratbelIum.G.Caffius procon.G.Manlius prætormaleaduerfus Spartacum pugnauerunt idque belIum.M.Craflb præton mandatum cft.

Arcus Craflus prætor primum cum parte fugitiuorum:que ex Gallis Germanif^ conftabat m nbsp;nbsp;nbsp;féliciter pugnauitcæfisinimicorum.xxxy.milibus 8iduceeorum Granico.Cu Spartaco de?

inde bcirauit:cæfis cum ipfo milibus quadraginra.M.Antonius prætor bellum aduerfus ere' renfes parum profpere geftum morte fua finiuit.M.LuculIus procon.thracas fubcgit.L.LuculIus 1 po ro aduerfus Mithridatem feliciter pugnauit:cæfis hoftium amplius quam fexaginra miIibus,Marcus Craflus amp;nbsp;Gn.Pompeius confulcs fadi funt:ficut Pompeius anrquam quæfturam gcreret:ex equite Romano tribuniciam poteftatem reftituerunt. ludida quoquepcr.M.Aurelium cottam prætorem ad équités Romanos tranflata funt.Mithridates deiperatione return fuarum coadus ad Tigranem ar menie regem confugit«

Achares filius Mithridatis Bofphori.a.L.Lucullo in amidtiam receptus cft.G.Lentulus:amp;.L. Gellius cenfores afjxiram cenfuram egerunt quattuor amp;nbsp;fexaginta fenatu motis:a quibus lu' drum conditum emeenfa funtciuium capita.ccccl.milia.L.Metellus prætor in Sicilia aduerz fum piratas profpere rem geflit.Templum louis in capitolio;quod incendio confumptum erat : refe' duma.Q.Carulodedicatum eft.L.LuculIusin Armenia Mirhndarcm;amp;Tigranemiamp;Imcnfas utri . ufep regis copias multis ccrtaminibus fudit.Q.MetclIus procon.bcllo fibi aduerfus cretenfes manda lt;o:Cydoniam urbem obfedit.G.Triarius legatus Luculli aduerfus Mithridatem parum profpere pu gnauit.LuculIum:ne pcrfcquerctur Mithridatem ac Tigranem :fummamquc uidorie imponerenfe' ditio militum tenuit qui feqüinolebantiquia legiones Valcrianæ implctaa feftipcndia dicentes Lu? cullum reliquerunt.

Vintus Metellus procon.Gnofon:amp;: Lydium:amp;: CydoniamiSf alias plurimas ciuitates expuz q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnauit.Ludus Rofius tribu.ple.lcgcm tulir.ut equiribus Romanis in theatro quattuordccim

gradus proximi afTignarenturGn.PompduslegeadPopuIumlata perfèquipiratas luflusiq commertium annonæ interduferantiintra quadragcfimum diem toto mari cos expulitibellocp cum lis in Cilida confcdo acceptis in deditionem piratis agros amp;nbsp;urbes dedit.Præterea res a Quinto Mc? telloaduerfus cretenfes continentepiftolas Metelli Gnæi Pompen inuicem miflas: queritur Me' tellus gloriam return a fe geftarum a Pompeio fublatam præteriri:qui in cretam miferit legatum fuü adaccipiendas urbium deditioncs.Pompcius Romæ rationem reddit hoe fefaceredebuiflè.

Aius Manlius tribu.plc.indignatione maxima nobiliratis legcm tulif:ut Pompeio bellum mi c thridaticum mandareruncondo dus bona.Qu.MetelIus domitis crctcnfibus:Iibere in id té' pus infulæ legem tulir.Gn.Pompeius ad gerendum bellum aduerfusi Mitridatem profedus; cum rege Parthorum Phrahate amicitiam renouauit: equeftri prælio Mithridatem uidt. Præterea bellum inter Phraharem regem parthorum Ä Tigranem Armeniorum regem ac demum inter filiu Tigranem pattern m geftum continet,

Næus Pompeius Mithridatem Nodurno prælio uidum coegit Bofphoron ^fugere: Tigra g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nem in deditionem accepit:eiç ademptis Syria:Phoenida:amp; Cilida regnum Armcniæ refti'

tuit.Coniuratio eorum:qui in pentione confulatus ambitus damnati erant:fada de intcrficic dis confulibus oppreiß eft.Gn.Pompeius cum Mithridatem perfequeretur:in ultimas ignotafœ gen tes penerrauit: iberos:31banos:qui tranfitum minime dabant:prælio uicit.Prætcrca fugam Mithrida tis per cholcos ethnicofœ:amp; res ab co in Bofphoro geftas continet.

Næus Pompeiusinprouindæformam Pontumrcdegit.Pharnaces filius Mithridatis be? g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lum patri intulit : ab co Mithridates obfeflus in regia cum ueneno fumpto parum profedflet

ad mortem : a milite Gallo nomine Bithoco:a quo:ut adiuuaretur perierat interfedus eft.G. Pompeius iudæos fubcgitifanum corum in Hicrofolymainuiolatum ante id tempus cepit.L.Catili' na bis rcpulfim in pctitione confulatus paflusicum Lentulo prætore:amp; Cethego:amp; pluribus coniura uit de cede confulum amp;nbsp;fenatus incendiis urbis opprimenda rcpublica:exercitu quoqj in Ethruria co parato:Eaconiuratio,M.TulIii Ciceroniserutaeft.Catilinaurbepulfode reliquis coniuratis omni' no fumptum fupplidum eft»

Arilina,G. Antonio ^co.cü exercitu cxfus c.P.CIodius accufatus qd i mulicris habitu facrari/ C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uma quo ui^ intrare ncfas é:cum^ Itraflet uxoré Metelli Póni ftuprauiflêt abfolutus.Gn.P5

tirius ptor allobrogcszg rebellauerant ad Solonc domuit.P.Clodius ad plcbc tranfiit.G.Cæfar lufitanos fub^it:eoç côfulatus candidato amp;nbsp;captâte répu.îuaderc;côfpiratio inter très principes ciuiz taris fada eft Gn.Pôpciû.M.Craftüm amp;nbsp;Gaiû Cæfaré.Leges agrarie a Cæfare con»cu maxima eStétio ne inuito fenatu amp;nbsp;aîtero côfule.M.BibuIo latæ funt.G.Antonius ^c5.in thratia pa^ ofpere ré geft-fit.M.Cicero lege a.P.Claudio tri.plc.lata:ga indénatos dues nccauiflètu exiliû mmus eft.Gefar î,puî eiam Galliam profedus cluetios:gentem uagam:domuit: quæ fedem quærens per prouinciam Cæfaris Narboné iter facereuolebat.Præterea fim Galliarum continet.Pôpcius de liberis Mithridalt; ds Tigrane amp;nbsp;Tigranis filio triumphauit:magnufœ a tota condone confaluratus.

Rima pars libri fitum Germaniæ morefç continet.G.Cæfar côtra germanos qui Ariouifto P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duce in galliam defcenderant:cum exercitum duccrcnt:rogarus ab heduis amp;nbsp;fequanis : quoru

ager poludebatuntrepidationé militûpp metû nouo^ hoftiû ortâallocutione exercitus ibiz buit:amp;f uidos prælio germanos Gallia omni expulit.M.Cicero Pompeio inter alios ordre Si Tito An nio Milone tribu.ple.ingenti gaudio fenatus ac uniucrlæ Italiæ;ab exilio redudus eft.Gn.Pompeio p quinquennium annonæ cura mandata eft.Cælàr ambianos:fucfioncs:uiromanduos:atrebares:belg3 Tum populos:quorum quidem maxima multitudo erat;praelio cuidos in deditioncm accepinac deP de contra neruios unam harum duitatum cum maximo difcrimine pugnauit:eam ^ gentem deleuit quæ bellum geflît:donecexfexaginta milibus armatorum trccentifupereflént: ex nonaginta quinq? fenatoribus très tantummodo euaderent.Lege lata de redigenda in prouinciæ formam Cypro amp;nbsp;pu/ blicanda pecunia regia.M.Catoni adminiftrario dufdé rci madata cft.Ptolemeus Aegypti rex ob iniu rias:quas patiebantur:a fuis regno pulfus Romam uenit.C.Cæfar gentem oceano lundam fcilicet ue netos nauali prælio uiduPræterca a legatis dus eadem fortuna res geftas continet.

Vm.M.Catonis rri.plc.intcrccßionibus coniiriatoilercnf:fenatus ueftem mutauit.M.Cato i t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petitione præture:prælato Vatinio repulfam tubr,idcm cum legem impedirer: qua prouîciæ

confulares in quinquennium Pompdo Hifpaniæ.Gra/To Syria amp;nbsp;parrichum bellum: Cæfari Gallia amp;nbsp;germania dabantur a.G.Trebonio trï.plc.Iegis audorcin uincula dudus eft. A.Gabinius pz con.Ptolæmcum in regnum reduxit Aegypti:reiedo Archclao:quem fibi regem afciuerânCæfar uiz dis germanis-.amp; in Gallia cæfis rhenum tranfeendit proximam partem Germaniæ domuit:ac dcidc oceano in Bricaniam parum prolpere tempeftatibus aduerfis traiccitatcrumœ parum felicius maxiz macR hominum multi tudine cæla reliquam partem infulæ in poteftatem redegit.

Vlia Qcfaris filia Pompeii uxor deccflit:honof^ maximus ei a populo habitus eft:utin cam'' i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po martio fepcliretur.Gallorum multi populi Ambiorige duce eburonum defccerunt:a qbus

Cotra:amp;.T. Arunculeius legati Cæfaris infidiis circunuenti:cum exercitu:cui perantxæfî lùnt 6f cum aliarum quo^ legionum caftra oppugnata maxmo labore defenlà eflênt: interg? eos:qui îtrez rims præerat.Q.Ciccro:ab ipfo Cæfare hoftes prælio fufi iunr.M.Craflus bellû Parthis illaturus Euz phratem fluuium tranfit;uiduf^ prælio:in quo amp;nbsp;filius eius cecidit:cum reliquias exerdtus in collem recepiflètæuocatus in colloquium ab hoftibus ut de pace adurus:quorum dux erat Surenasxompræ bcnfus:amp; ne quid uiuus patcretur repugnans:intercmptus cft:amp; ita periif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

Aius Cæfar treuiris in Gallia uidisuterum in Germaniam tranfit:nullo^ ibi îuento hofterre c uerfus in Galliam eburones amp;nbsp;alias ciuirates:quæ confpirauerant:uicit:amp;; regem Ambiorige î fuga perfccutus.P.Clodii a.T. Annio Milone candidato confularus appia uia ad bouillas occiz fi corpus pîebs in curia cremauir.Cum fediriones inter candidatos confularus Ipfæum Scipionem Ôi MiIonem ccnr:qarmisacuicontcndcbanr:adcompnmcndascas.Gn.Pôpcius legarusa fenatu côful tertio fadus eft abfensÄ folus:quod nemini uncy contigit:quæftione décréta de morte.P.Clodii Miz lo iudicio damnatus in exilium adus eft.Lex dida cft:ut ratio abfentis Cæfaris in petitione confularus habercruranuito amp;:contradicente,M.Catone.Præterca res geftas a.C.Cæfare aduerfum gallos^qui pe uniuerfi:Vercingentorige auerno ducc:defeccrûr:amp; laboriofas obfidiôes urbiu côtinet îter qs Aua ricibituriguCergonisauerno^. EX LlBRO.CVIU.

Aius Cæfar gallos ad Alexiam uicit oéfg? Galliæ ciuirates:quæ î armis fuerant:in deditioncm c “ accepit.C.Cæfius quæftor.M.Crafîi parthos:qui in Syriam tranfcenderant:cecidit.In petitio neconfulatus.M.Cato repulfam tulitxreatis confuIibus.Ser.Sulpitio amp;.M.MarceUo.C.Cæ/ far Bellouacos eu aliis gallon populus domuit.Præterea côtinet îter eonfules de fucceflôre,C.Cæfarf mittendoagente in fenatu.M. Marcello cÔfule;ut cæfar ad petitionecôfulatus ueniret cum is:Iegclata in id tépus côfulatus ^uincias obtincret dcbere:re^ a.M.Bibulo geftas in Syria continet.

Aufe ciuiîïum armorum Si initia rcferunturxontentioncfgi de fucccRbrc.C.Cxfari mitten/ c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doxum fe dimißürum exercitum negaretmifi a Pompcio dimittcreturiSf.C.Curionis tri.ple.

primum aduerfus Crfare adioncs conrinet.Cum .S.C-faeSû eiïct:ut fuccefibr Carfari omnP nomitteremr.M. Antonio óiQu.Cafliotri.ple.quoniamintcrccffionibus id.S,C.impcdicbanturbc pulfisimandatumg? a fenatu cofulibus 6i.Gn,Pompeio ut uiderent.nequid refpu.detrimenti capcret» C.Cæfar bello inimicos perfecutus cum exerdtu in Italiâ uenit:Corphinum cum.L.Domitio ói.L.Lé tulo cepit eofm dimifit,Gn.Pompeium uniuerfofa eius partium Italia omnino expuiir.

Aius Cælàr MaiTiliam:quæ porras ipfi claufcrat:obfcdit:ói reliais i obfidione.C.Trebonio Si c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D.Bruto:profcóhjs in Hifpaniam.L. Afraniu Si.G.Petreiû Icgatos.Gn.Pcmpeü cd feptem k/

gionibusadIIerdamindcditionéacccpit:céf(^ inco!umcsdimifit.Varroncqucqp legato Pó/ pen CU exerdtu in ptatem fuam redado.Gaditanis ciuiraté dedit.Mailï lienfes duobus naualibus præ/ nis U!di;Pofl longa obfidioné i ptaté Cæfans fe pmiferunt.C. Antonius Icgatus Crefaris mak contra Pompeianos pugnauit:amp; in Illynco caprus eftan quo bello opitergini tranfpadani Cæfans auxiliares rate luaab hoftilibus nauibus claufa potius:quam in poteftatem inimicorum uenirentantet fe occur rentes occubuerunt.C.Curio Icgatus Cæfans in Africa cum aduerfum pompeianapz partium ducem Varronem pugnaflêt:a Juba rege Mauriraniæ cum exerdtu cæfus eft.C.Cæl3r in Grædam traiedt.

Aius Cedlius Ruffus prætor cum iediriones in urbe:qua maxime condtarct ncuarum turba C rum fpeplebe follidtara:abrogato magiftratu pulfus urbc Miloni exuli:q fugitiuc^ cxercitu contraxerat:fc coniunxit:utcrç cû bellû molirenturnntercmpti funt.Ckopatra Aegypn regia a Ptokmæo fratre regno pulfa eft.Proptcr.Q.Patuli'prætoris auariciam crudclitatéqp cordubenfes in Hifpania cü duabus uarianis legionibus a partibus Cæfaris dcfciuerunt.Gn.Pompeius ad Brundufiu obkflus a Cæfarc:ôi præfidiis eius cum magna clade diuerfæ pris expugnaris obfidioné liberatus traf lato in Theflàliam bcIlo apud Pharfaliam acie uidhis eft.Ciccroin cauris remafit uir nihil minus qua ad bclla natus omnibof^ aduerfarum partiu^fe poteftari uidoris pcrmiflcrunt:Cæfar ignouit.

Repidatio uidarum partium p diucrfas orbis terrarum partes Si fuga referuntur. Gn.PÓpe/ t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ius:aim Aegyptum penfleriiufiü Ptokmæi régis pupilli amp;: auflore Tliccdoro præceptorc eu

fus apud regem maxima erat audontasÄ Phorino:occifus eft ab achillaxui delcgarû id fadgt; nuscrariin nauiculaanrcquam in terra cxiret.Corneliauxor6e Sex.Pôpcius filius i Cypnim refuge/ runt.Cæfar poft terrium diem infecutusxü ei Theodorus caput Pompeii amp;nbsp;annulé obtulifiétafcnfus eftiSdillachrymaiurfincpericulo Akxandnamrumulruantemintrauir.Cæfardidtarorcreams Cleo/ patram in regnum Aegypti rcduxit:amp; inferentem bcllumuifdem auûoribus Ptokmæumxbus Pô/ peium interkeerat œm maximo fuo difenmine uidt.Prokmæus dum fugirun nilo nauieufa : fubfe/ dit.Prætcrca laboriofum.M.Catonis in Africa per deferta cum kgionibus iter:amp; belluma Gn.Domi ' do contra Phrahatem parthum profperegeftum continet.

Onfirmatisin Africa Pompcianisparrhibusiearum imperium.P. ScipicnidcIatumcRiCaro/ c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nexui ex quo deferabatur imperium cedente. Et cum diruéda urbc Vrica propter feuorcm ci/

uitans dus in Cæfarem dilibcrarcmrudquncficret.M.Cato tenuiflerduba fuadcnre:ut dime/ rctunturcla eius Si euftodia mandata cR Catom.Pompeii Magni filius in Hikaniaxotradlis uiribus: quamm ducatum ncc Afranius neePetreius exdpcreuokbanr:bellumaduerlus Cæfarem renouauic Phamaces Mithridaris filius ex Ponto fine ulla belli mora uidus eft.Cum fedirioncs Rcmæ a.P.Do/ lobelia rri.pk.lcgem ferenre de nouis tabulis exdrate ecnt:amp; ex ca caufa plebs tumultuarctur : îdudlus a.M. Antonio magiftro equitum in urbem militibus odtingenris a plèbecæû funr.Cæfar ueteranistu feditione miflîonem poflulanribus dédite cum in Africam traiccifîêrxontra copias lubæ régis cum diferimine maximo pugnauir.

Ellum î Syria Cedlius Baflus equcs Romanus Pompeianarum partium excitauitiamp;relido a b legione Sexto Cæfare:qui ad baflùm trafieranoccifo^ eo Cæfar Sdpioné prætorc A franium lubamqi uicitad Tapfumxaftris eo5^expugnaris:Cato audita re:cum fepcufliflêt Vricæ:amp;: k teruenicnrefilio curarctuninter ipfameurarionem rccifouulncrecxpirauitanno ætatis qdragefimo nono.Petrcius iubam feq? intercmit.P.Scipio in naue circunuentus honeftæ morti uocem queç adz icdt:quærcnribus enim hoftibus imperatorem dixit:imperator bene fe habet.FauRus amp;nbsp;Afranius oc dû,Caronis fîlio ucnia da ta. B ru ru .s legatus Cæfaris in Gallia bellouacos rebcllantes uidt,

Aefar quattuor triumphos duxit ex Galliaxx Aegyptoxx Ponto:amp; Africaxpulum:amp;: omnis c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generis fpeótacula ædidit.M.Marccllo confulari fenatu rogante conccRlr rcditum:qui Marcel

lus benefido dus frui minime potuit a Gn.Magio Cillone cliente fuo Athenis cccifus: amp;nbsp;cen/ fum egit:quoccnfafuntciuium capita centum qumquagintamrllia.Profcdusin Hifpaniam. Gn.

Pompefum : utrin^ mukis expedïtionibus fgÖtszSTaliquotutbJbuscxpugnatis : fummam uidoria ram maximo difcrnnincad Mundam urbem confecutus cft.Pompcius Scx’effugit:

Acfar ex Hifpania quintum triumphum egit:óf cum multi quammaximiœ honores ci a fez c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natu decreti eflént inter quos:ut patet patriæ appellaretur amp;nbsp;facrofandus didator in perpetuu

cflêt:inuidiæ caulam aduerius eum præditerunt: quod fenatui deferente hos honores: cum anteædem Veneris genitricis federct:minimeaflurrexir:amp; quod Marco Antonio confulecollega fuo inter lupercos currente diadema capiti fuo impofitum in fella rcpofuir:Et quod Epidio Marulo amp;nbsp;cc feceo Flauo tnbunis plebis inuidiam ei rang regnum affedanti mouenribus poteftas abrogata cft. Ex üs caufis:confpirationc in eum fada cuius capita fuerunt.M.Brutus 8i,G.Trcbonius:amp; Cifilusiamp;rx Cæfaris partibus.D.Brutus in curia Pompeii occifus eft uiginti tribus uulneribus:occupammque ab interfedoribus eius capitolium.Obliuione deinde cædis eins a fenatu dccreta:obfidibus Antonii amp;: Ie pidi:liberis acccptis:coniuratt a capitolio defcenderunr.Teftaméto Cæfaris hærcs ex parte dimidia ilt; ftitutus.COdauius ex forore nepos amp;nbsp;in nomen adoptatus eft.Cæfaris corpus:cum i campum mar tium ferretur a plebe:ante roftra crematum cft.Didaturæ bonos in perpetuum fublatus eft.Chama'' ces humillimæ fortis homo;qui fe.G.Marii filium ferebat cum apud credulam plcbem:fcïti0es mo ucret:interfcdus cft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EX L1BR.O.CXVII.

Aius Odauius Romam ex Epiro uenit:eo enim illum Cæfar præmiferat bellum in Macedo c nia gefturus omnibufgp profpereexceptis:etiam nomen Cæfaris fumpfit: in confufione re^ ac tumulru lepidum Pont.Max.intcrcmic.Sed.M.Antonius con.cum impotenter dominare, tur:lcgemç de prouinciarum permutatione tuliflet per Uim :amp; Cæfarem quoep pcten tcm:ut fibi ad/ uerfum auunculi percuftbres adeffetimagnis iniuriis affecit.Cæfar ut fibi di reipuuircs côtra eum pa/ raturus dedudas in colonias ueteranos excitauit:legiôes quoç quarta amp;nbsp;martia figna ab Antonio ad Cefarem tulerunt.deindc plures fæuicia,M. Antonii paflïm i caftris fuis trucidati:quia amp;nbsp;fufpedi erac amp;nbsp;ad Cæfarem defciucrunt.D.Brutus:ut petendi Cilalpinam Galliam Antonio obfiftcrec:Mutinam ram exercitu occupauit.Præterea difcurfus utriufç partis uirorum ad accipiendas prouincias appara. tufque belli continet.

Arcus Brutus in Græda fub prætextu reipu.ô:fufeepti contra.M.Antoniû belli:exerdtu:cui m nbsp;nbsp;nbsp;Vatinius perat:dî puincia in poteftaté fuam redegit.C.Cæfari g primus rcipu.arma fumpfe/

rat p Po.Ro.imperiü a fenatu datû eu côfularibus ornamétis:adicdûlt;gp:ut ienator ccr.M. An/ tonius.D.Brutû mutinæ obfedit:miflîœ ad eu legati a fenatu de pace paru ad earn componédâ ualue/ runt:Po.Ro«faga fumpfit,M.Brutus in Epiro.C.Antoniü præroïc cù exerdtu poteftatifuæ fubegit.

EX LIBRO.CXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Aius Trebonius in Afia fraude.P.DolobcIlæ occifus eft:ob id fadus Dolobella a fenatu inirni/ t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eus iudicatus eft.Cum Panfa conful maleaduerfus Antonium pugnafTet. A.Hirdus confiai eu

exercitu fuperueniens:fufis.M.Antonii copns:fortunam utriufg? partis æquauit.Vidus dein de ab Hircio amp;nbsp;Cæfare Antonius in Galliam confugit:amp;C.M.Lcpidum cum legionibus:quæ fub ipfo crant:fibiiunxitzhoftifgja fenatucûomnibus:quiintra præfidiaeius erant:iudicatus eft.A.Hircius g poftuidoriam ipfius in inimicorum caftris ceciderat:amp;.L.Panfa euulnere:quod inaduerfo prælio ex ceperat:dcfundus in campo Martio fepulti fiant.Aduerfus;C.Cæfarem:quifoIus e tribus ducibus fu pereratparum gratus fenatus fuit:qui.D.Bruto obCdione mutinenfi a Cæfare liberato honore triu/ igt;hi decreto.Cæfaris militumç ciüs mentionem non fatis gratam habuit:ob quæ.C.Cæfar:‘recond/ iata per.M.Lepidnm cum.M.Antonio gratia:romam cum exercitu ucnit:amp;præclufisaduentu dus: lis:qui in cum iniqui erant:cum annos.xviii.haberet:conful creatus eft.

Aius Cæfar conful legem tulit de quæftione habenda in cos quojz opera pater occifus ccr:po/ c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftulatiqî ea Icgc.M.Brutus.C.Caffius.D.Brutus abfentes damnari funt;Cum.M. Antonio ui

res Afinius quoç Pollio amp;nbsp;Munatius Plancus cum exerdtibus fuis adiudi ampliaflcntiamp;.D: Brutus cui fenarus:ut perfequeretur Antonium:mandauit:relidus a legionibus fuis profugiflêt:iuflîi Anronii:in cuius poteftatem uenerat:a Capeno fequano interemptus eft.C. Cæfar Paeem cum Anto/ nio amp;nbsp;Lepido fecit;ita ut très uiri reipu.conftituendæ quidem per quinquennium præeflént: ipfe Le/ pidus amp;nbsp;Antonius ftatuerunt:ut fuos quifep inimicos profcriberent:in qua proferiptione plurimi eq/ tcs.cxxx.fenatorum nomina fucrant:8d Îter eos.L.Pauli fratris.M.Lepidi amp;.L.Cæfaris Antonii auun rali.M.Ciceronisiçuius occifi a Popilio legionario milite:cum haberet annos.lxiiï.caput quoque cum manùdextrainroftrispofitumeft.Prætcrcaresa.M.Bruto in Græda gcftas continet:

Aius CafFius cui madatum a fenatu erat:ut Dolobellam inimicum iudicatum belle perfequq^ C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tunaudoritate reipu.adiutus Syriam cum tribus exercitibus:qui in eadem prouinda erant :in

poteftatem fuam redcgit.Dolobellam in ubeLaediceaobfelTum mon coegit.M.quoq? Bru/ tiiuflù.C.Antoniuscaptusoedfuseft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Arcus Brutus aduerfus thracas parum profpcre.rem gcflitromnibuf^ tranfmarinis prouin/ m nbsp;nbsp;nbsp;CHS exerdtibufg; in pratcm eius amp;:.C.Caflii redadis coierunr Smyrnae uteny ad ordinada fa/ turi belli côfiha.M.Meflâlæ Publicola fratrem iundha comuni côfilio ornnino condénaucrût.

Extus PopeiusMagni films dédis ex Epiro j)fcriprisacfugitiuiscuexercitudiu fine ullalod f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuiufq pofleffione prædatus in man Meflana oppidu i Sycilia primû:dcinde tord prouinciam occupauit:ocdfoç a Pompeio. A.Bithynico prætof:Saluidemû legatû Cadans nauali prælio uidr.Cæfar amp;nbsp;Antonius cum exerciribus in Græciam traicccrunt bellum côtra Brutum ÔC Caffîum gcfturi.Qu,Cornificius in Africa.T.Scftium caffînarum partium ducem prælio uidt.

Aius Cafar amp;nbsp;Anto.apud Philippos uario euentu contra brutum 8i Caflium pugnauerut:ira C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut urnufep dextera cornua uicerint:amp;: cadra quocy utrinraab iis:qui uiccrant:cxpugnarcntur:

fed amp;nbsp;æqualem fortunam partium mors quidem Caffii Fecit:qui cum in co cornu fuiflet: qd’ pulfum erat:totum exercitum fufum ratus mortem fibi confciuit.Altcro deide prælio uidus.M.Bru tus amp;nbsp;ipfe uiram finiuit exorato Stratone fugæcomiræ:ut fibi gladium adiiceret:annorum erar circn ter araris.xl.inter quos.Ou.Hortcnfius occifus eft.

Aius Cæfar rclido Antonio tranfmarinæ prouinciæ ex pre ipcrii ci ccftitircucrius i Italia uete c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ranis agros diuifit.Seditiones exercitus fui quas correptia Fuluia.M.Antonii uxore milites co tra ipcratorc fuum côdrauerât:cum grandi periculo inhibuit.L. Antonius conful.M. Anronii frateneadem Fuluia confulente:bcllum Cæfari intulir:receptis ijparres fuas populis;quo^ agri uetera nis affignari eranr:amp;:,M.Lcpido qui euftodiæ urbis cum exercitu perat feifo hoftiliter in uibe irrupir.

Aius cæfar cu eflêtanno^.xxinï.obfcflum i oppido Perufia.L.Antonm conatüqialiquotiens e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eruperc ßi repulfum fame coegit i dedirioné uenirenpfiç amp;f oibus qdé miliribus cnis ignouir.

Pcrufia diruit:redadifmi poteftaté fua oibuskjiuerfæ partis exercitibus:bellû citra ullu fangui nemconfecit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EX LiBRO.CXXVIl.

Arthi Labicno:quiPompeianarum parrium fucratducein Syriam irruperunt ; uidoque Di'' p , dioSaxa.M.Antonii legato uniuerfam earn prouinciam ocaipauerunr.NLAntonius cum ad bellum contra Cælâremgerendum indraretunuxore Fuluia dimiflame cÔcordiæducum ob ftarct;pacefada cum Cæfare:fororem eius Odauiam in matrimonium duxit.Q.Saluidcmum cenfi lia nefaria contra Cælârem molimm indicio fuoprotexit:ifquedamnatus mortem fibi confduit.P. Vcnndius Anronii legatus parthos prælio uidos Syria expulinLabicno corum duce occifo.Cum uiz cinus kaliæ hoftis Scx.Pompcius Siciliam teneret amp;.' annonæ commeatum impedirctcum co poftit^ Jata pacéCæfar amp;nbsp;Antonius qdé feceruntara ut Sicilia puincia haberet.Præterea motus Afncæ amp;nbsp;bel la gefta continet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EX LIBRO.CXXVIII.

Vm Scx.Pompcius rurfum latrocinis marc Ifeftum rcddcrt;ncc pacem:quam acccpcrat:præ/ c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftarct.Cæfar ncceflario bcllo contra eum fufccpto:duobus naualibus prælüs dubio euentu pu

gnauir.L.Vcntidius Legatus .M.Anronii parrhos in Syria uicit regem^ corum intercmirau/ dæi quocB a legatis Anroniiintcrempti funr.Præterca belli ficuliapparatum continet.

DucrIus Sex.Pompeium uario cuctu naualibus certaminibus pugnatum eft:ita ut duayi daft a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fm Cæfaris altcraxui Agrippa præerar;uinceret:altcra:quâ Cæfar duxerat deleta expofiti 1 ter?

ram cum in qua maximo periculo cfiènt.Vióhis deindePompeius:in Sicilia profugit.M.Lcpi dus:qui ex Africa uelutad focietatem belli contra Sex. Pompciü a Cæfare gerendi traiecerat : ei bcllu cum Cæfar quoque inferret.: relido exerdtu abrogaro triumuiratus honore uitam impetrauir.M. Agrippa nauali corona a Cæ6re donatus cft : qui bonos nemini ante eum habitus eft.

Aius Anto.dum cum Cleopatra luxuriaretur:Mcdiam prouinciam ingreflus bellum cum Ié/ c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gionibus.xviii.amp;:,xvi.milibus equitum parthis intuliramp;: cum duabus legionibus amiffis nul/

Ia re profpcre cedente retro rediret.in fecutis fubinde parthis amp;nbsp;ingenti rrcpidari0c;amp; magno totus exercitus periculoiin Armeniam reuerfus eft.xxi,die:trecenta milia fuga emenfus circa odo mi lia hominum tempeftatibus amifit:tempeftares quoç infcftas fuper infeliciter fufeeptum parthicum bellum culpa fuapaflüseft:quiahycmarc in Armenia nolebat:dum ad Cleopatram feftinar.

Ex.Pompcius cum in fidem.M.Antonü ueniret:bellum aduerfus eum in Afia moliens a lega/

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ris eius oppreïTus cft.Cæfarfeditionem uetcranorum cum magnapernicie motam inhibuit:

iapidas:dalmatas;amp; panonios fubegit. Antonius Artihiridcm Armeniæ regem: fide data per/ dedum in uincula coniici iuflit:rcgnumque Armcniæfilio fuo ex Cleopatra nato dedit:quam uxoris loco iampridem captus amore eius habere coeperar,

Atas Cxfar in Illyrico dalmaras domuit:Cum.M. Antonius ob amorcm Cleopatra : ex qua C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duos filios habcbar:PhiIadclphum : 6i Alexandrum:ncque in urbem uenire udlcr : neque fix

mro dus tempore triumuiratus imperium deponere : bellumquc molirerur:quod urbi Itaz lixqi mferretungentibus tarn naualibus:g terreftribus copiis ob hocconrradis remiflog? Odauiæfo ron Gefans rcpudio:Cæfar in Epyrum cum exerdcu traiecit.Pugnæ deinde nauales amp;nbsp;plia equeftria fecun da Qefaris referun tur*

Aius Antonius ad idum daße uiflus Alexandriam profugit:obfeflufm a Cæfare in ultima re c rum dcfperationepræcipueoccifeCIcopatræfalforumorcimpulfusftipfeintcremit. Orfaz ris Alexandria in poteftatem redadaiClcopatra ne in arbitriû uidoris ueniretuoluntaria mor te occubuit.In urbem rcuerfus tres triumphos egit:unum ex lllyricoralterum ex adiaca uidoria: ter/ tium ex Cleopatra.Impofito fine ciuilibus bellis altero amp;nbsp;rrigefimo anno.M.Tepidus:qui lepidi trio/ uiri fuerat filius coniurationem contra Cæfarem fada;bdium moliens oppreflusÄ occifus eft,

Aius Cælàr rebus compofitis:amp; omnibus prouineiis in certam formam redadis : Auguftus c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quocR cognominatus eftÄ menfîs fcxtilis in honorem eins appellatus eft. Cum ille conuen/

turn Narbonæ egit cenfus a tribus galliis:quas Cxfar pater uiceratiadus.Bellum cotra baftar nas:amp; mcfos:8i alias genres a.M.Craflb refertur.

b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ellum.M.Crafloaducrfus thracasaCxfarcaducrfus hifpanos gcftumrcfcrtur;amp; Salafi gen

g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rxcia a Tybcrio NeroeÄ Drufo Cxfaris priuigno domita, Agrippa Cxfaris gener mortuus

luitates Germanix cis rhenum amp;: trans rhenum pofitx oppugnantur a Drufo : amp;: tumultus: C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui ob cenfum exortus in Gallia erat : compofitus. Ara Cifari ad confluentem maris Ôi rho

Hraces domin' a Scipione. Item cerufei : cenchrei : cauci : alixque Germanorum trans rhe/ t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num genres fubadx a Drufo referuntur. Odauia foror Augufti defunda ante amifle» filio

Ellum contra tranfrhenanas genres a Drufo geftum refertur:in quo tater primores pugnaue b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runt.T.Senedius amp;nbsp;Anedius tribunicitutaris neruiorum.Dalmatas : amp;nbsp;pannonios Nero fra

ter Dr ufi fubegit.Pax cum parthis fada eft fignis a rege eorum:qux fub Craflb: di poftca lub Antonio capta erant.redditis.

Ellum aduerfus Germanorum trans rhenum ciuitates geftum a Drufo refertur : ipfe ex fra/ b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dura equo fuper crus dus collapfo,xxx.die:qua id acciderat:mortuus é:corpus a Nerone fra/

rre:q nuncio ualitudinis euocatus:raptim accurerat:Romam reuedum: amp;nbsp;in .C.Iulii tumulo conditum.LaudatusaCxfare Augufto uitrico:amp; fupremis illius funenbusplures honores dedit»

lo. An.Epifcopi Alerienfis ad Summum Pont.Paulumiii.Venetum:amp; Marcum Sandi Mard Cardin iialem epiftola. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Faufto

T.Liuii patauini hiftorici primx decadis prxfatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fadurus nc.

T.Liuü patauini hiftorici ad urbe condita decadis primx liber primus,lam primum

Liber fecundus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Liberi

Liber terrius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Anno

Ltaerquartus • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» Hos

Liber quintus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pace

Liber fextus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quæ .

Liber feptimus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Annus

Liber odauus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î lam

Liber nonus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sequitur

Liber dccimus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L,Gneus

T.Liuii patauini hiftorici terrix decadis prxfatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In parte

T.Liun patauini hiftorici de fecundo bello punico decadis terrix libcr.i,Miflus.

M.AN.SABELLICVS.MAGNIFICO ET PRAESTANTIVIROBENEDICTO CORNA/ RIO P ATRITIO VENETO S ALVTEM.

IHIL Hominum memoria utilius fieri cSti^it.Benedide uir ornatiflîme g quod uetus üf ^^^ qualarinalinguatam bcllo^iqtéporuiniuriamultisrétro«tanbus fecerat paucorû » IU i^®^“® induftria nobis rdàrdrcturæxhauftæprorfus confumptælt;j erât bibliothccæ: Ro/ fcrmo barbarie« foeditatis feruitio pflus:fadcfitu amp;nbsp;fqloreobduâa;^ refordida X •—---ncglc(ftaîobfcurocé:necfiquaîrerimigeniaemcrgere:qremtanraaudcrétferuitio adime rc ob ipfhm libres inopiâ multû proficere poterât:multi uariiq? hoîum conatus extitere:fed î utiles il liamp;irritioés:^ianihilaliudnorantnoftrareporaqueteradcfydcrarcÂqua:femel deplorata eftent perpetuo lugere.Quu noua hæc amp;nbsp;inopinata iprimcdi ratio qn munus quodda coelo demiflum ma/ lorc omo adm iratióe q fpe futuri fucceflus ^diir in aprum .Quæ res incredibili ccleritate nó Italia mo do fed tota pene Europam mira libro^ referfit opulentia:ue^ Lepe fit ut fpes fpei gradu faciat:plæriç bis paucis annis partim noua feribédo partim qua? uetuftatccorrupta erât in îtegrum reftituendo rc aufpicariflimcinehoata minim îmodumiuuenît: Velles ram 1 hoe publico fucceflüutqad recogno/ Réda ernédandag? alioß^ feripra librariis officinis fuaopera locardt cómunis comodi maioré q fui rÓ/ nem habuinént:cffctinênt illi had dubie nifi qftui nirniu ftuduiflênt ut nihil hodie aut q pauciffimai multiplici amp;nbsp;uaria leftioc defjzdcraremus:C«te^ coß: uel ïcuria:ucl negligétia ita accidir:ut nuc quo/ cp multi uclut amfractuspafiim Icdoribus occurrat:qbus fublatis facilior oino conatus fuiflét ad bo/ nap: artium ftudia capcftcnda:Id ego uiriu qua m aliis «gre:tuni in Liuio qd tories imprimi eótigiP fet ægerrime ferebam f quo pene plura mercenaria opera q ulla tepop: iniuria lucrtcrat.Nec interea fo lus ego earn moleftia fentire.Etant amp;nbsp;alii q plurimi qob id ipfum ea Icdioné cundanrius adircnt:quu nulla alio q uel utilior uel fuauior adiri poflèr.Hufe igit mulrop? fiue qrelæ fine follicitudini occuricdu ratus Bernardinus Herafmius Nouocoméfis hó ut te non ignorarearbitror fide amp;nbsp;ïdudria fingulari a me nuper periit:qua potiffimu rarione Liuiu in inregrü pollet reftituere:cui ego ueeuftiffîmo aliquo exéplari opus elle rcfpôdi:ur pauca hæc quæ ex rato naufragio fragméta adhuc reftant emédatius lege renâtum ille qdo id inqd haud facile datur:tu fi pores da ogam quæfo ut clanflimâ hiftqriâaliqtq m/ tegriorem nouæ îpreflîoni fubiidamuSkRcccpi ego quû ipfius câ tum ut iis qui facra eolût litrerarù ali quid grarificarer me id faclup::fed quû muiro plures loci q putarâ uno atç alrero exéplari pap: mtegri occurrerent p magno habui negotio cum iis quæ obferuata a me cént uetuftioris libri alicuius Icdio nem conferre:q diuriHlmc rcquifirus:ex ornatiflîma Bibliotheca rua officiofe mihi eft demû oblatuslt; Milita farcor eram 1 medio rchclurus quæ Iccliôc ilia cÔfirmarus a uitio uîdieare pfeueraui:CÔtra plu ra qdem 1 co funt quæ nibilo finceriore fide(ratione enî Si audlorirateconuiiiciturlquam î cæteris no tara dephenduquep: ratio ut aliquâto tibi facilior cognitu eflct:quum decadûordide tum Iibrcp?fer/ into ad ducentosamp;l amplius locos tibi cerra ferie digeffî quibus fapientiffimo iudicio tuo pefuaris fact le profpicics ueriffimum elle illud fophoclis gratia gratiam parit qui quum cæteris paribus fatis eme dard mihi librû concefteris pari officio acceperis per quæ ilium adhuc emédatioré habere pofles. Vale.

M.ANTONIISABELLICIBREVISSIMAEINLIVIVMANNOTATIONES LOCIS SVO ORDINE AVTININTEGRVM RESTITVTIS:AVT1NFRONTENEQVIDTEMERE OFFENDERETVRBREVIINDICERELATIS.

- Fadurus ne fini opepredûficuulgooésliuiani codices habct:ue^ Fabius Quintilianus docct nô ira liuium exorfumifed fadurus ne operepcium fini atœ eo audore ira reponédum curaui.

-Necilludferédûduxiqdramrecénaqucreracxcplarianabérregephilemene ad troiâamiflô:quum Homeri ledio manifefte demôftret pylemene eflê legédum eius carmé ex fecûdo iliados eft,

- Quid illudiubi primum inquit ex profunda emerfus palude eques curtiüs inuado ftaruitcurtium Ia^ cum appellaruntrego ledoré admonui uideret ne currium legédum fit potius:ut uereri uoce ufus. Liuius quod amp;nbsp;Maro Ôd Hénius fecere eques ^ equus pofuerinftatuit enim adiuo fignificatu hoc loco accipias neceflécft.

- PIura:Exemplaria habent lex horrendi criminis erat:ubi nos Ciccroncm pro rabirio fecuti integrant uocem carminis pro criminis repofuimus.

- Tullios ingtferuiIiosQuintiosGeganiosCuriatiosCIoclios:Dionyfius inter illufiris familias quac Ex alba romam tradudæ funt nó Tullios fed lulios quod fatis confiât earn familiam ex alba oriun dam refert:quod cum ita fitiulios libentius legerim q Tullios.

In album ait eIata:Cærerum fiquis Macrobium amp;nbsp;alios plærofç refpiciat relata liuium potiufqua ela ta fcripfiiïe dixerit.

- Aruns inqr Tarquinius amp;nbsp;Tullia minor propecotinuatis funeribus;fcd maior uerius legitur: nam fi Aruns minor natu fuit fratre qd'Dionyfius fcribit:oportuit maiorem tulliam periiflê quæTarqui nio maiori natu nupferar.

Ira^ pomptinæ manubiæ.Ego pometine.Dionyfio amp;nbsp;Liuio Audoribus repofuiutcrq? audoré po-' meria capta:eius prædæ manubias in capitolini templi crigendi ufum a rege fcpofiras:

quot; Quædam exéplaria habent Et collarinus cenabat amp;nbsp;Tarquinius Egerii filius;uelut Tarquinius a Col latino diuerfus eéndionyfius audor efi Egerii filium Tarquinium Collatinum appellatum:quarc altera parricula Copulariua tollenda eft:

- Illudlicet mutare nó aufimimoneri tamé ledoréoportuinuidcrer ne:Valefi'o Volefi fitlcgédiJ:amp; Va lefii nó multü diuerfo loco p Volefii.Fabius audor é Valcfios amp;nbsp;fufios ^Valerüs amp;nbsp;Furiis a uetc/ SECVNDO LiBRO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ribus ufurpatu. OmniaLiuüexemplaria Aurclium pofthumium habét:proeoquiadRegillûIacû latinos uicitdic0 nyfius amp;nbsp;alii Aulum pofthumium non Aurclium fcribunt.

Ad eo in alteram caufam non collega folum præceperat fed omnis fadio nobilium 6i fi non noua eft uerbi apud Liuium ufurpatio tarnen uidcat Icdor ne præceps erat aut ierat fit legcndum.

Apparuit ca plcbis fua uicé indignante magiftratu abiiflc:fic plcraœ habet exéplaria fed plæbcis uera é ledio:quia fuam uicé dixit uideo amp;nbsp;placbi pofte legi fed prior ledio uerior fequitur.n.profecutiifunt Cum equis fabio cófule pugnatü ait liuius quü a militibus deferta é in acie res publica fed duobus lo^ cis aduerfus ethrufeos prouinciam illi data dixit quare alrerum falfum omninoefié oportet.

Confilia conferunt de.Romano bello haud facile credebant plæbem fuam impelli pofte fed ego ob ea qux fequuntur fua ui libentius quam fuam legerim.

Plcbei:magiftratus tribunitiis comitiis fierent:fic pluribus lods:gellius tarnen docet tributis comitüs nó tribunitiis eé Icgendum»

Sp.furius fufius fufios furios fabios fcripfere qda.Ex q ledióe nullus clici pot fenfus uidédu igif nc üe rior fit ledio.Sp.furius fiue fufi us:fufios furios fabius amp;nbsp;qdâ fcripfef :na amp;nbsp;uetus codex Fabius hét.

Si uos urbifç fi ueftri nulla cura tangit ex hac quo^ ledione ob coniundiuam particulam nihil fequi poteft quare uera ledio eft fi uos urbis QuiritesTi ueftri nulla cura tangit.

Eequites item fua: cuiqj parti poft principia collocat cæterum an fuæ quen^ parti fit uerior ledio ipe ledor uiderit.

Relidoexercitucaftralocanfiexercitumreliquiflêt nonerat opuscaftrorum metatione quare relc/ liquo exercitu melius tu uide quæ procédant.

Ibi a legatis feu foftam fodiens palo innixus feu cum araret:fed cur non bipalio aut palas potiufq palo gendum fitffi foflê fodiendas erat intentus.

De uirgine adeo foede ad libidinem petita:egoVirginia repofui.Iu.Virginia forme Ô£ liuius paulopoft manes uirginiac:rurfus.M.Claudius uirginiasaflertor.

P.Numitorius puelte auus:fed auunculus legendum ut frater matris Virginias eét: na fi pater fuiflet nó uideo quo pado tam gradis natu tribunus poftea fieri potuiflet tasters Liuius haud multo poft itegs corrupta a librarüs idióe uirginii auunculü uocat quü uirgmiæ haud dubie legi oporteat.

Lauiniumprolanuuioquintolibroócpluribuslocismêdofelegere efi:Lanuuiiut Cicero clare dez monftrat:fuit fofpitas iunonis tempfum amp;nbsp;non lauinii.

CMarco omnia cxcm plana habentzpro.C.Marco.duo.n.prænomina Romanorum nemohabuie Eodem libro promptina pro ponnna legere eft fiue pomerina.

In quibufdam codicibus nec adeo paucis medofe Claudius pro Cindus eodem libro legitur» LIBRO OCTAVO.

Ad faruræ flumé:fic plura cxemplaria habét:fed Afturæ legedum Plyniusaudor eft:amp; Liuius baud mul turn diuerfo id loco dem on ftrat.

Qui in hoftium exerdtu peditum quadraguinta trecentum triginrambi trecérum pro trecentum re pofuialioquin trecéros legédum erat.

Duas legiones romanas:amp; quadrïgentos quinquaginta fodorum:Vera amp;nbsp;fincera Icdio eft: quod po/ lybius planedemôftrat duas legionas lomanas amp;nbsp;quattuordedm millia fodorum.

Nec ira multo poft Mille equircs focios fexcentos Romanos Gallia eodem ucrfa habuif ubipoft mil le quadringéros qufquaginta ponir polybius:quo apparcr:urrobiqi librariorum incuria Liuianam Icdioné dcprauari:cóngiflé:crit id facilius iudicatu liqs romanæ militiæ fit uel mediocriter pitus.

Additi équités libyi phoenices huius quogp loei ledorcm ad monendumduxi quadoquidem pesfe^ re liuiani codices diuifis didionibus id habeant:quû libyphoenices fit didio uno fpiriru enuciada.

Hannonem AmilcarisfiIium:Polybius Bomilcaris filium habet quod eomagis placet quia Hanni balis fratrem in Hifpania potiufquam alium Hannonem relidum crediderim, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Ridiculum pene eft quod dicam plurima Liuii exemplaria Hanno noms cis hiberum in puicia erat, Quum haud dubic Icgendum fit Hannonis cis hiberum prouincia' erat.

Ceaiius q cremonis iugum uide ne ceutronis uel centronis ut Plinius ait fit legendum Strabo una in quit uia per falailôs ad montes pœninum ducit iumenris inacceflîbilis altera per ccntrones^lixior.

Excito deinde fcipione hibemis ftoicofis.Vetus codex ftoicohis habet fed neutrum ut ingenue fatear intciligo. Verum haud omnino abfurdum fit fiquis hofticofis legatab co quod hofticum fit qd';amp;' in pacatummam hyberna illa ob incurfus hoftium fucrant inquictifTima.

Lauinii hoftiam fe mouiflc:amp;; paulopoft donum auri Lauinium lunoni portatum eft:uerum fatis c5 ftat ut fupra monui Lanuuii cflê legendum 0^ Lanuuium quia ibi uino fofpitaadehaftam fe momi' fenon hoftiam uero fimilius eft Liuium fcripfilïê:quod hoftia mota fit i prodigiis nunq quod fca eft legere fed haftam idem audor alibi Haftam marris prenefte motam pro prodigio nunciatu qd lunoni fuerit hafta Homerus amp;alii demonftrant:idem Liuius alibi pötifices haftas motas nuncia^ uere amp;nbsp;lanuuii fimulachrum lunonis fofpitæ lachrymaflê.

Ob hoe ratus aufpiciis emendis latinarum q; fcriarum mora ita uulgo habent recentiora cxcplaria ue tus codex ementicndis habet ego monui ut uiderct ledor ne emendandis fit legcmdum:

GSeruilius amp;.Gn.Flaminius:ficplæricp codices habentpro eo quod non.C.fed:Gn,Seruilius feribe dumfuitói.CFlaminius non.Gn.

Quidam ctiamhabenrÄ caput fpeciemcseliardentisfuiflé ubicaput procapuæaudader repofui lunoniç fofpitæ Lauinii: At lanuuii ut dixi Integra eft Icdio Cicero amp;nbsp;Liuius audores :

Donce infuper eques hæc in acie trafimena ubi infuber repofui Polybius audor eft infubres a Flamf nio olim uidos:eorumq? fines populatos.

Profedus præpurianum agrum deuaftat Polybius per brutianum fcribit Plinius ueropretutianum tu quem potilfimum ex tribus fequcndum pûtes uideto,

Confanum portum ego Cofianum rep ofui cftcofa ut Plnp’us aitoppidû ethrufie littorale alii coflâs appellat nec de cofa Fluuio qui apud frufinonem labitur itelligi pôt:neç,n.cclebread marefert nor men:neq? ea ora legéda fuit ex ur be Roma in Hifpaniam nauigatibus.

Fortunæ minas faxa:quod faxa litcrni dicas ratione caret paluftrienim loco eft id oppidum uideigif ne formiana faxa uerior fit ledio ut Icgatur inter formiana faxa:amp; litcrni arenas ma nó proeul inde formiæ funt:amp; præncfteinde proeul eft ubi forrunacoIcbatur.Cæterumfaxamontiumarenæôi ftagna non funt fortunæ mmæ fed naturæ,

lam fame fedendo amp;nbsp;eundando bellum gerebat.Ego ferme potius legerim tu uide utrum malis.

In hifpania lergauoncnfium:ubi llcrcaonenfium ptolemæi audoritate reponi potuit: fed hoc quo^ î medio relinquo.

Moenia infula uaftata Plynius earn infulam mœnieem uocat Ptolcmæus myrinta tu quid potiflimu fequarematurius uideto.’

Vt a populo crearetur qui prodidatorc eét fed ^didator ucra eft ledio ut fit prodidator uelut proeôr fui fie proprætor,

Vt didator pro didatore diccretur ex qua Icdionc nihil fcquitur legendum igitur pro prodidatorc: fit fenfus fabius fadum eft:ut didator fitdldus quum uercprcdidatorfuifict.

Se quo die uidiflet hoftem profedurum tu uide ne profilgaturum legendum fit potius.

Quid Inter armatam luuctutem cenfes futurum:m ulto uerius fadurum legcrit aliquis:nam fi futur rum fcripfiflct Liulus:qucm aut qualcm nÓ quid dixiftet.

Nuncuri nm efferenn figna porta collcgæiuflît:obnunaari uerius quid obnunaare effet pedianus: amp;nbsp;Cicero docent.

Ex feptemmiiibus armatorum fexcenti exoterunt qui crumpcre auderent fupra triamilia óf fexcétos erupifle dixit quare uidenc triamilia reponcnda fint.

Ad nobilitadas Romana clade Cannas miror perfuafumefle no pauds Canas cum fuifle locum que hodie Canufium dicunt nee aduertunt Liuium:feorfum Canufna cannis mentionem fedfle fed is uicus fuit qui hodie corrupta uoce haud procul ab aufidio Cannelæ uuglo dicutunipfius quoep flu minis uoce imutata Lophacum locorum i cola: utaudio appellatnd admonui quia illuftres quide return fcriptores aufidum diueria Italia: parte nominant quum is de quo nunc agitur in Apulia fit. Hie miles magis placuit cum pretio minore redimi quam captiuorum copia fieret ex qua ledioe niz hil fane did poteft:quod ex omni parte quadret:cgoficrepofui quum pretio minore redimendo/ rum captiuorum copia fieret.

Negphisfexcentamilliahoftium obibtereiego quadraginta millia potius legamatquihüc nume/ rum notatum iuenerant per duo EIemcnta.xl.mox præpoftere notatis:rcddiderût numerum Ion ge maiorem:quod quadraginta fit legédum ea rationeadducor quod Hannibal cum quinquagîta millibusinaciemadcannasproceflératexhisdrcirer.x.miliainprælio occubuerât quo fadumut fer hue hoftium numerum romani nodu euaiêrir fed error ut didf errorem pepcrit:ut ex.xl,mil bus.lx.primo librariorum in curia fecerit:mox ex fexaginta fexcenta fcribi conngerit:fdo effe qui

fexeentis feribant referentes id ad numerum erumpentium fed iUe maior omnino fuit.

Quanto ante maior hæc clades fuperioribus Cladibus fuerit:at fincerior ledio erit fiquis autem pro anterepofuerit.

Hæc quum dixiflét gladium in publicum trans maceriam hoftiabiedt:ego horti libentius legerim: quam hofti ex quo nihil fcquitur.

Ferre ex agris undique conuedo:fed farre ex ueteris codicis coUatione didione in integrum reftituta legendum monui.

Strudif^ rohis ucfcebanturÄfi pro certo ponere non aufim donee tarnen alius meliorcra inuenerit fententiam ftridis rubis haud grauate legam*

Aræ tantum retentæ Ego Icdorem monui uidere ne arces uerius quam aræ legeretur.

Signa Lauinii ad iunonis fofpitæ bis fupra oftendimus Lanuuium effe legendum non Lauinium ut mendofe habent ucrcrcs:amp; recentes liuiani codices.

Ad Luciniæ Iunonis templum egreffific plura habent excmplariauerunilaciniæquis ignorât ueri oreftlcdio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Locusibieratfrequcntifilua Lucusconieduraprius mox libraria fide ufus:reponerc non dubitaui, Anaquamç frequentia eorum redperer^tuidendum eft ne liuius Uirorum porius quam eorum fcri prum reliquerit.

Deinde cæteros audores fümouet Andronodorus fed nemo non tutores legendum cffedixcrit quu Andronodorus:amp;; quindedm alii cum eo tutores puero rdidi eflent.

Vt mulris poft annis fuiflê non negarim ubi ita pro ut amp;nbsp;fedflépro fuiflê : coniedura haud ineptaah fronte;admonendi Icdoris gratia afermfi.

Qaudinusfamnisipoffctamp;Caudinusa Caudiooppido fcitisaptelcgi:uerum quia:amp;Claudiumin famnio reperio:nihil mutare fum aufus..

Tarentum triduoanteq hannibalad mœniaaccederet a,M»VaIerio proprætoremifluslsiex quälet dio ne plane datur intelligi deefle nomen eius qui niiflüs fit nee poftea a Liuio ponitur. Scd Liuiu Salinatoris frarrem intelligi uolo ut liuius alio loco demoftrat qq Cicero aliter fentiet quo præfidi-' um tenen te Tarentum eft annibali proditum:

Prætores in Acradinam cum iuuentute populorum fugiunt:ego popularium Liuium fcripfiÜc credi derim nam populorum hic ratione caret.

Naues iundæ aliæ binæ ad quinqueremes ex qua ledione quid fiqui poflit uideant illi fi poflunt qui ita fcripfere Ego aliæ a binas quîqueremes lego ut fîngulæ naues duabus eflênt quinqueremibus p dndæ ut ab utra® parte unam habercnt:ficç onerariæ remis agerentur»

Hos Êcratos Lacus kKofç:muIto tarnen uerius lucofep meo iudicio:quod alio etiam loco ex uetufti Codicis Collatione fed.

Vt proditis q. feptemuirali iudicio eflêt quid feptemuiralc iudidum hoc fibi loco uelit ut ingenue fa/ tear haud intelligo quare uide an femet uirali iudido legi poffit ut nouo quoda modo fit a liuio di/ dumfedineaconfultationcpriusufurpatuut eflêt fenfusfuoipfius iudido Altinium perfuafum habuiflê oportere fe impune uariare proditionem.

Documenm auté dicanf ftatui oportere Emendatiores codices habet ducat ego dicant potius legeri. In iugularioç uico fic uulgo fcriptum reperio.Ego iugario dufdem liuü auöoritate legendum puta/ ui qui li.xxxvn, A porta inquit iugario uico in forum uenit.

Ab alfero prætore fempromb Tuditano'Aternum expugnatum ego fn galba ubf res gerebamr Afer num non reperio quarc uide ne Chrernû fît legendû qq plures Chremam amp;nbsp;non diremum fcri/ banc Addo quod.lxx.hominum eo loco capta fcribunt quod m nulla galliæ urbe nô modo in igno bih una cucniri potuilîct quare feptem millia porius legcrim.

Ncqîïnfecrcromodoarg; îtrapanetes ab honeçtencbâtur.ro.ntus fed in publico etiam acforo ca/ pitolibcp mulierum turba crat uide ne pofte amp;nbsp;non ab bofte quod quadrare nô poreft fit Icgcdum« Ad Alliam propeomnisexcreïtus fuit fenfus Oratio contra hbrariamfidem arguunt fugit a Lauio non fuit:fci iprum quod hiftoriæ uel mediocriter erudirus plane colligat.

Alterius poftea eft anda dedit Curato audonras euentu omnia uetera amp;nbsp;recétia quæ uidimus exem/ plana fie habent:ucrum non inepte ut mihi uideor pro dedit curato declarato repofui: ut fit ordo alterius carminis auda eft audoritas declarato euentu.

Amnem troiugenam Cannani Romans fugæ:mendofe amp;nbsp;hoc carmen uulgo notatum uideo quafi Aufidus aut Canna troiugena dici poflit Amnem troiugenam Cannam legere perfeuerarût: Ego troiugenarcorlegcndum ut cum romane iungatur:nam romane ibiuocandi cafus eft:ut fit ordo o romane troiugena füge Amnem Cannam.

Triginta pafluum millia ah urbe:fi quis attendat quæ non multo poft fequuntur facile deprehendat mendofe numerum hunc pofitum id ego fecutus quum ad Vetuftum Codieem confugiftem tria milia habere repperi:quæ ledio uerior ucro eft.

Præfidiis datis qui commeatus eos profequerenrür:aut præfidio feribedum eft aut quæ quod uctus Codex habet ST non qui legas oportet.

Cuius aduentu qui ante in exigua fpead tranfitionem ab hoftibns per colloquia erant ultro ad tran/ feundum hoftem uocabant:ubi quia nihil exca ledione fequebatur exuetuftioris codicis collatio/ nc:uocati crant repofui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.ii

Satis profperos euctus ad traiiciendum in Sidha habuir:pro cuentus: ego uentos reponedu abinirio putaui ob ea quæ fequuntur uctufti inde Codicis fides acccflir qua freti in reftituéda ditione auda/ cius pcrfcucraui:hæc plura dixi quia cuentus non multum difcrcpat ab eo quod dicitur.

Etiam non fuæ forrunæ confilium perturbatet:ita plæriqî habent quidam uero amp;nbsp;in his uetus codex amp;nbsp;non Coetcrum mclius etiamnum:amp; duobus poftüerfibus fidem cuius facerepoteft;alii non pau/ cilegunt:fedprocuiiusegocuiuisfeci. lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Cogor ueftram omnium uicem quod difficilimu in loóhi eft unus confulcre:fic uulgo fcriptum repe rio:fedlibrariæ fideirâtione obiceta confolari legendum eftè Ôi non confulere contenderim. f

Quia fub lues publica pabulatum lignatum Ô^pdatum quidam dilapfi fuerant:hæcloquédi ratio:ut noua ita apud Liuium receptu difficilis quarc uidene. pUra fitIcgcnduniÂ non publica.

Libyphoenicus Generis Hippocinatis:fed libyphœnids Generis Hipponatis.-mclius implctaures 11/ byphœnix nominandi cafus eft:amp; non libiphœnicus hippo ad hæc oppidû africæ nobile unde hip ponas hipponatis uideri poteft dedudummerum hæc conicétura eft.

Obfidebatur tam carius q oppugnabatur ucratamé ledio eft acrius non carius, nbsp;nbsp;nbsp;i-

In fpecié hono^i erant honoré detredantibusjomnia fere excmplaria fic habét.Coete^ nifi erat legas nihil fequitur:ut fit fenfus negligere honores honon dabatur detredanribus.

Sedica ora m Lauiniu premifit: tu uide ne fecundü legi oporteat alioqn qd fedica fibi uelit nó reperio^ Inde præter interamnem Nequinum:infregellanum agrum ad lirim fluuium uentum ipfe ’• Aquinu reftituimam Nequinum proeul ide eft:amp; tam auerfum q quiduis aliud aucrfiftimum.

Circa urbem in monte eria Albano atq; arce Efulana ponunt. VerusCodex elußna habet fed utrung? médofe legitur.Tufculana igitur ucra erit Icdio Tufculi.n.arx fuit eaque maxime Celebris in toto’ia tio nee proeul alba locus eft.

Illudquoqpmonebohoc loco uulgo rccentibusCodicibusamp; quodmagis mircris aliquanto uetu/ ftioribus médofelegi lauicanum pro labicanum:labicum larii oppidum apud plures legere eft La/ uicum quod fciam fcribit nemo.

Nullos aptiores fter coualles tedacp hortode amp;fepulchra uacuafgj undi^ uias ad pugnadum futuros Cur uacuas legi poflit nó uideo fi fter coualles amp;nbsp;fpedita loca mclius numidas équités pugnaturos dixit:quare uide ne inuerfa didiÓc uacuas p co q? Liuius Cauas fcripfit librario^ fecerit incuria.

Poft profedionem Hannibalis mortui inuenti hoc plærigj habent Codices alii quod magis placet nó mortui haben t fed magni.

Cælius Roma eunté a freto diuerrifle Hannibalê tradit fed file a Capua.i.peuI amp;nbsp;mari uenerat nee ad maredefcéderat;nccfretum dixiActdiétadmare uentum effet: quafi ignoremus quid fretum fit nee tamé ex ipfo freto ficulo Hanibal ueniflé dici pot quum ftatim fubiungat ab Reatc quod fabi/ norum eft oppidum ergo ereto nó freto Icgédüm illuftrcs locus Eretum in fabino agro fupra tybe rim qua didioné apud Valeriu de prauatâ î îtegrum î plinianis obferuationibus amédo uindicaui.

Præter«^ oppidum fulmonem îftituit m Martianos trafiflê uideat ledor ne Marrucinos fit legédum

Quæfurtimaopeappararaerat neimpediri poflêt:placuitabinirioproperaraIcgcrca'ndc uctuflus co dex oftendir approperata Veriorem efTe Icdionem.

Pari m Curia haud multuni infra ut eflet aliqua oratorum fedes feripfere quum nemo non perfpicue inrdligat Liuium Aratorum feriptum reliquiffe,

Decimo^ deindeuerfu ô: quoniam nihil in Hânibale fuit:ubi q pro quoniam repofui 8^ proxima li/ nea quod a Capuam attinebar mendofe plæri^ codices habuerunt;fed q non quod ucra erat Icdho« Quidâ etiam Codices de tradendis artibus urbium:pap^ integra fide cæterum mendo æque notabili habuerunt:nos reftituta didionearcibus fccimus,

Sedicinum ad hæc uulgo notatum uidco:Ego ut uerius ita libentius fidicium dixerim»

Terræ fecutæ defedionem hibla amp;nbsp;Marcella nullibi Iocop4 in Sicilia Marcella eft fed Macclla ut quidâ habent:ut alii magclla.

Expeditione fubitâ in origino^ atç appolloniatu fines fecit:oîa quæ uidimus exéplaria fie habet q er/ ror locoßi ffeitia c orrus:Oricü.n.haud ,pcul appollonia é quareoricino^ reponédû é ,p originopó. Et loco pene contigno pro pelagoniam in quibufdana exemplaribus Paphlagoniam bis icriptu repio. Præda ex pado Romanis ccffît:Cæterum nihil talefupra Romani padi erant quare ex Naupado Li/ uium feriptum reliquiflê credere eft id enim oppidum turn captum a Roma.eft.

Vt per fc non liccatpalâ Rome Criminaedida fada ab mimicis uulgare uide quæfone édita fidaç fit potius legendurn.

Ex quo primû aduerfæ gloriam pugnæ ccEperat:^ hoc ledor aduertat nccefic eft an primus fit legen dum nam fi primum aduerbium fit nô procedit quoniam Marcellus priores honores bellicos fue/ ratadeptus fed primus Romanorum ducum Hannibalem uicit.

Indufos onere eós; Ex iis quæ fcquuntu r tenerc legendum eft:amp;non onere haud dubie apparet.

Siculifo Romam præbuit fed ficulis quoq? uera ledio ut fit ordo ficulis quoœ obuia cgreffis potefta^ tem feCltadeundiRomam*addueensfecum aecuiâtoresduobusuiriscclœcrrimis excidio duap: clanfllmarum urbium: Syracufarum filicet amp;nbsp;capuæ quare nifi ac particulam demas ante ccleber/ rimis neep ordo:neq? fenfus ftare poterit.

Capua fuluiu return Marccllum Syracufehabeantdicetpluraexemplariafichabcant:pcrfpicue tamé apparet reum Liuium non rerumferipfiflè.

Quadragefimo deinde uerfu eft:Ncc uidoris ira captis damnauent pro capitis amp;nbsp;toridem infra uerfi bus dum nequi maiot q quinquaginta iugerum agri modus efletubi nequi pro necui incuria nota ricontigiftcapparet. -n. ■ •

Nifi uelletin multas paruas CapereexcrcitumiCaperelibrariifecerutpro eoquod liuius carpereferfir ptum reliquerat.

Auelia 5da pcfio:debitas ex foedereexigendoïPefium ih Lucama : aut Brutus legere quodfeiam non eft i fed peftum ueram igitur ledionem a Velia amp;: pefto eflé haud dubie apparet.

Et Paulum infra illeatque præceps cum armis procidit ante portam amp;:fiplæraque exemplaria id ha bent proram tarnen reponendum duxi is enim cafus naualis pügnæ cft.

AfTumpto comité. M. Epicidc nulli quod.Sciam Carfhaginenfium prenomen fuit Marco:uno igitur epicide legcrim fiue ut Vetuftus habet codex inde epicider

Quam in co minus fic multa habent exemplaria ubi pro in éo mco fcribendum fuit res fao parua fed quia a pluribus non animaducrfa idcirco non conremnenda.

Ditpofirifm perfidiis accuratio iam urbis:pauci quidem fed illi quoqj licet non multi emendandi codi ces qui fic habent;ad cuftodiam Liuius fcripferit pro eo quodilli accuratio iam mendofe fecerunt*

In Lucanos tranfgreßus ad Muniftronem caftra locat Ptolomeus Numiftrum appellat amp;nbsp;Plinius nu meftranosquo daturintelIigiNumiftronem non Muniftronem integram elle Liuii ledionem.

Tenere amp;nbsp;darfetiorum quofdam uicos;PIinius Qi Ptolomeus Daflêretiorum habent.

Corruptoq? arcis pfedo Bachindu eoepiflé Ptolomeus amp;nbsp;alii Lichindu legi oportcre clare demoftrat. Omifib igitur adico bello:attico bcllo legi non poteft quod utiq; tune nullum fuit achaico ^inde me lius cui emendationi Vetufti Codias ledio aftipulatur.

Dimis p achaia boetiaq; amp;nbsp;euboeam decimis caftris demetriadé in theflalia uenit quo pado euboeam qua utiqi poft fe hébat amp;nbsp;quæ infula eft:ex achaia uenerit in theflalia nullo mó inreU^i pót:quia fci licet fieri nô potuit:Ergo boebam Iegendum:fuir.n.una ex urbibus theflalie Strabo Bocbcidcm ue ro lacum propeeflèoportet quado quidé Boeba ex Circmacentibus dometriadi urbibus una fuit.

Erant au tem m Cel tibcrico cxcrcitu quattuormillia feu ta tuinde ne fcutatorum fit legendum nam paulo poft Celtiberorum inquit fcutatis Cæfis.

At demetriacum theotidis expofuit;at phthiotidis uerius legitur Plinius pegafe inquit quæpoftea de metrias dida eft amp;nbsp;confeftim inde phthiotidis inquit montes Cæterum Thcotis in theftalia quod feiamdegere non eft.

pt Circa Romanorura fociorumqt dudores Ceciderunt:omnia exemplaria id habent î qua ledione

Ad Cynum locridis Emporium ego inter locridem amp;nbsp;doridem Cythinium non Cynum apud Pto. amp;nbsp;Plinium repcrio tu uide utra fit Icdio fcquenda.

Vnde Comtneatibus affumptis phileum Taphenumç petitme^ phileum his Iods:neque TapheneU facile reperies Contenderim proinde philiunra phcncumçlcgcndum eflè utrungj oppidum Grea achaiam Search ladiam fatisnotum.

Libertas religione mentes turbant:nunciatum frufinone infantem natum eflé quadrimo parem:at If beras fine dubio Icgendum ut fit fenfus id quod’rurfus nuciatum eft puerum natum amp;nbsp;caetera tur bauit mentes fciliceuCiuium iam libéras ideft priftina religione foluras.

Flaminio Paulo,A.Graccho Pofthumio Albino.A.neg? ratione neg? confuetudine pluribus Liuianis exemplaribus fcriptum pro Aemylio reperio nam fecundum nomen totum fcribitur«Prætcrea pri mag? diphthongum habente.

Pudet quædam obferuarc qua: in Curia potius q infdtia deprauari Contigiflé credidcrim uerum ga uulgo mendofe illa notata reperio baud fuperuacuum duxi ea in ïtegrum reftiruere ne errorem er/ ror pariat:Viuerent inquit fuo populo^ Romano benefido ubi nemini non apparet fuo populiç Romani benefido fcribi oportuiflê.

Inde nauibus ad pitufam infulam fic uulgo fcriptum reperio Coeterum Pityufam fcribendum cflê pli nius Strabo amp;nbsp;Ptolæmeus docent.

Locus Lautitiaque Icgatis præbcri iufia : fed Lautia fcribendum fuir fi Plutarchi ucra eft opinio*.

Drcpanis atg? Eryce detraxiflê Plinius Ptolemeus amp;: Polybius Drepanum fingulari non multitudinis numero pofuere.

Quantæ pecunia: ager ludicatus eflctiSed æftimatus aliter dixißct uide igitur ne indicatus fit legens dum quia indid décima pars dus pecuniar propofita eßet.

Per agrum inquit Anxetanum amp;nbsp;rurfus Auxetanos Plinius tarnen amp;nbsp;Alü Auxetanos lagunt.

ƒ -3? c-/A. Dirachium ueniflê parrhinofg amp;nbsp;alias genres montanas Plinius amp;nbsp;Appianus Parthenos fenbunt : ab appiano reditur amp;nbsp;nominis ratio.

Confulem profedum ab urbe inter porrus Compfanum Lorentanumque atrox uis tempeftatis ador ta.Ego cofanum amp;nbsp;Laurérinum libenter legerim:ut fir dicere irer cofam amp;nbsp;Tyberim qui altera par te laurentem agrum alluit nam amp;nbsp;Ro.portum his locis habuerc:alioquin neg? compfammeg? lore turn in ethrufeo littore reperio quod in ora ethruriæ fit Conful tempeftate iadatus datur ex eo m/ telligi quod populonios periculo defundum perueniflê ait.

Cadini prope ipfi exciti ædibus fuis exceperunnquid apud Athenienfes Cadini effent haud facile dixe rim:reperio tarnen apud Sycionios Garnos non Cadinos Sacerdotes fumma rerum potitos.

Cypfela ÖC dorifon amp;nbsp;Sephetnuera tamé ledio c dorifcon fic Pli.Strabo amp;nbsp;Pópo.fic amp;nbsp;uetuftus codex. Saxa exuri dirui teda:emendatius tarnen Sara quæ ledio per fe etiam facile deprehendi poteft.

Eadem æchios Abidcnos:Coeterum chios Integra erit ledio:idem alibi neque inquit Égo chium ex/ pugnaui fed prufiam expugnantem adiuui.

Signum Maliacum intraueread Colloquium cum ætolis perfpicucpatctfinumlegioportere uerum quia plures fic habent id Circo ledor obiter admonendus fuit.

Tridam proximis limitibus petit quum rhelfaliam peteret uerum in theflalia triccam non tridam re perio amp;nbsp;fi quidam triceam fcribunt.

Phacium amp;nbsp;pala oppida uno fere loco Icguntur pro philacium credo amp;nbsp;pella gg hæc coniedura eft ad de quo plures philacem debent:tu uide igitur utra uera fit ledio ego enim utrag? in medio rellquo illud non ignoro philacen in Emathia pelle proximam eflé.

Dimifló Lucio Cui fucceflerat nifi quum de duobus fratribus uetcres loquebantur folis præ nomini bus nunquam ufi funt:quodcum ita fit Dimifló.L. Apuftio liuium fcnpfifle Crediderim.

Achei portus oi datfiduciam poftulantibus amp;nbsp;demit:Verius ob ea quæ fequuntur dant amp;nbsp;demunt ie gitur:PauIum enim infra de peloponncfo queruntur Achei quod nulli fitreiaptior oportuniorç g nauali bello.

Quintius tenentem caftra cpiri nam loei munientis excrcirug? fretum caftris exuit.Ego nÓ caftra fed clauftra legi quod ex proximo loco poteft intelligi Epiri ait Clauftrifque illis.

Quodque clunii Abydenique qui proeul a nobis pafli funt : quia Eleunta reperioante abydum ab eo captam:uideat quefo ledor an Eleunrü rede legi poffitmam ego nihil ftatuo.

Mirum eft quanta fit in propriisnoIbusuariatio.Cuius rei pauca exempla fubiieiamî exemplaribus quibufdam;fpcrchias pro partaias Cymiepro Cumyne Angea pro Angcia Themna pro Theuma Calarhana pro Celatana: Acharra pro Acharrea:Pheca ^ Perechailifine^ lidnas.Stimó pro ftrimó

niodo.Cercetiusp CerdorEginium p dcginium:Phanoccapro phanorhcaJapolis pro ïampholis - nee cuni uarn noce tradanrur:quia non ulœ adeo edebrata fint noia apud alios anderes facile per/ Ipid poreft utra nerior fit ledio:ucru quiailla quæ fecundo loco referuntur:cx ueruftiore funt Co/ dice deprom pra id Circo nero proximiora habenda funt.

Pyli eins uxor libidinis caufam in macedoniam apportatam:at fupra polycratiam afportatam dixit q re plane apparet polycratiam non pyli legcndum eflé.

Quum.T.Quintius captis Elatella in phocidcfedelaria legcndum eft require fupra Phthfas chinum Jariflam:ptolcmeus Echinum uocat:Strabo Echinam quo apparet chinu omnino médofc Icribi.

Tertius liber belli macedonii non exrat quod ex ipfa Epithome datur intdligiidque non aduertentes plæri^ primum decadis huius uolumcn parum Confiderate in duo diuilere.

Et afccnfis Argenti.cclxxviii.miIlia:Emendatiora exemplaria ofccnfis habent:ncc tarn abeo credide/ rim qd ueteres ofca facra dixerur q ab ofca hyfpaniæ urbc argeti fodma: î hifpania plurime fucrut;

lam ab leucada:Lcucas oppidum fuit Leucates promontorium quare aut leucata legendum é aut qd* magis placet Icucade.Cicero ad tyronem fenbens leucade dixit.

Pofteriore die Quintius prope fluuium prêter urbem fub iplas Mcnali radices quum ducerct copias inftmäas pergit:at uide quælo ne uerior fit ledio Grcunducere copias inRrudas pergit nam fi eu ducerct Icgas pergit non fequirur.

Philippe! nummi aurei decé q ttuor milia fed qtruordeeï audore Plutarcho ï flaminio Liuius fcripfit. Habichs filium Plutarchus Onabim ÓC non Nabim uocat hunc ipfum Lacedemoniorum Tyranum. In citeriori hifpania Iluciam.PtoIomcus Hiliciam fcribit Plinius llici ex quo apparet cum u littera fcri bi non oportere.

Cenfa Cuium capita.cxliii.feptingenta quatruor:nulli nó liquere poteft millia particulam deefle qua: poft.cxliii.rcponatur neceffum elf.

Violetæ per fociorum iniurias Romæ amicidasiö: fi omnia qua: uidimus exemplaria fic habent Ro manx amiciriæ tarnen uera erit Icdio.

Et iidcm porticum extra portam trigeminam inter lignarios fecerunt:uetuftus codex inter lignario habet fic quog? nifi opere adiungas non intelligo quid liuius fibi uoluerit.

Cytheum rucri poflet nc femper apud Iiuium:Ptolomcus amp;! Plutarchus Gythium ubiç uocanr. Simftrurn aradios amp;nbsp;ex pamphilïa idetas.Emédatiora exéplaria Araclios habét tu uide utru feq uelis.

Proprætore in prouincia retinere:qui'uim loei non aduerterunt ex una uoce duas fecerc:5i nee qua: p xime fcquebatur integram mancre paffi funt enim uero propretorem prouindam retinere Integra eft ledio.i.ut prepræror prouinciam tenerct.

Pelæi amp;nbsp;pelcponcnfcs uenerunt.Ego pelcna peloponcnfes Icgcrim potius ad differentiam corum qui funt in Macedonia nam utrobiç pelene en dq Plinius utranqï palenem amp;nbsp;nÓ pclencm uocet fed ui dendü ne elei Liuius fcripferit nam Elei amp;nbsp;Meflenii extra conciliü fuerc pelæi nullo modo legerim.

Habentcm Bracillinecematnon BracillifcdobRhacillinccem legcndum eft haudcnimmultodi? uerfo loco ab Rhacilli morte dixcrat.

Cum oibus terreftribus copiis in Billinum agna ,pcedcs Græciæ pfidebis amp;nbsp;fpem Romanis rraiedu/ rum tepbcbis:Cxte^belIionum agruaut bcllionium legas neccflêcft;Bcllioncs populi q inter ori cum Si appolloniam circa nymphed habitauere qua traiedus ex Macedonia ï Italiam breuiflimus» His pfedis Cramonem cü toto exercitu primo aduetu coepinfcd Strabo amp;nbsp;Plinius nó cramonem fed crannoné duplici.n.pofuerut fic CiÄ rabius Quintilianus Cranoneu Scopa dixere nó cramoncü. Præter ad regem Bé Cyrtonem in poteftaté crant:uide ne pter Atraccm amp;nbsp;Gyrthoné Icgi oporteat Pli nius:Strabo;ói Ptolemeus Gyrtoné uocat iuxtam atracé nó ad regé repio fed tu nil temere ftatuas. tdalleolam amp;nbsp;Cyrechias.Ptolemeus quod magis placet chyretias habct:amp; non Cyrechias.

Super connos ÔC mox inde opidum conni triginta millia ab larifla abeft Ptolemeus gonos appellat op pidum non longe a lariflâ.

Phauftum eadem celen tatecapit:PtoIomæus phæftum ^Strabo pbreftum in bis Iods pofucrc. Contiguis pene locis Eginum cft pro Aegiu ftrabo eftaudor amp;nbsp;ipfe Liuius egiefes paulo poft fcribit. Pari incuria librarii Melibe pro Meliboea fenpfere Lucanus eft audor amp;nbsp;pellimenum pro pcllineum

Et ubi non multum infra Compifiliana eft:haud mco iudido inepte pro corrupta didione Gomphi amp;nbsp;lariflâ reponerentur fed in his nihil muto.

Cannonem cft profcdus:fupra Cramonem dixit fed utroç modo mendofe: Strabo Plinius Cicero amp;nbsp;Quintilianus Cranonem:doccntcfle legcndum.

Theftmia cft Thyoteißi finus Maliacus phthiote ut fupra oftendi ucra amp;nbsp;Integra uox eft.

Ad toron tum in Gnu Manliaco Plinius Qi Ptolemeus Tronium in Maliaco finu pofuerunt.

Romani ubi primum aquiloncs duo(namq? per aliquot dies cedderantjtenuerunt uide ne denuo po nus fit legendum amp;nbsp;fi apud Liuium non adeo ufiratum.

Ab elcuntc amp;nbsp;Dardano Si rnoeno.Strabo de bis locis Dardanus ïquit prifca res eft amp;nbsp;mox fubiieit do* inde pteleus lacus amp;nbsp;rhyrium cæterum clcnfam amp;nbsp;eleam in phrygia repcrio tu boni confule.

Rhodii contra daflern ex fyria uenientem ad terram indiarorum tetédere hoe quogï aduertat Icdof neGnidiorum uerior fit ledio amp;nbsp;enim res in medioeft.

Qui in meridiem uergit Naufathemon ab reappellarur:ad melius nauftrarhmon nam amp;nbsp;portum SC nauium turbam fignificat,

Lucaniam amp;nbsp;Myliadam utraœ didione Corrupta exemplaria uulgo habent.Ego licaoniam amp;nbsp;Mifia repofui proxim us id liber demonftrat.

Librum^ rationis cius cum .L.fratrem afferre iuififlet fpedanre fenatu fuis ipfum manibus compref fifie hic quocR concerpfiflê reftitui non temere:fed audoritate frærus.

Tandem ludicium hoe maxime modo ad pofthumiumconfulemperuenit Cæterum indicium ueZ rius de indicio enim agitur amp;nbsp;non iudicio.

Tum quoq? mutabundus petebandi fi omnia fic haberent exemplaria uifum eft tarnen minitabudus reponere quod Catoni conuenit amp;nbsp;de eodem fupra a multis læfo amp;nbsp;lædendi cupido.

ACTVRVS NE Operæprerium fim:fi a primordio urbis res Populi Romani perfcripfero:necfatis fcio:nec:fi fdam:diccreaufim:quippe qui cum uetercm:rum uulgaram efie remuidcam:dum noui femp fcriptc/ restant in rebus certiusallatiirosaliquidfe:autfcribendi arte rudern ue^ tuftarem fuperaturos credunt.Vtcunqp erit iuuabit tarnen return geftaZ rum memoriæ pridpis terrarum populi:pro uirili parte amp;nbsp;meipfum co fiiluiflé.Et fi in tanta fcriptorum turba mea fama ï obfcuro cft:nobilita-' te ac magnitudine eorum:qui nomini officient meo:mc confoler. Res é præterea amp;nbsp;immenfi operis:ur quæ fupra fepringentefimum annum re/' petatur;amp; quæ ab exiguis profeda initiis:eocrcuerit:utiam magnitude ne laborarct fuaÄ legentium plærifg^ baud dubito : quin primæ origP nestamp;proximaoriginibus minus præbitura uoluptatis fint: feftinanti' bus ad hæc noua:quibus iampridem præualcntis populi uites fe ipfæ c5 ficiunt. Ego contra:hoc quoque laboris præmium pcram:ut me a confpedu malorum : quæ noftra per tôt annos uidit ætas:ranrifper cerrc:dum prifca ilia tota mente rcpeto:aucrtam omnis expers curæ quæ feribenris animum amp;C fi non fledere a uero : foîlidrum tarnen efficere poteft « Quæ ante conditâ condendamueurbem poctiefs magis decora fabulis : quam incorruptis rcrum geftarum monumen tis traduntur: ea nec affirmare:nec refcllcre in animo eft darur hæc uenia antiquirati:ut mifeendo hu manadiuinis primordia urbiumauguftiorafaciat:Sô ficui populo licere oportet confecrare origines fuasamp; ad deosreferreaudores:ea belli gloria eft Populo Romano:urcumfuum conditorifque fuis parentem Martern potiflîmum ferat : tam hoc genres humanæ patiantur æquo animo : quam impe rium patiuntur.Sed hæc amp;nbsp;his fimilia:utcunqueanimaduerfa aut æftimata erunt:haud equidem in magnoponamdifcnmine:adillamihiprofequifqueacriterintendat animum quæ uitaquimorcs fuerint per quos uiros:quibufqueartibus domi mihtiæç:amp; partum : amp;audum imperium fit:laben te deinde paulatim difdplina;uclutdefidentis primo mores fequatur animo deinde:ut magis magifqj lapfi fint:tum ire coeperint præcipites:donec ad hæc tempora:quibus nec uitia noftra:ncc remédia pa/ Hifto/ ri poirumus:peruenrum eft.Hoc illud eft præcipuein cognitiôe rerum falubreacfrugifcrum: omnis riæ nbsp;nbsp;nbsp;quot;! te exempli documenta in il uftri pofita monumento intueri unde tibi tuegî reipublicæ:quod imiterc: ufus nbsp;nbsp;nbsp;capias unde foedum inccptu:foedum exitu quod uites. Cæterum aut me amor negotii fufeepti fallit aut nulla unquam refpublica neemaior nec fandior:nec bonis exempfis ditior fuit:nec in quam tan/ / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fero auaricia;luxuriacp immigrauerint:nec ubi tantus:ac tamdiu paupertari:ac parfimoniæ bonos fue

If^é • nbsp;nbsp;rit adeo qüanto rerum minus tanto minus cupiditatis erat:nuper diuitiæ auariciam:amp;: abundates uo

luptares defyderium per luxumratg? Ifbidinem pereundi:perdendiç omnia fnubexere. Sed quærclæ ne tum quidem gratæ futuræ:cum forfitan ncceflâriæ erunt:ab initio certe tantæ ordiendæ rei abfint cum bonis potius ominibus:uotifg} ac precatioibus deorum:dcarumq! fi:ut poetis:nobis quogi mos eflerilibenrius inciperemus:ut orfis tanti operis fucceffus profperos datent.

-.AM PRIMVM OMNIVMSATIS CONSTATTROIACAPTA in cæreros fæuitum efle Troianos:duobus Aenea Antenore^ amp;nbsp;ne tu/ fi Ih iure hofpirü:amp; quia pacis rcddcndæqi Hclenæ femper aurores fuc/ y runt:omne ms belli achiuos abftinuiflc.Cafibus deinde uariis Anteno

rem cum mu!nrudichcncuim:qui fedirioncc paphlagonia pulfi: ^ fe ■des amp;nbsp;ducem regepylæmeneadTroiam amiflö quærebant: ucniflê in jïnrimum mansadnaneï fmû;eugancif^:qui inter marcalpefq? incole (banr:pulfis:hcnctos troianof^ cas tenuiflê terras amp;nbsp;in quem primum Iegrcffî funt locum:Troia uocarur:pagoœ indetroiano nomen efhgens imiucrfa Veneri appellati.Acncâ ab limiu dade domo ^fugum: fed ad maiora rcrum initia ducétibus fa ris primo in Macedonian! ucniflê in/ [dein Siciliamquærétcmfcdcsdelatum;aSiciliaelaflê laurcntcm agrû r rcnuiflc:Troia amp;nbsp;huic loco nomen cft.Ibiegreflï Troiani:ut quibus ab ïmmenfo prepeerrore nihil præter arma amp;nbsp;naucs flipcrcflet:cum prædamexagris agerent : Latiz nus rex aborigenefqequi turn ea tenebât loca: ad arcendam uim aduenaß^ armati ex ui bc atgj agris cócurrunt.Duplex indefama cft:alu prælio uidum Latinum pacem cum Aenea:deindcaffinitatem iunxiflêtradunt:alii:cum mftrudeacies cSflitiflêntipriufqfigna cancrentiprocelTiflc Latinum inter primores:duccg? aduenarum euocaflêad colloquium: percudarum deïde qui mortales cflcnt:unde aut quo cafu profedi domo:qui due quaerentes in agrum laurétem exiflent pofteaq audiuit multitu dinem Troianos cflc:duccm Acneam filium Anchife amp;nbsp;Veneris cremara patna amp;nbsp;domo profuges Ex hijv lêdécondendaeqïurbilocumqua?rcre:amp;nobilitatcmadmirarumgenris:uiriq? animu uclbello ucl bon de Ï)aci param dextra data:fidc fumræ amicitiæ fanxiflê:indc fœdus idum inter du ces: iter cxercirus fa pu cl la utationem fadam.Acneam apud Latinum fuiflc ï hofpitio:ibi Latinum apud penares deos domez obfidé Ibcum publico adiunxiflé fœdus:fili3 Aencae in matrimonium data:Ea utig^ res Troianis fpem afz amp;; HeP firmat tandé flabih certa^ fede finiendi erroris oppidum condunt. Aeneas ab nok uxoris Lauiniü culc lati ^pellat.Brcuifhrpsqu(^uiriliscxnouo matrimonio fuit:cui Afcanium parente dixere nomen, nus na/ Bcllo deinde aborigines Troiani^ fimul petiti Turnus rex rutulorum cui pada Lauinia antcaduen/ tus turn Aencæfucrat:plamm fibi aduena ægre patiens fimuI Acneæ Latino^ bellu intuierat. Neutra Tumuf ades lætacxeocertamîeabiit:uidi rutuli:uidores aborigines Troianiqi dueem Latinuamifere. Inz de Turnus rutuliq? diffifi rebus ad fiorentes opes ethrufeo^ Mesentiumq? copi regé confugiunt : q tuJo^ Grreopulenro rum oppido impenransiia inde ab initio minime la:ms nouæ ongle urbis: QC tû niz mio plufq fans mmm eflet accolis ré Troianacrefcere rarus:haud grauatim focia arma rutuliS iüxir. Acneas aduerfus tanti belli tcrrorc:utaios aboriginum fibi cóciliarer:ne fubeodem iure folum: fed nauta^ et nomine ocs eflént:latmos utranep genrem appellauit:nccdeindeaborigines troianis Audio ac fn unus ia de erga regem Acneaceflêrc:fretufqi nis ais coalefcétiu in dies magis duc^c populo^ Aeneas quad nnes tanta opibus ethruria erat ut iam non terras:folum:fed mare ét per totam Italie longimdincm ab al nomiat pibus ad fremm ficulum fama nois fui impleflct:tamécu mocnibus bellum propu Hare poflêt:ï aaé copias eduxir.Sccûdum inde plium latinis:Acneæét ultimum operum mortalium fuit.Situs é:qué cunqj eum dici ius fafgi eft:fuper Numicum flumen;Iouem indigerem appcllant.NÓ dum marums imperio Afcanius æneæ films crat:tamé id îperium ci ad puberé ætatem incolu me manfir tantifper tutela mulicbri(tata indoles in Lauinia crat)res latfa amp;nbsp;regnum auitum parcinijq; pucro ftcrit:haud ambigamfQuis.n.rem ram ucterem pro certo affirmerthicanefucrit Afcanius:an maidr:qua hic. Crcufi marrcllio incolomi narus:comefç inde parernæ fugæ;qucm lulum eundé lulia gens audoré nois fui nuncupat.is Afcaniusrubicungj amp;nbsp;quacur.qi matre genitus (certe natum Acnca côftat)abû/ dante Lauinii multimdine florentem lam ut turn res crant:at^ opulenram urbem matri feu nouer cæ reliqrmouâ ipfe alia fub albano monte côdidir:quæ ab firn porredæindorfo urbis longa Alba aç pcllata.lnter Lauinium amp;nbsp;Albam longam colonie dedudâtriginta fere interfuere annutatum tamé opes ercuerant maxime fufis Ethrufcis:ut ne morte quidé Aeneæ:ncc deinde inter muliebrem turc lam rudimétûqi primu puerilis regni mouercarmaaut Mc2entius:cthrufciç:aut ulli aliiaccclæ au Pro Ro fi fînt Pax ira conucncrar:ur ethrufeis latinifç fluuius albula:qué nue rybenm uocant:finis eflêr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mulo:

Siluius deinde régnât Afcanii:fihus:cafu quodam in filuis nams.is Aeneam Siluium creat.is dein/ Dionyz de Latinum Siluium.3b eo coloniæ aliquot deduûæ.prifei latini appcllati.m.afir poffea Siluius omz nibus cognomen:quialbæ regnarunt.Latino Alba ortus.Alba Atys aty Capj's.Capi Calpcms;CaIpc dium to Tyberinus:qui i traiedu albùlæ amnis fubmerfus célébré ad pofteros nomé flumini dedir. Agrip Agnp/ pa indc Tyberini filius:poft agrippam Romulus Siluius a pâtreaccepto:imperio regnat:aucrinô fui/ Fæ mine idus ipfe regnum per manus tradidir:is fepultus in eo colle qui nunc eff pars Romanæ urbis: biieit cognomé colli fccit:proca deinde rcgnat:is Numirorem arque Amulium procrear.Numitori qui Ibr nbsp;nbsp;nbsp;nu

pis maximus erat: regnum uemffum filuiæ gcntis lcgat:plus ram en uis pomit quam uolûtas partis: it! iror aut uerecundiaætatis pulfo fratre Amulius rcgnat:addrtfceleri fcclüsdhrpcm fratris uitllé îtcnmirr amuliuf d

fratris filiæ Rheæ Siluiæ per fpcdcm honoris:cum ueftalcm earn Icgißct perpétua uirginftate fpem partus adimit.Sed dcbebatur:ut opinor;fatis tantæ origo. urbis maximigj fccundum deorum opes imperil principium :ut compreffa ueftalis cu gcminum partum ædidillétifcu ira rapta:feu quia deus audor culpæ honeftior erat:Martem incerræ ftirpis pattern nuncupat:fed nee dii nee hommes aut jpfam:aut ftirpem a crudelitate regu uindicant:facerdos uinda in euftodiam datur:pueros in profla entern aqua mitti iubet.Sorte quadam:diuinitus fupcr ripas tyberis effufus lenibus Ragnis nee adiri ufq ad iuni curfum poterat amnis amp;: poflé quis laguida mergi aq ïfantes fpé fcrcribus dabat: ira uelut defunóh regis ïpio i,pAimaalIuui(’:ubi nuc ficus rumialis érumularéuocatafciut:pueroscxponunt.

VaRctum in ris lotis folitudines eidr.Tenet fama cfi fluinrcalucüiquocApofiticrantpueri tennis in ficco aqua dcflituiRctilupam fitientcm ex montibus qui circa funt:ad puerilem uagitum curfum flcxiflcica fumiflas ifantibus adeo mitépræbuiflé mâmas:ut lingua labentem pueros magifter regii pecoris inuencrit:Fauftulo fuiffe nomé ferunt:ab eo ad ftabula dclatos Laurétiæ uxori educandos da tos.Sunt:qui Laurctiam uulgato corpore lupam uocatam inter paRores putentinde locü fabuteac miraculo datü:ita geniti atq^ educati:cü primu adoleui t ætas nee ïRabulis:ncc hi ad pecora fegnes: ue nando peragrarc faltus:hinc robore ais corporibufç fumpto iam no feras tatum fubfiRere fed i latro nes præda honuRos impetu faccre:paRoribuf^ capta diuidere:amp; cu his:crcfcente in dies grege mue/ Lupeal num : feria ac iocos ccleDtarc.Iam turn in palarino monte lupereal hoc fuiflé ludicrû ferunt amp;nbsp;a Paid/ teo urbearcadica palânûidcîdc palatind montem appcllatum:ibi Euadru:qui exeo genere arcadurn multis ante tépcRatibus ca tenuerit loca:lbléne allatum ex Arcadia inRituifiè: ut nudi iuuenes lycæu Pana uenerâtes p luxum arqi lafciuiam currerét qué Romani deindeuocaucrunt Inuum.Huic dedP Diony/ risludicro:cûfoléncnotûciîctinfidiatosobirâprædæamifamp;latroncs:cuRomulusui fe dçfcndilz fium ait fct:Remu cepiflê:captum Amulio régi tradidiflc:ultro accufantes crimini maxime dabant in Nunu/ tarnen toris agru ab his impetû fieri:inde eos colleéta iuuenû manu hoRilem in modû prædas agcre:fic Nu Romu mirori ad fuppliciû Remus dedif.iam inde ab initio FauRulo fees fuerat regiam Rirpé apud Ie eduz lum ab carima amp;nbsp;expofitos iuRu regis infantes fciebat:amp;: ^us:quo ipk cos fuRuIiRctiad id ipfum cogruere fLUÏTe fa fed rem imatura nifi aut per occafioné:aut p neccflitatem aperire nolueratmcceffitas prior uenit : ita cro^ ca metu fnbadus Romulo ré aperit.Forte amp;nbsp;Nunutonicum in cuRodia Remu habcretiaudifiecty gcz minos eflê fratres:c0parando ætaté eo^:amp;: ipfam minime feruilem indolé tetigcratamm memoria neponnfafci tadoqi codé puenid ut haud peul eflêt quin Remu agnofceret:ita undiqj regi dolus ne/ dif Romulus nó cum globo iuucnu:ncc,n.erat ad uim aperta par:fed alris alio innere iuffis certo té/ pore ad regiam uenire paRoribus ad regem impetü facit:6e a domo Numitoris alia comparata mav nu adiuuat Rcmus:ita regé obtruncant.Numitor inter primum tumultum hoRes inuafiflê:urbem. AmulP at® adortos regiam dichtansicum pubem albanam in arcem præfidio armif^ obtinendam aduoz us inter caflét:poReaquam iuuenes perperrata cæde pergcre ad fc gratulantes uidit:extemplo aduocato conci ficitur lio:fcclcra in fe fratris :originé nepom:ut geniti:ureducati:utcognirieffcnt:cædcm deiceps tirani feep eius au(RorcmoRendit.Iuuencspcr mediamconcionem agmine ingreRï cum auum regem faluraP fent:fccura ex omni mulrirudine uox confentiés ratum nomé imperium regi cffcdt.Ita Numitori aP bana re pcrmiflâ.Romulû Remumç cupido cepit:ln ris locis ubi expofiti ubi educati erant:urbis cö/ dcndæ:amp; fupeterat mulritudo albanorum latinorumqjiad id paRores quoqi acceflcrant:qui omnes • facile fpem facercnt:paruam albam:paruum Lauinium præ ea urberqute conderetur:fore,

Intcruenit deinde his cogitationibus auitum malum:rcgni cupidoiatg? inde foedu certamen coot origo turn a fatis miti principio quoniam gemihi eflcnt:nec ætatis uerecundia difcrimen facere poflêt : ut urbis dii in quorum tutela ea loca eflênt augurris legerent cum:qui nomen nomé urbi darct:qui condita Romæ imperio regerenpalarinum Roraulus:Remus auentinum ad in augurandum templa capiuntpricz ri Remo auguriu ferf fex uultures:iâç nunciato augurio:cü duplex numerus Romulo fefe oRédiP fet utruœ regé fua mulritudo cófalutauerantépore illi præcepto at hi numero auium regnum trahe/ banninde cüaltercatione cogrefli certamineirarumadeædem uertunpibi inturba idus Remus Mors nbsp;cecidit.Vulgatior fama eR ludibrio fratris Remu nouos trafiliflé muros:indeab iratq Romulo cü

Remi uerbis quoœ increpitas adieciflêt fic deinde quieugjalius trafiliet mœnia meazïterfcdu.Ita folus po/ De no^ ritus iperio Romulus:códita urbs códitoris noie appellata.Pallatinû primu:in quo ipfe erat educarus ; mine amp;C munrit facra dris alris albano ritu:græco Herculi:ut ab Euddro inRituta erat facitjHcrculé in ca loc» condi/ Geryoneintcrempto boues mira Fpecieabegifle memorât:ac ppe tyberim fluuiu:qua præ fearmen nóc ur/ m agés nando traiecerat:loco herbido ut quictc:amp; pabulo leto reficeret boucs amp;nbsp;ipfum feflum ma p bis ua/ cubuiRc:ibi cu cu cibo uinoqi grauatu fopor oppRiflêtipaRor accola eius loei noie Cacus ferox uri P ria apd' bus captus pulchnrudinc boum cü auertere ca pda ucllcnqa fi agedo armétu ï fpeluca copuliflét ipfi ueteres ueRigia qrenté dominu eo deduRura erat:auerfos boues eximiu quéœ pulchritudie caudis ï Ipeluca opinio traxit.Hcrcules ad prima aurora excitus:cij gregépluRraflêtoculis:amp;ptéabeflênumcrofenfiflct;p git ad pxima fpclunca fi forte eo ucRigia fcrrét:q ubi oia foras uerfa uiditmcc in parté alia:ferre eófu lus arç icertus ai ex loco ifeRo agere porro armen tu occocpit.lndc cu aélæ boucs qdâ ad defiderid ut fit:reli(Ra^ mugiflcntiredditainclufa^i ex fpelunca boum uox Hcrculé conuertit.qué cu uadentem adfpelunca Cacus ui phibereconatus eflêtiidus claua fidé paRo^ necquicquainuocans morte oc/. cubuit.Euader tumeapfugus cxPelopçnçfoaudoiitate magis'.qua iperio regebarloca;uenerabiiis r-

Uir miracuJo litreraiü m nouæ Iter rudes arriu hoicszucncrabilior d/uinimrecredira Carmetx mfis: Dionv' • qua fatiloquâante Sybillæ in iraha aduentû miraræ hæ gères fucrât.ls turn Euader concurfu pado^ fuis Ca trepidannu circa aduenam mâifeftæ rcûcædis cxcirus:pofteaquâ facinus ficinonlq; eâm audiuit: ha eus amp;nbsp;bitum formâq? uiri ahquatum amphore auguftiorcœ Humana inrucns:rogitat:qui uir cffctiubi no^ Imanis men pattern g? ac patriam acccpitdouc nare hercules laluc:inquit;tc mihi mater ueridica Irerpres deu 6^ ferus quot;nbsp;1^ cadeftió nunàc^ccdnitribiq^arâhicdicatû iri:qudopulérifTimaolim in terris gens maxima dé I opz pidoop prends

iifqi exta apponerentunpinani extis adefis ad cetera ueniirt dapcudc inflicum mafir: donee pnianu genus fuit:ne extis folénibus uefeerenf’ Potitii ab Euadro edodi antiftites facri dus p multas ætates fuerunt:donec tradito femis publics foléni familiæ minirteno genus omne potiriop4 IrenitiHæc tu facra Romulus una ex omnibus pcregrina fufccpir.bm tum immorralitaris uirtute parra:ad quam eum fua fata duccbant:fauror rebus diuinis rite perperratis uocaraq; ad concilium multirudine quæ coalcfccrc in popu’i unius corpus nulla re prærerg legibus porcrat:iura dedit»

Que ira Linda generi holum agrefti ratus fore:fi fe ipc uenerabilé Ifignibus impii feciflcticu carte ro habitu fe augufliorc:tü maxime lidoribus duodcci fumptis fecit:alü ab numero auiû;quæ augu/ rio regnu porréderat.ed fecutu nume^ purar:me haud peenitet corz fentériæ cc:qbus amp;nbsp;appanrores amp;nbsp;hoe genus ab erhrufeis fininmisiundc lella curulis unde toga prexta fumpta é:numc^ quoŒ ipm dudû placct:0^ ita habuiflê ethrufcos qd ex.xii.populis coiter rege creato fingulos fineuli populi lido res dedcrlt.Crcfcebat Iterim urbs nmniriöibusÄalia atep alia apperedo loca ai in fpé magis futuræ multitudinis qua ad id qd tu holum crat:müirét:dclde ne uana urbis magnitudo cét:adiiciédæ mul tirudinis caructeri cófilio côdentiû urbes q obfcura atq? humilé conciedoad femulnrudinéinatam e terra fibi plem métiebahâlocusiqniic feprus denfis lentibus Itet duos lucos é afylü apit:eo ex finiti mis populis turba ols fine difcrimic:liber an fcruus ect:auida nouap: rep^ pfugir:idq? primu ad coc/ pra magnimdiné roboris fuit.Cd ia uiriu haud paenireret:c5filium deinde uiribus paratcentd créât fenatores:fiuc quia is numerus fatis cranfiucqa foli centu erar:qui creari patres poflentipfes certe ab bonorerpamriiep pgemes co^ appeUanJa res romana adeo crat ualida:ur cuihbet finitlmap^ ciuitatu bcllo par eér:fcd penuria mulieiv hols ætaté duratura magnitudo crangppe qbus necdomi fpes plis: nee cu finirimis cônubiacénr.iû excofiho patm Romulus legatos circa uidnas getes mi fit q fociera té cônubiûqi nouo populo peterét.Vrbes quorp ut extera ex Ifimo nafendrideq fua uirtus acdii iu/ uenmagnas opes magnùqi nomé fibi facere:fatis fcire ongini romanæ:0: deos affuiflc:amp;: nö defutu/ ra uirtu te pinde ne grauarenf holes mi holbus fanguiné ac genus mifcere.Nufq bcnigne Icgatio au/ dira é:adeo fimul oés fpernebat fimul rata I medio crefcété molé fibi ac pollens fuis metuebant:plæ/ rifep rogitatibus dimim:ccqd' foeminis quoij afylü:apuiflêntfid,n.demü copar cônubiû forc»Aegre id romana pubes paHaiamp;l haud dubie ad uim fpeefare res caepit:cui tps looicp apru ut darct Romu/ luscæ^rirudiné animi diflîmulâs ludos ex Idulrria parat Nepruno cqlbi folénes:cófualia uocat.Indi/ d defde finirim is fpcdaculu iubct:qto^ apparatu tu Ihebataut porcrâr:cÔcclebrât:ut ré clara expeda tacp ftcerér.Multi mortalcs cóuencrc Irudio ét uidédæ nouæ urbis:maxle ,pximi qui« ccninéfcs:cru fluminianrénatcs:Ia fabinopi ols multitudo cu libcris accóiugibus uenitJnuiran hofpitahterp do/ rnosicii fini:mccniacp:amp; freqnré redis urbé uidiflcntimiranf ra breui ré romana crcuifïc.Vbi fpeda/ culi rps uenindeditæqi co mères eu oculis crât rû exeSpofito orra uisifignogi dato iuuèrus Romana ad capiédas uirglcs difcurrir:magnapars forte I quem queep îciderat raptæiq'idâ forma cxcellércs pri monbus patrû dcftinaras:ex plèbe holes qbus datu negociû erar:domos deferebât.Vnâ loge âte alias fpecie ac pulchritudlc Ifignè a globo thalaflîi cuiufdâ raprâ fcnir;mulrifqlcifcitarihus:cui nâ câ fci rét idéndèine qs uiolarcr:Tnalaffio ferri calamitatû :Idc nimrialè hâc uocè fidâ.Turbato p m cm ludicro rnerfh parères uirginûpfugiût Icufârcs uiolati hofpini foedusidcucp Iuocâtes:cuius acffolène kidolq? fl f3s:amp; fidé decepri ucniflcnt:Ncc raptis aut fpes de fc mehonaut Idignatio é minorifed ipfe Romu/ us cirdlibatidocebatq! patrû id fupbia fadû:q cônubiû finitimis ncgaflcntjllas ramé I mfimonio m foncrare fortunapi omnium ciuitatifcpiamp;lquo nihil carius humano gencri fit libepi forc;molhrèt mô iras;amp; quibus fors corpora dcdiflcr;darcnraîos:fæpcex iniuria poftmodû gratia orraieocp meliori/ bus ufuras uiris qd' annixurus p fc quifq? fit:utcû fuam uicéfundus officio fit:parcntùctiâpatriæ^ txplcat defvdenû Accedebant blâdiriæ uiropz fadû purgâtiû cupiditateatqi amorc:quæ maxime ad muliebre ingcmû preces efficaces funr.Iam admodù mitigatianimi raptis erât:at raptapz parentes tu maxime fordida ucfle:Iachrymifqî:ôlt; querelis ciuitates côcitabant:nccdomi tantû indignationes cô/ tinebannfed congregabanf iindicpadTatiû rcgcfibinopnamp;lcgationesicoqdTatn maximum no/ mém iis regiôibuseratcôueniebât.Ceninéics:cruftuminiqi:ôdanrènateserârad quos eius iniuriæps prinebar, Lere agereiis Tatius faibniq? uifi funtJnter fe très populi côirer bellû parât ncccruftumini guidé atepanténates præardoreiraqiccninèfium fatis feimpigremouentitaperfeipfum nomen ce ninum in agrum romanû Ipemm facit:fcd effufe uaftantibus fit obuius cû exercim Romulus:lcuiœ certam inc docctuanâ fine uinbusiraiexercitûfunditfugatqpfufum perfequiâregéin prælio obtm capôt fpoliat:duce hoffiu ocafo urbé primo impetu capn.lndc excram Uidorc redudo ipfe tum fa d n

Acroné dis uir magnificusttu fado^ oftétator haud mïor:fpolia duels hofhu cæfi fufpefa fabricato ad fdap regé ob te fercu lo geres m capitoliü afccnditubig? cd ca ad quereü paftonbus facra depofuiflcnfim ul ciT dono truncat dcfignauit tem plo lotus fines tognomeep addidit dco.luppitcr feretri:mqt:hæc tibi uidor Rom'ulus Romu rex regia arma fero: tcpluqi hij regioibusiquas modo aïo metatus fum :dedico:fedcm opimis fpoliis lus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ regibus dudbufg? hoftiû cadis me audoré fequétes poften ferent.Hæc teplieft origo quod pri/

Romu mum oium Roma fàcratû cft:ita deinde dus uifum:nec irrita codirons tepli uocem eflequa laruros lus Cor eo Ipolia poftcros nucupauit nee multitudme copotu dus doni uulgari laudem:bina poftca inter tot nclius annos tot bella opima parta funt fpolia : adeo rara eius fortuna dccoris fuit : Dum ea ibi romani gez co flus rut:anténatium exercirus per occafionem ac folitudinc hoftilitcr in fines romanos ïcurfionc facit rag Marcel tim ad hos romana legio deduda palatos oppreflït:fufi igif primo imperil amp;clamore hoftes oppidu lus captu duplici^uidoria ouatem Romuld Hcrfilia coniux peibus rapta^fatigata orat;utparennbus eap^ det uenia amp;nbsp;in ciuitaté accipiat:ita ré coalefccre cocordia poflc:facile impcratnj.Indecótra emftu minos profcdus belkt infercntes:ubi minus ét quod alienis cladibus cedderant animi certaminis fu-' it urroep coloniæ miflæ;plures inucnti;quippubertatem terrein Cruftuminiu noi'adarcr;amp; Roma indefrequércrmigrarumcftaparétlbusac ^pinquisraptapz^Nouiflimu bellüabfabinis orrü:mulz roep id nyaximû fuit nihil enî per ira aut cupiditaté add eft:ncc oftéderunr bellum priufq intulemnt confilio étadditus dolus.SP.Tarpcius romana? præeratara huius filia uirginem aurocorrumpit Ta tius:ur armatos in areem accipiar.Aqua ca forte turn facris extra meenia petitum ieratracccpti obruz tam armis nccauerdt feu ut ui capta potius arx uidcref feu prodédi exépli camcquid ufqua fidd ^d v tori ccraddif fabulæ qd uulgo fabini aureas armillas magni ponderis brachio Icuo:geminatofcp ma gna fpeeie annulos habucrint;pcpigiflê ea qd in finiftris manibus haberétco feuta illi ^ aurcis donis cógcfta.Sunt qui ea ex pado tradendi:qd m finiftris manibus céc:decrcto arma, petiflè dieat amp;nbsp;frauz dequot;.lilam agere fua ipfam perépta mcrcedeitenucrc taméarcé fabini:at^ inde poftero diecum roma/ nus exercirus inftrudus:_quod intercapitolind collem palatindqi capi e:c0pleflct:non prius defeende rdr in æquum fabini:qua ira amp;nbsp;cupiditaté recuperâdæ arcis fhmulante animos in aduerfd romani fu Metius bierc.Phndpcs urringt pugna dcbant;ab fabinis Merius Curtius:ab romanis Hoftius.HoftiIius.hic curtius ’■^™romanainiquolocoadprimafignaaioaripaudaaafuftincbat.VrHoftiuscecidireonfeftim ro hoftius w ana inclinât ades :fulacp éad ucteré porta palatii.Romulus amp;nbsp;ipfe turba fugiétid adus arma ad cœ hoftili / ^‘-’^'’ tollés luppiter ruisanqtambus lulTus hic in palatio prima urbi fundameraija:arcéia fccleirem us Sta/ ptam fabini habét:indc hue armatifupata üalle media tenddrat tu pater ded hoiumgt hine faitearce tor lup hoftcs:dcme terroré romanisifugagi Reda fifte:hic ego tibi tépld Staron Ioui;qd monumentd fit po pifcr nbsp;nbsp;ftcris:tua pfcuti opeferuata urbé céuoueo.Hæc pcatus:ueluti fi fenfiflet auditas pees hicanqt roman

luppiter optimus maximus rcfiftere argj iterate pugna iubet:reftitcrc romani rang cœlefti uocc iufli ipfe ad primores Romulus uolat:Metius Gurtius ab fabinis priceps abarce decurrerat:amp; effufos age rat romanos toto:tÿum foro fpatid eftmoc peul jam a porta palam erat dam iras meimus pfidos hof pires imbcllcs hcftesuafcidtlógcalmdcóuirgjncs rapcreialiud pugnarctuuins.ln cd hme glorianté cd globo ferocilfimopi iuumd Romulus tpecd facit ex cquo turn forte Metius pugnabat co peili fad lius fuitpulfom romani pfequunf Âalià romana ades audacia regis accéfa Tundit fabinos.Metius in paludé lefe ftrepitu feqntiu trepidate cquo cÔieeit:aucrteratç ea res ét fabinos tanti piculo uiri:Et ille qdem annuéribus ac uocatibus fuis fauore multo^t additoaio cuadit:Romani fabini^ in media có* Diony/ ^‘^^'^ duo^ montiu rcdintegratplid:fed res romana erat fupior. Turn fabinæ mulicres: quarum ex 1 io terz ’riiuria bclld ortd eraticnnibus paflisifcifla^ utftc:uiclo malis muliebri pauoreaufe fe inter tcla uo rio ano J^oria ifcrrc ex tiafuerfo ipctu fado’dirimcre Ifeftas ades:dirimerciras:hincpatrcs;hinc uiros crates: poftei fc fe fanguie nefando foceri gener^ rcfpgerét;ne parricidio macularét pms fuos:nepotd illi libero^ bclld ce ^’ pgcméifi affinitatis int uos:fi conubu pigetun nos uci titciras nos eâ ocllimos uulncK ac cædid ui pró é id ”^ aeparenribus fumus melius pibimusig line al tens ueftrd uiduæaut orbæ muamus.Mouet res tu cucniP multituninétd duccsifiIétiumÂ repétina fit qcs.Indcad foedus fadendu duces pdeuntmeepacé mó ff JIJ. fed ciuitaté una ex duabus fadut;regnum cofodarumpium omne eóferunt Romanta gemiata urbe: Üuiri / tit fabinis tamenaligd darefigrites a Curibus appcllati:monumétum eius pugnac ubi primd ex proz lö ude ^tirijja emerfus paludccques Curtius i uado ftatuitcurtium bami appelIarunt.Exbcllo tatrifti læra répété pax cariores fabinas uiris ac parétibusÂ ante ois Romulo ipû fccir.Itagi cd populum in curias trigira dimdcretinoia ea^ curiis îpofuit:id no tradifxum haud dubie aliquâro numerus maior hoc mulicrum fu ent liera re an dignitatibus fuis:uiroruue:an forte leefa: fiut quæ curiis nom ma datent.

Eodem tempore Öd cenmrie tres equimm conferipræ funt:ramncnfés a Romulo a Tito Tario T1/ ricnlcs appcllati:lucerum nominis:amp; originis caufa incerta eft:indc non modo cÔmune;fed conçoi s Tatii nbsp;nbsp;®öam regnum duobus regibus fuit.Poft aliquot annos propinqui regis Tatii legatos Laurenrid pul

lïedes ^®*’‘^aï‘9 Laurentes iure gentium agerent:apud Tatium gratia fuorum amp;nbsp;præces plus poterant: igP tur illorum poenam in fe ucrtirmam lauinincum ad folemne facrifidum eo ucniflèt:concurfu fado interfidtur:eam rem minus ægre:quam dignum erat: ruliflc Romulum fcrunt:feu ob in fidam fo/ detatem regni:feu quia haud iniuriacæfum ctedcbat.Irag? bcllo quidem abftinuit:ut tarnen cxpiaz rcnturIegatoruminiuriæ:regifgiCædes:Focdus inter Romani Lauiniumq? urbes renouarum eft. Et cd h is qdem ïfperara pax eratialiud multo propnus at^ in ipfis prope porris bclld ortd. Fidena/

LIBER PRIMVS. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j

tes nimisuicinas ppefcconualcfere opes rati:priufqua tanm roboris eflêtiquanm fumaiapparebat occupant bel lu faccrcauiiétutearmara îmillâ uaftafagri qd'inter urbé ac Fidenas eft.Indead leuâ ucr fi;quia dextera rybcris arccbat:cû magna trepidatione agreftiû populandmmulmfc^ rcpens exagris in urbéallatus p nuncio fuit:exatus Romulus:ne^.n.dilationé pati ta uicinû belli! poterat:exercitu educir cadra a Fidenis mille pafluû locatabi modico pfidib rclido egreflüs oîbus copiis ptem milieu locis circa défa obfita uirgulta obfcuris fubfidere I inudiis iuflît cum pte maiorc atqi omni eqram pz fedusiqd quærebar: mmulmofo amp;nbsp;minaci generepugnæobequitâdo ipfis ppc portis hofté cxciuic fugæ quoqcquæ fimulâda erat:eadé equeftris pugna eâm minus mirabilé dedi tÂ cum uelut 1ter pu gnâ fugæqi confiliû trepidatc cquitatu pedes quotyreferretgradu: pleins répète portis effufi houes impulki romana ade ftudio inuadi fequédi^ trahunfad locum infidia^undefubito exorti romani trâfuerfam luadunt hoftiû acié:addunt pauoré mota e caftris figna eo^:qui in præfidio relidi fuerât ita multiplia rerrore perculfi fidenates:prius poene qua Romulusiquiqi cum co equites erat circuage rent frcnis equos:terga uertunt mulroqi cffufius quippe uera fuga : qui fimulantes paulo ante fecuti crat:oppidu rcpetcbât,nÔ tamé cripuere fe hofti hærés in tetgo romanus priufqua fores portai obii cerencuelutagmineuno irrûpit.BeUifidenatis cotagioneirritatiucientiuanimiamp; cöfanguinitate : Fidcnæ nafidenatesquoqpethrufd fuerut:amp; ppinquitas loei fi romanaarma oibusïfeftafinirimis eént:ftiz capiuc inulabamn fines romanos cxcurrcrurpopulabudi magis:qua iufti more belli.Iraq? no caftris pofitis no e;^edato hoftiu exercim:rapra ex agris prædâ portâtes. Vcios rediere:romanus contra:poftea qua hoftéin agris no inuenit:dimicat5iultima?inftrudus intémfqp tyberimtrafitiquépofteaquacaftra p5ere:amp;ad urbéacce^rû uciétesaudiereiobuiâegreffi ut potius ade decerncrét:qua inclufi de tedis mœnibufqi dimicaréwbi uiribus nulla parte adiums tan! ueterani roboreexerdtus rex romanus uiz dt:pfecumf(j fufos ad moenia hoftes urbe ualida muris ac firn ipfo munita abftinuit : agros rediens luftat uleifcendi magis:qua præde ftudio:ea quo^ clade haud minus:qua aducrfa pugna fubadi ucz iétes pacé petitu oratores Rama mitrut agri parte multadi fut:in cenm anos idudæ datæ:Hæc ferme Veiétes Romulo regnate domi militiæ^ geftaiquoße nihil abfonum fidci diuinæ originis:diuinmrifqi poft ^uqi pz mortécreditæ fuitnô:animus i regnoauùc^recuperâdoinôcôdendæ urbis confiliûmÔbelloacpace tea^n firmâdæ:ab illo.n.profcdo uiribus dans tâm ualumurin.xl.deîdeannos tutâ pacé habcret multitudi niuîdâ ni tamé gratior fuit qua pfibus:lôge âte alios accepiflimus militû aïs trecérofqp armatos ad euftodiâ tur corporis quos celeres appellauitmô in bello folû fed ét in pace habuit.His immortalibus ædiris ope/ Komu nbusicu ad exerdtû recéfendû côcioné in câpo ad capræ paludé haberet:fubito coorta tépeftas cu ma jj mten gno fragore tronitribuf^ tâ denfo regéoperuit nimbo:ut côfpedu cius côdoni abftulerit: nec deide in terris Romulus fuit romana pubcs fedato rädern pauore:poftea q ex ta mrbido die ferena amp;nbsp;tran/

quilla lux rcdnnubi uacua fedé regia uiditÄ fi fatis credebat patribus:q ,pximi ftctcranrifublimc ra/ pm ^cella:tamé uelut orbitatis metu ida moeftü aliquadiu filérium obrinuit:dcïde a paucis irjirio fa do den deo naru:regé parenrécp urbis romane faluere uniucrfi Romulu iubét pacéexpofcut:uti uoz lens jgt;pinus fua fofpiter qigenic. Fuiflé credo turn quoeg aliquos:q difcerptü regé pat^ó manibus ta'' ciq argucrét:manauit.n.hæc quo^:fed obfcura famaulla altera admiratio urn amp;nbsp;pauor pfens nobili/ tauit:amp; cófiho ét unius hols addita rei ducit fides ndgi Proculus Iulius follicita ciuitate dcfydcrio rc' gis amp;nbsp;ifenfa pfibus grams ut tradif quis magnæ rei audor in codoné pdir.Romulus inqt:qrites pa/ rens urbis huius prima hodiema luce cœlo répété delapfus fe mihi obuiu dedit cü pfufus horrore ue ncrabunduf^ aftitiflcmipetens pcibus ut cotra fe itueri fas eflêt:abi:nuncia:inqt romanis cæleftes ita Uelle:ut mea roma caput orbis terra^ fit ,pindc rem militaré colat:fciat^:amp; ita pofteris tradat nullas opes humanas armis romanis refiftere poffe hæc inqt:locurus fublimis abiit Mi^ qtum illi uiro nü/ Pâti hæc fides fuentiquâç defydenû Romuli apud plcbé excrcmiqifada fide imortalitatis lenitu fit. Pamligifaios cerramen regniiac cupido uerfabat:nec dum a fingulis:qa nemo magnope eminebat in nouo populo:puencrat fadioesunrer ordines certabadoriunoi ab fabinis ne qa poft Tatii mortem ab fua pte nö crat regnatunn focietate æqua pofléftioné iperii amitterent:fui corporis creari regé uo/ kbatnomani ucteres percgrinu regé afpemabanfiin uariis uoluntatibus regé tamé oés uolcbatilibcr tatis dulccdinenodumexperta timor:deidepfcs iccflitineciuitaté fine ïpcrio:excrcicu fine duce mul iarum circa ciuitarü irritatis ais uis aliqua externa adoriredöi eé igif aliquod caput placebat:amp; nemo alteri cocedere in aium ïducebatuta rem ïter fe centum patres decern decuriis fadisdingulifg? in fin/ gulas decuriascgeatis:q fummæ re^ ^flênt:cófoaant:decem ïpenrabarunuscum ifignibus imperii Dcqj/ amp;nbsp;lidoribus erat qnç die^ fpacio finiebaf iperium:ac p oés in orbem ibatianuum ïteruallum regrii ^ fuitlid ab re qd' nuc quoqi tenet nomen iter regnu appellatum.Fremere deïde pl^s multlplicató fer Uitucc iccntüqï p uno dominos fidosmec ultra nifi regé:ói ab ipfis creatum uidebaf palïüri.Cu fen/ fiflént ea moueri pfes:offerédum ultro rati qd* arrufluri eratuta gratia 1 eunt fumma ptate populo p/ iniffaiut nö plus darét iuris:qua dctinerét:decreuerunt.n.ut cu pqpulus regé iuflißet: id fic ram cctifi pfes audores ficrénhodieep in legibus magiftratibuflt;j rogadis ufurpaf: id.n.ius ui adempta: priufq populus fuffragium incat:in incertum comito^ euenmm pfes audores fiunt:tum intcrrcx cócione j^fpj-re aduocata qd bonum fauftum fœlixç fit:inquit quirites regem createata patribus uifum eft: patres „num deïde fidignum:qfecundus a Romulo numerefxrearetis: audores fient:adeo id gram plebifuit:ut ® ne uidi bencficio uiderenturad mo feifecretauberent^ ut fenatus decernerct:qui Romæ regnaret, d ni

Numa Inclyta iuftida rdigia^ m tempe Rate Numæ Pompiln erat:Curibus fabinis habitabat cofulriflp Popilii mus uir:ut in ilia qunqua ærate eé poterat ois diuini:arlt;ÿ humam ni ns auâoré dodnnæ cuis: qa no extatahus falfo fâmiû Pythagorâ cduntiquc feruio Tullio regnâte Romæcenfû poftannos amphus in ultima kaliæ ora circa MctapôrumiHeracleâqi amp;nbsp;Crotona iuuenû æmulantiû ftudia cectus habu iHc côftatiex obus locis amp;nbsp;fi eiufdc ætatis fuißct:q fama i fabinos aut quo lingua? cÔmertio qued ad cupidiraré difccdi exiuifler/quoue pfidio unusp tôt gétes diflbnas lcrmone mo' ibufqi perueninct/ Suopte igif igmio teperam amm uirtutibus fuiflcopinor magisandrudW^ nô ta pegrinis artibus: Sabino qua difciplina rernea ac trifli ucte^fabino^:quo gencre quondâ nullum in corruptius fuit, Audito rû laus noie Numæ pfes romani:qq ici man opes ad labinos rege inde fumpto uidebaf :ramen neep fe quifq nee fationis fuæ aliû;ncc deniep patru aut ennu quéqua pferre illi uiro aufnad unu oés Numæ PópP lio regnu deferendu dcccrniït.Accitus ficut Romulus augurato urbe codéda regnu adeptus eft:dc fe quoqi deos cófuli iußit:inde ab augurc:cui deide honoris gfa pughai id pperuiïq; facerdotiurh fuit: dedudus in arcé in lapide ad meridié uerfus côfcdir:augur ad Icua dus capite uelaro fedé cepitidcxtra manu baculü fine nodo aduncu tenés qué lituu appcllarütadeubipfpedu in urbéagna® capto deos pcatus:rcgióes ab oriéreadoccafum determinauit:dcxtcras ad mendié parfes:lcuafcp ad feptentrio/ Inaugu ncm eflé dixinfignu cÓtra quo lôgiflîmecôfpeélum oculi ferebât:aîo finiuit; turn limo in leuam ma râdi rC' num traflato dextra in capite Numæ impofita pcatus ita eft.Iuppitcr pater;fi eft fas hune Numa pom gis ra-' pilium:cuius ego caput tcneo:regé Romæ cé:uti tua figna nobis certa ac clara fint fter cos fines:quos no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcci:tu peregiruerbis aufpicia;quæ mitti ucllet quibus miflisideclaratus rex numa de téplo defcendit

Q ui regno ira potitus urbem nouam coditam ui amp;nbsp;armis iure Icgibufcp ac moribus de integro c5 dereparar:qbus cü ïter bclla afEicfccre uiderct nó pofTe: quippeefferatis militia animis : mitigadum lani té/ fcrocé populü armorum difluetudine ratusdanum ad ifimum argiletum indicem pacis belliq? fecie plu ubi apertus ut 1 armis efle duiratéiclaufus pacatos circa ols populos fignificaret.Bis deinde poft Numæ ôiquo/ regmiclaufus fuit femel Tito Mâliocôfule poft primu punicu perfedW bellu ircBz qd'noftræ ætan tiés da/ dii d^derut ut uideremus poft bellu adiacu ab i'pcratorc Cæfirc augufto pace terra marilt;p parta,CIa/ ufum nbsp;nbsp;ufo co cd omniu circa finitimop? focictate ac foederibus iuxiftêt aïos pofitis exremoßz piculoiu curis:

ne luxuriarét oabafquos mems hoftiudifciplina^ miliraris córinueratiofum primu read mulrim diné impcrirâ:amp; illis fæculis rudéefficaciflima deo^ meminiiciédü ratus é:q:cum defcéderead aïos ægeria finealiquo côméto miraculi no poffer fimulat fibi cd dea Aegcria cogreftus nodturnos eé;cius fe mo Vide nbsp;nbsp;nim:q acceptiflima diis eént:facraiftituerefacerdotcs fuos cuiç deo^pficere:atq? o£um primd ad cur

Macro fum lunæ m.xii.méfes defcribiranndiqué ga treccnos dies fingulis mefibus kina nS cxplct: defuntep bid amp;i/ dies dolido ano:g folftiriali cired agif orbeutercalares méfibus irerponédis ira difpéfauiraituigefimo rel liges qïro quoqi ano ad meta candé folis;unde orfi eéntiplenis anno^ oïum fpaciis dies côgruerét.îdé ne/ uig^'z faftos dies faftofep fecir:qa aliquado nihil cum populoagi utile futUKerat:Tum facerdotibus creadis mo qr/ aium adiccir:qq'ipfeplurimafacraobibat:ca maxime:q nuncaddiafemflaminemptinentifcdqa ia/ to Icgi uitare bclicofa plures Romuli:qua Numæ firniles putabat foreumrofe ipfos ad bcllamc facra regiæ oporre uids defererenfflamme louiaftidud facerdotécreauirimfigniqi cdueffe amp;nbsp;cumli regia fclla adorna/ repmi uit:huic duos Aamincsadiecit:Marti und:altc^QuinnoaiirgincfqiVcftæ legit Alba oriddd facerdo flandes rid amp;nbsp;géti códitoris haud aliend:his uraßiduc téplianriftires eént:ftipédid de publico ftatuit: uirgini ueftalcf tare alufqi cerimoniis ucncrabiles ac fandas fccit.Salios.irc.xn.marti gradiuo legit:mniceqi pidæ ffd Saki gne dcdir:amp;f fup tunicam æneum pedori tegumé coeleftiac^ arma:quæ anevlia appel laf Ter re ac per aneylia urbé ire canéres carmina cum tripudiis foléniqi laltatu lufTiriPonficcm deinde Numa Marcid Mar/ Primuf ci filid ex patribus legit:ciq; facra oia cxfcripta exfignata^ attribuit:quibus hoftiis: quibus diebus ad potifex quæ tcmpla facra fierennarqt unde in cos fumpms pecunia erogarcCxæteraqi oïa publica pnuaraq?

facra pontificis fcitis fubiecitiutclTet:quo conmlrd plebs uenirct:ne quid diuini iuris:negligcndo pa/ trios ritusipcrcgnnofqi afcifcédo turbaref:neccælcftes mo ccrimonias:fcd iufta quoqi mnebria pla/ candofep manes ut idem potifex edocerenquæcp prodigia fulminibus aliouequoius mó mifla fufeiz louis nbsp;nbsp;perenf:atqi curarenf:ad ca clicéda ex m cntibus aiuinis loui Elicio aram ï euérino dicauit:dcd^ con

dien fuluir augunis quæ fufeipienda eént ad hæc cófultanda pcurandaq^ mulrimdine oi'a ui amp;armis có/ ucrfa:5ianimialiquid agendo occupati erat:amp; deo^aflidua infidés cura cd interefierebus humanis cæleftenuméufderef:eapictateoîumpcdoraimbucrat:utfidcs ac iufiuradd pximo legdacpen^ mem ciuitatem regerenrSi cum ipfife homines in régis uelut unici exempli mores formatent. Td finirimietiam populi:quiante caftra non urbem pofitam in medioad folidtandamomnium pacem credideranin cam uercaindiam addudi funt:ut ciuiraté incultd uerfam deo^tuiolan ducerent nefas: Lucus nbsp;nbsp;Lucus crat qué medid ex opaco fpccu fos péni rigabat aq:quo qa fc pfæpe Nda fine arbitris uclut ad

Camoe eSgreftudeæ iferebat;camoenis cd Lucd facrauinqd dca^ finicocilia cdcoiuge fua Aegeria cénr:8e fo namm li fidci foléne iftituit:ad id facrarid flam ms bigis curru arcuato uehi iuftit manu® ad digitos uftp mo/ luta ré diuina facere fignificates fidé tutada fedéep eins ét in dextris facrata cfk' Multa alia facrifida lo/ Argei eaq? facris faciédis:qargcos pórificcs uocat dcdicauit:omm tamé maximdcius opc^ fuit mtelap om Mors neregm tépus;haud minor pacis qua rcgni.ltaq? duo defneeps regesalius alia uiaulle bcllo:hic pace ci Numæ uitaté auxcre:RomuIus fepté amp;nbsp;trigfta regnauit anos.Numa tres amp;nbsp;quatragita.Numæ morte ad ïter regnures rcdüt,IndeTulld HoftilidnepotcHoftihicuiusi ïfimaarcedarapugnaaduerfus fabinos

LIBER PRIMVS. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

fucrar rege populus iuffitipatres audoresfadirHïcnôfoIiî^ximorcgidiflimilisrfedferociorenam quam Romulus fumrum ætasuirefquc:fumauiraquoauegloriaammum ftimulabarfcncfcereigi^ turciuirarem odo rams undique marenam exdrandi belli quærebauForte eucnir:uragreftes romaz nicxalbanoa^ro:albani exromanoprædasinuicé agerenmmperifabat rum Cams Ciuilius Albæ: utnnq^lcgan fere fub idem tempus ad res reperendas miflî:TulIuspræceperatfuisne quidprerma^ Tulins data agerenr:faris fdebar negatum Albanunra pie bcllu indici pofleabalbanis fecordius res ada^xce/ Hoftili pn hofpitio ab Tullo bladeac benigne comirer regis couium celcbrantantilper romani amp;nbsp;res repcriue us rex rat prior es:amp; negari albano bcllu in rrigcfimum die indixcrat:hæcrcnunciât TuIIo:tum legatis Tub Caius lusdicédiprârcm:quidpetentes ucnerint:fadr:illioîum ignariprirriûpurgado terunttps:fcinuitos curilius quicq:quod minus placcat Tullo :diduros:fcd impcrio fubigurcs repetim le ueniflemi reddâtur beb lum indicereiuflôs.Ad hæc Tullus nunciatc:inquif:regi uefrro rege româum dcos fâcere teftesmter Erius populus res repetétes legatos afpernatus dimifîêrit:utin eum oés experant huiufeeclades belli«

fcc nuntiat domû albani amp;: Dcllû utrinqî fum ma opeparabaturciuili fimillimû bcllo;,ppe îter paré tes natof^ troianâ urrâq;,plem:cô Lauiniû abTroia:ab LauinioAlba:ab albano^ Ibrpc regum oriun di romani eflent.Euentus tarnen belli minus miferabilé dimicarioné fccit:quod necacie certamm é: amp;nbsp;réélis mÔdirutis airerius urbis:duo popull in unum côfufi funt.Albani pnorcs ingentiexercituin agrû romanû îperù feccreicaftraab urbe baud plus qumqi milia pafluû locât:foflâ dreundannfoflâ ci Fofla uilia ab noie ducis p aliquot fæcula appcllata elbdoncc eum re nomé quoqi uetuftate aboleuit:in his duilia caftris CiuiliusalbanusrexmoriâdidatoréalbaniMeriû Suffedmcréât.mrenm Tullus feroxpræ/ Menus dpuæ morte rcgis:magnû^ deo^i omen ab ipfo capireorfumn omnenomealbanum expetiturum SufFe^' pcenas ob bellû impiû didirasmodeprcereriris holbu caftris îalbanûàgrum pginea rcs ab ftatiuis ex diuf ciuit Mctium:dudt exereim qua ^xime ad hofté pôt: îde legamm pm iflum nudare Tullo inbet pri/ ufquâ dimicent:opus eé colloquio:fi fecum cÔgreflüs fitilansbcirc ea fe allarupz:quæ nihilom inus ad rem romanâ:quâadalbanâpnncât:haudafpernatus Tullus : tâamp; fi uana afferebantur : in aciéeducit exeunt côtra amp;nbsp;albani.Pofteaq inftrudi urrmep ftabant:cum paucis pce^i î medium duces proccdûc ibi infit albanus; Imunas Ôi non redditas rcs ex fœderc:quæ repetitæ fint amp;nbsp;ego regem noftrum ciui/ lium eâm huiufee eflé belli audilîc uideor nec te dubiro Tulle eadem p te ferre:fcd fi uera potius quâ diélu fpedofa dicenda funt:cupido imperii duos cognaros'uicinofq? populos ad arma ftimulatincque rede an ppcrâ interpretor:fuerit ifta dus delibcrario:qui bellum fufcepi t:me albani gerendo bello du cemcreaucreilliudte Tulle monimm uelim»Erhrulca res qracirca nosteœ maxime finquo ,ppior uolfcis hoc magis fcis mulmm illa terra plurimum mari pollentimemor efto iam cum fignû pugne dabis:has duas ades fpedaculo foremt feftbs confedofqp fimul uidorem ac uidum aggredianf.Iraq? fi nos diiamant q non conrenti libertate certa in dubiam imperii fcruitiicp aleam imus;ineamus ali/ quamuiam:quautriutrisimpcrent:fine magna cladcifinemulto fanguincutriufep populi decerni poflîr.Haud difplicet res Tullo qq mm Idoleanimi:mm fpcuidoriæ fcrocior eranquercubus utrin/ ç ratio inimr:cuiamp; fortuna ipfapbuit matenam.Fortc in duobus mm exerdribus crant tergimb Terge/ ni fratres nec ætare:nec uiribus difpares:Horanos Cunatiofq^ fuiflè fatifconftat:nec fere antiqua rcs mini alia eft nobilior.Tamcn in re tam clara nominum error maner urnus populi Horatii utrius Curiatii fratres fuerinnaudores utro^ rrahunt:plures tarnen luenio q romanos Horatios uocent:hos ut fcquar Icli horatii natalus.Cum tergemmis agut rcges:ut pro fua quifç patria dimifcet fcrroubi imperium fore: unde curiatb üidoriafucritinihil recufamr:tempus amp;nbsp;locus conueniunt priufqdimicarentifccdus idum inter roquot; que manos amp;nbsp;albanos eft his lcgibus:ut cuius populi dues co certamine uidflént:his a teri populo cd bo/ na pace impcntaret:faedcra alia aliis legibus:cætenim codèm modo ola fiunr:Tum ita fadum accepi mus:nec ullius ucmftior foederis memoria é.Foecialis regem Tullum ira rogauit.lubefne me rex cû patrepatrato populi albani foedus feriredubente rege fagmina Iquittc:rex pofco:rexait:puram rolli/ gagnai/ tcnfocdalis ex arce gram inis herbam puram armlir poftca regem Itcrrogauif.rex fads ne me tu regiu na ex nundumpopuligj romaniquiritum:uaIacomitefq?meosfRexrcfpondit:quodfinefraudemea po ^,^_pjy puli^ romani qnmm fiat:facio.Faedalis erat Marcus ualerius:parréparratum .SP.Fufium fedt: tier/ j^^ ’j.^,^/ oenacaputcapillofcp tangens:paterpatrams ad lufiurandum patrandumiidcft fandédum fit:foe dus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

multif® id uerbis:qux longo effara carmine:non opæ cft referte pcragit:legibus dcldc redtatis: audi inquitauppitertaudi paterpatrate populi albani:audi tu populus albanus:ur illa palam prima poftre/ maueexillisrabulisceraueredtatafunrfinedolomalouri^ca hic hodle rediflîme intellcda funt y\dqd illis legibus popu«Roma. prior nó defidet fi prior defccerit:publ ico cófilio dolo malo:tu illo die lup pfpatra piter popukim romanum fic ferito:utego hunc porcum hodicfcriam:ranroq? magis ferito: quanto æj f^r magis porcs pollc^:ubi id dixir:porcu faxo filice pcrcufl*ir,Sua item carmina albani fuum^ iufiurä/ dum per fuumdidatorem fuofep facerdotes peregerunt.Fœdere ido tcrgemini:ficutconuencrat: ar macapiunt cum fui uirofqj odhortarentur dcos patrios patriam atq? parentes qcquid duium domi c-ncic/ qcqd in exercim fit:illo^ mnearmaallo^ inmeri manus:fcroces fuopre ingenio: amp;nbsp;plcni adhortâriû , -,- ^ uocibus in mcdiu Iter duas acies^cedût.Côfcdcrât utrinç ,p caftris duo exerdtus pcriculi magis p/ 5 r -fentis:quam curæ expcrtes:qppe imperium agebatur I tam pauco^ uirmte at® fortuna pofitu: traqi ercdi mfpenfiqj in minimegratum fpcdaculum aio Itendunfidaffignum Ifeftif® armis uelutacics ttrhi iuuencs magno^ exerdtuu aios gerentes côcurrüntineç is;neç illis periculu fuu: publiai im/

perium fcruipum^ obuerfatur animo fururam ea deinde patriæ fortunazquam ipfi fcciflcnt.Vr pri/ Terge/ J^io flati coairfu îcrepuerearmazmicantefç fulfere gladii horror ingens fpedates pcrftringit:amp; neu-m inoK tto inclinata fpe torpebat uox fpirirufcy .Confertis deinde manibus:cum lam non mows tatum cor/ pugna porum agitation anceps telorum armorumg^zfed uulnera quo^ 56 fanguis fpedaculo ecnr;duo roz mani fuper alium alius:uulncratis tribus albanis.expirantes corruerunt ad quorum cafum cum da/ n laßet gaudio albanus exercitus romanas legiones iam fpes tota nondum cura deferuerat; exanimes uice unius quem tres.Curiatii dreufteterant.Forre is integer fuit ut uniueiüs folus nequaqua par:fic aduerfus fingulos ferox ergo ut fegregaret pugnam eorumzeapeflit fugazira raws fenituros ut quéç uulncreaffedum corpus fincret.Iam aliquanwm fpatü ex eo locozubi pugnawm eftzaufugerarzeum refpiciens uidit magnis ïteruallis fcquentes;unum haud proeul ab fefezab ec in cü magno ipew rcdiit Atwr ^ ^tmi albanus exereiws indamat Curiarns uti opem ferant frarriaam Horatius uiÖor cæfo bofte Horatii Ibeundam pugnam petebatzwne damore qualis ex- infperato fauentium folet;romani adiuuant mili uido / tem fuum zamp; die defungiplio feftinatzprius itagj qua alterzq nee ^cul aberatzeofequi ponrr:amp; alteru nam nbsp;nbsp;Curiatiu cÓfidt»Iamlt;j æquato marte finguli fugerantzfed nee ibe nee uiribus pareszalte^ itadu ferz

ro corpus amp;gcminata uielona ferocé in certamé tcrtiu dabat alter feflüm uulnere feftum curfu traz hens corpus uidufqp fratru ante fe ftrage uidori obiicif’hofti.Nec illud plium fuitzromanus exultas duoszingtzfr^tru manibus dediztertiu cam belli huiufeezut romanus albano iperctzdabozmale fuftiv nenn' arma gladiu fupne iugulo defigitziacenté fpoliatzRomai ouates ac gratulates Horatiu accipiut: eo majore eugaudiozquo jppemewres fuerat. Ad fepulmra inde fuo^znequag paribus ais uertunf' quippeimperioalteri audialteridioonisalienæfadizfepulchraextantz quoquifç loco ccciditzduo romana uno loco propius Albamztria albana Romam uerfus fed diftanria locis ut pugnawm cft.

Priufquam inde digrederenwr rogann Metio ex foedere idozquid imperarenlmperat Tullus uti iuuentutem in armis habeat ufurum fe ipforum operazfi bcllum cum ueientibus foret ita exereiws inde domos abdudi.Horatius ibat tergemina fpolia præ fe gerenszeui foror uirgoz quæ defponfata uni ex Curiariis fueratzobuia ante portam capenam fuitzeognitoque fuper humcros fratris paluda/ mentoftonfizquodiplâconfeccratz fbluitcrineszâ: flebiliter nomine fponfum mortuum appellat: mouctferod iuueni animum complorario fororis i uidoria fua tantôt gaudio publicozftrido mep gladio fimul uerbis increpans tranwgit pueIlam,Abi hine cum immaturato amore Ïquitzoblita fra/ rrum mortuorumzuiuilt;pzóó oblita patriæ fic catzquecunq? romanum lugebit hoftem.Atrox .uifum id facinus patribus picbicpzfcd recens meritum fado obftabatztamen raptus in ius ad regem. Rcx ne ipfc tam triftis mgraricp ad uulgus ludiciiaur fecundum iudidum fupplid audor eflêtzcóciho popu/ f^Qj-g nbsp;liaduócato duumuiroszinquit qui Horatio perduellionemiudicentzfecundum legcm fadozlexhor/

for o ré rendicarminis eratzduumuiripduellionem mdicenrzfiadduüuiris prouocaritz^uocatione certato fi uineentzeaput obnubitozinfefici arbori refte fufpéditozuerberato uel intra pomœrium uel extra po na ferz ^‘^ ^S^ duuuiri creati qui fe abfolucre non rebantur ea legezne innoxium quidem pofte cu ro trap eödemnaßent.Tum alter ex iis.P.Horatii tibi perduellinem iudicozinquitzlidor colliga manuszaccef glt;^j nbsp;nbsp;nbsp;ferat lidorzinüciebatep laqucumztum Horatius audore Tullo clæmente legis interpræte prouoeozin

® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quitzira de prouocatione certatum ad popluum cft.Moti hoies in co iuditio maxime.P.Horatio pre

proclam ante fe film iurecæfamiudicarezni ita eftet patrio iureïfilium aiaduerfuru fuiflezorabat dez indezne fezque pauloate cu egregia ftirpc côfpexiftêntzorbû liberis facerétziter hæc fenex iuuenü ample pgg nbsp;nbsp;nbsp;xusz fpolia Curanopi fixa co locozqui nue pila horaria appellawr oftenranszhunedne qué mó decoraz

oratia ^”^ ouatée uidoria incedentem uidiftiszquiriteszeum fub furca uïdum iter uerbera amp;nbsp;cruciatus uiz dere poteftis f quod uix albanorum oculi ta deforme fpcdaculum ferre poiTetJ lidorzcolliga manus: quæ pauloantearmatæ imperium populo romano pepererunt.1 caput obnubic liberatoris huius urz biszarbori infœlici fufpendezuerbera uel intra pomœriûzmô inter ilia ƒ ila amp;nbsp;fpolia hoftiumzuel extra pomœriumzmô îtra fcpulchra Curiario^;quo.n.ducere hune iuuene poteftiszubi non fua decora eu , a tâta fœditate fupplidi uindicétlt;Non wlit populusznec pris lachrymasznec ipfius paré in omni periz culo aîumzabfoluerutç magis admirationezuirwtiszg iure caufæ.Itai^p utcædes manifefta aliquo ta' men piaculo luerewrziperaw pri ut filiû expiaret pecunia publicazis qbufdam piacularibus facrificiis fadiszquæ deinde genti Horatiæ tradita funtzträfnnßb p um tigillozcapite adopto uelut fub iugo mk fit iuuenem id hodie publice quo^ femp refedum manet foronu rigillu uocantzHoratiæ fcpulchru: quolococorrueratida cÔftruduefaxoquadratozNecdiupax albana mafitzmuidia uulgizqd tribus militibus forwna publica cÔmifla fueritzuanu îgeniû didatoris corrupitzSô quoniareda côfilia haud bene euenerâtzprauis recondliare populariû aîos coepitzigif ut prius in bello pacézfic 1 pace bellû quæ/ rensqafuæciumnaîo^plufquiriûcernebateézadbellûpalâ atçexedido gerendu alioscôcitatpo/ puloszfuis p fpcm focietatis referuat ^dirioné«Fidenatcs colôia romana ueiétibus fociis côfilii aflum pris pado traurionis albano^ ad bellû atey arma iciranf.Cû Fidenæ apte defciflént.Tullus Metio ex' erciwg? eius ahAlbaacciro côtra hoftes ducitzubi aniené trafiit ad coflucris collocat caftrazîter eû locû /Ubano amp;nbsp;fidenas uciériû exereiws tyberit ran fi erat z hi Oracle ripe flumétcnucrcdcxrc^cornuzîfiniftrofz rû defe denarcs ppius môtes côfiftût» Tullus aduerfus ueiente hofté dirigit fuos albanos cÔtra legioné fidc dio nbsp;nbsp;nbsp;nariû collocat. Albano no plus animi eratzq fideiznec mâcre ergo neœ trafire apte aufus fenfim ad mo

tes fufcceditzinde ubi fatis fubifte fefe raws eft: engit totam adem fluduanfg? aïo ut tereret tps expliz

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$

cat ordmrsxÔfiliû eranq fortona ré daret eo indinare uires:miraculo primo eé romaiseq ,pximi ftefe wt:ut nudari latera fua focio^ digreflÏi fenferdrande eques citato cquo nuciat regi abire albanos»TuI lus ï re trepida.xii.uouit labos fanaqp Pallori:ac pauori:eqtéclara icrcpas uoceut hoftes exaudirent:re Cur Fa dire ipbü iubet:nihil trepidatióe opus cé fuo iuflü circuducialbanu exerdtu utfidenatiü nuda terga na pallo luadatadé ipar:ut hallas eqtes engere iubeat:id fadu magnæ pti peditu romao^ cofpedu abeutis al ri Sf pa/ bani exercitus ïrcrfcpfit:q uiderat id qd ab rege auditû erat:rati:eo acrius pugnauTerror ad holles tra uon uo LtÄ audiuerat clara uoce diduÄ magna ps fidenatiuzut q colói addiri romanis eént: lade feieba Ita/ ta œ ne fubito ex collibus decurfu albanoßi irercluderétur:ab oppido terga uertutallat Tullus:fufocp fi denatid cornu in ueienté alieno pauorepculfum ferociter redit:nec illi rullere ipetu:fcd ab effufa fuga flumé obiedlu a tergo arcebat:quo pofteaq fuga ïclinauit:alii arma foede iadates i aqua cæci ruebant: alü du cudantur f ripis iter fugse pugnæ^ cofiliu opprelïï:nÓ aha ante romana pugna atrodor fuir.

Turnalbanusexercitusfpedatorcertaminisdedudusïcapos.MetiusTuilodeuidoshollesrgra/ Ro.ur fulaâcÔtra Tullus Menu benigne alloqtur:qd' bene uertant callra albanos romanis callris iugere iu doria bet làcrifidû lullrale î dié poliep parat. Vbi illuxit:paratis oibus :ut aHqlet.'uocari ad cocioné urrunep exerdtu iubenpeones ab extremo orfi primes exduere albanos:hi nouitatect rei moti ut regé roma no^i codonaté audirét:pxïe c0ftirere:ex copofito arma dreddat romana lcgio:céturionibus datd ne godd era t:ut fine mora ïperiaexcqrenf.Td ita tullus ifit:Romai:fi unqanre alias ullo î bellofuinqd* rins ïmortalibus gfasagerctis:deideuellræipfo^uirtutihellerndidplid fuit:dimicatdefl.n.nó ma giscdhollibus:quâ(quædimicatiomaioracpiculofîoré)cd^ditiôeaepfidiafodo^nâ neuos falz la opinio teneatu lulTu mco albam fubiere ad móresmee fpid illud med:ftd cofilid amp;nbsp;ïperii fimulatio fuirait nee uobis ignoratibus deferi uosiauerteref a certamie aius:amp; hoftibus dreunueniri fe ab ter/ go rans terror ac fuga inuccref.Nee ea culpa q arguo:oïum albanos eftiducem fecuri funt;ut:amp; uos fi quo ego ide agmé deebnare uoluiflcm:fedlïctis.Mcrius ille eft dudor inneris huius:Metius idé hu lus machinator bdluMenus foederis romani albaniç ruptor audeat deinde talia abus mû hdc ïfigne y\trur la documétd morrabbus dcdcro.Cérunóes armari Metid drcdfillunt:rex cætera;ut orfus erat pagit» Yulli re Quod bond faulld fqchxgi fit populo Romano ac mihi uobifqi albai populd oém alband roma tra/ ofs cöß/ ducere ïaïo é:ciuitaté dare plcbi:pmores î pres legeremna urbé una répubbea feccremt ex uno quoda in duos populos diuifa albana res é:fic ndc i und redeatAd hæc albana pubcs ïermis ab armaris fcpta in uariis uoldtatibus cÓi tamé metu cogéte filétid tenet:Tu Tullus meriiSu fferi ïqnfi ipe difcere pof fes fidé ac foedera fcruare:uiuo ribi ea pifciplina a me adhibira eétmde quonia tud ïfanabile igenid eft tu tuo fupplicio docehdand géus ea fanóla credere:quæa te uiolata funt:utigif pauloate amm inter, fidenaté romanâç réancipitegefliftiata ia corpus palTim diftrahédd dabis,Exïde duabus admotis q drigls i currus ea^idiftétdalligatiMenu:dcidc î djuerfumeq cÓcitatidace^ m utro^ currucorpus:q. Fœdiflî inheferat uïculis mébra pqrtatcs:aucrtere oés a tata foeditate Ipcöaculi oculos.Pnmu ultimdç illud md ijje fuppbdd apud romaos exépli:pa^ memoris Icgd humana^ nuta ahis gloriari licet nulli gérid mitio ftaculd res placuiflê poenas Ïter hæc ia pmifli eratalbanieqtes:q multitudiné traducerétRoma: legiones de inde dudæ ad diruéda urbé:quæ ubi intrauere porras :nó quidem fuit rumultus ille neepauonquaz lis captarum eé urbium folet;cum effradlis portis:ftratifue ariete muris:aut arce ui capta clamor ho ft ills amp;nbsp;curfus per urbem armato^ oia ferro flamaç mifcet:fed filérium trille ac tadta meeftida ita defixit omm aios ut præmetu obhti quid rebnquerent:quid fccum ferrét dcficienteconfilioirogita/ tefqp alü alios ndc in liminibus ftarétmde errabundi domos fuas ulrimd illud uifuri puagarétur. Vt üeroiam equirum clamaorexireiubenrium inftabat: iafragor tedorum: quæ diruebantur: ultimis ürbis parribus audiebatur:puluifqj ex diftanribus.lods órtus uelut nubc induda omnia impleuerat: raprim quibus quif^ pqterat elans:cum larem ac penates redlag?:in quibus natus quifm educatufgj diêtirdinqucntes exirentiamconrinés agmen migrantium impleuerat uias amp;nbsp;confpedus aborum -Alba ex mutua milerarione integrabat lachrymas;uocefque eriam miferabiles exaudiebantur mulierum: p/ ^did q tipue cum obfefla ab armaris templa augufta præterirent:ac uelut captos relinquerent deos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtónyn

Egreflis urbem aIbanis:Romanus pallim publica priuara^ oia teda adæqt foloiunam qdringen 'quot;•lt;^clt;^S: ^Oß^opusannoß^:qbus Albafteterat:exddioacruinisdedit:téplis tard ded:ita,n.cdidd ab regefuez Ixxxvii, rat^épardé,Roma interfcrefcit Albæ minis dupbeaf duid numerus:cæbus addit urbi mós:8d quo freqnrius hitaref eadé fedé Tullus regiæcapit:ibilt;^ hitauit:pridpes albano^i î pfes:utca quoqi ps rei ftcrilïe publier crefceret: Icgit:Tulbos;feruilios Quïrios:gcganios;Cunarios.Chloelios:rcpldqi ordini ab fe art Cu/ audo curia fedt;q Hoftiha uf^ adpatrd noftroK ætaté appel lata cÄ ut oîum ordind uiribus aliqd ria Ho/ cx nouo populoadiieeref eqtd dcceturmas exalbais leginlegióes ucteres codéfuppleméto expleuit: ^^’a amp;nbsp;nouas fcripfinhae fiducia uirid Tullus fabinis belld ididngéri ca tépeftate fecundu Eth rufeos op/ Vbi fez pulériflime uiris armifqeutrîç iniuriæ fadæ ac res ne qeq erat repctiræ.Tullus ad Fenoriæ fand mer ronicæ ôtu freqnti negociatores romanos côpræhéfos qrebafifabini fuos prius îlucd côfugiflêae Romæ re f^rm S' tetos hæ caulæ belli ferebant.Sabini haud pa^ memores amp;nbsp;fua^ mrid parté Romæ ab Tario locatâ undæ amp;nbsp;romand ré nup ét adiediôe populi albani audâ:circdfpicere ëC ipfi externa auxilia,Ethruria erat ui, nomen dna:proximi Ethrufeo^i uenientcs:inde ob refidius belloK iras maxie follidraris ad defedioné ani/ docet mis uoluntarios traxere:amp;apud uagos quofdàm ex inopi plebe eriam merces ualuinpublico auxilio Dionyz üullo adiuri funriualuirqj apud ueientesinâ de cæreris minus miÿ4 eft pada eu Romulo Îdudarum fi fins

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRIMAE DECADIS

de. Cû bellûutnep fumma ope pararcntiuerti^ î co res uidereturrutriprius arma infèrrenttoecupat Tullus î agrù fabinûtrâfire:pugnaatroxad filuâ maliciofam fuit:ubi amp;: peditum qdé roberexætc^ egratu audo nupplunmû rotnanaacics ualuir:abegtibus répété luedis turbanordines funt fabino rum :ncc pugna deinde illis conftare:ncc fuga explicari fine magna cædc potuit.Deuidis fabinis di in magna gloria magnif^opibus regnû Tulli ac tota res romanaeflétmûdatû régi patribufg? dl îmon te albano lapidibns pluifle;quod cû credi uix poflênmiflis ad id uifendû J»digiû in côfpedu baud ali tenquaeû g radine uenri glomcratâ in terras aguntxrebri cecidere coclo lapidcs:uifi ét audire uoeem ingenté ex fummi cacuminis luco:ut pno riru facra albani facerét:quæ uelut diis queg; fimul cû pa/ tria relidis cbliuioni dedcrâr:amp; aut Romana facra fufceperât:autfortunæ:ut fit:obirari eultum rcIP Nonen querât dcû.Romanis quoqj ab eodc,pdigin nouédiale facrû publier fufeepm eft:fcu uocc cælcftj ex al dialiffa bano more miffamâid quoŒ tradirunfcu arufpicû monitu:mâfitcerre foléne:ut quâdo id quidé’^lt; cri orP digiû nunciaref:feriæ pax.dies agerentur:haud ita multo poft pcftilenna laboratû eft:undc cû pigrP go nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cia militâdi onrcfinulla tamé abarmis ges dabaf a bcllicofo rcge:falubriora ena credente militiæ:q

domi iuuenû corpora eflc;donec ipfe quog; login quo morboeft iplicitus:tûcadco fradi fimul cum corpore funt fpiritus illi feroces:ut g nihil ante rarus cflet minus r^iü qua facris dedere animû repc' teoibus magnis paruiflt;pfupftirionibus obnoxius degerctircligioibuftp end populü implerenuulgo ia holes eum ftatum rerü:gfub Numa regcfuerat:requircntes:unaopem ægriscorporibus rclidam fi pax ueniagp ab diis i'pctrata eflct:crcdebant:ipm r^em tradunt uoluenrem commentarios Numas eum ibi queda occulta folénia facrificia loui Elicio fida ïueniflêt:operatum iis facris fe abdidiflê fed non riteinitum aut curatum eflé id facrumince folum nullam ei oblara cæleftium fpem fed ira Icuis follicitati praua rcligionc fulmine idum cum domo flagralÏc.Tullus magna gloria belli regnanitan Tulli re nos duos amp;nbsp;triginta mortuo Tullo rexalt inftitutum iam inde ab initio eranad patres redierat î higi gifinte ïter rege nominauerat:quocomitia habente Ancum Marrium regépopuluscreauit:pfes fucre auz rituf nbsp;nbsp;dores.Numx Popiln nepos filia ortus Ancus Martius erat:q:ut regnafe caepit:amp;auiræ glonæme/

Ancuf mor;amp;: quia pximû regnû ob caetera egregiû ab una pre baud fans ,pfpem fuerat facris au t negledis Marti? aut praucculrisdSgeç antiquiftimû ratus facra publicamt a Numa inftitutaerat:facere:ofa ea excoz iTx de/ metariis regis pôtifitc in albû relata jiponcrc in publico iubetade amp;: ciuibus ocii cupidis:amp; finitimis daraf ciuitatibus fada fpcs I am mores atg? I'ftituta regem abitu^Jgimr latini:cû gbus regnâte Tullo idu foedus erat:fubftulerataios amp;nbsp;cû incurfioné îagrû Romanû ftciflént:rcpctentibus tes Romanis fup bercfpôlum reddûtdefidé romanû regé ber facella amp;nbsp;aras aduji eé regnû raP.Mcdiû crat î anco igc niûamp; Numæ amp;nbsp;Romulimcmor:amp; pterg qd' aui regno magis neceffariâfuifte pace credebancum î nouotû feroci populo;quod illi contigiflêt otiû fine iniuriaud fe haud facile habitupz;téptari pariériâ amp;nbsp;teptatâcÔtemni: tpag? efte Tullo régi aptiora qua Numæ:ut tamé quoniâ Numa in pace rchgiôes infti tuifîêt:a fe bcllicæ cerimonie pderenf :ncc gercrentur folû:fed ét idicerenf bella aliquo ri tu: ius Foecia/ ab antigua gete cqculis:qd nûc fœaalcs habét:dcfcripfinquo res repetunf.Legatus ubi ad fines eô^ le ius uenit:undc tes repetundcapice uelato filo lanæ uclaméé:audi Iuppiter:i'gt:auditc fines: cuiufeûmgé unde ns funt noînât :audiar fas:cgo fum publicus nûcius Populi Romaiiuftepieqi legatus ucnio:ucrDi^ meis fidcs fitipagit deinde poftulata:inde loucm tefté facit:ft ego iniufte impieq? illos hoies:iliafg; res dedier Populo Romano:mihicp expofco:tû prie côpoté me nûg finas cflc.H.Tc cû fines fupra fendit hæegeûgp ci primus uir obuiusfuerit:ha.'c porta ïgrcdiens:haecfo^ingrcflùs paucis uerbiscarmi/ nis concipiendigi iurifîurâdi mutatis peragitfi nôdedûtur:quos cxpofcir:difbus tribus amp;nbsp;trigîra:tot ,n.foléncs fun t :padis bellû ira indicit.Audi luppitcr amp;nbsp;tu luno: Quirine dngi celeftcs:uofqi terreftes uofg îferni audite:ego uôs tcftor:populû illûCqmcûg é noîat)iniuftû eé:nelt;j ius pfolucre:fed de iftis rébus in pria maiorcs natu cÔfulcmus:quopadoius nfm adipifeamur Cû is nûcius Româadcôfulé dû rcdit:côfeftî rex ex his fermeuelbis près côfulebat:qua^ re^i litiû carûcôdixit pfpatratus populi Ro.qritiû pfipatraro prifcoRz latio^ hoibufg? prifeis latinis:qs res dan fieri folui oportuit:qs res nec dcdcrûf.ncc lolucrût nec feccrût:dic îgt ci:quépmû fm'am rogabat:qd cèleslt;tûillc puro pio^ duel/ lo qrédas céfeo:itaq? côfério côfcifcoŒ:idc ordîcalii rogabât :qng ps maior ec^:q aderât i cade fniam ibât:bellû crat côfenfu fieri folitû:ut fœcialis haftâferratâaut fâguincâpuftâad fines co^ ferrct:amp; nô minus tribus puberibus pfentibus diccret;qd populi prifeo^ latino^ hoicfue prifa latini populo ro. quiritium fcccrût:deliquerûr:quod Populus Romanus qritiû bellû cû prifeis latinis iulljtcflë Icnaz , , ' nbsp;nbsp;nbsp;tufuc populi romaniqritiûcéfuit:côfcnfir:côfciuir:ut bellûcû prifeis latinis ficrct.Ob câ rem ego pez

dP^'^’^? romanus populo prifeo^i latmoiq hoibufg! prifeis latinisbellû indico:facio^:id ubi dixiflêt ’quot; * haftâin fines coty emitrebat.Hoe tûfmô ab latinis repetiræ rcs acbcllû ididum:moréq? cû poften ac ratio ceperût. Ancus dernandata curafacroß^ flaminibus faccrdotibul^ aliis:excrcitu nouo cÔfcrlpto:pro/ ' fedus Politoriû urbé latmoi^z ui ccpit:fecutufi^ moré rcgû prio^:q rem romanâ auxcrant:hoftibus in ciuitaté accipiédis multirudiné oém Româ traduxit:amp; cû circa palariû fedé uerercs romanorum: fabini capitoliû atg arcéxælium monté albani îpleflênt:auétinû nouæ mulritudini datum additi ci/ dem haud ita multo poft Tcllcnis Ficanagî captis'noui dues. Politoriû inde rurfus bcllo repetitum: quod uacuû occupauerât pnfei latini:cagî câdiruendæ urbisdus fuir romanis:ne hoftiû femper rc/ ccptaculû elTct.Poftremo oi bcllo latino î Eduliam côpulfo aliquâdiu ibi marte iccrto uaria nidoria pugnatû eft:nam amp;nbsp;urbs tuta muniriôibus præfidioq} firmataualido erat:ßi caftris î apto pofitis ali

^uoticns excrarus latinus comminus cum Romanis figna contuIerat.Ad ultimum omnibuscopiis connixus Ancus acie primum ujncit:indc ingenti pracda potitus Romam redit. Turn quoqp multis 'millibus latinorum in ciuitarcmacceptis:quibus uriungeretur palatioaucntinum ad murtiac daræ Murtia fcdcs.Ianiculum quoepadicdum non inopia loci:fcd ne quando caarx hoftium efletud no muro fo eadeep Ium:fed ob commodirarem itineris:ponte fublicio turn primum in ryberim fado coniugi urbipla/ amp;nbsp;Vez cuinquiritium quogi fofla baud paruum munimentû a planioribusaditû Iods Anci regis opus eft. nus

Ingen îcremeto rebus audis:cû i tara mulritudîe hoîum diferimie rede an pperâ fadi côfufo faci Career nota clâdeftina fieréticarccr ad rerroré icrefcétis audadae media urbe imincs foro ædificaf: nec urbs Hoftia tâtû hoc rege crcuit:fed et ager fincfq} filua méfia ueiétibus adépta:uf^ ad mare ipenu ^latûÂ i ora ab anco tvbcris Hoftia urbs côdita ûhnæ circa fadæ:ægrcgic^ rebus bcllogeftis ædes louis ferctrii amplifié côditur cata»Anco regn.îte Lucumoaur ipiger ac diuitiis potés Româcômigrauit cupidi'e maxie ac fpe ma/ gni honons;cuiusadipifeedi Tarqniis nâibi quoqi pegrinaftirpeoriundus erat: facultas nô fucrat. Demararhi corinthii filius erar:q obfedinôes domo pfugus eu Tarqniis forte côfcdiflêr:uxorc ibi du daduosfilios gcnuit:nofa his Lucumoat^ Aruns fuerûr:Lucumo fupfuitpfi bonopj oîum hærcs Aruns:priufquâ pr mont .-uxorc grauida relida:nec diu maner fupftes filio pf:q eu ignoras mu^ ué tre ferreâmemor i teftâdo nepotis:dcceflîflét:puero poft aui morré î nullâ forte bonop^ nato ob ino pu Egerio inditu nomé.Lucumoni côtra oium hæredi bonoi^ticû diuitiæ iâaîos facerénauxit : duz da î mfimÔinm Tanaql fumo loco nata:ôi quee haud fadle iis i qbus nata erat humiiiora fincret : ea cû illi nupfiflct fpnétibus ethrufeis Lucumonc exulc aduena ortu ferre îdignitaté nô potuit: obliraqi îgenitæ erga patriâ caritatis:dûmÔ ui^ honoraria uideret:cÔciliû migrâdi ab Tarqniis cepit. Roma c ad id porimmû uifa î nouo populo:uDi ois repérina ad^ ex uirtute nobilitas fit furupt locum fortiac ftrcnuouirorcgnafleTariumfabinumiaccerfituminrcgnumNumama cunbus:amp; Ancum fabi/ na mfe orrum nobile^ una imagine Numæ eflé:facile pfuadct:ut cupido honop^:ß^ cui Tarqnii ma terna tantum parria cuét.Sublatis irarp rebus comigrat Koma.Ad ianiculum forte uentum erat: ibi carpento fedenti cumuxoreaquilafufpcnfisdemilïalcnitcralispillcumaufernfupcnp carpenrum cum magno clagore uolitans rurfus uclut minifterio diuinitus mifta capiti apte r^onit:inde fubiT mis abiit:acccpiflé id auguriû læta dicitur Tanaquil périra ut uulgo Ethrufci cælcftium prodigioru Attur mulicncxcelfa ÔC alta fperare complexa uirum iuber:eam alitem ea regione cæli amp;nbsp;eius dei nunria ue augu/ ïiiflê:circa fummù culmcn hominis aufpiciurn fedflêrlcuafle humao fuppofiw capiridccus:ut dim/ num nitus eidé redderet.Has fpes cogirationef^ fecu portantes urbe igrcfli funtidomicilioqp ibi compara to,L.T3rqui.Prifcû ædidere nomc.Lî Romanus côfpicuû cû nouitas dniiriæ^ faciebât:amp;ipe forrunâ bcnignoalloquio comitate îuitâdibencficiiflt;^:quospoterat:fibicôciliâdoadiuuabat donee in regia . quocp de co fama plaça eftinoticiaq? eû breui apud regé liberaliter dextereqp obcundo officia îfarni/ ’^ liaris am iciriæ adduxerat iura:ut publias pariter ac priuatis côfiliis bello dornige intcrcflêt:amp; per oîa ^^’''’^us expertus poftremo tutor et Iibcris régis teftaméto inftirucrcCRegnauitAncus is qttuor amp;.xx.ânos: *1“* ^‘’^ cuiliber fupcriopz regû bclli:pacifq? amp;nbsp;artibus amp;nbsp;gloria par.Iam filii ppe puberé ætaté erât:co magis ”®5 Tarquiniusift3rc:utquâprimûcomitiaregicrcâdofierét:quibusindidis fub rpspueros uenatum gp^uit ablegauit:ifg? primus amp;petifléambitiofe rcgnü:amp;ofonc dicitur habuiflêad cóciliandos plcbis aîos 9^^ c5pofita:cum fc non re noua petere:quipde qui nô primus quod quifquâ indignari mirariuc poflét: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fed tertius Romæ peregrinus regnü affedet:ÓC Tanu nô ex peregrino lolü:fed ex hofte regé fadü amp;nbsp;Pccnire Numa ignapi urbis nÓ petenté in regnü ultro 3ccitü:fe ex quo fui porens fucrit Roma cû coniuge ac «o fortunis oibus cómigraflc:maiorc pattern ætatis eius:qua:ciuilibus offidis fungantur hoîes:Romæ fe qua inuercre pria uixiftc:domi militiælt;^ fub haud pccnircndo magiftro ipfoAnco rege romana fc minopi iura romanos ritus didiciftêobfequio:óóobferuantia in regé cum oïbus:bonitare erga alios cû rege genuin ipocerraflé.Hæc cum haud falfa memorantem ingéticonfenfu Populus Romanus regnare lufiiticr go mmcætera egregiûfecuta:quâin petendo habuerat:etiam rcgnantéambitio cft:necminus regni Circus lui firmandi:quam augendae rcipublicæ mcmor:centum in pfes legit:qiii deïde mino^ gentiü funt appellamfadio haud dubia rcgis;cuius beneficio in curia uenerant.BelIû primû cum larinis geffit: amp;nbsp;deligna cppidûibiAppiolasuicœpit:prcdaŒindemaiôrc:quâquâtabellifamafucrat:rcueéla:ludosopulcn/ bus inftru(ftiuflt;^:qua priores rcgcs:tccit.Tum primum circo:qui nunc maximus dicitur:dcfignatus ^yn eft locus loca diuifa patribus equitibufcy :ubi fpcdacula fibi quifœ faccrent foriappellati. Speaauerc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’”

furcis duodenos ab terra fpedacula alra fubftinentibus pcdcsiluaicrû fuit:cqui pugilcf^ ex Ethruria maximeaccitùfolcmncs deinde annui manfercludi romani:magniqj uarieappellatiiab eodem rege “i«* 6c circa forum priuatis ædificanda diuifa funt loca:porticus tabemeç fiAnmuro quoq? lapidco cir/ cundare urbem parabancum fabinum bellum eoeptis intcruenit:adeoç fubita res fuit:ut prius anie/ gf^quot;nc nem tranfierint hoftcs:quam obuia ire ac prohibere exerdtus romanus poflct:itacji trepidatum Ro/ Actius mæeftamp; primo dubia ui(ftoria:magnautrin^cædepugnatûcft:rcdudis deinde in cauris hoftium Nauius copiis: daroep fpacio romanis ad comparandumdeintcgrobcllumiTarqniuscquitem maxime fuis 3ngu. deefle uiribus rarus:ad ramnéfes titienfes luceres:quascenturias Romulus feripferat:adderealias co ftituit.fuoqi infigncs relinquere nomine id:quia in augurato Romulus feceratmegare Adius Naui/ 9’quot;^ us inclytus ca tempeftate augur negp murari neep nouum contbtunnifiaues addixiflèntipolIê.Ex co 3pud ira regi motaxludcuf^ artemiut ferunt:agcduin tquit:diuina mauguratozben nc pobltzguod nunc Diony.

ego mente codpio /eu ille m augurio ré exptus ^fedo futura dixißetiafqui hoc aio agitauninquinte ^'h■■M nouaculacotédifcïflunj:capehæc:amp;pcra2e:quodaucstuæfieri polîéportendunt:Tumillû baud , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cundan ter difcidiflé coté ferunnftatua Adu capite uclato:quo in loco res ada cft:in comirio in gra*'

dibus ipfis ad leua curiæ fuit coté quo^ codem loco fitam fuiflé mcmorant:ut eilet ad pofteros mi/ raculi dus monumentü auguriis ccru facerdonocpauguiü tams bonos acceflitmt nihil belli dtiniiz qt pollca:ntfi aufpicato gereremrxócilia populi:cxercirus uocati:füma reiü:ubi aues nó admifiilcnt Inde ob dimcrent :ncq? m Tarquinius de equim centuriis quicq mutauit:numcro tanmm altcrü adiccit: ut: nuria/ mille amp;,ccc.equires in tribus centuriis cflcnt:poftcriores mó lub iifdénolbus:qui additi eratzappel/ tio uide lati funtiquas nuciquia geminatæ funt:fex uoeât céturias.Hac ptc copiai audanrerum cum fabinis pedia'' cSfligififed prættrq quod uiribus creucrat Romanus exetcirus :ex occulto etia addit dolus miflis q num magna uim ligno^ in anienis ripa iacenté ardentéin flumen coniicercnt:ucnrog; adiuudteaccenfa li gna:amp;plæraq^ in ratibus impada fublicis cd hærerent:pontcm incenduntica quoqp res in pugna ter rorem atmlit fabinis effufis:eadé fuga impcdiuirimulm® mortalcscum hoUéeffugiflcntitn fiumine ipfq pcriere;quo^ fluitantia arma ad urbé cognita in tv bcri pnus pocne:quam nunciari pcilcnin fy gnéuidoria fecerc.Eo proelio prædpua cquitû gloriafuit:utrinqi ab cornibus pofitos:cu ia pclleref media pedim fuqpz acics:ita incurrifle ab larcnbus ferunt:ut non fiftercnt mó iabinas Icgioncs fero/ citer inflates ccdenbus;fcd fubito in fuga uertercnt:montcs fabini curfu effufo patcbant;amp;; pauci tez nuerc maxima pars:ut ante didum cft:ab cquitibus f flumé adi funt.Tarquinius inflâdû prcrritis ra lte^ fli tuspdaicapriuifç RomamilTisifpolus hofliu:uotu id Vulcano erat:ingenti cumulo accenfis:pergit gati fa/ porto 1 agrd fabinu exerdm ïducere:amp;: quaquam male gefta res eratmee gefluros melius fperare po bini nbsp;nbsp;nbsp;terant:tamé:quia cófulcndi res nódabat fpadû:iereobuiâ fabini mmultuario milite: iterfigt ibi fufi

pdiris 13 ^pe rebus pacem peticre.Collatia amp;nbsp;quicquid circa Collariam agri crat:fabinis ademptum . Egerius bic fratris filius erat regis.Collatiæ in prafidio relidus:dcditofqj conatinos:ita acdpio:caqp dedinonis formulam clïê.Rex interrogauit.Ellifne uos Icgati oratorefqt miflï a populo collatino:ut Atmr uos populumq? collatinum dcderctisfSumus.Eftne populus collarinus ï fua potcftateÆfl.Deditif/ deditio ue uos populum^ collatinum:urbem agros:aquam: term mos delubra:utenfilia: diuina humana^ nis for/ omnia in meâ Populiœ Romani dicionéf Dedimus.Etcgo rccipio.BcIlo fabino perfcdo:Tarqnius mulam triumphans Româremitzinde Prifcis Larinis bellû fcdt:ubi nufq ad unlucrfæ rei dimicationé uétu eftad unguia oppida cireuferendoarma oé nomé latinû domuir,Corniculû.Ficulnea»Verus.Came/ ria,CrtiIlumeriu.AmerioIa«Mcdulia«Nométu.Hæc de prifcis Iarinis:autq ad larîos defccerât:capr3 oppida.Pax detnde eft fada maiore inde aîo pacis opera inchoara:quâ quanta mole gefferat bclla:ut nó qctiorpopulus domi elÏct:qua mtlitiæ fuiflétina amp;nbsp;muro lapidco:cuius exordiü opcris fabino bel Tarqui !o mrbam crat:urbcm:qua nondum munierat:cingere parat:amp; infima uibis ioca circa fc^:aliafqp 1/ nius ur teriedas collibus conuallcs:quia ex planis lods baud facile cuebebar aquas c cloacis faftigio in t)'berï bé mu/ diidis ficcat:amp;: area ad mdem in capitolio Iouis:qua uouerat bello fabino.-ii præfa^tente aio fumram ro cige/ o^’ui amplimdiné loei occupât fundamentis.Eo tpe i rcgiaprodigium uifum:cuemq? mirabilc fuit: re parat pucro dormienn:cui Semio Tullio nomen fuittcaputarfifle ferunt multorum in cólpcdu plurimo igimr clamoreindead ranræ rei miraculu orto excimm regé:amp;; cum qdam familiariü aquam ad exti guendu ferrct:ab regina rcrenm;fcdatoq? iam mmulm:moueri uetuilTe pucrum:doncc fua fpóte ex Atmr perredus cflêr:mox cd fomno flamam abißc.Tü addudo in fecretum uiro TanaquihVidefnc m pue ndi'’iü ’^um hunc:inquit:qucm ram humiliculmedueamusf Scire lieer hunclumcn quonda rebus nonris ® dubris fumrum:Præfidiûg3 regiæafflidæ:proinde materia ingcntis publice pnuatiq^ decoris omni indulgentia noflra nutriamus:inde puc!^ liberum loco eoeptu haberi crudinq^ artibus:quibus inge/ nia ad magnæ fortunæ culmm exdtanmr.Euenit facile:quod diis cordi eflêt:iuuenis euafir uere ido lis regiæ:nec:cum quærcretur gêner Tarquinio quil q Romanæ iuuentutis ulla arte conferri potuit: Tullius fiJ^mç ei fua rex:defpondit.Hic quacunç de ca tantus illi bonos habims credere prohiber ferua na pf fer / ^^’ur eum parruumep ipfum feruifïc:co^i magis fenrénm fum qui corniculo capto Seruü Tulli;q pry uii mf ‘'^'P^ æ ’^^^ ’“'^ fueratigrauidam uiro occifo uxorem:cum inter reliquas captiuas cognita cét:ob uni ocrifia ^^^ nobilitaté:ab regina Romana prohibits femnt feruitio:partu Romæ ædidiflê Prifei Tarquinii dida nbsp;nbsp;domo:idetanto bcnefido:amp; inter muliercs familiaritateauda:6i puemm:urindomoapamo educa

tü:in cantate arlt;j honore fuiflc:formnam matris:quod capta patria in hoftiümanus uencrit:ut fer/ ua natus crederef feciflê.Duo de quadragcfimo ferme anno:ex quo regnare eoeperat Tarquinius:no apud regem modo:fed apud patres plcbemç longe maxima honore Seruius Tullius erat. Turn An . ci filii duo:amp; fi antea Temper pro indignifTimo habucrat fe patrio regno mtoris fraude pulfos:rcgna re Romæaduenâ:non modo uiciniæ:fed ne italicæ quidem flirpis:runcimpenfius his indignitascre feere.fi ne ab Tarquinio quidé ad fe redmet rcgnuifedpraeceps inde porro ad feruitia cadcret:ut in caz dem ciuitatc poft een tefimum fere annu:quam Romulus deo prognatus:deus ipfe tenuerit regnum donce in terris fucrimd feruus ferua nams poffideat:mm córnune romani noîs turn prædpucid do mus fuæ décris fore:fi Anci regis uirili ftirpe falua nó modo aduenis:fcd ét Ternis romanum regnuni parerct.Ferro igitur earn arcere conmmcllâ ftamunr:Ted iniuriæ dolor î Tarquiniû ipTum magis:quâ in Teruiu cos'llimulabar:amp; quia grauior ultor cædiszTi Tuperefïêt:rcx futurus erat:q priuams:tû Serz mo occifo quécû^ alium gencrum delegiflêt:eundé regni haeredé fadurus uidcbatur.üb hoc ipi re/

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;7

gi infidiae parantur.Ex paftoribus duo fcrociflimi ddcdi ad facinus g cófucti eranuterg? agreftibus fcrramentis m uelhbulo regiæ quam poruere rumulruofiflimæ fpecie rixæ in Je ocs appanrorcs régi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

os côucrtunt;inde:cum ambo regem appellarent:damor^ cogi pcnitusin regiam perucniflêt uocaz ti ad regem pcrgüt:primo u terqï uociferan;amp; certatim al ter alten obftcrpere.-cocro ti a lidore:ac iuP fi inuicem dicere:randéobloqui defiftunt:unus rem ex cópcfiro orditur:dum intetus 1 eum fe rex to rus aucrteret:alter claram fecunim m caput dciecirtrclido^ in uulnerc telo ambo fe foras eiicidt Tar/ Tarqnü quinium monbunddxum qm circa erant:cxceplflènt:illos fugientes lidores comprehédunt clamor cædes q indcconcurfufq?populi mirantium quid reieflct.Tanaquil inter rumultum claudi regiam iubct:ar/ annof bitros didt: fimulq3:quæ curando uulneri opus funt tanq fpes fubeflétdedulo comparat:fimul:fi de/ regna/ ftiruar fpes:alia pfidia molitur.Scruio prope accito:cum poene exangurm uirum oftédiflét: dextram uit duo tenés:orat:ne multam moi tem Ibcerimclöccium inimicis ludibiio eé fmat.Tuum elf îquit:Serui;li de.xJ« uir es:rcgnum:non eorum:quialienis mantbus peflimum facinus fccere;erigerc:dcofç duces feque rc:quidarum hoc fore caput diuino quondam circufulb igni portenderuntmunc tc ilia cæJeftis ex«/ tet flJma:nunc expergiflere uereÄ nos peregrini rcgnauinius:qui fis:nô unde natus fis:reputa:fi tua re fubita confilia torpent:at tu mea confilia fèqucre.Cum clamor impctufcp multitudinis utx fuftine ri poHcr.'cx fuperiore parte ædium per feneftras in nouam uiam ueifus (habitabat.n.rcx ad louis Ha toris ædé; populum Tanaquil alloquiturJubet bono afo eédopiru regé fuifle fubi to idurferru haud alte 1 corpus ddccdiflcia ad fe rediflènnfpedû uulnus abfttrlo cruore:oïa lalubria ec:confidere jipe dié ipm eo$ uiluros.Interim Seruü Tulln iubere populü diüoaudientécé:eü iura reditu^tobiturü^ alia eius munia eflê.Seruius cd trabca: amp;nbsp;Iictonbus ^dit:ac lede regia fedens alia dccemit.'de alns co/ Attur fultu^ fe rege cé fimulat.lta«^ p aliquot dies cd iam expiraïîèt Tarqnius:celata morte per fpeaé alle/ ranaqui næ fungendæ uicis;fuas opes firmauit td démuni palam fada amp;nbsp;complorattone in regia orra. Serui lis cÔci/ us præfdic firmo munitus primus iniuflü populi uoluntate patrd regnauit.Anci liberiiam tum cÔ/ hum prehenCs feeleris minift ris:ut uiuere regem Ä tantas edè opes Serun nunciatum df ;Sucdâm Pome/ tiam exulatd ieranr. Nâu publias magis côfilùs Scruius:quâpriuatis munireopcs:amp; ne qualis An/ ci liberd aius aduerfusTarquinium fuerat talis aduerfus le Tarquinii libc^ eér:duas filias luucnibus regus Lurioarqî AruntiTarquiniis lungit.Nec ramérupitfati neceflitaté humants côliliis:quin fui/ dia regni ér inter domcfticos infida oîa atep ifefta faccreuPeropportune ad pfentis quictem lia rus bel lum cum ucictibus(iam.n.induciæ cxierant^alüfqt c th ru ids fumprum in eo belle 6e uirrusÄforru/ ha eniruit Tullnfulocp ingenti hoftium exercitu:haud dubius rexdeu parrum :leu plebis aïus pericli/ tarctur.Romam redimaggrediturç inde pacis longe maximum opus:ur quéadmodum.Numa diz uini audor luris fuifletara Seruium conditorem ois in ciuipte dilcnminis ordinumg3:quibus inter gradus dignitaris:fortunægj aliquid iterlucetipoftcri fama ferrét.Ccfum«n.inftituit: ré faluberrimâ tanto future impcrio:ex quo belli pacify munia no uiririm ut ante;fed pro habitu pecunia^ fièrent. Tum dalles ccnturiafq?;ôi hune ordinem ex cenfu defcripfit uel pace decorum:uel belle.Ex ils qui cé lum millium æns;aur maiorcm céfum haberent.lxxx.confccit centurias:quadragenas feniorum ac iunio^iprlma claffis oés appeliatideniores ad urbis cuRodiam ut pradto eflenruuuenes ut foris bclla Ï'crerent:arma his impcrata galea clypeus ocreæ lorica oia ex ære:hæc:ut teguméta corpons eént:ræ/ a in hoftem haftaq?amp;gladius:additæhuicdaflîduæfabrumccnruriæ:quæfinearmis itipendia fa/ cercnt:datu munus;ut machinas in belle ferrent.Secunda clalTis intracentum ufep ad quiqt amp;nbsp;feptua ginta millium cenfum ]nftituta:amp; ex his fenioribus iunioribul® uiginri confcriptac céturiæ:arma P perat fcutd pro dypco;amp; præter loricam oia cadem Tertlæ claflis in quinquaginta millid cenfum cé uoluititondéccnruriæ;amp; eæ codem difcrimmeætatum fadæmec dearmis quicq mutatü ocreæ tan lum adéptæ.In quarta clalïë cenfus qinnqt dó uiginti millium:totidé cenrunæ fade arma mutata ni/ hil præter haftâ amp;nbsp;uerutum datum.Quinta clams auda;centuriæ ti igita fadæ;fundas lapidefgj mif/ files hi fecum gcrebant:in hisaccenfi cornicincs ribicinclq; m très centurias diftributi:undccim milli bus hæc clalTis céfebatur.Hic minor ccnfus reliquâ multitudincm habulr.Inde una centuria fada dt imunis militia.Ita pcddiri exercitu ornato diftnbutocpæquitû ex primoribus ciuiratis.xii.fcripfir cé turias:fex item alias centurias tribus ab Romulo inlhtutis;fubnfdé:quibus iauguratæ erant:noibus fecit.Ad cquos emendosdena millia æris ex publico data:amp; quibus equos alcrent:uiduæatrnbutæ: quæ: bina milita æris iq annos fingulos pcndercnt.Hæc oia m dites a pauperibus indinata encra,De inde eft bonos addttus:non.n»ut ab Romulo traditum cæteri feruauerât regcs:uiritim fuffragiû ea/ dem ui:eodem^ iure ymrifcueoîbus datum eft:fedgradus fodi:utnclt;^exclufus quifg fuffragio ui/ derctur;amp; uis ois penes primorcs ciuitans eflêt;equitcs.n.uoc3banf primi.lxxx.Indc primæ clalTis cé luriæ pedité uocabantur:ibi:fi uanaret:quod raro inctdebat:ut fecûdæ elalîts uoearent :ncc fereung infra ira dcfccndercnt:ut ad infimes peruenirent.Nec miran oportet hune ordinem g nue cft:poft ex

plctas quinqt amp;.xxx.tribus:duplicatoeorum numéro centuriis iume^ fenioruç ad inftitutâ: a Scr/ bus t ea uioTulliofummânon conuenirc:quadrifariâ.n.urbe,diuifaregionibus collibufq;;qui habita baut: crat partes cas tribus appcllauir(ut ego arbitror)ab tributoinam eius quoqi æqualitcr ex cenfu côferen/ Vndc di ab eodem inita ratio eft:ncç hæ tribus ad céturiarum diftributione numerumq? quicq pertinue/ ,tribuf rc.G.'nfu;perfedo:qué maturaucrat:metulegis detneeps lare cum uiculoßt minis.mornlq;:cdixit:ur dicte ocs dues romani équités peditefqj in fuis quifç centurus i câpe maxtio prima luce adefléutabi iftru

dhim exercittim omnem fue:oue:taunfg? luftrauitad^ conditum lull rum appel latum :qina in cm/ Quid fendo finis fadus efl.MiIlm.IxAA. co luftro ciuium ccnw dicuntur: Adiicit fenprorum antiquifiimus Lufiru Fabius Pidor corum;qui ferre arma poflcnt:cum numcrum fuilic: Ad cam multirudiné ui bs quo/ eSdere queamplificanda uifa cft:addir duos collcs:quirinalcm:uimina]cmquc:inde dcinccps augercfquilu fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;as :ibiquc mfc:ur loco dignitas ficrct:habirat:aggcrc amp;nbsp;feffis amp;nbsp;muro urbem circundamtem poir ox

Quid riurn profcrepomoerium uerbi uim folum inruenres poftmocnium inrerprerantur eße: eft autem pomoc magis circa murum locus:qucm in condendis urbibus quondam cthrufd qua murum duduricrat: rium amp;nbsp;certis circa terminis inauguratoconfecrabant:utnequeinreriore parte ædificia moenibus continua unde di rentunquae nunc uulgo ctiam coniunguntÄ cAtrinfeais puri aliquid ab humano culm pateret foli dum hoc fpatium:quod neqp habitanineq! atari fas eratmon magis quod poft murum eftêt:qu3m quod muruspoftad pomœrium romani appellarunt:amp;: in ui bis incrcmenro fern per quanmm mœnia p cefliira erant:tanmm termini hi confecrati profercbanmr:auda ciuirate magnimdie urbis: formans omnibus domi:amp; ad belli amp;nbsp;ad pacis ufus:ne femper armis opes acquirerentur:confilio augcre im z perium conams cft;fimul amp;nbsp;aliquod addere urbi dccus.lam tum crat inclymm dianæephefiæ fanu idcommuniteraciuitatibusafiæ:fadumfamafercbat,Cumconfcnfum deofep cófociatos laudarct mire.Scruius inter proccres latinorum:cum quibus publiée priuatimgj hofpiriaamicitiafep de indu Diana? ^ria iunxcrat:fepe iterando cadem perpultt:tandcm ut Romæ fanum Dianæ populi latini:cum Po téplum pulegt; Romano facerennea crat confeffio:caput return Romam cflc:dc quo tenens arm is cerramm fucrat:id qq omifTum iam ex omnium cura latinomm ob rem totiens infœliciter tentara armis uiz dcbarur:uni ie ex fabinis fors dare uifa eft priuato confilio impcrii recuperandi. Bos in fabinis nara audam pamfamilia? dicit miranda magnirudineac fpccic:fixa per multas states cornua in ucftibu/ lo rempli Dianæ menumen rum ci fucrc miraculo;habita(utcrat)res pdigii loco eftÄ cccinere ua/ tes:cuius duiratis earn eines dianæ immolaflcnnibi fore impcrium.Id carmen peruenerat ad anrifti rem fani Dianæ Sabinus ut primum apra dies lacrifido eft uifa:boucm Romam adam dedudt ad fanum Dianæ: Ôdanrearam ftatuit ibi Antiftes Romanus cum eum magnimdouidimæ eelebrata fama mouiftc nouiflet:mcmor refponfifabinum ira aIIoquimr.Quidnam m hofpes paras inquinP Attur, eeftum facrificium Dianæ facerei’quin m ante uiuo perfundcris flummef'infima ualle perfluit t^’be/ artem ris.Rcligionc radus hofpes:qui omnia:ur prodigio refpondcrer eucntus:cuperet rite fada:exrcmplo Dianæ ^ efeendit ad tybenmrinrerea Romanus immolât Dianæ bouem id mire grana regi ac duitati fuir. atiftitis Seruius:qq iam ufu haud dubie regnu poflêderat:tamé qa interdû iadari ueces a iuuene Tarqnio au diebatfeiniuflu populi rcgnare:cÔciliatapriusuolûtareplebis:agro capto ex heftibus uiriri diuifo: aufus é ferre ad populü:ucllcnt:iubcrér nefe regnare:tatoq? confenfu qro baud qfq alius ante rex de/ claratus c:nc® ca res Tarqnio fpé affcdandi regni minuit: imo co ïpenfius: qa de agro plebis aducr/ fum parru uoluntaté fenferat a^üenminadi Seruii apud pfes:crefcédiq! in curia fibi occafiené daram tams c:amp; ipfe inuenis ardétis ai amp;nbsp;domi uxore Tulfia inqetü aïum ftimuldte. Tulir.n.remana regia Diony/ leiens rragidcxcplu ut redio regü maturior ucirctlibertas:ulrimûçp regnû cét: qd federeptû foret» fins fi li/ nbsp;nbsp;Hic.L.Tarquinius Prifei Tarquinii régis films nepofue fucrir:parum liquct:plurimis tarnen audo

os fuifz ”^“’’ filium crediderim :fratrcm habuerat Aruntem Tarquinium miris ingenii iuucnem .His duoz fcaic nbsp;nbsp;bus:urantedidum cft:duæ Tulliæ régis filiæ nupferât:amp;: ipfæ longe difparcs monbus.Forte ira in/

ciderat:ncduo uiolcnra ingénia matrimonio iungerentur:fortuna credo Populi Romani: quo diu/ turnius.Serui regnum eftcr:conftituig? ciuitatis mores poflént.Angebatur ferox Tulliainihil mate/ riæ in uiro neg; ad cupidiratem ncqucad audaciameflé:tota in alterum uerfa Tarquinium:cum uk rum diccre:ac regio fanguineortum fpcrncrefororem:quod uirum nada muliebri ceftâtetaudacia. Contrahitederiter fimilitudo cos:utferre fit:malum malo aptiflimum:fcd initium turbadi omnia a fœmina ortum cft:ca fccrctis uiri alicni aftüefada fermonibus:nullis uerborum contumclüs paree re de uiro ad frarrem :de forore ad uirum :amp;: fe redius uiduam :amp; illum cælibcm futurum fuifiè con tcnderc:quam cum impariconiugi haud danguefcendum aliénaignauia eflê:fi fibi cum:quo dignq Maior ^^^'lt;1” dedifïentuirumidomi fe propediemuifuram regnum fmfie:quodapudpattern uidcat:ccle/ Tullia é nfcradolcfccntcm fuetemeritatis implet:Aruns Tarquinius amp;nbsp;tulliamaiorpropecontinuaris fune/ Jceedu ”bus:cumdomos uacuas nouo matrimonio fecifiénr:mngunrur nuptiis:magis non prohibéte Set/ ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uio:quam approbante.Tum uero in dies infeftiot Tulli fencdus:infeftius cœpit regnum cflc:iam.n.

ab federe ad aliud fpcd3remulier.Scelus:ncc nodc:nec interdiu ui^ conqcfcere pari negratuita præ/ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terira parricidia eftcnt:non fibi dcfuific:cui nupta dicetctur:nccaim quotarita feruiret defuifle qui

fe regno dignum putaret:qui meminiflêt fe efle Ptifci Tarquinii filium:qui habere:quam fpcrare re gnu malet:n tu is cs:cui nuptam mccncarbitroriKuirum amp;nbsp;regem appcllo:fin minus:co nuc peius murata c rcs:qd ifticcum ignauia eft fcelus.Quin aceïgerisfnon ribia corintho:neca Tarqniis ut pa/ tri tuo pcregrina rcgna moliri ncccßceft:dn te penarcs pfiiq?:amp;pris imago:amp; domus rc2;ia:amp; in do mo regale foliü:amp; nomé Tarquiniu créât uocatqp rcgc:aut fi ad hæc pa^ cftanimi:qd fruftratis ciuita tem fqd te ut regiu iuucnem cófpid finisffacefle hic Tarquinios:aut Corinthum dcuolucre retro ad ftirpc fratrifimilior:qua pri.His aliifcp increpado iuuene inftigati:nec cóquicfccre ipfa p5r:fi cd Tana quil pcregrina mulicr tanrü moliri potuiflétaïo;ut duo córinua regnauiro: ac deinceps genero de/ diftempfa regio fem ie orta nuilü mométum m dado adimcndogj regno facerer:His mulicnbus in/

LIBER PRIMVS’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8

ftinflns furnsTarqniusdrcûïre:amp;fpræhcnfareminorunimaximcgentiupfës:adtnoncrepfnïbcne Attur fidi:ac ,p co gram rcpctcre:alhcere doms iuucncs;rd de fc mgentia poUïcédo:tû régis criminibus oP Tarqmï bus loos crciccrc.-polb'cmo ut uni agendæ rei tps uifum cft;ihparus agminearmatoruni i forum ir faun us rupit:indc omnibus perculfiwauorc in regia fede pro curia fedens près in curiam per præconcm ad regem Tarquinium ci tari iuflit.Côucnerc cxtcmplo alü iam ante ad hoc pratparariuliimetu ne non ucniflê:fraudi cflcf:nouirate ac miraculo attonitneham de Scruio acium ratiJbi Tarquinius maledi ûaab ihrpc ultima orfus:fcruum ferua natum:poft mortem indignam parentis fui:non inter regno ut antca inito:noncomitiis habitis:nonpcrfuffragium populnnon audonbus patribus : muliebri dono occupaflé rcgnum;ita natumata creatum regem fautorçm infimi generis hominû:ex quoiple à:; ' fit;odio alicnæ honeftatis :crcptû primoribus agrum fordidiflînio cuiç diuifiiîc:ofa onera:quæ côia ■ r- ' * quÔdâfuciûr inclinaflê îjirimores ciuitatisa'ftituiflê céfum:ut infignis ad îuidiâlocuplctio^ fortûa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i -

ecrÂ parta;ubi uellcr:egerilîîmis largirct :Huic ofoni Scruius cû îtcrucniflct trepido nudo CACirarus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

extcplo a ucftibulo curiæ magna uoce:Quid hocahquit:Tarquinii rei elf qua tu audacia me uiuo uo carcaufusespfesfaut ifcdecôfidcrcmcatCuillefcrocireradhæclèpfisfuitcncre.fcdé:multo:quâ o ; feruû potioréfiliû régis regni hæredc;fatis diu illu p licentueludenrcinfulraiTcdominis.Clamor ab utnufq? fauronbus oricÄ cocurfus popuh fiebat i curuiapparcbarg? rcgnaru^i:g uidflêt.TüTarqni us neceflitatcia éripfa cogetc ultima audcrc:multo amp;nbsp;ætatc amp;uiribus ualidior mcdiil arripit Geruid Scruius datiiqi e curia in ifenoré pré per gradus deiiotandead cogendu fenatd i' curia rcdir:fit fuga regis ap/ e curia pantois atqi cominnipfc propc cxanguis cd femianirnis regio comitatu domd fe recipet:pucniflctm peeps ad fummd cyprid uiedub iis q miffia Tarqnio fugiéré cófccuticranrunrcrfiaf.Crcditunquia nÓab didtur horreta cætero federe admenitu Tuiliæ id faeSd carpento certcid qd'faris eödatun fold mucctaaicc reucrita coord uiroK cuocauitmid c cu ria:rrgcq; prima appellauitu quo faceflére iufla ex tato tumui tu;cum fc doinum rccipcrct ipcruenißct«^ ad fumd cvprid uicd:ubi diamd nuperfuiefledeticarpe/ Cyprus tu dextera in uirbidtbudiut in collé cfquiliard cuehcrcrurircfbtir pauidus arg; ihibuit frænos is: qui uicus iuméra agcbatiiacentém dominæ:Scruid trucida td:oftendit:foedd inhumanug; inde traditurfcelus: monumcntoqi locus cmlcdcratduicd uocar:quo amensragitantibusiurus forons acuin:Tu!lia per partis corpus carpétdegiflcfcrrurrpartég^fanguinisaccedispfnaccruétouchiculocótaminataipare ’ f ipfigi tuliflcadïpcnares fuos uing; fui:qbus irarisjnalo rcgni principib:fimiles^pcdiécxitus fcqren tur:Scruius Tullius regnauitannos quattuor amp;nbsp;qdraginra:ira ut bonoérmoderatog? fuccédenti re/ gi diffiolis æmulatio cflct.Cærcid id quo^ ad gloria acccffitiqd cd iUo fimul lufla ac légitima regna Seruius occiderunt:idipfum tamitcacmodcratd ipcriu:tamé:quu unius cflêr:deponcrc cd in aio habuiflê Tullius qda audores funt ni fcelus ïteftind libcrâdæ patriæ cofiliaagitant! intcrucniflct. Inde.L.Tarquinius regna/ regnare coepircui Siipbo cognomé fada mdidcrdnquia focerd generlepulturaprohibuit: Romuld uitanof quorp 1 fcpultd pufle didirans:primorcs parid:quos Scrui rebus famfle crcdcbat:inteifccit:confcius qrtuor. ddde male qrendi regni a fcipfo aduerfus fe exéplum capi pofldarmatis corpus circdfcpfit:nequcin, amp;nbsp;qdra ad ius regni quiequam præter uim habcbar:ut qui neepopuli iuflù : nequeauflonbus patribus re^ ginta lt;nbsp;gnarcr:eo acccdcbar:ut in caritatc ciuium nihil fpci reponentimctu regnum tutadum eflenquem ut Vnde J pluribus incutcret cognirioncs capitalid rerum fine cófilus pier fcfolus exerccbat:pcr^ cam caufam fuperbi occiderc:in exilid agere:bonis mulélarcpotcrat nófufpcétos modoaut inuifos:fed unde mhil aliud: cogno/ quam prædâ fperare poflét,Præcipuc ira patrum numero un ni in uro: 1 bruit nullos in patres legere: men quo contemprior paucitate ipfa ordo eflet minul^:pcr fc nihil aguindignarcnrur.Hic.n.rrgum pri inus:ur traditur:a prioribus moré de öibus fenatu confulendi foluitirépublid domcfticis confiliis ad Diony/ ïniniflTauit:bclld:paccm:foedera:foaérarcf^ per fcipfe:cum quibus uoluitiiniuflu populi ac fenatus fins Icz fecit: dircmitgi.Latinopifibi maximcgcnreconciliabat:urperegrinis quoq? opibus rutior itcr ciucs giflé ait éfler:ncq! hofpitia mo cum primoribus copiifcd affinitates quom iungebar.Odauiö Mamiliö' tufeu' fed ami lanous longe princeps latini nois cranfi famæ crcdimus:ab Vlyflè dcagi Circeoriundus:ei MamiIio cos tam blia nuptum darperg? eas nuptias multós fibi cognatos anneofg; cius conciliat.Iam magna Tarquf/ nuanétonras inter latinoRo proccres crat:cüm in diem ccrtbutadlucum Ferenrinæconuenianr:indi citieflc quæ agerc de rebus corn unibus uclit.Conucniunt frequentes prima lucoipfe Tarquinius di/ em quidem fcruauir:fcd pauloantc:quam fol occidcret:uenit:multa ibi toto die in concilio narus ia/ öatafcrmonibuscrant.Turnus Herdoniusab aricia feroCitcr in abfentem Tarquinium erat inue/ Turnus öusihaud mirum efle fuperbo inditum Romae cognomen (ia enim ira da quidâ muflitantes uulgo Herdo/ tarnen cum appellabanr)an quiequa fupbius cflc:quam ludificari ficomne nomen latinum prind/ nius pibus longcab domo cxcitis:ipfum:qui concilium indixerit:n0adcflé:temptari profedfo patiétiamquot; Ut fi iugum acccpcrint:obnoxios prcmat:cui eni non apparereriaffcdarc eum imperium in latmos Quodfifuibcnecrcdiderintciues;autficreditumillud:amp;nonraptum parriddiofit crcdereamp; iati/ pos:quaquam nee fic quidem alicnigenæ dcberent:fin fuos cius poenireat: quippc qui alii fuper alios tfuadcnrur:cxulatd cant bona amirtant:qd fpei mêlions latinis portcndi.Si fe audiant: domd fuam q’ucque inde abiruros:neque magis obfcruaturos diem concilii:quam ipfc:q indixit:obferuct. Hæc arg? alia code ptincntia feditiofus facinorofufgi hô:hifgi artibus opes domi naéhis:cum maximediP féreretunreruemt Tarquinius.Is finis ofoni fuit.Auerfi oés ad Tarquinium falutandum:qfilcntio amp;nbsp;doinomtus a proximutut purgarctfeiquod id tpis ueniflétidifceptatoréait fo fumptuni inter pfem

ô; filïum:cura recondliaridieos in gfam moratum ciTc.-öC quia ca rcs cxemiiîêf ilium diem rpedero dicadummquæcôftifuiirer.NeidquidéabTuinoTulifléradtumferunt:diÂiflc.n.nulIani breuiex il nbsp;nbsp;ré eße cogniticné;quâ infer pfem amp;nbsp;filium:p3Uds tranfigi uerbis pcßc:ni pareat pn:habiturum ifor

ni mû c fic.Hæc Aricinius in regé remania merepas ex cccilio abiit.Qitâ rcmTarqnius aliquâro quam uidebarurraegnus ferens confcflim Turno necemachmafiuteundé ferroré:quo ciuiûaîos dcmicp^ ■preflérardannis inncei er:amp; quia pro imperio palâ interfici non porerat:oblato faifo criminc ifontem cpprcflinpcr aduerfæfadhems quofdam ariemos iéruû Tuini auro corrupitiur m diuerforium cius uim magnamgladiorum inferriclam fmcret:ca cum una nedeperfeda cßrnr.Tarquinius pauloartf Cofilin lucéaccitisad fepricipibus latinorum quafi re noua perturbatusimoram fuam heftcrnam:uelurdeo Tarqnn rum quadam prouidentia illatam :ait faluti fibi arque illis fuiiîê:ab Turno dici fibi;amp; primonbus pq in Hcr/ pulorum parari necem:ur latinorum folus imperium teneat:aggreflùrum fuifle heßerno die in côci donio lio:di!atam rem e Aê:qucd audor concilii abfuerit:qucm maxime percret:indeillam abfcntis infedaz oppræ/ tionem eßt' natam:quod morando fpem dcßinierinnon dubitare:fi ueradeferantur:quin prima luz mendo cc:ubi in condhum uentum fininftrudus cum coniuratorum manuarmatufqi uenturus findid gla diorum ingentem numcrum eße ad cum conuedum id uanum nee nc fit:cxtcm plo fciri poflc rega/ re eos:ut indefcru ad Tumum uenianr.Sufpeda fecit rem amp;ingeniü Turni fcrox:amp; oratio heßerna . j' j?, amp;moraTarquinii:quoduidebaturobcâdiffcrricædespotuiflê,Eunr inclmatisquidéad credendu animis:tamé:nifi gladiis dcpræhcnfis:caçtera uana exifhmaturüubi cß co ucntum;Turnuex fomno cxcitatu drcufiduntcuRodes coprchcfiltp fcruis:qui cantatedomini uim parabat:cu gladn abditi ex omnibus locis diucrticuli prorrahcrentur(cnimuero manifcRa res uifa)iniedæ Turno catha ne:amp; c5 fcRim latino^ cociliu magno cum rumultu aduocarur ibi tam atrox inuidia ortacRgladiis i medio poßris : ut indida ca’nouo genere locti dcicdus ad caput aquæ ferenrinæ crate fuperne inicdadaxifç ■côgeRis:mergeretur.Rcuocatis deinde ad côciliû latinis.Taïquinius col’audatilququi tuirü rcuan té res 4? manifcRo pariddiomérita poenaafFcciflênt:ita uerba fecit poflèquidéfÂieruRo iureagerc quod eu oés latini ab alba oriundi fintan co fœdcrc teneâmr:quod ab TuIIo ois rcsalbana cum colo/ nis fuis in romand ccflêritimperiû.’cætenim fe utilitatis id magis oium câ céfere:ut rcnouetur id foc/ Fœdus dus:fecundaqipotius fortuna populi Romani:ur partidpes latini fruâtunquâurbium excidia uaßa/ cum la/ tionefqi agrot^nquas Anco priusiprc deinde fuo regnâte ppeßi fintdcmperautexpedenr:aut patianz finis re/ tur.HauddinicuIrerpfuafum latinisquanquâineofaedercfuperiorromanarescratcætcrumôi ça nouaf Pgt;f3 nominis latini Rare.ac fentireeu regeuidcbanrur:amp; turnus fuicuigi periculi:fi aducriatus eflet recens crar documentu.Ita renouatum fœdus:indidumqi iunioribus lannc^rutexfoederedie certa Vrrofq; ad lucum Ferenrinæ armari freqntes adeflênt.Qui ubi aef ediâum romani regis exomnibus popubs mai pu/ conuencrcine dueem fuum:ncue fecremm imperium ^ipria^ figna habcrcntimifcuit manipulos ex Îos di/ latinis romianifqnutex binis fingulos fâcerenbinofm ex fingulisuta gcminatis manipulis centurie/ midia/ nés impofuir.Ncc ut iniuRus rex in patenta dux bel^rauus fuit:quin ca arte æquaRèt fupcriores rc tos tek gesmi degeneratum inalüs huic quogi dccori oßccißcr.ls primus uolfcis bellum in duccntos ampiß jjge nbsp;nbsp;nbsp;us poRfuâ æraté annos mouinSueßamq! Pomeriam ex his ui ccpit:ubi cum diuidenda præda.xl.talc

, ta argentiauriqi cepiflcr:côcepitaio câamplitudiné louis tépbiquæ digna deum hoîumqi rege: qua: ; romanoipenoiquæipfiusetiâlocimaieRateeflcticaptiuâpccuniâinædificationéciustcpli lepoluir* ; Excepit deinde eu lérius fpe bcllûiquo Gabios propinquâ urbé neqequâ ui adortus:cum obfidcndi quoep urbem fpes pulfoamacnibus ademptaeét: poRremo minime ameromana fraude acdoloag/ /fr greßuseR:nacüucIurpofitobclIo:fundamcntis replifacicndis: aliifqnurbams openbus inrenrum fe ..dû eße fl mularenSextus films ei us:qui m mor ex tribus crar; trâRugir cxcôpofi to Gabiosipéis ife fcæui Attuf» *’®’’' intolerabilécôquerensnâab alienis in fuos ucrriße fuperbiâamp; liberepz quom eu frcquctiæ tede Sexti nbsp;nbsp;reiufjquâin curia folitudméfecerit:domi quoq? faciarmcqua Rirpémequé hærede regni rclinouat fe

Tarqnn qu’dé inter fella amp;nbsp;gladios pf is clapfum ;nihil ufqua fibi tutu nifi apud hoflé.L.Tarquinii credidiße: fraudé ”® ”^ crrarcnt:manere iis bellü:quod pofitum fimuletur:ÓC p occafioné eu ïcautos i'ualürum. Quod fiapud eos fupplicibus locus non fit:^rcrraruru fc oé Latiumiuolfcofm fe ide:amp;: equos: amp;nbsp;hei nicos petirurum:donecad cos pueniar:qui a pand crudclibus atqp ÿüs fuppliciis regere liberos feiannfor/ fitan eriaardoris aliqdadbellßarmaqiicaduerfus fupbißimu regé ac ferocififmum populum inuc/ ‘ turum.Cu:fi nihil mouerentur:infcnfus ira porto indeabirurus uideref benigne ab gabinis excipif» Veranrmirari:fiqualisinciucs:qualisinfocios:falisadultimijinlibcroscflct:in feipfum poRremo , nbsp;nbsp;nbsp;fæuirurû:fi alia definr;fibi ucro gram aduentu eius cßcfuturuquccrederc breui:ut illo adiuuanrc ab

porris gabinis fub romana moenia bel'um tranfferamr.lndein cófilia publicaadhiberimbi cd de alns rebus aßen tire fe uctcribus gabinis diccret:qbus hæ notiores eßentupfe identidé belli auâor eßet in co fibi prudentiam præcipue aßumereiquod utriußp populi uires noßcnfciretque fuilàm profedo fupbia regiam ciuibus cße:quä ferre ne liberi quidé potuißennlra cum fenfim ad rcbellandum priz mores gabinorum indtarctiipfe cum prompriflimis iuuenum prædatum atg? in expeditioes iret: ut diéhs fadifg? oibus ad fallen dû inRruflis uanaaccrefeeret fidcs:dux ad ultimu belli legiturnbi mm ß fciamulrimdine quid agereCprælia parua inter Romam Cabiofqifiercntiquibus plerunq? gabina res fuperior cßctirü certarim fumi îfimiç gabinop^:Sex,Tarquinium dono ded fibi miflum ducern credere apud milites uero obeundo pcricula ac laboresipariter pda munifice largiédo Uta cal l rate cc

LIBER PRIMVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

utnon pater Tarquinius potentior Romæ:quani films Gabns cHerJrac^ pofieaq fan’s uirium colic' éturn ad omnes conatus uidcbar:tum ex fuis unum fcifcitatum Romam ad pattern mitnt:^ nana, fe faccre uellet:quando quidcm:ut omnia unus Gabiis pofleneidn dcdiHcnnHuic nuncio: quia ere/ do:dubix fidei uidcbat :nihil uoce refpôfû eft:rex uelut dcliberabudus 1' hortu ædiû trafit feq nte nu/ cio filnnbi îambulâs tacitus fuma papaue^ capita dicitur baculo dcciißiHc.Inrcrrogädo expedadog? refpôfû nuciis fcflhs:ut re ipcrfeda redit gabios:q dixerit ipe :quæ(^ uiderit:rcfcrt:fcu ira:feu odio feu Petro fupbia infira igcnio nullam eu uocé emifilîë, Scxto:ubi quid uellet:parés:quiduc pciperct:râcitis aba antifuis gibus paruit:primores ciuitatis crïnando:alios apud populum:alios fua ipfos inuidia oportunos iten fabinus mit:multi pala:quida:in quibus minus fpcciofacriminatio erat futura:cla interfedi: paruit quibufda fub fab uolenribus fuga:aut in exiliu adi funnabfennuq? bona iuxta argj iterépto^ diuifa fuere:Largiróis ïde fo crlc prædæcp amp;dulcedinepriuaticomodi fenfus malo^ publico^adimi:donecorbacofilio auxilioq?ga pütqfi bina res rcgi romano fine ulla dimicatione 1 manu traditur.Gabiis rcccptis.Tarquinius pace cd cquo/ fextum na gére fecit:foedus cu mfeis renouauitJnde ad nagotia urbana animu conuertinquorü erat primum tradere ut louistépluin monte rrapcio monumétu rcgnifuunoffcp relinqueret.Tarqumios reges ambos pa/ pfi uoz tré uouifïé:filiu perfeciflé.Ét tu libéra a carter is religionibus arx ea efléntota louis remphgi eius:q, in/ lui fiér atdificarefexangurarefana facellaque ftatuinquæaliquot ibia Tacio rcgc primum in ipfo difcrimine aduerfus Romulu pugnæ uota cofecraraun auguratagr polka fuerat.lnrer prkipia codedi huius ope/ rismouiflê numéad indicandu tanti ïperu molé traditur dcos:nam cum omnium lacellorumexua/ gurarioncs admitterent aues: i termini fano non addixercudqi omen auguriu® ita acceptum eft : nö mord termini’fedem:unumç eum deorum noneuocatum:facratis ibifinibus firma ftabiliaç cuncTi Termi/ porrédere.Hocpperuitatisaufpicioacccptoifecutüaliud magnitudine imperii portendens prodigiu nus. eft:caput humanum intregra facieaperientibus fundamenta rempli dicit apparuiHcqure uifa fpecics Atrede baud per ambages arce earn imperii capur^ rerû fore portendebat:idgj ira cecinere uatcs:quigj 1 urbe pdigiu erâtiquofqi ad earn rem confultandam ex Éthruria aeduerant augebatur ad impenfas régis animus: Plpnia itaqi pomcrinæ nianribiæ:quæ perducendo ad eulme open delfinatr crur:Lnx in fundamenta fuppe ethru/ ditauere.Eo magis Fabio Piftori.-pter quâ q.anriquior eft:crediderim.xl.ea talentafola fuinê:qua Pi/ ria ob ibniiqui.xl.millia pondo argenti fepofita in eâ rem fcribir:quâ fumma pecuniæ neq? ex unius turn ur id ipm bis pda fperâdam:amp; nullius ncho^ qdem magnificentiæ op^fundaméta n5cxupetaturâ.Inrentus legatos pcrficiédo téplo:fabris ex Ethruria undi^ accinsmôpecunia iolum ad id publica clt ufus: fed opis ét ucniflc ex plcbc:qui:cum haud paruus amp;nbsp;ipfe miliriæ adderet labor:minus tarnen plebs grauabat fe tempi a ait deû redificare fuis manibus.Quæ pofteaq tod alia ut fpeciæ minoraific laboris aliquato maioris tra/ Cloacæ ducebâtur qpera:foros in circo faciendosicloamq? maxima reccpraculum omniü pmgamétorum ur/ Fori bis fub terra agendam :quibas duobus operibus uix noua hæc magnificentia quiequa adæquare po/ tuit. His laboribus exerdta plcbe:qa amp;nbsp;urbi multitudineni:ubi ufus nó eét: oneri rebaf eé: Si colonis S ignia mittendis occupari latius iperii fines uolebar:Signia:Cireeofq! colonos mifit:pfidia urbi futura terra Colôiæ marim.Hi«agéti portétum terribileuifum:anguis ex coluna lignea elapfus:cu terroréac fuga in re/ Circci giam FeciHétiipfius regis nó tam fubito pauore pculit pedlusiqua anxiis i'plcuit curis.Iraqi cum ad pu blica pdigia ethrufi taal uates adhiberenfihocüelut domeftico exterritus uifu;Delphos ad maxime inclpró in terris oraculu mittere ftatuitme^ refpofa fortin uilialii comitrere aufus:duos filios p igno tas ea tépeftate terras ignotiora maria in gracia mifit.Titus Sc Aruns pfedneomes iis addirus.L. lu/ ß ,.m;us nius Brutus Targnia forore regis natus:iuuenis longe alius îgcnio:qu3 cuius fimulationé iduerat. Is cu primorcs ciuitarisnn gbus fratré fuû ab auûculo irerfedum audiflêtmeç in am fuo qcquâ régi ri/ mendummcqi in forama côcupifeédum rclïqucrc ftatuit:c5tcmptuç tutus ec:ubi in iure pap^ pfidu cét. Ergoexîdufiriafadusadimitationemftultitiæicumfefuacp pdæ efléregifineretiBruti quoqp baud abnuit cognomemut fub dus obtétu cognominis liberator ille po.ro .animus latens apireftpe fuo,1s tum a Tarqniis dudus delphos ludibrium uerius;quâ cornes aureum baculû Îculfum corneo: cauatoadid baculotuliffedonum Apollinidicifiperambageseffigiemîgennfui.Quo pofteaquen/ -pims tum cft:pfcdis patris mâdatis:cupido îceflltaîos iuuenum fcifcitadi:ad qué eo^i regnu romand eßet ^^„5 ücntnrum:ex infimo fpecuuocem redditam fcrunnipcnum fummû Romæ habebinq ueftrum pri mus 0 iuuenes ofculû marri rulcnr.Tarqnniur Sextus:q romæ relidus fuerat:ignarus refpôfi: omfgj Sexms imperii eßenrem fumma ope taceri iubet:ipfi irerfe uter prioricum Româ rediflént: marri ofculum darctiforti pmirruntiBrurus alio ratus:fpedare pythycam uocem:uclutfi plapfus cecidißcr: terrain ofculo c5tigit:fcilicet qd ea cômunis mater oium mortalium eïTet.Reditum idc româ ubi aduerfus rutulos bellum fumma ui parabat: Ardeâ rutuli habebât:gcns ut in ea regiôe atep in ea ærate diuitiis ppollcns:eaœ ipfa câbelli fuit:qgt;rex romanus:ciJ ipfe ditari exhauftus magnificentia publicoßt op^ tum præda delinire popularium aios ftudebat pter aliam fuperbiam regno infeftos ét: quod fe in fa/ brorum inifteriis ac feruili ram diu habitos opéré ab rege indignabantur.Temptata res eft : fi primo a -impetu capi Ardca poflet;ubi id parum peemt obfidione munirionibufqi coepti premi hoftts.In his Que. ftatiuis:ut ftf.longo magis:quâacri bello fatis libericomeatus erâtiprimoribus ramen magis: quam miliribus:rcgii quidem iuuenes interdum otium conuiuiis commcßarionibufqi inter fe tercbant.

Forte potatibus iis apud Sexni Tarquiniû:ubi amp;nbsp;Collatinus coenabat Tarqnius Egcrii films: feidit de uxoribus métio fua qf^ laudarc mins modisunde certamie accéfo» Collatinus negat uerbis opus

Lucre/ enéfpaucis id gde horfs pofle feiri quarum cæteris præftet Lucretia fua qn:fi uigöriuuctac inert: cofee tiæ lauf dimus cquosiiuifimufo} præfentes nortra^ fgcnia:idcuiç fpcclarißiniLi fit qgt;inopinato uniaduéru occurrerit occulis. Incamcrât uino:age fane oés citatis cqs aduolât Româ:quo cû primis fe itédétibus tcncbris pueniflênt:p^ût idccollatia:ubi Lucretia haud qq ut regias nurus:qs i côuiuio luxugj cû æq Jibusuiderât répus terétes:fcd node fera dédira lanæ inter lucubrates ancillas in medio ædiû fedenté mucniût.MuIiebris certaminis laus penes Lucretia fuit.Aducnicns uir Tarquiniigp benigne fufeepd uidor mantus comiter inuitat regios iuuenes:ibi Sex.Tarquinium mala libido Lucretiæ p uim ftu/ prandæ capit:tu formaitu fpcdata caftitas matant m qdé a nodurno iuuenili ludo i caftra redeunt. Paucis intenedis dicbus.Sex,Tarquinius infcio Collanno cum comité uno collatiam ucnit:ubi exce/ pms benigne ab ignans côlilincû port cœna in hofpitale cubiculû dudus cct:amore ardes pofteaqua lans ruta circarfoipitiœ oés uidebanf :rtrido gladio ad dormientem Lucreriam ueninfiniftra^ manu mulicris padoreoppnb:racc Lucertia:inquir.Sex.Tarquinius fum:fcrrum imau elhmorieris fi emP feris uocem.Cum pauida c fomno muller pipe mortem imminentem uidcret:tumTarquinius fateri amorem:orare:mifcere precibus minas:ucriarein omnes partes mulicbrcm auimum:ubi obftinata uidebra:amp;; ne mortis quidem mortu mclinarnaddir ad metum dcdccus:cum mortua iugulatum fer/ uum nudum pofimrum ait:ut in fordido adultcrio necata dicatur,Quo terrore,cum uiedamp;t obftina^ tam pudicitia uelut uidnx libido profcdufqi inde Tar.ferox expugnafo decore mulicbri cét.Lucretia moefta rato molo Roma nuntiü:cundé ad patrem Ardcam^ ad uii d mirrit:ut cd fingulis amicis fide Vide libus ucniâr:ira fado mamrato^ opus cflc:rc atroeem icidinc.SP.Ldcierius cd.P.ValerioVqlcfl filio ne Vale Collatinus cd.L.Iunio Bruto uenit:cu quo forte Romam rediés ab nuntio uxoris erat conuérus Lu/ fi p Vo crenam merrtd ïcubiculo fedenté iuenid r:aduéru Riopi lach rymcabomriqrcnnqunro la tin làluæC^ léfi ht nbsp;nbsp;Minime inqnqd.n.falui é mulieri amifla pudicitiafueftigia urn alicni Collatine in Icdo funt moxæ/

Ic’édu te^icorpuscfttantd'uiolard:aïus infons: mors reftis erit:fcddatedextrasfidé^haudipuneadulte/ ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ro fore:Sex.eft Tarqnius:q hoftis p hofpite priore node ui armatus mihi:fibilt;j:fi uos uiri eftis:pcfti

' i nbsp;nbsp;nbsp;ferd bicabftulitgaudid.Dantordie oés fidéxófolanfægrâ animi aueitédo noxa a coada f audorem

dchdi:mcnté pcccarcnó corpus:amp;: unde cófiliu abfucrit:culpam abeire,Vos:inqt:uideiitis:qd illi de/ ■ nbsp;nbsp;beaf :ego me:amp; fi peccato abfoluo fupplicio nö libcro:ncc ulla deinde ipudica Lucrctiæ cxéplo uiuet:

culrru:quc fub uerte abditd habebaned ï corde dcfigit: pI apfaqt i uulnus moribdda cecidit.Cóclamat uir paterq? Brums ilhs ludu occupatis cultna ex uulnerc Lucretia? extradû mananté cruore pfe renés per hdc:inqr:caftiiïimu ante regia iniuria fanguiné iuro:uofq? dn teftes facio:mc.L.Tarqnid fuperbu cd fcclerara cóiuge 6C omni libero^ Ihrpe ferro igniœ quaedp dehine ui poflim executu^: nee: illos nec,alid quéq regnare Roma? pan'uijc:cultrd deïde Dollanno tradit:indc Luctetio amp;nbsp;Valerio ftupéri bus miraculo rei unde noud in Bruti pedore igcnid:ur peeptu erar;iurat;toriqi a ludu ueifi in iram: Brurd iam inde ad expugnandu regnd uocantc fecunf duce.Elatum domo Lucretiæ corpus in fo^ dcfci uncôtient^ miraculo:ur fit:rei nouæ atœ îdigniratc hoîcs:pro fe quifqjfcelus regid ac uim que' runf.Moucttdpris mocfticia:rum Brumscartigator lachrym^atçinerrid qrela^:audor: qd' uP ros;qd' romanos dccerct:arma capipdiaduerfushofhliaaufos.rerociflïmus quifqj iuuend edarmis uoldtariusadcft:fcquif’amp; cetera iuucnms:indc pari pfidio rclido Collatiæ ad portas: cuftodibufq^ datis:neqs cd mordregibus ndciarct:cæreriarmari:dt!ce Bruto:Romipfedimbieo uérum cft:qua/ cungj inccdit armata mulrimdo:pauoré actumulmm facit:rurfus ubianteire primores ciuitatis ui' dent:quicqd fir:haud temere cé renonce minoré motum animo^ Romæ tam atrox res facit:quam Collatiæ feccrat.Ergo exoibus locis urbis in forum currirur:quo fimul uentd cft:præcoad mbund De iure celerd:in quo turn magiftram forte Brutus erar:populd aduocauit.Ibi oratio habita neqq enis pedo/ uocadi ’^ ingeniiqi:quod fimulatd ad cam dié fuerat:dc ui ac libidine Scx.Tarquinn:dc ftupro nando Lucre adeoeP tJk:amp;niiferabilicedc:deorbitate Tncipitini:cui mottefiliæcaufa mortis indigniorac mifcrabilior lid po/ eét:addita fupbia iprtus rcgis miferiæç amp;Iaborcs plcbis i foflas cloacafep exhauriendas demerfæ.Ro/ puli ide ™3”os uidores omnid circa populorü:opificcs ac lapicidas pro bellatoribus fados: idigna Scruii Tuj geilid ^” ^^’5 memorata cædes:amp;: inueda corpori patris nefando uchiculo filiailnuocatiŒ ultorcs parentd ° dn.His atrocioribuf(p:crcdo:alns:q pfens rcp4 idigniras haud quaq relam fcriptoriDUs facilia fubücit memoratis:iccnfam multimdiné perpulit:ut inperid regiabrogareticxulcfq; erte luberet.L.Tarqmd cum coniugeac libcris.Ipfeiunioribus:qui ulrfo nomina dabant lcdis:armanrty ad codtandum in/ de aduerfus regem exerdrum Ardeam in caftra eftprofedusJmperium inurbe Lucretio præfedo urbis iam ante ab rege inftituto rcliquit.lntcr hunc tumulrum Tullia domo profugit: execrandbus quacunqp inccdebat:inuocantibufq3 parenrum furias uiris mulieribufp.Harum return nundis i ca/ ftra pcrlaris:cum re noua trepidus rex pergcret Romam ad comprimcndos moms:fiexit uiam Bru Glunia tus:fenferat enim aduenmm:ncobuius fiercr:eodcm^ fere tempore diuerfis irinenbus Brums Ar/ Brutus dcam:Tarquinius Roma uenere.Tarqnio claufæ porræ:exiliumç îdidumiLibcrarorem urbis læta amp;.L. caftra accepcrcicxadiqi indeliberi rcgis duo patréfccutifunt:qcxulammCærcin ethrufeos ierunt* Tarqni Sex.Tarqnius Gabios tanqin fuum regnum pfedus ab ultonbusuctcijc fimultatum:quas fibi ipfe us Col cædibus rapinifqi códtauerat:eft intcrfedus.L.Tarqnius fuperbus regnauit annos qnqi:0d.xl. régna/ Lttinus turn Romæ ab condita urbead liberatam annos.ccxliiii.Duo confulcs inde comitiiscemriatis a præ cêful nbsp;nbsp;fedo urbis ex comcntariis Seruii Tulln creatl funt.Ldunius Brutus ^lUTarqiumus Collatinus«

LIBER SECVNDVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io

iÿ IBERI lAM Hinc Populi Romani res bcllo paccgi gcftas:annuos ma giftratus îpiaç legû porétiora:quâ hoîum pcragâ:q libertas: utlætior cét:pxinu régis fupbia fecerat.Nâpriores ita regnauerût: uthaud im/ . merito deîceps oés côditores partiu coeptæ urbis:qs nouas ipfi fcdcs ab fe audæ multitudiniaddidcrût:numercnf'.Ne^ ambigif: gn Brutus idé:gtâtu gloriæSupbo exado rege meruir;peflimopublico id fadu rus fuerit:fi libertatis Îmaturæ cupidine priori regû alicui regnu cxtor/ fiflêt.Quid.n.futu^ fuit:fi illa pano^iaduéarugg plebs traffuga ex fuis populis iub tutela luiolati tépli:aut libcrtaté:aut cerre îpuniraté adepta Tqluta regio metu:agirari coepta cét tribuniriis pcellis:Siin aliéna urbe eu pribus ferere certamina priufg'pignora côiugu ac Iibcroi^: caritafg? Alters ^lipfiusfoliicuilôgolpcaflucfciâaîoseo^côfqciaflêt/diflrpatæres nô' nisfa/

dum adulræ difeordia forét:qs fouit trâqlla téperatio ipcrüieocR nurru

q’s fouit träglla teperatio îperii:coqp nutrié fees co/ do pduxir:ut bona fruge hberransanatuns ia uiribus ferre poflêt.libcrtatis'aût origine ide magis:ga fuies ha annuû iperiû côfulare fadu eft:quâ qd diminutu gcg fit ex regia prate numeres. Oîa iura:oîa ifignia bef cœ/ primi côfules retinùerc.Id mocautu efl:nefiambo fafees haberét:duplicatus terror uideref : Brutus perunt prior côcedéte collega fàfees habuit:q nô acrior uindex libertaris fucrat:quâ deide euftos. Oium pri ' mu auidû nouæ libertatis populû:ne poftmodû fledi pcibus:aut donis regiis poßcraurciurädo ade' git neminé romæ paffuros rcgnarc.Dcfdcquo plus uiriû ifenatu étfreqntia ordinis faccret:cædibus régis diminutu patru numerû primoribus cqftris gradus cledis ad tercéto^ fuma expleuit:traditùcp deidefcrrurair i fenatuuocarenf quipatres:quiçp:côfcriptieflent;côfcriptos uidelicetnouJfenatu ap Quic5 pellabat ledosJd miru quatu profuitad cocordia ciuitatis:iungcndofœ patribus plebis aios. Return fcripti inde diumai^ cura habira:amp; quia quædâ publica iàcra p ipfos reges faditata eratmec ubi defyderium diceréf tegum elïêt:regéfacrificolücreat:idiacerdotiupontificifubieccre:ncaddifusnomini honos aliquid ifenatu libertati:cuius tune prima erat cura officeretrae nefao:an nimis earn undi^ minimis quogi rebus mu rex fa/ niédo modu exceflérint cófulis.n.alterius:cum nihilaliud offenderit: nomé in uifum ciuitati fuitmi/ crificu/ mid Tarquinios regno affuefeere initiû a Prifeo faduiregnafle deinde Seruiu Tulliu: ne iteruallo qui lus dem fado oblitu tang alieni regni:fuperbûTarquiniû uclut hæreditatem gentis fcelere ac ui repetifie pulfofupbo penes Collatinu imperium elTenefcireTarquiniospriuatosuiuerenóplacerenomé pe riculofum libertati eé. Hic primo fenfim tétantium aios fermo p totam ciuitatem en datus follicita/ tamgp fufpitióeplebé Brutus ad cocionem uocat ibi oium primu iufiuradum populi recitat:neminc Romæ regnare pailürosmec eflè Romæ:unde pcnculü libertati foret: id fumma ope tuédu eflê negt ullam rem:quæeo ptineat:côtennédâ:inuitu fedicerehois caufa: nee didurum fumcini caritas reipu blicæuinceret:nocrederepopulû romanumfohda libertäre recuperata eflêregiügenus:regiumno' men nó folu in ciuitate:fed ér in imperio eflê id officere:id obftare libertati.Hunc tu:inquir:tua uolû/ tate,L.Tarquini remoue metum:meminimus fatemur:eiecifti reges abfolue beneficium tuum:aufer hinc regium nomen:rex tuas tibi nô folum reddut eines tui audore me fed fi quid deeft:munifice au gebunt:amicus abi:exonera ciuitatem uano forfan metu:ita pfuafum eft animis cum gen te tarquinia hinc regnum abiturum:C5fuli primo tam nouæ rei ac fubitæadmiratio incluferat uocem:diccre de/ inde incipience primores ciuitatis circunfiftunt:eadem multis precibus orant : amp;nbsp;cæteri quidé moue bant minus poueaq.SP.Lucretius maior ærate amp;nbsp;dignitate : focer præterea ipfius agere uarie rogan/ do alternis fuadendoej coepitiut uinci fecofenfu ciuitatis pateretur times coful nepoftmodum priua to fibi eadé illa cü bonoß^Jlnn^îlonc:addlrag; infup alia ignominia:accidercnt:abdicauit:fe conmlatu rebuff fuis oibus Lauiniu traflatis ciuirate exceflit.B rutus ex fenatufconfulto ad populu tulit:ut ocs Tarqniæ géris exules cént.coflegâ fibi comitiis céturiatis creauit.P. Valeriü;quo adiutore reges eiece/ rat.Cuhaud cuiquâ-î dubio eéribellû abTargniis irninere:id gdem fpeoîum ferius fuincærei^ id;qd Targni nôtimebât:p dolu ac pditioné ppc libertas amiflä é.Erâtin Ro.iuuentute adolefcétes aliquot:nec ii us Col/ tenui loco orti:quoß^ i regno libido folutior fuerar:æqles:fodalefg? adoIefcétiüTargnio^ aflueti mo latmus te regio uiucrcica tum æq’to iure oîum Iicentiâqrentes:libcrtaté aliopi in fuâ uertiflè feruituté îter fe fponre côquerebanf :regé hoîem eé a quo îpetres:ubi ius:ubi iniuria opus fit:eé gfiæ locu eé bencficio:amp;ira/ exiliû fri amp;: ignofeere poflê:îter amicu amp;inimicu diferimé nofle.Leges ré furdam inexorabiléeé:falubrioré coceflat mdiorég? inopuquâ potéti:nihil Iaxaméti:nec ueniæ habef:fi modû cxceflêris:piculofum eé Î tôt hu manis erroribus fola înocentia uiuereJta iâ fua fpôte ægris aïs legati ab regibus fupueniûr fine mcn\ tione redirus bôa tanm rcpetétcs.Eo^4 uerba pofteag î ienatu audita funt:p aliquot dies ca côfultatio M.amp; tenuit:ne nô reddita belli câ:reddita belli matcria:amp; adiumétum eénr.Intcrî legati eu aliis alia moliri Manu apte bôa repetétes:clam recupandi rcgni côfilia ftruereÄ tag ad id:qd agi uidebaf ambiétcs:nobiliû liufgel/ adolefccrium aies ptcmptabât:a qbus placide oratio accepta é:his iras ab Targniis reddût: amp;nbsp;de acci/ lius fra/ piédis dâ node in urbé regibus colIoquunf.VitclIiis Aglnfgj frarribus prîo cômifla rcs.Vitellio^ fo/ très ror côfuli nupta bruto cratuâgi exeo mfimonioadoldccres erât liberi Titus:Tibcnufg;:cos quo^ in uxoris focietaté côüliiiauûcuIialTumuntzpteiea Si nobilcs aliquot adolefcétes côfcii aflümptiiquo^i uctufta bruti

L.amp;.M te memoria abut .Interim cû in fenatu uiciflct fnia:q cenfebat reddeda bona câœ ipfam earn moræ in aquilii urbe haberctlegati.qd fpaciû ad côparanda uehicula a côfulibus fumpfiflcnt:qbus regu afporrarent Collati rcs:omne id tps cû côiuraris côfultando abfumûtæuinoîtg? inftâdo utlitteræ fibiad Tarqnios daré^ ni foro tur:nôaliter qdem crediruros eos:nô uana ab legatis fup rebus tâtis afferrùDatæ lirtcræ:ut pignus fi ris filii dei ccnt:manifcftû facinus fecerunt,Nam pndiæ quâ legati ad Tarqnios j^ficifeerenfÂ coenati forte deteda apudVitcllios cent cônirariguburemotis arbirris:multa îterfedenouo:ut fitcôfilio cgifTén fermqné côiuraz co^ ex feruis unus cxcepit:q iam âtca id fenferatagi:fed en occafioné ut Ira? legatis datent ;q dephcfe tio ré coarguere poflênt:expcflabat.Pofteaq datas fcnfit:ré ad côfules ad dephededos legatos côiuratofcp Marna jafedb domo fine tumultu rem oem oppllereditteraj^ i primis habita cura ne itcrcidcrcrppdironba capus cxemplo in uincla conicdbs:de legatis paulum addubitatum é ßtzgq uifi funt cÔmififlê:ut hoftiû loco Tarqni eficnt:ius tamé gentiû ualuir.De bonis regis:q rcddcndaantefenfuerât:res Ïtegra referf ad patres: ibi omm uidb ira:uetuer e reddi:uctuere in puglicû redigi:diripiéda plebi funt data:ut côtada regia pda fpem î ager olî ppetuum eu iis pacis amirteret:agcr Tarquinio^ q îter urbem ac tyberim fuit côfecratus Marti:mar Infula^ bus deinde capus fuit.Forte ibi turn fcgcs farris dicif fuiflêmatura meiruque campi frudhim: qa reli tyberia giofum crat:cÔfumere:defcâ:âcum firaméto fegetem magna uis hoîum fimul îmiflâ corbibus fu/ T.amp; Tï dere in tyberim tenui fluétem aqua:ur mediis folet caloribus:ita in uadis hæfitantis frurnén aceruos berius cöfcdißc illitos Iimo:îfulam îde paularim amp;: aliis:q fert temere flurnen eodem îuedtis fadâtpofica ad'' lunii nbsp;nbsp;diras credo molcs:manu^ adiutu:ut tam eminens area firmaqs replis quoqî ac porricibus fufhnedis

bruti fi eét.Direptis bois regum danati ^ditoreszfumptug? fupplicium côfpedhus eo qd pœnæcapiûdæ mi lu ex aq nificnû parti de liberis côfularus ipofuir:^ q fpedator erat amouédus:cum ipm fortûa exadoré fup lio^ fo plicii dedir.Stabâtad palû deligati nobilifTimi iuuenes:feda cæteris uelut ab ignoris capitibus côfulis rore In hberi omm î feauerterâtoculos:miferabat^ no pœnæ magis hoîes:quâfceleris:quo pœnam mcria côiuraz eflént:illos eo potifiimum anno patriâIiberatâ:patré liberatorem:côfulatum ortum ex domo lunia: tofaîad patres:plebé:quicqd hoîum deorumçp romano^eeét.îduxifié in ammut Supbo quondâ regi:tû infe uerfû nbsp;nbsp;fto exuli ^dcrcnt.Côfules in fedé ^ceflére fuâ:miflî^ lidores ad fumédum fupplicium nudatos uir

Ceninc gis cædunt:fecuriqp feriût:cum îter oé tps parer uultufç amp;: os eius fpedaculo eébeminéte patrio aniz fis uinz mq îter publicæ pœnæ minifleriûfecundumpœnânocétiummt in utrâœ parte arcendis feeleribus dex VP cxéplum nobile cét,Præmium Îdici:pecunia ex ærario:libertas amp;nbsp;ciuitas dara:ille pnmû dicif uindiz didæ nbsp;da Iiberatus:qdam uindidæ quo^ nomen tradum ab illo puranf.Vindiao ipfi nomen fuifle.Poft

nomen illum feruatû:ut qui ira libcrati cuènt:in ciuiraréaccepri uidcrent.His:f]curada crant:nunciaris:incé^ ipfi ma fus Tarquiniusnondolorefolumtantæad irritûcadcntisfpei:fcdetiamiraodiogî:poftcaq dolouia numif obfeptâ uidit:bcllumapertemoliendum ratus:circuirefupplexEthruriæurbes:oraremaximeueicn fiôi da/ tes tarquinienfcfgp:ne fe orrû eiufdem fanguinis extorré egent^ex tanto modo regno cû liberis adole tû Plut, feentibus ante oculos fuos perire finercnt:aliqs peregre in regnu Româaccitos : fe regé augenté bello ait romanum imperium a proximis feelerata côiuratione pulfû:eos inter fc:qa nemo unus fatis dignus regno uifus fir:partes regni rapuiflè:bonafuadiripicnda pnpulo dediffe:ne quis expres feelerisefiet patriâ fe regnûtp fuû repofcere:amp; perfegui ingrates ciues uclle:fcrrcnt opem : adiuuarent:fuas quo® pulchßi ueteres iniurias ultum. ircnt:totiens cæfas Icgioncs: agrum adcmptû.Hæcmouerût Veientcs;ac p ft quifque rornano fairé duce ignominias dcnicndafbclloq? amifia repetenda minaciter fremüt:tarqui nenfcs nomé ac cognatio mouet:pulchrü uidebaf fuos Romæ rcgnare.Ira duo dua^ ciuitatiü exerci tus ad repetendum regnum bcllog; pfequendos romanos fecuti Tarquinium»Peftcaq in agrü roma/ O1Î du/ num uentum cft:obuiam hofii côfules euntVelerius quadrato agmine peditem ducit Brutus ad ex/ dba ca/ ploradum cü cquitatu anteceflït.Eodé modo primus eques hoftiû agminis fuit:præcrat Aruns Targ pefcere nius filius regis : rex ipfe cu legióibus fequebat Arûs ubi ex lidoribuspeul cófule cflé:deinde ia ppri/ pugna us accertius fade quog^ Brutucognouitrinflamatus ira:illecftuir:inqt:q nos extorres expulitpatria ipfe en ille noftris decoratus ïfignibus magnifice ïccdit:dii regü ultores adefte cócitar calcaribus equü atcy in ipfü infcftus confulé dirigit fenfit in fe iri B rutus:dccoiy erat tü ipfis capeficre pugna ducibus: auide itaç fe certamini offert adeoq; infeftis aïs côcurrerût:ut neurer:dû hofté uulneraret:fui pregen Bruri di corporis memor:côtrarioidup parmi urcrq?rrâfhxus:duabus hæréres haftis moribûdi ex equis la amp;nbsp;Arû/ pfi fint:fimul amp;nbsp;cætera cqftris pugna cœpit:ncq? ira multo poft amp;nbsp;pedires fuperucniût.Ibi uaria uido ris tarq ria Ôi uelut æquo marte pugnatû é:dextera utr^ cornua uicere:leua fupara.Veiéres uinci ab romano niiîteri milite fuetifufi fbgatiqriïirtarqnicfisamp; nouushoftisnôftetitfolûfedétabfuapte romanûpepulit. tus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ira cû pugnatû cfl^itâtus terror Tarquinium arç ethrufeos îceflît:ut omiflâ irrita re nede ambo ex/

creitus uciens Tarquimcfifg^ fuas quifq? abierent domos;adiidunt miracula huic pugnæ : filentio p/ ximæ nodis ex filua arfia ingenté æditâ uocé:filuani uocé câcreditam:hæc dida:uno plus ethrufeo^ cecidiflêinacieuincerebelloromanû:ita certeîdeabiere:romani utuidores:ethrufipuidisnampq fteaqilluxit: necquifq hoftiû in côfpedu erat.P.Valeriuscôfulfpolia legibtriumpbanfgj inde Româ Matro^ rediit:collcgæ funus:qto tum potuitapparatu:fedt:fed multo mains morri decus publica fuit meß' næ ânû fticia:eo ante oîa infignis:qa matronæannû ut parétem cum Iuxcrunt:qd ram acer ultor uiolatæ pu/ B rutu didtiæ fuiflct.Confuh inae:qui fupfucrat:ut funt mutabiles uulgi anîmi:ex fauore nô inuidia modo luxerût fed fufpicio ét cum atroci crimine orra:regnû eum affedare fama fercbat:qa nec collega fubrogaueZ rar in locu Bruti:ôi ædificabat m fumma uclu:ibi alto at^ munito loco arcé îexpugnabilé forc.Hæc

LIBER SECVNDVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ù

Æda uulgo creditag; eu îdigniratc quoç âgerét ai'um côfulis uoeâto ad cÔfihu populo: fummiflis Ei Prima fcibus:in cocionem afeédit.Granîid mulritudini Ipcdlaculu fuit:fummïfla fibi eé iperri îfignia:côfeP ofo fu/ fionéep faclâ:populi quâcôfulis maieftaté uimç maioré eé.Vbi audirciufli côful laudare fortuna col ncbrif kgæiqd hberara pria in fummo honore ,p repu.dimicâs matura gloria:nec dum fe uertéte m midid: ap.vo. q morré occubuiflenfe fupftitem gloriæ fuæ ad criméiatq! îuidiâ fupeflê:ex liberatore pfiæ ad Aqlios ï funcf Vitclhofœ recidiflé. Nunq ne ergo:îqt:ulla adeo a uobis fpeclata uirtus erit:ut fufpiciôe uiolari neqat B ruti Ego me ilium acerrimû regûhofté.ipm ciÿjiditatis regni crimen fubitu^ timerefEgo fi m ipfa arce hûir iia eajatolioq? habitaré:mctui me crederepoflcma duibus meisfram leui moméco mca apud uos fama Icrïuf pedet adeo ne eft fundata leuiter fides:ut ubi fim:quâ q fim magis referat/Non obftabunr.P.'Valern confui ardes libcrrati ueftræ qrites:tufa ent uobis uelia.deferam no in planu môædesifed colli et fuBiiciâ:ut Vu pu -uos fupra fufpedû me einem habitctis:in uelia ædificenr:qbus melius quâ.P. Valerio emdif pbertas. blicolæ Delata côfcftim materia oîsjfra ueliam :amp; ubi nunc uicus publicus eft:domus in îfimo clmo ædifica cogno. ta.Latæ deide leges nÔ folû?q regni fufpiciôe côfulé abfoluciét:fed q adeo in côtrariu uerterent:ut po/ Primû pularcm ét facerét.Inde cognomé faim Publicolæ eft.Ante oés de ^uocatione aduerfus magiftratus caput a_d populû:lâcrâdolt;B eu bonis capite eius:q regni occupadi cÔfilia iniflét.Gratæ in uulgus loges fuere: Icgif ut qs cum folus ptulinét ut fua unius in his gra cét:tum deide comitia coU^æ fubrogado habuit. Créa rcifpro tus.SP.Lucretius côful:q magno natu nÔ fufficiétibus iam uiribus ad côfulana munera obeuda intra uocatio paucos dies moriPSuffedus i Lucretii locu .M.Horatius Puluiilus: apud quofda ueteres audores nó eßet a inuenio Lücretium cófulé:Bruto ftatim Horarium fuggerüt:credo qd nulla gefta res infignem fece mgra/ rit:confulatum memoria itercidiflé.Nondumdedicata erat in capitolio louis ædes.Valerius Horaogt; tiba ad ufjcófulesfortitiuterdedicarer.Horatio forteeuenir.Pblicola ad ueiétem belki ^fcdus. Aegrius: pp.Se' qua dignum crat:tuIere:Valerii neeeßarn dedicationé tam inclyti tepli Horatio dari: id oibus modis cudum im pcdire conati:poftcaq alia fruftra téptata erat:pofté iam tenéti cófuli ferdum inter peationem dcu ut capu nundu icutiût:mortuû dus filium eé:funeftalt;j femilia dedicate eu replum nô pofle.Nô crediderit fa tale eét dum:an rarum roborisaiofueritmee rradit certu:nec itcrptatio eftfacilis nihil aliud adcum nundu fi quis a maofito aucrfus:qua ut cadauer efferri luberct: teiiés pofte pcationé pagir:amp; dedicat téplum. Hue mgfa/ poftexados reges domi militiæç gefta primoanno.Inde.P.Valerius ite^^.T.Lucretius cófules fadi. tü i iuP Iam rarquinu ad Larté Porfena Clufinu regem pfugerat:ibi mifcendo cöfiliü pedq?: nuc orabant:ne fu pp. fe oriddos ex ethrufeis dufdé fanguinis nominifgj egentes exulare patcrefmue mouebat ét ne oriéré adiret morem pellendi reges inuldu fineret:fatis libertatem ipfam habere dulcedinis:nifi qta ui duitates ca Idibuf expetant: rata regna reges defendât.-æquari fumma infimis:nihil excelfum:nïhil:qd fup cureraemr feptéb. neat:in auitatibus foreiadeiTe'finem regnis rei Ïter deos hoiefqs pulcherrimæ.Porfena turn regem eé téplu cl Romaeitum Errufeæ gentis regé am plu tufeis ratus:Rama infefto exercitu uenit:nó ung allas ante dicatu tantus terror fenatum inuafit:adeo ualida res turn clufina erat:magnumc^ Porfenae nomen.Nec ho/ Vérifié ftes modo timebantifcd fuos metipfos ciues:ne romana plebs metu pcuHa:rcccpris i urbem regibus mild é^ Uel cum feruitute pacé aedperer .Multa igif bladimcnta plebi p id tempus ab fenatu dara:annonæ in nudatu primis habita cura:amp;: ad frumentü cóparadurn miflï:alli in uolfcos:alii Cümas:falis quogr uédédi ar i caftrif bitrium quia ipenfo pretio ueniebat in publicu omni fumptu adéptu priuatis:portoriis quom amp;; tri - fïliu pri buto plete liberata:ut diuites conferrent:qui oneri'fcrendo eßenr paupcres fatls ftipendii pendere fi li iflé heros cducont.ltaq? hue indulgentia patru afpcris poftmodu rebus in obfidione ac fame adeo concor P. Vale dem duitaté tenuitut regid nomé non fummi magis: qua infimi horrcrent:ncc quifqua unus malis riuföê artibus poftea ra popularis efl£t:quantü bene imperando uniuerfus fenatus fuit.Cu hoftes adeflént^ T.Lu/ fe quifgr in urbé ex agris demigrant:urbé iplam fepiunt prufidus alla muris:alia ryben obiedo mde- cretiuf banf tuta pons fublidus iter pene hoftibus dedit : ni unus uirfuifletHoratius Codes id munimen/ confui turn lllo die fortuna urbis romanæ habtur:qui pofitus forte in ftatione pontis.cu capm repétino im/ Pôf fub petu ianiculu:at^:indccitatos decurrere hoftes uidißcr:trcpidamqr turba fuoß^ arma ordincfqr relink liciuf qucrc:repræhélans fingulos:obfiftens obteftafj : deum amp;holum fidem teftabarur:ne quicquam de/ Horaru ferto præfidio eos fugere:fi tranfitu pôtem a tergo reliquiflënt:iam plus hoftid in palatio capitolio^ coditif qua i ianiculo fore iraqr monere:pracdicare ut ponté ferro igni quacunç ui poffînt:intcrrupant:fe im memo pemm hoftium :quanturn corpore uno poftet obfifti : exceptu^.Vadit ide in primû adimm pontis:! rabile fignif^ inter côfpedacedétium pugnæterga:obuerfiscôminusadineundûpræliûarmis:iplo mira/ facinuf euloaudaciæ obftupefecithoftes:duos tamécûeopudortéuitSpuriûLaertiüacTitûHcrminiùam Sp.Iaer bos daros genere f idiCg^Cû hls prima periculi procellâamp;qdtumulmofiftamûpugnæeratparûpcr rluf.T. fuftinuit:deîde eos quogj ipfos exigua parte pontis rclicla reuocatibus:q refcindebat:cederein tutum Hermi coegit.Clrcdferens Ide minadrer truces oculos ad ^ceres ethrufeo^ nuc fingulos puoenaande icrcpa nb Co/ re_oés:feruitla regd fupbo^fuuIlbcrtatis imemores aliénaoppugnatd ucnirc.Cddari aliquadiu fut: defab dd aliusalium:utprælidindpiât:cicûfpe(ftât:pudor deindecômouitacié:amp;clamorcfublato undi^ï co qd und hoftem tæla côiiciunt:quæ cd in obicdo edda feuto hæfiftent:neŒ ille minus obftinatus ingenti altcru ponté obtineret gradu lam impctu detrudere conabant u^:cd fimul fragor rupn pontis : fimul da/ oculd I mor romanoßialacritate perfect! operis fublatus pauorefubitoimpetd mftinuir.TumCloccstybe/ hello rine:inquit:parer tefandæpræcor huearmaiamp;hdcmilité propino flumieacciplas:itaflcarmatus I amlfiP tyberimdefiluir:multlf^fuper incidcncibusrulismcoluniisadfuos tranauitncmaufus plus famæ fee

habituramad pofterostqua fidei Grata crga tantam uirtutcm duitas fuit:ftatua icomitio pofitatagri quantum iino die drcum arauit datum priuata quo^ irer publicos honores fhidia eminebant nam: in magna inopia pro domefticis copiis unufquifque ei aliquid fraudans fe ipfc mdn fuo contuliu

Porfena primo conatu repulfusxÓfiliis ab obpugnada urbead obfidenda uerfis:pfidio in ianiculo Ioc3to:ipfe m plano ripif^ tyberis caftra poiuit:nauibus undiqs acems amp;:ad cuftodicdum neqd Ro/ ma frumenti fubuchi fincret:amp; ut prædatum milites tras flumen per occafiunem allis atq; aliis locis trahiiccréf.breuig? adco ïfeftó oém Ro.agiu reddidit:ut nS cætera folû ex agris:fed pecus quo^ om nein urlvcópcllerefaacqi quifdextra portas ,ppellcreauderet.Hoctâmm licenriæ ethrufeis nó me/ tu magis:qua cófilio côceflum.Nâœ Valerius côful iterws in occalionc multos fimul amp;effufos ïpro f^y?^ uifo adoriédi:in aruis rebus négligés ultor:graué fe ad maiora uindicé feruabarutaq^ur eliceret pdato rcs:edicit fuis poftero die freqntes porta efquilina:q aucrfiflima ab horte erat: expellerét pecus: fdtu/ turos in hortes ratus:qd in obfidione amp;: fame feruitia ïfida trartugcrér:amp; feiere pfugæ îdicio:multoç plures ut in fpem uniuerfæ pdæ flumen traiiciûnP.Valerius mde.T.Hcrminiu cû modicis copus ad fecundu lapidé gabina uia occulru cófidcreiubet.PS.Largiü cd expedita mueturead porta collina rta/ re:donec hortis ptercat:inde fe obiicere:ne fit ad flumé reditus:cÔfulû altcr.T. Lucretius porta næuia cû aliquot mâipulis militûcgrertus:i^Valerius cælio môte cohortes dclcdas educit:h’g3 primiappa C-rdut rucre horti.Herminius:ubi tumultû fenfir:côcurritcx îfidiis:ucrfifœ in Lucrctiû ethrufas: terga cæ/ ethrfei dit dextera leuaep hic a porta collina:illîcab næuia redditus clamor Jta cæfi î medio pdatores:nc(^ ad î ffîdia pugnâ uiribus pares:amp; ad fugâ feptis oîbus uiis:finifcp ille tam effufe uagandi ethrufeis fuit. Oblidio pcipita/ erarnihilominus:amp;: frumenti cum fmma cantate inopja:fedendog^ expugnaturum fe urbem fpem ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porfena habebatiCum.C.Mutius adolcfcens nobilis:cûi indignum uidebatut:Po,Ro.feruientem.cû

fub regibus eét:nullo bello nccab hortibus ullis obfeflum cfîhlibeRz eundem populû ab iifdé ctrufcif obfideri:quo^ fæpc exercitus fuderit:itagp magno audacig? aliquo facinorc eam indignitarem um/ dicandam ratus primo fua fponte penetrate in hortium cartra conrtituit:deîde memcns:ne fi confu/ lum iniuflü amp;nbsp;omnibus ignaris irer:forte depfehenfus a cnftodibus Romanis retrahererunut tranP fuga:fortuna mm urbis crimen affirmantcifenatum adür,Tranfire:inquit:tyberim patrcs:amp;: intrare fiportim cartra hortium uolo:non prædo nee populationuminuiccm ultor:maius:fidiiiuuant in animo crt facinus approbant patrcs:abdito intra uertem ferro proficifcimr:ubi eo uenit:in conferrif Agcfila fima mrba prope regium tribunal conrtitit:ibi cû rtipédium fortemilitibusdareâôi fcriba cum rege us the/ fedens pari fere ornatu multa ageret:cum milites uulgo adirenntimens fcifcitari uter Profena eflet ne mirto/ ignorandoiegem: fcmetipfeiyaerirctiquis cfict quo temere traxitformna facinus:fcribam ji rege ob/ dis fra/ trûcat:uadenté ide q p trépida mrbâ cruento muerone fibi ipfe feccrat uia cû cÔcurfu ad damorem fa/ ter mar do:compræhéfum regn iatcilites rerraxirténtante tribunal regis dertimtus:mm quoqi inter tâtas for doniû tunæminas metuendus magis:quâ rnetuens : romanus fum:inquit duis.C.Murium uoeant: hortis ^ Xerz hortem occidere uolui: ncc ad morte minus animi ert:quam ac cædem fuit:amp;: facerc amp;nbsp;pari fortia ro xc occi/ manû ert:nec unus ego in te hôs ai'os gcffi:longus port me ordo ert idem peten num dccus:proinde in dit Face hoc difcrimcmfi iuuac :accingcre: ut in fingulas horas capite dimiccs tuo ferrû hertamœ in ucftibulo re amp;nbsp;pa habeas rcgiæ:hoc tibi iuuentus romana indicimus bcllum:nullâacicm:nullû præliû timueris:uni ri/ ti fortia bi:amp; cum fingulis :res cnnCû rex fimuI ira infenfus:penculoq? côterritus circundari ignés minitabû/ roma-' dus iuberet nifi expromeret ^pcre:quas infidiaß^ minas per ambages iacerct:cn tibi:inquit : ut fenti/ nû crt as:quâuilecorpus fît iis:qui magna gloriâpemnt: dextraç accenfo ad facrificiû foculo iniicit : quam Hâc fpe cû uelutalienato ab fenfu torreretaîo:propeattonitus miraculo rex:cum ab fedefua profiluiflet:amo daf ma tierig ab altaribus iüuenem iufriflêt:tü uero abi:inquit:in te magis:quâ in me hortilia aufus iubcrem nu Por. made uirtuteertè:fi pro meapatriairtauirtus rtaret:nunciure belli liberum teintaduminuiolatûç fena nó hincdimitto,Tune Mutins quart remunerans meritû.Quando quidé:inquit:eft apud te uirturi ho/ potuit nos:ut beneficiei mieris a me quod minis nequirti.ccc.côiurauimus principes iuuentutis romanæ:ut Cur fee in tc ac uia craflaremurimea prima fors fuit:cæteri:utcunlt;^ cecidcritiprimi quoad te opportunû fro/ uolæ co mna dedentifuo quifgi tépore aderût.Mutium dimiflum : cui portca fcæuolæ a clade dextræ manus gnomé cognomentum indirum:lcgaria Porfena Romam fecuti füt(adeo moucrateum amp;nbsp;primipcriculi ca/ indim fus)quo nihil fe præter errorem infidiatoris tcxiflet:amp; fubeunda dimicatio totiens:quod cóiurari fu/ pereflênnut pacis conditiones ultro férret romanis. ladam in códitióibus nequiequam dcTarquiniis in regnü rertituendis magis:qa id negareipfe nequerat Tarquiis:quâ qd* negatü iri fibi a romais igno ratende agro ucienribus tertimédo impctrammicxprcflâ^ necemras obfides dadi romanis fi ianicu/ lopræfidium deduci uellét.His conditioibus copofita pace:exercitü ab ianiculo deduxit Porfena :ói agro romano exccffit.Patrcs.C.Mutio uirtutis ca trans rybenm agrum dono dedei*c:quæ portcafunt Chloc / mutia prataappellata.Ergo ita honoratauirmte:fœmîæ quo® ad plublica dccoracxcitatæ. Chloclia ha Mu/ uirgo una ex obfidibus cum cartra ethrufeo^ forte haud ^cui ripa tyberis locata eént:fruftrata curto «a pra/ des duxagminisuirginüîter tælahortium ryberymtranauinfofpitefg?oés Romaadppinquos reih ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuit.Quod ubi rcgi nüciatum ert:primo fcenfus ira oratores Roma mifit ad Chloclia obfidé depofee

dam alias haud magnifaccre:dcinde in admirationé uerfus fupra Codites Mutiof® diccre id facinus cf!c:amp; præ fe fere quéadmodü:fi non dedat obfes:pro rupto fe feedus habitu^:fic deditam miolara^ ad fuos rcmifluiy.Vtnncy cörtitit fidcs:amp;romani pignus exfoedere rcftituerût:ôiapud regem ethru

LIBER SECVNDVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iz

fcum no tuta folumTcdhonorata ét uirtus fuitdaudatag? uirgiheparteobfidum fcdonare dixitnpfa Plutar. quos uelletdegcrct:pdudis oibus legilTcimpubères diof.-gd amp;’ uirginifati dcco^ ÓC eófenfu obfidd amp;nbsp;Phn gt;P^oßi^babilecrat:eam æraté po tld und liberari ab hoftc:q maxime opportuna iniuriæ eder.Pare re nus Va dmtegrata Romani nouam in foemina uirturé nouo genere honoris ftatua equeftri donauerea fum kria di ma lacra uia fuit pofita uirgo ïfidens equo.Huic tam pacatæ,pfedioni ab urbe régis ethrufei abhor/ publico tens mos rraditus abannquis uf^ ad noftram ætatem inter cærera folemnia manet bonis uendédis Îæ filiæ Bona Porfenæ régis uendendi.Cuius originem moris neeeße eftautinter bellum natam eße neque ftatua omiflam in pace:aut a mitiore creuiflé principiorquam hic præ fe krat titulus bona hoftilitcr ucudé/ ereefta dtProximum uero éex iis:quæ traduntur:Porfcnam difcedentem aianirulo caftra opulenta:con / aiunt uedoexpropinquisacfertiliDuscthruriæaruiscômeaturomanisdono dedjßc: inopr turn urbeab longinquaoDfidionc:ea dcinde:ne populo ïmidê diripcrenf hoftilirer uemflerbonag^ Porfenac appel bra:gratiam muneris magis fignificate tirulo:qua audhonem fortune regiæ:q ne in ptâte gdem Po.

Ro.eßct.Om ißo romano bello Porfcna:ne ftuftra i ea loca exercitus addudus uidcref:cum parte co Aruns pia^ filium Aruntem Aricia oppugnatum mitrir.Primo aricinos rcs nee opinata pculerat: accerfita Porfe. deinde auxilia amp;nbsp;a latinis populis:amp;: a Cumis ra rum fpei fcccrc:ut acie decernere audcrct.Prælio iniro fdb cir/ adeo codtato ïpetu fcintuleratethrufci:utfunderent ipfo icurfu aridnos.Cumai^æ cohortes arre ad/ ca aricia uerfus uim ufæ declinauere paülulûæffufeç platos boftes cÓuerfis fignis a tergo adortæ fututa i me/ periit dioppeiamuilt;ftorescæCethrufd:parsexigua:duceamiflb:quianulïum ppiusperfugium erat:Ro mam inermes fortuna aclpedc fupplicunj delan funt:ibi benignecxcepti;diuifig? in hofpida: curatis Vu tuft uulneribus alii profedidomos nundi hofpitalium bencficio^:multos Romæ hofpitum urbifg^ caz eus ui/ dras renuit.Iis locus adhabitandumdarus:quédeindcTufeum uieum appellauere.P.Lucretius inde cus.P. amp;.P,ValeriusPublicolaconfulesfalt;fti.Eoannopoftrcmumlegatia Porfenade redueendoin regnu Lucre. Tarquinio uenerunt:gbus cum refponfum eilet nußu^ ad regem fenatum legatos: mifli confeftim P.Vale, honoraußimus qfç e patnbusmô gn breuiter reddi refpôfum potuerit no recipi regcs:idco delcdos confiai potiuspatnjadeumiflbs:quamlegatiseiusromædare€’reiponfum:fcduripperuu eiusrei mentio Targni fîniretur:neuin tantis mutuis benefidisanimi folicirarcndcu illepetcrct:quod contra libertärem po/ ufa por puli romani eilet :romani:nifi fi pernitiem fuam faciles eile uellenr:ncgarcnr.cui nihil negatu ucllcnt fena ad non in regno populu romanuffed in libcrtateeile:ira induxiilé in animd hoftibus porius:quam por/ Mami/ tas regibus patcfaccre:cam eiTe uolunratem oium:ur qui libertari erit : in illa urbe finis idem urbi fit: lid gene proinde:fifaluameireuelIetRomam;utpatiaturliberam elïc:orare:Rex uerecundiauidusquando rd abiie idcertum arq; obftinatd eft:inquit:ncç tjo obtundam frpms cadem nc quiequam agendo:nec Tar M. Va/ quinios fpe auxilii:qiiod nullum in me eft:fruftrabor:alium hinc:fcu bello opus cft:feu quieto cxilio lerb amp;: quærant locum:nequid mea uobifcum pacem diftinear.Diólis fada amidora adiedt:obfidum quod P. po/ reliqud erat:reddiditagrum ucicnté:focdercad ianiculd ido:adcnprum reftituit.Tarquinius fpeom/ fthdius ni redirus incifa:cxultatumad gene^Mamilium Oâauiû Tufculum abiit:Romanis paxfidaitacum confiai f Porfena fuit confules Marcus Valerius publius pofthumius. Eo anno bene pugnatum cum fabinis: P.Vale. confides tridpharunt.Maioreinde molleamp;bini oelld parabanr:aducifus eos:amp;: nc quid fimul ab Tuz amp;.T. lu fculo.undeamp; fi nóaperrd:fufpc(ftd tarnen balld erar:repcntini pcriculi oriref.P. Valerius quar.T.Lu/ ere. eóft cretius ite^ confules fadh.Sedu lo inter belli nadfi^ audores orta in fabinis aliquantd uirium tranftu/ Vide ne iitad romanos:nam^. Ap .Claufus:cui poltca.Ap. Claudio fuit Romæ nomé:cum pacis ipfeaudor a laui re aturbatoribus belli premeret nec par fadioniclÏcr:abGn.Regillo magna cliériumcomitarus manu gillo fit Romam tranffugit.Iis duiras data agcrgi trans Anicnem uetus claudia tribus poftca nouis additis tri legédd bulibus qui ex co uenirétagro appcllata. Appius itcr patres ledus:haud ira multo poft inprindpum potius dignationem pcruenir.ConfiiIes infeftoexercituinagrufabinumprofcdicumitauaftanoneideinde qd Dio prælio afflixißcnt opes hoftid:ut diu nihil inde rebcllionis timere poßcnritndphanres Romam redie ny .fen/ tunt.P. Valerius omnid confenfu prineps belli pacify artibus anno poft.Agrippta Menenio. P .Poft/ tire uf humio confulibus:morif gloria;ïgcti:copiis familiaribus adeo exiguis:utfuncri fumprus deefiet: de Agrip’/ publicocftdarus:luxerematronæ:utBrutum.EodcmânoduæcoloniælatinæPometia amp;:Cora ad pame/ Aurdcos dcficidt.Cum aurdcis bellum initumifufogi ïgéti excrcitu:gfc igrcdicnbus fines cófulibus nemus ferociter obtulerat:omneauruncd belld Pometiam cópulfum é.Ncc magis poftplium:qiia in prælio P.po/ cædibus temperatum cft:amp; cæfi aligto plures crat:qua capri:amp; captos pamm trucidaucrdt ne ab obfi fthdius dibus qdem:qui.ccc»accepti numero erariira belli abftinuit:amp; hoe anno Romæ tridphatd.Secuti con conful fuies Opiter Virgineus.SP.Caflius primo Pometia ui;deindc uineisaliifgi opibus oppugnauerunt: ï Pome/ quos aurunei magis iam inexpiabili odio;quam fpe aliqua aut occafione coadiicum plures igni: qua tia amp;nbsp;co terro armati excurriflent:cæde icendiog3 eunda cóplcnt:uineis icenfis multis hoftium uulneratis amp;nbsp;ra ocdfis:cófulum quoqi alte^:fed ue^i nomé audores nóadiicidt:graui uulnerc ex^o deiedd prope Opiter eq-^v mterrecerdt.Roma ide male gefta re rcdirumiitcr multos fiucioscoful fpe icci rauirærrlidus.lntci/ uirgini iedo deinde haud magno Ipacio quod uulneribus curadis fupplcndoq? cxercitui fatis cfret;cd ira ma/ us amp;nbsp;iore:tum:uiribuséfaudi:Pometiæarmaillata:amp;cumuincis refedis alia^ mole belli dm in co effet SP. Caf ut in muros euaderet miles:deditioeft fada:cæte^i nihilominus foededcdiraurbe:qua fi capta foret: fiufeôf. aurdei paflîm pricipes fecuri pcufiaifub corona uenierdt coloni alii oppidd dirutum ;ager ueniit. Con filles ob iras magis grauiter ultas:quâ ob magnitudincni pfedi belli triumpharuntjnfequens annus

Poflhu Pofthumiu Comimû.amp;.T.Largiû confules'âbuit.EoannoRomæaimperludosab fabinorumïu/ mb co/ uenrute' per lafeiuiâ feorta rapefenf'xoncurfu hominum rixa ac-propc prælium ftnt:parua^ ex read minius rebel Konern fpedtare res uidebatur.Supra belli lannimemjidquogjacceflcranquadraginta lam eon/ ôt.T.Iar mrafle populos concitanre Odauio Mamiho fans conftabatJn hac ta nra^J^ expédia none rerum folliz giuf co. dta’durtatcdidatoris primum creandi mério orta:fcd nec quo anno : nee quibus fadis confulibusiqa T. Lar/ extadhoe tarequinianaeflênt.Idquo^eninitraditurrparûcredimfinnecquis pnmûdidator fir créa/ gius pri tusdads collar: apud ueterrimos tatum auótores.T.Largiü diólarorcm primü.SP.Caflium magiftru muf pu equirum creatos inuenio:confulares lcgere:iralexiubabar dedidlatorecrcando lata:eomagis addu/ taf. Sp. conut crcdam:Largnj:qui confularis eranponus quam.M.Valerium Fufium Volcfi neporé:qui pon Cafiius duni conful fucrat:moderatoré amp;nbsp;magiftrum conlüKbus appofirum : qui fi maxime ex ea familia le/ magi. gi didlatorem ucllcnt:parrem multo ^otius.M.Valerium fpedlatæ uirtutis confularcm uiruni legiP cqrum fent.Creato didtaroreprimum Romæ:poftcaq pr^ferri fecures uiderunt: magnis plebem merus m/ Scruilö ceffinur intenriores eflènr ad didlo parcndum:negi enim ut in confulibus qui pari poteftare eflêntîaP fulpitó tenus auxilium:ne^ prouocatio erat neg? ullu ulquam:nifi in cura parendi auxiliü:labinis etiam crea M.Ma rus Romæ didlator eo magi nquod proprer fe crearum crcdiderant:mctü incnßk:itaq^ legaros de pa/ liufcÓf. ce mittunt:quibus orantibus didlatorem fenatumq?:ut uema errons hominibus adolcfcentibus da/ T. Ebu rent:refponfum ignofci adolelccntibus pofTerfembus non poflerqui bella ex bellis fererent:adtum ta/ tius.G. men dl de pace:impetrataç forenfi guod impcfe fa dl um in bellum erat:præflarc fabini (id enim po Vemfo flulatum erat) in animu induxilïcnr:bclluni indidlum:taciræ induciæ qetum annum tenuere. Con/ conful fuies Seruilius Sulpicius.M.Manlius Tullus:nihildignu memoria adlum.T.Ebunus deinde: amp;.G.

Vcmfius.His confulibus Fidenæ oblèflæ:Crullumeiia capta: Pratnefteab latinis ad romanos defeV Aulus uit:ncc ultra bellum latinum glifcens iam per aliquot annos dilamm. Aulus Pollumms didlator.T» pollhu Ebutius mag liier equitu magnis copiis peditum equitumep profcdli ad lacu regillum in agro tufcula minus no agmini hoftiu occur rcrunt:amp; quia Tarquinios elfe in exerdtu latinorû auditum eft : fuftincri ira didlaf - non potuit quin extéplo colligerent.Ergo etia prælium aliquato : quam cætera grauius atqi atrocius fuit non enim duces ad regendam modo confilio rem aftuere : fed fuis metipfis corporibus dim icam' tes mifcuere ccrtamina:nec quifquam proceru ferme hacaut illa ex acie fine uulncrc præter didlaro/ Arf du rem romanum excclïït.In pofthumium prima in acie fuos adhortantem inftruentemg? Tarquinius cd con/ Superbus quanqua iam ætate amp;nbsp;uiribus erat grauior:cquum infeftus admifirudlufgi a latere cócur/ greflus fu lüorü rcceptus in tutum é.Et ad alrcrum cornu Ebutius magifter equitum in Cxliuiu Mamilid impcrü dcderat:ncc fefcllit ueniens tulculanu ducé:cótra que amp;nbsp;ille concitat equumtranraœ uis ifeftis Valerii ueicntiu haftis fuinut brachiu Ebutio traiecld lït.Mamilio pedus pcuflumihuc qdé ï fedidam adem leent us larini recepere.Ebutius cd faucio brachio renere tælu non poflct:pugna cxccffir.Liiinus dux nihil de/ rei ritus uulnere prælium ciet:amp; quia fuos perculfos uidebat: acccrfit cohortem exulum romanord: cui.L.Tarquinii tilius præer3t:ea quoniam malorc pugnabat ira ob erepta bona patriamgi adempta: pugnam parumper reftituir.Rcferentibusiam pedem abeaparte Romanis.M.Valerius Publicolæ frater confpicarus feroeem iuuenem Tafquinium obftentanrem fe in prima exulum acie domeftica Mami/ etiamgloriaacccnfus:utcuiusfamiliædecuscicôliregescrantciufdcm intcifcdi forent:fubdit caP Jii in te/ caria cquo amp;nbsp;Tarquinium infcfto.fpiculo petit:Tarquinius retro in agmen fuorum infenfo ccflit ho/ rius nbsp;nbsp;nbsp;fti: Valerium inueflum reinere in exulum adem’ex tranfuerfo quidem adortus tranlïiginnec quieq

cquitis uulnere equo retardatoimoribundus romanus labentibus fuper corpus armis ad terram de/ fluxir.Diflator.Pofthumius:pofteaquamcecidiflê talem uirum exules ferexiter citato agmic inuehi fuos perculfos ccdereaniinaduertit: cohorti fuæ:quâ delefta manu præfidii caufa circa fe habebandat Vota ca fignum :ut quem fuo^ fugientem uiderint:pro hofte habcanruta metu ancipiri uerfi a fuga romani ï ftori nbsp;nbsp;hoftem amp;nbsp;reftimta acies.Cohors diftaroris turn primum prælium iniit: integris corporibus anirnip

œdem que feflos adorti exules cedunt, Ibi alia inter proccres cohorta pugna:impcrator latinus:ubi cohorte exulum adiftarore romanocircunuentamuidit:exifubfidiariimanipulos aliquot inprimamadem fecum rapit:hos agmineuenientes.T.Herminius legatus conlpicarus inter cos infigncm ueftearmiP que Mamllium nofcitans rantouimaiorequampauloanto magifter cqiutum cumhoftiiîduccpræ lium init:ut amp;nbsp;uno iclu tranffixum per lams occident Mamilium:amp; ipfe inter fpoliadum corpus ho/ ftis ueruto percuflus:cum uiclor in caftra cét:rclatus inter primam curationem cxpiraucrir.Tum ad équités didlator aduolat obtcftans:ur feflo iam pcdite defeendât ab equis:ôi pugnam capeflant: didlo parucre:defiliuntcx equis:prouolant in prelium dó proantcfignanis parmas obiiciunt.redpit extern plo animum pedeftris actes pofteaquam iuuentutis ^ceres æquato genere pugnæ fecum partem pe/ riculi fu Ihnen tes uidit.Tum demum impulfi latini:percullalt;j iclinauit ades:equitlbus admoti equi: ut perfcqui hoftem poflênr:fecutaamp;: pedeftris acies:ibi nihil nec diuinænec humanæopis didlator ptermittensædemCaftoriuouiflêfertunac pronunciallêmiliti præmia: qui primus: qui fecundus Q.Ch/ caftra hoftium intraiïct;tanrufcp ardor fuit:utcodem impetu:quo fuderat hoftem:romani caftra ca/ loeüus peren t.Hoc modo ad lacum regillum pugnatum cft.Didtator:amp; magifter equimm triumphantes in amp;,T» urbciu rcdierc.TncnHo dcindcaiccccrta pax:nec bellum fuit Confulcs.(^.Chloelius:amp;.T.Larrius La 1 tins inde.A.Scmpronius:ôi.M.Minutius:his confulibus ædes Sarurno dcdicataifammalia inftitums fez cotuul flus dies. A.deinde Pofthumius amp;;.T. Virgineus confules fach,Hoc demump no ad regillum lacum

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U

pugnatum spud quofdam inuenio.A.Pofthumium:quiacolIcgadubiæfïdej fucnnfeconfulatu abz An. Sc--dicaßcdidarorcm inde fact um.Tann errores implicanc remporum ahrer apud alios ordmatis magi/ prono ftr3nbiis:ut nec qui confules fecundum quofdam :nec quid quoque anno faftum firun tanta uctufta amp;'. M. te non return modo:fed etiam audiorum digerere poflls.Ap.Claudius:deindc amp;.P.Seruiiius confus Minu/ les fa^tinfignis hicannus eft nuncio Tarquinii mortis:mortuus eft Cumis:quo fe poft fradas opes tiuf co. latinorum ad ArjftodcmumTyrannumcontulerat.Eo nuncio crcctipatrcs;crccta plebes:fed patri-- A.po/ bus minis luxuriofa fuit læricia.Plebi:cuiad earn diem fumma opeinieruitum rrarumunæa prime/ fthumi ri bus fieri coepere.Eodem anno Signia colonia:quam rex Targmus deduxerardupplcto numéro coz us amp;.T» lonorum irc^ dedudta eft.Romæ tribus una ôC.xxx.fadlæ.Aedes Mercuru dedicara eft idibus mans. Virgini Cum uolfcorum gente latino bello neep pax:neç bellum fuerat:nam amp;: uoKci comparauerant auxi ' us cofu lia:quæ mitretet latinisinimatutatumab didatoreRo.eflêt:amp;maturauitRomanus:ne prælio uno les Ap. cum latino uolfcoq? contcnderet.Hacira confules in uolfcumagrum legiones duxerc:uolfcos cófilii Claudi poenam metucnces:ncc opinata res perculir:armorum immemores obfides dant.ccc.prlcipum a Go/ us.P. ra:atcp Pometia liberos:itafinecertamineindeabdudlælegiôes.Nccitamulto poftuolfcis leuatis me Setutli? tufuum rediit ingenium:rurfus occultum parant bellum'hemicis 1 focietatem armorum aflumpris conful. legatos quoq? ad folliatandum Latium paflimdimittunnfed recens ad regillum lacum accepta da/ desdatinos ira odioep cius quicunq? atma fuaderer:ne ab legatis quidem uiolandis abftinuincompræ henfos uolfcos Romam duxere;ibi traditi confulibus:indicatum^ eft uolfcos hcrnicofcp parare bel/ lum romanis:Relata read fenarum adeofuitgratum parribus:utamp; captiuog^ fexmillia latinis retnit Roma^ terenr:amp;: defoedere:quodprope in perpemum negatum fuetat:rem adnouos magiftratus traiieerét, ne latiu Enimuero tam latini gaudere fadlorpacis auctores in ingenti gloria cflcicoronam auream loui dond qi ofFi/ in capitolium mirtunt:cum legatis donotp qui captiuorum remifti ad fuos fuerantmagna dreunfu/ ciis inré fa multirudo uenitpergunt domos eorum:apud quem qudep feruierant:gratias agunt libcralirer ha dunt biti culrnp in calamiratefua:inde hofpitia iungunt.Nunquam alias ante publice priuatimqi latinum nomen Romano impcrio coniundlius fuit.Sed amp;nbsp;bellum uolfcum immincbar:0^ duitas fecum ipfa difcors inteftino inter patres plebemm flagrabat odio:maxime propter nexos ob æs alienum: freme/ bant fc foris pro libertare amp;: impeno dimicantes domia duibus capros amp;nbsp;oppreflos cfic:ruriorcmqï ï bello quam in pace:inter hoftcs:quam inter dues libertatem plebis eflê:inuidiamque earn fua fponte glifcentem infignis unius calamitas accendit.Magno natu quidam cum omnium maiorum fuorum infignibus fe in forum proiedt:obfita erat fquallote ueftisifoedior corporis habitus palloreac macie Arf un perempti:ad hoc prolixa barba:amp; capilli efferrauerant fpccicm orismofdtabatur tarnen i ranta defer/ de orra mitare:amp; ordinem duxiflê aiebanr:aliaqp militiæ decora uulgo miferantes eum iaólabant : ipfe teftes pfurn boneftarum aliquot locis pugnarum cicatrices aduerfo pedore obftentabat.Scifcitanribus unde illc amp;nbsp;ple/ habitus:undedeformitas:cumcircunfufaturbaeflêr:propeinconcionis modum fabino bello aitfe bisdP militantem:quia propter populationes agri non frudu modo caruerit:fed uilla incenfa fuerit:direpta fcordia omnia pecora abaóla:tributum iniquo fuo tempore imperacum:æs alienum fedflè : id cumulatum Atf tu/ nfuris:primofe agro parcrnoauitoqpexuiflê:deinde fortunis alns:poftremoueiut tabem perueniflé multi! ad corpus:dudum fe ab creditore non in feruitiumded in ergaftulumidd carnificinam:inde oftentare ob nez tergum foedum recentibus ueftigiis uerbemm. Ad hæc uifa audiralt;j clamor Ingens oritur; non iam xum foto fe tumultus continet:fed paflim totam urbem pcruadit:nexu uindi folutiqp fe undique in publi cum proripiunt:implorant quiritium fidem;nullo loco deeft feditionis uoluntarius comes : multis paffirn agminibus per omnes uias cum clamore in forum curritur.Magno cum periculo fuo:qui for te patrum in foro eranr:in earn turbam indderunt:nec tempcratum manibus forer:ni propere confu les.P,Seruilius amp;nbsp;Ap.Claudius ad comprimendam feditionem interueniftent:in eos mulritudo uer faobftenrarcuinculafuadeformitatcm^aliam:hæcfe merirosdicereexprobrantes fua quif^ alius alibi militiam:poftulare magis minadter:quam fupplidter:ut fenatum uocarenr;curiam^;ipfi futu ri arbitri moderatorefç publici confilii circüfiftunt.Pauci ad modum patrum:quos cafus obtulerat contradiadconfulcs.cæreros metusnoncuriamodo:fcdetiamforoarcebat:necagi quiequam per infrequenriam poterat fenatus.Tum ucro eludi at^ cxtrahi fe mulritudo putare:amp; patrum qui abef/ fent:non cafu non raeru:fed impediendæ rei caufaabcflc:SCconfules ipfos tergiuerlari;nec dubie lu' dibrioelle miferias fuas.lam prope erat:utnc confulum quidem maieftas coerceret iras hominum: cum incerti morando:an ueniendo plus penculi contraheren r:tandem in fenatum ueniunt: frequcn ti^tandem curia non modo inter près:fed ne iter côfules quidem ipfos fatis conuemebar. Appius uæ hemenris ingenii uir îperio confulan rem agendam cenfcbat:uno aut altero arrepto quicturos alfos. Seruilius lenibus remediis aptior:concitatos animos flcdi:quam frangi putabat:cum tutius:tum fa/ cilius effe.Inter hæc raaioralius terror:latini équités cum tumultuoloaduolantnuncio.Volfcos in' Seuilif feftoexcrciruadurbemoppugnandamuenire:quæaudita:adeoduasexunaciuit3te difcordia fece/ ad poz rat:'onge aliter patres ac plebem affeccre:cxultare gaudio plebcs;ultorcs fuperbiæ patrum adefle dice puluni redeos;alius alium confiimaremc nomina darcnt:cum omnibus potius: quam folos penruros: pa/ ofo tpi très militarent : patres arma capcrent:ut penes eoldem pericula belli : penes quos præmia eftent. At accom/ uero curia mœftaac trépidaancipiti metu amp;abciue:amp;:ab hofte.Seruilium côfu!cm:cui ingenni ma/ modv gis populate eranorare ut tanris ƒueduentam terronbus expeduet rempublicâ.Tum côlul millo fe/ ta

nam in condone prodiimbi curæ cffc patnbus oftcndit:ut cSfulamr plcbircaetcmm dcliberationi de maxima quidc illa:fcd tamé pane ciuitatis mctum pro uniucrfa rcpublica inrcrucmncnec poflc : cu holles prope ad portas cflcnt;bello præucrnflt quicqua:nec fi fit la vim cnn aliquid.aut plebi heneftu eßearifi mercæde prius accepta arma pro patria non cepiflcmc^patnbus decode fans p metu porius: qua pollmodu uolutatc afflidis auiii fuopz fortunis cófuluinê.Ccncioni deinde edido addidit fidem quo edixit:neqs ciuem Ro.uin0u:aut elaufum tenereuquo minus ci nominis a'dendi apud ccnlules poteftas fierenneu quis militis:donec I caftns cér:bona pcflidcrctiaut tedcretdiberos nepctefue eins morarerur.Hoc propofito edido:amp; qui aderant nexi profitcriexternplo noia;amp; undig? ex iota urbe nripientiu fe ex priuato;cum retinendi ius credirori non cflerxoncui fus in forum:ut facramentum dicerent:ficri;maena ca manus fuinncg; alic^ magis i uolfco bcllo uirrus arg? opera eniruit. ConfuI copias contra holte educinparuo dirimentc intcruallo caftta poninproxima inde ncdeuolfci dilcor/ dia romana fratlifiqua nodurna trafino^pdinone fieri poflct:teptat amp;nbsp;caflra fenfere uigiles:cxcitarus exerdtus figno datoxocurfum eft ad arma:lra frufti a id incepm uolfcis fuir:reliquu nedis utrinep qc ri dam:poftero die prima luccuolfdfollis rcplctis ualluminuadunt.lamç ab omni parte munimen/ ta uallaiian tuned confukgg cundt undig? di next ante omnes:ut fignu darct:clamabant:expcriedi anj mos miliru caufa parumper moratus ipofteag faris apparcbat ingens ardondato tandé ad erum pedu figno:militeauidumccrtaminis cmittit:pnmo ftatim incurfu pulfi hoftes:fugiétibus:quoad infegui pedes potuir:tcrga cæfa:eques ufg? ad caftra pauidos cgit:mox ipfa caftra Icgionibus circudarisreû nol feos criam pauor inde expulifiencapta direptag?,Poftcro diead Suefläm Pomena:quo cofugerat, ho' ftesilcgionibus duóhs intra paucos dies oppidu capituncaptum prædæ datdade paulu recreams egés milcs.ConfuI cd magna gloria fuauidoreexerdtd Romam rcdudndccedenréRoma Mecetranord Volfci uolfcopzIcgan rebus fuis rimentespoftPomctiâcapramadeunr.Hiscxfcnatufcôfultodatapax:ager uîâi ca adcmptus.Confeftim amp;nbsp;fabini romanos territauere:tumultus eni fuit uerius:quam bdlumAiode in ftris urbe nunciatd é excrend fabind prædabundd ad anienem pucniftcubi paftim diripi atg? incédi uillas: exuunf miflüs externplo co cd oibus copiis equimm. A.Pofthumius:q dilator belle latino fuerar;fecutus co Sabini/ fui Scruilius cum deleda peditu manu.Pkvrofgi palantcs eques circuucnitmecadueniéripeditdagmi us m/ ni reftitit fabina legio:fefli rum itinere:tum populatiôc nedumarmagra pars in uillis replcticibo up multus nogouiA fugæ;quod laris ccruind:habuere.Ncde una auditopfedog? bello fabino:pcftero die i ma gna la fpc undigi pfæ paos legati aurdei fenatd adedt:ni decedafuolfco agro belld îdicentes cd legatis limul exercitus aumcoßi domo ^fedus erat:cuius fama haud^cul ia ab Aricia uifi tato mmultu cód uit romanos:ut nee cóluli ordie pfes:nec pacatd refpofum arma iferétibus arma ipi capiétes darc pof Aurdd fent. Aricia ifefto agmine itunnec procul ide cum auruncis figna collata.’praclioœ uno debcilatd eft* acie uin Fufis auruncis uidor totintra paucos dies bellis Romanus promifla cófulis fidemg? fenarus expe^ cimtur dabancum Appius Ói ifitafupcrbiaanimo:amp;:utcollcgæuanâfaceretfidem:quamafperrimepotcrat ius de creditis pecuniis diccrc:deinceps amp;nbsp;qui antenexi fucranncrcditonbus tradebârur:amp; nedabanf alii.Quod ubi:cui militi îciderat:collcgâappellabat:concurfus ad Seruilid fiebat:illius promifla lada/ bantilTi cxprcbi abant fua qf^ belli meritaidcatricef^ acceptas:poftulabanr:ut aut referret ad fenatd aut utauxilio eflet conful fuisnmpcrator militibus.Moucbant cofulem hæc:fed rergi uerfari res coge bat:adeo in altera caufam non collega fold præceperanfed omnis fadio nobilid;ira medid fe gerendo nee plebis uitauirodid:necapud patres gratia inuruaatres rnollem confulé:amp; ambiriofum rati : plebs Vide ne fallacé:breuig? apparuit xquafle eum Appn odid.Cerramé cófulibus inciderat:uter dedicarer Mereu peeps ie ni ædcm:fcnarus a fe rem ad populd reiccit:utri eo^ dedicario iuflu populi data eflèt:eum pi a cfic an rat fit 1e nonæ:mercato^collcgid inftituere:folcmnia pro pontifite iuflit fulcipcrcpopulus;dcdicationé ædis gendd dar.M.Lcdorio pnmipili céturioni:quod facileappareret nó tam ad honorem ciusxui curario altior faftlgio fuo data cflët;fadum/quam ad confulum ignominiam.Sæuirc inde utigï confulum alter pa/ trdg?:fcd plebi crcucranrammiÄ longealia:quam primo mftituerant uia graflabantur:dcfperato.n« confulum fenamfg? auxilioxum in ius duci debirorem uidiflént:undlg? conuolabant:ncg? decretum exaudiri confulis præ ftrepitu:amp;clamore porcratincg? cum decieuiflct:qulf^ obrem perabat:ui ageba turimctufg? omnis amp;nbsp;periculum Iibcrtatis:cum in confpedu cófulis finguli a pluribus molarentur:1 creditores a debitoribus uerterant.Super hæc timor meeflitfabini bcllndcledug? decrcto:nemo noz men deditifurcntc Appio amp;nbsp;mfedanreambirionem collegæ:qui popular! filentio rempublicam pro deret:amp;: ad id:quod de crédita pecunia ius non dixiflêt:adiiceret;ut ne dcledum quidcm ex fenarufeó fulto haberet:non eflê tarnen omnino defertam rempublicam :n eg? proiedum confularc imperium: fe unum amp;nbsp;fiixÂ patrumimaieftaris uindicem fore.Cum circunftaret quottidiana multitudo licen ria accenfa:arripi unum infignem dueem feditionum luflimllexum a lidoribus iam traherctur:pro/ uocauit:nec cefliflct prouocationi conful:quia nó dubium crat populi iudicid;nifi tegre uida prinacia foret confilio magis amp;: audorirate prinapum:quam populi clamore:adeo fupererant animi ad fufti/ nendaminuidiam.Crefcere inde malum ï dies non clamoribus modoapertis:fed quod multo perni ginius ciofius erat:feccflïóne occulrifg? colloquiis.Tandem inuifi plebi confules magiftratu abcut. Serutlius amp;,T.ue neutris:Appiuspatnbusmiregratus.A.Verginiusinde6d.T.Vctufiusconfulatum ineiint.Turn uo' tufius nbsp;nbsp;ro plebs inccrta:quales habitura cófulcs cét:coerus nedurnos pars exqmins:pars in auentio faccre: ne

conf. nbsp;nbsp;in foro fubitis trepidarct cófiliis:amp; oia temere ac fortuite agerct.Eam rem confules rati:ut erat pernir

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14

dofam ad patres réferuntrfed delatâ confulere ordine nô hcuit:adeo tumultuolê excepta eft clamoriƒ bus undîcp ÔCindignarione patriî:fi quod impeno cÔfulari excquedû ectauidia eius côfulcs ad fènatû rcncercnt:profc(fto:fi eflént î republica magi ftratus:nullum futu^ fuiflé Romæaiifi publicum côciz lium:nunc in mille curias concioncf^ cum alia in cfquiliis:alia in auentino fiant côdlia : dilpcrlàm ÔC diflîpatam elle Rempu.unum hercule ui^;id enîplus efleqnâconfulem:qu31is:Ap.daudius fuerit momento temporis difeuilurum illos cactus fuifle.Correpti confules:cû quid ergo fefaccre uellent: nihil enî fegnius molliufue:quâ patribus placeat aôturos:percûlt;âarentur:decernunt:ut dclcôtu quam accerrimum habcant:otio lafduire plcbc.Dim iffo fenatu:c5fulcs î tribunal afcendunt:citant nomina tim iuniorcs:cû ad nomen nemo refpÔderet:drcufufa mulritudo in concionis modû ncgaret ultra de dpi plebé poflc:nunquâ unû militem habituros:ni præftarctur'fides publica libertate unicuig? prius reddendâ eflequâ arma danda:ur ^ patria duibufg3:nô ^ dominis |3ugnét:cÔfules:quid mandatum 1 effet a fcnatu:uldebât:fed'eog^:g intra parietes curiæ ferociter loquerétunneminé adeffe mmdiæ fuæ ƒ parridpem;amp;: apparebat atroxcumplœe ccrtâmcn:prius ira^:qua ultima experirenturÏÏenaw item a confulere placuit:tum uero ad fellas confulû prope conuolauere:minimus quifg? naru patrum abdd care côfulatu inbcntcsÂ deponere îpcriû:ad quod tuendû animus deenet ; Vtraç re fatis experta:tu Attur dcmûcôfulcsmepræditû negetispatres côfcripti:adeftineens feditio:poftulamus:utii : qui maxime certami ignauiâ increpantrad fint nobis habétibus deledWxuiufcu^accerrimi arbitrio:quando ita placet:rcm nis fpe agemus,Redeût in tribunal feitari nominatim unum ex ns:qui in côfpedu crant:dedira opera iubét: cics îter cû ftarettacitusrôC circa eumaliquothominumeforteuiolarctreonthnnetglobusdidorem ad eum près amp;nbsp;confules mitmntrquo repulfo:tum uero indignum facinus clamitantes:qui patrum confulibus ade/ plebem ranr:dcuolant de tribunali:ut lidori auxilio enént:fcd ab lidlore nihil aliud:quam præhendere prohi bito: cû conuerfus in patres impetus eflêt:confulum intercurfu rixa fedata efr:in qua tarnen fine lapi/ deffine rælo plus clamoris;quam iniuriæ fuerauSenatus tumultuofe uocatus:tumultuofius confulif queftionem poftulantibus iis:qui pulfati fuerant:deccrnente ferociffimo quo^ non fententiis magis quam elamore amp;nbsp;ftrepitu;tandem cum iræ refedilîcnt:exprobrantibus confulibus:nihilo plus fanita tis in curia;quam in foro eflêrordineconfuli ccepit:Tres fucre fentcntiæ:Publius Verginius rem non Uulgabat:de iis tanrum:qui fidem fecuti Publii Seruilri confulis uolfco aurunco fabinoep militaflent bello:agendum cenfebat.T.Largius non id tempus effemt mérita tantummodo exoluefentur:totam plebemlacrealicno demerfam eflemec fifti poflémi omnibus confulatur:quin fi alia aliorum fit condi do:accendi magis difcordiam:quam fedari,Ap.daudius amp;narura immitisôC efferatus hmcplcbis odioailinc patrum laudibusmon mifcriis:aitded licentia tantum concitum rurbarum ;amp; lafciuire ma gis plebem quam:fæuire;id adeo malum ex prouocatione natum:quippe minas effe confulum : non imperium:ubi ad cos:qui'una peccauerint:prouocare liccar agedum inquit:didlatorem;aquo prouo catiomô eft:crccmus:iam hic:quo nunc oîa ardcnt;conticefcct furor:pulfet turn mihi lidtoré;qui feiet ius de tergo uitag? fua penes unum illû eflê:cuius maieftaté uiolauir.Multis:ut erat:horrida amp;nbsp;atrox uidebatur Appii fententia:rurfus Verginii Lnrgnq; exemplo;haud falubrem utig? Largü putabat fen tentiâ:quæ rota fidé tollerer:mediü maxime amp;nbsp;moderatu utrog? confiliu Verginii habebatur: fed fa/ dlióc refpedtugj return priuata^:quæ femper offecere officient«^: publicis cófiliis/Appius uicit:ac ^/ pe fuit;ut didfator ille diem crearetur:quæ res utigi alienaflêt plebem periculofiflimo tempore : cum «olfd:equi^:6i fabini forte una omnes in armis efléntiSed entre fuit confulibus amp;nbsp;femoribus patru: ütîperiûfuouæhcmensmanfuetopermittereturîgenio,M,ValcriûdidIarqré Volefi filium créant, * Plcbs;amp; fi aduerfus fecreatum didlatorem uidebat:tamen cum puocationédrarris lege haberet ijiiz bil ex ea familia triftemec fuperbum timebatredidlum deinde a didfatore propofitu confirmauit ani/ ftrosSeruilii fereconfUIisedidtoconueniens: fed amp;nbsp;homini amp;nbsp;porclbr! melius rati credi omifló eer/ « tamme nomina dedere:quantus nunquam ante exercitus legiones decem effcdtæ:tcrnæ inde datre co fullbus :quattuor didlatorimec poterat iam bellum differri.Equi latinum agrum inuafcrant, Orato/ fes latinq^ a fenatu petcbant:ut aut mitterent fubfidium:aut fcipfos tuendorum finium caufa cape/ réarma finerenr.Tutius uifum eftdefendi inermes latinos:quam pati rctradlarearma.Vetufius con/ fuljmiflus eft:is finis populationibus fuit:Cciïêrc.Equi campis locogj magis quam armis fræti;fum/ mis fe iugis montium tutabantur. Alter conful in uolfcos profeâusme amp;nbsp;ipfe tereret:tcmpus: uaftan dis maxime agris hoftem ad conferenda propius caftra:dimicandum^ acie cxciuit:medio itcr caftra Ompo ante fuum quifgi uallum infeftis fignis conftirere.Multitudine aligtum uolfci luperabat:ita^ cffufi amp;nbsp;contemptim pugna inierc.Cóful Ro.nec ,p mouit aciem : nee clamorem reddi paffus : defixis. . pilis ftarefuos luffitmbiad manu ueniflêt hoftis:tum cohortes totaui gladiis régercre. Volfcicurfu amp;nbsp;clamore feffneu ff uelut ftupentibus metu intulillcnt romanis pofteaqua imprcffionc fenfere ex ad * Uerfo fadlaiócante oculos miarcgladios:haud fecus;qua fi infidns icidifléntturbati:uertunt terga:amp; ^’^ “’^^^ ne ad fuga quidé fatis uiriü fuir:quia curfu in plium ieranc Ro.contra:quia in principio pugnæ quie/ ’•'*genia b fteterant:uigentes corporibus facile adepti feflbs;amp; caftra impetu coeperunt:8lt;: caftris exutum ho/ ftem Velitras perfecuti uno agmine uidtores cum uidlis in urbem irruperc:plufç ihi fanguiuis proz mifcua omnium generum cæde;quam in ipfa dimicatione fadlum.Paucis data ucnia:qui inermes in deditioné uenerur.Dum hæc î uolfcis geruntur:didlator fabinos;ubi loge plurimft belli fuerat ; fun/ dit fugatijiexuit^ caftris egtatu miffo media turbauerat hoftiu aciem:qua du fe cornua latius padut

Volfci nbsp;nbsp;parum apte îtrorfus ordïnibus acicm fii maucrat;ruibatos pcdcs îuafitæodé impetu caftra capra:dcgt;

niôb Ca bdlatûg? eft.Pofr pugnamad rcgillû lacurn nôalia lilisannispugna clarior fuit.Didator triumphâs fins cxi Româmuchitur.Sup lolitos honores locû Icirco ipfi:poflenfçad fpedlaculû datus fella m eolœo eu unf Ve rubs pofiraiVolieis dcutôis uclitei nus ager adcmptus.Vclitras ccloni ab urbe mini amp;nbsp;colonia dedm lirræca äa.Cum Equispoftaliquâtopugnatûeflanuitoqdeniconfulciquialocoiniquo fubeudum crar ad piûtur holies fed milites extrahi rem cnminâtesiut didator prius:quâ ipfi redirent in urbéimagiftratu abi/ Arf ro. rerarntaqi ficutante ccnfulis promifla dus cadcrériperpulcruntiutfortetemerein aducribs montes i holies agmé erigerct.ld male cÔmiflum ignauia holliû in bonum uerritiqui priufqad coniedû tæli uenlre/ ferociâ tunob ftupefaétiaudacia Ro.relidis caflris:quæ munitiflîmis tcnuerât:Ioas:in aduerfas ualles dcfigt; lucre :ubi fans prædæ amp;nbsp;méloria inci uéta fuit.Ita trifariâ rebelle benc gcfla de dcmcfiicai^ le^ euen tu ncc patribusincc plebi cura deceflcratitanta cû gratia:tum arte rraparaucrâtfœncratores:qd non modoplebc fed ipfum ér didlatoré fmftrarcnCNâç Valerius pou Vctufii côfulis reditû oîum adtio* nu i fenatû prima habuit pro uiflore populo;rertulitcp:qd de non fieri placerct.Quæ cum reieda rc latio efletmon placco:inquir:concordiæaudor:optabiris mediuffidius propcdiéiut mei fmilcs roma na plebs patrones habeanquodad mcartincnm qi fruftrabor ultra dues meos;neœ ipfefruftra dida tor ero.Difcoi diæ inteHinæibellum externû feccre:ut hoc magiftratu egerct rdpublicaipax foris par Vi cllidcmi impcditunpnuatus potius:quam didator feditioni ircreoatacuriaegreflus didura feab dicauir. Apparuir caufa plc bis fua nice indignantcm magiftratu abiffe.Itag? uclut pfoluta fide: quonia Amir per cum non ftctiflcnquin pra:ftaretur:dcccndcntc domu cum fauore ac laudibus profccuti funt, Ti feditio/ mor Ide patres inccftitine fi dimifim; exeratus foret:rurfus coetus occultiicôiurahonef^î ficrcnrutacp: nem nbsp;nbsp;nbsp;qq per didatoré dclcdus habitus cficnramc quia in confulu uerba luraflcnnfacramcto teneri milité

Plebs î ramper caufam renouati ab Equis belli edud ex urbe legiôcs iuflerc:quo fado maturata é fcditio : Ôd facrum pim agiratû dicitur de confulû cædc;utfolucrentur facramcntoidcdos deinde nullâ fcelcre religioné m onté exolui.Sidnio quodâaudorciniuflû confulû in fac^ monté receflifle trans aniené amné tria ab urbe feceffit millia paflùû.Ea frequénorfama eftiquâcuius Pifo audor eftin auenrinû feceflîoné fadâefle« IbifP ne ullo duceiuallo fofîâq; cômunitis caftris:quicti ré nullâ nifi neceflâriâ ad uidû fumédo:per aliquot dies ncgi laceflîri:ne^ laceflêntcs fefe tenucre;pauor Ingens in urbe:mctu^ mutuo fufpenlâ erât om nia:timere relida ab fuis plèbes uioientiam patrum:timcre patres rcfidem in urbe plcbcm incerti ma nere eam:an abirc malien t:quamdiu autem tranquillam:quæ feceflêiit mulnrudincm foref quid fu turum ddndc:fi quod externum interim bellum cxiftat/nullam profedo nifi in Concordia ciuiû fpé Menez reliquam ducerc:ea m per æqua:pcr iniqua rcconciliandam ciuitari eflê.Placuir igitur oratoré ad ple^ nius nbsp;nbsp;bem mitti Menenium Agrippam facundum uirum:amp; quod indeoriunduseratplcbicai'um. intro/

Agrip/ minus in caftra priico illo ditendi amp;nbsp;horrido modo nihil aliud:quam hoc narraflè fertur: Tempore: pa^ad nbsp;nbsp;quo m homine non ut nunc omnia in unum tonfennebatded fingulis membris fuum cuiep cenfiliü

plebé re luu'sTcrmofucrat:indignatas reliras partcs:fuacuraduo laborc:acminiftcrio uentri omnia quatri: codlian uentrem in medio quietum nihil aTind quarn datis ucluptatibus frui confpirafiê inde ne manus ad da mit/ os cybura ferrentmee os accipcret datum:ncc dentes conncerentihac ira dum uentrem fame domare titur nbsp;nbsp;iiclfcnmpfi una membra rotumcy corpus ad extremam tabem ucniflêzindc apparuiflê uentris quoç

baud fegne minifterium cßc:ncc magis ali:quam alerc:eum reddentem ï omnes corporis partes:huc uiuimus uigcmuf^:diuifum panter in uenas;maturum confedo cybo lànguincm.Comparan/ dofhinc quarn inteftina corporis feditio fimilis eflét iræ plcbis in pati cs:flexiflê mentes hominû. Agi deinde de concordiâ coepruimconceflürn^ in condiciones:ut plebi fui magiftratus eflent fecroiandi C.Lid/ quibus auxilii latio aduerfus confules efletmeue cui patrum capere cum magiftratum licerct:ita tri? niusamp;: bum plcbeii creatiduo.G.Licinius:amp;.L.Albinus.Hi très collcgasfibi creauerunr:in his Siciniu fuifle kAlbP fcditionis audci«:dc duobus:qui fuei int:minus conuenit.Sunt:qui duos in facro monte creatos tri/ nus pri/ bunos eftedicant;ibifacratâ lege latâ;perfeceflîonéplebis,Sp.Caflius:amp;: Pofthumius Cominiuscôfu mi Tri.i lam inierûuHis côfulibus eu latinis populis idum fœdus;ad id feriendum côful alter Romæ manfit Sp.Caf alreraduolfcûbcllûmiflüs.Antiatcsuolfcosfunditfugatgi:côpuIfosin oppidû Longnlâ perfecutus fins amp;nbsp;moenibuspotiturandeprotinusMucamitcmuolfcoß^capit:rûmagnauiadortuseftCoriolos:Erat pofthu m icaftris îter primorcs luucnû Gn.Martius adolcfcens amp;nbsp;confilio amp;nbsp;manu umptuszeui cognomé mius nbsp;nbsp;poftea Coriolano fuit.Cû fubiro exercitû Ro.Coriolos oblîdcnté.atqi in oppidanos.-quos intus clan/

comini fos habebat îrentûzfine ullo metuextrifecus l'minentis belliuolfcæ Icgiôes ^fedæ ab Antio inuafif? us lôful fentzeodéep tpore ex oppido eruptflenthofteszforre I ftationeMartius fuit.Is cû dcleda militû manu Attur nbsp;nô modo impetû crumpentiû retuditzfed p patenté porta fcrox irrupitzcædc^ in proximo urbis fa/

Mar tn da igné temere arreptû iminentibus muro ædificiis miccit.Clamor inde oppidanop^ mixtus pucrili ftrénita mulicbrig? ploram ad terrorézut folctzprîo ortus amp;nbsp;romanis auxit amm zamp; turbauit uolfcosz utpqte tem cir capta urbe:qui ad ferendam opem ucncrant.lta fufi uolfci antiateszCorioli oppidum captumztantûç ca Coz fus laude obftirit famæ confulis Martiuszut nifi fœdus cû latinis columna ahenea infculptum monu nolos mento eflét ab Sp.Caflîo unozquia collega abfuerat z idumzPofthumium Cominium bellû gefliflé cum uolfcis memoria ceflîflet.Eodem anno Agrippa Menenius morimr uir omni uita panter patri bus ac plebi caruszpoft feceflîoné plebi carior fadus .Huic ïtcrpretizarbitrogi concordiæ ciuiû legato pat^ ad plebézredudori plebis Ro.ï urbefumptus funeri defuitzextulit eü plebs fextatibus collatis in

LIBER SÊCVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1$

capitaiConfules dcindr.T.Grcganius.P.Minurius fadi.Eo anno cum amp;nbsp;fons quieta omnia bcllo eP Menez fcnrÄ domi fanara difcordiarauud multo grauius malum ciuitatem inuafmCaritas primum anno ' uii in næex incultis per feceflionem plcbis agi’is:fames dcinde:qualis claufis folet:ucntumgjad interitum tertius ■feruitiorumzuri^ amp;nbsp;plcbis efleran confides proindiflcnndimiflïs paflim ad frumentum eoemendu T.Gre^ non in Ethruriam modo:dexteris ab Hoftia lirtoribusdcuog; per Volfcos mari ufq? ad Cumas: fed ganius q^fitum in Sicilia quo^zadeo finirimorum odia longinquis coegerant indigere auxiliis.Frumentu P.Miz cd Cumis eoemptu eflétznaues pro bonis Tarquiniorum ab AriftodemoTyrannozqui hæres cratzre nurius renræfunr.ln Volfcis.Pomprinoq? neemiquidem pofuitzpericulumzquoçabimperuhominu ipfis cÓful. frumentaronbus fuiuEx ethrufcis frumentum tyberi uenitzeo fuftentata eftplebsjncommodo bef Ïo in tam ardis commeatibus uerfari forentzni uolfcos iam mouentes arma peftilentia ingens mna' fifletzea cladeconterriris hoftium animiszutetiamzubi ea rcmifiiïêtztcrrorealiquo teueren tur:amp; Veli fris auxere numcrum colonorum romani:amp; Norbæ in montes nouam coloniam qua; arx in Pom/ ptino eflêtzmiferunt.M.Minutio deindeamp;.A.Sempronio confulibus magna uis frumenn ex Sicilia M.MP aduedazagitatumçin iênatuzquantum plebidarcrur.Multi ucniflêtempus premendaplebis puraz nurius bantzrecuperandi^ iurazquæ extorra feceffiÓezac ui patribus ecnt.In pnmis Martins Coriolanus ho A.Sem ftis tribuniciæ poteftariszn annonamzinquitzuetcrem uolunruus prilunum reddat patribuszeur ego jmius plebciosmaginratuszcurSiciniumpollcntemuideofubiugum miflus tanquam a latronibus redé/ cóful, ptusfego ne has indignitates diutius patiarzquam neceflcelrfTarquinium regemzqui non tulcrimz Sidniumzferamffecedatnuncauocctplebcmzpatetuia in facrum montem aliofqi colleszrapiant fru/ menra ex agris noftriszquemadmodum tertio anno rapuerezutantur annonazquam furore fuo fecez rezaudeo dicerezhoc malo domitos ipfoszpotius cultores agrorum forc quam ut armati per feceflïo/ nem coli prohibeant.Haud tam facile didu eft:facicndum ne fueritzquam potuiflé arbitror fieri z ut condicionibus laxandiannonam;amp; tribuniciam porcftatcmzamp; omnia inuitis iura ipofita patres de/ merent fibi;amp;; fenatui.Nimis atrox uifa fententia cft;amp;ira plebem prope armauitzfamc ia ie ficut ho/ Hes petizeybo uidugj fraudarizpcregrinü frumentuzquæ iola alimeta exifperato fortuna dedcrit z ab ore rapiznifi Gn.Martio uindi dedanf tribuniznifi de tergo plcbis Ro.fatiffiatzeü fibi carnificé noud Martio exorrüzq aut morizaut ieruire iubeat Jn exeunté i curia ipetus fadus cctzni popportune tribuni diem a tribu/ dixiflent.Vbi ira é fuppreifazfe indicé quif^zfe dominu uitæ necifq! mimici fidu uidebar.Conréptim nis dies primo Martius audiebat minas tribuniciaszauxilii no pcenæ ins dam illi pqtcftarizplebifq? non patru dicimr tribunos eézfed adeo coorta erat ifenfa plebszut unius poena defungendu eét patribus.Reftiterunt ta/ méaduerfa inuidiazufiepfunt qua fuis qfgi.qua totius ordinis uiribuszac prio téptata res ézfi difpofiz ris clienribus abfterrédo fingulos a cócionibus cociliifcy difricere ré poffcntiuniucrfi deinde peeflere; qcqd erat patru reos dicerepcibus plebé expofcenreszunu fibi ciuézunû fenatoré:fi ïnoccntéabfoluere nol Icntz^ nocéte darentJpfezeu die dida no adefletzpfeueratû i ira ézdam nams abfens in uolfcos exu latu abutzminitans patnæzhoftilcfgt iam mfpiritus gerens.Venientem uolfci benigneexcepcrez beni Danaf gniuf^ in dies colebatzquo maior ira in fuos eminebatzerebs^ nunc querclæznûc minæ pcipicbant abfens hofpitio utebaf Adii Tullii,Longe is tu princeps uolRu nominis eratromanis femp infeftuszita cual Marti/ tcßi uems qdiumzalte^ ira recens ftimularetzcôfilia eöferunt de Romano bcllozhaud facile credebât us co/ plebem fuâimpelli poflézut totiens infeliater reptataarma caperétzmultis fæpe bclliszpeftilcntia po/ riolâus firemo amiflâ inuétute frados fpiritus cézarte agédû in exoleto iâ uctuftare odiozut recéti aliqua ira Plutar * exacerbarenf animùLudi fortecx îftauratione magni Romæ parabanfzinftaurandis hæccâfuerat lu Tulliû diîzmane feruû qdam paterfâmiliæ nondum cômiflô fpedaculo fub furca cæfum medio egerat cir/ Amphi eozeoepti inde ludizuelut ca res nihil ad religionem ptinuiiTetzhaud ita multo polf.T.Latino de plebe diû uo/ homini fopniu fuitzuifus luppiter dicere fibi ludi præfultoré difplicuiflêznifi magnifiée infiaurarenf cat Ïiludi piculû urbiforeziretzea tôfulibus uûciarct.Qnag haud fane liber crat religioneanimuszuerccu T.Lati/' dia tamé maieftatis magiftramû timoré uicitznein ora homm p ludibrioabirctzmagno illi ca cûda nus La/ tio ftetitzfiliû nâgi îtra paucos dies amifitzcuius répètecladisznc caufa dubiaeétzægroanimicadé illa i dâtius fopniis obuerfâta fpecies uilà eft rogare fat in magnam fpreti numinis habcrctmciccdemfmaioré T L. Atini ftarezni cat properezac nûciet côfulibusziam præfcntior res eratzeundanté tamé ac prolatanté ingens um ap/ uis morbi adorta eft debilitate fubitaztum enimuero deorum ira admonuitzfeflus igimr malis prætc pcllat ritis inftantibufç confilio propinquorum adhibitozcum uifa atg? auditazamp; obferuam totiens fopno louemzminas iraf^ cæleftes repræfentatis cafibus fuis expofuiflerzeonfenfuindehaud dubio oîum: qui aderantzin forum ad confules ledica deferturzinde in curiam iuflu confulum delamszeadcm illa cum patribus ingenti omnium admiratione cnarafiêtzccce aliud miraculumzqm captus oibus mem bris delatus in curiam eflètzeum fundum officio pedibus fuis domû rediflé traditum memoriæ eft.

Ludi quam ampliflîmi ut fierentzSenatus decemitzad eos ludos audore Adio Tullio uis magna uol Att de/ feorum uenit, Priufquam committerentur ludi.Tulliuszutdomi compofitum cum Martio fucratz monu ad confules uenitzdicit effezquæ fecreto agere de Repu.ueli^rbitns remotis.Inuimszinqtzquos fequi pftigias iuffi de meis duibus loquorznon tarnen admillùm quicquam ab iis criminamm uenio z fed eau turn neadmittantznimio plufquam uelim noftrorum ingénia funtmobiliazmultis id eladibus fenfimusz quippe qui non noftro meritozfed ueftra patientia incolumes fumuszmagna hicuolfcorum multi tu do eftzludi funtzfpedaculo intéta ciuitas eritzmemini quid p eandé occafionc ab fabino^ inuétute in

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRIMAE DECADIS

hacurbecominum fit:horr«animus:ncquidïconfultoactcmercfiat:haïcnofl:ra ucftra^ca primu dicéda uobis cSfuIibus ratus fum:qd' ad mcatnnetæAtcmplo hmedomu abire in aïocft:necuius fa/ fli didiq? contagione præfens uioler:hæc locurus abüt.Confulcs cd ad patres rem dubia fub auólore certo detuliflcntcaudlor magis:ut fit:qua res ad peauerdu uel ex fupuacuo mouit:fadoq! fenatufeon fulto:ut urbe excederent uolfa:pcones dimittuntur;g cés proficifcj ante ncólcm iuberent.Ingens pa nor primo difcurrentes ad fuas res tollendas m hofpiria perculit:pfidfcentibus deide idignatio aber ta:ut cÓfceleratos contaminatofç ab ludis feftis diebus coetu quedamodo homind deordç abaflos; Cum ^peconnnuato agmine nent zpgreflus Tullius ad caput ferentind;ut quifq? eueniret:primores co^lt;: excipiensqrcndo indignandog^Ä eos ipfos fedulo audientes fcda iræ iierha:amp; peos multitudi/ fi^f^ji nbsp;nbsp;né aha in fubiedum'uiæ campd deduxit.lbi i concionis medd ofonem exorfus.Veteres Po.Ro.iniu

Tullii ’'^s cladefgi gentis uolfco^:ut oïa:ïquit:obliuifcamini alia:hodicrna hac cótumcliam quo tandé aio ofoad fcttis^q pnoftrâignominiâludoscômifererannonfenfiftistridphatd hodiedeuobiseflefuos om/ fuos nbsp;nbsp;nbsp;nibus ciuibus : peregrin is tot finitimis populis fpedaculoabeuntes fuifleiucflras coniuges:ueftros li/

beros tradudos p ora hoium:quid eos:q audiuere uoeem pconis fquid qui:uos uidcre abeuntes ^qd eos:q huic ignominiofo agmini fuere obuii:exiftimaflê putatis:nifi aliqd ^fedo nefas eflérgd’ fi itcr fimus fpeöaculo:uiolaruri fimus ludos:piaculdç merituri;ideo nos ab fede pio^xoetu cociliogp abi gi:quiddeîdeilludnôfuccumtlt;uiuerenos:quimaturauimus^ficifci;fihæc ^fcöio amp;nÓ fugaeft; amp;hancurbé uos nóhoftid ducerisàibi|fi und diémoratieflètis:moriendd oibus fuitf'amp;: belld uobis Aflius mdidu eft magno illo^ malo:q indixcre:fi uiri eftis.Ita amp;nbsp;fua fpoteira^ plcni amp;nbsp;kitati domos ide di Tullius grefli funtnnftigadoqi fuos qfœ populos effeccre;utoé uolfcd nomé deficerer• Imparores ad id belld amp;nbsp;Mar (je oïum populoi^ fnia ledi Aaius Tullius amp;nbsp;Gn.Martius exul Romanus:in quo aliqto plus fpei rez rius Co pofitd:q fpem neqg fefellit:ut fecileapparerct ducibus ualidioré:qua exercitu ré Romana eé.Circcios riolana ^pfeftus primd colonos inde Romanos eApulmliberamg; ea urbé uolfcis tradidit;indem latinauiam belli du rrâfuerfis tramitibus rranfgreflus. Sa tried Longulâ Polulbâ Coriolos Nouelhbhæc romanis oppida ces nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ademit;indc Lauinid rccepititûc deinceps Corbioné VetcliâTrebium Labicos pedd cepit : poftremd

Bolam ad urbéa Pedo ducitiddad foflàs cluuillas quingr aburbe millia paflûd caftris pofitis populatur inde quogi agrum Rô.euftodibus inter populatorcs miffisiq patricio^ agros Radios fcruarét:fiue infcnfus ma/ Diony gis plcbi:fiuc ut difcordia inrerjpfes plcbêgi orirecquæ ^fcdlo orta efret:adeo tribuni feroeé p fe pie fins ait bem criminando in primores ciuitatis inftigabantdcd ex terniKtmioï. maximum concordia: unicu, a Mat/ jutruquis fufpeclos infeftof^ inter fe iungcbataîos:ld modo non conucniebat:qd' fenatus côfulefç tio oc/ nufqalibifpem:quâin armis poncbât;plebs oiaiquâbellum malcbat.Sp-Naucius iam amp;nbsp;Sex.Furius cupatâ confules erant:eos recenfentes legiones:præfidia per muros alia«j:in quibus Rationes uigiliafœ eflé SP.Na placueratdoca diUribuentcsimulto ingens pacem pofeentium multitudo'primum feditiofo elamo/ uciuf amp;nbsp;1C côtermindcinde uocarc fcnatum:referre de legatis ad.Gn.Martium mittendis coegit. Acceperunt Sex.fu^ rclationcm partesipolleaquam apparuitlabare plebis animos;miffi^ de pace ad Martium oratores: rius cô. atrox refponfum rettulerunt.Si uolfcis ager redderetutipofléagi de paceifi præda belli p otium frui M. Mk uelit:memoré fe amp;nbsp;ciuid iniuriæ:amp; hofpitu bcneficii:annifu^ utappareat exilio fibi irritâtes nô fra/ nutius^ dlos animos efle.ltcrum deinde iidem miffinon recipiunturin canratSacerdores quoœ fuis infigni/ Poft cô bus uelatos iHc fuppliccs ad caflra hoftium traditum c;nihi]o magi$:quâlegatos flexiuë animum. munus nbsp;nbsp;Tum matronæ ad Veruriam matré Coriolani Volumniagj uxoré frequentes coeunt:id publicum

SP. Lar eonfiliu :an mulicribus timor fucrit:parum inucnio:peruicere certe:ur amp;nbsp;Veturia magno naru mu/ glus nbsp;nbsp;nbsp;lier amp;nbsp;Volumnia duos parues ex Martie ferens filios fecum in cadra hoftium ircnt:6ô quâ armis ui/

P.Pina/ ri defendere urbem nô poflêntimuliercs precibus lachrymifç defenderent.Vbiad caftra uentum é: tins nbsp;nbsp;nbsp;nunciatumœ Coriolano eft adefle ingens mulicrû agmen:ut qui nec publica maieftate in legatis:nec

Q.Sup in facerdotibus tanta effuia oculis animogj religione motus eét:multo obftinatior aduerfus lachry/ plicius mas muliebres erat:dcinde familiarium quidâ:qui infignem mœfticiainter cæteras cognoucrat ve Ad Co tunam inter nurunincpotrfgiftantemmifi me fruftranturanquitioculumarcrribicoiuûxqî adfunt riolanû amp;nbsp;liberi.Coriolanus propere ut amens confternatus ab fede fua:cû ferret matri obuiæ cœlexum:mu miflî lier in iram ex precibus ucrfa:finc:priufquam côplexû accipio:fciam:îquit:ad hofté:an ad filiü uenerî Sacer/ captiua mater ne in caftris tuis fim:in hoc me longa uita infelix fcncéla traxit:ut exulem te:deîde ho dotes fté uiderem fPotuifti populari hâc terrâ:q te genuit atgp aluirfnon tibi guis îfefto aïo amp;nbsp;minad pue/ Angu / neras ingrediéti fines ira cecidit nô/cû in confpedtu Roma fuit:fuccurrit;intra moenia ilia domus ac res amp;nbsp;penates mei funt/mater côiunx liberi^Ærgo:cgo nifi pepenflcm:Roma nô oppugnareffnifi filiû Aruf / habcrem:Iibera in libéra patria mortua eflemf Sed ego nihil iam patimec tibi turpius:q mihi miferi/ puel nbsp;nbsp;nbsp;us pofluminec ut fim mifcrrima:diufutura fum:de his uideris:quos:fi pgis:aut Îmatura mors : aut

miiîî nbsp;nbsp;lêga feruitus manct.Vxor deide ac liberi amplcxi:fletufœ ab oî turba mulic^ orrus:amp; côploratio fui

ut Plu. pamægi fregere rade ui^:cÔplcxus îde fuos dimittirnplc retro ab urbe caftra mouit ; abdudis deide aitCÔfi legiqibns ex agro Ro.îuidia rei oppftûmipiffetradûtialii alio lœtoiapud FabiûlÔge antiglîimû au/ liû ipm ctoré ufgi ad feneduté eûdé uixiflé iuenio:rcfert certe hâc fæpe eu exaéta aetate ufumafte uocé:multo ÔC ualc/ mifcrius.fcnixÂiliû eé.Nô midcrût laudes fuas mulicribus uiri Ro.adeo fineobtredatiôegloriæalie/ ria ortu næ uiueba?monuméto quoguqd' eét téplû mulieri Fortunæ edificatu dedicatugi é.Rcdiere deinde ait Plu. uolfcuadiundlis Equisa agru Ro.fed Equi Adium Tulliû haud ultra miete ducé.Hinc ex certami/

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itî

ne uolfci Equi ne imperatorem comundo exerdcui daientfeditiordeinde atroxptælium orfum.Ibi Plu. Fortuna Po,Ro.daos hoftmni CAcratushaud minus pernidofo:quâptinadca:eaniîccÔfedt:Côfu/ uergilia Ics.T.Sidnius amp;,C.Aquilius.Sicinio uolfd:Aquilio hernid:nâii quo^ m armis erât:^mnda euenit coriolâ eo anno hernid deuiélucum uolfds æquo martediïceflüm cft.Sp.Cauîus ddde ÔC Proculus Vergini cÔiugc üscÔfuîesfadtncLrhernidsfœdus iduragriptesadéptæa'dedimidiû lannïs dïmïdiü plcbi diuifurus amp;:uon cÔful Caflius erat:adndebat huic munenagn ahqtuiqué publiez pofliden a priuatis cmninabaF• Id uolum multos qdépar^ipfosponéflôrespericulore^êfua^terrebar;Icd(3i publica parnbusfolhdtudoine ma uo-' ratlargfnonecôfulépiculofas libcrran opes ftruere.Tum primû lexagraria ,pmulgara elhnunquam car dcîde uiqi ad banc memoria finemaximis motibus regzagitata.CôfuIalter larginôi refiftebataudo/ T.SieP nbuspatribus:necomni plebe aduerfante: quæ primo cœpcratfaftidiremunus uulgatûaduibus iP nius S^ felfocios:fæpcdeîdeôi Verginiûcôfuléi cÔdonibus uelutuatidnâréaudiebar:pclhlés collegæmu/ GniqlP nus eé:agros illos feruituté iis:qaccepcrât:laturos:regno uia fien.Quid.n.ira alîùmi focios nomens la us côf. tinuî^quidartinuifléthernicis pauloantehoftibus captiagri tcrtiâparte reddidaifi ut hægetes ^ Co' SP.Caf riolano duce Caflium habcant/popularis lam eé diffiiaforamp; intercciîôr legis agranæ cœpcrat:urerq3 fiufamp; deindeconful certatim plebi îdulgerc:Verginius diccre paflù^ feaflîgnari agros;dum nccui:nifi dui jjculuf Ro.anîgncntur.Giffiusiquia in agrana largirione ambitiofus i focios coq^ ciuibus uiliorerat:utalio ucrgini munere fibi recÔciliaret duium aios:iubere,plficu!o framéto pecunia accepta rernbui’populo.ld uez uf côf. ro baud fecus:quâ pfente mercedé regniafpnara plebs:adeo pp fu^icionemfita regni uclutabûdarét Pria lex oîa:munera cius î aïs bominû refpuebanpqué ubi primû mgfatu abiir:dânatûnccatumg? côllar.Sûr agraria g par ré au do ré cius fupplicnferant:cû cognita domi caufa ucrberanêacnecaflcpeculiumq! filü Ce/ SP, cal/ ren côfecrauifleifignû îde fada eé amp;nbsp;infcriprû ex Caflia familia datu.Inucnioapud quqfdam:id^ ,p fii dan a plus fidci é:a quæfroribus Cefonc Fabio cC.L.Valcnodiem didâpduellionisidamnarûij populi luz tio dicio:dirutas publiée ædes:ea éareaante Tclluris ædem.Cæte^fineillud donidhcuindiuc publicû fuiriudidû:damnatur,Seruilio Cornclio,Qu.Fabio côfulibus.Haud diuturna ira populi ï Caflium fuindulccdoagranæ legis iplàper fe demptoaudorcdubibatanimoslacecnfaqi ca cupiditas eft mali Seruilia gnitate patß^:qui deuidis eo anno uolfcis:equifç min ré præda fraudaucre:quicquid captum ex hoz Cornez mbus clhucndidit Fabius côful;ac redegit in publicu.Inuifum erat Fabium nomen plebi proprer no liuf amp;nbsp;uiflimû cÔfulem:tcnuere tamé patres ait cû.L.Acmylio Cclo Fabius conful erearefæo infcftior fada Q.Fab. plcbes.Seditiodomefticabeilû externûexfduit: bello deindeciuiles difcordiæ ircrmiflæmno animo conful patres ac plebs rebellâtes uolfcos amp;nbsp;equos duce Aemylio profpera pugna uiccre:plus tamé boftiû fu/ LAérai ga:quam præliûabfumpfit:adeo ptinacitcrfufos inlecutifuntequitcs.Caftorisædcs codé anno idn liufCæ bus quintihbus dedicara clbuota erat latino bello Poftbumio didatore:filius eius duûuir ad idipfum fo fabia creatus dedicauit.Sollicitati amp;nbsp;eoanno funtdulcedineagranæ legis animi plebis»Tr.PI.popularé poz conful teftatem lege populari cclebrantjparres fatis fuperep graruiti furoris in muîtitudinecredentes efledar gitiones temeritarifep inuiramenta borrebant:accrrimc patribus duces ad refiftendum côfulcs fuere» lEa igitur pars rcipublicæ uicit:nec in præfens modo:fedin ueientem etiam annum.M.Fabium Cez fonis fratrcmiéC magis inuifum alterum plebi acccularionc.Sp.Canii.L.Valcnum confulem dédit* M. fab. Certatum eo quoep anno cum trlbunis cluuana lex:uani^ legis audorcs iadando irritum munus fa L. Vale di.Fabium inde nomen ingens poft tres continuos confulatus:unocp uclut renore omnes expertos riuf có* iribuniciis certaminibus babitudtaq? ut bene locarus manfit i eafamilia aliquandiu bonos.Bcllu inz de ueiens inirumÄ uolfci rebellaruntifcd ad bella externa prope fupererant uires : abutebanturep üs inter femetipfos certando. Acceflére ad ægras ia omniü mentes prodigia cæleftia prope quotridianas in urbeagrifp oftentantia minas:moricB ira numiniscaufam nullam aliam uates cancbant : publice priuatimep nunc cxtisinuc per aues cöfulri quam baud rite facra fieri:qui tcrrores eo cuafcre;ut( Opz piauirgo ueftalis damnata incefti peenas dedent.Qu.Fabius inde amp;.C.Tullius confulcs fadi:co anz Oppia no non fegnior difcordiadomi:amp;: bellum foris atrocius fuit. Ab Equis arma fumpta.Vcientes quoep ueftalif agrum RomanoKt populantes inierunt.Quopi bcllopt crefcentecura Cefo Fabius amp;nbsp;Sp.Furius eófu danaf • les fiunt. Artonam latinâurbécqui oppugnabant:ucientes pleni iam popularionum Romam ipfim Q, fab. fe oppugnaturos m inirabant :qui terrores cu copefcere debercnt:auxcre infupcr animos plcbis:rediz amp;:,SP. batlt;p nófua fpontcplebi mos detrcdandimiliriam:lcd.Sp.Publius LiciniusTr.Pl.ueniflê tépus raz furiuf ^s per ultima necemtaté legis agranæ patribus iniungcndæ:fufccpcrat ré railitarem impcdiendam. conful eærcrum tota inuidia rnhuniciæ poteftatis uerfa in audoré cft:nec 1 cu conful acrius:qua ipfius cius eollcgæ coorti funcauxilio^ copz deledu confulcs babent. Ad duo fimul bclla exercitus fcribitur du eendus:Fabio in ucientes:In equos Spurio datur:amp; in equis qdé nibil dignum memoria geftum eft: Fabio aliquan to plus negotii cû ciuibus:quâ boftibus fuir. Vu us ille uir ipfe côful républica fuftinuit: qua exercitus odiocÔfulis:quantûîfefuit:prodebat:Nâcum côful ptercæteras iperatorias artes:qs parando gerendoqp bello ædidit plurimasura inftruxiflér acié:ut folo equitatu cmiflo exercitû boftiû funderet:infequi fufos pedes noluit:nec illos amp;nbsp;fi nô adborrario inuifi ducis:fuû falté flagitium:00 pu blicû in pfentia dedccus:poftmodû piculû:fi aîus hofti rediflct:cogcre potuit gradû accelerate : aut fi aliud nihil iftare îftrudosflniulTu figna rcfemr;mocfticy:crcdcrcs uidos:exccrâtes nûc îpcratorémûc nauatam ab équité opera redeunt î caftra.Nec huic tam pcftilcnti exemplo remédia ulla ab Ipcratore quæfita funt:adco excellétibus Igcnus citius defuent ars:qua ciué rcgant:qua qua hoftem fuperenr.

M.Fabi Ccnful Romain redumon tam belli gloria auftrqua irritato exacerbatow ï Ié militu odio obrinue? ns amp;: nbsp;nbsp;re ramé pfes:ut in fabia géte cófubms maneret.M»Fabium côfùlc creant:ftbio collega Gn.manilins

Gn.Ma daf.Erbicannus tribunü audorclcgis agrariæhabuit.T.Pótificius fnit:is eandem uiam uelut ^cef/ nilius nbsp;nbsp;fiflct.Sp.Licinio ïgrefrus:dclcdü paulilpcr Ipediit.Perturbatis ite^ pfibus. Ap.claudius uida tribuni

conf. nbsp;nbsp;tiarn poteftaré diccre prioreannou pfcntia:Reipub.exéplö ïpcrpcfuü:qdo inuentó fit:fuis ipfam ui/

ribus diflbluiineg^m .unq defutu ji:g ex collega uiâonâ Iibi:amp; gram melioris partis bono publico uc lit efle qfitâ:0^ plurcs:fi pluribus opus fit tribunos ad auxiliü cöfulu paratos forc:amp; unü uel aduerfus oés fans ec:darét mó amp;nbsp;cSfules amp;nbsp;primores patru opera:ut fi minus oés aliquos tamc ex tribunis rei/ pu.acfenatuicôciliarct.Præcepris Appii monitipfes uniuerficomiterac benigne tribunos appcliarc: ßr côfularcs:ut cuig? cop^ priuatïaligd iuris aduerfus fingulos erat:partïgra:partï audoritate obrigt; nuere;ut tribunidæ potenatis uires falubres uellét r cipu.ee: noucq? tribuno^i aduerfus und morato/ ré publici comodi auxilio:delcdü cófules habetjnde ad ueiés bellu ,pfedi:guo undi^ ex Ethruria au xilia c0uencrat:n5 ta ueientiû gratia côcitata:quâ qd' I fpem uentû erat difcordia itefhha diflolui rem Ro.pofle;prinpcfep ï oium Erhruriæ populo0i cócilüs fremcbât:æternas opes eé romanasmifi inter femetipfi fcditióibus feuiatud unü uenenueam labéciuiratibus opulêns reperta:ut magna imperia mortalia cént:diu fuftétatu id main partipatru côfilns:parrî paticna plebisuâad extrema nemnddu/ as fini rates ex una fadas:fuofgî miep parti mgfatus fuas leges efTeeprimu in delcdibus feuirc folitosJ cofdé in bcllo tame parère ducibus:qlicuncp urbis ftatn manente difciplina militari filb potuifleuam , no paredi mgfatibus morca cadra gnog; romand milité feg.Proxîo bello i ipfa aciea ipfo certamine Cur ui/ cófenfu exercitus tradita ultro uidoria uidis Equis:figna dclertaa'peratöré i acie reliddaniuflü in ca dis cgs f^ra rcditd:,pfcdo:fi indeturrfuo militeuinci Roma poflc:nihil aliud opus eéqua indiciodédig? bel qud du lu:cætcra fpôte fua fata;8i dcos gefhu'os^Hæ fpes Ethrufeos armaucrant multis luicé cafibus uidos obus lo uidorefq?.Cófulcs quog? romani nihil pterea aliud:qua fuas uires:fua arma horretót;memoria pefli cis he/ un pximo bcllo exépli tcrrebat:ne rem cómitrerér:eo ubi duæ fimul acies timédæeflêntaragp cafhas trufeos Ie tenebanttam ancipiri piculoaucrfi: dié tépufg? forfitatt ipfum lenitup^iras fanitatég? ais allarup^« prouin Veiens hollis ethrufei^p eo magis ppropereagercdacelTcread pugna primo obequirado caftris ; pro/ nam Fa uocandoqp:poftremo ut nihil mouebat ta confules ipfos:qua exercitd increpado:fim ulationé intefti/ bioda/ nædifcordiæremediumtimorisinuentd:amp;côfulesmagisnôconfidere:quânô credere fuis milirri mm fu bus:nouum fedirionis genus filentid otiumg? inter armaros.Ad hare i nouitaré generis originiftj ta perbius falfa:g ucra iacerc.Hæc cd fub ipfo uallo portifg? ftreperér.Haud ægre cófules pati:at ipentæ m ulntu dixeris dim ndcindignatiomdepudor pedorauerfare:amp;abircdinis auerreremalis:nolleinultos hoftesmoP 1e fucceflum nó patribus:nÓ cófuhbus:exrcrna amp;nbsp;domefticaodia certare in ais:tadé fuperat externa: adeo fupbe ifolentcrg; hoftis eludebat:frcqnres in prorid conueniunt:pofcuntpugna:poftulant:utfj gnd detur.Cófules uelut deliberabundi capita cóferunttdiucolloquundpugnarecupiebanttfed retro reuocada amp;.' addéda cupiditas erar:ut aduerfando^ remorando icirato femel militi addercnt impetd. Rcddit refpofum imaturam rem agi:nódum tps pugnæ cflricaftns fcrcnercnt:cdicunt ide:urabfti/ néant pugna:figs iniufiü pugn3uerit:ur i hoftéaiaduerfuros:ira dimiflïs:quo minus cófules uelle ere dunt:crcfcitardor pugnandi;acccndunt ifuper holles feroaus multo:ut ftarmßc nó pugnare cófules creditum é:quippe impune fe infultaturos;nÓ credi militi arma:rcm ad ultimum feditionis eruptu/ ram :fincmg?ueniflêRomano ipcrio.His fræti occurfantpornsdgcninr probra:ægrc ablhncnr:qui cadra oppugnét.Eniucro nÓultra contumelia pari romanus pofle:rotis caftris undiç ad cófules cur rirur:nÓ tam fenfim utante per centuriond principes poftulat:fed paffim omnes clamoribns agunt: matura res erat tergiuerfanturtarnen.Fabius deïdead crefcenté tumultdiam metu feditionis colle/ ga conccdcnte:cd filentidclaiTico feciflêt:ego iftos Manilipofte uinccre fcio:uelle nc fciré:ipfi fecerdt: dag’ certd atg; dccrctum é non dare fignd:nifi uidores fe redituros exhac pugna iurcnr:confulé Ro manum miles femel in acie fefellit:dcos nunquam faller.Centurio erat.M.Flauolcius inter primores Attur pugnæ flagitator:uidor:ïquir.M.Fabi reuertar ex acie:fi fallat:Ioucm pattern Gradiuumç Martern pugnan aliofç iratos inuocat dcos : inde d deeps omnis exercitus ï fe quif^ iuratJuratis datur fignu:arma ca/ di cupi/ piunr:eunt in pugnam ira^fpei^ pleni;ndciubentethrufeos probra iacerc:nuncarmato fibi quifÿ ditaté nbsp;nbsp;lingua próptu hofté offerri.Omnid illo die:qua plcbis:qua patp^ eximia uirtus fuit:fabia gens maxie

enituit:multis ciuilibus certaminibus infenfos plebis aios illa pugna fibi rcconciliare ftatudt:inftruic acics.Nec uciens hoftis ethrufeæ^ legiones derredat:ppecerrafpes crat:nó magis feed pugnaturos: quam pugnaucrinted equis:maius quogp aliquod I ta irritatis animisiamp;l occafione ancipiri handde/ Immo fperandum eéfacinus:res aliter loge euenit:nâ nó alio ante bcIIo Ifeftior romanus:adco hinc comme cum nbsp;nbsp;nbsp;1’“ hoftcsihinc cófules mora exacerbauerât:prælid iniit.Vixexplicadi ordinis fparid ethrufeis fuit:cu

ethru/ pills dcrprimam trepidanoncmabicdisrcmcrcmagisiquamcmiftisipugnaiamad manus:iam ad fris fi uc gladios:ubi mars cft:atrocifrimus:ucnerat.Inter primores genus Fabium infignefpcdaculo exéplo^ ra fup ' ciuibus erat:cx his.Q.Fabium :tertio hic anno ante cóful fuerat principé in conferdos ucientes eunté bins di/ ^^æ* uiribus ß; armorum artc:tufcus incaumm inter multas uerfantemhoftium manus gladio per xifti 0 • P^^*^^ trâffigit:tælo extrade præceps Fabius in uulnus abiit.Senfit utrag? acies unius uiri cafum:ee/ Fabii in debat inde Romanus:cd.M.Fabius cóful trafilnt laccnns corpusiobicdagi parma hoc iuraftis inquit teritus militcs:fugiétes uos ï caftra rediturosfadeo ignauiftimos hoftes magis timetis:qua loué Martéep g

LIBER SECVNDVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i7

Quos mrafhs far ego in iura ms taut uidor rcuertar: aut ppc re h ie. Q.Fabi dimicas cadarCofuIi tu.C. Fabius prions anni cofuhuerbis nciftis fratenut pugnét:te i'pcrratu^ credis fdii impcrrabunt:p quos turauere;amp; nos:ut decct pccrcs:ut Fabio noïceft dignü pugnado potius:qua adhorrado accédamus miliru aïos:fic in primiï infeftis haftispuolat duo Fabiuroraq? mouerdt fecu acié.Prælio ex parte una reftimto nihilo fegnius in altero cornu Manilius cóful pugna ciebat:ubi ppe fimilis forruna eft uerta ta:naut altero cornu.Q,Fabiu:ficin hoc ipm cofulcm manilid iani uelur fufos agente hortest inpi gre milites fccuti funt:amp; ut illc graui uulnere idus exade ceflit iterfedum rati gradü rcttulere: ceflif/ fent^Jocomicoful altered aliquot turmis eqrum in ca parte citato cquo aducdhis uiuere clamitans collega fc uidoré effufo altero cornu adefle:rem iclinatam fuftinuifletiManlius qiioq? ad reflirucnda aciem fcipfe cord offert:duo^ cofuld cognita ora accedunt milird aîos:fimul amp;nbsp;uanior id erat hoftid acies:dum abddate mulrituie fræti fubtrada fubfidia mitrdtad caftra oppugnada: in quæ baud ma^ gno certamie fado ipetu dum pda? magis:qua pugnæ mcmorcs tererent tpsuriani romani: q prima irruptione futhnerc no pomerdtrnuffis ad cofules nuciis:quo loco res cent côglobati ad ptorid rede'' unt:amp; fua fpote plium ipfi renoudt:amp; Manilius coful reuedus in caftra ad ocs portas milite oppofito hqftibus uid clauferat.Ea defperatio tufeis rabiem magis:qud audacid accédir:nd cum ïcurfantes qua/ cü®cxitum oftéderct fpes uano aliquotiés ipetu iflênt:globus iuuend in ipm cölulc infigné armis in/ Mana/ uadit:prïa excepta a ciredftantibus tæla:fubftineri deïde uis neqt:cóful mortifcro uulnere idus cadit: lii eófu fufiq?circa oés.Tufcis crcfcitaudacia:Romanos terror p rotacaftra trepidosagitiamp;ad extrema ucnid lis inte/ foret:ni legan rapto cófulis corpore patifcciflëntunaporta hoftibus uiam:ca crumpunr:cóftrrnatoqi ritus agmineabedtes in uidoréalte^ iciduntcófulem:ibi itc^ etefi fuficp paflim:uidoria egregia parta: tri ftis tamé duobus tam claris funcribus.Iraqi cóful dccernéte fenatu tridphum:fi exercitus fine ipcrato Trium re tridpharepoflit:,p eximia belli opa fe pairu^:refpondit fc familia funefta.Qu»Fabii fratris morte: phus té Rep.cxp3rreorba:cófulealtero amiftb publico priuaroqi déformé ludu laured non acccptuijc: omni peftiue aöo triumpho depofitus rridphus clarior fuit:adeo fprera i réporegloria itcrdd cumulatior redit:fu/ fpudia' fiera deide duo coL'egæ frarrif«^ ducit.idé i utroep laudaficu cocedendo illis (uas laudes : ipfe maximd tus dan préca^ ferret.Neqi imemor eius:qd initio colulatus imbiberat reconcilandis aios plcbis:faucios mi/ tur om lifes curddos diuidi t patribus.fabiis plurimi daruncqi alibi maiore cura habiti:inde populates id ec Fa/ ni rrid/ bii:nechoc ulla re nifi l'alubri rcip.pte.Igif nóparrd magis:qudplebis ftudris.Gn.Fabnis cu.T. Vergi/ pho da nio cóful fiótus:ncqi bclla:ncgi delclt;ftus:ne^ulldalidpriorécurdagere:qudut idaliquaexarteicoha rior taeôcordiæfpc:primoquoqi temporeed parribus coalefccrentanimi plebis:Itaç principioannicéfu it:pnufqud quifquam agratiæ Icgis auctor tribunus cxifteret:occuparent patres ipfifuummunusfa cereicapriuum agrum plebi qud maxime æqualiter darent:æquum efle habere cos: quorum fanguie acfudore partus fit. Afpematiatres funtequefti quoqi qdd nimia gloria luxuriate amp;euancfcere uiui/ dum illudquondd Celoms ingenidmullæ deïde urbanæ faótióes mere. Vexabanf ïeurfionibus cquo turn larumco cd cxercitu Cefo minus in iploi^cquoi« agrd dcpopulddd trdfit.Equi fe in oppida rece perunr:muriflt;^ fc tenebdt:eo nulla pugna memorabilis fuir. At a uciéte hofte clades accepta temenra te alterius cófulisraóhacp de cxercitu foret:ni Cefo Fabius in tpe fubfidio ueniflét.Ex eo tpe ncqi pax: ne® belld cd ueientibus fuit.Res pxime in formd latrocinii uenerat:legionibus romanis cedebant in urbem:ubi abdudas fenferdt lcgiones:agros ïcurfabanr.bdld quiete:quieré bcllo ïuicem eludétes: ita neep omitri tota res:ne^ pfici poterat:amp; alia bella aut pfentia ïftabant:ut ab Equis: Volfcifqp non diu/ tius:qud dolor reces ,pximecladis trdfiftêt qcfcentibus:aur mox moruros feapparebat fabinos femp infeftos Etruridep oém.Sed ueiens hoftis amduus magis:qud grauis:cófumeliis frpius:quam piculo Fabia aios agitabat:qd nullo tpe negligi potcrat:autauerti alio finebat.Tum fabiagens fenatu adüt:coful p gens ue gente loquif .Affiduo magis qud magno pfidio:ut fcitis patres colcriprubcUü ueiens eget:uos alia bel iens bel Iacurate:Fabios hoftes ueientibus darc:auctorcs fumus tutam ibi maieftatem Ro. nom inis fore: no/ lumfu ftmm id nobis uelut familiare bellum priuaro fumptu gcrcrem aio eft:refpu.amp;: milite illic amp;pccunia fcipit uacet.Gratiæ ïgentes adæicôful e curia egreflus comitate Fabio^ agmine:q in ueftibulo curiæ fenaz tufcofultum expeéldtcs fteterdt:domum rediit:iufti armati poftero die ad limé cófulis adeftc:domos inde difcedunt.Manat tota urbe rumonFabios ad cxlu laudibus ferdt:famïlid unam fubiHc ciuitatis onus:ueiens belld in priuatd curam:in priuata arma uerfum:fi fint duæ roboris eiufdé in urbe genres depofcant hæc uolfcos fibmlla cquos:Po.Ro,paeeni tranquillam agente oés finicimoffubigi populos polIc.Fabii poftero diearma capiut:quo iufli erdt:cóueniutgt;Cóful paludatus egrediés in ueftibulogé tem óém fud iftrudto agmine uidet:acceptus ï medid figna ferri iubet.Nunq exercitus neep minor nu tneroinci^ clarior fama amp;nbsp;admiratióe hoïum p urbé inceftit.Sex amp;.ccc.milires oés patricii:oés unius Sed Si gcntis:quoßi neminé ducem fperneret:egre^ius qbuflibet tpibus fenatus:ibantunius familie uiribus ceeda/ ueienti populo peftem minitanres:fequebat turba propria:alia cognatorum fodaliumq?;mhil medid bü necfpem:nec curd:fed immenfa oïa uoluétium aïo:alia publica follidtudinc excitata fauore Si admiz ratione ftupens: ire fortes ire fœlices iubent:inceptis euentus pares reddere:cÓfulatus indeac trium/ phos omnia præmia ab fe:omnes honoes fperare.Prætereuntibus capitolium arcernq? Si aha tcmpla quiequid deopeoculis:quicqdaïo occurrit:præcantur:ut illud agmen fauftum arep toelix mittdt: lof/ pires brem in patrid ad parères reftitudr.lncaflum miflac prætcsiinfœlici uia a dextero lano port e car tnentalis pfeài ad cremeram flume pueniunt;is opportunus uifus locus communtendo præfidio.

L. Aemi nbsp;nbsp;L. Acmylius indc:amp;:.C»Sermlïus cófulcs fadiÄ donee nil aliud:quâ î populanôibus r« fuinno ad

lins. G» pfidiû mÔ tutandu Fabü fatis erât:fed tota rcgiôe:qua rufeùs ager romano adiacet:fua tuta oîa: ifdta Seruilij hoftium uagâtes p utruç fine facere.Interuallû deide haud magnû populanôibus fuit:dum amp;ueien tcs;acciro ex ethruria exerciru:pfidium cremeræ oppugnât:amp; romanæ IcgioÔes ab.L. Aemylio cofu/ leabdudæ cominus eu ethmlcis dimicât acic:qq uix dirigedi aciem fp'aciu ucientibus fuinadeo inter primam trepidarionemidum poft figna ordines intioeuntifubfidiaque locanninucda fubito ab larez re romana ala equitum non pugnæ modo indpiendæifed confiftendi ademit locumuta fufi rétro ad Saxa rubra ibi caftra habebâtipacé fupplices perunncuius ïpetratæ ab infita aïs leuitare ante dedudü Fabio/ cremera romanû pfidiû poenituit.Rurfum cû Fabiis erat ueienti populo fine ullo maioris belli appa/ rû fuc/ ratu cerraméinccerant îcurfiones mô m agros autfubiti ipctus îcurîànriûifedaliquotiés æquo capo ceiTus collatifç fignis certatû:genfç una Po.Ro.fepe ex opulénffimaïut turn res erantiethrufca ciuitateuv donâtulit.Id primoacerbû indignû^ ueiétibus cftmfum:inde côfilium ex renatu infidiis ferocého ftem captâdi:gaudere et multo fuccefiü Fabiis audaciâ crefeerenraç amp;nbsp;pceora pdantibus aliquotiens uclut cafu îcidiflént obuiâ ada:amp; agreftiû fuga uafti relidi agri;amp; lubfidia armato^ ad arcédas popu Fabü nbsp;nbsp;lationcs miflâifaepius fimulato:qua uero bello refugerûrJam*^ fabii adeo contépferâ t hofté:ut fua in

oés ad uida arma neqp locoinegptpe ullo crederet fuftineri poflê:hæc Ipes^uexit ut ad côfpedapcul a creme unû ce/ ra magno tapi îteruallo pecoraïqd rara hoftiû apparerét arma;dccurrcrct;amp;; cû îprouidi effufo curfu duntur ifidias circa ipm iter locaras fupaflêntipalâtefqppaflim uaga:ut fitipauof îiedo rapét pecora:fubito ex infidiis côfurgidôô aduerfi amp;nbsp;undicp hoftes erant.Primo clamor drcûlatus exterruit: deinde ræla ab omni parte accedebât:coeûribuf^ethrufcis iâ cÔtinéri agmîe armato^ fcpti:quo magis fc hoftis ïfere bancogebanf breuiorefpatio:amp;: ipfi orbé colligerc:quæ res paucitate co^ infignem: amp;nbsp;multitudinc ethrufeogi mulnplicaris in ardo ordinibus faciebatitum omiflâ pugna:quâ in oés partes parem in/ tenderatiin unû locû feoés îclinât:eo nifi corporibus armifqi ruperecuneo uiâ:duxituia in æditû le/ niter collé:inde primo reftitere:mox utrefpirâdi fupior locus fpaciû dédit:recipiédiç a pauore ranto aium pepulere ét fubeûtes:uincebarœ auxiiio loci pauciras:ni iugo circûmiflus ueiens in uerticé coUis euafiiTet.Ita fuperior rurfus hoftis ladusiFabn cæfi:ad unû oés pfidiumqi expugnatum.ccc.vi.periflc fatis côucnit:unû ^pe puberé ætate relidû ftirpé géti Fabiæiduoiifg? rebuspo»Ko.fæpc domi bclliqt G.Ho/ rnaximû futu^ auxiliû.Cû hæcaccepta clades eét:iâ.GHoratius ôt. r.Mcncnius côfules erât: Menez ratius mus aduerfus tufeos uidoria elatos côfeftim miflùs:tû quoç rnale pugnam eft:amp; ianiculû hoftes oez T.Mc/ eu paucrc:obfeiraqî urbs foret fuper bellum annona pmenteitrâfierant enï ethrufei tyberim:ni Hora nenius dus côful e uolfcis eér rcuccatus:adeoqiid bellû ipfis îftitit mœnibus:ut primo pugnatum ad fpei fit confiai, æquo marte:irerum ad portam collinam:ibi quaquam paruo momento lupcrior Ro.res fuit: melio A.Ver/ rem tarnen militem recepro priftinoanimo in furura præliaid certamen fecit.A, Verginius: amp;:.SP. einius Scruilius confules fiunt.Poft acceptam proxima pugnæ cladem udentes abftinucre acie: populatioz amp;'.SP. nes erant:amp;: uclut ab arce ianiculi paflÏm in Ro,agrum impetus dabant:non ufquam pccora tuta: nó Semilb agrefteserat:capti deinde cadem arte funt:quaccpcrant Fabios.Secutideditaopera paflimad iHecez conful, braspropulfapccorapræcipitauercininfidias:quoplureserant:maiorcædes fuit:exhac clade atrox ira maioris cladis cauîâ:atg? initiû fuit:traiedo cni node tyben caftra Seruilii cofulis adorti funt op? pugnare:inde fufi magna cæde in ianiculû fcægrercccperût.Côfeftim côful amp;nbsp;ipfe trafit tyberimica/ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftra fub ianiculo cômunit:poftero die luceôrta nô nihil amp;hcfterna felicitate pugnæ fcrox:magis tamé

î Opia fruméti:quâuis pcipitia:dû celeriora cfîênt:agebât côfilia temere aduerfo ianiculo ad crafta hofti um adé erexinfœdiuf^ îde pulfusiquâ^pridie pcpulcrat:îteruétu collcgæ ipfe excrcitufç é fcruatus:î/ ter quas acics hetrufei cû inuicé his atç illis terga darét occidione occifi;ita opprefum temerirate feliz Ethru/ a ueiens bellû.Vrbi cû pace laxionét annona rediit:amp;aduedo ex Capania frumento:^^ pofteaq timor fd Veré ^*b’ ™* futuræ inopiæ abiit co quod abditû fuerat ^lato:Ex copia deide ociogi lafduere rurfus animi gianicu ^^ priftina mala:poftcaq foris dcerant:domi quærere:tribuni plebem agitate fuo ueneno agraria lege Îuoccu ’drefiftentes icitarepatres:nccîuniuerfos mô:fedîfingulosiQu.Confidius amp;:.T.Gcnûtiusaudoiô parât ce 3grariæ legis.T. Menenio dié dicût:iuidiæ erat amiflum Cremeræ pfidiû:cû haud ^cul îde ftatiua co fi funt ^“1 habuifletieâ opprcflit:cû amp;nbsp;patres haud minus quâ .p Coriolano annixi eflént amp;: pris Agrippa? fa T. Me/ “®’' haud dû exolcuiflêt.In mulda téperarût tribuni;cû capitis anqfiflcnt:duo milia æris danato mul nenio ^^ edixcrût:ca î caput uertit:negât tuliflêt ignominiâ ægritudinéqi: Îde morbo ab fûptû eé:alius inde dié.T. reus.SP. Seruilius ut côfulatu abiit Gaio Nautio amp;nbsp;publio Valerio côfulibus initio ftatî âni ab_L.Ca?z Static tiitio amp;.T.Stario tribunis die dida:nô ut Menenius ^bus fuis aut patrûifed cû multa fidutia înocen dicif.L, tiæ gfæç tribinitios ÿerus tulit:amp; huic pliû cû tufcis ad ianiculû erat crimini:fcd feruidi aï uir ut î pu Cæditô ^fiæ piculo ante:fic tu î fuo nô tribunos mô:fed plcbé ofone feroci refutâdo.exprobrâdogp.T.Menez diesdea ”M danationé:mortég5:cuius pris munere reftituta quÔdâpIebs:cosipfos:qubstum fcæuiretmagiz ftratus cas leges hfct:piculû audatiadifcuflit:iuuitamp; Verginius collega teftis pdudus pticipâdolau des magis tamé mcncnianû;adeqmutauerâtaîum:pfuitiudiriû Certamina domi finita:ueiens belIu exortû:qbus lâbini arma côiùxerât.P. Valerius côfuhaedtis latîo^ herniclt;^^ auxiliisxû exercituVel os imnùs:caftra fabina:quæ ^ menibus focioƒ^ locata erât côfeftim aggredif :tâtâç trepidationé necif ut dû difpfi alii:alii mâipulati excurrût adarcédâ hoftiû uî:ea porta;ubi fignû îtulerat caperet :îrra ual lû deîde cædes magis g pliû eé tumultus e caftris in urbé pénétrât rang Veils captis ita pauidi ueiente?

ad arm3currüt:parsfabfniseunt fubfidio:pars romanos toto ipetu ’renros f caftra adofmc: paulifpcr Sabini auerfi turbatig? funt:deïde amp;nbsp;ipfi utrog; uerfis fignis rcfiftut;amp;: cqsab cÓfule ïmiffus tufcos fundit fu amp;nbsp;Veré gar.p;cadcm hora duo cxercitus:duælt;jpotétiflimæ amp;nbsp;finirimæ gétes fupatæ funt. Dû hæc ad Veios gcrunt :uollci cqcp in latïoagro pofueratcaftra populatie fines eratreos p fe ipfi latini aflumptis her cuntur nkisfinc romanoaut ducc autauxilio caftris exuerutugenri pda pter fuas rccupatas res potiti funt: minus tamé ab roma c5ful in uolfcos.C.Nautius.mos:crcdo;nÓ placebat fine romano duce exerce ^’95 ,PPriis focios uiribus côfiliifç bclla gererenullu genus calami ra ris côrumeliæçp nô æditû in uol feos clhnec tamé pcrlici porucre:utaciedimicarét.L.Furius indeamp;.C.Manilius côfules Manilito Ve lentes puincia euenirmÔ tamé bellatû:induciæ îânos.xl.petétibus datæfruméto ftipédiogi impera/ to.Paci externe côfeftfcôtinuaf difeordia domi:agrariæ legis tribuniriis ftimulis plebs furebat:cÔfu les nihil Menenii dânationemihil piculo deterriti Scruilii fuma ui refiftût:abeûtes magiftratu côfules Genutius tribunus plebis arripuir.L. Acmilius amp;nbsp;Opiter Verginius côfulatû incût.Vopifeû Iulium p Verginioin gbufdâânalibuscôfuléîucnio.Hocannoquofcûç côfules habuit: rciadpopulû Furius amp;nbsp;Maniliusicircûcunt forditati nô plcbû magis:quâ iuniorcs patrû;fuadét:monét:honoribus amp;nbsp;ad/ miniftratiôe rcipu.abftincât:côfularcs ucro fafccs:ptextâ:curulélt;j fcllâmihil aliud quâ pompa funez ris purét:claris îfignibus uelut infulis uelatos ad morré delbnaniqd fi côfulatus tâta dukedo fit. iam nûc ita in aîumJducanpcôfulatû captu amp;opplTum ab tribuniciaporeftate cé:confuli uelut apparitori tribunitio 01a ad nutû iperiûgp tribuni agéda cc:fii fe comouennu relpexcrit pfes:fialiud:quâ plebem eé in repu.crcdidcrir:exiliû,Gn.Martii:Menenii dânationé:amp; morré fibi pponâtanre oculos.His ac/ cenfi uocibus près côfilia inde nô publica:fed in pnuaro;fcdudaqlt;a pluriû côfciétia habuerc:ubi cû.id môcôftarer iure an nuria eripiédos cé reos:arrociflîma quæ^ maxicplaccbat fniamec audor,quis au daci facinori dccrat.Igit iudicii dic:cü plcps in foro ereâa expcdariôc ftaretmirari prîo qd nô defeé/ deret tribunus:dcinde cû iâ mora fufpcdior fieret:deterritû a primaribus credere amp;nbsp;defertâ ac pditâ publicâ eâm qri:tandé:g obuerfati ueftibulo tribuni fucrât:nùciant domi morruû inuenrû:qd ubi in torâ côcioné ptulit rumonficut acies fundif duce occifo;i ta dilapfi paffim alii alio:pcipuus pauor tri/ bunos iuaferat:quâ nihil auxüiilacratæ leges haberét mortecollegæ monitos.Ncc fatis près modéra te ferre læticiâ:adcolt;^ neminé noxæ pœnitebatmt ét ifôtes fecifle uideri uellét:palâœ ferret malo do manda tribuninâ ptâtem.Sub hac pefiimi exépli uiétoria deleétus edicif:pauétibuf^ tnbunis fine P tercefiîôe uI la côfules ré peragût. Tu uero irafei plebs tribuno^i magis filétio:quâ côlùlû Îperio:amp; di/ cere add eé de hbertate lua:rurfus ad antiqua reditû:cû Genutio una mortuâ ac fepulta tribuniciam prâtem :aliud agédû ac cogitâdû quo refiftaf pf ibus:id hoc unü côfiliù eé;uc fe ipfa plebs:quâdo aliud nihi auxilii habeat:defendat;q ttuor amp;nbsp;uiginti lidores apparere cófulibusieos ipfos plcbis hoi'cs nihil contéptius neg! ifirmius:frfint;q conténantifibi quem ea magna atqi horréda facerc.His uocibus alii alios cum inciraiTentad Voleronem Publiu de plebehoïem:qa:qd ordincs duxiflêt:negaret fe milité fieri debcrcilidor miflüs eft a cófulibus.Volero appellat tribunos:cum auxilio nemo eét:cófules fpo liari hoïcm:amp; uitgas expediri iubét puoco ingtha populu Voleroiquomâ tribuni ciuem Roma. in Vokro cofpedu fuo uirgis cædi malût:quâ ipfi in ledo fuo a uobis trucidari;quo ferotius damitabat: eo in/ feftius cireufeindere amp;nbsp;fpoliare lidontum Volcro amp;nbsp;præualés ipfe amp;nbsp;adiuuantibus aduocaris:repulfo lidorciubi idignantiu p fe accerrimus erat clamoneo fe in turba côfertiflî mâ recipitxlamitâs puoco amp;nbsp;fidé plebis iploroiadefte ciues adefte cômilitôcs : nihil eft qd* expedetis tribu nos : gbus ipfis ueftro auxilioopus cft.Côcitatihoîcsuelutiadpræliûfeexpediûtapparebat^omnedifcriméaddcflé:nihil cui qua fandü nÓ publici fore:nÓpriuati iuris:Huictâtæ tépeftan cü fecôfules obruliHcntifacilc exp/ Violâf ti funtparûtutâmagieftaté fine uiribus eé:uiolatislidoribus;fafcibus:fradis:e foro îcuriâ côpcllûtur littores incerti quatenus Volero exerceret uidoriâ.Côticefcéte dei'de tumultu:cü fenam uocari iufliflênt que fafces mrurinuirias fu3s:uimplebis:Voleronis audatiâ:Multis ferociter didis fentétiis uicere feniores: qui/ fraguf busirapatrü aduerfustemeriraté plebis certarinóplacuir.Vulcronéamplexaplebs pximis commis pclunf tribunu créât in eûannû:q.L.Pinariû.P.Furiû côfules habuiticôtrag omm oponioné:qui eü uexandis incutia prioris anni cófulibus adminiftratu^i tribunam credebanpoft plublicâ cam priuato dolore habito:ne côfules uerbo quidéuiolatiscófulibusrogationétulitadpopulumiutplcbeiimagiftratus tributis commis L.Pina fierét. Haud parua res fub titulo prima fpecie minime atroci ferebaf : fed quæ patridifoém prâtem p rius.P, dientiu fulïragia crcâdi:quos uellét:tribunos auferret,Huic adioni gratifTimæ plebi cu fuma ui refifte rent patres:nec quæ una uis ad refiftendum erat:ut iterccdcretaliquis ex collegio:audoritateautcófu lum:autprincipü adduci po Het: res tarnen fuo ipla moliminegrauiscertaminibusinannu extrahif. Plebs Voleroné tribunu reficit:pfes ad ultimü dimicariÓis rati rem uéturâ. Ap.Claudiü.Appii filiü iâ inde a paternis certaminibus inuifü infeftûœ plebi cófulé faciüticollega ei Qiaintius daf.Principio 11a timanni nihil prius:quâdeleteagebafufedutinuétorlcgis Volero.ficLedóriuscollega eiusaudor m recérior:tü acrior erat;feroce facicbat belli gloria ingésiqd æratis eius haud quifqua manu próptior erat:is cu Volero nihil pterq de lege loquerefiinfedarioe abfiftés confulü Ï aceufationé Appmfamiliæ/ qi fupbi Himæ ac crudeliflâmæ in plebe romanâ exorfus:cû a patribus nô côfulé:fcd carnificé ad uexâ/ dam ôilacerâdâ plebé créa tu eflêc côtéderenrudis in militari hoîe lingua nô fuppetebat libcrtati afog. Iraqi deficiéte ofone quâdo quidé nô facile loquor iquit:quirites:quâ qd locutus fumiPræfto crafhna die adefteiaut hic ego in côfpedu ufo:moriar:aut perferâ legé«0ccupât tribuni téplû poftero diexoïv f

fuies nobilirafn ^^ iptdiendä legé in condoe côfiftut:fummoucri LeÄorius iubet:pterq qui fuffragiz um ineât:adolcfcétes nobiles ftabant nihil cedétes uiarornm ex his phédi quofqa Ledonus iubet:con ful, Appius negate ins cé tribuno in quéq nifi in plcbiu:n5,n.pqpuli:fed plcbis eu magiftratum cé:nec illu ipfum fumouere p i'perio pofte more maioiq quia ita dicadfi uobis uf :difcedite quintes.Facile amp;nbsp;contéptim de iure dilicrédo pturbare Lcdoriû poterat:ardés igif ira tribunus uiatoré mittit ad con fuléicóful lidoré ad tribunüipriuatu cé clamitas fine ipcrio;finc magiftratu:uiolatufq? cét rnbunaini concio ofs atrox coorta p tribuno in cÓfulé eét:amp;: cócurfus hofum in fo^ ex tota urbe côcitatæ mul/ ritudinis fierenfuftinebat ramé Appius prinada tanta tépeftatéicettatug? haud incruéro plio foretmi Quintius cóful alter cófularibus negocio dato ut collega ui:fi aliter nó poftênt:de foro abducerét:ipe nuc plebé feuicntcpcibus lenircmüc orare tribunos:ut côciliû dimitteréridarent: iræ fpaciûmû uim fua illis tps adcptußi;fcd confilium uiribus addituiq:amp; pfes in populi;amp;l cófulcm in patru fore prate. Aegre fedara ab Quintio plcbs:niulro ægrius cóful alter a pfibus.Dimiftb radem cócilio plcbis:fcna tum cófulcs habét:ubi ar timor at® ira ïuicé fnias uariaflcnnquo magis fpatio ïterpofito ab impcru ad cófulradü aduocabanf:co plus abhorrebâta certatióeai:adeo ut Quintio gras agcrét:qd cius opa mit^ata difcordia cét:ab Appio petit:ut tatam cófularé maieftaté eé uellcngra in cócordi ciuitate cé poftendu tribuni amp;nbsp;cófulcs ad fe gfq? oia rraharmihil relidu cé uiriü ï medio: diftrada laceratalt;j rép. p*magiftratus quopi in manu fit:qua ut incolumis fitiqri.Appius córra:rcftari deos atgi hoiesircmp» prodi p metü ae deferi nó cÓfulé fcnatui;fcd fenatum cófuli decfté:grauiorcs accipi lcgcs:qua in facro môreacceptæ fint:uidus tamé patrum eófenfu qeuinlcxfilcntio pferCTum primu tributis comiriis

Lex de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. tnbutif creati tribuni funt:numero ét addito:tcs pcrinde ac duo antea fuerint:Pifo audor cft:nominat quo™ comi/ tribunos Gn.Siccium.L.Numitoriü.M.DuelIiu.SP.Iilicium.L.Meciliü.VoIfcum:Equicug; iter fedi tüs per/ rioné romand eft bellû coortû:uaftauerât agros u t fi qua fecceffio plebis fieret:ad fe receptû haberent: fertur nbsp;côpofitis deinde rebus caftra retro mouere.Ap,Claudius in uolfcos miflus:Quintio equi ^uîcia cue nir.Eadc in militia fæuitia Appn:quæ domicfîc;co hberionquod fine tribuniàis uinculis erat:odiflé plebem plufqua paterno odio:qd fe uidurn uidebat ab ca:fe unico confulc obiedo aduerfus tribuni/ tiam poteflatem:perlatam Icgem eflê:quam minoreconatu nequaqua tanta patrum fpe priores ipe/ dictât confules.Hæcira indignation ferocem animum ad uexandum feuo ipcrioexcrcitum ftimu/ Iabat:neculla ui domari potcratitatu certamé ais ibiberat: fcgnirer:ociofe ncgligéter côtumaciter oia ageremee pudor:nec merus coherccbat:fi citius agi uclletagmcn:tardius fedulo incedcrc;fi adhorta/ tor opens adflenomnes fua fponte motam rem irrere iduftnam ipra fcnn uultus dimitrcrc:tacite pra: tereurem CACcrarnut luidus ille odio plebcio aius ircrdü moueref’:omni nequicquâaeerbitate prom pta nihil iam cum milinbus agere:a ceturiombus corruptum excrcitü dice te: tribunos plcbcios cauiP lans:inrerdum amp;nbsp;Voleroncs uocare.Nihil eorum uolfci nefcicbantnnflabarcp co magis fperantes idé certamen animo^ aduerfus Appiü habitué excrcitü romanü:qd aduerfus Fabium colulc habuiflct. Carteik multo Appio:qua Fabio uiolétior lùinnô.n.uinccrc tanru noluitutfabianus:fed uinci uoluit odudus i acié turpi fugat pent caftramee ante reftititiqua figna i'fcrété uolfcum munimétis uidirifoe/ d^n extermiagminiscarde:tu exprefla uis ad pugddu utuidor ia a uallofümoucrctur hofbs:fatis taz meapparerctxapi tatu caftra militem romand nokiiflcaln gaudere fua cladeatqi ignominia.Quibus nihil ifradus ferox Appii aiusxü ïfuper fcaruire ucllet:cócionén aduocarcrxócurrüt ad cum Icgati tri buin monctesine utiç experiri uelle ipcriu cuius uis oi's m coienfu obedictium effet : negate milites uulgo fead cócioné ituros:paffimn cxaudin uoces poftulatiu utcaftra ex uolfcoagro moucanturiho fté uidorépauloate ^pe iporris ac uallo fuiflêagétifqï mali nó fufpitioné mÓ:fcd apta fpcciem obuer fariateoculos:Vidus rade quadoqdénihilpter rps noxæ lucrarctunrcmißa cócioné iter î Hequetem dié ^nudari cu iufiftêtiprima lucedaffico fignu^fedióis dedit Cu maximeagmen e caftris explicate rur;uolfci:ut codé figno excitati:nouiïfimos adonutuna qbus flatus ad primos tumulrus co pauore fignan:amp; ordincs turbauit: ut ncqi imperia exandna: ne^ inftrui acics poffctincmo uHius nifi fugæ memorata effufo agm ie per ftragé corpo^ armorun cuafcrc:ut prius hoftis defifteret fcq:qua torna nus fugere.Tadé coTledisexdiflipatocurfumilitibusicÓfulcü reuocado nequieqfuos pfecutüs eftêt in pacato agro caftra pofuitiaduocatancócióe ïuedus baud falfo f pditoré excrcitü militaris difcipli næ dcfertoréfignoru:ubi figna ubi armaeént fingulos rogitansanermes militesifignoamilfo figni/ feros:ad hoc centurióes duplidariofn:qui rcliquerat ordines:uirgis caefos fecuri percuflît:cætera mul tirudo forte dedmus quifœ ad fupplicium ledi.Contra ca in equis inter confulcm ac militcm comira tcacbenefidiscerratum clt:amp; naturaQuintius erat leniorÄfæuitia îfœlixcollegæ;quois magis ga/ uderet ingenio fuo:cffecerat.Huictantæ concordiæ ducisexerdtufn non auffiofferte fecqui : uagari populabundum hoftem per agros paffi nee ullo ante bello latius ïde adæ pdæ oîs militi data eft:adde bantur amp;nbsp;laudes gbus haud minus q præmio gaudent milirum animi Turn dud mpptcr ducem pa tribus quoep placatior cxerdrus rediit:fibi parcntcm;altcri exerdtui dominum datum ab fenatu me/ morans.Variatum fortuna bel li atrod difcordia domi forifcp annum exadu infignem maxime comi tiatribunina effiduhtires maior uidoria’lufcepri certaminis:^ufu plus.n. dignitatis comitiis ipfis de tradum eft patribus exconfilio fummouendis:q uirium aut plebi additumautdemptum patribus.

Turhulcntior ide anus cxcœpir.L. Valerio,I’.Acmyliocofu ibus:tum ppter ecnamina ordinude lege agraria:tum pp iudidum Ap»Claudn:cui acerrimo aduetfario Iegis;caufamn poflêfïb^ publie!

LIBER SECVNDVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igt;

agri nnq rertio confuli fufhnenti.M.Duellius amp;nbsp;Gn.Siccius dicm dixerc.Nunquam ante tarn inuv A tf. A, fus plebi reus ad ludidum uocatus popuil eft:plenus fuarum plcnus paterna^ iranz: patres quog? no Claudii temere ,p ullo æqueannixi funt:propugnatorcni fenatus maieftatïfqp uindicem:fuæ;ad oés tribuni/ rci c5tu bos plebdofç oppofitum tumultus:modü dutaxatin certamine cgreflüm obiici iratæplebi.Vnus c macis patribus ipfe Appius Claudius amp;nbsp;tribunos:amp; plebemzóC fuum iudicium p nihilo habebat: illum no Ipiritus minæplebis:nô fenatus ^csppellcreunq potuere:nÓ modo utueftem niuraret:autfupplexphenfa/ biuldé ret hoies fed ne ut ex confueta qdem afperirate orationis:cum ad populum ageda caufa ect:aliquid 1c mors rurcratep fummittcret:idem habitus oris:eadé cótumacia in uulruadem in orarióe fpiritus crat.adeo ut magna pars plebis Appium nÓ minus reum timeret:qua cófulem timuerar:femel cam dixit: quo ferap agereoîa folitus erataceufatorio fpiritu:adeoq3 conftantia fua amp;nbsp;tribunos obHupefccir amp;nbsp;plebé ut dicm ipfi fua uoluntate pducerent:trahi deinde rem fincrent:haut ita multûinterim tapons fuit: ante tamé:quam prædidadies uenirer.morbo morirur:cuiuscumlaudationcm tribuni plebis impe Plcbei dire conarent :plcb.s fraudari folemni honore fupremum diem tanti uiri noluit:5C laudationcm tam ftudii æquis auribus mortui audiuit:quâ uiui aceufationem auiderat:^ exequias freques celebrauit. Eodé uariatô anno Valerius côful cum exercitu in equos ^fedus:cum hoftem ad plium eliccre nÓ poflct:caftra op pugnare cR adortùs:prohibùit fœda tempertas cum grandine ac tonitribus cælo deieda: admiration nem:deindeauxit figno receptui d3to:adeo traquilla ferenitas reddita:ur uelutnuminealiquo defcn fa alha:oppuCTnarc iterum religio fuerit:omnis ira belli ad populanoncm agri uertitur. Alter cóful Aemyliusinfabinis bcllurngeflîr:amp;ibi:quiahoftismœnibusfercnebat:uaftatiagri funt.Incendiis dcincle nó uilla^ modo:fed ét uicopi:quibus erequenter habitabafifabini exciti:cum pdatoribus oen curriflent ancipin plio digrefli.Poncro die retulerecaftra in rutiora loca:id fatis cofuli uifumcup ui öo relinqrer holte itegro ide decedés bello.lnter hæc bella manére difcordia domi.T. Numitius Pri T. NuP fcus.A.Vcrgiiiius cofulcs faóh.Nó ultra uidebaf latura plebs dilarionéagrariæ Icgisialtimacp uis pan tius Pri rabat:cuuolfcosadefie fumo ex iccndnsuillai^fugacpagrcftiucognirucrca res maturam feditioné fcus .A, ac ppe crupéré oppnit.Cófulcs coadi extéplo ab fenatu ad bellu eduda ex urbc iuuétutc:traqlioré cæ VergP tera plcbé teccrüt:ói holles qdé nihil aliud:qpfufis uano tiore romais citato agmfe abefit. Numitius nia cof. Antiu aduerfus uolfcos:uerginius cotra equospfêób:ibi ex ïfidiisppe magna accepta cladc-.uirtus mi litü ré plapfa' negligétia cófulis rellituit.Melius i unifies iperam c:fufiprïo plio hoRcsiÄ i urbéantiü: ut na res erar:opulétiffimaaéli: qua cóful oppugnaf nóaufus.Ccnonéalid oppidü neqq ta opulém ab antiatibus cepit.Du eq uolfcigj romanos exercitus tenét:fabini ufç ad porras urbis populates inccfïc ' re deinde ipfi paucis poft biebus a duobus exercitibus:utro^ p iram confule ingreflb infines:plus cla/ dium:q itulerat:acceperunt,Extrem o anno pacis aliqd fuit;led ut femp alias follicitæ pacis certamine patnaiamp;f plebis:irata plebs itereflé cófularibus comitiis noluitp pfes cliétef^ parrum cofulcs creari.P. C^itiusSl Quintius Seruilis;fimiléannü priori cofulcs habent:feditiofa initia bello deinde externo P. Quï t^lla Sabini cruftuminoscapos citato agmfe trafgreffucu cedes amp;nbsp;fcédiu circu AnicnéfluméfcaP tius fenr:a porta ppecollina mœnibufç pulfi:i^étes tamé pdas hofum pecuduij cgcre:qjios Scruilius có Quitb ful ffefto exercitu ffecutus:ipfum qdc agmeadipifc£æqs locis nó potuir:populationeadeo affufa fecit Seruilb ut nihil bello fólatu relinqucrer:multiplicilt;^ capta pda rcdiret.Et f Volfcis rcfpublica egregie gcfta:tu cóful. ducisitu muliru opa:primu æquo capo fignis collatis pugnatü:fgenti cæde utrincp plurimo fanguine: amp;nbsp;romani quia paucitas dano fenriendo p^prior erat graad retuliflênt ni falubri médatio cóful fugcre holles a cornu altero clamitas cócitairetacié:fpetu faólo:du fe purat uinci:uicerc-CÓful metuens ne nV mis fftado renouaret ccrtamé:fignd receptui deditJntercelïëre pauci dies uelut tacitis fduciis utrinij qete fupta:p quos fgés uis hofu3 ex ofbus uolfcis:eqf9 populis f caftra uéit^had dubiras:fi féferft roma nos nodeabituros:ita^tertiafereuigiliaadcaftraoppugnadaueniut.Quftb:fcdato tumultu:qué ter Quftii ror fubita exciuerat:cü maere f tétoriis qetu milité lumRcrihcrnicop: cohoté f ftationé educit:cónicfcs ftara ge tibicfefcp f equos fpofitos canef âteuanuiubet:fqlicitdœhoftéadlucétenef:reliquûnoôlisadeotrâql maeóf. hoiafcaftris fuere:ut fóni quoep romais copia eét.Volfcosfpésarmato^pedird:quos8iplurcseé:8ó ormaos putabat: fremitus hinnituf(^ equo^:q ffueto fedéte eqtc:amp; ffup aures agitate fonitu fereme bat:ftétos uelutad fpetu hoftiu tenuit. Vbi illuxit:romaus ïteger:fatiatuf(^ fóno;,pdu(ftus facié feftïï ftadoamp;uigilüsuollcd prfofpetupculit qqceflêremagis:qpulfihollesfur:qaare'rgoer5tcliui:fquos poftprfcipia ftegris ordinibus tutusreceptusfuit.CófuIubiadiniqudlocducntueftififtitacié nailes Atf.ro. ægre tenen: clamare amp;nbsp;ƒ öftere ut pculfis f flare liceat:ferocfus agdt équités circufufi duci:uociferaf fe rnifcro antefignaituros:Dü cudaf conful uirtutemilitufrctus:locopa^zfidésconclamatfcituros:clamo' ciam rétj res eft fecuta:fixis f terra pilis:quo leuioresardua euaderét:curfu fubeut:uolfcus effufis ad prima fpetu milTillbustelisifaxaobiacentiapedibus ingerit in fubeuntes rurbatoflt;^ idibus crebrisurgetex fuperiore loco:fic prope oneratd eft finiftru romais cornu:ni referétibus gradu cÓful ierepado fimul te meritatéifimul ignauia:pudorc metdexcufliflct:reftitere primo obllinatis afs:defde ut obtinétes loz eduires fercbat:audét ultro:gradd inferre:amp; damof renouato cómouétacié:td rurfus fpetu capto eni tuntur:atlt;^ exuperat iniqtaté loci:ia ^pe crar:ut f fummd cliui iugd euaderét : cd terga holles dcdcre effufoœ curfu pene agmine uno fugiétes fequétef^ caftris fcidereiin co pauore caftra capiutur:q uok Anrid fec^ertuCTere potuerunt, Antium petdt Antid amp;nbsp;romanus exercitus dudus:paucos ciredfeïTum dies capitur dedif nulla oppgnatiu ui noua:fed quod iam inde ab infelici pugna caftris amiffis cecidcrant animi. a ro.

lufTi nola darc:qagru accipe udlét.Fecit ftatim:ut fitifaftidiucopia:adeo^ paudnoia dcdcrc:utad ex plendu nunac^ coloni uolfci adderent :cærcra multirudo pofcere Romæ agru mallc:qua alibi accipe Equi a Quinrio Fabio:is co cd exerdtu uencrat:pacé petiercurrita^ ca ipfi fibita Icurfióc in agru lari num fecere.Q.Seruilius in fcquéti ano:(is enim cü.Sp.Pofthumio cóful fuit)in equos miflüs:in latï/ no agro ftatiua habuir:quies ncccflaria morbo iplicina exerdtu tenuit.Extraûû ï rertiu and bclld dl Q.Fabio:amp;,T.Quïno cSfulibaiFabio extra ordinc:qa is uidor pace cqs dderat:ea ^ulcia data q baud dubia fpe pfedus fama noïs fui pacatuidequos legatos in côdlid gétis miflôs ndciare iunit,Q.Fabid confulé dicere fc ex cys roma pacé ruliflc;ab Rorna egs belld afferre cadé dextra armara: q parata illis area dcderat:quo^ idpiurio amp;nbsp;pfidia fiat deos ndc telles eé:mox fore ultorcs:fe m;utcunq^ fit: ét ndc poenitcre fua foote equos:q pan noftilia mallc:fi poeniteat tutd receptd ad experta clæménâ forc:f]n p iurio gaudca diis magis iratis:q hoftiba gefturos belld,hæc dida adco nihil mouerdt quéq ut Icgatip pe diolati fmtrcxeranifq; 1 Algidd aduerfus romaos miflus Quæ ubi roma fdt ndciata: Ïdignitas rei magis q’ piculd cófulé alrc^ ab urbe exduit:ita duo confularcs exercitus ad hofté acceflere acic dlru/ da:ut cófdtl dimicarét:fcd cd forte baud multd dici fupcnêt:unus ab ftatiôc hoftid cxclamat:oftctaf bocé romani'nôgererebelld:!node fminéteacié inftruiris:lógiorelucead id certamé:qd !ftat nobis opus c:craftïo dieoricte fole redite ! acié:crit copia pugnadi:nc timetc.His uociba irriratus miles ! die poften ï cadra reducif’:lôgâ uenirenodé ratus:q mora certarnini faccrct:td qdécorpa cibo foneq; cu rat,; v bi illuxit poftcro die prior aliqto eóftitit romana acics:tadé ód eqpceflère: phd fuit utrîœ uæhe més:qd amp;nbsp;romaus ira odioqi pugnabat:amp; equos cofciétia cotradi culpa piculi;amp;: diipano fururæ fP bi pofrea fidei ultia andere amp;nbsp;experiri co^ebar:nó tamc fuftiuerc acié romandeq:pulfiœ cd f fines fuos fe reccpilTcntinihilo iclinatoribus ad pacé a!s fcrox multi tndo !crcparc:duccs qd ! acic.q pugnadi arte romanus excellat:cômiflâ res fit.Equos populationibus Icurfionibufcp moliores cc:amp; multas paflim manus:q magna mole unius exercitus rcdius bella gefere.Relido iraqi caftris pfidio egrefli rato cum tumultu inuafercfines romano$:utad urbé quoep terrorem ptulerint:necopinata ér res plus trépida tiôis fccir:qd nihil minus.q nc uidus ac ppe ! caftris obfeflus hoftis memor populationis ede :timcri poterat agreftefqt pauidi icidéres portis nó populatioem nee pdondpuas manus : fed o!a uao augétes timore:exercitus amp;nbsp;legioncs adeflé hoftid:amp;:!fefto agmine ruercad urbé dam abat. Ab his pximcau/ dita:!ccrta:co® uaniora ferre ad alios:curfus clamorq? uocatid ad arma:haud multum a pauore capræ urbis abcflé,Forre ab algido Quintitus cóful redierat Roma:id remedidTimori fuit:tumulruq? Jeda/ touidos timcri icrepas hoftcs pfidia:portisïpofuit:uoratodc!de fenarued exaudoritarepatrdiufti cio !dido pfedus ad turados fines eét.Qu.Seruilib pfcdo urbis rclido:hofté in agris non inuenit. Ab alrcro cófule res gefta egregie é:q qua uétu^ hofté fciebat graué pda:co® ipeditori agmine ïcedétem agreirus:fenuftä ci populationé fecit:pauci hoftid cuafcre ex ïfidiis pda:ois recepra eft:lic finem iuftitio quod quatriduumfuit:reditusQuintiiconfulis inurbem fecit.Oinfus deindeadus:^ condituma Quinrio luftru cenfaciuid capita cétd quattuor amp;.xx.milia.ccxiiii.dicunf’ pter orbos orbaf^.In equis Cenfus nihil deinde mcmorabileadd:!oppida fua fe recepre: uri fua popularilt;j pefli Cóful cdaliquotiés pet Sp. Fu/ oemhoftidagruîteftoagmfepopulabddusiflêticdlgétilaudepdaŒRomârediit.CôfulcsîdcPofth’J nus^ po mius albus SP’Furius fiue Fufius.Fufios.Furios Fabius amp;qdâ:fcripière id admonco ne qs imutanoné fthdius ipfoßi uiro^cé:quæ noïum é:putet.Haud dubid erat:qn cu cqs alter cófuldbclldgcrcrctiitagi equi ab albus ccetranis uolfcis pfidid pctierc:quo cupide oblato( adco ciuitatcs hæ ppetuo ! romanos odio certauc conful, re)bclld fdma ui parabat.Sentidr hernici:amp; pdicunt romais.Ecetranum ad equos defcilïc:fufpeda K V ide ne eolonia Antid fuit:qd magna uis hoïum !de:cd oppidd caprd eflét:cófugiflêt ad cquos:ifg«milcs p bel Fabius Id cqrd uel accerrimus fuit.Cópulfis deïde !oppida eqs:multirudo dilapfucd Antid rediüétifua Ipon ut qda^ re ia ifidos colonos romanis abalienauit.Nec dd maturate : cd defedioné parari dclatdad lenatd eflet fcripfef dard negorid eft cófulibus:ut principibus colonlæ romam exciris quærerent : qdnâ rei cét:q cd baud fît legéz grauarc ueniflêntiïtroduóH a cófulibus ad fenatd ira refoonderdr ad !terrogata:ut magis fufpcóbiqua dum nbsp;nbsp;uenerar:dimitterenf,Belld idehaud dubid haben,Sp.furius cófuld alter:cui ea puinciacucncranpfc

LIBER TERTIVS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20

dus in equos hcrn^coß^ Fagro populabûdû hofté Fuenitugnaruf^ niulotudinjs;qa nufq umuerfa cô fpeda fucrat:î^rc copus excrcitû temerc puguæ cômifit.Prio côcurfu pulfus fe ica lira rcccpir. Neq^ is finis picuh fuit:nâ^ amp;nbsp;^xima nodeÄ poftero die tara ui cafira fiant drcüccflâ atq? oppugnata: ut ne niincius qdé ide Româ mirti ponêt.Hcmici amp;nbsp;male pugnatû:amp;: côfulé exercmirR obfiden nuda/ Ro.ui ' ueriaritantûcp terroré Feuflére pfibus:utq forma fenatufcôfulti:ultimc femp necefiatatis habita c:Po/ di ab fthumio alrcri cÔfulu négocia daretanderer:neqd detrimcn refp.capet.Ipm confulé Romæ mancre cqs ï ca ad côferibédos ocs:q arma ferre poflént:optimil LuTum é ,pconfulé.T.Quintiû fubfidio cadris eu fo^ di is ob cialiexeratumittnadeûexplédûlarinihcmiciçamp;eoloniaAntiûdateQuintiofubitariosmilitcs;ira fidenf turn repérinaauxilia appcllabât iudi.Mulrip eos dies morus;mulricB Fpetus hmearq; illinc fidnqa fu Quid perâte multitudine houes capere multifaria uircs romanas ut nô funeduras ad oîa aggredi funt. Si/ dut fu^ m.u! cadra oppugnabanf:fimul ps exercitus ad populâdûagrû Ro.mifla:urbéqi iplâm:fiq forma da birarii reKrcptâdâ.L.VaIcrius ad pfidiil urbis relidus.Côful Podhuius adarcédas popularises finiü milTus. milices nihil remidum ab ullapte curæaut laboris:uigiliæ F ûrbe:dariôe;ante portas:pfidiaqî in mûris difpo fitaÂ qd necedê erat in tâto rurnultu:iudiciu p aliquot dies feruam.Interim F cadris Furius cSful: cu primoqems obfidionépaduscetaFcaumhodédecumanaportaerupit:amp;cupfequipodérmcrufub De cu/ ditit:neq exptc in cadra uis fieret.Funu legatu:frarer idé cSfulis erardSgius extulircurfus:necfuos ik mana 1e redcutes pfeqndi dudio;neqp hodiu altergo Fcurfum uidirnta exclufus mulos fæpe frudra cSatibus porta captis:ut uia fibiad cadra faccretiacntcr dimica cecidit.Et cSful nucio circuucti frarris eSuerfus ad pu piFcipa gnadu fe temere magis:q fans caute in media dimicanonc Ffert. Vulnere accepte ægre a cireüdatibus lis feu erepms :amp; fuo^ aFos turbauit:amp; ferociores hodes fccir:q ceede lcgari:amp; cSfulis uulncf accefi nulla de oFurn. inde ui fudineri potuere.Cu cSpulfi Fcadra romai rurfus obfidercf:ncc fpe: necuiribus pares: ueniP maxFa fetq? F piculu fuma rc^:ni,T.Quin.pegrinis copiis cu latFo hernicoq? exercitu fubucidêt.is Ftétos F ca dra roma.equos legatiq? caput^rociter oderares a tergo adortus:fimul ad fignü a fepeul ædim ex ca fins eruptSe fada:magna uF hodiu circuuenit MFor caedesduga effufior equoßz F agro fuit romano:F quos palates pda agéres Podhuius aliquot locisrqbus oportua Fpofuerat pfidiaapem dedit ii uagi didi pato agmîefugiétesFQuFriûuidoréafauciocôfulereuertété Fcidere.TûcÔfularis exercims egregia pugna cSfulis uulnus:legan Óicohorou ulrus c cæde.Magnædades ultro cirroq? illis diebus amp;nbsp;illatæ amp;nbsp;accepta?:difficile ad fidc é F raantiq re:quor pugnauerFt ccciden'tue.-exadlo affirmaf nuero audet tiï antiasValerius c5cipefûmas:romanos cccidiflë F hernico agro milleamp;r.ccc ex ^atoribus equoRz:q po pulabudi F finibus romanis uagabaf :ab cSfule Podhuinio.cccc.ccfos :cæterâ mulritudiné pda ageté: q Fcidcrit F Quinriu;nequaqua pari defunfta ede catdeuterfi^a Fdequatmor millia:amp;exequedo fubri liter nume^.cc.aitamp;:.xxx.Vt Roma reditu é:iudinu remiflu cd.Cælu uifdéardere plurimo igni:por. rétamalia aut obuerfata oculis:aur uanas exterritis odetauere fpecies.His aucrtédis terroribus in tri/ Ro.cla duûferiæFdiûæipquasoFadelubrapacédcûexpofcétiûuiro^mulieBiqpturba Fplcbanf.CohortesF des amp;nbsp;de latinæ hcmicæqi ab fenam gratus:ob Fpigra milirinadis remiflæ donos, Antiares mille milites:qa hodiu feruauxiliu pod pliu uencrat:ppe cuignominiadimifli Comitia Fdehabita:crean c6fulcs L-Ebunus: illatse P.ScruiIius Kalédis fextilibus:ut tue prFcipiü am agebaf cSfulam Feut.Graue rps SC forte anus pedilés amp;nbsp;acee/ eraturbiagriffqincc hoFbus magis:q pecoriÄ auxef uim morbi rerrores populatiSis:pecoribus i^re/ ptæ fiibufqi F urbe acceptis;ea coliuuiSe mixro^ oFs generis aFantiû ex odore Ffoiito urbanos: amp;nbsp;agredem eSferdu Farda teda ædu ac uigiliis agebanmideria^ FuicéaccStagio ipauu^abat morbos.Vixinda Cælu tes fudinentibus dades repente legati hernici nuciat F agro fuo equos uolfcokp cSiundis copiis cadra ardere pofuiffc.Fdc ingéti exercitu fines fuos dcpopularnprer qua qd infreqns fenatus Fdicio erat focus affli/ uifu prF da ciuitaté pediléria céimocdüét refpSmm tulere:utp fcipfi hernici cu latinis res fuas turarent:urbc cipium Ro.fubira deu ira morbo populari:fiqu3 eiùs maliqes ueniar;utano ante:utfempalias:fociis opé latu anni.L, ros.Difceflére foeiip tridi nucio tndioré domü refcrcrcs;qppc qbus p fe bellu fudinendü erat:qd uix Ebunb romani fuldi uiribus fudinuinênt.NS diurius fe F hernico hodis cSonuit:pgit inde Ffedus Fagros ro amp;.P. manos ét fine belli iniuria uadatos. Vbi cu obuius nemo ne inermis qdé fieretipm oFa non pfidiis rnS Semili/ deferta:(cdét culmagredi trafirétiueneread tertiu lapidé gabina uia.Morruus Ebutius erat romans us cSf. cSful cu collega eius Seruilius exigua in fpe trahebataFam ;affcdi plæriœ prFcipü:pat^ maior ps: mili Ebutb taris fere ætas oFs:ut nS mS ad expcditiSes:qs in tanto tumultu res polcebat:ft?d uix ad qcras datiScs confiai. uiribus fufficerét:mun3 uigilia^ fenatores:q p ætaté ac ualitudiné porcrar:p fe ipfi obibat:circuirio ac morif mraædiliû plebis erat ad cos fuma rep^c maiedas cSfularis Fperii uenerariDefertaoFafincc3pire:fine uinb3:dii pfides ac forma urbis tutata é:q uolfcis:cqfçpdonû potius méré q hodiu ddir:adeo.n.nulla fpes nS potFiadi mS: fed ne adcûdi qdé romana moeniaaFos eo^ cepit:tcda^ ,pcul uifa arqi Fminétes tumuli auertere métes coK:ut totis paflim cadris fremitu orto:qd F uado acdeferto agro irer tabem pecoR» hoFumqp defides fine pda tépus tercrét:cü Frerga loca tufculanu agna opimu copiis pecere pof

répété cÔuellerét:trâfucrfilœ irincribus p lauicanos agros F mfculanos colles trâfirér:eo uis oFs tépedafep bel li cóuerfa cd.In terim nernici latiniqi pudore ét nó mifericordia folu moti:fi nee ob/ ftitiflent coibus hodibus ifedo agrnine rom ma urbé petéribus:nec opé ulla obiefns focus ferrét: con iundo exercitu Roma pgunt:ubi cu hodes nÓ Fueniflênt:fccuti fama ac uedigia obuia fint defcédéri/ busa mfculanoin albanâuallc:ibihaudqqæquo pliopugnatued fides fuafoeiis paru foelix in pfen ua fint Haud minor amp;: Romæ dragcs:q qta ferro focio^ fada erat.Cóful:q unus fuperat: morirnr: t f iüï

Seruilib mortui Si alu darf uiri.M.Valcrfus.T.Vcrgiums Rutilius augures Seruius Sulpitius cuno maximas ton fui, amp;nbsp;p ignora capita latc uagata eft ms morbi.Inops fenatus auxilii hûani ad dcos populü:ac uota ucrrir: morif iufiî cû côiugibus ac Iiberis fupplicatû irc:paccm ex pofcef deû ad id:qd fua quéç mala cogebâtraudo rirarc publica euocari oîa dlubra îplét:ftratc pamm mfes crinibus tépla ucrrércsiucniâ iraß^ cælcftiû fi ncq; pdh' expofcur.Inde paulatï fiuc pace deû îpcrrata:feu grauiof rpe dm iâ circuado defuda morbis cropa falubriora eé îcepef:ucrfif^aîs iâad publicâcurâ eu aliquot îterregna exiflénuP. Valerius Publi cola tertio dic:q irerregnu iniieratxÔfules creat.L.Lucrctiû trecipitinûÂ.T.Veturiû gcinû:fiuciIIeVe tufius fuit âteuii.idus fextilis côfulatû îcût:iâ faris ualida ciuitatc ut nô fold arcef bellû:fcd ultro et îfer L.Lu/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Igit nunciâtibus hernicis:fincs fuos trâfeendiflè hoftesupigrcpmifiùin auxiliû duo cô (re poflet.

crerius fularcs exercitusferipti.Veturius mifliis in uolfcosad bcllu ultro 1'fcrédum:Tricipitinus popularioni T.Ve/ bus accédis foclop^agro oppofitus nÔ ultra:q in hemicos pcedit.Vcruiius primo plio hoftes funditlt; turius Lucretium;dum in Hernicis fedet:pdonurn agmen fefellitfupra môtes præneftinos ductû:indc di' conful. miflum in câpos uaftaucreagros præneftinû gabinumqixxgabino in tufculanos flexcrecolles: urbi quoq3 Romæ ingés præbirus terror:magis i re fubira:q qd ad arcédam uim pa^ uiriû cér,Q,Fabius præcraturbi:is armata iuuctute:difpofitifqp praefidiiscruta oîaac trâquilla fecitdtag? hoftes præda ex oximis locis rapta appropinquate urbi nÔ aufi:cum circuado agmîe rcdirctiqto longius ab urbe ho nid abfccdcrér:eo folutiorc cura in Lucretid îciddt c5fulé:iâ ante cxploratis itineribus fuis I'ftrudd:^ ad certamé îtétu.Igif’pparatis aïs repétino pauorepculfos adorti^aliqrojjauciorcs multùudinc îgété funddt fugâtœ:amp; cÔpulfos in cauas ualles:cd exirus aut in facili cér:circuueniut:ibi uolfcd nome ppc Attur delctum eft: decémilia.cccclxx.cccidiflè in acieac fuga mille: amp;.ccl.capros uiuos: figna.xiiii. miliraria Volfco rclata:in quibufdam annalibus inucnio.lbi:ctfi adiedum numéro aliquid eft:magna certe cædes fuit ru ftraz Vidor cÔful ingéri præda potims codé in ftatiua rediir:tum côfulcs caftra côiungùt: amp;nbsp;uolfci: equity gern nbsp;nbsp;nbsp;afflidas uires fuas i und c0rulerc:terria illa pugna eo âno fmt:cadc fortuna uidoria dcdit:fufis hoftP

bus ét caftra capta.Sic res romana in antiquum ftatum rediit: fcaindæqp belli res extern pl o urbanos motus excitauerunt.G.Tcrentillus Arfa tribunus plebis eo anno fuit:is confulibus abfentibus ratus locum tribuniriis adionibus datum :pcr aliquot dies parrum fuperbiam ad plebcm criminatus:maxi G.Tcré me in confularc impend ranquam nimium nee tolerabile liberæ ciuitati inuchebatur : nomineenim tillus tantum minus inuidiofum:re ipfi prope atrocius:q regnum eflé quippe duos pro uno dominos acce tribu. ptos:immoderara infinira potcftarc:qui foluri at^ effrenati ipfi omnis metus Icgumiomnia^ fupplV pleb, nbsp;nbsp;cia uerrerent in plebem: quæ ne æterna licentia fitdegem fe promulgaturum :ur quinque uiri créent

tur legibus de imperio confulari (cribendis:quod populus in fe ius dederit co confulcm ufurum non ipfos libidincm ac licentiam fuâ ,p lege habituros.Qua pmulgata lege eu timerétpfes abfentibus co fulibus iugum accipcre:fenatus a pfedo urbis:Qu.Fabio uocat :g adeo atrociter in rogationé latorccp ipfum é inucdus:ut nihihlî âbo côfulcs îfefti ciraiftarét tribund:rclidd minute atœ terrons fitulidia/ tu ed amp;nbsp;tpc capto adortd rép.fiqué fimilé eius prioreâno îter morbd bclldq? irati dû tribund dedifléc nô potuiflê fifti:mortuis duobus c5fulibus:iaccnte ægra ciuirate in colluuionc oninid rem ad tollen/ du rcipublicæ confularc impend laturum leges fuiflê:ducem Volfcis Equifquead oppugnandam ur bem futurum.Quid tandem illi non hccrefliquidconfulcs fuperbein aliqucm ciuium aut crudelitcr faccrint:diem diccreaceufare his ipfis iudicibus:quorum in aliqucm fcæuitum fit.non illud côfulare imperium:fed tribunitiam poteftarem inuifam mrolerandâqi faccrc:quâ pacatâ rcconciliatâg; pfibus de intregro in antiqua redigi mala neqp ilium fe dcprecari:quo minus pgar:ut coeperit,uos:inquit.Fa/ bius:cæteri tribunioramus:utprimum omnium cogiterisfporc ihrem iftamadfungulord auxiliu: non ad pernieem uniuerforum comparatam eflé:tribunos plebis nos creatos : non hoftes parribus nobis mifcrum:inuidiofum uobis eft:dafcrtam rempublicam inuadi:non ius ueftrum:fcd inuidiam minucritis:agite eu collega:ut ré intégra in aduentumcôfulddiffcrat.-neequi quidc ac uolfci morbo aflumptis prioreanno confulibus fuperbocrudeliqi nobis bello inftircre. AgunrcùTercntillotnbu ni:dilataqp in fpeciemadionereipfalublata:confülcs cxtéploaccerfiri.Lucretius cum ingenri præda maiore multo gloria rediir:amp;: auget gloriam adueniens expofira omni in campo martio præda:ut fu/ um quifqip triduum cognitum abauccrct:reliqua uendita:quibus domini nôextitere.Debebaf om nium conienfu confuli triumphus:fcd dilata res eft tribuno de lege agente : id antiquius confuli fuit: Trium iadltarap aliquot dies rd îfenarurcs:tdad populumeft:ccflitad ultimum maicftaticôfulis tribunus: phus lu amp;nbsp;deftitit.Td iperatori exercituiep honos fuus redditus:tridphauit de Volfcis Equifgr : tridphanté fe/ cretu d cuts fue Icgiones. Alten cÔfuli datu:ut ouans fine miliribus urbé iniret. Anno deinde fequenti lex ter/ eqs amp;nbsp;rcntilla ab toto relata collegio nouos aggreflâ confulcs eft:erant confules.P.Volumnius Seruius Suh uolfcis picius.Eo anno cæld ardere uifum:rerra ingenti côculfa motu cft:boué locutâ:cui rei priore âno fides uidis^ non fuerar:crcditdeft.Intcralia ndigia carne pluit:quemimbrcm ingens numerus auium uolitâdo P.uolu rapuiflêfcrtur:qdinterciditfparfum itaiacuilTe paliquot dies:ut nihil odor mutaretJibripduumui nius nbsp;nbsp;nbsp;ros facrorum adiri:pcricula a conuentu ajienigenarum prædi(fta:nc qui in loca fumma urbis impetus

Ser.fuI/ emdefep indeficrent:inrer cærera monitu:ut ftditionlbus abftincrerur:id faóhim ad impediendâlege pinius tiabuni criminabantringcnfcjaderatcertamé.Ecce utidé in fingulos annos orbis uoluerctur:hcrnici pdifia nudant Volfcos:amp; Equos:6i fiabfeiftæ res fint reficerecxercitus. Antii fummâ rei pofitâ:cærcros an/ conful. riares eolonos palâ condlia facere. idea put. cas uires belli ené, Vt hæc dida in fenatu funr;dclcdus cdF

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri

ûrurxôfnlcs belli adminiftratione inter fe difpertin lunHalrcri ut Volfci:alteri ut Equi ^uincia eflet. Tribuni cord in foro pfonare fabula copofita uolfci bclli:hernicos ad partes pararcs.la ne uirtute qdé premi libertaté Po.Ro.fed arte ludi:qa occidione npe occifos uoHcosÄ Equos mouerefua fpontear ma poflèna fides abierit:nouos hoftes qri:colonia fida:ppinquaanfamc ficri:bellü inoAus anciatibus indici:gcri cd plcbeRo.qua onerata armis ex urbe:pcipiriagmineaduri eflèntrcxilio amp;nbsp;reicgatióc eiz uiurn ulcifcétcs tribunos:fic neqd aliud add putét:uifta legé eflernifi dd i infcgro res fir:dd domi : dd tc^an funt:caueant:ne pofleifione urbis pellant :ne iugd accipiar:fi a fus fit no dcforeauxilidxÔfcntire ces tribunes nulld terroré cxrcrnd:nulld periculd cexauifle deos priore anno;ut tuto libcrtas defenz di pofiêr:hæc tribuni. At ex parte altera cófules i cofpedu eo^ pofitis fellis delcdd habebanr:eo dccur rdtrribuni:cÔcioncmç feed trahdt:citari pauci uelut rei experiundæ cdÄ ftanm uis coorta quécdlt;^ lidor iullu cöfulis phendiflêt;tribunus mitti iubcbat:neç fuum cuRpjus niodd faciebat : feduirum fpeded manu obrinendd crar:qd itendercs:quéadmodd tribuni geflinênt in ^hibedo delcótu:fic pa/ tres m lege;quæ p oés comitiales dies ferebaf.îpedienda gerebât.Initium erat rixæ:cd difeedere popu ld iuiliflènt tribuni:qd patres fe fummoueri haud fincbâr:nec fcre feniores rei ïtercranr:qppc qua? nÓ Et cd cÖfilio regcnda:fcd pmifla temeritati audaciseq? eét:multd amp;nbsp;cófules feabftinebat;necui i colluuione cÓfuli/ rc^ maiellaré fua côrumeliæ offerrent»Cefo erat Quïtius ferox iuuenis ra nobiliratc gétis:qua corpo bus rur ris magnitudïeac uiribus:ad ea munera data a diis;amp; ipfe addiderat mulra belli dccora:facundiagj i fo bates lu ro:ut nemo nÓ Hgua:n5 rnanu promprior iciuitate haberef’:hic:cü in medio patrdagmine rölhtißcr ra tri/ Émincs inter alios:uelut oés didaturas cófularufo gerés ï uoce ac uinbus fuis:unus ipctus tribunicios buni popularefq? pccllas fuftinebat:hoc duce fæpe puTfi foro tribuni;fufa ac fugara plebs é:q obuius fuerat Cafo/ mulöarus nudatufgp abibanut fans apparerct:fi fic agi licerct.uida Icgé cflê.Td pre pc la pcrculfis alüs nis lau/ tribunis. A.Verginius ex collcgio unus Cefoni capiris dié dicit:atrox igenid accéderat co fado magis: des qua contcrrucrat:eo aci ius obftare Icgi agirare plcbé:tribunos uelut iufto pfequi bdlo.Accufaror pari Cæfoni rcum rucreduidiæcp flamâ ac materia criminibus fuis fuggerere:legé îterim nô rd ad Ipern pferendi; Dies di qua ad laccflêndâ Ccfonis temeritaté ferre.lbi multa fæpe a iuuérurc inconfulto dida fadaqi in unius citur Cefonis fufpedd inciddt ingcniditamé Icgi rcfiftebaf. A.Verginius idéridé plebi ccquid fentitis uos q rites Cefoné fimul ciucmÄ legem :quam cupitis haberc:nó ponc^qq.gd ego legcm loquor/libcrrari 6bftat:oés Targnios fupbia cxuperar:expcdate:dd cóful aur didator tianque priuatd uiribus:amp; auda öa regnâté uideris;alîêntiebât multi pulfatos fe querérés:amp; tribund ad rem peragenda incitabar. lam aderat iudicio dies:apparebatqp uulgo hoics in danarione Ccfonis libertaté agi credcre:tum demd coa dus cum multa idignitate phenfabat fingulos:fcquebanf neceflarii pritipcs duitaris.T.Quïtius Ca/ pitolinus:g ter cóful fuerat:cd mulra referret fua familiægi decora affirm abat ncqi in Quintia genre: negr î ciuirate romana tanta indolé tam maturæ uirtutis uncjcxntiflcfud primum milité fuiflc:fefæ pcuidenrc pugnafièin hofté.Sp.Furidamp;:ipfum miifum ab C^îno'Capitolinofibieu îdubiis fuis re Hic cre bus ueniflefubfidio:ncminé undeé:cuius magis opa putet rempu.reftiturâ.P.Lucretius confui anni do oi ta prions recenti gloria nitens:fuas laudes participare cd Ccfone:memorare pugnas:referrc cgregia faci indicia/ nota nunc îcxpeditionibusmdc in acie:(uadereamp;monereiuüenemegrcgium inftruddnaruræ for/ lélauda tunæç omnibus bonis:maximum momentd rc^ dus ciuitatis in quâcdqi ucnifltt:fuum quâalicnù rioncm malien r:ciuéeé:quod offendatin eo:feruoré amp;nbsp;aùdaciam ætaté quottidicauferre:quod defyderef cô filidiid in dies crefcere:fcnciccntibus uitiis:maturefccntcuirture:finercnt tantd ui^ fenem in ciuitate Êeri.Pater îter hos.L.Quintius:cui Cinnato cognomen erannq iterando laudesine cumularct : inui/ duimfed ueniam erron atœ adolefccntiæ pcrendo:fibi qui nô dido:qui nô fado quéquam offendiP fet:ut condonarent filid orabat:fcd alii auerfabantur pi eces aut ucrccddia:aut mctuialii fe fuofg? mul öatos querentes atrod rdpófo ludicid fud pfcrebant:pmebat rcum praeter uulgatam luidiam crime unum:quod.M. Volfcius fidor:qui ante aliquot annos tribunus plcbis fueratiteftis cxtitcratifc haud multo:poft;qua pcftilentia i urbefuerat;in iuuentutégraffanté in fuburra incidiflcnbi rixam nata ef/ fe:fratrem^ fud maioré natu:nec dum ex morbo fatis ualidum pugno idum a Ccfone cecidifie femi animemiintcr manus domum allatum:morruumœ inde arbitrari:nec fibi rem excqui ram arroeem per confuics fuperio^ anno^ licuiflê.Hæc Volfcio ciamitante adeo condtati hom ines funt : ut haud multdabfuerir:quin impetu populi Cefointeriret.Verginius arripi iubethominé:amp; in uincula duci patrien ui córra uim rcfiR'ar.T.Quinrius clamitancui rco capiralis dies dida fir:amp;de quo futu^ppe/ diemiudicidieumindcmnatumididacaufanondebereuiolariitribunusfupplicid ncgat fiimprurd fedeindemnatoiferuatu^ tarnen eflê in uinculis ad iudidi dié:ut q hominé necaucrit : de co fupplicii fumendi copia Po.Ro.fiat.Appcllan rribuni:mediodecreto ius auxiliifui cxpcdiunt:in uincla coniid Uetant:fifti reum:pccuniam^ nifi fiffirt :popu!o prompti placere pnunciantifummam pecuniæ: quâ tam æqud cér pmirti ueniebat in dubid:id ad fenatd rcncirunreus dum cófulerentur patrcs:retentus in publico elbuadcs dare placuit.unum uadem trid millium æris obligardtiquotdarcnf tribunis per miflum dbdecem finierunt:tot uadibus accuiatoruadatus eft reum:hic primus uadcs publicos de/ diridimifTuseforonodeproximaiufluconfulumintufcosin exilidabiit.Iudiciidiecum excufaref. , fold ucrrißc exilii caufamihilominus Vcrginio comitia habente collcgæappellati dimifere condlium pecunia a patre exada crudelitcr:ut diuændins omnibus bonis aliquadiu trans tybenm ucluti relega cxiliu rus agello quoda in rugurio uiueret.Hoc ludicid amp;nbsp;pmulgara lex exercuit ciuitate: ab externis armas ^bit

Arf pa-' onu fuit;cü uclut uidores tribuni perculfis patribus Cefonis exilio ,ppc perlata cc credo er Iegé:amp; cd trifioßi ad femores patri! prinerctxeffiflent pofléflione ropu.iunioresnd maxi'e qd' Cefonis fodalni fuïnauxé arteni renas i plebc:non mmuerut aios fed ibi plurimu ifeöü cft;quod modo quoda téperaucre ipctus fu/ os.Cu prïo poft Cefonis cxiliü lex cœpta ferri eftftftrudi parange eu ingenti clientiu excrcitu:fic tribu nos;ubi prirnü fumouentes pbucre camradorri funt:ur nemo unus ïde pcipuu quicq gloria? denaü in uidiæ uc ferrct:mille ,p uno Cefones extitiflé plebes qreref. Mediis diebus:qbus tribuni de lege non agercnt;nihil eifdé illis placidius:aut qetius erat:benigne falutarc:alloq plebis hoiesrdoinü iuirareiad/ ené ï foro:tribunos iplbs estera pati fine irerpellatiSc cocilia habere:nung ulli negi publiconeq? priua tim truces ccinifi cü de lege agi eoeptu cét:alibi popularis iuuentus crafNee estera modo tribuni tra*' quillcpcgcre:fcd rcfcöi quo® 1 feqnté annü:ne uoce qdé in cômoda:nedû ut ulla uis fieret : paulatim pmulccdo traftâdoqî mafucfeccrat plcbé.His p totü and artibus lex clula eft. Acdpiuntciuitatc placi/ G.Clau diorécófules.C.Claudius Appii filius:amp; Publius Valerius Publicola.Nihil noui nouus annus attule/ dins P. rat:lcgis fercds:autaccipiéds curaciuiraté renebar Qiiatu iuniores patiu plebi fe magis^ ifinuabant: Valent ®o acrius cotra tribuni tcdebat:ut plebi fufpedos cos criminado faccrâr;c5iurationé faôâ'Cefoné Ro us con-' rns eflêutcrficiendo^ tribuno^itrucidads plebis cófilia initandnegoriu datü abfcnioribus patrüiuc (ui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuucrus tribunicia poteftaté c republica pellcret:forma® cadé cét ciuiratis:qusante facru monté cc/

cupatu fucrat:amp; ab uolfcis amp;nbsp;Equis ftatutu ia amp;nbsp;propefolemne ïfingulos annos bellü timebaf, Pro/ piuf® aliud nouu malu nee opinato cxorm.Exulcs feruig? ad qttuormilia amp;nbsp;qngéti hoiumjduce Ap. Herdonio fabinomode capitoliu atç arcé occupaucrüticófeftim i arce fada esdes eo^:g cÓiurare Si fimul capere arma noluerânalu iter tumultû pcipitcs pauorc in foß^ dmolant:altems uoecs ad arma: amp;nbsp;hoftes i urbe funt:audiebanf:Côfules Si armare plcbc:amp; inermem effe pati timcbntunccrruqd ma lu rcpentinû:cxternû:an itcftinû:ab odio plebis:an a feruili fraude urbé iuafiflct:fcdabât rumultusifcz dado interdû mouebât:nec.n,poterat pauida Si côfternata mulritudo regni îperio:dant tarnen arma nô uulgo:tantû ut icerto hofte pfidiû fatis fidû ad oia cét.Solliciri reliquû nedis icertiœ:q hoics:qtus numerus hoftiû cflct:i ftationibus di^onédis ad opporruna ois urbis loca cgcrc:Lux deinde aperuit Ars Si ^^''^ duccç belli:fcruus ad libertaté Ap.Herdonius ex capitolio uocabat:fe miferrimi cuiufqi fufee/ capitoli P’^ ‘^^♦“’^exulcs iniuria pulfos in patriâ reducerend feruiruris graue iugû dcmeret:id malle Popu. um ab Ro.audore ficrufi ibi fpes nÔ fit:fe uolfcos;d cquosid oia extrema tempraru^ Si eôcitatu^e. Diluée/ cxulib? ’'‘^ ’^magis patribus atqp côfulibus:ptcrcatamé:q dcnuncinrcnt;nc ucictiû:neufabinc^ id côfilium occupa eßennmercid cû tantû in urbe hoftiû eflct:mox fabins ethrufesq? legiÔes excôpofito adeflént : turn tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sterni hoftes uolfcud equi nô ad populâdos ut ante fines:fed ad urbé ut ex parte capta ucnirét. Multi,

Si uaril timores:irer esteros eminebat terror fcruilis:nc fuus cuiq! domi eßethoftis:cui ncc credere: ncc nôcredendo:ne infcftior fieret fieret: abrogate fatis erat tutum:uixgi côcordia fifti uidebaf pofte tantû fupantibus aliis ac emergénbus malis nemo tribunes ac plebé timebat:manfuctü id malû:6i p alioßc quicté malo^ fempcxqriens:tumlt;j eftê pegrino terrorefopitu uidcbafiad id propc unü maxi me iclinatis rebus incubuit:tatus.n.tril3unoS furor renuit:ut no bellû:fed uana imaginé belli ad auer tédos ab legis cura plebis aios capitoliu ifedifté cotendcrét patricio^ hofpites clientcfq?:fi pcrlata lege fruftra tumultuatos fe fenriat:maiore:qua ucncrinfilctio abituros;côciliû inde legi pferends habere aduocato populo ab armis.Senatû interim cÔfulcs habet alio fe maiore a tribunis metu oftédéte:qua qué noóhirnus hoftis itulerat.Poftcaq arma poni:ói difcedere hoies a ftationibus nuciatu eft.P. Valez rius:collega fenam retinéte feex curia proripir:ide i téplü ad tribunes ucnit.Quid hoe rei é:inqt:tribu nr/Ap-Hcrdonii dueftu Si aufpitio republic! auerfun cftisfn felixuobis corrüpendis fuit:qui feruitia nó comouinaudor (cü hoftes fupra caput fint:difcedi ab armis Icgcfgi ferri placer/Inde ad multirudi né oratiêe cêuerfrfi uos urbif^ifi ueftri nulla cura taginat uos ueremini dcos ueftros ab boftibus ca. ptos:Iuppitcr oprimus maximus:Iuno regina:ói Minerua:alii diudcsqj obfidétur:caftra_ ferueßi pu/ blicos noftros pénates tcnét:hscuobis forma fancduitatis uidcrurftamhoftiû nó foju ïrra muros: fed i arce fupra fo^ cunaqucomiria Ïtcrim in fero funt:fenatus in curia c:uclut cü ociü fupat : fcnaror fententia dicit:alii quirites fufffagiü Ïeunt:nó qcqd patnim plebifç eft:côfulcs:tribunos deos:hemP ncfqi omnes armatos opem ferre Ï capitolium currerc:libcrareac pacarcauguftiftiniam illam domu louis optimi maximi decuit/Romule pater tu mentem tuam:qua quondam areem ab his iifdem là/ binis auro captam rcccpifti:daftirpi tus:iube hanc ingredi uiam :quam tu dux:quam tuus ingreftus Atffe/ cxercituscft:primuscncgoconful:quantum mortalisdeumpóflumitcactuaucftigia fequar.Vln/ rocifti/ mum orationis fuit fearma capere:uocare omnes quirites adarma:fi quis impcdiatuam feconfularitf mi Vale imperii:iam tribunicis poteftatis facrarumœ Icgum oblimm:quifquis illc fitiubicung? fit:in capiro^ rii conf. bodn fero pro hoftehabimrum:iubercnttrlbuni.quoniam in Ap.Herdonium uetarcntin.P.Valerni ofoné confulem fumi armaaufu^ fe in tribunis:quod princeps familis fus aufus in regibus eftet: Vim ulti Attur nbsp;^^ apparebat futuraifpcdaculogi feditionem roman! hoftibus fore:nec lex tarnen ferrimee irc in ca/

Tufeuz pftobum cêful pomit:noxcertamina cœpta oppreftantribuni ccftcre nodi timentes confulum arma: lanom i smeris inde feditionis audonbus patres cirnnrc plcbem inferentefcR fe in circulos:fermones tempori ro.offi/ ^pms ferere:admoncrc:ut uidcrét:in quod difcrimen rem public! adducerentino inter patres Si plebé dum nbsp;nbsp;certamen eftefed fimul patres:plebcmgi:arccm urbis:templa deo^:pcnates publicos: priuatofqi hex'

ftibusdedi.Dumhscinforofedands difcordiscaufaagunturiconfules interimme fibinuueucz

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2S

tens hoftïs moueref circa portas murof^rdifcefleiar.Eadé node 5^ Tufculd de arce capta: capitoliog^ occupatoÄ alio turbatæ urbis Ratu nûcii ueniut.L.Manilius Tufculi tu dictator crat:is côfcihni con uocato fcnatu:ar^ itrodudis nûcüs:magnopc cclcnnc expedcnt:du ab Roma legati auxiliû peten tes ueniantipericuiû ipfum diferimég; ac fociales deos fidem fœderum id pofccre:dcmerédi beneficio ta potentéica ,p pin qua ciuitaté nunq parem occafionem daturos deos.PJacet ferri auxiliu:iuuentus con Îcribituriarma dantur.Romam prima luce uenienres procul fpecié hoftium pbuere.Equi aut uolfci uenire uifi funt:deïde ubi uanus terror abiinaccepti i urbem agmine in forum dcfccndunt:ibi iam.P. nbsp;nbsp;?

Valerius rclido ad portas bfidia collega initruebaracic: au ctor iras uiri mouerataffirmantis capitolio recuperato amp;urbc pacacaifi fedocerifiuiflentrquæfraus ab tribunis occulta ilege ferret: memorem femaio^fuo^memorécognominis:qd populi colendiuclurhæreditariacura fibia maioribus tra/ dira cnencocilium plcbis nó ipcdiru^:hunc ducc fecuti neqcq reclamatibus tribunis in cliuum capP tolidu erigunt acié:adiungirur amp;nbsp;mfculana legio : cerrare foeii ciuefqnutri recupatæ arcis fuü decus fa ceréf :dux uterq? fuos adhorraf.Trcpidarc tu hoftes:nec ulli fatis rei pterg loco fidcrc:trepidatibus ife runt ligna romani fociigr la l ueftibulu perrupant tcpli:cû.P. Valerius iter primores pugnâ ciens iter Valeri/ ficitur.P.Volumnius cofularis uidi read en tens dato negotio fuis ut corpus obegerernpe i locu iiiccqi us i capi eófulis pgt;uolat:p ardore ipernqi täte rei fenfus nS puenit ad miliré:pnus mcinqua fe pugnare fine du/ tolii ue ce fentiretmulti exulu cædcfua foedauere téplü:multi uiui capti.Herdonius itcrfedus:ira capitolium ftibulo recupatum .De captiuis ut gfep libcr:aur feruus eét:fuæ fortunæ a quoqi fumptû fuppliciû é. Tufcula irerfidf nis gratiæadæ.Capitoliû purgam at^ luftratu.ln côfulis domuplebes qdrâres:urfunere amphore ef Cipiro ferretnaófifiefcrt. Pace parta Mare tu tribuni pribusiur.P.Valcrnfidécxokierét.InRarc: Claudio : ut lid reçu collegae deos mancs fraude liberarer:agi de lege fineret.CÓful anteq collega fibi fubrogaffetinrgar paf paraf fu^ agi de lege hæ renuere côtennôes uf^ ad comitia côfulis fubrogâdi.Decébri méfe fumo patrum L.Quî/ ftudioX-QuitiusCicinatufpfCefoniscofulcréât:qmgfamflatioccipet.pculfaeratplebescófuléha tiusCiquot; bitura iratü:potcn ré fauqre par^ uirmte fua:tnbus libcris quo^ nemo Cefoni cedebat magnitudine cinatus ai cofilid amp;nbsp;modd adhibédo:ubi res pofceret:priores crat.Is ut magiftram mnnafliduis codonibus nbsp;nbsp;cöful na

tribunali nó i plebc coercéda:qua fenatu caftigado uæhemérior fuit:cuius ordinis lagore ppemo iam ]cno fi tribuni plebis:n5 ut i republica Po.Ro.fed ut i pdita domo ligua criminibufg? regnarér:cü Cefone fi/ rogatu liofuouirruré:cÓftanna:oiaiuuétutis:bellidomilt;jdecorapulfacxurberomana amp;nbsp;fugara:eé loqces^ feditiofos femina difcordi^iitc^ac tertio tribunos pcffimis arribus regia heenria uiuere.A,inqr:ille Verginius:qa icapitolio nofuit:minus fupplicii:qua Ap.Herdonius meruitfplus hercule:aliqto:q ue re re æftimare uclit Herdonius:fi nihil aliud hofté fe fatédo ^pc denuciauinut arma mpereris:hic ne gado bclla cflèarma uobisademit:nudof^ ferais ueftris amp;nbsp;cxulibus obieciticc uos(cu.C.Claudii paz ce amp;:.P.Valcrü mortui loquar)prius icliuu capitolinu figna ïtuliftis:quahos hoftes de foro tolleretis:. pudetdeo^hoium^euhoftes iarce:icapitoliocilênt:cxulüódferuc^dux^fanatisoïbusi ccllalo/ nis optimi maximi hitaret.Tufculianteq Romæ fumpta funtarma:1 dubiu:fuit utru.L.Manilius tu fculanus dux.an.P.Valeriusramp;.C.CIaudius cófules romandarcé Iihcrarcr.amp;: q ante latmos nc ^ fe qz dé ipfis cu ifinibus hofté haberét:attingcrearma pafti fumus:latini nüc nififua fpÓte arma fumpfif/ fcnt:capti amp;nbsp;delen eramus:hoc é tribuni auxiliu plebi ferre inermé ca hofti trucidada obiieere: fdlicct fiqs uobis humillmms hó de ueftra plcbe:qua parté uclutiabrapta a cætero populo ueftra patria pe/ culiaré^ républica fcciftis:fiqs ex his domu fua obfefläm a familia armata nuciarenfexendu auxilium purarens.Iuppircr Opti.Maxi.cxulü arqt ferao^ feptus armis nulla humana ope dignus eratf amp;nbsp;hi po ftuldtiutfacrq fandi habcant f'qbtis ipfi dii neg? frcmncgi fanéti funt.Et,n.diuinis:humanil^ obruri fceleribus legé uos hoc anno platuros didfitatis f rum hercule illo dic:quo ego coful fum creatus: male gcfta rcfp.é:pcius multo:quâ cü.P.Valerius coful periir:fi tulcrins.la primu oium:iqt:qnres i uollcos amp;nbsp;equos mihi at^ colleger legióes ducere iaio é:nefdo.quo faro magis bclldrcs:qua pacari ppicios ha beamus deos :qm piculü ab flus fucrit:fi capitoliu ab cxulibus obfeflum iciflènt:fufpicari:q re ipfa cxz pcririémelius.Mouer^febéoroc5fulis:erc(ftipfesreftitütd credebat répu.conful alter comes aio/ fior:qua audor fufeepiße collega prioré adloné ra grauis rei facile paflus:i pagendis confularis officii parté ad fe uendicabat.Tum tribuni cludétcs uelut uana dida perfcqui quærendo quond modo exer citum eduduri confuleseffennquos dclcdu haberenemopafturas fit.Nobis uero:inquit Quintnis: nihil dcledu opus cft:cum quo réporc.P.Valerius ad re^icndum capitolium arma plebi dcdit:oés i uerba iuraucrint:conuenturos femffu confulis nee iniuflu abimros : edidmus itagi omnes qui in uer ba iuraftis:craftina diearmati ad lacum regillumadfitis.Caüillari rum tnbuni:amp; populum exoluere Afj^cJe religioncucllc:priuatumeotemporc.Quintium fuinccumfacramcnroadacli funnfednondû hæc: u^feré quæ nunc renct:fæculû negligétia deum ucnerat:nec iterpretando fibi quifœ iufiurddü SC leges aptas j-cli2io/ neiebat.-fed fuos potius mores ad cas accômodabatdgiturtribuniiutimpemcndæ rei nulla fpes erat de proferédo exerdru agere:eo magis quod amp;nbsp;augures iuffos adeffe ad regillû lacum fama exierat:lo/ cumçinaugurari:ubiaufpicato cum populo agi poflèt:utquicquid Romæ uitribunida rogatum cffet:idcomitiis ibiabrogaretur:omncs idiuffuros:quodconfules ucllentmcgi cnim puocanonc eé longius ab urbe mille paftLium:amp; tribunos:fl eo ueniant:in alia turba quiritium fubiedos fore confu lari inmcno.Tcrrcbnnr hæc;fedi 11cmaximus terror aios agitabat:quodfæpius Quintius didirabat fe conmlu eomitia:n5 habituai non ita ciuitaté ægram efîdut côfuetis remedus fifti poftet : didatorc .

PRIMAE DECADIS opus efié reip.ut g fe mouerit ad folhcitâdû ftatû duitatis fentiat fine ^uocatiôe didaturâ ce. Senatus in capitolio erat:co tribui eu pterita plebe ueniût:multitudo elamore igcti nûc confulû:nuc pati û fidé implorât:nec ante mouemt de fnîa confulé:quâ tribuni fc i audoritate qatru futures eé pelliriri funt. Tûc referéte cÔfule de tribune^ amp;nbsp;plebis pellularis fenatufcôlùira fiunt:ut ncç tribuni lege ee anno ferrenneq! cÔfules ab urbe cxercitûcducerét:in reliquû mgfatus cÔtinuari;amp; ees tribunes refici iudP care fenatu cÔtra Rcpu.cße:cöfules fuerein patrum prate tribuni redamatibus cSfulibus refecSi: pfcs queœ negd cedcrent plcbiamp; ipfi.L.Quinnu côfulé rcficiebât.Nulla tere anno uæhemérior adio con fulis fuit.Mirer:inquit:fi uana ueftra patres côferipti ad plebé audontas clHuos cicuatis eâ:qppe quia plebs fenatufcôfultu îcÔtinuâdis mgfatibus foluit:ipfi quogj folutû uultis:ne tcmcrirati multirudi/ nis ccdatis;rang id fit plus poflê î:ciuitate:plus leuitatis ac Iiccnæ babcre:lcuius.n. uanmiep eft jjfedo fua décréta amp;nbsp;côfulta rollerc:q aliojz.Imitamini près cêfcripti turbâ incôfultam:amp;g aliis cAcplo eé de betis:alio^ exéplo peccaris potius:quâalii ueftro rede faciant:dû ego ne imiter tribunos:ncc me con/ tra fenatufcôfultu confulérenûciari pariar.Teucro.C.Claudiadhortor:utipfcpopulû romand hac li mésoio cenna arceas amp;nbsp;de me hoc ribi pfuadeas me ira acceptu^:ut non honoré meu a te impcditû;fcd gloria Qu.Fa fpren honoris auâa:inuidiamç:quæexcôtinuatoeo ipenderetdcuatâputé.Cômuniterindeediainc bius.L. riequis.L.Quinriûconfulé faceret:figs feaflerifeid fuffragiû no obfcruaturos.Confules crcati.Q.Fa/ Corne/ bin's terti.amp;.L.Cornelius Maluginenfis'.Céfus audus eo anno luftrû pp capiroliu caprü confulé oeeV fum condi rcligiofum fuit.Q.Fabio.amp;.L.Cornclio cÔfulibus pricipio anni ftatim tes turbulcnræan digabant plebe tribuni:bel lu ingens a uolfcis amp;nbsp;equis latini atq hcrnicinunciabant.Iâ Antii uolfcop^ legiôes cc:amp;ipfam coloniâingens metus erat dcfcduræægrcŒ impctranla tribunis:ut bellû puerti finerer:CÔfuIes inde partiti ^puincias:Fabio:ut Antiu legiôes duceret:datu.Cornelius:ut Romæ pfi/ dio eflerme qua pars holhû;q equis mes erat;ad populandû ucniret.Hemici amp;nbsp;latini iufli milites da/ re ex fcedcrc:duæqi partes focio^ in cxercitu:tertia ciuid fuir.Podeaquâ ad diem præftitutû uenerût focii:cÔful extra porta capenam cadra locat:indc ludrato exercitu Annum profcäus:haud procul op pido datiuil^ hodiu côlcdit.Vbi cd uolfci:quia nondum ab egs ueniflét cxcrcitus : dimicarc nóaufi: quéadmodu gen uallo fe turarent ;p3rcrcr:podcro die Fabius nÔpmixtâ und focio^i ciuidg?:led trid populo^ tres leparatim acics circa ualld hodid idruxitapfc crat nicdius cd Icgioibus romanis: ide fi/ gnum obferuareiudït:utparitcr amp;nbsp;foeii ré inciperét:refcrrentg; pcdé:fi receptui cedniflêt:egtes item fua: cuiep parti pod pricipia collocat.Ita trifaria adortus cadra eircducnir:amp; cd undiqi i'daret nó fudP nétes ipetu uolicos uallo deturbat trafgreflus ide munitiones pauida turbâindinanté^ in parté una cadris cxpellit:inde effufe fugientes cques:cui fupcrare ualld haudfacile fuerat:cd ad id fpeefaror pu/ gnæ adiriflct:libero capo adeptus parte uicloriæ fruiâterritos cedendo.Magna i cadris amp;nbsp;extra mu/ nimentaca?des fugientid fuit:fed pda maior:qa uix arma feed efferrehodis poruit:dcletufqp exercitus foret:ni fugiércs filme texiflênr.DHm ad Antid hæc gerdturnterim equi robore iuuétutis pmiflô ar/ cé tufculanâ îprouifo nodecapidrircliquo exercitu haud 4? cul mœnibus Tufculi côfidunt:ut didéde rét hodid copias.Hæccelcritcr Româ:ab Roma ïcadra Anrid plata mouct romanos aut fccus:quâ fi capirolid caprd nunciaref :adco amp;nbsp;recés crat rufculanoip merirdneC fimilitudo ipfa piculi repofeere da/ tu auxilium uidebaf.Fabiusiomidis oibus pdam excadris raptim.Antidcôuchit ibi:modico pfidio relido citatu agmen.Tufculd rapit:nihil pter arma:^ qd codi admanum fuit cybi:fcrre militi licuit.

rét fit nbsp;nbsp;reiictociraruagmen. iuicuiurapit:ninuprcrarma:öc qacocuaamanumtuitcybi:rcrremiUniicuit.

potius Cômeatdab Roma côful Cornelius fubuehit.Aliquot méfes Tufculi bcllatd:parte exercitus côful ca legédû ^^^ equopi oppugnabat:parté tufculanis dederatad arcé recupcrandâ:ui nung cos fubigere potuit:fa/ ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mes podremo îde detraxit hodé:quo podeag uentd ad extremu é:i'ermcs undig^ oés fub iugû ab tu/

fculanis niißnhos ignominiofa fuga domû fe recipiéres româus cÔful î Algido côfecutus ad und oés Vide ne occidinVidor ad Columé:id loco noméé:exercitu rclido cadra locat:amp; alter côful podeag mœnibus romanis iâ pulfo hodepiculû eé dcficrat:amp; ipfe ab Roma pfcdus:ita bifariâ confulcs îgrelTi hodid fi nes Îgenti certamîe hîc uolfcos hic cquoyjopulanf.Eodéanno defeidê antiates apud pferofep audo/ res îucnio.L.Corneliu côfulé id belld gefliffe:oppiduç cepidéxertd afïirmare:qa nulla apud uetudio res feriptores eins rei métioé:nôaufim.Hoc hello pfedo tribunicid domi belld près irritât : clamant feaude ficrnqd foris tencaf cxerdtus:frudrationé eâ legis tollédæ eè:fe nihilomïus ré fufeeptâ padu/ ros:obtinuittamé.P.Lucrctius pfedus urbis:utadiôes rribuniciæ îaduétû côfulddifferrent.Erat ÔC noua exorra câ motus, A.Cornelius arq Scruilius qdorcs.M.Volfcio qd faillis haud dubie redis î Ce foné cxtitiflér:dic dixerât:multis.n.emanabat îdiciis:neg} fratré Volfcii ex quo femel fucritæger: ung nô mô uifum î publico:fed ne adlirrexiflê gdé ex morbo:multoidq tabe méfid mortud:ncc his tpo ribus:ï quæ redis crimé côiccilI'er.Cefoné Romæ uifum:affïrmâtibus:g una meruerdt feed ed td fre/ quétéep ad figna fine ullo cômeaWifuiflêinifi ira cét:mulri priuatim ferebât Volfao iudlccs:cdad iudi cid ire nôauacrcr:oés eæ res î und côgruentes haud magis dubiâ damnationé Volfcü:quam Cefonis Volfcio rede fucrat;faacbâr.In mora tribuni erant:g comitia:qdores habere de reo:nifi prius habita de legeeirent:paflüros negabâr:ita extrada utraep res in confuld aduentû ed:qui ubftriumphantes ui dore cum exercitu urbem inicrunr:quia filentium de lege erat:pcrculfos magna pars credebat tribu/ nos:atilli amp;nbsp;cnim extremum anniiarn crat:quartumaffedantes tribunatû in comitio^ difceptatio/ nem ab lege certamé aucrtcrant:ôi cd côfulcs nihilominus aduerfus continuationem tribunarus:qua , fi lex minuenda: fuæ maicdatis ca promulgata ferretur:tetédifl'ent:uidoria certaminis penes tribdos

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zj

fuit.Eodem anno cquis_pax eft petentibus dara.Cefus res pnore anno inchoata perfidtunidœ luftru Idc tri'' ab origine urbis dccimu conditû fcrunt:cenfa ciuiu capita centû trigin ta duo minia.ccccxix:ConfuIü buni magna domi bellij} eoano gloriafuit:qd amp;nbsp;foris paceppcrcre amp;:domi:amp;: ii nÓc0cors:minus tarne q Pl.qrto alias ïfcfta ciuitas fuit.L»Minutius ïde amp;nbsp;Lucius Naurius cófulcs Eidi;duas refiduas anni prions cay' rcficiüt fax excepcrut:codé modocofules lcgc:tribüi iudiciu de Volfcio ïpediebat:fed in qftonbus nouis ma/ ccfa ro. ioraudoriras crar.Cü.M.Valcrio Valerii filio Volcfi ncpote quarftor erat.T.Quintius Capirolinus: cxxxii. § ter cóful fuerat;is quonia neg» quîriæ familiæ Cefo:ncqp rcipu.maximus iuueriü reftitui poflét:fal/ millia Kim rcftc;q diccndæ caufæ innoxio poteftaté ademifletnufto ac pio bcllo ^Icquebatuncu Verginius ciuium maxime ex tribunis de lege agerct:duum mcnfiü fpatium confulibus datu cft ab mfpicicndi legé:ut ccccxix, cu edocuiflcnt populü;qd fraudis occulræ fcrrefifinerct deidefuffragium inirc;hoc frcruallidatu res L.Miu/ tranqllas in urbe fccit.Nccdiumma quictc cqui dederunt:qui rupto foedcrc:quod idum crat priore tius L. anno cu romanis:imperiu ad Gracchum ChlodiLi dcfcrunras tu loge priccps in cquis erat.Graccho NaurP ducc in latinii agrumade i tufculanu hoftili populatióe ucniuntrplcniq» prædæ in Algido caftra locar ufcoful in ca cartra.Q.Fabius.P.Volumnius, A.Pofthumius legati ab Roma ucniut qftum iniurias : ÓC ex co Equi tu federe res repitû:cos equo^ iperatorrquæ mâdata habeât ab fenatu Romano;ad quercû iubet dicerc bellum fealia inten'adurû:qrcus îgens arbor ptorio Îminebatxuius umbra opacafedes erat. Tum ex legaris unus abiensÂ hæcanqtdacrara quercus amp;nbsp;qcqd deo^cft:audiant fedus a uobis ruptû nfif^ amp;: nûc qucrclis adfuntÄ moxarmis cû deoßi hoîumç fimul uiolata iura exequemur.Româ rediere legati.

Senatus iufliraltcrûcôfulé contra Gracchû in Algidû excrcitû duccre:alteri popularionc finiûequo^ Sabino prouinciâ dedit.Tnbuni fuo more ipediredclcdu:amp; forfitan ad ukimû impediflênt:fcd nouus lubP rum in to addirus terror eftaus fabino^ ingens prope ad moenia urbis infcfta populatione ucnir:fœdari agri curfus terror iniedus urbi cft:tû plebes benigne arma ccpit:rcclamâtibus fruirra tribunis magni duo exereP tus feripri alrcp^,Nautius côtra fabinos duxir:caftrifq» ad Erctum pofitis per expediriôes paruas ply/ runœ nodurnis incurfionibus:tantâuartiratem in fabino agro rcddidir:ut comparatiad earn : prepe intadi bcllo fines Ro.uiderentur.Minutio neç fortuna:ne^ uis animi eadem in gerendo negotio fu ir:nam cum haud procul ab bofte caftra pofuifermulla magnopere elade accepta caftris fe pauidus te ncbar,qd' ubi fenferûr hoftes:crcuitcx meru alicno:utfit:audacia:amp; nodeadorti caftra : poftcaquam parum uis aperta profcccrat:munitiones poftero die circundant Quæ prius:quam iindig» uallo cbie dæ elauderent exitusequi^ équités inter ftationes hoftiû cmiflî:Româ pcrrulei e ccnfule : exercirûç Minuti obfideri.Nihil tam necinopinatu:nec ifperatü accidere potuit:ira^ tantus pauentanta trepidatio fuit us Con quâta fi urbé non caftra hoftesobfidcrent.Nautiûconfulcaccerfuntin quoeû pa^zprafidn uideref fuîcum didatoréep dici placcret:qui ré pculfam rcftimcret.L Quinrius Cincinatus côfenfu oîum dicif.Opc/ exerep pretiû é audire:q oîa præ diuitiis Humana fpcrnunt:ncg» honori magno locum: neq? uirtutiputât cé: tu ab nifieffufeaffluantopes.Spes unicaiperiiPo.Ro.L Quitius trans tyberim cÔtraeuipfum locum:ubi cqsobfi nunc naualia funt:qttuor iugerum colcbatagrü:quæ patra quinria uocâtur:ibi a legatis fi u forfan fo detur diens palo innixus:feu eu araret:operi cerre id quod conftat:agrefti intcntus:lalute data mu ice reddiz Quinti taq»:rogatus:ut qd' bencuerterct:ipfi reig» pu.madara fenatus audiret:admirarus rogirâfg» fatis nc fal us agre ua eérir:oïa:tögam propere e tugurio proféré uxorem Raciliâ iubct:qua fimul abfterfo pulucrc ac fu/ fti opi i dore uclatus proceflït:didarorcm cu legati grarulantcs confalutat:in urbe uocar:qui terror fit in exer têtus di titu:exponut.Nauis Quintio publice parata fuit:trâfuedumg» très obuiâegrefli filii cxcipmnt:idcalii dator propinqui at^-amicittu patrü maior pars:ea frequentia ftipatus antcccdctibus lidonbus dedudus é faluraf domü:amp;: plcbis cócurfus ingés fuit fed ca nequaq tam læta QuintiiJ uidit:amp; imperii nimiû:amp;: ui^ in L-Targ ipfo impcrio uehæmentiorc rata.Et illa qdem node nihil prærerq mgilatü cft in urbc:poftcro die di' niufma wator cu ante lucé in forum ucniflct:magiftrü equitü dicicLTarquiniu patriciæ gcntis:fcd qui turn gifter ftipendia pedibus ppter paupertate feciflèr:bcllo ramé primus longe romanæ iuuentutis habitus cét. equitü Cu magiftro eqtü i conCioné uenit:iufticiü edicit:claudriabcrnas rota urbe iubct:uctat quéqua priua tæ qcq rei agere.Tu qcung» ætate militari cént:armati cu cibariis in dies qng ccdis:ualli(q» duodenis ante folis occafum martio i capo adeént:qbus ætas ad militâdû grauior eêt:uicio militi;du is arma pa raref:uallüg? peteret:cibaria coqrc iuftit.Sic iuuérus difcurritad uallü pctédü:fumpfcrc unde:cui^ p gt;nmû fuit: j)hibitus nemo eft:ïpigrelt;^ ces ad edidu didatoris pfto fuere.Indecópofito agmic nó itiz neri magis apto:qplio:fi res ita tuliftêt:legiSes ipedidator:magiftcr eqtü fuos cqtes ducitJ utroep ag/ mie:qs tps ipm poflcbar:adhortati0cs erannutadderent gradü maturaro opus eé:ut node ad hofte p üenire poftènt:côfulû exercitug» romand obfideri:tertiù die iâ claufos ec:qd qg nox:aut dies fcrat:in/ certum eftc:pundo fæpe temporis maximapi repz momenta uerti accéléra fignifer:fcquerc miles titer fegratificantes ducibux clamabât:mcdia node î Algidd pucmdtiut fenfercfciamprope hoftes efletfi Atfhot gnacôftituur,Ibididarorgrumnqdepfpicipoterat:equocircuuedus:cÔt^latulg;qtradus caftro' tatiôex rü:quæ forma eflèr:tribunis mi’itd îperauit:ut farcinas in und coniiciiubcat:milirc cd armis: ualloq» î qnna/ rediere i ordies fuos:fada quæ imperauir.Td quoqrdîefuerât iuia:exercitd oém logoagminecircun no exer dat hoftium caftris:amp; ubi fignddatum:fitclamoré omnes tollereiubet:clamorcfublato ante fe que/ citu queducerefoflâm:amp;iacereuallum’Acditoimperiofigndfccutum cft:iufla miles exequitur clamor hoftes circumfonat:fuperat inde caftra hoftiumiôi in caftra confulis ucnit:alibi pauorem alibi gaudi/ uni ingens facit.Roniani duilem efle damorem atg auxilid adefle îter fe gratulâtes:ultro ex ftauoni

bus ac uigiliis territat hoftcmxSful dilTcrcdiJ negawnodamorcno aduentu modoCgnificari:fed ré ad fuis CŒptâ.mirumœ cflcan iam cxrcnori partecaftra hofhum oppugnentumragj arma fuos cape/ rcÄ fc fubfegui lubctNodc initu prælnj eftdegiombus didatoris clamore fignific^ibus ab ea quoq? pß! re rem in difcriminc cfle.Iam fc ad prohibcnda circudari opera cqui parabât:cû ab intcriore bofte piælio cœpro:nc p media fua caftra fieret eruprio:a municnbus ad pugnatcs i trorfum uerfi uacuam nedé opcri dcdereipugn-itugi cu cófule ad lucé eft:lucc prima la circüuallati ab didatore erant:60 uix Fir ex nbsp;aduerfum und cxcrcitd pugna fuftïnebatim a quinriano exereïru: qui confeftim a perfedo opere ad

caftris arma rcdiirunuadituruallum:hic inftabat noua pugna:illa nihil remifcrat priontum ancipiti malo erupro urgente a prælio ad preces ucrfi:hir.cdidarorcm :hincccnfulrm orare:nein occidione uidoria pone/ Quiba rent:ut inerm es fe indeabire finerent.Ab confule ad didaroré ire luflis ignominiam ineenfus addidit códirio Gracchum Chloclium ducé prïcipefqi alios uidos ad feadduci iubct:oppido Corbióe dccedi: fangui nibus nbsp;nis fe equo^i non cgere:licere abire:fed ut exprimât tandé eonfcifio fubadam domitam ^ cc gentem

fint cq/ fub iugd abiturostTribus haftis iugu fit:humi fixis duabus fuperqp cas una trafucrfa deligata:fub hoc exalgi-' iugo didatorcquos mifit.Caftrishoftium receptis plcms omnid rerum:nudos.n.cmifcrat: prædam do miP omné fuo tantd militi dcditxófularem exerdtü confulem qi ipfum îcrcpans:carcbis:inquit:pdæ par/ fi lugi te miles ex co hofte:cui prope pdœ fuiftiÄ tu»L.Minuti:donec confularé aîum indpias habere : Icga/ forma tus fisdegionibus præens.lrafeMinutius abdicatconfulatu:iuftuf(^ ad exerdtu manct. Sed adeo tû eq iugo imperio meliori aïs mâfucte obediés erat;ut benefidi magis:quam ignommiæ hic exercitus memor: a roma ôt coronam aureâ didatori libræ pôdo dccreuerit:amp; proficifccntem cû patronû falutaucrit.Romæ a nisfubü Q.Fabiopræfedourbisfenatushabitustriumphantem.Quinrium:quoueniebatagminc;urbéin/ ciunrur grediiuflît:dudi ante currum hoftiû duces:militariafigna prælata:fccutusexerdtus præda honuftus Quîtii cpulæ inftrudæ dicunturfuiHcanteomniû domos;epulantef^ cûcarmîetriumphali:amp; folcmnibus trium/ iocis comeflânnû modocurrufecuti funt.Eo die.L.Maniho Tufculano:approbâtibus cûdis : duitas phus nbsp;nbsp;data é:confeftimcpfe didaror mgfatu abdicaflét:ni comitia,M.Volfcü falfi teftis tcnuifiênt:ea ne ipc/

Danaf dirét:tribuni didatoris obftitit mctus.Volfcius dânatus Lanuuium exulatû abür.Quintius fextoded uolfcb mo die didatura in fex méfes accepta fe abdicauit.Per eos dies cÔful Nautius ad Eretû m fabinis egrc/ Eretû gie pugnar:ad uaftatos agros ea quoep elades acceflit fabinis.Minutio Fabius Quintius fucceflôr 1 Al unus fa gidum mifliis.Extremo anno agitatum de Icge ab tribunis é:fed quia duo exerdtus aberant:ncqd fer binorû retur ad populû patres tenucre:plebes uicit:ut quinto cofdem rribunos crcarcnt:Lupos uifos in capP Fabius folio ferunta canibus fugatos:ob id prodigium luftratum capitolium cilc.Hæceo anno gefta.Sequù mîufü tur confulcs Quintius Minutius.M.Horarius Puluillus:cuius initio anni cum foris ocium eftet : do/ loco îal mi feditioncs idem tribuni eadem lex faciebatulreriufç foret uentum;adeo exarferant animis:ni ue/ gidum lutdedita opa Nodurno impetu cquoBz Corbioneamiflûm præfîdium nundatum eflêt.Senatû ce/ mirtif fuies uoeantaubentur fubitariû feribere exercitumqatœ in Algidum ducerc.Inde pofito legis. certami Q.Mi/ ne noua de dcledu côtentio exorta:uincebatur^ côfulare imperium tribunido auxilio:cumalius ter/ nutius ror additur fabinum cxercitum purdarum ddeendiflé in agi os Romanosade ad urbe uenire:is me/ M.Ho/ tus perculit;ut feribi milité tribuni finerent non fine padione tamemut quoniâipfi quinquenniû elu ratius fi eßcntiparumcp id plebi præfidiùm forct:decem deide tribui plcbis crearentur.Expreflït hoc necefli conful. tas patribus:id modo excepere:ne poftca cofdem tribunos iubercnt.Tribunicia comitia : ne id quoç X.tribu poft bellum ut cætera uanum effet extemplo habita trigefimo fcxto anno a primis tribunis plcbis de/ m pleb. cem creati funnbini ex fingulis claffibusutacp cautum eft:ut poftca crcarcntur;Delcdu deinde habito créant: Minutius contra fabinos profedus non inucnit hoftem.Horarius;cum iam equi Corbionc interfe/ M. Va/ do præfidio Hortanam etiamccpiflênt:in Algidopugnat:mulros mortaleoccidit:fugathoftem nó lenaSp. ex Algido modo:fed a Gorbione Hortana^;Corbionem etiam diruit propter prodirum praefidium Vergiz Dcinde.M.Valerius Sp.Verginius confulcs fadi:domi forif^ ocium fuit:annona proprer aquaruni nius co intemperiem laboratüeft.Deauentino publicando latalexeft.Tribuni plebis iidem refeduHi fequé ful.T, tcanno.T.RomuIio amp;.C.Veturio cófulibus legé oïbus concionibus fuis célébrât : Pudere fe numeri Romu fui nequicq audi:1 i ea res æque fuo biénio iaceret:ac toto fuperiore luftro iacuiflét.Cü maxie hæc age lius nbsp;nbsp;nbsp;rcnt:trcpidi nuncii a Tufculo uenidt equos 1 agro Tufculano cé.Fecit pudoré recens cius populi meri

G. Ve/ tu moradi auxilii ambo cófules cu exerdtu miffi;hofté i fua fede î Algido îueniût: ibi pugnatu fupra turius qttuormillia hoftiû cæfa:alii fugati præda parta ingcns:câ pp inopiam ærarii côfules uændiderûum conful « uidiæ tamé ad exerdtû fuit:ea deni^ tribunis materiâcriminâdi ad plebé côfules præbuit.Ita crgo ut S.Tai'/ mgfatu abicre. Sp.Tarpeio amp;.A. Aternio côfubbus:dies dida Romulio ab.C.Claudio Cicerone tri/ ped. A, buno plcbis.Veturio ab.L.Halieno ædiliplcbis:urerœ magna patrum indignatione damnatus. Ro/ aterîus mulius dccemmillibus æris.Veturius.xii.millibus.Nechæcpriorumcalamitas confulum fegniores conful « nouos fecerat confules:amp; fe damnari pofléaicbant:amp; plebem amp;nbsp;tribunos legem ferre non pofte turn abieda lege:quæ promulgata confenuerat:tribuni lenius agere cum patribus:finem tandem certami num facerent:fi plcbeiæ leges difpliccrennat illi communiter legû latores ôC ex plebe; amp;: ex patribus: q utrifqî utilia faTcnt:quæ^ æquandæ libertatis eftcnt:finerent creari.Rem nÔ afpernabanrur près; daturum legé neminé nifi ex pateibus aiebant.Cum de legibus conuenirct:de latore tantum dilcrepa rentimilTi legati Athenas Sr.Pofthumins Albus.P.SuIpicius Camerinus. A.Manlius uiffiq? îclytas le ges Solonis defcribercÄ aliapi Græciæ ciuitatiû iftitutaimores iura^ nofeere, Ab extcrnis bellis qe

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24

tus annus fuit.quictior infeqns.P.Curiano ôiSex.Qumrilio confulibus ppcmo lîlcntio tnbunorum Legan qdpornok-gace^aqui Athenas icrant:Icgümgj pcrcgnnai^expedario pbuit:drindeduo firaul mala adfenz ingériacxortatEimcs pcftilcnnacp farda honiini:fccda pccori: uaftati agri funt:urbs affiduis exhaufta bendas funeribus mulræ amp;nbsp;elaræ lugubres domus.Flamen qrinalis S er. Corn cl ms mortuus augur.CHora leges nus PuluiHus incuius locum.C.Vcturiû cocupidius:qa danatus a plèbeerar:augurcs Icgcrcmiortuus athenas conful Quintilius:trcs tribuni plcbis:mulriplici elade fœdatus annus:ab bofte orium fuindomi mo/ mit tut tus orn.la redicrant legari eu atncis lcgibus:eo intenrius inftabanttribuni:ur rändern feribenda^ê le/ P.Curi/ gum minû herct.Placct creari dccéiuros fine ,puocatione:amp;: ne qs eo anno abus mgfatus eftêt: ne ad/ arius amp;nbsp;mifeerenf’ plcbci:côcroucrfia aliqdiu fuit:poftremo coeeflum parrïbus:modo ne lex adlia de auenti/ Sex qn/ no:abæqî ficratælegesabrogarenf.Anno rrigctcfimoaltcro;qudcôdita Roma erarure^imutât for/ tibus ma ciuitans ab eôfulibus ab dccéuiros:quéadniodû a regibus ante ad cÔfules uenerafTrâflato îperio conful. minus infignis:qa nÔdiuruma mutario fuït:Iæta.n.prindpia mgfatus dus mmis luxuriaucre : eo ci/ Nouæ tins lapfa res eftncpctimq; duobus uri mandaref confulû nome îpcnumœ.Dcccuiri creari Ap.Clau/ admini dius.T.Genurius.P.Scftius.L.Veturius.C.lubus.A.Manbus.P.SulpiciusJ’.Cunarius.’r.Romubus ftrario/ Sp.Pofthumius Claudio amp;nbsp;Genutio:q defi^naticôfules î cûannû fuerâr:j) honore honor redditus: nis rô. amp;nbsp;Seftio alrcri confulû prions annuqd edi rc collega inuito ad patres rettulerat:his ,pximi legati très Dccéuj habiti:q Athenas ierâtaimul ut ,p Icgationc tara longinqua præmio eftêt honos:fimul piros legum ri ad pegrina^ ad côdenda noua iura ufui fore credebât:fuppleuere cæteri nume^ graues quoep ætate ele feriben dos nouiflîmis fuffragiis ferunt:quo minus ferociter abo^feitis aduerfarenf.Regimen totius mgfa das le/ tus penes Appiû erat fauorc plebis:adeog? nouû fibi îgeniû iduerat:ut plebicola répété oifqt auræ po/ ges pularis captatorcuaderet ,p truci fruoep ifeiftatore plebis.Dccimo dieius populo finguli reddebant: eo die penes pfedha iuris faites duodecî erâtxollegis noué finguli accéfi apparebatÄ unica côcordia P ter ipfos;q côfenfus in priuatis interdû îutilis cét;fummaaduerfus alios æqtas erat.Moderatiôis copi argumétû cxemplo unius rei notafle fatis crit:cû fine puocanonc creari eént defoftô cadaucre domi apud.P.Seftiû parnciægénsuipilucnro,plaro^ icôcionéûreiuxtamanifeftaarcpatroci.C.Iulius de Accenfi céuir diern Sextio dixit:amp;: accufator ad populum cxtitit:cuius rei index legitimus erat: decefiitç iure uide fuo:utdéptû de ui mgfatus populi libertatiadiiccrcr.Cum ^mptû hoc ius uelutex oraculo icorruz Tarqllû ptû panter ab his fummi ifimicp ferrét:tû legibus codendis opa dabaCingéti^ hoium expedtanoe^ ï cæfare pofitis decé tabulis populù ad concioné aduocauerûrô: qdquot; bond fauftü fclixcp Rcip.ipfis bbenfep eo rücflcr:ire amp;: legere leges ^pofitas mfteredeqtü decé hoium mgenns spuiden potuerit:oibus filmis ïfimifep iura æquaftc:plus poliere multoßi Ïgenia côfilia^:uerfarent î aïs fecû unamquâqi rc.-agirarét deidelermonibus:atq? î mediûqd in quaep re plus minulue eftêt:côferrét:eas leges habituai Po*Ro. quas côfenfus omm nô iuflîfiê latas magis:qua tulifte uideri pofléf.Cum ad rumorcs hoîuni de uno quoqi legû capite ædito fatis corredæ uidcrcnt :ccnturiatis comiriis.x.tabulapi leges platæ funt:quæ X.tabu nuncquoqi î hoc îmenfo aliapi fuper alias accruata^ legûcumu!o:fons oîs publici pnuatiqi eft iuris, le Vulgatur deide rumor duas deeße tabulas :qbus acbcdis abfolui pofte uelut corpus oîs romani iuris.

Ea expeftatio cû dies comitiopiappropinqret:defydcriû decéuiros itepicreandi fecit.Iâplebs:pterqua qd* confulû nomen haud fecus quâ regû perofa erat:ne rribuniciû qde auxibum :ccdcntibus inuieem appellatione decéuiris;quaerebar.Poftcaq ucro comitia decemuiris creandis in trinûdinû indida funt tanta exarfitambltio;utprimorcsquoq3ciuiratis:metucredo:netaripoftêiTioimperiiuacuoabfe re béto loco haud fatis dignis patcrct:præhenfarcnt homines :honorem fumma ope ab fe impugnatum ab ea plebe:cum qua contendcranr:fuppbciter petentes. Dimiftâ iam in diferimen digniras ea ætate: Ap.cla/ hifq; honoribus adisiftimulabat Ap.CIaudium:ne feires utrum inter ducemuirostan inter Candida/ udü tos numerares:propior interdum petcndo:quam gerendo magiftratui erat:criminari optimates:ex/ âbi ms tollere candidatorum leuiflîmum quemq! humillû® ipfe médius inter tribunicios duillios Idliof^ in foro uolirare:pcr illos fe plebi uendicare:donec collegæ:quoqî:qui unice illi dediti fuerant ad id te/ pus:conieccre in eum oculos:mirantcs quid fibi uellct:apparere nihil fyncæri cflê:profc(fto haud g ra' tuitam in tanta fuperbia comitatem forenimium in ordinem feipfum cogere:amp; uulgari cum priua/ tis non tam properantis abire magiftratu:quam uiam ad continuandum magiftratû quærentis efie. Propalam obuiam irexupiditati parum aufi:obfecû dando mollire impetum aggrcdiuntur:comitio ni 1111 habendorum quando minimus natu fir:munus confenfuiniungunt:arshæc cratinefemctipfc create poftêt:qd pratter tribu nos plebis amp;nbsp;idipfum peftimo cxemplo nemo unquam fcciftct.Ille cni Ucro:quod bene uerrat:habiturum fe comitia profcftiis impedimentum pro occafionearripuit deie/ éhfqi honore per concionem duobus Quintiis Capitoline amp;; Cmcinato amp;nbsp;patruo fuo.C.Claudio cô/ ftantiflimo uiro in optimatium caufa ék aliis ciufdem faftigii ciuibus:nequaquam fplcndore uitæ pa tes decemuiros crcat:fe in primis:quod haud fecus fadum improbant boni:quam nemo facercaufu turncrediderat.Crearicum eo.M.Cornclius Maluginenfis.M.Scrgius'Lucius Minutius.Q.Fabius Vibulauus.Q.Petilius.T.Antonius Merenda CefoDuilbus Sp.Oppius Corniccm.MarcusRobule/ ius. 111e finisalicnæperfonæferendæ Appiofuinfuoiam indeuiuere ingenio eoepit: nouofque col cgas iam priufquaminiret magiftratum:in fuos mores formate. Quottidiecoibant;rcmotisarz Ibitris : inde impocentibus inftrudi confibis : quæ fecreto ab aliis coqueBant:iam haud diftïmulando fuperbiam:cari additus eolloquenabus difficiles iam ad idus Maias rem perduxere. Idus turn maiæ

Deccui fol cm nes incundis magiftratibus erant.Initio igiturmagiftratus primfi honoris die denuriatione ÿ ri ad ty gen ris terroris infigné fecere:na eu ira priores decéuiri fauaflentrut unus fafces haberet:^ hoe ifigne ram dé regium in oibé fua cuiufg? uicé per omnes ircr;fubitocés cum duodenis fafcibus prodicre: centü uk defei/ nbsp;nbsp;gmn hef ores fojy îplerantÂ cum fafcibus fecures illigatæ préEfcrebanfinccattinuiflc demi fecurim:

fount nbsp;nbsp;eu fine prouocatione creati cénr:interprabantur:dccé regum fpccics crat.Multiplicatus terror no infi

misifolu fcb primonbus patnairatis emdis cam ac prîcipiû qrnurfi quis memoré libertatis uccé auti fenarmaur i populo mifinênftatim uirgæ fccurefq3 etia ad cætero^ metu CApcdircnt ma ptcrq qd' in populo nihil erar ff dn fublata jmocationeiinrerccfifonc qucqi eofenfus lulfulcraticü priores dccc/ uil lappcHarióe collega' corngnreddita ab fe iura rulifiénuà qdâiquæ fui iudieü uidcri poflcntiad po/ nul if rcieciflènt.Aliqdiu acquatus inter oés terror fuitipaulatim torus uertere in plebe tocpitiabfhne/ barur a patribus:in humiliores libidinofe crudelircrgi confulcbaf ihoium no caufarum tori crantait apud quos gfa uim æqui haberet:iudicia domi coflabann^nunciabanr in foro:fi as collega appellaP Arf m/ fetiab eo:ad qué ucncrat:ita difccdebatiut poenitcret non prions dccrcto Ifctiflc.Opinio ét fine audio/ more re cxieratino i pfentis modo rpons eos iniuria coipirafle; fed focdus dandeftinu iter ipfos iurciurado idu ne comitia haberétippetuom deccuiratu pofleflum feme! obtinerent iperium.Circunfpedtarc tû patricio^ uulrus pl eben :amp; indc libertatis captare am aamde feruirutem timendo in ed ftani Rempu. adduxeranr.Primores parrtf odife deceuiros:odiflcplcbc:ncc probarc:quæ fieren t:amp;l credcrehaud k dignis acciderc;auide rucndo ad liberraré in feruiruré elapfos:iuuare nolleicumulare quoquciniurias: ut tedio pfenrium confulcs duo tandé amp;nbsp;Ifarus priftinus re^ i defydenum ueniantJa amp;nbsp;peeflerarps maior anni:amp;: dum tabula; legu ad prions anni dccé tabulas erant adiecfecmee qcq iam fupcrar ; fi hæ quo® leges cen tu naris com i ms plarm centaur co magiftraru Reip.opus eflet.Expedabantiquamox cofullbus creandis comitia ediccréturJd modo plebs agita bat:quonâ modo tribuniaa potefraté mu nimétu libertatis ré itermiflâm repararenneû interim mério comitio^ nulla ficri;amp; deccuiri;qui pri mo tribunicios hoîcs;quia id populate habebaruraareu fe obftétarant plcbi: patriciis iuuenibus fepfe Atfple rant latera:eo^ carerum tribunalia obfederar.Hi fereagereplebcnuplcbifcp rcs:cü forma qua;quicgd bis fup/ cupitum forenporentioris effet etia ne rcrgoquidcablfincbafaiirgisca'dialii:aln fecuri fubiici:amp; ne plicia nbsp;nbsp;gratuira crudcliras cét:bono^ donatio fcqui domini fuppliciu.Hac mercede luuenms nobilis corru/

pra mon medo non ire obiiiam iniurimifcdppallam Iicentiam fuam mallc:quam oium: liberratem. Idus raaiæ uenere nullis fubrogaris magiftranbusipriuan p decéuins nem ais ad ipcrium ïhibédü k minurismegj ad fpecié honoris ifgnibus pdcunt.Id uero regnu haud dubie uidenidcploratur in per petuum liberras nee uindex quifquam CAilfinautfururus uiacf.Nccipfi folum defpSderantaiosifcd contemni coepti crant a finitimis populisupcnumgi ibi eflembi nó effet iiberrasundignabanf. Sabini manu magna incurfioné in agrû Romanû fccere:latcç populari cû hoium argi pecudum multi pdas cgifîént:rccepro ad Eretrum:quod paffîm uagatum cratiagm me: cadra Iocât:lpcm in romana difcor dia ponentesicam îpedimentû deleéhn fore.Non nuncii folum:fcd per urbem agreftium fuga trepi/ dationem iniccit. Dccémri confultanr:quid fado opus findeftitutis inter patrum amp;nbsp;plebis odia addit terroré infuper alium formna.Equi alia ex parte cadra in Algido locanr:dcpopulanturgr inde excur/ fionibus Tufculanû agrum legatig? ab Tufculo præfidium orantes nunciant» Is perculit pauor dccé/ mrosait fenatum fimul duobus circundantibus urbé bellis confulcrent:citari iubent in curiam près haud ignari quanta inuidiæimmineret tépcdas;oés uadatiagri periculoruq? imincnnû cas in fc con/ geduros:téprationcmg^ earn fore abolendi fibi magidrams ni confenfu refidcrcntumperiog? inhibé do acriter in paucos præfcrocis animi conatus aliore côprimerent.Podeaq audita in foro uox ed præ conis patres in curiam ad dccéuiros uocanris:uelut noua rcs :quia intcrmilcranr iamdiu morem con/ fulcndifcnarus mirabundâ plebem conuertit:quid nam madiffencur ex ranto intcruallo rem defuc tam ufurparent:hodibus bclloqi gratiam habendam:quod folitum quicquam libéra; ciuiratis fieret; dreunfpedare omnibus fori parribus fcnatorem:raioç ufquam nofcitarc:curiam indeacfolirudiné circa dccéuiros inmeriicum amp;nbsp;ipfi confenfu inuifum imperii3:amp; plcbs:quia priuatis ius non effet uo/ candi fenatuminon conuenire patres interprerarentuniam caput fieri liberratem repetétiû:fi fe plebs comitem fenatui der:amp; quemadmodum patres uocati nÔ coeant î fcnatum:fic plebs abnuat dclcdu; hme frémirplebs.Parrum haud fere ^q in foro in urbe rari erâtudignitate return ceflérant m agrosî fua^ re^ am ffà publica tantû fe abenê ab iniuria rati:quantû a coetu cÔgreflüqp impoten nû doniio/ tû lëamouiflenr.Podcaqcitati non côucniebantidimim circa domosapparitores fimul ad pignota capienda.-fcifcitandug? num côfulto dctredarcntirefenîtfenatù in agris cflé.Lcetius id dccéuiris acciz ditiquam fi præfentes detredare impcriu refcrrcntiiubét acciri omncsifcnarumm in diem podefum cdicunt:qui aligto fpe ipfo^J^ frequentiot cóucnir.Quo fado proditaa patribus plebs liberratem rata; quod iis:qui iam magidratuabiflcntitanquaiurccogentibus fenatus parmffér.Sed magis obediéter Arfmo uentum in curiam ed:quam obnoxie didas fententias accepiinus.L,Valcnum Potitum proditü me/ tü 1 eu/ moriæ ed pod rclationcm Ap.Claudii:priufquamordinefentcntiærogarentur:podulandoutdere/ ria.M. pu.!icetet dicerciprohibentibus minacitcr decéuiris:ptoditurum fe ad plebcm denuncianté mmulriJ Horarii exciuidê.Nec minus ferocitcr.M.Horatium Barbatum idé in cerramen.x.Tarquinios appcllantem; ferox ' nbsp;admonenrégi Valcriis amp;nbsp;Horatiis ducibus pulfos regesmee nominis holes mm per.tcfunicfle:quip/

oratio pc quo loué appcllari fas fit:quo Romulu condiforem urbis demcepftp reges appeUaros: quod lacns

LIBER TERTIVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2$

eriam nt foléne rcfénim fîhfupbiamiuolenna^ turn pcrofos regis:q fi in rege turn codé aur i filio rez gis feréda nô fuerit:qué latu^i in tôt priuatis ^uiderét ne uctâdo in curia libéré holes loqui extra curia ét mouerét Liocemmcqi ie uidere:q fibi minus priuato ad cScionem populu uocarc:qua illis fenatum cogere liceat:ubi ucllét:experirent qto fortior dolor in libcrtate fua uindicadaiq cupidiras in iufta do/ minatione eét,De bello fabino eos referte: tanq maius ullum populo Ro.bellum fir:quam in iis: g Ie/ gum ferendapi ca creati:nihil iuris in ciuitate reliquerint:qui comitia:qui annuos magiftratus:qui ui ciffitudiné imperitadi:qd unum exequâdæfit libcrtatis:fuftulcrint:qui priuati fafccs amp;nbsp;regium impe rium habeant.Fuiflé regibus exadis patricios magiftratus creatos:poftea poft feceftionem plebis ple/ beios:cuius illi partis eent rogirare:populares^quid enim eos p populum cgiffe:oprimates:qui anno prope iam fenatum nÓ habuerint:tüc ita habeat:ut de republica loqui ^hibeant:ncnimium in metu alieno fpci ponerent:grauiora:q patianfzuiden iam hoïbtis:qua quæ metuât.Hæc uocifcrante Hora/ tio cum dccéuiri:necirc.nccignofccndi modü rcperirent:nec quo euafura tes cét:cerncrét.C. Claudii C.Clau qui parruus Appii dccéuiri erat:oratio fuit pcibus.g iurgio fimilis:peroratis p fui fratris parétifg? cius dii ofo manes:ut ciuilis potius focietatis:in qua natus cér:quam fcederis ncfaric ióh cum collcgis mcminilz fet.Multo idmagis feilliuscaufa orare:g rcipublice quippc rcmpu,fi auolcntibus nequeat abinui tisius expetitura:fedcx magnocertamine magnas cxcitan ferme iras:eapó cuentu fe hortere. Cum aliud:ptcrq de quo rettulüTentrdecéuiri dicerephibercnt.CIaudiû:intcrpellâdi ucreciadia fuit: fniam igitur pcrcgir.Nullum placere fcnatufcSfultum ficri:omnef^ ira accipierat priuatos cos a Claudio iu dicatos:multiq3 ex cofulanbus uerboaflênfi funt. Alia fententia afperior in fpcciem:uim minoré ali/ quanto habuit:quæ patricios coire ad prodendu interregem iubebat:céfendo enim’ quofcu^ magi/ ftratus eé:q fenana h3berenr:iudicabar:quos priuatos fccerarauctor nullius fcnatufconfulti taciendi. L» Cor/ Ita labcntejamcadecéuirop:.L.CorneIius Malugmcfis.M.Cornchi dccéuirifvarcr:cu excófulari/ nelii bus ad ultimu dicédi looi cofulto fcruatus eét:fimulado cura belli frarré collcgafq; cius tuebaf.Quo/ fnü nam amp;ro icidinquot;cc:nnrarifcdi(ftiras:urdcccLiiros:qdcccunarupcrißcnraurfoui:aurhi maximcoppu gnarcnt:aut_gd ita p tot menfes uacua ciuitate nemo lufti nc mgfatus fumæ rcw peflenr: côtrouerfiâ tecermdemu cü hoftes ppe ad portas fint:ciuiles difcordias fcrat:nifi qd in turbido minus pfpicuu fo re putét qd aga t .Cetepe neminé:maiore cura occupatis aisauepe cé piudiciu rei târæ afferrc.Sibi placez re de eo:qd Valerius Horatiufgp ante idus maias dccem uiros abiflè magiftratu ifimulent:bellis:q im minean t:pfcébs: republica in traquilld redada fenatu difcrepate agi:éc nunc ita fe parare. Ap. Claudiu ut comiciopaiq decéuiris creadis deccuir ipfe habujt:fciat fibi rationem reddeda eflè;utrum in unum annum creati fint:an donec'lcges:quæ deeflént: perferant :in pfentia oia ptet bellum mirri placere cu ius fi falfo famam uulgatam uanameji nô nuncios folum:fed rufculanoi^ ét legatos attuliflé putét:fpe culatorcs mirtendos cenfere:quicertius explorata refcrant:fin fidcs amp;nunciis:amp;Iegatis habeaf: dele/ rium quoeg primo tpe haberi:amp; decéuiros:quo cuig? co^ uidcafiexercitus ducere:nec réaliam puer ti'.In hac fm'am ut difcedere€’:iuuenes pari« euincebar:fetocior£fç iteru cohorti Valerius Horatiufq? uociferari ut de republica liceret diccre:dicluros ad populum fi in fenatu p fadionem non.liceat: neq?

enim fibi priuatos aut in curia:aut in concione pofte ooftare.not^ fe imaginariis fafcibus coßc cefturos Vis ab eflê.Tum Apaa ppe eé rarus:ut ni uiolétiæ copz pari refifteref audaeja uiéhî imperiu eér:n5erit me/ Appio lius:inqt nifi de_quo cÔfulimus:uocem mififlé:amp; ad Valeriu neganté fepriuato rericereilidoré accede ïtendif re iuflit.Iâ qririu fidé iplorâte Valerio a curiæ liminc.L.Cornelius côplexus Appiïvnon qd fimulabat Hora z e5fulendo:dircmitcertamé:fa(fta^ P ComeliUiValeriodicendigfa:quæ ucllet:cû liberras nô ultra uo tio ceni exeeftiflcndecéinn ;ppofitum rrnucrc:Côiulares quogi acfeniores:ab,refîduotribuniciæ prâtis odio:cuius defidenu plebi multo acrius:qeôfularis Îper-iitebâtur efic:,ppe:malebât: poftmodû ipfos. decéuiros uolunrateabire magiftratu:q inuidia eo^ cxurgere:rurfus plebcm fi imiter duefta tes fine popular! ftrepituad confules rediftêt:aur bellis interpofitisaut moderationecôfulum in imperiis ex/ ercendis poUé in obliuionem tribunomm adduci.Silentio patrum edicitur delcdus : iuniorescu fine poucanonc imperium eflêt:ad nomina refpondent.Legionibus fcriptis inter fedccéuiri cÔparabanc quosireadbcllum:quos pratefte excrcitibusoporteret,Principes inter dccéuiros crât.Qy. Fabius amp;nbsp;AP.CIaudius bellû maius domi:q foris apparebar:Appu uiqlentia aptioré rati ad côprimendos urbaz nos motus.In fibio miniis:in bono euftans q ignauû igcniû in maliria cftc:hunc enim uirû egregium olim domi miliriæg; decéuiratus collegæç ira mutauerant:ut Appii:q fui fimilis mallet cfie:huic belz „ ., lum in fabinis.M.RabuIeio:öi.Qu.Petilio:additis collcgis: mandatu.M.Cprncliusin algidum miP fuscü.L.Minutio:ôi CefoneDuinio:ôi.T.Antonio:amp;.M.Sergio. SP. Oppiû. Ap,Claudio adiutoré ad urbé tuendâ aequo omm decéuirorum imperio decernunt.Nihilo miliriæ:q domi melius refp.ad miniftrata eft ilia modo in ducibus culpa:quod:ut odio cént ciuibus : feccrât alia omnis penes milites ƒ noxaerat:qnequid dudhiatqpaufpirio decéuirorum ^fpcreufqgereretur:uincifepcr fuum at^illo rum dedecus patiebantur.Fufi amp;nbsp;ab fabinis ad Ererum:amp;: in Algido ab eqùis exercitus erant.Ab Ere toperfilentiûnodhs ^fugi:^piusurbéiterFidéas Cruftumcriâçlocoæditocaftracômunierâripfèz Aduerz cutis hoftis: nufqfe æquo certaminecommitrentes naturalodacuallonon uirtuteautarmistutabâ *æ“^ tur Maius flagitiû ï Algido:maior ét clades accepta:caftra quoç amiftâ erant :exurufg? oîbus utenfili ? -P“^^^ bus miles.Tufculû fe fide mifencordiaqi uidurus hofpitû:quæ tarnen nÔ fefellcrût : côtulerât, Româ tanti erat terrores allati:utpofito ri decéuirali odio:pres uigilias in urbehabédas céferét:oés g p setaté ’‘^

LIBER TERTIVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20

Rrarmanus tollere undig? multttudo;amp; fe quifç param ad fpondedum Ïdliô oHéderc atc^ file lachry mabùdus gram é: ingt.craftino dieueftra opa utar:fponfoßi nûc fans é.Itauîdicamr Vurgima fpondé tibus apings:Appias paulilpinoramsneciuscâfcdiflc uiderct:pofleaq omiflisrediisaliispraecura unius nemo eu adibat domu fe rccepitxollegifg? i caftra feribirme Virginio cômeatu dét:atg ét î eufto dia habeant: Improbu côfiliû ferumt debuit:fuit:amp; iam cômeatu fumpro ^fcdus Virginias prima ui gilia erar:cû pofrero die mane de rctinédo eo negeq litteræ reddûf. At î ürbe prima luce eu ciuitas ï fo ro expedatione creda ftaret: Virginius fordidatus filiâ fecum obfoleta ueftexomitâtibus aliquot ma/ tronis:cû igéti aduocatiôe î foK adducit:circûirc ibiiSc phéfare hoics cepit : amp;nbsp;non orare folum peana opc:fed p débita petere:fc n liberis eoru ac côiugibus quottidie î acie ftare: nec aliû uiji eé:cuius fire/ nueacferociter fafta in benopluramemoraripoflénr:guidj)deflé:fiicolumiurbe:quæ capta ulrima timeantur:Iiberis fuis fint patiéda/Hæc ,ppe cocionabudus circuibat hoîcs.Similia his ab Icilio iada/ bâmr comitatus mulibris plus tadro flem: g ulla uox mouebat « Aduerfus quæ oîa obftinato animo Appius (tanta uis amériac uerius g amoris mété turbauerat) î tribunal afccdirÂ ultro querente pauca peritore:qdius fibi pridiepambinoné didü nô eét:priufqille poflulampagercnaut Virginio refpon/ dendi daret locus. Appius interfaf .C^é decreto fermoné ^tenderinform aliqué uerû audores antig Deere/ tradiderit:g3 nufq ullum in tanta fedïtatedccreti ucrifimilcm îucnio:id:qd eÔftat:nudû uidef ppo/ tæ uiiv nédum:decreuiflê uindicias fecudum feruiturem.Primo ftupor oés admiratioe rei atrods defixit. Sv ciæfecu Icnrium îde aliquâdiu tcnuit:deinde cum.M.Claudius circûftantibus matronis iret ad comprehen/ du ferz dédam uir^inem;lametabilifoi coû mulic^côploratio excepiflêt;Virginius intétans in Appium ma uituté nus:ldlio:iquit: Appi nô tibi filiam dcfpôdi:ôi ad nuptias nô ad fluprum educaui;placet pccudu fera rumœ ri tu pmifeue in concubitus ruerefpafluri ne hoc ifti fînr:ncfcio:nô fpero elfe pafluros illos:g armanabét.Cum rcpcHcrct affertor uir^inis a globo mulie^ dreuftâtium aduocaro^,;filcntium fa/ dum per ;^onem.Decéuir:aIienato ad libidinem aîo:negat nefterno tamm côuicio Icilii: uiolentiacp Virginii cuius telle romanû populum habear:fed cerris quo^ indiens côpertum fe habere:node tota cactus in urbe fados effe admouendam feditionem: itaep fe haud infdum eius dimicationis cum arz maris defeediiïémô ut quéqua gerum uiolaret:fèd ut turbantes duitaris otium ,p maieftate îpern co/ heFccret:pindeqeserirmeIius:iquitlidorfummoueturbâ:5dda uiâ domioad phédedu mancipiû»

Cum hæc itonuiflét plenus iræ:multitudo iplà fe fua ipôte dimouitrdefertaq? pria nurie puella fia bat.Tum Virginius:ubi nihil ufquâ auxilii uidit quæfo ingt Appi primu ignofee patrio dolori.fi qd inclæmétius in te fum medus deide finas hic coram uirgine nutricé percûdari:gd hoc rei fit:ut fi fak fo pater didus fum æquiore hîc aîo difeedazdata ucnia feducit filiâac nutricem ppc Cloadnæ ad ta/ bernas:gbus nûc nouis eft nomé:atÆibi ab lanio culrro arrepto:hoc te uno:quo poflurn ait môfilia î libertärem uédico pedus deide pueflæ trâlTigit:refpcdanfç ad tribunarteangt Appi mü^taputlân/ Tranffi guine hoc côfccro.Clamore ad tamatroxfadnusortoxxcitus Appius côprehédi Virginiû iubenillè girVir/ tcrro:quacûq? ibat:uiâ facerc:donec mulritudie ét pfequentium iuuenû métead porta prexir» Idlius ginius Numitoriuf^ exague corpus fublatû oftétâcpopuio:fcelus Appi puellacîfaelicé forma neceffitaté pris filiam deplorât:lèquétcs damitât matronæ:cam ne liberopipereâdoK côdîÔamp;né:ea pudicitiæ præmia elle ƒ crreraq?:qmtalircniulicbrisdolor:quocilmoeftior imbecilloaio:eo miferabilia magis qrentibus fubiieit. Viro^i ôd maxie Icilii uox tota tribuniciæ prans àc,puocationis ad populû ereptæ puolicarû^ îdignationu crat.Côdtaf multi tudo partim atroatate feeleris: partim fpe p occafioné repetédæ liber taris.Appius nûc uoeari Iciliû nûc retradâtem arripi:poftremo cû locus adeûdi apparitoribus nÔ da/ refnpfe cum agmie patridop^ iuuenû p turbârudes in uincla duci iubet.Iam circa Iciliû nÔ folû mul/ timao:fed duces quogp mulritudinis erât.L.Valerius.M.Hôratius:g repulfo lidore:fi iure agerétmin diare fea priuato laliam aiebât:fi uim afferre conarenfabi quoÿ fe haud îpares fore»Hinc trox rixa orif.Valeriû Horariûqi lidor decéuiri iuadit:frâgûf a mulrimdie fafces.Ih côcioné Appius afcédit:fe quûfHoratius Valeriufç eos côcio audit:decéuiro obftrepif.Ia p iperioValerius dilcedere a priuato lidores uibebar:cû fradis ais Appius uitæ metués î domû fepping foro ifciis aduerfariis:capite obuo Encit luto rccepit.SP. Oppius:ut auxilio collegæ ecr îfo^z ex altéra pre irrûpit:uidet içeriû ui uidû. Agitai foro ap tus deide côfilnsutqi exoipteaflctiédqmultis audoribus trcpidus:fcnarû poilréo uoeari iuirit:ea res plus qd* magnæ pti patrû dilpicere ada dccéuiro^ uidebâf:fpe p fenatû finiendæ ptâtis eius: m ultitudiné fedauit:fcn3tus necpIebeirritâdâcenfuit:multomagispuidédû:neqdVir^iniiaduétufiexercimmo tus faceret:itaq? mim iuniores patrû i caflra;q m in môte Vccilio erât nûciat decéuiris:ut oi ope ab fe/ diriôe milites cÔtineât ubi Virginias maiorc;g reliqrat i urbe:motû exciuit. Nâ prerg qd a^mie ppc qdringétopi hoium ueniés;g ab urbe idignitate rei accéfi comités ei fe dederât:confpedas e:_ftridû ét tælû:refpfuf(j ipe cruore:toca i fe call va côucrrit;Sctogæ multifariâ i caflris uifæ maioris aligm:g erat ^ecié urbanæ mulritudinis fecerât.Quærctibus gd rei eéf;flens diu uocé nÔ emifît:tâdé ut iâ ex trepi datioe côcurrétiû turba côftitit:ac filétiû fuit:ordie cûda:ut gcfla erât:expofuit fupinas deide tendens manus cômilitones appellâs orabat:ne qd feelus. Ap.Claùdii eét:fibi atrribuerét;neu fe ut parricidâ li berû auerfaren^fibi uitâ filiæ fua carioré fuiflê:fi libéré ac pudice uiuere licitû fuiflétxû uelut feruâ ad ftuprû rapi uideret:morteamitti melius ram:g cômmelia liberos:mifericordia fe i fpecié crudelitatis lapfum:ncc fupftité filiæ furu^ fuilTeaaifi fpé ulcifcédæ mortis eius i auxilio cômilitonû habaiiret:il/ ^ *F®^P ®Î^ forores côiugcs eé:nce cû filia fua libidine. Ap.CIaudii extindi eé;fed quo ipunitior fit:

AfCVer eo effrenariorc foretahena calamitate documctü datu illis cauédæ Cmilis îiuriærqdadfe atrinear uxö gmii co ré fibi fato rapra:filia qa nÓultra uióhira pudica fucrit:mifcra:fcd honefta morteoccubuiflc:non eé ia done i Appii Iibidmi locu i domofua:abaha uioléria dus eodé feaïocorpus uidicatu^:quo uîdicaucrirfihæ caftris cærcri fibi:ac libcns fuis cÔfulcréc.Hæc Virginio uociferätifucclamabatmultitudo: nccillius dolori: nee fuc libertati fe defuturos.Et imixti turbæ militu togati cu eadé illa qredo doecdoqf qto uifa:q au^ dita ïdigniora potuerint uideri:finaul ^fligata ré ia nuciando Romæ ccdfccutofŒ q Appiû ^pe inte' réptulexihüabincdiccrét:ppulerûnutadarmacôclamareâuellerét«^ figna:ÖiRoma^ficifcerenó Decéuiri fimul iis:q uidcbatjifqï^q ada Romæaudierât:pturbati:alius in alia ptem caftro^ad fc da^ feceflio dos mcÆus difcurrit;amp; leniter agétibus refpofum nó reddiénperiu fi qs inhibeiet:amp; uiros;amp;armaros militu fe eé relpÔdeéæunt agmie ad urbé:^ auentmu ifidünut quifç occurrerat blebé ad repetéda libertatc a decé creadol^ tribunes plebis adhortatcs:nulla aha uox uioléra audita eft.Scnatû.Sp,Oppius habet: nihil uiris nbsp;nbsp;nbsp;placet afpc agi:qppc ab ipfis datu locu fcditiois cé:nuttunf tres legati cófuIarcs.C. luhus.P. Sulpitius.

Sp.Tarpcius:qqrerét fenatus uerbis:cuius iuflucaftra dcferuiflcnt/aut qd fibi uellent:q armati auéri num obfediilcntr'bellogjauerfo ab hoftibus:patria fua cepifientrnö dcfuit:qd refp0dercé:dcerat:q da ret refp0fum:nullo dû certo duce nee fatis audentibus fingulis inuidiæfe offerre:id mo a mulntudïe AuétP cóclamatu é:ut.L.VaIeriû:amp;.M.Horatiû ad fc mitterét:his fe daturos refpofum. Dimiflas legatis ad** nu mili monet m ihres Virginius in re nó maxia pauloate trepidatu cé:qa fine capite multitudo fuerit refpon tes oc/ fumqp qq nóinurihtcr:fortuito tamé magis cófenfu:d c5i cófilio cé:placere decé creari: q fummæ rei cupant pcHcntim iliranre honore tribunos militu appcIlare.Cu ad eu ipm primuhis honos deferreé:mcliori DUS meis:ueftril® rebus referuate ïquit ifta de meiudicia;nec mihi fiha ï uita honoré ullûiucûdû eé parifmec in prurbara re cos unlccft pcfic uobis:q ^ximi îuidiæfint:fiqs ufus mei é: nihilo minor ex fcccffio priuato capicf.Ita decé numero tribunos militares créât.Neep i fabinis qcüitcxratus:ibi quoep auftu 1 labinif re Icilio Nunuronoep feceflioa decéuiris fafta ftbnö niinoremotuaiorum Sied cædis memoria re/ a decé nouara:q qnoua fama de uirgineadeo foede ad libidiné petitaaccéderat.Icilius ubi audiuit tribunos uiris re milituin auérino ereatos:necomitiop4 militanu proganua urbana comitia iifdé tribunis plebis crea^ iedio^ dis fequerené:peritus rc^ popularium:i'minéf^ poteftati amp;nbsp;ipfe priufqua iretur ad urbem:pari pote quot;nbsp;flare eudem numc^ ab fuis creâdû curat.Porta collina urbé itrauere fub fignis mcdiaq? urbe agmine in auétinum pcrgur:ibi cÓiundi alten excrcitui.xx.tribunis militu negociu dederüt:ut ex fuo nume/ ro duos crearcnt:q fummæ reß^ peflênr.M.Oppiû.Sex.Manihû creat.-pres folliciti de fumma repe: cu' fenatus quottidie eér:iurgiis fæpius terût tps:q cófihis.Sicdi cædes decéuiris amp;nbsp;Appiana hbido:amp; de/ decora miliriæ obiiciebanüplacebarg} ValeriüzHoratiüq! ire in auétinü:ilh negabatfe aliter ituros:q fi decéuiri deponerent infignia magiflratus cius;quoano iam ante abiflénr:decéuiri quærenres fe in ordinem cogi:nóante qua perlatisTcgibus:quapi caufa creati eflênt:dcpofituros impciium feaiebäu Per MarcûDuilhû:qui tribunus plebis fucrat certior fafta plebsxotcntionibus affiduis nihil traligi : i facru monté ex auendno tranfitraffinnare Duillio:non priulquâ deferi urbem uideat cura i ai'os patm dcflenfura:admonirugt;i laciu monté conftantiæ plebisifcituros qd' fine reftituta potcftateredigi i'có/, cordia res nequcant.Via nométana:pui tü ficulenfi nomé fuir:profcfti:caftra in monte facro locauere: . modeflum patrü fuopó nihil uiolado.imirati.Sccutaexcrdtuplebs:nullo:quiperætatem ire poflêt:rc Plebs i traftâre:^fequûtur c5iuges]ibericp:cuinam fe relinqucrét ica urberi qua ncc pudicitia:ncc libertas faz facrurn fta eflêt:miferabilitcr rogirâtes:Cû nafta oia Romæ infucta folitudo fedflet 1 foro præter paucos fent monte orü nemo eflét uocatis utiqj in fenatu patribus: deferrum apparuiflctfoijz:plurcfç iam:q Horatius:amp;: fecedit Valcrius:uociferabané:qd cxpcftabitis pres cófulti:fi:decéuiri finé pcrtinaciæ nófadüt.'i'uere amp;nbsp;deflaz grare oia paffuri cftis ƒQuod aut iftud impcriüé decemuiri:quod amplexi tenetis: reftis ac parictibus iuradifturieftis^nópudethfto^ueftro^ maiorem ,ppc numepi i foro c0fpid:qtogatopi aliorunaç Quid fihoftes adurbéuenianefafturieftis^quid fi pies mox ubi pap^feceflione moueamur:armata ueniat foccafu ne urbis uultis finire imperiü lt;atqui aut plebs nó cft habéda:aur habédi fût tribuni ple/ Decé ui bis nos cirius carucrimus patritiis magiftratibus:q’ illi plcbeis noua mexperrâ eâ ptâté eripuere patrie ri îordi bus noftris:nc nûc dulcedîe femel capti ferant defideriû/cû præferrim nccnos téperemus iperns quo ré fe re minus illi auxilii egeât.Cû hæe ex qî parte laftarcnf:uifti côfenfu decéuiri:futuros fe:quando ira uide digunt atur:i poreftate patrûaffirmât:id mô fimul orant ac monét:utipfis ab inuidia caueaftnefuo fangume adfuplicia parrûi plcbéafluefaciât.Tû ValcnuszHoratiufq? mifli ad plcbcm condirionibus : quibus ui derecreuocanda coponédaf^ res:decéuiris quoç ab ira amp;nbsp;ipetu multitudinis præcauere iubcnc:Pi o/ fefti gaudio ingcntiplcbis accipiuné in caftra:quippe liberarores haud dubic:^ motus inirio:amp; cxitu rei: ob hæc iis adueniétibus gratiæ aftæ.Icihus ,p multitudine uerba facit:idé cû de côditionibus agi/ tareâqucrétibus Icgatis.quæ poftulata plebis eént:côpofito iâ ante aduentû legato^ cófilio : ca poftu lauitiut appareret in æquitate re^ plufq in armis reponi fpeiiptatem.n.tribunitiai^uocationé^ repe tcbât:quæ ante decéuiros creatos auxilia plebis fucrar:amp; nccui fraudi cét condffe milites: aut plcbé ad repetenda p fcceflioné liberraré.De dcccnuiroKz mÓ fupplido atrox poftulatü fuit:dcdi qppe eos equü Plebis cenfebât:uiuofœ igni crematuros minabanf'.Legatiad ca:quæ cÖfilii fucrunnadeo æqua poftulaftis: {loftu/ ut ultro deferéda fuerint:hberrari.n. ca pfidia petitis:nÓ licetiæ ad îpugnandû alios iræ ueftræ magis ata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignofcendû:q îdulgcndû cft:quippe qui crudcli taris odió in cmdclitate ruiris:amp; prius pcne:q ipfi line/

ri fitis:dominari iâ in aduerfarios uultis.Nunquâ ne quicfeet ciultas noftra a fupplicüsiaut patrû i piaf*

LIBER TERTIVS. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27

bcm romanataut plebis î patres ƒ Scuro magis uobis:q gladio opus ed.-fätis fujpqp humilis clhqui lurc æquo in ciuirateuiuir:nec inferendo iniuria:nec pariendo ctia:fiquado meturaos uos pr^bituri clhs cü recuperaris magirtratibus Icgibuf«^ ueftrisuudicia penes uos erüc:decapite noftro fortunifg? tune ut quæ^ caufa erit;ftatueris:nuuc libcrcatem repeti faris cfi.Faccrenr:ut uellcnt permittcntibus eun/ disrmqx redituros fedagati rebus perfedis affirmât.Profedi cd madata plebis patribus expofuiflênt alii dccéuiri quado quidé prærer fpem ipropi fupplicii fui nulla mentio fierer:haud quiequa abnuere. Appius truci igenio Sgt;i. inuidia ^ipua:odiü in fe alioo’ fuo î cos metiés odio:haud ignarorinquirami/ nctfortuna:uideo:donecarmaaduerfariistradanf’differriaduerfusnoscertamé:dadus îuidiæeftfan guismihil ne ego quidé moror:quq minus dccéuiratu abeâ.Fadum fenatufcôfultû ut dccéuiri fe pri/ Dccé ui mo quoç rpc magiftratu abdicarét:amp;f necui fraudi eét fecefCo militum plebifœ.His fenarufeonfukis ri feƒ or pfcdiscdiminb fenatu:decéuiri ^deut in côcioné:abdicât(j fe magiftratu igéri hoium læticia,Nûaan diné re tur hæc plcbip legatos:quicquid in urbe hoium fuperat:pfeqtur:huic multitudini læta alia turba ex digunt «aftris occurrit:gratulanf’ liberaté côcordiâ^ ciuitati reftimra,Legan ^ connonc:qd bonum felix fau ftü(^ fit uobis:rei® publicæ:rcditein patria ad penates coniuges libcrofq? ueftros : fed qua hic mode/ ftia fuiftis ubi nullusager in tot ufu rc^ neceflario tâtæ multitudini é uiolatus.ea modeftia ferre i ur/ bé in Auétinu ite:unde pfedi eftisabi fcelici loco:ubi pria initia inchoaftis:Iibertaris ueftræ tribunos plebis crcabiris:pfto erit pórifex maximus:qcomitia habcanlngés afténfus alacritaf^ edda approbâ/ tid fuit:cóuclldt inde fignar^fedigp Româ certât cd obuiis gaudio:armari p urbé filério îauérinû pue nidtabi cxtcplo:pôtifice comitia habéte tribunos plebis creauerunt primd oium. A,Virginid:inde.L^ Iciliu;amp;.P.Numiroriu auunculd Virginiæaudores fccrffionis:rd.C.Sicinid ,pgcnié eius quem primd tribund plebis creatuin facromote pdird mcmoriæé:amp;.M.Duillid:qtribunatdinfignéantedecéui/ ros creatos geflêrat:nec i decéuiralibus certaminibus plebi defueiatffpe deinde magis: q meriris elcdi M.Tirinius.M.PÓponius.C.Apronius.Ap.Iulius.C. Oppius.Tribunato inito.L.Icilius extéplo plebé Noui rogauir:6i plebs fciuit:necui fraudi cét:fecftïo a decéuiris fada eófeftim de cÓfulibus creadis cu,puoca Tri.ple. tione.M.Duillius rogationéptulinea oia in Pratis flaminiis cocilio plebis ada:qué nunc cired nami/ nidappcllâr.Per interregé deide cófules creati.L.Valcnus:amp;,M,Horarius:q extéplo magiftratu accez L.Vale pcrdt:quoK cÓfulatus popularis fine ulla patrd iniuria nee fine offenfionefuir;qcqd enim libertati ple rius có/ bis caueret :id fuis decedere opibus credebât. Oium primd:cum ucluri i cótrouerfo iure eétitenerenf fulatus ne pfes plebifcitis:legé céturiatis cornitiis tulere:utqd rribuni plebis iuffiflénr.-populus tencret:q lege M.Ho/ tribunitiis rogandbus ræld acerrimd dard eft. Aliam defde cófularé legé de^uocatióe unied pfidium ratius libertatis deceuirali ptâte euerfam nó reftitudt mó:fed ét in pofte^ muuidt:fanriédo noua legé: neqs cd ,puo ullum niagiftratd fine puocatióe crcaret:q creafletred ius fafqi eét occidi:neue ea ordes capitali noxæ catione haberef.ôi cd plebé hinc puocarióe hinc tribunitio auxilio fatis firmaflcnt:ipfis quo^ tribunis ut fa/ crofandi uideren€':cuius rei ppe iam memoria abolcuerat:relatis qbufdâ ex magno ïteruallo ccrimo nüs rcnouardt:amp;: cd religioe luiolacos eos td lege ét fecerdt:fanciédo ut q tribunis ple.ædilibus: iudid bus decéuis nocuiflèt:eias caput loui facrd eét familia ad ædé Cereris libcri Iibcrrgi uænd irent. Hac lege iuris ïterpretes negât quéq facrofandd eé:fed eu:q deo^ quécjnocuerit:id facrdfanciri:itacp rdi km phendi ducigß a maioribus magiftratibus:qd difi nS iure fiat:noceri.n.cd hac lege nó liceat:tamé argumérd eft nó haberi ^ facrofando xdilé:tribunos ueteres iureiurädo plebis cd primd ea prâtem E ccc i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;creauir facrofandos eé.Fuctdt q ïterptarenf eadé hac horaria lege cofulibus quogp amp;nbsp;ptoribus qa eif/ quo pa

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem 3ufpiGiis:qbus cófules crearenfzeautd eé:iudicé enim cófuléappellarirq refcllif ïterptatio: qd his do ma quot;

! tpibus nÓdum cófulé iudicé:fed ptoré appellari mos fuerit.Hæ cófulares leges fuerc.Inftitutum ét ab giftra/ , iifdé confulibus ut fmatus cófulta in ædé Cereris ad ædiles plebis deferrétur.qüæ ante arbitrio eófu/ rud fan' ldfupprimcbaturindciabaturgp.M.Duillius deindetribunus plebis plebé rogauit :plebef^ fciuit:qui diras k plebe fine tribunis rehquiflcr:quiqï magiftratum fine ,puocatione creaflèritergo ac capite puniretur, Sancie/ ) Hxcoiautinuitis:itanqnauerfantibuspatritiistranfada:quia nonduminquéq unumfeuiebatur. bafp/

Fundata deinde amp;nbsp;ptâte tribunicia amp;ƒ lebis libertatc:cd rribuni aggredi fingulos tutd maturdq? lâ tor oir r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rati:accufatoré primd Virginiu amp;nbsp;Appiu red deligdt.Cd dié Appio Virginius dixiflêt:amp; appius ftipa cónful.

rus patridis iuuenibus in to^ defcédiflêt:reditegrata eft extéplo ois méoria fœdiffimæ ptâtis:cd ipm farellitefj eius uidiflént.Tum Virginius ofo:ïqt:rebusdubüsïucntaé.Ita^nelt;j ego aceufando apd uos ed tps tcrrâ:3 cuius crudelitate uofmetipfiarmis uindicaftismeciftd ad caetera fcclera ipudentiâ ï’ 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defendédo fe adiieerepatianoium igif tibi Ap.Claudii:q ipie ncfaricq? p biennid alia fdp aha es aufus

grariâ facio:unius tâtu criminis:nifi te uidices ab libcrtate 1 feruimté córra leges uïdidas nó dediflêriri uincula te duci iubeo.Nec in tribunitio auxilio Appius:nec uudicio populi ullâ fpem hébat;attamé amp;nbsp;i rribunosappellauit:6dnullomorâtearreptusauiatore^uoco:îquir:Audita uox unalibertatis exeo * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inifla ore quo uidiaæ nup ab libertate didæ erât:filétid kcit.Et dd p fe qfgp deos amp;nbsp;nÓ negligcre hu/

mana fremdt:amp; fupbiécrudclitati^:amp;f fi feras:nÓ leucs tamé ueniret poenasfpuocare: q puocationc fuftuliflêt:amp; ïplorare pfidid populi;qui oïa iura populi obtriflétirapiqj in uincula egétem iure liberra ris:q Iibe^corpus in feruitutéaddixiflêt.lpfius Appii iter condÓis murmur fidé populi ro. iplorâtis uox audiebaf :maio^ mérita in rép.militiæç cÔmemorabat:fudïfèlix erga plebé romand ftudid cœ quâda^ legd câ:cd maxima offcnfióe patrd cöfulatuabiffet:fuas leges:qbus manéribus ; lator ca^ in uincula ducat.Cxte^ fua propria bona malagi cd caufa: dicédx data facultas firitum fe expturum: in

præfentia Ié comuni fure ciuitatis ciué romand didta die poftulare;ut diccre Iicèat:ut iudiciu po,Ro. experiri nS ita fe inuidiam ptimuiflê:ut nihil in ægrate amp;nbsp;mifericordia ciuiu fuo^ fpei habcat.Qued fi in didta ca in uincula ducafute^ fe tribunos plcbis appellate amp;nbsp;monere ne imiréCiquos oderint:qd' fi tribunicodéfoedereobligatos fefatcanf:tollcndæ appellationis caufa:in qua confpiraflê deceuiros criminati fint:ait fe ^uocaread populumuplorare leges de ^uocatione ß: cöfularcs amp;nbsp;tribunicias co ipfoanno bras:quem enim prouocaturum:fi hocindemnato in dicta caufa non liceatfcui plcbeio 6£ humili præfidium in legibus fore:fi.Ap.CIaudio no fit;fc documeto futurum utrum noms legibus dominatio:an libcrtas firmata fit;amp;appellatio prouocatioq? aduerfus iniuriam magiftraruum often tata tantum inambus litteris an uere data fit:Contra ca Virginius unum.Ap.daudiü amp;nbsp;legu experté amp;nbsp;ciuilis amp;. humani foederis eflc aiebat:refpicerent tribunal homines caftellum omniû feelerum: ubi decéuir ille perpetuus bonis:tcrgo:fanguini ciuium infeftus uitgas fecurefgj omnibus minitans: derv rum hoïumqi cótemptor:carnificibus nólidoribus ftipatus.iam ab rapinis:amp;cædibus animo ad libi dinem ucrfo:uirgincm ingenuam i oculis populi romani:uelutbcllocapram:a complexu partis abre/ ptam:miniftrocubiculifuiclictidono dedcrir:ubicrudcli iuditio nefandif® indiciis dexttam partis in filiam armaucrit:ubi tollen ris corpus femianime uitginis fponfum audculiJg; in carccré duci lufic/ rit:ftuprointcrpollato magis:q cmdcmotusióC illi carceremaedificatum cßciqd' domiciliü plcbis ro/ manæ uocare fit folitus.Proinde ut iIlc irc^z ac fepius ,puocet:fic fe ite^i ac fepius iudicem illi ferreme uindidas in feruituté ab libertäre dcdcnrdi ac iudicc nö ear:,p danato in uincula duci iubete « Vt baud

Claudi quoqua mrobatcific magno motu aïopz:cu tati uiri fupplicio fua amp;nbsp;plcbi iam nimia libcrtas uiderefd us 1 car carceréeft coiedus:tribunus ci diem pdixit.Inter hæc latinis amp;nbsp;hernicis legati gratulam de concordia ?atru:acPlcbis.Roma ucncruntidonmp ob ca loui optimo maximo coronaaurea in capitolio tulere jarui podetis:^ ut tes haud opulcntæerât:colebanturœlegiôes pic magis:q magnificc.Iifdéauöori/ sus cognitu equos uolfcofq? fumma ui bcllu apparare.Ita^ partiri ^uincias cófules iuftl: Horatio Sa î bini. Valerio Equi euenerc.CûadeabclIadelcclu edixiftênt;fauore plcbis nôiunioresmô: fed creme i/ ritis ftipcdus pars magna uoluntario^ ad noia dada præfto fucrc:eoqi nó copia mÓ:fed genere ctiam fe i pu/ militum uetcranis adrnixtis firmiorexercirus fuir.Priufdurbé egrcdcrcnf’:lages dccéuiralcs:qbus ra/ blico qgt; bulis duodecim é nomé:in æs i'dfas i'publico^pofucrüt:Sunt q luffu tribuno^ ædilesfundos co mi ponuf nifterio fcribanr.C.CJaudiiis:quiperofus dcccuiroijc fcelcra;amp; ante oïs fratris filiifupbiæ ïfcftus:Re/ gillu antiq î pairiam fe cÓtulerar.Is magno ia natu cu ad picula cius deprecanda rcdiflèt:cuius uiria fu/ gerat:fordidatus cu gérihbus clicribuRp in foro præhéfabar:fingulos orabarep nc Claudia' géri ca inu/ ftam maculam ucllét:utcarcereamp; uinculis uiderentdigni:uirum honoratiftimæimaginisifuturum ad pofteros legu latorércoditbrcm^ romani iuris iacere uindu itet fures nodumos ac latrones: auer terérab ira paruper ad cognirioné cogirationécp aiosÄ potius unum tot Claudiis deprecatibus codo narétiq ,ppter unius odium multo^ preces afpernarent :fe quoqj id geneti ac nomini dare: nee cum eo in gratia rediflc:cuius aduerfe fortunæ uclit fuccurfUmiuirrutc libertaté recupatam eé: efemen/ ria cócordiam oi dinü ftabilin pofte.Etat quos moucret magis fua pictatc:q cius; p quo agebat: eau/ û:fed Virginius ut fui porius mifeferentur:orabat:filiæ9:nec gentis elaudiæ regnum: in plcbe forti/ tæ:fed nccelîàriopi Virginie trium tribuno^ preces audirenr:qui ad auxilium plcbis creati ipfi plcbis fidem at^ auxilium imploraijnt.luftiores hælachrymæ uidebanflta^ fpc icifa;priufqua prædida Apiusi dæsadeflet:Appiusfibimortécófciuit.Subindearrcptus a,P.Numitorio.Sp.Oppiusinuidiæ proxi carcere ®“* ^^^ *” ’^^°^ fucrat:cum iniuftæ uindiciæ a collega diccrcnEpIus tarnen fada iniuria Oppio: qua fibi mö ^“ prohibita inuijdfe fecit:tcftis ^dudus:qui.yii.amp;:.xx.enumcratis ftipédiis.odies extra ordinédona tem có/ ius:donacpea gerés in cofpedu populi;fcinàç uefte tergd laceratum uirgis oftédit:nihilü dcprecas;qn fciuit nbsp;nbsp;fiquaXuam noxam reus dicere poflêt:priuatus in fe ite^ feuircr,Oppius quogj dudus in uincula eft:

OpDiuf ^ ®”^^ ludicn idem finé ibi uitæ fedt:bona Claudn Oppiigp tribuni publicauere;colleg$ eo^ exiln ca amp;nbsp;ipfe 1 ^°^^ uerterüt;bona publicata funt:amp;:,M.Claudiusaflerror Virginia; diedida damnatus:ipfo remit/ carcere’ ’^^^ Virginia ultima poenamidimiftus febur exulatü abiit:mancfç Virginia: mortuæ qua uiuæ fe/ periic / Mdores p tot poenas uagati:nulló rclido fonte:tadem qeucrüt.lngcns metus feeflerat patres: uukufqi M.Du/ ’^ ’”^®rribunoßicrätiq dccéuiro^ fucrât:cû.M.Duillius tribunus plcbis inhibito falubriter mó ni 11111 tri, “’^ poreftatis:amp; libertaris ïquitnoftrx;ó^ poena^ exinimids fatis c:itaqi hocano nee diem dici cuig ple ßƒ nee î uincula duci queq fum ^frurus:nam nc® uetera peccata repeti iam obliterata placencum ét no nudatS ‘’^ expiara fint dcceuiro^ fupplidis:amp; nihil admiflum in:qd uim tribunicia defyderct fpódetppetua cófulum ambo^i in libertate ueftra tuéda cura.Ea primd moderatio tribuni metum patribus dépfit: cadcmgi auxit cófulum luiduiqdadeo tori plcbis fuiftcnr:ut patrum falutis libertatifgi prior plcbeio magiftratui:q patricio cura fuiifet:amp;: ante inimicos fatietas poena^ fua^ cepilRtiq obuiam ituros li/ centiæ eo^ cófules appareret:multiqp erat:q mollius cófultum dicerét:qd Icgd ab üs latard patres au' dores fuifléntme^ cratdnbidiqn rurbaroripublicæ ftatu:tépori fuccubuiflènt.Cófules rebus urbais cÓpofitis:fundato^plebis ftaru:ï guidas diucrfi abicre, Valerius aduerfus cóiddos iam î Algido exet dtus equo^iiVolfcoru^fuftinuit cófilio bcllum:quod fi extemplo rem fortunæ cÓmififlêr;haud few an g turn animi ab decemrorum îfelidbus aufpidis romanis hoftibufq? eranmagno detriméto certa men ftaturumfueritcaftris mille pafluum ab bofte pofitis:copiascórinebat: holtes medid ïter bina caftra fpatium acie Iftruda complebat:^uocantibufcp ad pliura refpófum romanus nemo reddebat

LIBER TERTIVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28

tandem farigati fbndoiacnequicq expcdadocertamenequiVoIfci^pofteqcoceflum propc modâ de uidoria credebanpars in hemicos ps i latinos prædam abeunt:relinquif' magis cafti is prefidiu:q fa tis.uiriumadcertamé.Quodubifenfitcófuhrcdditillatumanrea terroré: ïftrudaqi acicultro horté laceAk:ubi illi cofciéna qd abeflét uirid detredaucre pugnaxreuir exréplo romanis ams:amp;p uidis ha bebat pauéres ftra uallü:cu p toni dié lletiflént irennad certamémodi ceflêrc:amp;: romai qdé pleni fpei corpora curabar: haud quaq pari hoftes aio nucios paßim trepidi ad reuocados pdatores dimitm t:re currif ex pximis locis:ulceriores nó luenri.Vbi illuxit;cgredif caftris romans uallum luafumsmi co/ pia pugnæ fieret:^ poideaq muira iam dies eratme^ mouebaf qcqab hofteauherfigna Iferri conful: niotaqïacieindignario Equos amp;nbsp;Volfcos inceAit:fi mdores exercims ualki potius:quiitus amp;arma te gerent:igi tur amp;nbsp;ipfi efflagitatu ab ducibus fignu pugnæ acceperedâqi pars egreflâ porris erat : delceps Valerii alii feruabant ordinc in (hum quifqp locu defcendcntcszcij conful romanus:priufq; totis uiribus fulta drata conftarethodium acics:intulitfigna:adortuflt;j necoés dum cdudos:necqui erant;faris explicatis or/ gema dinibus;prope huduanre turbam trepidantiu hücatgp illucxircüfpcdantiüij feac fuos: addito rurba ris mentibus clamorearq? impetu inuadit:Rertulcre primo pedé hoftcs:dcinde:cum animos collcgif fentÄ undiepduces mdisme ceffuri eflênt:increparét:reftituitur pugna.Conful ex altera parte roma nos meminiuêiubebatullo die primii liberos pro libera urbe romana pugnarc.fibimeripfis uiduros non ut deceuirop: uidores præmiû effent: non Appio duce ré gcri:fcd cofuleValcrio a liberatoribus populi romani orro:Iiberatorc ipfo odenderent prioribus præliis per duces no per milites ftetiilè: ne uincerét:rurpc eflécontra dues plus animi abuifle:q contra hoftes: amp;domi.q foris feruùutem magis timuiflc.Vn3m Virginia fuiflêicuius pudicitiæ in pace periculu eflet Vnû Appiumciué periculoieli bidinis:at fi forma bcllünclinet ab tôt millibus hoftium periculu forc:NolIe ominari:quæ nec luppi tcr:nec Mars pater paffuri fint:iis aufpiciis côditæ urbi accidere.Auétini facriç m ôtis admonebct:ut ubi liberras parta eflet paucis ante méfibus:eo imperiû illibatû refcrrét:oftenderéccR candé indolé mi liribus romanis poft exados decéuiros eflé:quæ ante creatos fuerit:nec æquatis leginus Iminutâuirz lutem populi romani effc.Hæc ubi Iter figna pcdimm dida dedit:aduolat deinde ad équités. Agite iu nenes:inqr:præftate uirtute pedité:uthonorearœ ordine pftans:pnmo concurfu pcdes mouebit ho/ Præfta/ fté:pulfum uos imiffis equis exigitecâpo:nôfuftinebûtiimpetû:amp; nuecûdatur magis:q refiftunt:Cô teuirru cirant equos:permittuntq? in hoftem pedeftri iam turbatum pugnarperruptis ordinibus elati ad no/ te pedi/ uiflimam accicm:pars libero fpatio circuucdi iam fugam undi^ capeflènres plcrofcp a caftris aucreût tem præter cqui antclq^ abfterrent peditum acies:amp; conful ipfc uifç ois belli ferf in caftra captifs cum in genti cæde maiore præda potimr,Huius pugnæ fama pcrlata non in urbem modo:fcd in Sabinos ad Vineuf altcrum exercitum in urbe mô læticia celebrata:eft;in caftris alos militû ad æmulandû decus accédit. hoftes

Iam Horarius eos excurfionibus fufficédo:præliifqp leuibus expcriudo:affuefcccrat fibi potius fi-dere:q meminiflé ignominiæ decéuiro^ dudu acceptæ:paruaœ certamia I fummam tonus ,pfecerât fpei.Nec ceflâbât fabini feroces ab re priore ano benegeftaJaceflere atç iftare:rogirantes qd latrocinii modo,pcurfantes pauci recurrérefç terrerér tempus ;amp;in mulra plia paruaq; carperétfumma unius belli/qn illi cogrederent acie:inclinâdamœ femel fortunærem darétfad id qd'fua fpóte fatis collcdu animo^ crat idignirate ét romani accédebatur:iam alte^i exereim uidoré I urbé redditu^ fibi ulrro p cómmelias hofté Ifultare:quado aüt fe:fi turn no fint pares:hoftibus fore^Vbi hæc fremere milité in caftris cólul fcnfit:cócioneaduocara:quéadmodum:Iquit:in Algido res reftafit:arbitror uos mili/ tes audifle:qlem liberi populi exercitu decuit eé:talis fuit:cófilio collegæ uirtute militu uidoria parta eft.Quod ad me atrinct:id cÓfilii animiq; habiturus fum:qd uos milites mihi effeceriris: 6i trahi bel/ Horatii lum falubriter:amp;rnature pfici p0t:fi trahédum é:ego:ut I clies fpes uirtufq; ueftra crefcat:cadé q inftiquot; ad hor/ tui difciplina:efficid:fi fatis animi é:dccerniqp placet:agitedum clamorem: qualé I acie fublamri eftis: ratio ad tollite hic Idicem uolutatis uirtutifgj ueftræ:Pofteaq Igenti alacritate clamor é fublatus:qd beneuer/ fuos tatgcftuiv fe illis moré:pofterocj die iaciem dedudu^affirmat:rcliquu diciapparadisarmis cofum ptum effiPoftero die fimul Iftrui romana aciem uidere fabini:^ ipfi iapridem auidi certaminis ^ce/ dunt.Præliû fuit q le Iter fidétes fibimet ambos exeratus:uereris pperuæqi alte^i gloriæ:altepô nuper noua uidoriaelam.Côfilioét fabini uircs adiuuere:nâ cû equaflént3cié:duo extra ordinem minia:q I Eqtum^ finiftrucornu romano^i I ipo certamie ipreffonem facerét:tenucre:q ubi illatis ex trâfuerlo fignis de opa f re grauabar ,ppccircuuétum cornu:eqtes dua^ legionum fcxcéti fere ex cqs dcfiliur:cedétibufŒ fuis ^/ paj-^da iiolanclprimum:fimulçamp;hoftiieopponûr:ôôæquatoprimûpiculopudoredeidealospedimmac „ 4 tendunt:ucrecûdiæerateqtemfuoalicnolt;jmartepugnare:pediténeadpedcs qdem digreffo equiti parem eé.Vadunt igit in plium ab fua parte omiflum:amp; locum:cx quo exceflêrâr:reperunt:momen/ to^ reftituta modo pugna:fed Iclinaf ét fabinis cornu:eques Iter ordînes peditum tcdus fead equos recipir.Tranfuolat inde in partem alteram fuis uidoriæ nûcius:fimul Ôi in hoftes iam pauidos:quib/ pe fufo fuæ partis ualidiore cornu:impetum facit:non aliorum eo prælio uirtus magis eniruit:conful prouidere omnia:laudare fortes:increpare ficubi fegnior pugna eifct:caftigati fortium opéra ædebât: tantumep hos pudor:quantum alios laudes excitabant.Redinregrato clamore undig? omnes cônixi hoftem aucrcunpnec deinde romana uisfuftineripotuir.Sabini fufipaflîm per agros caftra hofti ad prædam relinquût:ibi nô fociopi ficut i Algido res:fed fuas romanus populationibus agro^ amiflâs tcccpit.Gemma uidoriaduobus bifariaplus parta:malignefenatus in unu dié fupplicationcs confu

Ium noie decrrait:populus inîufîû amp;nbsp;altcro die frequés midfupplieatumg? ?:amp; h»c uaga popnlarif^ fupplicario ftudus^pe cclebraoor fuit. Cófules ex cópofiro eodé biduo ad urbé acceflêreziênatuniqï m marriû cam pu cuocauere:ubi cd de rebus a fe geftis agerent:qfti prim ores patrie fcnatû îrer milites de/ dira opa terroris câ haberinragj inde confules:necriminatiôi locus clîèt;î prata flanunia:ubi nueades Appoîlinisuâ tü appoUinaré appellabât;auocauere fcnarû:ubi eu ingéti eôfefu patru negaref triûphus L.IciIius rrib.ple.tulic ad populu de triûpho côfulû:mulns difluafum pdeunbustmaAie corâ Claudio uociferâte:de parnbusinôdchoilibuscôfulcsrriüpharcucllcigratiâq; ppnuaro mentoîtribunû nô 45 uirtute honoré peri:nunq ante de triûpho p populû aduifempæftimationé arbitriûqpeius honoris penes fenatû fuiflêinc reges qdé maieftaré fûmi ordinis îminuinc;nc ita oi'a rribuni poteftatis fuæ im pierent:ut nullû publicucôfihû finerent efléhta demû libéra ciuitaté fore: ita æquatas leges: fi lua qlq? iura ordo fuâ maieftaté reneat.In eandé fnîam multa:amp; a catens fenionbus patrû eu cent dida:oés tri Sinepa buseâ rogationé acccpenit.Tû primû fineauâ:oritatefenatuspopuliiuflIitriûpharûé.Hacuiâ:oria trû au/ tribuno^plcbifcp ^pein haud falubre luxuria uertit:côfpiratione inter rribunos fada ut iidé rribuni ôorin/ rcficerérur:amp; quo lua minus cupiditas eminerer:confulibus quo® continuarét magiftratû côfenfum te mû/ patrû caufabâtur:quo per côtumeliam confulû iura plcbis labefadtata cflênt:quid futu^ nondum fir/ phant maris legibus:fi nouos tribunos per fadiones fuas confules adorri eflentlt;non,n.fcmper Valerios Ho/ tôful. ratioRp confuleflt;^ fore qui:libertari plebis fuas opes poftferrent.Forte quada utili ad répus:urcomiz rus præeflct:poriifimum.MpuilIio forte euenit uiro prudéti:amp; ex conrinuatióe magiftrarus inuidi/ am iminércm ccrnenri:qui cü ex uerenbus tribunis negarer ullius fe rarionem habiturü:pugnarentqj collegæ:ut libéras tribus in fuffragidmirtercriautcocederetfortecomiriona collcgis habituns e lege porius comitia:quâ ex uoluntatc patrû:iniedla contétione Duillius côfules ad fubfellia acuros cd inter rogaflér.-quid decomiriis confularibus i anmio habarent:rcfpondiirentq! fe nouos confules creaturos audtores popularis fcntcntiæ:haud populates nadus in concioné cd iis pceflîr:ubi cam confules pdu di ad populû:îterrogati^ fi eos populus romanus memor liberratis per illos receptæ domi : memor militiæ rerumqi gclta^ confules ite^ racerct:quidnâ faduri céntf nihil fnîæ luæ mutaflént ƒ Collau/ dans confulibus:qd' çerfeuerarentad ultimû:diffimiles dcccuiroBz cflê:comitia habuit.amp;: quinqs tri/ bunis plcbis crearis-.cû præ ftudusaperre perenrid noué tribuno^:aln candidari tribus non expièrent: côcilium dimifunecdeindecomio^câm habuit:fatiffadd lagi aicbat:qu:e numéro nufq prÆfiniro tribuni mô:ut rclinquerent :fanxiflcr:amp;.’ ab iis:qui creati eént cooptari coîlcgas iuberct:rccirabarq? ro/ gatiôis carmcn:in quo:fi rribunos plebis:decé rogabo: fi qui nos minus hodie decé tribunos plcbis fe écrit ut hi rdiuriququos fibi collegas coopraficnnunlli legirimi ea lege tribuni plepci finr:ut illi quos Sp.Her hodie tribunos plcbci feceritis Duillius cd ad ulnmd pfcucraflctnegando.xy,tribunos plebei républi minis cam habere pont:uida collega^ cupiditare pariter patnbus plebig?acceptus magiftratu abiit»Noui amp;.T. nbsp;nbsp;rribuniplebis in cooptandis collcgis patrû uoluntaré fouerdtduos etia parririosconfularefœ.SP.Tar

Vir-ri/ peium:amp;.A.Aeternid cooptaucre.Cófules crcati Sp.Herminiusiamp;.T.Virginius Oelimoranusmihil rins cÓ magnope ad patrum‘:aut plebis caufam iclinatuorium foris acdomihabuere.L.Trebonius tiibunus ful.Pa/ plebis infedus patnbus quqd feab iis in coopradis tribunis fraudecaptumpditumq? a collcgis aiebat trien amp;nbsp;rogarionern rulif.ut q plcbé romand tribunus plebis rogarct:is ufq; eo rogaret dum.x. tribunos ple/ cófula/ bei faccret:ïfedandifç patribus unde Afpero ét idirum eft cognomé:tribunatum geflït.Inde.M.Ge/ refa tri. ganius Macrinusiamp;.C.Iunmscófules fadi:cócionestribunorum aduerfus nobilium iuuenrutem or pl.coop ras fine i'fcdarione poteftatis cius:c0feruata maieftate patrum fedaucrc.Plebcm decreto ad bclld Vol/ tan »M. fco^ Ä Equo^ dcicdu fuftinédo rem ab feditionibus cótinuere:urbano quoœ ocio foris oia trdqlla Gega/ eflêiaffirmantes per difcordias ciuiles extemos rollereaïos:cura pacis concordiæ quoep inteftinæ cd nius.C. fud.Sed alterfemp ordo grauis alterius modcftiæ:crar quiefcétiplebiabiunioribus patrum iniuriæ Ïunius fieri cœptae:ubi tribuneuxilio humilioribus eént in primis pa^ pderat:deïde ne ipu qdem inuiolati coful. eranuoç poftremis méfibus cum amp;nbsp;per cóaones porentiord iniuria ficrct:amp;; uis poteftatis omnis ali T. Qui quanto pofterioreani parte languidior ferme efleniamç plebs ita ï tribunatu poneret fpei aliquid fi lius ca/ fimiles Icilio tribunos habcrctinola ratum fe biénio habuiflc.Semores cótra patrum uniimis féroces pitoliuf fuos credereiuuencs:itamalle:fi modus cxcedenduseflénfuisqudaduerfariisfupeflêai'os adeo mo/ Ah.Fu/ derario tuende liberraris:dum æquari uelle fimulado:ita fe quifqp extollit ut déprimât alium:1 diffici r»us eó' ft efticauédogj ne metuant hoïes:metuédos ultra Tc cfficiunt:amp; iniuria a nobis repulfa: tanq aut face/ fui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re:aut pari nceeiîc fit:iniungimus aliis.T. Quirius Capitolinus quarmm:amp;. A«Furius cófules faéli nec

fedirionem domi nec foris bclld accepcrdt:fed iminebat utrdw.Iam nó ultra difcordia ciuid reprimi porcrat:amp; tribunis amp;nbsp;plebe icitata in pfes:cü dies alicui nobiliu dida nouis femp cerraminibus c0cio/ nes rurbarer:ad qua^ primd ftrepiw:uelut figno accepto:arma cepe Equi:amp;yolfci:fimul qd pfuafe/ rant iis duces cupidi pda^: biénio ate dcicdu ididd haberi nó potuiü’cabnuctc ia plebe îpcriû:eo ad/ uerfus fe nó eë miflbs cxercirus:diflólui licétia militadi moré nec p cói ia pria Roma eé:qcquid ira^ fimultatûç cd extemis fucrit:in ipfos uerri:occecatos lupos ïteftina rabieopprimédi occafionem eé.

_ Coniddisexcrciribuslarind primd agrdpopularifunt:deïdepoftcagfibinemouindcxoccurrebat:tu Quitii uero exultantibus belli audoribus ad maniaipfa Romæpopulabundi regione ports cfquilinæ ac/ coluJis ceflere uaftanoné agrop^ urbi per côtumeliam often tâtes. Vnde pofteag mulri pdam præ fe agéces rc ofo tro ad Corbionc agmine iereiQuintius cÓful ad cocionem populum uocauit:ibi in hanc fniam locu/

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s?

turn accipio.Etfi mihi nullius noxæ confcius quirires:fum:tameh cum pudorc fummo in condone ueftram ^ceflî:hocuos fciræ:hoc pofteris memoriætraditum iri.Equos ÔL uolfcos uix hernicis mo/ do parcs,T.Quinrio.iiii.confuIead mœniaurbis Romæ impunearmatos ucniflchanccgo ignomiz Biam:qg ddiu ira uiuimnis ftatus régi eft:ut nihil boni donner animus:fi huic potiflimu iminere an no fciflemmel exilio:uel morre fi alia fuga honoris non eét:uifaflêm:ergo fi ilia arma uiros habuiflent quæ in portas fuere noftns;capi Roma me confule pomitZfatis honoßi fatis fuperque uitae erat:mori côfulemaii.oportuir.Quem tandem ignauiflîrra hoftiû Gontépfcre:nos côfules:an uos quiritesffi cul pa i nobis efttauferte imperiû ïdigmsÂ fi papi elbinfup pcenas experiretfi î uobis nemo deo^ necho minu fi r:qui ueftra puniat peccata quiritcs:uofmet tanna poenitcat.Nô illi ueftrâ ignauiâ côtem pfere: necfuæ uirtuticonfififunt:quippetotiés fuCfugati^caibas exutiagromuldatifübiuga mifîi:amp; fer amp;nbsp;uos nouere:difcordia ordinû eft uenenû urbis huius:patru amp;nbsp;plebis certamina;dünecnobis iperii: nec uobis libertaris eft modus:du tedet uos patricio^ hos plebeio^ magiftratuû:fuftulere aîos.Proh deû fidé quid uobis uultis ftribunos plebis côcupiftis:côcordie caufa c5ceffiraus;decéuiros defydera/ ftistereari paffi fumus:decéuiro^ uos ptefum eft:abiere magi ftratu manéte i eofdé priuatos ira ueftra mon atæ exulare nobiliifimos uiros atqj honoratiiTimos paiTi fumus:tribunos plc:irei^ create uoluî ftjs:creaftis:c5fulcs facere ueftra^ partium:amp; fi patribus uidebamus iniquû:patriciu quo^ magiftra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, - -

tu plebi donu fieri uidimus'.auxiliù tribuniciû:prouocationéad pqpu!ü:fira plebis inidda pribus fub titulo æquâda^ legmnoftra iura opprefta tulimus amp;nbsp;ferimus:qui finis erit difcordiapif’amp; qdo unâ ur bé habere:amp; qdo cômunem hanc pfiam eflé licebit;’Vifti nos æquiore aïo quiefcimus:quâ uos uido Ies:fatis ne eft uobis uos memendos eflé; Aduerfus nos Auentinû capiftaduerfus nos lacer occupatur inons:efquilias quidé ab hofte propc captas:amp; fcâdentem in aggeré uolfcum hofté nemo fubmouitû nos uin:in nos armati eftis. Agircdû ubi hic curia circunfederitistôd foß^ infeftû fcccriusÂ carceré prî cipibus îpleueritis;hifdé.iftis ferocibus animis egredimini extra porta efquilinæaut fi ne hoc qdc aude. tisæx mûris uifireagros ueftros ferro ignigi uaftatos;^âabigi:fumare incenfa paflîm teda.At.n.cô^ inunis res p hæc loco eft pcioretager uritunurbs obfidetur:b31i gloria penes hoftes eft. Quid tandem priuatæ res ueftræ quo i ftatu funtf iam unicuig? ex agris fua damna nundabunâqd eft tandem do/ ini:undeeaexpleatisftribuniuobisamifla rcddentacrefticuet;'uocisuerboruq;;qtu uoletis:îgcrér:ô£ lt;i criminu f pricipes amp;nbsp;legum alia^ fuper alias 6i concionmfed ex illis condonibusnuqueftru quifd re for run a domu audior rediit.Ecquis rettulit aliqd ad côiugé amp;nbsp;liberos peer odia:oflcnfioncs:fimulra/ tes publicas priuarafq?:a gbus femp non ueftra uirtute mocetiagitfed auxilio alieno tuti fitis. At bereu les cd fh'pédia nobis cofulibus nó tribunis ducibus:amp; 1 caftris nó in foro frcicbanstór î ade ueftrû da/ moré hoftes non î côcione patres romani horrebât:pda parta agro ex hofte capto:pleni fortuna^ glo-ïiæq fimul publicæ fimul priuaræ:rriuphantcs domu ad pénates redibatis:nûc oneratu ueftris fortu nis hofté abire finitis.Hærete affixi cÔcionibusÂ î foro uiuite:fegtur uos neceflîtas militâdi:quâ fugi tis.Grauc erat in Equos ÔC Volfcos profidfdfante portas eft bellu:fi inde nÔ poUif iâ îtra inocnia ent: amp;arcé Si capitolin fcandér:amp; in domos ufas uos pfequenf.Biénio ante fenatus dcledü haberrôé edu ci exercitû in Algidu iuflittfedemus defides domi mulie^ ritu altercantes îter nos:pfenti pace læti:nec cernétes ex otio illo breui multiplex bellu reditu^.His ego gratiora alla didu fdo:fed me uera ,p gra tis.loqui:amp; fi meu igeniu nô monettneceffitas cogit:uelle equidé uobis placere quiritcs:fed multo ma lo uos faluos cflc:quahruq erga me animo fururi eftis.Natura hoc ita coparatu eft:ut qui apud multi tudiné fua câ loqtur:gratior eo fit:cuius mens nihil pterjpublicu cômodum uidet:nifi forte aflèntato/ tes publicos plebieolas iftosiq uos nec î armis:nec î odo eé finût:ueftra uos caulà indtare Si ftimulare putaris:côdtatiaut honori:aut queftuiilliseftis:amp;qai côcordia ordinû nullos fe ufqeflé uidét: malæ tei fe quâ nullius:turba^ ac feditionû duces eflé uolût.QuaK rc^ fi uos tediû tandé capere pôt:ôi pa/ trûueftrofgj antiques mores uultis ^hisnouisfumere:nuilafupplidarecufo:nifipauds dlebus hos populatores agro^ nqftro^ fufos fugatofgp caftris ex muro amp;nbsp;a portis noftris mœmbufq ad illorum Urbes h Lie belli tcrroré:quo nunc uos attoniti eftis:rrâftulero.Raro alias tribuni popularis oratio acte poratio prior plebi:quâ tune feueriflîmi côfulis fuit.Iuuétus quoç:quæ îter tales metus detredationé miliriæ tælû accerrimû aduerfus patres habere folira crat:bellû amp;nbsp;arma fpedabat:amp; agreftiû fuga fpolian^ in agris amp;nbsp;uulneratiifoediora iisiquæ fubiidebanf oculis nunciantes:totâ urbé ira îpleucrc.ln fenatu ubi Uenru eflabi uero in Quintiu oés uerfi ut unû uîdicé maieftatis Romanae îrueri:amp; primorcs patrû di gnâ dicere eSdoné îperio c5fulari:dignâ tôt côfulatibus anteadis:dignâ oî uita plena hono^ fæpe go floß^ fepius merito^:alios côfulcs aut ppditioné dignitatis patrû plebi adulatos:aut acerbe tuédo lu ta Ordinis afperioré domado multitudiné fcciflè.T.Quitiû ofoné memoré maieftatis patrû:concor/ d^æq ordinû amp;.' tépoK î pmis habuiflè:orarc eû collega^ ut capeflérét rép.orare tribunos ut uno aïo eu confulibus bellû aburbe ac moenibusppulfari‘uellet:plebemç obedienté î re tam trépida patribus pberétlappellare tribunos cômunem priam auxiliû^ cor» implorare.Vaftatis agris urbe ppe oppuz gnata;confenfu oium deledus decernltur habcturq.Comlcs cû in côdonc pnundaflént tempus non eflé caufas cognofcendi:omnes iuniores poftero die prima luce in campo martio adeflént:cognofcen/ dis caufis eopô;qui nomîa nô dcdiflcnnbeHo perfedo fe daturos répus:p defertore futu^xuius nÔ ^ baflent caufam:omnis iuuentus affuit;poftero die cohortes fibi quæque centuriones lcgerunt:bini re iritoresfinguliscohortibusppofiti.HîÇComniaadeomaturepfedaaccepimusut figna eoipfodie »

ArfSu/ quæftoribuscxærariopromptadclata^ îCampûzquarra diei hora mota ex Campo fint: excrcimfgj bira ex/ nouus paucis cohortibus ueterum militü uolunrate fcquentibus manferit ad dedmü lapidcm :ïfcqns dies hoftem in cófceüu dedincaftraçad Corbioné caftris funt coniedaztertia diecu ira romanos: ik los cum totiens rcbellaflênt cófcienna mlpæ ac defperatio irritaret:mora dimicandi nulla eft fada.In exercitu romano cu duo confules eflént ptate pan:guod faluberrimu in adminiftratione magna^ re ru é:fumma ïperii coccdentc Agrippa penes collega crat:amp; prælatus ille facilitari fummirtentis fc:co/ miter refpondebatcomunicando confilia laudefç amp;nbsp;æquando imparem fibi.In acie Quintius dexte rum cornu:Agrippa finiftru tcnuit.Sp.Pofthumio Albo legato datur media acies tuenda:legatum al teru .P.Sulpidu equitibus præficiûr.Pedites a dextero cornu egregie pugnaucre:haud fegnircr refifte/ tibus uolfcis.P.SuIpiaus per media hoftium aciem cu equitatu perrupit:unde cu eadem reuerti pofz fet ad fuos:priufqua hoftes turbatos ordines reficerentzterga impugnare hoftium fatius uifum ézmo mentoç temporis in aduerfam ïcurfando aciem ancipiti terrore dimpaflèt hefteszni fuo ^prio eum praelio équités uolfcorum amp;nbsp;equorum exceprum aliquadiu tenuiftenr.ibi uero Sulpicius negare cun dandi tepus eflezeireüuentos interdufof^ ab fuis uociferanszni equeftre præliû cônixi omni ui perfi cerétznec fugarc cquirem integru fatis efte coficerét æquos uirofq?znequis reueheretur inde ad pracliu aut integraret pugnamznon pofte illos refiftere fibizquibus cóferra peditu acies ccffiftcr, Haud furdis auribus didazimpreftione una totu equitatu fudere magna uim ex cquis pratcipirauerezipfos cquofq; fpiculis confodereJs finis pugnæ equeftris fuitztûc adorti peditum aciem nuncios ad confules rei ge/ ftæ mittuntzubi iam iclinabatur hoftium aciesznucius deinde amp;nbsp;uincentibus romanis aios auxirzamp; re

ferétes gradum perculit equos.In media primum acie uinci cœptizqua præmiftùs equitatus turbaue/ rat ordinézfiniftrum deinde cornu a Quintio confulc pelli coeptum in dextero plurimü laboris fuit: ibi Agrippa ætare uiribufg? feroxzcû omni parte pügnæ melius rem gerizquâapud fe uideretz accepta figna a fignifcris ipfe inferrezquædâ iacere etiâ in confertiftimos hqftes coepitzeuius ignominiæ mem concitati milites inuafere houézita æquata ex omni parte uidoria é.Nuncius turn a Quintio ucnit ui doré iam fe îminere hoftiû caftrisznolle irrumpereante quâ fciat dcbellam amp;nbsp;î finiftro cornu eflezfi iâ fudiftethofteszcôferretad fcfignazutfimul omnis exercitus pda potiretur.Vidor Agrippa cum mu/ tua gratulationead uidoré collegacaftraç hoftiu ucnitzibi pauds defendentibus momento^ fufiszfi ne certaminc in munitiones irrumpuntzprædaç ingeti côpotem exerdtûzfuis etiam rebus recupatis: quæ populatione agro^ amiftæ erant reducunt.Triumphû ncc ipfos poftulaftêznec deiarum iis ab fc natu accipioznectraditur caufafpreti aut non fperati honoriszego quantu in tanto intcruallo tempos coniieiozeû Valerio atg; Horatio côfulibuszqu^ræter uolfcos amp;nbsp;equos fabini etiam belli perfedi glo riam pepererâtznegatus a fenatu triumphus eftetz uerecundiæ fuit pro parte dimidia return confulc bus petere triûphüzneetiâzfi impetraflèntzmagis hominû ratiozquam mentorujn habita uideretur»

Vidoriamhoneftamexhoftibusparraturpedomidefinibus focio^ iudidupopuli deformauitz aridni atg? ardcates de ambigue agro cum fepe bello certafténtzmultis ïuicemcladibus fefti iudieem populum Romanum ccperc.Cum ad caufam orandam ueniftcntzcondlio pepuli a magiftratibus da tozmagna contentioneadumziam^ seditis teftibus cum tribus uocanzSC populum inire fuffragium Scaotii oporrerctzeonfurgit.P.Scaptius deplebe magno natu.Et fi licctzinqtzcófules de rep.dicerez errare ego Miciu a populum i hac caufa non patiar.Cu ut uanum eum negarent confules audiendum eftezuodferantee^ abi2uo P’'°^’ publicam caufam fummoueri iuftiftêntztribunos appellat. Tribuni ut fere femper reguntur a a2ro multitudinemagiszquam reguntzdedere cupido audiendiplcbizut quæ uellctzScaptiusdiceret.Ibi in ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit annum fe tertium amp;nbsp;nonagefimum agerezóó in eo agrozde quo agiturzmibtaflê non iuuenem uige

fima iam ftipendia merentemzeum ad Coriolos fit bellatumzeo fe rem uetuftate oblitteratam cætc^ fuæ memoriæ îfixâ afferrezagrumzdequoambigif’zfiniû coriolano^ fuiftezcaptifç Coriolis iure belli publicu Po.Ro,fadu mirari k quona more ardcates ariciniqtzcuius agri ius nunq ufurpauerit incolu/ mi coriolana rezeü fe a Po.Ro.quem pro domino indicé feccritzintercepturos fperét,Sibi exiguu uitæ tps fuperefléznô potuiflê fe tamé iducere î animuzquin qué agrû miles pro parte uirili manu cepiftên ' cûfencxquoqpuocezquaunapoftctzuîdicaretzmagnoperefeîuadcrepopulozne inutili pudore fuam ipfe caufam damnaret,CÓfulcs cu Scaptiü nó filétio modozfed cu aftenfu étaudiri aiaduertilTentzdcos hoief^ teftates flagirium igens fierizpatru primores acccrluntzcu his dreuire tribunos orare ne pefti'' mû fadnus peiorecxéploadmittcrentziudices i fua rem lité uertendozeu pfertim étzfi fas fitzeura emo lumenri fui iudid efiémequaquam tantu agro intercipiendo acquiraturzquantum amutatur alicnan dis iniuria fodorum animis.Nam famæ quidem ac fidei damna^maiora eézquam quæ æftimari pof/ fent.Hoc legatos referte domum fhoc uulgarifhoc focios audirèfhoc hoftes fquo cum dolore hos f quo cum gaudio illos ^Scaptio ne hoc concionali feni aftignaturos putarent finitimos populos f clapi hoc fore imagine Scaprii Popu.Roma.quadruplaroris amp;nbsp;ïterceptoris litis alienæ perfonam laturum: quem enim hoc priuatæ rei iudieem feciftêzut fibi controuerfiofam adiudicaret rem f Scaptiü ipfum id quidem amp;nbsp;fi præmortui iam fit pudoris non faéhirum.Hæc confuleszhæc patres uociferabanf fed Attur plus cupiditas amp;nbsp;audor cupiditatis Scaptius ualctzuocaræ tribus iudicauerunt agrum publicum Po/ foedum puli Romani efteznee abnuitur ita fuiftezfi ad indices alios itum forctznunc haud fane quiequam eau Po.Ro. fe bonæ leuatur dedecus ludicnzidq? non Aridnis Ardcatibufœzquam patribus romanis foedius at/ iudidû qucacerbius uifum,Reliquum anni quietum ab urbanis motibus amp;nbsp;ab externis manfit.

LIBER QVARTVS ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;o

OS SECVT1.M.GENVTIVS;ET.P.CVRATIVS CONSVLES. M.Go Fuit annus domiforifgunfclKismaanniprincipio amp;dec0nubio patm nutius amp;: plebis Caius Canuleius tribunus plebis roganonc^mulgauit:qua co P.Cura taminari fanguinem fuum praxonfundiq? lura gen tin rcbatuntt mé/ tins co' tio prio fenfim illata a tribunis ut ake^ ca plebe confulé liccret fieri : eo ful, ^ceffit deinde:ut rogatione neuem tribuni^mulgarcnnut populo po/ teftas cflct:feu de plebe:feu de patribus ucllct cÔfules facicndi.ld ucro: fi fieret:nô uulgari modo cum îfimis:fcd prorfus auferri a primoribus ad plebéfummû îperium crcdebant:Iæti ergo audicre patres ardcatiu po/ puluob iniuriamagriabiudicati dcfcikc:amp; Vciétes depopulates CAtre/ ma agri romani:amp; VolfcosiEquefg, ob cômunirâ Ven uginé fremcre: adeo uel infelix bellu ignommiofe paci prxfeicbant.His iragj in maius

____________________________[ctia acceptis:ut inter ftrepitu tor bello^ coticefcerent adioes tribuniciæ deledus haben bellu armaqi ui fumma apparan iubcnt:fi quo ken tins poflit:qua,T.Quintio confule apparam fit.Tu.CCanuleius pauca Ïfenatu uociferas necqcq territando cófules auertere plebca cura rioua^ legü:nunq cos fe uiuo dclcdu habituros anteq eaiquae promulgata ab fe collegifg} eént plebes fciuiflèt:ói cêfclhm ad cocionéaduocauit.Eodétpore amp;cófules fenatu i tribunuÄ tribunus populû in cófules icitabat.-negabât cófules id ultra ferri pofle furores tribunicios;uetu id ad fine ce ; domi plus belli c0citari:qu3 foriskd adeo no plebis:qud parrü:ncqi tribunoßi magisiqud confulû culpa accidere: cuius rei pmiu fit in ciuitate cd maximis femp audibus crefcere:fic pace bonos:fic bello fieri:maximü Romæ pmiu feditionü eflead ÓC fingulis uniuerfifgj femp honori fuiflê.Reminilcerenf :qud maiefta ié fenatus ipfi a patribus accepiflcnt:qud liberis tradituri eénr:ut quéadmodu plebs glorian poflét au/ öioré ampliorcg^ encTme ergo nó fieri:nec futu^:donec qud felices fcditiÓes td honorati feditionum audores eïïênt:qs qtafç res.CCanuleium aggreflumxolluuione gcntiü:pturbationé aufpico^i puz blico^ pnuatoru^ afferre.-neqd fyncæriineqd i cötaminati fit:ur difcrimme oï fublato:ncc fe quifqud nee fuos nouerit:qud.n.alid uim eónubia ^mifcua haberc:nifi ut fera^ppe ritu uulgen fcócubirus pk bis patrumepfutq natus fit;ignqret:cuius fanguinis:quo^ facro^ fir.dimidius patru firidimidius pk bis:ne feed gde iplè concors.Parû id uidcri quod oia diuina humanacp rurbétur.Id ad confularij uulgi turbatores accïgi:ólt;; primo:ut alter conful ex pkbe fieretad modo fennonibus réptaiTemiJc rogari ut feu ex pfibus feu ex pkbe uclit populus confules creet:amp;creatures haud dubie ex pkbe fcditiofifllmu quegj.Cmulnosigit.Iciliofgicófulesforc;ncldluppircroprimusmaximus fineret regiæ maciftads CÓluIü imperiu co rccidere:amp; femilies montures potius:qud ut tantü dedccoris admirti pariantxertd habe/ qrelæ Î re maiores quo^ fi diuinaflént cócededo oia nó mitiorem i fepkbé:fed afpcrioré:alia ex aliis inigora curia có poftulddo cd prima ïpctralfet futurd.Prïo glibct dimicanonc lubimros fuiflê potius:qud eas leges h/ tra trib. bi iponi parerendquia td cóceflum fit de tribunis ite^ cóceflum effcifiné nó fieri poflé î eadé ciuitate tribunos pkbis:00 patres eé:authdcordiné:aut illd magiftratd tollendd eé:potiufgj fero:qud ndq ob/ uid eundd audaciæ remeritati^:illi ne ut i'pune pn'o dilcordias ferétes cócirent finitima bcllaideidc ad uerfus ca:qux c3cirauerint:armari ciuiratem:dcfcndim phibcant f amp;nbsp;cd hoftes rantd nó accerfierint: exercirus eófcribiaduerfus hoftes nó patidturfSed audeat Canukius 1 fenatu ploqui;fe nifi fuas leges tang uidoris patres accipi findt:deledd haben ,phibitu^:qd eé aliud:qud minari fe proditu^ pfiam f oppugnari at^ capi p3flu^:qd cd uocé aïo^ nó plebi roman^eifed uolfcis amp;nbsp;egs amp;nbsp;Veietibus allaturd nó ne Canuleio duce fe fperaturos capitoliuiatcp arcé feddere poflê;fi pfibus tribuni cd iure ac maiefta teadempta aios éreripuerïtfcófulcs paratos eé duces prins aduerfus fcelus cimuiqudaduerfus hoftiu arma.Cd maxkhæc 1 fenatu agcrent.Canuleius p legibus fuis amp;;aduerfus cófules ita diflëruit:Qud/ tope uosgritescótemnercntpfes:qudïdignosducerét:guna feed urbeïtracadémoeniauiueretisiüe/ ' ' pe egdé amp;nbsp;ante uideor aïaduertiffeindc tamé maxk:qd adeo atroces £ has rogatióes nfas coorti funt:q busqdaliud:qudadmoncmusxiuesnosco^eflé:amp;finÓeafdéopeshabcre:ridétamépfiamïcokre? . nbsp;„

Altera eónubium pctimus:qd finitimis externif^ dari fokt:nos gdé ciuiraré:q plufg eónubid é;hofti bus ét uidis dedimus. Altera nihil noui ferimusked id qd populi é:rcpetimus;atqï ufurpamusiut qui bus uelit Po Ro.honores mddet.Quid tddé éxur celd ac terras mifcedtfeur i me ipetus mó pene ï fe natu fit fadus ƒ negér fe manibus teperaruros uiolaturofgp dendciét facrofandd ptdtéffi Po.Ro.libe^ fuffragiu dadut gbus uelit cófulatüm mddet:amp; non pcidit Ipes plebcio quo^;fi dignus fumnao hoz-norcerit:adipifcédifdmihonoris:ftareurbshxcnóporeritfdcipcrioaddêfóiperidchocuakt plcz q beiusnecófulfiat:tangferuu:autlibertindaligscÓfuléfutu^dicat.Ecgd fenrinsdqto cótéptu uiuaz tisfLucis uobis huius parté:fi liccat;adimdt;qd fpiraris;qd uocé mitrins:qd' forma hoium habetisurt dignanf:qn etid:fidüs placetinefas aidt elkcófulé plebeid fieri.Obfecro uos:fi nóad faftosmóad com mentarios pontificumadmittimur.Necaquidemfcimus:quaeomnesperegrinietiamfciunrxon/ ..5 fuies in locum regum fucceflifléinec aur iuris:aut maictotis quiequam habere:quod non in rcgibus quot;nbsp;ante fuenr.hn unquamcreditis fando auditum efléNumam PÓpiliumnon modo non patriau : fed neauégdenr romanumcxfabinoagroaccirum poon Inuffu pa tribus audoribus Romæ regnafléi!

Quo nbsp;nbsp;L.dcinde Tarqniû no modo romanæ:fed ne italicæ guidé genris Demarati corîthi filin incolâa Tar/

languie quinns uiuis liberisAnd regéfadufSeruiu Tulliüpofthunccaptiua Corniculana natum:patrenulle ex foi/ marre ferua;ingcnio amp;: uirtute regnû tenuifléf Quid.n.de.T.Tatio Sabine dicâfqué ipe Romulus pa rua uiri rens urbis I focicrarem rcgni accepirf Ergo dû nullû faftidiégenusû quo cniteret uirtus : creuit iperiû romæ romand :pœniteat nos nûc plcbei côfulis cû maiorcs noftri aduenas reges nô faftidierir:amp; ne regibus régna/ guidé exadisxlaufa urbs fucrit peregrinæ uirtuti.Claudia gen rem cerre poft reges exaûos ex Sabinis runt nbsp;nbsp;nô î citmarc modo accepimusifed ér i patricio^ numerû.Ex peregrine ne parricius deide confuI fiat ƒ

ciuis romanus fi fit ex plebc;pcifa cÔfulatus;fpes eritfVtrû tandé nÔ credimus fieri pofleiut uir fortis ac ftrenuus pace belle® bonus explebc;Numæfit.L.Targnio:Seruio Tulliofimilisfan ne fit gdé: ad gubernacula reip,acccdere eu patiemur fpotiufç decéuiris teterrimis mortaliû:qui tû oés ex patribus erant:quâ optimus regum nouis hoîbus fimiles côfules fimus habiturif At enî nemo poft reges exa/ des de plebe côful fuit:gd pofteafnulla ne res noua inftitui debetfamp; qd' nôdû eft faduimulra eni nô dû funt fada i nouo populo:ea ne fi utilia qdé fint:fieri oportet f PÔtifices:augures Romulo régnante nullierât:ab Numa Pôpilio creati funt:céfus iauitate.amp; deferiprio cérunarûiclaftiûgi nô erar:ab Ser/ uio Tullio eft fada»Côiules nunqfuerant:regibus exadis:creatifunt.Didatoris nec imperiû:ncc no/ mé fuerat:apud patres eflê coepit.Tr.Pl.sediles:quæftores nulli erât;inftirutû eft:ut fiercnt,Dccéuiros legibus feribédis itra ducem hos annos amp;creauimus;amp;: e republicafuftulimus. Quis.n.dubitat qn î ætemû urbe côdita amp;nbsp;î imenfum crefccnte:nouaimperia:facerdotia:iura gentiû hominum^ inftiru anturfHoc ipfum ne cônubiû patribus cû plèbe eét:nô deccuiri tulerût paucis his annis peflimo exé/ plo cû fûma iniuria plebisfan eflè ulla maior aut ifignior côtumelia pÔt:quâ pattern ciuitatis uclut cô raminatâ:indignâ cônubio haberifquid eft aliud:quâ exiliû itra eadé moenia:quâ rclegationé pari/ne affiniraribus:nc ^piquitaribus îmifceamuricauefinc focief fanguis:gd hoc fi polluit nobibtatc iftam ueftrâ:quâ plæriqi oriûdi ex albanisiôd fabinis nô gcnere:nec fanguine:fed p cooptarioné in patres ha betis:autab regibus Icdnaut poft reges exados luUù populi:fynccrâ feruare priuatis côfilüs nô potera ris nec ducédo ex plebc:neq! ueftras filias fororef® etiâ nubere finédo e patribus /Nemo plebeius pa/ rriciæ'uirgini uim afferrct:parriciorû ifta libido eft:nemo inuitû padioné nuptiale queng facere coe/ giflêt.Verù enmero lege id ,phiberi;amp; cÔnubiû tolli patrû ac plebis:id demum contumeliofum plebi ert.cur cnim nô côfertis:ne fit cônubium diuitibus:ac paupcribus;qd' priuato^ confilio^ ubigi fem/ per fLuriunn quam cinq! fœmina'conucniffcrdomum:nuberer;cx qua paduseftetaur domo i ma/ rrimoniû duceretiid Uos fub legis fupbiffimæ uincula conücitis:qua dinmaris fodetaté duilé:duaf^ ex una ciuitate faciaris.Cur nÔ fancirisine uicinus patricio fit plcbeius:ne codé irinere eatfne idé conui uium meat ƒ nein foro codem côfftar.'gd.n.in re eft aliud;fi plcbeiâpatricius duxerit:fi patriciam pie/ bcius f Quid iuris tandé mutaf {’nempe patré fcquunfliberiinec qd* nos ex cÔnubio ueftro petamus: quicq eftipiretcrq' ut hominû:utduiû numéro ûmus:nccuos nifi icôtumelia ignominiam® noftiâ certare iuuat:quod côtendaris:qcq c.Deniq utrû tandé Po.Ro.an ueftrû fummum menu é. regibus exadis utrû uobis dominatio:an oîbus aequa libertas partaé/Oportet licere Po.Ro.C uelitiubere le/ gé:an ut quæqî rogatio qimulgata erit:ubs dclcdû jp poena decernetis ƒ amp;nbsp;fîmul ego tribunus uocare « Z ^ tribus ifufffagium cœpero:tu ftatim cÔamp;I facraméto iuniores adiges:amp; îcaftraeducesfamp;: minaberis tribuno f Quid fi nunq tû iftæ minæ aduerfus plebis côfenfum ualerét:bis iâ exper/ ® n eflètis ffcilicet;ga nobis côfultum uolebatis certamine abftinuiftis fan ideo non eft dimicatûiquod quæ pars firmior eadé modeftior fuitfNec nuc erit certamé gritcs:aîos ufos illi téptabût femp: uircs nô cxpcricnt .Iraq ad bella ifta feu amp;lfa:fèu uera funt côfules : para ta uobis plebs é:fi cônubiis redditis unâ hâc duitaté radâ faciris fi coalefccrc:fi iûgi mifcenq uobis priuatis neceflitudibus poflùntifi fpes: fi admis ad honores uiris ftrenuis amp;nbsp;forribus daf :fi î cofortio:fi i focietate rcipublicæ eé:fi qd' æque li bertatis éduicé anuis mgraribus parère atq? iperirare licet:fi hæc îpediet aliqs:ferte fermôibusÂ mul tiplicate fama bclla:ncmo é nomé darurus:nemo arma capturus:nemo dimicaturus ,p fupbis domi/ Atf îté nis:cû gbus necîrepublica honor:nec îpriuata cônubii fodetas é.Cû ï côcioné confules ^^cciTiflcntÂ peftiuû res a ppetuis oronibus îaltercanoné uertiflètnterrogati tribuno cur plcbeiû côfulé fieri non oportetf refpôfû ut fortaflé uere fie pai^ un liter î pfens certamé refpôdit:qd' nemo plebeius aufpidahabcrcnideoq de céuiros cônubium dircmlflême incerta proie aufpicia turbarentur.Plebes ad id maxime indignatio/ ne exarfit quodaufpicari:tanquam Îuifi diis imorralibus ncgarentur pofte. Nec ante finis contentioz num fuit:cû amp;nbsp;tribunû acerrimû audoré plebes nada eét;amp; ipfa cum eo pertinada certaret;quam ui/ di tandé patresrut de.connubio ferretur confenfere:ita maxime rati contentioné de plcbeis côfulibus tribunos aut totâ depofituros:aut poft bcllû dilaturos cftéiconrcntaq? interim connubio plebé parata Roga/ delcdui fore:Cum Canuleius uidoria de patribus ÔCplebis fauore ingens eflét:accenfi alu tribuniad rio de certamen pro rogationefua fumma ui pugnant:amp;crefeentein dies fama belli deledum impediunt. cônubi Confules cum per fenatum intercedentibus tribunis nihil agi pofTeticonfilia prinemum domi habe/ i.splebif bant:apparebataut hoftibus:autciuibusdeuidoriaconcedendumcfté.Soliexconfularibus Valerius amp;nbsp;par Ig atq Horatius non mtereranr confiliis.C.CIaudiifententia confules armabatin tribunos, Quinriorû Cincinnati® amp;nbsp;Capitolini abhorrebant a cæde : uiolandifq quos fœdereidocum plebe facrofanz dosaccepiimnt.Perhæc confilia eo deduda reseft:uttribunosmilitum confulari poteftate pro/ mifeue ex patribus ac plebe crcari finerent;deconfulibus creandis nihil mutaretuneoep content! tri/

Mm contera plebs fuinCotftitü tribuuis cófulari poteftate tribus crcadis indiraturigbus indidis ex/ téplo quiedqp aliquid fediriofe dixerat aut fecetarihunc qua maxime tribunicii amp;nbsp;præhéfare homles: Si cocurfare toto foto candidat! coepcrc:ut patridos dripcratio primo irritata plebeadipifcendi hono ris:deinde idignatiotfi cu his gerédus elTct honos:dererrcret:poftremacoadh ramcaprimonbus pez tierc:nc ceffiflè pofleflione reip.uidcrcnf’.Eucntus eo^ comitio^i docuit:alios animos in contentiôe hbertatis digniratifç:alios fecundum depofita certamina in corrupro iudicio eflé: tribunos.n.omnes patridos crcauit populus:contentus ao quod ratio habita plcbeio^ œt.Hac modeftia equitatécp Öi al ritudiné animi:ubi nüc in uno inucneris:quac tum populi uniuerfi fuir; Anno trecctefimo decimoig urbs romanacóditacratiprimütribunimilitüp confulibns magiftraw ineunr.A.Sempronius Atra Tribui rinus.L. Atilius.T.Cædlius: quoijz in magiftratu cócordia domi pace ct foris pbuit.Sunt qui pp adie milita/ öu Equo^ Volfcorucp bello amp;nbsp;Ardeatiu defedioni ueiens bellü:ga duo cofuicsobiretot fimul bella res colli .ueqrétitribunos militu tres creates dicat:fine métione pmulgatæ legis de côfulibus creandis ex plebe lafi po/ ' amp;nbsp;impio 0^ infignibus cofularibus ufos:nô tame pro firmato ia fterit magiftratus eins ius:quia tertio teftate Uiéfciquam inicrunaugu^ decretq perinde:ac uitio crcati honore abicrc:qd'.C.Curiatius :q comitiis eo^ pfueratipa^ rede tabemaculu cepilîêr.Legati ab ardcatibus Romam uenerût ira de iniuria que/ rcntes:ut fi demeref ea î foedere atgp amicitia manfuros reftituto agro appareret. Aa fenatu refpôfum eft indicium populi refeindi ab fenatu nô poflëipractergqd* nullo:neccxemplo:neciurcfierer:côcor/' diæ criâordinu caufaifi ard^tes fua tempora expedare uclint:arbitriû^ fenatui leuandæ iniuriæ fuæ pmittantifore ut poftmodû gaudeât fe iræ moderatosifciâtgj patribus æque curæ fùiflcincqua iniu/ ria i cos oriretur ac ne orta diuturna eflètJta Icgatiicum fe rem integra relaturos dixiflcnticom iter dP »niffi.Patricii:cum fine curuli magiftratu rcfp.eét;coiere:amp;: interregem creaucreicôtcnrio confules ne an tribuni militu crearentur in iterregno rem dies côplures tenuininterrexae fenatus côfulum comi haitribuni plebh amp;nbsp;plcbs tribuno^ militû:ut habeanturitcndût.Viccrunr patrcsiquia plebs patridis feu huncifeu illu delatura honorcm:fruftraccrtare fuperfedir:amp; principes plcbis ea comiria malebât: quibus nô haberetur ratio fua:quam quibus ut idignipræterircnf-.tribuni quoç plcbis certamé fine fffeduin benefidoapudprimorcsparrureliqucre.T.QuintiusBarbatusintcrrcx cofuics creat.L.Pa L.'Papy PyriûMugilanum.bSéproniû Atratinum.His côfulibus cû ardcatibusfoedus renouarû é : idg» mo/ nus.L. uumenn efticôfufes eos illo anno fuifleig ne^ in annalibusrprifds:neg? in libris magiftratuû inueniu Sépro/ tuncredo quod tribuni milinî inirio anni fuerut;eo pinde ac fi totum annû in impio fucnnnfuficdis mus cô?; his côfulibus præter miffa nomina côfulum hoßi.Licinius Macer audorƒ ft:amp; î foedere ardcatino:amp;: fui. in lieds libris ad Monetae inucntis.Er foris cû tôt terrores a fininmis oftérati cflcntiSi domi oriû fuit. Hûc annum loi tribunos mô:feu tribunis fuffedos confules quog; habuit:fcgtur annus haud dubiis cÔfuIibus.M.Gcganio Maccrio ireƒ^.T.Quintlo Capitolino. V confule,ldé hic annus cefuræ initium M.Ge/ fuitreiaparuaorigieortæquædeidetantoicrementoaudaeftiutmi^difciplinæqiromanæ penes ganius Eârcgimemlênatusieqtum^centuriisdccorisdcdecorilqîdifcrimenilubdicioneeius mgfatus :pu/ T.Qui hlico^ius priuaîoî'umŒ loco^mcdigalia Po.Ro fub nutu:argmrbirrioccnt.Ortum autcininû rei tiuscô/ cftiquod ipopulo p multos annos inccnfomcgi differri cenfus poteratineqj confulibus cû tut populo fui, rum belli imincrét:operæ erat id negotiû agereimcntio illara ab fenatu é:rcm operofam : ac minime Ceforie «onfularcmfuo proprio magiftratu egere:cuifcriba^minifteriûcuftodiægp:amp; tabula^ curaicui ar/ prâtis hitriû formulé cenfendi fubiieeretur.Patres gq rem paruamitamé quo plurcs patricii magiftratus î origo repu.cflcnr:Iæti accepere id quod euenitifuturum etiâ credo rati:mox ut ope eoi^iq pefien t ipfi hono Papyrb haus mnicftitcmgiadi!cercnt:amp; tribuni id quod tûc erat magis ncccÆiriû g fpedofi minifterii procu amp;nbsp;Sem rationé îrurntcsinc i paruis quogi rebus icommodeaduerfarcnturihaud fane tctenderc:cû a primori proniuf bas duitatis fpretus honoreflctiPapyrium Scmproniumgnquop^ decôfulatu dubiraf:uteo mgratu pmi cé/ pa^ folidû côfulatum explerent;cenfui agédo populus fufîragiis præfedticéfores ab re appcllati Tunt. fores.

Dum hæc Romæ gerunfdegati ab Ardea ueniût p uererrima foderateirenouatogi foedere recéti 3uxiliü ppc euerfe urbuplorâtes :frui nâç pace optimo côfilio cû,Po.Ro.fcruara p iteftina arma nô beuicquo^ câatç initiû tradif ex certamie fadionu ortûiq fucrc crfirgi pluribus populis magis cxiz tioiquâ bella cxternaïquâ fames morbiuc:qç alia i dcû iras uclut ultima publico^ malo^ lier tût. Vit giné plebcii generis maxie forma nota petiere luuencs : alter uirgini gencre par tutoribus frætusig 6i ipfi dufdé corporis erant;nobilis alter nulla re pterg forma captus:adiuuabant eû optimarium fludia per qua: i domû quo^ puelte certamé partiû pcnetrauitmobilis fuperior iudicio matris efié:quæ g/ fplcndidiflimis nuptùs iûgi puellâ uolebatitutorcs in ea quog? re partium memores ad fuum tendere res peragi intra parietes nequiflêtiuentum in ius eftipoftulatu audito matris tutorumç: magiz ßratus fecundum parentis arbitrium dantius nuptiarumifcd uis potentior fuitinamç tutores inter fuæ partis homines de iniuria decreti palam i foro concionati:manu faûaïuirginem ex domo marris tapiuntiaduerfus quos infeftior coorta oprimatium acics fequitur accenfum iniuria iuuenem :fit præ hum arroxipulfa plebs nihil romanæ plebi fimilis armata ex urbe pfeda colle quodam capto i agros optimatim cum ferro igniç excurfioncs faatiurbé quo(^ omnis etiam experte antccertaminisimuE Atf in titudine opificû ad fpem prædæ euocata obfidere paratmec ulla fpecies cladefqi belli abcft;uelut con/ nuptiis fada ciuitate rabie duorum iuucnû:funeftas nuptias ex occafu patriæ petentiu.Pa^ parti utricp dom i certa/ armom bellij é mfuiu:oprimates romanos ad auxiliû urbis obfeflæ plebs ad expugnanda fecum Ar men

PRIMAE DECADIS deam Volfcos cxciucrc.Pnorcs Volfd ducc cquo Ciuilio Arden uencriïr:amp; moenibus hoftiu uallum obiccere.Quod ubiRomam eft nüciatum:cxtéplo.M.Geganius cóful cum exeraru ^feóhis tria mil lia pafibum ab hafte locû caftris ccpir:pcipitiq3 iam die curare corpora milites iubet:quarta derde uigi lia figna ^fertreepptu^ opus adeo appropcraar cft:ut fole orto uolfd firmiore fe muniméto ab roma nis drcüuallatos:quam a fe urbem uiderét:amp; aha parte cóful muro Ardex brachiü iniüxerat: qua ex oppido fui cómeare poflcnaVolfcus impcrafor:qui ad ca diem nó cómeatü pparato:fed ex populatio nc agropi rapto m diem frumento aluiflèt milité:pofteaq feptus uallo repente inqps oium rcrum erat ad colloquiu cófule uocatodi foluédæ obfidionis ca uenerit romanuszabdudu^ fe ïde Volfcos ait. Ad uerfus ca cóful uidis códitiones aedpiédas eflé nó ferédas rcfpÓdit:ncqt ut uenerint ad oppugnandos focios Po.Ro.fuo arbitrio:ita abiruros Volfcos eflê:dedi ïpcratorcm:arma poni iubet fatétes uidos fc quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftè amp;nbsp;imperio parcrc:aliter ta abcuntibus:qua manéribus fe hofté ïfenfum uidoria potius ex uolfds:

Volfci qua pace infidam Roma rcIatuß^. Volfd exiguam fpem i armis aha undigj abfcifa cd réptaflênt: pray ad arde ter cetera aduerfa loco quominiquo ad pugnacongreflïfiniquiore ad fuga:cu aboi parræ cæderenf am fub ad pees a certamine uerfi;dcdito imperatorc:tradirif® armis:fub iugum miflï:cum fingulis ueftimen iugatur tis:ignominiæcladifg? pleni dimittuntuf;amp;: cdhaucf^culurbe Tufcnlo confediflcnt:uetere Tufcula no^ odio inermes Opprefli dederdt poenas:uix nunciis caedis rehdis.Romanus cóful Ardcæ turbatas fedinócrcs pn'cipibus eius motus fecuripereuffisebonif^ co^ i publicuardcatium rcdadis:cópofuit demptamwuniuriam ludicii tantobeneficio Po.Ro,ardeates credebant:fcnatui fupefléaliquid ad de lendd pubhcæauariciæ monumenrum uidebatur.Conful rriumphans f urbem rcdit;Ciuiho uolfco rum duceante currum dudo;prælatif^ fpohis:qbus dcarmatd exerdtü hoftium fub iugum mifcrar. Acquauit:quod baud facile eft.Quinnus cóful rogams armati gloria concgæ:quacôcordiæ pacifque domeftieam cura mra ifimis fummifç modcrando ira tenuit:uteum:amp; patres feuerum cófulem : amp;nbsp;plebs fatis comem crediderint:amp;: aduerfus tribunos:audoritaræ plura:qüam certam inc rcnuir:qntj confulatuscodemtenoregefti:uita®omnisconfularireradamefcndum^cneipfum magis quano' norabilem facicbar:co tribuno^ muitarium nulla menrio his cÓfulibus fuit. Cófules crcat,M»Fabiu » M.Fabi Vibulanum Pofthumiu Ebutium Corniciné.Fabius amp;nbsp;Ebutius cófules quo maiori gloriæ rc^ do^ us po/ unforiflt;^gefta^fuccedcrefeccrnebant:maximeautémcmorabilé anndapudfinitimos focios ho/ fthumi ft^fq? eé:quod Mdearibus i' re praecipiti tâta foret cura fubuenrum:eo impcnfius ut delcrct prorfus ex us aful, animis hominu ifamiâiudicii fenatufconfultdfecerunt:utquoniâciuiras ardeatiüinteftino tumultu redada ad paucos cflêtxoloni co præfidii caufi aduerfus Volfcos fcriberentur.Hoc paid rclatum in ta bulas:utplcbem tribunofq^ falleretiudiciirefcindédi cófilium inituxofenferarautcrutmultomaiorc* parte rumlo^ colono^:qua romanogi fcripta:nec ager ullus diuideretunnifi is:qui i'tetccptus iudicio infam i crat:ncc ulli pnus romano ibi:qua oibus rutulis diuifus eét:gleba ulla agri affignaref. Sitager * Agerar ^d ardcates rediir:triduiri ad coloma Arden dcduccndam crean Agrippa Mcncnius.T.Cluihus.Sucu/ deatiba lus.M Ebutius Hclua:qui præter minime populate minifterid agro affignâdo foeiis que Po.Ro.fuu fftituif’ iudicaflëtteûplcbcm offcndiflentmcc primonbus qdé patrum fatis acccpti:quod nihirgranæ cuiulq dcderâr:uexationcs ad populu iam die-dida ab tribunis:coloni afcripti remanédo f colonia:qua refté i tegritatis iuftiaæq?haamp;bât:uitauerc,Pax domi fonfq? fuii :amp;: hoc amp;nbsp;ïfcqucti anno.GFurio PacihoÄ M.Papyrio Crafib eófuhdus.Ludi ab dccéuiris p fcceftioné plcbis a patribus ex fcbatufcófulto uori co anno fadifunt.Caufa fedirionu nequieqa Petiho qfira:qui tribunus plcbis ite^ca ipfa denundando fadus:neg? ut deagris diuidcndis plebi refenét cófules ad fenatu puïccre poru]t;amp; cd magno cerumi. ne obtinuiflct:ut cófulercnf pfcsrcófuld an tribuno^ placeret comiria haberixófules creari iuffi fund ful. Pro ludibrio eratminæ tribuni denuciatis fe delcdd ipeditu^xu qetis finitimis nc® bcllo:neg? belli appa cuius ge ratu opus cflct.Seqtur hâc rranqlhratc rcß^ annus:Proculo Geganio Maccrino.L.Menenio I^nato có omnic fulibus multiplici cladeacpiculo Ïügnis:feditióibus:Eïme regno ppcp largitionis dulccdmc f ceruiz.

ces accepto. Vnd abfuit belÏd cxternd:quo fi aggrauaræ res eftênt.uix ope dcopz oium refifti potuiflét. Goepe a fame mala:feu aduerfus annus frugibus fuit:feu dulccdie cóciond amp;nbsp;urbis deferto agro^cuU tu:nâ urrdç rradirur:^ patres plebc defidemÄ tribuni plcbis ndc fraudé:nüc negligétiâ cófulü accu/’ fabât.Poftremo ppulerc plcbcm haud aduerfante fcnatu:ut.L.M.pfcdus annonæ crearcfrfcliciori co mgfatu adeuftodiam hberratis futurus:quâ ad curationé minifterii fui:qq poftremo annonæ quogj leuatæ haud imerita gratia Si gloria tulit.QLU di multis drca fini timos populos l^tióibus terrama n^ nequieq miflïs;nifi quod exEthruriahaud ita multum frumenti acluedum eft:ut nulld momen tu annonæ fedflctÄ reuolutus ad difpenfationé inopiæ profiteri cogendo frumétum amp;nbsp;uændexe qd ufu menftruo fupeflèr:fraudado^ partem diurni cybi feruitiaxriminado ïde amp;nbsp;obiiciedo iræ popuh frumentarios acerba inquifitione apcriret magis:quam leuaret inopiam:multi ex plebc fpe amifia po tius:quam ut crudarentur trahenao anima capitibus obuolutis fe i tyberim præcipitauerunt.Td Sp» 5p‘Me/ Melius ex equeftri ordie:ut illis remporibus prædiues:rem utilé pefluno exéplo:peiore cófiho cft . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;greffusTrumeto nagi ex Ethruria priuata pecunia per hofpitdcheniiuqi mimfteria coemptoiquæ cre

8*00 nbsp;nbsp;nbsp;do ipfa res ad leuanda publica cura annonâ ipediméto furratdarginócs fruméti faccre iftiruitiplebc«^

,., ,j. hoc munere dclinitam :quaaïcp icederet cófpcdusxlatufcp fupra modd hominis priuati:fecum trahe re haud dubid cófulatu ei fauore:ac fpe defpondenté.Ipfe:ut eftanimus humanus infatiabilis : co qd* ,fortuna fpondct:ad altiora 60 non conccfCi rcnderc:amp;: quoniam eófulatus quogp eripiédus inuitis pa'

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?» nbsp;nbsp;nbsp;.

tribus rßcr:dc regno agitare:id unu dignu tanto ajyaratu côfiliorû amp;nbsp;certaminurquod ingens exuda du eflèupræmiû fore.Iam comitia côfularia inftabat:quæ res eum nee dûcôpofitis:maturifue fatis co filiis opprcflîr.Conful.VI.creatus.T.Quintius Capitolinus minimeopportunus uirnouan res:colle/ T.Quï ga additur ci Agrippa Mencnius:cui Lanaro erat cognomcn:amp;.L.Minutius præfedus annonæ feu re tius fedusefeu quodid res pofceretin krmimcrearus:ninil.n.conrtarnili in libros linteos urrog? anno re Agrip/ lam inter mgfatuspfeâi nomcn.Hic Minutius candé reip.curationcagcs:quam Melius priuati agé/ pi con ' da fufceperat:cum f utraç domo genus idé hoium uerfaretur:rem eópertam ad fenatum refcr:tæTa i fuL domum Melii c0ferri:eum(^ concioncs domi habere:ac nÓ dubia regni cofilia eflê:tcmpus agédæ rei nondum ftare:cætera ia conuenilïê:^ tribunos mercede emptos ad prodendam libertärem amp;nbsp;partita ducibus multitudinis minifteria cflë:fcrius fe pene:quam tutu fuerit:necuius incerti uaniqj auctor ef fettea deferre.Quæ pofteaq funt audira:^ undi^ primores patrum amp;r prions anni confules increpa' rent:quod eas largitiones cœtufey plebis in priuata domo pafli eflentfieriÄ nouos confules qd' expe öaflcnt:donec a prxfcólo annonæ tanta res ad fenatû deferretur;quæ cÔfulem nÔ auflorcm fold défi deraret:fed eriam uindicem.Tunc Quitius côfules îmerito îcrepari ait:qui côftriéti legibus de prouo carione ad diflbluendû impend latismcqq rantd uiriû in magiftratu ad eâ rem pro atrocitate uindicâ dam:qtûanimi habcrent:opus eifenon forti folum uiro:fedét libcro:cxolutoœ Icgum uinculis, Italt;j fc dictaroré.L.QuinriLÏdidturum;ibiaium paremtantæpotcftatieflê»Approbannbus cunéhs prio» L.Quî Quintius abnucre:amp; qd fibi ucllent:rogirare:quifeætate exada tantæ dimicationi obiieerentf Dein rius du' cd undigp plus in illo fenili aio non cÔfilii modo:fedetiam uiriutis eflc:quâin oîbus aliis dicerent:lau/ ftator dibufç baud imeritis onerarent:amp; côful nihil rcmirrerct:præcatus rädern deos îmortalcs Cincinaz tus ne fenedus fua in ta trepidis rebus damno dedccoriœ reip.eflèt:didlator a côfule diciturupfc dein/* de.C.Seruilid Halam magiftru equitum dicit.Poftero die:difpofitis præfidiis:cum in forum defeen-' diflêt;côuerfalt;ji in eum plebs nouirate rei ac miraculo cflétÂ meliani amp;nbsp;ipfe dux co^ in fe itentâ uim ranti imperii cerncrcnt:exptes confIlioß^ regni:qui tumultus:quod bellum rcpés:aut didatoriâ maie ftaté:aur Quintiu poft oétogcfimu annum rectorem reipublicæ quæfinét:rogitarét:miflus ab dida^' tore Seruilius magifter equitum ad Melium ;uocat te:îquit didator;cum pauidus illc:quid uellet:qrc retrSeruiliufij! eâm dicendâ eflê proponeret:crimen^ a Minutio delatd ad fenatum : diluédum: tune Melius recipere fe i cateruâ fuorum:amp; primum cireufpedâs rergiuerfari:poftrcmo cum apparitor iuf fu magiftri cquitu duceret:ereprus a circuftâtibus:fugicniç fide plebis romanæ îploraret;amp; opprimi fe côfeniù patrd diccrcr:quod plebi benigne feciflêt:orare:ut opé fibi ultimo in diferimie ferrér : neue

ante oculos fuos trucidari finerét. Hæc cum uodferatem aflecurus Hala Seruilius obrrdcar:refpcrfuf/ Sp.Mc/ quecruoreobtruncaticftiparufi^careruaparricio^iuuenddidaron renddatmocatd ad cum Meliu husoc/ repulfo apparitore cocitarem multitudiné poena-merita habere.Td didator made uirtum:inqt.Serui Qcütur h efto:liberata rcpublica:tumultuatem deide mulritudinem iceria exiftimatióe fadi ad codonem uo cari lufTitÄ Melium iurc cæfum ^ndciauit:ctia fi regni crimie ifons fucrit:q uocatus a magiftro cq/ td ad didatoré nó ueniflêt:fe ad camcognofcédam cófcédiire:qua cognita hatitu^ fuiflé Mclid fimi' lé caufæ fortuna:uim paratem ne iudicio fe cómitteret ui eoerdtu eamp;mec cü eo ranq cu ciue agenda fuiffed natus i libero populo iter iura.legef^:ex qua urbe reges exados fdret:eodemç anno forons fi Iios rcgis:3^ liberos côfulis liberatoris parr repp padionem idicata redpiédo^ i urbem regu a pre fc^ curi eife percuflós:ex qua Collannu Tarqniû côfulem nominis odio abdicate fe magiftratu atç exula re iuflum:in qua de Sp.CafTio poft aliquot annos:propter cofilia inita* de regno:fupplidu fumptu:in

qua nuper deccuiros bonis exiiio capite muldatos ob fuperbia regia in ca;Sp.Melius fpem regni core ■Art fe/ pent;0i quis homolt;qq nulla nobilitatemullos honoresmulla merita;cuiquaad dominatione pande

re uiam:fed tamen ClaudiosiCaifios cÔfulatibus:decéuiratibus fuis;maiorûç honoribus : fplendorc Oö^^’L familia^fuftuhflcaïosiquodncfasfuerir.Sp.Meliüicuitribunatusplebis rnagisoptandus:quam fpe °^°”?

randus fucrit;frumcntarium diuitem bilibre farris fperaflê libertaté fe duiü fuo^ emiflexybo^ obu Sp.Me/ cicdo ratum uidorem finitimoa’ oïum populum in fcruituté perlid poflê:ut quæ fenatorem conco/ num quere ciuitas uix poflctiregem ferret Romuli conditoris ab diis orti:reccpti ad deos infignia:atç im/ perium habentem nó pro fcelcre id magis:quam pro monftro habendum fNec fatis eé fanguineeiux expiarummifi teda:patietefç kra quæ tantum amentiæ conceptum eflct:difliparentur:bonaç conz tada pretiis regni mercandi pubhcarentur.Iubere itag? quæftores uænderc ea bona:arg! in publicum redigerc:domum dcinde;ut monumento area effet oppreffe nefariæ fpei dirui extemplo luffirad eq/ melium appellatum cft.L.Minunusboueaurato extra portam trigeminameft donatus ne plebe qui

dem inufra:quia frumentum melianum affibus i modios æftimatum plebi diuifir.Hunc Minutium eq me/ apudquofdamaudores tranfifleapatribusadpicbemundecimumgpitribunum plebis cooptatum: Ifü Pli/ feditionem moram ex meliana cæde fedafie inuenio:cæterum uix credibile numepc tribuno^i patres nius nó augeri paftbsudg? potiflîmû exemplum a patricio homine îtrodudû:nec deinde id plebi conceflum boüe femel obrinuiflc;aur cCrte temptaflc:fed ante omnia refellit falfum imaginis titulum paucis ante an/ fed fta/ nis lege cautumme tribunis collcgam cooprarc ltceret.Qu.Cccilius.Q.Iunius Sex.Titinius foli ex col tua do/ legio tribunorum neep tulerant de honoribus Minurii IcgcmÄ criminari nunc Minutium:nunc fcr nam ait uilium apud plebem:queri^ indignam neccm Melii'non dcftiterant:peruiceruntigitur:ut tribuno/ mm militiim:potius:quam cófulum comitia habcrentur:haud dubii:quin fex locis tot.n.ia creari li/

Tnbûi cebar:amp; plebeiialiqui profitédo fe ultores fore melianæ cædis crearcntur.PIeps gg agirata mulns co milita/ anno amp;uariis motibus erat:nec plurcs:quam très tribunes côfularipoteftatecreauitÄ in üs.L.Quî res tium Cindnatü fihû;cx cuius didaruræ inuidia tumultus qrebat :platus fuffragiis Quintio Marner/ eus Aemylius uir fumæ dignitatis.L.Iuliû tert.crcantJn ho^ mgfatu Fidenæ colonia romana ad lar Rema/ ré Tolumniû ucicnnû regem:acucR’ntes defeeere.Maius additû defcûioni fcclus.C.Fu!ciniû: CloeJiu nilegati TuIliu:Sp.Anriü.L.Rofciû legatos romanos caufamnoui confilii querentes iuflu Tolumnii interfe' fidcius ccrunt.Leuant gda régis facinus in tcflcrap^ profpero ladmuocé cius ambigua:utoccidi iufïifl'e uide/ cæn rctur:a fidcnaribus cxcepta:caufam mortis legatis fuifle:rcm incredibiléinrcrucntu fidcnatiü neuo^ Statue focio^confulentiumdécidérupturaiusgentiü:nonauerfumabinrctióclufusanimü.-nccdeindem legatis horroré uerfum facinus.Propius eftfidé obftringifidenatium populum:ne refpicerefpem ullam ab cæfis in romanis poflet confeientia tanti fceleris uoluiïre,Legaro^:qui Fidenis cæfi crant:ftaruæ publieæ i ro roftris fins pofitæ funr*Cu ucientibus fidcnanbufq? pterquâfinitimis populis:ab câ etiâtam nefanda bellu pofire cxorfis:atrox dimicatio inftabat.Itaœ ad cura fummæ re^ quiera plebe tnbunti^ eins nihil control M. Ge/ uerfiæfuit;quî côfules créa rentM. Gaga mus Macerinus rert.amp;.L.Sergius Fidenas;a bello:credo:qd' ganius deindegeffit:appcllatus.hic,n.primuscis Anienécu regeVciétium fecundo prælio conflixit.neci'cru L.Sergi enram uidoria rettulit.Maior itaqi ex ciuibus amiffis dolor:quam lætida fufis hoftibus fuirÄ fenaz us conf» tus ut 1 trepidis rebus didatoré dici Mamercu Aemyliu luflitus magiftrum equitum excollegio prio ris anni:quo fimul tribuni miliat côfulari poteftate fuerat.L.Quinriü Cindnatum dignu parente lu uenem dixit. Addcledua confulibushabitüicenruriones urteres belli periti adiedi:amp; numerus amif foK proxima pugna cxpletusjLcgatosQiiinriü Capitolinü Ó^.MiFabium Vibulanü fequi fe didator Juffit.Tum poreuas maiontu tuï quoç poteftan par:holles ex agro romano trans aniené fubmouef : collcfq? intra Fidenas atey aniené ceperunt referentes caftrainec ante i campos digreffi funtiqua legio/ nes auxilio falifcoßiuenerunt:tumdemum caftra Ethrufcoyz pro memibus Fidena^ pofita: Et dia dator romanus haud procul ideadcofluentes cofeditin utriufq? ripis amnis;qua fcqui munimento potcrat uallo intcrpofiro;poftcro die in acié cduxit.Inter holles uariæ fucre fententiæ;falifcus procul ab domo railitia ægre patiensifatifg? fidens fibi pofeere pugna:ucienti fidenatiç plus fpei in rrahédo bello cflé.Tolumnius:qgfuo^ magis placcbantconfilia:ne longinqua militia nó parèrent falifci:po/ dero die fe pugnatu^ dicit:Didatori ac romanis;quod detredaflét pugna hoftis;animi acceflere.Po/ Hero die ia mih tibus caftra urbemgt fe oppugnaturos fremétibus:ni copia pugnæ fianutrinq? acics E ter bina caftra in mediu capi ^cedunt.Veiens multitudineabudans:qui iter dimicationé caftra roma naaggredercntur:poftmores drcumifititnum populo^exercitus ita ftetit inftrudus: ut dexterum cornu ueientes:finiftruni falifci tcnerentimedii fidenatus eénr.Didator dexterq cornu aduerfus fali/ fcos:finiftro contra uciétem Capitolinus Qtiintius inrulit ligna:ante mediaadé cd equitatu magifter equitum ,pcelïÏt.Parurrip filcnrium amp;nbsp;quiesfuir:ncc Ethrufcis;nifi cogerenfipugna iniruns:amp; dida/ toreareem romana rcfpedante:utex auguribus fimuI aues riteadmiflæ eflcntiexcopofito tolleretur fignuiqd' fimul ubi cofpexit primos equites:clamore fublatoa hoftem emifit:fecura peditum acics ïz géri ui coflixitinulla parte Icgioes Ethrufeæ fuftincre imperu romano^iieques maxle rcfiftcbat:cqui/ mm cp loge fortiflimus ipfc rcx:ab om ni parte effufe fcqntibus obequitas romanis trahebat certamé« Coftus Etat rum ïrer équités tribunus milinl, A.Cornelius Coflus eximia pulchritudie corporis aio ac uiriz larté nbsp;nbsp;nbsp;bus par.memorgjgcnerisiquodampliflimüacceptu maius audiul^ reliquit pofteris:is cd ad impe/

Tolum td Tolumnii quacu^ fcïtendiflêtitrepidates romanas uideret turmasufigncgi ed regio habitu uoliz nium tanrétotaadecognoUlflct:hiccineeft:inqr:ruptorfcEderishumani:uiolatorq!gentiü iurisf iam ego occidit hanc madatam uidima:fi modo finch quiequa in'terris elle dii uolunt legato^ manibus dabo;calca ribus fubditis infefta cufpide in und fertur hofté:qué cd idd equo deicciflcticöfcftim amp;nbsp;ipfa hafta inz nixus fe in pedes excipiciaflurgenté ibi regé umbone rcfupinat:repenrumqi fæpius cufpide ad terram affixit:mm exagui detrada fpolia:caput® abfciflum uidor fpiculo gerés terrore cæfi régis hoftes fun dinira cqmm quogp fufa acies:quæ una feceratanceps certamé.Didator:fugatis legionibus: inftat : 66 ad caftra cópulfos cædit:fidcnatium plurimi locooi noricia effugere i montes » Coflus tyberim cd eg/ tatu trafucdusiex agro ucientano ingérem detulit pdam ad urbe. Inter plium amp;nbsp;ad caftra romana pu gnamm é:aduerfus parte copiage ab Tolumnio:ut antedidd eft:ad caftra miflam.Fabius Vibulanus corona primd ualld defendirunrentos deïde hoftes in ualld:egreflus dextra principal! cd triariis repé/ te inuadic:quo pauore iniedo cædes minor quia pauciores erat fuga nó minus trépida qua ï acieluit. Oibus locis re bene gefta didator fenatufcófulto lufl'uqi populi tridphans in urbé redit.Longe maxi/ md tridphi fpedaculu fuit.Coflüs fpolia opima regis îterfedi gerens:in ed milites carmina incondira sequantes ed Romulo canere:fpolia in æde louis Feretrii prope Romuli fpolia:qua prima opima ap/ pel la ra fola ea tépeftateerant : cd folemni dedimtione dono hxmauerterarqi in feacurru didatoris eiz d ï ' “^^ ^’^ ^ celebritatis eius die! frudd ^pe ft^us tulerat,Didator corona aurea libræ pondo ex puz oeoiat ßj,j^ pecunia populi iuflu ï capitolio loui donuæofuit.Oés ante me audores fecutus. A.cornelid Cof fum tribunum militd feedda fpolia opima loui^Ferctrn téplo intuliflc expofui: cxrc^c preterg quod ca rite opima fpolia habentur:quæ dux duel dcrraxerit:ncc ducénouimusmifi cuius aufpicio belld ge rifititulus ipfe fpoliis ifcriptus flos meç arguincSfulé ea CuITum cepiflé:hoc ego cd Augullu Qefi/ rem remploiomnid conditoré aut reftitutoré Igrcflüm ædem Feretrii Iouis:qua uetuftate dilapfam

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

rcfccir reipfum in thorace linteo fcripm Icgifleaudiflêm ^pe faerikgiü ratus fum Coflum fpoliorum fuo^:Cæfaréœ ipfius tépli audoré fiabtrahere teflézg fi ea in re error:qd tam uctercs annales quodç magi lira run hnriiquos linccos i æde repofitos Monets Macer Licinius citât idétidem audores: fepti mo poft demû anno cû.T.Quintio Peno Aulu Corneliu Coflum confulé habcat:exiftimatio cornu/ nis oibus cft:na crilludaccedit:ne ta dara pugna in eu annü rraffcrrij?oflcr:qd ibelle triénium ferme peftiictu mopiaq? frugu circa.M.Corncliûcôfuléfuit:adeo ut quida annales uelut funefti nihil pter noia côfulû luggeratitertius ab cÔfulatu Coflîânus tribunû eu militucofulari prate habet: codé anno magiftrû egtum quo in imperio alteram infignem ædidit pugnam equeftrcm:ea libera côiedura eft: led ut ego arbitror:uana uerfare in oés opinioncs licet:cum audor pugns recêtibus fpolns i facra fedc pofiris:louem prope ipfum:cui uota erant:Romulûç inruens:haud ipernendos falfi tituli teftes fefe A.Cornelium confulcm fcripferit.M.Cornelio maluginenfe.L.Papyrio Crafló confulibus:exercitus M.Cor inagrumueicntemacfalifcumdudi:prædæabadæhominum pecorum®:hoftisinagris nufquam nelius inuenrus:neç pugnandi copia fada:urbes tarnen non oppugnats quia peihlétia populum inuafit amp;nbsp;L.Papy fcditionesdomiqusfirslünt:nccmorstaméabSp.Meliotri.ple,quifauorenominis moturum iè rius có» aliquid ratus:amp; Minutio diem dixerat:amp;: rogationeni depublicandis bonis Seruilii Hals tulerat:fal/ Clau. fis criminibus a Minutio circuuentum Melium argués Seruilio esdem ciuis idemnati obiiciés: qus lulio uaniora ad populum ipo audore fuere:csterum magis uis morbi ingrauefcés curs erat terrorefj ac L.Vir/ prodigia:maximc^ crebris motibus terrs ruere in agris nuciabantur teda obfecrario ita^ a populo ginio duuuiris prseuntibus fada.Pcftilentior inde annus Claudio luboirerufti amp;.L. Virginio conlulibus: eófu. fatum metum uaftiratis in urbem agrifqi fecit:utnon modo prsdadi caufa quifquam ex agro roma/ no no cxirer:bclliue iferédi memoria patribus aut plebi cflet:fed ultro fidenares:qui fc primo aut op/ pido aut montibus aut muris tenucranr:populabundi defcendcrent in agrum romanum:deinde ue/ ientium exercitu accito:nam falifci perpelli ad inftaurandum bellum:necp dade romanorum:ne^ fo ciprum precibus potucre:duo populi rrafjereaniencmiatw haud procul collina porta figna habuere: Trepidatu trag? nS in agris magis:qu5 in urbe eftJulius cóiul i aggere murif® explicat copias Ab Vir/ ginio fenatus i sde Quirini cofulit didatoré dici, A,Seruiliu placcr:cuiqp Pnïco alii: alii Strudo fuiflç cognomé tradur.Virginius:dü collega cofuleret morarus:pmirtéte eo node didatoré dixic:is fibi ma giftru equitu Pofthumiu Ebuciu Heluiu dicit. Didaror oés luce pria extra porta collina ad efle iubee quibufeumj uires fuppetebant ad arma ferenda:prsfto fuerc:figna ex srario promota feruntur ad di öarorem:quscüagerentur:hoftes in locaaltioracöceflêrceodidatoragmineinfeltofubitinec ocul Nomento:figniscollatis:fudithctrufcaslegiones.compulirindein urbemFidenasuallo^ circudedic fed neq? fcalis capi poterat urbs alca amp;nbsp;munita:ncgp in obfidioncuis ulla erat:quiafrumentum nónc/ eeflinn modo fatis:fcd copis quorn abunde ex ante conuedo fufficicbat.Itaœ ex pugnadi pariter co/ gendi^ ad deditioné fpe amifla:didator in locis ,pptcr ^pinquitatem notis an auerfa parte urbis ma/ xime negleda:quia fuapte natura tutiflama erat:agere in arcem cuniculu inftituit. lpfc:diucrfiflquot;imis lo Fidens ds fubefldoad mœnia quadrifariam diuifo exercitu:quialii : alüs fuccederérad pugnâ:cÔtinenti dieac capiufj node prslio:ab fenfu opis hoftes auertcbat:donec pfoflb a caftris monte:ereda in arcé uia eft:inrétif/ Villa

hetrufds ad uanas a certo piculo minas clamor fupra caput hoftilis capta urbé oftédit.Eo anno.C. publies rurius.P.Aciliuszamp;l.M.Geganius Maccrinus cenfores uilfapublicamin capomartio nbaucrut: ibi/ 9primücenfuspopulieftadus.Eofdéconfulesinfequenti annorefedosluliu tertiü.Virginiuiteru ^ud Macrum^Liciniu inucnio.Valerius Antias:ói.Qu.Tubero.M.ManiIium.ó'.Qu.Sulpicium có/ wies in eu annu edunt:cste^ in tam difcrepanti edirione amp;nbsp;Tubero amp;nbsp;Macer libros linteos audores ^itcntur;neuter tribunos militü eo anno fuiflé traditum a fcriptoribus antiquis diflimulat Licinio li Bros haud dubie fequi linteos placera Tubero incertus ueri cft fed inter estera uetuftateincomper ta hocquoç in incerto pofim.Trepidatum in hetmria cftpoftFidenas captas:non ueicntlbus folum Wterritis metu fimilis excidii:fed etiam falifcis memoria initi primo cum iis belli;quaq rebellantibus non affuerat.Igitur cu dus ciuitates:legafis drca.xn.populos m iflisrimpetraflcntiut ad Voltumns fa num indicercfoihetruris concilium.Velutmagno inde tumultu ïminente:fenatusMamercum Ae Voltu/ myliü didatoré ite^ dici iuflït. Ab co Aurelius Pofthumius.Tubero magifter equitu eft didus:bellu/ ns fa/ 5 tanto maiore:quam nximo conatu apparam cft:quanto plus erat ab oî hetruria periculi quam ab/ num duobus populisfuerat.fea resaliquanto expedatione oiumtraquiliorfuit.Ita^ cu renuciatuamer/ catoribus eflet:negata ueientibus auxilia:iuflbfç fuo confilio bcllû initum fins uiribus exequi:nec adz uerfa^ re^ qusrere fodos:cum quibus fpem Integra comunicati no fint:tu didator ne nequicq créa tus eflet:materiaqusrends hello glorisadcmpta:inpacealiquid opisedere:quod monumentûeét didaturs cupiens:cenfuram minuere parat:feu nimiam poteftaté ratus feu no rd magnitudine hono/ ris:qua diutumitateoffenfus.Condone itagp aduocata : rem publica foris gercnddst:tutalt;p oia prs/ fladadeos imorralcsfufccpifle:fcquod intra murosagendueflêrlibertati populi romani confulturu tuf3 ’n maxima autem eius cuftodid efle:u magna imperia diuturna non eflent amp;nbsp;temporis modus impone nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

rctur:quibus iuris imponi no poffet:Alios magiftratus annuos efle:quinquénalem cenfurd grauem cflcnifdemp tot annos magna parte uits obnoxiosuiuere:felegélaturum:ne plus: qua annua ac fez diucon meftriscenluraeflct.Confenfu ingenti populi legé poftcrodiépertulit:utre ipfa:inquit:fciatis quiri/ ta:qud mihi diuturna nó placedtinaperiaididatura me abdicoidepofito fuo magiftratu:modo alio/ h

rum magiflratui impofirorfineakcri congratularioneac fauorcingeniri popüli domueft rcduéhis Ce fores ægre paflî Mamercû:qd magiftratu populi romai mïnuiflèt:rribu.mouerûr: eduphearog? cefu ærarium fccerût,Quârem ipni igentiaio tuliflèferûf:câm porius ignominïæi'tuentem:quâ ignomi niam,Pnmores patrû quag diminutûcenfuræ jusuoluifltntæxempIoacerbirâriscenroriæofFenfos qppeeu fe quif^ diurius acfæpius fubicdu cenfonbus fore cernerer:g cenfurâ geftu^.Populi certe ra ta indignario coorta drairuis a cenforibus nullius audonrate præterg ipfius Mamerci deterrerique/ rir.Tribuniplebisaflîduis concionibus prohibcndoconfulariacomina:cu rcs propeadanterregnup'' duda cflétreuicere tandé:ut tribuni milinîconfulari poreftate crearenf.uidonæ præmimquod petez batur ut plebeius crearcdnullû fuit.Oespatritif ereati funr.M.Fabius.Vibulanus,M.Folius.L.Sergi'' us Fidenas.Pcftilétia eo anno alia^i repi otium pbuit:ædes Apollini pro ualitudine populi nota é: m uf ta duûuiri ex libris placandæ deû iræ:auerremdægp a populo peftis câ fcccre:magna tamé clades i ur/ Tribui beagrifg? promifeuehoium pccon3gp:pcrnicieaccepta:faméculroribus agrepi timenres in hetruriain militu pomprinüçp agpz amp;nbsp;Cumas:poftremo in Siciliâ quo^ fiumcnti câ mifere.Confulariû comit'opz nuP côfulari la mentio habita eft:tribuni militu côfiilari prâteoés patntiicreati funt.L.Pinarius Mamercus.LFuri ptâte nbsp;nbsp;us MeduIinus.Sp.Pofthumius Albüs.Eo annouis morbiIcuat3:ne^ a penuria frumcnti:gaante^^

Aedes uifum crar;periculû fuit Confiliaad mouenda bella in Volfcorn Equorugp conciliis:amp; in hetruriaad apollini fànum Voltunæagitata.Ibi prolatæ in annû rcs:dccrctoçcautû ne qdante ccnfiliu ficret:ncquicque uota iente populo qrente:eandé:qua Fidenæ deiedæ finruminere Vciis fortunâ.Interim Romæ principes pkbis iamdiu nequieg îminente fpc majoris honoris:dû foris otiu eflerxoetus indicerc in domos rn^ Dunopi plebci.Ibi lêcreta côfilia agira re:qri le a plèbe adeo fpretos:ut cû per tôt annos tribuni militum confulari ptâte crecntur:nulli ung plcbeio ad eum honoré adifus fuerit:multfi puidiflé fuos maiores Plebeia g cauerint:ne cui patritio plebeii mgfatus paterêt: aut patiihos habendes fuifl? tribunos plebis:adco mgrao fefuiseriâfordere:necaplebe minus:quâa.patribus cÔtemni.Alii purgarc p!tbé:culpâinpfes uerto' nÔ pa/ rc:copi âbitionc artibufcp fieri:ut obfeptû piebi fit ad honoré itcr:fi plebi rcfpirarc ab copi mixtis peP ter pa/ bus minifep Iiceat:memorcm eâ fuopi inituram fuffragia cflcÂ parte auxilio imperiû quogi afdturâ. tritiis Placet tollendæambirionis caufa tribunos legépromulgare:nc cuialbûucftimcntû addcrcperinôis caula licerct:parua nûc res;amp; uix fcrio agéda uideri poflît quæ tue ingenti certam le près ac plcbé accéz dit.Vicere tarnen tribuni:utlcgéperferrent:apparebat^ irritatis animis plebem ad fuos ftudiâ inclina turâ:quæ ne libéra elfenr:fcnatulconfultû fadu eft:ut confulanâ comitia habcrenrur:tumultus caufa T.Quî finr.qucmabcquisÂ Volfcis latinnatg; Hcrnici nûciaranr.T.Quinrius.L.filius Cindnnatus eident tius. amp;nbsp;Peno cognomen addif :amp;^.Gn,luIius Mente côfules fadimec ultra terror belli eft dilatus lege facra Gn.Iu/ ta:quæ maximaaqudeos uis cogendæmilitiæ:erat delcduhabitocutringjualidi exerdtus ^fedi in bus cêf» Algidum côuenerc:ibiŒ feorfumjEqui:feorfum Vol fa caftra cómuniuerententiorqï quâ unquâ âte muniédi exercédiç mintern cura dudbus erat:eo plus nudi terrons Romam attulcrc.Senatui did df datorem placuit:ga amp;nbsp;fi fepe uidi-populi:maioretamé conatu:quâalias ung rebcllarent:amp;: aligtum romaneiuuéturis morbo abfumptu erat:ante oia prauitas cófulum:difcordiagp iter iplbs amp;nbsp;certain ia in cofiliis oibus terrebât.Sunt q malepugnatum ab his cófulibus in Algido audores finneamœ cânt didatoris creâdi fuilîc.lllud fatis côftar ad alia difcordcs:in uno aduerfus patrû uolûtatem confenfiflc ne dicerét didaroré:doncc cum alia aliis terribiliora affcrcnfinec in audoritate fenatus cofulcs cHenr. Quintus Seruilius Prifeus fummis honoribus egregie ufus;uos:inquit:tribuni plebis:quoniâ ad ex/ trema uétum eft:fenatus appellat:ut in tanto diferimine reipublicæ didatoré dicere cofulcs ,p potefta te ucftra cogatis.Qua uoce auditaioccaftoné oblatam rati tribuni augédae prâtis fecedut: prooi colle/ gio ^nunciât placere côfules fenatui dido audiences cfté:fi aduerfus cofenlum ampliffimi ordinis uP tra tendât:in uincula fc duci eos iufluros,Côfules a tribunis:quam a lênatu uind malucrutjaditum a patribus fummi ipcrn iusidatucp fub iugum tribunidæ poteftaticôfulatû memorâtes: fi gdem cogi aliqd 43 poteftatc ab tribune côfules:amp; quo qd ultcrius priuato timédum foret:in uincula et duci pof Tribui fenr.Sors ut didatoré diceret: nâ ne id gdé îter'collegas côuencrat.T.Quîtio cucnirns. A.Pofthumiû côâiles Tubertû focerû fuû fe ucrilTim i îperii uip4 didatorem dixit:ab co.L.hiIius magifter equitû cft didus ^ ptâte fimul edicif amp;nbsp;iufticium:ncœ aliud tota urbe agnquâ Mlû appararixognitio uaeantium militiæ mu cogût ncrepoftbcllûdifFerfitadubnquo^îdinâtacfnoîadâdaiôôHerniaslatinifœ milites iperati:utrîcp obnixeobeditum didatorieft.Hæc oîa celeritateingériadairclidogj Gn.Iuîio côfulead pfidium ur bis:amp;.L.Iu!io magiftro eqtum ad fubira belli minifteriamequa rcs:qua cguilTent in caftris: moraref: didator peuntc.A.Cornelio pôtifice maxime ludos magnes, tumultusca uouit: jifcdufcp ab urbadi uifo cum Quintio côfuleexercitu:adhoftes pucnit.Sicut bina caftra hoftium parue îter fc fpatio di/ Ludi nbsp;nbsp;ftantia uiderât:ipfi quogi mille ferme paflùs ab hofte.didator Tufculo:côful Lanuuie ppioré locunt

magni caftris ccperût.Ita quattuor exercitus tetidem muniméta planidcm in medio nô paruis modo excur uoti nbsp;nbsp;nbsp;fionibus ad pradia lcd uel ad explicâdas um'gi ades fins parétem habcbât:nec ex que caftris caftra col

lata funt:cclîàtum a leuibus præliis cft:facile patictc didatorc côferédo uircs fpem uniuerfæ uidoric temptato paulatim arentu certaminum fuos pdpcre.Itag? hoftes nulla in prælio iufto relida fpcinoz de adorti caftra côfulis:rcm in cafum ancipitis euétus cômittûr.CIamor fubito omis: nÔ côfulis mô ui2iles;excrciru deide oém:fcd didatorem quoç ex fomne exciuit. Vbi præfenti ope res egcbanticon fulnecaïodcfidtineccÔfilio:parsmilitumportaiftationes firmantiparscoronaualiumdnguijt.bi

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;f

alrcris apud didatorcm caftris quo minus tumultus é:eo plus afaduertif .'gd opus fado fit miflum et téplo ad cadra fubfidiû:cui,Sp.Pofthumius albus legatus præficirur.Ipfe pte copiai paruo circuim lo cum maxime fecretü ab tumultu petit unde ex nee opinato aduerfü bofte fuadat. Qu. Sulpiciü legatu præfedt caftris.M.Fabio legato affignat elites nee ante lucé mouere iubet:manü inter nodurnos tu/ multus moderatu diffîcilé.Oia:quæ uel alius i'pcrator prüdes amp;nbsp;ipigcr in tali re pcipcret agcrcrq;:prrc ' ccpitordierarqr cgit.lllud eximiü cofilüaïqï fpecimé amp;nbsp;neutiq? uulgatæ laudis:qd ultra ad oppugna^ da caftra hoftimunde maiore agmie ^fedos exploratu fuerat.M.Geganiü cu cohortibus deledis mi/ fit.Qui pofteaq itentos holes in euenrüpiculi alieni:^ fe i cautos ncglcdis uigilüs ftarióibuf^ é ador/ tus prius pene cepit caftra:g oppugnari hoftes fins fcirent.lnde fumo:ut c0uenerat:daru fignü:ubi co fpedü a didatore eft:exclamat:capta hoftiil caftra nuciari^ paffim iubet.Etia lucefcebat:oïa^fub ocu Attur lis erât:amp; Fabius cûequitatuîperüdederatÂcôfuIeruptioné ccaftrisintrepidosiam hoftes free rat. hoftiü Didatorauté parte altera fubfidia:8i fecuda aciéadortus:circüagcntesad diflónosclamoresac fuhr cladem tos tumultus:hofti undiœ obiecerat uidorem pedité equitécp.Circuuenti igitur ia ï medio ad unum cés peenas rebellionis dedifléntiniVedius Meflius rex uolfcis nobilior uir fadis qua genereaa orbem uoluétcs fuos icrepans clara uoce:Hic pbituri:inquit uos tælis hoftiü eftis indcfcnfianul n.'qd igit ar/ ma haberis faut gd ultro bellum ïtulilns^otio tumultuofiubellofegnes.quid hic ftanbus Ipci eft an deum aliquem prcduijc uos rapturum^ hïc putatis fferro uia faciéda eft hac; qua me progreftum ui deritis:agite:qui uirundomos:parétes:c0iuges:liberos eftis:itemecum;nÓ murus necuallum:fedar/ matiarmatisobftâcuirtutepares:neceffitate:quæ ultimum ac maximum telum eft:fuperiores eftis. Hæc locuru exequété^ dida reditegrato calmore fecuti dat imprcflïöcm :qua Pofthumius albus co/ hortes obiecerat:8d mouerut uidoré:doncc didator plebem iam referentibus fuis aducincogi oé pliü uerfum eft Vni uiro Meffio forma hoftiüinitimr: multa utrig; uulnera:multapaflim cædes eft.Iam neduces quidem romai icruéti pugnat.lbi Pofthumius idus faxo perfrado capitcacie exceflir.Nödi datorem humerus uulneratus:nô Fabiü prope affixü equo femunno brachiü abfcifum cöfulem exta andpiti prælio fummouit.Meflîü impetus p ftratos cæde hoftes cü globo forti^^lmop^ iuuétum extu litad caftra Volfco^:quæ nódü capta erat eodem ois acies ïclinamr.Cóful effufos ufgp ad uallü perfe/ Ro.ui/ cutus:ipfa caftra uallü^ aggredifieodé amp;nbsp;didator alia parte copias admouet: no fegnior oppugnatio dor eft:quampugna fuerat,Confulé fignumquog? intrauallüinieciflè ferüt:quo milites acrius fubirent reperendog? figno prima impreffioemfadamÄ didator proruto uallo ia i caftra bellum itulerat tü abneiarma paffim acdedi hoftes caepti:caftrif^ amp;nbsp;his captis:hoftes præter fenatores oés uenudati fût Prædæ pars fua cognofcentibus Iannis;arq? hernicis reddita partem fub hafta didator uédidit: præ/ pofitoqp cofule caftris ipfe triumphäs iuedus urbem:didatura fe abdicauit:Egrcgiæ didaturæ trifle memoriam faciütigfilium ab. A.Pofthumio:quo occafione bene pugnandi captus iniufTu difceflerit præfidio:uidorem fecuri pereuflUm tradunt:nec libet credereÄ licet in uarüs opiniôibus argumem Dubiü to eft:quod imperia malliana no pofthumiana appellata fint:quoniam qui prior audor tani feui exé an. po/ pli foret:occupaturus ifignem timlum crudelitatis fuerit:imperiofo quo^ Mallio cognomé iditum : fthiïius Pofthumius nulla trifti nota eft ïfignirus.C.Iulius cóful ædem Apollinis;abfcnrccollcga:finc forte de filiû oc dicauir.ægreidpaflusQuîtius:cûaimifîbexercimiurbérediflêt:nequicquâî fenatu eft côqueftus. ciderit Infini magnis rebus âno additurmihil turn ad rem romand pertiere uifum :quod carrhaginéfes tâti Cartha hoftes futuri:tum primüp feditiôes ficulo^ad partis alterius auxilû i Siciliamexercimm traiecerc. ginéfes

Agitatum in urbe a tribuis plebis:ut tribuni militû côfulari ptâte crcarcnf;ncc obtincri potuit. Cô quo pri fuies fiüt.L.Papyrius CrafTus.L.Iulius.Equo^ legari fœdus ab fenatucum penflennamp;p fœdcrc dedi mü rpe tio oftétaref dducias anno^ odo îpetrauerût.Volfco^ res fup accepta in Algido cladem ptinaci certa î fidliâ mine îter pacis bclliq5 audores î iurgia amp;nbsp;feditiôes uerfa;undigî otium fuit romdis.Lcgc de muldaiji traiece / æftimatiÔe pgratam populo:cum ab tribunis parari côfules unius ex collcgio ,pdiriôc excepiflentupi rint poccupauerûtferrc.Côlules.L,Sergius Fidenas ire^:Hoftius Lucretius Tricipitinusmihil dignum dj L.Ser/ âuadühiscôfulibus.Secutieosc5fules.A.CorneliusCof^s.T.QuîtiusPoenus itcyz Veictcs ï agrü- giusho romand excurfiôes fecerütifama fuit quofdam ex fidenatiü iuuentute participes eius populanôis tuif ftilius fecognitio eius rei.L»Sergio (Sd.Q.Seruilio amp;nbsp;MamcrcoAemyliopmifla:gdam Hoftiâ relegati:quod tricipiti cur p eos dies a Fidenis amuifTenupa^ côrtabancolono^z adoitus numerus:agerç iis bello interépto nus côf. rum affignatus.Siccitateeo anno plurimü laboratû eft:neccæleftes mô defuerunt aq:fed terra quoç Aulus ïgenitohumore egensuixad peremnesfuffedtamnesdefedusalibiaquarü circa torridos fontes n/ Corne/ Uofg ftragé firi pecoRi moriétium dédit: fcabie alie abfumpra uulgang attadu in hoîcs morbi;amp; pri liufCof moiagreftesîgrueratferuitiaçp:urbs dei'de fplef.Nec corpora môaffolatabo:fedaiosquocp multi/ fus.T. plex rcligio:amp; plcrag externa inuafit:noUos ritus facrificadi uaticinâdo îferentibus î domos: gbus q^ Quirij ftui funt capti fupftitione animi:donec publicus iam pudor ad primores ciuitatis puenit:cernentes in penus oibus uicis faceUifg? pegrina atg Îfolita piacula pacis deû expofcédæ:datum ide negotiü ædilibus: ut conff. aîaduerterét:ncqui:nifi romani dii:neu quo alio more;quâ patrio colerenf.Iræaduerfus Veiétes in î/ C.Ser/ fequétem annù.C.Seruilio Hala.L.Papyrio Mugilano côfulibus dilaræ funt.Tüc quogi ne cofeftim uilius bellü îdiccrcf:neucexercitus mitterenf:religioobftctit:fcEcialcs prius mittédos ad res repetédas cen ' hala.L» fuere.Cû Vciétibus nupacie dimicatûad Nométum amp;nbsp;Fidenas fuerat îduciægj ide nô pax fada: qrû Papyria amp;nbsp;dies exieratiamp;I ante dicm rebellauerât:miffi tamé iœcialcs:ncc cû more patrum iurati repeteret res. confu.

aerba funraudita Cotroueifia Idcfuinutrum populi ïuflu ïdicercf bellum :an fatis efïêtfcnatufcóful tu m:puicere tribuni denuciando ipedituros fc deleéluiut Quinus cóful de bello ad populü ferret;oés céru næ luflêrc.In eo quog? plebs fupior fuit:qd renuit:nc cólules i pximü annu crcarcrur:tribuni mi litum cofulan prare q rtuor creati.T.Qufrius Penus ex cófularu.C.Furius. Martius Pofthumius amp;. A. Cornelius Cofilis:ex iis Coflus pfuit urbiitrcs dcledu habitopfcdi fût Veios: documétogp fucre qua pkinü ipcriü belIo inutile eét:rédcdo ad fua qfqj cofilia: cd alii aliud uideref :aperuerüt ad occafionem Îoeû hoftiiincerta ndep acié:fignu aliis dari receptui:aliis cani iubéribusüuaferc oportune ueictes caftra ^pinqua:turb3tos ac terga dates acccpe.Plus iracp ignominiæ:quâ cladis é acccptû:mœfla ciuiras fuit uinci ïfuctaiodiflê rribunos:pofcere didarorcrin eo uerti fpcs ciuitatis:amp; cü ibi quoç religio ebflaret: ne pofict nifi a cofule did didatonaugures cófulti ca religioné exemere. A.Cornelius didarorem Ma' mercu æmyhû dixit:amp; ipfe ab eo magifter eqtuni eft didus:adco fimul fortuna ciuitatis uirtute ucra cguifiqd nil céforia ai'aduerfio effedt:quo minus regimina rc^ ex nota ta idignc domo peteret. Veicn tes re fccûdaelatimiflïscircûErhrunæ populos legarisuadado tres duces romanos afcuno plio fu' fosxü tamé nullâ publici cófilii focieratem mouiflcntiuolutarios undigr ad ipem pdæ aeduerât. Vni fidenatiu populo rebellare placuif Ä tags niJi ab fcelere bellü ordiri nefas cct:ficur legato^ antea;ita m nouopi colono^ cæde ibutis armis Veiétibus fcfe côiungunt.Côfultare ide prîdpesduo^ populoru Veios an Fidenas fedem belli caperét:Fidenæ uifæ opportuniores.Itaœ traiedo ryben ueictes ndenas traftulerut bellû:Romæ terror îgens erat;acdto exercitu a Veiis:hoftibus pofitis ad Fidcnasieog? i^o ob rem male gefta pculfa caftra locant ante porta collinâ:amp; in mûris armari difpofiti:amp; luftinum i fo ro rabernæç claufe fiurgi oïa caftris:quaurbi fimiliora.Tum trépida ciuitatc pcoibus p uicos dimil? fis didatorad cScioné adjiocata ïcrepauitiqdaios ex tam leuibus fortuna: moméris fufpefos gcrcrét: ut parua iaduraaccepta:q ipfa nóuirtute hofliü:necignauia Ro.cxercitus:fed difcordia iperatc^ acz cepra fit:ucictem bofte feptics uidu ptimcfcatiFidenafqp ^pe fepius captas:quâ oppugnatas:eofdc Ä romanosÄ hoftes ec g p rot feculaFuerït:eofdé ai'os:cafdécorpis uircs:eadcm arma gercre:fe quooj cundé didaroré Mamereü Acmylium eé:gante ueictium fidenariumç adiundis falifcis ad Nomen turn exercitus fudcrir:amp; magiltrum egtum.A.Cornclium eundéin ade fore:g priore bello tribunus militü.L.ToIumnio rege Veictium in cófpedu duo^exerdtuu oedfofpolia opima:Iouis feretrii ré/ oio fruleririproïde memores fecum triüphos:fecum fpoha;!ecum uidoriam eé:cum hoftibus fcelus legato^cótra ius gétium ïterfcd^:cxdem in pace fidenatium colono|z:ïducias rupras:feptima ife' Iicem defedionem :arma capcrct;fimul caftra caftris cöiunxiHent fatis cófidcre;nec fccleratifllmis hez ftibus diurinum ex ignominia exerdtus romani gaudium fore:amp; po.Ro.ïtelIedu^ quato melius de republica meriri fint:qui fc didatorem tert.dixerinnquam cos:qui ob creptum célùræ regnum: labé Jeaindæ didaturæ fuæimpofuerunt.Votis deinde nücuparis profedus milleamp;.d. pafliiscirra Fidez Cofulis ’^^^ caftra Iocaf;dexrra mótibusJcua tyberi amne feptus.T.Quintiü Pocnü Icgarû occupare mores iu' ber:occultumq? id iugum capcre:quod a tergo hoftibus forer:ipfe poftcro die cum Ethrufei pleni ani morum:ac prubni dici mcliorc occafionc:quam pugna in acié proccffiflènticudatus parumpendum Ipecularorcs referrent.Quinrium cuafiflcï iugum propinquü ard.Fidenap^:figna profernpeditum^ aciem inftrudam pleno gradu in bofte indudr.'magiftro equitü pcipitmc iniuflüpugna indpiat;fecü opus fit cqftriauxilio fignum daru^:runi ut memor regiæ pugnæ memor opimi dom Romuligi ac louis feretrii rem gererct.Lcgioncs fperu ingéri confligür:romanus odioaccefus impiu fidcnarc:prx' donem ueicrem:ruprorcs iduciarumxructos Icgatorum infanda ca;de:rclpfos:fanguinccolonoruin fuorum:pcrfidos focios:imbelles hoftes compcllans:fadis fimul didifg? ocuumexplct.Cócuflèratpri mo ftatim congreflu hofté:cum rcpentcipatefadis Fidenarum portis noua erupit acies:inaudita ante ld rcpus;ïufitatacg:ignibus armata ïgens mulritudoifaabufq} ardentibus tota collucensiuelut phana tico mftinda cur fu i hoftem ruinforma^ infoliræ pugnæ romanos parump exrerruinTum didaror magiftro equitum equiribuf^ rum ex montibus Quintio accito prælium ciens:ipfein finiftrum cor nu quod incendio fimilius:quam prælio territum ceflerat flamis.accurriridaraq! uoce:fumo nc uidi. ftruda inquit:uelut:examéapum loco ueftro exadiinermi cedetis hoftifnon ferro cxtinguinsrigncs non fa' ces has ipfas pro fe quifgt;fi igni non tælis pugnâdum eft ereptas ultro inferetis:agite nois romani Si uirtutis patrum ueftræqj memores uerrite ïcendium hoc i hoftium urbcmiamp;l fuis flamis delete Fide' nas:quas ueftris bcneficiis placarenon potuiftis:lcgaro^ hoc nos ueftro^ colonorumm fanguisua' ftati(^ fines monenr.Ad impcriüdidaroris motacundaacies:faces partim emiffæ excipiuntur parti ui cripiûf:urraœ acies armatur igni.Magifter equitu amp;nbsp;ipfe nouât pugna equeftré:frenos ut detrahat equisimperat:a ipfeprinceps calcaribusfubdiris cueduseffrenoequo in medios igncsinfertur:ói alii concirati equi libero curfu ferunt équité in hoftc^Puluis elatus mixtufep fumo lucé ex oculis uiro' rum equorug? aufert:ca;quæ milirem rerruerat fpecics:nihil terruit cquos:ruinæ igitur fimilem ih-V gem equcs guacum pcruaferat:dedit.Clamor dei'de accidit nouus:qui cum urrang? mirabudam in ft adem uertiuêrididatorexclamat.QuIrium lagarumÄ fuos ab tergo hoftem adortos: ipfe reditegra to clamore infert acrius figna.Cum duæ acies duo diuerfa prælia circunuéros hetrufeos amp;nbsp;a fronte Si a tergourgercnt:ncœ in caftra rcrro:negj in montes:unde fenouus hoftis obieceratiiter fugæ eflér. amp;nbsp;equitem paflim Iibcri frænis difpuliflent equi.Vueientium maxima pars tyberim cffufi petuntifi^ denatium qui fuperfunt:ad urbem Fidenas tendunr;infert pauidos fuga in mediana cædemiobrrwV

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jÇ

câturinripis;alios laquacompulfos gurgitesferuntemperiros nandilaflîrudo:amp; uuIncrarSipauor dcgrauât:alfe^ agmen fertur per caftra m urbcm:codcm amp;nbsp;romanos fequenres imperus rapit.Qum/ tium maxirac;amp;: cum eo digrcflos modo de môribus recétifîîmum ad laborem milïtem : quia uloz mo præho aduencrâr.Hi pofteag mixn hoftibus portam îtrauere muros îuadunt:fuifq? capti oppidi fignum ex mûris tolIunuQuod ubï didaror confpexit:ïam.n.amp; ipfe i deferta hoftmm caftra pénétra/ Fidenæ ueratcupiétemmilitem dilcurrere ad praedamilpc iïeda maioris î urbe prædæ:ad portam ducit:re/ capiuf ceptul çp intra muros: m arcem:quo ruere fugientium turbâuidebat pergit:Nec minor cedes in ur/ bc:donecabiedisarmis:nihil prêter uitam peten tes didarori deduntur urbs caftra^ diripiuntur.Po ftero die fingulis captiuis ab équité ad cenrurionem forte dudis:amp; quorum eximia uirtusfuerat bP nis:aliisfubcoronauenditis:exercitum uidorem opulentumquepræda triumphans didator Roz mam reduxiniuflb^ magiftroequitum abdicate femagiftratu:ipfedeindeabdicat die lèxtodecimo reddito in pace impèrio:quod in bcllo trepidifep rebus acceperat. Claffibus quoç ad Fidenas pugna/ tum cum ueiétibus quidam anales rertulere rem:æque difficile ar^ îcrcdibiîem:nec nûc lato fatisad hoc amne: amp;nbsp;tum aliquâto uta ueteribus accipimus ardiore:nifi i traiedu forte fluminis prohibédo aliquarum nauiumcôcurfum:î maius:utfit:celebrâtesnaualis uidoriæuanum ritulum appetiuere.

In fequésannus tribunes militates côfularipratehabuir.A.Sempronium Atratinum.L. Quinriû Cincinatiî.L.Horariû Barbam. Veiénbus ânop^.xx.^duciæ data’ll requis rricnn eu plurium annop5 f)ctiflênt:amp;a feditióibus urbanis onu fuit. Annu ifequéré neep bellefons:ncgi demi feditiene ïfignc: udi belle uoti celcbré:amp; tribune^ militu apparatu 6d finitimopz cocurfu fcccre.Tnbui cêfulari ptarc erât.C.Craflus.Sp.NeuiusRutilius.T.SeruiusFidenasamp;Sex.luliusTclIusilpedaculucômunirateét hofpirum ad qd publico eófenfu uenerat: aduenis gratius fuir.Poft ludos fediriones rribunoi^ plebis fuerut:obiurgatium multitudiné qdadmiratioe eo^ó:quos odiflént ftupés: aeterno fe ipa tenetetfer/ uitio:amp; no mode ad fpem cófulatus î parte reuocandâ afpirare no audetet:fcd ne î tribunis qdem mi litumcreadiscêmunia eént comitiapatrumacplebis:autfui acfuo^meminiftêtrdeftneretergo mi rari:cur nemo de cómodis plebis agerer:co ïpcndi laboré ac piculum:unde cmolumcrum:atg? bonos fperefinihil nê aggreffuros hoics:fi magnis conatibus:magna pmia pponanfrut qd enim alias tribu nus plebis ruât cæcus in certam ia piculo igenri frudu nullo /Ex gbus^ certo habeat:patres:aduerfus ques tenderer:bello inexpiabili fepfecuturos:apud plebem:^ qua dimicaucrir:nihilo fe honoratioré fore:ncqï fperâdum:neçppoftulâdumcé:magnosaios nif' magnis honoribusficri:neminéfeplebciu contéptupi:ubiconréni defiflènnexperiédam rem dcnignu uno:auriaJrcrocHc:firne aligs plebcius feredo magno honori:an portéto fimile miraculomfi fortem ac flrenuü aliqué exiftere orrum ex ple/ be credcrét.Summa ui expugnatu eé:ut tribuni milirü cêfulari ptarc amp;cx plebe crearenf:pctiire uiros domi militiæ^ fpelt;ftaros:primisânis fugillatos:rcpulfos rifui parribus fuiflé:defiflé poftremo pbere ad cêrumeliam os:nec fe uidcre:cur nS lex quoqt abroger :qa id liceat:qd nung furu^i fit: minoré qp/ pc ruboré fore in iuris iniquitate:quam fi p idignitaré eeee pteteanf.Huius generis oratiêes cum aP fenfu audiræ icitauere quofda ad petédum tribunatu militu:aliü alia de cómodis plebis laturum fe in magiftratu profirétc:agri publici diuidédi:coloniarûœ deducéda^oftetarefpes:^ ucdigali poflefló/ ribusagro^ impofito in ftipédium militum erogandi æris.Captatûdeindetépus abtribunis militu quo p difceffum hominum ab urbe:cum patres clandeftinadcniïciatione reuocati addiécertu eént: fenatufconfulrum fieret abfentibus tribunis plebis:ut quoniam Volfcos in Hernico^ agros pdatum cxifTc fama ect:ad ré ifpiciédam tribuni militum ^ficifteréf:c5fulariaç comitia habercf.Profedi. A: Claudium filium decéuiri pfedum urbis reliquerut impigrd iuuenem: etia ide ad ïcunabilis ibutum odio tnbunoK plebis nee cum abfentibus iis:qui fenatufcófultum feccr3t:ncc cd Appio:trafada re qd ronréderentifuir.Crcan confules. A.Sempronius:ó/.Qu.Fabius.Vibulanus.Percgrina rcs:fed memo/ ria digna tradirur eo ano fada.Vulturnü herrufeo^urbem qua? nûc.Capua eft ab famnitibus capram Capuâqpabduceeo^ Capi:uel quod propius ueroéacâpreftriagro appel lard. Cepcre ar prius: bcllo y^ ^^j^^ fatigatis hetrufcis:ifocietatem urbis agrorumgp accepris:deidefefto die grauatos uino epulifç icolas pj-’onia uetcres noui coloni nodurna cædc adorti.His rebus adis confules ii quos diximus :idibus decembris ^Q^fy j nragiftratu occepere.Ia no folu:quiad id miffi erât:retrulcrût imincre uolfcum bellum:fed legati quo q p^j^‘ 5P_ab latinis amp;nbsp;hernicis nûciabât:n5ante unquam uolfcos nee ducibus legédis:nec exercirui feribendo ^yjj/ îrétiores fuiflé: Vulgo fremere:aut i perpetuum bellum armagi obliuioni dada iugumg? accipiédurn: ^^^^ ^^ autiis:cûquibusdeimpcrio cerref:necuirtute:necpaciétia:necdifciplinarei militaris cedendum eé. Qjpy^ Haud uana attulere fed nee peride patres moti funt.óC. A.Sempronius:cui ea prouincia forte cuenit ra quam côftâtiffïmæ rei Fortuna frætus:quod uidoris populiexerdtum aduerfus uidos duxiflêt:oia te mrreae negligéter egir:adco ut difciplinæ romanæ plus î uolfco exercitu:quam î romanoeflêt.Ergo fortûa:utfæpeali3s:uirtutemeft fecura'primo.Prælio:quod a Sempronio incaute îcôfultcquecom/ miffumieft nó fubfidus firmata acie:nÔ egte apte locato concurfum eft:clamor idiciu prim û fuit:quo res iclinaturaeflét:excitatior crebriorg}ab bofte fublatus:ab romanis diflbnus:impar:fegnis:fepe ite ratusincertoclamore ^diditpauoré aioßi:coferociortllarus hoftisurgerefcutis:micare gladiisalte/ ra ex parte nutant cireufpedantibus gale^:amp;: incerti trcpidant:applicantcp fe turbæ:figna nunc refifté ba deferuntur ab antefignanis:nûc inter fuos manipulos rccipiuntur,Nodum fuga certa:nódum ui/ «pria erat:tegi magis romanusiquam pugnarc,Volfd fferrefignarurgere acicm:plus cædis hoftiu uP

dcrc;quam fugæ.Iani î oîbus lods œdifur nequieg Sempronio confule obiurgânteatque hortâfe:ni^ Sex. Té hil nccimperium:nec maieftas ualebat:data^ mox terga hoftibus forét:ni.Sex.Tempamus decurio panius cgtum labéte iam re: præienri aïo fubuemfleteq cum magna uoce exclamaflêt:ut équités: qui faiuâ ré publica ucllcnt efieex equis defilirent:oîum turma^equitibus uelut ad confulis îperium motis:nifi hæc:inquit:armata cohors fiftat Ipetum hoftimadum deimperiocft:fequimini prq uexillocufpidem meâoftendireromanis:uolfcifqp neçegtibus uobis ullos equires:nelt;^ pediribuseépeditesparcs.Cu clamore approbataadhortatioeér:uaditairecufpidé gerens:quacûqp inccdunt:ui uia fàciunt:eofe îfe/ runt obicAis parmis:ubi fuo^ plurimû laborcm uident: reftituunt oîbus locis pugnâ:in quæ eos îpc/ tus rulit:necdubiûerat:qn fi tam pauci fimulobircoîa poflênt:terga daturihoftesfuerinr.Etcûiani parte nulla fuftinerenâdat fignû uolfcus îperaror:ut parmatis nouæ cohorti hoftiû locus detur : dôec îpetu illatis ab fuis exdudanf.Quod ubi fadha eft:inrerclufi équités eu nec prorumpere eadé:qua tran fierant:poflént:ibi maxime côfertis hoftibus:qua uiâ feccrant:amp; côful legionefqj romanæ:cu quod te gimen modo oîs exercitus fucrat:nufd uiderent:ne tôt fortiffîmos uiros interclufos opprimeretho' fhs:tcndunt in quccunqi cafum:diueru uolfci hinc confulé:ac legiones fuftinere:altera fronte inflate Tempanio at^ equinbus.Qui cum fæpe conati nequiflent perrumpere ad fuos;tumulo quoda occu pato:in orbem fc tutabantur:nequaq multi:nec pugnæ finis ante noûem fuit.Conful quoq;:nufq re' miflb certamineidum quicq fuperfuit luminis:hoflcm tenuit.Nox incertos dircmit.Tantufqp ab ira prudentia euentus utraq! caftra tenuit pauor:ur:relidhs fauciis:amp;: magna parteimpedimento^jambo Atf âci pro uiûis exercitus fe î montes proximos reciperét. Tumulus tamécircûfelîüs ultra mediam é nodé pité pu quo cum cireufedentibus denunciatu eflet caftta deferta efleiuidos rati fuos amp;; ipfi:qua queq in tene gnæ nbsp;nbsp;bris pauor ruht:fugerunt.Tempanius metu infidia^ fuos ad lucem tenuit:digreflus deinde ipfe cum

euentu paucis fpeculatü:cum ab faueüs hoftibus fcifcirando compillêt caftra uolfco^ deferra efiê:lætus ab tu/ mulo fuos deuocariSi in caftra romana pénétrât. Vbi cü uafta deferraq? oïa atq? candemiqua apud ho' ftes foeditatem inueniflét:priufq uolfcos cognitus error reducerer.-quibus poterat faueüs dudis fecu: ignarus:quam regionéconfül pctiflèt:ad urbé proximis itinenbus pcrgit:Iamco fama pugnæaducr' fæicaftrorûç deferto^ perlata eratióC ante oïa dcplorati erar équités nö priuato magis:quam pubilco ludu. Fabiufq? conful: rerrore urbi quogj inicdoiftationes ante porras agebat:cü equites^cul uifi no fine terrorc ab dubiis:quinam eflentunox cogniti tatam ex metu lætinafecere:ut clamor urbem per' uadcretgraruiantiu faluos uidoref^rediflêcquites:^ exmeeftis pauloantedGmibus:quæcomplo' rauerant fuosqpcurreree in uiasipauidxq mattes ac côiugcsoblitæpræ gaudiodecorisobuia agmi ni occurrerent:in fuos quæqi fimul corpore atq aïo uixpræ gaudio compotes cffufæ.Tribûis plebis: qui.M,Pofthumio.amp;.T.Quintio diem dixerat:quod ad Veios copi opera male pugnatum cfler:occa fiouilaeftperrecensodiuSempronüconfulisrenouandæineosinuidiæ.Itaq aduocatacontione cü prodiram Vens remp.eflêabducibusiproditum deinde:quia illis impunefuerit:in Volfcis abconfu/ Ie exercimm:traditos ad credent fortimmos eqtes:defcrta foede caftra uociferati cént.C.lunius unus ex tribunis Tempanium equitem uocari fufliccoram^ eis Sexte Tempani:inquir:quæro de tc:arbi/ treris ne.A.Sempronium confulemautin tempore pugnaminiflè:autfirmafléfubfidiisaciemfautul lo boni cofulis fundum officiofdi cum ipfe uidis Icgionibus romanis tuo cofilio equitem ad pedites deduxerisireftituerif^ pugnam:cxclufo deinde ab acie noftra tibi atq equitibus num aut conful ipfe fubuenerit:aut miferit pfidium fpoftero deniq die ecquid ptæfidn ufg habueris c'ait tu cohorfç in ca ftra ueftra uirtute proruperitis C'ecquem in caftris confulem:ecqucm exercitum inueneritis/an defer' ta caftra relidos fautios milites fHæc pro uirtute tua fide^:qua una hoc hello refpublica ftetit:dicéda , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibi funt hodic.Dcnig,’ ubi. A.Sempronius l ubi legiones noftræ fintcdcfcrtus fis an dcfcrueris cofulé

Tepanii exercitum«^ fuidi;dcnigi fimus an uicimus f Aduerfus hæc Tépanii oratio incompofita fuiflê dicituc facinus cætc^ milirariter grauis:nó fuis uana laudibusinó crimine alieno læta.Quâta prudéna rei bellies in A.Sempronio cct:nô militis de impatoreæftimarionem eé:fed Po.Ro.fuiflê:cum eum comitiis co' fulem Icgcret.Iraq ne ab fe impatona cSfiliamec eófulares artes exquirerét:quæ péfitanda quog; ma/ gnis animis at^ igcniis eént:fed quod uidcrit referte pofte.Vidiffe aut fe prius:quam ab acie interdu derer :cófiilcnt î prima acie pugnanté:adhortantc îter figna romana:tæla^ hoftium uerfanté: poftea feab c5fpcdu fuo9^ablatum ex ftrcpitu amp;nbsp;clamore fenfiftc ufq adnodem extradum certamen: neC ad tumulum:qué ipe tenuerat:præ multitudine hoftium perrumpi potuiftê.Exercitus ubi cét:fe ne' fare arbitrari:uelut ipfe in re trépida loei pfidio fe fuofly fit tutatus:fic confulé feruadi exercitus caufa loca tutioracaftris cepiftc:Ncc uolfco^ meliores res eis credere quam Po.Ro.fortunam:nodécp oïa terroris mutui implcflêipcantég? demum ne fe feftum labore ac uulneribus tenerét:cum ingén lau/ denouirtutis magis:quam moderatióis dimiftùmaccipio.CumageréturhæciamcÔful uialauicana ad fanum quieris erat:co mifta paluftra iumétaœ alia ab urbeiexerdtu affedum plælio ac uia nodur' na excepere.PauIopoft in urbem é ïgrelTus coful no ab fe magis cnixe amoués culpam:quam Tempa Atf té' nium meritis laudibus ferens.Mæftæ ciuitati ab re male gefta amp;nbsp;iratæ ducibus.M. Pofthumius reus panii obicdus:g tribunus militum p cófule ad Veios fuerat:decémilibus sris grauis damnatur.T.Quinu mode' collega eius:quia ï Volfcis cofulaufpitio didatoris Pofthumii TubcrtiÄ ad Fidenas Icgatus didato' fta ora' ris alrcnus Mamcrci Acmyliiresprofpcregeftérat:totaculpa eius tpisïprædânatu collega trifferété nonem cés tribus abfoluerér ^fuifte ei Cincïnati pris memoria dicifuencrabiUs uiri QC exacts iâ ætatis;Qipi

LIBER. QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jlt;S

tolihus Quîrius fupplici'rer eras ne fe brem rcliquo lüræ fpacio tam trifle nûciû ferre ad Cincinatu pa Tcréf.Plebs tribünos plcbis abfentes.Sex.Tcpaniû. A.SellnKamp; Antiftiû.amp;Spuriliû fccir^uos amp;^ cétu riôibus fibi pfecerât Tépanio audore eqres.Scnatus:cu odio Sépronii côfulare nomé offenderet:tribu nos mihnîcôfLiIari poteftarecreari iuflit.Creati funt.L.Manilius Capitohnus.Qu.Antonius Meretr/ da.L.Papyrius Mugiilâus. Prîcipio ftatim anm.L.Horréfius rribunus plcbis.A.Scpronio côfuli anni prions dié dixinquem eu quatruorcollcgæ infpcélâte populo romano orarent ne impatoré fuû obz noxiün quo nihil peer fortunâ rephendi poflcc;ucxarcr:ægrc Hortéfius pari teptarioné ca credens eé pfeuerantiæfuæincc pcibus tribuno^;q f fpém mÓ iadent:fcd auxiliocofidcre reu.Itaç móad eü co uerfus ubi illi parnrn fairirus ubi fubnixus Si fidés innocentiæ afus eflêt:qrebat:fub tribuniria umbra confularé ui^ delituiflêimóad collegas:uos auli répago;quid aduri edisian erepturi odé ius populo amp;nbsp;eucrfuri tribuni na ptatemfCü illi amp;nbsp;de ScpronioÄ de ofbus fumma populi romai ptatem eé dice renenee fe iudiciu populi rollere:aut ucllc:aut poflquot;e:fed fi pees fuæ pro ïpatore:q fibi parcris eflêt loco nóu.nuincnnfe uené cüco mutaturos.tu Hortenfius nó uidcbininqnpkbs romana fordidata tribui nos fuos. A.Sepróniu nihil moror:qndo hoc eft f ipeno cófecutus;ut ram carus eét miliribus:necpicz tas quatruor ttibuno^:q Horrefn ram placabilead iuftas pees ingeniü panter plcbi parribufç grarior fuit.No diurius fortuna egs indulfit:quiambigua uidoria pro fuaamplexi fucran^ximo anno.Gn, Fabio VibulanoÖC.T.Quirio Capitolino filio Capitolini c5fulibus;dudu fabii:cui forteea prouinda Gn.Fa/ euenerat nihil dignu memoratuadu:cum trepidam ratum oftcdiflèntaciê:cqui turpi fugafundutur bius.T* haud mago confulis decore.Itaq? tnuphus ncgatus:cære^ ob fern pro nianæ cladis clcuatâ ignom iniâ Quito utouansurbcintraretcÔceflumeft.Quéadmodû bellum minore:q'nmuerat:dimicatione eratpcrfe côfu. dum:fic in urbe ex trâquillo:ncc opinata moles difcordia^ inter plebé ac patres cxorta éicoepta a duz' plicando quælloR: nûcro:q rc:preter duos urbanos qftores:duo q confulibus ad miniftena belli pfto/ Quæ/ eftênt a côfulibus relatâ:cû ôi patres fumma ope approbaflêntxôfulibus tribuni plebis certamé incule ftores runt ut pars quæfto^(nâ ad id tps patririi crearieranr)ex plebe fierenaduerfus quâadiÔem primo amp;nbsp;côfuIesÂ patres fumma ope ânixi funr:concedendo deinde ut quéadmodû in tnbunis confulari poz teftate creandis ufi funnid aequa: îqftoribus libcjxeßetarbitriü populi romanixu paße proficercnto tamrem deaugédo qfto^ numéro omittunt.Excipiuntomiflâmtribunialiæç fubindcuntcr quas amp;nbsp;agranæ legis fediriofæadiones exiftunnp quos motus eu fenarus confules:q tribünos creari malice nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

ne^ poftet per inrerceiGonestribunirias fcnatufcÔfultum fieri: refp.a côfulibus ad îterregnum: neç id ipfum(nam coire patririos tribuni prohibebâ^fineeertamine îgéri redit.Cum pars maior îfequen ris âm per nouos tribünos plebisaX aliquot iterreges certamimbus extrada eftét modo prohibétibus tribunis patririos coire ad prodédum fferregem:modo îterregem kerpellâtibus ne fenatufcôfultum de cominis côfulanbus faceret,Proftremo.L.Papyrius Mugilanus proditus interrexcaftigando nunc patres:nuc tribuos plcbis dcfcrtâomiÆimqi ab hoîbus remp.deo^prouidéria cura^exceptam me/ morabat;ueiétibus îduciis ÔC cudarione equorum ftare:unde fiquid îftrepat terrons fine patritio ma giftratu placere remp.opprimi:nô cxercitum:n5ducem feribédo exercitui eé:an bello îteftino bellum externum populfaturos faux fi f unum côucniânuix deo^ opibus:quin obruatur romana res:refifti poftc:quinilli remittédodefummaqfjiuris:mediisdnseopularctcôcordiamipatrcs patiédo tribui nos militum ,p côfulibus fieri:tribunos plebis nÔ iter cedédo quo minus qtruor qftorcs ^mifeue de plebe ac patribus libero fuffragio populi iïerét.Tribuniria primu comiria funt habita creari tribuni cô fulari prate oés patridi.L.Quintius Cinematus tert.Sex.Furius Medullinus itc^Marrius Manlius amp;nbsp;A.Sempromus,Hoctribunoqfto^zcomitiahabentc:pcrcnbufg3îreraliquot tribünos plcbeios filiq Comi/ Antiftii tribuni plebis:amp; frarre alterius tribuni plebis Scx.Pompilmnec poteftas ncc fuffragario eoru pa fi-y ualuit:qn quo^t patres auofqi côfules uiderant:eos nobilitate pferrent.Furere oés tribuni plebis: ante bunoßi oés Pompilius Antiftitifqnq repulfa fuoi^accenfi qd namid reieétc’nôfuis bcncficiis.nô parrum iniu militü riis:nô dcmgi ufurpâdi libidine:cum liceat:quod nô ante licuerir:fi nô tribunum militate ne qftorem Comi/ qdem quéqua ex plebe fadum:nô ualuiflé partis ^ filio frattis ^ fratre pces tribuno^ plebis: porefta fia qfto ris facrofandxad auxilium liberratis creatæ.Fraude ^fedo in te eé:amp;.A.Sempronium cominis plus j-Qj^j arris adhibuifîê:quam fidcncius iniuria qn fuos honore dcicdos.Ita^ cum in ipm amp;nbsp;mocéria tutum amp;nbsp;magiftratu:î quo tüc erat:fpetus fieri non poflénflexere iras in,C.Sépronium patruelé.A. Sépronii ei(j ob ignominiam uolfci belli adiutore collega.M.Canulcio diem dixere:fubîcle ab eifdem tribunis mctio in fenatu de agris diuidendis illata eft:cui adioni femp accerrime.G.Sempronius reftiterat:ra/ tus id:quoderat:aiitdepofitacaufaleuioréfutu^apud pattes reum:aut pfeuerantemfub iudidi tps plebem offeniurum aduerfe fuidiæ obiici maluit:ôi fuæ nocere caufæ:quam publicæ deefté: ftctitœ i eadem fentériamequa largitio ceifura in trium gratiam tribuno^ fierennec tum agrum plebi:fed fibi inuidiam quæmfc quo^ fubitu^ eam tépeftatem forti aîo:nec fenatui tanti fe ciuem:aut quéqua aliz um dcbereeé:ut in parcendo uni malum publicum fiat.Nihilo demiftîorc aîo:cum dies uenit: caufa ipfa p fe dida ncqtiicq oîa experris patribus ut mirigarét plebem: quindecîmilibus æris damnatur.

EodemannoPofthumiauirgoueftalisdeinceftucaufamdixitcrimini obnoxiaob fufpicioné pp eultum amoenioréifgeniû^ liberius quâuirginé decet:pa^ abhorrés famâampliatâ: deinde abfobta P collegii fnia:pôtifex maximus abftinere iocisxoliœ fandæ potius:quâ feite iuflîr.Eodé ano a câpa/ nis Cumæ:quâ græd tum urbé tencbât:capiucur,lnlequcs anus tribuos milita côfulari ptâte habuit h iiii

AmplP Agrippa MenemuLanatû.P.Lucrcnûtncipitmû;ôd.Sp.NautnïAnnusfcliatatêpo,Ro.picùlof^nus am qd ingcti:quâ dade 1'fignis.Scruina:urbcm:ut i'ccnderét:diftâtibus locis cÔiurarût:populo^ ad ope paP amplia/ fini fereda redis Îrenromrarcé capiroliûg?armati occuparér.Aucrtit nefanda côfilia iuppirer: idiciog? re fie ex duoic comphcfi fonres pœnas dcderût:indicibus denamillia grauis cris:q rum diiutiæ habebanPex afeonio ærario numerara:amp;: libertas pmiû fuit.Bcllû inde ab eqs reparari coeptû:amp; noues hofles leuicanos cô require filia eu ueiétibus mgerehaud icertis audoribus RomâeftalIatu.Equopz iam uelutâniuerfariis armis aflîieuerat eiuiras.Lauieos legati miflixû refponfa ide rettuliflênt dubia:qbus nee me bellu parari: ncc diummapaeem foreappareret:mfeulanis negotiû datum auerteréraios:neqd noui mmulms Lauieis oriref.Ad îfequétis âni tribunos mihm confulari ptâteinito magiflram ab Tufeulo legati uenenât.L. Sergiû Fidenatc.M,Papyriû MugilanûÂ Claudiu Seruiliu.A.Seruilii Pri'ci filiû: quo didatore Fide næ capræ fuerât:nûeiabâr legari lauieanos arma ecpifîc;amp;eu cquo^ exereitu depopulates agrumfeu/ lanum eafiraI Algide pofuifîê.Tum lauieanis bcllû îdidû:fadoqi fenamfeôfulro: ut duo ex tribunis ad belIu ^jfifeifeerenfmnus res Romæ curaret:Certamé fubiro iter tribunes exorm fe qfqi belli dueé potioré ferre:eura urbis ut îgratam ignobilécp afpernaii.Cû pa^ deeo^ îrer collegas cerramé mirabû di pfes eôfpicerét.Q.Seruilius quado nce ordinis huius ulla;inqt:nee reipublicæ eft ucreeûdia: parria maieflas altcreationé iftâ dirimet:filius meus extra forte périt urbi:bellû utinæq appeturicÔf deratius côeordiufcp:quâ eupiût:gerât.Deledû haberi ne ex toto paflîm populo plaeuit: decé tribus forte du/ dæ funt:exbis feriptos iuniores duo tribunf ad bellum duxere.Coepta iter eos in urbe certamia eupi dftate eadé iperii muiro impéfius in caftris aeecdi:nihil fentire idem p fnia pugnare: fua côfilia uelle: fua imperia fola rata eé:conremnere mieem S^ contemni:doneccafligâtibus legatis tandeita cêparam efl;utalrernis diebus fummâ iperii haberét.Quæ cum allara Româecnr:dicit .Q. Scmilius ærate: amp;nbsp;ufu dodus precatus ab düs immorralibus:nc3ircordia tribunorum lachrymofior reipu.cflèt: quâ ad Veios fuifîêt:amp;: uclut baud dubia clade imminéte intimaflè filio ut milites fcriberct:amp; arma pararer. Ro,cla/ Nee fa!fus uares fuit:na dudu.L.Scrgii.cuius dies iperii erat:Ioco inique fub hoftiücaflris:ctJ(quia fP des nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mularo metu rceepat fe hollis ad uallü)fpes uana expugnandi raftra co traxiflênrepcrino ipem eque/

rum p fupina uallem fufifunt:multiqi i ruina maiore:q fuga oppteflï obmlcatiquCalIra co dicægre/ retenta.Pollero die circûfufis iam magna ex pte hofiibusip auerfam porta fuga mrpi deferunf :duccs legaticK.amp;qd circa fignaroboris de cxcrcimfuit.Tufculü peticre:palantcsaliip agrospaflim mulos itineriDUs:maioris;qacceptacratcladis:nuncii Romam contenderüt.Minus trepidationis fuinquod cuenms timori hoium congruens fucrat:amp; m fubfidia:q refpicerent in re trcpida:pparata erant ab tri/ buno milim:iu fluqi eiufdc p minores magiftratus:fcdaro m urbe tumulm:fpeculatorcs propere miP finunciaucreTufcuIiducesexercimg? cßeihoflccaflraloco nÔmouiflc.amp; qdplurirnuaiopzfeciody dater ex fenatufcôfulto didus. Quintus Seriulius Prifcus:uir cuius ^uidétia in rep.cu mulos alüs té/ peftanbus ante experta ciuitas crat:tü euern cius bclli:qd uni certame tribune^ fufpcdum:anrc rem male gefia:fucrar.Magilire cqm create a quoipfo tribune milimdidatortrat didus filio fuemt tra didere qdamam alii Hala Scruilium magiftru eqrum co anno fuiffe fcribüt:nouo excreim pf dus ad bellij:accitis:q Tufcüli erant:duo millia pafluu ab hoffe locum caftris cepir.Tranfierat ex re benegefta négligera fupbiaquad cquos:qïn romenis ducibus fuerat:Ita^ primo Ifatim plio:cu didaror cqtatu drefignaos hoftiu turbafteolegionu ide figna iferri ppere iufliofignif^ quo^ ex fuis und eddanté oc cidit:tams ardor ad dimicadd fuit:ut ipetd cq nê mlcrinuidiq? acie cu fuga dfufi petiflent caftra:bre/ uioretpcamp; certain mem mor cafto^oppugnatiofuit:qplid fueraqdireptifq; caftris cd pda didator militi côceflîflétifecutiœ fugiété ex caftris hofté eqtes rendciaflént oés lauicaos uidos:magna partem Lauici cquo re Lauicos cofiigiueipoftcro die ad Lauicos dudus exercims oppidum«^ corona circddatd:fcalis fed labi captd ac direptu eft. Didatoriexerdm uidore roma redudo die odaua:q creams crat magiftratu fe ab d po tij dicauioamp;l opportune fenatus:priufqua a tribunis plebis agrariæ feditióis mcnOÔcsilIatædeagrolaui canodiuidendoficrctxenfuitfrequéscolonia Lauicos dcducendam: coloniab urbe mille quingenti miffi bina iugcra acceperdt.Captis Lauids aedeide tribunis militum cófulari ptâteAgrippa Menenio Lanatoiamp;.P.Lucreoo tricipitino ite^ oibus his:amp;.Sp.Rutilio CrafloA' ifcqueti ano.A. Sempronio Atracino tcrnd:amp; duobus irc^.M.Papyno MugiIano:amp;.Sp.Nautio Ruolio:biénium trâquillæ ex/ ternæ res;difcordia domiexagrarüs legibus fuit.Turbatores uuigi crant.Sp.Mecilius qrtum:amp; Me/ tilius tertid tribuni plebis amboabfentes creati:amp; cd rogationépmulgaflcntmtagcr ex hoftibus ca/ ptus uiririm diuiderefmagnæq? partis nobilideoplebifdto publicarét fortunæ:necenifermequic/ q agrimt iurbcalicnofolo pofitamê armis partd eratmee qd ueniftet aflignatdue publice efiêtipterq plebs habebat. Atrox plcbi patribufç propofitd uidebatur certamen:nec tribuni millimm nunc in fe/ natu:nunc in cêliiiis priuaris prinapum cogendisuiamcÓfilü inueniebat: mnc,Ap.Claudius nepos eius:qui decéuir legibus feribendis merat:minimus nam ex patrdcofilio dicitur dixiflemems fe ac fa/ miliare confilium domo affcrre;proauum fuum.Ap.Claudium oftédiflê uiam unam diflbluédae tri bunitiæpoteftatis:percollegammiterceflîoncm:facile homines nouosaudoritateprindpû de fen/ tentia deduci:fi temporum interdum potius:q maieftatis memor adhibeatur oratio:pro formna illis animos effembi uidcant collcgas principes agenda? rei grariam omnem ad plebem præoecupaflé nee locuminearclidd.fibihaudgrauateacclinaturosfeadcaufamfcnatusiperquam uniuerfo ordini cd primoribus fepatrum concilient. Appropantibus cundisamp; ante omnis. Qu.Seruilio Pnfcoiquod

LIBER ÇVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37

nodögenCrafTetab Rirpeclaudia colîaudâteiuuenérnegoriûdarur:utquosigfg^ poficræx collegib tri-' buno^ad mterccflionépliccrct.Miflb fenatu phenfanrurab prîcipibiis tribum fuadedo monédo pol hccdog? grarû id fingulis priuanm :gratü uniuerfo fenatui forefex ad iterceflionc côparauare. Poftero die eu excopofiro relarû ad fcnarû:cct:dc feditione:quâ Mccihus Mcnliur™ largïnôe peflimi cAcpIi cô/ circnt:amp; orones a primoribus pacrû habitæ (unt:ut p fe quifç iâ née cofinû fibi fupperere diccrct:ncc fe ullâ opé cernere aliam ufquâ ptcrq l'rribumeio auxilioucius poteftatis fidécircûucntam remp.ranq priuarâ inopcm cÔfugcre:precIaß^ ipfis poteftanœ elle no ad uexâdum fenatum difcordiag; ordinuni niouédam;pJus 1 tribunam uirium cfle:quam ad rcfiftcdum improbis coIIcgis.Frcm irus deinde unP uerfi fenatus ortus:cu ex omnibus partibus curiæ tribuni appellarétur:tum filcrio fadto:ii;qui præpa^ rari crât gratia prîcipû:quâ rogationé a collegispmulgatâ fenatus céfeat diflbluédæ reip.ec:ei fe îtereef furos oRedut.Gratiæ nercenoribus a fenatu adæ.Latorcs rogatiÔis côcioneaduocata pditores eSmo doK plebis ac feruos cÔfulariu appellâtes:aliagi truci oratiôc îcollegas fuefti adionc depofucre.Ardua befla îfequésannus habuiflêt:quo.P.Cornelius Coflus.C.Valerius Potitus.Quîtius Cincînatus.Gn. Martiusiamp;.M. Fabius Vibulanus tribuni militu cÔfulari ptâte fuerâr:nifi uciés bellü religio prîcipû di ftulinêt:quojjiagros tyberis fup ripas effufus maxîe ruinis uilla^ uaftauit:fimul equos triénio ante ac cepta elades phibuit volanis fuæ gétis populo praefidiû ferre: Excurfiôcs îde î côfinem agru leuicanû fadæ:nouifq? colôis bellum illatum:Quâ noxam cum fe cÔfenfu oium equo^ defenfuros fperaflént: deferti ab fuis ncc memorabili quidem bello per obfidiÔcm leucmç unâ pugnâ:oppidü amp;nbsp;fines amife re:Tempranîab,L.Decio tri:plc.ut rogatioem ferrct:qua Volas:quog;:ficutLauicos colôi mirterétur: Volæ per îterccfr]onéconega^:qui nullû plebifcitum:nifiaudoritate fenatus paflùros fe perferrieftederût: decqs difeuflum é.VoIis îfequéteâno reccptis:equi colôiagi eo dedudarnouis uiribus oppidü firmarût.Tn' capte bunis milieu Romæ cÔfuIanpotcftareGn.Cornclio Coflb.LValcrio Ponto.QFabioVibulano Re^ amp;.M,Pofthumiq Rcgiléfùhuic bellû aducrfus equos pmiflum eftprauæ métis homini qua tamé ur floria magis:quâ bellüoRédit.Nâexercitu migre feripto dudogs ad Volas:cü leuibus præliis equorü aies frcgifîcfipoftrcmo i oppidum irrupit:dcîde ab hoftibus ï ciucs certamé ucrnr:amp;: cum ïrer oppu/ gnarionem prædam miliris fore edixiflcr:capto oppido;fidem mutauit.Eam magis adducor:ut credâ iræcaufam exercituifuiflc:quam quod î urbe nupcr dircpta:colôiag; noua mîus prædicatiôe tribuni prædæ fuerit. Auxitcam iram:po(rcaquam ab collegis accerfirus propter feditiôes rribüicias 1 urbé re uertit:audita uox eius î côciôe Rolida ac propeuccors:qua«M.Fefto tribu.ple.legcm agrariam feréti:fi mul Volas quog: ut mitterétur coloni:laturum fe dicéti dignos enim eflê;qui armis cepiflênt : corum Urbem agrumgp uolanum eflêrmalum quidem militibus meis:îquit:nifi quicuerint : quod auditum nô côcionem magis:quam mox patres offendit,Tnbu.p!c.acer ncc îamp;oidus nadus îter aducrlanos fu perbum îgenium immodicamgi liguamiquam irritado agitado^ îcas impclleretuoccs;'quæ îuidiac non ipfi tâtum :fcd caufæ atœ uniuerfo ordini eflcnt:ncmincm ex collegio tribunorum milirum fæ/ plus quam Pofthumium i(fifeeptarionem trahebat.Tum uerofecudum tam fæuumatç inhumanü dilt;îutn:auditis:iquir:quiritcs ficutferuis malum minâtem militibusC'tamc hæc bællua dignior uoz bis tâtohonorcuidcbitur:quam qui nos urbeagrifgj donates îcolonias mittüt:qui fedem fenefluti neftræ profpiciunt:qui pro ucftris commodis aducrfus tam crudcles fupbofgi aduerfarios depugnât» Inopite deîde mirari:cur pauci iam ueftrâ fufcipicbanr caufam: od ut a uobis fpcrcr/an honoresquos aduerfariis ucftris potiufquam ppugnatoribus dans/ Ignem uiftis modouoce huius audita: quid id refert/iam fuffragium detur:hûc:qui malum uobis minatur:iis qui agros:fcdefij: ac fondas ftabilire nolunt:præfcretis.Pcrlata hæc uox Pofthumii ad milites multo î caftris maiorem ïdignationem mo^ ninprædæ ne îterceptorem fraudatorerngj etiam malum minari militibus Zltag? cum fremims aper/ te enèt:0/ quæftor.P«Seftius eadem uiolentia cocreere feditionem putaretpofte: qua mota erat: miP fo ad uociferatem quendam militem lidtore:cum ide clamor amp;nbsp;iurgium oriretur:faxo idus turba cx^ cedit:infupcr ïcrcpantc:qui uulncrauerat:habcre quæftorcm quod imperator eét militibus minatus: Ad hüc tumultum accitus Pofthumius afperiora oia fecit acerbis qua.'ftionibus:crudelibus fuppliciis poftremo cum modu iræ nullû faceret ad uocifcratióem corum:quos necari fub crate iuftêrat cócurfu fafto:ipfead îterpellâtis poenam uecors detribunali dccurrit:ibi cum fummouétes paftam licfores cc^ lunonel^ uexarét turba:eo ïdignatio erupitut tribunus militum ab exercitu fuolapidibus cooperite tur.Quod tam atrox facinus pofteaqua eft Roma nuciatum:tnbunis militum de morte collcgæ quæ ftiôes dccernétibus tri.ple.îrercedebâr:fcd ca cÔtentio ex certamîc alio pêdebat:quod cura îceftèrat: pa tres ne metu quæftionum plebs ira® tribunes militu ex plebe crcaret:tédcbantç fumma ope:ut con/ Pofthu fuies crearentur.Cum fcnatufconfuitu fieri tri.ple.no parcrenrur:iidem intercédèrent confularibus co m fus mitiis:rcs ad kerregnum rediitmidoria deide penes patres fuinquod Quinto Fabio Vibulano inrerre Tri.m i, gecomitia habentc:confules creati funt. A.Cornelius Coftus:amp;.L.Furius Medulinus,His confulibus a niiliri principioannifcnatufconfuItumfadumcftiutdeqftionePofthumianx cædis tribuni prime quogi baocci/ tempore ad plebem ferrcnt:plebf^ præficeret quæftioni quem uellet:a plebe confenfu populi confuli ditur bus negonum mandatur:quifumma moderationeac lenitate per paucorum fupplicium : ques fibi/ A.Cor/ wetipfos confdftè mortem faris creditum cftitranfada re ncquiuere tarnen conlequi:ut nê ægerrime nclius.

plebs ferreniacere tadiu irritas fandionesiquæ de fuis commodis ferrentur:cum iterim de fanguie L.Furb ^ fupplicio fuo lata legem cÔfeftitn exciccu:amp; tanram uim habere, Aptiflimum tempus erat: uidicaz conful.

tis fcdirioibus delinimétum animis uolani agri dïuifioné obnci:quó fado niinuïflènt defydenu agry ris legis:qus pofTeßb per iniuriâagro publico patres pellebar:Tüc hsc ipfa idignitas augebat aies nÖ in retinédis mo publicis agris:quos ut tencret pertinacé nobilitaté efle:fcd ne uacuum qdc agrü nuper ex hoffibus captii plebi diuidere:mox paucis ut estera furu^ pds.Eodé anno aduerfus uoUccs pcpugt; Feréri/ lantes hcrnico^ fines Jegiocs duds a Furio côfulc:cû holle ibi non inuemflent Ferennu : quo magna num nbsp;nbsp;mulritudo uolfco^ fc contul era txepere minus pds:qua fpcrauerat:fuit:qd' uolfci:poftcaq fpes tuen''

capitur *^’ cxigua erat:fubfatis rebus:noüeoppidü reliqrunt:poftcro die ,ppe deferm capitur:hernicis ipcager Qu. Fa donodarus.Annü modeßia tribuno^qerum excepittri.ple.Licinius.Q.Fabio Ambufto.CFurio pc bius.C. ^'^’®cófulibus.Is eu prïcipio ftatim anni uelutpéfum nois familisg? fcdinêesagrariis legibus ^mul/ Finius ' tandis cieret:peftiléna coorta miacior tamc:qua pniciofioncogiratióes hoium a foro certaminibufç cSful. nbsp;nbsp;publicis ad domu curage corpOK nutncdoiy aucrntiminnfgj ca danofam fuiflc:qua feditio futura fue

P-Atra/ rit:credunt.Defunda ciuirarcplunmoip morbis:ppaucis funeribus:peftilcnté annü inopia fiugu ne/ ci'us.C. glfóo cultu agro^.ut plsnag? fit;acccpit.P.Atratino.C.Nautio Rutilio cofulibusJa famcs:qua peftP Nautij Ifutia triftiorerat:ni dimiffis circa oés populos lcgatis:qethrufeu mare:quicR tyberim accolut ad fru/ coful nbsp;nbsp;menm mcrcaduiannons foret fubucntû:fupbca famnitibus:q Capua haberat Cumafqi:lcgati prohi

Marti? ^’^ cómertio funt:eótra ea benigne ab ficulo^ tyranis adiutumaximos eSm catus fummo Ethruris Aemili I^udio tybens deuexit.Solitudiné ïduirate sgra expri cófules funt:cü in Icgatióes nó plus fingulis fez □s.p. nbsp;nbsp;natoribus mentis coadi funt binos équités adiieerej’rsterqab morbo anncnagumhil eo biénio inte

Valeri? ^^n’ externiue incómodi fuir;at ubi hs follicirudines difccflcre;oïa qbus turban folita erat ciuitas:do/ coful. nbsp;nbsp;^’ difcordia foris bellu exortu.Martio Aemylio.P^Valcno Potito cöfulibus equi bcllii parabant: uoP

fcis gq non publico cófilio capeflentibus armamolurariis mercede fecutis m ilitia:ad quo^ famam ho fhum:iam enï in latinu hernicu^ defeéderantagrü deledu habenté Valcrium cofulc Marrius Men©' nus tribunus plebis legis agraris latorcum 1'pedirct:auxilioœ tribun nemoinuitus facraméto dice/ ret:repenfe nudarurarce caruétanam ab hoftibus occupata ciTc.Fa ignominia accepta eu apud patres inuidis Menenfo fuit:tu estcris tnbunis iaante prsparatis interedwribus legis agraris; prsbuit iu/ fliorc caufam refiftendi collcgs,Iraqi cù res diu duda per altercarionc eflet eôfulibus deos hominef^ reftantibus quicquid ab holbbus eladis ignominisqp:autiam acceptu eflenaut imincret:culpam pe\ nes Meneniû fore:qui deledu impcdiret.Mencnio uociferarc:fi iniufti domini pofleflione agri publi/ d cederent:fcmoram dclcdui non faccrc.Decrcto interpofito:nouemtribuni fuftulcrunt certamcn; pronunciaueruntop. ex collegii fententia.P.Valerio cofulifedamnu aliamgi cocrcinonc aduerfus iter/ ceflionem collcgsldclcdus caufa detredatibus militia inhibéri auxilio futuros efle.Hoe decreto con/ ful armatus:cu paucis appcllâtibus tribunu collû rorfifîét:metu esteri facraméto dixere.Dudus exeri drus ad caruentana areem :gq inuifus ïfefluf^ cófuli erat;impigre primo ftatim aduentu dciedis:q m • prcfidio cranarcé rccepit:pdatorcs ex pfidio p negligénam dilapfi occafioné aperuere ad ïuadcdum:p/ ds exaffiduis populationibus:qd' oïa i locu tutum cogefta erat:fuitaligtum usnditum fub hafta:có/ ful i srarium redigere qdores iuflit:tum prsdicas participé pds fore cxcrcirû cum militia nô abnuiP fet:auds ide plebis ac militum i cÓfulem irs.Itaç eû exfenatufcôfulto urbé ouâs itroirer:al ternis i c5 diti uerfus militari licéria iadati:quibus coful icrepitus;Mcnenn celebre nomé lauditus fuincû ad om nem métioné tribuni fauor cireuftatis populi:plaufu^ 8i affenfu cü uodbus militu certarct : pluf^ ea rcs qua prope folemnis militu lalciuia i cófulé curs patribus iniecir:óf tang haud dubius iter tribunes _ _ militum bonos Mcnenn:fi peteretcofularibus comirus é exclufus. Creati cÓfulcs funt.Gn.Cornelius

CoH’usÄ.L.Furius Medulmusiterum.Nóalias sgnus tulitplebs tribunicia fibicomitia nócomifla; •. cum doloré qusftoms cominisfimul oftédit:amp; uïraeftitücpnmum plcbciis qusftoribus crcatis:ita ut i quattuor creadis uni patricio Claudio Fabio Ambufto reliqucretur locus:trcs plcbcii Quitius Si colul, nbsp;nbsp;lius.p.Elius amp;.P.P]pius clarifGmarum familial iuuenibus prsferrérur. Anderes fuiflc ta libcn popu

lo fuffragii Icilios accipio:cxfamilia ifediffima parnbus tres leu annü tribunos plebis creates hi mul/ tarum magnarûç re^i molé auidiffimo ad ea populo oftétantcs:cu affirmaflent nihil lê moturos fine gusflonis quidem comitnsiqus'fola promifcua plebi patribufç rcliquiflêt fcnatus:fatis animi popu lo efletrad id quod tadiu uellenr;amp; plegcs licerer.Pro ingenti iragj uidoria id fuit plebi:qusfturâg? no honoris ipfius fine sftimabat:fed patefadus ad cSfularum ac triumphos locus nouis hoibus uidebaó Patres côtra nô pro cÔmunicaris:fed ,p amiflis honoribus fremere:negare:fi ea ira fint:libcros toiler/ dos ciïê:qui pulfi maiorum lnco:cernétef^ alios iponciTioe dignitaris fusifalniflam mefy nufq alio:g ad facrificadum pro populo fine imperils ac potenatibus relïquatur:Irritatis utriufg? partis animis cu amp;nbsp;fpiritus plebes fumpfifret:amp; tres ad populärem caufam ccleberrimi nominis haberct duces : patres omnia qusftonis comitiis ubi utrungp plebi liceret fimilia fore cernétcs:tcnderc ad colulum comitia: qus nondum promifcua cfent.lcilii cotra tribunes militum creados dicerét;amp; tandem aliquado im pertiendos plebi honores:fcd nulla erat cófularis adio:quam impediédo id quod petebât exprimerét cum mira opportunitate uolfcos:amp;equos prsdatum extra fines exifle îagrû larinum herniedep affer/ tur:ad quod bclldiubi ex fenatufconfulto côfules delcdu habere ocdpiûttobflare tûc cnixe tribuniTi-' bi plcbiqi earn fortunâoblatam memorâtes.Tres erant amp;:omnes acerrimi uiri gcncrofin iam ut Frf plcbcfos:duo finguli fingulos fibi côfules afleruados affidua opera defumût:uni côciombus data nue dennédamuc côcicnda plebs:ncc delcdu cÔfules;nec comltia;qus petebant tribuni: expediebât. ludi/

L1BER QVARTVS , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jg

liante fe deïde forruna ad caufam plebis:ndcü ueniunt arcem caructanam;dilapfis ad pr^dam militP bus;qui in pfidio erat;equosinterfeûis paucis cuftodibus ards inuafiflê:alios recurrences in arcé;alios palates in agris cæfos.Eaaduerfa ciuitati res uires tribuniciæadioni adiecir:negcq.n.rcptan ut turn de ni^ defiftcrét ipediendo bello:pofteaq nó ceflére nee publicæ tépcftati:nec fuæ inuidiæ:puincut:ut fe natufcôfultum fiat de tribunis militu creadisxerto tamé pado ne cuius ratio habcretur:g eo anno tri bunus plebis eflêt:neue qs reficeretur i annu tribunus plebis:haud dubiæ Icilios denotate lenatu:quos mercedé feditiofi tribunatus petere confulaw infimuIabat.Tu dcledus haberi:belluni^ oium ordinu confenfu apparari cœptum:cÔfulcs ambo profedi ad arcem caruentana. An alter ad comiria habenda fubftireritdeertum diuerfi aurores faciutnlla pro certo habenda:in qbus nó diflênriut:ab arce caruen/ tana:cum diu negeq oppugnara eiTetueceiTum.Verruginé i uolfcis eodé exercitu receptam:populatio/ Verruw nef^ amp;nbsp;prædas ïEquisÄ iuollcoagro fgetes faâas.Romæ:ficutplebis uidoriafuitïeo:utquæ mal/ go lent:comitia haberefata euern comitioi^ patres uicere:nam tribuni militumcofulari poreftate cotra fpes oium tres patridi creati funt,C.lulius Tullus.Gn,Cornelius Coflüs,C.Seruilius Hala. Arté adhi/ bitam ferunta patriciis:cuius eos Icilii turn quo® infimulabât:quod turbam indignorum candidato rum intermifcendo dignis:tedio fordidu in quibufdam i'fignium populu a plebeis aucrtiflènt. Vol/ fcos deïde amp;nbsp;equos feu caruen tana arx retenta i fpem:lèu Verrugine amiflum præfidiu ad iram cu im puliflêt:fama affertur fumma ui ad bellu coortos;caput re^antiatcs eflè:co^legatos urnuf® gétis po pulos circuiflêrcaftigantef^ ignauia:quod abditi intra muros populabudos in agris uagari Romanos priore anno amp;L opprimi Verruginis pfidiu pafli ccnr:ü nó exercitus móarmatos:fcd coTonias ï fuos fi/ nes mitti:nec ipios rno romanos fua diuifa habere:fed Ferentinum ét de fe captu hcrnicis donafle. Ad hæccu iflamaren ta nut ad quofdauétum erat:numerus iunio^c0fcribebaf:ira oium populo^ iuué tus Antiu c5trada:ibi caftris pofitis hofté oppiebanf.Quæ ubi tumultu maiore ét:qua res erat;nücia tur Roma;fcnarus cxtcplo:qdï rebus trepidis ultimu côfiliû crat:didatoré dici iuflit. Quam ré ægre pa flos luliü Corneliüq; ferut:magnocp cerramine a^0ß^ ré aóla:cu primores patrum negeq conquefti non eé ï autoritäre fenatus tribunos militü:poflremo ét tribunos plebis appellarét :amp; cófulis quoque ab ea prate uim fup tali re inhibira referrét.Tribuni plebis leen difcordia patrü cü nihil eflè i his auxilii dicerent:q nóciuiu:n5 denigr hoium numero eénntanrn fe afaduerfuros ne qua fupbia mgfatuu irrr ta fenarufcôfulta eflènt:interî pneii foluti legû mgfatuugg uerecundia p fe quoqj tribuniciam potefta/ tem agerent. Hæc cÔtétio minime idoneo rpc cum tantu belli i manibus eflenoccupauerat cogitatio/ nes hoium:doncc ubi diu altemis Iulius Corneliufque cum ad id bellum ipfi fatis idonei duces eflent: non efleaequum mandatum fibi a populo eripi honorem difleruere.Tum uero Hala Seruilius tribu/ nus militum tacuiflë fe tadiu ait:non quia ïcertus fententiæ fuerit:quem enim bonum ciuem fecerne/ re fua a publicis confiliaffed quia maluerit collegas fua fponte cedereaudoritati fenatus :qua tribuny tiam poteftatem aduerfus fe implorari paterentur:tum quo$:fi res fineretJibenter fe daturum üs té/ pus fuiflead receptum nimis pertinacis fentcntiæ:fed cu belli neceflîtates non expedient humana con filia;potiorem fibi collegarum gratia rempublicâ fore:amp;: fi maneat in fententia fenatus ditatorem no äe ^xima diturum;atfiquis intercédât fenatufconfulti autoritäre fe fore con ten tuni.Quo fado cu baud immeritam laudem graham® apud omnes tuliflêt:didatore.P.Cornelio dito ipfe ab eo magi/ Vidori fler equitum creatus eft.Exemplo wit collegis eum intuentibus:quam gratia atç bonos opportunio am rod ta interdum non cupientibus eflênt«Bellum haud memorabile fuit:uno arque eo facili prælio cæfi ad uolfcos Antium hoftes:uidor cxercitus dcpopulatus uolfcu agrum :caftellum ad lacum fucinum ui expugna/ tumiarg? in eo ma millia hominu capra:çæteris uolfcis intra mœnia copulfis nee defendétibus agros, Didator bello ira gefto ut tatum non defuiflê fortunæ uideretur:foe]icitate:quâ gloria maior in urbé tedütimagiftratufqi fe abdicauit.Tribuni militum mentione nulla comitiorum confularium habita: credo ob iram didatoris creati:tribunorum militu comitia edixerunt.Tum uero grauior cura patri/ businceflït:quippecumprodi caufam ab fuis ccrnercnr.Iraqi fient priore anno per indigniflimosex plebeiis candidatos:omnium etiam dignorum tediü fecerant:fic rum primoribus patrum fplendore gratia^ ad petendumpræparatisomnialocaobtinuere:necuiplebcioadituseét:quatruor creati funt _ , nmnes iam fundi honore.L.Furius Medulinus.C.Valerius Potitus.Gn.Fabius Vibulanus.C.Serui/ flus Hala:hic refedus continuato honore rum ob alias uirtutes:tum ob recentem fauorem unica mo derationepartfi.Eo anno quia tempus inducn^cum ueienti populo exierat:pcr legatos fœcialefque resrcpen cœptæ:qbusucnientibusadfinélegatioucientiûobuiâfuir:petierene priufqipfi Senatum ^^æ Romania adiflent. Veios iref. Ab fenatu ïpetratu:qa difcordia inteftina laborarét ueientes:ne res ab iis tcpeterentur:tatum abfuit:ut ex incomodo alieno fua occafio percrer. Et i Volfcis accepta clades amif fo Verrugine præfidto:ubi tatum i tépore fuitmomenti:utprecaribus militibus opem q ibi a uolfcis obfidebantur:fuccuri:fi maturatü eét:potuiflèt:ad id uenerit exercitus fubfidio miirus:utab recéticæ de palates ad prædandû hoftes opprimerenf .Tarditatis caufa ï fenatu magis fuit:qua in tribunis:q qa fumma ui refiftere nunciabantur:parum cogirauerut nulla uirtute fuperari humana^ uiriu modum: jortiflimi milites non tarnen nee uiui:ncc poft mortem inulti fuere.In fequéti anno.P.amp;.Gn.Corne/ lius Coflus cu Fabio Ambufto.L.Valerio Potito tribunis militum confulari poteftate:ueiens bellum inotum ob fuperbü refponfum ueientis fenatus;qui legatis repetentibus res ni fâceflerent propere ur Tri»mf( wc finibuf^:daturos poenas:quas Lar Tolumus dediflétucfpóden iuflic,ld patres ægre pafli decrcuez

runttut tribuni miliwm de bcllo idicédo udétibus pruuo quoœ die ad populum fenérrqd ubi prim^ promulgatu cft:frcmereniuctus nodum debcllatü cduolfcis clïc:m5duo pfidia ocddióc ccdfa cu pi/ culo rcnncrimullum annu eflc:quo nó ade dunicefÄ taqua panircat laboris nouu bcllu cd finiomo populo amp;nbsp;porétiffimo parari:qui cém Ethruria fit cÔciraturus.Hæc fua fpóteagitaradfup tribum plc Veicns bis accéddr:maxinid bdlum patnbus cd plebecfle diditanea de iduftria uexadam militia trucidâdâqp bellum hoftibus obiici:cam procul urbehabcri atqp ablegari:ne domi p otium memor libertatiszcoloniarum autagri publid:aut fuffraeü libère ferédi cöfilia agitaretrphéfantcfgi ueteranosiftipédia cuiuf^:amp; uul nera:amp;: cicatrices numerabat:qd ia cflé ircgn i corpore loei ad noua uulnera acdpiedatqd fupereflé fan guinis:qdari ^ republica poflet rogitâtes.Hæccd i feimonibus códóibufgj iterdd agitâtes auertifient plebé ad fufdpiédo bello: pfertur repus ferddæ lcgis:quâ fi fubieda îuidiæ cet antiquari apparebat. In terim tribuis militd ï uolfcum agrd ducere cxercitd placuir.Gn.Cornelius unus Romæ relidus.Trcs tribuni poReaq nullo loco cadra uolfcoßi efleinee cômifluros efle plio apparuir:rripartito ad deuaftâ/ dos fines difeefiére:Valerius Antium petit:Cornclius Egritasiquacd^ iccfiercdare populati funt teda Anxur agrofgp ut Volfcos.Fabiusiqdquot; maxi'e pctcbatur:ad Anxur oppugnadu fine ulla populatioe acceflir. An olim q gt;ur fuit:quæ ndc Tarracinæ funt;urbs prona i paludes:ab ea parte Fabius oppugnationéodédit, Cirz nüc Tar cunmidæ qttuor cohortes cd Claudio Seruilio Hala cd imminéte urbi collé ccpiïTcnticx loco alriore: radnæ quia nulld crat pfidiungeti damore ac tumultu moenia luafcread que tumultd obdupefaduq aduer/ fus Fabiu urbem îfamiâtuebâtur:lqcum dederefcalas admouédiiplenaqi hodidedda crât;amp; i mûris diu cædes parirer fugienridac refidétidarmarq^z atqi iermium fuitxogebâtur itaqi uidi qa cedétibus fpei nihil erat;pugna inirc.Cd pronddatd répété neqs pterarmatos uiolarefireliquam oém multituz dinem uoldrariam exuit armis:quq9^ ad duo millia amp;nbsp;quigéti uiui capidtur:a creterapda Fabius mili/ Capif tem abdinuit:donec collega’ uenirét:ab illis quoqp excrciribus captd Anxur diditas eé:q cæteros uolz anxur fcos a prafidioeius loeiauerriflènt.Qui ubiucneidt:oppidü ucterefortuna opulétdtres exercitus dd Quo pc ripuereieag? primd benignitas ipcrato^ plebé patnbus códliauit,Additd dejdeoïum maxime tépedi md tpe uo prïdpum i multitudiné munere:ut antemérionem ulla plcbis tribunorduedecernerct fenatus:ut datd ex dipédiu miles de publico accepetred ante id tépus de fuo quifa fundus eo muncrceflct Nihil accepta publico unquâa plebe rato gaudio tradifxocurfum ira^ ad curiam eflcipraehéfatafqï exedtium manusÄ pa/ ftipen/ tres uereappellatosieffedum eé fatétibus:ut nemo pro ta munifica patria:donccqcqua uirid fupeflet: diutn nbsp;corpori aut fanguini fuo parccrcr:cd cómodiras iuuarct rem familiaré:falré acquiefcereco répore: quo

corpus addidumarep operatd rcipublicaeét:rum quod ultro fibioblarum efletmoa tribunis plcbis unquam agitatû;nôfuis fermoibus efdagitatumud efficiebat multiplex gaudid cumulatioremgi gra' nam.Tribuni plcbis comunis ordind læririæ côcordiæ^ foil experresinegare'tam id la?rum partibus uniuerfisincc pfpepz fore qua ipfi crcderéncôfiliû fpccie prima melius fuifle.quam ufuapenruß^:unde cnim cam pecunia côfici poflèinifi rributo populo ididofex alieno igitur alüs largitos:necp id ct:fi cæ/ ten feranpafluros eos:qbus iam emerita flipédiaeént:meliorecôdiciôealios militare:quâ ipfi militaf/ fcnt:amp; eofdé i fua ftipédia i'penfas fecifiè amp;nbsp;ï alio^ facere.His uoctbus mouerdt parte plcbis ipoftremo indido ia tribu to:cdixcrdt eriam tribdi auxiho (e futurosifiquis i militate dipédium tributum nó có/ ruliflctipatres bene ceepram rem pfeuerâter tueriicóferre ipfi prinii;amp;qa nódd argétd fignatd crana'S Acs gra graue paludris quidam ad ærarid couchércsifpetiofam eriam cqllationé faciebât.Cu fenatus fumma fi ue i ufu de ex céfu cÓruliflênprimorcs plcbis nobilid amici ex eópofirq coferre idpidtiquos cd amp;nbsp;a patnbus col laudari:amp; a militari ætarc tanq bonos eines cofpici uulgus hoium uidit:rcpéte fpreto tribunicio auxV lio certamé cófcrédi efl ortum :Ólt; lege perlata de idicédo ueiétibus bello:cxercitd magna ex parte uold tarium noui tribuni militum cofulari potedate Vcios duxcre.Fuercautérribuni.T.Quintius Capito linus.Q.Quïtius Cincinarus Claudius Iulius Tullusite^.A.Mallius.L.Furius MeduTinus tert.M.Ac mylius Mamercus, Ab his primd ciredfeflî Ven funrifuS cuius initium obfidiôisicum ethrufeo^ c5/ filium ad fand Voltumæ frequéter habirum cHenparum códitiribello ne publico géris uniuerlæ rué/ di ueientes eflènt.Ea oppugnatio fegnior ifequéti anno fuit:parte tribuno^ cxercitufq? ad uolfcd auo Tribu« cara bellum.Tribunos militum cofulari potedate is annus habuit Claudium Valerium Potitum tert« mili.fcx M.SergiumFidenatem.P.Cornelium Malugincnfem.Gn.Cornchu Cofium:CIaudiumFabid Am/ ndero budum.Sp.Nautium Rutilium iterum.Cum uolfcis inter Ferérinum at® Ecetram fignis collatis di/ micatd.Romanis fecunda fortuna pugnæ fuit. Arrena inde uolfcoji oppidum ab tribunis obfidcn coC pra:indc inter erupriôcm remptatamicompulfo in urbem hodeioccafio data cd Romanis irrumpen/ di:prætcrquam arccrnicætera capra:in areem munitam natura globus armatorum concefiitiinfra ar/ cem cæficaprique multi mortales.Arx deinde obfidebatunnecaut ui capi poteranquia pro fpatio lox ci fatis præfidii habebatiaut fpem dabat deditionis omni publico frumento prins qnam ut bs capcret: in areem conucólo:tcdiog? receflum inde foret:nifi lèruus areem Romanis prodididct : ab co milites per locum arduum accepri ccperc:a quibus cum cudodes trucidarentuncactera mulntudo repenrino elamore opprefla in deditionem uenit.Diruta amp;nbsp;arcc amp;nbsp;urbe Artcnairedudx legiones ex Volicis: om nifqi uis romana Veios conuerfa ed:Proditoripter liberraté duarum familiaßi bona in præmid data; Seruius Romanus uocitatus.Sunr q Artenam ueientid no uolfcorum fuifle crcdanripræbet errorem quod ciufdem nominis u tbs Iter CæreiatqpVcios fuitifcd earn reges Romani delcuerc:cæteru ni quX non ucicntium fucratialtera hæc nomine eodem in uolfco agro fuiticuius excidium ed diidum,

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w

ACE ALIBI Parta:Romani Vcü^ in armis eranttanta ira odiog:;utui Trib. dis finem adefleappareretzConiitia iitriuf® populiJongediucrft raticie mili. fada funt.Romani auxere tribunorum mifitum confulari poteftate nu/ odo nu merum:odo quodnuquam anteacreati:Martius Aemylius Mamercus mero iterum.L.Valcrius Ponrus tert.Ap.CIaudius Craflus Marcus Quinnli/ us Varus.M.Iulius RuIIus.M.Ponhumius.M.Furius Camillus.M.Poz fthumius Albinus;ueientes contra tedio annuæambinonis:quæ îtcrdiï difcordiarum caufaerat:regemcreaucre.Offendirca res populair Ethru riæ aios nÓ maiore odio rcgni;quam ipfius regis:grauis iam is antea gen ri fueratopibus fuperbi^:quia folemnia Iudorum:quos intermirti ne/ fas eft:uiolcnter diremiflencum ob iram r^ulfe quod fuffragio.xii.po/ pulorumaliusfacerdos ei præ!atuscct:arnfices;quoi^ magna pars ipfius Vbi pri feruierant:cx medio ludicro repenteabduxit:gens ira«janteomnes alias mû hy/

comagis dedira religionibus:quod excelleretartecolendieasrauxilium ucientibus negandum: donee berna/ fib rege eircnt:dccreuit:cuius decreti fuppreflâ fama eft Veiis propter metum rcgis:quia a quo rale qd euJa a didum referref:p feditionis eu principem nönouifermonis audoré habebat.Romanis amp;nbsp;fiqeræ res milite ex Erhruria nûciabanf ;tamé ga oibus cóciiiis ca rem agitari afferebaf ara muniebat:ut anapina muni fada menra eént:alia i urbé amp;nbsp;contra oppidano^ cruptiones uerfa:aliis frons i Erhruria fpcdas:auxiliis: ft/ qua forte ide ucnirent:obftruebat .Cû fpes maior ipcratonbus romanis 1 obfidiôe:quâ î oppugnariôe cflèt:hybernacula et res noua militi romano ædificari cceptaxôftliûgj erat hyemâdo côrinuare bellû. Quodpofteag tribunis plebis iâdiu nullâ nouadi res eâm iueniénbus eft allatû:ï côcioné ,pfiliût: foUi/ citant plebis aios:hoc illud eé diditâtes qd æra militibus fint côftiruta:nec fc fefellilîé id donû inimico rumuencnoillitûforc:uenifléliberratéplebis:remotâîperpcruûôêablegatâab urbcamp; ab republica JUuéturéuamnehycmigdéauttéporianniccderc.acdomosôeresîuifcrefuas.Quâ putarér côtinua/ Sub pel tæ miliriæcâm eflêfnullâ ,pfcdoaliâ iuéruros:quânegd p frequenriâiuuenûco^:îgbus uires oés pie libufnü bis eént:agi de cÔmodis eo^ poflêt:uexari prerea amp;nbsp;fubigi multo acrius.quâ ueiéfcs;gppe illos hyemé lircfhye fub redis fuis agere;cgregiis mûris firug? naturali urbé tutâtcsmiiliré Romania î opere ac labore prui/ mabât niflt;jobrutijfubpcllibusdurare:nehycmisqdéfpatio:ciuæoium bclloy/rcrra marigg fitquies:arma deponété. Hoc neep regesmeœ ante rribuninâ poteftaté creatâ fupbos illos c5fules:nccp trifte didato/ ris l'periû neg? îporrunos dcccuiros iniunxilTe Icruirutis ut pemnem militiâ facerét:qd' tribuni militu in plebe romana regnû exercerenr:quid nam illi cÔfules didatorefue faduri eflènt:qui pro côfularem imaginé ram fæuam ac trueem fccerit; Sed id accidere haud imcnro:n5 fuiflë ne in odo^^gde tribunis milirum locû ulli plclx’io. Ante trina locaeû côtétiôe fumma patricios explere foliros:nûc iam odo iu ges ad imperia obtinéda ire:amp; ne i turba quidem hærere plebeium quêquam:qui fi nihil aliud admo mcaticollegas liberos Si ciucs coije nô fcruos militare:quos hyeme faltcm î domos ac reda reduci epor teatÄ aliquo tempore âm parères Iibcrofy ac côiuges îuifereÂ ufurpare libertaré:amp; creare magiftra/ cus.Hæctaliaep uociferâtes aduerfarium haud Îparem nadi funt.Ap.Claudiu relidûa collcgis ad tri/ Ap. Cb bunidas fediriones côprimédas:uiß^ imbutu ab iuuenta iam certaminibus plebeüs:qué audorem ali/ udü quot annis ante fuilîê memorata eft per collega^ Îterceifioné rribuniciæ pratis diflbluédæ.Is tu iâ n3 ©raio prôptus igcnio târum;fcd ét ufu exerciratus ralcm orationé habuir,Si ung dubitatû é qritcs:urrü tribu ni plebis ueftraian fua caufa fcdirionii femp audores fucrint:id hoc anno defiflê dubitari cerm habeo: amp;nbsp;cü lætor tadé lógi erroris uobis finé fadü eé:tü qd' fccud is potiftimu ueftris rebus hic error eft fub/ Iatus:amp;: uobis:amp; pp «os reipu.gratulor. An eft qfquâ:q dubiret nullis iniuriis ufis:fi quæ forte aligdo fuemt unq:æquc qua munere patrû î plebé cû æra milirâtibus côftituta funr;rribunos plebis offenfos amp;nbsp;côdtatos eéfqd illos aliud aut tu timuific creditis:aut hodie turbare uclle nifi côcordiâ ordinû / qua diffoluédæ maxîe rribuniciæ ptâtis rétur eflc.Sic Hercule rang arrifices iprobi opus qrût:qui amp;nbsp;femp ægrialiquideflêin rcpu.uolunr:utfit:adcuius curationem auobisadhibeantur.Vrrum cnim defen/ ditis an impugnatis plebem Sutrum militâtium aduerfarii eftis:an caufam agitis fnifi forte hoc didtis quicquid patres faciût:difplicet:fiue illud pro plebc:feu côtra plebem eft.Er quemadmodum cum fer vis fuis uctât domini quicqua rei cum abenis hoibus cncrparirerq? î iis bencfido ac malefido abftineri æquum céfcnt:fi uos îterdicitis parnbus commertio plcbis;ne nos comitate ac magnificétia noftra ^ uoeemus plebem:ncc nobis pieps dido audiens arg? obedicns fit.Quanto tandem:fi quicquam î uo/ bis non dico ciuilis fed humani eflêt;faucre uos magis:amp; quantum in uobis efietundulgere potius co/ mitati p3trum:arç obfequio plebis oportuitf Quodfi perpetua concordia fit:quis non fpondere au/ fit maximum hoc imperium Iter finitimosbreui futurum ^’Atqui ego quantum hoc confiliam colz legarum meorum:quo abducere Ifefta re a Veiis exercitum noluerurmon utile folum:fed etiam necef fariumfuerit:pofteaediireram;nucdeipfa codicionedicerc militâtium libet:quam ofonem noapud ups folum;fed etia I caftris:fi habcatur :ipfo exercitu difccptante:æquâarbitror uideri poften qua ft mi bupfi mhihquod dicerén métem uenif poftêt:aduerfariopi certe orationibus contétus eflèm.Negabât «uper æra danda militibus guia nung data eflènt:quonam modoigitur nuncindignari poftunt;quiz

Labor bus aliquid nouf adicdum comodi fit:cis la bons criam nouum pro portioc iniug lt;nbsp;inufqua nee opera amp;nbsp;uolu fine cmolumetomec emolumetu ferme fine im pefa opera cft:labor uoluptaf^ diffimillima natura fo ptas nbsp;nbsp;nbsp;cictate quadam iter fe naturali funt mcxa.MoIefte ante ferebat miles fe fuo fumptu operam rcip.præ/

berc:gaudebat ide partem anni fe agiu fuu colere:quærereg3 unde domi militiæg? fe ac fuos tuen pof fct:gaudet nue frudui fibi rem p-cficÄ lætus ftipédium accipittæquo igitur aio patiatur fc ab domo: ab refamiliari:cui grauis impel a nÔ c paulo diutius abenhan fi ad calcules eum rcfp.uocct no mcriro dicat:anua æra habcs:annuam opera ædelt;an tu æquum cefes militia femeftri folidum te ftipédiü an nuü aedpere ƒ Inuitus i hac parte of onis quintes moror:fic.n.agcre debét:qui m creanano milite utm turmos taqcüciuibus agere uolumus:agig? taqcüpatria nobilcum æquû céfemusgt;Aut nó fufcipi bel lum oportuit:autgeri ^ dignitate P0.R0.amp; pfici quamplurimu oportet: pcrficict autc : fi urgemus obfeflos:fi nóante abfccdimus:quam fpei nfæ finem captis Veiis impofucrimus.Si Hercule nulla alia caufa mfa îdignitas pfeuerâtiû iponere debuit .Decern quôdamannos urbs oppugnata eft ob una mu lieré ab uniuerfa Græcia;quâ procul ab domo:quot terras:quot maria difiasmos intra uigefimu lapP dem i cofpedu ,ppc urbis noftrae annua oppugnationé perferre piget:fcilicet quia kuis belli ca elbncc fatis qcqua iufti doloris cft:quod nos ad pfeuerandu ftimulet:fepties rebellarüt:^ i pace nûquam fidi fncrûr:agros noftros milies dcpopulati lunt:fidenatcs dcficcre a nobis coegerür:colonos noRros ibi in tcrfcccrut:audorcs fucre cotra ius cædis l'piæ legato^ noftropv:ac Ethruna oém aduerfus nos cocira' re uoluciutihodie® id moliun€’:res repetentes legates noftros baud proeul abfuit:quin uiolarét:cum his molliter amp;nbsp;p dilationcs bellu geri oportet fSi nos ta iuftum odiû nihil mouet:ne illa qdem ero uos mouentfopibus igétibus fepta urbs elr:qbus ïtra muros coercctur hoftis:agru nÓ coluit:amp; culta cua/ Rara funt belIo,Si reducimus cxercitü:quis eft:qm dubitctillos no cupiditate folum u!cifcendi:fcd cru neceifirate impofita ex alieno pr^dandicum lua amiferinr:agrum neftrum inuafuros fno differimus igitur bellum ifto confilio fed intra fines noftros accipimus.Quid illud:quod proprie ad milites pertk net:quibus boni tribuni plcbis cum ftipendiü extorquere uoluenintinuc confultum repente uolunt: quale eftl'uallum fofiamg? ingentis utran^ rem opcris per tantum fpatium duxerunt:caftclla primo pauca:poftea exercitu audio creberrima feccruntimunitiones nó in urbem modo:fcd in Ethruria etia cxpedantcs:fiqiia indcauxilia ueniant:oppofuerc:quid turrcs:quid uineas tcftudinel^;amp;: talium op/ pugnanda^ urbium apparatum loquarfeu tantum laboris exhauftum fit:amp;: ad finem iam opcris tan dem peruémm:relinqucnda ne hæcccnfetis:utad æftatê rurfus nouus deintegro his inftitucndis exu dctur laborfqto é minus operatueri fada amp;nbsp;iftare atij perfeucrare defungiep cura.Breuis enim profe/ do res cft:fi uno tenore pagitur:ncc ipfi per intermifliones has ïrcruallag? lentiorem fpem noftram fa cimus:loquor de opcre:amp;' de temporis iadura.QuM periculi quod differendo bcllo adimus nunc eb/ liuifci nos hæc tam crebra Ethruriæ cófilia de mittédis Veios auxilns panunrurfut nuc rcs habenf.ira ti funt oderunt:negât:miiîüros:quantu in illis cftcapere Veios licet:qs eft:q fpondcat eundé fi diffère bellumlaium poftea forc/eum fi laxamcntü dederis:maior frequétiorgt legatio itura fit:cum id quod nunc offendit:Ethrufcos rex creatus Veiis fpatio mutari ïterpofito poiÏir:ucl cÓfcnfu ciuitatis ut co re concilient Ethruriæ aîos:ucl ipfius uoluntate regis:g obftarc regnu fuu faluti ciuiu nolit^Videte quot rcs:qua lutiles fequanturilla macofilmiaduraope^ tanto laborcfadopz:uaftatio immens finium no ftrorum:ethrufcum bellum pro Veiente côcitatu.Hæc funt tribuni cófilia ueftra nó Hercule diifimk ]ia:ac fiquis ægro:qui curari fe fortiter paffusiextcplo conualefcere ponincybi gratia præfentis aut po/ tionis longinquum forfltan amp;nbsp;infanabilcm morbu efficiat.Si mcdiuffidius ad hoc bellum nihil perri nerct:ad difciplinam certe militiæ plurimum intcrcrat:infuefccrc militem noftrum non folum parua uidoriafrui:fed:fi res etiam lentior fit:pati tedium;^ quams fere fpei exitum expedare.: amp;nbsp;fi non fit æftate perfedum bellum hyemem opperiri:necficutæftiuas aues ftarim autumno tedaac receflurn circunfpicere.Obfccro uos uenandi ftudium ac uoluptas homines per nines ac pruinas in montes fib Art fi/ ualœ rapit:belli ncccffiratibus cam patientiam non adhibcmus:quam uel lufus ac uolupras elicere fo/ militu/ letfadeo neeffoeminata corpora milirum noftrorum efleputamus:3deo molies animos:ut hyemeni dinem unam durare in caftris:abellc ab domo non poffint fut tanqua nauale bellum tempeftatibus captan/ dis:amp; obferuando tempore anni gerant;'nonæftus:nÔfrigora pan poffintf erubefcant profedo:fi qs cis hoc obiiciat:conrendatg; ct animis :amp; corporibus fuis uirilcm patientiam inefle:amp; fe iuxta hyeme arm æftate bella gerere poflê:ncc ft patrocinium mollidæ lertiæœ mädaffe tribunis:amp; meminiliê hac ipfam poteftatem nÓ ï umbra:ncc i tedis maiores fuos creaflè.Hæc uirtute milirum ueftrorum : hæc Romano nomine funt digna:nÔ Veios tâtum:nec hoc bellum irueri quod iftat:fed famam : amp;nbsp;ad alia hclla:amp;f ad emteros populos 1 poftep4 quærere.An mediocre diferimen opinionis fecuturum ex hacre putaris futru tadem finitimi Po.Ro.effc putét:cuius fiqua urbs primu illud breuiffimi téporis fuftinu erit impetû:nihil deinde rimeat:an his fit terror nominis noftrifut exercitiï non tediu longinquæ op/ pugnationis:non uis hyemis ab urbe circunfefla feme! amouere poffitrnce fine ullum alium bcHnqna uidoria nouent ncc ipetu potius bella:quam pfeueratia gerat:quæ 1 omni quidé genere militiæ maxi me tamé î obfidendis urbibus necefiaria eft:qua^ plærafç munirionibus ac naturali fitu fame firiq*^^ tempus ipm ukit arm expugnat:ficut Veios cxpugnabit:nifi auxllio hoftibus tribuni plcbis fucrlt : amp;nbsp;Romæ îuenerît prælïdiaVeiétcs:quæ negequä i Ethruria quærût. An c quicquâ:qd'ueiétibus opta^ æque côtingere ^ffit:^ ut feditiôibus primû urbs romana:deide uelut ex côtagiôe caftra ipleant iAt

LIBER QVINTVS ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40

Hercule spud hofles tâta modeftfa c:ut nô obfidionis tedio:nô denicp regnf quicqua apod cos ncuatu fiuno negara auxilia ab Ethrufds irritauerïr.aïos:morierur,n.cxtépio:qainq! ent (èdinois anólor:ncc cui qua dicere ca liccbit:quæ apud uos impune dicun£’:fuftuariü mcrct: q figna rebnqt: aut pfidio de/ Fuftua/ ccdit:auöores figna rclinqndi amp;nbsp;dcferendi caftra nó uni aut alten miliri;fcd uniuerfis exerdtibus paid nu in condone 3udiunf’:adeo qcquid tnbunus plcbis loqtur:amp; fi prodendæ patnæ diflblucd£c^ rap.cfl aflüefdtis audircÄ dulcedine poreftaris eius capn qlibet fub ca fcelera laterefinitis.RcIiquiJ e:ut quæ hic uodferanficadé i caftra amp;apud milites agat:amp; exercirus corrupandudbufep parère non patiâtur: quoniâ ca demd Romæ libertas c:nô fenatû:nô mgfatus:nô lcges:nô mores maioi^:ncn inftiruta pa trum:nôdifdplina uereri militiæ.Pariam enâ îconcionibus erat Appius tribunis plcbis:cum fubito; unde minime quis credcret:accepta calamitas apud Vcios amp;nbsp;fuperiorem Appium in caufa:amp; concor/ diam ordinum maioré:ardorem^ ad obfidendos pemnadus Vcios.fcdt:Nâ cum agcr promotus ad Urbem: uincæq? tâtumnon iâiniundæmœnibuseflènndu opera intcrdiu fiunrintcntiuscquânode cuftodiunt:patcfada répété portad^ens multitudo facibus maxime armata ignés côiccir;hora:qi mo mento aggerem ac uincas ta longi répons opus îcendium haufit:multiœ ibi morrales negequam opé ferenres ferro igni^ aflùmpri funr.Quod uni Romæ eft nunciaru:mcefticiam oîbus.fenatui cura me Ro.cla/ tumç iniccit:ne tu ucro fuftineri:nec in urbe feditio ncc î caftris poflcr:amp; tribuni plcbis uelut ab fc ui des ad ébe reip.infultarent:cu repente qbus cenfus cqueftererat:equi publice nÔeranraffignari : côfilio prius ucios ac inter fefe habito fenatu adeunnfadaœ dicendi poteftate equis fe fuis flipedia faduros ,pm ittunt. Qui ccpia bus cû ampliflîmis uerbis granæ ab fenatu adæeént:famaç ea fo^ r tgt urbé pcrfuafiflct:fubito ad eu riâ côcurfus fit plebis:pedcftris ordinis fe aiunt nûc cé: opera mqt rcipublicæ extra ordiné polliccri: feu Vdos:feu quq alio ducere uelint:fi Veios dudi fint:negant fc inde prius quâ capta urbe hoftiû reditu/ ros.Tû uero iâ fuperfundenti fe læticiæ uix remperarû é:nÔ.n.ficutequitcs:daro magiftratibus nego/ Arf eg/ do hudari iufîl;ncqi aut î curiam uocati:qbus refponfum darcf:aut limine curiæ ccnrinebaf fenatus: tu amp;nbsp;pe fed pro fe quifœ ex fupcrioreloco ad mulnrudiné in comitio ftanrem:uoce manibufg? fignificare pu/ dird i ré blicam lætidâmeatâ urbé Romana:amp; inuidâÂ æternâ ilia concordia diccrc:laudare équités : laudare pri. ftu/ plebc;dicm ipfum laudibus ferremida efléfaterijcomiratérbeni^nitarég; fenatus, Certarim patribus: dium plebigj manare gaudio lachrymæ donee reuocatisîcuriâ patribus fcnarufconfultufadumeft:ut tri/ buni milirares:c0cioneaduocata:pedittbus eqtibufç|fasagerét:memorépieratis copi erga’patriam dicerér fenatum fore:placere autem omnibus his uolutariam extra ordiné profeffis militia æra proce derc:amp; equiti certus numerus æns eftaftlgnatusitum primdcquis merereéquités coeperunr.Volun- Quado tariusdudusexercitusVeiosnoamiflamodorcftituitopera:lcdnouaetiamïftiruit:aburbecornea/ egtes^ dis ïténore:quam antea fubuehi cura;nequid tam benemerito exercitui ad ufum deeflct.Infequés an/ mum dûs tribdos militum cofulari poteftate habuit Claudium Seruilium Halam rcrt.Q.Scruilium,P.Vir cquo ginium.Q.Sulpicium,A.Maniliumiterum.M.Sergiumiterum.Histribunis dumcura omnium Ï’mercre ucics bellum fréta eft:ncglcdum Anxuri præfidium uacatiôibus militd amp;nbsp;uolfcos mercatores uulgo cccpinc feceptado proditis répété portarum euftodibus oppreflum eft:m fus militum periit ga præter ægros Lixæ lixarumîmodum per agros uicinafçurbcsnegociabâtur.NecVeiis melius gefta rcsiqd turn caput dium curarum publicarum erat:nam amp;nbsp;duces Româi plus iter fe irarum :quam aduerfus hoftes ani/ dii habuerdtÄ audum eft bellum aduétu repétino capenatid amp;; falifco^i. Hi Duo Ethruriæ populi quiaproximi rcgiÔeerât:deuidisV’eiis:bello quogp Romano feproximos forecredétes falifd propria ïtiam caufa ïfefti:quod fidenati bello fe iam antea imifcuerât:per legatos ulrro dtrom miflós iurdura do ïter fe obligati cd exerdtibus nee opinato ad Veios acceflére^orte ea regionc^qua Sergius tribunus militd præerat caftra adorri funtugétem^ terrorem ïtulerc:quia Ethruriam oém excita fedibus ma/ gna mole adefte româi crediderat:cadcm opinio uciétes î urbe cocirauit.Ira andpiti prælio caftra Ro/ mana oppugnabâtur:cÔcur{àntes cuni hue atçp illue figna trâftcrrét:nec ueiété fans cohibere itramdi/ , dócsinec fuis munimétis arcere iam uim:ac tuen feab exteriore poterât hofte:una fpes crat:fi ex maio ribus caftris fLibucnircrur:ur diuerfe Icgioes aliæ aduerfus capenarem ac falifcd;aliæ côtra eruptiôcm eppidanorum pugnarét.Sed caftris præerat Virginius priuatim Sergio iuifus iTcftufgj:iscdplæraque caftcUa oppugnata fupatas munitiocs utrï^ ïuchi hofté ndciarctur:1 armis milites tenuit:fi opus fox mtauxilio collegam diditâs ad fe miflü^ihuius arrogâtiâpemnacia alterius æquabat: g neqquâ opé ab inimico uideretur pctiflêiuid ab hofte:quâ uîcere per duern maluit.Diu î medio cæfi milites: poz ftremo deferris munitióibus p pauci i maiora caftra:pars maxima arg? ipfe Sergius Romam pertéde Ro.cla/ rdt:ubi cum oém culpam î collegam iclinaret:acdri v irginid ex caftris:ïtcrca præelTé legatos placuir. des ad Ada deide î fenatu res eft:certam^ iter collegas-maledidis:pauci rdp.huic arœ illi:ut quofgi ftudium ueios priuatim aut gratia occupauerut:adfunt. Primores patrum fiueculpa:fiueinfelicitare tam ignominio là clades accepta eftct:cenfuere nô expedâdum iuftum tempus comitiorum:fed extern plo nouos triz bunos militd creâdos efle:qui a Kalédis Odobribus magiftratum ocdperét,ln quam fniam cum pez dibus iretur:cæteri tribuni militum nihil cÔtradicere:atcniuero Sergius Virginiuf^ pp:quos poenite ' remagiftratuum eius anni fenatum apparebat:prio deprecari ignominiam:deide itercedere fenatuf/ c5fulto:negare fe ante idus Décembres folemné ineddis magiftratibus diem honore habituros eile.In 1er hæc tribuni plebis cum in concordia hominumfecundifgp rebus duitatis inuiti filentium tenuif/ lent : feroces repente minari tribunis militumifi in audoritate fenatus efîënt:fe i uincula eos dud ittP

furos cRc.Tû Claudius Seruilius Hala tribunus militû:qd'ad uos attinct:tribuniplebis minai« Ufas cæ ego libenter cxpirer:qdo non plus in his iuns:quâin uobis animi eflct:fcd ncfas eft tedere aduerfus audoriraté fenatus:^inde amp;nbsp;uos definite inter nfa certamina locu iniurix quærere:6i collcgæ aut fad cnt:qd' cenfet fcnatus:aut fi ptinacius tendét:didatoré extéplo dica:qui eos abire mgfatu cogar. Cum Occipe oium aflcnfu coprobata oratio eflêt:gauderentqj patres fine tribunidæ poteftatis terriculis: inucta ec rct Tri. aliamuim maioréad coercédos mgratuszuidi cófenfu oium comitia rribuno^ militu habucre:q Ka miU. nbsp;nbsp;l^dis Odobribus mgfatü occiperctzfegj ea ante dié mgfatu abdicauere.L. Valerio Potito quart,M.Fu

rio Camillo iteru.M»AemylioMamcrcotert.M.Cornelio Coilb ite^. Claudio Fabio Ambufto.U lulio Tullotribunis militùcôfulari ptâte multa domi militiæ^ geftazNa amp;nbsp;bellu multiplex fuît codé tjpead Veios:amp;adCapena;amp;ad Falerios:amp; i Volfds:ut Anxurabhoffibus recuparef;amp; romæfimul de delcöuifimul de triburo coferendo laboratu é:amp; de tribunis plebis cooptandis corétio fuit:amp; haud paruü mom duo iudida eo^:qui paulo ante cofulan poteftate fucrâticxciuere.Omniû primü tribuis milim fuit deleflu haberiinec iuniores modo cófcripti:fcd feniores ét coadi nomina dare:ut urbis eu/ Rodiam agerct.Quanto aut augebamr militu numerusirato maiore pecuia i ftipendiû opus eratieaç tribute cofcrebaf linuitis c5ferentibus:q domi rcmancbatiqa métibus urbé opera quoœ militari labo randu feruiéduç reipu.erat,Hæc p fe grauiaudigmoragi ut uidercnfitribuni plebis feditiofis ƒ ocioni bus fadebanideo æra milinbus eóftimta eéarguédo:ut plebis partem milinaiparrc tributo coficerét. Vnu bellü annu ia tertiu trahiÄ cófulro male geri ut diutius gerarn quattuor deide bella uno deleéki exerdms fcriptos:amp; pueros quoqi ac fenes extrados. Ia nó œ ff a usinée hyemis difcrimen eé:nc ulla qes unqua miferæ plcbi finquæ et uedigalis ad unum fada finut cü cofeda labore;uulneribus: poftremo setate corpora retmlerit:incultaç oia diutino domino^i defyderio domi muencrititribum affeda re familiari pédannæra^ militaria uelut focnore accepta mulriplida reipublicæ reddat.Inter dclcdu tri/ butu«:amp; occupatos aios maio^ return curis:comitiis rribunope plebis numerus explcri neqt.Pugna m mefe i loca uacua:ut patrien cooptarenfipoftcaqobnncri nó poterantamé labefadandæ legis tribu/ niciaecaufaeffcduéiütcooptarcnt tribuni plebis Claudius Laccriusiamp;.M. Acutius haud dubie patri/ dopi opibus:fors ita m!ir:ut co anno tribunus plebis.C.Trebonius cfTctiq nomini ac familiæ debitû p dare uidcrctur treboniæ legis patrociniû us qd' pctifiént parresiqdâ primo ineerptojcpulfne û tribdos militu expugnaflêntiuodferas legé trebonia fublaraÄ cooptaros tribunos plcbjs nÓ futTragns populi: fed imperio parridop^:amp; eo deuolui réiutaut patricinaur patneioje aflêdae habcdi tribuni plebis fint: eripi facratas Icgesicxtorqucri tribunicia poteftaténd fraude patricio^ifcclerc ac ^ditione collega^ fa du argucre.Cu arderét inuidia nÓ pfes modo:fed ét tri.ple.cooptati panter amp;nbsp;q cooptauerâtitû ex col legio tres.P.Curarius.M.Mctilms amp;,M.Minurius trepidi reji fuapz in Sergiu Virginium cp prions an ni tribunos militates incurrutJn cos ab fe ira plebis inuidia® die aida auermt:qbus dclcdusiqbus tri bum:qbus diumma militia lôginqtafçp belli fit grauis:q clade accepta ad Veios dolcatiq amiftis libcns fratribus:^piquis:affinibus lugubres domos habeâmis publia priuati^ doloris excquédi ius potelé temç ex duobus noxiis capitibus data ab fe memorant:oîum nâqi maloi^ î Sergio Virginio® caufas cffcinec id aceufaroté magis arguerciquâ fateri rcos:qui noxü ambo alter îalteß^ eâm côferât:fugâ Set Attur. Squot; VirginiusiSergius ^ditioné icrepans Virginüiquo^i adeo icrcdibilcm amentiâ fuiflèiut multo ue atroce «ß^ilius fit côpado eâ rern :amp; cômuni fraude parricio^adam.Ab his amp;nbsp;prius datu locû ueiétibus ad aceufa/ ificcda opéra belli trahédi câ amp;nbsp;nûc pdimm cxcrciruitradita falifas romana caftra:oîa fieri ut côfene/ rionem ^‘^^^^ Veios iuuentus nec de agris:nec de aliis cômodis plebis ferre ad populû rtibunnfrcquctiaç uri banacelebrare adionesÂ refiftere cÔfpirahoni patricio^ poilînt.Præiudiciu iâ de reis amp;nbsp;ab fenarn: 62 a Po.Ro.02 ab lpfoß^ collegis fadu ccina amp;nbsp;fenamfcöfulto eos ab republica remotos eflê:62 reeufantes abdicate fe mgfatu didatoris mem ab collegis cocrdtos eé:amp; Po.Ro.tribunos creaflciq nó idibus de/ céjbribus die folcnnfcd extéplo Kalé.Odobribus mgfatu ocripcrétiqa ftare diutius rcfpublica his ma/ nctibusinmagiftratunÔpoflét.Ettaméeostotiudiciisconfoflbsiprædamnatofç uenire ad populi iudidum 62 extimare defundos eße fe fatif^ poenarum dediflè:quod duobus menfibus citius priuati fadi fünf :ncque inrelligere nocendi fibi diutius mm poteftatem ereptam efie non poenam irrogatam quippe02collegisabrogatum imperium:qui certenihil dcliquiflèntrillos repeterent animos quirlt tes:quos recenti accepta clade habuiflénticum fuga trepidum; plenum uulnerum ac pauore meiden/ temportiscxcrcimmuideruntinonformnamaut quemquam deorum:fed hos duces aceufanrem» Pro certo habere neminem in concione ftareiqui illo die non caput domum formnaflt;j,L,Virginii aC Marei Sergii fit execrams deteftamf^:minime conuenire quibus iratos quifg? deos precatus ut;in üs fua poteftate cum liceat:62 oporteat non utimüquam deos ipfos admouere nocentibus manus:fatis cf fe fi occafione uldfcendi laifos armentiHis orationibus indtata plebs denis millibus æris grauis reos , condcnatmcquicquam Sergio martern communem belli fortunamç accufanteiVirginio deprecaa °*^°.^; nbsp;nbsp;nc infelidor domi:quam militiæ eflét.ln hos uerfa ira populucooptarionis tribunorum fraudifque

MiÜ.da contra legem treboniam fadac memoriam obfcuram fecit,Vidores tribuni utpræfentem mercedem namr nbsp;iudicii plebes haberenlcgcm agrariam promulgant:tribumm coferre prohibenticum tot excraribus

ftipendio opus cßctire^ militia ita profpere gcrerenmnut nullo bello ueniremr ad eximm fpd na^ Veiis caftra : quæamiflacrant:recupcrata:caftellis præfîdiifquefirmanmr. Præcrant tribuni militu. M. Aemylius.Qu.Fabius«M»Furioï Falifcis ó2.C»Cornclio i capenate agroihoftes nulli extra moenia

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

inucnrÊprædæ adænccndiïs uillarum ac frugum uaftari:fines:oppida oppugnata néc obfefla fünf. At inVolfcïs depopulate agro Anwroppugnatum nequicquani loco alto fitûamp;: podeaquam uis irrita crat uallo foflag^ obfideri coeptum. Valerio Potiro Volfci prouinaa eucnei'at.Hoc da tu milirarium ré rumfedino inrcdina maiorc molccoorra:quam bclla rraftabanrurÄeu tribun! conferri ptribuos non pofler nee dipendiu ïperatoribus mirrercf:ærag; militaria flagitarct miles:haud ^cul erat:qn ca/ dra quoep iirbanx fedinois córagioe turbarenf.Inter has iras plebis in près cû:tribuni plebis nue illd* P.Lici/ tps eflédicerét dabiliédæ liberfatis:amp;ab S^üs Vuirginiif^ ad plcbcios uiros fortes ac drenuos trâf/ nius pri ferédi fummi honoris non tamé ultra ^cedum é:q unus ex plebe ufurpâdiiuris câ.P.Lieinius Caluus mus ex tribunus milinî côfulariptâte crcaret;cræren pafritü creatùP.Mâlius amp;.P.Ticinius«P,MêIius.L.Fufi/ phrbe usMedulinus.L.PopiliusVolfco ipfa plèbes mirabaffe tara ré obtinuidêtnô is mô qcrearus eratuir tri.mi. nullis an te honoribus ufus:uefus tantû fenator Ô£ ætate iam grauis:nec fatis codât eur prrtnus ac potif Factas fimus ad noué delibandû honoré fit habitus: Ahi.Gn.Cornclii fratris q^ribûus milituni priore anno fucrat:triplcx^ dipendiû eqtibus dcderat:gfa extrachl ad rantu honore credût:ahi orarioncm ipdim tépediuâ decocordiaordinum pfibus plcbiç grata habuiflè.Hacuidoria comirioiv.exultâtes tribun; plebis;qd maxîe rép.îçcdiebat:de triburo rcmiferûr:collatû obediéter miflug? ad exercitu ed;Anxur î Volfc's breui receptû é.înfignis anus hyemegehda ac niuofa fuif:adeo ut uiæ daufen^beris mnauiga/ Até dni bilis fuerir. Annona ex ante coueda copia nihil mutauir.Et qa.P,Licinius;ut coepat:naud tumuluofe îtéperié ni g fard maiore gaudioplcbisiqîdignaiÔcpatyiitaérgcnirrdulcedoîuafirqaximiscomiriisrribnnoRz militu blebeios creâdi:unus.M.Vcrurius expfjtnscâdidans locu tenuir:plebcios alios tribuos militu côfulari ptâte oés fere céturiæ dixere, L.Tici,P.Meneniû.Gn»Genu.L.Raci iu.Hyemé tridé fcü ex îté perie cæh rapn mutatiÔe îcôtrariü fada due alia qeugp de caufa grauisipcdiléfqj oibus aîalibus aidas Quâdo excepincuius îfanabili pnicie qdo nec câ:nec finis iueniebaâlibri fibyllmi ex fenatufcôfultc aditi funt: primû duûuiri facris faciudisiicdidcrnia rue primé in urbe romana fada:p dies odo.Apolline: Lntonâg;;Â Îcdidcr DianâiHcrculcMcrcundatqr Neptdnd rribus:qum ampliflîmenïappararipoterat:dratis ledis pla ma fur cauere.Priuarim quo^ id facrum elebram ed tora urbe patéribus ianuis:^mifcuog3 ufu reyr oium in be fada jipatulo pofito:noros ignotofqi paflim aduenas in hofpiciû dudos ferut :amp;cum inimicis quoep beni Îjneac comirer fermoes habitos:iurgiis ac linbus téperatum:uindis quogpdepta îcos dies uincula:re/ igioni deïde fuiflé:qbus eâ opem deruli^nt uinciri.Intérim ad Veios terror mu Iriplcx fuit tribus in Unum bellis collatis: nâqp eodemiquo âtcamocirca muniméra eu répétécapenares falifci^fubfidio uenidentaduerfus très exercifus âcipiri plio pugnatû é:anteoîaadiuuitmemoria:dânatiÔis Sergii ac R0.4?/ VirginiiJtaep maionbus cadris:undeanteacefïàtûfuerat breui fpatiocircududæ copiai capenares in fpef pu uâlld romand uerfos ab rergoaggrediunf.Inde pugna coepta falifeis îtulittcrrorcm:rrcpidârcFq cru/ gnât cir ptio ex cadris opportune fada auertit:repulfos deïde infecuti uidores ingenrem ediderunt cædé.Nec ca ueios ita multo pod iam palâtes ueluti forte oblatipopülatores capenatis agri reliquias pugnæ abfumpfere amp;nbsp;ueientium refugiétes î urbé multi ante portas cæ^d præ metu ne fimul romanus irruperet: obie dis foribus extremes lùo^ cxclufcre.Hæceo âno aéta.Et iam comitia tribunoyt militu aderâf:quo^ ,ppc maior patribus:quâ belli cura erat:qppc nÔcômunicatû mô cum p!ebc;fcd ^pe amißum cerné/ tibus fummd impend. Itacy claridîmis uni ex copofito pparatis ad pctedu m:quos ptercundi ucreed/ diarq crederérfore nihilominus ipfi perindeacfi oés câdidati céntcuda expericntes:n5 hoies modo: fed deos ét cxcipiebâr:in religionemuertétes comitiabiénio habita:priore âno ïtollcrâdam hyemem .pdiguRy diuinis dmilem coortam:^ximo nô ^digia:fediam euctus pedilétiam agris urbiç illatâ: baud dubia ira deu:quos pedis eius arcédae câ placâoos eflé î libris fatalibus îuentd fitcomitüs:q aufpi cato fierér:ïdignum dns uifum honores uulgari diicriminaq? genrid côfundi.Præterq maiedare peté tid religione et attoniti hoïes patricios oés parté magnâ honoratiflimd quéç tribdos milité côfulari ptâtecreauere.L.Valerié Potirû.Q.Valerié maxnné.M.Furié Camilléitc^.L.Furiu Medulinétert.

Q.Seruilié Fidenaté iteyd.Q.Sulpicié Cimcrinu ircyz.His tribunis ad Veios nihil admodu memora ProdE bilcadum cd:tota uis in populationibus fuit:duo fummi ïperatores Potirus a Faleriis:Camillus a Ca giofum pena pdas Ïgenres egere:nulla ïcolumi rdida re:cui ferro aut igni noceri poflet.Prodigia nerim muP albâi la/ ta néciari:quo^ plæraqt Ô£ ga finguli audorcs crâtipay: crédita fpretacp:amp; ga hodibus Ethruicis: per eus kre quos ea ^curarét:arufpices non erât.In unum oïum curæ uerfæ funt:qd lacus in albano nemore fine menté üllis cæledibus ags:caufaue q alia:q rem miraculo eximeret î alritudiné ïfolitam creuit;gd nam eo dii portenderent pdigio midi feifeitaté oratores ad dclphicum oraculé:fed ppior îterpres oblatus fatis, Senior gdam ueiés:g iter cauillâtcs in datiôibus ac cudodiis milites romanos Ethrufeofep uaticinâtis in modu cecinit;priufg ex lacu âlbano aqua emiflà foret nunq porituyiVciis romané:qd primo ueluc fernere lacfd Fpcrnuagiran deïde fermonibus coepté ed:donccunus exdatione romana pedéfatus ^/ ximé oppidanoymam p longïquitaté belli cômerrio fermoné fado gfnam is eét;g p ambages de lacu albanoiaceret:podcaqaudiuitarulpicé edèiuir haud nadi religiôeanimicaufatus de priuati portenti ^curatione:fi ope illi eét:côfulerc uelle:ad eolloquié uaté elicuit:cu^ pg^edî ambo a fuis lÔgius eéne inermes fine ullo metu:pualés iuuenis romanus fenem ifirmé in cofpeduoîum rapté:negcg tumul tuâtibus Ethrufeis ad fuos trâdulit:g cû pdudus ad ïpcratoré:inde Româ ad fenatu midùs eét: feifei tâtibus:qd nâ id eét:qd de lacu albano docuiflêt:refpôdit pfedo iratos deos ueienri populo illo fuiflé die quo Ubi earn métem obieciflendut cxcidié prise fatale ^dcret.Itaç q tum cecinerit diuino fpiritu

. ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRIMAE DECADIS •

Atf ora inflidus:?! fe pec ut idifla fint reuocare pofTcÄ taçédo forfan quod du înaortales uulgari uelît:haud culû ue minus quacelâda effando ncfas contrahi.His igit libris fatalibus fiedifeiphna ethrufea tradirum efle: ientani ut quado aqua albana abûdaflèr:tum fi earn romanus rite eniifißeraiidonäde uaenribus dari anteq aruipiz id fiat decs mœnia Veicriû deferturos nÔ cé.Exequebaf îde q folcmnis deriuatio ect:fcd auflorrm le cis ucin ncc fatis fidum fuper tâta re effe patres rati:decreuere legatos fortefœ oraculi Pythici eApeôâdas.

Priufquâa Delphis oratores redirét:albaniue Jidigii piacula l'ucnirent:noui tribunimilitum côfu lari ptâtc.L.Iulius TulIus.P.Furius Medulinus quart.L.Sergius Fidenas.Aurelius Pofthumius Régi lenfis.P.Cornclius Maluginéfis.A.Manlius magiftratuminierut.EoânoTarquinienfcsnoui hoftes cxorti;qa multis fimul belIis:Volfco^ ad Anxur ubi pfidiu obfîdebaf: Equo^zad Lauicos q romand ibi coloniam oppugnabât:ad hoc üeienti quogi amp;nbsp;falifco amp;nbsp;capenati bcllo occupâtes uidebant roma/ nosmec itra muros qeriora négocia cflè cei tammibus patrum ac plcbisdnter hæclocum iniuriæ rati eflê prædatum in agrum romanum cohortes expediras mitrunt:aut cnim pafluros inulram earn inz juriam romanos ne nouo bello feoncrarét:aut exiguo coq? parum ualido exercitu perfecuturos.Ro' manis îdignicas maior:quam cura populationis tarquinienuum fuit:co nec magno conatu fufeepta: nec î longum dilata res eft. Aurelius Pofthumius amp;.L.lulius nô lufto dclcdtuiamp;.n.a tribuis plebis îpe dicbanfifed prope uoluntariorum quos adhortando icitauerant coada manu per agrum cærcté obü quis tramitious egreni:redeûtes a populationibus grauefç præda tarqniéfes opprclîcre:multos mor talcs obtruncant:omnes exuunt îpedimentisiôi receptis agrorum fuorum fpoliK Romam reuertun tur.Biduû ad recognofendas res datû dominis:rerrio(j incognita (crantât pleraqi hoftium ipfomm) fub hafta ucnicrunt:quodqp inde redadû militibus eft diuifum.Cætera bella maxieg? ueiés incerti exi Delphi tus cranr.Iâqi romani:defpcrata ope humana;fata amp;nbsp;deos expcdant;cu legati ab Delphis uenerût for*' ci oracu tem oraculi afferentes congru enté refponfocaptiui uatis:Romaneaquamalbanâcauc lacu centmeri li fortes caue in mare manare fuo numine finas;emilîâm p agros rigabisidirûparâŒ nuis extingucs:tum tu in fifte audax hoftiu muris:memor quam per totannos obfides urbé ex ca ribi hisiq nue pandunf : fatis uidona datam ibello pfedo donû amplû uidor ad mea tépla porratoifacraq! pria quo^ omiflâ cura é inftaurataïutaft’olctificito.lngens inde haberi captiuus uates cœptusicûgj adhibcre tribuni militum Cornélius Pofthumiufcpadpiodigiialbani peurationéae deos ritcplacandos cœperc:lnuenruq;tâ/ dem eft:ubi ncgledas cerimonias intermiflumue folénednargueruntinihil profedo aliud cflc:d ma giftratus uirio crearosJatinas facrugi in albano monte non ritecôccpiflêiunam expiationé co^ elkiut ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribuni miliru abdicarent fc magiftratu:aufpitia deintegro repererenf amp;: interregnu iniretunEa ira fa/

da flint ex fcnarufconfuItoJnterrcges tres deinde fuere.L. Valerius.Qu,ScruiIius Fidcnas.M.Furius Camillus:nuquam defitu interim turbari comitia interpellantibus tnbunis plebis:donecconucnifléc priusiut maior ps tribuno^ militu ex plcbe erearet :Quæ dû agunficoncilia Ethrunæ ad fanûVultur næ habita-poftulantibufqi capenatibus ac falifcisiut Vcios cói aio cofiliog? ces Ethuria: populi ex ob/ Jidioneeripcrenf.refponmni eft ante fe ucicntibws ncgafteiquia unde côfiliû non petiftène fuper tanta reiauxilium petere nô dcbcrctinûciam pro fcfortunâfuam illis ncgarc:maximc:icapte Ethrunæ gé tem îufiraraminouos accolas gallos cftècum quibus nec paxfatis fida:ncc bellum pro certo fitifangui ni tamé noîqi amp;nbsp;prüfentibus piculis cofanguineo^ id dari;ur:liqui iuuentutis fuæ uolûrarii ad ici bel lum eâtinô impediât.Eum magnum adueniflé hoftiu numeye famaRomæ eratieo^ mitcfccre d ifeor diæ inrcftinæ metu côi;ur fit coeptæ:haud inuitis parribus.P.Licinium Caluum prærogatiua tribunû militum non petenrem creantimodcratiôis expertæin priore magiftratu uirgicctciei iam turn exadsc ætatis:oéfg? deinceps ex collegio eiufdem anni rcfici apparebat.L.Tirinium.RMenenium.Gn.Genu/» tium.L.Racilium:qui priufq renuciaréfaure uocatis tribubus:pcrmiftii ircrrcgis.P.Licinius Caluus ïta uerba fccit.Omen concordiæquirites:rei maxime in hoc tps utillime memoria noftri mgratus uos bis comitiis peterein fequentem annum uidco:fi amp;nbsp;collcgas eofdé rcficitis ét ufu mcliorcs fadosime iamnoncundem:fedumbränomeng?,P.Licinii reliftu uidctisanrcs corporis affcdæ:fenfus oculoiu a^auriumhcbetcs:memorialabat:uigor animi obtufus;cn uobis:inquir(iuuencm fiüum tenens) efngiem ar^ imaginé eius:qué uos antea tribunum militû ex plcbe feciftis: hune ego inftitutm difci'' Vicario plina mca uicariû pro me rcip.do dicogauofg? quæfo quirircs:delarû mihi ultro honoré huic petenri meifç pro co adiedis pcibus mâdetis. Datu id petenti parrnfiliufgi cius.P.Licinius tribunus militum confulari poteftarc cd iis:quos fupra fcnpfimus:declaratus.Ticinius Genutiufgi tribui militu profedi aducrfus falifcos capenatefggdu bellum maiore aio gerunt:q confilio:præcipitauere fc in infidias.Ge/ nutius morte honcfta temeritaté lucns ante figna inter primorcs cecidit .Ticinius in editfi rumulum Roma/ ex multa trépidatióe militibus collcdis aciem reftituit:ncc fe tamé æquo loco hofti cómifit.PJus igno na da/ miniæ erat quâ cladis acceprûiquæ prope in eladem uertit ingenré:tantum inde tertoris non Romæ des î fa/ modo:quo multiplex fama pcrucneratifed in caftris quogi fuir ad Vcios:ægre ibi miles retentus a fu/ Ülcis nbsp;nbsp;gacft:cum peruafiflétcaftra rumor:ducibus cxcrciruŒ ca:fo:uidoré capcnatéacfalifcum.Ethruriæç

qém iuuentutem haud procul inde abeftè.His tumultuofiora Rommiam caftra ad Vcios oppugna/ ri:iam partem hoftium tendere ad urbemagmincinfefto crcdiderant:concurfumcp in muros eftiamp;î matronarum:quas ex domocociueratPublicus pauor:obfecrationcs in remplis fadæ:præcibufgi a diis petitum:utexitium ab urbis redis tcmplifgj acmoenibus romanis arcerent.Veiofœ eumauerte/ rent terrorem:fi facra renouata rite:fi procurata prodigia eflentdam ludi larinæque inftaurata erant»

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER. QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42

tahi exlacu albanoaqua cmiflâ in agros.VcioGy fata appcrebanr.Igfmr fatalis dux ad cxcidiuna iUius urbis feruandæcp'patriæ.M.Furius Camillius diditordidus magiftrum cquitum,P,Cornelium Sci Camflz pionem dixif .Omnia repente mutauerat iperator mutatus:alia fpcs:alius aius holum:fortuna quocp lus di'' alia urbis uideri.Omnium primum in eos.q a Veils in illo pauore fugerannmore militari aiaduertit dator efficir^me hoftis maxime timendus militi eflet:dcinde idido deledu in diem certam ipfe ftcrim Ver ios ad confirm ados militum aios irercurntunde Roma ad fcribendum nouum exercitum redit nuP lo detredante militiam:peregrina ét iuuentus latini hernici^ operam fuam pollicctes ad id belli! uc^ ncrc:qbus cum gratias in fenatu egifletJudos magnos ex fcnatufcofulto uouir Veils captis fe faduru: ædéq! Matutæ matris refeda dellcatu^aam ante ab rege Scrulo Tullio dcdicarâ. Profedus o! exerci/ m ab urbe expedatione malore hoium :qua Ipc i agro primu nepefino cü falifcls amp;: capenatibus figna confert;oïa ibi fumma ratlone cofiliocp ada;fortuna ét:ut fit:fecuta eft:n5 plio tatum fudit hoftes:fed caftris quoœ exuitugenti® pda eft potitus:cuius pars maxima ad quæftoré redada eft:haud ita muP turn miliri datum.Inde ad Velos exercitus dudus:denfioraç caftella fada: amp;nbsp;a ^curfationibus: quæ multæ temere iter murum:atç uallum fiebant:edldo nequis Iniuflu pugnarer:ad opus milites tradu di;operum fuit oium longe maximum ac laboriofiflîmû cunlculus i arcem hoftium agi cœptus: qd ne itcrmitterctopusincu fub terra cótinuus labor eofdem coficereta partes fex muniméto^ nurac^ diuiCtifenæ horæ in orbe operi attrlbutæ funt:nodæ ac die nunq ante omiïîùmiquâ in arcem ma fa ccrent.Didator cum iam i manibus uideret uidoriâ cé:urbem opulétiffimâ capiaantuqî prædæ fore qtum nô oibus in unum collatis ante bellis fuiflénne ide aut militi! iram ex malignitatepdæpartlræ: aut iuidiam apud patres ex prodiga largitione capcretdirteras ad lènatum mifir:deum imortabu be/ nlgnirate:fuis cófiliis:patiétia militum Velos iam fore in prate Po.Ro.qd de pda faciendum cenferet. Dux fenatum diftlnebat fniæ:lênis,P,Llanii:qué primu dlxiflê a filio iterrogatum feriît:edlci palam placcre populo:ut q particeps eé prædæ ucllctan caftra Velos iret.Altera.Ap.Claudii;q largitloné no Atf uc' uam ,pdigam inæqualé in côfultam argués:fi femel nefas ducerét captam ex hoflibus i ærario exhau ios ca'' fto bellis pecunia eé:audor erat Ibpcdii ex ea pecunia militi numeradi:quo minus tributi plebes con/ ptos de ferrencius enim donifocietaté fenfuras æqualiteroium domosmóauidas in dircptlones manus ocio pda có/ forum urbano^zprepruras forrium bellato^ ömia cc:cum ita ferme euenlat:ut fegnior fit pdator: ut fultatu quil'œ laboris piculi^pclpuam:petere parte ioleat.Ucinius cotrafufpedam amp;nbsp;iuifam fempearn per cunla fore aiebat:caufaf^ criminu ad plebé:feditloniï ide ac legum nouait pbituradanus igit eé rccó/ ciliari eo dono plebls aios exhauftis atqi exlnanitis tributo tot annotez fuccurri:amp;: fentirepdæ frudu i co bcllo:i quo ppe cófenucn!t:grarius id fore lænufgnqd gfç fua manu ex hofte captû domi! rertulc rit:quâ fi multiplex alterius arbirrio acciplat:ipm didatoré fugere iuidiam ex co:cnminaqi eo delegaf fc ad fenarum:fcnatum quogi deberc rciedâ rem ad fc pmittere plebi:ac pati habere.qd cui^ fors bel 11 dederit.H ec tutlor ulià fnia cft:quæ populate fenatum faceret:edidum Iraq? eft ad pdam ueientem qbus uldereâin caftraad didatorem pflcifccrenf igens pfeda multitudo rcpleuit caftra.Tumdida/ Atf Ca tor aufplcato egreffus cum edixiflêr:ut arma milites caperét:tuo dudu:lnqt pythice Apolloituom nu milli p/ mine inftidus pergo ad delendam urbem Veios:tibiç hlnc decimam partem prædæ uoueo:te fimul canoné luno regina:quæ Veios colis;præcor:ut nos uidores in noftram ruamgi mox futuram urbé fequare: ubi te dignû amplitudinc tua tem plu accipiat.Hæc peatus fuperante mulritudine ab oibus locis urbé Quum aggreditur:quo minor ab cunlculo Ingrucntis periculi fenfus eflêt.Veientes ignari fe iam ab fuis:ua/ fit allcü tibus iam ab exrernis oraculis pi oditosuam m pattern pdæ fuæuocatos deos:a!ios uotisexutbefua de euo/ cuocatos:hoftliï tcmpla nouafç fedes fpedare:feç ultimû ilium diem agerc:nihil minus timentes:q care de/ fubrutis cuniculo mœnibus arcé iam plena hoftium ec:in muros pro fe quifœ armati dlfcurrût mira os tes quidnâ Id clTctiquod ci! tôt p dies nemo fe ab ftarionibus romanis mouiflcntü uclut repétino idi furore improuidi currerent ad muros Jnferirur huic loco fabula.Immolate rege ueientiiï:uocé arufpi clsdicentisiquieius hoftiæexta præfecuiflét: ei uidoriâ darixxaudltam in cuniculo mouifléroma/ nos mill res; Utada per to cuniculo exta raperent:0£ ac didatorem fcrrcnt:fed in rebus tarn antiquls:fi quæfimilia ueri fint:pto ueris accipianturfans habeam:hæc ad oftentatlonefcænægaudentis mira/ culls aptlora:q ad fidemmcep affirmarcme^ refellereé opcræpretiû.CunicuIusdelcdismlIltlbus co tpeplenusinædelunonis:quæinueientanaarceerat:armatos repen te eciid it; amp;: pars auerfos i mûris inuadunt hoftes:pars clauftra portage reuellunt:pars ciI ex redis laxa tegulæqj a mulieribus ac feruiz dis iacerentur.inferunt ignes.CIamor oia uariis terrentium ac pauentium uocibus:mlxto mulleruni aepuerorum ploratuxomplet.Momento tpis deiedis ex muro undig? armatis:patefadifç portis:cu alii agmineirruerennalii defertos fcaderent muros utbs hoftibus impletur;omnibus locis pugnatur» Deinde multa iam édita cæde fenefeit! pugna:amp; Diétaror præconcsedicereiubet;utab incrmiabftl/ neatur.Is finis fanguinis fuit:dcindc inermes capti;amp; ad prædam miles perm 1 fid didatoris dlfcurrir.

Quæcûâteoculoseiusaliquâtufpeatg3opiniôemaior maionfcp pretiiren!fcrretur:didtur manus Capiuf ad cælum tollens precatus efle didator:ut ficui homlnum deorumgp nimia fua fortuna populiq; ro/ ueü eu/ mai uideretur;ut earn iuidiam lenire fuo priuato Ïc0modo:q minimo publico romani populi licercr« niculo Conuertétéfe ïter hacuenerarionem traditur memoriæ prolapfum cccidiflcudg? omen pettimuiflê. Poftea euentu rem coniedâtibus uifum ad dânatloncm ipfius Camilli:captæ deideurbis Romæiqd* poft paucos accidit anos :cladé^. Atep ille dies cæde hoftiû ac direptiôe urbis opulcuICmæ é côfuptus.

PoRcro die libera corpora didator fub corona uændidit: ea foJa pecunia in publicum redigif baud fine ira plcbis:amp; qd rettulere fecum pde ncc duci:q ad fenatû maligniraris audores qrendo re arbin ri fui rciecifletmec fcnarui:fed licinfæ familiæ ex qua filius ad fenatû rctuliflct:parcr tarn populans fniæ audor fuiflet:accepmm referebât.Cûiam humanxopes egeftæa Vciis eflentramohrirum deu dona ipfof^ dcos:fed coletium magis:qua rapienriû mo coeperema^ ddedi ex omni exerciru mucnes pm re lautis corpibus cadida uefte:qbus deportada Roma regina luno aflignafa crat:ucnerabudi rempln inicrc:prio religiofe admouétes manus:qd id fignu more uetufto nifi certæ getis facerdos attredare Arf de/ non cér folitus:dcîde cum qdam feu fpinrudiuino tadus:feu iuucniliioco uis ne Romam ire luno di monu Aifi'crranmn'ccætm Roma coclamauerut.lnde fabulæ adiedum eftuocé quo^ dicétis uellc audiram pftigias motacerte fede fua parui molimétiadminiculis fequens modo accipimus:lcucm ac facile trâflatu tu/ iflêuntegrâ^ in auétinum æternam fedé fuam :quo nota romani didatoris uocaucrant perlatam :ubi templum ei poftca idé q uouerat Camillus dedicauit.Hic Veiorum occafus fuit urbis opulentiflîmæ Ethrufei nominis:magnitudincm fuam uel ultima elade îdicantis:quod decern aftates hyemefq? c5 tinuas cireufeflâxum plus aliquanto eladium îtuliflèt quam acccpitn;t:poftrcmo iam fato quogi ur/ Decern genre:opibus tamé non ui expugnata é.Romam:ut nûciatum eft:Veios captos: quaq Si prodigia ^/ annos curata fuerant:^ uatum refponfaÂ phythicæ fortes notæ;amp; quâtum humanis adiuuari confiliis po ueii ob/ tuerat rcs:ducem.M.Furium maximum impcratoi^ oîum legcrant:tamé quia tôt annis uarie ibi bel feflî latum cratimultæcp cladcsacceptæ:uelut exinfperato îmenfum gaudium fuir:amp; priufquâfenatus de cerneret:plena oîa tépla romana^ matrû gratias diis agentiû erant:fcnatus quatriduû quot die^ nul lo ante betlo fupplicationcs decernit. Aduentus quogs didatoris oibus ordinibus obuiam effutis celez bratior:quam uflius unq antea fuit triumphufey omnem cÔfuetû honoradi illius dici modû aliquan/ Albis ^i^oa exceffit:maxime cÔlpedus ipfe eft:curru eqs albis iundo urbé îueduszparûç id nô ciuile modo eas Cj/ fedhumanum éruifum:louis folifqj eqsæquiperatum didatoré in religioné ér trahcbant:triûphufçp millus ob earn und maxîc rem clarior:q gratior fuit.Tum lunoni reginæ téplum in auérino locauit: dedicaz rriupha «^5?Matutæmatrisrat® hisdiuinishuanifep rebusgeftisdidaturafeabdicauit.Agideindede ApoP uit Eqs linisdonocoeptucuife decimâuouiflèprædæpartemcûdiceret Camillus:ponrificesfoluendumreli albi io/ gione populü cenferent:haud facile inibatur ratio iubendi referte prædam populû:ut ex ea pars debP uis fo/ *3 ’” f^eru feccrncrctur:randé co quod leuiflimu ujdebatur decurfum eft:ut qui iédomumg? rcligióc lif® cur exoluere uellet:cum fibimetipfi prædam æftimaflét fua decimæ ptium partis in publicum deferrerrut rû tra/ ex co donu aureum dignû amplitudine rempli ac num ie dei ex dignitate populi romam fierct:ca quo/ hunt nbsp;nbsp;95 collario plcbis aios a Camilloalienauit.lnrer hæcpacificarum legaria uolfcis Requis ucncrunt;ipc/

trataqjpaxmagisutfcflatamdiutinobello acquiefcerctciuitas:q quoddignipcterct.Vciis caprisfex Pacifica tribunosmilitumconfularipoteftateinlequens annus habuit:auos.P.Cornelios:Coflhm:amp; Scipio turn ncm.M.Valeriu Maximum itc^.Cefoné Fabium Ambuftu ircijz.L.Funum Medullinum quin.Qu. Scruilliu tertium.Corncliis falifeu bellum-Valerio ac Seruilio capcnas forte euenit:ab his no urbes ui; autoperibus rentaræ:fcd agereft depopulatus pdægi re^agreftium adæ:nulla feiixarborrnihil frugi ferum in agro rclidum .Ea clades capenatem populû fubegir;pax petentibus darad falifcis bellum re/ ftabat.Romæ interim multiplexfecutiorcuius leniendæ cdcoloniam in Vulfcos.-quo triamilliaciuiu romanorum fcriberentur:deduccndd ccnfueranr:triuuirig? ad id creati terna iugera amp;: feptunces uiri/ tim diuiferant.Ea largirio fpm coepta:quia fpei maioris auertendæ folatium obledu cenfebdt.Cur,n. rclegari plebe in uolfcos: cum pulcherrima urbs Veii agercy ucientanus in cofpedu fit uberior ampli/ or^ romanoagrofurbem quo® urbi Romæ uel fitu:uel magnificctia pubheoyv priuatorumq? redo rum ac locooi pponebantrquin ilia quo^ adio mouebatur:quæ poft captam urig^ Romda gallis eele bratiorfuit:tranfmigrandi Veios.Cæterum partem plebis:partcm fenatus deftmabam habirandos ueios:duafqp urbes comuncs reip.incoli a romano po.poflê Aduerfus quæ cum optimates ita réderét ut moriruros fe citius diccrent in confpedu romani populi:q quiequam carum return rogaretur: qp/ pc nunc in una urbe tantum diflénfionum eflé:quid in duabus urbibus forefuidam neut quifquam uidrici patriae præferretf fmcrctcy maiorem fortunam capris eiTe Vais quam incoluminibus fueratîf poftremo fe relinqui a ciuibus in patria poflê;ut reliquant patriam arque eines nullam uim unquam De mi/ fubaduram;amp; Tirum Sicinium(is enim ex tribunis plebis rogationis eius laror erat)condudorcni gratióc Veios fequantur:rclido deo Romulo dei filio parente amp;nbsp;audore urbis Romæ:Hæc cum fœdis cerz ex urbe taminibus agerentur(nam partem tribunorum plebis patres in fuam feutenriam traxerant)nulla res ueios nbsp;nbsp;®^^ manibus temperare plebem cogebat:qud qd ubi rixæ cômittedæ caufa clamor ortus eet: pricipes

eoeptu fenatus primi turbæ offerétes fe peti feriri at^ occidi iubebant:ab coyz æratibus digniratibufg^ Si hc/ g»j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noribus uiolddis dû abftinebaf :amp; ad reliquos fimilcs conatus uerecûdia iræ obftabat. Camillus iden/

® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ridemoibus locis cocionabaf:haud mirum id gdeni eé fureteciuiratem:qux ddnata uoti oium rerd

potiorem curam:qud religioe fe exoluédi habcat.Nihil de collationc dicere ftipis ucrius:qud decimæ: quddo ea fe quify priuatim obligauerit:liberarus fit populus.Enmcro illud fe racerefud confcictiam nó pati:quod ex ea rdtum præda:q rc^z mouérium fit:dcama defignetur:urbis atq? agri capti: quæ Si mfa uqto contincaf mérionem nullam fieri.Cum ea difccptatio anceps fenatui uila:delegata ad póti/ hees cet adhibito Camillo:uifum collcgio quod eius ante coceprum uotü Veiétium fuiflct;amp; poft uo turn 1 ptatem Po.Ro.ucniüctiaus pané dccimaApollim ùcrarâ cé:Ita in æftimationé urbs agerg? uc/

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?

nfr:pecunia exxrario prompta:5C tribunis niihm confulanbusrutau^ ex ca cocmciennnegotiü dam cuius cum copia non elîêt:matronæ;cœtibus ad cam rem confulranda habiris:amp; coi decreto pollicitæ tribunis miliru:au^ amp;nbsp;ora ornameta fua in æranu derulerur.Grara ca rcs;uf quæ maxime fenatui un/ quam fuit:honorem^ ob ca munificcnna ferunt matronis habirum :ut plauflro ad facraJudofg^ car^ cur ma penris fefto profeHo^ uterentur.Pondere ab fingulis auro accepto æftimarog^mt pccuniæ foluerenf tronis crateram auream fieri placuit:quædonu Apollini DelphosPorraretur.Simul abreligioneaîos rémi/ datu ut ferunt:inregranrfeditioné tribuni plebis:îcitaf multitudo in oés principes:ante alios ICamillu.Eum carpeto prædâ ueientanam publicando facrando^ ad nihilû rcdcgiflê:abfcntes fcrociter increpant:præfentiu ueherc cumfeultroiratisofferentmcrecundia habcnt.Simulextrahi remexeoano uideruntribunos plebis tur latores legis in annû eofdem reficiunt:amp; patres hoc idé de inteicefloribus legis anniflr.ita tribuni pie/ bis magna exparteiidé refedhComiriis tribunoß^ militu patres fummaopecuiccrûr:ut Marcus Furi us Camillus crearetur.Proprer bella fimulabant parari ducé:fed rogationi tribunitiæ adueriàrius qre batur,Cucamillocreati tribuni militumconfulari potclhrc.L.Furius Mcdulinus fex, Claudius Ae/ mylius Valerius Publicol3.Sp. Polthumius.P.Cornelius ite^ principio anni tribuni plebis nihil mo ' uerunt:donec Marcus Furius Camillus in Falifcos:cui id bellû manaarn erat:^ficifceretur:differendo deinde elanguit resÄ Camillo:qué aduerfariû maxime metu erant:gloria in Falifds creuit:nâ cû pri/ mo maenibus fe holies tcnercnt:tutiffîmu id rati:populatione agro^ atqi incendiis uiIlap^ coegit cos egrediurbc:fedtimor longius progredi ^hibuit.Mille ferepafluûab oppidocaftra locât;nulla realia fidentes ea fans tuta eflê:q difficultareaditus alpis côfragofil^ circa:amp; partim ardisipartim arduis up is,Cæte^ Camillus captiuû indicé ex agris fccutus ducé câlins multa nodæ motis prima luce aliquan Cam illi to fupionbus locis feolIcndir.Tnfina romani muniebant:alius exercirus plio intétus indabanibi im drara^ pedire opus conantes hodes fundit fugatep tanmg? inde pauori falifds inicdlum ed:ut effufa fuga ca/ gema dra fua:quæ propiora cranr:plari urbé peterent:multi ccefi uulneratilt;p: priufq pauentcs portis incidc/ renneadra capta:^a ad quædores redada cû magna militû ira:fed feuerirate îperii uiûi candé uirmté amp;nbsp;oderantÂ mirabantur.Obfidio îdc urbis:amp;l munitiones:amp; interdû p occafioncm impetus oppida no^ in romanas dationesipliagj parua fieri:amp;: ren tps neutro idinata fpc;cû frumentû copiæ q aliæ ex anteconuedo largius obfeflîs:quâobfidcntibus fuppeterênuidebaturqiiæque diummus futurus la/ borac Vais fuiflcrini forma impatoriromanoifimul accognitæ rebus bellicis uirturis fpecimé maz turâ uidoriâ dedidét.Mos erat falifeis codé megidro libero^ô amp;1 comité utiifimulqiplures pucri:quod hodie quoep in Græcia manet:unius curæ demadabanf:prindpû libcros;licutferefit:q feientia uidc/ Atf pe/ baf pcellere;crudiabat.Is cû in paceindituidct pucros ante urbé lufus cxcrccndiŒ câ ^aucere nihil eo dagogi morep belli tps intermiflordûmodo breuioribus:m5 longioribus fpatiis trahédo eos a porta lufu fer fadnus monibuf^ uariaris longius folifo ubi res dcditprogreflüs:inter dationes eos hodium cadraep îde ro mana in pretorium ad Camillum perduxit.lbi feeledo facinori fcclcdiorem fermoncm addidit. Faz lifeos fe in manus tradididê romanis:quod eos pucros:quorum parentes capita ibi return fint: in po/ tedate:dediderit,Ouæ ubi Camillus audiuit:non ad fimilem:iquit:tui nee populum:nec ïpcratorem fceledus ipd cû fceledo munereuenidi:nobis cum falifds:quæ pndlo fit humano fodetas nÓé. Qua ingenerault natura:urrifq? cdicntqi.Sunr amp;nbsp;belli:ficur pacis luranudcqi ca nó minus:q fortiter didici/ mus gerere.Arma habemus non aduerfus earn ætatem:cui ét captis urbibus pardtunfed aduerfus ar Sunt Sé matos Öé ipfos:q nee læfi:nec lacediti a nobis cadra romana ad Vdos oppugnauerunt:eos tu: quatum belli fi/ in te fuic:nouo Icelere uicidi:ego romanis artibus:uirtute:opere:armis:ficut Veios:uincam. Denuda/ cut ôé turn deîdeeum manibus pod tergum illigatis reducédum Falilcos pueris tradidit: uirgafgg eis: qbus pads iu proditorem agerent in urbem:uerberantes dedit. Ad quod fpcdaculum cocurfu populi primo fado: ra deindcamagidramderenouauocatofenam:tantaniutatioanimisedinieéla:ut qui modo efferati odioiiragi ueietium exitum pene:quam copenarium pacem mallcnnapud cos pacem uniuerfa pofce/ retciuitas:fides:romana:iudicia iperatoris in foro:amp;l curia cclebranturconfcnfumioium Icgatiad Ca millum in cadra:at^ inde permidu Camilli Romam ad fenarum:qui dederent Falifcos:proficifcunf introdudi ad fenatum ita locuti traduntur.Patres conferipti uidoriaicui nee deus:ncc homo quifqua inuideat uidi a uobis amp;nbsp;imperatore uedro dedimus nosuobis:rati:quo nihil uidori pulchrius é:nie/ lius nos fub imperio uedro:quam legibus nodris uiduros.Euétu huius belli duo falutaria exempla proditahumano generi funt.Vos fidem in bcllo:quam præfentem uidoriam maluidis:nos fideprq/ Phalif/ uocati uidoriam ultro detulimus:fub dicione uedra fumus:mittitc:q arma:q obfidcs:g urbem paté/ copi de tibus portis accipiar:nec uos fidei nodræ:nec nos imperii uedri pœnitebir.Camillo amp;nbsp;ab hodibus: amp;nbsp;ditio a ciuibus gratia: adæ:falifds î ftipcndium milimm eius anni:ut Po.Ro.rributo u3caret:pecunia impe rata,Pacc data exercitus Romam redudus.Camillus meliore multo laude:quam cum triûphantem albi per urbem uexerantequi:infignis lullicia fidccy hoilibus uidis cum in urbem rcdiflêt:tacite cius Aureû ucrecundiam non tulit fenams:qn fine mora uoti liberaretur:crarcram^ auream donum Apollini le crateré ganlg ferrent Lucius Valerius:Lucius Sergius: Aulus Manlius midi longa una naue haud procul fre/ legari to ficulo a piratis liparentium excepti deuehuntur Liparas :mos erat ciuitatis uelut publico latrodnio defenât partam prædam diuidcre.Forte eo anno in fummo magiftratu erat Timafitheus qdam romanis uir apollini fimilior qua-fuis:q legato^ nomédonüqi amp;nbsp;deü:cui mittcref: amp;nbsp;doni cam ueritus:ipfe multitudiné Timalï quoq?:qfempferme regéri éfimilis:religióis iuftæ 1'pleuit:addudof^ 1 publicü hofpiciü Iegatos:cum theus

pfidio et nauiü Delphos ,precutüsiRoma i'defofpites reftituit;hofpitiüm cum co fenattifcönfülto cft faóh5:dona^ publice dara:Eodé anno in Eqs uarie bellatü:adeo ut in incerto fuerit amp;nbsp;apud iplós cxer citusÄ Romæ uiciflènnuidi ne eflcnt.Imperatores romani fuere extribunis militumAemylius.Sp. ’ '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pofthuniius primo rem c5itcr geflerunt fufis indeacie hoffibus Acmyliü pfidio Vemiginéobtins

re placuit.Pofthumiu fines uaftare:ibi eu in copofito agmine negligentius ab re bene gcRa eûté ador/ ti echterrore inicdoan pximos cópulcre tumulos: pauorgj inde ucrruginem ét ad pfidiu alte^ cft pki tus J^oftbumius fuis in tutu receptis eu concione aduocata terroré increparet ac fuga;fufos cé ab igna/ uiftimo Si fugaciflïmo:hofte:c0clamat uniuerfus exercitus merito fe ca audire:amp; fareri admiflu nagi tium:fed cofdécorreduros cc: neep diuturnû id gaudiûhoftibus fore:pofccntcs utcôfeftim idc ad ca/ ftra hoftiû duceret:amp; ca in eófpedu erat pofita i p!ano:nihil pœnæ recufabat:ni ca ate node cxpugnaf icnt:Collaudatos corpora curare paratofgpcéquartauigiliaiubet:amp;hoftes nefturna fuga ex tumulo Litteræ romanoij::ur ab eo uia;qua ferebat Verruginé exc}udcrent:fuere obuii:p]iijq? ante lucé:fcd 1 una pnox: laurea/ eratxomiflhm é:amp; haud icertius diurno plium fuit.Sed Clamor Verruginé platus:cùcaftra romana fæ crederétoppugnari tam iniccit pauoris:ut neqcqua retinenteatep obfecrate Acmylio:TufculiI palates fugerentunde fama Roma plata cft Pofthumiu exercitug? occifu.Qui ubi pria lux mem infidia^i effu fe feqntibus fuftulitxupcquitaflêt acié pmifla repetés;tâtû necit ardoris:ut nö ultra fuftinuerît îpera •eq:cædcs indcfugicntiu:qualis ubi ira magis:q uirrute res genfrad pnidem hoftiû fa(ftaeft:Triftcmgj ab Tufculonunciû: ncquicquam exterrita ciuitate:Iitcrræ a Pofthumiolaurcatæ fcquûmr:uilt;ftoriam. populi romani ec:equo^ exercitû delem Tribuno^ plebis adiôesrga nondû menarât fine: amp;nbsp;plebs c5 tinuare latoribus legis fribunam:amp; près reficere intcrceftbres legis anniffi funt:fed plus fuis comitiis plebs ualuit:qué dolore ulri près funr:fenatufconfulto fadozut côfules inuifus plebi magiftratus créa/ L Lu ' rentur:annû poft quintum dccimu crcati cÔfules.L.Lucrerius FJauius,Sergius Sulpitius.Camcrinus, cretius Præ’Pæ huius anni fcrociter:ga nemo excollcgio intcrceftùms crat:coorns adpferendâ legé tribunis Sergiuf P^^bis:nec fegnius ob idipfum cÔfulibus rcfiftcntibus:oîgp ciuitatein undeâcura conuerla.Vitelliâco Sulpici ^°^^^ romand in fuo agro eq cxpugnant:colonoßi pars maxima îcolumis:qa node ^dirione oppidû us cof. ’^^P’^^ libéra p auerfa urbis fugam dederat.Româ pcrfugcre.L.Lucretio côluli eapuincia eucnit:is cû Tribui/ ‘'^^'^‘^’du pfeftus acie hoftes uicir:uidor^ Româad maius aligto certamen rediit:dies diâa crat tribu riis duo nbsp;nbsp;nbsp;plebis bicnnii fupioris a uirginio amp;.',Qu.Pomponio:quos defèndi patru côfenfu ad fidé fenatus p/

bus pie rihebat ncç,n.cos aut uitæ ullo crimine alio:aut gefti magiftratus qfquâ arguebat:pterquâ quod gry beiis di rificatespfibusrogarionitribunitiæintcrccffiflcnt:uicirtamégratiafenam^Iebisira:amp;priTimoexe/ es dicta plo’hnoxii dénis milibus grauisæris codemnari funtlidægrepafîipatres.Camillus palâfcclerisple/ bem arguere:q iam in fuos uerfa nô intelligeret fe prauo iumrio de tribunis interteflionem fuftulifte; qd îterceflione fublata tribunitiâ ptâtem cuertiflênt.Nam qd illi fperarent effrenatâ Infam eins magi ftratus près Iamros:falli cos:fi rribunitia uis tribuninb auxilio repelli ncqueat:aliud tælû pres mentu/ ros cc:cóliildqï ferepabat.qd fide publica decipi tribûos cos taciti tuliflèntig fenatus auftoritaté lecu/ ticiîènt.Hæc paidcocionabudus in dies magjsaugebat iras hofum:fenatüuero fcitare aduerfus Icgé baud defiftebatmealiter defcéderent f fo^:cü dies ferendæ legis ueniftêt:g ut q meminiflent: fibi pro aris focifq? dó dcum teplis ac folo:in quo nari ccnt:dimicddum fore:nam qd ad fe priuatim attincat:fi ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuæ glorix fibi frer dim icationc pf iæ meminiffe fit fas:fibi arn pld quo^ eé urbé ad fe captam:frcqnra

ri quottidie fe frui monimento fuæ gIoriæ:ÔC ante oculos urbem habere latam in triûpho fuo:ffiftere oés ueftigiis laudum fua^:fcd nefas ducere defertd ac reliótd a diis fmortalibus fcoli urbé:ÓC f captiüo folo hofpitari Po.Ro,óC uiftncé patriam uida murari.His adhortarionibus prfcipes concitati pres fe nes iuuenef^:cum ferret Iex:agmine fadoif foru uenerût:diflîpatiœ p tribus:fuos qfq; tribules præ/ benfantes orare cum lachrym is capere:ne cam pfiam:^ qua fortimme febaftime^ ipfi ac pres eoru y^-çj. nbsp;nbsp;dimicaflent;defereréc:capitolium:ædemVeftæ:cætera circa tépla deo^i oftétantes:ne exulem:cxtorrc

ueiéta/ P°'^o*3 ^°'° patrio ac diis penatibus in hoftium urbem agerét:eo^ rem adducerét: ut melius fuerit nus nie ”® ^P’ ^eios:ne Roma defereref:Quia nö ui agebdt:fed pcibus:amp; fter pees multa deow metio crat: bi diui/ religiofum parti maxime fuit:8C icgem unam plures tribus antiquarüt:qud iuflèrût: adeoqi ea uictoz ^jj^j. nbsp;nbsp;ria læra patribus fuit:ut poftero die rcferétibus cófulibus fenatufcofultu fierer:ut agri ueientani fepre

na iugera plebi diuidcrcnf :ncc patribus familiæ fanmm:fed ut ofum in domo bbero^ capitum ratio L.Vale/ habcrcducllctgi in earn fpem liberos tollere.Eo munere delinita plebe nihil certamm eft:quo minus rius Do ‘^ófulana comitia haberent :crcari confulcs.L.Valerius Poritus.M.Manlius:cui capitolino poftea fuit tims^ nbsp;nbsp;t^^^g'iomc.Hi côfules magnos ludos fecerc:quos,M.Furius didtaror uoueratucienti bello:eodcm dno

M Md/ æ*^^^ lunonis reginac ab eodem dictatorc:codcq? bello uota dedicamr:celebratamcp dedicationé fgen lius cöf. ^* tuatrona^ ftudio tradüt.BeHum haud memorabile in Algido cücqs geftu eft:fufis hoftibus prius pene qud manus cófcrcrent. Valerio qd pfeuerantior cædédis in fuga {uit:triûphus:Manlio: ut ouans ingredcref’urbcm:dccretum eft.Eodem anno nouü bellum cum uolfiniéfibus exortü:quo pp famé Céfor f pcftilétidg? in agro romano ex ficcitate caloribufqj nimiis ortam exercitus duci ncguit:ob q uolfmié/ de mor fcs falpinaribusadiundisfupbiaelatiultroagros romanos incurfauere.BelIum inde duobus popu/ tui locü lis ididtum.Guus lulius cenfor decciIÏt:in eius locum.M.Comelius fuftedtis:q res poftea religiöi tuit nö fuffi ga eo luftro Roma capta eft:ncc deinde ung in demortui locü ccnfor fufficitxôfulibufçp morbo iph? cimr nbsp;nbsp;citis placuit p fterregnum renouariaufpicia, Itagj cum ex fenarufcÓfulto confules fe magiftratu abdF

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44,

cafTenrurrrrexcreaf.M.Furius Camillus qui Publiû Cornelium Scïpionc:is dcîdc Luciû Valeriu Poz titum îterregem ^didit. Ab eo creati fex tribuni milifum confulari poreftarc:utét:fi cui co^ incômo da ualitudo fuiflerxopia magiftratuû rcipublicæ eénealédis qntilibus magiftrarum occepef.L. Lucre tius,Scr. SuIpitius.M.Aemylius.L.Furius Medullinusfept,Agrippa Furius.Claudius Aemylius irez rum.Ex his Lucio Lucrerio:Aemylio uolfinienfispuincia euenitdalpinatcs Agrippæ furio amp;nbsp;Seruio Sulpicio.Prius eu uolfcinicfibus pugnam é:bcllu numéro hoftiû igensxcrtamé baud iàneafpe^ fuit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

fuß cocurfu prio acies 1 fugâ:millia odo armato^ ab cqribus îrerclufa pofiris armis î deditione uene' rut. Eius belli fima cfFccit:nc fe pugnæ cômirterér falpîates:mœnibus armati fe turabanâromâi pdas pailîm Ôd ex falpinati agro:amp; ex uolfinicfi nullo eâ uî arcéte egerundoec uolfiniéfibus feflîs bello ea cô dicione:ut res Po.Ro.redderét:fhpédrumç illius anni exercitui pftarcnt:in uigîti ânos îdudædatæ.

Eodem anno Mardis Ceditius de plebe nundauit fribunis fe in noua uia:ubi nuncûccllum cft fu/ M.Ce i)ra ædem Vcftæ:nodlis fîlénb audiflé uocem elariorem Humana quæ magitlraribus dici iuberet gai ditius osaduétare.ld utfit propter audoris humiliratem ftgt;retum:amp; qd longinquacoq^ ignotior gens erat. Neep deorum modo monira ingruenre fato fpreta:(ed humanam quoq? opem:quæ una erar.M. Riz rium ab urbe amouere:qui die aida ab Lucio Apuleio tribuno plcbis proprer prædam ueientanâ: fv Dies ca' lio quoç adolefcente per idem tempus orbatus:cum accitis domum tribulibus clicnbufg; magna ps millo plebis erat:pcundatusaïos eo^ refponfum tuliflér:fe collaturos qti damnatus eflêtabfoluere ed non dicitur pofle:in exilium abiit pcatus ab diis ïmortalibus:fi inoxio fibi ea iniuria fierct:primo quo^ tpe delyz derium fui ciuirati ingratæ facerent. Abfens qndecimmilibus grauis cens damnaCExpulio ciue: quo manente:fi quieq humano^ eft certi:capi Roma non potueritraduentati fatali urbi clade kgarea cluz finis ueniuntauxilium aduerfus gallos pctenres.Eam gentem tradif fama dulcedlc fiugumrmaxîeœ uini noua rum uoluptate captam alpes tranfiflê:agrofq? ab Ethrufds ante cultos poflediflé :amp; Ïuexifz fein Galliam uinum illiciêdæ gentis caufa Arutem dufinum ira corruptæ uxoris ab Lucumone: cui Gallop tutor is fuerat:ipo ppotente iuuene:amp; a quo expeti poenæ:nifi externa uis quæfita cilct;neqrent:hunc trafirus tranfeuntibus alpes ducem audorem^ Clufium oppugnandi fuifle.Eqdé haud abnuerim Clufium in Italia gallos ab Arunte:feu quo alio clufino addudos:fed eos:q expugnauerut Clufium non fuiflê q primi alpes rranficrint.fatis conftat:ducentis qppeannis:anteg Clufium oppugnarerrurbemg? Roma cape/ rent:in Italiam galli tranfcenderunt:neccum his primum EthruR:o^:ièd mulro antecunsig Ïter ap' penninum alpcfcp icolcbat:fepe exercirus gallici pugnauere.Tufcoj?zante romanojz iperium late ter ra mari^ opes p3tuere:mari fupero ïfero^:gbus Itaîiaufulæ modocîgitur:quârum potuerît: nomia funr argumcto:quod altemm tufeum communi uocabulo genris:alterum adriacum mare ab Adria Adriaz tufeorum eolonia uocauere italicæ gentes:græci eadem tyrrhenum atg? adriaticum uocant.In utruep cd maf mare uergentes ïcoluere urbibus duodenis terras prius cis appéninum ad inferum mare poftea trans adria appenninum totidem:quod capita originis crant:coloniis miffis:qux tranfpadu omnia loca:excepto uenerorum angulo:qui finum circdcolunt maris:ufç ad alpes tenuere. Alpinis quoq; ea tangentibus haud dubie origo eft:maxime rhetiis:quos loca ipfa efferaruntznequid ex antiquo præter fond liguer neeed icorruptum rctincrent.De tranfitu in Italiam gallorum hæcaccepimus.Prifco Tarquinio Ro mæ regn3nte:celtarum:ciuæpars Galilee tertiaeft:penes bituriges fumma imperii fuit:li regem Celti codab3nt.Ambigatusisfuituirtutefortuna^mm:fua turn publicapraepollens:quod impcrioeius Ambiz Gallia adeo frugum hoiumq; fertilis fuit:utabddans multitudo uix regi uiderctur poflé.Hicmagno gatus nam ipfe iam exonerate pgrauante turba regnd cupiens.Bellouefum amp;nbsp;Sigouefum fororis filios imz Tulcoz pigros iuuenes miflurum fe efieun quas dii dediflênt auguriis fedes oftendit:quantum ipfi uellét nuz rd opes merumhominumexcirent:ncquagens arcereaduenientes poffer.Turn figouefolbrtibusdati herz cynei faltus.Bcllouefo haud paulo lætiorem in Italiam uiam dii dabant.Is quod eis ex populis abunz dabat biruriges:aruernos:fenones:heduos:ambarroscarnutes:aulercos:exciuit:profcdus ingentibus peditum cquitum«^ copiis in tricaftinos uenit:alpesindeoppofitæerant:quas inexpugnables uifas aut equidemmiror: nulla dum ui: quodquidem conrinens memoria fit nifi de Hercule fabuliscrez dere liber fuperatas.Ibi cummelut feptos montium alrirudo tenerergallos circdfpcólarcntg^ qua nam per iunda cælo iuga in alium orbem terrapi tranfirent:religio ét tcnuit:quod allatum cft aduenas qré tes agrum ab faluiorum gente oppugnari:maflilienfes erant 1 nauibus a Phocide profedi id galli forz Maflï/ mnæ fuæ omen rati adiuuere:ut:quem primdin terram egreflioccupaucrant locum:parétibus filuis liêfes c5munirent:ipfi per taurinos:faltuf^ luliæalpis tranfccnderunt:fufif^ acie tufcis:haud procul Ticio flumine:cum in quo cÔfederant:agrd infubrium appcllari audiflént cognomine infubnbus pago hez duorum:ibi omen fequentes lodcondidereurbem.Mcdiolandappellarunt.Aliafubindemanusgerz Medio' manorumElitouioduceueftigiapriopifecuta:eodemfaltufauenreBellouefocu tranfeendiflet alpes land a ubi nunc B rixia ac Verona urbes uint:locos tenuere libui confidunr:poft hos falluuiï:qui prope antiz nbus có quam genté leuos figures incolentes circa ticinu amnem periere. Pennind:dcinde boii figurcigi trafz ditum greffiieum iam inter padum at^ alpes oïa tcncrenmr:pado ratibus traiedono Ethrufeosmodofed et urn bros agro pellunt:itra appénind tamé fcfe tenuere.Tum fenones reccntiffimi aduenap^ ab Vfen te flum ine ufty ad atefim fines habuere.Hanc ganté Clufium Romarp deinde ueniflê coperio.Id pap: Seno' certumeftfolane:anaboibus cifalpinorum gallop: populis adiutaClufininouo bello exterriticum nufinef multitudinc:tum formas hoium inufiraras cernerent:amp; genus armop;:audirctq; fepæ ab iis cis padd

ultraq? ethrufeo^ legiones fufas:gq aduerfus romanos nullum ds fus Ibdctatis amicitiæue eratmifi quod udenres confanguineos aduerfus populum romanum non defendiflèntdegatos Romam:qau xilïum ab fenatu pcrerct mifcre.Deauxilio nihihmpetratü:lcgati rres.M.Fabln ambuftifiln mifn:g fenatus amp;nbsp;populi romani noïc agerent cum gallismc a quibus nullam iniuria accepiflcnt:focios popu li romani atœ amicos oppugnarcnt:romanis eos quoep bello:fi rcs:cogat:tucndos efiefed mclius ui-' fum bellü ipmm amoucn:fi pofTetÄ gallos noua getem pace porius cognofi:quam armis.Mitis Icga tio:ni præferoecs legatos gallifqj magis:quâ romanis fimiles habuiflênt quibus pofteag madata edide runt in concilio gallo^datur refponlum.Etfi nouum nomé audiat romanopiztamé credere uiros for tes eé:quo^auxilium a clufinis i re trépida fit imploratu;amp;: quonia Icgatióe aduerfus fe maluerït: qua armis tueri focios:nc fe quidé paccm:g illi affeiat:afpernari:figallis cgcntibus agro:qucm latius poffi/ dcant:qua colant clufini parte finium conccdant:aliter pacem impetrari non poffel refponfum cora romanis ièaccipere ueUeÄ fi negetur ager cora iifdem romanis dimicaturos:utnunciare domu pof/ fint quanrü galli uirrute cæteros mortalcs pftarent.Qoud nam id ius efiètagrum a pofléfionbuspe'' tese:aut minari arma romanis quærentibus f ccquid in Ethruna rei gallis eflet fcum fe in armis ius fer rc:amp; oia fortium uiro^i eflê fcrocirer dicercnt;accenfis utrin^ ais ad arma difcurritur:^ plium eóferi tur:ibi iam urgentibus romana urbem fans Icgati contra ius gentium arma capiunt:nec id da eflê po tuincuante figna Ethrufeo^tres nobilinimifortiHimicp romanæ iuuentutis pugnarct: ranruemme bat peregrina uirtus:quin etiam.Qu, Fabius cuedus extra aciem cquo;duccm gallop fcrocirer in ipfa figna Ethrufeo^ incurfanrem perluftras fixurn hafta occidit:fpolia® eius legenté galliagnoucrc;p^ toram acié romanum Icgatum eflê fignum dam efl.Omifla inde in dufinos ira receptui canunt mina RomSi ï« romanis«Erant:qui cxtcplo Romaeundum cenferenr:uicere feniores:ut legati prius mitterentur Icgati qftuni iniurias;poftulatumcp utmro iuregenrium uiolato.Fabn dederentur.Legati gallop cum cadV cemtra cuterant:mandata expofuiflcnr:fenatui nee fadum placebat Fabiopi:amp; ius poftularc barbari uideba/ ius gen tur:fcd neid:quod placebar:dccernerct:in rata: nobilitaris uiris ambitio obftabat itag; nc penes opfos tium in culpa eflèr cladis forte gallico bcllo accepræ;cognirioncm de poftulans gaIloß^ ad populü renciut: ubi gallos tanto plus gfa arg^ opes ualuerc:ut quo^ de poena agebatur:tribuni militü confulan poteftate ïfequé pugnat fem annum crearentur:quo fado baud fecus:g dignum erat:infenfi galli bellü propaia minitantes ad

fuos redcunr.Tribuni militü cum tribus Fabiis crcati,Qu.Sulpitius Longus.Qu.Scruilius quarrum P.Seruilius Malugincnfis.Cum tanta moles mali flhrct;adco occæcat afos fortuna:ubi uim fuam in/* gruentem refringi non uult:ciuiras:quæ aduerfus fidenatem ac ucictem hoftem aliofg^ finitimos po pulos ultimaexperiens auxilia:didatorem multis tempeftatibus dixiflêt:ca tueinufitatoatç inaudF to bofte ab occano terrarûç ultimis oris bellum eiente: nihil extraordinariumperii aut auxilii qux' fiuit.Tnbuni;quo^ temcrirate bcllum côtradum cranfummæ rcß^ præcrândelcdumq? nihiloaccu ratiorem qua ad media bclla haberi folitus cranextenuantes ét famam bclli:habebât. Interim galli po fteaqua accepere ultro honorem habitum uiolatoribus iuris humani:elufamgi fuam Icgationé eé:fi3 grantes ira:cuius ipatiens eftgensxonfeftim fignis conuulfis citato agmincirerïgrediunf: Ad quopi ptereuntium raptim tumultum:cum exterritæ urbes ad arma concurrerent:fugagi agreftium fieret: Roma fe ire magno clamore fignificabant:quacüqï ibant equis uitliep longe ac late fufo agmie imcn fum obrinétes loci.Sed antecedéte fama nunciifep dufinogiidciccps ide aliorum populo^ plurimum terroris Romam celeriras hoftium tulit:qppe qbus uclut tumultuario exercitu raptï dudo: aigre ad y^ljj^ nbsp;nbsp;undedmum lapidem occurfum cft:qua fiumen Allia c cruftuminis montibus præalto defines alueq

baud multo infra uiam tyberino amni mifccrur.Iam oia contra drea^ hoftium plena cranr:amp; nara ï uanos tumultus gens truci cantu clamonbufqi uariis horrendo cunda complcuerat fono.lbi tribuni In aufpi i^iUftum non loco caftris antecaptomon præmunito uallo:quo receptus efletmon deorum Ialtem:fi cato cd ”® hofum memoresmee aufpicaro:nec litato iftruuntaciem deduda in cornua:ne circuueniria muF gallis nbsp;nbsp;titudine hoftium poflcnt:ncc nmen æquan frontes poterant:cum extenaundo ifirmam Öi uix cohæ

pugnaf rentem mediam aciem habcrct;paulum erata dextera editi loei qué fubfidiariis rcpleriplacuit:eaquc ® nbsp;nbsp;nbsp;res ut inirium pauoris ac fugæ:fic una falus fugiétibus fuitmam Brennus rcgulus gallop: in paudtate

hoftiuartem maximetimcs:ratus ad fd captum fupioré Iqcum:ut ubi galli cd acielegionu reda fron te cócurriflenr:fubfidia in aueribs trâfuerfofç ipetum darét:ad fubfidiarios figna conuertit:fi eo loco depuliflêt haud dubius facile in æquo câpi ran tu fupante mulritudîe uidoria fcrc:adco nô forma mó fed ratio ét eu barbaris ftabat.In altera acie nihil fimile romanis no apud duces nô apud milites erat: pauor fugag? occupauerataîos:amp; tâta hoîum obliuio ut multo maior pars Veios in hoftium urbem cum tyberis arccret:quâ redo innere romaad coniuges ac liberos fugerenr. Parum per lubfidiarios tu tatus eft locus :in reliqua ade fimul eft clamor ^ximis a‘latere ultimis ab tergo auditus:ignotum he/ ftem prius penc:quam uiderentmon modo non tentato ccrtamine:fed ne clamore qdem reddito ïtc'’ gri intadiop fugerunt.Nec ulla eerde pugnatum fuit:terga cæla fuomet ipfop: certatnine in turba ipe^ Vincuc ‘^enufugam circa ripamrybcris:quoarmis abiedis torum finiftrum cornu defugit: magna ftrages Ro»ad ^^.^^ cft:multof^ imperiros nandiaut malidos graues lorids alnfg; tcgminibus hauferegurgites: ma Alliam ^^^ tarnen pars incolumis Veios perfugit:undc non modo præl idii quicq:fcd ne nuncius edem da

dis Romam eft miflus. Ab dexrero cornu;quod ,pcul a flumine Si magis fub móte ftctcrat.Romam cés pcrietc:3lt; ne claufis quidem portis urbis in areem cófugerunt.Gallos quog? ob ftupefados mira

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4s

raid uifloriæ ta repérinæ tenuir:amp; ipfi pauore dcfui fteterut;uclut ignari:quid acddnTet:dcîdc ifidias ucrcDipoftrcmo cæforû fpolia Icgcrc;armon]çcumulos:urmos as clt:coaccruare.Tû demû:pofteaq nihil iifquâhoftilccmu'baturruiâingrcffî hand multoantefolis occafum ad urbé Româ pucniunt: ubi cum piogrcffi equitcs non portas clanfas:nô ftationé pro pqrris excubare:non armatos cfic î mu/ ris rctuliflênt:aliud priori fimile miraculum eos fuftmuinnodcŒ ueriti amp;nbsp;ignora? fitû urbis iter Ro^ maatg?amnem côfedcrecxploratonbusmjflîs circa mœniaahaftpportas;quænâhoftibus 1 pdita re confilia cént. Romani cû pars maior ex acie Veios petiflêtiquâ Româ: ncc fupcfle quéq præter eos:qui Romam rcfugaant:crederent:c5plorati ocs panter uiui mortui^ totam propc urbé lamcntis impie-' uerunr.Priuaros deinde luûus ftupefecit publicus pauor:pofteaq hoftes adeflé nunciatû cft:mox ulu/ latus cârufq? diflbnos uagâtibus area mœnia turmatim barbans audiebant:omne îdc tépus fufpéfos ita tenuit animos ufq; ad lucé alteram :ut idétidem iâ i urbé futurus uideretur iperus prio aduétu quo aeceflerât ad urbé:mâfuros enîad alliâfuiflé:nifi hoc conClii forer:deîdefub occafum folis : quia haud multum diei fupererat:ante nodem rati fe inuafuros:tum in node dilatu côfilium cflê:quo plus pauo ris inferrét:poftremo lux appropinquâs exanimare:timori^ perpetuo ipfum maki côtinens fuit:tum ligna îfefta por ris illara funt:nequaq tamé ca node negr infequéti die fimilis illi:quæ ad allia tâ pauidc fugeranduiras fuir:nâ eu defendi urbé poffe tam parua relida manu fpes nulla eßerrplacuit cum cÔiu/ gibus ac libcris iuuétutem militaré fenatufgp robur in arcé capitoliumœ côccderc:armifcp amp;nbsp;fruméto collatis ex loco inde; munito dcos boïefep amp;nbsp;romand nomé defcndere:mminem facerdotefgj udtalcs facra publica a cæde ab mcendns procul auferrc:ncc ante deferi cultum eo^:quam non fupeflênt : qui colerenr.Si arx capitoliumq; fedcs deo^:fi fenatus caput publici c0filii:fi miliraris iuuétus Ripfnent P In arcé minenri ruinae urbis:facilé ladura effe fenio^ rclidx 1' urbe uriqi pentura? turbæ:amp;: quo id æqoreafo confm de plebe multitudo ferrenfencs triuphales côfularcf^ fimul fe cum illis palam dicere obituros:nec his gitur corponbusiquibus nô arma fcrre:nô tueri priam poflént:oncraturos inopiâ armato^.Hæc iter fenio res morti deftinaros iadata folatia. Verfæ inde adhortatiôes ad agmé luucnuiquos î capitolium atœ in arcem ^feqjJebanf’:cÔmcndâtes uirtuticopr iuuéræç urbis per trecentos lèxaginra annos oîbus beP lis uidrids qcuncR rcliqua cét fortunâ:digrediétibus q fpem oém atgi opé fecum ferebâr:ab iis q capta: urbis nÔfupdiè uatuerâtexitio.Tûipfa res fpeciefç miferabihs crat:tu muliebris fletus;amp; cÔcurlàtio incerta nue nos:nûc illos fequériû rogâtiû«^ uiros natof^pccui fe fato darennnihil qd* humanis fugeP tr malis:reh'qucbât:magna pars tamé eap^ î arcé fuos ^Iccuræ funr:nec ,phibérc ullo:ncc uoeâte: quia quod utile obfeflis ad minuédâ Ibellem multitudinéad pa^ humanû erat.Alia maxime plcbis rurba: qua ncc capere tâ exiguus collis:nec alere 1 tâta inopia fruméri potcrat:ex urbe effufa uelut agmine iam uno pétritianiculuiide pars pagros dilapfi:pars urbes perut finitimas fine ullo duce:autcôlcnfu fuam quifo fpem fua côfilia cômunibus dcploraris cxequétes:Flamcn interim quirinalis uirginefgj ueftales Sacra onufij rcßifuaIJ^ cura:quæ feed feréda facro^:quæ qa uires ad oîa feréda deerant:relinquéda eflent cô fubter/ fultantcsiquifue ea locus fiddi afleruaturus cuftodiaeflêtioptinm ducûtcôdita in doliolis faccllo ^xv ra dcfof 010ædibus flaminis qrinalis ubi nûc defpui religio é dcfoderc:cætcra iter fe onere partito ferunt : uia fa quæ fublido pôte ducitad ianiculû.In co cliuo cas cû.L. Albinus de plebe romana homo confpexiflet plauftrq côtugem ac liberos habens:intcr emterâ turbâ:quæ inutilis bello ex urbe excedcbat:faluo etiâ

dilenmine dimna^ humanarûlt;^ rc^:irreligiofuni ratus facerdotes publicos:facraç Po.Ro.pedi bus ire ferriq? feaefuos uehiculo cofpicndcfccdcre uxoré ac pueros lußinuirgincs lacragj in plauftrü 1/ pofuit:6i Caere quoiter erat facerdotibus puexit: Romæ interim fatis iâ oîbus:ut in tali re ad ruédâar ecm copofiristturba fenio^ domos regreflaaductum hoftiu oblhnato ad mortéaio expedabat : qui foji curules geflerât magiftratus:ut 1 fortunæ priftinæ honorumq? aut uirtutis îfignibus morerenf: quæ auguihlTima ucftis é théfas ducétibus triuphâtibufuc:ea ucftin medio ædiû eburneis fcllis fedef. Sunt qui.M.Fabio pÔtifice maxio pfante carmé deuouifle cos fe ,p pria qrinbufgp româis tradât.Gah ^.^ ^^ Itcrpofita nodea côtetiôe pugnæ rcmiferât aîosidC qd ncc î acie ancipiti uiq certaucrât plio:nec cû ipetu:aut ui capiebât urbé:fineira:fineardoreaîorum igrefli poftero dieurbé patéte collina porta î „ .-fo5^ pucniût;circuferétes oculos ad tépla deüiarcéœ folâ belli fpecié tenété:inde modico rclido pfidio: ueqsjdiflipatos exarceautcapitolio ipetus ficret:mlapfiad pdâuacuis occurfu hoïum uiis:pars ïpxi/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®

uia qœ tedoßi agmine ruutipars ultia uelut ea demû îtada amp;nbsp;referta pda petùt.Inde rurfus ipfa folitu/ 8^“^^ dine âbfterriti:ncqua fraus hoftilis uagos excipct:1 fo^:ac ppiqua foro loca cÔglobati redibât:ubi eos plcbisædificüs obferatis:paténbus amis prïapu:maior prope cudatio tenuit apta quâ claufa îuadédi: adeo haud fecus:quâ uenerabudi ituebanf 1 ædiû ueftibulis fédérés uiros:prcr ornatu habitum^ huz mano auguftioré:maieftatc et quâ uultus grauiraf^ oris præ fe ferebat fimillimos diis. Ad cos uelut fi uiulacra uerfi cû ftarét.M»Papyrius unus ex his dicifigallo barbâ fuâut tû oîbus pmiflà erat pmulcé ri:fcipiôc eburneo î caput îeuflo ira mouifîciatg-i ab eo initiû cædis ortû:cætcros îfcdibus fuis trucida/ tos.Poft prîapiî cædé nulli dcîdc mortaliû parci:diripi tcdaicxhaulbs iniici ignes.Cætcp^ feu nô om/ nibus delédi urbé libido erat:fcu ita placuci at prîcipibus galloßi:amp; oftétari qdâ icédia terrons câ:fi cÔ/ pelÜ ad deditioné caritare ædiù fuapz obfcfll pofiènt:ôd nÔ oîa côcremari tcda:ut quodeugi fupereflet Cædun urbisud pignus ad fledédos hoftiû aîos haberér:ncquag peridc argi capta urbe pria die aut paffim:aut tur fe/ late uagatus é ignis,Romani ex arec plena hoftiû urbé ccmctcsaiagofg g uias omnes curfus:cum alia niorcs atg alia parte noua aligna clades onretunno men tibus folum concipere;fed neauribus guidé atgi ocu urbis

lis fatis cSflarc potcrant:quocunqi clamor fonitus hoftiu mulierum pucrorumq; ploratus fonitus fla mæÂ fragor ruentiïï tedo^i auerriflêt:paucntes ad oiaaios ora^ amp;nbsp;oculos fledebant uelut ad fpeda^ culü a fortuna po fin occidentis patn'æ:nec ulhus rerum fuarü refidi præterq co rpoiJ^lI indices: tato an te al ins miferandi magis q unqua obfcfl'i funt:qd' interdufi a patria obfidebantur oïa fua cémentes in holb'um ptare.Nec tranquillior nox diem tam foede adu excepit.Lux deinde nodem inquictam infez cuta cft:nec ullu crat rcmpus:qd a nous femper dadis alicuius fpedaculo ceflarct:nihil tamé tot onera ti atqi obruti malis flexerutaiostquin amp;; fi oïa flamis ac ruinis æquata uidifïènt:quis inopc parunnw: que tenebat collcm:libertati rclidum uirtute defenderentÄ ia cü eadé quottidie acciderét:uclut aflue ti malis abalienauerant ab fenfu rc^ fua^ animos:arma tantu ferrum^ Ï dextris uelut folas rdiquias fpei fuæ intucntes.Galli quoq? per aliquot dies in teda modourbis nequiequä bello gefto: cum inter incendia ac ruinas captæ urbis nihil fuperefle præter armatos holles u idcrcf.ncqcqua tot cladibus ter/ ritos:necflexuros ad deditionéanimos ni uis adhibcretur:cxperiri ultïa amp;nbsp;impem facere ïarcé ftatuut pria luce figno dato multitudo oïs in foro ïftruiturude clamorc fublato ac tenudine fada fubcunt: ad uerfus quos romani nihil tem ere nee trepide ad oes aditus ftatiSibus firmatis:qua figna ferri uidebat: ea robore uiro^ oppofito fcandere findt hoftc:quo fucceflennt magis ï arduum eo pelli pofle per pro diue facilius rati:medio ferre cliuo reftitere:arqp ïde ex loco fuperiore:qui propc fua fpÓte ï hoflé infere bat:impetu fado:ftrageac ruina fudere gallos:ut nunqua poftea nee pars:nec uniuerii tégtauerint tale pugnæ genus.Omiflà itaç fpe p uim atç arma fubeundi:obfidioné parant:cuius ad id reçus ïmemo/ res:amp;qd' ïurbcfueratfrumétumucendiis urbis ablumplcrar:amp; exagrispipfosdiesraptdomne Ve/ ios erat.Igitur excrcitu diuifo partim p finitimos populos pdari placuir:partim obfideri areem :ut obfi denribus frumdd pupulatores agroß^ pberét.Proficifcétes gallos ab urbc ad romana expeneda uirtu^ tem fortuna ipfa Ardeam:ubi Camillus exulabat:duxit:q moeftior ibi fortuna publica;quam fua : cd diis homnibufç aceufandis fencfceret:indignando mirandeq^ubi uiri eflénteq fecum Veios FalerioP que cepiflcnt:qui alia bclla fortius femper:quam felicius gcffincntirepcnre audit gallop exercitum ad ucntareiatqi de co pauidos ardeatcs confuItarc.Ncc fecus quam diuino fpiritu tadus:cum fe in media concioné inrulillctiabftincrc fuetus ante ralibus confiliis ardeates inquit uereres amici; noui etiam cv ucs rnci:quando amp;nbsp;ueftru beneficiu ira tulinamp;l fortuna hoc egit mea:nemo ueftrum condidonis mex oblitd m e hue peeffifle putet:feu res ac piculu comune cogit: qd' qfq’ poflit ï re trepida pfidii ï medid confcrrc:amp;l quado ego uobis p tantis ueftris i me meritis gram refcram;fi nûcceflâuero ^aut ubi ufus crit mei uobis:fi ï bello nó fucritf’hac arte ï patria ficri:amp; inuidus bello:! pace ab îgratis ciuibus pulfus fum : Vobis auré ardeates fortuna oblata é;amp;:p rans priftinis Po.Ro.beneficiis qra ipfi meminiftis: nee enim exprobrada apud memores funt:gratiæ rcferédæ:ôi huic urbi decus ïgens belli ex bofte comui pariédi.Quae effufo agmine aduétat:gcns cft:cui natura corporel aïofgp magna magis:quam firma de/ derit:eo ï certamé omne plus terroris:quam uiriu ferur:arguméto fit clades romana:patcntécepere ur bem:cx arce capitoliog? qd' his exigua refiftitur menu:ia obfidionis tedio uidi abfcedunt : uagiq! per agros palanfzcybo uinoqj raptim naufto rcplen ubi noxappetit:prope riuos aqua^ fine muniméto:fi ne euftodiis paffim ferarum ritu fternuntur:ndcabfecüdis rebus magis etia folito ïcauti,Si uobis ïaïo eft rueri moenia ueftra:ncc pati hæc oïa Gallia fieri.-prima uigilia capite arma frequentcs:me fequimP ni ad cædem non ad pugnam:nifi uidos fomno uelut pecudes trucidandos tradidero:non reeufo eun dem Ardcæ rerum mearum exitum :qué Romæ habui.Acquis iniquilq? perfuafum erat drum bello uiru neminé ufqua ea tem peftate cHèrconcione dimiflaicorpora curant intcnti:qua mox fignum dare tur:quo dato primæ nodis filéno ad portas Camillo prœfto fucre:egrcfli haud procul urbe:ficut præ didü fucrat:caftra gallop ïtuta ncgledaqp ab oï parte nadi cd ïgéti clamore ïuadüt:nufq pliü:oïbus lo Gallops cis cædes é:nuda corpora amp;nbsp;foluta fomno trucidandextremos tamé pauor cubilibus fuis exdtos:qu3e cædes^ aut unde uis cet ignaros:ï fugâ:amp; quofdä î hofté ipm ïprouifa tulir.magna pars ïagrü antiaté pelati ï/ curfióeab oppidanis ï palates fada circûucniunt .Similis ïagro ueniéri tufcoßc fada ftragcs:eft q urbis M ppc quadiïgctclimu annu uicinæ oçpflæ ab hofte ïufitato ïauditoque adeo nihil miferri funt:ut in agru romanum eo rpe îcurfioncs faccrériplcniq? pdæ Veios ét pfidiûg; amp;nbsp;fpem ultima romani nois in aïo habuerît oppugnare.Viderâteos milites romani uagâres p agrosiamp;l cogregatos agmîe pdâ p fe âgé rcs:amp;: caftra cernebât haud pcul Veiis pofita:ïde primû miferatio fundeidc îdignitas atg? ex ea ira aïos cepir.Erhrufds ét a qbus bellu gallicu ï fe auertifænt ludibrio eé clades fuas:uix reperauere aïs:qn exté plo îperü faccréticôprcfiïq? a Ceditio céturione:qué fibimcripfi pfecerât:ré ï node fuftinucre : tard par Camillo defuit audor:cætera codé ordïe:eodé^fortunæ eueru gcfta:qn ét ducibus captiuis:q cædi no Tufei nbsp;nbsp;durnæ fupfueranr:ad alu mand tufeo^ ad Salinas pfedi node îfequeti ex iprouifo maioré cædé ædi

duobuf derunr:puDlicagî uidqria ouates Veios rededr.Romæ interim plerdqî obfidiofcgnis amp;nbsp;utrinq! filctiu locis cæ cflc;ad id tard gallis ïtétis:ncqs hoftid euadere ïter ftationcs poflêr:cd répété iuuenis romanus admira/ duntur rione ïfe ciues noftefç côuertit:facrificiu erat ftatum in quirinali colle fabiæ gcnti:ad id faciendum.C.

Fabius deorfum gabino cindus facra manibus gercns:cum de capitolio defeendiflèt : per médias ho/ ftium ftationcs egreïîüs:nihil ad uocécuiufq terroremue motus in quirinalcm collem peruenir:ibiç omnibus folcmnitcr pcradis:cadé reuertés fimilitercôftantiuultugraduç fatis fperans propitios ev fe dcos:quorum eultum ne mortis quidem metu peohibitus dcfcruiflêr:î capitolid ad fuos rediit : feu attoniris gallis miraculo audaciæ:feu religione etiam motis:cuius haud quaquam negligens gens eft»

LIBER QVINTVS ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;5

Veil's înîcn'iw non animi ra nt um in dics:fed criam uirescrefcebant:ncc romanis fokim co conueni/ G.fabif f ntibus ex agris qui aut prælio aduerfo:aut clade capræ urbis fugati fuerant:fcd ena ex lario uoliatariis facinus confluentibus:ut i parte prædæ eflenr.Marum iam uidebatur repeti patnaxnpicp ex hofbu manibus fed corpori ualido caput decrat:Iocus ipfc admonebat CamilliÄ magna pars militia crat:qui du chi au fpicioqi eins res profperegelîêrât:amp;Ceditius negatefecôm^^ïuß^ cur fibi autdeop^;hom^nûucquifq imperiu finirer porius:qua ipfe memor ordinis fui pofceret iperaroré.Confenfu oium placuit ab Arz dea Camillu acciri:fcd ante cofulto fenaru:qui Romae eflet:adeo regebat oia pudor : diicriminagj rerjz prope perditis rebus feruabantangentipicrilo trâfeundû p hoffiu cuftodias erat:ad ea re Pontius Co^ Potins minus ipiger luucnis opera pollicirusancubans corrici fecudo tyberi ad urbem defcrtur:inde qua ^/ Comi ' ximu fuit:a ripa per præruptum eo^ neglcdum hoftiu cuftodia faxû Î capitoliû cuadit:amp; ad magiftra nus tus dudtis mâdata exercitus ædit. Accepto ide fenatus decrero:ut amp;nbsp;com itiis curiatis reuocatus de exi lio luflu Po.Ro.CamilIus didator extéplo dicerefimiliref^ haberent iperatoré.que uellent ♦ Eadé grenus nuncius Vaioscôtendinmiffiq! Ardeâ legati ad Camillû:Veios eu perduxcreifeu quod magis , . , credere liber: non priusprofcdu ab Ardcaquâ com pent Icgc larâ:quodncc iniufiii populnnutari fini bus poflct:ncc nifi dictator didus aufpicia in exercitu habere:lex curiata lata é:didator^ abfens didus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■-

Dum hæc ad Veios agebantur:inrerim arx Romæcapitohugr i ingentipericulo fuit:na galli feu uefti gio notato humano qua nuncius a Vciis peruenerat:feu fuafpôteanimaduerfo;ad Carmentis faxum afcéfu æquo node fubluftri:cü primo inermemiqui temptaret uiam præmififlcnt:tradctes ide arma: ubi quid iniqui efletrakerni innixi;fubleuantef^'inuiccm;ôô trahentes alü alios prout poftularct locus tanto filcnrio î fummû euafere:ut nÔ euftodes lolum fallerét:fed ne canes quidé follicitum animal ad nodumos ftrepirus excitarent:anferes nô fefellere:quibus facris lunonis in fumma inopia cybj ramen abftinebatur:quæ res faluti fuinnâg^ elangore co^alaruqi crepituexcitus.M»Manlius:qui tricnioan/ Mâlius te côful fuerat;uir bello egrcgius armis arreptis ad arma cæteros ciés uadit;amp; dum cæteri trépidât: gai gallu ex lum.-qui iam îfummocÔftiterat:umboneidum deturbat:cuius cafus prolapfi cum proximos fterne/ capito/ retitrcpidâtcs alios armif^ omiffis faxa:qbus adhærebât:manibus amplexos trucidat.Iamqj amp;nbsp;aliis cÔ lio de/ globatis tælis:miffîlibufq? faxis prurbare hoftes:ruinaç tora prolapfa ades îpræceps deferri: fedatoœ turbat ’ deide tumulru:reliquû nodis:qtum î turbans menribus potcrar:cum præteritum quog? periculû foP lidtaret:quieti datum eft.Luce orta:uocaris daflâco ad codlium milmbus ad tribunos:cu amp;nbsp;rede amp;nbsp;p/ perperam fado pretium deberetur.Mâlius primum ob uirtutem laudarus donatufq? nÔ a tribunis fo Îum militum:fed côfenfu etiam mi!itari:cui uniucrfi felibras farris:amp;l quartarios uini adædcs cius:q î arce crâncôtulcrurirc didu paruam cæterum inopia fecerat eamargumétum igens caritarisxû fe qfq? uidu fuo defraudans detradum corpori arqr ufibus neceflariis ad honorem unius uiri côferret. Turn uigiles eius ]oci:quos fefellerat afeedés hôftis citati:amp; cum î oés more militari fe animaduerfurum.P. Sulpicius tribunus militum pronûciafiêt:côfcntiéte clamore militu î unum uigilem coniiciétium cul . pam deterritus a ça-tens abftinuit:reum haud dubium eius noxæ approbâtibus cudis de faxo deiecit: inde itentiores utruy euftodiæ ené:amp; apud gallos quia uulgatu erat iter Veios Romamqr nûcios com Morba meare:amp; apud romanos ob nodurni periculi memoriâ.Sed ante omnia obfidiSis heilig? mala: fames î gallos Utting exercitu urgeba:gallos pcftilcntia etiam turn loco iacéte irer tumulos caftra habctes:tü ab incé uulgat diis torrido amp;nbsp;uaporis plcno:cincremg? nó puluere modo feréte cu quid uéti motum eflenquopi ito/ ïeratilTima gens eft humorig ac frigori affueta:tum æftu Si angore uexata uulgatis ueluti i pecua mor bis morerentur.Iâ pigritia fingulos fcpcliédi:^mifcueaceruatos cumulos hominu urebât : buftorug? inde gallico^ nomine infignc loch fecere.Induciæ deinde cu romanis fadæ : Ôd colloquia permißu im peraro^ habita:! quibus cü idenridé galli famé obiicercnt:eaq? neceffitaread deditioné uocarent: dicit auertendæ eius opinionis caufa multis locis panis de capitolio iadus efle in hoftinm fhtiócs.Scd iam ne^ diffimularimcqr ferri ultra fames poterar:ita^ dum didator deledü p fe Ardeur habet : magi hrh equitü.L. Valeriu a Vens abducere exercitu iubet:parat iftruirq;:gbus haud ïpar adoriatur hoftesuiterr capitolinus exercitus ftatióibus uig]li]fg;fcflüs:lupatis tamé humanisoibus malis:cü famé unänatu/ Ta uinci nôfincrct:diem de diepfpedhs fi qd' auxilih a didatoreappareret:poftrcmo fpe quog? ia non foldcybo dcficicnrc:amp; cu ftationibus pcederét ppeobruétibus ïfirmh corpus armis:uel dedi uel redi Quatu ini fe quacung? padióe poirent:iuflit:iadâtibus nó obfcure galhs:haud magna mercede fe adduci pof/ auri pti feutobfidioné relinquât.Tum fenatus habitus:tribunif^ milirü datuncgotiü:ut pacifccrétur.lnde iz fint ro. icr.P.Sulpicih tribunu militu:0^ Brénum rcgulü galloise colloquio trafada res cft:6c mille pondo auri' cü gallif pretiu populi getibus mox ïperaturi fadum.Rei faediffimæ p fe adieda idignitas efi:p5dera ab gallis illata iniqua:^ tribuno reeufante additus ifolentc gallo poderi gladiuslaudiragr itoleranda Romanis box ueh uidis cHeufed dii^ amp;nbsp;hois prohibuere redemptos uiuere romanos:na forte quada prius:quâ infanda merces perficerentur:per altercarionem nondu omni auro appenfo didator ïteruenit : auferv riep aurum de nicdio:^ gallos fubmoueri iubet:cum illi renitentes pados dicerent fefc:negat earn pa/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

dionem ratam enê:quæ pofteaquam ipfe didator creatus enèt:iniuffu fuo ab inferioris iuris magiftra tu fada enet:denunciat^ gallis :ut (e ad prælium expediant:fuos î aceruu coiieere farcinas:amp; arma ap/ J tare ferrogi non auro recuperate patriam iubet:in confpcdu habétes fana dcum:amp; cöiugcs:^ hberos: amp;nbsp;folum patriæ deforme belli malis:amp; omnia:quæ defendi repetig? amp;nbsp;uldfci Bs fit:Inftruit deïde acié, ut loei natura patiebatur: in femirutæfolo urbis Si natura in æquali:6i omnia quæ arte belli feeun/

Galliga da fuis digi pracparariuepotcrantiprouidit Galli noua retrepidi arma capiunt:ira magisiquam con#' bina nbsp;nbsp;nbsp;lio I romanos îcurrunr.Iâ ucrterat fortuna:iâ deo^ opes humanaç côfilia ré romanâ adiuuabât : igif

uia cæ primo côcurfu baud maiorc momero fufi funt galli:quâ ad Allia uiccrant.Iuftiorealrcro deide plio ad duf ad odauû lapidé gabina uia:quo fc ex fuga côtulcrant:ciufdé dudu aufpiciog? Camilli uicun t : ibi cædcs unû omniaobnnuircaftracapiunfiamp;nenûciusqdécladisrdiôus.Didarorrccupcrataex hoftibus patria triûphans in urbé reditater^ iocos militares:quos îcôditos iaciûtiRomuIusac parcs pfiæ conditorqj alter urbis haud uanis laudibus appdlabaf .Seruatâ ddde bello parnaarc^ f pace baud dubic feruauit: cum phibuit misran Vcios:amp; tribunis ré inrétius agétibus poft ïcéfam urbcni:amp;p fe ïclinata magis plcbe ad id cÔfiliuæa^câ fuit no abdicandæ poft triûpbû didaturæifenatu obfecrâte ne républicâ in P certo rclinqret ftatu.Oium primû:ut erat diligériffimus rcligionü cultor:quæ ad dcos îmortales poz ncbant:rettulit:ôi fcnatufcôfultû facit fana oia:qd ea boftis poflcdiflêtaeftituercnfaerminarcnturrex piarcnturœæxpiatioqi eopi î libris p duûuiros qreretur.Tû cæretibus publice hofpiriû fierer:qd facra P ,. nbsp;nbsp;Po.Ro.acncerdotes rccepiflêntibcneficiog? cius populi nÔ inrcrnaflus bonos dcû îmorraliû eét.Ludi

*“^ J. ^^ capitojini fierét:qd luppircr Opt.Maxi.fua fcdé at^ arcé Po.Ro.in rc trépida tutatus ectxollegiuœ ad pitoHni Ç3j^ ré.M.Furius didator cÔftitucrct:ex iis:q îcapitolioatqp arec babitarct.Expiâdæ ét uocis nectur/ næ:quæ nuncia eladis ante bdlû gallicû audita ncglcda^ cét métio illataa'uflümq? tcmplû î noua uia Aio Locutio fieri.Aurû:qd'gallis creptû erat:qd quæ exaliis tcplis îtrcpidationé îlouis cellam colla-' tum:cûin quæ referrioporteret : confufa memoria eét:lâcruomneiudicatû:amp; fub louisfella poni iuf fum.lâante î eo religio ciuitatisapparucrat:qd' cû in publico deeperaurûiex quo fumma padæ mer/ cedis gallis côficrct:a matronis collatu acccpant:ut cajz ficut uiro^ poft morte folem nis laudatio cét. lis pcradisiquæ ad dcos ptincbant:quæq? p fenam agi poterât:tû demû agitantibus tnbunis plcbé aflî duis côcionibus:ut rcliÔis ruinisa urbé parata Veios trâfmigrarentan côcionem uniuerfo fenatu plé quêteafeendit.arqi ita uerba fccir.Adeo mibi acerbæ funtqrites côtenticnes cû tri.ple.ur nec triftiHi^ neriba j^ j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foiaou aliud babuerim:quoad Ajdcæ uixi:quâ qd* procul ab bis certaminibus crâ;amp; ob cadé

funeri/ j^æ^. j,g ß nicfcnarufcôfulto populiq; iuflù rcuocarctis:rcditurus unq fucnm:ncc nüc me ut redirem bus lau j^^pg uoluras mutataifctl ueftra fortuna ppulit:qppc ut I fua fede maneret patria id agebat :non ut ego dario to yf,-^ in patria eflcm:amp; nûeqefeeré amp;nbsp;raccrem hbércr.-nifi bæc quogi pro pria dimicario eét: cui deeflé ftftu t quoad uita fuppcranaljis turpcCamillo ét nefas eft.Quid.n.rcpctimus:qd obfeftam cxbcftiü mani'' bus eripimus:fi rccupatam ipfidcfcrimusfamp;: cu uidonbus gallis capta tora urbcxapitoliü tarnen:at^ arcé:düqi:amp; bci'cs romani tcnucriribabitauerfttcnéloribus reniais rccupataurfac:arx queq^ amp;nbsp;capita Jium deferef :amp; plus uaftitatis buic urbi fecuda nfa fortuna facict:qua aduerla feceritf Eqdem fi nobis cum urbcfimul pcfiræ traditæqi p manus rcligiêes nullæcént:tamé ra cuidés numen bac tempeftate rebus affuit iomanis:ut oém negligétia diuini cultus exepta hoibus putéatuemini.n.bo^ deiceps an/ norû uel fecudas res uel aduerfasaueniens ola profpere cueniffc fequcntibus dcos;adueiia ipernétibus lam omnium primum ueiens bellum per quor annos quanto laborcgeftum non anreccpit finé : qua monitu dec rum aqua ex lacu albano emifla eft.Quid bæc tandem urbis noftræ clades noua: num an teexorta cft:quam fpreta uox cælo emifla deaduentu gallorum tqua gétium iusa Icgatis neftris uiola rum /qua a nobis cum mndicari dcbcrct:cadcm negligentia deoijc prætcrmiflum jgitur uiéti captif ac redempti tantum poenarum dus bominibuf^ dcdimus:ut terrarù orbi documéto cfl'emus:aduer/ fe deinderes admonucrunt religionü.Confugimus in capiroliüad dcos ad fedem lotus Opt.Max.fa/ era in ruina rcrum noftrarum alia terræ celauimus:alia auefla in finitimas urbes amouimus ab bofti' urn oculis:dcorum culrum defertiabdiis bominibufg? ramen nÓinrcrmifimus: reddidere igitur pa/ triam.amp;.uiäoriam:amp;antiquû belli decus amiflùm:ôt î boftes qui cæci auaritia in pôdereauri foedus ac fidem fcfcllcrût:ucrtcrunt terroré fugamç amp;nbsp;cædé.Hæc culri neglcchqi numinis tara monumenta in rebus bumanis ccrnentcs:ecquidfentitis quirites:quâtum uix dum cxnaufragiis prions culpæ da/ difq! emergentes paremus nefas tVrbem aufpicato mauguraroqi côditâ babcmus:nullus locus î ca no rcligionü deorüqp eft plcnus:facrificiis folemnibus nô dies magis ftati:quâ loca funt: î quibus fiât:bos omnes deos publiées priuatofqi quintes deferturi eftisfquâpar ueftrum fadum eft: qff in obfidione nuper î egregio adolefcétc Fabio nô minore boftiû admirariôe:quâ ueftra côfpeftum cft:cû inter gal/ lica tæla digreffus ex arcefolemne fabiæ gentis in colle quirinali obiit. An gcnnlicia facra ne in bcllo qz dem intcrmitti:publica facra Si Ro.deos etiam in pacedeferi placet^amp; pontifices flaminefqp negligent tiores publicarum rcligionum cflè:quam priuatus in folemni gentis fueriti'Forfiran aliquis dicat : aut ca nos Veiis falt;fturos:aut buc inde mifluros facerdotes noftros:qui faciant:quorum neutrum fieri fab uis ccrimoniis poteft:amp; nc omnia generatim lacra:omncfgr percenfeam dcos in louis cpulo num ali/ bi:qua in capitolio puluinar fufeipi poteftfQuid de æternis Veftæ ignibus fignoquqd imperii pignus euftodiaeius remplircnctur:loquarfqddeancylibusueftrisfMars Gradiue:ru^ Quirine paterbæC Pului' ®tnnia in profane deferi placer facra æqualia urbi:quæd.â uctuftiora origine urbisf amp;nbsp;uidete qd inter ioz ’^^^ ^ maiores intcrfit:illi làcra quædam I môte albano lauinoœ nobis facienda tradiderunt.Än ex bo . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftium urbibus Romam ad nos tranfferri facra rcligiofum fuit:hinc fine piaculo in boftium urbé Ve/

ios trafferemus t Recordamini agite dum quotiens facra inftaurcntur:quia aliquid ex patrio ritu negli gentia:cafuue prætermifllim eft.Modo quæ res poftprodigium albani lacusinifi iftauratio facrorum aufpiciorumep renouatio affeûæueienti bello reipu,remedie fuitf At etia tang uctcrum rcligionum

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

mem orcs Si peregrinos decs traftulimus Roma Si ifti tuimus nouos.Iuno regina trafueda a Vens nu per î auerino qua iTigni ob excellens matrona^ ftudiu cclcbrigp dedicara é diefAio locutio replum pp cælefté uoce exaudita f noua uia luflimus fien:capitolinos ludos folembus ahis addidimus: collegium ad id nouu aiidore fenaru côdidimus.Quid hoß^ opus fuir fufcipi;fi una cd gallis ui bc Romanam reu duri fumusffi no uolurare manfimus î capirolio p ror mêles oblidionisÆ ab hoftibus meru rcréri fu musfde facris logmur Si de rcplis:qd randé de (acerdonbus fnó ne i menré uenir:grü piaculi comirraf Vcfhlibus nempe illa una fedes efhexq nihil unq:prerg urbs capra mouir;flamini diali nede una ma nere exrra urbe nefas efthos uciéres ,p romanis faduri eftis facerdoresfamp;uedales ruæ re deferenr Ve/ ftafamp;flamen pegre habirando î fingulas nodcs:ranrü übi rciq?.p.piaculü cÓrrahcr;Quid alia:q aufpP cato agimus 01.1 fere irra pomcEriü:cui obliuioni:aur cui ncgligcnæ dam us fCom iria curiara:quæ rem Corn 1/ mihtaré córincrxomiria ccrunaraxibus cófules rnbunofçp milirares crcaris:ubiaufpicaro:nifi ubi afló na curia Ienr:fieripoiRinr^Veios nehæc rrancremusfan comirio^ca populus ranro ineómedo î deferrâ banc ra conn ab düs hoîbufq5urbemcôuenierlt;Sed res iplacogir nafta incédiisruinifgp reh'quere urbé:6iad iregra tiacéru Omnp Veios migraremec bic ædificâdo inopem plebem uexare:hanc auré iadari magis caufam : qua riara ueram eflê:ur ego nÓ dicam apparere uobis quirires puro:g meminiftis anre gallop aduenrum : faluis fedis publias priuarifgj:ftanre icolumi urbe:hac randem rem ada eflé:ur Veios rrafmigrarcmusiSi ui dere quanrum inrer meam fenrenam ueftram^ inrer fir rribuni:uos eriam :fi rune faciendü nó fuerir: nunc unep faciendum puraris:cgo córra;nec id mirari firis:prius quam :qualc fir: audiucriris: erid fi ruc migrandum fuiflèr incolurni rora urbc:nuncbas ruinas reliqucndas non cenfercm:quippe rum caufa nobis in urbem capra migradituidoridefler gloriofa nobis ac pofteris noftris:nunc hæc migrano noz bis mifera ac rurpis:gallis gloriofa é:nÓ enim reliquiflc uidorcs:fed amififlc uidi pamam uidebimur.

Hoc ad alliam fuga:hoc capra urbs:hoc circunfeflum capirolium necefliraris ïpofuiflè:ur defereremus pcnares noftros:exiliumgp ac fugam nobis ex eo loco c0fifceremus:qucm tuen non poftemus fôi galli euerrere potucrunt Romam:quam romani reftiruere non uidebuntur potuifte:'’ Quid rcftat:nifi ut fi iam nouis copiis uenidt:conftat enim uix crcdibilem multitudincm eflè:amp; habitare in capra ab fe de\ ferra a uobis hac urbe lielinnfinaris :''Quid fi nó galli hoc:fed ueteres hoftes noftri equi uolfcicp facidt: utcomigrent Romamfuelitis ne illos Romanos:uos uciéres eflefan maliris hancfolirudinem ueftrd lt;ïuamurbemhoftium eflêfn0equidemuideo:quid magis nefas finhæcfcelera quia piger ædificare: bæcdedecora panparan eftisfSi rota urbe nullum melius ampliufue redum fieri poftiriquam cafnf Cafa ro la côditoris eft noftri:non in cafis ritu paftorum agreftium^ habirare eft fatius inter facra penatefque nauli üeftros:quani exulatum publice ire: Maiores noftri conuenæ paftoref9:cum in his locis nihil præter filuas paludefmeét:nouam urbem tam breuiædificauerunr;nos capitolioarce incolumi:ftanribus té/ plis deopi ædificare incenfam pigetfôi quod finguli faduri fuimus:fi ædes noftræ deflagraflcnt;hoc î publico incendio uniuerfi reeufamus facerefQuid tandem fi fraude:fi cafu Veiis incédium ortum fit: Uentoqî:ut fieri poteft diffufa flama magnam partem urbis abfumat:Fidenas indc aut Gabios : alidue quant urbem quæfituri fumus:quo tranfmigremusfadeo nihil tenet fold parriæ:ncc hæc terra quam niatrem appellamus fSed in fuperficie tignif^ caritas nobis patriæ pendetfEt quidem fatebor uobis: amp;nbsp;fi minus iniuriæ ueftræ:quam meæcalamitaris meminiflè iuuat:cum abeflèm: quotienfeung? pa/ tria in mentem uenerar:hæc omnia occurrcbdr:colles campig; amp;nbsp;tyberis amp;nbsp;aflueta oculis regio amp;: hoe tælum fub quo natus cducatufgp cftèm:quæ uos quirires nunc moueant potius carirare fua:utmanea ris in fedc ueftra:quam poftea:cum reliqueritis:ca macèrent delyderio. Non fine caufa dii hommefep rondendæ locum hune urbi clcgcrunt:ialubernmos collcs:flumen oportunum:quo ex mediterrane/ is locis fruges dcuchantur:quo maritimi commcatus accipiantur:mare uicinum ad comoditates : nee «pofitum nimia propinquitate ad pcricula claflium externarum regionum:Italiæ medium ad incre/ rrientum urbis natum unice locum:argumento eft ipfa magnitudo tam nouæ urbis:trecenrefimus fe ^gefimus quintus annus urbis quirires agirur:ïrcr tot ueterrimos populos tddiu bella geritis:cum in rerea nefingulas loquar urbes:non coniundi cd cquis uolfci tot rd ualida oppida:non uniuerfa Ethru na tantum terra mangi pollens:at^ inter duo maria latirudinem obtinens lraliæ:bcllo uobis par eft: Quodcum ita fit:quæ malum ratio eftexpertis aha experirifcum idutuirtus ueftra rranfirealio poft fit.fortuna certe loei huius rranffern non poflit, Hic capitolium eft:ubi quondam capite humano lué/ ro refponfum cft:eo loco caput return fummamgj imperii forc:hic cum augurato hbarcrur capitolid ccclxv, luucntas Tcrminufg? maximo gaudio patrum noftrorum moueri fe nó palïï:hic Veftæ ignes:hic cæ anno ab 10ancylia dimiHa:hic omnes propitii mancntibus uobis dii.Mouiflé eos Camillus rum aha ranoe: rd urbe có taïquæad religiones pcrrinebat:maxime dicitur:fed rem dubiam dccreuit uox opportune emifia: qd' dira ca/ rum fenatus poft paulo de his rebus in curia hoftilia habcrcrur:cohortcfg; ex præfidns reuertétes for/ pra a reagmineforum tranfirent:centurio incomitio exclamauit hgnifcrftatuefignum:hicmancbimus gallifro optime.Q ua uoce audita:amp;: fenatus accipere fe omen ex curia egredds conclamauit:ßi plebs circunfu/ nia faapprobauit. Antiquara deinde lege promifcue urbs ædificari coepraitcgula publice pbita eft:faxi ma .rcriæg^ cædendæ:unde quifp uellct:ius fadumiprædibus acceptis:co anno ædificia petfeduros» Fefti ptio curam exemit uicos dirigendi:dum omiflo fui aheniep difcriminc in uacuo ædificant:ea eft eau/ ^ut ueteres eloaeæ primo per publicum dudæ : nunc priuata paflîm fubeant teda: formage urbis fit «cuparæ magis : quam diuüæ fimilis.

fiduo reficiédæ urbis teneret antenm .Q.Fabio fimul primd mgfatu abiir:ab.CMarcio tri.plcb.dida dies é:qd'legatusîgallos:ad quos mi{îuserâtorator:côtraiusgétiumpugnaJIct;cui iudicio cd mors adcoopportuna:ut uoldtariam magna pars crcdcret:fubtraxit.Interregnd tamé iniit.P.Cornelius Sci pio îterrextpofteiiM.Furius Camillus ite^.Is tnbunos mihtd côfulan poteftate créât. A Valeriu Puz olicolâ ite^.L. Virginid.P.Cornclid, A.Mâlid.U Aemyliu,L.Pofthumid:ii ex îterreguo eu extcplo ma giftratu iniflquot;ent:nullade re priufqdereligiôibus fenatd cÔfuluerc.In primis fœdera ac lcgcs:erât auté æneæ duodeci tabulæ amp;nbsp;qdâ regiæ loges conqri quæ c5pararct:iuflcrâr:alia ex aliis ædita et î uulgus:q autéadlacraptinebât:a pôtificibus maxîe:ut religiôeobftridos habcrétmultitudinis aies fuppflâ.Tu de diebus religiofis agitari cœptdidiêad.xv.Kalédas Textiles diwlici elade îô'gnc:quo die ad cremerâ Fa bii cæfi;quo deide ad Allia cd exitio urbis foedæ pugnatd:a poucriore clade aUiefem appellarunt : infi/ gnég? rei nullius publiéepriuarimgBagédæ feccrut.Quidâ qd' poftridueidus quitilcs nôlitalîêt.Sulpi dus tribunus militdmeqj îuenta pace dcd poft dié terrid obicdus hofti exercitus Romanus eét:ct po/ ftridie idus rebus diuinis fupfederi iuflum:inde ut poftridic Kalcdas quogjac nonas eadé religio effet: traditd purât:Ncc diu licuit qetis côfilia engedæ ex tam graui cafu reip.fecum agitare:hinc uollci ucte/ rcs hoftes ad cxriguédum nomé Ro.arma ccpcrât:hinc Ethruriæpricipum exolbus populis coniura none ad fand Vulturnæ fada mercatores afferebannnouus quqgi terror acceflèrat dclcdione latino^ hernicordq? q poft pace ad lacu regilld fada p annos qipc cétù ndq ambigua fide i amicitia Po.Ro.fue/ rant.Iraqi cd tan terrores circdftarér:apparcictq5 oibus i odio foldapud hoftes;fcd coternptu ér ïter fo cios nomé Ro.Laborare:placuiteifdéaufpiciis defendi remp.qbus recupata cét:didatoréqï dici.M.Fu num Camilld:is didator Claudid Scruilid Hala magiftrd eqtum dixit;iuftidoç ïdido:dclcdd iunio rum habuinira ut feniores quo^:qbus aliqd fupeflèt roboris:ï uerba fua iuratos céturiaret.cxercituni conferiptdarmatug^ trifana diuifmparrc unam iagro ueiéreEthruriæ oppofumalrcra ante urbem ca ftralocareiuflit;tribunus milituhis.A.Malius:lllisqaduerfus£thrufcos mittebanf.L.Aemylius pz terroref pofftusitertiâpartcipfead Volfcos duxit:nec peul ab Lauinio Admetid is locus dicif :caftra oppugna reéadorrus:qbusabcontépruqd,ppeoémdeleta agallisRomanaiuuentutécrederctadbelld profe dis:tatd Camillus auditus ïpcrator terrons ïtuleranut uallo fe ipfi ualld cogeftis arboribus fepirét:n_e qua ïtrare ad munimeta hoftis poftet.Quod ubi aiaduertit Cimilius:igné i coieda fcpemconiid luP fit:amp; forte erat uis magna uéri uerfa ï hofté.Itaqp nó agint fold incédio uia:fed flamis î caftra tédenti/ bus uepore ét ac fumo crcpirugi uiridis materiæ flagratis ita cófternauit hoftcs:ut minor moles fupe/ ratibus ualld ï caftra uolfco^ romanis fuerit qua rrafcédétibus fepem Icédio abfumptam fuerat.Fußs hoftibus cæfifç:cd caftra ïpetu cepiflct:didaror pdam rniliti dcdit:quo minus fperata minime largP tore duce:eo militi gratioré:pfecutus derde fugicntcs:cd ornné uolfcd agrd depopulatus ccr:ad dedv none uolfcos feptuagefimo demd anno fubegit. Vidor ex Yolfas î equos trafit:amp; ipfos belld molien/ tes cxcrcitd coi^ ad Bolas opprcffinncc caftra mó:fed urbé ét aggreffus Ïpetu primo cepit.Cd î ea pte:ï qua caput rei romanæ Camillus erat:eafortdacét:aliâîparré terror ïgés ^ruerat.Ethruria prope ois armata Sutrid focios Po.Ro.obfidebar:quo^ legati opé rebus affedis orates cd fenatdadiflent: decre/ turn tulere ut didator prio quogi tépore auxilid furnnis ferret:cuius fpei mora cd pati fortda obfeflb/ rum nó potuilïcncófcdaq? paucitas oppidanoyc ope uigilüs uuincnbufqjiqfemp eofdé urgebar:p pa/ dionc urbe hoftibus tradïta inermes cd fingulis ueftimétis miferabili agmie penates reliqidt.Eofor/ te tépore Camillus cd excrciru româo îtcrucnit:cui cd fe mœfta turbaadpedes puoluiffcnpricipûque ofonem neceffîtate ultîa expftàm:fletus mulic^ ac pucro^:g exilii comités trahebant :excepiflét:pcef laméris futrinos iuffinethrufeis fe ludum lach rymaf^ferre:farcinas îde deponi futrinofqi ibi côfidere modico pfidîo rclido:arma feed milité ferre mberuta expedito exercitu pfedus ad Sutriu:id qd rebat (bluta oia rébus ut fit:fecudis îuenit:nullâ ftarioné ante moenia:patércs portas:uidoré uagd pdâex ho ftid tedis egerété.lte^z igit codé die Sutrid capiduidores Ethrufei paffim truddantur ab nouo holte: neep fe côglobâdi eoeddig? î und:aut arma capiédi dat fpatiu:cd p fe qf^ téderet ad portas:fiq forte id enf primd didator îpcrauerat:portas îucnidt.lndealüarma capereialii quos forte armatos tuniu»

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48

^occupauefaftcouocarcfuosrinpIiuminirct.Quodaccéfumadcfperanoe hoftiu fuifîcnnï pconcs per urbé dimiffirponi arma:amp; para inermi iuflifléntincc pter armaros queq uïoIari.Tû et gbus animi in fpc ultima obftinati ad cerwdü fucrâtrpoftcaq data ipes uitæ c iadare paflîm arma anermcfeipd' tu tins fortuna feccrat:fe hoQi offerrecmagna multitudo î cuftodias diuifàtoppidû ante neele readitü fu^ trims luiolatü îtegrumq^ ab omm elade belliiga nô uicaptû:fed traditû p côdicioncs fucrat. Camillus in urbé rriûphâs rediintrium fimul beliep uidordôgeplurimos captiuos ex Erbrufeis antecurrû du xit:gbus fub hafta uænûdatis tâtum ænj redadha cft:urprie ,p auro marronis pfoluro:ex eo qd* fup/ eractres pareræ aureæ fâdæ fint:quas eu titulo noîs Camilli ante capitolium icenfum 1 louis cella cô/ Hat ante pedes lunonis pofitas fuiflê.Eo anno 1 ciuitaté aceepti:qui ueiétium:capenarium qp:ac falifcox turn p ea bella:trâlTugerantad Romanos:agerç iis nouis ambus aflïgnatus:rcùocari quoep 1' urbé fez tiaruftôfulto a Veiis:qui ædificadi Romæ pigritia occupatis ibi uaems redis Vcios fe côrulerant:amp; pri Mro fremitus fuit afpnannu fperiü:dies deide pdituta capitaliftp pœna:qui nô remigraflét Româ:ex fe rocibus uniuerfis fingulos metu fuo quéç ot^diétes fccit.Et Roma cum frequétia crefcere:tum rota fimul exurgere mdifiais:amp;: re.p.impcras adiuuâte:amp;: ædilibus uelur publicum exigéribus opus:amp;: ipfis pnuatis admonebat.n.deiyderiû ufus fdfmantibus adeffedum opensantraq? annû noua urbs ftetit. Intra Exitu anni comitia tribuno« mifitu confularipoteftate habita:crcati.T.Quîtius Cinematus.Q.Serz annu inlius Fidcnas.Q.Iulius Tullius.L.Aquilius Coruus,L.Lucretius Tricipitius Seruilius Sulpirius RuP roma re fus:exercirum altem in Equos no ad bellum:uidos nam fe fâtcbârur:fed ab odio ad peruaftados fines : ffimta ticquid ad noua confilia relinquerent uirium:duxere.Âlterû in agrum tarqnicnfcm:ibi oppida ethru/ feo^e CortuofaÄ Côtenebra ui capta. Ad Cortuofam nihil cerraminis fuitaprouifoadorti:primo cia moreatep impetucepere:direptum oppidum atep incéfum ed.Contenebra paucos dies oppugnatio/ nem fuftinmr;labor continuus non die:nô node remiflus fubegit cos:cum in fcx partes diuifus exerci tus Romanus fenis horis in orbem fuccederet prælio:oppidanos eofdem integro femp certamini pau citas feiTos obiieeretxeflere tandcm:locufç inuadédi urbem datus cil romanis publican pdam tribu/ ois placcb3t:fed imperiû;quâ côfiliû fegnius fmr:du cundanmr:iâ militum pda crat:ncc nifi per inuidi am adimi poterat.Eodéanno;nepriuaris tâtum operibus crcfcereturbs:capiroliu quoep faxo quadra/ Capifo to fubftrudû eft:opus uel in hacmagnificentia urbis confpiciédum.Iam amp;nbsp;tri.plc,ciuirate ædificando hundra 0ccupara:côciones fuas frequétare Icgibus agrariis conabatur.-oftérabatur in ipem pôprinus ager tune to faxo primûpoftaccifas a Camillo uolfcopires pofTeflionis baudambiguæ:criminabâtur multo cum infe/ fut dru flioréagrum ab nobilitate cflê:quam a uolfcis fuerit:ab illis,n.tantum:quoad uires amp;nbsp;arma babucrut ,du incurfiones fadasmobiles hoies l'poïTeflîonéagri publici graiTarimecnifi ante;quâ01'3 pripiât:diuifus fit:locum ibiplcbiforc.Haud magnopeplcbcm mouerâr:amp; îfrequérem in foro ppædificâdi curam: amp;nbsp;eode cxbaudani ipenfis:eogj agri imemorem ad que iftrucndurn uires non enênt.ln ciuitaté plena reli'gionum:tunc ét ab recéti dade fupftitiofis priapibus ut renouarétur aufpicia:res ad iterregnum re diit.lnterrcgcs dcinccps,M.Manlius Capitohrius : Seruius Sulpicius Camerinus.L.Valerius Potitus: hiedemum tribunorum militucôfularipotcftatecomicia babuir.L.Papyrium.Gn.Sergiû.L.Aemy/ liurn it^,Licinium Mencniû.L.Valcrium Publicolâtcrr.crcar:biexinterregno magidratû occipere.

Eodeanno ædes Marris gallico bcllo nota dedicara é a,T,Quitio duûuiro lâcris faciûdis.Tribus qt Ades tuor ex nouis ciuibus additæ fteIlatina:fabbatina:Tromentina:arnicfis:cæg?.xxxv.tribuû nume^ex/ tnartis pleuere.De agro pôptino a.L.Sicinio tribûo plebis adû ad freqntioré iâ populû:mobiliorccyi ad cupidi taré agri quâ fuerat:ôf de latîo bermeog; bcllo metio fada ï fenatuimaioris belli cura:qd Ethruria 1 ar mis erardilatu é.Rcs ad Camillu tribunu milim côfulari ptâte rediit:collcgæ addin' gnep Seruilius Cor nelius Malugincfis.Q.Seruilius Fidenas fext.L.Quîrius Cincînarus.L.Horatius Puluillus. P. Valerius pricipio anni auerfe curæ funt boîum a bcllo Etbrufco:qd fugicriû ex agro pôptino agmé repéré ilia/ turn îurbé attulitanriates îarmis eflêdatinorûç^ populos luucturé lummififlêad id bellû:eoabnuen/ tes publiai fuifle côfiliûrqd nÔ ,pbibitos tâtumo uolûrarios dicerét mllitare:ubi uellét.Dcfierât iâ uILi contemni bellaurag; fenarus diis agcregfas:qd Camillus î mgfatu eét:didatoré qppc dicédû eu fuifle fi puatus eét:amp; collegae fateri regimé oîum rcijz;ubi gd bellici terroris igruata uiro uno ré:fibigr dedi/ nam î aîo eflé Camillo fummittere îpcnu:nec gcg de maiedare fua detraducredere;qd' maiedati eius concefllflcnt.Collaudatis a fenatu tribunis:amp; ipfe Camillus côfufus aîo gras cgir.Ingés îdeaitonus a Populo Ro.fibi:g fe didatoré quart.iâ creafletzmagnu a fenatu tailbus de fe iudiciis eius ordinis: maxi mû râ bonorato collcga^e obfeguio iniûgi;Ira^ figd laboris uigiliarûq? adiici poflirxerramé ipm fecû anniflu^;ut tâto côfenfu ouirans opinioné:quæ maxîa fit:ét côdanté cffiaar.Quod ad bcllû:ar^ an/ tiares^ttincanplus ibi mina^:quâpiculi cflc;fc ramé ut nibil timcdi:fic nihil côtemnédi audore eflè. Cireufederi urbé romanâab imdia ÔC odio finitimo^:ita^ amp;nbsp;ducibus pluribus:amp; exercitibus admini Caulari flrâdâremp.eflé.Tcinqt.P.Valeri fociû îperiiconfiliiœlcgiôesmecûaduerfusantiatébodem ducere qmm, placct:reç Scruili altero exercitu îdrudo paratoç î urne cadra habereintétû:fiue Ethruria fe interim hébant ut nupcr:fiuc noua hæc cura latinnatg? hernici mouerît:pro certo habeo ira ré gedu^ ut pre auo:tegj militiæ ipfonc fcx tribunatibus dignu é:tertius exercitus ex caufariis fenioribufe a.L.Quintio feribatur : qui dctra/i urbis moenibufga præfidiô fit.L.Horatius arma ræla frumétum ;quæç belli alia tepora pofeent : pro/ dandae uideante Seruili Cornell præfidem huius publici confilii:cudodé rcligionûcomitiotulcgmrcixoîum urbanarû coliegam facimus,Cundis in partes muneris fui benigne poliiccntibus operamValerius fo/

dus îperiikélusadicdt.M.Furiùfibi ,pdidatorcfcg^cipromaginrocgtüfutu^iproidequa opinio nem de unico iperatorexa^cm de bello haberét:fe uero bene fpcrare.Patres amp;nbsp;de belle:amp;.' dé pace uni ucrfa^ rcpu.ercób gaudio frcmüt:ncc diöarore ung opus fore reip.fi tales uiros i magiftram habcat: tam cocordibus idaos ais;parere atop ïpcrare iuxra paratos:laudemq?c0fcréres porius ï mcdiü qua ex communi ad fe trahétes.Iufticio ïdiótoidelcdugp habiro:Furius ac Valerius ad Sarricu ^fcöi:quo nen uolfco^ modo luuétutc antiates ex noua fobole lcda:fcd igcntc latinopz hirnicorug; cociucrat ex inte gerrimis diutinapace popuhs.Itaç nouus hoftis ucteriadiuöus córnouitaios mil ins romani qd' uti acié ia ïfiruenn Camillo céturiones renuciauerut turbatas milim métes enc:fcgniter arma capta: cun'quot; dlabüdofg? amp;nbsp;refiftentcs egreflos caftris eflê:quin uoces quog^ auditas eu ccrenis hoftibus fingulos pu gnaturos:ægre inermé tantamultitudiné ne du armata fuftincri poflcii equu ïfiht:amp;: ante figna obuer fus in adé ordines inter egtans.Quæ trifticia milites hæc: quæ infolita cundatio eft^hofté an me: an nos ignoratisC'hoftis eft:gd aliud quam^perua materia uirtutis gloriæ^ ueftræf uos contra me duce ut Falerios Veiofep captos:amp; in capta patria gallop legiones cæfas taceam:modo tergeminæ uidona: triplicem triüphum de bis ipfis uollds:amp; equis amp;nbsp;ex Èthruna cgiftis:an me qd' nô diâator uobis:fed triDunus fignû dedi:nô agnofdtis ducé^negj ego maxîa iperia in uos defydcro:amp;^ uos in me nihil præ ter meipfum îtueri decet:neç enî didatura mihi unquâ aios feemut ne auxiliü gdé ademit. Idem igit omnes fumus:amp; cum eadé oîa in hoc bellû afferamus:quæ in priora attulimus:euétutn eundem belli cxpcdcmus:fimul côcurreritis:quod quif^ dididt:ac côfueuit:faciet:uos uîcetis:illi fugiét.Dato idc fi Attur.’ gno:cx equo defilit:amp;^ximû fignife^i manu arreptû fccu i hofté rapit:îfer miles elamitâs fignû:quqd î Camil “^^ uidere ipfum Camillû iâ ad munera corporis feneda îualida uadenté î hoftes:^peurrut pariter cés loiâ fez cl3morefublato:fcqucreimpatoré^feqfqpclamâtcs:cmifiumét fignû Camilli luflùî heftiûadé fe/ ne inge runt:idçp ut rcpeteref côcitatos antefignanos.Ibi primû pulfum antiaté:terroreg? nô î prima tantum rem nbsp;nbsp;nbsp;acié:fed ét ad fubfidiarios platû:nec ms tatû militû mouebat excitata pfentia ducis:fed qd' uolfcoiji aïs

nihil terribilius erat quâ ipfius Cam illi forte oblata fpcciès:ita quoeû^ fe intulinct:uidonâ fccû haud dubiâ trahebat:maxîe id cuidés fuit:cû î Icuû cornu ppc lâpullum :arrepro répété equo:cû feu to pede/ ftri:aduedus:côfpedu fuo præliû reftituit:oftétans uiccnte cetera aaé.lâ ici mata res erat:fed turba ho ftiumôe fuga impediebat:^ longa cædeconfidendamultitudo tanta feflbmiliti erat:cû répété in/ gentibus pcellis fufus imber certâ magis mûoriæquâ pliû diremit.Signo deide receptui dafo:nox in/ fccuta quietis romanis pfecit bellmlatini nâcp amp;nbsp;hernici rclidis uolfds domos profedi funt:malis cô/ Satricû ®’“ p3rcs adcpticucnrus.Volfci ubi fedeferros ab eis uiderc:quo^ fiducia rebcllauerât relidis caftris: capitur meenibus Satricis fe includüt:quos primo Camillus circundare ua!lo:amp;.’ aggcre:at^ operibus oppu/ gnare eftadortus.Quæ pofteag nulla eruptioneimpediri m'det:minus eflèanimi ra rus in hofte:quam ut in eo tam Icntæ fpei uidoriam expedareticohortatus milites:ne tang Veios oppugnantes î opere 15 ginquo fefe tencrét:uidoria î manibus eé:igéti militû alacritate moenia undiep aggreflus fcalis oppidu ccpit:uolfci:adicdis armis:fefe dediderût.Cætcrû aïus duds rei maiori Antio iminebat:id caput uob fcopc:cam fuiffe origine pximi bclli:fed ga nifi magno apparatu:tormétis machinifcp ta ualida urbs ca pi nô potcrar:rclido ad exercitu collega: Kom â eft pfcdus:ut fenatu ad excidédu Antiu hortaref. In/ ter fermoné eius:credo ré antiaté diuturnioré manere iis cordi fuifldlcgari a Nepete ac Sutrio auxi/ lium aduerfus cthrufcos petétes ucniüt:breué occafioné eé ferédi auxilii memorantes co uim Camilli ab Antio fortua auertit:nam cü ea loca oppofita Ethruriæ:ôi uelut clauftra ïde porta: eirenr:amp; illis od cupandiea:cumquidnouimollirentur:óe Romanis recuperandi tuendig? cura erat.Igimr fenatui cü Camillo agi placuit ut omiflo Antio bellum Ethrufeu fufciperer:legiócs urbanæ:gbus Quirius præ/ fuerat:ei deccrnütur:gg expertü exercitu aftuerum^ ipcrio:qui i uolfcis erat:mallet:nihil reeufauir.Va Surriü krium tatumodo ipern fodü dcpopoIcit.Quitius amp;nbsp;Horatius fucceflbres Valerio i Volfcis mift'i.Pro redpif ^®^' ^^ ^’^^^ Sutriû Furius:amp; Valerius parté oppidi iam capta ab ethrulcis ïuenere:exparte altera Ïrer/ ceptis itincribus ægre oppidanos uim hoftiu ab fe arcentes:tü Romani auxilii aduétus:rü Camilli no/ men ccleberrimû apud hoftes fociofgp:amp; I pfentia ré îclinatâ fuftinuir:^ fpatiu ad opé ferédam dedit» Iracp diuifq exercitu Camillus collega in ca parté dreududis copiis:qua hoftes tenebat moenia aggredi iubet:nÓ tara fpe fcalis capi urbé poflê:qua ut auerfts co hoftibus:amp; oppidanis ia pugnado feffis.daxare tur labor:amp; ipfe fpatiu intradi finecertamie moenia haberet.Quod cu fimul utrinq? fadu eét:ancepf5 terror Ethrufeos circüftarct:amp; moenia fumma ui oppugnari;amp;: itra moenia eftë hofté uidcrent: porta fe:quæ una forte nô obfidebatur:trepidi uno agmine eiecere:magnacaedes fugietium amp;nbsp;î urbe:^ per agros eft fada:plures a furianis ƒ tra moenia ca?fi:ualcnani expeditiores ad pfequédos fuere nee ante no Nepete ^krn quæ cófpcdü ademit:finé cedendi fecere,Sutrio rcccpto'rcftitutog; fociis:Nepete cxercitus du/ redpif (ftus:quod per deditioné acceptû:iâ totum ethrufei habcbanr.Vidcbat plus in ca recipienda laboris fp/ re:nó i co folü:qd' tota hoftium erat:fcd etia qd' parte nepefmoßz prodenre ciuitaté fada erat deditio: mitti tarnen ad prindpes eorum placuit:ut fecernerent fe ab Ethrufcis:amp; fidé quam iplorafient ab ro/ manis:ipfi pftarent:Vnde cü rcfponfum allarü eét nihil fuc ptatis cé:cthrufcos moenia euftodiafg? por tard tencre:primo popularionibus agri terror cft oppidanis admotus:deide pofteag dedirionis: quam focietatis fides fandior erat:fafcibus farmentoßz ex agro collaris:dudus ad moenia exerdtus: complex' tifgj foiris:fcalæ admotæ:ôi clamore primo impetus oppidum capitur:ncpcfinis inde edidum ut art ma ponanr:parcigt iuftum inermi:etn rufd panter arm an atgi fermes caefimepefinojiê quoç audord

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49

^cditionis fccuripcrcufTi înoxiæmulritudmi rcdditæ rcsroppidumg? mm præfidio rélióKi. Itaœ din bus focus urbibus ex bofte recepris uidorc cxeratu tribuni cu ma^na gloria Roma reduxemr. Eodc anno ab Iannis hcmicifg^ res repcrifæ.-qfitumqp cur p cos anos milite ex I'ftiniro no dcdiflent. Refp0/ fum freqnn umuf^ géris cÔciliomec culpa I eo pubhcameccSfihum fuiflerqd ft re luucmns ahg apd Volfcos militauenneos tame ipfos praui cofiln poena haberc:nec queq ex his reduce ce.Mihns ar no dancamiterrorc afliduu a uolfcis fuifle:qin pefte adhæiércm laren fuo:tor flip alia alns bellis exhau rirencquifle. Quæ relata pribus magis tps:quâcâm no uifa belli habcrc.Infeqntianno.A.Manlio.P, Cornelio.TÄ Lucio Quinriis CapiroIinis.L.Papyrio Curfore tribunis cofulari prate: graue bellum foris:grauior domi feditio exorta.Bellum a uolfcis adiufta latino^:atqî hernicoiv defedtione.Sedirio unde minime rimeri debuinapatriciæ géris uiro:ßi îclyræfamiliæ.M.Manlio Capirolinoiq nimius M.Miv animucû alios pn'cipes fperneret:uni îuideret eximio fimul honoribus arq? uirtutibuf M ,Furio:ægrc lius Ci ferebat fold eum in mgfatibus:folu apud excrcitus eé:tanru iam eminerc ut iifdc aufpiais creatos nô pitolni 1 ri collegis:fed p miniftns habcancü iterim fiqs ucre exiftimare uelir a.M.Furio recuperari pria ex ob popu ia fidiôchoftiu nô potuerit:nifi a fe prius capiroliLuatqi arx feruata eét:amp; illc îter au^ accipicdu:amp;l fpem ris fit pacis folutis aïs gallos aggreflus fit ipfearmatos capiérefep areem depulcrit.lllius gloria’ ps uirilis apd oés milites fit:q fimuI uicerût:fuæ uiâorisc nemme oîum mortahïi fociu eé.His opini5m9 ïflato aïo: ad hoc uirio quogi ïgenii uahemes amp;nbsp;ïporens pofteaq îter pfes:n5 qrum æquu ccfebancxcellere fuas opesaïaducrrinpnmuofumexpfibus popularis fiftusicü plcbeiis mgraribus côfiliacômiinicaf:cm minâdo pfcs:alliciendo ad fe plebeiam auram :n5 confilio ferri:famæg; magnæ malle:quâ bonæ efte:

amp; non contentus agrariis Icgibusiqua materia femp tribunis plebis feditionum fuiftêt: idem molin’ cœpinacriores quippeæris alienis ftimulos eé:qui nôegeftatem modo:atqi ignominiam minentur: fed neruo ac uinculis corpus liberû terrirent:amp; erat æris alicni magna uis:res danofiffima ét diuitibus ædificando contrada.Bellum iracy uolfcum graue per fe oneratum larinopt argj hemico^ defcdioe ï fpccicm caufæiadatumiut maior ptas quærerefifcd noua côfilia Manlii magis compulere fenamad aidatorécreandû creams. A.Cornelius Coflus magiftriim eqmmdixit.T.Quinrium Capitolinum. Dilator Si fi maioré dimicationé ^pofira domi:g foris cernebat:tamé feu ga celcriratead bcllu opus Quid eranlèu uidona tnuphogi didaturæipfiuiresfeaddiru^ rams:dcledu habiro:in agru pÔprinû quo deuoP a uolfcis exereim induci indiduaudicrar:pcrgir.Nó dubiro præter facieraté tot iam libris afliduebeP fcis opi Ia cu uolfcis gefta lcgéribus:illud quogi fuccurfugz:qd' mihi pcenfenri ^piores tpibus ha^ rep: audo bus to^ res miraculo fuit.unde totiés uidis uolfcis amp;nbsp;eqs fuffecerït militcs.Quod cd ab antigs raritd prermiP tiens re funiqi fit:cuius tandé ego rei pter opinioné:quæ fua cuity cóicdnn efle pór:audor firn ;'Simile ueri eft parans aut ïreruallis bellop» ficut ndc ï deledibus fit romanis:alia atgi alia fobole luniop ad bella iftaurada ro tics ufos cflêiaur nô ex rifdé femp populis exercims fumptos:g'q cadé femp gens bclld intulerit:aut in numerabilé multitudiné Ilberoß^ capitd in cis fuific locis:quæ ndc uix;feminario exiguo milirum re*' lido:feruitia romana ab folitudine uédicat.Ingés cerrc:qd' îter oés audores c0ucniat:qq nup CamiP lidudu atç aufpitio accifæ res eranuolfcoji exercims fuit:ad hoc larini hernici^ acceflerat Si cercien/ fium quidaiSi eoloni ctia a Velitris Romaus didator caftris eo die pofitis poftcro cum aufpicato pro/ diftcnhoftiaq cæfa pecé deum adoraflctilætus ad milites iam arma ad npofitd pugnæ figndificut edi dd erat.luce prima capiétes peeftir.Noftra uidoria é milites ingt fiquid dii uatefqp eq^ ï tum^ uidér: ita^ Ut dccet certe fpei plenos:ói cd in paribus manus cóferturos: pilis ante pedes pofuisigladus ranrd dextras armemus:ncc,pcurri quidem ab acie uelim:fed obxinos uos ftabili gradu imperd hoftid exer pereiubi illi uana inieccrint midiliatSi cffufi ftanribus uobis feintulerint: m micent gladii:6i ueniat ï menté unicuiqi deos eflê:qui romand adiuuct:dcos g fecddis auibusun plid miferint.Tu quinti equiz té ïtentd ad primd inirid moti certamïs tcncas:ubi hærere iaacié collaro pede uidcris:td rorroré eque/ ftrem occupatis alio pauore infeninuedus ordines pugnanriddiftpa.Sic pcdesficeques:ut præcepe rat:pugnat:ncc dux legionesinec fefellit formna ducé.Multimdo hoftid nulli rei:præterq ndcro fræz ta oculis utrâç meriés acié temere plid iniit:tcmere omifit clamorc tard miffilibufgi tælis Si prïo im ' pemferox gladios Si collard pedemSiuuItdhoftisardoreanimi micâté ferre nôpomit.lmpulfafrôs prima Si trepidatio fubfidiis illata:Si fud terroré ïruliteques:rupti idc mulris locis ordïes. motagp oïa

amp; fluduanti fimilis acies erat.Deinde pofteaq cedenribus prim is iâ ad fe quifg? puenmrâ cædé cerne/ banterga ucrtdt:ftare romanus:Si doneearmaticôferti^ abibâr:pedim labor ïpfequédo fuinPoftea/ qua iadari arma paffîm fugamp agros fpargi acié hoftiu aïaduerfum é:td cquirn rurmæ emiflæ figno darome m finguloi^ morandoeæde fpatidadeuadenddîterim mulritudini darct:faris eé miflUibus ac terrore ipediri curfum: obequiranao^ agme tencri:dd afleg pedesSi iufta cæde côficere hofté pof/ Vinedf fet:fugæ fcguédiq nÔ ante node finis fuit.Capra quoq? ac direpta codé die caftra uolfcoK pdaq oïs p uoifei ter libéra corpora militi côcefla é:pars maxima captiuop* ex latinis atey hernicis fuit nec hoïum de pie beuteredi poflèt:mercede militafléifed principes quidam iuuétutis inuenri : manifefta fides publica ope uolfcos hoftes adiutos.Cerciéfid quo^ quidâ cogniri:Si eoloni a Velitrisiromâqî oés mifli pered/ daribus primoribus patru:eadéç didatori defedioné fui quifq populi haud pplexe ïdicauere.Dida/ torexercitd in ftatiuis tencbat minimedubius bclld cd his populis patres luflurosiru maiordomi ex/ orta moles coegitacciriRomâeû glifcenrein dies feditiôe:g foliro magis metuendâaudorfaciebat UÔ enim iam orationes modo.M.Manlu fed fada popularia in fpeciem tumultuofa eadé qua: mente

AtfMâ ficrcntnntuenda crant.Ccnirioncm nobilem miliranbus faâis ludicatum pècuniæxum dud uidiflci hi capi •' in edio foro cum catcrua fua accurnf:amp; manu iniccit:uociferatuf^ de fupbia patra ac crudditate fay rolini nbsp;nbsp;ncrato^i:amp; mifcnis plebis uirtuabus dus fortunacp.Tum uero ego Iquitmequicq hac dextra capitoz

facinus hum arccq; feraaucrim:fi duem com 111ton cep meum tanq gallis uidoribus captu in feruituté ac um/ eula duci uidcam.Indc rern creditori palam populo foluit libraç amp;nbsp;acre liberatu emittit:deofç atque holes obtcftâtem:ut.M.Manlio libcratori fuo paréti plcbis romans? gratiam refcrât.acceptus extern plo in tumultuofam turbam amp;nbsp;ipfe tumultum augebatxicatnecs acceptas ueicnri:gallico;aliifcp dein ceps bellis oftétans: fe milirantem:fe reftituétem euerfos penatcs:multiplid iam forteexoluta merge tibus fe p fortem ufuris obrufum foenoreeé:uidereluccm f(^ ciuium ora.M.Manliiopa:oîa parétu bénéficia ab illo fe habere:illi fe deuouere corporis uitæg? ac fanguinis qd fupfit: quodeûœ fibi cû pa/ tria penatibus publicis ac priuatis iuris fuerit:id cum uno hoîeeflê.His uocibus Iltinda plebes cû iam unius hoîs eUctiaddita alia cômotioris ad oîa turbâda confilii res:fundum I ucienti caput patrimonii fubiedt præconi neminem ucftrum:inqt:quirites donee quicq î re mea fupcrit:iudicatum addidûç dud patiar.Id uero ita accendit aîos:ut p omne fas ac nefas fecuturi uindicem libertatis uiderentur:ad hoc dom i condonantis in modum fermones pleni criminum in patresater quos cu omiflb diferimi tie uera an uana iaceret:thcfauros gallici auri occultari a patribus iedtmec id poflidedis publids agris Crimla Monteros cemifi pecunid quoqi publicd auerrdt:ca res fi palam fiatxxolui plebe ære alieno pofle. Qum mdlii î ubi obieda res eftxnluero idignum facinus uiderixû conferenduad redimédam duitaté a gallis au^ patres fuent tributo collationé faddadem au^ ex hoftibus captum in paucop^ pdam ceffîfléataç exequebd tur quærendo;ubi tantæ rei furtu occultarefidiffcrétegi amp;nbsp;rpc fuo fdidicatupz dicenrexaetcris omiffis co uerfe erant ofum curæ:apparebatq3 nee ueri indicii gratiam mediam mee falfi offenfionem fare.

Iraqi fufpenfis rebus didator accitus ab exercitu in urbem uenit:poftcro die fenatu habito; cu fatis pcricliratus uolutates holum difcedere fenatum ab fe uetuiflêr:ftipatus ca multitudïe:fella in comitio pofitamiatoré ad.M.Manlium mifit:qdidatoris iuflu uocatusxum fignum fuis dcdifïct adcßccerra memagmine ïgenti ad tribunal ueninhinc fenatus:hïc plebs fuum qfqp Ituentes ducé uelut îacie eófti rerdr. Tune didator filenno fadomtind inqt.mihi parribufqi romanis ita de exteris rebus cum plebe conueniat:quemadmodum quod ad te attinetxamgp rem:qud de re fum quælîturusxôucntu^ fatis confido.Spem fadam a te ciuitati uideo fide Icolumi ex thefauris gallicis:quos primores patrü oceul/ tér credim folui poflexui ego tdtü rei ab émt ïpediméto fim:ur cotra re.M .Manli adhorter libères foe note plebe romands iftos îcûbentes thefauris publicis ex pda clddeftina cuoluas:qd nifi facis fine ut amp;nbsp;ipfe in parte pdæ fis:fiue,qa uanum îdiciû eftun uincula te duci iubebomec diutius patiar a te mulz titudiné fallaci fpe c5dtari.Âd ca Manlius nec'fe fcfclliflc aitmon aduerfus uolfcos roriens hohes quo tiens patribus expediatmee aduerfus latinos ethrucofqnquos falfis criminibus in arma agaut:fed ad/ uerfus fe amp;nbsp;plebe romand didaforé creatü fflenam onnflo bcllo:qd fimulatû fir:in fe îpetû fieri. Iam didatoré pfircri patrociniû femeratoß’ aduerfus plcbcud fibi ex fauore multitudinis crime amp;nbsp;pnicie Sorte nbsp;nbsp;quæri.OfFendit:inquit:te«A»Corneli uofgi patres conferipti dreunfufa turba larcrnmcomuin earn de

aha fer/ lt;^“ao’s a me fiuguli ueftris beneficiis fintercedendo eximendo de neruoeines ueftros:,phibcndo iudi/ tedeca ratos addidofgiduci:exco qd* affluit-opibus, ueftris fuftinédo neceftirates ahop^fSed ad ego uosde pire nbsp;nbsp;nbsp;^^° îpédatis hortor f forte aliqud ferre de capitc:dcducite;qd' ufuris pnumeratû eft:id niîailo mca rur/

ba:qud ullius cÔfpedior erir.Ad^n.quid ita Iblus ego duiû curd ago? nihilo magisiqtfrefpôdedihabeo q fi quotas qd ita folus capitoliû arcéqi feruauenmÄ tu uniuerfis:q porui:opc ruliÂ nunc fingulis fe ram.Md quod ad thefauros gallicos artinet:ré fuapte natura facilemidiffidle interrogatio facitxur.n» quæritis;quod feitisxur qd' in finu ueftro eftxxcuti iubetis;potius qud ponatis fnifi aliqua fraus fub eft quo magis argui præftigias iubetis ucftras:eo plus uereorme abftuleiitis obfcruantibus etid oculos Iraqi nô ego uobis ut indicem prædas ueftras:fed uosjd cogendi cftis:ut in mediû ,pferatis:Cû mitre/ re ambages didator lubercrÂ aut pagere ue^ indiciû cogeret:aut fateri facinus I fimulati falfo crimi^ ne fenatus oblaræqi uani furti inuidiæmeganté arbitrio inimico^ fc locutuiv in uîcula duci iuffît. Ar/ reptus a uiatore luppiter îquit:optime maxime lunoœ rcgina:acMincrua cærerigjdii dcæq:qui capi^ toliû areéq^ îcolitis:ficcine ueftrû milité ac præfidem nnitis uexari ab inimicis fhæc dextra:q gallos fu/ di a delubris ueftris:id in uinculis amp;nbsp;cathænis critfNullius nec oculimccaures indignitaté ferebdt:fed inuidafibiquæddpatientiflimaiuftiimpenïciuitas fecçratmecaduerfus didatqrid uimaut tribuni plebis:aut ipû plebs attollerc oculos; aut hifeere audebant. Côiedo in carcere Md!io:laris conftat ma-' gnd parte plebis uefté mutaflê:multos morrales capillum ac barbd ^mififlé;obuerfatdgj ueftibulo cat, ceris mcendrurbdididator deuolfcis triûphauir:inuidiæ^ magis triûphus;qudgloriæfuit:qppe do/ Addu/ ’^^ ’^° militiæ partû cû;adugi de ciue nÔde hofte fremebàt:unu defuiflérantûfupbiæ;quod non.M-df î car Manlius ante currû fit dudus. Idq haud pcuI feditione res eratxuius leniendæ caulà:poftulante nullp cerem Jargiror uoluntarius repentefenatus fadus.Satricum eoloniam duomilliaciuium romanoijz deduct Mabus ’'affiribinc iugera amp;nbsp;femifles agn afîignati.Quod cum amp;nbsp;paruû amp;nbsp;paucis datum;amp; mercedem efle ^^ dendi.M.Manlii îterpretarctur: remedio irritatur feditioÄ magis infignis amp;; fordibus amp;nbsp;fade recru turba manliana erat. Amotul^ poft triûphum abdicatione didaturæ terror amp;nbsp;linguam amp;nbsp;animes U' berauerat hominum;audiebatur itaq propalâ noces cxprobrâtium multitudini:quod defenfores fu/ os fern per in précipité locum fauore toUat;deinde î ipfo difcriminc periculi dcftituat:fic.Sp,CaIfiuiu

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^o

in agros plcbê uocatcm:fic.Sp.MeIium ab orc ciuiu famefuis ipenfis^ppulfantc opprcflosTic.M.Man lium mcrfam Si obrutam foenore parte duicatis in liberraré ac luce exirahcnte ^diru inimids: I’agina re plebe populäres fuos:ut iugulenf :hoccine patiendu fuifle:fi ad num didaroris no rclpodcnr uir co fularis ƒ fingeret menrim ante:atç ideo no habuifle qd turn rcfpodcretxui feruo ung mendacu poena uincula fuiflef No obuerfata eé memoria nodis illius:q pene ultima atep æterna nomini romano fue rit:nÔ fpecicagminis gallopp rarpciâ rupé fcâdentis:nô ipfius.M.Manln:qIem eu armatu plcnû fu/ doris ac fanguinis:ipfo pene loue crepro ex hoftiïï manibus:uidiflênt:fclibns ne farris grand feruatori patriæ relata /Si que ,ppe cælefté cognomie certe capitolmo loui parem fecerint:cu pan uindû i carce rein tenebris obnoxiâcarnificis arbirno ducereai'amZadeo Î unooîbus fansauxilü fuifîe nullam ope in tam muins uni eéf lam ne node qdem turba eo loco dilabebafirefradurofm carceré ramabant: eu Liberal remiflô id qd erepmricrât:cx fcnatufcôfulro Manlius uinculis hberaâquo fado nô fedirio finita: lcd tur car/ dux feditiSi dams c.Per eofdem dies Iannis Si hernicis fimul colôis circiefibus amp;nbsp;a Velitris purgâtibus ccre fe uolfci crimine belli captiuofq? repetétibus ut fuis legibus in eos ai’aducrtcréntnftia rel'pôfa rcddita Mâlius triftiora colonis:qdciucs romanipnæ oppugnâdæ nefandacôfilia inilîènt.Non negarum itagi tanm de captiuis:fed in quo ab focus tarnen tcmperauerâridenùciamm lenatus uerbis faceflerent ^pe re ex urbe ab ore any oculis populi romamme nihil cos Icgarionis ius externo non dui comparatum tege/ rer.Recrudefeenre manliana fcdirione:fub exim anni comiria habita creati tribum milim cöfulari po/ teftare Sergius Cornelius Malugincfis.fcdus.Publius Valerius Potitus itcqc.M.Funus Camillus;qn. Seruius Sulpicius Ruffusite^ Claudius Papyrius CrafTusiTims Quinrius Cinemams fedus. Cuius pridpio anni Si patnbus:amp; plebi peroppormne externa pax dara.Plcbi qd non auocara dclcclu fpeni cepindum ram potente haberet dueem foenoris expugnadi.Patribus ne quo externo terrore auocarc turanimi ab fanandis domefheis malis.Igimr cum pars utracy acrioraliquaro coorta eflêmam i'pro/ pinquo cerramen aderat amp;nbsp;Manlius:aduocata domum plebc:cum prïdpibus nouandarum re^ iter/ dm noduq3 confilia agirat:plenior aliquato animoyc irarumq?:quam antea fuerat:iram acccdit igno ' miniareccnsinanimoadconmmcliam inexperto:fpiritusdabar:quod nccaufuscnèriidcm île di/ dator:quod ÉSp.Melio Cineïnatus Quinrius feciiret:amp;: uinculoyz fuoK midiam non didator modo abdicado didaturam fugiflêt;fed nc fenams qdem fulhnere potuiflefHis fimul iflarus exacerbamfgr ram per fe accenfos idtabat plebis afos.Quoufç tandem ignorabins uircs ucftras:quas natura nc bel laas qdem ignorare uoluit/numeratefaTtem quor ipfi fitis:quotaduerfarios habeans : fi finguli finz gulos aggrefluri eflêrisitamen acrius crederem uos pro libertate:quam illos pro domïatione cerratu/ ros;quocenim clientes circafingulos fuifhs.Patronos:tot nûcaduerfusunûhoftes crins lofrédire mö bc!lu;paccm habebitis.Vidcant uos paratos ad uim:ius ipfi remittét:audendum éaliqd uniuerCsaut 01.1 fmgulis paricda.Quoufq? mecireufpedabitis lt;ego qdem nulli ueftru deerome fortuna mei défit: uidctcnpfc uidcx uefter:ubi uifum mimicis cmullus répété fui:amp; uidiftis 1 uicula duci uniuerli cü:qa fmgulis uobis uicula dcpulera:quid fperé:fi plus i meaudcdrinimicigin exim Caflii Mclnqi expedef bcncfacmsiqd' abhoiaminiidii ,phibcbüt hæc:fed nuq pp me de crelo dcfcédct:uobis dét menté opor tet:ut^hibcatis:ficur mihi dederunt armato rogaroq^iut uos a barbaris hoihbus a fupbis defendere ciuibus.Ta paruus aius tanti populi cftiut femp uobis auxiliü aduerfus inimicos faris finnee uilmni/ fi qtenus ipaii uobis finarisicertamé aduerfus pres norins/ncc hoenamra uobis infim c:fed ulu poP fidemini.Cur.n.aduerfus extemos tam aio^ geritis:ut ipareillis equum céfeatisfga eófueuiftis cu' eis ,p ipio certare aduerfus hos téprare magisiq tueri:liberraté:tamé qlefcuq? duccs habuiftisiqlefcuq? ip/ fi fuiftisioia adhuc qtacuep penlhsiobnniiinis feu uiifeu fortuna ufa:tps eft etia maiora conari expim i ni mS amp;nbsp;ueftra fehcitatéiod me:ut fpero:foeliciter exptu;minore ncgono:q iperct : patribus iponcris:g q refiftcrct imperanbusiimpofuiftis.Solo æquâdæ lunt didaruræ côfularufœ:ut caput attolerc roma na plebs poflit.Proide adefte;^hibete ius de pecuniis dici:ego mc patronu ^fiteor plebis;qdquot; mihi cu ra meaiö: fides nomé induit uos:fi quo ifigni magis iperii honorifue noie ueftru appcllabins ducé;eo utemini potenriorc ad obrinenda ea:quæ uulris.lndc de regno agédi ortu initifi dicit :fcd nee cu qbus: De re/ nee qué ad finé côfilia puenennnfaris planu tradif. At in parte altera fenams de feceflioe m domu pn/ gno in uatain plebis forteétinarcepofitaiód iminenti moleliberratisagiratimagnapars uocifcranCScruilio domo Hala opus cé:q nó in uicula dici iubédo irritet publiai hofté fed unius iadura ouis finiat inreftinu bcl Manui luidccurrit ad lcuioré uerbis fniamuimtamé cadéhabenté:utuidcat:magiftratus neqdex pniciofis agitam cófiliis M.Manlu refp.detriméri capiat.Tuctribuni cöfulari ptate tribuniep plebis naióC ga eudem amp;: fuæ poteftatisiqué libertaris omnium finé cernebannpami audorirate fc dediderat: hi mm oés: quid opus fado fit:cÔfulrant.Cupræteruimamp;cædé nihil cuig occurercticaautem ingentis dimicarionis foreappareret:tum.M.Menenius:amp; Quinms Publius tribuni plebis: qdpatrumód plebis certamen fecimusiqd'ciuiratis eé aduerfus und peftife^i dué debetf quid cu plebe aggredimur cü:auem p ipfam plebé turius aggredi eft ut fuis ipfc oneratus uiribus ruandié dicere ei nobis in animo eftinihu minus populareiquam regnum eft :fi multitudo illa non fccum certari uiderint:amp;exaduocatis indices fadi erunt:amp; aceufatores de plebe parritui reu intucbunt:amp; regni crimé in medioinulli magnis qua liber/ tari fauebut fuæ,Approbâtibus cundis:dié Manlio dicütiqd' ubi eft fadum primo cömota plebs eft nti® pofteaq fordidatum reu uiderutmeecu eo nó mö patrü quéq:fcd necognatos qdem autaffines: poftremo ne francs qdcm«A.fiC.T.Manliosiqdad eum diemnungufuueniflêr;amp; itatodifenmie nö

amp; pximi Uedem mutaret.Appio Claudio iui'cula ducto.GCIaudium inimicum daudiamç ornné genré fordidatani fuiflexofenfu opprimi populäre uiru:quod primus a patribusad plcbé defedflét.

Cum dies ucnir:quæ prer coetus multirudinistfediriofaf^ uoces:amp; largitionc:amp; fallax ïdiciü ptiné tiappricad regni crime ab aceufatonbus obieda funt reo:apud neminé audorem ïuenio:ncc dubito baud parua fuiflexu danandi mora plebi nS i ca:fed in loco fuerir.lllud notadum uidcfrur fdat holes q amp;nbsp;qra decora foeda cupiditas regni nÓ ïgrara folü:fcd iuifa ét rcddidcnr. Hofes jjpexccc. uduxiflé di cit : qbus fine fernore expéfas pccunias tuliflët:quo^ bona uenire:quos duci addidos ^hiouiflêt. Ad hxc decora quoœ belli no com cm o rafle târu:fed ^tulifle ét côfpiciéda fpolia hoftium exfoßz ad.xxx. dona îperato^ ad»xl.in qbus îfignes duas murales coronasxiuicas odo:ad hoeferuatos ex hodibufei Attur ucs pduxit:îrcr quos.C.SeruiIiu magidrû eqtum abfenténoiatum:amp; cû ca quogeq bcllo gedaeflént Manlii ^ fadigio repz orarione ét magnifica fada didis æquando memoraflét:nudaflê pedus îfigne dcatrici orna/ bus bello acceptisÂ idétidem capiroliû fpedâs louem deofly alios deuocadé ad anxiliû fbrtuna^ fua menta rum:pcauîqî eé:ut quâmétem fibi capitolinâarcé ptegentiad faluté Po.Ro.dcdiflcntxâpo.Ro.i fuo difcrimfedarér:amp; oradéfingulos uniucrfofq!:utcapitoliûatçarcé îruentes:utaddcos fm orra les uer fi de fe iudxarcnr.In câpo martio eu céturiatim populus citaredöi reus ad capitoliu manus tendes ab hoibusad deos pees auertiflêt:apparuittribunis:nifi hoium quoq? oculos liberaflcnt tan mcona de/ coris:nunq fore f poccuparis bencfxio ais uero crimini locu.Ita pduda die in pctelinu lucu extra por ta frumcntariâ:undecôfpedus îcapitoliu nôcétxôciliu populi îdidû cd:ibi crimé ualuit: amp;obdina/ ris aïs tridc iudidu fuifumcp ét iudicibus fadü.Sunt q duûuiros q de pduellionc anqrerent creatos au De là/ dores fint,Dânaru tribuni de faxo tarpeio deiecerûtdocufqi idé in uno boîe amp;nbsp;eximiæ gloriæ monu xo tar/ métu:amp; pœnæ ulrimæ fuir. Adicda' mortuo notæ funt publica una:q eu domus eins fuiflët:ubi nûc pcio de ædestatep officina monetæ é:latu ad populu ed:ncqs patridus iarce:autcapitolio habitarer: gentilida icdus é altéraqdgétisMaliædccretocautuémcqs.M Mâliusuocarcf.Huncexitühabuituir:nifii liberaciui Mâlius tatcnaruseétmemorabilis.Populûbreuipodcaqpiculüabeofnullûeratp feipfas rccordâté uirtutes del}’dcnû dus tcnuir»Pediléria ét breui cÔfecura:nullis occurrétibus tâtæ eladis caufis ex Mâliano fup plicio magne parti uidcri orta:uiolatû capiroliü cé lànguine feruatoris:nec diis cordi fuiflé poenâ dus oblatâ ^pc oculis fuis:a quo fua tcpla erepra e manibus hodiu eént.Pedilentiâ:inopiâ frugû: amp;nbsp;uulga tam utririfcp mali famâ âno îfequete multiplex bellu excepit.L.Valcrio qrt.A.Mâlio.terr,Scruio Sub picio terr.L.Lucrctio.L. Aemylio tert.M.Trebonio tribuis militia côfulari ptâte:hodcs noui pter uol fcos uclut forte quadâj^pc i æternû exercédo româo militi datos.Circeiofq? ôdVelitras eolonias iadiu molières defedidné:amp; fufpedü latiûilanuuini ét:q fidelidîma urbs fuerat:fubiro cxorri.ld près rari co téptu accidcre:qd uelitcrnis ciuibus fuis tâdiu îpunita dcfedio eflet decreucrunt:ut prio quoqi tpc ad populum ferref de bcllo cis îdiccndo:ad quâ militiam;quo paratior plebes cét:qn^ uiros pomptinq agro diuidendo:amp; triuuiros Neperæ colonise deducendæ creaucrunt.Tum ut bellum iuberent: latu ad populû ed:amp;nequicq difluadenrilws tri.ple.omnes tribus bellum iuflêrunt Apparatum eoanno bcllû edxxercirus proprer pcdilétiâ nÔ edudusxa cûdatio colonis fpatiû dederat deprecâdi fenaturn: G magna hominum pars co:ut legatio fupplex Româmirtcrcturanclinabatmifi priuato:utfir:piculo publicu îplidtû eflct:audorcfqî defedionis ab româis metu ne foli crimini fubiedi piacula irac roma riorum dedcrétunauertiflcnt eolonias a côfiJis pacismcgnn fenarû folum per eos legatio îpeditaeft: fed magna pars plcbis incirara:ur prædatum in agrû romanurn exirent:hæcnoua iniuria exturbauit oém fpem pacis.Dc pnedino^i quogi defedioneeo anno primüfama exorta: arguentibus eos tofeuz lanisÀ' gabinis amp;nbsp;Iabicanis:quorum in fines feurfarum eratuta placide ad fenatu refponfum cd:urnii nus credi de crimini bus:qa nollét ea uera cflc;apparcrct.In fcquenti anno.Sp.amp;.L.Papyrius duo neuf tribuni militum côfularipotedate Velirras legiones duxere,quattuor collagis Sergio Cornelio MaZ lugincfwiï.Qu.ScruiIio.C.Sulpicio.L.Aemylio quattuor tribuis ad prxfidiu urbis:amp; fiqui ex EthrU ria noui motus nûci3rentur:omnia.n.indcfufpedaerât:relidis.Ad Velirras aduerfus maiora auxilri prænedinorum:quam ipfam colonojz multitudiné fecûdo prælio pugnatum ed:ita ut propinquitas urbis hodi amp;nbsp;câ maturioris fugæ:amp; unum ex fuga receptaculum eflet.Oppidi oppugnatione tribun* abdinuere:quia amp;nbsp;anceps crat: nec in perniciem toloniæ pugnandum cenfebant, Litreræ ad fenaturn Româ cum uidoriæ nuncüs:acrioref^ in præncdinum:qua in ueliternum hodem miflæ.Itaç Si fç^ natufconfulto populiqi luflù bellum prænedinis indidum:qui côiundi uolfcis anno infequéte Satri*' cum coloniam pqpuli romani perrinaater a colonis defenfam ui expugnauerunt:fœdc^ î captis exer euere uidoriam.Eam rem ægre pafTi romani.M. Furiû Camillum.iii.rribunu milim creauere:addiri colIcgæ.A.amp;.UPodhumii Regilicnfes:ac.L.Furius cu.LLucretio:amp;.M.Fabio Ambudo.Volfcu bed lu .M.Furio extra ordiné decretum :adiuror ex tribunis forte,L. Furius darunnÔ ram e republica:qua ut collcgæ materia ad omnem laudem eflcr;amp; publicæ ré temeritate eius prolapfam rcdituitÂ priua tim quod ex error gfam potius eius fibi:q gloriâ fuâ pctutiExadæ iam æraris Camillus erat comiti^ ç iurare parato î uerba exeufandæ ualitudinis folitæ côfenfus populi rcditcranfcd uegentum igeniu in uiuido pedore uigebar:uirebatgj îtegris fcnfibus:amp; ciuilcs iam res baud magnopere obeuntem bel la excitabant.Quattuor Icgionibus quatemû militum feriptis exercitu îdido ad porta efquilinâin pu dera diéad Satneu profedusabieu expugnatores coloniæ haud quaq ppulfi:fidctcs militû numéro quo aliquâtû prxdabârxippcriebâturipoikaq oppropiquare romanos Rnfcrûtxxtéplo î adé^cedut:

LIBER SEXTVS ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$1

nihil moraruricgn piculû fummæ rcRz facerécita paucirati hodiu nihil artes i'pcratoris ünici:gbus fo lis cófidcrcr:,pfururas cé. Idé ardor amp;nbsp;i romano cxerciru eraf: amp;nbsp;in altero duce:nec pfentis dimicanóis forruna ulla res:præterq unuis uiri cófiliü atç îperiûrmorabaâqui occafionc iuuada^z ratioc uirid tra hedo bello quærebat:co magis hollis ïftare:nec iam ,p câlins tantü fuis cxplicarcacic:fed procedere i mcdiu campi:0^ uallo ppe holluï figna in feredo fuperba fiducia oftentare.Id ægre pariebafromanus Atf. Fu nailes:multoægrius alter ex rribunis militû.L.Furiusferoxtûætareamp;îgenio:ru.multinidinisexîcer rii trib. nffimo fumetis ai'os fpe iflatus.Hiep -c ia milites indtatos infupinftigateleuado:q una poteratætare mili.in audoritaré collegæziuuenibus bella data didliras:amp; cd corporibus uigerc amp;nbsp;deflorefeereaios:cunda/ Camil ' toréexaccerrimo bcllatorefadd:amp;: quiadueniens caftra urbefp primo ïperu cape fit fólirus:ed refidé lum co intra ualldrps tererequid acceifu^fuis decefTurdue hollid uiribus fperanrefqua occafionc:quod tps: donc qué infidiis inllruétem loed fugere ac torpere fenis cófilia.Sed Camillo turn uiræ faris:rum gloriæ cé quidarrincrecdmortalicorporeuno:ciuitatis:qïmortalemcflédeceat:pari cófenefcereuiresfHisfer^ mombus tota in feauerrit callraiöC cd oïbus locis pofceref pugna:fu(linere:inquit.M.Furi non polïu/ mus militdimpetd:amp; hollis:cuius alos cundando auximus:ia minimetolerada fupbia infultancede unus oïbus amp;nbsp;patere te uind cofiiio:ut maturius bello ideas. Ad ca Camillus quæ bella fuo unius au/ fpicio gefta ad ea dié ellênnncgarein eis neg? fc:ncgi populd romand aut cÓfihï fui:aut fortunæ poeni/ tui Hémde fcire fe collega habere iperioep paré uigore æratis prællanré:itaç fe quod ad exercitd attine/ at regere córueuine no regi:collegæ Iperid fe nó poflé impedirc:diis bene iuudribus ageret:quod c rep. duceret ærin fuæ fe cru uenu perere ne i prima acie cér :quæ fenis munia 1 bello fint iis fe non defuru/ ruddadus Imornlibus precari ne qcafusfudconfilidlaudabilecfficiar.Nec abholbusfalutaris fnia: neca düs ra piæ preces audiræ funnprima adé audor pugne inllruit fubfidia Camillus firmat:ualidâ/

llanonc ,p ca (Iris opponit ipfc edito loco fpedator intérus in euétu alieni cófiln cóftitir:Simul prio concurfu cócrcpucrearma:hollis dolo nó metu pedem rettulit. Lenis a tergo cliuus erat ïter aciem amp;nbsp;callra:amp; qd multitudo fuppcditabat:aliquot ualidas cohortes in câlinsarmatas îllrudaf^rcliquerât quo ïter com m ilium iam ccrtamen:ubi uallo appropinquaHer hollis:erumperér.Romanus cedenté hollem effufe fequendo in locum iniquum perrradus opportunus huic criiprioni fuit uerfus iraœ in uidorem rerronSt nouo holle amp;:fupina ualle romana Iclinauifaciem.Inllant uolfci recéres:g c caftris imperilm fccerantu'rcgrant amp;nbsp;lUi pugnmq fimulara ceflerant fuga.Iam non redpicbarle romanus mi les:fed immemor pfentis ferodæ:ueterifqj dccoris terga paflim dabat:afq5 effufo curfu caftra répétez bar.Cum Camillus fublatus a dredftantibus 1 equmamp;raprim fubfidiis oppofitisihæc eft:inqf:mi!ites pugna:qua popofciftis ^gs homo:qs deus é:quéaccufarepofdtis/ueïlra illa temcriras: ueftra ignauia hæceftifecuti alium ducé fegmini ndc Cim ilIumÄ qd dudu meo folcrismincirc.Quid uallum amp;nbsp;ca lira fpedaris /neminé ueftid illa mfi uidoré receptura funt.Pudor prio tenuit effufos:ïdc ut dredagi figna obuertiep adem uiderdt 1 hollé:amp; dux prerg tot ifignis triumphis ét ætate uencrabiîis:îter pria figna:ubi plunmus labor piculumm crat:feofïercDat:ïcreparefinguh le quif^ amp;alios:amp; adhortatio inuicem fotam alacri clamorepuafïraciem.'Ncg? alter tribunus rei defuit:fed minus a collega rellitu ente peditum aciem ad egtes non caftigando ad qua rem leuiorem audorem eum culpæ focietas fece rat:fed ad imperio totus ad preccs uerfus orarefingulos uniuerfofcp:ut fe reum fortunæ cius dici cri/ mineeximerent:abnuenteac prohibente collega temeritatis meoium potius focium:qua unius pru^ dentiæ dedi.Camillus in utrag? ueftra fortuna fuam gloria uidet:cgo:ni reftituifpugna:quod mifcrri mum ellfortunam cd olbus-.ifamia folus fcntu.Oprimd uifum eft i fluduanté aciem tradiequosiSi pedeftri pugna luadere hoftcs:cunt Ifignes arm is ailgnqua premi parte maxle peditum copias indent nihil negiapud dneesmeg^apud milites remittif afummo cerramineal.Scnfitergoeuenrus uirturis enixeopem amp;nbsp;uolfd:q molimulato metu cedcratredt 1 ucra fugaeffufi.Magna pars:amp;; 1 ipocertamle amp;nbsp;poft in fuga cæfi cæteri 1 caftris:q capta codé iperu funt:plures.ramé capti;g occifi:ubi in recenfenz Vinedf dis capriuis cd rufculanialiquot nofcitarcnf:fecreriabalüs ad rribunos adducunf: perçundantibufg? Volfd fafli publico cófilio milirallè.Cuius tam uici ni belli metu Camillus motus extéplo fe Roma captiuos dudupi ait;ne patres i^nari fint Tufculanos ab focierare dcfcifl’e:caftris exercitui^ interim:fi uidcatur præfit collega documero unus dies fuerat: ne fua cófilia melioribus præferretmec tamé aut ipfi:aut m cxerciru cuiqu.i fans plaça to animo Camillus larurus culpa eins uidebatur qua dara:intam præcipn tem cafum refpublica eflét:amp; td in cxcrcitu:rd Romæ conftans olum fama erat:cum uaria fortuna in Volfcis gefta res elTenaduerfæ pugnæ fugæœ mCFurio culpa fccundæ decus omnepenes.M.Furid ellè.Introdudis in lénatum captiuis:cumbello perfeguendos tufculanos patres cenfuiflcnt.Camillo/ Ç id bellum mandalïentiadiutorem fibi ad earn tem unum pcrinpcrnnllbque ut ex collegis optarct: quem ucllet contra fpem olum. L.Furium optauir.Qua moderarione animi rum collcgæ leuauir in^ miatum fibi gloria ingentépeperittNec fuit cd tulculanis bellum:pace cóftanti uim romandarcuerdt garmis non poterat: Intrantibusfines romanß:non demigratum expropinquis itincns locis non cultus agro^ ïtermiflus:patétibus urbis porcis togati obuia frequentes îperaroribus^cefrcre:cômea/ Camilli tus exercitui comiter in caftra ex urbe:amp; ex agns dcuehitur,Tum Camillus caftris ante portas pofitis: benigni cadé ne forma pacis:quæ î agris ofterareûetia intra mœnia eé: fcire cupiens:Igrcflïis urbé:ubi paten/ tas f col tes ianuas amp;nbsp;tabemis apris ppofita oia in medio uidmintétofgi opifices fuo quégi operi amp;nbsp;ludos litre legam rage ftrepere difcétium uocibus:aç rcpletas femiras ïter uulgus:aliud puero^ amp;nbsp;mulic^ hucatgi illue

cuntiû qua quéep fuo^ ufuum câ ferrct:nihil ufquâ nô pnuidis morfed nemirantibus qdem fimilcm circunfpiciebat:omnia ïnquirens oculis:ubj nam bellum fuifletadeo:necamotæ rei ufquâ:ncc oblatæ ad rem pus ueftigium ullum eiat:icd ira oia confiât! tranquilla pace uteo uix fama belli perlata uideri pofrer-vidtusigiturpatiennahoftiumfenatumeopôuocariluflîr.Soliadhucunquintulculanï ueraar ma uerafep uiresiqbus ab ira romanciezueftra tutareminiauenillis.lte Romani ad fenatum: exiftima bunt patres utrum plus ante pœnæ:an nunc ueniæ meriti fitis:non præripiam gratiam publici bcncfi cn:dcprecandi poteftatem a me habuentjs:præcibus euentum ueflris fenatus:quem uidcbirur dabit.

Pofleaq Romam tufculani uenerunr:fcnatuf^ pauloante fidelium fociorum mocflus m ucflibulo curiaeé côfpedlusimotiextcmplo patres uocaricos lamtum hofpitahter magis:quâ hoflilircr luflêre. Dilator cufculanus ira uerba fccit.Quibus bellum îdixiftis îtuliflifçppatres côfcripti:ficut nûc uidetis nos flantes in ucflibulo curiæ ueflræ:ita armati parange obuiâ iperatonbus Icgionibufqi ueflris ^ccP rimus:hic nofler:hic plcbis noflræ habitus.fuit:critcp fempenniu quâdo a uobis proqj uobis arma acz ceperimus.Grarias agimus amp;: ducibus ucflris:00 exercitibus:qd oculis raagis:quâauribus crcdiderût: amp;nbsp;ubi nihil hoftile eranne^ ipfi gdem fecerunt:pacé quâ nos pflitimus:eam a uobis perimus:bcllû co: ficubi efl:auertatis:pcamur.ln nos qd arma pollcât ueftra:fi patiédo experiûdum é:incrmcs expiemur hæc mens noflra at:dii îmortales faciât tam felix g pia.Quod ad crinuna atrinct:gbus moti bdlû îdv xiflisiôi fi reuidla rebus:ucrbis côfutare nihil attinenramé cr:fi uera fint:ucl faren nobis ca:cum râ cuP denter poenitucrit:turum cenfemus:peccctur f uos:dum digni firis:gbus itafatiffiat.Tantum fere uer bo^ ab tufculanis fadlum;pacem in pfentiamec ita mulro poft ciuitatem et îpctraucrut:ab Tufeulo lo' giones redudlæ.Camillus confilip 6d uirtute in uolfco bcllo:felicitate î tufculana cxpcditionciutrobi^ fingulari aduerfus collegam patiétia amp;nbsp;moderatiÔc îfignis magiftratu abiir.Crcatis milj tanbus tribu/ nis in ffequetem annum.L.amp;.P»VaIcrio Lucio.y,Pub!io,tert.amp;:,GSergio.tcrr» Licinio MenenioJi.P« Papyrio Seruio Cornclio Malugincfc:ceniôribus quogi eguit ânusiniaximepp feertam famam æris Tri.mi. alieni:aggrauantibus fummâ ét fuidiæ eius tribums plebis:cum ab iis elçuaretunquibus fidc magis:g fortuna debétium laborare creditum uideri eApcdicbat.Cicati céforcs Cl.Sulpicius Camerinus»Sp.ç Pofthumius Rcgilienfisicœptagp iam res morte Pofthumn:quiacollegam fuffici religio erac îterpclz lara eft:igitur cum Sulpicius abdicaflet le magiflratu:ccnforcs alu uitio creati non geflèrunt magiftra/ tum*Terrios crcati uelurdüs non accipienribus in cum annum cenfuram religiofum fuit. Earn ucro ludificarioncm plcbis rribuni ferendam negabât:fugcrc fenatum teftes tabulas publicas cenfus cuiuP quc:quia nolint confpicl fummam eris alicniiquæ fdicatura fit demerfam partem a parte ciuitaris: eu intérim obæratam plebem obicdlari aliis arg- aliis hoftibus:pafl'.m iam fine ullo dilcnmine bclla qn: ab Antio Satricum inde Tufculûlegioncs dudlas:larinis hernicis præneftinis iam intéptari arma ciui um magis:g hoftium odio:ut in armis terant plebé nec rcfpirare lnurbc;aut per otiû liberraris memi niflè finant:aut côfiftere in contione:ubi aliquâdo audiant uoeem tribunitiam de ieuandofoenore OC fine allais iniuriapz agcrcm:Quod fi fit animus plebi memor patrum liberratis:fe nec addici ciuem ro manum ob crediram pecuniam palîüros neep dclcdlu habcri;donccinipeclo ærealienomitage latioc niinuendicius:fciatunufquifg!:quid fui:quidalieni;fît fuperfitfibilibe^corpusan idquogj nemo debeaf.Merces feditionis propofita confellim feditioné excltauitinam ödaddicebantur muiuifid adp neftini famam belli nouas legiones fcribendas patres cenfucrarmquæutraep fimul auxilio rirbunino: amp;nbsp;confenfu plcbis îpediricœptamam neg? duci abdiâos tribuni finebantmeqi iuniores nofadabanr. Cum patribus minor præfens cura crédité pecuniæ luris exeguenai quâ delcaus eflêtiquippeiama prænefte pfcdlos hoftes in agi o fabino conlèdifle nunciabafunterim rribunos plcbis fama ea ipfa ir^ ritaucrat magis ad fufeeptum certamemg dcterrucratmegp aliud ad fcditioncm extinguendâ in urbe quam propeillarum moenibusipfis bellumualuit.Nâcû efierprtneftmisnunciatû nullum exeren tum confcriptil Romæmullum duce certum eflè:patres ac plebem in femetipfos ucrfos:occafionem rati duces cope raptimiagminc faôlo:peruaftatis protinus agris ad portam collinâ figna irulere.Ingés Didla/ in urbe trepidatio fuinconclamatû ad arma concurfum^ in muros argi portas eft:tâdcmgp ab fedirio torif no ne ad bellum uerfi diôlatorcm.T.Quintium Cincinnatü creauerc:is magiftrû equitum. A.Semproni men amp;nbsp;um Arratinu dixit.Quod ubi auditum é(râtus eius magiftratus terror)erar fimul hoftes a meembus hoftiba recellcrc amp;nbsp;iuniores romani ad cdidlum fine retraitatiôc cÔucncre.Dum Romæ confcribit exercitus formi/ caftra intérim hoftium haudpcul allia flumine pofita inde agi u late populantes fatalem fe ui bl roma dabile næ locu cepifléinterfeiaôlabant:fimilcm pauoicinde:acfugam foreac bcllogallico fuerat.Etenim fi diem conraétu rcligione infignégi nomineeius loci timeant romani:quantomagis allienfi diealliam ipfam monumentû tantæ cladis reformidaturos/fpecies protèôlo his fibi truces gallois fonofgp uocis Vide in oculis atm auribus fore.Has inanium reik' inanes ipfas uolurârcs cogitariones fortunæ loci delcga/ ubi LP uerant fpesfuas,Romani côtrambicug; eflèt latinus hoftis:làtis fcire eu eflè:qucm ad rcgillum lacum uius fta deuidum centu annop^ pace obnoxia tenucrinc locu infigné memoria cladis irritaturû fè potius ad de tuat ab lendam memoriam dedecoris:qut timorem faciatmequa terra fit nefafta uidoriæ fuæ: quin ipfi fib* liealuo galli fi offeranf:illoloco fe ita pugnaturos:ut Romæ pugnauerintin repetenda partiaiut pofterodie um nbsp;nbsp;nbsp;ad Gabios tunc:cû cffecerinnnequis hoftis;qui moenia romana intrafietmunciû fecundæ aducrlæ^

fortunæ domum perferret.His urring; animis ad aliam uentuni cft.Diclator romanus:poftcag i cou fpedu hoftes erant îftrudi intcutigimidcs ne tu inquir,A.Sempronüfortuna iUos frètes ad aUiam co

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çr

Ihrinefnecfill's diifmmomies cembris quicqua fiduciæ maiorifucrquod fitauxiln.-dcdcrirfatmfræ, tus arrnis aninaiEp concitaris equis inuade niediam acicm:cgo cum Icgionibus I turbatos rrcpidateP. que inferam Pgna. Adefte dn tenes feederisÄexpente pocnas débitas fimul nobis uiolatis.-nobifq? per ueftrum numen decepris.Non cquirem:non peditem fuftinuere præncfhni primo impetu ac clamor re diHlpari ordines funt:deîdc pofteaqua nullo loco conftabaracies terga uerruot: eófternanq; amp;.’ peer cadra efiam fua pauore prælari non prius feab efïufo curfu fiduntiqua i côfpeâu.Prænefte fuirnbi ex fuga diflïpan Iocum:quem tumulruario opere cómunircnr;capiunr:ne fi inrra moenia fc rccepificnt: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

cxtcmplo urcreturager:dcpopulanfq? omnibus obfidio urbi ifcrrcrurifcd podeaqua dircptis ad allia cadris uidor romanus adcrat:id quoqp munimentu rclidum: amp;nbsp;uix moenia ruta rati oppido fc præ^ nedeincludunr.Odlopr^tereaoppidacrantfubdicionepncdinorumiadeacircunlatum bellum:dc/ inccpfp haud magno certaminecaptis Velitras exercitus du(dus:eæ quo^expugnaræ: turn ad caput -belli Prænede uenrum:id non ui:fed per dedirionem receptum cd.T.Quîrius femel acie uidor: bims cadris hodium :nouem oppidis ui capris:Præncdc in dedirionem accepto Romam rcucrrititnuphaP que fignum Prænede deuetdum louis ipcratoris in capitolium tulir:dcdicatum cd inter ccllam louis

amp; Mineruæ;rabulaq? fubeo fixa:monumcntum return gedarum his ferme,incifa litteris fuir. luppi' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

teratqj dii omnes hæcdcderuntiut.T.Quintius dictator oppida nouem capcrct;die.xx.quam creatus Signu crandidatura feabdicauir.Comitiaindehabiratribunorum milirumconlulariporcdare:qbus æqua louis P tus patridorum plebeiorumqp numcrusiex patribus trcari.P.amp;f.C.Maln cum.L,IuIio:pIcbes.C.Sexti patoris lium.M. Albinum.L. Antidium dedit. Manlus quodgenere plebcios gratia lulium anteibar.VoUd. prouincia fine forte.finecomparationeextraordinem dataxuius amp;ipfos podmodo;amp; patres qui de/ deranripoeriituit.lnexploraro pabulatum cohortes mifere:qbus uclut circunuentis cum id falfo nun/ ciarum edéndum præfidio:utenénrxitah ferunturmecaudore quidem adt-ruaroiqui cos hodis lati/ nus pro milite romano ft udratus crampfi in infidias præcipirauere:ibi dum iniquo loco fola uirtute milirum refidcnrcs cæduntur cæduntc^ cadra interim romana iacentia in campo ab altera parte hoz des i'uafere. Ab ducibus urrobiep ,pdite temeritate atep ifdria rcs;qcqd fuperfuit fortunæ nopuli torna ni:id milirum ét fine redore dabilis uirtus tutata é.Q uæ ubi Roma funt relata: primu aidaroré du i placebar:dcïdc poftcaq qetæ res ex Volfcis afferebant .amp;; apparuit nefcire cos uidoria amp;nbsp;tpe uti:reuoca ti et ideexercitus ac duccsiotiu® ideqw a uolfcis fuiflêt:id móextremoano tumulruarü qdpneftini concitaris larinorum populis rebellarunr.Eodem anno ér ipfis quærenribus penunam hominum no ui coloni afcripti ircbufcp haud profperis bello:domeftica quics:quam tribunorum milirum ex plcbc gratia maiefrafep inter fuosjobtinuinfolatiumfuir.Infequenrisanniprincipiaftarimfeditionc genti arfere: rribunis milirum confulari porefrate.Sp.Furio.Qu.Seruilio.ii.Lidnio Mcncnio.ui.P.Cloelio M.Horatio.L.Geganio.Eratautem amp;nbsp;marena amp;nbsp;caufa fcdirionisæsalicnum:cuius nofcendi gratia» Sp.Seruilius Prifcus.Qu, Cloelius Siculus cenfores fadnne rem agerent bello impediti funt: nanque trepidi nuncii primoduga deinde exagris Icgiones uolfcorum ingredas fines:pupolaticp padim roz nbsp;nbsp;nbsp;... ,

mand agrum artiilerc.ln qua trepidatione tantum abfuit:utciuiliaccttamina terror externus cohibe rer:ut cória co infolcntior tribunitia potcdas impediendo delcdui edêr:doncc conditiones impofitæ patribus:ncquis:quoad bcllatum effet tributum darcr:aut ius de pecunia etedita dicerct:co laxamen/ to plebis fumpro:mora deledui nÓ cd fada.Legionibus nouis fenpris placuit duos exercitus in agm uolfcumlegionibus diuifis duci.Sp.Furius.M.Horariusdextrotfusmaiirimam oramargs Antium. Qu.SeruiIius:amp;f.M.Geganius leua ad montes Ecetra pergunt.Ncutra parte hodis fuit obuius popu/ latioginon iHi uagæ fimilis:q uolfcus latrocinii more difcordia hodium frærus amp;nbsp;uirrutem metuens per rrepidarionem raprim fecerat:fcd ab iudo exerciru iuda ira fada:fpario quoqi temporis grauior quippe a uolfcis timentibus ne interim exercitus ab Roma exitet: incurfioncs in extrema finium fa/ dæerant: romanocontra etia in hodicocommorandi caufa erat:ut hodem ad cerramen aliiccret.Ita omnibus padim redis agrorum uicifg? eriam quibufdam exudis:non arborefrugifera:n5 fans in fpé frugum relidis omni:quæ extra moenia fuithominum pccudumqi præda abada.Romam urrique redudi exercitus paruo interuallo ad refpirandum debitonbus daro Podeaq quicræ tes ab hodibus erant:cclebrari deintegro iurifditio:amp;: tantum abedè fpcs ucrcris leuandi foenoris:ut tributo nouum fœnuscôtraheref Ïmupiaccforibuslocanjfaxo'quadratofaciüdLicui fubcilbere oneri coada plebes quia quem dclcdum impedirent:non habebant tribuni plebis:tribunos ctia militates patritios omz nis coada principum opibus fecit.L.Aemylium.P.Valerium.quarr.C.Vcturium: Seruium Sulpiciu L.amp;'.C.Quirios Cicïnatos.Iifdem opibus obtinuereutaduerfus latios uolfcofcp:q coniundis legioni bus ad Satricum cadra habebant:nullo ipedicnte:oibus iunioribus facramentoadadis:tres exercitus ftriberennunumad præf dium urbis:alterum:qfiquialibi motus exritiflêt:ad fubirabella mitti pofz fct:tertium longe ualididimum.P.Valerius amp;:.L.Acmylius ad Satricum duxere:ubi cum adem idru dam hodium loco equo ïueniflènt:extéplo pugnatum:amp;:ut nodum faris claram uidoriam:fic^fpe' ræreipugnam îber Îgentibus procelIisfufusdiremir.Podcrodieircrarapugna:amp;: aliquandiu æqua uirture fottunaqj latinæ maxime Icgiones longa fodetare militiam romanam edodæ redabar: eques imidus ordines turbauir:rurb3ris figna pedirum illataiquantumq? romana fc ïuexitadcs:tanrum ho/ nbsp;nbsp;nbsp;• %

des gradu dcmori;amp; ut femel indinauit pugna:iam intolerabilis romana uis erat:fufi hodes cum Sa/ tricum:quod duobus millibus ide aberat.non cadra peterent:ab cquite maxime cæfi cadra capta dire

pMqlt;Ab Satrico nodærquæ prælfoproxima fuir fugætfimiliagmincpetunt.Antiuria:amp; torn roma-nus cxercifus prope i ueftigiis fequcrcrur:plus tarnen timor: g ira cclcritatis habuit:prius.|ragj ira-’'quot; nia ïtraucre holtes g romanus extrema agminis capere:aut morari poflêt. Inde aliquot dies uaftandq agro aflùmpti:nec romanis fatis iftrudis apparatu bellico ad moenia aggrediéda nee illis ad fubcundu pugnæcafum.Seditio tum inter antiates latinofg?coorta: cum antiates uiöi malis fubadig?bello in quo amp;nbsp;nati crat amp;nbsp;cófcnuerant:deditioncm fpedaiét:latinos ex diutina pace noua defeâio recentibus gt;nbsp;adhuc aïs ferotiores ad pfeuerandu in bello faccrct:finis certaminis fuit:pofteag utriufg? apparuit ni/ bil per alferos ftarc:quo minus incepta piequerent .Latmppfcfli ab focictatepacis:ut reoant inhene/' ftefefe uindicaucrût.Antiatcs:incÔmodis arbirrisfalutariuconfilioip rcmotiscurbc agrofgï romanis-dcdunt.lra Arabics Iatino^:quia nee romanos bello lædereznec uolfcosinagris retinerc potucrant Satricü eo crupir:ut Satrioîurbêquæ receptaculu primü eisaduerfæpugnæ fuerat:igni cocrcmarénnccaliud concre/ tedumeius fuperfuiturbis:cum faces panter facris ^fanif^ inuecerct:gmarris Marurærcmplu:inz matur de eos non fua rchgio:nec uerecundia deum arcuiflê dicit ; led uox horrenda edira remplo cum mfti/ bus minis:ni nefandos igncs proeul delubrisamouiflént. Incenfos ea rabie ïpetus Tufculum rulit:ob iram qd deferto cÓmuni cófilio larino^:non in focictaté modo romana:fcd cria in ciuitatem fe dediP fcnt: parenribus portis: cum iprouifo incidiflent: primo clamore oppidu praeter areem capture i arcé oppidani refugcrecum coniugibus ac liberis:nunciof^ Romam:quicernorem defuo cafu fenatum facerent:mifere,Haud fcgnius:q fide populi romani dignum fuit:exercirus Tufculum duóhis.LQu P rius:amp; Seruilius Sulpitius tribuni militum duxcre:claufas porras Tufculi latinolq^ fimul obfidenum atç obfeflorum animo hinc moenia tuen uidenr:illincareem eppugnarerterrereuna acpaucre.Ad/ uenrus romanorum murauerat urnulip partis animos:tufculanos ex ingenh metu i lummam alacrp tatem:Iatinos ex prope certa fiducia mox capiédæ arcis:quoniam oppido porircnPin exigua de Ié ipis fpcmuerterar.Tollifexaroe clamor ab tufculanis:exdpitaliquaromaiorabcxerciru remano umngj LatiORZ urgentur larini:nccimpetus rufculanoru decurrétium cxfupioreloco fuftinét:ncc romanos fubcures dades moenia molientefg? obiiees portam m arccrc poflunr:fca!is prius moenia capraridcetTmChi clauftra por tarum:6i cum anceps hoftisÄ a fröre amp;nbsp;a tergo urgerctmee ad pugna ulla uis:nec ad fugam loei quic/ quam fupercflêt:in medio caefi ad unum omnes.Recuperaroab ho(bbusTuftuIo:cxcici:us Romam eft reduftus.Quanto magis jjfperis eo anno bellis tranquilla omnia foris crat tanto in urbe uis patru in dies milcnkij plebis crdcebanr:cum eo ipfo:quod neceflê erar folui:facultas foluendi impedirctur. Iraq; cum ex re lam nihil dari pollet fama amp;nbsp;corpore iudicati atep addifti creditoribus latifiaciebant: poenaq? luicem fidci ceflerat. Adeo ergo obnoxios fum mifcrar aios nö Ifimi folu :fcd pricipes ér plebis ut nö mö ad tribunatu militum ïter patritios petédum :qcï tap ui:ut Iicerct:tetéderat:fed ne ad plebe/ lös qdem mgfatus capelîcndos:perédofœulli uiroacri experiétiqpaius cct:poncniüncqj honoris ulur pari mö a plebcp paucos annos recupafle i ppetuum pres uidcrenf.Ne id nimiû lærû parti alten eet: M.Fa/ parua:ut plciûg? lolet rem igentem mohudi câ ircruenit.M.Fabii ambufti potétis uin:tû irer fui cor/ bii’âbu poris hoies tum et ad plcbem:qd haud quaq îter id genus contéptor eins habebatur filiæ dua? nuptæ fti nata Ser.SuIpicio maior minor.C.Licinio Srolonicrat illuftrigdem uiro:fed taméplcbcioreaq; ipfaaftim/ rüalte/ ^^^ h^“^ fpreta gratiam Fabio ad uulgus quadicrat.Forte tra incidi t:ut ï Ser.Sulpicii tribuni militum, ra patri domo forores Fabte cum irer fe:ur fir:fcrmonibus tempus tercrent: lidor Sulpicii:cum is de foro fe do alte domum rcciperer:forem:ut mos eft:uirga pcrcureret:cum ad id mons dus infueta cxpauillèt minor ra plebe Fabia:nfui forori fuit mirari ignorare id fororem.Cæterum is rifus Ihmulos paruis mobili rebus aio io nup/ muliebrifubdidit:frequétia quog!,pfequcntium roganumq^ nungducllct:credofortunammnmo/ fjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niu ei fororis uifum:fuig3 ipam malo abirrio:quo a ^ximis gfep minime atciri uulnpocniruilÏc.Con/

fufam ea ex recenti moiiu animi cum pater forte uidiflèupercunélatus fatin faluefauertétem cam dg loris gppe nee fins piam aducrfus fororem :nec admodum ï uire honorificam dicuir com iter fcifci ta do:ut iaterct :cam elle caufam doloris:qd iunöa eflét IparÉntipra in domo g nee honos:ncc gfa ïtrare poflètcöfolans ïdcfiliam Ambuftus bonum aium habere iulut:eofdcm ppediem domi uiluram ho norcs:quos apud fororem uidcrat.lndc cöfilia inire cü genero coepinadhibito.L.Sexno ftrenuo adole fcente: amp;nbsp;cuius fpei nihil prer genus patritiu dccllér.Occafio uidebaf rc^ nouandapz .pP^^^r ïgentem uim æris alicni:cuius leuamen mali plebes nifi fuis in fummo ïpeno locatis nullum fpcrarct:acdngé/ dum ad earn cogitationem cfléconado agendogjrlam co gradum fccilTc plebeios:unde fi porro anniZ tant puenire ad fumma:amp; parnbus æquari ram honore:g uirtute polTennin præfentia tribunos plcA bis fieri placuit:quo in magiftratu fibimet ipC uiam ad cæteros honores aperirét creati tribunuC. LF dnius:amp;.L.Scxrius promulgauereleges omnes aducrfus opes patritio^ à ,p commodis plebis: una de ærc alieno:ur deduéto eo de capirc:qd ufuris pernumeratum eét id qd lupcficntncmo ægs portio/ ' nibus pfoluerct :alteram de modo agrop:negs plus gngéta iugcra agri poflîderet:tcrriâ:ne tribunop militum comitia ficrent cöfnlügi unqi alter ex plebe crearef :cuncba igcnnaiSi quæ fine eer ta mie ma ximo obtineri non poflênr.Oïum igit fimul rc^ quap^ imodica cupido inter mortales efi:agri pecu/ mæ honorum difcrimine ,ppofiro:conrcrrih patres cum trepidalTcnt publicis pnuarifg? cöfiliis:nul/ Arf tri/ Io remedio alio prer expertam mulos iam ante certaminibus ïrcrcclfionem:collegas aducrfus tribuv büitias nitias rogariones comparauerunt:qui ubi tribus ad fuffragium ineudum dtari a Licinio Sextioo? ui/ leges nbsp;nbsp;.derót ftipati patrum pfidiis;nec rearari rogaoonesmee folcmné quicg aliud afcifcendu plebi fieri paP

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;;

v funtJa fruftra fepecofilib adnocatoxup anhquatis rogationcs cent:bcnehabet:inqtSextius:gdog/ Res pu» dein îtcrceflionê poliere pbeetnftoipfo rælo tutabimurplebé:agitedum comiria indiute patres tribu line cur nis milini creadis;faxo neiuueruox ifta uero:qua nucconcinentes collegas noftros ra Ixnaudins.Ha^ rultbus nd irntæ cecidcrc minæxomitia pratterædilium tribunorumgj plebis nulla funr habita.Licinius Sex ingfari tiufg! tribui plebis refeóhinullos curules magiftratus creari pafli lüntieagi magiftratuüiblitudo amp;: ple bus be rcficientc duos tribunosÄ his comitia tribunorum milicum tollctibus per quiquennium urbe te nuit. Alia bella optime quieucrunt: Velircmi coloni geftienres ocio:quod nullus cxercitus romanus eP fenamp;agrü romand aliquoriens kurfauereiamp;Tufculüoppugnareadortifuntieagi res tufculanis ucte^ ribus fucus nouis ciuibus opem orantibus:uerecundia maxime non patres modo:fed eria plcbem mo nitrcmitrenribus tribunis plebis comiria per interregem funthabitaxreatiq? tribuni militum.L.Fu/ rius. A.Manlius.Ser.Sulpicius.Scr.CorncIius.A.amp;.C.Valcrii haudqgtam o bedien rem ïdcleüu:gm comiriis plcbem habuereangentig?côtentiôeexerciru fcripto jpfedimo ab Tufeulo modo fubmoue/ re hoftcm:fed ïrra fua meripfum mœnia côpulere;obiidcbanrurgp haud paulo ui maiorc Velitræ qua Tufeulu obfeflum fuerat:nec tamé ab cis:a quibus obfideri cœptæ erant:expugnan potucre.Ante no/ ui creari funttribuni milirum.Q.Scruilius.GVeturius.M.Aulus : óf.M.Cornelius.Q .Quinrius.M. Fabius:nihil ab hisquidem tribunis ad Velirrasfadum mcmorabilc.ln maiore difcriminc res domi uerrebanrurmam prer Scxtiu Licinidej latorcs legum iam.VlIl.rribunos plebis refedos:Fabius quo/ que tribunus militd Stolonis foccr quaß^:legum auctor fueratxa^ fuaforem fe haud dubium ferebat amp;nbsp;cd odo ex collcgio tn.plc.primo ïtcrceflóres legd fuiflênt:gngj foli crâtÂ ut ferme folcntiq a fuis de fifcunr capri amp;nbsp;ftupentes animi uocibus alienis id modo:qd domi peeptum eratdrerceflioni 1 uæ pren/ debant. Vdirns £cxcrcitu plebis magna parte eflean aduentd militd comitia deferri debere.ut uniucr/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

fa plebs de fuis cÓmodis fuffragid ferret.Sextius Lieiniuf^ cd parte collegagiÄ uno ex ti ibunis militd Odauo Fabio artifices iâ tôt anno^ ufu tradadi aios plebis:primores patrd pdudos iterrogando de finguhs: Scxtius quæ ferebant ad populd:fatigabât:auderétnepoftulare:urcum bina lugeraagri plebidiuidcrenfapfis amp;nbsp;licini plus qngenta iugera haberelicerctfutfinguli ppc treccto^duidpofliderétagios plebcio homini uix us flolo ad tedum ncccflàrium aut locd fepulturæ fuus paterctagerfan placcretfocncrecircducntâ plcbem:ni refedi potius;quâ forte crédita foluatxorpus i ncruum ac fupplicia daref amp;nbsp;gregarim quotridic deforo addn tri.ple» j dos duci:amp;; rcplcri uindis nobilcs domos:amp; ubicunœ patridus habitetabi carceré pnuardeéf Hxc indigna miferada^ auditu cd apud timétes fibimeripfis maiore audiétid indignatiôe quâlùa îcrepuif fent:atqui nec agros occupâdi moddifœnore trucidandi plcbem alid patribus unq fore affirmabâtmi/ fl alterum ex plcbc confulc euftodé fuæ libcrtatis plebs fcciflêtxontenini iâ tribunes plebis:gppc quæ porclias iâfuara ipfa uim frangat intercedcndo:nÔpoile æquo iurcagi:ubi îperid penes illos;pencs fc auxilid tard fit:nifi ïperio cômunicato:ndq i parte plebem pari rci publies foi e:ncc efle qd quifg faris putet;fi plcbcio^-ratiocomiriis côfularibus habeac:nifi altcip confuié utig; explebefieri necefle lit:ne minem fore. An iam memoria cxiflè cd tribunos militum ideireo potius quâ côfulcs creari placuifTct: utamp; plebeiis pateret fummus honos.nn.êf.xl.annis ncminem ex plebe tribund militum créa turn cef qui crederet duobus ne i locis fua uoldtare ipertiruros plebi honorcq edena loca mbunis militd créa disoccupare foliti fintfamp; ad côfulatd uiâfieri paiTurosig tribunatû feptd râdiu habueritflege obtinen dum ec:qd comitiis p griam nequcat;ôefcponcdd extra certamé altc^ cûiulatd:ad qué plebi fit aditus quoniâ î certamîe relidus:pmid lemp potétioris fum^ fir:nec iâ poflè dici id qd iâ antea iadare folia Mnt:nôeé îplcbcüs idoneos uiros ad curules magiftiatusmunqd n.fecordius:aut fegnius rcfpu.admiz Oiftrari pot poft.P.Lidnii Calui tribun3td:g primus ex plebe creatus fit:quâper cos ânos gerta fit: qui bus pter patridos nemo tribunus milird fucritfgn côtra patricios aliquot dânatos poft tribunatu nez miné plebeid:qftorcs:quqg?:ficut tribunos militd panas ante annis ex plebe coeptos creari : nec ullius eorum Po,Ro.poenituiflè:côfulatdfupeftê plebeiis:eâ eéarcélibertatis:id columcmfi co puentd fit:td Populü Romand ucre exados exurbc rcges:amp; ftabilé liberraté fuam exiftimaturd:quippe ex ilia die î plebem uentura omnia qbus patridi cxccllâtampendiatg; honorem gloriâ belli genus nobilitaté:maz - -gna ipfisfruenda:maiora liberis rclîqucnda.Huius generis oratiôes:ubiacdpiuidcre:nouam rogatio/ nem promulgant:ut pro diuini iuris facris faciundis decéuiri crccntur:ita ut pars ex plebc:pars ex patri i busfiat’omnium^earum rogarionum comitiainaducntumcius exercitus differdt;qui Velitras ob/ Lj. ^ -fidebat.Prius circuadus cft annus:quâ a Velitris reducerentur Icgiones ita fufpéfa de legibus res ad no uos tribunos militum dilata. Nam plebis tribunos eofdem duos utig^:quia legd latores erât:plcbes re/» ficiebatxribuni militdcreari.T.Quintius.Ser.Cornelius.Ser.Sulpicius.Sp.Seruilius.L.Papynus.L.Ve tunns.Pnncipio ftatim anni ad ultimam dimicationé de legibus uentd:amp; cd tribus uocarcnturinec in terceffo collegaß^ latoribus obftaret:trcpidi patres ad duo ultima auxilia fummd imperid: fummdç 3dciuemdecurrunr:didatorcmdidplacct:dicirur.M.Furius Camillus:quimagiftrum cquitum.L. . , j Aemylium cooprat.Legum quo^ latores aduerfus tantdapparatdaducrfario^:amp; ipfi caufam plebis ingentibus animis armancconfilio^ plebis indido tribus ad fuffragium notant : cum didator ftipaz tus agmine patneiorum plcnus iræ minaidg; confcdiffct:arg? ageretur res foliro primum certamîe in ter fe tribunorum plebis ferennû legem mtcrccdcntiumgnâ quanto iure potentior intcrceflio crat:tâ turn uinccretur fauorc legd ipfardilatorumg? amp;nbsp;un rogaticnes pnmx tribus diccrét. Turn Camillus , qu4ndoquidc:inquit:grites ia uos tribumoa libido poteftas legitim ïveredUoné feceffionc quodâ plcz

bis partim uobis cadem ui facitis irritaiqua pcperiftismó reipu.magisuniuerfaerquâ ueflra eau fa dida rorinrerccnioniadero:cucifum®ueftrüauxilium imperiotutabor:iraqpfi.C.Licinius:amp;;.L.Sexnu5 P Tcrceflionicollega^ccduntmihilparriciummagiftratuminfericonfilioplcbis:fiaduerfus mrerceflo nem tanq capræ ciuirati leges imponcre tédent:uim tnbuniciam a fc ipfa difiolm nS panar. Aduei lus ca CÛ conrcmpti mbuni plcbis rem nihilo fegnius pagercnr:tü pcrcirus ira Camillus liftorcs: q de me/ dio plebé emoueret:milir:amp; addidit minas:fi pgerennfacramento cés iuniores adadu^: exerdtum gr cxtéplo ex urbe eduftu^.Terroré ingenté ineuflerar plcbi:ducibus plebis accédir magis cerramieaics: r ■ 9^^ minuir:lcd re neutro idinara magiftratu fcabdicauir:feu ga uitio creatus crat:ut fenpfere quidam ” “”? feu ga tribuni plebis rulerütad plebé:idgi plebs fduit:urfi.M.Funus ^ diftatoregd egindiquingéiû’' ciæ pry j^ßjjj æj.,5 tnulfta cfld.Scd aufpieüs magis:quâ nóui exempli rogatione defcrntû:tum ipfius uiri fagt;' naciæ Q-j ingeniûctum quod ci fuffeftus eft cxrcmplo.P.Manlius diftaror:quc quid creari amnebatad id cet tamcn:quo.M.Furiuscflèt:amp;quodeûdcm.M.Funumdiftatorem ifequens annus habuinhaud fine pudore certc fradum prioreanno in le impcnû repctirujKifimul quod co rcporc:quo promulgatû de mulda dus traditur:aut amp;nbsp;huic rogationi.qua fe i ordiné cogi uidebanobfiftere potuir:aur ne illas qui dem pp quas:amp; hæc lata crat:impedire:amp; quod ufg? ad memonâ noftram tri bu moi s côfulanbufque certatum uiribus cft:didaturæ femp altius falhgiû fuir.Inter prioré diftaturâabdicafâinouâgi a Man ho iniram:ab tribunis uclut per irerregnû côlilio plebis habito:apparuir quæ ex ,pmu!garis plcbuqum laronbus grariora eflêntmam de fœnorearqi agm rogationcs iubcbant:de plcbeio confulatu antigua/ bant:amp;perfedaurragi rescfTcrinirribunifein',oîafimulconfulercplebcm dixilîcnt.P.Manlius deide — , . . didaror ré in caufam plebis îclinauit.C.Licinio:qui tribunus militum fucrat: magiftro cquitu de pic/ 5e dido.Id ægre paflôs patres acapioididatorem propinqua cognatione Lidnii fe apud patres exeufa/ ”’*“ “^ refolitû:fimul negantem magifln cquitu maius:guam tribuni côfularis îperiû cflè.Licinius Sextiuf^ Pæ*’^ cum tnbunorü plebis creandorû îdida comitiacent:ira fe gerereiutnegâdo iâfibi uelle côtinuare ho/ magy norê;acerrimeacccnderétadid:qddilïïmulâdopercbanr:plebc.Nouiifcannûiamuelutiadcmaduef ‘ *tf^ .^9'' fus optimates maximo priuarim picu!o:nuno publicoemolumento ftarexonfcnuillêiam fecûiôc ro/ *^*^ gationcs promulgatas:amp;uim oém rribuniciæ poteftatisiprimo îterceflione coHegiPz î leges fuas pu/ ^“^ gnatumeflè:dcideablcgarioneiuuétutisadueliternûbellu:poftrcmodidatoriu fulmcn ife itcmpta/ tum:iam ncc collegas:ncc bellû:nec didatoré obftare:quippe qui et omen plebeio confuliimagiftro eq turn ex plèbe dicendo dcdcritifcipfam plebcm amp;nbsp;cômoda morari fua:Iiberam urbé ac fo^ a creditors bus;libcros agrosabiniuftis pofleflôribus:extemplo fiuclithabere poiîc:Quæ munera quâdo randé fans graro aîo æftimaturos:fi irer accipiédas de fuis cômodis rogationcs fpem honoris latonbus ca^ incidantfnô eflé modeftiæ Po.Ro.id poftulare;ut ipfe fœnore leucfiamp;l î agrum iniuria poflcfRim a po tentibus iducaf :per quos ea confecurus fit:fcncs tribunicios nô fine honore râtum:fcd ét fine fpe hono ris reh'quat.Proideipfi primum ftatuerent apud animos gd uellenndei'decomitiis tribuniciis déclara/ rent uoluntaté:fi coniundim ferreab fe promulgatas rogationcs uclléticfiê quod col'dcm reficerét tri/ bunos plebisiplaturos.n.quæ promulgauerinfin quod cmgi priuarim opus fit:id modo accipi iiclint:-opus elle nihil iuidiofa continuatione bonorisinec fe tribunatum:nec illos ea:quæ ,pmulgata fintihaZ’ biruros.Aduerfus ram oblhnatâ orationé tribuno^ eu præ idigniratere^ ffupor filennüg) idc care/ ros patru dcfixiflct.Ap.CIaudius Craflùs nepos dcccmri diciturodio magis iraç:quâfpead difluade/ udii ora ^jy^^ ^ccflifiè:amp;: locurus î hanc fniam effe.Ncg? nouû:nc^ îopinana mihi fit quirites:fi qd unû famix lia nonræ femp obiedu c ab fediriofis rribunis:id nue ego quoç audiâ:claudiae gétis iam idc ab initio nil antiquius i rep.patrû maielfatcfuiflèifcmp plebis cômodis aduerfatos eßc:quoic alrepî neg? nego: ncgi ificias eo:nos ex quoafeiti fumus fimul i ciuiratem amp;nbsp;patres cnixeopéra dedimiiut per nos auda potius:quâ iminuta maieftas cape genriû:itcr quas nos eé uoluiftis:dici uerc poflèt:illud alre^ pro me maionbufgi meis côtédereaufum qrircs:nifi q p uniuerlà rcp.fiât:ca plcbi tag' alla icoléti urbé aduerfa guis puret:nihil nos ncgipriuatosmegi imgfatibus:qd icômodû plebieét:fciétes fcciflc:necullû fadu didumue noftru côtra urilitaté uellra:amp; fi quædâ côtra uolunraté fuerinr:uere referri poflê. An hoc fi elaudiæ familiæ nÔ fim:nec ex patrido fanguie ortusTcd unus gritiû glibenq modo me duobus inge/ nuis ortu amp;nbsp;uiuere i libéra ciuitate fciamirericere poflùm .L.illû Scxriû.amp;.C.Liciniü ppetuos:fi dns pis cet.tribunos:tantu licctiæ nouéannis:qbus regnât:fumpfiflc:ut uobis negent poteftaté liberam funfa gn nô îcomitiis non ilegibus iubendis permifluroseflt’ffubcondicione:iquir:nô reficieris decimûtri bunos:quid eft aliud diccre/quod petutalünos adco faftidimus:utfinemercede magna non accipie/ mus:fcd quæ tandem ifta mercesefiiquauos femper tribunos plebis habeamus:ut rogationcs : iquit: - . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftras:fcu placent:feu difplicét:feu utilcs:fcu inutiles funt:oés coniûdim accipiatis.Obfecro uos Tar/

i tri.pie, qu/nn tribuni plebis putatc me ex media condone unû duem fucclamare:bona uenia ufa liccat ex his Clone rogationibus legcrc:quas falubrcs nobis cenfemus cfic:an tiqua re alias mon îuuit:licebit tu de fœnore: atlt;p agris;quod ad uos oés pcrrinct:iubcas:amp; hoeportenti non fiat Îurbe romana:uti ilium.L.Sextiû: atep hunc.C.Licmium côfules:quod indignarisrquod abominaris:mdcas:automnia accipe : aut nihil fero:ut fiquis ei:quéurgcbatfamcs:ucnenum ponatcum cybo:amp;autabftinereeo:quoduitalefir:iu/ bcat:autmorrifcrum uitaliadmifceat.Ergofi eflêt libéra hæc ciuitas:non frequentes fucclamanênt: abi hme cum tribun an bu s amp;nbsp;rogationibus ruisfquid fi ru non tuleris:quod commodû é populo acd^ percmemo erinqui ferat ilIudfSiquis parricius:fiqms:quod illi uolunt inmdioûus eé Claudius dicerd

LIBER SEXTVS ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$4

aur omnia aedpeaut nihil feroiquis ùcHru quintes ferretc’nung ne nos res potins quam aurores fpe/ öabitis ƒ fed oîa fern per quæ magiftratus ille diceret fecundis auribusiquæ ab noftru aliquo dicentur: aduerfis accipietis ƒ Ar hercule fermo eft minime ciuiIis.Quid rogatio qlis cft:g a uobis indignant’ anz tiquatai'feimoni grires fimillima:cófules:inqt rogo ne uobis quos ueliris:facere liceat: an alirer rogat: qui uog? altep^ ex plcbe fieri confulé iubet:necduos parridos creadi poteftarem uobis permittitfSi ho die bclla fi finnquale ethrufeü fuit:cüPorfena laniculu infeditiqualegallicij modo:cu prer capitolium argj areem oia hæc hoftiu erantiSi cófulatu cd hoc.M.Furio:amp; quolibet alio ex patribus.L.iIle Sextius pereretipoflèns nc ferre Sexrium haud ,p dubio cófulem eé.Camillu de rcpulfa dimicarc/Hoccinc eft in eSmune honores uocare:utduos plcbdos fieri cófules liceaf:duos patricios nS liceat/^alrcßi ex pic becreari neceflé (inutrun^ ex pfibus prerire liceat; Quæna ifta focietas:quænâ confortioeft/pa^ eft fi cuius pars tua adhuc nulla fuitu parte eins uenis:nifi parte petendo totû rraxeris ftimeo ingt:ne fi du os liccbircrcan patridosineminécreetis plebeium.Quid éaliud dicere:quia idignos ueftra uoluntare creaturi nÓ eftismeccflitateni uobis creadi:quos nó uultis iponam ^qd fcgtur:nifi ut ne beneficiu quiz dem debeat populo:fi cd duobus parricus unus petierit plebdusÄ lege fe non fuffragio creatd dicat ƒ Quomodoextorqueânnon quomodo petant honores:qrunt:amp;: ita maxima funradepruri:ut nihil ne pro minimis gdé dcbeantidi occafionibus potius;qua uirrute petcre honores malunr.Eftaligs : qui fe infpici:q eftimari faftidiatfqui certos fibi uni honores inter dimicâtes cÔpetitores æquum cenfeat ec/ quifearbirrio ueftroeximatf quiueftra necaffanalüffragia pro uoluntariis:amp; fcrua pro libcris faciati' .omitto Lidnium:Scxtiu(j:quo^ annos i perpétua poteftate rang regu îcapitolio numcratis:quis é ho die in duitate ram humilis:cui non uia ad confulatd facilior per iftius legis occafîoné:q nobis ac libcris noftrisfiati'fiquidénos necuuolueririsquidécrcareunterddpoteiitisaflos étfinolueritis: neceftefit. Deindignirate fatis didum eftÄ cnim digniras ad hominéperrinet:quid de religiôibus atg^ aufpiciis; Qno pa quæ propria deoß^ îmorraliucontéptio atqi iniuriaé:loquar aufpiciis:hanc urbé conditâ efle: aufpidis lt;^0 au/ hello amp;nbsp;pace:domi militiæœ oia geri:quis cft;q ignorer ƒ penes quos igitur funtaufpiciamorc maioIJ^;' fpfda di nempe penes patresmam plebeius guidé mgfatus nullus aufpicato creatunnobis adeo ,ppriafuntau/ canfee fpicia:ut nÔ fold quos populus créât patricio magiftratus non aliter:quâ aufpicato crcet:fed nos quoq; apud ipfi finefuffragio populi aufpicato interregem ^damus:amp;: priuatim aufpicia habeamus:quæ ifti nein pfitios magiftratibus guidé habeant.Quid igif aIiud:guâ tollit ex duitate aufpiciaiq plebeios côfules creado a ' patribus g foli ea habere poiTuntiaufertÆIudât ndc licct rcligioncs:qd.n.cft:fi pulli nô pafeenfffî ex ca ucatardius exierintffioccinueritauisfparua funthæc:fcd parua ifta nôcontemnendo maiores noftri maxima hanc ré fecerut:nuc nos rang iam nihil pace deo^qpus fit:oés cerimonias polluimus : uulgo ergo pÔtifices:augurcs:facrificuli reges créent ;cuilibcr apicé dialé:ddmodo homo fituponamusitrada mus ancy!ia:penetralia:deos:deordgi curam:guibus nefas cft:nÔ leges aufpicato ferant mon magiftra/ tus creenfmec centuriatismec curiatis comitiis patres audores fiant.Scx.amp; Licinius rang Romulus:ac Tatius in urbe romana rcgncnt:guia pccunns alienas:guia agros donodant;tanta dulcedo eft ex alie/ nis fortunis pdandimec in menté uenit altéra lege folitudines uaftas in agris fieri pellendo finibus doz minos;altcra fidéabrogari:cd gua omnis humana fodetas tollif.Omnid rerd caufa uobis antiguadas cenfeo iftas rogationes:guod faxitis:dcos uelim fortunarc.Orario Ap.ad id modo ualuitmt tépus roga tiond iubenda^ ^ferret .Refedi dedmd iidé tribuni Sex.amp; Lidnius :deccuiris facro^ ex parte de plcz becreadis ptulerc:creati qn^ patrd gnqpplebisigradug? co iam uia fada ad cófulatd uidebaf .Hacuido ria contenta plebes ceffit pf ibus:ut plenna confuld mentione om 1 fia tribuni militd crearenf creati. A * amp;.M.Cornelii:itc^.M.Gcganius.P.Manlius.L.Veturius.P.Valerius.vi.Cd pter Velitrard obfidioné: tardi magis ré cxitus:qua dubii:quietæ external res romanis eflennfama repens belli gallid allata ppu lit ciuitatem:ur.M.Furius didator quinr,diceretur:is.T.Quintid Pend magiftrd equitum dixit.Bclz lard cd gallis eo anno circa anienem flumen audor eft.Cindusunclytamg; i ponte pugna: qua.T.Man „ . bus galldxd quo piiocatus manus coferuitu eófpedu duop^ cxercitud cæfum torque fpoliauit td pu/ B ellu^ gnatiPluribusaudoribus magis adducormteredadecéhaud minus poftannos eaaófe:hocadtanno fô“’^ m albano agro cd gallis didatore.M .Furiofigna collatamec dubiamec difficilis romanis:qq igenré gab Vide ne b teroré memoria priftinæ eladis attulerâtmidoria fuit:mulra millia barbaro^ iacie:multa captis caz ftris cæfrpalati alii Appuliâ maxie petétes cum fuga fe lôgîqua:td qd' paffirn eos fimul pauor terrorg? ut lege/ diftulerât:ab hofte fefe tutati funt.Didatori côfenfu patrd plebifqp tridphus decretus. Vix dd perfun/ du que dumed bello:3trocior domi fedirio exccp!t;amp; p igentia certamia didator fcnarufqi uldusmt rogatio fæP^ b^ nestribuniciæacciperenf:amp; comiti3côfuldaduerfanobilitatchabir3:quibus.L.Scx.de plebe primus ^buf ci/ conful fadus.Et î his guidé finis certaminum fuit:qa patrien fe audores futuros negabât : prope feceP ^t.L. fioné plebis res rerribilcfqi minas alias ciuilium certaminum ucnit:cum ramé per didaroré côdicioni/ Sextiuf bus fedatæ difeordiæ fun ciconccflumq? ab nobilitate plebi de côfule plebcio:a plebe nobilirati de præ de pie/ tore uno:gui ius î urbe diceret ex pfibus crcando.Ita ab diutina ira tandé î côcordiam redadis ordini/ be ptuii bus:cumdignameamréfenatuscenfercteflê:meritogtidfiguâdo unguam aliasdemd immortalid conful. caufa libérer faduros foretut ludimaximi fierét:8c dies unus ad tridudadiiceretur.rccufantibus id mu Ptæcor nus ædilibus plebis:côclamatd a patriciis eft iuuenibus fe id honoris deope îmortalium caufa libenter '^^P^ ex aâuros;utædilesfierent:guibuscduniuerfisgratiæadæeflênt:faddfenarufcôfulcum:ut duos uiros ordine _ ædiles ex patribus didator populum rogaretipatres audores omnibus dus anni comitiis ûerenr. nbsp;nbsp;nbsp;prido

»NNVS HIG Eritinfignisnouihominisconfulatuunfignisnouis due/ bus magiftratibus prætura amp;nbsp;curuli xdilifare:hos fibi parricii qfiuerc ho nores pro conceflb plebi alteroconfulatu: Plebes confulatum.L.Scxtic: cuius lege partus erat:dedit.Patrcs præturam.Sp.Furio.M.filio CamiP lo:Aedilitarcm Gn.Quintio Capitolinoramp;.P.Cornelio Scipioi fuaruni gentium uins:gratiacapcftri cepcrunt.L.Sextio collega ex patnbus da/ tus.L. Acmylius Mamercus.Pricipio anni amp;nbsp;de gallis:quos prime pala/ tos per Appuliâcongrcgariiâfàma eraf:amp; hernicorü defedbone agirara * menrio.Cù de indultria oîa:neqd per plcbciû côfulé agerctur: pferrenf : filentium oïum re^ ac luftirio fimile otium fuir:nifi qd nó pariétibus ra citum rnbunis:,p confule uno plebeio tres patricios magiftratus curulP ■ bus fellis prextatos tangcóftiles fedenres nobilitas fibi fumpfiflet: prorc 'quidéétiura reddenté:ÓCcollegacófulibus atgi lifdc aufpiciis cream. Ve

recundia inde Ipofira é fenatui ex pfibus iubédiædiles curuics creari:primo ut alrernis annis ex plcbe ficrét c0ucnerat:poftea ^mifcuu fuit:Indc.L.Genutio:amp;.Q.ScruiIio cSfulibusÄ ab fcditiôc:amp; a beP lo qetis rebusmeqdo a mém ac piculis uacarét pclhlctia fges orta:céfbré:ædilé curulé:rres tribunes ple bis mortuos ferut:^ porrione Ód ex mulritudiealia mulra funera fuiflcimaximeg^ ca peflilcria infigné mors qua matura ta acerba.M.Furii fecir:fuif.n.uere uir unicus iomni fortuna priccps pace bclloquc: priufq exulam irer:clarior i exilio ucl defyderio ciuitatis:q capta abfentis fploramt opem:uel felicitate: qua reftimms i pfiam:fecü pfiam ipe remtuinpardeïdep gn^ Öd.xxx.annos:tor.n.pof!ca uixit:tirulo tantæ gloriæ fuit:dignul® habitus:qué fecudu a Rom ulo codirorc urbis romanæ ferret. Er hoc amp;nbsp;Ife quentianno.T.Sulpicio Potiro.C.Licinio Sfolonc cêfulibus pclhléria fuir:eo nihil dignum memoria adü:nifi qd pacis dcu expofecdæ ca tertio m poft condira urbé Icdifterniu fuitiöd cü uis morbi nee hu/ manis cófilüs:ncc opediuina lauarefiuidis fupftitioneaïs:ludi quo® fc^nici noua res bcllicofo popu/ lorna cird rnodo fpcdaculu fucram'rer alia cæleftis ira? placamina iftirun dicunf.Cstc^ parua queej: ut ferme prlcipia oïa:ód ca ipfa pegrina res fuir:fine certamie ullo:fine imirandoß^carmin^^ adurludio^ nes ex Ethruria acciriad nbicinis modes faltares haud ïdccoros motus more mfeo dabar:imirari dcP de cos iuuétus fimul incodiris ïter fc iocularia fundétes uerfibus cocpere:nec ablbniauoce morns erar. Accepta itaqi res fepiufep ufurpado excitara uernaculis artificibus:ga hiftcr mfeo uerbo ludio uocabaf nomé hiftrionibus iditurg nó fiait ante fefeenino uerfu fimilé incêpofitu remereae rudé alrernis iacic bantrfed ïpleras modis fatyras defcripro iaad ribicinécaru morugï cógruétipcragebant.Liuius poftali quotannos:g ab fatyrisaufus é prius arguméro fabula faccrcadc.fid qd'oés timuerat:fuo^ carminu actor dicifxü fepius reuocatus uocé obrudifièr:uenia petita pue^ ad canédu ante tibiciné cu ftamiflêc canticu egiflèaligto magis uigére mom:qa nihil uocis ufus ïpcdiebaf:ïdead manu eâtari hiftrionibus coepmrdiuerbiagi tant ipfo^ uoci reliöa.Pofteag legeac fabulaiy. abrifu ac foluto ioco res aduocabaf: amp;nbsp;ludus 1 arté paulatim uerrerat:iuuctus hiftrionibus fabdlai^acdu relido:ipfa inter fe morcantiquo ridicula inrexta uerfibus iadare ccpit:quæ exodia pofteaappel 1 ara:conferragi fabcllis potiflimu arrella nis funt:qd genus ludo^ ab ofcis acceptu renuit iuuéms :ncc ab hiftrionibus pollui pa Ha eftxo ïftiruni manenut adores artellana^ nee tribu moueanfrôd ftipédla rag*expres artis ludicræ faciant. Inter aliajßi parua pricipia re^ ludoK quoep pria origo ponéda uifa eft:ut apparerer:q ab fano initio res i hanc uix opuléos regnis tolerabifé i'fania uenerit.Nee raméludojz primu imriu ^curadis religióibus datu : aut religi0eaïos:aut corpora morbis Ieuauit:gn éreu medios forte ludos circus ryberi fupfufo irrigams 1/ pedifTernd uero uclut auerfis ia diis alpnanribuf^ placamina iræ terroré fgenté fccit.Iraqi.C.Gcnutio L. Aemylio Mamerco.II.cófulibus:ciJ piaculo^ magis congfitio aîos:quâ corpora morbi afficerét: re/ petim ex fcniopc memoria dicif peftilentia quoda clauoab didatore fixo fedara.Ea rcligióc addudus lenams didatoré claui fugiédi ca iuffindidus.L.Malius Impiolusiis.T.Pinarid magiftru egtum dixir. Lex uetufta ex prilcis litteris ucrbifyfcripra:ur g ptor maxius firndibufSeptébribus clauu pagatifixus fuitdexrero lateri ædis louis optimi maximi ca q‘parte Mincruæ téplû ê:cû clauu:ga raræ p ea tépora Iitreræ erâtinotâ numen annoiy fuiflè fcrût:cogi Mineruæ téplo dicatâ legéiga numerus Mincruæ in^ uenm fit.Volfcinis quogi clauos ïdiecs numeri annoß^ fixes î téplo Nortiæ ethrufeæ deæ côparere dili gens raliû monuméto^ audorCitius affirmat.M.Horatius côful ex Icge téplû louis Opt.Max.dcdi' cauit âno poft reges cxados:a cêfulibus poftea ad didatorcs:ga maius iperiu erat.folcmne claui figcdi traflam é.lnfermifló deide more:digna ét p fe uifa eft res:pp qua didator crearcfiqua de ca crearus.Lgt; Manlius pinde ac rei gerédæ ac nê fokicdx religiêis gfa creatus cétibdlu hernieu affedas deledu acer/ bo iuuérutéagirauititadégp oibus ï eu tribunis plcb.coortis:fcu ui:feu uerecudia uidus didatura abiir-Nec^ eo minus prlcipio ifequétis anni.Q.Seruilio Hala.L.Gcnutio cêfulibus dies Manlio dicitur a M.Pêponio tribune plebis:acerbitas i deledu nê damno modo ciuiü:fcd ét laceratiêe corpo^z lata:paf tim uirgis cæfis:g ad noia nê refpêdiflènt:partim î uicula dudis iuifa crat:amp; ante oia mifum ipfum i» geniu atroxxognomégi Imperioftgraueliberæ ciuitatiab oftétationcfæuidæ afcitu:qua nê magis in alienis g ^ximis:ac î fanguie ipfo fuo excrceret:crim mig? ei tribunus ïter cetera dabat:qd fbu muens

LIBER SEPTIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

nullius probricoopcrtu extorréurbe:domo:penaribus;foro:Iuce:cÔgreflù æqualium nhibitiij opus (cruile prope in carccrem ar^ in ergaftulû dederit:ubi fuinmo loco nams diftarorius iuumis quottiz diana miferia difccret uerc imperiofo pâtre fe natu eflc:at quâ^obnoxamf quod ifacundior fit amp;nbsp;lingua impromptus:quod naturædamnû utrû nutricndum parri:fi qcquâ in eo humam ciTettan caftigandû ac uexatione îfigna faciendu fui néme mutas quidem beftias minus alere ac foucrc:fi quid ex progenic fua parum prolpcrum fit:at Herculc.L.Manlium malum malo augere filn:amp;; tarditarem ingenii infu per premere:amp; fiquid ih eo exiguum naturalis uigoris fit;id extinguere uita agrcfti amp;nbsp;ruftico cul tu mquot; terpecudeshabendo.Omniumpotiushis criminationibus:quam ipfius iuuenis irritatus ê animus: quin contra fe quoq? parenti caulàm inuidiæargp criminum cffcægiepaiîus:utomnes dii hcminefqs fcirent fe parentiopé latam:quam inimicis cius maHc:capitconfilium rudis quidem atg? agreftis anK mi:amp;quâquam non duilis exempli tarnen picrate laudabile.Infcicntibus aindis culrro fneefdus ma ne i urbem at^a porta domum confefhm ad.M.Pomponium pergir tribunum:ianitori opus eflê fr bidominoeiusconucntoextcmploaifrnunciarct.T.Manlium Luenfilium efléemox mtrodudusamp; Attur énim pcrcitum ira in pafrem fpes eratautcriminisaliquid nouirautconfilnâd rem agendam. deferre: mâlü m falute accepta reddita^ efle ait.quæ cum eo agerearbitris remotis uclir:procul idc omnibus abirc ni P pfem fis:cultrum drigir:amp;' iuper ledum dans ferro îtento:nifi:îquæipfe concepiflet uerba:iurarer:fe patris pictatis dus aeeufandicaufa confiHüplcbis nunquâ habiturum:feeum extcmplo trâffixujz minatur : pauidus cxcplû tribunus.quippe qui fcrnîanreoculos micarc:lefolum inermé:amp; ilium præualidû iuuené :d qd' ha/ nd minus timcndû erat ftolide feroeé uiribus fuis ccrnerat:adiurat:in quæadadns eP uerba: amp;: præ fe deide tulit ea ui fubadum fe icepto deftitiflê:ncc perîdc ut maluüîét plebs fibi fuffragii fcrendi de ram crudeli amp;: fuperbo rco poteftaté fieri:ira ægre habuit filium id pro parente aufum : coqi id laudabilnis trat quod animum eius tanta acerbitas patria nihil a picrateaucrriPct.Iraqi non patri modo rcmiflæ taufe didio ef hfed ipfi etiam adolelccnn ea res honon fuit:amp;: cum co anno primüplacuiflet tribunes militum ad legioncs fuffragio ficn:na amp;: antea:ficut nuc quos ruffulos uocanr:ïpeiatorcs ipfi facicbant fecundum i fex locis tenuir:nullis domi mihriægi ad cócilianda gratiam meritis:ut quiruie amp;nbsp;proeul RuPuIi eccru honim iuuentaegiflét.Eodem anno feu motu terræ:fcu qua uialia:fopó mediiJ ferme fpccu ua/ Tri.mi, do collapfum i imenfam altirudiné dicirunneqi earn uormginem cóiedu terraiicum pro fe quifqi ge? reret:explcri potuiflê:priufqua deum moniru quæri cœptum:quo plurimu pcpulus remanus' pofer:, idenim illilocodicandum uatescanebardi remp.rom a na perpétua ePe ucllcnr:tum M.Cartiumiu/' M.Cur uenem bello egregiu caftigaflé ferut dubitantes:an ullum magis romand bonû:quâ arma uirtufep cP nus fetfSilentio fado templadeorum îmortalium:quæforo immercapiroliumgi inrucntcm:amp; manus nuc in cælum:nunc in paetntes terræ hiatus ad deos manes porrigenré fe dcnouiPc:cquo deinde qua poterat maximeexomato incedenté armatd fe i fpecum iminiire:donaqp ac fruges fuper cd a mulntu

dine uirorum ac mulienï congcftas:tacum^ Curtiü nó ab antique) illo.T.Tatn milite Curtio Mctio: Curtiuf fed ab hoc appclatû:cura non deenèr:fiqua ad uerum uia inquirenté ferret:nuc fa ma? re^ ftandum eft heus ubi certam derogat ucru Pas fidem A' lacus nomen ab hac recériore infignius fabula eft poft tanti pro digii procurationé.Eodem anno de hernicis cófultus fenatus:cü foccialcs ad res repetédas nequiequa mififlènprimo quogr die ferehdü ad populum de bcllo idicendo hernicis céfuit:populuf^ id bcllu fre/ quens luPit.L.Gcnurio confuli ea prouincia forte euenit.ln expedatione ciuitas erat:quod primus ille de plebe conful bel lu fuis aufpieüs gefturus eftctiperide ut euenirct res ira cômunicaros honores proz

fpere aurfêcus confulto habitura.Forte ira culir cafus:utGenurius ad hoftes magno conaru profedus Occidi/ in ifidias præcipitaref:lcgionibuf^ nee opinatopauore fufis:c0fu! cireduentus ab ifeüs quem iterfeeiP turGe' fent:occideretur.Quod ubi eft Romam nunciard:nequaquam tantd publica calamirate moefti patres nutius quanrd féroces ifclld confulisplcbcndudu-.fremuntomnibus Iocis:irent:crcarcnt confulcs ex plebc: pviusc tranPerrent aufpicia:quo nefas cPcnporuiPc patres plebilciro pclli honoribus fuis:non etiam ideos P plèbe mortales iaufpicatam legem ualuiPèfuindicaPc ipfos fud numcn:fua aufpicia:quæ ut primum conta ænf. äa funt:ab eo:a quo nee fas:nec ius fuerir:deletum cum duce exercirum documeto fuiuc:ne deide tur/ hato gentium iure comiria haberentur:His uocibus curia amp;nbsp;forum perfonat.Ap.Claudium quia dif/ fuaferat legem maiore nuncaudoritate euentum repræhenfi ab fe confilii incufantem:didatorem co fenfu patriciorum Seruilius conful dicitidclcduPp amp;nbsp;iufticium indidum. Priufquam didaror legio/ nefep nouæ in Hernicos uenircnt:dudu,C.SuIpicii legati res per occafionem gcfta egregie eft.In Her/ nicos morte confulis contemptim ad caftra Romana cd baud dubia expugnandi fpe fuccedentcs: hor tante legato amp;nbsp;plenis iræ ac idignitatis milirum animis eruprio c fada:multdab fpe adcundi ualli res hernicis abfuit:adco turbatis inde ordinibus abfeeflere.Didatoris deinde aduentu nouns uetcri exer/ atus iungiturA copfe duplicantur:amp;: pro concione didaror laudibus legati militum^:quorum uir/ tutecaftra defenfa crannfimul audienribus laudes méritas tollitanimos fimul cæteros ad æmulâdas uirtutcs acuit.Ncqi fegnius ad hoftes bellum apparatur:q Si parti ante decoris memorcs:neque ignari audarum uirium hoftis:fuas quoquc uires augent:omne hernicum nomen:omnis militaris ætas ac/ riruriquadragcnarfe odo cohortes Ieda robora uiro^ fcribuntur:hunc eximid florem iuucntutis:co etiaurquod ur duplcxacciperent ftipendium:decreuerant:fpei animordç ipleuere:immuncs quoque operd milirarid erantiut in unum pugnæ laborem referuati plus fibi:quam pro uirili parte annitendd fcirentiexcra ordinem etiam in acie Iocati:quo eöfpedior uirtus ciTet.Dudmillium planicies caftra ro/

mana ab hemins diaimebatubi pari ferme utring^ fpario in medio pugnatum clhprio Hetit ambigu a fpe pugna;ncquicq fæpe conaris egnbus romanis iperu turbarc hoihu aciem poftcag equeftris pugna * cncduiquam conaribus uanior eratxöfulto prius diöatore equires permifTu deinde cius:reliâis equis elamore prouolant ante figna:amp; nouam intégrât pugnamme^ fuftineri potcrâr:ni extraordinank co hortes pari corpo^ animorumç robore fe obiccifient.Tunc inter primores duo^ populo^ res gent quiegd hincaut illinc comunis mars helloaufert:multiplex quam,p numéro damnd cft:uulgus aliud armato^ uclutdclcgata primonbus pugna euentu fuu i uirtute aliéna ponir:multi utringi cadut: plu res uulnera accipiût.Tâdem equitem alius alium increpantes quid deinde reftaret quærendo;fi ncque ex cquis pepuhflent hoftemeq; pedites quicq moment! facercntiquâ tertiâ expedarent pugnam ƒ quid ante figna féroces profiluiiîênr:amp; alieno pugnarent locofHis inter feuoabus concitatixlamore reno/ uato;inferuntpcdem:amp; primum gradu mouerunthoftem:deindcpcpulerunr;poftrcmo iâ baud du/ bieauertunt:neqitâuircspares:quæfupaucritrcs:faciledidueft:niliquodpcrperua fortuna utriufç populiamp;extolIercaîos:amp;minucrcpotuit.Vfçad cadrafugientes hernicos romanus fèquificadronî nernid. oppugnatione:quia ièrum crat diei abftinuere:diu nÔ pliratû tenuerat didarorcme ante meridiem fi/ gnum date poHcr:co f node tradû erateer tarnen. Poftera die deièrra fuga cafira hcrnicoju:amp; faucii re/ ndi guida inucnti:agmen quoç fugicnnû ab fignis eu præter mœnia eo^ infrequentia ligna confpe/ da cnennfufum ac per agros trépida fuga palatum é:ncc romanis icructa uidoria fuit:quarta pars mi litumamifla:amp;ubibaud minus iaduræfuit:aliquot équités romanicecidere.Infcquén annocum.L» L.Sumi Sulpiciusiamp;.C.Licinius Caluus confules i Hernicos exerdtu duxiflënt:ne^ inuentis in agro hoftibus ^“5 . • Ferentinum urbem eo^ ui ccpiflcnrucucrtétibus inde eis ryburres claufere portas:ea ultima fuit eau/ p ü:cum mulræ ante querimoniæ ultro citiocp iadatæ eflenneurp fœciales rebus repefiris bcllù tybur/ us conf. tl populoindiccrctur.Didaroré.T.Quintiü Penu eoanno fuilTelans cólfar;amp; magiflru equitu Sergiu Cornel^umMalug^nenfem.MacerLlc^niuscomirioß^habcndo^caufa ÓCabLicinio confule didum fcribit:quiacollega comitia bello pferre fefhnante ut continuarct confulatü:obuiam cundu prauæ eu/ pidiran fucnr.QuaTita ea propnæ familiæ laus leuiorem audorem Lidnium facit cd mentionem hu lus rei in uctuftioribus annalibus nulla inucniâ:magis ut belli gallici caufa didatoré cream arbitrer in/ clinat animus:co certeannogalliad rertiü lapidé falaria uia trans porc anienis caftra habucrc.Didator cum tu mul rus gallici tarifa lufiidû edixifiètromnes iuniores lacramento adegitugentig? exerdm ab ur Galli/ be pfedus in citenore ripaanienis caftra pofuit.Pons i medio crat;neutris erupenribus ne timoris in/ cus tu dicium eflêt:prælia deoccupâdo pontecrebra erât:nec quiponrcrurunccrtis uiribus fatis difeerni po/ multuf terat:tunccximiacorporis magnimdinein uacuû ponté gallus proccfutiSC quantum maxima uocepo recens tuit:qucm nûc;ingt:Roma fortiflîmù uiruhabet:procedatagcdûad pugnam:ut nofter duo^ cuéms oftendat:utra gens bcllo fit melior.Diu inter prîmes mm iuuenu romanoßt filentiu fuit:cû Ôi abnue/ T. Man recertamen ucrerenturÄ præcipuam fortem periculi pcrerenollcnr:tum,T.Mâlius.L.Filius : qui pa/ bus nbsp;nbsp;nbsp;n em a uexatiôe tribunicia uindicauerat:cx ftatiôead didarorem pergituniuflu tuo:inquit : imperator

extra ordiné nûq pugnaucrim:nô fi certâ uidoriâ uidcâffitu pmittismolo egoilli belluæ oftedere: g/ Sîgular do adeo feiox præfultat hoftium fignistme ex ea familia ortum;quæ gallorumagmen ex rupe tarpaa Mâhïamp;: deiedr.Tum didator made uirrutcunquinhacpicrate in pattern patnamqi.T.Manli efto:peige:amp; no galli nbsp;nbsp;nbsp;men romand îuidumiuuantibus dus præfta.ArmantîdeiuueneatquaIcs:pedeftrefcumm tapit: hi/

certa/ nbsp;fpano cîgimr gladio ad japiorem habiii pugnam armatum adomarumg? aduerfus gallum ftolide la:/

men nbsp;nbsp;tum:amp;l quoniam id quogi memord dignum uifum antiquis eft:li'guam eriâ ab irrilu exerentem pro/

ducunt.Recipiunt ide fe ad ftarionéiSt duo i medio armati fpedaculi magis more:quâ lege belli deftP tuunrur:ncquag uifu ac fpecieaeftimantibus pares:corpus alten magnitudïceximiummerficolori ue/ fte:pidif^amp;aurocclatisrefulgensarmis;mediain altero militaris ftamraimodicagjinarmis habP libus magis:qdecoris fpecics:nócanrusinoexulratioarmorugtagitatio uana:fed pedus aiofum iragi radtæplenuoémfcrociiüdifcriméipfum cerraminis diftulcrar.Vbi eóftirere iterduasacics tot drea mortalid ais fpe metugt pédétibus:gallus uelur moles fupne iminens: ^iedo leua fcutou adueniéris at ma hoftis uand exfim cd ingéri foni tu enfem deiedt:Romanus m ucrone furredo cd fcuto fcutd iniu percuhUtritotogi corpore ïterior piculo uulneris fadus infinuaflèt fc iter corpus armagj: uno altero^ fubindc idu uentrem atgi inguina haufit:amp; in fpatium ingés ruentem porrcxit hofté:iaccns inde cor/ pus ab omni alia uexatiôe inradum uno torque fpoliauit:qué refperi urn cruore collo dreudedit fuo. Dcfixerat pauor cum admiratióegallo.s:romanialacres ab ftationeobuiam militi fuo progrefti laudâ Vndc tes gramlantefç ad didatoré perducuntunter carminum prope modd incondira quardam militaritet torqua/ ioculantes:Torquari cognoméaudimm celebrarum deinde polteris end familiæ^ honori fuit:dida/ nco/ nbsp;nbsp;tor coronam auream additdonum:mirifgj pro concioneearn pugnam laudibus mlir.Et hercule ran/

gnomé ti ea ad uniuerfi belli cuentd momenti dimicatio fuit:ut gallop exercims proxima node relidis trepi C.petu de caftris in ryburré agrd:atç inde fodetate belli fada cômcatugi benigne ad mburtibus adiutus mox lius bal in Campania tranficrit.Ea fuitcaufa:cur ^ximoanno.C.Petilius Balbus conml cdcollegæ cius.M.fa bus.M. bio Ambufto Hernici prouincia eueniflêr:aduerfus tyburtes luftu populi exerdtum duceret;ad quo/ Fabius rum auxilium cum galli ex Campania rcdifitnr:fccde populationes in lauicano tufculanogt amp;albano ambu agro baud dubie tyburtibus ducibus funt fadæ.Et cum aduerfus tyburtem hoftem duce cófule con/ ftis cóf. tenta rcfpublfca clïèt:gallicus mmultus didatorem creari cocgirxreatus.Q.Seruilius Hala.T.Quinz

LIBER SEPTIMVS ' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Çd

tium magiflrumcquitumdixitÄcxaudoritatcpatrüTi ^fpcreidbcllûcucnifîêtludos maghosuo/ uir.Dïdator ad córincdos ,pprio bello tyburres cófulari cxcrciru luHomancrcocsiuniorcs nulJode/ tranare milina facramento adegit.Pugnatu baud j)cul porta collina c tonus uinbus urbis i confpedu parctü cóiugug? acIibero^:quæ magna enâabfentibus hortameteanimi:tu fubicda oculis fimul ue/ recudia mifencordiaœ milité accédebât.Magna utrinlt;j ædita cæde aucrtif' tadé acies gal IoK:fuga Ty/ bur ficutarcé belli gallici perut:palaria cófulc Petilio haud ,pcul Tyburccxccptiicgrcflis aa opé ferenz dam tyburtibus fimuI eu his ïtra portas cópclIunf.Egregie tuabdidatoreim ab cófblegefta é res. Et toilful alter Fabius prælus primû paruisipoftremo una uigni pugna cu hoftes tons adorti copiis eent: hemicos dcuincit.Didlator cofulibus 1 fenatu amp;nbsp;apud populo magnifiée collaudatis:amp; fua^ quoq? re/ rum illis remiflo honorcididatura fe abdicauit Petilius de gallis tyburnbufgi geminu triûphû egit.Fa bio fatis uifum ut ouans urbem iniret.Irridcre Petilii triumphûityburtesiubi.n.cû fèeum acie töflixiP frf fpedatores paucos fugæ trepidarionifg? galloru extra portas egreïTosrpofteaq in fe quoç fieri impe turn uiderinr amp;nbsp;fine difcrimine obuios erdi reeepifle fe in urbem:eam rem triûpho dignam uifam ro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

inanismenimis mirum magnum cenfcrct:tumultiJ exciere ïhoftiüportis:maioré ipfos trepidationé antemoenia fua uifuros.Iraqi infeqntianno,M.Popilin Lenate.Gn.Manlio confulibus primo -filcntio M-Po/ nodis ab Tybure agmine infefto pfcdi ad urbem Romam uenerunt:terrorem repente ex fomno ex/ pilius atans fubita res amp;nbsp;nodumus pauor præbuit:ad hoc multon infcitia:quiaut undc hoftes aduenißent lenas conclamatum tarnen celenter ad arma eft:amp; ports ftatiombus muri^ præfidns firmatiißf ubi prima Gn.Mâ lux mediocre multiïudiné ante mœnia negialiû qua tyburtem horte oftendit:duabus portis egrefli huscof. confulcs iitring? acié fubeuntiu:iam muros aggrediunrur:apparuit^ occafione magistqua uittutefrs Tybur/ tos uenifferadco uix primu impetu romanos fiirtinuere:quin eriam bono fuiflé romanis aduétum eo tes um/ rum cortabationentem^ iam fèditionem ïter patres amp;nbsp;plebé metu ta ^ppinqui bellicopreflam « Alius cuntur aduenrus hortiü fuitproximo bello agris qua urbi terribilior;populabundi Tarquiniéfes fines roma/ G.Fabi nos maxime:qua ex parte Ethruriam adiacent:peragrauare:rebufgp negequa repetiris noui cÓfules.C. us.G. Fabiusramp;I.C.Plautius iuflu populi bellum indixcrc:Fabiog?ca ^uincia:Plautio Hernia cucncrcgaHicj Plautb quoep belli fama icrebrefcebanlêd ïtermultos terrores folariofuitpaxlarinis petéribus data:amp; magna conf nis militum ab iis foedere uetufto:quod multis inrermiferantannis:accepta:quo prsfidio cu fulta res romana eflêt:Ieuius fuit quod gallos mox Prsnefte ugnirtè:atm inde circa Pedum confedirtéauditû é. Didatorem dici.C.Sulpicium placuit conful ad id accirus.C.PJaurius dixit:magiftcr equitum didato riadditus.M.VaIerius:ü roboramilitü ex duobus confularibus exerdribus cledaaduerfus gallos du/ Xemnt.Lentius id aliquantum bellum:quam parti urriep placebat:fuit:cum primo gani tantum auidi tertaminis fiiiflcnnddndc Romans miles ruendo in arma ac dimicationem aliquantu gallicam fcro/ dam uinceret:didatori neuruy placebanquado nulla cogeret res: fort ós fe cómittere aduerfus^horté: que tépus détérioré in dies amp;nbsp;locus alienus faccret:fine prsparato comcatudinc firmo muniméto mo ranté:ad hoc his animis corponbufququo^ ois in ïpetu uis eflet:parua eadé lagucfceret mora.His co/ filiis didator bcllu rrahcbat:grauemm edixerat poenam:fiquis iniuflus ï horte pugnaflêt.Milites sgre id parientes primo in rtarionibus uigHulqi inter fe didatoré fermonibus carpereunterdum patres cÓ/ muniter increpare quod nÓ iuififlènt per confules gen bcllœclcdû cflè eximiii impcratoré:unicu ducé qui nihil agenti fibi de cslo dcuolatura in find uidoria cenfeatieadé deinde hsc interdiu pro palam ac ferodora his iadare fe iuiuflü imperatoris aut dimicaturos:aut agmine Romam ituros : im m ilccnq? iam militibus centurionesmee in cireuJis modo fremere;fcd iam in principiis ac prstorio ï und fermo nes confunditatqi in cÓaonis magnitudinécrefcere rurba amp;nbsp;uociferari exoïbus loas;ut exteplo ad di/ datotéiretur:uerba ^ cxercitu amp;ceret.Ser.TulIius:ut uirmtecius dignd eflét. Septimd pnmipulum TuUi iam Tullusducebatmcm erat in exercitu:qui quidem pedertria rtipédia feciflèr:uir fadis nobilior:is p/ uerba redens militdagmen ad tribunal pergit:mirantiœ Sulpicio non turbam magis:quam turbs principe ad dida Tullium impenis obedicntifllmum militem.Seiheet didatornquitxódcmnatd fe uniuerfus exercitus torem e te ignauiæ ratus Si ,ppc ignominiæ caufa dertitutum fine armis orauit mc:ut fuam caufam apud te agerc.Equidem ficubi loco ceflum:fi terga data horti:fi figna foede amirta obiici nobis poflènt:tamcn bæca te ipetrari squum céferem:ut nos uirtute culpa nfam corrigerez abolere flagini memoria no na gloria patereris etiaad alliam fufs Icgioes eadé:qua per pauoré amiferant patriam:profcds portea ab veiis uirtute recuperauemobis ded benignitatc:felicitate tua populicp romani amp;: res amp;nbsp;gloria é ïte/ gra:qq de gloria uix dicere aufim:fi nos amp;nbsp;hoftes haud fecus:q foeminas abditas ïtra ualld oïbus c0tu/ meins eluddtZ tu ïperator nf;qd ægrius patimur:exarcitd tud fine armis:fine aïs:fine maibus idicas effeZ pnufq cxptus nó eflcs:dc nobis ita defpaftnut te maco^ ac debilid ducé iudicares cé:qd.n.aliud elfecaufe credamusfeur ucteranus dux fortirttmus bello cÔpreflîs:qd aiunt:manibusfedes?utcd^.n. res habcat:re de nortra uirtute dubitaflé uideri qua nos de tua uerius ert.Sin adt nÓ tud iftud:fed publi cu eftconfilid SC cófcnfus aliqs patrd:nó gallicd belld nos ab urbe a penatibus nortris ablcgatos tenet: qusfo:ut quæ dicamo a militibus Ïperatori dida cenfcas:fed a plebe pa tribus: qua: ficut uos uertra ha/ bearis confilia:fic fe fua habituram dicar.Quis tadem fuccenfeat milites nos elle nó feruos uertrosfad bellum non in cxilium mirtbs fSiquis det fignum:ï aciem educat:ut uiris ac Romanis dignum fit pu/ gnaturos;fi nihil armis opus fit otium Romæ potius:qu5 in cartris aduros : hæc dida fint patribus. Te imperator milites tui oramusjut nobis pugnandi copia facias:cum uïcere cupimus:tuduce te uin/

PRIMAE DECADIS cerc:tibi laurcam infigncm deferreuccum tnumphantcs urbem inire:tuum requêtes curm louis cpti

mi maxirai templu gratantcs ouantefgj adirc.Orationem Tullii exceperüt pieces multitudinis: amp;nbsp;un/ Gigant fignum darct:ut capcre arma iubererxlamabâr.Didator qq rem bonam cxcplo baud probabi liadamccnfebat:tamcn fadußi;quod milites ucllent:fe recepit:'rulliumqifccreto:quænâh£cc res lit aut quo ada more percûdatur.Tullius magnopcrc a didatore pcrcre ne fe oblitu difciplinæ militaris: ne fui;neue iperatonæ maieftatis crederet:mulritudini concitataerquæ fermeaudoribus fimilis eflet: non fubrraxiflê fe ducc:ncgs alius qualémora create mulnrudo folerer:cxiftcrct;na fe qdé nihil nóar/ bitrio iperatoris adurii.llli quoœ tamé uidendu magnope cé:ut exercim in ptate habcret:differri non poflê:adeo cocitatos aiosuplos fioi locu ac tépus pugnandi fumpturos:fi ab ipcrarore nÓ dctur. Dum hæc loquuturuuméta forte pafcentiaextra uallü gallo:abigenti duo milites rcmani adcmcrunt:in cos faxaconiedaagallis;deindeabromana Kanone clamor orrusacprocurfuni utring? eftJagp haud pro cul lufto prælio res crât:ni celeriter direptum certamen p cctui ioncs eflet,Affirmata cerrecocafu Tul lii apud didatoré fides ê:nec recipientc ia dilationé re ï poftc^die edicitur acie pugnaturos.Didaror ta men ut qui magis animis:quâ uiribus fra tus ad certamé defcêdcrenoia drcunfpicere atg; agitare toe/ „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pit:ut arte rcliqua terroré hoftibus incuterctifblerti aio ré noua excogirar: qua de ide muli noftri ar^

Itrarage externilperatorcsnoftraquog^'qdästate ufifunt:mulis ftrata dctrahi iubcnbinifqi tanua cenmculis relidis agafoncs partim captiuis:partim sgroß^arm^s ornatos imponit:his ferc mille effedis centum admifcetequitesÄ node fup caftra f mores cuadere ac filuis fe occulrarc iubcr:ncg! ideante meucre: quaab fcacciperentfignûÿfeiubi illuxif.in radicibus mótium exrédereaciem cocpitfcdulo:utaduer/ fus montes confifleret hoftis.Inftrudo iam uani cerroris appararu:qui qdé terror plus pene uerfis ui/ ribus ^fuit.prio credere duces galloru nódefcéfuros in æquü romanos: deinde ubi digreflós repente nidcrunt:00 ipfi certaminis auidi i prslium ruunt:priulq? pugna cocpir:qua fignu ab ducibus daretur: Acrius inuaferegalli dexte^cornumcgïfuftineri potuifl'ent:ni forte co locodidator fuiflèt.Sex.TulIiu nomine krepans rogiranfqp ficcine pugnaturos milites fpopôdiflêtfubi tlli clamores fint arma pofcen tium lt;ubi mins iniuflh impatoris pliu inituros ^en ipfum ipcrarore clara uoce uocarc ad prsliu :amp; ite armaruanrepria figna:ccquis fequeretur eo^i: qui modo duduri fuerîr: in caftris féroces in acie pauiz dir Vera audiebant:iraqr tantos pudor ftimulos admouir:ut ruerent i hofliu ts!a:alicnatis a memoria pcriculianimis:hic primo impetus prope uecors turbauir hoftes:eques deindecmiflus tui bates auer tit:ipfe didator poftcaq labanté una parte uidit acié:figna in Icuu cornu conferr:quo rurbam hoftium congregari cernebar:6C iis :qui in monte erant:fignil:quod côucncrat:dedit.Vbi inde quoqç nouns da mor ortus:amp; tendere obliquo monte ad caftra galloru uifi funt.tum nietu ne excludcrcntur:omifla é pugnaicurfuqi effufo ad caftra ferebantur:ubi cü occurriflet ck.M. Valerius magifter cquitum .qui p' fligarodextero cornu obequirabathoftiû munimcntis:ad mores filuaf^uernltfugamiplurimigi 'bi a fallaci equirû fpccic:agafonibuf^ excepri lunr:amp;: cop^:quos pauor pertulerat i filuas:arrox esdes poft fedarum prslium fuir.Nccaliuspoft,M.Furiû:quâ.C.Sulpicius iuftiorem de gallis egif.rriumphumt auri quoep ex gallicis fpoliis fatis magné podus faxe quadrato feptumin capitolio facrautt.Eodéanno amp;nbsp;a confiuibus uario euenru bcllamm :nâ hernicia.C.PIautio deuidi fubadi® funt.Fabius collega cius in cautc atg? inconfultc aduerfus tarquinienfcs pugnauir:ncc in acie tatum ibi cladis acceptum : quam quod.ccc.vii.milites romanos captos tarquiniéles imolaucrunr:qua foeditate fupplicii aliquanto igno minia Po.Ro.infignior fuinacceuïtadeam cladem amp;nbsp;uaftario romani agri:quapriuernarcs : ueliterni deinde kurfione i epentina fecerut.Eodéanno dus tribus poponiana amp;: publicia addirs. Ludi uotiuii quos. M.Furius didator uouerat fadi:amp; deambitu a.C.Petilio tribuno plebis audoribus patribus:tu primum ad populum latum efbeagj rogatione nouorum maxime hominum ambitioné : q nudinas: amp;nbsp;cócialiabula obire folitierantxompreflam credebant.Haud sque patribus Ista infequéti anno.C Marrio.Gn.Manlio confulibus de unciano focnorea Marrio Duilio.L.Mcnenio tnbunis plebis toga rio eft pcr!ara:amp; plebs aliquanto ea cupidius fciuitaccepit^.Ad bclla ncua prioreanno dcftinata:fali/ fci quoqi hoftes exorti duplici criminc:quod cum tarquinicnCbus iuuétus eorum militaucrat:amp; cos.' qui Eilcnos pcrfugerant:cum male pugnatum eft:repercntibus foecialibus romanis non reddiderant: eaprouincia.Gn.Manlioobucnit.Martiusexcrcitum inagrum priuemarem integrum pace longing qua induxitimilitcmqj prsda impleuit.adcopiam return addidit munificcntiam:quod nihil in publi aim fecernendo augenti rem priuatam militi fauit.Priuernates cum antemocnia fua caftris permunF tis confediflentiuocatis ad concionem mihribus caftra nunc:inquit:uobis hoftium uibeg; prsds do: fi mihi pollicemini uos fortiter in aciem opcram nauaturos:ncc prsds magis:quam pugns paratos efle:Signum pofeunt ingéti clamore:celfiç amp;nbsp;fpe hauddubia féroces i prslium uadunt:ibi ante figna Sex.Tullius:dc quo ante didum eft:cxclamar:afpiccimperator:inqt:quéadmodum exeteirus tuns ti/ bi promiflâ prsftct:piloç pofito:ftridocp gladio in hoftem impetum facit:fequuntur Tullium ante/ fignani omnes:primoq? ipctu auertere hofté fufum:indead oppidum perfccuti:cum iam fcalas moeni bus admouercnt:in deditionem urbem accepcrunt:ttium phus de priuernatibus adus: Ab altcro coït fuie nihil memorabilcgeftum:nifi quod legem nouo cxempload Sutrium in caftris tributim deuice fimaeorum:qui manumitterentur:rulit:patrcs:quicalegehaud paruûuedigal inopisrario addim cflêt:audorcs fuerunt:cstc^ tribuni plebis nô tam lcgc:quâ cxéplo moti:neqs poftea populü feuoca/ rct:capite fànxcrûtinihil.n.nô p milites iuratos î côfulis ucrba:quis pniciofum populo:fi id licerer: «e*

LIBER SEPTIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$7

ripoftc.Eodcmanno.C.LiciniusStoloa.M.PopilioLcnarefua Icgedecemillibus »rtseft damnatus: G.Lid/ quod mille mgerum agru cd fiho poflîdcrer:emancipâdo(jî filiû fraudé legi fecifiët: prohibitum dein/ nius do ceps per tribunos plebis leges i cartns fern. Nouicofules inde.M.Fabius Ambuftus.ri amp;.M.Popilius lo fua le Lenas.ii.duo bclla habuercdaalealtcrum cd tyburribus quod Lenas gelTir:qui hofte i urbé compulfo ge dâna agros uaftauicFalita rarquinienfcGjalrerum confulem prima pugna fuderunninde terror maximus tur fumquodCicerdotes eo^ facibus ardentibusanguibufqi prælatis inceflu furiali milité romand ifuez M.Fabi ta turbaueruntfpecic:amp;: tdcquidéuelutlymphatiamp;:attonitimunimentisluistrepidoagmineincide- us.M. nint:deide ubi conful leganq? ac tribuni puero^ritu uana miracula pauentes irridebât ierepabantque Popili/ uercit aîos repente pudor;amp; i ea ipfa:quæ fugerant:uelut ceci ruebant:difcuflô itaq? uano apparatu ho us conf. ftium:cd i ipfos armatos fe intulincnciauerterunt totâ aciêxaftrifœ criâeo die potiri:præda igenti par/ ta uidores reuerrerunt:miliraribus iccis cum apparatu hoflid:tu iud krepanres pauorem.Concitatur deideomne nomen ethrufedamp; tarquinienfibus falifcifç ducibus ad Salmas peruenidt:aduerfus cum terrorem diélator.C.Martius Rurilius primus de plebe diéhis magiftrum equitd:ité dcplebc.CPlau G. Mar tium dixir.ld ucro patribus indignu uideri ena didiarurd i ,pmil'cuo eflêiomniç ope îpediebant: neqd nus ru/ didaroriad id bellddecerneret pararcrurue:co ^mptius edétaferétediélarore populus luflir:^feétus rüius ab urbe utraç parte tyberis ranbus excrcituiquocdgi fama hoftid ducebat:traicdo:multos populato/ dicta/ res agro^ uagos palanrcfgi oppreffir:cadra quoq? nec opinato agreflus ccpitÂ.vin.millibus hoftidca tor pri/ ptis:cæteris aurcæfis:auragro româo fugansifincautoritärepatrd populi iuftu tridphauit. Quia nec mus e perdidaroré plebcidmec g Popilidcôfulé comitia côfu'ari haberi uolebâr:amp; alterconful Fabius bello plebe rerinebatres ad interregnu redit.Interreges dcinccps.Q.Seruilius Hala.M.Fabius.Gn.Manlius.C.Fa G.SuP bius.C.Supliaus.L.Aemylius.Q.Seruilius.M.Fabius Ambuftus.lnlecddoîtcrregno orta contcntio picms. eftiqd duo patricii côfulcs crcabanfunterccdetibufg? tribunis interrex Fabius aiebat in xü.tabulis legé M.Vale cflè;ut quoded^ poftremd populus iufliflêr id ius ratumey efletuuflum populi amp;nbsp;fuffragia eflè.Cum nufeSi, intercedendo tribuni nihil alfud:quam ut diffcrrent comitia ualuificnnduo patrien cofules crcati funt C.Suipicius Potitus tertid.M. Valerius Publicolaieodemgj diemagiftratd inierunt.Quadri'gentefimo anno:qua urbs romana condita cranquito tricefimo quam a gallis rcccpta:ablato poft-nonum ânnda plebe cÓfulatu patricii cofules ambo ex ïterregno magiftratd inierdt.C.Poritus teruM.Valerius Publi coIa:Empu!idco anno ex tyburtibus haud memorado ccrtaminecaptum.fiue duoijc cöfulum aufpi/ ciobelidibigeftdémrfcripfereqdadeu per idem répus tarquinienfid quogg funt uaftariagria Sulpi/ cio cofuleiquo Valerius aduerfus tyburtes iegiones duxit.Dom i maius cerramen cÓfulibus cd plcbe ac tribunis erat:fideiiam fuæ no folum uirtutis ducebat:utaccepiftênt duo patricii confulatum:ita ambo bus patrieüs mandarc-.quin aut toto cedédum cftcnfi plebeius ia magiftratus fiat cófulatus : aut peffî/ dendd totd:qua pofleJlioné ïtegram a patribus accepiiient,Contra plebs fremit qd fe uiuere:gd i parte ciuium céfernfi qd'duoyz hofum uirtutc.L.Scxtu ac.C.Licinii partu fitud obtinere uniucrfi nó poflint ud regcs:uel deccuiros:ucl fi qd' triftius fitnperii nomé patiédum eé porius:qua ambos patricios con/ fuies uideatmee inuicem pareatur at® iperetunfed pars altera i ærerno iperio Iocara:plcbcm nufgalio nata:qud ad femiédum putct.Nó deJunt tribuni autores turbard:fed iter cocitatos p fe oés uix du tes erninét: Aliquotiens fruftra i campd defcéfum cd cflenmulticy p feditioncs ati comitiales dies: poftre mo uita pfeueratia confuld plcbcs:co dolor crupit:ut tribunos atum ede de libertäre uocifcrantes:re linquédumç nó capd ia fold:fcd ét urbé capta arg? opprefläm regno patricioyz moefta plebs fequeref» Confules reliti a parte populi p ifrcquériâ comitia nihilo fegnius perficiut:creati cÔfulcs ambo pricii.

M.Fabius Ambuftus tert.T.Quîrius.In qbufdâ annalibus pro.T.Quintio.M»PopiIiû côfulé îuenio. M.Fabi Duobclla coanno ,pfpcrc geftuedtyburtibufq? ad dedirioné pugnarû.Saftula exhis urbscapta:cære' usAm/ rag!oppidaeandéfortunâhabuiflcnt:ni uniuerfagés pofitisarmis îfidccôfulis ueniflêr: rriumphatu bnftus detyburfibus:alioquin mitis uictoria fuit:ln tarqunucnlcs acerbe fæuirù multis mortalibus i acie cæ^ T.qnti/ fis:ex igenti captiuoK numero.ccc.xlvin.deledi nobiliffimus quifijiq Româ mittcrctur:uulgus aliud us conf, trucidatd:nec populus i eos:q miffi Româerât:miricr fuir:medio i lotooés uirgis cæC ac fecuri pereuf Tarqni fî:id p imolatis i foro tarqniéfiû romanis pœnæ hoftibus redditd.Res bello benc gcftæ : ut famnircs enfium quoty amicitiâ peterét:effecerur:legatis eo^icomiter ab fcnatu refpôfum:foederc i focictatéaccepti.NÔ Sùppli/ cadé domi:quæ militiæ fortuna eratplebi romanæ:nâ amp;fi unciario foenore faûo Icuata ufura erar:for ciû.G. teipfa obruebâtur:inopes:nexdœ inibât:eo nec patricios ambos côfuks:neccomitioyz cura publicaue Sulpitb ftudia præ priuatis incômodis plebs ad animû admittebat:C5fulatus urerg-i apud patricios manencô ' M. Vale fuies creati.GSulpicius Potitus quart.M.Valerius Publicola iteyc.ln belld ethrufed intenta ciuitaté:qa riufcÔf, cærité populû mifericordia cÔfanguinitatis tarqnienfibus adiddd fama ferebat legati latini ad uolfcos Cæriti/ côuerteremunciâtes cxercitu conferiptdarmatumç iâ fuis finibus iminere ide populabûdos i agrum ba belld romanum uéturos eflè.Céfuit igit fenatus neutrâ negligédâ ré eflciutroqî Iegiones fcnbi.côfuleï^ for ïdicit. fin puincias lufli.Inclinauitdeide pars maiorcuræ iethrufed bclld:poftcag lirteris.Sulpicii cÔfulis:cui P.Vale/ Targnii puincia euenerat:cognitd c depopulatu agru drea falinas romanas:^æœ parré i cæritu fines rius.G. aucctâ:amp; haud dubieiuuentuté cius populi iter pdatores fuiflc:Iraqi Valeriûcôfulé Volfds oppofitum Marna cafiraep ad finem tufculanû haben té rouacard ide fenatus diflatoré dicere iuflît.T.Mâlium Lucii filid Conf. dixitjs eu fibi magiftrum cquiru«A.Cornelid Coflum dixiflèncôfulari exercitu côtentus exaudonra te patrumac populi iuflucæritibus belld idixit,Tdprimûca:ntestâqi uerbis hoftiumuis maior ad

bellum fignificandumcquäin fuis fadis:qui per populationcm romanos laccffieranttcflct : uerus belli terror inuarit:amp; qua no fua^ uirium ea dimicano eflct:ccrncbar:pocnircbatq? populatioms:amp; tarqui? nienfes execrabanf’ dcfcâionïs audorcs:ncc arma aut bellû qfq apparere:fcd pro fe quifq? legatos mitri iubebatad perenda erroris uemam.Lcgati fenardcum adiflcnr:ab Icnaru rcieóti ad populd rogauerut dcos;quoRgt; facra bclio gallico accepta rite ,pcuiaflcnr:ur romanos florétes ca fin mifcncordia capcret; quæ fe rebus affliéhs quodam Populi Romani cocpiflctxÓucrfiqs ad dclubra Verte hofpirium nami/ num uertaliumqi ab fe carte ac rcligiofe cultum inuocabanr:ea nc mentos crederer ^fq:hortes repente finecaufa fados;aut fiqd hortilirer feaflêntxôfihoid magis qua furore lapfos feciflefut fua uerera be^ neficia locata pfertim apud ta gratos nouis corruperentmalcncnsi'florétcqj Po.Ro.acfclicifTimû bel' ' lo fibi delunicrent horté:cuius aftlidi amicitia cepiflèntfneappellarctcôfiliûiquæ uis ac neccrtltas ap/ pcllada eéturafcuntes agmine ifcdo pagrii fuü rarquinicfesxü præter uia nihil pctiflenturaxiflè quof dam agrertid populationiscius:quæ fibi criminideturccmitcs:cos feu dedi placeat ; dederefe pararos eßefeu fupplicioaffici daturos pœnas.Cære facrarid Po.Ro.diuerforid facerdotd:ac receptaculd Ro^ manoß^ facrop^:intadd inuiolatdqt criminebelli hofpitio Vertæ cultifcp diis darent.Mouit populum non ram ca prefens:q ucrus meritu:ut maleficii:quabeneficii porius;imcmorens eentaraq? pax pc,pu/ lo caeriti darariduciafgi ï centum annos facias fenarufcÔiùlro referri placuir.ln falifcos code noxios erP mineuis belli conuerla é;fed hortcs nufq inuenti.Cum popularionc peragrarifines eént:ab oppugna/ none urbium temperatd.legionibufq! Romam rcdudis;rcliqudanni muris turribufg? rcficiédis con fumptum :amp; ædes Apollinis dcdicata ert.Exrremo anno comitia cofulana certamépatrd ac plebis dP remintribdis neganbus pafluros comitia haben nifi feeddum lianialegcm haberenf: didatoreobrtP naro tollere potins rorum e repu.cófularum:quam promilcuum parnbus ac plcbi facere. Prolatandis igitur comitns:cum didaror magirtratu abifïêr;rcs ad interregnum rcdiit.Infcrtam idc patribus ple/ bem intcrregcs cum acccpißcntiad undecimum ïterregem feditiombus cerratum ert.Legis liciniæ pa trocinium rribuni iadabanpropior dolor plcbi focnons igrauafcentis crat:curæcp priuaræ i cerrammi bus publicis crumpât.Quojz tediopatres.UComelium bcipioncm ïterregem côcordiæcaufa obfer/ uare Icgcm licinia comitiis confularibus iuflère.P. Valerio Publicolæ datus a plebe collega .C.Marrius Ruhlius.Inclinatis femel ïcocordiam animis:noui cofulcs focnebrem quog? ré:q dirtinere unanimos uidcbatunleuarc aggrcflufolutionéalicni æris ï publicam cura uerterunt:quïq? uiris crcaris:quos mé/ larios ab difpcnfàtione pecuniæappellarunt.Ji mei itiæquiratecuracy funt:ut per omnium annalium monumenta célébrés nominibus cénr:fucre auré.C.Duiliius.P.Decius Mus.M.Pepyrius,Q»Publius Quoni amp;.T. Aemylius;q rem difficillima tradatu amp;nbsp;plerungi parti utngs.lemper ccrtcalrcri graué : rum alia amgi iu moderatiócitd ïpendio magis publico:qua ladura furtinucrdnrarda.n.nomina ór ïpeditiora ïertia de ri men' birorum qua facultatibus:aut ærarid menfis cd ært inforo pofitis diffoluit:ut populo prius caucretur farn nbsp;nbsp;nbsp;aut xrtimatio æquis return preriis liberauinut non modo fine iniuria: fed ét une qucrimoniis partis

utnufq? exhaurta uis ingens æris alicni fit. Terror ïde uanus belli ethrufei cd cÔiuraflê duodecim popu los fama cét:didaroré dici cocgindidus ï caftns:co enim ad cofulcs mifium fcnatufconfultum efhO Iulius:cui magirter equitum adiedus.L.Aemylius.Cæteium foris tranquilla omnia fucre: remptatu dom i per didatorem :ut am bo panicn confulcs crearentunrem ad inrerregnum produxir.Duo inter/ CSul/ reges.C.Sulpiriusiamp;.M.Fabius intcrpofiti obnnucre:qddidator frurtra tercndcranmitiore iam ple/ pleins, be ob recens meritum æris alieni ur ambo patrien confules crearentuncrcati ipfc.C.Sulpicius Potitus: T.Quï qui prior intcrrrgno abiinamp;.T.C^uintius Penus:quidam Cefonem cognomen Quinno adnaunt. Ad nus bellum ambo profedi.Falilcd Quintius:Sulpicius tarquinienfemufquam acie congreffo horte: cum conf. agris magis:quam heminibus urédo popuiadog? geflerdt bella:cuius Icnræ tabis fenio uida uniufÿ pertinacia populi ert:ur primd a confulibusideinde permiflû eorum ab fenaru indùcias petcrcnt:ï qua draginta annos impctraucrunt.Ita pofitaduorum bcllo^:quæimminebant:cura:duni aligna ab ar/ mis quics eflenquia lolutio æris alieni multarum rerum muraucrat dominos:ccnfdm agi placuinta’/ terum cum fenfonbus creandis indida comitia cßtnr:profcßus fepetere cenfuram.C.Martius Rut»/ Prius c lius:qui primus didator de plèbe fuerancôcordiaordinum turbauinquod uidcbaturquidem tempo/ plebe nbsp;nbsp;realicno feciflc:quia ambo turn forte parridi cofulcs crât.-qui rationem eins fe habituros negabannfed

cenfor amp;nbsp;ipfe côrtâna inceptum obnnuit:amp;; tribuni omni ui recuperando ius confularibus comitiis anußum adiuucrdt:amp;: turn ipfius uiri maiertas nullius honoris lüftragium nô æquabancum per cudem:quiad didaturam apermflet uiam ceniuram quogi in pattern uocari plebs uolebat.Necuariarum comitiisé quin cdManlio Næuio ccnfor Martius crearcntur.Didarorem quogi hicannus habuit Marcum Fa/ bium nullo terrore bcUi:fed ne licinia lex comitiis cófularibus obfctuaretur:magirter equitum dida/ toriadditus Quinnus Scruilius:ncc tamé didatura potennorem cum confenfum patrum confulari? M.Po bus comitiis fecir.-quam célbriis fuerar,M.Popilius Lenasa plebecóful:a patribus,L.Comelius Sdpio pilius nbsp;nbsp;datus.Fortuna quo^ illurttiorcm plebcium confulé fccit:nam cum ingentem gallop exerdtu ï agro

L.Cor/ latino cartra pofuiflè nunciatum eflèt.ScipiÓegraui morbo implidto:gallicd bellum Popilio extra or*' ncliuf dinem datd:is impigre exerciru fcripto:cum omnes extra porta capenam ad Marris ædéconuenircar/ conf» nbsp;nbsp;maros iuniores luflißenfignaqi codé quærtorcs ex ærario defenetguarruor cxplcris Icgionibus : quod

fuper fuirmilird.P. Valerio Publicolæ ptori tradidinandor pfibus fenbedi alrerius cxcrcitus:qd ad in/ certes belli euérus fubfidium reipublicæ eflêt.Jplc iâ laus oibus ïrtrudis comparatif^! ad horte pergifî

LIBER SEPTTMVS ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58

cuius ut prius nofeerrt uiresiqua periculo ultimo teptaretu tumuloiguf m ^ximum caftris gallop cà peicpotLnt:ualIumducerecœpit,Gcnsferox:amp;îgennauidiadpugna:cuprocuIuifisro’tiano^ lignis ucexremploplium inituraexplicuifretaciem:pofteaqncg!Îæquumdimitriagmenuidir:amp; turn lod’*\,. altitudinc:tum uallo ct kegi romanosrpculfos pauore rata fimul opportuniores qd* inrérim maximç iJ® open eenntrucidamoreaggreditur. Ab romanis nee opus itermiflumrtriarii erat:qui municbanamp; ab haftatis pricipibuf^:q pro munitionibus Itenti armati^ ftererant præliû initum:præter uirmOÉl^^ quoep fupior adiuuit:ut pila oia haftæqî nô tanq ex equo mifla uana:qd plerunqj fit:^erét;fcd oïa n brata poderibus figerenturioneraticp rælis galli:qbus aut corpora tranîTixacaur prægrl||kta inhærentr bus gerebant icutaxû curfu pene in aduerfum fubiflênt:primo incerti reftirere;derdecüjmpfa cundta^ tio amp;nbsp;his animos minuiflctiôi auxißct holbupulfi retro ruere alii luper aliosrUragé^ ite^Lcede ipfa foediorem dare:adeo præcipiti rurba obtriri plurcs:qua ferro necati.Nec dû certa ronySiS-t^oria erat: alia i capum digreflis luperar moles:na^ multitudo gallo^d fenfum omné talis damni paiperansiuc/ lut noua rurfus cxoricn te açic:itcgrû milité aduerfus uidoré bofte dcbai:ftetitq! fupprêfiö irnpetu ro manusramp;quiaircpzfeffisfubeûdadimicatioeraoôiqdconfuldumïterprimores icautuSagitatJcuo humero machera prope traiedo eeïTerat parump exacie.Iam^ omiflacundado uidoria erased con/ fui uulnerealîigato reuedus ad prima figna:quid ftas:inquir:miles;’non cû latino fabino^ bofte res é: quem uidum armis focium ex bofte Eiciasa belluas ftriximus ferrum:auriédus baud dandus eft fan' guis:propuliftis a caftris:fupioa uailc précipites egiftis:ftrans corporibus boftiu ftiperftatis/complete cadé ftragecaposiqua montes rcplcftismolitefpcdare dum ftates nos fugiantaferéda funt figna:öd ua dendü in bofte.Hisadbortationibus ite^coorti pellunt loco primos manipulos gallo^:cuncis deïde in mediu agmen perrumpunt.Inde barbaridiftïpati:qbus nee certa imperia:ncc duecs eftent : uertunt impetu in (uos:fufi^ per capos amp;nbsp;pter caftra ét fua fuga prælati:qd æditiflimû inter æqualcs tumulos occurrebat:oculis arcem albanâpetunt.Confiai nô ultra caftra îfecums:quia amp;nbsp;uulnus degrauabat : de fubiieere exercitû pugna feflüm nouo labori nolebar;a perfequédo bofte cÔtinuit tumulis ab bofte oc' Galli cupatis.Præda omnicaftroijz miliridata:uidoréexercitû opulentûg? gallicis fpoliis Romam rcduxit: fundûf morâ triumpbo uulnus cÔfulis atrulit:eademq! caufa didatoris delyderiû fecir lenatuimt eér : qægris Arn'iry confulibuscomitiababercr.Didator.L.Furius Camillus didus addiro magiftro cquitû.P.Cornelio defugi Scipione reddidit patribus poßcßionc priftinâcÔfulatus;ipfe ob id meritû igenn parrum ftudio créa' tur tus côful collegam. Ap.C13udiû Craftum dixir.Priulq inirenr noui confules magiftratû:tnûpbus a Po L.Ca' pilio de gallis adus magno fauore plebis:muflitatcf^ inter fe rogirabatmum que plcbeii cófulis poeni millus tcrct/fimul didatoré icrcpabat qui licinié legisfpretae merccdemxôfularû priuatacupiditarc:qua pu Ap.Cla blica iniuria foediorem ccpiflct:ut fe ipfe cófulem didator crearct. Annus bic mul ris uariifqj monbus udius fuir infignis Galli ex albanis mótibus:quia byemis uim pati nequierant:per capes marinmaç loca ua conf. gi popuïabantur.Mare ifeftüclaftibus græcorumerat:oraq} llttoris antiaris lauréf^ tradus Si tyberis hoftia;ut prædones maritimi cû terreftribus cógrciTiancipiti plio femel dccci taictidubucp difceflèn't in caftra galli:gréci retro ad naucs uidos fe:an uidores putarent.Inter bos maximus longe extiat ter' rorxöcilia populopd latinoçi ad lucü ferérinae babitaxciponfumq? baud ambiguû îperantibus imlircs Romanis datum :abfifterét iperare iis:quo^ auxilio egeréc:iatinos p fua libertate potius:quâ pro alle' noimperio laturos arma.Inter duo fimul bclla externa defcdióeét locio^ fenarus anxiusxû cerncret metu tenédos:quos fides nö tcnuifli’txxtédereoés ipeni uires cófules dcledu babédo iuflïrxiuili qppc Quatü ftandû exercitû ei^:quâdolocialiscoetusdefcrcret.Vndig3nôuibana tatum;fed éraggrefti iuuérutc uirium decern legiÔcs feripræ dicûtur:quaternûmilliû amp;nbsp;ducéto^ pcditû cquirumcp trecento^:qué nûc no' folg j-j üum exercitûfiqua externa uis igruat:bæ uires populi romani:quas uix terraß^ capit orbis: contradæ ro.babe in unû baud facile efficianr:adeo i quæ laboramus:fola creuimus diuirias luxuriacj.Inter cætera triftia j-gj dusannicôful alter Appius Claudius liplb belliapparatumoritur:rcdicrârq?resad Camillû:cuiuni' cocÔfuliuelobaliâdignationébaudfubiiciédâdiôtaturæ:uelobomenfauftû adgallicù tumultù co' gnominis:dldatoréarrogarlbaudfatis'decop^ul^umeftpatrlbus.Côfuldüabuslegiôlbusurbi ppofi tis:odo cû Lucio Pinarioptorediuifis memor parcrnæ uirtutis gallicû fibi bcllû extra forté fumir ptq rem maritima orâtutari:græcofp arcere littoribus lufilt^cü î agrû Pôprinû defcendiflét:qa neq? î câ pis côgredi nulla cogente re uolebatiS: ^bibendo populationibus:quos rapto uiuere neceflîtas coge' bat: la ns domari credebat boftem locû idoneû ftatiuis delegit:ubi cû ftarionibus qeti tempus terrerêt 8^^!}“ ,pceflit magnirudîeatœ armis ifignis:quatiéfqî fcûrû bafta cû filétiû fcciflct:^uocarp îrerpreté unû ex romanis:q fecû ferro décernât.Marcus erat Valerius rribunus militû adolefcés:q baud idignio rem codé decorefe:quâ.T.Manliû;ratus:prius feifeiratus côfulis uoluntaté î mediû armatusproceffir. Minus iTignecerramébumanûnumincitcrpofitodco^fidû;nam côlcrcnti iâ manû Romano cor' uus répété i galca côfedit î bofté uerfus:qd primoût auguriû Célo miflùm lærus accepit tribunus:pre catus deideli diuus:fi diua eét:q fibi ppeté mifinénuo'és ppioufgî adeflet:didu mirabile tenuit nô fo lum aies capta femel lcdc:fcd quotienfeûç certamé initû é:lcuâs lé alis os oculofij bolbs roftro amp;: un' Atf au' guibus appetit:donec terrltû pdign talis uüu oculifqi fimul ac mére rurbatûValerius obtrûcatxoruus xil iaris e confpedu elatus oriétem petit.Hadenus quietac utrinç ftatiôcs fuere : pofteaq fpoliare corpus cæfi corui amp;nbsp;ooftis^tribunuscoepic:necgallifeftatione tenuerût:amp;: romano^curfus aduidoréétociorfuit:ibi cir- mira' caiacétis galli corpus côtrado certamie pugna atroxcÔdtaCIam nô manipulis ^xima^ ftationû : fed eulum

legionibus utricp cfFufis res gerftur.Camillus lætum milité uidorin tribuniJætû tam præfentibusac fccundis dus ire i præliû iubetzoftétanfqp infigné fpoliis tribunû:hunc imitare miles aiebat:amp; circa ia/ cenré duce fterne gallo^z cateruas.Dii hoîefgi illi affuere pugnæ depugnatû baud qg certamincambi/ guocum gallis é:adeo auo5^ milim euentu irer quos pugnatu cratturraq acies animis pceperat. Inter primos:quoÿi côcurfus alios excitauerat:atrox præliû fuit;alia multirudo:priufgad côicâû ræh ucniz rcr:terga uertit:primo p Volfcos filcmûq? agrum diflipati funtndc Appuliam ac mare îfcru pcticrût. CÔfulxÔcione aduocata:laudatû tribunu decern bobus aureaœ corona donarapfc iuflus ab fenatu bel lum marittmû curare cû ptore iunxit caftra:ibi quia res trahi fcgnitia grœco^c nô cômirctium fe îacié uidebanfedidatoré comitio^z caufa.T.Mâliû torquatu exaufloritatefenatus dixit: dilator magiftro M.Vale equitû.A.Cornelio Coflb dido confularia comitia habuir:æmulûq decoris fuiabfcntc.M.Valcrium rius cor Coruinum:id.n.illi deidecognominis fuit:fummo fauore populi tris amp;nbsp;uigiti natu annos côfulé tenu uinus. ciauit:collcga Coruino de plebc.M.Popilius Lenas.iiü.cÔful futurus datus e.Cû græcis a Camille nuk M.Po/ la memorabilis gefta rcs:nec illi terra:ncc romanus bellator mari erar,Poûrcmo:cû lirtoribus arceren pilius nbsp;nbsp;tur:aqua ét prêter alia neeeßana ufui deficiéte:ltaliâ reliquerc,Cuius populi ca cuiiifq gétis clafbs fue/

conf. nbsp;nbsp;rit:nihil certi eft:maxime Siciliæ fuiflé tyranos crediderim :na ulterior Græcia ca tepePare ireftino fel

Cü car/ là belle ia macedonû opes horrebat.Excrcitibusdimiflïs:cumamp;foris pax amp;nbsp;demi concordia ordinû thaginé ocium cflet:ne nimis lætæ res ccnr:pefbléria duitatem adorra:coegit fenatu i'pcrare duuuins ut libres fiba Ro Ivbillinos îfpicerét'.corumgîmonituledifterniûfuit.EodéannoSatricûabanriatibuscoIonia deduZ mæ fœ aarreftirutaç urbs:quâlatini dirueranr:amp;cû carthaginenfibus legatis Romæ fœdus idû : cûamicifiâ dufidû amp;nbsp;focietaté petétes ueniflènt.Idé ociû demi forifg? manfir.T.Mâlio Torquato,!I.C.Plautio cêfulibus: T.Mail femiundarium tâtum ex unciario factum foenus:amp;; in pefienes æquas tricnnii ita:utquarra pfens eét: us.C* nbsp;nbsp;folutio écris alicni difpenfata clt:amp; fie quoq? parte plebis affeda:fides tarnen publica priuaris difficulta

Plauria tibus potior adeuram fenatui fuit.Lcuaræ maxime res:quia triburoac dcledu fupcrfelTum. M.Vale nbsp;nbsp;Tertio anno poft Satricum reftitutûa uolfds.M.Valerius Coruinus fecûdum cêful cû.CPetilio fa/

rius .G. (ftus:cû ex Lario nundatû eftet legatos ab Antio circunire populos latinoßzad côcitandû bellû : priufq Petilius plus hoftiû fieret uolfcis arma iferre iuftû s ad Satricûexerdtu îfefto pergit:quo cû antiates ainq? uolfd conf. præparans ia ante:fiquid ab Roma moueret:copiis occurriflênt:nulla mora îter îfenfos diurino odio

dimicandi fada é:uolfci ferodor ad rcbellandû:quâad bellandû gens cerramîe uidi:fuga effufa Satrid mœnia petûr:amp; ne îmûris quidé fans firma fpe.cû corona milirû cinda iâ fcalis caperet urbs:ad quar/ tuormillia pter multitudiné imbellem fefe dedidere:oppidû dirutû at$ îcenfum :ab ædc tantû marris Matutæ abftinuere ignc:pda omnis miliri data:cxtra pdam quattuormillia dedito^ habiti:eos uidos conful ante currû triûphans eginuændiris dei'de magnam pecunia îécrariû redegit.Sunt qui hâc mul titudinécaptiuam femo^ füllte fcribant:id magis ucnfimiicc:qua deditos uæniifle.Hos cÔfules fecu M.Fabi ti funt.M.Fabius Dorfus.Ser.Sulpicius Camerinus.Auruncû deidc bellû ab repentina populanÔe cŒ usiSer. prum:mcruq! neidfadû populi unius côfihûois nominis latinicéndidatoruclut aduerfusarmatum Sulpida iam latiû.L.Furius creams magiftrû equiru,Gn.Manliû Capirolinû dixir:^ cû qd permagnos tumul conf. nbsp;nbsp;ms fieri folitû erat:iufticiq idido deledus fine uacarionibus habitus cflct:legioncs:qtû maturari potu/

ir:in auruncos dudæ:ibi pdonum magis:quâ hoftiû animi inuemprima itaqt ade aebellatû eft.Dida/ tor tamé:quia amp;.' ultro bellû inmlerât:amp;: fine detredariôe fe certamini efferebât:deo^ quoqi opes adhi bendas ratus:!ter ipfam dimicationé ædé lunoni Monctæ uouit:cuius damnatus uori : cû uidor Ro/ mam reuertiflêndidaturafeabdicauit.Senams duûuiros ad candé ædem pro amplimdinc Po.Ro.fa ciendâcreariiuftit:Iocus îarcedcftinams:quæarea ædiû.M.Manlü Capitolini fuerat.Côfules didato risexercituadbcllumuolfcûufi:Sorâexhoftibusincautosadorticcperût.Anno:pofteaquâ uota eraC Aed es cedes Monetæ:dedicatur.C.Marrio Rutilio.iii,T.Manlio Torquato.n.côfulibus. Prodigiû cxtemplo lundis dcdicationé fecutû fimile uetufto mÔtis albanijgt;rodigio:nâcp amp;nbsp;lapidibus pluir:amp; nox interdiu uila k Môetæ rcndi:libn'fqi îfpcdis:cû plena rdigiÔe ciuitas cer:fenatui placuitdidatoré fcriarü conftiruéda^ câ dici G.Mar didus.P.Valerius Publicola magifter equitû ci.Q.Fabius Ambuftus datus c:nÔtribus tantû fupphea tius.T. turn ire placuit:fcd finitimos ét populos:ordcg? iis:quo quifgi die fupplicarennftaturus.Iudicia eo an Mali us no populi triftia in foeneratores fâda:qbus ab ædilibus dida dies cflcr:tradunrur.Et res haud ulla infi conf. nbsp;nbsp;gni ad memoriam caulà ad interregnu rediit.Ex interrcgno:ut id adû uideri poflêt:ambo patrien con

M.Vale mies creati funr.M.Valerius Coruinus tertiü.A.Cornelius Coflus.Maiora ia hinc bclla amp;nbsp;uiribus ho/ rius.A, ftimöd longinqtate uel regionü:uel tempo^z fpario:quibus bellatü eft:dicenmr:nagj eo anno aduerfus Cornell famnites gétem opibus armifgi ualidam mota arma.Samnitum bellû andpiti marte geftum Pyrrhus us conf. hoftis:Pyrrhü poeni fecuti:qta return moles fquorics in extrema periculojz uentum:ut î hanc magni/

tudiné:quæ uix fuftinerur:crigi imperium pofletf Belli aût caufa cû famnitibusRomanis:cû fodetate amicitiaq? iundieflènt:extrifecus ucnit:nó orta inter ipfos c.Samnites fidicinis iniuftaarma: quia ui' Tifata ribus plus porcrant:cû intuliflcnticoadi in opes ad opulentioßz auxiliû confugere câpanis fefe coniun/ ubieP gunuCampani magis nomen ad præfidiûfocio^z:quâuires cum atmliflcnt:nucntes luxuab duratis fent Ca ufu armo^ in fidicino pulfiagro î fedeide mole omnem belli uerteruntinaqi famnircs:omiftis lidici/ pano^z nis:ipfam arcéfinitimos campanos adorti:undeæquefacilis uidorid:pdæatg; gloria:pluscflct.Tifa/ in fena/ ta iminentes Capuæcolles cû pfidio firmo occupaflènt:dcfccndunt inde quadrato agmine in planicic: tu ofo quæ Capua Tifaraç intcrucetabi rurfus aciedimicatû;aduerfoqp plio câpani itra moenia pulfùcû ro/

LIBER SEPTIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$9'

bore iuuefutis fuae occifotnulla fpes eflet propmquaxoafli funt ab romanis pcrcrc auxiliudegati intro dufti in fenatum maxime in hanc fnlam locuti funr.PopuIus nos capanus legatos ad uos patres cofen pti mifit amicitiain perpetuuauxilium pfcns a uobis petiturqua fi fecundis noftris rebus petiflcmus:fi cut coepta celerius;ita ifirmiore ufculo corrada eflêt:runc.n.ut q ex æquo no ueniflè 1 amicinâ memigt; niflèmusiamici forfitan panter ac nüc fubiedli atç obnoxii uobis minus eflèmus:nuc mifericordia ue ftra conciliati:auxilioq^ ï dubiis rebus defenfi :beneficiu quo^ acceptu colamus:oporter : nc ïgrati at^ Omni opediuina humanaq? idigni uidcamur.Neqp hercule qdlamnites priores amici foeiiep uobis fa öi funr:ad id ualere arbitror:ne nos i amicitia fufcipi3mur:fed ut uctuftæ amp;: gradu honoris nos pftent ueqi.n.fœdere famnitium:nequa noua iügeretis foedcra:caurum cft.Fuir quidéapud uos femper iufta caufa am icitiæ:uclle eum uobis amied eé qui uos appeteret.Capani amp;nbsp;fi fortuna pfens magnifice loqui prohibetmon urbis amplitudi'emon agri ubertate ulli populo præterq uobis cedentcs;haüd parua:ut arbitror.acceffio bonis rebus ueftris iamiciriauenimus ueftram:cqs uolfcifg? æfernis hoftibus huius Urbis qdocuq! fe moucrint:ab tergo erimus:amp; qd uos pro falute noftra priores fcceritisrid nos p im/ perio ueftro S' gloria femp faciemus.Subaftis iis gcnbus:qua’ inter nos uofej funt : quod propediem futurum fpondet amp;nbsp;uirtus Si fortuna ueftra: continens imperium ufqneadnos habebitis. Acerz bum amp;nbsp;mifcßi é:quod fateri nos fortuna noftra cogit:eo uentum é patres cófcripti:utaur amicoR: aut Attur. inimicoß4 campani fimus:fi defenditis ueftri:fi deferitis famnitiu erimus.Capua ci^oÄ Capania oém fuppliz Ueftris an famnitiu uiribus accedcre malitis: deliberate. Oibus qdem romani ueftra mifcricordiam: eé capaz ueftrum^ auxiliu æquu é pctcreais tamé maxime qui eâ iplorantibus aliis auxiliu du fupra uires fuas norum plhnr.'ocs in hac neceffitaté ucncrunt:qq pugnauimus uerbo ^ fidicinis:re pro nobis : cd uidcremus ofoné finitimd populd nefano latrodnio famnirid pcti:amp; ubi coflagraftent fidicini ad nos traiedu^ illud in/ cendid ene.Ncc.n.ndc quia dolcnt:iniuna accepta famnitesded quia gaudet fibi oblatam elft cam:op/ pugnatd nos ueniunt:an fi ultio iræ hæc:ôi nô occafio cupiditatis explendæ eflcr:papz fuit:qd femel i fi dicino agro itepz in Câpania ipfa IcgiSes noftras cecidcrclt;quæ éifta tam ïfefta ira qua per duas ades fu fus fanguis cxplerc nó potuerit^adde huic populationé agropz:prxdas homind atgi pccudum aöasun cendia uillap: ac ruinas:oïa ferro igniq? uaftata.Hifdne ira cxpleri nó poruit^Sed cupiditas explcda eft: ca ad oppugnanda Capuam rapir:aut ddere urbé pulchcrrima:aut ipfi poftidere uoldt.Sed uos potius romani beneficio ueftro occupate ca qua illos habere p malefidd finatis. Non loquor apud reeufanté iufta bdla pop jld:fed tamé:fi oftcdcntis auxilia ueftra:ne bello quidé arbirror uobis opus fore: ufque ad nos côtemprus famnirium pdeninfupra nóafcédit:ira^ umbra ueftri auxilii romai tegi poflumus: quieqd deidehabi.ierimus:qcquid ipfi fucrimus:ueftru id omnecxiftimaturi.Vobis arabit ager capa/ nus:uobis Capua urbs frcqucrabitur:c5dito^;parennï;dcoi^ Imorralium numero nobis cntis : nuila eolonia ueftra erit:quæ nos obfequio erga uos fideqi fuperer. Annuité patres cÓfcripti nutu numenç ueftm luidd cdp3nis:amp; iubetc fperare incolumen Capuam futurâ.Qua frequetia omm gene^ multi/ tudinis ^fequenrecrediris nos illinc pfeófos^quam oi'a uoto^amp; lachryma^ plena reliquiflefin qua nunc expedatioe fenatd:populumcp capanum:c0iugcs:liberof^ noftros eedtare oém multitudinem Finis ad portas uia hinc ferenté pfpedantes cerrum h3beo:qd illis nos.P.C.lbllicitis ac pédentibus ais rend/ ofonis dare iubeatis:alr^ refpófum faluté uidoria lucé ac libertatem:alteß^ ominari horreo:quæ ferat. Pro' inde ut aut de ueftris futuris foeiis atq^ amicis:aut nufq ullis futuris nobis cófulitc.Summotis deïde 1c gatis:cdconfultus fenatus cfTetÄfi magnæ parti urbs maxima opulctiffimaqj Iraliæ:uberrimus ager mari^ ppinquus ad uarietates an nonæhorredPopuli Romani fore uidebarur:tamé tanta utilitäre Attur fides antiquior fuitirefpôditgjnta exaudonrate fenatus conful.Auxilio uos campani dignos cenfet fc/ fideï ro; natusded ita uobifed amicitia inftitui par eft:nequa uetuftior amicitia ac focietas uiolcrunfam nites no popu. bifcum foedere lundi funt:itaque arma dcos priufquam homincs uiolatura aduerfus famniresuo/ bis negamuslegatosificutfasiufqueeftiadfociosat^amicos precatum mittemus: nequa uobis uis fiat.Adcapriceps legationis:ficenïdomo madatuartulcrafiqdoqdemanqrmoftratuenaduerfus uim Campa atqueiniuriam iufta ui non uultis:ueftra certe defendctis.Ita^ populum capanu:urbég3 Capua:agros: norum delubra dcum: humanaq; 013in ueftram.P.C.PopuIiqï Romanidicionem dedimus: quieqd deinde deditio patiemur:dcditicii ueftri paffuri.Sub hæc dida omnes manus ad cófules tendétes pleni lachrymarum in ueftibulo curiæpcubuerunt.Cômoti patres uice fo^tunaß^'humanaß^:^ï ille ppotens populus luxu/ ria potenaq? clarus:a quo paulo ante auxiliu finirimi petiflênt:adco ifrados gererer:aïos:ut fc ipe:fuaç omnia poteftatis aliens: facerct:tum iam fides agi uifa deditos non prodimegi fadu^ arqua populum famnirium céfabant:fi agrum urbern^ per deditioné fada Populi Romani oppugnarct:legatos itaq? extemplo mitti ad famnites placuit:data mandata ut preces campanoiy : refponfum fenatus amicitiae famnitum memoris:deditionem poftremo fadam famnitibus exponerent:peterét pro focietate:ami/ ritiam ut deditieüs fuis parcerentmeq? in eum agrum :qui Popu.Roma.fadus eflêtihoftiliaarma infer rent fi leniter agendo parum proficcrer: denüaarét famnitibus Po.Ro.fenatufep uerbis:ut Capua ur/ bcc^panofjagroabftinerét.H^cIegatisagenribus iconcilio famnitiu adcoé ferodter refponfum: ut nó folum gefturos fe eflè dicerét id bellum:(èd magiftratus cot^ e curia egrefli ftannbus legatis præ Ferox fedoscohortium uocarentdifq? clara uoceimpcrarennut prardam iagrum campanu externplo ^fid/ famniti icerérur. HacIcgationcRomamrelata:pofitisoïumaliarumrenJcuris:patresfoecialibusad res repe/ urn rcx tedas miflisibeHo^ quia non redderentur:folemni more ïdido:dccreuerunt:ut primo quoqi tempo/ fpofum

re de ca re ad populû fcrreturnufluç populi côfules ambo cü duobus ab urbeexerdnbus profedli V^ lenus in CâpaniæCornelius in Samnium:illead monté caluum:hic ad Satriculam caftra ponüt.Prio/ ri Valerio Samnitium legioncs:co namg; omnem belli molem inclinaturam cenfebantroccurrunt: f)/ m ul in campauos ftimulabat ira ta promptos nunc ad fercnda:nunc ad accerlènda aduerfus fe auxilia. Vt ucro caura romana uiderunr:ferocitcr pro fe quifg? fignum duccs pofcerc:affirmare eadcm fortui na romand cam pano laturum opcm:qua capanus fidicino tulerit.Valerius leuibus certammibus tem ptandi hoftis caufaaut ira multos moratus dies fignû pugnæ ^pofuit:paucis fuos adhortatus.Ne no/ uum bellû eos:nouufq? hoftis tcrreret:quicquidaburbclÔgius proferrentarma:magis:magif^ îinV belles genres ecs prodire.Ne fidiemorum campanoruq? cladibus famnitiü æftimarent uirturé:qualei/ cunœ inter fecertauerît:neccflê fuiflêaltéra partem uineix^anos quidé haud dubie magis nimio lu/ Ro.po. xu fluétibus rebus mollicia® fua:quâui hoftiu uidos clîéiQuid aurem efie duo profpera î tôt farculis decora bclla famnitiüaduerfus tôtdecora.Po.Ro,qui triumphos pene plurcs:quâannos ab urbe condira nm meref/qui oîa circa fe Sabinos.Ethruriam:Latinos;Hcrnicos:Volfcos: Aurucos domira armis habeat qui gallos tôt plus ca:fos:poftremo î mare ac naues fuga côpuleritf’Cûglona belli ac uirtute fua quéqi fraros ire in acié dcbcrc:tum et intueri cuius duûu aufpicioqiincunda pugna fit:utrû q audiédus dura xat magnificus adhortator fit uerbis rantû ferox op^ militarium cxpers;an g amp;nbsp;ipfe tæla tralt;ftare:pro cedere ante figna;ucrfari media î mole pugnæ feiat.Fada mea nô dicta nos militcsangnlcqui uolo:ncc difdplinâmodo:fed exéplum ét a me pctcre,Nôfaéhonibus niodomcc p cocioncs ufitatas nobilibus: fed hac dextra mihi très côfulatus fummam^ laudé peperi.Fuit:cum hoc dici porcrat:p3tricius.n.erar amp;nbsp;a liberatoribus parriæ ornis;amp; codé anno familia ifta côfularû:quo urbs hæc confulé habuir : nûc lâ nobis patribus uooifq? plebciis ^mifeuus confulatus patct:nec generis ut antc:fcd uirtutis é præmiu. Proinde fummû quodep fpedate milites dccus.Nô fi mihi nouû hoc Coruini cognomen diis auélori/ bus holes dcdiftis,PublICola5^uetuftum familiæ noftræ cognomé memoria cxceffit:fempcr ego pie/ bem romand müitiæ domiqapnuatus î m agi ft ran bus paruis magnify æquetribunus ac confiai codé tenore per oes deinceps côfulatus colo:arg? colui.Nunc qdinftandns beneiuuatibus nouüarq; inregrû de famnitibus triuphü mecu pentc.Nó alias militi familiarior dux fuit:oïa inter infimos militù: haud grauatemunia obcundo:in ludoptcrca militari cum uclocitatis uiriumg? inter fcæquales ccitamina ineuntxomiter facilis uincerc ac uici uultu eodem:nec quéq afpernari parem:qui fe offerret faflisibcni gnus pro re diétisihaud minus libcrratis alienæ:quâ fuæ dignitaris memorise quo nihil popularius é: quibus artibus pericrat magiftratus:iifdé gerebardtagp uniuerfus exercitus icredibili alacritate adhor/ tarionem ^fecutus ducis caftris eg redit :pliû ut qd' maxime ung pari fpe:utrinqi æquis uiribus cum fi ducia fui fine cotemptu hoftiu corniflum cft:Samnitibus ferociam augebat nous res geftæ: amp;nbsp;paucos ante dies geminata uidoria.Romanis corra quadrigenrorum annoIJ^ decoraiamp; conditæ urbi æqualis uicdoraiutnufcB ramen nouus hoftis eu ra addebaripugna indicio fuir;quos geflerint animos ; nag^ ita Atf.Va conflixcrüt:ut aligdiu in neutra parte inclinaret acies.Tum coful trepidationé iniieiendâ ratus quandq lerii có/ ui pclli nó porerancquinbus ïmiffis rurbare prima figna hoftiüconatur;quos ubi nequieg tumultua' fulis uir tes in fpatio exiguo uoluereturmas uidirmecpofteaperire I hoftes uiamneucétusad antcfignanos Iri tutéin gionunixiïdcfiluiftétcxequo:noftrum:ïquitpcditumilludmilitcs eftopus agitedu utmeuidcritis: pugna quacügi inceftcro î aciem hoftium ferro uiam facientem :fic pro fe quifgp obuios ftemite: illa nunc oia qua nuc erréier micant haftæ parefada ftrage uaftara cernctis.Hæc dida dedcraneu egtes cofulis luftu difcurrunt î cornualcgionibufq! î mediam aciem apcriunt uiam.Primus omnium confiai inuadit hc/ ftcm;amp;’ cum quo forte contulit gradu;obtruncat:hoc fpcdaculo acccfi dextra Icuagi ante fe quif^ me/ morandu prachu cict:ftant obnixi famnites:gd plura accipiunt;qua ïferunt uulnera. Aliquadiu ia pu/ gnatum crat:arrox cædes circa figna famniriu:Fuga a nulla dum parte crat:adeo morte fola uinci defti/ nauerantanimis.Itag? romani cû effiliere iam laflitudîe uires fentirénôe dici haud multum fupereflè: accéfi ira concirant fe î hofté.Tûprimu referri pcdemiargi klinari rem î fugam apparuit:tum capi:oc/ cidi famnis:nec fuperfuiftent mu!ti:ni nox uidoriam magis:quam præliû dircmiftct:amp; romani fare/ bantur nung cd pertinatiore hofte cóflidum:amp; famnltes cü qrcretur;quænâ prima ca tam obftinatos mouiftêr f fugam:oculos fibi romanorum ardcre uifos aiebantiuefanof® uultus amp;nbsp;furentina oraunde plus quam ex alia ulla re terroris ortû:qué terroré no pugnæ fold eue tu Jed nodurna ^fedione cófcf fi funt:Poftero die uacuis hoftiu caftris romanus porit ;quo fe oïs capano^ multitudo gratulabdda eP fudit.Cæte^ hoc gaudid magna ,ppc clade fSamnio foedatd éma ab Satricula ^fedus Cornelius con fui cxcrcitû kaute î fal rd caua ualle puium circa^ îfefium ab hofte induxitaiec priufg recipi tuto figna non poteratumminenté capiri hofté uidit.Dd id moræ famnitibus é:quo adrotd îuallé infamam di/ mitteret agmen.P.Decius tribunus milird cofpicit und æditd î faltu collé îminéré hoftid caftris aditu Atf.fc^ ardud ipeditoagminiexpediris haud difficiléutagr cÔfuli territo animi uidefne tu: ingr.A.Comeli ca/ rociâ in cumen illud iupra hoftefarx illa eft fpei falutifœ noftræ:ficâ:quoniâcæci reliqrefamnitesiîpigrecapi/ ro,a nbsp;nbsp;nbsp;mus:nec tu mihi plufg unius Icgionis prkipes naftatos dederis:cd gbus ubi eualcro îfummd:pge hk

famnite omni liber nicruitcgi Si cxerciru:ferua:neg3,n.moueri hoftis fubiedus nobis ad oés idus fine fuapnb refor nbsp;nbsp;de potcrir:nos delde aut fortuna Po,Ro.aut nia uirtus expcdier.Collaudtus a côfulc:acccpto pfidio:ua

midatâ dît occultus p faltd:ncc prius ab hofte é uifus:quâ loco:qué pcrebanappropinquit.Indcadmirariôe pa/ uentlbus cundis:cd oium î fe uertiflét oculos amp;nbsp;fpatid côfuli dédit ad feducédd agmé î æquioré lord:

LIBER SEPTIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;So

amp; ipfc in fummo cSftitit uerticc.Samnircs dû hue illuc figna uerrunt:utriurcp rci omifla occafioc nerp confequi côfulc:nifi per eandé uallé in qua pauloantefubicdu eu tælis fuis habuerant:pofliint:neccrv gere agmen in caprû fuper fe ab Dccio tumu lumped eu ira i hos magis:qui fortuna geredæ rei eripue r3nt:tü propinqtas loei arç ipfa pauciras icitar:amp; nunc circundare undig? collé armatis uolunt:ut a cÓ^ fule Decium itercludant:nuncuia patcfaccre:utdigreflbs i uallcm adorianfacertos quid agerenr: nox oppreffir.Deciu primü fpes tenuit cü fubcuntibus i aduerfuni collé ex fupiore locos fe pugnarup^:dcï/ de adniiratio iuccflït:qd nee pugna inirét:nec:fi ab eocófilio inigrare loei dererrercnf: operc fe uallo^ drcûdarent:Tû centurionibus ad fe uocatis:quænâ illa mfeitia belli ac pigritia eft/aut quonamodo iiti ex fididnis capanifg? uidoria pepercrunr^hucarep illuc figna moucri:ac modo in unü conferri : modo educi uidetis:opus qdem incipit nemo;cü ia dreundati uallo potuerimus eflê.Tü uero nos fimiles ifto rum fimus;fi diurius bic moremur:qua cÔmodû finagitedum ite mecum;ut dum luciS aligd fupereft quibus locis præfidia ponar:qua patrar.hincexitus explorcmus.Hæcoia fagulo gregali amióhisxétu/ nonibus itémanipulariûhabirumilirûdudisme ducécircunirchoftcsnorarent:pcrluftrauit. Vigiliis deinde difpofiris:cæreris oibus tellers dari iubet:ubi fccûdæ uigiliæ buccinæ datum fignû cflèt:armati cum filério ad fe cóuenircnr.Quo übi:ficut edidum crat:taciti conuenerüt:hoc filétiu milites : inquit: omifló militari aflenfu in me audiédo feruandu é:ubi fniam meam uobis peregro:tum gbus eadé pla cebunt:in dextera parté tacjti tranfibiris:quæ pars maior erit:eo Ihbitur cófiIio.Non fuga delatos: nee inertia relidos hic uos circüucnir hoftismirtute ccpilbs locum:uirtute hinc oportet cuadaris : ueniédo hue exercitu egregiu Populi Ro.feruaftis:erüpcndo hinc uofmetipfos feruate:digni cflis:qui pauci plu ribus opé rulcritis:ipfi nullius auxilio egueritis.Cum eo bofte res cft:qui heftemo die dclcndi ois excr citus fortunapfccordiâufus nófit:hunc ta opportunûcollcm îminentécapirifuonoanreuiderit:qua captum a nobis nos ram paucos totipfi millibus hoïum:nccafcen(üarcucrit:ncc tenentes locû:cû diei tantu fuperciïèt uallo circüdcderit:quem uidenté ac uigilanté fic eluferitis:fopitü oportet fallatis : imo necefle eft:ïco.n.loco res funt noftrsemr ego uobis magis ncceffitatis ueftræ indcx:qua confihi audor fim:ncg!.n.maneatis an abeatis:hincdcliberari pÔr;cû pratter arma amp;: aios armop^ memoresmihil uo^ bis fortuna rcliqui fecerit:famc amp;firi moriendu fit:fi plus qua uiros ac romanos dccet ferrü timeamus. Ergo unaeft falus crumpere hincarep abire:autid iterdiuaut node faciamus;oportet : Ecce hocaliud Atf.fe Ininus dubium:quippe fi luxexpedeâquæfpes eft nó uallo ppetuofoflagp nos feprupi hoftem: q nüc rocifn corporibus fuis fubiedis undigi cinxerit:ut uidetis collemlt;atqui fi noxopportuna é eruprioni:ficuré: ma De/ bæc pfedo nodis aptiffima hora eft:fignq fccûdæuigiliæ couemftis.qd tepus mortales fomnoalrilïï cü ofox . mopremit:pcorporafopitauadetis;uelfilétioincautosfallétes:uclfentiennbusclamorefubiro pauo/ néad ' rem inicduri:memodo fcquimini:quem fccuti eftis:cgo eandé:quæ duxithue fcquarfortunam.Qui fuos bus hæc falutaria uidenfiagitedum ï dexterâ parté pedibus tranfite.Oés traficruntmadentemg? p ïter tmila euftodiis loca Decium fecuti funt.la euaferant media caftra:cü fupfeandens uigilü ftrata fomno corpora miles oficnlo feuro pbuit fonitü:quo excitatus uigilcum pximum mouiflét:eredi^ alios có citatennignari eines an hoftcs pfidium erumperét:an cóful caftra cepiflct:Dccius quonia nó fallerent: clamoré tollere iuflis militibus torpidos fomno ifuper pauorcexanimat:quo fpediti ncc arma ipigre capcre:nccobfiftere:nccinfequi poterat.Inrcr trepidationé tumultüqj famninu pfidium Romand ob uüs euftodibus cæfis ad caftra col ulis puadit. Aliquantulù fupererat nodisaamep i tuto uidebanf effe: tnadi uirtutc:inqt:militcs Romania.n.ueftrum iterac redirüola fæcula laudibus ferét:fed ad eSfpiz ciendam dram uirtutem luce ac die opus eft:ncc uos digni eftis:quos cü tara gloria ï caftra reduces filé hum ac nox regat:hic lucé quieti opperiamur.Didis obtcperatum:arqï nbi primum illuxit: præmiflb nuncio ad confulem i caftra ingcnti gaudio cócitantur:amp; teftêra data incolumes reuerti:g fua coprora pro falute oium haud dubio periculo obieciflcnt:pro fe quifg? obuia effufi laudâtigranilanf: fingulos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,

üniucrfol^ feruatores fuos uocat:diis laudes gratiafgi agût.Deciû i cælum ferunt.Hic Deciicaftrenfis Decii ca triumphus fuit iccdentis p media caftra cü armato pfidio:coniedis i eum omm oculis:^’ omni hono lucnlis retribunücófuliæquânbus.Vbiadptoriumuentüeftxófulclaflicoadcocionéuocatiorfufpméritas “^^ Decii laudesaterfante ipfo Dctio diftulit cócionem:q audor oia poft habédi:dü occafio ï manibus eét gloria perpulit c0fulé:ut hoftes:amp; nodurno pauore attonitosÄ circa collé caftellatim difnparos aggrederef : credere etiam aliquos ad fefequendum emiftbs per faltü uagarî.Iuflæ legiones arma capere:egreflæç caftris cum per exploratores notior iam faltus eét:uia patentiore ad hoftem ducunrur:qucm icautum . , _. improuifo adortæ:cum palati paffim famnitium milites plærig? incrmes ncc coire in unum :nec arma Ate.Sa capere:nec recipcre intra uallumfepoflènnpauentemprimûintra caftra côpellunt: deinde caftra ipfa nitium turbans ftationibus capiunt:pcrfertur circa collem clamorifugatq? ex fuis quenq; præfidiis:ita magna cædes pars abfenti ceflît.Quos intra uallum cgerat pauor.Fuere autem ad.xxx.millia oés cæ(i:caftra direpta*

Ïta rebus geftis conful aduocata concione.P.Dccii non coeptas folü antc:fed cumulatas noua uirtute laudes peragit:amp; prer militaria alia dona:aurea corona cü:amp; centü bobus eximioep uno albo opimo au ratis cornibus donauir.Militesiq in pfidio fimul fuerât duplici fruméto i ppemü:in pfentia fingulis bo bus binifj tunicis donati.Secûdum côfulis donationé:lcgiones graminca corona obfidionalé clamore donü approbates Dccio ïponüt:altera corona eiufdé honoris idex a pfidio fuo ïpofita é. His decoratus 2®g™o“s botic eximiü Marti 1'molauit:centü boucs militibus dono dcdit:q fecü i expeditioe fucrant. Hildem militibus legiones libras farris amp;nbsp;fextanos uini contulere:oiacp ea igenti alacritare p clamoré

military îdicc oîiim affenfus gerebanf.Tertia pugna ad Sucflula roimiTa cfl: qua fugatus a.M.Valcriö famninu cxcrcirus:omni roboreiuuéturis domoacciroccrtamie ultimo fortunam cxperiri ftatuit:ab SuePIila nuncii tirpidi Capuaade eqres citati adValcriü cSfulé opcm oratu ucniût.Côfeftim figna mo ta relidis ipcdimétis caftro^z ualido pfidio raprim agit agmémee procul ab bofte locu exiguü:ur qbus prêter equos cæreroß^ iumcro^ calonûç turba abcfiètxaftris cepit.Samnitium exercirus uelut baud ulla mora pugnæ futura eér.-acié inftruit.-deide pofteaq nemo obuius ibatnfeftis fignis ad caftra boftiu fuccedit;ibi ut milité ïuallo uidit:miflig? ab oï parte exploratû qua îexiguûorbé côtrada caftra cflent: paucitaté îde boftiu colligétes rcrtulerunr:frcmcre ois acies:cÔplcndas eé foflâs fcindédûç! uallû;amp;’ i ca ftra irrûpendiurrâfaducp ea remerirate bcllû forcrmi duces cÔtinuiftênt ipetû militû.Cæteijz qa multi/ tudo fua comcaubus grauisÄ prius fedédo ad Sucfiulârd tû certaminis mora baud ,pcul ab re^ om/ niiï inopia eflèt:placuit dû iclufus mancret boftis fi umératû p agros milité duci:iterim amp;nbsp;Romano: q expedirus quatû bumeris irer arma gcri poiîct:fruméti fecûattuliflcr:defurura oia.Conful palatos per agros cû uidiftct boftes:ftatiôcs ifrequétes relidas:paucis milites adborratus ad caftra oppugnâda du/ cir:quæ cû primo elamore atq; ipetu ccpiflét:pluribus boftiû i rentoms fuislquam îjportis uallogî cæ/ fis:f)gna captiua i unû locû conferri mfikrrehdiftp duabus legiÔibus cuftodiæ amp;^ pPidii câ graui cdido monitis:ut donec ipfe reuerrifret:pda abftincrét:,pffdus agminciftrudo:cû pmiftüs eques uclut inda ginc diffipatos famnircs 3gcret:cædé ingenté fecitatâ negj ligno coire it er fe:nc® utrü caftra peterent: XL.mil an longioré intéderét fuga rerritis eóftare poteractatumqi mgæ ac formidinis fuittut ad.xl.milha feu/ iia feu/ topi neqq tot cæfis:ôu figna militaria cû iis:quæ i caftris capta erat ad.clxx.ad cÔfulé deferrérur.Tû i ca/ roR! ex ftra boftium redituabicp omnis éxia militi data.Huius certaminis fortuna amp;nbsp;falifeos cûii iduciis cént: hofte ca foedus petcre ab fenatu coegir;amp; latinos lâexercitibus coparans ab romano i pelignû uertit bcllû.Necp pra Car ira rei geftæ fama Icaliæ fe nnibus tenuir:fed cartbaginéfes queg^ legates gratulatû Româmifcrecû co th a.do/ ronæaureæ dono:quæ i capitolio in'Iouis cella poneref:fuit pcudo.xxv.Côfules ambo de famnitibus nûan nbsp;nbsp;triumpbarût:fequéte Decio infigni cû laude donifqiicû incôdito militari ioco baud minus rnbuni ce/

reum nbsp;nbsp;lebre nomen:quâconiulû eét.Campanoiv deide fueflânorûep auditælcgariones:pcantibus datû ut pli

româ dium co i bybema mittereâquo famniriû excurfioncs arccrenLlam tû minime falubris militari düd mittût plinæ Capuaiinftrumétooium uolupramdelinirosmilitûaiesauertitamemoria patriætinibantunj confilia in bybernis codé fcelereadimendæ câpanis Capuæ:p qd illi eâ antiquis cultoribus ademifient nery imerito fuûipfor^ excmplûin cos uerfuiv.Cur auré potius campani agrû Iraliæ uberrimû : dignâ agro urbé:qui ncc fe:necfua rutari poffinr;quâ u ici or cxercitus babercnqui fuo fudore amp;nbsp;fanguinc m/ de famnircs dcpulißctf An æquûeé dcdiricios fuos ilia felicitateatgi amœnitatepfrui:fe militando feP fosg peftiléri argi arido circa urbé folo ludlaruaut i urbe infidenté labem crefeens in dies feenoris pari ƒ d.Mar Hac agitataoccultis cÔiurationibus:nccdû uulgata in cés cófilia iuenit nouus coful Claudius MarriuS tius nbsp;nbsp;nbsp;Rutilius:cui Capania forte prouicia euencrat.Quinto Scruilio collega ad urbé rcliélo.Itagj cû oia ficut

Qu. nbsp;nbsp;gefta erarmer tribunos compertaÄ ætate haberet amp;nbsp;ufu doólusiqppe q ia quarr.conful eet: didiatorç

^ruilij amp;: cenfor fuiiTerioprimü rarus differedo fpem gdocü^ uellent confihïcxequédi:militaré ipetû fmllra/

rü:rumorc diflipat m hifdéoppidis:^ anno poft pfidia hybcrnarura:diuifa enierat p Câpamæ urbes: manaucrâtq; a Capua côfilia in exercitû oém.Eo laxaméto cogitationibus dato:quieuit in pfenria fedi tio:cóful cduclo i æftiua militc:dû quictos famnites habcbat:cxercitû purgare miflionibus turbuléro/ rum boium inftituit:aliis emerita dicédo ftipédia eflè:alios graues ia ætate cé aut uii ibus paye ualidos: quida in comeatus mittcbanf.SinguIi primo:dcinde amp;nbsp;cohortes qda quia peul ab domo amp;nbsp;rebus fuis hybernaflcnt:pcr fpecic milita nu ufuum magna pars ablegati:quâ multitudiné côful alter Romæ pz tor^ aliasexaliis nngédo moras retinebat:amp; prio qdé ignariludificationis minime iuiti domos rcui/ febanpofteaq neq? reuerti ad figna primos:ncc fermealiû:quâ qui i Capania hybernaflcnr:peipue(y cx iis feditionis audores mitti uiderunt:primü admiratio:dcindehaud dubius timor inceffiraios: confi/ lia fua emanafleaam óftioncs:iam iudic]a:ia occulta fingulopi fupplicia:ipotcnfq? amp;nbsp;crudele cöfilium: ac patm ife regnüpanuros.Hæcg i caftris crât:occultis fermonibus ferûr:neruos côiurationis eicûos arte côfulis cernéres.Cohors una:cû haudpcul Anxur cér:ad Lautulas faltu angufto iter mare ac mô/ tes cófedit:ad cxcipiédos quos cÔful aliis ar^ aliis:ut ante diclû éxaufis mittcbat.lâ ualida admodû nu mero manus:crat:nec gcg ad iufti cxci’citus forma pter ducé dcerat:icÔpofiti itag? priantes iagrû alba num pucniûr:amp; lub iugo Albæ lôgæ caftra uallo cigût:pfeflo rieirieope reliquû riieide ipatore fumé do fentétiis dccertâr:nulliexpfcntibus fatis fidétes:qué aûtab domo pofteaccirifquê patrûaut plebis efte:g aur fc tâto piculo fciés offerattaut cui ex iniuria ifanientis exercirus câ rede cômitraf f Poftero die cum cadé deliberatio rcneret:cx pdatoribus uagis gdâ côpertû attulerût.T.Quiriû i tufculano agrum eolereurbis honorûg? imemoré.Patriciæ hic uir géris erar:cui cû militiæ magna cû gloria adæ fariem pes alter ex uulncre ciaudus fcciftêt:ruri agere uirâpcul ambitiôe ac foro cóftiruinnoic audito:cxtéplo agnoucf uif^:amp; qd bene uertcrct:acciri,iuflerût:fcd payz fpci erat uolûtate gcg fa(ftuy^;ulm adhibere ac metû placuir.Itagi filétio nodis cû tcôû uiljæ:q ad iri miffi erât:irraftcnr:fomuograui Quitiû opprel/ fum nihil meriiû:aut iperiû atgi honorcnutubi reftaret:morté:ni feqrefdcnûciares i caftra ptraxerûf« Impator extéplo adueniés appellatus:ifigniag? honoris exterrito fubitæ rei miraculo dcfenjt:amp;: ad ur/ bc ducere iubét.Suo magis idc ipetu:quâ côfilio ducis:c5uulfis fignis:ifcftoagmîeari lapidé odauum uiæzquae nûc appia eftipcrucuiûtaftcntiy confeftim ad urbémi uenire côtra cxerdtuzdiaatoré^ adud

LIBER OCTA VVS nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éi

fus fc.M.Valerinm Coruinudiélum audiflentÄ magiftrum cquinï.EaAcmylium Mamcrcum.Vbi primij in confpedu uentum eft arma fignaç agnouerc:extemplo oibus memoria patnae-iras pcrmul firmondu cranr ram fortes ad languinem duilemmcc præter écréma nouerant bcllamlrimag? rabies feceflio ab fins habebarur. Iraqi fam duces:iam milites urrincp congrelîùs quærere ad colloquia,Quin tins quem armo^ enam pro patria larieras teneret neduaducrfuspatriaiCoruinus oes cantate ciues Præcipuemiliresiamp;anrcalios fuum cxercitum cóplexus:ad colloquium proceflÏtxognito ei externplo rand minor abaduerfariis uerecundia:quaabfuis filentium darum.Deosnquitnmmorralcsmijircs ueftros publfcos meofcpaburbcproficifcensntaadorauiiueniamcp fupplexpopofcnutraihidcuobis concordiæ parte gloriam :non uiólona darcnt:fatis fuit cntquunde belli deais pariatur:hinc pax peté da cftiquod deos imorrales inter nuncupandauoracxpopofcieius me compote uoti uos facere pote/ ftis;fi meminiflê uultismcn uos in Samnio.nec in Volfcis:fed in romano folo caftra habere:fi illos col les quos ccrnins:patriaL ueftræ efic:fi hunc cxercitum ciuium ueftro^:fi me cofulem ueftrü:cuius du du aufpirioep priorcanno bis Icgicncs famnirium fudilbsibiscaftraui cepiftis.Ego fum,M.Valerius Corumus milires:cuius uos nobilitaré beneficiis erga uos non iniurns fcnfiftis;nullius fupcrbæ i uos iegis:nullius crudclis fcnarufconfulri audonin omnibus meis imperiis i me fcucrior:q in uos. Ac ficui gens:ficui fua uirrus:ficui ét maieftas:fitui honores fubdere fpiritus poruenintuis cram natus:idfpe/ cimémei dedcram:eaætatcconfularûadeprus cram:utporuerim rns amp;nbsp;uiginriannos natus cSful pa/ tribus quoq? feroxeflé non fold plebi.Quod meum fadha didumueconfulis grauius:qua tribuniau/ diftis^eodemrenore duos infequenres confulatus gefticodem hæcimperiofadidarura gcrcfiurncq? in hos mcos amp;nbsp;patriæ mcæ milites minor:qua in uos horreo dicere hoftes.Ergo uos prius in me ftn/ xeritis ferrum :quam in uos egonftinc clamor prius incipier at^ im perus:fi dimicandum eft;inducite in aium:quod non induxerunr patres auiqi ueftri:non illi:qui in facrû montem fecefleruntmo hi qui poftca auentinum infedeiuntiexpedate dum uobis fingulis:ut olim Corialano mattes tôiugcfqi cri/ Arfpev nibuspaflisobùiæaburbeucniant turn uolfcopzlcgioncsiquiaromanum habcbantducemiquieue^ pularé runnuos romanusexercitus nondeftireritis impiobcllo.T.Quinti quocungi ifticloco feuuolcns:feu Valcrii inuitus conftitifti:fi dimicandum crintum tu inouiflimos te rccipito:fugeris ét honeftrus:tcrgumç ofonê ciui dcderis:quam pugnaucris contra patriam:nuncad pacificandum beneatep honefte inter primos ftabis:00 colloqui huius falutaris intci pres fueris:pcftulatcæqua amp;nbsp;fcrrc:qq uel iniquis ftandum po/ tius:qu5 ipias inter nos confetamus manus.T Quinnus plcnus lachrymal ad fuos uerfus me quo^ inquit:miiitcs:fiquis ufus mei eft:meliorem'pacis:quam belli haberis duccm;nó cnim illa medo uol/ fcus aut famnis:fcd romanus uerba fccit:ucfter conful:ueftcr imperator milires;cuius aufpicia pro uo/ bis expcrtamolire aduerfus uos uclle cxpcriri.Qui pugnarent uobifcum fteftius amp;nbsp;alios duces ienarus habuit:qui maxie fuis militibus placerct:cuiplurimum uos impcratori ueftro crederetis:eum elegit: pacem ét:qui uincere poflùnt:uolunt:quid uos uelle oportet fquin omifiis ira:amp; fpe fallacibus audoz ribus nofipfos.-noftracp oi'a cognitæ permittimus fideif Approbantibusclamore multis^T. Quintius antefigna progreftusan poreftate didatoris milites fore dixit:orauit ut caufam miferord ciuium fufei pereniufceptamqieadem fidcqua remp.adminiftrarefolitus cfltt:rueretur:fibi fepnuatim nihil caue re:nollcalibi:q in innocenria fpem habereimilinbus cauendum quod apud patres femel plebi iterum Ïegionibus cautum fitinefraudi fccefTio cflct.Quintio collaudatoxacteris bonum amm habere luffis: didarorequo citato ad urbem reuedus:audoribus patnbus tulitad populum in loco perillini: necui militum fraudi fcccffioeét:orauit ét bona uenia quirires:ne quis earn rem ioco ferioue cuiq exprobra/ ret.Lex quogp facrata milftaris lata eftme cuius militis fcripti nomen nifi ipfo uolcnteldelcretur: addiz tumgj legi nequis ubi tnbunus militum fuiftèt:poftca ordinum dudor cficr.ld proptcr.P. Salonium poftulatum eft a coniuratis qui altemis propeannis amp;nbsp;tribunus militum amp;nbsp;primus centurio crat.qué nuncpnmipilum appellant:huic infenfi milites erant:quod fempaduerfatus nouis confiliis fuiflêt:öi Primi/ ne participes cope eét:q ab Lautulis fugifTcnt.Itaqi cum hoc unum ^pter ialonium ab fenatu non ipe pilus traretur:tum Salonius obteftatus patres cofcriptos nc fuum honoré pluris:quam cocordiam ciuitatis seftimarétipcrpiilic ut id quoq? fcrref. Acq? impotens poftulamm fuit ut de ftipédio cqtum (merebât aut triplex ea’tem pcftafe)æra demerent :quod aduerfati côiurationi fuiflênt.Præter hæc îuenio apud quofdam.L.Genutium rribunû plebis tuliflèad populu ne foenerarc licererJtem aliis plebifcins eau/ turn nequis eundem magiftratum îtra decern annos caperet;neu duos magiftratus uno anno gereret ungi liccret confu les ara bos plebeios crearÈquae fi oîa concefta funt plebi apparet haud paruas uircs de fcdionem habui ne.AIus annalibus 4aditumcftneqîdidatoré Valeriumdidû:fedpcôfulé oém rem adam neœ anteq Româ ucnireéifcd Romæ earn multitudinem côiuraropi ad arma côfternatam eé: necin.T.Quintii uillam:fcd inædcs.GManlü nodeimpetum fadû:ciîq? a coniuratis compræhéfum ut dux fieret:inde ad quartu lapidera ^fedos loco raunito cÔfedifîe:ncc ab ducibus mentioné concor diæ orrara : fed répété cura in aciera arraati exercitus pcefniTentifalutationé fadâ:amp; pmixtos dextras lungere ac côpledi inter fe lachrymates railites cocpifteicoadofq? confulcs eu uiderét aucrfos a dimica none militum aîos.rettuliflè ad patres de côcordia reconciliandatadco nihil pterq fedirioné fuiflê: câq? compofitam irer antiquos rep^audores conftat. Et huius fama feditionis: amp;nbsp;fufeeptueu famniribus graue bellum aliquot populos a romana focietare auertit:amp; pter latinorum infidum iadiu foedus pri/ ueroaces ét Norbamiatç Setiara finitimas colonias romanas incurfiones fubita depopulari funt.

C.Phu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AM CONSVLES Erant.C.PIautius.II.L. Aemylïus Marnerais:cum

tius.L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Setini Norbamep Roma nuciï defeüiois pnuernatnï oï qnmoniis acce/

Acmy/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præ cladis uenerut. Volfco94 item exercitu diice Antiati populo cofediflC

liufcof. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad Satricu allatü cft:utrûç bcllu Plautio forre uenit:prius ad pnuernum j^fedus exréplo acie cóflixit:haud magno cerramme deuidi hoftcsioppl' n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum captü:redditüg} priuernatibus:pfidïo ualido ïpofito: agri ptes duac

adéptæ.lnde uidor exerdtus Sarricum cotra Antiates dudus:ibi magna utrîç cæde atrox phû fuit:6C eu tépeftas cos neutro Ichnata fpe dimicates dircmifïcr:rom;n nihil co certamie tâ âbiguo feflî î pofleji dié pliû parât. Volfds recéfenribus quos uiros in acie amififlènt:haud quaqidé aius ad iterandu piculu fuitmode ^ uidis Antiu agmine rrepido faudis ac parte impediméro^i relida abierut.Armo^ magna uis turn ïter cæfa corpora hoftium;tumcaftrisinuentaeft;eaLuæmatridarefeconfuldixit:finefq!hofbiï ufep ad oram mark rima eft depopulatus. Alteri confuli Acmylio igrefló ad fabcllu agrum nó caftra famnitiû:nô Icgioncs ufquâoppofitæ:ferro ignig? uaftantéagros legati famniriu pacem orâtes adcunt:a quo reiedi ad fena/ turn poredate fada dicédi:pofitis ferocibus animis:pacé fibiab romanis heilig? ins aduerfus fididnos peticrunt:q iè coiuftiuspeterequodinamidriam Po.Ro.fecûdisfuis rebus:nôaducrfis utcâpaniue nifTcntÂ aduerfus fididnos fumerent arma fuos femp bodes Po.Ro.nungamicos:q ncc ut fimnites in paccamicitiâ:necutcampaniauxilium in bellopcnflcnraiccin fide Po. Ro.ncc m dinonc effen t.Cu depodulatis làmnitium .T. Aemylius prætor fenatum côfuluilîênreddendumç bis fedus patres een' fuiflcnt;prætor famniribus refpondit.Nce quo minus perpétua amiciria effet per Po,Ro. detiffe: ncc contradici quin quoniam ipfos belli culpa fua contradi tedium cacperit:amicitiadeintcgro réconcilie rur.Quod ad fididnos attibet:nihil ïterccdi^quo minus famniti populo pacis belligi liberum arbirriû fit.Focdcreido:cum domû rcucrtiflcnt:exrcploindecxcrcitus romanus dudus annuo dipédio amp;nbsp;triu méfium frumentoacccpto;qdpcpigeratconful:uttcpus indudis daret:quoad Icgati rediflcnt.Samni tes copiis iifdcm:quibus ufiaduerfus romanum bellum fuerâr:côtra fididnos profedibaud in dubia Ipe erant mature hodiû urbis potiûdæ.Tum ab fidicinis deditio prius ad romanos coepra fieri c:dcfde podeagpatres utferam earn ulrimag? tandem ncccdirareexpredam afpemabatunad latinos iam fua fpote in arma motos fada é:nec campani gdem adco iniuriæ famnitimquam beneficii romano^z me moria præfentior erat:his fe armis abdinuere.Ex bis tot populis ingés exercitus duce latino fines fam nitium ingreßus plus populationibus:quam præliis cladiû fccit:amp; quaqfuperiores certaminibus lati nicranthaud inuiri:nefæpiusdimicandLÏ forct:3grohodiumexceßereJd fpatiumfamniribus datu ed Romam legatos mittcdi:quicum adiflcnt fenatum:côqucdieadem fefœderaros p3ti:quæbodes effent paflï:pcibus infimis periere:ut lans ducerent romani uidoriâ.quam famniribus ex campano fk dicinog? bode eripuiffent ne uindét fe ab ignauiflimis populis finerentdarinos campanofg?:fi fub di rione populi romani eßent pro imperio arccrent famniti agro:fin imperiû abnuercnr:armis coercerét Aduerfus hæc refponfum anceps datü;quia fatcri pigebat in potedate fua latinos iam non cdè:time/ bantgp ne arguendo abalicnarent. Campano^ aliam conditioné cßc:gnonfocdcre:fcd per dcdi none in fidem uenißenf.itag? câpanos feu ucli nnlcu nolinr quieruros.in foedere latino nihil cflc:quod bek lateien quibus ipfi uclinr:prohibeantur.Quod refponfum ficutdubios famnitcs:quidna faduru ro' manum cenfercnt:dimifit:itacampanos metuabalienauir:larinos uelut nihil iam non concedentibus romanis ferodores fee ml ra per Ipeciem aduerfus lamnites belli parandi crebra concilia indiccntcs:om nibus confultationibus inter fe principes occulte romand coquebant bellum:huic quog? aduerfus fer uatores fuos bcllo capanus adcrat.Sed quâg oi'a de indudria cclabantur: prinfqnqua moucrentur ro/ mani.tolli ab tergo famnité hodé uolebanramép quofdam prluaris hofpidis neeeßitudinibuf^ con iundos indiria coniurationis dus Romam cmannrunniud'ilh? ante tps confulibus abdicate fe magk dratu:quo maturius noui confulcs aduerfus tantam molé belli crcarentur:Religio ïceffitab eius:quo rum iminutum impenu eßencomitia habermragr interrcgnüinitum:quo interreges fuerût.M.Valc T.Man rius.M.Fabius creaucreconfulcs,T»Manliu Torquatum rertium.P.Decium Muré.Eo anno Alexan/ liuif.P, drum Epiri rege m in Italia claffc appuliße conßat:quod bellu:fi prima fatis profpera'fuißcntihaud du Deduf biead romanos puenißer.Eadem ætas rc^ magniAlexandried:quem fororehuius ortum in alio tra conf, du orbis inuidum bellis iuuené fortuna morbo exrinxit.Cætepi romani:amp; fi defedio focio^ noifj latini haud dubia erat:tamé tag de famniribus non defe cura agerét:decé principes latino^ Româ euo caucrunt:quibus imperarent:quæ uellent.Prætorcs turn duos latini habebant.L,Anniû Setinum: 6i LiNum itiu Cerdenfem ambo ex coloniis romanis:pcr quos prerSigniam ; Vclirrafg?:amp;; ipfas colonias romanasuolfdétexcitiadarmaerant:eos noiatim euocariplacuit:Haud cuigdubid erat :fuper qua re accirenturnrag! condlio prius habito:prætores quam Roma proficifccrcntur:cuocatos feab fenatu docent romano:^ quæ adum iri fccum credant:quidna ad ea rcfpondcri placcat:refcrunr,Cum aliud aliicenferent:tum Annius:quang ipfeego rcttuli:quid rcfpondcri placeret:ramémagis ad fumma re/ rum nodra^ pertincre arbitronguid agendu nobis:quam quid loqucndü fit;facdc erit explicatis con

LIBER OCTA VVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fö

filris accomodare rebus ucrba.Namfi ét nuncfub umbra foederis æquiforuitutépati’ponùmus:gd abeft:quin ^dins fididnis non romanoß^ folum:fed famnitiu quo^ dido pareamuslt;rdpodcamuf^ romanis nos:ubi innuerint:pofituros armaf Sin aut tandem liberraris dcfidcnü mordet:aÏos:fi foedus eftfifocietasæquatioiunsefttficÔfanguineosnos romanojz eße: quod olim pudebatamne glonari licet:fi focialis ullus exercitus iis eft:quo adiundo duplicent uires fuas:qué fccernere cófules ab fe beP lis propnis fumendis ponendifep nolint:cur non oia æquanrur Zeur nó alter a latinis conful datur ƒubi pars uirium:ibi amp;: in^erii pars cft.Eft quidc nobis hoc p fe haud nimis amplu: quippe cocedentibus Koma caput Latio cifo:fed ut amplu uideri poflét:diuturna patiétia fedmus.Ar fi quado ung cofocia/ di imperil ufurpandae libertatis rps optaftis en hoc tps ad eft ix uirtute ueftra amp;nbsp;benignitate deum uo/ bisdauj.Tépralhspaticntiam negando milité:quis dubitat cxarhflêeoscuzplusducento^annorum moré foluerimus ï'pertulerut tamé hunc dolorem :bcllu nodro noie cd pelignis geflimustqui ne noz ^troß^ quidé finiu p nos tuendo^ ius anrea dabanrmihil interceilèrunt.Sididnos m fidé rcccpros;cam panos ad nos ab fe defdflê:exerdtus nos parare aduerfus famnires foedcratos fuos audicrunt:nec mo/ uerunt fead urbc:unde hæc illis ranta modeftiamifi cófdenria uirid dó no^rap^ amp;nbsp;fuarum ■.'Jdoncos au öores habeo querentibus de nobis famnitibus ita refpofum ab fenatu romanoeffemt facile apparc/ retme ipfos quidé iam poftulare ut Latid fub romano imperio fir:ufurpate modo poÜulandoA'quod illi uobis raciticoncedunt.Si qué hoc metus dicere prohibct:cn ipfeaudiente nSpopulo romano mo do fenatuq5:fed loue ipfo:qui capitolid incolit:profiteor me diélu^mt fi nos in foedcre ac focicrare efle uelint:confulcm alteß^ ab nobis fenatufq^ partem accipiant.Hæc ferociter non fuadcnti,fold:fcd polIP centiclamored: aiTenfuoés pcrmiferuntutageretdicercrqîquæerepu.noislatinifidcqifuauideren/ Art fu' tur.Vbi eft Roma uentum:in capitolio ei fenacus datus eflabi cum.T.Manlius conful egiflêt cum eis perbd exauöoritate patrd:ne famnitibus foederatis belld inferrent.Annius tang uidor arm is capirolium ce lariord piflêtrnó Icgatus iure gentium loqueretur:tps erat:inquit.T.Manli:uof^ patres conferipti tandé iam refpon ' uos nobifcd nihil pro imperio agerc:cum fiorétiffimum deum begnitare ndc Latid armis uirifg? fam fum nitibus bcllo uidis fidicinis edpanifg? focns:nunc ét uolfds adiundis uidcretis:colonias quoep ueftras latinum romano prætulifle imperium:fed quoniam uos:rcgno impotéti finem ut imponatis:nÓ idu citis in aium nos quagarmis poflümus aflerere Latium in libertarcmxôlànguinitati tamé hocdabiz musait côditiones pacis feramus æquas utrifgaguomam uires quog? æquari diis immortalibus pla/ cuit:cÔfulemalte^iromaalterum ex Latio crearioportet:fenatus parte æquâ ex utragigéte céunum populum unâ rempu.fïeriid: ut imperii eadcmfedesfit:idéqî oibus nomen quoniam ab altcraitraq? parte côcedi neceffe é:quod,utrifcp:bene uertat:fit hæc fane patria potior:d: romani omnes uocemur.'

Forteitaacciditiutparcmfcrodæhuiusdiromaniconfulem.T.Manliumhabcrent: quiadeo non tenuit irammt fi tanta dementia patres conferiptos cœpiflètiut ab fetino homine leges acdperent:gla/ dio cindum in fenatum fo efle uéturum palam diceretÄ quéedep in curia latinum uidiflêtifua manu interépturum: amp;conuerfus adfimulacrum louis Audi luppiter hæc fcelera;inquit:audlteius faf^:pe legrinos confulcs amp;nbsp;peregrind fenatd in tuo luppiter augurato tcmplo captus:at^ ipfe oppreflûs uifu rus esfhæedne fœdera Tullus romanus rcx cum albanis patribus ueftris latiniÆæc.L. Targnius uo ' bifeum poftea feedera fccitfNon uenit in menté pugna apud regilldlacumùdeo amp;L eladium ueftra^ ueterumÄbcncficioßi noftio^ erga uos obliti eftis ; Cum côfulis uocem fubfecuta patrum îdignatio eét:prodic mémoriséaduerfus crebram ïplorationé ded:quos telles foede^ fæpius inuocabât œfulcs uocé Annli fpementis numina louis romani auditam;certc cd cômotus ira feab uclhbulo tépli citato gradu priperet:lapfus p gradus capite grauiter ofFenfo impadus imo ira eft faxo ut fopiret : exanimaz turn aiidorcs quoniâ non oésfunt:mihi quo^ in îcertd relido fit:ficut îter foederd inpto^ teftationé ingenti fragore cæli procellam effufam mam cC ucra eéÂ apte ad reprefentandam iram dcd fida poP funt.Torquatus miffus ab fenatu ad dimittédos legatos;cum iacétem Annid uidiflèt: exclamat: ita ut populo patnbufgi audita uox panter fir;bcnchabcr;dii piuni moucte bellum :eftcæleftenumé:es ma gne luppiter:haud frultra te pattern ded hoîumgp hac fede facrauimus:Quid ceflàtis grites;uofg;pfes confulti arma caperc dus ducibus ffie Uratas Icgiones latmoije dabo quéadmodum legatd lacentem ui fos i ho/ detis.Afl'enfu populi excepta uox confulis tantum ardoris animis fecit:ut legatospficifccntcs cura ma “es du/ giftratuum magis:g iulTu confulis ,pfequebant: qua ius gétium ab ira ipetug? hoium tegeret.Confen cunt fit amp;nbsp;fenatus belld:côfulefœ duobus feriptis exercitibus p marfos pclignofgi pfedi:adiddo famnirid Att ,p/ exercitu:ad Capuâ:quo iâ latini fociig? côuenerât:caftra locât.lbi î gcte utnqi cÔfuli cadé dicif uifa fpe/ digm p cies uiri maions qua huraano habitu auguftionfgi dicétis:ex una acie iperatorem:cx altéraexercitum géré ob diis manibusirnatncp Terrædeberi utrius excrutus iperator Icgiones hoftid fuperg? cas fe deuouiffet latum dus populi partifgj uidoriam fore.Hos ubi nodurnos uifus iter fe côfules contulerdt;placuit ad aue/ rdcandam deum iram uidimas cædi:fimul ut fi ex eis eadé:quæ fomno uifa fuerant: portederent : ap teruter confutum fata impleret.Vbi refponfa arufpicum infidenti iam animo taciræ religion! côgrue/ runt:tum adhibitis legatis tribunifg?:amp; iperiis ded ,ppalâ expofitis.ne mors uoldtaria côfulis exercitd in acie tcrreret:côparât iter fe:ut_ab utra parte cederé romanus exercitus cœpilTetûde fe côful deuouez ret ^ Po.Ro,gritibur^. Agitard et i cÔcilio é:ut fi qdo ung feuero ulld iperio belid admiftratum eiïët: tûc uti difciplma militaris ad prifeof redigereémoref.Curam acuebat:quod aduerfus latiof beUadum erar;lingua:moribus:armoß4 genereanftitutif ante oia militaribuf congruentef militef milibufxen/

turionibus céturioncs:tribuni tribunis cóparcs collegae« nfdem prælidiïs fepciifdcm manjpulis per mixn fucrant.Per hæc ncquo errore milites caperencedicunt confules negs extra ordinem in hoftem pugnaret.Forte inter cæteros turmarum præfedos g exploratum in cés partes dimiffi erant.T. Man lius confulis filius fuper cadra hoftium cum fuis turmalibus cuafit:ut uix ræh iaöu ab datione proxi/ ma abeflct:ibi tufculani erant egres:perat.Genutius Mctius uir turn genere der fuos:tum fadtis clarus Is ubi romanos cgtes infignem^ inter cos pcedentem cSfulis filium:nam cés derfe utigi illudres ud ri nouerant:cognouit:una ne ait turma romani cum latinis fociifœ bellum geduri edis f quid derea cô fules:quid duo excrcitus confulares agent ƒ Aderunt amp;nbsp;tempore Manlius:ingt:amp; cum illis aderit lup/ pi rer ijk foederum a uobis uiolatorum tedis:qui plus potpoIIerguSiad regillum lacum ad facietcrem uedram pugnauimus:hic quoep efficiemus ^fefto ne nimis acics uebisÄ collata figna nobifcum cor di fint.Ad ea Genutius paululum ab fuis equo prouelt;dus:uis ne igif dum dies ida uenit: qua magno ■ nbsp;nbsp;conatu excrcitus moucatis:iriterca tu ipfe congredi mecum:ut nodro duorum iam hinc cuentu cerna

tur quantum cqucs latinus romanoprædetfMouetferocemanimum iuuenis feu ira:feu detredadi cerfaminis pudor:feu inexuperabilis uis fati;oblirus itag? imperii patniiconfulumq? cdidb præceps ad id cerramen agitur:quo uincerctan uinceretur;haud multum dcreflct.Equitibus caetcris uclutadfpe daculum fummotis:fpacio:quod parui interiacebatcampiaduerfos cociratcquos: amp;cum ffedis cud pidibus concurriflcnt.Manlii cufpis fuper gal ca hodis Metii trans ceruieem equi elapfa cd: circuaüis dcideequis:cum prior ad iterandum iöum Manlius cófurrcxiflêt:fpiculum der aures equi fixit:adcu Pugnat JUS uulneris fenfum cü cquus prioribus pedibus ereöis magna ui caput quateret: CACuflit cquitc: qué Manlu eufpide parmaq; innixum attollcntem fe a graui cafu:Manlius a iugulo ita:ut p codas ferrum cm me/ côfulis ret terræ affixinfpolufqî ledis ad fuos reuedus cum ouanregaudio rurma in cadraiargi dei'dead pro/ filiusex rium ad patrétenditignarus fin futuri:q laus an pœna méritaeét.Vr meocs:inqr:pater:ruo fanguinc in iuflu ortum uere fcrrent:prouocatus equedria hæc fpolia capta ex hode cæfo porto. Quod ubi audiuit con partis ful:extemplo filium aduerfatus concionem ebmeo aduocari iuflît:quæ ubi frequés conuenit. Quâdo Mâlius quidem:iquit:tu.T.Manlii:ne^ imperium confulare:ne^ maiedarem patriam ueritus aduerfus edv côful fi/ crum nqdrum extra ordinem in hode pugnadi:amp; qtum i te fuit difciplinam militarem:qua dent ad liû fecu banc dié romana res foluidiimcg; in earn neceflîrate adduxiduuraut rcipu.mihi:aut mei meorûç ob ri peuP liuifcédum fic:nos porius nodro debito pledcm ur:quâ refpu.tanto fuo dâno noda peccata luat: tride fit Mâ/ exéplum:fcd îpode^ falubre iuuentutierimus.Megdem cum ingentia caritas libc^: turn fpecimen lianaP iduduirtutisacccptuunaimagîcdccorisîtemouenfedciïautmortetuafandiéda fintcôfulûîperia: peria nbsp;nbsp;aut îpunitate in ppctuum abroganda:ncc tequidé:fiquid in te nodri fanguinis ed: reeufare cenfeam:

quin difciplinam militarem eulpa tua prolaplàni pœna redituas. Lidor deligaad palum.Exanimari oés tam atroci imperio:ncc aliter, quam in fê quifep didridam cernéfes fccurim metu magis:quâ mo dédia quicucre.Ita^ uclut emerfo ab admiratione aîo cum filenrio defixi detiflênt:repente podcaqua ceruice cæfa fufus cd cruor turn libero conquedu coortæ uoces funt:ut neg lamcnrismcg cxecratiÓi' bus parceretur:fpoliifg? conteflum iuucnis corpus:quantum militaribus dudiis funus ullum conce/ lebrari poted.drudo extra uallum rogo concremarerur.Manliana ipcria non in præfentia modo hot renda:fed exempli etiam tridis in podcrum cdcntifccittarnen atrocitas pœnæobedientem duci mill'' tem:prætcrq quod uigiliæcudodiæg:amp;ordo dationum intentions ubig curæ crant:amp;: in ultimo ét certamine;cum defeenfum in adem ed:ca feueritas profuit:fuit enim duili maxime bello pugna fimP Iis:adeo nihil apud latinos didonum ab romana repu. præter animos erat. Clypeis anrea romani ufi funr:deinde podeaquam dipendiarii fadi feu ta pro clypeis feccrc:amp; quod antca phalanges fimiles ma cedonicisihocpodeamanipulatimdrudaacics cœpit:eflê:podremo in plûtes ordincs indnicbatur. Ordo Ordo enim fexagenos milites:duos centuriores ucxillarium unum habebat.Prima ades hadati crat qd fit 1 manipuli quindccim didanres inter fe modicum fpatium:manipulus leuis uicenos milites inham tur/ acicHa bam fcuratorum habeat:Ieues autem: qui hadam tantum gedag gerercnt:uocabantur.Hæc prima dan pri frons in ade florem iuuenum pubedentium ad militiam habebat.Robudior indeætas toridem ma/ dpes nipulorum quibus principibus ed nomcnihos fequebanf fcutati omnes infignibus maxime armist Maipu hoc.xxx.manipulorum agmen antepilanos appellabant:quia fub fignis iam ahi quindccim ordincs lo lusVez cabantunex quibus ordo unufquifg tres partes habebat:earumunamquamg primumpilum uoca/ xillum bant:tribus ex ucxillis condabat:uexillum. clxxxiii.homincs erant.Primum uexillum trianos duce/ Triani ^^ueteranum militem fpedatæ uirtutisifccundum rorarios minus roboris ætate fadifgitertium ac cenfosminimæ fiduciæ manu:eoamp;inpodremam aciem rciicicbantur.Vbihisordinibusexerdtus indrudus edénhadati oïum primi pugnam inibant.Si hadati profligate hodem nó poflentipede pP fo eos rctrocedentcs in intcrualla ordinum principes redpiebant:tum principu pugna cratihadati fe/ quebantuntriarii fub ucxillis confidebant.Tinidro crure porcdo:fcuta mixa humcris:hadas fub ere/ da cupide in terra fixas:haud fecus:qua uallo fcpta inhorrcret acics:tenéres * Si apud principes quog baud iatis profpcre edet pugnatum:a prima acie ad trianos fenfim referebantuninde rem ad tnarios rcdidquot;e:cü laborafiprouerbio increbruir.Triam cofurgentes ubi in derualla ordinu fuorum principes amp;nbsp;hadatos rcccpidenticxtemplo compredïs ordinibus uclut claudcbant uias:unog continente agniP ne iam nulla fpe pod relida in hodé incidcbanr.ld erat formidolofidimum hodi:cum uclut üidos in fccuninouara repente aciem exurgentem audam numero cemcbant.Scribebantur hæ quattuor fere

LIBER OCTAWS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;??

Icgiones quinifmiTIibus peditumtequitibus in fingulas Icgiones trccmtistalrcnj tantum ex latino dcgt; ex quot ledu aducicbaf:q ea tem peftate holles erant romanis:codem^ ordie iftruxerant aciem .Turn nee ue/ m i! hbj . Xillacum uexillis tantum:uniuerfi haftati cum haftatis:prinapescum principibus:fed ceturio quo^ cóll.iiet cumcéturionefiordinesturbatinóeéntxoncurrédumfibiefle fcicbat»Duo primipili cxutracp ade exerata inter manos erant:Romanus corpore haud quaqua faris ualidus:cæterum ftrenuus uir perirufq? mi^ Iioæ:Larinus uiribus ingcns:bc!latorç primus:notiflïmi inter fe:qa femp pares ordines duxemr.Ro/ mano haud latis fideri uiribus iam Roma?pmifllim eratab cÔfulibus:ut fubcenrurioné fibi qué ueb let:Iegcrcr:qtutaref eum ab uno deftinaro hofteafg? iuuenis in acie oblatus ex céturione Latino uicLo/ riam ruhr.Pugnatum é haudpeul a radicibus uefuuii montis:qua uia ad Vefenm ferebat.Romani co fulesipriufguâ educerét in aciem iïmolauemnr.Decio caput iccincns a fam iliari parte cæfum arufpex dicitur oftediflé:alioquin acceptam düs hoftiam eciManÜum egregie litaflêzAtqui bene habcninquir ■decius:fi a collega liratu cft.Inltrudis:ficut ante diöu é:ordmibuspceflèrcin acicm:Manlius dextero. Dccius leuo cornu pcrar.Primo utringj æquis uiribus eodéardoreanimomm gerebatur res:deïdeab Icuo cornu haftati romani non ferentes impeflionem larino^ fead principes recepere.In hac trepidaz tione Decius confuI.M.Valerium magna uoce inclamat:Deorum;inquit:ope Valeri opus é: agedum ponrifex publicus Po.Ro.præi uerba:quibus me pro legionibus deuoueam .PÓtifcx eum toga prætex uouédi tam fumere luffirÄ uelato capite manu fubter rogam ad m'entum exerta fup tælum lu bied turn pedi formu/ bus Harem fic dicere:Iane:Iuppitcr:Mars pater:Quirine bellona:Lares:diui Nouéfilcs;dii Jndigeres;di lam ui quorum eft potcHas noftromm hofliumqndnqi manes uos præcor:ucncror:ueniam peto fereq-; uti populo romano:Quiritium uim uidoriam^ profpereris:hoftef^ populi romannQuinnum ter rore formidine morteep afficiatis.Sicur uerbis nuncupaui:ira pro repu. Q umtium: exercitu: legioniz bus:auxilns populi romani:Quiritium:le^iones:auxiliag?hoftiummccum dus manibus deucuec.

Harcira pcatus lidores iread.T.Manhu lubcnmarurcq; collega? o; fedeuomp exerdru nüciareupfe ineïdus dndugabinoarmatus m equü ifiluinacfein medios holles Imifit.Confpeólus ab utracp ade aliqro augullior humano uifu ficut cacio miflijs:piaculü cis deo^ iræ:q pefté ab fuis auerfam 1 holles ferret.lra oi's terror pauorqlt; cü illo latus:figna primo latino^ tui bauit:deïde 1 rota penitus aciépualit. Deuota Euidcrifl'im u id fuit:qd quaciiqi equo fuedus cftnbi haud iecus:qua pellifero fydere ióh pauebat: ubi Dedus uero corruit obrutus tælisu'de lam haud dubia? conllernaræcohortes latine^ fugaac uaftirarem late dus ma feccmtifimul amp;nbsp;romani exolutis religióeals uelut turn primu figno datoccortipugna intégra ædide nibus runtmam amp;nbsp;rorariiprocurrebant interantcpilanosiaddiderantcp uircs haftatis acpi incipibus:6c ma/ cocidit nigenu dextero innixi nutu cofulis ad eófurgendü expeûabar.^cedenredcîde certaminecû ahis par/ tibusmultitudoruperarelatinoplt;!;Manliusc0fulauditocucnrucolleg£ecumut iusfafg?erat:lachry/ mis nô:minus qua laudibuspfecurus ta memorabilé morte eét: paulifpcr addubitauitan eófurgédi rriarns tépus eflêndeinde melius rams i'tegros cos ad ulnmü difcrimé feruarnaccefos a nouiRima aae ante figna peedcre iubet.Qui ubi fubierc exréplo larini tag idé aduei farii fedflént:triai ios fuos excita üenïtiq aliquadiu pugna atrod cü amp;nbsp;femctipfi farigairent:amp; hallas aut pfregiflè nr:aur hebetaflênt pel lerer ui tamé holle dcbellam ia rati puentuqt ad exrremâacic:mcôful triai iis cofurgirenuncinquit: inregriaducrfusfcflc)s;memoresparriæparcnrumqi:amp;:coniugûaciibcroium;memoresconfulis pro ueftra uiótoria morte occubanris, Vbi triarii conlürrcxcnït integri t efulgénbus arm is:noua ex impro uifo orta adcs receptis in itcrualla ordinu antcpilanisxlamore lublaro:principia latinorum perturbât: haftifep ora fodientes: primo robore uirorumcæfoperaliosmanipuIosucJutincrmcspropcintaûi euafere:tantacpcædepruperecuncos:utuixquartam parte rclinquerét hoftium:famnites quoqdub radicibus monris proeul inllrudti præbucre terrorem latinis.Cæterû i'ter omnes dues fodol^ praxi pua dus laus belli penes côfulcs fuir: quop^ alter omnes minas piculacp ab deis fuperis îferifç i lèunu ucrtir:alter ea uirture coq? cÔcilio in pr^lio fuit ut facile cÔuenerir inter romanos latinofgnqui dus pu gnæmemoriam pollens rradidemnnurrius parris.T.Manlius dux fuinet:ciusfurur3m haud dubie T.Man tùiHc uidoriam.Latini ex fuga fe Minturnas contulerunt Callra fecundum prælium capta:multique lu la^j mortales:ibi uiui opprcHi maxime cam pani.Dccii corpus ne co die inueniretunnox quacréres oppref fit:poilcro die inuentum inter maximam holliumlliagem cooperrum ralis funuf^comparmorz ti célébrante collega fadlum.lllud adiiciendum uidetur licere confuli didhtonq? di præton cum legio nes hollium dcuoucat:non utigple:fed quéuelit exlegioneromanafcriptum ciuem:deuouerc:fi is homo qui deuotus ell;morirur probe fadum uideri:ni morituntum fignum feptem pedes altu aut maius in terram defodi:Ä piaculum hollid cædi:ubi illud fignum defoflum erit:eo magillratum ro/ manum defcendere fas non ell.Sin au tem efe deuouere uolet ficuti Decius deuoit:ni morirur:neque fuum:neque publicum diuinum pure faciet.QuifefedeuoueriuVulcano arma fiuecui alüdiuo üo/ uereuolet;liuehoflia:fiuequoalio uolet:ius cHo.Tdofuper quod llans conful pcatus clhhoftem po/ tin fas non ell:fi poriatur Marti fuo luet auribus piaculum fieri.Hæc ßt fi omni.» diuini humaniep mo ris memoria abolcuitmoua peregrinaque omnia prifds ac petriis prxferendo:haud ab re duxi uerbis quo® ipfis:ut tradita nuncupataqt funt.rcfcrre.Romanis poft pradium demum fadum famnites ue niirelubftdiocxpcdatoeuentupugnæapudquofdamaudorcsinuenio.Latinis quoque ab Lauinio auxilium dumdelib;randotcrunttempus uidis demum ferricceptum:óicum iam portis prima fi/ gna:ói parsagminiscflétegreflamuncioallatodeclade bonorum cum conuerfis fignis retro mur?/

bcm rcdfrctur prætorcm èorum nomine Miliomum dixiflê ferunttpro paulula uia magnam mercd^ dem romanis eflêfoluendam.Qui larinorum pugnefuperfucrantmultis irinenbus diffipatixum ld unum ccnglohancnoVcfoa urbs eis recepraculum fuit.lbi m conciliis Numirius impcraror co^z affir mando communem uerematrem belli utrag? aciem pari cædeproflrauiflèmiótoria^ nomen tantu penes romanos f nê;amp;cærcram pro uidis fortunam illos gcrcrc:funefta duo confulum præroria:altc/ rum parricidio filn:alrerum confulis deuoti cæde.Trucidatum exercitum omnemxæfos aftaros prin Indauz cipclq^ftragcm amp;nbsp;ante figna amp;nbsp;poft figna fadam:trianos poftremo rem rcftituiflc.Latinogó amp;nbsp;fi pari rant bel ter accifæ copiæ fînt:tamcn fupplcméto uel Latium,ppius eé ucl Volfcos:quâ Romä.Iracp fi uidcatur lu 1 ati ' fis fc ex larinis amp;nbsp;ex uolfcis populis luuentute propere excita reditu^ îfefto exerciru Capuam :cfic ro/ ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mancfcp nihil turn minusiquâ plium expedantes necopinatoaduentu pculfup^.Fallacious lirreris cit

ca Latium nomenqi Volfcum miflis:qa:g nô îterfuerunt pugnæ:ad credendû temere faciliores crant: ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tumultuarius undicp exercirius raptim conferiprus conuenit.Huicagmini Torquatus côful ad Trifa/

numater Sinueflâm Minrurnafg? is locus eft:cccurrit:pnufquâ caftris locus capercLfarcims utrin^ î ItCBz la/ aceruum conicdis:pugnarum debcllatumm eft:adcocnim accifæ res funtutconfuli uidorem exerci/ tini uin turn ad populandos agios corum ducenri:dcdcrét fe omnes larinizdeditionemŒ earn campani feque/ cunf rentur.LatiumCapua^agromuldati:larinusagcrpriuernatiaddiroagro:amp;fa1crnus:g populicam^ pani fucrat:ufg! ad Vukumum flumen p’Icbi romanæ diuidunt :bina m Latio iugera ita ut dodrâtem ex priuernati complètent daraaerna in Falerno quadrantibus etiam pro longinquitateadicdis.Extra Ager la pœnàm fuerclarinorum laurenres campanorumep cquitcs:quia non dcfciuerant:Cum laurétibus re/ finis amp;nbsp;nouari foedus iuflùmircnouarurqp ex co quot annis peft dicm decimum latin arum: Equitibus cam/ câpanis panis ciuitas dataimonumentumq? utcét:Acneam tabulam in æde Caftons Romæfinxerunt; uedi/ adimif gai quoqi eis campanus populus iulTus penderein fingulos quot annis: fucreautem mille amp;nbsp;fexcenri denarü:numi quadrageni quini.Ita bello gcfto:pccuniis poeria^ pro cuiufqi merito pcrfoluris.T. Ma/ lius Romam rcdiir:cui uenienti feniores rantûobuiam cxiflè conftat:iuuérutem amp;nbsp;tune amp;nbsp;omni uita deinde auerfatam cum exccraramqu Antiares in agrum hoftienfem ardeatem folonium kurfioncs fc/ cerunt.Manlius cóful:qa ipfe per ualirudincm id bellum exequi negerar:didarorem.L.Papyriü CraP fum:g turn forte erat pror:dixit:ab co magifter egtum.L. Papy nus Curfor didus. Nihil memorabilc aduerfus anriates ab didatoregeftu c:ciJ aliquot mefes ftatiua m agro antiate habuiflet. Anno infignl uidoria de tot ac ram potentibus populis:ad hoc cófulum alrcrius nobili morrc:alrerius ficut truci iö Acmy/ claroad memoriam iperio fucceflcreconfules.TAcmylius Mamercus:Ô^.P.Philo:ncç in fimilc ma/ lius Ma te nam rcrum amp;nbsp;ipfiaut fua^ rejyiaut parrium f repu.magis quam parnæ memores: latinos ob iram mercus agn amiffi rebcllantcs in capis fenedanis fuderür:caftrif^ cxucrunr.lbi publio:cuius duduaufpiaoep P.philo res geftæerannin dedirionem accipienre latinos populos:quonjm ibiluucrus cæfaerat:Aemaliusad conf. nbsp;nbsp;pedd exercina duxir.Pedanos tuebar Tybius prameftmus uclirernufç populus:ucucranramp;’ ab Lanu'

uio Antiom auxilia.Vbi cd præliis'quidé fuperior romanus eflèt ad urbé ipfam Pedum caftra^ focio/ rum populopz:qum urbiadiunda erant:dü integer labor reftaref;bcllo infedo repente omiflo conful quia collega: decreturnumphu audiuir.-ipfe quom rnupbi ante uidoria flagirator Roma rtdur.Qu*’ cupidirare offen fis patribus negannbufgi nifi Pedo capto:aut dedito friumphum.hincalienarus ab P/ nam Acmylius fediriofum firnilé tribunatibus deindeconfulatu gdIir.Nâ:neç quoad fuit conful: cri m inari aqud populû patres dcftirincollcga baud quaq aduerfanrc:quia:ôlt;: ipfe de plebe erat:materiam adr præbebar criminibus agerin latino falcmoq: agro maligne plebi diuifus:^ poftcaq fenatus finira impcriu confulibus cupicns didacorc aduerfus rebcllantcs latinos dici iuflif.Aemylius:cuius tu fakes erarcollega didaroré dixir:ab co magifter equirum lunius Brutus didus.Didatura pcpularis amp;nbsp;ora/ tionibus in patres cnminofis fuit;amp; quod tres leges lècudiffimas plebiaducrfas nobilitari tulit:unam utplcbifcitaocs quirites tencrent altera :ur legurmquæ co minis cenruriatis ferrcntiantc imm fuffraz gium patres audores ficrcnntcrtiä ut alter utiq; ex plebccum co uenni fit:ut utrung? plebciü fieri lice Atf le/ i^:cenforcrearef.Plus eo ano domiacceptij cladis a cofulibus ac didatore:quam ex uidoria co^i bel/ ges poz bcifm rebus foris audum imperium patres credebant.Anno in kqucnti.L.Furio Camillo.C.Mcnio pularcs eófulibusiquo infignirius omifth rcsAcmylio fupcrioris anni confuli exprobraref.Pedum armis uiri L.Furia ^rifqü amp;nbsp;omni ui expugnandu acdelédum fenarus fremit:coadigj noui eófu es oibus cam ré præucr/ G Me/ ** proficifcutunlam Latio is ftatus crat rci^:ur neep bcllummcg! pacé pari poflennad bclló epes deerat mus co P^^^ °^ ^8” adempri doloré afpcmabarunmcdiis cÓfilüs ftandum uidebafut oppidis fe tencrét ne 13/ ceflitus romanus cam belli habcret:amp; fi cuius oppidiobfidionunciata encnundig: ex oibus popubs auxiliü obfeflïs ferref.Neg? ramé nifi admodu a paucis populis pedani adiuti funt:tyburtcs præncln/ niijiquo^i ager ^pior erar.Pedû peruencre:Aricinos lanuuinofg}:amp; ueliternqs atiaribus uolfcis fee^ lügen tes ad afturæ flume Menius improuifo adortus fudit:Caniillus ad pedü cum tybmtibus maxie uaiidoexcrcitu maiore mole quang aquc^fperocuenrupugnat:Tumulrum maxime repctinaircr prælium cruptio oppidanopc fecitun quos parte exercitusconuerfa Camillus non compulitfolü cos intra moeniaifed codem etiam diccum-ipfos auxiliag^eo^ perculiflêrioppidum fcalis cepit.Placuitinz de iam maiore conatu animo^ ab unius expugnatione urbis ad perdomadum Larium uidoré dreu/ ducereexercitum:nec quieucre anteq expugnadoaut in dedirionem accipiédo lingulas urbes Latium omne fubcgcrc.Præfidns inde difpofitis per recepta oppida Roma ad deftinatum oium confenfu td^

LIBER OCTA VVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^

omphû dcceflcretaddifus triumpho honos:ut ftatuæ cqueftics cis rara ilia ætate res in foro poneren/ tur priufqcomiria in infequérc;annum confuics rogarcnt.CamiHus de Iannis populis ad fenarum ret ruilt ar™ ira dißcruir.Patrcs cofenpri qdquot; bello armilqi in latio agendu fuir:id ia ded benignirarc ac uir tute miliruni ad fincm uemnead] ad Pedd afhiramai iuntexercitus holbd oppida lanna oia amp;: Antiii ex uolfcis aut ui capta:aut recepra in dcdirioné prafidns renent ucftris:Rcliqua eonfulratio eltquoni am rebellando fepius nos follicirant:quonâmodo perpétua pace quietos obtineamus dii ïmorrales: ita uos potentes huius cófilii fcccrunt:utfit Latium:dcindcan non fir;in ueftra manu pofucrinnltacp pacé uobis: quod ad latinos artinet parare in perpetuum uel fcæuiédo:ucl ignofcendo poteftis.Vultis crudelirer cófulere in deditos uidof^dieet delete omne Linumaialdas inde folitudines faccre:unde focialicgregio excreiru per mulra bclla magnacp fepe ufi eftis.Vultis exemplo malop^ augere rem ro manam uidos in ciuiratéaccipiendq^matcria erefeédi per fumma gloria fuppedirar.Certe id firmiflP mum longe impend eft:quo obediércs gaudent.Sed marurato opus cd quicqd ftaruere placct:tot po/ pulos inter fpem merutp fufpéfos anim? habetisÄ ueftra irag? de cis cura quâprimd ablöIuiÄ illoru aios dum expedarione ftupenfen poenadeu beneficio præoecupari oportet : noftrum.n.fuit efficerc: utoium re^uobisadconnilédumpotcftaseflenueftrdeftdccerncreiquid optimum uobis teigp pu' blicæ fir.Pnncipcs fenatus relatione cofulis de fumma re^ laudare:fed cum alio^ caufa alia cét:ita ex' pedin pofte confilium dicere:ut pro meriro cuiufg? ftatucrcfifi defingulis nominatim referrent poz pulis.Relard igitur de fingulis dccretumqp lanuuinis ciuitas data facragt fua rcddica:cum co ut ædes lo eufp Sofpitat lunonis côis lanuuinis municipibus cd populo romano eftet. Aricini nomenramep amp;nbsp;pe dam codem iure quo lanuuini ciuiratem acccpri.Tufculanis feruara ciuitas: quam habebannenmenç rcbcllionis a publica fraude in paucos audores uerfum.In ucliternos uetetes ciucs romanos:qd' roti/ ens rebellaftênt:grauirer fcæuitd:ôd muri deieduöd fenatus inde abdiidusauftigi tras tyberim habita remt eins qui cis tyberim depræhenfus cftcf.ulg? ad millcclarigatio paftud cftcr:nec priufqua tere per foliifo:is qui cepiftêr extra uinculacaptd haberct.ln agrd fenatopi coloni inifti: quibus akriptis fpecié Clariga antiqux frequétiæVelitrærcccperunt.Et Annum nouacolonia mifta:cumeoutantiatibuspermit/ ho i.p tcrerunfi amp;: ipfi afcribi coloni ucllér:naues inde longse abadæ intcrdiduq« mare anrian populo cftÄ duellio duitas dara.Tk'burrcsrprancftinigiagro muldariincqï ob recens tanru rcbcllionis corn une cd aliis la- nd delà tints crimemied quod tedio imperii romani cd gallis genre effetara arma quondam confociaflcnt.Cæ ratio ut teris Iannis populis connubia:cômertiaq?:ôicôfilia interfeademcrunt. Campanis cquitibus honoris ultra ^ufa:quiacum latinis rebcllarenoluiftent:fundanifgi amp;:formianis;quod per fines eo^tuta pacaraqr mille fcmpfuiftr’tuiaiciuiras duefuffiagio data.Cumanosfucflulanoi™ eiufdem iuris conditionifg? cuius paftus Cipuam efte placuit.Naues antiatium partim i naualia Romæ fubduâæ:parrim irenfaaroftnlgi aci,lt; p hofti fuggeftum:in foroextrudum adornan piacuicroftraç id tcplumappcllatu,C.Sulpicio Logo.P.Elio bus ha/ Peto eonfulibus cum omniamo opes magis romanæ:quam beneficiis parta gratia bona pace obtine/ hermf rent:iter fidicinos aurdcoig; bellum ortum. Aurunci a.l«Manlio confule in deditionem accepti nihil Roftra deinde moue rat: co petcndi auxihi ab romanis caufa iuftior fuit:fed priulqua cold les ab urbe: luftêrat C.Sul/ enimfcnarusdcfcndiauruncos:excrcitum adducerét:famaafferturauruncos oppidum dcfcruiße:^' picius fugofqi eu côiugibus ac libcris Sueftâm cômuniftê:q ndc Aurdca appcllata:moenia annq co^ urbeg? P.Elius afidicinis deleta.Ob ca ifenfus côfulibus fenatus:quo^ cddariôc ,pditi focii cenndiftaroré dici luflln conf. Didus é Claudius rcgilicfis magiftrd cqrd.C.Claudid Horratoré dixit.Religio idc inieâa de didato' re:amp;cum augures uitio creatd uideri dixiftcnridiftator magifterg? cgtum fc magiftratu abdicarunt«

Eoanno Mmutia ueftalis fufpeda primo pp mundioré lufto cultd îfimulara: deideapud pôrificcs Minu/ ab fell ce lêruo:cd decrcto coiy lulTi cér laci is abldnerc:fimili,îg^ in prâte habcrc:facfto iudicio uiua fub ria ue/ terra ad porta collina dextera uia ftrata dcfofta:fcelcraro campo ab icefto id ei loco nomen fadd.Eodé ftalis anno,Q.Publius Philo ptor primd de plcbc:aduerfante Sulpicio cóiulc:q negabat ronem cius fe ha/ biru^;eft fa(ftus:fenarum cd in fummis iperns: id nÓ obtinuiftcr minus in ptura ïtendéte. Infeqnsan/ nus.L.Papyrio CraftdiCefone Dmlio cÓfulibus Aufond magis nouo:qua magno bello fuit ïfignis:ca L.Papy gens Cales urbéi'colebat:fidicinisfinitim is arma cô)dxcrar:unoqi pho baud fane memorabili duo^ rius du populo^ exercitus fufus: jipingtate urbid ad fuga ,pnior:amp;.' in fuga ipfa rutior fuit:ncc tarnen omiflâ iHbcod cius belli cura pfibus:qa tones la fidicini aut ipfi mouerâtbclld:aut mouétibus auxilid tulcrant:aut ca M.Vale armoß^ furrar.Itam oiopeanixi funnut maximd ea répeftare ïperato^.M.Valerid Coruind cófulcm riuf.M. qrr.fecerat:collega*additus Coruino.M. Artilius Regulus:^ ne fortecafu crrarcâpetirum a côfulibus Atriliuf ut extra forte Coruini ea ,puincia eét.Exercitu uidorca fupioribus côfulibus accepto;ad Cales: unde conf» belldorrd erati^fcdus: cum hoftes ab fupcrioris éteertaminis memoria pauidos clamoreatg? i'petu prio fudiftét:moenia ipfa oppugnajeeft aggrclTusiamp;l milird gdem is cratardor:ut ia ide cd fcalis lucre deread muros uellét:euafurof^ cotédcrét.Coruinus:ga id ardud fiüu erat;labore milird potius:qua piculo peragere iceptum uoluit.Itacp amp;a^cré:amp;; uineas egit:rurrefg? muro admouit.qrd ufum for/ teoblara opportunitas pracuenehc.Nagi.M.Fabius captiuus roraaus:cum p negligent euftodd fcfto die uinculis ruptis p murd iter opera romano^ a rcligara ad pinnam muri refte fufpefus manibus fc demififtct:pcrpulit imperatoré ur uino cpulifj fopiros hoftes aggrederef :nec maiore certain ïe capri cum urbeaufones funequa acie fufi erâc:præda capta igens elhpfidiogi ipofito Calibus:redudae Ro/ mam legioes :conful ex Icnatufcofulto tnumphauit,amp;; ne Artilius cxpeis gloria: cftêtiiufli ambo cö/

fuies aduerfus fïdïcinos ducere excrdtum didatorcm ante ex fenatulconfulto coniriop; habende^ ca dixerunt.L. Acmilium Mamercumus magiftrum egturn .Q»PubIïum Philonem dixi.Didatore co/ miria habétexófulcs creari funt.T.Veturius:Sp.Pofihumius.Et fi bclii pars cum fidicinis reftabama/ Cales men ut benefido puenirent defyderium plebis:deeoloma deducenda Cales rcttulciunt:fadc^ fena/ tufcofultoutduornillia qngenti holes conlcnbercntztrcs uiros colonjæ dcduccdæ: agreç diuidûdo creauerut Cefonem Duinum.T.Quintïum.M.Fabiumrnam deïde côlùles a uecenbus cxercitu acce/ pto igrcfïï hoftium fines popqlado uley ad moemaat^ urbem puenerunr.Ibi ga fgenn exerciru cem parato fidïemi amp;nbsp;ipfi ,p extrema fpedimïcaturi e nixe uidcbanfÄ Sam mum fama erat eSdri ad bcllü didtatoraconfulibusexaudoritatefenatusdidlus.P.Cornehus Ruffinusmagifter egtum.M. Anto/ mus.Religïo deïde ïceffit uitio hos crcatoszmagiftratug? feabdïcaucrüt:amp; ga pciblctia ïfecuta c uclut olbus eo uitio conradis aufpicii:res ad ïrerregnum redut.Ab ïrerregno initop gntum demu ïterregé L. Cor/ M.Valerium Coruinum creaticonrules.L.CorneIiusircrumamp;.Gn.Domitiustrangnis rebus fama nebus gallid belli ^ tumultuualuit:ut didatorem dici placeret didus.M,Papyrius Crafi'us:amp; magifter eg/ Gn.Do tum.P.Valerius Publicola:a gbus cum deledus ircntius:quamaduerfus finitima bclla haberctur: ev minus ploratores miffiattuleruntgetaoïaapudgallos cflé.Samnium gnog? lam ake^ annum turbari ntv conful. nis cÓfilüs fufpedum erat:eo ex agro fidiemo exerdtus romanus nó e dedudus.Cæte^ famnires beP lum Alexadri epirefis ï Lucanos traxing duo populi aduerfus regc excurfioné a Pæfto facienté fignis collatis pugnaucrunco certamfe fupior Alexadcracertu q fide culrurusifi pinde cetera ^eeHiflennpa cem cd romanis fcdr.Eodcano céfus 3dus:nouiç ciues cenfi:tribus pp cos additæ Metia:amp; Scapna^ Cenfores addidemr.Q.Philo.Sp.Pofthumius.Romani fadi acccrrani lege ab.L.Papyrio ptore lata:q ciuitas fine fuffragio dàta.Hæc eo ano domi milmæg^ gcfta,Fœdus ifegns anus feu mtcpeiie rxli; feu M.Claz humana fraude fuit.M.CIaudio Marcello.T.Valerio côfulibusiFIaccumiPotitûgj uaric ï anahbus co/ udius gnomé cófulibus ïuenioxæteçô in eo parui referngd ueri fitallud puclimmecocs audores funt pro/ T. Vale ditum falfo efièiuenenis abfumptos:quo^ mors ifamcannum peftilctia fccerit:ficut proditur: tamé rius co. resne cuiaudorum abrogauenm fidem:exponenda eft.Cum primores ciuitatis fimilibus morbis eodem ferme oés euentu morerentunancilla quædam ad.Q.Fabiû Maximüædilcm curulc idicatu/ ram fe cam publics peftis ,pfefla eft:fi ab eo fibi fides data eét:haud futu^ noxs ïdicium.Fabius eófe ftï read confuIcs:cÔfules ad fenatû refenîneonfenfuçp ordinis fides ïdici dara,Tum patefadum mulic bri fraude duitatem prsmiimatronafgpcaucnenacoquereiamp;fifc fcgexremplouclinnmanifefto de/ prshendipoflê.Secunindiccm:6^coquentesquafdam medicamentaiöó recondita alia inuenerunt: qu/bus in forum delatis:amp;:.xx.matronis:apud quas deprehenfa erant per uiatorem accitis:dus ex eis Cornelia ac Scruiba patriris urtaç gen ris cd ea m edicamenta falubria^ efe contederennab confutanre indice bibcre iufls:ut fe falfum cómcntd argucrenrbpano ad colloqucdd fumpto cd fum moto popu lo in confpedu oïum rem ad esteras rcrubncntihaud abnuenribus amp;nbsp;illis bibere:epoto medicamen/ to fuameripfs fraude oés interierdncóprshcnfe cxtcmplo ca^ comités magnd numciv matrona^ in ‘dicauerdtiex gbus ad.c.lxx.damnats.Neg? deucneficns anteeam dié Roms qusfitd cft:^digiica res Artur Iocohabita:captif^magismétibus:quam confcelcrarisfimilis uifa.ltœ memoria exannaiibus repen Ous/ ^^ ’” fceeïfionibus quonda plebis dauu ab didarorefixumlabcnarabj difcordia mentes hoïum co pia/ frioné c^^° copotes fui fedflê.didatoré claui figendi caufa creari placuir crcatus.G.Quintibus magifti d equr' de uene tum«L.Valerium dixit:qui fixo clauo magiftratu feabdicardt.Creati confulcs.L.Papyrius Craflus ite/ fidis nbsp;nbsp;rum.L«PIautius Vcnox:cuius prindpio anni legati ex Volfcis fidicini amp;nbsp;lucani Roma ucnerunt:oran/

L. Papy ^^^ ^f “ fidem aedperenf;fia lamnirid armis defenfi eftenrife fub impcrio populi romani fideliter at/ rius.L. Ç obediéter futuros.MiïIi td ab fenatu legati denundatuç famnitibus:ut eo^ populo^ finibus umi Plauda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nerét: ualuitep ea Icgario nó ta quia pacé uolcbat famnites g quia nôdd parati erât ad belld.Eodé

conf, nbsp;nbsp;anno priucmas belld initd:cuius focii fundani dux end fundanus fuit Vitmbius Vaccus uir non domi

fold:fed etiam Roms clarus:sdes fuere in palatio eius:qus Vacci prata diruro sdifido pubbeatoque folo appellata. Aduerfus hdc uaftanté effufe fetinüinorbandq?^ corand agrd.L,Papv’rius ,pfcdus ha/* ud^culcaftriseiusconfcdit.Vitrubionecutuallofe teneretaduerfus uabdiorc hoftem fana eóftare mensmee ut logins a caftris dimicaret aius fupperere uix tora extra porta caftro^ explicata ade:fugani magis rctro:qua prslid:authoftemexpcdatemiliteifinecofilioifineaudaria dcpugnat:amp;:utleuimo/ mento nee ambigue é uiüusnra breuitate ipfa loei faciliep receptu in td ^ppinqua eaftra:haud sgre m/ litem a multa esde eft turatusince fere quifq in ipfo certamine:paua in turba fugs extrems:cd:in ca/ ftra ruerent:csfi:primifqi tenebris priuernd inde petitum agmine trepido:ut muris porius qua uallo fefe tutarent ;aPriucrno Plautius alter conful:peruaftatis pamm agris:prsdaç abada^un agrd funda num exerdtd inducir;ingredienti fines fenatus fundanopi occurit:ncgant fe ,p Vitrubio fedamgi dus Carce/ fecutis precatd ueniflc:fed ^fundano populo:qué extra culpam belli eflê ipfum Vitrubium indicallê: res dr/ ’^*” tecepraculdfugs Priuernum habucrit nö patrid Fundanos:priuerni igif hoftcs populi romani ÇQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gusrendos perfeguédofç cé gui fimula fundanis ac romanis utriuf^ patris imemores defecerunt.

Fundanis pacéenè:amp; aïos romanqs:amp; grata memoridacceptsciuiratis:orarefeconfulé:ut belldabïz noxio populo abftineat agros:urbé corpora ipfopz:cóiugumg?:ac libcropè fuop^ in prdte populi roma/ ni eftêfutura^:Collaudaris fundanisxonful lirtcrifg; Romam miflïs:in officio fundanos eflc:ad Pn^ uernum flexit iter:prius animaduerfum in eos gui capita coniurationis fuerant a cofuleifctibit Clauz

LIBER OCTA VVS ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6$

dms ad.ccd,ex cSiuratis uindos Roma miflosxacp dedmoné a fenatu no accepta qdegenóac$ humi hum poena defungi uelle fundanu populu céfuerk.Priuernû duobus cÔfularibus exercitibus eu obfi/ derc^.alrer côful comirio^ca Roma reuocatus.Carceres co ano îcirco primû ftatun.Nondû pfüdos cura pnuernatis belli rumulrus gallici fama atrox luafithaud ferme ung neglcda pnbuf.Exrcplo igic L.æmy cofulcs noui.L.Aemylius Mamercuf:óó.Gn.Plautius eo ipfo die Kalé.qnrilibus:quo mgfarus inierüt lius.C. coparare irer fe puincus iufli:Mamercus:cuigallicu bcHü eueneratefenoereexercitüfine ulla uacatio^ Plautij nis uenia:qn opificu quog5 uulgus amp;nbsp;fellufari minime militiæ idoneu genus exciri dicunf.Veiofœ in/ conf, gens exercirus tôtradus ut inde obuia gallis irefJogius difcedime alio itinere hoftis falleret:ad ufbem incedcs nS placuit.Paucos deide poft dies fatis explorata tpis eius gete a gallis Priuemu ois couerfa uis Duplex ide fama eftalii ui capta urbé Virrubiuç uiuu in ptatem ueniftê:alii priufg ultima adhiberet uis ipfum fe in deditioné cófulis ca du ecu pferentis pmifiÜc audores funt.Vitrubiu^ab fuis traditum Senatus de Vitrubio priuernatibufg? cöfultus confulé Plautiü dirutis Priuemi muris:præfidiogi uali do ipofiro:ad triumphu acceflit.Virrubid in carcercaflêruari iufnr;quoad cÓful rediflet: tu uerberatû necamædes eius:quæ eflént in palatio:diruendas:bona Semonilano cenfuerût côfccrâda quodg? æris ex eis redadu eft:ex eo ahenei orbes fadirpofiri in facello Semonilani aduerfus œde Quirini.De fenatu pnuernate ita dccrem ut g fenator Priuemi poftdefedionem ab romanis manfiftêt: trans tyberim ea^ dé lege:qua uelirerni habiraret.His ira decreris uf^ ad triumphu Plautii filentiu depriurmanbus fuit poft triuphu couful necaro Vitrubio fociifrp eius noxiæ apud fatiatos ia fuppliciis nocériu turam men tionéde priuematibus ratus;quonia defedionis audores:inquit:meritas poenas amp;nbsp;ab diis imraorralri bus:amp;a uobis habét patres cófcripri:quid placet de moxia multitudincficrifæquidé amp;nbsp;fi mcæ parres exquirédæ magis fniæ:quam dandæ funttamé cd uidea priuernates uicinos famnitibus eé unde ndc nobis icernnima pax eft: g minimd irapi iter nos illof^ reling uelim.Cdipfa per fe res anceps eer,put cuiuf^ ingenrid erar atrotius mitiufuefuadétibus: td kernora oïa unus expriuematibus legatis fecit magis codirionisa qua natus eflêtiqua prüfen ris necefficaris memor:q interro^atus a quodam triftio ris fententiæaudore:quâ poenam meritos priuernates céferet:eam:inquit:qua merétur:qui feliberra te dignos cenfent. Cuius eu feroci refpofo ifeftiores fados uiderer cóful:eos:gante priuernatium cam Ipugnabantrutipfe benigna iterrogatione mitius refpofum eliceret:qtud fi poena:inquit:remittimus uobis qualé nos pacem uobifed habituros fperemusf Si bonâdederitis:îquir:amp;: fidelé amp;nbsp;ppetuâ:fi ma lam haud diutuma.Td ucro minari nee id abigue pnuernate quida:amp; illis uocibus ad rebelladd incita ri pacatos populos.Pars melior fenatus ad meliora refponfa trahere:amp; dicere uiri amp;nbsp;libert uocé audita Atf.c5/ an credi poflè ullum populd aut holem deniç ïea conditione:cuius ed pcnitear:diutius:quam neceflè tumax Ct:man(ii^lt;ibi pacem eflê fidam:ubi uoluntarii pacari fintmee^ eo loco:ubi icrutiutc effe uelint:fidé priuer / fpcranda ede. In hanc fentétiam maxime conful iplc inclinauit aiosudcndcm ad principes fm'a^ cöfu- naris re bres uti exaudiri poflêta pluribus dicendo eos demd:qui nihil preterq de liberratecogitât dignos effe fpófum qui romani fianr.Itaç amp;nbsp;in fenatu caufam obrinuercÄ exaudontate patrd latum ad populum eftmt priuematibus ciuitas darcf.Eodem anno Anxur trecenri in coloniam mifîî funr:bina iugeraagri acce perunt.Sccutus eft annus nulla re belli domiue infignis.P.Plautio Proculo. P. Cornelio Scapula con P.Plau/ fulibus; preterq quod Fregellx(fignio^ is ager:deide uolfco^ fuerat) coIonia deduda:amp; populo uiz tius.P. feeratio data a.M.Flauio in funere matris.Erant:qui per fpeciem honorâdæ parentis meritam merce Cornez dem populo folutâ interprerarentur:quoded die dida ab ædilibuscrimincftupratæ matris familiæ liufcôf» abfoluiflët.Data uifeeratio in pteritâiudicn gratiâ honoris éreâ fuir:rribunatugî plebci ^ximis comi tus abfens petétibus pferf.Palæpolis fuit haud pcul indembi ndc Neapolis fita e:duabus urbibus poz Palæz pulus idé hab’tat:Cumis crât oriddi:Cumani Chalcide euboica origine trahut.CIaflé q aduedi ab do polif mo fuerât:mulcd in ora maris cius:qd accoldt:potuere.Prio in îfulas Aenariâ Si Pirheeufas egreiTudev inde in côtinenté aufi fedes trâlîerre. Hæc ciuitas td fuis uiribus:td famnitid ifida aduerfus româos fo cietare fræta:fiue peftiléria:q romand urbé adhorta nuciabat fidens:multa hoftilia aduerfus romanos agrd câpand falernd® îcolentes fecit.Igif.L.Cornelio Létulo.P,PhiIone ite^ê côfulibus fbecialibus Paz L. Corz læpolin ad res repetédas miflis:cd relatdeét a græcis genre lingua magis ftrenua:quâ fadis ferox refpô nelius fam:exaudoritate patrd populus palæpolitanis bclld fieri iumt.lnter côfules puinciis côparatis:bello P.Philo græci pfequédi Publio cuencrdr.Cornclius altcro cxerciru famnitibus:fi q fe mouerent.oppofitus: fa/ conf. maadteratdefedioni câpano^4Îminentesadmoturos caftra:ibioptimduifum Cornelio ftatiua hére Ab utro'^ cÔfule exiguâ fpem pacis cum famninbus eécertior fitfenatus,Publius duomillia nolanoßi militdamp; qttuor famniriu:niagis nolanis cogétibus:qua uoluntaregræco^ recepta Palæpoli miferat. Romæ compertd é deledd indidd a magiftratibus:uniuerfum Samnid crtdd;ac uicinos populos pri uernaté fundanu^ amp;nbsp;formiand haud ambigue follicitari.Ob hæc cd legatos mitti placuiftet: prius ad famniris: q bellum fieretirefpofum reddit a famnitibus ferox;ultro ieufabatiniurias romanos^: neep eo negligentius ea:q ipfis obneerent;purgabdt:haud ullo publico côfilio auxilioue iuuari græcos: nee fundanu formiandue a fe follicitatos:qppe minime poenitere fe uirid fua^:fi belld placent. Cæte^4 nô pofte diïfimulare:ægre pari ciuitaté famnirium:qd Fregellas ex uolfcis captas dirutaf^ ab fe reftituez Frcgelz IK romanus populusxoloniacj in lamnirid agro ipofuerir:qua colonicoijz Fregellas appellent: earn fe læ corumdia iniuriât^ nifi ab iis:g fecerît:demaçipfos omni ui depulfuros eé.Cum romanus legatus ad difceptadum eos ad eónaunes focios atg^ amicos uocaret.Quid perplexe aginxus:ingt'/nfa cerramina

romani no uerba legatoji nee boïum gfquâ difccpraror:fcd opus capanusrin quo concurredu c:8^af' ma amp;nbsp;cómunis mars belli dccernet.Proinde iter Capua Sueflulâq? caftra cabris côferamus:amp; Sam nis Romanus ne iperio kalia regar:decernamus.Legari romança^ turn fe nÔquo hoftis uoeaflèt:fcd quo impatores fui duxiflênrnturos eé rcfpondcrüt.lam Publius iter Palæpolin Neapolinç loco opporrue capto dircmerat hoftibus focieraté auxilii mutui:q ut gf^ locus pmerefarer fe ufi fucrât.Itaqî cû amp;nbsp;co mitio^ dies iftaretÄ Publiû iminérem hokiu mûris auocariab fpe capiédæ i dies urbis baude repu' blica ecr:actu cum rribunis é:ad populû ferrerait cû.P.Philo cÔfulatu abiflêt:,pcôful ré gereret: quoad debellatu ai græcis ccr.L.CorncIio:qa ne eu qdé in Sâniû iâ igreffum reuocari ab ipetu belli placebat: litters miflæ ut diélatoré comino^ca diceret:dixit.M,Claudiü Marccllü:abeo magifter earn diólus Sp.Pofthumius.Nce tarne ab didatorecomifia funt habitaiga uitio ne crcatus cflct:i difquifitioné uc nit:confulti augures uitiofum uidcri diöatorem proniJciauerunt.Eam rem tribuni fufpedam ifamé' quecriminandofeccrunt:nam ncqpfadlefuiffeiduirium nofci cum confuloriente node filentio diz ceret didatorem neep ab confule cuiquam publice pnuatimgr de ea re fcripmm cflêt:nec quemquam mortalium extare:qui fe uidinc:aut audiuiflè quid dicar quod:aufpitium dirimeretinegs augura diz uinare Roms fedentes potuiflé quid in caftris confuli uitii eucniflèt:cui non apparere quod^lebcius didatorfirdidus:iduitiumauguribusuifumfHscaliagp ab rribunisne quicgiadata:tame adirer' regnum res rcditidilanfcp aha any alia caufa comitüs:quartufdecimus demu intcrrex,Lucius Aerny' C.Peti' kusconfules creat.C.PctiIium.Lurium Papyriu Mugilanum Curforé m alus annalibus inucnio:Eo hus.L. “^^^ anno Alexandriani in Aegypro proditü condiram.AIexandrumç Epiri regem abexule lueano Papyri' interfedum fortes dodonsi louis cuenru affirmafle. Accito ab rarennnis in Italia data didio crat c^ 115 uereracheruriâaqult;âPandofiamœ urbcmnbi fins eins rerminû dari:eoqi ocnis tranfmifitin Italian! conf. nbsp;nbsp;“^^^^maxime procul abefiet urbe Pandofia in Epiro amp;nbsp;acheronte amni;qué ex MoIolTidedefluen'

tem in kagna inferna accipit thefportius finus.Cstepz ur ferme fugiendo in media fata ruituncû fsZ pc brutias lucanafqj legiones fudifler.Heraclcam tarentinope coloniam Confentiam ex lucanis Sipon rurnm brunoiy coloniam ac Erniam:alias indc mellapio^ amp;nbsp;lucanoijc cepiflet urbes:amp;: trecéras fami' lias ilkikrcs in Epinnmqnasobfidû numero habcrer:mififlct:haud procul Pandofia urbeiminenre lucanis ac brutiis finibns tris tumulosaliquatum inter fe diftantes infcdit:ex quibus excurfiSes in cm nem parte agri hoftilis facercr:amp; ducétos ferme lucâoamp; cxulcs circa fè ,pfidis habcbar:ut:pIsragB eins generis ingénia funt cû fortuna mutabilem geren tes fidéumbres conrinuicampis oibus inundanres cu interclufiflénttrifariam excrcirua muruo inrer feauxilio:duo prsfidia:qus fine rege cran tnmpro uifo hofbü aduentu opprimunruridclerifgi cis ad ipfius obfidionem omnes conuerfi:indcab lucanis cxulibus ad fuos nuncii miffi funnpadoep reditu promiflum eft regem aur uiuu-aut mortuum in pc/ tekarem daturos.Cste^ cum deledis ipfcegregium facinus aufus per medios crumpit hckes:amp; du/ cem lucanogz cominus congreflum obrruncar.conrrahenfgp fuos ex fuga palatos peruenit ad amncni ruinis recennbus ponris:qué uis aqus abkulerat indican té irer qué cum in certo uado tranfiret agme fckiis metu ac labore miles increpans nomé abominandu flummis iureachreos uocaris iquit.Quod ubiad aures accidie regis adiccit cxremplo animu faris fuis:fubkititg^ dubius an tranfiret Turn keti' nius miniker ex rcgiis pueris;quid in tanto difcriminc periculicundarcmr :intcrrcgans:indicatluz canos infidiis qrere locd:qd ubi rdpexit rex:protul grege fado uenienres kringit gladiu: Öi permediu amnem rrafnnttit equü. lamqim uadiiegreknm cmintisucrutolucanus exultas figinlapkim idecó ïnhsrenté tslo corpus exanime dctulitamnis in hoftium pfidia.lbi foeda laceratio corporis fada:na$ pcifo medio pattern Cofentia miferepars ipfis retéra ad ludibriü:q cüiaculis laxifeppeul iccfléredmu lier una ultra human apv iraß^. fidem fsuiéti rurbe i'mixta ut paróper fukincictpcata:flens ait uijó fib* hberofep captos apud hofles eé:fperare corpore regio ureum muldato fe fuos redemptui a.Is finis lacc rationi fuinfcpultun^ Cófennstqd nicmbropz rcliquu fuit:cura mulicris uniustoffig? Metapôtum Alexan ad hoftes fmiflaiïde Epiru deueda ad Cleopatra uxoré:fororéglt; Olympiadétqua^t mater magni Aie dri Epi xandrialrera:fororaltera fuit.Hsc de Alexadri cpiréfis rrikieuétu:qg romano beilo fortunacüabfty renfis nbsp;nbsp;nuintamé ga in Italia bclla geflïr:paucis dixiflc fatis fit.Eodcm anno Icdikerniu Roms gnto poft co'

itentus ditam urbem:üfdcm qbus ante placâdis habitû eft diis.Noui deîde côfulcs lukiipopulicu mififiént: Corné' indiccrét famnitibus bcllûupfi maiore conaru:quâaducrfus grscos cûda parabat:^ alia noua nihil tu tu pri' aio tale agitâribus acceflerût auxilia .lucani atg? appuli:gbus gétibus nihil ad earn dié cû Ro.Po. fueiat nats nbsp;nbsp;in fidem ucncrûtarma uirofgi ad bellum polliccntcs:foedere ergo in amicitiâacccpti.Eodcm tpeétin

mulie' Samnio tes ^fperegefta:tria oppida in prâtem uenerût:Alife:CalIirife:Ruffrium:aliufgi ager prio ad' ris uentu confulû longe lareqi cftpuaftatus.Hoc bello tam ^fperecÔmiflb:bello quoep alteri: quogrsd obfidebandiam finis aderat:nam pterg qd kerfepris mummen ris hoftiû pars parti abfdflà cér: feedio ra aliquâto îtra muros iis.-gbus hoftis tcrritabatipatiebandôi uelut capti a fuifmetipfis pfidiis:indign3 « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iam liberis quogi ac cÔiugiDus:amp; q capraß: urbium extrema funt:paticbanf .Iraqi cû amp;nbsp;a Tarento Âa

famnitibus fama cér noua auxilia uentura fam nirium plufg ucllent îtra m œnia eke rebandtarctinoji iuuentutem grsci grscos haud minus p quos fam niti nolanomtquâ ut romanis hcftibus rcfiftefcnt expedabât.Pokremo Icuiflîmû maloßj deditio ad romanos uiia.Chanlaus amp;nbsp;Nymphius priapes ci' uiraris cômunicaro irer fecôfilio partes ad rcm gerendâ didiferc.ur alter ad l'pcratoré romanoß^ traiw gcretialter fubfifteret ad pbendam opportune confilio urbem Çharilaus fuit:g ad.P.Philoncm uenin

LIBER OCTA VVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d^t

amp; qd bond faudum fdixqi palaepolïtanis populoq^ romano céf :f raderc fe aft mocnia ftanuflereo tado utru ab ie pdira an feruara patria uideatan fide romana pofitia eflé.'fibi priuatim nee pacifci quicq hec pcrcrc:pubiice pctere:qua pacifci magistut fi fuccefliflér mceprurcogitarct populus romanus potins eu öto ftudio picnloq? reditum m amicitia fnam eflèt:qua qua flulricia amp;nbsp;remerirare de offiao cfeceflum. CoJIaudatus ab imparore triamillia militum ad occupadam ca parte urbis:qua famnires i'fidcbat acce pitzpfidioei.LQuïnustribunusmilitüppofitus.Eodenitpeamp;Nyniphius prorem famnirium arte aggreflus ppulcrat:ut quonia ois romanus exercitus aut circa Palæpolin:aut in Samnio eet: fineret fe Palæpo claflccircüuehiad romandagrum:nS oram mó maris:fedipfiurbippinqua locadepopulatu^:fcd ut lis pdP fallcret nodcpficifcrndü eé;extéplo^naucs deducédas.Quod quo maturius fierct:oi's iuuétus lamni tióe ca-* tium pter ncceflariu urbis pfidiurn ad littus minâ.Vbi dum Nymphius f tenebris:amp;‘mulritudine fez pitur metipfa ïpedienre:fedulo aliis aha ïperia turbans terit tépus:Charilaus excopofito ab foens in urbé re^ ceprus cum fumma urbis romano milite ïpleflêt:tollf clamoré iuflk:ad qué græci figno accepto a prP cipibus:qeuerc;Nol3ni p auerfam parte urbis uia Nolam fcrércefFugiunt:famnitibus exclufis ab urbe utexpeditior in pfentiafuganta feedior pofteaqpiculo euaferunt uifa:qppe q inermes nulla rcß^ fua^ nó relida inter hoftesdudibriü nó extemis mó:fcdétpopularibus:fpoliatiatqï egetes domos rediere» Haud ignarus opinionisalrerius:qua hæc pditioa famniribus fada rradit cumauéforibus hoc dedi: qbus dignius credi c.Tum foedus neapolitanü:eo enim defde fumma rei grxco^ uenit: fimilius ucro nat ipfos in amiciria rediflê.Publio triuphus decretus:qdfatis credebaf obfidione domitos holles in fidem ueniflé.Duo fingularia hæc ei uiro primu cÔtigere:progatio iperii nó ante in ullo fada:amp; ado

. honore triuphus.Ahud fubide bcHü cdaircrius oræ græcis exortd;na^ cd tarétini répalæpolitanâ uaz na fpeauxiln aliquadiu fuftinuiflcntipofteaq romanos urbepontos acccpe:uelut denituri ac nóq ipfi deftiruilïént increpare palæpolitanos:iraatey inuidiain romanos furere:eoét qd lucanos amp;nbsp;appulos: na^ utra^ eo anno focictas coepta eftan fidem Po.Ro.ueniflêanatd eft:qppe ppe modum puentum ad ie eßeaamey in eo rem eé:ut romani aut hoftcs:aut domini habedi finnDifcnmen pfedo rejj4 fuaz rum in bello lamnirideucntu^ cius uerri;eam folam gérem refiare:neceam ipfam fans ualidaiqdanz 1 do lucanus dcfecerit:qué reuocari adhuc ipelli^ ad abolédam focieraté romana poßediquaars ferédis difcorcordiis adhibeaf.Hæccôfilia cum apud cupidos reyz nouanda^ ualuiflcnr:ex iuuentute qdam lucanopi ptio acciti:clari magis ïter populates quam honeftianrer fe mulöati ipfi uirgis cum corpora nuda ïtulifiênt in auideoetum uociferarifunt;feqdcaftra romana igrediaufi eénr:3 cófule uirgis cæz fos ac ,ppe fecuri peuflós ec.Deformis fuapre natura res cd fpém iniuriæ magis:qua doh præ fe ferret: Cocitari hoies cogunt clamore fuo magiftrarus fenatum uocare:00 aln cirednantes eoeihd btlld in ro/ manos pofcunt:alii ad côcitandâ ï arma multitudiné agreftid difcundraumulrucy ét fanos confie ma teaios decernifiutfocietas cum famniribus rcnouarcâlegahæad earn rem mitraiit.Repennna res qa quam cam nullam:tam ne fidem quidé habebar:coadi a famniribus obfides darc;amp; præfidia m loca munira accipere:cæci fraude amp;nbsp;ira nihil recufarunr.Dilucere deinde breui fraus coepit:pofteaq crimv Cur de num falfo^ audtores Tarentum commigrauere:fed amilla omni de fe poteftatemihil ultra:quam ut fierît q/ paenircret 1 rufira refiabat.Eo anno plebi romanæ uelutaliud initium libcrtatis fadfum eft:quod nez pfes ob diidcfierunnmutaturnautéiusobuniusfœneratoris fimul libidiem:fimul crudclitatem infignem. alicnd L.Papyrius is fuit cui cd fenatuconfuiro Publius ob æs abend parernd nexum dediïïêr quem æras for/ æfnedô maq? ad mifericordiam elicerepoterant:ad libidinem amp;: contumeliam animdaccenderunt;amp; florem ætatis eius frudlum aduétitium crediti ratus:primo peiiicere adolefccntcm fermone inccfio eft conaz tusideindepofieaquaafpernabaturflagitium aures minis terri tare atqiidéridemadmonerefortunæ poftremo cum ingenuitatis magisiquam præfentis conditionis memorem uiderennudan iubetuerz beraqj affcrri.Quibus laceratus luuenis cum fe m publicd proripuiflet libidinem crudditatcmqi conz querens fcencratoris: ingens uis hominu cum ætatis miferahoneateg indignitate iniuriæ accenfa;rd fuæ conditionis libcrumq; fuoß^ refpedtuan forum ar^ indeagmine tadlo ad curiam cócurrit:amp; cum confulestumulrurepcntinocoadli fenatum uoearentuntroeuntibus in curiam patribus laceratdiux uenis tergum proedbentes ad fingulo^ pedes oftendebant.Vidlumeo die ob impotentem iniuriam unius ingens uinculum fideiuufTiç conkiles ferre ad populum nequis:nifi qui noxiam mcruiflêndoz necpcenamlueret:incompedibus aut inneruo renerctur: pecuniæcreditæ:bona débitons non corz pus obnoxium eßct.lraqi nexi foluti:cautumque in pofterum ne nedferentur. Eodem anno cum fatis perfeipfum faranitium Dellum:amp; defedtio repens lucanorum : audtorefg^ defedtionis tarentini foiliz citos haberent parres:acceflït:ut amp;nbsp;ueftmus populus famniribus fefe côiungeret.Quæ res ficut eo anz no fermonibus magis paflim hoium iadïata:quam Ï publico ulIo concilio eftata infequentis anni cóz fulibus.L.Furio Camillo ite^.lunio Bruro Scæuæ nulla prior potiorgi uifa eft de qua ad fenatum re/ fcrrenr:amp; quanq noua res crat:tamen tanta cura patres inceftinut pariter eam fufeepta ncgletamgi riz L p^ria merent ne aut impunitas eo^ lafciuia fuperbia^ aut bello pœnæ expetitæ metu ^pinquoargi ira cS/ Jumus cirentfinitimos populos.Et erat genus omneabunde bello famniribus par marfi:^ligniqj amp;nbsp;maruci Brutus ni:quosfi ueftinus attingeret:oés habendos hoftcs.Vicit:tamen parsiquæ in præfentia uidcn potuit conf, maioiis animi qua cofilmfcd euentus docuit fortes fortunâ iuuare.ßellu ex audloritate patru populus aduerfus uefimos iuffinpuincia ea Bruto. Sanium Camillo forteeuenit:exercitus urroqidudh;amp;cuz ra tuende^ fini um hoftes ^hibfti côiungerc arma;Cære^ alrc^ conluIcX.Funumicui maior moles

re^ ftwßoRta cratimorbo grauf implidm Fortuna bcllo fubtraxïtuuflüf«^ didlatorcm dïcere reiigeré,^ dæ caufa longe danflîmû hello ea tepeftare dixit.L.Papyriü Curlbré:a quo.Qu.Fabius Maximus Ru tihanus magifter equitu cft didus par nobile rebus in eo magiftratu geftis difcordia tamé:qua prope ad ulnmu dimicatióis uentü cft: nobilius. Ab alrero cofule ïueftinis multiplex bcllu nee ufq uario cué tu geftum eft:na Sf peruaftauit agros amp;nbsp;populando at^ urendo tefla hoftiu fataqp in aciem inuitos ex traxit:amp; ita praelio uno accidit ueftino^ res baud quaq tamé in cruento milite fuo:ut non in caftra fo lum refugeréthoftcs:fcd iam ne uallo quidéacfoflis frætidilabcrcnt in oppida fitu urbiu moenibuf^ fedefcnfuri:Poftremo oppida quo^ ui expugnareadortus.primo Cutina ïgétiardore militu aut uul neru ira:quod haud fere quifq integer prælio exceflérarzfealis cepit:defde Cingilia.Vtriufg? urbis præ/ da militibus:qdcos neep porte:neep muri hoftiü arcuerateonceflitJn Saniü icertis num aufpicns:cft cuius rei uitium nó in belli euentu. qd' profpere geftd eft:fed in rabié atg? iras fperatot^ uertitur:Naqj Papyiiusdidatorappullariomonitusicuadaufpicü petedd Roma profifciferetur:magiftro cqu nmi Fabius denundauit ut fefe loco tcnerct:neu abfcnte fe cum bofte mand confercret.Fabius cd poft prefechoné magi-' didatoris per exploratores coperifletper ide oïa folura apud hoftes ac fi nemo romanus in Sanio eet: der eq^ feu fcroxadolefccns ïdignitate 3ccéfus:quod oïa in didatore uiderenf repofita eflê:fcu occafione bene tu ï iuP gerédæ rei ïduóhiszexcrcitu ïftrudozparatoœzprofeâusad Imbrinium (ita uocant loed) acie cum fam fu dida uidbus cÓflixit.Eafortua pugnæ fuit:ut nihilrcliddfir:quo:fiaffuiflêt didatorires melius geri potuez lorifpu rit nÓ dux militi:nÓ duci miles defuit:eques etia audore.L.Cominio tnbuno:qaliquotiés ïpetu capto gnat, nbsp;nbsp;perrdpere nó poterar hoftiu agmé:detraxirfrenos equis:atq? ita ccnciratos calcaribus pmifit ut fuftF

xx.si/ nereeos nullauis poflêt:per arma per uiros late ftragédeletefecums pcdes impctd eqund turbans hex' nirium ft'bus intulit figna uigintimilia hoftium cæfa eo die traddrur.Audores habeo bis cd befte figna col/ cæfa lata didatore abfcnte:bis rem egregie geftam;apud atiquiflimos icriptores una hæc pugna inuenitur in quibufdam annalibus tota res prætetmiflâ cft.Magifter eqund ut ex ranta cæde multis potitus fpo liis :congcfta in ingenté accrud hoftilia arma fubdito igne concrcmaun:fcu uotu id deoji cuipiam fuit Feu credere libet Fabio audori eo Fadum;ne Fuæ gloriæ Fruddi didator caperet:nomcnqï ibi icriberct aut fpolia inrndpho Ferret.Litterae quo^ de re profpere gefta ad fenam nó ad didarorem miflk:argu/ ■ mentd fuerc riainimecu co cÓicantislaudem.Ita certe didator id Fadumaccepit:ut lætisaliismdoria parta præ fe ferret:iram rriftniamgnminbgt repente fenaru:fc ex curia proripun.Tum uero non iam/ nirium magis Iegiones:quam maieftatem didaronam amp;nbsp;difciplinam milirarem a magiftro cquimm indam óvcuerfam didnans:fi 1111 impuncfprcrum impenumfuilTer.Irag; plcnus minarum ira en ^ fedus in caftra cum maximis itineribus iiTet non tarnen prauenne famam aduentus fui potuit præ/ currerant enim ab urbe:q nuciarent didatoré auidd pœnæ ucnire.alternis pene uerbis.T.Manln fada Verba laudanré.Fabius exréplo:c0cioneaduocata:obtcftatus milncs eftiut qua uirtute rep.ab ïfeftiflïmis bo/ fabriad ^'bus dcfendiilcntieadé fe:cuius dudu aufpiciogi uicifléntiab ïporenti crudclitatedidatoris tutarent, milites Venire amenté ïuidia:iratd uirturi aliéna? febcnarignfurcrc qd léabfcnre:refpu.gefta egregieccumalle fi mutate Fortuna poflenapud famnitesiqua romanos uidoria eénperium didàturæ iprctditanq non eadé métepugnari uetuerit:q pugnatu dolcat:amp; tde iuidia ïpedireuirtutem aliéna uoluiflê cupidiH)/ mifqi ablatu^ arma fuifle militibusine fe abfcnte mouen poflcnt:amp;: nuc id furere id ægre pati:qd fine L.Papy rio nó incrmes:nó manci milites fuern:qdfc.Q.Fabius magiftrd cqtd duxerit ac nó accéfuni didarons.Quid illu fadu^ fuiflcifi qd bellicafus ferdnmarfq? comunis aduerfa pugna eucnifiêf; qui fibi deuidis hoftibus:rcpu.bene gefta ita ut nó ab illo unico duce melius geri potueritifupplicid magi ftro cqtum amp;nbsp;tuc uidori minef.Nccy illd magiftro eqtum ïfeftioré qua ceturionibus: qua milinbus cc:f] poftet in oés fa?uitutje fuinê:qa id nequeat in und la?uire:amp; iam ïuidia rang igné fumma petere in capurcófilii in ducé ïcurrere.Si fefimul cd gloria rei gefta? cxtinxiflêtitdc uidore uclut in capto exer/ citu dominante qcqd licuerit:in magiftro eqtum in militibus aufurd.Proindeadeflêntin fuacaoïuni libertati:ficofenfum exercitus eundeqin plio fuerit in tuédauidoria uidcat:amp;; falutéunius oibus eu/ ræ eétuclinaturu ad clæmétioré fnïam aïum:poftremo fe uita fortunaf^ fuas illoip fidci uirtutig; pet mittere» Clamor e tota cScioneortus uti bondaïum haberet neminé illi uim allatuijz faluis legióibus romanis.Haud multo poft didator aducnit:claflicoqp extern plo ad codonem aduocauir. Turn filétiq fado:præco Q uintu Fabiu magift^ eqtum cirauit:q fimul ex ïferiore loco ad tribunal accefllntum di dator qro:ingt:de te Quinte Fabneum fummd ïperium didatoris fitipareat eicófules regia poteftasJ ptorefy iidem aufpiciis:qbus cófules creati:æquum céfeas nee ne magiftrum cqtum dido audiété eé: iremqi illud interrogoïcum me incertis aufpiciis pfedum ab domo icirem:utrum mihi turbatis reli/ gionibus refpublica ïdifcrimé cómittenda fucrit:an aufpida repetéda neqd düs dubiis agerem ƒfimul illud:q didatori religio ïpedimcnto:ad rem gerendam fuerit:num ea magifter eqtum folutus ac libef Cofulcf potuerit eef Sed qd ego here fterrogotcum fi ego racitusabiftem:tarnen tibiad uoldtatis îterprætatio pto/^ ncm meæ dirigéda tua fnia fuerit:qn tu rcfpódeasiuctuerim ne quieq rei me abfcnte agercé uctuerim refiifdé nt figna cum hoftibus conferrefquo tu ïperio meo ipreto:ïccrtis aufpidis:turbatis rcligionibufiaduet aufpi/ nbsp;fus moré militaré difciplinaq? maio^ Si numen deord aufus es cum bofte cófligercf Ad hæciq ïterro

cü créa/ gatus csircfbondc: extra ea caue uocem mittas. Accede lidor accede.Aduerfus fingula Quinto Fabio bantur cum refpóaerebaud fadle cétiód nucqreref aceufatorem eundem capitis fuiac iudieem cé:modo ui» fibi eripi citiusiqua gloria re^ gefta^ pofte uodferaretipurgaret^ fe inuicemiatqj ultro aceufarepwi

LIBER OCTA VVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67

Papyrins redîtegrata ira fpoliari magiftm equitû ac uirgas amp;: fecures cxpcdiri ïufnr.Fabiiis fidé mihtû îplorans laccrâribus uefté uidonbus ad criarios tumultu lâ î côcioné mifcentcs fefe recepitade clamor protâ concionéeft perl3rus:alibipreces:alibi mineaudiebanf-Qiri ^ximi force tribunal! fteterât.-ga fubiedi oculïs îperatoris nofeitari poterâr:orabâr:ur parecrer magillroequitum:neu eu co excreim da narctæxtrema cÔcio amp;nbsp;circa Fabiû globus ïcrepabât mekemenré didlatoicncc ^cul dediriôcaberanr. Ne tribunal quidé fatis quietû erat:Iegati circûlbâtcs (clla orabâr:ur ré i pollcyc dié dificrrenSC iræ fuæ fpatium 66 confilio tempus darcnlàtis caftigatam adolefentiâ Fabii cficlatis detonnatam uiéloriam ne ad cxtremûfinem l upplieu tenderetmeu unico luucnuncu patri eius dariflimo uiro:iicu fabiæ gé/ tieam iniungeretignominiameupa^ precibus:pa^caufaproficerent:inrueri ßeuientem concioné lubedantura irriratis militum animis fubdereignem ac matenam feditioni non cflêætaris.non pruz dentiæ eius:nemincm id Quinto Fabio pœnam deprecanti fuam uitio uerfu^dèd didatornfi occæz ca tus ira infeftam multitudiné in fe prauo certamincmouiflcr.Poftremo ne id fc grari.c dare.Qu.Fa/ biierederetfe iufiurandumdareparatoseflè non uiderireipu.cxpedirein.Qu,Fabium eo tempore Fabius animaduerti.His uocibus cum in fe magis cocitarent didatorem:g magiftro equitum placcrcnruuO magi/ fi de tribunali defcendere lcgari:amp; filétionequieq perpræconem tcpraro:præ ftrepitu ac tumultu nee fter cq/ ipfiusdiöatoris:necapparirorum eius uoxaudirerurmox uelutin prælio cerramimfinem fecitima / tu ex ca gifter equitum luflus^ftero die adeflèxum onmes affirmarentinfcftiusPapyrium exarfurumagP rins ^p/ tatum contennone ipia exacerbarumquelam ex calhas Roma profugir:06 parreauüore.Qu.Fabio:g fugit ter iam conlül didatorque fucrat:uocatoextcmplo fenatu:cuni maxime conquereretur apud patres uim atqi iniuriam didbronsircpcnre ftrcpitus ante curiam lidorum fubmouenrium audituncC ipfe infenfus aderatipoftcaquam compcrit profedum ex caftris cum cxpedito equitatu fecurus.Ircrata de/ indecontenrionepræhendi Papyrius Fabium iuflit:ubi cum deprecantibus primonbus patrum arg; uniuerfo lênaru preftaret inccpro immiris animus:tum patcr.M.Fabius quandoquidem inquitaqud tenecaudorirasfenatus necætas mea:cuiorbiratem paras:nccuirtus nobilitafcpmagiftn equituare ipfo nominatim ualet;necpræces:quæ kepe horte micigaucrc;quæ deorum iras plaçant tribunos ple/ bisappello amp;nbsp;prouocoad populumieug? tibifugienri exercirus rui:fugicnti fenatus indicium iudieem fero qui certe unus plufquam rua dictirura porcrtipollctguuidcro ceflurus neprouocatiöi fis cui rex romanus Tullus holliliuscelÏir.Ex curia in concionem irur;quocumpaucisdi(rtator;cumomnige/ Ad Ho nerc principu magifter equitum afcendiflêt:deduci cü de roftris Papyrius in parte iferiorem iuüitdéz ratii iuz cutus pater beneagis inquit:cüeo nos deduci lurtÏriuundc priuatiuocémitrerepoflêmusilbiprimo dicium non ta perpetuæ orariones:galtercationes exaudicbatunuicir deinde ftrepitu uox amp;indignatiq Fabii allufit fenis increpans fupbiam crudeliratemç Papy rude quogp didatorem Romæ fuiflè: nee a fe quég nee piebis gdem hoîeminô céturionem:nó milité uiolatû.Papyriû tang exhoftiu dutibusdiccx romano iperatore uidoria 06 rnuphum petcre. Quarrt ïtereflêr ïter moderauoné anriquo^:amp; noua fupbiam crudeiitatégjdidaroréQuitium Cincînatumin.L.Minutiücôfulcm ex oblidi one a fc ab rep tu nqul/ tra feuifteiqua ut legarü ad excrcirum^ confule relinqret.M.Furium Camillu in.L.Furio g contépta fua fenedure amp;nbsp;audoritate fccdiflimo cu euétu pugnartetmo fold in pfenria moderatum iræ eé: negd de collega fecus populo aut fenarui fenbererded cü rcuertiflêt potiflimum ex tribunis eófularibus ha/ baifléqué ex collcgis optionea fenatu data focium fibi iperii delcgerir.Nam populigdcm:penes qué poteftas oium rep4eftenne iram gdem ungatrociorem in cos fuiflè:g tementarearg; infcitia exercitus amifillênt:quautpccuiaeosmuldareticapiteanquifimobrem bcllomalegeftam deiperarore nullo ad cam diem cé:nunc ducibus Po.Ro.quæ ne uidis gdem bello fas fucritnurgas amp;nbsp;fecurcs uidoribus amp;nbsp;luftiftimos mcritis tnuphos intcptari.Quid enim tandé pa^^uß^ fuiflè filiüruüdi exerdtü anufißct: fi fufus fuga rus câlins exutus fuiflèt: ''quo ultra iram uiolécianicp cius exeeflura fuifle.qua ut uerbera ret necarerg; f Qua eoueniens eé ,pprcf Quintu rabirt ciuitaté in leticia uidoria fupplicatióibus ac gra tulationibus cé:eum ,ppter qué dclubra patcant:aræ facrificiis fumenr:honore doms cumulenfinuda turn uirgis laeerari in eonfpedu populi romanuiruentc capitoliuiargi arcem:dcofg; ab fe duobus pliis baud fruftra aduocatosfquo id aio cxercitü:g cius dudu aufpicufg; uidflétJatu^icqué ludu in caftris romanis:qua læciciâ ircr hoftes fore.Hæc fimul iurgans grenig; dcu hoiumgi fidcm obreriasÄ com/ plexus fiiiû plurimis cu lachrymis agebat.Stabat cü co fenatus maieftas:fauor populiirnbunidü auxi/ iiunumcmonaabfentis exercitus.Exaltera parteiperium inuidu populi romaniÄ difciplina rei mili tansÄ didatoris edidó ,p num ine femp obferuaruÄ mâliana iperia 6: pofthabita filii caritas publi/ cæ utilitati iadabanf.Hoc ét.L.Brutü códitorcm romans libcrtaris antea i duobus liberis feciflè: nuc patres comes amp;nbsp;fenes faciles dealieno iperio fpreto tang rei paruæ difdplinæ militaris cuerfæ iuuétuti gratia facere fe tamé pcrftaruiy icepto nee ei:g aduerfus didum fuü turbatis religionibus ac du bus au/ fpiciis pugnartengeq ex iufta poena rcmiflùpz.Maicftas iperii ppetua ne cét nó eé i fua prârc.L.Papyriû Atf q a nihil de eius iure dimminutu^:obtare ne poteftas tribunida inuiolata ipfa uiolet irerceflione fua roz Papy manum îpcriû:neu populus romanus in fe potiflimu didatoré Öc ius didaturæ extinguat.Qued fi fc rio i Fa ciflèc:no.L.Papyriiifed tribunos:fed praun populi iudiciia nequicgpofterosaceufaturoscü pollurafc/ bid af/ niel militari dilciplina:nó miles céturionis:nô céturio tribuni:nÔ tribunus legatunô legatus confulis: ferrent nómagifteregtum didatoris parcat ipenomemo hoium:ncmo deo^uerecundia habcat:non cdida impcrato5^:nô aufpida obferuenfTme comeatu uagi milites in pacato in hofticoerrentamemores la/

cramcntiliccntia fola: ubi udinticxaudorcnt: infrequentia deferantur figname^conucniatur adedP dum :nccdifeernatur interdiu node squo iniquo locouniuUu imperatoris pugnenr:amp; non figna no ordincs fcrucnnlarrocinii modocæca amp;nbsp;fortuira pro folemni amp;nbsp;facrata militia fit:Horum criminum uos rcos in oîa fæcula offerte tribuni plcbis:ucftra obnoxia capita pro iicctia.Q u.Fabii obiicite;Srupc tes tribunos amp;nbsp;fuam iam uicé magis anxios:q dus:cui auxilium ab fe petebafmberauit onere confen/ fus populi romani ad preces ÔC obteftationé uerfus:ut fibi poenam magiftri equim didator remitteret tribuni quog? inclinatam rem in preces fubfecuti:orare didatorem infiftunt:uc ueniam errori buma no:ueniam adoîefcentiæ:Qu.Fabii daret:fatis eum penarum dediflè : iam ipfe adolefccns : iam pater. M,Fabius contentionis obuti procumbere ad genua:amp; iram de precari didarons.Tum didator filcn/ rio fado bene babet:inquir:quirites:uicit difaplina militaris:uicit imperii maicftasiqus in difcrimi/ ne fueruntan ulla poft banc diem effentmon noxæ eximitur.Qu.Fabius:qui contra edidum impera toris pugnauit:fed noxæ damnatus donatur populo romano:donatur rribuniriæ,potcftati:precariuni non iuftum auxilium ferenti.Viue.Qu.Fabifœlicior boe confenfu ciuitatisad tuendu re: qua m qua pauloantecxultabas uidoria;uiueidfacinus aufus:cuiustibineparens quidem:fi eodemlocofuiflct quo fuit.L.Papyrius:ueniam dediflet.Mecum:ut uoles reuerteris in gratiam:populo romano:cui uf' tam debesmihil maius præftiteris quam fi bic tibi dies fans documenti dederit:ut bello ac pace pari le gitima îperia poffis.Cum fe nibil morari magiftrum equitum pronunciailêtdigreflum eum templo lærus fcnatus:lætior populus circunfufi ac gratulantcs hinc magiftro equitum:hinc didatori ^fecuti funt:firmatumqi imperiü militate baud minus pcriculo.Qu .Fabii:q fupplirio miferabili adokTcentis Manlii uidebatur.Forte ita eo anno euenir;ut quotienfeunç didator ab cxercitu reccflitihoftes in Sa^ nio mouerenrur;cæterum in oculis exemplo erar,Qu.Fabius.M.Valerio lcgato:qui i caftris præcrat ne quam uim boftium magis:q trucem didatoris iram rimcrerdtag? frumentatores cum circunuenti ex infidiis cæfi loco iniquo effent:creditum uulgo eft fubuenin eis a legato poruiflêmi triftia edida cx^ horruiflinea quoqueiraalienauita didatore militumanimos:iam anteinfenfos quod implacabilis. Quinto Fabio fuiftênóC quod fuis precibus negafietei:populo romono ueniam dediflét Pofteaquam didaror:præpofito in urbe .L.Papyrio Crafîb magiftro cquitum,Quinto Fabio uetiro quiequam pgt; magiftratu agerc:in caftra rediit:neque ciuibus fatis læms aduentus eius;fuir:ncc boftibus quiequam attulic tcrroris.Namg5 poftero die feu ignari ueniflé didatorem.:feu adeflet an ab cHcnparui facientes inftrudaaciead caftraacceflcrunt:cæterum tantum momenti inuno uiro.L.Papyrio:fuitutfi ducir cSfiliafauor fubfecutus militum forendebellarieo die cum famnitibus potuific pro baud dubio ba/ bitum fir:ita iftruxiraciem loco ac fnbfidiisura omni arte bellica firmauit.Ccflâtum a milite ac deïdu ftria:ut obtredare^ laudibus duds ipedita uictoria cft.Plures famnirium ccddere;plures romani uuP nerati funt.Senfit perims dux:q res uiâoriæ obftaret:temperadu ïgenium fuü ccÂ feucritatc mifccn dam comitati.Ita^ adhibitis legatis ipfe circü faucios milites iierens in tentoria caput:fingulos ut Icfc haberét:rogitans;curam eo^z nominatim legatis mbunifcp amp;nbsp;pfedis demandabat:rem p ie populate ita dexter egit:ut medédis corporibus animi multo plus militum fperatori recociharent;nec quicqad falubriraté efficacius fuerit:qua qd grato aio ea cura accepta eft.Refcûo cxerdtu cum bofte cogreflus baud dubia fpe fua militumç ita fudit fugauit^ famnires:ut illeultimus eis dies conferédi figna cum didatore fueritJncefTit deide:qua duxit:pdæ fpes utdor exercitus:pluftrauitcp boftiü agros nulla ar/

V 'fli Sa ’”a:nullam uim nee aperta nee ïfidiis expertus.Addebat alacnratc;qd dictator prædam oém edixerat nit na na^’^busmee ira magis publica:qua priuatum copendium in bofte acuebat.His dadibus fubadi iarn ”’f“ P^^^® diftatorc petiere:cum quo pacli utfingula ueftiméra militibus amp;annuü ftipédium darér. eunt nbsp;nbsp;nbsp;Cum ire ad fenatü iufTi eflént:fecuturos fe didatoré refpóderunt:unius dus fidci uirtungt cam fuam

cômendâtes.Ita dedudus ex famnitibus cxerdtus»Didator triupbans urbcni eft igrcfius;amp;; cü fe didU tura abdicate ucllctnuflu patrû:priufquâabdicaret:cÔfuIescreauit Claudiu Sulpiciû Longum iterum Q. Aemylium Cæritanû.Samnitesufeda pace:qa de côdicionibus agebat aducias anuas ab urbe rettu lerunt:nec eaß^ ip^àß^ fanda fides fuit:adeo pofteaq Papyriû abifle magiftratu nûtiarum eft:arredi ad bcllâdum animi funt:CIaudioSulpicio.Q,Acmylio:Aulumqdam annales babétcófulé.Ad defedio nem famnirium appulû nouû bellu acceffir.Vtro^ exercitus mifllSulpido famnites:Appulia Aem/ lio forte euencrüt.Sûr q nô ipfis appulis bellu illatu:fed fodos dus géos populos ab famnitiü ui argt in iuriis defenfos feribat.Cære^i fortuna famnitiü uix a feipfis co tpe jjpulfan tium bcllu opius ut fit ue^ ro fadt no appulis ab famnitibus arma illata:fed cum utracy fimul gete bcllu romanis fuiflc,Ncc tame res ulla memorabilis adarager appulus Samniu^ euaftatu: boftes nec:bic;nec illic inuenti. Romae no durnus terror:ira ex fomno trépida repente ciuitatem exduit:ut capitoliû atqj arx moeniacj? amp;nbsp;ports plena armato^ fucrint:amp; cü cocurfatum clamamç ad arma olbus locis cct:prima luce nee audor:nec caufa terrons coparuit.Eodé ano de tufculanis flauiarogatióe fuitiudiciu.M.Flauius tribunus plebis tulit ad populu ut in tufculanos aiaduerteref :quopi opc ac cófilio ueliterni pnuernatefep Po.Ro.bella feciflent: Populus rufculanus cu cóiugibus ac liberis Roma uenit:ca multitudo uefte mutata amp;: fpecie reoiy: tribus circuit gcnibus fe oium aduolucns.Plus itaç mifericordia ad poenæ ueniam qua ca ad cri men purgadum ualuit.Tribus oés pter poiluantiquaruntlegem.Polliæ fnfa fuit puberes uerberatos nccarnconiugcs libero fep fub corona lege belli ucnireimcmoriaqt dus iræ tufculanis ï poerfte tam atrq ds audores mafifle ad patriï state conftat: nee queq ex polka tribu candidatum ferme datu Papyrâ

LIBER OCTAVVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;58

ferrefolïwm.In fequentianno.Qu.Fabio.L.Fuluio confulïbus.A.Cornelius Aruina didator:amp;.M. Q. Fa/ Fabius Ambuftus magifter equitummetu grauioris in Samnio bcllnconduda enim prætioa finite bius .L. mis iuuentus diccbaturintentiore dcledu habito:egrcgium excrcitum aduerfus famnites duxerûtca/ Fuluiuf ftra in hoftico incuriofeira pofita tanquam procul abeßerhoftisxum fubitoaduenerciamnitium le/ conf. gioncs ranra ferocia:ut uallum ufœ ad ftarionem romanam inferrcnt:nox iam apperebatud prohibuz ir muniméra adoriri:nec difiniulabanr orra luce poftero die fadluros.Didator ubi propiorc fpe dimi/ cationé uidicne militû uirturidamno locus cfTecugnibus crebris relióbs:q confpedurn hoftium fruz ftarenâfilencio Icgiôes educit:nec tarnen fallere ,pprer propingtatem caftropv potuir:equcs extemplo infecurus ita inftititagmini:utdonee lucefceret prælio abftinerer nee pedeftres qdem copiæ ante luee caftris egreflæ.Eques luce demû aufus incurûre î hoftem;carpendo nouiflîmos præmedogî iniqs ad tranfitum locis agmen detinuieinterim pedes egtemaflêcutus ék tons iam copiis famnis urgebat.Tû didator pofteaqua fine magno incomodo progredi nó porcrat:eü ipfum:in quo conlbrcratJocum ca ftriscómuniri lußlr.Id uerodreunfufo undiepeqtatu:utuallum pererefzopuf^ inciperct:fieri no po/ teratdtacp cu negp eudi nc^ manendi copiam elle uidet:inftiuir aciem impedimétis ex acie remotis:in ftruutur cÓrra amp;nbsp;hoftes amp;nbsp;animisÄ uiribus pares, Auxerat id maxieaios quod ignari loco iniquo nó hofti ce/îùm.uclut fugiéres ac territos terribilcs ipfi fccuti fueranr.Id aliquandiu æquauir pugnâ:iam/ pridemdcfuerofamniteclamoré romani exercitus pari: At hercule illo die ab hora dici tertia ad oda/ uamuraanceps dicit cerramen ftetiflê:ut neg? clamor ut primo femel eSeurfum cft:fublarusirerarus finneq? figna ^mota loco rerrouc recepra:necp recurfum ab ulla fitparte:in fuo quifquegradu obnixi urgentes feutis fine refpirationeac refpedu pugnabant:fremitus æqualis tenorep ide pugnæ in defati/ gationem ulrimam:aur nodem fpedabat.Iam uiris uircs iam ferro fuauis iam ducibus cófiliadccrant Atf/ob cüfubirolamnirium egtes cum turma una logins proueda acccpißcntimpediméta romanop^ proeul flinâtof abarmatis fine præfidio:finc munimétoftare:auidiratepra?dæ impetû faciût.Quod ubi didatori nû/ fpuona dus trepidus attulit:finemô iquit:fè præda præpediânalii deindefuper alios diripi paflîm ferriç for/ gio/’ tunas militum uociferabâtur.Tu magiftro egtum accito:uides tu:ingr.M.Fabi ab hofhum egte omif fam pugnâ^hærent impediri impedimétis noftris:aggrcdere:qd' inter prædandu omni rouintudini euenit difliparos:raros eqs infidenrcs:raros:quibus ferrum in manu fit:inuenies;cquofque:dum præ/ da oneranr:cæde inermes cruentam«^ illis præda rcdde:mihi legiones pedifugipugna curæ crut penes te equeftre fit decus'Egtum acies qualis:c^æ eflé inftrudiffima poteftunueda in diffiparos ipeditofg? hoftes cæde ora replet:inter farcinas omiuas repente obiacéres pedibus fugiérium condernarorumep equopzneçpugnæ: neçfugæfatis potentescædunf':Tumdelero ^peequitatuhodium.M Fabius dreundudis paulum alls a tergo pedeftrem aciem adoritur:clamor inde nouus accedes amp;nbsp;famnitium animos terruit:^ didator ubi refpedantes hoftium antefignanos : rurbatag? figna amp;nbsp;fluduatem acié Uidintumappellare:tum adhortari militcs:tribunosprincipefgr ordinumnominatim ad iteranda fez cum pugnam uocare Nouato clamore figna inferuntur:^ quocung ingrediebantur: magis magifgp turbaros hoftes cernebant.Eques ipfc iam primis erat-in confpedu:^ Cornelius refpiciés ad manipu/ los militum quod manu:quod uoce poterat:m0ftrabat uexilla fe fuorum parmafep cernere equitum. Quod ubiaudicum fimukp uifum eft:adeo répété laboris perdiem penerotum toicran uulnerumcp obliri funt:ut haud fecus:quam fi tum ïtegri ecaftris fignum pugnæ accepiffent:concirauerinr fe i ho/ ftem.Nec ultra famnis tolerare terrorem equitum pcdirumqi ui potuit:parrim in medio cæfi:partim in fuga dilTipati funt.Pedeftres reftantes ac dreunuentos cædunt:ab équité fugientiu m ftrages eft fax da:inter quos dó ipfe imperatorcecidir.Hoc demum prælium famnirium res ira infrcgit:ut ommbus Cædut tonciliis fremcrenr:minime id quidem mirum eflê:fi impio bello amp;nbsp;contra foedus fufccpto:infeftiori/ Sanites bus mcrito diis:quam hominibus nihil profpercagercnt:expiandum id bellum magna mercede luen dumep efle.Id referte tantum utrum fupplicia noxio paucorum:an omnium moxio præbcant fangui ne:audebanrq^ iam quidem nominareaudoresarmorum.Vnum maximenomen percófenfum da/ mannum Brutuli Papyriiexaudicbatur«Vir nobilis potefm crathaud dubieproximarum induciaru ruptor:deeo coadi referteprætores decrctumfecerunt:ur Brutulus Papyrius romanis dederetur: amp;nbsp;Brum/ cum eo præda omnis romana capriuigpRomam mitterenf:quælt;^ res per fœcialcs ex fœdere repetiræ lus Pa/ eflênt:fecundum lus fafgî reftituerentur.FŒCiales Romam:utcéfuerunt:milîî:amp;: corpus Bruruli exa/ pyrius nime ipe morte uoluntaria ignominiæ fc ac fupplicio fubtraxit:placuir cum corpore bona dus quoep dedi.Nihil tarnen earum return præter capriuos:amp; fi qua cognira ex præda funt:acceprum cft:fed cæ/ Bruru/ terarum return irrita fuit deditio.Didatot ex fenatufeonfuiro triumphauit. Hocbcllo a confulibus lus a Sa bellatum:quidamaudores funt:eofquede Samnitibus triumphaflé.Fabium eriam in Appuliam pro nitibus eeßifle:arque inde magnas prædas cgiflc nec diferepant quin didator eo anno. A.Cornelius fucrir. Id cedif ambigitur belli ne gerendi caufa creatus fit:an ut eflet qui ludis romanis:quia.L.Plaurius prætôt graz ui morbo forteimplicitus erat:fignum mittendis quadrigis darct:fundufqueeo haud fane memorâ/ Nota p diimperii minifterio fe didatura abdicaret: nec facile eft aut rem rei: aut audorem audori præferre. cotes fi Vitiatam memoriam funebribus laudibusreorfalfifque imaginumtitulis:dumfamiliaadfc quæ/ gnû_da/ que famam return geftarum honorumquefallentemendatiotrahunt.Inde cette amp;nbsp;fingulorum gcz terofu/ fta:amp; publica monumenta return confula:necquifquaro. æqualis temporibus illis feriptiot exrat: eßt’qua quofatiscertoaudoreftetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- drigis

i EQVITVR Hunc annum nobilis Clade Romana caudina pax.T.Ve' i turio Caluino.Sp.Pofthumio côfulibus.Samnites eo anno Ipcratorem i Claudiu Pontiû Herénii filiû habuerût:patre longe prudétiflimo natu: ■ primû ipm bellatoré dutcqî.Is ubi Iegati;qui ad dedendas res milTi erât pace Ifeda redierût:ne nihiladû:inqt:hac legatiôc téfearis: expia turn cft qcgd ex fœdere rupto lrap^ î nos cæleftium fuij.Satis fcio: qbufcûçp dûs cordi;fuit fubigi nos ad neceflîtaté dedédi rcs:q a nobis ex fœdere reperi j tæ fuerât iis nÔ fuiflé cordi tam fupbeab romanis: fœdcris expiatoiem • fpretâ.Quid.n.ultra fieri ad placâdos dcos mingandofoR holes potuit q , qd nos fccimus f Res hoftiû î pda captas:q belli iure noftræ uidcbanf re i mifimus aurores belli qa uiuos nô potuimus:pfuólos iâ faro dedimus i bona eo^:ncqd ex côtagiôe noxæ remancret penes nos.Româ portaui

quetibi rua^ iraijz:qué mcosjzfuppliciogi indicé ferâ^neminé neg; populû ncq; priuatû fugio. Quod fi nihil eu potétiore iuris humani relinquit inopi;at ego ad dcos uindices Itolerâdæ fupbiæ côfugiam amp;nbsp;peabor ut iras fuas uernît in eos;gbus nô fuæ redditæ rcs:nô aliéna? accumulatæ fans fint: quo^ fæ uitiâ nô mors noxio^z: nô deditio exanimato^z corpopi nô bona fequetia dom ini deditioné exatient: placarinequcâr:nifi hauriendû lànguiné laniâda uifeera nfa pbuerimus.Iuftû é bcllû famnitcs:qbus ne ceflâriû:amp;piaarma:gbusnullanifl^armisrel^qui€’fpes.Pro^decûrep^ humana^ maximû mométu fit:g ^pitiis ré:qaduerfis agât dus: pro certo habetepriera bclla aduerfus dcos magis:g holes geflîflé: hoc qd iftat ducibus ipfis diis geftu ros.Hæc nô læra magis:quâ ucra uaricinatus:cxercitu eduûo circa Ciudiû caftra:g pôt occukiflimc:ducit îde ad Calanæum iam côfulcs romaos ta brag; cé audicbanmi lires decé pafto^ habitu mithupecoraep diuerfos alium alibi haud pcul romanis pafccreiubetpfidus: ubi îciderît îpdatorcs:ur idé oibus fermo cônct:lcgioncs famnitiû i Appulia eé : Lucena oibus copûs ciralfederemec ,pcul abeflé qn ui capiâr.Iam amp;: is ér rumor ante de idulkia uulgatus uenerat ad roma nos:fcd fidé auxere captiui eo maximc:qd fermo ïter oes tógrucbar.Haud erar dubiü:qn luccnnis epe romanus ferret bonis ac fidelibus focüs:fimul ne Appulia ols ad pfentem terrore dcfiarct:ea modoiq ircnt:cóful ratio fuit.Duæad Lucena ferebât uiæ:alterapptcr oram fuperi mans parens aprag;:fcd qto tutior:ranto uere lôgior:altcra p furcas caudinas breuior:fcdita natura loci cft:lâltus duoalri filuon^ funt montibus circa fc pperuis icerfe iunduiacet Iter eos fans patés elaufus in medio campus hcrbidus aquofufgi:p quern medium iter eft:fed antequa uenias ad eum:intrandæ prims anguftiae funt:amp; auC cadem:qua te infinuaueris:retro uia repereda:aut fi ire porro pergas p alium faltum artiorem Ipeditio remgj cuadédum .In eû campu uia alia p caua rupé romani remiflb agmine:cû ad alias anguflias pro/ tinus pergerent fepras deiedu arbopi faxornmgi ingentium obiacente mole inuenere.Cum fraus ho' Rilis apparuiflét:præfidiû etia in fummo faltu côfpicitur:cirati Ide rerro:q uencrat:pcrgut reperere uia ea quogi elaufam fua obice armifep Iueniunt:fi(Iu nt Ide gradum fine ullius imperio:ftupor omniu ani mos ac uelut torpor qdam Ifolitus mebra tcnct:Ituentefgi alii alios cu aItc5^ quifç magis métis torn' poté ac cÖfilü ducercnt:diu (mobiles filcnt:delde ubi prsroria côfulum erigi uiderc amp;nbsp;ejpedire quel/ dam urilia opciuquang ludibriofore muniétes perdihs rebus acfpe omni adempta cernebat:tamcn ne culpa mails adderét pro fe quifgj nec hortante ullo ncc im perate ad muniendum uerfucaftra propc -aquam uallo circudant:fua ipfa opera laboreg; irrirum:prstcrq quodhoftes fuperbeincrepabatcum mifcrabili eöfeffioneeludcntes:ad confulcs mœftos ne aduoeâtes gdem in cÔfilium:quando neccon' filio:necauxilio locus eflër:fua fpôte legati ac tribuni-côueniunt: militefç in prætonû uerfi opé:qu3m uix dii imorrales ferrepoterat ab ducibus expofcunt.Q,uerétcs magis:g cófulentes nox oppreffit:cu^ Igenio quif^ frenierent:alius per obices uiapi alius per diuerfa montiu g filuas:qua ferri arma poteiat eamus móad hoffe peruenire Iiccat:quép annos ia ppe.xx.uiomus : oia squa ac plana crût romano in prefidû famnité pugnâti alius quo aut q camus 'num montes moliri fedc fua paramus : dû hsc Imi nebunt iug3:qua ru ad hoffe uenies armati inermes fortes ignaui panter oés capti arq^ uicfi fumusine ferru gdem ad bene monendu oblaturus eft hoftis fedés bellu cóficiet.His luicem fermonibus tagua quictisImemoresnoxtraduéfaeft.Nefamnitibusquidéconfiliûintamlætis fuppetebat rebus ira^ uniuerfi Herenniü Pontium patré Ipcratoris p litteras confulendu céfucrunt.Iam is grauiorannisnó miliribus folu fed ciuilibus quogp abfceflêrat muneribus:1 corpore tamé affedo uigebar uis animicon filiigj.lsubiaccepitad furcas caudinas Iterduos faltus claufos exercitus romanos:cófultusabnunao filii cenfuit oés inde quâprimû inuiolatos dimittédos:qus ubi fpreta fentétia eft itciugi eodé remeate nuncio c0fulebarur:cenfuit ad und oés intcrficidéos.Quæ ubi tam difcordia inter fe uelut ex andpiO oraculo refponfa data fuut:quaquam filius ipfein primis iam alum quogi patris cófcnuiflê inaftedo corpore rebaf tarnen cófenfu olum uidus eft:ut ipfum in confiliü acciperet.Nec grauatus lenex plan' ftro in caftra dicitur:aduedus uocarufgi in confiliü ira ferme locurus eff :ut nihil tenrenris fuæ muta' ret.caufas tantum adiieeret.Priorefe confilio:quod optimuducereticum potcnrilïïmo populoper in gens beneficiu perpetuam firnrare pace amicitiamijtaltero cofilio I multas states quibus amiflis duo

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;69

bus exercfribus:haüd facile receptura uircs romana res bellu differreitertium nulliîconfilïum eflê Cu filius alug? principes peunflando cxquirerent:qd fi media uia confiliû capcrcrur:utamp; dimitrerenrur P coIumcsÂ leges is iure belli melis îponerenrur àfta qdem fenrcntia:inquif:ea é:quæ neg^ amicos pax ratmeq? inimicos tolhrzferuate modo quos ignominia irritaucriris.Ea c romana gens:quæ uida quie/ fccre nefeianuiuet femp in pedonbus iHope quicquid iftuc præfcns neceflkas iniunxermneqi cos ante multipliées pœnas experitas a nobis qefeerefinet. Neutra fnîaaceepra:Hcrcnnius domum aducdlus; Etin caftris romanis cû fruftra multi conatus ad crumpendû capti eflentretiam oîum re^ inopia cét: üidi neceiîîtate legatos mitrunt:qui primü pacem pctcrentæquam:fi pacem nô imperraret: prouoca/ rent ad pugnâ.Tü Pontius dcbellatû eflê relpondir:amp;; quoniâ ne uidi quidem ac capti fortunam fateri fcirét:incrmcs cû fingulis ueftimentis fub iugû miffurumialias côdidôcs pacis arquas uidtis ac uiftori bus fore:fi agro famniriû decederet xoloniæ abduccrent ;fms inde legibus romandac lamnitcm æquo fœdere uidu^,His côdidonibus paratum fe efle foedus cum confulibus ferirc:fiquid coije difplicear:le gatos iam redire adfe uetuit.Hæc cû legatio renunciaretur:tâtus gemitus oîum fubito exortus eft: tan moefticia incefll t:ut non grauius accepturi uiderentur:fi nunciaref oîbus co loco morte oppetedâ cHc.Cûdiu filentiû fuiflct:nec confules aut pro fœdere tam rurpi:aut côtra fœdus ram neceflârium hi feerc poflênt:tum.L.Lentulus:qui tum princeps legato^ uirtutcat^ honoribus erat : pattern: inquit rneum confules fæpc audiui memoranté fe in capitolio unû nô fuifleaudoré fenatui redimendæ auro a gallis cimraris:quando nec fofla uallocp ab ignauiflimo ad opa ac muniendû hefle claufi eflenr:amp; crû perefi nô fine periculo magno:tamcn finecerta pernicie poflent.Quod fi illis:utdecurrcrcex capitolio armatis in hoftem licuit:quo frpe modo obfefli in obfidctes cru j ciunt:ita nobis æquo:aut iniquo lo co dimicandi tantûmodo cum hofte copia cflêt:non mihi patcrniannu idoles i confilio dâdo deefler; Equidé morte pro patria præclarâ eflê fatcor:amp; me uel deuouerc pro Popu.Ro.legionibufe:uel i me dios me mittere hoftes paratus fum:fcd hic parriâ uideo:hic quicquid romano^ legionû en: quæ fi^ fe ipfis ad morte ruere uolunt:quid habent:quod morte fua Icruét ƒteda urbis dicat aliquis amp;nbsp;mœnia: amp;nbsp;eâ turbâ:a qua urbs îcolitur:imo hercule produntur ea magis oia delcto hoc cAcreitmnô feruantur: quis.n.ea tuebiturûmbellis uidelicetat^ inermis multitude dû hcrcule:quâa gallo^z ipetu défendit: ana VciisexercitûCamillûqiducemimplorabunttHicoîsfpesopef^funnquasferuando patriâ fer/ uamus:dedcndo ad neeem patriam deferimus ac prodimus. Ar fœda atq? ignominiofa deditio eft: fed ta caritas patriæ eft:ut tam ignominia eam:quâ morte noftra fi opus ficfcrucmus.Subearur ergo ifla: quantacungp eft îdignitas:amp;: pareatur neceflîtati:quam nedii quidc fuperant.lteconfulesiredimite ar mis cimtatciquâ auro maiores noftri redemerunt,Côfulcs ^fedi ad Pontium in colloquiû cû de fœ/ dere uidor agitaret:negarunr iniuflu populi fœdus fieri pofte nec fine fœcialibus ccnmoniaqi alia fo/ lemni.Iraqi nô ut uulgo credunt.Claudiufçetiam fcribitfœdere paxcaudina:fcd per fpôfioné fada c: quid enim aut fpôformus i fœdere opus ccr:aut obfidibus ubi peatione res tranfigitur f per que populû fiar:quo minusjegibus didis ftetur:ut eu ira luppiter feriat:quemadmodû a fœcialibus poreus feriaÇ Spopôderunt cÔfules:præfcdi:Iegati:quœftores:tribuni militûinominacp oium:q fpoponderûnextat ubi fl ex fœdere ada res eflêt:pterq duoß^ fœcialium nÔ cxtarent:amp; pp ncccflâriâfœderis dilationé: ob fides etiam fexcéti équités impcrati:q capite luerent:fi pado non {ùrcturitépus inde ftatutû tradendis obfidibus:exercitu^ inermi mirtédo.Rediregrauit ludû i caftris côfulû aduérus:ut uix ab iis abftine/ rent manus:quo^ temeritate i eû locû dedudi eént:quo^ ignauia:fœdius ide:quâ ueniflent abituri il lis nô ducé locogi nÔ cxploratoré fuiflê:bælluaB4 modo cæcos i foueâ miflos alii alios intucri;côtcplari arma mox tradéda amp;nbsp;iermes futuras dextras obnoxiaç corpora hofti.Proponcre fibimetipfi are oçu/ los iugû hoftilc:amp; ludibria uidoris;amp; uulfus fupbos:amp; parmatos iermiû ircr:îdc fœdi agminis mife rabilé uia p focio^urbes:reditû ipfiam ac paréres:quo fæpeipfi maiorefç eo^ triûphâtes ueniflent: Se folos fine uulnere:fine ferro:fine acie uidos:fibi nô ftringere licuifle gladios:non manum cum ho/ fte côferre:fibi nequicquâ animos datos.Hæc frementibus hora fatalis ignominiæ aduenit oîa triftio raexperiundo fadura:quâquæ præceperant animis.Iam primûcum fingulis udiimétis fermes extra uallum exire luftiiamp;l primi traditi obfides:atç in euftodiâ abdudi.Tum a côfulibus abire lidorcs iuf/ fi:paludamétaq! detrada tanta ftereos:qui pauloantecos exécrantes dedendos lacerandofqi cenfucrât miferationéfecit:ut fuæ quifç condicionis oblitus ab illa deformarione rantæ maieftatis ueluta nefan Roma/ do fpedaculo auerteret oculos.Primi confules propefeminudi fub iugum mifli:tum ut quifç gradu p°ß^ *® proximus eranita ignominiæ obicdus:tumdefcepsfingulælegionescircunftabant armati exprobiâ mlum tes cludcntclgiigladii cria plænlqi intemptati:uulnerati quidam nccatiqqfi uultus eo^ indignitate re ’gtiomi rumacrioruidoréoffcndifletntatradudi fub iugû:amp;: qd penegrauius eratper hoftiuoculos:cûex fal nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tu euafiflênt:ac fi uelutab inferis extradi:tum primû lucem afpicereuifi funt: taméipfa lux ita defor/ me intuentibus agmen omni morte triftior fuir.ltaqi cû ante nodem Capuam peruenire poflênt feer 8^ mit/ ti de fide lociorum ; amp;nbsp;quod pudor præpcdiebat:circa uiam haud procul Capua omniû cgena corpo/ ra humi ^ftrauerut.Quod ubi é Capuam nunciarû:euicit miferatio iufta fodo^i fuperbiam ingenirâ exercira campanis:cÔfcftim infignia fua conkilibus:farces:lidores:arma:equos ucftimenta:commeatus militi/ bus benigne mirruntÂ uenientibus Capuam cundus fenarus populufque obuiam egrcflûsiiuftis of/ bus hofpiralibus priuatifqp amp;nbsp;publicis fungitur officiis:neq? illis focio^ comitas:uultufqp benigni amp;nbsp;ai loquianômodofermonemelicereifedneutoculosquidé attollerent;aut confoUntes amicos contra

inrucrentur rfficcrc poterâtradeo Riper mœrorem pudor quogj effugere colloquia amp;nbsp;coctus hominu cogebauPofterodiecüiuuenesnobilesmiffiaCapuazut proficifccnrcsadfiné campanum proleque*' rcntur:rcuertiflcnt:uocariffi i curiam pcundtanbus maioribus naru:multo fibi moeftiores amp;nbsp;abicdho^ res animi uifos referrcnt:adco filcns ac propc mum agmen inccfliflc:raccrc indolcm illam romana: ab latofcp cum armis aïos:nÓ reddere falutê nó falutantibus dare refponfum:nô hifeere quem quam pra; metu potuiflc:rang ferentibus adhuc ceruicibus iugum fub qd cmiffi eent. Habere famnircs uidoria non pclaram fokiaed eriam perpemäxepiße.n.eos non Romam ficut ante gallosded qued multo bej licofiusfuerirromanâuirtutéferociamq^.Cühæcdicerémraudircnmrgjramp;dcploram pene Romanu AutoR nomé in cöfilio fociopó fideliû ecudicitur Offillius Acalauius Oui films clarus genere fadifqj m etiam fi.legen éetate uercndusdongcalifcr fe habere ré dixiflèzfilcntm illud obftinatû:fixofœ i terra oculos : amp;: furdas du é aut ad omniafolatiaauresÄ pudoré îtuendæ Iucis:ingenté molcm irarum exako animi ciétis indicia eé: ouilius aut romana fe ignorare ingcnia:autfilentm illud famnitibus flebiles breui clamores gennmfq; excita»' amp;nbsp;non turmeaudinæq^ pacis aliquaro famnitibus:quâromanis triftioré memoria fore:qppe lues queqi cc^ offilius animos habitua ubicung? eSgreiTuri fint:faltus caudinos nó ubiq! famnitibus forc.la Romæ Ôc fua i/ famis clades erat:obfclïós primu audicrüt:triftior deïde igncminiofæ pacis:qua piculi nucius fuir. Ad famam obfidionis deledus haberi eoeptus erar:dimiflus deideauxilio^’ apparatus:pcRcaqua deditio/ nemtafoede fadam acccpcruticxrcploq? fineulla publica audontarecoceiTum ïoem forma ludus é» Tabernæ circa forum claufe:iufticiumg? in foro i fuafpórecoepnjipriufg indidü:lati claui:annuli au/ rei pofiti:pene moeftior excrcitu ipfo ciuitas elTencc ducibus folum atg- audonbus fpÓfonhufq! pacis iralci:fed inoxios eriam milites odifiê amp;nbsp;negare urbi tedifuc accipiedos.Quam ccnciraricnéammorii frcgit aduentus exercitus etia ira ris mirerabilis:n0.n.tanq in parnam reuertentes ex ïlpcrato icclumcs ied captoß^ habiru uultuq? igreiTi fero i urbcninta fe i fuis quifœ redis abdidcrunt:ut poflero die arg? î fequentibus diebus nemo eo^ fo^i aut publicu afpicere ucllct.Cofules in priuato abdiri nihil pro ma/ Contra giftratuagere:nifiqdcxprcflumfcnatufconfulroe;utdidatorcm dicerent comiiic^ cauia.Q.Fabiu pliniuq Ambuftu dixcnmnamp;'.P.ArmyliuPerumagiRrumequitu:quibusuitio creatisifuftcdi.M.Acmylms GMari Pappus didator.L. Valerius Flaccus magiRer equituincc per cos com itia habitait quia tedebat pepu/ urn pri lu*’’ omnium magiRramu eius anni res ad interregnu rediitnrerreges.Q.Fabius Maximus.M, Vale/ mû anz ’'’^^ Coruinus.Is côfules creauit.Q.Publm Philoneiamp;.L.Papyriu Curforc itcrum:haud dubio eöfen/ nuloau fuciuiratis qdnulliea rempcRateduces clariores cént.Quocreati funrdic:eo ficn.placucrat patnbus: reo trm magiRram inicrunt.folénibuf^fandis pfedis:depacecaudina retmlerûnôC Publius penes quefafees phaRe erandicSpuri PoRhumi;ingt,Qui ubi lurrexit:codeillouulru quo fub iugum miflus eranhaud fum ait Qu. ignarus:ingt:c0fules ignominiæ no honoris caufa me primum excitaturn iuflumqi dicere non rang fe Publm narorcm:fcd tanqreu rainfelicishcllnquaignominiofepacisægoramégdoneg?denoxa noRra:neg? philoné ^f poena retruliRis:omifia defenfione quæ non difficillima eétapud haud ignaros fortuna^ humana L.Papy r^*^^ neccflïratüqï fniam de eo de quo rctruliRis:paucis peragam;quæ fnfa tcRis crit:mihi nc an legio/ rmcof. nibusueflrispepcrccrim:cum mcfeumrpi:feuneceflâriafpÔfionccbRrinxi:quatamé qiiado iniulTu populi fada é:nó tenef populus romanus:nec gequa ex ea pr^terg corpora noRra debent fam nitibus. Dedamur per foeciales nudi uindicp exoluamus rcligiÓe populudi qua obligauimus:neqd diuini aut humani obRct:quo minus iuRum piumg? de integro ineatur bellü:interca confulcs excrcitu fcribere: armareieducere placet:ncc prius ingredi hoRm fincs:qua oia iuRa i deditioné noRram perfeda erunr. Vos dü imortalcs precor quæfoœ fi uobis nó fuir cordi.Sp.PoRhumm.T. Vemrm côfules cü famniti/ bus profpercbcllugcrcrciatuos lans habcatis uidiRc nos fub iugum miRosmidiRê fpenfioneinfami obligatos midere nudos uidofg? hoRibus deditos oem ira hoRium noRris capitibus excipictcs:ncuos confulcs Icgiocfg? romanas ita cd famnite gerere bellu uelitismr oia ante nos confulcs bclla gcRa funt. Quæ ubi dixit:tata fimul admiratio mifcratio^ uiri ïceflit hoïes:urmodouixcrederét illu eundé cc. Sp.PoRhumm:qui audor tam'foedæ pacis fuiUc modo mifcrarcnfiqd uir talis etiam pcipuu apud ho Res fuppliciupalmrus eétobiram dirempræ pacis.Cum cés laudibus modo ,pfequentcs uirü ffniam Dubm duspcdibusirent:tcmptatapaulifpiterceflïoéa.L.Liuio:amp;.Q,Mclio tribunis plebisqui ncq^exolui an tri/ rcligione populum aiebat deditionefuo:nifi oia famniribus:qua!ia apud Caudm fuiflcntireRicutrenc.' buni ta/ ^''^5’ ^^ Pæ ^o:qd fpodendo pacé feruaflènticxercirum Po.Ro.poenam ulla merites ciTeinegi ad extre/ méeént f^''um;cü facroiandi cént:dedi hoRibus uiolariuc poRc.Tu PoRhumius Ïrerea ccdircuqtypfan.cs nos: an po/ 9uos ialua religioc poteRis:dedetis dcidc amp;nbsp;iRos iàcrofandos:cû primum magiRratu abierir:fcd fi me Realere/ audiatis:priufg dedatur hic icomirio uirgis cæfos:hâc ia ut iter calatæ pœnæ ufura habeât.Nâgddez 3Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditione noRra negant exolul religione populund iRos magis nc dedant :qua ga ira res habeat dicere gs

adeo iuris foedaliû expers eR:q ignoretfneg? ego ificias co patres cófcripti ram fpórcrcs:quam foedera fanda eé apud eos hoics:apud quos iuxra diuinas religióes fidcs humana colirur:fcd iniuflü populi ne go geg fanciri poflè:qd populum teneat.An fi cadem fupbia:qua fpÓfioné iRa expRerunt; nobis fam/ nitcs eoegiflentmos uerba légitima dedentm urbes nucupareidcdiru populu romanu uos tribuni dice rerisfamp; hanc urbe templa dclubra:fines:aquas famnitiü eflefomitto dcdiricnc:quoniam de fponfióe agitur,Quid tandé fi fpopondiRémus urbé hanc relidurü Populum Romanum ^fi icefurum; ft ma/ giRratus:fi fenatü:fi leges non habiturumffi fub regibus futurumfDü meliora:inquis:atqui non idi/ gnitas rerum fponfiom uinculum leuat.Siquid efl:i quo obligari populus poRita omnibus pof. amp;nbsp;ne

fllud quidérgd quofdam forlïtan moueat:refert:cóful an didlaror;an pretor rpopoderit:amp; hoc ipfi ét famnires ludicauerutiquibus nó fuit fatis cófules fpódere:fed legatos:quæftorcs tribunos m ilitü fpon dere coegerunt.Nec a me nune qfq quœfiucritiquid ira fpopondcrim:cû id nee côfulis ins eflet: neeiP lis fpódere pacé:quæ mei nó erat arbitrii:nec pro uobis:qui nihil mandaueratis:jioncm.NihiI ad Cau din patres colcripti humanis cófiliis geftum é:dii ïmortales amp;nbsp;ucftris:amp; hoftiü iperatoribus men rem ademerunr;nec nos i bello fatis cauimus:amp;: illi male parta uiélonâ male pdiderunt:du uix loeis : gbus uicerar:crcdiJt:du qcunep eSdicionearma uiris f arma naris auferrefeftinat.An fi (ana mens fuiflet: dif ficile illis fuir:dii fenes ab domo ad côfulrâdum accerfunt:mittere Roma legatos cû fenatu:cû populo de pace Si fœdereagere/tridui irer cxpcdins cratâterea in îduciis res fuiflèt.-donec ab Roma legati aut uiftoriam illis ccrrâ:aut pacé afferrent:ea demû fponfio cilèt:quâ populi iiiflu fpopôdiflemus.led negr uos tuliflcris:nec nos fpopödißcm usinée fas fuit alium rcre exitù efle.-quâ ut illi uelut fomnio læriore: qua qd mères eogt;i capere polîênt:negcq eludcréru r;amp; noftrû exercitu eadem ;q im pedicrat fortuna ex pcdiret:unam uidoriâ uanior irritam faceret paxifpôfio iterponeretur:quæ nem inem prer fpÔforêm obligaret.Quid.n,uobifcum patres conferipnïquid cum Po.Ro.aclum éƒ quis uos appellate porefti’ quis fe a uobis dicere deceprumfhoftis an ciuis ;hofli nihil fpopódifhs;quc neminé fpódere pro uobis iulTiftismil ergo uobis:ncc uobifcü é:quibus nihil madalhs:nec cü famnitibus;cü gbus nihil egiftis. Sa nitibus Ijiofores nos fumus rei fatis locupletes in id;qd noftra é;in id quod pßarc poiTumus corpora noftra amp;nbsp;animosd hæc fruiannin hoc ferrud hæc iras acuant.Quod ad tribunos plebis attinet: confu lireutrum pfens deditio copz fieri poflit:an i diem differatur:nos interim.T»Veturi:uofgï cxreri uilia hæc capita luédacfponfionisferamus:amp;noftrofupplicioliberemus romanaarma.Mouit patres con/ fcripros turn caufa;tum audorince cæteros folû;fed tribunos etiam plebcuut fe in fenatus dicerent fo/ re potcllare.-magiftraru inde fe exrcmplo abdicauerür:traditiqi fœcialibus cum cæreris Caudium dm cendi.Hoc fido fenatufconfulto lux quædam affulfiflc ciuitari uila clhPoflhumius i ore eraned laudi bus ad cd urn fercbat:deuotioni,P.Decii cÓfulis aliis claris facinoribus æquaban t:cmerfiire ciuitaté ex obnoxia pace illius eófiho 6^ opera:ipfum fe cruciatibus SC holhu iræ oflcrreipiacula ,p populo dare ro inano:arma cundi fpedan t amp;nbsp;bellu:qd ddydciar futurum:ut congredi armatis cd famnite liceat.In ci uitateira odiogj ardentedelcdus oïum propeuoluntar^oß^fuit:refcnptæexeodémilite nouæ legiôes dudufgi ad Caudid exercitus.Pro^effilœciales:ubi ad porta uenere:ueftem detrahi pacis fpöforibus iubent;manus polltergum uiciri.Cu apparitor uerecundia maicftatis Pofthumium laxeuiciret:quin ruanquir adduces log^iut lufta fiat deditio^Tum ubi i coetum famnitid amp;nbsp;ad tribunal Pórii uérum eft A,Cornelius Aruina foedalis ita uerba fecit.Quadogdé hifce hoies iniuflii populi romani gritium foe dus idum iri fpop0dcrunt:at^ ob ca rem noxa nocuerdt:ob eam ré:quo populus romanus fcelere im piofitfolurus:hofcehoies uobis dedo.Hæc dicéte foeciali Pofthumius genu femur: gta maxie potuit uiiperculitióó clara uocc ait fe lamnitem ciué eflealld legatum foecialem a fe cotra ius gentium uiolatd: co lulhus bellum gefturos.Tum Pontius nee ego iflam deditionéaccipiam:inquit : neefamnites rata habebdt:quin tu Spuri Poflhumnfi deos efie céfes:aut omnia irrita facis:aut pado fhs{'famniti popu lo oés:quos in poteftate habuit:aut pro iis:pax debetur.Sed quid ego te appello:qui te caprum uidori cum qua potes fide:rertituisfPo.Ro.appclIo:qué fi fponfionis ad furcas caudinas fadæ pœniret: reftiz tuât Icgioncs intra fal turn :quo feptæ fueruntmemo quég deceperit:omnia pro ifedo fint: recipiant ar maïquæ per padrone tradiderunt:redcant:i cadra fua:qcqd pridie habuerunt:quam i colloquid cd ué tum:habcat:td belld:amp; fortia confilia placear:tdc fponfio amp;; pax rcpudietur:ca fortuna iis locis;qua an te pacis mcntioncmhabuimus:geramusbelld:nec populus romanus confuld fponfionem: neenos fi dem Po.Ro.acculemus.NLmg ne caufa de fier:cur uidi pado nó ftetis fobfides Porfenæ dediftis;furto cos fubduxiftis:auro ciuitaté a gallis redemiftisdteraedpiédd aurum cæfi funt:pacé nobifcd pepigiftis ut Icgioncs uobis captas reditucrcmus:cam pacé irrita facitis:amp; fempalig fraudi fpecié iuris iponins. Nó probat populus romanus ignominiofa pace IcgiÓes feruatas fpacé fibi habeat:legióes captas uido/ h reftjtuat:hoc fide:hoc foederlbus:hoc fœcialibus ccrimonus dignd eratrut gdem rurgd' petidnp pa/ dioné habeas tot dues icolumes:cgo pacé:qua hofti tibi remittédo padus fum : non habeam lt;hoc tu. A.Cornell hoc uos fœdales iuris gentibus didtis /Ego uero idos:quos dcdi fimulatismec accipio;nec dedi arbitrormec moror:quo minus i ciuitaté obligata fpófione cômiflâ iratis oibus diisrquope eludié numen:redeat:geratur bellum gdo fpurius Pofthumius modo legatum fœcialem genu perculit: ita Pofthu dü credent famnitem ciuem Pofthumium non einem Romanum cne:amp; a famnite Romanum lcga^ mius turn uiolarum;eo uobis iuftum in nos fadum efle bellum. Hæc ludibria religionum non pudere i lu alu ca/ cem proferre ƒ ôi uix pueris dignas ambages fencs ac confulares fallender fidci exquirered lidor:deme lira uincula Romanis : moratus fit nemo:quo minus : ubi uifum fuerit habeanr. Et illi quidem forfiran amp;nbsp;publica:fua certe liberata fide ab Caudio in caftra Romana inuiolati redicrunt. Samnitibus pro fm perba pace infeftiftimum cernentibus renatum bellum : omnia quæ deinde uenerunt : non in animis mlum;fed prope in oculis eflerôc fero nequicquam laudare fenis Ponti utraœ confilia:intcr quæ fe me dia lapfos uidoriæ pofleflionem pace incerta nmtafle : amp;nbsp;benefidi amp;nbsp;malefidi occafione amifla : pu/ gnaturos cum cis:quos potuerint in perpetuum uel inlmicos tollcrcrucl amicos faccre:adeoque nullo dumcertamineinclinatisuiribuspoft caudmampacem animi mutaucrant:utclariorem inter Roz manos deditio.Pofthuniiumiquam Pontiu icruenta uidoria inter famnites facerct: di geri pofte bel/

Sânitiû Ium romani pro uifloriaxerta hahcrcnt:famnites fimul rcbcllafle uicifle crcdcrct romanu. mter hare pfidia i fatricani ad famnites dcfccer3t:amp; Frcgcllæcolonia nccopinatoaduéru famnitium:fuiflc amp;: famcancs fregd/ cum iis fans eóftatmode occupara é:timor ïde mutuus utrof^i uf^ ad lucé quictos tenuit : lux pugnæ lanos ininum fuit:qua aliquadiu æquam;amp; quia pro aris amp;nbsp;focis dimicabat:6d qa ex tedis adiuuabat imbd lis multitudo taméfregellani lüftinuerut.Fraus dei'de rem inclinauit:qduceem audiri praconis fafli funt i'columé abiturum:q arma pofuiflêt:ea fpes remifit a certamïe animosÄ paflim arma laclari coc/ pra»Perunacior pars armara p auerfam porta erupir:tutiorcp eis audacia fuit;qua incautus ad credeneu caereris pauor:quos circüdatos igni neqcq deos fidemg^ i'uocantcs famnites côcrcmaucrùnr.CôiuIes P ter fe partiti prouincias Papyrius ï Appuliaad Lucena pergit:ubiéquités romani obfidcs ad Caudium dati cuftodicbanCPublius in Samnio fubftitit aducrfus caudinas Icgiones.DiLcdit ca res famnitium animos:quod ncc ad Luccriam ire:ne a tergo ïftarct hoihsinec manere:ne Lucena interim amitreref: fatis audebat:optimum uifum é eSmittere rem forrunæ amp;nbsp;rranfigere cd Publio cerraméntag? in aciem copias ducunnaduerfus quos Publius cóful cum dimicaturus cflènprius alloquendos milites rarus có cioné aduocari iuffincæterum ficut fgenti alacritate ad ptoriu cocurfum é:ita pra clamore pofcétium pugnam nulla adhortatio ïperatoris audira eft:fuus cuig? afus memor ignommia adhorrator adcrat. Vaduntigif iplium uigétes fignifcrosÄ ne mora in côcurfu pilis cminédis Ih igendilgndc gladiis ef fet:pila uclut dato ad id figno abiiciuntdindiLp gladiis curfu i hoftem fcrutunnihil illic îperatoriæ ar tis ordinibus:aut fubfidns locadis fuit:oïa ira miliraris prope uefano ordine egit. Itaq; non fufi modo Vicunf hoftes i untifcd ne cabris quidé fuis fuga ïpcdii e aufï: Appulia diffipati pcticre:Luccna tamé coadlo rur famni/ fus i und agmine é peruentu.Romanos ira eadé:quæ per media hoibd aciem itulerat;amp; i cadra pcrtult; tes tulit:ibi plus quam i acic fanguinis ac cædis faûumipdægi pars maior ira corrupra : Excrcitus alter cd Papyrio cofuledocis maritimis pucnerat Arpos peroia pacara famnitid magis iniuriis amp;nbsp;odio:qua be neficio ullo Po.Ro.nam famnites ca tépeftatci môtibus uicatim habitâtes campeßria amp;nbsp;maritima lo/ ca côtemptu cul tope molliore:ar^ ut euenit fere locis fimili generc ipfi môtani atey agredes dcpopula/ buntur:qiiæ regio fi fida famnitibus fuifîèr:aut peruenire Arpos excrcitus romanus ncquifl’ct:aut ker iceta ker Româ amp;nbsp;Arpos penuria rc^i oîum cxclufos a cômeatibus ablumpfiflêt.Tum quogr ^feüos inde ad Luccriam iuxra obfidétcs obfèflbfg? inopia uexauitioia ab Arpis romanis fuppedirabaturxa:/ terd adco exigue ut mili ti occupato danöibus uigiliilç amp;nbsp;opere:cqucs folliculis in cadra ab Arpis fru/ mentd uchererdterdum cccurlü hollid cogcref obicéto ab equodumento pugnare amp;nbsp;obfeflis priulq alter cuful uidore cxcrcitu aduenitÄ comratus ex môtibus famnitid inuedi crat:amp;: auxilia kromidâ. Artiora oïa aduétus Publiifeeing obfidionc delegata icuram collcgæ uacuusp agros edda ifeda com meatibus hodid feccrardtacy cd fpes nullaeffetdiutius obleffos inopiam laturosxoaâi iamnitcs.g ad Tarenti Luceria cadra habcbarmndi^ cocradtis uiribus figna cd Papyrio cóferrciPcr id tepus paranbus urnig? noK iequot; ^^çrælid:lcgati tarénni keruenidtdcndcianresJamnitibus:romanifgj ut bclld omkterét : per utres garot« fletiflênquo minus difcedereturabarmkraduerius eqs fe pro alteris pugnaturos. Ea Icgarione Papp' dendcia ’^^'^^ audita periode ac morus dicds copz cd collega fe comunicatu^ relpödmaccitoqi co ; cum tempus jjQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omne i apparatu cofumpfiflêncollocutus de re haud dubia fignd pugnæ ^poluit. Agétibus diuina hu

manageqaffolcnncd anc dirnicadd é:cófulibus tarétini Icgati occurtare refpófum cxpcdates:qbus Pa pyrius ait:aufpicia feda cc tarétini pullarius ndciardiratdprerea é cgregieaudonbus diisiut uidctisiad ré ageda ^ficifcimur.Signd Ïde ferri luffrÄ copias eduxinuaniflimâ ïcrepâs gété:q fuayz Ïpotens rc^ præ domeflids fcdiriôibus difcordiifqnaliis modd pacis ac belli facereæqudcélèret.Samtes ex parte ai Papyrii ’•®^°^°^”^ ^^’^^ '^^^^^ rcmififlcnt:qa aut pacé ucrecupiebat^autexpcdicbat fimularc;ut rarentinos fibi rei ponquot; conciliarétxd ïflruétos répété ad pugna romanos tolpcxidentaiociferari fe ï audorirate tarétino^ ma fum ad ucreincc defcédere ïacié:nec extra ualld arma ferre:dccepros potius quodedep cafus ferat:paflùros qua Tarétiz “^fpreuiße pacis audores rarétinos uideanf.Accipe fe ome cófules aidt:amp; ca pcari menré hofbbus:ut nos lequot; *^^ ualkï qdé defendat:ipfi ker fc partkis copiis fuccedut hodid munimcnrisÄ fimul unduy adorti m gatos nbsp;nbsp;P^^^ foflas explcrét:pars ucllcrétmalld arg? ï foffis ^ruerét:nec uirtus modo ïftta:fcd ira ét exulccratos

® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignominia dimularct aïos cadra ïuafcre:amp; p fc gf^ nó hæc furcas:nec Caudid:ncc faltus ïuios eé : ubi

erroré fraus fupbe uiciflct:fcd romana uirtuté:qua ncc ualld:nec foïlæ arccrét memorârcs;cædût pari ter refidétes:fufofç ïermes arg? armatos feruos:liberos:puberes:ipubcrcs:hoïes:iumctag^:nec ullum fupfuiflèt aïal:ni confules rcceptui fignd dcdidcntiauidofg^ cædis milites e cadris hodid iperio ac mk nis expulidcnt.ltagj apud kcnlos ob ïrerpellatâ dulcediné iræ côfedim ofo habita cd:ut docerct miles minime cuiq militd cÔfules odio cefliflè aut cedüros:qn duces ficut belli ira ïfatiabtlis fupplicii futures fuiffcmi refpedus equitum fcxccnto^:qui Luceriæ obfidcs rcncrcnCippcdidetaîosincdelpcrata ucnia holies cæcos ï fupplicia eo^ ageretiperderc prius:quâ petite oprantes.Laudare ea milites: lætari^ ob/ uiam irum iræ fuæ eé:fateri oia paticnda prius:quâ perderef falus tôt prîcipd romanæ iuuentutis.Di/ miflà cÔcione:côfilid habitum oibus ne copiis Luceriâ premercnt:an altero excrcitu de duce appuli tirquot; ta gens dubiæad id uoluntaris temptarentur.Publius côful ad peragrandam profeflus Appuliam alk quot expeditione una populos aut ui fubcgir:aut côdicionibus in focieraté accepit.Papyi io qtioq: qui obfeffor Luceriæ rediterar:breuiad fpem euétus rcfpÔdit:nâinlcffs oïbus uiis:p quas cômearus ex Sa nio fubuehebaturdame domiti famnircs:qui Luceriæ in prafidio erât:legatos milcrcad côfulcm Rbquot; manû:ut receptis eqtibus:q caufa belli cént:abfiderct obfidione. His Papyrius ira refpôdit debuifle eos

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

ponrtum Herenn filiœquo aurore romanos fub lugû mififlént:con{ulere:quid uidis patiendum cen fercrxæreru quoniâ ab hoftibus in fe acqua ftatui:quam vfeipfi ferre maluerint:nûciare Luceriâ iuflît: arma:farcinas;iumenra:mulritudinécmnéimbellem mtra mœnia relinquerét:miliréfecij fingulis ue ftimétis fub iugum mi^^uß^:uIcifcenré illatam nô nouam inferrétem iniuriam.Nihil reeufatudeprem millia militû fub iugum miflâ:prædaqi ingés Luteriæ capra:reccptis omnibus fignis arm ifep : quæ ad Caudium amifcrant;amp; qd' oia fuperabatgaudiaequitibus rccuperatis:quos pignore pacis euftodien'' p dos Luceriâ famnites dederant.Haud ferme alla mutationc fubita rerû elarior uiâoria popuh Rcma ni eftfiquidem ét quodquibufdâ îannalibus inuenitur Pontius Herennn filius famnitiû imperator: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

utexpiaret côfulum ignominiâfub iugum cûcætens cft minus.Cærepz id minus miror obfcup^ efle de hoftiü duce dedito m iflocp fub iugû id magis mirabile cft am bigi.L.nc Cornelius didaror cum .L. Papyrio Curforc magiftro equitû ca res ad Caudiû arqi inde Luceriâ gcnci inulrorq; un icus romanæ ignomimæ haud feiam an iuftilTîmo thûpho ad eam ætaté fccûdû Furium Cam illu rnuphauent : an confulis Papyrii præcipuû id decus fir.Scqtur hueerrorem alius error.Curfor ne Papyrius^ximis co^ mitiis cû,Q.Aurelio Ceretanoitep^ob ré bcnegcftâLuceriæ côtinuatomagiftratu cÔful tert.creatus fit:an.L.Papyrius Mugilanus amp;nbsp;î cognominc erram fit.Conucnit lâ inde per confulcs rcliqua belli per feda.Aurelius cû ferentanis uno fecundo prælio dcbellauit:urbemç ipfam:quo fe fufa côtulerat acies obfidibus iperaris 1 dcdinoncacccpit.Pan fortuna côful alter cû latii cams: qui ciues romani peft caudi nam cladé ad famnites defcccrant:pra:fidiumgi eo^i î urbem acceperâr:ré geffîtinâ cû ad moenia Sarri cæadmorus eflet cxercitusilcgatifcp miflis ad paeem cum I'd bus petendâ trifte refpôfum a côfule red/ ditum cfîet :nifi præfidio famnitiû intcrfcdo aut tradito ne ad fe remearcntmlus ea uoce:quâarmis il/ lacis terrons colonis iniedû.ltacp fubinde cû exequerentur quærendo aconfule legariiquo nam fe pa/ do paucos amp;: ifirmos crederer præfidio tâ ualido amp;: armaro uim allaturos lt;ab iifde côûliû petere iufti: quibusaudonbus præfidiû in urbem accepiflcnt:difccdûr:ægrcç impetrato utdeea re côfuli fenatû refponfaq? ad fe referri finercr:ad fuos redeunt.Duæ fadiones fenatû diftrahcbanf :una eu ms principes étant dcfcdioms a Po.Ro.audorcs:alrera fidelium ciuium :ccrtatum ab utrifm tarnen c:ur ad recenci/ liandâ paeem côfuli opera nauaref.Pars altéra cû pracfidium famnitiû:quia ninil fatis pparati eranr:ad obfidioné tolcrandâ cxcurfu^ ^xima node cflétinûciare côfuli iâris habuit:qua nodis hora : quamep per portâ;amp; quâ in uiâegreflurus hoftis foret:altera qbus îuitis defeitum ad famnites erat: eadé node porta ét côfulibus aperueiuntiita duplici ^ditionc amp;i pfidium famnitiû infefTis circa uiam filueftribus îoeis nec opinato oppreflum é:amp; ab urbe plena hoftiû clamor fublatus:momérog unius horæ làmnis cæfus:fatricanus captus:amp;.’ 01a îpoteftatecôfulis etât:quiquæftionehabiraïquojc opéra defedio eftét fada:quos fontes compcrit:uirgis cæfos fecuripcuflit:pfidioçp ualido ipofiroarma fatricanis ademit: Inde ad triumphum decefliflê Româ Papyriû Curforé fcribût:qui eo duce Luceriam receprâ : famni/ f^^pyru tcfç fub iugum miffos audores funtÂ fuit uir hauddubiedignus omni bellica laude:nô animi folû S^“® uigorc:fed etiam corporis uiribus cxcellcns:^ipua pcdûpniritasinerat:quæcogneméeriam dedit:ui dorcmqi curfu omniû gratis fuæ fuiflè fcrûtiamp;f feu uiriû ui:feu exercitatione multa:cybi uini^ eundé capacilîimû :nec cum u!!o afperiorem :qa ipfc inuidi ab laboré corporis eftctifuiflê m ilitiam pcditi pari ter equirigo équités etiam aliquâdoaufos ab co pctcre:ut fibi p re bcne gefta laxaret aligd laberis: qui/ bus ille;ne nihil rcmiflùm dicatis:rcm itro:inquit:ne utiq?dorfum dcmulceatis:cû ex cquis defeéderis: amp;nbsp;uis crat î eo uiro iperii îgens pariter î focios ciuefq?.Præneftinus ptor per timo ré fegmus ex fubfidiis fuos duxerat î primam acié:quem cû inambulans ante tabernaculû uocari iuflîftctilidoi é cxpedire fe/ curim iuflinad quâuocéexanimi ftâte pncftino:agcdû lidorcxcideradicem hâc:îquit:incommodam ambulantibus:pfufumg5 ultimi fupplicii metu mulda dida dimifit.Haud dubie lîla ærate ; qua nulla uirtutum fcracior fuit:ncmo unus eratuinquo magis innixa res romana ftaret:qiiin cum parem de/ ftinant animis magnoAlexâdro ducem:fi arma Afia perdomita î Europam ucrnflcr.Nihil minus qfi turn a pricipio huius operis uideri poteft:quam ut plus iufto ab rerû ordinc dedinaré uarieratibufque diftinguédo opere amp;nbsp;Icgctibus uelut diuerticula amoena:amp; rcquié aio mco quærcré:tamcn tanti regis acducismentio:quibusfæpctacitiscogit3tionibusuolutauitanimû:cafeuocatimcdium:ut querere * nbsp;nbsp;nbsp;*-

Iibeat:quinam cuctusromanis rcbusdi cum Alcxâdro foret bc!larum:futurusfucnr.Plunmü in beb 10a apd lo poliere uidétur militu copia amp;nbsp;uirtus:ingcnia imperatorum:fortuna per omnia humana maxie in pubiu res bellicas potens.Ea amp;nbsp;fingula ituenti amp;: uniuerfa:ficut ab aliis regibus gétibufg?:ira ab hoc quegr fa/ de uctu eile præftât inuidum romand impend.lam primû ut ordiar ab duabus cÔparâdis:haud equidem ab/ ™te nuoegregiû ducé fuifle Alexâdrû:fed elarioréeum tamé fadt:quod unus fuit:quod adolefcés in incre/ mento return nondû aiterâ fortunâ experrus dcccflit.Vt alios reges daros ducefep omittâmagna exé/ placafuu humanoiq:Cyrü:qucm maximegræci laudibus celebrant:quid nifi longa uita ficut magnü modo Pompeiü uertenti præbuit fortunæ/Ne recéfeam duces romanos:ncc om nes oium ætatû:fed . ., _ ipfos eos:cum quibus confulibus autdidatoribus Alexandre fuit bellandum .M.Valeriû Coruinum- Art xu CClaudiû.M.Rutiliû:Claudiû Sulpiciû.T.Manliû.Torquatû.Q.Publiû Philoné.L.Papynum Cur/ forem.Q.Fabium Maximum.Duos Dccios.L.Volumnium:Marcum Curium dcinccps ingentes fez quuntur uiri:fi punicum romano præuertiftêt bellum :fcnior^ in Italiam traieciflèt.Horum in quoli bet turn indoles eadem:quæ in Alexandre erat animi igenugurum difciplina militaris iâ ideab initiis urbis tradita p man us;i artis ppetuis præceptis ordinate modü uenerat.lta reges geftérât bellanta de/

Is pyr/ inde exaflorcs rcgum funii Valeriiqpnta deinceps Fabii Quintiï Corncln:ita Funus CamiUusiqué lu/ rhi 'lega uencs duo:gbus cum Alexandre dimicandu crat:fencm inderat.MiHtaria opera pugnado obeüti AJe/ tis fuif/ xandro:nam ea quog^ baud minus darum eû faciûtxefTilîct uidclicctin acieoblams par Manlius Tor fe didf quarus:aut Valerius Coruinus infignes ante militcs:quâ duces feefliflent Decii deuotis corponbus in hoftem ruentesfeefliiTet Papyrins Curfor illocorporis robor^llo animifuiflus eflêtconfiliis iuuenis unius:nefingulos nominé ienatus ille: quem q ex rcgibuscouaredixitiunusuerafpccié romani lens * tus ccpit ƒ ld uero erat piculü:ne folertius:qua quiuis unus ex iis:guos noiaui:caftris locu caperencom'' meatus expedirenab mdiis præcaueret:tépus pugnæ eligeret :acie inftruerenfubfidiis firmarermô iam cum Dario rem effe dixifictiquc mullein ac fpadonu agmen trahententer purpura atqi aup^ ornatum fortunæ fuæ apparatibus prædam uerius:quâ hofté:nihil aliud quâ bene aufus uana contemnere îcru entus deuicit.Lôgc alius Italiæ:quâ Indiæ per quâ tcmulcro agm me comeflâbundus inceffît : uifusilli habitus cétifaltus Appuliæ:dc môtes lucanes cernenti:amp; ueftigia recentia domcfticæ cladis:ubi auunz culus eius nuper Epiri rex Alexander abfumptus erar.Et loqmur de Alexandre nondû merfo fecûdis rebus:qua^ ncmointolerantior fuit: qui fi ex habitu nouæ fortunæ nouiq?:utita dicam:ingcnii:quod fibi uiflor induerat:fpeflctur:Dario magis fimilis:quâ Alexandre îItaliâ ueniflct:amp; cxercitû Macedo mæoblitumdegenerantémiam îperfa^êmoresadduxiilêt.Rcferreintanrorege piget fuperbâmuta rionc neftis:amp; defyderarashumi iacétiûadulationes et uiflis graues ne dum maccdonibus uifloribus amp;nbsp;fœda fupplicia:amp; inter uinu amp;nbsp;epulas carde amlcoI$^Ä uanitaté emétiédæ ftirpis.Quid fi uini amor in dies fieret acrior ƒ quid fi truxac præferuidaira/neeqeq dubium ’fter feriptores référé: nul la ne hæc damna imperatoriis uirtutibus ducimus; Id uero piculum erat: qd leuiffimiex græds: qui parthorn Nâ Ale quogt côtra nomé romanum gloriæ fauent:diflitarefolét:nc maieftaté nominis Alexandn:qué ne fa^ xâder fe ma quidé illis notum arbitrer fuiflè:fuftinere nÔ potuerit populus Romanus:amp; aduerfus que Athez hamo nis in duitatc frafla macedonu armis:cernétem tum maxîe prope fumantes Thebaji ruinas:conciona nislo rilibcreaufifinthoîes:idqdexmonumérisofonûpatctaducrfuseû:ncmo extot ^ceribus romanis uis filiû uocem libéra mifliirus fueritf Quantalibet magnitude hois côcipiatur aio:unius tamé ca magnitude affinxit hominis erir:collefla paulo plus decem annopz Felicirate:quâ q eo extollût: qd populus Rema.amp;: fi nul lo bcllo:multis tamé plus uiflus fit. Alcxâdro nullius pugnæ nÔ fecuda fortuna fuerit:nÔ itclligit feho minis res geltas amp;nbsp;eius iuuenis:cûpopuli iâofligetefimum bellâtis annum rebus cÔferrc:mircmur :fi cum ex hac partefæcula plura numerérur:quam ex illa anni plus i tam lége fpatio:q iætate.xiii.3nnoz Atf pul rum forruna uariauerit.Quin tu hois cum hoie:amp;: ducis cd duce:forrunam cum fortûa eöfersi Quot chrä^aP romanos duces neminem:quibusnunquâaduerfa fortuna pugnæ fuit f paginas iannalibus magifira feuera tuum faftifg^ percurrere licet côfulumidiflatorüq^ quoßc nec uirtutis:nec fortunæ ullo die populu roz tienem manum pœnituit:Et quo fint mirabiliores quam Alcxâdcnaut quifquam abus rex denos uicenofque dies quidâ diflaturâmemo plufquam annum côfulamm geflit:a tribunis plebis delcûus ipediti funt: port tempus ad bclla icrunt:ante tempus comiriorum caufa reuocati funt;i ipfo conatu return dreunz egit fe annus:cellegæ nine tcmeritas:nûc prauitas impediméto aut damne fuit: male geftis rebus altez nus fucceflum cibryronem aut mala difciplina iliirurum exerdtum acceperut. At hercule reges no Ih beri folum impedimetis omnibus;fcddomini rcyr tempordg? trahûtcÔfilüs cunfla nôfequûtur.Ër/ go iuiflus Alexâder di inuiflis ducibus bella gelïiflct:^ cadem fortunæ pignora i difcrimé detulifTet: imo etiam eq plus periculi fubiiret:qd macedones unum Alexadrum habuiffent mul ris cafibus nó fo lum obnoAiinfcd etiam offerétem fe:romani multi fuiflênt Alcxâdro uelgloria:uel rerum magnitudi ne parcsiquoRz fuo quifg? fato fine publico difcrimie uiueret morrrcairgi.Rcfbtiut copiæ copns corn parenfucl numero:uel militugenerc:uel multitudieauxilioß^.Céfebâtureius ætatis luUris ducenaqn Ex his quagenamillia capitd,Iraqi i omni defeflióe focio^ latini nominis urbane prope delcflu decé fcribez daf ird bantur legiócs:quatcrni quiniep excrcims fæpe per cos annosu Hcthruria:i Vmbria gallis hofiibus ad ligi exq iunflisiSamnioilucanisgerebaturbellum.LatiudcindeomnccüfabinisióCuolfcisiamp;Iequisiamp;omni tifcoz Câpania:^ parte Vmbriæ Ethruriæq3:amp;picénbus:amp; marfis pclignifcp;acueftinis:atg? appulis: adiun piif con flaq? omnis era græcorum inferi maris a Thuris Ncapobn amp;nbsp;Cumas:amp; inde Antio atgi Hoftia tenus flaret nbsp;nbsp;famnites aut focios ualidos romanis aur fraflos belle inueniffet hoftcs.lpfe traicciflet mare cum uetez

Icgitiuf ranis maccdonibus non plus trigintamillibus hoium:amp; quartuormillibus eqtum maxime thcfiâlo^ exercita hoe.n.roboris erat:pfas indos aliafç fl adiunxifietgétes:ipcdimétû maius.quâauxiliu rrahnet. Add quod romanis ad manu demi fupplemétu eér. AIcxâdro:qd' poftea Hânibali accidit:alieno i agro bey lanti exerdtus côfenuiflet.Arma:clypeus:farifecp illis:româo feutümaius corpori tegumétû: amp;nbsp;pilu Pilum baud paulo quâ hafta uæhemétius iflu mifîùmgi rælû:ftatarius utergj miles ordines feruans : fed ilb Hafta phalanx imobilis unius gcneris:Romana acies diftinflior ex plunbus partibus eóftans: facilis partica quadïgi opus cflêr:facilis iungenti.Iam in opere quis par romano milesfquis ad tolcrandu laboré me liort Vno prælio uiflus Alexander belle uiflus cflèt:romanû que Caudium:qué Cannæ nô fregerut: quæ fr^ifetaciesfNæ ille fæpe eriâ:fi prima profpcreeucniflent:pcrfas:6i indos:amp;: imbellem Afiam quæfiflet:amp; cum foeminis fibi bellum füiflê dixiflè:qucd Epiri regé Alcxandrum mortifcrq uulnere jflum dixiiTe ferunr:forté beließe in Afia gcfloiu ab hoc ipfo iuuene cd fua conferété:Equidé cum per annos quattuor amp;nbsp;uiginti primo punico belle dafllbus cerratu cd poenis recordor:uix æratem AlcAan dri fuffefluram fuiflé reor ad und belldidi forfitan cd Ô4 foedcribus uetuftis lunfla res punica romans

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72

enef:5; timor par aduerfus comunem hotte duas potcnttimas armis uinf^ urbes armarct : ttmul pu^ tsico romanog? obrutus bcllo cet.No qdé Alcxadro duce:nec integns macedond rcbus:fcd cApn ramé flint romani maccdonc hotteaduerfus AnnochiJ.Philippij:ólt;; Pcrfcn:nÓmodo cû clade uHa: fed need pcnculo gdcfuo;abfit luidia uerbo amp;nbsp;ciuiha Bella fileannnuq ab egre hottc:nung a pedife:nung apcrta acie:nung æquis uriœ:nung iniquis loeis laborauimus.Egréifàgipras faims ipeditosiauia cômeanbus loca grauis armis miles timere potett:milleacicsgrauiorcs:quâ macedonûanp Alcxadriaucrtit auer/ L.Flac/ ter^;modo fir perpetuus huius:qua uiuimus pacis amor;amp; ciuilis curacôcordiæ.Inde.L.Flaccus.-ôr.L. cus.L. Plautius Venox côfules tacli. Eo anno a frequentibus (amnitiû populis de fœdere renouando lcgati:cû Plautb fenatum humi ttrari mouilK’nttreiediad populum haud quag tarn efficaces habcbant preces. Iraq? de conf, fœdere negarum undudæ biénii:cû per aliquot dies farigaflènt fingulos :precibus impetraræ.Et ex Ap puin theanéfes cannufiniq? populationibus feffi obfidibus.L.Plaunc confuli datis in dedirioné uenez runr.Eodem anno primü præfedi Capuæ creari cœpti legibus ab.L.Furio prærore datis:cum utrûç ipfi pro remedio ægns rebus difcordia intettina petiflcnr:amp;: duæ Romæ additæ tribus Vfenrina amp;nbsp;fa/ lerina.lnclinaris femel in Appulia rebus:rheatcs quoep appuliad nouos cófulcs.CJunium Bubulcum C.Iunö Qu.AemyIium Barbulam fcedus petitum uenerunpacis peromnem Appuliam prættandæ populo Qu.Ae Romano audores id audader fpondendo im petraucrunt.ut foedus darcrunneep u r æquo tarnen fœ/ mylius derc:fed in ditionepopuli romanieflent Appuliapdormtamam florento quoq? ualidooppido lunius conf. potims eratu lucanos bellu porredumundc repenrino aduentu Acmyln cófulis Ncruluni ui ca pul. Et Florétu pofteaquam res Capuæ ttabilitas romana difciplma fama per focios uulgauinantiaribus quoq?: qui fe Nerulu fine legibus terris:f)ne magittranbus agerc querebarundan ab fenatu ad lura ttamenda ipfius eoloniæ )atroni:nccarma modo:fed iuraenâromana latepolIebanr.C.lunius Bubulcus:amp;»Q.Aemylius Bar )ula côfules cxira anni non cofulibus a fecrearis Sp.Nautioiamp;.M.Popilioxætepi didatori.L.Aemylio egionestradiderüc.Iscum.L.Fuluiomagittroequim Satriculamoppugnareadortus rcbellandi cara Sp.Nau amnitibus dedit.Duplcx inde terror illatus romanis:hinc famnis magno exerdtu coado ad eximem tius.Mi dos obfidionefocios haud proeul cattris ronianorum caftra pofuinhinclarricani magno cum tumuk Popilb lu patefadis reyenre porcis in ttanoncs hottiu ïcurrcrunt.Indepars urrag? fpe allem magis auxilii: qua conf, üiribus fræta fuisuutto mox prælio iniro romanos urgennói gg anceps d micario crartramen ut ring? tutam acié didator habuit:quia locum haud facilem adcucüuenicndum cepitiamp;diuerfa ttaruitfigna: infcttior tarnen i crumpétes iceffirmcc magno cerramine fera mœnia côpulit:rum rorâ adem î fomni/ tes obuernrabi plus ccrtaniinis uidoria ficut fera ita nec dubia:ncc uaria fuic:fufi in cattra famnites: ex tindis nodeignibus;racitoagmineabcunt:amp; fpeabicda Satriculac tuédæ:Portiam Plittiam focios ro manoynut parera doloré boni reddcrent:circunfidunt. Anno circuado bellum deinceps ab didatore. Q.Fabio gettura.Côfules nom fiturfupcriorcs Romæ maferunt:Fabius adacdpendû ab Aemylio exerdrum ad Sarriculam cûlüpplcmento uenif:ne^.n,famnites ad Plittiam manferant: fed acdtis ab domo nouis milicibus mulrimdine fræti caftra eode:quo ante loco pofuerunt:Iaceflêntefœ prælid ro/ manos auertere ab obfidione conabantur Eo inrenrius didator f mœnia hoftiû uerfus id bellu tâti du cere quod urbe oppugnabanfecurior ab famninbus agere ftationibus modo oppofiris:nequa in caftra nis fiercrieoferociusadequitare famnites ualloncgiocium pati:amp;; cum iam ^peinportis caftrop^ eet hoftis;nihil confulto didatore magifter equim.Q. Aulius Ceretanus magno tumultu cum oibus rur mis equitu cuedus fummouit hoftemitum 1 minime prinaci genere pugnæ:fic formna exercuit opes ut infignis utrin^ clades amp;nbsp;clara ipforum æderet funci a:prior famnitium ipcrator ægre pariens quod tam ferodter adequiraffcrnndc fe fundi fugarigeorando hortandog? egtes prælium iterauit.In qué in fignem inter fuos denrem pugna magifter equitum romanus ïfefta culpide ira pmifit cquumiut uno idu cxanimen equn præcipitaretmec ut fit:ad ducis cafum perculfa magis : qua irrirara eft multitudo omnis.Qui circa eranin Auliütemereinuedtum p hoftium rurmas tæla conicerüt: fratri^ prædpuû decus ulri famnitium impcratoris dederdt. Is uidoré detradü ex cquo magiftnï egtu plenus mœroris Aulius atg iræ trucidauit nee mului abfuit:qn corpore etia:qa ïter hoftiles ceciderat rurmas fam nires potircn magi/ tunfed extéplo ad pedes defcenfura ab romais éicoadigi idé famnites faccre amp;nbsp;repétina acics circa cor/ ftcr eg/ poradued pedeftre pliu iniit:quo haud dubie fupat romanusirecuperamgi Auliicorpus mixtacd doz turn oc lore læricia uidores 1 caftra referdt Sanites:duceamiflb:amp; p equeftre certamé téptatis uiribus: omitta dditur Satriculaiqua negeq defendi rebantur ad Pliftiæ obfidioné redeunnitraq? paucos dies Sarricula roma/ nus pdeditionéiPIiftia p uim famnis porit.b4ur.ira ide belli fedes é:ad Soram e Samnio Appuliag? tra dudæ legiones.Sora acffamnites defeceratu'terfedis colonis romano^,Quo cd prior romanus exerci rus ad ulcifcenda ciuid ncceirecuperandagi colonia magnis irineribus pucnittêtifparfi p uias fpeculato/ res feg legioncs ümnitid.ncc ia proeul abeflê;cd alii fuper alios ndciarétiobuiam ird hotti atqi ad Lau/ tubs ancipin prælio dimicatd eftino cædes:non fuga alterius partis: fed nox incertos : uidi uidores ne elTentidiremir.Inuenioapud quofdani aduerfara cara pugnam romanis fuiffe : atg? in ea cecidiflc.Q, Aulid magittrd equitd.SulTedus 1 locd Aulii Claudius Fabius magifter eguitd cd exeraru nouo ab ro ma aduenir:óó per præmiffos nuncios confulto didatorc:ubi fubfifterct:quoue temporeiSd qua ex par te hoftem aggrederctur:fubfticit occultus ad omnia fatis exploraris confiliisiDidator cum per aliquot dies poft pugna continuiflét fuos intra uallum obfeffimagis:quamobfidentismodo:fignd repente pugnæ propofuicÄ cfficacius raws ad accendédos uiro^ forti urn animos nulla alibi qua i femetipfo

cuiqua rclïdlafpcm:dcmagiflroequitü nouoœ exerdtu militem celauit:amp; tanq nulla nifi in eruptie« fpes cfÏèt:Locis:inquit:anguftis milites depræhéfmifi qua uidoria patefeccrimusmiam nullam habc' mus:flatiu3 nw munimento fa ris tuta funt;fcd inopia eadéinfeftama amp;nbsp;dra om ma defeccrunt:unde fubuchi cómcarus potcrant:amp; fi oés iuuareuelinr:iniqua loca funt.Iraç non fruftraborego uos cafira hic relinquédo:in quæ infeda uidoria:ficur priftino die uos recipiatis:armis munimeta nÓ munimen ris arma mra ené debét:caftra habeant repctant®:qbus operæ en trahere bellü nos oium reru refpedü prætcr:quâuidoiiæ nobis abfcindamus:ferte ligna i honé:ubi extra uallu cefientagmenxaftra qbus imperatû eft incédant:damna noftra milites oîum circa qui defecerunt populo^' prœda farcientur:Ea orarione didaroris:quæ neceflitatis ultimæ index cranmilites accefi uadût î hoflé:amp; refpedus ipfe ar/ dentiû caftro^iqq proximis rantûata.n.iuflcrat didatonignis eft fubditus:haud paruû irritamétum fuir.Irag, uelut uerordes illati figna primo ipctu hoftium tui bant amp;nbsp;inicporc pofteaq ardentia procul uidit caftra magifter equitû :id conuenerat lignûihcftnj terga inuadit:ita circunuenti làmnitcs:qua po teftqfgi fuga p diuerfa petut.lngcs mulrirudo i und metu côglobata ac femeripfam turba îpediens m mcdiocæla:caftra hoftiû capta direpta^iquo^z pda honuftû militem î romana caftra didaror redude baud qq ta uidoria lætu:q quod pter exiguâ deformarâ incendio parte cætera côtra fpem falua lucnit.

Ad Soram inde reditûmouiç cÔfuIcs.M.PetiIius.C.Sulpidus exerdtû ab didatore Fabio acdpiûn magna parte ucterû militu dimiffimouifq^ cohorribus in fuppîcmentu addudis. (k'tc^ cum J)pter Sulpitô difncilem urbis fitum;ncc oppugnandi fatis certa ratio iniretur:amp; aut tepore longinquaiautpeeps pez riculo uidoria cét:foranus tranftuga dam ex oppido ^fedus cum ad uigilcs romanus penerrafleudu/ ci fe extéplo ad côfulcs iubet:dedudufqp traditunl urbe promittit rurfus indeed quonâmodo id præ^ ftaturus eflét peundantes doceret baud uana afFerre:perpulit prope adidda moembus romana caftra: ut fcxmillia ab oppido remoucrent ;forc ut minus intéræ in euftodiâ urbis diurnæ ftationcs ac nodur næ uigiliæcflênt;ipfcinfequéti nodefub oppido filueftribus lociscohortibus ifiderciuffîs:decem mi lires dcledos fecum’per ardua ac prope îma in aceem ducit pluribus quam pro numéro uirojz miflili/ bus rarlis eo collaris:ad ha^c faxa erat amp;nbsp;réméré iacétia:ut fita afpreris:amp; de induftria etiâ:quo loais tu/ tior efletrab oppidanis eongefta:ubi cd côftiruiflêt:romanos lemitamcp angufta amp;nbsp;arduâ eredâ ex cp/ pido in areem oftendiflér.Hoc quidem afccnfuanquit;uel res armati quâlibet multitudiné arcuerint: uos amp;nbsp;decé numéro amp;nbsp;qdplus à romani romanordq? fortiffimi uiri eftis:ôi locus p uobis amp;nbsp;nox crit quæ oîa ex incerto maiora territis oftenrat:ego iam terrore oîa implebo:uos auté areem intenti tenere decurrit indc:qua to maxime poterat cum tumultu ad armaißC prob ueftram fidé dues elamirans arx ab hoftibus capta é dcfcndite:irc:bæcincedens principdforibus:bæc obuüs:hæc excurrentibus in pu/ blicd pauidis increpat. Acccptd ab uno pauoré plures p urbé fcrunt.Trepidi magiftratus minis ad arcé exploratoribus:cd tæla 6/ armatos tenere areem multiplicaro nurnero audirér:auertdt aios a fpe reçu/ perâdæ ards:fuga cunda côplentur:portæq! a femifornnis ac rnaxia parte inermibus refringunäqua/ rum p unam præfidid romand clamore excitatum irrupit:amp; cocurfantes per uiam pauidos cædit.lani Sora nbsp;nbsp;Sora capta erat:cd confules prima luce aducnere:ôi quos reliquos fortuna ex nodurna eædc ac fuga fe/

uniusp ceratd deditionéaccipiunt:ex bis.ccxxwqui oîum confenfu dcftinabanf:amp;infandæ eolonoRi eædis Ä defedionis audores uîdos Româ deduedneæreram multitudiné ineolumem pfidio îpofi to Soræ rez linquit:oés qui Româ dedudi erât:uirgis î foro cæfi:ac fecuri perculTi ftimmo gaudio plebis:cd maxi/ me îrererat:tufam ubiq?:quæ paffim îcolonias mittereâmultitudiné cé.Confules ab Sora profedi in agrosatqi urbes aufonu bellum inrulerdt:mota n^oîaaduentu famnitid:cd apud Lautulas dirnica/ turn efler:fuerât:coniurationeflt;ç cira Câpamâ pafifm fadæ:nec Capua ipfa crim ine caruit : quin ReZ mâ quoq amp;nbsp;ad principd quofda inquirendos uentd eft:cæte^ aufonum gens pditione urbid ficut So Aufona ra in poteftaté uenit.Aufona amp;nbsp;Nuntumnæ amp;nbsp;ueftinaurbes crant:ex quibus principes luucruns duo/ decim numéro in pditione urbid fua^ côiuran ad côfules uenidt:docct fuos iâpridem exoptâtes fam nitium aduentd:fimul ad Lautulas pugnard audierunt pro uidis romanos babuiflé:iuuétute amp;nbsp;arm's famnites iuui{re:fugatis inde famnitibus îcetta pace agereinecclaudétes portas romanis neaccerferent belld:obftinatos claudere:fi exerdtus admoueafiin ea fluduationcaîorum opprimi îcautos pofRHis audoribus mota propius aftra:mifligîeodé téporecirca tria oppida milites : partim armati:q oceuln propinqua moembus infiderét loa partim togari redis uefte gladiis:q fub lucéaperris portis urbes in grederenâab iis fimul cuftodes trucidari cœpti:fimul dard figndarmatis:ut ex îlidus côcurrerent : id portæ occupatæ:tria^ oppida eadé hora:codcm qi côfilio apta:fed quia abfentibus ducibus îpetus eft fadus:nullus modus cædibus fuir:dclerag? aufond gens uix certo defedionis cnmine:pinde ac fi inter necino bellocerraflêr.Eodéanno ndito hoftibus romanopfidio Luccria famnirid fadameediu prodi toribus îpunita res fuit:haud ^cul inde exerdtus romanus erat;cuius primo impetu ui bs lita î piano apitur.Lucerini ac famnitcs ad internidoné cæfi:eoç ira pceflirmr Romæ cd de colonis m ittédis Lu ceriâcofuleref fcnatus:multidelcdâurbécéferent:pter odid qdexecrabilein bis apris erat: lôgîguitas quoep adhorrere a relegâdis tam peu! ab domo duibus inter tâ îftftas genres cogebat:uidt rame Inîa: ut mitrerétur coloni:duomillia amp;' quingéri miîTi.Eodcanno cd oîa îfida romanis cenr.Capus quo^ occultæ principd côiurationes fadæ:dcqbus cdad fenard relatd eét:haud quaq negleda res eft: qldoz nes decreræ:didatoréqç quæftionibus exercédis did placuir.C.Menenius didus:is M.Follid magiftni equird dixit.Ingens erat magiftratus dus terror:itaç due timore:feu côfdentia dus alabios Obuium

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7?

Noummg! « capita cSiurationis fuerât.priufq noîarenrur apud didatorerntmors haud dubie ab ipfis côfdta iudido fubtraxit.Deide ut quæftfoni capanæ materia deceffinuerfa Româ îterprætâdo res:no nominatim q Capuæ:fed ï uniuerfum;qui ufqcoiflêntxôiuraflèntueaduerfus romand populmquæ/ ri fcnatû lufTincà coirioncs honlt;^ adipifeendo^ caufas fadas aducrfus rép.efledariorqi amp;nbsp;re:amp; pib nis quæftio fieri:haud abnuétedidatore fine fine uelle quæftionis fuæ ius cé.Poftulabunf ergo nobP les hoies appeUâtibufœtribunos:nemoeratauxilio:gn noïa reciperenfadenobilitas necmodo i quos crime îtendcbatur:fed uniuerfi fimul negate nobihû id crime eé:qbus:fi nulla obdetur fraude ; pateat uia ad honoré:fed hominü nouo^ ipfos adeo didatoré magiftrûç cœitum rcos magis : quam quæ/ dores idoneos eius criminis cflcantelledurofj ita id eflé fimul magiftratu abiflênt.Tum.n.uero Me/ nenius la famæ magis:quâ imperii memor^greflus in concioné ira fecit uerba. Etfi oés anteadæ uit® uosconfcios habeo quirites:amp;bic ipfebonos delatus ad me tedis ed innocériæ mesemegp enim qd fe pc alias ga ita tenwora podulabant reip.qui bcllo clariffimus eßet.fed qui maxime proeul ab bis con/ cionibus uira egidendidator diligendus exercédis quædionibus fuic.Sed quonia quida nobiles boïes Quæ/ qua de caufa uos cxtim3re:quâ me pro magidratu quicquâ incom perm diccre m elius ed:primû ipfas dio de expugnare quædiones ope anniffi funtrdeinde podeaq ad id parum potentes erantme caufam diceréf: ambita in præfidiaaduerfario^ appellationé amp;tribuniciu auxiliupatrien cÓfugcrunt : podremo repulfi inde adeo oia mtioraiqua ut innocentia fua purgarent:uifa in nos irruerunr:amp; priuatis didatorem pofcere reum uerecundiæ nÓ fuit:ut oés dii boiefg? fciant:ab illis eriam :quæ no podintitéptantme rationé ui/ tæ reddantme obuiam ire crimini:amp; offerre me inimias reum didatura ab dico. Vos quæfo confules: fiuobis datum ab fenatu negotium fuerit:inmeprimum:amp;:bunc.M.Follinm quædiones exercea/ tis;ut appareat innocétia nra:nos non maiedate bonoris tutos a criminibus idis efle. Abdicat fe ide di/ d3tura:amp; pod eü confedim Follius magidro equirum primiç apudconfules iis.n»ab fenatu manda/ ta res é rei fadi:aduerfus nobiliu tedimonia egregie abfoluutur.Publius etia Pbiloimultiplicatis fum/ mis bonoribus:pod res tot domi belloq? gedas eoeterum inuifus nobilitarndixir caufam : abfolurufgj edinee diutius:ut fit:quam dum recés cranquædio p clara noïa reo^ uiguit:inde labi eoepit ad uiliora capita:donecfadionibus coitionibuf^:aduerfus quas ebparata eratioppreda ed.Earü fama rerum:ma gis tamé fpe capanæ defedionisa qua coniuratum erat:iamnires ï Appulia uerfos rurfus ad Caudium reuocauit:ut inde ex propïquo:fiqui motus occafionem aperircnr:Capuam romanis ermcrenr. Eo có/ fuies cd ualido exercitu uenenatÄ primo circa faltus:cum urnnep ad hodé iniqua uia eßer: cundati ca dra mccrariq^ funt:deïde famnites p apta loca breui circuim in loca plana capanos capos agmen dim it/ tuntiibicp primu cadra i cófpcdu bombus data:deide leuibus præliis equitu fæpius:quâ peditu utriep periculd Fadumecaut euentus eo!J^ romand aut moræ:qua trabebät bclld poenitebat. Sammrid côtra ducibU'.Ä carpi quotridie paruis d3mnis:amp; fenefcere dilatione belli uires fuæ uidebatunita«^ ï aciem fgt;roceddt:egtibus i cornua diuifis;qbus præc^tu eratneennores eéad refpedum cadre^mequa corns ïeretxum ad prælid darennacié peditu tuta fore cófules Sulpicius in dextero Petilius i leuo cornu có/ fidunt:dextcra pars:qua amp;nbsp;famnites raris ordinibus autad ciredeundos hodes:aut ne ipfi ciredueniré turxôditerâtdatius pacefada detinfinidris præterg qdconfertiores deterant: repétino confilio Petilü confulis addiræ uires:qui fubfidiarias coborres:quæ integræ ad lôgiorcs pugnæ cafus referuabâtur: in prima acié extéplo emifit:uniuerfif^ bodé prïo ipetu uiribus ïpulit.Cómota pededri acie famnitium eques in pugna fuccedita bunc trafuerfoagmine iterduas acies fe iferenté romanus equiratus cócitat equosifignagr Si ordincs peditum ateg egtum cófundir:donec uniuerfam ab ea parte auertit.aciéJn eo cornu no Petilius folus;fed Sulpicius et bortator atTucranauedus ab fuis nôdum côferentibus manus ad clamoré ab finidra parte prius exorrd,Vnde baud dubia uidoriam cemés.cd ad fuum cornu tende ret cum mille ducéris uirisididîmilem ibi fortunâ inuenit:romanos loco pulfos uidoré bodem figna in perculfos îferentéxætc^d oia mutauir repente confulis aduétus:nam Si eófpedu ducis refedus mili turn cdaîus:ôi maius:quâ p numero auxilidaducnerat mille fortes uin;amp;: partis alterius uidoriaau/ dita:moxuifaét prælid redituit:tota deïde iam uxerejicie romanus:amp;: omiflb certamine cædi capigr famnitesmifi qui Maleuentuxui nunc urbi Beneuentu nomen ed:pfugerdt:ad trigintamillia cæfa aur Maleuc capta famnirid proditd memoriæ ed.CôfuIes egregia uidoria parta prinus ide ad Bouiand oppugna tu_olim dum legiones ducutubiœ byberna cgerut:donccab nouis cófulibus.L.Papyrio Curfore.C.lunio ßu/ tme^ne bulco:iterum noïatus didator Claudius Petilius cd.M. Follio magidro equitu exercitu accepit.ls cum peuctu audiffet arcé fregellana ab famnitibus captaiomidó Bouiano:ad Fregellas pergit:unde nodurna fam / L. Papy nitid fuga fine certamine receptis Fregellis pfidiom ualido ipofito in Capama reditd maxime ad Nola tius.C» armis repetendamxo fe dra moenia (rib aduentddidatoris Öd famnirid oïs multitudo amp;nbsp;nolani agre/ minus des côtulerant.Didaror urbis fitu circdfpedo:quo aprior aditus ad moenia eét:oïa ædificia;amp; frequen Q^^* ter ibi babitaturxircuieda muris incédic:nec ita multo pod fiue a Perilio didatoreifiue ab.C. lunio co/ fulena utrungi rradit Nola ed capta.Qui captæ decus Nolæ ad côfulem trabut;aduciun t Arina:amp; Ca Ponnæ latiam ab eodem captas:Petiliu autem pedilétia ortaxlaui figendi caufa didatoré didu.Suefia amp;nbsp;Pon/ Sueda tiæeodéannocoIoniædedudæfunc.Suedàaurunco^fueratiuolfciPontiasifulamfitâ in confpedu M.Vale littoris fui incolucrüt.Mintuma amp;nbsp;Cadindiurdcducerctur coloniæ:fenatufcôfultum fadu cd;triuur tms.P. ros creauerc;ac miferc colono^ quattuormillia.lnfcquctes cófules.M.Valerius.P.Dccius pfligato fe/ D«jps re famnitium bello:prius qua ea cura decederet patribus romams ethrufd belli fama exor ta é:ncc erat c®“«

ea tempeftate gens alia:cuius fecudum gallicos tumukus arma terribikora eénttum ^pinquitateagri turn mukitudinc hominuJta^ akero cökile i Samnio reliqas belli pcrfequcte.P.Decius: qui grauker Seger Romæ reftitcranaudore fenatu didaroré.C.IuniumBubulcum dixit. Is pront rei magnirudo poftulabatmés inniores facramento adigit:arma quæqj alia res pofcirdumma Iduftria parat:ncc tanris apparatibus clarus de inferendo bello agitat:quieturus aut dubie:nifi ultro arma ethrufei inferrét. Ea/ dem ï comparado cohibendt^ bello confilia amp;nbsp;apud ethrufeos fueremeutri finibus egreffi. Etcéfura Via ap/ claraeo anno. Ap.ClaudiiÄ.OPlautii fuit:memoriæ temen felicioris ad pofteros nomé Appii : quod pia Aq amp;nbsp;niam muninit:60 aqua in urbe duxit:eaœ unus pfecit:qa ob infamem atep inuidiofam fenatus Icflio Claudia nem uerecudia uidus collega magiftratu ft abdicauerat.Appius iam deïde antiquitus iliram ptinacia familiægerédofoluscenfurâobtinuit.Eodem Appioaudorc poticiagens cuius adaram maximam Herculis familiare facerdotiu fucrat:ftruos publicos minifterii dclegadi cauia folénia eius facri doeuo rat.Tradirur idedidu mirabileÄ qddimouedis ftatu fuo facris religiohcafferrc facile poflet:aa duo/ dccim familiæ ea tepeftate poticioRi eflcnt;pubercs ad trigïra:oés intra annum cü ftirpe exrindos : nee Potitio nomen tanm pnticioß^ kerifft.-fedeenforem ét Appui memori deu ira poft aliquot annos lumimbus ru, iteri capni.Itaq; cólules;q cum annü fecuti funf.CJunius Bubulcus terr.amp;.Q.Aemylius Barbula irerum: tus .C. initio anni queftiapud populu deformatum ordiné praua ledione fenatus;qua potiores aliquotlcdis lunius præteriri eflentmegauerunt eamledioné ft qme fine rcdi prauiq; difcriminead gram ac kbidiné fada Qu.Ac eflêr:obferuaturos:amp;: fenatu extemplo citaueruteo ordinc:quo ante céfores,Ap.Claudium:amp;:,C.Plau mylius tium fueratiEt duo ipcria eo anno dari capta p populüutraq? pertinentia ad rem m ilitaré:unü ut tri/ conf. nbsp;nbsp;buni milina fenideni i quartuor Icgioncs a populo crearent :quæ antea p qua paucis fuffragio populi rc

Appii nbsp;nbsp;lidis locis;didaro^i amp;nbsp;cÓfulü ferme fucrant bcneficia:tulereca rogationem tribuni plebci.L.Atrilius:

Cæciraf Claudius Martius;akerû ut duûuiros nauales claflis ordinâdæ rcficicndacq’. caufa idem populus iube/ Tibid' retdator huius plebifciti fuit.M.Decius tribunus plchis.Eiufdéanni rem didu parua prerirem ni ad nu fecef religioné efletuifa ptinere:tibicincs qa prohibitia ,pximis cenforibus erat i æde louis ucfci:quod tradi turn antiquitus erat:acgre pafli Tybür uno agmine abicrüt:adco ut nemo i urbe eétiqfacrificns præci/ neret.Eius rei religio tenuit fenatûdegatofç Tybur miftrunut darét openkut hi holes romanis reftk tuerenrur.Tyburtini benigne polliciti primum accitos cos m curiam hortati funt:ut rcuerterctur Ro mam:poftcaqu3m pcrpclli ncquibant:confilio haudadhorrenteab ingeniis holum cos aggrcdiuntur die fcfto alii alios'per fpeciem celcbrâd^ß^ cantu cpula^ ca inuitant:amp; uino:cuius auidü ferme genus é: oneratos fopiunr:arcp ita 1 paluftra fomno uidos coniidüt:ac Rpmam deportatmee prius fenftre: qua paluftris 1 foro relidis plenos crapulæ cos lux opprcflir.Tunc cocurfus populi Gidusn'pctratoq? ut ma nerentzdatu u t triduum quotanis ornati cum cam atg? hac:quæ nucfolemnis eft licétia p urbé nagaré rnr:reihtutumq31 æde uefcédiius iis:q facris pæcinerer.Hæc ker duo^ igentiu bcllo^ cura gerebanó Confules inter le prou Idas partiti.Iunio frmnites: Aemylio nouu belfu Ethruria forte cucnir. In Sam/ nio cluuiani pfidium romanû:qufa ncquerat ui capimbleflurn fame 1 deditionem acceperant:fam nites uerbenbus fadum 1 model laceratos ocadenat dcditos.Huic Ifenfus crudelitati lunius nihil antiquius oppugnatione cluuiana r3tus:quo dieaggrefTus é manla:uicapitiatqj cés pubcres inrerfecit. Indc uk dor exerdrus Bouianu dudus caput hoc erat genti'oji famnitium longe ditiflïmû arty opulétifiimk armis uinfty.Ibi qa haud tatum irarû crat:fpcpdæ milites accéfioppido potiunturmnnus iraep fæuk turn 1 hoftes eft:pdæ plus pcnc:qua ex omni Samnio unq egeftum benigneq? ols militi c0cefla:amp;: pek fteaq ppotente armis romanu necacies fubfiftere ullæmec caftra:nec urbes poterar: olum principum • in Samnio co curæfunt inrcntæ:ut infidiis quæreretur locus :fiqua licentia populando effufus exd citus cxcipi ac circüueniri poftet.Teannugæ agreftesÄ captiui quidâ pars cÔfilio:pars forte oblati cork gruentia ad côfulem afïerétes:quæ amp;nbsp;uera erant:pccoris uim igentem 1 faku auiû compulfam efle per/ puleruntmt prædatum co expeditæducerétur legioncs:ibi ingés hoftium exerdtus itinera oceukusk lidcrar:amp; pofteaq intrafle romanos uidit filtum : repéré adortus cû elamore ac mm uku luadit : amp;nbsp;pno noua rcs trepidationéfccit:dû arma capiût:fardnas côgemnt i mcdiû:dcîde pofteaq:ut quifq? hberaue rat fe onereraptaucratg? armis:ad figna undicy coibât:amp; notis ordinibus 1 uereri difeiplina militiæ ÖW fine præcepto ullius fua fponte ftruebatur acies.Côful adancipité maxime pugnam aduedus defilit ex quo:ô/ louem Martern qt at^alios teftatur depske nullâ fuam gloriam indc:fed pdam militi querere in cum locum deueniflemeç 1 fealiud:quam nimiadirandi ex hofte miliris curam repræhendi pofièr ab eo fe dedccore nullam rem aliam:qua uirtutem milirum uldicaturam eóniterenmr modo uno ani mo inuadere hoftem uidum acie:caftris exummmudamm urbibus:ulrimam fpem furto ïfidiarum temptantem:0/ loco non armis fræmm,Scd quem efTeiam uirtuti romanæ inexpugnabilem locum fregcllana arx foranag^rSt ubicunç iniquo fuccefTum erat loco commemorabamr.His accenfus miles omnium immemor difficukamm uaditaduerfus iminétem hoftiu adé:ibi paululum laboris fuitidu in aduerfum cliuum erigimr agmen:cætcrum'pofteaq prima figna planidem fummacepcrut:fenfit$ acies æquo fe iam inftitiflê locomerfus extéplo eft terror in Ifidiatorcsreafdcqi latebras quibus fe paux lo ante texerant:palati argj inermcs fuga repetebant;fcd loca difficilia hofti:quæfita ipfos m fua fraude impediebantutagp ergo ppautis effugiü paruit:cæfa ad uigintimillia hominü:uidor^ romanus ad ob lata ab hofte prædâ pecorû difcurrit.Dum hæc geruntur in Samnio:iam oés Ethruriæ populi præter arerinos ad arma ieranttab oppugnando Sutrioiquæ urbs foda romanis uelut elauftra Ethruriæ eiats

LIBER NONVS _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74

ingens orß bcllû:Eo alter coful Aemylius cû exerdtu ad Iiberâdos obCdioe focios uenit: aduemétibus romanis futrini commeatus benigne I caftra ante urbem pofita aduexere.Ethrufei diern pnmum con Jultando marurarent traherét:ne bellum traduxcrunt:poftero die ubi celeriora:qua tutiora cófilia ma gis placuere ducibus:fole orto:fignü pugnæ propofitü eftrarmatig? 1' aciem procedunt.Quod pofteaq coniüli nundan' eft extéplo:teflcra dari mberrut pradeat:miles:firmatifq! cybo uiribus arma capiat: di ûo paretur:cÔful:ubi armatos pararofep uidinfigna extra uallû ^ferri iuflirzôd baud procul houe îftru xicaciem. Aliquâdiu utrinq? intéti ftetcrût expeâantes:utab aduerfariis clamor amp;nbsp;pugna inciperer:amp; nbsp;0

prius fol mendie fe incJinauit:quâ tælû hinc aut illmc emiflùm cft:inde ne ifeda rc abirerur:clamor ab ethrufeis oritur:côcinunt^ tubæ:ÔC figna infcrundncc fegnius romanis pugna initur:concurrüt îfen/ fis animis:numero hoftis:uirtute romanus fuperat:anceps præliu multos utrinç amp;nbsp;forriffimû quéç abfuihitinec prius inclinata res eft:quâ fecûda ades romana ad prima figna feffis integri fucceflerunt. Ethru/ Ethrufci:qa nullis recentibus fubbfidiis fulta prima acies fuit:anrefigna circaqi:ocs ceciderûtmullo un fei acie quam prælio fugæ minus:nec plus cædis fuiflêtini obftinatos mori tufeos nox tcxiflèt:ira ut uidorcs uineuf priufq uidi pugnandi fine facerent:poft occafum folis fignû receptui dam cfhnode ab utroqp in caftra reditumrneedeîdeqeqeoanno rei memoria dignæapud Sutriu geftumeft:quia amp;: exhoftiu exercitu prima tora acies deleta uno prælio fuerat:fubfidiariis modo relidisruix qd fatis eflet ad caftroßi pfidiiî amp;nbsp;apud romanos tâtum uulncK fuit:ut plures poft plium fiucn decefiêrit:quâ ceciderât in acic,Q.Fa Q.Fabi bius infequentis anni côful bellu ad Sutriu excepit:collcga Fabio,C. Martius R utilius datus eft:cæterû us.C. amp;nbsp;Fabius fupplemétum ab Roma adduxit:amp; nouus exercitus domo accirus ethrufeis uenit.Permulti Martia iam anni erat:cu inter patricios magiftratus rnbunofqi nulla certamina fucrât:cum ex ca familia:quæ conf. uelut Eitalis cum tribunis ac plebe erat:cerramen orif, Ap.Claudius cenfor circuadis decé amp;nbsp;odo méfi busjquod Aemylia lege finitûcenfuræfparium répons erat:cu,C.Plautius collega cius magiftratufe abdicaflét:nulla uicÔpelli:utabdicaret:potuit.P.Sepronius erat tribunus plebis:qui finiendæ céfuræ î tra legirtimum tépus adioncm fufceperar:nô populate magis:quâiuftaminec in uulgus:quâ optimo cinq gratioré.Is cum idétidem Icgé Aemylia rccitaret:audoré^ eius Mamereu Aemyliü didatorem laudibus terret:q quîquénalé ante cenfurâ SC longinqtatc ptâtem dominante intra fex menfium Si an/ ni coegifTet fpatiû.Dic agedum:inqt. Ap.CIaudi:quid nâ fadurus fueris:fi eo tépore:quo.C.M.Furius amp;.M,Gcganius céfores îuerut:cenlôr fuiftes ƒ Negate Appius inrerrogarioné tribuni magnope ad eau fam pertinere fua:nam Sc fi tenuerit lex Aemylia eos cenfores:quo^ in magiftratu lata eflcr:quia poft illos cenforescreatos ca legem populus iuffiflenquod^ poftremuiuflïflèt:id ius rarum^ eflêt:non ta men aut re:aut cok: quéq:q poft earn legem lata creati cenfores eflént:teneri ea lege potuiflê. Hæc fine ullius aflènfu cauiïlante Appio:amp;: hie é inqt:quirites illius Appii progenics:q decenuir in annu creams altero anno fe ipfe creauit:tertio nee ab fe:nec ab ullo crcatus priuatus fafces SC imperiu obtinuit:nec an te continuando abftitit magiftratmqua obruerét eu male parra:male gefta:male retenta îperia:hæc eft eadé familia quirites:cuius uiat^ iniuriis cópulfi extorres patria (acrü montem cepiftis:hæc aduerfus _ -quam tribuniciu auxilium uobis côp3raftis:hæc pp qua duo exercitus aucrinü infediftis:hæc quæ fœ ’*®?’^ nebres leges:hæc quæ agrarias femp ipugnauit:hæc cônubia patru amp;nbsp;plebis îterrupit:hæc plcbi ad eu'' pPP’æ rules magiftrams iter obfcpfitihoc é nomen multo:quam Tarqniopi ifeftius ueftræ Iibcran.Ita ne tan dem. Ap.Ciaudi eu cétefimus ia annus fit ab Mamerco Acmylio didatore:tot cefores fuerit nobilifli/ mi fortiflïmiqpuiri:nemoeopiduodecim tabulas legit:ncmo id ius cflê:qd poftremo populus lufliP fet:fciitdmo uero oés fciuerunr:ideo Aemyliæ potius legi paruerüt qua illi antiquæ:qua primu ccnfo res crcati erantiqa hâc poftremu iuflèrat populus:qa ubi duæ côtrariæ leges funt femp antiç abrogat noua. An hoc dicis Appi no teneri Aemylia lege populû ;'an populû tencri te unû extra legé eéf'Tcnuit Aemylia lex uiolétos illos cenfores.M.Furiü:ÔC.M.Geganiû:qcqd ifte magiftratus in repu.malcfacere poffetiidicaruntzcu ira finitæ poteftatis Mamercu Aemyliû principem ætatis fuæ belli domiep æranu fecerunt:tenuit deiceps oés céfores intra cenm annotez fpaciu:renet.C.PIaunum collega tuum lifdé aux fpiciis eodem iure creatum,An hûc:nô ut q optimo iure cenfor creatus cflcr:populus creauitdu unus eximius es:in quo hoc pcipuum ac fingulare ualcaréqué tu regem facrificio^ créés amplexus regni no menant q optimo iure rex Romæ creatus fit:cream le dicet:qué femeftri didaturarque Îterregno qng? diebus côtentu fore pûteséqucclaui figendi aut ludoi^ ca didatoré audader créés /Quam ifti ftolidos ac fecordes uideri creditis eos:qui intra uicefimu dié ingétibus rebus geftis didatura fe abdicauerunt/ aut q uitio crcati abierut magiftratu /Quid ego antiqua reperâ/nup îtra decé annos:C.Menenius diz dator:quia cü óftiones feucrius:qua qbufda potentibus mtu erat:exerceret:contagio eius:quod quære bat:ipfi crinis obieda ab inimicis eft:ut priuatus obuiam iret crimini:didatura fe abdicauit. Nolo ego iftam in te modeftiam:ne degeneraueris a familia iperiofiffima amp;nbsp;fupbiflîma:nô die:nqn hora citius q neceflé eft:magiftratu abieris:modo ne excédas finitum tps:fatis é aut dié:^ut méfem céfuræ adiecere: Tricnniu:inqt:SC fex méfes ultra:qua licet Aemylia legecenfuram geraiSC folus hoc qdem ia regno fi/ mileé:an collegam fubrogabis:qué nein demortui quidé locu fubrogari fas eft/poenitet.n.qdantiqfli mum folemne amp;nbsp;folu ab ipfo:cui fit ïftitutum deo:ab nobililTimis antiftibus eius facri ad feruo^ mini fteriu religiofus cenfor deduxifti:gens antiqor originibus urbis huius hofpitio deo^ ïmortaliufanda pp te ac rua céfura itra anum ab ftirpe extinda eftmifi uniuerfam rêpublica eo nefario obftrinxeris:qd ominari ét reformidatalus.Vrbseoluftro capta é;quo demortuo coIlcga.C.Iulio ccforc.L.Papynus

Curfor ne abirct magiftratu.M.Cornchû Malugmcfcm collega fubiogaujt:^ quâto modeftibr illius cupiditas fuir qua rua Appmcc folus:nec ultra finitü lege repus Lucius P^ynus céfuram gelîîr:tarnen neminem inueninq fc poftea audorc fequerct :ocs deinceps cenfores poft morté collegæ fe magifha^ tu abdicarunr.Tc nee qddies exit ccnfuræ:ncc qdcollega magiftratu abiit:ncc lex nee pudor coerceret: uirruré ï fupcrbia audacia m eSremptu deo^ hommugi ponis.Ego te,Ap.Claudi ^ luius magiftratus maieftate ac uci ecundia:quc gefliftimo modo manu uiolatü:fed ne uerbo quidé îelæmenrion a me ap pellatum ucllcdcd amp;nbsp;hæc:quæadhuc egi:peruicatia tua amp;nbsp;fupbia coegit me loqui:^ nifi Aemyliæ le/ gi parueris in ui'cula duci iubebomegt cd ita copararum a maioribus fit ut comitiis cêfonis:nifi duo co ficrint légitima fufïragia nó renunciato altero:comitia differatur:ego re qui folus céfor crean nó poflis fold ccnlura gerere non patiar.Hæc taliag? cd dixinêt:præhédi céforé:6t ï uïcula duci iuffit. Approban tibus fex tribunis adionc collcgæ:tres appellati Appio auxilio fuerdt:fummaep ïuidia oïum ordind fo lus cenfura geflït.Dum ca Romæ gerdturna Sutrid ab ethrufeis obfidebafxófulim Fabio imis monri bus ducétiad ferendam opem foenszteprandafq; munitioncs:fi qua poffetracies hollidinftiuöa occur rit:quo^ ingenté mulntudinc cdoftederer fubieda late planicics:cóful ut loco paucitaré fuo^i adiuua/ retmedir paululum m cliuos agmen. Afpreta crant ftrata faxjs:inde figna ï hoftem obuertit. Ethrufei ethrufei oïum præterq multitudinis fuæzqua fola fræti erâr.ïmemores prælid ineunt adeo raptim amp;nbsp;auide : ut abicdlis miffilibustquo celcrius manus cófcrercntzfirïgcrenr gladios uadentes ï hofiem .Romanus e^ tra nuctæla nunc faxa:quibus cos affatim locus mfe armabatungcrcrcngit fcura galeaccp ida cum etia: quos nó uulnerauerat:turbarér:neqi fubire crat facile ad propioré pugnâ:ncqî miflilia habcbat:quibus eminus rem gcrcrcnr:ft3rcs amp;nbsp;cxpofiros ad idusicd lam fans nihil rcgeret:quofdâetiam pedé refcréres fluduantefg?:^ inflabilc acic redintegrato clamorc firidis gladiis hafiatiamp; principes inuadunt: ed im perd nó rulcrunt:cthrufci uerfif® fignis fuga effufa caftra reperunr.Sed eqtes romani præuedi per ob/ liqua capi cd fe fugientibus obruliflcnt:omifibad caftra itinerc:mórcs petdt:inde inermi pene agmine ac uexato uulneribus ï filuam Ciminia penerranr.Roraanus multis millibus ethrufco54 cæfis:duode/ quadraginta fignis militaribus captis caftris etiam hoftium cd præda ingentipotitur.Tum de pfeque Silua ci do hofteagitari cœptum.Silua crat Ciminia magis turn inuia atcy horrcnda:qua nuper fucre germani minia'q ci falrus:nulli ad cam dié nc mcrcatop^ qdem adira:ca intrare haud fere quifquam præter ducé ipfum hodieui audcbat:aliis omnibus cladis caudinæ nódum memoria abolcuerat:rum exüs qadcrant.confulis fra/ dlacui trem.M.Fabium Ccfonc:alii.C»Claudiuqdam marrccadé:quaconfulcm genimtradunt:fpeculatuni incubât feiturumprofeïTum breufepomnia ccrra alIarurum.Cærecducatus apud hofpites ethrufds litteris eruditus erardinguarngp ethrufeam prope nouerat.Habco au flores uulgqtum romanos pueros ficut nunc graccis ita erhrufris litteris erudiri folitos:fcd propius eft uero pcipudaliqd fuiflè ïeo: qui fe ram audaci fimulationc hofhbus ïmifcuerinferuus ei dicif cornes unus fuiflc nutritus una:coqi haud igna rus lïguæciufdc:nccqcqaliud ^ficifcentes:qua funimatim regiôis:quacintrâdaerarnaturam;ac noïa 3rïcipum ï populis acccpcre:nequa ïter colloqa infigni nota hccfitatcs depræhedi poflèntnere paftorali labitu agreftibus redis geHifg? binis armati.Scd ncç cÔmercid lïguæ:necuefbs armorumuehabitus ic cos rcxit:qua qd: abhor rebar a fide queq externd Cimmios falrus ïtraturum.Vfgi ad camerres um/ bros penetrafie dicunfubi qeént fateri romand aufum ïrroduflug? ï fenatd cöfulis uerbis egiflè de fo/ derate amiciciacp:arqudecomihofpinoacccprd:nunciare romanis iufTumcomcatumexercirui diepe, xxx.præfto fore:fi ca loca irrafÏctuuucrurccy camertid umbrope i armis parata fperio futurâ.Hæc cum relata cÔfuli eentumpedimcris prima uigilia præmiflis Icgionibus pofl fpediméra ire iuffîsupfe fubfti/ tir cd equiraruÂ luce orra poftero die obequirauit ftatiôibus holhd quæ extra faltd difpofiræ erant:6i cum fatis diu renuiflet hofré î caftra fefe rcccpit:portaçp altéra cgrcfllis ante node agmen aflèqtur: po/ . , . ftero die luce prima lugaCiminn monris tcncbahindcconrcmplatusopulcra Erhruriæ arua milites ciminia eniitrir,Ingenti iâabafla pda tumultuariæ agreftium ethrufeope cohortes répété a principibus eius re gionis côcicatæ romanis occurrunt adeo îcÔpofiræ:ut uindices prædape prope ipfi prædæ fuerint. Ce ro. lupe nbsp;nbsp;fugatif^ fis late depopulato agro uiflor romanus opulétufqt repe oïum copia î caftra rediit.Eo for/ ratur nbsp;nbsp;te.v.lcgati cd duobus tribunis plebis uenerât denundatu Fabio fenatus uerbis ne faltd ciminid tianfb ret:Iætati ferius fe quâ utimpedire bellum poflent ueniflémundi uidoriæ RomameeuertuntunHac cxpcdirionecôfulis motd latius erat:quâ,pfligatd bcllum:uaftationé nam fub Ciminn métis radicibus faces ora fenferat:concftaueratq3 fndignatfonené Ethruriæ modo popiîios:fedVmbrfæ finftfma:itaggt; quan tus nunq antca exerdtus ad Sutrid uenit:ncq? c films rantdmodo promota caftra:fed étaufditate dimicandi qprimd ï campos delata acics:deïde ilf rufla:prio fuo ftare loco relido hoftium ad inftruen dum côtra fpatio:deinde pofteaq detredare hoftem fenfere pugnâ:ad ualld fubedt:ubi pofteaq fia no' nés quoqireccpras intra muniméta fenferexiamor repente circa duces ortus:ut co fibi e caftris C)'ban3 eius dici deferri iubcrcnr:mâfuros fc fub armis:amp; aut node:aut certe luceprïa caftra hoftid inuafuros.

Nihilo quictior romanus exerdtus ïperio ducis conrincfidccima erat terc dici hora:cd cybum cape reconful milites iuber:præcipit:ut ïarmis fint:quacunq! diei nodifue hora fignddcdcrit: paucis müF tes alloquitur:famnitfum bcllu extollit:amp; leuat ethrufcos:nec hoftem hofti:ncc mulritudiné multiru/ dini aitcôparandam cflc:prætere3 tælumaliudoccultd feiruros ïtcmppre;intcrca taccriopus cflc.His ambagibus prodi fimulabat hoftes:quo animus militd multitudine territus reftituercntur:amp; quod fi ne munimento conftiterannuerifimilius cranquod fimuIabatur.Curati cybo:corpora:quieti dant: Ä

LIBER NONVS quam fere uigilia fine rumultu exciran arma capjuntidolabræ calonibus dïuïduntur ad uallij promé/ dum foflafcy implendas:intra munimenta îftruituracicstdeleôfæ cohortes ad porra^ exitus rol locant Ad Su/ tundato deide figno paulo ante kicem:quod aeftiuis noöibus fopiræ maxie quiem rem pus cft:,pruto tnu ce/ uallo erupitadesiftracos paflim iuadirhoftesialios imobilcsialios fcmifoncs f cubïlibus fuis:maxima dunt parread arma trépidantes cædesopprcfliupaucis armandi fedarum fpanu c:cos iplbs non fignum eer ethrufei tummon ducé fequéres funditromanus:fugarofq! pcrfequit ad caftra:ad filuas dnicrfi tedebat ; filuæ tutius dedcre refugiuma caftra i campu fita codé die capiunt aum argcnrumgi lufTum referri ad cófu lcm;cætcra pda miliris fuit.-cæfa aut capta co die holhum milha ad fexaginra. Earn tam da rd pugnam LX.ho/ trans Cimmiam filuam ad Perufiam pugnatam qdam audores (unumeruq; m magno duitaté fuifle fbü mil nenncidulus exereftus ram infeftofaltucoornsundiqirufcis umbrifgioppnmcrctur:fcdubicunquc ha cæfa pugnatum cft:rcs romana l upiorfuituraça Prrufiaamp; Crotoneamp; Arretio:quæ ferme capita Ethrux næ populoji ea rempeftate eratd/gari pacem foedufm ab romanis petentes inducias in triginta annos impetraucrunt.Dum hme ï EthiurugcrunrunconluJ alrer.C.Marrius Rutilius Alifas delamnitibus

ui ccpir:multa aha caftella uid^taucdeleca hoftiliteraut ïtegra i' poteftarem ucnerc:Pcr idem tempus amp;nbsp;claiïis romana a.P.Corncliorqué fenarus mantimm oræ præfcccrarun Câpaniam adaxum appulfà Pompeios efleufoen ide nauales ad populandü agmm nuccrinum profedi ,pximis raprim uaftaris un de reditus tutus ad naucs eflctidulccdine ut firpdæ longms progrefh exciucre hoftcs;palaris per agros nemo obuius fuirxuni occidione occidi poflént:redcunres agmine incauto haud proeul nauibus aflé/ cutiagreftes exueruntpda:parté cm occiderunnquæfupfuircædi:trcpida mulritudoad naucscópul/ fa eft.Profeélio.Q.Fabu trans Cimmiam filua quantu Romæ terrorem fccerat;ram lm ram famam in Samnium ad holtes tulcratimterclufum romand cxercitum obfidcrixladifgt imaginem furcas caudP nas memorabaneade temerirate auida ulreriorum fern per gentem faltus inuio deducEdeptam nó ho ftium magis armistquam loconz iniquiratibusefle.lamgaudium muidiaqdam mifccbatur:quod bcI li romani decusablamniribusfortunaaderhrufcos auernflet ;iraquirnus unifq;ad obrerendum.C. Attur. Martium cofulcm concurrunprotinus ide Ethrunam per marlos ac fabinos pctituridi Martius dimi famni/ candi pratem nó ficianobuius ns confiai fuindimicard plium ut riep atroci atq; incerto cuentu eft:amp; cü tium anceps cædes fuiflet:aduerfæ ramé rei fama m romanos uertir:obamiflós quofda equeftris ordinis tri motus bunolgt nulird atqi unum Icgatü:amp; qd ifignc maxime fuir coniülis ipfius uulnus.Ob hæect auéla fa/ maÂ utfolerngens terror patres fuafit:diüatorcmqp dici placcbatmec quin Curfor Papyrius diceref: in quo turn fumma reibclhræ poncbarur:dubium cuiq eranfed nee i Samnium nütium pferri oibus infeftis turopoflcmccuiuereMartiumcÓfulem fatis fidcbar.Altercólul Fabius ïfeftus pnuatim Papy rio erat:quæ ne ira obftarct bono publico legatos ex côfulanu numero mitrendos ad cum fenarus een fuir:qui lua quo^ eum nó publica folum audorirate moucrent:ut mernoria fimulraru patriæ remit/ terct.Profedi Icgati ad Fabium cófulem cum fenatufcófultum rradidiflcnriadieciircnrqj oratione con uenienteni mâdatisxonful demiflis in terra oculis tacitus ab incertis:quid naefleradurusdegatis recef firmode deïde filcntio:ut mos é.L.Papyriu didatoré dixit:cui cd ob animum egregie uidu legati gra/ tias agerent:obftinatum filéridobrinuit:ac fine refponfo ac mérione fada fui Icgaros dimifit:utappare „ „ rerinfigné doloré ingéri eóprimi animo.Papyrius.D.luniu Bubulcd magißrum cqrum dixit : argi ei Icgcm curura de imperio ferenti triße omen diem diffudit:qd'faucia cum fuit:prïcipium duabus infi dida/ gnibus' ciadibusxapcm urbisÄ caudinæ pacis:qcfutro.p ano eiufdécunæ fucrat prkipium.Macer Li ^^ cinius rerria etiam cladc:quæ ad cremera accepta eß:abominandam eâ curia facit.Didator poftcro die aufpiciis repetiris pertulit legéiamp;l pfedus cd legionibus ad terroré tradudi filuam Ciminia exercitus nuper fcripri:ad Longula perueninaceeptif^ a Martio cófule uerenbus militibus in acié copias eduxir; nee hoftes detredare uifipugnäiinßrudos deindearmatofqjicdab ncutris plium incipererunnox op preffinQuieti aliqdiu nee fuis drfidentes uiribus:nec bofte i pc men tes ftariua in propinquo habuere. Nam amp;nbsp;cd umbro^ acie depugnatd cifub ramé niagisiqua emfi hoftes :quia cœptâ acrirer non toléra/ runt pugnaid ad v adimóis lacum ethrufei lege facrataxoado exereiruxd uir uirum legiflenqris ndg alias ante fimul copiis:fimul animis dimicarunt.tato^ irarum certamine gefta res eft:ut ab neutra par te emifla fint tæla:gladiis pugna cepit:amp;: aceerrime cômiflâ ipfo certamine : quod allqdiu anceps fuir: accenfa eft:ut nó cum Echrufeis tonens uidis:fed cum aliqua noua genre uiderct dimicatio eflê nihil ab ulla parte mouerur fugæ caddt antdignanitód ne nudentur pugnatoribus fignaifitex feainda pria acies:ab ultimis deïde fubfidiis cictur miles:adeogp ad ultimd laboris ac pcrioali uentum cft: ut equi/ tes romani omiffis equis ad proximos peditum per arma:per corpora euafcrintxa uelut noua ïter feb fos exorraacies turbauitfigna Ethaifco^ifecuta deinde impctumeo^:utcun^ afieda fucrat: ertera multitudo tandé perrumpit ordincs hoftid.Tde uïci prinacia coepta:00 aucrti manipuli qdam:amp;ut fe/ meldedere terga ét certioré capedère fuga. 111e primd dies fortuna ueteri abddanres Ethrufeo^ fregit opesxæfum ï acie qd roboris fui txaftra eo ïpetu capta dircptaqi.Pan fubïde piculi gloriæqp euétu bel/ lum i lamnitibus erat:q prer exreros belli apparatusmt acies fua fulgeret nouis armo^ ïfignibusifcce/ runt:duo exercitus eratdeuta altcrius auro:alrerius argéto celaucrdt.Forma erat fcuti fummd latiusiq pedusar^ humeri tegunt faftigio æq h ad unum cuneatior nobditans câ:fpôgia pedori tegumerd. amp;nbsp;finiftrd crus ocrea teddigalcatæ criftæ:quæ fpecié magnitudini corpord adderét:tunicæ auratis militi bus uerficolores argentans lïceæ candidæihis dexteje cornu dacuaUi ï finiftro cÔfiftdt.Notus iâ roma/

nis apparatus infigmum arm on: fuerat:dodig! a ducibiu erant horndu militcm cHc dcbcrc:nó cdatö auro argéto^Ted ferro amp;nbsp;animis fræru:quippe ilIa pdam ucrius:quam arma eflemitenria ante rem:de forma ïter fangumé Si uulnera:uirtuté ené milirïs decus:amp; omnia il!a uidona fcqui:amp; ditem hoftcm quams paupens uidoris præmiû cHc.His Curfor uocibus indindos milites in pliûduat:dextero ipfe cornu confiftit:finiilro pfecit magiftru equïtu.Sïmul eft cocurfum ungens fuit cü holte certamé:nó fe gnius inter didatoré amp;: magiftrum egtum ab utra parteuidoria ïciperet.Prior forte lunius cómouit hoftem leuo dextenl cornu:facratos more famnitiu milites eoqp candida uefte amp;nbsp;paribus candore ar/ mis infignes eo fe horco madare lunius diditâsxû intuliflêt fign a:turbauir ordincs;amp; haud dubie im pulir acié.Quod ubi fcnfit didator:ab leuo ne cornu uidoria ïcipict:inquitf’amp; dcxtcru cornu didato/ ris acies aliéna pugnâ fcquétur^’nô parte maxima uidoriæ trabetf’côcitat milites.Nec peditum uirtuti equites:aut legato^ ftudia ducibus cedunt.M.Valerius a dextcro.P.Decius a leuo cornu ambo côfula res ad équités î cornibus pofitos uehunf:adorraricy eos ut parte fecû capeflèrent dccoris:î tranfuerlà la tera hoftium incurruntas nouus terror additus cum ex utraep parte circunuafiflct acicÂ ad tcrrorcni hoftium legioncs romanæ redintegrato elamore ituliflcnr gradn m :tû fuga ab famnitibus eoeptajam {trage hoîum armorumg? l'fignium cam pi repleri:ac primo pauidos famnites caftra fua-accepere dein de ne ea quidem retéraxaptis direptif^ ante nodem iniedus ignis:Didator ex fenatulconfulto trium phauitxuius tnüpho loge maximam fpccié captiua arma pbuere:tantû magnificentiæ uifum in iis:ut aurata fcuta dominis argentario^ ad foK ornandu diuidercntur:inde natum initium dicitur fori or/ nandiab ædibbus:cû thenfæ ducerenf.Ét romani quidem ad honorédeum iügnibus armis hoftium ufi lunt.Capani abfuperbia amp;nbsp;odio famnitium gladiarorcs:qd fpcdaculum iter cpulas erat : co ornatu armaruntdamnitiumcp nomine appellarût.Eodem ano cü reliquis Erhiuftoijz ad Perufiam: quæ ipa induciarum fidé ruperat Fabius côful nee dubiamec difficili uidoria dimicat.lpfum oppidum nam ad moenia uidor acceflïtxepiflêtmi legati deden tes urbé exiflcnr.Prxfidio Perufie im pofito:lcgationibus Ethruriæamiciriâpctentibus:præfeRomamadfcnatûmiftis:conful præftanriore eoamquâ dida/ tor uidoria triûphans urbem é inuedus.Quin etia dcuido^ famnitium decus magna ex parte ad ItZ gatos.P.Deciunramp;.M.Valcriü c ucrfum:quos populus proximis comitiis ingenti confenfu cSfulem altcrû:31terû prattorem declarauit.Fabio ob egregiepdomita Ethrui iam côtinuatur cófulatus: Dedo collega datur Valerius ptor quartu creatus.Cöfulcs partiti ^uincias Ethruria Dccio Samnium Fabio euenit;profedus ad Nuceriam alifates ia turn pace percntcs:qd uti ca cu darcrur:nolu)fïènt:alpernatus oppugnado fubegit.Cû famnitibus acie dimicarü:haud magno cerramie heftes uidrneg; cius pugnse memoria tradita foret;ni marfi eo primu prælio di romanis bellaflent:fccuti mai ford defedioné pdf gni eandé fortunam habuerût.Decio quogp alteri confuli fecunda belli fortuna erat:targnicnfem me/ tu fubegerat frumétum exereitui prabcrc:arq; inducias ï.xl.annos pctere:uolfinienfiü caftclla aliquot ui cepit:qu£edâ ex üs diruit:ne receptaculo hoftibus efléntxircunferendo^ paffim bello tatum terreré fui fecirmt nomé oé Ethrufeu fœdiis a côfule petcrct:ac de eo gdé nihil ipetratumaduciæ annuæ darre ftipendiû exereitui romano ab hofte î cü annû pcnfum:amp; binæ tunicæih milité exadarca merces ion darum fuit. Trang lias res iâ Ethrufeis turbauit repentina delcdio umbroßi gentis integræ a cladibus belli:nifi qd trafitum exercitus ager fcnferat.Ii concitara omni luuétute fua amp;nbsp;magna parte Eth rufeo'’ rum ad rebellioné cópulfa ratum cxcrcitü fccerâtrut relido poft fe î Ethruria Dccio ad oppugnandum inde Roma ituros magnifiée de le ac cotemprum de romanis loquétcs ladarét.Quod ieoeptum eo^ ubiad Decium confule perlatü cft:ad urbem Ex Ethruria magnis itineribus pergit:in agro pipinienß ad famam intentus hoftium cÓfedjt.Ncc Romæ fpemebatur umbroiü beUumÄ ipfe minæ metum fècerant expertis a gallica clade:qua intura urbem incolerent.Iragi legati ad Fabiü cófulé mifii funt : ut fi quid laxamenti a bello famnitiu eflèt:1 Vmbria^pere exercitü duceret.Dido paruit confuhmagniß

Meua/ que itineribus ad Meuania:ubi turn copiæ umbropz erant pcrrexit.Repcns aduentus confulis: qué nia cul VmbriainSamniobclloaliooccupatûcrediderant:itaexterruitumbros:uralürecedédum ad uiZ bes munitasigdam bellum omittendum cenfercnt.Plaga unaiMaterina ipfi appcllantmo côtinuit mo do exteros îarmis:fed eófeftim ad cerramécgitxaftra uallantem Fabiüadorti funt.Quos ubi effufos ruere in munimenta conful uidit:reuocatos milites ab operepput loei natura tempuf^ patiebatur : iö inftruxitxohortatufg? prædicatione uera:qua in tufds:qua î Samnio partope deeope exiguam append dieem Erhrufci belli conficere lubctÄ uocis impiæ pœnas expeterc:qua fe urbem romand oppugns/ turos minati funt:Hæc tanta funt alacrirate militü audira:ut clamor fua fponte ortus loqucntem inter - pellaueritducemiantcimperiüdeindeconcentutubarumacornuücurfuelïufoinhoftemferunf:no j Att.tur f^fjq jj^ yjæ5 3^f armatos incurrür.mirabilia didu figna primoeripicoepra figniferis:deïde ipfi figuj^ nbsp;nbsp;nbsp;j um/ fgj.j f pahi ad côfulem:armatiœ milites ex acie in adé tranfFerri:amp;ficubi eftccrtaméifcutis magis quam j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;glsdus geritur res amp;nbsp;umboniDusuncufla^ ala fternunt hoftes:plus capitur hominü:qudcæditur: at$

decutio yfja ^y^. poncrearma iubentiüper totam ferturaeic.Itacp inter ipfum certamé fada deditio etta pT mis audoribus belli:poftcro infequentibufg? diebus amp;; exteri umbropó populi dcdütur:oriculani fp® Claudi fjQj^g j,^ amicitiam accepti.Fabius alienæ fortis uidor belli in fuam prouidam excreitum reduxicura^ . ei ob res tam féliciter gcftas ficut prioreanno populus conrinuauerat cófulatum:ita fenatus in infeque Voluni fpm annum:quo Ap.Chudius.L,Volumnius confulcs fuerunt;prorogauit maxime Appio aduerfan/ us conl. fe imperiü»Appiü cenforé petiflë cófulatumxomitia^ eius ab.L,Funo tribune plcbis intcrpolata;dolt;

LIBER DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;76

rec fc cenFura abdicauit:! gbufda anahbus inucnio;crcatus coful cu college nouum bellum falétinï bo lies decerncrenf Romæ mafitmt urbanis artibus opes augerct:quado belli dccus penes alios éér. Vo/ luminid ^uinciæ:haud pcniruir:multa fecuda plia fecit:aliquot urbes hoftiû ui cepit.Prædæ erat lar/ gitor amp;nbsp;benignitaté p fe grata com irate adiuuabar:miliréqp iis artibus fecerat amp;nbsp;piculi amp;nbsp;laboris auiz clum.Quintus Fabius pcôfu! ab urbé AliEas cd famnitium exercitu fignis collatis confligit: minime ambigua res fuit:fufi hoftcs at^ ï cadra copulfimec caftra forét retéra:ni exiguu fupfuiflct diei:are no/ öem tamé funt circolèila amp;nbsp;node cudodiramegslabi poflêr:poftero die uixdu luce certa dedirio fieri CQepra:amp;: padi:g famnitiu forér:ut cd fingulis ueftimétis emitterenfai oés fub iugd mifli:fociis famni tid nihil cautd:ad qrtuormilia fub corona uenief :q fe ciué hernicd dixerat:fcorfum i cuftodia habitus cosoés Fabius Romaadfenardmifit:amp;:cdqfitdeét:deleóluanuoldtarii^famniribusaducrfus Roz manos bellaflcnt:p latinos populos cuftodicdi dant luflicp ca ïregram rem noui cófulcs.P. Cornelius p^ Cor/ Aruina.Q.Martius Tremuiusuï.n.ia creati eratadfenatd rcfcrre.ld ægre paffi hernici cocilid populo/ nelius rum oium habétibusanagninismcirco:quémaritimduocat:pteralatrinaté ferétinatcgpamp;uerulanu Q.Mar oés hernici nols populo Ro.belld ïduxerdrUn Sanio quo^:qa dcceflérat ïde Fabius:noui motus exor tms æ, ti.Calatia amp;nbsp;Sora pfidiaç:q in iis romana crar:cxpugnata:amp; in captiuoj^ corpora militu foede feuitd. hag^ co.P.Cornelius cd exercitu mifrus:Martio noui hoftes:iam.n.anagninis hcrnidfcp aliis bclld iuf/ fum erat:decernunf’.Primo ita oia opportuna loca hoftes Iter cófulum caftra ïterceperut:ut puadere expedtrus nuncius no poflèt:perç aliquot dies icerri re^z oium fufpéfiq? de ftatu alrcrius uterç cóful ageret.Roma® is metus manaret:adeo ut oés iuniores facramento adigerenäargp ad fubira rc^ duo iufti fcriberent exercitus.Cære^i hernicum:bellum nequag p pfenti terroreac uetuftategétis gloriæ fuit:nihil dfquadiótu dignum aufi:trinis caftris Ïtra paucos dies cxuti triginta die^i induaasura ut ad TrinK fenatum Roma legatos mitterct;padi funt:bimeftri ftipédio fruméroç amp;nbsp;fingulis in milité tunicis. Q^j-is Ab fenatu ad Marrid reicdi:cüi fcnatufcófulto pmifTum de hernicis erata^ genré in deditioné acte/ ^uunf pit.EtinSanioaltercófulfupioruiribuslocisïpeditiorerat:oïaitineraobfeperant hoftes:faltufçpz hernici mos ceperât ne q fubuehi cómeatus ponéurmeep eos cum quortidie figna f acié conful ^feret: clicere ad eer ra men poteranfatif^apparebatneç famnitem ccrtamenpfens:nec romanum dilationem belli lam^. Aduèntus Martii:qui hernicis fubadis maturauit collegae uenireauxilio:moracertaminis ho/ fti exemit :na ut qui alteri qdem exercitui fe ad certamé credidiflént pares:c0iungi uriep paffi duos có/ fulares exercitus nihil crederentfupefléfpeiraduenientéincópofitoagmine Marrid ^gredfunf. Ra/ ptim collate farcinæ in medid:amp; prout tps paricbaQnftruda acies:clamor primd in ftatiua plarus:de inde confpedus puluis tumultd apud alrcpe confulé in caftris fecit:iifgp côfeftim arma capere iuffîs ra/ ptinigr edudis in acié militibus:tranfùerfam hoftiu arq? alio certaine occupatâ inuadit:clamirans fum mum flagitid fore:fi altew exercitum urnufq uidoriæ copoté finerent:fieri necad fe fui belli uindica/ rent decus:qua impetd dederar:pcrrdpit:aciéqî per media in caftra hoftid tcd)t:amp; uacua defenfonbus capft:atgp incendit.Quæ ubi flagranna martianus miles confpexit:amp; hoftes refpexere:tum paffîm fu/ gi cœpta famnirid fieri:fedoîa obtinet cædes:necin ullâpartem tutd perfugid cft.Iâ-xxx.milibus ho/ ftium cæfis fignd receptui confules dede tant : colligcbant^ in und copias inuicé inter fe gratantes:^ xxx.mi repente uifæ procul hoftid nouæ cohortes q in fupplementd feriptæ fuerant:îtegrauere C£edé:in quas Iw Sani neciuflù confuld:necfignoaccepro uidores uadunt:malo tyrocinio imbuenddfamnité elamitantes. tid Cæfa Indulgent confules lcgionuardori:ut qui probe feirent noud militem hoftid inter perculfos fuga ue/ tétanos ne tentandoquidemfatis certaminefore:neceos opinio fefellit:oés famnitium copiæ ueteres nouæq montes proximos fuga capiunt:eo amp;f romana erigitur acics:ncc quicq fatis tuti loci uidis eft;

amp; de lugisiquæ ceperantifundunfiiamg? una uoce oés paeem petebant.Tum trium mcnfid frumen/ to imperato:ôi annuo ftipendio;ac fingulis in milité tunicis:ad fenatum paris oratores miiTi.CorncIi/ ris in Samnio rdidus.Marnus de hernicis triumphans in urbé rediit:ftatuaç equeftris in foro decree Martu ta eft:quæ ante templd Caftons pofita eft.Hemicoßi tribus populis alatrinati uerulano ferentinati:ga ftatua malueruntquam ciuitaté:fuæ leges reddite connubidq? inter ipfos:quod aliquâdiu foli hernicoyrha âfe tem bucrunt:pminùm:anagninis quiep arma romanis intulerât:riüiras finefuffragii lationedaracôfilia pld Ca/ cÔnubiaqi adéptaÂ magiftratibus pterq facioi^ curationeinterdiéld.Eodé anno ædes Salutis a.C.Iu ftoris riioBubulcocenforelocataeft:quâ conful bello famnirid uouerat:ab codem col legacy eius.M. Valez Ciuiras rio Maximo uiæ per agros publica impenfa fatftaeiôi cum carthaginéfibus codé anno feedus terrid rc/ anagna nouarumilcgarifqj eorum:qui ad id uenerât:comiter muncra nnflà.Diflarorcm idéannus habuit.P. nis fine Cornelid Scipionem cd magiftro equitd.P,Derio Mure:ab iis:propter quæ creati crant;comitia con/ fufïra/ fularia habita:qa neuter confulu potuerât bello abefTecreari côfules.L*Pofthumius.T. Minutius:hos gii latio confules Pifo.Qu.Fabio âf.P.Decio fuggerit:biénio exemplo:quo Claudid Volunimumg; amp;nbsp;Corne/ ne late lium cd Martio confules fados tradidimus:memoriæ ne fugerit in annalibus digcrendis:an confulto data binos confules falfos rarus tranfeendentuncerru eft Eodem anno in campd ftellatcm agri câpani fam L,Poft/ nitidin curfiones fadæiita® ambo confules in Samnidmiffî cd diuerfas regiones Tifernd Pofthumi huius us.BouiandMinutius petiftênt.Pofthumiiprius dudu ad Tiferndpugnatum alii haud dubiefamni T.Mi/ tes uidosjac triginramillia indehoium capta tradunt:alii marte erquo difcclUim Si Pofthumid metd nutius tnnulanté nodurno innere dam in montes copias adduxificihoftcs fccutos duomillia inde Ioris mu/ conf« nitis amp;nbsp;ipfos confedilTe,Conful ut ftatiua tuta copiofa^:0i ita erantipetifle uideretur:poftcaq Si mum

métis cadra fiïmauiKÓComniapparatu rcK urilium iftruxitirdido firmojfidio uigilia tcrriaiqua du ci proxime potefl:cxpcditas Icgiocs ad collega amp;nbsp;ipfum aduerfus alios federem duar:ibi au flore Poft humio Minutius cühoflibus fignaconferr:amp;cu anceps plium in mulrii dici proccinftctutcgris legio nibus defeflam iam acic hoftium ïprouifo inuaditiitaœ cü laffitudo ac uulnera fuga quo^ ppediflêne occifi hoftes;figna unu amp;: triginta capraiatep inde ad caftra pofthum ii perreflunbi duo uiflores exereiz rus pculfum iam fama bofte adorn fundunrfuganrqjifignamilirana fex amp;nbsp;uiginti captai’ imperator famninu Statius Cellius multigp alii mortales amp;nbsp;caftra utrag; capta:amp; Bouianumbi peftero die eoeptu oppugnari:breui capirur:magna^ gloria reiy geftarum confulcs triûpharuut.Minutiû ccfulem cum uulncre graui relatif in caftra mortuu quidam audores funtiamp;.L.Fuluium i Iccu eius fuffeflumÄ ab Bouiaz cocumadexercitumMinutii mifluseflèt.Bouianücaptum.Eodéanno Sora:Arpinum.Cciïcntia re rü capi ceptaab famnitibus.Herculis magnu fimulacrumincapiroliopofitü dcdicarumguP.Sulpicio Aucr/ tur.P, nonc.P.Sempronio Sopho confulibus.Samnitcs feu fincm:feu dilationem belli quaerentes legates de Suipici pace Romä miferc:quibus fupplicitcr agentibus refponfum eft:nifi fepe bellü parantes pacem petiP us.P.Sé fent:famnitcs orationc ulrro citroqi habita de pace trafigni poruiflê:nûc q ndo uerba uana ad id loco^ proniuf fuerinr:rebus ftandü efTe.P.Semproniü confulem cü exercitu breui in Sanio forc:eum ad bellü pacem conf. nbsp;nbsp;ue inclinétanimi falli nó poflexoperta oïa fenarui rclatu^:decedcnté in Samnio confulé legati fequez

rentur.Eo anno cü pacatum Samniu exercitus romanus benigne præbito cômeatu pagrafet: fœdus antiquum famniribus redditû. Ad equos indehoftes exte^ per multos annos fub fpecie infidæ pacis quictos uerfa arma romana:quod in columi hernico noie milirauerant fimul cü iis famniti auxiliaÄ pofthcrnicosfubadosuniuerfa propegens fine diffimulationc confilii publici adhoftes defeiuewt: amp;nbsp;pofteaq iflo Romæ cd famnitibus fœdere fœcialcs uenerant res repcritû;tcptationcm aiebant eflê: ut terroriineufló belli romanos fe fieri parcrctur:quod quantopere oprandu foret:hernicos docurfe: cü quibus licuerit:fuas leges rcmanæ ciuiran prxoptauerint:qbus legédi:quid mallent copia nó fucz rit:pro poena ncceilariam ciuitatem forc.Ob hæcuulgo in confiliis laflara populus romanus bellum fieri Equis iuflîtxonfulefgi ambo ad nouumprofcdi bellü quattuormilla caftris hoftiü confedcrüt. Equorum exercitus:ut qui fuo noïe per multos annos imbelles cgiflênt.tumultuario fimilis fine du/ cibus certis:fine imperio trcpidare:alii exeundü in aciem alii caftra ruenda cenfcnr:m ouet plxrofgi ua ftatio futura agropcac deinceps cum leuibus prxfidiis urbium relifla^ exddia:itaqp pofteaq iter mul tas fententias una qua omifla cura.cóium ad refpeflum fuaß.: quegr return auerriflet audira;ut prima uigilia diuerfi c caftris ad deportanda oïa tuendaf^ moenibus ï urbes abirentxundi earn fnïam igen^ ti aflenfu acccpcre.Palatis hoftibus per agros prima luce romani fignis prolaris in ade confiftüt:amp; ubi nemo obuius ibar:plcno gradu ad caftra hoftiü tendunt exterum pofteaquam nee ftationes pro pori tis:necquéqin uallo:necfremitu confuctum caftrojzaïaducrrerunninfqlito filentio motimetu ïfidia rum fubfiftuntxranfgreflï deinde^ialluxum deferta oïa inucniflênpipgut hoftem ueftigiis fcqui : fed ueftigia in oés æque ferentia partes ut in dilapfis paflïm primo erroré fadcbant:poft per cxploratores Vnü S' compris hoftiü confiliis ad fingulas urbes cireüferendo bello unum amp;.xxx.oppida intra dics.l.oïa ogf xxx.e/ pugnando cepcrunti quo^ pierage dirura atg; incenfa nomeng; equqjz propcad intemitioné dcletü: quo^ de equis triumphatumxxemploq; co^ clades fuit:ut marrucinnmai fi:peligni:fcrentini mitterét Roz oppida mam oratores pacis petentæ amicitix^:iis populis fœdus petentibus datü.Eoanno.GF]auius.Gn.fi C.Fla / l’us Scriba patreliberrino humili fortuna ortusxxt^ callidus uir amp;nbsp;facundus ædilis curulis fuit.In/ uii afla uenio in qbufda annalibus cum apparcret xdilibusifieri^ fe pro tribuno xdilc uiderermeç eius acd/ pi nomen quod fcriptü faceret tabula pofuiflê amp;: luraßc le feriptû non faflurum : que aliquante anrea defiflè fcriptum facere arguit Macer Ucinius:tribunatu ante gefto triüuiratibufqi noflurno 31tero:aF terocoloniæ deducendæ:Cætc^idquodhaud difcrepatxontumada aduerfus conténentes humili'' tatem fus nobiles certauitxiuile ius repofitum in pcnctralibus pontificü euulgauit:faftos circa forurn in albo ,ppofuir;ur qndo lege agi poftet feiretur: xde Concordia- in area Vulcani fumma ïuidia nobi hum dedicauirxoaflufm confenfu populi Cornelius barbatus pontifex maximus uerba prarirexum more maio^ negaret nifi confulem :aut imperatorc pofte templum dedicare.Ita^ exauflorirate feua/ tus latum ad popukï cft:nc quis templum aramuc iniufth fenatus aut tribunorum plebis pa rtis ma/ ioris dedicaret.Haud memorabiléremperfenifi documentû fit:aduerfus fuperbiânobiliû plebctó Hoc fai libertatis referam. Ad collega ægrû uifendi ca Flauius cü ueniftèt : côfenfuŒ nobiliüadolefccntiüiqui fum fi ibi aft'debat: afiürreflü ei non eftétxurulem afferri fellam eo lufllnac fede honoris fui anxios inuidia Plynio inimicos fpclt;ftauit.Cxte^z Flauium dixerat xdilé forenfis faflio.Ap.Claudii cenfura uircs naflax] crediz natumprïus libcrtinoiq fihis leflis inquinauerat:amp;pofteaq cam leflioncm nemo rata habuitmedn rilus q curia adepms erat:quas petierat opes urbanas:humilibus per oés tribus diuifis foi^ amp;nbsp;campum corm ^eg^t pitxantü® Flauii comitia indignitatis habuerunt:ut plxricp nobilium aureos annulosÄ phalcras de anulos poncrent.Ex eo tem pore in duas partes difccftit ciuitas:a!iud integer populus fautor amp;nbsp;cultor bono/

rum:aliud forenfis faflio tcnebat:donec,Q.Fabius:amp;.P ; Decius cenfores faöi. Fabius fimul concur/ tu i fre/ cjiæ caulâ fimul ne humillimorum ï manu com itia eflènt:omncm foréfem turbam excretam ï

tribus coniecit:urbanafç cas appellauir:adeogjcamremacccptam gratis animis feruntiurW um fuif ximi cognomen quod tot uiflorns non peperar:hac ordinum temperatione pararet. Ab eodem tolw' tutum dicitunut équités idibus quintilibus tranfueherentur.

LIBER DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

! VCIO GENVCIO Ser.CorncIioconfiilibus abexrcmis ferme bellis C. Cequot; i otiiâfuir.Soiaafg? AlbacoIoniædeduôtce;Albâinequos fcxmillia collo nutius j no^lcripra:Sora^nuollafuerat:fedpoflêderant iamnires: to q truer Ser.cor j mnlia hoium mifla.Eode âno arpinatibus rrcbulanifg? duitas data fru/ nelius j finates rerna pre agn dânantqd hernicos ab eis folliciraros copemaxapp conf.

1 taç cÔiuratiôis eius qftiÔe ab côfulibus ex fenatufeô.habita: uirgis cæfi: Alba in acieeuripeuffi.Taméne^rfusibellcgerererannum:pariiaexpeditioin equis Vmbria sada é qd nudabaf ex fpclûca qdâexcurfiôcs armarcB’ i agros fieri.In eâ fpclûcâ penetrarû eu fignis cftÂ ex eo loco obfeuro multa uul nera accepta maxieg? lapidû lûu: donccaltcro eius fpccus ore: nâ puius erat:i uéto utrag5fauces côgeftis lignis accéfæ.Ita îtus fumoac pauof ad duomillia armato^ ruétia nouiflimc î ipfas flamas:dù euadcf tcptâtiab fumpta.M.Liuio:amp;.Q.AcmyIiocôf.rcdi'regratûcqtûbclIij,CoIoniâeq M.Liquot;

^re patiétes uelutarcé fuis finibus ipcfitâ fuma ui expugnareadorriab ipfis eolonis pcllunt; exteru uu.Q. taru romæ terrorc fcccrûtiqa uix credibile erat ta affedis rebus folos p fe equos ad bel lu coorros:ut tu/ Aemy/ mulrus eius câ didaror dicereCCdunius bubul.cü.M.Tinnio mgfo cqtû^fedus prio cogreflu equof lius cof. fubeginaedieoôtauo triûphâs î urbécû fdiflcnædéfalutisiquâcôful uoucratxélbr locaucrat: didator

Eode âno elaflis græco^ Cleonymo duce laccdæmôio ad Iraliæ littoraappulfaThun (dcdicauit. as urbe in lâlérinis cepit. Aduerfus hue hofté côful Aemylius miflus plio uno fugatû côpulit in naues. Thuiiæ redditæ ucteri cul ton Salérinogi agro pax parta,C.Iuniû bubul.diâarorc nuflum î falérinos Thurie in qbufdâ annalibus îucnio;amp; Clconymû pdus:quâ côfligedu cét cû romanis:iraiia excefliflexircuue/ dus idc brûdufu ^môtonü mediog? finu hadrianco ueiUis larusxû leua iportuoß ira lia' littora: dexe teraillyrid liburniqi 5: iftrigères fereamp;magna cxprelarrociniis maririmis ifames tcrrcrcnpcnitusad littora uencto^ puenit.Ibi cxpofitis paucis :g loca cxplorarér:cûaudiflêt tenue ira ptentü lirtus cc:qd' trâgiclKis ftagna ab rergo fint irrigua æfhbus marinmisiagros haud ,pcul dximos câpeftres ccrni.ul tenoracolles uideri ce hoftiû balti fluminis:quo circûagi naues in hanoné tutâuidiflè:meduacus ânis Medua erat;co iuedâclaflèm fubire flumieaduerfo iuffit.GrauiHtmas nauiû necptulitalucus fluuii:amp;: leuio/ eus ra nauigia rrâfgreflà multitudo armaroye ad freqntes agros tribus maritimis patauino^ uicis colériba eâ horâ pueniclbi egrefîi leui pfidio nauibus relido uicos ui expugnâtiiflamât reda:hoi'um pecudug; pdas agût:amp;: dulcedie pdadi lôgius ufgt a nauibus peedLir^Hae ubi Patauiû funt nûdata femp aût cos inarmis accola galli habebât:in duas près iuuctute diuidütialtcra I regioné:q effufa populatio nûciaz bat :alrcra ne cui pdonu obuia fieret:al tero innere ad ftationc nauiû:m illia aût.Aini ab oppido aberant dada.In naues paruas ignans cuftodibus iteréptis reperinus ipetus fadustterritigi nauta cogunf na/ uesin altéra ripa amnis traiiccre:amp;: 1 terra plpcßd aque in palaros pdatores pralium fucrat:rcfugiéti/ bufq? ad ftationc gratis uencti obfiftunt.Ita in mcdio drcuucnti hoftes cæfujipars capri claflèm indP cat:regé^ Clconymû triamilliaabefle.ibi captiuis pximo uito in cuftodiâdaris:pars nuuiatilcs naues* ad fupanda uada ftagno^ apte planis alucis fabncatas:pars capriua nauigia armaris copient: p'ediç ad ebflem îmobilcs naues amp;nbsp;loca ignota plufg hoftem timentes circuuadunt:fugienrcfg? in aîtum:ac nufq répugnantes ufgî ad hoftiû amnis pfecutneaptis qbufdâ incenfifçp nauibus hoftiû:quas trépida/ tioinuadaintulcrat:uidores reuertunc-Clconymusuixqntaparte nauiûincolûi:nulla regionema/ ris hadriatici profpereadita difeeflir relira nauiû fpoliacpgræco^i in æde lunonis uetere fixa multi fu/ pcrfunr:quiderunt,Parauiimonumentûnaualispugnæeodie quo pugnatûeft:quot ânis folcnicer/ ta parte raminenauiû in flumie oppidi medio exerceûEodé âno romæ cû ueftinis petenbus amidtiâidum é nauiû fœdusiMulriplcx deide exortus terror Echruriâ rebellare abarrerinoye ledinôibus motu orto nûciaz amiflâ batiubi ciuiû lidniûgenus ppotés diuitia^ iuidiapelliarmiscœptû:fimul marfoijeagrû ui tueri:îque abus eolonia Carfeoli deduda erat qttuor milhbus hoium fcriptis.Itaœ pp eos tumultus didus.M. Valez Carfeo nasMax didaror mgfum cqtum fibi Icgit.M.Acmyliû Paulû:ici magis credo quâ.Q.babiûea ætate h atg eis hononbus Valerio fubicdû:cære^ ex maximi cômuni cognomieortû erroré haudabnuerim Profedus didator cû exerdtu plio uno niarfos fudit:c5pulfis deide i urbes muniras Miloniâ:Pliftiam Frefiliâ itra paucos dies cepitiSÎ parte agri muldaris marfis foedus reftituit. Turn i ethrufeos uerfum bellû.Cû didator aufpicio^i repetundorû câ ,pfcdus româ eét:magifter cqtû pabulatû egrcITus é mß/ diis circûueniâfignifœ aliquot amilTis fœda militû cædc ac fuga i caftra é cÔpulfus:q terror nô eo tâtù a Fabio abhorreuqd nqua alla pre cognomé fuû æquit:tû maximebellicis laudibus:fed ér qd memor papynanæ fæuiciæ nûq:ut didatoris iniuflu dimicaret:adduci potuiflét.Nûciataca clades Româ maquot; loréiquâ res eratitcrrorc exciuit:nâ ut exercitu deleto:ita lufticiû ididû:cuftodiæ î portis uigiliæ uica\ tim exadæiarma tæla i muros côgefta.Oibus iunioribus facraméto adadis: didator ad exercitû nuP fus oia fpc rrâqlliora amp;nbsp;cÔpofita magiftri equi cura:caftra i rutioré locû redada:cohortcs: q fignai ami ferât: extra uallû fine tetoriis deftitutas luenit exercitû auidû pugnæ:quo maturius ignominiaaboie/ rec.Itacp côfeftim inde in agrû rufellanû caftra pmouit: eo amp;nbsp;hoftes fecuti qq ex bene gefta re fummâ in aperto certamine uirium fpem habebanctamen infidiis quo^:quas féliciter expert! étant: hoftem

tcptnnr.Tcdafern]rura:uicipliaflationcagreedcBirunhnud^culcaftris romanon* aberânibi ab/ difisarmatispecusincôfpeaupfidit romanixuiperat.C.FuluiusIcgatus: ^pulfum:adquâ ilkccbrâ eu comoucref nemo ab romana ftatiôe.-pafto^ unus ^greflus fub ipas mum noes iciamat alios euda der ab minis mei pecus ppcllcics:qd ccfamp;rétxii p media ca ft ra romana ruto agere poftent;Hxc cü le garocéerifesqdâîtcrptarenf:amp;poesmilitûmâipulosigenseéti'dignatio:nectaméî luftu mouere fe audcréuiubetpirosngueattédereaiumpafto^ifermoagreftianurbano^pioreét.Cû referrét fonu linguæ:amp; corpoßi habnuÂ nitoré culnora:quä paftoralia eé:ire igif:dicite inqndcregat negeg codiras ifidias oia fcire romanü:nec magis ia capi dolo:qua armis uinci pciTc.Hxc ubi audita funtióó ad cos:g côfederât in ifidnftplataxôfurrcdû répété ex latebris é:amp; in patéré ad eófpedu undiç câpü^lata figna uifa legato maior acics:qua q ab fuo pfidio fuftineripoftetatagqpperead didatoréauxilia accitu mit/ tituterea ipfe ipetum hoftiü fuftinct.Nuncio allato didator figna ferri ac fequi armatos inbet fed ede/ riora ^pe oia iperio erat: rap ra extéplo figna armaqp:amp; uix ab ipetu amp;nbsp;curfu tenebanfxu ira ab accepta nuper clade ftimulabar:tum cocitarior accedes clamor ab îcrefeéte cretamine:urgét itag? 51ü alios: hor tanturœ fignifcros:ut otius eant:quo magis feftinâtes uidetdidaror:eo îpenfius retétar agme: ac fenz fim icedere iubet.Ethrulci côtra prîcipio exciri pugnæ oibus copiis adcrâr:amp;: fup alios alii nunciât di/ datori oés legiÔcs cthrufcoij: capeftlfic pugnâmegr iâ ab fuis refifti poflê:amp; ipfe cernit ex fupiorc loco in gro diferimîe pfidid cêt:cæte^ fatis frætus efte et nûc tolcrâdo certamini lcgatu:nec fe ,pcul abefié piculi uindicé:quâ maxime nuit fatigan hoftc:ut itegns adoriaf uiribus feflbs:gg lente ^ccdût:iâ ta/ men ad impetûcapieridu equiri utiep moidcû erat lpaciû:prima îcedebât figna Îcgionû:ncgd occultû aut repennu hoftis timeret:fcd rcliqrat iterualla irerordincs pcditû:q fatis lato fpatioequi pmittipof fent.Pariter fuftulit clamoré acics:amp; emiflus eques libero curfu î hofté imichit uncÔpofitifg^ aduerfus equeftfé ^cdlâ fubini pauoré cffundir.kag; ut ,ppc ferum auxilium iam penccircûuentis:ita uniuer/ fa reges data cft.lntcgri actepere pugnâ:ncc ea ipfa lôga aut anceps fuit.Fufi hoftes caftra repetût:iferé/ tibufep iam figna romanis cedût:amp;: m ulnmdcaftropz parte cÔglobanf;hærcntfugiétes î anguftiis por rarum :pars magna uallum aggeremgi côfeendunt :fi aut ex fupiorc loco tucri fe:aùt fuperare aliqua Ä euaderepofiént.Fortequodam loco male denfatus agger pôderefupra ftantiumin fofiam ^cubuit: at^ ea cum deos panderc uiam fugæ côclamafiént:plures incrmes:quâ armati cuadunt.Hoc plio fraz dæitc^ethrufeo^ uires:amp; pado ânuo ftipédio:amp; duû méfium frumento imperato pmiftûm abdf da tore: ut de pace legatos mitterét Romd:pax negarmnducia? biénii datæ:didator triumphans in ut bem rcdiit,Habco audores fine ullo memorabili prælio pacatam ab didatorc Ethruna cé feditioni/ bus tantu arrennopé côpofitis:amp;: licinio genere cum plcbe in gratiam redudo» Confulcm ex didaW^ jçj Va/ ’^ fadu.M.Valerium non petcnté:atg! adeo abfentem ét crcatum credidere quidn:amp; p interregem r^ riuf.O, fomitia fadaud unû non ambigitur côfulatû ai Apulcio Panfa geftiftcM.Valerio amp;.Qu.Apuleiocö Apule/' fulibus:fatis pacaræ res foris fuere:erhmfcum aduerfa belli res:amp; induciæ quietûtenebantifamnirem ius cÔf niultope ânorûeladibus domitum haud dd foederis nqui poenitebat : romæ quogi plebé quicram ä

exoneratâ deduda in eolonias multitudo pftabat:tamé ne undicp trangllæ res efienneertamé koepW inter primores ciuitatis patritios plebciofgi ab tribunis plebis.Qu.amp;.Gn.Oguinüs qui undigr crim* ‘nandopz patrüm aqud plebé occafionibus quæfiris:pofteaqalia fruftra téptata erant câ adionem fullt;^ perunt:qua non infimâ plcbem acccndercnt:fed ipfa capita plebis confulares triumphalefg? plebcios’ quopz honoribus nihil præter facerdotiaiquæ nondü ,pmifcua cranndcefld.Rogationé quogj Jgt;mul garunt:uteu quattuor augures:quatruor pontifices:ca tépeftate eficnt:placeretç augurifacerdotû nu meßz quattuor pontifices quinq? augures de plcbe oés allegcrétur.Quéadmodum ad quattuor augu^ rum nume^:nifi morte duo^ id redigi collegiû potuerit:non inucmo:cû inter augures conftet imp^ rem nume^debereefléiur très antiquæ tribus ramnéfes:titienfes:luceres fuum quéep auguré habeas Nume/ ^^’- ^' P^'-i’ubus fit opus : pan inter fe numéro facerdotes mulriplicent:ficut multiplicati funt cù ad rus Dô/ ^^’^ qmngi adiedi nouem nume^ ut terni in fingulas eflcntiexpleuerunr.Cæte^ quia de plcbe ni'b tificu amp;nbsp;gebantuniuxta cârem ægre pafia patrcs:quâcum confulatum uulgari uiderent;Iimulabâtad deos« aueuru niagisiquâad fe pertinere:ipfos uifuros ne facra fua polluanrur:id fe optare tannî:ne qua in rép.clad^ audus ticmat.Minus aût tetendereaflueti iam tali genere cerraminû uinci : à cernèbant aduerfarios non J«' quod olim uix fpcrauerint:alfedantes magnos honores:fed oîa iam:in quo^ fpem dubiam eratced tatû: adcptos mulriplices confulatus ccnfurafgi amp;Ü tnûphos.Certatu tamé fuadenda difluadcndag' » ge inter. Ap.Claudiû maxime fcrunt:amp; inter Publia Decium Murem:qui eu eadem ferme de wmp2 trû ac plebis quæ pro lege licinia quondäicontragi earn dida erant:cû plcbciis confulatus rogabatid» feruiflet:retuliflè dicitur Decius parentis fui fpecié:qualem eum multi:qui in condone erant:uider3 incindum gabino cultu fuper telum ftanté:quo fe habitu pro populo ac legionibus romanis deuou» fer:tum.P.Decium confulépurum piumqpdiis imorralibus uifum æqueacfi.T.Manlius collega ew^ deuoueretur cundé.P.Decium: qui facra publica Po.Ro.faccret.' Icgi rite non potuiftc.Id cflê_pcooi Ium:ne fuas pees minusaudircntdn:quam. Ap.Claudnfcaftius eumfacrapriuatafaccre:amp; religion“ deos colere:quam fefqué poenituere uotopc:qux pro republica nuncupauerint totcofules P’obc’F^ didatores:aut ad exercitus euntes:aut inter ipfa bella fNumerarenf duces eopi annorü:quibus p»^^ iorum dudu amp;nbsp;aufpirio res geri coeptæ funtmumerarenf triumphi:iam nc nobilitatis quidé fus: P'^^ beios poenitarc:pro certo habere:fi quod iepens belli! oriatunnon plus fpei fore fenatui populo^ i^“

manó in patnrifs;qua in plebeiis ducibus. Quod eu ita fe habcatxui deorumhoiumue indignü uideri ifignia poteft;inqt:eis uiris:quos uosfelliscürulibusroga pratcxra:tunica palmata:amp;togapiöa:amp;:corona magi' triûphali laurcaq? honor3rctis:quo^ domos fpoliis hoftium affixis ïfigncs inter alias feceritis:pontifi ftraruu calia arq? auguralia ifignia adiieere f Qui louis oprimi maximi ornatu dccoratus currii aurato p urbé uedusin capitoliu afcedenrus cofpiciatur cum capfide:ac lituo capite ucIato:uidlimâcædctauguriLlue ex arcecapict:cuius imaginis titulo confulatus céfura^ amp;nbsp;triijphus æquo aio lcgenir:fi auguratu aut ponrificatiï adieceritis:nó fuftinebunt Icgérium oculi reqdem pace dixcrim deum cos nos ia populi ro mai bencficioeflê fperoigfacerdotiis nó minus reddamus dignarióe noftra honores:quaacccpcrimus amp;nbsp;deoru magis:quam noftra caufa expetamus:ut quos priuatim colimus:publicc coIamus.Quid aut ego fic adhuc egi rag itegra fit caufa patritio^ de facerdotiisamp;: nó nos iam i poflcfllone unius ampliffix mifimus ücerdotii/decéuirosfacrisfaciudiscarminuSibyHæacfadoru populi huius iterpretesanti ftites eofdé Apollinis facri cenmomarucK a hap: plebeios uidcmus:ncc ut m patritiis ulla iniuria fada c cum duüuiris facris faciundis adiedus eu pp plebeios numerusjamp;nunc tribunus uir fortis ac ftrenuus quinq; auguK loca quattuor pontifiaiadiecita quæ plebeii nominenf:nó ut uos Appi uefiro loco pel bnt:fcd utaaiuuétuos hoies plebeii diuinis quoç rebus pcurandisificutincæterishumanis^parte uirili adiuuar.Noli erubefcere Appi collega in facerdotio habere:qué i cenfura:quc in cófulatu collega habere potuifti:cuius tam didatons magifter egtum:qua magiftri egtum didaror eflê potesiSabinu aduenam principe nobilitatis ueftræ feu.Ap.Claufum:feu.Ap.Claudiû m3uulris;illianriguiparntii i Qui fuunumerum acceperunt : ne faftidierisnosinfacerdotunumerum accipere:multanobis cd decora primi e afferimusamo oia eadem :quæ uos fuperbos fecerut.Sexrius primus de plebe cSful é fadus.Claudius plèbe licinius Stolo prius magifter eqtü.C.Martius Rutiliusprimus amp;nbsp;didator amp;nbsp;ccnfor.Qu.Publius Phi rngfatj loprimus prætor,Semper iftaaudita funt eadem penes uos aufpicia eé;uos folos gentes habere:uos fo adierit losiuftü imperiumaulpicium domimilitiæ^quinadhuc plebeium profperumÄ patricium fuit: porrogi erit.En ung fando audiftis patricios primo ene fados non de cælo dennflbs f led g patre eiere auum^ poffentadeft nihil ultra quam ingcnuos:confulem iam pattern eiere poflumiauumij iam po tent films meus nihil cft aliud in re quiriresmifi utoia negara adipifcamurxerramen tantum patrieu petuntmeg? curant:queni euentum certarninu habcant.Ego hanc legem:quod bond fauftum felixep fituobis ab reip.uti rogaftis:fubeundam céfeo.Vocare tribus extemplo populus iubcbat:apparebatt^ accipi icgem:ille tamé dies eft iterceflîonefublarus.Poftero die detemris tnbunisu'genti cófênfuaccez pta eft.Pontifices creanf fuafor legis.P.Dedus Mus P.Sempronius Sophus: Claudius Martius Ruri/ lgt;us.M,Liuius Denter.Quinm augures ité de plebe Claudius Genurius.P.Elius Paerus.M. Minunus feHùs.Cl.Martius.T.PiAliu^Itaodopôtifieiïnoucauguru numerus fadus.Eodé ano Martius Vale nus cSiul de,puocatione Icgé tulit diligétius fanda:Tertio ca turn poft reges exados lata cft lemp a fa-tnilia cadé cam renouâdæ fæpius baud alia fuiflê reor:quâ qd plus pauco^ opes:quam libertas plcbis poterat,Portia tamé lex fola n tetgo ciuiu lata uidet :qd ea grauis poena:figs uerberaftêt:necaflêr:ut ci ' non romand fanxit:ualerialexcücum:g,puocaflêt:irgis:ca.’difecurig;nccariueruifret:fiqs aduerfus Q fecifïêt;nihil ultra:qua ïprobe fadd adiceit:id g turn pudor homm crat:uifum credo ufeuld fans ua lidumlegis:ndcuixfcruofuoita minef quifg':BclIdabcodéeófule haud quagmemorabile aduerfus rebellâtes cquosxd pter afos feroces nihil ex antiq fortuna habcrct;geftd é. Alter cóful Apuleius ï Vm ' oria Nequindoppidd circdfedit:locus cratarduus at™ i parte unapceps:ubi nuc Narnia fita cft:nec ui t’Kmunimétocapi poteratntaep ea ifeda rem.M.FuTuius pærus.T.Mâlms Tondus nom eÔfiilesacce perilt,In cdannd cd Fabiucôfulénôpetcntéoésdicerétcéturiæiipmaudorcfuiïlè Macer Licinius:ac Tubero traddtdifferédi fibi cofularus in bellicofioré annd:eo ano maiori fe ufui rcipu.fore urbanoge nia ™magiftratu:itanecdiflïmulanté:quidmallet:nec petente tarnen ardilem curulemcum.L.papyno M.FuP Curfore fadum. ld ne pro certo ponerem :ueruftior annalium audor Pifo effccit:qui co ano ædiles cm uius.T. rules fuiflê tradit,Cl.Domicium,Gn,F.Cilüinum:amp;:.Sp.Caruilium.Qu.P.Maximd:id credo cogno iviâlms men errorem in ædilibus fecifle:fccuramç fabulam mixram ex ædiltnis ôe cÔfularibus comiriis côue conf, oicnrcm errori.Et luftrd eo anno conditum a.P.Sulpirio Sopho óf.P.SempronioAuerrióe céforibus: tribuf™ addirae duæanienfis amp;' terentina.Hæc Romægefta:cæterum ad Negninum oppidum cum •rgni obltdione tps tercrctur:quo ex oppidanis:quq^ erant ædifteia iunda muro:fpecu fado ad ftario t’es romanas innere occulto pcrueniunt:inde ad cómlem dedudi præfidtum armard fe itra moenia Se muros accepturos confirmant,Nee afpernanda res uifa neg? icaute credenda:cum altero eorum (na aP ter obfes retcnrus)duo cxploratores per cuniculum miflbpcr quos fatis eóperta re trecenti armari traf

duce in urbem ingreflî node portam:quæ proxima crat:ccperc:qua refrada cóful exercituf^ ro manurfinecertamineurbem inuafcrc.Ita Nequind in didonem populi romani uenitcolqniaeoadz Narnia “frfus umbros mifla a nare flumine Narnia appellata:cxercitus cum magna præda Roma redudus. unde dl

Eqdem anno ab Echrufds aduerfus ïducias paratd belld fed eos alia molières gallord iges excrcirus j^a “ues igreflus paul ifp a ,ppofito auertit:pecunia dcïdc:qua multd poterat frxrrfotios ex hoftibus face re gallos conaf :ut co adiundo exerdtu cd romanis bdlaréndc focietate haud abnudt barbari de mer/ 'ede agiftgua pada acceptant cd parata cætera ad bellum eflênt:fequiç ethrufeus iubcret:inftcias eun c mercedem fe belli romanis iferédi pados:quicgd acceperint acccpifle:ne agrd ethrufcum uaftarent:ar laceflêcéc cultorestmilitaturos tamé le:fi uti^ ethrufci uelint;fed nulla aha mercedetgua ut ï par

tem agri accipianturtrandég? aliqua Fede terra confiftant.Multa deeo cÔfiîia populorum Ethruriae ha bira:ncc pfici quieq potuit:nó ram ga iminui agnj:qua ga accolas fibi gfep adiugere ram efferaræ gen' ris hommes horrebat.Ita dimifli galli pecunia i'genté fine labor ac piculo parata rettulerüt- Romae ter rorem pbuit fama gaUici rum ultus ad oellum ethrufeu adicdrco minus codater foedus idu cü picéti T.Man populo eft.T.Manlio cSfuli Ethruria ^uincia forte euenit:g dum uix igreflus hofhu fines eu exercera lii eSfu' tur iter egtes ab rapido curfu circuagédo cquo effufus extépTo;ppe expirauit:tertiufab eo eau dies finis lis exita uiræ côfuli fuit.Quo uelut ominebelli accepto dcosp fe cômifiiTe bcllümemorâtefethrufei fuftulerc aîos.Romæ cûdcfiderio uiri turn incômoditare tpis triftis nûcius fuit:ut patres ab iubendo didatore côfulis fubrogadi comiria ex fnia principum habita deterruci ir.M.Valeriu côfulé: oés fniæ céturiar^ dixere:qué fenatus didatoré dici iuflurus fuerat:tum extcplo in Ethruriâ ad legiôes ^fîdfd iulTit: ad'' uentus eins côpreflit ethrufeos adeo:ut nemo extra muniméra egredi audcrer:rimorœ obfidioni final lis eétmem illos nouus cuful uaflâdis agris urédifg; tedisxû pafinn nô uillæ folû:fcd frequéres quoç uid iccndiis fumarétad certamen elicerepotuit.Cum hoc fegnius bellû opinionc cét:alrerius belli qo multis iuicem cladibus haud imerito tcrribilecrat:fama picétium fodo^ nouo^z idicioexorta é:fani/ nites arma amp;nbsp;rebellioncm fpcdarcife^ ab iis follicirares eflê.Picentibus gratiæ adæiamp;f magna pars eu ræ patribus ab Ethruria in famnites uerfa eft.Caritas ét annonæ follicitam duiraté habuit: uétum^ ad inopiæ ulrimu foret:ut fcripfere:gbus ædilé fuiflé eo anno Fabm Maximu placer: ni eius uiri cura: qualis in bellids rebus mulris tépeftatibus fuerar:talis domi rum i ânonæ difpélarione pparado ac c5'' uchendo fruméto fuiflet.Eo anno nee tradif ca irerregnu initum:irerregcs fuere. Ap.Claudius deidc. P.Sulpicius:is comitia cófularia habuit:creauir.L,Corneliü Scipioné:amp;.Gn.FuIuium cófules.pricipio nelius huius ani horarores lucano^ ad nouos cóFulcs ucnerar qftü:ga cSdicionibus plicere fe negerit ad focie Scipio. tatéarmo54famnites ifertoexerciru igreflós fines fuos uaftare:bello$ad bellucogere: lucano populo Gn.Fui fi^tis fupg? erratu quondâ:nûc ira obftinatos aios cc:ut oia ferre ac pari tolerabilius ducanr:qua ut ung uius có. pofica nomé romanij uiolét.Orare pres ut dó lucanos ifidé accipiant:amp; uim atgi iniuria ab fe famniou arceat.Sc gg bello cu famnitibus fufeepto necefiaria ia fada aduerfus romanos fides finramen obfides dare pararos eé.Breuis confulratio fenarus ad und oés iungendü foedus cu lucanis:ref^ repetendas ab famnitibus cenfenr.Benigne refponfum Iucanis:idumg? focdus.Foecialcs miflï: qui lamnitem dccc/ dereagiofociorum:acdeducereexercirumfinibuslucanisiuberenr:quibusobujammiflïabfamniti' bus:quidenunciarent:fiquodadifit*ntinSamnioconcilium:haudinuiolatoshabituros.Hax poftra' qua audira funt Romæ bellum famnitibus de patres cenfucrunt:amp; populus iufnt:confules inrer fe j?/ Erhm / umcias parriti funt:Scipioni Erhruria:FuIuio famnites obuencrunt:diuerfi ad fuum quifg; bellu pro' fd ad ficifcüf.Scipioni fegne bellu amp;nbsp;fimile prioris ani militiae expedatihoftes ad Volarcrras iftrudo agna uolare' ^^occurnït:pagnatiï maiore partediei magna utrinep caede:nox ïcertis:qua data uidoria eét ireruéif« rafuidi L“*ffequens mdorciuidumg^ ofteditina ethrufei filenrioriodis caftra reliquerut.-romanus egrefliis in acic:ubi pfedione hoftiucocefiam uidoria uiderz^greflus ad caftra uacuis cü plurima pdama amp;ft3 riua trepide deferra fuerannpotif: ide in falifcüagrum. copiis redudis: cü impedimenta Falerns cum modico præfidio rcligflêt:expedito agmine ad populandos hoftiil fines intcditoia ferro ignioi naftar « prædæ undim ad3E:necfo!ü mó uaftatd hofti relidü:fcd caftellis ét uicifç illarus ignis:urbibus oppa'

gnandisrépeftarum:inquastimorethrufeoscÓpulerat.Gn.Fuluiicôfulisclara pugnainSanioadoo uianum haud quagambiguæ uidoriæfuitiBouianûîdeaggreflus nee ita mulropoft Aufidenäuice^ pir.Eodem anno Carfeoloscolonia in agrum cquicolo^ dcduda.FuIuius cóful de famnitibus trium phauir:Cü comitia cófularia ïftarenr:fama exorta ethrufeos famnitefep igentes cofcribere exereirus pa lam oibus cóciliis ucxari principes ethrufeo^ qd nó gallos guaeû^ códirione traxerint ad ueHuiincre pare magiftratus famnirium:qd exercitum aduerfus lucanu hofte côpararû obiecerint romanis, ha^ fuis fociorumqp uiribus cófurgerchoftcs ad bellu m:amp; haud quaq pari defungédum eé certamfe. H^ terror cum illuftres uiri cófulatum pererét:oés in.Q.Fabiiï Maximu primo nó petcrcm:dcidc ut idb nara ftudia uidit:ét reeufanté cóucrtit.Quid fe iam fenem ac pfundum laboribus laborücp pnins fob licitarér ƒ neg? corporis:nec animi uigorem rcmanere eundem:amp; forruna ipfam uereri necui dcorunt nimia iam in fe amp;nbsp;cÔftâtior:quâ uelint humanae rcs:uidcaf ;amp; fe gloriæ feniopi fuccreuiflê:6i ad fi^ gloria confurgétes alios lætum afpicere:nec honores magnos forriffimis uiris Romæ:ncc honoribus deefléfortes uiros.Acuebathacmoderationetamiuftaftudia:querecüdialegum reftinguenda ratus legem recitari iuflït:qua irra decem anos eundem cófulem refici nÓ liceret:uix præ ftrepitu audira cftitribumcp plebis nihil id impediméri futurum aiebant:fead populum laturos uti legibus folud«* amp;nbsp;ille gdem in reeufando gftabatiqd ergo atrinet leges ferri rogirans:qbus p eofdem: g tuliflènt: fiauS lajegi fieret ƒ iam regi leges nó rcgere.PopuIus nihilominus fuffragia inibat:amp;: ut quæœ ïtro uocata erareen no rege turia:cÔfuIem haud dubie Fabium dicebat.Tum demü eófenfu ciuitaris uiaus dei approbcr:ingr: re leges agitis adurigpeftis grites:cxte^ quonia in me qd uos uulris fafturi eftis: in collega fit mex apud uo5 Q/Fa/ gratiæ locus.Publiû Deciu expertum mihi côcordi collegio uirum uobis dignuidignum parente foo: bia ma' guæfo:mecû cófulem facians.Iufta fuffragiouifa:oés q fupereratcéturiæ.Q.Fabium.P.Deciu côfuli Ximus dixere.Eoanno plænfcp dies didaab ædilibus:ga plus:quâ qd legefinitum erat agri: pofliderentriiec P.Decia quifquâferme eft purgatus:uinculumç fgens imodicæcupiditatis iniedûé.Côfulcsnoui.Q« Fabius conf. nbsp;nbsp;Maximus qrt.amp;.P,Dedus Mus terricum inter fe agitarét unalter famnites hoftes:alter ethrufeos w

LIBER DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79

’ Iigcrct:quanf3eç in hanctaut in ilia prouincia copie fans cncnt:amp; uter ad utru bellu duxindoneus ma gis cHcr:ab Surrio amp;;Ncpcrc amp;nbsp;faleriis legati audores concilia Ethrunae popuIoß^ de petenda pace ha/ bcri;rofam belli mole in Samniilauerterunt.Profedi confulcsfquo expediriores comearus eiiennSd i certior hoftis qua uentu^z belld foret.Fabius per foranu:Dccius per fidicinu agru in Samnium legion nes ducut. Vbi in hoftid fines uenni elbuterq? populabundus cffufo agmine incedit:cxplorat tame la/ nus:q populantur. Igitur non fefellcre ad Tifernum hoftes in occulta ualle inflruóh.qua ingreflbs ro manos exfuperioreloco adoriri parab3nr:Fabius impedimétis in locum tutu rcmotis:pra?fidioqp mo dicoimpofitopræmonitis miliribus adefle cerramcn:quadrato agmine ad prædidas hoftm latcbras fuccedit.Samnites defperates iprouilb tumultu quado iapertu feme! difcrimé euafura eflet res;amp; ipfi acie iufta malucrunt concurrereutag? in æquu defcendunt ac forrunæ fe maiore aio: quam fpe cÔmit/ mnt cæreß^ fiue quia ex oium famnitid populisrquodcdqj roboris fucrat:contraxerant;feu quia difcri men fummæ re^augebataios:31iquantd quo^ aperta pu^na præbuerunt terrons ♦ Fabius ubi nulla y^f^ p^ ex parte hofte loco moueriuidet.M.Fuluium;amp;.L.Valeriu tribdos railitum:cd quibusad primaacie biicofu procurrerat:iread équités iubcr:amp;adhorrari ut fiqndo unqcqueftri opeadiuta remp.memineritullo ^j qj.^^ dieannitanrur:utordinis eius gloria inuidam præftcnnpcditu certamineimmobile hoftem reftare: tjgema oém reliquam fpcm in metu eile equitd:amp; ipfos noiatim iuucnes pan comitate utrucp nunc laudibus ° nunc promiffis onent.Oereg^ qdo ncc ea quo«j téprata uis proficeret:confilio graflandd:fi nihil uires iuuarennratus Scipioem legarum haftatos primælegionis fubtrahereexacie:^ ad montes proximos qua poflet occultiffimcxircdducere iubet: indeafeenfu abdito aconfpedu erigerc in montes agmen: ânerfoq? holh ab rergo repente fe oftedere.Equites ducibus tribunis haud mulro plus hoftibus quam fuis eximprouifo antefigna euedi præbuerunt turnulrus:aducrfus incitatas turmas ftent imota fam nitium acies:nec parte ulla pelli aut prumpi potuir;amp; poRcaq irritum inceptd crat:rcccpri poll figna p Iio exceflerunt.Creuit ex eo hoftium aiusmec fuftinere frons prima ta longum cerramé increfcentégj fiducia fui uim potuiflêt:ni fecunda acies iuflü confulis in primd fuccefTifiêr. Ibi integræ uires fiftunc inuehenté fe iam fimnirc:amp; rpe improuifa ex mon tibus figna clamorç fublatus;non uero tantd me/ tuterruerefamnitium aïos:nam amp;nbsp;Fabius Decid collcgam appropinquate exclamauit:8ó profeqf^ miles adcflealtcßiconfulemradeflelcgionesgaudioalacrcsfrcmdt errorqp utilis romanis oblatusfu/ gæ formidinifgj famnites impleuinmaximcg; rerritos ne ab alrero excrcitu integro indatog? feflï op/ pnnicrcnturÄ quia paffim in fugam diflipati funt:minor cædes:quâpro tanta uidoria fuit:triamllia amp;.cccc.cæfi:capti trecentifermeamp; triginta:figna miliraria capta tria Si uiginti^Sanitibus appuli feanre prælium coniunxiifenr:ni.P.Decius conful iis ad malcucntum caftra obieciflctxxtradofç deinde ad Roma/ cerramé fudifièr.lbi quog? plus fugæ fuir: qcædis: duomillia appulo^ cæfa:fprctocp eo bofte Dedus norum in Samnium legiones duxir.Ibi duo cófulares exercitus diuerfis uagan parribus oia fpatio qn^ men/ fuccef/ fium euaftardt:quadragïta SC qn® loca in famnio fuçre:in qbus Dcdi caftra fuerunaltcrius cófulis fex fus in amp;nbsp;odogintamec ualli ratum ac foliar urn ucftigia relida:led multo illis ïfigniora monuméta uaftitatis Sanio circa regionuq! depopulata^.Fabius ét urbem Gimeram cepit:ibi capta armatord duomillia: amp;;.cccc. cæfi ferme pugnates ad quadrigétos triginta. Inde comitiorum caufa Roma ^fedurus maturauitlea rem agcre:cum primo uocatum.Q.Fabium cSfulem diccrent oés céturiæ. Ap.Claudius cofulans can didatus uitaccr amp;ambitiofus:nó fui magis honoris caufà:quam utpatritii recuperarétduo cSfularia loca:cum fuis:tum totius nobilitatis uiribus incubuit:ut fecum.Q.Fabiocofulem dicerér. Fabius pri mo de fe cadem fere:quæ priore ano dicendo abnuere:circdftare fellam ois nobiliras orare:ut ex eoeno plebeioconfularumextraheret:maieftatemqi priftinam tum honori:tum patridis gentibus redderet Fabius filentio fado media oratione ftudia hominum fedauit:fadurum enim fe fuiflê dixit:ur duord patriciorum noiarcciperet:fialium quam fe cofulem fieri uideret.-ndefe fui rationem comitiised con tra legem futurum fit peffimo exemplo nó habitu^.Lta Lucius Voldnius de plebc cum Appio dau/ L.VoId diocóful eft fadus:priore item côfulatu iter fecôparati.Nobiliras obiedare Fabio fugifie eum Appiu nfus daudium collcgam eloquétia duilibufç ambus haud dubie pftantem.Com itiis pfedis uetercs eófu Ap.CIa les luffi bellum m Samnio gerere progaro in fex menfes ïperio.Itaqj infequéti quog? anno.L. Volum udius nio amp;. Ap.Claudio cÓfulibus.P,Decius q coful in Samnio rclidus a collega fuerat:,pcóful idem popu/ conf. lari nódeftiritagros:donec Samnitium exercitum nufqua feplio cÓmittentem poftremo expulit fini bus.Ethruriam pulfi petierunriamp;quod Icgationibus nequicq fæpe téptauerât id fe tan to agm ie arm a torum:mixtis terrore preabus adurosefficatiusratipoftulauerunt prindpumEthruriæcÔcilium. Sanftes Quo coado pquotannosplibertate dimicentcum romanis cxponunt:oîa expertos eflê: fi fuifmet/ fradis iplorum uiribus toléra re tatammolem belli poflènt:tcmptaflè ét haud magnimomenti finitimard opibus gentium auxilia:petifl'e pacem a Po.Ro.cum bcllum tolerare nó poflènt:rcbcllafiêqd pax feruiétibus f erhru/ grauior:qua liberis belld eét:un3m fibi fpem reliqu3m in ethrufeis reftarc:fcire gen tem iraliæ opulen/ ria abez tiifimâarmis uiris pecunia eé:habere accolas^allos inter ferrum amp;nbsp;arma natos:feroces cd fuojte ïge/ unt nio:tum aduerfus romand populu;quc captu a fe auroep redéptd haud uana iadates memorer. Nihil abeire:fi fit ams cthrufcis:q Porfenæ quoda maionbufqi copi fuerit:qn romanos orn ni agro cis tybe/ rini pulfos dimicare pro falutefua:non deintolerando iraliæ regno cogant.SamnitéilIis exerdtd paz rard:fftrudü armis ftipédio uéifléicÓfeftina fecuturos:uel fi ad ipam romana u rbé oppugnada ducat, Hæc cos i ethruria iadates moliétefç belld domi romand urebat:nâ.P.Decius ubi eóperit p explora/

tores ^pfcdilfamninu exercirutaduocato cocilio gd p agros:iquit:uagaffiur nicatim circufcretes bcllu qn urbes ac naocnia aggredimur ZnuIIus iam exerdfus Samnio pfidctxeflcre finibus ac fibimetipfi exi Murga hum cofciuere.Approbanbus ccflis ad Murganna ualida urbé oppugnanda ducictarufg? ardor mili m Sani turn fuit ÔC caritarc duciszamp;fpc maioris:qua exagreftibus populanoibus pdæ:ut uno die ui atg? arm is tiu urz urbem capercnt:ibi duomilha famniriu:amp;; ecru in pugnares circuucti captiqnamp; alia pda I'gens capra e: bem ca q ne îpedimétis grauibus agme onerarer:côuocari milites Decius iubct:haccinc:ingr;ui0tona fola aut plût ro. hac pda côtenri eftis futurirfi uultis uos ,p uirtute fpes gerere:oés famnitiu urbes foitunæœ i urbibus Romu derelidæ ueftrx funt:gdo legióes eoß^ tor plus fufas poftremo finibus cxpuliftisiuændirc ma: amp;nbsp;illicit lea Sani te luero mercatorc:ut fcqfagme:ego fubide fuggera:q uaendatis.Ad romulca urbé hie eamus ubi uos till capi labor haud maior:pda potior maner.Diuændira pda ultro adhorrâtes îperatoré ad Romuleâ pgunt. tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibi quoqr fine ope fine rormétis fimul admota funt fignainulla ui deterriti a muris: qua cuig?^ximû

fuit:fcalis raprim admotis in mœnia euafcre:captû oppidu ac direptu eft:ad duomillia amp;nbsp;treccti occifi: Ferenti Sifexmillia hoium captaErmiles igcnn pda poritus:qua uændere ficutpriorécoaöus: Ferenrinû ide nû capi gg nihil getisdabaâtamé fummaalacrirateduóhif:cretc^ ibi plus laboris acpiculifuir:amp; defenfafum tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ma ui moenia funtiamp;Iocus muniméto crat natural tutus:fcd cuicit oia affuctus pdæ miles ad triamil

lia hoftiucirca muros cæiapda militis fuit.Huiusoppugnataƒ^urbium decoris pars maior i gbufda annalibus ad Maximü trahit iMurgantia ab decio:a Fabio feretinum Romulcag: oppugnatas tradur. Sunt:qui nouo^cofulu hac gloriam fadangdam nóambo^:fed alrerius Volüniï:ei Samniü nuincia eueniïfe.Dum ca in fam nio cuiufeuep dudu aufpicio^ gercrent : romanis iterim in Ethruria bellum Gclius ingens mulris exgétibus concit:cuius audorGelius Égnatius ex famnitibus erat:rufci ucrooés cóien egnatb uerant bellum;rraxerarcotagio ,pximos Vmbriæ populos:amp; gallica auxilia mercede follicirabanrur: omnis mulritudoad caftra famninum conueniebar.Quitumultus repens pofteag Roma pcrlatusé: cum iam.L.VolumniuscófuI cum legionefccundaac rerriafocioruing? millibus quindccim ^fcdhis in Samnium eflet. Ap.CIaudium primo quoç tempore in Ethruriam ire placuitiduæ romans legio nes fccutæ prirha amp;nbsp;quarra amp;nbsp;fociorum duocecimmillia:caftra haud ^cul ab bofte pofira. Cartcrum magis eo pro fed urn eft quod mature uentum erat:ut quofdam fpeßantes iam arma Erhruriæ popu los metus romani nominis comprimcret:qua quod duflu cófulis quieqibi fatis feiteaut fortunate ge ftum fit.MuIra prelia locis amp;nbsp;temporibus iniquis commifla:fpcfg? i dies grauiorem hofté faciebat:6i iam ppeerat:ut nee duci milires:ncc miiiribus dux fatis fiderct.Litrcras ad collcgam accerfendum ex famnio miflas in trinis annalibus ïucnio:piget ramé iccrtum poncrc:cum ea ipa irer ccnfulcs Po.Ro« iam iterum eundem honorem fungétes difcepratio fuerit:Appio abnuéte miilas: Volünio affirm arc Appiife lirreris accirum.Iam Vloumnius in Sanio tria caftellaceperat: i quibus ad tria millia hoftium cælà eranr:dimidiû fere eins caprum.Er lucanoßi fedirignes a_plcbeüs_amp;: egéribus ducibus ortas:fum^ ma oprimanu uolurare per Quintu Fabium proconfulé miflum co cd ueteri CÄcrcirmcomprcffccnir, Dccio populandos hoftiü agros relinquit:ipfe cum fuis copiis in Erhruriäad collcgam pg!t:qucm ad-' Atf Ap ueniente laetioes accepere.Appiüexconfeientia fua credoarum habuiflehaud i'mcriroiratum: finihil pü fup/ fcripreranillibcrah amp;ingratoai'o fi eguerat opcdtflimulâtem:uix,n.falure mutua reddira: cd obuiam biam egreflus eflct:fann raIuc:inquifLuci Voluni:ut fefe i Samnio res habentf’quæ re câ:ut prouicia tua cV ccderes:induxitf Volumnius in Samnio res profpcras cfleait:Iitteiis cius accitum ucniflc:quæ fi faNx fuerinr:necufus fuilitin Ethruria:cxrcmpIoconuerfisfignisabiru5c,Tu uero abcas:inquit:nccregfg moratur:etcnim minimeconfcntanedcft:cum belloruoforfiran uixfufficias:hicreadopem ferenda aliis gloriari uenifle.ßene hercules uerteret dicerc Volumnius:mallc fruftra opera infump ä: quam quieg inddiflecur non fatis eflet Erhruriæ unus confularis cxcrcitus.Digredientcm iam confulem le gari tribunig? ex appiano exercitu circdfiftdr:pars im peratorem lud orare:nc collegæ auxilium :quod acciendum ulrro fucrit:fua fponteoblatum fperneretur:pluresabeunti Volumnio obfifterc:arg?obre ftari ne prauo cum collega cerramine rempu.perdat:fiqua clades inddifléndefertori magis:qua defer/ to noxiæ fore eo rem addußamtur oîs rei bene:aut fccus geftæ in Ethruria dccus dedeeufg? ad.L.Vo' lumnium dclegetunncminé quæfitu^i quæ uerba Appii:fed quæ forruna exercirus fuerit:dimitti ab Appio eum fed ab rcp.amp;: ad exercitu rennemexperiref modo uoldratcm m ilitum. Hæc m onendo ob teftando^ prope reftirantes confuics in concioné perrraxeiunt:ibi orationcs longiores habitai in can' dem ferme fnîam:in quam inter paucos cerratum uerbis fuerat.Et cd Volumnius ca fuperior ne infa' cundus guidé aduerfus eximiam cloqucntia collegæ uifus eflet: cauillanfg? Appius fibi acceptd refer/ re diccrer dcberc;quod ex muro arg? clingui facundum ét confulem haberenr:priore cofulatu primis Atf uc' nrig? menfibus hiltcrc:nequiflê:nunc iam populates orationcs fcrere«Quam malle: inquit Volunius: re ro' w a me ftrenue facere:quam ego abs te feite loqui didiciflem.Poftremo condirioné fcrre:quæ dccre' mani tu ra firm 5 orator:nc^.n.id defiderare remp.fed imperator utcr fit melior. Ethruria dé Samnium pro hois re uincias efle:utra maller:eligeret:fuo exercitu fein Ethruria uel inSamnio rem gcftuix:Tum miHitum fponfd clamor orrus.utfimul ambo bclld ethrufeum fufciperér:quoaiaduerfo cÓfenlu Volumnius:quoniai collcgæ:inquir:uolunrate interprerada crraui:non cómitram:ut gd uos uellitis:obfcurum finraanere an abire me ucliris:clamore fignificare:tum uero tantus eftclamor exorrus:uthofté ex caftris exciret: armisarreptisinaciem defcendunt:amp;: Voldnius figna cancreac uexilIaefFcrrie caftris iuflïr.Appmm addubitaflê ferunt cernentem feu pugnante feu guieto fe fore collegæ uißoriam;deinde uerird ne fw«

^uoq? kgioes Volunium fcqucrct amp;nbsp;ipfum flagitaribus fuis fignu dediße, Ab neutra parte fans como de inltrudi fuerunna amp;: famnitiu dux Gelius Egnanus cd cohortibus pabulatu paucis icrat:luocp im/ petu magis milites:^ cuiufqua du du aut fperio pugna capeflebat:^ romani exercitus neepariter am/ bo dudimec fans rpis ad inuruedum fuit prius cocurrit Volunius:q Appius ad hoftem pucnirenitag^ forceinæqualiconcurfum eftdduelutforteqda mutanteafluetos interfehoftesethrufei Volumnio: famnices paru percundati quiaduxaberat Appiooccurere Dicitur Appius imedio pugnæ diferimie ira ut inter prima figna manibus ad cælum fublatis c0fpiceretur:it3 precarus elfe Bellona fi hodie no bisuidoriamduisiafthicegonbitempIumuouco.Hæcpcatus uelutiftigante deaamp; ipfecollcgæ:amp; exercitus uirtutem adaequauirducisupcratoria opera excqtur:amp; milites:neab altera parte prius uido ria incipiatanniruntur:ego fundut fugantep hoftes maiorem molem baud facile fuftinentcs:quam cd Ro.ui/ qua manus cofcrere conluen fuerant:urgendo cedentcs infequédoç effufos compulerc ad caftra: ibi doria I îteruenm Gclii cohornumgi fabellarumpaulifperrecruduitpugnanis quoqimoxfufisiamauido/ famni/ ribus caftra oppugnabantur amp;nbsp;cum Voldnius ipfe portae ^na iferrer. Appius Bellona uidricc identi ' tes amp;nbsp;dem celebrans accenderet militumaios peruallum per foflas eruperdtcaftra capta dircptagp:praeda P ethru/ gens parta Si militi conceflà eft:feptémillia ac trecenti hoftid cæfnduominia amp;: ccntduiginti capri.Dd fcos ambo confules:oif^romanauis in ethrufed bellum magis inclinanin Sanionoui exercitus exorti ad populandos impcriijomani fines per ueftinos ï Campaniam falernumqpagrd trafcendunt: fgentefgr prædas faciunt. Volunium magnis irineribus in Samnium redcuntem(iam enim Fabio Dcciogi pro/ rogati imperii finis aderat)fama de famnind exercitu populationibufm capani agri ad tuendes fodos conuernt.Vr m Caloenu uenit:ói ipfecernit recétia cladis ueftigia:amp;calocni narranttanmm iam præ/ dæ hoftes traherc:ut uix explicate agmen poßinruraq? iam ^palâ duces loqui eddum i Samnium eé: ut relida ibi pr^daa expeditionem redrartnee tam oneratum agmen dimicarioni committant. Ea qq fimilia ueris eranneerrius tamé explorada ratus dimittit equires:qui uagos prædatores i agros palates excipiat:cx quibus iquirendocognofcitad uulturnum flumé federe hoftemade tertia uigilia moturd iteri Samnium eflc.Hisfatisexploraris profedustâtoîrerualloab hoftibuscofedinut necaduentus fuus propiquitate nimia nofci poßetÄ egrediétem e caftris hoftem opprimerenaliquato ante lucem ad caftra acceftingnarofqp ofeæ 1 iguæ emlora turn :quid agitur mitrir. I nrerm ixri hoftibus :quod facile erata nodurna trepidanoexognofedt ifrequeria’armatis figna egreflà ad prædam ;prædæç eu ftodes exire ignobilcagmcÄ fua quemque molictcm : nulloateralios eófenfu neefaris certo impcrio.Tcm/ pus aggrediédiapriflimumuifum eftiamp;T iam luxapperebatarage figna camerciuftînagméç hoftium aggredlnSamnites pda impediti ifrequétes armati:pars adderc gradü:ac præ fe agercpdamipars ftare ïcerti utrd ^gredi an regredi i caftra tutius foretater eddationé opprimunf. Et romani ia trâfcéderâc uallum;caedefç ac tumultus erat in caftris.Samninu agmen pter qua hoftili tumultu capriuo^ ét rez pentina defedione turbatd crat:q partim ipi foluti uindos foluebant:partim arma in fardnis dehgara rapiebantumultdgp plio ipfo terribiliorc irermixti agmini pbebat:mcmoradu deide ædidere fadnus: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nam ftatim Minarium ducé adedtem ordines hortarem iuadunndiflïpatis ide eqnbus:q cd eo aderat ipfum circdiiftdnîfidentéç equo captd ad confulé romand rapidt.Reuocata co tumultu prima figna Samtes Ïamnitiu:pliu^ itegratumeftmec diurius fuftineri potuinCæfa ad fexmillia hoïum:duomillia amp;nbsp;qn/ genti capmin eis tribuni militum qttuor figna miliraria triginta.amp; qd læriflîmd uidoribus fuit: capti uolmr/ uord recepta millia fepté 66cccc:pda igens locioig.accirig? caido dominiad res fuas nofcédas redpien num dafq pftituta die:qua^z re^4 nS extirit dominus miliri c0ceiamp;:coadigp uænderepdam:ne alibi:qua in armis aium haberent.Magnd ea populatio capani agri tu multd Romæ pbuerar:amp; p cos forte dies ex Erhruriaallatu:poft dedudd ide uolumiand exertitum Ethru rd cocitam iarma:amp;: Gelium Egnatid famnitid ducemÄ umbros ad defedione uocariÄ gallos ptio îgenti foUicitarùHis nûdis fenatus cô/ terntus iufticium indici:delcdd ois generis hoium haberi iuflît:ncc îgenui mô aut iuniores facramé/ togt;adadi:fed fenio^z et cohortes fadæ:libcrtiniq} céruriati:amp; defendédæ urbis côfilia agirabanf: fumz mæ^ re^ ptor.P.Sépronius perat:caete^ parte curæ exonerardt fenatd Lucii Volunii côfulis lirtcrœ: qbus cæfos fufoto populatores Câpaniæ cognitum eft.Iraqi amp;nbsp;fupplicationes ob rem benc geftam cô mils noie dccernutnuflidum rcmittutiqd fuerat dies deeem odoiiupplicatioœ plæta fuir.Tum de pfi dio regionis depopulatæ a ûmnitibus agirari coeptumutaep placuir:ut duæ coloniæ circa ueftinum amp;nbsp;Falernum dcduccrcnt:unaad hqftium lins fluuii:q Minturnæappellatataltera i faltu ueftino falernd côtingete agrû:ubi Synopc didt græca urbs fuiflêiSinueflâ dcîdea romanis colonisappellata. Tribu/ nis plebis negotium datu é:ur plcbifcito iuberef.P.Sempronius ptor triduiros in ea loca colonis dedu tendis crearemec q nota darétitacile lueniebanf:qa in ftationé fe ppc ppetuâ ifeftæ regionis no i agros mitti rebanf. Ab eis auertit curis fenatum Ethruriæ igrauefeens belTum:amp;I crebræ lirreræ Appii mo nentis ne regiôis dus motd ncgligerét;qttuor gétes cÔterrearmaethrufcos:famnitcs.umbros:gallos.

hm caftra bifariam fada eé:qa unus locus capere tâtam multitudinem nô poflét.Ob hæc et appetebat nueßa tempus comi tiopz câ.L. Voldnius côful Roma reuocatus: q priufquâ ad fuffragid céturias uocaret: in códonem aduocato populo nmlra de magnitudine belli ethrufd dißcruitaam turn cd ipfe ibi cd colle ga rem pariter gcftcntifuiHe ra rum belld ut nee duce unomec exercitu gen poruentiacceßjßcnt poftca did umbrosamp;igentem exerctd galleg. Aduerfus qttuor populos amp;nbsp;duces cÓfulesillo diedeligi me/ tuiniftênufe mû côûderetxum eófenfu populi romani côfulem declaratum iri;qhaud dubie turn pri ?

mus oîum dudor habcafididatorcm fuilîê extéplo didu^z.Ncmini dubium erat:qn«Q.Fabius cm^ mumtôfcnfudeftmaref’æumcgamp;progariuæramp;primouocafæoéscéturiæcôfuleni cum.L.VoIunio dicebâr.Fabn orario fuit:qlis bicnio ante dcidc ut uincebaf côfenfu uerfa poftremo ad œHcgam.P.De dum pofeédurn :id feneduti fuæ adminiculum fore cefura duobufœ côfulatibus fïmul gcCis expertu feire nihil côcordi collcgio firmius ad remp.ruédam cc:nouo îpern fodo uix iam aflùefcerc fenilé anu mum pollè:cum monbus notis fadlius fecomunicatu^ côfilia.Subfcripfitorationi aus cÔfukrû me/ nus.P.Dccii laudibus:rum qdexcôcordiacôfulum bonaquæ^:exdi(cordia malain admmiftratiôc rcrum militai ium cuenirent:mcmorâdoquâ propead ultimum difaimen fuis amp;nbsp;collège certamini bus nuper uctum foret:admoncdo Decium Fabium^:ut unoanimo:una mente uiucrct.EFc pterea uiros gnaros militafaâis magnos aduerborum linguaeœ certamia rudes:ea îgenia confularia eé: caP lidos follertefg? iuris atq? eloquétiæ côfultos:qualis. Ap.Claudius cflct:urbis ac foro præfides habédof Qu,Fa prætorefg? ad reddenda iura creandos efle.His agendis dies eft côfumptus:poftridie ad pferiptum cô/ bius. P. Îblis amp;confularia amp;nbsp;ptoria comiria habita.Ccnfulescrcari.Q.Fabius:amp;.P.Decius.Ap.Claudius præ/ Decius tor omnes abfentes:amp;.L.Volumnio ex fcnatufcôfulto amp;nbsp;fcito plebis prorogatum in annû iperium é. conf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eo anno ^digia multa fucrutiquoiÿ auerruncado^ caufà fupplicationcs in biduum fenatus deerc/

Ara pu uit:püblice uinum ac thus pbitum fupplicatû iere frequétes uiri fœminæq!. Infigné fupplicationé fc' dicitiæ cir certamen in facello pudicitiæ:q in foro boario é ad ædem rotûdam Herculis îter matronas;ortum uetus nbsp;nbsp;Virginiam Auli filiam patriciâpIebeionuptam.L.VolûniocÔfuli:matronæqdepatribus cnupfifièt

facris arcuerât;Breuis altercatio ide ex iraeûdia muliebri in côtenrioné animo^ exarfir:cum fe Virgi/ nia amp;nbsp;patriciâ:amp; pudicâ î pf iàx pudiciuæ tcplû îgreflum :amp; uni nuprâ:ad qué uirgo deduda fit:ncc fc uiri honorûue ius ac rep^ geftaj^ pœnitere:uero glonaref.Faöo deide egregio magnifica uerba adarn xit:in uico longo:ubi habirabat:ex parte ædium :qd fatis eét loci:modico facello exclufir:aram g? ibi po Ara pu fuit:^ cÔuocatis plebeiis matronis côquefta iniuriam patriciarum;hançego aram:îquit;Pudicitiæ pic dicitiæ beiæ dcdico:uof«^ hortor:ut qd certamé uirtutis uiros in hac ciuitatc tener;hocpudicitiæ îter matron recens nas fir:dctifq5operam:uthæcara:quam illa;fiquid poteft:a fandioribus amp;nbsp;caftioribus coli dicatur.Eo dem ferme ritu amp;hæc ara: quo illaantiquiorcultaeft: ut nulla nifi fpedatæ pudiciriæ matrona amp;nbsp;q uni nupra fuiflcr:ius facrificandi haberet. Vulgata deide religio a pollutis:ncc matronis fold: fed ois ordinis fœminis.-poftreo i obliuioné ucnir.Eodéano.Gn.amp;.Q.Ogulniædilcs curulcs aliquot fernem raroribus dié dixciütiquoßz bois muldatis cxeo:qd i publicû redaamp;û é:ænca îcapitolio linna:amp; tnû méfa^ argétea uafa in cella louis.louccp in culmine cû qdrigis:amp;: ad ficum ruminalcm fimulacra îfan tiû côdito^ urbis fub uberiba lupæ pofucrûtifcmitâ® faxo qdrato a capena porta ad Martis ædé ftra uerunt:ôi ab ædilibus plebeiis.L,AemyIio Pæto:6lt;,C.Fuluio Curuo ex muldaticia item pecumaïquâ exegerunt pecuariis danatis:Iudi fadiipaterægj aurcæ ad Cæreris tedem pofitæ. Qu. Fabius inde quin tû amp;. P. Decius quartû confulatûincunt:tribus confulatibus céfura^ collcgæ necgioriamagis icrunu quæ igcs crat:quâ côcordia îter fe clari:quæ ne perpétua efiènordinum magis:q ipfowinter fe certaine Simula îterueniile rcoripatririis redénbus ut Fabius Ethruriam extra ordiné prouîciam haberet: plebeiis au^ era côdi doribus Dccio ut ad forte rcuocaret.Fuif cerre côtentio î fcnatu:amp; poftcaq ibi fabius plus poterat:re/ toru ur uocata res ad populum eft;îcôcione ut iter railitarcs uiros 6^ fadis potiusiquâdiâis fræros pauca uer' bis fub ba habita.Fabius qua arboré côfcruiftètifub ea legere alium frudum îdignum eflê dicere:fe apuifleci' lupa nbsp;nbsp;nbsp;miniâ filuam luiâgj p deuios faltus romano bcllo feciflc.Quid fe id ætatis lôllicitaflênt:fi alio duce bel

lum gefturi effent ƒ Nimiru aduerfarium fe nô fotiû imperil legiffe fcnfim cxprobrat;amp; îuidifle.Ded urn côcordibus collegüs tribus.Pofti emo fc rédere nihiI ultra:quam ut fi fe dignü prouincia duenén in earn mittcrct:i fenatus arbitrio fc fuiffeiâ: î poteftatcpopuli futurum.P.Dccius fenatus iniuriâqrelt; bat .quoad potuerît près ânifos:ne plebeiis aditus ad magnos honores eflênpofteaquâ ipa uirtus puM cerit:ne îullo generehoîum îhonorata eflênquæri quéadmodû irrita fint nô fuffragia mô populiiPd arbitria ciram fortunæ amp;nbsp;îpaucorum poteftaré uertâf.Oés âte fecôfules fortitos guidas clîè:nunccX trafortéFabiofenatû prouincia darc.Si honoris eiuscâ:ita eu de fc:deqp rep.mcritù eflê ut faucrât.Q* Fabii gloriæ:quæ modo nô fua côtumelia fplédeat:cui aût dubiû eflê ubi unû bellum fit afpc^ ac diV ficilc:cu id alteri extra forté mâdecur:quin alter côfulp fupuacuo arq; îutili habeaturfgloriariFabiunt rebus î Ethruria:geftis uelle amp;.P.t)ecium gloriari:amp;: forntâ qué ille obrutum igné reliquerit ita ut to/ tiés nouum ex improuifo îcédium darened fe extîturum.Poftremo fe collegæ:honores pmiagi côceP furum uerecudia ætatis dus maieftatifg?:cum periculum:cum dimicatio propofita fjt:ncqg cederefua fpôtencc ceflh^:amp;finihilaliudcx eocertaminetulcrit:illud cerre latu^;ut quod populi fir.Populus iubeat potius:quâ patres gratificcnt.loué optimû maximû:deofq; îmorrales fc pean ut ira forté æqua fibi cû collega dcnt:fi eade uirruté foelidtatéç î bcllo adminiftrâdo dattiri finr:certe amp;: id natura æquu amp;nbsp;exéplo utile eé:amp; ad famâ populi romani ptinerc:eos côfules cflê:quo^ utrolibet duce bellù ethm' fcû gcri rede poffit.Fabius nihil aliud precatus populû:quâ ut priufg îtro uoearené ad fuffragium tri/ bus,Ap.Claudii prætoris allatas ex Ethruria litteras audirenncomino abit:nccminorepopulicofciV^ fu:quâ fenatus puincia Ethruria extra forté Fabio décréta eft.Côcurfus inde ad confulcs fadus oîum ferme iunio5^:amp; ^ fe quifgt noîa dabant;tâta cupido erat fub eo duce ftipédia nciédi.Qua cireufufus turba:quattuormillia:inquir pedim amp;nbsp;fexcentos équités duntaxat feribere in aio eft hodierno amp;nbsp;era/ ftinodidqui nota dcdentisimecû ducaimaiori mihicurae é:ut cés locupletes redcuamtqutmultis rlt;

LIBER DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8i

gera milinbus.Profedus apto cxcrciru;amp; co plus fiducie ac fpci gcrcfc: qd non dcfiderata mulrimdo crat:ad oppidu Aharna(unde haud^cul hones erâr)ad caftra Appn proris pergir pauas dtra millibus lignarores a cû præfidio occurrùt;qui ut lidorcs prægredi uiderût.Fabiumq? eé confulé acccpcre:læri arg-i alleres dus populog? romano gratias agijf:quod eu ftbi imperatoré mifinênt.Circûfufi deindecû confulé falurarcnt:quærit Fabius:quo pergeréme!pôdétibufœ lignatû feire:an tadé îquit nûc caftra uallara no habetis fad hoc cû fueelamatû eftet duplici guidé uallo amp;nbsp;foftâ amp;nbsp;tamé î ingéti metu eflê:ha betis )gif:inquir:affarim lignopi:redite amp;nbsp;uellire uallû.Redcunr:in caftra:tcrrorég? ibi uellcntes uallû: amp;nbsp;iis:qui in caftris remanferâr:miliribus:amp;: ipfi Appio fecerûr.Tû pro fe quifep alii aliis dicere confulis fe.Qu.Fabn faccre iuflû.Poftero îde die caftra mota amp;nbsp;Appius pror Româ dimiflusunde nufg ftatiua româis fuere.Negabat utileeflê uno loco federe cxcrarûnnncnbiis 6i mutatiôc loco^ nobiiiorcm ac falubrioré cflc;ficbant aût itinera quâta fieri linebar hyems baud dum exada. Vere inde primo rélida feedda Icgione ad CIufiü:qd'CamarfoIim appellabar: ppof rog? caftris.L.ScipiÓe ^prætore Româ ib/ carmar fead confulrandüde bello rcdiir:fiuc ipefpote fua:quia bdlü ei maius in cofpedu erat:quâ gtum eé fa/ folis olï mæ crcdiderat:fiue fcnatufcofulto accitus:na i utrûœ au dores funt ab. Ap.Claudio prætore retradû claufiû guida uideri uolûncum î fenaturn amp;nbsp;apud populû id:qd' perlitteras afliduefeccrat:terroré belli ethru feiaugerermôluffcdim ducéunû:nccexercitûunûaduerfus quattuorpopulos;periculofum eflefiue lundi unum prcraârdiuc diucrfi gérât bellum:nead oia fimul adiré amp;nbsp;obire tmus nô poflir:duas fe ibi legiôcs romanas reliquiflê:amp; minus quinquemillia pedirum equirûœ cû Fabio ueniflè:fibiplacere.P. Peciû Confulé primo quo^ me î Ethruriam ad collegâproficifci.L.VoIûnio Samniû ^uinciâdari:fi côful malitin fuâ puinciâirc.L.VoIûnium in Ethruriâad côfuléai cxerciru iuftocôfulari oficifei.Cû magnâparté moueret oratio prætoris.P.Deciû céfuifle ferût:ut oîa iregra ac libéra Quinto Fabio ferz uarenfdonec ut ipfe ft per cÔmodû rcipublicæ poflêr.Româ uéiflct:uel aliqué ex legatis mififtêta quo difccrec fenatus:grû in Ethruriâ belli cflcnquâtifg? adminiftrâdû copiis:amp; per quor duces eflêt Fabius utRomâ rediitÂ in fenaru amp;nbsp;^dudusad popuIu mediâ orationéhabuinut necaugere nec minucre uideref belli famâimagifg? in altcro affumedo duccaliop^ îdulgere rimonig fuo:aut reip. piculo con/ fuIereCærc^ fi fibiadiurorébelli fociumg? îperii daiér:quonâmodo feobliuifci.P.Dccii cÔfulis p rot AtCcô collegia experti poftéfneminé oium fecû côiûgi tnalle amp;nbsp;copia^4 fibi furis cu.P.Dccio nunq nimiu ho/ fulûcô/ ftium forc.Si collega qd aliud malinat fibi.CVolûniurn daréradiutoré.Oîum re^arbitriû:amp; a popu corda Io:amp; a fenaru amp;nbsp;ab ipfo collega Fabio pmiflum eftÄ dl Decius fe î Sâniû uel î Ethruriâ jpficifei para/ tûm eé oftédiftènrâta lætitia amp;nbsp;gratulatio fuit:ur pciperef uidona ais:triumphufçp nô bellum deertû côfulibus uidcrcClnuenio apud quofdâ extcplo côfularu inito pfedos î Ethruriâ Fabium Deciumç fine u!Ia mérione fortis puincia^ certaminûç fiercollcgas:q expofui.Sunr qbus nec hæc gdem cerra mina exponere fans fuerit:adiecerint de Appn criminariones de Fabio abfente ad populu;amp;ptinaaam aduerfus pfenrem côfulem ptoris côtcntionéq! aliam ner collegas:tcndéte Decio ut fuæ quifç F’umz ciæforrem tueref.Conftare rcs îcipit ex eo tpe quo pfedi ambo côftilcs ad bellum funt: cære^ anteq côfulesin Ethruriampucnirétifcnonosgallimulritudieigentiad Clufium uenerût legioné romanâ caftra^ oppugaturi.Scipio:q caftris perar:!oco adiuuâdam paucitaté fuo^ militû ratusun colle: q irer Urbem amp;nbsp;caftra erat aciem ercxit:fed ut in re fubira pa^i cxplorato irincre ad iugum prexitiqcf hoftes ceperât:parre alia aggreffirita cæfa ab tergq legio atep in'medio:cum hoftis undicp urgeret: circûuenta.

Deletâ quoep ibi legioné ir3:ur nûcius nô fupeftèngdam audorcs funt:ncc ante ad côfulcsiq iam haud V t peul a Clufio aberât:Famâeius eladis platarn:quâ in côfpedu fuere gallops egtes pedoribus equorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fufpéfa geftâtes capita de lanceis îfixa ouâtefep moris fui carmîe.Sunt q umbros fuifle nô gallos tradât s ° -nectâtumcladisacceptumiamp;circûuentispâbularoribuscû.L.ManlioTorqtolegato Sapionéppræ/ lore fubfidiû e caftris^tuliflêiuidorefg? umbros redintegraro plio uidos:captiuof^ cis ac pdam adem ptam.Similius uero éa gallo hofte:quâ umbro eâeladéacceprâ:qd cû fæpe alias:ru co anno galhci tuz multus pcipuus terror ciuitaté tenuitdta^ pter quâ qd ambo côfules pfedi ad bcllû erât:cum qttuor legionibus Ôi magno cqtatu romano câpanifç mille eqtibus dcledis ad id bellum miftïs:^ fociopi no minify latini maioreexercitu quâ romani:alii duo exercicus haudpcul urbe Ethruriæ oppoftti:unus in amp;li(co:alter in uaticano agro.Gn.Fuluius:amp;.L.Pofthumius Megillus pprætores ambo ftatiua î eis locis habere iuftî.Côlules ad hoftes tranfgreflö appénino in agrü fentinate puenerut: ibi qttuormillia ferme ïtcruallo caftra pofita.lnter hoftes deide cófultationes habitæ:atq? ira cÔucnit:ut ne unis caftris mifcercnf oés:nc uc i acié defeéderét fimul famnitibus galli ethrufds umbri adiedi:dies idida pugnæ famnitibus gaHifcpdcIegara iter ipm certaméethrufci umbrigi iuffi caftra romana oppugnarc. Hæc côfilia turbapi trânugæclufini très clâ node ad Fabiû côfulé trâfgreflî:qæditis hoftiû côfilns: dimiffi cum donis ut fubinde:ut quægi res noua décréta eflet:exploraram perferrent. Confulcs Fuluio: ut ex fàIifco:Pofthumio:ut ex uaticano exercitum ad Clufium admoueât:fummag? ui fines hoftium depo/ pulenf:fcribunt,Huius populanonis fama ethrufeos ex agro fentinate ad fuos fines tuendes mouir.

Inftare inde côfules utabfentibus iis pugnaretur:per biduum laceflîerc prælio hoftem:biduo nihil dignum didu adum:pauà utrinq? cecidere magiiç irritati funtadiuftùm certamen animi: quam ad difcrjmen fumma rep: adduda:tertio die defeenfum in canipum omnibus copiis eft.Cum inftrudæ actes ftarent:cerua fugiens lupum e montibus ada g campos iter duas actes dccurrir:ide diuerfæ feræ cerna ad gallos:lupus ad româos curfum deflexie,Eupo data irer ordies uia:ceruâ galli côfixere.Tû ex o ni

PRIMAE DECADIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

anfefignanis romans miles: iliac fuga: îgr:amp; cedes ucrrit:ubi facrâ Dianæ fera iaccté uidetishieuidler Atf pz martins lupus neger ö: iradtus géns nos marriæ amp;nbsp;côditoris noftri admonuit.Dextero corun galli:figt; digium mil re iamnircs coftiteiutiaducrfus famnites Fabius prima actertialcgioné^ dextero cornu:aduerlüs

gallos ,p fini lbo Dccius gnta amp;nbsp;fexta iftruxitifccuda amp;nbsp;quarra cu.L.Volónio^confule ï Sanio gerebat bclIu.Primo concurfuadeo cgsuinbusgeftaresciutfiaffuiflcnt cthrufciamp;'umbn:aurïacieaurica/ ftris:quocuç fe ïdinaflent: accipiéda clades fuerir:cæte^ gq comunis adhuc mars bellierat:nec dum difcrimen fortuna fecerar qua datura uircs eflèt.Haud quag fimilis pugna idextero leueep cornu erat romani apud Fabium arcebant magis;g iferebantpugnam extrahebaturç in quam maxime fc^dici cerramen:quia ira pfuafum crat duci amp;nbsp;famnires:amp; galles primo impctu fercces:eflê:quos fuftinerifa Gallon ris fit longiore eer tam me fenfim rcfidere famnitm aies:,gallop gdem ét corpora nolcranriffima labo/ ru natu ris at^ æuus fluere primagi eojx pin plufq uiro^:poflrcma minus g feemina J^ eflè.ln id tps igif ;quo ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uinci lolebarhoftis;quam negerrimas uires milici feruabat.Ferocior Dccius fidattate amp;nbsp;uigore animi:

quatucu^ uirium habuir:cerramine primo cffudit:amp; quia Ichtior uidebatur: pedeftris pugna: equita turn in pugnam concitat amp;nbsp;ipfefortiflimeiuuenum turmæimmixtus oraf^ceres iuuentutis ut fecu in hoftem iperum faciant:duplicem illoium gloriam fore:fi ab lcuo cornu: amp;nbsp;ab équité uidtoria inagt; piat.Bis aucrtcregallicum eqtatum:iterü longius euedos amp;nbsp;iam nermedia egtum agmina plium cF entes nouum pugnae conterruit gcnus:eflêdis carrifgi fuperftans armatus bonis igenti fonitu equoru rorarijgjaduenitiamp;infolitos cius tumultusromanora conterruitequos.ltauidlorem egtatum uelut lympharicus pauor dilFparibcrnir inde equos ruétes uirofgi i ^uida fugaiturbata ét hïc Fgna Icgionu multicp impetu equoru ac uchiculoró raptorüp agmen obtriti anrefignani:amp; inlccura;fimul territos Atf.Dc hoftes uidit;gallica acies:nullum fpacium refpiradi rccipiendig? fededit.VocifcrarcDecius quo füge/ eii eófu renrdquaue in fuga fpern haberentfobfiftere cedétibus ac reuocare fufos:dcindc:ut nulla ui pculfos fu lisuer/ ftincre potcrat:patrem.P.Dcciumncminccompcllans:quid ultra mororiinquitdfamiliarciatumda^ ba in turn hoc noftro generi efbut luedis periculis publicis piacula fimus.Iam ego mecum Icgiones hoftu acie madtandasTelluri aediis manibusdabo.Hrcclocutus.M.Liuium pontificem:quem dclcendcns iacié Decius digredi uetucrat ab fc:prcire iuflit uerba quibus fe Icgionefg? hoftium pro cxcrcitu populi romaniq/ films fe ritum dcuoueret:deuotus indeeadem precationeeodemç habitu:quo pater Decius adVeferim bello duouct latino feiunèrat;deuoucri:cum fccudum folcncs pcationes adieciflerpræ fe agere fcfe formidiné acfa gam cædécp accruorem ca:]eftium:ïfeinorü iras cótradfurü funebribus diris;bgna:ra;]a arma hoftiu: locuq; cundé fuæ peitis 6c galloru ac famninu fore.Hac exccratus in fe hoftefg^rqua confertiffimacef nebar galloru aciem cöcitat cquuiifereniep fe ipfe infcbis raaks interfedus elf: V uix humanæ inde opis uidcn pugna potuit:romani:duce amifloiquægi res terrorialias cflêfoletififtcre fugam:ac nouddeb tegro uelle innaurare pugnam.Galli amp;nbsp;mexime globus circunftans cofulis corpus:uelut alienata mé'' te uana in caflum iadare ræla rorperc quidam :nec pugnæ meminiflémee fugæ. At ex parte altera pó/ tifex Liuius:cui lidorcs Decius rradideratziuilêratgi proprærorcm cffcmociferari uicibê romanos de/ fundos confulis faroigaHos famnitefgr Telluris matris acdeorum manium eflê:raperead feac uocare Decium deuotam fecu aciem :furiarumgp ac formidinis plena omnia ad hoftes efle Superueniunt de/ inde his reftiruenribus pugnam Cornelius Scipio:amp; Gaius Marrius cum fubfidiisex nouifllma acie mflLi.Quinri Fabii confulis ad prœfidmm collegæ mifli:ibi auditor Publü Deeiieuentus ingens hor/ tarnen ad oia pro repu blica' audendautag? cu galli Ib uctis ante le fcutis cenferti ftarent nee facilis pe/ decollarouidercrur pugnaimflulcgatopzcolledbi humi pila:quæftratainterduasaciesiacebant:argg in teftudinem hoftium conieda:quibus pkrnfgi in fcura:plænfg5 uerufis in corpora ipla fixis fternit cuneus ita ut magna pars integns corponbus attoniti cociderent » Hæc in finiftro cornu romarorum fortuna uariauerar,Fabius in dextero cornu prtmo:utante didû eft cundando extraxerat diem:dein de pofteag nee clamor hoftium:nec impctus:nec ræla miflâ eandem uim habere uifa:præfechs equiz turn IL!bis ad latus famnitiû circuduccrealasiurfignodato in tranfuerfos:qto maximo poffent ipetu: incurrcrent:fenfim fuos figna inferre iuflit amp;nbsp;cómoucre hoftem.Pofteaq non refifti uidit amp;nbsp;haud du/ biam laflïtudiné eflè:tu collcdis oibus fubfidiis quæ ad id répus referuaucrat : amp;nbsp;Icgiones cÓdtauit;Si fignu ad inuadendos hoftes equitibus dcdir.Ncc fuftinuenït famnites impetuipræterœ aciem ipfaw gallop rclidis in dimicatione loens ad caftra effufo curfu ferebantur:galli teftudinc fada confeiti ba/ bant. Tb Fabius audira morte collegæ campano^alam quingentos fere équités excedere iuberacieidi dreüuedosa tcrgogallicd inuadere aciem:rertiædeindelegióisfubfequiprincipes : ÖCquaturbatum agmen hoftiü uiderentimpetu equtum inftare ac territos cædere.Ipfe ædem loui uidon fpoliag? ho/ ftium cü uouiflèt:adtaftra famnitiû perrcxit:quo multitudo ois confternara agebatur fub ipfo uaHo: quia tantam multitudiné porræ non receperc:téptata ab cxclufis turba fuo^ pugna eft.ibi Gclius im/ perator famnitiû cecidiricopulfi defde intra ualium famnites : paruog? certaminecapta caftra amp;1 ga ik a ’•_ tergo circûucnti.Cæfaco die hoftnJ.xxnn.raillia odo capta:ncc incrueta uidoria fuitmam ex.P.Decü hoftiu cxcrcitu cæfa fcprémillia: ex Fabii milleac rrccenri.Fabius dimiflis ad quærendû collegæ corpus fpo/ lia hoftium conicda in arceruü loui uodori crcmauit:confulis corpus co dic:qui3 obiutü fuper ftratis gallop cumulis crar:inucniri non potuit poftero die inuentü ralatumgr cft cü multis militum lachry/ mis.Inrcrmiflà inde olum alia^ reß^ cura Fabius collegæ funus omni honore laudibufg; mentis celez brat amp;: in Ethruria per cos dies ab,Gn.Fuluio ^prætore res ex fententia gefta:amp; præter in genre iHa«

LIBER DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ss

popularionibus agrorum hofti dadé pugnatu cnam egrcgieé:pcrufinorü^ Öi dufino^ cæfa am pirns triamillia:amp; figna militaria ad uïgi'ri capra.Samnitiü agmcn:cu p pdignum agrü fugercndrcûucntû a pdigniscft:cxmilIibusqng^admilIecæfi,Magnaciusdiei:quoifcnrinatiagrobellatüfamacft:ét uez ro ftantizfcd lupicccre gdam augcndo fidem:qui 1 hoftiu cxcrciru pcdirum millia qdragka amp;: rcrccntu triginta :eqrum Icx amp;nbsp;quadragira mulle carpen^oß^ fenpfere fuincdciliecr cum urn bris tufdf«:quos amp;nbsp;ipfos pugnæ atïuine.Er ut romanos quoq? augerét copias L.Volûniû ^confu]é ducé cófulmusicxcr/ dtum œ dus legionibus côfulû adiiciüt.ln pluribus annalibus duo^ ca cofulu jppria uidoua dri Volu nius i' Samnio irenm res gerinfamruriumep exeranj i Tifcmûmôtécôpulfuna nó dererritus migrate loci fundit fugarm.Fabius dcciano cxcrciru relido ï Erhrufcis:fuis legionibus deduchs ad urbc:de gak lis ethrufeifqï ac famniribus tnuphauirmnlircs rnuphanre fccuri funnedebrara inconditis carminibus miliraribus nó magis uidoria.Q.habmqiidpclara mors.P.Drai cft:excitaralt;p memoria païens;æqua ta euentu publico priuato^ filiiJaudibus.Data ex pda milinbus æns odo geni bini lagaqi amp;nbsp;tunicae: p miailia repeftare militia: baud qg fpemeda.His ira rebus geftis ncc Ifamniribus adhucmec f Ethruria Ab cfer paxeranna amp;: pemfinis audoribus poft dedudhi ab cofuleexerdm rebellatû fuerat:amp;: famnires pdatu nia q Sa in agru ueftinu formianuquamp;' parte alia i eferuniaim quocRiquæ uulturno adiacct fluminudefccdcrc. nitiû fu Aduerfiis cos, Ap.CIaudius ptor cum cxcrciru dcciano minus. Fabiusj Ethruria rebel late denuo quat it eferni tuormillia amp;gngcntosperufino^occidir:ccpit ad mille fcptigcnrosqdragintaigrcdcpti finguli æns neu eft trcceris dcccipda aha ois militibus cocefla.Sanitium Icgioncs cu partim Appius praetor: partim.L.Vb lumniuspeonful lcquerctur:ï agrum ftcllarem coucnerunnibi amp;nbsp;famniriu Icgioncs ocs confidunt ; amp;nbsp;Appius Volumniufep caftra c5iungunt;pugnarum îfeftiflîmis aïs hicira ftimulâteaduerfus rebellâtes toticsiillincab ultima iam dimicaribus fpe.Cælâ ergo famniriu.xvi,millia trcccri:capta duomillia feptr gcnn.Fclixnnnus bcllicis rebus peftilctia grains prodigiifgp follidrusina amp;nbsp;terra mulrifariam pluuifle:

icxcrciru Appii Claudn plærofg; fulmine idtos nûdatum eftilibrigi ob hæcaditi.Eo anno.Qu.Fa/ bius Gurgcs confulis filins aliquot matronas ad populum ftupri damnaras pecunia muldfauinex quo mulflaticiomrc Veneris ædenuquæ ^pecircûéifaciédâcurauit.Superfunt étnunc famnitium bella: lt;5uæ continua per quarw iam uolumcn annug? fextû amp;’qdragcfimüa.M.Valcrio. A.Cornelio côfuliz bus;g primi Samnio arma îtulcrut:agimus;amp; ne tqtanno^dadem utriufgi géris laborefqt adus nûc Sânitiu teferaimgbus nequiuerût tamé dura ilia pedora uîa:prox]mo anno làmnites i fentinari agro pdignis cedes ad Tifemû ftdlatibus tapis fuis ipfi legionibus mixti alicnis:ab qrtuor exercitibus:qttuor ducibus ro/ manis cæfi fuerâr:îperatorem clariffimû gens fuæ amiferât:focios belliethrufcos:umbros:gallos îca/ dem Fortuna uidebât:qua ipfi er3t:nec fuis externis uiribus iam ftare poterântame bdlo nô abftinebât adco ne îfoditircr quidé defenfæ libertatis tedebat:amp; uîci:q nô téptare uidoriâ malebât: qui nâ fit ille: que nô pigeât lôgingtatis bel lotie feribendo irgcndoq:quæ gerctes non fatigaueruntfQu.Fabium.P» Drciû.M.PofthumiusMcgellus ôi.M.Attilius Regulus côfules fecuti funt.Samniû ambobus décréta prouicia eft:ga très feriptos hoftium exercirus uno Ethruriam :altero populationé Câpaniæ repcti:ter fibumi tium tuédis parari finibusfama crat.Pofthumiû ualitudo aduerfa Romæ tenuit:Attilius cxtêplo ^fe us.M. dus ut î Samnio hoftes(ita.n.placuerat patribus)nondû egreflbs opprimeret:uelut cxcôpofito ibiob/ Attihuf ilium habuerehofté ubi amp;: intrare nedû uaftarcipfi lamninûagrum prohibcrctur.amp; regredi îdein pa conl. tara fociorugr populo romano fines famnites prohibcrent:cum caftra caftris collata cént:quod uis ro/ manus retiens uidor auderet:aufi famnites funt:tâtum defpario ultimatemeriratis facit caftra roma/ na oppugnare:amp; gg non ucnitad finem tam audax inccptû:tamé haud omnino uanum fuit. Nebula trat ad multum did denfa adeo:ut lucis ufum eripcretmon profpedu modo extra uallum adepto: fed propinquo étcongredientiü inter fc confpcduihac udut latebra ifidiapefraeti famnites uix dum fatis terta Iuce amp;nbsp;cam ipfam premétccaligne:ad ftarioné romand i porta fegniter agété uigilias pueniut. lm prouifo oppreftis ncc animi^fatis ad refiftédu nee uiriia fuit:ab tergo caftro^ decumana porta ipetus fa ftusiitag? captii quæftoriû qftorgi ibi COpimius Pad occifusicôclamatû ide ad arma: côful tumultu éxcirus cohortes duas focio^ lucanâ fueflànamg;:quæ ^ximæ forte erât:rueri prorium iubcr:manipu los legionû pricipali uia inducit:uixdû fatis armis aptatis iordines runt:^clamore raagis:quâ oculis hofté nofcunt:nec gtus numerus fir.æftmiarc pôt:cedut primo icerri fortunæ fuæ : amp;: hofté itrorfum in media caftra accipiût:ide cû côful uocifcrarcF:cxpulfi ne extra uallu caftra deide fua oppugnaturi ef fent:rogjtâs clamore lublato cônixi primo rcfiftût:deide iferiït pcdé:urgentgt:amp; ipulfos femcl terrore codéagiît:quo cccpcrut:expcllût extra porta uallûçp:inde pgere ac ^fequi:quia turbida lux metû circa mfidiaip faciebat:nô aufi liberatis caftris cô tenti receperut fe itra uallû trecentis ferme hoftiù occifis ro nianofv. ftatiôis primæ uigilum Si eq^:g circa qftoriu oppfti piere ad.eexxx.Aies ide famnitibus nô k Sânitiû felix audacia auxir:amp; nô mô ^ferre iae caftra romanu:lcd ne pabulari gdé p agros fuos pariebanf : rc/ audacia tro i pacarû foranû agrû pabulatorcs ibâr.Qut^ rc^ fama tumulruofior:ét g res erât:plata Romam S®£Sifd..Pofthumiû côfulc uix dum ualidû^ficifci ex urbe:prius tamé:g exiret:militibus ediélo.Sorâ lufiis côuenif ipfe ædc Viôforiæ:g ædiks curulis ex muldaticia pccuia facienda curaucrat:dedicauit.Ira ad exercinjpfeûus ab Sora î Sâniu ad caftra collegæ prexit:ide pofteag famnites diffifi duobus exerci/

M pofte receftêrâf.diuerfi côfules ad uaftâdos agros urbefq? oppugnâdas difeedût. Pofthumi us Miloniâ oppugnarcadortus ui prio atg; îpctu:deide pofteag ca pa^ pcedcbant:opc ac uincis demu imuCtis muro ccpitabi capta iâ urbe ab hora qrta ufeg ad oótaua fere hora oïba ptibus diu ïcerto cuétu

Ferenti pugnatu cflrpodrcmo poritur oppido romanus:famnitiû cæfi triam ill fa treœtixapti qttuornailha ac« num de dec.præter pdam aliamJndeFerentfrium dudæ Iegioncs:undeoppidanicum oîbus rebus : quæ ferri feritur agig? poruerunt:ncâe p auerfam portam filério cxceflérunt.Igitur fimul aduenit côful pn'o ira côpofî tus iftrudufgî moenibus fucceffintag idc qdad Miloniam fueratxerraminis foret: dcîde ut filcntium uaftû in urbc nec arma:nec uiros ïturribus ac mûris uidit:auidû inuadendi déferra mœnia milité deti net:nequam occultam in fraudé îcautus rueret:duas turmas focicpc nominis latini circûequitarc moe^ nia atœ explorarc oîa iubet:équites porta unâ alteramç eadé regione in propiquo patentes côfpiciunt: itineribufg? iis nodurnæ hoftiûfugæ ueftigia:adrauirât dcîde fenfim portis:urbcm^ extuto redis iti neribus p uiam confpiciût:amp; cÔfuli referunt exceflum urbe:folitudine haud dubia id perfpicuû eflé Si recétibus ueftigiis fugæ ac ftrage reK in trepidatione nodurna paflîm relidajz.His audiris cÔful ad eâ parté urbis quâ adierât egtes:circûducit agmé:côfhtutif^ haud ^cul porta fignis:quîg3 eqtes iubet in/ trare urbé:amp; modicû fpatium ^greflos tris manere code loco:fi tuta uideâtur:duos explorata ad fe reZ ferre.Qui ubi rcdierût:rertukrutç eo fe ^greflbs:unde in oîs partes circûfpedus efîêt:15ge lategî bien tium ac folitudiné uidifîc:cxtéplo conful cohortes expeditas in ui bé eduxit:cæteros irerim caftia com munire iuflit.Ingreffî milites refradis fonbus paucos graues ærare aut îualidos jueniût:relidaçp: quæ migratu difficilia eént:ea dircpra:amp; cognitû excapriuis eft côm uni côfilio aliquot circa urbes confciflc: fugam:fùos prima uigilia pfedos crederc candé îaliis urbibus folitudiné inuéturos. Didis capriuo^ fides extitittdefertis oppidis côful potif. AIrcri cÔfuli.M.Attilio neqg ram facile bellum fuîr:cû ad Lu/ Plura nbsp;nbsp;ceriam duccret Icgiones:g oppugnari ab famnitibus audierat:ad fincm lucerinû ci hoftis obuius fuit:

famniti ibi ira uires æquauit:plium uariu Ôd anceps fuit:triftius tarnen euétu romanis amp;nbsp;quia îfueti erant uîd: um op/ amp;' quod digredientes magis:quâ î ipfo cerramine fenferûr:qnj î fua parte plus uulneru acca dis fuiffet. pida de Iraçp is terror îcabris ortus:qui fi pugnâtes cepifletufignis accepta clades foret:tum quoœ follidra nox ftituta fuit iâinuaru^ cadra famnité crcdériDus:aut prima lucecû uidoribus côferédas manus.Minus eladis: cæterum non plus animo^ ad hottes erat:ubi primû illuxif.abite fine cerramine cupiunr.Sed uia una amp;nbsp;ea ipfa prer hottes crat:quâingretti pbuerefpeciem reda tendétiûad cattra cppugnâda.CÔful arma capere milites iuber:amp; fcqui extra uallû:lcgatis:tribunis præfedis focioß^ imperar:qdapudquen^ fa/ do opus ett.Omnes affirmât fe qdé omnia faduros:fcd militû iaccrc animos:tora node inter uulnera amp;nbsp;gemirus moriétiu uigilatu ette.Si ante lucé ad cattra uentü forct:ratü pauoris fuiflc ut reiiduri figna Cofulis fucrinr:nüc pudorea fuga c0rineri:alfoqn p uidis ec.Quæ ubi conful accepit:fibimctipfi circüeundcs horta/ alloqucdofg? milites ratus:utad quofg? uenerat:cûdâtesarma cape icrepabat: gd cettarét: tcrgiuerlare tio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turg^Shotte îcattra uéru^:nifiilliextracattra exifler:p tétoriis fuispugnaturos:fip uallo nollénarma

ris ac dimicatibus dubiâ uidoriâ eé:q nudus arm inermis hotté maeat:ei aut rnorré aut feruituté parieZ dâ.Hæc iurgâti îcrepârig? refpôdebât côfedos le pugna hcttcrna:ncc uiriû gcq:nec fanguîs fupefîè:ma ioré multitudiné hottin apparere:quâ pridie fuerit.Inter hæc appropîqùabat agmé:amp; lâ breuiore îter/ uallo certiora îtuércs uallû fccû portare famnirem affirmanr:nec dubium eé gn cattra tire uni! a lia tu ri finr.Tuc cnîuero côful îdignû facinus eé uociferari tara contumcliâ ignominia^ al? ignauiffimo accipi hottc:ét ue drcufcdebimurnnqt:î cattris ut fame potius p ignominiâ quâ ferro:fi necefle é:per uirruré moriamur f’dii bene uerrerét facerenrgi:qd fe dignû gf^ duccrér:côfulé,M. Atriliû uel folû:fi nemo ali us fequaditu^ aducrlus hottcs:cafurûqi îter figna famninu potius:quâcircûuallari cattra romana uZ deat.Dida côfulis legati rnbunigi oés turmæ cquitu amp;nbsp;céturiones primo^ ordinû approbauere:tû pu dore uidus m iles fegnirer arma capit:amp; fegniter e cattris egredif lôgo agmine:ncc côtinéti mœtti acp pe uidi pccdût uerlus hottc:nec fpe:nec aïo certioré:iraç fimul côfpeda font romana figna: cxtcmpl® a primo fimniriû agmine ad nouiffim ù fremitus pfertur.exire id qd timuerût ad îpcdiédü iter roma/ nos:nullâ îde ne fugæ qdé patere uiâ:îllo locoaut cadédü eé:aut ttratis hottibus p corpora cogi euaden dum.In medio farcinas coniidut:armati fuis gfgi ordinibus îttruût adé. lâ exiguû inter duas acies erac fpanu ôf ftabât expedâtes:dû ab hottibus prius ipetus prius clamor îcipcret:ncutris aîus éad pugnanz aum .Diuerfi îtegri arm îtadi abilîcnt:ni cedéri îttaturû alttw rimuiflènr:fua fpôte îter îuitos tergin^ fantcfgi fegnis pugna elamore îcerto argi îpari cccpit:ncc uettigio gfg mouebat .Tu côful romanus: ut rem cxciraret:egtû paucas turmas extra orainé îmifiuquo^cû pleng! debpfi ex equis eént:amp;: alii rurba ti:amp;: ab làmnitium acie ad opprimédos eos:g ceciderât:amp; ad foos ruedos ab romanis peurfum é.Indc paululü irritata pugna é:fcdaliquâtoamp;îpigremagis:amp;:plures pcurrebâtfamnncs:6z turbatus equ« fua ipfa fubfidia territis eqs pculcauit:hîc fuga cerpra totâauertiradé romana,Iâ^ î terga fugientium famnites pugnabât:cu côfol equo puedus ad porta cattro^ ac ttatiôe egrû ibi oppofiraiedidom ut qui cunm ad uallû réderet:fiue ille romanus:fiuc iamnis eét: p hotte haberet :hæc ipfa minirâs obftititpfo fecedéribus fois î cattra:quo pgis:ingr:milesfamp; hicarma:amp; uiros îuenics:ncc uiuo confule ruo:nifi uZ f nbsp;nbsp;nbsp;dor cattra îtrabis:proîde clige cû due:an hotte pugnare malis.Hæç dicéte cÔfule équités îfettis euf^fu

r r nbsp;nbsp;nbsp;^^^ circûfunduntunac pedites îpugnam redireiubent.Non uirtus folum cÔfulis:Ièd fors enam adu

fulis te/ uir:quod nô îttiteruntfamnites:fpariûq? circuagendi figna reuerrendiq? aciem a cattris îhotté fuît. Tu rodam aiß-aijQ5 hortari ut repeterét pugnam:centuriones ab figniferis rapta figna îferre:amp; ottenderefois pau cos Ôdordinibus incompofitis cffiife uenire hottes.inter hæc côful manus ad cælû attollens uoce daiaî ira ut exaudiretur tempinm loui Satori uouet:ficonttitiflêt a fuga romana acies: rcdintcgratogi pb® ceddittènuiaflètq^ legiones famnitifoomnes undiç anniflî ad reftituendam pugna duces milites peu*

LIBER DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj

tam equimmg? uis:nomctt ctiadco^ rcfpcxinc nomen romanu uifum:adeo facile inclinatares: repul fiq^ a caftris hoftcs:mox amp;nbsp;iam redadi ad eu locum:in quo comifla pugna erar.Ibi obiacente farcinaru cumulo:quas coniccerant i medium hæfere impediti:deïde ne diripercntur rcs:orbcm armato^i farci'' nis circüdant.Tum uero eos a fröre urgere pedites:ab tergo circuucdi equites:ita ï medio cæfi captif. Captiuorum numerus fuit fepré milia ac.dcc.qui omnes nudi fub iugum minLcæfos rcttulere ad qr/ tuormillia odingentos.Nec romanis qdem lærauidoria fuit:recéfente confule biduoaccepram cladé amiflorum militu numerus rclatus feptémillia ac trecenti.Dum hæc ï Appulia gcrebarur:alrero exer/ citu famnites iteramnem coloma romanâ:quæuialatinaeft:occupareconatiurbénÔrenuerut:agros depopulati cum pdam aliam inde mixtam hominum atç pecudum colonofq? captos agerenta uido/ rem incidunt confulé ab Luceria redcuntem: nee prædam folum amirfunt:fed ipfi longo arg? ïpediro agmine incöpofiti cæduntur.Conful interamné edido dominis ad res fuas nofcédas recipiédafgj rcuo dtisÄ exercitu ibi relido:comitio^ caufa Romam c profedus.Cui de triumpho agenti negatus hogt; nos:^ ob amiffa tot millia milituÄ qd captiuos fine padione fub iugum mififlêrxonful alter Pofthu inius:quia i famnitibus materia belli deeraran Ethruriâ tradudo exercitu primu peruaftauerat uolfiz nienfem agrum:deide turn egreffis ad tuendos fines haud procul mœnibus ipfo^ depugnar:duomil/ liatcrcentum ethrufeopi cæfi:cæreros propinquitas urbis tutara eft.In rolellanum auté agru exercitus tradudus:ibi non agritatum ualbtidcd oppiduetia expugnatüxaptaamplius duomillia hominum: minus duomillia circa muros cæfa.Pax camé clarior maiorgi:quâ bellum in Ethruria co anno fuerar: parta é:tres ualidifGmæ urbes Ethruriæcapita Volfini Perufia Arreriü pace petiere:amp; ucftimétis mili turn frumentogi padi cd c0fule:ur mitti Romaoratores licerer:inducias ï.xl.annos ipctraucrunt:mul da præfens qngerfru millium æris in fmgulas ciuitates ipofita. Ob hafce res geftas cöful cu triuphum ab lenatu moris magis caufa:qua fpe ipetrandi pcriHctcuiderctg? alios:qd tardius ab urbe exiflêt : alios quod iniuflu fenatus ex Samnio i Ethruria rranfiflët:partim fuos inimicos:partim collegæ amicos:ad lolariu æquatæ repulfæ fibi quog? negari rriûphû:non ita;inquit patres cÓfcripti ueftræ maieftatis me mincro:utmec0fulêeflêobliuifcar:eodéiureiperii:quobellagefl'i bellis felicitergeftis Samnio atque Ethruria fubadis uidoria amp;nbsp;pace patra triüphabo:ita fenam rcliqtJnde irer tribunos plebis contentio orta espars iterceffuros ne nouo exemplo triüpharcr:aicbant:pars auxilio fe aduerfus collcgas trium' phanri futuros.ladata res é ad populü:uocatuf^ eo cöful cû.L.Horariû Mareü Valeriu cöfules.C.Mar hum Rutiliu nup patré eius:q wc céfor eflermo exaudoritate fenatus:fcd iuflu populi tnuphailc dice ret:adiiciebat fe quog lampi willé ad populü:ni fcirer macipia nobiliu tribunos plebis legem fpeditu/ ros:uolütatem fibi ac fauoré cöléntientis populi pro oibus lulïïs affuwra.Poftero die auxilio rribuno/ rum plebis aduerfus trium itercefrioné.vi.tribunop4 amp;nbsp;cöfenfum fenatus celebrate populo dié trium/ phauit.Et huius anni papi coftas memoria é.Pofthumiûaudor é Claudius f Samnio capris aliquot ur-oibus ï Appulia fufum fugatuqp:fauciü ipfum cum paucis Luceria cópulfum:ab Attilio i Ethruria res nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

geftaszeumg? triuphaflé,Fabiusambos cöfules i SamnioÄ ad Luceriam res geffifléfcriblntraduducp «humi in Ethruria excrciw:fcd ab utro cölule nöadiecit:amp; ad Luceria utrin^ multos oedfosa caop pugna lo' “^ Uis Statoris ædé uotâ ut Romulus ante uouerat:fcd tantù id é locus teplo ia facrawszeffatus fuerat.Cæ *‘^^^^ tcrû hoc demû anno ut ædé ét fieri fenatus iuberetzbis eiufdé uoti danara refpublica f religioné uenir. ttium/

Sequitur hunc annü amp;: cöful infignis.L.Papyrius Curfor tam paterna gloriazquâ fua : amp;nbsp;bellü ingés P uidoriagï quanta de famnitibus nemo ad earn die pter.L.Papyrium pattern cöfulis pcpercrar;amp;: forte *-,• todé conatu apparatus omni opulentia îfigniû armorû bellum adornaucrant:amp; deop^ et adhibuerât ™~E^ opesriw quodam facramenti uetufto uelut ininatis militibus:dcledu per omneSamniu habito noua Oaruia Icgezur qui iuniorum nÖ conueniffet ad iperatorezquig? iniulTu abilïèt:caput loui facrawm erat.Tum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

exercitus ois Aqloniam eft ididus:ad.xl,millia militu:quod roboris ï Samnio erat;cöuenerunt:ibi me diisferecaftris locus eft côfepws cratibus:pluteifçp:amp; Hteis eöteduszpatens ducétos maxîe pedes i oés panter parrcs.Ibi ex libro uctere liteo ledo facrificaw facerdote Ouio Paccio quodam hoie magno na tuzqui fe id facrum petere affirmabat ex uewfta famnitiu reltgionezqua quodam ufi maiorcs eopz fuif fentzeum adimendae ethrufeis Capuæ cladeftinu cepiUént confiliu. Sacriheio pfedozper uiatorem ipc/ wratio/ tator acciri iubebat nobiliflimir quéep genere fadifqufmguli itroducebanrurzerat turn alius apparatus nis ge/ facrizqui perfundere rcligiöe animum poflétztum i loco circa omni contedo adipearæ in medio uidi/ pns in mælt;j circa cœlézamp;circunftantes céwriones ftridis gladiiszadmouebatur alranbus milcs magis ut ui' wwnio dimazquam ut facri particeps zadigcbarurg? iureiurâdo:quæ uifa audirag? f co loco eßentznon enuncia Cegio, mrumzdein iurarecogebant diro quodam carmine f execrationé capitis familiæg? amp;'ftirpis compofi/ oacrata toznifi ilTet in præliumzquo imperatores duxiflént:amp; fi aut ipfeexacie fugilTetzautfiquem fugienté ui dilfetznö extéplo occidmet.Id primo quida abnuentes iuraturos fe obtruncati circa altaria funtz iaeen/ tes deinde inter ftragé uidima^ documento cæteris fuerezne abnuerét.Primonbus famnitium ea de/ teftatione obftridis decem nominatis ab imperatorezeis didumzut uir uirum Icgeretzdoncc fedecim/ nnlliü numeru cöfecilïéntzea legio lintcataab integumento confeptizquo facrata nobilitas eratzappella ta eftzhis arma infignia data:amp; crlftatæ galeæzut inter cæteros cminerét.Paulo plus uigiti milliù alius exeraws fuitznec corporum fpecieznec gloria belliznec apparatu lintcatæ legioni difparzhic hoium nu/ nieruszquod roboris eratzad Aquiloniam confedit.Confules profedi ab urbc prior.Sp.Caruilius : cui uetcres Iegiones:quas,M. Attilius fuperioris anni conful in agro interamnati reliqucratzdccrctæ erant:

Arn iter cum cis fn Samnium profcdhrs;dum holies operati fupcrftinonibus concilia fecreta agunt, Amiremu nu Sani oppidu de famniribusui cepit:cæfa ibi millia hominum duo fermearcp odigennxapta quattuormiP tiu op/ lia duccnti fepruaginra.Papyrius nouo cxercitu:ita uero decretu erat fen pro. Duron in urbem expugna pidum uir:minus quam collega cepit hominû:plus aliquato occidit:præda opulenra utrobiç eft parta.Inde p Amiter uagatiSamniumcofuIcsmaximedepopulatoAtinateagro:CaruiliusadCominiu:Papynusad Aqlo nu ubi niam:ubifumma rei famniriumerat:pucnit:ibi ahquadiunecceflatum ab armis eft:ncc gnauiter pu/ gnarumdaceflèndo qietos:refiftentibus cededoxominadogi magisiqua inferendo pugna dies afiume batunqd' cu inciperctur:remittereturcp:omnium return eria paruarum euentus profercbatur in dies. Altera romana caftra uigitimillium fpatioaberärÄ abfentis collega: cSfilia omnibus geredis itcrerat rebus:intentiorg Caruilius:quo maiore diferimine res uertebatur in Aquiloma : qua ad Cominium: quod obfidcbancrat.LPapynus lâ per oia ad dimicadum fatis paratus nundum co ad collega mittit: fibi in a To eile poftero die fi per aufpicia licereticSfiigere cum heftcropus efle amp;nbsp;illum:quanta maxima ui pofTct.Commiu oppugnare:ne quid laxaméti fit famnitibus ad fubfidia Aquiloniam mittéda.diem ad proficifeedum nuncius habuir:nodc rediit approbate collegani confulta referens.Papyrius nunrio miflo extéplo condonem habuit:multa de uniucrfo genere bclli:multa de præfenti hoftium apparatu uana m agis fpecie:qua efficaci ad euetum difleruit.Non.n.criftas uulnera facerc:amp;; per pida atg aurara fcura trafire romanum pilum :amp; cadorc tunicarum fulgétcm aciem :ubi res ferro geratuncruérari. Au ream olim arg argentcam famnirium aciem a parente fuo occidiôe occifam:fpoliag ea honeftiora uf don hofti:quam ipfisarma fuiflê.Datum hoe forian nomini familiæg fuæ:utaduerfus maximos co natus famnirium opponerent ducesifpoliag ca rcferrcnr:quæ ifignia ena publicis locis decorandis ef fentlt;Deos ïmortales adefle proprer totiens périra fœdcra:totiens rupra:tû fiqua coniedu ra ■ metis diui næ fir:nulliunqexercituifuiflé ïfeftiores:qua qui nefando iacro mixra hoïum pecudug eæde refper/ Papyria fus ancipiti deum iræ dcuotus:hicfocdciq cum romanis idopó reftes deos:hic lunfiuradi aduerfus fo' fuos ad dera fufeepti cxêcrationes hortens inuitus iurauerir:oderit factamérmuno rempote deos dues hoftes pugna mctuat:Hæc côperta pfugarumindiciis cüapud infenfos ia fua fponte milites diflêruillct: fimul diui/ horrat næ humanæg fpei plcni dam ore confentienti pugna pofcunt:poenitet i pofterum diem dilarum certa memmoram dici nodifg oderunt.Tertia uigilia nodis ia relatis Imeris a collega Papynus filcnrio für git:amp; pullariu laufpiciu mitrir.Nullu crat genus hoïum ï caftris intadu cupidirarc pugnæ:fummi inß mig æquc inréri crat:dux milirmmilcs ducis ardoré fpcdabar.ls ardor oïum ét ad cos:qui aufpicio in' tererar:puenit:na cum pulli no pafcerenf:pullariusaufpidu mentin aufus rnpudiu folliflimu confuli nuociauir.Cóful lærus aufpidu egregiu cflc:amp; deis audoribus rem gefturos ^nunciat:fignüg pugna^ proponir.Excuntiia forte ïaciem nuciarpfuga uigïticohortes famniriu:qdrigcnariæ fermecranr.Co minium ^fedas:qd ne ignoraretcollega:cxrcplo nundu mirrir.-ipfefigna oduspferri lubetifubfdiaei fuis quæg locis amp;nbsp;pfedos fubfidüs atrribuerat.Dexrero cornu.L.VoluniLim:finiflro.L.Scipionc:cqui ribus legatos alios.C.Cediriû:amp; Trebonium pfecit.Sp.Nautium mulos detradis clitellis cum cohorri bus alanis ï nimulu eSfpedum ppere circüduccreiubet:arg inde ïrer ipfam dimicarioné:qto maxime poflêt:moto puluere oibedere.Dum his intétus ïperarorerat:alrercario inter pullarios orra de aufpicio cius dici:audirag ab equiribus romanis:q rem haud fpernadarati.Sp.Papyno fratris filio cófulis anP bigide aufpicio nüdauerunuluucnis ante dodrina deos fpemérem nadus:rem inqfitam:ncqd incom perrum deferrenad confulcm dcrulit:cui ilie:tu qdem made uirtute diligentiag enoxætepr q aufpicio adeftifiqd falfinuciarun femeripfum religioné recipiumihi qdem rnpudiu nundarü populo rornano exerdtuig egregiu aufpidu é:centurionibus deïde ïperauit:ut pullarios ïrer prima figna coflitucrenr. Promouent amp;: famnites fignaunfcgrur ades ornara armarag:ut hoftiu quog magnified ipcdaculum efler.Priufq clamor rolleref cócurrcrerurg:cmifloremerepilo:idus pullarius ante figna cccidir: qued ubi cófuli nüciatü c:dii ïpliofunt:inqt:habet poena noxiücaput.Antecófulchæcdicenré eoruus uoce clara occinuit:quo lærus augurio eolul affirmas nuq humanis rebus magis pfentes affuiflé deosdiges . - canereamp;clamoréroIIiiuflîr.Præliûcommiffumatroxicæte^ loge difparibusaïs:romanos ira fpcs:ar Art .pul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cerraminis auidos hoftiu fanguinis in pliu rapirifamniriû magna parte neeeffiras ac religio inuiros

Jam exi Inagis rcfiftere:quâ iferre pugna cogir:nec fuftinuifténtpnmü clamoré arg ïpctiJ rornano^ p aliquot iam anos uk’ afnietiini porétior alius m crus ïfides pedoribus a fuga retineret:qppe ï occulis crat ois il Ie occulti paratus facn:amp;armati faccrdorcs:amp; gmifcua hoïum. pecudumg ftrages;amp;: refpfæ fando ne fandog fanguïc aræ:amp; dira exccratio:ac furiale carmé dereftâdæ familiæ ftirpig copofitti :his uinculis fugæ obftridi obftabat ciué magis:g hofté rimétcs.lnftare romanus a cornu utrog a media acic:amp;’ ca: dere dcojz hoïumg attonitos metu répugnât fegniter:ut ab his:quos timor moraref a fuga. Kprop« ad figna cædes pucnerat:cum ex trafuerfo puluis uelut ïgétis agminis keftti motus apparuir.Sp.Nau' tius .Odauiti Menu qda cu tradut:dux.alaribus cohortibus erat:pulueré maiorc:q pro numero excira/ bant:ïfidétes mulis calones frodofos ramos p terra trahebat:arma fignag p turbida lucé ï prïo ^parc bant:poft alrior défiorg puluis egru fpecié cogérid agmen dabat:fcfellirg nó lamnites modo:fca ét ro manos:amp; cóful affirmauit erroré clamitans ïrer prima figna ita:ut uox ét ad hoftes accederet : capmm Cominu: uidorécqllegamadcftêiannirerenf uïcerepriufqgloriaalreriuscxerdrus ficret:hæc ineens equo:ïde tribunis cérurionibufg ïperat:ut uia equiribus patcfaciar:ipfe Trebonio Cediriog pdixewe ut ubi fc eufpidé ereda qtienté uidiïlènt:qta maxima ui poflent:códtarent egtes ï hofté. Ad nufu ou:

LIBER DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84

ut ex ante præparato fiuntzpanduntur iter ordincs uik:prouolat equesratgp ifeflis cufpidibus i media agmen hoftium ruinperrumpirœ ordmesiquacun^ impetum dcdit:in(hnt Volumnius:amp; Scipio: amp;nbsp;perculfos fternunr.Tii lani dcopz nominum^ uida uis fundutiir lintcatæ cohortesrpariter iurari iniu lurati P riari^ fugiunt:nec queq præter hoftes mctuunt:Peditum agmcn:quod fuperfuic pugnæ: in cadra ad iuratig? Aquiioniam copulfum. c:nobiliras equiteig? Bouianum ^fugerût.-equirem eques fegturipcditcm pc/ des:acdiucrfa cornua dexterum ad cadra famnitium;leuum ad urbem tedinPrior aliquaro Volunius caftra cepit:ad urbem Scipioni maiore refiftitur ui:nÔ quia plus animi uidis é: fed melius muri:quam uallum armatosarccnt:idcm lapidibus propulfant hodem.Scipio nifi iprimo pauore:priufg colligez renruranimi:tranlàdares eflênlcntiorem foremunitæ armis urbis oppugnationem ratusiintcrrogat militesilatin æquo aio paterétur ab altero cornu cadra capta cffeife uidores pelli a portis urbis cReda/ mantibus uniuerfis primus ipfe feu to fuper caput dato pergit ad porra:fecuti alii redudme fada in ur/ bem permmpuntideturbatifgp famnitibus:q circa portam ei atimuros occupaucre: penetrate ireriora urbis:quia pauci admodu erant:non audét.Hæcprimo ignorareconful:amp;: itentus recipiédo exercitui cficiam enim peeps in occafum fol erat:amp; appetens noxpiculofa:amp;: fofpeda omnia ctia uidoribus fa/ ciebanprogreflus longius ab dextera caftra capta uidet:ab leua clamorem 1 urbe mixtum pugnatium ac pauetium fremitum eflc:amp; turn forte certamen ad porta erat:aducdus deide equo propius:ut fuos in niuris uidet:nec iam itegri geq eflê:quin remeritate pauco^z magnæ rei parta occafio eftet : acciri qs receperar copias:fignacp i urbem ferri iuflït:ingrcfli ex parte proxima:quia nox appropinquabat;quie/ Uere node oppidum ab hoftibus defertü:cæfa illo die ad Aquiloniâ famnitium millia.xxx.cccxl.capta xxx,Sa/ quattuormillia.dccc.amp;.lxx.fignamiliaria.xc.vii.Caiterum iiludmemoriaerradit nonfermealiüducé nitium lætiorem iacieuifuni feufuopteigenio:feu fiduciabenegerendærei,Ab Eodéroboreanimineg? con uno die trouerfo aufpicio reuocaria pradio potuit:amp; i mfo difcriminc:quo tépla düs imortalibus uoueri mos cæfa. erar:uouerat loui Vidori:fi legiones hoftium fudiflêr:pauxillü mulfiprius:quam temetübiberet: fefe cccxl. fadurum:id uotum diiscordi fuit;amp; aufpicia ibonum uerrerür.Eadéfbrtunaabaltcro cSfulead Co/ miniu gefta res:prima lucead moenia olbus copiis admotis corona cinxit urbemifubfidiaga firmame/ qua eruptio fieretiportis oppofuit.Ia fignu date eum nücius a collega trcpidus de uigiti cohortiu adué tu amp;nbsp;ab ipetu morarus é:ód parte copias reuocare iftruda irenra^ ad oppugnandu eoegir.D.Brutum Scæuâ legatu cu legione prima amp;nbsp;uigiti cohortibus alariis egtatug? ireaduerfus fubfidiü hoftiu iuffit: quoeug; i loco fuiflét obuius:obfiftcret ac morare6manü^:fi forte ita res pofcereticofcrret : modo ne ad Cominiu eæcopiæ admoueri poflénnipfe fcalas ferriad muros ab 01 parte urbis mflkiac reftudine ad portas fucceffinfimul amp;nbsp;refrigebanf’porræ:amp; uis undigj i muros ficbar:famnites:ficutarcg i muris uiderét armatofifatis ai habuenlt ad^hibédos urbis adieu hoftes:ita pofteag ia nÓ ex iterualloinec mif filiba fed cominus gerebaf rcs;amp; ga ægrefuccefîêrât ex plano i muros:loco qué magis timuerat:uido facile ibofte iparé exæquo pugnabât:rclidis turribus murif^ i fo^ oés cópulfipaulifper ide teptaue/ runt extrema pugnæ fortunâ:deide abiedis armis ad.xi.millia hoium amp;nbsp;trecéti i fidÓ cófulis uencrut: cæfa ad q truormillia aoccclxxx.Sicad Cominiu:ficad Agloniagefta rcs.In medio irer duas urbes fpa/ Agloia tio:ubi tercia expedata crat pugna:hoftes nó iuenti:feprémilln paHuu cüabeflênt a Cominio:reuocati rapttur ab fuis:neutri plio occurrerunt primis ferme tenebris cu i «jilpedu iam caftra ad Aglonia habuiflent: Comi/ clamor eos utrigi pat accidés fuftinuit:deide regione caftro^:qux icenfa ab romanis erât:flama late fu nbsp;nbsp;nbsp;‘^^'^

fa certioris ciadis idicio progredi logins ^hibuit.Eo ipfoloco ,ppe temerefubarmis ftrati paffiminge pititi^ turn omne tépus nodis expedado timedoœ lucé egere:prima luce icerri qua i parte intéderunt iter:re/ pente i fugani cófternantur:córpcdi ab cgti Dus:qui cgreflbs node ab oppido famnites pfecuti uiderat: multirudiné non uallo:n0 ftarióibus formatam:c0fpeda amp;nbsp;ex muris Agloniæ ea multitudo erat : lagi etiam legionariæ cohortes fequebantur:cæte^ nee pedes fugiétes perlequi potuitiab equite nouiflimi agminis ducenti ferme amp;nbsp;odoginra irerfedi:arma mulra pauidiac figna militaria duodeuigiri relique re:alioagmine icolumi uix ex tâta trepidatione Bouianüpuctum é.Læticiâ utriufœ excrcirus romani auxir:amp; ab altera parte feliciter gefta ressurerg; ex alterius fnu conful captü oppidu diripiendum militi dedit:exhauftis deide tedis ignem iniecineodem^ die Aqlonia;amp;: Cominium defiagrauereidi cold les SanitiJ cum gratulatione mutua Icgionu fuag? caftra cóiunxcrc.ln cófpedu duopzexercituü amp;nbsp;Caruilius fuos fuga ,p cuiufgi merito laudauit:aonauit:ólt;: Papyrius:apud qué multiplex iaciecirca caftra circa urbem fue rat certamcn,Sp.Nautium.Sp.Papyrium fratris filium:öi quattuor centuriones manipulumg? haffaz toruminarmillisaureif^coronisdonauit.Nautiumpropterexpedirionem quiamagniagminis mo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

do terruerat hoftes;iuuenem Papyrium propter nauatam cum equitatu amp;nbsp;in prælio operam:amp;; node quia fugam infeftam famnitibus ab Aquilonia dam egreffis fecit:céruriones militef^ quia primi por tam murumep Aquiloniæ ceperant:equites omnes ob infignem multis locis operam corniculis armil lifçargentcis donat.Confilium indehabitum cum iam tempus eftet deducendiab Samnio exercitus aututriufg? aut certealterius:optimu uifum:quo magis fradæ res famnitium cftcnt:co pertinacius amp;nbsp;Atf. do infeftius agere cætera Ôi perfeg:ut perdomitum Samnitum ifequentibus confulibus tradi pofTet: gdo na mili/ iam nullus eftet hoftium exercitus:qui fignis collatis dimicaturus uideretur:unum fupereflè belli gez taria nus urbium expugnariones:quarum per excidia militem locuplerare prædaÂ hoftem pro aris ac fo/ cis dimicantem conficcre pofTentJtaç litteris miftis ad fenatum Populumgi Romania de rebus ab fe geftis diuerü PapyriusadSepinumiCariuliusad Volanam oppugnanda legiones ducùt.Urteræcôfu/

Ium ingenri læticn Si I curia:8; in condone auditæÂ quatridui fupplicatioe publicû gaudiû priuaris ftudiis celcbratu m cft:ncœ Po.Ro.magna Iolû:fed p opportuna ét ea uidona fuir:ga per idé forte rem pus rebellalTe cthrufcos aîlarum é.Subibar cogifatioanimû:quonâ modo tollerabnis futura Ethruna fuiflctzfigd in Samnio aduerfi ueniflétzquæ côiuratione famnirium ereda quoniâ ambo côfulcs: cifa romana uis auerfa I Samniû eflêt:occupationé populi romani pro cccafionc rebel ladi habuiflèt. LegaX tiones fociorum a.M. Attilio prætore i fenatum îtrodudæ:querebâtur uri amp;nbsp;uaftari agros a finitimis ethrufds:quod defcifcere a populo romano nollét:obteftabâturq? patres cÔfcriptos;ut fea ui arçp iniu/ ria cornu mû hoftium tutarenCRefpôfum Icgaris curæ fenatui futurum:ne fodos fidei fuæ pcenitcret — .ethrufcopc propcdiem câdcm forrunam:quâ famnirium forc.Segnius tamé quod ad cthruriam attix ralnco/ n^batjajffa res eflètmi falifcos quoç:qui per multos annos î amicicia fucrât;allatum foretzarma cthrux fcis iunxiflê.Huius propiquitas populi acuitcuram patribuszutfocdalcs mitrendos ad res repetendas lectio cenferentzquibus nô redditis exaudoritate patmm iuflu populi bellû falifcis îdidam cftziuflî^confu les fortiri urer ex Samnio î Ethruriam cum exercitu tranfiret.Iam Caruilius Volanâ:amp;: PalùbinumzÂ Herculaneum ex famnitibus ceperat.Volanam Itra paucos dieszPalumbinum eodézqu o ad muros ac/ ccfïirzad Herculaneum bis ét fignis collatis anripiti præhozamp;l cum maiore fuazquâ hoPiû iadura dimi cauitzcaPris deide pofitis mœnibus hoftem îclufirzoppugnatum oppidû captumq?.In bis tribus urby bus capta aut cæfa ad decémillia hominum zira ut paruo admodû plurcs capcrcrur.Sorncribus prou 17 das confulibus Ethruria Caruilioeuenitzfecudum uota militumzqui uim frigoris iam î Samnionon patiebantur.Papyrio ad Sepinum maior uis hoftiû reftiritzfepe î aciczfæpe î agminezfarpe circa ipfam urbem aduerfus eruptiones hoftium pugnatûzneqj obfidiozncg? bellû ex æquo cratznon.n.muris ma/ gis fe fimmtcszquâ armis ac uiris moenia tutabâturzrâdem pugnâdo in obfidioncm iuftam coegit ho fteszobfidédo^ ui atgj operibus urbem cxpugnauir.Itag? ab ira plus cædis æditum capta urbe Icptcni miHia.ccc.ca’fi capta minus triamillia hoiumzpdazquæ plurima fuitzcongeftis famnirium rebus in ur bes paucas militi conceflâ é.Nines iam omnia oppleucrantzncc habirari extra teda poterarzitaœ confui de Samnio exercitum cduxit.Vcniéri Româ triumphus omnium confcnfu é delarusz tnnmpnauitin magiftratu infignizut illorum temporum habitus erat triûphozpedites equitefe îfignes donis tra'iiere ac trâfucdizmultæ ciuicæ coronæzuallarefqjzac murales côfpedæzîfpedata fpoliâ famniriumzamp;decore acpulchritudinepaternis fpolüszquæ nota publicoijc frcquentiornatu locorum erâtzeomparabanturz nubiles aliquot captiui clan fuis patrumqî fadis dudizæris grauis tranfueda uicies cétummilliazamp;f au' ri triginta tria milliazid cnim redadum ex captiuis dicebaturzargérizquod captu ex urbibus eratzad tre Præda ccnta.xxx.milliazomneæs argentumgp îærarium côditumzmiliribus nihil datum ex præda ézauda^ famniri inuidia é ea ad plebemzquod tributum etiam î ftipédium millitum collatum ézeum fi (prêta gloria lu *^3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iflerzeaptiuæ pccuniæ in ærarium illatæÂ miliri rum dari ex prædazamp; ftipédium militate præftari fO

Aedes tuiflèt. Aedem Quirini dcdicauitzquâ i ipfa dimicarione uoram apud neminem audoré ucterem lue/ qrim nbsp;nbsp;niozneq^ hercules tam exiguo tépore perficere potuiflétzab didatore pâtre uotam filius côful dedicauit

exornauit^ hoftium fpoIiis:quoß^ tanta multitudo fuitzut nÔ tcmplum tâtum forum g? his omareft fed fociis etiam colomfq! finitimis ad templorû locorumç publicorû ornatum diuiderentur z A mû/ pho exercitum îagrum ueftinüzquia regio ea îfeftazab famnitibus eratzhybernatum duxit. Inter haiu Caruilius côful î Ethruria primum Troilium oppugnare adortus trecentos feptuaginta dimiflos pC'' Vide ne cunia grâdi padoszut abire indeliccretzdimifitzcæreram multitudiné oppidum^ ipfum ui cepitz inde trofulci quin^ caftclla locis fita munitis expugnauitzeæfa ibi hoftium duomillia quadrîgenrizminus duon«^ fit legé/ lia capti:amp; falifcis paeem perétibus annuas l'ducias dédit padus ccntûmillia grauis æriszôi ftipendiuin dum nbsp;nbsp;eins anni miliribus,His rebus adis ad triumphum deedfitzutminus darum de famniribuszquam col

Icgætriumphus fucratzita cumulo ethrufei belliæquatozæris grauis tulit îærarium trecenta nonagi' tamilliazde reliquo ære ædem foris Fortunæ de manubiis faciendam locauitzpropc ædem cidem des ab rege Seruio Tullio dedicatamzamp; militibus ex prædacentenos binos aflêszamp;: altcrum tantum centum rionibusatm equitibus malignitatecollegæ gratius accipienribus munus diuifit. Fauor confulis tuta/ tus ad populum cft.L.Pofthumium legatum eiuszqui dida die a.M.Cancio tribuno plcbis fugcrat in legationem z utfamaferebat populiiudiciumziadarique magiszquamperagiaceufario eins poterat.

Exado lam anno noui tribuni plcbis magiftratum inierantziil^ ipuszquia uirio creati erantz duoï poft dies alii fuffedi.Luftrum conditum eo anno efta.P.Comelio Aruma.GMartio Rutilio cenfor^ Cenfus buszeenfa capitum millia»ccIii.ccc.xx.Cenfores uicefimifexria primis cenforibuszluftrum undeukeu ludi Ro mum fuit.Eodem anno coronati primum ob res bello bene geftas ludos romanos fpedauerunt z pa^ mam nbsp;nbsp;mæ^ztum primum tranftato e Græcia morezuidoribus daræ.Eodem anno ab ædilibus curulibus:^

eos ludos fecerunt damnatis aliquot pecuariiszuia a Martis filice ad bouillas perftrata eft.Comitiaco» fuIaria.LPapyrius habuitzcreauitcófules.Q.Fabium Maximi filium Gurgitemzlunium Brutu Sex uamzipfePapyrius prætor fadus,Multis rebus lætus annus uixad folatiu unius mali peftilentiæ ui® Q.Fabi tis fimul urbem atm agros fuffecitzportentoq? iam fimilis dades crarzamp; libri adirizqui na finisz aut qa us luni remedium eius mali ab düs darcturzinuentum in libris Aefculapium ab Epidauro Romam accenen us bru/ dumznequeeo annozquia bello occupati confules erantzquiequam deeareadumzpiætcr quarnzquo» tus cÔf. unum diem Aefculapiofupplicario habita eft.

œ'~ ~ ' ’ N PARTE Opens mci licet præfari mihi quod in prindpio fuumærotius^pfeflî funt plæri^ r^ fcnptores.bellum maxime memorabilcoîum:quæ unq gefta funt:me fcri pturum:Quod Annibale duce Carthaginenfcs cû Po.Ro.geflcrc;Nam neg; ualidiores opibus Ulis' iter fe ciuitares:gcntef® contulerüt arma:Ncg;|iis ipfis tat urn unq uirium aut roboris fuit:S^ baud ignotas belli artes itcr fefe:fcd expertas primo punico conféré/ ..bant belloÄadeo uaria belli fortuna:ancepfç Mars fuit:ut ,ppius piculo fuerint q uP cere. Odiis ét ^pe maioribus certarunt:qua uiribus;Romanis ïdignantibus:qd mdonbus uidi ultro inferrentarma:PŒnifg;;quod fuperbeauarc^ crederét impcritarum uidis efle.Fama ét eft Annibalé annoi^t ferme nouem puerilitcr blandientem patri Amilcari:utduceref in Hifpaniatcu pfedo Africo bello exercitum co traiedurus facrificarer:altaribus admotum radis facris iurciurando adadum fe:aï primij poflét hoftem forePo.Ro. Angebant ïgentis fpiritus uirum Sicilia Sardiniag; amiffe. Nam amp;nbsp;Sicilia nimis celeri defperatioe rc^ cÔceflâm:amp; Sardinia iter motu Africæ fraude romano^ ftipendio ét flip impoli to îrerceptam.His anxius curis itaTe africo bello qd fuit fub rccétem romand pacé p qnq; annos;ita deïde noué annis in Hifpaniaaugédo punico ipcno gcffir:ut appareret maius eû:quâ qd* ge reret agitare in aio bcllü:00 fi diutius uixiiTet Amilcare ducc poenos arma 1 rails' illaturos fuifeg Anni p^jj j balis dudu ïtulcruuMorsAmilcarispopportuna:amp; pucritiaAnnibalis diftulcrütbcllü.McdiusAfdru afr/cu bal iter parré Óé filiü odo fermeannos iperiu obtinuit:flores’rarismn ferüt:primo Amilcari cóciliarus jf^j. p^j gener ide obaltâindolé pfedu animi afcitus:8i qaagcre eratfadióis Barchinæ:opibus:q apud rnilites j^,j plebég; plufg modicæ erdt baud fane uolutate prindpu ipcrio potirus,Is plura cófilio:qud ui gerés:au/ fecudé fpiciis regulo^ magis eoeihandifep p amicitid pricipü nouis géribus:qud bello:aut armis rem carthagi bellum néfem auxir.Cætc^i nihilo ei paxrutior fuit.Barbarus cû qda ob irdpaid îterfediab eo domini obtrù punieü camt præhenfufg; a cireuftantibus: baud alio: qua fi cuafincr uulru: tormentis quogt: cû laccrarct :co u,de po fuithabitu oris: ur fuperdte Lrriria dolores ridétis etiam fpeciem præbucrit.Cum hocafdrubale:quia Jibjum miræarris in collicitandis gentibus impcriog; iungédis fuo fuerat:fœdus renouauerat Po,Ro.ut finis Paiybÿ utriafg; imperii eilet amnis Iberus.Saguntinif^ mediis iter imperia duorum populorum libcrtas fer ait q rro uarctur.ln afdrubalis locum haud dubia res fuit:quin prærogariuam milirarem:qua exremplo iuue/ fno fini nis Annibal intra ptorium delatus imperarorgp ingentiomnium clamorearg; aflenfu appcllarus erat jq bcllü Fauor etiam plcbis fequcbaf.Huncuix dum pubere Afdrubal adfeacccfieratiada^rcsinfenatuêt aftieü fuerat:barchinis nitentibus:ut affuefceret militiæ Annibal:atg; in paternas fuccederct opes.Hanno aP terius tadionis princeps:amp;: æquum poftulareuidetur:ïquit Afdrubal: amp;nbsp;ego tarnen non cenfeo quod perit:tribucndum.Cum admiratione tam ancipitis iententiæ in fe omnes conuerriflêr.Florem attatis Atf.hâ inquit Afdrubahquem ipfi patri Annibaiis fruédum præbuit.Iufto iureeum a filio repeti cenfet:nos ^onis tamcn:minime dccet iuuentutem noftram pro militari rudimento afiüefacere libidini prætorum:an äbigua hoc timcmus:ne Amilcaris filius nimis fero imperia imodica:amp;regniparcrnifpemuideatfEtcuius fmam régis genero hæreditarn fint rclidi exercitus noftn eius filio parum mature lèruiamus.Ego iftum iu/ Uenem domi tenendum fub legibus:fub,magiftratibus docendum uiuere equo iure cum caereris cen feo:ne quandogi paruus hic ignis incendium ingens cxufciter.Pauci ac ferme optimus quifg; Hanno/ niairentiebantur,Sed:utplærûcpfit:maiorpars meliorcm uicir.

ISSVS ANNIBAL IN HISPANIAM PRIMO STATIM Aduentu 1 omnem exercitü in fecouertit Amilcarem uiuérem redditum fibi uete ! res milites crcdere:eundem uigoré in uultu uimg; in oculis:habitü oris: J liniaméragï intucri:Deinde breui effecit:ur pater in fe minimü momen rum ad fauorem cóciliandum cét:Nunq ingenium idem ad res diuerfif fimas parédum arg iperandû habilius fuit.lraq; haud facile difcerneres ! utrum iperatori: an exercitui carior eét. Neg; Afdrubal alm quégpficer ■ malle:ubi gd fortitcr ac ftrenueagédum eét: neg; milites alio duce plus I cofidere aut aûdere:plurimû audaciæ ad picula capcflcnda:plurimû eöfi | lii:inrer ipfa picula erar.NuIlo labore aut corpus fatigari:aut ams uïci po itérat.Calorisacfrigoris patiétia par.Cibi potionifg; defiderio naturali: 'nÓ uoluprata modus finitus:uigilia^ fomnignecdiencc node diferP Virtu/ _ _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;minatatpa.ld:qdgcrédis rebus fupeflêt:qeridarü.Ea neg molli ftrato: resAnz

neg filétio accerfira.Multi fæpe militari fagulo opertû humi iacerem iter cuftodias:ftarioncfg; milirü rubalis confpexerüt.Veftitus nihil Iter æquales excellés:arma atg; equi cófpioebanf:egtum peditug idé loge Viria primis erar.princeps prælium inibat.Vltimus conferto prælio excedebat.Has tantas uiri uirrutes in/ Anni/ gétiauitia æquabânt.lnhumana crudelitas perfidia plulqua'punica,Nihilucn:nihiIlancli:nullius die balis

tnetus nullum lufiurandum mulla rchgio.Cum hac indole uiitutum ac uitiorum triénio fub Afdru/ bale iperatore milirauirmulla re:quæ agenda audédaç magno futuro dud eflêt: ptermifla» Caeteruni ex quo diedux eft dcclararus:uelut Italia ei prouincia decrera:bellum^ romanum madatum ccnnihil prolarandum ratus;ne fequogj ut pattern Amilcarem:deide Afdrubalem cudatem cafus aliqs oppn^ merenSaguntinis iferre bellum RatuiuQuibus expugnadis:qa haud dubie Romana arma moucrat in olcadum fines prius ultra Iberum ea gens in parte magis:quam in ditione Carthagmcfium eratinZ duxit exercitum;ut no petiflc faguntinos;fed rc^ ferie finitimis domitis gentibusuungendog? trapus Strabo ad id bellum uideri polîèt.Carreiam urbcm opulentâcaputeius gentis expugnat:diripit^:quo metu carteia pculfe minores ciuitates:ftipcdio ipofito iperium acccperut:uiüor cxertitusiopulétuf^ pda Cartha^ eé exifli ginem noua in hiberna eft dedudusdbi large partiédo pdam: pterita cd fide exolucndo: cundis ciuiu mant q fuojz fociorumç animis in fe firmatis:uere primo in uacccos mom bellum.Hermandica amp;nbsp;Arbacala oil tar/ carthorum urbes ui captæ: Arbacala amp;uirrurc;amp;; multimdineoppidanoRzdiu defenfa ab Hermadica teftus é .pfugi exulibus olcadum priore æftate domitæ gétis cum fe iunxiflcnt:côcitant Carpétanos: adorri^ dida Annibalcm regreftum ex Vacccis,pcul Tago flumineagmen graue præda turbauere.Annibal prælio

abftinuiticaftrifg} fiiper ripam pofitis:cum prima qes fiTentium^ abhoftibus fuitragmen uado traie^ cit:ualloqï ita produdo ut locum ad trafgrediendu hoftes haberet.Inuadere eos tranfcunres ftatuit:eg tibus præcepit:utcum ingreflôsaquam uiderent.adorirémr.Pcditum agmen in ripaelephantcs qua/ draginta dilpofuir.Carpcranoi^ cd appédicibus olcadum uacceorumq? ccntdmillia fucrc.Inuiöa acies fi æquo dimicaretur campo.Itaç amp;nbsp;ingenio fcroccsÄ multimdine fræri:amp; quod mem cefliiTecrede/ bant hofté id morari uidoria rati:quod itereflêtamnis: clamore fublato paflim fine ullius ïpcrio:qu3 cukjpximd cratdamné rudt.Ex parte altera npæ uis igésegtum i flumé imiflaimcdiogpaluco baud qqparicertamie cócurfum.Quippe ubipedes ïftabilis:acuixuadofidésuelinermiegteequoteme'' re aólo puerri poflêr;Eques corpearmifç Iiber:equo uel p medios gurgitcs ftabili cominus eminuf® rem geieret.Pars magna flumineabfumpta:quidam uerticofo amni delari in hoftes ab elephantis ob triti mnt:Pofttemi:quibus ingreflus in fuam ripam tutior fuir:Ex uaria trepidationecum in und coP Anniba Iigerentur:priufqua tanto pauore rccipcrcraios. Annibal agmine quadrato amnem ingreflus fugam Ïifuióto cx ripa fecit.Vaftatifq? agris intra paucos dies Carpentanos quoç Î deditionem accepit.Et iam omnia ria ad trans Iberum præter faguntinos carthaginéfium erar.Cum faguntinis bclld nodum erat:Cætc^ bel'' Ta^d nbsp;nbsp;b taufa certamina cum finitimis ferebant maxime turdetanis;gbus cd adefler idé:g liris erat fatonnec

cerramen iuris;fcd uim quæri appareret:legati a faguntinis Roma mifla auxilium ad bellum ia haud P.Cor / dubie îminens orantes. Cofulcs mneRomæ erant.P»Cornelius ScipioÄ. T,Scmpronius Longus q nelius cum Legatis in fenatd intro du dis de rep. rcmliflcnt placuiflèrç mûri legatos in Hifpaniam ad res fo T.Sem cioß^ infpicicndasiquibusifi uideremr digna caufaÄ Annibali dendciarcnt:uta fagunirinis foeiis Po. próius Ro.abftinerer:amp;: Cirthaginc in Africam traiicerent:ac focioi^ populi ro.querimonias deferrét.Hacle conf. gatione decretamee dum miflâ:oîum fpc celerius faguntu oppugnari allatum eft: mne delata ex inte/ gro res ad lènamm:amp; alii Prouincias confulibus Hifpaniam atç Africa decernentes terra mariij rem geredam cenfebant.Alii totum in Hifpaniam Annibalcq? intendebant bellum.Erant qui non temeû mouédam rem râramiexfpcdandofq? ex Hifpania legatos cenfercnt.Hæcfentenria:quæ turiffimauf' debatur uicir,Legari^ co mamrius mifll.P.Valerius Flaccus:amp;.Qu.Fabius Pamphilus faguntum ad Annibalem arqi inde Carthaginé:fi non abfifteremr bello:ad ducem ipfum f pœnâfoederis rupti de'' pofcendd.Dum ea romani parar:c5fulrantq?:iam faguntum fumma ui oppugnabaficiuiras ea longe opulctiflima ultra IbeK fuit fitapaflus mille ferme a man oriundi a Zacyntho Infula dicunf .Mixtiç etiam ab Ardea Rutufo^ quida generis.Cxrepz in taras breuicreuerant opes feu maritimis:fcu terre/ ftribus frudibus feu mulrimdinis increméto:leu fanditatedifdplinæiqua fidé focialé ulqïad pemide coluerunt. Annibal infefto exercitu ingreflus fines:peruaftatis paflim agris : urbem tripartito aggre/ dirur. Angulus muri erat in planioré patenriorem^^ qua caetera drea uallé uergens:aduerfus eu uine' as agcre inftituit:per quas arics moenibus admoueri poflèr.Sed ut locus peul muros fatis aequus age/ dis uineis fuiuita haud quaq profoere:pofteaq ad effedu uenmm eft operis:coeptis:fuccedebatÄ wr/ ris ingés iminebat amp;nbsp;murus:ut i mfpedo loco fupra ceterac modu alrimdinis emunitus erat.Et inue' tus deleda ubi plurimü periculi ac laboris oftendebadibi ui maiore obfiftebant : ac primo milfiKbos fummouere hoftc:nec quiequa fatis mmm muniétibus pati.Dcinde iam nó p moenibus mô:atç tur ri rela micarc:fed ad erumpendu etia in ftationes opcrag? hoftium ams crat.Quibus mmultuariis raminibusaur ferme pluresfaguntini cadebant:q Poeni ut uero Annibal ipfe dum mu^ icautius fu/ bit aduerfum femur tragula grauiter idus cecidit:tanra circa fuga arg? trepidario fuit:ut non mulruin Tragux abeflcnquin opera acuineædefercrcnf:obfidio deinde per paucos diesmagis q oppugnatio fnir.Da jg ® nbsp;nbsp;uulnus duds curaref:per quod tps utquies certamimi eratutaab apparatu opc^ : ac munitionü nihil

ceflâtû.Itaç acrius deintegro obortü eft bellum pluribufç partibus uix accipientibus quibufdaope/ ra locis:uineæ cœptæ apnadnioucng? aries. Abundabat multitudine hoium pocnusiad cétum.n.qui/ quaginta millia habuiflè in armis creditur.Oppidani ad oïa tuenda obcundag? multimodaarte deo/ nerf eoepri funt;amp; non fufficiebatdam.n.feriabanf arieribus muri:quaflàtæ quoç multæpartes erat. Vna continenribus ruims nudauerat urbé tres ddneeps turrcsiquantücp inter cas muri erat : cum fia/ gore ingenti prodderât:captû^ oppidum ea ruina crediderant pœnùQua uelut fi pariter utrof^ ra»'

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßtf

fustcxifletn'ta utrinq^^inpugnaprocuifum cftNihil tumultuaris pugnaeGmilecrarqualcs loppuz ghationibus urbiu per occafionc partis alrerius conferi folcr.Scd iundlae acics uelut parenti camponn/ ter ruinas muri fedaç urbis modico diftantia interuallo cóftiterant.Hincfpes:hinc defperano aïos ir/ ntat pocno cepifle iam fe urbem:fi paululu adnitafxredente.Sagütinis ^ nudata moeniDus patria cor/ pora opponentibustnee ullo pedé referente:ne relido a fe loco bofte imitrcrcrdtag; quo acnus:amp;con/ ferdim magis utrin^ pugnabaf eo plures uulnerabanf.NulJoqp inter arma corporag? uano ïtercidé/ te telo. balança erat Saguntinis miffile telû haftali ablignco:^ cætero tereti præterq ad extremû unde Falarfca ferrum extabat.Id ficut in pilo quadratum ftuppa circuligabantdincbantg? piec.FernJaut très in Ion/ qd fit gum gabebar pedes:ut cd armis tranffigere corpus poflet:fed id mxaime eriam :fi hæfiflêr in fcuto:nec penctraiTerin corpus:pauorem facicbat:quod cd medium accefum mittcrefxonceptumqp ipfo motu multo maioré ignem ferret:arma omitti cogebat:nudumq? milité ad infequentes idus præbebat.Cd ergo diu anceps fuiffet cert3men:amp; laguntinis quia prærcr ipe rcfiftercntxreuiflcnt animi : paenus:qa non uiciflet pro uido elle t.dam oré repente oppidani rollunt:hoftemç in ruinas muri expellunt in/ deimpeditd trepidantéep exturbant.Poftremo fufum fugardep in caftra rcdigunt.Interim a Roma Ie gatos ueniflê nudatu eft.quibus obuia;ad mare mifli ab Annibale qui dicerét:ncc ruto eos adituros P ter tot tam eftcratajjz gentid arma:nec Annibali in tato difcrimine repz opcre effe Icganócs audire. Ap/ parebatgi nóadmiflbs jatinus Carthaginem ituros .Litreras igitur ndciofep ad principes fadionis bar chinæ præmittir:ut præparét fuo^ aïosmequid pars altera gratificari pro romanis poflet.Itagi praeter qua qijamifliiauditi® no funt : ea quoep uanaatep irrita legatio fuit.Hano unus aduerfo Senatu cam foederis rupri magno ulenrio ^pter audoritaté fuam cd aftenfu audientid egir.Per duos foederd arbiz trosacteftes monuifle:prxdixifiene Amilcaris progeniead exercitumitterent:nonmanes:nonftir/ pent eius conquiefeere uirimec unquâ donee fanguinis noi'fç barchini quifqua fupcrfir:quictura Ro mana foederajuuene flagrantem cupidine regni uiâç unam ad id cernétem:fi ex bellis bella ferendo fuccindus armis Icgionibufcp uiuat:uclut materia igni præbenes ad excrcitusmififtis.Aluiftisergo hoc incendid:quo nunc ardetis.Saguntum deftri ciredfedent exercitus:unde arcenf foedere:mox Car/ thaginem ciralfedebunt romanæ legiones ducibus dus iifdé:per quos priore bello rupta feedera funt ülo.Vtrum hoftem:an uos:an fortuna umufœ populi ignoratis ƒ Legatos a fociisÄ pro foois uenien/ tes bonus ïperator uefter in caftra nó admifitJus gentid fuftulir.Hi ramé unde ne hoftid qdc legati ar centur pulfi ad uos ueniut:res ex foedere repetutur:publica fraus abfït:audorem cuIpæ:Si reu eriminis depofcunt:quo lenius agunt:fegnius incipiunt:eo cum coeperlr: uereor:ne pfeucrantius feuiant. Aega des infulas:erycécp ante oculos proponite:quæ terra mariç p quattuor amp;nbsp;uigintiannos pafti fitis: nee Egufâ puer hic dux erar:fed pater ipfe Amilcar Mars alter:ut ifti uolunnScd Tarento turn in Italia non abfti îfulam nueramus ex fœdere:ficut nunc fagunto non abftinemus.Vicerunt ergo dii hominefqueÄ id de quo polybb uerbis ambigebatunuter populus foedus rupifleteuetus belli uelutæquus iudex:unde ius ftabanci ui uocat doriam dedir.Carthagini nuc Annibal uineas turrefq? admouir.Carthaginis moenia quatitariete.Sa gunti ruinæ: falfus utina nates firn noftris capitibus incident.Sufeeptumq? cum fagdtinis bellum ha/ bendum cum romanis eft.Dedemus ergo Annibalem:dicct aliquis:fciomeam leucm effe ineo audo ritatem propter paternas mimici tias.Scd amp;nbsp;Amilcarcm eo pcrifle læratus fum:quod ft ille uiueret :bel lum iam cum romanis haberemu.sÄ hune iuuenem tanquam furiam facemm huius belliodi ac de/ teftor:nec dedendum folum ad piaculum rupri foederis;fed fi nemo depofcat deuehendum ï ultimas maris terrarum^ orasiablcgandumç eo:undenecad nos nomen famaq3 eius accedcremec follidrare quietæciuitatis ftatum polTit.Ego aurem ita cenfeo legatos externplo Romam mittendos-. qui fenaz tui fatiffaciantialios qui Annibali nuncientiut exercitum a fagunto abducat: Ipfumm Annibalem ex fœdere romanis dedant,Tertiam legationem ad res faguntinas reddendas dccerno.Cum Hanno pez roraflètinemini omnium certareoratione cum eo ncceflcfiimadcopropc omnis fenatus Annibalis eratanfcftiufqr locutumarguebat Hannonem:quam flaccum Valerium legatum romanum.Refpon fum inde romanis Icgatis cft:BeIIum ortum a faguntinis nó ab Annibaleeflc:populum romand iniu ftefacereifi faguntinos uetuftiffimæ Carthaginéfium focietati pponat.Dum romani tépus terut lega/ tionibus mirtendis: Annibal qa feftum militem præliis operibuf^habebatipaucoßiiis dic^ quictcni dcdmftationibus ad euftodia uinearum:aliorucp operum difpofitis interim animos eorum nunc ira ï hóftes ftimulandomunc fpe præmiorum accendit:ut uero pro condone prædâ captæ urbis edixit mi litumforc.Adeoaccenfioés funt:utfiextemplo fignum darum eflêr:nulla ui refifti uideretur pofte. Saguntini ut a præliis quietéhabuerant:necucefcentes:neclaceflltip aliquotdies:itanon node non die unquam ceftäuerant ab opere:ut nouum murd ab ea panciqua patefadd oppidd ruinis erat:refi/ cerent.Indeoppugnatio eos aliquätoatrocionquam anteadortaeft.Necqua primum:aut poriftimd parte ferrent opem:cum omnia uariis clamoribus ftreperent:làtis fdre poterât.Ipfe Annibal: qua tur/ ris mobilis oîa mnimenta urbis fuperâs altitudine agebatunhoitator aderat:quæ oî admota catapui tis:baliftif^ P oîa tabulata difpofitis:muros cuftodibus nudafter.Tum Annibal occafioné ratus: quin Sagdti. gentos ferme afros cum dolabris ad fubruendum ab imo mu^ mittit.Nec erat difficile opus:quod ce parrem menta non calce durata erat:fed interlita luto ftruduræ antiquae gencre.lragiianteqùâ cæderefruebat poenus pergi patentia ruinis agmina armato^ in urbé uadebant.Locum quog? editd capidt.Collatifm eo ca/ occu/ tapultisbaliftifçuitcaftelluminipfaurbe:uelutarceniîminentéhaberét:murocircundât.Etfagunti/ pat

ni muni interiorcm a nodum capta urbis parte ducunr.Vtnnœ fummaui:amp; muniunt:amp; pugnât.Sed interiora rucndo:minoré in dies urbé faguntini faciunt.SimuIcrefcitinopiaoîum longaabfidione:^ minuitur expedatio externæ opis:Cum tam procul romani unica fpes:circa oîa hoftium cflcnr:pau'' lifper tarnen affedos aios recreauit repentinaprofcdioAnnibalisin orctanos carpenranof^:quiduo x)puli deledus acerbitare confternati retentis côquifitoribus mem defedionis cum præbuiflcnt:op/ îtefli celeritate Annibalis:omiferunt mora arma.Nec Sagunti oppugnatio fegniorerauMaharbale 4imilconisfiIio:quempræfeceratAnnibaI:iraimpigrerem agcntc:ut ducéabeflê:nec ciues:necho/ tes fentirent. Is amp;nbsp;prælia aliquot fecunda fecit :amp; tribus arienbus aliquantulum mûri difeuifit ftraraep oîa recentibus ruinis aduenienri Annibali oftenditJtaç ad ipfam arccm( externplo dudus exercims: Tépta / atroxep prælium cum multoß^ utrinç cæde initum :amp; pars arcis capta eft.Téptata deîde per duos exi tæ pacif §113 pacis fpcs Alconem faguntinum:amp; Alorcum Hifpanum:Alcon inconfeiis fagutinis precibus alP codirio qu*« moturum ratuscum ad Annibalé nodu tranfiflct:pofteaq nihil lachrymæ mouebantconditio nes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nefep triftcs:ut ab irato uidore ferebârur:trâffuga ex oratore fadus apud hoftem mafit moritu^ affirm

mans:qui fub códirionibus his de pace agerer.Poftulabatur aut redderent res Turderanis.tradito^ oï auro arg! argento: egreffi urbecum fingulis ueftimentis ibi habitarent:ubi Poenus iuiïïflèr.Has pacis leges abnuente Alconcaccepruros faguntinos.Alorcus uindanimos ubialia uincantur afFirmans:fc pacis eius interprerem fore pollicetur.Erat autem rum miles Annibalis:cærcrum publics fagunrinis amicus:atçp hofpcs.Tradito pallam telo euftodibus hoftium trafgreflus munimenraad prsrorem fa guntinum :amp; ipfe ira iubebat:eft dedudus.Quo cum externplo cöcurfus hominum omnis generis cf A’orci ^ fedus:fummota estera multirudic fenatus Alorco darus eft.Cuius talis oratio fuit Si ciuis ipfe AP uerba comficuri ad pacem petedam ad Annibalcm uenif.ita pacis coditiones ab Annibale ad uos rctuliiïét: ad fat’d fuperuacaneum hoc mihi fuifletitenquo nee Orator Annibalismecrranffuga ad uos ucniflcm.Cum tmos^ ^’^'æ ’^^^^^ ueftra:autfua culpa mafcritapud hoftem:fi mem fimulauit fuameftra fi periculum eftad uos uerum referentibus:cgo nc ignorarctis cftc aliquas amp;nbsp;faluris amp;nbsp;pacis uobis condirióes pro uctufto hofpitio:quodmihiuobifcueft:ad uos ueni.Veftraautécaufa menccullius alteriusloq:qusloquor apud uos:uel ca fides fir:quod neg? dû ueftris uiribus reftiriftis: neg? dum auxilia a romanis fperaftiS’' pacis unqapud uostmetionem feci.Pofteaq nee a romanis uobis iilla fpcs eft:necueftra iam aut arma uos:aur moenia faris dcfcndüt:pacem afferro ad uos magis ncccflariam:quam squa: cuius ira aliqua fpes eft:fi eam qucadmodum uidor fert Annibal fi uos ut uidi audiatis.Si non id:qd amirtié :in dano cum om nia uidoriis fint:fcd quiequid relïquitur:pro munere habituri eftis.urbem uobis:qudcxma^ gna iam partedirutam capta fere totam habet:adimir:agros rclinquir loeft aflïgnaturus: in quo nouü oppidum sdificctis. Aurum argen rüg! omne publicû ÔC.priuatft ad fe iubet deterri: cSiugum ueftraç corpora:ac libero^ ueftrorum feruar inuiolara:fi inermes cum binis ueftiméris a fagunto uclitis exire Hsc uidor hoftis imperauHse quag fint grauia atç acerba:fortûa ueftra uobis fuadet.Equidé haud defpcro:cum oïum poteftas ei a uobis fada fit:aliqd ex his rebus remiflurum.Sed hsc patiéda cenfeo potius;quam rrucidari corpora ueftra:rapi trahi® ante ora ueftra coniuges ac liberos belli iure finatis«

Ad hscaudienda cum cireftfufa paulatim'muTtimdinepermixtum fenamieflétpopuli confiliunü repenteprimores:fcccffionefada:priusquârcfponfumdarcmr:argenmm:aurumçpomneex publico priuarog! in forum collatum :in ignem ad id raptim faduni coniicicntcs:eodcm plsrigj femenpfos ^ Arf Sa/ cipitauerunt.Cum ex co pauor ac rrepidatio toram urbemperuafiiTet. Alius infuper rumultus ex arec eftrino/ ^udirur.Turns diu quaflara prociderarrpergj ruinam eius cohors pcenorum imperu fado:cum figi'^ rd dfpe mapcratori dediflerrnudatam ftationibus;cuftodiif^ folitis hoftium efle urbem non cundandumio rarione ®^^' occafione ratus Annibahtotis uiribus aggreflus:urbem momento cepir:figno datomt omnes pu/ bercs inrerficercntur:quod imperium crudele esrerum prope neceflarium cognitum in ipfo euewc* Cui enim parci potuit ex iis:qui aut inclufi cum coniugibus ac libcns domos fuper feipfos concrenra/ ueruntfaut armati nullum ante finem pugns quam morientes feceruntfCapmm oppidum cum io' SagurP S^quot;“ P^3 *5^^^ plsraç a dommis de induftria corrupta crant;amp;: in csdibus uix ullum diferimen aeO norum ^^’^feccratÄ captiui mibtum prsda fuerant:ramen ex prscio rerum uenditarum aliquantum P^' csdes cunis redadum efle conftatramp;multam prstiofam fuppclledilcm:ucftemque miffam CarthaginûO« Odauo mcnfe:quam cœptum oppumiarixapmm fagunmm quidam fenpferedde Carthaginem no uam in hyberna Annibalcm conccflmc;Quinto deinde menfê:quâa Carrhagine profedus fitan iö^ liam peruemiTerqus fi ita funt:fieri non poruit:ur,P, Cornelius.T.Scmpronius côfules fuerît: ad qnos in principio oppugnationis legati faguntini mifiÏ funt;amp;: qui in fuo magiftratu cum Annibale alter ad Ticinum amnem ambo aliquanto poft ad Trebiam pugnaucrint:aur oia breuiora aliquaro fucre: aut Saguntum principio anni:quo.P.Cornelius.T.Sempronius confulcs fuerunt:non cepmm oppugnar* fed captum eftmam exceflifie pugna ad Trebiam »T.Sempronius m annum. M.Seruilii amp;.C.Flaminn non pofcft:quia Flaminius Arimini confulatum iniit creatus ab.T.Sempronio c0fule:qui poft pugna ad Trebiam :ad creandos confulcs Romam cum ucnifléticomitiis perfedis ad exercitum in Hyberna rediit Sub idem fere tempus amp;nbsp;legarnqui redicrant a Carthagine Romam rctruleruntomnia hoftw^ cfre;amp;: Sagunti excidium nunciatum eft:tantufg^ moeror mifericordiag! peremptorum fociorum ’n digne;6C pudor non lari auxilii:amp; ira in carthaginenfem :mctufgp de fumma return coepit:uelut aaportashoftiseftenuttotunotemporemotibusanimiturbantrepidarentmagis:quam cofuicre•

^IBERPRIMVS - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87

Naç ne^ hoftéacrioré:benicofioréÿ fecû congreflüm:nec rem romanâfam defidem ung fuifle at$ imbeHé.Sardosxorfofcy:amp; hirtrostarg? illyricos lacefliflê magis:g exercuiflé romana arma:amp; cum gai lis tumulruarum magis:q belligeratûipœnûhoftem uercranû muni amp;nbsp;uigintiannoi^ mihria duriffi/ ma icer hilçanas gères femper uidoré pnmû Amilcareideidc Afdrubalc:nuc Annibale duce acerrimo afiùcrû;rccctem ab excidio opulentiffimæ urbis Iberum trafire: trahercfecû tôt excitos hifpano^ po^ pulos:côcituruniauidas femper armo^gallicasgctcs cum orbe tcrraRibcllu gerédum inltalia:ac^ mœnibus romanis eflè.Nominatæ iam antea cÔfulibus prouîciæ erât.Tum fortiri iuÆ.CornelioHif/ pania SempronioAfrica cum Sicilia euenit,Sex in eum annû decretæ lcgiones:amp; focio^:quâtum ipfis uideretur:amp;: elaffisquantum parari pofTet quattuor amp;nbsp;uiginti peditum romanos millia funt fenpra: amp;nbsp;odingenti équités focio^«xlmi.peditum:amp;.ûïï. equitum:naues.ccxx.quinqueremcs:celoces uigiti dedudæ.Latum inde ad populumuellent:iuberent populo carthaginenfi bellum indici:eiufque belli caufa fupplicatio per urbem habitaratq? adorati dii:ut bene:ac foeliciter eueniret:quod bellum popuz lus romanus infliflèrunter confules ita copiæ diuife.Sempronio datæ legiones duæ:ea quarerna mif Copias lia erant peditû.amp; trecenti equitcs:amp;focio^fexdedm millia peditû:equircs mille odingèti naues ion/ ad bel/ ; gæ.clx.celoces duodecim cd his terreftribus manrimilcp copiis.L.Scmpromus miflus in Sicilia : ita in lü de/ Africa tranfmiflurus:fi atarcendum Italiapœnûconful alter fatiseflènComelio minus copias datu cretæ quia.T.Mâlius pwetor:6i ipfe cum baud inualido præfidio in Gallia mittebafmauium maxime Cor/ nelio numerus dfminutus.lxv.quinqueremes daræ:ncç.n.mari uentu^ : autca parte belli dimicatu/ rum hofté putabanrÄ duæ romanæ legiones cd fuo iufto rquiraru:amp; quattuordecim millibus focio rum pedinï:cquitibus fexcétis:duas legiones romanas:quattuordecim : millia amp;nbsp;quadringentos qui/ quaginta focio^ peditu:mille équités focios.dc.romanas Gallia prouincia codé uerfa in punicd bclld nabuit his ita comparatis:ut oïa iufta ante bellum fierét:lcgatos maiores natu.Qu.Fabium.M.Liuid. LAemylium.C.LiciniumkQu.Bebid in Africa mittunt ad percundandos carthaginéfes : publicone cófilio Annibal Sagdtdoppugaußerf'amp; fi id:quod faduri mdebant :fatcrcrur:ac defenderenr;publico cófillo fadd:ut indicerétpopulo carthaginéfi belld.Romani pofteaq Carthaginé ueneidr : cd fenarus datus eHêtzamp;.Qu.Fabius nihil ultra qua unum:qd' mandatd crat:percddatus eét.Td ex Garthaginefi busunusprinceps ueftra romanianquinS^ prior Icgatio fuit:cd Annibalé tang fuo confilio Saguntu oppugnantédapofcebatis.Cætejihæclagatio uerbisadhuc lcnior:rcafpenor: runc,n.Annibaléin/ fimulabaf :amp; depofcebat :nunc a uobis amp;: confeflio culpæ cxprimif:amp; ut a confeßls res exteplo repetd tur:ego aut nó publico priuatoue cofilioSaguntu oppidu oppugnatu:fit:quærcndd cenfea.Sed utrum iure an iniuriamoftra.n.hæc quæftio atg?aiaduerfio in ciué nom um eftmoftroan fuo feceritarbitrio: uobifcum una difcepratio eft:licuerintnc p fœdus fieri. Ita gr quonia difcemi placet:qd publico cÓfilio: qd fua fpon te impatores faciatmobis uobifed fœdus eft a Ludatio confule idd:in quo cauef utrordg? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

foeiisinihil de faguntinis:nec dum enim crant focii ucftrncautum eft:at enim fœdere:quod cd Afdru/ baleidum eft:fagdtiniexcipiunf:adueifus qd,nihil egodidurus fum nifi qda uobis didici:uos enim quod.C.Ludarius cóful primo nobifcum foedus icit:qa negraudoritate patrü:necpopuli lußü idum CXu/ tratmegaftis uos co teneri:itacp aliud de ïtegro foedus publico cófilio idum eft:fi uos nó tenét ueftra datius foedera:nifi ex audoritate aut lußu ueftro ida:nec nos gdé Afdrubalis foedus:qd nobis infeiis icit ob/ ligare potuit.Proinde omitte Sagdti arm Iberi métionem facere:amp;: qd diu parturit ams uefter aliqua/ do pariat.Tum romanus finu ex toga fadoihic ingt uobis bellum amp;nbsp;pacem porramus.Vrrd placet fu/ mire.Sub hanc uocem:haud minus ferociter:daret utrum uellet fuedamatd cft.Et cumis finu iterum effufo bellum dare dixißcciaccipcrc fe oés rcfpÔderunt:amp; gbus acciperent ais iifdem fe gefturos. Hæc direda pcundatio:acdcndciatio belli magis ex dignitate Po.Ro,uifa cft:quadefoede^ iure uerbis di/ fceptare cum ante tum maxime Sagunto excifa.Namfiuerbogi difceptationis reseflêt:quod foedus Afdrubalis cum Ludatii pnorefocdcr-epmutatumefticoparandumnoneraticdinLudatii foedere diferte additum eïfetiita id ratum fore;fi populus ccfuißctiin Afdrubalis foedere:nec exceptü tale geq fucrit;amp; tot annoß^ filentio ita uiuo eo eóprobatum fit foedus:ur ne mortuo gdem audore quicq mu taref.QuâgÂ fi priore foedere ftaref:fatis cautü erat faguntinis foeiis utroruq? cxceptis.Nam neg? ad ditumerariis:q tune efléntinecne qui pofteaaflumerenf':amp;:cum aflumere nouos liceretfodos:quis æquum céferer:aut ob nulla queq merita in amicitia recipi aut receptos in fidem nó defendiftantû ne Garthaginenfium focii aut follicitarentur ad defedioncm;autfua fpontedefcifcenres reciperentur.

' Legati romani a carthagine:ficut his Romæ îperatûerat.in Hifpaniâ utadirentciuitates:utin focie tatem pellicercnt:aut auerrerent a pœnis:traicerunr:ad Bargufios primü puenercia qbus benigne cxce ptiiqa tædebat:imperii punici:multos trans Iberum populos ad cupidinem nouæ fortûæ erexerut ad Voltianosïdeéuétum:quo^celebrepHifpaniarejpÓfum;cxterospopulosafociet3teromana auer/ yoJffj/ tit.Itaenimmaximis natuexüsincófiliorefpódit.Quxuerecudiacft:uosromanipoftularc:utueftra p^n. æ tarrhaginéfium pponamus amidtiæfeum q id fecerut faguntinos crudelius qua pœnus hoftis pdidit uosfoeii^dideritisubiquæratisfociosccnfeo:ubiiâgûtinacladesignotaeftihifpanispopulus ficutlu gubre ita ifigne documétum laguti ruine erût:ne qs fidei româæ autfocietati cÓfidatdde extéplo abire finibusVolciaopiiuflïa nullodeidecÓcilioHifpani^benignioraucrbatulere.Itagp nequicq peragra ta Hifpania in galliam trafeuntan his noua terribilifç fpecies uifa eft:quod armati (ita mos gétis erat) in cócilium ueneruntxum uerbis extoUentes uirrutem glonamgr populi romani ac magnitudinem

imperii petinéntme pœnobellum kalis inferenti per agros:urbef^ fuas tranfirum darent.Tantus eu frernim rifusdiciturortus:utuixa magiftraribus maioribuf^ natuiuuentus(ëdaretur:adeo ftolida impudenf® poftulacio uifa eft cenfere ne i italiâ tranfmittant galli bellü;ipfos idauerterein fe: agrofç fuos pro afienis populandos obiieere. Sedato tandem fermitu refponfum Icgatis eft:neque romano/ rum in fe merirum enemeqî carthaginéfium iniuriam:ob qus aut pro romanis : aut aduerfus pœnos fumâtarma.Contra audire fefe gentis fus hoies agris finibufqp kalis pelli acpopulo romano kipen/ dium q? facere:00 estera indigna pari « Eadem ferme in esteris Callis conciliis dida audita^mec ho/ fpitale quiequâ:pacatumuefatis prius auditum:q Mafliliam uenerunt:ibi oia a fociis inquifira eu cura ac fide coginta. prsoccupatos iam ab Annibale gallop animos efle:fed ne illi quidem ipfi fatis mitem gentem foreadeo fcrocia:atcpindomitaingeniaefle:nifubindeauro:cuius auidiflima gens eft :prin Galli cipumanimiconcilientur.kaperagratis Hi^anis ^Gallis populislcgatiromamrcdeunt:hauaita auidilîî multo pofteaqua confules in prouindas profedi erant ; ciuitaté omnem in expadatione belli eredam - ma gés inuerunt:fatis confiante fama:iam Iberum poenos tranfiflê,Annibai Sagunto capto.Carthaginem no auri uam in hiberna concefleratubi^ audiris:qua; Roms qusqi Carthagineada:decrctaœ forenr;fe non ducem folum:fedcaufam efle belli:partifis diusnditis reliquiis prsds:nihil differendum ratus:Hi/ fpanigeneris milites conuocat.Credoego uos;inquit : fodi : amp;nbsp;ipfos cernere:pacatis omnibus Hifpa/ nis populis:aut fimendam uobis militiamtexercituf^ dimittendos cflè:aut in alias rerras tranfferen/ dnm bellum:ita.n.hs genres non pacis folum:fcdetiam uidoris bonis florcbunt;fiexalüsgentibus prsdam amp;nbsp;gloriam qusremus iraq? cum longinqua a domo inflet militia:inccrtumq? fit quando do mos noflras:amp;quscungp ibi funtcara:uifuri fitis:fiquis ueftrum fuos uifere uulr:cómcatum do:pri/ mo uere:cdico:adfitis:ut dus bene iuuantibus bellum ingentis gloris:prsdsgj futurum incipiamus. Omnibus fere uifendi domos oblata ultro poteflas grata erat : amp;nbsp;iam dcfidcrantibus fuos : amp;nbsp;longius in futupê prouidétibus defiderium:per totum rps hyemis equies:intcr labores aut iam exhauftos: aut rnoxexhauriendosrenouabit corporaaiofg?adoiadeintegro patienda:uereprimo adedidumcon' uenere.AnnibaI:cum rccentuiflèt omm auxilia gentiu.Gadis profedus Herculiuotaexoluit:nouifg! fe obligat uotis:fi estera profpera eueniflentnnde partiens curas:fimul inferendi atgi arcendi belli : ne dum ipfe terreftri per Hifpaniâ Galliafej irincre Iraliam peteret:nuda aperraç romanis Africa:ab Sid lia cflêt:ualido prsfio cam firmare flatuir:pro eo fupplementum ipfe ex Africa maxime iaculatorum leuium armis petiit:utafri i Hifpania;hifpani î Afnc3:melior procul a domo futurus urerq? milcs:ue/ lut mutuis:pignoribus obligaridlipcndia facerenr.Tredecim millia edingentos quinquaginra pedi/ tes certatos mifit in Africam:amp; funditorcs baleares odingentos fepruaginra:equites mixtes ex mul/ ris genribus milled has copias partim Carthagini præfidio eflê:partim diftribui per Africam lubcr: Cetra fimul cÔquifitoribus in ciuirates miflîs quartuor milliadeferipra deleds iuucnrntfs:prsfidium cof/ feuti lt;If’ïï ^ obfides Carthagincm duciiubet:negi Hifpaniam negligendam ratus:at^ ideo haud minus: genus quod haud ignams crarxircuitam a romanis cam Icgatis ad follicitâdos pricipu m afos.Afdrubali fra^ ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tri uiro impigro cam prouinciam dc(biur:firmarg^ eum africis maxime prsfidiis pedfrum afro^.xi.

millibus odingetis quinquaginta liguribus:treccntis balcaribus:ad hsc pedirum auxilia additi cquiz tes libii phoenices mixtum punicu afris genus trecéti amp;nbsp;numids maurig! accole Occam ad mille edf/ gentel parua uergetum manus:ex Hifpania ducéti equircszamp;nc quod terrcflris dceflètauxilu genus elephati.xiiü.claflis pterca parata ad tuendâ maritima oram:quia qua parte belli uicerât: ca turn quo^ rem gefluros romanos credi poterat:gnquaginra gnqueremes:qdriremes due triremes qng fed apts inflrudsqp remigio:triginta amp;nbsp;dus qnqueremes erant:amp;: triremes qnœ a Gadibus Carthaginena ad hiberna excrcitus rcdntiatgi inde profedus prster omiflam urbem ad Ibcrum maritimam oram du dr.Ibi fama eft:in quiete uifum ab eo iuuenem diuina fpecie:qui fe a louc diceret'dueem i Iraliam An^ nibali minum:proinde fequerctur neep ufqua a fe deflederet oculos:pauidum primonufqua dreufpi eienrem aut rdpicienté fe fecutu deinde cura humani ingenii:cü quidnam id eflet: quod refpicere ueri tus cßcriagitarer aio:temperare oculis ncquiuißc.Tum uidifÏc poft fe ferpétem mira magnitudine cü ingenti arborum:ac uirgultorum tirage ferri:ac poft ïfequi cum fragore csli nimbum:tum qus mo les ea:quidtie eflét qusrentem:audiuillè uaftitatem kalis efle:pergeret porto irc:nec ultra inquirerct: fincrergi fata in occulto eflé.Hoc uifu Istus triparti to Iberum copias traiecit: prsmiffis qui gallorum animos:qua traducendus exercitus erat:donis conciliarentialpiumcp tranfitus fpecularcntur.Nonagb ta mille peditum duodedm millia equitum Iberum tiaduxif.llcrgetes inde: Barguntof^: amp;nbsp;Aufetaz Quaris nos:amp; Aquitaniam:qus fubieda eft Pyreneis montibus fubegir:orsgï huic omni prsfecir Hannone copiis urfauces:qus Hifpanias gallis iungunt 1 poteftateeflentdecem millia peditum Hannoni ad prsfidiu Anni/ obrinéds regionis dara:6i mille cquircs.Poftcaquam per pyreneum faltum traduci exercitus eoepms balibez eft:rumorqp per barbarosmanauit:certiordebello romano tria millia inde càrperanorum peditum tu traie iter auertcrunr.Conftabat non tarn bello motos:quâ longinquitate uis mfuperabilig alpium tranfi/ mit nbsp;nbsp;nbsp;tu. Annibal:quia reuocare:aut ui retincre cos anceps erat:ne cstero^:etiam feroces animi irritaréturi

fupra feptem millia hominu domos remifir.Quos amp;nbsp;ipfigrauari militia fenferat. Carpetanos quoep a fe dimiflos aflimulans:ïde ne mora atque otium animos folliciraret cum reliquis copiis Pyreneum tranfgreditur:amp; ad oppidum llliberum caftra locar.Galli quaquam kalis bellum inferri audiebat ta* men quuuifubados tranfpyrencos hifpanos fama eratiprsfidiaqi ualida ipofitaimeru feruituusad

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«8

armalt;5fternati Rufanoné aiiquot populi côueniûüquod ubi Annibali nudatu dl: mora magis quâ « bellum mêmes orarores ad régules co^i mifmcolloqüi femetipfum uelle ai «s:amp; ucl illi ^pius Illibe/ rumaccederénuel feRufdnoné jjceflu^mrex^pinquo côgrefrusfadhoreér:namamp; acceptu^eos ï caftra fua fe lærum:neccudanrer feipfum ad eos uenm^:hofpirem.n.fe Galliæ nÔhoftem aduenilîè: nec ftndu^ ante gladium:fi p gallos hceat:quâin Iraliam uenifîctÂp nûciqs qdem hæc.^Vr uero re/ guli gallop4 cadris ad Ulibcßz extéplo motis:haud grauate ad pœnu uenerût:capti donis cü bona pace exercirum p fines fuos:pter Rufeinonéoppidû trâfmiferunt in ItaliâJnterim nihil ultra quâ Iberum trâfifle Annibale a maffiliéfium legatis Româ platum erat:cu pinde ac fi alpes iam trâfifîet: Boii folli-' Boii a citatis Infubribus defecerunne«^ tam ob ueteres ipern iras:qua qd nup drca Padû Placétiam: Cremo/ româis nâqj colonias in agrügained dedudas ægre panebanf.Iraqi armis répétéarreptis: in eu ipfum agrum defiduc îpetu fado tâtum terrons ac tumultus fecenît:ut nô agreftis mô multitudo:fed ipi triûuiri romani;q ad agrum uenerâtaflignâdum:diffifi Placétiæ mœnibus;Mutinâ côfugerît.GLudarius.A. Seruilius: M, Anmus.Ludatii nome hauddubideft ^.A.Scruilio:amp;.M.Annio.Q.AcciIiû:amp;.C.Hcréniumha/ bent qdâ annales :alii.P.CorneIiû Afinam:ôe.C.Papyriû Nafoné.ld quogi dubiû eftdegati ad expqflu/ landum mifi ad boios uiolati fint icerm:an in triduiros agrd metâtes ïpétris fit fadus.Mutinæ cd obfi dcrcnfiSe gens ad oppugnâda^ urbium artes rudis pigerrima cadé ad militaria opa:fegnis Îtadis affî/ deret mûris:fîmulari cœpm de pace agi:euocatiop ab gallop prîcipibus legati ad colloqum non contra lus môgentiu:fed uiolata ét:q data î id tps fide erat coprehédunémegâtibus gallis nifi obfides fibi red/ Bis Ma dcrcnt:eos fedimiffurosiCum hæcdelegatis ndciataeéntiamp;Murinapfididgp in picuIoeét.L. Mâlius husi îfi imperator ira accenfus effufum agmen ad Mutinam ducit.-filuæ tune circa uiam crant plenfqi iculris, dias pd Ibi incxplorato pfedus:in infidias pcipitatus mulra cum cæde fuo^ ægre in apertos campos emerfit. pitat Ibi caftra cômuniraÂ qa gallis ad tétanda ea defuit fpes:refcdi funt militum animi:qq'accifas res fan's conftabat.lter deinde deintegro cœptum:nec dum p patétia loca duccbaf agmen:cum apparuit hoftis ubi rurfus filuæ itratæ:tum poftremos adorn cum magna trepidatione;ac pauore oium oéfingentos milites occiderunt.Sex figna ademere:finis ôi. gallis terrirandi de pauédi romanis fuit:ut ex faltu inuio at(^ îpediro euafere.Indeapertis locis facile tutantes agmé romani Cannetum uicum jjpinquum Paz docontendere.Ibi fe munimentoad tempus:commcaribufç fluminis amp;nbsp;Brixiano^i gallop auxilio aduerfus crefeentem indies multitudinem hoftium tutabâmr.Qui tumultus repens pofteaq eft Ro/ mamperlams:ôepunicuminfupgallicobelloaudum patres percepere.C.Atriliumprætorcm cum una legione romana amp;nbsp;quincp millibus fociorum deledu nouo a côfule cÔfcriptis:auxiliû ferre Mâlio nibét.Qm fine ullo certamîe(abfeflerât.n.hoftes)Cânem puenitiamp;.P.Cornclius î locû eius:q miftà eu ptore fuerat:tranfcriptalegione noua profectus ab urbe.lx.longis nauibus pter oram crhrunæ.Ligu/ rum^ a: Îde Saliciû mox peruenit MaffiliamÂ ad proximum oftium Rhodani (Pluribusm.diuifus Vulga / amnis in mare decurrit)caftra locat:uix dum fatis credens Annibalé fuperafe Pyraneos montis.Quê refcirca ut de Rhodani quoep tranfitu agitare aiaducrtimncertus quonam ei loco occureretmec dum fatis re/ Rhoda fedis ab iadarione maritima millinbus:trecentos interim deledos cquitcs:ducibus maflilicnûbus:amp; num auxiliaribus gallis ad explorandaoîa:uifendofçexmto hoftes.pmittit.Annibalcæreris metupacatis aut pretio:iam in uulgaß4 peruenerat agrum gentis ualidæ.Colunt aût circa utram ripam Rhodani Ôi diffifi cireriore agro arceri pœnum poflé:ut flumen pro munimento haberent oïbus ferme fuis trans Rhodanumtraiedisulterioremripamannis obtinebant.Cæterosaccolas fluminis Annibal:amp;eos ipfos;qui ipfas fedes tenuerannfimul plicit donis ad naues undiqt contrahendas fabricandafm.Simul

amp; ipfi traiiei exercitum Icuariqi quamprimû regioné fuam tanta hoîum urgente turba cupiebât.lraç ingés coada uis nauiû eft lintnûcp temeread uicinalem ufum parararum.Nouafç alias primum galli inthoantes cauabant ex fingulis arboribus : deinde Ôd ipfi milites fimul copia materiæ fimul facilitate operis indudi:alueos informesmihil dûniodo innare aquæ amp;; capere onera poflênneurâtes raprim fa/ ciebant quibus fe fuaep trâfueherenr.Iam^ oïbus fatis pararisad traiieiendûrtimebatur ex aduerfo ho dis oem ripâeqtes uincp obtinétes quos:utauerteret.Hânoné Bomilcaris filiû uigilia prima nodis cü parte copiarum:maxime hilpanis:auerfo flumîe ireiter unius diei iubet: amp;nbsp;ubi primo poffit:quam oc cultifTimc traicdo arnni circûducere agmé:ut cum fado opus fit:adoriaf a tergo hoftem:ad id dati du Attur ces galli educunt inde millia quincp amp;.xx.ferme fupra paruæ infulæ cireufufum amné lariorem ubidi Annita uidebaturieoç minus alto alueo tranfitu oftéderc: ibi raptim cæfa matcria:ratefç fabneatæd quibus j,^ æ^^ equi uinqi amp;nbsp;alia onera traiiecerenfihifpani fine ulla mole in utres ueftimentis coniedis ipfi cæteris fu fiimm perpofitis incubantes flumen tranfnarauereiôd alius exercitus:ratibus lundis: tranfuedus caftris ppe flumé pofitismodurno itinere:atœ operis labore feflus quiete unius diei:reficitur;intento duce ad con filium opportune exequendû.Poftero die ,pfedi:ex loco prodito fumo fignificante tranfiflè:amp;: haudp cul abeflc:quod ubi accepti. Annibahne tpi deeftctidat fignum ad traiiciendû:iâ paratas aptafq? habe/ bat pedes lintreseques fere ppequosnantes nauiû agmen ad excipiendû aduerfi impetumfluminis: parte fupiore tranfmittens-.trâquilitaté infra traiiecentibus lintribus præbebat:equo^ pars magna nâ tes loris a puppibus trahebanf :pter eos:quos inftrudos frænatofqi:utextemplo egreflb in ripâ equiti ufuiefTencripofuerunt innaues.Gallioccurfantinripamcûuariis ululatibuscantuqi moris fui: qua/ tienres feuta fuper capita uibrantefep dextris tela:quâq amp;nbsp;ex aduerfo terrebat tanta uis nauium : eu in/ genti fono fluminis amp;nbsp;clamôre uarionauta^milirûôiquinitcbanf’prümpcrc impetû fluminis Ôi

qui ex altéra ripa traiidétes fuos horrabanfJam fatis pauétes aduerfo tumultu terribilio a tergo âdor tus clamor cabris ab Hanonc captis:mox amp;nbsp;ipfe aderat ancepfç terror circûftabat: amp;nbsp;e nauibus tanta uisarmatoßiin terrameuadészamp;atergoiprouifapmcbatacies.Gallipofteaquim facere conati funt: ultro pellabantur:qua parte reuifum maximeiter perrumpuntztrepidiœ îuicos paflim fuos diffugun Gallop nbsp;nbsp;Annibalxæteris copiis p otium traiedis:fperncns iam gallicos tumultus cadra locat. Ekphanroru

fuga nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;traiiciendo^ uaria côfilia fuiHc credo:ccrto uariata memoria eft aôæ rei.Quidâ congregatis ad ripa

elephâtis tradut ferociflîmum ex iis irritatû a redore fuo:cum refugiétcm in aquâ nâtem (equeref tra xiflé grcgcm ut quéç timétem altitudinem dcftitucrat uado:impcru ipfo fluminis in alteram ripa ra/ diente.Gercez magis eóftat ratibus traiedos:id:ur tutius cofilium ante rem foretata ada re ad ndem pronius eft:ratem unaxc.Ionga pedes.lJara a terra in amné porrexerût:quâ ne fccûda aqua deferretur: Côfiliû pluribus retinaculis ualidis parte fupiorc ripæ religatâponris îmodiî;humo côieda cÔftrauerât:utbel iraiicié/ luxaudader uelutp folum igrederenf.Altéra ratis æque lata lôga pedes.c.ad traiidédum flumé apta dorum huiccopulataeft:utcum elephantip ftabilé ratcm:ranquiam pgrediétibus foemininis adi:ubiinmk Elephâ norem applicatâtrâfgrefti funt:ut cxtéplo refolutis:qbus leuiter annexa crat uinculis:ab aduariis: ali/ torum quot nauibus ad alteram ripam ptraitur.Ita primis expofitiszalifdeîde repetiri ac traiedi funt: nihil fa ne trépidabât:donec cônncti uelut pore agercnf:primis erat pauor:cum folura a cæteris rate in altum rapcrcnfubi urgentes irer feccdcntibus extremis ab aqua trepidationem aliquâtum edebât:doncc qe/ tem ipfe timor circûfpiciétibus aquam feciflèt.Excidere etiam fæuientes qdam in flumen. Sed ponde re ipfo ftabiles:deicdis rcdonbus:quærendis pederentim uadis:in terram euafere.Dum elephâti traii ciuntur:interim Annibal numidas eqtes qngetos ad caftra romana miferatfpeculatum:ubi amp;nbsp;quatre copiæ enênt:amp; qd pararcnt:huic alæ eqtum miffî.ut ante didum c:ab oftio Rhodani trecéti romano rum eqtes occurrunr:prælium atrocius:quâ ,p numéro pugnâtium editur:nam prêter multa uulne/ ra cædes etiam prope par utrinq? fuit:fugaqi à pauor numidarum romais ïam admodum feflls uido riam dedit.Vidores ad.clx.necoés romani fed pars gallo^iiuicri amplius ducétis ccciderunt. Hoc prb cipium fimukp omen belli:utfummæ rcrûprofperum cuentum:ita haud fane icruentam ancipitif^ Attur certaminis uicroriam romanis portendit.Re ira gefta ad utrucp ducem fui redicrûtincc Scipionis ftare orné fu fententia poterat:nifi ut ex confilus cocptilcp hoftis amp;nbsp;ipfeconatus caperct:amp; Annibalé incertum utru turi fuc ceptu in Italiam îtenderetirer:an cum co q primus fe obtuliftêt romanus exercitus: manus côfereret. ceflus î/ Aucrtit a præienti certamine boio^ Legano Reguliqj Matali aduentus q fe duces itinerum :fodos pez pugna riculiforeaffirmârcs:iregro bello nufquâante libatis uiribus Italiam aggrediédam cenfent, Multituz do rimebat qdem hofté nôdum oblitcrara memoria fuperiofis bclli:fcd magis iter îmenfum: alpefq» remfama urique inexperris horrendam mctuebat.Iraque Annibal:pofteaquamipfifententiaftetic pergereire;atque Italiam pctere:aduocata concione uariemilitum uerfat animos caftigando:adhof tandoqi.Mirarifequifnam pedorafemperimpauida repens terror inuaferit:pertot annos uincentis eos ftipendia faceremcç ante Hifpania cxccflïflc:quam omnes gcntes:amp;: terræ : quas duo diurrfa ma/ Anniba na amplcdantuncarthaginemCum eflént : indignaros deinde quod quicunm Saguntum obiediflént lis hor/ uelut obnoxam fibi dedi:poftularct populus romanus.Iberum traieciflê ad dclendum nomen roma' tario ad norum:liberandürp orbem terraß^:tum nemini uifum id longum:cû ab occafu folis ad exortus intend l’uos nbsp;nbsp;nbsp;derent itcr:nunc poftead mulro maioré pattern irincris emenfam ccrnant.Pyrenciïfalrum inter fcrlt;y

dftimas gentes fuperatû,Rhodanû tantum amné:rot miliribus gallop prohibcribus:domita ét ipfius fluminis uiitraieém in confpedu alpes habcant:qua^ altcrum lams Iraliæ fit:in ipfis porris hoftiu fari gatos fubfiftcre.Quid aliua alpes eflé credentes qua montium alrimdines .quot;'flu gerent altiores Py teneis iugis:nullas profedo terras cælum conringerc:necinexuperabiles humano generi efiè.Alpes quidem habirari:coli:gignere:at^ alcreanimantes:peruias paucis efléexerciribus:cos ipfos:quos cernantikga/ tos non pcnnis fublime elatos alpes tranfgreftbs:nec majores quidem eo^ indigenas:fcd aduenas Iw/ liæ culrores has ipfas alpes ingenribus fepe agminibus cu liberis : ac coniugibus migranrid modo tu/ to tranfmififlê.Militi quidé armato nihil fecum præter inftrumenra belli portatna^ inuiu aut ine^ perabile eft fSagunmm ut capcremr:quid p odo menfes periculi: qd laboris exhauftum eftfRoma oc bisterrarum caput petenribus:quicqadcoafpe^atlt;jarduum uideri:quod ineoepm morctur iccpif^ quonda gallos ea:quæ adiri pofte poenus defperet.Proinde aut cedcrent aio arqj uirmte genti ; per eos dies tociens ab fe uidmaut irincris finé fperent campu inreriacentéTyberi:ac moenibus romanis:Hö exhortationibus incitatos corpora curarc:atqï ad irer fe parare iubet. Poftero die profedus aduerfa rf pa Rhodani mediterranea Gal liæ pctit:non quia redior ad alpes uia ecr:fed quantü a man receflïflét: minus obuia fore romand crcdens:cum quo:priufq in Italia uenmm forct:non crat in aio manus con Arar nbsp;nbsp;ferere.Quarris caftris ad infula peruenit:ubi Arar Rhodanufq? amnis diuerfis ex alpibus decurrenteS

Rhoda ®S” 31iquantulum amplexiconfludt in und:mcdiis campis infulæ nomen inditdaccolunt propeal/ pU5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lobrogcs gens iam inde nulla gallica gente opibus aut fama inferior. Turn difcors crat. Regni cerra/

mine ambigebant fratrcs:maior:amp; qui prius iperirarat Brancus noie minore a fratre amp;nbsp;eoem lumo^ qui iure minus ui plus porerat:pelIcDamr:huius fcditiois poppormna difcepratio cum ad Annibalcni deieda eftètiarbircr regni fadus:quod erat fenatus principdq; fcnrentia:fum^ imperium maiori refti/ tuit:ob id merirdcommeatu.copiage return oium amp;nbsp;ueftis eftadiutus:quod infames frigoribus alpes præparare cogebant,Sedaris eertamimbus allobiogu;cum iam alpes petéretmon reda regione iter it/

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;89

fhruittfed ad leuam in tricaftinos flexif.indc per extremam oram uocontiorum agri tetendit in frigo/ rios haud ufquâ îpedira ina;priufquâ ad Druentiâ flumen perucnit.Is amp;nbsp;ipfcalpinus am ms longe om Drue/ niumGalliæfluminumdiffialimustrâfirueft.Nam cumaquæuim uehatingctem:nôtarnen nauiû riaflu. patiens eft:qa nullis coerdtus ribis:pluribus fimuhncm nldcalueis fiuensmoua fern per uada. nouofç gurgires faciens:^ ob eadem pedin quoq? incerta uia e. Ad hæc faxa globofa uoluens:nihil Habile : nee tutum ïgredienti præber:amp; tu forte imbribus auöus ingetem tranfgrediétibus tumulrum fecit: cu fu per extern trepidarione ipfi fua:af q? incer ris clamoribus turbarcntur.P.Cornclius cóful triduo fere:po fteaqua Annibal ab ripa Rhodani mouit:quadratoagmineadcaftrà hoftium uenerat nullâ dimicâdi moram fasHurus:Cæterum;ubi deferta munimcnta:ncc facile fe tâtum progrcnbsanccunf^uidct:ad mare:ad naucs rediit turius faciliufq? ita defeédenti ab alpibus Annibali occurfurus :ne tame nuda au/ xiliis romanis Hifpania eflét:quâ prouinciam fortitus erat.Gn.Scipioné fratrem cû maxima parte co/ ScihiSif pIaß^aduerfus Afdrubalem mifirmon ad mtandos tammodo ueteres fociosxonciliandofg; nouos:red cÔfulis etiam ad pellédum Hifpania Afdrubalem:ipfe cû admodû cxiguis copiis Placentiam repctit:co qui cir cÔfiliû ca Padü crat exercitu Italiam defenfurus. Annibal ab Druentia campeftri maxime itinere cum bona pa ce ad alpes incolentium ea loca gallop peruenit.Tû qq fama prius : qua quidem incerta in mains ucro ferri foient:pcrcepra res erat:t3men ex propinquo uifa monnû altitudo:niuefq? cælo propc îmixtæ:te^ da informia îpofita rupibus;pccora iumentaep torrida frigorc;homincs intonfi amp;nbsp;inculti:animalia in animag? oîa rigcntia gelu:cætera uifu;quâ didu fœdiora terroré renouare. Erigentibus in primos agz men cliuos apparuerunt îminentes tumulos infidentes montani;Qui fi ualles occultiores infediffent: coorti in pugnam repente ingétem fugadlragcmg? dediflent: Annibal confiftere figna iubet:gallifq? ad uifenda loca praemiffisipofteamcSperit tranfitû ca nô eflexaftra inter côfragofa oîa prxruptaqîtquam extentiflîma poteft ualledocat^û p eofdem gallos haud fane mulm lingua monbnfq- abhorrentes cû fe ira mifeuiflent colloquiis monranorum edodus îterdiu tanrû obfideri faltû mode in fua queep dila/ bi teda:luce prima fubiit tumulos;ut ex apcrro;atqr îterdiu uiam per anguftias fadurus : die deide fix mulâdo aliud quam quod parabatur côfumpto:cum eodem:quo conftiterant loco: cahra cÔminuif/ fent:ubi primû digrenos tumulis môt3nos:faxarafcp fenfitcuftodias:pluribus1gnibus:quam pro nu-' mero manétium i fpecicm fidis:îpedimcrifqt cûéquité relidis:amp; maxîa parte pediru:ipfccûexpcdifis accerrimo quoç uiro:raptim anguftias euadit:lifg? ipfis turnulis:quos hoftes tcnuerât:côfcdir. Prima deinde luce caftra mota amp;nbsp;agmen reliquü ïcidere coepit.Iam mótani:figno dato ex caftellis ad ftationé folitam cSueniebant:cum répété eófpiciunt alios arceoccupata fua fup caput ïmincntis:alios uia trafic re hoftes utraq? fimul obicda res oculis:animis ïmobilcs parump eos defïxit.Dcïde:ut trepidationem in auguftiis fuo^ ipfo tumultu Annibalis mifceri agme uidcre:equis maxïe eófternatis obus qcqd ad/ - , icciflênt ipfi terroris fatis ad pniciem fore rati:puerfis rupibus:iuxta ïuia;ac deuia aflucri decurrunt;Tü P'°“^ uero fimul ab hoftibus fimul ab iniqtate locoß^ pceni oppugnabatunpluf^ ïter ipfos fibi cuiç tédenti ut periculo prius euaderet:qua cû hoftibus certaminis erat Equi maxïe ïfeftum agmen facicbat:qui 0^ clamoribus diflbnis:quos nemora etia:rcpercufelt;^ ualles augebat:territi trépidabant:amp; idi forte aut uulnerati adeo côfternatifuntut ftragem Ïgentéfimul hominum acfarcinarum* oïs generis facerent: multofqi turba:ar précipités diruptæqi utrîq; anguftiæ eént in îmenfum altitudinis deiecit: quofdam amp;nbsp;armatos:inde ruinx maximæ modo iumeta cû oneribus deuolucbanf.Quæ qq foeda uifu crât:ftc/ tit parûper ramé Annibahac fuos cÔtinuit:ne tumultû ac trepidarione augeret.Deïde poftcaq îterrum pi agmen uidit:piculûç eé:ne exum ipcdimctis exereim ncqcq ïcolumé traduxiflêt:dccurrit ex fupio/ re loco:amp;: cum impetu ipfo fudiffet hoftem :fuis tumultû auxir.Sed iis tumulms mométo rcporis:po/ fteaq liberata itinera fuga móranoji erant:fedatur:nec per ocium modo:fed prope filétio mox oés tra/ duÖi.Caftclluni indciqd caput eius regionis erat:uicof^ circüicöos capit:amp; capnuo^ pecoribus p tri/ duum exercitu almf.Et quia nee mótanis primo percullïs nee loco magnopere ïpcdiebatur:aliquantu lum eo triduo mm côfecit.Peruentû ide ad frequentécultonbus alium:ut inter môtana:populû:ibi no hello aperto:fed fuis artibus:fraudc:deîde îfidiis:eft pro^ circûucnrus.Magno natu prîcipes caftellop^ oratores ad pœnû ucniunt:alienis malis utili exéplo doftos memorates am icitiâ malle:quâ uim expez nn-.poeno^iiraq; obedienter imperata faduros:cómearü itinerilq? duces amp;nbsp;ad fidem promifló^ obfi des acciperet. Annibal nee temcre credendo:nec afpernando:ne repudiari aperte hoftes ficrent:benigne cum refpondiflet:obfidibus:quos dabat acceptis:cómcatu:qué in uia ipfi dctulerant ufus nequaquam ut inter pacatos incompofito agmine duces eorum fequitur.Primum agmen elephanti:amp; équités crât ipfe poft cum robore pedim circûfpeâans follicitus omnia incedebat:ubi in anguftiorem uiam ex par te altera fubicchm iugo ifuper irninenti nétum cftiundigi ex ïfidiis Barbari a fronte: amp;nbsp;a tergo coorti comminus eminufç petût:faxa îgentia in agmen deuoluunt:maxima a tergo uis hominum urgebat: in eos uerfa peditum acics haud dubium fccit:quin nifi firmata extrema agmina fugificntungcs : in eo Excipif amp;ltu accipienda clades fuerit,Tunc quocy ad extremum periculi ac prope perniciem uentum eft.Nam pœnus dumeundaretur Annibal dimittcre in anguftias agmen: quia nonut ipfe equitibus praefidio erat: itapeditibus quicquamabtergo auxilii reliquerat : occurfantes per obliqua montani erupto medio agmine uiam infedere : noxque una Annibali fine equitibus ac impedimétis aâa eft • Poftero die iam fegnius intercufantibus Barbaris:iniunâ:æ copiæ faltufcp haud fine clade maiore tarnen iumentorüm quam hominû pernide fuperatusundc montani paudores iam amp;nbsp;latrodnii magis:qua belli more cô/

curfabantimodo in primum modo in nouiflimum agmcn:ut cuicp aut locus opportunitaté daret:aut progreffi moratiuealiquâoccafioncm fedflênt.EJephan« ficut précipites per arras uias magna mora agebâturnta mrum abhoftibus:quacung? îccdcrcnt:quiainfuetis adeundi propius metus eranagmen præcedcbant,Nono die in iugum alpium peruenm eft per iuia plæraqi: amp;nbsp;terrorcs: quos aut ducétia fraus:aurubi fides iis nôeflêt:tcmcre iniræ ualles a conicûannbus iter facicbant.Biduum i iugis ftanz ua habitaifeflii^ laboreacpugnando quies datamilinbus:iumcnra^ aliquot: quæprolapft î rupibus erant:fequcndo ueftigia agminis îcaftra pcrucncre.Fcflis tædio tôtmaloRimuis ctiam cafus:occidcnz te iam fydere uergiliaru m:ingentc terroré adiecit per oîa niue com plefa«Cu m fignis prima luce motis fegniter agmen icidcrer:pigritiag; amp;nbsp;defperatio in emniû uulru emineretiprægrcflus figiia Annibal in promôtorio quodâ:unde lôgeac late ^fedus erat:cÔfifterc iuffis mtliribus Iraliam oftétat: fubieôofç ,. alpinis montibus circu padanos campos:mocnia^ eos tu rranlcédere:nô lraliæmodo:fcd etiâurbis ro mæ.Cæreraplana jjcliuiaforeuno:autadfummüalteroprælio:arccamp;:caputItaliæ in manu habituz J*os.Procedereïdeagmen coepit:iam nihil ne hoftibus quidem prêter parua furta p occafionem tenta tibus:cæterum iter m ulto qui îaflenfu fuerat:ut plæraq? alpiû ab Iralia ficut breuiora ira ai diora funt difficilius fuit.Oîs.n.ferme uia préceps angufta:lubrica erar:ut neg; fuftinere fea lapfu poircnt:nec fî g paululum tirubaflent hærereafflidis ueftigio fuo:alii^ fuper alios:amp; iumenta amp;nbsp;homines occiderent. Ven tu deinde ad multo anguftiorem rupé:atg^ ira redis iaxis ut ægre expedirus miles térabundusima nibuf^ retinens uirgulta:ac (hrpes circa eminentes dimittere fefe pofièf, Natura locus iam ante peeps recéri terræ lapfu in pedû mille admodû altitudiné abruptus erat.lbi ucluti cum ad fincm u iæ équités conftifinênr;miranti Annibali:quæ res moraretur agmen:nunciatur rupé î uiâ efle. Digreflüs deinde ipfead locu uifendum haud dubia res uifa quin p inuia circa nec trita antca:quâuis longo ambitu circu duceretagmen.Ea uerouia infupabilis fuir:Nâcû fup ucterem niuem iradam noua modicæaltitude nis eér:molli nec prêaltæ niui facile pedes ingredientiûinfiftebat. Vt uero tôt hoîum iumentorumç inceflu dilapfa é:pernudâinfra glacié ffuenrem^ labé liquefeentis niuis mgrcdiebant terra ibi ludano eranut a lubrica glacie nô recipien te ueftigiû:amp; m prono citius pede fe fallenrezut feu manibus in aflûr gendo:fcu genu feadiuuiflèntupfis adminiculis proJapfi ite^ cormiïTenrinec ftirpes circa radicefuead quas pede.aut manu quifquâcnitipoflet cranturag^ in leui râtûglacie:rabidaç mue uolutabantur lU/ menta:necabanturintcrdû:amp;:iam tû infirmam ingredientia niuc:amp;i prolapfa iadandis grauius in con tinendo ungulis penitus pfringebanr:ur plærag^ uclut pedica capta hærerét m dura amp;' alta concreta gb cie.Tandé negeg iumétis atep hominibus fatigarisicaftra iniugo pofira.Egerrimead idipfum loco pur garo:tantum niuis fodiendum:atqi egerendum fuit.Indead rupem minuendam per quam uia una ef fepoterat:militcs dudi:cum cedendum eflêt laxumiarbonbus circa in manibus deiedis dctruncatif$ ftruem ingentem lignorum faciunt edep cum amp;nbsp;rus uentiapra faciendo igni coorta enèt:fucccdunt:ap dentiag? faxa infufo aceto putrefaciunrdta rorridam incendio rupem fene padunt molliutg^ anfradi'' bus modicis cliuos;ut non iumenta folum:fed elephanti etiam deducipoflent.Quatriduum fuper ru pcmconfumprum:iumcntaprope£ïmcabfumcbanrur.Nuda.n.fcrecacuminafunt:amp;;fiquid eft pa-' buli:obruuntniursdfcriora uallis appricos quofda eollcs habenuiuofqi ppefiluas etia humano cultu digniora locaiibi iumenta in pabulu mifla:öi quies muniendo feflis hoibus data rriduo.inde ad planu dcfcenfumcftictiamlocis mollioribus amp;accolaß^ingcnüs.Hoc maxime modopuentu eft in Italiain Quinto méfe a Carthagine noua:ut gdam anderes lünt.Quinto dccimo die alpibus fuperatis. Qua' ræ copié tranfgrefto ï Italiam Annibali fuerit:nequaqua inter audores coftanqui plurimu cem miltó pediruiuiginti cquitu fuiflé fcribunt:qui minimum uiginti millia pcditü fcx equitù.L.Cînius Aliméz rius:qui captum fcab Annibale fcribitimaxieaudor moucret me:nifi cofunderet nume^ gallis Ligu^ nbufqi additis:cum his fcribitJxxx.millia peditum.x.equitum adduda îIraliam:magisaffluxiftê ueC liauenit fmnlecft:amp; ita quidam audores funt.Ex ipfo autem audiuiflê Annibale: pofteaqua Rhodanum tra' ^nus fierütixxxvi.miHia hominum:igcntcmg? numerum equorum amp;nbsp;aliorum iumétorum amififlc itauri nis qué gallis proxima gens erat î Italiam digrcftb.Id cum iter oés cóftct:eo magis miror ambigi: qu^ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’P^^ tranfieritamp; uulgocrederc Pcnnino:argp idenomé amp;nbsp;iugo alpium iditum.Trafgreflum Ce''

lis Vide 1,^5 p^f Cremonis iugum dicit tranfiflê:qui ambo faltus eum non in taurinos led per faltus móranos *^^ ^^f nbsp;nbsp;ad libuos gallos deduxiflënt.Nec ucrfimile eft:ea turn ad Galliam patuiflè itinera:uri^ cd qué ad Pen

tronis ninum fuerant:obfcpta gentibus femigermanis fuiflent:ncgp Hercule monribus: his li quem forte id , Ç?mouet:a tranfiru poenorum ullo:fcd ab uno ucl acriincola iugi cius norunt nomen iditum: Peroppoe legedü fune^j pricipium return taurinis ^ximegéri aduerfus ifubres motum bellum erat:fed armareexerz citum Annibahut parti alteri auxilio:cflct in rcficicdo maxime fentiétem contrada ante male no pote rantiocium amp;nbsp;enim ex labore:copia ex inopia:cultus ex illuuie rabcœ:fqualida amp;nbsp;prope efferata corpo' ta uarie mouebant,Ea.P.Cornelio confuli caulà fuir:cum pifas naumus ucniflct:cxcrcitu a Manlio At tilioq? accepte tyrone amp;nbsp;in nouls ignominiis trepido ad Padum fcftinandi:utcum hefte nondum refe do manum côfereret.Sed cum çlacétiam côful uenit:iâex ftatiuis mouerat Annibahraunnoruq1 una urbé caput gétis cius:quia uolcs i amiciciam no ueniebat:ui cxpugnauit.lûxiflèt fibi:nô metu fold: fed etiam uolutatc gallos accolas Padi:ni eos circûlpedâtcs defedionis tépus fubito aduétus côfulis oppte* fiflét amp;nbsp;Annibal mouit ex taurinis icertus qué pars:fequéda cflct:gallos pfentem fe Iccuturos ratus. la propein côfpedu erât excrcitus:côuenerâfg3 duces:fîcut utergp iter fenôdü fatis noti:ira iam imbutus

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$o

uter^ quadam admiratione akcrius.Nam Annibalis amp;nbsp;apud romanos iam ante Sagunti exddiu ccle bernmum nomen erarÄ Sdpionem Annibal eo ipfo:quod aduerfus fe dux potiflimum Icdus diet: præftanrem uirum credebarzSi auxcrant:inter feopinioncm:Sdpio quod rehdus îGallia obuius fue rar in kaliam tranfgreflb Annibali;amp; conatu tarn audad traiiciendarurn alpium:amp; effedu occupauit: tarnen Scipio Padum traiedt:amp;ad Ticinum amnem moris caftris:priufquam cducerct in acic:adhor/ tandorum militum caufa talem orationem exorfus eft.Si eum exerdtum milites educerem in aciem; quern in Gallia mecum habui:fuperfediflêni loquiapuduos. Quidenim adhortari referret : aut cos cquites:qui equiratum hoftium ad Rhodanum flume uiciflent cgregie:aut has Icgiones:cum quibus fugientem hunc ipfum hoftem fecutus confefTionem cedenris ac detredatis certamen pro uidoria ha bui:nunc quia ilk exerdtus Hifpaniae prouinciæ fcriptus:ibi cum fratre.Gn.Sdpionc meis aufpiciis re Sdpioif gerit;ubi eum gererc fenatus Populufcjp Romanus uoluit:ego:ut conlulem ducem aduerfus Annibale hortaz acpœnos haberetis:ipfe me huic uoluntario certamini obtuli:nouo iperatoriapud nouos milites pauz tio ad cauerba faciendafunt:ne genus bclli:neue hoftem ignoretis:cum iis eft uobis milites pugnandu:quos fuos terra marine priore hello uiciftis:a quibus ftipendium per.xx.annos excgiftis:a quibus capta belli præz mia Siciliam:ac Sardiniam habetis.Erit igitur in hoc certamine is uobis:illifg! animus:qui uidoribus amp;uidis efle foIet:Nec nuncilli:quiaaudent:fed quia necellceft:pugnaturi funt:nifi creditis:qui exerci tu incolumi pugnam detredauere eos duabus partibus peditum equirumq? in trafitu alpiu amiftis : q plures poene perierint:qua fuperfint plus fpei nados effe: Atm.pauci quidem funt:fed ingentes animis corporibuf^:quo^ robora:ac uircs fuftincre uis ulla uix poflif.effigics imo umbra* hominum: fame: frigore:illuuie:iqualore enedi:contufi ac debilitati iter faxa rupef^:ad hæc perufti artus niue rigentes nerui:membra torrida gelu:quaflata fradaç arma:claudi debiles equi cum hoc equite:cum hoc pedP te pugnaturi eftis:reliquias extremas hoftium no hoftes habebiris. Ac nihil magis uercor:neante qua uos cum hofte pugnaueritis: Annibalem alpes uicifle uidcantur:fed ita forfitan decuit cum feedc^z ruz ptoreduce ac populo deos ipfos fine ulla humanaope comittereacprofligatebcllum:nos autcm:q fez cundu deos uiolati fumus:cômiinim ac pfligam côficere.Non uereor:ne quis me hoc ueftri adhorraz dicaufa magnificeloquiexiftimet:ipfum aliteraîo affedum eflê.Licuitin Hifpaniâ pumeiam meam ire:quo iam ^fedus eram cd exercitu meo:ubi^amp;: fratrem côfilii participem ac periculi fodum haberé: amp;nbsp;Afdrubalem porius quam Annibalem hoftc:6i minorem haud dubie molem belli:tamen cu præz terueherer nauibus Gallis oram:ad famam huius hoftis in terra egreflus:prsmifló equitatu ad Rho danum moui caftra.Equeftri prslio:qua parte copiarum conferendi manum fortuna data eft:hoftem fudi:peditum agmé:qd in modü fugientium raptim agebaf :qa alTequi terra non poteram :ncq? regref fus ad naues erat:quanta maxime eeÏeritate potui:tanto maris terrarumg? circuitu i radicibus alpium obuius fui:huic timendo hofti:utrum cum declinaré cerramen:improuifus uideor incidifl'e:an occurz rere in ueftigiis eius:laceflère:ac trahere ad decernendum fExperiri iuuat.utrum alios certe répété carz thaginenfes per uiginti annos terra ediderit:an iidem fint:qui ad Egades pugnauere infuld:amp; quos ab Eryce duo de uigenis denariis æftimatos emiftis.Et utnï Annibal hic fit smulus itinerum Herculisj ut ipfe fert:an uedigalis ftipendiariuflt;j amp;nbsp;feruus Populi Romani a patre rclidus. Qué nifi faguntinu fcelus agirarenrefpiccret profedo fi nó patria uida domü certe:pacé amp;nbsp;foedera Amilcaris fcripra manu qui iufTus a cofule noftro præfidid deduxit ab Eryce;qui graues ipofitas uidis Carthaginenfibus leges fremens mœrenfç accepit.Qui decedere Sicilia:qui ftipendiu Po.Ro.dare padus eft:itag; uos ego rni Iites:noneofolumaïo:quo aduerfusalios hoftes foletispugnare uelim:fedcum indignatione quada: at$ ira uelut fi feruos uideatis ueftros arma repente contra uos fcrentes.Licuit:fi uoluiiremus:ad Eryz cem claufos ultimo fupplkio humano^ fame inrerficere:licuit claflém uidrieem in Africam traiieere: atç intra paucos dies fine ullo certamine Carthaginé delere:ueniam dedimus prscantibus: emifimus y^j^ -^j ex obfidione:pacé cd uidis fecimus;rutels noftrs deinde duximus cum Africo bello urgercntur « Pro chpam hisïpertitisfuriofumiuuenemfequentesoppugnatupatria noftram ueniunt:atm utinam ^dccore hoj-j-a/ nobis hoc tantum amp;nbsp;no pro falute effet certaméNon de poffeffione Siciliæ ac Sardinùe:de qbus quôz jjoj^em dam agebatur:fcd pro Italia uobis eft oppugnandum.Nec eft alius a tergo exercitus:qui nifi nos uinci mus:hofti obfiftar:necalpes alis funt:quas dum fuperant:comparari noua poffintprsfidia.hic eft ob ftandum militcs:uelur fi ante Romana mœnia pugnemus:unufquif^ fe non corpus fuum:fed coniuz gern ac liberos paruos armis protegere putet.Nec doraefticas folum agitet curas:fed idéridem hoc ani nioreputennoftrasnucintuerimanuslênatumPopulücpRomanüiipalis noftra uisutriuf^ fuerit: talem deinde fortunam illius urbis:ac Romani iperii fore.Hsc apud Romanos cóful. Annibal rebus prius:quam uerbis adhortandos milites ratus:circundato ad fpedaculum exercitu captiuos motanos uindos in medio cóftituitiarmifgi gallicis ante pedes co^ proiedis interrogate interpretem iuffit : qs fi uinculis leuaretur:arm aç amp;nbsp;equum uidor acciperet:decertare ferto uellet:cum ad unum omnes fer rum pugnamqi pofcerenr:amp; deieda effet i id fors:fe quif^ eum optabat:quem fortuna in id certamen eligeret.Vtcuiufijforsexcidetat:alacerintec.grarulantesgaudio exukans cum fui moris tripudüs arz jua raptim capiebat.Vbi uero dimicarent:is habitus animorum non inter eiufdem modo conditionis homines erat:fed etiam ïter fpedantes uulgo ut nó uincentium magis:qua bene moriétiü fortuna lau daretur:dum fic aliquot fpedatis paribus affedos dimififï'et:concione inde aduocata:ita apud eos locu tus fertuc.S iqué animu i aliens forris exeplo pauloante habuiftis:eundé mox in æftimâda fortuna ue

Cofilin lira habueritisiuicimus militesinecp.n.fpcdaculii mo illud:fed quædâüduti imago ueftrae coditionw Anmba eranacnefcioan maiora umculaimaiorcfcp neceflitates uobis quacapnuisueftris fortunaarcudederit: lis I fill's dexterailcuagi duo maria claudutinulJa ne ad cfFugiu qdc nauem habétibusxirca Padus amnis maior hortan ac uiolétior Khodanoia tergo Alpes urgent:uixintegris uobis:ac uigetibus trâfitæ:hic ui'ccndum aut dis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moriendum milites cft.Vbi primu honi occurriftis:amp; cade fortuna:quæ ncceflîtaté pugnâdi îpofuit;

præmia uobis ea uidonbus ^ponit:quibus ampliora hofes ne a diis quidé îmortalibus optare folent. Si ficiliâ tant û ac Sardinia parétibus iicfhis ereptas noftra uirrute recuperaturi eflcmus:fatis tam é arn pla pretia cßcnt.Quicquid romani tôt triûphis partû côgeftumq? poffidenrnd emne cû ipfis dominis nourum furuß: enan banc tam optima mercedé agite cû diis bene iuuâtibus:arma capite. Saris adhuc in uaftis Luûtaniæ Ccltibcnæqi collibus pccora cenfeßado nullû emolumétû tôt labolJ^ pcriculoiuq? ueftro^ uidiftis.Tempus eft opulcnta nos ac dicia ftipendia faccrc:amp; magna opeprætia mereri. Tâtû itineris per tôt môres fluminagiÄ tôt armatas genres emcnfos:hic uobis rcrminû labojz fortuna de/ dit:hic dignam mercedem emeritis ftipendiis dabinnec quam magni nominis bcllum éitam difficile exiftimaueritis uißonam fore.Sæpe amp;nbsp;côtemptus hoffis cruétum certamé cdidit:amp; inclyti pepuli rc/ gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gefgi pcrlcui mométo uidi funt. Vndeadepto hoc uno fulgure nominis romani:quid cRiqdiili uobis

comparand! fint:ut uigîti annoj: militiam ueffram cû ilia uirturc:cû ilia fortuna taccâ:ab Herculis co/ Iumnis:ab Oceano terminifq? ultimis tcmij^ip rot fcrocifiimcs Hifpaniæ amp;nbsp;Galliæ populos uincéres hue pueniftis:pugnabiris cum cxcrciru tyree ac ipfa æffare cæfoiuiûo circûfeflb a gallis: ignoto adhuc , duci fuo ignoratig? ducc:An me i pretorio partis clan Tim i iperaroris ^pc notû:certecducatû:domito Viciori j-çm Hifpaniæ Gallixcp uidlorcmieundé noalpmay: modo gétiü:fed ]pfarum:qd multo maius eft ab pium:cü femeftn hoc conferam ducedefertorecxcrcitus fui:Cui fiquis:demptis fignis:poenos roma/ fucceflu nofep hodieolfédat.-ignoratugócerrü habco utrius cxcrcitus fitcÔfuI,NÔergo illudparuiaihmo min urn feri tes:quod nemo ueffrü é:cuius nóanteoculos ipfefepe militatealiqd ediderim facinus:cui non idem ego uirtutis fpcdatoriac textis notata tcporibus locifgi referre fua poflim decora,TÛ laudaftis me mili tcs:donaftis:alumnus prius oi'um ucftrü:quam fperator ,pccdam acie aduerfus ignotos inter fciigno/ iantef^.Quocüqß circûtuli oculos:plcna oia uidco aiorum ac roboris;uercranü pedité: gcncrofiffima/ rum gctium equircs:frænatos:amp; mfimnatosiuos focios fidcliflimos fortiflimof^iuos carthaginenfes cum ob patria rum ob ira luftiflimam pugnaruros:î ferimus bcllû:infeftifqî fignis deftedimus i Italie tanto audacius fornufqi pugnatumquato maior fpes:maiorcp aîus inferctis é uim :q arcétis, Acccdit p terea aios:amp;: ftimulatdolor iniuria îdigniras ad fupplicûdepopofeere meducé primû: dei'de nos oésiq Saguntû oppugnaffcris:deditos ultimis cruciatibus affediinfucreicrudchfi'ma ac fupbifl'ima gés fua omniafuigt arwtrii facerecû qbus bcllû:cû qbus pacéhabcamus:femodû îponereæquû céfet. Grcun fcribir;includitg3 nos terminis monnu fluminûgnquos ne cxccdamus:nc^ cos:quos ffatuit retminos obferuat.Ne tr^icrisiibcrû neqd rei tibi fitcû fagûrinis:ad Iberûcft fagûtu:nufq te ucftigio moueris: parû eft qd uetertimas ,puîcias noftras Sictliam ac Sardinia ademitét Hifpaniâ:fi indeccflcro:i Africa tranfccndct.Tranfccdifl'e auté dico:duos confulcs huius anni:unum î Africam altc^ î Hifpaniam mb fere.Nihil ufq nobis rcliflû cftinifi c damns ui'dicaucrimus.Illis timidis amp;nbsp;ignauis licetcffêiqui refpe/ Ûum habet qd fuus ageng? fua terra per tura ac pacara irinera fugiéresiaccipiét: Vobis necefle eft fortb bus uiris cé amp;nbsp;oîbus îrer uifloriâ mortemue cerra defperariôe abruptis:aut inccrciaut fi fertûa dubita/ bit:! prælio porius;quâ î fuga morte oppcrerc.Si hoc bene fixû omnibus dcftinatûqnn animo:cft ite^ dicam:uiciftis:nullum inciramentum ad uincendum hominià diis immortalibus acrius datum eft.

' nbsp;nbsp;His adhortationibus cû urn'g? ad certamé accéfi militû animi eént:Romani pote Ticinû iungût : tu tandigi nontis câ caftdlum fup iponunr.Pœnus opcre occupatis hoftibus:Maharbalem cum ala numi darum equitibus qngentis ad dcpopulandos focio^ Po.Ro.agros mirntigallis parciqmaxime iubet: Principumqp animos follicitarc ad dcfrflionc.Ponte pfcdoitraduûus romanus cxcrcitus î agrum lïu/ brium quicy millia paflûû a uico rumulis côfedirubi Annibal caftra habebat,Reuocato^ propere Ma harbale atey cquitibus:cû Ïftare certamé cerncret:nihil unquam fatis diûum monitumgi ad cohortan dos milites ratus:uocaris ad concioné cerra præmia ^nunciat:iquorum Ipcm pugnarenr : agrum feb darurû in Iraliaefîè: Africa: Hifpania:ubi quifqi uclitimuncm ipfi qui acccpiflct:liberifgj.Qui pecunia SI agrum maluiflèt:ei fe argento fatiffatftuyziqui focio^ ciucs Carthaginélés fieri uellcntiporeftatcni , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u^:qui domos redire mallent:datupi fe operâ ne cuius fuo^ populariû mutatam fecum fortuna Tria ab ^^^ ucllcnt:feruis quo® dominos ^fecutis libertärem ^ponit:binaç pro his mancipia dominis fe re/ Anmba diturum.Eaqi ut rata (cirent fore.agnû leua manu:dcxtcra (cilieem retincs:fi faüerct.Iouécætcrofcy ^ le militi carus dcos:ita fe madarentiquéadmodûipfeagnû maôaflèt:ôi fecundûpratcanoné caput pecudis fa/ ppolîta xo elifir.Tûuero uclutdiis audoribus oés in fpé fuam quif^ acccptis:id moræ:quod nondû pugnaret ad potienda fperata rari præliû uno animo amp;nbsp;una uoce pofeunt. Apud romanos haud quag tara aben tas eranfup cætera rccétibus ctiam territos ^digiismam amp;nbsp;lupus îtrauerat caftrailaniarifqi obuiisapie intadus euaferat.Examen apum arbore i prorio îminente confederar.Quibus procuratis Scipio cum cquitatu iaculatonbufcy expeditis profcdus ad caftra hoftiumicxgi propinquo copias quâtæ : amp;nbsp;cuius generis effent fpcculâdas:obuius fit Annibalnß ipfi cû egtibusâd cxploranda circa loca prqgreflô.Neù - tri altcros primo cernebanr.Denfior deîde îceflü tôt hominû:cquorÛŒ oriens puluis fignû ^pinqua/ tiû hoftiû fuit.Côftitit utrügp agmé:amp; pho fefe expediebât.Scipio lacufarorcs amp;nbsp;gallos équités i fronte

Iocat:romanos fbcioru^rquod roboris fuitan fubfidns.Annibal fraenatos eqfes in medid accepit cor/ Eqflre nua numidis firmat:uix du clamore fublato:iaculatores fugere îter fubfidia ad fecundam adem. Inde plium equitû cerramen erat aliquâdiu anccps.Deinde:quia turbabant equos pedites intermixti:multis laben tibus ex egs:aut defilientibus:ubi fuos premi cireduentos uidiflènt:iâmagna ex pte anceps erat: donee numidæ:qui in cornibus erât:circûuedi paululumatergofeoftendere.ls pauorpcrculit romanos :au/ xit^:pauoré confulis uulnus:penculümç îtercurfu turn primu çubefeenris filü pullàtum.Hic erat iu ucnis:penes que perfedi huiufee belli laus eft. Africa us obegregiâ uidoriam de Annibale amp;nbsp;de pœnis appellatus. Fuga ramen effufa iaculato^z maxime fuit:quos primos numidæ inuaferur. Alius cófertus cquiratus confulé in medio acceprum:nóarmis modo:fed etia corporibus fuis proregens î caftra nufg CÓfulis trepide neep eflufe cedendo reduxir:feruati cófulis decus Obus ad feruu natione Ligurern delcgat ma uulnus lim equidem de filio ueru eflè:quod amp;nbsp;plures tradidereaudores:feruü fama obrinuit. Hocprimû cû Annibale prælium fuit:quo facile apparuit:amp; equitatu mcliorem poend eflè:amp; ob id campos parentes quales funt ïrer Padu Alpef^:bello gerendo romanis aptos no cfle.Iracp ^xima nodciiums militibus uafa filentio colligcre:caftra ab Ticino mota;feftinarumç ad Padu efl:ut raribus:quibus iunxerat flu/ men:nondum refolutis:fine tumultu:atgi infedatione hoftis copias rraiiecerer.Prius Placcnriam per/ uenere:qua fatis leitet Annibal ab ticino profedos,Tamê aliquot morato^ in citeriore ripa fegnirer ra tem foluentes cepit:tranfire nó potuit ponté:ut extrema refolura crant:tora rate in feeddam aquam la bente.Cælius audor eft Magonécumegtatu amp;nbsp;hifpanis peditibus flumen extéplo tranfnaraflèiipfum Annibalem per fupiora Padi uada exercicum traduxiflè. Elephanris in ordiné ad fuftinendd impetum fluminis oppofitis:ea periti amnis eius uix fecerint.Näq? equites:armis equifç faluis:ranram uim flu/ minis fuperaflè non ueriflmile c:ut iam hifpanos omnis inflati trafucxerint utres:fed multopc dièrum circuitu Padi uada petenda fucrint:qua exercitus grauis ipedimcntis traduci poflèt.Potiores apud me audores funt g biduo uix locu rareiungendo flumini inuentd traddr:co cum Magoneegtes hifpano/ rum expeditos præmilTos.Dû Annibal circa flumen legationibus gallorum audiédis moratus traiicit grauius pedituagmcn:intcrim Magoïegrefg? ab tranfiru fluminis diei unius innere Placerlâad hoftes contédunt. Annibal paucis poft diebus fex milliaa Placentia caftra comumuitÄ poftcro die î côÇgt;cdu hoftium acie direda:pratem pugnæ fecit.In fequéti node cædes i caftris romanis tumultu tame: qua re maior ab auxiliaribus gallis fada eft:ad duo millia pcdimmiSr duccnti équités : uigilibus ad portas trucidatis:ad Annibalem traftugiunt.Quos poenus benigne allocurus:amp; fpe ïgérium donorum accen fos:ïciuirates qué® fuas ad folbciradum popularium aïos dimifit,Scipio cædem earn fignum defedio nis oium galloze dïè ratus:c0tadof^ eo fcelcre uelut inieda rabic ad arma ituros:gq grauis adhuc uul nere erar:ramen quarta uigilia nodis ïfcquétis:tadto agmine profedus ad Trebiam fluuium:ï loca al ' tiora colicky Ïpeditiores egri caftra mouet.Minus q^m ad Ticinum fefellit:miirif^ Annibal primu numidis:dcideomni equitatu turbaflèt uriqi nouiffimum agmé:niauiditate prædæ i uacua romana caftra diuertiflènt.Ibi dum per ferurâtes loca oi'a caftrorum nullo fatis digno moræ ptio tempus terut emiflus eft hoftis de manibus:Et cum iam tranfgrelTos Trebiam romanos metantcf$ caftra eófpexif fenr:paucns moratorum occiderótcirca flumé i'rerceptos.Scipio nee uexatióem uulneris 1 uia iadatis ultra pariés collegam (iam enim reuocatum ex Sialia audierat)ratus cxpcdadum:locum:qui prope flumen tutiflimus ftatiuis eft uifus deledum cómuniuir.Nec proeul ide Annibaheum cÔfcdiflèt:quâ/ turn uidoria equeftri elatus:tatum anxius inopia:quæ per hoftium agros eunté nufquâ præparatis cô meatibus maior î dies cxcipiebar:ad Claftidm uicum:quo magma fruméti numegi côgeflèrât romani mittit.lbi:cu uim pararét:fpes fada ^ditionisineclâne magno pcio nûmis aureis quadrîgétis datis.P. Brundufino pfedopfidii corrupto tradif Annibali Claftidiürid horreü poenis fedetibus ad Trcbia.In captiuos ex tradito pfidiorut fama clæmcnæ I prkipio rejz eolligeref:nihil fæuitû é.Cu ad Trebia ter/ reftre cóftitiflèt bellü itcrim circa Siciliâ ifulafqi Iraliæ iminétes:óf a Sépronio cófule:amp; ante aduérum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fra/

eius terra manqi res §eftæ-Vigitiquîqueremes cd mille armatis ad depopuladam ora Italix a carthagi “ie poe/ nenfibus miflkmouc liparas:odo ad ifulam Vulcani tenuerüntres î fretum auertit æftus.Ad eas con/ *gt;“

Ipedas a Meflana duodccim naues Ab hieronc rege fyracufano^ miflæ;g turn forte Meflânæ erat: co lulé romanû oppcncs:nullo repugnâtexaptas naues Meflànâ i portû dcduxerunt*Cognitû ex captiurs præter uigiri nauesxuius ipfi claris ccnt;i Italia mifl*as:gn$ amp;: triginta alias gnqueremes Siciliâ petcre ad follicitâdos ueteres focios.Lilybæi occupâdi pcipua cura eflexrcdere eadé tépeftate:q ipfi difiedti fox xent:eâ quoç claflèm ad Aegadis ifulâ deiedam.Hæc ficut audita erât:rex Mefenæ Acmylio ptori:cu lus Sicilia erat jpuîcia:pfcribit:monctq5 Lilybcû firmo teneret pfidio.Extéplo amp;nbsp;circa ptorium ac ciui' taré miffi legati tribunig?:q fuos ad cura euftodiæ îtéderent:ante oîa Lilybæû teneri ad appararu belli. Edido ^pofico:ut focii nauales.x.diepi coda cibaria ad naues dcferrét:amp; ubi fignu datû eét negd mo/ ram côfeendédi faceret:perç omnem orâ:gerât ex fpeculis côfpicerent aduétantem hoftiimi claflèm; Simul itaq?:qq de îduftria morati curfum nauium erâ carthagincfes:ut ante lucem accederét Lilybæû: præfenfuni tarnen é:quia Ôi luna pernox eratÄ fublatis armamétis ucniebât: extéplo datû eft lignû e fpeculis;amp; i oppido ad arma conclamatûéidi in naues côfcenfum:pars militu in mûris portarumç fta tionibus:pars i nauibus cratÄ carrhaginenfes:quia rem fore baud eu imparatis cernebât: ufqi ad lucé portu fe abftinuerüt demendis armamentis eo tépore:aptandaç ad pugnâ elaflè abfumpto;ubi illuxit recipe claflèm in alrum:ut fpatiû pugnæ eétxxitumç liberum e portu naues hoftiû haberét,Ncc Ko/

mani detredauerepugnam :6; mcmoria circa ca ipfa loca^cfta^ re^ fraïti:^ milifum mulritudincaC uirtute:ubi in altum cuedi funt:romanus coferere pugna:amp; ex ^pinquo uires conferre uelle. Contra eludcrc poenus amp;nbsp;arte:non ui rem gerere nauium:qua uiro^:aur armojz malle certamen facerc. Nam ut focus naualibus affanm inftrudaclaflêmnta inopem milite habebant:amp; ficubiconferta manus eétï

baud quag par numerus armato^ ex ea pugnabat.Quod ubi animaduerfum cflÄ romanis multitu/ do fua auxit animû:^ paucitas ilns minuit:extemplo feptem naues punicæ’circûuenræ:fugam cretera: ceperunt.Mille Ói.dcc.fucre ï nauibus capti milites:nautæ^:in iis tres nobilés carthaginenuum : claffis romana incolumis:una tatum pforata naui:fcd ea quoqi ipfe reduce:in portum rediit.Sccundü hac pu gna nondum gnaris cis;qui Meflânæ crant.L.Sempronius conful Meffanam uenit:amp; fretu itranti rel Hiero claflêm ornaram obuiam duxit.Tranfgrefluf^ ex regia i prætoriam nauem gratulatus fofpiré cum exercifu amp;nbsp;nauibus aducnifle:præcatufqp ^rperum ac tdicem i Siciliam tranfirum: ftarum deide infulæÂ carthaginenfium conata cxpofuit:pollicirufœ cft:quo animo priore bello populum romand iuuenis adiuuiflct:co fenem adiuturumifrumcnraruemmcraq? fe Icgionibus confulis : foeiifqï naualiz bus gratis præbitùpiigrandepiculum hlybcoijz maritimifq? ciuitatibus eflé:qulbufdam uolcubus no/ uas res fore:ob hocconfuli nihil condandu uifum:quin Lilybæum claflcpeteret.Etrex rcgiagi claflis una ^fcdi;nauiganrcs inde pugnatu ad Lilybæum:fufaf^ Af captas hoftium naues accepere. A lilybco conlul.Hierone cü daffe regia dimiflb:relidoqï ptore ad tuenda Siciliæ ora:ipfe iinfula Melita : quæa carthagincfibus tucbatur:traiecitaducniéti Amilcar Gifgonis filiuspfedus pfidü cu paulo minus duo bus millibus m iliw oppidugj cu infula tradif ïde poft paucos dies reditu Lilybæû;capriuig? amp;nbsp;a cÔfule amp;f a ötore:prer ifigncs nobilitate uiros fub corona uænicrût.Pofteaquâab ea parte fatis turam .Siciliam cenfebat eófubad ifulasVulcani:quia fama crat ftare ibi punicam claflcm;traicdt:nec quifg hoftiu circa eas infulas lucnmsuam forte trafmiferantad uaftadam Italiæ oram:dcpopulato^ uibonéfi agro uibé criam tcrrcbant.Rcpetéri Sidlia confuli:excurfio hoftiu in agrum uibonenfem fada nunciafditrcrægi a fenatu de tranfitu i Italiâ AnnibalisÄ ut primo quo^ repore collegæ ferret auxiliû miftæ tradutur: multis fimulanxius curis exerdtum extemplo in nauesimpoftium Ariminûfupero mari mifit. Sexf. Pomponio legato cum uigintiqui^ longis nauibus uibonéfem agrum:maritimâŒ oram Italiæ tuen/ dam attribuit.M Acmylio ptori quiquaginta nauium claflêm expJeuir.lgfe copofitis Siciliæ rebus:de „. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cem nauium claflê oram Italiæ legens: Ariminû puenit:inde cum exc^citu Ipo ^fcdus ad Trebiam flu

men collegæ côiungitur.lam ambo confules:amp;: gegd romana^ uiriurn erat Annibali oppofituautiP mus co j,5 copiis defendi poflê romanu imperiü:aut fpc nullam aliam eflê fatis dcclarabaf.Tamcn conful alter equeftri pliouno:amp; uulnerefuo minutus trahi rem malebat.Recentis animialterreogj ferocior nulla dilarionc patiebatur.Quod inter Trebia Padog? agri cft:galli tü incolebant:in duo^ pporentiû popu/ lo^ certamine p ambiguu fauorem haud dubic gratiam uidoris fpedatcs:id romani ncqd modo mo ucrcnt:æquo fatis:poenus piniquo aïo fercbat:a gaUis accitu fe ueniflêad Iiberandü cos diditans. Ob earn ira fimul ut pda milité aleret:duomilliapcditü:amp; mille emesnumidas plærofg? mixtos:quofda Af gallos populari omne deinceps agrü ufgi ad Padi ripas iuflïr.Egentes ope galli:cum ad id dubios fer uaflent animos:coadi ab audoribus iniuriæad uindices futuros déclinant, Legarif^ ad c5fu!cm miP fis:auxiliü romanopc terræ ob nimiam culto^ fidéin romanos laboranri:orat.Cornelio nee caufa:nec tempus agendæ rei placcbat:fufpedalt;j ei gens erat:tum ob ifida mulra facinora:tüur alia ueruftate cb foleuiflênt ob recente boiopz pcrfidiam:Sempronius côtra:côtincndis:in fide ibciis:maximû uîculum eflê:primofgî:qui coiflênt:opc defenfos ccnfcbat:tum collega cûdante eguitatû fuû mille peditû: iaeuz la ton bus fcrmeadmixtis:ad dcfendendûgallicû agrum trans Trebiam mitrit.Ii fparfos:amp; kom pof/ ros:oneratofg? 6da plcrofg? cu inopinares inuafiflênt.dgétem terrorécædemgi acfugam ufg? ad caftra ftationcfq? hoftium fccerc:undc multitudine effufa pulfi:rurfus fubftdio fuorum prælium rcftiniere, Varia ide pugna fcqucntcs:quacung? ad extremûæquaflêntccrtamé:maiorraméhoftiu romanis fa/ ma uidoriæ fuit.Cæte^ nemmi oium maior:iuftiorg? qua ipfi cofuli uideri:gaudio efferri : qua parte copias alter cÔful uidus forct:ea fe uiciflê reftitutos ac refedos militum animos:nec quequam efle:^ ter collcgam:qui dilatam dimicationé ucllet:eum aïo magis:g corpore ægrû:memoria uulncris aciem ac tæla horrerc:fcd non eflê cu ægro fencfccndû.Quid.n.ultra differri:ac teri tempus fqué tertium có/ fulcm fquem aliu excreim expedarifCaftra carthaginéfium in Italia:ac prope ï confpedu urbis cc.No Siciliam :ac Sardiniam uidis adcptas:nec eis Ibep^ Hifpania peti:fed folo patrio terrag? in qua geniti fo rent pclli rcmanos:Quantü ingemifcant:inquit patres noftricirca moenia Carthaginis bcllare folitiï fi uideant nos progeniè fua duos côfulcs cSfularefg? cxercitus in media Italta pauétes intra caftra : poe' num:quod ïter alpes Appænnmum^ agri fit:fuæ dicioms feciflêfHæcaflîdens ægro collegæ : hæcin prætorio ^pe concionabundus agere.StimuIabat amp;nbsp;tépus ^pinquû comitio^:ne ï nouos côfulcs bel lum diffcrreNSf occafio in fe unû uertendæ gloriæ:dû æger collega crat.Itag? negequâ diflêntiérc Cor nelio parari ad ,ppinquû certamé milites iubet. Annibal:cû quid optimû foret hofti:cerneret: uix ulla fpem habebat temerezatg? îprouide qcq confulcs aduros.Sed cum alterius ingenium fama prius: dein de rc cognitum:pcrcitum ac ferox fciret efleiferociufœ fadum ex pfpero cû pdatoribus fuis certamine crederenadeffegerendæ rei fortunâhauddiffidebar.Cuius:neqdprætermitteret repus:follickufg? Si intentus erat:dum tyro hoftiu eflet milcs;dum melioré ex duemus inutilcm uulnus facerct : dû galllt;^ rum aï u!'gcrcnr:quo^ ingété mukitudinc feiebat fegnius fecuturâ:quanto lôgrus a domo traherent*

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;92

Cum obhæctahaç fperaretpropinquum certamcn:amp; facere:fi ceflareturjcuperct^peculatoref^ gaUf Sratage ad ea explorandarquæ uenet:nitiorcs:quia in utrif^ caftris militabant paratos pugnæeflé romanos re ma An tulifTentdocü infidiis circufpedare poenus cœpit.Erar m medio riuus utrig? pcraltis claufus ripis:amp; dr nibalis ca oblirus paluftribus hærbisÂ quibus inculta ferme ueftiuntur uirgultis:ucpribufg;. Quem ubi ad équités quogstegendos fins latcbrofum locû circûuedhis ipfe oculis perluftrauit.Hic crit locus Mago ni fratriait:quem teneas.Delige centenos uiros ex omni cquite:ac pedirc:cû quibus ad me uigilia pria üenias:Nunc corpora curare tépus eft:ita præconium milîum.Mox eu deledis Mago aderat. Robora Uiroß^ ccrno:inqt: Annibahfcd ut 8i. numéro etiam non animis modo ualearis:fingulis uobis nouenos exturmiszmanipulifqj ueftrisfimiles eligite,Mago locum monftrabinqué infidcatis:hofté cæcum ad bas belli artes habctis.lta mille equitibus Magoni:millepcditibus dimilus: Annibai prima luce numi' das egtes tranfgreflbs.Trebiä flumen obequitareiubet hoftiu portisuaculando® in ftatiÔes:cliccread pugnâ hofléanicâo deinde certaminexedendo fenfim circa flumen pertrahcrcJHlæc mandata numi' dis.Cxteris peditu ducibus egtumqï præceptum:ut pranderc oés iuberent:armatos deinde inftratifqp equis fignücxpedlarc.Sempronius ad tumultu numidaRi primu omné equiram ferox ca parte uirium deinde fex millia peditü:poftremo omnes copias ad deuinatu locum iam ante confilio auidus certami niseduxit.Erat fortebrumæ tempus:amp; niualis dies ilocis alpibus Appænninogj interieftis propinq/ täte etia fluminü ac paludum pgelidis:ad hæc raptim edudis hominibusrarg egs:non capto ante cibo non ope ulla ad arcendum frigus adhibita:nihil caloris inerar;amp; gegd auræ fluminis appropinquabat: afflabat acrior frigoris uis:ut uero refugientes numidas infequentes aquam mgreffi funrÄ erar pedo ribus tenusiauda Nodurno imbri turn utig egreflis rigere omnibus corpora:ut uix armoijz renedo^ rum potentia cflctA' fimul procedenteiam die fame etiam deficere.Annibalis interim miles : ignibus antetentoria fadbs:olcog; per manipulos:ut mollirentarrusimifTosÄ cibo per ocium capto:ubi tranf grefibs flumé nunaatücfthoftestalaceranimisxorpqribuf^armacapininaciéqp speeds t.Baléares lo' cat ante fignadeucm armaturaiodo ferme millia hoium:dcidc grauioréarmis peditem. Quod uiriu: quod roboris cratu cornibus circunfudit:decé millia egm Öó a cornibus i utrangi parté diuerfos elepha los ftaruit.Cóful effufos fequétes equitesxüabrefiftctibus fubito numidis icautiexciperétur:figno re/ CSfiliu ceptui dato reuocatos:circûdedit peditibus.Duo deuigiri millia romani erantdbciû. noîs latini.xx.au/ pœni xiliaprætereacenomannexa folain fidegallica mâferatgens:his copiis concurfumé: pliuma baleari/ ducis in ■ bus ortum é.Quibus cû maiore robore legiones obfifterét:dedudæ propere î cornua leuis armaturæ copus funt.Quæ res effecit:ut egratus romanus extéplo urgeretur:Nâ cû uix iâ^ fe refiflerét decé m ilibus eg ad pu/ turn quattuor millia:amp; fcfïï romani:platrifg îtegris poems obruti funt îluper uelut nube iaculorum a gnâ cô/ balearibus côicdaiad hoc clephâri eminétes ab extremis cornibusxquis maxime non uifu modo : fed paradis odore îfoliro territis fugâ late faciebât pedeftris pugna par animis magis:quâ uiribus erat;quas recétes poenus pauloante curatis corporibus in plium attuleratxôtra iem nadeflag? corpora romanis amp;nbsp;rigen/ lia gelu torpebant.ReftitifTent tarnen ais:fi cû pedite folum foret pugnatum:fed amp;nbsp;baleares;pulfo cgte iaculabâtur in lateral elephanti iam 1 media peditum acicm fefe tulerant:amp; Mago: numidægj fimul latebris eoK improuida prerlaraacics eft:cxorti a tergo ingétem tumultum:ac terroré fecere.Tamé in toteircunnantibus malis mâfitaliquâdiu îmotaacies maxiepter fpem omnium :aduerfus clephantos eos;pcdires ad idipfum locati uerutis cÔieôhs:6i auertere:amp; ïlccuti auerfos fub caudis:qua maxie moi/ li cute uulnera accipiût:fodiebant:TrcpidantifçB ^pe iam in fuos conflernatos media acie î extremâ:ad finiftrû cornu aduerfus gallos auxiliarcs agi iumt Annibahextéplo haud dubiam fecer fugam additus quog nouus terror Romanis:ut fufa auxilia fua uidcrunt.Iragj cû iam î orbem urring pugnarét:decé millia ferme hoîum:cû alii euadere nequiuifl’ent:media afrooi acie:quæ gallicis auxiliis firmata erat:cû ingenti cæde hoftium prupe.Etcum neg îcaftra reditus eflèt:flumine îterclufis:neg præ imbri fatis decernere poflént:qua fuis opem fcrrcnt.Piacctiam redto itinere prexere.Plures deinde in oés pris eru/ _ . _ phones fadrÄ qui flumen petiere:aut gurgitibus abfumpti funt:aut itercundationé ingrecuendi ab hoftibus oppffuQui paffim p agros fuga fparfi erant:ueftigia cedentis fequentes agminis.Placentiam phum contendere, AIüs timor hoftium audaciam ingredi flumen fecit:tranfgreflÎŒ in caftra puenere:imber niue mixtus:amp;: intoleranda uis fngonsiS: homines multos:amp; iumenta:6i eîephantos prope omnis cô fumpfit:Finis infequendi hoftis pœnis flumen Trebia fuit:8i ira torpentes gelu in caftra rcdiere:ut uix læticiam uidoriæ fcntirenr:Itag node infequéri cum prxfidmm romano^e caftrop::K qd rcliquum ex magna parte militum erat:ratibus Trebiam traiicercntiaut nihil fenferc pœni obftrepefcéte pluuia: sut quia iam moueri præ laflîtudine nequibant:ac uulneribus fefe fentire diflîmularunt.Quicrifg pce nis:tacito agmine a Scipione conful exercitus Placentiam eft perdudus:inde Pado traiedus Cremonâ: ne duo^i exercituum hybernis una colonia premeretur.Romam tantus terror ex hac elade platus eft: ut iam ad urbem Romam crederent infeftis fignis hoftem uenturum:ncc quicquam fpei aut auxilii ef fet:qua portis mœnibufg uim arcerent:uno conîulc ad Ticinum uido:altero ex Sicilia reuocato:duo/ bus confulibus:duobusconfularibusexercitibusuidis:quos alios duces:quas alias legiÔes efle:quæ ac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

cerferenturfita territis Sempronius conful aduenit ingenti periculo:per effufos paffim ad prædâdum Gn.Sec hoftiumequites:audacia magis:quam confilio:aut fpe fallendi:rcfiftendiue fi nô falleret: tranfgreffus. uihos. , Id quod unum maxime in præfenria defyderabatur.Comitiis confularibus habiris:in hyberna rediit. C.nami Creariconfules.Gn.Setuilius6i.Clt;Flaminius,CæteruninehybernaquideniRomanis quieta étant:

TERTIAE DECADIS uagantibus pafum numidis egtibus amp;nbsp;quæ his impeditiora erant celtiberis lufitanif^.Ocs igitur claü fi undig^ cómeatus erantmifi quos Pado naucs fubueherent.Emporiû ^pe Placentia fuit amp;nbsp;opcre ua/ lido S' magno munitû præfidiOtEius caftelli oppugnandi fpc:cum equitibus acleui armatura^fedus Annibal:cum plurimû in cælando incoepto ad effedû fpei habuifletmode adortus non fefcllit uigiles. Tantus repente clamor eft fublatus:ut Placentiæ quogi audiretur.Iraq? fub lucé cû equitatu côful ade-' rat:iuflîs quadrato agmine Icgionibus fequùEqueftre præliû interim commiflum:in quo:ga Annibal faucius pugna cxccflit:pauorc hoftibus iniedo:defenfum egregiæ præfidiûm eft Paucorum ide die^ quiete lumptaiôC uixdum fatis pcrcuratouulnerc:ad Vicûuias irepergitodpugnandas»Id emporium a romanis gallico bellofucratmunitum:inde locum frequentauerat accolæ mixti undigi ex finitimis populis;amp;: tune populationû terror eo plærofgi exagris cÔpulcrar.Huius generis multitude fama im pigre defcnfi ad Placétiam pfidii accenuarmis arreptis:obuiam Annibali procedit magis agmine:qua acie:in uia concurrerunt.Et cü exaltera parte nihil præter îconditam turbâ eftern altera de dux milita amp;nbsp;duci miles fidensad triginta quinop millia hominum a paucis fufa:poftcro dicideditióe fadaipfidiu intra mœniaaccepereiufl'iœ arma traderc:cû dido paruiftènnfignû répété uidoribus datur;ut rang ui captam urbé dinpcrct.Ntg^ ulla:quæ in tali re memorabilis feribétibus uideri foler:prætermiflâ cia dcseft:adcoomnislibidiniscrudelitatifçpîhumanæfuperbiæ æditumîmiferos eft exemplum.Hæ fucrunthybernæexpéditiones Annibalis.Haudlongis îdetcmporibus:dum îtolcrabiliafrigora crât: quies militi data cft:amp;ad prima ac dubia figna ueris profedus ex hybernis in Ethruriâducincâqucgi , nbsp;nbsp;nbsp;. gentem ficut gallosdigurefg? aut ui:aut uoluntatcadiunôhirus:Tranfcuntcm Appænninû adeo atrox tempeftas adorta é;autalpiu foediraté prope fupauerit.Vento mixtus imber cu ferretur îipfa ora pria; quia autarma omitteda crât:autcontra enitétes uertice intorti affligebatur:conftircrc.Deindc cum la fpiritû includcrennec reciprocate animam fincret:auerfi a ucnro:parumpcr cÔfedere:rum ucro îgenti fono cælum llrcpcrc:amp; inter horrédos fragores micare igncs:capti auribus amp;nbsp;oculis metu omnes tor/ pere.Tandem effufo imbre:cum eo magis accenfa uis uenti eflétiipfo ilJo:quo depræhcfi erant lococa/ ftra poncre ncceftârium uifum cft.Id uero laboris uelut deintegro initiû fuit.Nâ nec explicare gcq:ncc ftarucre potcrant:nec qd' ftatutum cftct:mancbat;oîa perfeindente uentoÄ rapientc:amp; mox aqua le/ uato uento:cû fuper gelida montiû cacumina concreta eflét:tantû niuofæ grâdinis deiccit:ut omnibus omiflîs proeû berent hoi'cs tegminibus fuis magis obruti:quâ tedi.Tantaç uis frigoris infecuta cft:ut ex illa miferabili hominûnumcnrorûgi ftrage cû fc quifç attollere:ac leuare ucllet;diu nequiret:ga tor penribus rigore ncruis:uix fledere artus porerant:deinde ut randé agirando fefe mouerc:ac recipe aies amp;nbsp;raris locis ignis fieri eft coeptus:ad aliéna opé quifg? inops tédere.Èiduû eo loco uelut obfefti manfe _ nbsp;nbsp;nbsp;, re:multihoîcs:mulra iumcnra:elephanti queg? ex his:q prælio ad Trebiâfado fupfueiât:fepté abfum

* pti.Digreftus Appænnino retro ad Placentia caftra mouir:6Cad dccé millia progreflus côfedit.Poftero appeni'' die.xii.millia pcditû:quing3 equitû aduerfus hofté ducit.Nec Sempronius confubiâ.n.redieratab Ro' no tepe ma:detredauir ccrramcniatg? eo die tria m illia paftuum îter bina caftra fucre.Poftero die ; ingentibus iras pœ animis:uario euentu pugnatum c primo côcurlu adeo res romana fuperior fuit:ut nôacie uinceretfo/ nos 31/^ Inm»fprl rtpmiUnc Inf^fîpc f mftra nprlpnnprpntnr«mnvr.^frrn nnnm rvr»tMinr«-»'^««2»' A«*i*lt;«iU.*t1 wlt;gt;«TZquot;tlt;gt; t^niiZ

Ium:fcd perculfos hoftes f caftra pcrfcqucrcntur:mox caftra quog^ oppugnaréf.Annibal psuds ^pu^ gnatoribus 1 uallozpornfg’ pofins:ca:rcros ccnfcrtos i media ualle recepir.Intcnrofqp fignü ad crunipé dum fpedare luber.Iam nona ferme dici hora crat:cü romanus nequiequa fangato minreipoflcaq nul la fpcs erat ponundi cafins:fïgnum receptui dedir.Qucd ubi Annibal accepitilaxataq? pugna:amp; receP fum a caftris uidir:cxréplo rquinbus dcxtera leuagp cmilTis in hofteapfe cum peditum robore de iis ca firis erupir.Pugna raro ulla magis IcTuaÄ cü utriufj partis pernicie clarior fuifict:fi extendi a die 115 gum fpatiu quiuiflct:noxacccnlum ingentibus ais præliû dircmit;itacpacrior concurfus fuit: quaeæ'' des:amp; ficut æquata ferme pugna erat:ita clade pari difceflum cft:ab utrag? parte fexcétis plus pediabus amp;nbsp;dimidium eius cquinl cecidir:Scd maior romanis qua pro numero iadura fuit.quia equeftris ordiz nis aliquot:amp; tribuni militum quing::amp;' pfedi fociorum tres funt intcrfedi:Secundü earn pugna An/ nibal in ligurcs:Scmprcnius Lucamconceffir.Venientiin Ligures Annibali per infidias îtercepti duo queßores rcmani.C.Fuluius:amp;,L.Lucretius cü duobus tnbunis militû amp;quing^ equeftris ordinis ft/ natorü ferme libcris quo magis rata fore cü his pacéifodetatcgi crederet:traduntur.Dü hæc i Italia ge/ runf.Gn.Scipio i' Hilpania cu clafic:amp; exercitu miflusxu oboftioRhodani ^fedus pyreneofg? mon tes cireüuedus emponis appuliflêtclaflèicxpofito ibi cxercitu:orfus a lacetanis ufgp ad Ibcrum fiume partim rcnouandis focictatibus:partim nouis inftituêdis romanæ ditionis fccit:inde cociliata clsrnen hæ Iama:non ad maritimos modo populosJcd in mediterraneis quogi ac mótanis ad ferocicres ia ge tes ualuit.Nec pax modo apud cosdèd focictas etia armoß^ parata cftiualidceg? aliquot auxilio^ cohor tes ex iis côferiptæ funt.Hanno Hanonis ds Ibepz prouincia craricu reliquerat Annibal ad rcgióis eius præfidiû.Itagi priufgalienarcntur oîa:obuiâeundum ratus:caftris i conlpcdu hoftiu pofitis : in acient eduxir,Nec romano differédum certamé uifum:quippe g fciret cum Hanone:6C Afdmbale fibi dimi/ candum cficmallctg? aducrfus fingulos fe paratim:qua aduerfus duns fimul ré gercre:nec magni eer/ taminis ca dimicatio fuir.Sex millia hoftiu cxfaiduo capta cu prxfidio caftrop^. Na amp;nbsp;caftra cxpugna/ ta funt;ÔC ipfe dux militû cum aliquot præfidiis capitis Sciflum ^ppinquu caftris oppidu expugnat: Cætcrû præda oppidi parui pui rcrû fuitifupellcx Barbaricaiac uilium macipioK.Caftra milité diraue/ . reinö eius modo exercitus:g uidus erat:fed dd eius:g cu Annibale 1 Italia militabatiolbus fere caris ro

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?

bume grauialpedimctafcrcntibus client circa P/reneum rclidis.Priufqua certa humsdadis fama accedcrct-.nanlgrelTus Iberuni Afdrubal cum octo milhbus peditumimille equitibus: ran qua ad pri/ 5pmm aduenrum romanorum occurfurus:poftcaqua perditas rcsramiflaq? caftra acccpit:iter ad mare feonuertit.Haud procul Tarracone clalTicos milircsmaualef^ focios uagos palanfijpcr agros:quod fer me fitmtfecundæ res créent ncgligentiam:equite palTim diminb:cü magnacædcimaiore fuga ad na^' •ues compcllir.Ncc diutius circa ea loca morari aufusmea Scipione opprimeretur:trans Iberum feie re fcpirÄ Scipio raptim ad famam nouo^ hoftium agmine ado:cum in paucos prafedos paululu anP ;maducrtiflèt:præfidio Tarracone modico relifto:emporia cd clalTe rediitmix dum digrellb eo Afdru baladerat;amp;Ilergerum populo:qui obfidcs Scipionidederat:addcfcétionem impulfoxumeoßiipfo/ rum luucniurc agros fidelium romanis fociorum uaftar.Excito deide ScipiÓe:Hybernis ftoicofis Tar Vide ne 'racone Iberum rurfus cedir,Agros Scipio reliftos ab audore dcfcdionis:amp; ilcrgetiam getem cü ïfefto hoftico exercitu inualiflêtxompulfis omnibus: Athanagiam urbem:quæ capur eins populi erar:circüfedit:in' fis fit 1e tra^ dies paucos pluribus:quaanteobfidibusimpcratis:ilergetes pecunia etiam muldatosin ius dP gédum cionemep reccpit.Inde in aufetanos prope Iberum focios amp;nbsp;ipos poenorum procedit:atg3 urbe eorum ab eo obfelîâ laferanos auxilium finitimis ferentes node baud peul iam urbem cum intrare uellcnt:exccpit qd ho^ infidiis :Cæfa ad.xii.millia:exuti poene omnes armis:domos palantes paffim per agros diffugcrc. Nee ftieü di obfeflbs alia ulla res:quam iniquaoppugnantibus hyems tutabatur»xxx.dics obfidio fuit:perquos ra cimus ro unquam nix minus quatruor pedes alta iacuit:adeoq; plutcos:ac uineas romanorum operuerat:ut qd non fola ignibus aliquoriens conicdis ab hohe etiam tutamentum fuerit.Poftremo cum Amufitus prirv fit paeä ceps eo^ad Afdrubalc pfugiflcr.xx»argéti talétis padi dedunf. Tarraconé in hyberna reditum eft. turn

Romæ aut circa urbem multa ca hyeme prodigia fada:aut quod euenire fokt motis femel in rehgt; ■ gionem animis:multa nunciara:amp; crédita tem ere funt:ï quis igenuum ïfantem femeftrem in foro oli torio triumphum clam3flè:amp; foro boario bouem in tertiam contignationem fua fponte feadiflératep inde rumultu habitatoru territum fefe dcicciflc: amp;nbsp;nauium fpecié de caelo affulfiflciamp;aedcm fpei:quæ in foro olitorio fulmine idam: amp;nbsp;Lanuuini haftam fe cômouiflè:ôi coruum in ædem lunonis deuo ' lalïê:atq; in ipfo puluinario cófcdillè:^ i agro amiremino multis locis homm fpecie peul cadida uefte uifos:nec tamé illos cógrclTos:amp; i Piceno lapidibus pluuille amp;nbsp;cære fortes:cxtcnuatæ:amp; in Gallia lupu Vide ne uigili gladiu e nagina raptu abftulilTe.Ob cærerapdigia libros adiré dccéuiri iuffi füt:qdaut labidibus hafta p pluuiflêt 1 Piceno:nouédiale facrum edidü:amp;: fubinde aluspcuradisppc totaciuitas operata fuit.Iam hoftia primumomnium mbsluftraracft’.hoftiœqimchoresiquibuscdidumédiiscæfauamp;donum exauri fitlegó^ pÔdo.xl.Lanuuinû lunoni portatu éiöi fignu æncû matrôæ lunoni i' auétino ædificauerut: amp;nbsp;ledifter dum niû caere:ubi fortes extenuatæ cran turn pcratu:âlt; fupplicatio Fortunæ in Algido. Romæ quoqj amp;nbsp;le/ difternium iuuentuti:amp; fupplicatio ad ædé Herculis;noîatim deide uniuerfo populo circa oîapului/ naria îdida: Si Genio maiores hoftiæ cefæ.Q«amp;.C.Attilius Seranus ptor uota fufeipere iuffusifi in.x*

' annos romanus po.eodem ftetilîèt loco.Hæc procurata uota : quæ ex libris fibyllinis magna ex parte leuaueranc aîum religionc.Côfulum defignato^. Alter Flaminius:cui eæ legioncs:quæ Placcntiæ hyz bernabant:forre eucnerant:edidû amp;nbsp;litteras amp;nbsp;confulem mifit : ut is exercitus idibus mardis Arimini ' efler in caftris.Huic in prouincia confulatum inire confiliü erat memori uetep^certaminum cum patri bus:quæ rribunus plc.poftca conful prlus deconfulatu;quiabrogabatur:deindetriumpho habucrat: iuifus ét fenatui ob nouarn lcgem:quam micy.Qu.Claudius tribunus pie. aduerfus fenatum uno pa/ trum adiuuante.C.Flaminio tulcranncquis fenaror:quiue fenatoris pater fuilfecmantimam nauem quæ plufq trecenta^amphorarum cfîet:haberet;id faris habirum ad frudufexagris uedandos.Quæ Atf.Ie/ uusoîspatribusindecorusuifuseft.Rcspcrfummâ contentionemadainuidiam apud nobilitatem gem iuaforilegis.F13miniofauoremapudplebem;alterumq? indeconfulatum peperit.Ob hocratus au/

• fpiens pecendis: latinarum^ feriarum mora: amp;nbsp;confularibus aliis impedimentis retenturosfeinur/ beifimulato itincre:priuatus clam in prouinciam abiit.Ea rcs:ubi palam fada eft:nouam infuper iram infeftis iam patribus mouit.Non cum fenatu modo : fed cum diis imniortalibus.GFlaminiû bellum gercre.Confulcm ante inaufpicato fadum reuocantibus ex ipfa acie diis : atq? hoibus non paruiflê: ne nunc confcientias præto^ amp;nbsp;Capitolium:amp; folénem uotorum nuncuparionem fuifTeme die initi ma/ giftratus louis omnetemplu adirct:nc fenatu inuifusipfeamp;fibiuniinuifum uideret:confulcretqp:ne latinas indiceret.Iouiqj Latiali folénc facrû in monte facerec:ne aufpicato profedus in Capitolium ad nota nuncupanda paludatus inde ad prouinciam iret;lixæ modo fine infignibus:finc lidoribus profe/ dus dâ furtim haudaliter:q fi exilii caufa fold uertilietimagis pro maieftate uidelicet îperii Arimini:q Romæ magifiratum initu^Â in diuerforio hofpitali: q apud pœnates fuos ptextam fumptunaireuo candumuniuerfi:retrahcndü^ cenfuerunt:ÔC cogendum oibus prius pfentem in deoshoie^ fungi officiis: qadexercitum:00 ï prouincia iret.ln earn legationem legatos oîum mitri placuit.Q.Terétius: amp;.M.Antiftius profcdi nihilo magis eum mouere:quam priori confulatu litteræ mouerant a fenatu nuflæ;paucos poft dies magiftratum iniir immolantiqi ei:uitulus iam idus e manibus facrifîcantium cum fefe proripuiiTer multos circunftantcs cruore refperfit.Fuga peocul etiam maior apud ignaros: quid trepidaretur:8i concurfatio fuit.Id a plærifq? in omne magni terroris acccptum:legionibus inde duabus a Scrapronio prioris anni confule:duabus a.C«Attilio acceptis ptore î Ethruriam iam per Ap/ Pænnini tramites exercitus dud eft coeptus.

, AM VER Appetebatxum Annibal ex hybernis mouit: amp;nbsp;nequicqua ^^’^^ conatus trâfeendere Appéninû intolerâdis frigoribus: amp;nbsp;eu ingenti P’^^'o moratus ac mctu.GalIi:quos pdæ populationûç cÔciuerat:fpcs; pofteag^eo:utipfi exalieno agro raperét:agerérgp:fuas terras fedé belli q 1 cflcipremicy utriufç partis exerdtuu uiderut hybernis: uerterunr retro irad Annibaléab romanis odia:petitufœ c fæpe principû infîdüs:ipforûçp |inter fe fraudé eadé leuitare:qua côfenferât:confcnfu îdicâtium feruarus 1 erat:amp; murâdo nûc ueftem :nûc teguméta capitis errore ét fcfe ab îfidns j munierat.Cæt^ hic quo^ ci timor câ fuit maturius mouédi ex hyber ! nis.Per idé tps.Gn.Seruilius Romæ idibus Mardis magiftratû iniit. Ibi leu de rep.reruIiflct:redftegrara in.C. Flaminiû midia eft: duos fecôfules j creaflé unû habere. Quod.n.illi iuftû ipcriürqd aufpiciû eét mgratus: id --------gja domo:publicis:priuanfqp penatibus:Iatinis feriis adis facrificio îmôte pfcdo:uons rite î capitolio nucupaus lecu ferre:nec puatû aufpicia feq: nec fine aufpiciis ^fedu I exter no ea folo noua ara itegra côcipe poITc.Augebât metû^digia fimul ex multis locis nunciataJn Sicilia militibus aliquot fpicLib.In Sardinia aût î muro cirtûeûti uigilias cgti Scipionc:qué mâu tenueratar/ fiflé.ôi littora crebris ignibus fulfific:amp; feuta duo fanguiné fudaflê:amp; milites quofdâ idos fulminibus amp;nbsp;folis orbé minui uifum:amp;: pnefteardéres lapides cælo cccidiflê:amp;: arpis palmas î cælo uifas: Pugnan técp cû Luna Solé:amp;: capenæ duas îterdiu lunas ortas:amp;: aqs Cerete fanguîe mixtas fluxifle.Fonté^ ’P fum Herculis cruétis manaflefparfum maculîs:amp;: Antii metétibus cruéras in corbé fpicas ceddilx:^

xeris p/ digium

Scipioif Faleriiscælû findi uifum uclutmagno hiatu:quag!parueritigensluméeffulfiflc.So*rtesfuafpóreat/ amp;nbsp;Ipieu tenuaras:unaq! cxddifle ita fcripra;Mauors cælû fuuconcLinr.trp idé tps romæ fignü Martis Appw Io^ fu/ nia ad fimulacra Iupo^ fndaßc:amp; Capuœ fpecié cæli ardéris fuintknixg! îter ihrem cadens. Inde my mirâtes noribus er didu pdigiis fides habiraiCapraslanatasGbufdâfadas.Etgallinâin maré:gallüî fœminâ ardere fefè uertifle.His:ficut crât nûdata expofins:auôloribufgi in curia îtrodudis:côful de rcligiôe près côfu luit.Dccrctu eft ut ea pdigia partim maioribus hoftiis:parrim ladétibus _pcurarent :amp; un fupplicatio Hoftia/ P^r triduu ad oia puluinaria haberef.Cætera:cum decéuiri Iibros ifpcxiflcnr:utita fierctrquéadmodu cordicétdiuinis carminibus pfarenf.Id dccéuiro^monitudecretumcft:Iouiprimû donum fulmen aureü pôdo gnquaginra fieret:lunoni:Mineruæç ex argéto darct :amp; lunoni reginæ in Auétino: luno mç Sofpitæ Lanuuii maioribus hoftiis facrificarctur.Matronæç pecunia collara:qtum côferre cui^ cÔmodum eflet donum lunoni reginæ î Auentinum ferrennledifterniumq? fierengn ut Iibcrrinæ jpfè:unde Feroniæ donum darcrur:pecuniam pro facultatibus fuis confcrrent.Hæc ubi fada:decéuiri Ardcæin foro maioribus hoftiis facrificarunt:pcftremo libri decimo iam menfead ædé Saturni Ro^

mæimmoiatum cftJedifterniûqi rperatum:amp; cum Icflû fenatores ftrauerunt;amp;:côuiuiû publicu:ac purbcfaturnalia:dieacnodeclamatû:populufg?eum dicfeftûhabereiacfcruareî perpetuum iulTus» Dum conful placandis romæ diisitrahendogidelcôudatoparâ. Annibal profedus ex hybernis : ga iâ Flaminiû cufulcm Arretiu peruenifle farna erancû aliud lôgiusxære^ cômodius oftenderefirer^ pioré uïâppaludé petit:qu3nuuius Arnuspcosdiesfolitomagisîundauerat.hifpanosamp;afros amp;oè quod neferam crat robut excrcirusiadmixis ipfojjz impedimétis necubicófdkrc coadis neceflâria ad ufus dceflênt:pnmos ire iuffit:fcq gallos:ut id agminis medium eflet nouiffimos ire equites.Magoné îde eu expeditis numidis cogéré agmé maxime gallos:fi rædio laboris lôgæç uiæ(ut c mollis ad taba gés)diIabercn€’:autfubfifterétcohibété.Pnmi:qua môpircntduccs:ppaltas fluuiiad ^fundasuora/ giesihaufh poene limoumergcntef^ fe tamé figna fequebâf .GaUi necy fuftinere fe ^lapfi:neç aflurge reexuoraginibus poterât:aut corpa aîsiaiitaîosfpefuftinebâr.AliifelTaægrerrahétes mébra:ahi:ubi femel uidis rædio aïspeubuifîènturer iuméra amp;nbsp;ipfa iaeétia paffim moricrcs.Maximeg? oîum uigil^ conficiebât:p quatriduum lam amp;nbsp;très nodes toleratæxum oîaobtincntibus aqs nihibubi ïficco fefa fterneret corpora:i'ueniri pofletxumulatis î aquas farcinis infup incûbebant.Iuméro^ innere toto p^ ftratoKipaflimaccruitatmqd' extaretaq:quærétibusad qetem parui tpisneceflâriucubilédabâtipft Annibal æger oculis ex uerna primu intéperie uariare calorcs frigoragp clephato;q unus fupfueranqd' altius ex aq cxtaret uedus uigiliis tamé amp;: nodurno hüoreipaluftri^ cælo grauate caput:amp; ga medédi nee Iocus:nec tps crat altero oculo capitur.Mulris hoibusnumctifg? foede amiflisxü tadem de paludb bus emerfiflèr:ubi primu I fxco potuit caftra locatcertucy p pmiflos exploratorcs habuitxxercitu ro» circa Arretii moenia efie: cófulis delde cófilia:arq? aium :a fim rcgionü;itinerag!:amp; copias ara cornet' tus expediendos:amp; cærera:quæ cognofcenda in re erantifumma oia cd cura inquirendo exegoaf •Kt'' gio erat in primis Iralix fertilis ethrufd capi:q Fefulas inter: Arrenug? iaccnt:frumenti ac pecoris amp;nbsp;oP urn copia rc^ opulcnri;Conful ferox a confulatu priore amp;nbsp;non mó Icgum aut pat^i maieftatis : fed ne dcoßz quidé fans metuens: hacinfirâingenio eius temeritaté fortuna profpo ciuilibus bcllidf^ rebus fucceflü aluerar:itacp fatis apparebat nee deos:nec hoïcs cofulété ferodter oïa ac pprope adu^. Quo$ pronior eßet in uina fua:agitare eüiatcp irritare pœnus parat: amp;nbsp;Icua relido bofte Fcmlas petes.ßthru næagros pdatum profedus:^am maxima uaftitatem póncatdibusiincendüf^i confuli proculoto/

. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94.

dir.Fhmi'nmsroin nee quieto quidé bofte ipfe quieturus erat : tu uero poßeaq res fodorum ante ocu/ los prope fuos fern agiep uidit fuu id dedecus ratus:p mcdiani la Iraliam uagan poenu : atç obfiftcnrc nullo:adipfa romana moenia oppugnandaircxaetciis oïbus in confilio falutaria magis : quafpeciofa fuadennbusxollcga cApróhmdum:ur coniundis exercitibus cói aio confilio^ rem gererent : interim eqtatu auxiliifq! leuium armoßz ab effùfa pdandi licentia bofte cohibèndum :iratu$ fe ex confilio ^rP puinfîgnû^ fimul itineris:pugnæç propofuit.Quinimo Arretii ante moenia fedeamus : iquit:hic.n. pfia:amp;: penates funt Annibal emiftus emanibus ppopulcf Iraliâxiaftandoç amp;nbsp;urendo oia adroma/ na moenia perucniatinecante nos hinc mouerimus:q ficut olim Camillu ab Vens.C.Flamimu ab Ar/ retio patres acciucnnt.Hrc fimul inctcpansicü ocius figna conuelli iuberer amp;nbsp;ipfe in æquû infiluiflet: equus repente corrüitxonfulem^lapfum fupeapureffudit.Territisoibus qui circa erant:uelutfœdo Arf.^p-' onaine incipiendæ rei:infuper nunciafifignum 01 ui moliente fignifero conuellinequire. Conuerfus digia ad nunciiJ.Num litteras qnog^iinquina fenatu affers.Quæ me ré gerere uetentf Abi nundaifignu eft fodiantifi ad conuellendü manus præ mem obtorpucnnt.Incedereinde agmé cocpir.Primonbus fop Poeni qua quod diflenferant a confiliorerritisxtduplici pdigioimilitc in uulgus læto:ferocia ducis cu fpem ducis magisipfam:quamcamfpci intueret.Annibahgdagneftiter Cortonaurbem .Trafimenücplacum: Urata/ oiclade belli puaftatiquo magis ira hofh ad uindicandas iniurias focio^ acuat.Et iam puencratad lo/ gema ca ifidiis nata:ubi maxime mores cor to né fes Traft méns fubitima tamé irereft p agufta: uel ad ipfum de indruftia relido fpario:dcinde paulo iatior patefeit capus:inde colles afturguntabi caftra in apto lo/ cat.ubi ipfe cu afris modo hifpanifcp confideret.Balearcs cæterâgp leuem armarura poft montes areu/ ducinequites ad ipfas fauces faltus rumulis aptetegenribuslocanutubi itraflént romanitobiedocq/ tatu claufa oia lacu ac monribus eftcnt.Flam inius cu pridie folis occafu ad lacum pueniflëtiinexplora/ to poftero die:u ix dû fans cerra luce anguftns fuparis:pofteaq in patentioré cam pum pandi agmé cœ/ pitiid tarn hoftiü:quod ex aduerfo erat afpexit : a rergo ac fup caput detedæ ifidiæ. Pœnus ubi id : qd* pericratxiaufum lacu montibuf^:amp;cireufufum fuis copiishabuir hofté:fignum oïbus dat inuadédi.

Qui ubi qua cuiqt pxim u fuit decurrere:eo magis romanis fubita atç ïprouifa res fuit : quod orra ex FlamP lacu nebula câpoiq monribus denfior fédérât ; agminagr hoftiû expluribus uallibus ipfa inter fefatis nii fero confpedaxolt;p magis pariter decurrerunr.Romanus elamore priais undiç orto:q fatis cemerenfecir/ da uel conuentû efté fenfinÂ: ante fronte latera^ pugnace coeprû eft:quâ fatis ftrueretur acies:aut expediri ar/ medio ma:ftringi j gladii poflént.Conful pculfis oibus:ipfe faris:ut in trépida re ipauidus : turbatos ordines piculo uertenreiqs fe quoep ad diTonos elamores inftruit:ut tps locufç pantun^ quaeûqt poteft adhorratur lt;nbsp;ac {FireÂ pugnare iubct.Ncc.n.indc uotis:aut ïploratione deûifcd ui : ac uirtute euadendü effe p mez dias acies ferro uiam fieriÂ quo timoris minus fitxo minus ferme periculi efte. Cætc^ præ ftrepitu ac tumulcu nectôfiliummcc ïperium accipipoterat,.Tantûç aberat:ut fua fignatatqi ordinem amp;nbsp;locû nofceret:ut uix ad arma capiéda:aprâda^ pugnæ competeret aïustopprimerenf quidem onerati ma/ . gis his quâ tedi.Et erat in tara caligine maior ufus aurium:quâoculorum:adgemitus uulnc^idufç corpopciaut armo^i amp;nbsp;mixto ftrepentium pauétiumgp elamore circûferebât ora oculofqi. Ain fugicn/ tes pugnâtium globo illati hærebant:alios redeuntes in pugnam auertebat fugiétium agmcn.Dcinde Prind' ubi in omnis partes ncquicq impetus fadusÄ ab latcnbus monres:ac lacus:aîronte:amp; a tergo hoftiû pcs HaZ acies claudebanapparuit^ nullam nifi in dextra ferrogp faluris fpem cflê:Tum fibi unufquifç dux ad/ ftatï in hortatory fadus ad rem geren dam; fit noua deïtegro pugna exorta eft.Non illa ordinara per prïdpes: ade in ' haftatofj:ac triariosinec ut ^fignis anrefignanus:poft figna aha pugnaret ades:nec ut ï fua legione m 1 riarii , les aut conorte:aut manipulo eftet fors conglobabar:amp;anim us fuus cuiqt ante;aut poft pugnadi ordi/ Infuber v nem dabat,Tantuf^ fuit ardor animorum:adeo intentus pugnæ aïus:ut eum terræmotus;q multap^ lege nâ urbium Italiæ magnas partes proftrauinaucrtitqi curfu rapidoamncstmarefluminibus îuexit:môrcs ifubres hpfu igenti proruitinemo pugnantium fenferit.Tres ferme horas pugnarum eft amp;nbsp;ubiqi atrociterxir ftrauic ca confulem tarnen acrior ïfeftiorqî pugna eft.Eum amp;nbsp;robora uiro54 icquebant:amp; ipfe:quacuçp ï par/ Flami/ te premiad laborem fenferat fuos impigre ferebat opénnftgnifqi armis amp;nbsp;hoftem fumma ui petebat: nius ai/ amp;nbsp;tuebat fuos ciuesidonec infuber eques Ducario nomé erat:facicm^ nofdtâs.Conful:inquit: hiceft terocô/ popularibus fuis:q legiones noftras cecidit:agrofçp fit urbem c depopularus:iam ego hâc uidima ma/ fulatu nibusperépto^foedeciuiumdaboifubditiftjcalcaribusequopcôfertiflîmâ hoftiû turbam ïpetûfa/ Flamiz cit:obtruncaro^ prius armigcreo:q fe in fefto ueniéti obieceratxôfulem lancea tranftixit.SpoIiare eu/ nii îteri pientem triarüiobicdis fcuris:arcuere magnæ partis fuga ïde primû coepinSc iam nec lacus nec môtes tus obftabât pauomp oïa ardaipræruptaqp uelut cæci euadunt.armaçp amp;nbsp;uiri fup alium alii pcipitanrur. Pars magna ubi locus fugæ deeft:p prima uada paludis in aquâ^greflî;quoa3 capitibus:humerif^ ex tare pofTunt.fefe îmergunt:fuere:quos ïconfultus pauor nando ét capeftère fugam îpulerit. Quæ ubi iinmenfaiac fine fpe erat:aut defidentibus animis aunebanf gurginbusiaut ubi nequicquâ feftinaue/ rant;retro egerrime terram repetebant;atç ibi ab ingreflis aquam hoftium equitibus paftim trudda/ bantur,Sex milita ferme primi agminis p aduerfos hoftis eruptione impigre fada ignari omnium:q poft fe agerentunex faim euafere.Et cum in tumulo quodam conftiriflêntxlamorem modo ac fonû armo^ audiétes:q forma pugnæ eét:ne^fpicere præ caligine poteratineqs fcire.Indinata ad iniquâ re ^^^^^'^-’fëcnKfolcdepullà nebulaaperuifletdiéitu liquida lam luce môtescâpiœ perditas res ftratamç eftédere foede romanâ adem itagp ne in conCpedos ^cul immittercfequesifublatis partim ftgmsiqua

citatiffimo poterant agminetfcfe abripuerunt.Poftero die cum fuper caetera extrema fames etiam ifta rer fidem dante Maharbalcqui cum oi'bus equeftribus copiis node cofecutus erar fi arma tradidifTent abire cum fingulis ueßimenas paflurumifefe dediderût.Quæ punica religione feruata cR fides ab An nibalc:atg? in uincula omnes conieôi.Hæc efl nobiJis ad Trafimenum pugnaratq? irra paucas memo^ rata populi romani cladcs:quindecim millia romanorum in acie caefa funt: decern millia fparfa fuga per omnem Ethruriam diuerfis itineribus Romam pctierc.Mille amp;nbsp;quirtgenti hoflium in ade:muk ti poRca utring? ex uulneribus periere.Multiplex cædes utrinq; faûa traditurab aliis:ego præterq qJ nihil bauRum ex uano uclim :quo nimis inclinant ferme Rribentium animi:Fabium æqualem repo/ ribus hum fee belli potiflimum audorem habui. Annibal capriuorumiqui latini nominis client: fine pretio dimiflis:romanis in uincula datis:fcgrcgata ex hoflium coaceruatorum tumulis corpora eoru: aim fepcliri iulîîRêuFlaminii quog? corpus funeris caufa:magna cum cura inquifitum: non inuenit* Romæ ad prirnu nuncium eladis cius cû îgenti terroreac tumulru cÔcurfus in fo^ populi é fadus Matronæ uagæ per uicos:quæ repés clades allara:quæue Fortuna eilet exerdtus: obuios percundätur amp;cum frequennsconcionismodoturbaincominumamp;curiam uerfa magiflratus uocaret:rändern baud multoantefolis occafum.M.Pomponis præror pugna inquit:magnamdi fumus:amp;quaquam nihil certius ex co auditum efl:tamcn alius ab alio im plcti rumoribus domos rcferunt cöfulcm cum magna parte copiarum cæfum:fuperelîê paucos:aut fuga paffim per ethmriamfparfos:aut capros ab hofle.Quor cafus exerdtus uidi fucrat:rot in curas difpertiti eorum animi erant:quorum propinqui Atf.ani fub.C.FIaminio confule meruerannignoratium quæ cuiuf^ fuo^ fortuna eflct:nec quifqua faris cer mord tum habet:qd aut fperet taut timear.Poflero dic:ac deinceps aliquot diebus ad portas maior mulie^ eöfler/ prope:quäunoße mulrirudo fuit:autfuoßzaliquem:autnücium de bis opperiens: circufundebäturep natione obuiis fcifcitätes:nelt;jauelli utiep a uotis:priufquäordincoia inqfiflènr:porcrât.Indeuarios uultus di-' gredientm ab nueüs cerneres:urcuicp autlæta:auttriflia nuciabanf gratulätif^iaut cofoiatis redeüti^ bus domos drciifufos.FcEminarü pcipuæ:amp; gaudia ifignia erât:amp; ludus:unâ i ipfà porta:fbfpite filio repetéte oblaro:in côfpedu dus expirailê ferur.Altéra cui mors filii falfô nuciata crat:moeflam fedété domi:ad primû côfpedu redeûtis filii gaudio nimio cxanimatâ.Scnatû ptores p dies aliquot aborto: ufç ad occidentem folem in curia rcrinér confultâtcs quonam duce:aur obus copiis rcfifti uidonbus rcpctia poenis poflêt.Priufqua fatis certa cofilia eflent repens aha nuciaturclades:quarruormillia equirum cu mors C.Centonio ^pprerorc miflaad collegam:a Seruiliocófulcin Vmbria:qu^oR pugna adTrafimenu nimio audita auerterât iter:ab Annibale circunuenta,Eius rei fama uarieholes aRccit:pars occupatis maiore gaudio ægritudleaîs leuem excomparatiSeprioru ducebcat iccétemeqtüiadura:psn0idqdacciderat pfe oborta aeftimare:fed ut in affedo corporc:guis leuis ca magis:quam ualido Grauior fcnriretur:ita turn ægræ amp;nbsp;affcdæ duirati quodeûœ aduerfi inciderit:non rep^ magnitudine:led uiribus extenuatis : quæ nihil quod aggrauarenpati poRtnnæflimandû clïê.ltaqiad remedium iamdiu defideratum : nee adhibiw didatore dicendum duiras confugit:amp; quia amp;nbsp;conful aberat:a quo didpoflê uidcbarur:ncc per occuz param armis punicis Italia facile erat aut nundu:aut litteras mirmncc didatorcm populus create pote/ Fabius »t:quod nunq an te cam dié fadum crat:didatoré populus creauit.Qu.Fabiij Maximumiamp;ma^ftru max,di cquirum.M.Rufum MinurmnuHilqmfgocmablcnatudatumutmurositurrcfgi urbisfirmarét:amp; dator pAdia difponemnnquibus lods uidercturipontcfgj refcinderent fluminu:accum poenis pro urbc diz micandu eflcigdo Iraliam tuen' ncquiuiflcnr. Annibal ïtcrim redo innere per Vmbriam ufç ad Spo/ Ictum uenit inde:cum perpopularo agro:urbéadortus efler oppugnare:cum magna cæde fuopz repuF lus:amp; coniedans ex unius coloniæ : haud minis profpere répraræ uiribus : quanta moles romanæ ur/ bis eflénin agrû picenum aucrtititcr:non copia lolum ois generis frugû abundantem:fed refertum^ da:quam effufæ auidæg; genres rapicbant:ibipdies aliquot Ratiua habita refedufq? miles hybernis itineribus:ac paluflriuia:pliocp magis ad cuentum fecundo:gleuiacfacili affedus.Vbifatis quieri da/ tum:pdaacpopulationibus magis:quâotioautrcquiegaudentibüs:profedus pputianum adrianu$ agm:marfos indc:marrucinofgramp;: pelignos dcuaflancircagj Arpos:amp; Lucena proximam Apuliære/ gioncm.Gn.Scruilius cÔful:leuibus pliis cum gallis adis:amp; uno oppido ignoibili cxpugnato : pofleag de collcga:amp; exercitus cædc audiuit: iam mocnibus patriæ mctuens:neabelîêt in diferimine extremo ad urbem iter intendit.Qu.Fabius Maximus didator iterum:quodie magiflratum iniit:uocatofena tu:a diis orfus:cum cdocuiflêt patres prius negligentiacerimonia^:aufpiciorumg^ temeriratciatg?in/ fdtiapeccatuma.C Flaminio confule eflc:quæg! piacula iræ deum cfîênt:ipfos deos confulcndoseiîê Vencri pcruiat:ut quod non fermedcccrnitur:nificum tetra prodigia nuciata funt:dcccuiri libros fibyllinos Eryclæ 3*^’^ iubcrentur:qui:infpedis fatalibus libris:rettulerûr patribus : quodcius belli câuotum Martifo/ amp;nbsp;meti rct:id nô ritefadum:deintcgro atœ amplius lâciendû clR: amp;nbsp;loui ludos magnos:amp; ædcs Vencri Ery' ædcs nbsp;nbsp;®quot;æ ^^ ‘^^æ Menti uoucndas cfle:amp; fupplicarioné:lediflerniumç habendû : amp;nbsp;uer facrii uouendum:

uotæ nbsp;nbsp;^ bcllarû profpere eflét rcfgi publica in eodcm:quo erat ante bellû:flaru permanfiflêt. Senatus quonia

Fabium belli cura occuparura cflèt.M. Aemylium ptorem ex collcgio pontificu fententia: ol:ca:ut ma turc fiant:curare iubet:his fcnatufconfultis pcrfcdis.L.Cornelius Lentulus pontifex maximus:confu/ lente collcgio ptorum:olum primum populü ccnfulcndum de uere facro ccnfct;in iuflù populi uoue/ ri non pofle.Rogarus in hæc uerba populus uelitis:iubeatifne hoc fie fieri : fi res populi romani quirP tiumromano^adquinqucnium pioximûdicutuelimæamfaluâferuaueritîhiicc ducUisdatû donu

LIBER SECVNDVS ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9$

fuit populus romanus quiritiu;quod duellû populo ro.cum carthaginenfi eft : quæœ duclla cd gallis funnqui cis alpes funt:quoducrattuleritexfuillo:ouillo: caprino grcge:quæŒ propnanacruntJoui verra'' ucn:ex qua die fenarus populuCy iulTerit.Qui facict:qdo uolet : quacp lege uolenfaciro : quomodo fa crum xitzprobe fadum efto:fi id rnoratur:quod fieri oportebit:prophanû efto:neqj fcelus efto : fiquis rupee uotum occidetue infciens:ne fraus efto:fi quis clepfit:ne populo fcelus efto:neue cui cleptum erit:fi atro die fa »t infeiensrprobefadum eftodi nodefiue lucedi feruus:fiue liber faxit : probe fadum efto : fi ateid ea fenatus populufq? iuflérit fierpac faxit:eo populus folutus liber efto.Eiufdem rei caufa ludi magni uo/ n:xris.ccxxxin,millibus triettte:ptcrea bubus louisxcc.mul tis aliis diuitiisbubus albis at^ cæteris hó ftiis.Votis rite nuncuparis: fupplicatio cdida:fupplicatum cum coniugibus regum:ac liberis: non urz bana multirudo tantumifed agreftium ét:quos in aliqua fua fortuna publica quo^ contingebat. Cu/ Lediz rarum lcdifternium:amp; per triduum habitum : decemuiris facroijz curannbus:^ puluinaria in confpez fterniu du fucre.Ioui:amp;: iunoni unum. Alterum Ncpruno;amp; Mineruæ.Tertium Marti:ac Veneri.Quartum quu 1c/ Apollini.ac Dianæ.Quintum Vulcano.ac Veftæ.Sextuni.Mercurio:amp;l Cereri.Tum xdes uoeæ Vene di in té ri Ericinæædeniç Fabius Max.Didatoruouit:quiaitacxfatalibus librisedidunaeratuitisuoueret: plis fter cuius maximum imperium in emirate eßet.Menn ædem Attilius ptor uouirdra rebus diuinis padis. nebant turn de bello reg5.p.didator rettulit:quibus quotue legionibus mdori hofti obuiameundum eét:pa/ ad difeu tres:ccnferenr.Dccrerum:uta»Gn.Seruilio confule exercitum acciperet:fcriberetptereaex ciuibus fo/ bédum ciifç quantum equitum:ac peditum uideretur:cærera oia ageret : faceretgtmt e rcpublica duccrct.Fa/ aùt cer/ bius duas legiones fe adiedurum ad feruilianum exercitum duxit : his per magiftrum equitum ferP te pno/ pris.Tybur diem adconueniendum edixit.Edidoçp propofito:ut quibus oppida caftellagj immunira dandiï' eflentmtmloca tura commigrarent:exagrisquoqueuti demigrarentomnes regionis eiusqua Au/ nibal iturus cHcntcdis prius incenfis: ac frugibus corruptis : ne cuius rei copia eflèt : ipfe uia Flaminia profedus obuiam confuli exercituique:cum ad Tybcrim circa Otriculm profpexifleragmen : confus lemey cum equiribus ad fe progredientem:uiatorem mifit:qui confuli nunciaret:ut fine lidoribus ad didatorem ueniret.Qui cum dido paruifletxongrcfTufqi corum in : gentem fpeciem didaturæ apud foaos:ciuefç uetuftateiam prope oblitos eius imperii feaflet : litteræac urbe allatæ funtmaucs one/ rarias commeatum ab Hoftia in Hifpaniam ad exercitum portâtes a claHc punica circa portum Con/ fanum captas eflè.itaœ extemplo conful Hoftiam proficifei iufrus:nauibus;quæ ad urbem romanam àut Hoftiæ efrent:completis:milite ac naualibus fociis perfequi holhum claflêm:ac littora Italiæ tura' ri.Magna uis hominum conferipta Romæ erat.Libcrtini etiam:quibus liberi eflentuta ætas miliraris in uerba iurauerant:ex hoc urbano exercitu:qui minores quinç amp;nbsp;triginta annis erât : in nauibus im/ pofin.Aliimt urbi præfidercnt:relidi.Didator exercitu confulis accepto a Fuluio Flacco legato p agrû fabinum.Tybur:quo die ad côueniendû edixerat:nouis milifibus uenit.Inde Præncfte:tran(uerfis tra mitibus:in uiam Latinam eft regreflusmude itinenbus fum ma cum cura exploratis:ad hoftem durit Nulloloconifi quantum necefntascogeretzforrunafecômiirurus.Quoprimû die baud pcul Apris î Tacira Çonfpedu hoftium pqfuitcaftra:nulla mora fada:quin poenus educeretin acicmxopiâqi pugnadi fa/ Anniba éeret,Sed ubi quieta oiaapud hoftes:neccaftra ullo rumultu mota uidcnincrepans quidem uidos tan lis opi/ dem martios animos romanorum quia debellatum at^ conceflùm eis propalam de uirtuteac gloria nio de èfléin caftra rediit.Cæterum tacira curia animumincenfusiquod cum duce haud quaquâ Flaminio Fabio Sempronioqp fimilifutura fibi res eflétiac turn demum edodi malis romani parem Annibali ducem quæfiflênnôi prudentiam quidem non uim didatoris extemplo timuitxonftanriâgp eius haud dum expertus agitareiac temptare animum:moucndo crebro caftra:populandogp in oculis eius agros focio rum cœpinôd modo rito agmine e çonfpedu abibat:modo repente in aliquo flexu uiæ fi excipere dix greflum in æquum pofTcnoccultus obfiftebat.Fabius per loca alta agmen ducebar:modico ab hofte P feruallo:ut nem omitteret eum:ncqî congrederetur caftris:ni.fi quantum ufus neceflàrio cogeret: tene batur mi!cs:pâbulum:amp;: lignamecpauci petebannnec paflim.Equitum leuifcy armaturæ ftatio corn/ Pofitainftrudalt;pinfubitos tumultus:amp;;fuomilitituraomnia:amp;infcftaeffuiishoftmm populatori/ bus præbebat:ne^ uniucrfü periculo fumma return committebaturÄ parua momenta leuium eer/ Ûminumextutocceptorumfinitimorum receptu afluefaciebât territum priftinis dadibus militem minus iam tandem:autuirtutis:autfortunæ poenitere fuæ.Sed non Annibalem magis infeftum ram minuta fanis cqfiliis habcbat:qua magiftrum equitum;qui nihil aliud qua quod no imperabar moræ ad rem ifolétia publica præcipitâdâ habebar:ferox rapidufqp in confiliis:ac lingua ïmodicus:primo inter paucos: dein de^palaram in uulgus pro cundatorefegnemiprocautotimidumaffingensuicinauirtutibusuitia compellabat:pra:mendorum fuperiorum:quæ peffima ars nimis profperis multoru fucceffibus ere/ uit:fefe extonebat, Annibal ex Arpis in Samnium tranfitibeneuentanum depopulatur agrum. Telefia urbem capirarrirateriam de induftria ducem;fi forteaccenfum tot indignitatibus: cladibufgj forioru traheread æquum certamé poflit.lnter mulritudiné fociorum italici generis: qui ad Trafimenucapri ab Annibale:dimiflï^ fuerant:tres câpani équités erant;multis iam illedi donis: promiffifcy Anniba/ lis ad conciliandos popularium animos:hi nunriantes : fi in Çampaniam exercitum admouiflèt.Caz puæ potiendæ copiam fore .Cum res maior:q audores cflent:dubium Annibalem alternifque fidcn/ tem:ac diffidentem tarnen ut campanos ex Samnio peteret:mouerunt ; Monitos ut etiam atqj ctiam pronaifta rebus confirmarentziuflóf^ cum popuianus amp;nbsp;aliquibus prindpum rediread fe dimifit*

ipfe îperat dnciiut fe in agrû cafînaté ducat edodus a prritis regiônu:fi eu làltû circuinênexercitu rö manu ad opem ferenda focus îtcrcIufu^.Sed punicû abhorrés ab latino nomézCafilinû o Cafino du/ Stellate cem accipe fecit:auerfufcp ab itinere p alifanu;calatinug?:amp; calcnû agrum î câpû Stellate defeendit:ubi câpania cû môtibusrflumîbufqpclaufam regioné circûfpcxiflênuocatû duce peunâa^ubi terrain eétxû is Cafi Cice. nbsp;nbsp;lini eo dié mâfu^ eé dixiflct:tum demu cognirus efterror:amp; Cafinû loge îdealia rcgiôecé:uirgif^ car

partem fo duce cC ad reliquo^ terroé in cruce fublato:caftris cômunitis Maharbalé cû cgtibus in agrû falernû câpani pdatû dimi{it:uf^ ad aquas finueflânas populario ea pucnit.lngcnté cladé: fugâ tameuerroréq? latius agri eP numidæ fccerûr:nec tamé terror:cu oia bcllo flagrarét:fide focios dimouit:uidclicetqa iufto:amp; mode fcait nbsp;nbsp;rato regebanf iperio nec abnuebant:qd unû uinculû fidci cft:melioribus parère: ut uero ad Vulturnû

flumen cadra funt pqfira:exurebaturq3amoeniflîmuslt31iæager:uillæ^paflîm incédiis fumabâtrg iuga Maffici môtis:Fabio ducéte:^pe deintegro eft orra fedirio:ac duces Icdinôis accéfi qdâ:fuerat enî filérium p paucos dies:qa:cumcclerius folito duâû agmen fuinët:feftinari ad ^hibendâ populationi bus Campania crediderât:ut uero in extrema iuga Maflici môtis uétum eft:hoftefcp fub oculis erât:fa lerni agri eolonorûgt Sinueflæ tcûa urétés:nec ulla erat metio pugnæ.Spedatûue hue mqt Minutius ad rem fruédam oculis focio^csedesramp;îcendiauenimust’Nec fi nullius altcrius nos:nec ciuiumqdé ho^i pudct:quos in finueflâm colonos patres noftri miferût:ur ab famnite hode tuta hæc ora eét: qua nÔ uicinus famnis urit:fed pcenus aduenaab extremis orbis terra^ terminis noftra cûdariôe: amp;nbsp;fccor dia iam hue ggrcflus:Tanrû proh dolor degeneramus a parétibus nfis:urpterq:qd p ora illi fuapuni cas uagari clades dedccus eé iperii fui duxerir:cam nos nuc plena numida^i hodiLnac mauroßi ia facia Ferox nbsp;uideamus.Qui mó Saguntum oppugnari idignado nó holes târum:fcd foedera:amp; deoscicbamus:rc'

minutii dentemad mcenia romanæcoloniæ Annibalem kmfpcüamus:fumus exincendiis uiHarumzagro/ concio rumep in oculos arq; orat uenit,Strepunt aures clamoribus plorantium fociogz:fepius nos qua dcoK inuocantium opem,Nos hic pccorum more per æftiuos faltusrdcuiofq calles exercitum ducimus: co diti nubibus fiIuifq?.Sic hoc modo peragrado cacumina:faltu(œ Furius recipere urbem a gallis uoluif fenquo hic nouus Camillus nobis didatqr unicus in rebus aftbdlis quæfirus:Italiam ab Annibale re/ cupcrare parat gallorum Roma cdctiqua ucreor:ne fie cundantibus nobis Annibali:ac poenis retiens feruaucrir maiorcs nodn.Sed uir:ac uerc romaus: quo die didatorem eû ex audoritate patru mduep populididum Vcios allatus eftnuncius:cum edetfatisaltum ianicuknubifcdens profpedaret hofte: defeenditin equum atq? illo ipfo die media in urbe:quæ nuc bufta gallop: funt:amp; poftero die cirra ga' bios cecidit gallop legiôes.Quid poft multos annos cû ad furcas Caudmas ab famnite hofte fub iugö midi fumus.Vtrûtandé.L.PapyriusCurforiugaSânn perluftrandoa Luccriapmens obfidendo:ói lacedendo uidoré hofté:depulfumab romanis ceruicibus iugü fuperbofamniti impofuitfmó cófuli Ludatio quæ alia rcs:quam celeriras uictonam dedinquod poftero dic;qua hoftem uidir cladêm gra uem comcaribus impedita fuo amp;nbsp;ipfam iftrumento atq apparatu opprcdir.SruIticia é:fedédo:aut uo' tis debellari credcre podèiarmari copias oporrct:amp;: deducédas 1 æquû:ut uir al uiro cogrediaris : audé do agendoep res romana creuit non his fenfibus confiliifue:qux timidicauta uocant.Hæc uelur con' cionâti Minutiocireüfundebat tribunopz equitüq? romanoiy multitudo:amp; ad aures quoqs miliru äs' da ferocia uoluebant:ac fi militaris fuffragii eftet rcs:haud dubieferebatMinutium Fabio duci pra’la Fabii co turos. Fabius panter inter fuos haud minus:q in hoftes in tenrus : prius ab aliisinuidû animû præftas filium î 9U3^ probe fcit:nÔ in caftris modo fuis:fed lam ena Romæ fuam cundationéinfamé ede: obftinarus Anniba r^me codé cÔlilio:amp;tcnorcæftatis rcliquû cxtraxit:ut Annibal deftitutus abfpefûma appetiti certarci bale in/ nw wm hybernis locû fpedaret:quia ca regio prüfen ris crat copiæ nó ppctuæ:3rbufta:uineae^:amp;: een'' terdu ciliata oia magis amoenisiquam necedanis frudibus.Hac per explorarorcs relata fama Fabio:cü fatis dendo fei’'« per cafdé anguftias:quibus intrauerat falernû agrû:rediru^. Gallicanû monté amp;nbsp;Cafihnû occu/ pat modicis præfidüs.Quæ urbs Vulturno fluminedirépta: faîernum a câpano agro diuidir: ipfelU'' L.Ho/ g’s iifdem exercirû rcducitimido exploratû cum.cccc.equitibus fociopz.L.Hoftilio Mâdno:qui ex rut ftilius nbsp;ba iuuenû audientiû fæpe ferociter côcionanté magiftrû equitum ^grcd'usipnmo cxploratoris modo

cû fuo ut ex tuto cxploraret hofté:ubi uagos per uias paflini numidas p occafioné etiam paucos occidit ; cxz cqtatu téplo occupatus certamine eftaius:exciderûrç pcepta didatoris:qui qmm tuto poftet ^grellûm pr^' occidit us recipere fefe iuftêrat:quâin confpedû hoftium ueniret.Numidæ aliiarq alü occurfantes réfugient tefq ad caftra ^pe ipfum cû fatigatioeequo^iarq hoîum perrraxcre:lnde Cartalo:penes qué fumma cqueftris imperil crat:concitatis equis:inuedus:cum priufqad coniedû teli ueniret:auertiflèt hoftem: qnq millia ferme côtinenti curfu Iccutus eft fugientes:Mancinus : pofteag nec hofté defiftere feq:nec f{x:m uidit fugiendi cftê:cohortatus fuos in præliù rediit:oî parte uiriû impar iraq ipfc:amp; deledi equi turn circunuenti occidunf :cæteri effulb rurfus curfu colles primû:inde ope inuns collibus ad didaro/ rem refugerunt.Eo forte dieMinutius fe coniunxcrat Fabio mifths ad firmandum præfidio faltû:qui fuper Tarracinâ in ardas coadus fauces îm inet marime imuniro Appiæ limite pcenus puenire in ag^ romand poflét.Con lundis exercitibus didaronac magifter equitû caftra in uiam deferunt:qua Anniz bal dudurus eranduo inde millia hoftes aberant,Poftero die pœni quod uiæ inter bina caftra eratag' mine compleuere.Cû romani fub ipfo cSftitiftênt uallo:haud d ubie æquiore loco:fucceftît tamé p®/ nus cû expeditis equitibus atq ad laceflcndû hoftem raptim Ôi procurfandoirecipiendom fefe pugna' uerc reftitit fuo loco romana ades lenta pugna:amp; ex didatoris magis : quam Annibalis fuit wok «fd

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9t;

Inclufus ide uideri AnnibabaJ ad Cafilinum obfeflus cd Capua amp;! SäniumÄ tat um a tcrgo diuitü focio^ romanis comcatus fubuehcrct:pŒnus contra itra formiana faxa:ac Lintemi harenas: ftagna^ Vide nc p hon ida fitu hybernaturus eét.Nec Annibalem fefellit fuis feartibus peri.Itaç cdp Cafilinum cua/ formla derendpoflcnpctédumgimôtcsiamp;iugumCalIiculæ fupandum cct:nccubi romanusinclufum uaP nafaxa libus agmen aggrederefuudibriura oculoßt fpccie tcrribilead fruftradum hoftem eSmentus pricipio fit legé/ noflis mreim fuccedere ad mores ftatuir.Fallacis cófilii talis apparatus fuit:f3ccs undigt exagris colle/ dd pro ûæifafccftj uirga^i:atq! arida farmcra pliganf cornibus boum:quos domitos indomitofg? multos P fortdæ tercæterâagreitem pdam agebat.Ad duo milliafermeboum effcdaiAfdrubaligt pegotiddatu:ut pri minas mis tenebris noctis id armétum:accéfis cornibus:ad motes ageret:maxime:fi poflct:fup faltus ab ho/ faxa fte infenbs.Pnmis tenebris filcrio mota caftra:boues aliquaro ante figna adi:ubi ad radices montium uiafgj anguftas uctum c:fignd exteplo datur:utaccéfis cornibus:armcta in aduerfos cocirenf montes amp;nbsp;metus ipfe relucctis flamæ ex capirc:calorcp iam ad uiud ad imaç comud adueniens uelut ftimula/ tos furore agebat boucs.Quo répété difcurfu:haud fecus quam filuistmÔtibufg? accéfis:oia cired uir/ Atf.cô/ gulta a rdcrc: eu pim g; iguictario excitas flamâ hoium paffim difeurrentid fpccie pbebat:g ad tranfitus mentd faltus îfidendos locarierâr:ubiin fummis môtibus:acfupfequofdâignés confpexerur:circuuentos fe Anniba efle rati:pfidio cxcelîêre:qua îgens emicabat flama:uelut tutilumû iter:perenrcs fumma montid iuga: lis turn in quofdâ boues palâtcs a fuis gregibus îcidcrunf:ôi primo turn pcul cernercnt;ueluti flamas Ipi rantiummiraculoartoniti:conftirerûr:deîde:uthumanaapparuitfraus:tumuero ifidias raricé:cum multo maxiraoep ftrepitu concitant fe in fugamileuiq? ârmaturæ hoftiû icurrere.Oetepz nos æquato timoré neutros pugnâ icipiétes ad lueem tenuit.interea toto agmine Annibal tradudo p faltum :amp; g' bufdam in ipfo falru hoftium opprcflis:i agroalifano pofuitcaftra.Hunctumultum fcnfit Fabius:ca’ terum amp;nbsp;ifidias efie ratus a nodurno utig? abhorrens cerraminc:fuos muniméto tenuit. Luce prima fub iugo montis plium fuic:quo itcrclufam a fuis leuem armaturâ:facile amp;nbsp;cnim numéro aliquâtuld pftabâr romani fupcraUcnrinifi hilpanopzcohors adidipfum remiflâab Annibalepucniflêt:caairue/ tior montibus amp;nbsp;adeoturfandurn iter faxa rupefep aptior ac Icuior:tum uclocirarecorpopc:tum armo rum habitu câpeftrem hoftem grauem armis ftararidqî pugnæ genere facile clufit.Ira haud quaq pari certanaïe digrefTihifpani fere oes icolumcs:româi aliquot fuis amiftis îcaftra côtéderût.Fabius quocp mouit caftra trafgrenufep falru fup Alifas Iqcoalroac munito confedit.Tum p Sâmid Rom a fe petere fimulâs Annibabufep in pelignos populabudus redii.Fabius mediis itra hoftiû agmen: urbég? Româ Fabius iugis ducebat:necabfiftcs nec côgrediens.Ex pelignis pœnus flexit ircr:retrog? Apuliâ répétés gierend minuz peruenitad urbé metu:ga collapfa pars moenium erât a fuis defertam.Didator in larinati agro caftra tid mo/ cÔmunnt:indc facrorumcaufa Romam reuocatus non imperio modo:fed cÔfilio etiam acprope præ net ut cibus agens cd magiftrocquitum:ut plus confilio quam fortunæ confidat:amp; fe potius duccm:q Sem/ pugna pronium flaminidcp imitetur:ne nihil adum cenferet:exada propeæftate per ludificationcm hoftis: abftieat modicos quoq? plus interdum quiete quam mouendo atgp agendo proficere:haud partum rem efle atociens uidore hofteuinci dediftè:amp; a continuis cladtbus refpiraflè Hocnequicqpræmonito magfo equitumRomâeftprofcdus.Principioæftatis:quohæcgercb3nturinHifoania quoç terra marigi coeptum bellum eft. Afdrubal ad ed nauium numep^:quema fratreinftrudum paratum^ accepcrat: decé3diecit.Quadraginrajiauium claflém Himilconi tradit:atcp ira Carrhagine profedus nauibus p pe terra exercituna in litroreducebat:pararus confligerc:quacdgR parte copiap4 hoftis occurrilTct.Gn. Scipioni:pofteag rnouiflê ex hybernis hoftem audiuir:primo idé confiliimit:deinde minus terra pro/ pter ingérem fama nouogi auxilioi^ concurrereaufus delcdo milite in naues ïpofiro:guinm amp;nbsp;trigin ta nauium claflè ire obuiam hofti pergit.Alrero a Tarracone diead ftationem.xx.millia paftuum diftâ tem ab oftio peruenit amnis Iberi:indedua: mafilienfium fpeculatoriæ mifFe rettulerunt cladcm pu/ nicam ftare in oftio fluminis:caftraqpin ripa pofita:itagp ur improuidos incautofg? uniuerfo fimul effu fo terrore opprimeret:fublatis anchoris ad hoftem uadit.Multas amp;nbsp;locis altis pofitas ttirres Hißania habct:quibus dd fpeculis:amp; propugnaculis aduerfus latrones utuntur.Inde primo confpcdis hoftium nauibus datum fignd Afdrubali eft tumultul^ prius in terra amp;nbsp;caftris:quam ad mare amp;; ad naues é or tus:nódum aut pulfu remo^ ftrepiruep alio nautico exaudito:aut aperientibus claffem promótoriis: cum repente alius fuper alium ab Afdrubale miflus:quietos uagofque in littore:in tentoriis fuis nihil .minufq hoftem:autprælideo dieexpedâtes:confcédcre naues ^pcre:atq5arnlacapereiubet:claflêm romana iam haud ,pcul a portu eflê.Hoc equites dimifti paffim impcrabant.Mox Afd rubal ipfe cd oi exercitu aderat:uario^ oïa tumultu ftrcpunt:ruentibus in naues fimul remigibus militibufj fugien/ tium magis e terra:g m pugna euntium modo.Vix dum oés côfcenderât:cum alii refolutis lcris:utan thora cuellerenr:alii:ncquidtencaranchora:lora:incidunt:raprim^ oîapræpropereagendo:militum apparatu:n3utica minifteria impcdiunt:trcpidanonc nautapi capcre öC aptare arma miles prohibeba/ tur.Et iam romanis nSappropinquabat mo: fed direxerat etiam^ in pugnânaues : ita^ non ab bofte amp;nbsp;prælio magis pœni quâ fuomeripfi tumultu turbabantur:^ téptara uerius pugna:q inita in fugam auerterunt claflcm:amp;: cd diuerfi:ac diuerfo late agmine a tam multis fimul uenientibus haud fme pez netrabiles elïent:in litrus paffim naues egerunt:at^ alii uadis : alii ficco littoreexcepti partim armati: partim inermes ad inftrudam per litrus aciem fuorum perfugerc.Duæ ramen primo concurfu captæ trant punicæ naues:quattuor fupprefîæ«Romani:qg terra hoftium crat: armaramep aciem toto pray

tentam in littore ccmebat:haad cudanter tame ifecuti trépida hoftiu elanêmmaUPS ocs;q no autpfre gerant proras littore illifas.aut carinas fixerat uadis:religatas puppibus in alfum extraxcre:ad.Viamp;.xx. naues ex.xxx.ccpere,Nc^ id pulcherrimu eius uidoriæ fuit:fed qd una leui pugna toto eins ora: mari potiri erat:ita^ ad onuftam elaflèm^fedi:afccnfu a nauibus in terra fadoxû urbé ui cepinentxapta^ diripuiflêntzCarthaginé ide petût:arç oém agrû circa dcpopularnpoftremo teda quog; cSiunda mu ro portifç icenderunr.Inde iam pda grains ad Longuticam puenit claflïs.Vbi uis magna fparti fuit ad rem nauticam colleda ab Afdrubale:qd fatis in ufum fuit fuolatoxæ^ omne icenfum dbnee conti renfis modo Riedas oras ptcrueda:fed in Ebufum infulam tranfnnflumzubi urbe;quæ caput ifulac cft:biduum nequieqfummo Iaboreoppugnata:ubiin fpem irriram fruftran tempus animaduerfum efirad popularioncm agn uerfi:direptis aliquot inccnfifcj uicis:maiore quam ex continenti pda parta cum in naues fcfe recepiflêntxx Balearibus infulis legati pacem petentes ad Scipionem ucncruntunde flexa retro craflisxedituq? in citeriora prouincfe:quo oium populo^:q Iberum incolunt: multorum amp;nbsp;ultimæ Hifpaniæ legaticoncurrerunt«Sed qui ucre ditionis iperii^ romani fadi funt:obfidibus da tis:amplius populi fuerunt centum uiginti.lgirur terreftribus quoqp copiis lans fidensxomanus uf^ ad faltum caftulonenfcm eft progreflus.Afdrubal in Lufitaniam ac propius Oceanum cÓceffir.Q.uie/ turn inde fore uidebatur reliquum æftatis tépusrfuifletg? p poenum hofté fed præterq qd ipfoß: hifpa norum inquietarauidaqs in nouas res funt ingenia.Mâdonius uir nobilis qui antea ilcgertum regulus fueratrponeaq romani a faltu receflère ad maritima oramxóciris populanbus in agrum pacatum 10/ manopa fociopa ad populadü neuere: Aduerfus eos tribus millibus cü expeditis auxiliis a Scipione mif fis:leui certamle uttumultuaria mand fudere:multis occifis:qbufdacapris:magna pars armis exura.

Hictamé tumulfus cedentéad Oceania Afdrubalé cis Iberum ad focios tutados retraxit.Caftra pu/ nica in agro lergauonéfiu.xaftra romana ad noua elaflèm erât cum fama repés alio uertit bcllû.Celnbc riprincipcs:q regionis fuæ,legatos obfidef^ dederât româis:nûcio miflô a Scipione exciri arma capiut ^uinciâg? carthaginéfiu ualido exercitu inuadunt:rria oppida uicxpugnâr:lde eu ipfo Afdrubalc duo bus pliis egregie pugnâtcs.xv.millia hoftiu occiderût:qtruor milliacû mulris militaribo fignis capiûf. Hoc flatu rep^ in Hifpania.P.Scipio î ^uincia ucnit: ^rogato poft confulatu îperio a fenatu:miflüs eu' xxx.longis nauibus:à odo millibus militmmagnocp commearu adiedo.Ea elaflâs îgens agmk one/ ranapz ^cul uila:cû magna læticia ciuiu fociorûqi portû Tarraconis ex alto tenuit.Ibi milite expofiro; ^fedus Scipio fratri cSiungifrac deide cômuni aio cÔfilio^ gerebat bellum. Occupatis igit carthagi/ nenfibus celtibcrico bcllo haud cundâter Iberum trafgrediunf:nec ullo uifo hofte Sagunrum pergut ire quod ibi obfides totius hifpaix euftodiæ tradifos ad Annibalcm fama erat modico i arce euftodiri præudiond unü pignus inclinaros ad romana focicrarem oium Hifpaniæ populo^ aios m o rabat : ne languie libcropz fuopóculpa defedióis lucrcf.Eo uinculo Hifpania uir unus folertia magis;q fideli có/ filio exoluir, Acedux crar Saguri nobilis hifpanus fidus ante poenis:cum:qualiaplxra^funt barba/ ro^ingcniaicijforruna mufaueratfidécætcp4rranffugâ fine magnærei^dirioneuenientéadhoftcs: nihil aliud :q unu m uile atgi ifame corpus elk ratus : id agebar:ut quamaximum emolucntum ueluti nouis foeiis eflèt:circüfpcdis igkur oibus:quæ fortuna ptatis cius poterat facerc:obfidibus potiflimu tradendis aium adiecir:cam una ré maxime ratus conciliatura romanis principiu Hifpaniæ amicitiam Sed cü iniuflü Boftaris præfedi fciret nihil obfidum cuftodes faduros efle.Boftare ipfum arteaggre/ ditur:caftra extra urbé in ipfo littore habebat Boftar;utaditum inrercluderct exportu romanis ibi eu in fccretuabdudijuclut ignorante monet:in quo ftatu fit resimctüconrinuiflê ad earn dié hifpano^ aios;quia jpcul romani abeflênt:nûc cis lbc^ caftra romana efleiarcé tuta perfugiu^ nouas uolétibus res.Ita^.quos metus non teneat: beneficio amp;nbsp;gratia deuinciédos cflc:mirati Boftari percundatiqp:qd na id fubim fantæ rei donu poflit cflè.Obfides:inquit:in duitates remitte:id priuatim parétibus;quo/ rum maximu noméin ciuiratibus eft:fuis:amp; publicepopulis gratu erit;uult fibi quifqp rcddi:amp;: habita fides ipfam plærûg; obligat fidéiminiftcrium rcftirucndo^ domos obfidu mihimet depofco : ipfe: ut opera quogp impenfa confiliu adiuué mcuiamp;l rei fuapre narura graræ:quantâ infup gratia poflim ; adii dam Homini non ad cætera punica ingenia callido ut perfuafit::nodedam progreflus ad hoftium fta tiones:conuentis quibufdam auxiliaribus hifpanis : amp;nbsp;ab üs ad Scipionem perdudus quidafferret:cx primit:fide accepta daralt;j ac loco Öi tempore conftiruto ad obfides tradendos Sagunrum redît.Diem infequentem abfumpfit cum Boftare : mandatis ad rem gerendam accipiendis dimiflus cum : fe no/ deiturumut euftodias hoftium fallercticonftituiflètiadcompofitam cum iis horam:excitaris eufto/ dibus puerorum : profedus ueluti ignarus:in præparatas fua fraude infidias dudt.In caftra romana perdudi:cætera omnia de reddendis obfidibus:ficut cum Boftare conftitutum erat:ada:pcr eundem ordinem quaficarthaginenfium nomineficageretur. Maioraliquanto romanorum gratia fuitin re pari:quarnqta futura carthaginenfium fuerat.lllos enim graues fuperbofqi m rebus lecundis exper/ ros fortuna dó timor mitigaflè uideri poterat.Romanus primo aduentu incognitos ante a re clæmen ti libéra Iiro initium fecerat.Et Acedux uir prudens baud fruftra uidebatur focios mutaflcilragi ingé/ ti confenmad defedionem omnes fpcdare:armaqj cxtemplo mota:forcnt:ni hyems : quæ romanos quoç amp;carthaginenfesconcederein teda cogit:intcrueniflèt.HæcinHifpaniaquo^fecundaæft^ te punici belli gefta:cum in Italia paululum interualli cladibus romanis folers cundatio Fabü fcciflèt qua: ut Annibalem non mediocri follicitum cura habebat;tandem eum mihtiæ megiftrum delegiflê

Romanos cernenrcm:qui bdlJ rationc;nó fortuna gereretata contépta crat ïtcr eines armatos parfter Haniba mgatefg? utig! pofteaqua abfente eo temeritate magiftri equitum læto ut prius dixcrim : qua profpc' lis fraus ro euencu pugnam fuerat.Acceflérant duæ res adaugenda iuidiam diöatoris:una fraude aedoloAnni i feruan balis:quod cum a profugis ei moftratus ager didarons eét:omnibus circa folo æquatis ab eo uno fer/ do fabü rum ignem^ amp;nbsp;uim omné hoftiu abftineri iuffit:ut occulti alicuius padi ca merces uideri poffer. Alte agro ra ipfius fado primo forfitan dubio quia nô expedata in eo fenarus audoriras é ad extremü baud am/ u'§ue in maxima lande uerfo i permutâdis C3ptiuis:quod ficur primo punico bello fadu crat:cóuene/ rat interduces romanos poenumq? ut quæ pars plus recipcret:quâ darer:argéti pôdo bina:amp; felibras î raibre pr.Tffarcr.ee.xlvn.cum plurcs romanus:quâpoenus recepiflëcargétumgi pro cis débina ffpe ia data i fenatu re:quoniânS côfuluiffcr patres:rardius rogareturnuiolatum ab hoffe agrum miffo Ro/ raam filio uændidinfidéç publica impcndio priuato exoluit. Annibal pro Geryonis mccnibus : cuius Urbis captæ arq; icenfe a ie i ufum horreo^ pauca reliquerat tcda;ffatiua habebarnde frumératü duas exercirus partes mittcbat:cû terria ipfe expedira i ftatione erat:fimul caffris præfidio amp;nbsp;cireufpedas nee undeimpetus i frumétatores fierct.Romanus tue exercitus i agro larinati eranprTcrat Minutius ma/ gifter equitu:profedo ficut ante didum é ad urbé didarorc.Crre^ caff ra:quæ i more alto ac tuto loco popra fucrütua i planum deferururragitabâturç pro îgenio ducis côfilia callidiora:ut ipetus aur in fru raétatores p31âres:aut in caffra relida cû Icui manu præfidioœ fieret.Nec Annibalé fefcllir:cu duce mu rata eflê bellirationé:^ferocias qua cÔfultins rem hoffcsgcmiros.Ipfeaûtquod minime quis crede' retreû hoftis uropius ect;tcrtiâ parte niilitû frumcntatû:duabus retetis î caffris dimifînddde caffra ipa propius hoffem mouit duo ferme a Geryone millia î tumulum hoffi côfpcdû:ut inrentum feiret effe Ïramétatorcsifi qua uis fieret tutâdos:Propior inde ci atg ipfis iminens romano^ caffris tumulus ap P3niit:ad qué capiendu;fi luce palâ iretur:quia haud dubie hoff ibus breuiore uia præuétus effet: node riant miffi numidæ ceperût:quos tenétis locû côtempra paucirare Romani poffero die cum cieciffcnt: •pii eo trafferunt caffra.Tum itag ut exiguum fpatii uallû a uallo aberat:amp;:idipfum tota prope cÔpleue rat rom3naades:fimul ÔC per aduerfa caffra a caffris Annibalis equitatus cûlcuiarmatura emiffus in Profoe frumétarores late cædem fugag hofhû palantiû fccit.Nec acie cerrare Annibal aufus:quia tâta paucira î Anni/ teuix caftra:fi oppugnarétur:tutari poterat.iamgi artibus Fabü pars exercitus aberatua fame iedédo amp;nbsp;bale pu cundando bellû gerebat:receperatç fuos iprioracaffra:quæ^ Geryonis moenibus erant.Iuffa guo^ gnat acie amp;: collatis fignis dimicatu quidâ audores funt:primo côcurfu poema ufg ad caffra fufum :inde eru nbsp;nbsp;inu

phone fada repère uerfum terrorem î romanos.Numerii Decimi famnitis deide aduentu præliu refti ^qs ratuthiac prîcipcm gencre ac diuitiis nÔ Bouiani modo:unde erat;fed toto Sanio luffu didatoris odo raillia peditû amp;nbsp;équités ducentos adducenté in caffra:ab tergo cù apparuiffet Annibali fpé partiutriçp tnbuiffe noui Ibbfidiiicum^ Fabio ab Roma ueniente Annibalem infidiaiü quog aliqd timenté re/ cepiflefuos Romania infecutûadiuuâtefamnite:duocaffella co die expugnafîè:fex milliahoffiû cæfa: ffuing admodû romano^ nuncum eff.Tamé i tam pari prope clade fama cgrcgiæ uidoriæ eu uanio/ ribus litreris magiff ri equina Româ perlata:de iis rebus perfæpe amp;nbsp;î fenatuÂ i côcione adum eff :cum «æta ciuitate didaror unus nihil nec wmæmec litteris crederet.Vt uera oîa effént:fecunda fe magis quâ aduerfa timere diceret»Tum.M.Metellus rribunus plcbis:id und enim uero ferendû effè ncgat:nÔ præ fentem folü didatorem obffitiffe rei bcncgerendæ:fed abfentem etiâ gcffæ obffare: amp;nbsp;î ducédo bello fedulo tempus terere:quo diurius i magiffratu fitifolufg Ôi romæ amp;nbsp;i exercitu iperiû habeat : quippe confulu altéré î acie cecidiffeialrerû fpecie claffis punicæ perfequendæ procul ab kalia ablcgana:duos p/ rares Sicilia arg Sardinia occupatos:quow neutra hoc tépore prouincia prætore egcat.M.Minurnim raagiftrü equina ne hoffe uideret:nequidreip.gereret:prope in euffodiâ habituiirag hercule no Sâniû raodo:quo iâ tâquâ tras Iberum agro pœnis concefluro fir:fed câpanû calcnumg Ôd falernû puaffatos cflèifedente Cafilini didatore amp;nbsp;legionibus Populi Romani agrû lüu tutâte:exercitum cupientem pu gnare:8i magiftrû equitu claufos prope intra uallum retentos:râq hoffibus captiuisarma adcmpra:t^ dem ut ablccflcrit ide didator:ut obfidionc libératos extra uallû egreffbs fudiffè ac fugaffè hoff es : qs ob res:fi antiquus animus plcbi romans eflet:audader fe latutum fuiflê de Fabü imperio.Nunc mo/ dicâ rogationé promulgaru^ de æquâdo magiffri equitum amp;nbsp;didatoris iure:ncc tamé ne ira quidem prius dimittendû ad exercitû*Q.Fabium:quâ côfulem i locû.C.Flammü fuffcciffêt.Didator concioni bus fe abftinuit î adione minime popularismec î fenatu quidé fans acquis auribus audicbatur:hunc aï hoffem extolleret uerbisibicnng elades p temeritatem arg ifeitiâ ducum acceptas referret:magiffrog equitum :qd contra didum fuû pugnaffètirônem diceret reddendâ cffc:fi penes fe fumma îperii conlï lügfit:propedicm effedi^ut fciât holes bono iperatori haud magni fortunâ mométi effè : mentem rationemg dominari:fe læuo tcpore:ôé fine ignominia feruaffê exercitum:quâ multa millia hofhum occidifle ducere maioré glonâ eflê,Huius generis orationibus fruffra habitis amp;nbsp;confule creato»M. Atti quot;O.Regulo ne præfens de iure imperii dimicaret:pridie quam rogationis ferédæ dies adeflét : node ad M» Atti Exercitum abiit.Luce orra:cum plebis concilium cffèt:magis tacita inuidiadidatoris fauorg magiffri kus re/ Equitu animos uerfabat:qua fatis audebat homines ad fuadendü:quod uulgo placcbat:prodire amp;nbsp;fauo gulus re fuperareiaudoritas tarne decrat rogationi.Vnus inuentus c fuafor legis.C.Terctius Varro:qui prio' confuL “Bquot;®°P’^torfiierat:locononhumilifolum:ièd etiam fordido ortus:patrem laniumfuiffe fcrunt: C.Tcrc4 ipium ilti tore mercis filiog hoe ipfo 1 feruili eius artis mlfteno ufum:is iuuenis utru ex eo gener que/ Vano

dus pecunia a pâtre relfdlatanimu ad fpern libcralioris forrunæ ieeftrtogaç amp;nbsp;forum placuerc proche mando pro fordidis hominibusxaufifgï aduerfus ré amp;f famam bonoiu pnmu i noticia populi : deinde Diélam ^^ honoré peruenit.Quaeftura quoep amp;nbsp;duabus ædilitatibus plebeia amp;nbsp;cunili:poftrenio amp;nbsp;prura per/ rn amp;nbsp;° fundus iam adconiularusfpenreüattolleretaio:haud pa^callideaura fauorabilis populiex didatoria Mlt;/fo ”''^’‘^’^ pchtificq? plebis unus gratia tulit.Omncs ca rogationé:qui^ Romæ:quiç ïcxcrcitu erar : aq m nbsp;nbsp;nbsp;^^3* Iniqui prêter ipfum didatoré in ccntumcliam dus latam accepcrunt:ipfequagrauitateanimi cri

en mm ï^unanres fe ad multitudincm inimicos tulcrat:cadem amp;nbsp;populi i ie lauiérem iniuria tuIinacccpnfquC “ in ipfo itinere litreris fcnatufconf.de aquato imperio:fatis fidens baud qq cum imperii iureartern ïlt; pcrandi æquatam en no; inuido a ciuibus hoftibufg? animo ad excreitum rediit, Minutius ucro cd ia ante uix tolerabilis fuiflèr:fccüdis rebus ac fauoreuulgi turn urigj imodice imodeftegp non Annibale magis uido a fe quam Fabio gloriari:illum i rebus afperis unicum ac paré ducé quafitn Annibah ma^ iorem minori didatoré magiftro equitum quod nulla memoria habeat annalium iuflu populi æqua turn i eadem ciuirate:ï qua magiftri cquitü uitgas ac fecures didatoris tremere arg; hortere foliri junt: in tantu fuam fcliciratcm uirtutemg? enituiflê.Ergo fecuturum fefortunam fuam fi didatoris eddaz no i fcgnicie deorum hominugt iudicio dam nata pcrftaret.Itag? quo die pnmu congreflus cfr:cum Fa bio ftatuendu primum om mû eflêainquéadmodum imperioadrequatoutanturife optimum duccre aurdiebus alternis:aut fi maiorainterualla placerent:partiris temporibus altcrius fummum ius impe P , . nbsp;nbsp;nbsp;num cp eiïc:ut par hofti nö fold confiliodcd uiribus cria eflêt:fiquam occafioné rei gerendæ habuiflêr.

Qu.Fabiohaud quaquam id placere:omnia enim forrunam habituram quæcunç temeriras collega Ç*^ habuiflecfibi comunicamm cd alio;non ademptd imperid cflcr.Itag; fe nunqua uolentem parte : qua ponet:rerd confilio gerendarum ceflurd:nccfe tépora autdics ipern cd eo cxercitus diuifurd:fuifgï có/ pias Mi f,ijjs;quonia oia nÓ liccret:quæ poflet feruaturd.ka obrinuit:ut Icgio0es:ficutcofulibus mos eflenirer fediuiderér.Pria amp;nbsp;quarta Minurio;SccddaóC terria Fabio cuenerdt.lté équités pari numero fociumg» ï^^ 6: larini nois'auxiiid diuiferdt.Caftris fe quog? feparari magifter cquitd uoluit. Duplex inde Annibali p^ gaudid fuinneq; eni geg eo^:quæ apud hoftes gerebatur:eu faHcbatÄ profugis multa idicatibus amp;nbsp;p lis 1 capi ßj^j explorâté.Nâ amp;: libera Minutii feraeriraté fe fuo modo Giptu^:amp; follertiæ Fabitdimidid uiriuni . deceffiife.Turaulus crat iter caftra Minutii amp;nbsp;poeno^:qui cdoccupaflêt:haud dubieiniquiorécrarho tviiutio £|j nbsp;nbsp;' fadurus:ed nó ta capere fine certamfe uolebat Annibahgg id operæ pretiderat : qua cara certa/

minis cd Minutio:qué fera per occurfurdad obliücdd faris fcicbar:amp; côtra ituru»Ager omnis medius erat pria fpecie ïutilis ifidiatoriiquia non modofilueftre gcg:fed ne uepnbus quidé ueftitd habebanre ipfa natus detegédis ïfidiis:eo magis qd i nuda ualle nulla talis fraus tiraeri potcranfiC erat i anfraäibus cauæ rupes:ur quædâ card duccnos armatos poflent capered has latebras:quot quég; locd apte ifidei^ poterat:gng; millia códdtur pcditd equirdg?: nccubi tarnen aut motus alicuius fernere egreiß: aut fuc gor armoRi fraude i ualle ra aperra dctcgerct:miflïs paucis pria luce ad capiédd:quem antediximus nz muld:aucrtiroculos hoftid.Prio flanm cofpectu cócépfa paucitas:acfibiquifcp depofcere pcllédos ids hoftis:ad locd capiédd dux ipfe iter ftoiidiflimos ferociffimofcp adarmauocat:amp; uanis ais amp;nbsp;minis F crepathoftc.Pricipio leuéarmaturadimitrir;dcidccófertoagminemitritéquités. Poftremo cdoibus fubfidiaquog; ifura mitri iubetdftrudifgi legionibus procedif.Et Annibal laboratibus fumaliaatque alia crcfcétccertaminemiftes auxiliapeditd equitum^ ia lufia cxplicueratacié:actoris urring; uiribus certabatur.Pria Icuis armatura romance pra:occupatd iferioreloco fuccedés tumulum pulla : detru* fofqi terroré i fuccedéré itulit cquircÄ ad figna legiond refuginpeditd acies iter perculfos ipauida fob erat:uidebaturgi;fi iufta aut reda pugna eflcfihaud quaqua impar futura:tantd animop^ fecerat ^fpe'' re ante paucos dies res geftaded exorti répété ifidiatores ed tumultu terroré^ i latera urriepnb tcrgo$ incurfanres fecerunt:ur neg; animus ad pugnam:ncg; ad fugam cuiquam fpes fuperaflêt.Tune Fabius primo clamore pauérium audito:deide confpeöa procul turbata acie ita eft:inquit:nó eelerius : quam rimui:dcpræhendit fortuna temeritaté.Fabio acquatus imperio Annibalcm amp;nbsp;uirtute;amp; fortuna fu/ periorem uidet:fed aliud iurgandi fuccéfendig; tempus crit;nunc figna extra uallum proferte: uidoria hofti extorqucamus:confeflionem erroris ciuibus.Iam magna ex parte aliis cæfîs:aliis circufpeäann/ bus fugâ;fabiana fe acies répété uelut cælo demifla ad auxilid oftcndir.Irag; priufquam ad conicâu tac h ueniret:aut manum cÔfereret:fuos a fuga effufa amp;nbsp;a feroci pugna hoftis conrinuitiqui foluris oraini^ bus uage diftlpati erât:undiç confugerdt ad itegrâ acicm:g plures fimul terga dederâtxôuerfi in holte uoluentefqp orbé:ndc fenfim referre pedé:ndcconglobatim reftarenc iam prope una acies fada crat ui 01 arg; itegri exercitus:inferebantqp figna i hofté cd pœnus receptui ceanit:palam ferente Annibale ab fe Minurid:fe a Fabio uidu.lta® p uariâm fortunam dici maiore parte exaflated in caftris reditum cet . nbsp;nbsp;nbsp;Minutius côuocaris militibus.Sæpe ego:inquit:audiui milites:cum primd efle uirum.qui ipfe côlulat

r Ç'-ud in re fir.Secudum ed qui bene monéri obediat.Qui nec ipfe côfulcre:nec alten parère fcit:cdextre di ima p-jj îgeni i cficmobis quoniam prima animi mgennep negata fors eft:fecundam ac mediam tcncanw^

amp; dura impcraredifcimus:parere prüden ri inanimum inducamus:caftra cum Fabio iungamus:adp torium eius figna cd tulerimus:ubi ego ed parenté appellauero:quod bcncficio eius erga nos ac maie/ ftate eius dignd é:uos milites cos:quopz uos modo arma dextræqp texcrdt:patronos feTufabitisÂ u ni hilaliud:graropi certe nobis animorz gloria dies hæc dederit.Signo dato côclamatur ide ut colligate uafa.Profcdi agmine icedentes ad didtatoris caftra in admirationé di ipfum di omnes:g circa erant co/

uerterunnutconftituta funtanré tribunal figna: ^greffus ante alios magifter equirum cum parré Fa? Atf gra bium appcllaflétxircüfufofqp milifum cius patronös totu agmen cofaluraflèt. Parétibus inqtdidator tifllma ïncis:qbus te modo nominc:quo fando poliumæquauiuiratantu debeo:ribicü meam faluté:tü om/ mnirn nuim horü.Ita^ plebifcitum quo oneratus magis;qua honoratus fum:primus antiquo abrogcquc:amp; uerba quod tibi mihiq? qd* exercirui^ tuo cóferuato:accoferuaton fitfclix:fub inipcriüaufpiciu^ tuum re/ ad Fabi dco:amp;: figna hæc Icgioncfop reftituo.Tu quaTo placatus me magiftrum eqm hos ordinibus fuis quéç um tenen iubeas.Tum dextræ fteriundæ milircfq? côcione dimiffi:a noris ignorifep benigne arqƒ hofpira/ liter luitatiilactuRj dies ex admodu rnlh pauloante ac prope exccrabili fadus:Romx ut eft^ata fama rn geflæ:deide litceris non magis ipfb^ im perato^:qua uulgo militu ex utroq? excreitu aft'irmara : ^ fequifq; Maximu laudibus icaJum ferre.Par gloria apud Annibale:hoftif^ poenos crat:ac rum demu Quid fentire cd romanis :atq? Italia bellum eê:nam biénio antea adeo amp;nbsp;duces romanos amp;nbsp;milites fpreuerât: Anni/ lituîxcû eade genre bellûefle crederenr:cuius terribiléeâfamâa patribus accepiflent. Annibalé quoep bal de exacie redeunté dixiflêferût:tandc eâ nubé:q federet i iugis monriu folliciratâ procellæ ibrem dedifle. Fabio Dum hæc gerunf i Iralia.Gn.Seruilius Geninus côful cû elalîê nauium circûuertit Sardinia amp;nbsp;Corfi/ cæ oramÂ obfidibus utrincg accepris i Africa trâimifir:amp;: priufqi connnenre dcfcéfiones faceret: Mœ niceinfuLi uaftata tob incoléribus circa eâ:ne amp;nbsp;ipfo^ urerctundiripcrcrurgi ager.x.taléris argenti ac/ cepris ad littora Africa acccffincopiaig? expofuirundead populandû agrû dudi militesmaualefgi Ibcü iuxta efîufi ac fi infulas culto^ egentis pdarentunitaej? I infidias réméré illati:cû a frequétibus palantes amp;nbsp;locoRi ignari circûuenirenturxû mulra erde ac foeda fuga retro ad naues cÔpulfi funr. Ad mille ho/ îninûcûhis,SempronioBlefoqftoreamiflb:clanîsalittoribushoftiumpleni$ trépidéfolutai Sicilia curfum tcnuinrraairaqi Lilybei rota Attilio ptori;ut a legato cius.P.Sura Româ reduccretur. Ipfe per Sicilia pedibus profedus freto in kalia rrairar.Litrcrifgr Fabii accirus:amp; ipfe amp;nbsp;collega cius.M. Attilius ut exercitû a fe exado iam prope femeftn îperio acciperent.Omniû prope annales Fabiû didatoré ad/ Uerfus Annibalé rem geffiflê tradût.Celius éteû pnmûa populo creatum didatoré fcribit.Sed amp;nbsp;Ce/ lium amp;nbsp;cæteros fugit uni cÔfuli.Gn.SeruiIio:q tune ^cul i gallia ,puincia aberaruus fuiflê dicédi dida/ toris.Quâ morâ ga expedarc ciuitas iam terri ta elade no poteraneo difeurfum é:ut a populo crearet : qui pro didator eflenres îde geftas gloriâqr ifigné ducis amp;nbsp;augendæ titulû imaginis pollens ut dida/ tor pro didatoré diceretunfacile obtinuiné. Adeoç in opia é coadus Annibal:ur nifi turn fugæ fpecié abeundo nniuiHcnGalIiam repetirurus fuerinnulla rebda fpealendi exercitus I eis locis;fi inicquenres confuies eifdéartibus bellû gererét.CÔfules.M. Attilius Fabianus Geninus Seruilius Mufitanus;exer/ cituacceptoihybcrnaculis mature cômunitis tûautûni erat tépus;Fabiiartibus cûfumma interfecô/ tordu bellû gelIèrunt.Frumenranû exeunti Annibah diuerfis locis opportune aderât carpentes agmé: palanrefcp exdpiétesJn cafum uniuerfæ dimicationés:quâoîbus artibus patebat hoftismÔ ueniebant. Cum ad Geryonem iam hyeme îpendente coftinner bellû:Neapolitani legati Româ uencre : ab iis q/ draginta pateræ aurcæ magni pôderis in curiam illatæutœ ira uerba fada:ut dicerct.Scire fe Romani populi ærariû bello exhaunrnöC cû iufta pro urbibus agriky focio^:ac pro capite:atqî arce Italiæ urbe romanaiatœ îperio gcranf.-æquûcenfuilîé Neapoliranos quod auri Iibi cum ad ipforuiuomatû: turn ab fubfidiûrormnæ a maioribus relidû foreneo iuuare Po.Ro,fiquâ opé î fefc crederét:codem ftudio fuillêablaturosigratum fibi près romanos populûcp fadu^:fi oés rcs Ncapolitano^ fuas duxiflcnt:di gnofç iudicauerint:a quibus donû animo ac uokintare eorum :g libenter darent:quâ re maïus ampli/ ufqueaccipcrent.Lcgatis grariæ adæ^ munificétia curaqepateraïquæ pôderis minimi fuit : accepta.

Pereofdem dies fpedator carthaginéfis:qui p biémûm fcfellerat:Romæ dephenfus pcifis manibus dimittif.Et ferui qngî amp;nbsp;uiginti î crucem adi:qd in câpo martio cÔiuraflêntûdici data Îiberras:ôlt;: æris grauis.xx.milliaXegati amp;nbsp;ad Philippû maccdonû regé miHi ad depofcédû»Demetriû Phalcriû:g bello Uidus ad cum fugiflctÂalu i ligures ad expoftulandû:quod pœnum opibus auxlliifqj fuis iuuiflènnfi muladuifcndûex^pîquoqîboiisatqiîfubribus^ererenf’.Ad Pineûquoç regéîillyricoslegati mif . fiadftipédiûpeosdiesaccipicdû.Adeobellûedingés îceruicibusnulliusufqterra^:reicura Ro Phalen manosnelôgîquagdéeffugiebatûreligioncétucnitædéCôcordiæiquâp feditionêmiliraré biennio P*^ ante.L.Mâlius ptor î Gallia uouiiret:locatâ ad id tps nô eé:iracp duûuiri ad eâ ré creati ab Aemylio pto reurbis.Gn.Pupius amp;nbsp;Cæfo Quîtius Flaminius ædé îarcé faciendâ locauerûr.Abcodé ptoreex fena/ tus côfulto lirteræ ad cÔfules miflæ:ut fi iis uidcrct :alrcr coijz ad côfules creâdos Româ ueniret:fe in eâ dienuqua iuflîflcnt:comitia ediduiv. Ad hæc a cÔfulibus refcriptuifînc decriméto reip.abfcedi nô pof fe abhoftenraq! p kerregé comitia habéda ce potiusiq confuium alter a bello uocaret ,Parr^bus redius uifumé didatoré a côfule dici comitio^ habédq^câ:didus.L.Veturius Philo.M.Pôponiû Mathoné magiftrû egtû dixit:his uitio creatis:iuirifq! die q rtodecîo fe mgfatu abdicare:ad interregnû res rediit, Côfulibus ^pagatûiannû îperium:iterregcs pdiriapatribus.Gn.Claudius.Appii Fihus:Céro: idc,P, Cornélius Afina.In eius îterregno comitia habita magno certamîe plebis ac patrû.C.Terétinû Varro/ nem:qué fui generis hoiem plebs îfedarioe prîcipû popularibufg? artibus côciliatû ab.Q«Fabii opibuf ex didatorio îperio cÔcuITum aliéna îuidia fplcdenté:uulgus ét extraheread côfulatum nitebaf. Patres fumma opeobftabâtinefeîfcdâdofibiæqri afluefeerér hoîes.Bebius Herénius tri.pleb,cognatus.C. Terétü criminado nô fenatû mô:fedét auguresiqcf didatoré ^hibuiffent comitia pucere p îuidiâ eo/ «uni fauoré câdidato fuo cÔciliabat. Ab hoîbus nobilibus p multos annos bellû qrétibus: Annibalé in

Itnlmmaddudhimiab lifdcmxum dcbellan poflîr:fraude id bellum trabitcum quattuor mill turn le/ gionibus uniuerfis pugnari pollêtiapparuiflêeo qd.M.Minurius abfente Fabio ^fpere pugnaßerdu ƒ as Icgiones hofti ab codé obicdas :dcidc ex ipfa cæde ereptas:ut pater patronufcp appellaretur : g prius uincere prohibuiflèt romanos:qua uïd.Confules deïde fabianis artibus cüdcbellan poßer: bellum tra wißend feedus inter oés nobiles lûum :ncc fine ante belli habituros qua confulcm uerc plebeium:id eft hoicm nouûfecißent.Na Plebeios nobiles iâeifdé initiatos eße facns:amp;: côtemnere plebc;ex quo ton/ temni defierit a patribus cœpiflêxui nô id appareret:id adu amp;nbsp;quatfitû eé:ut interregnu iniretur: ut in patrû ptâte comitia cént:id confulcs ambos ad exerdtû morando qua’fißcad poftea:quia inuiris ns dz dator eßet didusxomitiojz câm expugnatâ eße ut uitiofus didator p augures fieret. Abhorrere igif interregnu eos:confulatû unû certe plcbis romanæ cße:populü llbcß^ habiturû:ac datugô ei:qui magis uincere:gdiu imparemalir.Cûhis oratiôibus accenfa plebes eét:tribus patnens petétibus.P.Cornelio Merenda.L.Manlio Volfonc,M.Aemylio Lepido:duobus nobilibus iâ familiaribus plebci.C.Attilio Serrano amp;nbsp;Acilio Pcro:quoßz alter pontifcx:alrer augur erar.GTerentius côful unus creatur:ut in nia nu dus eßent comitia rogado collcgæ tu cü expta éét nobilitas paru fuiße uiriü i copetitoribus eius.L Aemylius Paulus:qcü.M.Lxllio cSful fucrarÄ damnationccollegæÂ fua propc ambuftus euaferat; infenfus plebi diu ac muiru rccufans ad petitioné copulfus uiris:proximo comitiali die conccdcntibus omnibus:g cü Varrone certauerât parte magis in aduerfa:quâ collega datur confuli. Ante proriana co/ miria habita creati.M.Pôponius Matho amp;.P.Furius Philo.Romæurbana fors uiridicu Pópcnio itcr dues Romanos:amp;: pegrinos euenit, Additi duo ptorcs.M.Claudius Marcellus i Siciliâ.L.Pofthumius Albinius i Galliâ;oés abfentescreati funtmec quifq co^ pter Terentiu confuléerat:cui iam antea man datus honos nó fuißct:prcritis aliquot fortibus ac ftrenuis uiris;ga m tah tempore nullus nouus mgra tus uidebatur dandus.Exercitus quoty multiplicati funt.Quantæ auté peditu eqtumœ additæ fint co piæ:adco numero amp;nbsp;genere copias uariant audores:ut uix geg fatis certü affirmare aunm: dccé millia nouoK militu alii fcripta in fupplementü:alii nouas qttuor Icgiones quin^ legionibus additas:ut no^ uem legionibus ré gercrér:numero quoep pedim equituep Icgiones audas miTlibus pcditü:amp; centenis cquitibus in fingulas adicdis:utquina milliapeditü trecenti équités eftènt:fociif®;ut duplicé numeiu equitu darent:pcdites æqrenr.Sépté amp;odogita quinç millia armato^ amp;.cc.ïcauris romanis:cu pu/ gnatû eflêt ad Canas:quidaaudoresfunt.Illudhaud quad difcrepar;maiorcconatuarq! i'pctu ré ada: qua prioribus annis:quia fpem poß'c uïd hofté didaror pbuerat.Cæteyz priufg ligna nous legiois ab urbe mouerét:decéuiri libros adire:ac infpicereiuflï pp territos uulgo holes nouis ,pdigiis:Nâ amp;nbsp;Rlt;^ mæ i AuentinoÄ Anciæ nûdatum erat fub idé tps Îapidibus pluilfe:amp; multo cruore ligna in fabinis cædis:aquas a fontecalidas manaßdid quidé amp;nbsp;quod fæpius acciderat magis terrcbat:amp; i uia Fornica/ ta:quæ ad campû crat:aliquot homines decælo tadi exanimatim fuerantJEa prodigia ex libris procu/ rara.Lcgati a Pefto pareras aureas Româ attulerenis ficut Neapolitahis gratis adsiaurum nÔ acceptât Per eolaé dies ab Hierone claßis oftiam cû magno apparatu acccßlnlcgati lyraculàni in fenatû Itrodu di nunciarunt cædeni,C.Fiaminii exercirufg? allatam adeo affeeiße regé Hieroné:ut nulla fui propria rcgnigi fui elade moueri magis poruerif.itam gq ^befeiat magnitudiné Populi Romani admirabiliô rem ^peaducrfis rcbus:quâ fccûdis cßcinnßä tamé a fe ola:quibus a bonis fidelibufqi fociis bcllaïuiia ri foleât: quæ ne accipereabnuant:magnopere fepublice orare:iam olum primû ominis câ uidoriam aurcam pondo.ccc.xx.affcrre fcfe:acciperét earn tenerétqi;amp;: haberét propriam amp;nbsp;ppetuam : aduexifle etiâ trecenta millia modio^ tritiCi:ducenta hordci:ne cômeatus declkntÂ quâtum pterea opus eßet: quo ]ußißcnr;(ubiicduros:mihrc at^ équité feire nifi romani latinigi nominis nô uti populû Rotna^ numileuium armato^ auxilia etiam externa uidißc in caftris romanisiitag? mififlèmille fagiptariorû ac funditop^ aptam manum aduerfus funditorcs ac mauros pugnacefç alias genres. Ad ca dona conf*/ lium quoqi addebannut pistor cui Sicilia proulcia eflèndaflém 1 Africam traiicerct:ut amp;nbsp;hoftes 1 ter ra fua bellum haberétiminufgi laxaméti daretur üs:ad auxilia Anhibali fummittéda. Ab fenatu ira re/ fponfum regi eft,Virum bonum egregium^ fociû Hicroncm cßciatgi uno tcnore:ex quo in amicid* Po.Ro.ueneritifidem rcnuißc:acrcm romand omni repore of loco niunifice adluuißt’nd pinde ac de beret pgratû Po.Ro.eflê. Aurû amp;nbsp;a ciuitatibus quibufdâ allatû nô acccpißc:populü romanû gfa régir uidoriâomenç accipe;fedemœei fe diuæ datedicarcue Capitoliû:templû louis Optimi Maximi :io ea arce urbis Roms facra ta uoleté:propitiamç firmâ ac ftabilem fore Po.Ro.Fûditores fagipranique amp;nbsp;frumétû traditum côfulibus:quinqueremes ad nauiüclaßcm:qus cû,M.Odacilio proprstore 1 Si cilia erât quinœ amp;nbsp;uiginti addiræ:permiflum^ cft:ut fi e repsenferet cßc.In Africam traiieeret. Dde/ du pfcdoiconfulcs paucos morati dies:dum focii a nomine latino uenirct.Milites tune qd nunquam antca fadum erat:iureiurâdo a tribunis militûadadi lußu confulûcôucnturos:ncq; iniufiù abituros: nam ad earn diem nihil præter facramérû fucrar:amp; ubi ad decuriatû amp;nbsp;centuratû conuenißetifua uoZ lunratc ipfi inter fe équités decuriatixenturiati pedites coniurabât:fefe fugsiatcy formidinis câ nô abi/ tutosmeep ex ordine rcccßuros:nifi tsli fumendi:aut perédnaut hoftis fcriédi:autciuis feruandi caufa id ex uoluntario inter ipfos fœdere a tribunis ad legitimâ iurifiurâdi ad adionem trâflatum.Côciones inufquam ab urbe figna mouerenturxonfulis Varronis mults ac feroces fucrunt: denuncianres bel/ um accerfitum in Itaham a nobilibus:manfurumç 1 uifceribus reip.fi plures Fabios imperatores ha/ seretiSe quo die hofté qidißcc pfedurûiCollcgs eins Pauli una pridie qua ex urbe profidfeerenf con/

. LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99

fib fuit uerfonquam gratior popuio:quia nihil inclæmcntcr in Varroné diflummifi id modo, Mirari fe quo modo quis dux^priufq aut fud:aut hoftium exercim locoß^f^tû:natura regionis nofletnam nüc locatus in urbe:fciret quæ fibi ageda armato forent:amp; die quog? pradiccrc poflct : qua cu horte fignis Collatis éét dimicaturusrfe quæ confilia magis res dent hoibus:qua hoics rcDUs:ea ante tempus imaru ra non præceptupz:optaie:ut quæ caute atep côfulte gerta cflênt:faris profpere euenirenr.Temeritatem iræterq quod rtulra finifelicé etia ad id locopz fuiflêzed fua fponte apparebat tuta celcribus confiliis p/ x)fitu^;amp;: quo id côrtanrius perfeuerarer.Fabius Maximus fie eu ^ficifeété allocutus fertur.Si aut col Atf.uer egamad quod mallem fui fimilé.L.Aemyli haberes:aut ru collcgæ rui fimilis cflés : fupuacanea eilet bi Fabii oratio mea:nâ amp;nbsp;duo boni côfulesætiam me tacente 01a e rep.fide uertra faccrctis;amp; man nec mea uer/ ad Ae/ baauribus uertris:neccôfiliaanimis recipens.Nuncamp;collegaruum:amp; tetalcm ui^ intuentimihi tc^ myliû cum ois oratio é:qué uideo neqeq amp;nbsp;ui^ bonüÄ ciué fore:fi altéra parte daudicet refp.malis çonfiliis idem amp;nbsp;bonis iuris amp;nbsp;porertatis erir.Erras enim.L.Paulc;fi tibi minus certaminis cu,C.Tcrentio : quâ cum Annibale furupi céfesmefeio an infertior hic aduerfarius:quam ille hortis mancat;amp; eu illo in acie tantû:cum hoc oibus locis ac remporibus cerraturus csÂ aducrfus Annibalcm legionefqî eius tuis eq tibus ac pcdinbus pugnandü tibi fit. Varro dux tuis militibus te fit oppugnarurus:omni ér tibi caufa ad fit.C.Flaminii memoria:rum ille confiai demum amp;nbsp;i prouicia:amp; ad exerdrum coepit furere:hic pngt; ufg peterer confularu:deinde in petédo confulatu:nunc quoq? confiai priufq cartra uiacat:aut hortem ï fanit:amp; qui rantas iam nunc procellas præliaiato; acies iter togatos ciet:qd inter armata iuuentuté een fesfadupz ƒamp;: ubi extemplo uerba res fequitur.Atquifi hic;quod faduru fedcnunciat:cxtéplo pugna/ uent:aut ego rem militaremibelli hoe genus:hortem hunc ignoro:aut nobilior alius Trafimeno locus nortris cladibus ciit Nec gloriandi tps aduerfus unum ert:ut ego contemnendo potius:quam appeté/ do gloria modu exccflêrim:fcd ita res haber:una ratio belli gerédi aducrfus Annibalé ert:qua ego gefz fi:nec euentus docet hoc:rtultop^ irte magirter ert:fed eadem ratio quæ fuit furura:quæ donee res eædé mancbûrnmutabilis eritâ Italia bel mm gerimus:in fede ac folo nortro:oia circa plena ciuium:ac focio nim funt:armis uiris equis cÔmeatibus iuuant:iuuabunt^: id iâ fidei documentum in aduerfis rebus nofiris dcdcrunr:mcliores;prudenriores:conrtantiores nos tps diefç facit. Annibal contra î aliéna : in hofiili ert terranter oia inimica infertagiiprocul a domo:^cul a patriameep illi terrameep mari eft pax: nullæ eum urbes accipiunt;nulla mœniamihil ulq fui uideran diem rapto uiuit:parté uix rerriam eius cxcrcitus habet:quo Ibepiamnem traiecit:plures fames:quâferrum abfumpfit:nechis paucis iam ur dum fuppeditat:dubitas ergo:quin cû fedendo fuparuri fimus q fenefcit in dies:non cômeatus : non fupplementûmô pecunia habet:qdiu pro Geryonis cartelli Apuliæ inopis :tanq pro Carthaginis mœ/ oibus pugnaru eft:led ne aduerfus te quidem ego gionabor.P.Seruilius atgp Acilius proximi confulcs Scrétia uide:quéadmodum eu ludificati funr:hæc una falutis ert uia,L.Paule:quam difficilem ifertamœ dues niagis:quâ hortes fadentJdem enim tui qdhortiû milites uolûr:idem Varro cÔful romanùs:qa Anni bal poenus iperator cupit:duobus ducibus unus refirtat opor tct:rcfirtes auté âduei fus famâ rumorefep hoium:fi fatis firmus rteteris.Si te neq! collcgæ uanagloria:neqî tua talfo infamia mouerit.A ucritate laborare nimis ius fæpeaiunt extingui nunquâ.Gloria qui fpreuit:ueram habebinfine timidû pro eau to:ùrdum pro côfyderatoambellem pro perito belli uocét.Malo telàpiens hortis metuat:quam rtuk fi ciucs laudcnt:oiaaudentem côtemnet Annibahnil temerc agencé metuet:nccego:ut nihil agaf: ièd fitagétem te ratio ducat:non fortuna tuæ porertatis femp:tuaç oia fint:armatus;intérufq? fismeç oc/ cafioni tuæ défis :ncç fuâ occafioné horti dcs:oîa nô properâti elara certaep crutifertinano improuida c amp;nbsp;cæca. Aduerlus ea oranb confulis haud fane læra fuit:magis fetentis ca:quæ diceret uera : quâ fadlia aducé:di(rtatori magirtrû equitü intolerabilé fuifle.Quid côfilii aduerfum collega fediriofum:ac terne rariû uiriu:arq5 audoricatis foreffe populäre îcédiû priore côfulatu femnirtum etfugiflê:oprare:ut oia profpere eucnirét, A t fiqd aduerfi caderet:hortiû fe tælis potius:quâ fuffragiis irato^ ciuiû caput obie/ du ru: Ab hoc fermone ,pfcdu paulü tradût:^fequétibus primoribus patrû.Plebeiû confulé fua plebs profccuta:rurba quâ dignitate côfpcdior. Vr i cartra uencre:permixto nouo exerdtu ac uetere cartris bi fatiâ fâdis:ut noua miora eént;^pius Annibali:i ueteribus maior pars:amp; omne robur uiriû eflèt:tum anni prioris côfulé.M. Adliû ætaté excufanté Româ miferûr.Geminiij Seruiliû i minoribus cartris le/ amp;oniromanæ:6d fodu pedirû eqtû^duobus millibus præficiût, Annibal gq parte dimidiaaudas ho/ itiu copias cernebat:tamé aduentu confulû mire gaudere:non folû.n.nihil ex raptis in dié cômeatibus fupabat:fed ne unde raperet qdé qcq reliquerat:oi undigp fruméto:porteaq ager paru tutus eratu urbes muniras côuedoiut uix decé dieß^:qd'côpcrtlî portea ert:frumétû fupereflet.Hilpanorûç ob inopiam fiâûtiopararafuerir:fimaturitastéporu expedata foret.Cæteÿitementaticôfulisacpræpropero inge Atf.î q ?.’? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiâ fortuna dcdit:quod i prohibédis pdatoribus tumultuario prælio ac ,pcurfu magis m i ^c^ a^

utû:gexpparato autiulîù iperato^orto:haud qq par poenis dimicatio fuitad.M.amp;.cc.cæfis non plus gurtia romanoßi focionï^.c,occiris:cærerû uidoribus effufefequétibus metu ifidia^ abrtitit Paulus confui: res An'' cuius eo diemâ alternis iperitabât:îperiû erat.Varrôe îdignâte ac uociferâte em irtüm horté e manibus: mbabs KbelJariq) ni ceflaru foretipotuiflc:Annibal id damnû haudægerrime pati:qn potius credere: uelut i/ fireeénf rfeata cemenraté ferodoris côfulis ac nouo^ militiî eflênraep locû amp;nbsp;tps ifidiis aptu fe habere ratus:no depxia nihil pter arma fecû ferétis milites ducés:cartra plena ois fortuæ publicæ puatæœ reliqt:trâfç proxios motes leua pedites irtrudos côdmdxtera eqtesâpediméta p cornu î media agme utdinpiédis

Atf,An ùelutdefertis fuga domino5^ caftris occupatum:impeditumg? hoftem opprimerct.Crebri rdidi i d^ nibalis ftris igncsiur fidcs ficrcndum ipfe logins fpatiu fuga præriperctifalfa imaginecaftrop^:fICut Fabiù prio artem re anno fruftratus fuerat:in locis tenere cófulcs uoluiiïe.Vbi illuxir:fubdudæ primo ftatióes:deïde p^ 3ius adeunribus infolitü filentiü admirationé fecit.Iam faris eóperta folitudine i caftris: cocurfus fitad jrætoria cÓfulum nûciantiû fuga hoftiu adeo trepidam:ut tabernaculis ftatibus caftra reliqrint:quo^ uga obfcurior cflét:crcbros ét relidos ignes.CIamor indcortus;utfigna proferri iubcrent:duccrcnrç ad pfequendos hoftcs:ac protinus caftra diripieda. Et conful alter uelut unus turbæ miliraris erat.Pau lus eriam argi ét diccre prouidendu peauendumç eflc:poftrcmo cü ab ter neg? fcditioné:neg? ducé fez ditionis fuftincre pofTct.M.Stanlium pfedum cum turma lucanopz exploratu mifit:qui ubi adequita uit portis:fubfiftcrc extra munimenta cæteris iubct:ipfe cü duobus equitibus uallum itrauit : fpccula' tufep oïa cum cura renüdat infidias profedo cflê:ignes in parte caftrop^iquæ uergât î hoftem rebdos: tabernacula aperta:amp; oi'a cara î promptu rebda:argétum gbufdam in locis temere per uias obiedû ad prædam uidiflè.Quæ ad detinendos a cupidirate aîos nunciata erant:ca accéderunt:amp;clamore fubla^ to a mibtibus:nifi fignü detur:finc ducibus ituros:haud quag defuit:nâ extcplo Varro fignü dédit pro n? ficifcendi.Paulus cum ei fua fpontc cûdanti pulli quoœ aufpicio nÔ addixiflent: nunciari iam efferenti ?orta figna collegæ iuflît:Quod gq Varro ægreeft panus:Flaminii ramé recens cafus Claudiiç confu is primo punico'bello memorata naualis clades rebgionem aio ineuflîr.Dii propeipfi eo die magis di . ,, -, ftulcre:quâ prohibucre iminentem peftem romanis:nam forte ira eueninut cü inferri figna icaftra iu-' legrau: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^ôfuli milites nÔ parerent:ferui duo:Formiani unus:alter Sididni cquitis:g Seruilio:atqucAcilio

quid ob confulibus iter pabulatores excepti a numidis fucrant:^fugerent co die ad dominosig dedudi ad con nuiKur Pu jpj denundant ocni exerdtü Annibalis trans ^ximos montes federe i infidiis.Ho^ opportunus ad uentus cófules imperii potétes fecit:cum ambirio alterius fua primum apud eos praua idulgentia maie ro oc ar ß^^- foimflèt. Annibal pofteag motos magis i confulte romanos:qua ad ultimü temere eucdos uidit: negeg deteda fraude in caftra rcdiit:ibi plures dies pp inopiam fruméti manere nequibat:nouacp cófi^ lia i dies non apud milites folü mixtos cxcolluuioneoium gentiü:fed enaapud ipfum ducé oriebant: nam di initio fremitus:deindeaperra uodferario fuiflètexpofcentiü ftipendiü debitü:quærentiû® an nona primo:poftrcmo famem:amp; mercenaries milites maxie hifpanigeneris dc traditioneccepiAêc3 filium fama efièmpfe etia Annibal iterdum de fuga i Galba dicitur agiraflè:ita ut rebdo pediratu enV iis ae tu pj-j-jegratu fe proriperct:Cum hæc cöfiliaiatg? hic habitus animopz eflet i caftris:moucre ide ftatuit i ga i gap caiilt;j,ora;arcp eo maturiora meflibus Apube loca:fimul quo logins ab hofte receffiflctitranftugia im^ peditiora leuibus ingeniis cént.Profedus cft nodeignibus fimilirer fadis^tabcrnaculifqp paucis relids in fpcciem:utinfidia^ par priori metus conrineret romanos : fed p eundé Lucanü Statiliü oibus ultra caftra tranfgi motes exploratiscürelatücflènuifum^culhoftiu^memtü die fequétieius infequédi confilia agirari cocpta:cum utrinfep confulis eadé:quæ femp anté fuifictifnia.Cett^ Varroni fere oés Paulo nemo præter Seruiliü prions anni confuléaflêntirent:maioris partis fnia acfnobibtandas clade romana Canas urgente fato profedi funt.Propecü uicü Annibal caftra pofneratauerfaa Vulturno ue to:g campis torndis fiedtate nubes pulueris uehit:id cü ipfis caftris p eSmodum fuit:tum falutareprx cipue futu^ crat:cüaciem dirigèrent ipfi auerfi:terga rantüafflante uentoin occccaiü puluereeffufoho ftem pugnaturi.CÓfulcs fatis exploratis itincribus feguentes poenü:ut uentü ad Canas eft: ubi in coiV fpedu poenü habebant:bina caftra cómuniunt:eodé ferme ireruallo:quo ad Geryoné:ficut antecopi« cliuifis. Aufidns amnis utrifg? caftris affluons aditü aquaroribus ex lua cuiufg? opportuniratc haud fme cerramine dabat ex minonbus tarnen caftris:que pofita trans Aufidum erant:liberius aquabant Ro-* mannquia ripa ulterior nullû habebat hoftium pfidiü. Annibal fpem nadus loei ad equeftré pugnam: qua parte uirium inuidus crar:fadurus copiam pugnadi confulibus dirigitacié : lacceiTitgi nurnidaru ,pcurfatione hoftes.Inde rurfus follicitari feditione militari ac difcordia confulü romana caftra:cü Pan lus Aemylius Sempronii amp;nbsp;Flaminii temeritaré Varroni: Varro fpeciofum timidis ac fegnibusdud/ bus exéplum Fabii obiiccrenteftarctur® dcos amp;nbsp;hoies:hic nullam penes fe culpa eflé:qnodAnnibal ue Int fuam cepiflet Itaba:fe conftridü a collega tencri:ferrum arq? arma iratis amp;nbsp;pugnare cupiétibus adi/ mi militibus.Ille figd proiedis ac proditis ad ïconfultam arq; improuidam pugna Icgiöibus accideret fe omnis eulpæ cxortem:oïs tamé euentus participé fore dicerct:uideret:ut gbus lingua prôpra:ac te/ meraria eflêr:æque î pugnâ nigerent manus.Dû altercatiôibus magis quâ côfilüs tps teritur. Annibal ex acie quâ ad multü diei tenuerat inftrudâ:cum î caftra esteras rcciperet copias:numidas ad inuaden dos ex minoribus caftris romano^z aquatores trans flumen mittir. Quâ inconditâ turbâ : cum uixdu in ripâ egreflî clamore ac tumultu fugafiennin ftationéquog? pro uallo locarâ:atg? ipfas prope portas cuedi funt:id ucro indignü uifum a tumultuario auxilio:iam ét caftra Romana terreri : ut ea mô una caufa:ne exréplo trâfirét flumen:dirigerét^ aaem:tenucrit romanos:qd füma îperii eo die penes Pau' lum fuerit:ita^ Varro poftero die cuius fors eins diei îperii erat:nihil côfulto collega g? pqfitü fignü de/ dir:îftrudifq? copiis flumé rrâfiuit:feqnte Paulo:ga magis nÔ pbare:q nÔ adiuuare côflliü poterat.Traf greffi flumé cas quo^:qs î caftris minoribus habuerâtcopias :fuis adiungunt: atg? ita inftrudaade in na acies dextero cornu:iderat flumé ,ppius:Romanos eqtes locant:deîdepedites.Lcuum cornuextremiegt® ad can/ fociopi:îtra pedites ad mediü iûdi legiôibus romanis tenuerüt iaculatores:ex cæteris leuiü arrao^ au nas Yilnç nrfa ^ripc Pi(Qa*»quot;Sri,lAlt;? /-ornna tpnpf’Tprptiiiv Ipnn Apmvlinc Hpvr^gt;mm f^pminm ÇpnnliomCCW

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ico

pugna tucnda data. Annibal lucc primabalcanhus leuiç armatura præmiflâ tranfgreflus flumen : ut quof^ traduxeratira m ade locabat,Gallos hirpanofç équités ^ppc ripa leuo i comu aduerfus romanü equitatü:dcxteriï comu numidis eqtibus datü:mediaade peditibus firmata ita utafro5^ utragj cornua efl'ent:intcrpónerentur his medn galli atqi hifpani:afros romand magna ex parte credcres aciem: ita ar man erantarmis:amp;:ad Trebiamzextejz magna ex parte ad Trafimenum captis:Gallis hifpanifg? fcuta eiufdem fermæ fere cratidifpares ac diflimiles gladii.Gallis plongiac fine mucr5ibus:hifpano pudirn pudim magis:qudcæfim annero peterehoftcm:breuitate habilcsÄ cû mucrôibus:ante cetris armariJs getin magis harumhabirus:tumagnitudinecorpoK:tumfpecieterribiIiserat.Gallifupcrumbilicücranrnudi.Hi qcæ fpani linteis prextis purpura tunicis cadore miro fuIgentibusxóftiteranr.Numc^ oïum:qui tum pedi firn turn equitum in acie fictcre illum ferüt uidclicct qdragita pediw millia decern cquitû.Duces cornibus præcrâr:finiftrü Afdrubabdextc^i rcgebat Maharbahmcdia acié Annibal ipfecum fratre Magone te/ Punica nuitfolus:fcu de ïduftria ita locatusdcu qd forte ita ftadopopportune urnep parti obliquus erat. Roz acies mams i mcridicm:pocnis i feptétrioné uerfis:uentus:qué Vultumu kolæ regionis uocat:aduerfus Ro manos coortus:multo pulucre ï ipfa ora uoluendo:,pfpedum adcmir:clamore fublato procurfum ab auxiliis:amp; pugna leuibus primu armis cÔmiflâ:dcide equitû gallops hifpanorüqp leuû cornu cû dexte/ ro romano côcurrit minime eqftris more pugnæ:frôtibus.n.aduerfis côcurrendum erat:qa nullo cir/ ta ad euagandû relido fpatio:hic amnis:hîc pedirû acics elaudebât idircdû utriç nitenres:nantibus ac confertis;poftremo turbaris eqs:uir uirû amplexus detrahebat æquo:pcdeftre magna iâ ex partecerta men fadum erat:acrius ramdquâ diurius pugnatû:pulfiç romani eqtes terga uertcrunt:fub equeftris finem certaminis coorra eft pedirû pugna;primo amp;: uiribus amp;nbsp;aïs pares cÔftabant ordincs gallis hifpa/ Roma/ nif$.Tâdem romani diu aciæpecôfilioagitabant:quafrôteacieç dénia îpellerenthoftiûcuneûnimis nus cq/ tcniiem:cogi parum ualidû a cætera pminentem acieupulfis deîde:ac trépide referétibus pedem infi/ tatus fterc:ac tenore uno ppræceps pauorefugientiû agmé i media primû adern illati:poftrcmo nullo refr fundif ftente:ad fubfidia afroiK peruenerût;q utn'q? redudis alis côftiterantimediig? galli: hifpaniqi fteterunt aliqtum prominéreacic;qui cuneus ut plus æquauit frôtem primum:dcîdenitendo ét finu i medio de dit.Afri circa iâcornua uim fecerât:irruéribufgî icaute i mediû romanis circûdederealas : moxcornua extédendo elaufere amp;nbsp;a tergo hoftes:hic romani defu ndi neqeq prælio uno:omifûs gallis hifpanifque: quorum terga cicideranr:eti3m aduerfus afros pugnam îeunt;nô tantum eo iniquam quod fclufi ad/ Uerfus numidas circûfufos:fcd etiam quod feflî cû recentibus ac uegetis pugnabat:iam amp;nbsp;î finiftro cor nu romano:ubi fociorum eqtes aduerfus numidas ftererant:confertum præliû erat:fcgne primo.amp; a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

punica coeprû fraude.Quigenti ferme milites numidæ prêter confueta arma tælaç gladios occultos Atf.nu fub loricis habentes fpecie tranfFuga^:cum ab fuis parmas poft terga habentes adeqrafTenurepente ex rnida^ equis defîliunt:parmifœ amp;nbsp;iaculis ante pedes hoftium proiedis i mediam adé accepti : dudigi ad ulti^ fraudé mos côfidere a tergo iubcntur:ac dum prælium ab omni parte conferitur:qeti manferunt. Pofteaquâ omniû oculos: animofepoccupaueratccrtamc:tum arreptis fcutis:quæ paium iter aceruos cæforutn corporum ftrata erant:uerf3m adoriûtur romanam aciem :tcrga^ feriétcs:ac poplités caedentes ftragé m genre dederunr:ac maiorc aliquâto pauorem ac tumultû fccerunt.Cû alibi terror ac fuga:ahbi perti/ nax i mala iam fpe præliû eét: Afdrubal:qui ca parte præcratifubdudos ex media acic numidas:quia fe guis eorum cû aduerfis pugna erattad perfequendos paflîm fugientes mittit.Hifpanos amp;nbsp;gallos pedi' tes:afris iam prope feffis cæde magis quâ pugna adiungit.Parte altéra pugnæ Paulus:qq primo ftarim prælio funda grauirer idus fuerat:ramen amp;nbsp;occurit fæpe cû confertis Annibali:amp;aliquot locis præliû re(fituit:protegenribus eum equitibus romanis :omiflis poftremo equis:quia confulem ad regendum -fquum uires dcficiebant:cum denuncianti cuidam iufliflè confulem ad pedes defeendere equites:dixif fe Annibalem ferunt:quam mallem uindos mihi traderent equites.Tum pedeftre prælium ; quale iâ baud dubiahoftium uidona fuit:cum uidi mori î ueftigio mallent:quam fugere: uiftorcs : moranti/ busuidoriâirati trucidarent:quos pellere non poterant:pepulerût tarneniam paucos fuperatos:amp; la/ boreac uulneribus feflôs:inde diflipati oés funt:equofç ad fugâ:q poterant:rcpetebant.Gn.Lentulus: *ri,mili.cum præteruehens equo fedentem in faxo cruoreoppletum confulem uidiflêt.L. Aemylii in/ L.Ae lt;îuit:Qué unù infontem culpæcladis hodiemæ dii refpicere debenticape hune equum:dum amp;nbsp;tibi ui/ myli îiutn aliquid fupereft:comcs ego te tollere polTum ac protcgere:ne funeftam hanc pugnam morte cô/ rierba fulis fecerisxtiâ fine hoc lachrjma^ fatis luâufq? eft. Ad ea cÔful:tu quidem .Gn.Comeli made uirtu 3d pau/ te efto:fed caue ffuftra miferadotexiguum tépus e manibus hoftiû euadendi abfumas.Abi:nuncia pu Jû cou/ blice patribus urbem Româ muniant:ac priufq hoftis uidor adueniat:præfidiis fument: priuatimç. fulem Q.Fabio: Aemyliû præcepto^ eius memorem cxcitiße:amp;: uixifre:^ adhuc mori;amp;: tu me î hac ftrage milirù meo^ patere expirare:ne ut reus inteream:caufaqp confulatus accufator collegæ exiftâ:ut alieno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

crimineinnocenhâ meam proteg i m.Hæc exigenté prius turba fugientiû ciuiû:dcinde hoftcs oppref fere concile: ignora lires quis cét:obrueruntq! tælis:Lentulû in tumulù abripuit equus;tum îdeeffufæ fugiunt.Septe millia hominû î minora caftra decé in maiora:duo ferme î uicum ipfum Cannas pfuge Nu me/ runt:qextéploa Cartalone:at^equitibus nullo muniméto tegenteuicû circûuenti funt. Confuialter rus cæ/ feu forte: feu côlilio nulli fugientiû infeftus agmini:cû qnquaginta fere equitibus Venufiam profugit k§^ 3dl quadraginta millia peditum:duo millia fepringcnn equitcs:ôi tanta ciuiû fociorumqi pars cæfi dicun/ Cânas tùrJn his alter confulum. Quæftores»L«Acilius:amp;,L»Furius Bibaculus,xxi.de tribu,mili.confulares

TERTIAE DECADIS quidam pronigt ædilirii inter eos.Gn.Scruilius:amp;:.C,Minutius Numatius:qui magifter equitu priez re anno aliquot diebus antefuerar.Ixxx.pterea fcnarores:aut g cos magiftratus geflifîênnunde î fenatû - legi dcbcrét:cû fua uoluntate in legionibus milites fadi eénr.Capta eo plio tria millia peditü:amp;équités trecenri dicunf.Hæcc pugna cânenfi elade nobilitata:par estera allicnfuutgt ilia iis:quæ poft pugnam accidere:leuior:qa ab hofte ceflâtû eft:fic ftrage exercitus grauionfocdiorcp fuit fugamägt ad Alliâ fuga ficut urbé pdidinita exerdm feruauit:ad Cânas fugiété confulé uix gnquagîta fecuti funt:alterius me/ rientis prepe totus exercitus fugit.Binis î caftris cû multitude femicrmis fine ducibus cflct:nuncium: qui maioribus purcrâumirrûtidû pralio deide ex laxicia epulis farigatos quics neduma heftes pme' retînt ad fe ttâfirét:unoagmine Cânufiû abituros cfté.Eâ fniam alii torâafpemari cur.n.illos;gad feae cerfantupios nô ucnirc:cûæque cÔiungi poftêntiga uidelicet plena hoftiû oîa in medio enennâC alioji quâ fua periculo corpora tâto mallent obiieere. Aliis nÔ tam lu Ta difplicerc:quâ aîus deeflê.P.Sempro' nius Tuditanus tri.mili.Capi crgo:mauultis :ingt;ab auanffimo amp;nbsp;crudeliflimo hoftciaftimarigÀ capi ta ucftra.amp; exgri pretio ab interrogâtibus romanus ciuis fis:an larinus focius: ut ex tua contumelia Ä mifetia alten honos quaraCnô tibi:nô uos gdé.L. Acmylii:q fe bene mori:quâ rurpiter uiuere maluit amp;: rotfortiftimopz uiroßziq cira eû cumulah lacentfimiles eftisifed anreg opprimât lux : maioragt ho/ ftiû agmina obfepiant uerip hos:g inordinati atœ incôpofiti obftrepût:porta erumpamus ferregt af® audacia irerfiat:guis percôfertos hoftes cuneo gdé hoc laflum argt folutû agmeniutnihil obftet:trâli/ bimus.ltagt ite mecû :g amp;nbsp;uofmetipfos:amp; remp.faluâ uultis.Hæc ubi dida dedit:ftringit gladiumicu/ ucogi fado p medios uadit hoftes:ÔC cû î latus dcxtcrûiquod parcbannumidæ iacularenCtranflatis in dexterâparte fçutisun maiora caftra ad tria millia amp;nbsp;fcxcétos euafcrût:at^ indeptinus alio magnoag mincadiundo.Cânufiû îcolumcs pucniunt.Hæcapud uidos magis ipetu aîorum: qué îgeniû fuuni cuigi aur fors dabatiquâex côfilio ipfoicuaut imperiocuiufgagebanrur.Annibali uidori cû cteteri cir/ cunfufi gramlarendfuadcrentgpiut tâto pfundus bello:dici qd reliquû eér: nodifg? ifequenns quieté ÔC ipfe fibi fumerct:amp;: feffis daret militibus. Maharbal pfedus equitû minime ceflândû rarus : imo ut quid bac pugna fit adû;fcias:dic quîro:ingt:uidor î Capitolio epulaberis:fequerecû cgtc;ut prius teuc ni fie:g uérurû fciâr.Præcedant. Annibal ingt:inimici:Jæta res é:fcd uia maionquâ ut earn ftatim capere animo poffim:itagi uolûtaté fe laudarcMaharbalis ait;ad côfiliûpnfandum tps opus efle.Tû Mahar/ bal:nôoîa eidem diidedcre.Vinccre fcis Annibahuidoria uti nefcis.Mora eins dici fans creditur faluri

fuifle urbi:arcp iperio. Poftcro die ubi primu illuxit:ad fpolia legéda faeda^p ethoftibus fpedada Ara/ gem ififtunmacebdrotromano^milliapcdiresamp;egrespaffimmtquecui^ forsautpugna iunxerat aur fuga^ißb rgctcs quide ex ftrage media cruenti:quos nnda marutino répore excitauerar uulnera;ab hofteopprefli fujr.-quofda amp;nbsp;iacéris uiuos fuedfis Foeminibus poplitibu^ inuenerurnudares ceruice iugulucp amp;nbsp;rcliquufanguiné luicantcs haurire.Inuéti funtqda:merfis ieffoflam rerra capitibus : quos fibi ipfos fedfle foueasu'brueres ora fubieda;fuperq? humo inieda îrerdufiflê fpirina apparebar.Præd pue côuertit oés fubrradus numida mortuo fup ïcumbenn romano uiuus:nafo auribufœ laccratisicü manibus ad capiendu tælu ïutilibus ï rabiem ira uerfus:laniado dénbus hofté expiraflct.Spoliis ad nu rum deledis.Annibal ad minora ducit caftraoppugnada;amp; omm primum brachio fluminis obieiSo: cos exclud^t.Cærcß^ ab oïbusjaborc:uigiliiï:uulneribus:érfeffis maturior ipfo5^ fpe’deditio é fadapa di ut arma argi equos rradcréqïcapita romana tricenis nümis qdrigatisd focios ducenisd feruos cétez nis:amp; co ptio pcrfoluto cu fingulis obircnr:ucftlméris:ïcaftra hoftis acccperût:traditiç ï euftodia oés funt:fed feorfum ciues:fociiq’.Dum ibi tps tmrurdtcrca cu ex maionbus caftris:quibus fatis uinuaut animi fuit:ad quartuor millia hominu amp;.cc.cquites;alü agminc;alii palantes paftim pagros : qdhaud minus tutu crar.Cannufiu pfugiflentxaftra ipfa a fauciis amp;nbsp;timidis cadé conditione:qua altera tradira hofti.Præda igens parta c:amp; præter equos uirof^;amp;:fiquid argéti:qd plurimu in falcris equojê crat;na ad ucfcédü fado perexigtio uti^ militâtes utebâtur:oîs caetera pda diripiéda data é.Tum fcpeliédi eau fa in unu corpora fiioiy confetti iuflit.Ad odo millia dicunt fuiflefortiflimo^ uiro^.Confulé cong/ fitu fepultumg? qdâ audotes funt.Éos q Cânufiû pfugerant:mulier Paula noie Bufa genere data did riisimoenibus tanm :rcdif^ a Cânufinis acceptes fruméto uefte uiatico ét iuuit.Pro qua ei munificen ria poftea beHoipfcdo a fenatu honores habiti funt.Cætcp^ cu ibi tribuni militü quartuor cénr:Fabius Maximus de legione prima:cuius pater priorc anno didator fuerat:amp;: de legione fecüda,L.Publius Bj hu!us:5C.P.Cornelius Scipiotamp; de legione tcrria.Ap.Claudius Pulchengpximeædilis fuerat:oîum co fenfuadiP.Scipionéadmodû adolefcététdCad.Ap.Claudiûfuma îperii delataé;qbus côfultâtibus îter paucos de fuma retz nûciat.P.Furius Philus cofulans uiri fihusmegcq cos côfulrare:fpépditâ fore: der ftiturâicôploratâgi ré eé publicâ.Nobiles iuuenes quofdâ quop^ pricipé.L.Ceciliû Mctcllû mareaenar ues fpcdarc:ut deferta Italia ad régir aliqué rrâlïugiat.Quod malu:pterq qdatroxfup tôt dadsiérnoz uum :cû ftupore ac miraculo torpidos defexilTcr:amp; g aderât:cÔciliû adubeâdû de co céferêt.Negat con/ filii ré eé Scipio:iuuenis fatalis dux huiufee belli audédu argi agédû:nôcÔfulrâdû eé î tâto malo ait.Irét fecû extéplo armati:g républicâ faluâ uellét:nufg ueris:g ubi ea cogitérur:hoftiu càftfa eé. Pergit deîdc ire feqntibus paucis î hofpinu Metelli.Et cû côciliû ibi iuuenû:de gbus allatû erat:îucniflet:ftridq fup capita côfultâriu gladio:Éx mei ai fnîa:ingt:iuro:ut ego républicâ no deferâ:neç aliû dué romanû de/ fererepatiar;fi fciés fallo:tû me luppiter Optîe:Maxîedomû:familiâ:rég? meâ peflîmus leo afficiat. In hæc uerba.L.Cccili iures:expoftulo:cæterigj:g adeftis:g nô lurauenrâ fe hune gladiû ftridum eé feiar»

Hand (ecus pauîdi:q fî uidorctn Annibalé cemerent:iurant oêsicuflodiendofg} femeripfos contra An nibalé Sdpibni tradunt.Èo tépore:quo hæcCannufn agebanf. Vcnufnm ad confulc ad quatruor mil/ lia peditû equitû^:qui fparfi fuga per agros fuerât præuenerc.Eos oés uenufini per familias benigne acdpiédos curandofgj cû dinififlentun nngulos équités togas:amp; tunicasÄquadrigatos nummos qui/ nofuicenos:81: peditibus denos:amp; arma:quibus deerant:dederût:cærcraqi publia ac priuatim hofpita liter fadaxertatûqtinea mulierecannufina populus uenufinus officiis uinceref.Sed in fe grauius onus Bufe multirudo ficiebat:^ iam ad decé millia hominû erant: Appiuf^ amp;Scipio:pofteaquâ incolumé eflêaltc^ confuléacceperut nucium extéplo mittunt:quâtæfeed peditum equitûq? copiæ cflent:fcifd tatû^ fimui urrû Venufiam adduci exercitu an manereiuberet Cannufii.Varro ipfe copias Cannuüû traduxit. Et iam aliqua fpecies côfularis cxercitus erarmiŒnibufqi fe teneri amp;nbsp;fi nô armis ab bofte uide Quâtæ barur defenfuri. Komam ne has quidé reliquias fupereflê ciuium : fociorü^:fed occidione occifum cu copiæ duobus exe rein b us confuIé:deletafqR oés copias allatû fuerat. Nunquâ falua urbe tantum pauoris tu/ ednenfi multuf^ inrra mœnia romana fuir,Iraq? fuccumbâonerimegpaggrediar narrare :quæ diflèrendo mP pugnæ nota uerofacio.Confule cxcrciruq? ad Trafimenû priore âno amiflb:nôuulnus fuper uulnus:fed mul fup fue tiplex clades eu duobus confulibu s confulares cxercitus amiflî nunciabâtur : ncc ulla iam caftra roma/ rint mince ducem:nec milité eflè: Annibalis Apuliâ:amp;: Samniû cflc:ac iam prope tord Italid fadaminulla fedo alia gés tanta mole eladis nÔ obruta eflèt.Comparé cladé ad Egadis infulâ carthaginenfium præ/ lio nauali acceptæqua fradiSiciliaiac Sardiniaceflêre:hinc uedigales:ac ftipendiarios fieri fe paflî funt ; autpugnam aduerfam in Africâ:cui poftea Annibal fuccubuit;nulla ex parte comparâdæ funt niù:qd minore aîo laræ lunnP.Furius PhdoiSv.M. Pompom us prætores fenatu in curiam. Hoftiliam uocaue runnur de urbis euftodia confulerétmcq^.n. dubirabant:delcris exercitibus:hoftcm ad oppugnandam Romd;quod und opus belli reftaretiuentu^.Cum malis ficut ingcribusuta ignotis;nec cofilium qui/ dem Paris cxpcdirétiobftrcpcrctq? clamor lamcnrâtid muliciieiSr nôdum palam fadi:uiui : mortui^ p oés poene domos côpiorarentur promifeue. Tum.Fabius Maximus cenfuit équités expediros:amp; Ap/ pia amp;nbsp;larina uia mitrendos:qui obuiâ cuntes pereddarentur: aliquos profcdos ex fuga paffîm diffipa/ tos forte referant;quæ fortuna confuldarg? cxercituum fit:amp; fiquid dû îmortales miferi impeni reli/ qud romano nomini fecerint ubi eæ copiæ fint quo fe Annibal poft prælid contulerit : quid parct;qd agat aduruf^finhæc cxplorandainofcédaq? per impigros iuuenes eflê.Illud per patres ipfosagendd: quoniammagiftrarudpa^fitiuttumultdac trepidationéin urbetollant: matronafg? publico arccat cônneriep intra fud quamç limcn cogant:côplorarus familiaß^ coerccâtifilentid per urbe faciant.Nun cios rc^ oium ad prætores deducédos curent:fuæ quifq? fortunæ domi audoré cxpedet.Cuftodes p/ terea ad portas ponât:qphibeâc quéq cgredi urbem:cogât^hoîcs:nullam nifi urbe falua ac moenibus falutem fperare:ubi côticuerit tumultus rede turn in curiam patres reuocâdosxÔfulédumg? de urbis euftodia efTe.Cum in hâefnîampedibus oés ifléntifummora^foromagiftratus turba patres diuerfi ad fedados tumultus difecffîïîcnntum demd litteræ a Terentio côfuleaUatæ funt.L. Aemylium côfu/ lemæxercituçp cæfum:euafum^ fe elfe reliquias tâtæ eladis uelut ex naufragio colligétem:ad.x. millia militum ferme efte incÔpöfiro5^;inordinatordç.Sed Annibalcm ndc federe ad Cannas:in capriuord Varrov pretiis pda alia:nec uidoris aïoinec magni ducis more metiétem .Turn priuatæ quoq?p domos clades nis Ifæ uulgatæ funnadcoq? totam urbem compleuit ludus:ut facrum anniuerfarium Cæreris intermiflum ad fena fit;ga ncc lugentibus id facere eft fasmec ulla Iilia tempeftate matrona ludus expers fuerat.Iraq? ne ob tum tandem eâm alia quo® facra publicaiaut priuatadeferercnf :iènatufcÔfulto diebus.xxx.ludus eft fini/ tus.Cæterum cum fedato urbis tumultu reuocati in curiam patres eflênt:aliæ ïfuper ex Sicilia litteræ aliatæ funt a.T.Odacilio pprærorc regnum Hieronis claflè punica uaftari:cui cum opem îplorâti fer/ te uellét:nûciatum iis eft:aliam daffem ad Egadis îfulam ftare parata 1 ftrudâqnut ibi fe uerfo ad tuen dam fyraeufanam oram poeni fcniiflênt.Lyhbæum extcploiprouinciâg? aliam romand aggrederent, Itaç elafiè opus cflêifijegé foemm Siciliâgj tueri uellét.Litteris côfulis ptorifg? ledis. Ap.Claudiû:qui elaui ad Hoftiâ ftanti pefkt:Cânufium ad exercitû mitrcdumifcribcdumq? côfuli:ut cum ptori exerz rirum tradidiflét:primo quoq? tempore;quâtum per commodum rcipu.fieri poftenRomâ uenirer.

Territi ét fup taras clades:tum cæreris pdignsitiïqd duæ ucftales eo âno Opimiaiarg? floronia ftu/ opimia pn côperræ:amp; altéra fub terrâiut mos eft:ad porta collinâ necata fuerat:altera fibimetipfa mot té côfei/ g^ pjg^ ' ^trar.L.Cinnlius fenba pôtificû:quos nue minores pôtifices appcllâr:g cum Floronia ftupru fecerar:a ronia pÔtifice maxio eo ufq? uirgis in comitio cæfus eratrut ïter uerbera expiraret:hoc nefas cû îrer tôt ut fit: cladesin pdigiû uerlum eér:decéuiri libros adiréiuflî funt.Et Fabius Pidor Delphos adoraculû mif/ j^j f j^z fus fcifcitatûiqbus pcibus fupplicatiôibufç deos poffent placare:amp; qnam futura finis taris dadibus fo p-j-j p^z ret.Intcrî exfatalibus libris facrificia aliquotextraordinaria fadauter q gallus amp;gallina:græcus amp;nbsp;græ ca in forq boario fub terra uiui dimifla funt:in locû faxo côfedû ibi ante oftiis humanis minime roma no facro îbutum.Placatis fatis:ut rebanf dcis.M.CIaudius marcellus ab Hoftia milites:quos klaftern

^^^^'^-''^^Romäiut urbi pfidio eént;mittit:ipfe legione claflis:ea terria legio erat:cum tri.pnli. q uot TneanumSidicinumpræmiftâclaflêitradita.P.Furiocollegæpaucos poft dies: Cannufium magnis i^ióes mneribuscontcndit.Didatorexaudoritatepatrum»D.Iunius:amp;:.T.Sempronius magifter equitum racon/ Qdeftu cdicto iuniores ab annis.xvü.ôi quofdam prætextatos feribunt. Quattuor ex his Icgioncs: 00 feriptae mille équités effcctiarcni ad forios laünumç nomen ad milites ex formula accipiendos mittût: arma

TERTIAE DECADIS ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tæb:a!ia pirari iubeht.Ethofîiû fpolia uetera detrahunt templis portidbuR^.Et alia formam noüi de ledus inopia liberorz capitumac neceflitas dedir. Odo millia iuuenu ualidoijz exferuiriisiprius fcifd’' tantes fingulos ucllentnemilitareiempta publicearmauerut.Hic miles magis placuitcü prerio mino re redimi:q caprino^ó copia fieret.Nâg? Annibal fccundû tam pfperâad Cannas pugnam uiäoris ma gisigbellûgerentis intétus curis:cû capriuis pdudis feparanfg-î focus cos ficut ate ad Trebiam .Trafic' menug? lacû benigneallocutus;fine prerio dimififlénromanos quog? uocatos:qd' nunqua alias anfea mirifaris fermonealIoquif.Nôintcrnitioneciuiiâfibieflècü romanis bellû de digintareatç impcrio certare Si patres uirtuti romanæ ceflîflê:amp; feid adniti:ut fuæ inuicé fimul foelicitariÂuirtuti cedatur: itaep redimendi fe capriuis copia facere:preriû fore in capita equiti quingenos quadrigatos ndmositn^ cenos pcdiri:feruo centû.Quâquam aliquantû adiieiebat equiribus ad id pretiû : quod pepigerant de/ dentes fc:læti tarnen quacungj condirioné pacifeédi acceperûr:Placuitfuffragio eo^decécligiigRc/ ma ad fenatû irent;nec pignus aliud fidci acceptum:g ut iurarent fe redituros. Miflùs en his Carthalo nobilis carthaginenfis:qui fi forte ad pace inclinarent afos:conditioné ferret.Cum egrefli caftris efient unus ex iis minime romani ingenii homo:uclur aliquid oblitusiiurifiurâdi foluédi caufa cum in cafta Cartha rediflctiante noâem comités afTequif:Vbi eos Româuenire nunciaru eft » Carthaloni obuiam liflor lo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mifTustqui dilatons uerbis nundaret:utante nodem excederetfinibus romanis.Legatis captiuo^ fe

Atf.ro. natus ab didarore datus eft,Quor’ princeps.M.Iunius.P.C.inquit:nemo ueftru ignorât nulii ung d' ferociâ uirariuiliores fuific captiuos:g noftræ;cætcß^ : nifi nobis plus lufto noftra placet caufa:non alii unqua i rebus minus negligendi uobis:g nosun hoftium poteftaté uencrunt;nô.n.in aciem per timorem arma tradi et affift dimus:fcd cû prope ad nodem fu^rftantes tumulis cefe^ corpo^:præliû extraxiflemus imcaftra re/ cepimus nos:diei rcliquum ac nedé infequentem feflî labore ac uulneribus uallum fumus tutampo^ ftero diedreunfeiîîab exerdru uidorc:aquaarccmur:neculla alia iam per conferroshofteserumpen difpes crar.-neceftè nefas duccremus quinquaginta millibus hominum exacie trucidatis noftra : ali/ que ex cannéfi pugna romand milité rcflare:tunc demû padi pretiû: quo redépti dimineremurarma in quibus nihil iâauxilii crat hofti tradidimus.Maiorcs noftros quoq; acceperamus fea gallis auro re/ dcnunt’:amp; patres noftros afperrimos illos ad conditioné pacis:legatos tarnen ad captiuoplt;: redimedo^ Ofo caz ru™ gratia Tarentû mififlciiraqi in Italia cum gallis;amp;aa Hcraclcâ cû Pyrrho utra^ nô tam clade in' ptiuoK famis:q pauore amp;nbsp;fuga-pugnafuit.Cannefes camposaccruiromanos coiporum tegunt:nec fuperfuz ad fena ™us pugnx:nifi in quibus trucidandis ferrü:amp; uires hofti defecerunuSunt etia de noftris quida : qui turn nbsp;nbsp;nbsp;uec in acieguide refugerunt:fed præfidio caftris relidis:cum caftra traderétur:in poteftatem hoftium

uencrunt.Haud cquidé ullius ciuis:au t cómilitonis fortune: aut condition! inuideo. Nee premendo alium me extuliflê ueli uideri:ne illi qdé nifi uelocitaris pedü amp;curfus aliqdpmiû eft:g plæng^ icrmcs exaciefugiétes nÓpriufg Vcnufiæ:autCânufricôftirerût:fenobis mcriroptulcrûtigloriatigi funtî fe plufg in nobis pfidii reip.Sed illis:ut bonis amp;nbsp;fortibus uiris uremini:amp; nobis ia ^mprioribus ,p pria: qd beneficio ueftro redépti at$ in patria'reftituti fuerimus. Deledu ex oi state amp;nbsp;forma habetisiodo millia armari feruo^ audio:no minor numerus noftcr é:nec maiori ptio redimi pofliimus: quam hi emunÇnâfi côferâ nos cû illis:iniuriâ romano nomini faciâ.Illud ét in tali côfilio uobisaîaduertéduin P.C.Céfeâ:fi tam duriorcs eé uelitis:gd nullo nfo merito faciatis:cui nos hofti reliduri firis.Pyrrho ui delicct:g nos hoftiû numéro habuit captiuosfan barbaro ac poenofq utrû auarior:an crudelior fitiuix æftiman pôt.Si uidcans cathsnas fqualloré:deformitatéqp ciuiû ucftro^;nÔ minus ^pfedo uos ea fpe cies moucat:quâ fi ex altéra parte cernatis ftratas cânenfibus câpis legiôcs ufasdruen poteftis follicituz dinc:amp; lachrymas i ucftibulo curiœ ftanriûcognaro^z noftroyz expedâtiûq^ refpôfum ueftrû/ cum n ^ nobis prog? iis:q abfunt:ita fufpenfi ac folliciti funt:qué cenfetis amm iplogz eé quogz in difcrimine uira libertafq? eft:fi mediufFidius ipfe in nos mittis Annibal cótra nam ra fua eé uclit:nihil tamé nebis uita opus eé céfeam us:cü indigni ut a uobis redimeremunuifi fumus.Rediere Româ quoda remiiTia Pyrrho fine prio ca_pti;fcd redicre cû legatis primoribus ciuiratis ad redimédos fefe miftïs.Redea ergo in patria trccctis num is nüc sftimatus ciuis.Suü gf$ habet aium .P.GScio in difcrim ïe eé uitara corz pufq? meu magis mefamspiculu mouet:nea uobis dânati:acrepulfiabeamus.ne^.n.uoshoies ptio pepufie credét.Vbi is finé fccit:cxtemplo ab ea turba:q in comitio crat:clamor flsbilis eft fublatus:ma nu(^ ad curia tendebât orâtcs:ut fibi liberos:fratrcs:cognatos redderétiFoeminas quog? metus: acnez ceffîtas turbæ huic uiro^ in foro imifcuerat.Scnatus:fûmoris arbirris côfuli cspimbi cû fentériis uaz narefiamp;l alii redimédos de publico:alii nullâ publica ipenfam faciédarnce ^hibendos ex priuato redfi Y j^jj^ mi:fi gbus argentü in pfenria dceflêt:danda exærario pecunia mutuaipdiis pdibuf^ cauendü populo lü of o crefcerét.Tum.T.Malius Torqtur:prifcs ac nimis durs:ut plærifŒ uidebafifcueritatis: interrogatus aduerz fn^m ita locutus ferf.Si tantü mó poftulaflèntlcgarip'ns:g in hoftiû ptâte funnutredimerenfmllius fus Caz ®*'^ ifeótarióe coßz breui fniam pcgiflêm:gd.n.31iud:quâ admonendi cflctis:ut moré tradim a gribus: J.J.JJQJ neceflario ad ré militaré extéplo feruarcris f Nüc aüt cû ,ppc gloriari fint:qd fe hoftibus dedident: pfer

rlgmóciptis m0inacicabhoftibus:fcdétns:q VcnufidGnufiüqrpucncrunnatqripfi.C.’Iyrétio cóz fuli equü cenfuerinnihil uos eo^.P.C.Qus ilhc ada funnignorare pariar. Atq^ urina hsc: q apud uos adurus fum Canufii apud ipm exera tü ageré:optimü tefté ignauiæ cuiuf^ amp;uirrutis:aut unus hic fel té adeflêt,P.GSépronius: qué fi ifti ducé feuti eént:milites hodie ï caftris romais nÓ capriuis i hoftiû ptâte ccnt;amp; cû feflis pugnâdo hoftibus:tû uidona Ixtisidó ipfis plærifç regreiCs i caftra fuamodem

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102

ad erumpédum liberam habuinênt:amp; fepta armatopz hoium erupere et Ïter cSfertos holes po ruinent Ne^ pfe ipfi hoe facere conatis funrincg? ahum fequi uoIuerur.No^lc ppc tota.P.Sempronius TudP tanus nó dcftinr admonere adhortang^ eos:dum paudtas hofliü drea caftra:dum ges: ac fiJcntiü eêt: dum nox meoepru tegerenfe dueem fcquerenf:anre lueem puenire m tura locann foc^op^ urbes pofle: ficut auo9^ memoria.P.Decias tn.rnjli.in SamnfotSicut nobis adolcfcénbus priori punico bello Calz phumius flamaitrecéris uolutams cu ad tumulü eos capiédum fitum iter medio hoftes duceretidixit: Monamur milires:amp; morte noftra eripiamus ex obfidione dreduentas Icgioncs.Si hoe nec.P. Sépro/ PrsecIa/ mus diceret:nec uiros qdem:nec romanos uos duceret:fi nemo tâtæ uïrtutis exifteret cornes uiam nÓ ra Ro. ad gloria magis:qua ad fakiré fercrem demoftrarenducé fe mparriaiad parères:adconiugcsaclibcros faciora fadnut ferucminiideeft uobis aius.Quid fi moriendum p patria eflérifaceretis ^gnquaginta millia d/ Uium fodorum^ drea hoe eo ipfo die cæfa iacent.fi tot exempla uirrutis non mouct:nihil unq moue bit:fi tanta clades uobis uilcm uirana non fccinnulla facier:amp; li ben: atep incolumes ddyderate patria: ïmo defyderateidum patria eft:dum dues cius efiis:fcro nuc defyderaris: dimminuti capiteiabahenati iure ciuium:ferui carthaginéfium adi:pretio redituri eftis co:unde ignauia ac negtia abiftis fP. Séprogt;' nium duem noftrum non audiftis arma capcrc;ac fe iubentem fequi. Annibalem peulopoft audiftis: cadra prodi:amp; arma tradi iubentem.Quam ego ignauiam ido^ aceufo fcum fcelus poffim accu fa ra;’ non enim modo fequi reeufarut benemonétem:fed obfidcre ac retinere conari funt: in ftridis gladiïs uiri fortiflimi inertis fummouiflcnr:Prius inqua.P.Sempronio per duium agnien: qué per hoftium fuiterumpédum:hosduespatriadefyderet^Q’Jopiificæterifimilesfuiflântineminem hodieex iisg ad Cannas pugnauerunt:duem haberet. Ex millibus feptem armato^ fexcenti extiterunt:qui erupere auderent:g in patriam liberi atç armati redirent.Nem üs fexcenra millia hoftium obibtere: qua tutu iter dua^prope legionum agmini futurum cenfetis fuifléfhabereris hodie uiginti millia armatorum Cannuln fortia fioelia.P.C.Nuncaut quéadmodu hi boni fidelef^:nam fortes neipfi gdem dixerint: dues eflè poflunt;nifi quis credere pot fuidciqui erumpentibus:quin erumperent:obfiftere conari fint aut non luidere eos turn ïcolumitari:tum gloria: iHo^ per uirrutem parræ;cum fibi timoré:ignauiaqj feruitutis ignominiofe caufam eflê fcianttmaluerunt 1 rentoriis latentes fimul lucem arq? hofté expe öare:cum filenrio nodis erumpendi occafio eflét. Ad erum pendu e caftris defuit aïus:ad tutada fomgt; ter caftra aium habuerüt.Dies ac nodes aliquot obfefli armati fe ipfi turari uallo funt:tadé ultima aufi paffiçicum ois fubfidia uitæ defuntiaffedif^ fame uiribus:arma iam fuftinere nequirentmeceftitari/ DUS magis humanis:quam armis uidifunt. Orto foli hoftis ad uallum acceffiriante fecudam horam nullam fortunamcertaminisexpertirradiderunt arma: ac feipfos.Hacc uobis ipforumper biduum militia fuit.Cum acie ftere ac pugnare decuerit:tum in caftra refugerunt. Cum pro uallo pugnadum erat:caftra tradiderunt:neç in acie:neq? in caftris uriles.Quos redimam : cum erumpere caftris opor/ tet:cundamini:ac manetis.Cum manere:amp;: caftra tutari armis neceflè eft:amp; caftra:amp;arma:ód uofipfos traditis hofti.Ego non magis iftos redimendos.P.Gcenfeo:qua illos dedendos Annibali:qui per me/ dios hoftis e caftris eruperuntj ac per fumma uirtutem fe patriae reftituerunt.Pofteaquam Malius dP Manbi xit:quanquam patrum quoep plaerof$ captüii cognarione artingebant:ptaeter;extéplum:duitaris mP per ofo nimeincaptiuos iam inde antiquitus indulgenris:pecuniæ quog; fumma holes mouit:quia necaera/ num'exaurire:magna iam fumma erogara m fcruos ad militiam emédos: armandof^: nee AnnibaP lem maxime huiufce reiiut fama erat:egenté locupletari uolebant i Cü trifte refponfum nó redimi ca/ priuos redditum elîètinouufç fuper ueteré ludus:tot iadura ciuium:adiedus eflét: cu magnis flietP DUS queftibufœ ad portam legatos profecuri funt. Vnus ex üs domum abütiquod fallaci redditu in ca/ Ara iureiurando fe exoluiflèt.Quod ubi innoruitirelarumcp eft ad fenatum:oés fenfuerunt : côpræhé dendum:amp; euftodibus publice datis deducédum ad Annibalem.Eft SC alia de capriuis fama.x.primos ueniflè de eis cum dubitatum in fenatu eflét : admitterentur in urbé nee ne:ira admiflos efléine tarne iisfcnatus daretur.Morantibus deinde longiusoïum fpe^alios infuper tres legatos ucniflé.L.Scriboz nium :8f.C.Calphurnium:amp;.L.Mâliû,Tum demu ab cognaro Scriboni.Tri.Ple.de redimendis capri' uis relatum eflé.Nee cenfuiflé redimendos fenatu : Si nouos legates tres ad Annibalem reuertiflêide/ cemueteresremanüflé:quod per caufam rccognofendi noiacaptiuo^ad Annibalé exirinereregref/ Popu]j fi:religione exoluiflént fefe:De üs dedendis magna contentione adum in fenatum eïTeiuidof^ paucis qu^d fentennis:qui dedendos cenfucrint.Ca;te^proximiscenforibus adeo oibus notis ignominül^ con/ ^nos fedos eflé:ut quidam eo^ mortem fibiipfi confciuerint.Caeteri non foro folum omni defde uita : fed poft câ/ prope luce ac publico cauerit. Mirari magis adeo difcrepare inter audores:qua quid ueri findifcerncrc nefem Q^to ante maior hxc clades fuperioribus cladibus fuerit:uel ea res ïdicio eft qui focio^ ad ca pugna dié firmi fteterant:tum labare caeperut:nulla profedo alia de re:q quod defperare coeperât de imperio. dcKCe/ Defecereautemadpacnoshipopuli:attellani:caIarini:hirpini:appulo5^parsfamnitcs pter pcnos:bru/ funt ' ni omnes:lucani:præter hos furrcnni:06 grxco^ê omnis ferme ora : tarentinitmetapótiniicrotonéfes: VarrSi locri^:6C cifalpmi omnes galli.Nec tarnen hæ clades defedioefgi fociorum mouerûtiut paucis unqua ro.Ve/ mentioapud romanos fieret:neç anteconfulis romani aduétuminec pofteaqua is rediinrenouanirgs nient» memoriarn accept« cladis.Quo 1 tempore ipfo adeo magno aio ciuitatis fuit:ut cófuhVarroni ex tâta gratis cladeicuius ipfe maxima caufa fuiflé:redeüri ÔC obuiam itü frequéter ab oibus ordinibus fit: amp;nbsp;gratiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fût

adx:quod de rep. nó defperalTet.Qui fi carthaginéfium dudor fuifléimhil reeufandu f^pheu foret.

n NNIB AL Port cannenfem pugnam caftra capta ac direpta cofcflim « r Appuhaip Samnium mouerat:accitus in hirpinos a Stario pollicentefc Confam traditurum.Confanus erat Trebius nobilis inter fuos: fed prat H mebat eum confanorum fadio familiæ per gratiam romanorum poten tis. Port famam cannéfis pugnæ uulgatumep crebris fermonibus aduc^ li turn Annibalis:cum Gonfam urbé exceffifl’enfinecertamie tradita urbs poenozpræfidiumç acceptum cft.lbi præda omnï:atg? ipedimentis reli/ 1’dis:exercitupartito:Magonércgioniseius urbesaut déficientes aroma || nis accipere:autdetredantes cogéré ad defedioné iubet:ipfe per agrum S campanum mare ïferuin petitoppugnaturus Neapolim:ut urbé mariri mam haberct.Vbi fines neapolitano^ itrauit:numidas parrim in ïfidiis Ej amp;nbsp;plæræœ cauæ funt uiæ:ûnuflt;5 occulti:quacûç arte poterat: difponit: lialios præ le adam præda ex agris oftcntantis:obequitare portis iuflît: in quos:qa nee multi amp;nbsp;incopofiti uidebanfzeu turma eqtum erupiflét:a cedétibus cSfulto trada ! ifidias ac circiluéta e!^ nee euafiflét quifquq i mare propinquuiamp;haud^cul littore naues pilcatoriæ plæræ^ côfpedæ peritis nandi dcdiflent enugiuialiquot tamé eo prælio nobiles iuuenes cæfi funtater quos amp;nbsp;Egcas Egeas præfedus equitum îtemperâtius cedéres fecutus cecidit.Ab urlx oppugnada poenu abftinuere cofpeda moenia haud quaq propra oppugnanti,lndc Capua fledit net luxuriante lóga felicitate:ac in*' dulgcntia fortunæ maxie tamé iter corrupta oïa licentia plcbis fine modo libertatem exercentis fena/ Panv nbsp;nbsp;turn amp;nbsp;fibi amp;! plebi obnoxiü feccrat Pacuuius Calanius nobilis ïde ac popularis homo:cæterum malis mus nbsp;nbsp;nbsp;artibus nadus opes:is cü eo forte anno:quo res male gefta ad Trafimenu eft in fummo magiftratu eet CaLv nbsp;nbsp;iadiu ïfeftam fenatui plebem ratus:p occafionem uousdi rés:magnü aufura facinus:utfiin ea loca An » nius nbsp;nbsp;nibal cum exercitu uidore ueniflêtitrucidato fenatu traderet Capuam poenis iprobus homoifcd non ad extremupditusxü mallet icolumi:qua cuerfarepu.dominari nulla aüt icolumem efletorbaii puz blico cófilio crederet:rationé iniir:qua amp;: fenatu feruaret:8i obnoxiü fibi:ac plebi facerer.Vocato fena? cuuü nbsp;nbsp;tu;cü fibi defedionis a romanis côfilium p’aeitüjK nuîlo modo;nifi neflârium fuiflèt:pfatus efiétiqppc

Câpani qm liberos ex Appii Claudii filia haberetïdi Romæ nuptum Üuio dediüêtxætepi maioré multo artera rem magifœ timendâ fftaremon enim per deßdionem ad tollédum ex ciuitate fenatu plebem fpeda^ re fed p cæde fenatus uacuam repu.tradere Annibalirac poems uelle eo:fe pcriculo polie liberate eos fi permutant fibiÄ certaminum in rep.obliti credanCum oés uidi mem permitterent.Clauda in curia uos;inquit:8C tanquam amp;nbsp;ipfecogitati facinoris parncepstapprobado cofiliaiquibus nequiequa aduet ferer:uiam faluti ueftræ iueniama hoe fidemzqua uulris ipfnaedpite. Fide data egreflus claudi curiam iubet:præfidiumque i ueftibulo reliquit:nequis adiré curiam iniufln fuo:ncue ïde egredi poffu.TunC uocato ad cócionem populo:quod fepeunquitioptaftis campani:ut fupplicii fumendi uobis ex impro . bo:acdeteftabili fenatu poreftaseïTetxamnunc non per tumultumexpugnantes domos finguloruro; 4 quas præfidüs clientium feruorumque tuentur cum fummo ueftro periculo:fed tutam habetis ac Iibe ram Claufos oés in curiam aedpite folos inermesmee quiequam raptim : aut forte temere egeritis: dc . ? fingulorumxapireuobis ius fnîædicédæfaciam:ut quasiqfqj emeritus eft:paenas pédat.Sedanteoïa itauosiræ iduigereoportenurpotiorem irafalutem: argjutilirarem ueftram habeatis.Etenimhos: ’ utopinor:odiftis fenatores:nam fenatum omnino nó habere nóuultis:quippe aut rex quod abomina dum:aut quod unum liberæ duitaris côfilium elhfcnatus habédus eft.Itam duæ res fimul agédæ fünf * uobis:ur amp;nbsp;ueterem fenatum tolIatisÄ nouum coopcetisiarari fingulos lenatores iubebo : de quorü capite uos c0fulatum:quod de quog; céfueritis fienfed pnus i eiüs locum uirum fortcm:ac ftrenuum nouü fenatoré cooptabitis: qua de noxio fuppliciu fumaClnde cófedit:amp; noibus ï urna cóicdisxitari: quod primum forte nomé exddit:ipfumque e curia produd iuïGt.Vbi auditum eft nomé : malum Ä improbumprofequifçclamore:ÔCfuppliciodignum.TumPacuuius:uidco:quæ fentétiade hoem dara:eiiciturpromalo:acimprobo:bonum fcnatorem:amp;: iuftum eligite.Primofilétiumeratinopia potioris fubiiciüdi.Deide:cum aliqui omina uerecundia quépiam nominaflênt:multo maior cAtéplo clamororiebatur:cumaliincgarétnoflê:aliinücprobra:nüchumilitatcm:fordidamq! iopiamamp;pn' dédæ arris: aut qftus genus obiieerét.Hoe multo magis ï fecudo ac tertio citato fenatore eft fadummt iphus poenitcre noies appareret.Quem autem i eins fubftimerét locum deeflè:quia nee eofdem nom» nari attinebat nihil aliud;q ad audienda probra nominatosÄmiilto humiliores : obfcurioref^ cæten erat eis:q primi memoriæ occurebat:Ita dilabi hoies notiffimum quodç malum maxime tolerabilc Atf.exi dicéres euè iubétefqifenatum ex euftodia dimitti.Hoc modo Pacuuius cum obnoxium uiræ beneficio tum pa fenatum multofibimagis:qpIebifedflêt:finearmisiamoïbuscóccdétibusdominabaur.Hic fenatoquot; cuuiu res omifla dignitaris:libertarif$ memoria plebem affari : falutare : benigne ïuitare:appararis aedpere confilü cpulis:eitis caufas fufeipere ei femper parati adcficifecudum earn ilitem iudicem dare:qui magis popu laris aprior® i uulgus fauori condliando eflêt.Iam uero nihil Ïn fenatu adum aliter:^ (i plebis ibi enet concilium.Prona femperciuitas in luxuriam:non mgeniorum modo uitio: fedaffluenti copiauoluz ptatum;amp; iUecebris omnis amoeniïatis maritimæ:terreftrif^:tum uero ita obfcqüio prindpamiSi M

LIBER, TERTIVS ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibj

tciltiapkb» lafäuinKiit nee I]bidinï:nccfumpribus modus eHettad contemptum Icgutiiunagiftratu Umifenaruftj aaeffîntum poft cannenfem cladem:ut cuius aliquatrat uerecundia : romanum quoep Imperium fpemerent.Id modo erat in mora:ne id externpIo efficerent:quod connubium uetufhini ; - ’ multas fannhasclaras:ac potentes romanis mifcucrat:amp;quod:cummilirarentaliquotannosapudro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

manos maximum uinculum erant:rrecenti équités nobiliflimus quif^ campanorum in præfidia ficu larum urbium deledi a romanis ac miflï.Horum parentes cognarigt ægre peruicerunt:ut legati ad co fulem romanum mitterétur:mifn nondum Canufium profeüum:fed Vcnufiæ cum paucis:ac femier mibus confulem inuenerunt:q potcrat maxime miferabilem bonis fociis;fuperbis atlt;j infidelibus:ut crant campanidpernendumÄ auxit return fuarum : fuiç contemptum conful nimis detegendo claz demmudando^.Namcum Legati ægre ferre fenatum populum^campanumtaducrfiquicqcueniflê Romanis nunciaftènt :ponicerenturqpomnia:quæ ad bellum opus cflênt:Morem : inquit:magis loz quendi cum foeiis feruaftis campani:iubcntes:quæ opus efïênr ad bellum imperirarerquâ conuenien/ ter ac præfenrem fortunæ noftræ ftatum locuri eftis.Quid enim nobis ad Cannas rclidlum cft:ut qua fialiquidhabeamus:idquoddeeftexpleriafociis uelimusi'peditesuobisimperemus: tanquam equi Verba teshabcamus/pccuniamdeeflè dicimus:tanquamca tantum defit/nihil nequod fupplcrcmus qui/ Varrôif dem nobis reliquicfortuna:lcgiones:equitatus:arma:figna:cqui:uiricp:pecunia:commcatus aut Iacic: ad lega/ aut in ruinis poftero dieamifTis caftris perierunt : itaq? non iuuctis nos in bello oportet campani : fed tos cam cum paeno bello pro nobis fufcipiatis . Veniatin mentem : ut trepidos quondam maiores ueftros panos intra mœnia compulfos:nec famnitem modo hoftem: fed fidicinum pauentes receptosin fidem apud Satriculam defenderimus.Coeptum propter uos cum famniribus bellum per centum prope annos uariante fortuna euentum tulerimus:Adiicite ad hæc:quod fucdus æquum dedimus : quod leges:noftras:quodad extremum: id quod ante cannenfem certecladem maximum fuit :ciuitatcm noftra magnæ parti ueftrû dedimus.cômumcauimufq? uobifcum.ltacp cóem uos hanccladem: quæ accepta eft credere campani oportet:communem patriam tuendam arbitrari clïc.Non dï famniteaut ethrufeo res eft:ut cd a nobis ablatum fit.in Iralia tamé irnpenu manear.Poenus hoftis : ne Africæ qui dem indigena ab ultimis terrarum oris:freto Oceani. Herculifcp columnis expertem ois iuris:amp; con/ dicionis amp;; linguæ prope humanæ milirem trahit.Hunc natura immité:moribufç fcrumiinfupdux ipfe effcrauit:pot? tibus ac molibus ex humano^ comorum ftrue faciédis:amp;: quod proloqui cm piget uefei humanis corporibus doccndo:hos infandis paftos epulis:quos contingere ét nefas fir uidere arg? habere domiosiSd ex Africa:amp; a Carthaginc iura perere:amp;: Italum numida^ amp;: maurorum pari pro/ uindam eftercui non genito modo in Iraliadeteftabile fit ^PuIchrd erit capani prolapfum clade roma/ num ipenu ueftra fide:ueftris uiribus reten tu ac récupéra rd cc.Trigi ta millia pediturqttuor eg tri arbi tror ex Capania uos fcripfiHeiiam pecuniæ affatim eé frumctigug fi pare fortunæ ufæ habetis fidem: necAnnibal fe uicifle fentict:nec romai fe uidos ee»Hacorone cofulis dimiffis rededtibufepdomu lega tis:unus ex us Virius Subius tps uenifte ait:quo capani no agrum fold a romais quoda p îiuriâ adéptd Virius recupareifed ipeno Italiæ poriri pofunt:foedus,n.cu Annibale qbus uelint legibus Eidturos:ncg? côtro Subius uerfia foreign ipfe cofedo bello Annibal uidor in Africa hk decedatrexercitug? deportet:Italiæ iperid capanis rclinquaûHæc uirio loquéti aflenfi oes:ira rendciant legationé uri deletd olbus uiderefnome romanri:cxrcplo plebes ad defedioné ac pars maxima fenatus fpedare. Extrada tamé audoritanbus fcnioiy p paucos dies eft res:poftremo uicit fnia plurium:ut iidé lcgati:gad cofulem romand icrâmd Annibale mitrcrenf.Quo priufqua iretur:certdcp defedionis cofihu cét:Româ legatos miffos a cam/ Campa panis 1 quibufda annalibus îuenio:poftulâtes ut alter côful capanus fieret:fi rem romana adiuuari ueP popz po Îent.lndignationeortafummouenacuriaiuflôseflè:miiîumçlidoré:gexurbeeduceret eosram? eo ftulata die manere extra fines romanos iuberet.Quia nimis compar larinopi quonda poftulationi cranCrli/ uf^amp;alii ga baud fine caufaptermiferantfcriptoresiponere^certo fum ueritus: legati ad Annibalé uenerunt:pacécp cd eo his coditionibus fecerunt.Nequis iperator magiftratufue pŒnoß^ ullum ius in ciuem capanum haberetmeue ciuis capanus inuitus militaret:munufuefaceret:ut fuæ leges:fui magi/ fttatus câpanis eénr:ut trecentos ex romanis captiuos poenus daret campanis:quos ipfi e!egiflênr:cum quibus equitum campanopi:qui in Sicilia ftipendia facerent:permutatio fieret»Hæc pada.Illa ifuper nbsp;nbsp;•

qua qüæ pada eflcnt:facinora campanrædidcrunt:nam ptæfedos focium:ciuef^ romanosalios par/ tim aliquo militiæ munere occupatos:partim priuatis negotiis ïpliciros pleps repenteoïs eóprehéfos: uelut cuftodiæ caufa balneis icludi luffirmbi feruoreatgi æftu anima Iterclufa fœdd i modd expirarét.

Ea ne fieren t:neue legatio mitreref ad poend fumma ope Decius Magius uir:cui ad fumma audori Deems tatem nihil præter fana ciuiû mentédefuit:reftiterar.Vt uero pfidid mitti ab Annibaleaudiuit:Pyrrhi Magraf fuperba dominationé:miferabiléç tarentino^ feruitutéexempla referens:primo ne reciperef pfidid: nbsp;nbsp;nbsp;®

palam uociferatus é:deïde ut receptum:âut ciiccrct :aut fi mald facinus:quoa a uetuftiffimis foeiis: có/ fanguincifep defeciflênt:forti ac memorabili facinore purgare ucllent ut interfedo punico pfidio refti tuèrent fe romanis:hæc:nem enim occulte agebanf':cd relata Annibali efiênt: q uocarét Magid ad fefe in caftra primo mifit.Demdc cum eis ferociter negaflét fe irurum:nec enim Annibali ius eé i ciué cam panum:concitatus ira poenus comprehédi hoiem uindumq? attrahi ad fe iufliuVeritus derde neguid inter uim rumulrus:atg? cxcitationé aiorum inconfulti certaminis oriretur:ipfe præmiflô nuncio ad ’ ; Marium Blofium prætoré campand poftero die fe Capuæ futurum:proficifcitur e caftris cum modi

co pr^ßdio .Manus cocione aduocata edicit:ut frequentes cum côiugibus ac libcris obuiam itent An/ nibali. Ab uniuerfis id no obediérer modo:fed enixe fauore ét uulgi amp;nbsp;Audio uifendi tot iam uidoriü Magii clarum iperarorcm fadum eft.Dccius Magius nee obuiam egreflus eft:ncc quo timoré aliquem ex eS eóftatia feientia fignificare poflêt:priuatim fe tenuir.In foro cd filioxliétibuf^ paucis oeiofe inambulauit:trepi Anniz dante tora ciuitare ad excipédum pcenum:uifendumç: Annibal fgreflus urbem fenatu extcmplo poz bal Ca/ ftulat:præcantibufqi inde primoribus ciuitatis campanopi neqd eo die feregereret:dicmg? ut ipfead/ pua m/ uentu fuo feAum lætus ac libcns celebrarer:qq præceps ingenio in iram erat:tamé nequit m principia gredif negaret uifendo urbem:magna diei parré cófumpfit.Diuerfatus eft apud Munios Celeres:Stcniü: Pa/ cuuiûç klitos nobilitate ac diuitiis.Eo Pacuuius Calanius:de quo ante diéhim cA: princeps faéhonis aus:quæ attraxerat rem ad poenos:filiu iuuené adduxit.AbAraâûg? ab fe a Decii air larcrcxu quo fez rociflime pro romana focietareaduerfus punicum fœdus Aererat:ncceum autinclinata in pattern aP teram ciuitas;aut patria maieAas fentenria depulcrat.Huic tum pater iuueni Annibalcm magis depre cando:qua purgado pIacauit:ui(Aufç partis prccibus.Lachrymifœ ét ad cænâ eu cd patte uocari iuffit cuicÔuiuio neminem campanum præterquâ hofpires,lubdIiu^Tauream ifigncmbello uirum adhi birurus erar.Cœperunr epularidedie:amp;: couiuium nóex more punico aut militari difciplina elk’: fed ut in ciuitate:atlt;p ét modo diu ad uarias oi'um uoluptatum illecebras iAruöum.Vnus nee dominons Quid inuiratione:nec ipfius ïterdum Annibalis Calanii filius Pcrolla uinci poruit:ipfig3 ualirudiné cxcufans perolla patri:animi quo^ eins mirabilé ïterrurbanonem cd quærercr:ante folis fermeoccafum pattern Cala/ Tameæ nium exconuiuio egrcAum fecutus filius:ubi in fecrerum hortus crat polhcis ædium peruenerdt.Cô filius pa filium:i'quit.afferopater:quon0ucniam folum peccari:quodcficimusadAnniblcm ïperrareab torna fet nis:fed in mulro maiorcdignirare:^ gratia fimus capani:qua fuimus unquä.Cum mirabundus pater quidna id cflétcôfiliirquæreret : toga reieda ab humero latusfuccindum gladio nudat.Iam ego:iquit fanguine Annibalis iandiam romanum fœdus.Teid prius feire uolui:li forteadcflê:cum facinus paz tratunmalIes.Quxubiuidir:audiuirqifcncx:uclutfi iam agendis:quæaudicbat:îtereAet cum mem: Per ego tc:ïquir filiiquxcdq? iura liberos iungunt parétibus prxcor:quæfoqi:neante oculos paths face rc:amp; pati om ma infanda uclis:paucæ horæ funt:kra quas lurâtcs.Pcr quicqd deorum eA;dextras dex/ rræ iungétes fidem obAirximus:ur facrara fide mâfiAèmus digrcAI a colloquio extcmplo i cum arma mur iurgüs:ab hofpirali méfa ad quâ rernus campano^ adhibirus ab Annibale cs:eâ ipfam méfa cru/ entare uis hoPpitis fanguie:Annibalé parer filio mco potuiplacare:filium Annibali non poilumffed fi nihil fandimo fides:nô picras:nô religio audiârur îfandaifi nô pernicié nobis cd fcelere afferunt. Vous aggrclTurns es Annibalcm ƒqd ilia turba tôt liberoi^ feruorumq?;Quid in unum inrenti oîum oculi Quid rotdexrrxi'torpeftent nein amentia ilia^uiilrum ipfius Annibalis : quem armati exerdtus trez munt:qué hortet populus romanus : tu fuAinebis Talis auxilia defunt^meipfum ferirexorpus med opponenté pro corpore Annibalis fuAinebis ƒ Atqui p meum pedtus perendus ille tibi atç tranffigen/ dus eA deterren hic fine te potius:q illic uinci:ualeant pees apud te meæ:ficut pro te hodie ualucrunt hchrymanré inde iu uenem cernens medid com plcdituriatcp ofculo hærcns:non ante pcibus abAitit: q puicit:ut gladium pcncrcc:fidcm™ darcr:nihil fadu^ talc.Tum iuuenis ego quidé : inquit:q partis debeo pieratcm.cxolda parri:tuam doleo uicé:cui ter prodiræ patrix fuAincndd crimen eA:femul cum defedionem iniAiab romanis:iteß^cum pacis cumAnnibale fuiAi audor:tertidhodie:cum reAituen dæ romanis Capuæ mora:atç impcdimcnrd tu es.O parria:ferrum quo pro te armatus hanc arcé de/ fendere uôlebâ:hoAi minime parcés:quando perens extorquctirccipc.Haec cd dixiflcr gladium î publi cum tranfmaceriam hortiabiccit:amp; quo minus rcs fulpeda eßet fcipfc conuiuio reddir.PoAcro dieft natus frequens darus Annibali ubiprima eius oratio pblanda ac bcnignafuit:qua gratias cgit campa/ nis:quod amicitiâ fuam romans focierari ppofuiflènt:amp; iter estera promiflà magnifica pollcitus bre/ ui caput Ira lis omni Capuam fore:iuraç inde cum esteris populis romanum ét petiturum.Vnd eamp; Art Ma exorté punies amiciris feederif^ fecum fadi:qucm nc^ elle campand:neqî dici debere.Magium De/ eu uer cium:eum po Aulare ut fibi dedatur:ac fe prsfenre de eo rcfcrarur:fenatufçconfultum fiat.Oés in cam fententiam icrunt:quâq magns parti amp;nbsp;uir indignus ea calamitate : amp;1 haud paruo inirio minui uide/ cirfufu batur ius libcrtatis:cgrcflus curia in téplo magiArarud confcdit:comprshcndig? Magid Decium: atç populu ante pedes deAitutum cam diccre luUit.Qu! cum manente ferocia animi : negaret lege foederis id eq/ gi po He tum inieds carhens:ducilt;j ante lidorem in caAra cA iuAIiy.Quoad capite apto eA dudus:co cionabundus inceflït:ad circunfufam undi^ multitudincm uociferans : habetis libertatem campani: q petiAis:foro mcdio:lucc clara:uidenribus uobis : nulli campanorum fecundus uindus ad morté raz ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pior.Quid uiolentius capua capta fieret 11 te obuiam Annibali:exomate urbem :dicmqt aducntus ciuS

ninfecrate:ut hunc triumphum de ciue ueAro fpedetis.Hse co uociferante:cum moueri uulgus uide retur:obuolutum caput eA oriufgt rapi extra portam iulTus cA.Ira in caAra perducitur:cxtcmpoç im pofitus in nauim. amp;nbsp;Carthaginem miAus:ne motualiquo«Capus ex ïdignitatc reiorto : fenatd quo/ . nbsp;5* peniteretdeditiprincipis:amp;:lcgationemiflaadrepetcndumeum:neautnegandorem:quapfimum

Magiuf peterent:offendcndifibinouifociiaut tribucndo:habendus Capus efièt feditionisac turbarumau/ Alexan dor.Nauim Cyrenasdctulit tempeAas:qus tum in ditione regum erat. Ibicum Magius ad Aaruam dris li/ Ptholemsi regisconfugiflèt:deportatusacuAodibus AlexandriamadPtholcmsum:dumeümdo/ bertare cuiflét contra ius foederis uindu fe ab Annibale efièminculis libcratur.PermiAum^iut rediret feu Ro

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.

•main :fcu Capua mallet,Ncc Magius Capua fibi ruram dicere:amp; Roma eo tpe:quo inter romanosxa/ panofcp belli! fit:tranftugæ magis:g hofpiris fore domiciliu.Nufq magis malle :q in regno eius uiuere que uindicem atq? audorem habeat libertatis. Dum hæegerunf .Qu«Fabius Pictor legatus a Delphis Roma redunrefponfLimq; ex fcripto recitauitidiuina quoq? îeo eranquibus quo^ modis fupplicaref Turn fl ira faatis romani:ueftræ res melioresiforriorefq! erunt magif^ ex fentétia refpu. ueftra uobis proceder.-uidoriaqi duelli populi romani erit Pythio Apollini republi.ùeftra bene gefta feruataç luz cris meriris donû mitroreideg^ præda manubiis:fpoliifç honorem habctote.Hæc uni ex græco carmi neiterprerara reciraruit:tiï dixinfeoraculo egreflum externplo his omnibus diuis rem diuinam thure: ac uino feciflèiiuiïùmiç ab ânftireilïcut coronatus laurea corona:amp; oraculü adinètÂ ré diuinâ feciflet: ira coronatû nauim afcédere:necante deponere eam:gRomâ puenifléuSe quæcû^ imperata fint:cu fu ma religione ac diligentia executiîicoronam Romæ î ara Apollinis depofuiffe,Senatus decreuit:ut hæ res diuinæ fupplicationef^ primo quooß tpe cum cura fierét.Dum hæc.Romæ : arqi in Italia gerund: nuncius uidoriæad Cânas Carthaginem uenerat.MagoAmilcarisfilius nôexipfaacieafràtreminus: Attur fed retenrus aliquot dies in rccipiendis ciuitatibus brutio9^:quæ dcfîciebât:Is:cum ei fenatus datus eét: Vim an res geftas i Italia a fratreexpofuinci! fex imperatoribus cu:quorum quartuor confules:duo didator ac nuloru magifter equiru fuerint:ctïfex cófularibus exerdtibus connexiileioccidiflefupra ducéra millia:fupra.l, a Mago millia hoftium cepiflê:ex quartuor confulibus duos occidillëiex duobus fautium alte^ialterum toto ne car/ exercitu amifÏb:uixcum.I.hoibus effugiflë magiftru equitiJ:qui cófularis poteftatis fit:fufum fugatu/ tha.de/ Ç didaroré quia fe 1 acié nung com miferir:unicum haben im peratorc:brurios appulofœ:parté famni latam iiï:ac Iucanoß^ defecifle ac poenos.Capuam:quod caput nó Câpaniæ modo fed poft afflidâ rem roma/ na canenfi pugna Iraliæ fit. Annibali fe tradidiflê pro his tot:tantifq? uidoriis rc^ factum düs ïmortali bus agilhaberiq?. Ad fidcm deinde tam læra^ return effundi iuflïr i ueftibulo runa? annulos aurcos;g tatus accruus fuit:ut metiétibus dimidiü fuper tres modios explcflê:fint quidaaudoies.Fama tenuit: quæ ppior ueroc:haud plus fuiflé modio.Adiecitdeïdeuerbis : quo maioris cladis idiciucctincminc Bifi equitüiatij ipfop^ primores id gerere ïfigne.Summa fuit orarionis: quo ^pius fpes belli pficicndi fit:co magis ope iuuadum Annibalé eé;procul.n.a domo militia eflèii media hoftiü terra magna uim fruméri pecuniæ^ abfiimi:amp; tot adis:ut hoftiu exercitus delcflctiita uidoris ér copias parte aliq mi' nuiflè,Mitfendü igitur fupplemétum efle:mittcdu î ftipédium pecuniam :frumétumœrâ benemeritis de nomine punico militibus.Secundum hacedida Magonis læns oïbus.Himilco uir Fadionis barchi næ locum Hannonis increpandi efle ratus. Quid eft Hanno: inquit et nunc poenitet belli fufeepti ad' uerfus romanos fiube dedi Annibalcm :ueta in tam profperis rebus gratis düs immortalibus agi. Au' diamus romanum fenatorem î carthaginéfium curia.Turn Hanno tacuiflêm hodie patres conferipri üequid 1 córnuni omni gaudio minus:lætum:quod eflét uobis loquerer.Nunc iterrogati fenatori poe Oftcat ne meadhuc fufeepti aduerfus romanos belhïfi reticca:autfuperbus:aut obnoxius uidear quo' rumalte^ eft hominis atienæ libertatis obliti:alterum fuæ rcfpÔdeam:inqt:Himilconi:nôdeCiflê poe Atfpru mtere me be!li:ncqï defituß4eeanre inuidum noftrum ïperarorem icufare:quafinitum aliqua tolera' détiflï' bflicodinoe bellum uidero:nec mihi pacis antiquædefydenum ullaalia res:quâpax noua:finiet. Iraqp mû Hâ iftaïquæ modo Mago iadauit:Himilconi cæteriflt;j Annibalis iàtellitibus iam læra funt.Mihi poflunt nóis re' læta eflêiga res bello bene geftæ:fi uolumus fortuna uri:pacem nobis equioré dabût:nâ fi prætermitti fponfu mus hoe tépus:quo magis dare:qua accipere poflumus uideri pacé:uereor ne hæc quoç læticia luxu' riæ nobis:ac uana euadat.Quæ ramé nue quoqi qualis eft foccidi exercitus hoftiû:mirtite milites mi' hi:qd aliud rogares:fi eflés uidus;hoftium ccpi bina caftra:prædæ uidelicet plcna:amp; cÔmeatuum fru' mentû amp;nbsp;pecunia dare.Quid aliud inquam:u fpoliatus:fi exutus caftris eiîcs:pereres.Et ne oîa ipfe mi rer:mihi:quoç:quoniam refpondi Himilconi:interrogare ius faf^ eft.Velim feu Himilco:fcu Mago refpondeat:cû ad internicionem romani imperii pugnatum ad Cannas fit:conftetg? in defedioné to/ tam Italiam eflê:primû ecquis latini nominis populus defexeritad nos f dein de cquis homo ex quin^ amp;.xxx.tribubus ad Annibalem rraftugerir.Cu urruej Mago negaflet Hoftium gdem Romæ: iquit: adhuc multum fupcreft.Sed mulritudoea:gdanimo^:quidue fpeihabcat:fcireuelim.Cum id nefeif fe Mago diceret:Nihilfaciliusfcitueft:fquit,Ecquos legatos ad Annibalé romani mifemnt de pacef ccquâ denial mentioné pacis Romæ fada eile allatum ad uos eft:cum id quoœ negaflét. Bellum igif tam:inquit:integrum habemus:qua habuimus:qua die Annibal in Italiam eftigreftus. Qua uaria ui' doria priore punico bello fuerit:plæri(j qui meminerimus:fuperfumus:nung terra marim magis ^' fpere res noftiæ uifæ funt:quam ante confules Ludatium:amp;. A.Pofthumium fuerut. Ludatio amp;nbsp;Po' fthumio eonfulibus:deuidi ad Egadis infulas fumus:quod fi id quod dû omen auertant: nunc quoç fortuna aliquid uariauerintum pacem fperatis:cum uincimur:quam nunccum uincimus:datnemof Quæ Ego fiquisconfulretifeu de ferenda hoftibus pace:feu accipicda:habco:quid fenrentiæ dicam. Sed de Carth. iis:quæ Mago poftulat:rcfcrris.Necuidonbusmittiattinereputo:amp;fruftratibus nos falfa atgi inani ^ut de' üidoriamulro minus cenfeo mirtendaeflè.Haudmulrosmouit Hannonis oratio:nam amp;nbsp;fimultas cretafe cum familia Barchina leuiorem audoré faciebat:amp; occupatianimipræfenti læticia: nihil quo uanius cüdum fieret gaudium luum:auribus admittebantidebellatumq! moxfore:fi adnitipaululum uoluiflènt:re' Hanno bant,Iraqi ïgenticófenfu fit fenatufcófultum:nt Annibau.xl.numida^ milliain fupplemétum mirre tentur:ói,xLelephanti:amp;:argenti multa talcnta.Didatorq cd Magone in Hifpaniam præmiflusé ad uulata

conduccda.xx.millia pcdirurrCquattuor eqtum:qbus cxcratus:qui in Iraha:qui$ i Hifpania cranfep» plerérur.Cætc^hæcutin fecüdis rebus fegniterodofe^geftafunt.Romanos pterifitâm iduftriaro aîs:forruna et cudan ,phibebar.Nam nec côful ulli rci:q p eum agéda eét:deerat:amp; didator.M. lunius rebus diuinis pfeâisdato^ ur folet:ad populû ut cquum afeédere liceret;pter duas urbanas Icgionesid inacipio anni a côfulibus côferiptæ fuerât:amp; feruo^ deledum cohortefç ex agro piceno;amp;: gallico coî ed3s:ad ultimum ppe defperatæ reip.auxilium:cum honefta utilibus cedunt:del'cédit equo: dixitlt;j« Qui capitalem fraudé aufi:quiqtpetunia iudicati in umculis eént:q eo^ apud fe milites fieréf:eos noxa pecuniaqj fe exolui iuflup/.Ea fex millia hoîum gallicis fpolüs:q triûpho.C.Flaminii trâflara erant:ar^ mauitarag? cû.xxv.millibus armato^ ab urbepficifeitur. Annibal Capua recepta:cû ûc^ neapolitan» rum aîos partim fpe:partim meru nequicq téptaflècin agrum nolanum exercitû traducit:amp; ut nô ha Militer ftarimega nôdefperabat uoluntariam deditionemuta fi morarenf fpem:nihil eo^:q pati aut a mere poirenr:pterminurus.Senarus ac maxime prim ores eius i focietate romana pftare.Plebs noua^ ur folet:reßiauida:af^ Annibalis tota eé:mctûcp agro^i populationis:amp; patiéda î obfidiôemulra gra' uia idignaç pponere aio.Negj audores defedionis deerantutag; ubi fenatü metus accepit: fi palâ ton tra tenderét:refifti multitudini côdtatæ non pofleedâfimulâdo dilarationé mali îueniunt:placere eni fibi defedionem ad Annibalem fimulât.Quibus autem condinonibus in fœdus;amicitiamgp nouam trâfeant pa^i côftare.Ita fpario fumpto:legatosppere ad ptorem romanû Marcellû Claudium: qui Ca filini eu exercitu erat:mittunt:docétç qto in dnerimie fit nolana res:agrum Annibalis elle; amp;nbsp;poeno^i urbe extéplo futurâmifi fubuenia€':côdliâdo plebi fenatum:ubi uelit defeduros;fcnatum fe nedeficcquot; re pfeHinarét elïednt’.Marcellus collaudatis nolanis:eadem fimulationeextrahi rem in fuû aduétum iuÎTir.Interim celari:q fecum ada ecnnfpemqi oém auxilii româûlpfe a Cafilino Calatiâ petit;ide Vul turno am ne rraiedo:perç agrû fatriculanû trebcanüqp fuper Sueffiilagp per montes Nolam pcruenir, Sub aduétû ptoris Romani pœnus agro nolano excelîit:amp; ad mare ^xime Neapolin defcédirxupi dus marini oppidi potiudequo curfus nauibus tutus ex Africa eét.Cæte^ pofteaq Neapolin a pfedo « . romano reneri accepit.M.Iulius Syllanuserat:abipfisncapolitanisacdtus:Ncapolîquoçficut Nolâ ba*l Nu *’Ôadmiflus petit Nuccriâ.Eam cüaliquâdiudrcunfcdiflêtzfæpe ui:fæpefollidrâdis neqeq nûc plèbe: . - P nûc pricipibus fame demû in deditioné accepit padus:ut inermes cû fingulis abirét ueftimétis, Deîde ^’^ ^ nbsp;nbsp;nbsp;ut,qui a pricipio miris oibus iralicis:pter romanos uiden uellet;pmia atqi honores iis:qui remâfiflènt

i^nar ^^ nulitarc uellent fecum propofuit.Nec ea fpes quéquâ tcnuit.Dilapfi omnes quocungj hofpitia: aut “ » nbsp;nbsp;nbsp;fortuirus animi impetus rulit per Campaniæ urbes:maxime Nolam.Ncapolinç.Cum ferme trigin-'

ta fenarorcs;ac forte primus quifqi Capua petiflèt:exclufi indc:quod portas Annibali clauferunt: Cu/ I Banz ”^^^ fecôrulcrunt.Nuceriæpdamiliti data efburbsdireptaatqsincenfa.Nolam Marcellus nô fui ma*'' gis fiducia pfidii:quâuoluntateprincipum tenebat.Plcbcs timebatunôcanteoés,LBantius:quécoiV ^'^^ nbsp;nbsp;nbsp;fenlus atreptaræ defcdionis:ac metus a prore romano:nunc ap prodirioné patriæ;nunc fi ea die foi tuz

na dcfuiiîêr:ad tranffugiedum ftimulabat erar iuucnis acer:ÔC locio^i ea tépeftatenobiliflîmus eques.

Seminecé eum ad Cânas ïaeeruo occiforum corporum inuétum : curatûqi bénigne et cum donis An-' -nibal dom um remiferat. Ob eius gratiam menti rem nolanam eius dinonemç date uoluerat poc/ no. Anxiumqi eum amp;nbsp;follidrum cura nouâdi res pror cernebat;Cæte^ cum aut poena cohibédus elfer . aut benefirio côdliaudiis fibi alTumpfiiîèiquam hoftiademiflè:fonemac firenuum maluitfocium:3C 1 dtumgi ad fc banigne appclIat.Multos eum inuidos inter populates habere inde exiftimatu facile elfe quod nemo ciuis nobnus fibi mdicauerinqua mulra eius egregia facinora militana eflent.Sed qui in Ji*9, nbsp;nbsp;nbsp;romanis militaucrit ca(Ins:non polieobfeura eius uirtutem efle;mulros fibi:qui cum eo ftipédia fece'

itna in rint:referre;qui uir eilet illc iquæœ amp;nbsp;quotiens pencula pro falure ac dignitate populi ro,adifiet: uti^ uno Daz j3jj„gjjg pugna non prius pho abnireritig prope exanguis ruina fup Icidcnrium uirorum:equo^:ar^ tio ren n-jorumçp fit oppirus:ira^ made uirtute elro:iquit: apud me:cui ois hononat® omne premiu erit:^ pu. coci q^Q frequérius mcen fucris:fcnties ea rem tibi dignitati: atep emoluméto eiTe.Laetogi iuueni promiP uanao ß^ equu eximium ex dono dar.Bigatofç quingétos quæftorem numerate iubet.Lidoribus imperaß utfeadire:quotiens uehtipatianf.Hac comitate Matcelli ferocis iuuenis aîus adeoeftmollitus:utn8' mo inde fociopz rem romana fottius ac fidelius luuerit:Cum Annibal ad portas eflêt;(Nolam.n.rui/ fusaNuceriamoucrac callra)p’ebes quoç nolana de integroad defedionem fpcdare.Marcellus fut aduentu hoftiu intra muros fe recepit;non cafins metucns:fed ne prodendæ urbis occafionem nimis multis in eam iminentibus darctiinllrui deinde utringi acies rornanoje cœptæ pro mœnibus Note; poenoß^ ante cadra fua:pli3 hinc p3rua inter urbé C3dracp amp;nbsp;uario euentu fiebat:qa duces nec prohibe' re p3ucos remere rog3ntcs:nec fignü d3re uniuerfæ pugnæ uoleb3nt « In haccomitiaria ia duoijz exer/ cituü datiÓe principes nolanorum nuciat Marcello nodurna colloquia der piebem ad peenos fieri lia tutûq? efle:utcd romana acies egrefià portisiret impedimenta eojiacfarcinasdiriperenticlauderctij deide porras:murofqueoccuparét:ut potières return fuarum:atque urbis poenti idepro romaoaccipC rét.Hæc ubi nuciata fuiitMarcello:collaudatis fenaroribus nolanis:priufquam aliquis mows i muris oriretur;forwna pugnæ experiri da tuit. Ad tris portas in hodes uerfas triparrito exercitum indruxit: • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impedimenta fubfequi iudït:caloncs;lixalqi:öc inualidos milites uallû ferre: media porta robora legio

num:amp;l romanos équités duabus circa po tris nouos ijiilites;leucg? armaturam:ac fodo^ équités Ita' tuir.Nolam muros portaf^ adire uetiwfubfidiaqi dedmata ïpedimcntis data:ne occupatis pliokgiiZ

LIBER TERTIVS ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io?

nibusifn ca impetus fierehita iflrudli itra portas ftabanr. Annibali fub fignis ; id quod per aliquot dies fecerat:ac mulrum diei in acie ftanri prio miraculoeé:quod necexercitus romanus porta egrederetur: hecarmatus quifqua in muris eiTer.Ratus deinde prodita colloquia eHermetu^ refides fados:partem milirum in caftra remittitnuffos propere apparatù onincm oppugnâdæ urbis in prima aciem afferre: ûtisfidensficû(îlâtibusinftaret:tumultûaliqueminurbeplebémoturam:moxq3 dum in fua quifœ minifteria difeurfu trepidat:ad prima figna:fucceditq3 ad muros acies:patefada repente porta:MarceP Strata'' lus figna canerexlamoremq? toni:ac peditcs primum:deinde équités quanto maximo poflent impetu g cm a in hoftéerumpcreiubet.Satis terrons tumultuf^ in acié media intuleruntxu duabus circa portis.P. marcel' Valerius Flaccus:ôi.C. Aurelius legati î cornua hoftiû erupere.Addidere elamorélixæ calonclm amp;nbsp;alia li turba euftodiæ fpedimcntoßz appofita:ut paucitaté maxime fpementibus pœnis:ingentis répété exer' citus fpecié fecerir. Vix equidé aufim affirmare:quod quida audores funt:duo millia;amp;»ccc.hoftiu cæ/ fosmon plus uno romano^amififlé:fiue târ3:fiue minor uidoria fuitngens eo die res:ac ncfcio:an ma Xima iHo bellogefta fit.Non uinci enim ab Annibaleukentibus difficilius fuit;qua poftea uincere An'' nibal fpe potiundæ Nolæ'adéptaxûAcerras recelIîflêt:Marcellus extemplo daufis porcis euftodibufç Vidoz difpofirisme quis egrederetur:quæftioné in foro de üs:qui clam in colloquiis hoftium fuerât: habuir. ria ro. Supra.lxx.darnnatos proditionis fecuri percuffitibonaqj co^ iuflit publica cflezóC fumma re^ fenatui ad Noz traditaxü excrcitu ornni profedus:fupra Sueflula ca fins pofiris confedit.Poenus Acerras primum ad. km uoluntaria deditioné conatus pollicere:pofteaqua uidit ïae obftmatos:obfidere atç oppugnare parat.

Ceterü Acerranis plus ai:quam uiriu eratutaq? defperata rurela urbis:ut circuuallari moenia uiderunt: priufq continuarentur hoftium operamer intermifla munimenrameglcdaf^ euftodias filentio nodis dilapfi:p uias ïuia^:qua que^ autcon(ilium:aut terror tulita urbes Campaniæ : quas fatis certuerar: non mutaflè fidc:perfugerut. Annibal Acerris direptis:3tgj inccfis:cum a Cafilino didatoré Romanu legionefe nuncii accipi nüciaflènt:ne qfq ta in propinquis hoftiû caftris Capua? quo^ rccurrat:excra'' turn ad Cafilinu ducit.Cafilinu eo tépore Pra'neflini habebat cu romanis paucis latiniq^nominis quos eodem audita canenfis clades c5tulerat:hi non confedo Præncflc ad dié deledu:ferius ^fedi domo cu Cafilinûanteaduerfæ pugnæ famâ ueniflènt:ÔC aliis aggregarét romanis fefe:fociif^ ^fedi a Cafilino cum fatis magnoagmine irent:aucrtiteos rétro Cafilinu nucius cânéfis pugnæ:ibi cû dies aliquot fu' fpedi câpanis timetefç cauédis ac ftruédis inuicem ifidiis traduxifléntuâç de Capuæ defediôe agi:ac/ cipiçp Annibalé fatis pro certo habuerenterfedis nodeoppidanis parte urbisiquæ citra Vulturnû eft: eo enim diuidifamni occupauere:idçp præfidiû Cafilini habebât romani.Addic amp;nbsp;pufina cohors ho/ Cafiüni mines.cccc.ôi.Ix.codé nücio:quo præneftini paucos ante dies Cafilinu côpulfi:amp;: fatis ferme armato^ pfidiu ad tam exigua mœnia;amp;: Âumkaltera parte cinda tuéda erat.Penuria frumétinimiû etiâ ut uideretur oppu/ hoimnu efeciebat.Annibal cû iâinde haud procul eflét:getulos cû præfedo noie Ifalca præmittit. Ac gnatur prio fl fiat colloqui copia:uerbis benignis ac portas apericdas:præfidiû^ accipiédû peUicere iubet.Sin î ® perrinacia perlier rem gercrerac téptarc:fiqua parte urbé iuadere poffit. v biad moenia acceflêre:quia fi ientiJ erat:folitudo uila:merugp coceflum barbarus ratus moliri portas amp;nbsp;feras; cl au (Iraqi effrigere pa rat.Cum patefadis répété portis cohortes duæ ad idipfum idrudæ itus ingéti cû tumultu erum punt: ftragem^ hojliû faciût.Ita primis repulfis Maharbal cû maiore roboreuiro^miflus necipfe eruptio nem cohortiû fuflinuit.Pollremo Annibal caftris ante ipfa moenia oppofitis:paruâ urbé:paruûqi præ fidium:fumm3 ui:atœ oibus copiis oppugnare parat. Ac dum iftat laceflitç corona undior circudatis inoenibus:aliquot mflitesiôc promptimmu quegr e muro:turribuiqi idos amifir.Semel ultro crûpen fis agmine elcphato^ô oppofito prope irerclufitrtrepidof^compulit î urbé fins multis:ut ex tara pau/ citate iterfedis plurcs cecidiflént:ni nox prælio interuenmetPoftero dieoium animi ad oppugnandû accenduntur.Vtigj pofteaqua corona aurea muralis propofita eftiatç ipfe dux caftelli piano loco pofk ti fegnern oppugnationé Sagunti expugnatoribus exprobrat.Cânarum Trafymeniœ amp;nbsp;Trcbiæ fingu losmonés uniuerfofqiûdeuineæquoçcoeptæagixuniculigjmecaduarios conatusnoftiûaut uisul/ la:aut ars dcerat.Socii romano^ ^pugnacula aduerfus uincas ftatuere:trâfucrfis cuniculis hoftium cu niculos excipere.amp;f palam amp;nbsp;clam coeptis obuid ire:donec pudor etiam Annibalem ab incoepto auertit. Caftris comunifis ac præfidio modico impofito;ne omifta res uideretunin hyberna Capuam cocelTic ibi partem maioré h^emis exercitû in redis habuit:aduerfus omnia humana mala fæpe ac diu duran/ tcm;bonis inexpertu:atqr infuètû.ltaçquos nulïa mali uiccrat uis:pdidcre nimia bona:ac uoluptates imnîodicæ:amp; eo impenlius;quo auidius ex infolcntia in cas fe immerferât.Somnus enim: amp;nbsp;uinum: amp;nbsp;epulæ:amp;: fcorta;kneaq:amp;( otium confuerudine in dies blandius ira eneruauerunt corpora animof^ ut magis deinde præteriræ uidoriæ eos;quam præfentes turarentur uires.Maïufç id peccarum ducis apud peritos artium militarium habetur:quam quod non ex cannenfi acie protinus ad urbem Româ duxiflêt.llla enim cundatio diftuliflè modo uidoriam uideri potuir.Hic error uires ademiftèad uin/ cendum.Itaque Hercule uelut fi cum alio exercitu a Cipua exiret:nihil ufquam priftinæ difciplinæ te/ nuit:nam amp;nbsp;redierunt plænqr feortis impliciti:amp;: ubi primum fub pellibus haben coepti funt uiaep amp;nbsp;Corrû/ alius labor militaris excepit:tyronum modo corporibus animifgj deficiebant.Et deide per omne æfti P*^ An/ Uorum tempus magna pars fine commeatibus ab fignis dilabebanrur:neque aliæ latebræ: quam Ca/ nibalis ruadefertoribuserant.Cæterummkefccnteiain hyemedudo cxhybernis milite Cafilinum redit, exercio Vbi quâquâ ab oppugnationé celîatû erat:obfidio tarnen continuata oppidanos præfidiû^ ad ultimû Capuæ

Jnopiæ adduxerat.Cinris romanis me Sépronius pr£Eerar:diótarore aufp^do5^ repetendo^ caufa prlt;X fedo Româ-Marccllu amp;nbsp;ipfum cupicnré ferre auxihû obfeflis Vulrumus amnis inatus aquis:amp; preces nolano^:atgp acerranoiv tenebât campanos timétiû:fî præfidiû romanûabfceflîllèr. Gracchus affidés ranru Cafilino:quia prædidu erat didarorisme quid abfente eo rei gereretmihil moucbat:gq;quæ faef le omnem patientiâ uincercnt:nûciabanmra Cafilino:nam amp;nbsp;præcipiraflè fequofdä non tolerantes fa mem conftabarÄ Rare inermes in muris:nuda corpora ad miffiliû tælo^ idus præbentcs:ea a gre p» tiens Gracchus:cû neg? pugnâ conferere didatoris iniuflû änderet: pugnandû auré eflê:fi palâ frumétû imporrare uellet:uideret:ncg? dâ iporrandi fpes efîèt:farreex agris circa undig? conucdo: cû quâplurai doliacoplcfTcrrnunciu ad magiftratû Cafilinû mifir:utcxciperetdolia:quæ amnis dcfcrrct:in fequenti ncde:intentis oibus i flumé:ac fpem ab nuncio romano fadam:dolia medio amni mifiâ defluxerunt. Aequalirer inter om nes frumenm diuifum Jd poftero quo^die ac tertio fadü eft:node amp;nbsp;mitteban^r

fum fru amp;nbsp;perueniebanteo euftodias hoftiü fallebanr.lmbribus deinde continuis citaüor foliro amnis rrafuer mé tu ca fo uertice dolia impulit ad ripam:quam hoftes fcruabant:ibi hærentia inter obnata ripis falida afpiciu mr:nunciarüg! Annibali eft:amp; deide intentiore euftodia cautü:negd fallerct Vulmrno ad urbem miP fu m:nuces inde fuße a romanis caftris :cû medio amni ad Cafilinu defluerent: craribus excipiebanmr.

Poftremoadid uenm inopiæé:utlora detradafep fcutis pelles ubifcruidaraolliflêntaqua:madereco/ narenrur:necmuribus;alioueaîalfabftincrét:amp;oéhærbaÿiradicumcp genus aggeribus ifimis muri eruerent.Etcu holtes obaraflênt:quicqd hærbidi terreni extra muryerar:raparü fernen inieccrunt:ut Annibal co ne ufqt dum ea nafcanmr:ad Cafilinu feffurus fum ;'’cxclamaret. Qui nulla padioné aurr bus admifcrat:tum demu fecum agi eft pafTus de redemptione libero^ capitum.Septunces auri in fin Deditô gulos pretium côuenft:fidcaccepta fefe tradiderunt:donec omne aurum perfolutû eft:in uinculis habt eo^ g ti.Tum remifïï Cumas cu fide.Id uerius cft:qua ab équité in abcunti's îmifîô iterfedos.Præneftini ma ad café/ xima pars fuerc:cx quigentis fcptuagintazqui in prafidiofucrunr:minus dimidium ferrum famefque abfum pfit.Ca’tm icolumcs Præneue cum pratore fuo Manitio feriba is antca fuerat: redierunt • Sta/ tua dus fdicio fuir.Praenefte in foro ftatura:loricara:amida toga:uelaro capitc:00 tria figna cum titufe lammæ æneæ inferipro Manitium pro militibus:qui Cafilini in prafidio fuerint:uomm uouiflê. idc titulus tribus fignis inædem Fortunæpofiris fubicdus.Cafilinum oppidum reddimeampanis eftfu^ mam feptingentorum milirum de exereim Annibalis præfidio:ne ubi poenus indeabfceffiflêt: Roma ni ipug narent Præneftinis militibus romanus fenatus duplex ftipendiû:amp; qnquennu militise uacano/ nem decreuic.Ciuitatccû donarenmr:ob uirtuté non mutaucrût.Perufino^ cafus obfeurior fama eft: quia nec ipfo^c moniméto ullo cftilluftratus:nec decreto Romano^z.Eodem tempore pctcllinos: qui Uni ex brunis manferant in amicitia romana:nÔ carthaginéfes modo:q regioné obtinebant: fed bruni quoq? cæteri ob feparara a le confilia oppugnabant:quibus cû obfilkrc malis nequircnt: pcrcllini lega/ tos Romam ad pra:fidiû petendum miferunt:quo^ preces lachrymæç: inquenus enim febiles : cû fibi metipfi conlulcre iuffi funt:fefe i ueftibulo curiæ profuderuntangenté mifcricordiam patribus:ac populo moucrûr.CôfuItig; iferu a.M. Aemylio praetorc patres:circunfcedis oibus imperil uiribus: fa reri coadi:nihil iam lôginquis fociisin fepræfidii clîè:rcd]redomum;fideçR ad ultimû expiera: confié lere fibimeripfos in præfenri fortuna iuflèrunr.Hæc pofteaquâ renunciatalcgario pctellinis cft:tanfus repente moeror pauorrp fenatü cojz ccpinut pars ,pfugicndi:qua gfq? pofiet:ac deferédæ urbis audo/ res eflènt:pars adiûgendi fe cæteris brutiis:ac p eos dededi Annibali: Vicit tarnen ea pars:quæ nihil ragt; ptim:nccréméréagédum:cÔfulédûg3 deitegro céfuir.Rclaxata poftero diep minoré trepidationé re/ tinuerût oprimatcs:ut couedis oibus ex agris urbé ac muros firmarét.Per idé fere répus lirrcræ ex Sid lia Sardiniaqs Româallaræ.Priores ex Sicilia Oôacilu ^prætoris ifenam reciratæ funr.L.Furiû præ'' toré cum claflé ex Africa Lilibeû uenifre:ipfum grauirer idû:fàuciû i diferimine eftè uitæ ultimoinulf tiæ naualibus fociis necy ftipédfum:ne^ frumémm ad dié dari:neœ unde def:cftè: magnopere fuadez re:ut qprimû ea mirrât fibigt fi ira uidrakcx nouis ptoribus fuccenbré mitrant.Eadéq! ferme de ftipc dio:frumétoqi ab, A.CorncIio Mâmula propræroreex Sardinia fcripra.RcfpÔfum utrif^ nôefle: un-' de mittcrcf .Itiffim ipfi elaffibus ac exercitibus fuis côfulerenr.Odacilius ad unicû lubfidiu Populi Ro^ Po.ino/ mani Hieronem legatos cû mififlèt:i ftipédium gtum argémm opus fuit:amp; fcx méfium frumétû ad ccpit.Cornelio i Sardinia ciuirates foefe benigne côtuIerût.Er Romæ quoqi pp penuna argéti triûui-' ri méfarii rogatione Minutii tri.ple.fadi.L,Acmylius qui côful céforcp fueranamp;.M. Attilius Reguluîî qui bis côful fuerat:amp;.L.Scribôius Libo:qui tum tribunus ple.erat:amp;: duûuiri creati.M.amp;.C.Atrilius redem côcordfe:quam.L.Manlius prætor uoucrat:dedicauerunt.Et très ponnfices creati.Q.Cecilius MctelIus:Quinrus FabiusMaximus:amp;.Q.FuIuius Flaccus in locu.P.Scâriniidemortuùamp;.L.Aemylù Pauli côfulis:amp;.Q.EIii Pæti:q ceciderût pugna cânenfi:cum cærcra:qcôrinuis cladibus fortuna minuc rar:quanrum côfihis humanis aftèqui poteranpatres cxplcfîcnt:tandem fe quoç:amp; folirudiné curiæ: pauciraréqi conucnicnnû ad publicu côfiliû refpexerûr:nô enim poft:L.Aemyliû:amp;.C.Flaminiû cen/ fores fenatus eledus fuerar:cû tanm fenatorum aduerfe pugnæ ad hoc fui qué^ cafus per qnquenniU abfumpfiffent.Cûde ea re.M,Aemylius præror:didarore poft Cafilinûamiflûm ^fedo iam ad exer^ cimm:expofcentibus cundis retmliflèt:tum .Sp.Carbilius cum longa oratione non folum inopiâ : fm paucirarem etiam ciuium :ex quibus in patres legcrcnmr:conqueftus cflèt:explendi fenatus caufa:amp; lU gendi ardius larini nominis cum pro magna re fe fuadere dixilîèt;ut ex fingulis populis latinorum biZ'

lOd his fcnatonbusTi patres romani céfuiflèntxiuitas dareturat^ îdemortuo^ locû ïn fenatu legerenf. Earn fententia haud æqoribus animis:quâipfo^quôdam poftulatûlatino^ patres audicrûr ; amp;nbsp;cum fremitus indignâtium tota curia ect:amp; præcipue MâUus:elæ amp;nbsp;nunc Ihrpis eius uiru diceret:q quôdâ in Cipiroliocôful minatus eflenqué latinû in curia uidiflèneû fua manu feinrerfeéti^.Q.Faoius Ma ximus:nunq rei ullius alicniore rpe mentioné fada in fenatu dixinquâ îrer tam fiifpêfos iocio^ aîos: ïcertamg5fidc:id tarumiquod infup follidtaretcosieam unius hominis rcmerariâuocem filéno oium extinguedam cnc:amp; fiquid unquâ arcani fandiuead filédum î curia fuentad oium maxime tegédum occulédum :obliuircédum:pro non dido habédum eflê.Ira cius rei oppreßa menrio eft.Didatorc:qui tenfor ante fuinêtiuctuftiiîimufg? ex iis:qui uiueret:cenforiis eflct:creari placuinq fenatu legerer. Accß tJ^.GTerennû ad didatoré dicendû iuflcrunt:q ex Appulia relido ibi præfidio:cû magnis itineribus Romam rediflet.node ^xima:ut mos erar.M.Fabiû Buteoné ex.S.C.fine magiftro equitû didatoré in fcx méfes dixir.Is ubi eu lidoribus î roftraafcédirmeqi duos didatorcs répore uno quod nunquam anteafadumelîêtrprobarefedixitrnccp didatoré fe fine magiftro eqrû;neccenforiâuim pmiflamuni uno té/ amp;nbsp;eide ireße;ncc didatori nifi reigerédæ caufa crearo i fex menfes datum irnperiû:quæ imoderata fors pore tempusacnecefliras feceriniis fe modum impofitu^mam neep fenatu quéquam motu^ex iis quos. G.Flaminius.L. Acm^lius cenforcs i fenatu legifténntrâfcribi tarnen recitang} cos iuflurum : ne penes Unum hominé iudiciû arbitriumqî de fama ac motibus fenatoris fuerit:amp; ita i demortuorum locum fubiedupe:ut ordo ordini:nÔ homo homini prælatus uideref .Recitato uetere fenatuade primû î dez mortuopé locum legir:qui poft.L.Aemyliû,C.FIaminiû cenforcs curulem magiftratû cepiflênt:necdû in fenatu ledi ccnt:ur quifç cow fenator primus creatus erat:rû lcgit;qui ædilcs:rribuni:prærorcs:qfto refue fuerâtaum ex iis:q magiftratus cepiflênt:q fpolia ex Romano hoftefixa domi haberent:aut ciur cam corona acccpißt’nrara.clxxvii.cu igenti approbatione hominû i fenatu ledis: cxtéplo fe magiftra/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ; tuabdicauit:pnuatuflt;5 de roftris defeendinlidoribus abire iuftisaurbægi fe imifcuit priuatas agenriü les tempus hoc fcdulo terens:ne deducendi fut caufa populum de foto abduccretmeq! ramen elanguit cuta hominu ca m oraifrequétefgi eum deduxerût domû:Conful node ifequéti ad excrcitu rediit: nö fado cerriore fenatu:nc comitio^i caufa in urbe retinererur.Poftero die confultus a.M.Pomponio prat tore fenatus dccreuit didatori fcribéduiuti fe e rep.cenferet efle:ad cófules fubrogados ueniret cd ma/ giftro equinim:amp; prætore.M.Marccllo:utex iis præfentibus nofcerepatres poflcnt:quo ftatu refpu. èfTeticonfilia^ ex rebus caperent.Qui acciti erant:omncs uenerunt:relidis Icganstqui legionibus præ effent,Didator de ft pauca ac modice locutus:in magiftrum equitum.T.Scmpronium Gracchu ma/ gnam partem gloriæ ucrnt.Comina edixit:quibus.L.Pofthumius.iii.abfens:qui turn Galliam prouï L»Po-ciam obtinebat:amp;.T.Scmpronius Gracchus:qui turn magiftercquirumÄco occurrcratxôfules créa fthûius rentur.Prætoresindccreati.M.Valerius Leuinus.Ap.Claudius Pulcher.Fuluius Flacchus.Q.Mutius T.Sez, Scæuola.Didarorcreatis mgfatibus.Theanûinhybernaadcxercitu rediit:relido magiftroeqtu Ro proniuf mæ:q eu poft paucos dies mgratu initurus cct:de exercitibus fenbédis côparâdifqu ânü près côfulerct» conf.

* Cum eæ res maxime agerentur:noua elades nunciata:alia fuper aliam cumulante in cum annû for/ tuna.L.Pofthumium confulem defignatam in Gallia ipfumiarqjexercitum deletos.Silua erat uafta.Li çi nam Galli uoeât: qua cxercitum tradudurus erat:eius filux dextera leuag? circa uiam Galli arbores ita inciderant:ut immotæ ftarenr:momento leui impulfæ occiderenr.Legiones duas Romanas habe-bat Pofthumius:fociumç ab fupero mari tantum confcripferat:ut.xxv,millia armatorum i agros ho ftium induxiffet.Galliora extremæ filuæ cum circunfedißcnnubi intrauit agmen falmm : turn exre/ mas arborum fuccifarum impellunt:alia in aliam inftabilem per ft ac male hærentem incidentes anci piti ftragearma uiros equos obruerunt:ut uixdecem hommes cffugercnt:Namcum exanimati plæ/ ti^effennarlxirumtruncisifragmentif^ramorum cæteramquogj multitudincm inopinato malo trepidam galli falrum omnem armati circunfidentes interfecerunt:paucis e tanto numero captis : qui fiuminis pontem petenresiobfeflö anteabhoftibus ponteiinterclufi lünt.lbi Pofthumius:omni ui ne c^eretur:occubuit:fpolia corporis:caput^ ducis præcifum Boii ouantes:templo quod fandiflimum eftapud cos intulerunt;purgato inde capite:ut mos eft üsxaluam auro cælauerunt:idque facrum uas trat:quo folemnibus libarcntipoculum® idem facerdoti cffe:ac rempli Antiftibus præda quog? haud minos gallis:quam uidoria fuirmam Äh magna pars animalium ftrage filuæ opprefta erarttamen cac teræ res:quia nihil diffipatum fuga eft: ft ra tæ per omnem iacentis agminis ordinem inuétæ funt, Hac ^ceens nunenta dade cum per dies multos in tanto pauore fuiffet ciuitas:ut tabernis claufis;uelut nodurna fo , btudine per urbem ada:fenatus ædilibus negotium darct:ut urbem cireüirennaperirique tabernas;amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* moefticiæ publice fpeciem urbi demi iuberent.Tum,T.Sempronius fenatum habuitxonfolatufç pa/ Pallia tres eft:amp;adhortatus;ne qui eänenfi ruinæ nô fuccubuißent:ad minores calamitatcs animos fummit terenr.Quod ad Carthaginenfes hoftes Anntbalcq? attinet:profpera modo effet ficut fperaret:fortuna gallicum bellü amp;: omitti turo amp;nbsp;differri poßeiulnonemqi ca fraudis in dco^ac Po.Ro.poteftate fore. nbsp;nbsp;nbsp;• 5

De hofte poeno exercitibuf^iper quos id bellü gerereturxonfultandû;atç agitandum. Ipfe primum quid peditum equitumgiiqutd ciuiü:quid focio^in cxercitu effet didatoris:differuit.Turn Marcellus marum copiai fummaexpofuit.Quidm Appuliacu.C.Tercntioconfuleeffeta peritis quxfitum é: duo ne confulares exercitus fatis firmati tantu bellum efficerent:inibatur ratio.Itaw Galliam;quaqua ftimulabat lufta iratomitti eo anno placuit.Exercitus didatoris eófuji décrétas é. De cxercitu cos q ex

fuga canncnfi cflcnt:in Sidlia' caftra dua:at^ ibi mihtare:doncc in Iralia bcllu cflènplacuit Eodcm çx diflatoris Icgionibus rdici milité:mimmi quccp roboris:nullo præftinitomilink tempore : nifi quod ^l^pcndioß^ legirimoji efier.Dua' legioncs urbanx alrcri cSfuIi.-q i locu.L.Pofthumii fuffedus éét: de^ creræ funr.Eumq? eu primum faluis aufpicns pofletxreari placuit.Lcgioncs præterea duas prio quc^ tempore ex Sicilia acciri:arç indeconful cuilegioes urbane cueniflentimilitu fumcret.-quatum opus eflet.C.Terennoc0fuIipropagariinannumimperiu:ne^deeo exeraru:quéad præfidium Appulik baberet:quicquam minui.Dum hæc geruntur in Italia apparanturqj nihilo fegnius in Hilpania bellti crat:fed ad cam diem magis profpe^ romanis.P.amp;.Gn.Scipioes inter fe partitis copiis:ut Gn.terra.P. Mari nauibufgj rem gereret. Afdruoal pœnoß^ iperator neutri parti uinum laris fidens:procul ab ho/ fte inreruello ac locis tuns tencbat fe;cul multu acdiu obteftanri quartuor millia pedirum amp;nbsp;quingéri équités in fupplemétum miffi ex Africa funt.Tum refeda tandem fpe caftra propius hofté mouitxlaf femqi amp;nbsp;ipfe inftrui parari^ iubet ad inlülas maritimâç oram tutandum.In iplo impetu mouendaji deinregro rep^ pertulit eü præfed(^ nauium tranfino:qui poft claflem ad Iberu per pauoré deferram grauiter increpiti;nunqua deinde laris fidi aut duci:aut Orthaginéfium rebus fucrant.Fecerat ii traft« gæ motum i rarrhcfioi^ gcnté:defciueranr^ iis audoribus urbes aliqpot:una ctia ab ipfis ui capta fuc^ rar.In earn genté uerfum ab romanis bellum énfefto^ exercitu Afdrubal ingreflus agrum hoftiü pro captæ ante dies paucos urbis mocnibus.Calbum nobilem tarthcfio^ ducé cd ualido exercitu caftris Ic derinétem aggredi ftatuit.Præmiflà ergo leui arm3tura:quæ eliccret hoftis ad pugna : peditu partem Carth. ad depopulâdû p agros pafllm dimifir;ut palates cxcipcrét:fimul amp;nbsp;ad caftra tumultus crat;amp; p agros metus 1 fugaç amp;nbsp;cædcs.Dcîde undiç diuerfis itineribus cd in caftra fe recepiflênt:adco répété dcceifit animis carthe/ pauor:ut non ad muniméra modo defendenda fatis aiorum eflêt:fed ctiam ad laceflendd hofté prælio fus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erumpunt igit agmineecaftris tripudiares more fuo:repérinaq? co^ audacia terroré hofti pauloanre

ultro laceflcnti ineuflitutao^ amp;ipfe Afdrubal in collem fatis ardud:tutumgi flumine eriam obicflo tu copias fubducir:amp; præmlflam leucm armaruram:cquircfq; palates eodcm rccepit:nec aut colli:aut flu mini fatis fidés uallo caftra pmuniir.In hoc alterno pauore certamina aliquot funt cÓrradamec numF da hifpano eques par fuit;ncclaculator maurus cenaro uelocitate pari: roboreanimi uiridq? aliquâtd præftâri.Pofteaq nee illiccre poendad certamé obuerfan caftris porcrar:neg^ caftro^ó oppugnano faci/ lis erat:urbé Afcuarri quo finis hoftid ingrcdiés Afdrubal frumcntd:cómcatufgp alios cóucxcrat:uiC3/ piunt:omniq3 circaagro potiunäncc iam aut iagmine:aut in caftris ullo ipcrio connnei i.Qua ubinc gligentia ex re ut fit:bene gcfta oriri fenlèrar Afdrubal : cohortatus milites ut palates fine fignis hoftes Cæddf aggrcderétur:degreflus colle pergit ire acie irtruöa ad caftra.Qué ut adefte tumultuofe ndciare:fugic^ carthe/ tes exfpeculis ftarionibufepattulere:ad arma conclamatd.Vt quifç arma ccperat:finefigno:finc impe fii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rio ïcompofiti:inordinati l'prælid ruunt:ia primi coferucrat manus:cd alii catreuanm currerét: alii no

dum e caftris exiflênr:til prïo ipfa audacia terruere hofté.Deide rari in confertos illari:cd paucitas paru tuta eftêt:rcfpicere alii alios:^ undiç pulfi coire i orbé:amp; dum corporibus applicant :armaq? armis 1« gunt:in ardum copuifneum uix mouédis armis fatis fpatii eét corona milirum d^’ ad mulrd diei cæ/ duntur.Exigua pars eruptione fada filuas ac mótes petirjpanqi terrore amp;nbsp;caftra funtdef'erta:amp;: uniuer fa gens poftero die i dcdinoné ucnit.Nccdiu 1 pacato mafinNam fubi'deab Cirrhagine allatum cft:uc Afdrubal prïo quoqi tempore ï Italiam cxercitd duceret:quæ uulgara res per Hifpania oïum fercaïos ad romanos aucrtit:itaç Afdrubal extéplo lirteras Carthaginé mittit:ïdicans qto fama^fedioms fuæ damno fuiflêt.Si uero ïde pcrgcret:priufq Iberum trafiret;romano^ Hifpaniam fore:na prœterq qd” nee præfidium:ncc ducé haberet:qué relinqucrer pro feeé impatores romanos:quibus uix æquis uiri bus refifti pofTctntagi fi ulla Hifpaniæ cura ccr:luccenorem fibi cd ualido exercitu mitterent : cui fi oïa profpere euenirent:nó tarnen ociofam prouida forc.Hæ litteræ qq primo admodum mouerunt fena tum:tamé qa Iraliæ cura prior erat:nihil de Afdrubale:necp de copiis eius mutatd é.Him iico cd exerci/ tu iufto amp;nbsp;auda claffe ad rennedam terra marig?;ac tuenda Hifpania é miftus:q ut pedeftres naualef$ copias traiccit:caftns cómunitisinauibuf^ fubdult;ftis:amp; uallo cireddatis cd cquitibus deledis ipfe;qua/ turn maxïe accelerate potcrat:p dubios ïteftofgi populos iuxta intentus ad Afdrubale puenir.Cum de crera fenatus madataqiexpofuiflètiatqp cdidicillét ipfe muicc:qucadmodd tradandum belld in Hifp^ I nia foret:rerro in fua caftra rediit;nulla re quam celeritate tutior:quod undi$ abierananteq populi có/ fentirent: Afdrubabpriufqua moueret caftra.pecunias imperat populis omnibus fuæ dici0is:fatis gna • • quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t rus^nnibalctrafitusquqfdapretiomercatd:necauxilia§allicaalitcr:quamconduótahabuifte:inopc

r CyAl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n tantumireringrefTumuixpenetratu^adalpesftiifte.PecuniisigiturexadisiabIberumdefcendit:De

creta carthaginenfium:amp; Afdrubalis itcr:ubi ad romanos funt perlara:omnibus omiffis: rebus ambo duces lundis copiis:ire obuiam eoeptis: at^ obfiftere parant:rati:fi Annibali uix per fe ipfi tolerando Italiæ hofti: Afdrubal dux:arq? hifpanicnfis exercitus eftèt iundus illis:romani finem imperii forc.His Afdru/ anxn curis ad Ibcrum contrahunt copias:^ tranfiro amne:cum diu confultaflcnt:utrum caftra caftris bal iuP confcrrent:an fatis haberent foeiis carthaginenfium oppugnandis morari ab itincre propofito hofte: fus pa/ urbern a propinquo flumine Iberam appellata opulentiflima ca tempeftate regiÓis eius oppugnarepa rat ï Ira t'ant:qd ubi fenfit Afdrubal:p ope feréda foeiis pgit ipfe ire ad urbé deditam nup ï fidem Romano^ lia tran/ oppugnanda.lta iam eoepta obfidioa romanis eft:amp; uerfum in ipfum Afdrubalcm belld:quinffl mik fire nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1**^ mtcruallo caftra diftatia habuere paucos dics:nec fine leuibus plustnec ut ï acié exirent, Tandé uno

LIBER TERTIVS _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107

^demqp die uclut ekcompofito utring? fignum pugnæ propofitû eft;atç^ omnibus copiis in campurn defcéfum c.Triplex Tcnracics romana:peditû pars ante figna locara:pars poft fignaacccpra:equites cor nuadnxcre: Ardrubal media aciem hifpanis firmata cornibus dextero poenos locat:lcuo afros: mercæ *iariorumçp auxilia equitummumidas poenorum peditibus:cæteros afros pro cornibus opponir.Ncc omnes numidæ in dextero locati cornu:fed qbus defultorum î modum binos trahétibus equos inter acerrimam fæpe pugnam:î recentem equum ex feffo armatis tranfultare mos erantanta uelodtas ipis: pmçp docile equorum genus eft.Cum noc modo inftrudi ftarêt. Imperarorum urnufqî partis baud Quid ^mie difpares fpes eranr:nam neç multum quidem aut numero:aut genere militum hi aut illi præ^ des ulto ftabant.Militibus longe difpar animus.Romanis enim quaquam procul a patria pugnarent facile per rii fint fuaferant duces pro It^ia:atœ urbe Roma eos pugnare:ira^ uelut quibus reditus in patriam eo diferv equi mine pugnæ uertereturiobfnnauerant animis uincere:aut mon.Minus pertinaces uiros habebat alte/ ra acies:nam maxima pars hifpani eranqm uinci in Hifpania:quam uidores in Italiam trahi malebat: primo igitur concurfu:cum uix pila conieda eflcntimedia acies rettulit pedem inferenribuf^ fefe ma' gno impetu romanis terga ucrnt.Nihilo fegnius in cornibus prælium wit.HiC poenus:hïcafer urget:

amp; uelut in cireduentos prælio anemiti pugnant. Sed cum in medium tota iam coiflet Romana acies: amp;ris uirium ad dimouendum hoftium cornua habuit:ita duo diuerfa prælia erdtiutrogj romani: ut q pulfis tandem mcdiis:amp; numero;ói robore uirorum præftarent:haud dubie fuperardr.Magna uis ho minum ibi occira:amp; nifi hifpani:uix dum conferto prælio:tam effufe fugiflcnt:pcrpauci ex tota fuper/ fuilÏèntacie.Equeftris pugna nu 11a ad modum fuit:quia fimul iclinatamacicm mediam maun numi dæçuidcrunt:extcmplo fugaeffufa nuda cornua elephâtis quo$ præ feadis deferuere. Et Afdrubal Vicif ufgi ad ultimum euentum pugnæ moratus e media cæde cum paucis effugir.Caftra Romani ceperc: Afdru at® diripuerc.Ea pugna:fiqua dubia in Hifpania crât.Romanis adiunxit.Afdrubalique non modo in bal a Italiam traducendi exercitusifed ne manendi quidem fatis tuto in Hifpania fpem reliqr. Quæ pofteaq fcipioni litteris Scipionum Romæ funt uulgatamó tam uidoria:quam prohibito Amrubalis in Italiam tranfi bus tu lætabantur.Dum hæc in Hifpania geruntur:Petellia in brutiis aliquot poft menfibus quam coepta oppugnari erat:ab Himilcone præfedo Hannibalis expugnaraeft.Multorumq^ fanguine acuulneri/ bus ea poenis uidoria ftetit«Nec ulla magis uis obfeflbs:quam fernes expugnauit:ab^mptis enim fru gum alimentis carmfg? omnis generis quadrupedum futrinæ^ poftremo coriis:hærbifque:amp; radici/ Dus:amp; corricibus tenensiftrudifij rohis uefcebantur uifccreç:nec antequam uires ad ftandum 1 mu/ ris ferendaquearma deerant:expugnati funt.Recepta Petellia:paenus ad Confentiam copias traducit» Quam minus pertinacirer defenfam intra paucos dies in deditionem accepit. lifdem ferme diebus Si brutto^ exercitus Crotonem græcam urbem circunfedit:opulentam quondam armis uirifgiua adeo muins magnify cladibus afflidam:ut omnis ætatis minus uiginti milliaciuium fupereflênt: itacp ur/ bedefenlbribusuaftatafacilepotitifunthoftes.Arætantumretentæ:in quibusinter tumultu captæ Strabo Urbis e media cæde quidâ effugere.Et locrenfes defdueread brutios pocnolm prodita multitudiea prï peulia öpibus.Regini tantumodo regionis eiusÄ in fideerga romanos:amp;: prins mæad ultimu manferiint. Lucano In Siciliaquoq^eademinclinatioanimo^peruenit:6lt;: ne domus quidem Hieronis tota ab defedione rueflè abftinumnatj Gelo maximus ftirpis:cótempta fimul fenedute patris fimul poft canenfem cladem ro ait Vide mana focietate ad poenos dcficmmouiflcrqi in Sicilia res:nifi mors adeo opportuna : ut pattern quoq^ nerubif fufpicione afpgeref.armatem eu mulritudiné:follicitantem^ focios abfumpfiflet«Hæc eo anno in Ita/ o rohif lia i Africa:in Siciliaim Hifpania uario euétu ada.Exitu anni.Q.Fabius Maximus a fenatu poftulauit: fit legen utædem Veneris Erycinæ^quâdidator uouiflêndedicariliceret. Senatus dccreuit : ut.T.Sempronius dû aut confuldefignatusicûprimûiniflêtiadpopulumferretiutduûuiroseflèiuberétædis dedicandæ ci. Et ranis M. Aemylio Lcpido:qui bis côful amp;nbsp;augur fuerat:filii tres Lucius:Marcus,Quitus ludos funebres per triduum:«amp;: gladiator«: paria duoamp;.xx.per triduum 1 foro dederat. Aediles curules.GLcdorius:amp;.T. Sempronius Gracchus conful dcfignatus;qui in ædilitatc magifter cqtum fuerat:ludos romanos fece/

I* rant:qui per triduu iftaurati funt.Plebcii ludi.M. Aurelio Cotra amp;.M.Claudio Marcello ter inftaurati Ludi fu funt,Ciralado tertio anno punici belli,T.Sépronius cÓful idibus Martiis magiftratu iniit: Prætorefç nebres Fuluius Flaccus:qui ante conful cenfor® fuerat:urbanam.M. Valerius Leuinus pcregrinam fortem in iurifclicione habuit.Ap. Claudius Pulcher Siciliam.Qu.Mutius Scæuola Sardiniam fortiri funt.M. Marcello proconfuli imperium eflé populus luffinquod poft Cannenfem cladem unus romanorum imperatorum m Italia profpere rem geffit.Senatus quo die primum eft in Capitolio confultus decre/ uit:ut quo anno duplex tributum imperaretur:fimplex confeftim exigerctur:ex quo ftipendium præ fens omnibus militibus daretur:præter quam qui milites ad Cannas fuiflent. Inde de exercitibus ita decretum cft:ut duabus legionibus urbanis.T.Sempronius conful Cales ad conueniendum diem edi/ ceret.Inde fex legiones in caftra Claudiana fupra Sueflulam deducerentur.Qùæ ibi legioncs eént: erat autem cannenfis maxime exercitus;eas.Ap.Claudius Pulcher Prætor in Siciliam traiiceret. Quæqi in Siciliaeflènt.Romamdeportarentur.Adexercitum:cuiad conueniendum Cales diesediófe crar.M. Marcellus Claudius miflus : ifque iuflus in caftra Claudiana deducerc urbanas legiones. Ad ucterem exercitum accipiendum deducendumque in Siciliam.T.Metilius Crotolegatus ab Ap.Claudio eft miflus. Taciti primo expedauerant homines : uti conful comitia collegæ crcando haberet « Deinde ubi ablegacum : uelut de mduftna.M.MarceUum uideruntiquem maxime confulem ineum annum

Menti ob egregie in prætura res ge das creari uolebant : fremitus î curia cd omis « Quod ubi fendt conful. amp;nbsp;Vez Vtrüg; iquit:e rcp.fuit.P.Gamp;.M.CIaudium ad pmurandos exercitus in Campaniam proficifci:amp; co neri nbsp;nbsp;nbsp;mina nóprius edici:quam is idc confcdo:qd mandatum ed negotio rèuertiflêt:ut uos ccnfulé qucni

ædes nbsp;nbsp;tempus reip.poftularetrquém maxime uultis;haberetis.Ita decomitüs:donec rednt MatcclIusJilentiö

dedica/ fuit.Interea duumuiricreati fünf.Q.Fabius Maximus amp;nbsp;Attilius Craflus ædibus dedicandis. Menti tæ Vp Arnlius.Fabius Veneri Erycinæ Vtraqp iCapitolio é:canali uno diferetæ.Etdetrecétis cqribus capaz de ne nbsp;nbsp;nis:q in Sicilia cum fide ftipédiis emeritis Romaueneratdclatum ad populum:utciucs Romani eénr.

paratos Item uti municipes cumanieflénnpridic qua populus campanus a Populo Romano dcfcciflcr:maxïe: nópres ut hoe ferretur:moucrar:quod quorum hominum eflcnr:fdre feipfi negabant:uetere patria relida in fit fegéz cam:in quamredierant: nondum afciti.Pofteaquam Marcellus ab exercitu rediitxomitia uni confuli dum rogandoin locum.L.Pofthumiiedicuntur.Creaturi^enticonfenfu Marcellus:qui extemplo magi' ftratum acciperetxui incunti confulatumxum renuilïet:uocati augures:uiriocreatum uideri pronun ciaucrunt.Volones quo® patres ita fama fercbantur:quod tum primo duo plebcii confules fadi cent: id dcis cordi non cflè:in locum Marcelli:ubi is fe magiftratu abdicauit: fuffedus Fabius Maximus.iü.

Marearfiteo anno.Ad SinuciTam bos equuleu pepit.Signa lanuuini ad Junenis Sofpitecruore ma naucrc.Lapidibufq? circa id téplü pluuit;ob que imbic noucdialc utaflolletifacrij fuitxxteraqp prodi' gia cd cura expiara.Cófulcs exercitus ïterfediuiferunt.Fabio exercitusxui.M.Iunius didator pfuerat; euenit.Séproniouolentes:qficrét:amp;focio5i.xxv.millia,M,Valerioptorilcgiones:quæexSicilia rediP fcnt:dccretæ.M.Claudius ,pcóful ad cd exercitd:g fupra Sueflula Nolæ 6fideret:miflus.Prætorcs î SP cilia ac Sardinia jîfedi.Côfules edixerdt:quoriens fenatd uocaiîcnt:uti fenatores:gbufq? î fenatu dicez re fniam licerct:ad porta Capena cÔucnirét:ptores:quo^ iurifdicio erat:tribunalia ad difciplinâ publP cam pofuei-dtxo uadimonia fieri iuflerdtabiç co anno ius didd é:Interim Carthaginem:undc Mago frater Annibalis.xxii.milliapeditd:amp;équitésmillegngentosxlephâtos.xi.argentiralétamulra i Iralia tranfmifluru s cratxd pfidio.lx.nauid longaijz ndcius defert in Hifpania ré male geftaxedj ferme cius prouiciæ populos ad romanos dcfeciiTe.Erarig Magonécdclaflê ea copiifqp omida Italia i Hifpaniam auertercr.Cd Sardiniæ rccipiédæ repétina fpes affulfir.Parud ibi exercitd romand cé:uetcré ptoré ide Cörnelid prouiciac peritd dccedere:noud expedari. Ad hoc feflbs iaaios fardo^ ede diuturniratc ipe' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rii;amp; proxio iis anno acerbe atç auarc imperatd:graui tributo:amp; collatione miqua fruméti oppredos:

onihildeedealiud;quaaudoré:adquedcficerét.Hæceladeftinalegatioperprkipesmidaerat: maxima nclioru ggjjj j.pj^ molière Harficora:q tum audoritate atq? opibus loge primus erar.His ndciis prope uno ré' utrique p^^ç turbati:credig? Magoné cd clade fua copiif^ i Hilpama m irtunt. In Sardinia Afdrubalc cogno' apparaz nientoCaluddcliguntducc:amp;tatumfermec0piard:quantumMagoni dcccrnunt:amp; Romæ cSfules tranfadis rebus:quæ iurbeagenda? crantzmouebarfefeiâadbcllum.T.Scmpronius militibus Sinuef fam die ad conueniedd edixitzamp;f.Q.Fabius côfulroprius fenatuzut fruméta omnes ex agris ante ealenz das iulias primas in urbes muniras conueherérzq non ïuexidéntzeo^ feagrdpopulatUKzferuos fubha da uænditu^zuillas ïcenfuixzne ptoribus qdé qui ad ius dicendd creati erant uacario a belliadm inidra tione data é. Valerid prorem i Appulia ire placuit ad exercitd a Terétio accipienddzed ex Sicilia Icgiócs uenidéntziis poridimd uti ad rcgionis cius pfidid terétiand mitti cd aliquo legato^. Er.xxv.naucs.M. Valerio daræ funtzqbus oram maritima ïter Brddufid amp;nbsp;Tarérd turari po der. Par nauium numerus. Q.FuIuio prætori urbis decretuszad fubuibana littora tutanda.C.Tercntio procondili negorium daz tumzutin piceno agro conquifitionem militum haberetzlocifgj iis prxfidio edcr.Er.T.Attilius Crafz fuszpofteaqua atdem Mentis in Capitolio dedicauitzin Sidliam cd impcrio qui cladi præedèt z midûs;

In hanc dimicationé duo^ opuléridimo^ î terris pcrpulo^ ocs reges gentef^ ai'os itendcrant : ïter quos Philippus rexMacedond eo magiszquo ^pior Iraîiæzac mari tard lonio difcretus erat.Is ubi pri' mum fama accepit Annibalé alpes trafgredumzut bello ïter romaos poendg? orto lærus eratzita utrius populi mallet uidoria edézïcertis adhuc uiribus fluduatus aïo fucrar.Podeaq tertia iam pugna : tcrtia uiftoria cd Annibale amp;nbsp;poenis eratzad fortuna inclinauitzlegatofq? ad Annibalé midtzq uitates porrus Brddufind Tarétind^zqa euftodus nauid romana^ renebantzad Laciniæ lunonis tépld ï terra esreP fi funt.Inde per Appulia petéres Capua media ï pfidia romanaillati funtzdedudiç ad.M. Valerid Leui num prorem circa Numeria caftra nabcnré.lbi intrepide Xenophanes Icgariôis prïceps a Philippe re' ge fe midum ait ad amicitia focicratem œ iungédam cd Populo Romanozmadata habere ad cófules fc natum populum^ romanum.Inter defeöioncs ueterum focio^ Valerius noua focietate ra clari regis lætus admodum hofté pro hofpite comicer accepit.Datzg ^fequanturzitineram cd cura demondrent: quæ locazquokp faltus aut hofteszaut Romani rencantzXenophancs perpratfidia romana in Campaz niam :inde:qua proximd fuitzin caftra Annibalis pcruenit.Foedufg? cd eozat® amicina iungit legibus his:ut Philippus rex quâmaxima claflézducenras aurem naues uidebantur dïeduruszï Italia traiieeret: Philip amp;:uaftaretmaririmaoramzbelIdpropartefuaterramaricpgereret.Vbidcbcllatumeftêt.Italia omnri pus rcx cum ipfa urbe Roma Carthaginenfidzatg? Annibalis cérzprædaœ omnis Annibalicederet. Perdomiz ^ 1^^ ta Italia nauigarentin Græciamzbellumçzcum quibus regibus paceretzgercrentzquæ cinirates contf nis fœ ' pentifep infulæ ad Macedoniam uergunrzeæ Philippizregniç eius cdcnr.In has ferme leges ïter pcenii dus iun ducemzlegatofg; Macedonum idum fcrdus.Mißiqi cum iis ad regis ipfius firmadam fidcm legan Gi ' ê’t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lco:6d Boftarz6i Mago:eodem$ ad lundis Laciniæ templumrubi nauis occulta 1 ftarioeerat: puenidt.

LIBER TERTIVS ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;108

Inde profeôlitcum iam altum teherentxonfpedi a elaflê romana funtrquæ præfïdib erat Calabnæ lit/ toribus.Q. Valerius FJaccus Corcyrcos ad pfequendâtrahendag? nauium cum mififlctiprimofugere rpgiiconanideindeubi celeritareüiôb ceflêiunntraduntfe romanis.-ôdad præfeûum elaflis addudi: ^m quœrcretig amp;nbsp;unde Ôd quo tenderent curfum Xenophanes primo fatis iam femel felix mendadü «rôere:a Philippo fe ad romanos miflum :ad.M.VaIerium ad que unum iter fuit tutu perueniflè Ca/ pamam fuperaflé nequiflê:fepra hoftiû præfidus.Deindc ut punicus cultus:habirufq? fufpedos legarof KCit Annibalis:interrogatoflt;ÿ ferme pdidit:ru comitibus eop^ fedudis:ac meruterritisditreræ quoç 3b Annibale ad Philippu iuétæide pace inter regémacedonum pœnumœ ducé.Quibus fatis cognitis: optimû uifum c captluos comitef^ eow Romam ad fenatum aüt confuTes:ubicunqp eflént quaprimu depot ta re. Ad id celoces quinq? naues delcdæ:ac.L.Valerius Anrias;qui pratenet:miflüs:eig? mandatü L. Valez Ut m omnis naues legates partim euftodiendos diuideret:daret^ operamme quod iis colloquiij inter rius an/ feneuecêmunicatioconfilii eflèt.Per idem tempus Romæ cd. A.Cornelius Mammula ex Sardinia ^ tias hic uinciadecedens retuliflêt:qui flatus re^ in infula eïTenad bellum ac defedioné eis fpcdare.Qu,Minu credo rium;qui RiccclTiflêt fibi grauitate cæli aquarumep aduenientem exceptum:non ram in periculofum: fuit an/ •Juam longum morbû implicitum diu ad belli mm fuftinendam inutilcm fore:exercitumg3 ibi:ut fa/ nalium ris firmum pacatæ prouinciæ pfidem efléura pa^ bcllo:quo'dmotum iri uideretur: decreuerunt pfes: fcriptor Ut Fuluius Flaccus quin^ millia peditum:cquites trecenros fcriberet:camgï legioncm primo quoque tempore i Sardiniam traiiciendam curaretimitteretg! cd imperioq:qucm ipfi uideretur: rem gereret quoad Minutius conualuiflèt. Ad earn rem minus c. f.Manlius Torqrus:qui bis cóful cenforg? fuerat T.Mali wbegeratg? in confulatu fardos.Sub idem fere tempus amp;nbsp;a Carthagine in Sardiniam claflÏs mifla duce us Tor/ Afdrubaleicui Caluo cognomen etanfoeda tempeflare uexata ad Balearcs infulas ducif:ibiç adeo non qtus in armamenta modo:fedetiamalueinauium quaflati erantifubdudimaues dum reficiuntur : aliquanm fardinia temporistriuerunt.lnIcaliacumpofleannenfem pugnamfradispartisalteriusuiribus:altcrius mol' miflüs Iltis animis fegnius bellum eflet campani:per feadorti funt rem cumanam fuæ dicionis facere : primo follicirantcs:uüab romanis deficercnnubi id parum proceffit:dolum adcapiendos cos comparant.Ca/ panis oibus flatutü facrificiu ad Hamas:eo fenatu capanum uentupz certiores cumanos fecerunt: petie iuntç:ut curaanus eo fenatus ueniret ad côfultandû cÔmuniter:ut eofdem utergi populus (ccios:ho/ flef^ haberet.Præfidium ibi armarum feiè habituros:ne quid ab romanis noui periculi eflêr. Cumani quaquam fufpeda fraus erat:nihil abnuere:ita tegi fallaxconfilium poflè rati. lntenm,T.Sempronius conful Romanus Sinueflæ:quo ad conueniendum diem edixcrat excrcitu luflrato tranfgreflus flume Vulturnum circa Linternum caftra pofuit.lbi:quia ociofa flatiua erant:crebro decurrere milites coge/ hat:ut ty rones:ea maxima pars uolonum erat:aflucfcerent figna fequi:ói ï acie agnofcere ordines fuos inter quæ concordiæ maxima erat cura duciiitacp legatis tribunifg? pmeeperat : nequam exprobratiq cuiquam ucteris fortune difcordiam inter ordincs lereret.Vêtus miles tyroni:Iiber uoloni fefe cxæq/ ri finerer:omnls fatis honeflos gencrofoGy ducerent:quibus arma fua:fignaç Popu.Roma. commifif Jet.Quæ fortuna coegiflêt ira fieri:eandem cogéré tueri fadum. Ea non maiore cura præcepta a duci/ bus funt:quam a mihtibus obferuata.Breui^ tanta concordiacoaluerantomnium animi:ut prope in ubliuionem uenirent:qua ex conditlone quilg? eflèt miles fadus. HæcagentiGraccho legati cumani uunciarunt:quæ a câpanis legatio paucos ante dies ueniflét:amp;; quid iis iph refpôdiflênr.Triduum pofl cum diem feftu eflemô fenatu fold omnem ibi futurum:fed caftra eria amp;nbsp;cxercitum campanum.Grac thus iuffît cumanis oîa ex agris in urbe c0uehere:amp;: manere intra muros:ipfe pridicrqua ftatutu facrifi rium campanis eflet:Cumas mouet caftra.Hamæ inde tria millia pafluum abfunt.Ia campani eo fre/ quentes excopofito conuenerat. Nec procul inde 1 occulto MariusAlfius:g fummus magiftratus erat tampanis cum.xiiii.milhbus militia habebat caftra:is facrificio appar3ndo:amp; inter id inftruendæ frau/ dialiquatointentionquam muniendiscaftris:autulli militari operifuit.Triduum facrificatû ad Ha/ uias.Nodumu erat facrum:ita ut ante mediam nodem cÔpleretur.Huic Gracchus infidiandum tern pori ratus:cuftodibus ad portas politis nequis enunciate pofletta fexra ad decimam dici horam coadis

ba ferme prima tolli iuflit fignatfilenti^ profedus agmine cum ad Harnas media node perueniflètica Ara campana:ut in peruigilio negleda limul omnibus portis inuadit:alios fomno ftratos:alios perpe/ trato facro inermes redeuntes obtrûcat:hominû eo tumultu nodurno catfa plus duo millia cü ipfo du te Mario Alfio:eapta funt figna militaria quattuor amp;nbsp;rrigïta.Gracchus minus,C.Militu iadura caftris hoftium potitus Cumas fe propere recepit Annibalé mctucns:q fuper Capua ad Tifata habebat caftra, Nee cum ,puida uiri fefellit opinioma fimul Capuam ea clades eft nunciata : fatus Annibal ab re bene gefta:ifolenter lætum exercinî:tyronû magna ex parte feruorûq! fpoliantc uidos : praedafj agenté ad Hamas fe îuentu54:citatum agmen pter Capuam rapit:obuiofqi ex fuga campano9^ per duo pfidia Ca puam duci;faucios uehiculis tolli portatief iubct:iplc ad Hamas uacuaab hoflibus caftramec quicqua præter retentis ueftigia cladis:ftrataç paflimcorpora focio^ îucnit.Audorcs erat qdâ:utprotinus in de Cumas traiiceret urbemç oppugnaret:Id quâquam baud modice Annibal cupiebat:ut ga Neapo/ «n nó potucrat:Cumas faltem mantinaam urbem haberet:tamcn quia præter arma nihil fceum mi/ les raptim ado agmine extulerat:retro 1 caftra fupra Tifata fe recepit,Inde fatigatus eäpanoje pcibus fe queti die cd omni apparatu oppugnâdæ urbis Cumas redit:populato$ agro cumano:mille paflus ab

urbe caftra locat.Tutti Gracchus magis uerccundia in tali neceflitate deferendi focios implorâtis fide fuam;Populiq? Romani fubftitit:quam fans fidens exercitu. Nccalter conful Fabius qui ad Cales ca/ Rra habebat:VuIturnü traducere audebat exercitum occupatus primo aufpicüs repetendis: Romæ de in prodigiisrquæ alia fuper alia nunciabanturæxpiantigt ea baud facile litari arufpices refpodebat, Hæ taufe eu Fabiû tcnercnt:Sempronius in obfidioneerarÄ iam opcribus oppugnabatur. Aduerfus line am ingen té turrim admotam urbi aha turrim ex ipfo muro excitauit’conlul Romanus aliquâtoaltio rem:quia muro fatis p fealto fubiedis ualidis fublicis pro foloufus crat.Indepnmum faxis fudibufgj amp;nbsp;cæteris m iflilibus ppugnatores urbé ac mœnia tuebatur:poftremo ubi promoucri adiundam mu ro uiderunt turrim :facib‘us ardentibus plurimum fimul igné cÓiccerunt.Quo incendio trépida arma torum multitudo:cü de turri fefe pcipitaret:er^tio exoppido fimul duabus portis faüa;{tationes ho ftium fudit:fugauitque in caftra:ut eo die obfeiïo:quam obfidenti fimilior efet peenus. Ad millc.cccc« Carthaginenfiu ca fi. Vnde quadraginta uiui capti:qui circa muros:amp; in ftationibus folute ac negligen ter agentes cd nihil minus:qua eruptioné timuiflént:cx improuifo oppreffî funt.Gracchus prius qua fc hoftes ab repentino pauore colligerent:receptui fignü dcdit;ac fuos intra muros recepit.Poftero die Annibal fecunda reelatum confulem iufto praclio ratus cerraturu aciem inter caftra:atgR urbem i'ftru xir:Cætei^ pofteaqua neminem moueri ab folita euftodia urbis uidinnec comitti quiequa temeraria: fpei:ad Tifata redit infedare.Quibus diebus Cuma liberale funr obfidione:iifdem diebus amp;nbsp;in luca/ nis ad Grumcntü.T.Sempronius cui longo cognomen erat:cij Hanonc poeno ^fpere pugnat. Supra duo millia hominu occidirÄ.cc.lxxx.milircs amifit.Signa militaria ad.xli.cepit,Pulfus finibus lucanis cædun/ pjarino retro in Brutios fefe recepit:amp; ex hirpinis oppida tria:quæ a Po.Ro.defccerant:ui recepta per. M.Valeriu prætoré Vercellius.Siciliufgp:6iaudores defedionis fecuripereufli, Supra mille captiuoji fub hafta uænierunt. Alia militi præda concefla:cxercitufç Cumas redudus.Dum hæc î lucanis;atç in hirpinis geruntur:quî^ naues:quæ Macedonia atgp poenorum captos legatos Roma portabâr:afe pero mari ad inferu circûuedæ propeomnem Iralfe oramxum præter Cumas uelis fcrûtur:neq! ho/ ftium:an focioß^ cént:faris fciretur.Gracchus obuiâexelaflê fuanaucs mifit:cum peundando luiceni cognitum cfTet confulé Cumis eflè:naucs Cumas appulfe captiuiqî ad confulé dedudi:amp; litteræ datas Conful litteris Philippi atq? Annibalis perlcdisxôfignara oîa ad fenatum innere terreftri mifit.Cû co/ dem fere die litteræ legatiç Romam ueniflènt.amp; peundatione fada:cum feripris congruerennprinio grains cura patris inceflirxernentes quâta uix tolerantibus punicû bellû macedonici belli moles inßa/ ret,Cui tarn en adeo non fuccubuerunt:ut extéplo agitaretur:quéadmodû ultro inferendo bello auer/ teruntab Italia hoftem.Captiuis in uincula conditisxomitibufq? eorum fub hafta uænditis:ad naucs xxv.quibus,P.Valerius Flaccus præfedus præcrat:uiginti paratas alias decernunt.His coparatis dedu/ difg? Si addiris quinqi nauibus:quæ aduexerât captiuos legates.!.naues ab Hofha Tarétum proRdæ: iuflufg; Valerius milinbus uarronianis:qbus.L. Appius legarus Tarenti præerat in naues impofitis.lu, nauiu clafll nö tucrimodo Italiæorâ:fed explorare de macedonico bello:fi côgruétia litteris legatorûç indiens Philippi côfilia cént:ut.M.Valcriû prætoré litteris certioré faceret:ifqp,L. Apuftio legato exetei tui ppofito Tarentuap elaflem ,pfcdus prîo quoqi téporein Macedonia trâlmirrerctidarerqi opcram: ut Philippû î regno cotincrct.Pecunia ad elaflem tuédâ bcllûgi Macedonia! ei décréta é:quæ. Ap.Chu Decre/^ dio îSicilia miflà eranut redderef Hieroni rcgi:amp;: hæcp.L.Apuftiû legatû Tarentû é dcucdaihmuldb ta patru Hicrone miflà ducéta millia modiû tritici:ôi hordei centu.Dû hæc Ro.Parâraguntqnad Philipp^ 0/ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nauls una ex iis:quæ Roma miffeerânexeuflàfugit.Indefeitû legatos cum litteris captosiiraque fus Phi/ jgnarus de iis :quæ eu Annibale legaris fuis cÔueniflént:quæue legati eius ad fc allaturi fuiflent: legatio lippum nem aliam eu eifdé mandatis mittit.Legati ad Annibalé mifti Heraclitus:cui Scotino cognomen ewf:

amp; Criro Borcufetis:6i SofitheusMagnes.Hi profperetulerûtac rcttulcrut mandata.Scd prîo fcæn^^ circueginquâ mouere:ac molfri qcq rex pofler.Tantu nauis una capta eu legaris momenti fecir addila/ tioné ïminenris romanis belli. Et circa Capuâ tranfgreflô Vulturnû Fabio:poft expiata tandé proœg» ambo côfules rem gerebât:Combulteriâ amp;: Trebula amp;Aufticulâ urbes quæ ad pœnû defecerât.Fabius ui cepinpræfidiaep in iis Annibalisxâpani permulti capri:amp; Nolædicut priore anno fenarus Romano/ rumiplcbs Annibalis eratxôfihaœ occulta de cæde principu amp;nbsp;prodiaoe urbis inibanf .Quibus nem coepra perficerent:inter Capuâ caftraç Annibalis:quæ î Tifatis crantirradudo exercitu ; Fabius fup®^ Vefuuiû î caftris claudianis confedir.Inde.M.Marcellû ^prætoré cum iis copiis:quas habebat.Nolam in pfidium mifit.Et i Sardinia res p.T.Manliü prætoréadminiftrari cocptæ:quæ omifleeranpofeaq. Qu.Minutius ptor graui morbo cft ïplicitus,MâIius nauibus logis ad Caralis fubdudis : naualibuiç fociis armaris:ut terra ré ècrerct:amp; a prætoré exercitu acccpto:duo 6i uiginri millia peditumiibc amp;nbsp;du centos équités confecit: Cum his equitum pcditumqi copiis profedusnn agrûhoftiû haud pro^ . Harficoræ caftris caftra pofuit.Harficora forte pfedus erat î pellidos fardos ad iuuétutem arnaadam. qua copias augeret.Filius cius nomine Hoftis caftris peratns adolcfcentia ferox;tcmcre prælio mim * lus fugatufqi ad.xxx,millia fardorum eo prælio cæfa:mille trecéri ferme uiui capri. Alius exercitus p mo per agros filuafq? fuga agiratus:dein quo ducem fugiftê fama crar:ad urbem nomme Cornum:c put cius regionis confugit;debellatum^ eoprælio in Sardinia efetini claflîs punica cum duce Aidru bale:quæ tempeftate deieda ad baleares erat:in tempore ad fpem rebcllandi adueniflèt. Manlius po^ famam appulfe punicæ clafGs Caralis fe recepitxa occafio Harficoræ data poeno fe iungedi. Afdruo

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fop

Kajiis in tcrram exponris:^ daflê remiflâ Carthaginem:duce Harfîcora ad fociorum populi romani agruni populandum profedus Carahs peruenturus erar:ni Manlius obuio exerdru ab effufa eu popu larione cÔtinuiflét.Primo cadra cadris modico îreruallo funt obieda;deîccps ^curfationcs:leuialt;j cer tamina uarioeucntu inira:podremo defcenfum in aciem fignis collaris iudo prælio perquattuor ho^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '•

raspugnarum:diupugnâancipitempoeniSardisfacileuinciafluctisfccerûr:podremoamp;ipfi cumoia circa drage ac fuga fardorum repleta efrent:fufi:cæterum terga dates circududo cornu:quo pcpulerat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ■

fardos inclufit romanus.Cædes magis îde:quâ pugna fuit,Duodecim millia hodium cæfa fardorum fimulpoenorumcprferme.iü.milliaód.cc.capti.Érlignamiliraria feptemamp;:.xx.Ante oîaclarâ filmez Pocnoz morabilem pugna fecit Afdrubal imperator captus:amp; Hanno:amp; Mago nobiles carthaginéfes. Mago na Ódar ex gente barchina propiqua cognatiÓeAnnibaliiundus;HannoaudorrcbellionisSardis:belIiqp aus do^cæ baud dubiæ concirator:nec fardorum. duces minus nobilem ca pugna cladibus fuis fecenat. Nam amp;nbsp;fi des lius Harficoræ Hodis in acie cecidit.amp; Harficora cum paucis cqtibus fugiés:ut fuper afdidas res necc quoç filü audiuit:node:ne cuiufqua iteruentus coeptum ipcdiret: mortem fibi côfduit.Cæteris urbs Cornus eadem:quæante fugæ reccptaculum fuit:quâ manlius uidor:exerciru aggreflus inrra paucos diescepit.Deidealiæ quoç ciuirares:quæad Harficoram poenofeg defecerant:obfidibus dans dedide/ runt fefe.Quibus dipendio;frumétoc^ iperatoemufep aut uiribus:aut delido Caralis exercitû redu/ xirabi nauibus logis dedudisapofitoq^rqué fecu adduxcrat:mllite:Româ nauigat Sardinia^ pdomi/ tam nûciat p.atribus Si dipédium qdoribusdfumentum ædilibus:captiuofqp Fuluio præton tradidir.

Peridemtcmpus.T.Odaciliusprætor.l,nauiumaLilybæoclaflè in Africa trauedus: depolatufcp Pæ.claf agruni carchaginenfem cum Sardiniam inde peteret:quo fama erat Afdrubalem a Balearibus nuper fis ab îtaieciflêxlaffi AfricamrcpetcntioccurritdeuimarmaturaxcramineinaltocörnifTo feptem inde nalt; odad/ ues cum fociis naualibus cepit.Cæteras merus haudfecus:quâtépedas padim difiecit.Pcr eofdem for lio ,pfîi te dies Si Bomilcar cû milinbus ad fupplcmétum carthagine midis quadragiraq? elcphâtis:ôi cornea/ gata tu Locros accedîr.Qué ut incautum opprimerenAp.Claudius p fimulationé prouiciæ circuneundæ Medânam raptim exercitû dudoædufecudo Locros rraiecit:iam inde Bomilcar ad Hnnonem i Bru tios pfeduseranSi locrefes portas romanis clauferur, Appius magno conatu: nulla regcda: Medâna tepent.Eadem ædatc Marcellus ab Nola:quâ præfidio obnncbat:crebras excurliones in agrum hirpi num Si famnires caudinos fccit:adeo^omnia ferro:at^ igni uadauinut âtiquarum eladium Samnio memoria renouoret.Itaç extemplo legati ad Annibalé midi fimul ex utra^ géte ita pœnum allocuri funt.Hodes populi romani Annibal fuimus primup nofipd:quoad nodraarmamodræ uires nos tu Sânitiû tari potcrât:podeaq iis pa^i fidebamus.Pyrrho régi nos adiûximus;a quo relidi pacé necedàriâaccepi legato/ mus fuimufep inca per annos propeqnquagintaadidtcpus:quoîlraliamüenidi:tuanosnonmagis rû ofp uirtus fortunaqj quam unica cômitas ac benignitas erga dues nodros quos captos nobis remifidi : ita ad An/ conciliauit ribi tu te faluo atg? incolumi amico non modo populum romanum : fed ne deos quidem nibalé iratos:fi did fas:ed timeremus. At hercule non folum incolumi 8i. uidore:fed præfente te cum ploraz tum prope coniugum ac liberorum nodrorum exaudire : amp;nbsp;flagrantia tcda podés confpicere : ita fu/ musaliquotiens haeædate deuadati.Vt. M.Marcellus non Annibal uiddead Cannas uideatur : glo/ rientur^romaniiceadunummodo idum uigentem uelutiaculo emidbtorpere.Per centum propc annos cum populo ro.bellum gedlmusmullo externoadiuti ncc ducemec exercitumifi quod per bien nium Pyrrhus nodro magis milite fuas auxit uires:quam uiribus fuis nos defendit.Non ergo fccunz dis rebus nodris gloriabor : duos confules ac duos confularcs cxerdtus a nobis fub iugum midbs : amp;nbsp;fi qua alia aut læta:aut mortifera:aut gloriofa nobis cuenerunt : quæ afpera aduerfaej? tunc acciderunt: minori idignatióc referte podumus:quam qüæ hodieeueniûr.Magni didatorcs cum magidro equi tuinbinis confularibus exercitibus ingrcdiabantur fines nodros : ante cxplorato :amp; fubfidiis pofitis: amp;nbsp;fub fignis ad populandum ducebant.Nune prope unius amp;nbsp;paruiad tuendam Nolam pracfidu præ/ dafumus nam ne manipulatim quidem fedlatronummodo percurfant tons finibus nodris neglP gentius quam fi in romano agro uagarentur.Caufa autem hæc cd:quod necy tu défendis:amp; nodra iu/ umtusiquæ fi domi edêtitutaretur: ois fub fignis militât tuis:nec te:nec exercitû tuu norim nifi a quo tot romanas ades fufas dratafep cdêifciamxi facile ede ducam opprimere populatores nodros uagos fine fignis palantes:quemqp trahi t;quauis uana prædæ fpes numidap: paucopt illi quidem præda crût præfidiumgi midum nobis amp;Nolæ:ademeris:fi modo quos;ut focios haberes dignos duxidi : haud indignos iudicas:quos i fidem receptos tuearis.Ad ea Annibal refponditomnia fimul facere hirpinos Anniba famnitef^:amp; indicatedadesfuasÄ petere præfidiumiamp;quæri indefenfosfe ncgledofqp.Indicandû Iifrefpâ aùtfuinéprimumideindepctendûpræfidium:podermoni impetraretuntumdenig?qurendumfru fum draopem imploratam: Exerdtû fe non efle i agrû hirpinum famnitemueme amp;nbsp;ipfe oneri eét: fed î ^/ xima loca foaoß^ populi romani addudui^ins populandis amp;nbsp;milircm fuum repletu^i fe:amp; metu pro/ cul ab iis fummotupi hodes.Quod ad bellum romanum attineretid Trafimeni:quamTrebiæ:fi Can narum quam Trafimeni pugna nobilior edet.Cannay: fe quoŒ memoriam obfeuram maiore uifto/ riafadupi.Cum hoc refponfo muneribufç âplis legatos dimiut.lpfe præfidio modico relido in Tifa/ tis profedus cûcætero exercitû ire Nolâ pcrgit.Eodé Hâno ex brutiis cum fupplemento Carthagine aduedo atqpelephantis uenit.lbi cadris haud^cul pofitis:longe alia oîa inquircnticomperta funt: qua q a legaris locio^ audierat^ihiJ.n.Marcellus ita gerebat:ut aut fortunæ: aut temere hodi cômidùm

did poflct .Explorato eu m firmifque præfidiïs turo recepru prædatum ferat: ommaç uelut adnerfuî Annibalem prüfen tem cautaprouifa^fuerunt.TumuDi fenfit hoftemaduentarexopias intra mœ/ nia tenuit per mures inambulare fenatores nolanos iulîit:amp; omnia circa explorare: quæ apud hoftes Hanois fierent.Ex iis Hanno cum ad murum fuccefliflêt.Hcrcnnium Baflum:amp;: Herium Petrium ad collö' poftula quium euocatosrpermiffuq? Marcelli egrelToszper interpretem aHoquitur.Anmbalis uirtutem form/ ta nam g; extoIlit.Populi romani obtegit ftnefeenrem cum uiribus maieftatem. Quæ fi paria eflenr: ut quondam fuiflcnt:tamen expertis quam graue romanum imperium focus:quanta indulgentia Anni quot;nbsp;balis etiam in capnuos omnis italici nominis fuiflct:punicam româæ focictatem atg^ amicitiam præ/ optandam eflê.oi ambo confules cum fuis exerciribus ad Nolam eflent tarnen non magis pares Anni bali futuros:quam ad Cannas fuiflènt:nedum prætor unus cum paucis óf nouis militibus Nolam tu tari poflit.Ipforum quam Annibalis interefle:capra;an rradita Nola pötiretur.potirurum enim:ut Ca puam Nuceriamg? potitus efetded quid inter Capuæ Nuceriæc» fortunam inter eflêt;ipfos prope in medio fitos nolanos fcire:nolle ominari:quæcaptæ urbiceffura forcnt:fcd potius fpondereai Marcel lum cum præfidio:ac Nolam rradidiflènt:ncmincm alium quam ipfos:legcm:qua in focietatem ami citiamq; Annibalis uenirent difturos. Ad ea Herennius Baflus refpondit.Multos annos iam inter ro/ Nolaz manum Nolanum que populum amicitiam ciTe: cuius neutros ad earn diem poenitcre: amp;nbsp;fibi:fi cum noijz re fortuna mutanda fides tucranfero iam eße mutare cam:dedituris fc Annibali nó fuiflé accerfcnduni fponfJ romanum præfidium:cû iis qui ad fe médos uenißent:amp; omnia fibi efle cófociata:amp; ad ultimu forft Hoc colloquium abllulir fpem Annibali per proditionem accipiendæ Nolæ:Itaqueoppidum coro na circundedit:ut fimul ab omni parte mœnia aggrederetur.Quem ut fuccefliflê mûris Marcellus ui dit:inftruôb intra portam acie:cum magno rumulru crupit. Aliquot primo impetu perpulfi cæfique i funt:deindeconcurfuadpugnamfa(So:æquatifque uiribus atrox eflè coepic pugna, Memorabilifqi inter paucas fuifletmiingennbus procellis effufus imber diremiflét pugnantes.Eo die commiifo mû dico cerramineatq? irritatis animis in urbem romani:paeni in cadra fefe receperunt.Tamen poenoru prima eruprione perculfi ceciderunt baud plufquam triginta Romanorum nullus, Imber conrinens per nodem toram ufqucad horam terriam diei ifequenris tenuit,Itaque:quâquam utraque pars aui^ da certaminis crat;tamen co die tenu crût fefe munimentis.Tertio die Annibal partem copias pdatu in agru nolanu mifit. Quod ubi aiaduernt Marcellus cxtéplo î acié copias eduxit.Neq; AnniMi detre ôauir.Mille fere paffuum ïter urbem erâtxaftraqixo fpatio.amp; funtoîa campi circa Nolam concurred runt,Clamor ex parte utraq? fublatus proximos ex iis cohortibus;quæ îagros predatum exicrant;ad præliûiam commum reuocauit.Et nolani acié romandauxerunt.Quos colîaudatos Marcellus îfubfi düs (tare iuber;amp; faucios efferre pugna abdinerentmifiab fc fignum acccpiflênr.Prælium eratanceps: Horato nbsp;nbsp;fumma uiÂ duces hortabârur:6i millites pugnabât.Marcellus uidis ante dié tertium:fugatiflt;^ante

Cumis:pulfis prioreanno a Nola ab fe duce:militealio indare iubet:nóomnes ede iacie liad fuz gantes uagari in agro:Scd qui pugncnt:marcere campana Iuxuria:uino:fcortis;oïbufgï ludris per re/ ®s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tâ hyemé confedosiabifle illa uim uigorc^:dilapfa eflè robora corpo^aioruqiiquibus pyrenei alpiü^

q, fupcrata fint iuga:rcliquias illo^ uirorum uix armaanembrag? fudinentis pugnare, Capua Anni/ bali Ginas fuidèibi uirtutem bcllitaabi militarcm difdiplinaubi præteriti téporis famamabi fpefutu ri extindam. Cum hæc exprobrando hodi Marcellus fuorum militum ai'os crigcret. Annibal multo grauioribus ,pbris increpabat. Arma fignagi eadé fe aiebat nofcere:quæ ad Trebiam:Trafimenügï poz dremo ad Cannas uiderit habuerit^imilitemaliü profedofeinhybema Capuamduxiflë:aliüinde cduxiflè.Lcgatu romanuÄ Icgionis unius atep alæ magno certamine uix toleratis pugnam : quosbi' næ acics cófulares nug fudinuenjt.Marcellus tyroe milite:ac nolanis fubfiis fultus:nos iam iterum b' ceflir.Vbi ille mcus milcs:edqui ereptoexequo.C.Flaminio côfulicaput abdulitfubi qui.L.Paulum Exproz a j cannas occidirffcn um non habeef an dextræ torpentfan quid prodigii cd aliud fQui pauci plures bratio uincere foliti edis:nunc paucis plures uix refiditis.Romam uos expugnaturos fiquis ducereufortes lin Anniba euaiadabatis.Ennunc minor resed:hicexpeririuim:uirtutemque uolo:cxpugnate Nolam campez drem urbem non Humincinon man feptam. Hinc uos ex tam opulenta uroe præda fpolniqi onuftos uf 1 ducam:quo uolctis:ucl fequar.Nce bene: nee male dida profueruntad confirmandos animosiCu omni parte pellcrcnturiromaniFy crefccrenranimi:non modo duce folum adhorrantc:fed nolanis ét per clamorem fauoris indicem accedentibus ad ardorem pugnæ : terga poeni dederunt : arg? in cata compulfi funr,Quæ oppugnarecupientes milites romanos Marcellus Nolam reduxitcü magnogau L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dio amp;nbsp;gratulationeetiam plcbis:quæante iclinatior ad poenos fucrat. Hodium plus millecæu codie: Pocnoz Qjpn mille.dc.amp;: figna nnlitana uiginti amp;nbsp;duo.Elephanri quattuor in acie occifi.Romanorum minus rum cæ mille interfedi.Poderum diem indutiis dans fepeliendo uterm fuos cæfos in acie confumpferûr.Spo ôes ad jm hodium Marcellus Vulcano uorum cremauit.Tertio pod dic:ob iram credo aliquam:aut fpemü' Nolam berahons militiæ:millc.cc.lxxü.equites mixti numidæ hifpanig;ad Marcellum tranffugerunt.Eorû forti:fidcligi opa in co bcllo ufi funt fæpe romani. Agcr hifpanis in Hifpania:amp; numidis in Africa poll bellum uirtutiscaufalatus darus cd.Annibal ab Nola remind inbrutios Hannonecum quibusuez nerat copiis ipfe Appuliæ hyberna petit:circagp Arpos confedit.Qu. Fabius : ut profedum in appulia annibalem audiuit:frumcnto a nola Neapoli^ in ca cadra conucdo:quæ fuper Suefîùlam étant:mu' mmcntifgi firmatis;amp;: præfidio;quod per hyberna ad tutâdum locum fatis eflêt;reHdo:ipfe Capuani

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üamp;i

propius mouit canraMgrumweampanum ferro igni« eft dcpopulatus donee coadi funt campani ni/ hil admodum uiribus fuis fidentes egredf portisÄ cadra ante urbena in aperto comnaunire. Sex miP lia amaaroijz habcbant:pedirem;imbe!Icm:equiraru plus potcrant.lta$ equeftibus præliis laceflebant bodem drer mul ros nobiles équités campanus acerrimuserat lubcllius cognomine Taurca : ciuis ibP dena erar longeomnium campanorum fortiflimus equcs adeo;ut cum apud romanos militaref.unus cum romanus Claudius Afcllus gloria equeftri æquaret.Hic Taureacum diu perluftrans oculisob/ equiradèt hoftium turmis.Tandem fado filéno:ubi effet Claudius Afcllus:quæfiuir:amp; quonia uerbis fecumde uirture ambigerefolituseflèt:cur non ferro decerncrerfdaretque opima fpoliaüidusiaut uidorcaperet H ec ubi afello nunciata funt in caftraud modo moratus utconfulena percundaretur:li ceret ne extra ordinem in prouocantem hoftem pugnarefpermilfuciusarma exrenaplocepit:proue/ do^ ante ftationesequo Taurca a nomine compcl!auir:congrcdicjnibiucllct;iufïït. lam romani ad fpedaculum pugnæeius frequentes exierant:amp; campani non uallum modo cadrorumifcd mocniact q.d.mi Urbis profpedantes repleuerunr,Cumiamanteferocibusdidis rem nobilitafïcnriinfcftis hadiscon^ nime

' citaruntequos:deindc libero fpacio inter fe ludificantes fineuulnere pugnamcxtrahcbanr,Tumcam' docu/ panus romano cquorum inquit hoe non equitum crit certamenmifi e campo in cauam hanc uiam dP mento mittimusiibi nullo ad euagandum fpatio comminus conferentur manus. Dido pr^e ei tins equum fis alüs

■ in uiam Claudius duxir.Taurea uerbis ferocior;q remaimme fis inquit cauteriü in fonamlt;q uox in ru ut ex m fticum inde prouerbium prodita.Clau.cum ex uia longe perequitaflét nullo obuio bofte m campum to in lo rarfuseuedusiincrepansignauiamhoftis: cum magno gaudio amp;nbsp;gratulationc uidonn caftra redit, cumini Huicpugnæcqricftn rem ;qua fans certain communis cxiftimaciocft: mirabfcm adiiciunt quidam quu tc/ annaksxum refugientem ad urbem Tauream Claudius fequcreturipatcnri hoftium portæ inuedum mef de per alteram ftupentibus miraculo hoftibus intadum euafiflê .Quiera ide ftatiua fuerc:ac:retro etiam fcédant conful mouftcaftra:utfemenrem campani facerent, Nee ante uiolauitagrumcampanumiquam iam altæin fegetibus hærbæ præbere pabulapoterant.Idconuexitin claudianacaftrafuperSueiTuIam: ibigi ædificauit hyberna.M.Claudio proconiuli imperauit:ut retento Nolæ neceflario ad tuedam ur/ bem pfidioicaeteros milites dimitteret Romammeoneri foeiis : amp;nbsp;fumpti reip.eiTent.Et.T.Gracchus aCumis Lucenam in Appulialegiones cumduxiflët.M.Valcrium inde prætorem Brûdufiumcum eo:quem Luceriæ habuerat:cxcrciru mifintucnm oram agri falennniiô; prouidere quod ad Philipp! bellumm macedonicum attineret iuffit.Exitu æftatis eius:qua hæc gefta conferipfimusditteraea Pu/ ƒ, ƒ blio amp;: Gnaeo Scipionibus uenerunt:quantas:quaque proferas in Hifpania res geffiflêntifed pecunia ^^'' /^f ’ in iis:ftipendium:ueftimenra^:amp;l frumétum excratui:amp; foeiis naualibus omnia deeflê.Quod ad ftp pendium atrincanfi ærarium mops eflèr fe aliquam rationem inituros : comodo ad hifpanis fumant. Caetera utiçabKoma mittendaefléinec aliter aut exercitum: aut duindam tencripofle.Litteris re/ citatismemo oiùm crat:qn amp;nbsp;uera fcnbiiSc poftulari æqua fateretur.Sed occurrebat ais quatos exerci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

tus terreftresmaualcfcp tuerenfiquâtaqi noua clafTis mox paranda efrcnri bellum macedonicum mo/ üeref.Sicilia ac Sardinia:quae antebellum ucdigales fuüTentiuix pfides prouincia^ exercitus alere,Tri buto fumptus fuppeditariicum ipfum tributum conferétium numeru tatis exerdtuü ftragibus amp;nbsp;ad Trafimenü Iacum:amp;; ad Canas ïminutumiq fupereflènt pauci:fi multiplici grauarétur ftipédio:alia pe Redimi rituros peftedtaga nifi fide ftarct refp.opibus nÓ ftaturâ,Prodeùdum in côcioné Fuluio ptori effe indi/ dicebaf tandafep populo publicas neccfTitatesiexhortadoGjiq redempturis auxiflènt patrimóia:ut reip. ex qua q reipu, creuiifentitempus cÔmodarent:côducerentç ex lege pbenda;q ad exercirum hifpanicfem opus eflent pftada ut cum pecunia in ærario efTet:iis primis folueretur.Hæc ptor in cocione edixitiqua die ueftiméta fru códuce rnentum hifpaniéfi exercitui f benda:quæœ alia opus eftent naualibus fociis:eflêt locarurus:ubi ca dP banf ut es uenit:ad conducendum tres focietates aderathominum undcuigfh.Quorum duo poftulara fuere. ide rdc Vnum:ne alii triénio co publicani effent,Alterum:ut quæ nauibus impofuiffentiad hoftium pericula ptura tempeftatifqi in publico effent.Vtroç impetrato:conduxerunt.Priuataqp pecunia refp. adminiftrata, dida Hi morrsicag? caritas patnæ p oés ordines:uelut tenore uno pertinebat. Qucadmodum códudaoïa magno aio fimtific fumma fide pbita.Nec fccusiac fi ex opuléto ærario ut quodam alerentur.Cum hi commeatus uenerüt.Iliturci oppidum ab Afdrubale:atlt;j Magone:amp; Amilcare Bomilcaris filio ob de fedionem ad romaos oppugnabaf.Inter hæc trina caftra homü:Scipiones cü in urbé focio^ magno certamine:ac ftrage obfiftcntium pueniffentifrumétum cuius inopia eratiadiüxerür.Cohortati^ op/ pidanos:ut eodem aio moenia tutarent:quo ,p fe pugnatem romanum exerdtumuidiffentiad caftra maxiaoppugnadaiqbus Afdrubal perat:ducüt.Eodem ó:duces:amp;: duo exercitus carthagincfium: ibi rem fummaagi cernétesxÓuenerunt.Ita^ eruptionee caftris pugnatum eft.lx,hoftium miUia eo die in pugna fuerut.Sedecim circa romanisitamé adeo haud dubia uidoria fuit:ut plures numero: quam ipfi cranromam hoftium ocdderint:ceperït amplius tria millia hoium:paulominus cquow undefexa ginta militaria fignaidcphatis.y.in p'io occifisitcrnife caftris eo die potiti funt.lliturcoobfidione libe Attur rato:ad Incibili oppugnadum punici exercitus traduai-.fuppletis copiis ex prouinciatut quæ maxime P^uo/ omnium belli auida modo prædaaut merces effet.Et turn iuuentuteabundâte:iterum fignis coUatis nbsp;nbsp;^''

cadem fortuna utriufç partis pugnatum.Supra,xii.millia hoftium cæfa:fupraœ tria capta cum fignis “^ dhobus amp;.xl.nouemelephanris.Tumueroomnesprope Hifpaniæpopuli aoromanos defecerunt* • Multolt;j maiores ea æftate in Hifpania:quam in Italu res geftæ,

I* T EX Campania in Brutios reditu c:HanoadiuronbuSjamp; ducibus bra tiis græcas urbes reptauit:co facihus i focierate manétis rcmana:qd bru rios quos amp;: oderat amp;nbsp;metucbâtxarthaginéfium partis fados cernebant Regiû primû tépratûeft:diefg5 aliquot ibi ncquicqabfumpti. Iraq! locre fo fi umérudignaq amp;nbsp;caetera neceflaria ufibus ex agris in urbérape etw j ncqd relidû pdæ hoftibus eét:amp; î dies maior oîbus portis multitude er 1 fundupoftrcmo ii mô relidi in urbe erât:q reficerét muros ac porras:rx' ilag? in^pugnacula cógererecogebanf. In pmixtâ oïum ætatû ordinû^ !multitudiné:amp; uaganre in agris magna ex partdinermé Amilcar poenus egtes cmifit:g uiolare quég ueriti tannuur excludcrét ex urbe fuga dini^ paros:turmas obiecef .Dux ipc loco fupior cadra poit; üdeagros urbé^ poflit cófpiccre.Bruticp^cohoité adirc muros:atq uocare pn'cipes locre fium adcolloquiü iuflif.öd poUicétesamicitiâ Annibalisadhortariad ur

bem tradédâiBrutus in colloqo nullius rei prio fides eft:deïde ut poenus apparuit I collibus:amp; réfugie tes pauciraliâ oém multitudtné I ptâte hodiu ce aflerebâtxum metu uidi côful turcs fe populi refpoiv derût.Aduocatag? extéplo côcionecû amp;nbsp;kuiflimus gfo? nouas res mou dep focietaté mallet:amp;quo^r' pinqui extra urbe ïrerclufi ab hoftibus crat:uelut obfidibus darihpignoratos haberét aïos:pauci mag« taciti ^baréf conftaté fidé:qua,pbara tuen auderét:haud dubio in fpem eófenfu fit ad poenos dedino. L» Attilio pfedo pfidii:quiœ milites cd eo romani erât:clam in po rm dcdudis atm îpofitis in nauibus: ut Regiû deu ch erent : Arni Ica ic pœnolç ca côdicione:ut feedus extéplo æqs Icgibus ficret: î urbé acte pcmr.Cunis rei ,ppc nô feruata fide é dcdinsxû poenus dolo dimiflum romand îeufaret: locréfes ^f« giflé ipm caufarent.Infccuti et egtes funt:fi quo cafu in freto æftus morari:autdeferre naues î terrain poflent.Er cos gdem quos feqbanf :nÔ funt adeptuahas a McITana rraiiciétis freto Regiû naueseófpe-^ xerunr Milites erdt romani a Claudio ptore mini ad obtmedd urbé pfidiontaq? Regio extéplo abfeeP fum eft.Locréfibus luffu Annibalis data pax:ut legibus fuis liberi uiuerét.Vrbs paiirer Ôd portus îpo/ teftate locréfium cflét.Socictas eo iure ftarct:ut poenus locrcnfcm:locrcnfiiq puenum paceac belle iu uarct.Sica freto poeni redudi frementibus brutiis:qa Regium ac Locros:quas urbes direpturos le do ftinauerant:intadas rcliquiflcnt.ltaç per feipfi confcriptis armarifquciuuen tuns fuæ millibus.xv.ad Crotené oppugnadum pergunr:ire:græcâ amp;nbsp;ipfam urbc;amp;; maritima plurimum acceflürû opibus:fi i ora maris portû:ac urbem moenibus ualidam tcnuifténtxredétcs.Ea cura dgcbat:quod neep nô accer-' fere ad auxiliû pœnos fatis audcbât:ncquid nô pro fociis egiflé uiderétur amp;nbsp;fi poenus rurfus magis ar/ biter pacis:q amutor belli fuiflét:ne î libertatc Crotonis:ficut ate Locroamp;:fuftia pugnarctur.ltagi optb mum uifum eftad Annibalé mirti legatos xaucriq ab eo:ur receptus Croto bruho^ieflét. Annibahoi pfennu eâcÔfolationé cflérefpôdiflènÔiadHânonécos reiccifltt:abHânonenihil certiallatûmccenî diripi uolebât nobiléatg? opulétam urbéÂ fperabâtxû bruni oppugnarét:poenos necprobarc:ncciu/ uare eâ oppugnationé apparcrctxo mamrius ad fe defeduros.Crotone ncc côfiliû • unû îter populates: nec uolûtas crar.Vnus nclur morbus inuaferat_ocsjMliæQaitatcs:üt plebs ab optirnatibus diflcntirer. fenatus romanis faucret:amp;: plebs ad poenos rerr.iheret.Eam diflcnfionéin mhe nunciat perfbga qugt;$ bruriis. Ariftomachü eflé prkipé pkhisxradcdmg^ audoré urbis : amp;nbsp;i uafta urbe leragp oîbus dißö5ö moenibus partiras ftationcsxuftodiafqj fenaro^ac plebis eé qcüc« cuftodidnhoics plebis:ca patere a dj tü, Audore ac duce pfuga brutii corona cîxerût urbé:actcptiqi a plebe primo ipetu locos oés : pterara cepere. Arcé optimates tenebat pparato ia arc ad talé cafum ptugio.EodcAnftomachus pfugirxad pee nismó bruriis audor urbis tradédæ fuiflet. VrbsCrotO murü ï circuitu patété.xii.miHia pafluü habuit are pyrrhi aduérû î Ira Ld. Po ft uaftiraté eo bcllo fada uix pars dimidia habitabatur.Flumé : qd' medio oppido fluxeratxxrra freqntia redis loca prerfluebat muros: peul iis:g ihabirabdrunfex millia aberati urbe nobili téplü:ipfa urbe erat nobilius.Lacmix lunonis fandü oîbus circa populis.Lucus ibi fre^ti filua:0^ peens abietis arboribus feptus:læta î medio pafcua habuit : ubi oïsgeneris facrù dcæ pafcebat pecus fine ullo paftorc:feparatîgpegrcfli cuiulm generis greges node remeabât ad ftabula.Nung ifidus Ferarü nô fraude uiolari hoïum.Magni ergo frudus ex co pccore capti : colûna^îde antea folida fada: amp;nbsp;facrata cft:îclytumcRtépIû diuitiis ét nÓ ramm fandirate fuit« Ad miracula aliq affingütur plerüq ta ifignibus locis:fama eft ard cc î ueftibulo tépli:cuius cincré nullus ung moucat uétus.Et arx Crotonis una parte îminensmari:alterauergéteîagrûfitu tam narurali quóda munita:poftea amp;murocinda: quo pauerlas rupcs abDionyfioSiciliætyrânopdolû fueratcapta:eâtûarcé fatis:utuidebatur:tut3 crotoniam optimates tenebâr:circûfcdéte cû brunis eos ét plebe fua. Poftrem o brutii: cü fuis uinbus ïexpugnabilc uiderét arcé:coadi neceffitate Hanonis auxiliû îplorât.Is côditiôibus ad dedirionécopel lere crotoniatas conams: ut eolonia brunoije eo dedua:anriquâç freqntia eo^recipere:uafta aedeferta bellis urbé paterérur:oïum neminépter. Ariftomachü mouit:morituros feaffirbabatciriusj q ïmixti bruriis î aliènes morcs:ritus:Iegef^:amp; mox lîguâ uerrerét. Ariftomacha unus qdo nec luadédo ad dc^ dirionéfatisualcbat:nccficuturbcpdidcrat:locüpdédæards ïuenïcbat:tranffugitadHanoné.Locre fes brem poft legati cü pmiflu Hanonis arcé ïtraflênt:pfuadét:ut tradud fe î Locros paterctunnee ula

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ii

»na expenri uelIentJam hoc:ut fibi liceretum petrauerât amp;: ab Annibale:miffis ad idipfum turn Icgatis

Ha Crotone exceffu m é.Deduóbq5 crotomatæ ad mare naues cófcendut.Locros oïs multitudo abedt. Crotoe In Appulia ne hyems quidé quiera iter romanos atç Annibalem erat.Luccriæ Sépronius cofuLAnni ab oi no bal aut peul Arpis hybernabat.Inter eos leuia plia ex occafione:aut opportunitate huiusraut illius par/ bilirate te oriebatur:melior^ eis romanus:amp; ï dies cautior:tutiorçab îfidiis fiebar.In Sicilia româis oia mu/ c exeeP tauerat mors Hieronis regnumg? ad Hieronymü nepotem eius tranflam pueru uixdu libcrratc:ncdu fum dominationé modice ledurûdære id ingétiû tutores arœ amici ad præcipirandû in oîa uitia acceperut Qua; ita futura cernens Hiero:ulrima feneda uoluiflè mcitur libéras Syracufas relinquere ne fub do/ minatu puerili per ludibriü bonis artibus parui firmatumcp ïtenret regnu. Huic cofilio eius fumma opeobftiterefitomoméregiu penes puerufutunjrarx:regimére^i oium penes feiuirofqïfuos An/ dronodoß^amp;Zoil^:nâ ii tutögi primi relinquebanf.Non facile erat nonagefimiliamagenti annum circufeffo dicsinodcfq? muliebribus bladitiis liberateanimüÄcôuerteread publica priuatamcy cura Ita^ tutores numéro quindeci puero reliquit:quos peatus é morics;ut fidcerga populü romanu.l.an/ nos ab fe eultam muiolatâ feruarét.Iuucnéç fuis potiflimu ueftigiis Ififtcre ucllcr difciplinægjn q edo/ dus eflet.Poft hæc mâdata eu expiraflët:tutorcs ^deiït:teftaméroplato:pueroq? î concioné produdo (erat ât tunc.xv.fcrmeanno^)paucis:qpcôcioncadcxarâdosc!amorcs difpofiti erânapprobaobus teftametum exteris uelutpâtreamiflôu orbaciuitate oîatimétibus.'funus fit regium magis amored nid amp;nbsp;carirate:q cura fao^ celebrc.Dcîdc cæteros tutores fummouet Andronodorusuuucnc iam eflè diditâs Hieronymu:ac regni potctcm:dcponcdaqi tutela:quæ ipfi eu pluribus cois erat î fc und oîum vires conuertir. Vixquidem ulli bono:moderatoç regni facilis erat:fauor apud fyracufanos:fuccedcn ti tanta caritate Hieronis:uerum enim uero Hieronymus : uelut fuis uitiis dcCderabilem efficere uel/ let alium primo ftatim confpedu omnia:qu3m difparia eflcnt:oftendit:nam qui per tôt annos Hicro nemfihumçeiusGelonem necueftishabitu:necalioullo infigni differentes aciuibuscæteris uidif/ fent:amp;: afpexere purpurâ:ac diadema:ac fatellites armatos:quadrigifqi ét alborum cquorum ex regia Procedenrem more.Dionyfii tyranni.Hunc tamfuperbumapparatum habitumq^conuenientesicq bantur mores contemptus oîum hominum:fuperbæ aures:contumeliofa dida:adirus no alienis mo/ doffed tuforibus etiam difficilis libidines nouæ:inhumana crudelitas:itaç tantus omnis terror inua/ ferat:ut quidam ex tutoribus aut morte uolütaria:aut fuga præuerterent metum fuppIiciorum.Tres Atf.hie ex iis:quibus folis aditus in domdfamiliarior erat Andronodorus SiZoilus generi Hieronis Si Thra ronymi fo quidam de aliis quidem rebus haud magnopere audiebantur. Tendendo autem duo ad carthagi/ îfolériâ nenfes.Thrafo ad focietatem romanam : certamine : ac ftudiis interdum in feconuertebant animum: Vide ne adolefcentium Coniuratio in tyranni caput fada:indîcatur per Caloncm quendam squale Hierony/ p caloré mi:6i iam inde a puero in omnia familiaria iura affuerum,Index unum ex coniuratis Theodorum : a fit poto quo ipfe appellatus erat:noîare potuir:qui comphenfus;extcm plo^ traditus Andronodoro torquen/ legédü dus de fe ipfe haud eudanter faffus côfeios celabat.Poftremo cum oîbus îtolerâdis patiétiæ hunianæ cruciatibus laccrarct:uidu malis fe fimulâs auertit a côfciis in fontes îdidum Thrafonc eé audorc côz filii mentit :ncc nifi tam potéti duce côfifos rem tanta aufuros:ab latere îde eos nominat tyrâni:quoru capita uiliffima fingéti îter dolores gcmitufgi occurrerc.Maximcaîo tyrâni credibile îdicium Thrafo noîatus fecit.Itaçp cxtéplo tradif ad fupplicium;adicdim poenas cæreriiuxta îfontes:cÔfaq^ nemo eu diu focius cofiln torquerefiaut latuit:aut fugit.Tantû illis î uirtute ac fide Theodori fuit fiducis:Tan tumm ipfi Theodoro uiriû ad arcana occultâda.Itaç qd und uinculu eu romanis focietatis erat:Thra/ fone fublato e medio extéplo haud dubie ad defedioné res fpcdabat.Lcgarigi ad Annibalé mifli:ac re/ miffi ab eo cum Annibale nobili adolefcétulo:Hippocrates Si Epicides nati Carrhagineffed oriundi a Syraeufis exule auo:poeni ipfi materno generem hos iûda focietasAnnibali ac fyracufano tyrâno.Nec inuito Annibale apud tyrânum mâferunt,Ap»Claudius ptoncuius Sicilia ^uincia crat:ubi ea accepit: cxtéplo legatos ad Hieronymû mifit:qui cû fefe ad renouâdam focietaté:q cû auo fuiflèt: ueniflé dice/ Hiero/ rentp ludibriu auditi:dimilîîç funt:pquirctc p iocum Hieronymo:Quæ fortuna eis pugnæ ad Can nymus bas fuiflénuix credibilia.n.legatos Annibalis narrarc:uelle:gd:ueri fitmunciariffcircqeutcx eo utrâ fpé fœdus fequaf xôfiliu capiat.Romaniicû ferio legationes audiri coepiflênt:redituros fe ad eu dicéres eé:moni/ cû pœ to magis eo:quâ rogato:ne fidé temef mutaretppfiafcunf.Hieronymus legatos Carthaginé mifit ad no fan/ fœdus ex focietate cû Annibale Faciédum .Pado côucnit:ur cû romanos Sicilia expuliflênt:id aût breui dt foreffi naues atœ exercitû mififfentiHimcra amnis:q ferme îfulam diuidirffinis regni fyracufani:ac pu nid îperii cet. Alu deîde îflatus afléntarionibus eopô:q eû no Hieronis tantuffed Pyrrhi ét regis mater/ niauiiubebât meminiflédegioné mifitiqua æquû céfebat:Siciliâfibioém ccdi.Irahæ îperiû ,ppriû qri carthaginéfi populo.Hâc leuitatem abac iadationé ne^ mirabanfin iuuene furiofo:neœ arguebât: dû modo auerterent eum ab romanis.Sed oîa in eo pcipitia ad exitiû fuerût:nâcum pmims Hippocrate: at$ Epicide cû binis millibus armamji ad réptadas urbcs;q pfidiis tenebanf romanoÿz:6i ipfe î leonz tinos cum cætero oîexercitû:erâtaûtad.xy.miHia peditû eqtum^:^fedus eét:liberas ædcs coniurari amp;nbsp;oés forte milirabât:îminétes uisanguftæiq defcéderead forû rexfolebatffumpferunt:ibi cû îffrudi armatiep casteri trâfitum expedâtes ftarent:uni ex eis Jndigemini fuir nomé:qa euftos corpis erar:par/ tes datæ funt:ut cum appropinquaret ianuæ rex;p câm aliquâ in anguftiis fuitmeret a tergo agme. Ita w nôuenerat.fàdû eftitaq laxaret latû pedé abftrido nodo moratus turbâ Indigeminesttantû îterualli

fecitîut cum î ptereunté fine armaris rege îpetus fiererxôfoderefaliqûot prius uùlnerîbus:qüâ fuccud GccidP poflêt.CJamore 00 tumultu audito î Indigcminc iâ haud dubie obuanté tæla conïiciüturrp quæ ramé tur Hic duobus acceptis uulncribus euafif.fuga farellitû utiacenté uidere regé feda cft.Interfedores pars î fop^ roymuf in multirudiné lærâliberraüe:Pars Syracufas pgunta poccupanda Andronodori:rcgiorûq? aliorucôfi aconiu lia. Incerto rc^ {bru.Ap.Claudius bellûoriens ex ^pinquo eucerneretifenatum litteris cerfiorem fc’' raus » cit.Siciîiâcarthagincfi populo amp;nbsp;Annibalfcôciliari.lpfeaduerfus fyracufana côfilia ^uinciamaegniç fines oîa conuertit pfidia.Exitu am cius.Qu.Fabius ex autoritäre fenatus Puteolos p bellu coeptu fre/ qntari cmporiû:cÔmuniir:pfidiumcp impofuit.Inde Romam comitiorum caufa ueniens in eunuque primû diem comirialem habuincomiria edixinarepcx itinere pter urbem in cam pu defcendir:co die eu fors proganuæ are lunio^cxineticaqr.T.Otacilium.M. Acmylium Regulum côfulcs diccrer.tû.-Qu. Fabiusifilenrio bto:rali orationeeft ufus.Si aut pacé in ]taliâ:aut bellum cum eo hofte heberemusiin quo negligétiæ:autcrrori locus cflenqui ueftris ftudiisiquæ in campum ad mandâdos:quibus ucliris: Vehez honores affèrrisimoram ullam ofFerrerus mihi parum meminiflê uideref ueftræ libeiratis. Sed eu in mes Fa hocbcllo:cumhochoftenunqabulloducefineingentiucftracladeerratufir:cademuoscura:qarma bii oro ri in apé dcfccndirisunirc fuffragium ad creandos côfules decet:amp; fibi fie quegi dicere*Annibali impé/ ad peu ratori parem côfulem nomino.Hoc anno ad Capuam lubellio Taurcæ campano fummo equiti puo^ pulunn câti fummus romanus equcs Afellus Claudius oppofirus«Aduerfus gallum quondapuoeâtem i pore recifiê Anienis Malliü fidetem amp;animo amp;nbsp;uiribus mifere maiores noftri,Obeâdcm câm:ur mulris ânis poft Îegerim fuiflè nS ncgaucrim:cum.M.Valerio non diffideretur aduerfus fimiliter^uocantem capienri gallum potb g arma ad cerramé.Quéadmodum pedites cquirefgr optamus ur ualidiores:fi minus:ut parcs hofti ha nufle nbsp;nbsp;beamusura ducihoftium paréimperatorem quæramus:cû quieft:fummus in ciuirate dux:eum lege/

édita po rimusitum repente Ictusnn annû creatus aduerfus uereréac perpetuum impatoré comparabif:nuP tiufq ut lis neep tpismeep iuris inclufum anguftiis:quominus ira oîa gcratiadminiftretgp : ut opa poftulabunt belliinobis aut in appararu ipfo:ac:tâtû icohanbus res:annus circuagitur.Quoniâ quales uiros creare uos confulcs deceatfatis eft didu:reftat:ut pauca de eis:in quos progatiuæ fauor inclinauit dicam.M-Aemylius Regulus flaméeftquirinalis:quem negr mitterea fatris:neque:rctinerepoflumus : ut non deum aut belli défera mus curam. Otaemus fororis mcæ filiam uxorem : arque ex ea liberos haben Creterum non ca ueftra in me: maiorefque mcos mérita funt:ut non potiorem priuatis ncceftitudb nibus remp.habcam.QuiIibetnautarûm;uC(ftorumçtranquillo mari gubernarc:pôt:ubifcæua orra tempeftas eft;ac turbato mari rapitur uento nauis : turn uiro;amp; gubernarore opus; eft non tranquillo namgamusifed iam aliquot peel lis fubmerfi poene fumusntaq; qs ad gubcrnacola fedcar: fuma cura ^uidedmac peauendu nobis é.ln minore re cxpern.T.Otacih opera tua fumus; haud fane cur ad ma iora tibi fidamus:documéti quieq dcdifti.ClaiR’m hoc anno cui ru pfuifti:trium reye ca parauimus:ut Africæ ora populärer ;ut ruta nobis Italiæ littora centiare oîa ne fupplemétû cû ftipédioicSmcaruq! ab AtfFa^ Carthagine Annibali trafportareCCreate cólulem.T.Otacilium:non dico fi oîa hæc:fcd fialigdco^ bii uer/ reip.pftirit.Sin at te claftèm obtinéte;amp;uelur placato mari qlibet Annibali tuta argp ïtegra ab domo uc ba ad nerunt:fioraItaliæîfeftiorhocanno:quâAfricsefuit;gddiccrepotes:curte potiffimü ducé Annibali Odaagt; hofti opponatffi coful cncs:ditarorcm dicendu exeplo maioye noftro^ ceferemusme^ tu id idigna^ bum nbsp;nbsp;ri polies aliqué in ciuirate romana mcliorc bello habcinqua tc;magis nullius ïrcreft: qua tua.T.Ota/

till no îponi ceruicibus ruis;onus:fub quo concidas.Ego magnope fuadeo codé aïo:quo fi ftâtibus uo bis in aciem armaris répété deligcdi duo iperatores eéiniqno^ dutu arg? aufpicio dimicaretis: hodie quoqp côfules creetisigbus facramenta liberi noftri dicâr:ad quo^ ediftu conueniat:fub quo^ tuerela atq? cura militér:lacus Trafimenus:amp;: Cannæ trifte ad recordarioné exéplar:at ad peauedum fimile uti les documéto funt.Prærogatiua lunioyz in fuffragiû reuocataicü.T.Otacilius ferociter eu continuare cofulatu uelle uocifcraref :arm obftrcpcretilitorcs ad eü accedere coful iuflït:amp; qa in urbem no inierat ^tinus in capu ex irinere pfedus admonuit cd fecuribus fibi fafcesjpferri»Interim progariua fuffragiû Qu.Fa init.Crcati in ca cófulcs.Q.Fabius Max.qrt.M. Marcellus rert.Eofdc côfules crercrar centuriae fineuaz bu.M. riatione ulla dixerüf:amp; ptor unus refedus.Q.Fuluius Flaccus.ix.Alu crcati.T.Otarilius CraiTus ite^ Marcel Q.Fabiuscôfulis filius:q turn ædilis curulis erat.P.Cornelius Lentulus.Comitiis pro^ pfedis.S.C.6 lus cóf. dum eft:ur.Q.Fuluio extra ordiné urbana cét puinaaufq? potiffimü cÓfulibus ad bellum pfedisur-' bi peffet, Aquæ magnæ amp;nbsp;nines eo ano fucrdr.Tyberifq? agros inundauit cû magna ftrage rcdoruipe cordqi:amp; hoîum pnicie.Quinto anno fecûdi punici belli.Q .Fabius Max.qrt.M, Claudius Marcellus terr,côfulatum incuntesi^us folito côuerterât in fe ciuitaris aîos.multis.n.annis côfulum par nÔ fuc^ rat.Referebât fcncsifit.T,Manlid cü.P.Decio ad bellû gallicû:fic poftea Papyriû amp;nbsp;Coruinû aduerfus famnites:brutiofç;amp; lucanû cû tarétino populum côfules declaratps.Abfens Marcellus côful creatus cum aciexercitu ect.Præfcnti Fabio atç ipfo comitia habéte:côfulatus côrinuatus.Tempus ac neceffi/ tas belli:ac diferimé fummæ rc^ faciebâtinegs aut in exéplum exqreret:aut fufpedû cupiditatis Îperio côfulem haberet;gn laudabât potius magnitudiné aî:qd cû fum mo îperatore cé; qpus rcip.feirct; fe$ turn haud dubie effé:minoris îuidiam fu«:fiqua ex re oriref :quâ uni ira te rcip.feciffèt.Quo die magi/ ftratù inierût côfules:fenatus in capitelio eft habitus :decretuœ oîum primû:ut côfulcs lortircnt :ccm pararentg? îter feinter ceforibus creadis comitia haberetipriuîquâ ad exercitupficifcercf.Prorogatuni deîdc îpecium oibusigad exercitu erâtiiufllg? î puinciis manere.T.Gracchus Luccnæiubi cû Volonu

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hz

exercifucrat:Tercnrius Varro in agro Piccno.M.Pomponfus in Gallico Sipraetoribus prioris anni. Prouin Propra’ror.Qu.Minutius obtincrcrSardinum.M.Valerius ad Brundufiumorx maritime inten? ciæ pto lus aducrfus omnes motus Philippi macedonum régis præeffer.C.Cornelio Lentulo prærori Sicilia ribus décréta prouincia.T.Odacilio clams eadem:quam aduerfus carthaginenfes prioreanno habuiflét. dereræ Prodigia eo anno multa nûciara funt:quæ quo magis credebât fimpliccs ac religiofi hoîes:eo ét plu ProdP ra nunciabant Lanuuini in ædc intus Sofpitæ lunonis coruos nidum feciiîèJn Appulia palmâ uiridé gia pe/ arfinê.Mantuæft^nûeffufum Minrioannicrucntûuifum.EtCalibuscrctâ.EtRomæin foroBoa neinau rio fanguiné p!uiflc,Et inuico Iftrico fqntem fub terra tâta ui aqua^ fluxiflémt ferias doliaç:quæ î eq dita loco erât: puoluramelut impetus torrétis tulerit.Taâûm de cælo atrium publiaim î Capitolio. Aedé in campo Vulcani:nucem in fabinis:publicamlt;j uiam murum ac portam Gauifiam. Alia uulgata mi racula cranr.Haftam Marris Prænefte fua Fponte promotam,Bouem in Sicilia locutum.Infantem in utero matris in marrucinis lo triumphe elamafle. Ex muliere Spoleti ui^ fadum. Adriæ aram i cælo

: fpeciefç hoîum circum earn cum candida uefte uifas eßc.Quin Romæ quo^ in ipfa urbe fecundum apum examen uifum eiïê in foro.Quod mirabilc eft:quia rarum. Affirmâtes qdam:lcgioncs fe arma-' [ tas in laniculo uidere cocitaucrunt ciuitatem ad arma:q cum in ianiculum iuinéntmegarut quéquam ibi præter afliictos collis eius cultores apparuiflé.Hæc ^digia hoftiis maioribus ^curata funt ex aru/ fpicum refponfo.Etfupplicariooîbusdiiszquq^puluinariaRomæfinriiniundaeft præparatis quæ ad pacem deum pertinebât de repu.belloç gcrédo:amp; qtum copiaK:amp; ubi quæç eflênt;confules ad fe natum retrulerunt:duodcuigfnri legionibus bellum geri placuit.Binas cófulcs ubi fumere placuit. Bi nis GalIiam:SiciIiam^:ac Sardiniam obtineri»Duabufcp.Q.Fabium ptorem Appuliæ:duabus uolo/ num.T.Gracchum circa Luceriâpeflê.Singulas.C.Terentio proconfuliad Picenum:amp;:.M. Valerio ad claflem circa Brundufium:amp; duas urbi pfidium relinqui.Hicut numerus legionum complercf: fex nouæ legiones erant feribendæ.Eas primo quoep tempore fcnbercmffi:amp;: claflem pararemt cum eis n3uibus:quæ p Calabriæ littoribus in flarione cflênt.c.l.longarum nauium claflis eo anno cxpleref. Deledu habiro:amp; nauibus nouis dedudis.Qu.Fabius comitia cenforibus creandis habuit.Creari.M. Atrilius Regulus:amp;: Publius CuriusPhilus.Cumincrebrefceret rumor bellum in Sicilia cc.T.Oda^ cilius eo cd claflê pficifci iuflus eft.Cü deeflent nautæ:côfulcs ex fenarufcófulro dixerür:uc q.L.AemP lio.C. Flaminio céforibus millibus æris.lapfe aut pater eius cenfus fuiflêt ufep ad cétum millia;aut cui poflea tanta cét fadaenautâ und cd fex méfium flipédio darcr:Qui fupra centd millia uf^ ad.ccc.miP Atf.de/ lia;tns nauras cum flipédio annuo:qui fupra trecéta millia ufqi ad decics teris:qn^ nautas. Qui fupra cretd in decies:feprics Senatores:odo nautas cd annuo flipédio darenr:Ex hoc edido dari nauræ:armati ïflru/ côparâ/ diep ab dominis cd trfginta dierd codis cibariis naucs confcenderunr«Tum primd efl fadum:utclaf/ lt;14 claflê fis romana:fociis naualibus priuata fpenfa paratis:compleretur.Hic maior folito apparatus prædpue conterruit campanos:ne ab obfidione Capuæ bellu eius anni romani inciperent. Itaq? legatos ad AiV nibalem oratd mifcrunt:ut Capuarn exercituadmouerer. Ad cam oppugnandânouos exercitus ferP bi Romæ:nec ullius urbis defedioni magis infenfos eorum aïos efle. ld quia tam trepidi nunciabant: maturandd Annibalratus:nepræuenircnt romani profcdus Arpis;ad Tifatainuctcribuscaflris fup Capuarn con(edir;inde numidis hifpanifep ad pfidium fimul caflro^ fimul Capuæ relidis:cum cacte/ to exercitu ad lacum Auemi per fpecié facrificandi: re ipfa ut téptarct puteolos: quicp ibi pfidio erant: defcendit.Maximus;poflcaq Annibalem Arpis profeddÓó regredi in Campaniaallatum efl: nee die: Uec node intermifle» innere ad exercitum redit.Et.T.Gracchum a Luceria Beneuérum copias admo/ riere.Qu.Fabiü prsetorem(isfiliusconfuliserat)LuceriamGracchofuccedereiubet. In Siciliâeodem

duo ptores profedi.P.Comelius ad exercitd.Odacilius:qui maritimæ oræ : rei^ nauali pr^eflet. Ét cæteri in fuas quifep prouincias profedi.Et quibus prorogatd impend erat:eafde quas priore anno regiones obtinuerunt.Ad Annibalem cumad lacd Auemi eflèt:quinç nobiles iuuencs a Tatentoue? nerunt:partim ad Trafimendlacum partim ad Cannas capti:dimifligp domos cd eadem:qua ufus co/ gj g^^j. mitate aduerfus oés romanorum focios poenus fuerat.li memores beneficiorum eius perpuliflê ma/ ^^ ^ y^^^^ gnam pattern feiuuentutisTarentinæ referunt:ut Anniballis amicitiam ac focietarem:q populi roma j^j^gj p^ ni mallent.Legarof^ ab fuis miflbs rogare Annibalem:ut exercitu propius Tarentum admoueat:fi fi enficat gnaeiusficaftraconfpedaaTarentofmnhaudullaminterceflurâ moram:quin urbs dedatur:in po? teftate iunio^plebem:in manu plebis rem Tarentinam eflê.AnnibalcolIaudatos eos : oneratofç in/ genribus promiflis domd ad eoepta maturanda redire iubet:fe in tpe affuturum eflè.Hac cum fpe di/ niiflïtarenrini.IpfumingenscupidoinceflèratTarentipotiundi.Vrbemeflê uidebarturnopulentam nobilemq?:tum maritimam:amp; in Macedoniam opportune uerfam regem^ Philippum hunc portu: fiträfiret m Italiam cum Brundufium romani haberent:petiturum.Sacro ide perpetrato:ad quod ue nerat:amp; dum ibi moratur:peruaflato agro cumano uf^ ad Mifeni promontorium. Puteolos repente agnien eSuerrit ad opprimendum præfidium romanum«Sex millia hominum erantjamp; locus muni? naento quo® non modo natura tutus:Triduum ibi morams poenus ab omni parte téptato praefidio: demde ut nihil pcedebar:ad populadum agrum neapolitanum magis ira:quâ potiundæ urbis fpe ^/ Kflit.Aduentu eius in ^pinquuagrdnolanamotaeflplebs:iâdiuauerlâa romanis: Ôdinfefta fenatui fuo.kaç legati ad accerfendum Annibalem cum haud dubio ^mifló tradendarurbis uenerunt.Præ/ uenit in eoeptum eorum Marcellus conful a priraonbus acutus:die uno Sueflixlam a Calibus cd Vuk

tumus amnis tràncientem morams éflèricontenderatunde proxima node Pcx millfa pcdifum: cquiZ tcf^.ccc,qui præfidio fenatui eflent.Nolam intromifirÂ uri a confule omnia impigre fada funt ad ^ occupandam Nolam:ita Annibal rempus terebat:bis iam ante nequicquam téptata refegmor ac crez dendum nolanis fadus Jifdem diebus amp;nbsp;Quintus Fabius conful ad Cafilinum temptadum: quod pfi diopunicotencbatur:uenir.EtadBencuentumuelutexcompofito:partealtera Hanno ex brunis eu magna peditum equitumeg manu:altera.T.Gracchus a Luceria acceflît:qui primo oppidum intrauit. Deinde ut Hannonem fermetria millia aburbead Calorem fluuium caftra pofuiUcÄ îdeagrum po pulari audiait:amp; ipfe egreflus mœnibus nulle ferme paflus ab hofte caftra locatJbi concioncm miliz turn habuit;I^iÔes magna ex parte Volonum habebat:qui iam alterum annum libertärem tadte me rernquampoftulare palam malucrant.Senferat ramen hybernis egrediens murmur in agmine efle: quaa’cntium nunquam neliberimilitaturieflenti’Scripferat^ fenami: non ram quid delyderarent: quam quid meruiflent:bona fortiep opera eorum fead cam diem ufum:ncqi ad exemplum iufti mi' litis quicquam eis:prxter libertatem deefle.De eopermiflum ipfi erat:faceret:c rcpu.ducerct efle. it az que priufquam cum hofte manum confereret:pronunciat tempus ueniflé libertatis cis: quandiu fpe' raflent potiundæ:poftero die fignis collatis dimicaturum puro ac parenti campo:ubi fine ullo infidia' rum metuuerauirtutegeri res pofler.Qui caput hoftis retulifleneumfeexemplo liberum lufl'urum eflc:qui loco cefliflet:in cum feruilifupplicioanimaduerfurum.Suam cuiq? fortunam inmanu efle: Gracz Libertatis audorem eis non fe fore fqlum:fed confulem.M.Marccllum amp;nbsp;uniuerfos parrcs:qui cofuk chi^nu ti a fe:de libertäre eorum fibi permifliflent.Litteras inde cÔfulis:ac fenarufcôfultum rccirauir. Ad qua: ciatio nbsp;nbsp;clamorcû igentiaflenfueft fublatus:pugnam pofcebant:fignumqa utdaret extéplo:ferociter iftabant

Gracchus:plio i pofterum diem pronüciatoicöcionem dimifit.Milires læmpcipucqbus merces naua tæ in unum diem opere libertans futura erat armis expcdiédis:qd reliquum dici fui: cofumpferunt.

Poftero die:ubi figna eoeperur canere:primi oium paratniftruchq? ad ptorium côueniût.oole orto: Gracchus in aciem copias cduxit.Ncc hoftes mora dimicadi fecerûr.Deeem 8C feptem millia peditum erar:maxima ex parte brutii ac lucani.Eqtes.M.cc.inter quos pauci admodu JtaliCKCærcn numide fe' re oés:mauri^,Pugnatum eft acriter amp;nbsp;diu.Quattuor horis neutro iclinata eft pugna.Nce alia magis romanü ipcdiebat res:qua capita hoftiü pria libertati.fada.Naut qgj îpigrehoftéocciderant.-primum capita ægrc îter turbâ:tumultûg? abfemdedo tps terebât.Deidc occupata dextra tenedo caput fomfln mus qfippugnator ce dfierat.Qd ubi tribui militu Graccho nûdaucrût neminé ftâté iâ uulnerari ofté carnificari iacéres:amp;: in dextris militû^gladns humana capita cé:fignum dari,ppcreiuflit:^iiccrcntc3 pita:inuaderentg3 hoftem:claram fatis amp;nbsp;ifignem uirtutem efle:ncc dubiam libertaré futurâ ftrenuis uiris Tum reditegrata pugna eft amp;nbsp;eques ét in hoftem emiflus.Quibus cum imprigre numidæ occur riflênt:nec fegnior equitûiq peditum pugna:eflèt:itc^ in dubiû adduda rcs:cuni utrin^ duces:roma/ nus brutiu lucanu^ totiens a maioribus fuis uidosifubadofcntpccnus mâcipia romana:amp; ex ergaftu' lo militem uerbis obtereret.Poftremo ,pnunciat Gracchus eue nihil:quod de liber täte fperarent: niß eo die fufi fugari«^ hoftes eflent.Ea demum uox iraaîos accendit : atgj renouato clamore uclutalii re' pente fadiitanta ui fein hoftéinrulerunt ut fuftincri ultra nôpoflent,Primo ante fignani pocnorûide' inde figna pturbara.Poftremo rota impulla acics:inde haud:dubic terga data : ruûtg? fugientes in ca' ftra adeo pauidi:rrcpidiquur ne in portis quidc:aut uallo qfq rcftirerit:ut prope contmenti agmine ro' mani in fecuti nouu deintegro plium inclufi hoftiu uallo ediderint : ibi ficut pugna îpeditior in angu' ftiis:ita cædes atrocior fuir:amp;: adiuucre captiui:qui rapto inter tumultû ferro conglobari : amp;nbsp;a tergo ce' _ nbsp;nbsp;nbsp;. dderunt pocnos:amp; fugâimpedierunniraq^minus duomillia hoium ex tanto exercituiôieo maior pars

J etmi çqyjjij nbsp;nbsp;nbsp;,pfo q^-p cflùgerunt:alii oés cæfi : aut capti.Capta amp;nbsp;figna duodequadraginta.Ex uidori'

J?® quot;®^ bus duo millia ferme cecidere:pda ois præterd hoium caprorum militi conceflà eft. Et pccus excepta Itiu cay eft.qjinfra ff/çj trigita domini cognouiflènt.Cû pda honufti îcaftra rediflent : quattuor millia ferme , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uolonû militum:q pugnaueranticgnius:nec in caftra irruperant fimulmetu poena? collé haud procul

caftris cœpcrût.Poftero die p tribunos militu inde dedudii:cÔcione militu aduocata a Graccho:fupue niunt.Vbi cû proconful ucteres milites primû:ut purcuiufg? uirtus arq? opa in ea pugna fueratinulita ribus donis donaflct:rûc qd ad uolones artineret:oés ait:malle laudatos a le dignos indignof^: q que' quâ eo die caftigatû eflê:qd bonum:fauftü:FcElixq? reip.ipfifç eflêr:oés eos liberos eflèt luber.Ad hanc uoeê cum clamor ingeriri alacritate fublatus eét:ac nunc côplexi inter fe gratulantefç nunc manus ad cælû tollenres bona oia populo ro.Gracchoq? ipfi pearenrur.Tû Gracchus: prifquâ oés iure libertatis . , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æquaflcm:inqt:neminé nota ftrenui aut ignaul militis notaflé uolui:nunc pfolura iam fide publica:nc

Aduet' diferimen oc uirtutis ignauixcp pereat noia co^:qui detreftaræ pugna: memores feceflîoné pauloan' te fecerunt:rcferri ad me iubebo : citatofqp fingulos iurciurando adiga nifi quibus morbus câ crit:non gia aiad aliter:^ ftantes ribum potûç:quoad ftipendia facient:capturos eflê.Hanc muliftâ ira aequo aio feretis: ueriio' ßtreputabitis:nullaignauiæ nota leuiore nos defignari potuiflc.Signum deinde eolligendi uafa dédit: militefgi pdam porrantesragentefep p lafciuiâ ac iocum ita ludibundi Bencuentu rediere:ut ab epulis cclebrem feftûqp p dié aóhs:non ex acie reuerti uidcrcrur.Beneucntani oés:turba effufa : cum obuiain ad porras exiflcnt:c5plerimilitcs:grarulari:uocare in hofpitiü:apparataoia oibusin propatulo xdiü fuerant:ad ea inuitabanr.Gracthucp orabant:ut epulari permitteret miliribus.Et Gracchus ita pmifin in publico epularentur oés ante fuas quifç fores prolata omnia pileatiaut lanaalba uelaris capitibus

LIBER QVARTVS ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifj

Uoloncs cpulati funt:accubât« aIü:aUi^ ftantes:qui fimul mimftrabanfuclccbantur^: digna res uifa ad fimulacriam celebrati eius diei.Giacchus pofteag Roma rednt:pingi mber in æde liberraristquâ pa/ ter eins i Auentino ex muldaticia pecunia faciédam curauir:dedicauirç.Cum hæcad Beneuétum ge' runtur: Annibal depopulatus agrum Neapoliranu ad Nolam caftra mouet. Qué ubi aducrare conful fenfit.Pomponio pprærorc cd co excrcicu:qui fup Sueflula i caftris erat accito ire obuiam hofti parat: ne mora dimicandi Eiceret.Claudiu Neroné cd robore equitd filétio nodis p auerfam maxime ab hoz fte porta emifrif;drcdueûumç occulte fubfcqui agmen hoflid iubet:ur edeoeptd plium uideret:a ter go fe obiiccrer.Id errore uiard:an cxiguitate temporis Nero exequi nó potueritacertum eftrabfenteeo cum prælid eSmiflum eér:fuperior qdem haud dubie romanus crat.Sed quia équités nó affucre ï tem pore:ratio côpofiræ rei turbata cR.Non aufus infeg cedétes Marcellus:uincentibus fuis fignd receptui uidor dcdit:p!us taméduomillia hoftium co die cæfa traddtur.Romanis mmus.cccc.SoIis fereoccafu Nero marcel/ diem noótemep ncqcq fatigatis cquis hominibufjme uilo quidé bofte rcdiés:adco c grauiter a cófulc lus ad incrcpatus:urp cd ftetiflé dicerct:quo minus accepta ad Cannas redderetur hofti dades.Poftero die ro duomil manus iacié defeédit.Pœnus racita ena cófeflione uiduscaftris fe tenuit.Tcrtio die filétio nodis omif/ lia hofti fa fpc Nolæ potiundæ re nunq pfpere temptata:Tarentd ad certioré fpem proditionis proficifcif. Ncc urn ceci nîinoreanimorcsromanædomi:quâmilIriægcrebâ^u^.Céforesuacu^abopc^locâdop^ cura japter dit inopia ærani ad mores homind regédos ai'um aduertcrunt:caftigâdaç uicia:quæ uelut diutinis mor/ bis ægra corpora ex (efe gignunt:nara bello erat.Primd eos cirauerüt:qui poft canéfem pugnam répu. deferuiftê.Italia^ exceffiflé uelle dicebatur. Pricips eorum.M.Cecilius Mete]Ius:qui quæftor td forte M.Ceci erat.Iuflb deïde eo creterifep eiufdé noxæ reis caufam dicere:cum purgari ncquiflcnf:,pndciarut uerba lius Me orationéq? eos aduerfus rép.habuiffeiquo cóiuratio deferédae kahæcaufa fieret.Sccddum eos citati ni/ tellus miscallicfi exoluédi iurifiuradi itcrpretes:gcapriuopiexitinere regrefll da icaftra Annibalis folutum: quod iurauerar redituros:rebarur.His fupionbufgj illis equi adempti:g publicum cqud habebât: triz buç moti œrani oés fadi.Ncqï fenatu modo.aut equeftri ordine regcdo:cura fe céforum renuit : noû omnid ex iun^oß^ tabulis excerpferdt:qui quadriénio nó militaflcnt:quibus neqj uacatio iufta militiæ: neep morbus caufa fuiflêt.Etca fupra duomillia hoïum ïæranos relata rribuq? oés motiadditumque inerti céforiæ notæ trifte fenatus côfultum:ut iiomnes:quos cêfores notaflênt:pcdibus mererét:mitre renturep i Sicilia ad canenfis cxercitus reliquias.Cui generi militü nó priufq pulfus Iralia ois hoftis cét: finird ftipédioK tempus erat.Cum cêfores ob inogia erarii fe ia locationibus abftinerent: ædid facrard tuendapz curuliumç equorum pbédopciacfimiliu his rerum coueneread eos frequétes:q haftæ huius generis aflueuerat:hortatiq5 céforcs:ut oia perïdeagerét:locarét^:ac fi pecunia in ærario eflèt: neminé nifi bello cofedo ab ærario pecunia petiturd eé.CÓuencre dcide domini copz: quos.T.Sempronius ad Beneuétum manu emiferanarceflîtofq! fe ab triduiris méfarüs eftè dixerdr:ut pria feruo^ accipent:cæ teru nó anteq bello confedo accepturos eflc.Cum hæc Ïdinatio aiorum plebis ad fuftinédam inopiam ærarii ficrct:pccuniæ quoç pupillarcs primo:dcîde uidua|^ cœptæ côferri:nufg cas tutius fandiufque dcponerecredétibus:qdefcrebât:quâin publica fidé:inde fi quidemptû:pararumg! pupillis ac uiduis puata forcr;a quæftorepferibebatur.Manauitca priuatorum benignitas ex urbcenâ î caftra:ut nôequcs: nô ftudia centurio ftipédid acciperéf:mcrcænnarium$ îcrepâtes uocarét;qui acccpifier.Q.Fabius côful ad Cafi in répu ünû caftra habebat:quoddudmillium campanoijz:amp;: feptigcnto^ militum Annibalis tenebaturpræ/ blicam fidio.Præerat Statius Metius milTus ab Gn.Magio Attclano:qui eo anno mediftuticus erat: feruitia^ Ôiplebc^mifcuearmabanut caftra romanaîuaderetiîtentoromano côfulcad Cafilind oppugnâdu. Nihil co^ Fabid fcfeliitntaqi Nolam ad collega mirtit:alrero excrcitu:dum Cafilind oppugnaret:opus dleiquicampanis opponatur:uel ipfe relido Nolæ præfidio modico ueniret:uel fi eu Nola teneret : amp;nbsp;need uni fecuræ res ab Annibalcccnt.T.Gracchum ^cÔfulé a Beneuêto accitupe.Hoc nuncio Marcel/ lus duobus militd millibus Nolæ î pfidio relidis:cd cætero exerciru Cafilind uenir: Aduétuç eius câz pani là mouéres fefe qeuerunt:ira a duobus côfulibus Cafilind oppugnari cœptd:ubi cd multa fuccedé Cafili/ tes réméré moenibus romani milites acciperét uulncraincqt fatis icoeptis fuccederet. Fabius omittédâ num câ tem paruæae iuxta magnis diffieilem :abfcêdcnddç îde cenfebat:cd tes maiorcs iftarét»Marcellus mul pif ta magnis ducibus ficut nÔ aggrcdiêdanta femel aggreflis nÔ dimittéda elTe dicendo:qa magnæ famæ rôanis mométa î utranœ parté fieret:tenuit ne î coepto abiretur.Vineæ inde:omnia^ alia operd machinatio/ humg}generacdadmouerétur:campaniçFabidorarét:utabireCapuam tutoliceret: paucis egreffis: Marcellus portam:quaegrediebâtur:occupauit:cædefg3 ^mifcue circa porta primo : deide irruptione fadaietiâ î urbe capta é fieri.Quiquagita fere primo egreffi campano^:cd ad Fabid cofugiflent: præ/ fidio eius Capua puenerunt.Cafilind inter colloquia:cudationéç petentid fidé p occafiondn captû é: captiui quiqi câpano^:quiue Annibalis militd erât:Româ miffi: Atqi ibi î carcere îclufi funt. Oppida/ 00^ turba p finitimos populos î euftodiâ diuifa.Quibus diebus a Cafilino re bene gefta receflum eft: «s Gracchus i lucanis aliquot cohortes in ea regione conferiptas eu pfedo fociorum in agros hoftid p datum mifincos effufe paîantes Hanno adortus:haud multo minorem:quam a Bencuento acceperat reddidit hofticladem:atç in brutios raptim ne Gracchus affequereturiconceftît.CÔfuIes : Marcellus retro:unde ucnerat:Nolam rediit:Fabius î Samnid ad populandos agros recipiédafqi armis:quæ defe Krant:urbes ^celfit.Claudinus Samnis grauius deuaftatus perufti populatim late agri:pdæ pecudum hominumç ada^oppida ui capta;Côpulteria;Telefia.Compfa.M€læ,Fuifuiæ:ôi Orbitanium.Ex lu/

cam's Blandæ. Appuloßz Ancæ oppugnaræ.Millia hoftiû i his urbibus.xxv,capta:aut occifa.Et rccepri perfugæxccJxx.Quos cû Româ mififlèt côfuhuirgis î comitio cæfi oés:ac de faxo dcicfti. Hæc a.Qu. Fabio mrer paucos dies gclIa.MarceUû a gerendis rebus ualitudo aduerfa Nolæ tenuit. Er a ptore.Q. Fabio cui circa Luceriâ ^uinciaerat.Accua oppidû per eos dies ui captû:ftatiuaç ad Ardoncas cornu-' nira.Dum hæc alüslocis ab romanis gerûtur:iam Tarétum peruenerat Annibalcû maxima omnium quacunep ierat:clade.ln rarentino demû agro pacatû incedere agmen cccpir:nihil ibi uiolatü:neque ulq uia exeeHum é:apparcbatqi id non modenia militü;aur ducis:nifi ad conciliandos Tarenrinorum aniz mos fîcri.Cæte^ cum prope iam moenibus acccffinêcmullo ad confpedum primi agminis ; ut rebaf: mom fadoxaftra ab urbe ferme paflüs mille locat.Tarcntu triduo:ante quam Annibal ad mocnia atz cedercta.M. Valerio proprætorc:q elaflî ad Brundufiû præerat;miflus is priore iuuenmteconferipta: difpofitifg? ad omnesportasxireaq! muros:quarcs po{tulabat:ftationibus:dicacnoäcplurimum in/ rentus:ncçp hoftibus;neq( dubiis focus loei qcq præbuitatréptandum.Sic^ diebus aliquot ibi fruftra conüimptis: Annibalxum eo^ nemo qui ad lacü Auerniadiflènnautipfi uenirent:aut litteras:nunau uc mitterét:uana promifla fe temere fecutu cernésxaftra inde mouct.Tum quog? intado agro Taren tino:qq fimulata lenitas nôdû profuerat;tamé fpe labefadâdæ fidei haud abfiftés:Salapiam tedir : coç frumentum exagris Metapôtinoatep Heraclicnfi:iam media æftas exada erat;amp; hybemis placebat lo cusxÔportat.Prædatû ide numidæ:mauricp p falentinu agnu^pximofq? Appuliæ faltus dimiffi : undc cærcræ pdæ haud multüxguopz greges maximcabaflix qbus ad quartuormillia domada eqtibus di' uifa.Romani cd belld neqq conremnedu î Sicilia oriretur:morfq; tyrani duccs magis i'pigros dediflèc fyraculanos:qua caufam;autanimos mutaflèt.M.Marcello alteri confulu earn prouinciam decernut» Secundu Hieronymi cædem prio rumultuam î Icontinis apud milites fuerar:uocifcratüqï ferociter parenradu regi fanguineconiuratorum cé.Dcïdelibertatis renimrædulceauditû nomé crebro ufur/ pam:fpcs faüa ex pecunia regia largitionis militi:ac fungendi pohoribus ducibus:amp; relata tyrani feeds fceleraifoediorefcp libidines adeo mutaueieaïos:ut infcpultu iacerecorpus pauloantc delyderati reg« paterent.Cu ex ten ex cÓiuratis ad exercitu obtinendu remafiiïênr.Theodorus amp;nbsp;Sofis regiis eqs:qua^ to maximo curfu potcrat:ut ignaros omniu regios opprimerenr.Syracufas cÔtendunr.Cæte^ pixue' ncratnon fama (blü:qua nihil i talibus rebus c cclerius fed nucius ctia ex regis fcruis.Itaqi Andronodo rus amp;nbsp;infu!am;amp;arcemidóalia quæ poterat:quæg? opportuna erat:pfidiis firmarat Hexaphoro Theo dorus;amp; Sofis poft folis occafum obfcura lucc inuedi cum cruéram regia ucftc:arq; ifigne capitis ofte' rarcnrxraucöip Thincam fimul ad libertaré:fimul ad arma uocanres î Acradinam conuenire iubenr. Syracu Multitudo pars procurritin uias:pars in ædium ueftibulis ftat:pars extedtis:fcneftrifgp profpedanuS^ fanus nbsp;nbsp;quid rei fit:rogitant:oia luminibus collucencftrepitucp uario cópIcntur.Armati locis patentibus con/

morns gregantur.Inermcs ex olympii louis templo fpolia gaiicgiillyricorügi dona data Hyeroni a Po.Ro.u xa^ ab eo detrahunr:pcanres Iouem;ut uolcns propitius præbeat lâcra arma pro patria;pro drum de' Iubris:pro libertäre fefearmantibus.Hxc quoep multitudo ftationibus p pricipes regionu urbis difpo fitis adiugitur in infulaarer extera Andronodorus præfidns firmat horrca publica:locus faxo quadra' to feptus:ar^ arcis in modum emunirusxapitur a iuuémre:quæ præfidio eins loci attribura erat: mrt tuntg? nunnos 1 Acradina:horrea frumcnmgi i fenatus ptâtecé.Luceprîa populus ois armatus iner/ mifqi î Acradinâad curia conuenirubi pro Concordiæarà:quæ in cofita loco eratxx principibus unus nomine Polyneus cÔcioné:amp; liberal moderata habuit.Seruimdinis idigniratifq? holes expertos adz iicrfus nom malum irritatos efle.Difeordia ciuilis:quas iportet clades:audifle magis a patribus fyracu fanos qua ipfos uidifTc. Arma qd* impigreccpiflent:laudare:magis laudamyc;fi no uranmr:nifi ultima necefTitate coadiun præfentia legates ad Andronodo^ mitti placere:ut in poreftate fenatus ac pop»» fit:portæ infulæ patcant:rcddat præfidiû:fi mtelam alieni regni fuu regnum uelit facerexundem fe fere;multo acrius ab Andronodoro:qua ab Hieronymo repen libertatem. Ab hac concione legati ma fi funt.Senams haberi inde eoeptus eft:quod ficut regnante Hierone manferatpublicü cofibunta P^ mortem eius ante eâ diem nulla de re nem cóuocan:ncq? cófulti fuerât.Vt uentu ad Andronodopi em mfum quidé mouebat amp;nbsp;ciuiu cofenfus:« cû aliæ occuparæ urbis partes;tum pars îfulæ uelut munit» nma prodita:arœ alienata a fc.Euocam cum a legatis Damarata uxor filia Hieronis iflata adhuc rcgi« Vox ue animis ac muliebri fpirituadmonet fæpe ufurpatæ Dionyfiityrani uocis:qua pedibus tradummó m re Tyra fidenté equo relinquere tyranidem dixerir debcre:facile efle momento:quo quis uelit cedere pofTeiuo no eu/ ue magnæ fortunæ:faccre fii parare earn difficile atep arduû cfle:paulu!um fumeret fpatii ad confulwu gna nbsp;nbsp;nbsp;dum ab Icgatisxo uteretur ad accerfendos ex Icontinis milites:quibus fi pecunia regiam pollicitus eet:

omnia in poteftate eius futura.Hæc muliebria confilia Andronodorus negp tota afpernams eft: neque extemplo accepit:tutiorem ad opes affedandas ratus eflé uia:fi in præfentia tempori ceffiflët.ltaqi tos renunciare iuffïtdumrum fe in fenatus ac populi poteftate.Poftero die luce prima patefadis portis:in forum Acradinæ uenic.lbi in ara Concordiæxx quo pridie Polyneus eSdonatus crar : afcent dit:orationemgp cam orfus cft:qua primu cüdarionis fuæ uenia periuit.deenim claufas habuiflêpof/ ras:nó feparantem fuas resa publicis:fed ftridis femel gladiis timenté quis finis cædibus effet futmus* utrum:quod fatis liberratis foretxontenti nece tyrani eff'ent:an quicun^ aut propinquitatejaut alöm tate:autaliquibus miniftcriis regiam côtigiflcnt:alienæ culpæ rei truddarenmr.Pofteaquam animaa ucrtit eos:qui liberaflent patriarntferuare etiam liberara uellearç cSfuli i mediismó dubitaffe^ qo *,

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER QVÄRTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if^

Corpus fuum:8i estera omniaiquae fusfidei tutelægt effenrequando cumiqui madaflet:fuüs furor ab fumpfiflcr:patnæ refti tueret:conuerfus inde ad interfcöores tyranni:ac nom ine appel lans Theodor: ac Sofim.Facinus:inquit:naeniorabilefeciftis.Sed mihicredite:inchoata ueftragloria nondum perfez da eft;periculüqï intens maner:nifi cómuni concordis confulitis:nelibéra efferarur res.Poft hacora^ rionc claucs porraru:pecuniæ^ regiæ ante pedes eot^ pofuit. Atçp illo qdam die dimifli ex condone lx Tixirca omnia:fana deu fupplicauerunt cd c5iugibus ac libcris.Poftero die com ina pton bus creadis ha bira. Creatus in primis Andronodorus:cxteri magna ex parte interfedores tyranni:duos êt abfentcs Sopatnnac Deomenem fccerunt.Qui auditis iis:qux Syracufisada crat:pccunia regia:qux in leontv Præto/ ‘nis erat Syracufas deuedam:quxftoribus ad idipfum creatis tradidcrunt.Et ca quæ i inhala erat Acra/ res Syz dinaitradita etl.Muriq? ea p3rs:quæ a estera urbe nimis firmo munimento interfepiebat mfula : con/ racufis fenfu oïum deleta eft.Secuts esters res hanc inclinationéai'oru ad libertaté.Hippocrates Si Epicides créant ■Audita morte tyrâni:quam Hippocrates etiam nundo îterfedo cslareuoluerat:dcfcrti a miliribus:qa id tutiflîmum ex prsfentibus uidebatur:Syraculas redicre:ubi ne fufpedi obleruarentur:tanq nouan di res aliquâ occafioné qusrentes:prstorcs primû:dcindc fenatum per eos adcunt:ab Annibale fe mif fos prsdicant ad Hicronymü tâq amicû:ac fociû:paruifle îperio eius:cuius iperator fuus uoluenr: uek le ad Annibalé redire.Cste^4 cum iter tutu nô firmagantibus paffim per rota Sidliam romanis armis: petcrc:ut prsfidii:dentaliqd:quo locros in Italia pcrducanturigrana magna cos parua opera apud An nibalé inituros.Facile res îpetrata.Abireenî duces regios cd peritos militis:td egentcs cofdé:at^ auda/ ces cupiebanr.Sed qd uolebatmon q maturato opus crat:giauirer expediebant. Interim iuuenes mili/ taresÄaffucti militibus nunc apuefeos ipfos:ndcapud tranfFugasiquoji parsmaxla ex naualibus fo/ dis romano5^erat:nuc ena apud infims plebis holes crimina ferebant in fenatu:optimarcfœ:clâ moli ri eos;atq? ftruere:ut Syracufs per fpecié reconciliands focieratis in dicione romano^z lint:dcin fadio:

amp; pauci audores fœderis dominentur.His audiédissredendif^ opportuna multitudo maior ia in dP es Syracufas confluebat.Nee Hippocrari Si Epicidi fold Ipem nouanda^ rc^:fed Andronodoro end ' prsbebat: qui feflus tandé uxoris uocibus monentis nuncilludeé tempus occupandi rcs:dum turba/ ra oïa:noua:ar^ incognita libertate efienndd regis ftipendns partus obuerfaretur milcs:dd ab Anniba ie mifliduces ailucti militibus iuuarc portent incœpra:cd Themirtio:cui Gelonis filia nupta erat:confo Ciatam rem:paucos poft dies Ariftonicuidam tragicoaudori:cui amp;nbsp;aliacSmittercartuerat: ïcauteapez ht.Huic amp;nbsp;genus amp;nbsp;fortuna honefta erat:nec ars quia nihil taleapud grscos pudori é:ea deformabar. Iraq? fide porioré ratus:quâ partis debebat:indicid ad prstores defert:qui ubi rem haud uana cflè eer/ ■ ris Indiens côpererunt:confultis fenioribus:6óaudoritateeo^ prsfidio ad fores pofitoungrcrtos curia Themiftid atq? Andronodew interfecerunt»Et cd tumultus ab re in fpecié arrocior cam ignorantibus ortus ertêt:filentio tandé fadoundicé in curia introduxerdt.Qui cd ordine ola edocuilTet: amp;nbsp;principid coniuranonis fadd ab Harmonis Gelonis filis nuptiis:qbus Themiftio idda eétiafropz: hilpanord^ auxiliäres ïftrudos ad esdé pto^;prïcipumgp aliopi:bona^ coijz pds futura Ïterfedoribuspndciatu: iam meresnnario^ mand aftueta ïperiis. Andronodori parata Ru Hé ad Ifula rurfus occupada: fingula deïde q p quofq? ageréâtotâœuiris armiicp iftrufta cóiu ratio né ante oculos pofuit:amp; fenatui qdé tam iure cadhq Hieroymus uidcoatiatecuria naris atep fcerts repê multitudi's clamor erat:q ferociter mi nitaté i ueftibulo curis corpa cóiurato^ eo metu cóprertêrdtiut filétcs îtegrâ plebé i c0cióefequeréf\

Sopatro mandatum a fcnatu:öó a collegis ut uerba faceret.ls tang reosagebat:ante ada uitaorfusq/ .

fung? poftHieronis mortéfcelefte:atg^ impie fadacént.Andronodogiac Themiftiumarguit fecirtè. Andro/ Quid.n.fua fpóte fecirtè Hieronymd puc^:ac uixdd pubcfcétê facere potuirte:tutores ac magiftratus tius fub aliéna luidia rcgnartè.Ita^ autante Hieronymd:autcerte cd Hieronymojpirecos debuiflê at illos debitos ia morti:deftinatofq? alia noua fcelera poft morté tyrani molitos:pala prïo cd claufis An/ tnirtii dronodorus Huls portis hsreditate regni crcucnriqusqqpcuraror tenuerar:^ domino portedentqp esdes ditus deide ab eisig i Ifula craticircdfelTus ab uniuerfa ciuitate quæ Acradina renuerirme geq pala : atq? aperte peritd regnd dam amp;nbsp;dolo affedare conatus fit.Et beneficio gdé:arg?honorc potucrit uld:cd in/ ter liberatores patris Ifidiator ipfe libertatis creatus eérptor:fed alos eis rcgios:regias cóiugcs feciflè:al ren Hicronisialteri Gelonis filias nuptas.Sub hacuocé ex olbus partibus cócionis clamor orif:nullam ƒ card uiuerc debere:nec quég fupeflê tyrano^ ftirpis.Hse natura multicudinis é:aut feruit humiliter: -y aut fupbe dominât:!ibertatc:qus media é:nec Ipernere modice:ncc habere Iciunt:amp;: nóferme défunt ,^ irard idulgétes miniftrugauidosiarg? Itempantes publicano^4 alos ad fanguiné amp;: esdes irritér. Sic ex / teplo tdptores rogationé pmulgarunacceprag? poene pufg pmulgataé:ut ols fgia ftirps interficeref. Mirtl^ a pro riboDemarata Hicróis amp;nbsp;Harmonia Gelóis filia cóiuges Andronodori amp;nbsp;Temiftii iterfe

' HaracliaeratfiIiaHieronisuxorSofippiiglegatusabHieronymoadregéPtolsmcdmif cerunt.-fusiuoldtarid cófciuerat exilid.Ea cd ad fe quog? uenire pftißctu facrarid ad penarcs cofugit cdduabus Quid filiabus uirginibus:crinibus i dblurisimUcrabiiicy alio habituiSó ad ea addiait peesmde p memoria hie Vulgi ronispatris;Gelonifg?fratrisnefeInouainuidiaHyeronymieóftagrarefincrérmihilexregno illiusp ^uiuP ter exiliduiri haberemeq? fortuna fua eandé uiuo Hieronymo fuirtèiqudfororis:neg? Iterfedo eo cam titudw

• eandé eé.Quod fi Andronodoro confilia ^certaflêntuUa cd uiro fuerir regnatura:fibi cum csteris fer/ «Ï*?““ ' uienddifi qs Sofippo nuciet interfedumHieronymd:ac liberaras Syraculasicui dubid cé:gn extéplo có fcenfurusutmauiraiat^lpatriarediturusj'quantdfpesholumfallitï'inliberata patria cóiugem eins;

ac liberos de ufta dimîcare:quid obftâtes libertan aut legibus ^qd a fe cuiq periculum :a fola ac prope ut dua:amp; puellis in orbitaré degentibus eflc ƒ At.n,pençuli qdem nihil a fe timerian uifam tantti regia to pern eflc.Ablegarcnt ergo ncul ab Syracufis Siciliaqp:amp; afporran Alexandria iuberent ad uirü uxoré ad patré fihas.Auerfis auribus animifgpxaflê ne tépus tereretunferru quofda expedientes cernebat: tu omiflis pro fe pcibus:pucllis ut falté parcerent orare îtoit.-a qua ætate etiâ hoftes iratos abflincrcntmC tyrânos ulcifccndo:quæ odifîènt feelera ipfi imitarenf .Inter hæc abihadam a penetralibus iugulât. In uirgines deîde refperfas matris cruore ipetum faciunt:qu£e alienara mente fimul luâu:mcruquc:uclut caprae furore:occurfu fe ex facrario proripucrût:ut fi effugium pamiflct î publicû:îpleturæ urbem n^ multu fuerint.Tum quoœ haud magno ædium fpatio îter medios totarmatosaliquotiens îtegro cof pore euaferunt:tenentibufç cum tôt ac ta ualidæ eluftandæ manus cént:fefe cripuerunt:randé uulnelt; ribus confeôlæ:cum oîa rcpleflent fanguine:cxanimcs corruerunt,Cædemqî de fe mirabilem: miferalt; Attur. bilioré cafus fecit:quod paulopoft nuncius uenit:mutatis repente ad mifericordiam animisme interfk Mifera^ cerentur.Ira demu ex milericordiaorta:quod adeo feftinam ad fupblidum neg? locus pcnirendi:autre bilem greflus ab ira rcliûus eér.Itaç fremere multitudo:amp; in locum Andronodori ac Themiftii:nam ambo cædem prætorcs fucrunt:comiria pofcere;quæ ncquaq ex fententia prætorû futura cent.Statutus eft comitiis dies:quo nec opinâtibus omnibus:unus ex ultima turba Epicidem nominauit:tum inde alius Hippo cratem xrebriorcs deîde eæ uoces:amp; cû haud dubio aflenfu multimdinis eflê. Et erat côfufa cÔcio non populari modo:fed militari quo^ turba:magna ex parte etiâ perfugis:qui omnia nouare cupicbâr:per mixtis.Prætores diflîm ulare primoÂ trahendam rem cflê.Poftremo uidi confenfu:amp; feditioné me-' tuentes pronûciant prætorcs. Nec illi ftatim creati nudare quid uellent:gq ægre ferebant amp;nbsp;de induciis die^ deeem legatos iflé ad Appium CIaudiû:amp; impetratis eis:alios qui de foedere antiquo renouando agerér:miflbs. Ad Murgantiam tum elaflêm nauium centu romanus habebat: quo euaderent motus ex caedibus tyranorum orti Syracufis:quoue eos ageret.noua arç infolita libertas opperiens, Per eoP dem dies cû ad Marcellum uenienté in Siciliam legati fyracufani mifîi ab Appio eflent : auditis condP cionibus pacis Marcellus poflè ré côuenire rarusÄ ipfe legatos Syracufas:qui coram cum prætoribus de renouando foedere agcrent:mifit Et iam ibi neqq cadequics:ac tranquillitas erat:pofteaq punicam claflem accefîîflè Pachynû allatû é:dempto timoré Hippocrates amp;nbsp;Ep-cides nûc apud mercennarios millitcs:nunc apud tranlTugas prodi romanis Syraculas criminabâtur. At uero Appius naues ad hoft» um portus:quid aliæ partis hominibus animi:accederct opperiens in ftationem habere ccepît. Ingens in fpeciem criminibus nauis acceflérat fides:acprimo etiam tumultuofe decurrerat multitudo ad ^ hibcndos:fi in terram egrederentur.ln hac turbatione reni i concioné uocari placuit:ubi cü alii alio té-* derenr:nec peul a feditione res eflèt.Apollinides principu unus orationé falutarem ut î tali tépore ha** buit.Neefperh falutis:necperniciem propioréunquam ciuirati ullifuiflc. Sienimunoanimo omnes uel ad romanos:ucl ad Carthaginéfcs inclinent;nullius ciuitatis ftatu forrunatioré : granoremue fore Si alia alio trahat res:nô inter pœnos romanofq? bcllûatrocius fore;quâinter ipfos lyracufanos : cum intra cofdem muros pars una quæcy fuos exercitus:fua arma:fuos habitura fit duces.Itaç ut idem oéS fentjant:fumma ui agendum eiîè:utra focietas fit utilior:!ongcminons adeo rem momenti confultax tioniseflê.SedtaméHieronispotius:quâ Hicronymi audoritaré fequendam in fociis legendis :ud quinquaginta annis féliciter expertâ amidtiâ.Nunc incognita: quondam infideli præferendamxflè et momenti aliquid ad confiliû qdcarthagincnfibus ira pax negari poiTittut non uh^ in præfentia bellu cum eis geratuncu romanis extéploaut pacé:aut bellû habendû.Quo minus cupiditatis ac ftudü uifa eft oratio habere:plus eo audorîtatis habuit, Adiedum eft prætoribus ac deledis fenato|z:militare et confiliû:iufli amp;nbsp;duces ordinum præfediç auxiliorum fimul confulerc.cû fæpe ada tes cet mediis ecr taminibus:poftremo:ga belli cû romanis gerendi ratio nulla apparebat:pacem fieri placuit ; mittiœ cû eis legatos ad ré côfirmandâ.Dics haud ira multi îrerceflêrunticû ex Icontinis legati præfidiû finïbis fuis orantes uenerût.Legatio popporruna uifa ad multitudiné inconditâ:ac tumultuofam exonerâdâi Ducefgi cius abIegâdos«Hippocratcs ptor ducereeo trâftugas luflus.Sccuti multi ex mcrcænnariis augt; xiliis quattuormiTlia armatoi^ effecerunt.Et mittentibus amp;nbsp;mifljs ea læta expiditio fuit : nam amp;nbsp;quod lâdiu cupiebant nouandi res occafio data eft:amp; hi fentinam quandâ urbis rati exhauftâ lætabam cæte^z leuauerunt modo î præfentia uelut corpus ægrum:quo mox î grauioré morbû recideret.Hip/ pocrates.n,finirima puinciæ romanæ primo furtiuis excurfionibus uaftare cocpit.Deindc cum ad tuf dos fociorû agros miflum ab Appio pfidium cénomnibus copiis impetum îoppofitâ ftationécû caZ de multorum fecit.Quæ cû eflént nunciara Marcellotlcgatos extemplo Syraculas mifit;qui pacis fidf ruptam eflê dicerentmec belli defumrâ unq câm:nifi Hippocraresiatgt Epicides non ab Syracufis mo* do:fed tota pcul Sicilia abligarentur.Epicides neaut reus criminis abfentis fratris pfens eflet:aut deeP ‘ fet pro parte fua concitando bello : profedus amp;nbsp;ipfe in leontinos : quia fatis eos aduerfus Populum ro manum concitatos cernebat : auertere etiam ab Syracufis coepittNam ita cos pacem pepigiflé cum to Hippos* manis ut quicun^ populi fub regibus fuiiTcntÄ mæ dicionis eflênt. Nec iam libertatis contentos eP crates femifi etiam regnent : aut dominentur.Renunciandum igitur cis eflêileontinos quoque æquum cenz qeté Si fere liberos eflêiuel quod in folo urbis fuæ tyrannus ceciderit: uel quod ibi primum conclamatum m ocia nbsp;nbsp;nbsp;libertatem :relidifquc regiis ducibus Syraeufas fit concurfum : ita aut eximendum id de foedere eflc;

turbat aut legem earn foederis non accipiendam.Facile multitudini pfuafum.Lcgatifgp fyracufanorum amp;nbsp;df

caede ftatiohis romanos quacrétibus:amp; Hippocratem:atç Epicidcabirefcn locros:fcu quo aho map Icnt:dümodo Sicilia ccdcrcnt lubénbus ferodrer refponfum e.Neç mandaflê fefe lyracufanis ut pace pro feed romanis facerentmegj reneri alienis Feed en bus. Hax ad romanos fyracufani detukrunr abnu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

entes leontinosn fua poteftatc eflenracp integro feed foedere bclld romanos cd ris gefturos:ncŒ fefe de/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

futuros ei bello:ira ut i poreftare redaóti fuæ rurfus dicionis eént.Sicut pax coueniflêr Marcellus cum Leontii omni exerciru ^fedus in leotinos. Appio quoç accito:utaltera parte aggrederetur:tato ardore milieu capidfa eft ufus ob iram ïcer condiciones pacis interfedae ftationis:ut primo impetu urbem expugnarenr.Hip Marcel pocrates atep Epicides:pofteag capi muros refringi® portas urderunta arcem fefe cum paucis recepef. lo Inde dam node Herbefum pfugidt Syracufanis odomillid armato^ agmine ^fedis domo:ad Milia fluméoccurir:ndcius captam urbecé.Cætera mixta falfa ueris ferens:cædé ^mifcuam militü at^ op/ pidanopi fada.nccquég pu be ré arbitrari fupercflë:direpta urbem:bona locupkrid donata. Ad nundu tam atrocé códincagmc:cócitatifcpoibus:duccs erat tde Sofis ac Dinonynius;qd agerent:c0fulrabant.

Erroris fpecié hand uana médacio pbuerant:uerberati ac fecuri pereufli trâffugæ ad duomillia homi/ tium,Cære^dleonrinoß^ militumg? aliop^ nemo poft captam urbé uiolatus fuerat:fuam ofa cd eis: nifi guæ primus tumukus captæ urbis abfumfpcrat:reftitueban€'.Nec ut leontinos irér ,pditos ad esedem commilironcs qrcn tes ppelh potuerc:nec u t codé loco certioré nuncid expedarét. Cum ad defedioné indinatos aios cernèrent ptores:fed cd motd baud diuturnd fore:fi duces amentiæ fublati eénr:cxerci/ turn duditMcgara.lpfi cd paucis equitibus Herbefum ^fidfcutur:fpe territisoibus p pditioné urbis punddæ.Quou ubi fruftra eis fuit îcœptd:ui agédum ratupoftcro die Megaris caftra mouér:ur Herbe nbsp;nbsp;' ' K

fum oi'bus copiis oppugnarct Hippocratcs:amp;: Épicides nó tam rutd pria fpecie:qua und fpe undigr ab/ fdflâ.’côfikû ce rati: ut fe militibus pmitterét:amp; afluctis magna ex parte fibi:^ ui fama cædis cômilito num accéfus obun agmini,pccdunt.Prima fröte figna fexcétq^ cretéfid erat:qd apud Hieronymum merucrat fub cis:amp;: Annibalis benefidu habebancapu ad Tralymend inter romana auxilia: dimiffi^. Quos ubi ex fignis armatop^ habirugi cógruere:Hippocrares args Epiddes ramos olex ac uelamenta aha fupplida porrigéres orare:ut recipcrét fefe rcccptofgi tutarendneu ^derét fyracufanis:a gbus mox ipfi trucidadi populo romano dcdcrcnr.Enïucro cöclamar:bonu ut aium habcrct:ocm fe cd illis fortu ' “ ’ nam fubituros. Inter hoc colloquid figna cóftiteracitenebaturgi agrncn.Nec du:quæ moræ ca foret:p/ ueneratad duces .PoftcagHippocraté amp;nbsp;Epiddéadeflèpuaferatrumonfremituf^ toto agmine erat: haud dubie approbatid aduétu eog^:extéplo ptores citatis cqs ad pria figna prcxcrut.Qui mos ille:q 1 i ' -Attur^l centia cretéflum eét:rogitates:colloga ferédicd hofteiniulkig? ptorum mifccdi eos agmini fuo:comp fuppiiz hendi uïciriqi carhænis iuflerunt Hippocrate.Ad qua uocé ratus extéplo primd a cretéfibus damor é: anu in ortustdeïde exceptus abaliis:utfacile:fi ultra tenderét:appareret eis timedd eé.Solliciti incertic^ return fignia fuaßi Megara.undepfedi erat:referri figna iubét:nunciofgj de ftatu pfenti Syracufas mittdr. Fraudem quogj Hippocrates additiidinatis ad oém fufpidoné animis:^ cretenfid quidufdam ad itinera infidé/ da miflïs:uelut interceptas littcras:qs ipfec5pofuerat:rccitat.Prattores fyracufani Marcello feeddd faz luté ut alïólcnfcriprd erat: rede ed argr ordine feciflè:qd i leótinis nulli pcpcifkt.Scd oium mercænna/ riord milinl candé eé cam:nec Syracufas qeturas:dóec geq externo^ auxiliopt aut i urbeaut iexerciru fuo eét:iragi darct opera:ut eos q cd fuis pro ribus caftra ad Megara haberét:i fua ptaté redigcreuac fup ■ plicio eord liberaler tandem fyraeufas.Hæc cum recitata eflènt:tanto clamore ad arma dilcurfum eft: nt prætores inter rumultum pauidi obequirauerint Syracufas:^ nc fuga quidem eorum feditio com/ preflâeft:impetufq? in Syracufanos milites fiebant.Nce ab üllotcperatumforenniEpicidcsatqiHipx : pocrates uxe multitudinis obuiam iflênt.Non amifericordiaautnumanocófilio.-fed nefpem reditus præciderent fibué^ cum ipfos fimul milites fidos haberent:fimul obfides tum cognatos quom eorum atey amicos tanto merito primum:deinde pignore fibi conciliarcnt:experti$:quam uana:autkui aura mobileuulgus eftct:militem nadiex eo numero:qui in leonrinis circunfeflieflênt:fubornant:ut Syra tufas perferret nuncium conuenientem eis:quæad Milam falfo ndciata erant.Audorem$ feexibédo: amp;uelutuifa:quæ dubia erant:narrando:concitarctiras hominum.Huic non apuduulgum modo fi/ des fuit:fcd fenatum quoç in curiam îtrodudus mouit:ut uani quidam homines palam ferrent per/ bene detedam in leonrinis elfe auaricia amp;nbsp;crudclitaté romano^:eadem fi intraflènt Syracufas:aut foe/ diora eriam:quo maius ibi auariciæ præmideét:faduros fuifle.Itagp claudendas cundis porras : amp;: Cu/ ftodiendâ urbe cenfere.Sed nó ab cifdem oés rimerc:nec eofdem ois odiflê:ad militares poene ocsipar/ tem^ magna plebis iuifum eé nomen romand,Prætores oprimariumgi pauci qqinflari uano nuncio erantitamen ad ,ppius præfentiufgp malum cautiores elIè,Et iam ad Hexapyld erant Hippocrates atç Epicidcs:ferebaturqi colloquia per propinquos popularium:qui in exerdtu erat:ut portas aperircnt: li ncrcnrgi cóm unem patria defendi ab ipetu romanoß^Jam unis foribus Hexapyli apertis eoepti erat re Subita dpi:cd prætores interuenerdt:ód prio ïperio minif$:de(de audoritate deterrendo:poftremo ut oïa ua Syracu na crant:obliti maieftatis pdbus agebant:ne proderér patria tyranno^t ante fatellitibus:amp; rum corru/ fanoK ptoribus exercitus.Sed furdæ adeo oium aures côcitaræ multitudinis crat:quod nó minore intus : ui: defedó quam foris portæ effringerenf:effradif^ oibus tuto ï Hexapylo agmen receptum é.Prætores i Acra/ dinam cd iuuentute populariu côfugiunt.Mercænnarii milites pfugæçp:ôd gegd regiorum miiitd Sy/ racufis erat:agmcn hoftid augent.lta Acradina quogi prio ipctu capitur:ptoref^:nifi qui iter tumultd cffugerdtiomnes inrerfidunt .Nox^ cædibus fine fedt.Pouero die feruiad pilled uocati:amp; carecre uk

Syracu Öi cm/ïïxSfuf^ ois mulnrudo Hippocrate a rep Epicidécrcantptores.Syracursc^: cüm breue tepus fe^dJ liebrtas affulfiflemnanriquâferuitutéreciderût.Hæcnuncjatacum eéntromanisiex kontims mota tur Epi funt extéplo cadra ad Syracufas:amp; ab Appio kgan per portu miffi forte m quinqucremi erant.Præmif ddi amp;nbsp;fa quadnremisxum intraflet fauces portus:capirur,Legan ægre effugerût.Et iâ no modo pacis : fed ne hippo/ belli quidem iura rclidh erat.Tunc romanus exercitus ad Olympiudouis id replum eftimille amp;nbsp;quinz cran gentis paflibus ab urbe cadra pofuit.Inde quoq? legatos præmirti placuit.Quibus ne intrarent urbem extra porta Hippocratesiatcp Epicides obuia cu fuis procefkrut.Romanus orator no bellum fe fyracu famsifed opem auxiliumcg aßerre ait:amp; iis:q ex media cædc clapfi perfugerint ad fe:amp;: eis;qui metu op prcfTiifoediorc non exilio lolum:fed etiam morte feruitutcm pananf. Neccædem ncfandam focioru inuldam romanos pafTuros.lta® fi eis:qui ad fe perfugerunntutus î patriâ reditus pareret:ac exdis au dores dedantur:amp; liberrasilcgelg? fyraeufanis reftituantunnihil armis opus cfk:fi ea non fiant: qcû^ in mora fit bcllo pfecuturos. Ad ea Epicidcs:fi qua ad iê mandata haberct:relponfum cis ait fe daruru fuifîè:cum î corum:ad quos uenerint m3nu:res fyracufana cfTêt:tum rcuerterentur. Si bcllo laceflent: ipfa re îrclkduros:nequaquam idem cflè Syracufas ac Icontinos oppugnarc.Ita Icgatis rclidis : portas claufir.lnde terra mariq? fimul coeptæ eppugnari Syracufæ:terra ab Hexaphylo:man ab Acradina:cu lus muras fludu abluitur. Et qa ficut leonrinos terrore ac primo impetu ceperant:non diffidebant ua/ dam difiedamqi fpatio urbem partealiquafe i'uafuros:omnem apparatum oppugnanda^ urbiu mu ris admoucranr.Et habuidertantoimpetu coepta res fortunam:nifi unus homo Syracuds ea tempe/ Archi/ datefuiflet Archimedes.Is crat unicus fpedator cæli:fydcrumg?:mirabilior tarnen iucnror:ac machi/ medes uator bellicorum rormentorum opcrumq;:q ea:quæ hodes îgenti mole agerent:ipfe per kui momen to ludificaref.Murûper inæquales dudum collesiplæraç alta:amp; difficilia aditu: fummidâ queeda : amp;nbsp;quæ planis uallibus adiri podennutcuicunœ aptum uifum é loco:ita omni genere tormentoß^ indru xir. Acradinæ m urum qui ut ante didum cd:mari alluitur ex qnqueremibus Marcellus oppugnabat. Ex cæteris nauibus fagiprarii funditorefç amp;nbsp;uelites etiæquo^ tælû inhabile ad remittendû îperitis é: uix quequam fine uulncreconfidere i muro patiebanCHi ga datim miflilibus opus ed:procul muro Naualis tenebant.Naues iundæ:aliæ:binæad quîquercmes demptis interioribus remis:utlatus latcriapplica/ roma/ retur:cû exterioreordine remo^melutnaues agerétur:turres contabulatasimachinamentags alia qua no^ó ap tiendis muris por rabat. Aduerms hunc naualé apparatü Archimedes uariæ magnitudinis torméta in paratus muris difpofuit:in cas:quæ proeul eranr nauis faxa ingéti p0dereemittebat:propiores leuioribus co/ que magis crebris petebat tælis.Podrcmo ut fui uulncre inradi:ræla in hodem ingcrercnt:murum ab imo ad fummum crebris cubitalibus ferecaueis aperuit:per quæ caua pars fagiptis: pars fcorpionibus modicis amp;nbsp;occulns petebant hodem.Quæ propius qdafubibantnaues:quo interiores idibus tormé/ toßz ccuni eas tollcdas amp;nbsp;dip muß^ emincnré ferrea manus firmæ chatænæ illigat3:cû inieda ^ræ eéf grauig? libramïto plübi rccellcrct ad folmfufpéfa ^ra nauï i puppim datuebat. Deide fubito uelut ei muro rem ida cadenre nauim:cui îgenti trepidatióe nauragz:ira undæ affligebant:ut ena fi reda rccide ret:aliquantu aquæ accipcrcr.Ita maritima oppugnatio efl clufaiommfqï uis cflaucrfa:ut totis urn bus terra aggrederétur.Sed ca quoqp pars codé omniapparatu tormento^mdruda erat Hieronis ipenfis Syracu curaqip multos annosarchimedis unica arte.Natura étadiuuabatloci:quod faxum;cui ipofita muri fase fd fundaméra funt:magna parte ka ,pcliue ed:ut nó fold miflâ torméta:fed ct:q podere fuo^uoluta cént rus amp;nbsp;grauiter in bofte kidciét.Eadécaad fubcundûarduûaditu:îdabilcm^ ingreflum præbebar, Ira con/ mmtio dho habiro cum oïs conarus ludibrio eflet:abfidere oppugnatione:atç obfidendo tatum arcere terra matig? cómeatibus hodc placuir.Interim Marcellus cû tertia fere parte exercitus ad recipiédas urbesp fedus:quæ ï motu rcßd ad carthaginenfes dcfecerant.Pelorum atq? Herbefum:dedentibus ipfis: reccz pit.Megaram ui captain diruit atç diripuit ad reliqult;^:ac maxime fyracufano^ terroré.Per idem fe re tempus amp;nbsp;Himilco:qui ad Pachyni promontoriü diu claflèm tenuerat:ad Heracleam :quam uoeât Minoam:quing? amp;nbsp;uiginti mjllia peditu tria equitum.xii, elephantos expofuit. Nequaquâ cd tâtis co/ püs ante tcnuerat ad Padwnd claflèm Scd podeaqua ab Hippocrate occupatæ Syracufæ étant : profe/ dus Carthaginem:adituf^ ibi:amp;ab icgatis Hippocratis:litterifç Annibalis:q ueniflè tempus aiebat Siciliæ p fummd dccus repetendæ amp;nbsp;ipfe haud uanus prælens monitor facile ppulcrat:ur quâræ nia/ ximæ poflènt:pcditd equirumep copiæ in Sicilia rraiieetentur.Adueniés Heraclcâ intra paucos dies:P de Agrigentd recipit:aliardg^ ciuitatum ;quæ partis carrhaginéfium erant adco accéfæ funt fpcs ad peP lendos Sicilia rom3nos:ut podremo etiâ:qui obfidebantur Syracufis:aîos fudulerît:amp; parte copiaß^ fa tis defendi urbem pofle rati:ita inter fe munera belli partiti funt:ut Epicides præeflèt cudodiæ urbis. Hippocrates Himilconi côiundus bellum aduerfus côfulem romanu gereret:cum decémillibus pedi turn quingentis equitibus node per intermifla cudodiis loca profedus cadra circa Accillas urbem po/ nebat.Munienribus fupuenit Marcellus ab Agrigéto iam occupato:cum frudra co præuenire hoftem fedinans rctendiftèr.Pvedicns nihil minus ratus qua iHo tépore fyracufand fibi exercitd obuia fore.Sed . tamé meru Himikonis poenorumg? ut quibus nequag eis conus quas habebat:par eflêt:quam poterat maximeintentus atque agminead omnescafus compofito:ibat,Forte cura:quæ erataduerfus poenos Hippo/ præparata:aduerfus ficulos ufui fuit.Cadris ponédis incompofitos:ac difperfos nadus eos:amp; plærof^ incrmes:quod peditum fuit:circunuenit.Eques kui certamine inito:cum Hippocrate Acras perfugit.

®®PMe nbsp;£a pugna defugictes ab romanis eu cohibuiflêt ficulos Marcellus Syracufas rediit:ôi pod paucos dies

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ùâï

Himilco:adiûdo Hippocrate ad flumé Anatim:oao ferme ide millià caftra pofuit.Sub idc fere tps amp;nbsp;naues loge qngp amp;: gnq'gita carthaginéfiù eu Bomilcare elaflis pfedo î magma porru Syraeufas ex alto dccurrcre:Er romana ité elaflis.xxx,qnqucremcs legationé prima Panormi expofuere.Verfumqueab italia bellû adeo iiterq! populus i Siciliâ items fuiflê uideri potcrat.Legionc romand quæexpofita Pagt; normi erat:uenicté Sy racufas pdæ baud dubiæ fibi fumrâ Himilco rarus uia decipitur :Mcditerraneo nam P pœnus innere duxit.Legio maritimis locis:claflê plcqucrc:ad Appiû Claudiia Pachynû eu par/ tecopia;pzobuiâpgreflum:pucnfr.NccdiuriuspoeniSyracufismoratifunt.Et Bomilcar fimul paru fidés nambus fuis:duplici facile numéro claflè:aduétâtibus româis: fimul îutilé morâ ccrnésmihil ali/ ud ab fuis:g iopia aggrauari focios:uelis îaltû dansai Africa trâfmifir.Et Himilco fecutus neqeg Mar/ cel'u Syracufas:fiqua prius:q maioribus copiis iugeref:occafio pugnâdi eét;pofteaq ca nulla cÔtigerat: rurüey ad Syraeußs amp;nbsp;muniméto:amp; uiribus hofte ccrncbat:nc fruftra aflidédoiexpcdandoq? obfidio nem fociorum tps tereret:caftra idemouit:ur quoeûçp uoeafler defediôis ab romanis fpcs:admouerct exereim: ac plens fuas res fouétibus adderct aios .Murgâtiâ primu:pdito ab ipfis pfidio romano rece/ pit:ubi fruméri magna uis cômeatufq? ois generis cÔuedi crâta romanis. Ad banc defedionem eredi Murgâ funt amp;nbsp;a lia K cimram animÉpfidiag? romana aut pcllebant arcibus:aut pdira p fraudé opprimebanf. tia pœ/

Aenna in cxcelfo loco ^ prupto undigdka-.m loco inexpugnabilis erat:ru pfîdiû i arce ualidum;pfe/ no pro/ Öumgi pfidii bauçl faneopportunu ifidiâtibus babcbat.L.Pinariuseratuiracer:amp;q plus ieo:nepoflet ditur decipi:qii3 ifide ficulos reponcrctia tu iréderât eu ad cauédû omni cura audiræ rot proditioncs defe/ ûioncfq5:urbiû:amp; clades pfidio^.Iraqi node diegi iuxta parata:iftrudagi oia euftodiis ac uigiliis crât: nccab armis:aur loco fuo miles abfcedebat«Quod ubi ænnélium pricipes iâ padicû Himilcone de p ditione pfidii aiaduerteriït nulli occafioni fraudis romanû parcrc:apte ac prepaid placuerat agendum: urbéarcé^ fuæ ptdris aiuntdebere cflê:fi liberi i focieraté:n5 ferui i euftodid tradiri cent româis. Iraq» elaues porrarû reddi fibi æquû céfent:bonis fdeits fidé fuâ maximû uiculû eé:amp; ira fibi Po.Ro.fenatu^ gratias habituy^ifi uolétes:ac nÔcoadi mâfiiTenti amicitia. Ad ea romanus fe i pfidio ipofitû eé diccre ab iperatore fuo claucf^portayz:amp;: euftodiâ arcis ab co accepiflê:quæ ncc fuo:nec ænnéfiû arbitrio ba/ bcret:fed cius q cômififlcr.Præfidio deeedere apud româos capitale cc:amp; ncc libcroyz ét fiioye câ paren tes fanxiflèxÔfulé Marccllû baud peul eé. Ad cû mitterét legatosxuius iuris ar® arbitri eer.Se uero ne gare illi milTuros teftari:fi uerbis nibil agcrét:uididd aliquâ liberratis fuæ quæfiruros.Tû Pinarius ait illis:fiad cófulé grauarent mittcre:ftbi faite darêt.populi cÓfiliüutfeireßurrüpaucoye ca denuciata: an Præfi/ uniuerfæ c mi taris cént.Côfenfu i pofterû dié c5cio ediciâpoftcaq ab co colloqo i areem fefe reccpincô dio de/ uocans niilmbus.Credo ego uos audiflê militcs:ingt:quéadmodû pfidia romana ab ficulis circûuenta cederc amp;nbsp;oppreflâ fint p bos dicsxd uos fraudé deû prio benignitate:deide ueftra ipfi uirtute:dies nodef^p/ ap.Ro» ftando:acpuigiiando iarmis uitaftis:utinâ rcliquû tps nec patiédo ifanda:nec faciendo traduci poiTit: Capita/ hæc occulta fraude cautio é:qua ga adbuc minus cuig fucceflit: aperte ac ppalam elaues portai repo/ le fuit feunt.Quas fimul ut tradiderimus:cartbaginéfiûextéplo Aenna ennfaediufg? bic trucidabimur : qua Murgâtiæ pfidiû iterfedum é.Nodé und ægrc ad côfultandû fum pfi:qua uos certiores periculi iftan/ tis faccré:orta luce côcioné babituri funt ad criminddu me cócirandügi i uos populmlta^ craftino die autnoftrotautænnéfiû fanguie Aenna iundabiCnccpoccupati pcculii:nec occupdres piculi geq babe/ biris:q prior ftrixerit ferrü:eius uidoria eritimtéti ergooés armati fignû cxpcdabitis:cgo î cocioe ero rps:quoad oia iftruda fint:loquédo altercddoç trabam:cû toga fignû dederoitum undiguclamore fublato:rurbam inuadite:ac ftemite oîa ferro:amp;lcaucrc:ne geg iis fupfit:a gbus aut uis:aut fraus timeri poflir.Vos Ceres marer:ac Proferpia pcor:cæreri ifemi fupnigi dii:q bde urbc:hos ßeratos Iacus:locof q colitis:ut ita nobis uolétesppicii adfitis:fi uitddæ:nô ferédæ fraudis cd boe cófilii capimus.Pluribus Uos milites hortarcr:fi cû armaris dimicatio futura eét:ïermes icautos ad facictaté trucidabitis: amp;nbsp;eófu lis caftra i ^pîquofût ne gd ab Himilcôc Ôf carthaginéfibus timeri ponk.Ab hac adhortatiôe dimiflî corpora en râc.Poftero die alu alus locis ad obfidéda itineraxlaudédofcp oppidanis exitus ps maxia fup theatruxircaep aßLicnÄ ante fpcdaculu côcioné côfifKk.Produdus ad populum a mgfatibus pfeflus romanusxû œfulis de ca re ius:ac ptâté eé:nô fuâ:ôd plæra^ eadé:q pridie prius dixiflêciprio fenfim:ac plurcs reddere claues:deîde ia una uoce oés id lubcrcrx'udang; ac dmeren ferociter minarenf :ncc uide renf ultra uim dilaturi:tü pfedlus fignû toga:ut côuenerat:dedir:rn ilitef^ itéti dudû ac parati:alii fup/ ne i aduerfam cÔcioné demorc fublato decurrût:alii ad exitus theatri côferti obfiftûtxædunf ænnen/

fes cauea îclufixoaceruâturœ nÔcæde fokkfed ér fuga:cûalii fup aliop^ capita ruerét:atç îtegri fauciis min mortuis icfdetes cumularenf.inde pafliin difeurrifrôd urbis capræ môzfugaœ Si cædes oîa tenet: nihilo remüTiore inilitûira:qd iure turbâ inermécædebât:quâfi piculû par:amp;: ardor certaminis cos ir ritaretJta Aenna aut malo:aut ncccfiano facinore retéra.Marcèllus ncc fadû îprobauit:amp; pdâ ænnen/ frum miliribus côce(rit:ratus timoré deteritos téperaturos pditiôibus pfidiopi ficulos. Atlt;^ ea clades: ut urbis î media Sicilia fîtæ elarægnuel ob infigné muniméto naturali locû : uel obfacrata oia ueftigiis raptæ quôdâ Proferpinæ ppc uno die oem Siciliâpuafit.Et qa cæde îfanda rebât:nô hoîum tantum: fed etiam deorum fedem uiolarâ eflê:tum uero qa etiâ ante dubii fuerât:defccerc ad pœnos.Hippocra/ tes ide MurgantiâtHimilco Agrigenrû fefe recepit:cû acciti a proditoribus negeq Aennâ exercitum ad “s *yra mouiflcnt:Marcellus retro î leontinos redir:frumétoç:ôi commeatibus aliis in caftra conuedis: præ/ lidio ibi modico relidoiad Syraeufas qbfidendas uenit.Inde Appio Claudio Româ ad côfulatû petédû

minô.T.QuItiû CnTpinû î dus locum dafll.caftnf^ præfecit uctcribus:ipfe hybernacula qulg! m inà paffuû Hexaph71o:LcÔtinam uocardocû cômuniuit ædific3uirq;.Hæc f ùicilia ufœ ad pnopium hye/ mis gefla.Eadca(Utcamp;tu Philippo rege;qdiâantefufccptû fucranmotû bdlû clt.Lcganab Oncoad M.Valeriû prorc uencrût pfidenté clalTKBrûdufio.Calabriæg^ drca btroribusmudâtes Phibppum pu mum Apollonia tcpralîéleuibus biremibus,c.xx.flumineaducrfo fubucdum;dddcutca res tardiorc fpe fuerit:ad Oricû no(Secxcrcnûadmouiflê:eâç uibé fnam î piano neg? moenibusmcg? uiris : neque armis ualidâ prio ipetu oppffam cé.Hæc nûciantes orabât:ur opem fcrrcr:hoftéç hauddubiû Roma nis rerra;aut maritimis uiribus arcerenq ob nulla aliâcâm:nifi qd' imincrct ItaUæ : peterenf.M.Vale/ rius pfidio loti cius rdido.T. Valcrio iegatoau elafle îftruda paratacp:amp; qd' lÔgæ naucs milina capere non poterarn oncrarias îpofitù alrcra die Oricû puenit:urbc^ eâ leui rencre pfidio:qd' recedes ide rclï Vide nbsp;nbsp;querar Philippus baud magno cerramie rcccpirXcgati ab eo Apollonia uencrûr nunciantes i cbfidióc

ne Ne/ fefe:qd' deficere ab Romanis nollét:ec:ncg? luftinere ultra uim maccdonu poflernifi pfidiu mitraf Ro uio lit manu faduros fe:quæuellcr;polliciros.Côful dcledo^ militû trecéros nauibus logis mittitad odium legédu fluminis cü pftdofodü NemoCrifpo:uiro ipigro:amp; pito milinæ.ls:cxpofiris militibus in terramauP bufep Oricû rerro;unde ucncratiad cæferâclaflèm rcmiflis : milites ^cula flumine per ma mumme ab regiis obfeHäm duxitÄ noflenta ut nemo hoftiü fcntiret:urbe:c igrcïîûs.Dic ifequcti qeucrc:dü pfe dus iuuentutéapollinatû:armaç:amp; urbis uires ifpiceret:Vbiea uifaufpedaepfatis animo^z fcccre:fi/ mulcp ab exploratoribus cÔperit:quâta fecordia ac negligétia apud holles cér:filério nedis ab urbe fine ullo rumultu egreflus caftrahoftiumadeo ncgleda:atque aperta intrauit:utfatis condaret prius plus millehoium uallu itradequa qfq fentiret:acu cæde abdinuiflenr.pucniread tabernaculüregiü potu/ ilTe.Cædcs proximo^ portæ cxcitamr hodcs.Inde tatus terror pauorç oés:occup3uit:ut nS mÓ aims quifg arma capcret:aut cadris pcllere holle conaref :fcd etia ipfe rex:ficut fomno exdtus crat: ^pe dm i nudus fugiés:miliri quogunedû regi uix decoro habituuad flumen nauefg; pfugerit.Eedé amp;nbsp;alia turba effufa é:paulo minus triamillia militû icatlris aut captaiaut ocdfaiPlus tarnen hollid aliqto capturqua Exuif c^fum cd.Cadris dircpns:apolloniatæ catapultas;balidas:tormctaq^ alia:quæ oppugnada* urbi cÓpa/ Philip/ rata erant ad rueda moenia;fi cdo fimilis fortuna ucnillcr. Apollonia deuexere.Cætera ois pda caftro^ pus Ca/ romanis côccllâ c.H re cûOricû cénr nûdata.M.Valerius clalTem cxtépload holliû fluminis duxitme Ilris ad nauibus capedèrefuga rex polîêt.Ita Philippus neç rerredrnneq? nauali cerramie fatis fore parera fefi Apollo dens:fubdudis aut icenfis nauibus:rerra Macedonia petiit magna ex parte iermi exercitu fpoliatoque. nia res i Romana dadis cû.M.Valerio Orici hybernauit.Eodéanno i Hifpania uariæ res gcdæ.Nâ priufg Ro Hifpa/ maniamné Iberû trâfirérûgenres copias hifpano^ Magoamp; Afdrubal fuderûr.Defecilîêt^ ab Roma/ ma ge/ ms ulterior Hifpaniarai.P.Comclius raprimirradudocxcrcitu lberû:dubiis fodoj^jais i tepore aduez dæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niflct:prio ad C;drû a kû: locus é ifignis cæde Magni Amilcarisicadra romani habuere. Arx crat muni

ra:amp;: couexerar ante frumétû;ramé ga circa oia holliû plena crâr:agmcnç Romanû ipune icurfatura ab egtibus holliû fuerat:amp;: ad uigitimillia aut moratc^aut palâtiû per agros iterfcdla edlere ide roma ni propius pacata !oca:amp; ad monté Vidoriæ callra cômuniuere,Eo.Gn.Sdpio cû oibus copiis: amp;nbsp;AP drubal Gifgonis dlius terrius carthagincfiü dux cûexerdruiuilo aduenitxótraqi callra romana trans fiuuiü ces cöfederc.P.Sdpio cüexpediris dam ^feólus ad loca circa uifenda haud fefellit holles : oppP fidêntm eûî paténbus capis:ni tumulü i ,ppiquo ccpidet.lbi quogi drcûfelîùs aduétu fratris obfidióc Callulo cximidCallulourbs Hifpaniæualidaacnobilis:amp;adeocôiûdtafocictatcpœnis:utuxor ide Annibali nem fis efiena romanis defed.Carthaginéfes Illirurgum oppugnareadorti:ga pftdium ibi romanû cranuide/ uxor nbsp;nbsp;nbsp;barurgi iopia eü lotu max ie expugnaturi.C. Cornelius Sdpio ut fociis pfidiog? ferret opé:cû legiôe ex

Anniba pedita pfedus iter bina callra cû magna cæde holliû urbé é igrdlus.Et pollero diecruptiÔcæque Pli lis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ci pugnauitifupra duodecimillia hoium cæfa duobus plns:plus dccémillia capta cû fexamp;.xxx.miliwri

bus fignisntag! ab Illicurgi rccdlum é obfidiSc.Bigerraideurbs foda 8i hæc romanoiqerar:a cartha/ Pœno/ ginéfibus oppugnari coepta crat:câobfidioné fine cerramie aduenics.Gn.Scipio foluir.Ad Mundâex* rû cia/ radecallra punica moraÂ romani côfellim co cÔfecuti funt.Ibi fignis collatis pugnatû é p qttuor fet/ des rc nbsp;nbsp;me horas:cgregicg5 uicétibus romanis fignû receptui é datû;qd' Cornelii Scipionis fémur rragula con

hifpâia fixum crar:pauorg^ drca eûceperat militesrae mortife^eét uulnus.Cætc^ haud dubiû fuit:quin mû ca mora îrcrucnilltticaflra eo diepunica capi porucritna.n.nô milites folu:fed elephâti et ufçad uallu adi erâtifupercp ipfo noué amp;nbsp;trigita Elephâti pilis cÔfixi.Hoc plio ad duodecimillia hoium dicuntur cæfa:prope triamillia capta cû fignis militaribus fepte amp;.l.Ad Aurigen indeurbépœni rccellêre:amp; ut terriris illarer:fecurus romanusJbi itc^ Scipio Icdicula i acié illatus conflixir.Ncc dubia uidoria fuit: minus tamé dimidio holliû:quâantca qa paudores fupfuerât;g pugnarét:occifum.Sed gens natain/ Ilaurâdis:rcparâdif^ bellis. Magone ad conqfirioné militû fratremiflobreui repleuitcxercitû. Aiofa ad téptandû deitegro certamen fecir.Alii plæri^ militcs:ficut ^ parte totiés itra paucos dies uida: eiP dem ais;qbus prius:codég? euétu pugnauerc:plus odo millia hoium cæfaihaud multo minus g mille captai figna miliraria.lvin.N fpolia plurima gallica fucre. Annuliaureiztorquesiarmillægp magnus , _ numerus:duoétif)gnesrcguligalIo^i:Mœnicaptoamp;Ciuifmaronoiacrât:eo plio ccciderùf:cdo ele/ 5agum phanti caprntres ocdfi:Cum iâ res pfperæ i Hilpania cént:ucrccûdia romanos tandé cepir.Saguntum recipita oppidum;qd' câ belli eflét:odauû iâannû fub holliû potenateeentagp id oppidum ui pulfo pfidio pu *®‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nico reccpcrût;amp;: cultoribus antigs:quos ms reliquerat belli rellituerût:amp; rurdetanos;g côtraxerât eu:

LIBER'QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii7

CU camgincfibus bdlu i prarem redados fub corona uédidcrützurbc^cojzdcleucre.Hacc i Hilpama. Qu.Fabio.M.CIaudio cofulibus gefta.Romæ cû tribuni plcbïs noui magiftratü miflcntxxréplo céfo/ nbus.P.Furio amp;,M.Attiho. Ap.Metellotribuno plcbis dies didaad populu eft.Quaeftorécu ^ximo anno adepro cquo:tribu moueranriarq! ærand fcceranr pp cóiurarioné deferedæ Itahæ ad Cannas fa^ darntfed nouo^ tribunopzauxilio uenn ne cam in maginraru diccrcnr:dimiflïcp fuerant:neluftrü p/ ficerennmors prohibuit.P.Furn.M.Atrihus magiftram fefe abdicauit.Confularia comitia habira a Fa bio Maximo confulexreati confules ambo abfcenres.Qu.Fabius Maximus confulis filius óC.T.Sépro nius Gracchus iterum.Prætores fiunt.M. Attilius:amp; qui turn ædiles Gurules erât.P.Semprqnius Tu/ ditanus:amp;.Gn.Fuluius CetumaIus:amp;,M.Aemylius Lcpibus.Ludos fcænicos per quatriduu eo anno primum fados ab curulibus ædilibus memoriæ prodif. Acdilis Tuditanus bic erat : qui ad Canas pa/ uore aliis in tanta clade torpentibus per medios hoftes ei upit.Comiriis perfedis ab augure. Qu. Fa// Q.Fab. bio confule defignati confules Romam accerfiti magiftrarum iniçrunt.Senatumq? de hello atq? puin fabii fi/ eüs fuis ptorum^ Sideexercitibusiouibus quinep prxeflèntxonfulerunt.Itaqp prouinciæatg? exerci/ lius.T. fus diuifi.Bellû undeeuq? cum Annibale confulibus man datum :amp;excrcirus unus;quem ipfe Sempro Sépro/ nius habucrataltenquem Fabius conful eæ binæerant Icgioncs.M.Aemilius prætor: cuius peregrina nius co; fors cratiiurifdicionem Attilio collcgæ ptori urbano madarat:ut Luceriam prouinciam habcretdegio nci'gi duas quibus.Qu.Fabius:qui turn coful eratiptor præfueratiprætori Sempronio prouincia Ari/ minu.Gn.Fuluio SueHula cum binis iifdem legionibus cueneruntiut Fuluius urbanas Icgioncs duce fet, Tuditanus a.M.Pomponioacciperct.Prorogata imperia: prouinciæq!. M.Claudio Scilia: finibus Vna eis:quibus regnum Hieronis fuiflêt.Lentulo proprætori prouincia uctus.Odacilio elaffis. Exercitus erat ro, nulli addiri noui,M.Valerio Græcia Maecdomaqicum legione amp;nbsp;claflc: q haberet.M.Minutio cu ue/ puicia teri exercitu:duae autem legiones eranr.Sardinia.C.Tcrcntio legio una cui:iandiu pcrat Piccnum .Sen i Sicilia bi prerea duae legiones urbanae iulîâe amp;nbsp;uigintimilia fociorum His ducibus:his copiis aduerfus muP iâ uetus tafimulautmota:autfufpcdibellamunieruntromanuimpcrium,Confulcsduabus urbanis legio/ extra nibus fcriptis:fupplementolt;j in alias ledoipnufqab urbe mouerent:prodigia procurarunt:quae nun Hieroif ciata erat murus Si portæ tadæ:ôi Ariciæ et louis ædcs e cælo tada fuerar:amp; alia ludibria oculopz au/ regnû ftumq? crédita p ucris.Nauiû lôgapi fpecics ï flumineTerracinæiq nullæ erâr:uifæ.Et in louis VicilP pdigia ni tcplmqd m côpfano agro eftiarmacôcrepuiflê.Et flumen Amiremi cruérum fluxiflè.His peuratis Aîadz ex decreto pônficn pfedi cÔfules:Sépronius in lucanos.ln Appuliâ Fabius.Pater filio legatus ad Sue!/ uertere fulâ fcadra ucnincû obuiâ filiuspgredereâlidorefq^ uerccûdia'maicftatis eius anteirét tacitnprcr un/ Si popu decim fades cquo puedus fenex;ut conful animaduertere pximum lidorcm iuflitiSi utis defeende/ lus iube ret ex equo:conclamauit:tum demum dcfiliens.Experiri iquit: uolui fili Satin feires confulem te elle, baf cô/ In ea cadra Cbflîus Altinius arpinas cia node cû tribus feruis uenit pmittés: fi fibi pmio foret: Ar fuie the pospditu^ ec.Cû câ rûc ré ad côfiliû retulifTec Fabius Altiniusp traffuga uerberâdusmccâdufœufdert atrû in/ ancipitis ai cois hodis:q pod cânenfem cladc:tâq cû fortuna fidc date oporreret:ad Annibalé dilcefiii/ gredié/ fentraxineç ad defedioné Arpos:tû podeaq rcs romana côtra fpem uotaqi eius uelut lefurgeret: tur/ te plus uideaf noua referre pdirioné:ut pditis p feptéuirali iudicio edetifem^çp aliûde fcntiret:îfidus fo cius:uanus hodis:ad falcrioRe:Pyrrhiuc pditorem tertiû trâffugis documetû eét:Côtra ea côfulis pa^ Vide ne ter Fabius:répopi oblitos hoics:in medio ardore belli râq in pace:libera de quo® arbitrari Si agerc aie/ pro fe/ banSi cum illud potius agcndû;atq? cis cogitâdû fit:fi quo mô fieri podif.ne q focii a populo romano met ru/ dcfcifcant:amp; nô uocitct:documétu aût dicat datui oportere:fiqs refipidatiSi antiq focictaté refpidar. rali iudi Qd fi abire ab romanis liceat:redire ad eos nô liccat:qd dubiû eét:qn breui dcfyderata a fociis romana cio fit le res fœderibus pûicis oîa in Italia iûda uifura fiti’Se tamé nÔ eû eé:q Altinio fidei qcq céfeat habédû fed gendû niediâ côfecutut^côfilii uiâ:nec^ cûp hode ncqi p focio î pfentia hitû:libera cudodia hadpcul a cadns placere:in aliqua fida ciuitate eu feruari p belli tps:ppetrato bcllo:mm côfultâdum utrû defedio prior plus mérita fit pœnæ:an hic reditus ueniæ.Fabio adenfum ed:cathænifç ligarus;ti adiT.ôi ipfe: Si co/ niitesiSi auri fans:qd magnû pôdus féal tum attulerat:ei feruari iufTum.Calibus eû iterdiu folutû eu/ ftodes fequebant mode claufum efTeruabât. Arpis domi primû defyderari qri^ é coeprus dein fama p lotâ urbé uulgata:tumultûp principe amiflo fecit:metugj rci^ noua^ cxtéplo nûcii ad Annibalé mmî Quibus nequaq offenfus pœnus:qa Si ipfum:utambiguæ fidei uißi fufpedum lâpridc habuit:Si dm nadus erat:tam ditis hois bona pofIidcndi:ucndcdigi.Cmtcijzutiræ magis:quâauaritiæ datum cre/ derét hoîes:crudelitati quotp grauitaté addidit:cÔiugem^ eius:ac liberos in cadra accitos: ^ione ha/ bitaiprimû de fuga:deîde qtum auri argetuy relidû eét;fatis cognitis oîbus:uiuos côbuflit. Fabius ab Sueflula pfedus: Arpos primû idiruir oppugn are: ubi cum a mille ferepadïbus cadra pofuifiet: conz Pimicæ téplatus exppiquo fi tû urbis mœniaqr.q pars tutiflîma moenibus crat:qa maxie ncglcdâ cudodia ui crudeli det:eâ potiflimum aggredi daruit,Comparatis oibus:q ad urbes oppugnâdas ufui funt:céturionû ro/ tatis bora ex toto exercitu delegit.Tribunof^ uiros fortes cis pfecit;Si milites fexcétos:qtum fatis uifum é: exéplû attribuit:eofç:ubiqrtæ uigiliæ fignum cecinidètiad eum locum fcalas ludit ferre: porta ibi humilis: amp;nbsp;anguda erat:uia ifrequéti p defertâ pattern urbis.Eam portam fcalis prius trâfgreflbs ad murû pge re Si ex Îteriore parte elaudra idingere iubçt:Si tenétes parte urbis cornu fignû dare:ut cæteræ copiæ admouerenf parata:oîa;ar^ îdruda fefe eé habitu^:Ea ipigre fada ôlt; qd îpedimétû agétibus fore ui debaf:id maxie ad fallédû iuuitdmber a node media coortus:cudodes uigilcfcj dibpfos ex datiSibus

fuffugere in tcdï co^îtifonitu®' làrgioris ,pcellæ ftrepifû demoliétfum portas exaudirï ^hibuit: Ich’' tior dcîde æqliorcp accedes auribus magna parte hoium fopiuir.Pofteag porta rcnucrût.cornicincs in nia parib us ireruallis difpofitos canerc iubct:ut côfulé cxcirarér.Id ubi fadu excôpoüto eft figna cfFerri iubet conlubac pauloâte lucc p effradâ porta urbé îgredif’.Tum demû hoftes excitati funtuâ amp;nbsp;imbre Arpi no cÔquiefcéte:amp;: ^pinqua luce.Præfidiû in urbeeratAnnibalis qng? ferme millia armatoß^'Ä ipfiarpini du reci tria milliahoiumarmabât.Eos primos pœnineqdab tergo fraudis ect:hofti oppofuerût: pugnatum piunt prio in tenebris angulbifq^ uiis eft:cûromani nô uias tanarfed teda ét pxima portæ occupaßent: ne peti fupne:autuulneraripoflênt.Cogniri iter fegdâarpiniamp;.' romani:atgp indecolloga coeptafieri:pz cundâtibus romanis gdfibi ueHétarpinif’quâ obnoxâ romanopz:qd ob meritu pœnt^:^ alicnigez nis acbarbaris Italiciaefuerfus uetercs focios romanos bcllu gererét/amp; ucdigaléac ftipcdiana Iraliam v ’ Africæficcrét:Arpinispurgâtibusignarosoiumfcuænüaprîcipibusdatos:paenecaptosoppreflôfç apauciseflê.Initioortoplurescupluribuscolloqui.Poftrcmoptorarpinusab fuis ad côfulem dcdu^ dus:fîdegî data iter figna:acicfq!:arpini répété ,p romanis aduerfus carthaginéfes arma uerterunr.Hv' fpaniquoq! paulo minus mille hoies nihil ptercacûcôfulepadi:quâ ut fine fraude punicû emirteref pfidium:ad côfulem trâftulerût figna:carthagincfibus portæ patefadæ:cmiirig3 cû fide icolumes Sala piam ad Annibalem uenerunt.Arpi fine elade ullius pterg unius ucteris ,pditoris:noui pfugæ reftitu ti ab romanis,Hifpanis duplicia cybaria dari iuflâ:operag! eo^ forti ac fideli perfæpe relpu.ufa eft. Cu côfulum alter in Appulia:altcr in lucanis eétrc^cs.c.diiodecim nobiles campani p fpeciem pdandi ex hoftiumagropmiflümagiftratuum^fediaCapuaadcaftraromano^rquæfuper Sueftiilam erant Atemû uencrunt:ftationimilitu: qui eftént:dixerunt:colloquifefe cum ptore uclle.Gn.Fuluius caftris perat: i galia cui ubi nunciatum eft.x.ex eo numero iuflïs inermrbus duciad fc:ubi quæ poftularent:audiuit: nihil ubi res autem aliud pctebar:qua ut Capua recepta bona fibi reftitucrcnt :in fidem oés accepti. Er ab altero p^ gerebaf tore SempronioTuditano oppidum Cliternumexpugnatum:amplias feptuaginra hoium capta:ói uo repe æris argentigp fignatialiquantum.Romæ feedum incendium per duas nodes: ac diem unum renuit, rio qre Solo æquata oia inter Salinas ac portam Cai mentalem cum Aequimilio.Iugariog? uico.In téplo For uide ne runæ:ac matris Marutæ:amp; fpei extra portam latcg; uagans ignis facra pfanag? mulra abfumpfit. Ec' ditcrnu dem anno.P.amp;.Gn.Corneliiicum in Hifpania res ^fpere eént mulrofj amp;nbsp;uetcres reciperct lócios: amp;nbsp;fit lege nouos adnccrctiin Africam quogi fpem extederur.Syphax erat rex numida^ fubiro carthaginefibus dum nbsp;nbsp;hoftis fadus:ad ed céturiones tres legates miferûtiq cd eo amiciriâ focietaté^ facerét:amp; pollicercnf: ß

Syphax pfeucrarcturgcrebellocarthaginéfcsigratacam ré tore fenatui populo^ romano:amp; annifuros utin eartha. rpe amp;nbsp;benecumulata gratia rcferâr.Grara ea iegatio barbato fuit. Collocutufç cd legatis de rêne belli hoftis gerédi:ut uctcyzmilirum uerba audniit:g mulra^ rcrum ipfc ignarus cflêt:cx côparatione ta ordinatæ fadus difeiplinæ aiaduertir.Td primd:ut pro bonis ac fidelibus fociis faceiér:orauif:ut duo Icgationcm refer rentad iperatores fuos:unus apud fefe magiftcr rei militaris remaneret:rudé ad pedeftria bclla numi^ dardgérem cflê:equis tantd habilem.Ira iâ inde a principiis gétis maiorcs fuos bclla gcnidciira fea pue ris innietd:fed habere hoftem pedeftri fidété marte:cui fe æquari roborc uirid uelitiamp;fibi pedites copa randos cnc:amp;: ad id multirudine hoium .regnd abundarc.Sed armandi:ornâdigi : amp;nbsp;iftruendi cos airé ignorare:ois uclut forte:cÔgregara turba fua ifeia Ôf temerariaect.Faduros fein pfentia;quod uclletle Q.Staz gatirefponderunr:fideaccepta:utremirteret cxtéplo ed:fi iperatores fui nôcôprobaflent fadum.Qu» tonus Statorio nomé fuit:g ad regé remanfit;Cd duobus romanis rclara:numidafqi legates in Hifpania mi^ fit ad capiendâ fidem ab iperaroribus romanis.Ifdé mandauit ut protinus numidas:q intra portas feu pfidia carthaginenfid auxiliares eflennad tranfitioncplicerét.Et Statorius ex multa iuuétute regni pC'' dires côfcripfinordinarofq? proximo moré romand iftruendo:amp;: decurrendo figna fcqui:amp; feruare or dincs docuir:amp; opi:alüf$ iftitutis militaribus ira afluefecir: ut breui rcx nô egti magis fideret:g pediti Collarifqi æquo capo fignis iufto plie carrhaginéfem hofté fuperaret:româis quoep i hifpania legato^ régis aduétus magno emolumento fuit n^ ad fa ma co^ tranfitioncs crebræ ab numidis coeptefierd Syphax Ira cd Syphace romanis idda amicitia eft.Quod ubi carthaginéfes accepcrdt:cxtéploadGalâ i parte aP rcx fit tcra Numidiæ(mafljda ea gens uocapregnante legatos mittdt.FiIid Gala Mafimflam habebat io.ami amp;nbsp;decé ânes natd.Ceterd iuuené caindole:ut iam tdapparcrct:eius regnd opulérius:g qued accepiAêt: cus Ga/ fiélupz.Legati.-quonn Syphax fe romais idxiflêt:ut potentior focierate eo^ aduerfus reges:populof^ la Mafi Africæ eflet docct mclius fore Galm quo^ carthaginéfibus idgi quaprimd:anreq Syphax i Hdpaniay rafta nbsp;nbsp;nbsp;aut romani i Africa träfeant:opprimi Syphacé:nihil dum pter nome ex foedere romano habenté: efle

Facile perfuafum Galm filio depofcenre id bellum: ut mitteret exercitd:g carrhaginéfid legionibus co iunefti magno plio.Syphacé deuicit.xxx.millia eo plio hoium cæfa dicuntur.Syphax paucis equitibus in maurufios ex acie numidas(extremi prope Oceanum aduerfus Gadis colunt)refugit : afflentibufç Duado ^‘^ amp;mam cius undigi barbaris:ingentis breui copias armauit.Cum quibusiantcqua in Hifpaniam an o Mer g^^° direptam freto traiicerer.Mafinifla cum uidore cxercitu aduenit. Ifg? ibi cum Syphace ingenti ^'narid g*°’^JP®‘‘^^^'^’^^ carthaginéfium opibus geflit bellum.In Hifpania nihil memorabile gcftum:pz ?, terqua quod ccltiberum iuuentutem eadem mercede:quæ pada cum carthaginéfibus eratum perato/ irncrir ^^^ ronrim ad feperduxcnint:amp;^ nobiliflïmos hifpanos fupra.ccc.indc m Iraliam ad follicirandos popu F , lares:g iter auxilia Annibalis erant miferdr. ld mede cius anni in hifpania ad memoria ifigneé: quod mercenanum militera in caftrnneminé;antequanatuniceltiberos;romanihabuerunt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iis

VM HAEC IN Africa:at$inHifpaniagcruntur.Annibal in agro ta/ rentino æfhrem confumpfit fpe per prodioonem urbis tarentino^i po/ nundæ.Ipfo^ interim falcrinopz ignobiles urbes ad eum defecerunt.Eo dem temporein brunis ex.xii.populisrquianno prioread poenos defciz uerant confentini amp;nbsp;turini in fidem populi romani redierunt. Et plures rediflênt:ni.GPomponius Veientanus præfcdus focium aliquotjifpe-' ris populatióibus amp;nbsp;in agro brutio lulh duds fpeciem nadus tumultua rio cxcrcitu coado cum Annone conflixiflêt.Magna ibi uis hominü:fed incondirae turbæagreftium:feruorumg3Cæfaaut capta eft:minimum^ iaduræ fuir:quod præfedus iter crereros é caprus amp;nbsp;tum temerariæ pu/ gnæ audor:amp; ate publicanus oîbus malis artibus amp;nbsp;reipublicæ:amp; focie/ taribus infidus.’damnofuf^.Sempronius cuful in lucaois multa plia par ua:haud ullum dignum memoratu fecit;amp;:ignobilia oppida lucanorum aliquotexpugauit.Quo diurius trahebatbellum :amp; uariabant fecûdæaduerfecp res nófortunam ma Noui là gis:quam animos hominum:taca rcligioÄ ea magna ex parte cxternaxiuitatem inccflit;ut aut holes: crum autdii repentealü uiderentur fadi.Nec iam in fecreto modo:atç intraparictes ab hofteq? temnebanf ritus remani ritus:fed in publico etiam ac foroiCapirolioqj mulicrum turbaerat:necfacrificantium:nec p' cannum deos patrio morc.Sacrificuli ac uates ceperât holum méfcs:quo^ nume^ auxit ruftica plebs ex kultis diutino bello:Ifcftifç agris:cgeftate amp;nbsp;mem in urbem cópulfaramp;qflus ex alieno errore facilis qué uelut excocelfeartis ufu excrcebanr.Primo fecreræ bono^ Idignationes exaudiebanf. Deide ad patres cr:amp;ad publicam qrimoniam acceffit resJneufan grauirer ab fenatu acdiles:triiluiriç capitales q no ^hiberét:cum emoueri eam multitudiné e foro: ac difiicere apparams facro^ conati eent: haud ^cul abfuit:qn uiolarenf .Vbi potétius iam ene id malum apparuinquâ ut minores p magiftratus fe/ daref .M.Aemylio ptori urbis negocium ab fenatu datum e.ut ét bis religiÓibus populum liberaret. Is Si in cocione fenatus cofulm recitauit:amp;: edixit:ut qeug^ liberos uaticinos:^ationefœ:aut arte facrifi cadi côferiptâ haberet:eos liberos oîs-.litterafœ ad feante calédas apriles deferret.Neu lacrouc loco no/ uo:acexterno ritu facrificaret.Etaliquot puolici facerdotes eoanno mormi funt.L.Cornelius Lcnru Ius pótifex max.óó.C.Papyriüs.C.F.Maflb pontifex:amp;.P.rurius Pilus augur:amp;.GPapyrius Lamaflb decéuiri facropiJn Lentulilocum.M.Cornelius Cethcgus:in Papyrii.Gn. Seruilius Cepio pontifices fuffedi funt, Augur creatus.L.Quinrius Flaminius.Decéuiri facrorum,L.Cornelius Lentulus,Comi/ riorum confulariü iam apperebat tps.Sed quia confules a bejlo intentos auocare non placcbat.T.Scm/ pronuis conful comitio^ caufa didatorem dixit.C.Claudiu Centonem.Ab eo magifter equitueft di/ dus,Q.Fuluius 1'1,iccus.Diulator primo cominali die crcauit cofulcs Fuluiu Elaccum magiftru equi/ Fulüius tum.Ap.Claudium Pulchrüicui Sicilia prouincia in ptuia fuerat.Tum ptores creati:Gn,Fuluius Flac/ flaccus cus.Claudius Nero.M.lulius Syllanus.P.Cornc.SuilIa.Comifiis pfedis didator magiftramabiit.Ae' Ap.Cla dilis curulus fuit co anno cum.M.Cornelio Cethego.P. Cornelius Scipio : cui poll Africanus fuit co' udius gnomen.Huic petenti ædiliratem cum obfiftcrenttribuni plebis:negantes rarionc eius habédam eflc conf. quod nódü ad petendum légitima aetas foret.Si me:inquit : holes quirites ædilem facere uolunr : fans annoßi habeo.Tanto inde fauore ad fuffragium ferendia in tribus difcurfum eft : ut tribuni repente in eoepto deftirerlr. Aedilitia largitio hæc fuit. Ludi romani pro tpis illius copiis magnifice fadi : amp;nbsp;diem unuminftaurati:amp;congiioleiinuicosfingulis dati.L.lulius.T»Apullus.amp;.M,Fundanius ædiles ple/ beii aliquot raatronas apud populü probri accufarunt:quafdam ex eis damnatas in exiliu egerunt. Lu di plebeii per biduum inftaurati.Ét louis epulum fuit ludorum ca.Qu.Fuluius Flaccus.Ap.CIaudius tertiüconfulam incunt.Et ptores prouincias fortiti funt.P.Cornelius Suilla urbanam:amp;; pcregrinam: quæ duopc ante fors fuerar.Gn.Fuiuius Flaccus Appulia.Claudius Nero Sueflula, M.Iulius Syllanus inter confules.Confulibus bclld cum Annibale:8i bmæ Icgiones decretæ.Alter a Fabio fuperioris anni confule. Alter a Fuluio Contumalo acciperet.PrxtoRc Fuluii Flacci:quae Luxuriæ fub Aemilio prætoz ïe Neronis Claudinquæ in Piceno fub.C.Tcrenrio fuiflènt:legiones eflênt.Supplemencum in eas fcriberet: fi.M.lunio inter cófules Icgiones urbanx prions anni datæ.T.Sempronio Graccho:amp;.P.Se/ pronio.Tuditano imperium proulciæç Lucani:amp; Galliæcum fuis exercitibus prorogatæ.Itcm.P.Lé/ mloquia uetus prouincia in Sicilia eïTer.M.Marcello Syracufæ:amp; qua Hieronis rcgnûfuiflêt.T.Oda/ cilio claiTis.Græcia.M. Valerio.Sardinia.Qu.Mutio Sca;uolæ.Hifpâiæ.P.amp;:.Gn,Cornelius:ad ucteres exercims duæ Icgiones urbanæ a confulibus feriptæ : fumma^ triû amp;nbsp;uiginti legionû eo anno effeda eft’Delcdum confulû.M.Pofthumii Pyrgenfis cum magno prope mom return fadum impedit.Pu/ blicanus erat Pofthumius:qui multis annis paré fraude auaritia^ neminem in ciuitate habuerat:pter L.PomponiüVeientanum;quépopuIantenitemcre agros in lueanisdudu Hannonis prioreanpee/ Publica perant carthaginenfes.Hi:quia publicum periculû erat ui tem peftatis : in ns:quæ portarentur ad exer/ nonim citus:6i ementiti erant fada naufragiatóc ea ipfa:quæ uera nunciauerant:fraude iplo^i fada erant:non cafu,In ueteres quafTatas naues:paruis Si pauci ptii rebus impofitis:cum mcrfiflent eas in alto exceptis in pparatas fcaphas:nautis:mulciphces Cuiflè merces emcntiabantur,Ea fraus indicata,M» Aemylio p/

ton priore anno fueratac per eum ad fenatû dclara.Ncc tamé ullo fenatufconfulto notata : quia panes ordmem publicanopz in rali tpe offenfum nolebant : populus feuerior uindex fraudis erat. Exciratigj tâdem duo rnbuni plebis.SpÂ.L.Caruiliusxum rem inuifam infaméep cerncrcnt:ducétummillium æris muldam.M.Pofthumiodixcrunncuius certandæcum dies adueniflctxonciliumç tarn frequés plebis adeflêr:ut multitudinem area Capitolii uix caperer:pcrorara câ:fpes una uidebatur ce : fuOSeiy uilius Cafea tribunus plebis;qui propîquus eratxognatufœ Pofthumio : priufq ad fuffragium tribus uocarcnturnntcrccflîflcr.Teftibus datis:tnbuni populum fummoucrunt:fuper reilla:quælata eft : ut fortircntur:ubilarinifufFragiumferrenr.Inrerim publicaniCafeæ inftare:utconcilio diem eximeret. populus reclamare:amp; forte in cornu primus fedcbatCafca:cui fimul merus : pudorqp animû uerfabat Cum in eo parum pfidii elîêr:turbandæ rei caufa publicani per uacuû ui fummo occupato loco in eos irruperunt iurgantes fimul cum populo tribunil^.Nec procul dimicatione res erat,Tum Fuluius cóz ful tribunis.Videtis nc:inquit uos in ordinem coados euè^óf rem ad feditionem fpcdarclt;nipropere dimittitis populi concilium :plcbe:dimifla:fenarus uocatur.Etconfules rcferunt deconcilio plebis rur bato uiiatguudacu publicanomm.Marcum Furiuni Camillum cuius exilium ruina urbis fucritfe^ cuta;dananfc ab mgratis ciuibus palTumcflè.Dccemuirosanteiquorum legibus ad cam diem uiue/ rcnr.Multos poftea principes ciuitatis indicium de fe populi pafTos. Pofthumium.Pyrgenfem fiiffra*' gium populo per uim extorfifleiconcilium plebis fuftuliflé. Tribunes in ordinem eoegiflexontra po^ pulum romanum aciem introduxiiTeilocum occcupaflê;ut tribunes a plcbe intercludcrct:tribus f fuP fragium uocari prohiberctinihil aliud a caede ac dimicatione contmuific hominesmifi patientiam ma/ giltraruumiquod ceflerint in præfentia furoiiargt audatix paucorümiuinci^ feac populum roma / num paflï fint:amp;: comiria:quæ reus ui aroï arm is prohibiturus erat : nc ca quærentibus dimicationem dareturiuolunratc ipfius fuftulcrûr.Hæc eu ab obrimo quoep pro atrocirate reiada cncnt:uim^ earn contra rcp.pcrniciofo exéplo fadarn fenatus dccernererxonfeftim Caruilii trupUemifla muldæccrta tiene rei capitalis diem Pofthumio dixcrunnacni uades daret:phendia uiatore: atep in carcerem duz ciiuftêrunt.Pofthumius:uadibus datismonadfuir.Tribuni uocauerunt Plebem : quæ ita fciuir.fi.M. Pofthumius ante Calc.maias nÓ prodifRxxiratuf^ eodienÓ ueniiïêt:neg?excufatus cflêtiuideri cum Publica iri exilium :eflè bonagt eius uenire:ipfi aqua amp;nbsp;igni placere irerdici.Singulos deinde corum:qui turbæ norum acrumultus concirareres fucranr:réicapiralis dié dicere:acuades pofcerccocpcrunt:primo non dantes exilia amp;nbsp;deinde amp;nbsp;eos;qui dare polTentiin carcerem coniiciebant,Cuius rei periculu urrantes plrerig? in exilium danatio abierunt.Hunc publica fraus publicanopó : deinde fraudem audacia proregens exiru habuit.Comitia nes inde pontifici maxime creando funt habita. Ea comiria nouus pontifex.M.Cornelius Cethegus ha// buit.Tres ingenti certamine pctierunt.Fuluius Flaccus conful : g amp;nbsp;ante bis conful amp;nbsp;cenfor fucratiS^ T.Manlius Torquarus;amp;: ipfe duobus côfulatibus amp;nbsp;Cenfura in fignisÄ Licinius Craflus: q ardiliraté curulcm periturus erat:hic fenes honoratofg; iuuenes in eo certamine deuicit. Ante hunc i'tra centum annos amp;nbsp;uiginti nemo prer publium Cornelium Caluflam pótifex maximus creatus fuerat;g fella cu ruli no fcdmctxôfulcs cum ægre delcdum conficerentiquod inopia iuniopz:non fadle in utrûq?:ut AT nouæ urbanæ lcgioncs:amp;: fupplemétum ucreribus fenberet ;fuffiicicbat;fcnatus abfiftcre cos xcepto ucruit:amp; tnuuiros binos creari iuirir:alreros;q ultra:altcros:q citra qnquagefimum lapidem in plateis forifqtÄ in conciliabulis omnem copiam igenuopz ifpiccrentÄ fiqui roboris fatis ad ferédaarma ha bere uidcrenfiérifi nondum militari ætate eftêntimilites faccrét.Tribuni plebis:fi iis uidcref: ad popu lum ferrcnriur g minores feptem amp;nbsp;decem annis facramento dixificnruis perinde ftipédiapeederent: Atf.fez ^‘^ ^^ feptem amp;nbsp;uiginti annoikiaurmaiores milites faÄieflent.Ex hoc Îenatufcôfultocreati triûuiri bi/ nanifeô niiqui cÔquifitionéîgcnuorumpagrosfecerunt.Eodem tempore ex Sicilia litterre.M.Marcellidepo fultum ftnlans militum:qcum«P.Lentulo mtlirabatin fenatu rccitatæ funt.Cannenfis rcliquiæ eladis is exer/ cituserarrelegarusinSiciîiamiûcutantedKftu éineantepunicibelli finem in Italiam reportarentur. Hi pmiffu Lentuli primorcs cqtumxéturionumgj:amp; robora ex Icgionibus peditum legatos 1 hyber/ na ad.M.Marcellum miferutie gbus unus poteftate dicedi fada.Coiulentc.M.Marcelle in Italia adiP femusxum prim urn de nobis:SC fi no iniquumxerte trifte fcnatufcôfultum fadtum eft: nifi hoc fpe/ raßemus:in ,puinciam nos:morre regum turbaramiadgraue bellum aduerfusficulos fimul puenofg? mitti:amp; fanguine noftro uulncribufgp magiftratibusfatiffafturos eßeificut padum mcmoria:q capti Quid ® Pyrrho ad Hcracleam erat aduerfus Pyrrhum ipfum pugnätesifatiffccerunt: quaq quod ob meritu Fatum noftrum fuccenfuiftis patres.C.nobis ac fuccefetis ƒ Ambos mihi cöfules:^ uniuerfum fenatum iruc/, ri uideor:cum rc.M.Marcelle intucor:quem fi ad Cannai côfulcm habuiflémus: melior amp;nbsp;refpublica amp;nbsp;noftrafortuna eflèt.Sine quxfo priufquäde côdirione noftra queror:noxam:cuius arguimur: nos Relega pnrgarc.Si non deum ira nee fato:cuius lege ïmobilis re^ humana^ordo ferififedculpa pcrimus ad toK mi Cannasxuius tademeaculpa fuitfmilitü: an impcraroijiyfequidcm miles nihil unquadicam deimpa litu of o ^°’’^ eo:cui pfertim fciam gratias a fenatu adas:quod nö defperauerit de rcpublica: cui poft fuga ada ad Mar ^^'^ ? annos ois ;progatum imperium.Cxteros item ex rcliquiis cladis eiusiquos tribunos militum ha ccllum buimus:honorcs petere:ói gererciSC ^uincias obtinere audiuimus.An uobisiucftrifg? libcris ignofci/ tis facile patres cófcnpri in hxc milia capita feuitis lt;amp;nbsp;cófuli:primoribufq! aliis duiratis fugere cu fpes alia nulla eflènturpe non fuitlt;milites utigt morituros ia aciem mififtisMd Alliam jppeois cxercitus fugit. Ad Furcas Caudinas ne exprus qdem certamen arma tradidit hofti ut alias pudédas clades exer/

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;119

dfuuni raccam;tamcn tantum abfuitab eo:ur illa ignominia itcrcxcrdrus quxreretunutca urbs Ro ma per cum exercitum qui ab Alia in ucios tranffugerat:recupcraretur,Et caudinæ legioncs quæ fine armis redierât Romam;armatæ remind inSamnium:cundem ilium hollem fubiugümiferuntiqui bac fua ignominia lætatus fucrat.Cannenfem uero quifquam exerdrum fugæ:aut pauoris infimulare pordh/ubi plus quinquagintamillia hominum cedderuntf Vndc cóful cum equitibus feptuaginra fu No fep gifCVndc ncmolupcrdhrufi quem hoftiscædédofefTusreliquitfCumcaptiuis redemptio negabaf: tuagira nos uulgo homines laudabant:quod reipublicæ nosferuaflcmusiquodadcófulcmVenufiamrediflé/ fed qn/ musÄ fpeciem iuftiexercirus feciflemus.Nune détérioré côdinonc fumus:quam apud patres noftros qginta fuerant captiui;quippe illis arma tantûarg? ordo milirandi locufg?:in quo renderemn caftris eft muta-' fupius tus;quem raméfemel nauata reip.opera.amp;:uno fclid pliorccuperarut.Nemoeo^ relegarus lexilium Icduc eftmeminifpesemerendiftidendiaeftadempta.Hoftisdenigieftdarusxum quodimicatesautuitam femebaut ignominiam finirét,Nos:quibus:nifi quod cómifimus:ur quifq ex cannenfi pugna fiue ade miles romanus fupereflêrmihil obiid poreft;non fold a patria procul Iraliaq^hed ab hone er rclcgari fu mus:ubi fenefcamus in exilio,Nequa fpesmequaoccafioabolédæ ignominæ:nequa placandæ duium iræ:nequa deniç benemoriendifit:ne^ ignominiæfinem:nec uirtutispmium perimus:modo expe/ riri animum:ßi uircutem excrcereliceatlaborem amp;.' periculum penmus:utuiroru : utmilifum offido fungamur.Bellumin Sidlia iam alterum annum ingenridimicationegeritunui bes alias poenus:alias romaus expugn3t:pedim amp;nbsp;cquim adcs cocurrur. Ad Syracufas terra mari^ res geritur: clamores pu/ gnanriumicrcpirumg?armorum exaudimus defides ipfi amp;nbsp;fcgnes:ranquam nee arma:necmanus ha/ Dcamus.Seruo^ Icgionibus.T.Sempronius conful rotien.s iam cum hoHefignis collatis pugnauir:ope ræprium habent libertärem duiratég^ipioferuis faire ad hocbellum emptisnobis fimulcongredicu bofte liccar:amp;l pugnando quærere libcrrarc.Vis tu:mari:uis tcrra:uis acie : uis urbibus oppugnédis ex/ periri uirtutem fafperrima quæçp ad laborcmipericulijqj depofcimus:ut quod ad Cannas fadundum fuir:qprimum fiat.Quoniâquicquid poftea uiximus:id oé deftinarum ignomimæ eft.Sub hxcdida ad genui Marcelli procabuerunt.MarcelIus id nee iuns : nee poteftatis fuæ eflê dixit : fenatui fenprußi fe:oia^defniapatrum fadurum cflê.Hælittcraeadnouosconfules allaræ:acpeosin fenaturecitaræ funr.Confultufœ de his litreris ira dccreuit fenatus milinbus : qui ad Cannas commilirones fuos pu/ Senatuf gnanres deferuiuènt: fenatui nihil uideri rep. commirenda eflê:fi.M.CIaudio pro confulialiter uide/ cófulnï retur:faceret:quod e rep.fideq? fua ducerendu ncquis eo^z muncre uacaret:neuc dono militari uirtutis de fis q gratia donarctur:non i Iralia reporraretur:doncchoftis frra Italiam ener. Com ma deinde a præroreur f Siciliâ bano defenatus fententiaiplebif^fdto funrhabita:quibuscreati funtquinque uiri mûris turnbufç relcgati reficiendis amp;nbsp;trfüuiri bini uni:facris conquirédis:donifç pei fignandis:alteri reficiendis ædibus Forru eranc næÂ matris Matura: intra porta Carméralem:fedamp;:fpeiextraportam:quæprioreanno icendio cô fumpræ fuerant.Tempeftates fœdæ fuere.In Albano monte biduo cÔtinérer lapidibus pluit. Tada de cælo mulra.Duæ îCapimlio ædes. Valium in caftris mulris locis fupra Sueflulam: Etduo uigiles exa Prodh nimati,Murus turrefœ qdam Cumis nô idæ modo fulminibus:fedét dccufræ:Reatæ faxum ingens gà uifum uolirarc.Sol rubere folito magis:fanguineoçp fimilis.Horum ^digiopi caufa diem unum fup/ plicatio fuirÂ p aliquot dies côfules rebus diuinis operam dederunrÄ p eoldem dies facrum nouen/ diale fuir.Cum tarentinorum defedio iadiu amp;nbsp;in fpe Annibalnd 1' fufpicione romanis cflêtxaufa for/ Phileas teextrinfeeus marurandæ eius ïteruenit.Phile3s tarentinus diu iam p fpeciem legationis Romæcum tarérino cflètuiriquicrianimi:amp;lminimeotium;quocumdiutinofencfcereuidebaf’:paticnris:aditum fibi ab Atriû li obfides tarctinos ïuenir.Cuftodicbanf inatrio Libertatis minorecura:qa neeipfismecciuitarieoß^ fal bertahs lere romanos expediebar.Hos crebriscolloquiis foljicirarcorruptis ædituisduobus:qcum eos primis tenebris cuftoftia eduxiffetupe comes occulti itineris faduspfugir.Luce prima uulgatap urbem fuga clhmifficy qui kquerenda Tarracina compraehenfos oés retraxcrût.Dedudi in comitio: uirgifqi: ap/ probante popuIo:cMi;dc faxo deiiciunf.Huius atrocitas poenae dua^ pœnæ nobiliflimapi in Italiain græca^iCiuiratum aios irritauit:tum publice:rum étfingulos priuarim:utqf^ tam feede ïrerempros TaretP aut ppinquitate:aut amicitia eontingebât.Ex iis tredecim fere nabiles tatentini coniurauerunt: qu(^ ni obfi/ principes Nico d Phylomcncs pius quam aliquid mouerét:colloqucndum cum Annibale rati: node deffaxo per fpeciem uenâdiurbem egreflî ad eum ,pficifcuntur;amp; cum baud procul caftris abeflent cæteri fil? 4nauf ua prope uiam fefe occulucrunt:Aico amp;nbsp;Phylomenes progrefî; ad ftationes;compræhéfiqi uirro id pe Taréri/ tentes ad Annibalem dedudi funt.Qui:cum d caulas confiln fund quid pararct:expofuiftênr:collau/ nos amp;nbsp;darroneratiqr promiflîs iubentur:ut fidem populanbus facerent:prædâdi caufa fe urbe egreflbs peco Turios tacarthaginenfiumiquæpaftû propulfa effent:ad urbem agcretuto:acfinecertamineid faduros p/ alicatos miffumeft.Confpedaeaprædaiuuenumeftiminufcp itcrumac fæpiusideosaudere miraculo fuit. iteHige Congreffi cum Annibale rurfus fide fanxerunt:liberos tarentinos loges fuacy omnia habituros. Neep ullum uedigal pœno pcnfurosipræfidiumuc inuitos recepturos.Prodita præfidia carthagmefium fo/ rctHatcubi conucnerunt:tunc uero Philomenes confuccudincm nodeegrediundi redeundi^ in urz Km frequenriorem facere.Er crat uenandi ftudio îfignis:canefq? amp;alius apparatus fequebaf: captûç fermealiquid autabhofte:cx pracparatoallarûreportâdodonabatautpræfedo:autcuftodibus porta rum.Node maxie côneare propter metu hoftium credcbd.Vbi iam côfuetudinis adduda res eft: ut quocucp nodis tépore fibilo dediffct fignii porta apenref :tépus agédxrei Annibah uifum eft. Tiiduj

unabcrat.Vbi quo minus mirum ccr:uno codécp loco ftatiua eu tâdiu habere ægrum fimulabar.Ro manis quog^rqui in præfîdioTarenri erant:fignis cius mora fufpcda eé defierat. Cæterüpofteaquam Tarentu ire conftituir:deccmmillibus peditum arque equirum: quos i expedirione uelocirare corpopi ac leuirarearmorû apriïïimos efTe larus cfbclcdis quarra uigilia nodlis figna mouir:præmiflîf^ odo/ ginra ferme numidis equiribus præccpir;ur difcurrerércirca uias perluftrarenr^ omnia oculis: nequis agreftiu procul fpedaror agm inis fàllerer:progrcflbs retraherenr:obuios occiderér ur prædonû magis: Cófiliü qua cxercitus accolis fpecies eflènr.Ipfe raprim:agmi'e faüo:quindecim fermemilliü fpariocaftraa Ta Anniba rcnro pofuiriód ne ibi;quidé nunciaro : quo pergerenruanru conuocaros milires monuir:uia cés irent: lis 1 re q nee diuerri qucqua:aur excedereordine agmims parerenrur:amp; in primis inrenri ad imperia accipienda agebaf eHènrrnequid nifi ducum iuflù facerenr:(e in rempore edirurum:quæ uelleragi.Eadé ferme hora Ta/ eelada renrum fama puenerar, Numidas equires paucos;populari agros rerroremque lareagreftibus inieciP fe.Ad quemnuncium nihil ulrramorus prxfedusromanus:quamurparrem equirum poftero die luce prima iuberetexire ad arcendum popularionibushoftcm:inrereaadeo nihil obediérer curarum eft:urconrraproargumenrofucririlla:procurfario numidarum.Annibalem exerdrumque ca ft ris nó nouifle. Annibal concubia node mouir.Dux Philomenes erarcum foliro capræ uenarionis oncre.Cæ teri prodiroresea :quæcÔpofira eranr cxpeöabanr.Conucneraraurcmiur Philomenes porrulaafluc/ ta uenarioné inferens armatos induccrenr.Parte alia porram Temenitida adirer Annibal : ca méditer/ ranea religione orientem fpcdtabanaliquanrum intra moenia includitur.Cum portae appropinquarct: Tarctu cdirus excompofito ignis ab Annibale eft rcfulfitcp.Idcm reditu ab Nicone fignum.Extindte deinde Anniba urringt flams funt. Annibalfilcnrio ducebaradportam.Nicocximprouifoadportas fopirosuigiles ii ^dif incubdibus fuis obtruncat:porramgj aperir.Annibal cd peditum agmine ingreditur : equires fubfifte^ reiubctiutquo res poftulcr:occurrere libero capo poflcnr:amp;: Philomenes portulæ partealia:quâ com meare aflueuerariappropinquabatinota uox eiusamp; familiare iam fignu cum exciraftet uigilem dicen/ tis uix fuftinerc grandis beftis onus:portula apcrituriinferenres aprid duos iuuencs:fecurus ipe. cd ex/ pediro uenatore uigilc incaurius:miraculo magnirudinis in eos:qui infercbantucrfumiuenabulo tra' ncit.Ingrcftî deinde rriginra ferearmati esteros uigiles obtruncantircfringuntq? porta maximam : amp;nbsp;agmé fub fignis confeftim irrupit.Indccd filcntio in fo^idudi Annibalifefe coniunxerunr.Tum duo milliagallord poenus in nis diuifa partes per urbé dimittir.Tarentinos amp;: infra gmaxime frequéria oc cupare iubctitumultu ortoiromanos paftim esdi: oppidanis parci:fcd ut fieri id poftet:pcipitiuucni/ Liaius bus Tarcnrino^:ur ubi que fuorum procul uidiflcnt:quiefccre:amp; filcrciac bono aio eé iuberent.Tum faliator tumultus eraticlamorgnqualis efléin capta urbeibUenfed quid reieflênnemo fatis procerto fcire.Ta/ hic eer/ renrini romanos ad diripiendaurbcmcrederecoortos.Romanisfeditioaliquacum fraude uideri ab re fuit oppidanis mora.Prsfcétus primo cxcitatus tumultu in portum effugit. Inde acceptus fcapha in arcé confugir.Terrorem amp;nbsp;tuba audita ex theatrofaciebar.Namamp;romanaerat;a proditoribus ad hoc ip/ fum prsparara:amp; infeienter a grsco inflara:quis:aut quibus fignd daretiincertd efficiebat. Vbi illuxir: amp;nbsp;romanis punica:5d gallica arma cognirstum dubirarioné exemcrunt:amp;: romanos grsci paftim es' Edidd de ftratos cernétes ab Annibale capta urbé fenfcrur.Poftcaquâ lux certior crar:amp;romani:qni csdibus anibalis fuperfuerant:in arcé confugciaticotifccftebatgi paularim tumultus:tum Annibal Tarentinos fmearz mis cóuocari iuber.Conuenerdt oés:prstcrqua qui cedentis in arcé romanos ad oém adeunda fini ui fortunam perfecuri funr.Ibi Annibal benigne allocurus Tarentinos tcftarufququæprsftirifient ciuiz bus coRziquos ad Thrafymcnd:aut ad Cannas ccpiflètifimul in dominationé fuperba romanopz inue flus reapere fe in domos fuas queep iuflit:amp; foribus nome fud ïfcribercifcd domos eas:qus ifcripts nó eftènnfigno cxremplo datoidiripi iufturu.Siquis in hofpitio ciuis romani:uacuas auté cernebat do mos ;nomen infcripfiftêticü fe pro hofte habitupz.Concionedimiftaicu titulis norats fores difcrimen pacats ab hoftili domo feciftênt:figno daro:ad diripieda hofpitia romana paftim difcurfum é. Et fuit prædæ aliquâtum .Poftero die ad oppugnâdâ arcé ducit.quâ cû amp;nbsp;mari;quo in peninfuls modû pars maiorcircûluiturpræaltisrupibusiamp;abipfaurbemuroô/foftâîgentifeptam uideret:camq? hec ui: nee operibus expugnabilé efteme aur feipfum curar uédi Tarétinos a maionbus rebus moraretur: aut in rehétos fineualido prsfidioiTarcnrinos impcrum exirecum uclictiromanicxarcc facerér:amp; uallo urbé frerfepire ftaruit abarccinó fine ulla etia fpeicu prohibétibus opus romanis mand pofte cenferi: amp;nbsp;fi ferocius procurriftent magna esde ira attenuariprsfidii uires:ut facilep fe ipfitarentini urbé ab iis rueri poftènt.Vbicceptü opus eftipatefada répété porta in muniéres îperum feccrût romannpflhc^ fe ftatio paftà cft;quæ pro opere cranut fuccelTu crefceret audaci3:plurefœ;ôô logins pulfos pfequerét. Turn figno dato:coorti undiç pœni funt:auos iftrudos ad hoe Annibal tenuerannee fuftinuere ipez turn romani;fed ab effufa fuga loei anguftiæ cosn'pedimétaqi alia opèreiam ïcoepto:alia apparatu ope ris morabantunplurimi in foflam præcipirariiocafiç funt plurcs in fuga:qua in pugna. Inde amp;nbsp;opes nullo prohibéte: fieri cœprum: foftà îgens duûa;amp;uallû îtra cam crigicimodicog? poft iteruallo mu/ Ro.cæ/ runi etiâ eadé regioneaddere paranut uel fine præfidio tueri feaduerfus româos poftent.Reliquitta/ des cir/ rné modicu pfidiumiut fimul îter faciédo muro adiuuaret.Ipfe,pfcdus cûestens copiis adGalcfum ca tareti flumé:quîque millia ab urbeabeft:pofuit caftra.Ex iis ftatiuis regreflus ad Ifpiciédum opus:quod ali na arce quâtû opiniôe eins celerius creueranfpem cepit:ér arcé expugnari pofte. Et é non altirudine ut estera

tuta:fed loco piano pofitaÂ ab urbe muro tantumiae foftà diuifa. Cum iam machinationum omni

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 20

genere:K opibus oppugnai€tur:miflum aMetaporo præfidiu romais fedtaiümcut noflcex iprouifo opera hoftium îuaderét:alia difiecerunr:alia igni corruperunt.lf^ finis Annibali fuit ca parteaicé op/ pugnandi.Rcliqua erat in obfidione fpcs:nec ea fans efficax:quia arcé tenétcs:quæ peninfula pofita im minéefaucibus poi'tus:mareliberum habebât.Vrbs cÔtra exclufa maritimis cômeatibus ^piufœ ino plain erat obfidéccs:quâobfcflî.Annibal cÔuocatis prindpibus Tarérino^ô oés præfentes diificultatcs expofuirmeq? arcis ram muniræ expugnâdæ uiam cerneremegp in obfidione quicquâ habere fpd: doz nçc mari poriâtur hofles.Quod fi naues fint:quibus cômeatus inuehi prohibeât:externplo autabceP furos:aut dedituros fe hoftes aficnnebâtur Tarétini.Cæteropi ei:qui côfilium afferretzopem quoqi in cam rem afferédam eflé céfebâr:punicas enim naues ex Sicilia acciras id poflèfacere.Suas:quæ finu exi guo iterclufæ efièntxum elauftra portus hoftis haberct:quéadmodum inde in apertum mare cuafu/ rasÆuadentiinquitiAnnibahmultaïquæimpediranaturafuntxôfiliqcxpediunturrurbécnimcôpo/ Anniba fitam habetis.PIanæ amp;nbsp;fans latæ uie parét in ois parrcs:uia:quæ i portu p media urbé ad mare trafmif lis c5fiz fa eftiplauftris trafucham naucs baud magna molcÄ mare non ru ent: quo nûc hoftes pohüfiöi illîc lift ddu mari;hinc terra circûfedebimus arcéamo breui:autrelida ab hoftibus:autefi ipfis hoftibus capiemus ccnda • Hxc oro nó fpem modo effedusifcd ïgenté ét ducis admiranonc fedr.Cótracfta extéplo undio? plau/ daflé ftra iundaqï irer fe amp;nbsp;machinæ ad fubducédas naues admotæ:munitumç iter:quo faciliora plauftra minoirp moles in traficu eflèt:iuméta inde amp;hoïes cörraftiÄ opus impigre CŒptû:paucof^ poft dies dafiis inftrufta arqi parata drcüuchiturarcemÄ ante ipfum portum anchoras iacit.Huc ftatum re^4 Annib.il Tarenri reliquit:regreflus ipfe in hybema.Cæte^ defedio Tarentino^i utrum priorc anoian hoc fada fita diuerfum audores trahunt:plures,ppiorcfq? setate memoriæ rc^ hoc anno tradüt fada.

Romæ côfules:ptorefç ufqi ante dié quito Kal.maias larinæ tenuerût.Eo dic:ppetrato facro ï mó/ tean faas qmfi^ pficifeütur puindas.Religio defde noua obieda cft ex carminibus martianis. Vates hk Martius illuftris fuerat.Et cd ïquifino priore anno:ex fcnatufcófulto talium librorum ficrctu.M. Martia Aemylii prons urbis:qui earn rem agebat: manus uenerar.Is protinus nouo ptori Suillæ tradiderat. nu car/ Ex huius Martiiduobus carminibus:altcrius poftèa eftaudardcclaratoaudoriras euétu:alteri quoqc men cuius nodum tépus ucneratiafferebatfidem.Priorecarmine canenfis ^idadades:ïhxcferme uerba erat. Agmé troiugena Canam Romanæ fugæ:nec tealienigenc cogat in capo Diomedis coftreremaz nus:Sed ne^credes tu mihi donee complerisfanguiecampum.-multagp milliaocciiätua deferat am/ nis i potum magma ex terra frugifera:pifcibus atq? auibus:fcnfq5:q icolunt terras: ns fiat eica caro tua. Nam mihi ita luppiter fatus eft:Et Diomedis arglulƒâpos ôiCanâ flumé:q milicauerât î iis locis:iuxra atç iplàm dadé agnofeebât.Tû alte^ carmé recitaunno eo tâtu obfeurius qa kertiora futura pteritis: funt:fed pplcxius étferipturæ genere.Hoftes româi fi cxpellere uulns:uomicâi^:q gérium uenit loge: Apollini uouendos cenfeo ludos:qui quotannis commiter Apollini fiant:ciJ populus dederit ex publi co parté:priuati uriconférant p fe:fui(^:iis ludis faciendis perit:prætor iis : qius populo plebiœ dabit fummindcccmuin græco ritu hoftiis facra faciât.Hæc fi rede faxitis:gaudebitis fp:fiet^ res ueftra me lior.Nâ is dius extinguet p duelles ueftros:qui ueftros campos pafeit placide. Ad id carmé explanâdum Ludoij^ die unum fumpferijt:poftero die fenatufconfultû fadü eft:utdecéuiri liberos de ludis Appollini : reg? appoli / diuina facienda inipicerent.Ea eu infpeda relarag? ad fenatû eflènteenfuerunt près ludos Apollini uo/ natium uendos:faciendofç,Etqdo ludifadiefiquot;ent..xiilt;milliaæris ptoriadré diuinaamp;:duashoftiasmaiores origo dandas:altc9^ fenatufconfultû fadum eft:ut decéuiri facra græco ritu facerent nfqihoftns. Apollini bo/ ne aurato:amp; capris duabus albis auraris. Latonæ foemina boue aurata. Ludos ptor î circo maximo cû amp;durus eflèt:edixit ut populus per eos ludos ftipé Appollini:qrum cômodum efièt:conferet.Hæc eft origo ludo^ Apollinariû:uidoriæ non ualitudinis ergorut pleriç rétur:uoto^.Fadof^ populus fpe/ û^uit coronatus.Matronæ fupplicauere.Vulgo apertis ianuis in propatulo epulati funt:celeDer^ dies Omni cérémonial genere fuit.Cum Annibal circaTarentû :confulcs ambo in Sânio efiênt:fed cireufef furiCapuam uiderentur:quod malü diuturnæ obfidionis efle folet:iâfamécampanifentiebant:quia fementemfacereprohibuerant eos romani exercitusdtaç legatos ad Annibalé miferunt orantes :uc Pdufquam confules in agros fuos educerent legiones : uiæç omnes holhum præfidiis infiderentur: frumentum ex propiquis locis conuehi iùberet Capuâ.Annibal Hanonc ex brutiis cû exercitu inCâ/ paniam tranfcire:^ dare operam:ut frumenti copia fieret campanis:iufilr,Hanno ex brutiis profedus cum exercitus uitabundus caftra hoftium confulef^:qui in.Samnioerant.Beneucnto iam approquin ^paret.xxx.paiTuû millia ad ipfa urbe loco edito caftra poluit. Inde ex fociis circa populis : quod æftate toporcatum erat:deuehi frumentû î caftra iubet pfidiis datis quæ cômeatus eospfequercnt.Cipuam •ode nunciû mifinq die ad accipiendû frumétum pfto eftcnt:oi undiq? genere uehiculo^i iumérorûg? ex agris contrado.Id pro cætera fecordia:negligentiaç a câpanis adûmaulo plus trecenta uehicula mif w:amp; pauca pterea iuméta.Ob id caftigati funt ab Hannone:quod ne fames quidem:quæ mutas accen nbsp;nbsp;*

octet beftiasxuram eorum ftimulare poiTet. Alia ^duda dies ad frumentû maioreapparatu petendû.

Ea omnia:ficut ada eranr:cum enunciata Beneuentanis effent.Legatos decern externplo ad confu/ circa Bouianam : ubicaftra romanorum erant:miferunt.Quicum auditis quæ ad Capuam agere *nr:inter fe comparafl’ent:ut alter in Campaniam exercitum duceret.Fuluius cui ea prouincia obuene estprofedus node Beneuentum muema é igreflus.Exppinquo agnofcit« Hannonem cum exercitus pstteprofedum frumétatunuduo millia plauftrorum mconduaminerméqjaliamturbam aduend/

fc:pfr tumnltum ac trépida tfoncm oïa agixaftrommç formam;6^ militarem ordinemdmixtis agir CaHra ftibus ns ex terris fublatum .His fatis compcrnsxóful milinbus cdicit:figna tantum armaw in^xana pæ. op/ expedirct nodem xaftra punxa expugnada,Quarta uigiba profcdi:farcinis oibus impcdimétilg::Bc/ pugnat neuenti rebdisipauloante lucem cuadcaftra peruenifltnnranrum pauoris iniccerunr.ut b in plano ca ftra pofira effenr:haud dubieprïo ïpetu capi potuerint:alritudo loci:amp; munimenta defenderunt: qua: nulla ex parte adiri nifi arduo ac difficili afcenfu poterat.Lucc prima prælium igens accenfum eft: nee uallum modo tutantur pocni:fed ut qujbus locus tutior effct:dcturbant nitentes per ardua hoftes.VB i dt tanic oïa pertmax uirtusÄ aliquot fimul partibus ad uallum ac fofîâs peruétum eft;fed cum muP * ris uulneribus;amp;: militum pcrnicie.Iraq; cóuocatis tribunis militumxóful abfiftendu temerario icee/ ptoait rutius fibi uideri;reducieo die exercitum Beneucntu:dcïde poftcro caftris feholhum iungi:ne exireindecampani:neue Hanno regredi poflèr.ld quo facilius obtineaturxollcga quog; amp;nbsp;exercitum fe eius accitu^xomœ eo uerfuß: beïlû.Hæccôalia ducisxû iam receptui caneretxlamor militü afper/ Vibnpe nantium tam fcgne ipcrium dificcit.Proxia ports hollid erat cohors pelignaxuius præfrâns VibiuS ligni fa ereptum uexilld trans uallum hollid rraiecitxxecratus inde fe^;amp;: cohortc:fi eius uexilli heftes potiri cinus nbsp;nbsp;edennprinceps ipfe per foffamiualldcp in cadra irrumpirJam intra ualld peligni pugnabant: cd altera

T.Peda Mrte Valerio Flacco tribuno militü terris Icgionis exprobrate romanis ignauia:qui fociis captoj: ca/ mus Hio^ concederét decus.T.Pcdanius priceps porrus centuriocdfignifero figndademiflet. lam hoc fi/ gnum :amp; hic centurio:inquir:intra ualld hollid erir:fequâtur:qui capi fignd ab holle prohibituri funt: Manipulates fuiprimdtranfcédentéfoflamidcinde legio totafecuta efidam ^confulad eöfpeäum trafgredienrid uallum :mutato cofihoia reuocadis ad incitados hortadofep uerfus milites ollcndcie in quato difcrimine:ac periculo fortilïima cohors focio^ amp;nbsp;duium legioedcr.lraqi pro fequifgi oes per squa atgp iniqua locaxum undiq? tsla coniicercnturiarmaq» amp;: corpora holles obücerct:peruadunt: irrumpuntœ:multi uulneratixriam quos uircs fanguif® defereret:ut intra uallum hollium caderér; nitebantur.Captacp mométo tcDoris:uelur plano fira callramecpmunira.Cedes inde non iam pugna Atf. cæ erar:oïbus intra uallum pmixtis.Supra fex millia hollid esfa.Supra feprémillia capiuntur cd frumen dem ho tatoribus campanis:oîumœ plauIlroR ißC iumento^ apparatu.Capta amp;: alia ingens prada fuit:quain (bum Hanno populabundus palfim cum iffctxx focio^ Po,Ro,agris traxerat.Inde deiedtis hollium caftris

Beneuentum reditdeftipdamg? ibiambo confules:na 6C.Ap,Claudius co poll paucos dies ucnitaxn/ didcruntidiuifcrdtgi. Et donati quord opera caftra hollid capta crânante alios Vibius pclignus ô^-T« Pedanius princeps tertis legionis.Hannoab Comino Cerito:quo nuciara clades ell callroid: cd pau ds frumétatoribus: quos forte feed habueranfugs magis mô;quâitinerisî Brutios rediit.Eo canV pani audita fuafuorumg? panter focio^xladedcgatos ad Annibalem mifcrunt:aui nundarent duos confules ad Beneuentum eflè:diei itéra Capua tantumodoaeporris amp;nbsp;mûris bellum eflcmifi prope/ refubueniatcelerius Capuam:quam arposin ptatem hollium uenturamnec Tarentum quidem non mo arcemi ranti debere elle : ut Capuam quam Carthagini square fit folitus defertam indefenfamqj populo ro.tradat, Annibal curs fibi fore rem campana pollicitusd prsfentia duomillia equirum cum legatis mittit:quo prsfidioagros popolationibus poflent prohibcre. Romanis interim ficut alia^ r« rum arcis tarenrins prsfiddijiquoa ibi obfiderctuncura cffc.C.Scruilius legarus ex audonrarc pat^ a.P.CornelioprstoreinEthruriamadfrumentdcocmédummilTusxum liquor nauibus honuftis in portum tarentind inter cullodias hollium peruenit.Cuiusaduentu oui ante in cxiguafpead tranz Hoc fu fitionem ab hoftibus per colloquia erant : ultroad tranfeundum hoftem uocabant : follidrabatqi. Et it gjfu/ erat fatis ualidum prsfidium : tradudis : ad areem Tarenti tuendam qui Metaponti erat militibus» pradP It^çmetapontiniextcmplometuquotenebantunliberatiad Annibalemdefeccrunt.Hoc idem ö/ xit obfi lt;iem ora maris Si. Turini fecerunt.Mouit eos non rarenrino^ magis defedio:mcraponrinorum®:qui ddes/ Eus indidem ex Achaiaoriundietiam icognationelundi cranr:quam ira in romanos proprer oßfides dé duas nuper inrcrfcdos.Eo^ amid cognatig; litteras ac nuncios ad Hannonem Magonemcp:qui in propin' illullref quoin brunis erant:mifcrunt;ûexercitdad moeniaadmouiflcntifein ptâtemeo^urbem tradituros urb« a eftct.M. Atrinius Turini cum modico prsfidio prserat:quem facile elid ad certamen temere Icundd rouliez rebantur poffe no tam militum quos per paucos habebar:fiducia:quam iuuentutis turins.Eam ex ? naflé duftria ccnturiauerat:armaueratç ad tales cafus.Diuifis copiis inter fe duces poeni cum agrd turinum ingrelTi eflént.Hanno cum peditum agmineinfellis ugnis ad urbem pergit. Mago cum equitatu te/z dus collibus ad tegendas infidias fubfillir oppofitis Atrinius peditum tantum agmine per exploratoz res comperto copias 1 adem educinfraudis intellins:amp;: hollium ïfidiarum ignarus.Pedcllre prslium fuir infïgne:paucis in prima aciepugnatibus romanis;turinis expcólantibus magis quam adiuuanbus euérum.£t carthaginéfium ades de induftria pedem referebat : ut ad terga collis:ad equite fuo infeft» hoftem incautum pertraherct.Quo ubiuennï ell:coorti cum clamore équités propere incondiram turinorum turbam;nec fatis fidoanimo unde pugnabatillatem extcmplo 1 fugam auerterut. Roma ni quâquâ dreûuétos hic pedites hinc équités urgebant tarnen aliquandiu pugnam traxere.Pollremo amp;nbsp;ipfi terga uertuntatç ad urbem fugiunt.Ibi proditores conglobatixum popularium agmen paté/ ribus portis acccpiffent:ubi romanos fufos adurbem feiri uideruntxonclamantinllarc poenum per/ mixtofç holles urbem inuafuros:ni propere portas claudanr. Ira exelulos romanos prsbucrchofti ad esdem Atrinius tarnen cum pauds receptus,Sediao inde pauJifper tenuitxum alü urbem tiiédam:

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izi

Lndealii ccdendum fdrtun3’:amp;tradcndamurbcmuiûoribuscenfcrcnt.Cætcrum:utpla'rumg5 for/ tuna amp;nbsp;confiJïa mala uiccrunt.Attinio cum fuis ad mare:ac naues dedudo magis:quia ipfi ob impcriu in fe mirte ac iullum confultu uolebant:quam refpedu romance carthaginenfes in urbem accipiunr. Confulcs a Bcneuenro in campanu agrum kgiones ducunt:non adfrumentamodo:quæ iâin hyber/ nis erat corrumpendaifedad Capuam oppugnandam nobilcm:fe confulatu ram opulents urbis exei/ ‘ dio ran faduros:fimul amp;nbsp;ingens flagiriu ipeno dempturos:quod urbi tarn propinqus tertiu annu irn punira defedio eér.Cærcrum ne Beneuérû fine pfidio eilet:amp; ut ad fubita belli:fi Annibal : qd faduru hauddubitabant:adopem ferendam foeiis Capuam ueniflêt:eqtes uim i'uihnere poflênt.T.Gracchu Cx lucanis cd equitü:ac leui armatura Beneuentû uenire lubcrdcgionibus ftanuifqi ad obtinédas res in lucanis aliqué prsficcrct Graccho:priufqua ex lucanis moueret lacrificanti trifte prodigiüfadu eft: ad Atf.^z exta facrificio ppetrato angucs duo ex occulto allapfi edere iecurxófpcdim ex oculis repete abierunt.ld digium mm Aurufpicu monitufacnficiu îftaurareturiatç îtentius exta referara (eruarentate^ac tertio ucnif graccho fe rraduntJibatoq? iocinore ïrados angues abiflê.Cu Aurufpices ad imperatoré id pertinere ^digium oblaru ptsmouiiientÂab occultis cauendü hoibus confilüf^znulla tamé ^uidentia fatum immens moueri Flaums potuir.Flauius Lucanus fuit caput partis eius lucano^:cuius pars ad Annibalé dcfeciflèt:qui cd Roma Lucaus nis ftabar:00 ia anno i magiftratu erat:ab eifdem illis crcatus pisroras mutata repéte uoluntate:locum gratis apud poenum quærens ne^ trafireipfeme^ traheread defedioné Jucanos fatis habuinnifi ipe/ ratoris:amp; eiufdé hofpitiis ^diti capite:ac fanguine toedus cd hoftibus fanxiflct:ad Magoné:qui in bru/ tiis præeratxlam ï colloquium uenit:fideç ab eo accepta:fi romanum iis 1'peratorcm:tradidiflct: libe^ ros cü fuis legibus uenturos m amicitia lucanos:deduat poenum i locum pacis Gracchum. addudu^ rus.Magoné ibi équités peditefep armareÄ capcre eas latebras:ubi igenté numerum occuleret: iubet. Loco fatisufpedoiat^ undi® explorato dies côpofira rei gerendæ c.Flaums ad romand imperarorem ücnit.Rem fe ait magna mcnoallc:ad quaperficienda ipfius Gracchi opa opus ectmnmiu populorum ■ -prætoribus:qui ad pœnum in illo comuni 1 rails motu defiflent;pfuafiflc:ut redirét i amicina Roma/ no5^:qdo res quo^ romana:qus prope exitü clade cancnfi ueniflet i dies mdior:arlt;y audior fieret. An nibalis uis fenefceret ac ^pe ad nihilum ueniflêt:uetcn delido baud iplacabiles fore romanos; nullam unqua genré magis exorabilem:promptiorcmq? ucnis dands fuiiïè:quotiens rcbcllioni etiam maio/ rum ignotum fuoÿ^ hsc able fint dida;Cæte^ ab ipfo Graccho eadem hsc audire malle cos: prsfen/ üf^ córingere dextram Jd pignus fidei fecum ferre:locum fe confilüs edixiflé a confpedu amotij haud proeul a caftris romanis:ibi paucis uerbis tranfigi ré poflèmt om he nomé kicanu in fide ac focietate ro mana fit .Gracchus fraudem amp;nbsp;fermoni:amp; rei abeflè credés ac fimilitudine ueri captus:cum lidoribus ac turba equirum e caftris profedus:duce hofpite in ïfidias prscipitatus.Hoftes fubito cxorriÄ ne du bia eflét proditio:Flauius his fe adiungit.Tæla undiq? ï Gracchum atq? équités coniiciuntur.Gracchus Grac/ ex equo defi!it;idem csteros facere iubet:hortatur^:ut qd und rcliqud fortuna fecerit:id honeftet uir chus i P tute:reliqud aurem quid eér;paucis a multitudine in ualle:filua;montibuf^ fepta circunuentis: prsrer fidias p mortem id refcrre:utrd prsfenri torpore peco^ modo inulti trucidérur:an toto anno a patiédo expe/ cipitat dmdoq;eucntu ï impetd atep ira uerfo:agentes:audétefqp perfufi hoftium cruore:intcr expirantid mP mico^ cumulam armaç:amp;: corpora caderét.Lucand proditoré ac traftugam oés peterent.Qui ca uidi mam prs fead iferos mififlct:ed decus eximidregregidgi folatium fus morti iurnrui^,Inter hsc dida paludaméto cired leud brachium in tortomä nee fcuta gdem feed extulerant:ï hoftcs ipcrum fecit. Ma tor qua pro numero homind sdirur pugna.Iaculis maxime apcrta corpora romanoß^:amp; cd undiep de altionbus locis i caua uallé coniedus eétztraftiguntur.Gracchd iam nudard pfidio uiud capere poeni ni Grac/ tuntur;Cstepó illc cófpicatus Lucand hofpite inter hoftes adeo infcftus luatinut parci ei fine multord chi ïre/ pernicie nó poftêt.Exanimécd mago exteploadAnnibalé mifit:poni^ cum captis fimul fafcibus ante ritus tribunal impcratoris iuflit.Hsc fera fama eft. Gracchus in lucanis ad campos : qui ueteres uocantur; periit : Sunt:qui in agro Beneuentano prope Calorem fluuium oftendant;a caftris cum lidoribus:ac tribus feruis lauandi caufa progreffum. Cum forte inter falida innata ripis laterent hoftes nudum atgpinermemfaxif^:quæuoluitamnis propugnantem:interfedum. Sunt qui Aurufpicum monitu guingentos paflus a caftris progreflum:uti loco puro:ea qus ante dida prodigia funt:procuraret:ab ï' wdenribus forte locum duabus turmis numidarum cireduérum fcnbat:adeo nee locus:nec ratio mor/ tis i uiro tam claro amp;nbsp;infigni conftat.Funeris quoep Gracchi uaria fama cft.AIii in caftris Romanis fe/ pultum a fuis. Alii ab Annibale:^ ea uulgatior fama eft tradunt in ueftibulo punicorum caftro^ ro/ gum extrudum eflê:armatum exercitum decurriflécum tripidiis hifpanorum:motibufg? armorum amp;corporum fus cuigj gén afluetisribfo Annibaléomni return uerborumg? honoreexequias célébra te.Hsc tradunt;quiin lucanis rei geus audores funt.Si illis:qui ad Calorem fluuium ïterfedum me/ morant:crcdere uclis capitis tantum Gracchi hoftes potiti funt.Eo delato adAnnibalem:miflds ab eo confeftim Carthalo:qui ï caftra romana ad Gn.Cornelium qusftorem dcferret:is funus impcratoris m caftris eelebrantibus cum exercitu beneuenranis fccit.Confules agrum capanum ingreffi cd paflim ^pularentur:ruptione oppidanorum:amp; Magonis cum equitatu territi ac trepidi ad ligna milites pa/ Clades •antes paflim reuocarunt:amp;: uixdum inftruda acie fufi:fupra mille amp;nbsp;quingentos milites amiferdt. In/ RO‘ de ingens ferocia fupbs fuopte ïgenio creuit géti multifqi prslns laceflèbant romanos : fed intétiores adeauedum cofules unapugna fecerat kautearque kolulte inita, Reftituit tamé his aïos:6i illis miuit

T.Quî audadam parua una res.Sed in bello nihil tam kueé: quod non magnæ interdû rei momentû faciat. tiufCri T.Quintio Crifpino Badius campanus hofpes erat perfamiliariholpino iundus.Creuerat confuetu/ fpinus do:quod aeger Romxapud Crifpinum Badius antedefedioncm campanam Iibcralirercomirerq! cu Badius ratus fuerat.Tum Badius progreiTus anteftationes:quæ^ porta ftabanr;uocari Crifpinû iuflîr.Qucd ubieft Crifpino nuciatumiratuscolloquium amicu acfamiliarequarnmanentememoria etia i difiV dio publico^ focd^priuari iuris:paulij a coetens ^ceflitipoftcaqua i confpedtu uenere:Proucco tc: in quit:ad pugna Cnlpine Badius;côfcêdamus equos:fubmotifqi aliis:uter hello melior fit.decemamus. Ad ea Crifpinus:nec fibimec illi ait:hoftcs deeftenn quibus uirtuté oftendarde ab co ctia:fi i acic occur/ rat:dcclinatupi;ne hofpitali cædedeAtrâ uiolcraoucrfufcp abibat:Eniuero ferocius tu capanus kreparc mollicié ignauiag’.:amp; fedigna ,pbra i infontem lacere hofpiralcm bofte appellâs:fimulantemg5 pareer: cui fciat paré fe nö efiedi pa^ publias feedenbus ruptis:dircpta fimul amp;: priuata iura eflc putet : Badiu campanü.T.Quitio Crifpino Romano:palâoîbus:duobus CAcrcinbus audiétibus:renüciarc hofpiriu nihil fibi cu eo côfbciatû;nihil foederaw hofpin cu hofte:cuius patria ac penates publicos priuatofgi op pugnatü uenifltt.Si uir eflètxógrederef.Diu cunélantem Crilpinum ppulcrc turmalcs:nc ipune dub tare campanü parerctur.Itag? tanrü moratus;dü iperatores confuleret:permitrcrér ne fibi extra ordiné in prouocanre hoftem pugnare:pcrmiflueorum armacepit:equumcpconfcendit:amp; Badium nomme compellans ad pugnam euocauit.Nulla mora a campano fada eft:inteftis cquis concurrere. Crifpinus fupra fcutum finiftrum humerum Badio hafta tranftixinfupcr quem dclapfum cum uulnere ex cquo defiliirmr pedes iacentem cóficcrct.Badius piiufquam opprimeretur:parma atç equo rclidoiad fuos Crifpi/ aufugit.Crifpinus equumarma® capta;amp; cruenram eufpidem infignis fpolüs oftentans cum magna ni amp;nbsp;ba laude amp;nbsp;gratulatione militum ad confules eft dcdudfus:laudatufcp ibi magnified^ donis donarus.An dii pu/ nibal ex agro beneuentano caftra ad Capuam cum mouiflènrcrno poft dic:quam uenit : copias in acic gna nbsp;nbsp;nbsp;eduxit:haudquaquam dubius:quod campanisabfentefcpaucos ante dies fecundafuiHet pugna:quin

multo minus fe fuumqi totiens uidore exereitum fuftinere romani poflcnt:ca;tcrum pofteaquam pu gnari coeptum eft:cquitum maxime incuifu:cum iaculis obruercturilaborabat Romana acics : donee fignum equitibus datum eft:ut in hoftem admitterentequos. Itacp equeftre prælium erarxum ,pcui uifus fempronianus exercitusxui Gn.Comelius quxftor præcrat utrig? parti parem metum prabuit ne hoftes noui aduenrarcnt.Velut excompofito utrin^ fignum receptui datumircduüiq; in caftra ,p/ pe æquo Martedifceflèrunt.Plures tarnen a romanis primo incurfu equitum cecidcrunt. Inde confus les utauerterent Capua Annibalemmoûciquæ fecura eft:diucrfi:Fuluiusin agrum cumanum: Clauz dius m lucanos abiir.Poftero die cum uacua caftra Romanorum nunciatum Annibali cflèt:amp;; duobus agminibus diuerfos abiflcunccrtus primo utrum fequercrur.Appium inftituit fequi.llle eircunduöo hoftciqua uoluir:alio innere ad Capuam rediit.Annibalialiainiislocisbcncgercndæreifortuna obla ivi.cetc nbsp;nbsp;eft.M.Centeniusxui fuir cognomen Pcnula:infignis inter primipili Cenruriones : amp;nbsp;magnitudine

niris pe corporis amp;nbsp;animi:is perfunótus militia pcr.P.Cornelium Suiliam pratorem ïfenatum ïtroduüus pe/ titapatribusiuti fibi quïqucmillia militum darétur:feperitum amp;: hoftis;amp; rcgiöum brcui operapre/ tium fa(ftupi:amp;: qbus ambus ad id loco^ noftriÄ duccs;amp;: exercitus capti forctuis aduerfus luétorcm ufurum.ld nö permiflum magis ftolide:quam ftolide creditum:taquam cædem militâtes amp;nbsp;impcra/ toriæ artes eénr.Data pro quin$ odomillia miliabpars dimidia ciues foemfie ipfealiquatum uoluta/ riorum itinere 1 agris cóciuir:ac piope duplicato cxercitu ilucaos peruéir:ubi Annibal nequiequam fe cutus Claudiu luftirerat.Haud dubia res eft:quippe ïter Anntbalem ducem:amp; ccrunoem: excrcitufgiï alterum uincendo uetcranumialterum nouu totum:amp; magna ex parte etiam tumukuanuiac fcmiei»' mem:ut cófpeóla inter fe agmina funt:amp; neutra pars detreflauit pugnamiextemplo iftruûæ acicsipn gnatum tamé ut 1 nulla pari re duas amplius horas cócitata:etiam donce dux ftetiflét romana ade.Po fteaquam is nö pro uetcre fama folum :fcd etiam metu futuri dcdecoris;fi fua temeritare eStradæ da/ di fupereflet;obiclt;ftans fe hoftium tælis decidit:fufa externplo eft Romana aciesifcd adeo ne fugæ qui dem iter patumomnibus uiis ab équité ifeffisiut ex tanta mulritudfe uix decern euaferitxxtcri pamni alii alia pefte aflu m^iti funt.Capua a cofulibus iterum fumma ui obfideri coepra eftiquxque i earn rem opuserâncomportabâturiparabâturgi.CafilinumfrumétumcÔuctftumad Vulturnioftium:ubi nuC urbs eft:caftcllum comm unirum« Ante Fabius Maximus municrat^ræfidium impofitum utamp;: ma/ re proximumifk flume 1 poteftate ccnr.In ea duo maritima caftella:frumetum:quod ex Sardinia nu' AtCfee per milTum crat:quod^ Mlutius prxtor ex Erhruria cocmerat:ab Oftia eSuedum é : ut exeicitui per da ro. hyemem copia ener.Cxterum fuper earn dadem :quæ in lucanis accepta erat:uolonû quog^ exercitus: cædé nbsp;nbsp;qui uiuo Graccho fumma fide ftipendia fecerar:udutexaudoratus morte ducis ab fignis difceflit. An

nibal non Capuam ncgledamme^ in tanto diferimine defertos uolcbat focios:fed profpero ex temeri tare unius Romani ducis fucceflu i altcrius ducis:cxcrcitufque opprimendi occafioncm îminebat Gn. Fuluium prætorem appuli legari nunciabant:primo dum urbes quafdam appulorum:quæ ad Annigt; balem defciuiflênt:oppugnarct:intentius rem egiflê:poftca nimio fuccelTu ôî ipfum : amp;nbsp;milites præda impletos in tantam licentiam fecordiamç cfiulos:ut nulladifeiplina militiæ effet.Cum fæpe alias : tû panas diebus ante expcrtus:qualis fub inlcio duce exercitus effêrun Appuliam caftra mouit.Orca Her doneâromanæ legionesÂ prætor Fuluius eranr,Quo ubi allatû eft hoftes aduentare:prope eft fadu: ut miuffu ptoris fignis côuulfis î acié exirétmcc ces ulla magis tenuit:quâ fpes haud dubia fuo id arbiz

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izi

trioiubi uelIcnttadluros.Nodc ïfcqueti Annibal cum tumulmaruniin caftris:amp; plaerofg? ferocïter:figt; gnum utdarccunflinnc duci:adarma uocanns fcircr:hauddubius profpcræpugnæ occafioncm dari rriamillia expeditorum tnilïtum in uillis circa uepribufgï amp;nbsp;filuis difponitrqui figno dato fimul om/ nes e latcbris exilirent.Et magonem duo ferme millia equitum:quafugani indinaturacredebanom/ nia itinera infidere iubet:his node præparatis prima luce in aciem copias cducit:Nec Fuluius eft cuda Fuluii tus non tam fua ulla fpe:quam militum impetu fortuito tradus.Itaqi eadé temerirate:qua proceflum fuga in aciem eft:inftruitur ipfa acies ad libidincm militum forte pcrcurrcnnumxonfiftcntium^: quo lo/ Coipforum rulifiet animus:deinde per libidinem:aut metum deferentium locum.Prima Iegio:amp; fini/ lira ala primo inftrudæzôi i longitudinem porreflæ acies clamantibus rribunis nihil introrfus uiriu: ac roboris ciTcÂ' quacuntp impetum feciflènehoftes perrupturos.Nihihquod falutare efletmon mo/ do ad animum:fed ne ad aures quidem admittebant.Èt Annibal quidem haud quaquam fimili exer^ citu:neçiraextrudoaderat:ergoneelamorem quidematq?impetum romanifuftinucre:DuxftultP Rcccri/ cia Si temerirate Centenio par animo nequaquam comparandus:ubi rem inclinatam ; ac trépidantes or Ro. fuos uidit:equoarrcpto:cumducentisfermecquitibuseffugit.Cæteraafronte pulfa:a tergo atç alis cædes circûuenta acics:eo uf^ cæfa:uc ex duodeuigintimillibus hominum duomillia haud amplius euaferit ad Her/ caftris holles poriti funt.Hæ elades alia fuper aliam Romam cum efît'nt nunciatæ: ingens quidem Ôd dôeam luflusiSC pauor ciuiratem cepit:fed tamcn:quia confules;ubi fumma return effet : ad id locorum pro/ fpere gerercnt:minus his eladibus commouebantur.Legatos ad confulcs mirrunr.C.Lcctoriû.M.Mc/ iilium:qui nunciarcnt:ut reliquias duorum exercitum cum cura colligercnt:darentq^ operam : neper metum:ac defperationem hofti fe dederenrdd quod poll cânenfem accidiflêt clademÂ ut defertores deexercitu uolonum conquirerent,Idem negoni.P.Cornclio datum:cui amp;nbsp;deleélus madatus crat.Hey per fora conciliabulaq? cdixit:ut conquifirio uolonum ficrrraiq: ad figna reducercntur.Hæc omnia in tentiffima cura affa, Ap.Claudius conful.D.lunioad olhum Vulrurni.M. Aurelio Cotta Purcolis præ pofito:qui ut quæcp naues ex Ethruria ac Sardinia acceffllltntiextemplo in caltra mitterét frumentu: ipfead Capuamregreffus.Q.Fuluium collegam inuenit in Cafilino omnia iportanté molienté ad op/ pugnada Capuâ.Tum ambo confulcs cireufederunt urbem amp;nbsp;Claudium Neronem prætorcm a Sud fula ex elaudianis caftris exciuerunt.Is quoep modico ibi præfidio ad tenendum locum relido: cæteris cum omnibus copiis ad Capuam defcendit.Ita tria prætoria circa Capuam eredaztres exercitus diuer/ fis partibus opus aggrcffafoffiuallom cireüdare urbem parant.Etcaftellaexcitantmodicis interuallis mulnf^ locis fimul cum prohibentibus opera capanis co uentu pugnannut poftremo portis: muro^ fe continerctcampanus.Prius tamen:qua hæc côtinuarenf opadegati ad Annibalcm miffnqui quere/ rentur defertam ab eo capuam:ac prope redditam romanis:obccftarcnrur^:ut tune faltem opem non circunfeflis modo:fcd etiam circuuallatis ferrer.Confulibus lirreræ a.P.Cornelio prætorc miflcut pri ülqua clauderent Capuaoperibus:poteftatem capanis facerentzur qui coj« uellenr z exircnt ab Capuaz Capua ' fuafgj res fccii auferrentXiberos forezfuacp omnia habituroszqui ante idus Martias exiffent. Poft earn fofla Si diem quigi exiffentzquiç ibi manfiftcntzhoftium futuros numero.Ea pronunciatacampaniszatq? ita uaHo d fpretazutultrominarentzdicerétgpcontumelias.AnnibalabGerdonia Tarentüduxerat legioncs fpez gitura aut uizaut dolo arcis Tarentinæ poriundæzquod ubi paru ,pceflîtzad B run du fin flexit iter prodi id op/ Ro, pidu ratuszibiquoq^zcù fruftra tereretur repuszlcgan câpam ad cum ucnerunt qrentes fimul orâtefep. Quibus Annibal magmljcc rclponditzÄ antea foluifle obfidionézamp; nunc aduentum fuû confulcs non laturos.Cum hac f pc diffimi Icgarizuix regredi Capuam iarn duplici foflâ uallocp dndam potuerunt.

Cum maxime Capua circunualIarerurzSyracufarû quog; oppugnatio ad finé uenitzpræterquâ uizac Hirtutc ducis cxercitufgi inteftina eriam proditione adiuta .Namç Marcellus initio ueris incertus utrû Agrigentum ad Hamilconemzöz: Hippocratem uerteret bellumzan obfidionc Syracufas premeretzqq nee ui capi uidebat pofte inexpugnalem terreftri ac maritimo fitu urbem zneefamezquam prope libcri abOrthaginecommeatusalerentztamen nequid inexpertum rdinqucretztranffugæ Syracufani erat apud Romanos aliqui nobiliffimi uiri inter defedionem ab Romaniszquia ab nouis confiliis abhorre bant pulfizcolloquiis fuæ partis temptare animos hominum iuffitzamp;: fidem dare fi traditæ forent Syz racufezliberos eoszac fuis legibus uiduros eftè.Non erat colloquii copiazquia multorum animifufpe/ äiomnium curamzoculofque conuerterantzncquidfallerettaleadmiftum.Seruusunusexulum pro tranffuga intromiffus in urbemzeonuentis pauciszmitium colloquendi de tali refecit.Deinde in pifca/ cona quadam naui rætibus opertizeireunutdiep ira ad caftra Romanaz collocutigr cum tranlTugis z amp;nbsp;Cöiura Idem foplus eodé modo alii at^ aliizpoftremo ad odoginta fadneC eu iam copofita oia ad proditioné ’^o ad eftentzinditio delato ad Èpicidem per Attalu quenda indignante fibi ré ereditam non cftcznccati oeszS: Epicide crucian funt. Alia fubinde fpeszpofteaqua hæc uana euaferatzexccpit.Damafippus quidâlacædemonv delata üs miftus ab Syracufis ad Philippü regeni captus ab romanis nauibus crat.Huius uriqz redimendi z amp;nbsp;uidicat Epicidi cura erat ingenszNecabnuicMarcellusziâ tu ætolorumzcuius gentis foeii lacedæmonii erant: amiciriam afftdannbus romanisz Ad colloquium de redemptioneeius miflisimedius maxime argue Galea/ utrifç opportunus locus ad portus trogillorum propter turrimzquam uocant Galeagram : eftuilus. gra car/ Quo cum fepius cômearentzunus ex romanis ex propîquo murum contemplatusznumerando lapi/ ^‘^’‘ *9* des exiftimandoep ipfe fecuzqui in fronte paterétzfimul altitudinem murizquantum proxime coniedu noxioji ra poteratzpermenfuszhunailioré^ aliquato priftina opinione fua Óc cæterop4 om mû ratus efle ; amp;nbsp;uel lo^is

mediocribus fcalis fuperabilem ad Marcellum rfm dcfcrt.Haud fpcincda res uifafed cum adiritecüß qui ob idipfum intentius cuftodiebarur:non poflênoccafio quærcbarur:quam obrulit tranfiuga: nun dans diern feftum Dianæ pertriduum agi:amp;: quia alia in obfidicncdcfinrcuino largius cpulas célébrai ri:amp; ab Epicidepræbito uniuerfæ plcbi:amp;pçr tribus ab pn'cipus diuifo:Id ubi accepit Marcellus : cum paucis tribunorum militum collocurus:elcÓ:ifcp per cos ad rem tantam agendam:audendamcp idone is centurionibus miliribufq^:amp; fcalis in occulto com parans :c£ctcris fignum dariiubet:utmaturc cor/ poracurarennquietiep darent.Noöein expeditionem eundum efleunde ubi id temporis uifum : quo die epulatis lam uinoqi fatiatis principiumqi fomni enct:figni unius milites ferre fcalas iuffit:^ ad mil Habet le ferme milites armati tenui agmine per filentium eo deduóti.Vbi fine ftrcpitu:ac tumultu primi eua fignum fcruntinmurum:fccutiordinealii:cum priorumaudaciadubiisetiamanimumfacereniam millcarz mili/ nbsp;nbsp;matorum ceperant partem cum cæteræ admoræ pluribufq; fcalis in murum cuadebant;figno ab He/

tcs.Ix, xapylo datozquo per ingentem folitudinem erar peruentum :quia magna pars in tun ibus epulari : aut fopiti uino crant:aut femigraucs potabanr:paucos ramen eorum opprefibs in cubilibus interfecerunn PropeHexapyloneftporrula:camagna uircfringicoepta:Eremuroexcompofitotuba datum fignu Epipoli crarÂ iam undig? non furtim:fed uiapertegercbarurres:quippead Epipolas frequétem euftodiis lo/ aqua^ cum peruentum cranterrendiqi magis holies erannquamfallendi.ficutterritifunt.Nam fimul actu/ fûmitas barum cftauditus cantusxlamorg? renentium muros:parremqî uibis:omnia tencri eu Rodes rati :alii per murum fugere:alii falire de muroepraecipirarigs turba pauennum .Magna pars tarnen ignara tanti mali crat:amp;grauatis omnibus fomno uinog-;amp; in uaftæ magnitudinis urbepartium fenfu non fans pertinente in omnia.Sublucc.Hexapyloeffradlo:Marcellus omnibus copiis urbem ingreflùs excita/ uinconuertitg omnesadarmacapienda:opemq3:fiquam poflentuam capræpropcuibifercdam.Epf/ cides ab infula:quam ipfi Nafon uocant:ciraro profedus agmine hand dubius quin paucos per negli/ genham euftodum tranfgreflos m^cxpulfurus forcnoccurrentibus pauidis : rumultum augerceos diditans:amp; maiora acrcrnbiliora afïerre:poftcaquam confpexitomnia certa:Epipolas armis comple/ tasdaceflito tantum hofte paucis miflîlibuszrctro in Acradinam agmen conucrtit:non tam uim multi rudmemey hoftium metuens:quam nequa inreftina fraus per occalïonem orirctur : elaufafoî inter tu/ Lachry multum Acradinæ:atgp infulæinueniret porras.Marccllus:ut mœnia ingreffus ex fuperiorîbus Iccis: mauit urbem fermeomnium ilia tcmpeftatcpulcherrimâ:fubiedam oculis uiditullachrymaflè partim gau/ Marcel dio dicituntantæppetraræ rei:partim uetufta gloria urbis.Athcnienfium elafîês dcmerfe:amp;duo igen lus Sy/ tes exercitus eu duobus clariflimis ducibus deleti occurrebant:amp;f rot bella eu Carthaginenfibus ranto raeufis enm difcrimîe gefta:rorac ram opulenti tyrannuregeiguprercæreros Hicro turn recennffimæ meme captis riæ rcx:tum ante omnia:quæ uirtus eufortunag^ fua dedcrat:bcneficüs in Popu.Ro.infignis. Ea cum uniuerfa ocrurretenranimo:fubiretç cogirarionam ilia momento horæ arfura omnia:amp; ad cincres re ditura:priufquam figna Acradinæ aamouerctg'mitrit fyraculânos:qui inter pfidia romana:ut antedi dum clbfuerannut alloquio leui plicerent hoftes ad dedendam urbé.Tenebant Acradinæ portas: mu' rofg? rranlTugæ maximc:quibus nulla erar p condiciones ueniæ fpes.Ii ncc adiré muros :ncc allcg que-' quam paffi.lrag? Marcellus poftcaquâ incœptum irritum fuir:ad Euryalû figna referriiuflit. Tumuz lus c in extrema parteurbis uerfus a mari:uiæç immens ferentiin agros:mcditcrrancæŒ infulæ pcô/ modus ad cômearus excipiendos.Præcrat huic arci Philodcmus argiuus ab Epicide ipofimsiad quem miflus a Marcello Sc fis;unus exinterfedonbus ryranni;cum longo fermonchabito:dilatus p fruftra rioné eérircttulit Marcello tépUs eu ad dcliberandû fumpfifle:cû is dié dcdiedifferrendü Hippocrates arg? Himilco admouerent cadra legionefguhaud dubius:fi î arcé accepifièt eos:delcre Romand exerci/ turn îclufum mûris poflc.Marcellus ut Euryalû neg? tradimrg? capi uiditpoflè.ûter Ncapolin amp;Thicâ nota parnu urbis:amp; inftar urbiû funt:pofuit cadrairimens ne n frequétia itraßet locaxôtincri a difeur/ fu miles auidus pdæ non poflèt.Legati eo abThica:amp; Ncapoli cû infulis amp;nbsp;uclamcntis uencrunt pean tes ut a cædibus amp;nbsp;ab incendiis parccretur.De quo^ precibus quam poftulatis magis confilio habitcc Marcellus exoîum fentéria militibus edixit:nequis libe^ corpus uiolarerxætera pdæ futura.Cadraç parietû fepra,Portis regione platca^ patenribus Rationes:pfidiag?difpofuit:nequis in liedidu difeurfu militû ipctus in cadra fieri poflèt.lnde figno dato milites difcurrere:refradifœ foribus cû où terrore ac tumultu dreperenna cædibus tarnen téperatû cd * Rapinis nullus ante modus fuir qua oîa diururna felicitare cumulata bona cgeflère.Inter hæc amp;nbsp;Philodcmus cû fpes auxilü nulla edenfide acce pra:ut inuiolatus ad Epicidem rediret:rcdudo præfidio tradidit tumulum Romanis. Auerfis omnR bus ad rumultum ex parte captæ urbis Bomilcar nodem cam nadus:quapropteruim tempedatis da re ad anchoram in falo Romana claflis non poflet:cum trigintaquin^ nauibus e portu fyracufano ,p/ fcdus:libero mari uela in altum dedir:quing amp;nbsp;quinquaginta nauibus Epicidæ amp;nbsp;Syracufis rclidisï cdodifg Carthagincnfibusnn quanto res fyracufana difcrimine cRet:cum,c.nauibus pod paucos dies redit:multis:ut fama ed donis ex Hieronis Gaza ab Epicide donatus.Marccllus: Euryalo receptorprae fidiog? addito:una cura erat libennequa a tergo uis hodium in areem accepta inclufos : impeditofque mcenibus fuos turba ret. Acradinam inde remis cadris per idonca dilpofitis loca:fpead inopiam oium return inclufos redadutp fecireüfedit.Cum per aliquordics quietæ dationcs utring? fuiflent : repente aduentus Hippocratis Himilconis:ut ultro undig? oppugnarenf Romani:fecit:Na Öd Hippocrates ci dris ad magnü portu comunitisifignog? ris daro:g Acradina tenebant:cadra uctera romanos adortus

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i sj

cftrquibus Crifpinus prient.Ec Epiddes eruprionem in Ratioes Marcelli fedt:6i daflis punica litto/ Pluribj ri:quod irer urbem amp;: caftra romana erar.-appulfa eft:ncgd præfidn Cnfpino fubmittia Marcello poP loeis fetctumulru ramé maiores hoftes præbuerLir:quam certamen:Nam amp;: Crifpinus Hippocrate no rep-' ùno pulit tanru a munimcnris:fcdinfccutuseriam eft trépidé fugicnté:ErEpicidé Marcellus compulit in tpe pu' urbem.Sanfep iam etia in pofteru uidebatur prouifum:ncgd ab repcntinis copz incurfionibus periculi gnat forer. Acceftit S' peftilériaxômune malum:quod facile utroruq? aios auerterct a belli cofilns: Na tern/ poreautumni:amp; loeis naturagrauibus:mulro tarnen magis extra urbcm:qua in urbeintolcranda uis a:ftus:per urrag? caftra omniu ferme corpora mouit:amp; primo téporis ac loci uicio amp;nbsp;ægri erant:amp; mo iiebanf’;poftea curatio ipfa:amp;côtadus ægropz uulgabat morbos:ut aut ncglcfti defertiqîig incidiflènt: uiorcrenturzaut aftîdentis curantifg: cadé uis morbi repletos fecum traheret quottidian^ funeral Urors ob omnium oculos enerÄ undig? dies nodefq; ploratus audirétur.Poftremo ira afluerudie ma Il efferauerantanimosrut nômodo lachrymisnuftoep comploratu ,pfcquercntur mortuos:fcd ne effet lent quidcm:autfepelirét:iacerentŒ ftrata exanimata corpora i côfpcetu fimilem quog? mortem expe âantiiîynortuiqî:ægros:ægri ualidos turn metu:tum tabc:ac peftifero ardore corpora conficerent : amp;nbsp;Aff. fœ ut ferro potius morerctur:quidam I'uadebant foil hoftiû ftarioncs.Multo ramé maior uis peftis poeno dam pe rum caftra;qua romana:diu cireufedendo Syracufas cxde:aquifgiaffccerat magis ex hoftium exercitu. ftilcna Siculi ut primum uidcrcex grauitate loei uulgari morbos:in fuas:quifq? ^ppinquas urbes dilapfi funt. AtCarthaginéfes:quibusnufqu5reccptuserar:cüipfisducibus Hippocratc:arqï Himilcone ad inter/ nicioné oés perierdt. Marcellus ut tâta uis igruebat mali:adduxerat in urbé fuosanfirmare corpora te/ da:amp;umbrærecrcauerât.Multitamé ex romano exercitu eadépefte abfumpti funt.Dcleto terreftri punico cxerciru:ficuli q Hippocratis milites fuerant haud magna oppida:cætep^ amp;nbsp;ÜruÄ munimétis tuta:triamillia alterum ab Syracufis alrerum gndecim ab oftioÄ cômeatus a ciuiratibus fuis compor tabât;amp; auxiüa accerfebant.lnrerea Bomilcar irep^ cü claflê ,pfcftus Carthaginé ita fortuna expofita fo dorummr fpem faceretmo ipfis modo falurarem opem fieri poffe:fcd romanos quoqi in capta quoda Uiodo urbe capi:ppulitutoncrarias naues quaplurimas omni copia reiji fccum onuftas mitterér: dal/ Atf.pu fcmrp lùâ augerent.lgirur céturn triginra nauibus logis amp;nbsp;feprigcntis oneranis ^pfedus a Carthagiefa nicam tu pipcros uentos ad traiieiendû in Siciliam habuit:fed iidem uenri fuperareeum Pachynum ^hibe/ claffem bant.Bomilcaris aduentus fama primo:deinde ptcr fpem mora cùgaudiû amp;nbsp;metuinuicem romanis: fyraculanifg? pbuiflêt.Epicides mctuens:nefi pergerétiidé:qui tum tenebanr:abortu folis flare p dies plures uenti;clafl's punica Africam repeteret:tradita Acradina mercrennanoi^ militü ducibus:ad Bo/ niilcarénauigat:clalïém in ftarioneuerfam;in Africa habetemzarq? nmenrem naualepra?lium:non tâ quod im par uinbus:aut numero nauium eér:quippc etiam plures habebat:quam quod uéri priores: iomanæ:quâ fuæ clafli flarent:ppulit tadcm:ut fortunam naualis certaminis experiri uellet, Et Mar/ tellus cü ficulum exercitu ex tota ifula cociri uidererÄ cum ingéti cómeatu claffcm punicam aduéta/ remam fimul terraimaricp indufus urbc:hoftiü urgeretur:gq impar numero nauiü cratqphiberc adi/ tu Syracufa^ Bomilcarem conftituit.Duæ claffes îfeftæ drea^montonü Pachynum ftàbant:ubi pri mum tranquillitas maris in al tu cuexiflêt concurfuræ.Itag; cadente iam euro: qui per dies aliquot fez uicrat:prior Bomilcar mouit:cuius prima elaflis percre altu uifa c:quo facilius fuperaret promôtoriü. Citerum poftcaquâ tenderead fe romanas naucs uidit:incertum qua fubita territus rc.Bomilcar uez ia in alrum dediKmiffif^ nunciis Hcracleâ;qui onerarias naues retro i Africam repetcre iuberent : ipfe Siciliam prærcruedus. farenrum petit.Epicidcs tanta repente deftitutus fpe:ne obfidione magna ex parte capta urbe redirct. Agrigentum nauigat:expedaturus magis cuentum:quam inde quicquâ mo/ tutus .Quæ ubi in caftra ficulorum funt nunciata.Epicidem Syracufis exceffiffe:a Carrhaginéfibus re Iidam infulam : amp;nbsp;prope irerum romanis traditam:legatos de condicionibus dedendæ urbis : explo/ rata prius per colloquia uoluntate corum:qui obfîdebantur : ad Marcellum mittunt, Cum haud di/ fcreparer:quin quæ ubigt regum fuiflênt:Romanorum eflcnt.Siculis estera cum libcrtate:ac legibus fuis feruarenrur.-cuocatis ad colloquium iis:quibus ab Epicide crédita res erat:miflôs fc fimul ad Mar cellum:fimul ab eoad exercitum ficulorum aiunt:ur una omnium:quiobfiderentur:quiqi extra obfi dionem eflcnt:fortuna effet:neue alteri proprie fibi pacifeerentur quicquam.Recepti deinde ab iis ; ut neceflarios hofpitefç alloquerentur:expofitis:quæ pada iam cum Marcello haberent:oblata fpe falu/ tisperpu!ereeos:utlecum\pfedosEpicidis Polydetumôô Philiftionem amp;nbsp;Epicidem:cui Sydonco/ gnomentum eft;aggrederentur.Interfedis ns:amp; multitudine ad concionem conuoc3ta:-amp;: inopiâ: qua tpfi inter fe fremere occulte foliti crant:conqucfti: amp;nbsp;quâquam tôt mala urgerentmegarent forrunam accufandam cfîc:quod in ipforum effet poteftate:quâdiu ca paterentur;romanis caulam oppugnandi Syracufas fuiflê caritatem fyracufanorum:non odium :nam ut occupatas res ab fatelhtibus Annibalis deinde Hicronymi Hippocrate atey Epicide audierint:tura bellum mouiHéiS: obfidere urbem coepif fe:ut crudeles tyrannos eius:non ut ipfam urbem expugnarenr.Hippocrate uero interempto: Epicide interclufo ab Syracufis:amp; præfedis eius occifis:C3rth3ginenfibus omni poflêffione Siciliæ terra maz ri^ pulfisiquam fupereffecaufam romanis:cur non per inde ac fi Hiero ipfeuiueret unicus Romans Bomil/ araicitiæcultor : fic incolumes Syracufas effe uelint. Itaque nec urbi nechominibus aliud periculum: cutis fu/ quam ab femetipfis eflè:fi occafionem reconciliandi fe romanis non prætermififlênt:eam autem:qua/ ga Jisillo momento horcelinnullam deinde lorc:fi fimul libertasabimpotcntibus.tyrannis apparuiflet.

Ofo fy Omnium ingenti aflénfu oratio audita eft.Prætorcs tamé prius crcari;quam legatos nomîari placuiu raeufa/ Exipforumdeindeptorum numero mjßiorarorcsad MarcelIumzquojzprîccps.Ncçpprîo inquit;fy no^i ad racufani a uobis deficimus: fed Hieronymusmequaq tam in uos ipius:quam in nos : ncc poflea pacé Marcel tyrani cæde compofirâfyracufanus qfqua:fed fatcUites regii Hippocrates at® Epicides:oppreflîs nobis Ium nbsp;nbsp;nbsp;hinc mctu:hrc fraude turbauerunt;ncc qfquam dicere poteft:aliquando nobis libertatis tempus fuiflé

quod pacis uobifcü nó fuerit,Nüc certe cæde co^ qui oppreflas tenebat Syracufas:cü primum arbitré noRri efle coepimuszcxtcplo uenimus ad tradcnda arma:ad dedendos nos urbem mœnia: nullam re/ eufandam fortunâ:quæ impofitaa uobis fuerir.Gloria captæ nobiliflîmæ pulcherrimeç urbis græca/ rum dii tibi dederut Marcelle. Quicquid unq terra mariç memoradum geffimusud tui triumphi a/ tulo accedit.Famæ nc credi uelis:quata urbs abs te capta fit:qua pofteris quoç cam fpcdaculo eé : quo quif^ terra:quifqï mari ucnmr;nunc noftra de Athcniéfibus;Carthaginéfibufe rrophæa : nuc tua de nobis oftédatucolumcfg! Syracufas familiæ ueftrae fub cliétela nominis Marcello^ : tutelar habédas tradas:neplus apud uos Hieronymi:quam Hieronis memoria mométi faciat:diutius illemulro ami’' eus fuit:qua bic hoftis:^ illius etia benefada pfcnfiftis : huius amentia ad pnicié tantum ipfius ualuit. Omnia amp;nbsp;impetrabilia amp;nbsp;tuta erant apud romanos.Intcr ipfos plus periculi:ac belli erat,Nâç tranfiu-' gæ tradi fe romanis rari:mercænnariorum quoç auxilia militü ïeundem compulere mcnbarrcptif^ armis prætores primû obtruncant.lndeadcædcm fyraeufanopc difeurrût.Quofqp fors obtulit:irati F tcrfccerut:atqi oîa:quæ i promptu erant:diripucrc,Tum:ncfineducibus eflênt:fexpfedos creauere:ut trini Acradinae ac Naflô præeiïënt:.Sedato tandé tumulru exeguenbus feifeitâdo mercænnariis : qua: afla cum romanis ccnr:diluccre id:qderat:coepit:aliam fuam ac rr,^^'ug3g^ eâm cé:îtempore legatiab Marcello redierût:falfa cos cos fufpicione iciratos mcmorantes:ncceâm expetédæpœnæ co^ ullâ Ro MerP manisefiê.Eratex tribus AcradinæpfedishifpanusMericusnoie.Adeum ïrer comités legato^dein eus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duftria unus exhifpano^ auxiliaribus eftmüTusiqui finearbitris Mericum naflus:primû quo i ftatu

rcliquiflèt Hifpaniam:amp;:nuperîdeuenerat:cxponit:oîa romanis ibiobrineriarmis:poffeeum : fiope^ ræ pcium faciat:principcm populariû ec:feu milirare cum romanis:fcu i patru reuerti libeat.Contra fi „ nbsp;nbsp;nbsp;malletobfideri:pergat:quâfpem eéterra:mari(jclauiolt;Motus his Mericus cum legates ad MarceP

lum mitti placuiflet:frarré f ter cos mifir:qui p eundé ilium hifpanû fecreto ab alüsMarccllû deduâus cum fidéacccpifiêrcompofuiflètçagédæreiordincm.Acradinam redir.Tum Mericus utafufpiciôc proditionis auerreretoîum aîos:ncgat fibi placere Iegatos:cômeare ulrroxitroqs negî recipiendû quéq rreg? mittendum.Et quo intétius euftodiæ feruentur opportuna loca diuidéda pfedis eé:ut fuæ quif^ Arethu partis tutâdæ reus fit.Omncs aflênfi funt partibus diuidcdisupfi regio euenitab Arethufafonte ufque fa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad hofliu magni porrus id ut feirent romani:fecir.ltag? Marcellus nqfte nauim oncrana cum armatis

Acradiz remulcoqdrircmis thraiad Acradinam iuffinexpoig? milites regiôeportæ:quæ ppefonrem Arethu na tra/ ^m cR.Hoc cü quarta uigi lia fadum eét:expofitofq? milites porta:ut cÔucneratirccepiflèt Mericus:lu' duf ro/ cc prima Marcellus oibus copiis mœnia Acradinæ aggredifura ut nócos folü:qui Acradinam tenebat manis lu fe coucrrcrenled ab Naflo etia agmina armaro^ c0currerét:relidis Rationibus fuis ad uim amp;nbsp;impe turn romanorum arcédum.In hoc tumultu aduariæ naues îftrudæ ia ante: circûuedæçad NalTuni armatos exponunt:qui improuifoadortifcmiplcnas RationestóCadaptas fores porræ:qua paulo ante Naflus exairrerat armati:haud magno certamie Nafiùm cepere defertam trepidatioe amp;nbsp;fuga euftodum neç amp;nbsp;Acra u^J’Spfidu minus:aurptinaciæadmanédum:quam traffugisfuit:quianefuisqdéfatiscredétesferne/ dinem lt;^'o certamineeffugerc:Marccllus:utcapta eé Nailüm didicit:amp; Acradinæ regionéunam tenen: Mch uno tpc cumep præfidio fuis adiudumtreceptui cccinit:ne regiæ opcs:quapc fama tnaior:quam rescrar:diripc/ capiunf rentur.Supprefib impetu militü:amp; iis quiï Acradina crant:rranfTugis:fparium locuf^ fugæ datusé. Diripif nbsp;nbsp;Syraculani tandem liberi metu:portis Acradinæ apertis oratores ad Marcellum mittunt:nihil pc'

Acr^i/ tenues aliud quam incolumiratem fibi libcnfcp fuis.Marccllus concilio aduocato:amp; adhibitis etiam ff na a nbsp;nbsp;nbsp;racufanis:qui per feditioncs pulfi ab domo intra præfidia Romana erant:refpondit non plura per an/

Marcel rios quinquaginta benefada Hicronis quam paucis his annis maleficia corum : qui fyracufas tenue/ lo Ar/ rint:crga Popu.Roma.cnc.se plæracp eorum:quo debuerint:recidiflè:fœderumçp ruptorum ipfos ab chime/ ^c grauiorcs multo:quam Popu.Roma,uolucrit pœnas exegiire.Se quidem tertium annum circunfa' des in/ diflc.Syracufas:non ut populus referuatam ciuitatem haberet : fed ne tranffugarum duces captam Ä tcrficif oppreflam tenerent.Quid potuerint fyracufani:facere extemplo uel eos fyracufanorum efle qui intra Romana præfidia fucrint:uel Hifpanum ducem Maricum:qui præfidium tradiderit:uel ipforum fy*' racufanorum poftremo ferum quidem fed forte omnium fibi confilium laborum pcriculorumgi cir/ ca mœnia fyracufana terra.maricy tandiu ex hau Horum mequaquam tantum frudum cflêiquam ca/ pere Syracufas potuifièt. Inde quæflor cum præfidio ad NalTum ad accipiendam pecuniam regiara: euftodiendamep mifîus:diripicndag? urbs militi data cft.Cuftodibus diuifis p domos eorum: qui in/ tra præfidia Romana fucrunt.Cum multa iræ:multa inuidiæ:auariciæque fœda exempla æderentur» Archimeden memoriæ,pdirumeft in tantotumultu:quantumcaptæ urbis in difeurfum diripien/ tium militum cicre poterant:intcntum formis:quas in pulucre rcfcripfcrat:abignaro milite:quis eet interfedum. Aegrc id Marcellum tulifieifcpulturæç cura habitam amp;nbsp;^ppinquis etia inquifitis:hono/ ri pfidiogp nomé eius:ac memoria fui fie. Hoc maxi'e modo Syracufæ captæ î gbus ^æ tâtû fuit: qua/ turn uix capta Carthagine turn fuiflet : cum qua ulribus æquis cer tabatur. Paucis ante diebus : quam

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124

Syracufæ capéréntur.T.Odâcilius cum qumquercmibus odogintä Vncam ab Lilybæo tranfmifït:^ cum ante lucé portum intiaflêtronerarias fruméto onuftas cepit:egrcflüfg; i terram depopulatus éali quantij agri circa Vticamrpdam^ omnis generis retro ad naues egit.Lilybæum tertio die:quam proz KÓUS mJe erat:cum.c.triginta onerariis nauibus frumento prædaœ onuftis FedutJdæ frumentiï ex/ templo Syracufas mifit:qd ni ta î tépore fubuenifletmidonbus uidifcy pariter pmeiofa fames fftabar.

Ëadem æftate in Hifpania cum ferme biennio nihil admodum mcmorabile fadum eßet : côfilnfç magis:quam armis bellum gererctur:Romani imperatores egrefli hybernis copias coniunxerunt. Ibi confilium dicitur aduocarum:omncfç in unum congruere fententiæ:quando ad id locorum id mox do actum eflèt:ut Afdrubalem tendentem in Italiam rctinerent:tcmpus eflê : id iam agi : ut bellum in Hifpania finiretur. Et fatis ad id uirium credcbant acceflïflé:trigintamillia cclriberorum eflê hyeme ad arma excitatuTres exercitus erant. Afdrubal Gifgonis filius:amp; Mago coniundus caftris:quin^ ferme dierum iter ab romanis haberanr.Propior erat Himilconis filius: Afdrubal uctus in Hifpania impcra/ tor ad urbem nomine Anitorgin exercitum habebat.Eum uolebant prius opprimi duces Romani:amp; fpes erat fatis fuperq? ad id uirium efTe.Illa reftabat cura;ne fufo eo'pcrculfi alter Afdrubal amp;nbsp;Mago in auios faltus:montel^ recipiéres fefe bellum extraherent: Optimum igitur rati:diuilis bifariam copiis Scipio/ totius fimul Hifpaniæampledibellum inter fe ita diuiferunt:ut.P.Cornclius duas partes exercitus ro nu cófi/ inanorum:fociorumq5 aduerfus Magonem duceret atg? AfdrubaIcm.Gn,Cornelius cum tertia parte üü i op/ ueteris exercitus edtiberis adiundis cum Afdrubale Barchino bellum gereret:una profedi ambo du/ primez ces:exercituf^:cclriberis prægredientibus ad urbem Anitorgin in confpedu hoftium:dirimcnte am/ do ho/ ne:ponunt caftra.Ibi.C.Cornelius Scipio cum œibus ante didum eft copiis fubftitit,Et.P.Scipio pro fte fedusaddeftinatam belli partem. Afdrubal poneaquamanimaduertit exiguum Romanum exercé turn in caltrisÄfpcin omnem m cclriberorum auxiliis cfrcipentus om nis Barbaricæ:amp;: pcipuæom/ nium gentium carum:in quibus per totannos militabat perfidiæ;facili lingua? commertioicum utra' que caftra plena Hifpanorum eflèntiper occulta colloquia pafcifcitur magna mercæde cum eeltibero/ turn principibus:ut copias inde abducercnt.Necatroxuifum facinus:non enim:ut in Romanos uer/ terent arma:agebatur;amp;: merces quanta uel pro bcllo fatis eflêt:dabatur:ne bellum gcrcrent:Et cü qui/ es ipfa:tum reditus domum frudufep uidcndi fuos fua grata uulgo erant.Iraque non ducibus facilius: quam multitudini perfuafum cft;fimul ne metus quidé ab romanis ducibus erat.Quippe tam paucis: iibi ne ti.merent.Id quidé cauendu femper Romanis ducibus erit:exemplaç hæc uere pro documétis Celtibe habcnda:ne ita externis credant auxiliis:ut non plus fui roborisifuarügi uiriûpropriein caftris habeât. rojy de Signis repente fublatisxeltiberi abeunt:nihil aliud quærentibus caulam:obreftantibufgp:ut manerent fedio romanis:rcfpondentes:quâ domeftico fe uocari bello.Scipio pofteaqua foeii nee precibusmec ui retine ri poterantinec feaut paré fineilhs hofti effeiaut fratri rurfus coniugi uidirpoflèmee ullum aliud laluz tareconfiliu in promptu efléiretro quanm poflêt:cedere ftatuit:in id omni cura inrentus:nccubi hofti æquo fe cómitteret loco:qui tranfgreflus flumen prope ueftigus abeunrium infiftebat.Per eofdé dies. P.Scipioné par terror: periculû maius a nouo hofte urgebat. Mafiniflàeratiuuenisiqui eo tépore erac focius CarrhaginenfiiJiqué deinde claß^ potentem gr Romana fecit amicicia.Is tum cü equitatu numi/ darum aduenicnti.P.Scipionioccurric:é deindeaflidue dies nodefen infeftus aderat:ut non uagos tâ/ turn procul a caftris lignatum:pabulatumcp progreßos exciperet:fed ipfis obcquiraret caftris: meduf/ que in medias ftationes fæpe omnia ingenti tumultu turbaret.Nodibus guogi fepe incurfu repentiz no in portis uallo^ trépidatum eft:nec aut locus:aut tempus uacuum a metu ac follicitudine erat Ro/ nianisicompulfifgi intra uallum:adempto omnium rerum ufu:cum propeobfidio eflet;futuramque artiorécam appareret:fifeIndibilis:que cum feptemmillibus Si quingentis fueflano^ aduétare fama ®rat:poenis coniunxiflet.Dux caucus Si prudens Scipio uidus ^neceflitatibus temerariû capit conCliu: tit node Indibili obuiam iret:0i quocun^ occur rißet Ioco:prælium confcreret.Relido igitur modico præfidio in caftris prarpofitoqi.T.Fonteio legato media node prof edus cum obuiis hoftibus manus tonferuit.Agmina magis:quam acies pugnabant.Superior tamemut in tumultuaria pugna romanus trat.Cærerum 6i équités numidx repente:quos fefellixißc fe dux ratus crat:a lateribus circunfufi ma/ fenum terroré intulere.Contrado aduerfus numidas certaminenouo:tertius;infuper aduenit hoftis. Duces pœni aflecuti ab tergo iam pugnantes, Ancepfgi prælium Romanos circunftcterat:incertos in quern potiffimuta hoftem:quam ue in partem conferti emptionem facerent.Pugnanti horranrig? im peratori amp;nbsp;offerenti feiubi plurimus labor.-eratlatus dexterum lancea traiieitur.Cuneufç hoftium is qui in confertos circa ducem impetum fecerat:ur exanimé labentemg? ex equo Scipionem mdit : alaz ^es gaudio cum clamore per totam acié nunciantes difeu rrerunt:imperatorem Romanum cecidifte: P.SeP Hæc peruagata paßim uox:ut di hoftes haud dubie pro uidoribus:0i romanis pro uidis eßent : fecit. pio ab ruga confeftim ex acie duceamißbifieri cœpta eft.Cæterum utad crumpendum inter numidasialiaqi hoftiba •euium armarorum auxilia haud difficilis res erat:ita effugere tantum equitum: æquantiumçp equos drcuué nelocicate pedimm uix poterant:cæfiq! prope plures in fuga:quam in pugna funt.Nec fuperfuiflèt gP tus oed quam ni præcipiti iam ad uefperum diem nox interueniflet.Haud fegnirer inde duces pœni fortuna ditur niuconfeftim e prælio:uix neeeßana quicte data militibus:ad Afdrubalem Amilcaris citatum agmen tapiuntinon dubia fpe:cum copias coniunxißent:debellari poße.Quo ubi eft uentum:inter exercitus oucefj uidoria recent!lætosgratulatio ingens amp;da:îperatore tanto cum omniexercitu deleto:0i alte

ram pro baud dubio paré uiflona expcdanres. Ad romanos nondü gdé fama ranrar cladis pérueneraK fed tarnen moeftum quoddä filenrium erat:amp; tacita diumanoiquahs lam præfagientibus animis ïmigt; nentis mali effe folet.Im peratori ipferpræterquam quod ab focus fe defertum hoftium tantum audas copias fentiebatxonicólu ra etiam amp;nbsp;ratione ad fufpicioné accepts cladis:quam ad uilam bonam fpera promor erar.Quonâmodo enim Afdrubalem ac Magonéiniu defundo fuo fratre:ullo fme certamine adduccrcexcrcirum poruiflcf Quomodoautem non obftitiflè:aut ab tergo fecutu fratrcm:ut nifi pro hibcrc:quominus ïn unum cogercntur:duces amp;nbsp;exerdtus hoftium non poflet:ipfe certe cum fratre co lungeret copias.His anxius curis id modo eflé falutare etiam in prüfens crcdcbat:ccdere inde quatum poflêr:amp;: inde una nodeugnaris hoftibus amp;: ob id quietis:aliquantum emenfus eft iter. Luce ut fenfe/ runt profedos hoftesipræmifTis Numidis:quam potcratmaximc:ciratoagmine:fequi eoeperunt. An te nodem aflêcuti Numidæ:nunc ab tergo:nunc in latera concurfantcs.Confiftere coeperunt:ac tutari agmen quantum poftent;tamen tuto:ut fimul pugnarent:proccdcrenr^ Scipio hortabatur: priufqua pedeftres copiæaflcqucrentur.Cætcrum nuncagendo:nunc fuftinendo agmcn:cum aliquadiu haud multum proccderctur:amp; nox iam inftarer:rcuocauit eprælio fuos Scipio:amp;coUedos in tumulü qué^ dam;non quidem fatis tutum prsfernm agmini perculfo:editiorcm ramen:quam estera circa erant; fubducit.lbi primo:impedimentis amp;nbsp;equitatu in medium receptis:circundati pedites haud difficulter impetus incurfantium numidarum arcebant. Deinde poftcaquam toto agmine tres imperatores cum tribus iuftis excrcitibus adcrant:apparcbat^ parum armis ad tuendum locum fme munimento uahgt; turos cftê:circunfpcdare:at^ agitare dux coepit;fiquo modo poftet uallum circü iniiccre.Sed erat adeo nudus tumulus:^ afperi foli;ur nee uirgulta uallo csdcndoincc terra cefpiri faciundo:aut ducendæ fof læ aliiue ulli operi apta inueniri poftêrmee ferme quiequam fatis arduum aut abfciftum erar:quod ho-' Atf.no fti adirum :afccnfumue difficilem prsbcrct:omnia faftigio Icui fubnixa:Vt ramen aliquam imaginem na ualli uaHi obücerent;ditelas illigatas oncribus:uelut ftruentcsad altirudincm folitam circundabat cumulo fpem nbsp;nbsp;farcinarum omnis generis obicdo:ubi ad molicndum clitellæ defucrant.Punici exercitus poftcaquam

adueneie:in tumulum quidem per facile agmen crexere:munitionis uero facies noua primo cos mira culo quodam tenuit.Ef cu duces undi^ uocifcrarcntur quid ftarent:amp; nó ludibriü illud:uix foeminis puenfue moiadis fatis ualidu diftraherent:diripcrcnt^:caprum hoftem teneri latentem poft farcinas: hsc contepriduces incrcpabant.Cætc^ nem trâfiliremcç moliri onera obiedameeesdere ftiparas cÜ rellas:ipfifg? obrutas farcinis facile crar.Tarciatis diu cü amolita obieda onera armatis dediftént uiam: pluribufcp idé partibus fierencapta iam undiep caftra erant:pauci ab m ultisjpcrculfigp a uidoribus paf fim cædebâtur,Magna pars tarnen militû cd in propiquas rcfugiftet filuasu caftra.P.Scipionis quitus. T.Fonteius legatus præCrar:pfugcrunt.Gn.Scipioné alii i tumulo primo ipetu hoftiü esfum tradut. Alii cu paucisi propinquacaftris turrim fuiftc.Hancignicirtundanbatgi iraexuftis foribus:quas nulls moliri potuerunt uncapraiocfg? intus cd ipfo ipcratoreoccifos.Anno cdauo;poftcaqi Hilpamam ue/ Gn.Sci ncrar.Gn.Scipioiundetrigefimodiepoftfratrismortécftinterfcdus.Luduscxmortecorum nóRo pio ff. ms maior quam per rota Hifpaniam fuir.Quin apud ciues partim doloris amp;nbsp;exercitus amifti;amp; ahe' P.ïterfi nara puincia:amp; publica trahebatclades.Hifpaniæ ipfos lugebattdefyderabantgt duces Gnsum ramé citur magis:quod diutius prsfucrat iis:priorg? amp;nbsp;fauoré occupaucrat:amp; fpecimé lufticiæ Teperatisq Roz mans prius dedcrat.Cum deletus exercitus amiftsq Hifpaniæ uiderérur:uir unus has reftituir.Êrat L.Mar/ m exercitu.L.Martius Septimüfilius cques romanus ipiger iuuenis:animiq amp;nbsp;igenü aliqudo quam m uiro pro fortunadqua erat natus:maior.Iis ad fummam indoTé acceftêrat.Gn.Cornelii Scipionis difciplins fub qua per tot annos ois militiæ arris edodus fucrat:Hic amp;nbsp;ex fuga collcdis militibus amp;nbsp;quibufda dj: præfidiis dedudis haud cóténendd cxcrcird feccrarxÓidxeratq cd.T.FÓteio.P.Scipionis legato; fed ta/ turn præftitit cques romanus audoritateiter milites atq honorciutcaftris citra Ibcrum cÔmunitis:cu ducé exercitud comiriis militaribus creari placuiflèt:fubeuntes aliialiis in cuftodiam ualli ftationefq: doncc_pcr omnes fuffragid iret:ad.L.Martid cundi fummâimperii detulerunt. Omneinde rempus: exiguu id fuit:muniendis caftris:conuehendifq cômeatibus côfumptum:amp; omnia imperia milites td impigre:tum haud quaquam abiedo animo exequebantur.Cæterum pofteaquâ Afdrubalem Gifgo nis filium uenienté ad rcliquias belli dclendas tranfiftè Ibcru;amp; appropiquareallatum eft; fignuq pu' gnæ propofimm a nouo duce milites uiderunt:recordati quos pauloanteimperatores habuiftcnt:qui bufq amp;nbsp;ducibus:amp;copiis frxti prodire in campdad pugnâ folitieftènt:flere omnes rcpéte:amp; offenfa/ re capital^ alii manus ad cæld tendere dcos incufanrcs;alii ftrati humofud quifq noîatim ducé îplora rc;neq fcdari lamcntario poterat cxcirantibus centurionibus manipularcsjamp; iplo minirante Ôi incre^ panteMartioiquod in muliebres:amp; îutilcs fc proieciflcnt fletus:potiufquâad tutandos femetipfos:ôi rem publica feed acuercnt animosÄ ne inultos:impcratorcs fuos iacere finerét:cum fubito clamor tu/ barumq fonus:iam enim prope ualld hoftes erant:cxauditur;inde:uerfo repente i iraludu:difcurrerc ad arma ac uelut accenfi rabie difcurrunt ad portas;amp;: in hoftc negligenter: atq incopofite uenientem Fddunt iricurrunt:Ëxtemplo improuifa res pauoré incutitpoenis:mirabddifq:undetothoftes ra fubitoexor/ hoftes ^' propedeleto excrcitu forent;unde tanra audacia:tanta fiducia fir iis uidisiatq fugatisfqs imperator Romai duobus Scipionibus cæfis exnnftcrfquis caftris præefîètfgs fignd dediftetpugnæ; Ad hæc totiânec opinara primo omnium incerti ftupentefq referunt pedé;dein ualida impreftione pulfi terga uerrut: amp;nbsp;aut fugientid caedes foeda fuiflcr;aut temerarius periculofufq fequenrium ïpcrus;ni Martius ^pe/

LIBER QVINTVS , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f 2$

» receptuidediflet fignu obfiftenf^ ad prima fignarquofda ipfe retincriconatatam repreflit adé.Inde in caftra auidos adhuc cædiszfanguinifç rcduxK.Clrrhagmcfes trepide primo ad hoftiu uallum adh: pofteaqua neminem infeqiiiuiderunmetu fubftirifle rati contéprim runus:amp; fedato gradunn caftra habeunt.Par negligétia in caftris euftodiédis fuit.Nam amp;nbsp;fi propinquus hoftis erat:famé reliqas cum eé duo^exeratuuante paucos dies delcto^ fuccurebar.Ob hoc cd oia negleda apud hoftes cfent;ex' ploratis iis Martius ad côfiliû pria fpecie remerariü magis:quâ audax aium adiiecit:ut ultro caftra ho/ Marrii ‘ ftüoppugnarer:facilius eflé rarus unius Afdrubalis expugnari caftra:qua fi fe rurfus tres exercitus:ac côfiliû 1res duces iûxiflénf.fua defendi:fimul:aut fi fuccefliflèt cocptis:rcceptuijz fe afflidas res:aut fi pulfus eéc lurn ultro ïfcrendo arma contéptum fuidcmpruß^.Ne taméfubira resÄ nodurnus rcrror:ét nÓ fuæ fortunæ côfiliû pturbareralloquédos adhortandof^ fibi milites ratus cócioneaduocata: ita dißcruit.

Vel mea erga imperatores noftros uiuos mortuolcp pietas;uel præfens omniû Lieft rum milites for lunafidemxuius facere poteft mihi hoc i'perium;utamplum iudicioueftro:ita re ipfa graue: ac fol lieft lum cflciqiio enim téporemifi metus mœroré obllupefaceretiuix ira compos mei eflem:utaliqua fox latia inuenire ægro aio poflem Æogor ueftrâ oîum uicem:quod difficillimû ï ludu cftiunus côfolari: Martii amp;nbsp;ne turn quide:ubi quonâmodo has reliquias duoJJ^ cxercituum patriæ conferuare poflimicogitan/ ofo ad dum cftiauertcreaîum abaflîduo mœroré libct:præfto eft enî acerba memoria:amp; Scipiones me arn^ fuos bo dies nodefq? cutis infomniif^ agitant:amp; excitât fæpc fomno:neu fc:neu inuidos p odo anhos in lis terris milites fuos:c5militones ueftros:ncu rempublicam patiar iulram:amp; fuam difciplinam:fuaçp indituta fequi iubét.Et ut iperns uiuo^ nemo obedientior me uno fucrit:ita poft mortem fuâ:quod quidem in quaç refaduros illos fuiflé maximeccnfe3m:id optimum ducerc:uos quoqp uelim mib? les non lamentis lachrymifqî tanquam extindos profequi. Viuunt enim uigcntqi fama return gefta/ lum.Sed quonenfeungr occurrit memoria illorum :uclut fi adhortâtestfignumq? dantes uideatis cos: ira plia inite:nec alia profedo fpecies heftemo die oculis animifq^ ueftris oblara memorabile illud ædi dit plium:quo documentû dediftis hoftibus:non cum Scipionibus extidum efle nomen romanum: amp;nbsp;cuius populi uis arg? uirrus non obruta fit cannéfi clade:ex omni profedo feuiria fortunæ emerfu^ ram eilê.Nunc qui tâtum aufi cftis fponte ueftrâ experiri liber qtum audearis duce ueftro audore.N5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

enim heftemo diecû fignû receptui dedi fequenbus effufe uobis turbatum hofré:frangereaudaciam üeftrâ:fed differre in maiorem gloriâ:atgp opportunitatem uolui:ut pofrmodum pparati incautos:ar/ mati incrmes:atq} et fopiros p occafioné aggredi poflèris.Nec huius occafiôis ipé milites forte temere fed ex rc ipfa côceptâ habeo. A uobis quog^pfedo fiqs qrat:quonâmodo pauci a mulris uidia uidongt; buscaftra tutati finsinihil aliud rcfp5deatis:quâ idipfum rimétes uos oîa: amp;nbsp;opibus firmata habuiflé ipfos paratos iftrudofep fuiflê:ôô ita rcs habet ad id:qd:nc rimeaf fortûa facit:minime tuti funt hoies, quia quod neglexcris incautum:atqj apertum habeas.NihiI omnium nunc metuunt minus hoftes : q ne obfeflî modo ipfi:atç oppugnati caftra fua ultro oppugncmiis.Audcamus:quod credi non poteft aufuros nos:eo ipfo:quod diffîcilimum uiderur:Eacilimum etir.Tertia uigilia nodis filenti agmine du cam uos:exploratum habeo:non uigilia^ ordincm:non ftationes iuftas:eflê clamor in porris auditus: Modus primus impetus caftra ceperit:tum inter tot torpidos fomnopauentifçadnecopinatumtumultum: agendi ßi inermes in cubilibus fuis oppreftbs illacædes edatur:a qua uos heftemo die reuocatos ægrefereba/ ris,Scio audax uideri confilium :fcd in rebus afperis:amp; tenuibus perfortiffima quæ^ cofilia tutiffima funt:quia fi in occafionis mométo:cuius præteruolat opportuniras:cundatus paulum fueris:ncquicq inox omifiam queraris. Vnus excrcitus in propinquo eft:duo baud procul abfunt:nuncaggredienti bus par aliqua opportunitas eft:ct iam tépraftis ueftras:argp illorum uircs.Si diem proferimus: Bi he/ ftemæ eruptionis fama content! defierimus:periculum eft ne om ncs duces omnef^ copiæ conueniär« Tres deinde duces:tres exercitus fuftinebimus hoftium:quos.Gn.Scipio incolumi exercitu non fuftft nuitfutdiuidendo copias periere duces noftri:ita fcparari:ac diuifi opprimi poflunt hoftes. Alia belli gerendi uia nulla:eft proinde nihil pter nodis proxime opportunitatem expedemus. Ite düs bene iu/ uantibus corpora curate:ut integri uigentefg? eodem aio in caftra hoftium irrumpatis:quo ueftra tu/ lati eftis.Læri amp;nbsp;audiere ab nouo duce nouu confilium:amp; quo audacius erat : magis placebat.Rcliquu dieiexpediendis armis:amp; curationecorpo^ confumptum : amp;nbsp;maior pars nodis quieti data eft:quarta uigilia mouere. Etant ultra proxima caftra fex millium interüallo diftantes aliæ copiæ pœno^i uallis Roma/ caua intererat condenfaarboribus.In huius filuæ medio ferme ftadio cohors romana arte punica abz riorum ditur Bi equites.lra medio innere intercepto:cætcræ copiæ filenti agminead proximos hoftes dudæ. {ßji^ et cum ftatio nulla pro ptotis:nem in uallo euftodiæ enentiuelut in fua caftra ullo ufq obfiftenre pe/ rietrauere.Inde figna canunt:00 tollitur clamor:pars femifopitos hoftes cædût : pars ignis efcas ftramé loarido tedis iniiciunt:pars portas occupant:ut fuga interdudatur: hoftis fimul ignis:clamor:cædes Uelut alienatos fenfibus nee audire nee prouidere quicq finunt.Incidunt inermes inter cateruas arma lorum. Alii ruunt ap portas. Alii obfeptis icinerebus fuper uallum faliunt.Et utquif^ euaferat:proti/ rius ad caftra altera fugiunt:ubi a cohorte Bi eqtibus ex occulro ^ruentibus arcunuenti cefi^ ad und œs funt:quis ét fiquis ex ea cæde effugiflet : adeo raptim captis ^pioribus caftris in altera trafcurfum caftra a romanis cft:ut peruenite nuncius cladis non polTet:lbi nero : quo longius ab hofte aberant Bi ga fub luce publica pabulatû:Iignatû:amp; prædatû:quidam dilapfi fuerânncgleda magis oîa:ac foluta in lenere. Arma tâtû pofita î ftationibus:milites inerraes:aut humi fedétes : accubâtefqcaut obambulan

tes ante uallum portaf^.Cuni his tam fccuris folurif^ romani calentes adhuc ab retenti pugna uiöo naq? fcroces prælium mcunr.Itaq? ncquaquam in portis potuit refifti.Intcr portas concurfu ex caftris ad primum clamorcm:amp;f tumultu fado:3tiox prælium oritur,Diuç tenuiflcntmicrucnta fcuta roz manorum uifa indicium altcrius cladis poenis:arm indepauorem inieciflênt.Hic terror in fugam uer/ tit oésceffufiijrqua iter eft:nifi quos cædes oppreuîtæxuûmr caftris:atcp ira node ac die bina caftra ho Septéôi ilium oppugnara dudu.L.Martii;ad trigitafcptémillia hoftium cæfa:audoreft Claudius:quiannales trigira acilianos ex græco in latinum fermonem uerrir.Captos ad mille edingentos triginra:prædam ingénu »milia tem parram:nec abfuiflè clypeum argéteum podocentum trigitaedocum imagine Barchini Afdru hoftiu balis.Valerius Antias unacaftra.Magoniscapta tradit, Sepremmilliacæfahoftium:alteroprelio eru/ dfa nbsp;nbsp;nbsp;ptione pugnatum cum Afdrubale.Decémillia occifa quatruor millia trecetos rriginta captos.Pifo qn/

quemillia hoiumxum Mago cedentes noftros effufe fequeretur:cælâex infidiis fcribit. Apud oés ma^ DeMar gnum nomé Marrii ducis eft:amp;ueræ gloria’eius ét miracula addunt:flamaeiconcionati fuiam ecapi tii flarn re fine eius fenfu cum magno pauore cireuftatium militum.Monumétumq? uidoriæ eius de poenis ma uü ufep ad incéfum Capirolium fuiflê:in téplo clypeum Marrium appellatum cum imagine Afdrubalis. de Ply/ Quictæ deindealiquâdiù res in Hifpania fuere:utrifqp poft rantas acceptas iuicem illaraf^ clades cun' nium dantibus periculum fummæ rerum facerc.Dum hæc in Hifpania gerunrur:MarceIlus captis Syracu fis:cuni cærera in Sicilia tara fide arg? iregrirarecompcfuiftetiut no modo ibi fuam gloriam:fed etiam InitiiI maieftarem Po.Ro.augerer:ornaméra;figna uibis:rabulafg;:quibus abundabât Syracufæ:Româdez græcas uexir. Hoftium qdem illa fpolia amp;nbsp;parta belli iurc.Cætejz indeprimûinitium miradi græcaijz artium artes nbsp;nbsp;nbsp;opcradicétiæqî hme facra prefanag- oia uulgo fpoliadi fadum eftiqi’æ pofticmo i romanos deos tem

miradi plum idipfum:primum quod a Marcelloeximie01 nam cft:ucrtit.Vifebarurenim abexternis ad por ram Capenam dedicara a Marcello templa proprer excellenna eius generis ornamenra: quojx perex/z gua pars comparer,Legationcs ferme oium duitarum Siciliæ ad eum conucniebant:difpar;ut ca ea^’i ita concio erat.Qui ante captas Syracufas aur non defciuerat:aur redierar in amiatiam: ut foeii fideles Vide ne accepti culrigi.Quos metus poft captas Syracufas dcdideranut uidi a uidoreleges acceperunt.Erat ta Ïiby/ nbsp;nbsp;nbsp;men haud paruæ rcliquiæ belli circa Agrigentum romais Epicides amp;nbsp;Hano duces reliqui prioris bek

phœniz liÄ tertius nouus ab Annibale i locum Hippocratis miflusiLibyphocnicis generis Hipponatis: Mu' tis gene tinem populates uocabanuir impigcr:amp;: fob Annibale magiftro oium belli arté cdodus Huic ab Epi ris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cide amp;nbsp;Hanone Numidæ dati auxiliaresxum quibus ira peruagatus é hoftium agros:ira focios ad reti

Hippos nendum in fideaios co^:ferédumgt i tpccuiqp auxilium adiit:ur breui tempore rota Sicilia implerct naris fir nominis fui:nec fpcs maior aliaapud fauentes rebus carthaginéfium cßct.ltaqi iclufi ad tps moembus kgedu Agrigéri dux poenus: fyracufanuf^ nó ram cofilio mutinis:quam fiducia magis aufi egrediextra muz ros ad Himeraamnempofueruntcaftra:quod ubiad Marcellum platum eftxxtéplo copias mouit:^ ab bofte quatruor ferme milliü interuallo confeedit.Quid agerent pararérue expedaturus. Scd nullu neg-i locum:ncç tps cundarioni confilioue dedit Mutines tranfgreflus amnc:ac ftationibus hoftiu cu ingenti terrorc arcH tumultu inuedus.Poftero die prope iufto prælio cópulit hoftem inrra munimé» Defez inde reuocatus;feditione numida^ó in caftris fadaxû trecenti ferme co^Heracleam Minoia conccifif' dio nu fentadmitigandosrcuocandofgieos^fcdusimagnopcremonuiire duccsdiciturneabfentefccüho mida^ he manus confererent.ld ambo ægrepaffi duccs:magis Hanno:iam anxius gloriæeius. Mutiné moz dum fibifacere:degeneré afrum impatori canhaginenfi:mifib abfenatu populo^ » Is perpulit cunda'' tem Epicidé:ut tranferefli flumen inacieexirenr.Nam fi Mutiné oppcr)renrur:amp; fecundæ pugna: fot tuna eucniflèt:haud dubie Mutinis gloriam fore.Eniuero indignum rarus Marcellus feg Anmbalem fubnixum uidoria cannenfi ab nola reppuliflctihis terra mariai uidis a fc hoftibus cedere : arma ,ppc' re capere militestSi effern figna iubet.Inftruenté exercimm :decé cffufis cquis aduolant ex hoftiu agmi ne Numidæ:nunaanrcs populates fuos primum ea fedirione motos : qua trecanti ex numero fuo cóz ceflêrinr.Heracleam.Deinde quod præfedû fuum obtredanribus ducibus gloriæ eius fub ipfam cerz taminis diem ablegaru uidcant quietuios in pugna,Gens fallax promiiïï fidem præftirir.Itag? 6i torna nis creuit aius:nuncio eeleri per ordinem miiló : deftitutum ab équité hoftem eflè : quem maxime tiz muerant;amp; terriri hoftes:prærcrgquod:ga maxima parteuirium fua^i non iuuabatur : timore etiam incuiToineabfuo ipfi equireoppugnarentur.Iraq?haud magnauiscertaminis fuit.Primus damonaiZ qi impetus rem decreuir.Numidæcum in concurfu quieti ftenflént in cornibus : ut terga dantes fuos uiderunt:fugæ tantum parump comités fadiipofteagomncs Agrigentum trepidoagminepetentes uidcruntnpH meru obfidionis paffirn ï ciuirates proximas dilapfi.Multa millia hominum cæfa capraz gi:amp;:.viii.ciephanri.HæcuItima in Sicilia Marcelli pugna fuir. Vidor inde Syracufas rediir. lam ferme in exiru annus erar.Itaœ fenarus decreuit R.omæ:ur.P,Cornelius prætor Ifrtcras Capuarn ad confüles mitrcretidum Annibai^culabeflètmecullamagnidiicriminisresad Capuarn gereretur: alter eo'Z rum:fi ita uideretunad magiftratus fubrogandos Romam uenirergt; Litteris acceptis interfe confüles P P . compararunutClaudius Comiriaperfîcerer.Fuluiusad Cipuamueniretribiquemanercr.Confüles P Claudius crcauir.Gn.Fuluium Centumalum:amp;.P.Sulpidum Seruilium.Quinti filium Galbam:qu* nullumantcacurulem magiftratumgeflîflêriprætores deindecreati Lentulus Cornélius Céthégus CSulpitius Pifo. Pifoni lurifdirio urbana. Sulpitio Sicilia Cethego Appulia. Lentulo Sardinia eu«'

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 20

^^ N. FVLVIVS Centimalus.P.SuIpidus Galba cofulescuidibus marrifs i magiftratu iniflcnt:fcnatu in Capifolium uocaro de rep.deadminiftra/' none belli de ^uinciis exercinbufcp patres confuluerunt. Fuluio Appio Claudio priorisannicofulibus ^rogarum imperium eft:atç exercitus: quos habebant:decreti:adieâû^:nea Capua qua obfidebat: abfeederer: priufqua oppugnaflent eam.Tum cura maxima itcntos habebat roma^ nos:n5obiram tantum :quae in nulla unq ciuitatem iuftior fuit:quaqd urbstam nobilisacpotés:fiœtdefedtionefua traxeraraliquot populos: ira rccepta îclinatura rurfus aîos uidebaf ad ueteris iperü refpedum. Et Quæ q prions anniproribus.M.Iunio Ethruria,P.Scpronio Galliaeübinis le- bufpui gionibus:quas habucrant: ,progarücflipcnum:,progarum amp;.M.Mar-' ciæde/ cello:ut^conful in Sicilia reliqas bellipficeret.Eoexercinirqué haberet cretæ fifuppleméto opus cét:fupplerctdelcgiÔibus:qbus.P.Cornelius qjpræ/ tor in Sicilia præeflét:dum nequé milité legeret ex eo numero:qbus fenatum miflîonem redirûqî i pa triam negaflèt ante belli fincm»C.Pupio:cui Sicilia eucnerar:duæ legiôes:quas.P.Cornelius habuiflèt: decretæ:amp;; fupplemétum de exercitu.Gn.FuIuii q prieme anno in Appulia foede cæfus:fugarurcp erat. Huie generi militû fenatus eundem:qué cannéfibus finem ftatuerat militiæ. Addimét utrorugp igno minis dime in oppidis hybernarent:ncue hyberna ppius ullam urbem dccémillibus pafluum ædifi taten t.L.Cornelio in Sardinia dus legiones daræ;qbus Minutius pfuerat: fupplemétum: fi opus eet: confules fcribereiuflï«Odacilio amp;.M.Valerio Siciliæ Græciæg? ora cd legionibus claffibufg;:qbus p/ erant:decrets.Quinquaginta grsci cd legioneuna:cérum ficuli cd legionibus habebat naues: tribus amp;nbsp;triginta legionibus romais eo anno terra mariq! belld geftum eft.Principio eins anni: cd de hltcns, UMartii referrer:res gefts magnifies fenarui uifs.Titulus honoris:qd iperio no populi iuflu :nÔ ex Atf.ro, audorirate patrum dato pprstor fenarui fcripferatimagna pattern hoium offendebar.Rem maliexc legiond plidlecimperatores legi ab excrciribus:amp; foléneaufpicatorum comiriorum in cadra amp;ypuincias:pro' nume/ cul ab legibus magiftraribufm ad milirarem remeritatem rranffcrri;amp; cum qdam ad fenatum referen rum dum cenferét:mclius uifum differri earn côfultationem:donec pficifcrrenf equites:q ab Martio litre/ ras attulerant.Refcribide frumenro:6ó udlimcnris exercitus placuit:utraq; rena earn curs fore fena/ tui. Afcribi adt proprstori.L.Martio nó placuit:ne idipfum:quod confultarioni rcliquerat:pro prsiu dicato ferrér.Dimilïïs:equitibus de nulla re prius confules rcttulerunt:omnium iunum fentétis con/ gruebant agendum cum tribunis plebis efldprimo quoq? tempore ad plebem ferrét : quem cd impe/ rio mittiplaceret 1 Hifpaniam ad eum cxercitum:cui.Gn.Scipio imperator prsfuiflêt.Éa res cd tribu/ nis ada proraulgarag? eft:fed aliud certamé occupaueratanimos.C.Sempronius Plefus die dida.Gn. Fuluium ob exercitum in AppuliaamilTum I cocionibus uexabat;multa iperatoris fcmerirate:arm f/ fcitia exercitdin loed prscipitem pduxifle didirans.Neminé prster.Gn.FuIuidante corrupiflèolbus Gn.FuI uitiis legiones fuas;q proderet.Irag? ueredici poflê:prius eos periffeiq uiderét hoftemmec abAnnibalej uiodief fed ab imperarore fuo uidos eiTe neminem cum fuffragid ineat:faris cernere:cui iperium : cui exercitd dida pmittar.Quid interfuiffe Itcr.T.Scmproniumicd ei feruorum exercitus datus eflèr:breui cffcciHc difci plina atq ipcrio:ut nemo eo^i generis:aut fanguinis fui memor cflct : in acie prsfidio focii.s : hoftibus terrori eflent.Cum ad Beneuétum aliafg? urbes:eos uelut e faucibus Annibalis ereptos populo romao reftituiflcr.GFuluium.Quintium romanorum exercitum:honclle genitos:liberalirer educatos ferz üilibus uitiis rbuinê.Ergo effecifle:ut amp;nbsp;féroces amp;nbsp;Iqeti iter focios:ignaui QC ibelles ïrer holles cent: nee inipetd modo poenorum:fed ne clamoré quidé fufhnere poflênr.Nee hercule mi^ eé milites ï acie nó fietilTeicd primus oium imperator fugerenmagis mirari fe aliquos liantes cccidillc:amp;: nó oés comités.' Gn.Fuluü führe pauorisacfugs.C.Flaminium.LiPaulü.L.PoIlhumid.Gn.Appiu.Scipiones cadcreï Impato ariemaluiflê:qdefereredrcducntosho(libusfuosexercitus.Gn.Fuluidpropeundnunciddcleti exer/ res gin fitus Romam redinè:facinus Idignum ede cannéfem exercirum:qd' ex acie fugcrit : in Sicilia déporta/ acie pie tumme prius ïde dimittatunq hollis ex Italia difceflèrinói hoc idem î.Gn.Fuluii legionibus nupcr de runt etc tu m. G n. Fu lun fugam ex prslio ipfius temerirare cômiflô impunita enc:amp; eâ î genea ludrifq : ubi iuuentâ egeritifenedutem aduR::milites:q nihil aliud peccauerint:q quod Îperatoris fimiles fuerit:re/ kgatosppe î exilid ignominiolam pari milia. Adeo iparem libertaté Roms diti ac pauperi:honoraro arq inhonorato elTe.Reus ab fe culpâ in milité tranffcrebat:eos ferociter pugnâ polcéres produdos in aciem:nÔ eo quo uoluerît:quia ferd diei fuerir:fed potlero dic:amp; tpe amp;nbsp;loco squc inflrudo : feu famâ feu uim hollid nô fuftinuiflc:cum effufe:oés fugerét:fe quoq turba ablatum:utVarroné cânéli pugna ut multos alios îpatores .Quid ât fold fe reflate pdefié reip.potuiflêfnifi fi mors fua remedio publicis dadibus futura eflê potuiflèt:non fe inopia cÔmearus:non in loca iniqua incaute dedudumon agmp neincxplorato euntem mfidiis cireduentum ui aperta armis acie uidum:ncc fuorum aîos:nec hoflid in poteftatem habuiffe fuum cinq ingenium:audaciam:aut pauorem facere.Bis éaeeufatus : pecunia/ Çanquifitum.Tcrrio reflibus datis:cum prærerq:quod oîbus probris onerabatur:iurati perrhulti di/ Kréc fugs pauorifq initium a ptstore ortum:ab eo defertos milites:cum ad uanum timorem cede/

rcntiterga dedißc.Tanta ira accenfa eft:ut id capite anquirendu condo fucclamarct.De co quo® noua cerramcn ortum.Nam cum bis pecunia anquififlét:tertio capitis feanqrere diceret.Tribuni plêbis ap^ pcllatitcum lege negarunt fe in mora cé quominus:qd' ei more maio^ pmiHum eflêt:feu lcgibus:feu moribus mallét:anquireret:quo ad uel capitis:ucl pccûiæ iudicaflet priuato.TumSempronius perducl Gn.Ful hois fe iudicare.Gn.Fuluio dixit:diemç comitiis a.C.Calphumio prætore urbis petit.Indealia fpcs ab uius nbsp;nbsp;nbsp;eo téptata eft:fiadeflê iudido.Qu.Fuluius frater poflêt:fiorens turn amp;nbsp;fama reK gcfta^: Ód propinqua

Tarqui fpe potiûdæ Capuæ.Id cdp httcras miferabilitcr pro fratris capitefcriptas pctiflêt Fulmus: negaflênrç rios in patres c republica eflé abfcedi a Capua;priufq dies comirio^ó adcrar»C.Fuluius exulatü Tarqnios abnt cxiliu ld ei iuftum cxiliu eflé:fciuit plebs.Inter hæc uis ois belli uerfa i Capua eft:obfidebatur tarnen acrius:g abiit nbsp;nbsp;oppugnabatunnec aut famé tolerare feruitia:acplebes potcrant:autmittcre nuncios ad Annibalem p

cuftodias armatas. luuctus é autem quida numida:q:acceptis lirteris:euafu^ fe profeflus ut ^miffum praeftaretipcr media romana cadra noäe egreflus:fpem accédit campâis:dû aliquid uirium fupcreflêc ab omni parte cruptione téptâdi.Cæterum in multis certaminbus equeftria plia ferme profpera facie b3nt:fuperabâtur pcdites:fed nequaq tam Ixtum uincere:qua trifte uinci ulla pte eratab obfcfloiamp;j?/ pe cxpugnato hofte.Inita rädern ratio eft:ut quod uiribus decrat:arte equaref.Eo oibus legionibus de dl funt iuuenes maxime uigore ac leuitatc corpo^ ueloces.Eis parmæ brcuiorcs:qua cqucftres:amp;fcp/ tena iacula quaternos lóga pedes data préfixa ferro:quale haftis uelitaribus incft.Et eos fingulos 1 eqs fuis accipientes cqresafiuefcccrütÄ uchi poft fefeamp;defilirepnicitenubi datu fignu cflét.Pofteaqalfue tudine quorridiana fatis ïtrepide é uifum fieri:! campû q médius inter caftraimurü^cratiaducrfus in/ ftrudos campanorum équités ^ceflêrunt:amp; ubi ad coniedum tæli uenrum eft:figno daro:uelitcs defi liunt:pedeftris idcacics ex equitatu repente in hoftiû équités incurriniaculagjcû impetu alia fuper alla emittût.Quibusplurimis!equos uirofçpafllmcôicdispmultosuulneraucrût pauoris tamé plus! Velites re noua quâ inopinara iniedum cft:ÔCin ^ulfum hoftem équités inuedi fugam ftragemq? eojzuf^ ubi pngt; ad portas feccrunr.Indeequitatu quoœ romana acies fupcrior fuit.Inftitutû ut uclites ! legionibus dz mû ifti fent:audoré peditum equiti immifcédorum centurioné.Qu.Nauiû traduntihonoriç id ei apudim^ tuti nbsp;nbsp;nbsp;pcratoré fuiflè.Cum in hoe ftatu ad Capuam res cent.Annibale in aduerfum tarentinæarcis potion'

Q.Naz dæ.Capuæqi rennédæ trahebât curæ. Vicittamé rcfpedus Capuæ in quam o!um fociorum hoftwqj mus conuerfos uidebata!os documéto futuræ:qualécunqi euentum dcfedio ab romanis habuiftet. Igitur magna parte impdeimétorum relida in brutiis:amp;; omnigrauiore armatura:cû dcledis exercinbus pe ditum equirumgp:quam poterataptiflimis ad marurandum ! Campaniâcontédit:fccuri tamé rârapn eunté très amp;.xxx.elephanri:in ualleocculta poft Tifara monté iminenté Capuæ confedit. Aduéniens-cum caftellûGalatiâpfidio inde ui pulfo cepifTetrin cireufedétis Capuâ côuertitfe pmiffis nâqi nud» Capuâ:quo tpe caftra romana aggreffurus eflètzut eodé:amp; illi ad eruptioné parati portis oîbus fefe funderent:!gcnré pbuir rerrorémâ alia parte ipfeadortus eft:alia Campani oés pedites equitef^: 6^eu Atf .an iis punicû pfi diû:cui Boftar amp;nbsp;Hano pcrant:crupir.Romani ut in re trepida:ne ad unâcôcurredo par cipitem tem aliqd idefcnfi rel!querenr:ira îter fe copias partiti funt, Appius Claudius câpanisiFuluiusAnnibali pugnâ eft oppofitus.C.Nero ^prætor cûeqtibus fextæ legionis uia:q SuefTulâfert.C.ruluius fiaccus legatus ad Caz eu fociali eqraru côftirit e regione Vulrumi amnis.Præliû nô folito mô clamore ac rumultu eft coepro puatn fedadaliumuiropzequo^armorûqifonumidifpofitaîmuris câpanop^ imbel lis multitudo tantûciî æns crepiru:q lis in defedu lunæ filéti node fieri folet:ædidit clamoré:ut auerteret ét pugnariam aîos: campanos facile in ualle Appius arcebar.Maior uis ab altéra partc.FuluiûAnnibal amp;: poeni urgebant:le Attur gio ibi fexta loco fccefîit.Qua pulfa cohors hifpano^ cû tribus elcphâtis ufqi ad uallu peruafinrupatç ftrcpitû media acié romano^:amp; in ancipiti fpeacpiculo erat:utrum in caftra prumpcrer:an includerefa fuis» amp;nbsp;tinni Qué pauoré legionis piculûœ caftrogi Fuluius ubi uidit.Q.Nauium primoref^ alios cérurionû hor tû camz raf:utcohortem hoftium fun uallo pugnâté luadâtac trucidét.In fummo difcrimîe rem uerniautuia pano^ dadam iis elfe amp;nbsp;minore conatu:quâ côdéfam aciem irrupiflént:! caftra irrupturos:aut côficiédos fub uallo eflê:nec magni certaminis fore ré paucos cé amp;nbsp;a fuis ircrclufos:amp; q dum paueat:romanis îterruz pta acies uideaf :ér fi fe utrÛŒ in hofté uertar:ancipiri pugna medios circûuenturâ.Naujus:ubi hæc !pe peratoris dida acccpit:fecûdi haftati fignû adéptum fignifero in hoftes infert iadu^4 in medios eos mi nitans nifi ppere fcquanf milites:amp; parté capeflânt pugnæ.Ingens corpus erat.amp; arma honeftabdÄ fublatû ante fignû côuerterat ad fpcdaculû ciues hoftefç.Cætc^ poftcaq iâ ad id fignû puenerat hifpa no^:tum undiç in eum tragulæcôiedæ:6C pipe in eum unum tora acics uerfa.Sed ne^ hoftiû multi Attur tudomeqi rælo^ uis arccreipetum eius uiri potuit:amp;.M.Attilius legatus primi principis exeadem lez' atrox gione fignu ïferri in cohorte hifpano^ eoegir.Et q caftris pcrant.L.Pontius Licinius:amp;.T.Popilios leZ certa nbsp;nbsp;gatus:^ uallo acriter ppugnabât:elcphantofç trafgrediétes in ipfa ualle côficiût, Quo^ cû coroibus

mea dr oppleta eét fofla uelut aggcre: aut póte iniedo trafitum hoftibus dedit:ibi p ftragem lacénum elepha ca ca' nbsp;nbsp;to^ atrox ædita cædes: Altera in parte caftro^ iam pulfi erat campani:punicüqp pfidiu amp;nbsp;fub ipfa por

puam ra Capuae:q Vulturnü fertrpugnabafmeep tam armati irrüpentibus romanis rcfiftebât:quâ qdporta . nbsp;nbsp;nbsp;baliftis feorpionibufç fftruda milftlibus ^pcul hoftes arcebat:amp; fuppreflit ipetum romano^ uulnus

Att, ho ipciatoris Appii Claudn:cui fuos ante pria figna adhortâti fub leuo humcro fummû pedus gefla idu Inu cæ/ cft.Magna tamé uis hoftiû ante porta eft caela.Caeteri trepidi in urbem c0pulfi:amp; Annibal pofteaqua “em nbsp;nbsp;cohortis hifpano^ ftragé uiditaummaq^ ui caftra hoftiû defenditomifta oppugnatione cancre figna:

LIBER SBXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127

amp; cÔuerrereagmina peditumtobiedoa tergo cqrarumc hoß»Iftarer:coepit:IegiDnüm ardor Igcns ad hoftcm îfèquédum fuit.Sed Flaccus reccptui cam' iufllt fans ad utrûq^^fedum ratus:ut amp;nbsp;capani:qua baud mulru in Anniblé pfidn ect:amp; ipfe Annibal fennret.Caefa eo die: qhuius pugnae audores funt: odomilia hoi'um de Annibalis exercitu;tria excampanis tradunt: fignag? carthaginefibus quindecim adépra:duo deuiginti câpanis: apud alios nequaquâ tanram molépugnæinucnioplufg?pauoris:quâ certaminis fuiflexum inopinato incaftra romana numidæ hifpanig? cddepharis irrupiifentxlcphati P media caftra uadentes ftrage tabemaculo^ ingen ti fonitu ac fuga abrumpcnriiim uincula iumétop^ faccrét.Fraiidemqüoçfuptumulrumadiedâimmiftis:ab Annibale qui habuitaliqué gnapi latinæ linguæmui iuberét confulum uerbis quoniam amifiâ caftra eflênt:pro fe quc^milirum 1 ^roximos montes fugere.fed ea celeriter cognita frausioppreflaç magna cæde hoftiù eft.Elephâtos igni c caftris exados:hoc ultimu:utriç initum finitumœ eft:antededitioné Capuæ præliû.Mcdiatutitus qui fum^' mus magiftratus apud capanos eft:eo âno Seppius Lefius erat loco obfcuro renui^ fortuna ortus:ma/ tré eius quondâ pro pupillo eo ^curantem familiareoftentum cû refpondiflêt arufpex fummû quod eflêt imperiû Capuæ puenturum ad cum puc^:nihil ad earn fpem agnofccnré dixifte ferunt:næ tu p/ dicas perditas res campano^mbi fummus honos ad filiu mcû perueniet. Ea ludifitatio ueri amp;nbsp;ipfa in uerum uertit.Nam cumfameferroçurgerenturmecfpcsullafupereflètfiftiin fpem honorumxrât honores detredantibus Lefius quærendo defertâ ac prodirâ a primoribus Capuam fum mû magiftra turn ultimus oium campano^ cœpir.Cæterum AnnibaJ ut ncc hoftes elici amplius ad pugnam uidit nec p caftra eorum perrumpi ad Capuâ poflcme fuos quog? cômeatus intercluderér noui confules:ab/ feedere irrito incœpto:amp; moucre a Capua ftacuitcaftra.Multa fecu:quoiam ire pergeret: inde uolenti fubiir animû impetusxaput ipfum belli Româ pcrcdi.Cuius rci femper cupitæ ptermiflàm occafioné poft emnéfem pugnâ amp;nbsp;alii uulgo^ fremebât:ôi ipfe non diftîmulabarmcc opinaro pauore ac tumultu no eflé defperâdum aliquam parte urbis occupari poflc.Si Roma î difeimine eflêt.Capuâ extéplo miP furos:autambos Îperatores romanos:autalterûex üs.Qui fi diuififlênrcopias utrûq? infirmioré fadü Præ^ aut fibi:aut campanis benegerédæ rei forrunam daturos eflè.Vna ea cura âgebatme ubi abfeflîflét: ex/ ceps templo dederécur câpani.Numidâ promptumad omnia audéda doms plicit:ut:littens acceptis:fpccie Annlba tranffugæ caftra romana ïgreflüs altéra parte Capuam clam puadat.Lirteræ aurem erât adhortatione lis cofi/ plenæ:^fedioné fuam:quæfalutaris illis forer:abftraduram ad defendédâ Româ ab oppugnanda Ca hum pua duces:atffl exercitus romanosmedeponerentanimos tolerando paucqs dies toram Ibluturosob/ fidionem.lnde naues in flumine uulturno compræhenfas duci glaudio:quod iam ante pfidiicaufa fe/ cerat caftcllum:iuffit:quarum ubi tantam copiam cflt’:ut una node exercitus traiiei poflèr:allatum eft cibariis decern dierum præparatis dedudas node ad fluuium legiones ante lucem rraiecit.Id priufquâ Variæ fieretnta futurum compertum ex tranffugis Fuluius Flaccus fenatui Romam cum fcripfifTetiuarieho fnîæ minum animi pro cuiufqi ingenio affedi funt:ut in retam rrepida:fenatu cxtemplo uocato.P.Corne/ liusxui Afinæ cognomen erat:exercirus octo duces ex tota Italiaincg? Capuæ:neg? ullius alterius rei memor ad urbis pfidium reuocabat:Fabius Maximus abfcedi a Capua rerrenq? Si circûagi ad nutus: tôminationefep Annibalis flagitiofum ducebat.Qui ad Cânas uidor:ire taméad urbé aulus nô eflêt: cum a Capua repulfum Ipem potiûdæ urbis cepiffê Romæ^Nô ad Româ obfidédam: led ad Capuæ liberâdam obfidioné ire Româcû eo exeratu:qad urbem eét:Iouem foede^ rupro^z ab Annibale te/ ftemideof^alios defenfuros eé«Has diucrfas fentenrias media fnîa.P.Valerii Flacci uicit.Qui utriufcp rei memor iperatoribus:g ad Capuam eént;fcribédum céfuir.Quid ad urbem pfidii ect:qras Annibal copias duceret:aut groexercitu ad Capuam obfidédam opus cct:ipfos fcire:fi amp;nbsp;Româ e ducibus alter amp;nbsp;exercitus pars mitri poflct:ut ab reliquoÄ duceÂ exercitu Capua rede obfidereâiter fe cÔputaréc Claudius Fuluifq?:utri obfidéda Capua utri ad^hibédam obfidiôe patriâ Româ ueniédum cér. Hoc fenatufcôfulto Capuam plato.Q.Fuluius pconfulxui collegæ ex uulnerc egrediendum Româ erat:e tribus exercitibus:militeclcdoad.xv.millia peditum:millecqrcs Vulturnû traducit.Inde cum Anni/ Vide ne balem larina uia itu^z fatis cÔperiflêt:ipfe p Appiæ municipia:quæqp pp earn uiâ funt;Sedicâ orâ Laui/ fecûdû. num pmifit:ut cômeatus paratos amp;nbsp;in urbibus haberct:amp; ex agris de uns in uiâ ^ferrent:pfidiaœ î ur orâ fit bes c5traherêt;ut fua cuiq? refp.in manu ect.Annibal:quo die Vulturnû eft trâfgrefl*us:hud,pcul a flu Igédû mine caftra pofuit.Poftero die pter Cales in agrum fedicinû pucnit:ibi dié unum populâdo morarus: p SuefTulam aliphanûq? amp;nbsp;cafinaté agrû uia larina ducit.Sub Cafinû biduo ftatiua habitait paflîm po pu’atiôes fadæ. Inde pter Interamne:Nequinûç in fregellanû agrûad Lirim fluuim uentû:ubi iterd fumponté a fregellanis morâdi itineris câ iuenit.FuIuiû Vulturnus tenueratamnis:nauibus ab Anni bale icenfis:rates ad traiiciédum exerdrum magna inopia rnateriæ ægre comparantc:traiedo ratibus cxercitu;reliquü Fuluio expedim iter nó p urbef mó:fed circa uiam expofiris benigne cômearibus erat Alacrefgp milites:alius alium:ut adderet gradum:memor ad defendédam ire patriâ hortabaf. Roma fregellanus nucius diem nodeg? itinere córinuato ingenté attulitrerrorcrtumultuofius: qua allatum erarxurfu hofum affingentiu uana auditis totâ urbem cócitat.Ploratus mulic^ nÓ ex priuaris folu do mibus exaudiebaf :fed undim matronæ in publicû effufæ circa deû delubra difeûrrûtxrinibus fparfis aras uerrétes:nixæ genibusdupmas manus adcælûacdeos tédércs:orâtefm ut urbé Româe manibus hoftium eripcrct:matrcfg? romanas:amp; liberos paruos iuiolatas feruarér.Senatus magiftratibus î foro pfto eftifiqd cÔfulere uelint. Alii accipiût îperia difeedûtç ad fuas gfgp offido^ partes. Alii offerunt fe:

fi quoufus opère fir.Prxfidia in arce:in capirolio in muris:drca urbem:in monte ét AIbano:atqp arce Tufculana ponutur Inter hunc tumultu.Qu.Fuluium proconf.,pfcdlu a Capua affertuncui ne minue rerunmpenu:fun urbéueninètrdecreuitlenatusrut.Qu.Fuluioparcucôfulibusimperiûeiîèt.Anni'' bal iftTnusipopnlaro agro frcgellano:,ppter incifos pontes pfrulinaté:fercntinaremœ: amp;anagninum agru in lauicanu uenic.lnde algido tu feu lu petiit:ncc receptus moenibus ifra tufculu dextrorfus gabios dcfccndit.lndein Pupiniam exercitudemiflbodtomillia pafluum a Roma pofuit caftra.Quo propius hoftis acccdebar:eo maiorcædes fiebatfugientium:procedentibus numidis plurefgp oium gencram arg? aetata capiebanrur.lnhoctumultuFuluiusFlaccus porta Capena cum exercitu Roma ingrcniis: AcceP media urbep Garinas Aefquilias contendit. Indeegrefliis inter Aefquilinam Collinamç portam po/ fus Ful fuir caltra:ædiles plebis cômeatum eo côportarunt.Confules fenatufg? in caftra uenerunt: ibide fum/ uii ad nbsp;nbsp;ma rcip.confultatumrplacuit confules circa portas Collinam Acfquilinâqi poncre caftra.C.Cilphur/

urbem nium ptorem urbanum Capitolio arg? arci præcnc;amp;; fenatum frequentem in foro contineri:fiquid î Miror tam fubiris rebus côfulto opus eftet.inter hæc Annibal ad Aniené nuuium tria millia pafluum an ur/ Plymu becaftra admouit ibi ftariuis pofitis ipfe cum: duobufmiHibus equirum a porta Collina ufg? ad Hcr/ fenbere culis remplum cft progreflüs;at^ unde maxime porerartmeenia fitumœ urbis obcquitans contépla/ ab uno batur.Id eum ram lieentcr;ar^ ociofe facere.Flacco indignum uifum cft.lrag? immifîtequires:fubmo hofte nbsp;nbsp;ueng? arg? in caftra redigi hoftiû equitatum iuflîr.Cum cômiflùm prælium eftet : confules tranffugas

Annjba numidarum:qui turn in Auentino ad mille amp;nbsp;trecenros erant:mcdia urbe tranfire aefquilias iuflérut. Ic hafta Nullos apriores inter conualles tedag? hortorum:amp;; fcpulchra : amp;nbsp;uacuas undig? uias ad pugnandum in urbe futures rati.Quos cum ex arce Capitolio^ diuo publico in equis dccurrentes quida uidiflentxaptum cororta Auenrinum conclamauerunt.Ea tantü res tumulrum acfugam præbuir:ut nifi caftra punica extra ur bem fuiflenr.-effufura fe ois multitude pauida fuerit.Tunc in domos atg? inreda refugiebant:uagofç in uiis fuos pro hoftibus lapidibus tælifg? inceIBbanr neccomprimi tumultus aperirig? error porerar Atf.ua referris irinenbus agreftiu turba pecorum^;quæ repétinus pauor i urbé cÓpulerat.Equcftreprælium nes in fecundu fuit:fubmotiœ hoftes funtiSC ga multis locis eóprimendi erat tumulrus;qui temereoriebanf urbe ru PIacuit:omncs:qui didatorcs:confules:cenforefuc fuiflènt:cum impcrio cflê:doncc receiTifleta muris multus hoftis.Er diei:quod reliquum fuiramp; nodeinfequenti multi temere cxcirati tumultus funroppflig?.

Poftero die trafgreflus Aniené Annibal in aciem oés copias eduxit.Nce Flaccus cofulefuc cerramen detredatuerc.Inftrudis utring? exerciribus in cius pugnæcafum:in qua urbs Romapmiu uidorieet imber igens gradine mixtus ira utrag? acié turbauit:ur uix:armis rctétis:in caftra fefe reccperit:nullius rei minore:qua hoftiû mctu:amp;poftero die codé loco acics iftrudas cadétépeftas diremit: ubi recepiP fent fe in caftra:mira ferenitas cum traquilitatc oriebafan religionéea res apud poenos ucrfa eft: audr rag? uox Annibalis ferf:potiûdæ fibi urbis Romæ modo métem nó dari: modo fortunâ.Minucre ér Vide ne permelius amp;nbsp;ahæ paruæ mag na? g? res.Magna i!!a:qd cum ipfe ad moeniaurbis Romae armatus fede/ pinde rer:mihres fub uexillisin fupplcmétü Hifpaniæ ,pfedosaudiuir.Paruaaûtqdpeos diesen forte agrû cius lit in quo ipe haberer caftra ueniflèmihil ob id dimmuro prie cognitû ex quodâ captiuo eft.Id uero adeo legédû fupbum arg? îdignum uifum:cius foli:qd ipfe bcllo captû pomderetthaberetg? ïuentum Romæ cm/ amp;: nÔp ptorc:ur cxtéplo uocaro pcôe rabernas argérarias:g circa fo^romanu tûccénrauflent uenire.His mo/ melius rus ad Turiâ fluuium caftra rettulit:fex millia paflùù ab urbe.Indead Lucum Feroniæ pergit ire replu Lucus ea tepeftare indyturn diuiriis.Gpenatcs alig accolæ eins erât: primrias eo frugum donag? aliap copia Ferôiæ portâtes mulro auro argétog? id exornatû habebât.His olbus donis tum fpoliarum téplûæris acerui cum rudcra milites reilgione îdudi iacerér:poftpfcdionem Annibalis magni îuenti:huius populatio rempli haud dubia fret feriptores eft.Cælius Româeunrem a Ereto diuertiflc Annibalé tradit iterç cius ab Reare:Cupiliifg?;amp;: ab Amitemo ordif ex Câpania in Sânium:i'de in pelignos pueniflè: prerg? oppidum Sulmoné îftituit in martianos tranfiflc.Inde albenfi agro in marfos.Hinc Amiremû Féru/ lofg? uicum ueniftèmeg? ibi error cft ;qd tari exercitus ueftigia ïtra tam breuis eui memoriâ potuerint Foruli côfundi:ifle.n.ea conftar.Tantû id îrereft:uenerit ne eoitinere ad urbem:an ab urbe in Câpania redie/ labino / nt.Cætcic; nô qtum ptinaciæad pmendam obfidione Gpuâ romanis fuir:râtum ad defendédam An rû uieuf nibali.Nâg! 00 lucanos in brurium agrum:ad fretum uero ac Regiû tato curfu côtédiu ur ppe repétio aduenru icautos oppreflêrit.Capua:amp; fi nihilo fegnius opprefla p cos dies fuerat.ramé aduérum Flac a fenfit:amp;:admirarioortaeft:n5fimulregreflûm Annibalé.Indepcollogaîtellexerunt rcliûosfe de/ fcrrofg?:amp;fpem Capuæ rerinédæ deploraram cé apudpoenos.Acccflitcdidû pconfulis ex fenatufeô/ fulto ,ppofitû uulgatûg? apud hoftes:ut g ciuis câpanus âte certâ dicm trâfiftcrdlnc fraude cétmec ulla fada eft trâfirio;metu magis eos quâ fide continéte;qa maiora in defediSe deliquerât:quâ qbus igno' „ fcipoflèr.Cæte^quéadmodumncmopriuatocôfilioadhoftemtrâfibat:itanihiIfaIutarei medium j PP'^ confulebaf.Nobilitas rcmp.dcferucrat;ncg? in fenatu cogipoterat:in magiftratu aûterat;g^nô fibiho/ læliu in „qj.£ adieciflêt:fed fdignirate fua uim ac ius magiftrarui:qué gerebat: dempfiflèniam ne i toro gdem: aurpublicolocopricipumgfquâapparebardomibusiclufipfïæoccafumcûfuoexirioindiese^eda g media bant.Summa curæ oi's in Boftaré Hânonég? pfedos pCdii punid uerfa eranfuo nô focio^ piculq fol rurirus heitos.Hi côferiptis ad Annibalé litteris nô libère mô:fed étafpere:gbus nô Gpuâfolû tradiram îma t rat Ca „u hoftiû:fed fe quog? amp;nbsp;plidium in oés cruciatus pditos icuûbâtiabifte cum in brutios: uclur auer/ P^æ nbsp;nbsp;nbsp;tenté ferne Capua in oculis eius capered: At hercule romanos ne oppugnatione quidem urbis Romæ

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f 28

abflrahia Capua obfidcda potuiflê:tatocÓftanorcm inimicum romanucqua amicum poenum eé. Si redeat Cipuadxllumq? omnc co ucrtat:amp; fc amp;nbsp;capanos paratos eruptioni fore;nó cum regmisrncq? ta rentinis beUura gefturos:trafiflcalpes ubi romanæ Icgiones tinnibiamp; carfhaginéfium cxerdtus debe reenc.SicadCanas:ficadThrafymenijrem benegcftam coeundo:conferédoœ cu bofte caftra:forruz nam répradodn hac fniam litteræ cofcriptarmumidis jppofita.mercede iam pFeïTis opera danf.Hi fpe de rräffiigaßzxu ad Fiaccum in caftra uenifTenttutinde tpecaptatoabirent:famcfg? quæ tadiu Capuæ erat:nulli nópbabilem cam trafitionis faceret.Mulicr répété capana in caftra uenit fcortum traffugapi unius indicate impcratori romano numida fraudecompofita trafiflé: lirteraf^ ad Annibalem ferre. Id unum exiis:qfibi rem aperuiflêt:arguere fefe pararam eflê.Produdus primo fatis coftater fe mulie rem ignorare fimulabat:Paulatim deinde conuióhis ueris:cum rorméta pofciA' parari uideret: fafliis ld ira efteditteræq! ^Iatæ:amp; addirum ét rdicio:quod celabat :amp; alios Ipecie traftugap: numidas uagari in caftris romanis.Hi fupra,lxx.comprehéfi;amp;: cd traffugis nouis muldati uirgis: manibufg? præcifis Attur Cjpua redigunf.Confpedum tam trifte fupplicum aïos fregit campanopvrcocurfus ad curiam popU' Traftu' lifadus:coegit Lefium fenatum uocarc:amp; primoribus:qui iadiu publicis confiliis abcrdr:^palam mP garum nabant :nifi uenirent in fenatum circa domos ituros fe:^ in publicum oés ui extraduros cflê.Is timor fuppliz frequentem fenatum magiftratui pbuit.Ibi cum cætcri delcgatis mirrcdis ad ipcratores romanos age cia rent;Viuius Virius:q defedionis ab romanis audor fuerarnterrogatus fniam negat eos:q de legatis dó Viuii de pace ac deditióe loquant :mcminine fc nee qd faduri fuerint:fi romanos in prate habuiflcntmec qd uerba ipus patiédum fit.Quid uos:inquit:cam deditionem forecéfetis: qua quonda: ut aduerfus famnites i fenata auxiliu fpetraremusmos noftra^ oia romanis dedimusflam e memoria cxccffit:quo tpc:amp;.' 1 qua for tuna a populo romano defeccrimus:iam quéadmodum in defedione pfidiurqd poterat emitti:p cru/ ciatilamp; adcôtumcliânecauerimustquotiés in obfidétis qua inimici cruperimusf caftra oppugnaue/ rimusfAnniblé uocauerimus ad opprimédos eos:Hoc qd recériflimu eft:ad oppugnada Roma hinc eu miferimusfA^ecotraiq illi ïfefte inos feccrint:repetite:ur exco:qd fperetis:habeatis.Cü hoftis alie/ nigena in Italiaeet;amp;: Annibal hoftis:amp; edda bclloardcrétiomiflis oïbus:omiftb ipfo Annibale: am/ bos cSfules Sc duos cofulares exercitus ad Capua oppugnadam miferunalte^ annu circuuallatos ïclu/ fofg? nos fame macérât.^ ipfi nobifed ultima picula grauilïïmoslaborcsppcffi:circa uallum ac foflas fæpe trucida ti:SC ppe ad extremd caftris cxuti.Sed omirto hæc. Vetus atoi ufirata res eft in oppugnan da hoftium urbe:Iabores ac pericula pati.Illud iræatqi odii execrabilis indicium eft. Annibal ingenti/ bus copiis peditum equitdep caftra oppugnauit:00 ex parte ccpit:tanro piculo nihil moti funt ab obfiz dionc:pfcdustrans vulturnd perumtcalend 3grum:nihi tantafociopi cladeuocatifunt. Ad ipfam urbem Roma infefta fignaferri iuffir.Eam quorp tempeftaté ïminétem fprcuerunt.Trafgrefliis Ani/ enem tria millia pafluum ab urbe caftra pofuit Poftremo ad mœnia ipfa amp;nbsp;ad portas acceflit.Roma fe ademptuße eis nifi omitterent Capua oftendit amp;nbsp;nÓ omiferunt.Feras beftias cæco impetu ac rabiæ có/ citatas fi ad cubilia Si catulos ea^ ire pergas:ad opem fuis ferenda auerras. Roma circunfefB romanos coniunges liberi quop^ ploratus bic quorp prope exaudiebaf:aræ:foci: deo^ dclubra:fepukhra maio/ rum uulfa tcmcrataiatcp uiolata a Capua non auerterdt:tanta auiditas fupplicii expetenduranta fangui nis noftri hauriendi eft fins.Nee ïiuria forfitan:nos quoep idem fcciflemus:fi data fortuna effet. Itaque quando aliter diis Imortalibus uifum eft cd mortem nee reeufare quidé debca : cruciatus cotumeliafcp quas fperat hoftis:dum Iiber:dd mei potens fum:effugerc:morte prærerquâ honefta etia leui poflum. Nonuidebor apud ClaudiuiSC.Qu.Fuluium uidoria infoléri fubniÄOsmcgi uidus per urbem romai triumph] fpedaculd trahar:ut deinde in carceré:autad palum dcligarusikiccrato uirgis rergo:ceruiccm fecuri romanæ fubiiciam. Nee diruiincendilt;3p patriam uidebo:necrapiad ftupru ma tronas capanas uirgincfqj : amp;nbsp;ingenuos pueros Albam unde ipfi oriundi eranr:a fundamentis proruerunt : ne Kirps : ne memoria origind fuarum extarerine dum cos Capuæ parfuros credam:cui Ifeftiorcs:q Carthagini funt, Iraq? quibus ueftru ante fato cedere:qua hæc tot tam acerba uideant:in animo eft:iis apud me ho dieepulæ iftrudæ patæç funt;faciatis:uino ciboqi poculum idc:qd'mihi datum fucnr:circunferctur. Ea potio corpus a crutiatu:aium acontumelns aures:oculos a didendis audiédif^ oibus acerbis indi/ 8nif^:quæ manent uidos uindicabit.Poftea parati erunt: qui magno rogo in marulo ædium accen/ focorpora exanimata iniiqât.Hæc una uia amp;nbsp;honeftarôt libéra ad rnortcm:amp;ipfi uirtutem mirabun/ tur hoftes:SC Annibal fortes foeios feiet a fe defcrtos:ac proditos eé. Hanc orationé Viuii Virrifplurcs v juins audierunt:cd aßenfu quam forti aio id quod probabantiexequi potuerunt.Maior pars fenatus multis fenaioz fepe bellis expertampopuli romani clæmentiam baud diffidentes fibi quo^ plaeabilem fore:legatos p^^ ^^ ad deden da roanis Capua decreuerunt:miferunt^.Viuium Virrid fepté amp;nbsp;uiginti ferme fenatores do exitialc md fecuti funt:epulatiq? cum eo:ÓC qtum facere potuerant alienatis mentibus uino : ab îminentis fen/ eoenam fumaliuenendoés fumfperunt.Indemiflb conuiuio dextris ïterfcdatis:ulrimoqicóplcxucollachry muitat mantes fud patriæqp cafum:alii:uteodem rogocremarentur:manferunt:aln domos digreffi funt lm/ pleræ uino cibifm uenæ minus efficace in maturâda mortæ uim ueneni fecerdr.Iraœ node totâ plæri 9 eo^ißi dici infequentis parte iis cum ai'am egiflentoés tamen:priufqua aperirent hoftibus portæ ex pirardt.Poftero die porta fouis:quæ aduerfus caftra romana erar:iuflu ^cofulis apta é:ea Itromißa le/ gio una;Sc duæ alæ cd.C.Fuluio legato.Is cd olum primd arma tælaquq Capuæ erât:ad fe côferéda cu Capit raffet cuftodiis ad oés portas difpofinsmegs exireiautemitti ponecipudium punied cÔpræhédit: fena/ Capua

turn câpnnû ire î cadra ad Îperatores romanos iuflît quo cd ueniflênfextéplo his oibus cathænæ inié/ ftæ iuifi® ad quæftores dcferri.Quod auri argénq; haberent:auri pódo.kxJiiit : argeti rriamillia poquot; do amp;f.cc.ïenatores qng^ amp;nbsp;uiginti Cales in cuftodia:duo de.xxx«Theanum miffî quo^ de fnia maxime Fuluii defciru ab romanis côftabat.De fuppliciocâpanifenatus baud quaquâ irer Fuluiû Claudius cÔuenie acerbic batrfacilis ipetrâdæ ueniæ Claudius.Fuluii durior fnia erat.lra^Appius Roma ad fenatu arbitriü cius tas iexi rei totu reiiciebatipcudadiét equu eé prarem fieri patribus:num cómunicaiTentcofilia cu aliqbus foquot; géda de cio^lanni nominis municipio^i:amp;: num opeeo^i in bello forent:amp;municipio^ adiutilt;Jd uero mini eäpanis mecômittédû eé Fuluius dicere:ut follicitarent criminibus dubiis focio^ fideliü animi:amp; fubneerct poena indicibus:qs neg^rqd facerér:quicq unq penfi fuiflêr.Itagp fe earn qftionem oppreiTu^z cxtinflurumcp« Ab hoc fermonecum digreffi eifentÄ Appius:quâuis ferociter loquentem collegam non dubiraz ret:tamen litteras fuper ranta re a Roma expedaturum.Fuluius neidipfum impedimentum ieoepto foret:dimittens prætorium tribunis milirum ac prafeflis fociorum imperauit:ut in duobufmillibus equitum delcdis denuciarennut ad ternam buccina præfto eflènt.cum hoc equitatu node Theanum ^fedus prima luce portam inrrauit:at® in forum perrexir:concurfu^ ad primum eqtum ingreflum fado:magidraturn fidicinum cirari iunjrq^npcrauittut produceret capaos: quos in euftodia haberer, Produdi oés:urigifcp cæfi:ac fecuri pcufli. Inde citato equo Cales peur rit: ubi cum i tribunali cofediP fet:produdi® campani ddigarentur ad palum:equcs citus ab Roma ucninlitreraf^a.C. Calphurnio Po.q! Ro.FuIuio tradidit Murmur a tribunali totam cócionem puafit:deferri lem iregram ad patres Vide ne de campanis amp;nbsp;Fuluius id ita cc ratus:acceptas litrcras:nccp refolutas cum in gremio repofuiflètipcom appro/ imperauit;ut lidoré lege agere iuberet.Ira quoqp de iis qui Calibus eratfumptum fupplicium:tum lir perata teræ ledæ:fcnatufcp côfultum ferum ad ipediédam rem adam:quæ fumma opeapproperata cratine potius impediri poflet.Confurgérem iam Fuluium Taurea lubellius capanus p media uadcns urbé: turbagï fit Icgé/ nomine inclamauit:^ cum mirabundus quidna fefe uellet:inquircret refidens FJaccus:mc quo^p inqt dû aut iubc occidi:ut gloriari poffis multo fortiorem quam ipfe es:uirum abs te occifum cé.Cum Flaccus nc fimpli/ garet pfedo fatis compotem eflc mcntis:modo prohibcriét fc:fiid ucIIct.S.C. dicerct: tum lubellius citer p/ quando quidcm:inquit:capra patriapropinquis:amicifg3amiflis:cum ipfe manu meaconiugem: libe perata rofqt iterfecerim nequid indigni parerentur:m ihi ne mortis quidem copia cadem eft:quæ his ciuibus meis petaf a uirtutæ inuifæ hums uiræ uïdida:arg; ira gladioiquæ uefte tcxcrat:per aduerfum pcdus tranfnxus ante pedes imperatoris procubuit moribûdus.Quia amp;nbsp;quod ad fuppliciû attinet câpano^i amp;nbsp;plæraœ alia cie Flacci unius fententia ada erant:morruû Appium Claudiû lüb deditioné Capuæ g/ dam tradunt:hunc quoep ipfum Tauream neep fua fponre ucniiîê Cales:ncqt fua manu iterfedû: fed cum inter cæteros ad palum dcligatus quia paru inter Rrepitus exaudiri poflènt : quæ uociferabantur filérium fieri Flaccum iufnnêt:tum Taurcâ illam:quæ ante memorata funt:dixiflè uipz fortiffimum a nequaquâ pari ad uirtutem occidi.Subhæc dida iufluproconfulis praeconéita ^nunciaflè lidor uifo forti adde uirgas:ôr in eu primû legeage.Lcdum quog? fenatufconfultum priufquâfecuri ferirct:qui/ dam audorcs funt:fcd quia aferiptum in fenatufcôfulto fuerat:fi ei uideretur:intcgrâ rem ad fenatum Atelia rcûccret:interprctatû eflë quid magis e rcp.duccrct æfhmarioné fibi per miflàmCapuam a Calibus re/ Si Gala ditum eft. Atcllaqî amp;: Galaria in deditioné acceptæ:ibi quoep in eos:qui capita rei erant : aîaduerfum é. tia rece/ ira ad.Ixx.principes fenatus inrerfedi trecenti ferme nobiles campani in carceré conditi.Alii perfocio^ ptæ nbsp;nbsp;nbsp;rum latini nominis urbes in euftodias dari:uariis cafibus intericunt.Multitudo alia ciuium campano^

Câpani rum uenundarardeurbeagroq? reliqua cÓfultatio fuit.Quibufdam delédam cenfentibus urbé pratua/ uendiri. lidamipropinquâinimicâ.Cæt^præfensutilirasuicit.Nam^pteragrûiqucmomnifcrtilirarererraî fatis conRabat primû in Italia elft urbs feruata eR:ut eflètaliqua aratopi fcdes:urbi frequétandæ muf titudo incolapz:libertinorü^:amp;: inRitopziopificumq^ retenta:agcr ois amp;nbsp;reda publica populi romani 6 da.Cmtej^ habitari tatum tanq urbé Capuam frequenrariq? placuit : corpus nullü ciuitatis: nee fenatu nee plcbis cófilium:ncc magiRratus cflê:fineconfilio publico:fine imperio mulritudincm nullius rei f' ter fe fociam ad cófenfum inhabilé fore præfedû ad cia iura rcddenda ab Roma quot annis miffuros Ita ad Capuam res côpofiræ confilio ab omni parte laudabili: feuere amp;nbsp;ederiter i maxime noxios aiadz uerfum:multitudo ciuium difïïpara in nulla fpem rcditus.Non fcatuitum incendiis:ruinif^ in teda F noxia:murofgt amp;nbsp;cum emolumento quæfita etiam apud focios Icniratis fpecies incolumirare urbis no bilifimæ opulentiffîmæqî.Cuius minis ois câpania omncs;qui Canpaniam circa accolunr:populimg^ m uifîênt:confeffio expreflâ hoRi qta uis in romanis ad expetendas poenas ab infidelibus fociis : amp;nbsp;qua nihil in Annibale auxilii eflet ad recepros in fidem tuédos.Romani pro confules perfundi : pel ad Ca/ puam attinebat:cura.C.Neroni exnsduabusIegionibus;quasadCapuam habuerat: fexmilliapedf tum amp;nbsp;trecctos equitcs:quos ipfe lcgiflet:amp;: focium latini noi's peditû nurac^ parcm:amp; odingétos eq tes dccemunt.Qué exercitum Puteolis î naues impofitû Nero in Hifpaniam tranfportauit.Cü Tarra/ conem nauibus ucniflètiexpofitifq? ibi copiis:amp;' nauibus fubdudis focios quoq? nauales multitudinis Afdru? augends caufaarmaRct ^fedus ad Iberum flumen exerdtum a.T.Fonteio:amp; marrio acccpit.lndep'' bal Ne/ g's ad hoRes ire Afdrubal Amilcaris ad lapides atros caRra habebat î aufitais. Is locus é irer oppida Hf roné lu turgim:amp; Mentifam.Huius falrus fauces Nero occupauit.AfdrubaI:nein ardo residiercauduceatore dificaf rniut:quijpmitteret:fi inde miRus forer:feoém exeratû ex Hifpania deportatu^.Quam rem cü lætq aio romanus accepifléndiem poRe^Afdrurbal colloquio petur;ut romani leges cofcriberent de trade

UBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;is?

dis arcibus urbiamrdieg? flatucnda:ad qua præfidn deducerétur:fuaqp bmnia fine fraude poem depor tarent.Quod ubi impetrauinextéploprimis tenebris:at^ indetora nodc:qd'grauiflïmum exercifus crat. Afdrubahquacugp poflétreuadere e faltu luHir.Dara fedulo opera eft:ne m ulh ea node exirent : ut ipfapaucirasrumadhoftemfilentiofallendum aptiontumadeuadédumpatras femiras:ac difficiles eflèt:uenru infequéri die ad colloquiu cft;fed loquédo pluraifcribendogi dedira opa quæ in tem nö eP fent die eófumpto in pofteru dilarum eft. Addira infequés nox fpariu dedit amp;nbsp;alios em itrédi:nec pofte/ ro die res finé inuenir.Ita aliquot dies difceprado palam de legibusmodefç emittédis dam e caftris car thaginéfibus abfumptæ:amp; pofteaqua maior pars emiflâ exercirus era raam ne iis quidéiquæ ultro dix lt;ftacrât:ftabatur:minul^ ac minus cû timore:fimul fide decrefeenre conucniebar.Iam ferme pedcftres omnes copiæ euaferant e faltu:cü prima luce denfa nebula faltû omncicâpofcp circa îrexuit,Quod ubi fenfit AfdrubaI:mitritad Ncronc:qui in pofteru diécolloquiu diffcrat.Illü die rcligiofum Carthaginé fibus adagendû quicquâ reiefleme turn gdem fufpcda fraus:Cû data effet uenia dus diei;cxrcp!o AP drubal cû cquitaruiclephatifqi caftris egreffus fine ullo tumultu î tutu euafir.Hora ferme quara depul fa foie nebula aperuit dicmaiacuagi hoftiû caftra côfpexerunr romani.Tum demû Claudius punicam fraudem agno(ccns:ut fedolocaptû fenfit:proficifcenté inftirit fcqui;paratus confligereade ; fed hoftis derredabat pugnam leuia ramé prælia inter extremû punicum agme.-præcurforefg^ romano^i fiebât. Inter hæc Hifpaniæ populi:ncc qui poft eladé acceptam dcfccerant:redibant ad romanos:nec ulli noui deficiebant:amp; Romæ Icnatui populo^ poft receptam Capuâ nô Iraliæ iam maior:quam Hifpaniæ eu taerat:exercitûaugeri;amp; imperatoré mirtiplacebar.Necramé:qué mitrerct:(atis conftabat quoniâ iP Iuc;ubi duo fummi iperatores intra dies.xxx.cecidinènr:qui i locûduopz fucccderet:extraordinaria eu ta diligcndus cenCum alu ahu nominarét:poftremû eo decurfum eft:ur populus ^confuli creando in Hifpaniâ comitia haberctidicqi comiriis côfules edixerût.Prîo cxpcdaucrantiut q fe tanto imperio dP gnos crederét: nomina ^fiterentur.Quæ ut deftituta expedano é:redintegrarus indus acceptæ eladis: defyderium^ ipciatoi^ amifiê^.Moefta itaep ciuitas ^pe inops cÔfilii co minoré die tamé in câpû de/ fcendit:atcp in magfftratus uerffeueufpedantora prîcipum:aliorûq? alios inruennû : fremuntqi adeo perditas tes defperatumep de rep,efl‘e:ut nemo audeat î Hifpaniâ îperiû accipcrc.Cum fubito.P.Come lius illius qui î Hifpania ceciderat fiiius:quattuor amp;nbsp;ferme uigîti annos natusijafeffus fe perere in fupe riore:undc cÔfpici poflct:loco cÔftirit.In qué:pofteaquam cm mû ora conuerfa funtxiamore ac fauore extempIoominatifuntfeIixfauftûq;imperiû.IulTîdcindeinircconfifiimfuffragiû adunû omnesnô centunæ modo:fed etiâhomines.P.Sdpioniimpcriù effein Hifpaniâiulîêrût. Cæterupoft remadâ: Scipiôi ut iam refederat im petus animorû ardor^:filentiû fubito ortum :amp; racira cogitatio quidnam cgiflent ante le/ noui:quod fauor plus ualuifler:quam ratio ætatis:maxime paenirebar:quidâ etiâ fortunâdomus hor ginmâ rebantmomcqi ex funeftis duabus familiis in eafq? puinciasmbi fepulchra patris:parruiqp res gerendæ ætatem tflènt^Iicifcentis.Quod ubiab rctanto impecuada follitudiné curamcp hominûauertit:aduocata cÔ menu donenta deæratefua imperio^ mâdato amp;nbsp;bello:quod gerédum eflêt:magnoclarom animo difleruit: luffra' ütardorem eum:qui rcfederat:excitaret rurfus:innouaret^ amp;nbsp;implerct homines certioris fpei : quam gio po/ quâtum fides pronuffi humani;aut ratio ex fiducia reß^ fubire foler.Fuit,n,Scipio non ucris râtum uir puli é î tunbus mirahilisffcd arte quoep quadâab iuuenta î oftentatione eap^ compofitusiplcram apud multP hifpani tudinemaurpnodurnas uifafpecics:autuelutdiuinitusmentemoniraagens:fiue amp;ipfi capti quadâ am qfP fupftitioneanimi:fiueut impia confiliaq? uelut forte oraculi miffi fint:neccundationcaflêquerentur. turn Adhæciam inde ab initio præparans aîos:ex quo togam uirilcm fumpfi tmullo die prins ullam publi/ cam priuatamq5 rem egit:quâ i Capitohu iretiigreiTufq! ædem cüfedcret:amp; plærû^ tempus folus in fe cretüibi tereret:hic mos per omné uitam feruabatunfeu confulto:feu remere uulgaræ opinionifidem apud quofdam fecit:ut ftirpis cum diuinæ uirum cnc:rcrru!itq; famam 1 Alcxadro Magno prius uul/ Vide garâ amp;nbsp;uanit3tæ:amp;; fabula parem :anguis Imanis côcubitu cocepruÂ I cubiculo matris dus perfæpe ui gælliû fem prodigiieins fpecié.-interuétuçp hominûeuolutam repéte:at(j exoculis elapfam:his miraculis nû/ amp;nbsp;Pliz qua ab ipfo illufa fides cft:qui potius auda arte quadammec abnuendi raie quicquâ;nec palâ affirmâdi. nium Malta alia ciufdé generis alia uera:alia aflimulata admiraticnis human« I co iuuene excefferât modu: quibus fræta tunc ciuitas æran hand quaquâ maturæ tanrâ molé rej^itâtumq? Iperiû permifit. Ad cas copias:quas ex uetcre exercitu hifpania habebanquæqi a Pureolis cü.C.Nerone traiedæ erât: dccémil/ lia peditum :amp;mille équités adduntur:amp;.M.IuniusSyllanus propræror:adiuror ad res gerendas darus eft.Itacum.xxx.nauium claffc.Omnes autem qulqueremcs crant Hoftiis tyberinis profedus prater oram tufei maris alpcs:atç gallicû finum:amp; deinde pyrenei circüucdus ,pmontorium:cmporiis:urbe gueca oriundi:amp; ipfi a Phocea funtreopias expofuir.Inde feq nauibus iuftis Tarraconem pedibus profe dus conuentu omniu focioruxtenim legatióes ad famâ aduétus eius ex ol fe ,pulcia effudcrat : habuit: nauesibi fubduci iubet:remifiïs quattuor triremibus maffilicnfiû:quæ officii caufaa domo profecu/ tæ fuerant.Refponfa inde legationibus fufpéfis uarietate tot cafuü dare coepit.Ita elato ab ingenti uirtu turn fu3^ fiducia animo:ut nullu ferox uerbü excidercrungcnfcp oibus:quæ diccretuneffet rum maie ftas:tü fides .Profedus a Tarracone amp;nbsp;ciuitates focio^:amp; hyberna exercitus adiit:collaudauitcp milites . - . quod duabus tâtis cladibus delccps idipulciâ obrinuiffcntincc frudü fecûda^ rerû fentire hoftis paf/ fi:omni cis Iberum agro eos arcuiflêntifociofgi cum fide tutati effent.Martiü fecum habebat cu tanto ®®“.!? honore:ut facile appareretmihil min us eü uereri:quâ negs obftaret gloria: fuæ.Succelfit inde Syllanus 5apïoc

Neroni Si i hybema noui milites dcdudi.Scipio oibus:quæ adeunda agédagi erat;mature aditis peraz difguTarraconc coceffit.Nihilo minor fama apud hoftes Sdpionis crat:quam apud dues lociofç : Ä diuinatio quædâfuturi:quo minus ratio timoris rcddiTorcratico opportunæ maioré Ifcrcns mctu.In hyberna diuerfi cÔceflêrûr.Afdrubal Gifgonis ufç ad Ôccanû:amp; gadcs:Mago in mediterranca maxlc fupra caftulonenfcm faltu: Afdrubal Amilcaris filius pximus Ibero circa Saguntu hybernauit. Aeftaz ris dus téporc extremo:quo capta é CapuaÄ Scipio in Hifpaniâ uenit:punica claßls ex Sidlia Tarentû accita ad arcédos eSmeatus pfidii romannqd in arceTarétina eratxlauicrat qdé oïs ad arcé a mari adv tus:fed aflldendodiuriusiardioréannonam fociis:quahofti facicbatinô.n.tanrûfubuehi oppidanis p pacata littora:apcrtof$ portus pfidio nauiü punica^ potcrat:quantü frumenri claflis ipfa turba nauali mixta ex omni genere hominu abfumebat:ut arcis pfidiu etiam fine ïucdo:quia ibi pauci erat: ex ante præparato fufientari pofiét:claflîœ amp;nbsp;tarétinis ne inuedû qdem fufficcret.Tâdem maiore gratia : quâ ucneratclaflisidimifià é. Annona baud multûlaxauerat:qa remoto maritimo pfidio:fubuehi frumétû non poterat.Eiufdé æftatis exitu.M.MarcclIus ex S ici lia puincia cû ad urbé ucniflct:a.C.Calphurnio prætorc fenatus ei ad ædem Bellonæ datus é:ibicû de rébus a fe gefiis dificruificnqucfius leniter non fuam magis:quâmilitû uicé:qd' prouicia côfcda:excrcitû deportare non licuiflèt:poftulauit:ut trium phanti urbem inire liceret:id nô impetrauit:cum mukis ucrbis adum eét:utrû minus cÔueniret:cuius nomîeabfentis ob rcs pfperedudu cius geftas fupplicario décréta foret:amp; diis immortalibus habitus honos;ei pfenti negate triûphum:antcq tradere exerdtû fuceeßen lußlßcnriqd nifi manéte î prouicia leceineref:eumdfidebellotriûpîiare:cumcxercitusreftis mmri:atŒimcririrriumi?h] abeßet.

Marcello:quo die urbé ouas inirctapenu eét:pridic quam urbé inirct:i more Albano triûphauit. Inde ouans multâpræfepdam ^urbé^tulit:cûfImu^acrocapta5^Syracufap^catapultæ:baIlfiæg!;amp;: alia oîa infiruméta belli Iata:amp;: pacis diuturnæ regier opulétiæ ornaméra:argéti aerif® fabrefada uafa : amp;nbsp;alia fupellexiptiofaqi ucftis:amp;mulra nobilia figna:qbus ïter primas gracia’ urbes ^raeufæ ornaræ fucrât. Punicæ quogt uidoriæ fignü odo duftielcphâri:amp; nÔ minimu fuit fpedaculu:cû coronis aureis ^cz dentes Sofis Syraeufanus amp;nbsp;Mericus hifpanus:quo5^ altero duce nodurno Syraeufas îtroitû erat:alter NaTum quodgi ibi pfidii erat:4?diderat:his ambobus duiras dara:amp; quîgena iugera agri foJidi in agro Syracufano:q aut regius authoftiiJ.Po.Ro.fuifiêr:amp; ædcs Syracufis:cuius uellét eo^a quos belli iure animaduerfum cér.Merico uero hilpanifg?:qui eu eo trâfierant:urbs agerg? î Sicilia:ex iis:qui a Po.Ro» deffeciflènt:iufla dari:id.M,Cornclio mandata ut ubi ei uideretur:urbé agrüqi cis aflignaret. In codé Ii ouato 3gro Belligeni:p qué illedus ad trafirionem Mericus crat.cccc.iugcra agri decreta.Poft ^fedioné ex Si cilia Marcelli punica claffis odomillia pcdirü;tria numida^ equitu expofuit;ad cos Murgeniæ defeiue runt terræ fecutæ defedioné caßz Hybla amp;nbsp;Macella funtÄ ignobiliores qdam aliæ:amp;: numidæ pfedo Mutinæ uagi p rota Sicilia focioßz Po.Ro.agros urebant:Iup hocexercitus romanus irarus:partim qd cum ipcratorc nó deuedus ex puinda eét:partim:qd in oppidis hybernareuetiti erant:fegni fungeba/ tur militia.-magifqi dus audor ad feditioné:qua aius deerat.Inter has diHicultates.M.Cornelius ptor amp;nbsp;mill tu animos nunc côfolando:nunc caftigando fedauirÄ duitates omnes:quæ defcccrant:in dedi/ tioné redegit:atg? ex his Murgantiâhifpanis:quibus urbs agerqs debebatur: ex.S.Cattribuit, Côfules cum ambo Appuliam prouindam haberent:minufgî iam terroris a poenis amp;nbsp;Annibale eét:fortiri iufli Appuliam:Macedoniam^ puincias:Sulpicio Macedonia cucnitufgr Leuino fucceffît. Fuluius Roma comitiorum caulà accerfitus cû comitia côfulibus rogandis haberet:prærogatiua céturia iuniorum de clarauit.T.Manlium Torquatû ôd.T.Odaciliû.Manliusiqui præfens crangrarulâdi caufa turba coiret: ncc dubius diet confenfus populi:magna clrcûfufus turba ad tribunal confulis uenit: petitq? : utpauca fua uerba audircncenturiamgnquæ tuliflèt fuffragium:reuocari iuberet.Eredis omnibus expeOTtio/ ne quid nam poftulaturus ccr:oculorum ualitudinem cxcufauit.Impudcnrcm amp;nbsp;gubernatorem ôdip peratorem eflè:qui cum alienis oculis ei omnia agenda fint:poftulet fibi aliorum capita:ac fortunas cô/ mitti:proinde:fi uideretur:ÔC redire in fuffragium céturiarn iuniorum iuberet:amp;l meminiflé in confuz libus creandis bcllnquod î Italia fit:temporumç reipu,uix dum requiefeere fe in auris a firepitu amp;nbsp;tu' multu hoftili:quo paucos ante menfes aflederint prope menia romana.Poft hæc cû centuria frequens fucclamafletmihil fe mutare fententiæ:cofdcmqj cSfules didaturos eflè:tum Torquatus:Neg? ego ue/ ftros:inquit:mores conful ferre poteromegt uos imperium meum redite m fufFragium:amp; cogitate bel lum punicum in Italia:amp; hoftium ducem Annibalem efle.Tum centuria amp;nbsp;audoritate mota uiri : ^

admirantium circa fremitu petit a confule:ut céturiam feniorum dtaret.Velle fefe cum maioribus na/ tu colloqui:amp;: ex audoritate eorum confules dicere.Ciratis centurise fenioribus datum fccreto in oui/ li cum his colloqucdi tempus.Scniorcs de tribus confulédum dixerunt elle.Duobus iam plcnis hono rum.Q.Fabio ÔC.M.MarceUoÂ fi uti^ nouum aliquéaduerfus aducrfus poenos confulé creari uellét M.Valeriû Leuinû egregie aduerfus Philippu regé rcs geffiffe terra mariœ,Itaç de tribus côfultarionc data:fenioribus dimiflisnuniores fuffragiu incunt.M.Marccllû ClaudiüTulgcntc turn Sicilia domita: amp;.M.Valeriu abfentes confules dixerunt:audoritaté prærogatiuæ oés centuriae fecutæ funt.Eludanc nunc antiqua admirâtes:non equidé:fiqua fit fapientium duitas:quam dcfti fingunt magis;quam no runt:aut principes^rauioresitemperatiorefç a cupidine imperii aut multitudiné melius moraram cc feant fieri poflê.Gctunam uero iunioÿi femores cófulere uoluüTeiqbus imperii fuffragium mandaret

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijo

nix ut uerffimile fitrparetü quoep hoc fæculo uihs kuifçp apud liberos audlon'ras fedtPraetoria ide co/ rnitia habira.P.Manlius VaIcns:amp;.L.Manlius Acidinus:amp;:.C.Lc0orius.amp;.L.Cincius Almenms créa/ ti funt. Force ita kidinut cominis perfeóhs:nunciaretur,T.Oftacilium:quem.T.Manlio: omnis ni in/ terpelatus ordo comitiopi eetxollegam abfente daturus fuifk uidebatur populus: mortuu i Sicilia ee.

Ludi Apollinarcs amp;nbsp;priore anno ut fuemr:^ eo anno fiercnr:rcpcrc Calphurnio prætori fcnatus de Suber/ crcuit:ut in pperuum uouerétur.Eodéanno ,pdigia aliquot uifa.In æde côcordiæ Victoria quæ icul? tâos Pli minecranfulmine ida deeuflâ^ ad Vidoriasequae in arce fixa erât:hæfit:ncq? inde ,pcidir:amp;.' Anagnia nius in amp;nbsp;Fregellis nunciatu c murum portaf® decælo ignetadas.Et iforo fubucrrano fanguinis riuos p dié ethru/ totum fluxifléiód Ereti lapidibus pluinê:amp;: Reara: mula peperifle.Ea prodigia hoftiis maioribus jgt;cu ria póit rara funt:amp; obfecratio in unum dié populo idida amp;nbsp;nouédiale làcrû:facerdotes publia aliquanri eo an Prolo/ no mortui funt:nouiœ fuffedi.In locû.M. Aemylii Numidæ decéuiri facroß^ Aemylius Lepidus.In lo meus cum.MPóponu Matnonis potifias Liuius.In locu.Sp.Caruilli Maximi auguns.M.Seruilius.T.Oda clnusCraflus pótifex:qaexado anno mortuuserat:ideonoiatioi locum eius noné fada.C.Claudius Flamédialis:qdexta pperam dederat Flaminio abiit.Per idé répus.M.Valerius Leuinus:réptatis prius per fecreta colloga pricipu animis:ad ididum ante ad idipfum códlium aetolopz claflêexpedita uenit. ybi cum Syracufas Capua^ captas i fidem i Italiaç re^ fecundate fuceeßum oftéraflèr:adiieciflètç:iâ inde a maioribus traditû moré romanis eolédi focios:ex qbus alios î ciuitaté arep æquü fecum ius acce piflcnt:alios î ea Fortuna haberét:ut focii cé:quâ ciues mallét. Actolos co i maiore futuros honore : qd* gentiûtranfmarina^ in amidtiaprimi ueniflènt.Philippû eis amp;nbsp;maccdonas graues accolas eé:quoplt;: fe uim:ac fpiritus fregiflê:uigorem ét eo redadum eé:ut non his modo uibibus:quas per uim ademiflet îetolis:excedanr:R’d iplam Macedonia îfeftâ habcât:amp; acarnanes quos ægre ferrét. Aetolia corpore fuo direptos reftitu^ fe in antiquâ formula iuris ac ditionis co^.Hæc dida promiflag? a romano iperato/ re Scopas:q tu prætor gentis erar:amp; Dorimachus prîceps ætolcw affirmaueruntaudoritaté fuam mi note eu uerecundia:6C maiore cum fide uim maieftatemç Po,Ko.extollentcs:maxie tamé focs potiû/ dæ mouebat Acarnaniæ.Igftur conferiptæ conditiones:quibus in amidtiam focietatemœ Popu.Ro. üenirét:adirumç ut fi placerct:uellentœ eodem iu re 3micitiæ:elei:lacedæmoniicy:amp; Arralus:amp;; Pleura Aeroli tusÂ Scerdiledus eflcnt.Afiae Attalus:ni thraeû ôdiUyrico^ reges.Bcllum ut extéplo ætoli cum Phi cû Ro. lippo terra gererent.Nausbus ne minus.xx.quîqueremibus adiuuarét Romanos Vrbium Corcyra te fœdus nus ab Aetolia incipiéte folum:tcdaŒ:amp;: mûri cum agris æroloK:alia ois præda Po.Ro.eént. Darétqi faciunt opéra romanirut Acarnaniâ ætoli haberent.Si ætoli pacé eu Philippo facerent fœderi afenberentrira ra tam eo^ pacem;fi Philippus arma a romanis fociifç:quiq? co^ditionis eént:abftinuifiènt.Item:fi Po. Ro.faedere iûgerctur regi:ut caueret:ne ius ei bellum inferendi ætolis fociifg? eopz eér.Hæc côuenerut: conferipragp biénio poft olympiæ ab ætolis î Cipitolio ab romanis:ut teftata facris monimétis eftënt: funt pofita.Moræcâ fuerât retéti Romæ diutius legatiætolô^:nectamé îpcdlmento id rebus gerédis fuit:^ætoli extéplo mouerutaduerfus Philippe bellû:amp; Leuinus Zacynthu parua îfula cft propiqua Aeroliæ:urbé unam eodem:quo ipfa cft nomine:habet:cam præter arcé excepit:amp; Oleniadas Naxûçp acamanij captas ætolis côtribuit.Philippû qd fatis iplicatum bello finitimo ratus:nc Italiâ poenofœ ÔC pada cum Annibale poflèt refpicere:Corcyram ipie fe rcccpit.Philippo ætolo^ defedio Pellæ hyoer/ nantiallata cft-ltag? qa primo uerc moturus cxercitû i Græciam erat.IIlyricos finitimafç ei urbes aP *erno metu qetas :ut Macedonia haberet:cxpeditioné fubirâ i oricino^ atœ appolloniarum fines fecit: ^gæÇ“? apjDoIloniatas cû magno terrore:ac pauorecôpulit îtra muros:uaftatis ^ximis lllyrids in Pela ^niâ eade ederitate uertit iter.Inde dardano^ urbé fitâ î macedoniâ trâfitum dardants fadurâ ccpit, raptim adis:mcmor ætolid iûdi^ cum eo romani belli;pcr Pelagoniâ:amp; Nympheû:amp; Boetiam in Theflâliâ dépendit ad bellû fecûaduerfus ærolos capeflendum :lncitari poflê homines er edebat : amp;nbsp;Klidoad fauces Theflaliæ perfeo cum quattuormillibus armatoßi ad arcédos aditu ærolos:ipfepriuf/ qua maioribus occuparetur rebus:i Macedoniam atqj i Thrada cxercitû ac medos cduxit: incur rcre ea gens iMacedoniamfoIitaerat:ubi regem occupatû externo bello ac fine præfidioeflè regnum fenfiP ‘^Aphragandas igitur uaftareagros:amp; urbem lamphamiam caput:arcemg? medieæ oppugnarecœ pit.Scopas ubi profedû î Thraciâ rcgéioccupatumgi ibi bello audiuit:armara omni iuuentute ætolo/ nannbellû inferre Acarnaniæ parar.Aducrius qd fe acarnanum gcns;amp; uiribus impar:amp;: lam moenia Gleniados Naxumep amiflà cerncns:romanaç ifuper arma igruere.lra magis îftruit quam côfîlio bel *um coniugibus bbenfey amp;nbsp;fenioribus fupra.lx.annos î propiquam Epirum milïïs:a,xxv.ad.lx.annos coniurannnifi uidores fe non redituros.Qui uidus ade exceflilîêt:cum nequis urbe tcdo menfa lare reeiperer.Diram excerationé in populates obrcftationéq^;quâ fandiffîmâ poruerunt: aduerfus hofpi/ *ji5fP°^“®’^nf’præcatiç fimul epirotas funt:ut g fuoijz in ade occidiffentieos uno tumulo côtegerét adniberentç humatis titulum.Hic fiti funt acarnanes:g aduerfus uim atç iniuriâ ætolo^ ^ patria pu gnantes morté oppetierunt,Per hæc indtatis animis caftra extremis finibus fuis obuiam hofti pofue/ ^nt.Nuncns ad Philippû miflistguâto res in diferimineeétomittere Philippum id quod in manibus at:coegerût bellû.Iampharma per deditionem recepta amp;nbsp;profpero alio fucceflu rc^i Aetolorum ipe/ inr? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prinao coniurationis fama Acarnaniæ:deindeauditus Philippiaduentus regredi ctiâ î

^°^^’^ unes.Nec Philippus:gq neopprimeréturacarnanes:itincribus magnis ierat:ultra dix ^«Pärenüs Jnde cû audiftet reditû ætolo^ ex Acarnania:amp;; ipfe Pellâ rediit.Lcuius ueris pricipioa

Corcyra profedus:nauibus:fupato Leucate pmontorio:cum ucnidèt NaupaélumiAnticytâ îde fe pe Anticy tituna cdixit:utpra:do ibiScopasætoligi cdènt.Sita Anticyra eft î Locride:leua pte finû corinthiacum ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intrantibus breuis terræ:eo breuis nauigatio a Naupado e:tertio ferme pod die utring? oppugnari cœ

pta eft. Grauior a mari oppugnatio erat:qa amp;nbsp;tormenta:machinægp ois generis î nauibus crant:amp;.' na uibus rom ani îde oppugnabantjraçp îtra paucos dies recepta urbs p deditioné ætolis tradif :præda ex Naupado romanis ceflit.Lcuino litteræ redditæ:côfulem eûabfenté dcdaratû:amp; fuccedoré uenire.P» Sulpiciu.Cæterù diuturno ibimorbo implicitus ferius fpeoîum ucnit Româ.M.Marcellus eu idibus Martiis côfulatum inidct:fenatu eo die moris modo caufa habuit: pfedùs nihil fe abfente collega ne^ de repu.neœdeprouîciisadurum.Scirefefrequéterficulos propeurbé îuillis obtredatoru fadorum fuoRz cdc.Quibus ramé abcdc:ut p fe nô liceat palam Romæ crimina edida:fada ab inimicis uulgarc: Vide ne ut infimularcnt aliqué fibi timorcabfente collcga:dicendi de côfule edc;ipfc eis extemplo daturus Se/ édita fi/ natum fucrit.Vbiqdé collega ucniftet:nôpaflûjz quieg prius agi:quam ut ficuli îfenatû îtroducantur: dag; fit delcdumpropca.M.Cornelio per totam Sicilia habitu:ut quâplurimi qftû defe Româuenirét;eundé Icgédû litteris faills Româimpleflè:Bellû î Sicilia cé:ut fuâlaudé minuar.Moderarianimigloriam eo die ade ptus côful fenatû dimifinaejjpe iuftû iufticiû oium re^i futu^ uidebaCdonec alter conful ad urbé ue/ Ocium:utfolet:excirauit plebis rumores bellidîuturnitate amp;nbsp;uaftatos agros dreaurbé:qua /niflèt.

infefto agmineidet Anniba :cx hauftam deledibus Italiâ:amp; pro re qdcânenfis cxercitus cæfus quaere/ bantur:amp; côfuIcs bellicofos ambos uiros:acres nimis:amp; feroces crearos:qui uel î pacetrâquilla bellum excitare poflentme dum î bello refpirare ciuitatem forent pafluri.Interrupit hos fermones node: qu2 Q uïg? pridie quinqtriis fuit plunbus fimul locis circa ford incédiü ortü. Eodem tpc fepté tabernæ : quæ po/ taberne ftea quin^ amp;nbsp;argérarix^qux nüc noux appellanâarfere.Comphcnfa poftea priuata ædifîcia.Nc^ enj tune bafilicæ erât.Comphéfæ laurumiæ:forumqî pifcatoriû:amp; atriû regium:ædes Veftæ uix defenfa e tredecim:maxîe feruorû opa:g in publicû rcdemptiiacmanumiffi funtmode 6/ die continuatû ineen/ dium fuir.Ncc ulli dubiû fuir:humana id fraudefadû eé:quod pluribus fimul locis amp;nbsp;iis diuerfis ignés coorti eßcnr.Iraqi côful ex audoritate fenatus ^ concione edixing quorû opera id conflam incendiû^ Bafili^ fiteretur:præmiu fore libero pecuniâ:feruo libertaté.Eo pmio indudus câpano^ calauiorû feruus:Ma cæ tum nus cinomé erat:îdicauit dominos:amp; hi quingi pterea iuuenes nobiles câpanoß^:quorû parères a FuF nô erât uio pcufli erant fecuri:id incédiû fecifleiuulgocpfaduros alia:nicomphédatur.Comphenfi:familiæg^ eorum primoeleuabaturîdcx:indicium^:pridemeûuerberibuscaftigatûâ dominis difccflilTeip i» ac leuitaté ex re fortuita crimen cômenrû.Cærerû ut coram arguebanequæftioex miniftris fadnoris foro medio haberi cccpra éifaflï oés atç in dominos fcruofgi confeios animaduerfum é.Indici libertas data.amp;.xx.millia æris côfuli Leuino Capuâ ptereunti dreunfufa multitudo câpano^ obfecrantiû eu h chrymis:ut fibi Româad fenatum ireliceret:oratum fiqua mifericordia râdem fledi pofTennne few ultimû pditû ircntinomcgi campano^ a.Q.FIacco deleri finerét.Flaccus fibi priuatâfimulraré cûcap^ ms negare ullâ eé:publicas inimidtias amp;nbsp;hoftiles eé:8/ futuras:quoad eo aîo î Po.Ro.eé fciret : Nullan»

cnim î terris genre cfle:nullû îfeftioré populü nomini romano.Ideo fe mœnibus îclufos tenere coj: ûƒ fiqui euafiïrenr:ah'qua uclut feras Bedias p agros uagariÂ laniareÄ trucidare quodeung^ obuiu deu AIios ad Annibale traffugiflè. Alios ad Roma icendedâ ^fcdos.InuétU54 î femiufto foro confulc ufft gia fceleris câpanoj^.Veftæ ædem petitam Ä æternos ignes:amp; côdirû î penetrali fatale pignus îp«« ro mani.Se minime céfere tutum ellecampanis poteftaté irrandiromana mœnia fieri. Leuinus capanos iureiurâdo a Flgcco adados.v.die quâ a fenatu refpôfum accepiflènt Capuâ redituros:fequi feRomana iuffit.Haccircûfufus multirudi'eifimulficulisobuiam cgreffis.Româporcdaréadeijdifccir dariflina^ rum urbid excidio celcberrimus uiris uidos bello accurïatores î urbé adducens.De rep.tamé primula ac de prouîciis ambo côfules ad fenatû rertulere, Ibi Leuinus quo dam MacedôiaiôC Græcia ætop acar nancs.Locrigj ecnt:quafqp ibires ipfeegidetiterra mang^ expofuit. Philippû îferété bellû ætolis î cedoniâ retro a fe côpulfum:ad intima penitus regni abifledegioneç îde deduci pofle: fatis daflécé ad arcédû Italia regem:hæc de fe deœ pulcia:cui pfuerat:côfultum.De^uîciis cômunis relatio fuit.D^ uere patres ut alteri cofulu Italia beîlûç eu Annibale ^ulcia ect. Alter da dem: cui.T.Odacilius pw*^ fet:Siciliâç puinciâ cû.L.Cincio ptore cÔtineret.Exercitus eis duo decreti:qui î Ethruria GaUia^/^”^ hæ quattuor erât legiones urbanæiduæ fupioris anni î Ethturiâ:dua: gbus Sulpicius côful pfuiucr«® Galliâ mitterêtur.Galliæ amp;nbsp;legionibus pedet:quc côful cuius Italia ^uicia cct:præ{ecidct:in Ethruria C.Calphurnius pod præturâ ,progato î an nu impio midLis:amp;.Q.Fuluio Capua jjuincia décréta: pro rogamep î annu impiü.Excrcitus ciuiü fociordgi minui iuflus:ut ex duabus legionibus una leg’orgn^ millia peditû:amp;.ccc.eqtû cént.pimidîs:qui plurima dipédia haberet: ôd fociorû feptémillia pedituiot ccc.equites relinquerétur.Eadé ratione dipcdiorum habita in ueteribus militibus dimittédis.Gn.rw uio confuli fupioris anni:nec deprouincia Appulia:nec dcexcrcim:qué habuerat: quicquam nautatu: tantum in annum prorogatû impium cd.P.SuIpicius collega eius omné excrdtu:præter focios nauaz les indus dimittere cd.Ircm ex Sicilia exercitus:cui.M.Cornelius prœeder:ubi conful in prouiciam uC niflêt:dimitti ludus.L.Cincioab obtinédam Siciliam cannéfes milites dati duarum innarlegionum. Totidem legiones in Sardiniam.P.Manlio Vulfoni prætori decrctæ:qbus«L.Cornelius in eadem pro/ uincia priore anno præfuerat.Vrbanas legiones ita fcribereconfulcs iudï:ne que militem facerent:9jO exercitu.M,Qaudii.M.Valerii.FuIuiiçp fuidcnt:ncue eo anno plures:quâ una amp;.xxx.romana: legio«*

EIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ji

cllênt:his fenatufconfulns pctrcdfsiforrin ^uincias cófules;Siciba amp;nbsp;claffis Marcello.Italia cubeHoad Atf.Sv Uerfus Annibalé Lcuino cuenir.Quæ fors uelut ire^ capris Syracufis ita exammauit ficulos expeftario cnlop^ neforris iconfulü cofpedlu ftancis:ur coploratio coi^ flebilef^ uoeesÄextéplooculos hominu couer quærc/ tercnt:amp;;poftmodü fermones præbuci it.CirciJibac.n.(enatdcü uefte fordidaaffirmâtes fenon modo læad/ fua qf^ patria:fed rota Siciha rchöuros-.fi eo Marcellus itcßz cd îperio rcdiflctmullo fuo mento eu ante uerfus »rnplacabilem î fe fuinê:qd iratû quod Româdc fe queftû ueniflè fitulos fciat:faâu^ fobruiab Aetnæ Marcel ignibus:aut mergi freto fatius illi îfulæeflè:quâ uclutdedi noxæ inimico.Hæ finguloji qrclæ domos lum pz primum nobihû circûlaræ celebratæ^ fcrmonibus:quos partim mifericordia ficulo^;parrim inuidia mutarô Marcelli excirabatu fenatû etiâperuencrût.Poftulatûa côfulibus e{l:utdepmutâdis puincus fenatum ^ui'cia confulerét.MarcelIus fiiam auditi a fenaru ficulicént:aliâ forfitan fururâfuiflè fniam fuâdiccre. Nunc rû Priz nequis timoré frænari cos dicere poflêt:quo minus de eo libere queranfun cuius poteftate mox fururi mus fint:ficollegæ nihil îterfit:mutarefe prouinciaparatû cfié:dcprecari fenatus præiudiciü.Nâcum extra Marcel fortecollegæoptioné date prouinciæ iniquû fuerit:qro maioré iniuriâ:imo conrumcliâ eflê : forte fuâ lus frez ad eum trâlTerrifita fenatusxû qd placeret:magis oftédificcquâdecrcuiflctidimitnf’Jnter ipfos confu gir An/ les pmutâtio ^uinciagejrapictefato Marcellum :ad Annibalé faäa eft:ut ex quo primus poft aduerfæ nibalis gloriâpugnæeceperata eius iaudem pofti émus romanoß^ impcrato^z profperis turn maxime bellicis ferociâ rebus caderet.Permutatis prouîciis ficuli i fenatû introdu(fti:mult3 de Hicronis régis fidcppetua erga Ôcultiuf Popu.Roma.uerba fecerunt:in gratiâpublicam auertétes Hieronymû:ac poftea Hippocrarc:atœ Epi Ro. ma cidem tyrannosrtum ob aliaßi ciuitatû defedioné ab romanis ad Annibalé inuifos fuiflè fibi : ob earn to^ ab caufam amp;Hieronymû a principibus iuuentutis pro publico irerfedum côfilio:amp; î Epicidis:Hippocra co oceiz nicy cædem fepruagi'ta nobiliffimoiji iuuenû côiurationé fadam :quos mora deftitutos:quia ad prædi fus dum tépus exerarü ad Syraeufas no admouiflènt:omnes a ryrânis inrerfedos indicio fado. Eâ quoep Hippocratis atep Epicidis tyrannidé Marccllü exciraflèdeonnnis crudelirer direptis.Nunq deidc prin/ apes fyracufant^defiflèad Marccllürianfircrpolliccnq; feurbé:cü ucllet:ci tradituros.Sed eü primo üi capere maluiflcdcidc cû id nc^ terra neg? man om nia exptus potuiflèt:audores traditapz Sy racufa rum;Fabrü æranû SofmÄ Mencû hifpanum:quam principes fyracufano^ habere:totiens ia ncqcq ultro offerentes:præoptaflè:quo feiheet iuftiore de ca uetuftiflimos focios Po.Ro.truadaret:ac diripe ret:fi non Hieronymus ad Annibalé dcfeciflct;fed populus fyracufanus amp;nbsp;Scnarus:fi portas Marcello fyracufani publice amp;nbsp;non oppreflîs fyraeufanis tyrâni cop^ Hippocrates amp;nbsp;Epicides claufiflènr:fi Car, thaginenfiûarmis bellûcû Po.Rorna.gcfliflènt quid ultra quâ quod feceritmifi ut delercrSyracufas fa Syracu cere hoftilircrMarcellum potuifléfCertepræter moenia:amp; tcdacxhaufta urbis facra fradaacfpoliata fanoßi deum delubra:diis ipfis ornamentifep copz ablaris:nihil relidû Syraeufis eflé.Bona quog^ multis adé/ qrclæ pta ita:ut ne nudo quidéfolo:rel]quis direptis:nealere fcfe:ac fuos poflènr:orare fe patres conferiptos: aduer/ ut fi nequeât oîa:faltcm quæ comparere:cognofciç poflint:rcftitui dominis iubeant.Talia côqueftos fufMar cum excedereex remplo:utde poftulatis eo^ patres tofuli poflênt.Leuinus iuflîflèt:maneât;inqt Mar celluni cellus:utcoram his refpÔdeam.Quâdo eacôdicionepro uobis patres.c.bella gerimus:ut uidos armis aceufatores habeamus:duæ captæ hoc anno urbt’s:Capua Fuluium reum.Marcellû Syracufæ habeât. Redudis in curiâ legatis:tum côful.Non adeo maieftarisnnquit Popu.Roma,imperii^ huius oblirus fum patres.c,ut fi de mco crimineambigcrcCconful didurus caufam aceufantibus græcis fuerim:fed non quid ego feccrim in difquifitioné uenir;fcd quid ifti pari debuerint:qui fi nÔ fuerût hoftcs:nihil P tereft nûc:an uiuo Hierone Syraeufas uiolauerim.Sin auré defciucrunt:legaros noftros fcrro: arque ar mis pcricrunt:urbé ac mœnia claufcrunt:exercitum(ÿ carthaginéfium aduerfus nos tutari funt:gs paf fos cé hoftilia:cû fccerint:idignatur:tradétes urbé pneipes fyraeufano^ aduerfatus fum:Sofim amp;nbsp;Me/ ricum hifp3nû:quibus tantam rem crederem:potiorcs habui/Noeftis extremi fyraeufanoK : quippe quialüs humilitaté obiieiatis.Quis eft ueftrum:qui fe mihiportas apturû:quiarmatos milites meos inurbéaccepturum promifcritfOdiftis amp;nbsp;execraminieos:qui fecerunt:amp; nchis quidécontumeliis in cos dicédis parcitis:tamé abeft:ut amp;: ipfi talc quicquam faduri fucnns.Ipfa humilitas eorum patres.c. Marcel quam ifti obiiciût:maximearguméto é:me neminé:qui nauatam opam rcip.ueftræ uelit : auerfamm li refpôz cflè:amp;antcquamobfideré Syracufas:nunclegatismittédis:nunc ad colloquium eundo téptaui pacé: fum ad amp;nbsp;pofteaquam ne^ legatos uiolandi uerecundia erat:nec mihi içfi côgreflb ad portas cû prîcipibus re uerfus fponfum dabatur:niultis terra mariqi exhauftis laboribus:tandé ui arq; armis Syraeufas cepi.Quæ ca ficulos pris accidcrinr:apud Annibalé amp;nbsp;Carthaginéfes uidos fefe iuftiusiquam apud uidoris Popu.Ro.fena turn qrerétur.Ego patres.c.Syraeufas fpoliaras:finegaturus eém nûquam fpoliis carûurbé Romam exornaré.Quæ auté fingulis uidor aut ademi:aut dedi cum belli iure:tum ex cuiufcunqi merito fatis fao mefecifle.Ea nos rata habeatis patres,C.nec ne magis reipu.intercft:quam mca:Mea quippe fides exoluta eft. Ad répu pertinet:nc ada mea refeindédo alios in pofterum fegniores duces Faciatis: amp;nbsp;quo niam coram amp;nbsp;ficulope amp;nbsp;mea uerba audiftis patres.C.fimul téplo excedcmus;ut me abfentc: liberius confuli fenatus poflit.lta dimiffis ficulisÄ iple in Capitolium ad deledum difceffit.Cóful alter de po/ ftulatis ficulorum ad patres rettulit.Ibi cum diu de fentétiis cerratum eét:amp; magna pars fenatus a prin cipeeius fententiæ Manlio Torquato cum tyrannis bellum gerendum fuiflècenferent:hoftibus amp;nbsp;fy Manlii raeufanorumÂ Popu.Roma.ód urbé recipi nócapi:amp;; receptam legibus antiquis amp;nbsp;Iibertate ftabilirc: Toiqti non feflam miferada feruitute belle affligiiinter tyranoje amp;nbsp;ducis româi certamia præmiû uidoris in fora

medio pofirâ urbc pulchernmarac nobiliflima petiflè:horrcu at^ ærarium quonda Po.Ro.cuius mU nificcnria ac doms mulris tépcftatibus;hocdeniçp punico belle adiuta ornataq? refp.cét:fi ab ïferis exi/ flat rex Hiero fidiffimus ipem romai cultor:quo ore aut Syracufas:aut Roman oftcdi poflc:cu ibi fez mirutaac fpoliatapatna relpcxitn'grediés Roma i ucftibulo urbis prope ï porta fpolia patriæ fuæ uifu' rus fitcHrcctahag^ cü ad inuidia cófulis miferanóeficulojy dicerétur:mitius tamé decreucrunt patres caufa Marcelli:Qux is geres bellu:uiól:orq? cgiflct:rata habéda:amp;: fe ï reliquü curæ fenatuifore ré fyraz eufana madaturofgi cóïuli Lcuïo:qd fine laöura reip.fieri pofietTortuis dus duitatis cófuleret. Miffis duobus fenatonbus ad coufulem m Capitolium uti rediret in curiamÄintroduótis ficulis fenatus.c, redtatum eft:legatig?benigneappeIlati:acdimifnadfeGenuafe Marcclli confulis proiecerunt obfez crantescutquædeplorandæacleuandæcalamitatiscaufa dixiflènt : ueniam eis daret : amp;nbsp;in fidem:6i clientelam fe:urbemque Syracufas acciperet,Pofthxc conful cimenter appellatos eos dimifit. • Campa nbsp;nbsp;Campanis defde Senatus datus:quo^oratio miferabiliorxa durior erat;neq;.n.méritas poenas nc

rorum garepoterannec tyranieranta’ quos culpa deferrét,Sed l'atis pefum poena^i tot ueneno abfumptis: tot qrellae lecuri peuflis fenatonbus credebat:paucos nobiliü fuperftites eé:qnos nee fua cófcictia:ut qcq de fe gra uius confulerér:ïpulerit:ncc mdons ira capitis dänauenncos libcrtatc fibiifuifgj amp;nbsp;bono^ aliqua par/ tem orare.Ciucs romanos affinitatibus plaerofqp:6ó ^pinqs ia iacognationibus amp;nbsp;eónubio uctuflo lü/ üosiSümotis defde e réplo paulifp dubiram é:an accerfendus a Capua.Q.Fuluius cet.Mortuus Clauz dius cóful crat ut cora ïperarore:q res geffiflenficur iter Marcellüdiculofgp difceptatu fuerat:difceptare tur.Deïdecum,MiAttiliü Fuluiü fratré Flacd legatos eiusiatgj Minutiûiamp;.L.Vcturiü Philonciitc clau du Icgatosiqui oibus gerédis rebus affuerara fenaru uidcrétincc Fuluiü auocari a Capua nee differrica panos uellétiinterrogatus (niam.M. Artilius Rcgulus:cuius exiis:q ad Capua fucrâtimaxîa audontas erat:In cófilio ïquit. Arbitror me fuiffe cófuübus Capua capta:cû quærcref ;q campanoß^ de repu.nfa benemeritus eer;du as mulieres cÔpertû c Bcüiâ Appia Attelanâ Capuæ habiranté Si Fauculâ Cluuiâ: quæ quodam quæftu corpore fcciflct.Illâ quottidicfacrificaffe ^ falutcaSé uidoria Po.Ro.Hanc capti Duae nbsp;uis egenbus aliméra dam fuppcdiraflèicætcro^ of um câpano^ eundem erga nos animû:quc Cartha'

fœmïae gincfiû fuiflêifccurigt peuflbs a.Q.Fuluio fuiflè magis:quoß^ dignitas iteraliosiquâ quogz eulpa emi/ capuae nebar.Pcr fenam agi de câpanis:g ciues romani funt:iniuflu populi nÔ uideo pofèudgi amp;nbsp;apud maio/ reptae res noftros in futrianis fadu cfticu defedflcntiut.M,Antiftius tribunus ple.pnus rogationé ferrer: fd/ de ro; nbsp;nbsp;retg? plebs uti fenatui de futrianis fnîæ dicédæ ius eér.Itagî cenfeo cû tribunis,plc.agcdü cßciur eorum

noîe be unus:plurcfuc rogationé ferâtad plebcm:g nobis ftatuendi decâpanis ius fiar.Artilius tribunus ple.ex ne me/ autoritäre fenarus plèbe î hæc uerba rogauit.Oés câpani:attcllani:calatini:ftbbanni;g fe ddiderut i ar/ ritae birnu dcditionég; Po.Ro.Fuluio ^confuli:quofgî fecû una dediderût:agrûurbéœ diuina humanaçp

urenfiliagiifiuc qcg aliud dcdidei ür:de iis rcbus:qd fieri uelitis:uos rogo grites.Plébs fie iuffit.Quod le narus maxima pars céfeat:qaflîdens:iduolurous:iubemuf^ ex hoc plebifcito: fenatufg^ confulto Ap/ piæ Cluuiægj primû bona:ac liberraté reftituit.Si qua alia prnia pcterea fenaru ucllent:uenireeas Ro/ mam.Câpanis i familias fingulas décréta fataïquæ no operæprium eft oia enumerate. Aliorum bona publicâda ipfos liberofçp eoi}z:amp;: côiuges uændcndasiextra fillas:quæ nupfiflent:priufg î prâté Po.Ro. ueniflent, Alios i uincula cÔdendos:ac de bis pofteiius côfulcndû.Aliogicâpanojô fummâ etiâ céfus di ftraxerut:publicâda neene bona cént:pecora captiua:pter equos:amp;: mancipia:pter pubères uirilis Rxus: amp;: oîa:quæ folo nÔ cônnerétunreftituéda cenfucruntdominis.Câpanos oés atrcllanos:calatinos fabba tinos extra qua g eo^ aut ipfi:aut parères co^z apud hohes eénr:liberos cé iufferût.Ira ut nemo eo^ d/ uis Ro.aut latini noîs:fcd neue gs eopz:g Capuæ fuißetidum portæ claufæ cénr:ij urbe agroue câpano intra cerrâ diem manerct:locus ubi habirarét:trans Tyberim cpiô contigeret Tyberim daref. Qui nec Capuæ nec in urbe c^ana:quæ a Po,Ro.defeciflcr:p bellû fuiflè nt:eos cis Lirim am ne Româ uerfus. Qui ad romanos trâhflènt priufq Annibal Capuâ ueniret:eos cis Vulrumû emouédos cenfuerût : ne/ quis eo^ ppius marc.xv.niillibus pafliiu agrum ædificiûg? haberenq coßz trans Tyberi emoti efiént: ne ipfi pofteriue eo^z ufpiam pararét:haberétue:nifi î uciente:aut futrino:nepefinoue agro:dum nccui maiorqua gnquagiraiugerü agri modus cét.Senato^ ofum quiep magiftrarus Capuæ Attela? Gala/ Deere/ j,æ geflïflént:bona uænirc.Capuae iuflêrunt : Libéra corpora : quae uennundari jzlacuerat. Romam mitri : ac Romae uaenirc. Signa hatuas æneas:quæ captæ de hoftibus dicerenfiq copz facra:acƒrofa/ blicu in na eént:adpôtificücollcgfûreiecerût.Obhæcdécréta moeftiorcs:aliqto:qua Româ uenerant câpangs campa dimiferût.Nec iam.Q.Fuluii feuiciâ î fefe:fcd inigtatem deumiarm cxecrabilé fortunâfuam icufabât *^°^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dimiflis ficulis câpanifgi:delctus habitus.Scripto deîde exerdtu:de remigu lupplemento agi cceptu;

In quâ rem cû negp hominû fatismec ex qua pararentunftipédium g? acdperét pecuniæ quicq ea tépez flare îpublico eét:edixeruntcÔfulcs:ut priuato ex cenfu ordinibufç:ficutantea remiges daréneu flipc dio dati hifçp diepz triginta:ad id editû tantus fremitus hominum:tâta indignatio fuit:ur magis dux: quâ materia feditionis deeflêt.Secudû ficulos câpanofgi plebé romanâ perdédâ lacerandamgi «b* ‘^“^ Fræmi/ fuies fum pfiflê:per tôt annos tributo exhauftos:nil reliqui pter terrâ nudâ:ac uaflâ habere:tcta hoftes ' tus feP incédiflé:feruos agrieukores Ro.Po,abduxiire.Nûcad militiâparuo æreemendo nûc remiges iperan fæ amp;nbsp;ex doifiqd cui argeti ærifue fuen’t:flipédio remigû:amp; triburis annuis ablatu:fe ut dent:qd no habetinulla ha uflæ m:nullo fpcrio cogi po fle:bona fua uéderét:in corpore:q reliqua eénr:fæuirent:ne unde redimant:qm duiratif dem guieg fuperellè.Haec non in occulto:fed propalâ in foro atgi oculis côfulû ingés rurba circunfula

ƒ LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ijz

«■cmcbanr.Nec cos fedare confules nuc caftigandorn uc confolando poteranfpadum dcide his tribuc/ re fe darcg! ad cogirandii dixcrunt;quo ipfi ad ré ïnfpiciêdamrexpedienda ufi funt. Senatu poftero die habuerunt de remigd fuppleméfo:ubi cü mulra diflcruiflêntxü acqua plebis rccufaho effet: uerterunt oranoné co:ut diceiér:priuatis id feu æquibfcu iniquu onus iniungêdum cflè.Na unde i pecunia cum «erarionon eßetzparaturos nauales fociosfQuomodo auré fine claffibusaur Sicilia obtineri:aur Italia Philippu aucrti poflêiaut tuta Italiæ littora eflefCum 1 hac difficukate reji confibu hæreret:ac,ppc tor txirquida hominû méresoccupaflér.Tum LeuinuscôfuI:magiftrarusfcnatui:ôifenatus populoficut honore præfteciita ad oîa:quæ dura amp;nbsp;afpera eflent l'ubcunda:ducé debere efle.Siquid iniungere infcz-riori uclis;id prius i te ac ruos:fi ipfe iuris ftatueris:facilius oes obedientes habeas.Nee impcfa grauis é: cum ca plufq prouirilipartefibi quenep capcrepnncipü uidcrir.Itaguutclaffem habcat: quam ornare

* Uolumus.Po.Ro.priuaros fine recufatione rem igcs dare: nobifmetipfis impcrcmus:primü aurum:ar/ gen rd fignatum:oés fena tores craftina die i publied confcramusiita urannulos fibi quifq?:amp; côiugi: amp;nbsp;iibcris:amp;filiobullam;ôi qbus uxorfiliaruc funttßngulas uncias pôdoauri reliquat argenn.QuicuruIi fella fcdcruntiequi ornaméta:amp; libras pondo ut fahnû patellâqi deo^z caufa habere poffint. Cacteri fez natores libraargenn rantû:æris fignati quinamillia in fingulos patrcffamiliæ relinquamus. Oeterum omncauru:argcfupi:æs figna triad triduiros méfarios extemplo deferamusmullo ante fcnatufcófulto fadotut uolunraria conatio:amp; certamé adiuuandae reip.cxcirct ad æmulâdum alos primd equeftris or dinisideinde reliquæ plebis:hac unam uiam multa iter nos collocun tonfulcs lueninius. Ingredimini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

düs benciuuâribus:refpu.incolutnis amp;nbsp;priuatas res facile lal nas praeftatipublica ,pdcndo tua neqeq ferz ucs.Inhoc rantoanimoconfenfum eftiurgratiæulrroconfulibusagcrentur.Senatuiinde milio pro Atf.ftu fcquifqtaurd argétum:amp;a’s k)ublicucóferunt:tatocertamineinieóto:utprima iter primos nomina didfena fua uellét in publias rabulis eflemt nee rriduiri accipicndo:nec Icribae referendo fufficcrct.Hdc confenz topz Iiu fum fenatus cquefter ordo é fecutus.Equeftris ordinis plebs ira fineedido:fine cohorratione magiftra uanda tus:necremigeinfupplemcntum:necftipcndiorefpu.egumpararif^ omnibus ad bcllum conlules in rep. prouincias profedi funt.Nc^ aliud magis belli tempus fuit;quo Carthaginéfes Romaniq? parirer uaz nis cafibus Imixti magis lancipin fpeac metufuerlt.Na romanis 6^ I Rumens hie I Hifpaniâaduerfæ res:hlc j^fpere I Sicilia ludd amp;; læticiâ mifcucrunt:amp; i Italia td Tarétd amiffum dano:amp;: dolore: td arce cum pfidio retéra:pter fpem gaudio fuiriöc terroré fubitd pauoreep urbis Romæ obfefla amp;nbsp;oppugnaz ta Capua:amp; poft dies paucos capta i læticiâ uertit,Trâs mannæ quo^ res quadâ uicepefatæ. Philippus hoftis teporehaud fatis opportuno fadus. Aeroli noui afeiti locii: Attalufij Afiæ rex lâ uel defpôdente fortuna romanis Iperium oriétis.Carthaginéfes quogj Capua amifla:amp;: Tarétd captd æquabant:amp; uc ad mœnia urbis Romæ nullo ^hibcnte le pueniflè I gloria poncbâr.Ita pigebat irriti îcepti:pudcbar® adeo fe fpretos:ut fedétibus ipfis ad romana mœnia alia porta exercirus romanus I Hifpaniâ duccref? Ipfequoep Hifpaniæ quo ^pius fpe ucnerâtitantis duobus ducibus cxercitibuf^ cæfis debellatü ibi:ac dcpulfos ide româos eé,Eo plus a.L.Marcio tumultuario duce ad uand amp;nbsp;irritû uidoriâ redadâ cé ldi gnatiôis pbebâr.Ita æqte fortua:fufpéfa ola utn'ç erât Iregra fpe itegro metu:uelut illo rpe pnmd beP

, nbsp;Annibalcm ante ola angcbat:qd Capua pertinacius oppugnata a romanis:quâ dcfenla /lu kiperét. Fortuæ

a fe:multo^ Italiæpopulo^ animos auertcrat:quos neç omnes tencre pfidiis:nifi uellct î multas parz uariatô nas partes carpere exercird:qd' minime turn cxpediebat;porerar:nec dedudis plidns fpei liberâ:uel obz in ro. amp;nbsp;noxiâ timoris focio^ rellquere fidé.Præceps îauarieiam amp;nbsp;crudelitatéanimus ad fpolianda:quæ tueri pénis nequibanutuafta hofti relîquerentur:klinauit.Id fœdum côfilid rd incœptoitd criam exiru fuit. Negi enim îdigna patientid modo abahenabanf ai: fed cærcro^ ér. Quippead plures cxépld quâ calamitas perrinebat.Neccôful romanus rêptandis urbibus:ficûdc ipes aliqua fe oftédiftcr:deerat.Salapiæ princi pes erant Dafius amp;nbsp;ßladius:Dafius: Annibali amicus Bladius:quatd ex mro poteranré romand fouez hat:amp; p occultos ndcios fpem ^ditionis fecerat Marcello:fcd fine adiutore Dafio rcs tranfigi nó potez rat.Multd ac diu cundarus:amp; td quoq; inopia magis cófilii potioris:qua fpe effedus Dafid appellabat. At ille cum ab re auerfus:ru æmulo poten tams mimicus ré Annibali apcrir.Accerfito utroç. Annibal turn pro rribunali quædâageret;mox de Bladiocogniturus:ftarentç fummoto populo accufator amp;nbsp;reus:Bladius de proditione Dafium appellabat:eniuero ille uelut i manifefta re exclamabat fub oculis Annibalis feed de,pditióe agi.Annibali atg? eis:q aderât:quoaudacior res erat:mius fimilis ueri uifa é. Aeinulationé,pfedo:arœ odid eé;öe id crimé aftcmlqd qa refté habere nó poflèt:liberius fingétes. Ita inde dimiff funt.Nec Bladius ante abftirit tâ audaci kœpto:quâ idé obtudédo docédoqiiquam ea res ipfis:patriæfp faluraris eét:puicit:uf pfidid punicu:hi auré numidæ erant.Salapiagp traderct Marcello: Salapia. nee fine cæde mul ra tradi potuit.Logc fortiffim i eqtd toto punico exercim cranitaqi qq improuifa res Ro.reci fuit:nec ufus equogz iurbe erat:tamé armis irer tumulrd captis:amp; eruptionétéptauerüt:amp;: cd cuadere pitur neqrét:pugnatcs ad ultimd^cubuere:nec plus qnqgitaex his i ptâte hoftiduiui uenerunt.Plus aliqto dam hæc a!a eqtd Annibali amiflaiqua Salapia miemeedeide unq pamusiquo logcplurimd ualuerat.

, equitatu fupior fuit.Per idé tps cd i arce tarétina uix iopia tolerabilis eér:fpem oé pfidid:qdibi erat ro manu;pfedufœ pfidmarqi arcis.M.Liuius in cômeatibus a Sicilia miflis habebant:qui ut tuto pterue

; heréturoram Italiæ:claflis uigiti ferme nauium Regii ftabat.Præeratelaffi: cômeatibuf^.D.Quitius D.Quî obfeurogenereortus:cæte^ multis fortibus fadis:gloria militari illuftris:prio naucs qua^ maximæ tius dus triremes a Marcello a traditx erât:habuit:poftea ré impigre fæpe gerenti tres additæ qnqremes:

poftremo ipfca foens reginifg? amp;nbsp;a Velha amp;: a Pefio débitas ex focdcrcexigcdoclanêmixxx.nauiû: ficut ante didû é:efïecir.Huic ab Regio ^fedæ daffi Démocrates eu pari elaflè nauiü tarétina^z numero qn dccïmilliafcrmeaburbeadfacnportiJ obuius fuit.Vclis tamé iprouidus futuricertaminis Romanus uenicbar;fcd circa Crotoné Sibatim^ fuppleuerat remigio nauisaftrudamgj amp;nbsp;armaram egregie ^ multitudine nauiüclaflèm habebat:^ tü fortefub idéfere tépus amp;nbsp;uentus ois cecidit:amp; hoftes i eófpe óu fuere:ut ad coponenda armamétaxxpediédumg? remigem ac milité ad iminens certamé fatis té/ poris cét.Raroahas tantis ais luftæ cocurreruntclalïès:gppe cü i' maioris difcrimine rei:qua ipfæ crât: pugnarent.Tarétini ut recupata urbe ab romanis poft cétefimu propeannü arcé etia bberarér fpem c5 meatus quoç hoftibus:fi nauali prarbo poflclïïonem maris adcmiftêntntercIufuri.Romani ut retéta poflêffionearcis oftéderent nó ui aut uirtute:fed ^ditionc ac furto Tarentü amiflumnra^ ex utraque parre:figno dato:cü roftris cócurrincnr;ncqi retro naué inhiberent:nec dirimi a fe hofté parcrent : qua * quis adeptus naué erat ferrea inieda manu:ira eóferebant ex propinquo pugnamt non miflïlibus tam tum:fcd gladiis etia amp;nbsp;prope collate pede qrerenf:proræ inter fe iundæ hærebât;puppes alicno remv gio circuagebanturuta in arto ftipatæ crat naucs:ut uix ullum tælû i mari uanu interciderct:frontibus uelut pedeftris acies urgebant:pcrujæcp naues pugnatibus erat.Infignis tamé inter esteras pugna fuit dua^:qus prims agminis cocurrerant ïter fe;in romana naué ipfe.Quitius crar.In rarétina Nico:cui Perconi fuit cognomé:nô publico modo fed priuato etiâ odio inuifus arep i'feftus romanis:qd cius fa/ Ro.claf dionis erat:qus Tarentü Annibali ^diderat.Hic Quintiu fimul pugnanré:hortatemqR fuos incautu fis ad fa haftatrafTixir.IllcarmjJcepscumarmisprociditantcprorsuidorrarcntinusiturbataouccamiflb na cripor/ uem impigre trafgrenus cü fummouiflèt hoftes:amp; prora iam tarennop^ cét:puppim maleconglobari tü uidf rucrétur romani:repente amp;nbsp;aha a puppi triremis hoftiüapparauir:ira i medio circüuéta remana nauis capitur:hinc csteris terror iniedus:ut prsroria naué capta uiderc;fu^cntcfgi paflïm:ahs alto merfs: ahs in terra remis abrepts mox pds mcrunt turinis merapórinifgp.Ex oneraiiis:qus cum comeatu fequcbarur:ppaucs in poteftaté hoftiü uencrc:ahs ad icertos uentos hinc atep illinc obliqua tranftcré tes uela in alm cueds funt Nequaqua pari fortuna p cos dies Taréri res gefta.Na ad qrtuormillia hm minum frumentatu egreftixu i agris paflim uagarécur.Liuius q arci pfidiogi Romano pcratatétus in omnes occafienes gereds rei.GPerfium impigrü uirü cd duobufmilÜbus armatopz ex arce emifit : g ' uageeffufos p agros palatofcp adortus cü diu paffim cecidiflèt:paucos ex multis trépida fuga incedenf tes:femiapcrtis portapz foribus ïurbé copulinne urbs eodé ipetu caperetur.Ita squats res ad Tarentü • romanis uidoribus terra fruméri fpes:qus i oculis fuerat:utrofqi fruftrata panter,Per idé tempus Le uinus colul iam magna parteanni cireüada in Sicilia uerenbus nouifg^ foeiis expedatus cum ueniflêr: primü ac potiffimü rams oium fyracufanis noua pace incôditas eóponere res. Agrigenrü indc;qd belli reliquû erantenebaturg; a Carthaginéfium ualido pfidio:duxit lcgiSes;amp; affuit fortuna icœpto. Ham no erat l'peraror carthagincfiübcd oém in Mutins numidif^ fpem repofitam habebat;per totâ Sicilia uagus prsdas agebat ex fociis Romano^meep itcrcludi ab Agrigéto ui:autarte ulla : nec qn cruperet: ubi uellet prohibcri poterar.Hsccius gloria qa iam ïperatoris quoep fams officiebat:pofti emo in in'* uidiam uerrir:ut ne bene gefts quidé tes iam Hannoni pp audoré latis lets eént:^ptcr qus poftre/ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mo prsfedurâ cius filio mo dédit ratus cû im perio audoriraté quoquc amp;nbsp;inter numidas erupturum.

Quod loge aliter euenir:nam ueteré fauoré eius fua infuper inuidia auxit.Ncgi ille indignitatem iniu^ ns rulitxonfcftimg? ad Leuinû occultos nuncios rnifit;de tradendo Agrigento:p quos ut cft fada fft dcsx5pofirurg3 rei gerends modus:porta ad mare fcrenté numids cû occupalîènnpulfis inde euftodi bus aut csfis:romanos ad idipfum ni i ft os l'urbem acceperunt.Et cû agmine iam in mediam urbem: ac forum magno tumuku iretunratus Hano nô aliud quam rumultû ac fcceftionénd quod amp;nbsp;anteac Meefto cideraemumidapi eflè ad côprimendam feditioné prqceirit:atg! ille cum ei multitudo maionquam nu potiufq rnidarü procul uifa:amp;clamor romanus haud quaquâignotus adaures accidiflêt priufquâad idû tsH ^®5*r° ucnirencapeffit fugâ p auerfam porta cmiflus:aflumpto comitr.M.Epicidc cum paucis ad mare pu^ Epicidc nitmadi^ opportune paruum nauigiû:rehda hoftibus Sicilia de qua p tôt annos certatû erar:in Âtrk ^‘3 P®-’^ cam traieccrût.Alia multitudo poenop^ ficulorûgnnc téptatoqdé certamiexû csci in fugâ rucrét: elau norum f,^ exirus eént:circa portas csfa.Oppido recepro Leuinus:q capita rerû Agrigén crâf.uirgis csfos: fe*' nulb nbsp;nbsp;curi pcuflît:csteros prsdâç ucndidit:oém pecunia Româ mifir.Fama agrigétinop^ cladis cü Siciham

Marco^ pcruafiftctiofa repente ad româos îclinauere.Prodira breui funt.xx.oppida.Sex ui capta.Voluntaria de pnomé ditionein fidé uenerûtadquadragîta.Quajzciuitatûprincipibus:cû p cuiufgj mentocôful pmia F^ ^'^ÎFP^f' nafepexoluiflêtxoegiflêt^ficulos:pofitisrädernarmisadagrûcolendûanimoscÔuertere:utectnom cat Sich cola^ modo ahmétis frugifera îfula.fed urbis Roms at^ Iralis:id qd multis fspe tépeftatibus fcceZ lia a Le/ rat:annonâ Icuaret.Ab Agatirna îcôdirâ multitudiné fecu î Italiâ trâfuexit.Quattuormillia hominum luo pœ çrâc mixtiex omni coHuuiôc exules obsrati:capitaha aufi plsnqnamp;l cû îciuitatibus fuis ac fub legibus ws eie uixerât:amp; pofteag eos ex uariis caufis forma fimilis côglobauerat, Agatirns p larrocinia ac rapina tolo' e 5 r ^3*’f^s uirâ.Hos neg» reliquere Lcuinus î îfula tû primû noua pace coalelcéte uclut materiâ nquâdis ro* Scipiôif bus latis turn ratus c:amp;; reginis ufui futuri erât ad ponulâdû B rutiû agrû: afluetâ latrociniis qrentibus uerba nbsp;nbsp;manu. Et qd ad Sicibâ atrinet:eo anno dilatû bcllû cft.In Hifpania pricipio ueris.P.Sdpio nauibus do

adiiftc deduftisicuocatiftp edido Tarraconé focioRz auxihis elaflem onerariafg; ofhû inde Iberi fluminis pete milites re iubet.Eodé legiôes ex hybernis cÔuenire cûluftiflctnplccû gnquemilhbus Ibdojia Tarraeôepro»

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i»

' dhis ad excrdmm cft:quo cd ucnint’t:alloquendos maxime nefcres milites : qui tantis Ripcrfucrât da-' dibus:ratus:conaone aduocata:ita:dinêruir,Nemo ante me nouus îperator militibus fuis:priufquam corum opera ufus enèngratias agereiureac merito potuit:meuobis;priufquam proukiam autcadra uidcremrobligauirfortunaprimumrquodôipietateergaparrempatruumq? meum:uiuos:mortuoP 5 fuiflis:deinde:quod amiffim tanta dade ^uinciæ pofleflionem inregram SC populo romano amp;nbsp;fuc cefliori mihi uirtutc ueftra obrinuiftis:fcd cum iam benignitate deum id paremus atcp agamus:nó ut wfi maneamus in Hifpania fed nepoeni maneant:nec ut pro ripa Iberi danteszarceamus tranfitum ho disked ut ulrro rrareamusitranffcramufqi belldiuercorinecui uedrum maius idaudaciufg? confilium quam autpro memoriadadium accepta^ nuper:aut pro ærate mea uidcatur.Auerfæpugnæ i Hifpa' nia nullius in animo quam meo minus oblirerari polîunt:quippccui pater S' patruus intra.xxx.dieji 'fpanüiut aliud fupcr aliud cumularet familiæ nodræ funus mrcrfedi funt: led ut familiaris poene or/ bitas:acfolirudo frangitanimum ira publica:tum fortuna:tum uirtus dcfpcraredefumma return p/ hibet eo fafto:quo donata nobis fors ed ut magnis omnibus bellis uidiuicerimus:uetcra omirto.Por fenam:gallos:famnites.A punicis bellisincipiam:quotdaflcsï'quotduces^quotcxercituspriorebello amiflïfunrdaqdhoc bcllo memorem^oibusautipfeaffuidadibus:autquibusabfuimaximeunus omniüeas fenfi Trebia. Thrafimenus.Cannæq? quid aliud funtquam monumenta occfiorum exerci Terror tuum cófulumgp romanorumfadde defcdioncm kalis Sicilis:maioris partis Sardinisiadde uitimü reseda terrorem ac pauorem:cadra punica inter Anienem SC moenia romana pofiraÄ uifum prope in portis des feed uidorem Annibalcm:inhacruina return denrunaarq?integral immobilisuirtus populi romani: dibelli hscomnia drara humierexit:acfudulir.Vos omnium primimilites:pod cannenfem dadem uadéri punici Afdrubaiiadalpisltaliâ^:quififecû fratre coniunxiflêr.-nullü iam nomen effet populi romani:du/ duaufpicioep patris mei obditidis: amp;nbsp;hsfecunds res illas aduerfas fudinuerut.Nûc begninitate ded omnia fecunda:profpera:in dies lstiora:ac meliora in Italia Siciliagi gerdrur.In Sicilia ^racufs. Agngt; gentum caprum pulfi rota infula hodes:receptacp prouinda ï dicione populi romani ed.In Italia Arpi recepti. Capua capta: iteromne ab urbeRoma trépida fuga emenfus Annibalin extremd angulum agri Bruni compulfus:nihil:aim maius prccarurdcos:quam ut in columi cedereat^ abire ex hodid terra liccanquid igitur minus conueniat milires:qué cum aliæ fuper alias dades cumularentur : acdü prope ipfi cum Annibale darenr:uos hiccum parentibus meis. Acquentur enim ipfi eriam honore no

.minis fudinuiflè labentem fortunam populi romani : nunc eofdem quia illic omina fecunda læraque funt animis deficereZnuper quog?:quæacciderunt:utinam tam fine meo ludu qua uedro tranfidcnr.

Nunc du imortales ipcrii Roma.præfides centunis omnibus ut mihi ïperium inherent dari fuere audores:iifdé auguriis:aufpiciis SC per nodurnos etiam uifus oïa læra ac profpera portédunr. Animus quoqi meus maximus mihi ad hoc tempus uates pfagit uedram Hifpaniam eflè breui tempore: hinc omne punicum nomen mariaiterraf^ foeda fuga implcturum.Quod mens fua fponte diuinat:idem fubiicit rario hand fallax.Vcxariab his locii nodram fidcm per legato implorant:Tres duccs difcrepa/ tes prope ut dcfecerintalii ab aliis trifanam exercitus in diucrfifllmas regiones didraxere.Eadem in ui ros ingruit fortuna:quæ nup nos afflixit. Nam amp;nbsp;deferuntur ab fociis:ut prius ab Ccltiberis nos. De/ duxerunt exerci tus:qux patri patruoep meo caufa exitii fuit:nec difcordia intedina coire eos in unum finetmcij finguli nobis refidere poterunr.Vos modo milites fauetc nomini Scipionum:foboli impe/ ratorum uedrorum uelutaccifis recrefcenti dirpibus. Agite ueteres milites nouum cxcrcirummouuz queducem traducite Iberum:traducire Ï terras cum mukis fortibus fadis fepe a uobis peragratasibe uifaciamutquemadmodum nunc nofcitatis in me patris patruiç fimilimdincm orisuultufç ÓClP niaméra corporis:ita igenii fidei uirtutifcp exemplum ac effigiem uobis reddam:ut rcuixidêiaut rena/ turn fibi quifqi Scipionem impératorem dicat.Hacorationeaccenfis milirum animis relido ad præ/ fidium regionis cius.M.Sillano cum tribus millibus peditum amp;:.ccc.equitibus:cærcras omnes copias erantad.xxv.millia peditum:duo millia amp;nbsp;quingenti equires Iberum traiedr.Ibi quibufdam fudenti/ bus ut quoniam in tris ram diuerfas regiones dikeffient punici exercirus:^ximum aggrederetur: pe/ ticulum elk rarus ne co fado in unum omnes contraheret:nec par effet unus tot exercitibus: Cartha/ ginemnouam interim oppugnaredatuir:urbem turn ipfam opulentam fuis opibus:rum hodium omni bellico apparatu plenam.lbi arma:ibi pecuniæ:ibi totius hifpania: obfidcs erant:fitam præterea turn opportune ad traiciendum in Afncam:tumfuperportumfatisamplumquantæuis claffióC ne/ fcioan num Hifpaniæoramiquænodro adiacetmari.Nemoomnium quoiretur fciebat præter.C» Lelium.Is dalle ciredmiffus ita moderari curfus nauium iuffus eratiut eodem tépore exercitus oden/ deret:amp;: claflis porrum intraret.Septimo die ab Hiero Carthaginem uentum ed:fimul terra manque cadra ab regione urbis:qua in feptentrionem uerfa ed:pofira:his ab rergo:nam frons natura tuta erat nullum uallum obiedum.Cæterum fita Carthago ficed.Sinus ed mans media fere hifpaniæora ma »me africo uenro oppofitus:quingcntos paffus introrfus rctradus paulo plus paduum in latitudinc patènes: huius ia hodio finus parua infula obieda ab alto portum ab omnibus uentis præterquâ afri co tutum faciciab intimo finu pene infula excurrit:tumulus is ipfe:in quo condita urbs ed ab ortu fo/ lis amp;nbsp;a mendie cinda mari ab occafu dagnum claudit patulum amp;nbsp;ad feptentrionem fufum icertæ al/ titudinis utcûç exeduat marecontinenri urbem lugum.cc.ferciamp;.I.paffus patens coniunginunde cu tam parui opens munitioedétnóobiecit uallum îperator romanus:feufidutiamhodifuperbe oden

tan s: Rue ut fubeundi fepead mœma urbis recurfus pateretteaetefa quæ mum’enda crât cuna perfeciT/ fet naues etiam in portu uelut maritimam quolt;j oftentans obfidionem îftruxitxircunucdhifç ciafîê cum monuiflét præfedos nauium utuigilias nodumas îterim feruarent: omniaubicp primo obfeP fum hoftem conaruregreffus in cadra ut confilü fui rationcm quod ad urbem potilTunum oppugn^ dam belle orfus eflet militibus oftcnderct:amp; fpem potiundæ hortando facererxoncione aduccata ira diiferuit. Ad urbem unam oppugnandam fiquis uos adduôos créditas magis opens ueftri: q emolu/ menti rationem milites habcr:oppugnabitis enim uere moenia unius urbis:fed î una urbe uniueriàm ceperirishifpaniamzhicfuntoblides omnium nobilium regum populorumguqui fimulin poteftate ueftra crunr:ex temple omnia:quæ nue fub Carthaginéfibus funtun dicioncm nodram trader: hic pe cunia omnis hodium:finc qua neg; illi gerere bellum poflunt:gppe qui mercennarios exercirus alant amp;nbsp;quæ uobis maxime ufui ad concihaoos aies barbarorum erit:hic tormenta:arma eis apparatus bel li eft:quifimul uos idruct:amp;; hodes nudabit:potiemur pterea mm pulcherrima oppulentiffima^ ur bc:tum oppertuniflimazportu egregio:unde terra manq? quæ belli ufus pofcuntfuppeditentur: quæ cü magna ipfi habebimus: turn dempferimus hodibus multo maiora:hæc illis arx:noc horreuxeraz rium:armamcntarium:hoc omnium return reccptaculum cft:hïc rcöus ex Africa curfus cdthac una inter Pyrenæum amp;nbsp;Gades datio:hinc omnis hifpaniæ imminet Africa. Sed quoniam uos iftruflos Cartha amp;nbsp;ordinatos co^nofco:ad Carthaginem nouam oppugnandam totis uiribus amp;nbsp;bono animo tranfea^ go no' mus.Cumqi oes una uoce hoc faciendum fucclamarenr.eos Carthaginem duxintum terra mang; ca ua a Sci oppugnari iubtt:Cótra Mago poenorum dux:cum terra manej idrui oppugnationem uideret: amp;nbsp;ipe piêe op copias ita difponit.Oppidano^ duomillia ab ea parte:qua cadra romana erant: opponit. Quingenfis pugnaf militibus areem dcdir.Quingentos tumulo urbis îonentem uerfo imponit.Multimdincm aha quo clamor:quoœ uis auocadct:refidcntem ad oia occurrere iuber.Patefaida deinde porta:eos:quos in uia ferente ad cadra hodium indruxcrarimittit.Romani duce ipfo pcipicnte parumper cedcre: ut ,ppio/ res fubfidiis in certamine ipfofummitendis eflènt.Et primo haud impari detereacie.Subfidia deinde identidem fummißa cadris non aucrteruntfolum in fugam hodesifedadeo effufis inditerunnut nr' fi receptui ceciniflét:permixri fugientibus irrupturi fuilïè in urbem uiderentur. Trepidatio uero non prælio maior:quam tota urbe fuit.Multæ dationcs pauore:atque loca deferta funt: relióhque muri: cum qua cuique erat proximum:diflïluiflèr.Quod ubi Scipioin tumulum obueifus:qucm MereU'' num Teutatem appcllant:aduertif:multis partibus nudata defenfonbus moeniaedezemnes e cadris. excitos ire ad oppugnandam ui bcm:amp;; ferre fcalas iubet:ipfe præ fetriumiuuenumualidorum feu/ tis oppofitis:ingens enim iam uis omnis generis talorum e muris uolabatad urbem fucccdit: horra/ tur:imperat:quæin rem funt.Quodqueplurimüadaccendendosariimosmilitü intercrat: ttdis fpe öatorgp uirtutis atgp ignauiæ cuiufgp adcd.Iraœ in uulnera:ac tæla ruutineq? illos muri: neg- fuperfta^ tes arinatiarcere queunt:quin certatim afcendar.Eta nauibus eodem temporeea:quæ mari abluitut: pars urbs oppugnari eoepra ed:cæterû tumultus inde maior:quam uis uideri poterat:dum applicant: dum partim exponunt fcalas:militef^:dum qua cuigp proximum cd in terram euadere properat:ipfa fedinatione amp;nbsp;certaminealii alios impediut.inter hæc rcplcueratiâpœnus armatis muros:^ uis ma/ gnaiSó ingens copia congeda tælorum fuppeditabar. Sed neg? uiri nee tæla nee quiequa aliud æque :q moenia ipfa fefe defendebant.Raræ enim fcalæ altitudini æguari poterant:amp; quo quæcp : alriores co P firmiorcs erant:itaqi cum fummus quif^ euadere non podêt:fubircnt tamen:aliæoneræ ipfo frange/ bantur.Quidam dantibus fcalis:cumaltirudo caliginem oculis cffudidêt:ad terra delati funt. Etcum padïm homines fcalæ$ rucrcnr;amp;l ipfo fuccedu audacia:atg? a’acritas hodium crefceret: fignum rece^ Atf.Sci P^^’ ‘^^'^^ ed:quod fpem non præfentis modo a tanto certamine ac labore quieris obfedis : fed etiam î piois ar podcrum dedit;fcalis amp;nbsp;corona capi urbem non podé.Opera amp;nbsp;difdedia edc:amp; rem pus datui urn ad fe doré amp;nbsp;rendamopemimperatoribusfuis.VixpriortumultusconticucratcumScipioadefcdisiam uulnera/ côdâtiâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;récentes inregrofg? alios accipere fcalas lubetuSC ui maiore aggredi urbem. Ipfe:ut ei nunciatum é

æim dcccdcrc:quod per pifcatores tarraconenfes hunc Icuibus cymbismunc ubi eæ federét: uadis per/ uagatos per dagnum compertum habcbatifacilem pedibusad murum tranfitum daricoarmatosdu xit.Medium ferme diei erat:amp; ad id:quod fua fponte cedentein mare ædu trahebatur aqua :acereriâ feptentrio ortus inclinatum dagnumeodem:quoædusferebar:amp;adeonudaueratuada:utalibium/ bilico tenus aqua edet alibi uixgenua fuperaret:hoccura:ac ratione compcrtum:in prodigium aedeos uertens Scipio qui ad tranfitum romanis mareuerterent:6/ dagnaauferrénmalg^ ante nunguamitas humano uedigio apeincnr.Ncptünum lubcbarducé itineris fequi: ac medio dagno cuadaread moe/ nia. A terra ingens labor fucccdentibus erat nee altitudinc tantum mocnium impediebantunfed quod euntes ad ancipites utrinque iidusifubieüos habtbant romanos:ut latera infcdiora fubeuntibus : qua aduerfa corpora client. At parte in alia quietus:cC per dagnû facilis tranfitus:amp; in murum afcenfus idc fuit.Nam neep opcre emunitus erat:ut ubi ipfius loei ac nagni præfidio fatis cerditum forct:nec ulla ar matorum datio:autcudodiaoppofita:intenris omnibus ad opem ferendam undepericulumoRende Capif batur.Vbi urbe fine certamine intrauere:pergunt inde:quato maxio curfu poterant:ad ea porta area g noua nbsp;nbsp;oé con tra flu certamen crat:in quod adeo intenti oïum non folu animi fucrc : fed etia oculi aurefgi pu'

Cartha gnantiüifpcflantiü^: adortariu pugnantes:ut nemoa tergo fentiret ante capta urbe qua tæ!a inaueiv go nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fas in tiderun tiurimg^ ancipite hodé habebar.Tu turbatis defenfonbus metu fid moenia captain porta

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i J4

incus forif^ parfter refringi cocpta: amp;: mox cedendo confedis ac diflradis : nc iter ipedirctur foribus armati ipetum feceruf.Magna nauiritudo amp;nbsp;muros trafcendebatrfed ipfi paflim ad ca-dem oppidano rum uerfi:illa quæ portam igrefla eraniuftaacies cum ducibus:cum ordinibus media urbein forum proceflir.Inde cum duobus itmcnbus fugienres uidcrent hoftes:alios ad tumulum in orienté uerfum qui tenebatui quingento^i miliru præfidio:alios in arcem :in qua amp;nbsp;ipfe Mago cum oibus^ fere arma/ tis:qui mu ris pulfi meranr:refugerat:parté copias ad turn ulû expugnandum mirrit: parte ipfe ad ar/ Arx cu cem ducirÄ tumulus primo impetu eftcaptus;amp; Mago arcem conatus defcndere:cum oia hoftium Magoe plena uiderermecp fpem uliam ene:fe arcemç amp;nbsp;præfidium dedidir:Quoad dédira arxcft:cædes tota deditur Urbe paHun fidr.neculli pubcrum:quiobuius fuit:parcebatur:tum figno dato:cædibus finis fadus. Ro.

Ad prædam uidores uerfi:quæ igens omnis generis fuit.Liberorum capitum uirilis fexus ad decé milliacapta.Indc:qui eines nouæ Carthaginis erant:dimifit.Vrbemqueamp; fua omnia:quæ reliqua eis bellum feceranreftituit.Opifices ad duo millia hominum erant:cos publicos forePopu.Roma.edixit cumfpepropinqualibertatis:fiadminifteriabelliopcram enixe nauaflènr. Cæteram mulriudinem incolarum luuenum ac ualidorum fuorum in clafTcm ad fupplemcntum remigum dedit.Etauxerat nauibus odo captiuis claflèm.Extra hanc mulrirudinem hifpanorum obfides erant.Quorum peride: aefifociorumliberiefléntxurahabita.Captus^apparatusingensbclli.Cat^^ultæmaxîæfermecen/ Cara/ turn uiginti:minores.cclxxxi,baliftx maiores.xxnï. minores.lii. fcorpiorum minorumq? armorum pultx tælorumqî ingens numerus;Signa miliraria.lxxiiii.Et auri argcnrique relata ad impcratorem magna Baliftæ uis.Pareræ aurcæ fuerunr.cclxxvi.libræ ferme om nes pondo.Argentifadi fignatigp dccrméC odo/ niaiofs millia:amp;:.ccc,pondo.Vaforum argentcorum magnus numerus.Hve omnia.C.Flaminio quæftori ap penfa adnumeraraç funt.Tritici.xl.millia modiorum.Hordci.cclxx. At naucs oncrariæ.lxin.in portu expugnaræ captœque quædam cum fuis oneribus:frumento:armis:ærepræterea: ferro: Si linteis: amp;nbsp;ftarro:^ nauali alia materia ad elaflèm aedificandam:ut minimum omnium iter ranras opes bcllicas Carthago ipfa fuerit.Eo die Scipio.C.Lælio cum fociis naualibus urbem euftodire iuflb:ipe i caftra le giones reduxit feflafep milites:omnibus uno die belli operibus:quippe ßC qui acie.-dimicailcnr: amp;nbsp;in ca pienda urbe ranrum laboris periculi^ adiflênt:ÓC capta cum iis:qui in areem confugcranr: iniquo etia loco pugnailénticurarecorpora iufllt.Poftero die militibus naualibufcp fociis conuocaris: primu dus immortalibus laudes:gratiafq? egit:qui ie non urbis folum oppulériiümæ oium in Hifpania uno die comporé feciflêntifed ante eo congenilïént ois poene Africx:ar® Hifpania: opes:ur ne^ hoftibus qcq relin querer ur:ék fibi ac fuis oia fupereiïênr.Militu deide uirturecollaudauit:quod eos nó eruptio ho/ ftium:nonalrirudomœnium:noninexplorataftagni uada:non caftellum inalro tumulofitum:non numitiffimaarx deterruiflénquo minus tranfccderétomnia:perrumperentgî.Iraqî:quanquanî om/ nibus omnia debcret: precium ramen muralis coronæ decus eins eue qui primus murumafcendif/ fet:profireretur:qui fe dignum eo duceret dono.Duo profeiTi lunr. Qu.Tyberilius centurio legionis quartae:amp;.Sex.Digirius locius naualis.Nec ipfi ram acrirer inter fe contendebant: quam ftudia excita/ ueratiutergj fui corporis homnium.Sociis,C.Laelius claflis.Legionanïs.M.Sempronius Turditanus Recupe aderat.Ea conrentio cum prope feditionem uemrct.Scipio tres recuperatores cum fedaturum pronm ratores cialïét:qui cognita caufa:teftibufq! audiris:iudicarent : urer prior in oppidum tranfeendiflêt.C. Lælio ói.M.Scmpronioaduocatis partis utriufqi.Cornclium Claudiüde medioadiecit:cofç tres récupéra/ tores confidere:amp;: caufam cognofcercuuffir.Dum res eo maiore ageretur cerramine : quod amoti tan/ tæ indigniratis non tam aduocati:quam moderatores ftudiorum fuerant.C.Laelius relido confilioad tribunal ad Scipionem accedit:eumlt;p docet rem fine modo:fine modeftia agi ac prope ene : ut manus etiam inter feconférant,Cæterum:fi uis abfit : nihilominus deteftabiliextemplo rem agi.Quippe ubi fraude aeperiurio decus petatur uirtutis.State hinclegionarios milircs:hincclafllcos :peromnes deos apparatos iurare magis quæ uelir:quâ quæ fciant uera ene:amp;: obftringere periurionon fefolum:fuûç taput:fed figna militaria:ÓC aquilas:facrementi«jreligionem.Hæc fed ad eum de fentientia.P.Cornelii amp;.Martii.Sempronii deferre.Scipioxollaudato Lælio:adconcionem aduocauit : pronuciauitqi fefatis compertum habere.Qu,Tyberilium:amp; Sex.Digitium parirer in murum afcendiflè:fequeeos ambos uirtutis caufa coronis muralibus donare.Tum reliquos:pro utcuiuf^ mentu uirtutifœ erat:donauit Ante omnes.C.Lælium præfedû claffis: amp;nbsp;omni genere laudis fibimeripfis xquauir:amp; corona aurea ac,xxx.bobus donauir.Tum obfides ciuitJtum Hifpaniæ iiocari luiïir.Quorum quatus numerus fue rit;piger fcribcre:quippe ubi alibi,ccc,ferme:alibi.ccc.uiginti^ fuiflé inueniam. Aegp amp;nbsp;alia inter audo tes audores difcrcpaut.Præfidiû punicum alius.x,alius.vii.alius non plus:quam duummillium fuiflé fcribit.Capta alibi dccemmillia capitum:alibi fupra.v.amp;.xx.inucnio • Scorpiones maiores minorefue ad.lx.captos fcripferim:fi audorem græcû fequar:Silenum.Si Valerium Antiatem:maiorum fcorpio numfexmillia:minorum.xiii.aedonullus menriédimoduseft.Necdeducibusquidcmconuenit plæ riep Lælium præfuiflé clafliifunt qui.M.IuniumSyllanum dicant.Armem prxfuiflê punico præfidio ucripto deditumgp romanis Antias Valerius.Magonem alii feriptores tradunr.Non de numero captarum na/ ’^ “^ uium:non de pondéré auri atque argenti:amp; redadæ petunixconuenit.Si aliquis afléntire neceflé eft: ^’° media fimillima ueris funt. Cetetum Scipio: uocatis obfidibus : primumuniuerfos bonu animum habete luiTitiuenifleeosinpopuliromanipoteftatemiquibeneGcio quam me tu obligate homines

tnalim’terarg) gantes fideiacfcactarciundas haberc: quam trifti fubicélas fcruitib. Ddnde acceptis nonamibus duitatum :rcccnfuit capriuos ;qui cuiufqp populi efientÂ nuncios domum mifit: ut ad fu os quifg; tccipiendos ucnirct.Si quarum forte ciuitatum kgatiaderantæis præfcntibus fuos reftituit. Cæteruni curam benigne tuendorum.C.Flaminio quaeftori attribuit.lnterhaece media turba obCk dura mulicr magno natu Mandonii uxor:quifrater ilergetum Reguli erat:flcnsad pcdes imperator ris proceditiobteftari® coepit:ut curam culmm^ foemmarum impcnfius euftodibus commendaret: cum Scipio nihil profedo defuturumdicerentum rurfusmulier. Haudmagni iftafacimus inquit: quid enim huic fortunæ non faris eftlt;alia mihi cura ætatum harum intuenri.Nam ipfa extra perieuz luminiuriæ muliebris fuum animum ftimulabant aerated forma florentes circa earn Indibilis fik liæ eæçp nobilitatc pari;quæ earn omnes pro parente colebant. Turn Scipio:Meæ Popu.Œ. Roma.di feiplinæ caufa facerem inquit:nequid:quod fandum ufquam eflèt apud nos uiolarerur.Nunc ut id eu rem impenfius:ucftra quogj uirtus dignitafque facit:quac nec in malis quidem oblitæ decoris matron nalis eftis.Spedatædeinde inregriraris uiro tradidit eas:tuerique haud fccus uerecondæ arque mode/ ftc:quam ciuiüm coniugcs:ac matres iufllt. Capriua deindea militibus adducituradulta uirgo adeo eximiæ formaerut quacunç fe uerrerctromnium conuerteret oculos.Scipio percundatus patriam: pa rentefque inter cetera accepit defponfatam cam prindpi celtiberorum adolefcenti:cui Luceio nemen erat.Extemploigiturparentibusrponfo^adomoacdristcum intérim audiret deperire eum fponfe amore:ubiprimum uenit:accuratiorecum fermone;quam patentes alloquitur. Juuenis:inquit:iuz ucnemappcllo minor fit inter nos huiusfermonisuerccundia. Ego cum fponfatuauocataa milin/ bus noftris ad mededuda eflêt:audiremque cam tibi cordi efîé;ôr forma faceretfidcm; quuipfcrii frui liceret;ludo ætatis præfertim illcdo;amp; lætolcginmoqueamorcamp;: non refpu.animum nourum occupaßct;ucnnm mihidarifponfamimpenfiusamanti uellem:tuo cuius fponfa eft;amori fauco: Sdpio / fuitiponfa tua apud mc:cadem:qua apud foceros ruos:parcntefque fuos uerccundia feruara eft nbi:ut ris côti inuiolatum:amp; dignum me tequedari tibi donum poflêt:hanc mercedem unam proeo munerc nétia nbsp;nbsp;pacifcor:amicus Popu.Roma,fis;amp; fi me uirum bonum credis eflê qualcm pattern patruumop mcû

lam ante hæ genres noranrifeias multos noftri fimilcs in duitare romana cfidnec ullum in terris po' pulum hodie dici pofleque minus tibi hohdtuifg? eéuelis:autamicû malis.Adolefcés fimul pudere gaudioç perculfus dextrâScipionis tenens deos omnis inuocarc ad gratiâ illi pro fe referendam.Quo niam fibi nequaquam faris faculratis pro fuo animo:at^ illius erga feeflèt.Parenres inde cognari^uit ginis appcllari: q quoniâ gratis fibircddercturuirgo:ad quam redimédam faris magnum atrulinent auri pondus:orare Scipioncm:ur id ab fe donum accipcrcticœperunt : haud minorem cius rei apud fe grariam fore affîrmantcs:quam redditæ inuiolatæ foret uirginis.Sdpio quando tantopere pcrerent:ac ceprurum fe pollicitus poni âte pedes iulütiuocaro^ ad fe Luceio:fuper dotem:quâ:inquir:acccpturus a focero es:hæc tibi a medotalia dona accedent:aurum^ tollere ac fibihabereluffir. His lætus dénis: honoribufq? dimiifus domû impicuit populates laudibus amp;nbsp;meritis Scipiôis. Veniflé diis fimilimum iuuenem uincentem omnia turn armis : mm benignirate ac benefîciis.Iraqi deledu clicntium habite: cum mille amp;.cccc.cquiribus itra paucos dies ad Scipionem rcdiit Scipio refento fecum Lælio: dum caz ptiuos obfidefg? amp;nbsp;prædam ex confilio eius difponerct faris omnibus compofiris : data quinqueremc capriuis Magone:amp; qndecim fcrefcnatoribus:qui fimul cum co capti crant:in naue impofitis:nunciû uidoriæ Romam mitrit.Ipfe paucos dies:quibus morari Carhtagine ftatuerat:cxercemdis naualibus Arf Mi pedeftribufque copiis abfumpfit. Primo die legiones in armis quatruormillium ÿatio dccurrerunt, Iirarem Secudo die arma curare:amp; tergere ante tentoria iuiïït. Tertio die fubdibus inter fe in modum iuftæ médita pugnæ concurrerunr:præpilanfque mifTilibus iaculati funt. Quarto die quics data. Quinto iterum tionem ’n armis decurfum eft.Huncordinem laborisquietifquezquoad Carthaginc morati:funr:feruauerût.

Remigio clafTis ciues:militefque tranquille in al turn eueöi agilitarem nauium fimulacris naualis pu gnæexperiebantut. Hæc extra urbem terra marigr corpora fimul:animofque ad bellum acuebant.

lt;efpubli.ipfa ftrepebat apparatu belli:fabris om mum generum in publica officina inclufis:data cunz Öa pan cura fubibat.Nunc operibus afpidendis tempus dabatiquæç in officinisiquæ^ in armamen ratio: quæab naualibus fociorumfebrorum mulntudo plurimainfingulosdies certamine ingenti feadbatHisita inchoatis refcdhfquequosquafTauerantmurisidifpofitifque præfidiis: accurate iam urbis.Tarraconem eftprofedus: A multis Icgationihus protinus in uiaadirur : quas partim dato re/z fponfoicx irincre dimifir:partim diftulit Tarraconc:quo omnibus nouis uetcrieufque fociis edixerat conuentum.Etcundifcre:quicis Ibcrumcoluntipopulimultiqctiam ulterioris Hifpamæ conue' nerunt:Carthaginenfiumduccs primo ex induftnafamam capta: Carthagihis eópreflérant. Deinz dc:ut clarior res erat:quam ut tegi : ac diflïmulari poftet: clcuabant uerbis. Nec oppinato aduentu: ac prope furtö unius diei urbem unam Hifpaniæ interceptam: cuius rei tam paruæ amp;nbsp;præmio darum infolentem iuuenem immodico gaudio fpem magnæuidonæ impofuifteat ubiappropinquate tres duces:trcs uidores hoftium exercitus audiftêrioccurfuram ei extemplo domefticorum funerum mez moriam.Hæcin uulgus iadabant : haudquaquam ipfi ignari:quantum fibiad omnia iurium Caxz thagine amifta deccfliflet.

LIBER SEPTIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 3$

Salapia per jiditionem recepra: Maroncam amp;nbsp;Meles de Samnitibus ui coepit.Ad tria millia militum ibi Annibalis:quæpfidiicaufa relida crac oppreflâ.Prædaealiquantü eius militifuitcoceflûm. Tririci quoŒ.ccxI. millia modium:amp;.cx.millia hordeiinucnta.Cærcijz nequaquâ inde tan/ turn gaudii fuit:quâra clades intra paucos dies accepta eft:haud peul ab urbe Herdonea.Caftra ibi.Gn.Fuluius proconful habebat fpe recipien/ dæHcrdoncæiquæ poft cannenfem cladé a romanis defecerat:nec loco fatis tuto pofita nee pfidio firmata.Negligentiam infiram ingenio ducis augebat fpes ea;quod labare iis aduerfus poenum fidem fenferat: poftea/ qua Salapia aminäexceflißehis locisAnnibalem in Brunos auditû eft. Ab Herdonea ca omnia per occultos nuncios delata Annibali fimul eu'' ram fociæ retinendæ urbisÄ fpem feccre Icautu hoftc aggrediédi. Exer atu expedito:it3 ut fama ppe puenirct:magnis itinenbus ad Herdonea contédit:amp; quo plus terroris hofti obiicerer:acie Iftruda acceffit.Pan audacia romanusxófilio amp;nbsp;uiribus impar:copüs raptim edu/ dis coflixir.Quinta legio amp;nbsp;finiftra ala acriter pugnam inicrijr.C^rc^z Annibahfigno egribus dato: ut CU pedeftres eqtef^ occupaflènr:pfenti certamieoculos:aïofg? cireuucdi:pars caftra hoftiü:pars tergo oppugnatium iuaderent.Ipfe in.Gn.Fuluii fimilitudiné nominis:quod.Gn.Fuluium prorem biénio ante in his deuicerat locis icrepans:fimilcm euentü pugnæ fore affirmabat.Neq? ea fpes uana fuir.Na cu cómunis acie amp;nbsp;peditücertamine multi ceddiflent romano^:ftarenr tamé ordincs figjnqu æque/ ftres a tergo tumultus fimul a caftris clamor hoftilis audirus:fexta Icgioné ante qua in fecûda acie poz fita prior a numidis mrbara eft.Quinta dcidc:atqü cos q ad prima figna erar:aucrtit.Pars in fuga effufa pars in medio cæfa:ubi amp;nbsp;ipfe.Gn.Fuluius cü duodeci tribunis milim cecidir.Romano^ fociorum^ quot cæfa ï eo pho millia fint:qs,p certo affirmencü tredeeï millia alibi:alibihaud plus qua fepré inue niafCaftris pdacp uidlor ponCHerdonea qa amp;nbsp;defeftura fuifle ad romaos cóperit:nec mafura 1 fide:fi Ceades indeabfefiiflet:mulritudïe oï Merapôtû ac turios traduda icendir.Occidir® prïcipes:q cu Fuluiocof Joqa occulta habuifte comperti funt.Romani q ex tara clade euaferândiuerfis itinenbus iemiermes ad_______ Marcellum confulé in Samniü cófugerunr.Marcellus nihil admodum tara clade ter nr us lirreras Ko Herdoquot; mam ad fenatu de duce:amp; exercitu ad Herdonea amiflo fcnbit.Cæte^d eundé fe qui poft canéfem pU' neam gnam féroce uidoria Annibalem córuderit ire aduerfus cum breuemq? illi læririam :qua exulrarfadu rum.Et Romæ quidé Indus turn ingens ex pterito:tum timoré î futu^ erat. Conful ex Sanio in Lux canos tranfgrelTus ad Muniftrone in confpedu Annibalis loco plano:cû poenus collem tenerenpofuit Promu caftra:addiditamp;:aliamfidentisfpecic:quod prior laciemeduxir.Nccdetredauit Annibahut figna por miftru tis efferri uidit.Ita ramé acié inftruxerunt:ut poenus dextru cornu I collem cngcretiromani finiftrum uocatamp;: ad oppidum appIicarent,Ab hora tertiaeû ad nodem pugnam exrendilTennfeflægp pugnado primæ Plynius acieseflent:a romanis prima legio :amp; dextra ala ab Annibale hifpani milites amp;nbsp;funditores baleares: Numi/ elephanti quoqucomifTo iam certamine:in præliûadi.Diu pugna ncutro indmata ftetit.Primæ legio ftranos ni tertia:dexteræ alæ finiftra fubiir,Et apud hoftes integri a fcflis puguam accepere.Nouum at® atrox notât præliûextamfegnirepenteexarfit:recenribusanimis:corporibufqi,Sednoxincerta uidoria diremit uter^ î pugnantes.Poftero die romani a fole orto in multü diei ftetere in aae:ubi nemo hoftium aduerfus ^' brutus diit:fpolia per otium Icgcre;ó' cógeftos in unum locum cremaucre fuos.Node infequenti Annibal fi lentio mouir caftra:ód i Appuliam.abiit,Marcellus ubi lux fugam hoftium apcruit : fauciis cum pfidio modico NumiftrÓe relidis:præpôfitoque his.L.Furio Purpurione tribuno militum:ueftigiis inftitit Numi/ fequi. Ad Venufiam eu adeptus eft.Ibi per dies aliquot cum a ftatiôibus procurfaref : mixta equitum: ftrone peditumœ tumultuofa magis prælia quam magna:amp; fermeoia romanisfecûda fuerunt.lndeper Ap potius pulia dudi exercitus fine ullo memorato certamine cum Annibal node figna moueret locu indifiis q rcns.MarcelIus nifi certa luce:amp; explorato ante non fequeref .Capuæ interim Flaccus dum bonis prin cipum uendendis agro:qui publicatus fuerat:locando:locauitaüt omne frumentü:tps terit:ne deeflét materia in ca panos Icæuicnd uno uû in occulto glifcens per indiciû protradû eft facinus : milites ædifP ciis emotosifimul ut cû agro teda urbis fruenda locarent :fimul metués:ne fuû quo^ exercitum ficut Annibalis nimia urbis amœnitas emolliretin portis murifj fimeripos teda militanter coegerat ædi ficare.Etant autem plæraçp ex cratibus aut rabulis fada:alia arundine texta : ftramento inreda : omne uelut de induftria alimentis ignis.Hæc nodis una hora ut omnia incendcrent.clxx.câpani principibus Noua fratribus Blofiis coniuraucrant. Indicio eius rei ex fàmilia Blofiorum tado portis : repenteiuffu pro/ câpano confulis claufis:cum ad arma figno dato milites concurriflént: compræhenfi:omnes qui innoxia erât j^j ^5,3 amp;nbsp;quæftione acriter habira:damnan:nccatiqi.lndicibus libertasiôé eris denamillia data .Nuccrinos:amp; j-a^Q acerranos querentes ubi habitarent non eflê : Acerris ex parte incenfis.Nuceria deleta.Romam Fului/ us ad fenatum miflît.Aeerranis permiflum:ut ædificarent:quæ incenfa erant Nucerini Atellam:quia id maluerant. Attellanis Galatiam migrate iuflis: tradudi.Inter multas magnafœ res quæ nunc fecun dæ:nunc aduerfæ occupabât cogitatiôes hoiumme tarentinæ quidem arcis excimt memoria.MiOgu

Iinus:amp;:,P. Aquilius in Ethrurîam legati ad frumcntum cocmcndum:quod Tarentum portarctur^/ fcdi:amp; mille milites de exercitu urbano:par numerus romanorum fociorumg^eodem in pratfidium turn frutnento mini funt.Iam aflas in exitu eratxomitiorumçp confularium indabat tempus.Sed lit teræ Marcellinegantisercpubli.eflè ueftigium abfcediab Annibale:cuicedenticerrameng?abnuen/ ti grauius ipfe inuarct;curam iniieccrant:ne aut confulem Marcellum turn maxime res agentem a bel lo auocarent:aur in annum confulcs deefient.Optimum uifum eft:quâquâ extra Italiamcflct potiüs Valcrium cófulem ex Sicilia reuocare.Ad cum litreræ iuflu fenatus a.L.Manko prætore urbis miflae cum litteris colulis.M.MarcelIi ut ex iis nofccret:quæ caufa patnbus cum potius:quam collega reuG/ Legati candi ex prouincia eflét.Eo forte tem pore Romam legatia icge Spphace ucncrunt:quæ iis praelia Syphaz fpera cum Caithaginenfibus feciflét memorantes. Regé nee inimiciorcm ulli populo quam Caerha/ cisro/ ^nenfi:necamiciorem:quamromanoaffirmabantcflcmififlccum antcalegatos in Hifpaniam ad ma mir Gn.amp;l.P.Cornclios imperarores romanos:nuncabipfouclut fonte petcreromanamamiciriamuo^ fi luiiÏè.Scnatus nó legatis modo benigne rcfgondit:fed ipfelegatos cum donis ad regem mifit.L.Gemj num Petellium.P.Pompilium.Donatulerctogamzamp;tunicampumureamtfcIlam eburneam:patera Ptolo/ ex quing; pondo auri fadlam.Protmus amp;nbsp;alios Africæ Regulos lumt adirc:iis quogitquse darenf por mæum tatæ togæ prætexræ:amp; ternæ pondo parcræ aurcæ.Et alexandriam ad Ptolcmaum amp;Cleopatram re CIcopa gcs.M.Attiliustamp;.M.Acilius legatiad commemorandam rcuocandamœamicitiâ mifli dona tulcre. tra Régi togam:tunicam purpuream cum fella eburnea.Rceinæ pallam pidam cum amiculo purpurco.

Multacaæftateiqua hæc faöafunt expropinquisurbibusiagiifçnunciatafuntprodigia.Tufculi agnum cumubcrcladantinatum.Iouis«diseulmen fulmineiôtum:acpropeomni teûo nudatum. Ifdcm ferme dicbus Anagmæ terram ante portam idam diem ac nodlem fine ullo ignis alimente ar' fifle.Etauesad compitum anagninum in loco Diana: nidos in arboribus rcliquiflc.Tarracinæin ma/ re baud procul portaangues magnitudinis miræ lafciuicntium pifciû more exultafîê. Tarquinus por cum cum ore humano gcnituiS: in agro capenatead lueum Feroniæ.uii.figna fanguine mulro dié ac node fudafiê.Hæejadigia hofliis maionbus ,pcurata decreto ponrificu:amp; fupplicatio dié unu Rom« ad oia puluinaria. Altern amp;nbsp;in capenateagroad Feroniæ lueu idida.M.ValeriusConful littcris cxcitus ^uincia exercitug; madato Cincio pron.M. Valerio Meflàlæ pfedo elaflis cd parte nauiû in africa ƒ da turn finiul fpeculatumqp:quæ populus carthagincfis pararctagcrctguminozipfc.x.nauibus Roma ^z' fedusxu profpere pcruenifletdenatum habuir. Vbi de fuis rebus geUis c0memorauit:cum anos pro^ pc.lx.in Sicilian! terra marig? magnis Sæpc cladibus bcllatum cflet:fe cam prouincia confcciflc:nemi'' ncm carthaginenfem in Sicilia eflememincm ficulum : qui metuinde fugatiabfuerint ; efleomnes in urbcs:agro^fuos redudosararefcrercidefercamcolug^ terram tandem trugiferam :ipfis eultenbus: populo^ romano pace ac bello fidifli mu atq; annonæ lubfidiu.Exindc Mutin«:amp; fi quo^ alioß^ me/ rita erga populum romanum crant in fenatum introdudis honores omnibus ad exoluendam fidcm Muties ‘i confule habiti.Mutines etiam ciuis romanus fadusirogationea tribuno pie. ex audoritate patrum duifro. ad plebcm lata.Dum hæc Romæ geruntur.M. Valerius Meflâlla quinquaginta nauibus cum ante lu/ Fadus cena ad Africam accefi ilTcc; iprouilam in agro uticenfi excurfionem fecit. Eum que dcpopulatus late: multis mortalibus cum aha oninis generis præda captis:ad naucs rediit : amp;nbsp;ad Siciliam rranfmifit ter/ tiodecinio die quani profedus erat:inde Lhybeum reucdus. Ex captiuis:qu«ftione habita;h«c com/ perraxonfuligi Leuino oninia ordine perfcripta:ut fciret quo ordie : uel quo in ftatu Africæ res effent. Quinquemillia numidarum cum mafinifla Galæ filio acerrimo iuuene carthagine cßeiSC ahos per to tam Africam milites:merccdeconduci:qui in Hifpaniam ad Afdrubalem traiiccrentur:ut iis qua ma/ ximoexercitu primo quogj tempore in Italiam tranfgreffus iungerct fe Annibali in co pofitam uido riamcrederecarrhaginenfcs.Claflcmprætercaingentcmapparanad Slciliam repetendam:camg^ ft credere breui traieduram.Hæc recitataa confuleita mouerefenatum:ut non expedanda comiriacon full cenferennfed didatore comiriomm habendorum caufa dido:cxrcplo in prouinciam redeudum. lila difcepratio tenebat:quod conful in Sicilia fe.M. Valcrium meflallam:qui rum claflï præclîêt:dida/ torem didurum efleiaccbat.Patres extra romanum agrumfeum autem Italia terminari)ncgabantdi datoré dici poffe.M.Lucretius tribunus plc.cum de ca recofulcret:ita decreuit fcnatus:ut conful prius quam ab urbe difccderet:populum rogaret:quem didatorem dici placeret:eum^:quem populus iuP fiflêt:diceret:didatorem:fi conful noluiffct:prætor urbanus populum rogaret. Si ne is quidem ucllet; turn tribuni ad plebcm ferrent.Cum conful fe populum rogaturum negaffet:quod fuæ poteftetis cet prætoremgi ucruifièt rogare:tribuni plebis rogarunt:plcbefcp fciuit ut Fuluius:qui turn ad capua crat: didator diceretunSed quo die id plebis confilium futurum erat conful dam node in Siciliam abüt:de Hitutigi patres litteras ad. M.Claudium mittcndas cenfuerunt:ut deferræ reip.a collega fubucniret:di/ ceretg?:quem populus luffiffet didatorcm.lta a Marcello cófule Fuluius didator didus.Et ex eodem plebifcito a Fuluio didatore.P.Licinius Craffus pontifex maximus m agifter equirum didus Didator pofteaq Roma ucnit.Gn.Sempronium Blcfum lcgatum:quem ad Capuam habuarat:in Ethruriam prouinciam ad exercitum mifit in locum Calphurnii prætoris : qué ut capuæ exeteituiç fuo præeflet litteris exciuit.lpfc comitia:in quem diem primum potuit:edixit;quæ cerramine inter tribunos dida/ toremque iniedo:perfici:non potuerat.Galeria iuniorum:quæ forte prærogatiuaerat.Quintum Fui uium:amp; Quintum Fabiûconfules dixcraticodcgi iureuocatærcliquæ mclmaffcnttni tribu.plc.C.^.

LIBER SEPTIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i jd

L.Ariani interporuiflennqui neg? magiftratum coririnuari fans duile efle aiebant : amp;: muko fedions exempli earn ipfum crcarirqui comiria haberet.Ita^ fi fuum nomen didator acciperer : fe comiriis P terceliuros fi a ioji præterq ipfius ratio habereturxomitiis fe moram nofacere.Didator cam comitio rum audoritatefenatus.'plebifciro : exemplom turabatur .Nagp.Gn.SeruilioconfuIexu FJaminius aP ter conful ad Thrafymenum cecidifletxx audonrate patrum ad plebe Iatum:plebéç fciuifle : ut quo/ ad beHum in Italia efietxx iis qui confulcs fuifTent : quos:amp; quotiens uellet : refidendiconfules popiP Io ius eflctxxemplumque ea in re uetus fe habere,L.Pofthumii Metellnqui interrex iis comiriis : quæ ipfe habuiHcrxoful cum.Gn.Iunio Bibulo creatus eflet:recenfcp.Qu.Fabii:qui fibi continuari conluz latum :nifi id bono publico fieret:profcdo nunq fciuiflet,His orationibus cum diu certatu eflet:poftie mo ita inter didatoré amp;nbsp;tnbunos conucnit:ut co quod cenfuifiet fenatus:ftaretur,Patribus id tempus reip.uifum eftmt per ueteres:Si expertos bellij peritos imperatores refp.gcrerctur.Irag? moram fieri comiriis non placcre ; Concedentibus tribunis comiria habita.Dcdarati confules • Qu « Fabius Maxi/ Fabius mus quinrum.Qu.FIaccus.Fuluius,iü.Prxtores creati.L.Veturius PhiIo.amp;.T. Quintius Crifpinus. Maxi. C.Hoftilius Tubulus.C. Aurunculeius. Magiflratibus in annum crearis.Qu. Fuluius didarura feab Q.FuI/ dicauit. Extremo æftatis eins claffis punica nauium.xxx. cum præfedo Amilcarein Sardiniam traie/ uiusflac da:olbienfem primo:dcinde pofieaq ibi.P.Manlius Volfo prætor cum cxercitu apparuitxircüada in/ eus cóf. deadaltc^infulxlatuscalaritanum agru uaftauir:amp;cum prxda oïs generis in Africam rediit.Sacer/ dotes romanieo anno mortuialiquot;fuffedi^.C.Seruilius pontifex fadus in locü.T.Odacilii CraP fi.Decemuiriitemfacrisfaciundisin locum.T.Sempronn.T.F.longi.T.Sempronius.C.F.longus fuP fedus.M.M3rtius rcx facroji mortuus efi;amp;:.M.Aemylius Pappus Maximus Curio : nerp m eoru lo/ cum facerdotes co anno fuffcdi.Ercenfores hic annus habuir.L.Vulturnum Philoné : â/TP.Licinium Craflum ponrificem maximum.Crafrus.Licinius:nccconfuI:nccprætor antefuerat:quamcenfor eft effedus.Ex ædilitate gradum ad cenfuram fedt.Hi cenfores neep fenatum legcnlnnec quiequam reiz pu.egerunr.Mors diremit.L.Veturium.Inde amp;nbsp;Lidnius cenfura fe abdicauit. Aediles curules Vetu / riuszamp;.P.Licinius Varus ludos romanos diem unum inftaurarunt.Aediles plebis.Qu.Cautius:amp;.L. porrius Liciniusexmuldaritioargentofignaæncaad cereris dedere; ddludos pro temporis huius co/ pia magnifici apparatus fecere.Exituanni huius dic.iiii.amp;.xxx.qua a Sarraconeprofedus erat. Lælius Romam uenit legatus Scipionisus cum agmine captiuorum ingreflus urbem magnum concurfum hominum fedr.Poftero die in fenatum introdudus capram Carthaginécaput Hifpanniæ uno die re/ ceptafep aliquot urbcs:quædefeciflènt:nouafque in focicrarem afdrasexpofuir.Ex captiuis comperra hisferecongruentia:quæin litrerisfuerât.M.valeriiMeflâllæ:maximemouitpatrcs Afdrubalis tra/ fitus in Italiam uix Annibaliatcp eius armis fubfiftentem.Produdus in concionem Lællius cadé diflê/ ruiuSenarus ob res fœliciter a Scipionegeftas fupplicationes in unum diem decrcuit.C. Lællium pri/ mo quog; remporexum quibus uenerat nauibus:rcdire in Hifpaniam iuflir.Carthaginis expugnario nem in hunc annum contuli multis audoribus:haud nefcius quofdam cftê:qui anno infequéri capta tradidcrint:quod mihi minus fimile ueri uifum eft annum integmm Scipionem nihil gerédo in HP Prouin fpania confumpfinè.Qu.Fabio Maximo quintum.Qu.Fuluio Flacco terrio.Confulibus idibus mar/ dæ con tüs;quo die magiftratum inierunt.Italia ambobus prouinda dccrcta.Regionibus ramen partitu im? fulibus perium.Fabiusad Tarenrum:Fuluius in lucanis ac brutiis rem gcrcrcr.M.Cludio prorogatum in an^ ge prori num imperium,Prærores forriri prouincias.C.Hoftilius Tribulus urbanâ.L.Veturius Philo peregri/ bus de/ nam cum GalIia.T.Quinrius Crifpinus capuam.C.Aurüculeius Sardiniam.Exercitus ira per prouin cretæ cias diuifi Fuluio duæ legioncs: quas in Sicilia Valerius Leuinus haberer.Qu.Fabio:quibus in Ethru ria.C.Calphurnius præefiët.Exercitus urjpanus ut in Ethruriam fuccederer.C.Calphurniuseidemp/ eflêtprouinciæexercituiqirqucm.Qu.Fuluiushabuinêr.Capuam exercitug^ Quintius obtineret.C. Hoftilius ab.Gn.Lcdorio proconfule prouinciam cxcrdtumgiiqui rum iam Arimini erat:acdpercf. M,MarccIlo:qui conful bene rem geflêrat:legiones dccrctæ.M. Valerio cum.L. Cincio: his quoœ eft prorogatum in Sicilia irnperium :Cannenfis exerdrus datus:eum^ fupplerc ex mditibus:quiex iegio nibus.Gn.FuIuiifupcreflentuuffi.CSquifitoseosconf.inSiciliarn mißrunt:additaqi eadem nnlinæ ignominia:fub qua cannenfes militabant:quigg ex ptoris.C.FuIuii exercituob fimilis iram fugæ miffî co ab fenatu fuerant.C» Aurûculeio eædem in Sardiniam lcgiones:quibus.P.Manlius Volfo: qui earn prouiciam obtinuerat;decretæ,P.Sulpido eadem legione:cademç elaflê Macedoniam obtincre iuflb prorogatum in annum imperium.xxx.quinqueremes ex Sicilia Tarentum ad Fabium confulem mit riiuflæ:cætera elaflê placere prædatum in Africam: amp;: ipfum.M.Valerium Leuinum traiieere: fcu,L. Cincium:feu.M.Valerium Mcflalam uelIet,Necde Hifpania quiequam mutatum:nifi quod non in annum Scipioni Syllanocy fed donee reuocatia fenatu forcnt:prorogatum imperium eft: ita prouin/ dæ exerdtufque in eum locum partita imperia.Inter maiorum return curas comiria Maximi Curio/ nis:cum in locum.M.Aemvlii facerdos crearetur:uerus excitaueruntcertamen.Patriciis negantibus. C.Manlii Attelü qui unus fuit ex plebe potcns:rationem eflê habendam:quia nemo ante eum: nifi ex patribus id facerdotium habuiflet.Tribuni appellatuad fenatum reiccerunt.Senatus populo potefta/ tem fecit.lta primus ex plebe creatus Maximus Cuno.CManlius Attelius.Et flaminem dialem inui turn augurarieoegit.P.Licinius pontifex Maximus.C.Valerium Flaccumdecemuirum facris faciun «iis Creatus in locum Mutii fcæuolæ demortui.G. Ledorius. Caufarn inaugurate coadi Flaminis li/

bens rericuißeminf ex mahfamain bonam uertiflér.Obadolefcétiam ncgligcntem:Iuxuriofamg?.C. FJaccus flamen captus a.P.Licinio porifice maxfmo.L.FJacco fratri germanoxognatifç aliis ob caSera uiria intiifus.ïs ur animum eins cura facrorum amp;: cx^imoniarum cepit:ita repente exuit antiques mo/ res:ut nemo tota iuuentute haberetur priormee probarior prioribus patrum fuis pariter alicmfcp eér» Huius famæconfenfu clatus ad iuftam fiduciam fui rem intermiflam per mulros annos obindignira tem flaminum prio^repctiuit;ut in fenatum introiret.Ingreflum cum curiam cum » L.Licinius præ/ Atf.dP tor inde eduxiflèt tribu .ple.appcllauit flamen.Vetuftum lus facerdotii rcpetcbat:datum id cum toga feepra/ prætexta amp;nbsp;fella cui u!i:amp;: Flaminio efl'e:prætor no cxoletis uctuftateannalium exemplis flare ius : fed none de recentiffîme cuiufq; confuetudims ufu uolcbat:nec patrum : nee auo^ memoria dialem queng id ius ïure fla ufurpaflê tnbuni rem inertia flaminum oblittcratam ipfis non facerdotio liamno fuifièxum equum minu cenfuiflènt:ne ipfo quidem contra tendcnte prxtorc:amp;: magno aflénfu patrum plebifue flaminem in fenatum introduxcrunt; Omnibus ita exiftimantibus magis fandirate uitæ:quam facerdotii iure rem earn flaminem obtinuiflé. Confules priufquam in prouindas irent : duas urbanas legiones in fupple/ mentum quantum opuseratxæteris exercitibusimilitum fcripferunt, Vrbanum ueterem exerdtum Fuluius coful.Gn.Fuluio Flacco Icgato:fratcr bic confulis eranin Ethruriam dedit ducendum.Et Icgi ones gum in Ethruria erat.Romam deducendas.Et Fabius conful reliquias exercitus Fuluiani conqui fitas(Eierunt autem ad criamillia»ccc.xxxvi.).Qu.Maximum filium duccrein Sidliam ad.M.Valeriü f)roconfulem iulamp;nat^ ab co duas Iegiones:amp;: triginta quinqueremes accipcrc.Nihil hæ eduûæ ex i/ ula legiones minuerunt necuiribusmeefpeeius prouinciæ prxfidium • Nam cum prêter egrcgix fupplecas duas uereres lagiones tranflugarum etiam numidarum equitum: peditumç magnam uim heberenficulos quoque:qui in exercitu Epiddis aut poenorum fuerannbelli peritos uiros milites fen-pfit.Eaexternaauxilia cum fingulisromanis legionibus adiunxiflêtiduorum fpeciem exerdtuum fer uauit.Al tero.L.Cindum partem infulx:qua regnumHieronis fucrat:tucri fuflït. Altero ipfe exteram infulam tuebaturidiuifam quondam romani imperii:punid$ finibus Claflis quo^ nauium feptuaz ginta parata ut omni ambitu littorum præfidio orx niannmx eflêntiipfe cum Mutinis equitatu pro uinciam peragrabatiut Uiferet agrosxultaqueabincultis noraretamp;pennde dominosIaudaret:caftn garct^.Ita tantum ea cura frumenti proucnitiut amp;nbsp;Romam mitteree : amp;nbsp;Catinam conueheret : unde exerdtui:qui ad Tarentum æftiua afturus eflêtpoflit prxberi.Caeterum tranfportati milites in Sidliâ amp;nbsp;erat maior pars latini nominisifociorumqp propemagni motus caufa fucre:adeo ex paruis fæpe ma gnarum:momenra rerum pendent,Frcnnrus cnim inter latinosifociofj in confilüs ortus: decimum annum deleâibus Ôi flipendiis exhauflos effe. Quotannis ferme elade magna pugnare:aliosin acie occidiialios morbo abfumiuîiagis perire iibi aucm:qui a romano miles leétus fit: quam qui a poeno captus.Quippc ab hefte gratis remitri in patriam a romanis extra Italiam in exilium uerius: quam in militiam allegare.Oûauum iam fibiannum fendeerecannenfem militem moriturum: antequâ Ita/ liahoftis abfeedat.Quippe nunc cum maxime florens uiribus excedat: fi ueteres milites non redeant in patriam noui Icgantunbreui neminem fupcrfuturum.Itaqj quodpropediem resipfa negatura fit prias quam ad ulrimam folitudinem at^ egeftatem perueniant:negandum.Popu.Ro,eflè:fi confen/ tientes m hoc focios uideant romannpretedto de pace cû carthaginenfibus iungenda cogitaturos. Ali/ ter nunquam uiuo Annibale fine belle Italiam fore,Hæc ada in confiliis.xxx.tum coloniæ.Popu.Ro. erantxx lis.xii.cum om nium legationes effent Romæ;negauerunt confulibus efîciundc milites pecu Colôia/ ”^Ç' darenr.Eæ fuere ArdeaiNcperes, Surrium:Minturnæ:Iuturna:Alta: CarfeoIi;Sucflà: CæreiLa/ ru Ä ur catcs:Narnia:lntcramna:Noua re confules lûi cum abfterrere eos a tam dereftabili confilio uellentiÂ biû lati/ caftigando increpandoque:plufquam leniter agendoiprofctjuros ratixos aulbs cfîèxonfulibus dicere ninoîs fichât: quod confulesin fenatu:ucpronunciarent:in animum inducere non poflènt.Non enim dette/ cogita/ ûaftonem earn munerum'militiæ:fed apertam deftéhonem a Po.Ro.eflè. Redirent itaqj propere in ta defe / colom3s:amp; tanquam integra re locuti magis quam aufiitantum nefas cum fuis confulerenr.Admone rent non campanos ncqi tarentinos cos eifeded romanosunde oriundos:inde in colonias:atgî in agru bello captum ftirpis augendæ caulà miflôs.Quæ liberi parenribus deberentxa illos romanis debere: fi ulla pictas:fi memona antiquae patriæ efïèt.Confulerentigitur deintegroinam tum quidem; quæ temere agitaflènt:ea prodendi imperii Romani tradendi Annibali uiûoii eflê.Cum alternis fixe con fuies diu ladlaflênt; nihil mori lcgati;neç fe quod domu renûaarét:habcre:dixerût:neç fenatû fuum quid noui confulerct:ubi nec miles:quilegcretur:nec pecunia:quæ daretur:in flipendium eflér. Cum obftinatos eos uiderent confules rem ad fenatum detulerunt.Vbi tantus pauor hominum animis eft inieftusiut magna pars actum de imperio diceret.ldcm alias colonias faûuras» Idem focios confenfif/ fe omnes ad prodendam Annibali urbem Romam.Confules hortari amp;: confolari fenatum: amp;dicerc alias colonias î fide at^ officio priftino forc.Eas quocp iplas:quæ officio deceflîflèntzfi legati circa cas colonias mittantur:qui caftigcntmon qui precentur;uerccundiam imperii habituras efle.Permiffum a fenatu iis cum eflct;agerenr;faceicnt:ut e repub.ducerent:temptatis prias aliarum eoloniarum ani/ mis;citauerunt legarosriquxfiuerunt^ ab iis;ccquid milites ex formula paratos haberent.Pro duode uiginti coloniis.M. Scxtilius Frcgcllanus refpondit;amp; milites paratos ex formula efté:amp;:fi plunbus opus eflet: pluris daturos:amp;: quicquid aliud imperaret:ucllet^ Populus Romanus enixe fadturos: ad idfibi neque opesdeeffe: animum etiam fupereflc» Confules fibi parumuideri pixfati pro meri/

LIBER SEPTIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f p

to corum fua uoce coHaudarf eosmiTi uniucrfi patres in curia gracias egiflénctfequi in fenatum cos iap ferunt.Senarus quam potcrar honorariflimodccreto : allocutus eos: mandat confulibus:ut ad popuz lum quoque eos produccrent:^ inter mulra alia præclara:quæ ipfis maioribufqi fuis præftitiflêntire/ cens etiam mentum corum in rempu. commcmorarent, Ne nunc quidem port tor fecula fileantur fraudenturue laude fua:Signini fuereidd nolani;amp; norbaniiiätriculani^iöd brundufiniÂ fregcllani:amp; nunccrini:amp;;adriani:amp;:firmaniÄariminenfcs.Etalrero mari pontiani:amp; peftani:amp; confanuEt mcdi terranei bcncuentaniÄ ferniniÄ Ipoletani:amp; placétini:amp;: cremonenfes.Harum coloniarum fubfidio: turn imperium Popu.Ro.ftcrituifç gratiæ amp;nbsp;m fenatu:amp; ad populum aflaeiduodecim alia^ colonia/ rum:quæ derredauerunt ïperium:métiones patres fieri uetuenjr.Nclt;jiIlos dimitti:neç retinenmeç appellaria eSfukbus.Et racita caftigario maxie ex dignitatepopuli romani uifa c.Grtcra expediétibus: Auß^ in quae ad bellum opus erant confulibus aurum uicefimarium:quod in fandiore ærario ad ultimos ca/ céfima/ fus feruabatur:promi placuit:prompta ad quatruormillia pondo auri.Indc quinquaginta pondo data rid qn/ confulibus:amp;:.M.Marcello:amp;:.P.Sulpiao proconf.amp;.L.Veturio prætori:qui Galliam prouinciam for/ géra pô tiruserat.Addirum^ Fabioconf,c.pondo auri præcipuum : quod inarcem Tarentinam portaretur. do nam Cæreroauro ufi funt ad ueftimenta pecunia præfenti locanda exercirui : qui in Hifpani bellum fua fe/ quïqua cunda fama ducilm gerebat. Prodigia quoqi prius qua confulcs proficifcerentur ; procurari placuirdn gîta da/ Albano monte tada de ca'loerant:ngnumiouis:arborçtemploprcpinqua:amp;oftiælacus:amp;: Capuæ ta ftui/ murus.'Fortunæqi ædcs;amp; Smueffe murus portage hæc decælo tada.Cruenram enâaquam fluxilTe ru é cre/ albanam quidam audoreserant.Et Romæintraccllâaedis FortunæFortisdecapitefignumiquod in dere^/ coronaeraran manu fponte fua prolapfum;amp; Priuemifatis conftabatbouem eflêlocutum:uulturéqi digia frequenri foro in tabernam deuolaflc.Et Sinueflæ natum ambiguo inter marem amp;nbsp;foeminam fexu p fantem:quos androgynos uulgus:ut plæragj faciliore ad duplicâda uerba graeco fermone appellat. Et lade pluuiÛe.Et cum clephanti capite puerum natum. Ea prodigia hortus maionbus procurata. Et fupplicatio circa omnia puIuinaria.Obfecrario in unum dicm indida.Er decretum ur.Gn.Hortilius p tor ludos Apoilinis:ficut bis annis uoti fadig? erantiuoueretifâcererœ.Per eos dies amp;nbsp;cenforibus crean dis.Q.FuluiuscofuI comiriahabuit.Creaticenforesambo;quinonduin côfules fuerât.M.Cornélius Andro/ Cethegus.P.SéproniusTudiranus.Cenforesutagrumcampanumfruendumlocarentex audoritate gynus patrum latuinplebemeftiplebcftpfciuir.Senatuslcdionccontentiointercenforesde principe legédo qdfit tenuit.Scmpronii ledio erat.Caetc^^ Cornélius moré rradicû a patribus fequendu aiebat : utg primus cenfor ex iis qui uiuerent:fuifret:eû principe Iegerét.ls.L.Manlius Torqtus erat.Sépronius:cui dli for/ tem legendi dediflèntiód ius liberü eofdé dedilïc dcos:è id fuo arbitrio faduria Icdurum^.Q.Fabium Ma.ximum:qué tü principe romanæ ciuitatis efle:uel Annibale iudice;didurus cflèt:Cum diu cerram efretuerbïs:conccdentccollcga:ledus a Sepronio princeps in fenam.Q.Fabius Maximus confiai. Inde alius ledus fenatus:odo prateritis : inter quos.M.Cecilius Metellus infamis audor deferendae Italiæ poft cannenfem cladem.ln equeftribus quoegnoris eadem feruara caufa:fcd erant perpauci:quos ea in/ famiaatringeret:Illis omnibus 66 multi erant adempti equi-.qui cannenfium legionu équités in Sicilia erant.Addideruntacerbitao etiam tempusme prætenta ftipendia procederét:iis qui equo publico me ruerant:feddenaftipendiaequispriuatisfacerent.Magnüprætereanumerum eorum conquifierunt: qui equo meren deberénat^ ex iis:q principio eius belli lèdecim annos nati fucrannneij milirauerant omnes æranos feccrunuLocauerunt inde reficicnda:quæ circa forum incendio confumpta erant.vn. tabernas:macellum:atnum:regiam.Tranfadts omnibus:quæ agenda eranticonfules ad bellum profe Û1,Prior Fuluius prægrefius Cipuam.Port paucos dies confecutus Fabius:qui at col legam coram ob/ reftatus:66 Marcellum per licteras quam acerrimo bello derinererAnnibalem:dum ipfeTarentum op pugnarct.Ea urbeadempta hofti undig? pulfo:nec ubi confifterennec quid fidum refpiceict:habéti ne remorandiquidem caufam in Italiafore.Regium etiam nuncium mittitad præfedum. præfidü: qd' a Leuino conf.aduerfus brutios ibi locatum erat.Viii.millia hominum :pars maxima ab Agatirna ; fi/ cutantea didum eft:ex Sicilia traduda:rapto innere hominum afluerorum.Additi erant brutiorum indiem perfugæ:06audaciæ 66audiendiomnia neceflitaribus pares.Hâcmanum ad brurium agrum pritnumdcpopulandumduciiuflïnindeadCauloniamurbcmoppugnandam.Imperaranó impigre Caulo/ folutmfed etiam auide executi:direptis fugatifç cuïroribus agrufumma ui urbem oppugnabant.Mar nia tellus 66 confulis littens excitus:66 quia in animum induxerar:neminem ducem Romanum tam paré Annibalnqua fe ertc.ut primu in agris pabuli copia fuit:cx hybemis profedus ad Canufium Annibali occurrit.Sollicitabat ad defedione cannufinos pœnus.Cæterum : ut appropinquate Marcellum audi uitcaftra inde mouit.Aperta erat regio fine ullis ad infidias latebris.Iraqi i loca lalmofa cedere idc coez pir.Marcellusueftigiisinftabat:caftraçpcaftrisconferebat:66opereperfedo extemplo inacié legiones educebat.Annibal turmatim perequircs:pcdirumgi iaculatorcs leuiacertaminalerens cafum uniuer/ fepugnx nó neceffarium ducebat.Tradus eft tarnen ad id:quod uitabatcertamé.Node pracgreftuni cum aflêgtur locis planis ac patentibus Marcellus:caftra inde ponenté pugnando undi^ immunitores opnibus prohibetata figna collata pugnatumgi totis copiis:66 iam cum nox inftaret:marrcæquo dû feeflum é.Cartra exiguo diftaria fpacio raptim ante nodem pmunita.Poftero die luce pria Marcellus inaciem copias eduxit.Nec Annib.il deteedauit certamemmultis uerbis adhortarus milites:ut memo tes rhrafymenliCânarum^xôtunderét ferocü hoftissurgere atep iftare cuino caftra ponere pati:non

Pugna refpiraretaut drcunfpiccrc quottidie iïmul orientem folem:amp; romana adem in campis uidédam elle: Anniba fi uno prælio haud incruentus habeat:quietius deinde eum rranquiHiufg? bellaturum .His ïrritari ad^ li amp;nbsp;pc-' hortarionibus:fimulm tædio ferociæ hoftiû quottidie inftantiûdaceflêntiumç achter pradium incut nis feda pugnatû amplius duaous horis eft.Cedere inde a romanis dextera ala:amp; extraordinarii eoepere.Quod ubi Marcellus uidit;duodcuigefimâ legioné in primam adé mducit.Dum aliitrepidi ccdunt:alii fegni ter fubeunt:turbata tota acics eft:deinde prorfus fufa:amp; uincente pudoré mem terga dabat.Cecideregi in pugna duomillia amp;nbsp;feptingenti ciuiü focioruepnn his quatmor romani cenruriones fuere:duo tribu ni militum.M.Licinius:amp;;,M.Eluius.Signa militaria quatmor deala prîa:quæ fugit : duo de Icgione: quæ cedentibus foeiis fucceflérat:amifla.Marcellus:poftcaqua in cadra reditu eft : concionc adeo fæua atq? acerbam apud milites habuir:ut prælio per diem totum infeliciter tolerato:triftior rati ducis ora/ tio eflcr.Diïs ïmorralibus ut in tali re grates laudefcp:inquit:ago:quod uiflor hoftis cum tanto pauore incidcntibus uobis in uallum portafor nö ipfa ca dra eft aggrcdusiddcruidctis profedo eodem terrore caftra.-quo dimififtis pugnam:qui pauor hiclt;qui terror lt;quæ repente:qui amp;nbsp;cum quibus pugnaretis: obliuio animos inuafirfNempe üdem funt ii hoftes:quos uinccndo:amp; uidos fequendo priore adate abfumpfiftis:qbus dies nodd^ fugientibus per hos dies inftitiftis:quos leuibus prælüs fugaftis: quos hefterno die nee irer facerc:nec caftra ponere paft! eftis.Dimitto ca:qbus gloriari poreftis;cuius amp;nbsp;ipius pudere:ac poenitcre uos oporret:refei am:Ncmpeaquis mambus heftema die diremiftis pugnam:qd hæc nox j’quid hæc dies abftulitî'ueftræ his copia' îmunitæ funt:an illorum audæ ^Non cquidem mi hi cum exerciru meo loqui uideonneccum Romanis militibus corpora tâtum:atç arma eadem funt: an ficofdem animos habuifletis:tergaueftrauidiftet hoftisffigna alicuimanipulo:aut cohorti abdu-liflctfnon adhuc cæfis Romanis legionibus gloriabaturmos illi hodierno die primum fugati exercé tus dediftis decus « Clamor inde orrus:ueniam eius diei daret:ubi uellendeïde experiref militum fuo' rum animos.Ego uero experiar inquit:milites:amp; uos craftina diein aciem cducam ut uidores potius AtCmi quam uidiueniam imperretis:quam pcrins.Cohornbus quæ fignaamiferant : hordeum dare iuffir« Iitarcs Cenmrionefg? manipulorum:quorum fignaamiffi fuerantidiftridif^ gladiis deftindos deftituit:amp; afaduer ut poftero dieoés pedites equitef^ armati adcdcnt.-cdixit.Ita concio dimifla:fatendo iureac merito fc^ fiones fcincrepifos:neqï illo dieuirum quemquam in acic Romana fuiflê:prætcrunum ducé:cui aut morte fatiftacicndum:aut egregia uidoria eflêt.Poftero die ordinati armanq? ad edidum aderant.lmperator eos collaudat.-pronunciarcp a quibus orta pridie fuga cflêt:cohoi tes quæ figna amififlènt : fe ï primam aciem edudurum:ediccrc lam fefeomnibus pugnandum:acuincendum enc:amp;: adnitcndum fingulis uniucrfif^ ne prius hefteinæfugæ:quam hodiemæ uidoriæ fama Romam pemcniat.Indecybocor pora firmareiuiïï:ut fi longior eflètpugna : uiribus quo^ fufficerent.Vbi omnia dida fadacp funt:^^ bus excitarenmr animi milimm:in aciem procedunt.Quod ubi Annibah nuciarum eft:cum eo nimi rum:inquir:hofte res eft:qui nee bonam :nec malam ferre formnam potclhfeu uicit:ferocircr inftat ui dis:feu uidus eft:inftaurar cum uidoribus certamen.Signa idc canerc iuffit:copias educit:pugnatum utringialiquanroiquam pridie acrius eft.Poenis ad obrinendum hefternum decus adnitcntibus. Ro/ manis ad demendam ignominiam.Siniftra ala ab romanis : amp;nbsp;cohorres quæ amiferant figna : in pti3 aciepugnabant:amp; legio uicefima a dextero cornu inftruda.L.Cornelius Lenmlus:6^.C. Claudius Ne^ Verba ro legati cornibus præerant.Marcellus mediam aciem horratoriteftifg? præfcns firmabat. Ab Anniba Anni/ le hifpani primam obtinebant frontem:amp; id roboris in omni exereim erat.Cum anccps pugna diu ef balis de fet, Annibal elephantofqi in primam aciem induci iulîit;fiquem iniieere tumulrum ea res ac pauorem Marcel poftèt.Et primo turbarunt fignaiordinef^ amp;nbsp;partim conculeatis : partim diflipatis terrore : qui area lo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erant:nudauerant una parte aciem:latiul^ fuga manaflêt:ni,C.Decimus Flauius tribunus milirunufi

gno arrepto : primihaftati manipulum eius fignife fcqui iuffiflêt;duxit:ubimaximetumulrum con-* Sedaro globatæbelluæfaciebanr:pilaque in eas coniiei iulîît.Hæfere omnia tæla haud difficile ex propinquo maope in tanta corpora idu:amp;: ram confeda turba:fed ut non omnes uulnerati funt:ita in quorum tergis pila pugna fixa ftetere:ut genus eft anceps:î fugam ucrfiÂ integros auertere:cum iam nô unus manipulus:fed fe qf® miles:qui modo affèqui agmen fugiétium elephâtorum poterat:pila cÔücere:eo magis ruerein fuos brlluæ;târoq! maioré ftragcædidcre:quâ îter hoftes ædidcrânqro acrius pauor cofternarasagit^ infidétis magiftri iperio regutur.In prurbaram trafeurfu bælluaji aciem figna ifenît romai pedites: « haud magno certamîe diffipatos trepidâtefq! auertüt.Tû î fugiétes equiratu îmittit Marcellus:nec ate finis fequédi é fadus:quâ î caftra pauétes côpulfi funt:Nâ fup alia:quæ terroré trepidationéqp fecerant: elephâti forte duo î ipfa porta corruerât.-coadiq? crût milites p foflàm uallû^ ruere in caftra:ibi maxia hoftiû cædes fada.Cæla ad odomillia hominu:qnç clcphâti Nec romanis icruéta uidoria fuit : mille ferme amp;nbsp;feptîgéti de duabus legiÔibus:amp; focioge fupra.M.amp;.ccc.occifi. Vulnerati p multi ciuiû foaoz Hirpini rum^ .Annibal node maxima caftra mouit.Cupiéré îfequi Marcellû phibuir multitudq faucioK. 5pe a poenis culatores:qui^feqrétur:agmé miflî:poftero die rettulerûr brutios Annibalépctere.lifdé fermeaiebw ad lucâi amp;nbsp;ad.Q.Fuluiû côfulé hirpini:Sd lucani:amp;: uolfcétes:traditis præfidüs Annibalisiquæ in urbibus habe dCroma bant:dedidere fefe:clæméterqp a confulecum uerborum tantû caftigatione ab errorepræterdorecepti nos fed funt,Et brutiis fîmilis fpes ueniæ fada eft:cum ab iis VibiusiSé Padius fratrcs longe nobüinimi gen' ât uol/ tis eius eâdemœ:quæ data lucanis erat:côdicioné deditiôis petentes ueniflent,Q.Fabius côful oppiau ftentes in fakntinis Mandunam ui cepit, Ibi ad quattuormillia hominumeapta : ÔC cæteræ praedae aliquanz

turn,Inde Tarentum profc^his fn ipfis faucibus portus pofuitcaftra.Naucs:quas Liuius tutadis com/ meatibus habucrat:p3rtï machmanoibus onerat:apparatu^ mocniü oppugnando^ partim tormens amp;nbsp;faxis:omniqï miflihü tælorugtgencrc inftruinoncrarfas quoçp no cas lblû:quæ remis agerentur: ut alii machinasJcalaRj ad muros ferrétralii procul anauibus uulncrarét moeniû propugnarores:eæ na/ ues ab aperto mari;ut urbéaggrederenturâftrudæ pararæ^ crant.Et crat libe^z mare daffe punica;cû Philippus oppugnare ærholos pararct Corcyram trâfmiiîâ.In brunis inrcri Cauloneæ oppugnatores fubaduétu Annibahs neopprimerétur:in cumulu a præfcnti îpetu tutu fe recepere.Fabiû tarentû obfi denté leue didu moménl ad ré ingenté ponundâadiuuir.Praefidiü brutio^ dard ab Annibale tarctini habebât.-cius præfidii præfedus dcperibaramore mulicrculæ:cuius frarer lexercitu Fabii côfulis erat. Is cerrior lirtcns forons fadhis de noua côfucrudine aduenæ locupletis.atg; îter populäres ta honorati: fpem naâus per fororé quolibet ipclli pofTe amante quid fperarenad côfulé detulit.Quæ eu haud ua/ na cogita no uifa eßenpro traffuga luflus Tarenaî trâfircrac per fororé praefedo conciliatusiprimo oc/ Tarétu cuire ai'um eius téptando:deîde fatis explorata leuirateiblâdiciis muliebrius ppulit eu ad proditioné eu a Fabio Fodiæ Iod:cui præpofirus erat:amp; ubi ratio agendæ rei amp;nbsp;tépus conucninmiics node per interualla fta rccipit tionû clam ex urbe niilTusica quæ ada erannquægeut agercnrur:côuencrât:ad côfulé refert.Fabius ui gilia prima:dato figno iis:q in arce erânquiq? euftodia porrus habebantupfccircuiro portu a regiôe ur bis orienté uerfa occultus fedcbar.Cinere inde tubæ ab arce fimul:ôd a portu:amp;f a nauibus:quæ aperto mariappulfæ erannclamor undiqicû igenti tumultu.undc minimû pcriculu erar:de indußna ortus« ConfuI iW^ filentio conrinebat fuos.lgitur Dcmocratcs:qui pfeâus claffis fuerat:forte illi loco ppofi/ tusipoßcaquä quieta o ia circa fe uidinalias partes eo tumulru perlbnarc:ut capræ urbis inrerdum exci larerur da monuenrus ne inter cundationé fua cóful aliqua ui facerenfigna^ inferretipfidiü ad arcem Unde maxie rerribiiis accedebat fonus:traducit.Fabius cd amp;; ex temporis fpario amp;nbsp;ex filétio ipfo : quod ubi paulo ante ftrepebannexcitâtes uocätcfgi ad arma:inde nulla accedebat uoxidcdudas cuuodias fen fiHè’nfcrn falas ad ca parte muriiqua brutio^z pfidiu eße agitaræ proditionis côciliator nûciaueraniu/ bet.Ea primd captus c murus:adiuuâribus:recipientibufç brutiis amp;nbsp;tranfeeflum in urbé eft:inde amp;nbsp;p Xima referta portamt fequentiagmine figna inferrentur.Td clamore fublato:fubortd ferme lucis nul loobuioarmato in fo^ perucniunr:oéfgj undi^:qui ad arcé porrdqi pugnabant:in fe couerrerdt. Præ lid in aditu fori maiore ipctu:qua perfeueraria comiflum cdinon aio non armis:nóarte belli:non uigo re:aut uiribus corporis:par romano tarentinus erat.Igitur pilis ranrd coniedis prius pœne:quâ confe/ rerent manus:terga dederunf:dilapfilt;j per nota urbis itinera i fuas amicord^ domos.Duo ex ducibuf Nico amp;nbsp;Démocrates fortiter pugnates cccidcrc.Philomencs:qui ^ditionis ad Annibalé audor fucrat: cum citato equo ex prælio adus eflenuacuus paulo poftequus uagans erranf^ per urbé corpus nufq inuenrd eftxrcditd uulgo é i puted apertd ex equo pcipitatd cfle.Carthalonéauté pfedd punici prarfu dn cd eSmemorarione patemi hofpinnpofins armis:uenienté ad confulé miles obuius obtruncat.Alii • alios pa film finedifcriminearmatos inermef^ cæddtcarrhaginenfes taiétinofg? paritcr.Brurn quoqi multi interfedi feu per erroré:feu uetere in eos infito odio:feu ad proditionis fama:ut ui potius atq? ar miscaprd Tarentû uidererur cxnngucndaitd a caedead diripienda urbé difcurfum.xxx.millia feruilid Præda rapitü dicunturcapta:Argcnti uis ingens fadi:fignati^.Auri.lxxxiii.millia pondo.Signa tabulæçp pro Tarétia peut Syracu;^ omamenta æquarcnt:Sed ßd maiore animo generis eius præda abftmuit Fabius:quâ Warceilus:qui interroganti fenbæ quid uellet fieri de fignisungentis magnirudinis dii funnfup quifqr habitu in modum pugnantium formati:dcos iratos Tarentinis reliqui luflit.Murus inde : qui urbem abarcedirimcbat:dirutus eft Sedifiedus.Dum hæcTarenri aguntur: Annibal iis:qui Cauloniam obfi debant:in deditionem acceptis: audita oppugnatione Tarenti;dics nodcfgi curfim agminefado: cum FRinans ad opem ferendam captam urbem audiflet.Et romani:inqurr:fuum Annibalcm habent:ca/ dem qua ceperamus arteTarentd aimfimus.Ne tarnen fugientis modo uertiflè agmen uidererur:quo conftiterat loco:qu*nque millia ferme ab urbe pofuit caftra.Ibi paucos moratus dies.Metapontum fe/ Frecepit.Inde duos Metapontinos cum litteris principum eius ciuirans ad Fabium Tarentum mirtit fidemaconfulc accepturos : impunita iis priora fore : fi Metapontum ei cum prælidio punico prodP diflênt.Fabius uera:quæ afferrennefle ratus:diem qua acceflurus eflét Metapontum : conftituit : litte/ ras ad principes m ifit : quæ ad Annibalem delaræ funt .Enimuero lætus fuccefiu fraudis : fine Fabius 9uidem doloinuidusfuiflet:haud procul Merapontoinfidiasponit.Fabioaufpicanti:priufquam egrederetur a Tarento : aues femel atque iterum non addixere. Hoftia quoque cæfa : confulcnti deos anrufpex cauendum a fraude hoftili : amp;nbsp;ab infidiis prædixit. Merapontini ; pofteaquam ad conftitu/ jam non uenerat diemtremilfi uteundantem hortarcntur:repentecompræhêfi mem grauioris quæ “ionis detegunt infidias»Aeftatis eius principio:qua hæc agebantur.P.Scipio in Hifpaniam cum hye/ memtotam reconciliandis barbarorum ammis partim donis:parrim remiflione obfidu captiuoruç abfumpfiflêt.Edcfco ad eum clarus inter duces hifpanos uenit.Erant coniunx liberiç eius apud roma oosifcd præterearn caufarn etiam uelut fortuita inclinatio animorum:quæ Hifpaniam ornné auerte/ jat ad romanum a punico imperio:traxit eü.Eadé caufa Indibili Mandoniogi fuit:haud dubie omnis Edefco pifpaniæ principtbus:cü ofpopulorü manu:relido Aldrubale fecedenti in îminétes caftris eius tumu Indibiz *9.s:undc per côtinétia iuga tutus receptus ad rornanos effet. Afdrubalxû hoftiû res augefeere tantis in lis Man lt;remctis cerneret:fuas iminui:ac fore ut nifi audédo aligd moueret;qua cœpiflênt:ruerêt dimicare qz donius

primum ftatuit.Scipioaufdus etiam certaminis erat mm ea fpe qua fucaflus rerum augebarmtnqd* prius:qu5 iungerémrhoftium excrcitusxum unodimicareduceexerdmm:quam fimul cum umtier/ fis malebaf.Cærcrum eriâ fi cû pluribus panter dimicandû forct:arte quada copias auxcrat. Nam cum uideret nullû eflê nauium ufum:quia uacua oîs Hifpaniæ ora dafTibus punicis erat:fubduôbs nauibus Tarraconé nauales focios terrcflnbus copiis addidir.Et armo^affanm crat captO5^ Carthagîc:amp; quae port captam earn fecerat:tâto opificû numéro icIufo.Cum iis copiis Sdpio ucris principio a Tarraconé fgreiTusda emm amp;nbsp;Lællius redierat ab RomaTine quo nihil maioris rei morû uolebat ducere ad hofié perginPer ofa pacata eunti:ut cuiufg? populi fines tranfirct: ^{èquen tibus excipientibufq! fociisJndibi lis amp;: Mandonius cü fuis copiis occurrerunr.fndibilis pro utroep locutus:haud quaqua ut barbarus ftq lide incautegiTed potius cum uerccunda grauitate propiorqï excufanri tranfirionem ut neceflariazqua glorianri earn uclut prima occafioné raptam.Scire enim fe tranffugæ nomen cxecrabile ueteribus 10/ dismouis fufpeólum cHhNcqi enim fe repræhendere nomen hominü:fi tam anceps odiü caufa nóno Atf.In ' men fadat.Mcrira inde fua in duccscarthagmefes cómemorauit.Auariciam contracorum:fuperbiag» dibilis amp;nbsp;omnis generis iniurias in fe:atcppopulares:itaq? corpus dûtaxat fuü ad id tempus apud cos fuiflê:ani accurat mum iampridem ibi eflé:ubi ius ac fascrederent coli:ad eos quo® confugere fupplices : qui nequeant ta ora^ hominu uim atq? iniurias pari:fe id Scipione orarc:ut tranfitio fibi nee fraudi apud cum :nec honori fît tionem quales ex hac die experiundo cognoucrit:perindeoperæ eorum pretium faciat.Prorfus ita refpoderft' durum romanus: nee pro tranlm^s habiturum: qui non duxerint focictatem raram : ubi nee diuini quicquam;ncc humani fandum elIct.Produdæ deinde in confpedü iis coniugesdiberiq! lachrymatP bus præ gaudio reddunt. Atq? co die in hofpirid addudi.Poftero die federe accepta fides: dim iff)g; ad copias adducendas. lifdé deinde in caftris tendebant:donec ducibus iis ad hoftem peruentum eft. Pro/ ximus carthaginclium exercitus Afdrubalis prope urbem Betulam erat.Prn caftris equirum ftatiÓö habebat.In eas uclires antcfignanigi:amp; qui primi agminis erant;aduenientcs ex irinere:prius quara ca/ ftris locum caperent:adeo contemptim impetam feeruntiutfacileapparerct: quid utrique parti ani/ morum cflèr.In caftra trépida fuga compulfi équités funt.Signaque romana portis prope illara.Atque iHo quidem dieirriraris tantum adeerramen animis caftra Romana pofuerunr.Node Afdrubal in tu mulum copias recepir plano campo in fummo patcnrcm:amp; fluuius ab tergo ante cireaque ucIut ripa p ceps oram cius omnem cingebat, Subcrat amp;nbsp;alrcra inferiorfummifta faftigio planicics .Earn quoquc alteramcrepidohaudfaciliorinafcenfum ambibat.lnhunc inferiorem campum Afdrubal poftet^’ die :poftcaquam ftantem pro caftris hoftiumaciem uidit:equitcs numidas:leuiorumquearmorunt balearcs : amp;nbsp;afros dimifit. Scipio circunuedtus ordines fignaque oftendebat hoftem prædamnata fpt dimicandi æquo campo capranrem tumulos:locifiducia : non uirmtis armorumque ftare in confpc^ duifed altiora moenia habuifte Carthaginem quæ nanfendifler miles romanusmectumulos : necat em nee mare quidem armis obftiriflè fuis : ad idforealtimdmes : quas cepiflenthoftes : ut per pr^ci/ pitia : amp;nbsp;prærupta falienrcs fugcrcnt:cam quoque fe illis fugam claufurum: cohortefç duas altera t^ nere fauces uallis:per quam deferretur amnis:iubet:alteram mam infiderc:quæ ab urbe per tumuli ob liqua in agros ferret.Ipfe expcditos:qui pridie ftationes hoftium pcpulcranrad leuem arm a tu ram ^^ mo ftantem fupercilio ducit.Per afpera primum nihil aliud:quam uia impeditiiere.Deinde ut fub ^ dtum ucnerunt rælorum:prîo omnis generis uis ingens effuia eft in cos ipfi contra faxa:quæ locus ft® ta paflîm omnia ferme miffilia prarbct:ingererc.Non milites folum:fcd eriam turba calonum im’^ armatis.Cæterum quâquam afenfus diffitilis erar:amp;: prope obruebanrur tælis faxifgiiafluerudine men fuccedendi murosidC pertinacia animi fubicrunt primi.Qui femel cœpere aliquid æqui loci : ub» firmo confiftcrcnt gradu:leué amp;nbsp;concurfatoré hofté arque interuallo tutu cû procu miffilibus poS”’ Scipioif eluditur:inftabiléeundéadcÔminus conferendas manus expuleruntlocoiôC eu carde magna inaeiö®

airioreluperiranre rumuio impegerc.inaeöcipiuumusaauenusmeaia euaaereetiam uictorious-^^*:, teras copias cum Lallio diuidit:atque eum parte dextera tumuli circûire:donec mollioris afeenfts mî inueniret:iubct.Ipfea leua circuitu haud magno in tranfuerfos hoftcs incumr.lndeprio turbaraaciô eft:dum ad circûfonanrem unduq elamorem fledere cornua:amp; obuertere ordincs uolût, Hoc rumur tu amp;nbsp;Lællius fubiit:amp;dura pedc referunt:neab tergo uulnerarentur:laxata prima acies:locufq ad eu* dendum mediis datus eft:qui per ta iniquû locû ftantibus integris ordinibus:elephâtifç ante figu3 catis:nûquam euafiflcnt.Cum ab omni parte cædes ficret:Scipio:qui Icuo cornu in dexterûincurrerc^ maxime in nuda hoftiû latera pugnabatJam ne fugæ quidem patebat locus:nâ amp;nbsp;ftationes utri^^® manæ dextera leuag? in fédérant uias:ßC porta ducis caftro^ pricipû^ fuga elauferat:addita trépidai nbsp;nbsp;f

ne elephâto^tquos terriros æque:atç hoftes timebâ t.Cæfa ergo ad odomillia hoium. Afdrubal 13m antequâ dim icarct pecunia rapta:elephantofgp præmiflbs quâplurimos poteratde fuga excipient ter.Tagum flumé ad Pyreneû tendir.Scipio caftris hoftiû potirus:cum prer libéra capita o^ameni militibus conceffiflènin recenfendis captiuis decémillia pcditum:duomillia egtum iuenit.ExiisbUP nos fine pretio oés domû m ifit. Afros uendere quæftoré iuffit.Circunfufa inde oîs multitudo hilpau rum:amp; ante dcdiro^:amp; pridie capro^ regem eum ingenti confenfu appcllauit.Tum Scibio:filenoo y præconem fadoifibi maximum nomen irnpcratoris efle dixit:quo fe milites fuiapçcllanênt.Rcg’Uo nomen alibi magnû,Romæ intolerabile efle.Rcgalcm animum in fe eflê:fi id in hoîs ingenio amp , fimû ducerent:tacite iudicarent:uocis ufurpatione abftinerét.Sefere etiâ barbari magnitudme ani

LIBER SEPTIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f j?

cuius minculo nomim's alii mortals dupent id ex tarn alto faftigio afpemantis.Dona inde re^ulfsipri dpibufcp hifpanorum diuifa:amp; ex magna copia captoß4 cquoßz.ccc.quos uellct:eligcre Indibilc iuffit.

Cum afros uænderet iuflu impcratoris quædoripuerû adulm inter eos forma infignixû audiflét re gil generis eflê:ad Scipione mifit.Qué cum peunftaretur Scipio quis:ôd cuias:amp; cur id ætaris in caftris SdpiÔif Fuinetmumidam fe eße ait Maffium populates uocare:orbû a pâtre relidum:apud ma ter nu arm Gab mûificé lam regem numida^ educanneum auunculo Mafinifla:qui nuper cücquiraru fubfidio Carthaginen^ tia ï ho/ fibus ueniflêrun Hifpania traieciflê:prohibitüppærarem a Mafinifla nunqua antepræliû iniflè:eo die dem fc:quo pugnatû cum romanis cßcr:in!cio auûculoxlam armisxquogi fumpto:in acicm exiflè:ibi pro/ lapfb equo effufum in præceps a romanis captû effe.Scipioxum obferuari numidam iufliflêt:quæ pro tribunaliagendaerant:pcragir.lndcxij fe in prætorium recepiflèt: uocatum eum îterogat:uellet ne ad Mafiniflàm rcuerri:Cum effuiis lachrym is gaudioxupere uero dicerct.Ti^uero annulu aurcu:tunicâ latoclauo cum hifpano cingulo:amp; aurea fibula equumgi ornatûdonarJumi'^ profequi: quoad uellet equitibus:dimifir,De bello îde confiliû habitum:ô^ auaoribus quibufdaïutcôfeftim Afdrubalcm cô/ fequeretur:anceps id ratusmeMagoiatcp Afdrubal cû co iungerent copias: præfidio tantû ad infiden/ dum Pyrenæum miflb:ipfe reliquum æftatis recipiendis i fidem Hifpaniæ populis abfumpfit. Paucis poft prælium fadum ad Betula diebus:cû Scipio rediens iam Tarraconé faitu caftulonenfî excefliftet: Afdrubal Gifgonis ƒlllus:amp;; Mago iperatores ex ulteriori Hifpaniaad Afdrubalcm uenerc:ferum poft male geftâ ré auxiliu.Confilio î cærera exequéda belli baud pagi opportuniibi côferentibus quid in cu iufç ^uîciæ regiÔe animo^ hifpanis eét unus Afdrubal Gifgonis ultima Hifpaniæ orâ:quæ ad Ocea/ num amp;: Gades uergit:ignaram adhuc romanos cflê:cog? carthagincfibus fatis fida cenfebat. Inter AP drubalem alterum amp;nbsp;Magonem conftabaribeneficiis Scipionis occupâtes oium animos publice:priz üatimgieffeinectranfitionibusforçantefinem:quam omneshifpanimilites autin ultima Hifpaniæ amori:aut traduéh inGalliam forét:irag? etiam:fi fenatus earth agincnfiu non cenfuiflet eundum tamé Aldrubali fuiflèm lraliam:ubi belli caput:amp; return fumma cflènfimul amp;nbsp;hifpanos omnes ^cul ob no mine Scipionis ex Hifpania abduceretiexercirü eius tu tranfitionibus:tum aduerfo prælio iminutum hifpanisjcpleri miliribus.Et magoné Afdrubali Gifgonis filio:tradito cxcrciru:ipfum cum gradi pccu nia ad coduceda merexde auxilia î baleares traiieere. Afdrubalcm Gifgonis cum exercitu penitus i Lu/ firanfam abire:neccum romanis manus cóferere.MafiniflaE i omni equitatu:quod roboris eflet : tria/ millia equitü expleri cumg? uagum p citerioré hifpaiam foeiis opem ferre:hoftium oppida at« agros populari.His decretis ad cxequéda:quæ ftatucrût:duccs digrefli.Hæc co anno i' Hifpania ada:Komæ fama Scipionis i' dies crefcere.Fabio Tarétum caprum igcnio magis:quam uirturæ gloriæ tarnen eile. Fuluii fenefcerefama.Marcellusetiam aduerfo rumore cftc:fuper quaquod primo male pugnauerat: quia uagate per Italiam Annibale:mcdia æftareVenufiam i re da milites abduxiflcr.Inimicus erat ei.C. Publicius Bibulus tribu.plc.ls iam a prima pugna:quæaduerfa fucratzaffiduis cÓcionibus ïfamcmiïui fumç plebi Claudiü fccerar:etiam de imperio abrogado eius agebat:cum tamé neceflani Claudii obti nuerunt;uttclido Venufiæ legato: Marcellus Romaredircrad purgandaeaquæ inimici obiicercnt: Nee de imperio eius abrogando:abfcnre ipfo:agerent Forte fub idem tempus amp;nbsp;Marcellus ad depreca dam ignominiam:^ Fuluius cóful comitiorum caufa Romam uenit.Adum de imperio Marcelli in arco Flaminio eft ïgeti cocurfu plebiftj:amp;; omnium ordinum.Accufauitq? tribu.plemóMarcellu mo do:Icd omnem nobilitatem:fraudc eorum amp;nbsp;cudanóc fieri ut Annibal decimum iam annum Italiam prouiciam habcar:diutius ibi quam Carthagie uixerit.Habere frudum imperii ^rogati Marcello po pulum romanum:bis caefum exercitum eius aeftiua Venufiae fub redis agcre.Hâc tribuni orarionem itaobruit Marcellus cômemoratione rerum fuarum:ut nô rogatio folum de imperio eius abrogado antiquarctur:fed poftero die cófulem eum Igcnti eófenfu céturiae omnes crearent.Additur collcga.T. M.Mat Quinrius Crifpinus:qui mm praetor erat.Poftero die practores crcan.P.Licinius CralTus diucs Ponti/ ccllus, fexmaximus.P.Licinius Vams.Sex.luIius Cacfar.Qu.Claudius comitiorum ipforu diebus follicita ci T.Quï uiras de Ethruriae defedione fuir:pricipium eius rei ab aretinis fieri,C.Calphurnius fcripferat : qui ca tiusCri prouinciam propraetor obtinebariitaq! eófeftim co minus Marcellus conful defignatus qui rem infpi fpius ccrct:ac fi digna uidcrcmr:cxercitu accito bellum co ex Appujia in Ethrunam tranlferrer. Eo mem co æf. preffi Ethrufei quicuerunt.Tarentinorum legatis pacem perétibus cum libertate ac legibus fuis refpó/ fum a fenatu eft:ut rcdirct:cü Fabius c5ful Roma ucnilTet.Ludi amp;nbsp;romani:amp; plebcii eo anno in fingu/ los dies i'ftaurati. Aediles curules fuere.L.Cornelius Claudius amp;nbsp;Ser.Sulpicius Galba.Plebci.C.Scruiz lius:amp;:,Q.CeciIius Metellus.Seruiliu ncgabant iure aut tri.ple.fuifle:aut Aedilem eftê:quod patré eius quem triuuirum agrarium occifum a Boiis circa Murinam eflê:opinio per decem annos fuerat: uiue/ re:ar^ in hoftium poteftate eße fatis conftabat.Vndecimo anno punici belli confulamm inierunt,M. Marcellus Quintum:utnumerareturconfulams:quemuicio creams non geflit: amp;nbsp;Quintus Crifpiz nus utriç confulum Italia décréta eft prouincia:amp; duo confulares prioris anni exercitus, Tertius turn erat Venufiæ:cui.M.Marcellus præfuerat:ita ut ex tribus eligercnt duos:quos ucllcnt.Tcrtius ei trade retur:cui Tarétum amp;nbsp;falcntini prouida euenillét: Caetera: prouinciae ira diuifæ prætoribus.P.Licinio Varo urbana.P.Licinio Craßo pôtifici maximo percgrina:amp; quae fenatus céfuifiet.Scx.ïuIio CaefariSi

, cilia.Q.CIaudio Flaminio Tarentum prorogam imperium in annum é.Q.Fuluio Flacco: ut ^uincia Capüam in qua amp;,T. Quinrius praetor fueratxü una legione obtineret,Prorogam amp;:.C,Hoftilio Tuz

Quae bulo cfl;ut pprætor in Ethruriâad duas legiones fucccderer.CCalphurnio. Profogatûamp;.L.Veturio quibus Philoni eft:ur ^prærore Gallia candé prouincia cum iifdéduabus IcgiÓibus obtineret: quibus prater muera obrinuiflet.Quod in.L.Veturio:idcm in.C.Aunïculeiodeercrû abfenatu.Larumep de^rogando im/ décréta perio ad populum é.Qui prater Sardinia prouincia cum duabus legionibus obtinuerat: addira ei ad prafidiü prouincia qnquaginta loga naucs:quas.P,Scipio ex Hifpania nnfiflct.Et.P.ScipicniÄ.M. Syliane fua Hifpaniaduig^ exercitus i annum dccreti.Scipio ex ofloginta nauibus:quas aut fecum ex Italia addudas aut captas Carthagine habcbat:qnquagïta i Sardinia ti afmittere iuflus:quia Fama erat: magnûnaualéapparatûeoannoCarthaginecflê.cc.nauibusomnéorâItalia:Sicilia:Sardiniaqp iplc^ tures.Et in Sicilia ita diuifa res eft:Scx.Cafari exercitus cancnfis é darus.M.Valerius Lcuinus:ei quogi enim in annü proregatû impcriü c:ebnem:aua ad Sicilia erat nauiû.lxx.obtineret. Adderet eo.xxx.na ues:quaad Tarétum priore annofuerât.Cum ea centü nauiudaflêdiuideref ei:pdatü in Africa traiiee ret.Et.P.Sulpicio:uteadem clafleMacedoniaGræciamœprouîciâhaberct:prorogatû in annü impe' rium é.Dc duabusiquæ ad urbem Roma fucrar legionibusmihil mutatmSupplementürquo opus cf' fet:ut fcribercnt:confulibus vmiflum.Vna amp;nbsp;uigiti legionibus eo anno defenfum impcriü romand c. Et.P.Licinio Varro ptori urbis negorid datd:ut naues lógas.xxx,ueteres reficcret:qua: Oftiæ erat amp;nbsp;ui ginti nouas naues foeiis naualibus imperet:ut qnquaginta nauid ebne ora maris uicinam urbi Romx tuen ponèt.CCalphurnius uetitus ab Arretio moucre exercitd;nifi cd fuceeßbr ucniffer.ldé amp;nbsp;Tubule im peratd:ut inde pcipue caueret;nequa noua»ófilia oriren€‘;prætores i prouincias profedi. Cofules ^digb religie tenebat:quod prodigiisaliquotndciatis:nôfacilelirabant:ex Campanianunciata erant Capuæ duas ædcs Forrunæ;amp; Martis:amp; fcpulchra aliquot de cæIotada;Cum iis:adco minimis etiam rebus parua religio inferit deos:mures in æde louis au^ rofinê.Canîni examen apum ingens in foro confer dîne. Et Oftiæ murum:porramœ decælo radiam.Cære uulturem uolane i ædem louis. Vulfiniis fan-guine lacum manané.Hoplt;: prodigiorum caufa diem unum fupplicario fuir:p dies aliquot hoftiæ ma iorcs fine litatione cæfæidiuqi nô impetrata pax deum in capita confulum rcpu.incolumi exitiabilis ,p digioßzeüerus ucrtit.Ludi Appollinares.Q,Fuluio.Ap.Claudioconf.a.P.Cornclio Syllaptore urbts primd fadi étant. Inde om nés dciceps prætores urbani fccerât:fcd in und annum uouebât: diegr îcerto Faciebât.Eoanno pcftilétia grauis iciditin urbem agrofg?:quætamémagis i morbos logos: quam in perniciales euafir.Eius peftilétiæ caufa amp;nbsp;fupplicatum per com pita tota urbceft.Er.P.Licinius Varus prætor urbis legem ferre ad populd iunus:ut hi ludi i ppetuum i ftatutum diem uoucretur. Iraq? ipfe primus ira uouirdecitgi ante diem.iii.nonas quitiles.ls dies deide folcmnis fcruatus.De aretinis amp;nbsp;faz ma i diesgrauior:amp; cura crefcerc patribusuragr.C.Hortilio fcriptum é:ncdifferret obfides ab aretinis accipcrc:cum traderct Romam abducédos.C.Tciétinus Varro cd imperio minus:qui ut aduenit:cxré plo Hoftilius legionem unam:quæ ante urbem caftra habebar:figna in urbem ferre iuffît : præfidiagi îoeis idoncis dilpofuit.Tum iforo:ciratis fenaroribus obfidcs imperauit.Cum fenatus biduum adcó' fyderadum répus peterct.-aut ipfos cxtéplo dare:aut fc podero die fenatorum omnis liberos fumpturd edixit:Indc portas euftodireiuffittribunus militdrprafeûifçpfocium amp;nbsp;ccnturionibus:ncquisnoûe urbc exirer.ld fegnius ncgligcnriufqi fadlu.Septé pricipes fenatus:priufq euftodiæ i portis locarétunan te node cd Iibens euaferdt.Poftero die luce prima cd lènatus i foß^ citari cœptus cét:defyderati:bonagj eo^i ucnicrdt. A cæteris fcnatoribus.cxx.obfidcs liberi ipfo^ accepti:traditiq!.GTcrétio Româ dedu^ ccndi.Is oia fufpeôhora:quâ ante fuerât:in fenatû fecitriraqi iminente Ethruico tumultu legioné altéra ex urbanis Arrctium ducere indus ipfc.C.Terétius:eag} haberet i præfidio urbis.CHoftilid cum cav . nbsp;nbsp;nbsp;- tero exercitu placuit totâ prouinciâ peragrare:amp;: cauere:nequa occafio nouare cupientibus res daretur.

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C.Terentius:ut Arretid cd legione uenit:claues portai cum magiftrarus popofcifiêtinegâtibus iis:côlt;

tu 0011-' paicreTraudc amotas magis ratus:quam negligentia itercidinè:ipfe alias elaues omnibus portis impo fuit:cauitœ cum cura:ut oia in poteftate fua cnènr.Hoftiliû inrehus monuit:ut in eo fpé non moturos quicquâ Ethrufeos ponerer:fi nequid mouere ponênt:pcauinèt.De tarentinis idc magna conrentionc in fenatu addcorâ Fabio defendente ipfo:quos ccperat armis aliis infenfis:amp; plærifcp æquantibus:eqs cam pan o^ noxæ pocnæqi.S.C.in fcntentiâ.M.AciIü fadum eft:ut oppidum ƒ fidiocuftodirctur:taré/ timep omnes intra mœnia continerentur.Rcs integra poftca referrerur:cd traquillior ftarus Italiæeét. Et de.M.Liuio pfedoarcis tarenrinæ haud minore cerramine add eft. Aliis fententiis notantibus præ fedum:quod cius fecordia Tarentd proditd hofti elîêt. Aliis pmia decernentibus:quod per quinquen nium arcem tutatus eftêt.Maximeç unius eius opera receptum Tarentinum foret.Mediis ad céfores: P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ad fenatu norioné de eo pertinere dicentib us.Cuius fententiae amp;nbsp;Fabius fuir. Adiecit ramen fateri fe Opera LiuiiTarétum reccptum:quodamicieius uulgo in fenatu iadaflêntineqp enim recipiendum fuiflc:nifi amiflum forer.Confulum alter Quitius Crilpinusad exercitum:qué.Q.FuluiusFJaccus ha

1 , Jquot;, buerat:cd fupplemcnro i lucanos eft profcdus.Marcellum aliæ atm alise obiedæ animo religiôcs tene'’ bant:in quibus:qd' cd bello gallico ad Claftidid ædem Honori:amp; Virtuti uouiflèt:dedicatio eius a pot 1 areto tj-fiQ-j^us impediebaf :quod negabant unam cellam duobus redæ dedicari:quia fi de cælo rada:aut recepto ^jj-gß- aijgm^ fn ca fadum eflêt:difficilis procuratio foret:quod utri deo diuina res fieret:fciri nó pofler.

Néq? enim duobus:nifi certis deis rite una hoftia fieri.Ita addita Virtutis ædcs approperato opcre:neç tamé ab ipfo ædcs eæ dedicatæ funt.T d demd ad exerciru:qué priore anno Venufiæ rcliqrat:cd fuppie mento^ficifcif.Locros i brutus Crifpinus oppugnareconatus:quia magna famaattuliflè Fabio Taré/

LIBER SEPTIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140

turn ferebaturromne genus torméro^ machina^:quæ ex Sicilia accernerat:amp;: naues ibidé acciræ erât: quæ ucrgcntcm ad marc parte urbis œpugnarcnt.Ea omifl'a oppugnatio cft:quia Lacinium Annibal admouerat copias^ collegam eduxifle iam a Venufia exercitum fama erat:cui coniungi uolcbat. Ifaç in Appuliam ex brunis reditum cftÄ inter Venufiam Bautiamep minus triummillium pafluum inz teruaHo confules binis caftris confeenderantJn eandem regionem amp;nbsp;Annibal rediit: auerfo ab Locris bello.lbi ambo confules ingenio feroces prope quottidiemilites iaciem excire:hauddubiæ fpei:fi duo bus exerdnbus confularibus lundis commififlcnt fefc hoftes:debellari poflê. Annibal quia cum Marx cello bis priorcanno congreflus uiceratmiduf^ erat:ut cum eodcm:fi aimicandum foret:nec fpé : nee metum ex uano haberet.Ita duobus confuhbus haud quaquam fefe parem futurum crcdebat.lta^ to fus in fuas artes uerfus infidiis locum quærebat:lcuia tarnen prælia inter bina cadra uario euentu fiez banr.Quibus cû cxtrahi æftatem polie confules crederentmihilominus oppugnari Locros polie rati. L.Cincio:ut ex Sicilia Locros cum clallè traiicere:fcribunt:Et ut a terra mœnia quogt oppugnari poP fent a Tarento pattern exercitus:quæ in præfidio erat:duci eo iulîèrunt.Et ira futura per quofdam thu rinos comperta Annibalicum eflent:mittitad infidendamab Taréro uia.Ibi fub tumulo Petelliæ eq^ turn duo:pedirum triamillia in occulro locata:in quæ inexploraro cuntes Romani cum incidiflènt:ad duomiilia armatorum cæfa;amp; mille ôô.ec.ferme uiui capti. Alii diHIpan fuga per agros falrufqî Taren/ turn redierc.Tumulus erat filueftris inter punica amp;nbsp;Romana cadra a neutris primo occupatus:qa Ro mani quads pars eius quæ uergeretad hodium cadra;eïlêr:ignorabanr.Annibal infidiis : quam caftris aptiorem cumcrediderat.lraœ nodead id miflas aliquot numidarum turmas medio in faltu condide ratiquord inrerdiu nemo ab dationc moucbatur:neaut arma:aut wfi prucul confpicerentur. Fremez bant uulgo in caftris Romanis occupandum cum locum cfle;6Ccaftello firmadumincft occupatus ab Annibale forctiuelur in cemicibus habcrent hoftem.Mouet ea res Marcellum:amp; collegæ;Quinimus: inquiuipfi cum equitibus paucis exploram f'fubieda res oculis noftris certius dabit confthu Cenfentié te Crifpino:cû equitibus du centi Ôd uiginti:ex quibus.xl,fregellani;cætcri Ethrufei erant: prcficifcun/ tur.Secuti.M.Marcellum tri.mil.confulis fiIius:6t.A,Manlius fimul amp;nbsp;duo præfedi focium.L. Aren/ Prodi/ niusô^.M.Aulius.Immolafîèeodicquidâprodiderememoriæconf.Marccllum:amp;prima hoftia cæ/ giofaex fa iecur fine capite inuenrum in fecunda omnia com paruifiérquæ aftblent»Audum eriam uifum in ca ta Mar/ pite:nec id fane arufpici placuiflè:quod fecundum trunca amp;nbsp;turbia exta nimis læta apparuifiênt.Cætc/ cello la/ rum conlulé Marccllü tanta cupiditas tenebat dimicandi cum Annibale:ut nüquam fatis caftra caftris crificati collara credcret.Tum quo^ uallo egrediens lignum dedit:ut ad locum miles clTetparatus-.ut fi eollis: in quem Ipeculatum irent:placuilïêt:uafa colligeren t:ac fequerenf. Exiguum campi ante ea caftra crat inde in collis apei ra undiq? amp;: confpeda ferebat uia.Numidis fpcculator nequaquam in fpem rantæ rei pofirus:fed fiquos uagos pabulnaut lignorum caufa longius a caftris progrelTos polTet cxcipere : fignu dat:ur parirer abpuis quif^ latebris exorirentunnon anteapparuere:quibus obuiis ab iugo ipfo cöfur gendum erat:quana circuiretquiab tergo includerent uw rü undi^ omnes CAorti:amp; clamore fublato: inipetü fecerunr.Cd in ca ualie confules cflcntiut neqi cuadere pofient in iugu occupatu ab hoftc;nec re Occidif ceptü a tergo dreunuenti haberent:extrahi tarnen diutius certamen potu ilïc:ni eoeptaab Ethrufeis fu Marcel ga pauoré crerms inieciflet.Non tarnen omifere pugna:deferti ab Echrufds frcgellani:doncc itegri co lufcôû fuies hortandoupJiqjcx parrepugnando ré fuftinebant.Sed pofteaqua uulneratos am bos cófuIcs.Mar tellü etu tranffixü lancea prolabentc ex equo moribundu uidcre:tü amp;nbsp;ipfi perpaud auté fupercrant: cu Crifpino confule duobus iaculis ido:amp; Marcello adolefcentc faudo amp;nbsp;jpfo:cffugerunt:ïrerfcdi. A«Ma bus tribunus militüiód ex duobus præfedis lociû.M.Aulius ocdfus:Arrenius caprus.Erlidorcs conz fuift quingp uiui in hoftift poteftaté uencrunt.Caeteri auté inrerfedi ceciderunt.Duodeuiginti capti ui ui. Et tumultuatu in caftris fuerat:ut confulibus irent fublidio eft confulé:amp; filiü alterius confulis fau/ dos:exiguafcp infeliris expeditionis reliquias adcaftra uenientes cernunt.Mors Marcellicu alioqn mi/ ferabilis fuiruil quod nee pro ætate:maior ia cni.lx.annis eratmeq? pro ueteris prudentia ducis tâ ïpro/ uideilîêrxollegâçp amp;.'.’prope rota répu,in præceps dederat.Mulros circa una ré ambitus fecerî:fiquæ de Marcelli morte uariant audores:oia exequi uelLVt omitta alios.C.Lællius triplicé rei geftæ ordinem ædit.Vnâ tradita fama:altera feriptâ laudarione filii:qui rei geftæ interfu it:tertta qua ipfe pro inquilita ac fibi cóperra alIert.Crtci^ ita fama uariat:ut tarnen plæriqi loei fpcculandi caufa caftris egreflum om nes infidiis dreunuentu tradant. Annibal magnü terroré hoftibus morte confulis unius:uulnerealte/ rius inieélft elTe ratus : necui deeflet occafioni:caftra in tumulft: in quo pugnatu erat:cxtéplo tianffert. Ibi inuentum Marcelli corpus fepelit.Crifpinus amp;nbsp;morte collegæ:amp;: fuo uulnere terntus filentio infe/ quentis nodis ^fedus:quos proximos nadus eft montcs:in iis loco alto amp;nbsp;tuto undiqt caftra pofuit.

Ibi duo duces fagadter moti funt alter ad m ferenda: al ter ad cauendam fraudé. Annulo Marcelli fi/ jnul cum corpore Annibal potitus erat.Eius figni errore:necui dolus nederetur a poenq metuens Cri fpinus circa duitates proximas miferat nuncios occifum collega ellêiannulom eius hofté potitftine qui bus litteris crederent nomine Marcelli cÓpofitis.Pauloante hic nuncius confulis Salapia uenerat : cum btteræ ab Annibale allacæ funt Marcelli nomine côpofitæ:fe node:quæ diem ilium fecutura efTct.Sala pu uenturum:p3rati milites clfentiqui in praefidio erant:fiqua opera eorum opus eflet.Senfere Sala/ prini fraudem : 6d ab ira non defedionis modo:fed etiam equitum interfedorum rati occafionem fup plicii patere ; mifib retro nundo : perfuga autem romanus crat : ut fine arbitre milites : quæ uellent:

agfrmt.Oppidanos p murosturbirg^pportuna loca m ftationibus difpenuntiajUcdiastuigiliafg?: fn cam noöem intcnnus ïnftruunt:circa portam :qua ucnruna hope rebantur.qd roboris i præûdio erat opponunr.Annibal quarta uigilia ferme ad urbe acccfllt.Primi agminis erant perfugæ romancjz;amp; ar ma romana habebant.li;utaa portam eft ucntüdatine cés Icquentes excitant uigilesraperings portam iubcntxonfulem adeflc.Vigilcs uelut ad uocem eo^ excitati:tumultuari:trcpidare:moliri porta: cata'' rafla claufa erat.Eam partim ucflibus leuant:partim funibus fubducunt in rantü altitudinis:ut fubirc Anni refli poflènt.Vixdum fatis patebar itcr:cum perfugæ certatim ruunt per porra:amp; cd fexcenti ferme in*' bal a Sa traflcnt:remino fune:quo iufpéfa crat catarafla:magno foniru cccidir.Salapiani alii pfugas negligenter lapia re/ exitinerefufpenfa humcris:ut interpacatos gerentes arma:inuadunt.Aliie turn'ciusportæ:murifque ieflus é faxis:fudibus:pilis abPerret hofté.lra inde Annibal fua amp;nbsp;ipfe fraude captus abiit profedufœ ad Locro cücæde rum ioluédam obfidioné:qua Cmcius fumma ui operibus:rormcntoiüg! omnigenereex Sïdlïa adue üo:oppugnabat.Magoni iam haud ferme fidenti rctcntUR::dcfcnfiïrum g; fe urbem :prima fpes mor/ te nunciata Marcclli affulfit.Sccutus inde nuncius Annibalé numida^ equiratu præmiflô:ipfum qua' turn accelerate poiret:cum peditu agmine fequi,Ira^:ubi primü numidas ædiro e fpeculis fignoiadué' are fcnfit amp;nbsp;ipfe patefada repente porta:ferox in hopes crû pit. Er primo magisigaimprouifo id fece' rat:quâqd'paruiribuseiret:ancepscertamencrat.Dcindeutfupcrucnercnumidæ:tantuspauor Ro manis eft inicdus:ut paffim ad mare ac naucs fugcrentirclidis openbus machinifg?:qbus muros qua/ ticbant.Ita aduentu Annibalis foluta Locro^ obfidio cP.Cnfpinus pefteaqua in brutios profedd An nibalem fenfit:cxercitum cui collega præfuerat.M.MarcclIû tnbunum milieu Venufiâ adducere iufliu Ipfe cû legionibus fuis Capuam profedus:uix ledi exagitationé præ grauitate uulncrû parions Româ litteras de morte collega’ fcripfitiquanroqi ipfe in difcrimine cflèt.Se comiriorû caufa nô poflè Renia uonire:quia nec uiæ laborem paflurus uideretur.Et de Tarento follicitus efletme ex brunis Annibal eo conucrteretagmcn.Lcgatos opus eflêad fc mitti uiros prudentes:cû quibus:quæ uellcnde repuJoque retur.Hæ litteræ récita ræ:amp;magnû ludum morte altcrius confulis:amp;: metum dealtcrofccerunt.Itag! Qu.Fabium filiu ad cxercitu Venufiâ miferût.Et ad confulé très legati miPi Sex.Iunius Cæfar.L.Lici/ nius Pollio.L.Cincius Halimctus:cu paucis ante diebus ex Sicilia rcdiflèt:Hi nunciare côfuli iuffi: ut fi ad comiria ipfe Româ uemre nö poflètididatoré in agro romano diceretcomitiogz caufa:fi conful Ta' renru profedus eflct.Q.Claudiü pratoréplaccrc i eâ regioné indeadducere legiones: in qua plurimas focioru urbes tuen poflér.Eadem æftateValerius cû elaflècentum nauiû ex Sicilia i Afriram trâfmifit: amp;nbsp;ad Clupcâ urbem excurfione fada:agrû lateinullo ferme obuio:uaPauit.lndc ad naucs raptim præ*' datorcs rccepti:ga repente famaacciditelaflem punicâ aduentare.lxxx.eranr Ôd très naucs, Cû iis haud procul Clupea profpere pugnat romanus.Decé de odo nauibus captis fugatis aliis cum magna nauali: rcrrcPrig?pda Lylibæum redir.Eadem æftate amp;nbsp;Philippus implorâtibus achæis auxiliû tulinquos amp;nbsp;Machanidas tyran us lacedæmoniorum finitimo bcllo u rebat.Et atoll nauibus per fretû: quod Nau/ padum ÔC Patras îtcrfluir:Rhoinincolæuocâr:cxercirutraiedo:depopulaticrât,Attalum quogr regé Afiæ:quia ætoli fummû gentis fuæ magiftratum ad cû ^ximo côfilio detulcratifama crat i Europam traiedurum.Ob hoc Philippe i Græciam defeédéti ad Lamiam urbem ætoli duce Phyfia:qui prator in cum annum cû abfente Attalo creatus erar:occurrerût.Habebant amp;nbsp;ab Attalo auxilia fccû:amp;: ferme mille ex romana elaflè a præfedo Sulpicio miflôs, Aduerfus hune ducé:atque has copias Philippus bis profpero euentu pugnauit:multos admodû hoftium utrag? pugna occidit.lnde cum ætoli metu com pulfi Lamiæ urbis moenibus renerent fefe.Philippus ad Phalera exercitum reduxinin maliaco finu : is .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locus eft quondam frequenter habitatus propter egregiû porrumitutalgitirca ftanones:amp; aliam op/

portunitarem maritima:terreftremgi.Eo legati a rege Acgypti Prolemæo:rhodiifg5 amp;nbsp;athenienfibus amp;nbsp;Chiis uencrût ad dirimédû frer Philippü:atgi ætolos bellû. Adhibitus ab ætolis ex finitimis pacifica tor Amynâder rex Athamanû.Om niû aûr nô tanta pro ætolis cura erat fcrociorisiquiâ ^ îgeniis gm’/ coRi gcntis:quâ ne Philippusiregnûg eius graue libertati futurum rebus græeiæ îmifeeretur» De pace dilata côfultario eft in côciliû ach^æoK,CôcilioŒ ci amp;nbsp;locus:amp; dies cerra idida.Intcrim rrigîta dio^ idu ciæ îperratæ.Profedus inde rex per ThenâliâiBoctiamgr Chaleidem Euboeæ ucnit ut Attalum : que elafiè ponrupi Euboeam audicrat:portubus amp;nbsp;litto^ appulfu arcerct.lndc pfidio rclido aduerfus AP ralü:fi forte interim traieciflèt:profcdus ipfe cü paucis equitum leuis armaturæ Argos ucnit.lbi curax tione Hcrcorum:Ncmcorumg fuftragns populi ad cü dclataiquia fe macedonum reges ex ea ciuitate oriundos rcferuntihereis peradis:ab ipfo ludicro exremplo Rhium profedus c ad inciidum multo an te focioß^ concilium.Ibi de ætolico finiendo bello adum eft:necaufa aut romanis:aut Attalo intrandi Græciam eilet. S cd ea omnia uixduni induciarû tempore circûado:ætoli turbauere.Pofteag ^ Atta/ lum Acginam uenfflcr:amp; romand elaflem ftaread Naupadum audiucrc.Vocari cnim î côciliû Achæo rum:î quo cædé Icgationcs crant:quæ ad Phaleram cgerant de pacc.primi quefti funt:quædâ contra dem conuentionis tempore induciarum fada:poftrcmo ncgarunt dirimi bellum pofre:nifi Meflèniis , achæi Pylum redderent:Romanis reftituereturAthamanis Cordilco:amp;: Plcurato:Archide.Eni'ucro P

dignû ratus Philippus uidos uidori fibi ultro condiciôes ferreme antca quidem fe aut de paceaudifie: aut indudas pcpigiflê dixitdpé nullâ habété quieturos ætolos:fed ut omnes focios teftes haberet fepa cis:illos belli caufam quæfifle.Ita infeda pace cÔcilium dimifit:quattuormillibus armatorû raidis ad præfîdiû achæorum:amp;: quin^ longis nauibus acccptis;quas fi adieciflet miflæ nuper ad fe elaffi cartha

LIBER SEPTIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141

gincnfium Si ex Bythima ab rege Prufia uenientibus nauibusiftatuerat nauali pho laceflére romanos lâdiuin earegionc potentes maris.Iplcabeoconciho Argos rcgrefiusziam.n.ncmcoi?«; appcrebat tps quæ eelebrari uolcbar pfenria fua.Occupato rege apparatu ludoiy Si per dies feftos licétius: q irra bek li tpa rémittente aïum.SuIpicius ab Naupado profedus daßem appulit inter Siq^onem Si Corinthu: agrurntp nobihfrîmæ ferrilitatis effufeuaftauit.Fama cius rei Philippus a ludis exciuit : raptim^ cum equitatu profedus:iuffis ie fubfequi peditibus:palatos pa film per agros grauefœ pda : ut qui nihil ta/ le meruerantadortus romanos compulitin naucs.Claflis romanabaudquaquâ læta pda Naupadum redir.Philippo quoej ludorum qui reliqui erâtxelebritatc quantæcûq? de romanis turn uidoriæ par/ tæ famam auxeratU^ticiaej ingenti celebran fefti dies:eo magis ét : quod populariter dempto capitis infigni purpuraqitatqp alio regio habitu æquauerat cæreris fe ih fpém:qua nihil gratins eft ciuitatibus liberisipbuiflctqi haud dubiâ eo fado fpem libertatis : nifi oîa intoleranda libidine fœda : ac déformai eifeciflêt.Vagabatur.n.cû uno : aut altero comitép maritas domos dies nodefq? amp;nbsp;fubmirtendo fe in Philip/ priuatü faftigium quo minus c5fpedus;co folutior erat Si liberraté cum aliis uana oftendiflet : rota in pi régis fua licenriam uerterat.Ne^.n.oia emebat:autebladiebatunfed uim flagitiis adhiebatipiculofumg? amp;nbsp;libido uiris amp;nbsp;parentibus erat:moram ineómoda feueritate libidini regiæ fcciué. Vniét principi achxorum Araro adépra uxor noie Polycratia;ac fpe regia^ nuptiarum in Macedonia apportata fuerat. Poft hæc Aratus flagitia:folcni nemeojiludo peradotpaudf^additis diebus Dymas eftprofedus ad pfidium ætolorû Polycra quodab eleis accitü acceprumg? in urbe eratieiicicdum.Cycleadas penes eu fumma iperii eranachTiqi tia ad Dymas regi occurcre:8óclcopzaceenfiodio;qdacaeteris achæis dißcntircnt : amp;nbsp;infcnfixtolls : quos romanum quoqiiaduerfus fe mouiflc bellü credebant:profedi a Dymis:coniundo exercitu;tranfeunc Lariflum amné qui eleum ag^ a dymco dirimir.Primü dicm:quo fines hoftiû ingreßi funt populâdo abfumpferunr.Poftero die acie inftruda ad urbé acceftèrunt pmiflis equitibus : q obequitando portis promptu ad excurfiones genus laceßcrcnt xtoloßi.lgnorabant Sulpiciûcum qndecim nauibus a Nau pado Cyllenem traieciflêiSi expofitis in terra quattuor millibus armatoß^: filentio nodis: ne confpici agmen poflenirraßc Elim,Iraq? iprouifa res ingétem iniecit terrore:pofteaq romana finga : atq? arma inter ætolos clcolq? cognouere.Et primo recipere fuos uoluerat rex deinde conrrado iam iter ætolos

amp; Thrallis(i11yricoßi id eft gcnus)certamine cu urgcri uideret fuos:ôC ipfe rex cum equitatu in cohor/ Vide ne tem romana icurrit.lbi equus pilo traicdus cu prolapfum in caput regé effudiflet atrox pugna urriq; tribalos accenfa eft:Sd a romanis ipetu in regem fado:amp; ptegentibus rcgus.Infignis Si ipfius pugna fuir : cum n trallif pedes inter équités coaduseflètpIiuminirc.Dcindecû iam imparcertaméelïêt:caderenrg? propeeu fit legé/ multi:ôi uulnerarent:raptus a fuis:atq? altcriequo iniedus fugit.Eo diecaftra quiquemillia pafluum dum ab urbe eleo^ pofuit.Poftero die ois copias ad propinquüeleorum caftcllü quod Phyrgü uoc3nt:duz xit:quo agreftid mulritudinem cd pecoribus metu popularionü copulfam audierat : ea incondita iner mé^ mulritudinem primo ftati terrore adueniensreoepit compenfaucratq! ea pda : quod ignominiæ ad Elim acceptu fuerar.Diuidenti pdam captiuof^(fuerantaütquatuormilliahoïum:pecorum^ois generis ad milliauigiti) nuntius ex Macedonia uenit Eropum quedam : corrupto ara's pfidii^ ptedo

’ Lichidum cepifle: tenere amp;dafléretiorum quofdam uicos:amp;dardanos étcócire.Omiftóigi^achaico Lichin/ atç aetolico DeIIo:relidis tamé duobufmillibus Si quigétis ois generis armatorü: cd Menippo Si po/ dû Pto/ lyppóta ducibus ad pfidium focioru profedus ab Dymis:per Achaia.Boetiam^:^ Euboea dccimis lemæuf caftris Demetriadé i Theflaliam pcruenit.lbi alii maioré afferétes tumultü nunciioccurrût : dardanos uocat in Macedoniam effufos Oreftidem iam tenere:ac defccdißc i argefteum campum.Famaqi iter barba nô ba/ ros celebrem cße.Philippum occifum.Expeditione ea qua cum populatoribus agri ad Sicyonem pu/ chidû gnauit:inarboremillatus ipetu equi ad eminétemramû cornu alte5^galeæ perfregir.Idmuétum ab Vide ne ætolo quodam-.perlatumçin Aetoliam ad Scerdileum:cui notum erat ifignegaleæ:famâiterfeâa re/ bocbei/ gis uulgauit.Poft pfcdionem ex Achaia regis.Sulpicius Aeginam elaflê ptedus cum artalo fefe côiû/ da amp;bo xit,Achæi cum ætolis:Eleifœ haud procul MefTene profperam pugnam fecerût.Attains rcx:amp;.P.SuI/ ebâ fit picius Aeginæ hybernarût.Exitu huius âni.T.Quitius cÔful:didatore comiticw ludorumç Ecien/ legédd dorum mufa dido.L.Manlio Torquato;ex uulnere moritur.Alii Taréri:alii in Campania mortuum T.Qui/ tradût.ld quod nullo ante bello acciderat:duo côfules fine memorando prælio iterfedi uelut orbam tiuf mo tempu.reliquerât.Didator Manlius magiftrum equitum.C.Seruilium quitum: ædilis curulis erat: ritur dixit.Senatum:quo die primû eft habitus:ludos magnos didatorem facere iuflît:quos.M. Aemylius prætor urbis.C.Flaminio.Gn.Seruilio côfulibus fecerat:amp; in quiquénium uouerat.Tumdidator amp;: ludosfecit:amp;infequésluftrum uouit.Cæterumcumduocôfularesexercitustam prope hoftem fine ducibus eflcnt:oibus aliis omiflis una præcipua cura patres populum^ iceffiticôfules primo quoque tempore creâdi.utcos potiß’imuni créai ent:quorum uirtus fans run a fraude punica eflét:cum toto eo bello damnofa præproperaac feruida ingenia imperatorum fiiißenntum eo ipfo anno côfules mz mia cupiditate cóferédi cum hofte manum in nee opinatam fraudem lapfos cßc.Cxtcrum deos im/ „ momies mifertos nominis romani pcpcrciße i noxiis exercitibus:temeritatéipfo5^ confulum capitP busdanmaßeCum circûfpicerét patres quofnam côfules facerér:10geâtealios eminebat.C.Claudius Nero:ei collega quærebatur.Etuirumquidemegregiumducebât:fed promptioré acrioréç: quam tempora belli poftularét:authoftisAnnibaltemperâdum acre igenium eins moderato amp;nbsp;prudétiuv Liuius to adiûdo collega céfebât.M»Liuius erat homo multis ânis âte ex côfulatu populi iudicio damnatus: ^®™*

quam ignommnm adeo ægre tulerat : vu amp;nbsp;rus migraret amp;nbsp;per multos annos amp;nbsp;urbe ; K omni eoetu caterer hominum.Odauo terme poft damnationem anno.M.Claudius Marcenus;amp;.M.Valerius Le uinus confules reduxerunt cum in urbcm:fed erat uefteobfolcra:cnpillog?:amp; barba prolyxa: præ fe re/ ferens i uulcu:habitu® infignem memoriam ignommix acccpræ.L.Vctur:us:amp;.P. Licinius cenfores cum toudereÄ fquallorem deponcreÄ in fenatum uenire:fungim alus pubhcis munenbus eoegerüc Scd rum quoep aut uerbo aflêntiebat:aut pcdibus in ientenriam ibat;doncccognari hominis eum ca. M.Liun Macari:cum de fama eius ageretur:ftantem coegitmfenatu fentéria dicere.Tum ex raro inter uailoauditus conuerrit ora hoium in fexamep fermonibus pbuirundignoiniuria a populo fadarma/ gno® id damno fuiflc:qd tam graui bello nee opera:nec colilio ralis uiri ufa ,refp,eflcr.GNeroni:neœ Qu.Fabiû:negp.M.Valenum Leuinû dari collegas poflê:quia duos patrinos creari non liceret. Eandc eâm in.T.Manhoenè:prerqquod recufaflètdeiatûconfulanj:recufaturufg3eflêt:egrcgiû par confuld fore fi.M.Liuium.C.Claudfio collega adiunxiflènt.Necpopulus menrionem eius rei ortam a patribus eft afpnatus.Vnus cam ré in ciuitare is:cui deferebafhonoszabnuebatdeuitatem ciuitatis accufans:for/ didati rei non mifertos:candidâ togam inuito offerrixodé honores pœnaf^ congeri : fi bond ui^- du/ cerét:qd ira pro malo ac noxio dânaflenrlt;quid ira male credito priore côfulatu alterum crcdcrctf Hæc taliacp arguété: amp;nbsp;quercté caftigabât patres.Et.M.Furiû memorâtes reuocatû de exilio patria pulfu fe/ de fua reftituiflê:ut parétum fcæuitiam:fic patriæ patiédoac ferédo leniédam eflé. Adnixi oés cum.C. Claudio côfulem.M.Liuium fecerut.Poftdié tertiû eius diei pto^2comina habita. Prætorcs creari .L. Quia nbsp;nbsp;Portius Ljcinius.C.MâliusÂ.C.Hoftilius Catones. Comitiis pamp;di$:Iudifç faflis : didator amp;nbsp;magi/t

nondû fter eqtum magiftratuabierüt.C.TerériusVarro i Ethruria ^pretore miflus:utex ca^uîcia.C.Hofti. catôes Tarentû ad eum cxercitû iret qué.T.Quintius conful habueratramp;.L.Man,trans mare lagarus iret : uP erât uP feretgp:q ibigererenf.Simul qd Olympiæ ludicru ea æltatefutugi erat;qd maximo coetu Grætiæcele de necé braret :ut fi tuto hofté poftet adiré id confilium:ut q ficuli bello ibi ^fugi : aut tarétini ciues relcgati ab tones nbsp;nbsp;Annibale eftênt;domos redirétifcirent^ oîa fua iis:q ante bellû habuiftènr : reddere populû ro. Quia

fit legé/ piculofiftïmus annus iminere uidcbat ineop confules in rep.erant:in côfules defignatos oés uerfi qpri/ dura nbsp;nbsp;mum eos fortiri ,puincias :amp; pfeifeere quâ quis eo^ prouinciâ:quem hofté haberet : uolebant. De re/

conaliatione Ôd iâ gratiæ eo^i in fenatu adû eft : principio fada a.Qu.Fabio Maxio.Inimiciriæ ât nobi les inter eos erant:ôd acerbiores cas indignioref^ Liuio fua calamitas fecerat:qd fpretû fe in ea fortuna crcdcbat.ltaqi is magis implacabilis erac;amp; nihil opus cftè recôciliationeaiebat: acrius amp;nbsp;intenrius oîa gefturos:timétes ne crefeédi ex fe inimico collegæ ptas fieret. Vicit ramé audoriras fenatus:ut pofitis fi muItatibus:cÔi aio confilioç adminiftrarent rép.Prouinciæ iis non pmixræ regionibus ficut fupiorP bus annis:fcd diuerfæ extremis Italiæ finibus:altcri aduerfus Annibalé Brurii.Lueât. Alteri Gallia ad uerfus Afdrubalé:qucm alpibus appropiquarc fama erat:decreta.Excrcitû ex duobus q î Gallia:qui$ in Ethruria eftènriaddito urbano:eligeret:qué ma 1 let:qui Gallia eftêt fortitus.Cui Brutii jpuincia eue niflêtinouis legionibus urbanis fcnpris:urrius mallet confuld pnoris anni cxercitû fumerct.Relidunx âraconfuleexercitû.Qu.FuLproconfül accipet:eiœ î annû imperiû eftêt:6d.C.Hoftilio:cui pro Ethru ria Tarentû mutaucranr prouinciâ:pro Tarento Capuâ:legio una data eft: cui Fuluius^ximo anno p/ fuerat.De Afdrubalis aduentu in Italia cura in dies crefcebat.Maftîlienfiû primum legati nunciauerat eu in Galliam tranfgreftum:eiedofg? aduentu eius:quia magnû pôdus auri attuliftê diccref.-ad merce dem auxilia cÔducéda gallorum aios.Mifti deide cum iis Icgan ab Roma Sex. Antiftius:amp;.M. Retius ad rem ifpiciendani:qui retulerût mififtê cum Maftlliéfium ducibus:g per hofpites co^ pricipes gallo rum oîa cxplorara referrenr.Pro comperto habere Afdrubalem îgétiiam coado exercitu proximoue realpestraiedurum:ncctumcum quicquamaliudmorari:niquod claufæhyemealpeseftcnt:in lo/ cum.M.MarcelIi.L. Aquilins Perus augur creatus:inauguratufç.Et.Gn»CorneliusDollobellarcxfa^ crorum inauguratus eft:in locum.M .Marni qui biénioantemortuus erat. Hoc eodem ano ßd luftru Cenfus cÔditumeftacéforibus.P.SépronioTuditano:6d.M.CorneIio Cethego:cenfaciuiumcapira.c.xxxyii.

millia.c.ôd.yiii.minor aliquâto numerus:quam qui ante bellum fuerat:eo anno primû ex quo AnnP bal in Italiam ucniftct:comitium redum efte memoriæ proditû eft:6d ludos romaos femel iftauratos abædilibus curulibus.Q.Mctello:ôd.CSeruilio:ôd plebeis ludis biduum îftauratum eftab.Q.ManZ lio:6d.M.Cecilio Metello xdilibus plebis:ôdtria fignaad Cereris xdem dederût.Et louis cpulum fuit Sedé iP ludorum caufa.Confulatum indeineunt.C.Claudius Ncroiamp;.M.Liuius iterum.Qui:quia iam defP bérius gnan prouincias fortiri crât:prætores fortiri luftcrunt.C.Hoftilio urbana iurifdidio eucnir:addira pe/ q fidé le rcgrina:ut très in prouincias exire poftcnt.Licinio Sardinia,C.Manlîo Sicilia.L,Porrio Gallia obuenit gerim Summa legionum trium ôd.xx.Ita per prouîaas diuifa:ut binæ côfulû elTcnt.Quattuor Hifpania ha/

berer:Tres prorcs:binas in Sicilia:in Sardinia:ôd Gallia.Duas.C.Terétius î Ethrurîa.Duas.Ç^uluius Copiæ in brunis.Duas.Q.Claudius circa Tarérum öd falétinos.Vnâ.C.Hoftilius Tubulus Capux?Dux ur/ ro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baux ut feriberétur.Primis quattuor legionibus populus tribunes creauit.In exteras côfules miferut

Prius quam confules proficcfcerentur:nouendiale facrum fuit:quia ueiis de cxlo lapidaucrar. Sub unius prodigti:ut fit:mcnrionem alia quogj nundata.Minturnis xdem louis fid lueum Maricx: item . nbsp;nbsp;Artellx murum:0d portam decxlo radam:Minturnenfes teriibilius:quod eftet: adiiciebant. Sangui/

Prodi/ nis riuum in porta nuxifte.Er Capux lupus node portam ingreflus uigilem laniauerat.Hxc procura 8“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta hoftiis maionbus prodigia Ôd fupplicatio idem unum fuit.Et ex decreto pontificum iterum neuen .

LIBER SEPTIMVS * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 42

dialeinftauratum: quod in armiluftro ladipibus uifuni pluerediberas religione mentes turbauit rur/ fus : nundatum Frufinone îfantem natum effe quadrimoparem. Nec magnitudine tam mirandum: quam quod is quoçruf Sinueflæ biénio ante incertus an mas an fœmina cHct:natus erat Jd ucro aru/ ipjces ex Eth ruria acciti fœdum ac turpe prodigium dicere extorré agro romano procul terræ côtaûu alto imergendum uiuum in arcam condidere:proucôtumç in mare proiecerunt.Dccreucre item pon tifices ut uirgines nouennæ per urbem euntes carmen canerent. Id cû in louis Statoris æde difeerent condirum ab Liuio poeta carmen: taöa de cælo ædes in Auentino lunonis rcginæ:prodigiumqî id ad marronas pertinerearufpices cum refpondiflênt : donoç diuam placandam eflé : ædiJium curulium cdidozin Cipitolium conuocatæ:quibus in urbe Roma:intra® dccimum lapidem ab urbe domicilia cHentipfe inter fe quinep amp;nbsp;uigintidelegerunt:ad quas exdotmus ftipemconferrcnr.Indedonum pe luis aurea EcLulataq; in Auentinum:pure^ amp;nbsp;caftea matronis facrificatum:confeftim ad aliud üerP fidum cidé diuae ab dccéuiris edida dies:cuius ordo talis fuit. Ab æde Apollinis boucs foeminæ duæ albæ porta Carmérali in urbem dudæ.Poft eas duo figna cupreflèa lononis reginæ portabâtur. Tum fcptemôiuigïtiuirgineslôgam induræ ueftecarme ilunonemreginamcanetesibâr:illa tempeftate forfitan laudabile rudibus ingeniis:nunc abhorrens amp;nbsp;inconditum:fi referatur. Virginum ordinem fe quebantur decemuiri coronati Iaurea:prætextaticp a porta lugario uico in fop^ ucnere.In foro pompa lugarb con(lirit.Per manus refte data:uirgines fbnum uocis pulfu pedum modulantes inceflerunt. Inde uico uicus Tufco Velabro^ per Boarium forum in cliuum publicum:at^ ædem lunonis reginæ pcrrcctum.Ibi duæ hoftiæ a decemuiris immolafæ:amp;: fimulacra cupreflèa in ædem ilIara.Diis rite placatis deledû cô fuies habebannacrius intcntiuf(B:q prioribus annis quifq meminerat habitum;nam amp;nbsp;belli terrordu plicatus noui hoftis in Italiam aduenru:ôi minus iuuentutis ciat:unde feriberent milites:itag3 eolonos etiam maritimos:qui facrofandam uacationem dicebantur habere: dare milites cogebant.Quibus recufantibus:edixere îdiem cerram:ut quo quifq? iüre uacationem haberet ad fenatum referret.Ea die De fena hi populi ad fenatum uenerunt oflicnfis:alfienfis;antias:anxuras:minturnenfîs:finucflànus:amp; a fupo gallica mari fenenfis.Cum uacationes fuas quifq? populus rcdtaret nullius : cum in Italia hoflis : eflêt prærer itelligaf anriaremioftienfcmq? uacatio obfcruata clt.Earum^ colonial iuniores iureiurado adadli: fuperdies oportet triginta non pernodatumos^fe extra moemacoloniæ fuæ donee hoflis in Italia efler.Cum omnes cen ferentprimo quoep téporecôfulibus eundu ad pellum (nâamp; Afdrubali occurendu eflé defendentiab alpibus:negallos cifalpinos:neue Ethruna eredam in fpem re^ noua^ follicitaret:ói Annibalcm fuo proprio occupâdû bello:neemergeret ex brunis:atcp obuiamfratri irc poflêf)Liuius cüdabatur:papi tides fua^ prouinciagi cxcrcitibus.Collegam ex duobus confularibus egregiis cxercitibus:amp; tertio cui Qu.Claudius Tarenti bræeflêt:elcdioncm habere:intuleratque mentionem deuolonibus reuocandis ad figna:fenatus libéra ptatem côfulibus fecit: amp;nbsp;fupplendi unde uellér:amp; eligédi de olbus exercitibus quos uellenr:permutadiq? ex prouineiis quos e rcpu.cenferét cflc:rraduccdi.Êa omnia cü fum ma con cordiaconfulumada.Voloncsinundeuicefimaamp;uicefimamIcgioncs fcriptimagni roboris auxilia» Ex Hifpania quogi a.P.Scipióe Liuio mifla:quidam ad id bellum audores funt:odo millia hifpano/ rum gallorumquc:^ duo millia de legionibus militum:equitumç mille odingenros mixtos numP das hifpanofa.M.Lucretium has copias nauibus abduxiflè.Et fagittariorum funditorumgi ad quatz Juormilia ex Sicilia.C. Manlium mififlé. AuxeruntRomætumultumlitrcræex Gallia miflæ ab.L. Portio prætore Afdrubalemmouifleexhybernisiamp;iamalpestranfire.Odomillia ligurum conferP ptaiarmataq? coniunduraq? fe tranfgreflb in Italiam eflë:nifi mitteretur in ligures:qui eos bello occu/ paret:fecum inualido exercitu:quoad rutum putarct:progreflurum.Hæhtteræconfules raptim con fedo deledu maturius: quam conflituerant:exire in prouincias coegeninr:ea mente ut uterque con/ fulum hoflem in fuam prouinciam continerenr:ut neq? coniungi:neœ conferre ï unum uires pateren *ur.Plurimum in earn rem adiuuit opinio Annibalis:quod amp;nbsp;fi ea æffate tranfiturum in Itabam fra/ frein crediderat:racordando quæ ipfe in tranfitu nunc Rhodani:nücalpium cum hominibus: locifgj Pugnando per quin^ menfes exhaufiflèt:haudquaquam tam faalem:maturum^ trafitum expedaz bat.Ea tardius mouendi ex hybernis caufa fuit.Cæterum Afdrubali amp;nbsp;fua:amp;: aliorum fpc omnia eele Afdm/ rioraódexpeditiorafucrc.NÓenim receperûtmodoaruernieum:deincepfœabæ gallicæatq? alpinæ bal^z gentes:fed etiam fecutæ funtad bellum:amp; cum per munita plæraq? trafitu £ratris:quæanrea inuia fue pes ede rant:ducebat:tum etiam duodecim annorum confuetudine:peruns alpibus fadis:inter mitiora ia ho dûs An Unnum tranfibant ingenia.lnufitati nâqi anreaalienigenis:necuidere ipfiaduenam in fua terra alTueti nibale Omni generi humano infociales crant:amp;: primo ignari:quo penus pergerer;fuas rupcsifiiaq? caftella:amp; funac pfeorum hominum® prædam peti credidcrant.Fama deïdepunici belli: quo duodedmum annum «alia urebatur:fatis edocuerat uiam tantum Alpis eflè.Duas præualidas urbes magno inter fe maris; ferrarumn? fpatio difcretas:de imperio amp;nbsp;opibus certare.Hæ caufæ apcruerâtalpes Afdrubali. Cæte/ turn quod celeritate itineris profedum erat:id mora ad Placétiam:dum fruflra obfidet magis: quam oppugnat:corrupit.Crediderat campeflris oppidi fadlem expugnationé eflenör nobilitas coloniæ Idu itérât cum magnum fe excidio eins urbis terrorcm cæteris ratum îicdurum.Nô ipfum folum ea opz Pugnario impediit: fed Annibalcm poft famam trafitus cius tato fpc fua eeleriorem iam mouentem exhybernis continuerat.Quippe reputatem nófolum:quam lenta urbium oppugnatio eflèt: fed etia

^uâ ipfe fruftra eadem illam coJoniam ab Trebia uidor regreflus tcmptaflêt.CofuIes diucrfis itineti/ ciuitatif

bus profcfliab urbeueîutin duo panter bella diflenderât curas hoîum fimul recôrdâ«um:quàs’pngt; mus aduétus Annibalis îtuliflèt Iraliæ clades:fimul cum illa angeret cura quos ram propitios urbi at/ queimperio fore deos:ut eodem tempore utrobig? refpu.profperegereretur:aduerfa fecûdis pcfando rem ad id tempus extradam eflê.Cum in Italia ad Thrafymenum amp;nbsp;Cannas peipiraflet romana refp. Profpera bella in Hifpania prolapfam ea erexinè.Poftea cü in Hifpaniaalia fuper aliam clades duobus egregiis ducibus amiiris:duos exercitus ex parte dclcnct:multa fecunda in ItaliazSiciliaq? geßarquaflä/ tam rempu,excepiflê.Et iplum ïteruallum loci:quod in ulrimis terrarum oris alrerum gereretur bek lumifpatium dediflead refpirandum.Nunc duo bella in Italia:accepta:duos celeberrimi nominis du/ ces circunftare urbem Romam;amp; unum in locum totam periculi molem omne onus incubuiflê:qui éorum prior uiciHetuntra paucos dies caftra cum altero iundurum. Terrebat amp;nbsp;proximus anus lugu' bris duorum confulum funeribus.His anxii curis hommes digredientes in prouincias confules profe tuti funt.Memoriæ proditum eft: plenum adhuc ira in dues.M.Liuium ab bellij profiafcétem;mo/ ncnti.Qu.Fablo ne prius:quam genus hoftium nofletztemere manum confcreret:refpódiflê: ubi prk Hofbu mumhoftium agmen confpexifepugnaturum.Cum quærereturquæcaufacflêtfeflinandizAutex cades hoffeegregiam gloriam inquit:autex ciuibus uidis gaudium meritum certe amp;nbsp;fi non honeftum: ca/ i piam.Pnulquam Claudius côful in prouinciam pcrueniret:per extremum finem agri larinatis ducen gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem in falentinos exercirum Annibalem cum expediris cohortibus adortus.C. Holhlius Tubulus in

compofito agmine terribilem tumultum intulir. Ad quattuormilia hominum occidit.Nouem figna militariacepit.Moueratexhybernisadfamam hoftis.Qu.Fabius; qui per urbesagri falentini caura difpofita habebaultag? ne cum duobus exercitibus fimm confligcrer Annibabnode caftra ex agro ta/ rentino mouit.atqi in brurios conceflir.Claudius in falentinos agmen cÓucrtit.Hoftilius Capuam pe/ tens:obuius ad Venufiam firconfuli Chudiodbi exutro^ excrcituelcda peditum quadragita millia; duo millia amp;nbsp;quingeti cquircs:quibus cÓful aduerlus Annibalem rem gcreretzreliquas copias Hofti/ lius Capuam duccrciuirus:ur.Qu,Fuluio procofuli traderet:Annibal undiç côtradoexercitu qucin inhybernisautîpræfidiisagribrutiïhabuerarzinlucanosadGrumétum uenirfpe recipiedi oppida: quæ p metu ad romanos dcfeciflêntzcodem a Venufia côful romaus: exploratis itincribus: eötedirÄ mille fere amp;nbsp;quigetos paflus caftra ab hoffe locat.Gruméti mœnibus,ppc iûdu uidebafpoeno^ uallû quîgérf paffus ftererâteaffra punicaac romana. Interiacebatcampusxolles fminebât nudi fininro late ri Carrhaginéfium:dextero romanoß^ neutri fufpedi;quod nihil filuæ.neqpad îfidias latcbraß^ habe/ bât.fnmediocâpoabftatiôibus ^curfanrcszcerramfahaudlarisdignadidu ferebât. Idmodo roina/ num quærerc apparebatme abire hoffé pateref. Annibal fde euadere cup)cs:toris uiribus f aciem defee debat.Tumcôful fgeniohofhs ufus:quomais f tamaçtiscollibus rimeriîfidiæpotcrâtiquiqicohor/ tibus additis quiqi mâipulismode iugum fupcrare:amp;i aduerfi uallibus côfidcre iubet: exurgédi tenk Ro. cô/ pus ex infidiis:clt;; aggredi hoffem.T.Claudium Alcllum tribunum militùm: amp;.P. Claudium prafeZ fulis nbsp;nbsp;dum focium edocct:quos cum iis mittebat. IpfeluCe prima copias omnes peditum equitumgpf acic

ff rata/ eduxit.Paulopoff amp;nbsp;ab Annibale fignum pugnæ ^pofitum czclamorcyd caffris ad arma difeurrrétiu gema nbsp;‘^ft füblatus:inde eques pedefq^ certarim portis ruere:ac palati per campum ptoperare ad hoftes.QuOS

übi effufos conful uider:tribuno militum tertiæ legionis.C. Arunculeio imperat: ut équités legionisî quanto maximo impetu poUctzin hoffem cmitrat.ltâ pecorum modo incôpofitos toto paffim fecapo fudiflê:utffcrniobteri^:priufquaminffruantunpofllnt.Nondum Annibalecaffrisexierat:cum pik gnantiumclamoremaudiuir.Itaq;excitus tumulru raptimad hoffem copias agit, lamprimos occu/ pauerat équités terronpeditum etiam prima lfgio:amp;dextera ala præfium inibant.Incompofiti hoffes ut qucnqi aut pediti: aut equitf cafus obtulit:ita côfeerunt manus.Crefeit pugna fubfidiis : amp;nbsp;procur/ renrium ad certamen numéro augetur:pugnanteto:quod nifi in uctere exercitu : amp;nbsp;duci ueteri haud facile effunter tumultum acterrorem inffruxiflêt Annibabnicohortium:ac manibulorum decurred rium per colles clamor ab rergo auditus:metum:ne includerentura caftrisunieciflet, Inde pauor incur fus;amp; fuga pafim fieri eoepta eff :minor9 cædcs fuit ; quia propinquitas caffrorum breuiorem fugain - perculfis fecit:equites enim in rergo inhærabant.In tranfuerfa latera inuaferantcohortes fecundis col/ libus uia nuda:acfacilis decurrétes:tamen fupra odomillia hominum ocafa:fupra feptingentoscapti: Odes figt^^ militaria nouem adempta, Elephanri etiam : quorum nullus ufus in repentina ac tumultuaria poe. nbsp;nbsp;nbsp;pugna fuit quartor occifi:duo capti:amp; circa romanoru fociorumcp dudorcs cecidcriJt.Poffero die poe

nus quieuit.Romanus in aciem copiis dudis poffeaquam neminem fignacontra efferreuidit : fpolia Icgi cæforum hoffiumzöd fuorum corpora collatain unum fepeliri luflit indeinfequentibus conunins dicbus aliquotitainffititportis utpropeinferre figna uidereturdonee Annibal tertia uigilia crebris Jambus tabernaculifqî:quæ pars caffrorum ad hoffes uergebatzamp;l numidis paucis:qui ïuallo porrifqj feoffenderent :relidis:profcdus Appuliapetere ïtendit. Vbi illuxit fucceffit uallo romana aciesiSi nu/ midx cxcópofito paulifpcr fc in portis atqi uallooffcnrauere:fruffraticp aliquadiu hoffes citatis equis agmen fuorum aflbquutur.Conful ubi filentium in caßns;amp;: ne paucos quidem : qui prima luce ob/ ambulauerantzparte ulla cerncbat:duobus cquitibus fpeculatum in caffra præmiflis:poffcaquam tuta Att.pcE omniafatis eflêexploratum effdferrifigna iuflit.Tatumq? ibi morarus;dum millircs ad predadifwr/ no^ cæ rcrent receptui deindececinit:mulceq; ante nodtem copias reduxit. Poffero die prima luce profeelus

magnis itincribus famam:amp; uefligia agminis fequés haud proeul Venufia hoftemaflêqtur.lbi quoç

LIBER SEPTIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 4.?

tumultuaria pugna fuit:fupra uiginti millia panorum cæfa.IndenodlurnismontamTœ itincribus pœ nus:ne locum pugnandi daret.Metapontum periit.Hanno indécis enim præfidio cius loci præfuerat) in brutios cum paucis ad exercitum nouum comparandum miflus Annibal copiis cius ad mas addiris Venufiam rerro:quibus uenerat irineribus:petit;arç indeCanufium procedif.Nunquam Nero uefti gns hoftis abftiterar:amp;:.Qu.Fuluium:cum Metapontu ipfe proficifceretur:in lucanos ne regio ea fine præfidio cHcrracceiTicraundc hæc ab Afdrubalc:pofteaquam a Placcnæ obfidione abfceflît: quattuor plliequires:duonumidæcumlirterisad Annibalem miffi cum per medium hoftem totam ferme longitudinem Iraliæ emenfi eflèrit:dum Metaponmm cedentem Annibalem fcquuntur:incerris ijcine ribus Tarenrum delati3 uagis per agros populatoribus romanis ad.Qu.Claudium proprætoféde/ ducuntur.Eum primo incerris implicantes refponfis:utmerus tormérorum admorus fatcri uera coe/ gir:edocuerunr lirreras fe ab Afdrubale ad Annibalem ferrc.Cum iis litreris:ficut erant:fignaris.L.Vir/ ginio tribuno militum duccndiad Claudium confulem rraduntur. Duæ fimul turmæ famnirum p/ Claudii fidii caufa miffr.Qui ubi ad confulem peruenerunr:litteræç leôæ per inrerprerem funr:amp;ex captiuis cófulis percudario fada.Tum Claudius nonidrempuscflcreip.rarus:quoconfilnsordinariisprouîciæ fuæ côfiliu quifgjfinibuspexcrcirusfuoscumhoftcdcftinatoafenaru bellum gereret audédum ad nouandum aliquid improuifum inopinarum^:quod coeprum non minorem apud ciues:quam hoftes terrorem faceret:perperran3 in magnam læriciam ex magno meru uerrerer lirreris Afdrubalis Romam ad fena/ turn miffis:fimul:amp; ipfos patrefconfcriptos quid pararer:cdocct:utcum in Vmbria occurfurum fe Af drubal frarri fcribar.-legionem a Capua Romam accerfant:delcdum Roms habeant exercitum urba num ac Narniam hofti opponant.Hæc fenatui fcripra præmilTi inde per agrum larinaré marrucinum ferentinum : præpucianum:qua dudurus exercitü erat:ut omnes cxagris urbibufq! cómcatus paros miliriad ucfccdu m uiam deferrét: equos iumenta^ alia producerent ut uehiculorû feflîs copia eflét ipfe de toto exercitü ciuium focioru^iquod roboris erat:delegit fex millia peditum : amp;nbsp;mille équités. Pronunciat occupare fe in lucanis ^xima urbcrpumcüqi 1 ea præfidium uelle: ut ad iter parati oés eént Profedus node flexit ï PiccnumÄ confiai quidé : quâtis maximis itineribus poterat:ad collega duce/ bat:relido.Q.Tario Jcgato:qui caftris præeflèt Romæ no minus terrons ac tumultus cranqua fuerat biennio ante cu caftra punica obieda romanis maenibusiportifcK fuerantmetp fatis conftabaraïs:taau dax iter confulis laudarentmituperarent ne:apparebat : quo nihil iniquius eft : ex euentu fama habitu rum. Ca ft ra prope Annibalem hoftem relida : fine duce cû exercituxui detradü foret:oé : qd'roboris qd' fions fucratidd cófulcm i lucanos oftédiflê irerxum Picenu amp;nbsp;Galliam peteret caftra relinquétem nulla alia re tutiora;q errore hoftis qui ducem ïdeiatgr exercitus parte abeflèt ignoraret.Quid futuru: fiidpalafiatióiautifequiNeronemcum fexmiilibus armato^ profedü Annibal toto exercitü uelit: Ancipi/ aut caftra luadere prædæ relida fine uiribus:fine imperio:fine aufpicio. Veteres eius belli clades : duo tes me/ confules proximo anno interfediterrebât:ÔCea omnia accidiflêxum unus imperator unus exercitus trui lo/ hoftium in Italia eflet.Nunc duo punica bella fada duos ingentes exercitus: duos prope Annibales in fe ciuiu Italiaeflê.QuippeóCAfdrubalempatreeodem Amilcaregenitum:æqueimpigrumducem pertotin curæ Hifpamaannos romanoexcrcitatum bcllo:gcmina uidoria infignem duobus ducibus cum clariffî/ mis exercitibus deletis.Nam irineris quidem celeritate ex Hifpaniaconcitatis ad arma gallicis gcntiz bus:multo magis quam Annibalem ipfum gloriari pofte. Quippe in iis locis hóe eoegiftè excrcirum: quibusillcmaiorem partem militum fame acfrigore:quæ miferrima mortis genera funt amififlér. Adiiciebantetiam periti rerum Hifpaniæ:haud cum ignoto eo duce.GNeronem congrefthrum: fed • quem in falru impedito deprehéfus foret:haud fecus:quam puerum conferibendis fallacibus cÓditio/ nibus pacis fruftratus elufiftèt.Omnia maiora etiam uero præfidia hoftium minora fuametu inters prete:fempcr in détériora inclinato ducebant.Nero pofteaquam iam tantum interualli ab hofte fece/ rat:ut detegi confilium fatis tu turn efièt:paucis milites alloquitur.Negat ullius côfilium impcratoris in fpeciem audacius:re ipfa tutius fuiflê:qua fuum:ad certam eos fe uidoria ducere. Quippead quod bellum colleg3:nôantequâad facietatem ipfius peditum at^ equitum datæ ab fenatu copiæ fuiflènt: maiores inftrudioref®:qua fi aduerfus ipfum Annibalem iret:^fedus fit:eos ipfos:quantûcunç uir tus momentum addidcncircm omnem inclinaturos:auditum modo in acie. Nam ne ante audiremr daturum operam alterum confulem:6lt;: alterum exercitum aducniftcihaud dubiam uidoriam fadu/ rum:fama belli conficerc:amp; parua mométa in fpem metugr impellere animos. Glorfe quidem ex re benegefta partem:frudum prope omné ipfos laturos.Semper quod poftremü adiedu fit:id ré totam uideritraxiflê.Cernereipfos quo concurfu:quaadmiratione;quofauore hommu iter fuum célébré/ tut.Et Hercule per inftruda oi'a ordinibus uirorum:mulierûç undiç ex agris effufo^ inter uota:amp; preces :amp; laudes ibant.lllos præfidia rcipu.uindices urbis Romæ imperiiœ appellabant:in illorum ar misidcxtrifcR fuam:amp; liberorum fuo^ falutcm ac libertaté repofita efte: deos deafç præcabantur:ut illis fauftû icer:felixç pugna:matura ex hoftibus uidoria eflèt:amp; dânarentur ipfi uoto^: quæ pro iis fiifcepifiênt::ucquéidmoduipfinûcfollicitiTrofequerentureos:ita paucospoft dies læti ouantibus uidoria obuiâ irent.lnuitaremde pro fe quifç amp;nbsp;offcrre:amp; fatigare precibus:ut quæ ipfis: lumentifq? ufui eHenf.ab fe potilîïmû fumerent:benigne dia cumulata dare.Modeftia certare militcsmcqmd ulz ttaufum neceflarium fumerét.Nihil morari: necab fignis fubfiftere:cybû capiétes:dié acnedemire: uixquod fatis ad naturale defyderium corporum eflèt:quieti dare.Etad collegam promifti erant:quï

nunciarentaducntumtpcrcundlarenrur^daman palam intcrdiuan noflu ucnirc fefe uelletnfdcm Tacitus an ahis confidere caftris.Nofle dam ingredi melius uifum eft. Teflara per caftra a Liuio confule data NerSis crat:ut tribunus tribunum centuno centurionem:eques equitcm:pcdcs peditem accipcrcr.Necp enim acceflus ;dilatari caftra opus eflernehoftisaduentumalteriusconfulisfenrireramp;coartatio plurium in angufto i caftra tendentium facilis futura erat:quod daudianus exercitus nihil fere prater arma fecum in expeditionc tuIerat.Cæteruminipfoitinereauflumuolunrariis agmeneratofferentibus fcfculrro:amp; uetcribus milinbus perfunflis iam militia:amp; iuuenibus:quos certatim nomina danrcsifi quoru corporis fpedes roburep uirium aptum militiæ uidebatur:confcripferat.Ad Senam caftra altcrius cofulis eranu Quin centos inde ferme paffus Afdrubalaberat. Iraq? cum iam appropinquaretteflus montibus fuMinf Nero:ne ante noflem caftra ingrederetur.Silentio ingreflï:a fis uquifqj ordinis heminibus in renroria adduflixumfummaomniumlætiriahofpiraliterexcipiuntur.Poftcrodieconcilium habitum:cuióf L. Portius Licinius prætor affuit. Caftra iunfla confulum caftns habebat : amp;nbsp;ante aduenrum eorum per locaaltaducendoexercitum:cum modoinfideretanguftos faltus : ut trafitum claudcrct modoab latereaut tergo carperctagmen ludificarus hoftem omnibusartibus belli fuerat.Is turn in condlioadc rat.Multorum eo indinabant fenrenuæzur dum ffffum uia ac uigiliis reficerent milircm. Nero firaul amp;nbsp;ad nofcendum hoflem paucos fibi fumcret dies:tempus pugnæ differretur Nero no fuadere modo fed fumma ope orare inftitit:ne confilium fuum : quod rutum celcriras feciffèr temerarium morando faceréterrore:qui no diuturnus futurus eér:uclut torpeté Annibalem: nee caftra fua fine duccrclifla aggredi :nccad fequendum iter intendiffeianrequam fe mouear:delcri exercitum Afdrubalis poflè:rc/ direep i Apu!iam:qui prolatado hofti fpatium deneum amp;nbsp;illa caftra ^pdere Annibali:amp; a perirc i Gallia iter:ut per orium:ubi uelit.Afdrubali coniungatur.Extemplo fignum dadumÄ exeundum in acieni abutendumque errore hoftium abfentium præfentiumque : dum neque illi fciant cum paucioribus: nee hi cum pluribus Ôi ualidioribus rem cflè.Confilio dimiflb:fignum pugnæ proponitur côfcftimç in aciem procedunt. Iam hoftes ante caftramftrufli ftabanr. Moram pugnæ attulit : quod Afdrubal proucflus ante figna cum paucis equitibus fcuta uerera hoftium notauic:quæ ante non uiderat amp;: ftd gofiores cquos:multitudo quogi maior folira uifa eft, Sufpicanis id:quod erat : rcceptui propere ceci/ nit:ac mifit ad flumen:unde aquabantur:ubi amp;excipi aliqui poffent ; amp;nbsp;notari oculis : fiqui forreadu/ ftioris coloris:utexrecenti uia eflént:fimul circunuehi caftra:iubet:fpecularique; num auflum aliqua parte fit uallum. Er ut attendant : femel bis ne fignum canant in caftris. Ea cum ordine omnia relata eflentxaftra nihil auflaxrrorem faciebant:bina crant:ficut ante aduentum confulis alrerius fucrant: Anceps una Liuii:altera.L.Portii:neutris quicquam:quolatius tendereturad munimeta adicflum. Illud uete Afdru / rem ducemtaffuctumque romano hofti mouir;quod feme! in prætoriis caftris fignum : bis in confu/ balls cu laribus referebant ceciniflc:duos profeflo confules efletSi quonammodo alter ab Annibale abfcefliP ra fetcura angebat:minimend quod erat fufpirari poter-at:tantæ ret fruftationc Annibalem elufum : Ä ubi dux:ubi exercitus efletxum quocaftra collara haberer:ignorare:profcflohaud mediocri clade ab'' ftcrritum:infequi nÔaulùm:magnopereuercri:neperditis rebus ierum ipfeauxilium ueniflet: renia nifq; eadé iam fortunain Iralia:quæ in Hifpaniaeét.lnterdum Iitreras fuas ad eum no pcruenifl'eicre^ derennterceptif^ ns confulem ad fefe opprimendum accelcrafle.His anxius curisxxtfdlis ignibusiuiz gilia prima dato figno:ut taciri uafa colligercnt:figna efferri iuffir.In trcpidationc;amp; noflurno tu mul'' tu duces parum inrenti iter afléruare:alter indeftinatis iam inde ante animo latcbris fubfedit; alter pet uada nota Meraupz flumen rranauit.Ita deferrum a ducibus agmé primo per agros palatur: fefllg? a^i quotfomno:ac uigiliis fternut corpora paffimrarg; in frequétia relinquüt figna Afdrubal dum lux uia iam oftenderet:ripa fluminis figna ferri iubcr:amp; p tortuofi annis finus:flexufç cû errore uolucs haud multu proceiTiflètiubi prima lux rranfirum opportunum oftcndiflèt: trafiturus crat:fcdcü quantua mari abfcedcbat:tanro altioribus coercentibus amnem ripis non inueniret uada:dicm terendo fpatiu dedir ad infequédum fcfe hofti.Ncro primu cû omni equitatu aduenir.L.Portius deinde aflécutus cu Cofiliu kuiarmatura.Qui cum fcfliim agmen carparent ab omni parte:incurfarenrç:amp; iam omiflô innere: Afdiuz quod fugæ fimile cratxaftramoetari poenus in tumulo fuper fluminis ripa uellct: aduenit Liuius pe/ balis in dit urn olbus copiis no itineri modo:fed ad conferendü extéplo prælium mftruflis armatifgi. Sed ubi iftruen ocs copias coniunxcrûttdircflaqiacies eft.Claudius dextero in comu.Liuius ab finiftro pugna iftruin da ade media acies prætori tuéda datur. Afdrubal omifla munirfóecaftro^;pofteaqua pugnandum uidinin pria acieanre figna clephantos collocatxirca eos leuo in cornu aduerfus Claudiu gallos opponit: haud tanru cis fidés:quâtû ab hofte timen eos credcbat.Ipfe dextru cornu aduerfus.M,Liuiü fibi atcpHifpa nis:amp; ubi maxie m ucrere milite fpem habebar:fumpfit.Ligures in medio poft elephâtos pofitufcd la gior qua latior acies erat.Gallosjaminés collis tegebat.Ea frons:qua hifpai tenebâtxû finiftro romac^ ... rum cornucôcurrit:dextraoîs aciesextrapræliûeminésccflâbatxollisoppofirusarccbanne autafro - 1 te:aut a latere aggrederétunlnter Liuiü Aldrubaléç igens contraflu cerramé erat:atrox cædes utriç ccJiiiu i æc}chaf..jbjduces ambo:ibi pars maiorpeditûequitug? romaijo^ ibi hifpani uetus miles peritufgi ro nianæ pugnæ amp;nbsp;ligures du^ in armis genus eodem uerfi elcphanti:qui primo ïpetu turbauerat ante uenda ßgoanosiöd figna moucratloco.Deinde crefcérecertamfeamp; clamore ipotetes iam rrgi ïter duas acies holtiu ucrlanaidut incerti quo^cflcnt:haud diffimiliter nauibus fine gubernaculo uagis.CIaudius qmd er^' ^^ nbsp;nbsp;nbsp;ê? præcipiti curfu tam longu iter emenfi fumusidamius miliübus:cum m aduerfum colla ff ultra

LIBER SEPTIMVS - ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;144

CMtngerc conatus cHef; poftcaqua ca regione penetrari ad hofte non uidebat poflexohortes aliquot lubdueras e dextero cornu:ubi ftanone magis fegnem:quam pugna fumram cernebat: poll ade dreu/ dudt:amp; non hoftibus mo: fed eria fuis inopinantibus: in finiftrum hoftium latus incurrit:rataque ce/ leriras fuit:ut cum oftendilTenr fe a latere:mox in tcrga ia pugnarenr.Ita ex omnibus partibus ab fron/ te ab latere:ab tergo trucidâtur hifpani ligurefç:6d ad gallos iam cædes preuenerat. Ibi minimü certa/ .nainis fuit:na amp;nbsp;pars magna ab fignis aberât:node lapfi ftratiç fomno paffîm p agros:ôi qui aderât iti nereac uigiliis feffi : intolerantiflima laboris corpora uix arma humeris geftabanr.Et iam diei mediz um erat:utifq5 Ôi calor hiantes cædendos capiendofœ affatim præbebâr.Elephâti plurcs ab ipfis redo/ nbus:q ab horte interfedi:fabrile fcalprum cum mâlleo habebant. Id ubi fexuire bælluæ ac rucre ï fu/ os cœperanr:magirter inter aures poutum ipfa in com page : qua iungitur capiti ceruix : quanto maxi/ nao poterat iduiadigcbat : ea eelerrima uia mortis in tantæ molis bællua inuenta erat : ubi regendi fpé ui uidflèt: primufç id Afdrubal inrtituerat.Duxcum fepe alias menaorabilis tum illa præcipuæ pu/ Expedi tna.Ille pugnantes hortando panter^ abeundo pericula furtinuit. 111e feflbs abnuentifep tædio : amp;nbsp;la/ ta elc/ ore nunc præcando:nunccartigandoaccendit.lllefugientesreuocauit:ominàm(j pugnam aliquot phâtis in locis rertituit.Portremo cum baud dubia forruna hortiû eflêt:ne fupereflèt tâto exerdtui fuü nomé eóficié / fecuto:códtaro equo fe icohorte romanam ïmifit.Ibi:ut patre Amilcare;amp;Annibalis fratre dignu erat di ratio pugnasceddifNunq:eobellounaacietatum hortiû interfcdûert.Redditaçæquacâncnfi clades uel ducis:uel exertitu interims uidebarur.Quinqgitafexmillia hortiû cacfa.Capra.y.millia amp;nbsp;quadrlgcti. Ingens Præda magna alia tû ois generis:tum auri amétiç.Ciuiû etiâ romanoß^:qu^ capti aqud holtes erât:fu/ hortiû pra quatmormillia capitû recepta.Id folatii fuit pro amiffis eo prælio militibus.Nâ baud quaquâ ïcru cædes enta uidoria fuit odo ferme millia romanoß4:fociorüqi occifa.Adeoep enâ uiöorcs fanguinis:cædifgp Afdruz coeperat fatietas:ut portero diecum eflèt nûciatum Liuiocôfuligallos dfalpinos ligurcf^ qui aut præ bal di/ lionÔaffuiflênt:aut îter cædéeffugiflént:uno agmineabire finecerto duce:fine fignis:fine ordine ullo: micans aut îpcrio:ponc:fj una equitûala mittarur:oés deleri.Superfint:iguit:aliqui:nûcii amp;nbsp;hoftium cladis:amp; occidif nortræ uirtutis.Nero ea node quæ fecuta ert:pugnâ ciratiore:g ide ue ncrat:agmine die fexto ad ftatiua fua:atq3 ad hofté peruenit. Itcreius frequétia minore:qui3 nemo præceflèrat nûcius : lætida uero tâta uix:ut capotes métium præ gaudio client celebratû ert.Nâ Romæ neuter animi habitus fatis dici enar ran^ potert:nec quo îcerta expedatione cuéms ciuitas fuerar:ncc quo uidoriæ fama acceperit Nun/ ^ quâ per omnes dies ex quo Claudium côfulem profedum fama attulit:3b orto foie ad occidétem aut fenator quifquam a curia:atg^ ab magirtratibus abfceirit:aut populus e foro.Mati5æ:quia nihil î ipfis opis erat:1 preces obtertationefç uerfe per omnia delubra uagæ fupplidis:uorif^ fatigare deos. Tarn follidtæ aefufpenfæ duitati famaincerta primo aeddit. Duos narnienfes équités incartra:quæ in faucibus Vmbriæ oppofita erât:ueniflèex prælio nûdâtes cæfos hortes.Er primo magisauribus: quâ aïs id acceptum erat:ut maius letiufqi quâ quod mente capere:aut fatis credere poflentÄ ipfa celeritas fidem îpediebat:quod biduo ante pugnatû dicebat .Littcræ deinde ab.L.Manlio Acidino mifîæ ex ca/ bris afferûtur de narniéfium equitû aductu.Eæ litteræ per fo^ ad tribunal.pr.latæ fenatû in curia ex/ duerât:râtoçcertamleactumultupopuliad fores curiæcôcurfamé:ut adiré nûcius no portêtitrahe/ return a percûdâtibus:uociferâtibul^ ut in rortris.priufquâ in fenam litteræ redtarenCTandé fum/ nioti amp;nbsp;coerciti a magirtratibus:difpéfariç læricia itcr ipotentes dus aios potuit.ln fenatu primû de/ inde in’côdone litteræ redratæ funt:amp;: pro cuiufep igenio aliis iam cermm gaudiû;aliis nulla ante futu rafides erat:quâlegatos côfulû uel litterasaudiflènt.lpfos deinde appropiquare legatos allatû crt. Tûc Atf.tre cnimuero ois ætas currere obuii:primus quif$ oculis auribufç haurire râtû gaudiû cupiétes. Ad Mil pidatio uium ufqj ponté continés agmé peruenit,Legati erât.L.Vemnus Phlio«P.Vidnius Varus,Q«Cecilius pg qqp Metellus:drcûfufi ois generis frequétia in forum puencrût.Cum alü ipfos:alü comités eoÿlt;;:quæ ada ^3^,5 j^j Cflènt:percûdarenf:amp; ut quifç audferat:exerdtû hortium;iperatoré^ oedfum.Legiôes rornanas in/ fUmma columesifaluos côfules efle:cxtéplo aliis porro impertiebât gaudiû fuu:cû ægre in curia peruémm cét læricia multo ægrius fummota turba:ne patribus mifeeretur.Litteræ in fenam redratæ funt.lnde in condq/ nem introdudil(^ati.L.Veturiuslitterisredtatis:ipfeplaniusoia:quæadaerantexpofuit cum ingé/ 0alTenfuiportrcmo etiam clamore uniuerfæ condonis:cum uix gaudium animis caperér: difeurfum inde ab aliis circa templa deum:ut grates agerét:ab aliis domos:ut côiugibus libcrifcp tam lætum nû/ sium imper tirent.Senatus quod.M.Liuius:amp;.C.Claudius côfules icolumi exercitu ducem hortium ; legionef^ ocddilTentzfupplicationem in triduum decreult.Eam fupplicationem.A.Hortilius prætor pro concione edixitzcelebrata a uiristfeeminif^ eft.Omnia templa per totum triduum æqualem mr/ bam habuerc:cû matronæ ampliffima uerte:cum liberis peride ac fi debellamm forct:oi folutæ metu deis imortalibus grates agerét.Statû quoç duitatis ea uidoria mouit:ut iâ ide haud fecus:quâ î pace Ks iter fe contrahere uændendo emendoimutuum dando:argentum credimm foluendo:auderent.

C.Claudius conful cum m cadra rediHccicaput Afdrubalis:quodferuatû cum cura artulerat:,pi ici AnnP ante hortium ftanôcsicaptiuofqi afros uidos ut erât:oftcdi:duos et ex iis folutos ire ad Annibalem 6i bal fu^ Wpromere quæ acta ertènriiurtit Annibal tâto fimul publico familiarly Idas ludu agnofcere fe form rd elade nam Carthaginis ferf dixiflè.Cartris ide motis:oia auxilia quæ diffufa latius tueri non poterat: i cxtre ’n bru/ jnum Italiæ angulum brutios contraxit:amp;: metapontinos duitatem uniuerfam exicos fedibus fuis Si Luanos qui fus ditionis eraat in Brutium traduxit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“'^

VM TR ANSITV Afdrubalis quantum in Italia dedinaucrat bclhrtan turn kuaræ Hrtpamæ uiderentunrenatum ibi fubito par priori bellum eftiEtHilpaniasearcmpeftatefic habebant romani pocnim« Afdrubal Gifgonis nlius ad Occanum pcnitusiGadcfç conceflërat. Noftri maris [ ora omnifç ferme Hifpania qua in orientem uergir.Scipionis ac roma'/ ! næ dirionis erat:nouus imperator Hanno in locum Barchini Afdi’uba'' lis cum nouo exerciru ex Africa rranfgreRusiMagoniqi Hindus: cum in Celtiberia:quse media inter duo maria eft:brcui magnum hominu nu‘' merum armaficr.Scipio aduerfus eum.M.Syllanum cum decémillibus peditum:equitibus quingéris mifit.Syllanus quads maxim is potuitiri?

* ncnbusiimpediebant aut amp;nbsp;afperitates uiarum:amp;anguftia: fainbus ere/ 1 bris:ut plæraqi Hifpaniæ lunr: inclufæ:tamé non folum nuncios fed et 1 famaaduetus fui pgreffus ducibus ididé ex Celtiberia traffugis ad hefte pucnit.Eifdc audonbus copertum eftiqd decern circirer miJIia ab bofte abcAent.Bina caftra cira ma qua irentteflèilcua celtibcros:nouum exciciw fupra noucniilliahoium: dextera punica renere caftra« Éa ftationibus uigiiiis omni iufta militari euftodia tuta amp;nbsp;fuma ec.llla altéra foluta ncgledacp ut bar' barorum amp;nbsp;tyronum amp;nbsp;minus timentium:quodin fua terra eéne.Ea prius aggrediéda eé rarus SyHa nus fïgnaquâmaxîead leuâiube^t ferri:necundeab ftationibus punicis côfpiccrcf. Ipfe: pmiflis fp^ culatoribusicicato agmîead hofté pgit.Tna millia ferme aberar:cû haud dum quifquâhoftiû fenferat côfragofa loca amp;nbsp;obfira uirgultis tenebât collcsubi i caua ualle arq; ob id occulta côfidere milité: amp;nbsp;ci' bum capere iuber,Interim fpeculatores traffuga^i dida affirmâtes* uenerût,Tunc Sarcinis in mediû cS iedis arma romani capidtacieep iufta in pugnâ uadut.MilIe pafluû aberâneum ab hoftecôfpedi funt: répété^ trepidari cœptû.Mago ax cafhis citatoéquo ad primû ciamoréid tumultu aduebif .Erâr aût in ceiribero cxerciru.un.millia Scutaiamp;.cc.equites Hanc iufta legionc:amp;’ id ferme: quod roboris erat: in prima acie locat:Ieuéarmaturâ îfubfidiis pofuit:cû ita îftrudos educeret e caftris : uixdum égrenés Duo ho ua!lo in eos romani pila côieccnît.Subfidûr hifpani aduerfus emiflâ tela ab hoftc.Inde ad emitréda ipi ftiu ex/ confurgût.Quæ cù côfertim romani ut Iôlét:défaris cxccpiflênt fcuris;tû pes cû pede collatus:ôlt;: gladi' creitus ïs res gerit coepta eft.Cæte^afperitas locopz ceîribeiis:qbus in plio côcurfare mos eft:ueioataté munie ^fligâf faciebat Ôd haud iniqua eade erat romanis ftabili pugnæ afluetis:nifi qdanguftik amp;nbsp;internata uirgulra a fyllâo ordines dirimebât.Étfingulibinicy uclutcû paribus côfercrepugnâcogebandqdadfugâ impcdimé/ tohoftibuserat:idadcaeJeeos:uelutuinétos pbebar.Hr iâ ferme oibus feuratis celtiberopz inretfedis

leuis:armarura:amp;: carrhaginéfes:qui exalteiis caftris fubfidio uenerât pculh cædebanf.Duo haud am plius millia pcditû:eqtatus ois uix infro plio cû Megone effugerût.Hâno alter impator cû eis: qui po' ftremi iam ^fligaro prælio aducncrât:uiuus capit.Magoncep fugienté eqtatus ferme oîs:ôd qd uete^ peditum erat: fecuti:dccimo die in Gaditanâ prouincia ad Aldrubalé peruenerût,Celtibcri ncuus mi/ les in ,pxinias dilapfi filuas inde domos diff^erût.Peropportuna uidoria:ncquaquâ rantû iam cofla' turn bellû:quâta fururi materia bclli:fi Iicuiiîet:iis celtiberopz gére exara:amp;:alios ad arma folicitarc po pulos opporeflum erar.lratj collaudato benigne Syllano.Séipio fpc debellâdi:fi nihil ét ipfe cundâao moratus eét:nadus ad id qd l eliquû belli erat:in ulrimâ Hifpaniâ aduerfus Afdrubalé pergir.Pcenus piôime cd caftra fua forte ad fociopdaios in Betica cÔrinendos in fideheberenfignis répété fublatis fugæmaZ tugadif gis:qitineris mÔ:paenitus ad Oceanûôd Gades dueir♦CætCß^ quoad côtinuiflct exercitû:^pofitû bel' tradira æ d’fore ratus anteq frcto Gades traiiccrct:cxercitû oém paftim in ciuitates diuifit: ut amp;nbsp;mûris feipfit ôd armis muros tutarent .Scipio ubi aïaduerrit difllpatû bcilû Ôd circûferre ad fingulas urbes arma diU tini magis:q magni eftê opis retro uertit iter ne hoftibus ramé eâ rcliqueret rcgioné.L.Scipioné fratré cum decémillibus peditum:ôd milleequitum ad oppugnâdum opulétiflîmâin iis locis urbé:q Oron' gin barbari appcllabant:mittir:in mefeflum finibus é fica:hifpaniæ gétis ager frugifer:argcnrû ét inco læ fodiût.Ea arx fucrat Afdrubali adexcurfiones circa mediterraneos populos faciédas.Scipioiaftris ^peurbé pofiris:priufquallareturbé:mifitad portas q ex ^pinquo colloqo aîos rentarct:fuaderentep utamicinam porius:quim expenret romanoß^:ubi nihil pacan refpondebaf: foflâ dupliciqueuallo circundaraurbc:in tris partes exerdtumdiuifitiut unafemper pars:quietis kerim duabus oppugna/ ret prima pars cum adorta oppugnari cftiarrox fane:Sd anccps prælium fuit:non fubire:non falas fer Lupi nbsp;nbsp;’’^^‘^ muros præ incidétibus tælis facile erat:6d lam dui erexcrâtad mupi fcalas:aln:furcis ad ipfum fa/

ferrei nbsp;nbsp;lt;fbs:detrudcbârur:in alios lupi fuperne ferrei iniediiut in periculo effentme fufpenfi in mup: extraheZ

rétur.Quod ubi aîaduertit Scipiomimia paucirate fuo^i cxæquatû certamen eflè:ôd iâ co fuperare ho ftem:qd'cxmuropugnarer:duabusfimul partibus:primareceptaurbéeft aggreflustguae restâtum pauorem iniecitfems: iam cum primis pugnâdo:urôdoppidani mœnia repérina fuga defererét:8dpu nicum præfidiû metu ne prodita urbs eflêt:rclilt;ftis ftationibus in unû fe eolligere. Timor indeoppf danosinceflitmc fl urbe hoftisintraficnfinc difcriminc:pocnus an hifpanus ellet:obuii paifim esdez rétur.ltaç patefada repente porta frequentes ex oppido fefe ciccerût:lcura præ fe tenenres:ne tæla u/ culconeceretur:dextrasnudasoftendétes:utgladiosabicdflêapparêret,Id utrum pa^^ex interuallq

LIBER OCTAWS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14$

fit confpeflumtan dolus aliquis fufpedus fuent: incompertpm eftn'mpews hoMis in tranffugas fa/ 0as:nec fecus quam aduerfa acies caefazeadernque porta figna infefta urbi illata:amp; alns partibus fccuri feus dolabnfquccxdebantur;amp;: refringebantur portæÂ ut quifque intrauerat cques:ad forum occu/ £ndum:ita enim præceprum erancitaro equo pgebat additum erat 6i triariorum cquin praefidium: gionarii caeteras partes peruadunt:dircptione amp;nbsp;cæde obuiorum:ni(i qui armis fc tuebantur: abftiz nuerunt.Canhaginenfes omnes in euftodia dati funt:oppidanonim quoque,ccc.fenne qui dauferat fortaszccteris traditum oppidum:fuae redditae res.Cecidcre in urbis eins oppugnationc hoftiu duo/ millia ferme.Ronianorum baud amplius.hxx.Læta K ipfis qui ré geflêre:urbis dus oppugnatio fuit Cardes Ciinaperatoricaeteroquecxcrdtuifpeciofumaduentumluumingentemturbamcaptiuorum præ fe hofhii agentes fecerunt.Scipiocollaudato fratrexum quanto poteratuerborum honore.Carthaginia fe ra/ ad oró' ptæ:captamabeo Origin æquaflèt:quia amp;nbsp;hyems inftabat:utneeremptareGades necdificdum paf/ gim fun per prouindam exercitum Afdrubalis confedanpoflèt:in cireriorem Hifpaniam omnes fuas co/ pias reduxif.dimiffis in hyberna lcgionibus.L.Scipione fratre Romam milTo amp;nbsp;Hanone hoftium im peratorcxærcrifquc nobilibus captiuis ipfe Tarraconem conceffir.Eodem anno claflis romana cum. ^.Valerio Leuino proconfnle ex Sicilia in Afriram tranfmiffa in uticcnfi Carthaginenfiquc agro late populatione fecit extremis finibus Carthaginenfium:circa ipfa moenia Vricæ prædæ adæ funt.Repe/

'' tcntibusSiciliam:cIaflîspunica.lxx.erantlongænauesoccurrit:deccmq!Ôi feptem naues ex iis captæ ' funt:quattuor in alto merfæxætera fufa ac fugataclaflis.Tcrra ma tique uidor romanus cum magna onmis generis præda Lilybæum repetir.Toto inde mari pulfis hoftium nauibus magni commeatus frumenti Romam fubuedi,Principio æftaris eius qua hæc funt gcfta.P.Sulpicius proconful:amp; Atta/ lusrexcum Aeginaeficutantedidumcft:hybernaflênt.Lemnum indedaflèiûdaiRomanæ.v.amp;.xx. quinqueremes Regiæ.v.amp;.xxx.tranfmiferunt.Et Philippus ut feu terra:feu mari obuiam eundûhqz Ri foret;paratus ad oés conatus eflct:ipfe Dcmetriadem ad mare defeendit.Lariflâm dié ad conuenié/ dumexerdtui edixir. Vndique ab iociis legationes Demetriadem ad famâ regis conuenerunt. Suftule rant enina aies ætoli cû ob romanâ focictaté ni poft Attali aduentû finirimol^ populabâtur.Nec acar lianes folû boetiicp:amp; qui Euboea incoluntu magno metu erant:fed achæi:quoqi:quos fuper ætolicû bellû Machanidas etiâ Lacedæmonius tyrannus haud procul argmoix fine pofiris caftris terrebat. Hi omnes fuis quiCq? urbibus;quæ picula terra mari® porrendebâtur:mcmorantcs:auxilia regé orabant ne ex regno qdé ipfius traquillæ nûdabanrur res:Scerdiledum Plcuratugi motos eé.amp; Thraeû: maxîe medosdî qd longinquûbellû regé occupafler nxima Macedonian incurmros.Boctii qdé amp;nbsp;interiores Attur» Grædæpopuli Thermopylae faltu:ubianguftæ£iuces coartant irerifqnàualloqi îtercludi ab ætolis Quot hundabant:ne tranfitum ad urbes tuendas Philippe datent. Vcl fegné ducé tôt cxcitare tumultus cir/ beHoe mofufi poterant:legationes dimitht:pollidtus ^urtépus:autres fedarer:oîbus laturum fe auxilium: motus inpfentiaq maximeurgebant res:pararent.Tûpfidium urbi mittit:undcallatû erat.Attalum a Lern' follicitû ho clafîê tranfmiflâ oém drca urbé agrû diepopulatum.Polyphantem cum modica manu in Boctiam haberét in Enippum item quendam ex regiis dudbus cum mille peltatis:pelta cctræ haud diflimilis eft.Chak Philip/ ödem mittit:additi quîgenti anianumtut omnes infulx partes tueri poflènt:ipfe Scotufam eft profe/ pum dus.Ëodemq! ab La ri fia maCedonû copias traduci luflir. Eo nundatu eft concilin ætolis Heraclea in/ Pelts diâum:regéç Attalû ad confultandû de fumma belli uentue-Huncconuétum utmrbaret fubito ad Cetra hentutmagnis itiheribus Heraclea duxit:60 concilie quidem dimiflo iâ uenit:fegetibus tarnen: quæ iâ prope maturitaté erât:maxîe î finu æniano euaftatis:i Scotufam copias reduxit.Ibi exercitu 01 relidq: cum cohorte regia Dernetriadé lefe recepit.Inde ut ad oés hoftiû motus poftet occurrere:ét î Phocidé: atqi Euboeâ:amp;: Peparetu mittit:q loca alta:eligerét:unde ædiri ignés apparcrét Ipfe î Cifteo:mons cnn altitudiné îgété cacuminis sediti fpcculâ pofuit:ut ignibuspcul fublaris fignû:ubi qd mohrenf hoftes: mometo tpis accipet.Romanus îperator amp;nbsp;Attalus rex a Pepareto Niceâ traiiecerut.Inde daflèm î Eu boeâ ad urbé Orcû trâfmittût:q ab demetriaco finu Chalcidé amp;nbsp;Euripû pctéti:ad leuâ pria urbiû Eu/ Oreum boeæ pofita é.Ita îtcrAttalû amp;nbsp;Su piciü c5uenit:ut romai a mari:rcgii a terra oppugnarét. Quatriduo Ro.,pz pofteaqappulfa claflis é:urbé aggrefli funt.Id tps occultis cum Platore:q a Philippe ppofitus urbi erat: ditur colloqis abfum ptû é.Duas arces urbs habet:unâ iminété mari:altara urbis medio é:cuniculo inde uia ad mare ducit:quâ a mari turris qnqt tabulatojz egregiü^pugnaculû claudebat, Ibi prie atrociflimâ côtradüécertamé:amp; turre îftrufla oi genetetaelo^:ôc tormetis machinif^ ad oppugnâdâcaex naui bus expofitis.Cü oîum aîos oculolty id certamé auertiftet;porra maritinaae arcis Plator româos acce/ SHUmométo« arx occupata é.Oppidani pulfi îde î media urbé ad altéra téderearcé.Et ibi pofiti eranq bres porta: obnccrct.Ita cxclufi î medio cædunfcapiûturcp.Macedonû pfidiûcôglobatû fub arcis mu

‘ ro ftetit:nec fuga effufe petita:nccptinaciter plio iterato.Eos Plator ucnia a Sulpicio ipetrata î naues î/ Vide ne pofitos ad demetriaeû Theotidis expofuir:ipfe ad Attain fefe recepit.Sulpicius ta facili ad Oreum fuc/ pheioti ceflu elatus Chalcidé inde otinus uidrici ciafte petit.Vbf haud quaq ad fpem euentus refpÔdit.Ex pa/ dis fit le tenti utrin^ coadû î anguftias mare:fpccié intuenti primo gemini portus in ora duo uerfi pbuereifcd gendû haud facile alia infeftior ftatio dafti clLNa amp;nbsp;uenti ab utriufœ terræ præaltis montibus fubiti ac pcel/ lofi deiiciunt:amp; fretû ipfum Euripi nô fepties die;ficut fama fert réporibus ftatutis reciprocat:fed terne EurP lein modû uenti nûc huc:nûcilluc uerfo mari uelut môte pra:cipiti deuolutus torrens rapiturtlta ncc pus caP nodemeediequiesnauibusdaturjcumclalTemtarninfefta ftatioaccepit:turnde oppidum alia parte: cidicus

ebufum marralia a terra egregie munituni:pr3Efidioque ualido firittatam:amp; præripue fide praefedo^ rum principumquc:quæ mixa amp;nbsp;uana apud Oreum fuerant:ftabile atque mexpugnabik fuit. Id pru^ denter ut fernere fufeepra re romanus fecit:quod cirdlfpcdis difficultatibusme fruftra tempus tereret:. eeleriter abftitit incoepto claffemç inde ad Cynum Locridis emporium:inde urbis opontiorum mik k pafluum a mari fitæ traiecir.Philippum amp;nbsp;ignes ab Oreoædin monuerât:fed ferius Platons fraude e Ipecub elati dó impari tum maritimis uiribus:haud facilis erat in infulam clafli acceflus.lta res per ciV dationem omiflaad Chakidis auxilium ubi fignum accepit:impigreeft motus : nam amp;nbsp;ipfa Chakis, quaquam eiufdem infulæ urbs eft:tamen adeo ardo interfcinditur freto:ut ponre continenti mngaf: terra® aditum faciliorem:quam man habeat.Igitur Philippus deiedo præfidio:fufifg3 ætolis;qui fak rum Thermophyla^infidebantxum ab Demetriade Scotufam:inde tertia uigilia profedus trepidos hoftes Herackam compuliflèt:ipfeuno diePhocidis Elatiam millia ampliusdx.contendit.Eodem fer me die ab Attalo rege opontiorum urbs capta diripiebatur.ConcelTerat earn prædam régi Sulpicius: quia Oreum paucos ante dies ab Româo milite experribus regiis direprû fucrat.Romana claflis Orcu fefe receperat:ôi Attains ignarus aduentus Philippi pecuniiSa pnncipibus exigendis terebat tempus. Adcoq? improuifa res fuit:ut nifi cretenfium forte quidâ pabulatum ab urbe longius progrefli agmen hoftium procul confpexiilênt:opprimi potucrit Attalus.Inermis autcm:at^ compofitus curfu effuz fus mareac naues petir:amp; molientibus ab terra naues Philippus fuperucnit tumultumcy etiam ex ter/ ra nauticis præbuit.Inde Opontem rediit deos hominefqj accufans:quod tanræ reiforrunam ex ocu/ lis prope rapram amififler.Opontii quo$ ab eadem ira incrcpiti:quod cum trahere obfidionem in ad uentum fuum poruiflcnt:uifo ftatim hofte;prope in uoluntana dedirioné concefliflênt, Compofitus circa Opontérebus.Toronem eft profedus.Et Attains primo Oreum fe recepit. Inde cum fama acck diflét Prufiam Bithyniæ regem in fines regni fui rranfgrcftumiomiftïs romanisiatç ætolico bello: in Afiâ traient. Et Sulpicius Aeginâ claflèm rccepinunde initio ucris profedus erat.Haud maiore certa-' mine :quam Oponté Attains ccpcratiPhilippus Toronem cepit.incolebant eam urbé profugi ab The bis phthiotici urbe fna capta Philippo ai in fidé ærolo^z perfugiftèntifedem eis aetoli ca dederant urbis uaftaræ ac defertæ priore eiufdé Philippi belIo.Tum ab Torone:ficut pauloante didu cft:recepra:profe dus Triton5:amp; Dirimias Doridis parua at® ignobilia oppida cepit.lnde Elatia iuflïs ibi fe oppin Pro' lemæi rhodiorumep Icgatis uenit:ubi cü definicdo ætolico belloagcremr:affuerantenim kgari nuper Herackæ concilio:romano^z ætolorûç nunciis affertur Machanidi olympioamp; fokmne ludicru pari* tes Ekos aggredi ftatuiflê.Præuertendûid ratus icgatis cü benigno refponfo dimiffis : fe ncç caufani huius fuiftemee mora:fi modo arqua amp;nbsp;honefta conditione liceat:pacé fadu^:cü expedito agmine pZ fedus per Boetia Mcgaraiatqi inde Corinthum defcendit.Vnde cômeatibus iumptis Pykum:TapM neu^ petite iam cü Oren ueniflètiaudit Machanida fama aduentus fui territû refugiik Lacedaemon nem Aegiuqufead conciliu æcolo^ rccepitifimul claflèm punica ut man quo^aliquid poflét;acciram ibi ratus fe inuenturü.Paucis ante diebus inde Phoceas traiccerant poenl.Inde portus acarnanu petierat Ou id ‘'*^*^ ^^ Oreo profedu Attain Romanofgj audiflèt:ueriti ne in fe iretur amp;nbsp;intra Rhiû:fauces eæ fünf ' Rhiû corinthi finus opprimerentur.Philippus quidé marebat Si angebatur:cij ad omnia ipfe raptim iflèt; ■ /-_ nulli tarnen fe rei in ^ore occurriik;ód rapientcm omnia ex oculis clufiflê cekritaré fnam forrunam»

In concilio autem diflimulans ægntudincm elaro animo difléruinteftatus deos homincfque nullilof co:ncctempon deffuiflè:qüinubi hoftium arma concrepuiflcntieo quanta maxima poflèt eekrirate: ■ tenderenfed uix rationem inirc poflê: utrum a fe audacius:an fugacius ab hoftibus geratur bellum.Siç ab Oponte Attalumdic Silicium a Chakide : fic his ipfis diebus Machanida e mambus fuis dapfum. Sed non fern per feliccm efle fugammec prcdifficili id bellum habendum:in quo:fi modo congreflus cum hoftibus fis:uiceris:quod primum eflèt : confelTioncm fe hoftium habere : nequaquam pars eik cos fibi brem amp;nbsp;uidoriam haud dubiam habiturummee mcliore euenm eos fecum:quam fpc pugna turos.Læti regem foeii audierunt Reddit indeachæis Oreum:amp; TriphyllamiquodAliphcram autem megalopolitis:quod fuorum fuiflê finium fatis probabant;rcftituir. Inde nauibus acceptis ab ach^eisf erant autem tres quadriremes : amp;nbsp;biremes totidemqueAnticyram traiedt. Inde quinqucremibus fe' ptem:amp;: kmbis uigintiamplius quos;utadiungeretCarthagincnfinm claflï:miferat in corinthium (^ num:profedus ad Erytrhas aetolorurniquae prope Euphalium funt;defcenfionem fecit.Haud fcfcHif artolosmam hominum:quod aut in agris:aut in propinquis caftellis Poridaniæ atque Apollonix fuit; in filuas montefque refugit.Pecora : quæ inter feftinauonem abigi ncquiuerannfunt direpta;amp; in na^ ues compulfa*Cum hisicæteraœ præda Nicia prætore achæorum Egium miflô:cum Corinthum p« tiflèt:peaeftrcs inde copias per ßoetiam terra dud lufllt.Ipfe a ßoenotnsiprxter terram Atticam Iw per finum nauigans inter medias prope hoftium elaflès Chaleidem puenir.Inde collaudata fide:ac uit tute:quod neque timonneque fpes flexiflet eorum animos:hortatur^ in pofterum:ut eadem conftan tia permanerent in fodetate:fi fuam quam orcanorum atque opontiorum fortunam malkntiaChaid de Oreum nauigat. Prindpumque iis:quis fugere capta urbe qua fe romanis tradere maluerantifunV ma rerum amp;nbsp;euftodia urbis permifla ipfe Demetriadem ab Euboea unde primum ad opem ferédam fodis profedus eratitraiedt.Caflàndreæ deinde cenrum nauiu longaru carinis pofitis:contradaquea4 eftedum eius operis multitudine fabrorum naualimiquia res 1 Grxda tranquillas:amp; profedio Atralf fcccratidd in temport laboraubus fodis law a fe auxibuuetro ï regnu coceflinut dardanis bellü iferreï»

LIBER OCTA VVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^^

Extreme æ{lans cius;qua in Gracia hæc gefta funr:cum,Qu.Fabius Maximus prattot legatus ah nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

M.Liuio condile Romam ad fenatum miflus nunciaflèt confulem fttis præfidii Galliæ prouincfæ cre •dere.L.Porrium cum fuis legionibus efle : difeedere fe inde:ac deduci exercitum confularem poßerpa'' tres non.M.Liuium tantum redire ad urbcm:fed collegam quoque eius.C.Claudiü iuflcrunt.ld moz do in decrero inrerfuir:quod.M.Liuiiexercitum reduci. Neroms legiones Annibali oppofiras rnanez Te in prouincia luflcrunt. Inter confutes ita per lifteras conucnit;ut quemadraodum uno animo rem/ publicam gefliilèntuta quaquam ex.diuerfis regionibus conuenirenf:uno quoep tem pore ad urbé aez cederent.Præneftequi prior ucniiTetxollegam ibi opperiri iufliis.Forteita euenit:uteodem die ambo Prænefteuenirent.Indepræmifloediôto:uttriduopoftfrequens fenatusadædem Bellonæ adeflêt: Accef/ Omni multitudineobuiam effuia ad urbern acceflère.Non falutabanr modo uniucrfi circunfuii;fed co fus eófu tingere pro fe quifç uiûnccs dextras confulum cupientcs:alii gratulabantur:aln gratias agebât : quod lum ad forum opera incolumisrefpubli,eflètrinfcnatucuni more omnium imperarorumcxpofitis rebus ab urbern fegeftisïpoftulaiïêntut pro repub.fortirer foeliciterqueadminiftrara^diis immortalibus haberctur honos:amp; ipfis triumphantibus urbern inire liceret:fe uero ea quæ poftularét : decernere patres meriro deorum primum:deindefecundum deos confulum refponderunt:amp;: fuppljca none ambo rum nom iz ne:amp; trium pho utriçp decreto.lnter ipfos ne cum bellum comuni anim 0 gcfliflênt:trium phum fepa/ rarent:ita conuenit:ut quoniam amp;nbsp;in prouincia.M.Liuii res gefta eflêt;amp;: eo die quo pugnatum foret: eius forte aufpicium fuilïet:amp; exetcitus Liuianus tradu^lus Romam ucnidêt.Neroms deduci non po Liuio tuiflêtde prouincia:ut.M,Liuium quadrigis urbern incuntem milites fequerentur. Conful Claudius Trium/ equo fine militibus inueheretur, ira confociatus triumphus cum urri^:tum magis ei qui quantu me pbus ■ j litoante ibantantum honore collcgæ cefleranglonam auxit.Illum equitem aiebantfexdïerum fpario claudio tranfeurriflê longitudinem Italiæ amp;nbsp;eo diecum Afdrubalem in Gallia fignis collaris pugnafiè:quo eü ouanof caftra aduerfus fefe in Appulia pofita habere.Annibal credidiflét. Ita unum confulem pro 11 trag? par/ dccrctai te Italiæ aduerfus duos duces:duos imperaroresihinc confilium iuum:hinc corpus oppofuifiemomen Neroms lans fuiflè ad continendum caftris Annihalem: Afdrubalem uero qua alia re : quam aduentu eis obrurü:atque cxtinflü eflêjtaque iret alterconful fublimiscurru multi iugis fi uellet equis : unius equo per urbern ueium triumphum uehi.Neronique eni fi pedes incedat:uel partoeo bello:uel fprc' to triumpho:gloriam memorabilem fore.Hi fermones fpedantium Neronem ufque in capitoliu pro fecuti funt.Pecuniam in æranum rulerunt feftertium tricies odoginramillia acrisimilitibus.M.Liuius quinquagenos fenos alles diuifit.Tantûdem.C. Claudius militibus abfehtibus fuis eftpollicirus;cum ad exeratum rediflêt.Notatum eft ea die plura carmina milirar^bus iocis inconfulem Claudium:qua in confulem fuum iadata. Equités.L.Vcturium;amp;:.Qu.Ccciliü legatos magnis tulifielaudibus:hor/ tatofç eflèplebcm:uteos confutes in proximum annum crearenr. Adiecifleequitum prærogatiuæ au L»Vetu doritatem confutes;poftcro die in concione:quam forti fideliquc duorum præcipue Irgatorum opera riuf,Q^ ufi ellenticommemorantes. Cum comitiorum tempus appeterct : amp;nbsp;per didatorem comitia haberi Gealij placuiiïèt.C.Claudius cÓful.M.Liuium collc^m didatorem dixit.Liuius.Qu.Cecilium Magiftrum conf. equitum.A.M.LiuioDidatorecreati Confulcs.L.Veturius,Q.Gecilius:isipfequirumerat Magifter ; equitum.lndeprætorem comitia habita. Crcati.C.Scruilius,M.Cecilius Metcllus.T.Ctaudius AfeE lus.Qu.Mantius Turinus : qui turn ædilis plebis erat. Comitiiperfedis : didator magiftratuabdica/ toidimiflbque exercitu in Ethruriam prouinciam ex,S.C.eft profedus ad quaeftioncs habendas : qui Ethrufco^iurnbrorüue populi defedionis ab romanis ad Afdrubalem fub aduentu eius concilia agi/ taflèn t;qui$ eü auxiliis:aut cómeatuiaut ope aliqua iuuiflènt:Haec eo anno domi militiæque gefta.Ec ludi Romani ter toti inftaurati ab æditibus curulibus.Gn.SeruilioCepione;Ser.Cornelio Lentulo.Itc Edi plebeiifemel toti inftauratiabædilibus plebis.M.PÔponioMathone;amp;.Q.Manlio Turino.Ter/ tiodccimo anno punici belli.L.Veturio Philoneiamp;i.Qu.Ccciiio Metello confulibus:ambobus ut cum Annibale bellum gererent prouincia decrera.Præmras exinde fortiti funt.M.Cccilius Metellus urba/ nam.Qu.Manlius peregrinam.C.Seruilius Siciliam.T.Claudius Sardiniam. Exercitus itadiuifi;con fulum alten : quem.C.Claudius prioris anm conful:alteri:quem.Qu»CIaudius propraetoncæ binx 1e giones erant ihabuilTet exercitum « In Ethruria duas uolonum legiones a.C.Terentio proconfule Li/ Uius proconfulxui prorogatum in annum imperium fuit:accipcret.Et.Qu.Manlio ut collegx iurifdi done tradira:eum exercitum : cui.EPorrius propraetor prxfuerat:obrineret:decrcmm cft.Iuflufgi po pulariagrosgaltorum:quiadpœnos fub aduentu Afdrubalisdefeciflênt.C.Seruilius cum catinenfi/ bus duabus legionibus;ficut.P.Manlius tenuerat.Sicilia tuenda data.Ex Sardinia uetus exercitus cui. A.Hoftilius prxfuerat:deportatus.Nouam legioné quam.C.Claudius tranceret:fecum confutes con/ fcripferunt.Qu.Claudio ut Tarétum.C.Hoftilio Tubulo uti capuam prouinciam haberetiprorogarü in annum eft imperium.MiValerius proconful qui tuendæ circa Sicibam maririmæ orx præfuerat» xxx,nauibus.C.Seruilio tradiris:cum caetera omnielafte redire ad urbéiuflus.In ciuitate tanrodifcriz name belli foliieitaeù omniû fecundo^ aduerforûçcaufas I deos uerterétimulta^digia nûciabanturî Terracinæ louis ædéiSatrici Matris Matuthæ decælo tadamifatricanoshaud minus terrebant i xdé louis foribus ipfis duo prælapfi angues.AbAntio nunciatu é cruentas fpicas merentibus uifas eé.Cære poreus biceps:ôtagnus mafculus:idegi foemla natus erat. Albæ duos foies uifos ferebât.Et node fregel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'quot;

Ujuccobortâ.Etbos îagioromaolocutus.EtaraNeptùni multomanaflefudof icircoflaminiodE „ '

Prodi^ cebatur:Et ædes Ccreris Salutis Quirini de cælo tadae.Prodigia cóJuIcs hoRns maioribus procurare gia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iufli;8i fupphcanoné und dicm habere. Ea ex fenatufcófulto fada:plus omnibus aut nudatis pegre aut

uifis domi ^dignstrerruit animos hominüagnis in æde Veftæ extindus.Ob qua caufam cæla fiagro c neftahs uirgoxuius cuRodia eius noöis fuerat iuflü pórificis.P.Licinii.ld quanquam nihil portendétP bus deis;cærcrum negligentia Humana acaderat:tamé amp;nbsp;hoRiis maioribus pcurari : amp;nbsp;fupplicarionc haben ad Vefearam placuit.Priufquaproficifcerétur confutes ad bellum :moniri ab fenatu funt:ut i agros reducendée plebis curam haberétdcum benignitatefubmom bellum abuibeRoma:amp;: Latioec po He fine mem i agris habitari.Minimccóuenire Siciliæ:quâ Ifaliæcolendæ:maiorcm curam cflê:fed res haud quaqua erat populo facilis:amp; liberis cultoribus bello abfum pris:^ inopia fcruinoßc:amp;; pccore ' direpto:uillifg! dirutis aut incenfis.Magna tamé pars audorirateconfulum compulfa i agros remigra : uir.Mouerant autem huiufcc rei métionc placérino^ : amp;nbsp;cremonéfium legati quereres agrum fuum ab accolis gallis incurfariac uaRari:magnamœ partem colono^i fuorum dilapfam eflè:ói frequétes fe urbcs:agrij uaRatum ac deferm habere.Manlio prætori manda tu :ut col ornas ab hofle tucretur: confu les cx.S.C.edixerunt:ut qui ciues Cremoncfcs autplacétini centrantecertum diem in colonias reuerte renmr;principio deinde ucris;amp;: ipfi ad bellum profedi funt.Q.Cccilius conful exerdm ab.C.Nerone L.Vcturius ab.Q.Claudio ^practoreaccepitinouif^ militibus:quos ipfe cSfcripfcrat fuppleuit. Et in confenrinu agrum cófules exercim duxeruntrpaffîmœ depopulatixü agmé iam graue prxda ecr:i fal/ m anguRo a brunis iaculatonbufq? numidis turban funnita ut non præda rantû:fcd armati: quo^ in 'Tl 1 pericutofuerinnmaior tamé mmulms:quam pugna fuit.Et præmiflâ præda incolumcs legiones i lo'' Lucai r ca occulta euafere.Inde ï lucanos profedi.Ea fine certamine tota gens in dicioné Popu.Ro.rcdiit.Cum fidé po» Annibale nihil eoanno rei gcRu cfl,Nam ne^ ipfe fe obtulit in ram rcccnti uulncre publico pnuaro^r roma» nee laceflaerunr quiem romani:tanta ineflê uim:amp; fi oia alia circa eu rucrentnn uno illo duce cenfebär» redeut Ac nelcio an mjrabilior in aduerfis:qud fecudis rebus fucrit.Quippe cd amp;nbsp;in hofliü terra per annos tre decim iam proeul ab domo;uaria fortuna bellum gererctxxercina nó fuo ciuilufed mixto ex colluuióc omnium gétium:quibusnÔlex:nômos:nÔ lingua cÔmunis:alius habrtus:aliaueRris:aliaarma;aliiri^ tus:alia facra:alü prope dn eéntuta quoda Uno uiculo coppulauerit eosiut nulla nee ker ipfos:ncc aduer fus ducem feditio extiteritxu amp;nbsp;pecunia fæpc i ftipcndiü:amp;: cömearus iagro deeflenquoÿz inopia prio re punico bello mulra infanda iter duces;militefqp cômiflà fucrar.PoR Afdrubalis uero exerenu cu du^ ccu'qbusfpcsoîsuidoriærepofitafucrarrdelemmxedédoq? ïangulum bruriûxætcralralia coceiTuin cuinôuideaturmirabilernullummotûîcaRrisfaûumfNâadcæteraidquoç acccflèrannealédi qu* dem exercttusmifiex brurioagro fpes eenqui ut omnis coleremrxxiguus tarnen tato alendo exercirui eratxum magna parte iuuentutis abRradam a culm agro^ bellum occupaucrat;amp; mos uicio ena infi tus genti per latroania miliciam cxerccdi:nec ab domo quiequa mittebatunde Hifpania retinéda folH ’ i. ■ ciris taqua oïa profpera in Iralià eént.In Hifpania res quada ex parte eandé forrunâ:quadâ longe difpaZ Hifpao rem habebar.Eandé qd præliouidi carthaginéfes duceamiflb in ultima Hifpaniæ oram ufep ad Ocea rum P num cSpulfi eranr.DiTpaié auté quod Hifpania non qua Iralia modo fed qua ulla pars terrarû bello re/ genia nbsp;nbsp;parando aprior erar locog^ hominumep ïgeniisJtagi ergo romanis prima inira prou^CIaß^;quæ quidé

® continenrisfinnpoflremooi'um noftrademûætateduduaufpicioqi AuguftiCæfaris perdomiraeft.

Ibi turn AfdrubalGifgonis filius maximusxlarifllmufcp co bello fecundü Barchinos dux regreflus a Gadibus:rcbellandi fpem adiuuanre.Magonc Amilearis filio dcledibus per ukerioré Hiipamam babi tis:ad quinquaginta mtllia pedirmquarruormillia amp;nbsp;qngentos équités armauit.Decqueflribus copiis ferme irer audores cóucnir:pedim.lxx.millia quida addudaad Silpia urbé fcrihüt.Ibi fupcr capos pa/ tentes duo duccs poeni ea métc:ne detredarent certamen cÓfcdcrunt.Scipio cu ad cu fama tari cópara/ tiexercitusperlatacét:neœ Romanis legionibus ranræfeforeparem multimdini ratus:utin ipecient fairem opponcrentur barbaro^auxiliaineq? in üs ramen tantum uirium poncndum:ut murando fi/ dem:quæ cladis caufa fuiflètjpatri parruoqp:magnü momenrü facerent;præmiflô Syllano ad Colcam duo de.xxx.oppidis regnanre:ut équités peditef^ ab eo quos fe per hyemem conferipmrum poUirituf erat:acciperet:ipfe aTarracone profedus:protinus a foeiis qui accolunt uiam:modica contrahendo au xilia Caflulonem peruenit.Eo adduda a Syllano auxiliaitriamillia pedim:amp; équités quïgcnti.Inde ad Betulam urbemprogreflus cu omm exercim ciuiü:fociorum® pedim equim^.v.amp;,xl.millibus. Ca/ ftra ponentes eos Magotói Mafinifla cu omni equitam aggrem Iunt;turbaflênr^ munientes:ni abditi poR mmulu opportune ad id pofiti a Scipione equires improuifo in effufos incurrificnr:amp; promptif/ fimum quenqiÄ proxime uallum:at^ m ipfos munitores primum inucdû:uixdû prælio initodud^ runtxü cæteris:qui fub fignistat® ordine agminis inceiTerantdongior amp;nbsp;diu ambigua pugna fuir.Sm cum ab Ratiombus primu expeditæ cohortes:deinde ex opere dedudi militcs:arque arma capcre iulu plures amp;nbsp;integri fems fubirent:magnumgi iam agmé armatopz a caflris ï prælium rucret : rerga haud dubie uertut poeni.Numidægp primo turmatim abibant:nihil proprer pauoré feRinationéue coniuus ordinibus:deide poReaqua acrius ultimis i'cidcbat romanus:ncq? iuRincn impetus poterat:nihil rim ordinu memorcs:paflim qua cuig? proximd fuira fuga effundûtur.Et quaqua co prælio aliquantó 8C romanis audi:amp; climinuti hoRibus animi cr5t:tamé niaqua aliquot ifequétes dies ab excurfiôibus eg/ HoRiu tûdeuifg? armamræ ceflàtû cR.Vbi fatis téptatæ per hæc leuia certamina uircs funt:prior Afdrubal m i fuga nbsp;nbsp;nbsp;adé copias cduxKideide Ôi romani^ceflèreifed utraq! ades ^ uallo Rerit iRruda»Ec cum a neu ms pu/

capta ellêth'am dicad occafum inclinanre a pano prius deinde a romano ï cadra copiæ redudæi Hoc idem per dies aliquot faftum.Prior femper pan us copias caftris educebat:prior feflis dado fignu receprui dabat. A neutra parte ^curfum tælûue miflum:aut uox ulla orta.Mediam acié hinc romani: ^Hinecarthaginenfes mixti afrisxornua focii tenebant.Erantauré utrinç hifpani pro cornibus » Ante punicam aciem elephanti caßeHoßi procul fpecié uifu præbebant.Iam hoc in utrilquc caftris fermonis ctat:ita ut mftrudi ftetinênr:pugnaturos:medias acics Romanû panumqirquos îter belli câ eflet:pari toboreanimo5^ armonlqî cÔcurfuras.Scipio:ubi hoc obftinarecredianimaduertit:omnia de îduftria fe cum diem:quo pugnarurus crat:mutauir:rcficrâ uefpen p caftra dedir:ut ante lucé uiri eqçp cû prafi cflènt:armatus eques frænatos ftratofg} reneretequos.Vixdu fans certa luce egtatum omnem cû leui atmarura in ftationes punicas îmifitupfe confeftim cum graui agmine legionû ^ccdit:præter opiniez nem deftinatâfuorum:hoftiumq? Romano militecornibus fimatis fociis in mediam aciem acceptis. Sed Alcîrubalclamoreequitûexciratus:utextabernaculo ^filuit:tumultumqi ante uallum:amp;; trépida tioncfuorum;amp;: procul ligna legionum fulgentia plenofç hoftium campos uidit:equitatû omné exté plo in équités emifir.lpfe cum pcditum agmine caftris egrcditur:nccex ordine foliro quicquâ acie mz ftruenda mutat:Equitum ladiu anceps pugna erannec ipla p fe decerni potcrat:quia pulfis : quod pro/ pe inuicé fiebat:in aciem peditû tutus recepeus erat.Sed ubi lam haud plus quingentos paflus acies îter fcfediuifæaderant:figno receptui dato Scipio parefadifq? ordinibus equitatum omnem:Ieuéç arma/ ScipiSif turam in medium acceptam;diuifamq; î partes duas m lübfidiis poft cornua locat. Inde ubi kipiendæ ftratage fam pugnac tempus eranhifpanos ca media acies fuinpreflb gradu incedere iubet:ipfe e dextero cornu ma ibi nagp præerat:nunciû ad Syllanü amp;nbsp;Martium mitrit;ut cornu extenderent i finiftra parrc:quéadmo dum 1e tendenté ad dextera uidiHcnt:6c cum expeditis pedim equitumgi prius pugna confererét cum hofte:qua coire inter fe mediæ acies poflent.Ita deduüis cornibus cum ternis peditum cohortibus:tcr nifj equitum turmis:ad hoe uelinbus citato gradu in hoftem ducebant fequétibus aliis 1 obliquum.

Sinus 1 medio cranquia fegnius hifpanorum figna inccdebat:SC iam conflixeratcornua;cum quod ro ■’ boris in acie hoftiu eranpani ueteraniafrigimondumad tæliconiedû ucniflcntmecp 1 cornua:utadiu üarent pugnantcsidifcurreicjudciennnc apen rent media aciem uenicnti ex aduerfo hofti,Cornuaan cipitiprælio urgcba'rur:cqucs Icuifg? armatura amp;nbsp;uelitesidrcunduais alis in latera incurrebar.Cohor/ lesa fronteurgcbant:utaarumpercntcornuaacæteraacie:amp;;rumabomniparre:haudquaquam par pugna erat:tum quod turba balcanumityronüq? hifpano^ Romao latinog? militiobicflaerat: proce denteiam dieuires etia dcficere Afdrubalis exercitum caperant:oppflbs matutino tumultucoadofgi Redigü priufquam cybo corpora firmarent:raptim i aciem exire.Ad id fedulo diem extraxerat Scipio : ut fera tur tre/ pugna eflet:Nam a feptima demü hora peditum figna cornibus ïcurrerunt: Ad médias acics aliqto fe/ pide 1 ca rius peruenit pugnaiut prius æftus a mendiano fole:laborcp ftadi fubarmisÄ fimul fames:fitifqi cor ftra pa pora affïcercnt:quam manus cum hofte cófcrcrcnr.Itaq ftererunt fcutis innix]:Nam fuper estera de/ ni phanti etiam tumultuofo genere pugns equitu uelirumgi:6t leuis armaturs confternati e cornibus 1 mediam adem fcfe itulcrant.FefTj igit corporibus animiiq? retmlere pedem:ordines tarnen feruantes baud fecus:qu3m fi iperio ducis cederet Integra acies.Sed cû eo ipfo acnus:ubi inclinata fenfcre: uido/ res fe undiq? inuehcrcntmec facile ïpetus fuftineri poflèt:gq retinebat cbfiftebarqï cedétibus Afdrubal ab tergo die colles:tutûç receptum :fi modice fe redperent:clamitans:tamé uiccnre ueiecundiam me/ tu cum ^ximus quifç hoftem cæderet:tergaextemplodata:atgp ïfugam fefeomnes effuderunt. Ac primo cöfiftere figna m radidbus collium:ac reuocare in ordmes milité taperanticunamp;ntibus in ad/ nbsp;nbsp;• ■ '

uerfum collem engere aciem romanis.Inde ut inferri ïpigre figna uiderunt:inregrata fuga ï caftra paui didpelluntur nee procul uallo romanus aberat.Cepiflêtqj tanto ipetu caftra:nifi ex usheméti fole qua lis iter graues imbre nubes effulget:tanta uis aquæ deieéta eét:ut uix in caftra fua receperint fe uidores quofdam etiam religio ccperitiulterius co die quicquâ conandnCarthaginenfcs quâquam felîôs labo/ re:ac uulneribus nox imbergi ad neceflâriâ quierem uocabat:tamen quia metus amp;nbsp;periculum ceflandi non dabat tempus prima luce oppugnaturis hoftibus caftra:faxis undiç circa ex propinquis uallibus longeftisiaugent uallum:muniméto fefe:quando in armis parum pradidii foret:defenfuri.Sed tranfi/ tio lodorum fuga:ut tutior mora uideretur:fecit:principium dcfedioms ab Attane rcgulo turdctano rum fadum eft.ls cû magna populanû manu rranffugit.lnde duo munira oppida cû præfidiis tradira a præfedis romano.Et ne latius inclinatis femelad defcdionem animis ferperet res:filcntio proximæ nudis Afdrubal caftra mouet.Sdpio ut prima luce qui in ftationibus erant:rettqlcruntprofedos hoz Afdm/ ftcs:præmiflb equitatu ligna ferri luber.Adeog? citato agmine edudi funt:ut fi uia reda ueftigia fequé baliffu/ tes inentihauddubieaffecuturi fuerinefed ducibus eft credicü:brcuius aliudelfe: iterad Betim fluuiû ga ut tranfeuntes a^rederen tur. Afdrubal claufo tranfitu flumims ad Oceanû fledlnôd lam inde fugien lt;nbsp;tium modo efïufi abibant.Idq? ab legionibus romanis aliquantû interualli fecit:equcs:lcuif^ armatu ta nunc a tergomune a lateribus occurrendo fatigabat morabaturç.Sed cum ad crebros tumultus fi/ Attur gnaconfifterentiôdnunccqueftnâinunc cum uelitibus:auxiliifçp peditû praeliaconrcrerétifuperucne/ hoftiâ tunt Icgioncs inde iam nôpugna:fed trucidatio udut pecoßi fieri:donecipfedux fugæ audor in proxi cædé mos celles cû feptémillibus ferme femierrnium euafit:cæreri cæfi captique:caftra tumukuana raptim tumulo ædinflimo cômunicrûnatqi îde cû hoftis neqeq fubire inique afeenfu conatus eét: haud diffi Cülter fefe tutati funtikd obfidio î loco nudo;at^ inopi uix î paucos dies tolcrabiüs eratataqi trâfitiôes

ad hottes fichant,Pottrcmo duxipfcinauibus acceptis:nec procul indcabcrarmarrincdleirclifto cxere dtu.Gadcs pfugiLScipioifuga ducis hottid audiraidccémilha pedirumimille équités reliqt Syllano ad caftro^ obfidionc.Ipfc cd cæteris copiisHcptuagefimis cattris:pronnus caufis regulo^z ciuitanumcp co gnofeendisiut premia ad uera menroll æftimationé tribui poflcnt.Tarraconé rednr. Pott ^fedioné dus Mafiniflà eu Syllano dâ côgrcflus:utad noua côfilia genre quog; fuâobedienté haberetxû paucis popularibus in Africa traiecit.Nô tam cuidéti co tépore fubiræ mutationis câ:quâdocumento pott id tempus côftantiffimæ ad ultimâfencââ fidci;ne turn quidc eu fine probabili caufa fecifiê.Mago inde: rem ini s ab Afdrubalc nauibus:Gades pctir.Grreri deferti ab ducibus pars tranfitionc:pars fuga difiV Pdluf pari per proximas ciuitates funt:nulla manus numero aut uinbus ïfignis:hoc maxîemodo:duûuatç hifpaia aufpicio procSfulis Scipionis pulfi Hifpania carthaginéfes funt quartodecimo anno poft bel ld initum poeni nbsp;nbsp;quinto poftcaq proconful Scipio ^uinda amp;nbsp;exercina accepit.Haud multo poft Syllanus dcbellatü refe

xnitan/ rens.Tarraconcad Stipicnc rcdiit.L.Scipio cd multis nobilibus captiuismucius receptæ Hifpaniæ Ro no fedi mam cft miflus.Er cd cæteri læricia gloriaq; ingenti eam ré uulgo fcrrent:unus qui geflêraninexplcbi belli pu lis uirtunsmeræGî laudis paru îftar eoK:quæ fpeac magnitudineanimicôcepiflêt: receptas Hifpanias nid ducebat.lâ Africam:magnamq?Cartnagincamp;îfuû decusnomençucIutconfumatâciusbelli gloua fpcdabat.lram pmoliendas fibi ratus iam res:reconciliandof^ regum:gétiumq? animos.Syphacé piV mum regem uatuit téprarc.Maflêflûlorum is rcxcrar.Maflcnùli gens affinis mauris regioné HilpV niæ maxime qua fira noua Carthago éifpedant.Foedus ea tépeftare régi cum Carthaginenfibus erat: quod haud grauius ei fandiufque qua uulgo barbaris:qbus ex fortuna pendet fidcs:rarus forc:oratoré ad eû.GLæniûcum donis mittit.Quibus barbarus lætus:amp; quia res mm ^fperæ ubiç romanis: pce ms auté fn Italiaaduerfæ î Hifpania nullæ iâeranr:amidciâ fe romancezaedpereannuir:firmâdæ dus fidem nec dare:nec accipere nifi cum ipfo corâ duce romano.Ira Lællius in id modo fide a rege accepta; rumm aduentum fore ad Sapionc redit.Magnû i oîa momenm Syphax affedâti rcs erat Africa;: opu Afdru/ Icnhflimus eius terræ:bello iam expertus ipios carthaginéfes:finibus etiam regni apte ad Hifpaniam: bal Ôi 9“® ^’^^f° exiguo dirimûtur:pofitis.Dignâ itag? rem Scipio rams:quæ quoniam non aliter pofleema/ Scipio Squot;° periculo pcteremr.L.Martio Tarracone:Syllano Carthagine noua:quo pcdibus a Tarracone itinC codé té ”^5 magnis ierat:ad præfidiû Hifpamæ rchftisupfe cum.C.Lællio duabus quîquercmibus ab Car/ pore ad ^haginc profedus tranquille mari plurimu remis iterdum amp;nbsp;leui adniuante uento in Africa traiedt* mphacé porté ira incidit:ut co ipfo tempore Afdrubal pulfus Hifpania feptem triremibus porm inuedus : an^ ucnidt choris pofitis:terræ applicaret naues.Cum côfpedæ dure qnqueremes haud cuiq dubio quin hoftiuw eflênt;opprimiç a pluribus:priufquâ portu inrrarent:poficnt;mhil aliud qua tumultû: ac trepidation nem fimul militum:ac nautarum:ncquicquam armag; Si naues expedientiu fccerût:percuflà enim ex alto uela acriori uento:prius in portum intulerunt:quinquercmes:qua pocni anchoras molirémr:ncC ultra tumultû ædere quifquam î regio porm audebat.Iraqi prior î terra Afdru bal:mox Scipio;amp;.' LacW us egrefli ad regem pergunr.Magnifieüg! id Syphaci ncc erat alias uifum:duoj4opulcntimmoßiea té/ peftaré duces populorum uno die fuam pacem amicinamq! petentes ueniiïc:urrung3 in hofpicium in/ uitar.Et quoniam fors eos fub uno tedo cé:atcp ad eofdé pénates uoluiflêncotrahere ad colloquiu diri mendaß^ fimultatu caufa é conarus.Sapione abnuente haud priuam fibi ullü cü poeno odiu cé:qd coF loquédo finirctiaut de repu.fe cum hotte agere quiequa iniuflu fenatus poflc.lllud magnopere tendé/ te rege:nc alterhofpitiü cxclufus menfa uiderem r:ut in animü ïduccret:ad cafdem uemre cpulas haud Atf Af 3bnuir.Cænatumçp fimul apud regc c.Et codé ét Icdo Scipio ar^ Afdrubal:quia ita cordi erat reggae druba/ cubuerunt.Tata autem inerat comitas Scipionnatcy ad omnia naturalis fgcnii dexteritas : ut non Sy/ lifde fci ph^^ modo barbaß^:infuctumç omnibus moribus romanis:fed hoftem eriam infeftiflimum üc“® piSc iu/ dealloquendo fibi c0ciliaret:mirabilioré^ fibi cü uiß^côgrcflb corâ uifum præ:fe ferebat:qua belle re dicium ^^^ gelris;nec dubitate:quin Syphaxiregnumqi eius iam in romano^ cflêt:poteftate:eam artéüH ui/ ro ad conciliandos animos ene.Iraq? non quomodo Hifpaniæamifiæ fint quærendû magis carthagt' nenfibus eflê:quam quomodo Africa retincant cogitandum:nó peregrinabudumme^ circa ameenas oras uagantem tanmm ducé Romanü:relida prouicia nouæ dicionis:rèiidis excrcitibus: duabus na/ uibus in Africa traieciflé:amp; cômifiiîê feie i holtilem terram i poreftatem regiam:i fidem inexpertanu fed potiundæ Africa; fpem affcdanté;hoc eu iampridem uolutarc i aîo:hæc palam fremere:quod non qiiéd modum Anni bal in Italia:fic Scipio î Africa bellum^erereuScipio fœdere idocum Syphace:p fedaus ex Africa dubnfgi amp;nbsp;plærifç fæuis î alto iadatus uetis die quarto nouæ Carthaginis portum te nuit.Hifpaniae:ficut a bello punico quietae erat.Ita quafdam ciuitates pp confeientia culpæ mem ma/ ips qua fide quietas eflè apparebat:qua^i maxime infignes amp;nbsp;magnitudine:amp; noxa llliturgia amp;nbsp;Caim/ o erant.Caftulo cd profperis rebus focii fuiftènripotteæfos cü excrcitibus Scipióes defecerat adp^noS Illimrgitani prodendis:qui ex illa clade ad eos pfugerunmnrerfitacdifqefcclus etiam defedioni addiw runt.In eos populos primo aduentu;cü dubiæ Hifpaniæeflênt:mcrito magis quam utilitcr fæuijum eflèt:tunc iam tranquillis rebus :qa tempus expetendæ pœnæ uidebatur:ucniflè: accitü ab Tarraco^l« Martifi cü tertia parte copiarum ad Caftuloné oppugnanda mirtit.lpfe cü cætero exercim gnns ad Illimrgiâ caftris puenir.Claufæ erat portæ:omniaqi iftruda amp;nbsp;parata ad oppugnationé arcedaadeo confcicncia:qd fe meritos fcirent:pro indido eis bello fuerat.Hinc amp;nbsp;hortari milites Sapioorfus e:ip^ claudédis portis indicafle hifpanos:quid ut timerent;meriti ciTent.lta^ multo infeftionbus animis «•

LIBER OCTAWS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 4s

ösrquam cû Carrhagincfibusbdlugerédum cflequippc eu illis fine ira propc de impcrioamp;: gloria eer tan:ab ns perfidix amp;nbsp;crudcliratis:amp; feelens pœnas experendas cfiercueniflètempus: quo amp;nbsp;nefandam eommihronum neeem amp;nbsp;in femetipfostfi eodem fuga delati forentunftrudam fraudem ulcifeerétur: amp;nbsp;in omne tempus graui documento faneirent:nequis unquam Romanum einem militcmgj in ulla fortuna opportunum iniuriæ dueerer. Ab hacexhortarione ducis ineitati fealaselcöis per manipules üins diuidunt:parrito exercitu:ita ut parti alteri Lællius peflet Icgatus duobus fimul locis ancipiri ter/ tore urbem aggrediuntur.Non dux unus aut plures prineipes oppidanos:fed fua ipforum eonfeientia eulpæ metus ad defendendam impigre urbem hortatur:amp; meminerantamp;: monebant alios fupplieiü ex fe non uidonam pcti:ubi quifj morté oppeteret:id referrc:utrum in pugna amp;nbsp;in acie:ubi mars eô/ tnunis:amp; uidurn fæpe erigeret:amp; affligeret uidoré:an poft modu eremata amp;nbsp;diruta urbcante ora ea/ ptaru coniugû:liberoruç inter uerbera:amp; uincula oi'a foeda:atq? indigna pafli expirarent.Igitur nó mi litaris modoxtas aut uiri tantum:fed fœminæ quoep puenep lüpra animi;corporilg? uires ad funt:^/ pugnantibus tæla miniftrant:fjxa in muros munientibus gcrunt:non libertas fola agebatur : quæ ui/ rorum fortiu tantü pedora aeuit:fed ultima oi'bus fupplieia:amp;; foedamors ob oculos crat. Aecendeban tur animi:amp; certamine laboris ac perieulizatgi ipfo inter fe cofpeöu.Ita^ tantoardoreeertamen initu eft:ut domiror ille totius Hifpaniæ exereitus ab unius oppidi iuuenture fæpe repulfus a muris baud fa ris deeoro prælio trepidaret.Id ubi uidft Scipio uerirus ne uanis conatibus tot fuorum hoftium crefee reranimus:ßC fegnior miles fieret:fibimet conandum adhanc partem periculi capeflêndam efte ratus: tnerepira ignauia militum ferri fealas iubet:amp; feipfum fi cæten eundentunafcenfurum minatur. lam fubierat baud medioeri periculo mocnia:cum clamor undiç ab follicitis uieem imperatons militibus fublatus fcalæœ multis partibus fimul erigi coepræ.Et ex altera parte LælIius inftitir.Tum uida oppv Capif 11 danorum uistdeiedifg? propugnatoribus occupantur muri:Arx ctiam ab ea parte:qua inexpugnabilis liturgi uidebarurunter tumultum captaeft.Tranlîugæ afri:qui turn inter auxilia romana erant:ÔC oppidanis inea tucnda:undcpcncu!um uidebatur:uerfis:6c romanis fubeuntibus fcalis moenia : quaadire pote/ rant:confpexeruntædiriflimam urbis partem:quæ rupealta tegebaturmegp opereullomunitam:amp; a defenforibus uacuam:leuium corporum homines amp;nbsp;multa exercitatione pernicium:clauos fecum fer reos port3ntes:qua per inæquabiliter eminentia rupis porerant:fcandunt:fic ubi nimis arduum: amp;nbsp;le/ üefaxum occurrcbat:clauos per modica inrerualla figentesxum uelutgradus feciflenr primi fequen/ tes extrahentes manu;poftremifubleuantcs eos:qui præirent:in fummum euadunt: inde decurrunt cuni clamorc in urbem iam capram ab romanis.Tum ucro apparuir ab ira:amp;: odio urbem oppugna^ Illiturgi tam cflé:nemocapiendi uiuos:nemo patentibus ad direptiócm omnibus prædæ memoreft: trucidât rano^ inermes iuxta arm armatos:fœminas pari ter ac uiros, Vfgp ad infantium cædem ira crudelis peruenit. cædes Ignem deinde tedis iniiciunt:ac diruunt:quæ inccndio abfum 1 ncqueunt. Adeo ueftigia quo^ urbis extinguere:ac delete memoriam hoftium fedis cordi eft.CaftuIoncm inde Scipio exercitü ducit:quam Caftulo urbé nÓ Hifpani modo côuenæ:fed punici etiâ exereitus ex diflÏpara paflim fuga reliquiæ tutabantur: fed aduentû Scipionis puenerat fama cladis illiturgitano^xerrorg? dcinde:ac defperario inuaferat;amp; i diuerfis caufis : cum fibi quifque confultum fine alterius refpedu uellet:primo tacita : fufpicio : deinz deaperta difcordia fcccflionem inter Carthagincnfes:atç hifpanos fecit.His Cerdubellus propala de/ ditionis audor.Himilco punicis auxiliaribusjpræerat:quos urbéç fide dam acccpta.Cerdubellus Ro mano prodir.Mitior ea uidoria fuitmee tantudé noxæ admiftum erat:amp; aliquanm iræ ienierat uolun ^ria dditio.Martius ide i barbaros:fig nôdû pdomiti erât:fub ius deditionégi redigédo miftus.Scipio Carthaginé ad uota foluéda düs monufep gladiatop/;qd morris ca pf is:patrui^ pauerat ædédû rediit.

Gladiatorium fpedaculum fuit non ex eo genere hominum:ex quo laniftis eóparare mos eft:feruo Munus riim deledu ac libertopz:qui uænalé fanguine habcnt.Voluntaria omnis:amp;.' ingratuita opera pugnan/ gladia z rium fuit.Nam alii mini ab regulis funt ad fpecimé infitæ genti uirtutis oftendendu. Alii ipfi profeffi toriu ex le pugnaturos ingrariam ducis. Alios æmulatio amp;nbsp;certame ut prouocarér:prouocatiue baud abnucrct quo ge/ traxit.Quidam:quas difceptando côtrouerfias finire nequiucrantaut nolüerant:padi interfe:ut uido nere ho rem rcsifequcref:ferro decreuerût.Neep obkuri generis homines:fed clan illuftrcfj Corbis amp;nbsp;Orfua minu patrueles fratres de pn'cipatu ciuitatis;quâ Ibem uocabant ambigentes ferro fe certaturos ^feffi funt. editum Corbis maior erat ætate:Orfuæ pater princeps pxime fuerat a fratre maiore poft mortem eins princi paru accepto.Cu uerbis difceptare Scipio uellet;ac fedare irasmegaw id:ambo dicere : commnibus co/ gnatis:nec aliü deorum hominijue:quam martern feiudicemhabituroseflè.Robore maior: minor nore ætatis ferox:morté 1 certaminc:qua ut alter alterius iperio fubigcref :præoptâtcs:cû ab tâta rabie dirimi nequircnt:ifignæ fpedaculum exercitui præbucrc:documctügr quâtum cupiditas imperii ma r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortales eflê.Maior ufu armopi amp;nbsp;aftu facile ftolidas uires minoris fupauit, Huic gladiatorü

‘pedaculo ludi funebres additi pro copia amp;nbsp;prouinciali:amp;: caftréfi apparatu.Res iterim nihilominus a gcrebârur.Marrius fuperato fiere amni quem incolæ appellant Cirtim:duas opulentiflimas ci uirates fine certamine in deditionem accepit. Aftapa urbs erat carthaginenfium femper partis : ne$ id rim dignum ira erat:quâ quod extra necelTitates belli præcipuum in romanos gerebât odiû:nec urbc ücu:aut mjinimento tutâ habebant:quæ ferociores iis aios faceret:fed ingénia incolai^ latrocinio læta mexcurfiôes in finitimü agrum focioru Populi Ro.facerét:îpulerât:6i uagos milites romanos lixaf^ «mercatores exciperentiMagnunacuamcomitatuiquiapaucis parunitutum fuerat tranfgrediétem

lines pofitis infidïis circunuentu iniquo loco interfeccrûr. Ad hanc urbé oppugnandam cum admotus exercirus efl^ioppidanicófcientiafcclcrum;quia nee dcditio tura ad ra ifcftos holles uidebafincc fpcs mocnibiis autarmis tuédæ falutis eratifacinus ï fc:ac fuos foedü:ac ferum confcifcunt:locü i forum de/ ftmannquo praenofiflima rcrum fua^i cógercrent fuper eu tumulum c0iuges:ac liberos confidere cu mfllflèntdigna circa exrruunt.-fafcefqï uirgulto^ coniiciunt:qnquagifa deinde iuuenibus armaris præ apiunt:ur donce incerrus cuentus pugnæ cfièripraefidium co loco fortunaiK’ fuarumxorpoßi quæ ca/ Attur. riora fortunis eént:feruarent.Si ré inclinata uidcrcnt:at^ i eo eflc ia ut urbs capererur.fcirét oés : quos aftapa^ euntes in præliû cernerét:morté in ipfa pugna obituros:illos fe p deos fuperos:inferof(^ orare;ut me/ noji fa/ mores liberratis quæ illo die:aut mortehonefiaraut feruirute infami finiéda cflêt;nihil reliqueréta qd cinus nbsp;nbsp;fæuire irarus hollis poflenferru ignécp in manibus eflê:amicæ ac fideles potius ea:quæ peritura forct:

abfumerent manus:qua infultarcnr luperbo ludibrio hoflcs.His adhortatiombus execratio dira adie/ Óa:fiqué a propofiro fpes:molliciaue animi flexiHêninde concitato agmine:patentibus portis : ingenti cum tumultu crupuntiNcw erat ulla fatis firma llatio oppofita:quia nihil minus;qua ut egredi moeni bus änderet: tl men poterat.Perpaucæ equina turmæ:leuif^ armatura repère e caftris ad ipfum erailla occurnt:acrior impetu arque animis:qua compofitior ullo ordine pugna fuit.Ita® pulfus cques : qui primus hofti fe obru!erar:rcrrorc intuiit leui armaturæipugnarûgK lub ipfo uallo foret:ni robur legio/ num perexiguoad infiruendum dato temporeaciem dercxilict.lbi quoque trepidatu parumper cir/ Afiapai ca figna eft:cum cæci furore in uulnera ac ferrü uccordi audacia ruerent.Deinde uetus miles aduerfus ad unu temerarios ipetus pcrtinacicxdcpnmoi^:infequentes fuppreffitconatus:paulopollultro infcrenspc/ cæduf dem ut neminem cæderc:atque obllinaros mon inuclligio quéque fuo uidit: patefada acie : quod ut facere polTetimultitudo armatorum facile fuppedirabat:cornua hollium amplexus in orbem pugnan tes ad unu omnes occidit. Atque hæc tarnen hollium iratorum ac tarnen maxime dimicantium iure belli in armatos repugnantefque ædebantur.Foedior alia in urbe trucidatio erancum turba ferminare pucrorug? imbcllem inermemgue ciues fui cæderentiôC in fuccenfum rogu femianima plæraçp imice rent corpora:riuique fanguinis namam orienrem reftingucrent.Poftremo ipfi cæde miferanda fuorJ fatigatixu armis medio incendio fe iniecerunr.Iam cædi perpetratæ uidores romani fupcrucnere. Ac primo confpedu tâfoedæ rei mirabundi parumpcrobftupucrunt.Dcindecum au^ argentumquecu mulo reß^a ia^ interfulgens auiditate igenii humani rapere ex igne uellcr:correpri alii flama funnalii ambufti afflatu U3poris;cü receptus primis urgéte ingenti turba no eflèt.Ita Aftapa fine pda milirû fer ro ignig? abfumpra eft,Martius extern regiôis dus meru îdcdihoné acccphs:uidoré exercitu Cartha giné ad Scipione reduxit.Per eos ipfos dies pfugæ a Gadibus uenerût polliccrcs urbé punicug? pfidiû: quod î ca urbe cét:amp;: îperaroré pfidn cum clafle pdiruros eé.Mago ibi ex fuga fubftiterar:nauibuf«iu oceano collcdis:aliquantu auxilio^ amp;nbsp;trans fretum ex Africa ora:amp; ex proximis Hifpaniæ locis p na nonem pfedum cocgerat.Fideaccepta:daraque perfugis : amp;nbsp;Martius eocum expeditis cohortlbus: 0^ Lællius cum feptem triremibus:quîqueremi una eft miflus ut terra marig? cômuni cÔfilio ré gereret, Scipio ipfe grain morbo lplicitus:grauiore ramé fama:cû ad id quod quifç audierac îfita holbus IF bidinealendi de îduftria rumorcs adiiccrctaliquidiprouîciâ oém:ac maxie lôginqua dus turbauinap/ paruiuj quâtâ excitarura molé uera fuiflér clades:cû uanus rumor taras procellas exduilîêt:nô focii w Noui nbsp;nbsp;fide:nô exercirus 1 officio mâfit.Mâdonius;amp;: lndibilis:quibusquia regnü fibi Hifpaniæ expulfis inde

Hifpâo Carthaginéfibus deftinarât aismihil profperecÔn'gebat:côcitatis popularibus:lacetaniauté erât;ÔC iu/ rûmoz uenruteceltibcro^cxcita:agrufuefitanû:fcderanûœfocionî Popu.Roma.hoftiliter dcpopulati funr. tus amp;nbsp;fe Ciuilis alius furor îcaftris ad Sucroné ortur.Odo mi milha milirû erât:pfidiû gctibus:quæcis lbc^ F ditio nbsp;nbsp;eolût:i'pofitû,Moræeo^ autem mentes funt:nS rum cum primû de uita îperatoris dubnrumores al

Milita/ lati funt:fed iâante licétia ex diutino:ut fit:ocio col!edæ;amp; nô nihil:quod î hoftico laxius rapto luetis ris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiuere:artiorcs in pace res crant. Ac primo fermones tantû occulti ferebantunfi bellum in proulda eP

fet:quid fefe inter pacaros taccref Si debellatû iam:amp; confedaprouldaeflêt:cur in Italiâ nÔ reuchFFia ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gitatum quog? ftipédiû procadus: quâ ex more:amp;l modeftia militari erat:6C a euftodibus probra 1 cir/

cumeuntes uigilias tnbunos iada.Et nodu quidam pdatum in agrum circa pacatum ierât, PoUremo interdiu:ac propalam fine commeatu ab fignis abibant.Ola libidineac licentia milirû: nihil inffiruto: aut difeiplina militiæ:aut imperio eo9i:qui peranr:gerebantur.Forma tarnen romanorum caftroK œ ftabat:una ca fpe:quod tribunos ex contagione furons haud expertes feditionis defedionifçB rati foret amp;nbsp;iura reddere in principiis fincbant:6lt;: fignum ab ds pctebant:6C in ftationes ac uigilias ordine ibant. Et ut uim imperii abftuleranwta fpeciem dido parentium ultro ipfi imperantes feruabant.Erupit de indcfedirio:pofteaquam repræhédereatgi improbare tribunos ea:quæ fierét:amp; conari obulam ire:Â propalam abnuere furoris eorum fe futuros focios fenferunt.Fugatis itaq ex prindpiis:acpauIopoUc caftris tribunis ad principes feditionis gregarios milites.C.AIbium Calenum.GArrium Vmbriu de/ latum omniû confenfu imperium:qui nequaquam tribunidis contenti ornamentis:infignia ctia lum mi imperii fafees fecurefç attredare aufiincgi iis uenit in mentem fuis tergis:fuif^ ceruicibus uirgas il las fecurefep imminere:quas ad metum aliorum præferrent.Mors ScipiÔis falfo crédita occæcabat ani mos:fub cuius uulgaram iam famam nÔ dubirabant totam Hifpaniam arfurâ bdloJn eo tumultu ^ fociis pecunias imperari amp;nbsp;diripi propiquas urbcs poflé:amp;: turbatis rebus cum omnia omnes auderet:

' -î j^minus infignia fore:quæ ipfi feciflent. Cum alios fubinde recentes nuncios non mortis modo ; fed elt;

LIBER OCTAWS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 49

funeris expedarentrncqpfiipcrucniret quifq:cuanefccrcrgp rem ere or fus rum or: futri prirrii aurores re quincacpti.Erfubrrahentcs fequoguur credidiflèporms temereiqfinxinè rem ralcm üideri poflénr: defttrun duces iâ fua ipfi infignia:amp; pro uana imagine ïperii qd gererenttuera iuftamq? mox in fe uer/ furam poreftatéhæc horrebant.Srupenti ita fedirioni cduiuere primo:mox ér ualare Scipioné certiau flores afferrentitribuni militu feptem:qab ipfo Scipione funt miiTtfupucnerunr.Ad quo^ pnmu ad uentdexafperati aio mox ipfis plaeido fermonepmulccntibus notosted quibus congrefli crantdeniri funr:circdeunres.n.tentoria primo:deinde 1 principiis ptonogtiubi fermoncs inter fe ferentid circulos üidincnt:alloqbantur:pcuncfanres magistquae ca iræ conftcrnationifœ fubireforet:q Edd aceufantes. Vulgo ftipendid non efatd addiem iadabaf .Et cum eodé rpe:quo feelus illiturgitano^ cxtitiflèt:poft duojx imperatorumtduordqt exerciruum ftragé fua uirtute defenfum nomen romand:ac retenta pro Tribut uincia eflètalliturgitanos poena noxæ mérita habere: fuis redcfadisgratiâ:qui cxoluat:non eflé.Talia noK ac queren tes æquaorare:fcçearelaturos ad imperarorem refpondebant.Lætarf quod nihil rridiusinec ccflusî infanabilius eflêr.Et.P.Scipioné proconfulem ded benignirate:amp; remp.efle gratis referenda .Scipioz cadra nem bellis affucrdiad feditionum procellas rudé:follicirum habebanres neautexercitus peccando:aut ipfe puniendo modd excedcrer.In pfentia:ut coepiflètilenitcr agi placuir,Et midis circa fnpédiarias ciz uirates exadoribus: ftipcndu fpé propinquâ faccre.Edidum fubinde,pofitd: utad flipendium peten/ dd conuenirent Carthahméifcu carptim partcs:feu uniucrfi mallcnt.Tranquillâ feditionem iam pfe langucfcenté repentina quies rebcllantidhifpanorum fecitredierant.n.in fines omiflô incoepto Man/ domusIndibilisipodeaquinere Sipionem allatum eft:neciam erataut ciuis:autexrcrnus:cum quo furorem fuu confociarennoia circunfpedantes confilia nihil rcliqui habebat pter unum ruriflimum a malis confiliis receptum:ut imperatoris uel iuds irac:ucl non defperands clæmenriæ fefe com irrerer, ét hoftibus cum ingnouifre:cum quibus ferro dimicadétiCua fedinoné fine uulnerc:fine fanguinemee ipfam atrocé:necatroci poena dignamr ingenia humana funrad fuam cuiqi leuanda culpa nimio plus ncunda.Illa dubiratioeratifmgulac ne cohortes:an uniuerfi ad dipédium perendd ircnt.lnclinauit co fnïa:quod tutius cenfebannuniuerfos ire.Per eofdem dics:qbus hæc illi confulrabanticonfilium de lis Carthagineerat: cerrabaturep fententiis utrd in audores ratd fcdinôis(erataut ii numero haud plufq ,V.amp;.xxx.)aiaduertererur;an plurium fuppliao uincenda tam foedi exemplidefediomagisiqfeditio ciïêr.Vicit fnïa lenior: ut undeculpa eflet:orta ibi poena confiftcrer.Ad mulritudinem fatiseflë caftiga üonem.Concilio dimißbiut id add uidererur:expeditio aduerfus Mandonium Indibiléq; edicif exer Cirui:qui Carthagineerat:amp; cibaria dierum aliquot parare iubentur.Tribums feptéiquianrea Sucroz nem adleniendam feditionem cirant:obuiam exerciruimiffisiquina noia principum feditionisédita fimraitCOS pidoneos holesbenigno uultuacfermonein hofpitium ïuiraros:fopitofqi uino uincerent haud proeul iam Carthagineaberat:cum ex obuiisauditum poftero dicoém excrcitum cum Syllano in lacetanosproficifcimon metu modoomni:qui tacitus mfidebatais: liberauiteos: fed leticiâ ingen/ tem fecif.quod magis habituri fold impcratorem:q ipfi futuri m prateeius eflent.Sub occafu folis urz bem igrcfli funtiexcrcitd^ alte^ parantem oïa ad iter uiderunt.Èxcepti fermonibus de iduftria cent pofitisilxtum opportunum aduentum copi imperaton enè:qdfub ipfa profcdionealteriusexercitus ueniflcnticorpora curent.A.Tribunis fine ullo tumultuaudores feditionis p idoneos holes indudi i hofpicia:comphenfi ac uïdi funt.Vigilia quarta impedimenta cxercitus:cuius fimulabaf irer:profifd/ fcicoepercifub lucem figna mota:amp; ad portam rerentu agmeicuftodcf^ circa oés porras miiTi:ncquis egrederef .Vocati deide ad concionem:qui pridie uencratiferocitcr in forum ad tribunal imperatoris: ut ultro territu ri fucclamatióibus cócurrunt.Simul Öi ipcrator afcédiriamp;'redudi armati a portis iner/ mi fe cocioni ab tergo ciredfuderunt.Tum ois ferocia c5fedit:amp; ut poRca fatebanf :nihil æque cos ter ruit:qua pter fpem robur amp;nbsp;color ïperatoris:quac affedum uifuros crediderant:uulruf^ qualé ne adc quidem aiebant meminiflè.Sedit tacitus paulifpendonecndciatum cflidcdudos in fo^ audores fedi tionis:parata iam oïa eé.Tum filétio per pconem fado ira coepit.Nûquâ mihi de futurâ orationé: qua exercitum meum alloqucrer:credidi;nÔ quo uerba unqua porius quâ rcs exercucrim : fed quia prope apueritia in caftris habitus aflueueram militaribus igeniis:apud uos quéadmodum loquar: neccôfiz lium:nec oratio fuppeditat:quos ne quo noie qdé appellare debeam:fcio:dues (q a pria ueftra defeiui/ ftis:an milites fq îperium aufpiciûqi abnuiftisifacraméti religioné rupiftis hoftes(corpora:ora:ucRitu Vehe/ habitum ciuium cognofco:fada:dida:côfilia:animos hoftium uideo.Quid enim uos:nifi quod illcr/ mes Sei gitesiöd lacetani aut optaftis aliud f aut fperadisî’â: illi tamé Mandonium atqi Indibilem regia: nobili- pjonis taris uiros duces furoris fecuti funt:uos aufpicium amp;nbsp;ipenum ad Vmbrium Adium amp;nbsp;Calenum Ab oratio bium detuliftis.Negate uos oés id feciffeiaut fadum uoluifTe milites:pauco^ eum furoréiatq? amétia cffeilibenter eredam ncgantibus:nccenim ca funt commifra:quæuulgata in omnem exerdtum fine piaculisîgentibusexpiaripoflînt.Inuitusearanquâuulneraattingo:fednifitada nadatam fanari nó pofTunriEquidem pulfis Hifpania carthaginenfibusmullum locum rota prouida;nullos holes crede/ bam eflè:ubi uita inuifa effet mea:fic me non folum aduerfus focios gefTeram: fed ét aduerfus hoftes, In caftris meis'.heu quatum me opinio fcfellitdama mortis mex non accepta folum:fe etiam expeda/ ta eft:non quod ego uulgari facinus per oés uelim:Equidcm fi totum exercitum meum morté mihi optaflè creaerem:hic ftatim ante oculos uefttos morcrennee me uita iuuaret inuifa ciuibus: amp;nbsp;militie' bus meisifed multitudo oisTicut natura maris per fe imobilis eftiut uenu di aura: dent: ita aut trau/

quilium :autprocellæ in uobisrunt:amp; ca atcpongoomnisfuroris penes auflorescft uos contagione infaniflis.Quin mihi nchodiequidemfcireuidcmini:quo amenriæ progreflï fitis:quid facinoris in MuItP mc:quid in patriam:parenrcfq?:ac liberos ueftros:quid in deos facramcnn rcftes:quid aduerfus aufpi/ tudinis cia:fub quibus militatis:quid aduerfus moré militiae:dilaplinam^ maio^:quid aducrl'us fummi im natura perii maieftatem aufi fitis ; de meipfo taceo:remere:potius:q auide credideritis.ls deniœ ego firn cuius imperii tedere exercitum minime mirandu finpatria quid de uobis merucrar:g cum Mandonio amp;nbsp;In dibili confociando confilia prodebatis.Quid populus romanus:cuius ïperium ablam a tribunis fuffra gio populicrcatis:ad hoies priuatos detuliftisr’cum co ipfo non conrenti:fi pro tribunis cos habercris Fafces ipcratoris ueftri ad eos quibus feruus: cui impcrarentmug fuerat romanus exercitus detuliftis. In ptorio tetenderunt Albius amp;nbsp;Aûiusxlaflîcum apud eos cccinir:fignum ab üs petirum cft.Sederunf in tribunal! proconfuIis.P,Scipionis Iidor apparuinfummoto eo in ceflêrunt:fafces cu fecuribus prac^ latifunt Lapides pJuere:amp; fulmina iaci de cæloÂ infuetos foetus aialia edere:uos portenta eéputatis. Hoc eft porrentû:quod nullis hoftiis:nullis fupplicationibus finefanguine cormqui rantu facinus aufi funt:expiari poffit. Arq? cgo:quag nullum fcclus rabonem habet:ramé ut i re nefaria q més quod con^ filium ucftrum fuerit:fcire uelim.Regium quondam in pfidium miß a legio:intcrfcébs p fcclus prin/ cipibus ciuiratis:urbem oppulétam per decern annos tcnuir:pp quod Facinus:tora legio millia hoium quattuor in foro romano fecuri percuflÏ lunt.Scd illiprimu nö Adhu umbrü fcmilixa nominis érabo minädiducem: fed.D.Iubelliü tri.militum fecuti funt:neccum Pyrrho:neccum famniribus:ncccum Lucanis hoftibus populi romani fe coniunxcranr.Vos cum Mandonioamp;lndibilicofilia communie' caftis: amp;nbsp;arma cofociaturi fuiftis.IIli ficut cam pâi Capua tufas ueteribus cultonbus adcmprâ marner/ tini in Sicilia Meflana earn :fic turn Regiu habiruri ppetuam fedem crat:ncc populum romanu:nec fo cios populi romani ultro laccflitun bclIo.Sucroné ne uos domiciliû habiruri crabs ubi fi uos difcedés confeda prouincia im perator rclinqueré:deum hoiumqi fidem implorare debcbabs:quod nö redire/ ris ad cóiuges:liberofg? ueftrosded ho^ goog? mcmoriam:ficut patriæ mciqi cicceratis ex ais ueftris. Viam confilu fcelcrari fed non ad ultimurn dementis exequiuolo:me ne uiuo:amp; extern icolumi exer citu cu quo ego uno die carthaginc:coepi;cü quo quattuor iperatores qttuor exercitus carrhaginenûû fudi'fugaui. Hifpania expuli: uos odomillia hoium maioris cerreoéspbi:q AlbiusSdVmbriusfunt quibus uos fubieciftis Hifpaniam prouinciam :populo ro.erepturi cratis {'am olior ÖC amoueo nomen meummihii ultra facilecreditam mortémeam a uobis uiolatus fim.Quid fiegomorercr:mccum ex Impato pirarura refpublica:mccü cafurü impcriü erat nc Iftud luppiter Optimus Maximus finat.Vrbé aufpi/ res q fez cato düs audoribus in ærernù conditam huic fragili amp;nbsp;mortali corpori xqualem eiTe.Flaminio Pa ulo cundo Aemilio.Gracco.Pofthumio Albino.M.Marcclio.T.Q.Crifpino.G.Fuluio Scipionibus meis:tot ra bclbpu ^Lris imperatoribus unobello abfumptis:fupftesefterirgtrefpublica millealiis nuncferro:nücmor nico pz DO moricnnbus:mco unius funere elata populi ro.ccfpu.eflêt{'uófipfi hic in Hifpania patreÄ patruo crunt meo:duobus ipcratoribus interfedis.Septimum Marbum dueem uobis aduerfus exultantes recenti

uidoria poenos delegiftis:amp;: fic loquor:tanq fine duce Hüpaniæ futuræfuerinr.M.Syllanus codem iu re eodcni iperio mecum i prouintiam miflus.L.Scipio frater mcus:amp;.C.Læliius legab uindices maie ftatis iperii decflênt{'utrum exercitus excrcitui:an ducesdudbus:an digniras:an caufa compararipore rati'quibus fi oibus fuperiores effens ;ai ma contra parriam:contra eines ueftros ferrerisfAni cam Itaz liæ Carthagincm urbi Romæ imperareucllebs 'qua obnOxam pathæf Coriolanum quôdam dâna/ rioiniuftaunife^ amp;nbsp;idignum exilium;ut irccad oppughadam patriam:ipulir:rcuocauit taméa publi COparriadiopriuara pierastuos:gdolonquæ iraidtauitf’ftip^iumnediebuspaucis iperatore ægro fenus numeratum faris digha caufa fuincu r patriæ idicerctis bcllü feur ad illci^ercs defeifeeretis a Poi Ro.f Gur nihil diuïna^ humananjue rc^i iuiolatum uobis effetf Infaniftis ^pfedo milires:nec maior in corpus meum uis niorbi:quâ i ucftras mères iuafir.Horrctaîus refcrrc:gd crediderit hoies:gd fpe/' rauenntrgd opraucrint:auferat oia irrira obliuio:fi pôt:fi nô:utcûq? filébum tegat.Non negauenm tri ftemrarrocemqî uobis uifam orationem meam.Quârocreditis fada ueftraatrociora eflè:quam dida mca{'Ôemequodfcciftis:patiequum céfebsuos nedidgdemoiaæquo aioferetisffedneca qdéipfa ultra exprobrabuné.Vbnam ram faale uos obliuifcamini co^iquâego obliuifcar, Iraqi quod ad uos •y; uniuerfos artinct:fi errons poenitcbfaris fupcrq?poena54habeo.Albius Calenus:amp;Adius Vmbrius;Â , ’Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cacterinefariæ fedirionis audores fanguinc luent:quod admifcrut:uobis fupplicii co^i fpedaculû:non

j modo nôacerbumrfedlætumét fi fana mens rednt:débet effe.De nullis.n.quâ de uobis infeftius aut De fedi ibimidus côfuluerût.Vix finem dicédi feccrancum expparato fimul oium terror oculis auribufç eft bois au effufus.Exercitus g corona concionem circûdederatrgladiis ad feura côcrepuit.Præconis audita uox d doriba tantis noia damnato^ in contilio.Nudi m medium ptrahebâdôC fimul ois apparatus fupplidi expro fumif mebaCDeligati ad palum :uirgif^:cæfi:amp; fecuri peu ff : ad co torpéobus mctu:qui aderât:ut nô modo; fuppli/ ferocior uox aduerlus atrocitatem poenæ:fcd ne gemitus qdc exaudiref .Tradi idede medio cés: pur/ aura nbsp;nbsp;S3toç loco dtati milites nominatim apud tribunos militu i ucrba.P.Scipiôis iuraucrût: ftipédiumç

ad nomé fingulis pfolutû é.Hunc finé exitû^ feditio militû coepra apud fucroné habuit.Per idé repus ad Berim fluuium Hanno pfedus a Magone miffus a Gadibus cu parua manu afro^ mercedehilpa/ nos follicitâdo ad qttuor millia iuuenû armauit. Caftbs dcide exurus ab,L, Marbo maxia pte militû icer rumultu captoÿccaftro^:qbufdâ Ô£ Î fuga amiffspalatos pfequéee eqrexû paucis ipfe effugit. Ou

LIBER OCTAWS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i So

hæcadBcn’m fluufum gerunf.Lællius ïrerim frcto i Oceania eueflusad CarfciachneacccfTifVrbs ea Cartefa in ora Oceani fira eft:ubi primüe faucibus anguftis pandif' mare Gadis fine cerramine p deditioné re q olï dó cipiendi ulrro:g earn ré pollicerenâin cadra romana uenienribus fpesficurante didu eft:fucrat Sed pa rahrtef/ tefada ïmatura proditio ed.ComphenfofcR oés Mago Adhcrbali ptori Carthaginé dcuchcdos tradir fus Adherbal coniuratis in qnqueremé imponristpmiflacp ca:ga tardior qua triremis crat:ipfe ciïoöo tri remibus modico ireruallo I^mr:iam freru irrabar qnqueremis:cü Lællius amp;nbsp;i ipfe qnqueremiex por tu Carteiæ fcqntibus fepté triremibus euedus in Adnerbalé:ac triremes inuehirur;quinqueremé lans credens dephenfam rapide in freto in aduerfum ædû reciprocari nÔ poße. Pernus î re fubita parump incertus trepidauinutrü quinqueremé fequeref :an in hoftis roftra couerrerempfa cÓóhano faculratcm detredandæ pugnæ ademit. lam.n.fub ido ræh erant: amp;nbsp;undiep iftabant bodes.Aeftus quog? arbitriü Atf.Pu moderandi naues ademeranne^ erar nauali pugnæ fimilis:quippeubi nihil uoluntarium:nihilartis: gna Na aut confiliiedênuna natura fretiædufep tonus certaminis potens fuis alicnifq?nauibus;ncquicqrcmi ualem î gioincontrariutendentesinuehebatiutfugienténauem uideres retro uerrice intortâuiûriabusilla^ fretoga tam;amp; fequété fi in contrarium tradum icidiflêt maris fugientis mÔfefeauertétem. lam i ipfa pugna ditano nec cum îfedo rodro peteret hodiu nauc:obliqua ipfam idu alterius rodri accipiebat.IJIa cû trâfuerfa obiieeref hodi:repente îrorta i pram circunagebatur.Cum iter triremes forruna regéte anceps plium mifeeref gnqueremis romana feu pondere tcnatior;feu pluribus remoK ordinibus feindentibus uer/ ticcs:cû facilius regerctur:duas triremes fupprcflit:unius plata impetu latcris alterius remos deterfit: cæterafgjiquas adepta edénmuldaflénni cum reliquis quincp nauibus Adherbal uelis î Africa trâfmf/ fiffer.LælIius uidor Carteiâ reuedus audiris:quæ aida Gadibus erât:p3tefadâ proditioné coniurarorqî midos Carthaginemifpcad irrirum redadâ:qua ueniflènc:nunciis ad.L.M3rhû midls;nifi terere fru' dra tps fedendo ad Gades ucllent: redeundû ad iperatorem eflè: aßennenre Martio:paucos pod dies ambo Carthaginem redierc. Ad quorum difeeßum nó refpirauit mÓ:mago:cum terra manqi ancipP ti metu urgercf:fed étaudira rebellione inergetum:fpé recuperandæ Hifpaniæ nadus nucios Cartha ginem ad fenatu mittinq fimul feditioné ciuilem in cadris romanis:fimul defedioné focio^ in maius uerbis cxtollentes hortarcnf:ut auxilia mirrerenr:gbus traditu a patribus iperium reperi poßct.Manz domus amp;nbsp;Indibilis in fines regreflî paulifp dum quidnâ de fedirione darucref:fcirent: fufpenfi quicue runr:fi ciuiû errori ignofceret mon diffidentes fibi quoep ignofci poflê.Podeaq uuJgara é arrocitas fup/ plicii:fua quoep noxam pcena pari ædimatam rari:uocatis rurfus ad arma populanbusxotradifqj ena quacantehabuerât:auxiliis:in fedetanüagrum;ubi principio defedionis datiua habucrant:cum.xxv. millibus peditu:duobus millibuscqtumamp;gngéristranfcenderunt. Scipio cumfide foluédi parirer oibus noxiis innoxiifqi dipédii:uultuac fermonem oibus placato:facile:reconcïliaris militum animis priufqua cadra a Carhagine moucret:concione aduocata:multis uerbis î perfidia rebcllantiü rcgulo^ iuedus;nequaq eodéaio fe ire profeflus cdad uidicandum id fcelus:quo ciuilem crrorem nuper fana uerit.Turn fehaud fccus:q uifcera fecatem fua:cum gemiruÂ lachrymis trigita hominum capitibus expiade odo millium feu iprudériam:fcu noxaminuc læto:amp; credo aio ad cædé Illergetu ire.Non.n. cos neep natos i eadé terra:nec ulla fecum focietate iundos cc eam:qux fola fuerat fidem argi amicina ipfos p fcelus rupiflêu exerdtu fuo fe præterg quod oés:ciues:feu focios.Larini^ nois uidcanér eo mo ueri:quod nemo fere fit miles: g non ex Icalia:aut a patruo fuo.Gn.Scipionc:g primus romani nois in cam prouiciâuenerit:aut3patrecôfule:autafeipfo fit ex Italia aduedus. Scipionu nomini aufpienfm oisafluetos:quosfecuminpatriaadmeritutriumphumdeducereudinquosconfulatupeteti uelutu oiuin comunis agafhonostaffuturos fperer.Quod ad expedirionematrineanquæ indet imemorcin die rerum fuapetgedapi q bellum id ducat.Magonis hercule fibi g extra orbé rerrarum i circunfufam Oceanoifulam cum paucis pfugeritnauibus:maiorcm curam eße quam illergetum:gppe illic ÔTdu/ Scipiôif ecm carthaginéfem amp;nbsp;quâtumcugi punicum pfidium eflc:hic latrones latronû^ duces:quibus ut ad ad beP populandos finitimopi agros:rcdam urenda:amp;: rapienda pccora aligna uis fit:ita m acieac fignis colla/ Jû ^fgz tis nullam eße:magis uelocirate ad fugam:quam armis frætos pugnaturos cde.ltagi non quod ullum duri ad inde periculum aut fernen maioris belli uideat:ideo fefe:priufquâ pumcia decedat:opprimcndos 111er horta/ getes duxidé:fed primum ne impunita tam feelerara defedio cßet:dcide nequis i prouincia fimul uir tio tute tanta amp;nbsp;felicitate perdomita relidus hodis dici poflit:proinde deis iuuâtibus fcquerentur nÔ ram ad bellum gerendum :ne^ enim cum pari hode cerramé eße:quam ad expetédas ab hominibus feete/ dis pœnas. Ab hac oratiôe dimidos ad iter fe comparare in diem poderum iubet:profeduf^ decimis cadris peruenit ad Iberum flumen.Inde fuperato amne die quarto in côfpedu hodium pofuit cadrai campusautem montibus circûfepdus erat.ln cam uallem Scipio:cum pecora rapta plæraç ex ipforu hodium agris propelli ad irritandam ferocitatem barbarorum lufiißct: uelites fublidio mifir:a qbus ubi per ^curfatores cÔmifia pugna eét Lællium eu equitatu impetum ex occulto faccreiubet: mons opportune prominens equitum ifidias texit:ncc ulla mora pugnæ fada ed.Hifpani in confpeda pro/ cul pecora:uelites inhifpanos prædaoccupatos îcurrereprimo mifïilibus terrirauere: deide miffis le/ uibus tælis:quæ irritare magis:quâ decernere pugnam poterant gladios nudât:amp; collato pede res cœ/ pta geri ed.Anceps pededre certamen erar:nifi équités fupueniflcnt:ne(j ex aduerfo tantum illati ob/ uios obtriucre:fed circûuedi etiam quidam per infima cliui ab tergo fe:ut plærofœ itercludcrct:obie/ ceruncimaiorgi cædes fuit:quam quantam ardere kuia p excurfiones pratlia folctjra magis accéfa ad/

uerfo prælio barbans ert:q imminuri animf. kaç ne pulfi uidcrentur;prima luce poftcro die in acieni proceflére:non capiebatomnes copias angufta(ficutantedi(3um eft)uallis duæ ferme pedirum partes amp;nbsp;ois equitatus in aciem dcfccdir:qiiod rcliqdu peditum erat:obliquoconftituerüt colIe.Scipio pro fc Hifpao eflêlodanguftiasr3rus:amp;qd* inardo pugnaromanoaptionqhifpanomiliti futurauidcbarur:amp;qd' rd cæz in eu locû detrada hoftium acies cfier:qui non oém mulritudiné eo^ caperetmouo ét confilio adiecit des nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aium:equitem nec pofîc circundaie cornibus m tam angufto fpatio:amp;i hofti quem cû peditc eduxiflét

inutile fore. Itaep imperat Lællio ut per colles quâoccultiiïïmo irinerecircûducat eqres fegregctŒ:quâ tum poiTiræqueftréapcdeftripugnaipfeoîafignapeditûin hoftes uerrit:quattuor cohortes inTronz te ftatuit:quia latius pandereaciem non poterat:moram pugnandi nullâ fecit:utipfocertamineauertc ret a confpedu tranfeûtium per colles equitûmeqt ante circûdudos fenfere:q tumultum equcHris pu gnæatergoacceperc.Itaduodiuerfaprælia cranr:duæ peditu acics:duo equitatus per longitudincm câpi:quiamifceriexgenercutroqîprælium anguftiænôpatiebâtur:pugnabanr.Hilpanopd cum neç pedes equitimeç eques pediti auxilio eflèt:pedes fiducia equiris temere commiflus campo cæderetur; eques cireduentus nec peditem a frontc(iam.n.ftratæ pedeftres copia: étant) nec ab tergo equirem fu ftineret:amp; ipfi;cudminorbemfcfcftanribusequisdcfcndiiTcntiadundoescafKruntinœ quifquâ pe/ ditum equitduefuperfuit:quiinualle pugnauerunt:tertiapar$:quæin colleadfpedaculdmagisrutû quam ad partem pugnæcapeflèndâ fteterat:amp; locum amp;nbsp;tépus ad fugiédum habuir.lnter eos amp;nbsp;reguli ipfi fugerunt:priufquâtotacircducniretur acies inter tumultum elapfi.Caftra codé die hifpano^ pr« ter estera prædam cd tribus ferme millibushoîum capidtur,Romani fociigp ad mille.cc.eo prælioce ciderdt:uulnerata ampliustriamlliahoiumiminuscruentauidoria fuiflét:fi patenriore campoiamp;ad fugam capefléndam facili foret pugnatum,Indibilis:abiedis belli confiliis:nihil rutius iafflidis rebus experta fide 6C clæmentia Scipionis ratus Mandonid fratrem ad ed mirtir:qui aduolutus genibus faraz lemrabiemtemporiseiusaccufat:cumuclutcôtagione quadampeftiferanon illergetes môPlacera ni:fed cadra quoepromana infanicrinnfuam :quidé amp;nbsp;fratres amp;nbsp;renquoji popularid cam conditioncm eflê:ut:aut fi ita uideatur reddant fpirirum proconfuli.P.Scipioni ab eodem illo acceptd:aut feruati bis uni debitam uitâ pro eo in perpetd deuouc3nt:antea in caufafua fiducia fibifuiflenôdum experta clac mentia eins nunccontra nullâin caufa:omncm in mifericordJâ uidons fpem pofitâhabere.Mos ue^ tuduseratromanisxum quo necfœdere necacquis legibus iungerenruramicicia:non prius impcrio in eum tanquâ pacatum uti:qoia diuina hum3naq!dediflêt:amp;: obûdes acccpti:armaadempra:præfidia Atf.ue urbibus impofita forét.Scipio multis inuedus in præfentem Mandonid:abfenrem^ Indibilé ucrbis: teré ro. illos quidé merito periflè ipfo^ maleficio ait:uiduros fuo atep populi romani bcncncioicærcijz fe negi moré i arma iis adempru^muippc ea pignora rimétium rebellioné enê fe libéré arma rclinqueredoJutofquC iungé' metu aios:neqî fe in obfides înoxios:fed in ipfos:fi defecerint fæuitupi nec ab iermi:fad ab armato ho/ daamf ftcpœn3sexpetirQp^:utran®fortunamexpertispe^mirrcrcfefe:utru ppicios.an iratos habere roma/ aria nos malIcnt.lradimifTus Mandonms:pccunia ranmmodo îpcrara:ex qua fhpendium mihti præftari poHèr.Ipfc Martio iulteriorcm Hifpaniâpræmiflb,SyllanoTarr3Conéremiflb:paucos moratusdies dum imperarâ pecuniam illergetes pemumerarenned expeditis Marrid iâappropinquate Oceano aP fequitur.Ideo khoata tes ante de mafininâ aliis arg^ aliis de caufis dilataerat:quod numida cd ipfo uti/ que congredi Scipione uolebat:arqi eiufdem dextra fidé fancirerca tum itineris tam longi ac tâ deuü ci Scipioni fuit.Mafiniflâ cumGadibus eflètxertior aduentareeum a Marrio fadusicaufando corrump* eques in ifula klufosipenuriam^ oium return amp;nbsp;facerecæteris:amp;: ipfos fentirc:ad hæeequitem mar/ cefeere defidia perpulit:u t fe trautere in conrinentem ad populandos proximos Hifpams agros patere tur.ProgrefTus tres principes numidarum præmittirad tempus locumgi colloquio ftatuédum: duos 4? obfidibus recineria Scipióe iubetiamp;remiflb terrio:q:quoiufluserat:adducerctMafiniffamicd pau/ cis i colloquium uenerdt.Ceperatiam ante numidäexfama re^c gefta^admirario uiri:fubftirucrarç animo fpeciem quog^corporis amplam ac magnificamicetcR: maior præfentis uencratio ccpit:amp; præ terquam quod fuaprenatura multamaieftas meranadornabatpromifla catfaries:habitufqj corporis non cultus mundiais:fed uirilis uere ac miliraris:öó seras erat in medio uirid roborc;quod plcnius ni tidufque ex morbo uclut renouants flos iuuentæ faciebat.Propeattonitus ipfocongreflu numida gra tiasdefratrisfilioremiflbaginex eo tempore affirmât eamfe quæfifle occafioné:q tandem oblatam deum imortalium beneficio non omifcrit:cupere fc illi populocp romano opera nauare.Itaut nemo unusextcrnusmagiscnixeadiuueritrcm romana;idfeetiam:ü iampridcm uellct:minus præftarein Hifpania aliéna arg? ignora terra potuiflè:in qua autem genitus cducatufque tn fpem patemi regni efz fet facile prxffatu^:fi quidem eundem Scipione dueem in Africam mitrant romani;faris fperarepet/ breuis æui Carthaginem elle Lærus eum Scipio uidit audiuirq?:cum caput rc^ in omni hoftid eguP tatu Mafiniflam fuifle fcirct:amp; ipfe iuuenis fpecimen animi præfeferret.ridcdata accepta^ profeäus ret ro Tarreonem cft.MaiTinifla permiflu romanojeme fine caufa traicciflè in continctem uiderefipq pu latus ^ximos agros Gadcs redur.Magoni defperatis in Hifpania rebus:in quaÿ^ fpé feditio pi iniu miliransideindcdcfcdtio Indjbilisaîosciusfuftulerâriparâti traiieerein Africa nunciatd acCarthagP ne cimbcrc fenatd ut claflcm:g Gadibus haberct i Italiâ traiieeret: condudag? ibi galoyc atgi liguai :q/ ra maxima Ponctiuuétute:cóiungeretfeAnnibali:neufcncfccre bellum maximo impetumaiotefor tuna cœptu fincret. Ad cam ré dC a Carthagine pecunia Magoni aduedb cRióC ipfeigtü potuit:a gadita

LIBER OCTA VVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 5f

niscxegftnôærariomôeo^tfedértéphsfpoliahszamp;priuatimoibuscoadisrau^ argcnrûg?i pubîicu tonferre.Cû piærcruchercf Hirpaniæorâzhaud procul Carthagine nouazexpofiris in terra miliribus ^ximos dcpopulatusagrosn'dead urbéclaflêm appulitnbi cû interdiu milites in nauibus tenuiflenno de m lirtus expofi tos ad parte cam muri:qua capta Carthago a romanis fuerat:ducit nec præfidio faris ualido urbé tencri ratus:6^ aliquos oppidano5^ ad Tpmc nouâdi res aliquid moturos.Cære^ nuncii ex agris trepidi fimul populationé agreftiüqj fugamÂ hoftiû adaétûattulerât:amp;: uifa îterdiu elaflîs erat nec finecâeredâante urbé ftationé apparebat.Itaqp îftrudi armang; îrra porta ad ftagnûac mare uer/ fam conrinebanf :ubi efFufi hoftes mixta inter milites nauali rurma ad muros rumultu maiore:q ui fu Hoftiû bieruncpatefada repente:porta romani cûclamoreerûpunnturbatofq! hoftes amp;nbsp;ad primû incurfum cardes coniedûqi tælo^auerfos ufœadlittus cûmulracaedcperfequûânecnifinaucslittori appulfæ trepi ' circa dos accepiflêntziuperfuilîênt fugae ac pugnæ quifquâ.ln ipfis quoqi trepidanî nauibus eft:dum ne ho/ cartha ftes cû fuis fimul irrumperct:trehût fcalas orafq;;amp;anchorasmein moliendo mora:cét:præcidût:mul giné t^ adnatantes nauibus incerto præ tenebris quid aut peterét:aur uitarér:fœde intericrûr.Poftero die eu claffis inde rétro ad Oceanûundeuencrat:fugiftèt:adodhngentos holes cæfi inter mu^ litrutoad duomilliaarmato^ îuenta.Magoeû Gades repetiflêr:cxclufus inde ad Cimbim(haud procul a Gadi bas is locus abeft) elaflè appulfa mirtendis legarisrqucrcdoqi quod porræ fibi focio atq? amico claufæ forent:purgantibus iis multitudinis concurlu fado infefteob direpta quædâabfcôdentibus naucs mi iitibus ad colloœiû Sufeces co^:q fummus pœnis eft magiftratus:cû quæftore elicuit laceratofçp uer beribus cruci affigi iuflir:dc nauibus ad piryufam îfulam centû millia fermea c5tinenti(pœni tû earn îcolebâOtraiecit.Itatpclaftîs bona cum pace accepta eft;neccômeatus mÔ benigne præbiri:fed i fupple mérû claflîs:iuuctus:armaç data;quoß^ fiducia poenus in Baléares infulas:qui'quaginta millia abfunt tranfmifit. Duaefunt Baléares îfulæzalteramaioratgpopulentiorarmisuirifqpzamp;portum habcr:ubi Balea' commode hybernatorum fe(amp; iam extremum aurumni erat)credebatcæterum haud fccus:quam fi res romani earn infulam incolorent:hoftiliter elafli occurfum eft.Fundis ut nunc plurimum :ita tune folo eo relo utebanturmec quifquam akerius gentis unus tantu ea arte:quantum îter omnes alios baleares exceUunnitagp ranragiis lapidumzcreberrimæ grandinis mÔ in propinquanté iam elaflêm terræ effufa eft:ut îtrare portû nÔ aufi auerterent î al turn naues.ln m inoré inde Baleariû îfulâ traiccerunt fcrrilcm agro:uirisarmishaudæqueualiduam,Itaçegrefnnauibusfupraportûlocomunirocaftra locant:ac fine certamine urbe agro^ potiti duobus millibus auxiliariû indeconfcriptis mißifgj Carrhaginé ad hybemandû naucs:fubduxerunt:poft Magonis ab Occanibra difeeflum gaditani romais deckintur. Gaditai Haec in Hifpania,P.Scipionis dudu aufpiciogp geftazipfe.L.LenruIozamp;.L. Manlio Accidino gjuicia Roma/ ttaditazcum decern nauibus Roma rediir;amp; fenatu extra urbem dato i æde Bcllonæ:quas res î Hifpa nis de/ nia geflîflêt:deflèruit:quotiés fignis collatis dimicafTetzquot oppida ex hoftibus ui cepiflèt:quas gérés duf Sd î ditionem populi româi redegiflét aduerfus quatmor fe iperatores;qrtuor uidorcs exerdrus i Hilpa/ pio ro/ niam iuiftt:nemincm carthaginéfem in iis terris reliquifTc.Ob has res geftas magis eft téptata trium/ ma rc/ phi fpes:quam petita ptinacitenqa neminem ƒ d earn dié triumphaflê.qfine magiftratu res geflîflet: greflus conftabat.Senatu rninb urbé eft igrefluszargétiç præ fe tulit in ærarium quattordedm millia pondo tec.xLduqô^ fignati magnum numerum.Comina Îdecreâdis cÔfulibus habuit.L.Veturius Philo:ccn tunæy oés igenti fauore.P.Scipionem confulem dixerunt;Collega additur ei.P.Licinius Craflus pon tifex Max.cærcrum comitia maioreiquam ulla p id bellum celebrata frequétia,pdirum memoriæ eft; conuenerât undig? no fuffragadi modo:fedétfpeâandi caufa.P.Scipionis: concurrebatç amp;nbsp;domum frequétes;ôi in capitolium ad îmolantéeum cû cétum bobus uotis in Hifpania louifacnficaret: fpon/ debäreß aîsdicut.C.Luâitius fupius bellum finiflèt pûicû;ita id;qd iftaret.P.Corncliû finitu^^;ar« ut Hifpania om ni pcenos cxpuliIîct.Sic Italia pulfu^ eé: Africam ç ei pinde ac fi debellatum i Iralia foret puinciam deftinabant:ptoria îde comitia habita:creari duo;qui tum ædiles plcbis crât.Sp. Lucretius: ôi.Gn.Odauiusîôiex priuans.Gn.Seruilius Cepio:amp;.L. Aemylius Pappus. Quartodccimo anno punici belli.P.Comelius Scipioiamp;.P.Licinius Craflus ut confulatum inierunt:nominatæ confulibus bumciæ funt:Sicilia Scipioni extra forcé concedérecollcga:qa facrorum cura pontificé maximum in Scipio Italia retinebatibrutii Craflb.Tum prætoriæ ^uinciæ in forcé conicdæ:urbana.Gn. Seruilio obtigit: ôi.P.Li Ariminum ita Galliam appellabant.Sp.LucreciozSicilia.L.Aemylio.Gn.Odauio Sardinia:fenacus in dnius wpitolio habitus.lbi referéte.P.Scipione fenatufconfulrum factum eft:ut quos ludos l'cer feditionem militaré î Hifpania uouifler:cx ea pecunia:qùâ ipfe in ærarium deculiflèc:facerct.Tum faguntino^i le/ gatos in fenaru itroduxit:ex eis maximus natu.Ecfi nihil ultra malo^ c.P.C.quâ qd paflî fumus;ut ad ultimû fidé uobis pftaremus:tamé ea ueftra mérita impatorûi^ueftro^ erga nos fuerûr:ut nos cladiû noftraßi nô pœnitear:bcllû pp nos fufcepiftiszfufccpcûijquarrudecimû annû tam pcinaater geritis:uc fæpe ad ultimû diferimé Ôi. ipH ueneritis:amp; populu carrhaginefem adduxeritis.Cu in Iralia tam atrox bclIûzSiAnnibalé hofté habcretisæonfules cû exerdeu i Hifpania uclutadcolligédas reliqas naufragii noftri mififtis,P.Só.Gn.Cornelii:ex quo in ,puinciam uenerût:nul!o tpe deftiterunt:quæ nobis fecun da:quæep aduerfa hoftibus noftris;cenr;facere:iam oîum primû oppidum nobis reftituerût:per om/ nem Hifpaniam dues noftros uænûdatos:dimiflos;qcôquireréc:ex feruitute î libertatem reftituerût cum iam prope cét:utoptabiléeam ex miferrima fortunam haberemus.P.amp;.Gn,Cornclii iperatores oeftri luduofiüs nobis ^pe:q uobis peneruntetu ucro ad hoc rerraéti ex diftâtibus lods in fedem anti

qua uidebamur:ut itc^ pircmus:amp;: akc^ cxddium patriae uidcrcmusrnecad pcmicic noftram earth# gmenfi uriqi aut duce:aut exerdtu opus efletab turdetams ucterrimis hoftibus:qui prions quoq exa-* du cd nobis fucrant extingui poflereu ex infperato répété mififtis nobis hunc.P.Scipioné:qué Fortuna'' Sagüri tiffinri oîum faguntino^lt;: uidemur:qaconiülé delcaratu uidemus;ac uidifiê nos:ciuibus noftris renüz norum ciaturifumusfpem:opé:faluteni^ noftrâ:quicûpluriniashofliûueftro^cepiflcturbes:ubiçex caƒ ofo ad ptopz numero exceptos faguntinos in patria remifit.PoftermoTurdetanjdadeo infefta nobis ut illa ge fenatü te incolum i ftare Saguntum non poffit:’ta bello afflixit:ut non mÓ nobis ( abfit uerbo inuidia) ne polt;' riens quidé timéda noftris eflèt:deletd urbécemimus eo^:quo^ in gratia Saguntum deleuerat Anni bahucdigal exagro eo^capimus:qd’ nobisnon frudu iucudius eft:q ulrione ob hæc:quibus maiora necfparemccoptareabdiis imortalibus poteramus gras adum.x.lcgatos nos fagutinus fenatus popu lufg} ad uos mifit:fimul gratulatu qd ita rcs p hos anos in Hifpania:atg31' Italia gefiftis:ut Hifpania nó Ibero amne tenus fed qua terrage ultimas finit Oceanus domitâ armis habeatis.Traliæ nifi qtenus ualz lu caftroBe dgit:nihil reliqreris poeno.Ioui Optimo Maxio pfidi capitolinæ arcis nÔ grates tâtü ob hoc agere luffi fumus:red donû hoc et fi uos pmitteretisxoronâ auream in capitoliû uidoriæ ergo ferre id uti permittaris;quæfumus:uti^:fi uobis ita uideretur:quæ nobis imperatores ueftricommoda trP buerunt:ea rata atq perpétua audoritate ueftra fadatis:fenatus legatis fagunntinis rcfpondit amp;nbsp;diru^ turn ac reftiturilfaguntum fidei focialis utrinq? feruatae documétum oîbus gentibus forefuos impera tores rederôd ordine ex uoluntate fenatus fecifle quod Saguntum reftimerintiduef^ faguntios ferui' rio exemermquæq? alia eis benigne fecennt;eafenaruirauoluiflefieri:domû permittcreutin capiton' lio ponerent:Iocus inde lantiaq legatis præberi iuflà 6d muneris ergo in fmgulos dari ne minus dena' mjlliaæns.Legationcs deinde cæteræ in fenatum roma.introdudæauditæç;6d petentibus faguntri nis:ut quatenus turo poflênt.Iraliam fpedatû irent:dures dati:httcrxg? per oppida miflæ ut hif panos comirer accipercnt:tû de rep.de exerembus fcribendis:de puinciis relatu:cum Africa nouam puincia extra forrcm.P.Sopioni deftinari holes Fama ferrent^ ipfe nulla iam modica gloria côtenrus non ad gerédum mÔbellum:fedadfiniédûdiceretfecôfuIemdeclaratûefle:ncœ aliter id fieri pofie:q fi ipfe î Africam exercitum trâfporrarer:6d adugi fe id per populû aperte foret: fi fenatus adnerfarct udq- cofri hum haud quaquâ primoribus patrû côferiprorum picceret cæteriqi p mena aur ambitioné muflârét Fabii Qu.FabiusMaximus rogatus fcntétiam.Scio:îquit:mulris ueftrum uideri.P.C.rem adam hodiernq maxi. nbsp;nbsp;die agi:amp; fruftra habiturum oratiôem :qui tâq de itegra re de Africa proukia fniam dixerir.Ego auté

ofo nbsp;nbsp;nbsp;primum illud ignoro:qucmadmodû cerra iam pukia Africa côfulis uiri forris ac ftrenui fit:quâ nec fe

natus céfuit î h tic anumproukiam ce: nec poculus luflk deidedi é:côfulem peccare arbitror:qui dere tranfada fimulado re referre fenatû ludibrio habet:non fcnatoré:qui:de quo cÔfulitur fuo:loco dicic fentériam: atq egocertum habeodiflcnriérimihiabiftafeftinatiôeiafrkâ traiiciédi duarum rerum fubeûdam opiniôem cflc;unius ifitæ îgenio mco œd3tiôis:quam metum pigritiam^ hoks adolcfcé tes faneappcllét:dum me nôpœniteat adhucaliorum fpeciofiora primo afpedu coniilia fen^r uifa: mea ufu melioraalrerius:obtrcdationis at^ inuidiæaduerfus erdeétem îdiesgloriam fortiffimi cô/ fulis:a qua fufpicione:fi me neœ uita ada amp;nbsp;mores menneg? didatura cum quiqi côfularibusitâtum^ gloriæ belli domiq? partum uedicat;utpropiusfaftidium eiusf]m:q deiïderiumætas fairem hberet. Quæ enim mihi æmulatio cum eo effe poteft:qui ne filio quidem meo æqualis fitfme didatorcm eu uigercm adhuc uiribus amp;nbsp;incurfu maximarum rerum eflèm: reeufantem nemoautaudiuit m fena/ tu aurapud popu!um:quo minus îfedantememagiftto equitum:quod fando nunquâantcauditura erar:îpcrium æquaretur meum:rcbus quam ucrbis affiequimalui:utg aliquorû iudido mihi compa ratus erat;fua mox côfeffione me fibi praeferrer:nedum ego pfundus nononbus certamia mihi ar^ armularionem cum adolefcente florcntiflimo proponam :uidelicet ut mihi ïam uiuendo nô folum re bus gercndis fclîb:fi huic negata fucrirAfrica prouincia dcccrnatur:cum ea gloria:quæ parta eftiuiuen dum atq moriendum eft.Vinccrecrgoprohibui Annibalem:utanobis:quogcuigentnuncuircs:eua uinci poflet.lllud te mihi ignofccre.P.Corneli æquum erit:fi cum in me ipfo nunquâ pluris fa ma ho/ minum: quâremp. fccerim:netoam gdem gloriambonopublicoproponam quaquâfiant bellum nullum in Iralia:aur is hoftis eét:ex quo uido nihil gloriæ qrcrctur:qui te in Italia retineret:amp; li id bo no publico facere firn uI cum bello materia gloriæ tuæ ire ereptum uideri poftet. Cum ucro Annibaf hoftis incolumi exercitu quartumdecimum annum Italiam obfidcat: poenitebit te,P. Corneli glorias tuæ:nifi hofté eu g tot funegi tot cladiû nobis caufa fuit:tu confiai Italia expulcris:amp;: ficut pcncs.C.Lu/ danum prions perpetrati belli titulus fuit:itapenes tehuius fuerit:nifi aut Amilcar Anmbali dux eft præferendus:aur illud bellum huicrautuidoriaillamaior elarioreg quamhæc:modocontingat: ut te Polybk confuteuincamus:furura cft:ab drepanis arq Eryce detraxifté Amilcaré quam Italia cxpuliftè poenos us PIp. atç Annibalem m31is:ne tu quidem amp;nbsp;fi magis partam:quam fperatam gloriam amplederis:Hifpa/ amp;nbsp;Pro/ n“ potius quam italia bello Iiberata gloriatus fucris:nondum is eftAnnibal:quem nÔmagis timuiffe le. Dre/ uidcatur quam contempfiftê:quialiud bellum malucrit.Quinigituradhocaccingeris:necpiftoscir panum cuitus utcum in Africam traicceris:fecuturum te illucAnnibalem Iperes: potiusquâ redohme itinre uocant Annibal cft:eo bellum intendisegregiam iftam palmâbelli puniciperadi périsf hoc amp;nbsp;narura prius eft:tua cum defenderis aliéna ire oppugnarum:paxante in italia quâ bellum I Africa fit: amp;nbsp;nobis prius decedat timor:quam ultro aliis inferatur:fi utruncy tuo dudu aufpicioq fieri poteft. Annibale hic uk

Ôo iniccarthaginem cxpugnatfialterutra uidtoria nobis confulibus relinqucnda eft:prior cum maior clarior^ rum caufaetiaminfequentisfucrit.Nam nunc quidem prærerqquod:ôlt;: in Italian in Afriz ca duos diuerfos exercirus alcre ærarium non poteft præterq quod unde clades tucamur unde com meatibus fufficiamus præbendis nihil reliqui cft:quid pcriculi tandé:quanrum adcamnquem fallit/ P.Liciniusin Italia.P.ScipiobelIumin Africa geret.Quid:fi quod omnesdiiomcnauerranr di diccre icformidatanimus:fedquaeacciderunr:acciderepoflunr:amp;: uidtor Annibal ireadurbem pergar:rum demum re confulem ex Africa:ficur.Qu.Fuluium a capua accerfemuslt;Quid quod in Africa quoquc mars cômunis belli erit domus ribi rua parer parruufj intra.xxx.dies cum exercinbus' cadi documez to fint:ubi per aliquot annos maximis rebus terra mariqp gercndis ampliffimum nomen apud exteras genres populo ro.ueftraq? familiæ fecerant:dies me deficiet;fi reges imperatorefq? temere in hoftium terras tranfgreflbs cum maximis dadibus fuis exercituumep fuop^enumerate uclim. Atheniéfis pru/ dentiffima ciuitas:bello domi rclido auroreæque impigro arqj nobiji luuene magna claflê in Sicilië' am tranfmiflb:una nauali pugna florenrem rempu.fuam impcrpetuti afflixeruntÄ externa amp;nbsp;nimis antiqua repeto.Africaeadem irtaÄ.M. Artilms infigne utriulq; Fortuna exemplum nobis documen tofinr.Nætibi.P.Cornelücumexalto Africamconfpexeris:ludus:amp;iocus fuirfê Hifpaniæ tuæ uide/ buntur.Quid cnimfimileFpacato man prater oram Italia Galliacpucctus cmporiis iiirbcm focioK claffein appulifti: amp;nbsp;expofitos milites per tutidima oia ad focios:amp;:amicos populo ro.Tarraconcm cfu xifti:a Tarracone deinde inter prafidia romana circa lbe^ exercirus partis patrui^ rui poft amiflbs im peratoresferociores calamitateipfafaótiduxrumultuarius quidem illc.L.Martius amp;nbsp;militari fuffraz gio ad tempus leftusaatei^ fi nobiliras ac iufti honores adornarent claris impcratoi ibus qualibet ar/ te belli par:oppugnata per fummu otium Carthago nullo trium punicopz exercituum focios défende teaatcra neg? ea eleuo;nullo tarnen modo africobellocomparanda:ubi non porrus ullusclalïï no/ ilraeapertusnonagerpacatusmonciuiras fociamon rexamicus:non confiftendiufquam locus.non procedcndiiquacug? cireufpexeris hoftilia ofaatep infefta.An Syphacinumidifg? credisffatis firfemel creditum nó femper temeriras eft foelix Si frausitidem in paruis fibi præftruit:ut cum operæpretium fit:cum meteede magna fallat.Nô hoftes pattern patruumqî tuuarmis priufg ccltibcri focii fraude cir cuuenerunt:nec tibiipfia Magone:ÔCAfdrubale hoftium ducibus: quanta ab Indibiliamp;l Mandonio i fidem accepris periculi fuir.Numidis tucrederepotes pefeétionem mtlirum tuo^z cxpcrtus:amp;I Syphax óf NJafmiflaife quam carthaginenfes malunt potentes in Africa eflè.carthaginenfes quam quem aliu: nunc illos æmulatio inter fefe:amp; oés caufæ certaminum acuunt quod procul exrernus metus eft:ofté/ de romana arma:exercitum alicnigenam lam uelut ad côe reftîguendum incendium concurrent,AlP ter iidem iUi carthaginenfes Hifpaniam defenderunt:aliter mœnia parriæ:tcmpla deum aras:6f focos defendentcum eûtes in prælium pauida profequetur coniunx:ôf parui liberioccurfabunt.Quid por ro fi fans côfificarthaginenfes confenfu.Africæfide focio^:regum:moenibus fuis cum tuoexercituP que tuf præfidio nudatam Italiam uiderîr:ultro ipfi nouum exercirum î Italiam aut ex africa mifen't aut Magonem:quem a Balearibus elaflètranfmifla iam praeter oram ligurum alpinorum uedtan cÔ/ Obliq flat: Annibali fe coniungere luflerintF Nempe in eodem terrore erimus: in quo nuper fuimus: cum ofone Afdru,baI in Italiam tranfcendir:quem tu qui non folum Carthaginem:fed omnem Africam exercitu Scipio / tuo es claufurus:e manibus tuis in Italiam emififti.Vidtum a te dices:eo quidem minus uellé:amp;f id tua né car non folum reipu.caufa iter datum uiólo in Italiam efle.Patere nos omnia:quæ profpera tibi: amp;nbsp;Popu. pit Roma.imperio euenere:ruo cófilio afïïgnare:aduerfa cafibus rcertis belli óf fortunæ relegare:quo me liorforriorœes:eomagistalempræfidemfibi patria arque uniuerfa Italia renner. Non pores ne ipfe quidem dimmularcubi Annibal fit:ibi caput:at® arcem huius belli eé. Quippe qui præ te feras earn tibi caufam eflé traiieiendi in Africam ur Annibalem eo trahas.Siue igitur hic:liuc illic cum Annibale eft ribi futura rcs.Vrrum ergo tandé firmior eris in Africa folus:an hie ruo:collcgæg? tui exercitu con lundodNe Claudius quidemiSf Liuius confules tam recenri exemplo:quantum id interfit: documen to funtlt;Quid Annibalem:utrum tandem extremus angulus bruni agri fruftra iamdiu pofcétem ab domo au^îia;an propinqua Carthago:ôf rota focia africa potenrioré armis uirifç facietdQuod iftud eonfilumcft:ibi malle decernere;ubi tuæ dimidio minores copiæ fint: hoftium multo maiores:qua ubi duobus exercitibus aduerfus und tot præliis amp;nbsp;tam diuturna Sfgraui miliria fefliim pugnandum ftecQuam compar confilium tuum parentis tui confilio finreputa.llle conful profeflus in Hifpania: utAnnibaliabalpibusdefcendentioccurreret:in Italiam deprouincia rediit:tucum Annibal in Italia fif:relinquere Italiam paras:non quia reipublicæ id utile:fcd quia tibi id amplum amp;nbsp;gloriofum cénfes eflêîficut cum prouincia óf exerciru relióto finelege:fine.S.C.Duabus nauibus Popu. Roma. ïperator fonunam publicam amp;nbsp;maieftatem imperii:quætum in tuocapirepcricIitabâf:cÔmififti.Ego.P.Cor/ nelium.P.Creipu.nobifçmonfibüpfipriuatimcreatumconfulem exiftimo. Exercirus ad euftodia euftodiam urbis arg? italiæ feriptos efienon quos regio more per fuperbiâ confules: quo terraru uez lint:traiicianr.Cum orationcaa tépus parata Fabius:rû audoritare amp;nbsp;inuererata ptudennæ fama ma/ gnam parte Fenatus óf feniores maxime mouiflétiplurefqp confilium fcnis: quam animü adolefcentia terocemlaudarent:Scipioitalocutus ferrur:óf ipfe.Qu.Fabius principio orarionis.P.C.commemo/ Muit in fentenriafua pofte obtredtarionem fufpeftam eflê:cuius ego rei non tam ipfe aufim tantum uirum ïfimulareiquam ea fufpicio uicio orarionis an rei haud fatis purgata cII.Sk enim honores fuos F^bius 1 mi

amp; fama rerum geftarum extulituerbis ad extinguendum midiæ crimctanqua mibi ab infimo quo® periculum fit:nc mecu æmulcfÂ non ab eo qui qa fupcr cæteros cxcel!at:quo me quoq? niti^n5 dim mulo:me fibiæquari nolir:fic fenem fe perfundum: amp;nbsp;me ifra ætaté filn fui pofumtanqua nôlôgius: quam quâtum mfæ humanæ fpatium eftxupiditas gloriæ extcndaturimaximaqi pars eius ïn mémo Scipio^ riam ac pofterirarem promincat.Maximo cuicp id accidere ai'o certum habeo: ut le non cum prüfen/ nis ofo tibus modo:fed cd ois æui claris uiris comparetxqdé baud diflîmulo me tuas.Qu. Fabi laudes non aßequi folum uelle:fed bóna uenia rua dixerim:fi poffim étcxuperare:illud nee tibi in me:nec mihi in minoribus natu animi ficut nolimus quéq noftn fimilem euadere ciuem:id enim nó coi^modo:qui bus iuidemus:fed reipu.amp; poene ois generis humani detrimentum fit.CÓmemorauir quâtum eflem periculum aditurus:fi in Africam traiicereuelim:ut meam quog? nôfolû amp;nbsp;reipu. amp;nbsp;exercitus uicem uideretur ualde follidtus. Vnde hæc répété de me cura exortaxum parer patruufq^ meus îterfedi cum duo exercitus eo^ propeoccidione occifi funtxü amifîæ Hilpaniæxum quattuor exercitus poenoru: quattuorçduccszoîametuarmifqptcnerétxumquæfitusacf id bellum îperatornemo fe cuenderet præter me:nemo profiteri noméaufus eflètxum mihi quattuor amp;nbsp;uiginri annos nato detuliflèt im^ perium Po.Ro.quid itafTunenemo ætarem meâ:uim hoftium:diffxultarem belli:patris patruiœ re/ Atf .q centé cladem cómemorauit.Vtrum maior aliqua in Africa:nuc calamitas accepta cft;qua tune i Hifpa oia qua nia erat^an maiores nüc funt exercitus in Africa amp;.' duces plures meliorclœ qua tunc in Hifpania fuex drent nbsp;nt fan æras mea tunc maturior hello gerendo fuit qua nunc cd fan cum Carthaginefi hofte in Hifpa/ Scipioi maiqua i Africa bellum geri aptius eft.Facile eft poft fufos fugatof^ quattuor exercitus punicos poft tot urbes ui captas;aut metu fubadas in dedirioné poft per domira oia ufg? ad Oceanum :tot regulos: totfeuas gentes:poft recepta rota Hifpaniamntaut ueftigiu belli nullum reliquu fiteleuare meas res geftas tam hercule qua fi uidor ex Africa redierim ea ipfa eleuare:quæ nuc retinendi mei caufaiut ter/ rtbilia eadem uideantur:uerbis extoUuntur.Negat adirum efle in Africamegat ullos patere portus.M. Attilium captum in Africa commémorât tanquam .M. Attilius primo acceflù ad An team offenderit nc^ recordatur illi ipfi tam ifelici imperatori patuifle tame portus Africæ:amp;: res geftas ab eo egregias primo annoÄ quantum adcarthaginenfes duces attinethnuidum ad ukimu permanfifte.Nihil igit me ifto exemplo terrueris:fi hoc hello non priorc:fi nuper Si non annis anre.xl.ifta clades accepta foret qui ego minus in Africa Regulo capto qua Scipionibus occifis i Hifpania rranceicm ƒ Nee felicius Xan tippum lacedxmoniü Carthagini:qua meparriæ mesefinerera natum efléxrefccretq; mihi ex eoipo fiducia:qd pofijt i hominis unius uirtute tantü mométi cc.At ét athenienfes audiend i funt:temere io Sialiam;omifló domi beiloxranfgrefïi.Cur ergo:quoniam graxas fabulas enarrare uacat: non AgV thoclem potins fyraeufanû regem cd diu Sicilia punico bello urcreturxi âfgreflùm in häc eädern Atri/ cam:aucrtifle eo bellü;unde uenerat:refres ƒ fed qd ultro mem inferre hoftitSi ab fe remoto pxulo alk um in difcrimen adducere:quale fit ueteribus exrernifq? exempiis admonere opus eftf maius prüfen/ tiufue ullu exemplu eflê:quâ Annibal poteft multia îtereftalienos populari fines an un tuos excindi$ uidcas plus animi eft inferenri periculu:quä propulfanti:ad hoc maior ignorapi re^ é terror bona ma Ja^ hoftium ex ppinquo ingreiTus fines afpicias Nö fperauerat Annibal fore:ut tot in Italia populi ad fedeficerétiquotdefecerutpoftcanéfem cladé:qto minus quieqï Africa carthaginéfibus firmüiacfta^ , bile ffidis focus grauibus ac Rwbis dominis fAd hæc nos etiam deferti a foeiis uiribus noftris romano

milireftetimus.CirthaginenunjhiIciuilisroboriseft:mercedeparatosnnlirtshabétafros:numidafç? leuiflirna fidci mutandæ ingenia.Hic modo nihil moræ finunaSi traicifiê me audietis;Si arderebello Africâ:ôi molientem hinc Annibalem:Si obfidcri Carthaginem.Lætiores Si frequériores ex African* pedate nuncios:q ex Hifpania accipiebatis J4as mihi fpes fubiicir fortuna.Populi romai dii foederis ab hofte uiolati teftes.Syphax Si Mafinifla reges;quo^ ego fidei ira innitar: ut bene tutus a perSdiajim» Multa quæ nucex kcruallo nó apparctibellu aperiet:Si id é uiri Si duds nó deeflè fortunæ prxbéti Si oblata cafu fledere ad côfiliû.Habebo.Q.Fabi paré quidé Annibalé:fed illü potius ego trahâ:quâü/ le me retineat.In fua terra coga pugnare eü:Si Carthago potius præmiû uidoriæ erit: q fèmiiura bru' tiopz caftella:ne qd inrerim:du traiicio:dü expono exercirü in Africa:dum caftra ad Carthaginc igt;®® ueo.repf.hiedetnméri capiat:qd' ru.Qu.Fabixü uidor rota Iralia uoliraret Annibal:potuifti prakare Hoc uide ne córumeliofum fitxótufo lâ Si poene frado Annibale negate côfulé pftare ui^ forniTuna Potifex poflé.P.Liciniü qui ne a facris abfit pórifex maximus:ideo in forré ta lôginquæ ,puinciæ non uenit.Si maxi, nerculenihilomaturiushocegocéfeo:môpficeref bellû:taméaddigniraté po.ro,fimâqî apd r^ô nÔ po/ gê^efç cxrernas:ptinebat nÔ ad defendédâ mô ltaliâ:fed ad îferéda ctiâ Africæ arma uideri nobis ani' terat ira nau enê:non hoccredi uulgariçiquod Annibal aufus fit:ncminéducé romano^i audere.Etprjotepa lia ab/ nico bello tum:cûde Sicilia certareEroriens Africa a nfis exercitibus Si claffibus oppugnatâmücm de elfe Italia certef.Africam pacatâ effé.Requiefcataliquâdo tâdiuuexata ltalia;uratureuaftcturç îuitcAfri/

ca.Caftra rôana potius Carthaginis portis îmineât:q nos itc^ uallü hoftiû ex menibus nfis uideamus Africa lit reliqui belli fedes. llluc terror fugaqu populatio agro^^idefedio focio^xæteræ bellicladcs:q in nos per.xmi.annos ingrueruntiuertanf.Quæ ad répu.pertinent;Si bellü:qd'inftat:Si prouindas: de quibus agiEdixiHc fatis eft.llla longaoratio nec ad nos pertinés fir:fi quéadmodum.Qu.Fabius ni cas res geftas ï Hifpania eleuauit: fie Si ego contra gloriam eius eludere;Si uerbis mcâ extollere uelî Neu/ trû faciam.P.C.6i fi nulla alia retmodeftia certetSi téperamento linguae adolefcens fenem uiceroata a

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^i

oixitSi r« gefliiuttaotus eaopi’nione:quam ueftra fponte conceptam animis habcretis^acilecontétus eflcm.Minus æquis animis auditus cd Scipio:quia uulgatum erat:Si apud fenatü nó obtinuiflêr:ur,p^ uinda Africa fibi decemereturiad populü cxtemplo latu^.ltacp.Qu,Fuluius:q ConfuI quater amp;nbsp;céfor . fuerat:poftulauit a C0fulc:ut paid i fenatu dicerct.Permitteret ne patribus;ut de prouiciis decernerctj' ftaturuf® eo cét:quod cenfuiflentzan ad populum laturusiCum Scipio refpondilïèr:fe quod e repub. cHec fadturumzrum Fuluius.Non égonquinignarus quid refpófurus:faüurufueeflès:quaefiui.Quip^ pecum præ teferas:temptare magis:quam confulere fenatum : amp;nbsp;ni prouiciam tibi : quam uolucris: .cxtemplo decernamus:paratam rogationé habeas.Iraœ a uobis tribuni ple.poftulo:inquit: ut fentétia mihi uideo non dicenn:quodfi in meam fententiam difcedatur:non fit ratum habiturus conful auxi ho fitis.Indealtercatio orta:cum conful ncgaret:æquum eflè Tribunos intcrcedere:quo mms fuo qf^ loco fenator rogatus fententiam diceret.Tribuni decreuerunt:fi conful fenatui de proumciis permittit ftarizeo quod fenatus cenfuerit:placet:nec de ea re ferri ad populum patiemur.Si non pcrmittit:qui de ta re fententia recufabit dicere:auxilio erimus.Conful diem ad colloquendum cum collega petiit. Po/ fierodiepmilTum fenatui eft:prouiciæ ira décrété, AltericSfuli Sicilia ôi.xxx.roftratæ naues quas.C. »Seruilius fuperioreanno habuiflltzpcrmiffumç ut i Africam fi id e repu.eflêcenferet:rraiiccret. Alten brutii amp;nbsp;bellum cum Annibalecum eo exercitu quem.L. Veturius:ólt;.QUiCccilius fortirentur iter fe. Compararentue uterin brunis duabus legionibus quas conful reliquiflct:rem gercret:lmperiumque in annum ei prorogareturxui ea prouincia eueniflêt.Et extens prater confules pratoref« q exercirP bus prouindifgp prafuturi erant:prorogata imperia.Qu.Cecilio forteeuenirmt cum conmle i brunis aduerfum Anmbalem bellum gereret.Ludi deinde Scipionis magna fre^entia amp;nbsp;fauore fpedatium celebratkLegan Delphos ad donum ex prada Afdrubalis porradum mim.M.Pomponius Matho:amp; Q.Catulus tulerunt coronam aurcam.cc.pondo:amp; fimulacra fpoliorum amp;:.x.pondo argenti fadi. Sci pio cd ut deledum haberetme^ impetrafletzneqi magnopere tetendil^nut uoluranos ducere fibi mP lires liceret:tenuit;amp; quia impefe negauerant reipu.futura claflêm ut qua a fociis darétur ad nouas fax bricandas naues aedperet.Ethruria primum populi pro fuis quilq; faculratibus confulem adiururos pollicin.Cerites frumentum fociis naualibusicomeatumcp omnis generis,Pcpulomenfes ferrû.Tarq/ nienfes linteaad uela.Volaterani armamenta nauiü amp;nbsp;frumentum.Arrenni xxx.millia fcutorum ga/ ieas totidem pila gafiaihafias longas millium quïquagira fumma pari cuiufep generis numero expie/ turos.Secures rutrafalces:alueolos:molas quatum in.xl.longas naues opus elièr, Trind cétum amp;.xx. mil!iamodiu;amp;in uiaticudecurionibus:remigibuf^ collaturos.PerufinixlufiniirufelIaniabiete; i faz bricandas naues amp;nbsp;frumenti magnum numerum. Abiete ex publicis filuis eft ufus:Vmbria populi amp;nbsp;prater hos nurfini:amp; reatini:amp; amiterninidabinufq? ager omnis milites polliciti.Marfi:peligni : mar/ a x -rudniç multi uoluntarii nomina in dafiem dederunt.Camertes cum aquo foedere cum romanis ef nbsp;nbsp;j*9

fentaohortem armatam fexcétorum hominum miferunc.xxx.nauium canna.xx.quïqueremeszdez ^^’^ tem quadriremcs cum eflènt pofita;ipfe ita mftitit operrut die quadragefimoquinto : quam ex filuis ^?

detrada materiaeflêt:naucs mfirudaarmata^ in aquam deduefa fint.Profeaus in Sitiliam eft trigi nbsp;nbsp;^ 1* ..

o naulbus longis:uoluntariorum feptem ferme milhbus in naues impofitis.Et.P.Licinius in brutiis ad duos coniularcs uenit exercitusxx eis cum fibi fumpfinquem.L.Verurius conful habuerat, Merel/ P’°* °5 lo:utqbus prafuiflêtlegionibus:iis praeflénfacilius cum aftuetis imperio rem gefturum ratus:permi fit.Et pratores diuerfi i prouincias profcdiióé quiapecunia ad bellum deeratiagri campani regionem afofla graca ad mare uerfa uandere quaftores rufli.Indicio^ permiflb:quiager ciuis campani fuiflec ut is publicus Populi Romani effet. Indici pramium eóftitutum :quanta pecunia ager indicatus cét: pars décima amp;.Gn.Seruilio pratori:urbis negotiü datum:ut campani ciues:ubicungr ex.S.C.Liceret: *bi habitarent:animaduertcret^ in eos:qui alibi habitarent:Eadé aftate Mago Amilcans filius ex mi/ uore Balearium infula:ubi hybernarat:iuuentute leda in claflêm impofita m Italiam.xxx.roftratis na/ Uibusiöc multis onerariisduodecïmillia peditum:duo fermeequirü traiccir. Genuamep nullis prafi/ dus maritimam oram tutantibus repétino aducrucepit.Indcadoramliguwalpincrdquedi quos ibi Uiotus facere poflêrxlaflêm appulit.lngauni liguru ea gens eft:bellû ea tépeftate gerebant cü tpanrerus Uaonranis.Igiturpoenus Sauone oppido alpino prada depofitaidC.x.longis nauibus i ftationé ad pra ' fidiü relidis:cateris Carthaginé mill's ad ruendâ maririma orâ:quia fama erac Scipionc eo traiedurû tße;ipfe focietate cû ingaunis:quopz gratia malcbat cópofita monranos inftituit oppugnare;amp;: ciefcc bat m dies exercitus ad fama nois eius gallis undiqi cónucntibus.Ea litteris cognita.Sp.Lucretii ne fru ftra Afdrubale cu exercitu deleto biénio ante foret latati:fi par aliudâde bcllû duce tancû mutato ori/ ï«urxurâ ingété accéderunt patnbusdtaqi amp;.M.Liuiû procôfulé ex Ethruria uolonû exercitu admo/ Uere Anminû luffcrunt.Gn.Seruilio pratori negotiû datü:ut fi e repu.céferet eflè:duas urbanas legio/ Uesxui iperio uiderctur dato:cx urbe duci iuberet.M. Valerius Leuinus Arretiû cas legiones duxit.Eif dem diebus naues oneraria poeno^ ad oûogita circa Sardinia a.C.Odauio qui prouîcia praerat ca/ Ptæ.EasCaliusfrumétomilTo Adannibalécommeatugjonuftas.Valerius pradam Erhrufeâ liguz jum^ amp;nbsp;montanoßi captiuos Carthaginé portantes tradit.In brutiis nihil ferme eo anno memorabi ■? geltum é. P eft 11 cnn a interceflerat eo anno pari clade in romanos pocnofqianfi quod punieü cxcicitiî *dpra morbû etiarn fames affecit propter lunonis Lucina templum aftatem Annibal egitabiqi aram 'ondiditzdedicauit^ cum igenti rerum abfe geftarum titulo punicis gracifqp litteris ïfculpto,

1CIPIO Poftcaquam in Siciliam ucnit uoluntarios milites ordinauit cen turiauit.Ex iis.ccc.iuuenes florétes ætate amp;nbsp;uiriû roborc incrmes circa le J habebat ignorâtes que ad ufumneq^cêturiatirneg? armani feruarentut. ' Turn ex Saciliæ iunlO5^ numéro pneipes genere amp;: fortuna.ccc.eqtes;q fe cum î Africa traiicercr:lcgit:dicq? iis:qua cqs armiCq? inftrußiarg? ornati adeflêntædixit.Grauis ea militia^cul domo terra marig?mulfos labores magna picula allatura uidebafmegp ipfos modo:fed parères tegatofg? co j rum ca cura angebat.Vbi dies q ediôa erarraduenit:^ arma equoi^ efte • derunru Scipio renucianfibi dixit quofdaeqrcs ficulo^ rang graue amp;nbsp;dû j ram hortereeâmilinam:Sigiraaîatieént:malleeosifibi tue fateri: quam i poft modüqrenres:fcgnes arg? futiles milites eé reipu.expromerét : quid jfcntirét:cû bonaueniafeauditu^.Vbiunus exiisaufusé dicerefe pror/ fus:fi fibi:urrü uclitdibcp: cérmollc militare.Tü Scipio ei:quâdo igif ado

lefeens qd fentires:non diftïmulaftimicariü ribi expediâcui ru armaxquumq? amp;nbsp;caetera iftruméra mi/ litiæ tradas;amp; rccum hïc cxréplo domü ducas: exerceas: docedum cures:cquo tradito armifqi.Cui læ^ to eSditioné accipienti und ex.ccc.quos fermes habcbar:tradit.Vbi hoc modo exauûoratû équité cum gratia fperaroris cæteri uiderût:fe gfg? excufarc:ÔC uicariû accipere,lra.ccc.ficulis romani fubftituri cqûi tes fine publica fpcnfa.Doccdoru arggt; exercedo^ cura ficuli habucrunt:qa ediflû fperaroris crat:ipfum militaruj£:g ira non feciflêr.Egregiâ hanc alam egru euafiflefcrûnmulrifgi plus rempublica adiuuiflè. Legiones fde cum inCpiceretiplurimoru ftipendio^ ex iis milites delegitimaxfe qui fub duce Marcello militauerât:quos eu optia difciplina fftirutos credcbat;tû etiam ablonga Syraeufanope ohfidione péri/ tiflimos eé urbium oppugnâdarum:nihil enf paruum:fed Carthaginis iam cxcidia agiraharaio. Inde exercitû per oppida difpcrtit.Frumétum ficulo^z ciuitatibus iperar.Ex Italia aduedo parcir.Veteres na ues rcficit;amp;: cd iis.C.Lællium pdatum mirrir.Nouas Panormi fubducit: qa ex uiridi materia raptf fa/ ôæ crant;ut f ficco hybernarct.Præpararis oibiis ad bellum:Syracufas nodum ex magnis belli mon/ bus trangllas uenit.Gratei res a qbufdam iralici generis cadem ui qua per belldceperatirerinctibus: c^ cédas fibiab fenaru repctcbât.Oium primd ra rus tuen publicam fidé:partim edidoipartf iudiciis etia in pertinaces ad obtinédam iniuria reddiris fuas res fyracufanis reftiruit.Non ipfis tantd ea rcs:fcd om/ nibus Siciliæpopulis grata fuincog? enixius ad bellum adiuuerdr.Eadé æftate f Hifpania coortd fgens bcllumxóciente Indibilnnulla alia de caufa:quâ per admirationé Scipionis:côremptu:iperarorum alio rum orto.Eum fupereflé unum dueem romanisicmrens ab Annibale fterfeóhs rebanruheo nee i Hi/ fpaniam cæfis Scipionibus alid quem mitrerenr:habuifle:6^ poftcaq in Iralia grauius belld urgererad' uerfus Annibalem:eum acccrfifum:prcrquam quod nofa tantum ducum f Hifpania Romani habe/ bantiexercitum quog; ïde ueterédeduflumirrepidaofa amp;nbsp;iconditam inde rurbam ryronum cemung talc occafioné Iibcrâdæ Hifpaniæ fore;feruird ad earn dic aut Carthaginéfibus:aut Romanis:nec mui/ cem his aurillis fed interdum utrifg? fimul;pulfos ab Romanis Carthaginéfesiabhifpanis fi confenti/ rennpelli Romanos pofte ut ab omni fperio exremo foluta in perpetuum Hifpania in patrios redirct mores:rirufgï.Ha:c taliaq? dicendo nó populates modo:fed anxetanos quog? uicinam gentem cócitat. Et alios finitimos fibi atgi illis populos.ltag? intta paucos dies.xxx.millia pcditumiquatruor ferme eg turn in fedetanum agrum quo edidum eranconuenciunr.Romani quo® imperarores.L.Lctulus : Ä L.Manlius Accidinus ne glifceretiprimo ncgiigendo bellum lundis amp;nbsp;ipu cxercitibus per agrum anxe ranum hoftico tanquam pacato clæmcnrer dudis militibus ad fedem hoftium peruenere, Trium nid lmm fpario precul a caftriseorumpofueruntcaftra.Primo per legatos nequicquam eft tcmpratuiut difcedcretur ab armisideindecum in pabularores romanos impetus repente ab equitibus hi panisfa/ dus cftcnfummiftb ab ftatione romana equitatu equeftre prælmm fuit:haud fane memorando i pab tem uilam euenru.Sole oriente poftero die armari iftrudig? omnes mille ferme paftus procul a cauris romanisaciem oftendere.Medii anxetani erâneornu dexterd illcrgctes:leuum ignobiles tenebar hif^a ni populi.Inter cornua amp;nbsp;mediam aciem inter ualla parentia fatis late feccrunt:qua equirarum:ubi te/ pus efteemirrerer.Et romani morefuo exercitum cum fftruxiftent.id modohoftidimirati funt:utP ter legioncs amp;nbsp;ipfi paren res equiti relinquerent uias,CæreRi Icntulus ei parti ufum equitis fore ratus:q prior f dehifcenté interuallis hoftidacié equires cmififtcr.Scx.Cornelio Tribuno milird imperatequi/ tes per patentes f hoftid acie uias permittereequos iubeat.Ipfc cciepra pard profpetc pcdeftri pugna tan turn moratus:dd cedenti duodecimæ lcgioni:quæ f leuo cornu aduerfus illcrgctes locara ^na cranter/ tiamdecimälegioné exfubfidiis;f prima acié firmamcntdducit.Pofteaqua æquata ibi pugnaeft;ad.L Manlid inter prima figna horranrem:ac fubfidia:quibus res poftulabat locis inducenrem : uenir. Indi/ catq? tuta ab leuo cornu eftênâ miflum a fc Sex.Corneliu procclla equeftri hoftis circunfufu^.Vix hæc dida dederaned romani eqres f medios inuedi hoftes fimul pedeftres acies rurbaucrunnfimul equiti/ bus hifbano^ uiâ imitrendiequos tlauferunnltag? omifta pugna equeftriad pedeftréhifpani defcen/ derût.Româi fpatores uttutbaros hoftid ordfes:R rrcpidarionc pauorégi amp;nbsp;nuduanauiderut figna: hortanCorât militcs:utpculfos fuadat:neu reftitui acicpatianCNó fuftrnuiflent d ffeftd fpetd barw

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i$4.

rÈm rcgulus fpfe Indibilis cu egtibus ad pedes digreflis ante pria figna peditû fe obiccinér.lbi aliquadm Indibi ' atrox pugna nenr.Tandé pofteaqua n g circa regé fcminecem reftanréidcïde pilo rerræ affixum pugna hs iieri •bantiobruri tælfs occubucrunntum fuga paflim cœpta:plurefq;cæfi;Mcquos confeedendiabegtibus tus fpatiü non fuerar ;amp; qa pculfis acrirer ifhicrunt romai.Nec ante abfcefliim é:quam caftris quoqi exue runt bofte Tredecimillia hifpanoK cæfa co die.d.cccfcrme capti.Romano^i focioruqj pauloamplius cemaxie i Icuo cornu ccciderunt.Pulfi caftris hifpani:aut g ex prælio cffugerant:fp3rfi prio per agros: deide ifuas qrŒ ciuitares redieruncTum a Madonio euocati i côfiliû:conqueftigi ibi clades fuas krepi ris audonbustelli legatos mitrédos ad arma tiadéda:dcdinonemgj faciédam cefuerüt.Quibus culpa inaudores belli Indibilécacterof^ pricipes:quo^ plaeriqi i aciececidiftentconferétibus tradétibufque arma amp;nbsp;dedétibus fefe refponfum cft.In dedinoné ita accipi eosifi Mandoniu exterofq! belli cocitato/ tes tradidiftentuiuos:fi mïus:exercitus fe iagrum illergetumanxctanorii^:amp; deiceps aliop^populo^ dufluros.Hæc diâa legaris renundataœ i confiliû.lbi Mandonius cæteriqi pricipes tompræhefi tradi Vadfuppiiciû.Hifpanis populis pax rcaaita.Stipédium cius anni duplexé frumétum fex mcfium fz Hifpâo peratumifagagj amp;nbsp;cogæcxercirui:amp; obfides ab trigita ferme populis accepri, Ira Hifpaniæ rebcllantis rum cæ tumultuhaudmagnomotuirrapaucosdiescôcitoamp;côpreftoiAfricamomnisterroruerfus.C.Læb dem bus node ad Hipponem Rhegiumeû acceftifTetduce pria ad populâdû agrû fub fignis milites fociofqi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nauales duxir.Omnibus pacis modo kuriofe agétibus:magnacladcs illaramuciigi trepidi Carthaginé ferrore ingenti cöpleuere.Clanêm romana Scipionem^ imperatoré Si fama iam fucrat 1 Siciliam traf greftum aducnifléiNec quot naties uidiflénnec quata manus agros popularetur : fatis gnari omnia in nbsp;nbsp;nbsp;*•:. ;3

maius metu augéte accipiebat.Iraq; primo terror pauorgi:deinde moeftitia animos keflit:tantum for/ tunam mutaficiut qui modo ipfi cxercitû ante mania romana habuiflênt uidorcs:totqï ftiaris hoftiu Cxercitibus oés Italiæ populos aut ui:aut uoluntate in deditionc accepiftenrni uerfo marte Africa po/ pulationes Si obfidioné Carthaginis uifuri forent:nequaquaad patienda ca roborcac romani fuiflènt: illis romana plcbcullis Lariü iuuenrute prabuiflè;maioré femp frcqucnorcgi pro tot ca fis exercitibuf fobolefcétem caterum fuam plebé imbellem in urbeiimbellem in agris eftcimercede parari auxilia ex afrisgéte adomnéauramipeimobiliatqiinfidaJam regé Syphaeem poft colloquium cum Scipione aJienarumiNec Mafiniflam aperta defedione infeftiflmium hoftem :nihil ufquam fpei nihil auxilii eP fe.Magonem ex Gallia mouere tumultus negcquam;nccconiungere fefe Annibali:amp;AnnibaIc ipfum lam Si fama fenefcerc amp;nbsp;uiribus«In hæc deflenda prolapfos ab recenti nuncio animos rurfus terror in/ ftans reuocauitad confultandum:quonam modoobuiam praclènribus periculis irctur.DcIcdus raprï inurbeagnfqi haberi placet:mittereadconducédaauxilia:munireurbem:frumcntü conuchere: ræla: arma pararcaftrucre naucs;6i mitteread Hipponéaduerfus romana clafiêm:Iam hæcagentibus nun Ous tandem uenit.L^llium non Scipioné:copiaf^ quantæ ad kurfiones agroß^ fatis fint : tranfuedas: fummam belli moléadhuc i Sicilia efic.Ita refpirarumimittiqj ad Syphacé IcgariÓes aliofg? regulos fit wandæfocictatiscaufacocptum.Ad Philippumquoç mifll.-qduccntaargenti talenta pollicerentur: üti Siciliam auti lraliam traiicerct:óiadfuosimperaroresïltaliam:ut omni terrore Scipioné retine/ rent.Ad Magoné etiam nólegati modo:fcd.xxv.naues longæikx millia peditum:odïgcnticquires:ói amp;pté elephant! adhuc magna pecunia ad cÓducenda auxilia;quibus fraetus propius urbem Romaexer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ötum admoueret:coniungcret^ fe AnnibalùHæc Carthagie parabat agitabanrç. Ad Lælliû pdas in/ genres ex agro inermi ac nudo præfidiis agentem Mafinifla fama romanæ claftis excitus cum cqribus Paucis uenir.Is fegnirer rem agi a Scipioe quæftusiquod non iam cxercitum î Africam traieciflet KuP fis Carrhaginéfibus-.^phace ipcdito finirimis bellis:quê ce num haberet:fi fpatium ad fua:ut ueTit:c5 ponenda detunmhil uncera fide cum romanis adurum:hortarerur ac ftimularet Scipioné non ceflaf. Sc quaquam regno pulfus elTencum baud conremnédis copiis affururum peditum cqrumgi. Ncc ipfi Lxllio morandum I Africa ccidaftcm credere profedam a Carthagk:cum qua abfente Scipione no fa nstutumcctcontrahi ccrtamé.AbhocfcrmoncdimiflbMafinifià:L'eIIius poftcro die naues præda onuftas ab Hippone foluit:rcucdufqi i Sicilia Mafimflk mandata Sdpioniexpofuir.Eifdé ferme die/ busnaucsiquæaCarthagkadMagonémiflæerantiiteralbigaunosiligurefqialpinosGcnuam aceef *^^gois Prunt.ln iis locis turn forte mago tenebat clancm:q Icgatorum auditis uerbis iubérium exercitus co/ parare.-quamaximas extcmplq gallorum amp;nbsp;ligurumagi utriufq? gétis igens ibi multitudo crat : cofiliu ~ habuit.Et miiTum fe ad eos uldicandos in libertaté ait:ut ipfi cernât mitti fibi ab domo pfidia:fed qua/ bs uiribusiquantoq? cxercitu id bellu geratut:in coR^ poteftate effe duos exercitus romaos unum i Gal quot;orra/ fealte^ i Ethruria eé fatis Icirc.Sp.Lucrerift fe cu.M.Liuio lundui^imulta miUia ipfis rtia armanda ^*° duobus bucibus:duobus exercitibus romais refiftatur.Galliad id fumma fua uolûtatécédiccf:

fed eu Una caftra inrra fines:altera I finitima terra Ethruria prope I cofpedu habeannfi paid fiatauxiliis ^ium ab felé eé pœnû extéplo îfeftos utrîç exercitus î agrû fuû kurfuros:ca ab gallis defyderaret : cy bus occulte adiuuari pofletiliguribus qdpcul agro urbibufqi cop^ caftra romana finrJibcra cÓfilia ec: «los arrnare iuuentuté:amp; capeflerej) parte bellûæquum elîe.Ligures baud abnucretépus modo duo rum méfiû petere ad deleûus habcdos.Interim Mago milires:gallis dimiftis da p agros co^ merce/ decóducere:cómcatus:quocg ok generis occulte ad eü a gallicis populis mittebant .M.Liuius exercitü Uolonu Ex Ethruria i Gallia traducituudufqi lucretio fi fe Mago ex liguribusppius urbémoueat:ob ‘^keparat.Sipoenus fub anguloalpiüqetusfecótincat;i3^ipfeïeadé legioecirca Ariminu Italiæ p/

TERTIAE DECADIS fidio fuwrus:Poft redin’ ex Africa .C.Lsllii:amp; Scipione ftimulato Mafihißä? adhorrationibust-ôf mi^ litibus prædâ ex hoftiû rerra ccrnétibus:rora elaffe efferriacccnfis ad rraiicicndüigprimü ireruenit ma iori mi'or cogitatio Locros urbé rcapiédiiquæ lub dcfcdioné Iraliæ defciucrar:amp;: ipfa ad pernos : fpes, au rem affedandæ cius rei ex minima reaffulfif:quod latrociniis magis:qua iufto bcllo 1 brutiis gereba rur rcs:prïcipioa numidis faüo:amp;: brutiis nó focietate magis punica;quafuoptcïgeniocongruétibu$ i eum moré:poftremo romani quom milites iam conragióe quadam rapto gaudétcsiquanm p duces 1» cebat excurfioncs ihoftium agros facere,Ab lis egreffi qdam urbe locréfes circüuenti.Rhegiumg^ ah' ftrafli fucranrJn co captiuo^i numero fabri qdam fuere:alTucti forteapud poenos mercedeepus lar*' ce Iocro^ faceré.Ii cognitia locrenfiu pricipibus:qexulabat Rhcgii:pulfi ab aduerfa fadione quæ Ane nibali Locros tradiderar.Rhegiü feconmlerant.Cum caetera percudantibusiut mos eft:q diu abfunt: quæ domi agerérur:cxpofuilknt:fpcm fcccrüt:fi redempti ac remifli forent:arcem fe iis tradituros:ibi fe habitareifidemg? fibi return omm iter carthagmefes elle.Iraqi ut q fimul delyderio patriæ agerétur fimul cupidirate inimicos uldfcédi arderenruedépris extern plo iis remifiifqecum ordinéagédæ rei có pofuiflcnt:figna quoququæ proeul sedira obferuarctupfi ad Scipionc Syrarufas j)fedi:apud qué pars exuium erat:rcferctcs fibi promiHa capriuoru cum fpem ab effedu baud abhorrentem cófuli feciflént

• Locria tribuni milimm cum iis.M.Sergiusiamp;.P.Matienus mifliiiuffi^ ab Rhegio triamillia milirü LocroS romais ducerc:amp;;.Qu.Pleminiopropraetorifcriptum:ut rei agcndæadclTer.Profedi ab Rhegio fcalas ad dn recipiU' dam altimainé arcis fabneatas porfantes:mcdia ferme node ex co loco:undc cóucnerat:fignu dederfi tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prodiroribus arcis:qui parati Itcntiamp; ipfi fcalas ad idipfum fadas cû dcmifilTcnnpIuribufq! fimul loz

cis fcadenres accepilTcntipriufquaclamor oriretur i uigiles poenojziut f nullo mem fopitos ipetu s é fa' dus:quopz gemitus primo morientiüexaudims:deïde fubita coufternano ex fomno:ÓC mmultus:dï caufa ignoraref :poftremo certiores aliis excitantibus alios:iam pro fe quifç ad arma uocabat: hoftes ï arce ene amp;nbsp;cædi uigilcsiopprcffi^ forent romani nequaquâ num ero parrcsmi clamor ab iis: qui extra urbem erant fublarus:incerm unde accidiflènoîa uana augcnte Nodurno rumulru fecifièr.Iram uelut plena ia hoftiû arce territi pocni:omiirocertam ïe:ïaltera arcem:duæ funt baud multû îter fe dînantes: confugiunt.Oppidani urbem habebant uidoribus pmium 1 medio pofiram:ex arcibus duabus pran liis quottidielcuibuscertabamr.Q.Pleminius romano: Amilcar punico pfidio præcrar:amp; accerfenteS ex ppinquis locis fubfidia copias augcbat.Ipfe poftremo ueniebar Annibahncc fuftinuiflènt romani: nifi locrélium multitudo exacerbata fupbia atq; auaricia poenorum ad romanos klinaflèr.Scipioni nlt; nunciamm cft:ï maiorcdifcriminc Locris rem ucrtKipfumqi Annibalcm aducrare: nc præfidium périclitaremr baud facile i'de receptum:amp; ipfe a Meflana.L.Scipionefrarre i præfidio ibi relido:cü pW mum æftu fretum ïclinam eft:naucs man fecudo mifit:amp; Annibal a Butroto anni baud proeul is ab urbe Locris abeft nucio præmiiro:ut lui luce pria fumma ui præliû cum romanis ac locrenfibus conft rerent:dum ipfe auerfis oi'bus i eum tumultum a tcrgo urbé îcautâ aggrcdcrctur:ubi luce eoeptam it/ uenit pugnam :ipfe nee 1 areem fe icludere turba locum ardum Ipediturus uolumnegi fcalas qbus fea' derer muros:atm!erat:farcinls 1 accruum coniedis cum baud procuI muris ad terrorem hoftiu arie® oftcndiflèncum eqtibus numidis circüequitabat urbem:dum fcalæ quæç alia ad oppugnadum cp® eflent paratur:ad uifendum qua maxla parte aggrederemr progreflus ad murum fcorpione idus: 9® proximus forte cum ftctcrat:tcrrims idc ram periculofo cafu rcceptui cancre cum iulMct: caftra pro' cul ab idu tæli cómuniit.Claftis romana a Meßana Locros mulra die fupanteacceflit. Expofiri o^s« nauibus amp;nbsp;ante occafum folis urbé igrcßi funt:poftero die cæpta ex arce a poenis pugna:amp; Annibal ia fcalis aliifqi oibus ad oppugnationé parans fubibat muros:cü répété 1 cum nihil minus:quam raie gr^ timenté parefada porta erumpunt romani ad.eeJprouidos cû îuafiflênt:ocadüt.CæterosAnnibal ut confulem adefl'efcnfit:ï caftra recepit:nunciog; miflb ad cos:q i arce erat:ut fibimetipfis confulerérino demotiscaftrisabiïnói qui ïarceerant:igni inicdotcdis:quæ tcnebant:utismmulrus hoftem mora remr:agmen fuoijz fugæ fimili curfu ante nodem aflècuti funt • Scipio ut amp;nbsp;areem relidam ab bus amp;nbsp;uacua uidit caftra:uocatos ad concioné locrenfes erauitcr ob defedioné icufauit.De audonbus fupplicium fumpfit:bonaq? corum prïcipibus alterius tadionis obegregiam fidem aduerfus romans conccHïr.Publice nee dare:ncc eripcre fe quiequam locrenfibus dixit.Romam mittcrét legatos:qua® Ou.Ple Renatus cenfuiflèt earn fortunam habiruros:illud fatis fcire:amp;: fi male de Popu.Roma.mcriri eént:1 mc * nbsp;nbsp;Iiorc ftatu fub iratis romanis futuros:quam fub amicis carthaginéfibus fuerunt.Ipfe.Qu.Pleminm »

garo præfidio^iqd arcé ceperat:ad tuédam urbé relido:cü quibus ucneratcopiisiMeflanam traica^ Ita fupbe amp;nbsp;crudclirer habiti locréfes a carthaginéfibus poft defedioné ab romanis fucrât:ut moß' cas inlurias non æquo modo aïo pati:fed ppc libeti uidere poflcnt:ucrû enmero tâtû Pleminius caré præfidii præfcdû:târû præûdiarii milites româi poenos federearq? auaricia fupauerunt:ut near mis:fed uitiis uidcret ccrtari:nihil oium:quæ inopi luifas opes potetioris faciuntiprætermiftûm i pidanos eft ab duce:aut a militibüs:î corpora ^pfo5^ î Iiberos:î coniuges îfandæ contumehæ «di^«*^ auaricia ne facroije qdem fpoliationeabftinuit:necalla modo tcmpla uiolata:fcd Proferpinx d'^ iM^ omni ætate thelauri:ptcrquâ qd a Pyrrho:q cû magno piaculo facrilcgii fui mâibus rettulir:fpoliao® cebantur.Ergo ficutante regiæ naues laceratæ naufragiis nihil in terram itegri præter facram P^*^” deæ:quamexportabâr:extuTcrât:mmquo^alio genereeladiseadé ilia pecunia omnibus contadis uiolatiôe tcpli furore iniecit:atg} îter fe duce î dixéimilité î milité rabie hoftili uerat.Sûmx rei f km*

UBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSS

Hiu»præeraf.militû pars fubco:quïipfeab Rhegio abduxerat:pars fub tribunis erat.Rapto poculo ar Art.fœ gentcoexoppidani domo Pleminii miles fugiens fcquctibus;quo^crat:obuius forte Scrgio:amp; Merie dû irer Ho tribunomilitüfuir;cui cü wflutribuno^iademptü eét poculû:prîo iurgium:deïde clamor quo^: ro.mili pugna poftremo ora iter Pleminii milites tribunorûç:ut fuis gfcp opportunus adueneranmultitudie tes eer/ fimul ac rumultu crefcente.Vidi Pleminii milites cum ad Plcmmiû cruorcÄ uulnera oftétantesmô fi tarnen ne uociferationeatç îdignatione côcurriflènt:probra F eurn ipfum iaûata F iurgiis referentes:accenfus ira domo fcfe proripuir:uocatofqi tribunos nudari ac uirgas expediri lubct.Dum fpoliâdis iis:rcpugna bantenim:militumqp Fplorabancaüxilium:tempus tcritur:repétefrequéres milites feroces rcccnti uP Gloria ex omnibus lods uelut aduerfus hoftes:cù ad arma conclamatû eét:concurrcrunt:Ôlt;!: cum iâ uio •ata uirgis corpora tribunorum uidiflênt:tû uero F multo Fpotentiorem fubito rabiéaccenfi fine rcfpe lidores ôunonmaieftatismodo:fcdFhumanitatisFlcgatumFpctumlidoribusprimüFdignumFmodûmul aderât dans fadunt:tum ipfum ab fuis Fterceptum amp;nbsp;feclufum hoftiliter laccranr:amp; ^pe exanguem nafo au/ legato ribufç murilatis relFquunr.His Meflanam nunciatis.Scipio poft paucos dies Locros adueflus cû eâm Pleminii amp;nbsp;tribuno^i audiftet.Plcminio noxa liberatouelidoç F eiufdem loci præfidioitribunis fonti buj iudicans amp;nbsp;F uFcula coniedhs ut Romam ad fenatû mittercntur:Meflânâatqî Syraeufas rediit.Plc/ Atf.Q. minius Fpotens iræ negleâam ab Sdpionc Ôi nimis leuiterlatâfuâiniuriâ rarus:nec quenquâæftimaf PlemP aliumeam litem poflê:nifi qatrodtatem eius patiédo fenfiflct:tribunos aterahiadfeiuflit : laceratofç niicru/ omnibus:quat pari corpus ullum poteft fuppliciis:Fterfecir:ncc fatiatus uiuo^ poena Ffepultos proiecit: delitaté fimili erudelitate amp;nbsp;F locrenfiû prFeipes eft ufus;quos ad çenquerédas iniurias ad.P.Scipioné profedos audiumSi q antea per libidiné at^ auariciâ foeda exempla F focios ædiderat:tunc ab ira mulriplicia æde renfamiæ arm Fuidiæ nÔ modo fiDi:fed eriam Fperatori cc.lam comitioiji appetebat tempus:cû a.P.Li' cinio litteræ Româ allatæ funt fe exercitumç fuû graui morbo affli£ftari:nec fifti potuifièmifi eadé uix înali aut grauior etiam i hoftes Fgruiflét.Ita quoniâ ipfe uenire ad comiria non potuinét:fi ira patnbus üideretur:fe.Qu.Cecihû Merellû dilt;ftatorc comitiorum caufa dilt;fturum:exercitûq?.Qu.Cedlii dimit/ li e repu.cémam ne® ufum eius ullum F præfentia eé:cû Annibal iam in hybernafe fuof^ receperit;amp; tanta Fceflèrit Fea caltra uis morbi:ut nifi mature dimitratur:nemooFum fuperfuturus uideatur:ea cô full a patribus facienda ut e repu.fideç fua duceret permiflâ.Ciuitaté eo tem pore repés religio Fuaferat inuento carmFe F libris Sibyllinis propter crebrius eoanno de carlo lapidatû Ffpedisiqdoqp hoftis alieni gena rerræ Italie bellum Ftulilîêt:eû pelli Italia uFciç poflèdi marris ideæ PefTimunre numé Romam adueöum forer.Id carmen a dcccuiris Fuentum eo magis patres mouir:quod amp;nbsp;Icgarng donum Del/ phos portauerant:rcferebant:amp; facrificantibus ipfis Pythio Apollini oFa læta exta fuiûcÂ refponfum oraculo æditum maioré multo uidoriamiquam cuius ex fpoliis dona portarét:adeflè Po,Ro.In eiufz dem fpei fumma côferebant.P.Scipionis uelut pfagienrem aium de fine belli:q depopofeiflét prouFdâ Africâ.Itag! quo maturius fatis oFbus oraculifm portédétis fefc uidoriae cÔpotes fiere t:id cogitate atep agitare:quæ ratio trâfportandæ Româ deae eHetiNullas turn F Afia ciuirates focias habebat Popu.Ro. tarnen memoresAefculapiû quoçp exCræcia quôdam haud dum ullo foedere fociata ualitudFs popu/ li caufa accerfitum :amp; iâ cûAttalo rege pp comuné aduerfus Philippû bellum coeptâ am iciciâ ecifadu/ Legati î mm eurn quâ pollet Po.Ro.caufa:lcgatos ad eu decemût.M. Valerium LeuFum:q bis conful fuerat:ac Afiam les FGræciaƒcflêrat.M.Cecilium Merellû ptorium:Sulpiciû Galbam Aediliciû:duos ôftores.C.Trez rnilïï meliû Flaccu amp;l.M.yalcnü Falconé.Hæqnç naucs qnqueremes utexdignitate Popu.Roma.adirent ad idaeâ ras tcrras:ad quas côcilianda maieftas nomini romano cét:decernût,LegatiAfiâ perentes protFus Deb mfem î phos cû defeediflent oracukim adicrunt:cÔfuItantcs ad quod negoriû miflî domo cent: pfidendi eius de Ro, quam fibi fpe Po.Ro.portéderet.Refponfum cé ferutp Attalü regé compotes eius fore:quod perereï: depor/ turn Romadeam dcuexiflént:tü curarct:utcam:quir optFus Romæ eét:hofpitio acciperet, Pergamü tadam ad regé uenerunt:is legatos comiter acceptos peffimutn F Phrygia deduxittfacruqi iis lapidé:quem ma trem deu Fcolae eé dicœ3nt:rradidit:ac deportareRomâ inffibPjæmilTus ab Icgatis.M,Valerius Falco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

nunciauftdeâapportari:qrendumuirûoptFumiciuitatecé:qcâritehofpitioaccipet.Qu.Cecilius Me tellus didator a côfule F brutiis comitio^ caufa didustexercituf^ eius djmiHùsimagifter cqtum.L.Ve turius Philo.Comitia p didatoré habita:c5fules fadi.M.Cornelius Cethegus:Publius Sépronius Tu/ ditanus abfens:cû puFeiâGrædâ haberet,Prætores Fde creatiClaudius Nero.M.Martius ralla.L.Scri/ bd^Cor bonius Libo.M.Pôponius MathoComitiispadis:didator fefe magiftratu abdicauit.Ludi româi ter: plebeiifepties Fftaurari.Curulcserât Acdiles.Gn,6i.L«Cornelii.L«Létulus.HifpaniâpuFdâhabebat:ab Q«bern fens creatus abfens eu honoré §eirit.T.Claudius Afellius:Marcus lunius Poenus plebeii Aediles fuerût nbsp;nbsp;®™“

Aedé uirtutis eo anno ad porta capenâ Marcus Marcellus dedicauit:feptFodecimo anno pofteaq a par Tudira te eius prFo côfularu uota i Gallia ad Claftidium fuerat:amp; flamé martialis eo anno é mortuus Marcus nbsp;nbsp;nbsp;j^“*

Aemylius regulus Negledæ eo biénio res F Græcia erât.Itaç Philippus Aetolos defertos ab Romanis Aedes cui uni fidebat auxilio:qbus uoluit côdidonibus ad petendam amp;nbsp;pacifcendam fubegit pacem:quod ni uirtutis fiomni ui perficcre maturaflêt:bellanté eurn cum ætholis.P.Scmpronius pcôful fucceflor Fperii mif/ fus Sulpicio cû decemmillibus peditum :6ó mille eqtibus:amp;l trigFtaqn^ roftratis nauibus:haud paruû momenrû ad opern ferendâ fociis:oppreflilkt.Vixdû pace fada nûcius régi uenit. Romanos Dyrrha/ chiû ucniÆ:parthenofç amp;; ppFquas alias gétes motas eé ad fpé nouâdi res.Dimallûm oppugnare. Eo feauerterât romani ab «tholo^rquo mifti erât auxilio;irati qd fine audoritate fua aduerfusîœdus cû

rege paeem fcdflênt.Ea cum audiflet Philippus:ne qui motus maior in fînirimis gentibus populifque orirefurimagms ttineribus Apollonia contendit:quo Sempronius fe recepcrar:miflb Vedorio legato i cum parte copiat^^.xv.nauibus ï Actholiam ad uifendas res pacemç fi poflenturbandam.Philippus agros Apolloniatium uaftauit:ad urbé admotis copiis poreftatem pugnæ romano fccir:quc pofteaqua quietum muros raturaodo tueri uidinnee fatis fidens uiribus ut urbem oppugnaretxu romanis quo/ que ficut cum ætholis cupiens paeem fi poflct:fi minus îducias faccremihiî ultra irritatis nouo certami ne odiis i regnum fe recepit.Per idem tempus tædio diutini belli epiroraeiremptata prius romanoruni Paxcû uoluntate legatos de pacecommuni ad Philippum miferc:faris confidere conuenmram eam affirmât Philip/ tcs:fiad colloquium cum.P.Sempronio îperatore ueniflêtcfacile îpcratum:ncgp cnim ipfius qdem rc/ po nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gis abhorrcbat;animus:ut i Epirum tranfiret.Pcnice urbs eft E piri:ibi prius collocutus rex cum Ero/

po:amp; Dardai Philippo epirotarum prætoribus:poftca cum.P.Sempronio congredimr. Affuit collo/ quio de Animander athamanum rexÄ ma gift ra tus alii epirotarum amp;nbsp;a ca man um, Primus Philippus prætor uerba fecit:amp;.' petiit fimul ab rege amp;nbsp;îperatore romano:ur finem belli faccrent:darentq? eâ epi/ rotis ueniam.P.Sempronius condiciones pacis dixit:utparthcni:amp; DimaHumÄ Bargulum:amp;: Eugc nium Romanorum eént.Atinthanias miflus Romamlegatusadfenatum iperrafle ut Macedonia ce/ dcrct.In cas condiciones cum paxconueniffet:ab regefoederi afcripri.Prufia BithyniæiAchæi : Bocrii: Theflalia acarnancs epirotxiab romanis ilicnfes: Attains rex PIcurarus:Nabis lacedxmoniorum tyran nus:elei:meflenii:athcnicnfes.H£ec conferipta modo confignataç funt:amp;: in duos menfes mduciæ ft/ óta?:donec Romam mitterenmrlcgati:ut populus i has condiciones pacem luberctiiuficriltcp omnes tribusiquia aucrfo i Africam bello oi'busaliis i praefentia leuariuolcbantbellis,Sempronius pace fada ad confulatum Romam deceffïr,P.Sempronio.M.Cornelioconfulibus:qntufdecimus is annus puni/ ci belli crat:prouîciæ Cornelio Ethruria cum uetere exerdtu.Sempronio B rutii ut nouas fenberet le/ gioncs decrcræ.Præroribus.M.Martio urbana.L.Senbonio Liboni peregrina amp;eidem Gallia.M.Pô/ ponio Marhoni Sicilia.T.Claudio Neroni Sardinia euemt.P.Scipioni proconfuli cum eo exerdru cû^ eaclaflc:quam habebatiprorogatum îannûm i'periumcft;item.P.Liciniout brutioscum duabus 16/ gionibus obrincret:quoad cum cum îperio î proukia morarixonfuli e republica uifum effet iamp;.M.LP uio:amp;»Sp.Lucretio cum binis legionibus:qbus aduerfus Magonem Gallia: prxfidio fuiffent: prorogé turn ipcrium cft:amp;.Gn.Odauio:ur cum Sardiniam legioncm quc.T.CIaudio tradidiffènipfe nauibuï longis.xl.maririmam oram:qbus finibus fenatus cenfuiffêtitutarcturM.Pomponio prærori i Sicilia cannenfis cxcrcitus duæ legionesdecrctæ funt.T.QuîtiusTarentum.C.HoftiliusCapuam proprxXf ficur priore anno cum uetere uterq? præfidio obtinerent.De Hifpaniæ îperio quod î cam prouindam duos proconfulrs mitri placeretilatum ad populü eft. Omnes tribus cofdcm.L.Cornelium Lcntulum amp;.L.Manlium Accidinumproconfules ficut priore anno tenuiffcnt:obtincre cas prouïcias iufférunO Confulcs dclcdum habcre iftirucruntifiC ad nouas feribendos î brutios legioncsÄ ïde cæterorunuita enim lufff a fenatu erannexerdruu fupplcmentû:quâquâ nondum aperte Africa prouicia erat décréta: occultantibusiid credoipatribus ne præfeifeerentcarthagmcnfcsitamcn î cam fpem ereda ciuitaserat: in Africaeoannodcbellatüiriifinemg?bcllopunicoadeue.Impleueratca resfupftirione afos:proni^ amp;nbsp;ad nunciandaÄ ad credéda prodigia erat.Ea plura uulgabamnduos foles uifos;amp; node îterluxiffe: amp;nbsp;facem ftellæ feptics ab ortu folis ad occidétem porrigi uifam.Tarracinæ porrâ:Anagninæ porta : ^ multis Jocis muru de cxlo tadü.In æde lunonis Sofpire Lanuuini cd horrédo fragore ftrepitu xditü: coBz procurado^z ca dié und fupplicatio fuit:amp; nouédiale facrum:quod de cælo lapidatd effet: faduW' Atf. n/ nbsp;nbsp;Bo acceffir confultatio de matre Idæa accipienda;quâ præterquam quod.M.Valerius unus ex lega/

digia g/ ^s regreffus adutum in Italia fore nundaucranrecens nuncius aderat Tarracinæ iam ec. Haud parua; da fepti ^ indicium fenatum tencbat qui uiropnmus in ciuitateeét:ueram certeuidoriam cius rei fibi qfq“® es legut rnallcnquam ulla imperiaihonorefuefufffagio leu patrum:fcu plebis delates. Patrelconfcripti.P.S6P qd010 pionem filium eins qui î Hifpania occidcrariadolefcentem nondum quæftorid iudicaucrunt îrota d/ placet uirareuirum optimum cffcld qbus uirtutibus ïdudi ita iudicaucrït:ficut traditum a proximis me/ Adutd monæ remporum illorum fcriptoribus libens pofteris tradidcrim : ira cas opiniones coniedftndo ederi/ rem uetuftate obrutam non îtcrponâ,P,Cornelius cum oibus matronis Oftiam ire luff'us obuia des: ter,P. nbsp;nbsp;’^ cam de naue acapere:ôi î terram elatam tradere referendam matronis:pofteaq nauis ad hoftiüam

Scipio ^’5 tyberini acceflït:ficur erat iuffus:in falum naue euedus a facerdotibus eam acceffir cxrulit^ 1 terra, nafica nbsp;nbsp;Matronæ priores ciuitatis:ïter quas unius Claudia: Quiriæ ifigne eft nomé:accepere:cui dubia:ut tra

R0.0Î/ ditur antea fama clarioré ad pofteros tam religiofo miniftcrio pudicitiam fecir.Erp manus fuccedetei urn deîdealiæaliis omnieffufaciuitateobuiam:turibulisanteianuapofiris:qua perferebaturatg? accenfo optius ture:prxcantibus ut uolens propidagi urbé Roma iniret:i xdem uidorix:qux eft î palatio: pertuler« ludica/ deam pridieidusAprilisiiOy dies feftus fuit.Populus frequens dona deac îpalatio rulir:lcdiftcrniumç tus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ö^ Jtidi fuere:megalenfia appelIara.Cum de fuppleméto legionum agcreturiqux î prouidiserant : tem

dau/ ptts effe a quibufdam fenatoribus fubiedu eft:quæ dubiis î rebus urcungi tolerata eflcnt:eo dempte ia di3 tandem dcü benknitate meru nó ultra pati.Ercdis expedatione patribus fubiecerunticolonias btinas Quïtia duodccim quæ.Q.Fabio;amp;:.Q,Fuluio côfulibus abnuiffent:milites dare:eas annum iam ferme fexW uacationem militix quafi honoris caufa amp;nbsp;bcneficii habere:cu interim boni obedientefm foeiipro at$ obfequio imperii romani continuis omnium annoj^ deledibus exhaufti effènt.Sub hac uocé nó/

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^is

Da memoria m^is patribus renouata rei propeiamobliteraræ eft quam irrtata.Ira^ nihil prius rez Nouu î fore co fuies pafli decreuere:ut confute magiftratus denofç pridpes Ncprc;Surrio: Ardca:Calibus: AI derre ba:Carfcohs:Sora:Sinueflâ:Scria:Cercæis:Narnia:Interatnne:eænâœ coloniæ in ea câerât:RonaâcAd dantes rentuis imperaréttquâtû quæg? card colonial militum plurinaû dediflét Po.Ro.cx quo hoftes i Iralia miliriâ cflènt:duplicatij cius fummæ numeruna pedirum darerÄ' eqtcs cétenos uiccnos. Siquaearù numeiû decreru fquitum explere nÔ poflct:pro egre uno très pedites liceret darc pedites equirefg? qua locupletiflimi le gcrentur:mitrercturœ ubicungj extra Italiâ fupplcnaento opus effet: fiqui es iis reeufarét: retineri cius coloniæ magiftratus Icgatofgî placere negî fi poftularct:fenatum darupnufquâ iperata fedflent.Stipe/ dium pterea iiscoloniis.iii.milliaæris affes fingulos imperariexigiç quotânis:céfumg? in iis eoloniis 3g' ex formula ab romanis céforibus data.Dare auté placere eâdem:quam Po.Ro.deferrig! Româ ab iuraris cenforibus coloniarum priufqua inagiftratuabirent.Ex hoc.S.Caccitis Româ magiftratibus primonbufij carum coloni^:côfules cû milites ftipédiû^ impanentrahi aliis magis reeufare ac reela Diare,Ncgare rantu militûeffici pofle:uix fi fimplû ex formula iperetur:cnixuros orare atgt obfecrarc: Dt fibi fenarûadiréacdeprecari liccret:nihil:fe quare periremento deberét:admififfe : fed fi pereûdum efiâ foretmegs fuû dcledîü:neç iram Po.Ro.ut plus militû darent:quâ habér:poflc cfïicerc.Côfules ob ftinari manere legatos Romæ iubét:magiftratus ire domos ad deledus habédos:nifi fumma militû: quæ imperara eét:Româ adduûa'neminé is fenatû daru5i.Ita pcifa fpe fenarû adeundi depræcâdiœ de Icdus î iis.xii.coloniis per lôgam uacationé numéro iunio^audohauddjfficulter eft j)fcdus Altéra itidem res propc arque lôgo negleda filctio relata a.M.Valerio Leuino é:qui priuatis collatas pecunias feac.M.Claudio côfule reddi tandem æquum eé dixit:ncc mirari quéquam debere î publica obligara fide fuâ pcipuam curam cé:nam pterq qd aliqd pgt;pric ad côfulem cius anni quo collatæ pecuniæ cent: pf rtinercr:etiam fe audio ré ira côferédi fuiflè i îopia ærani nec plebe ad triburû fufficicte. Grata ca pa/ tribus admonitio fuitciuffifj referre côfulibus decreuerunr:ut tribus pefionibus ea pecunia foluerctur primam pfentem ii qui turn eént:duas tertii 6d quiti cófules numerarét.Oés deide alias curas una oc/ cupauit;pofteaquam locréfium clades quæ ignotæ ad earn dié fuerat:legatorum aduétu uulgatæ funt: nec rani.Qu.Plerninn fedus quam Scipióis in co aut am birio;aut negligentia iras hominum irritauit. Decern legati locréfium obfiri fquallore amp;nbsp;fordibus î comitio fcdétibus confulibus:uelaméta fupplicü ramos oleæ:ut græds mos eft:porrigétes ante tribunal cû flebili uociferatiôe humi ,pcubuerût.Quæ/ tentibus côfulibus locréfes fe dixerunt eé pafïbs*ca a.Q.Pleminio legato romanifç milinbus:quæ pa/ ti ne carthaginéfes quidem uelit Po.Ro.rogare uti fibi patres adeüdi deplorandig? erumnas fuas pote/ Raré facerent.Senatu dato:maxïus natu ex lis Scioüquit:quanti æftimentur noftræ apud uos qucrelæ P.C.plunmü in eo momenti cé:fi ,pbe fciatis amp;nbsp;qüo proditi Locri Annibali fint:amp;: qüo pulfo Anniba/ Loeren lis pfidio reftiruti in dicioné ueftra:gppefi amp;culpa defedióis proeul a publico cÔfilio abfit:amp; reditû in fiû ofo uefirâ dicioné apparcat:n5 uolunrate folû:fed etiâ ope ac uirtute noftra magis indignemini bonis ac fi delibus fociis tam atroces at^ îdignas iniurias ab legato noftro militibuf^ fieri.Sed ego cam utriufg? defedionis noftræ in aliud repus differédam arb'itror eé dua^i régi gratia:unius ut corâ.P.Sdpione : g Locros recepinqui« oîum nobis redepperamœ fadoK é tcftis:agat:alrcnus qd qualefcunç fumus: tarnen hæc quæ pafli fumus:pati no debuimus.Nô pommus diffimularc.P.C.nos cû pfidiû punicû in arce noftra haberemus:multa foeda 6f indigna a præfedo pfidu Amilcare:amp; ab numidis afrifgi paflôs cffe:fed gd ilia funt collata cû iis:quæ hodie patimur lt;Cû bona ucnia qfo:audiatis.P.C.id qd iuitus elo quar.ln difcrimîeé nunchumani^enus:utrû uos an carthaginéfes pridpes orbis terra^ uideâtunièd fi ex lis quæ Iocréfes:aut ab illis pam fumus:aut a ueftro pfidio nûc cû maxie patimur : æftimandû ro/ manum ac punicum îperium fit:ncmo nÔ illos fibi quâ uos domios popter:ÔC ramé uidete queadmo/ dum locrefes î uos atari fint:cû a carthaginéfibus iniurias multo miorcs accipcremu^:ad ueftrû îpera/ tore confugimus:cû a ueftro pfidio pluiq hoftilia patiamur:nufquâ 31io:qua ad uos qrelas detulimus: Aut uos refpicietis pditas res nfas. P.C.aut ne ab dns gdem îmortalibus qd pcemurigcô fupereft.Qu. Pleminius legarus miffus é cum pfidio ad recipi^os a carthaginéfibus Locros:amp; cû codé ibi relidus é præridio:1 hoc legato nfoidanr.n.aium ad loquendû libere ultimæ miferiæ:nec hoîs qcquâ eft parref/ conferipn pter figura amp;nbsp;fpecié:ncgi romani ciuis pter habitum ueftitû^ amp;nbsp;fonum latiæ ]îgue:peftis ac bællua imams quales fretum quôdam:quo ab Sicilia diuidimur:ad perniciem nauigâtiû circunfediffe amp;bulæ fcrunt:ac fi fcelus libidinemçp amp;nbsp;auaridam folus ipfe exercere î fodosueftros fatis habcret:unâ profundam gdem uoraginé ramé pariétia noftra expleremus.Nunc oés céturiones militefque ueftros adeo î promifeuo licétiam at^ iprobiraté eé uoluit.Pleminios fccit:oés rapiunt:fpoliant:uerbcrât: uul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

nerant:occidunt:côftuprant matrpnas:fiunt î uirgies îgenuos raprus ex côplexu parcntû:pucros quot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

tidiecapit urbs noftra:quottidiediripirur:dics nodefg paffim oia mulicrû puerorumgi:g rapiuntur atgafporrantur:ploratibusfonanr.Mircrur:qfciatquomodoaurnosadpanendû fufficiamus:aut il/ Ios:g faciunt nôdum tantale iniuriarû faderas ceperit:ne^ ego exegui pomimmec uobis opus eft audi refingu!a:q paffi fumus:cômuniter oia ampledar. Nego domum ullam Locris:nego quenquam ho/ “’ ®^‘^ mineexperté iniuriæ eé:nego ullû gémisfccleris libidinis acauaridæ fupefle:qd'in eoIJ^ ullo:q pati po ôO^iy merit:præt€rmiffum fir:uix ratio iniri poteft:uter cafus duitaris fitdeteftabilior:cum hoftes bello ur/ wnicepere:ancum exitiabilis tyrannus uiat^armisoppreffit:omnia:quæcapræurbes patiuntur:pap huc;p/gt; fi fuinus:ô:cû maxime patimur patfcfconfcnprioiaiguæcrudeliffimiatçpîportuniffuiu tyrâni fede/ ^“

ra in oppreflos dues sedût.PIeminius î nos libcrofç noftros côiugcfq? ædidft.Vnum eft:de quo nomi nahm;amp; nos queri religio îfixa animis cogat:amp; nos audireamp; cxolucre rempublicâueftrâ religione :fî ira uobis uidebié:uclimus.P,C.uidimus enim cû quâta cerimonia nô fold ucftros colatis deos:fed eriâ externes accipiaris. Fand eft apud nos Proferpinæ:de cuius fanditate tépli credo aliquâ famâ ad nos p/ ueniflè Pyrrhi bcllo:q cd ex Sicilia rediens Locros claflê pter uehcref :iter alia focda:quæ propter fidcm noftrâ erga uos in duitaté noftrâ facinora a:didit:thefauros quoç Profcrpinæ itados ad eâ dié fpolia/ uit:at^ ira pecunia î naues ipofita ipfe terra eft pfcdus:Quid ergo euenit.p.cfclailîs poftero die foedif fima tcpeftate lacerataroéfq; naues:quæ facrâ pecunia habebât:in littora noftrâ cicdæ funt:qua tâta cia de edodus tâdé deos eé fupbiifimus agnouir:rex pecuniâç oém côquifitâ in thefauros Prolèrpinae re/ ferri iuflîr:nec tamé illi:unquâ poftea ^fpere quicquâ cucnit:pulfufgî Italia ignobili atœ ihonefta mot te temere node ingrefliis Argos occubuit.Hæc cd audiîïèt legatus nofter tribuniç miîitd amp;nbsp;mille alla: quæ nô augédæ religionis caufa fed pfentis dcae:numine fæpe côperta nobis maioribu^ noftris lefc/ rebamus:aufi funt nihilominus facrilegas admouere manus itadis illis thefauris:amp; nefanda fcipfos ^ da ac domos contaminate fuas:amp; milites ueftros:qbus p uos fidemqp ueftrâ.p.c.priufq eo54 fcelus ex/ pietis:ne^ îItalia:neœ i Africa quicq rei geflcriris:nequod piaculi cômiferunr nô folum fuo fanguinc: fed etiâ publica clade luant:qq ne nunc quidé.P.C.aut i ducibus:aut î militibus ueftris ceffat ira deæ:ia aliquotiens îter fe fignis collatis côcurrerunt:dux alrcrius partis Pleminius:alrerius duo tnbuni militâ erant:nÔacrius cum carthaginéfibus:quâ ipfi iter feferro dimicaucrdt:pbuiflcntç occafionem furore fuo Locros rccipicdi Annibali:ni accitus a nobis Scipio îterueniflct. At Hercule milites contados facri legio furor agitat:in ducibus ipfis puniédis nulld deæ numen apparuit:imo ibi præfcns maxime fuiiï uirgis cæfi tnbuni ab legato funt:legatus deîde infidiis tribuno^ îterceptus:præterq qd' toto corpore Iaceratus:nafo quoœ auribufq? decifis exanguis é rclidus.Rccreatus deide legatus ex uulneribus trib«J nos milird in uincula cóiedos:deide uerbenbus affedos feruihbufcp oibus fuppliciis trucidatos cruch do occidit:mortuos deide prohibuirfepeliri.Has dea poenas a tépli fui fpoliatonbus habet:nccantelt;le finet omnibus cos agitare funis:quâ repofita facra pecunia i thefauris fuerit.Maiores quoda noftri gr* ui crotonenfid bcllo:quia extra urbé tcmplum é:tranfFerre i urbem cam pecunia uoluerunr:nodea^ dita exdelubro uoxeft:abftincrét manus dea fua tcmpla defcnfuram:qa mouédi ide thefauros ineufl* erat religio:muro circundare téplum uolucrunt: Ad aliquantum ia altirudinis excirata crât moenia : lt;^ fubito collapfa ruina funt.Sed amp;nbsp;nunc:amp;: tuc:amp; fepe alias dea fua fedem fuumq^ tenwlum aut tutata^ aura uiolaton bus grauia piacula excgit:noftras iniurias necpotcft:nec pqfllt alius ulfcifci quam uos.P* C. Ad uos ueftramœ fidc fupplices confugimus:nihil noftra intereft:utiu legato fub illo pfidio LoctoS enêfinatis:an irato Annibali Si. poenis ad fupplicium dcdans.Nó poftulamus:utcxtemp o nobis deal’ fente indida caufa credatis:ucniat:coram ipfe audiat:ipfe diluat:fi quicquâ fceleris:quod homo in hoz mines adere poteft:i nos praetermifitino recufanius:quin amp;nbsp;nos oia cadem irerd:fi pati pofn.imus:f“ tiamur:amp;: ille omm diuino humanoç liberetur fcelerc.Hxc cd a legatis dida eflcnt;quafiflctg? abi^ Qu,Fabius:detuldÏênt nc cas querelas ad.P.Scipioncm:refpôdcrunt miftbs legatos eile: fed cum b^ apparatu occupard cflê:amp;: i Africam aut lam traieciflc:aut poft paucos dies traiedupi:amp; Icgati gratiaif’ quanta ciTet apud iperatorcm:cxpertos eflc:cum iter eum amp;nbsp;tribunos cognita caufa tribunos in u*^^ Ja coniccerit:lcgatü æque fontem aut magis etiâiea ptâte reliquerit.IuiTis excedereextéplo legatis no*^ Scipio Pleminius modo:fcd ét Scipio pricipd orationibus laccrari:anrc omnes.Qu.Fabius natum eu ad cor^ ab ob/ rumpendam difciplinam m ilitarcm argucre,Sic amp;nbsp;in Hifpania plus prope feditione militum :qua bee tredato ^® amiflum extei no fiC regio more amp;nbsp;indulgcre licentiæ militum :amp; fxuire in cos, Sententiam demde riba amp;nbsp;î æ^^ie trueem orationi adiecit.Plcminium legatum uindum Romam deportari placcre;amp; ex uineu^ èmis a causam dicerc:ac fi uera forennqua: locrenfes querercntur:in carcere necari:bonaque eius publié; j fabio Ia Scipioncm:quod de prouincia decefliflèr iniuflu fenatus:reuocariagig? cum tri.ple.ut de im peoh ceratur abrogando ferrent ad populum.Locrenfibus coram fenatum refpondere quas fibi iniurias fadas que'

teren tur:cas neg; fenatd neg; Popu.Roma.uelle fadasmiros bonos fociofç amicos cos appeUarid*^ ros:coniuges quxg; alia erepta cïrent:rcftitui:pecuniam:quanta ex thefauris Profcrpinæ fublata conquiri:duplâç pecunia in thefauris rcponi:amp; facrum piaculare fieri:ira ut prius quam ad pontificum referretur:quod facri thefauri moti aperti uiolatiç cént:quæ piacula quibus düs : noftiis fieri placeret:milites:qui locris eflènnomnes in Sialiam tranfportari:quartuor cohortes fof rum latini nominis m præfidium Locros adduci.Prort^ari co die fententiae accenfis ftudiis ,p ne:^ aduerfus Scipioné non potuere propter Pleminii facinus locrenfiumœ cladem.lofius etiam J® cufarum amocnitate frui.Carthagincm atçp Annibalcm cxcidifîc de memoria: exercitum ®'^^^‘L^ centia corruptum:qualis Sucrone in Hifpania fuerit:qualis nunc Locris fociis magis quâ hofti n®^ dus.Hæc quaquâ parrim ucra:partim mixta:eoq5 fimilia ueris iaélabantur:uicit tarnen.

Q «Me/ tentia:qui de caeteris maximo aflênfu de Scipionis caufa diflènfit.Qui enim côuenire:quem amp;nbsp;^ telli fen ciuitasiuucnéadmodûunumrecupcrandæHifpaniacdelegeritzducéqpreceptaab honibus ^ tétia p adimponendû punico bello fmcm creauerit:confulcm fpe deftinauerit Africam fubaôurum:An Sapiôe km ex Italia dctradurumxum répété tanquam.Q.Pkminium in dida caufa propc damnat* ®^ ”*

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i lt;7

uincfa reuocari^cü «:qnT ï fe nefana fada locréfes quereréf':ne præfente quidé Sdpióe faéla dieeréE: ïicqpaliudiquapanériaaurpudonquod legato pepercifléfdfimulari poflet.Sibi pIacere.M.Pofnponiü prorem:cui Sicilia prouida forte eucniflêt:rnduo ^ximo ï proufda ^fidfci: cofulis decé Iegatos:quos us uideret ex fenatu Iegere:quos ciim prove mitrercr;amp; duos tn.ple.arg? aediJem: cü co confdio cogno fcere ptorem: fi ea:quæ locrenfes fada gierentumufTu ac uoluntare PuDlii Scipioms fadaeflent: ut eu de prouincia decedere iubercnt:fi Publius Sdpio iam in Africam traiecifiêtïtribüni plcbis atque ædilis cum duobus legatis:quos maxime prætor idoneos ccnfuifïetun Africam proficifcerentur: tribunn arz , que ædihs qui reduccrent inde Scipionem: Icgati: qui exercituipraeeflent: donee nouus imperator ad cum exercitum ueniflet.Sin Marcus Pomponius amp;nbsp;decern legati comperiflentmeg^ iuflumeç uolun/ tare.P,Scipionis ca fada eflérut r exercitu Scipio mancret:bellumcp:ut pfopofuiiÏèt;gereret.Hoc fado. S.C.cü tribunis plebis adum eft:ut compararent inter fe:aut forte Jegerenr.-qui duo cum ptore ac legaz tis irenr. Ad collcgiu pontificum relatum de expiandis:quæ Locris i réploProferpinæ rada uiolata ela tacp inde eflênt:tribuni plebis cum præroreicC decéIcgatis^fcdi.M.CIaudius Marccllusiamp;.M.Cicius Alio lo Alminrus ædilisplebis daruscft:qué:fiautin Siciliaptorisdidoaudiensnóefïctfcipio:aut i Africam coCin/ traieciflêt: cophendcre tribuni iuberét:ac iure facrofandæ pratis deducerét:prius Locros ire;qua MeP ciu ali/ fanam confiliü erar.Cætcçz duplex fama efbqdad Pleminium attinet;alii auditis:q Roma? ada eflent metü 1e in exilium Neapolin eunté forte in.Qu.Metellü unum ex legatis incidiflè;amp;;ab eo Rhegin ui retradu gere eft aliiabipfo fcipionelegatucum.xxx.nobiliffimisequirii miHumiq.Qu.PJennnium in carhamasÄ cü eo feditionis principes coniicerent.Ii oés feu ante icipionis:feu turn ptoris iuffu tradifi in cuüodid rhe' ginis funt: prætor legatiq? Locros profedi prima;f(curi mandatü erat:religionis curam habuere:oém •n. facram pecumaïquæcp apud PIeminium:quxqp apud milites eratxonquifi ta cum ca:qua ipfi fecun attulerantun thefauris repofuerunt:ac piaculare facrü fecerunt.Tunc uocatos ad concionem milites 5/ tor figna extra urbem cherre iubct:caftraq^ in capo Iocat:cum graui edido;fi qs miles aut in urbe reftP tiHctiaut fecum cxtuliffenquod fuü non cßctdocrcnfibus fe pmitrerc: ut quod fun quif^ cognofcerct phenderet:figd non cópareret:repcter£t:ante oia libéra corpora placere fine omni mora Jocréfibus re/ ftituimon lern defundi^ pœna:qui non rcftituißet.Locrenfiü deinde concionc habuitiatcp iis liber ta tem liege far huas populu romanum fenarûm reftiruere dixir.Si quis Pleminiû:aliumue aceufare uclir. Rhegiû fefequeret.Side.P.SapioneplubricequeriuelIent:ea:quæ Locrisncfaricideos hoiefep fada efientnufîù aut uoluntate.P.Scipionis fada eédegatos mitterét Meflânanuibi fecum côcilio cognitu/ rum .Locréfes prætori legarifq? amp;nbsp;fenatui ac populo ro.gratias egere:fe ad Pleminium accuiândum itu ros:fcipioné quâq parum iniuriis ciuitatis fùæ doluerit eum eé uirü:quéamicum fibi: quâinimicum mallentenê:procertofehabere:ne9iunu:necp uolütate.P.Scipionis tottam nefandacômiflà;fedaut Pleminio nimiü:aut fibi parum creditû:aùt natura infitü quibufdam cé:ut magis peccare nolmquam fans animiad uindicâda peccata héant.Et prætori:amp;: concilio baud mediocre onus demptum erat de ScipionecognofcédKPIeminid:amp;alios trigîtahoiescum eodânauerût:atg?incathænisRoma mifez Att.Sei mnt.îpfi ad Scipione ^fedi funt:ut ea quoç:q uulgata fermonibus erat de cultu ac defidia Ipcratons pióis cö folutaq? militiæ difciplina coperra oculis referrét Romaiueniétibus iis Syracufas Scipio res non uerba filiü i fe ad purgadü fe pparauir:exercitü oém eo couenire clalïcm. expediri luffintaq dimicâdû eo die terra ma/ purgan li^eét cü carrhaginéfibus. Quo die uencrût hofpirio comiteraccepti:poftero die terreftres naualcfç do Xercitus non iftrudos mô:fed hos dccurrentes clalïcm ïportu fimulacrü amp;nbsp;ipfam ædenté naualis pu/ gnæ oftédit:tum circa armamétaria amp;nbsp;horrea aliüq^ belli apparatum uifendum pror legatiç dudi:ta/ fa^ admiratio fingulape uniuerfarûq; rci^ îculîà:ut faris crederent autillo duce:at^ exeveitu uind car/ ihaginéfem populu:aut aho nullo poflê;iuberér:qd dü bene uerterét:traiicere:amp;: fpeicôceptæ quo die ilium oés céturiæ priorem côfulé dixiflênt:primo quoep tpc com porem Po.Ro.facerent:adeoç lætis indeanimis profedi funt:tanquâ uidoriam non belli magnificum apparatum nüciaturi româ eflent«

Pleminius quig? in eadem caufaerant:pofteaq Româeft uentum:cxtemplo in carcerem conditi:ac primo pdudi ad popùlum ab tribuis apud præoccupatos locréfium cladeaîosmullum mifericordiæ îoeum habuerunt.Poftea cum fæpius producerentur:iam fenefeenre îuidia mGliebanf’iræ;amp; ipfa de/ formitas Pleminii memoriagi abfentis Scipionis fâcilius eos ad uulgum cÔciliabat;mortuus eft ramé prius in uinculis:quam iudicium deeo populi perficeretur.HücPleminium Clodius Licinius î libro tertio regi romana^i refert ludis uotiuis:quos romæ Africanus iterum conful faciebarxonatüp quoP dam quos pretio corruperat:aliquot locis urbem îcendere:ut frangendi carceris fugiédiqi haberet oc/ cafioné:patefado dein fcelere:delegatum in Tullianü ex.S.C.De Scipione nunquâ mû in fenatu adm nbi oés legaticp amp;nbsp;tribuni elaflém earn exercitum ducéç uerbis extollétcs effecerunt: utfenatus cenfe ret primo quoqj tépore in africam naiiciédum.Scipioniq! permitreretur:ut ex iis exercitibus: qui î Si/ dlia eflênt:ipfi liceret:quos in africâ fecum traiiceret:quos prouinciæ relinqueret præfidio. Dum hxc ^ud romanos gererenturxarrhaginenfes quogccuni fpeculis per promontoria omnia pofitis:pcun/ _ dantes pauentefey ad fingulos nuncios follicitam hyemem egiflënt;haud paruum amp;nbsp;ipfi tuédæ Afrf 5yphax eæ momentu adiecerunt focietaté Syphacis regisxuius maxime fiduciatraiedurum in Africâ roma/ num crediderüt.Erat Afdrubali Gifgonis filio nô hofpicium modo cum rege de quo ante didum eft tnadoe/ tu ex Hifpania forte in idé tépus Scipio atm Afdrubal conuenere:fed métio quoç îchoatæ affinitatis dns per ütrex duceret filiâ Afdrubalis, Ad eâ ré cofumandam tépufgp nuptiis ftatuédum:iam emm Ôd nubilis ^“^

erat uirgo:profeflus Afdrubal ut accéfum cupidirate amp;nbsp;funt ante ocs barbares num ids’ effufi in uenc rem:fenfit;uirgine ab Carthagic accerfit: maturta® nuptias:amp; iter alia gratularioné:ut publicu quogg fedus priuato adncercturzfocietas iter populu carrnaginenfem regemg? data ulrro citrogp fide : cofdé amicos inimicofg? habituros iureiurado affirmât.Cætepz Afdrubal memor amp;nbsp;cd Scipione iniræ rcgiac focietatis amp;nbsp;qua uana amp;nbsp;mutabilia barbaroRz igeniaeflent:uerirus:ne fi traiicerer i Africa Scipio:paruu uinculu cæ nupriæ eflènt:dó accenfum recenti amore numida habet:ppellir bladiriis quogi puellæ ad^ hibitis:ur legatos i Sicilia ad Scipioné mittat:p quos monear:ne prioribus fuis jgt;miflïs frætus i Africa trauciatirc amp;nbsp;nuptiis ciuis Carthaginéfis fiÜæ Afdrubalis:qucm uiderit apud fe i hofpitio;amp; publico ét foedere cum populo carthaginenfi iundü:horran primum ut procul ab Afiica:ficut adhuc feccrir;bek Jum romani cû carthaginenfibus geranr:nec fibi iteceflë certaminibus cotvrarmacj aut:hæc aut ilia ab nuenrem altera fodetarem feq neceflé fit:fi non abftincat Africa Scipio^ Carthagini exercitd admo/ ueat:fibi neceflariu fore amp;nbsp;pro patria Africa:in qua amp;nbsp;ipfe fit genitus:amp; pro parria coniungis fuæ:procg parente atg^penanbus dimicare.Cum ihismadatisab rcgelegariad Scipionem miffi lyracufis eum conuenerunr.Scipio quaq magno mométo re^ in Africa gcrcndap^zmagnag^ fpe deftitutus eratdega/ tis propere:priufq res uiilgarctur:remiflis in Africa litteras dat ad regé:quibus etia atœ ét monet eum ne iura hofpitii fecum:neu cü populo Ro.mitæ focietatis:ncu fas:f)de;dcxtras:deos tencs at^ arbirros - conuento^ faHar.Cæterüqdo necy celariaduentus numidap^ poterat:uagati.n.in urbeobuerfan^ ^ torio eranrÄ fileretur quid perentes Ueniflcnt:periculum eratme uera eo ipfo:quo edarenf;fua ipon^ te magis emanerét:rimorg3 i cxcrciru icidcrer:ne fimul cum rege amp;lt;arthagincnfibus foret bellandum auertita uerofalfis eliciras poccupando mentes hoium:amp; uocatis ad concioné militibus:non ultra eflé AfCSci cund indum airufrare ut in Africa quaprimu traiiciat:focios reges.Mafiniflarnipm prius ad Lallium fnoisco ueniflèqrentéquodcundado tps terercCnunc Syphacé mirrere legatos lam admiranrem: quæ tara ïliu i ce diurumæ moræ fit ca: poftulanté^: ut aut trauciat rade in Africa exercitus:aut fi mutata confilia fint !ada Sy certior fiat:ut amp;nbsp;ipfe fibi:amp; regno luo pofletconluierc.ltag; ia fatis oibus iftrudis apparatifg;:amp; re iara phacis l’on ultra recipiente condationé in aio fibi effe Lilybæù dafié rradudla codemq? oibus pcditü cquiwgp dfcdio copiis contradis:q prima dies curfum nauibus daret:deis bene iuuantibus m Africa traiieere.Litteras ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad.M.Pomponiu mirtir;ut:fi ei uideref.tilybæû ueniret:ur cóiter confulcrenr:quas potiflimu legiÓes

amp; quantu militum numeyc in Africa traiiccret.Ircm circu ora maritima mifttmcnaues oncranæ com prsehenfæ Lilybæûocs conrraheret.Quicquid miiirû nauiumg! i fialia erat:cû Lilybæû conucniflêt: amp;nbsp;nec urbs mulritudinc hoium :nec porrus naues caperet:tantus oibus ardor erat in Africa traiiciédi: ut non ad bellu duci uidcrcnf :fcd ad certa uidoriæ præmia:pcipue qui fuperabant ex câncnfi exercitu milites: illo non alio ducecrcdebant nauata reipublicæ opérafihire fe milinâ ignominiofam poflè.Et LegiSef Scipio minus id genus militû afpemabatunut q'neq? ad Cânas ignauia eo^ eladé acceptam fciret:nc(j ex fex olios milites æque ueteres in exercitu romanoefleexpertofep non uariis pradus modo: fed i urbibus milliba ôt oppugnadis.Quinta amp;nbsp;fexta canenfes erât legiones:eas fe traiedurum in Africam:cum dixiflêt: fin*^ pcdltü gulos milites ifpexit:rcliôfifgp:quos nôidoneos credebat:in locum co^i fubiecit:quos feed ex Italiaacci amp;nbsp;am/ uerat:fupp!euitlt;5 ira cas legioncs:ut fingula fenamillia amp;nbsp;ducenos pcdites rrreenos haberent eqtes: fo^ plius ciopiitem latini nois pcdires egrefœ deexerdtucânenfi Icgit.Quâtum militû in Africa rrâfportatû fit» nô paruo numéro iter aurores diierepat. Alibi decémillia peditum :duomillia amp;nbsp;ducentos eqtes: alibi xv.mfilia peditu:mille ^gngenros egres:alibi pa^plus dimidio:rem auâam.v.amp;.XAX.milIia peditum cquitûi^ in naues ipofira:qdam nÔ adieccre numcRz;ïter quos me ipfe in rc dubia poni malui. Cælæs ut abftinet numero:ita ad imenfum multirudinis fpecié auget:uoiucres ad terra delapfas elamore mi^ htum ainrâramç multitudinécÔfcendiflc naucs:ut nemo mortalimaut in Italia: autin Sicilia reliqui uidcrct,Milites ut i naucs ordie ac fine ru multu cÔfcenderét:ipfe earn fibi curam fumpfit:nauticos.C Aucs Lællius:g claiTis pfedus erat i naues antecôfeendere coados côrinuit:cÔmeatus îponédi.M, Pôponio ad terra P^ori curam dat.y.ôi.xl.dicK ci baria: e qbus.xy.die^i coda îpofita.Vt oés iam in nauibus erât:fcaphas clamor circumifit:ut ex oibus nauibus gubernatores:amp; magiftri nauiû:amp; bini milites in foJ^ côuenirét ad ira delapfæ P^““ accipieda.PofteaquâcÔuenerunt:pnmû ab iis qfiuit:û aquâ hoibus iumétif^ neceflariâ in tonde dies quot frumétum îpofuiflènt:ubi refpôfura eftaquâ die^.v.amp;:.xl.in nauibus cé:rum edixit milir/ bus:ut filétium geri nantis fine certaminead minifteria excquéda bene obediéres pftarér.Cum.xx.ro/ ft rans fe ac.L.Scipioné a dexrero cornu ab leuo totidé ro(f racasiamp;.C.Lælliû pfedu claffis cum.M.Por tio Catone:qftor is rum cranonerarns futu^ pfidiuiLumina in nauibus fingula roftraræ:bine onera/ riæhaberéninprorianaueifignenodurnümum luminufore.Emporia urpeterét:gubernatonbus edixitifcrtiliflïm us ager eogi abundas omni copia re^z eft regio:amp;: ibelles (qd plerunœ euenit in nbere agro)barb3rifunt prius quoqpquaaCarthaginefubuemrecopprimiuidebanf pofle.Isæditis iperiis redire ad naues iurfï:amp; poftcro die:diis bene iuuatibus:figno dato foluere naues. Multx clafiês roma/ næ e Sicilia at^ ipfo illo pornapfeda: erât:cæteß^ nô co bello folû:nec id miru:pdatum.n.tanrûmodo plæræç elaflès ierât:fcd ne prior qdé ulla pfedio tanti fpedaculi fuit:gg fi multitudiné claflîs æftima ref :amp; bini côfules cû binis exercitibus ante traiecerât:80 ppc totidem roftratæ in illis claflibus fucrant quot onerariis Scipio turn traiieiebat.Nam pter.xl.naues Iongas:quadrîgentis fermeonerariis exereiz turn trâfuexir:fed amp;nbsp;bellû bcllo:fecûdum priorc:utatrocius romanis uiderefimm qd i Italia bcllabat: turn qd l'gétes ftrages tôt cxercituùifimui cafis ducibus cffecerânamp;Scipio dux partim fadis forobus:

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i5S

partim Fuapte Fortuna qdâ îgéti ad icremcta gloriæ celebratus couerterat aîos:fimul amp;nbsp;m ens rpfa traii cicdi nulli ante eo bello duci réptatarqd ad Armibalé detrahédum ex Italia trafteréducp amp;nbsp;finiédum in Africa bellum traOre uulgauerar.Côcurrcbat ad fpcdaculû in portu ois turba no habirârium mÔ Lily bæidcd Icgationû oium ex Sicilia:q ad^fequédum Sdpioné officii câcouenerâtÂ ptorc ,puinciæ.M. Poponiu fecutæ fuerât.Ad hoc lcgioncs:q in Sicilia reliquebant:ad pfequédos cômilitones pceflerât nee claflîs modo ,prpedanribus e tcrra:fed terra:oîs circa referra turba fpedaculo nauigantibns erar. Art .Sei

Vbi illuxir Scipio eptoria naue;filério p præconem fadordii deæq^anqranana terrafqr q colitis uos pionis pcor quæfo^:uti q î meo iperio gefta funt:amp; gerunâpoftq^ gèrent;ca mihi populo«^ amp;nbsp;plebi româæ peatioz fouis nominiç lanno:q populum roman J:quig3 mcam fedâ iperiu aufpiciûqî terra mari amnibufep né fub fequut : beneuertaneags uos oîa bene iuuctis:bonis audoribus adfitis:laluos icolumcfg?:uidis pdulir ipm di' bus:uidores fpoliis decorarostpræda onuftosttnupharefgr mecû domos reduces fiftaris: inimicorum greflu ■hoftiumep ulufccndo^ copiam faxitis:qux^ populus carthaginefis in ciuiraté noftra facere molitus efbea ut mihi Po.cp Ro.in ciuitatem carthaginefium exépla ædendi facti 1 raté deris.Seciîdum has præ tes ci uda exta caefam uidimâ:uti mos eftan mare proieciritubaqi fignu dédit proficifcédi. Vento feed/ do fans uæhemén profedixelCriter e confpedu terræ ablari funrÄ a meridie nebula oceoeperarara ut lux cocurfus natrium iter fe uitarét:lenior uentus in alro fedus nodem ïfequetem cadem caligo obri' nmnfoleorto difeufla é Öi addira uis uento^dam terra cemebanhaud ita multo pofl.T. Pofthumius gubemator Sripioniaitmon plus qui^ miha pafluum Africa abede;Merctirn promontorium feeer/ neredi iubeat eo dirigiaam in portu foreoém clalTcm.Scipioiut in confpedu terra fuinpræcatus deos Utibono reipublicæfuoç Africa uiderindare ucla:amp; alium ifra nauibus acceflum iuber petere: amp;nbsp;uen to eodem ferebanturxaetefum nebula fub idem ferme tcmpus;quo pridie exorta: confpedum rerræ ademit:K uentus pmente nebula cecidit:nox deide icerriora oîa fecir.Iraqi anchoras nc aut iter fe con/ currerent naues:aur terræ iferreturaecere.Vbi illuxit:uentus idem coortus nebula dificda aperuitoia Irctora Africæ.Scipio quod t er proximum^môtoriüpeundarusxum promontorium Pulchri id uo cari audiflêt:placer omen: inquit:huc dirigite naues:amp;: dalTis dccurrir:copiæg; emnes i rerram expo' fitæ funr.Proiperam nauigationem fine terrore ac rumulru pm uitis græcis latmifqt audoribus credit dtCæhiis unus pterquam:quod non merfas fludibus naucs cæteros oés edeftes maririmofep terror res:poftremo abrepta tépeftate ab Africa claflèm ad Ifulâ Egim unï:ïde ar g re correpm curfum expoit: Varia d rPP^ obrucis nauibus inmlTu impatoris:fcaphis haud fecus qua naufragos milites finearmis eu igéri fcipfóis tumulru in terra euafiflè.ExpoIitis:copiis:romani caftra in proximis tumulis mccrnrunrim non i ma curfu î ritimos modo agros cüfpedu primum claflïs : deïde tumulru egrediérium i terra pauor terrorg? per/ Africa uenerat:fed î ipfas urbesmcgi.n.hoïum modo turba muliep^ pticrorumgi agminibus imixta oes paf audoR: firn compleuerat uias:fed pecora quogi præ fe agreftes agebar ut relinqui fupitoAfricam diccres:urbf opinio bus ipfismaioré:quamqué feed attulerantterrorem îferebant:præcipue Carthagini ,ppcut capte tu' inultus fuit.Nam poft.M.Attilium ReguImamp;.L.ManliüconfuIesannis ^pe.I.nullum romand exer/ citum uiderant:præter prædatorias daßesiquibus defcéfiones îagros maritimos fadæ crantiraptifqi: quæobuia fors feccranprius recuefum fern pad naucs: qua clamor agreftis concirct : fuerar.Eo maior turn fuga pauorç in urbe fuit:amp; hercule ncqi exercitus domi ualidusme^ dux : qué opponerennerac Afdrubal Gifgonis Jilius genere farna diuitiis;regia turn eriam affinitate loge primus ciuiraris crat: fed cd ab illo iplo ScipiÓe aliquot pliis fufum pulfum® î Hifpania meminerannec magis ducé duci paré:q lumultuarid exercitum fuum romano exercitui ene. Iraqi uelut fi urbé exteplo Scipio aggreflurus fo/ ret:ita ad arma eft conclamard:portæ^ raptî claufæ:amp; armati in mûris : uigiliæqi Ôd ftationes difpofb læ:3C node ïfequéri uigilatum é.Poftero die quigcti eqtes pfeculatum ad mare turbandofqicgrediétes ex nauibus mim î ftationes romanorum îciderdt.Iam.n,Scipio:claflè Vricâ miflâ ipfe haud ira multd progreflûs amaotumulos proximos ceperat :amp; eqtes î ftationes loas idoneis pofueratamp; peragros mikrat pdatum:ii cum carthaginéfi egtatu plium cum cÔmififlênt:paucos î ipfo certamîe plerofqi fu giétes pfecutni qbus pjæfedum quoq Hannoné nobilc iuuenem occiderdt. Scipio non agros modo circa uaftauit:fed urbé et proximam afrord fatis opulétam CŒpitmbi prer estera : quæ exréplo î naues onerarias îpofita miflàç i Siciliam erât:odomillia libcrord feruorumq capird funt capta Lætiffimus lamé romanis î prîcipio rcrum gerédarum aduentusfuit Mafiniflæ:quéqdâcum.cc.haud amplius eqtibus:plæriq;cd duorum millid egtatu traddt ueniflèxæterum cd loge maximus oîum ætatis fuæ regû hic fueritiplurimdq ré romand iuuerit:operæptiu uf excedere paululd ad enarrâdum:q uaria for Salera luna ufus fit i am ittédo recupandoq parerno regno.Militate eq ,p carthaginéfibus î Hifpania pf eius urbé câ moritur Galæ nomé erat:regnum a fratré régis Defalcé pgrâdé naru(mos iraapud numidas c)puéir. fuiflè Haud mulro poft.Defalce quogi mortuo:maiorex quonus fi’iis Capufa puero admodd altero pfnd puto eu îperium accepit cætegi cd magis iurc gétis:qaudoritate iter fuos âutuiribus obtineret rcgnum:extitit jus po/ qdam Mcremllus note nÔalicnus fanguine regibus familiæ femp inimicæ:ad de iperio uaria fortuna dm uae cum iis;q td obtinebât certâtis is:concitatis popularibus:apud quos iuidia regum magnæaudoritatis minit crat:caftri5 palam pofitis;defcédcrercgé iacié:acdimicarede regno coegiriico plio Capufacum muh lis pricipd cecidit.Gés mafTuIoijc ois in dirioné:ipernjq Mezetulli côccflit:rcgio tamé noieabftinuit: contentuf«^ noie modico tutoris pue^ Lacumacétq ftirpis regiæ fuperat:regéappellat : carthaginem fem nobile fœminâ forons ûliâ Annibalis:q ^ximæ Defalci régi nupta fuerata mfimonio fibi côiun

gitfpecarthagincfni foaetaris:amp; cu Syphace hofpinu uetuftu Icgatfs mfffis renouat;oïa ca auxilfa ppa runraduerfus Mafiniflam:amp;: MafimfTaaudira morte patrui deide necefratris patruelis ex Hifpama i Ma untama(Bocchar ea tépeftate rex mauro^erat)traiecir. Ab eo fupplex ïfimis pcibus auxilid itmeri quonia belle nópoteratjutmiilia mauronl ïpetrauir.Cüiis pmiflb nucioad pfnos fuofgï amicos:cu ad fines regm pcrueniflèt:qui'genri ferme numidæad eü cÔuenerûr.Igif mauns ideficutconuenerat: retro ad regé remiflÏs:qq aliquato minor fpe miilntudo:nec cü q tatam ré aggrcdi fans auderct:ratus augédoacmolicdouïresquoqiadagcdüaliqdcolleöupzi^ficifcentiad Syphace Lacumaci reguload Mafinif Tapfumoccurrittrcp]düagmécumïurbcrefugiflêt:urbéMafiniflapnmo ipetu capitex regiisahos fæ uigt; tradétes fe rccepit: ahos mm parâtes ocddit:pars maxima cd ipfo puero inter rum uitd ad Syphacem Öoria i quo primd ïrenderat irer:puenerdt.Fama huiufeemodi rei i pn'cipio return ^fperæ adæ conuertit ad mere/ Mafiniflamnumidas:afflucbat^undi^ exagrisuicifqi ueteresmilites Galænncitabantqi iuucnead tullum recupandu pfnu regnmnumero miliru ahqtum Mczetullus fupabanna amp;nbsp;ipfe cdexcrcitmquo Opuz fam uiccratÄ ex receptis poft cædé regis aliquot habebat:amp; puer Lacumaces a Syphace auxilia ingen/ tia adduxeratixv.nulliria peditd.Mcretullo.x.milIia equitd eratrqbus cd Mafmifla nequaq tatd peditu cqtumue habés acie cóflixif.uicit ramé amp;nbsp;ucteæ militd uirtustamp;iprudétia irer romana amp;nbsp;punica arma exercirati ducts.Regulus cd tutore amp;nbsp;exigua mnddloß.' manu in carthaginéfid ag^' pfugir.ita recupaz to fgno prno Mafinifla:qa fibi aduerfus Syphace hand paulo maioré reftare dim icarioné cernebat op timd ratus cdfratrepat! uelegrariam recSciliareimiftisq amp;nbsp;fpe puero facerét:fi ifidéMafmife fefep/ mififlct futu^red in eodé honore:quo apud Gala 8i Délai cc quondam fuifTerÄ q Mczetullo praetor ïpuniratem ma oi'a cd fide reftitui refponderér:ambo poptares exilio modica domi fortuna : oia:ne id ierencarthaginéfibusde iduftriaagcntibusad fefepeiduxir.Afdrubal tdforre:cd hæc gerebâtunapd Syphaceerar:qnumidæhandfanemulrdadfepertinerecredetiur^penes Lacumacé:an Mafiniflam rcgndmaflulogzeflênfalliedmagnope aitfi Mafiniflam cifdccÓrerum fore:qbuspfem Galäaurpa/ trudeius Defalcécredanmiilro maioré indolem i eoanimi ingcniiqi elïé:qin ullo géris ems unq fuift fet:fæpe eunt 1 Hifpania raræ ïter hoies uirturis fpecimem dediffe loens panter holubufcy :amp;’ Syphace amp;nbsp;carthaginefesmifi orienté illum igné oppredifientungén' mox inccndio;cd iam nullâ opé ferre póft fent:arfuros adhuc tencras amp;nbsp;fragiles eius uires cflè:uixdd coalcfccre fouenti regnd. Inftando fimulai doep pcruicit:ur exeratd ad fines malTulore admoeueat:afg? in agfo:de quo fæpecum Gala nô ucrbis mÔ difcepfatd:fed et ai mis certatd fuerantâq' haud dubic iuris fuiaftra locet ;fiqs arceanqd' maxime opus fit: a de dimicaru^tfin p metd agro cedatunin regnd medid eundd:aut finecertamîe côcefîuros Quæ lu dirionem emsmaflùlos:autnequaquâparcsfururósarmis.His uocibuiinciratusSyphax Mafinift fit pecu fæ bellum infertÂ primo certamîemafluIosfunditfugatgî.Mafiniflâ cumpaucis equicibusin mon nia amp;nbsp;té(Balbd Îcolæ uocât)pfugit:familiæ aliquot cd mapahbus pccoribulç fuis (ca pecunia illis é) ^fecuri opes nbsp;nbsp;fuut regc:cætera malfulopzmultitudo in ditioné Syphacis cöCcfl’it.Quc ccpcrant exules monte herbi

malTu/ dus aquofuf^ efhqi pecori bonus alédo erar; hoi urn quoqi carneac lade uefcentid abünde fuffiaebat Jis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alimétis.Inde noéturnis primoac furtiuis icurfionibusideidcapto latrocinio ifefta oia circa cé: maxie

uri carthagincnfiü ager: qa amp;nbsp;plus pdæ qua iter numidas amp;nbsp;latrocinju rurius erat.Iâgi adeo licéter du/ debât:utad maredeuechî pdâ uænderct mercaronbus appellétibus haucsad idipfum: plurefq? quant iufto fæpein plio carthagi ne les cæderctcapcicrurqt. Déplora bât ca apud Syphaeem carthaginélès;in/ fenfumgi amp;nbsp;ipm ad reliqas belli pfequedas iftigabant:fcd uix rcgiû uidebaf larroné uagd in mon bus cofcctarnBocchar ex pftôlis regns uir acer amp;nbsp;Îpigcr ad id delcâusæi qrruormiHia pedird data: duo eg/ turn:pmloiûcp igeti fpe oncrarus:fi caput Mafiniflæ retulilfctiaut uiud(id ucro inæftimabile gaudid forc)cepiflct.Is palaros kun client agetes iprouifo adorrus:pecopz arqt homm ingéti mulritudme a pfi/ dioarmatoß^ exclufa.Mafiniflam ipm cum paucis ïuertieem motis compellit.Inde ppe iam ut debd /\tf.q nbsp;Iato:necpda mopccoitc hoium^ capronz mifla ad regem led copiisétaliquaro maioribus: qua p reU'

picula quiis belli remiflis:cum qngentis haud amplius peditibus degrefi'um iugis Mafiniflam pfccutus ïual Mafinif arta faucibus utrincp obfeftis inclufit:ibi ingcns cædes mafmlopz faöa.Mafinifla edj.haud amplius Jhadie- eqtibus p anfradus mous ignotos fequétibus fefearripuir:tenuittamé ucftigia Bocchar:adeptuig?eü yit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patétibus câpis ppc Clupeam urbem circducnit:ut pter qttuor egtes cés ad unum i tcrficercr:cum iis

ipfum quom Mafiniflam fiucium ppcemanibus inter tumultum amifir:in cófpeéhi erant füget« alæ egrum dilperfe lato campo:gbufda ut occurrerér p obliqua tendentibus.Quacdgt hoftcs fcqbat: ' ais ingés fugiétes accepjt:ne^.n.cdlt;ftanrer:ut quos maior metus urgeret:îmilërât equos:raptiç gut/ gite 6e in obliqud relati:duobus in pruptu gurgité in cofpeflu hoftid ipe periflè crcditus: ac duo rclig équités cum co uirgulta ulrerioris ripæ tcnucrdt.Is finis Bocchari fuit fequédi:nec ïgredi flumé aufo; nee hfe credéri fe lam qué fequrct :indc uanus auctor abfumpri Mafiniflæ ad rcgé rcdiit:miflaqt 9®’'^ thaginem gaudid ingés ndaarcnt:totacp Africa fama mortis Mafiniflæ rcplcta:uariæ animos affecit» Mafmifla in fpelunca occulta cum herbis curarct uulnus:duogz egtu latrocinio per dies aliquot uixit; ubi primd du da cicatrix pang) pofte eft uifa iadationc:audacia i'géti pergitiread regnum repetedum at^m ipfo innere haud plus.xl.eqtibus colledis cum in maftulos palam iam qseftet ferens ueniflèt: tat urn motum cum fauorepriftino tum gaudioinfperatoquod quem pcriftccrcdideratuncolumcm cernebant;fedt:ut intra paucos dies fexmillia pedirum armato^:quattuor egrum couenircnt. lam^ non in pofléftione modo patemi regni eét:fed étfocios carthaginenCum populos: maflulorugt fines

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^Q

. (id Syphacis regnû erat)uaftaret.Inde irritato ad bellum Syphaceuter Cirtham Hippohemlt;^ in nigis

• opporrunorum ad oi'a montium cófedit.Maioré igirur earn ré ia Syphax rex rarus;q ut per pfcûû age rec:cûfilioiuuene(noinen Verminæ eraOparteMiffiexercirus îperar:utcircundudo agminein feî/ tétum bofte ab tergo muadat.Node profedus Vermina:qui ex occulro aggreflürus eum erat.Syphax autem interdiu aperto itinere:ut quifignis collatis acie dimicaturus eflèt:mouctcaftra.Vbi primo té/ pus uifum eft:quo perueniflé ia circumiffi uideri poterant amp;: ipfe leui cliuo fcrentead bofte tu multitu Iterum dme frærus:tû præparatis a tergo îfidiis per aduerfum monté eredâacié ducit Mafiniflà fiducia maxie Mafinif loci quo multo æquiore pugnarurus crat:amp; ipfe dirigit fuos»Atrox prælium amp;; diu anceps fuit loco amp;nbsp;fa fgno uirtute militû Mafiniflàm multitudine:quæ nimio maior erat Syphacéiuuante.Ea multitudo diuifa pclliL eu pars a frÔte urgeret: pars a tergo fe circûfudinêt:uiôloriâ baud dubiam Syphaci dcdit:amp; nec effugiû quidem patebat hic a frontehinc a tergo indufis-Itagi cæteri pedites equitefqi cæfi aut capn ducentos ferme équités Mafiniflà circa fe conglobatos diuifofty rurmatim in tris partes erumpcreiubet:loco p/ didoâ qué ex diflipata conuenirér fuga:ipe:quâ intenderatâter media tæla hoftiu euadir.Duæ rurmæ hæfcre:altera metu dcdita hofti:altera ptinatior in repugnâdo tælis obruta amp;: confixa é Vcrminapipe Ueftigiis inflantem in alia at^ alia fleélendo itinera ludés tedio 6édefperatiôe tadem feflum abfifterc a fequendo coegit.Ipfe cum.lxx.equitibus ad minoré Syrrim peruenit: ibi eu côfciétia egregia fæpe repe titi regnipatemi iter punica cmporia:genté^ garamâm omne tépus ufey ad.C.Lælü elaflifç romanæ aduétu in Africam confumpfit.Hæc aium iclinant:ut cum modico potius q cû magno pfidio equitû ad feipionem quo^ poftea ueniflè Mafiniflàm credâ qppe ilia regnâti multitudo hæc paucitas exulis fortunæ conueniens eftxarthaginenfes ala equitü cum præfedo amiflâ aliogi eqtatu per nouû dclcôtû comparato.Hânoneni Amilcaris filium præficiunt. Afdrubalé fubinde ac Syphacé p litteras nûciofq?: poftremo etiam p legatos accerfunt.Afdrubalé opé ferre circunfeflàe patriæ iubent.Syphacé orant: ut carthaginiÂ uniuerfe Africæ fubueniat. Ad uticâ tû cadra feipio ferme mille paflhs ab urbe habebat traflara a marimbi paucos dies ftatiua coniunda elaffi fucrât.Hanno nequaq fatis ualido nô modo ad Jaceflendühoftesfednead tuédos quidem a populationibus agros equitatu acceptor id oîümprimu eginut per conquifitionénumerumequituaugeretnecaliayzgentiûafpemarus maxie tamé numidas (id loge primû equitum in Africa eft)genus côducit.Iâad quattuormillia equitü habebat:cum Salecâ nomme urbem occupauir.xv.ferme millia ab romanis caftris: quod ubi feipioni relarû efl: æftiua fub teéh,agereeqrarus:inquit:fint uel plures:dum taléducé habeant.Eoq? minus fibiceflàndû ratus: quo Scipioif Üli fegnius rem agerét.Mafiniflàra cüeqtatu præmiiTum portis obeqrare:at^ hoftéad pugnâ elicere: côfiliü î iuber;ubi omnis multitudo fe effudiflêtrgrauiorgj iâ i certam ine eér:q ut facile fulbncri ponct: cederet oppu/ paulatim:fe in tempore pugnæ uéturum:tantum moratus quantum fatis temporis prægreflb uifum gnâdo adeliciendos hottes cumromano equitatu fecurustegentibustumulisrquiperopportunæ circa uiæ Hanno flexus fuppofitierant:occultus proceflit. Mafiniflà ex compofito nunc terrentismunc timentis modo nis eqta aut ipfisobequitabat portis aut cedendo cütimorisfimulati fpccieaudaciâ hofti facerct:ad infeqndü tu lemerc eliciebat.Nondü oés egreflî erât:uarielt;j dux fatigabat :alios uino amp;nbsp;fomno graues arma cape amp;nbsp;frenare equos cogédo:alns ne fparfi amp;nbsp;iconditi fine oraine:fine fignis oibus portis excurrerent obfl/ ftendo:primo incaute fe inuehentes Maflîniflà cxcipiebatrmox plures fimul côferti porta effufi aequa/ nerât certamé.Poftremo iam ois eqtatus plio cum adcflctdùftineri ultra nequere:nô tamé effufa fuga Mafiniflà fed cedédo fcnfim ipetus eo54excipiebat:donecad tumulos regentes romanû equitatu per/ iraxit.Inde exorti cquites:amp; ipfi integris uiribus ÔC recentibus equis Hânone afrifgj pugnâdo ac fequé Hanno dofeflîsfecircufudere:ÔCMafiniflà:uerfisfubitoequis:ipugnam rediit.Millefermera primi agminis eu mil/ fuerâtrqbus haud facilis receptus fuitreum ipfo duce Hannone interclufi ar^ inrerfedi fiant. Cæteros leeq«gt; ducis pcipue terriros cæde effufe fugientes p trigintamillia paiTuü uidores fecutirac duo pterea m illia bus oez cqtû aut coeperûtraut occidenat,Inter eos fatis côftabat nô minus ducétos carrhaginéfiû eqtes fuiflêramp;: cidif diuitiis quofdâ Ôi genere illuflres.Eodé forte quo hæc gefla fiant diernaues q pdâ in Sicilia uexerâtr cû cônacatu rediereruelutominatæadpdam altéra repetendâfefe ueniflè,Duos codé noie Carthaginen/ fium duces duobus eqftribus pliis iterfedos nô oés audores funtrueritycredorne falleret bis relata ea/ dem res.Cælius qdem röC Valerius captum ét Hanonem traduc.Scipio pfedos equitefor^ut cuiufgi opa fueratramp; ante ois Mafiniflàm infignibus donis donatramp; firmo pfidio Saleræ impofitoripfe cü cæ Salera tooexercitu pfedus nôagris mórquacücp incedebatrpopulatisrfed urbibus étqbufdam uicifg? expuz --— gnatisrlate fulo terrore bellirfeptimo die qua ^fedus erat magna uim hoium amp;nbsp;pecoris amp;nbsp;ois generis pdæ trabens in caflra reditrgrauefqi iterum hottiû fpoliis naues dimittir.lnde omiflis expeditióibus: paruis populationibus ad oppugnadamVticam oés belli uires côuertitreâ deide fi cepiflét fedem ad cæ tcraexcqnda habiturusrfimul amp;nbsp;a claflê nauales focii qua ex parte urbs man alluifr fimul amp;nbsp;terreftris exercitus ab imminente ^peipfis moenibus tumuloeftadmotus.Tormétamachinaf^ etiam aduez toatfecum: amp;nbsp;ex Sicilia cum commeatu miflà erantrói noua in armamentario multis taliumope/ mm artifictbus de induttria inclufis fiebant.Vticenfibus tanta undique mole circunfeflisin carthagi/ nenfipopulo:carthaginenfibus in Afdrubalerita fi is mouiflêt Syphacemrfpes omniscratr fed dcfyde wo indigentium auxilii tardius cunda mouebantur. Afdrubal intentiflima conquifitione cum ad tri gmra millia peditumrtria eqtü cófeciflêtr non tarnen anteaduentü Syphacis caflra ppius hoflem mo ucre efl aufus. Syphax có,l.mihbus pcditü.x.eqtum aduenitreonfeftim^ motis ab Carthagine cafltis -

baud procul Vtica munirionibufç romanis cSfedinquo^ aductus hoc tarnen momcri fecit:ut Scipio cû.xl.fcrmc dies nequicquâ oîa expericnsobfcdinctVricâ:abfccderetîdeirrifoincoçpro:ctenîhyems îftabatxaftra h y berna î promôrorio:qd tenui iugo contineti adhærcs î aliquâtum maris fpatm extend dituneSmunituno uallo amp;nbsp;naualiûcadra amplcaifumugo medio legionum ipofiris cadris:lirtus ad feprétrionem uerrus:fubduôtæ naues naualef^ focii tenebât meridianâ uallé ad alterum lirtus denexâ. Hæc î Africa ufç ad extremû autuni geda. Prærer côueftû undicy ex populatis circa agris frumétum cômearufq! ex Siciliaarçltaliaaduedos.Gn.Odauius proprietor ex fardinia ab.T.Claudio prærore: Parua cuius ea prouicia cratugenté uim frumériaduexir;horreaçp nô folû ea:quæ iam fada étant: rcpleta:fed romao noua ædificata.Vedimenta exercitui deerant:id mandatum Odauio ut cum prore ageret:fiquid ex ea rum cæ prouicia côparari:aut mirtipodetrea quoq? baud fegniter curata res:mille ducétæ togæ breui fpatioamp; des in .xii.millia tunicarum mifla.Aeftate ca:qua hæc î Africa ada funt.P.Sempronius côlul:cui Brutii pro^ kalia nbsp;nbsp;uicia crat:iagrocroronéficum Annibale îipfo itineretumultuario præhocôfiixir: agminibus magis:

qacie pugnatum ed.Romani pulfi amp;: tumulru ucrius quam pugna: ad mille amp;.cc.de exercitu conlulis îterfedis in cadra trepidi rcdiere:neœ oppugnare tamé ea hodcs aufi:cæte^z filentio j»ximæ nodis ^’' fedus:ideconfuI:pmiflbnuntioad.P.LiciniûprocÔfuIé:utfuas legioncsadmoucret:copiascÔiuxit:ira duo duces:duo exercitus ad Annibalé redierût:nec mora dimicadi fadaed:cû confuli duplicata: uires: fioeno recés uidoria aios faceret.ln ÿfam acié fuas legiôes Sépronius iduxit i fubfidiis locatæ.P.Licinii egiôes.Côful pricipio pugnæ ædé Fortunæ Primi gcniæ uouit:fi eo die hodes fudiflet compolqî cius uoti fuir.Fufi ac fugati pœni füpra quatruormillia armatorum cæfa:paulo minus trecenti capti ôi equi Porno' xl.amp;.xi.militaria figna Perculfus aduerfo plio Annibal crotoné exercitum reduxit.Eodem rpe.M.Cor rum cæ nelius côful i altéra pre Italiæ nô ta armis:q indicioBe terrorc Ethruria côtinuit totâ:ferme ad Magoné des nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac p eu ad Ipé nouadi res uerfam ,Eas qdiÔcs ex.S.C.minie âbitiofe habuitimultigi nobiles Erbrufeng

aur ipfi ierat:aut miferant ad Magonê de populoiy fuoÿidcfediôe:primo erant præfentes condemnati podea confeiétia fibimctipfi exiliu côfdfcéres cûabfentes dânatiecnf.corporibus fubtradis: bona ratu q publican porcrâr:pignerâda pœnæ præbebant.Dû hæcconfulcs diuerfis regionibus;agunt:ccnfores iterim Romæ.M.Liuius:amp;.C.Claudius fenarû recitarût.Prîcipes iterum deledus.Q.Fabius Maxius norari fepté:nemo tamcn:qui fclla curuli fediflêt farta reda acriter amp;nbsp;cû fumma fide exegerunt.Viarn e foro Boario:amp; ad ueneris circa foros publicos:amp; ædem matris magnæ in palatio faciendam localité runt. Vcdigal criamnouum cxfalariaannona datucrût:fcxranref3lamp; Romæ amp;nbsp;per totam kaliam erat:amp; Romæ pretio eodem pluris in foris Sicôciliabulis;6calibi alio pretio præbendum locaucrunt. Id ucdigal commentû alterum ex cefonbus faris credebâr populo iratû:quod inique iuditio amp;:quôdâ dânarus eflc:amp; in prio falis maxime oneratas tribus:qua^ opa damnatus erat credebât indcfalinatori Vnde Lniio iditu cognomc.Ludrûcôditûferius:qap j?uincias dimiferûrcéfores:utciuiû romanoruiexet falinato ciribus:quârus ubiŒ edét:referretur numerus. Cenfa cû iis.cc.xv.millia hoîum: condidit ludrum.C. ris eoz Claudius Nero.Duodeefm deinde colonia^:qd nûq antefadû erar:deferétibus cenforibus cenfum rc gnome ceperûr:utqtuni numéro militû:qrum pecunia ualerét:fn publicis tabulis monumétaextarét.Equitû deide cenfus agicœprus é: amp;nbsp;ambo forte cenfores equû publicû habebât:cû ad tribum Polliâ uentûé: in qua.M.Liuii nomen crar:amp; pco cûdaref citare ipm ccnforem:cira:inqt:Nero.M,Liuiû:amp; fiueex rc fiduaQuererefimulrareifiucmrcpcftiua jadationcfcucrirans fflarus.M.Liuiûiqâ populi iudicio effet cÔdénatus equû uændere iufTir.Item.M.Liuius cûad tribû Narinenfem:amp; nomé coîlegæ uétûé uæn Arf.fœ âcreequû.C Claudiû iuflîrdua^ rc^ ca:uniusqd falfum aducrfus fetcftimomûduxiflèt:alterius qd dû ker nô fincera fide fecû in grand redifler.ka^ ibi fœdû certamé inqnandi famâalrerius cû fuæ famæ dano céforcs faâû efl.Exirus céfuræ cû in leges iuraflet.C.Claudius:amp; iærariû afeendiflêt ker noia eo^^iquos æra/ cerra/ nos relinquebandedit collegæ nomen.Deinde.M.Liuius in ærariû uenit:amp;: prer Mena tribu:q fe nec men nbsp;nbsp;côdenaflèrmeq? cÔdénarûaurcôfulcm :autcenforem fcciflct:populû ro.oém qttuor amp;nbsp;triginta tribus

ærarios rc!iqr:qd amp;nbsp;inocente fe condcnanënr:amp;: côdénatum côfulem amp;nbsp;céforem fcciflentmeqi îficiari poflent aur iudicio femehaut comiriis bis ab fe pcccatû ec:in qttuor amp;nbsp;triginta tribusiamp;.C. Claudium ærariû fore:qd fi cxemplû haberet:bis eundé ærariû relinqndi.CClaudiû noîatim ker ærarios fuiffe rcliduRc .Prauû certamé nota^d ker cenfores .-cakigano incôftâtiæ populi cenforia grauitate amp;nbsp;tepo^ illoß^ digna in l'uidia cenfores cû efîént:crcfcendi ex bis ratus eê occafioné.Gn.Bebius tribunus plebis . nbsp;nbsp;nbsp;diemaapopulûutriredixit:earescôfenfuparrûdifcuflaeknepofteaobnoxia populanauræ cenfura

Exirus cfler.Eadéæftatein Brutus iâperiliaa côfule deuida Confentia: amp;nbsp;Padofia:amp;: ignobiles aliæ ciuitates, S^.‘“5æ uolûtate idedirionem uenerûr.Etcû comitio^ iâappererer rempus.Corneliû porius ex Ethruria:ubi H“’-• nihil belli erar.Româ acciri placuit,Confules.Gn.Seruiliû Cepfonem amp;.Gn.SeruiIiû gemma creauir. Nerois jn^je prôna comitiahka creati.P.Cornélius Lentulus.L.Quinrilius Varus.P.EIius Pætus.P.Iulius Gn.Ser g^^y, Apuleius.Hiduo cûædiles plebis eflent: prærorcs creati funr.CÔful comiriis pfedis: ad exerntû inlius JJ, Ethmriam rcdiir.Sacerdotes eoanno morrunarq! îlocum eorum fuffedi.T.Veturius Philo fiamé marrialis:amp;inIocum.M.AemiliiRegilIi:quiprioreannomorruus erat:creatus inauguratuf^:amp; m Gn.der M.Pomponii Marborns aucuns amp;nbsp;deccuiri locum creati decemuir.M.Aurelius Cotta:augur.T.Sé^ uilius nbsp;nbsp;pronius Gracchus admodu adolefcés:qd tûc prarû i mâdâdis facerdotiis erat.Quadrigæ aureæ eo an

gcrnius PO jcapirolio pofitæ abædilibus curulibus.CLiuio:amp;:.M. Seruilio Gcmino:amp; ludi româi biduûin/ conl. nbsp;nbsp;ftaurati,kem per biduû plebeü ab ædilibus,P,Eho.P.lulio;amp;: louis epulum fuit ludofû caufa.

5^:^ N. SERVILIVS Cepio:amp;.Gn.Seruilius Geminus conf.fextufdedmus is annus belli punici eratxu de rep.beHo^! ßf^uleiis ad fenatu retuliflent cenfuerut patres:ut cofules ker fe côpararent:fortirenrurue uter B rotios aduerfus Annibalé:utcr Ethrum ac Liguria ^uincia haberet:cui Brutii eueniflent:exercitu a.P.Sépronio acciper.P.Sépronius ei quogj enî ^cô fuli îperiù in annû ^rogabaCP.Licinio fuccederet: is Roma reuerteref. P.LicC Bello quoç bonus habitus ad cætera:qbus nerno ea tépeftate îftruélior nii doté ciuis habebat xogedis oîbus humanis a natura fortunaqj bonis nobilis idem ac diues erat:forma uiribufç corporis excellebat: facudiflîmus ha^ bebaf :feu câ orâda:feu in fenatu amp;nbsp;ad populu fuadendi ac difluadendi lo^ eus céniuris pôtificii pcnrifrimusTup hoc bellies quo^ laudis côfulatus côpoté fecerat:cui in brutiis ^uincia eidé in ethruria ac liguribus décréta M.Cornelius nouo côfuli tradere exercitum iuITus: ipfe progaro îperio egionibus lis qs ^côful.Q.Scribonius prioreano habuifltr. Sortitideîde ;puincias:Cepioni Brutii:Seruilio gemino ethruria euenir«Tû prop;,puinciæ in forte côiedæ: iurifdi^ tioné urbanâ Pœtus Elius Sardiniâ.P.LétuIus ficiliâ.C.Iulius:Ariminûcû duabus legionibus fub Lu cretio fpurioeæ fuerât:Quîtilius uarus eft fortitus:amp; Lucrerio ^rogatû îperiùcft:ut Genua oppidû a Genua Magone poeno dirurù exædificarer.P.Scipiôi nô tpis:fed rei gerédæ fine:donec dcbellatù in africa fo/ a Mago rcr:,progarû îperiù eft;decretùgp ut fupplicatio fierct:qd fi is in africa ^uinciâ traiecifret:ut ea res falu/ ne diru taris Po.Rojpficp duci atq; exercitui eér:in Sicilia triamillia militù funt feripra amp;nbsp;qa qd roboris ea ^/ ta uincia habuerat:in Africa rraiedû fuerat:nequa elaflîs ex Africa traiiceret.xl.nauibus euftodiri placuez rat ficiliæ maritimâ orâ:tredecî nouas naues Iulius fecù in Siciliâ:duxit esters î Sicilia ueteres refers huic claffi»M.Pomponius prions anni ptor prorogato imperio ppofitus nouos milites ex Italia adue j naues ipofuit:paré namum numcp^.C.Odtaïuo ptori ité prions anni cù pari iure îperii ad tuen dalardinis ora près decreu^t.Lentulus ptor duomillia militù darein naues iuiîusrôi Italis ora:qa incertu erat:quo mi^riclanèm carthaginéfes forét:uidebâf aùrqcquid nudatù prsfidiis cét: petitu/ ri.M.Mario^prston prioris anni cù totidé nauibus tuéda data eft.Triamillia militù î eâclaflèm ex de treto pat^côfules côfcripferùt:ôi duas legiôcs urbanas ad îcerta belli.Hifpanis di exercitibus impiocp uereribus îperatoribus Lucio Icntulo amp;Luciù mâlioAccidino decrets decé oîo lcgionibus:ôd.c.xl.nagt;' uibus longis res romana eo anno gefta.Prstores in puincias ire iuICxÔfuIibus impatû ut prius:q ab urbe pficifceréturdudos magnos facerét:quos,T.Mâlius Torquatus dictator in quintû annû uouifz fctifi codé ftatu refp.ftaret amp;nbsp;nouas religiös excitabât in aïs hoîum pdigia ex pluribus locis nunciata. Au^ in capitolio corui non lacerafle tatu roftris creditiifcd etiâ edifle mures Antii corona aureâ arro ferexirca Capuam oém ag^z loculta^ uis îgés:ita ut unde aduenilTentzpa^cÔftaretxôpleuitxquuleus pdigia Reatecum qumqi pedibus natus.Anagmæ fparfi primum ingcs:in cslo deinde faxïgensarfit.Fruz finone arcus folem tenui linca amplexus eftxirculum deîde ipfum maior folis orbis extrinfecus indu fit. Arpini terra câpedri in agro in îgenté finù côfedit Côfulum alteri primam hoftiam imolân caput ieemori defuit:ea prodigia maioribus: h oft dsp eu rat: editi a collegio pontificù dii:quibus facrificaref. Is tranfaéhs confutes prstorefep in prouinciaspfedi oîbus tarnen uelut ea fortis Africs cura erat:feu quia ibi fu m ma reçi helkm uerti cernebât: feu ut Scipioni gratificarcnCin que tù oîs ciuitas uerfa erat Itacp nô ex Sardinia tantû ficut ante diétu cftifed ex Sicila quoœ Si Hifpania ucftim enta: frumentù^: armaçp:ôi omne genus cômeatus eo porrabatur.Nec Scipio ullo téporehyemis belli opa remiferat: qus multa fimul undiç circùftabant Vricam obfidebat cadra î confpedu Afdrubalis erât:carthaginé Tes deuexerant naues:claflèm paratâ indrudamç ad cômeatus intercipiendos habebant.Inter hsc ne Syphacisquidemrcconciliandicurâexaîodimiferatfi forte iam fatis amoris î uxore ex multa copia tù cepidét. Ab Syphace magis pacisp carthaginenfibus côditioncs:ut romani Africa pœni Iralia exee/ derét:q fi bellarecur:fpes ulla dcfitu^affercbaf.Hsc p nùtios magis eqdem aéta crediderim:8iita pars • maior audtores funt:q ipfum Syphacé ut Valerius Antias ,pdit:in cadra romana ad colloquiù uenifle. Primo cas conditiôesîperarorromanusuixauribus admifit.Podca Utcaufa pbabilis uifaeômeandi foret î cadra hodium:mollius eada ilia abnuere:acfpemfacerefspius ultrocirrog? agirâtibusré con/ uéturâ Hybernacula carthaginéfiù côgeda temere ex agris materia ex sdificata lignea ferme tota:crât numids ^ipuearundinetextatoria^ pars maxîaréélis padim nulloordine:quidâ ut fine îperio occu patri locis:extra fodam uallùgî habitabât.Hsc relata Scipioni fpé fecerât cadra hodiù per occafionem incédendi. Cum legaris:quos mitteret Ad Syphacem:calonum loco primos ordinis fpcélats uirtutis àt^ prùderiæ feruili habitu mittebat:q:dum î colloquio legati edènt: uagi per cadra alius alia:aditus exitufgj oêsifitù formamç uniuerfo^ cadro^^ôi partiû:qua;poeni:qua numids haberet quâtum îter ualli.Inter Afdrubalis ac regia cadra edèntifpecularéturimorem^ fimul nofeerét dationû uigiharugp noélean îter diu opportuniorcsjfidiancibus edennSi îter crebra colloqa alü atç alii de ïdudria: quo P. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®*® ”°fa efEntimittcbâtur.Cù fspius agitata res certioré fpé pads î dies Ôi fyphad:8i cartha/

gmefibus p eu £icetét:lcgatj romani uetitos fe reuerti ab impatore aiunt: nifi certum ref^fum detur

jpindc feu ipfa flare t fam fniâ^eu côfulendus Afdrubal 6d carthagfnéfes ccnt:eôfuleret:tcpus ce aut pw cem copomlautbellû nouiter geri.Dum côfulif AfdruaIabSyçhace:abAfdrubalecarthagincfe$:amp;^ culatores oîa uifcndi:amp; Sdpio ad côparâda ea:q m rem opus erâr:tempus habuit:amp; ex mentione amp;nbsp;fpe pacis ncgligcn‘a:ut fit:apud pocnos numidaf^ orta caucai:neqd hoftile interîpaterenâtandé relatû rf; fpÔfum qbufdâ:qd nimis cupere romanus pacem uidebat migs p occafionéadiedis:q popportunecu Sdpib^ pienti rollere îducias Scipiôi câm pbuere;ac nûcio regisxû relatu^i fe ad côfiliû dixiflèt: poftet o die rce ns côfi fpondir:fe uno fruftra tendente nulli alu pacé placuinctrenûciarct igitnullâaliâfpcm pacis:quâ rehûiS litt î ho carthaginéfibus Syphaci cû romanis eflèuta tollit îducias ut libéra fide incoepta excqueref ; dcduétife^ fte ma/ nauibus:amp;iâueris pridpiûeranmachinas torméraq? ueluta mari aggreflurus Vricâ îponit: duomiP dendo lia militû ad capiédu:quc ante tenuerat rumulû fup Vticâ mitfit:fimul ut ab eo qd parabat:in alterius rei cura côuerteret hoftiû aios:fimul ne quâeu ipfe ac SyphacéAfdrubalé^^fedus eflet eruptio ex ur be amp;nbsp;îpetus m caftra fua relida cû leui pfidio fierct.His pparatis aduocaroç cÔcilio:amp; dicere explorato ribus iuflîs:q tôperta afferrentiMafiniflà^xui oîa hoftiu nota crât poftrcmo:gd ipfe pararent:in ^xi/ ma nodcjgt;ponit.Tribunis edicit:ut ubi ptorio dimiflô figna côcinuiflent:exteplo educerét e caftris le giones:ita ut iperauerat:figna fub occafu folis efferri funt cœpta: Ad prima ferme uigiliâagmen expliz cauerût:mcdia node fcprcm.n.milliaitineris erâr;modico graduad caftra hoftiû puentum cft.lbi SeP pio parte copias Lællio Mafiniflâmœ ac numidas attribuit.amp; caftra Syphacis inuadereugnefqp conü cere lubenfingulos deinde feparatim Lællium ac Mafiniflâm fedudos ooteftaf: ut qrû nox^puidctiæ adimat;tantumdiligentiexpleantcuraunagpfeAfdrubalem punicaçp caftra aggreimrumtcæteruni non ante coepturum:quam ignem in regiis caftris confpexiflêt.Neepea tes morata diu cft:nam ut pro/ ximis caftris iniedus ignis hæfit:extemplo peoxima quæqueiôi deinccps contigua amplexus rotis fe paflim diffipauit caftris amp;nbsp;trepidatio quidem:quanta necefléeranin nedurno effufo tam late incédio orta eft:cærcrum fortuitum nó hoftilem acbellicum ignem rati enefme armis ad reftinguedum in/ cendiu cffuli 1 armatos inciderût hoftes:maxime numtdas ab Mafiniiîâ noticia region cafiror« ad exP tus itine^i idoneis lods difpofitos.Mulros i ipfis cubiculis femifomnes haufitflama multi i praxipiti Modi/ fuga ruentes fuperalios:alü in anguftiis porta^zobrriti funt.Rcducentem flama primo uigiles cartha/ co tpis gincfium:deinde excitati alii nodurno tumulru cû confpexiflént ab codé crrore credere ipfi fua fpont fpatio te icendium ortü:amp; clamor ïrer carde Ód uulnera fublatus:an ex trepidatione nedurna eér eófufus fen/ bina ca/ fumueriadimebat.Igitur^fequifqpinermeszutquibus nihil hoftilefufpedüeflêt:oïbus porris:qu3 ftra inz cuiqs proximüerat:ea mó quæ reftinguédoigni forent:portâtes:îagmen romanum ruebant.Quibus cenfa cæfs oîbus:prætcrg hoftili odio:ét nequis nudus cffugerer:extéplo fcipio neglcdas ut in tali tumul/ tu porras inuadit:ignibuf^ in proxima reda conicdis: effufa flama primo ueluti fparfa plunbus locis reluxit:deinde per continua ferpés uno repente oîa incédio haufir. Ambufti hoies iumentagi foeda pri mum fuga:deinde ftrage obruebant itinera porta^tquos nÓ oppreflerat ignis:ferro adfumpfit: binacp caftra die una dcleta:duces tarnen ambo amp;nbsp;ex tor miilibus armatopz.xx.millia peditum amp;quingen ti cq tes fcymiermesimagna pars faudi afflatiq? incendio cffugcrunr.Qda aur haufta flamis ad.xl.millia ho minü funt:capti fupra.yi.miiiiaiearthagincnfium nobiles.xi.fenatorcs:figna militaria.c.xxvini.eq nU/ \ midici fupra.ii.millia.dcc.elcphanti fex capti:odo flama ferrog? abfumfit:magna^uis armorum capta Atf.h^.eaoïaïperarorVulcanofacratainccndir.Afdrubalexfugacü paucis afroi^ urbé^ximapctieratieo^ ftiü cla/ ocs:qui fupereranr:ucftigia ducis fequenres fe cótulerant:mctu ddndc:ncdedcretur Scipioni:urbecx/ dem cedir.Moxcodé patentibus portis romaniacccpti:necquicquam hoftile:ga uoluntatc cóccflcrant:in/ dicioné fadum duæ fubindc urbes capræ dircptæcp:ea prædaÂ quæ caftris icenfis ex igné rapta eratî militi côceflà eft.Syphay odomilliû ferme inde fpatio loco cômunito côfedit.Afdrubal Carthagineni contendit;ncquidpermetûexrccenticlcdemolliuscqfulercf.quo tantus primo terror eft allatus:uc omifla Vtica Carthaginé crederent extemplo Scipioné oppreflu^,5enatû iracp Suffeccs:qd' udu tco lu lare imperiûapud cos erat;uocaucrût:ibi; tribus didis fentériis:una de pace legatos ad Scipioné decer/ ncbat:altera Annibalé ad tuedam ab exitiabili bcllo patriâ reuocabat:terria romanæ in aduerfus rebus conftantiæ exéplo rcparandû exerdtum.Syphacé^ orandûme bello abfifkrcr;cenfcbat.Hæc fententia quia Afdrubal præfens barchinæœ oés fadionis bellû malcbât:uicit.Inde dcledus f urbeagrif^ habe/ ri cœptus:amp; ad Syphacé legati mini fumma ope amp;nbsp;ipfum reparanré bellû:cû uxor iam nô ut ante blan diciis fatis potétibus ad animû amantisifed præcibus amp;nbsp;mifericordia ualuiflêt plena lachrymage obre/ ftans:ne patré fuum patriâqi ^deret:iifdé^ flamis Carthaginé:gbus caftra cônagraflênt:abfumi fine/ rer.Spemquoq?opportuneoblarâafferebantlegati:qttuormilliaceltiberoÿz circa urbénofe Olbâ ab conqfitoribus luis côduda in Hifpania egregiæ iuuétutis fibi occurriflc:amp;: Afdrubalé Dpediéafforecu manu haud quaq conténéda.Is nô benigne mô legatis refp5dit:fed oftedit ét multitudiné numidarU agreftiû gbus p eofdé dies arma cquofg? dediHétÂ' oém luuctutc affirmât exciru^ ex regno:fcire in/ cendio nôprælio eladé acccptâicû bello inferiore efldqui armis uîcaf,Hæc legatis refpôfa:amp; poft dies paucos rurfus Afdrubal amp;nbsp;Syphax copias iunxerunt:is ois cxercitus fuir.xxx,ferme millia armatoru. Scipioné uclut iam debcllato:qdad fyphacé carthaginéfefq? attineret.Vticæ oppugnandæ intentû iaç fio' machinas admouenré muris:auertitfama redintegrati bclTizmodidfq? præfidiis ad fpecié mó obfidto/ Iriu co/ nis terra matige relidis:ïpfccü robore cxercitus iread hoftes pergit:primo in tumulo quattuor ferme P^æ nbsp;nbsp;nbsp;millia diftante ab caftris regiis cófedlr.Poftero die cû egmeatu in Magnos (ita uocatjeampos fubiedos

LIBER DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6i

ti mmulo degreflus fuccededoad Rationes hoftiû laceflcndocp kuibus plus dié aflïimpfitiót p ïfcqucs bidui! tumultuofis hincarq? illincexcurfionibas inuicé nihil didhi fatis dignü fccerunt.Quarto diem acié utrincp defccfum c:romanus poft principes haftatogi prima figna in fubfidiis triarios cóftituincq tarum.Irahcum ab dextero cornu ab leuo numidas Mafiniflamg? oppofuit.Syphax Afdrubalgi numi dis aduerfus Iralicu equitatu: carthaginéfibus cÓtra mafiniflam locatis: eeltiberos in media aciem ïad Hoftiu uerfa figna legionuaccepere.Ita inftrudiconcurrürprimoi'petu:fimul utrogi cornue numidæ:amp;car cornua thaginenfes pulfi:nâ neç numidæ maxime pars a^eftis romanû equiratüineœ carrhaginenfes amp;nbsp;ipfe pellunfquot; nouus miles Mafiniflâm recéti fuper cætera uidoria terribikm fuftinuere nudata utri^ cornibus eek nbero^ acies ftabat:quod nec in fuga falus ulla oftendebatur locis ignotis:ncç fpes ueniæ ab Scipione erat:qué benemeritu de fc ôi gère fua mcrccnariis armis î Africa oppugnatu ucniflcnr.ïgif circunfufis undi^ hoftibusalii fuper alios cadétes obftridh moriebanf:oibofgp in eos uerfis aliquâtum ad fugam tépons Syphax amp;nbsp;Afdrubal præceperunt: fâtigatos cæde diurius: q pugna uidores noxoppreftît.Po/ Ro.ui/ ftero die Scipio Læliû Mafiniflamgp eu omni romano amp;nbsp;numidico equiratu expeditifg^ militû ad Per ûoria fequedos Syphacéarq? Afdrubalem mittir.Ipfecürobore exercirus urbes circa oés:quæcarthâginéfiu dinonis eranr^artim ui:parrim metu fubegit.Carthagini quidem erat îgens terror amp;nbsp;circunferentem arma Scipione oibus finitimis raptim pcrdomitis ipfam Carthaginé repenteaggrenuß^ credebant. Ira que fi: mûri rcficiebârar:ppugnaculifqîarmabarur;amp;:,p fequifqirquædiutinæiobfidiôi tokrâdæ funt exagris ncceflàna Conuehit.Rara mentio c pacis:frcquétior legaroßi ad Annibalem accerfendu mitten doße;pars maxima daflêm:quæ ad cômeatus excipiendos parata erat: mitrere lubenr ad opprimédam ftarioné nauium ad Vricam incauteagentéforfiran ena naualia caftra rchda cd kni præfidio oppreflu ros.In hoccofilium maxime inclinat:kgatos taméad Annibalé mirredos cenfent quippe dafle: ut fœ/ liciflimegeratur res:parre aliqua kuari Vticæ obfidionem.Carthaginé ipfam: qui tueatur: neœ impa torem aliü quam Annibalé:ne^ exetcitum alium qua Annibalis fupereflè. Dedudæ ergo poftero die naues:fimul amp;nbsp;kgari in Irabam profcóhiraptimcp oia: ftimulanre fortuna:agebantur: fid in quo quifç ceffincuprodi ab fe falutéoium rebarur.Scipio grauem ia fpoliis mukis multa^ urbium exerdtu tra/ hens:capriuis altag? præda inuctera caftra ad Vricam minis : lam in Carthaginc inrentus occupât reik öum fugacuftodum Tunctarabeftab Carthagîe.xiùmillia ferme paflüü:locus rum operibus:tum fua Tunica pre natura tutus:amp; qui ab Carthaginé confpici:8e præbere ipfe profpeÄü rum ad urbcmitu ad dreun/ occupât fùfum mare urbi poflèt.lndecu maxime uallüromani iacerenneon^edadaflis hoftium cft Vricam a feipio CarthagincperensJgif omiflb opc ^nunciatu iter: fignag? raptim tari funt cœpta: ne naues in terra amp;nbsp;adobfidioné uerfæac minime nauali plio aptæopprimerétur.Quæ enireftirifknt agili à nautico inftrumento aptæ amp;:armatæ daffi naues tormenta machinafgp porrates:^ aut i onerarium ufum uer fe:autita appulfæad muros utp aggereacpontibus præbereacceilùm pofknt.ItaqiScipio pofteaqua eo uentum:eft ut in nauali certamine folet:roftratis:quae prarfidio aliis cfk poterant: i poftrema acicm rccepns,ppe terra oncrana^ quadrupheem ordinem pro muro aduerfus hofté oppofuit:eafqi ipfas:ne in tumultu pagnæ turban ordks poflent: malis anténifç de naue in naué traicûis:3C ualidis funibus uelut uno inter fe uinculo illigaris cópreflit:tabulaflt;}i fup inftrauir:ut peruiu nauium ordiné faterct:^ fub ipfis ponribus iterualla fedt:qua geurtere fpccuiatoriæ naues î hofté ac turo recipi poflent. His ra/ prim p rpe iftruöis mille ferme dclcdippugnatorcs oncrariis ïponunf;tæloiv maxime miflïlium:ut ^uulongo certamine fufficcrenr:ufs igens congerif:ita parati iftrudig? hoftiu aductum oppenebat. Carthaginéfes: q fi maturaflenr:oïa pmixta turba trepidatium primo ipetu depræhédiflènt:pculfi ter reftribus cl3dibus:atç inde ne in mari qdem:ubi ipfi plus poterant: fans fidércs die fegrii nauigatione abfumpto:fuboccafum folis in portü:Rufudnonaafri uocat:daflémappukre:poftero diefuborrum foils iftruxere ab alto naues uelut ad iuftum pliü nau3k:6: tangexituris cotra romais cd diu ftetiflènt: pofteag nihil moueri ab hoftibus uiderut:tum demum onerarias aggrediunf.Erat res minime cerra/ Naualif «uni nauali fimrlis:pxime fpecié muros oppugnantiu nauiü;altitudine aliquatum onerariæ fupabat: pugna cv roftratis poem uana plaerag? utpote fupino ladu tada in locu fupioré mittcbant:grauior ac pondéré: ° ipo libratior fupne ex oneranis idus crat. Spcculatoriæ flaues ac kuia ipfa nauigia:q fub eóftratis pon Hum p iterualla excurrebat:primo ipfo tatum impetu ac magnitudie roftrata^i obruebant, Deide 6: Aipugnatoribus quoqi incômodæ crât:qd pmixta? cu hoftium nauibus inhibere fepe tælacogebanr: metu ne ambiguo idu fuis iciderent.Poftremo afléres ferreo unco pfixi:harpagones uocat milites: ex punicis nauibus iniici in romanas cœpti:quos cum neep ÿfos:neç cathenas:qbus fufpéfi imicicbanf: incidere poflennut quæqi retro inhibita roftrata oncraria hærente unco trahcret.Tcindi uidercs uincu Ia:qbus aliis alia innexa erant:ferié^ aha fimul plnrid nauid trahi.Hoc maxie modo laccrati gdem oés ponre.s:amp;: uix rranfibendi in fecudum ordinem nauium fpatium^pugnatoribus datum eft.Sex ferme onerariæ puppibus abftradæ Carthaginé funt:maior q p re læticia:fedeo maior qd iter afliduas da/ des ac lachrymas und drumedcy ex ifperato gaudid affulferat.cü eo:ut appareret:haudpcul exitio fuif/ fe romandclaflcm:ni ceflatu a pfedis fuapz nauid foret:ó:Scipio in rpe fubueniflêt.Per eofdé forte dies cd Lellius:^ Mafiniflâ qntodccimo ferme die in Numidia pueniflcnf.malTuli regnd pfnd Mafiniflæ læn ut ad regem diu defy’derard côceflêre.Syphax:pulfis inde pfedis pfidiilm fuis:ueterc fe continebat rcgno:nc uticy qeturus:ftimulabatægrd amore uxor focer^:amp;: ita uiris egky abundabar:ut fubicdæ oculis regni p multos florentes anoos uires;ét minus barbaro ateg impotenti aio fpeni poflent facere.

rgituroîbus:q belle aprierâtan unum cduôis:equos arma fæla dîuiditteqtes in turmasipédif es in cof hortesificut quôdam ab romanis cenrunombus didiccrat:diftribuit.Exercitu haud minore: quâ que prius habucrat:cæterum omni ^pe nouo arq; icondito ire ad hoftes pergir:amp; caftris in ^pinquo pofi tis.Primo pauci eqtes ex tuto fpeculâtes ab ftationibus ^grcdi:inde iaculis fummoti recurrere ad fuos 1 mde cxcurfiones inuicem ficnÄ cum pulfos indignario accenderet plurcs fubire:quod irrirarnentuni ccrtaminû eqftriû efticü aut uicentibus fpcs:aut pulûs ira aggregat iuos.lra tu a paucis plio accéfo oém poftremo umn^ equitatum certaminis ftudium cHudirtacdum equeftre plium erat mulrimdo maf fulorum ingentia agmina Syphace emirrenre fufhneri uix poterat.Deinde ut pedes romanus repenti no per turmas fuas uiam dantes inter curfuftabilem ademfecit:abfterruitgteffufeinuehentem fefe hoilem:primo barban fegnius permittereequos:deîde ftareac ,ppe turbari nouo genere pugnæ: po/ ftremo nô pediti folum cedere:fed ne eguitem qdem fuftiere peditis pfidio audcnté:iam figna quo^ lcgionûappropinquabât:tumueromanülinômôpnmûimpetû:fcclnecÔfpeôiJ qdem fignoçz atç armorum tulerunt:tanrum feu memoria prio^ cladiû:feu pfens terror ualuit.lbi dyphax dum obez quirat hoftium turmis:fi pudorc:fi penculo fuo fugam fiftere poiîct:equo grauiter iéto effufus opprï/ Capif nbsp;mif capiturg3:amp;: uiuus lætü ante oés Mafiniflæ præbimrus fpedtaculum ad Lelliû pertrahitur.Cirtha

Syphax caput regni Syphacis erat:eo^ fe ingens hominum uis ex fuga contulerat.Csedes in co prælio minor: quâ uidtoriaruir:qaequeflri tantiîmodo prælio cerratûfuerat non plusgnqucmilliaoccifa:minusdi/ midium eius hominum captu eft:ipem in cadra fadorquo pculfa regeamiiibzmultitudo fe côtulerat Recens nbsp;nbsp;nbsp;Mafiniflà Lællio dicerc:fibi qdem nihil eé in pfenna pulchrius: quâuidorcm rccupcratû tâto poft

hoftiû interuallo patrium inuifere regnum:fed tam fecûdis;quâaducrfis rebus nô dari Ipatium ad ceflândû: clades fi fe Lællius eu cquitatu:uidoqi Syphace Cirrham pcedef finat:trcpida oia metu fe oppreifu^. Lælliû Cirtha cum peditibus fubfequi modicis itineribus polîè.Aflentiente Lællio prægreflus Cirrham euocari ad a Lellio colloquium principes drthenfiumiubet:fedapud ignaros regis cafus:neg? q aûa eiîènt:^mendo: nec amp;nbsp;Mafi minis:nec fuadédo ante ualuit:quâ rcx uinäus in cÔfpeûû dams.Tum ad fpedaculû ram foedu com/ ni ffi ca ploratio orra:amp; partim pauore mœn ia funt deferra:parti repérino côfenfu gratiâ apud uidorem quæ pitur rentium patefaaæ portæ:amp;: Mafiniflâ pfidio circa portas opportunaep raoenium dimiflô:nc cui fugæ pateretexitus:ad regiam occupandam citato uadir:cquo:itrantiueftibulü in ipfo ueftibuli limine Soz Verba phonifba uxor Syphacis filia Afdrubalis poeni occurrit:amp;: cûin medioagminearmato^ Mafiniflàm Soplio infignem eu armis:tûcætero habitu confpexiflèr ÔC regem eflê id:qd' erat:rata:genibus aduoluta eins« rifbæ Oiaqdé:inqt:ut poflés î nos du tibi dedenîtruirtufa amp;nbsp;fœlicitas tua fed fi captiuæ apud dominü uitat ad Mafi nccifgt fuæ uoeé fupplicé mitterelicet:fi genua fi uifliiccartigere dextrâ:pcor:qfogi p maifftaté regiâî niflam ’n qua pauloantenos quogi fuimus pergt genris numida^ nomé:qd'tibi cu Syphace tomunefuir:per huiufte regiæ deos:qui te melioribus oibus acdpiantiq Syphace hinc miferutihanc ucniâ fuppliei des: ut ipfe:quodcüqtfcrret aius de captiua:ftatuas:negt me in cuiufquâ romani fuperbû ac nudele arhiti iu uenire finas:fi nihil aiiud:q Syphacis uxorfuifTem taménumidæatqti eademmecum Africa gen iri:q ahcnigcnæ amp;nbsp;externi fidé experiri malle. Quid carrhaginéfi ab romao;qd filiæ Afdrubalis timcndû fit uides.Si nulla alia re potes mc:morre:ut uindices ab romancez arbitrio oro;obteftorqp.Forma erat ifi gnis amp;nbsp;florétiflima ætasutacy cum módextrâamplcdés in id ne cui romano traderct ;finc expofceret: ' ^piulgt iam blâditias oratio ect:q præces:nÔ in mifericordiâ mó ^lapfus eft aîus uióloris fed (ut eft ge OUS numida^ in ueneré pccps)amore captiuæ tu flor captus:dara:dexrra in idiqd' petebatiobligandae fidci in regiâ côcedininftiht deinde reputare fecü ipfe:quéadmodü pmiffi fidé pharct: cd' cd expedite no poßettab amore temeraridargt impudes mutuat c0filid:nuptias i' ed ipfum dié répété paran lubet neqd relinquerer îtegri aur Lællio:aut ipfi Scipioni cöfulend' uelut in captiuâ: q Mafiniflæ iânupta fo retifaóhs nupriis fupuenit Latlliusifl' adeo no diflïmulauit iprobaf fafldiut primo ét cd Syphace:amp; cae tens captiuis detradâ iam thorogcniali mitreread Scipionéconatus fit. Vidus deinde præcibus Mafi'' niflæ orâtis ut arbitrid utrius regd duo^ fortunæ acceflio Sophonifba cét ad Scipionc traiiccret:miflb Syphacc:amp;: cæreris captiuis:cæteras urbes Numidiæ:qpræfidiis regiis tcnebâturiadiuuante Mafiniflâ recepit. Syphacé in caftraadduci cu eflet ndciatd :oïs uelutad fpcdaculd tridphi multitudo effufa eft:p cedebat ipfe uindusifequcbaf grex nobilid numida^i.Tu quantd plurimd:quifq? porcrat magnitudi/ ni Syphacis famæ géris uidoriâ fuâaugendo addcbatulldeé regé:cuius tâtd maicflatqduo pctctiflinii Arf.^or ’u terris rnbuermt populi:romanus carthagmefifguut Scipio impator fuis ad amicitiâ eius pctendaire tuæ uo ^^^ ,puincia Hifpania exercituguduabus quinqueremibus in Afiicâ nauigaret.Afdrubai poeno^ im lubilita parator nó ipfe mÓ ad ed in regnd uenerit;fed et filiâ ei nuptd dcderit:habuiflê ed uno tpe ï prâte duos j^jjj im peratores poend romandguficut ab dûs îmortalibus pars utra«^ hoftiis madandis pacé pctißcruta ab eo ut ringt panter amicitia petitam ia rantas habuiflc opes:ut Mafiniflàm regno pulfum co redege/ rit:ut uita eius fama mortis amp;: latebris ferra^ mó in films rapto uiuétis tegereCHis fermonibus ared ftanrid celebratis:rcx i prend ad Scipioné eft ^dudus:mouit amp;nbsp;Scipioné cum fortuna priftina uiri p/ fenti fortunæcollata:td recordatio holpicu: dextræ^ datæ: amp;nbsp;foederis publice ac pnuatim lundi: cade hæc amp;nbsp;^phaciai'um dederdt ialloquédo uidoré:nam cd Scipio:quid fibi uoluiflet: quæreret:qui nó focietate lólum abnuiflét romanâ fed ultro belld intuliflcr:td ille peccaflê guide fefe ar® infanifle fare/ batunlcd td demueum arma aduerfus populd romand recepiflct:cxi(d fui furoris fuiflé nÓ pnncipid tde fe infanifle cd hofpitia priuaWïóC publica foedera oia ex aio eieciflét ;cum car thaginenfem matrona

LIBER DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^z

domü acccpit;illis nupdalibus facibus regiacoflagraflê fuânUâfuriâpeflemçoîbiis dclimcns animu fuu anernfleatij alienaflc:nec qeuiflê:donecipfa manibus fuis nefaria fibiarma aduerfus hofpité arep amicü ïduennperdirotaméfibiarç afflidohoe i mifcriis folatiieé:qdin oïum hoïum inimiciflimi fi bi domum ac penates eandépefté ac furiâ rrâfiflè uideat:neip prudentiorémegp eóftatioré Mafinilîàm Verba qua Syphacc eé:étab iuuéra icaurioré:certe ftultius illum arg? itempatius ca qua fe duxiiïêihac nó ho/ Sypha/ ftli modo odio:fed amoris ér ftimulis armata apud æmulü cernens cüdixiflennó medioeri cura Sei/ cis ad pionis animu pcpulit:amp; fidécriminibus fadæppe iter arma nupnæ neg? côfultomeg? expedato Læl/ Scipio/ uo faciebat:tanq reeps feftinario:ut quo die capta reginâ uidilîêt:codé matrimonio iundam accipet:ôe nem apud penates bonis fui nuptiale facrû côficeret;etiâ eo feediora hæc uidcbant Scipioni:qd ipfum î Hi/ fpanu luucnc nu lius forma pepuleratcaptiuæ.HæcfecûuoIucntiLællius:ac Mafiniflà fupuenerunt: quos cû panter ambos benigno uultu cxccpiflêt:amp; egregiis laudibus frequéti ptorio celebraflèt:3ddu/ «urn ifecreru Mafmiflam ficalloqtur. Aliqua te exiftimo Mafiniflà ituenté î me bona:amp; prïcipio î Hi fpaniâad iungendâamicitiâ meed uenifleÄ poftea î Africa tcipfum fpefg? ois ruas i fidé meam córni/ fiflè:atq nulla ea^ uirtus é:propter qua appetédus tibi uifus firn :i qua ego æquc atg? réperatia amp;nbsp;córiné tiaJibidinu gloriarus fuerim:hanc te quog? ad exteras tuas eximias uirtutes Mafinifla adicciflè uelim: nam nó é mihi crede:tantu ab hoftibus armatis ætatis noftræ periculu:quâtû ab circûfufis undig? uo/ lupfatibus;q cas fua téperatia frenauir ac domuit:multo maius dccus;maiorég? uidoria fibi pcpir:qua nos Syphacc uido habuimus.Quæ meabfente ftrenueac fortiter feciftnlibétcr amp;nbsp;cómemoraui amp;nbsp;me Atf.fua minneætera tcipfum reputarctecu.qua me dicéte erubefcere malo.Syphax Po,Ro.aufpiciis uidus ca/ ué fd/ ptufg?c;irag?ipfcc5iunxrcgnu;agri:oppida:hoicsqicolüt:qcqdden]g? Syphacisfuitg^a Populi Ro. pióis ca cft:amp; regecóiugcmg? cius ét fi nó ciuis carthagmefis eét:ét fi nS patré eius iperatoré hoftiu uideremus ibgatio Romamoporteretmittiaefenatuspopuliç Ro.de eaiudiciûatçarbitriûeézquæregé nobis focium nem .i alicnafldatg? i arma eoegiflé peipitem dicatur:uince aium:caue:ne deformes multa bona uno uicio: amp;nbsp;tot menroB^ gratia maiore culp3:qua ca culpæ c:corrûpas.Mafiniflæ hæc audicti nó rubor eft folû fuf fufus:fed lachrymæ étobortæ:amp; cd fe qdé î poteftate futu^ ipcratoris dixiflêt:oraflct ed:ut qtu res fi/ nerEt:fidci fuæ temere obftridæ côfuleret:^mififlê.n,fefe i nullius poteftate ca rraditu^z;ex ptorio i ta bernaculd fud cofufus coceflitubi arbkris remotis:cd crebro f ufpirio amp;nbsp;gemiru:quo facile a cireuftari/ bus rabernaculu exaudiri poflèt:aligtu téporis cófumpfiflèr.-igcnri ad poftremd ædito gemitu: fido ex feruis uno accito:fub cuius cuftodia regio more ad icerta fortuæ uenend erat: ei mixtd in poculo ferre ad Sophonifba iubet:ac fimul ndciare Mafiniflam libérer ei prima fidé pftatußz fuifleiqua uir uxori de bucrinquonia eius arbitrid;q poflintiadimatifcdam fidé pftare:nc uiua m poreftaré romanos ueniat: memor partis iperatoris:patri3?g? Öi duoip regrugbus nupta fuiflêr:fibi ipla côfuleret. Hdc ndcid ac fP mul uenend ferés miniftenedad Sophonifba ueniflêr.Accipio:inqt:nuptia!e munusineq? igratd:fi nP Sopho/ bil maius uir uxori pftare potuit;hxc tamé nuda melius me morirurâ fuiflè:fi nó i funcre meo nupfif nilbæ P femmee locuta é ferodus:quaacceptd poculd nullo trcpidationis figno dato ipauidehaufir.Quodubi teritus nunciard é Scipióimeqd ægeraio ferox iuuenis grauius cófulerct:accitd cd exréplo nfe folafmuc quod temeritaté temeritatealia luerit;triftiorcg? rc;qua neceflè fuit:fecerit:lenirer caftigat.Poftero die;ur a p fenti motu auerterct animd eius:ï tribunal afcédit:amp;: cócionéaduocari iuflit:ibi Mafiniflam primd re gern appellatd exim iifg? ornatd budibus;aurea cor5a:aurca patera:fclla curuli eburnca:amp; Scipioe ebur neo:roga pida:^ palmata tunica donat:addir uerbis honoré neg? magnificérius geq triupho apud ro/ manos nc^ tridphatibus aplioré eo ornatu eé:quouno oïum exrernoßz dignd Mafiniflam.Po.Ro.du cat.LæHid deideÄ ipfum collaudardaurea corona donate alii militates uingput a quog? nauata opa crandonartlis honoribus mollirus regis aiusicreduf^ i fpé propiqua fublaro Syphace:ois Numidiæ Çotiddæ.Sdpio.C.Læilio cd Syphaccalnfg? captiuis Romamiflo cum gbus amp;nbsp;Mafiniflæ legati mifli funnipead Tunera rurfum caftra rcfcrr:amp; q muniméra ichoaucrat:gmuniir. Carthaginéfes nó breui rolu:fed^pe uano gaudio ab fatis ^fpa i pfens oppugnatióe clafljs:ptuii;poft famam capti Syphacis in quo plusppe qua i Afdrubale atg? exercitu fuo fpei repofuerat:pculfi ia nullo audore belli ultro audP to:orarotes ad pacé petéda mittdr.xxx.fenioßi pricipes:id erat fandius apud illos c0filid;maximacp ad ipfum fenatd regedd uis:g ubi î caftra romana amp;nbsp;prorid pucncidt:morc adulantid accepto credo: ritu ex ea regióe:cx q^oriddi erât:,pcubuerdt.Côueniés ofo ta humili adulatioi fuit nó culpa purgatid : fed tralTerrétid initid culpæ î Annibalé îpotcciæg? eius:fautores uenia ciuitati petebat:ciuid temeritate bis iaateeuerfe ïcolumi fururæ itC5^ hoftid beneficio:ïpériu exuidis hoftib3.Po.Ro.n0 pnicic petcret: pa rans:obcdiéter:fcruif;q uellet:ïparct.Scipio amp;nbsp;uéifle ea fpe 1 Africa fe ait:ód fpé fua^fpo belli cuétu au/ óM;uidoria fe no pacé domd reportatuß: eé:tamé cd uidoriappe i maibus habeat:pacé nó abnuef : ut cés gétes fciât.P.R.6^ fufeipe iufte bc!13:amp;finir.Leges pacis fe has dicef captiuos amp;nbsp;pfugas f ftiruat;exer ritus ex Italia Si Gallia deducat.Hifpaia abftinear;ïfulis oibus q iter Italia amp;nbsp;Africa lunt:dcccdât: naues logas oés:pter.xx.tradat:tritici qngéta:hordci.ccc.m.modid.Pccuiæ fumâ:qrâ ipaucrinpard conuenit: _qnquemilliaralérdialibiqnquemillia podoargéti:alibi duplex ftipédid miliribus ipatd ïuenio:his C0ditióib3:i'qt:fi placeat pax triduu ad cofultadd dabif :fi placuerit.mccd iducias facirc:Roma ad fenard riiittiklegaros.ltadimiflïcarthaginéfes nullasfcufandascóditióespads cd céfuiflènt:qppe qmoram

(pis qreret:dd Annibal in Africa rraiiceret:legatos al ios ad Scipioné ut iducias faceret:alios Roma ad Pæpou pacé petédam nuttuntiducétes paucos i fpecié captiuos pfugafg? Si fugitiuosiquo ipetrabilior pax eét, ^æ

Mulris ante diebus Laelhus cum Syphace primonbufcp numidarum captiuis Româ ucnit: quaeçp î Africa gefta ccnr:oïa expofuit ordine patribus:ingéti oîum amp;nbsp;m pra?fens læncia:amp; in futu^ fpe. Cony fuiti inde patres regé in euftodiâ Albâ mittendû cenfuerunt.Lælliu retinendû donee legati carthaginé/ fes ucnirent:fupplicatio in quatriduû décréta eft.Publius Elius prætor:fenatu mifîd;amp;; conaôe îdeadz uocata cû.CLælIio î roftra afeenditJbi uero audiétes fufos carthaginéfiû cxcrcitusrdcuidum amp;nbsp;captu ingenris nominis regé.Numidia om né egregia uiflona peragrarâ:tacitû côtinere gaudiû nô poterant: quin elamoribus qbufg, aliis multitudo foletdæricia îmodicâ fignificarent.Itaœ prætor extéplo edixit: uti ædituiædes facras oés tota urbe aperitét:arcûeundi falutandig; decs agendig; gratias p totû dieni populo poteftas fieret,Portera die legates Mafinißk in fenam introduxit:gratulari primû fenatui funK quod.P.Scipio pfpera res in Africa gcfllrtêt:deindcgratias cgerunt:qd Mafiniflam appcllaflèt:nó mó regé:fed feciflêt rertituédo paternü regnuun quo port Syphacem fubJatû:fi ita patfibus uifum eét:finc metu amp;nbsp;eer ta mine eer regnarurus:deide qdcollaudatu p concioneampliflimis dccqraflctdonis:qbus ne indignus eet amp;; dediflê opera Mafiniffam amp;nbsp;porro damjz eé;petcre ut regiü nomexstcrag; ScipiSis beneficia:amp; munera fenatus decreto cofirmarcrÄ nifi molertü ertèt:illud quog? petere Mafiniflam:uc numidas capriuos:g Romæ in curtodia cént:rcmittcrentnd fibi amplü apud populates futu^i efie. Ad ea refponfum legatis:re^i gerta^ in Africa pfpere eSmunem fibi cd rege gratulationé eé,Scjpioncm re Muera «Se at^ ordine uideri feciflê qd eü regem appellauerir:amp; quicquid aliud fecerit:qd honori foret Mafi/ Mafinif niife:ea patres comprobareatq? Iaudare;munera quæ legati ferrent:regidccreucrunt:fagula purpurea fæ puz duoeûfibulisaureis fingulisÄ latoclauo runicis:equos duos phaleratos:bina equertriaarma cü lori/ blice ab cis amp;nbsp;tabernacula militarem^ fuppcllelt;rtilem:qualem pbericonfuli mos c.Hxc regi ptor mirrere iuP urbe nbsp;nbsp;fus:Iegatis in fingulos dona nc minus quinümillium:comitibus eo^ mille æris amp;nbsp;ueftiméta binadega miflà nbsp;nbsp;tis fingula comitibus numidifgi qui ex curtodia miflï:reddcrétur: regiæ ad hoc ædes libera loca laucia: legatis décréta Eadem ærtate qua hæc décréta Romæ;amp;: in Africa gerta funt.Publius Quinlius Varus prætor:ôi Marcus Cornelius procôful î agro îfubriû galloise cum Magone poeno fignis collatis pugna uerunt:prætoris legiones in prima aae fucrunt:Cornelius fuas in fubfidns tenuit;ipfcad prima figna equo adueûusiproç duobus cornibusptor ac pconful milites ad inferéda î hortcs figna fm ma ui hor tabantur:portcaq nihil cômouebatitum Cornelio Quîtiliusdentior:ucuides:fitpugna:inquit;6c indu ratus pter fpem refirtendo hortium timor:ac ne uertatur ih audaciâ:periculum ert equertre proceliam exciremus:oportet:fi turbareac rtatu mouercuolumus.Itag? ucl tu ad pria figna plium furtinc:ego m ducam îpugnam eqüitcs:uel ego hic in prima acie ré geram:tu quattuor legionû équités î hofté emit^ tito.Vtram uelletptor muneris parte pconluleaccipiente.Quintilius ptor cû filio;cui Marco præno^ men eratumpigro iuuene ad egtes pergit:iuflôf^ afcendere in cquos repente in hofté cmittitrtumultu r ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;equertré auxit clamor ab Icgionibus additusmec ftetifTet hoftiu acies:ni Mago ad primû equitum roo turn paratoselephantos extemplo in plium induxifièt:ad quop^ ftridorem odoremgrÄ: afpeóhim eg uanum equeftte plium feceruntÄ ut in rem permixtis:ubi cufpide utiÄ eSminus gladio poflét : ro/ boris maioris romanus eques eratata in ablatum pauentibus procul equis melius ex interuallo num» dæ iaculabantur:fimul amp;nbsp;peditû legio duodccima magna ex parte eæfa pudore magis:qua uiribus te/ nebat locü:ncc diutius tenuiHetan ex fubßdiis tertiadccimalegio in pnmam aciem indufla plium du/ biu m excepiffit,Magogï ex fubfidiis gallos integræ Icgioni oppofuiftêt:quibus haud magno certanu'c fufis;haftati legionis undeamae conglobanr fefe:at^ elephantos iam coï peditu agmé turbantes mw dunra' quos cü pila confertos coicciflcnt nullo ferme fruftra emiftb oés retro i acié fuo^ auerterut: qt' Hortin tuor grauati uulneribus corrucrûr.Tum pria common hoftium acies fimul oibus pcditibus:ut auer/ esdes î fos uidere elephantos adaugendü pauorem ac tumultu effufis:fed donee ftetitante figna Mago:gradû infubrî fen fini referentes ordics tenoré pugnæ feruabât:pofteag femine tranlTixo cadenté auferrigi ex pHo ^' bus nbsp;nbsp;nbsp;pe exanguem uidere:cxtéplo î fugam oés conuerfiad.v.miHia hoftiû eo die cæfa:amp; figna militaria duo

Ôi uigîti capta:nec romanis îcruenta uidoria fuit.ii.millia:amp;,ccc.de exercitu ptoris:pars mulro maxû ex legiôe.xn.aminâa'de amp;nbsp;tribuni militum duo Marcus Cofconius:amp; Marcus Menius : tertiædecimæ quom legïonis:quæ poftremo plio affüerat.Gn.Hcluius tribunus militû î reftituéda pugna cecidit : 5i duonc.xx.ferme egtes illuftres obtriti ab elephantis cum céturionibus aliquot pcricrût;amp; lôgius certa men fuiflèt:ni uulnere duds concerta uiélona eflêr,Mago ^ximæ noctis filétio ,pfc[rtus:gtû pari mæ p uul nus poterat itineribus extétis:ad mare î ligures igaunos puenit ibi eu legati ab Carthagi'e paucis an te diebus i finû gallicû appui fis nauibus adierûtnubctcs prio quoep tépore î Africa traiieereudem amp;nbsp;fru trem eius Annioaléinâ ad eu quo^ iflè legatos eadé iubetcsifaiftu^inô î eo eé carthaginéfiû res;ut Cal MagSil liâiatg? Italiâ armis obtincant,Mago nÔ iperio modo fenarus piculogi patriæ motus:fed metués ér ne cj^chi ut^oï hoftls morâti îftaret:ligurdç ipfi relîqui'Italiâ a poenis cernéres ad eos:quo^c mox in poteva“ ni iteri/ futuri eént:deficerét:fimul fperâs lenioré î nauiganôeiquâ ï uia iadationé uulneris foreÄ curariôi oia commodiora:îpofitis copiis înaucs ^fedus uixdû fupata Sardinia cxuulnere moriCnaues quo^ ali/ quot poeno^ difiedæ î alto a clarté romana:q drea Sardinia eraticapmnf .Hæc terra mariai î parte Ita/ liæ;qüæ iacet ad alpes:gefta.CÔful.Gn,Seruilius nulla memorabili re î ^uincia Ethruria:amp; Gallia:na coquoep ^ceflèratgefta:patre.Gn.Serujlio:amp;.C.Lutatiopatruoex feruitute poftdecimûfextû annu rcceptis:quiad uicû'Canetû a Bons capti fuerât:hinc patreihîc patruo latera dreudanribus priuato ma gis qua publico decore ifignis Româ rediit.Latu ad populum c:ne.Gn,SeruiIio fraudi eét;qd pfequi

LIBER DEQMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t$3

Llh curuli fediflêt:uïuo Cu fd ignoraret:tribunus plcbis:at® ædiJis ple.fuïflèncofra qua fancirum legv bus erat.Hac rogarióe pcrlata i pumcia redut ad Gn.Seruiliu c0fulé:g in Brutus erat .CÔfennatVffû / gum:Vcr^æ:BcfidJæ:Hetriculû:Sypheu:Argentanü:Dampctia:mulriÿalüignobiIcs populi fenefee/ re punicûbellû cernétes defecere.Ide cÔful eu Annibale îagro Crotonéfi acie côfiixit .Obicura eins pu gnæ fama eft.Valerius Antias quiqucmillia hofliü cæfa ait:quæ tâta res eft:ut aut îpudeter fida fit:aut negligenter prætermifîà.Nihil certe ultra rei ab Annibale î kalia geüu eft:nâ ad en quoç legati ab car thagine uoeantes î Africa iis forte diebus:qbus ad Magoné ucnerût.frcndés:frcmens:gemcnfqî: ac uix lachrymis téperâs dicif legatoru uerba audiflè,Pofteaquâ ediûa funt mandata.Iam nô pplexe: inquit: fed palâ reuocant:qui uerando iupplcmcntû;amp; pecunia mitri lampridc retrahebât.Vicir crgo Anniba/ Atf An lé nô populus roma.totiens cæfus fugatufcp:fcd fenatus carthaginéfis obrredatiôe atep îuidia:neç bac nibalis deformitate reditus mei tâ Publius Scipio exultabit arq? efferet fcfe qua Hâno:qui domû noftrâ:quan qrellas do alia re no potuit:ruina Carthaginis opprefllt:lâ hoc ipfum præfagiens animo pparaucrat ante naz ucs.Itaœ inutili militû turba præfidn fpecie îoppida bruriiagruquæ pauca magis metu:qua fide con/ DigreP tinebâf:dimilîâ:quod roboris ï exercitu eratu Africa trâfucxit:multis italici generis:qa in Africa fccutu fus An/ ros abnuétes côceflérât i lunonis Ladniæ dclubru ïuiolatü ad cd dié in téplo ipfo foede kerfectis: Raro nibalis quéqua aliu patriâ exilü caufa relinquenté magis moeftü abiHë ferût.quâ Annibalé hoftiü terra excedé ex italia tem:refpexiflé fæpe Italie littora :amp; deos hominefep accufanté:in fe quoç ac fuu ipfius caput execratü qd no cruentû ab cannenfi uictoria milité Româ duxiflêt:Scipioné ire ad Carthaginé aufum : q conful bofte in italia poema no uidiflênfecentd millibus armatoß^ ad Thrafymenü amp;nbsp;Canas caefis:circa Cafi/ iinû:Cumas:Nolâç cÔfcnuifTc.Hæc accu fans queréfop ex diutina pofleflione Italiæ eft derradus: Ro/ mam p cofdé dies amp;nbsp;Magoné:^ Annibalé profedos allam eft:cuius duplicis gratulatiÓis relatio minu it læficiâ:amp; quod pap^ duces î retinedis iis:cu id mandatu ab fenam eflèt:aut animi: aut uiriu habuifle uidebanf :amp; quod folliciti erant:omni belli mole in unù ducé exercitu^ klinata:quo cuafura efTet res. Per cofdé dies legati faguntini uenerût côpræhenfos cû pecunia adducetes carthagincnfcs:g ad códucé da auxilia î Hifpaniâ traiedflênt:ducentü amp;nbsp;qnquaginta auri odingéra pondo argenti in ueftibulo eu/ riæ pofuerunt.Hominibus acceptis amp;nbsp;in carceré condiris:auro argentom rcddito:gratiæ legatis adæ; atep ifup munera data:ac naucs obus î Htfpania reuerterenf.Méno deiae ab fenioribus fada ê:fegnius holes bona:quâ mala fentire:trâfitû Annibalis î Italiâ quâtû terrons pauorifqi efte fe femp meminifle: Suppli/ quas deîdecladcs:quos ludus îcidiftecuilàcaftra hoftium c mûris urbis:q nota fingulopc umuerforuq; catiôcs fuiflé:quotiens îconcilüs uoces manus adcælû porrigenriû audiras:cn ung illcdies futurus cér:quo ua décréta cuâ hoftibus Italiâ bona pace florenté uifuri eéntidcdiüëid deos tandé fextodecimo demû annomec ef ob diz fe g diis gratias agendas cenfeant:adco ne aduenienté guidé gratia holes benigneacciperemedum ut p' feeflum tenræ fans memores finr.Conclamatû deîde ex om ni parte curiæ eft:uri referret Publius Elius prætor Anniba decremgi cft:ut.v.dies circa omnia puluinaria fupplicarefmidimæç maiores îmolarenfx.xx.Iam di/ lis mifto Lælliodcgatifçp Mafiniflæ cû carthaginéfium legatos de pace ad fenatû uenientes Puteolis uifos inde terra uenturos ailatû eét reuocari.C.Lælkum placuit:ut coram eo de pace agercLQiFuluius Gil/ lo legatus Scipionis carthaginéfes Româ adduxit:gbus uetitis ingredi urbé:hofpitiû î uilla publica:fez natus ad ædem Bellonæ datus é.Orationé candé,ferme:quâapua Scipioné habuerunt:culpâ oém bel/ h a publico côfilio in Annibalé uertétcs:cû iniuflu fenatus nÔ Alpes mcdo:fcd Iberû quoç trâgreflum non romanis folû:fed ante etiâ faguntinis priuato confilio bellû inruliflè:fenatui ac populo carthaginé/ fiû;fiquis uerccxiftimetifocdus ad câ dié inuiolatû eflê cû romanisjtaçp nihil aliud fibi mandatû eé uti peterent:quâ ut in ca pace quæ poftremo cû côfule lutario fada é:manere Iiccret.Cû more tradito a pa/ tribus poteftaté interrogandi:fiquis quid uellet:legatos prætor feciflèt:fcnioref^ qui foederibus inter/ fuerânalia alii intertogarentmec meminifle fe per ætaté amp;.n.omnes ferme iuuenes crant:dicerent lega/ t’æonclamatum ex omni parte curiæ eftipunica fraude cledos:qui ueterem pacé rcpetcréticuius ipfius non meminiflcnt:cmotis deinde curia legatis:fnîæ interrogari coeptæ.MXiuius.Gn.Seruilium côfu/ lennqui propior ect:acccrfcndum;ut coram eo de pace ageretur:céfebat:cû de re maiore:quâ quâta eét confultatiouncidere non poflèt:n5 uideri fibi abfente cÔfulum altero ambobufue cam rem agi fans ex ^ignitarc populo Romano efîe.Qu,MerelIus:qui triéni ante cÔful didatorgi fuerat:cû,P.Sapîo cædé' do cxercitus:agros populâdo in eâ neceflâtaté côpuliflct hoftesiut fuppbees pacé peterér:amp;: nemo oîum nerius exiftimare poflèt:qua mente ca pax pcteretur;quâ'cû:q ante portas Carthaginis bellum gereret: nulliusalterius cÔfilio:quâ Scipionis accipiédam abnuédâ^ pacem eé.M.Valerius leuinus : g bis côful fuerat:fpeculatores nô legatos ueniiTe arguebatuubendofm eos Italia cxcederc:ôi cuftodes cû iis ufep ad naues mittédos.Scipionig) feribendû ne bellû remitteret.LæHius Fuluiufç adiecerunt : amp;nbsp;Scipioné in ^o pofitâ habuifle fpé pacis fi Annibal amp;nbsp;Mago ex Italia nÔ reuocarenf :cæte^ oîa fimulaturos carthaz ginenfes:duces eos exercituf® expedantesideinde quâuis rccenriû foedciq;amp;; deoß^ oîum oblitos bellû |efturos:eo magis in Marci Leuinii fnîam difeeflum.Legatipaceinfeda ac propefine refpôfo dimiflî. Pet eos dies.Gn.SeruiIius conful haud dubius quin pacatæ Italiæ penes fegloria effct:uelut pulfum ab « Annibalé pfequés in Siciliâ;inde î Africâ trâfiturus traiecitiqd ubi Romæ uulgatû cft:primo céfue/ runt patres:ut prætor feriberet confuli fenatû æquû cenfere in Italiâ reucrti eû:deîdc cû prætor fpretu/ côlulis rumeu litterasfuas diceret:didatorad idipfum creatus.P.Sulpicius ^ iure maioris imperu cÔfulcm in ambi/ kajü rcuocauit,Rcliquû anni cû Marco Seruilio magiftro egtû dreueundis italiæ urbibus : quæ beUo ^^

alienate fuerantinöfcendifg! fingularum caufis cÔfumpfit:Pcr inducia^ tépus ^ éx Sardinia ab Lettin lo prætore centum oneranæ naues cû côtneatu uiginti roftraranj prafidio a(Se:amp; ab hofte:amp; ab tcpe-lt; flatibus man tuto î Africa trâfmiferût.Gnæo Odauio.cc.onerariis.xxx.lÔgis nauibus ex Sicilia rrauci endi nS cadé fortûa fuit.icôfpeéhi ferme Africæ jifpero curfu uedû prîo deftiruiriuenrusidcin uerfus î Abicu rurbauir:ac paflîm naues difiecit:ipfe eu roftratis p aducrfos fludus igeti remigû labor enixus Apollinis jgt;mÔtoriu tennit:oncrariæ ps maxia ad Egimu^ îfulâ ea find ab alto claudit:1' quâ fira Car-^ thago é.xxx.ferme millia ab urbe:aliæ aducrfus urbé ipfam ad calidas aquas delatæ lunt:oîa î côfpedu Carthaginis erardtaq; ex totaurbe î forum concurfum eft:magiftratus ienatum uocare:populus ïeu riæ ueftibulo frcmere ne tâta ex oculis manibufqi amitteref pda.Cû qdc pacis petits? alii îducia^: nec dû.n.dies exieranfidé opponeret:poftremo^mixto pane fenatus populiqxôfilioicôfrnfum c:ut claflê Cartha. 5pqg^w nauiû Afdrubal Egimut^ traiiceretn'deg? p lirrora portufg? difpfas romanas naues eolligeret pfidiæ * Defertæ fuga nauraiy primû ab Egimuro:dcî ab calidis ags oneranæ Carthaginé puppiba trade fünf. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nondü reuerteratab Roma Icgatuneqi faebât:quæ fenatus româi de bello aut pace fentétia cét:ncc

dum iduciap? dies cxierat:co îdignioré iniuriâ ratus Scipio:ab iis q pctificnr pace amp;nbsp;1'ducias:fpé pacis 06 fidé ^duciaß^ uiolata eé;Iegatos Carthaginé LucidBebiu:Marcd SeruiIid:Lucid Fabid extéplo mißt: g cd multitudinis côcurfu ^pe uiolati eflentmee reditd tutioré cemerct futu^:petierdt a magiRranbus: quo^ auxilio uis ^hibira crar;ut naues mitterét:quæ fe ^fcquercnf;daræ triremes duæ:cd ad Bragra dam flumé pucniflènt:unde caftra romana cófpiciebanf :Carthaginé rcdiere.Claffîs punica ad uticam ftarioné habebat:cx ea tres quatriremes feu dam miflb a Carthagïe ndcio:ut fieret:fcu Afdrubale: qui dafli præerat:fine publica fraude aufofacinus:quiqueremcm romana fupanté ^pmontondcxalrorc/ péte aggreflæ funtifed neep roftro ferire eelerirare fubter labenté poterat.necp trafilire armati ex humi lioribj 1 altioré nauc:amp; defendebaf egregie:quoad tæla fuppeditardt:gbus deficiétibada nulla alia tes earn qua ^pingtas terræ multifudoçp a caftris i littus effufa tueri potuiflêtxôciratâenî:quâra maxime Anniba ’“ poterâtun terra cd îmififlènr: nauis tantd iadura fada icolumes ipfi euaferdt.Jta alio fup aliud fcele jj-j in nbsp;nbsp;re cd haud dubic îdudæ rupræ eént:Lællius Fuluiufç ab roma cd legatis carthaginéfibus fupuenerdt

Africa 9^^^ Scipio amp;nbsp;fi nô iduciaw fides modo a carthaginéfibusifederiâ ius genrid i legatis fuis uiolatd eflet aduétus ’^^^^ ^^ ”’h*^ ^^‘^ iditutis Po.Ro.ncc fuis moribus ïdignd in iis factu^z eftè cd dixiffetdegaris dimiffis: belld parabat, Annibale ia terræ appropinquate lufiùs e nautis unus afcédere î mald:ut fpccularef: qua tenerét regioné:cd dixiflcr fepulch^ dirutu prora fpectare:locd abominatus prætcruehi luflb guberna M.Scr/ ’^Qæ 3*^ Leprim appulit claflem:atg! ibi copias expofuit.Hæc co anno in Africa gcfta.Infequentia exeez uilius duntincumannu:quo Marcus Scruilius Geminus:gtdmagiflcreqfum crat:amp;.T.Claudius Nero cd T.Clau ^^’^^ ^^‘^' funt:cætcrdcxitu fupioris armicd Icgati fociard urbid ex Græcia quefti cent uaftaros agios jjjŸis nbsp;nbsp;nbsp;ab regiis præfidiis ^pfcctolq? î Macedonia legatos ad res repetédas nô admiflbs adPhilippd regé fimul

conf. nunciaflènt:quaruor millia milftd cd Sopatro düce traieda î Africa dici;ut cent carthaginéfibus pfidio amp;nbsp;pecuniæ aliquâtum una mißümdegatosad regc:qhæc aducrfus foedus fada uideripatnbus nuncia rent:mittédos cenfuit fcnatus.Mifli Gaius Tcrérius Varro:Gnæus ManIius:Marcus Aurelius: iis tres quiqueremes daræ.Annus îfignis icendio ingéri-.quocliuus publicus ad foldcxuftus:amp; aquap? magni nidïc:fcd amp;nbsp;annonæ uilirarc fuit:ptcrg qd pace ois Italia erat apta:etiâ qd magnâuim fruméti ex Ul' fpania miflâm MarcusValcnus FaIco:amp;Marcus Fabius Butcoædilcs curulcs quaternis æris uicatif^ 0.Fabi P“’°deferipferdt,Eodé âno Quitus Fabius Maximus mont exadæ ætatis:figdé uerdc:augurc duos ma/ ^^ qdraginra ânos fuiflc:qd qdâaudores funr:uir cerre fuit dignus tâto cognomic:uel fi noud ab co m Ximus ripcretilupauit patemos honores:auiros æquauinplunbus uidoriis amp;nbsp;maionbus præliis auus ifign’^ morif Rullusded oia æq re unus hoftis Annibal pot; cautior tamé qua próptiof hic habitus fuit:amp;: ficut du^ bites utrd Ïgenio eddatior fucrir:an ga ita beilo ^prie:qd td gerebafiaptd erat:fic nihil certius éiquan* und hominé nobis edetado ré reftiruiflê ficut Ennius ait.Augur i loed eius iauguratus Quitus Fabius Maximus filius cius.i ciufdé loed ponfex na duo facerdotia habuit Seruius Sulpicius Galba:Iudi roma ni dié und:plcbcü ter toti iftaurati abædllibus Marco Seftio Sabino:amp;.Gn.Tremellio F]acco:Iiambo prores fadi:6C cd iis Gaius Liums Salinator:ód Gaius Aure.Cotta:Comitia aus am utrd Gnæus S«^ Jius cÔful habuerit:an ga cd res î Ethruria tcnuerit:quæftiÔes ex foeiis de côiuratiôibus pricipd babv té didator ab eo didus Publius Sulpiaus:fic icertd diuerfi audores facidt.Pridpio ifequétis ani Mar^ cus Seruilius amp;nbsp;Titus CIaudius:rcnatu i capitoliduocato:de puieüs rertulcrdtilraliaargï Africa ifo^ coiici:Africa abo cupiétes uolebar.ccte^z Quito Metello maxie amréte:nem data: nem negara é Africa* Cófulcs luHl cd tribdo plcbis agere:ut fi iis uiderct :populd rogarét:qué uellentin Africa belldg®®^ oés tribus Publid Scipioné iuflèrdt:nihilominus cófulcs puincia Afnca(ira.n.fcnarus decrcuerat)ïfof tem coniecerdt.Tito Claudio Africa euenif:ut gnquaginta nauid claflcm:oés qnqueremes in Afr^m Prouin tr^iicereriparigp iperio cd Scipione impator eflct.M.Seruilius Erhruna fortitus,ln eadé puicia ciarum Seruilio^rogatdimpium:ficófulcs maneread urbéfenatui pIacuiflct.Prætorcs.M.SextiusGalliaen ordinal fortitus:utduas legioncs ^uinefag? trade retei.P.Quinnlius Varus,GLiuius Brutios cum duabuslez j^Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gionibus:gbus,P.Sépronius proconful prioris anni pfuerat.Gn.Tremellius Sicil)am:ut ab Appio Ap''

puloproreprions anni^uincia:amp;duas legioncs accipc.lulius pprætorcu.xx.nauibus long'smilirf bus mjlle ora Siciliæ tutarcf:indc.M.Pôponius.xx.nauibus religs mille amp;nbsp;qngétos deportaret milites Româ.C. Aurelio Cotræ urbana euenit;cæteris;ita uti gfgi obtinebant ^uincias exeratufg^: ^rogata

LIBER'DÉCIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^4-

fmpfn'aTededm nSampIias annoeo legiombus defenfum iperium cHrSruta pbcandis dits oi'a fcipe/ rent ageréc^:quos ludos Marco Claudio MarcelIo.T.Quitio cÓfülibus.Titus Mahus didarorrquafgj hoftias majores uouerat:C p qnqucnium iUud refpublica codé ftatu fuiflèt:ut eos côfulcsrpriufquâ ad bellij proficifcercrur:Ejccrent. Ludi ïcirco’pqtriduum fadi:hoftjæœ:^bus uotæerantdiisxæfæ.Inter hæc fimul fpes:fjmul cura î dies crefcebat:nec fan's certu coftare apud aium poterat:urrû gaudio dignu cflet Annibale port fexnimdecimu annu ex Italia dccedétem uacuam poflèwoné eius rcliquHTc Popu, Ro.an magis metuedumiqdincolurtu exerciru in Africa traieciflcnlocu nimi5^ non pcnculu mutatu: cuius tantæ dimicanSis uarem:q nup deccnifîer.Q.Fabnj baud fruftra cancre folirum:grauiore in fua terra futuK bofte Annibalé:quâ i aliéna fuiffct:nec Sdpiôi aut eu Sj^ace îcondiræ barbariæ re^e:qui ftatarios (crnilixas ducere exercitibus folirus fit:aut eu focero eius Aidrubale fugaciffimo duce re futu/ Ro.cu/ ram:auttumultuariis exercitibus exagreftiü femiermi turba fubitocoHcftisifed cû Annibale ^pe na' ræ d fa to îptorio pris fortiflimiducis alitoatœ cducato fter arma puero:quôdâ milite uixdûiuuene îperator turæ qui fenex uincédo fadus Hifpanias;Gallias,Iralia abalpibus ad frem monumétis igentiû re^ complef pugnæ .fet:ducerc exerciru eqlem ftipendiis fuis duratu omniû rcR: pariétia:quas uix fides fiat boies paiTos:pcr exitu fufum millies cruore romano:cxuuias:nÔ militû modo:led ét iperato^ portanré:mulros occurfuros. Sdpioni in acie q ptores:q impatores:q côfules romanos fua manu occidiflênnmuralibus uallaribufç infignes coronis peruagatos capta caftraxaptas urbcs romanas;nô eflè bodie tôt fafees m gfaribus Po. Roiquotcaptos ex cæde iperato^ præ fe ferre poftet Annibal Has formidines agirâdo aïs ipfi curas Si lnetusaugebât:8iiâqdcuaftucucntpaliquotannosbellûanteoculosalnsatçfialiisin Iraliæ partibus ïenta fpe in nullû propîquû debellandi fine gerere:ercxerat oium aïos Scipio amp;^ Annibal uclur ad fup/ mum certamécoparari duces:ii quoç qbus eratin^ens î Scipioe fiducia amp;nbsp;uidoriæ fpes:quo magisun propîquâ earn îminebant aîs;eo curæ inrétioris erae.Haud difpar babitus animoßi Cirtbagincnfibus erat:quos modo petiftè pacé intuctes Annibalé ac rc^ gefta^ eius magnitudincs pœnitcbarimodo cû rcfpiccrent bis fefe acie uidos Sypbacem captûzpulfos fe Hilpania pullos Italiaratgi ca oîa unius uirtuz te Si côfilfo Sdpionis fada:uelut fatale cû dueé in exiriû fuû natû borrebant.lam Adrumentû peruene rat:AnnibaI:unde ad reficiendûex iadationemaritia milité paucis diebus fumpris:cxdtus pauidis nû/ dis oîa drca Cartbaginé obtinen arm is a fferénum magnis inncribns Zamâ cÔtendit.Zama quinque Vbi Za dierû iter ab Cartbaginé abeft:inde pmiffi fpecuJarores cum exeepti a euftodibus Romanis dedudi ad nia fit Scipione ecnt:traditos eos tribunis milirûnuftbfç omiftô metu uifere oîa p caftra:qua uellct:circûdu/ Ci iuftinpeundatofq? fatin percômode oîa cxploraftcnudaris q pfequerenf :retro ad Annibalé dimifit. Annibal n 1b 11 qdem co^ q nuciabant ma amp;nbsp;Mafiniftàm cû fexmillibus peditû:quatruor cqtum uenif fe eo ipfo forte die afferebârJæto aîo audiui t:maxîeboftis fiducia:quæ nÔ de nihilo ,pfcdo côcepta eft: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

perçu 1 fus.Itaq^ ^ amp;nbsp;ipfe ci belli eius cratÄ aduétu fuo turbauerat padas indudas amp;nbsp;fpem focdc^ira/ men fi inte^enquâ fi uidus peteret pacem æqora pofte îpetran ratusmundum ad Scipionem mifitmt eolloquédi fecum poteftaté raceret.Id utrû fua fponre feccrit an publico confiliomeutrum cur affirmé: habeo,Valerius Antias prîo plio uidû eù a Scipiôe:quo duodecîmillia armato^i î acie funt cæfa : m ille . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

amp; ftytigéti capti:lcgatû cû aliis decé legatis tradit î caftra ad Scipione ucniffê:cætep^ Scipio cum collo/ quid baud abnuiftêt:ambo ex côpofito duces caftra prukrûtmt coire ex ^pîquo poftcnr.Scipio baud procul Nadagara urbe tû ad caetera loco opportunoml qd aq tio îtra tæli côiedû crat:côfcdit. Annibal Anniba tumulûaqttuor millibus [deturûcSmodûqualioqnmiliqdlôgîquæaqtiôiseraricepirubi î medio lo ’“ tas côfeptus undiqimeqd infidia^ eét;deledus:fûmotis pari fpatio armaris:cûfinguns îterptibus con/ grenu grefti funt.Nô fuæ modo ætaris maximi;duccs:fed oîs ante fe memorise oîum gentiû:cuiuflibet regû •mperatorumue pares paulifper alter alterius confpedu admiratione mutua prope attoniti cÔticucre, Tum Annibal prior.Si boc ira fato datû eratiut q primus bellû îtuli Po.Ro.q^ rôties ,ppe îmaibus riidoriâ babui:is ultro ad pacé petedS ueniréilxtor te mihi forte potiftimû datù:a quo pacé peterét. Ti bi quoçp îter multa egregia nô in ultimis laudù boc fucrir. Annibalé cui torde romanis ducibus oido tiâ dû dcdiftént:tibi cefiîfté:teq? buic bdlo ufis plus quâ nfis cladibus îfigni fine îpofuifle. Hoc quoç ludibriû fortûa:an cafus ædiderit;ut cû pfe tuo côfule cepim arma;cû codé primû Romano îperatore figna côtulerim;ad filiû dus incrmis ad pacépetédâ ueniâ.Optimû qdé fuerateâ pfibus noftris mente data ab diis cé:ur amp;nbsp;uos Italiæ:amp; nos Africa: iperio côtéri eftèmus:nelt;j.n.ne nobis qdé Sicilia:atç Sar dmia fa ris digna pria funt:^ rotclaftibus:rot exercinbus;tot râœ egregiis amiftis ducibus :fcd prærerita magis repbedi poftunt:quâcorrigi:ita aliéna appetiuimus:ut de nfis dimicaremusmec î Italia folû uo/ bis bellûmobifqî î Africa é:fed amp;nbsp;uos î portis ufis^peac moenibus figna arma^ boftiû uidiftisiK nos ab Cartbagîc fremitu caftro^ romano^ exaudiuimus.Quod igif nos maxîe abominaremunuos ât ante oîa optaretis:î meliore uf a fortûa de pace agif :agim ufcp ii;quo^ amp;nbsp;maxîe îtereft pacé cé:amp; q qd/ tungp cgerimus:ratû ciuirates nfæ bîmræ fint:aîo tâtû nobis opus é nÔ abhorréte a qeris côfiliis:qd ad me atnnef.ü ætas fené î pria reucrtété:unde puer^fedus fum:iâ fcdæ iâaduerfæ res ira erudicrunt:ut rationé feq:q fortuna malî:tuâ amp;nbsp;adolefcétiâ:amp; ppetua felicitaté:fcrociora utraq?:q qctis opus é côfilüs memo nô temere icerta cafuûreputanqué fortûa nûq decepit: qd ego fui ad rb ralymenû:ad Cinasud nbsp;nbsp;nbsp;quot;”

tu bodie es:uixdû militariætate ipio accepto oîa audaciftime îcipiété nufq fefcllit forrûa:pris amp;nbsp;parrui nibalis pfecutus morté excalamitateufædoma decus îfigne uirtutis picratifqcximiæ cepifti:amiflâs bifpâias nerba recup3fti,uû,ide punicis exercitibus pulfis:côful cû cacteris adtutâdûItaliamparum ai eftentrangrefi

fus in Africi duobus hic exerdtibus cæfis:binïs codé hora captis fimul îcéfif^ caflns.Syphace potchHi mo rege capto:toturbibus rcgni eius:totnfi îpeiiierepris:me fcxtûdccimû lâannû barété î pofleflioc Irahæ derraxifti:pôt uidonâmq malle:quâ pacé aîus:noin uobis fpintus magis magnos:quâ utiles : Ôi mihi tahs aliqdo Fortuna affulfit:qdfi m fedis rébus bonâmente quoœ donarent du:nô ea folû:q eue/* mnenrifed et ea q euenire poflênt:reputaremus:ut oium obliuifcaris:aiOK fatis ego document! m oés cafus fum :quc mô cafhis inter anienem arg^ urbé Româ pofitis:figna inferentem ad meenia Romana uideras:hic cernas duobus fortiffimis uiris fratribus danuimis impatoribus orbatu ante mania ^»pc obfeflse patria:gbus terrui ufam urbé:ea pro mea depcantem imaxïa emg! Fortuna minime credédu efilt;In bonis tuis rebus nfis dubiis tibi ampla ac fpeciofa dati eft pax:nobis petentibus magis neceflaria qua bonefta melior tunorg? eft certa pax:qua fpata uióona:hac i tua:illa i dco^ manu cft:nc tot anno rum felicitate in unius hora dederis difcriméxum tuas uires:tû uim Fortuna martégj belli comunem propone aîo:utrin^ ferruxorpora humanaeruntmufg mîus:quâ in hello cuentus relpÔdent:nô tantu ad id qd data pace ia habere potes:fi plio uîcas:gloria adieceris:qtum ademensifigd aduerfi eueniatifi/ mul parta ac fperata decora unius hora Fortuna euertere pôt:oîa in pace iungenda tua poteftatis funt. Reguli Publi Corneli:ruc ea habenda Fortua erit: qua dii dederit.Inter pauca Felicitatis uirtutif^ excpIa.M.At exéplü tihus quoda in hac eadé terra fuifièt ferfzq fic uidor pacé perétibüs pfibus nfis abnuit:led nó ftatuédo ab An/ tandé fclicirati modumeecohibédoefferentéfeFortuna;qtoaltius clatus crat:co fadius corruit. Eft g/ nibale dem eius:q dar:nÓ g petitxonditióes dicere pacis:fed Forfitan nÓ indigni:fimus:g nobifmetipfis multa japonic irrogcmus:g nÓ recufamus:gn oia:pp q bcllû inirum eft:ueftra fint.dicilia:Sardinia Hifpania:gcgd m tur Sci/ fulajz toto inter Africam Italiamcj cotincf mari;Carthaginenfes inclufi Africa littoribus:uos ^douta pioni diis placuitxxtema ét terra mang! uideamus regétes impia.Haud negauerim pp nó nimis fincerc peti ram:aur expedata nup pacéifufpeda eé uobis punica fidé:multü:p quos petita firtad fidé tuenda pads Scipiôif pertiner:Scipio ufi giiog^ur audio:pfes nÓ nihil ét ob hoc:ga pa^i dignitaris in Icgatione erat;negaue/ refpon/ runt pacé:Annibal peto pacé:g neg? peteré;nifi utilem crederem:amp; ppeadem utilitatcm tueborea:pp fum qua pcrii.Et qucadmodü ga a me bellü coceptu cft:nequécius paniterer:quoad ipfi no luidere dei pfti ti:itaannitar nequé pacis p me parta panircar. Ad hac ïpcrator romanus m hac fere fniam rcfpondit» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Non me fallebat Annibal aduétus tui fpe carthaginéfes amp;nbsp;pfenté inducia^ fidé:amp; fpem pacis tui baflè;

neg tu id fane diflîmulas:q de côditionibus fupioribus pads oîa fubtrahis:pter ea:q iâpridé in nfa poz teftate funt:cxrcp' ficut tibi cura eft fentire eines ruos:gto p te onere leucnt:fic mibi laborandû émeg tunepepigerunt.'hodiefubtradaexcôdicionibus pacis pmiapfidiehabeanfnndigniqbus eadé pateat condicio:ut ctiâ profit uobis fraus petitis:ncgj près nfi priores de Sicjlia:ncg nos de Hifpania fecimus bcllum:amp; tum mamertino^ fociopzpicu!um:amp; tue Saguntiexcidiûnobis pia aciufta induerûtarma; uos lacefiifié:amp; tu ipfe fatcris:amp; dii teftes funt:g amp;nbsp;lilius belli exitû fecudum ius fafg dederût;amp; huius danr amp;nbsp;dabüt.Quod ad meattinet:amp; humana infirmitatis memini:amp; uim fortuna rcpuro:amp; oîa q/ eug agimus: fimieda efle mille cafibus fcio:cateß^ quéadmodu fupbe amp;nbsp;uiolenter me facere faterer:fi prius qua î Afi ica traiedflcmtte tua uolûtatecedcnté Iralia:ôC îpofiro înaues exerdtu ipfum ueniétem ad paeem peredam afpnarenfic nunc cum ,ppc manucôfertum reftirantem ac tergiuerfanté in Africa attraxcrim:nulla fum tibi uerecûdia obftridus:pinde figd ad ea:in q tum pax conuentura uidebat : g fu nt:nofti m ulta:nauiû cum cômeatu p inducias expugnatai?/:legatorüg uiolatopz adncirmicft qd re' feram ad côfilium :fin ilia quog grauia uidenfibellum parate:quonia pacé pati nô potuiftis. Îtag? mfd da pace ex col logo: cum fe ad fuos recepifientifruftra uerba pacara renüeiant:armis decernédu eflèiha' bendamg ea fortuna:qua dii dediflênt:ï caftra ut eft:uentü:^nundat ambo arma expedirent milites: animofg ad fupremû certamé nó in unu diem fed in ppetuû fi félicitas adcfiêt:uidores.Roma an Cat thago iura gctibus daret:ante craftinâ nodem fdturosinegi.n.Africam aut Iraliâ:fedorbcm rcrraK uj doriæ pmiu fore:parpiculum pmio:qbus aduerfæ pugnæ fortuna fuiflêtmam neg romanis cHugin ullum patebat î aliéna ignorag terra:ét Carthagini fupremo auxilio effuflb adefie uidebatur pfens ex/ cidiû. Ad hoc diferimen pcedunt poftero die duo^ opulcriffimop: populo^ duo loge clarifilmi duces duo fortiffimi exercitus:multa ante parta decora aut cumularari eo dic:aut euerfuri, Anceps igif fpes amp;nbsp;mems mifeebât aîos:contéplâtibufg modo fuâ:modo hoftiûaciéicû oculis magis:quâ ratione péfa rent uires:fimul læta:fimul triftia obuerfabâtur:q ipfis fua fpôte non fuccurrebât:ea duces admonedo. afghortado fubiiciùr.Panus.xvi.annojzîn terra Itala res geftas:tot duces romanos:rotexercitus oc' _ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciaioneoccifos:amp;fuacuigdecora:ubiad infignéalicuius pugnæ memoria militéueneratirefcrebat«

icipioii ScjpjQ Hi(panias:amp; rccéria î Africa plia:amp;: côfefiîonem hoftiû;qdneg nÔ petere pacé pp metum: ne^ Itratage nianerc î ea præ infita aïs pfidia potuiflènt:ad hoccollogum Annibalis infecreto habitu ac Iibe^ fingé ti qua uclit nedi:ominaf:qbus quÔdam aufpiciis près eo^ pugnaucrit ad Egatis îfulas:ea illis exeunti bus îacié portédiftè deos:adeflèfine belli ac laboris:in manibus eé prædam Carthaginis;reditû domû in parriâad parétes:liberos:côiugcs:penatefg dcos:adeo celfus hæccorpore uultug ira læto:ut uitifTe iam credcres:dicebat.Inftruit deide prïos haftaros:poft eos prîcipcs;triarii poftremâ acié claufit:nÔ cô' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferras aût cohortes âte fua quég figna ïftruebar:fed manipulos aliquantû inter fe diftâtes;ut efiet fpa/

tiû:quo elephanti hoftiû accepti nihil ordincs rurbarét,LælIiû:cuius ante legati eo anno qftoris extra forfé ex.S.C.opera utebaf cû Iralico egratu ab finiftro cornu, Mafiniflâminumidafg ab dextero oppo fuit:uias patentes fier manipulos antefignatio^ uelitibus:ea tune leuis armaturaeratxompleuindatg

LIBER DECIMVS, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

prxcepro üt ad ipetum clcphanfo^ aut poft reöos rcfugerét:ordks:aut i dexferä Icuamcp difcurfu apz plicanrcs fcantcugnanis u«:qua irruerent i ancipitia tæla-.bællujs datent,Annibal ad terrorem pnniu Anniba elephantos.lxxx.aurerant:quotnullaungiaaeanrehabuerat;ïftruxit:deïdeauxihahgu54-galloiumg-? lis ftra/ balearibus maunf^ admixrisn fecunda acie carthaginenfcs afrof^ amp;nbsp;maccdonû Icgicnc modico ïter tagema uallo rclido fubfidiana acié iralico^ milinaibrurii plxtig? crantui ac neceflitate plurcs;qua fua uolunz tätedecedenté ex Italia fecuri ïftruit:Egtatü ét ipfum circudeditcornibus:dexte^ finiftru numidæ te/ nuerunt.Variaexhortatio erat iexercitü irer tot hoies:qbus nôlîgua:nÔmores:nô lex:nôarma.-qô ue ftitus hîtufqp:non câ militâdi eadé eétiauxiliaribus amp;nbsp;præfcns amp;nbsp;multiplicata merces ex pda oftetanf: galli proprio atœ îfito î romanos odio accédûturdiguribus câpf uberes Italiæ deduflis ex afpimis mÔ/ libus i fpem uiaoriæ oftétanf:mauros numidafg? i Mafiniflæ îpotenti fururos dominaru terrenalns aliæ fpes ac metus iadâtur:carthaginéfibus mœnia patriæ:dii penates:fepulehra maio^diben eu paré/ tibusxôiuges pauidæ:aut exridiû leruitiS^iaut ipcnû orbis terrayz nihil aut î mena aut î fpem media oftentatur.Cum maxie hæc iperaror apud carthaginéfes duces fuajz gennunter populates plæraqi per interprètes îtermixtos alicnigenis ageret:tubæ cornuaep ab romanis cecinerûr:tâtulg? clamor ortus:ut elephant! î fuos finiftro maxîe cornu cÔuerrerenf;mauris ac numidis addidit facile Mafiniflâ perculfis tcrrorc:nudauirq; ab ea pte acié eqftri auxilio:paucæ tamé beftia^ krepidae î hofté adæ ker uelitu or/ dines cû multis fuis uulneribus îgenté ftragéædcbât:refiliétes.ndd manipulo uelites;cû uiâ elephâos: ne obrererenf:feciflènt:î cas ancipites ad idû utrîç côiieiebât haftas:nec pila ab antefignanis cefîabant: doneç undiç îcidentibus tælis exadi exromana aae;hi quo^ îfuodextcro cornu ipfos carthagiriéfiü équités îfuga uerterût.Lællius:ut turbatos uidithoftcs;addir pculfis terroré:utrîqi équité nudata erat Elephâ punica acies:cu pedes côcurrit nec fpe:nec uiribus iâ par:ad hoc diéhi parua:fcd magna eadé î te geréda toril co momen res:côgruens elamora romanis coq? maior amp;nbsp;tcrnbiliordiHbnæ illis ut gériû mulraß^ dijere fterna/ pannbus lîguis uoces:pugna romana ftabilis amp;nbsp;fuo amp;nbsp;armoijz pôdere kumbentiil i hofté: concurfatio amp;nbsp;uelocitas illïc maior:quâ uis.Igirur prio îpetucxtéplo mouere loco hoftiûacié romani;ala deinde amp;nbsp;umbonibus pulfantes i fum motos gradu illato:aligtû fpatü uelut nullo refiftéte îceflere:urgétibus Ôi nouiflîniis primos ut (cmcl motâ acié fcnfcre:qd ipfum uim magna ad pellendû hofté addebat, Apud hoftes auxiliares cedétes fccûda acies afri amp;nbsp;carthaginéfes adeo nÔ fuftinebâr:ut côtra ét ne refiftéres p/ tinaciter prias cædédo ad fe puenkenhoftis pedé referretJgif auxiliares terga dannrepére ÔZ i fuos uer fl parti refugere in fedarn acié:partim nô recipiétes cædere:uti pauloâte nô adiuti:amp; me cxclufi:6; ^pe duo iâ pmixta plia erât:cu carthaginéfes fimul cû hoftibus:fimul cû fuis cogerenf côferere manus:nôn tamé ira pculfos iratofq? i aciem accepe:(ed denfatis ordinibus in cornua uacuûg? circa câpû extra pliû piccere pauidos fuga uulncnbufq? milites:ne cenä amp;nbsp;integra acié mifcerét.Cætepc tâta ftrage hoium ar morunim locû in quo fteterât:ante auxiliares cÔpleuerâ:ut ,ppc difficilior trâfitus eét:quâ p cÔfertiffi/ mos hoffe fucratiitaq? q primi fuerût haftati p tumulos corpop^armorûœ amp;nbsp;tabé fanguinis:qua qfç poterat:fequétes hofte:amp; figna:amp; ordines cÔfuderûtipticipû quoç ^na nuduare cogérât uagâante fe cernétes acié:qd Scipio:ubi uidit.receptui ^pere cancre haftatis iuftit:amp; fauciis i poftremâ acié fub/ dudis:prîcipcs triariofç i cornua iducit:quo tutior firmiorq? media haftati^ acies eét:ita nouû dein/ tegro plium ortû é:gppe ad ueros hoftes puentû erat:amp; armo^ gcnere:amp;: ufu militiæ:amp;: fama re^ ge/ fta^4:amp; magnftudine uel fpei:uel piculi paresifed numéro romanus fupior erat:amp;i aio qd iâ eqtcs:iam elephantos fuderat:iz pria acie pulfa in feda pugnabat.In tpe Lællius:ac MafiniHa pulfos p aliquâtû fpa ni fecuti egtes:reuertétes in auerfam hoflau acié icurrere:is demû egm iperus pculfithofté:multi circû Henri una ue cæfi p patènté circa cam pu fuga fparfi tenéte oîa egtatu pamm interierut : carthaginenfiu fociorügj cæfa eo die fupra millia uigiti.par ferme numerus captus é cû fignis militaribus cém t rigita/ tribus elephâtis undecim,Vidoresad decémilliacecidere:Annibal cü paucis egtibus inter tumultu ela .

pfus Adrumém pfugit:oia Si in plio ÓZ ante acié:priufgexcederet pugna expms:amp; cófeflïonc ét Scipio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P®

nis omniûç pkofje militie illâ laudéadcptus:fingulari arte acié eodie inftruxiflè:elephantos in prima U®™?*’ fronte:quoßz fortuirus impetusarg? mtolerabilis uis figna fcg.amp; feruareordines:i quo plurimum fpei *™gc ponerét:romanos phiberet:deide auxiliares ante carthaginéfiû acié:ne holes mixti ex coHuuiôe oium gentiû:quos nô fides tenerct:fed merces libe^ receptû fugæ haberét:fimul primûardorc arg? imperu hoftiûexcipiétes fatigarét:acfi nihil aliudalii miffilibus:aliiuulneribus fuis ferrûhoftiûhebetarét : tu nbiois fpes eét:milites carthaginéfes afrof^mtoibus rebus aliis pares:eo qdintegri cû feiTis ac fauciis pugnarét:fupiorcs eént:italicos kcruallo quoœ diréptos icertostfoeü an hoftes eént:i poftremâ acié fû motos,Hoc ædito uelut ultimo ukmtis ope Annibal cû Adrumétûpfugiflèt:accitufœ ideCarthagi/ nermvwc.xxx.annoipofteaq puer ide pfedus erat:rediflêt:faftus îcuria e nô plio modo fe eé:fed bello Amiiba uiôû:ncc fpé falutis alibiiquâ i pace ipetrâda eé.Scipio côfeftim expugnatis a plio hoftium caftris dire ^^ was ptiflt;^:cûingétipdaad mareacnaues rediit nuncio allato.P.Lentulûcû.l.roftratis.c.onerariis nauibus cumoigencrecômeamsad Vticâaccefliflê.Admouédûigif' undi^terrorépculfæ Carthagini ratus: miflô Ladlio Româ cum uidoriæ nuncio.Gn.Odaufû terreftri innere ducere legiones Carthagincm iubet:ipfead fuâ ueteré noua Létuliclaflè adiûda:^fedus ab Vrica portu Carthaginis pctiir.Haud ,p/ cul abcrat:cû uelata infulis ramifg? oleæcatthaginéfium occurrit nauis:decem legati erant principes ci uitatis audore Annibak mifti ad patendam pacem:g cum ad puppim prætoriæ nauis acceflî fient uela menta fupplicû porrigétes orâtes implorârcfg? fidé amp;nbsp;mifericordiâ Scipionis:nullum iis aliud refpon/

fum datû:quâ ut Tuncté uenirétreo fe motuß^ caftra ipfe:ad côremplâdû fitd Carthaginis nÓ ra nofcen ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dl r præfcntia:quâ terrcdi hollis ca. Vrica codé Odauio reuocato rediitJndc^ccdétibus ad Tuncté nu/

dus allatus Vermina Syphacis filiu cu cqtibus pluribus:qua pcditibus uenirecarrhaginéfibus auxilio: pars cxercitus cü of cqtatu miflaiCiturnalibus primis agmé aggrefla numida^ icui cerramïe fudnicxi/ tu queq? fugæ îterdufo parte oî circudatis cqtibus.xv.millia hoîum ca?fa:millc Ôd.cc.uiui capti funt: ÔC equi numidici millc;amp;qngcti:figna militaiia duo amp;.kx.regulus ipfe îter tumultû eu paucis effugit.Tû Atf. rc/ ad Tuncté codé:quo antcaloco caftra pofita legatiqi.xxx.Carthagfead Sdpionc uencrunt:amp; illi qdem céré ho multo miferabiliusiquâanteiqa magis cogebatfortuna:egerût:fed aligro mfore tamé mifericordia ab fini da/ recétis memoria pfidiæ auditi funt:qq iulU ira ocs ad delendâ flimulabat Carthaginé:tamé cû amp;nbsp;qua/ dem nbsp;nbsp;nbsp;ta res cét:amp;: quam longi répons obfidio ta îuiéta::amp; ta ualidæ urbis reputarét:amp;: ipfum Scipioné expe/

dano fuccefforis futuri ac uéturi ad parata altcrius labore ac piculo finiri belli famâ follicitaret:ad pacé omniu ai uerfi funt.Poflero die reuocatis lcgatis;amp; cü multa caftigariôe pfidiæ monitis:ut tôt cladibus ededi tandé dcos amp;nbsp;iufiurâdüeé crcdcrét:côdicfones pads didæiut liberi legibus fuis uiucrét:quas ur/ bcs:quofm agrcs qbufqj finibusantebellütenuiirent:tenerét:populâdi^ fine eo die romanus faceret; pci fugas mgitiuofg! amp;nbsp;captiuos oés redderét româis:amp; naucs roflratas pter triremes traderét; elephâ/ tofqr:quoshabcrérdornitos:nccp domarentalios:beilû neuer Africa:neueextra Africa iniuflu Po.Ro. gcrerenr.Mafiniflæ res redderét:foedufç cü eo facerent:frumérü ftipédiumç auxilüs:donec ab Roma Icgatiueniflènt:pflarent.jc.millia talen tû argen deferipta péfionibus acquis i annos.l.foluerentxétü ar/ bitraru Sdpionis darent:ncc miores.xinï,annis:neutxxx.maiorcs:îdudas ira fedatu^.-fip priores îdu/ das naues onerariæ captée qg* fuiffent i nauibus reftituerétunaliter nec îducias: nec fpem pacis uilâée. Condi/ Elas côditiôes legati cû domum referre iuflî î côcioné 3cderent:amp; Gilgo ad diffîiadédü pacé ^cefliP riôes pa fenaudireturq? amultitudie f qieta amp;nbsp;imbelliüdignatus Annibal diciea i rali rpcaudingÀ: amp;nbsp;arreptum ciscii/ Gifgoné manu fua ex fupioreloco detraxir:q îfueta liberæ duitati fpecies cüfremitü populi mouifleu dæ car/ ^ prurbatus miliraris ujr urbana libertäre.Noucm;ingr annopz a uobis^fcclus pofl fextû amp;nbsp;triccfimu thaginé annum rediÉmilirares artes:qs mea puerofortuna nûcpriuata:nücpublica docuit:probe uideorfeire: fibus a “this ac fori iura leges mores uos me oportet:doccatis:cxcufata iprudctia difieruit de pace multis ucrz fdproc bis:quâ nec miq amp;nbsp;neceflâria eét:id oium maxie difficile erat:qctex nauibus p îducias captis njhil prêt ipfas coparebat naues:ncc inqfitio erat facilis:cû aducrfantes paci argucrétur;placuit naues reddi:amp; ho/ mines undim inqri:cærera q abeflcnt;a:fhmâda Scipioni pmirti:atg? ira pecunia luere carrhaginenfes. Sunt g Annibalcm ex acicad mare pueniflcnde pparata nauead regem Antiochü extcmplopfedü tra dant:poftulârigi ante oia ScipiÔi:ur Annibal fibi traderef :refpÔfum eft Annibalcm î Africa nô cÜê.Po fleaq rcdicrû r ad Scipioncm Icgarnqgi publica î nauibus fuerânex publicis deferipta rÔnibus qflores q priuara pfircri dqmini lufinp ea füma pecuniæ.xxv.millia pôdo argentipfentia exadan'duciæç Car/ thagincnfibus daræ î très menfes addirü nep îducias tps alio ufd qua Româ mitterent legatos:amp; qui cung? legati Carthaginem ueniflêntine ante dimirtcrenteos:quâ Romand Îpcrarorcm:qamp;q perentes uenißenticertiorem facerenr.Cü legans Carthaginenfibus Româ miffi Lucius Veturius Philoiamp;Maf eus Martius Ralla:amp; Lucius Scipio îpératoris f rater,Per cos dies comeatus ex Sicilia Sardiniaqp ranta uilitatéannonæ fccerûr:utjr uedura frumentn nautis mercatores rclîquerent. Romæad nuneiü pri/ mum rebellióis.carrhaginenfiü trepidatü fueratnuflüs erat Titus Claudius mature î Sicilia elaflem du cereiargj Îde Africa traiicere:amp;: alter côful Marcus Scruilius ad urbe morarndonec quo fiatu rcs î ca cflcnnrcircdScgnitcr oîa îcomparâda deducendagr elaflèab Tito Claudio côfule fada erât:qd pf« de paceScipiÔis potius arbitriü eé;gbus legi bus daredg côfulis céfuerât.Prodigia ergo nûciata fub ip^ fama rebel liôis terroté artulerâr.Cumis folis orbis minui uifus amp;nbsp;pluit lapideo ibriiâc î ucliterno agro terra îgéribus cauernis colcdinavborcfq: îpfundû hauflæ: Aritiæ Ço^itSi. circa tabernæ. FrufinÔe ni 11/ Prodi/ ’^^^ aliquot locis:6c porta de cælo tada:amp;: î palatio lapidibus pluit:id,pdigiû more patriæ nouédiali ß' oia Veri croxætera hotliis m aioribus expiataarer q amp;nbsp;iâ aqua^ îfolita magnitudo î religionc ucrfa:nâ ira abd/ uscôfa d3uitryberis:utludi Apollinares circo îundato extra porta collina ad ædéerycinæ Veneris parati fint: nû lau/ (^^ztci^ ludo^i ipfo die ferenitare fubita orra:pompa ducicoepta ad porta collinâ:reuocata dedudag in rétinü/ ^''‘^ ^‘^deceflifle ideaquam ndeiatüeét:læriciâ^ populo:ôé ludis celebritaréaddidit:fcdcs fua foléni cp lege ' fpcdaculo reddita.CIaudid côfulé pfedum tandem ab urbe inter portus:côpfanum loretandcp arrox ns fide *^'^ tépeftatis adorta î merum igenrem adduxir.Populonios îde cd pcrueniflèr:fletifretg^;ibi dura relP Joreti/ ‘î*“ répeflarisexæuirct Iluam îfulâ:ex Ilua Corficâ:a Corfica î Sardinia traicdt:ibi fupanté îfanos mô/ num nbsp;nbsp;^® multo fæuior 8; îfeftioribus locis tempeftas adorta difiecit claflêm:mukæ quaflaræ:armamentifç

fpoliaræ:naucs:qdâ fradæ:ita uexata ac lacerata elaffis Caralcs tenuinubi ddfubdudæ rcficiunt naues hyemsoppfiàrxircdaddgjannirpsiâinulloproroganteîperidpriuatusTitus Claudius elaflém Ro/ mam rcduxit.Marcus Seruiliusxomitio^caufaadurbem reuocareddidatore dido.Gn,ScruihdGe mino î prouîciâ eft ,pfedus.Didator mgfum egtd Elid Pætum dixit;fæpc comitia îdida perfici tépez fiâtes ,phibuerdt:itacp cum præter idus martias ueteres mgfatus abiffentmoui fuffedi nôcéne refpu/ bhea fine curulibus magiftranbus erar.Lucius Manlius Torquarus Pontifex eo anno morruus m lo/ cum cuius fuffedus Lucius Galba ab Lucio Lucinio Lucullo : ^ Quito Fuluio ædili curuli: ludi Ro' mani ter toto îflaurati.Pecuniam ex ærario fcribe:uiatorcf^ ædilicii clam egeffilîè per indicé damnati funtinonfineinfamia Luculli ædilis,P.Elius tubero : amp;nbsp;Lucius Lidorius xdilcs plebisuido creau:

fnagidratu Feabdicaucruntzg cd Iddos ludordç câ cpuld loui fecinèntzSf figna tria ex mulétaricio argé tofaftazin capitoliopofuiflênticcreales ludosdidatorzamp; magifleregtum exfcnatufconfulro fecerunt.

Legati ex Africa romani fimul carthaginéfefgi cd uenifTent Romazfenatus ad sedem Bcllonæ habt/ tuszubi0.1 Lucius Veturius Philo pugnanî cum Annibale eé fuprema cd carthaginéfibus pugnazfinégi tandé lugubri bello ipofitd igenti læticia patrd expofuifletzadiedtVerminâ etia Syphacis filidzquæ par ‘ua benc geftæ rei acceffo crarzdeuiétdii concioné idc prodire iufluszgaudidep id populo ipartire.Td pa tefada gratulatione oia in urbe remplazfupplicarionefœ decretæ i tridud.Legatis carthagincfid amp;nbsp;Phi lippi regisznam ii quoep uenerâtzpetétibus ut fenatus fiDi darcturzrefpôfum luflü patrum a didatore é confules nouos iis fenatd daturos eé.Comitia idc habirazcreaticôfules.Gn.Cornelius Létulus Publius

Elius Pærus prærores Marcus Iulius Poenus:cui fors urbana eucnir:MarcusValerius FIjccus Brutios: Marcus Fabius Buteo Sardiniam:PubIius Elius Tubero Siciliam éfomjusitum uerode proukiis co/ fulum nihil ante placebar agi:qua legati regis:0i carthaginéfium auditieent:belli finem altcrius: princi f)iumakeriusprolt;piciebantanimis.Gn.Lenrulusconfulcupiditatefiagrabarproukiæ Africæ:feubel um foret;facilem uidoria forezfeu iam finireffiniri ranti belli fe cöfule gloria petcns:negare itacp prius quiequäagi paflufuiquam fibi Africa décréta eétxoncedéte collega moderato uiro amp;nbsp;prudéti:q gloriæ cius certamé cd Scipione:præterquâ;qd iniquûciKf.etiâimparfutu^ccrnebat,Qu,Minutius Therz musrSC.M.Attilius Glabrio tri.ple.rêpnoreanno neqequä temptata ab.T.CIaudio cÓfule.G.Corne/ lid téprare aiebantzex audoritate parru laid ad populd eft:cuius uellent ipcriu i africa efleiccs.y.amp;.xxx. tribus.P.Scipioni id imperid dccreuiflêzmultis côtentionibus ï fenatu amp;nbsp;ad populdafta res: poftremo co deduda c:ut fenatuipmirterent,Patres igif iurati(ita c0uenerat)ccnfuerdt:uticSfules pukias inter fe copararentifortirétui ue uter Ifalia:uter claflèm nauid.l,haberer:cui Claims obuenifletn Sicilia nauiga ret:fi paxcd carthaginéfibus coponi neqflêtu Africa traiicerctxóful mari;Scipio eodc:quo adhuc iure imperii terra rcgereret:ficôdiciÔes côucnirent pacis:tri.ple,populd rogaréf utrd confulem:an prætoré Scipioné iuberct;pacc dare:qué fi amp;nbsp;deportâdus exercifus uiâor ex Africa cct:dcporfarc:Si pacé p Pu/ blid Scipioné dari:atlt;j ab codé exercitd deportari iuffîflèntme côful ex Sicilia î Africa traiiceret:alrcr cÔ fuheui Italia cueniueeduasjegiôes a Seftio prætoré accipe.Publio ScipiÔi cd cxerciribus:quos haberet fn proukia Africar^rogatu merid:prætori Marco Valerio Falconi duæ legiôcs in Bruriis;qbus Gaius Liuius prioreanno pfucrat:decreræ,Publius Elius prætor duas legiones in Sicilia ab Gna o Tremelio acciperedegio una Fabio ï Sardinia:qua Publius Létulus Proprætor habuifïêrzdecernif. Marco Serui lio prions anni cofuli cd fuis duabus iré legionibus i Ethruria 43regard imperid c.Q ued ad Hifpanias attineret aliquot laannos ibi Lucid Cornelid Lentuld.amp; Lucid Manlid Accidind cé:ur ii cófules cd tri' bunis agerét:fi cis uidcref :ut plebé rogarctzem iuberér ï Hifpania imperid cens ex duebus exercinbus una legioné conkriberet romanos milites:ói 1 qndeci cohortes focios larini nominis;qbus ^uincia ob tineret.Veteres milites Lucius Corneliuszôi Lucius Manlius 1 Iraliâdcportarct.Cornelio confuli.L.na uiumclaffis ex duabus daffibus Gnæi Oftauii:quæ î Africa eér Publii Iulii:quæ Siciliæ orâ tuebat;dc creta;ut quas naues ueller:ddigeret:Publius Scipio qnquagîta longas naues haberet:quas habuifler: q bus fi,Gn Odauius;ficut pfuiflêtzpræefle uellet.Ouauio pprætori î eû annd iperid eét:fi Lacllid pfice ret.Gn.Odauius Româ decedcret:reduceretq! naues:qbus confuli ufus non ccr.Er.M.Fabio in Sardi/ niam decé longæ naues dccretæ:60 côfules duas legiSes urbanas feribere iulTi:ur quattuordecim legio/ tubus eo anno centd nauibus longis refpublica adminiftraref.Tu de legatis Philippi amp;nbsp;carthagincnfid aflum:priores macedonas introduci placuifzquopi uaria oratio fuir:parrim pureâtiu:quæ quefti erat miffi ad regéa Roma legati de populatione fociofuipartim ultro aceufantium gdé amp;nbsp;focios Po.Ro.fed multo ifeftius.M. Aureliu:qué ex tribus ad fe minis Iegatis:deledu habito fubnitiflê;amp; fe bello lacef/ fiHecôtra foedus:amp; fepe cum pfedis fuis fignis coïlatis pugnalTe poftulanum ut macedones duxm eo/ turn Sopateng apud Annibalé mercede militaflênt captif? i uiculis cént;fibi reftituerenf. Aduerfus ea M.Furius minus ad id ipfum ab Aurelio ex Macedonia diHcruit. Aurelium relidum: ne foeii Po.Ro. fedî populationibus atep iniuria ad regé deficerét;finibus focio^ nó exceflineidedifTe opera ne impune agros cory trafcenderct populatores.Sopatru ex purpuratis amp;nbsp;^pinqui. regis eé:ed cd quattuormilliz bus macedondzSi pecunia mifTum nuper i Africa eé Annibali carthagincfibufq? auxilio.De iis rebus k terrogati macedones cd pplcxe refponderétapfi ante refponfum tulerdt.Belld quærere regcÄ Ti per/ Î;ar:propcdic;îuétu^ dupliciter ab eo fœdus uiokitüÄ qd foeiis Po.Ro.iniurias:fecerit: bello armifcp accfliuerit:amp; qd hoftes auxiliis amp;nbsp;pecunia iuuerit:ÖC Publid Scipioné rede atq;ordieuideri feciflê dd Ecere:qd cos q arma cÔtra Populd Romand ferétes funt capti hollid numero î uiculis habcat:amp; Mar/ cum Aurelid e republica facere^ratdqi id fenatui ec:qd focios Po.Ro.quado iure foederis nó pofietzar tins tueaf.Cd hoc tam tridi relponfo dimiflis macedonibusziegati carthagmefes uocatizquo^ ætariz bus dignitanbufcp côfpedisznâ loge primi ciuitatis erätztum pro fegfip dicere uere de pace agi.Inf gnis tame îrercæteros Afdrubal erat. Head populates cognomieappellabatzpacis femp auctor aduerfufque ^ioni barchîæzeo turn illi plus audoritatis fuitzbelli culpa i paucorum œpiditatcm a rep.trâlTcrréti. Q^i cum uaria ofone ufus ectznunc purgando criminazndc quædam fatedo ne ipudenter certa negan

tibus difficilis ucnia eetznde monédo etiam patrefcofcriptos ut rebus fccddis modefte ac moderate ute P^^ rentur:fi featqi Hannonem audident carthaginéfeszamp; ipfi tempore uti uoluiflentzdaturos fuifle pads condicioneszquas tde petetetzraro fimul hominibus bonam fortunazbona^ mente dari. Popu.Ro.eo

inuidum cc:qd î fccundis rebus fapcre Si côfulerc meminent: amp;nbsp;Hercule mirandû fuiflêfialiter face/ rent ex infolétia;qbus noua bona forruna fit:îpotétes.læriciæ îfanire.Popu.Roma.ufitata ac iâ ^pe ob folcta ex ufôoria gaudia cé:ac plus pane parcédö uidis :quâ uincédo iperium auxiflc.CÆtero^. m ifera bilior oratio fuir cÔmemorâtium ex quâtis opibus:quo recidiflênt cai thaginéfiû restnihil eis;q modo propeorbé tcrra5iobtinuiflént:armis fuperelîè prêter Carthaginis mœniauisinclufos non terra;non mari qcquâfui luris cernerc.urbé quo^ mfam:ac penates ira habiruros:fi non in ea quog? mocniaiquo nihil ulterius fitzfæuire.Po.Roma.uelit.Cû fleöi mifericordia patres apparerenfenato^ unû infeftum pcrfidiæcarthaginéfiumfucclamaflêfeiunt:pquosdcosfoedusaôurieénr:cumeos:p quos ante iâu eflcnfefclliflènnPcreofdé inqt Afdrubal:qui ta îfefti funt fœdera uiolantibus.Inclinatis oîum ad pace animis.Gn.Lentulus côful:cui claffis prouicia crat»S»C,îterccffir.Tum.M.Attilius:amp; Quintus Minu/ rius tri.plc.ad populum rulerunnucllent iuberét ne fenatûdecernere:urcum carthaginenfibus pax fie/ rcr:amp;quem eâ pacé dare:qué^ ex Africa exercitus deportare iuberent:de pace uti rogaifent oés tribus iuflêrunt pacé darc.P.Scipioné eundé exercitû deporrare.Ex hac rogatione fenatus decreuit: ur.P.SeP pio cx.x.Icgato^ fm'a pacé cû populo carthaginéfi:qbus legibus ei uideretur.faceret.Gratias deide Car rhaginéfes egere patnDus:pctienjrgï:ut fibi i urbé inrroire:amp; colloq cü ciuibus fuis liccrenq capti ipuz blica euftodia cént;eé i iis parti propiquos amicofg^ fuos notules hoics:partim ad quos mandata a pro pinquis haberent:quibus conuentis cum rurfus pererét:ut fibi:quos uellent: redimendi ex iis poreftas ficret:iuflï noia ædcrcÂ cum ducentos ferme ædcrent:fenatufconfultum fadum eft;ut legati Roma/ Atf.ro/ ni ducentos excaptiuis:quos Carthaginéfes uellét :ad Publium Corneliu Scipioné iAfricam déporta/ manepz rennnundarerœ ei:ut fi pax c0uenifret:fine pretio cos carthaginéfibus redderet. Foeciales cü i Africam libérait/ ad foedus faciédum ireiuberétur:ipfis poftulatibus fenatufcófultum ihæcuerba fadum eft:ut priuos raré in lapides filices:priuaf^ uei benas feed ferrent:uti prætor Romanus iis im peraret:ut foedus ferirent: fiW cartha. üb praetorem fagmina pofcerent:herbx id genus ex arce fumptum dari foecialibus folet.lra dimiffi ab Sagmia Romanis Carthaginéfes cum i Africa uémirent ad Scipionem:quibus antedidum eft legibus: pacem Quigé/ fccerunt:naues longas:elcphantos:perfugas:fugitiuos:capriuorum quattuormillia tradiderunt : inter rm Car/ quos.Qu.Terentius Culleo fenator fuit.^ues proucdas in altum incendi iufllnquigéras fuiflèois ge thaginé neris:quae remisagerenturqdam tradunf:quarum conlpedum repente incendium tam lugubre fuif fium na ie poenis:quam fi rum ipfa Carthago ardcret.Dc pfugis grauiustqua de fugitiuis confulrum nominis ucs incé I^tiniqui erant:fecuripcufli:Romani in crucern fublari.Annix ante.xl,pax cum Carthaginenfibus po/ fæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftremo fada crat.Qu.Ludatio.M.Manlio c5fnlibus:bcllu initum annis poft tribus amp;.xx.P.Cornelio

T.Semproniocófulibus finitum cft feptiodecimo anno.Gn.Corne!io.P.PaetocÔfulibus.Sæpe poften ferunt Scipioné dixffTe.T.Claudii primum cupidiraté:deinde.Gn.Cornelii fuiflé i mora:quo mius id bellum exirio Carthaginis finiretur.Carthaginéfibus cum prima collatio pccuniæ diurio bello exhaU ftis difficilis uidcrcrur:moefticiag? amp;nbsp;fietus icuria cér: ridétem Annibalem feruntc5fpcdum;cuius cü Exitus Afdrubal Hxdus rifum increparet i publico fletu:cum ipfe lachrymarum caufa eét. Si quemadmodó fedi bel 0*^’5 habitus cemitur oculis:inqt:fic amp;:animus intus cerni poruiffinfacile uobis appareret non læmfcd li puici prope amentis mahs cordis hunc:quem increparis :rifum eé:q tamé nequaquam adeo eft intépeftiuus quam ucftræ iftæ abfurdæ argp abhorrentes lachrymæ funt:tûc fleßedccuiticu adempta nobis arma: incenfæ naues:interdidum externis bellis:illo enim uulnere côcidimus:nec efie î uos odio ueftro con/ fultum ab romanis credatismulla magna ciuiras qefeere poteft:fi foris hofté nÔ habet:domi iuenit : ut præualida corpora ab externis caufts tuta uidétur:fed fuis ipfa uinbus onerantuntantum nimirum eX publicis malis fcnrimus:quantûad priuatas res ptinet:necieis:qcquâacrius:quâ pecuniae damnû ft/ mulat.Ira^ cum fpolia uidoriæ Carthagini detrahebanf :cu in ermé iâ ac nudâ deftitui inter tôt arma tas gères Airicæ cerneretis:ncmo igemuit:nûc qa tributum ex priuato cÔferédum eft:tanquam in pu/ blicofunerecomploratisiquâuereorincpropediéfentiatisleuifllmoinmalo uos hodie lachrymaHè: hæc Annibal apud Carthaginéfes.Scipio côcioneaduocata Mafiniftam ad regnum paternuro Cirtha Scipioif oppido amp;nbsp;cætéris urbibus agrifq^:quæ ex regno Syphacis in Po,Ro.poteftate ueniflènt:adicdis dona/ rnum/ uit.Gn.Odauiû elaflem î Sicilia dudam.Gn,Corneliocôfuli rradere iuflît:legatos carrhagincfmm to. phus nbsp;nbsp;mam ^ficifci:ut qa fe cx.x.legatoix fnia fada cént:ea patrû audoritate populiç luflü confirmarctur.

Pace terra mari^ parta exercitû in naucs impofito in Siciliam Lilybeum traiecit : inde magna parte militum in nauibus miflâ:ipfe p lætaro pace non minus quam uidoria Iraliam effufis nÔ urbibus mo do ad habédos honores:fed agreftium etiam turba obfidére uias Romam puenit : elariflîmoç oîum triumpho urbé é inuedus:argéti tulit in ærarium pondo centum millia.xxiü«militibus ex praeda qua/ dragenos aeris diuifir.Morte fubtradus fpcdaculo magis hominum quam triumphantis glorix SyZ Primus phaxé:Tyburehauditamultoantemortuus:quoab AlbatradudusfueratcÔfpedamorstamecius Scipio fuit:quia publico funereé elatus. Hune regé in trimpho dudum Polybius haud quaquam fpernen/ ex uida tins audor tradit:fecutus Scipionem triumphantem eft:pileo capitimpofito:Quintus Terenrius Cul nuicia ^^® omni^ deinde uita;utdignum erat:libcrrans audorem coluit Africanum. Cognomen militant aanoz ptins fauonan popularis aura cclebrauerit:an ficuti felicis Syllæ magniqi Pópen' patrû memoriacœ/ me ert P^ ^b alTentariÔe familiari fit:paKCÓpertü habeo.Pn'us cerre hic ipator note uida: a fe géris c nobilita adenruf tus,Exéplo deide huius neqquidoria pares ifignes imaginu titulos elaraœ cognomia wmili« tecerc.

PRAEFATIO. ÎE QVOQVE luuanuelutipfe in parte Iaborisacpericulifuerini:adfmem belli punt dpuenifleinam amp;fi^fitcriaufum pferipturum res oisromanasin partibus fingulis tanti opens farigan minimecouenitrtamen cum in menté ucnit très amp;.xl.annos:tot.n. funtaprimopunicoaci fecudum bellu finitmxque multauolumina occupafle mihi: qua occuparint quadringéti.lxxviii.3nni a côdita urbead Appium Claudiu côfulé:qui , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Iprimnlt;: bellum carthagmcnfibus intulit:iampuideo aio uclut q pximis littoriis uadis

indudi marepedibus igrediunfrquicquid pgredior:in uaftiorem mealtitudinem acuelut^fundam inuchi:amp; crefcere pene opus:quod prima quæç perfidendo minui uidebatur.

LIBER PRIMVS.

1ACEM PVNICAM BELLVM Macedonicumexcepit:piculo baud ( quaquâ cÔparandum:aut uirtute ducis:aut robore militumxlaritate re/ ' gum antiquo^ó uetuftxg^ fama géris: 66 magnitudine ïperii: quo multa • quondam Europa maiorem partem Afia obrinuerant arm is prope no • bilius.Caterum coeptum bellum aduerfus Philippum dccé ferme ante lannis triennio prius depofirum cratxum artholi amp;nbsp;belli amp;nbsp;pacis fuiflent ‘caufe:uacuos ddndepace punicaiam romanos amp;infenfos Philippe cu |ob infidam aduerfus ætholos ahofqi regionis ciufdem focios pacé: rum ! ob auxiliacum pecunia nuper in Africam mifla Annibali poenifq?:^es Atf.Ca athenicnfium:quos agro peruaftato in urbem compulerarxxdtauerunt ufa fuef |ad innouandum bellum.Sub idem fere tempus amp;nbsp;ab Attalo rege amp;nbsp;rho belli cd diislegatiuencruntnunciantes Afiæ quogp duitares foiliciraii.his legaz philip/ tionibusrefponfumeftcurseafianäremfenaruifore.Conl'ultatiodema pore/

cedonico bello integra ad c0fules:q tune in plio cd Bons erat rdeda efblntei im ad PtolemaüAegypti nouati regélegatitresmiffi.Gn.ClaudiusNero.M.AemyliusLepidus.Gn.Sépronius Tuditanus:urannun/ datent uidld Hannibalem pocnofqiÄ gratias agerent rcgi:quod in rebusdubiis:cu finitimiét focii ro manos delererent:in fide manfillet:amp; peterét:ut fi coadi iniurüs bellu aduerfus Philippü jfufeepiflent: priftinumaiumerga romanos conferuaret:Eodé ferre tpe.P.Elius conful î Gallia cd audifleta Bons ante fuu aduentum ïcurfiones in agros fociorum fadas:duabus legionibus fubitariis tumultus eius ca fcriptisradditifqt adeas:quattuorcohortibus de exercitu fuo.GAppium pfedum fodd hac tumultua ria manup Vmbriâ quam tribu fappiniam uocanr:ag^ Boiorum inuadere iuïlit:ipfe eodem aptoiti/ nere p montes duxit.Appius ingreiïus hoftiu fines primo populationcs fans profpere ac tuto fecit:dc/ ledo deinde ad caftrd mutilum latis idoneo loco ad demetenda frumenta( iam enim mature erant fe getcs)profcdus:neq? explorato circa nee ftationibus latisfirmis: quæarmatæ inermes arç open inré/ tos rutarenEpofitisuprouifo impetu gallop cum frumentatoribus eft drcducntus:inde pauor fugalt;j ét armaros cœpit:ad feptémillia hoium palata p fegetes;funt cæfa inter quos ipfe.C. Appius præfedus: Roma/ cæren in caftra metu propulfiunde fine certo duceconfenfu militari pxima node:rehda magna parte noß^ cat re^i fuarum:ad confulé p faltus ppe inufos puenere:q nifi quod populatus eft boi^ fines:amp; cu ingau des in nis liguribus foedus icit:nihil quod eflèt memorabile auliud inpuincia cum geHifler.Roma rediit.Cd gallia primdfenatum habuir:uniuerfis poftulantibusnequapriusrem:qde Philippofociorumcpquerelis ageret: relatum extemplo eft; decreuit® frequens fenatus: ur.P.Elius conful:quem uideretur ei: cum imperio mitteret:qui clafl*eaccepta;quacx Sidlia.Gn.Odauius reduceret: in Macedoniam traiieeret.

M. Valerius leuinus ptor minus circa Vibonem duo dc.xl.nauibusad.Gn.Odauio acceptisiMace M.Va/ donia traiecit:ad quecd.M.Valerius legarus ueniflèt:edocuiflêt^ cu quatosexercitus:quantd nauium lerb te nunie^icóparaflet:rex:amp; quéadmodd circa oés nÓcontinétis mó urbes;fed ét Ifulas:partiipfe adeddo: uinus ptim p legatos côciret holes ad arma maiore conatu romais idcapeflédu belld eé:ne eddantibus iis au/ derer philippus:qd Pyrtus prius aufus ex aliquanto minore regno elîèt:hæc fenbere eadem Aurelium cofulibus amp;nbsp;fenatui placuit.Exitu huius anni cum deagris uete^d militum relatd effet: qdudu a rep au Ipido pconfulis Scipionis in Africa bellu pfeciflént decreuetunt patres:ut.M Junius ptor urbis:fi ei ui dereturdecéuirosagrofamniti appuloqp:quodispublicus populiro.eétmetiédo diuidédo^crearet, creati.P.Seruilius.Qu.Cecilius Merellus.Gn.amp;.Mareus:ScruiIii.Geminis ambobus cognomen erac Lamp;.M.Hoftilii Catones:PubJulius.T.Apuleius.M.FuIuius Flaccus.P.Elius pxtus;Quintus Flamin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^^

nius.Per eos dics.P.Elio confuld comitia nabente:creati confules:Publius Sulpicius Galba.Gn. Aurez lius Cotta;prætores exinde fadi.Qu-Minutius Ruffus:Liuius Furius purpurio.Q.Fuluius Gilo.Gn. Sergius Plantius.Ludi romani fcxmci eqanno magnificeapparateep fadi ab ædilibus curulibus*L.Va nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

lerio Flacco:Sd Tito.Qu.Flaminio;biduu inftaurati funtifrumentigj uim ingcnté:quod ex Africa pro Sulpid conful Scipio miferat:quaternis æris populo cum fumma fide Si gratia diuilerunt: amp;nbsp;plebeii ludi toti “5* ^”• inftaurati ab ædilibus ple.L.Apuftio fullonc:amp;.Q.Minutio Ruffo:qex ædiHtateptorcreatus erat:amp; Aurelia lo uis epulum fuit ludo^ caufaianno qningentefimo quadragefimo ab urbe condita.P. Sulpicio Gal/ ‘■°'^ *

ba.Gn.AurelioconfuIibusbclIiJcum rege Philippoinirum eft paucis menfibuspoft pace cartbagine fibus dararn.Oïum primum ea rem idibus martns:quo die tü confulatus mibaf.P.Sulpicius cöful ret tulitifenatufgïdccrcuif.urii confulcs maioribus hoftiis ré diuinam faccrér:gbus diis ipfis uidererur; Bcllu cum pcanone ea:g fenatus populufqp ro.dc.rep.deq; ineundo nouo bcllo in aio haberer: ca res uti po/ macez pu Jo ro.foeiifg? ac nomini latino bene ac fœlicircr eueniret fecundu rem diuinam peanoneg? ut de re/ domed publica deg? Ruinais fenatû confulerent.Per cos dies opportune irritandis ad bcllû aîs:6d litterac a.M. punico Aurelio legato:amp;.M.Valerio Leuino proptoreallaræ:amp;athenicnfiû noua legatio uenit: 5 regé appro/ fubie/ nbsp;pinquare finibus fuis nunciaret:breuig; non agros mô:fcd urbem etiâ in ditionem eius futuram: nifi

Ôum quid in romanis auÄiln forer.Cum pronunciaflent confulcs rem diuinam rite perfedam efie : amp;: præ/ cationi annuiflê dcos arufpicé refponderedætaq? exta fuiflè:amp; prolationcm finium uidoriamg? amp;: trid phum portcndi:tü litteræ Valerii Aurelü® ledx:amp;: Icgati athcnienfiuauditi:fenatus indeconfulrum fidum eft:utfocus gratiæagerentur:quoddiu follicitati neobfiniodis quidem metu fidedeceffiflent. Deauxilio mittendo tum refpondere placere:cum confulcs prouincias fortitieflênt:atgp is conful:cui Macedonia prouicia eueniflétad populum tuliflct:ut Philippo regi macedonium indicerctur bellum P.SuIpicioprouincia Macedonia forte euenit:is rogationem promulgauit:uellcnt:iubcrct Philippo re/ gi maccdonibuigaqui fub regnoeius eflênt:obiniurias armag? illata foeiis po.ro.bellum indici.Altev ri confuli Aurelio Italia prouincia obtigit.Prætores exindeforriti funt.Gn.Sergius Plancus urbanam* Qu.Fuliiius Gilo Siciliâ.Qu.Minutius Ruffus Brutios.L.Furius purpurio Galliam.Rogatio de bek lo macedonico primis comitiis ab oibus ferme centuriis antiquata cft:id cd feffi diutumitate amp;: graui täte belli fua fpÔte hoies tediojjcriculo^ laborde fecerant:td.Qu.Bebius tnbunus plebis uiam anti/ qua criminandi patres ingreflus ineufauerat bella ex bellis feri:nc pace unq frui plebs poflèt: ægrecam rem pafli patres laceratuf^ probris in fenatu tnbunus plebis Si.confulé pro lè quifq; hortan: ut defte/ gro comitia rogationi ferendæ ediccrcrxafligarctg? fegnitiâ populi:atgi doccret quanto dano dedcco/ . . ’ riç dilatio ca belli futura cét.CÓful icapo Martio comitiis habitis: priufg céturias in fuffragium mit/ ' terct:côcioneaduocata ignorare:ingt:uidemini mihi quintes non utrum bellum an pacchabcans nos g confuli.-ne^.n.libe^iiduobispcrmittet Philippus:qui terra marigi ingens bclidmolirur ; lcd utidin

Macedonia legiones trâfportetis:an hoftem in Italia accipiatis:hoc quanrd inteifit:fi ung ante aliaszpu/ nico certe pximo bcllo cxperti eftis. Quis.n.dubitat:quin:fi faguntinis obfeffis fideg; noftram iplora tibusimpigretuliflêmusopé.-ficutpatresnoftrimamertinistulerâttotumin Hifpaniaauerlunbelld P.Sulpi fuerimusfguod eddado cd fumma clade noftra i Italia accepimus.Ne illud guide dubium é quin hue CH tofu ipfum philippd padd ia p legatos littcrafgi cd Annibale î Italia traiicere miflo cd elafle Lcuino g ultro lifcôao ci bellum inferret:in Macedonia cotinuenmus 6d qd'tunc fecimus cum hoftem Anmbaléan Italia ba ad po/ beremus:id ndc pulfo Italia Annibale:pulfis carthaginenfibus:cddamurfacerefPatiamur expugnan/ puium dis Arhenis:ficut Sagunto expugnado Annibalem pafli fumus:fcgnina noftram cxperiri regem: non qnroinde mefe queadmodum ab Sagunto Annibal;fed gnto idedie:quaab Corintho folucrit naufS in Italia ucnict.Ne æquauerins Annibali Philippd:nc canhagincfibus maccdonas:Pyrrho certe aqua biris:dico drum uel uir uiro:uel gens géri pftat.Minima acceffio femp Epirus regno Macedonia fuit: fit hodie cft.PoIoponnefum totam in ditionem Philippus habet: Agrofgi ipfos no uetcre fama magis qua morte Pyrrhi nobiliratos.Noftra ndc compara gro magis fiorentem Iraliam:quato magis itegras res:faluisducibusfaluistotcxercinbus:quospuntcdpofteabcllum:abfumpftt:aggrcirus Pyrrhus ta/ mencÔcuflît:amp;uidor,ppcadipfam urbem Roma uenit:nec tarentini modo oraç illa ltalia:quâ ma iotem graciam uocât:ut linguam ut nome fecutos crederes:fcd lucanus amp;brutius:amp; famnis ab nobis dcfcccrunr:hæc uos ft Philippus in Italiam trâfmiferit:geturaaut manfura in fide creditisfmanferunt emm pli nico poftea bello:nung ifti populimifi cum decrir:ad que dcfcifcant:ab nobis non deficient. Si piguiuctuos in Africa rraiiccrc:hodicin Italia Annibalem amp;nbsp;carthaginélcs hoftes haberctis. Macedo/ nia potius quâ Italia bellum habeat:hoftiurn urbes agrigr ferro atg? igni uaftenficxperti iam fumus fo ns nobis:quâ domi feliciora ptoérioragî arma eße.ire in fuffragium benc iuuâtibus diis:amp;quæ patres ccfuerunt:uos iubere.Hüius uobis fenrétiæ nô côful modo audor eft:fed iam du imortalcs: gmihifa cnficâti peanrig? ut hoc bellum mihi fenatui uobifgi fociis ac nomini latino tiaffibus exercinbufç no/ ftris bene ac feheiter eueniret:læta ola ^fperam portenderc.Ab hac oratione i fuffragium miniiuu ro garat:bellum iuiîérunt.Supplicatio inde a cÔfulibus in triduüm ex fenatufconfulto indida eft:obfecra ngi tirca ola puluinanadiiquod bellum cum Philippo iuftiflêtpopulustidbcneac féliciter eueniret: côfulti^ fœcialesa publioSulpicio bcllû qd iditeret regi Philippo:utrum ipfi utigi annunciari iube/ rent:an fatis eflèt in finibus regni:quod proximum præfidium cflêt:eo nunciari. Fœciales decreuerdt utrum eorum fcciflèt:rcde fadurum.Confuli a patribus permiffumiut quem uidererur ex us^q extra fenatum eiîènr:Icgatum mitteretad bellum regi îdicendum.Tum deexercitibus confuium ptordç dus ha adum:confulcs binas legiones fcribereiufll:ueteres dimittere cxcrcitus:SuIpicio:cui nouûae magni bendi nominis bellum decretû erat:pmiflum ut de excrciru:quem ^conful Scipio ex Africa deportaffer: uo ratio luntarios:quos poiîêt:duccret:inuirum nequem militem ucteré ducédi ius cflêr.Prætoribus.L.Furio

Purpurioni:amp; Quinto Minutio Ruffo gnamillia focium latini nols côful daret:gbus pfidüs alter gak liam :alter brutios,puinctâ obtineret.Q.Fuluius gillo ipfe iuflùs ex co cxercitu:qué.P.Elius conful ha/ buiflènur gfgr minime muka ftipédia haberet Icgcreidoncc ôc ipfe gngucmiHia focid ac nols latini ef

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id?

feciHctn'd pr^fidio Sidlüe^uindx cßet.Marco Aurelio.Falconirqui pretor priore anno Campaniam prouinda habueratiprorogatum ï annü imperium cft:uri proprietor in Sardiniam traiicerct:qdg? de exerdtu qui ibi eilet quinquemillia focium nols latini:qui eoRz minime multa ftipendia haberetdege ret.Et confules duas urbanas Icgiones fcribere iuflî:quæ:fi quo res pofceret : mulris in Italia condatis gentibus punici belli focietateiraç:inde tumentibus mitrerenf’fex legionibus romanis eo anno ufuz ra refp,erar.In ipfo apparatu belli legati ab rege ptolæmeo uenerunt:qui nundarunt athenienfes aduer fus Philippum petiflê ab rege auxiliûxætcrum amp;nbsp;fi cÔmunes fodi fint:tamc nifi ex audoritate populi roxlaflcmmecp exercitum defendendi aut oppugnandi cuiufq caufa regem in Grætiâ miflu^ cflc:uel Legati quietu^ eum m regno fi po,ro.focios defendere liceat uel romanos quiefcere:fi malint paflu^ratg; ip/ ab pro/ fumauxiliarquibusfadleaduerfus Philippum tuen Athenas poflênt: miflu^ Gratiæ régi ab fenatu lemæo ade refponfumœ tutari ibeios populo ro,in aîo eflê:fi qua re ad id bellum opus fit:indicaturos rcgi:re/ rege gniç eius opes Icire fubfidia firma ac fidelia fuæ reip.eflê:munera deinde legatis in fmgulos quinamil/ ha.l.æris ex fenatufconfulto miflaxum deledu cófules haberent:pararentg? quæad bellü:opus eéntei nitas religiofa in principiis maxime nouo^i bello^:fupplic3rionibus habiris iam : amp;nbsp;obfccratione circa oia puluinaria fada:nequid prætermitteref:quod aliquado fadüeflet:ludos loui donugs moucre có/ fulé cui prouinda Macedonia eueniflêt: iuflit.Moram uoto publico Licinius pontifexmaximus atru/ Iit:qui negauit ex incerta pecunia uouere deberc:fi ea pecunia nó poflêt in bcllû ufui efle: reponi ftatim debere:nec curn alia pecuia mifceri:quod nifi fadü eflèt uom rite folui nópoflê.Quaq amp;nbsp;res : amp;nbsp;audor mouebarrtame ad collcgiü pontificu referre conful iuflus : fi poflêt rede uotü incertæ pecuniæ fufeipi poflê:rediufcp eflé potinces decreucrut.Vouit in cadé uerba conful præeunte maximo pontificergbus Galliz antea quinquénalia uota fufeipi folita crant:prseterq qd' tanta pecunia : quanta turn cû folueref : fena/ eus tu/ tus cenfuiflècludos:donaqïfadu^uouerit:totiens ante ludi magni decerra pecunia uoticrantaipri/ multus mi de incerra.Oium ais in bellu Macedonicu uerfis:repente nihil minus eo tpe timentibus gallid tu/ multus farna exorta eft.Infubres: cenomaniÄ Boii exciris felinibus iluatibufque amp;nbsp;cectcris liguftinis populis.Hamilcare ppeno duce:qui in iis:locis de Afdrubalis exerdtu fubftiterat Placentia inuaferant Pbeetia amp;nbsp;direpta urbe ac per iram magna ex parte ïcenfa uix duobufmillibus hoim inter ïcendia ruina fep reli diripiè dis:traiedo pado ad Cremona diripiendam pergut : uicinæ urbis audira clades fpatiû colonis dédit ad amp;nbsp;ken/ claudédas portas præfidia^ p muros difponéda:utobfiderétur tamé prius qua expugnarenfmüciofq! dît a gal mitterent ad po.ro«L.Furius Purpurio:qui turn prouinciæ præerat cætero ex fenatufconfulto exeteitu 1« dimiHbiprætcr quinquemillia fociûae latini nois:cû iis copiis in pxima regione^uinciæ circa Arimi num fubftiteranis tu fenatui fcripfit:quo î tumultu ^uincia eflct:dua^ coloniaß^:quæ îgentem illam tempeftatem puici belli fubterfugiflênt alteram capta ac direptam ab hoftibus: altéra oppugnari:nec î cxercitu fuo fatis præfidu colonis laborâtibus fore nifi quiquemillia fociorû.xl.millibus hoflium (rot eni ï armis eflét) trucidanda obiieere uelitrôd tâta fua clâde iam inflatos excidio coloniæ romanæ auge/ rihoftium animos.His litteris redtatis decreuerunt:ut,Gn, Aurelius conful cxercitum:cui in Ethru/ ria ad conueniendum diern edixerat:Arimini eadem die adeflê lubcretÂ aut ipfe:fi per com modum reipubhcæ pofler:ad opprimendum gallicum tumultum profidfceref:aut,Qu.Minutio practori feri beret:ut cum ad eum legiones ex Ethruria ucniflcnt:miflîs inuicem earum quinquemillibus fociorû g iterim Ethruriæ præfidio eflent proficifeeretur ipfe ad coloniam libcrandam obfidione.Legatos ité mittendos in Africam cenfuerunt:eofdem Carrhaginem:ut nunciarent ciuem corum Amilcarem re lidum in Gallia:haud fatis feire ex Afdrubalis prius:an ex Magonis poftea exercitu bellum contra fœ/ Legati dus facere:exercitus gallorum ligurumcp exciuiflê ad arma contra Po.Ro.eum:fi pax placeret:reuocâ/ ^j qm j dum illis amp;nbsp;dedendum Po.Ro,enc:fimul nunciare iuflî perfugas fibi non omnes redditos efle: ac ma/ cartha/ gnarn partem corum palam Carthaginiobuerfaridid:quoscompræhendiconquiriqp debere:ut fibi gmetn ex fœdere reftituantur.Hæcad carthagmenfes mandata.Mafmiflægratulariiufli:quod non patrium mjflî modo recuperaflêt regnum:fcd parte florentiflima Syphacis finium adieda etiam auxiflet. Nunciare poftea iufli bellum cum rege Philippo fufceptum:quod carthaginenfes auxiliis iuuiflêt.iniuriafqt ïfê/ rendo foeiis Po.Ro.flagrante bello italia:coegiflêt claflês exerdtuf^ in Græciam mitti: amp;nbsp;diftinendo copias caufa in primis fuiflét ferius in Africam traiiciendi percrentqnut ad id bellum mittetet auxilia numidarum eqtum:dona ampladata:q ferrent regi:uafaaurca argcntea^:togag? purpurea: amp;nbsp;palma ta tunica cum ebumeo fcipionc:^ toga prætcxta cum curuli fella:iufllcp polliceri;fiqd ei ad firmandu augendum^ regnum opus eflé iudicaflet:enixe id populum romanum merito eius præftaturû. Ver/ mmæ quog? Syphacis filii legati per eos dies fenatum adierunt excufantes errorem adolcfcentiamq?: ß^ culpam omnem in fraudem carthaginenfium auertentes:amp;Mafiniflam romanis ex bofte amicum faäum:uerminam quoç annixurum ne Offidis in populum romanû:aut a Mafiniflâ:aut ab ullo alio oinatur:petere:ut rex fociufcy amp;nbsp;amicus ab fenatu appellaretur.Refponfum legatis eft amp;nbsp;pattern eins Syphacem fine caufa ex focio amp;nbsp;amico hoftem repentepopuli romani faäum:^ eum ipfum rudime Qui tum adolefcentiæ bello laceflcntcm romanos pofmflr.itaqi pacem illi prius petenda efle a Po,Ro.quä amici a ut rcx fociufe amp;nbsp;amicus appellaretur: nominis eius honoré pro magnis erga fe regu meritis dare Po. romajs Ro.confuefle:legatos romanos:in Africa fore:quibus mandaturum fenatum ut Verminx pads dent dicerét ’eges libc^arbitrium eis populo romano permittéte:fiquid ad eas addi demi mutariue uellet: rurfus appeUa ’b fenatu ei poftulandum fore.Legati cum ris Mandatis in Africam mifli.Gn.Tercntius Varo.Sp.Lu teturue

cretius .Gn.Odauius quiqueremes fingulis datæ.Litteræ deinde in fenatu recitatæ runt.Qü.Mihu«ï prætoris:cui Bruni prouincia erat:pecuniâ Locris ex Proferpinæ thefauris node dam fublatam : nee ad quos perrincat facinus:ueftigia ulla extare»Indigne paffus fanatus non ceflariab facniegnsÄ nePlez minium quidem ram claijz recenfç noxcfimul ac poenæ exemplum hoics deterrere.C.Aurelio conz fuli negotium datum:ut ad prætorem i Brunos fcribcret:fenatui placere quæftionem deexpilaris the/ fauris eodem cxtéplo haberi:quo.M.PÓponius prætor triennio ante habuiflêt:quæ:inuenta pecunia eilet rcponi:fi quo minus inuentum foret expleri:ac piacularia:fi uideretur:ficut ante pontifices cenfuif jadigia fent:fieri caufa expiandæ uiolationis eius tempIi.Prodigia etiam fub idem tps plunbus locis nunciata acciderunt:in lucanis cælum arfiflé afferebant.Priuerni fereno per diem totum rubÿ^ folem fuiflê.La/ o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuuini templo fofpitæ lunonis node ftrepitum igctem exortum:iam animalium obicæni foetus plu/

ribus locis nunciabantur:in fabinis incertus infans natus mafculus an foemina eflèt : alter fedccim iam annorum item ambiguo fexu mentus Frufinone agnus cum fuillo capite.Sinueflae poreus cum capite humano natus i lucanis i agro publico equus cum quinq? pedibus:foeda omnia amp;nbsp;deformia errannfç ïalicnos foetusnaturæuifatanteomniaabominatiiemimaresiuffiçimareextemplo deportari ficuc proxime.GClaudio.M,Liuio confulibus deportatus fimilis^digii fœtus erannihilominus decéuiros adire libros de portento co iuflèrunt:decemuiri ex libris res diuinas eafdcm:qux proximo fecundum id prodigium fadæ cflcnt:imperarunt: carmé praetcrea ab ter nouenis uirginibus cani per urbem mP ferunt:donütj lunoni reginæ ferri:ea uti fièrent.C.Aurelius conful ex decemuirorum refponfo cura/ uit:carmen ficut patrum memoria Liuius:ira turn condidit.P.Licinius Tegula.Expiatis omnibus rcli/ gionibus(nam etiam Locris facrilegium perueftigatum a.Qu.Minuiro crat: pecunia^ ex bonis noxio rum i thefauris repofita)cum confules ad prouicias ^ficifci uellenr: priuati frequentes quibus ex pecu nia:quam.M. Valerio.M.Claudio confulibus:mutuam dedcrantuertia penfio dedebatur eo anno adic runtfenatum:quiaconfulcscumadnouum bellum:quod magna clafïè magnify exerembus geien/ dum eflêt: uix ærarium fufficcret ncgaueranteflê:undeiis in praefentia folucretur. Senatus quæren// tes eos nô fuftinuit:fi i punicü bellu pecunia dataa macedonicü quoep bel lu: uti repf.uellet aliis cxaliis oriétibus bellis:duid aliud qua publicam ^ benefido: tanq obnoxam fuam pecuniam forc:''tü;amp; pri/ uatiæquum poftularénncc ramen foluédo ærealieno refp.eflét qd'mediu iter œquû amp;nbsp;utile crat decre ucrunt ut quonia magna pars eoru agros uulgo uaenales eé diccret:amp;; fibimct empris opus eé: agripu blici;q irra quiqgefimum lapidé céneopia iis fieret, Cofules agru aeftimaturos: dd i iugcra fealles uedi gales reftandi ca publicü agijz eflè ipoliturosiut fiqs cü folucre poflct:populus pecunia habcrciq agrum mallctireftitucretag^ populo.Lænearn conditionépriuatiaccepietriétius rabuliufçisagerqapro rerria parte pecuniæ darus eratappcllatus.Tum.P.Sulpicius fecundum uota ïcapitolio nuncuparapa ludatiscü lidoribusprofedus ab urbeBrundufiu ucnit:amp; ueteribus militibus uolurarus ex Africano exercitu 1 legiones dcfcriptis:nauibuf^ ex clafle confulis cornclii Icdis altera die : qua a B rundufio lol uitn Macediniarraiccitibici præfto fuere Athenienfiu legatioranres:utléobfidionecximeret.Miflus exremplo Athenas eft.C.CIaudius Centimalus cum uiginti longis nauibus amp;nbsp;militibus: ncquc cnim ipfe rex Athenas obfidebat:eo maxime tempore Abydum oppugnabat:iam cum rhodiis amp;nbsp;Attalo eer taminibus naualibus neutre féliciter prælio uires expertus:fed animos ei faciebat præter ferociam mß tam:foedus idum cum Antiocho Syrix rege:diuifæ^ iam cü eo Aegypti opes:cui morteaudita Pto/ Icmæi régis ambo imminebant.Contraxerant autem fibi cum Philippe bellum athenienfes haudgua quam dignacaufa:dum exuererefortuna nihil præter animos feruant.Acarnanes duoiuuenes perm» tiorum dies non iniriati rcmplum Cereris imprudentes rcligionis cum cætera turba ingrefli funt:f^ cile cos fermo prodidir abfurde quædam pcrcundates:dedudigp ad Antiftites tcmpli:cum palam éét per errorem igrcHbsiranquam obinfandum fcelus fterfedi funt:id tam fœdeatç hoftilircr gens acar nanum fadum ad Philippum dctulinimpcrauitqi ab eo:ut dans maccdonum auxi)ns:bcllum ie iferre athenienfibus parerctur.Hic exercitus primo terram atticam ferro igniqi dcpopulatus:cum omnis ge neris præda in Acamaniam rediir:amp; irritatio animorum ca prima fuit:port ea luftum bellum decretis ciuiratis ultro indicendo fadum:Attains enim rex rhodiiœ perfecuti cedentem in Macedoniam PhP Attalus lippum:cumAcgindm uenifletrex:Pyræum renouandæfirmandæq?cumathcniéfibusfodctatiscaii rex lega fa traiecit.Ciuitas omnis obuiam effufa cum coniugibus ac liberis.facerdotes cum ifignibus fuis itran ti rhoz tem urbem Cadmi prope ipfi exciti ædibus fuis exceperüt. In concioncm exremplo populus uocatus: dll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut rex:quæ uellet:coram ageret.Deinde ex dignitate magis uifum fcribcre eum: de quibus uideretur:

quam præfentem aut referédis fuis in duitatem beneficiis erubefccre:aut fignificatioibus acclamatio/ nibufty multitudinis aflênratiêe imodica pudorem oneratis:In litteris autem:quæ miflæ î côdonem recitatæ^ funt:commcmoratio erat beneficiorum primum in duiratem fuam:deide rcrum:quas ad/ uerfus Philippum gclTiflètiad podremum adhortatio capeflendi bclium:dumfe:dum rhodios: tum quidem dum etiam romanos haberent:nequicquam poftca:fi tum celîàrcnt:prætermilBm occafioz nem quæfituros»Rhodii deidelcgati auditifunt:quotum recens erat benefidum:quod noues longas quattuor in portu atheniéfium captas nuper a maccdonibufqi recuperatas remiferât. lra^ l'géti côlon fu bellum aduerfus Philippum decrerum:honorcs régi primum Attalo îmodid:deide ÔC rhodiis ha/ biti:tum primum mentio illara de tribu:quam attalidam appellarenr:ad deeem ueteres tribus adden da:amp; rhodiorum populus corona aureauirtutis gratia donatus: ciuitafgp rhodiis data: quemadniw'

s LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169

dum rhodii prius athcniéfibus dedcrât.Sccûdum hæc rex Attalus ad daflêm Aeginâfe recepit: Rho/ du ena ab Aegina îde p infulas Rhodium nauigarunt:oibus pter Andrum:parijgî:amp; Cidnû:quæ præ fidus macedonü tenebantur îfodetaté acceptis. Atralû Acginæ miflî i Aeroliam nûcnæxpedatiç îde legati aliquâdiu nihil agérem tenucre:amp; ne® illos ad arma excire potuit gaudétes urcunq? compofita eum Philippo pace:amp;: ipfe rhodihj fi infhrinênt cû Philippo:liberratæ cgrcgiu per fe Græciæ titulû ha here potuiHcnt pariétes rurfus eum î Hellcfpôtum traiicere:occupantemœ græciæ opportuna loca ui res colligere:bellum aluere gloriamçp eius gefti perfedicp romanis conceflènjr.Philippus magis regio aîo eft ufus:qui cum attalû rhodiofœ hottes non fubttinuiflêt:ne romano quidé quod îmincbar;bcllo tcrritus.Philodequodam ex præfeais fuis cum duobufmillibus pcdim equiribus ducenris ad popu/ Undos athaniéfium agros mifloxclaflè tradita Heraclidi ut Maroncâpeteret:ipfe rerra eodem cum ex peditis duobufmillibus peditû:equihbus ducétis pergit:amp;: Maroncâ quidem primo impetu cxpugna uit,Aenum indecümagnoIabore:pottremopditioneGanymedis præfedi Ptolomæi cepit:deinde alia cattella Cypfella:amp; Dorifcon amp;nbsp;Sempheû occupat.lnde pgreflùsad Cherfonefum.Eleûra:amp;: Alo/ peconefum tradétibus ipfis recepit.GaUipolis quogp amp;nbsp;Madodis dedita amp;nbsp;cattella quædam ignobilia Abydeni:nelegatis quidéadmimsiregi portasclauferut:caoppugnatio diu Philippum tenuit: cripigp Philip/ exobfidione:ni ceflâtûab Attalo amp;nbsp;rhodiis foret:potuerût.Attalus.ccc.tantû milites î præfidium:rho pi fuc/ diiquadrireméunâexclattë:cum3dTenedûttaret:miferunteodé potteacûiam uixfuttinerent obfP ceflus dionem;amp; ipfe Attalus cûtraieciflét:fpem tâtum auxilii ex ppinquo ottédit neg? terra:nccp mari adiu tis focüs;abydeni quo^ tormétis p muros difpofitis non terra môadeuntes adiruarcebât:fed nauium quoç ftationé ifettam hotti faciebant:pottea cum amp;^ mûri pars ftrata ruinis:6d ad interioré raptim op pofitummu^cuniculisiâperuétumcflct legatos ad regé de conditionibus tradédæ urbis miferunt. padtebâtur auté;ut rhodiâ quadriremé cû focus naualibus Attaliq? præfidiû emitti liceret : atœ ipfos urbeexcederecum fingulis ucttimctis.Quibuscum Philippus nihd pacatinifi oîa permittentibus re/ fpondifet:adeo renûciata hæc legano ab indignatione fimul ac defperatione iram acccdit:ut ad fagunti

. nam rabié uerfi matronas oés in téplo Dianæ:pueros ingenuosmirginef^ét îfantes cum fuis nutrici bus in gymnafiû indudi iuberentzaugi amp;nbsp;argétum in fopd deferri:uctté prætiofam in nauem rhodiam Cyzicæna^:quæ î portu eratxhoreos facerdotes uiétimafœ adduci Ôi akaria î medio poni : ibi deleéli primû;gubi cæfam acié fuo^ ^ diruto muro pugnâté uidiflênt: cxréplo côiuges libcrofg? îterficcrét Abyde au^i areétu ucfté;q î nauibus cHent f mare deiiceier: redis publias priuatifœ q plurim is locis potten t: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de

ignés fubiicerét:amp; fe facinus ppetraruros præeuntibus étcxecrabile carme facerdotibus lureiurando foatio coadi;tû militans ætas lurare neminé uiuum nifi uidoré acie excettlirû hi memores didorû adeo pti/ naciter pugnauerût:ut cum p'ium nox diréptura eét:rex prior territus rabie eorum pugna abttiterit, Principes:qbusatrociorpars facinorisdelegataerat:cumpaucosamp;confedos uulneribusac laflîtu/

tudinefupereflè plio cernerent;luceprima facerdotes cum îfulis ad urbem dedédam Philippo mittûr. Ante deditionem ex iis legatis romanis:qui Alexandriam mittàerât.M,Aemylius trium côfenfu mP nimus natu audita obfidione abydenorum ad Phylippû ucnit:g quettus Attalo rhodiiky arma illata: Mifera amp;nbsp;quod turn maxime Abydum oppugnaret:cum rex ab A ttalo amp;nbsp;rhodiis ulrro fe bello laceflîtum dp bn/s ceret:num abydeni quo(j:îquit:ultro tibi îtuleruntarmarinfueto uera audire feroaor oratio uifa ett: abyde/ quam quæ habéda apud regem ettêt:ætas:îquit:amp; forma amp;nbsp;fuper oîa romanum nomen te ferocioré norum ficinego autemprimûuelimuos fœde^i memores mecû feruarepacem:fibellolacefïîtis:mihiquoq? cafus animo eft facere:amp; regnum macedonum nomenç hand minus:quam romanum nobile bello fentie tis:ita dimiflb legato Philippus auro argetoey:quæ coaceruata erant accepto hominum prædam om/ nemamifit:tantaenim rabies multitudincîuafinut repente proditosrati:quipugnantes mortem oc/ cubuiflènt:periurium^ aliis alii exprobrantes amp;nbsp;facerdotibus maxîe:g quos admortem deuouittcnt: eorum deditionem uiuorum hofti feciflêntirepéte oés ad cardes coniugum Iibcrorumg? difeurrerét: feç ipfi per oés uias læti îterficerent.Obttupefadus eo furore rex fuppreflàr impetum milirum:amp; tri/ duum fe ad moriendum abydenis date dixit:quo fpatio plura facinora in fe uidi ædidcrunt:quâ infe/ ft ædidiflent uidoresmec nifi quem uincula:aut alia necettîtas mori prohibuit;quifquâ uiuus in pote ftatem uenit.Philippus impofito Abydi præfidio in regnum rediit.Cum uelut Sagunti excidium An nibali:lic Philippo abydenorum clades ad romanum bellum animos fecittetmuncu occurrerunt con/ fulem iamin Épiro ettcÄ Apolloniam trerreftres copias nauales Corcyrâin hyberna deduxitte. Inter hæc legatis:qui in Africam miflï erantde Amilcaregalliciexercirus duce:refponfum acarthaginenfi/ bus cft nihil ultra fe facere pofleiqua ut exilio cum muldarenf.bonaç eius publicarennperfugas amp;nbsp;fu

lt; gitiuos:quos ïquirendo ucftigarepotuerunt:reddidittc:ód de ea re mifTuros legatos Româ: qui fena/ tuifarinacerent:ducentamillia modium tritici Romam.cc.ad exercitum in Macedonia miferût. Inde in Numidiarn ad regem profcéli Icgati: dona data Mafiniflæ: mandata^ ædita:equires.ee. numidæ: cum daretaccepti:ipfe in naues imponendos curauit;amp; cum,cc.millibus modium rntici.ee, hordei in Vermi/ Macedoniarn mifit,Tertia legatio ad Verminâ ierat:is ad primos fines regni legatis obuia progrefTus: næ pax ut fcriberent ipfiiquas ucllent pacis c0ditiones:permifit oém pacé boni fibi iuftam^ fore cum Popu. data a Ro.datæ leges pacisuulTufœ ad cam confirmandâ mirtere legatos Româ. Per idé repus.L. Cornelius R°’ ^ntulusproconful ex Hilpaniarediit:quicûîfenatu res ab fep multos annos fortiter feliciterep ge/

- ftas expofuifTetipoftulafTet^ ut triumphanti fibi iuehi liceret î urbe.res triupho dignas cé célibat fena aa lu

tusked exemplum a maforibus non accepifletut qui ncœ didatonnc^ confubn^ praptot res gefliflet Trium triumpharet:^confule illu Hifpaniam ^umcia non cofuleautprætoré obtinuifle:decurrebatur ramé phandi eo:ut ouans urbe iniret:intcrccdente.T.Sempronio longo tribuno plc.qui nihilo magis id more ma 10 mos rum aut ullo cxéplo fum^ diccrer:poftrcmo uiöus conftnfu parijz mbunus ceflit:amp; ex fenatufeonfuk to.L.LenruIus ouas urbem eft ingrcflus:aigenri tulit ex præda quadragîta tnamillia pondozauri odin genra.I.miliribus ex præda centum.xx.afles diuifit.Iam exerdtus cofubtis ab Arreno arimmum trax dudus:crar;amp;: quinquemillia fodum latini nois ex Gallia in Ethru rd tranfiuerant: itaquL.Funus ma gnis itineribus ab arimino aduerfus gallos Cremona turn obfidentes jpfedusxaftra mil Ie quingcro^ pafluum intcruallo ab hofte pofuit:occafio egregie rei gerédæ fuittfi ^tinus de uia ad caftra oppugns/ da duxiflet palati paftim uagabatur p agros nullo fans firmo relido præfidio:laflitudini militu rimuit: qd' raptim dudum agmen erat galli clamore fuo^ exagris reuocati omifta: præda.q in manibus eran caftra repetiuere amp;nbsp;portera die in adé pgreffi: nec romanus mora pugnandi fecittfeduix fpauu inrtru/ endifuit:cocurfuhortesinpræliumuenerut;dexteraalaquia 1 alas diuifum focialem exerdtum habe Gallone bat:in prima acie locara ert;in fubfidiis quæ romanæ lcgiôes.M.Furius dexreræ alædegiôibus.M.Ce/ raetus dlius: equinbus.L.Valerius Flaccus(legatioés erât)præpofiti.Prætor fecum duos Legaros.Gn.Lcto/ rium : amp;.P.Titinû habebat:cû quibus drcûfpicere amp;nbsp;obire ad oés hortium fubitos conatus porter. Pri/ mo galli omni multirudine in unû locücônixi obruereat^ côtererc fefe dcxrcram alâ quæ prima erac fperarunr pofTeiubi id pa^ procedebat:circûucnire a cornibus amp;nbsp;ampledi hortiû adem:quod mulntu dine aduerfus paucos facile uidebatur:conati funt:id ubi uidit prætor: amp;uripfe dilatarct aciem : duas legiones ex fubfidiis dextera leuaq? alæ:quæ in primaade pugnabat: eircundat ædem^ deo loui uouic fi co diehortes fudiflcr.L.Valerio imperat:ut altéra parteduarü legionûéquités: altéra fociorù equita/ tum in cornua hortiû emitrat:nec circûucnire eos acié p3tiatur:fimul amp;nbsp;iple ut extenuarâ mediam fub/ dudis cornibus aciem gallop uidir:figna îferre confertos milites Ôd perrumpere ordincs iubet : amp;nbsp;cor nua ab equitibus amp;nbsp;medii a pedite pulfi:ac cum repente î oî parte cæde fgenri rtemeréf ;galli rerga uer/ tuntifugaque effufa repetunt cartra fugicntcsperfccutus eques:mox amp;nbsp;legiones infecuræ in cartra mV ' perum tecerunt: minus fexmillia hominum ideeffugerûneæfa amp;nbsp;capta fupra quîq:amp;.xxx.cum fignis miliraribus.lxx.carpcntisgalJicis multaprædaoneratis plusducentis.Hamilcarduxpoenusco præ/ Ingens lio cecidit:amp; très îperatores nobilcs gallorum placentini captiui ad duomillia liberorum capim reddiri gallop colonis.Magna uidoria lætaœ Romæ fuit litteris allatis fupplicatio î triduum dccreta:é Româoruin cædes fociorumepad duomilia eo pno cedderût:plurimi dexreræ alæ:i quamprimo impetu igens ms hortiû

illata crt.CXiâqaprorc ppcdebcllatûcrancôfulquoq.C.Aurdius prefedis:q Romæ agenda fucrant ^fedus i Galba uidorem exerdtû a prore âccepit:côful alter cum autûno ferme exacte i ^uîciam ue/ nirtêt:drca Apollonia hybernabatrabclarteiq Corcyræ fu bduda erauC. Claudius: tri rem cfq romanæ ficut ante dfdûert.Athenas milîæ cû Pyrcum pcrucniflènt;dcfpondétibus iâaîos fodis fpem mgente attulerânnam amp;nbsp;terrertres ab Corintho:q p Megara îcurfiôes î agros fieri folitæ erâr:nÔ fiebât;amp; pdo num a Chaldde naucs:q nô mare fôlû îfeftum:fed ét oés maritimos agros atheniéfibus fccerant: non modo Samufuperare fed ne extra fretum Euripi cômittereaperto marife audebant: fuperuenerunt iis très rhodiæ quadriremes:amp; erant atticæ très apræ naucs ad tuendes maritimos agros compararæ» Hac clarté fi urbs agriœ athenienfiû defcndcrétur:fatis in præfentia eximimâti Claudio eflè: maio/ ris ét rei fortuna oblata cft:cxulcs ab Chalcide rcgioiv iniuriis pulfi attulcrût occupari Chalcidem fine certamine ullo portemâamp; macedonas qa nullus in propinquo fit hortium metus uagaripafTimifii op/ pidanos præfidio macedonu frætos cuftodiam urbis negligere.His audonbus profedus quaqua SaZ mu ira mature peruenerat:ut inde prouehiad primas angurtias Euboeæ pofictme fupcrato promon/ torio conrpiceretur:clartèm in rtarione ufq ad node tenuit:primis tenebris mouit amp;nbsp;tranquille pue/ ^ j . dus Chalcidé pauloâre lucé:qua îfrequentiflima urbis funt:pauds militibus turrim proxima murûç area fcalis ccpit:alibi fopitis curtodibus:alibi nullo curtodiéte progrertï:indead frequétia ædificiis loca curtodibus ïterfedis refrada^ porta cæteram multitudiné accepcrür.lnde in tota urbé difcutfum eft: audo ét tumultu:qüod circa toni ignis iniedus erat conflagrarunt amp;nbsp;horrea regia: amp;nbsp;armamétariuin cû rgenti apparatu machinas tormentor^: cædes inde partim fugiennû panter ac repugnanriû fieri eoepta ert:nec ullo iæqui miliraris ætatis eflet:nô aut cælb aut fugato.Sopatro étacamanepfedo præ/ fidii 1'terfedo:præda oîs primum in fo^ collata:deinde in naues îpofita:carcer ét ab rhodiis refradus: cmifTim capriui:quos Philippus tanquâ in tutirtlmâ curtodia condidcrat:rtatuis ide régis deiedis trun carifty :ugno receptui dato confeenderût naues:amp; Pyræum:unde pfcdi erâr:rcdicrût:qd fi rantû milP tum romanorum fuirtèt:ut amp;nbsp;Chalcis rencn:amp; non deferi præfidium Athenarum potuiflét: magna res principio rtatim belli Chalcis amp;nbsp;Euripus adempta regi forcnt:nam ut terra Thcrmopylarum an/ guftiæ Græaâ:ita mari fretum Euripi claudit.Demetriadæ tum Philippus crat: quo cû ertet nuciata clades fociæ urbis:quanquâ ferum auxiliû pditis erat:tamen quæ proxima auxilio ert:ultionem pétés: cum expeditis quinqucmillibus peditû amp;.ccc.cqtibus extéplo profedus curfu propere Chalcidé con/ tédit haudquaq dubius opprimi romanes poficia q dcrtiturus fpe nec qcquâ aliud quam ad deforme • nbsp;nbsp;fpcdaculum femirutæ ac fumantis fociæ urbis cum uenirtet pauds uix:q fcpclirent: nello abfumptos

relidis:æque raptim quam uenerar: tra^rertus ponte Euripû per ßoetiam Athenas dudtpariincee/ pro baud difparem euentu raws rcfponlu^:amp;: refpôdiflériniû fpeculater (Hemerodrpmas uecat græ

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i7o'

cî)îgcns dieônocurrucmctiensfpatiûxpnremplatusregiûagmcnc fpcculaquadâ prargreflüs node media Athenas peruenifTetudem ibi fonmus:cadcmœ negligentia crat:quæ Chaleidem dies ante pau cos prodiderat;excitati uundo trepidoamp;ptorathenié^nfiumamp;Dioxippus pfedus cohortis mercede militantium auxiliorüxonuocatis i ford militibus: tuba fignuexarcedariiubetramp;hoftes adeflê oés fcirét:ita undiç ad portas ad muros difcurrunt.Paucas poft horas Philippus aliquanto taméanrelucé appropinquans urbi:confpedis luminibus crebris amp;nbsp;fremitu hominum trepidantium:ut i talibus tu multu exaudito fuftinuit fignaÄ confidere ac quiefecre agmen iuber;ui aperta propala ufurus:quanz do paruin dolus profuerat:ad Dipylon acceflit: porta ea uelut in ore urbis pofita maior aliquanto po/ tenriorc«:quatn cæteræ eft amp;nbsp;îtra earn extrag^ latæ funt uiæ:ut amp;f oppidani dirigere acié a foro ad por/ tam ponenr:amp;extra limes mille ferme pafllis 1 Academiæ g^mnafium ferens pediticquitiç hoftium liberum fpatium præberet. Eo limite athenienfes cum Attali præfidio amp;nbsp;cohorte Dioxippi acie intra portam inftrudafigna extulerunt:quod ubi Philippus uidit:habere fehoftes in poteftate ratus amp;nbsp;diu optara cædemeij enim ulli græcarum ciuiratum ifeftior crat:explerurum cohortatur milites ut fe itu/ entes pugnarent:fcirentç iw fignanbi aciem eflé debere : ubi rexeflet : concitat in hoftes equum non ira tantum:fed etiam gloria elatus:quod ingenti turba completis ét ad fpedaculü muris confpici fe pu gnanrem egregiumduceb3t:aliquantum ante aciem cum equiribus pauciseuedus in medios hoftes ïgentem turn fuis ardorem: turn pauorem hoftibus iniecit plurimos manu fua comminus eminulm uulneraros conipulfofq; in portam confecutus amp;nbsp;ifpe cum maioréïanguftiis trepidantium edidiflet cxdem in temerario ineoepto tutum tamé rcceptum habuit:quia:qui in turnbus porræ:erantfulhnc/ bant tæla ne in permixtos hoftibus fuos coniicerent:intra muros deinde tenentibus milites athenié/ fibus.Philippus figno receptui dato caftra ad Cynofarges (rcmplum herculis : gym nahum cp ; Ói lucus Philip / erat arcuniedus)pofuit:fed Cynofarges amp;nbsp;lucus amp;nbsp;quicquid fandi amoeniue circa urbem erat : ineen pus fum eft:dirutaç non teda folum:fed etiam fepulchra : neediuini humaniue iuris quicq præ îporenti Athe. ira eft feruatum.Poftero die cum primo elaufæ fuiflènt portæ deinde fubito aperts: quia præfidium côpcllft Atraliab Aefflna:romaniçabPyræointraucrant urbem : caftraab urberettulit rex tria ferme millia in urbe pafluü:inde Eleufinam profedus ipe improuifo rempli caftcHiq^ quod amp;nbsp;îminet Ôi circudatum eft té plo capiendi:cü haud quaq negledas cuftodias afaduertiflét amp;nbsp;clailèm a Pryaeo fubfidio ucnire:omifz fo incœpto.Megaram ac protinus Corynthum ducit:amp; cum Argis achæorûconcilium cfle audiflét: inopinantibus achæis concioni ipfi fuperuenit:confultabantde belleaduerfus Nabin tyranum lacez dæmoniorum: qui tranflato rmperio a philoppoemenead Cycliadem nequaq parem illi dueem dila/ pfa cernés achæorum auxilia redintegrabat bellum lagæfque finitimorum uaftabat : amp;nbsp;iam urbibus quoç erat terribilis : aduerfus hune hoftem:cum quorum ex quaq? ciuiratum milirum confcribere tur confultarér.Philippus dempturum fe eis curam:quod ad Nabin amp;nbsp;lecedæmonios arrineret:pollid tus:nec tantum agros fociorum populationibus prohibiturum : fed terrorem omnem belli in ipfam Laconiam dudo eo extemplo exercitu trânatu^.Hæc oratio cû igenti holum aßenfu acciperef: ita ta men æquûeft îquit:me ueftra meis armis tutari:ne mea iterim nudenfpfidüsntag? fi uobis indcf: ran turn parare militum:quâtum ad Horreû:amp; Chaleidé: amp;nbsp;Corinthum tuéda fatis finr:ut meis ab tergo tuns (ecurus bellum Nabidi iferam amp;nbsp;lacedæmonns.Non fefellitachsos:quo fpedaflêrtam benigna — pollicitatio:auxiliü® oblatum aduerfus lacedæmonios:id quæri ut obfidem achso^ iuuenturé edu/ ceret ex Peloponnem ad illigandu romano bellogétcm:amp; id qdem coarguere Cycliades ptor achsopi nihil attinere ratushd modo cumdixiflèt nó licere legibus achso^z dealiis rebus referre:qua pp quas cóuocati eflènt: decreto de exercitu parado aduerfus Nabin fado cocilium fortiter ac libere habitum dimiflt ïter afléntatores regios ante earn diem habitum.Philippus magna fpe depulfus uolutarus pau cis militibus cófcriptis.Corinthü atq? i atticam terra rediir.Per cos ipfos dies:qbus Philippus i Achaia fuit:Philocus pfedus regius ex Euboea pfedus cum duobufmillibus thracum macedonûçad depo/ pulandos atheniéfium fines e regione Eleufinis falrum Cithsronis tranfeenditude dimidia parte mi/ Îitumadprædandum paflim per agrosdimifla:cum parte ipfeoccultus loco ad ifidias opporruno có/ fedittut fi ex caftello ab Eleufine l'gantes fuos ïpetus fieret:repente hoftes effufos ex iprouifo adorire tur:non fefellere infidis:itaq? reuocatis:qui difcurrerant ad prædandum militibus:inftrudifm ad op/ pugnandum caftellum Eleufinem profedus cum multis ïde uulneribus rcceiïit:Philippoq? fe uenié/ tl ex Achaia cóiunxit;temptata amp;nbsp;ab ipfo regeoppugnatio eius caftelli cft:fed naucs romanæ ab Epiro üenienres intromißbmq? pfidium abfiftere ineoepto eoegerunt.Diuifo exercitu rex cum parte Phi/ Philip/ lodern Athenas mittit:cum parte ipfe Pyræum pergit:ut cum Philodes fubcundo muros cominada p, confï oppugnatione contineret urbeathenienfes:ipfi Pyræum leuicum præfidio relidum expugnandi faz jij opy cuiras eflèr.Cæterum nihil ei Pyræi qua Eleufinis fadlior iifdem fere defendétibus oppugnatio fuit:a pugnâ / Pyræo Athenas repenteduxit:indeeruptionefubita peditum eqtumç inter anguftias femiruti muri disathe qui brachiis duobus Pyreum Athenis iungit:repulfus:omifla oppugnatione urbis diuifo cum Philo/ nis de rurfus exercitu:ad agros uaftandos profedus:cum priorern populationem fepulchris circa urbem diruédis cxcrcuißct:ncqd ïuiolatum relinqueret tépla deum:q pagatim facrata habebandirui atq? in/ cendi luffing ornata eo genere operum eximie terra attica amp;nbsp;copia domeftici marmoris amp;nbsp;ïgeniis ar/ tificó pbuit huic furori materia:he^.n.diruere modo ipfa tépla ac fimulacra euertere fatis habuit: fed lapides quo$:ne îtegri cumularét ruinasifrigi iunit:0^ pofteaqua nÓ tam ira faciata:qua iræ exercédae

materia bate deerattagrohoniu î Boena exeeflittnec aliud qequam dignum memoria îCræda cgi't.

ConfuI Sulpmus eo tempore inter Apolloniam ac Dyrrachium habebat cadra ad tarfum flumé: quoaccerfirum Titum Apuftiû legatû cum parte copia^z ad depopulâdum hoftium fines mittir.Apu nius extrema Macedonian populatus;Corrhago amp;nbsp;Gerrunio amp;nbsp;orrefîb caftellis primo imperu caprisî ad A ntepatriâ in faucibus anguftis fitam urbem uenit:ac primo éuocatos prinripes ad co! loquium :uC fidciromanojefecômirterennpliccreeftconatus: deinde ubimagnirudineac moenibus fini gourbis frærididaafpernabanfiuiatqiarmisadortusexpugnauinpubenbufgpîterfcdis pda omni milinbus conceflâ diruit:muros:at^ urbem l'cendir.Hic merus Codrionem fatis ualidum amp;nbsp;munitum oppidû fine certamine:ut dederetur romanisieffedt.Præfidio ibi reliéto.Indusmomc ^ptcr altéra in Afia ur/ bem:quam oppidum notius:uicapirur.Rcuertentem legatum adconfulé cum faris magna pda Athe nagoras gdanaregius pfedus in tranfini fluminis a nouiffimo agm ie adorrus poftremos tuibauit:ad quorum elamorem amp;nbsp;trepidationem cum reuedus ^pere legarus figna conuernflcnconicdifç î me/ dium farcinis adcm direxiflêt:non tulcre impetum romanorum militum rcgn.Muln ex ns occifiiplu res captiXegatus îcolumi exercitu redudo ad confulcm reuertifdde extéplo ad daflémiHoc faris fclP ci expeditione bello cômiilb rcguli ac prîcipes accola: macedonum î cadra romana ueniunt.Pleuratus Serdileni filiusiamp;Aminâder athamanu rex:amp;: ex dardanis Baro Longari filiusibellû fuo noîe LÔgarus cû Demetrio Pihlippi pâtre geflêranpollicétibus auxilia refpôdit cSful:dardanoK amp;nbsp;Pleurati opa:cum cxercirum in Macedonia i'duceret:fe uiu^n:Aminâdro ætolos cocitandos ad beliû attribuit:Attali lega tismam ii quogi p id tps uenerât:mâdat:ut Aeginæ rex:ubi hybemabandaflem romandopperirctur: qua adiunda belîo maritimoficutante Philippû uergerenad rhodios quo® milîi legari;ut capcifcrcc Varif nbsp;nbsp;partem belli.Nec Philippus fegnius:iam,n.in Macedonia pucnerat:apparabat bellû fihû Perfea puerû

belief admodû datis ex amicorum numero:qui ætaté cius rcgerent:cû parte copiai^ ad obfidendas angudias appamf quæ ad Pelagomâ funnmirtir.Sciarum amp;nbsp;Pepetrecû haud ignobiles urbesme clafli hodiû pdæ aut p/ mio eflennairumad ætolos mittit lcgatos:negens inquiéta aduentu romano^ fidem mutarer. Con/ Panæ/ cilium ætolo^ datura die:quod panætolium uocannfuturum erat:huic ut cccurrercnt:amp; legati regis tolium jteraccelerarunt:amp;abconfule midùs Lucius Ruffus Purpurin legarus ucmnathenienfiJ quoep legati ad id concilium occurrerunr.Primi macedonesicum quibus recentiflimû fœdus erat: audio funt: quf noua nulla re nihil fe noui habcre:quod afferrcnt:dixerunr:qbus enim decaufis experta inunh fociera/ te romana pacem cum Philippofccidcnt;compofitam femel fcruare cos dcbcrc.An imitari mqt unus ex Icgatis romanos liccntiam:anleuitatemdicam:mauultisfqui cumlegaris uedrisRemæ rcfpoiv deriitaiuflïflènt:qd ad nos uenirisætoIizfincûuoKauâoritatc pacem cum Philippofccidisfidc nuc ut bellum fecum aduerfus Philippum geratis^odulant:6i antca proprer uos:amp; pro uobis arma fum/ “ pta aduerfus cum fimulabanr:nunc uos in pace ede cum Philippo ^hibent.Mcnânæ ut auxilioed'cnt primo in Sicilia confcenderunt:itc^ ut Syracufas oppflas ab carrhagincnfibus in libertärem eximeréc amp;nbsp;MedänamißC Syracufas :amp; totam Siciliam ipfi haben tiueóligalcm 95 prouincia fccuiibüs:amp; fafcibus fubiecerunt.Scilicer ficut uos Naupadh legibus ueftris p magidrarus a uobis creatos concilium habe/ tis:focium hoflemgi liberc:quem uclirisiletdunpacéacbellum arbitriohabiruri uedroificficulc^aul Aerfs taribusSyracufas:autMeflànam:autLilybaûindiciturconciliu populiromani:romanusconuentus mace/ agitur:eo imperio cuocaticonueniunt : cxcelfo in fuggedu fupcrba lura reddentem dipatu liöonbus donis nbsp;mdetnnrgæ tcrgo;fecurcs ceruicibus immincnt:amp;: quorannis alium atep aliü dommu forriuntur : nee

legati nbsp;ld miraridebenr:autpodunned daliæ urbes Rhegium Tarentu Capuamue finitimas quarum ruinis

adio in creuit urbs romana:ciufdcm fubiedas uideant imperio.Capuaquidé fepulchrum amp;nbsp;monumentum romaof cam pain populi elatoicxtorri amp;nbsp;eiedo ipfo populo fupered urbs trunca line fenatu:fine plebe: fine ma gidratibus:prodigium relidacrudeliushabitanda: quam fidelcta foret. Furor eft: fi alienigenæ ho/ mines plus lingua amp;nbsp;moribus amp;nbsp;legibus:quam maris terrarum^ fpatio difcreti hæc tenuerint: Ipera/ re quicqieodcm ftaru manfurum .Philippi regnum olnccre a liquid uideri libertati ueftræ:qui cû meri to ueftro uobis infeftus edenôt nihil a uobis ultra quam pacem petit: fidcmg? hodic pacis pads défi/ derat:aduefadte iis terris legioncs externas:amp; lugum accipite: feroac nequieg cum dominum rom»* num habebiris:focium Philippum quærctis.Aetolos acarnencs macedones eiufdé lingue hoîes leues ad tempus orræ caufe difiungunt:coniunguntç cum alienigenis cum barbaris : ætemum omnibus græcis bellum cft:erirç:naruraenim:quæ perpétua cft:no mutabilibus in diem caufis hoftes lunt:fed unde coepit oratio mea:ibi dedner.Hoc codem loco iidem homines de ciufdem Philippi pace mémo antedecreuiftis:iifdem improbanribus cam pacem romanis qui nunc padam amp;nbsp;compofitam turbare uolunt: in qua confulationenihil fortuna murauincur uos mutetis: non uideo.Secundü macedonas ipfis romanis ira concedenribus iubenribuf^ athenienfes:qui fœda paflî iuftiusin crudelitatem fcæ/ uitiâque régis inuchi poteranr:introdudi funt.Deplorauerunt uaftagioné popularioncmque mifera/ , bilem agrorum:nega:id fequeri quod hoftiliaab hoftepalTi forétieue.n.quædam belli iura:quæ ut amp;nbsp;cerejita pari fit fas:fara:cxuri: dirui reda:pdas hoïum pccommq? agi: mifera magis g indignea parientî cd’e:uerum enîuero id fe queri:quod qui romaos alienigenas amp;nbsp;barbaros uocet:adeo omnia fimul di/ uina humanaçiura polluerit:ut priorepopularione cum infernis diisfccunda cum fuperis bellum nC fariumgefterit:omniafepulchra monumentaldiruraeflêinfinibusfuis:omnium nudatosmânes: nullius odâ terra tcgndclubra ibudiruraïquæ quondam pagatim habitantes in paruis illis caftellis ui^

LIBER PRIMVS' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tji

tiTgp confecraMine in unâ urbê quidem contriburi maiores fui deferta rdinqucrirxirca ca da tcpla Phi lïppum ifeftos circutuliflè ignesifemiufta amp;nbsp;truncara fimulacra deum inter proftra ros iaccre poftcs té/ ploruin:qualc terra atticam feccritcxornatam quonda opulenta^rtalem eum:fi Iiceat.Aetoliam Grae Legatf ciamcp omnem fjdu^:urbis:quocp fuæ fimilem deformitatemç futuram fuiflê:nifi romani fubuez romani mfTenrieodemenim(cclereurbemcolcnréhosdeospratfidemgiarcisMincruampctiram:codemeleu adioih fmæ Cereris tepid codé Pyræi louem Mineruam^.Sed ab co^ nô templifmodo:fcd eriam moenibus Aetolo uimat^armis rcpulfumuneadelubraïquæfolareligioneturafucrintaedifle.Ira® feorarc atŒ obfcz rum c5 crareætolos:ut miferri athenienfiu ducibus dus îmortalibus:deîde romanis:quilecûdü deos purimû cilio poflint:bellû accipiant.Tum romanus legatus totâ orationis meæ forma macedones primum:deinde athenienfes mutarunr:nam Si macedones cûadeonquerédas Philippiiniurias î totfocias nobis urbes ueniflêntml tro accuïando romanos defenfionem :ut aceufatione potioré haberem :effecerunt:amp; a the/ nienfes in deos fuperos inferofç nefanda at^ inhumana feelera eins rcferédo:qiiid mihiaut cuiquam reliquerunt:quod obiieere ultra poffimus^'eadem chios:abydenos:æneos: maronitas:thaiios : parios: femiosdariflènfesimcffeniosrhinc ex Achaia exiftimate queri grauiora etiâ acerbioraqj eos:quibus no/ cendi maiorem facultaté habuit.Nâ quod ad eaattinet:quæ nobis obiccit:nifi gloria digna funt:fatcor ea defendi non pofre.Rhegium:amp; Capuam;amp; Syracufas nobis obiecit.Rhegiü Pyrrhi bdlo legio a no bis rheginis ipfis:utmittcretur orantibus in præfidiû miflà:urbem ad quarn defendendam miflâerat: Strfcelusponêdincomprobauimusigituridfacinusfanbellopcrfecutifceleratam legionem in pote/ até noftram redadam:tergoamp; ceruicibus panas fociis penderecu coegiflêmus:urbem agros fuaque

omnia cum libertateIcgibufcp rheginis reddidimus^Syraeufanis oppreffisabextemis tyrânis:quo P dignius cfîctxü tuliflêmus opemÂ fatigati propcp tnenniû terra maiKy urbe munitißima oppugnâ da eflémusxû ipfi fyracufani feuire tyrannis:quam capi a nobis mallcnrxaptam iifdem armis amp;nbsp;liDcz tara urbem reddidimusmeq? inficiati fumus Siciliam prouinciam noftram cfté:amp; ciuitatcs:quæquc in parte carthaginenfium fuerunnöd uno animo cum illis aduerfus nos bellum gcflèrunt:ftipédianas no bis ac uedigalcs tnê.Quin contra hoc Óó uos amp;nbsp;omnes gétes fcire uolumus:pro merito cuiep crga nos Atf.ro/ fortunaxflê. An campano^ pœnæ;de qua neep ipfi qdem queri pofïunt:nos panitear^hi hommes cd mai le/ pro iis bellum aduerfus fammres pannospropefeptuagintacumagnisnoftris cladibus gefliftemus: gan ue/ ipfos fadereprimû:deinde c0nubio;atq? inde cognationibus:poftremo ciuitate nobis c5iunxiflêmus: hemété icmpore noftro aduerfo primi omnium Italiæ populorum præfidio noftro fade interfedoad Anni/ aiftionc balcm dcfeccrunt:deinde indignati feobfideri a nobis Annibalem ad oppugnadam Romam miferut» Hord fi ne^ urbs ipfameque homo quifquam fupereflêt:quis ü durius quatre merito ipfop: ftatutd ïndignari poflêtlt;plures fibimetipfi confeientia fcelerum mortem confciucrut:qmm a nobis fupplicio affedi funt:cacteris ita oppidd:itaagrosademimus:utagrum locumqsad habitandum daremus: urbe innoxia ftare incolumen pareremur:ut q hodie uideatxam nullum oppugnatae captæue ibi urbis ue/ ftgium inueniat.Sed quid ego Capuam dico:cü Carthagini uidæ pace ac libertärem dederimus fma/ gis illud eft periculum nc nimis facile uidis ignofcendo:plures ob idipfum ad experiundam aduerfus nos forcunam belli indtemus Hæc pro nobis dida funt.Hxc aduerfus Philippdxuius domeftica par/ iiadia;amp;: cognatorum amicorûç cædcs:amp; hbidmé prope inhumaniorem :quam crudelitaté uos: quo propiores Macedoniæeftis:melius noftis.Quodad uos artinet:xro!i nos uobis bellum fufeepimus aduerfus Philippum:uos fine nobis cum eo pacem feciftis:amp; forfitan dicatis bello punico occu paris no bis coados metu uos leges pacis ab eo:qui td plus poterat:accepiflc amp;nbsp;nos cum aha maiora urgerent de pofitum a uobis belld Si ipfi omifimusmue Si nos deum benignitate punico pfedo bello tons uinbus rioftris in Macedonian! incubuimus:amp; uobis reftituendi uos in amicitiafocictatemq? noftram fortu/ ha oblata eftmifi perire cum Philippo:quam uincere cum romanis mauulris.Hæc dida ab romanoed f^cntnnclinans omnium animis ad romanos. Democritus praetor actolorum:pecunia;ut fama c: ab Kgeaccepta:nihil aut huic aut illi parti aflênfus:rem raagni difcriminis:Confiliis nullam efle tam ini/ hiicam:quam celeritatem dixit:celerem enim panitentiam:fcd tandem feram atç inurilcm fequi : cu praecipitaca raptim confilia neqp reuocari:neq} in integrum reftitui poflint: deliberationis aurem eius: cuius ipfe maturitatem expedandam putarec:tempus ira iam nunc ftatui poße:cum legibus cautum eßenne de pace belloue nifi in panætolico K py rrhiaco concilio ageretur:decerncrent cxremplo:ut præ totfinefraudeicumde bello ÓCpaaagereuelit:aduocetconcilium:amp;: quod td referarur: dccernaturç: ritperinde ius ratumœ:ac fi in panætolico aut pyrrhiacoconcilio adum cßcr.Dimißis ita fufpenfa re/ legans egregie confulmm genti aiebat:nam utrius patris melior fortuna eßet belli ad eius focietaté in/ dinaturos.Hxc in concilio ætolo^ ada.Philippus impigre terra mari^ parabat belld: nauales copias DemetriademinThefliamcontrahebat.Attalumromanamçclafl'emprîdpiouerisab Aegina ratos riioturos:nauibus maritimæç oræ præfecit Heraclidam:qué amp;nbsp;ante præfecerat.Ipfe terreftris copias comparabat magna fe duo auxilia detraxifle romanis credens:ex una parte ætolos:ex altera dardanos: «ucibus ad PelagoniamafilioPerleointerclufis,Abconfulenonparabatur:fedgercbaturiam belld: per Darfetiorum fines exercitum ducebat:frumcntum:quod ex hybernis extulerat:integrum uchens quod i ufum militi fatis elTetpræbentibus agris:oppida uiciep parti uolûtate:partim metu fe tradebat quidam ui expugnara:qdam deferta in montes propinqtios refugientibus barbaris inueniebatur» Ad lyncutn ftatiua pofuit ppe Humé bactumunde frumétatu circa hercea darfetio^ mittebat. Philippus

conflemabat qufdem omnia circa:pauorcm^ ingentem heminum c«nebat:fcd paru gnams qua par Celen/ rem petifietconfuhalam eqrum ad cxploiandü:quo na hoftes iter ncndiflênnmiütndéerrorapud cS/ tas con/ fulcmerat:mouinecxhybcrnisregé(cicbat:quaiegionépetifièt i^norans:isqucq? fpccularü mifcrat Cliis ini equircs:hæ duæ alæ ex aiuerro:cu diu kertis itincriDus uagaræ p oarfcrios ccnritande î unum irer con mica nbsp;nbsp;ucncrunt:neutros fcfellit:ut fremitus ^cul hoium equorumq* exaudirus é hoftes appropiquarc: itacp

priufqua i confpeöu uenirét:cquos armaep expcdierâr:nec morambi primû hoftem uidertxcncunc/ di fada é:forte amp;nbsp;numero amp;nbsp;uirtute utpote ledi utrï® baud impares:a?quis uiribus per aliquot horas pugnaucrüt;fatigatio ipforum equorum^ icerta uidoria diremit præliibmaccdonij.xl equitesdoma nog/ quing; amp;.xxx.ccciderût:neœ eo magis explorari quiequaa qua regione hoftium caftra eflentraut aut itli ad regcm:aut iftiad confulem rertulerunt:p traffugas cognitum é:quos Icuitas ïgenieg/ ad cöz gnofccndas hoftiü res ïomnibus bellis præbet.Philippusaliqd amp;nbsp;ad caiitaré fuorum:amp; ut promptius pro eo periculum adirétrarus profedurum fe;ri eqtum:quiceciderât i'expeditione fepelicdog/ curam Eqftre habuiflctiafferri eos i caftra iuflit;utcófpiceietur ab oibus funeris honos.Nihil ra ïcertü:nectam iafti cerra/ nbsp;mabile é:quam animi multitudinis:qucd próptiores ad fubeunda oém dimicationé uidebaf faduru:

men nbsp;nbsp;nbsp;id mem pigritiamep ieuflitma qui haftis fagiptifqï amp;nbsp;rara laceis uulncra fada uldiflt’ntxu gra tis Illyri

cif^ pugnare afluerypofteaqua gladio hifpaniéfi detruncata corpora brachiis abfciflk :aut tota cciuicc deieda diuifa a corpore capita parentiagp uifcera;amp; foeditatem aliam uulncru uiderunt : aduerfus qu2 rælaïquofqi uiros pugnandu eénpauidi uulgo cemebampfum quo^ regem terror cepit nodum iufto prælio CU romanis cogreflumnra® rcuocato filio præfidioçiquod i faucibos Pelagoniæ erar:ut iis co pus fuas augeret.Pleurato dardanney iter in Macedonia patefecir.Ipfe cü.xx.millibus peditü quattuor^ millibus eqtum ducibus traffugis ad hoftem profcdus:paulo plus.cc.paftbs a caftris romanis tumuli! propïquum Athaco fofta ac uallo cómuniumac fubicda cernés romana caftra ad miratus cé didtur;Ä uniuerfam fpecié caftrog/;amp;; defcripra fuis qusecy parhbusim rédentid ordïc:m itinegz ïteruallis:amp; ne^ gaffe barbare^ ca caftra ulli uiden poflc.Biduo cóful amp;nbsp;rex alter alrcrius conatus expedares côtinuere luos intra ualfmtertio die romanus ois copias in acié eduxir.Rex tam celeré aleam umucrfi ccrtaminiJ Trallis timens quadrigéros Trallis:illyricog/;id ficutalio diximus loco:é genusÄ crcrenfes,ccc.addito iis pedi tibus primu numero equim cu duce Athenagora uno ex purpuratis ad laceffendos hoftiü équités mi/ fit:ab romanis auréaberatacies cogt paulo plus quigentos paflus:uelites amp;nbsp;equim dure ferme alæ ernif fæ:ut numero quo^ eques pedefq? hofté æquarét.Credidere regii genus pugnæ:cui affucuerant fore: ut équités iuicem ilcquétes rcfugiétef^ nuc rælis urercntunnûc terga darétullyricogi uclociras ad ex/ curfioncs amp;nbsp;impetus fubitos ufuicét:cretéfes in mehenté feeffufe hoftem fagiptas toniicci ét: turbauit hunc ordinem pugnadi non aertor quam pertinacior ipetus romanog/:nam haud fecus quam fi rota aciedimicarét:amp;; uelites emiffis haftis cominus gladiis ré gerebat:amp;: equites:ut femel in hoftem cued* funt:ftantibus equis partim ex ipfis equis:partim defiliétcs imifcentef^ fe pcditibus pugnabat: ita nec eques regius equiti par erat ifuetus ad ftabilem pugnam:ncc pedes cócurfaror amp;nbsp;uagus amp;nbsp;prope femi/ nudus genere armorum:ucluti romano parmam gladiumq? habcn:paritcrqi amp;nbsp;ad fe tuédu;óó ad ho/ Mace/ ff^ra’ petédum armato.Nó tulere ira^ dimicanonem:nec aha re quam uelocirate tutates fe i caftra re/ donü nbsp;fugcrunt.Vno deindeintermiflb diecum omnibus copiisequimm leuifç armaturæ rex pugnaturus

fuga nbsp;nbsp;nbsp;eflèt:node cetraros:quos pelras uocanr:loco opportuno inter bina caftra m infidiis abdiderar: præœf^

rarqi Athenagoræ amp;nbsp;equitibus:ut fi aperto prælio ^cederet rcs:uterétur formna:fi minus cedédo fen/ firn ad mfidiagz locum hoftem pertrahcrét:amp; equitatus quidem ceflit:duccs cetratæ cohortis nó fat« expédia to figno ante répus exciratis fuis occafioné bene gerendæ rei amiferc:romanus Cd aperto prælio uidor Cd mms a fraude infidiag/ ad caftra fefe recepit.Poftero die omnibus copiis conful ! aciem defeen dit ante prima figna locatis clcphantis:quo auxilio turn primum romani:quia captos aliquot belle pu nico habebanufi funt:ubi latente intra uallû exprobrans metû fucccffir:poftea quam ne mm quidem poreftas pugnandi dabatur:quia ex tam propinquis ftatiuis paru tuta frumétatio erat : difperfos milid tes per agros eqtibus exremplo inuafuris odlo ferme inde millia intcruallo tutiorem frumentationem Philip/ habiturus:caftra ad Atabolum id eft loco nomen mouit.Cû îpropîquo frumétarentur agro romani: po cou/ primo rex îtra uallum fuos tenuit:utcrefeeretfimul Cd negligetia cum audacia hofti : ubi effufos uidit liû îop/ lt;:“*” omniequitatu Cd cretenfiu auxilianbus quanm equitem uelociffîmi pedites curfu æquare potez primen rant:citato profedus agmine îter caftra romana Cd frumenratores côftimitfigna:îdccopiis diuifis par/ dis R.o. f’tn ad confedados uagos frumenratores emifit:dato figno nequem unum rclinquerent:cu parte ipfe frumé/ ffibftitit;itincraç:quibus ad caftra recurfuri uidebantur hoftes:obfedir.Iam paflim cædes Cd fuga erat tatori/ nec dum quifquam in caftra romana nuncius cladis peruenerar:quia refugientes in rcgiam ftationem buj nbsp;nbsp;nbsp;incidebantiCd plures ab obfidcntibus uias quam ab emiffis adcæaem interficicbantuntandé inter me

dias ftationes elapfi quidam trepidi tumulm magis qua certum nunciü intulcrunt caftris. Conful equ bus iuflls qua quif^ pollet opé ferre laborantibus;ipfe legiones e caftris educitiCd agmine quadratoad hofté ducit.Oifperfi équités p agros qdam aberrarunt decepti clamoribus alüs ex alio exiftentibus 10/ co:parsobuios habuerüthoftes:pluribus locisfimulpugnaorimr.Regiaftatio atrociflimd prælium ædebat:nam Cd ipfa multitudineequim peditumç prope iuftaades crat:ód romanog/: quia medium obfederat iter:plurimi î eâ ifcrebâmneo quo g? fupiores macedoes erâr:qd Cd rex ipfe horrator aderat* Cd cretéfrû auxiliäres multos ex iprouifo uulnerabât cÔferri pparaoep î difperfos amp;nbsp;effufos pugnantes.

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f 72

Quad fi modü in fequédo habUifïcnnno in pfenris modo certaminis gloriam :fed in fumma enâ belli profedum forenniïcauidiratecaedis intéperantius infecuti in pgreflas cd tribunis miliru cohortes roz

manas inciderc:amp; fugiés equcs;ut prio figna fuo^ uidir:cóuerrit i' effufos hoftes equos:uerfa^ momé to téporis forruna pugnacciterga dantibus q modo fecuti erannmulficominus cogreffi multi fugien/ tes interfefti:ncc ferro tantü piere:fed in paludes quidam cóiedi profundo limo cum ipfis equis haufti funriRex quog; in piculo fuit:nam ruente fauao cquo peeps in terrarn datus haud multd abfuit:qn ia cens opprimererur:falutifuitequcs:qui raptim ipfedefiluit:pauidumç regé i equu fubiecit:ipfecü pe/ des square curfu fugiétes no poiTet eqtes:ab hoftibus ad cafurn regis cÓcitatis confoflus pernt.Rex cir cunuedus p paludes peruias inuiafç trépida fuga ï caftra tandé nm defperantibus plærifç incolumé cuaiurum puenit.Ducéti macedonum équités eo plio periere:cérum fermecapti.lxxx.admodum or/ nati equis i^liifq? fimul armorum relidis abdudi.Fuerunt:qui hoc die regé temeritatisxonfulé fegni cis aceufarénnam amp;nbsp;Philippo quiefcêdum fuiflê:cü paucis diebus hoftesexhaufto circa omniagro ad ulhmu inopis uéturos fciret:amp;: confulé cum equitatü hoftium leuécp armaturam fudiflct:ac prope re gern ipfum cepiflèt:protinus ad caftra hoftium ducere debuiflè : nee enim manfuros ira pulfos hoftes fuiflêidebellati^ mométo téporis potuiflê.Id didu:qua re ut plsraq? facilius:nam fi omnibus peditu quoç copiis rexcongreflus fuiiret:fbrfitan inter tumulru cum oés uidi metugs pculfi ex plio intra ual lum:prorinus inde (uperuadenté in muniméra uidoré hofteep fugerent:cxui caftris potucrit rex:cum uero integrscopis peditu in caftris manfiflènt:ftationes ante portas pfidiaç difpofira cént: quid nifi: ut temeritaté regis effufe paulo ante fecutfpculfos équités imitaretunprofeaflèt fneqp enijn ne regis q/ dem grimu confilimquo ipetum in frumétarios romanos palatos r agros fcdt:rephcndcdum foret:fi modu profpers pugns ïpofuiflet:eo quoqp minus é mirum téptané eum fortunamj quod fama erat Pleuratum dardanof^ ingétibus copiis profedos domo iam in Macedoniam tranfeedifle : quibus cü undiep drcuuentus copiis forct:fedétem romanu debellatu^credi potuerir.Itaçp fecundum duas ad/ uerfas equeftris pugnas:multominus tuta mora in his ftatiuis fore Philippus ratus:cum abire inde amp;nbsp;fallereabicns hoftem uellencaduceatorefuboccafum folis miftbad confulem:quiinducias ad fepelien dos petercr:fruftratus hoftc fecunda uigilia mulris ignibus per rota caftra relidis:filenti agmine abiit. Corpus iam curabat cóftihcu ueniflê caduceatoré:amp; quid ucniflèr;nunciatü é.Refpófo tamé dato ma/ ne poftero die fore copia coueniédind qd'qfitum erat:nox diei^p ifeqntis pars ad pcipiédum iter Philip po data é:montes quogiqua uiâ non ^reflupi graui agmie romanum fciebat:petit.Cóful prima luce caducearore datis fduciis dimiflb:haud ira multo poft abiflé hofté cü fenfiflêt:ignarus qua fegretumif/ dem ftatiuis frumetado dies aliquot côfumpfit,Stuberrâ deide pcntiarg ex Pelagonia frumetû: quod in agris erar:c3uexit.ide ad Pluuinâ é progreflus nôdü eóperto qua regioné hoftes petiflenr. Philippus cum prio ad Bruanna ftatiua habuifRtz^feöus ide trafucrfis limiribus terroré pbuit fubitü hofti:mo Here itagp ex Pluuina romaniÄ ad ofpagü flumen pofuerüt caftra.Rex haud ^cul ide amp;nbsp;ipfe uallo fup tipam amnis dudo.Erigoniü icols uodt;tédit;inde fatis compto Erduaca petituros romanos ad oc/ cupandas anguftias:ne iupare hoftes ardis faucibus idufum aditü polTcnti^ffi t:ibi alia uallo:alia fof fata! 1 a lapidum congerie ut pro muro eént:alia arboribus obicüisnta ut locus poftulabat : aut materia fuppeditabat:ope pmuniit:atç ut ipfe rebatnr uiam fuapte natura difficilé:obicdis p oés tranfitus opi bus inexpugnabilê fecit.Eranr plsraœ filüeftria circa icómoda phalangi maxime macedonum:qus ni « ibi plongis haftis uelut uallü ante clypeos obiecit:quod ut fiat;libcro capo opus é:nullius admodum ülus é:thracas quog rumphes ingctis Bi. ipfe longirudinis iter obiedos undigi ramos ipediebât: ere/ i^nfium una cohors nó inutilis erat:fed ea quog ipfa:ut fiquis ipetum facererun patétem uulneri equü ^quiremç fagipras coniieere poteratura aduerfus fcuta romana nee ad traiiciédum fatis magnam uim bab ebat:nec apri quiequa erat:quod peterct ita^ id ut uanum ræli genus fenferunt eét:faxis palTim to 'a rulle iacénbus inceflabant hqftem:ea maiore cum fonitu qua uulnere ullo pulfatio feutoßz parump luccedenres romanos tenuit:deide iis quom fpretis partim teftudie fada p aduerfos uadüt hoftes: par/ dm breui circuitu:cum i iugum collis euafiflènt:rrepidos ex pfidüs ftationibufç macedonas deturbât ut i locis ipeditis difficili fugaipferofg etiam obtrücat:ira anguftiæ miore certamie:quam qd ais p Pofuerât:fuparæ:ôi i Erduacam pucntü:ubi puaftatis paflim agris i Elimiam fe recepir.ide ipetum in Oreftidem fecir:amp; oppidü Celetrü é aggrefTus i peninfula fitü:lacus moenia cingit anguftiis fauabus: ^ace/ dndeexcontinétiiteré:primofituipotræticlaufis portis impium abnuere:deide pofteaquam figna donu *ftri:ac teftudie pcedi ad portam:obfcnafcp fauces agmine hoftium uiderunt:priufq expirentur certa daen:metu in deditioné uenerut:Ab Ccletro in dafta retios pccfl'iriurbéqi Pelium ui ccpit.Seruiria ide ^um estera turba abduxit:0^ libéra capita fine ptio dimifit:oppidum g iis reddidit pfidio ualido impo dtomam amp;nbsp;fita opportune urbs erat ad impetus in Macedonia faciédos.Ita pagraris hottiü agris con/ ‘Ui iloca iam pacata ad Apollonia:unde ortü bellum erat:copias reduxir.Philippum auerterat stoli:amp;: ^rnancs:óidardani:amp;totbellarepentealiaexaliislocisexorra.Aducrfus dardanosia recipientes ex ^acedoma fefe Athenagora cü expeditis pcditibus ac maiore parte eqtatus mifit:iuirum inftare ab ter go^unribusiSó carpédo poftremu agmcnƒcgnlores eos ad mouédos domo excrcitus efficere. Aero/ « Democritus prstor:qui more ad decemedum bellum ad Naupadum audor fuerat : idem proxio

^‘^ arma cóciuerat:poft famam equeftris ad Eccalobum pugns dardanorug amp;nbsp;Pleurati cum yricis tranfitum in Macedonia:ad hsc daffis romans aduétü i Oreü amp;nbsp;fuper dreufufas tot Macedo

niæ genres marihmam quogp inftanté oDfidioné:hae caufæ Democritû ærolofçp reftituerant romanis amp;nbsp;Aminandro rege athamanû adiunûo profedi Cercimû obfidere:clauferant portas incertû ui an uo/ luntate:quia regium habebant præfidiüxæteiv intra paucos dies captu é Cercinium at^ incéfum: qui fupfuerunt e magna clade:liberi fcruicp inter caeteram prædam abdudi.Is timor omnis:qui circunco/ Juntboeben paludé relidis urbibus montes coegit petere.Aetoli inopia prædæ inde auerfi in Perrhez biam ire pgunt:Cirecias in uia capiuntifoedeg^ diripiunr:qui Maleam incolunt uoluntate in deditioné focietatécR accepti.Ex Perrhebia Gomphos petédi Aminander audorerat:amp; immer Athamania huic urbimidœarurgi expugnarifinemagnocertaminepoflê:aetolicampos Thcfîîiliæ opimosad prædam petiere:fequéte quâquam non probante Aminandro;nec effufas populationes ætolorûmcc caftra:quo fors tulinètloco:fine uUo difcrimineac cura muniédi pofitadtagi ne temeritas corum negligcnaç fibi ac fuis etiam cladis alicuius caufa ecricum campeftribus locis fubiiciétes eos cadra Phecado u rbi uide/ ret:ipfe paulo plus quingétorum pafluum inde tumulum fuis quâuis leui muniméto tutum cepit.Cu ærofi nifiquod populabantur:uix meminiflé uideréturfe in hoftiûagro ec:alü palan femiermes uaga/ rentur:alii in cauris fine ftationibus p fomnum uinumcp dies nodibus æquarcnt.Philippus inopinan tibus aduenit:qucm cum adeflè refugiéres exagris quidam pauidi nunciaflênr:trepidare Democritus cæteriç duccs:amp; eratfortemeridianu tempus:quo plæricp graues cybo fopiti iacebant:excitare igitur alu aliosnubere arma capere:alios dimittere ad reuocâdos:q palati p agros prædabantur: tâtaqi trépida tio fuit:ut fine gladiis qdâequitû cxirent:loricasplæriœ non induerent:ita raprim edudi cum fexcéto rum agre fîmul cgrcs peditefç nume^ cxpleflêntaddunt in regiü equitatû numéro animis armifque prædantc.Iraqi prio ipetu fuii:uix temptato certamine turpi fuga repetunt ca dra: ca ii captiq? quidam: quos équités ahagminefugiénum interclufere.Philippus fuis lam ualloappropinquatibus receptui ca ni iuflït:fatigatos emm cquos uirofgi nó tam pralio:quam itineris fimul longitudineifimul p rep rope ra ccleritate nabcbar.Itaqï turmarim équités muiccmgi manipulos kuis armaturae aquaria irc amp;nbsp;pran/ dere iubet:alios i ftarionearmatos retinct:oppcnens agmc peditü tardius dudum propter grauitarem armorum:quod ubiaduenit:amp;ipfis irapcrammrdatutis iignis armisantefepofitis raprim cybum ca percnt:binis tcrnifuead fummia ex manipulis aquadi caufa midïs.Interim equcs cd leuiarmatura pa/ ratusindrudufœdctinfiqdhodismouerenætoliiamenimamp;lquæpagros mulritudo fparfa fuerat: receperant fe i cadra ut defenfuri muniméta:circa portas uaHumç armatos difponunt:dù quietos ho/ des ipfi feroces ex toto fpcdabantipodcaqua mota figna macedond funtÄ fuccedere ad uallum parad argundrudicœpcreiocs répété reltdis dationibus per auerfamparré cadrordadtUmulum ad cadra athamand pcrfugiunt:mulri i hac quogi ta trépida fuga capti cæfiç funt stoIo^.Philippus:fi fatis diei fupcreflêt::nó dubius quinathamanes quogi cxui cadris potuiflènt:die per prælium:dcinde per dire/ prionem cadro^abfumpto:fub tumulo in proxima planicie confedinprima luceinfequenris diei ho/ dem aggreflurusifed ætoli eodem pauore:quo fua cadra relinquerantmodc proxia difperfi fugerunt. Maxime ufui fuit Aminander:quo duccathamanis irinerum peritis fummis montibus p calks igno/ tos fequétibus eos hodibus in Aetolia pduxerüt:haud ira multos in difpcrfa fuga error intulit in mace dond equires:quos luce pria Philippusiut defertü tumulû uidinad carpendu hodid agmen mifit. Pet cos dies amp;nbsp;Athenagoras regius praefedus dardanos reapientes fe i fines adeptus podremd agmen pd mo turbauit:dcindc podeaquadardani cóuerfis fignis direxcre acié:æqua pugna iudo prælio cratiubi rurfus procedere dardani cepiflènt:equite amp;nbsp;kuiarmatura regii nulld takauxilü genus habétes darda/ nos oneratos imobilibus armis uexabar:amp; loca ipfa adum^bdrioccifi perpauci funt:plures uulnerati:ca ptus ncmó:quia nócxceddt temcreordimbus fuis:fedeófertim amp;nbsp;pugnat:amp; cedunt.Ita damna roma no accepta hello duabus peropportunas expediriones cocreitis génbus redituerat Philippus ineoepto forti non profpo folum cuétu.Minuit deinde ei forte oblata res hodium ætoloru numerum : Scopas princeps gétis ab Akxadria magno cd pódef auri ab rege Ptolemæo miflus:fexmillia peditd amp;nbsp;egtes mercedecondudos Acgyptdaduexitinecexiuuétuteactolo^i quéqua reliquiflêt:ni Democritus née bclli:quod indaret:nunc futuræ folitudinis admonés incertd cura gétis an aduerfaref Scopæ : parum donis cultus;parté iuniorum cadigando domi conrinuiHer.Hæc ea ædate ab romanis Philippoçp ge/ Orato? da erant.CIadis ab Corcyra eiufde principio ædaris cum.L,Apudio legato ^fcdaiMalca fupata area rd uis Scyllæum agri hermionici Attalo régi coniunda c.Tum uero atheniêfium ciuiras cui odio in Philipp athenis pum p metus ia diu moderata cranid oe i auxilü pfenris fpé effudit:ncc unqua ibi défunt lîguæ pró/ ptæadpkbéconcitandam:quodgéustumiomnibuslibcrisciuitatibustumpcipueAthenis:ubi ora tio plurimum polkt:fauoremultitudinis:alirur:rogationé extéplo tulerdnpkbd'^ fciuit : ut Philipp* datuæ imagines omnes:nomina^eapi:itémaiord ciusuirilisacmulicbris fexus omnium tolkrétur dekrenturmdics fcdi f3cra:faccrdotes:quæ ipfius maiorumue eius honoris caufa inditura cént:omnü profanarériloca quoqi in quibus pofitum aliquid in fcriprumue honoris eius caufa fuidèt : dcredabilia Athen ' ^^^rif:n^® ’n üs quiequam podca poni dcdicangi fas cflêt:facerdotes publicos quotiefcunq? ^ populo f - ? atheniennfociifg^ amp;nbsp;cxercitibus Si cadibus eo^ præcarétuntotiens detedari atç execrari Philippus: / liberos eius regnugnterredres nauakfep copias:maccdonum genusoé nomcgnadditddecreto:figd po Ph Po/ ^^^^’^ notamngnominiamep Philippi ptineret: ferreturnd omnepopulum Athenienfem iudurum; Kninp piq^fs contra ignominiam proue honore eius dixiflèt:fecifletue : quioccididctcumnurecaifurumipo P“*“ nbsp;nbsp;dremo indufum ut omnia quæ aduerfus pifidraridas décréta quondam eranneadem in Philippe kc/

uarenrur.Athcnicnfcs quidcm Httcris uerbif^:quibus folis ualenttbdlam aducrfus Philippum gérez bant. Atralus romanicy cum Pyræû primo ab Hermione petiflênt:paucos ibi morati dies: oncratique æque îmodicis ad honores fociorumtatg? in iram aduerfus hoftem fucrant arhcnienfiû decrrrismauiz garant a Pyræo Andrum:amp; cû î portû:quem Gaureleon uocant:conftitinènt:miflis q temprarent op pidanogi animos:fi uoluntate tradere urbé:quâ uim experin manent:poftcaq præfidio regio avec tene ri;ncc fe poteftatis fuæ eé refpondebant:expofitis copiis:apparatuqî omni urbiû oppugnandaru: diuer fis parribus rex amp;nbsp;legatus romanus ad urbem fubeunt.Plus aliquanto græcos Romana arma fignaq? non ante uifa:animiç ta prompte fuccendenrid muros terruerenraœ fuga extemplo i arcem faôa c ur be hottes potiti:amp; in arce cum biduum loci fe magis:quâ armo^d fiducia tenuilîent:tertio die paétinpfi præfidiumq? ut cum fingulis uettimentis Delium Boeriæ trâfueherétur:6lt;ab romanis regiAttalocô/ ceflà præda:ornamétaq? urbis ipfi auexerât.AttaJus nedeferrâhaberetîfulam:amp; macedonum fereci/ bus amp;nbsp;quibufdam andriorum:ut manerent:perfuafit:pottea ÔC ab Dclio:qui ex pado traiedi eo fuerât promims regis;cû defyderiû quog^ patriæ facilius ad credendum iclinaretanimos:reuocati ab Andro Cydnûtraieccrunt:ibi dies aliquot oppugnâdaurbe ncqcquâabfumpri:amp;quia uixoperæpretiû crat: abfeeflère ad PralTîas continétis Tanticeris locus ettuflêorum.xx.lembi datte romano^ adiundi funt; fi mitti adpopulâdos caryttio^agros;cætera elaflis Gerattrum nobilé Euboeæ portum:dum a Cary/ ftoittei redirent:tenuit.fnde oés uelis î al ni datis maris medio præter Scyrum îfulam Icum peruenere ibi paucos dies fæuientc borea retenti.Vbi prima tranquillitas data é. Sciatû traiieere uattatam urbem direptamç nuper a Philippo:per agros palati milites frumentum;amp; fiqua alia ufui eflè ad uefeendum poterant:ad naues rettulere:prædæ nec crat quicquam:nec meruerant græeixur diriperérur.Inde Caf fandream petétes primo ad Mendiû maritimû duitatis eius uicum tenuere : inde cum fuperato ^m 5 torio ad ipfa moenia urbis circûagereelaflèm uellent:fæuacoorta tempettate ^peobruti fludibus:diz fperfi magna ex parte amiflîsarmamentis interram effugerunt:omenquog;ea maritima tempeftas ad ré terra gerendam fuit : nam colledis in unum nauibus:expofinfqî copiis aggrefli urbem cum mul tis uulneribus repulfi:amp;erat ualidum ibi regium præfidium:irrito incœpto regreflï Canattreum PaP lencs traiecereande fuperato Coronæ promontorio nauiganres Acanthum periereabi primoager ua/ ftatus : deinde ipfa urbs ui capta arque direpra:nec ultra progreflîaam enim amp;nbsp;graues præda naues ha bcbant:retro unde uenerant Sciatum : amp;nbsp;ab Sciato Ëuboeam repetut.Ibi relida datte decern nauibus expeditis finum maliacum intraucread eolloquendum cum sctolis de rarione gerendi belli. Sipyrrhi/ cas ætolus princeps legationis eius fuit:qui ad communicandaconfilia Heradeam cum rege amp;: cû Ro/ mano legato uenittpetitum ex fœdereab Attalo ett:ut mille milites prættaret:râtum enim numerum bellum gerentibus aduerfus Philippum debebat.Jd negatum ætolis:quod illiquogi grauati prius ef/ fennad populandam Macedoniam exire:quo tempore Philippo circa Pergamum urente facraprofa/ na^iabttrahcre cum inde refpedu return fuarum potuiflênt:ita ætoli cum fpe magis romanis omnia Ïgt;oliicétibus:quam cum auxilio dimitti:Apuftius cum Attalo ad claflêm redut:indc cÓfultari de Orco

oppugnando coeptum:ualida ca ciuitas amp;nbsp;mœnibus:amp;: quia ante fuerat temptata:firmo erat præfidio: coniunxeranr fe lis poft expugnationera andri cum præfedo Ageftmbro.xx.rhodiæ naues tedæ om/ nes:eam claflêm in ftationem ad Zelafiummiferuntifthmiænd fuper Demetriadcm promororium peropportune obrcdum:ut fiquid inde mouerent:macedonum naues in præfidio effent. Heracli/ præfedus regius claflêm ibi tenebat:magis per occafionem:fi quam negligentia hoftium dediflet: S^am aperta ui quiequam aufurus.Oreum diuerfi Romani amp;nbsp;rexAttalus oppugnabanRomania ma ï^itima arce;rcgn aduerfus uallem inter duas iacentem arces:qua amp;; muro interfepta urbs eft : amp;nbsp;ut loca ’iiuerfa fic difpari modo oppugnabant.Romani tettudinibus amp;nbsp;uineis amp;:arieteadmouendo murfs:re amp;j baliftis catapulrify amp;nbsp;omni alio genere tormentorum tæla ingercntes:amp; pondéré igenti faxa iacie/ wnt amp;nbsp;cuniculos:amp; quicquid aliud priore expugnatione expertiim profuerat:cæterum non plures ta/ ïutn macedones;quam ante tuebantur urbem:led etiam præfentioribus animis amp;nbsp;caftigationibus re/ 5^ inadmiflà culpa:amp; fimul minarum fimul promiffionum in futururp memorcs:ita ut parum iex/ pugnatione eeleri fpei eflêt.lnterim amp;nbsp;aliud agi poflê ratus Icgatusirelidisiquod fatis uidebaturtad ope perficienda militibus traiicit in proxima continentisiLariflam^ non illam in Theflalia nobilem ur betmfedalteramiquam Gremaften uocantifubitoaducntu præter arcem cepit. Attains quogi Aegclcó *’lhil minus quam tale quiequam in alterius oppugnatione urbis timentibus oppreffit. Et iam cum opera in effedu erant circa Oreum:tum præfidium quod intus erat:labore affiduo uigiliis diurnis pa/ pariter noûurnifq! amp;nbsp;uulneribus confcdumimuri quoep parsariete ineufló fubruta multis iam locis ptociderat:perç apertum ruina iter node romani:quodqi fuper portum eft:in arcem perruperunt.At eapitut ïalus luce prima figno ex arce daro ab romanis amp;nbsp;ipfeuibé inuafit ftratis magna ex parte mûris: pfidiû oppidanig^ îarcé altera pfugerciunde biduo poftdeditio fada:urbs regi'captiua:corpa romanis ceflêf.

Iam autumnale equinodiuminftabat:amp; eftfinuseuboicus:quemCoerauocant:fufpcdus nauz «s:itaqueantehyemalesmotuseuadereindecupientesPyræum:undeprofediadbelIüm erant:repe . . ^nt.Apuftius triginta nauibus ibi relidis fuper Maleum nauigat:apud Corcyram regem fpatium mi Mieris gt;ntercflct:tenuit:fecundum initiaamp;ipfein Afiamfe rccepit Agelimbro 6i nodiisdomum remiffis.Hæcca æftate terra mari^ aduerfus Philippum fociofq cius aconfule Ói le/ 8^0 romanis adiuuantibus rege Attalo Ä rhodiis gefta.Conful alter»C»Aurehusad confedü bellum:

cum in prouinciam ucniflcthaud clam tulit iramaducrfusprærorcnrquod abfentc ferrm gcfllflêr. miflb igitur co in Ethmriam ipfe in agrum hoftium legiones induxit;populandoque cum praeda ma iore:qua gloria bellum geflit.LuciusFurius fimuhquodin Ethruria nihil crat rei:quod gercrer: fimul gallico triumpho imminens quern abfente confule iratoatg? inuidente facilius impetrari pofle ratus: Romam inopinato cum uemflenfenatum in aede Bellonæ habuinexpofitifep rebus gelhs:ut triuphan tifibi in urbcminuehiliceret:petir.Apudmagnam partem fenatusÔÔ magnitudine return geftarum ualcbat:^ gratia;maiorcs natu negabant triumphum;amp; quod alieno exercitu rem gcfliflet;amp; quod p uinciam reliquiflet utilirate rapicndi per occafionem triumphi:id uero cum nullo cxemplo feciflexo/ fulares præcipueexpedandum fuilTe confulem dicebant:poruiflcenim caftris prope urbem pofitis: tu randa coIonia ira ur acie non dccerneret.in aduenrum eins rem cxrrahere:0^ quod prætor non feciflet: fenatui faciendum eflexonfulem cxpeöare:ubi coram difeeprantes confulem amp;nbsp;praetorem audiflenr: Uerius de caufa exiftimaturos efle:Magna pars fenatus nihil praeter res geftas;amp;an i magiftratu fuis gs aufpiciis gefliflettcenfebant fpedare fenatum debcre:ex duabus coloniis:quae uelut elauftra ad cohibez dos gallicos tumultus oppofiræ fuiflent:cum una direpra amp;nbsp;incenfa eiTentraiedurumqi id incendium uelut ex continenribus tedis in alteram tarn propinquam coloniam eflcr:quid radem practori faciedu fuiflé i'nam fi fine confule geri nihil oportuerit:aut fenatum peccaflc:qui exercitum prætori dederit:pó tuide enim:fi non cum prætoris;fed confulis exercitu rem gcri uoluerit:ita finite fcnatufconfultum:ne per prætorem:fcd confulem gereretur:aut confulis:qui non cum exercitu ex Ethruria tranfire in Gak Jiam iufliflcf.ipfe Arimininiocccurrerct:ut bellointercfict:quod finé ego geri fas non eflèt:non expe/ da re belli tempora:moras:amp; dilationes impcratorum:^ pugnandum ede interdum : non quia üelis: fed quia hoftis cogat:pugnam ipfam euentumg? pugnæ fpcdari deberc:fufos cæfofq hoftestcaftra ca/ pra amp;nbsp;direpta:coloniam liberatam obfidione:alrerius colomæ captiuos recuperatos reftirutoto ruis:de bcllatum uno prælio edê,Non hommes tantum eauidorialæraTos:fed dus quo^ immortalibus per triduum fupplicaooncs habitas:quod bcirc ac féliciter non quod male ac temere rcfpublica a Lucio Fu rio prætoregeda cdetidata etiam fato quoda furiæ genti gallica bella.Huius generis orationibus ipius amicorumgp uida eftpræfentis gratia prætoris:abfcnris confulis maieftas: triumphumque frequétes L.Furii Lucio Furiodccreucrunt.Triumphauit de gallis in magiftratu Lucius Furius prætor : in ærarium tu/ trium^ ^’^ trecentumuiginti millia æris:argenti cenrumfeptuaginta millia pondomeg; captiui ulii ante curru phus nbsp;nbsp;dudi:neqt fpolia prælata:negi milites iecuti omnia præter uidoriam penes confulem cc apparebat.Lu

di deindea.P.Cornelio Scipione:quos conful in Africa uouerat:magno apparatu fadi:amp; deagris milk tum eius dccretum:ut quot quifq corum annos m Hifpania:aut in Africa militadêtu'fingulos annos bina iugeraacciperet:cum agrum decéuiti adignarent. Triumuiriindecreatiadfupplcndum uenufk nis colonorum numerum:quod bello Annibalis attenuaræ uires eius coloniæeranr.C.Terentius Var ro,T.Quintius Flaminius.C.CorncIius.Clt;FiIius Scipio:ü colonos Venufiam afcripferunt.Eodcm an no.C.Cornelius Cethcgus:qui proconful Hifpaniam obrinebat;magnum'hoftium exercitum i agro Roma/ fedcrano fuditrquindecimmillia Hifpanorum eo præho dicunt cæfa;figna militaria capta odo Óf.lxx. noRzui C.Aurelius conful cum exprouincia Romam comitiorum caufauenidbt;utid nouit:quod animis p/ dona ï cepctar:qucftus eft non expedatum fe ab fenarurneg^ difceptandi cum prærore confulipoteftarcm fa' hifpaia dam:fed ita triumphum dccrcuifiêfenatum ut nuliius nificius:quitriumphaturus edet : aut corum: qui bello interfuifi'ent:uerba audirer:maiores ideo inftituidè ut légari tribuni militum centurioncs mi lires denig? triumpho adedenriut uirtutes return geftarum eius:cui tantus honos haberetur : publice uiderentur:neq ex eo cxercitu:qui cum gallis pugnauerinmilitem unurh faltcm fuidc:quem percun/ dari podèt fenatus;quid ueri prætor uaniue referret.Comitiis deinde diem indixit:quibus creati funt L.Cor/ confulcs.L.Cornclius Lentulus.A.Iulius Apulus:prærorcs inde fadi L.Quintius Flaminius.L.Vale' nêlius ’^’^^ Flaccus.L.IuIius Tappalus.C.Bebius Tamphilus.Annona quog^ co ano peruilis fuit:frumcnti ui AJulb rnagnam ex Africa aducdam:ædilcs curulcs.M.CIaudius Marcellus:amp;.Sex.Elius Pætus binis æris in conf nbsp;nbsp;naodios populo diuiferunt:amp;: ludos romanos cum magno apparatu fecerunt:dicm unum inftaurarut

figna ahenea quinque ex multaticio argento m ærario pofuerunt: Plebci ludi ab ædilibus.L.Terentio Madô:amp;.C.Bebio Tamphilo:quem prætorem defignauerant:tcr tori iftaurari:amp;ludi funebres eo an no per quatriduum in foro mortis caufa Valerii Lauinii a.P.amp;.M.fihis eius fadi:amp;; munus gladiaroriu datum ab iis;paria quinque amp;nbsp;uiginti pugnarunt.M. Aurelius Cotta decemuir facrorum mortuus:in eius locum.M.Acilius Glabrio fuffedus.Comitiis ædiles curulcs creati funt forte ambo:qui ftatim ac ciperc magiftratum non podcnt:nam Cornelius Cethegusabfenscreatus erat:cum Hifpaniam obri neret prouinciam « Valerius Flaccus:quem præfenrem creauerant:quia flamendialis erat:iurare in le/ ges non poterat : magiftratus autem plus quinque dies:nifi qui iuradet in leges non licebat gerere.Pe/ rente Flacco ut legibus foluerctur : fenatus decreuit : ut fibi ædilis : qui pro fe iuraret : arbitram confu lum daretur : confules : fi eis uideretur : cum tribunus plcbis agerent:uti ad plebem ferrent. Darus g iuraret pro fratre.L.VaIerius Flaccus prætor defignarus: tribuni ad plebem tulerunt: plebefq feiuit: utperinde efiet:acfiipfeædilismradet:Sidealtero ædile plebifcitumeft fadum rogantibus tribuz nis:qUosduosin Hifpaniam cum imperio ad exercitum ire iubcrent:ut Cornelius ædilis curulis ad magiftratum gerendum ueniret:amp;.L.Manlius Acidius decederet de prouicia.Multos poft annos pie/ bes Cornelio Lentulo;6C.L.Tercinio proconfulibus imperium eile i Hifpama iaifit*

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f 74

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;das forriti funt.P.Lentulo Italia.P.IuIio Macedonia pronbus.L.Quino

urbana.C.Bebio Arinnnu.L.Vak'no Sicilia.L.Iulio Sardinia cucninLcn tulus conful nouas legioncs fchbereiuflus.Iulius a ,pcólulc Sulpicio exer citum accipcrea fupplementum cius;quantu milim uidcrctunut fen be/ rerapfi permifTum.Prætori Bebio legioncs:quas,C.Aurelius conful ha/ buiuenita dccrctaaut retinercteas:donec conful nouo cum exerciru fuc/ cederet in Gallia:ubi is ueniflet:omncs milites exaudoran domu dimir teren rur pter quinquemillia fodû:his obtineri circa Ariminu proukiam fatis eé.Prorogato imperio præroribus prions anni Sergio:ur militibus: * qui i Hifpania:Sicilia:Sardinia ftipcdia p multos annos feciflent : agruna I affignandu curaret,Q.Minutio ut Brutiis idem de cSiuratiSibus quæz

____________________—J ftioncs:quas prætor cum fide cura^ exercuiflet:perficeret:amp; eos quos fa ' Crilcgiicompertos I umeuhs Roma m iliflcnLocros mittcret ad lupf^hciumiquteq? fublata ex delubro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

Proferpinæ centaeponenda cd piaculi feruarct.Fenæ latins pontiucudecreto inftaurarsfuntiquod le gatiab Ardeaquæfti 1 fenatuerardibi in montealbanolatinis carnem:utafiblendatdno efleiab Suefla nunciam eft duas portasiquodqi ker eas muii erat:de carlo radum:amp;formiani legari ædé Iouis:ité ho ftienfes ædé Iouis:amp; ueliterni Apqllinis 66Saturni redest in Herculis sdc capillû cnatü:06 ex Brums ab.Qu.Minutio proptore fcriptu equu cd quingp pedibus:pullos gallinaceos très cum ternis pedihus natos dkande a Sulpicio procôfule ex Macedonia litters aliarsa quibus ker estera fcriptu erat laurea in puppim nauis logs cnata,Prio^ prodigiq^ ca fenatus ccfuerat:ut conful maioribus hoftusiquibus dus uideret:facrificaret:ob hoc und prodigiu arufpices 1 fenatu uocamatq; ex relpÔfoeorûfupplicatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

populo in diem unum ædira:66 ad 01a puluinaria res diuins fads.Carthaginefes eo anno arge tu i ftp pendiû impofitum primû Româ aduexcrûtad qa probum nô efle qusftores renuciaueranriexperien ribufg? pars quarra décoda erat:pecunia Roms mutua fumpra kerrrimentû argen ri fiipplcuenît: pez tentibus deîde:ut fi iam uideretur fenatui:obfides fibi redderétuncenrü redditi obfides:decsreris;fi in

fidepermanerenr:fpesfada:petentibusiifdem:qbusnonreddebâturobfides:utabNcrba;ubi parum commode eflcnnalio traducerétunconcefllim ut Signiam:86 Ferentinû rrâiirent.Gadiranis iré peren/ bus remiflkm neprsfedus Gadis mitrerent laducrlus qd us i fidé Po.Ro.ueniéiibus cu Lucio Marz tio Septiraio cóueniflênt.Et narincfiu Icgatis querétibus ad numc^ fibi colonos non eße : 66 ïmixték quolda nó fui generis pgt; eolonis fe gereresa^ re^ ca treuiros crcarc.L.Cornelius eSful iuflusxreati.P. 66.Sex.EliiPæhs;fuitambobnscognomé;amp;.C.Cornelius LctuIus.Quod narinéfibus datu erat:utco Iono^ numerus cogeretunconfani peréres nó îpetrauerût.Rebus:qus Roms agéds erantiperfcdis: confules i prouicias profedi.P.Iuliü i Macedonia cu ucniflètiatrox feditio miliru ia ante irritata nee laz lis i prkip’o comprefla excepit.Ea militu fuit:q ex Africa poft deuidum Annibalem ï Sicihamade an/ no fere poft 1 Macedonia pro uoluntariis trafportan crâtad uolûtatc fadum negabât ab tribunis reçu/ Fantes 1 naues pofitos:fed ureuq; feu luitadcu fufeeprà foret militia:ô6 iâ exhauftü 66 fine aliqué milita/ di fieri squû cé.Multis annis fefe kaliâ nô uidiflêicôfenuilîe fub arm is î Sicilia Africa Macedonia: eôfe dos lâ fe labore ope:exâgues tôt acceptis uulncnbus eé.CôfuI eâm poftulâds mißiois ,pbabilc: fi mo/ defte peterefandere dixit:feditiÔis:ncccâ:neG ullâaliâ fatis luftâ eâm cé.Iraqufi maeread figna 66 dido Parère uclk:fc demifliôe core ad fenatû fcriptu^:modeftia facilius qüâ ptinacia:qd uelint: ipetraturos. Thaumaftos eo rpc Philippus fuma ui oppugnabataggeribus uincifç 66 laanctcm mûris admoturus eraticstc^ikeptoabfiftef eûcoegitfubitusstolo^aduêtus:q Archidamq ducefter cuftodias Mace/ donû moenia igreflimec die:nec node fine ullü erupedi nûc i ftatiôes:nûc 1 opa maccdonû fàciebât : 86 adiuuabat eos natura ipfa loci:nâlt;p thaumafti a pyleis finuq^ rnaliaco p lamia tun loco alto firi funr in ipfis faucibus îminétes:qs Coelæ uoeât: rheflahs^ trâfcûri cofragofa loca iplicatafqi flexibus uallium nias:ubi cueru ad hâc urbé c:rcpctc uelut maris uafti fie îméfa pâdif planicics:ut fubiedos câpostermi nareoeuhs haud feule queas:ab eo miraculo thaumafti appellati:nec altitudie folû tota urbs:fed qd fa Xo undigr abfeiflo rupibus îpolita c.Hs diftîcultates:ô6 qd haud fatis dignû tâti laboris piculicp ptium erat:utabfifteret kepro Philippus:cffecerùt:hyems:quoqi iâ ïftabancû ide abfcefrit:06 1 Macedonia in hy^berna copias fduxit.lbi csteri gde data qracurp qeterpis fimul aies corpagp fmiferât. Phillippû qtû abafiiduis labonba itine^ pugnarucp laflâuerât ai's:tâto magis ketu î uniucrfum euern belli curs an/ guntinô hoftes mô timété g terra manej urgebât:fed nue focioß^müc ét populariù aîos ne 66 illi ad foc anneitis romano^e deficerét:86 macedóas ipos cupido nouâdi res taper. 1 tacp 66 î Achaiâ legatos mifit: fimul q iufiufâdû:ira.n.pepigerât:quotânos iuraturos î uerba Philippi exigerét:fimul q rdderet achsis Orchomenô:66 Thereâ:ô6Triphyliâ:eIeis Aliphera côtédetibus nûg eâ urbé fuiflè ex Triphylia:fed fibi debef fftituiiqa una eét ex iis:q ad côdedâ Megalopoli ex côcilio arcadû côtributs forét:66 cüachsis g dép fisc focietaté firmabanmaccdonu aîos cu heraclidemâ tu eu maxîs îuidis fibi eé cerneret:multis criminiba oneratû î ukula coiecit îgéti popuBriü gaudioibcllû fi gdo unq âte alias eu magna cura appa lauitsxercyit^ î armis 66 macedôcs:66mercénarios milircsipncipio^ ueris cû oîa externa auxilia qd^

Ictus armawræ eratn Chaoniam per Epirum ad occupâdas:quæ ad Anthigoma fauces funt:fléna uo/ cant græci:mifit:ipfe port paucis diebus grauiore fecutus agmincxû fini ccm regioms afpcxiffctimaxi/ Aous nbsp;me idorieû locû credidit eé pter amné aoum:is inter môresiquo^i alrcçz meroum :alterû afnaum incoe

annis nbsp;nbsp;læ uocât:angufta uallc fluit iter exiguum fuper ripa pbens, Afnaum Athenagoram cü Icui armatura te

nere amp;nbsp;comunire lubetnpfe.n.in Aeropo pofuit caftra:qua abftiflæ rupes crat:ftatio pauco^ armato^ rcncbat:quæ minus tuta erat:alia foffisialia uallis:alia turribus muniebat:magna tormentor etiâ uis: ut millilibus procu 1 arceren tb ofte :idon eis locisdifpofitaeft.TabernacuIü regiu pro uallo in cofpedo maxime rum ulo:ut terroré hoftibus fuifgi fpem ex fiducia fatcretipofinl.CÓful per Charopum cpiro/ temcertiorfaöusiquosfaltuscüexercituinfediflêtrexiamp;ipfecum Corcyrachybcrnaflctiucre prio in continente trabeatus ad hoftem ducere pgit quïquemilJia ferme ab regiis caftris cum abeflet loco mu/ nito reliais legióibusiipfe cu expeditis ^greffus ad fpeculanda Ioca:poftcro die cófiliü habuit utru per infeflum ab bofte faltum:qq labor ingens periculumgi proponerefitrafitu tcptaret:an eodem innere: quo priore anno Sulpicius Macedonia intraueriticircûduceret copias.Hoc confiliû p multos dies agita ti nuncius ucnit.T.Quirium cpfulé faftum : fortirucp prouicia Macedonia:maturato itinere ia Corcyz Variato ram traiecifle. Valerius Antias îrraftê faltû lulium tradit:qa redo itinere negerit oi'bus a rege îfeflîs:iez hiftorie cutû ual!c:pcr quâmedia ferturaous amnis:ponteraptîfado îripam:i q erat caftra regis : trâfgreflum acieconflixiflè:fufumfugatûg? regem caftris exutum.xii.millia hoftium co pliocarfa: capta duo mil lia amp;nbsp;ducétos:amp; figna miliraria ccntû.xxxii.eqtes.cc.xxx.ædcm et louis î eo plio uotâ:fi res profpere gefta efler:eætcri graeci latinig? audorcs:quo^ qdem ego legi annales:nihil memorabile a lulio adum: irez grumç bellum ifequenté cÔfulem.T.Quitiû acccpiflê tradunr.DiI hæc î Macedonia geruntur:conful alter,L.Lctulus:q Romæ fubftiteraticomitia céforibus creandis habuitmultis claris petentibus uiris: creari céfores.P.Cornélius Scipio Africanus amp;.P.Elius Pætus.Hi magna îter fe concordia amp;nbsp;fenatû fi/ ne ullius nota regebât:amp; portoria uaenaliû Capuæ Puteolifgniré caftrum portoriû:quo î loco nunc op pidum eft:frucduin locarunt:colonof^ eo trecétos:is.n.numerus finitus ab fenatu erat:afcripfenït: óf fubTifàtisCapuæagrumuændiderût.Subidtps.L.Manlius Acidinusex Hifpania decedens ^hibi/ tus a.M.Portio Lcca tribuno plebis ne ouans rediret:cum ab fenatu ïpctraflet:priuatus urbé irigrediés M.cc.pondoargéti.xxx.pondo ferme auriiacrariütulit.Eodéanno.C.BebiusPaphilusiq ab.Gn,Au/ relio confuleanniprions prouîciâGalliaaccepcrat:tcmere îgreflus galleg îfubriû fines prope cü toto exercitu cft circiluentusifupra fexmillia amp;nbsp;fexcéros milites amifintata ex eo bello quod iam timen de/ fierat:cladcs accepta eft.Ea res.L.LétuIum cófulcmab urbeexciuingut î proukiam uenit plenam tu/ multus:trepido exercitu accepto ptore multis probris ïcrepitü prouîciâ decederca tg abire Roma iuf/ Ro.cæ/ finnccy ipfe conful memorabileqequä geflït:comrtio^caufa Roma rcuocatus:quæ ipfa per Marcum des î gal Fuluiu:amp;Marcu Curiü tribunos plebis ipedieban^quod Tim quîtiû flam mul côfulatü ex qu^ftura ba nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petere no patiebantur.Iam ædilitaté pturamœ faftidiri:ncc p honoru gradus documctti fui dantcs no'

biles hoïes tendere ad cófulatum:fed trafcendendo media fumma imis cÓtinuarc.Res ex capeftri certa mine î fenatû ueninpatres cenfuerunt:q honoré:qué fibi capere per leges Iiccret:peteret:ï eo populo ere andi:qué uelinpotewatc fieri æquû efleftn audoritate patrum fuere tribuni.Creati confules Sex:Elius P2erus:ód.T.QuintiusFlaminius.Indepto5iCDmitia habita:creari.L.CorncIius Merula.M.Claudius MarcelIus.M.Portius Cato.C.Elius:q ædiles plebis fuerât.Ab ns ludi plebcii ïftaurati amp;nbsp;Epulu louis fuit Iudo^ caufa:6lt;: ab ædilibus curuIibus.Gn. Aurelio Flacco flamedialiamp;.Gn.Cornelio Cethego:lu di romani magno appararu fadi.Ser.SuIpicius amp;nbsp;Galba potificcs eoanno mortui funt:ï cogz locü.M» Sex.Eli Acmylius Lepidus;amp;:.Gn»Cornelius Scipio potificcs fuffedi funt.Scx.Elius Pætus.T.Quîtius FlamP us.'p, nbsp;nbsp;mus cófulcs magiftratu inito fenam î capitolio cü habuiflênt:dccreuerüt parrcs:ur gmicias Macedonia

Quito ^^^ 1®^“ cófules copararent iter fe:fortiréturue:utri eo^ Macedonia cuemftetu' fupplemcntü Icgionu conf. nbsp;nbsp;triamilliamilim romanogi fenberer amp;:.ccc.eqtes itéfocio^latini nominis:qnqucmillia peditü:gngen

tos eqtes:alteri confuli nouus ois exercitus decretus.L.Lentulo prioris anni cofuli ^rogatu im periu é: neg aut ipfa prouîciâ dccederct prius:aut uereré deduceret exercitu :qua cü Icgionibus nouis cóful ue/ niflet.Sortiti cófules puïcias.Elio Iralia.Quitio Macedonia euenit.Prætores.L.Cornelius Merula uf banâ.M.Claudius SidUâ.M.Portius Sardinia.CElius Gallia é fortitus.Deledus îde haben é coeptus: nam pter cófularé exercitu ptores quog iufti fcribere milites erär.Marcello î Sicilia quattuormillia pe dim fociû amp;nbsp;latini nominis amp;.ccc»eqtes.Catoni î Sardinia ex codé genere milim mille pcdim.cc.egtes: ita ut hi prætores ambo cü in prouicias ueniflcnt:uetcres dimitterér pedires cqtefg. Attali deide regis legatos îfenatum confules ïtroduxerunt.Hi regem claflè fua copiifg oibus terra marig romana rem iuuare:quaeg ïperarent romani confulcs:ïpigre atg obedicrer ad earn dié fcciflê cum cxpofuiflentiue/ reri dixerunt:ne id pftare ei per Antiochum regem ultra nÓ licerct:uacuü nag pfidiis naualibus terre/ ftribufg regnu Attali Antiochum ïuafiflê.Itag Attalum orarc patrcfcófcriptos:fi fua claflèifuag opa uti ad macédonien belli! uellent:mitterét ipfi pfidnl ad regnu eius tutanduifi id nollét:ipfum ap fua de fendenda cü daffeac reliqs copiis redire patcretur.Senatus ira legatis refpoderi iufïïtiquod rex Attains claflè copiifg aliis duces romanos luuiflètnd gratu fenatui ec:auxiiia nee ipfos mifluros Attalo aduer/ fus Antiochu fociû S' amicû Po.Ro.nec Attali auxilia retenturos ultra:quâ régi cômodû eflèt.Sempet Po.Ro.alienis rebus arbitrio alieno ufum:amp;: prîcipiû amp;nbsp;finé î poteftaré ipforum q ope fua uelint adiu/ tes romanos eé Legatos ad Antiochùmiflûrosiqnücient Attali nauiû emsamp;nulitum opa aduerfus

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i7$

4’hilippû cSmUnéhoflcm un' populo rom ano graul eum fadup^ Si fenatui^ï regno Antiochus Attali Refpö/ abftincat:bcllo^ abfiftanæquum eé focios amp;nbsp;amicos populi romani reges iter fc quogs ipfos pace fer/ fum fez . uare.Côfulem.T.Quiriû ira habiro dclcdmur eos fere Icgcrcf.q i Hifpania:aut Africa meruiiiênt fpe/ nata ad 'data: uirrutis milites:^perâtem i prouiciam ^digia nuciara:atg cop^ neu ratio Romæ rerinuerücde ca quæ cælo radia crat uia publica Veiis fo^ amp;nbsp;ædes louis Lanuuii Herculis ædes Ardcæ;capuæ murus:amp; tur Attali tes amp;nbsp;ædes q alba dicif cælû ardere uifum crat Arretn:terra Velirris triû lugciv fpaho cauerna ingenti legati defederar.Sueflæ arufpiccs nuciabâtagnü cû duobus capitibùs nature Sinueflæ porcü humao capite, nûciaf/ Eoijz ^digio^ caufa iupplicario unu dic habira:amp; cÔfules rébus diuinis operâdederunt placatifgi düs fent ^fedi i prouicias funt.Elius cu.CElio ptore in Galliâ:exercitügt ab.L.Lentuloacceptum:quédimit/ ^digia tere debebanptori tradiditJpfe nouis legionibus:quas fecum adduxerat bellû geflurus: neg; memora bilis rei quicq geffit Et.T.Quitius alter cÔful maturius:q priores foliti erât cÔfuies: a Brûdufio cû trâP mififlêt.Corcyrâ tenuit:cû odomillibus peditû cgtibus quigentis:a Corcyra i proxima Epiri quique/ terni traiecinôi icadra romana magnis itinegibus cÔtédit ide Iuliodimiflo paucos moratus dies dû fc copiæ a Corcyra aflcquerétur:confilium habuit:utrum redoitinercp cadra hodiû ma facereconaret an ne téptara qdé re tan laboris ac periculi p darfetios potius Lyncûg tutocircuitu Macedonia itraret uicidetg ea fentéria:ni timuidèt ne cûa mari longius reccfliflèt miflb e manibus hodc:fi qd:antca fecc tanfolitudinibus filuif^ fe cutari rcx uoluiflêt:fine ullo effedu ædas exrrahcredutcûçcét igifillo ipfo ta iniquo loco aggredi nodem p!acmt:ied magis fieri id placebat:q quo mô fieret:fatis expediebat: dies .xl.fine ullo conatu fedétes i confpcdu hodiû abfumpfcrar:ide fpes data Philippo cd p epirota^ genté téptâdæ pansihabitogj côfilio deledi ad eâ ré agédâ Paufanias amp;nbsp;Hyfpellus ex Âlexâdri magni egtibus confulé (Si regem ubi in artidîmas ripas aous cogitur amnis:in colloquiû adduxerunt. Sûma podulaz Torûconfuliseratpfidia rcx ex ciuitaribus dcducerct:ns:quoiy agros urbefg populatus edèt redderet rcs:quæ comparèrent: cæterorum equoarbirrio ædimatio ficret.Philippus alia alia^ ciuitatum con/ ditionem effe rcfpondit: quas ipfeccpiflct:eas liberaturum : quæ fibi traditæ a maionbus cilênt:carû hærediraria ac iuda poflêflione non cxceßÜ5^ fiquas quæterentur belli clades ßi ciuitates cum quibus bellatum foret:arbitrio:quo uelIent:populog^:cum quibus pax utrifep fuiflét fc ufupz. Cóful ad id qui Ro. có/ dera nihil arbitrioautiudice opus eflê dicerc:cui enim non apparere ab eo:qui prior arma intulidèt: fulispo iniuriam ortamfnec Philippüab ullis bello laccflitum:ipfum prioré uim omnibus fccifle.Indecüage dulata retur:quæ ciuitates Iiberandæeflênt:theflâlos primes omniû noîauitconful.Ad id ueroadeo incéfus îdignatione cd rex ut exclamaret:quid uido grauius imperares.T.Quintifatç ita ie collogo pripuit Si temperatüægreed: quin miflilibus: quia dirempti medioamneiuerat:pugnam irer fe cöfcrcrcnt: Podero die per excurfiones ab darionibus primo in planiciefatis ad id patenti:mulra leuia com midi funt prælia deinde recipiétibus fe regiis in arda Siconfragofa loca:auiditate accéfi certaminis co quog; romani penerrauere pro hisordo Si militarisdifciplina:6i genus armo^eratadamplum præliumge rendû:contr3 iliis loca Sicatapultæ balidæ^ in omnibus prope rupibus:quafi in muris difpofiræ mul tis hinc atg illmc uulneribus acceptis:cum et:ur in plio iudo aliquot ceeidident nox pugnæ finé fecit.

Cum in hoe datu res ecr:pador qda a Cheropo pricipe epirota^ midus deducif ad cófulé:is fe i eo faltmg tüc regiis oneratus cadris erat armétü pafcere:ocs montiü co^ anfradus callefg node:fi fecum aliquos mittere uelit:nÓ iniquo nee pdifficili aditu fupra caput hodiû dcduduiy:hmc Cheropus rend/ ciari lubenlta crederet:ut fuæ potius oia:qu5uilius ptatis eént.Cü magis uclletcredef:qua audirct cóz ful:mixtûç gaudio ac metu aium gcreret:audoritate motus Cheropi expiri fpem oblata damit: Si ut Atf. un auerteret rem a fufpicione:biduo iieqnti lacedere hodé difpofitis ab oi parte copiis:fuccedctibufg? ite/ de obla gris in locû defedb^ nó deditit.QuattuormiHia ideleda peditû:ôi.ccc,egrcs tribuno militü tradit: eg/ ta fit tes:quoad loca patianüducereiubct:ubi ad inuia egti uentüé:in planitiæaliq locari eqtatum:pedites:q’ fpes amp;nbsp;dux mÔdr3ret:uiâ ire:ubi ut polhceref’:fup caput hodiû puentû fit:fumo dare fignû:nec ante clamorc rÔ inira tollere:quâ ab fe figno accepte pugnâ cœptâ arbitrari polfet:noöc itinera fieri iubet:amp;: pnox forte lu/ Philip / fa erat:îterdiu cybi qenfg fumeret tps:ducé^midis igcntibus oncratu:fi fides exraret:uindû tamé tri pi loco buno tradit.His copiis ita dimidis co itentius romanus undim idat capi datiôes. Intérim cû uertieem dcncié z die tertio:quc petierât romanneepidè ac tenere fe fumo fignincarét:tû uero trifariâ diuifis copiis cÔful Ji ualle media cû milim robore fuccedit:cornua dextera leuagadmouct cadris.Nec fcgnius hodes obuia eunt:amp;: dum auiditatecertaminis ^uedh extra munitiones pugnât:haud paulo fupior é romanus mi les amp;nbsp;mrrure:amp; fciétia:amp; armo^ genere.Podeaq multis uulneratis iterfedifg? recepe fe regii i loca aut niuniméco:auc natura tuta:uerteratpiculû in romaos temere i loca iniq: nec faciles ad receptû anguz ^’3spgredos:ne(j îpunira remeritate ide rcccpidcnt fefe:ni clamor prie a tergo auditus:dein pugna et cœptâ amétes repétio terror regies fecidet.Pars in fugâeffufifunt:parsqa magis locus fugæ decrat: g' qdai fatis cétad pugnâ.cû fubditident:ab hode:8i a fronte:amp; a tergo urgétecircûucnti funt.Delcri to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

tus exercitus potuit:fi fugiétes pfecuti uidorcs eént:fedéquitéangudiæ locorû^ afperitas: pedité ar/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^

mo^ grauitas ipedit.Rex prie effufe ac fine refpedu fugit:deide qnquemilliû fpatiûpgredus cû ex ini Ehilipz qtate loco^ id qd crat:fufpicatus eét feg nô podë hodé:fubditit i rumulo quoda: dimifitgt fuos p oia pus anz iuga uallefqi: q palaros i unû colligcréc:nôplus duobufmillibus hoïum amidis.Cætc^z ois multitude uelut fignû aliqd fecuta in unû cû côuenidcnt:frcqntiagmic petûtThedàliâ.Romani qd tutû fuir:ife/ cuti cedétesifpoliâtefç caefos cadra regia ét fine defenforibus difficili aditu diripidt. atg ea node i fuis dewt bb

caRris m afemt.PoflcrodiecSful p ipfas anguftiaj:qua Ic inter ualles fiumé i'finuat bofte ifequjf. Rex primo die ad caftra Pyrrhi peruenit locus:que ita iiocant:c i Triphylia terræ mclondis:ide pofterodie ïgenti innereagminis(amp;: metus urgebat)ï monté lyncon perrexitJpfi montes Epiri funt ïreriediMa cedoniæ ThcfldIixqp:Iatus:qd' uergit i Thefaliâ:oriens lpcdat:fcptctrioni Macedonia obiicitunueftiri frequetibus fiJuis funt:iuga fumma capos patetes aqual^ perénes habcnlbi ftatiuis rex p aliquot dies habitis fluduatus aio é utrumptinus i regnum fe rccipet:an reuerti i Theflaham poflér;itlinauir fen/ 1 rétia fuum ï Theflaha agmé dimitteret.Triccam pximis limitibus petir:ïde obuias urbes raptim pera grauit:homines:q fequi poflênt:fcdibus cxabat:oppida icédcbat:repz fua^zrquas poflênr fereda^ feed dominis ius ficbatxætera militis pfædaerat:nccquodab boftecrudelius pari poftent: reliqui quiequa fuit:q quæ ab foeiis pariebantur.Hæcetiâ facicuti Philippo acerba erat:fcd e terra mox futura boftium corpora faltem cripere focio^ uolebat.Ita euaftata oppida funt Pbacium Jrefie.Euchidnum. Eretria. Pala. Epharus.Pheras cum petcret exclufus quia res egebat mora:fi expugnare ucllet: nee tempus erat; omiftö incœpto in Maccdoniam tranfcédit:na etiam ætolos appropinquate famacrat:qui audito præ ho:quod circa amneaoum fadu erat.'proximis prius euaftans circa Sperchias amp;nbsp;Macranem : g uocant Comen trafgreftninde in Theflaliam Cymincs amp;nbsp;Angeas primo impetu potiti funt : a Metropoli: du uaftant agros concurfu oppidano^ ad tuenda moenia fado rcpulfi funt.Callithera inde aggreflï fimi/ lem impetum oppidano^ pertinatius fuftinuerunt:c0pulfifqp intra moenia:qui cruperant:contenti ca uidoria quia fpes nulla admodum expugnandi erat:abfceftêrunr.Thcuma inde:amp;: Calathana uicos ex Etbolo pugnanr dirmiuntç. Achatras per dedinoné receperunt, Xiniæ fimili metu a cultoribus defertæ funt rum in hoe fedibus mis extorre agmé in præfidium incidit:quod Athamanum quo tutior frumétatio eét du thefta^ cebatunicondirainermifg? multirudo mixtaimbelliturbaabarmatiscæfaeft,Xiniæ defertæ dinpiu lia fuc? tur.Cyphara indeæroli capiuntopportuneDolopiæ immens caftelld• Hæc raptim inrra paucos diet ceftus ab ætofis gefta.Nec Aminander arg? athamanes poft famam^fperæ pugnæ roman^ quieuerûticæ^ terum:quia Aminäder fuo miliri paru fidebat petiro abcôlulc modico pfidio;cum Gomphos peterct oppidumpannus noie phecam fitum inter Góphos faucefg? anguftas:quæ ab Athamania Theflaliam dirimuntau ccpit.Inde Góphos adortus Se p aliquot dies mmma ui urbem tuéres: cum fcalas ad mue nia erexiflèr: eodem metu perpulitad dcditionem:hæc deditio gomphorum ingentcm rerroré theP falls mtulmdedidcre deinceps fefe:qui Argenta:qui^ Pherinum:amp; thimaru 6e Lifinas SeStinonem amp;nbsp;Lampfumhabér:aliag;caftellaiuxtaignoDilia.Dum Athamanes ætoliœ fummoto macedonü metu in aliéna uidoria fuam pdam faciunt.Thcflaliagï fimul a tribus excrcitibus icerra qué hoftêiqucucfo/ cium credcret:uaftarut conful faudbus:quas fuga hoftium aperueratun regionem Epiri rranfgreflus amp;nbsp;fi probe lcit:cui parti Chæropoprincipeexceptoepiroræ fàuiftenttarnen quiaab làtiffaciédi quoqi cura imperata enixe facere uidet: ex præfenti eos porius:q ex prætcritoexiftimat hebitu:amp;: ca ipfa faciZ Iitate ueniæai'oscorum in poftetûconciliat:miflis deindenunciis Corcyrâ:utonerariæ naues in find ucnirétambraciûiipfepgrcflüs modicis irincribus qrtodiej môte Cercetio pofuit caftra codé Aminâ dro cû fuis auxiliis accitoanô tam uiriû dus egens gut duces î Thcflàliâ haberer. Ab codé côcilio ôe plæ ri^ epirora^i uolûtaru wer auxilia accepti.Pnmâ urbiû Theflâliæ Phalcnâ é aggreflusiduo millia ma/ ccdonû î pfidio hcbatig prio fuma ui rertiterût gtum arma:qtü mœnia tuen poterâtifed oppugnatio cÔtinua nô node:nô die remiflàicù côful in co uern crederet cætero^z thcflâlo^ aios;fi primi uim roZ Phajgz manâ nô fuftinuiflcnt:ui.cit ptinaciâ maccdonû.Capta Phaleria:Iegati a Metropoli a Piera dedéres ur/ Jia' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bes ucnerunt :ucnia cild.c petétibus daf.Phaleria îcenfa ac direpta cft.lnde Eginiû petit:qué locu cû ud

modicopfidio tutu ac ;ppc lexpugnabilé uidiflêt:pauds in ftationépximâtælis côicdisad gompho^ regioné agmé ucrtif.Qigreflùfg? i câposTheflâliæ cû lâoia exercirui deeflênt:g cpirotaicpcpcerat agris explorato ante utrû Leucadé:an finû ambraciû onerariæ tenuiflcnt:frumétarû ambraciâ inuicé cohoC tes mifit:amp; é iter a Gomphis ambraciâ ficut ipeditû ac difficile ita fpatio pbrcuiuntra paucos itag? dicï trâfucdisamaricSinearibus:rcpletaoîrcrûcopiafuntcaftra.lndcadRhagen eftpfedus:dccé terme millia a Lariflâabeft:ex Perrhebia oriûdi fût:fitaé urbs iùp peneûamné. Nihil trepidauere rhcflâliad firimû aduentû rQmauorü;amp; Philippus ficut i Thcflâliâ iplt;\pgredi nÔ audebat:ita îtraTépeftariuis pu irisiutgig? locus abhofte téptabaf:pfidia poccafiôes fumittebauSub idé ferc tps:quo côful aduerfus Phllippu primû î Epirifaucibus pofuitcaftraiamp;.L.Quinus frater côfulis:cui claflîscura maririmæ? oræ îperiû mandatû ab fcnatu erat:cù duabus gnqueremibus Corcyrâ trâfucdu$:pofteag ^fcôlâ Inde daflem audiuitmihil morandû rarus:cû ad Zammâ ifulâ defecutus cétidimiftb Lucio;cui fucceflerart tarde Îdead Maleû trahédis plærûçpremulco nauibus:q cû cômeatu fcquebanf :pucnit. A MaIca luffs cæteris qtû maxîe poflent maturate fegupe tribus gnqueremibus expcditis Pyrcûpcepit:accepit$ na ‘ ues ibi reliras ab.L. Apuftio legato ad pfidiû Athenarû.Eodé tpe duæ ex Afia dallespfeôæ:una cum Artalo rc^c:cæ.iiii.amp;:.xx.qnqueremes erâr:rhodia altera.xx.nauiû teda: Agefymbrotus perat.Hæ cir/ ca Andru infulâ elaftes côiundæ.Euboea inde exiguo diftâte freto traiecerût: caryftiorû primû agros uaftaucrûridei'de ubi Caryftus pfidio a Chaldde raptim miflôifirma uifa eft:ad Eretriâ accefteiùt.co/ dem amp;.L.Quintius cum iis nauibus:q Pyrci fuerât:attali regis aduétu audito uenitiiuflîtgimi q ex fus claflè ueniflènt naues.Euboeâ peterét.Éretna fuma ui oppugnabaf :nâ amp;nbsp;triû iûâarû clafliû naues ois generis torméta machinafqp ad urbiû excidia fecù portabât :ÔC agri affatî marenæ pbebat ad noua mo

enda opaüppidam pcio baud ipigrc tuebanfmoenùtdeidefefli uulnerati$ aliguoticû Si mûri parte

LTBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i7rf

eucrfam operibiis hofliücemercnad dcdirionc ïclinarunt:fed præfîdium erat macedonû: quos nô mi nus qua romanos metuebanrÄ Philocles regfus præfedusa Chaleide nuncios mitrebat fe î tpeaffuz tu^ijî fuftinerérobfidionc.Hæc mixta metufpes ultra:^dlétautq pofTent traherecos tempus coge bardeide pofteaq Philoclé repulfum trepidantéq? refuginè Chaleide aeceperut : oratores exremplo ad Atralü uenia bdeg? eius petétes miferunt.Dü î fpé pacis intéri fegnius muncra belli obcût:ex ea modo parte:qua murus dirutus erat:cæteris negleöis ftationes armatas opponür.Qui'tius noöu ab ea parte: quæ minime fufpeda erarupetu fado fcalis urbe ccpit:oppidanorum ofs mulritudo cum coiugibus ac Iiberis i arcem cófugit:deïde î deditioné ucnit:pecuniæ auriqj amp;nbsp;argenti haud fane multum fuir figna tabula prifeæ arris ornameraq? eius generis plura:q pro urbis magnitudineaut opibus cæreris inuéra. Caryftus ide repetita unde priufg e nauibus copiæ exponerérur:ois mulritudo urbe deferta î arcé con/ fugit:indead fidé ab romano petédam oratores mitrunt:oppidanis cxrcplo uita ac libertas coceffi eft: macedonibus numi triceni per capita ftatutum eft ptium : amp;nbsp;u tarmis traditis abirét : hac fum ma re/ déptia Boetiam inermes traiedi.Nauales copiæ duabus claris urbibus Euboeæ ïtra dies paucos captis dreunuedæfumiüatticæ terræ promontorium Cenchreas connthio^ emporium petierunr. Conful Eretna iterim omnium fpe longiorem atrociorcqp oppugnationé habuir:amp; ea:qua minimum credidiflêt: re in Eu/ fiftebant hoftes nam omné laboré i muro diruédo credideratfore:fi aditum armatis î urbe parefecif' boea a fet:fugam inde cædéçhoftiumfore:qualis captis urbibus fieri foletxæterû pofteaquam parte muri ro,capf arietibus decufla:p ipfas ruinas tranfcèderunt i urbe armati:illud principium uelut noui ac itegn labo tur O/ ris fuit nam macedones:q i pfidio eranSi multi amp;nbsp;deledi:gloria etiam egregiam ranbi arm is potius:amp; lyftus üirtute:q moenibus urbem tuerétur:cóferti:pluribus introrfus ordinibus acie firmara:cum tranfeede dediC re ruinas fenfiflènt:romanos per ipeditum acdifficilem ad receptu locum expulerunt. Id conful ægre palTus nee earn ignominia ad unius mó expugnandæ mora:urbis fed ad fummam uniuerfibelli perti/ nere ratus:quod ex mométis parua^ pleruqi reß^ penderet:purgato loco;qui ftrage femiruti muri cu/ mulatus erat:tur rim ingétis altitudinis magna uim armato^z multiplia tabulato portantem ,pmouit amp;nbsp;cohortes inuicé fub fignis:quæcuneum macedonum (phalangeipfi uocant)fi poflcntMi perrumpe rent:emittebat:fed ad loca angufta haud late patéte ïteruallo diruti muri: genus armo^pugnxq? hoz fti aptius erat:ubi confetti haftas ingétis longitudinis præ fe macedones obieciftênt:ueJut in conftrnz élam denfitate clypeo^z teftudinê:romani pilis nequiequa emiftis cum ftrinxiflènt gladios : neep con/ gredi ^pius:ne^ præcidere haftas poterant:amp;: fi qua incidiflènt: aut perfregiflènr ; hâftilia:fragmento ipfo aeüto inter ipicula integra^haftapz uelut uallum explebant;ad hoe 8i. muri ps adhuc itegra utra^ tuta præftabat:latera:necex longo fpatioaut cedendum:aut ipetus faciendus erat: quæ res turbareor/ dines folet. Acceffit ét forte res ad aios eo^ firmados : na cü turns per aggeré pap/denfari foli agerctur una rota in altioré orbitam dcprefla:ita turrim inclinauit:ut fpecié mentis hoftióus trepidationemep infana fupftantibus armatis præbuerit.Cû papz quiequa fiiccedere: conful minme æquo aio compaz rationé milieugeneris armoria g? fieri patiebacfimul nee maturâ expugnadi Ipem:ncc ftanonégacul a man;amp;: in euaftatis bellidadibus locis hybernadi ullam cernebatiita^ rciedtobfidiôeiqa nullus î to/ ta Acarnaniæ atœ æroliæ ora poreus erat:qui fimul amp;nbsp;ois onerarias:q cômeitû exercitui portabât: ca/ perepteda ad hybernadum legionibus pberet.Anticyra in Phocide i corinrhiû uerfa finû ad id oppor/ Anticy tuniflime fita uifa:qa nec^culTheflâlia hoftiûgrlocis abibât:ôi exaduerfo PelopÔnefum exiguo maris ta fpatio diuifam:ab tergo ætoliâ Acamaniäquab faeeribus Locridé ac Boenâ habebât. Phocidis prio im petu Phanoccam finecertaminecepit.Anticyra haud multûin oppugnado pbuitmoræ. Ambmfluû inde Iapolif$ receptæ.Daculifia:qa in tumulo excdfo fita é:nec fcalis:ncc opibus capi poterat: laceflen/ do miffilibus eos;q in pfidio erât:cûad excurfiones elicuüîént refugiédo fuite infequedo^: amp;nbsp;leuibus fine effedu certaminibuS:eo negligétiæ amp;nbsp;cÔtéptus adduxetût:ut eu refugiétibus in porta pmixti im/ petu romani facerét.Sex alia ignobilia caftella Phocidis terrore magisiq armis in ptâtem uenerût. Ela/ cia claufit portasmec nifi ui cogerenf :recepturi moenibus uidebant aut ducé;autexercitum romanu.

Elaciam obfidéei côfuli rei maioris fpes afrulfit:achæo^ genté ab focietate regia in romandamiemâ auertedi.Cychadâ principe fadionis ad Philippû trahenriû r^s expulerâr. Anfthenus:q romanis genre iûgi uolebat;ptor crat.Claffis romana cü Attalo ÔC rhodiis Cenchrds ftabatrparabâtep cÔmuni oés cô Clio Corinchü oppugnare.Optimû igic ratus:priufq ca léaggrederenâlegaros ad genté achæoK mit/ ti;pollicétes fi ab rcgead romanos defeciflènt.Corintbd üs côtributuros in antiquü geneis côfiuü. Au dote côfule legati a fratre eius.L.Quintio:amp;: Artalo:ô( rhodiis:amp; atheniéfibus ad achæos miflî. Sicyo nedaeü iis eft côciliü.Erat aüe nô admodu fimplexhabieus ieer achæos aforû : terre bar cos lacedæmo/ nius grauis amp;; alTiduus hoftis:horrebât romanaarma:maccdonübencficiis:amp; ueteribus eius oræ gen tibus obligati crât:rcgc ipm fufpedü habebât ,p eius crudelitare çfidiaçp:ex iis:q tu ad tps faceret;æfti/ mâtesipoft bellü grauioré dom mû futu^ cernebâtmegr folû qd î fenatu qf$ ciuieatis fuæ: aut î cornu nibus côciliis gctis,p fnia dicerét ignorabanfed ne ipis qdé fecû cogitânbus:qd ucllct:aut qd optarét:fa tis côftabat: ad hoies ira îcertos itrodudis legatis poteftas dicédi data é.Româus primü legatus.L.Cal Romai phurnius:deide Attali regis legati:poft eos rhodü difTeruerûtiPhilippi deide legatis dicédi poteftas fa legati da é:poftremi atheniéfcs:ut refeUerée macedonû didarauditi funt:fcre atrociflime in regé;qa nulli nec uerba plura nec tam acerba pafti erâtnuedi funt. Et ilia qdé côcio fub occafum folis tôt Icgatojz ppetuis ora ad ache fiombus die abfumpco dimilîàê.PQftetodie aduocafcôciliûiubi eu p ^oné;ûcut græcis mos:fuadédi bb ü *

noteras â mgratibus Fafla çct:néc ÿquâ ,pdirct:diu filénum alib^ alios înicrîdmfuitcncç mi'ji fi qtn bus fua fpôte uoluntaribus rcs îter le pugnâtes obtorpucrant quodânaô animi cos orationes quoç V fup turbauerât utrin^ quæ diffidlia cHenr.^pmedo admonédo^ p tord dié habiræ.Tâdé Arinhenus ptor achæorû:ne tadtd côcihû dimitterettubianquitnlla certamma achæi a^oß^ funt: qbus î conuiùiis amp;nbsp;circulisxum de Philippe amp;nbsp;romanis mentio icidit : uix manibus téperabansfnik î concilio ab câ ré unâ i dido ai legato^ utvinqi uerba audireris: ciï référât magiftratus:cû præco ad fuadendû uocet:ob mutuiftis:fî nÔ cura ihlahs côis:ne ftudia quidé:quæ in hanc aut in illam parte aies ueftros luclinarût uocem cui quam poflunt exprimercxu præfertim nemo tarn hebes fit:qui ignorare pofiit.-dicendi ac fuadédi qd quif^ aut uelit:aut oprimil putet:nunc occafioné eflè:priufquâ quicquâ decernamus: ubi femel decretu erit oïbus:id etiâ quibus anredifplicucritipro bono at^ utili fœderc defendédum. Hæc adhortatio prætoris non modo quéquâ unu elicuit ad iuadédûifed ne fremitu quidc aut murmur c5 Aridhe cionis tâtæ ex tôt populis côgregatæ mouit.Tû Arifthenus prætor rurfus nÔ magis côfiliu uobis prin ni oro î opes achæo^ deedig lingua:fed fuo quif^ periculo in c3e confultum nÔ uult:forfiran ego quoç race côuétu rem:fipriuatus eflem:nue prætoruidco aut non dandil concilium legatis fuiflèiautinoefînerefpôfo achæo / cos dimittendos no eflê:refpôdereautem nifîexucftrodecrcto qui poiTum ;amp;quâdo nemo uefirum ru^ ro» q®i 10 hoc conciliü aduocati cflis: pro fnîa quicquam dicere uult aut audct oratiôes IcgaroJ^ heftemo diepro fentétiis didas percéfeamus:pcrinde ac fi non poftulaucrinr: quæ e re fua SefTent : fed fuaferint nobR:qüæ céferent utilia eflé.Romani:rhodiiç:amp; Attains focietaté amidtiâ^ noftram petût:amp; î bel/ lo quod aduerfus Philippû gcruntife a nobifadiuuari æquû cenfent.Philippus focicraris fccum admo/ net amp;nbsp;iafiurâdi:amp; mô poftulat:ut fccû ftemus:mÔ ne intcrfimus:armis conretum ait fe cc:nulli ne ue/ nit in métem cur qui nôdum focii funt;plus pétant: q focius ƒnô fit hoc ncœ modeftia Philippi neç î îpudétia romano^:achæi portus: amp;nbsp;dat fiduciâ poftulantibus: amp;nbsp;démit. Philippi præter Icgam uide/ mus nihil romana elaflis ab Cenchreas fiat urbium Euboæ fpolia præfefercns: côlulé l^ioncfçp dus exiguo mans fpano difiûdas Phoddé amp;nbsp;Locridé peruagâtes uidcmus.Miramini:cur diffidérer Cleo/ medon legatus Phi!ippi:ur,p rege arma caperemus aduerfus româos:mô egerit q fi ex codé foedere ac iurciurâdoroiius nobis rcligioné iniidebat:rogemus eu ; ut nos Philippus amp;nbsp;ab Nabide ac laccdæmo niis:amp;: ab romanis defendat:non modo pfidium:quo tueaf nos fed ne quid refpondeat quidem nobis fit îucnrurusimn hCrcle magis:qipfe Philippus:quiprioreanno q polliccdo fe aduerfus Nabidem bel lum geftuKCum ten raffet noftram iuuétutemhincin Euboeâ extrahere:pafteaqnos ne^ dccernere id fibi pfidiumincç uelleilligari romano bello uidit:oblitus focietatis eius:q nunc iadat uaftâdos de* populâdofqi Nabidi ac lacedæmoniis reliquit.Ac mihi quidé minime conueniés inter fe Ckomedô/ ris oratio uifa eft:elciabat romanum bcllum:euétum^:cius eundem fore:qui prioris belli quod cum Philippe geftèrût:ditebat.Cur ille noftrum igit auxiliu abfens potius petit: d pfens nos foaos ueteres fimu ab Nabideac romanis tucaturfnosdico:qd ira pafluseft Erethriam Caryftumqi capiiquidita totThefTaliæurbesfqàita Locridem Phocidcmqifqdita nunc Elatiam oppugnaripatiturfeurexcef/ fit faucibus Epiri: clauhrifq! illis inexpugnabilibus fup aoum amnem aut ui:aut metu:aut uolunrate relidoq?: qué^ifidebat faki penitus in regnu abiit.Si fua uolurate tot focios reliqt hoftibus diripiédos qd reeufare p0t:qn amp;nbsp;fociitibi confulâtffi metumobis quoç ignofcat timétibus:fi uióhis armis ccfliK acbæi nos arma romana fuftincbimusClcomcdoniq uos macedones non fuftinuiftisf An tibi potius credamus romanos nô rnaioribus copiis amp;: uiribus nuc belli! gcrere;quaanrca gcffenltipotius qua res ipfas ïtueamur fstolos cü dafp adiuueriït:nec ducecófulari:nec exercitu bcllu gcikrunlbciOK Philip^ pi manrimæ ét urbes in terroreac tumulm erant:mcdiferranea adeo tuta a romanis armis fucrut: ut Philippus ætolos nequieq opé rotnano^iploranres depoplarcfmuc aut defundh bello punico romani qd plcdecim annos uelut ïtra uifccia Italiæ tolerauenît:nô pfidiu ætolis bellâtibus milerûr.-fcd ipfi du ces belli arma terra mariç fimul Macedonia:utulerunt.Tertius iâ côfulfûma ui gerit ballû,Sulpicius » ipfa Macedonia cogreffus fudit fugauirçp regé:parté opulentiflimâ regni eins depqpulams:nûc Quin* nus tenenté caftra Epiri natura loci muni métis exercitu^ frætü caftris exuit;fugienté in Theflaliâ pk cums pfidta regia fociafç eins urbes ppcin côfpeétu régis ipfius cxpugnaiiir,Ne fint uera:q athéniens mô legati de crudelitare:auaricia:libidine rt^is dixerût:nihil ad nos ptineât;q in terra attica feelera l'fu* pcros iferolqt deos fintadmiflâ:mulro minus:quâqclunüabydeni^:q^cul a nobis abfunnpafli fn^î noftro54 ipfi uulne^:fi uultis obliuifcaniuncædes direptioncfj bono^i Meflàna: in media Pelopône/ Vide ne ^® fttftæÂ hofpité Cypariffiæ Garitené coma im oé ac fas îter epulas jme ipfas oedfum : amp;nbsp;Arana P^ trem filiiîqi ficyonois:cû fenem îfelicê parère ét appellate folitus eét:îterteâos:Polycratiâ dus uxorc 1P bidinis câ in Macedonia apportatâ:cætera ftupra uirginû matronarucp obliufoni denCne fint eu Phi^ lippo res:cuîus crudelitatis mem obmumifhs oés:na q alia tacédi uocatis in côciliu câeft fcû Anngono mitiflîmo atç iuftiflimo rege amp;fde nobis oîbus optime merito exeftimemus difeepratione eê:num id poftularet facere nos:qd mm fieri nô pofîetf Penmfula eft pelopônefus anguftis ifthmi faucibus côti* néri adhærés:nulli apertior atlt;j opportunior quâ nauali bcllo;fi centû tcâæ naues:amp; qnquagîra Icuio res apertæ:amp; centûtriginta iffiaci lembi maritimâ orâ uaftare amp;nbsp;expofiras ^pe in ipfis lit ton bus urbes ceperintoppugnarc î mediterraneas fcilicet nos urbes redpiemus ftanq nô iteftino amp;: hæréte î ipfis m fceribus uramur bcllo;cû terra Nabis amp;nbsp;lacedæmonii: mari claflîs romana urgebût: unde regiâ focid taré amp;nbsp;pfidia niacedonû iploréfan gt;pû noftnsacmis ah hofte romao tutabimus uibcs:q oppuguabut

Sic.n.Biffias pnbrebello fumus tutatizfaris cxcplopz nobis aliéna: clades phcntznc^ramuszqüéad î cxteris exéplo fimus.NoIire:ga ultra ramai petunt amicina idqd optadu uobis ac fumma opt petédum cratfaftidire.Metu.n.uidelicetcopulfnaliéna terrazqa fubumbranoftri auxiliilatere uolüt 1 focietaré noftram confugiüt:ut portubus noftris recipiaturmr cornearibus uranâmare iprate habet terras quafcu^ adeüt:extéplo ditionis fuæ faciunt:qd' rogant:cogere poflunt:quia pepercifTe uobis uo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

luntxÓmittere uos:cur pereatis nö patiunf.Nam quos Cleomedon mÓ tag uobis media amp;nbsp;tunflima uiam cófilii;ut quiefceretiszabftincretif^ armis:oftendebar:ca non media : fed nulla uia eft:amp;»n.pter q quod aut accipicd3:3ut afpemeda uobis romana focietas efhqd aliud qua nufquam gratia ftabili:uelut q euétum expedauerimuszutfortunæ applicaremus noftra confilia pda uidoris erimus^Nolite;fi qd* oibus uotis petendueratulrroofFcrfifaKidiremÓquoadmodd hodieutruç uobis Iicet:ficfemp uobis lieitu^:é nee fepc nee diu eadé occafio erit.Liberare uos a Philippo ia diu magis uotis:q armis audetis fine ufo labore amp;nbsp;picu!o;q uos f libertaté uindicarét cü magnis daflibus exercinbufqi mare traiecerut: hos fi focios afpernamini:uix iànæ mentis cfhsded aut focios:aut hoftes habcatis:oporter.Sccundum orationc ptoris murmur ortu alio^ cd aflenfuzalio^ îclaeméter ailèntictes îcrepâtiû:amp; iam no finguli tantu fed populi uniuerfi iter fealtercabâtur.Tum iter magiftratusgcntis(dcmiurgos uoeât decénux Demi/ mero creârur)certamé nihilo fegnius q inter multitudiné;cflê:quinç relaturos de focietate romana fe iurgi aiebant:fuffragiumgidaturos:quing^legecautumteftabanrur:nequid:qdaduerfusfocieraté Philippi a cfTctiautreferre magiftratibus aut decermere confilio ius eflct:hicquoç dies iurgiis eft confumptus. Supererat unus lufti concilii dies tertio.n .die lex iubebat decretû fieria que adeo exercere (hidia;ut uix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

parères ab liberis teperauerit. Rifiafus pellenéfis erat: filiü demiurgum noie Ménoné habebat : partis cius:quxdcerctu redtari rogariqjfentétiasphibebanis diuobteftatus filiu:utcófulcrcachxos cÓmuni faluti patereâneu pertinatia fua genté uniuerfam perdim irer : pofteaq papi ^fidebant preces: iurarus feedfua manu iteremprupunec pro filio: fed p bofte habirupteminis puicit;ut poftero diecoiungeret iis fe:q referebant:quicü plures padi referrét:oibus fere populis baud dubieapprobatibus relatione ac præ ie ierétibusigd dccrcturi eflentidymæi amp;nbsp;megalopolirani amp;' quidam argiuoru : priufqua decretû neren confurrexcrunt:acreliqueruntconciliüneg3 mordre ullo: nee iprobâte : nam megalopolitanos auoru memoria pulfos ab lacædemôiis reftituerar i pat na Antigonus:amp; dymæis captis nup direptifep Achæo ab exercitu romano:cû redimi eos ubicunœ feruirét.Philippus lufliflênnon libertäre modo:fed ér pa/ rü quo triam reddiderar:iam argiui præterq quod macedonû reges ab fe oriundos crcdür:priuaris end hofpn rüdam tiis fâmiliariç amicitia plæn^ illigati Philippoerant:ob haec cocilio quod inclinauerarad focietatem ftudiu romanam ineunda: exceflerutiuenia^ iis huius fecefliois fuit amp;: magnis amp;nbsp;recétibus colli garis benefit eraa phi ciis:cæteri populi achæo^cd fniæ ^rogarenfifocietatécum Arralo ac rhodiis pfenti decreto cófirma/ Iippum runt.cum romanis:qa iniuflu populi nó poterat rata eéun id tps:quo Roma micti iegan poflènt:dilata gt;nbsp;-cft:in pfentia tres legatos ad.L.Quintiû mitti placuit:amp; exercitu oém acheop: ad Corinthu admoueri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

C^tis Cenchreis ia urbe ipfam Quintio oppugnate:amp; ii qdé e rcgióe portsiq fert Sycioné:pofuerunt caftra:romani ad Cenchreas uerfam parte urbis Attains tradudo p ifthmu exercitu ab Iccheo alterius maris porcu oppugnabat:primo fegnius fperates feditioné itüs fore iter oppidanos ac regiu bfldiü'.pQ/ fteaq uno aio oés amp;nbsp;macedones ranq eoem patria tuebanfide corinthii ducé pfidii Androftené haud fecus qua ciué amp;nbsp;fuffragio creatu fuo iperio iufto patiebanf :oïs inde fpes pugnatibus in ui amp;nbsp;armis amp;nbsp;opibus erat:undiç aggeres haud facili aditu ad moenia admouebanf, Aries ex ea pte: q romani oppa/ gnabar:aliqrum mun dirueranin quê locu:qa nudatus muniméto erat ^tegédum armis:cümacedo/ - nbsp;nbsp;nbsp;?

nes cÓcurriflèntiatrox pliu iter eos ac romaos ortu é:ac prio mulritudiefacile cxpellcbdf romananum f’tis deideachxo^ Attali^ auxilus equabat certamen:necdubium erangn macedonas græcofç facile ocopulfurifuerit.Traftuga^italicoKmagnamultitudoerat:psex Annibalisexercitu metu pœnæa romanis Philipps fecuta:ps nauales focu relidis nup daflibus ad fpem honoratioris militiæ tragrefli: hos defperata faius:fi romani uiciflènr:ad rabiem magis:q audaciaaccendebat.PromÓtonu eft aduer/ fus Sicyoné lunonis:qua uoeât Acreamun altu excurrésitrafiedus ide Corinthu feptemillia ferme paf Cqrin/lt; ftiüieo Philocles regius SC ipe pfedus mille amp;nbsp;qngéros cqtes p Boetia duxit:pfto fuerca Corintho lébi thi op/ * q pfidiu id acceptu lecheum traiieerér. Auftor erat Attalus icenfis opibus omittédæ extéplo oppugna^ pugna/ tionisiptinacius Quitius a Mifmifnepio pftabat:is quo^:ut p oibus porus difpofita uidir pfidia regia tio nee facile erupéciu ipetus fuftineri poflê;in Attali fniam cóccfllnita irrito icepto dimiflis achseis reditu ad naues é,Attalus Pyreü:romai Corcyra petierut.Dû hæc a nauali exarcitu genit : cóful i Phocide ad Elatia caftris pofihs:prio colloqis ré p pricipes elaciéfiü téptauit:pofteaq nihil eé i mau fua amp;: plures ua lidioref^ eé rcgios:q oppidaos refpodebaf: m fimul ab oi pre opibus armifqi urbe é aggreflus anete admoto qtu iter turres erat rauri: pruru cü igéti fragore ac ftrepiru nudaflet urbé:fimul ddeohors ro/ mana p apm recéri ftrage iter iuafir:amp; ex oibus oppidi ptibus fliftis fuis qf^ ftatióibus ieû q pmeba6 ipetij hoftiu loeft cócurrerftt:eodé tpe romai amp;nbsp;ruinas muri fupuadebat:öi fcalas ad ftatia moenia ifere hat:amp; dft i una parte oculos aiofqi hoftift certamé auerterat:pluribus locis fcalis capifmurus:armati^ to urbe trafcéderunt:quo tumultu audito territi hoftesncliftqquc coferti tucbanfioco in arcé oés me tu inermi quoç feqnte turba cófugerunt.lta urbe potit cóful q direpta dimiflis in arcé: q uita regiis:fi Elaria ahire uellent inermes:liberraté elaciéfibus pollicercnt :fideqp in hæc aata poft paucos dies arcé recepit. capit Gxte^ aduécu m Achaia Philodis regü pfedinÔ Corinthus tatu liberata obfidióe:fed ar^uo^ quo^

ciuiras p quoFda pfîcipès Philodi pdita c réptaris prius afs plcbis.Mos rrat comifio^ die primo uc'fit honoris ca ptores pniinciare loué Apollmécp amp;nbsp;Herculé:addifü Icgi crar:ur ris Philippus rex adiiccrc£ curiis nomc poft pada cü romanis foactaréiqa prarco noadiccinfrcmitus ois prio mulritudinis ortus: dddeclamorfubncientiü Philippinomciubentiü^legitimühonoré ufurparerdoneccu igériaflênfu Lariftj nomc recirana eft.Huius fiduaa fauoris Philocles accerfirus node occupât collé iminenté urbi(Larif/ fam eâ arcem uocâr)pofitog? ibi pfidio:cu lucis pridpio fignis ïfrftis ad fubiedum arci foK uadercran/ ftrudaaciesex aduer^ooccurrir:pfldiûcrarachæo5^nuper^poflm gngéri fereiuucnesdcledi omniu ciuitanj.Enefidcmus dim eus præcrat. Adhortator a præfedo regio miflùs;qui excedere urbe luberet: ne^ enim pares cos oppidanis folis quidem quod macedones fentirent: nedum adiundis macedoni^ bus eflê:quos ne romani qdem ad Corinthum fuftinuiflénr.Primo nihil nee dueem: nee ipfos mouit: poft paulo utargiuos quoqp armatos exptealtera ueniétcs magno agmie uideruccertapernicié cerné tes oém ramé cafum:fi prinatior dux fumcnuidcbant fubiruriÄ Encfidcmus:nc flos achæo^i iuuéru ris fimul cü urbe amirreretur:padus cu Philoclc ut abireillis liccrct ipfe: quo loco ftetcrat: armatus cu paucis dientibus non excefllnmiflus a Philocle:qui qreret:quidfibi uellcnnihil fatus ranrûmodocum proiedo pfe dypeo ftaret i pfidio crédita? urbisimorimpz fc armarum refponditriu iuftü pfedi a thra^ cibus conicda ræla:interfediqi oés.Et poft pada iter achæos amp;: romanos focietaté duæ nobiliffimat d Argiuo uitares Argi amp;nbsp;Chorirhus in poreftate regis erant.Hæc ab romanis ca æftate iGratia terra manq? ge^ na defe/ ftaUn Gallia nihil fane memorabileab Sex.Elio cofulcgeftum cü duos exercitus in quinoa habuife dio a und rerentum:qucdimitti oporrebatcui.L.Cornelius proconful pfüerat;ipfc ei.C.EIium ptorem pfe romais citialtciy qué in ^uineiiadduxintotu propeannu cremonéfibus placénnilc? cogedis redire icolomas: unde: bellicafibus diflipari erant:conrumprir.Quemadmodm eoanno Galliaprer fpé quicra fuir: id prope feruilis tumültus circa urbé cftcxciratus:obfides carthagincnfiu Setiæ cuftodiebanrurxum ns: Scruilis ut principum libcris magna uis feruoji erat:augebat coy^ nume^:utab recenriafrico beHo ; öc ab ipfis tumuP fetinis capriua aliquot nationis eius ex præda empra macipia: cü coniurationé feciflènt minis ex co nu eus mero:qui in fetino agro: deinde drea Norbé amp;nbsp;Circeios leruitia follicitarcnt: fatis lam oibus pparatis ludis:qui Setiæ propedié fururi erat fpcdaculo:intcntum populü aggrcdi ftatuerant. Setia per cædeni - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;rcpentiniïtumultücapta Norbé:amp; Circeios occuparc.Huius rci ra fccdil idicium Roma ab.L.Cor

neliü Lcntulü ptoré urbis dclarum :é fcrui duo ante lucé ad cu ucncrunuarqsordine oia q ada furura^ erant:expofueriJt,Quibus domieuftodiri iuffis:ptor fenaru uocato edudog^: quæ idiccs afFerrénpro ficifei ad ca eoniurarioné quxredam arq? opprimenda luflusiru quin^ legatis preft dus cfbobuics in agris facramento rogatos arma capcre amp;feq cogebar.Hoc tumulruario dekdu duobufmillibus ferme ( . hoium armatis Sctiaoïbus:quopgerct:ignaris ucnimbi rapri priapibus cóiurationis côpræhéfis fug^ Seruo^ feruo^iexeo oppido fadacidimidis defdepagios:q ueftigarétegregia duo^^opa feruo^ idicu amp;nbsp;uui'' ni cóiu us Iiberifuir:ei.c.milliagrauis æris dari pfes lunenitifcruis uicena qnamilliaæns amp;nbsp;hberratéptiü eo^ ratio lt;nbsp;ir ex ærario folurü ex dommis.Hand ira m ulro poft ex eiufdé côiuraciôis rehqmis nunciatum é feruitia ca fetia Prænefteoccuparura:eo.L.CorneIius ptor pfedus de qngéris fere hoibus: q in ea noxa erat: fuppliciü opplU fumpfir.In timore ciuiras fuit:obfidcs capriuoiq; poeno^ó ea molii mtaqi dCroma? uigiliæ p uicos feru3 Larux ræiulTigi circuireea miores mgfatus:amp; rnüuiri careens latumlagz itenoré cuftodia hén iufli:amp; circa mix nomc latinü a ptore mink littcræmr obfides in priuaro feruaréfineg? in publicu^deundi facultasda^ KÙÔicaprim ne minus.x.pódo compedibus uindi i nulla alia:qua in careens pubiici cuftodia eflent.

Muera nbsp;nbsp;nbsp;Eodem ano Icgatiab rege Atralo corona aureâ.ce.xivi.pôdo m capitolio pofuerür: gratiafqi Icnarui

ab Arta egcrunr;qd Antiochus legato^ romano^ audorirare motus finibus Artali exereitu deduxiflèt. Éadé !o rege æftate eqtes.cc.amp; dephari deccißC tritici modiü.cc.millia ab rege Mafiniflâ ad exercitû:qin græcia erat fenatui puenerâcJréex Sicilia Sardiniammagni cômeatusiamp;iueftimétaexereituimiflâ,Siciliam.M Marcellus miflâ nbsp;nbsp;Sardiniâ.M.Pornus Cato obrinebar fandus amp;nbsp;inocés:afperior ramé in fernere coercédo habitus: fuga

Catóis riep ex îfula fuenerarores:^ fumptus:quos in cultu prope focit facere foliti erâr:circûcifi aut fublan.Sex. ptura Elius cóful ex gallia comitiopi ca Roma cu rcdiflrr:creauit côfulcs.Gn.Corncliû Cethegû: amp;; Quinta Minutiû Ruffum,ßiduo poft prop^ comitia habita:ptores illo ano primu creati fex creicétibus lam^ Gn.cor uinciis amp;nbsp;latins parcfcéte iperio:creati aut hi.L.Manlius Volfco.Gn.Sépronius Tudiranus.M.Sergius pelius Sillus.M.Minurius Ruffus.L. Atrilius. A.Sépronius Elius:ex ris cedilcs plebis erat:curulcs ædiles Qui Q. MP tusMinutius Then nus:amp;.T. Sc pionius bogus.Ludi romani eo anno qrer inftaurati.Gn.Corneiio;ói rutius Q.Minuno cÓfuIibus.Oium primü de puinciis cofulu ptoruep adu:prius de ptoribus tranfada rcs:q conl’. trafigi forte poterat:urb3na Sergiomegrina iurifditio Minurio obtigu.Sardima Atrilius: Sicilia Manz' Prouin Iius:Hifpâniâ Sépronius cirerioré.A.Elius ulterioré cft fortitus.Confulibus Iralia Maccdoniagi fortiri ciap^ or paratibus.L.Oppius:6i.Q.FuluiustribunuspIebisïpcdimcntocrat.QVod lóginqua puinna Mace/ dinatio donia eét:neqi ulla aha res maius bcllo ipedimétum ad ea dié fuiflénqua qd uixdum ichoatis rebus in ipfo conatu gerédi belli prior cóful rcuocareftQuartia la annd eé ab decrcro macedonico bello: qrédo regé amp;nbsp;exereitu eiusSulpiciu maioré parté anni abl'umpfiflê:Iuliu cogredienté cü hoftc re ifeda reuoca tum.Quirium rebus diuinis romae maioré partéanni retétum ita gefliflè tamé res:ut fi aut marurius * ■ • nbsp;nbsp;in puicia ueninèt:aut hyems magis fera fuiflèt:potuerit debcllarc:nuuc ppe i hybemapfedü ita copa

.■ nbsp;nbsp;nbsp;rare dici bellü :ut nifi fucceflór ipt diat:pfcdurus æftare pxima uideaf.His oratióibus puiccrür:ut eófu

les i fenatus audorirare fore diccrét fe fi idé tribum üceiéc.Pernutiétibus utiifç hberâ tofultarionei»

' pattes confulibus ambobus Iraliâproumcia decreuerût.T.Quintio progaruntimpcriû:donec fucceP for ci uenifTet CÔfulibus legioncs bmæ dccretæ:amp;: ut bellû cû gallis cifalpinis:g defeciflérab populo ro. gererét.QuirioîMacedonia fupplementum dccretû Peditum gnqucmillia.ccc.cgtcs:focio5^ naualiu triamillia præefleidé:g præfuerar clafli.L.Quintius Flaminius iuflùs: ptoribus in Hifpanias odona/ millia peditum fociû ac latini nois datait quadrageni cqtes:ut dimitrerét ueteré ex Hifpanns miIirc:6C terminateiufli;qua ulteriorciteriorue ^uincia feruaref.Macedoniæ legatos,P.Sulpiriu:amp;.P.Iulium: g côfules î ea proumcia fuerant:adiecerunt:priufg cÔfules ptorefœ i prouincias proficifeerenûprodigia procurari placuit:quod ædes Vuleani SummanrijRomæ:amp; qd rregellis murus Saporta decælo tada erât:amp; Frufinone icer node lux orta:amp; Efculo agnus biceps cû quingi pedibus natus : amp;nbsp;Formiis duo lupioppidû igrefli obuios aliquot laniauerât.Romæ nô in urbe folûifcd icapitolium penetrauerat lu pus.C.Acilius tri.ple.tulinut qumqi coloniæ îorâ mannmâdeduccrenf: duæ ad hoftia fluminû uuP turi literniç:una ad Putcolos:una ad caftrû Salerni: bis Buxentûadiedû : trecenæ familiæ i fingulas eolonias mbebant mirri:iis tnûuiri deducendis ii:qui p rrienniû magiftratum haberét:creati,M,Serui bus Geminus.Qu.Minutius Thcrinus.T,Sépronius Longus.Delcdu rebufq? aliïs diuinis humanifç quæ p ipfos agenda erât:pfcdis:côfules ambo îGalba pfedi Cornelius reda ad infubres uia:g turn in armis erâneenomanis aflùmptis.Qu.Minutius î leua Irabæ ad ^feß^ mare flexir iter.Genuâgp exercitu ^digia addudo ab liguribus orfus c brllû.Oppida Claftidiû amp;nbsp;Litubiû utraqi ligU9^:amp; duæ gétes ciufdc ciuiz tatis celclates cerdidatef^ fefe dediderût.Et iam oîa cis padû pter gallop boios iluates liguai fubdiefôe crât.xv.oppida hoium.xx.milba effe diccbandquæ fefe dediderât: îde i agrû boiorû legiôes duxit Bo^ iorû exercitus haud ira multo ante traiccerat padû:iunxeratç:fe îfubribus Ôdcenomâis:qd ira acceperât coniundis legionibus cÔfules ré gefturos:ut amp;nbsp;ipfi collaras î unû uires firmarét : pofleag fama accidit altc^ côfulé boiorû urere agros:feditio extéplo c orta:poftulaf boii ut laborâtibus opé uniuerfi ferrét: îfubres negate fe fua deferrurosura diubæ copiæ boiif^ in agrû fuû tutandû profedisûfubres cûceno manisfupamnisMinciiripasconfederût.Infra cûlocumille paiTuûmilliaamp;côfulCornelius eidem flumini caftra applicuitunde mittendos in uicos cenomanorû amp;nbsp;Brixiam:qdcapur genris erat:ut fatis Brixia côperit non ex audoritarefeniorû iuuétutem î armis eflé:nec publico côfilio infubriû defedioni ceno manos fe adiûxinè excins ad ft prîcipibus id agere amp;nbsp;moliri cœpit côfubur deficerér ab îfubribus ceno mani amp;nbsp;fignis fublans autdomos redirét:autad romaos tranfiréramp;idgdem îperrari neguira id data fides côfuli eft:ut îacieautgefeerétraur fi qua îre occafio fuiflcr:adiuuarét romanos.Hæciira côueniP fe îfubres ignorabanr:fuberat tamé quædam fufpicio aïs labare fidé fociorum.Iraqi cû îaciem eduxip fent neurru iis cornu cômitrere aufime fi dolo ceflîfîént:ré totâ îclinarent:poft figna îfubfidiis eos loca ucrunt.Côful principio pugnæ uouit ædéSofpiræ lunonibi eo die hoftes fufi fugati^ eént:a militibus Infubri damor fublatus côporem uoti côfulem fe faduros:amp; îperus in hoftes eft Fadusmon rulerunt infubres um cæ/ primûcôcurfiim.Quidâamp;acenomanis tergareperem ipfocertamme aggreffis tumultû ancipitem des inicdum audores iuntxæfaç funt in medio.qnçjiamp;.xxx.millia hoftiû:gnquemillia amp;;.dcc.uiuos caz pros un iis Amilcarem pocnoi^ meratorem:qui belli caufa fuiflét:figna militaria.cxxx.amp; carpéta fupra

Oppida:quæ defedioné fecuta erât:dedidcrût fe romanis. Minutius côful’prîo effufis populationibus pagrauerat fines Boio^:deide ut relidis îfubribus ad tuenda fua receperât fefe: caftris fetenuit:acie dimicartdû cû hofte ratus:ncc Boii detredafTent pugnæni fama uidos îfubres allata aîos fregiflênitaçrelidoducecaftrifç:diflipatipuicosfuautqfqidefenderenrônemgcrédibcliihoftimu _ . tarûtiomiftâ.n.côful fpe p unâdimicationé rei decernédæ:rurfus populari agros:ÔC urere teda:uicofcp expugnare caepit:p cofdem dies Claftidiû îcenfum:îde in liguftmos iluares:g foli nÔ patebât: legioncs ^3 dudæ:ca quogi gens:ut îfubres acie uidos:boios ira ut téptarefpem cerraminis meruerér:terriros au/ galb3« diuitun deditioné uenit.Litreræ côfulû a galba de geftispfpere fub idé tps Româ allatæ.M. Sergius p/ bguria fedus urbis in fenatu eas:deîde ex audoritate patrû ad populû recirauit:fupplicatio in qdriduu décréta Hyems ram eo rpe erat:cû.T.Quintius captis Elatia in Phocide ac Locride hyberna difpofita haberec Opunte feditio orta cft:fadio una ætolos:g ,ppiores erânaltera romanos accerfebat:ætoli priores uene runt:fed opulétior fadio exclufis ætolis:mifK)fqi ad îparorc romanû nûcio:uf^ad aduentû eius tenuit urbé:arcem regiû tenebat pfidiSincqi ut difeederér îde:aut opuntio^ minis:aut audoritate îperât is c5 fulis romanippelli po:ucrunr:mora:cur nô exréplo oppugnarenf:ea fuit:qdcaduceator ab rege uene/ rat locû ac tps petés collogo:îd grauate coceflum régi c:n5 gn cuperer Quîtius p fe parti ar mis:parrini côditionibus cÔfedû uideri bellû:nec dum.n.fciebat:utrû fuccelîôr fibi alter ex nouis côfulibus mitre/ reâan qd fûma ui:ut obtinerét: amicis amp;nbsp;ppings mâdaucrat:îperiû^rogaref':aptû aût fore collogum credebar:ut fibi libe^eét:uel ad belIû manéti:uel ad pacem decedéri ré îclinare:in finû maliaeû ppc Ni ceâ littus elegere:eo rex ab Demetriade cû qn^ lembis amp;nbsp;una naue roftrata uenit: crar cû eo principes macedonû amp;nbsp;achæo^ exules Si uir îfignis tycliadas:cû îperatore româo rex Aminader erat amp;nbsp;Diony fiodorus Attali IcgariisÂ Agefymbrotus pfedus rhodiæ claflis:amp; Pheneas priceps ærolo^i: amp;nbsp;achæi Duo Arifthenus ôc Xenophon.Inter hos romanus ad extremû littuspgrjflüsicû rex î pram nains in Philip/ anchoris ftaris pceflïftêt:c5modius:in^t:fi in terräm egrediaris exppïquo dicamus ïuicé audiamufgp P’ ^^^ cunirexfadupifeidnegaret:quétandé:inqtQuîtiûs:timcsfadhæcillefupboamp;:regio aio neminem h’ eqdé rirneo pter deos imortales: nÓ oïum at Credo fidenquos circa te uideo at® oïum minim e ætolis: greflus iftad gdciaic comanus:ps oibus picuU eft:gcü bofte ad colloquiü cogrediunuut in nullo fides fit: no bb üu

tarne îquit o Tire Quinri:par pfidiæ pmiû cftTi fraude agaf Philippus Si Phancas:neqp.n^quc diffiZ culrcr ætoli ptorem alium ac macedones regé i meum locum fubftituant.Secundum hæc filcnnu fuit Turn romanus eum æquü ccnfércrpriorcdiccrc:q petiflét colloquiumirexeflêeius pnorcorationciq darer pacis leges non q acciperet turn romanus fimplicc fuam orarioné eé dixit : ca.n.fe didurum quæ ni fianr nulla fit pacis côditio deducenda ex oibus Gærciæ duitatibus régis pfidia eflê:captiuos amp;nbsp;traP fugas fodis populi romani reddendos:reftituenda romanis ea lllyrici loca quæ poft pace i Epiro fada occupaiTer.PtoIomæo régi Acgypti reddédas urbes quas poft Philopatris Ptolcmæi morré occupaflèt fuas populi^ romani condiriones has eftê.Cæteji amp;nbsp;fociorum audiri poftulataæquüeftê.Attali régis legatus naucs captiuofq3:quac ad Chium nauali plio capta cént:amp; Nicephoriü Venerif^ téplum : qux Codin'quot; fpo]iaflèt:cuaftaflctqp:pro icorruptis reftitui. Rodii Pyrrhca(regio eft continentis aduerfus infula ue/ ones pa ruftæ eoß^ ditionis)reperebant:poftulabantq? pfidia deduci ab Iafo:amp; Bargiliïs;amp; euromenfiü urbe:K cis a ro. hcllefpÓto.Sefto atlt;j Abydo:amp; Penopol J bizatiis i antig formula iuris reftitui:amp; liberari oia Afiæ cm amp;nbsp;focus poria portuf(5. Achæi Corinthu amp;nbsp;Argos repctebant. Prattor stolde Phaneas cum eadc fere: quæ ro/ Philip/ mani.ut Graecia dcccderetur;poftulaliet:re£ideréturç ætoÜs urbes:quæ quondâ iuris aut ditionis to po dare rum fuilîént:exccpit orarioné eius princeps æroloçz Alexander uir ut iter ætolosfaçundusJâdudum fe reticere air:no quo quicq agi purer eo colloqmo:fed ne que fociorum dicenté interpelletineg? de pace cum fide Philippum ageremegj bella uera uirtute unq geinflèuncolloquiis infidiari amp;nbsp;captare in bello non congredi æquo campo:ne^ collatis fignis dimicare:fcd refugientem incédereac diripere urbcsÄ uicentiû pmia uidum corrumpere:at nó ucantiquos macedonü reges:fedariebellare foliros:urbibus parcere quanru poflèntiquo opulenrius ipcrium haberentmam de quoru pofléftione dimicef rolJenté Apud nihil fibi pter bellum relinqucre qdconfiliü ccfpluies priorcanno iociogc urbes i Thcflalia deuaftaflê Pro; nbsp;nbsp;nbsp;Philippü:quam omnes;g unq hoftes TheflaliæFuerütupfisquoqi ætolis complurafocium:q hoftem

Echino ademiflé.Lyfiimachum pulfo ptore amp;nbsp;pfidio ætolorum occupaflé eum.Chium ité fuæ ditionis urbe Iceiê fundituseuerriflèacdelelIè:eadéfraudehabereeumThcbas«Pthias:Echinum Larinâm:amp; Pharfalu. ‘^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Motus orarioc Alexadri Philippus nauc:utexaudiref:^pius terra applicuit:orfum eu dicere in æto

los maxie uioléter Phaneas irerfatus: nÓin uerbis ré uertiair:aut bello uincendü:autmclioribus paré/ du cé. Apparet id qdc;inqr Philippus:ét cæco:iocatus in ualitudiné oculo^ Phaneæ:amp; erat dicatior na/ turaqrcgédecet:amp;neiterferiagdemrifufatistéperas.lndignariideccEpit ætolosranq romanos de/ cedi græcia iubere:qui:qbus finibus Græcia fit dicere nÔ poffintiipfius.n.ætoliæ græcos Apodeûas Ôi Amphilochos:q pmagna eo^ ps fitlt;iræciâ nÔ eé:an qd a fociis eo^ nô abftinucrûiuftâ qrclâ habétf cû ipfi ,p lege antigtus hune moré feruét:ut aduerfus focios ipfi fuos publica ran tu audoritare dempta iuuentuté fbâ militarefinât:amp;:côtrariæpfæpeacics iutra^ pteætolicaauxilia habcâr.Ncqi ego Chiu expuanauidèd Prafiâ fociû amp;nbsp;amicû oppugnanté adiuuiÂ Lyfimachu ab traribus uendicauiiamp;qa me necemtas ad hoc bellum a euftodia eius auertit:thraces habent.Aetolis hæc.Attalo aut rhodufep nihd iure dcbco:nÔ,n.a me:fcd ab illis princmiû belli ortum eft:romanoK ât honoris câ Pyrrhea rhodiis 8C. naues:Attalocaptiuos:gcôparcbût:re(tiruânâqdadNicephoriû Venerifij tépli reftiturioné atrinet; qd reftitui ea poftu!âtibus refpondeâf nifi quo uno modo filuæ lucicp reftitui cæfipofîünt cura impé/ famep ftatiôis me pftatu^iquoniâ hæc îter fe rcgcspoftulare Si refpôdere placet. Extrema eius oratio aduerfus achæos fuitun q orfus ab Antigoni primu:fuis deïdecrga ea gentem meritis:recitari décréta co^ iuilitoés diuinos humanofç honores complexa:atcy ad ea adiecit recés deexerdtu:qd ab fe defd uiftetauedufgp grauiter in pfidiam eojiitamcn Argos fe redditu5^eis dixit:de Corintho cd ipcratore romano deliberatupc eéiqfiturûç ab eo fimul ne urbibus üs decedere fe æquü céfeat;qs a fe ipfo captas iure belli héat:an iis étqs a maioribus fuis accepifiétfParâtibus Achæis ætolifcy ad ea refponderecum At^in prope occafum fol cflcndilato î pofterû dié colloquio.Philippus îftationé:a qua ^feduserat romani q Phi/ *ôcgt;gt;Ç î caftra rcdicrut.Quinnus poftero die ad Niccafis cnim locus placuerat)ad côftitutum tempus lippus uenit.Philippi nullus ufg nec nuncius ab eo per aliquot horas ueniebat:amp;iam defpcrâtibusmenturum fponre repéteapparueruntnaucsiatœ ipfe quidccû tam grauia amp;nbsp;îdignaimperarenfaopem confulii diem fe côceflît confumpfiftc dcIiberandoaicbar.VuIgo credebatur de induftria rem îferu tradam: ne tps dati poflet achæis ætolif^ ad refpondendü:amp; eâ opinioné ipfeaffirmauitpetédo:ut fummotis aliisme tps alter/ câdo rercrcturÄ aliquis finis rei îponi poflétxû ipfo îperatore romano liceret fibi collog.Id primo n5 acccpru:ne excludi colloquio uiderétur focii:deide cû haud abfifteret petere:ex oîum côlilio romanus îperator cum. A.Claudio pfedo amp;nbsp;tribus tribunis militû cæteris fummotis ad extremû littus^cciTit. Rex cû duobus quos pridie adhibuerata terra é egreffusabi cû aliquâdiu fecreto locuri eént: quæ ada ad fuos Philippus rettuleritimîus compertû eft:Quinuus hæc rettulit ad focios romanos ; eu cederc tota lllyrici ora:pfugas remittere:ac fiq eént captiui.Artalo naues:amp; cû iis captos nauales focios: Si rhô dus regioné:q Pyrreâuocant reddcreilafo amp;nbsp;Bargiliis nôccflurû:ætolis Pharfalû Lariftàm^ reddere« Thebas nô rederc:achæis nÔ Argis mô:fed et Corintho ccflurum:nulli oîum placere partiu:qbus ceP furus aut nô ceffurus cflct:deftinatio plus.n.amitti î iis quâ acquiri:nec unq:nifi tota aeduxmet GræZ cia pfidia:caufas certaminù deponere.Cû hæc toro ex côfilio certatim oés uoeiferarenf :ad Philippuni quogipcul ftanté uox é plaraataqi a Quîtio petit:ut ré tota î pofte^ dié differret:^fcdo aut pfuafurû fc:aut pcrfuaderi fibi pamirû.lirtus athoniûcollogo deftinaf:eo maturecôuentû é. Ibi Philippus prîq Ôi Quîtiû ÔC oés:g aderâtirogare ne fpé pacis côturbare ucUctipoftrcmo petere tps;quos legatos româ

ad fenatû mittere pofléftaut his côditiombus fe pace ipetraeuß^rau r quafcu^ fenatus dediflèt leges paz cis:acccptußz.Id caetera haudqq placebar;nec.n.aliud:quâ mora amp;nbsp;dilarione ad colligédas uires quærû Quitius uc^ó id furiißz fuiflé dicere: fi æftas amp;: rps re^e gerenda^z eét:nüchyeme iftanre : nihil amitti: dato fpatio ad legaros mitrcdos:na neiy fineaudoritate fenatus qcq eo^z raw fore:quæ cû rege ipfi pe/ pigiflènt:amp; explorari du bello neceflana geté ipfa hyems daret fenatus audoriraté pofle.In hanc fniam amp;nbsp;exteri focioK pridpes cóceflérutddudtfq? datis i duos méfes ipfos mitterc fingulos legatos ad fena' turn edocendune fraude regis caperef:placuit:addirü iducia^ pado ut regia pfidia Phocidcac Locride exrêplo deducerend :amp; ipfe Quitius cü Ibdoßz legatis Aminadru athamanü regé:ut^ fpecié leganonis adiieeret.Quintü Fabiüzuxoris Quitiiforonsfilius erattamp;.Qu.FuluiüÄ.P.Claudiu mifit.Vt uétum Roniaeft:prius focio^z legati:quam regis auditi lunt:cæte^z eo^z oratio couiens regis cofumpra é: mo uerdreo maxie fenatudemoftrando maris terraruep eius regionis fitû:uroîbus apparcrer:fi Demetria dem i ThcilaliazChalcidé i Êuboca:Corihthü i Achaia rex tencret:nó poflé libéra Græciâ eé:amp; ipfum Cópez Philippu m nó côiumeliofius:quâ uerius eópedes eas Græciæ appellare.Legati deide regis itrominï:q/ des græ bus longiorc exorfis orarioné:breuis itefrogario celTurusine iis tribus urbibus eér:fermoné icidit:cum ciæ manda rd fibi de his noiatim negarent qcq:fic ifeda pace regii dimiHi.Quitio libcpz arbitrium pacis ac belli pmiflum.Quod ut fans apparuit no tedere belli fenatu:amp; ipe uidoriæ:quâ pacis auidior:neœ col loquiu poftca Philippo dedit:ncœ legarionéalia:qua quæ oi Græciâ decedi nunciareriadmifTupz dixit» Philippus cd acie decernendu uicferet:ÓC undiq? ad fecotrahendas uires maxime de Achaiæ urbibus re gionis ab fe diuerfæ amp;nbsp;magis tarnen de Argis:qua de Corintho folbcirus-.opnmd ratus Nabidi ea lace/ dæmoniopz tyranno uelut fiduciaria dare:ut uidori fibi reftitueret:fiqd aduerfiaccidiflènipfe haberer. Philocli:qui Corintho Argifœ præcrat:fcribit:ut tyrânum ipfeconuenirct,Philocles:pter qua quod iâ üemebat cü munere:adiicit ad pignus futurs regis eu tyranno amiciriæ filias fuas regem Nabidis filiis marrimonio coniügere uclle.Tyranus primo negate aliter urbem ea fe acceptupz:nifi argiuorü ipforü decreto accerfitus ad auxiliüurbis eér:deide utfrequêticócionc non aipnatos mó:fèd abominatos ena Argiuo nomé ryrani audiuit:cam fe fpoliandi eos nadü ratus;tradcret:ubi uellet;urbem Philocliair. Sic node rü cala' Ignaris oïbus ateeprus iurbé c tyranus:pria luceoccupâtfupiora oia Ioca:porræq! claufæpaucis princi mitas puni tumultu iter pririm elapfi^ eojz abfentiü direptæ forïuæ:pfenobus auru arg; argetd ablatû:pccu dæ ipaeæ îgétes:q nô eddâter côtulereJine cÔrumelia amp;nbsp;laceranÔecorporü funt dimiflî:quos occulcf aut retraherealiqa fufpicio fuitü feruilé modu laccrati atqi extorti.Côciôe ideaduocara rogationépro mulgauit:unâ de tabuns nouis;alterâ de agro uiriti diuidédo:duas faces nouâtibus res ad plebé in opngt; matesaccedédâ.Pofteaq i poteftate Nabidis argiuorü ciuiraserat:nihil eius memor tyrannus:aquo eâ ou ira té amp;nbsp;qua î côditioné acccpiiTcnlcgaros Elatiâ ad Quîtiü:amp; Attalû Aeginæ hybernâté mittit: qui nunciarér Argos î poteftate fua eé:eo fi oeniret Quitius ad colloquiû:nÔ diffidere fibi oia cü co c6uen/ lura.Quirius;ut eo quo^ pfidio Philippû nudaret:cü annuiflet fe ucturu:mittit ad Attalü:ut ab AegP na Sicyoné fibioccurreret:ipie ab Anticyra decé^nqucremibustqs iis forte diebus.L.Quintius frater eus adduxerat ex hybernis Corcyræ:Sicyoné trâfmifittiâ ibi Attalus crat:qcû tyrânoad romanü ipa^ tore nô rotnano ad tyrânü eûdü dicereta fniam fua Quitiû traduxit:ne i urbé ipfam Argos iret:haud procul urbé. Hyecenica uocafa eo loco;ut côgrederenf:côucnit.Quîtius çû fratre tribunis militû pau cis. Attalus cü regio cqmitatu.Nicoftratus achæorû ptor cüauxilianbus paucis uenit:tyrânü ibi cû oi/ bus copiis oppenéré iuencrütipgrcflus armarus cü iarellitibus armatis é i mediû fere iteriaccntis capi: inermis Quirius ai fratre^ duobus tribunis militû iermibusaté regü.-ptor achæorû :amp; unus ex purz purans latus cigebât.Ininû fermôisab exeufatiôe tyrani ortû:qdarmarus ipfearmatif^ feptus cû iner mes romanü iperatoré regemç cemereta colloquiü ueniflêt:neq!.n.iè illos timere dixit:fed exules ar/ giuorü.Inde ubi de côditionibus amicitiæ coeptüagi é:romanusdiias poftu'lare res: unâut bellum cü achæis finiret:alterâ:utaduerfus Philippû mitreretfecû auxilia.Auxiliafe miflurum dixit:p pace eum achæis iduciæ îperratæ:donec bellücü Philippo finircLDe Argis quoç difeeptatio ab Atralo rege eft: nata cü fraude Philoclis pdira urbé ui ab co renen arguerct:illeab ipfis argiuis:ut fe defenderet: accitü: Concioné argiuorü rex poftulabat:ut id fciri poflêt:nec tyranus abnucrc:fed dedudis ex urbe pfidiis li bera cócionc nÓ imixtis lacedæmoniis declaraturâ qd argiui uellét:pberi debere dicebat rex: tyrannus negauitdedudurü.Hæc difeeptatio fineexieu fuit:decolloquio difeeiTumdexcctis crcréfibus ab tyran no dans romano idudif^ iter Nicoftratû prorem achæorû amp;nbsp;laccdæmoniorum tyrânum i quattuor menfes faûis.Inde Quirius Corithum eft profedusiK ad portam cum cretéfium cohorte acceflit : ut Philocli pfedo urbis turn appareret tyrânum a Philippo defciife.Philodes amp;nbsp;ipfe ad imperatorem ro/ manum icolloquium uenit:hortâti^ ut extemplo trâfirct:urbem^ traderenira refpodinut diftuliße Km magis:quâ negaflè uideretur. A Conntho.Quitius Anricyram traiccinide fratread temptädum Iaarnanü gentem mifit. Attalus ab Argis Si^onem é profeâusiibi amp;nbsp;ciuitas nouis henoribus ueteres

tegis honores auxit:amp; rex ad id quod lacrü Apollinis agrum grâdi quodam pecunia redemcrat:iis rü quo j ne fine aliqua munificétia præteriret ciuitatem fociâ arç amicâ:decem talenta argenti demo de/ „ . . dit:amp; deccmillia medimnum fruméti:at^ ita Céchreasad naues redrit. Et Nabis firmato pfidioAr/ gis Lacedemonem regrefTustcum ipfe uiros fpoliaflcnad foeminas fpqliâdas uxorem Argos remifit: uisoc ea nunc fingulas illuftresinüc fimul plures gencre iterfecundas domüaccerfendo blandiedo^ac mv “*®’?* nmdo:non aurum modo üs;fcd Ói poftremo ueftem müdumç omnem muliebré ademin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auanoa

ITVS.Qu,Flaminius proconful cû Philippe ad Cynoccphalas î ThcHalia acie uiefto de belIauitXiQuîtius Flaminius frater ncêfulis acarnanes Leucade urbc:q caput eft Acar naniæ:expugnata:ideditioné accepit.Pax petêti Philippe Græciæ libertas data é. Atraz p lus a Thebis ob fubitâ inualitudinem trâflatus deccflîr,G.Sépronius Tuditanus ptor a ilt;g ccltiberiscum cxercitucæfus é.L Furius 6C Claudius Mar.con.boios amp;nbsp;infubres galles fLibcgcrût,Marcellus ti iûphauir, Annibal fruftra î Africa bellû molitus;amp; ob hoc roma nis per epiftolas aduerfæ faflionis pricipum delatus:propter metum romanoßi:q legates ad carthagi/ nenfiüfenatü deeo miferau^fugus ad Antiochia regé Syriac fe cêtulit bellû cÔtra romanos paranté.

TITl LIVII PATAVINl HISTORICI DE BELLO MACEDONICO ET ASIATICO.

LIBER QVARTVS.

,NTER Bellorum magnorumautuixdüfinitonimautiminétiumcu i ras ïterccfilt res parua didmfcd quæ ftudiis in magnü certamé exceflérit 1 M.Fundaniusamp;.L. Valerius tribuni plebis ad plebem tulerüt de oppia 1e fgeabrogada tuleratca M.Oppius:amp;.T.Romuleius tribuniplcbis.Qu. j Fabio.T.Sempronio cofulibus Imcdio ardore punici belli:nequa m vlier plus femuncia auri haberet.neu ucftimento uerficolori uterct :neu iûâo

uehiculo ï urbe oppidoue aut propius ide mille paflus nifi facro^z publié 'co^ caufa uehcrct .M.amp;.T.lunius amp;: Brutus tribuni plcbis lege oppiani ttuebâturmeqî earn fe abrogari paflliros aiebat. Ad fuadendum difmadc' jdumgp multi uobiles^dibâncapitoliû rurba hominû faucntiû aducrfan 1 tiumg; legi cÔplcbarur.Matrôæ nulla nee audoritatemee ucrecudia :ncc i imperio uiropi eónneri liminepotcrat:oés uias urbis aditufep ïfcg^ obfi ^’debantmiros defféderes ad fegi orantes:ut floréte rcpubliraxrefcente in dies priuata oïum forruna: marronis quog^ priftinü ornatu reddi pateienfiaugebafbrcc frequena mu licßz in dics:nâ etiâ ex oppidis côciliabulifg' couenerantuâ amp;: côfules ptorefep amp;; alios magiftratus adiré amp;nbsp;rogare audebâf.cæte^ m inime exorabilé altcpd unq? côfulc.M.Portiû Catoné habebât.-q pro legc:q abrogabafiita diflêruir.Si i fua qfg! noftrü matrefamilias grites ius amp;nbsp;maieftaté uiri rennere iftituiflèt minus cû uniucrfis foeminis negotiihaberemusmûcdomiuida libertas nfa imporentia muliebri hic quog; iforoobrcrif:amp;calcaftS^qa fingulas fuflincre nÔpotuimus:uniuerfas horremus.Eqdem fabu lam amp;nbsp;fidâ ré ducebam eflè uiro^ oé genus ialiq ifulaconiurationc muliebria ftirpe fublatum eé:ab nullo genere nÔ fummû piculû eft:fi coctus amp;nbsp;tôcilia amp;nbsp;fecretas côfultationcs eé finas. Atq; uix ftatucre apud aium meû poflum:utrum pcior ipfa res:an pciore excplo agaf :quoru alterü ad nos confules reli/ quofqî magiftratus:altcrij ad uos qrites magis ptinct:nâ utrû e republica fit nec ne id:qdad nos ferrur: ücflra exiftimario cft:q î fuffragiû ituri eftis:hæc côfternatio muhebris fine fua fponte fine audlonbus uobis.M.Fundanio amp;X. Valerio fada eft haud dubiead culpâmagiftratuû ptincns:nefcio uobis tribu ms an côfulibus magis fit dcformis:uobis fie foeminas ad côcitâdas tribunirias ledinôcs iâ adduxiftisî nobis ficur plebis quÔdâ:fic nûc mulierû feceilionc leges accipiendæ funt.Eqdem nô fine ru bore quo/ dam pauloantep mednîagmen mulierû î foiû pueni:qdnifi me uerecûdia fingularû magis maiefta/ tis amp;nbsp;pudoris;qu3 uniuerfarû tcnuiflcnnccôpcllatæ a côfule uiderenfidixiflcmiq hic mos eft i publiez procurrendi amp;nbsp;obfidcdi uias:amp; uiros aliènes appelladififtud ipfum fuos quæg; domi rogare nÔ potui dis fan blâdiorcs î publico qua î priuato:amp; alienis qua uns eftis fqg ne domi qdem uos:fi fui iuris fini/ bus matronas côtinerer pudor:q leges hic rogarent:abrogaréturue:curare dccuit.Maiores qdem no/ fin nullâ ne priuatâ gde ré agere foeminas fine auâore uoluerûtû manu cHc parcru;fratrû:uirorû: nos fidiis placctaa répu.et capeflère cas patimur:amp; foro quoqj amp;: cÔcionibus amp;nbsp;comitiis îmifceri:qd.n.nûc aliud p uias amp;nbsp;côpira faciût:quâ qd aliæ rogatiôes tribunorû plebis fuadctialiae legé abrogâdâ cenfentf datæ frænos iporen naturæ amp;nbsp;î domiro aiali:dcfperate ipfas modû licctiæ fadurasmifi uos faciaris^mi nimû hoc eorû eft:q inique aie foeminæ fibi:aut maioribus:aut legibus imûdû patiunf :oîum rerû li/ bertaté imo licentiâ;fi uera dicereuolumus:defydcrât:gd.n.fi hoc cxpugnauerif:nô téptabuntf Reccn fete oîa muliebria iura:qbus heentiâ earû alligauerint maiores nf i:pcr quæ qgi fubiecerint uiris : qbus omnibus eôftridas uix tamé contincre potenis:qui li carpere fingula amp;nbsp;extorqucri amp;nbsp;æquari ad extre mum uiris patiemini:tolerabilcs uobis cas forecreditis fextéplo fimul pares cfîc coeperît:fupiorcs crût. At hercule neqd nouû in cas rogefirecufantinÔ ius:fed iniuriam deprecâtunimo ut quâaccepiftis:iuflî Ris fuffragiis ueftris lcgc:qu â ufu tôt annorû amp;nbsp;experiédo cêprobauisihâc ut abregetisud eft ut unara tollende legé capteras ifirmctis.Nulla lex faris cémoda oibus eft:id modo quænâfi maiori parti amp;nbsp;in fummâ prodcft:fi qd cuiq priuatî officier ius:id deftruet:ac demolicâqd atrincbit uniuerfos rogare le/ da eiba gesiquas moxabrogare:î quos laræ funtipoflintfVolo taméaudirc:qd fitipp qd' matronæ côfterna/ eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ræpeurrât i publicû:ac uix foro fe amp;nbsp;côciôe abftîeât;utcaptiui abAnnibale redimaf parcres:uiri:liberi

fratres earû:pcul abeftiabfitçpifemp talis forma reip,faded tamé:cû fuitmegaftis hoc pus pcibus earû.

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f?o

Arnonpfefasnccrolicitudôpruis:redrel!gtocôgregauireas;matréidæâPefl’irnSree}fPHrygiaucnicgt;f tem acccpturæ funt.Quid honcftû didu faite fcdinoni prætédif mulicbn ƒ ut au ro amp;: pu rpura fulgeaz inus:inqt:ut carpétis fertis profcfbfji dicbus uelut tnûphâres de lege uida amp;nbsp;abrogate amp;nbsp;captis amp;nbsp;ere/ pris fuffragus ucllns purbé uedemur neullus modus fumptibus necluxurisefit.Sæpc me quærenté de faeminaI5^:fæpe de uiro^ nec de priuaro|2 mododed et magiftratuû fumptibus audiftis : diuerfifg? duobus uitiis auancia Ôi luxuria efuiraté Iaborare:q pertes oîa magna imperia euerterût.Hæc ego quo ïnehor lætiorcR î dies fortuna reipu.énperiumq! crefeinôd lâ igræciam Afiamq? trafeedimus oi'bus hgt; bidinum illcccbris rcpletas:amp; regias étattradamus ga~as:co plus horreo ne illæ magis res nos ceperît qua nos illas.lnferta:tnihi credite:figna ab Syraeufis illara funt huic urbi:iânimis multos audio Corin Ihi amp;nbsp;Athéna^ ornaméta laudâtis mirâtif»ji:amp; antefixa fidilia dco^ romano^ ridétis : hos ego malo propirios deos:fcd ira fpero futuros:fi îfuis manere fedibus pariemur.Patrû nortro^ memonap lega turn Cyncâ Pyrrhus nô uiro^ modo:fcd ér m ulie^ aîos don is téptauit:nÔdû lex oppia ad coercédam Varia le luxuria muliebré lara crat:taménullaaccepit:quâcâm fuifîc célerisfeadé fuir q mnioribus nfisn’hilde gum ca hac re loge fanciédi:nulla erat luxuria:q coerceref ;ficut ante morbos neceflê é cognitos cé:qua remédia pita codifie 6^ cupidirares prius natæ funt:qua legcs:q lis modü facerct.Quid legé licinia exdrauitde qngé ris iugeribus:nifi i'genscupidoagroscórinuaddqd legéciciam dedonis amp;nbsp;muneribus:nifi qa ucdiga' Iisiâamp;:rtiçcdiariaplcbcseéfen3tuicœperatdtaçpminimemi^é:nccoppiam:necaliâiillâ tiilegcdcfy derata cé:q modü fumptibus mulicge f icerencu au^ amp;nbsp;purpura data amp;nbsp;oblaraukro no accipiebant.Si rune cd illis donis Cyncas urbé circuiret:rtares i publico meniflêt cas q accipenr. Am; ego nSnullarum cupiditatu nec cam qdé aut rationé inire poflumma ut qdalii Iiceat:tibi nóÏiccrc:aIiqd forraflê narura/ lis aut pudoris aut idignationis habeat:ficæquat oïum culn.bqd unaqai uertru ucrefmei fe cofpiciaf: pertimus quidé c pudor uel parfimoniæ uel paupratis:fed urrÛŒ lex uobis demit:cû id qd habere non licet no habetis.Hac iquirupfam exæquationé no fero ilia locuples:cur no ifignis auro amp;nbsp;purpura con fpicior ^cur paupras aiia^z fub hac Icgis fpecie later Air qd habere non poiÈint:habituræ fuirte fi liceret: uideanf.Vulris hoc certamé uxoribus uertris inncere qrites:uc diuites id habre uelkiqd nulla alia pofz fit ƒ paupcs ne ob hoc ipfum cotem natur:fupra uircs:le extedâtfnæ fimul puderc:qdo no oportcticcc^ permpdoportenno pudebit:qde fuo potent:parabir:q no poterinuiyc rogabir,Mifc^ illu unum : ßCq cxoratus:amp;q no exo taras erir:cû qd ipfe nô dcdcrindarû ab alio uidcbir.Nuncuulgo alienos uiros ro/ ganr:amp; qd maius é:Iegé amp;nbsp;fuffragia rogar;amp;a qbufda ipetrataduerfus te:amp;: re tua:amp; liberos ruos icxo rabiles;fimul lex modü fumptibus uxoris ruæ faceredcficrintu nuq facies.Nolitecodé loco exirtimar quintes futura ré;quo fuit:anteq lex de hoc ferret :amp;; hoicm iprobu no accufari turius é qua abfolui: ÔC luxuria no mora tolerabilior ect:qua eritmuc ipis ufculis folutis:ficut feræbeftiæ iriratæ deidecmiflæ. Ego nullo moabroganda Icgem oppia cenfeo:uos qd faxitis deos oés fortunate uclÉPort hæc tribuni quoqj plcbis:qfeitercefluros pfeuieratreü pauca i'eadem fmam adiecifïentitü.L.Valerius proganoe L.Valez ab fe pmulgata ita diflêruir.Si priuati tatumodo ad fuadendu dilTuadcdugi id qd a nobis rogaf gpeef rii ora/ firtcnticgo quoqucü faris didu,p utragi pte cxirtimaré:tacitus fuffragia ufa expedanêmmue cüuir gra tio üiflimus coful.M.Portius nóaudontate folü:q tacita faris moméri habuinèrifed ofone ét loga amp;nbsp;aez curata ifedarus fit rogationé nf am incceflc c paucis rcfp0dere:q tamé plura uerba ï cartigadis matrSis: qua 1 roganóc nfa diffuadenda cófumpfir:amp;; qdem ut ï dubio pôeret:utrû id:qd rephenderetimatrox lua fpóte:an nobis audoribus feciflênt:rem defienda nÓ nos i quos iecit magis hoc cóful uerborenus: qua ut re ifimularetcoetiï amp;nbsp;fcditi0es;6ó iterdu fccclTióem muliebrem appelTauinqd matrôæ i publiai nos rogaflcnt:ut legem i fe data p bellij tpibus duris: pace amp;nbsp;florére ac beata rep.abrogetis. Verba maz gna:q rei augendae ca cóquiran£;amp;: hæc amp;nbsp;alia eflê fcio:amp;.M.Car5em orarorem nó folu_graué:fed ïter dû end trueem fcimus oés cü ïgenio fit mirtis:Nâ qd radem noui marroe feccrûnqd freintes î câ ad fe pertinente i' publicüpcefferüt;nüq ante hoc tps i publicoapparuerûtftuas aduerfus rcongies reuoluâ accipe:quotiens id fecerit amp;: qdem femp bono publico.Iâ a pricipio regnâte Romulo cû capitolio a fv binis capro medio i foro fignis collatis dimicarctmône îtercurfu matronal îterades duas pliû fedatu çftfqd regibus exadis cû Coriolano Marrio duce Icgiôes uolfco^ cartra ad quîrû lapidera pofuiflêntj' none id agmen:quo obrutahæc urbs enér:matr5æ auerterûtlt;ia urbe capta a gallis au^:quo ur bs rez demptaé; nempe matrôæ eófenfu oïum i publicü côtulerût:^xîo bello neantiq repetamone amp;cü pc cuniaopusfuinuidua^ipecüixadiuucrürxrariüi'óócüdiiquogïnouiadopcmferenda dubiis rebus accerferenâmatrôæ uniuerfæad mare æfcdæ funtad matrem idæâaccipicndâ/Diffimilcsnnqr; eau/ ’ fe funr:nec mihi caufas æqre ^pofitü eftmihil noui fadu purgarc faris eft.Cære^c qd î rebus ad oés pa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* lt;

titer uiros foeminafq? pertinentibus feciffe eas nemo miratus ertd caufa proprie ad ipfas pertinente mi xamurfecifléfQuidaütfecerunrffupbasmediu(ïïdiusaurcshabemus:ficumdominiferuo^cnonfaz ftidianr pces:nos rogari ab honertis foeminis îdignamur.Venio nûcad idrde quo agitura quo duplex æg^ tonfulis oratio fuit: na amp;nbsp;legé ulla omninoabrogariert ïdignatus:amp; ca præcipue legem : quæ luxuriæ rtooeÿ mulicbns coercendæ caufa lata cérÂ iHa cômunis pro legibus fuis confularis oratio ertÄ hæcaduerz cliqua _ fus luxuriam feueriffimis moribus conueniebatatag? periculum ert:nift quid in utraqi re uani fit:do-cuenmusmequis error uobis effundarur.Ego enim qucadmodum ex iis Iegibus:quæ no in répus aliz quid: fed perpetuæ utiliratis caufa î æternû latæ funnnullam abrogari debere fiteor:nifi quâ aut ufus paortaz toarguinaut ftatus aliqs reipublicæ lutilem fedt:fic quas tempora aliqua defyderarunt legesauortales;

lit fta dfcam:82 téporibusïpfis mutabiles eflè uideo:quæ i pace latae fuht:plæruç bcHu abrogar.quae Ïtt bcllo pax;ot i nauis adminiftrationealia i fccudazalia ï aducrfa tépcflate ufui funt.Hæccü ira natura dk Rinda fint:cx utro tandé genere ea lex cHc uidef:qu5 abrogam us ƒ Quia uctus regia lex fimul rum ipamp; urbe nata:aut qd fecudum é a decéuiris ad ródenda iura crearis ï.xii.tabulis fcripta:fine qua cü maiores noftri nó exiftimauerît decus matronale feruari poflê nobis quoq? uerendu firme cij ea pudoré fanüi/ tatemop foemina^ abrogera us-/ Quis igitur neiciat noua ifta legé eé/Qu.Fabio amp;.T.Sera promo con/ fulibus.xx.annis ante latara /fine qua cü p rot annos matronæ oprirais moribus uixerint:qd tandé:nc abrogara ea effundatur ad luxunæpericu lu é /nam fi ifta lex aur ideo lara cct:u t finirct libidincm ra ulie brera:uercndüforet:neabrogataincitarer.Curfirautélata:ipfura indicauitrps.Annibal ïltalia erat amp;nbsp;uidor ad Canasua Tarentmiara Arposua Capua habcbar:ad urbe Roraa adraoturus exercirü uidebaf defecerant fociunó milites in fupplemérû no focios naualcs ad claflcm tuendamo pecunia i ærario ha/ bebamus:feruiobus arma darcf uta ut pretiu ,p üs bello pfeöo dominis folucreäcmebanCin eadé die pecuniæ frumétu amp;nbsp;cætera:q belli ufus poftulabat:pbéda publicani fe códuüuros ^feflï erat:lèruos ad remu numero excéfu eóftituto cü Ripcdio nro dabamus:au^ amp;nbsp;argetum omnea fenatoribus eius rei initio orro i publicu c6fcrebamus:uiduac amp;nbsp;pupilli pccunias fuas Î ærariû deferebâtxautû crat:quo ne plus auri amp;nbsp;argen fadi:quo ne plus figna argen amp;: æris domi haberemus.Tali répore i luxuria amp;nbsp;orna/ tu matronæ occupatæ erânutad eâcoercendâ lexoppida defyderara fitxû qa Cereris facrificiû lugenti/ bus oibus matronis irermifTum erat:fenatus fîniri kiflum.xxx.diebus iuffit.Cui no apparet miferiaSi inopia ciuiratis:amp; qa omm priuatq^ pecuniæ î ufum publicû uertédæ erantuRâ legem fcripfiflè radia manfuiâ;qdiu câ fenbedæ legis mafiflet/Nâ fi q rdc rpis câ decreuir fenarus:aut populus iuraeî perpe/ mu feruan oportencur pecunias reddimus priuatis/cur publica pfenri pecunia locamus/cur feruuqui milirér:nÔcmûrur/curpriuatin5damusremigcs;ficuttûcdedimus.OésaIiiordîcs:oés hoîcs: muta/ rioné i melioré ftatu rcipu.fenticnad côiuges tâtum noftras pacis amp;nbsp;tranqllitatis publicæ frudus nÔp/ uenietZ Purpura uiri uremur prextati i magiftranbus:î faccidotiis:libcri nfi ptextis purpura tegis uté/ tur:magiftranbus îcolonüs municipnfeg rogæ ptextæ habédæius c:ncc id ut uiui fold habeât târû îfiz gne:fed ét ut cû eo crement mortui:foeminis dutaxat ufum purpura ïterdicemus/amp;’ eu tibi uiro Iiccat purpura! uefte ftragula un matréfamilias tuâ purpureû amiculû habere nÔ fines/amp; equus mus fpecio fius îftrams erinqua uxor ucftira/Sed i purpura:q rcnCabfumirurg^inÖ imuftâ gdé:fed aliq tamé cam tcnaciratis uideo:i auro ucro:î quo prer manus prend nihil irertrimén fit:q malignitas c /præfidiû po/ tius in eo eftad pnnatos amp;ad publicos ufus:ficuti cxpri cftis.Nullâæmulanoné inter fe fingulaÿlt;.:qdo nulla habcrct:ec aicbanar hercule uniuerfis dolor amp;nbsp;idignario é:cd focioß^ lahni nois uxonbus uident ca côceftà ornaméra:q fibiadépra fint:cd îfignes cas eflè auro amp;nbsp;purpuraxû illas uchi p urbé fe pcdibuï fcq:râq î illa^ ciuiranbus nô î fua îperiu fit.Vlrot^ hocaios uulnerarc poftenquid mulicrcula^z cefehs; quas ét parua mouér/Nô mgfarus nec faccrdohamec rriumphi:ncc ifigniamcc dona aur fpolia bcliica his côtigere pofluntimûdiciæ ornatus amp;nbsp;cultus hæc foemina^ ifignia funt:his gaudcnamp;. glorianChdc mundû mulicbrêappcllaucrdr maiores nfi.Quid aliud î luftu q purpura arg; aupi depenut/ qd aliud cû rjuxerurdumut/qd î gratularionibus fupplicariôibufg? nifi excellétiores ornatus adiieidt. Scilicetfî legé oppiâabrogauerinsinÔ ucftri arbimi entdiqd eins uctare uolucntisiqd nûc lex ucranminus fidæ uxores forores ét qbufdâ îmanu erunnuq faims fuis exuif feruirus muliebris:amp; ipfæ libertatémuâ ui duitas amp;nbsp;orbiras facit.-dercftanCIn ufo arbitrio fud ornardiquâî Icgis malut ec:amp; uos î manu amp;nbsp;mtcla nô i feruitio deberis habere eas:amp;l malle pfes uos aur uiros;q domlos dici.Inuidiofis noiba urebafmô cÔful fedihoné muliebré amp;lfcceflionéappellâdo:id.n.piculd emefae^ môté ficut quôdâ irata plebs aut auctind capiat.Paricdû huic ifirm ira n é:qdcuq; uos céfueriris:quo plus poteftis:eo medranus ipio uti Wgfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hæc cd cÔtralcgé proep lege dida eénnaliqro maior frequétia muliciq poftero diefefe î pu/ deberis«

eppiæ blifd eftudinuno^ agmle oes tribunopz ianuas obfcderüt:q collega^ ofoni itercedebannecanteabfti abroga terdnqua remiflä iterceflio a tribunis é:nulla deïde dubitatio fuinqn cés tribus legé abrogarét : annis xx.poftabrogara c:qua lata.M.Portius c5ful pofteagabrogara é oppia lex cxrcplo.xxv.nambus Jongis qua^ qnep focio^ eranad Lunæ portd pfcdus:codc exercitu coucnirc iußö:amp; edido p ora m antima mißbinauibus ois generis côtradis a Luna pficifcés cdixit:ut ad portd Pyrenen fcqreturdde fe frequé ri elaflead hoftes itup^:ptcrucdi liguftmos motes find® gallicd:ad dic:g edixcraticouencrdtade Rho/ dam uctd;amp; pfidid hifpano^ziqd î caftello cranui deieddrab Rhoda feeddo uero Emporias pueruabi Empo/ copiât oes pter focios nauales î terra expofiræ.lâtde Emporiæ duo oppida erar muro diuifa:und græ/ f'æ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ci habebâta Phocea:unde amp;1 mafliliéfes oriddi:a Iteiq hiipanufcd greed oppidum î mareexpofitum to

turn orbé muri minus quadrigetos paflus parcrem habcbat:hifpanis retradior a man rndmilliü paft fuum icircuitu murus eranremum genus romani eoloni ab diuo Cæiare poft deuidos Pôpeii JiberoJ allcdimdc i corpus unum côfufi oés:hifpanis prius poftremo amp;nbsp;græcis i ciuiraté romanâ afeins.Mira/ retur:quis cd cemeret aperro mari ab altéra parteiab altéra hifpanis ta fera amp;nbsp;bellicofa genre ebiedis : q res eos turarctur:difciplina eraneuftos ifirmitatis:quâ irer ualidiores oprime timor côtiner.Parré mu/ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riuerfam îagios egregiemunirahabebât;unaratura mcâregionéportal'pofitaxuiusuclaftîduus eu/

ftos alias ex raagiftratibus crannode pars tertia ciuiû i mu ris excubabanne^ moris tantû aut legis câ: ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed gra:fi hoftis ad portas eflcnt:obferuabât uigilias:amp; drcdibant cura:hifpanum neminem in urbem

‘ rccipicbâtineipfiqdé teraereur^ excedcbâtiad mare patebat oibus cxitus.Porraadhifpano^cppidd

uerra nung nifi freqüétesjpars'terh’a fere:cuiusjpxia nods uigiUæ î mûris fuera^cgrtdiebanfxaexcu? di haïe erancômertio eopi hifpâi îprudétes maris gaudcbâr:mercarigg amp;nbsp;ipfi ca:q externa nauibus lue/ herent :amp; agroßi exigere fruöus uolcbât:huius murui ufus defyderiu:ut hifpana urbs gratcis pareret: fedebatiEratét eo rutiores:qd fub umbra romanæamiciriæ latebât:quâfiGut minoribus uiribus quâ tnafTihefesataparieolebâtfide:tûcquoepcôfuléexercitûçcomiteracbénigneacceperunt.Paucos ibi moratus dies Cato dû exploraret:ubi amp;nbsp;qtæ hoftiûcopiæ ccnt:ut ne mora gdé fegnis eér:oé id tps exer Celtibe tendis militibus côCumpfit.ld erat forte tps anni:ut frumétû î areis haberétuta^ redéproribus uetitis n cum frumétu parare ac Româ dimiffîs:bellij:iquit;fciprum alet:pfedus ab Em pod is agros hoftiû urit:ua bellum ftatq?:oia fuga amp;nbsp;terrore copier.Eode rêporeVeluio decedenti ex ulreriore hifpania eu pfidio fex milhû dato ab Ap.CIaudio ptorc;ccltibcri agmine ingéti ad oppidû lliturgim occurrerût.xx, m illia armatc^i fuiflè Valerius fcribit.xii.millia ex iis cælàioppidû lliturgim receptû:amp; puberes ois îterfedosiidead ca ftra Caronis Heluius peruenir:amp;: quia tuta iam ab hoftibus regio erat:præfidio î ulreriore Hifpaniam remiflo Romain eft profcûusiamp;I ob rem féliciter geftam ouans urbem eft ingreflusiargenri infedi tu lit in ærarium quattuordecimillia pondo feptingentatriginta duo amp;nbsp;fignari bigarcpz xvn.millra.xxiii. amp;nbsp;ofcêfis argéri.exx. millia.cccc.xxxviii.caufa negati triûphi fuit:qd alieno aufpicio amp;nbsp;in aliéna ,puincia pugnaflêuCseterum bicnnio poft redierat;cum prouinda quo^ fucceflôri Minutio tradita annum fe quentem retentus ibi longo fiegraui fuiflèr morboutagi duobus modo menfibus ante Heluius ouans Urbem eft ingreflus: quam fucceflbr dus.Qu, Minutius triumpharet : hic quoç tulit argenti pon/z doj trigintaquattuor millia: odingenta bigatorum. lxxvin.millia:amp;ofeenfis argenti.cc.lxxviii.millia.

In Hifpania iterim côful haud ,pcul Emporiis caftra habebat:eo legati très ad ilergctû regulo Bild Ofea ftagæiiqbus unus filius eius erat:côuenerût:querétes:caftella fuaoppugnari:necfpem ullâeé refiftedi: urbs hî tiifipfidiû romani mififlèntiqnamilha milita fatis céinec hoftcs fi tâta manus uenilTenmâfuros. Ad ca fpaniac confiai moueri qdé fe ueljiicülo co^z uel metu dicerc:fed fibi ncquaq tâtû copias eflè:ut cû magna uis eft hoftiû haud^uJ abfir:cu qua mox fignis collaris dimicâdû fibi î dies expedct:diuidcdo cxcrcitû mwe xe tuto uires poflét.Legati ubi hocaudierûtiflentes ad genua eopfulis prouoluunt :orât;nc fe i rebus ta trepidis deferanquo.n^c repulfos ab romanis iturosfnullos fe focios nihil ufg î terris aliud fpei habef potuifte fe extra fd periculû eéifi decedere fideifi côiurarecû cæterisuoluiflcnt:nullis minisinullis pieu lis femotos fperâtes fatis opis amp;nbsp;auxiln fibij româis ec:id fi nullû fit:fi fibi a côfule negef : deos hoiefqî fe reftes facereûuitos amp;nbsp;coados fe ne cadéiq fagunni paffi funtipariâtur defcduros:amp; eu cæteris porius hifpanis g folos piruros eé:ôi iHo qdé die fie fine refpôfo dimiffi.CÔfulé nodeiq infecura é:anccps cura Cur n3 agitare:noHe dderere fociosinolle minucre excrcitu:qd aut horâ fibi ad dimicâdü:aur î dimicâdo pieu i die po lum afferre poflétiftat fnîa no minucrecopiasmegd iterim hoftes iferâtignominiæ fixais fpép reofté nus dendâ cêfetifacpc uana n ucris marie i bclio ualuinéiôc credété fealiqd auxilii habere:perideat^ habe/ ret ipfi fiducia amp;nbsp;fperâdo at^ audédo feruaeû.Poftero die legaris rdpÔdinqq ucreat me fuas uircs alüs cas cômodâdo minuat:tamc iHopi fe tpis^ac piculi magisiq fui rationé habere:denûciari miiirum parti rettiæ ex oibus cohortibus fubet :ut cybû que i naues iponât:mature coquâtmaucfqi î die tertiû expe/ diri iuffinduos ex legaris Biliftagi arç ilergetibus nûciare ea iubet:filiû reguli comiter habédo amp;nbsp;muz renbus apud fe rctincr.Lcgan nô ante ofeduquâ îpofitos î naues milites uideruntiid p haud dubio iâ nunciâtes nô fuos modoiled ét hoftes fama româi auxilii aduétantis ipleuerûr.CÔful ubi fatis cd i fpé fuitioftétatû circuocari ex nauibus milites iubenipfecû iâ id tps anniappeterenquo geri res poflent: ca ftra hyberna miOe palTuû ab Emporiis pofuit:ide poccafiôes nûc hac parte nûc illa modico pfidioca/ fins relido pdatû milites î hoftiû agros educebarmode ferme ^fieifcebanfiut amp;nbsp;qlogifUmc a caftrisp ecdererÄ iopinâtes opprimerér:amp; exercebatea tes nouos milites: amp;nbsp;hoftiû magna uix excipiebatur: uec iâ egredi extra muniméta caftello^ audebât.Vbi fatis admodû amp;nbsp;fuo^z amp;nbsp;hoftiû aios c cxptus:c5/ uocari tribunos pfedofç amp;nbsp;eqtes oés amp;nbsp;céruriôes lufTir.Tcpusnnqtiqd fæpe opraftis:uenir:quo uobis poteftas fieret uirtutc ueftrâoftcdcdi:adhucpdonû magis:qbellanriù militaftis more:nunc iufta pu' gna hoftes cû hoftibus coferatis manusmô agros ide populariifed urbiû opes haurire licebit.Patrcs no un cû i Hifpania carthaginéfiû amp;nbsp;ipatores ibi amp;nbsp;exercitus ecntnpfi nullû iperaroré : nullos î ea milites habcrctitamc addere hoc î faedere uoluerût:ut îperii fui iberus fluuius cét finismunc cû duo ptores:cü çôfuheû très exercitus româi Hifpania obcincât:5d carthaginéfiû iâppe.x.annis nemo i his puidis fit: impiû nobis citra ibe^ amifTum c:hoc armis amp;nbsp;uirtutc recupctis:oporter:amp; narioné rebellanté magis temere:q côftanter bellanté:iugû:quo feexuit:acdpe rurfus cogatis.ln hûc modû maxime adhortatus ptonunciat fe node ad caftra hoftiû dudu5^:i^a ad corpora curâda dimiffimode media : cum aufpicio operâ dediflêt:pfedus:ut locû:qué uellet:priufq hoftcs fcnrirenr:caperet:prcr caftra hoftiû drcûducir:

amp; prima luce acie îftruda fub ipfum uallû très cohortes mittir.Mirâtes barbari a tergo apparuifle roz . ^ — manu difeurrereipfi adarmaiiterimcôful apud fuos.Nufqmifi îuirtutc fpes é milites:iqt:ôrego feduz Att.Ca lo:ne cct:fcci;itcr caftra noftra Si nos medii hoftes:amp; ab tergo hoftiû ager c:qâ pulcherrimû idé tutiflî mum é:î uirtutc fpem pofitâ habere.Sub hæc cohortes recipi iubct:ut barbaros fimulatiôe fugæ edu/ ftrarage ceret;id qdcrediderat:euenit;ptimuiflè amp;nbsp;cedere rati româos porta crûpût:amp;qtû iter caftra fua:amp; holt;' ^^ ftium aciem rclidûerat Ioci:armatis côplent:dû trépidât acieîftruenda conlùl iam paratis ordinatifç omnibus incôpofitos aggreditur:eqtes prios ab utroœ cornu in pugnâ educitifcd in dextero extern plo pulamp;ccdétcf^ crepidi enâ pediti terror îtqlece.Quod ubi uidit cÔ^;duas cohortes ddedas ab dexte/

ro latere hoftiu circuduci iübct:amp; ab tergo ad eos tcderet;priufq concurrerct peditu aciesus terror obz iedus hofti ré metu lomano^ egturn inclinata aequit:tamé adeo turban erat dexteræ alæ:cgtes : pediz tefgj:ut quofda cóful manu ipfe rephéderit ucrteritç i hofté:amp; qdiu miflilibus pugnatü é : anceps pu/ gnaeranamp;ïâ ab dexrera parte:unde terror amp;nbsp;fuga coeperat:xgre romans refiftebana fimftro cornu amp;nbsp;ab fronte urgebanf barbari:amp;cohorres ab tergo inftanres pauidæ refpiciebat;amp;: emiflls foli ferreis fala ricif® gladios ftnnxerijt:tij uelut redintegrara é pugna:nó cefi idibus ,pcul ex improuifo uulneraban/ tur^dpedecollatorotafuirtuteacuiribusfpeserar.Feflbsiafuoscófulexfedaaciefubfidiariis cohor tibus in pugna indudis accédit:noua acres fadantegri recennbus rælis farigatos adorn hoftes prim uni acri i'petu ucIut cunco;pculerunt:dcïde diflipatos in fuga auertcrütxffufos p agros curfu reperebantur. Vbi oia fuga copiera uidit Cato:ipfe ad fedam legioncm :q in pfidio pofita erat:reuchitur: amp;nbsp;figna prat fe fern:plenog; gradu ad caftra hoftiu oppugnanda fuccedere iubet:figs extra ordine auidus^curnt:^ ipfe ïter egtes fparo pcunt;amp; tribunos cetunoneigi caftigare iubet.Ia caftra oppugnabâtnrdàxifg amp;nbsp;fu ciibus amp;nbsp;01 genere taclo^z fumouebanf a uallo romai:ubi recens admora legio cft:tü amp;nbsp;oppugnannbus aius creuit:amp; infenfius hoftes^ uallo pugnabant.Conful oïa oculis pluftrat:ut q minima ui refiftif:ea parte irrûpat:ad finiftrâporta infreqntes uidet:eo fcdæ legionis principes haftatofœ l'ducit.Non fufti/ nuit impetum eo^i ftatio:q portât appofita crat:amp;: cæteri pofteag intra uallum hoftes uidét:ipfi caftris exuris figna armag? abiiciuntxaeduntur in portis fuometipfi agmine îarto hatrentes: fecundani terga Barba/ hoftium cæduntxæteri caftra diripiût.Valerius Antiäs fupra.xl.millia hoftiu cæfa eo die fenbit. Cato rorum ipfe baud fane detredator laudû fua^t multos cæfos ait:numerû non fcribit.Nihil deinde a uidoria cef cedes fatûxiJ receptui figno dato fuos fpoliis honuftos in caftra reduxiflêt:pauas horis nodis ad qetem da/ tisad pdandum îagros duxit.EffufiUs ut fparfis hoftibus fuga pdati funt:q res nÔ minus g pugna pri/ -s; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dieaduerfa cmporiranoshifpanosaccolafg eorü in deditioné côpulit;muln amp;: aliaru ciuitatum.g Ëm

porias pfugerât:dediderüt fc:quos ois appellatos benigne domos dimifit. Confeftim ide caftra mouif amp;nbsp;qcungj incedebatagmenjegati dedentium ciuitatesfuas occurrebant:ód cum Tarraconem uenit: iS omnis cis iberum Hifpania pdomita crancaptiuiep amp;nbsp;romani amp;nbsp;fodum ac latini nominis uariis cafi/ bus î Hifpania oppfti domu confulis a barbaris rcducebantur.Fama deinde uulgaf : cófulé i Turdeta/ niam exercitum dudui ù;amp; ad deuios montanos^feduru ét falfo platum é. Ad hunc uanu amp;nbsp;fine au/ dore ullo rumorem bergiftanoru ciuitates feptem:amp; aliquot caftella defeceruntxos dedudo cxercini compulfos ne memorando plio in poteftaté redegit.Haudita multo poft idem regreflb Tarraconé có quot;nbsp;fulé:prius quam inde quog^cederet:defeceruntJteru fubadi:fcd noneadem uenia uidis fuit:fub co/ rona ueniere omncs:ne fæpius pacem follicitarent.lnterim Publius Manlius ptor exerdtu uetere a.Q» Minutioxui fuccefleratacccpto:adiundo amp;nbsp;a.P.Claudio Neroneex ulteriore Hifpania uetere ité exet citu in Turdetania pfidfeif.Omniu hifpanona maxieimbelles habenf: turdetani:fræti tarnen multi/ tudmefua obuiaieruntagmini romano;Equcs imiflus turbauit extéploacicseorum: pedcftre pliurn nullius fermecertaminisfuit:milites ueteres pin hoftiu bellij hauddubiâpugnam feeerût.Nec tarne ea pugna debellatu eft«x«millia celtiberum mercede turduli conducunt:alicnilç armis parabant bellui Conml interim rebellione bergiftanorü idus cæteras quog ciuitates rarus p occafioné idem faduras: arma omnibus cis iberü hifpanis adcmit:qua rem adeo ægre paffimt multi mortem fibimetipfis eófd fcerent:ferox gens nulla uitâ rati fine armis elTc.Qd ubi confuli nunciatu é:fenatores oium duiratu ad AtChi/ feuocari lufliriarg iis.No noftra:ingt:magis S ufa refert uos no rebellare:figdem in maiore hifpano^ fpanoß^ malo g exerdtus romai labore femp adhucfadu é:id ut nefiat:uno modo cauendum arbitrer pofle:ß ferotia effedum erit:ne poffitis rebellare:uolo id gmolliflima uia confeg:uos quog in ea re confilio me adiu/ uare:nullum libentius fequang qd uofmetipfi attuleritis.Taccntibus fparium fe ad deliberandum die rum paucorum daredixitxum reUocati fedo quog cófilio tacuiflènt:uno die muris omnium dirutis ad eos:g nondum parebanrppfedus ut in qq? regionem uenerar:omnes; g drcûincolebant:populos in deditioné accepit.Segeftiâ rantû grauem arg opulenra ejuitaré uincis amp;nbsp;pluteis ccpir«Eo maioré habe^ P , batdifficultatéinfubigédishoftibus:ggprimiucnerâtiHifpaniâ:qdadillostædioîpii carthagméfio Exeplu j^ifpai deficiebat: huic ex ufurpata libertate ï feruituté uelut aflèrédi erat.Et ita mota oia accepinut alu ipato/ j^ armis eént:alii obfidióe ad defedioné cogerenf :ncc nifi i tpe fubuécu fbret:ultra fuftétaturi fuerint. riæ uir/ nbsp;nbsp;nbsp;j cofulc ea uis al arg ïgenn fuit:ut oia maxia minimag p fe adirenatg ageret:nec cogitarer modo

tuns m imparetgiiq i ré cént:fed plxrag ipfe trâfigerer:nec i quéq oium grauius leueriufg q i femetipfum im catone pg^ü exerccret:parfim0ia 6C uigilus amp;nbsp;iaboreeu ultimis militu certaret:nec geg in exercit u fuo pcipui pter honoré atg ipiu haberet.Öiffïdlius bellu i Turdetania ptori româo.P.Mâîio celtiberi mercede eX citi ab hoftibadicut ate didu é:fadebat:itag eo cóful accerfitus Ifis ptoris legióes duxit. Vbi eo uenit:c^ ftra feparati celtiberi ÔC turdetani habebât:cû turdetais extéplo leuia plia icurfantes ftatióes eo^ roma faciebat:fèmpg uidores ex guis temerecœpto certamie abibat.Ad eeltiberos icolloqu tribuos mihtu ire cófukatg lis triü códicionü eledioné ferre iubet:primâfi trâfiread româos uelît:amp; duplex ftipédi« accipe:g qru a turderâis pepigiflênt:alterâ:fi domos abire publica fide accepta nihil eâ ré noxiæ futura: quod hoftibus fe romano^ iuxiflênt:tertiâ:fi urig bellû placeat:dié locûg c0ftituât:ubi fecû armis de/ cernât. A celriberis dies ad côfultâdu pcnraxôciliû Imixris turderâis him magno eu tumultuxo minus decerni gcq potuit:cû icertû bellû an pax eu celribis eétxômeatus ni had fecus g i pace ex agris caftellifg hoftiu cornai porta bâcideide fæpe muiméta eo^ uelut coipado comecuo puaris rducits mgredientes«

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fgz

ConfuI ubihoftes ad pugna dfeerf neqd:pnmij ƒ datu fub fignis aliquot expeditas cohortes Iagm ire/ græ regiôis ducindeïde audiro Secûtiæ ccltibcru ois faremas ipcdimérag? rclida eo pgir ducere ad opz pugnadiuPoftcag nulla mouétur rc:pfoluro fhpcdio nó fuis modo:fcd erptoris milmbusirdidoq? oï exeratu i caftns pronsapfe dï fepré cohombus ad ibc^é regreflus.Ea ta exigua manu oppida aliquot cepit:defecercad eu fedetani:auxetani:fuefiêtani.Lacetanos deuia amp;nbsp;filuefttagéré cü i'fira fcntascorine/ bar ï armis:tij cofcictia du cóful exerenuf^ turdulo bello é occupatus depopuIaroK fubiris icurfiomba foab%kif ad oppidu cogz oppagnadu colül ducit nó romanas modo cohortcs:led Ói luucrurc ér me rito ïfen(o94 ns focio^.Oppidü longu ialtirudiné haudq^ rantudé patens habebat:quadringéros inde ferme paffus eóftituit fignaabidé köajd cohortiu ftatione reliques peepit usine ft' ex eo loco ante moz üerériqua ipfe ad eos ueniflèricætcras copias ad ultenorc parté urbis circüducitimaximü ex oibus auxi bis nume^i fueflétanæ iuuétutis habebancos ad mu^ oppugnadu fubire lubct. (Quorum ubi arma fP gnaq? lacerani cognouere:memorcs qua fepe i agro eo^ ïpunepfultanêntiquorics ipfos fignis collatis tudilïènt:fuga(lêntq?;patefada répété porta uniucrfi icos eruput.Vixclamoré copi nedu ipetu fueßeta ni tulere:qd poftcaq futup^:ur ratus eratxóful fieri ét uidit:equo citato fubter mu^ hoftium ad cohor tes aduehif .atgp cas arreptas effufis oibus ad fequédos fucflètanos:q filénu ac folitudo erara urbe ducit priufcy oia ccpit;qua fe recipent lacetaniimox ipfos nihil prerarma habétes i deditioné acccpir.Confez Lacera'' ftim ideuidorad Rhegiüducit Caftrumireceptaculd id maxiepdonûcrat:amp;inde icurficnes in agros norum pacatos ^uiciæ eius fiebäntraffudit ide ad confulé priceps uergeftanusÄ purgarc fe ac populates CŒ' oppidu pirmon eé imanu ipfis répu.pdoncs receptos totü fuæ poteftaris id Caftrum fccÜlt.CöfuI eu domum capitur tcdireicSfida aliquapbabili cur abfuißer caaufliticti fe muros fubifleccrncreratétofg; pdoncs ad tuen da mœnia ecina un cû fuæ fadionis hoibns meminifienr arcé occupare:ld uti pceperar;fadû:rcpére an ceps terror hic muros abfcédentibus romanisallinc arce capta barbares circunuafit.Huius potius loti conful eos:q arcé tenuerât:Iiberos eé cû cognatis fuaep habere iuflînuergeftanos cæterofep quæftori:ut Uænderetûpjuinde prædonibus fuppliciu fumpfir.Pacaraprouiqa uedigalia magna iftiruitex ferra/ riis argétariifç:gbus ai inditutis locupletiôr i dies æuîcia fuit.Ob has res geftas fupplicarioné i triduü patres decreuerut.^dé æftate alter cóful Valerius Flaccus i Gallia cü boio^ manu pp litanam filua fi gnis collatis fecudo pim conflixitiodomillia galloÿ^ cæfa tradûtuncæteri omnes i uicos fuos atep agrof dilapfi.Conful reliquü æftatis circa padu Placcntiæ amp;; Cremonæ exert irum habuinreditnirqi: quæ in iis oppipis bello diruta fuerant.Cû hic Ratus re^ in Italia Hifpaniagr eßer.T.Quinus i Gra cia ita by/ bernis adisiutexceptis ætolis:qbus ncc pro fpe uidoriæ præmia côtigerâtinec diu qcs placcre poterat: üniuerfa Græcia fimul pacis libertatif^ ptiuens bonis egregie flatu fuo gauderennee magis i bello uir turé romani ducis:qua i uidoria téperacia iuRicia^amp; moderarioné miraret :fcnacufcÔfuItû:quo belld aduerfus Nabin lacedæmoniûdecretû eranatTerf.Quo ledo Quitius côuennj Corirhum oium focia turn ciuitatû legatmnibus in dié certam edicit:ad qua ubi Requêtes undity pricipes couencrunt ; ita ut in ca ne ætoh quidé abeflènt:tali oratióe é ufus.Bcllü aduerfus Philippu no magis cómuni aio cófilio^ romaniamp;rgraecigeßerunqua utney fuas caufas belli habuerununa amp;: romanos amiciria nuc Cartha/ ?lincfcs holtes eoru iuuando:nüc hic foeiis noRns oppugnadis uiolauerat:amp; i uos talis fuit;ut uobis ét:

i noRrani obliuifceremur iniuriarûiucRræ iniuriæ fans digna câ belli fuerit.HodicrnacÔfultatio tota ex uobis pédct:refero.n.ad uos utrü Argos:ficut fcitis ipfi ab Nabideoccupatos pari uelitis fub ditione eius écran æquum céfeatis nobiliflîmâ uetuRiRîmaep ciuitaté in media Græcia fitam repeti in Iiberta/ tem :amp;eodé natu quo cæteras urbes Pelopônfi ôôGræctæ cc.Hæc confulratio:ut uidcris:tota de re pti/ Rente ad uos é:romanos nihil côringitmifi quatenus libertatis Græciæunius ciuitatis feruitus nô pic/ nam nec integram gloriam cé finincætepi fi uos ncc cura eius ciuiraris:nec excplû:nec piculum mouct: ne ferpat latius contagio eiûs mahmos æqui bonigi facim us:de hac re uos cÔfuIo:Raturus eo quod plu tes cefucritis.Poft orationé romani impatoris peéleri alio^ fnîæ coeptæ funt.Cû legatus athenicfiuiq' turn poterangratiisagédis romanos: in Græcia mérita extuliflêt: iploratosauxiliû aduerfus Philippû tullidc opc:nô rogatos ultro aduerfus tvrânû Nabinafferreauxiliûûdignatufç cét hæc tara mérita fer bombus tamé aliquot carpi futura Cd’umniantiûidi fateri putius pteritorû gratia deberét:apparcbac incéfos ætolos.lgitur Alexanderprinceps gétis inuedis primum inathenienfes.qui libcrratis quonda dûtes Ä audores afientationis propriæ gratia commune caufam proderent;quæflus deinde ê achæos Philippi quondam militcsiponr emum ab inclinata fortuna eius rranfiugas:amp; Corinthum recepißc: amp;id agere ut Argos habeaht:ætolos primos hofles Philippi femper fôcios romanorum pados i fœ/ dere fuas urbes agrofep fore dcuido Philippo fraudari Echineo amp;nbsp;Pharialo:infimulauit fraudis roma nös:qd uano tituTo libertatis oflentato Cbalei dem amp;nbsp;Demetriadem præfidiis rcnerent:q Philippo cû/ dann deducere indepræfidia obiieere femper foliti funernungua donee Demetrias Chaleifq? amp;nbsp;Con*/ thus tcnerentur.'Iibera Græcia fore.Poflremo q remanendi i Græcia retinédigp exercitus AijosÄ Na bin caufam facerenudeportarent legiogcs i ltaliâ:ærolis polhcen aut códicione amp;nbsp;uolürate ma Nabin

præhdiu Argis dcdudu^:autuiatq? armis coaduros i ptatecófentiétis Græciæ cc.Hacuani loquétia primü Ariflhenum prætoré achæorû excitauit.Ne iflud:inqt:luppitcr Opt.Max.finat.lunoqp rcgina: cuius in tutela Argi funt:ut illaciuitas inter tyrannum lacedæmoniû amp;nbsp;larroncs ætolos præmium fit pöfita in eo dilcriminemt mifcrius a nobis recipiatur:quam ab illo capta cfl.Mare interiedum ab iflis prædonibus non tuetur nos«T.Quinti«qd fi i media Pelopónefo arcé fibi fecerintifutu^c nobis elV lü

guam tantu græco^habetfîcutfpeciéhoîum:moribus rinbufg? cffctatioribus:qulli baibari îmanes belluæ uiuunt.Itag? uos rogamus romannut amp;nbsp;ab Nabide argos rccupctisÂ ita res Graeciæ côftitua/ tis:ut a latrocmio quo^ ærolojz fatis pacata hæc relmqtis.Româus côful cûâis und]ç îcrcpâtibaæro*' los rcfpôfu^ fe fuiife ns dixit:nifi ita l'fenfos ois î eos uiderct:ut lcdâdi porius:q irntâdi cént: côtentum itag; opiniÔe ea:quæ de romanis aefolifq? cét:referrefe dixit:qd de Nabidis bcllo placerct: nifi redderet achæis Argos.Cum oés bellû decreuiflènt:auxïlia:ut^ uiribus fuis quogs ciuitatcs mitrerérx hortarus ad ætolos legatos et mifit:magis ut nudaret aîos:id qd cuenit:quâ fpe îpetran poflè:tribunis milnû ut excrcitü ab Hellacia acccrfcrct:ipauit.Pcr eofdé dies amp;: Antiochi Icgatis de focictate agétibus rcfpôdit; nihil feabfcntibus.x,lcgatis fniæ habcrc.Româ cûdû ad fenatû lis eflê: ipfc copias cdudlas ab Hellacia ducere Argos pginato! ci circa Cleonas Arifthenus ptor acbæo^ cû.x.millibus achæo^ militibus cc^^ curnt:amp;haud ^cul ide iüdis exercitibus pofuci ûr caftra.Poftero die îcâpü argiuc^ defccderût:amp;: qt/ tuor feremilliaab Argis locû caftris capiût.Praefedtus pfidio laconû Pj/thagoras gener idem tyrâni Si uxoris eius fr3ter:q fub aduétû romano^ amp;nbsp;utraf^ arces:nâduas habet Argi:^ loca alia:q opportuna aut fupeda erât:uandis pfidiis firmauit:led îter ageda hæc pauoré iniedü aduétu romano5^ diflimula Demo-' te haudqq porcratÄ ad externû terroré freftia et feditio acceffir. Démodés erat argiuus adolefcés ma dis argi ions ai:quâcofilinq prio iurciurâdo îtcrpofito de pfidio cxpcllédo cû idoncis collocutus:du uires adiP ui amp;nbsp;fox cere côiuratiôi ftuoctucaunor fideianimator fuit:colloquété eu cû fuis fatclles a pfedo miffus cû ac/ ciorum cerferet:fcnfit:^ditû cÔfiliûeé:hortatufgî c5iuratos:qaderât:ut potius:quâextorti morercf:arma fcciî cades capcrét:atç ita cûpaucis îfo^ ireogit clamirâs:ut q uluâ r^.uelléuaudoré amp;nbsp;duce fe libertatis feqré^ haud fane mouit quéœqa nihil ufq fpci^pîqua nedû fatis firmipfidn ccrnebât.Hac uociferâté cû la/ cedamôii circûuérû eu fuis îrcrfcccrût:côpi ahéfideide qdâ;amp;: alii ex iis occifi plurcs:pauci î cuRodiam coniedi^xia node funibus p mu^zdemiiîî ad româos trâfFugerûr.Quîtius affirmânba iis: fi ad porta romaus exercitus fuifTct.-nÔ fine effedu motû illû futu^ fuiflê fippius cadra admouerenf :nÔ geturos: argiuos:mifitexpe4iros egrcsipeditcfqnq circa Cylarabin:gymnafiûid émîus trecétos paflus ab uibcî cû erûpétibus a porta lacedamonüs pliû cÔmiferûr:atg? cos haud magno certamie côpuleiunc î urbe amp;nbsp;cadra eo ipfo loco:ubi pugnatû erat:îpator romanus pofuit.Dié unû îfpeculis fuit:fiqd noui motus onref.-podeag oppflàm meru ciuitarc uidir:aduocat côciliû deoppugnâdis Argis.Oium pn'cipû Gra ciæ pter Aridhenû eadé fnîa crat:cû câ belli nô alia cét îde potiflîmû ordiédi belli.Quino id neqg place bat:ied Aridhenû côtraoium côfenfum diflêrérécû haud dubia approbanôcaudiuir:amp; ipfeadiccit cû pro argiuis aduerfus tyrânû bellû fufeeptû finqd mi'us côucnics eé qua omiflb hode Argos oppugna/ riffe ucro caput belli Lacedæmonc amp;nbsp;tyrânû petiru^z:^ dimiflô côcilio frumétatû expediras cohort^ mifinqdmaturicratcircadcmeflum amp;nbsp;côucdûé:uiridenehodes moxhaberétprotritû ÔC corruptu: cadra deinde mouit:amp;: parthenio monte fupato pter Tcgeâ tertio die ad Carrhias pofuircadra:ibi pri'' ufg hodiû îtraretagrû:fociopzauxiliacxpcdauit:ucncruntmacedoncsa Philippo duomillia amp;.dcc.6i , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;theflâlojz cqtes qdn'gctnneciâ auxilia:quopz affatim erat;fed cômeatus finitimis urbibus iperan mora

Leucata banf romanü:naualas quoep magnæ copiæ côucnicbât:iâab Lcucade.L.Quîtius cû.xl.nauibus uene/ legédû rat:iâ rhodiæ.x,amp; odo tede naucs:iâ Eumenes rcx circa Cycladas ifulas erat cû.x.tedis nauibus triglta due leu lembis mixtifqi aliis minons formæ nauibus:ipfogz quo^laccdæmoniopzcxules pmultityranorunt cadia iniuria pulfi fpe recupandæ patriæ î cadra romana côuenerût:multi âte crât iâ p aliquot ætatcsiex quo hæc pe-' tyrâni tenèbât Laccefemone alii ab aliis expulfi:priccps erat exulû Agefiopolis:cuius iuregentis regnû nlfula il Lacedæmonie erat pulfusïfans ab Lycurgo ryrâno podmorte Clcomenis:g prius tyrânus Lacedemo ludpro n*f fuit.Cûterramarigj tâtû bellûcircû(tarertyrânû:amp;^penullafpes ecr:uircsfuas hodiûgi ædimâ' monte t’^nÔ ramé omifit:bellu:fcd a Creta mille dcledos iuuétutis eo^z exciuit:cû mille lâhabcrctiöc rnamil'* riû leu/ ^’a mercaennariopz militû.x.millia populariûcûcadellanisagrcdibus î armis habuit:amp; fofiâ uallog= ut cas ue/ ^m cômuniuir:amp; ncqd îtedini motus oriref:mctu amp;nbsp;acerbitate poena^z tenebat aîos:quoniâutfaluu ro oppi ucllct tyrânû:fperare nô porcrat:cû fufpcdos quofdâciuiûhabcret:cdudis oîbus î câpücopiis : pofitô dum armis :ad côcionê uocari iubet laccdæmoniosiatgr eojz côcioni fatellires armatos circûdedit:0' pauca p fatus cur fibi oîa timéri cauctigi ignofeédû î rali tpe foret:^ ipfo» referre fiquos fufpcdos datus pfens re^ faceret:phiberi potius ncgd moliri poflînt: quâ puniri monétcs.Itaç quofdâ fe î cudodia habitu/ Atf.Na ftim :donec ea:q îdat:tépedas ptereanhodibus rcpulfis:a qbus fi modopditio îtedina fatis cauet : mi/ bidis nbsp;nbsp;nus piculi eé:cxréplo eos emiflu^zifub hæc citai i noia odogita ferme prîcipû iuuétutis iuflît : atgi eos;

crudeli nt qfq? ad nomé refpôderat:î cudodiâ tradidif;node l'feqnti oés îtcrfedi.Ilotajzdeideqdâ:ii funtiâIdc tatem antiqtiis cadellani agrede gcnus:trâ(Tugere uoluiflè iTimulati per oés uicos fubuerberibus adi necant hoc terrore obdupuerât multitudinis aîab oi conaru nouo^cÔfilio^Jntra munitiones copias cona ncbar:nec paré fc ratus fi dimicarcacie ucllet:amp; urbé relîquere tâfufpedis amp;nbsp;îcertis oîum aïs metues» Quitius fatis iâoîbus paratispfedus ab datiuis die poderoad fellas fup eurorâfluuiû puenit: quo îlo co Antigonus macedonû rcx cum Clcomene laccdæmonio^ tyrânofignis collatis dimicaffi diccbau inde cûaudiflérafcéfum difficilis Siartæ uiæ eé:breuipmôtis circuitû pmiflis:qmunirétuiâlato fans amp;nbsp;patéti limite ad eurorâamné fub ipfisppe fluétem moenibus puenit.Vbi cadra moetâtes romanos» Quîtiûç ipfum cû eqtibus atgi expeditis pgredum auxiliis tyrâni adorti îgété terroré ac tumultû cô/ iccerût nihil taie expcdâcis:qa nemo iis obuius toto itinere fuerat:ac uelut pacato agro trâfierât. Aliq' diu peditibus eqtcs:eqtibus pedites uoeâtibus cû ife cui^ minimû fiducie eét:trepidatû grande fignâ

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ i ej

^ibnö fuperuenerüt:amp; cu primi agmims cohortes îdudæ i phû enènteq mÔ terrori fucrâtitrepidâtes î urbécÔpulfi funt.Romanicû ran tu a muro receflifîêntrut extra lâûræiieflentzacie direda paulifper fteterunt : pofteaq nemohoftiûcÔtraexibanredierûtîcaftra.Pofterodie Quinhus^pe fluium pter Urbé fub ipfas mænali môris radices:cû ducerercopias îftrudas:pgit;primæ Icgionariæ cohortes ibât: leuis armaturaamp;egtesagmencogebât.Nabisîtramu^îftrudospararofgrfub fignis habebat mercé Vide ne nanos militcsu gbus oîs üducia erar:utabtergo hofté aggredere€’:poftcag extreme agmé pteriit:nî ab circûdu oppidoeodc:quo pridieeruperant tumultu;pluribus fimul locis crumpunt.Ap.Claudius agmécoge/ ccrcfît bat:qui ad id quod futurum erat : ne inopinate acciderct:pparatis fuo^ ais figna extcmplo conuertit: legédü toturngj in hoftem agmé circuegimtaqi uelut rcdæ acies cocurriHenrauftû aliquâdiu plium fuit:tan/ qa pgit dem Nabilis milites i fugam inclinauerunquæ minus trépida fuiflèt : ni achæiloco^ prudentes inftu iequir tiflêntuiamp;cædes ingérés eddideruntÄ difperfos paflim mga pîæiofj armisexuerunt Quirius ^pe G/tche Amyclaspofuitcaftraïundecûpopulatusoiacircuniedaurbifrequentisôiamœniagri loca eét:nullo urn iam hoftiu portaexcedéte mouit caftra ad fluméaranta:inde uallum taygeto fubieda agrofgr ad mare pertinenteseuaftat.Eodemtpc.L«Quintius maritimæoræoppida partim uoluntare:prim metuaut ui'recipit:certior deinde fadus Gytrheum oppidü omm maritima^e rc^ lacædemoniis rcceptaculü eé nee procul a mari caftra romana abeflè oibus id copiis aggredi c5ftituit:crat co tpe ualida urbs amp;nbsp;m uk titudie cium icolarumgp:amp; oi bellico apparatu ïftruda.ln tpe Quitio ré haud facilé aggrediéti rcx Eu menes di daflis rhodioßd fuperuenerur:in^ens muititudo naualium focio^ e tribus cocitara clafllbus itra paucos dies oîa:quæ ad oppugnarione urbis terra mariqt munitæ faciéda opera erat effecir.Ia teftu dinibus admotis murusfubruebadiaarictibaquatiebadita^unacrebrisidibus euerfa é turns qdm circa murierat:cafu eins ,pftratum;amp; romani fimula portu:undcaditus planiorerar:ur difcederét ab apertiore loco hoftes:fim ul p patefadü ruina iter irrupe conafmee multü abfuit:gn:q itéderât pénétra rét fed tardauir ïpetüéo^i fpes obieda dedédae urbis:mox deïde eadé turbata.Dexagqrides amp;nbsp;GorgO'' pas pariîpioperâturbi.DexagoridcsmifcratadIcgatû romand traditurus urbé:amp; cu ad earn rérpsK ratio cóueniiK;t:a Gorgopa editor ïterficitur: inrériufep ab uno uibs defendebaf:amp; dificilior fada op pugnatioerat:ni.T.Quïtius cu quattuormillibus deledo^ militü fuperueniner:iis cd fupercilio haud ^cul diftatis turnuli ab urbe inftruda acié oftendiflet ex altera parte.L.Quintius ab opibus fuis terra matig? iftaret: td uera defperatio Gorgopa quogi cogit id cÔfilii:qd î altero morte inmcaucraticape amp;nbsp;padus ut abducere ïde milires:quos pfidii ca hébat:licerct tradidit Quitio urbé. Pnufq Gitthed trade/ ref.Pythagoras pfeda Argis f lidus:tradira cuftodia urbisTimocrati pellcnéfi cd m ille mercénariis mi lihbus ÔC duobus millibus argiuo^Laeædemonéad Nabin ucnit.Nabis ficut prio aduétu româæ daf Argia fis Öi traditione oppidoi?z marirîæ oræ côterritus erat:fic pua fpe cd aeqeuiflèr. Gytreho abfuis reten/ nabidis to:pofteag id quogt traditd romanis audiuit eé:cum ab terra oibus circa hoftibus nihil fpci eét: amari pfidio quog? toto fe irerclufum:tdc cedendu fortunæ ratus caducearoré primd in caftra mifitad exploradd:fi reliqu/ paterenf legatos ad fe mitti:qua ipetrata re Pythagoras ad iperatoré uenit nullis aliis madatis: q ut tyz untur lino colloqcd iperatof liceret.CöciIio cÓuocatq cd oés dadu colloquid céfuiflcnt:dies loeufq? eóftituif in mediae regiôis tumulos:modicis copiis fequétibus cd uenifTcnt.relidis ibi i ftatióe cofpeda utring? cohortibus.Nabis cddelediseuftodibus corpis;Quintius cdfratre amp;nbsp;Eumene regcÄ Sofila rhodio: amp;Ariftheno achæo^ptore tribunifç militd paucis defcédit.lbipmiflb ut feu dfeere prius:feù audire mallecita eoepit tyranus.Si ipfe p me Quinti uofg?:qadeftis;cam cxcogitare:cur mihi autindixiflètis: bellü;aut iferretis:poflèm:tacitus euétd fortunæ meæexpcdaflëm:ndc iperareaio nequco;qn: priufq perirem:cur periturus eflèmifciréiSe Hercuïefi tales eflêris:Qcs cécarthaginenfes fama eft;apud quos nihil focietatis fides fandi héret:in me quog? uobis:gd facercristminus penfi eé no mirarermde uos cd intueor romanos eé:g rc^ diuma^i fœdera numanardg? fidé focialé fandiffimahabeatisxd me ipfe re fpexi ed eflèfpero:cui amp;: publice ficut cætens lacedæmôüs uobifed ueruftiffimd foedus fitÄ meo noie priuatimamicitiaacfocietasnup Philippi bello renouata.At.n.ego uiolaui:amp;: euerti:qdargiuope ciui Nabk tatem teneo:quo mó hoc tuear?re an tpef res mihi duplicé defenfioné pbet:na 8i ipfis uoeâtibus amp;nbsp;tra dis ofo dentibus urbé ca accepi:nó occupaui:ólt;: accept urbé:cd Philippi partid nó in ueftra focierate eét: tps adt ad Qui me liberartqdcd Argos haberé:focietas mihi uobifed couenittut uobis mitteré ad belld auxilia: nó ut tium Argis pfidid deducerem:pepigiftis:at hercle i ea cotroucrfiaiq deArgis eft;fupior fum amp;nbsp;egtate rci:qd nóueftra urbé:fed hoftid:qd'uolenté no ui coada acecpiÄ ueftra cófeflione qd'in côditiôibus focieta fis mihiArgos religftis:cæte^ nomé tyrani amp;nbsp;fada pmunt:qd feruos ad liberraté uoco:qdquot; i agros ino pem plebédeduco de noie hoc refpôdere poftunume qlifcdg? fum:ed eé:q fui:cd tu ipe mecd.T.Quiti focietaté pepigifti:tum me regéappcllan auobis memini:nuc tyrand uocari uideouragt fi ego nomen ïperii muraftem meæ îcôftantiæ:cd uos mutetis:uobis ueftræ reddéda ratio é.Quod ad multitudine feruis liberadis 3uda:amp; egétibus diuifum agrd attinctipoITum qdé amp;nbsp;i hoe me iure tpis turari:na fecc ram hæcqliacd^funt:cd focietaté meed pcpigiftis.amp;: auxilia in bello aduerfus Philippd accepiftis: fed finunceafeciirern:n5dico:qd’ ineouoslæliftcm;autueftraamicitiäuiolaßemifedi lud memoreatg? inftituto maio^feciflè.Nolitead ueftras leges argt ïftituta exigere ea q lacedæmone fidr:nihil coparere fingula neceflè eft:uosacenfucgcé:a cenfu pedite lcgiris;amp; paucos excellere opibus plebé fubiedaefTe illis_uultis:nqfter legd lator nó in pauco^ manu répu.cé uoluit:qué uos fenatd appellatismec excellere und aut altéré ordiné in ciuitate:fedp æguationé fore ad dignitates credidit;ut multi eênt:g arma pro

pitna fcrrcr.Pluribns mepfregiHczquäpro parn'æfermoncbreuitaris fatcor: K breufter peroram ce potuit nihil:me:poftcag uobifcû amicitiâ iftituncur aus uos pœnireretxômififlé. Ad hæc iperator ro' manus amidtia amp;nbsp;focieras nobis nulla tccum:fcd eu Pelope rege laccdæmoni^ iüfto ac Irginmo fada Quîtii eft: cuius ius tyranni quog^zg poftea p uim tenuenît Lacedaemone impcnijzauia nos bella nue punira refpon/ nûc:gallica:nuc alia ex aliis occupauerât: ufurparunt:ficuf tu quoç hoc béllo naaccdonico fcciftj:nâ gd fum nbsp;nbsp;nbsp;minus conuenirenquâ nos:g pro liberrate Græciaf aduerfus Philippum gereremus bellü : cü tyranno

infiituere amidtiâ:amp; eo tyrannog qui unq fcaruifllnao amp;nbsp;uiolctiflimo in fuos fnobis uero etiam fi Ar-' gos neccepincs per fraudé nee tenercs hberanribus oem Gærdam. Laccdæmon quoç uindicanda in anriquâ libirtaté eranatœ in leges fuas:qua^ modo rang æmulus Lycurgi mérionem fecifti. An ut ab Naxo amp;nbsp;Bargiliis pfidia Philippi deducant:cuia erit nobis/Argos fié Laccdæmonem duas clariffimas urbes lumina quôdâGræciæ lubpedibus tuis rcliqucmusfq titulû nobis liberratis Græciæ feruictes deformer. Ar.n.cü Philippe argiui fenferuntiremittimus hoc tibi:ne uicé nfam irafearis: fatis cÔpertu habemus duo^:aur ad uimmû trium î ea re nouitatis culpâ eßertam hcrclciqua î te tuog? pfidio accer fendo aedpiendog? in arcé:nihil fit publico côfilio aûum:theiralos:6c phocéfes amp;: locréfes côfenfu cm niû feimus partiu Philippi fuiflèiramé eu cæteram liberauimus Grætiâ:quid tandé cenfus î argiuis: g (fontes publici cÔfilii fint fadurosf'Scruo^zad hbertatéuocato^:amp; egénbus hoîbusagri diuiucrimv' na tibiobiiei dicebas:non guidé necipfa mediocnaifed quid ifta lunt præ iis quæ a te tuifg? quottidie alia fuperalia facinoraedûturr'exhiberes libéra concionéuclargis:ucl Laccdsmcnaficutirciübftuef ba damnarionis im potentiflîmæ erimina: ut oîa alia uetiftiora omittam quam tarde m argis Pyrhago ras iftcgêner tuus pene î oeuhs meis ædidit^g tu ipfecû lam ope in finibus lacedarmonio^’ ffiemfage dum quos condonecôpræhéfos oîbus audiétibus fuis in cuuodia te habimijz effe ^nûciafti : iube uio dos pduciiut miferi paiétes^uos falfo lugcnt.uiuere fciât.Et cni ut iâ ira fintihæciquid ad uos roma^ ni hoc tu diras hberanribus Grædâfociis:g ut liberate polîtnr marc traiccerunt:tcrra marig? gefénât belIum.Vos ramennnquis ueftrâqiamidtiam acfocicraré populi ro.non uiolaui:quotiens uis te idar** Nabiz guam feciflé/fed nolo pluribus fumma rem côpîdar,Quitus igitur amidtia uiolarur/ncpe his dua/ dis î ro bus maxîe rebus: fi focios mcos^ hoftibus habcasdi cû hoftibus te côiûgas ur^ nô a re fadu eft/na ôi manos MeJîené uno atqpcodé iure foederis:quo amp;:Laccdæmoné iamicinâ noftram accepram focius ipfe foaa maîefi / nobis urbé ui atey armis cœpifti:amp; cû Philippo horte nortro nô focictaté mô:fcd fi dns placcanaffim/ cia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatem eriâp Philoclc pfedum eius pepigirti:amp;: bellûaducrfum nos gerens mare circa Maleâinfertum

naulbus piraticis feciiu:amp; plurcs ^peciues romanosiquâ Philippus ccpirtnargi occidifti: tunorg; M»' ccdoniæ ora:g ,pmôtoriû Malear cômearus ad exerdrus nortros portâtibus nauibus fuit»Proîde parce fie fidcac iura focieratis iadare: amp;nbsp;omiflà popular! oratiôe tâg tyranus amp;nbsp;hortis loquere.Sub harc Arb fthenus nûc monere Nabin:nûc ét orate:ut dû licerct:dû occafio ccrihbi ac fortunis fuis côfulererÂ te ferre deide noîatî tyrânos ciuitatû finitimapicocpiugdcpofito ipenoircrtituraqi libertäre fuis nôtuta mô fed ét honorata îter ciues feneduté egiflent.His didis îuicc audirifgj nox quoep diremit colloquia Portero die Nabis argis fe cedereac deducercpfidiuigd* ita romanis placeret amp;nbsp;captiuos amp;nbsp;pfugas red^ dituÿidixir:aliud:fiqdpoftularét:fcriptûutcdcrét:peciit:utdchbcrarecüamicis poflcr.Itamut tyranO ad côfulandû tps darû eft:amp; Quinrius focio^ etiâ pnndpibus adhibitis habuit confiliû:maxie partis fnia eratpfeuerâdû î bellû eflêiSC tollédû tyrânû nûq aliter turâ hbertaté græriæ fore;fatius muhofuif fe nômoueri bellûaduerfus cû:q omitti motû:amp; ipm uelutcôparara dominatiôefirmioré furu^ath dore iniufti îpüaflumpto pc.ro.amp;: extéplo multos amp;nbsp;îaliis ciuitanbus ad ifidiâdû hbertati ciuiû fuc/ rum îcitatu^.lpfius iperatoris aius ad paeem idinanor erar:uidebat.n.côpulfo irra mœnia horte nihil prer obfidioné rertare:câ aût fore diuturna:nÔ.n.Gytthcû:qd ipm tamé traditû:nô expugnatû céufed lacedæmonéualidirtimâurbéuins armif^ioppugnaturosiunâ fpem fuiflcfiqadmouétmus exercitû dirtenfio ac feditio îter ipfos exatan polîêncû figna portis ^pe îferri cernerét neminé iè mouiflé: adih ciebat amp;nbsp;cû Antiocho infidâ pacé luliû legarû ide redeunté nûciare multo maioribus: g ante terrertrh bus naualibuftp copiis in Europa trafiflèifi occupartêt obfidio Laccdæmonis cxcrcitû:gbus aliis cepüs aduerfus regé tam ualidü ac potété bellû gerturos / Hac^pala dicebatniia tadra fuberat cura:ne nouus coful Gracia puincia forrircf;amp; ichoati belli uidonafuteerten tradéda eér. Cû aduerfus tendédo ni' hil moueret focios:fimulado fe trafire in eojü fniam oés in artenfum confilii fui traduxir. Beneuertat: inqt:qbfideamus Iacedacmoné:gdo ira placentart^ cü res ta lcnta:g ipfi fdris:oppugnatio urbiü fit:6i obudétibus priusfæpeiquâobfeflistædiûafferatiiânunchoc ita ^ponereuos ais oportet hybernadu circa Lacedamonis moenia eé:q mora fi laboré tatum ac piculu hérct:amp; ais amp;nbsp;corpibus ad iurtinenda ea par,ari cfiensihorrarer uos:nüc ipenfa quogj magna eget in cpa:in machinatiôes amp;nbsp;tormenta:gbus tara urbs oppugnada ert:in cômearus uobis hyeme expediédos. Iraq? ne aut répété trepidetis:aut ré in^ choatâ turpiter dertituaris:lcribendû ante uertris ciuitatibus cenfeo:exploradûg’ gd qua'ç ai:gd uinû habcat.Auxiliorû fans fupçp habeo;fed quo plures fumus:pluribus rebus egebunus: nihiI iâprer nu^ dum folû ager hortiû habet:ad hæc hyems acccdit ad portâdûex lôginquo diffidlis. Hæcofo prima aios oium ad refpicienda cuim domertica mala cÔuertit:fcgnitiâ amp;nbsp;inuidiâ amp;nbsp;obtredationé demi ma/ nétium aduerfus militâtes hbertaté difficile ad tÔfenfum:inopiâ pubhcâ:mahgniratc côferendi ex pri uato:uerfis iragt fubiro uolûtatibus facere qd reip.Po.ro.fociorûç eé credcret:impatori pmiferùt.ln/ de Quinrius adhibitis legatis tâtum rnbumlgi niihtûcôditiÔes:î qs cû tyrânopaxfieret:has côferipf#

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;184.

'Sexmenliurti îduciæ ùt eflént NabidizromamlgiÄ Eumeni regi:amp; rhodiisdegatos cxtéplo mitre icnr Roma.T.Quïnus Si Nabismr pax ex audorirare fenatus confirmarefiex q die fenptæ codinoncs pacis Pacis co •cdicæ Nabidi forét:ea dies ut iduciarum principiü cét:amp; ut ex ca die kra decimu dié ab Argis exterifep ditioes ; oppidis;quæ in agiuopz agro eflênr:pfidia oïa deduccrcnfiuacuatj amp;nbsp;libéra traderentur romanisÄ ne Nabidi qdquot; ide mancipiu regium publicumue aut priuatü educeref;amp;' fi q'anteeduda forent dominis reöc re conferi ftituerené: naucs quas ciuitatibus maritimis ademiflênreddcret neue ipe nauem ullam pter duos km ptæ bos:qui no plus quam fedecim remis agerent :haberer:pfugas amp;nbsp;captiuos oibus fociis populi ro.ciuira libus redderet mefleniis oia:quæ côparerent:quægp dominicognofcercnt:exulibuf^ lacedæmoniis coniugesJiberof^ reftitueret:quæ ea^ uiros fequi uoluiffentnuitaine qua ex illis comes eflètimercen/ narioiji militum Nabidis:q aut i ciuitates fuas:ad hoe romanos trafiflcntins res fuæomnes rede red/ derétunin Creta infula:ncq urbem haberet:quas abuinèt:reddercrromaismeqfocieratécum ullo ere/ tenfium: aut quoq alio inuituerctineu bellu gereret ciuitatibus oibusiquafcp amp;nbsp;ipfe reftituiflêtiquæç fe fua^ i fidé ac deditioné populi ro.tradidiiTcnnoia pfidia deducerctdeep ipfe fijofo ab iis abkinerer: ne qd oppidû:ne quod caftellum in fuo alienoueagro côderet:obfides ea ita futura daret.v.quos ipcra ton romano placuiflenfilium fuum 1 iis:amp; talenta centum argeti in præfenn:amp;: quinquaginta talcnta in fingulos annos per anos oélo.Hæc conferipta cakris propius urbé motis Lacedsemone mittuntur: nec fane quicq eo^i fatis placebat ryrdnomifi qdquot; pter fpem rcducédop^ exulum metio nulla fada crat: maxie aut oium ea res offendebar:qdquot;amp; nauesÄ maritimæ ciuitates adéptæ erât:fucrat:aûr ei magno frudui marc oém ora Maleæ nauibus infekam habenti:iuuentuté pterea ciuitatum cap^ ad fuppkmé turn longe optimi generis militum habebat.Hasconditionesiquariq ipfe ïfecreto uolutauerat cum amicis:uulgo tamé oés fama ferebat uanis ut ad cæteram fidé:fic ad fecreta tegéda farellim regiopz ïge nil's.Non tam oia uniuerfi qua:ea quæad œéçptinerét;fingulicarpebanr:qexulû coniuges in marri monio habebât:aut ex bonis eopi aliqd pokederantitanq amifTuri no reddituri indignabanftScruis li beratis a tyrranno no irrita mo futura:liberras:fed multo fœdionq fuiflét ante feruitus redcutibus in iratogidomino^ potekateateoculos obuerlabatitncrccnarn militesiNpria militiecafura îpaceægre fêrebât:amp; reditu fibi nullû eé i ciuitates uidebâr infenfas nô ryrâno magis;q farellitibus eop/.Hæc îter fe primo 1 circuits ferentes fremereideidead arma fubiro difcurrcrnnquo tumuitu cûp fe fatis irritaz tam mulritudine cerneret ty rannus:cÔcionem aduocari iuflithbi cû:ea quæ imperarenfa romanis ex/ pofuikêtiôd grauiora atg? indigniora quædam falfo adiunxiflèr:0^ ad fingula nûcab uniuerfis : nunca patribus concionis aeelamaref :inrerrogauir:quid fe refpondercad ea:aut quid facere uellent:ppc una uoee nihil oés refpondere:bellum geri luHcruntiN pro fe quifqnqualia multitudo folct:bonum aium habere amp;nbsp;bene fperareiubétes portes fortunâadiuuareaiebâr.His uocibus incitatus tyranus amp;nbsp;Antio/ Paris c3 chu ætolofç adiuturospnüciat:amp; fibi ad obûdioné fukinendâ copiai affatim eé.Exciderat pacis me/ diriÔcs tio ex oîum aîs:ÔC in katiôes nô ultra qeturi difcurrût:paucoK laceflêntiu excurfio:amp; emiflâ iacula ex/ repudi/ téplo Si romanis dubitationem:qn bellâdum eét:exemcrût.Leuia inde plia p qtriduum primum fine anC ullo fatis cet to euentu cÔmiflâ:qnto die ppc iuka pugna adeo pauétes in oppidu lacedæmonii côpulfi funt:ut qdâ milites romani terga fugientiû cædétes p îtermikàiut tune erât:mœnia urbé krauerît. Et nue qdem Quintius fatis eq terrorecoercitis cxcurfionibus hokiû:nihil pter ipfius oppugnationé ur/ Quâtaf bis fi^eke ratus:miflîs:qoés nauales focios a Gyrrheo acccrfcrentiipfe interîcu tribunis milirûad un qntius fendu urbis fi tum mœnia circuuehif.Fuerat quodâ fine mûris Sparta:tyrâni nup locis patétibus pla/ ad fpar/ nifep obiecerât rnu^:altiora loca amp;nbsp;difficiliora aditu katiôibus armarqyzp munimento obiedis tuta? râ habe banf.Vbi fatis oîa infpexit corona oppugnandu ratus:oïbus copiis:erat ât romanoßz focionâœ fimul ret eoz peditu equituçp:fimul terrekriü ac naualiû ad qnqginta mi ilia hofum :urbé cinxir: alii fcalas: alu igné: pias aliialia:qbus nô oppugnarét mô:fed et terrerét:portabât:iukî clamore fublato fubire undicy oés: utq primûoccurrerét:quaueopéferrét:adoiafimulpauéteslacedæmoniiignorarct.Quodroboriserat î exercicu:trifariâ diuifum:parre una a Phœbeo:altera a Clycitineo:tertiaab co loco:qué heptagonias ap pellât:oîa ât hæc apta fine muro loca funr:aggredi iubet.Cum tâtus undiç terror urbé circunuafiflét: primo tyrânus Si ad clamores repétinos Si nucios trepidos motus:ut qfçp maxie laborabat locus: aut ipfe occurrebanaut aliquos mitrebat:deinde cireufufo undiç pauore ita obtorpuir:ut nec dicere:qd in rem eér:nec audire poflèt:nec inops mô cÔfilii:fed uix mentis côpos effet Romanos primo fukinebât in angukiis lacedæmonii:ternæqp acies tempore uno locis diucrfispugnabât:deide crefeentecertami/ neineqqeratpliu par mifïïlibus.n.lacedæmonii pugnabât:aqbus le ÔCmagnitudie feutipfacile roma nus ruebafmiles:âf qdain uani;aln leues admodû idus erât:nâpp âgukias loci côfertâqî turbâ nÔ mô ad emittéda cû pcurfu:quo plurimu côcitant tæla:fpatiiJ habebât:fed ne ut de gradu qdé libero ac ka bili conarent.Itacp exaduerfo mifla tæla nulla in corpibus:rara in fcutis hærebâr:acircûkâtibus ex fu perioribus locis qdâ uulnerati funr:mox pgrekôs iam ét ex redis nô tæla mÔ:fcd tcgulæ quoep inopi/ nâtes pculerunr:lublatis deinde fupra capita fcutis côtinuatis ita irer fe ut nÔ mô ad cæcos idus: fed ne ad inferendûqdé ex ppinquo tælû loci quicqcét:tekudine fada fubibât:amp; primæangukiæ paulifper nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

fu3hokiu^referræturbatenuerunt:pokeq in patétioréuiâ urbis paulatim urgentes hokes pceflère bacedæ nô ultra uis coy^ atep iperus fukineri poterât:cu terga uertiflcnr lacedæmonii:amp;l effufa fuga fupiora pe ^°” terenrloca.Nabisqdem utcaptaurbetrepidâs:quanâipfeeuadcret:circûfpedat.Pythagorastûad cæ/ tera aio officiocp ducis fungebat: tum uero anus necaperef urbs: d fuit; fuccendi«n.ædifiria pxima nbsp;nbsp;nbsp;quot;'

muro luninq c5 morncro tpis arPill^nt utadiuuatibus igné:qalias ad cxringuendü cpc fcrrefolcrriie re in romanos rcdamcc regulair mo fragmétaifed ét amoufla tigna ad armaros puenere: amp;nbsp;flama late fundi fumus terroré ér maioré:quapiculfacere.Irag?amp;qextra urbéerât romano5^: turn maxie ipé' tus faciétes recenerea muro;amp; q lâi'traueratme icédio a tergo onére ïtereJuderenf a fuis recepervit fefe amp;nbsp;Quintius pofteaq‘:qd rei eét:uidit:rcccptui canere lufTicita lam ^pc capta urbc reuocati redicrut i ca ftra.Quinrius ex timore hoftiü plufqua ex re ipfa fpei naüus:p triduiï infeqns rerntauir eos:nunc plus lacenéndomûc opibus inrerfepiédo qda nc exitus ad fugam en'r.His côminariôibus cópulfus tyranus Pythagoram rurfus orarorem mifir:quem Quintius primo afpernarum cxccdcrccaftiis iuflit:dcinde fupplicirerorantem aduolutumcy genibus tandem audiuit.Prima oratiofuitomnia permittentis ar/ bitrio romano^z:deindecum ea ueTut uana amp;nbsp;fineefteéhi nihil proficercnr:codeduce re$:ut bis códP nonibus quæ ex feripto paucis ante diebus æditæ eranr:induciæ fiercnt:pccuniagi amp;nbsp;obfides accepn.

Dum oppugnaf tyranus argiui nuciis aliisppe fupaliis afferétibus no tarumodo obfeflam:fed iam capta urbé Laccdæmoné eé:crcdi amp;nbsp;ipfi fimul co qd Pythagoras cü parte ualidiflima pfidii exceflérat: contépta paucirareeo^iqin arccerar:duce Archippo quoda pfidiü expulerut: Timocraré peUenefem: qa clæméter pfuerar;uiuu:fide datarmiferür.Huic læriciæ Quintius fupuenit.'pace data tyrano dimiP fify lacedæmonfo Eumene amp;nbsp;rhodiis amp;:.L.Quïrio fratre ad claflcm.Læta ciuitas eelebernmij fePoK die^lt;: ac nobile ludicrum ncmeo^:die data yp belli mala prermiflum:in aduentu romaniexercitusdu Pax Na cifq? mdixrruepfeefrurqj ludis ipm i'peratorc.Mulra erat:q gaudiü cumularét: redudi ciuesa Laceds bidi red monecranquos nup Pyrhagoras;quofgïanre Nabis abduxcrar:redierat:g poft eóperta a Pythagora c5 Jitj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iurationé amp;nbsp;cæde iam coepra effugeratJibcrtaté ex logo iteruallo libertanf^ audores romanos: obus

ca bclladi cü tyrano ipfi fuiflènt:cernebat:tcftata quoqi ipfb nemec^ die uoce pconis libertas é argiuó/ rum. Achats qtum reftatuti Argiincómunc Achæiæcôciliû la'titia afTerebautam ferua LacedamoO relida laten’ adhærés tyrani nó fyncerü gaudiü pbebar. Aetoli uero earn rem oibus cociliis Iacerare:cü Philipponôantedefitumbellari:quâoîbusexcederctgracciaîurbibus:tyrânorclidâ Laccda?moné:re gemaütlegittimü:qin romanis fueratcaftris:cacterofq?nobiliflimosciues m exi lo uiduros Nabidis dominatis farellirem fadü rnbunü militü.Quinrius ab Argis Elariam:undc ad bcllü fpartanum pfe/ dus erat:copias reduxir.Sunt:q nóexoppido pficifcérem bei lu geffiftê ryranü tradar:fed caftris aduef fus romana caftra pofitis:diuqi cüdatum cü ærolo^ auxilia expcdaflcr:coadü ad exrremü acie róflige P. Sci/ re:i'pctu in pabulatores fuos ab romanis fado eo püo uidu caftnfqi exutü pacé penflê:cum cecidiflcnt pio.afri qndecim milliamilirum:captaplusqttuormilIiaeént.Eodéfererpeamp;a, LQuinriode rebus adtacc canus nbsp;aæmonégeftis amp;ab.M.Portio confule ex Hifpania litteræ aHataiutriulqi noie remos in dies fuppliO

Valeria no a fenatu décréta eft.L.Valeriusconrui cum pofteffufos circa litranafilua boios qetam prouinciani Sépro' habuiflet:comitioji caufa Roma rediit:0C creauirconfules.P.Cornelium Scipione Africanum irc^:^ nius co. Valeriu Séproniü Longü:horû patres primo anno fecddi punici belli côfules fuerât: ptoria idecomitia hïta:crean Publius Cornelius ScipioÄ duo.C.Cornclii.Merédæ amp;nbsp;Blaflius: amp;.Gn.Cornclius Aenc/ barbus: ÔC Sex.Di^irius:amp;.T.luuétius Aiua.Cominis pfedis côfui Î puinciâ rediir.Nouü ius eo annO P.SeP ferenrinatibus reprarum:ut lannnqin eolonia romand nomia dedinènt:ciucs romani eénr.PuteoloS pio.T. Salcrnumgr SC Buflêniûaferiprieolom nomina dederât : cüob id fe^ ciuibus romanis ferrénfenatus Sépro/ iudicauit:nôeéeos eines,româos.Pricipioanni:quo,P.Scipio Africanus ireK:amp;«T. Sépronius.LonguS nius cÔ. côfules fuerâniegari Nabidis tyrâni Româ uenerüt:duoextra urbem in æJe Apollinis fenatus datus c pax:qu3î cum.T.Quintio conuenifièt:ut rata eflêt:pctierunt:imperraucrürçp.Dcprouinciis cum relaz turn eflét:fenarus nequens in earn fententiâibar:ut quoniam î Hifpania amp;nbsp;Macedonia debcllatü foret confulibusambobus Iralia pjuinciaeflêt.Scipiofaris eflê: Iraliæ unüconfuléccnfcbar:alterideccrnédâ Macedonia ec:bcllü graue ab Antiocho fminere:iam i pl urn fùa fponte î Europa trafgreflum quid de/ inde fadu^z cenferenr:cü hinc ætoli haud dubie hoftes uocarent ad bellum :illinc Annibal romanis da dibus infignis imperator ftimularcr/Dum deproumeiis cófulum difceptaüptores fortiri funt.C.Do mitio urbana iunfdirio.T.luuério peregrina euenir.P.Cornelio Hifpania ultcrior.Sex.Digitio citerior duobus Comeliis Blaflio Sicilia.Merendæ Sardinia. In Macedomiam nouü exercitü tranfportari nó placuincü qui eflênibi reduci in Italiam a Quïtio ac dimitti:item eum exercitum dimirti:qui cum-M* Portio Catone i Hifpania eér:confulibus ambobus Iralia puinciâ:cflc:ÔC duas urbanas eo legiones fcri bcre:ut dimiflls:quos fenatus uoluiflët:exeratibus.vni.oino romans legióes cénr.Verfacß^ fadüerat prioreanno.M.Porrio:8C.M.Valcrio confulibus.id cü.P.Liahius pontifex non eflè rede fadücollegio primo:deïde ex audoritate collegii patnbus renunciaftct:deintegro faciendü arbitratu pontificu cenfu crütiludofgi magnos:qui una uori eflcnt:tata pecunia:quara aflblerer:faciédos.Ver facrüuidcri pecus: quod natü eflét ircr Calédas Marnas SC idus maias.P.Cornelio SC.T.Sépronio Logo cÓfulibus.céfoW ïde comiria hita funtcrearicéfores Sex.Hclius P3etus:6c.Gn.Cornelius Gethegus:pricipé fenato^.Pi Scipione côfulé:qué 6C priores céfores Iegerar:lcgerür.Tris oino fenatores neminé curuli honor ufum prcricrüt.-grana quoqi igenrem apud cü ordiné pcpereiüt:qd ludis romanis ædilibus curulibus Iptra runt;ut loca fenatoria fecerneréta populo:naantea i pmifeuo Ipedarar.Equitibus quo® ppaucis adc pticqui:nec inullü ordiné fcæuitü:atriû hbcrratis amp;nbsp;uilla publica ab eifderefeda amprinc3ta^.yet facrü ludiqi uotiui:quos uouerat Ser.SuIpitius Galba cóful:fadi:Cüfpcdaculo ee^ occupati:ai olum ccnt.P»Pleminius: g pp multa m deos hoicf$ federa Locris admifia in carceré cêiedus fucrat: copara

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8$

ocrat hoïesrq pluribus fimul locis urbis node incedia facerénut in cofternara nodurnotumultu duP täte refringi career pofler:ea res indicio confcio^ palam fadardelataç ad fenatu cft.Plcminius in iferio rem demiflus carceré é necatufcp.Coloniaï romano^z dedudæ eo ano funt putcoli, VuIturnû.Lîtemû treteni hoies i fingulas:item Salernü.Buflèniij^ eoloniæ romansdcdudæ funt deduxere triüuiri.T. Sempronius Lógus:qtum coful erar.M.Seruilius.Qu.Minutius Therinus:ager diuifus érg edpanoji fuerat.Sipontû ité i agrurq arpinojz fuerarxolonia ciuium romanorum alii rriüuiri.D.IuniusBrutus, M-Bebius Pamphilus.M.Heluius deduxeriJt.Tépfam ité Si Crotoné ciuium romanos eoloniæ de/ duds tempfanus ager de brunis captus erat:brutii græcos expuIerât.Cortonem græci habebât. Triu/ uiri.Gn.Odauius,L,AemiIius Paulus,C.LcdoriusCrotoné.Tépfam.L.CroncIius Meruladeduxerût Nous Prodigiaguoep alia urfa eo âno Romæ funtalia nüciata î foro:ô^ comitio;amp; capitolio fanguinis guttæ coIÔiæ uifæ funt:amp; terra aliquoriés pluuit:amp; caput Vulcani:arfit.Nunciatû é Interâne fluxiflè lac : pueros ige/ nuos Arimini fine oculis ac nafoÄ i piceno agro nô manus non pedes hahenté natum.Ea ,pdigia ex pontificû decreto ^curararÂ: facrificiïï nouendiale fadu:quod adriani nuciauerât î agro fuo fapidibus pluuiÜe.In GaUia.L»Valerius ^confül circa Mediolanû eu gallis infubribus amp;nbsp;bons: g Dorulaco duce ad c5citâdos îfubres padum tranfgreffi:erât:fignis collatis depugnauit.x,mfllia hoftium funt csfa.Per eos dies.M.Portius Cato ex Hifpania triumphauit:tulit îeo triumphoargéti infedi uigintiquinque/ tnilila pôdo :auri millepondo:quadrigéramillia miliribus diuifit:îungulos ducenos feptuagenos æris triplex equiti, T.Sépronius conful in prouintiâ profedus in Boio^i primum agru Icgioncs duxit,Bo/ iorû res turn regulus co rd cum duobus fratribus tota gentecocitaraad rebellanducaftra locis aptis po fuit:ut appararet dimicaturos:fi hoftis fines îtrairet,Conful:ubi quâtæ copiæ:quâta fiducia eflèr hofti: fenfurnunciu ad collega mittir: utfi uidereüei maturarct uenire:fe tergiuerfando in aduentu eius rem extradupz.Qus ca cófulicundandi:cadé gallis:pter qua quod cundatio hoftium aios faciebat rei ma turandæ erat:ut prius q coniungerenf confulu copis:rem trâfigerét:p biduû tamé nihil aliud q ftete/ runt parati ad pugnâ:fi qui côtra cgrederétur:tertio ui fubiere ad uallû:caftraçab omni fimul parte ag grefti funt.Cóful arma extéplo capere milites iuflinarmatos paulifp ïde eónnuit : ut amp;nbsp;ftolidâ fiduda hofti augeretÄ difponcrct copias:gbus quæç porris erumperétrdus Icgioncs duabus principalibus portis figna efferre iuflæ:fed î ipfo exi tu ita confetti ftetere galli:ut clauderét uiarn diu : i angumis puz enatu eft:nec dexteris magis gladiis gerebaf:res q (cutis corporibufep ipfis obnixi urgebât:romani: ut figna foras effcrrcr:galli ut^ujt ^fi î caftra penetrarét:aut exire romanos ^hiberér:nec âte î hâc aut illâ parte moucri ades potuerur:q.Qu.Vidonus primipili ceturio amp;,C.Atinius:quarts hic:ills fecundae Anceps legionis ré iafperis pliis fæpe téptata figna adépta figniferis i hoftes iecerut : dum repetut enixc fignu: î roma priores fecudana fe porta eiecereja hi extra uallu pugnabant quarra legione in porta hærcte:cum alius nis ca/ tumultus ex auerfa parte caftro^z eft exortus:in porta quæftoriam irruperât galli:refiftentefœ pertina ftris pu dus occiderât.L.Pofthumiû qftoré:cui Timpani fuir co^nomé:amp;.M. Attiniû:amp; Séproniû pfectos fo ' gna dum:^ ducétos ferme milites:capta ab ea parte caftra erât:donec cohors extraordinaria mifla a côfule ad tuenda qftoriâ portæâ: eos g Îtra uallu erâttpartim occidit:partim cxpulitcaftris:amp; irrupétibus ob/ ftitit.Eodé fere tpeôiqrta legio eu duabus extraordinariiscohortibus porta erupit.Ita fimul tria plia drea caftra locis diftâtibus erât:clamorefç diflbni ad icertos fuo^ euentus a pfenti certamine aios pu/ gnâtium auertebâr.Vfœ ad meridié ægs uiribus ac ^pe pari fpe pugnatu eft: labor amp;nbsp;æftus emollida nbsp;nbsp;nbsp;gt;

amp; fluida corpa gallo^z Kjninime patiétia ntis:cum decedere pugna coegiflênin paucos reftantes îpcriï romani fecerat:fufqfçp cSpulerû in caftra.Signu ide receptui a côfule datû eft:ad qd pars maiqr recepe runt fefeps certaminis ftudio amp;nbsp;fpe potiudi caftris hoftiûpftititad uallû:co^ paucitate contéptagalli finiuerfi ex caftris enïpunt:fufi inde romani:ôi g îperio côfulis parère noluerant:fuo pauore ac terrore caftra repetut.Ita uaria hinc atg^ illinc nue ui(ftoria:nûc fuga fuit:gallopz tarnen ad.xi.millia romanoru gnqmillia funtocdfa.Galli recepere îintima finiû fefecôftil Placéhâlegiôes duxit.Scipioncalü iundo Gallops exercitu en collega p boiopz agros populâté iflê:quo ad pgrcdi filuæ paluddç paflæ funt: fcribût:alü ro.^cæ nulla memorabili re gefta comitiopz câ rediflé româ.Eodé âno.T.Quûius Helaciæ:quo î hyberna re/ des duxerat copias:rotû hvemis tps iure dicédo côfumpfif:mutâdifg5 iis q aut ipfius PhilippÉaur pfedopz dus licentia in ciuifatiDUS fada erât:cû fuæ fadionis hoîum uires augédo ius atep libertaté aliopz depri nierer.Veris initio Corinthû cÔuentu edido uenit:ibi oîum ciuitatum legatiSes in côcionis modû cir cüfufas eft alIocutus.Orfus ab inita primû romanis amicitia cû græcopz genre amp;nbsp;îperatopz:q ante fe in Macedonia Fuiftenr:fuif^ rebus geftis.Oîaeu approbatione îgenti funt audita:pterg cû ad métionem Nabidis uentiïeét:id minime cÔueniens liberâti græciâ uidebaf tyrânum religflê: nô fuæ folû patriae graué:fed oîbus circa ciuitatibus méruendû.Nec ignarus huius habitus aîorum Quintius:(î fineexci/ dio Lacedæmonis fieri potuiftét fatebaf pacis cû tyrâno mentioné admittédâ auribus nô fuiflê:amp; nûc cûaliter quâ ruina grauift'tmaciuitatisoppriminôpofîêt:fatiusuifum eé tyrânum debilitatû acppe uiribus tons ad nocendû cuig adéptis relinqui:quâ i termon uæhemétioribus:quâq pari poftet reme/ düs eiuitaté finere:in ipfa uindida liberratis periturâ.Præteritopz cómemorationi fubiccit ofidfei fibi in ltaliâ:at^ oém exercitu deportare in aio eé:Demetriadis Chaleidifep pfidia îtra decimû die auditu/ ros deduda:ac Corinthû ipfis extéplo uidétibus uacuü achæis traditurû:ut oés fdrct:utrum romanis an ætholis mériri mos eét:g male comiflam libertaté Po«Ro.fermonibus diftulerït:óf mutatos ^ ma cedonibus romanos domios.Sed ilhs nee gd diccrét:nec gd faccrct:quicq ung penfi fuilïè:reliqs duita

tes moneretut fadis no ex diöis amices péfent:ftclligar^:qbus credcdu:amp; a gbus cauedu fit liberta« modice utanfitépcrata ea falubré eis amp;nbsp;fingulis ciuitatibus eémimia amp;nbsp;aliis graué:amp; iis g habeat:pcipigt; té amp;eftrenardeé.Côcoidiæ iciuitatibus prïcipes:amp;: ordincs iter fe;amp;: icóe cés ciuitates cófulerér:aduet fus eSfentiéres nee regé guég fans ua!idu;ncc ryrânû fore:difcordia amp;nbsp;fcdirioné oia opportuna ïfidiann bus faccrexû ps:qdomcftico certamine iferior fir:exrerno potius feapplicet:q ciui cedat: alienis armis parta externa fide reddita libertatetfua cura cu{lodirét:fcruarétœ;ut romanus po.dignis data libertaté hk munus fuübene pofitu fcirét.Has uelut parétis uoces cüaudirct manare oibus gaudio lachrymac adeo ut ipm quo^ cofunderct dicété.Paulifp fremitus approbinu dida fuit:monétiu^ alio^ alios ut cas uoces uelut oraculo miflas ï pedora aîofç dimitterct.Silétio deide fado petiit ab iis:ut ciues rema nos:fi q apud eos in feruitute eént;cóqfitos kra duos mefes mitterét ad fe in thcHâliatne ipfis gdé bene ftu eé Oiberata terra liberarores eius feruire.Oés acclamarütgratias iter fe esteras ét ob hoc agetetedquot; admôiti eént:ut ta pio ac ncceflârio officie fungeréf, logés nûerus erat belle puico capto5t:quos Anni Roma/ baheu a fuis:nÔ redimercf:uænüdederat:multitudinis ce« argumétû é:qd Polybius fenbat cétû talé na pfr tis eâ ré achæis ftetiflêteû gngétos denarios pciü î capita qd redderef dom inis ftatuiflénttm ille.n. ducé dia græ tes ca regiôe Achaia huittaduce nucppoitionctqd uerifimile fit grstciâ totâ hüific.Nôdu côuentus di^ da de/ minus crat:cû refpiciût pfidiüa Corinthe difeedés ^tinus ad porta duciatç abirc:quc^ agmé îpera* ducunf toré fecutüjpfeqntibus cudis feruatorécpacclamâtibus falutatis dimiffifç:eadé q ueneratuia Helaaa redüt:inde cû oîbus copiis. Ap.CIaudiû legatû dimiffis p Thcflâliâtatç Epirû ducere Oricû lubenarç ibi fe oppeririade nâqi in aîo eé î Italiâ exercitû traduccr:amp;.L.Quintio fratri legato amp;nbsp;pfedo claflîs feri bir:ut Onerarias ex oî græcic ora codé côtraherer.lpfe Chaladé^fedus:dedudif« nÔ a chalcide folum fed et ab Oreo atgj Eretria pfidiis:côuentû ibi euboica^ ciuitatû hûittadmonitofq! in quo ftatu rc^' ac cepider eos:amp; in quo reIinqret:dimifir.Dcmetriadé îde pificilciftdedudoç pfidio p)feqntibus cundis ficut Corinthi amp;nbsp;Chalcide pgit ire inTheflâliâ:ubj nô liberâdæ mÔ ciuitarcs crâttfed ex oî colluuiôe Ä côfufiôe î aliq tolerabilé forma rcdigédæ:nec.n.téporû mÔ diuitiis ac uiolétia amp;nbsp;Inîa regfa turban erât fed ingeto ét îgenio gens ncc connnatnec côuentû;ncccôciliû ullü nôp feditionéac tumultum lâ îde» prîcipio ad noffrâ ufq? ætaté traducéres:a cefu maxie amp;nbsp;fenarû amp;nbsp;indicés legittpotctiorcg? eâ parte nui tariî fecit: cui falua traquillagi oîa magis edéexpediebat. Itaç cû pcenfuiflèrThcflaliam p Epirum io Oricum:undeerattr3iedurus:uenit:abOricocopiæomnesBrundufium rrâfportatædde per totam Italiam ad urbem ppc triumphantes non minore agmine rerû cap tard: qui fuo præ fe ado uenerunt. Quitii nbsp;nbsp;nbsp;Poffeag Româ uentûeff fenatus extra:urbé Quîtio ad res geftas edideredas darus éitnûphufo mX

tnûpha riris ab annuétibus decretus:triduû tnûphauit: die prie arma tæla fignagp a:rca amp;nbsp;marmorea tranulrt pluraPhiIippoadcpra:qquaeex ciuitatlDUsccperar,Secundo dieaurû argenté^ fadû infedûgiamp;f»' gnatû:îfedi arégri îuit.x.K odomillia pôdo amp;.cc.!xx.fadi:uafa multa ois generis cælara plæraç quac'' dâeximiæ artist ex ære multa fabrefada:ad hæc cîypeiargentei decéifigoan argenti odoginta quac' ruormiHia fuere:atticogi tetrarchiâuocat:triü ferre dcnariope î fingulisargéti eff pÔdus:auii pôdofuit triamillia fcpnngentû q‘truordeci'm :amp; clypeû unû ex auro rotu;amp; Philippei nummi aurei quatruorde ÔtnmiIliaqngéri.xini.Tertiodieceronaeaureædonaciuitatu tranflatæ.cxim.ôt hoftiae duda?:amp; ante currû multi nobiles caphui obfidcf^utcr quosDemerrius régi Philippi films fuit amp;nbsp;Armenes Nabidis Plutar. tyranni filius lacedæmonius.Ipfcdeide Quinhus urbéeff inuedus:fecuticurrû milites freqntes exer^ onabî citu oî ex ,puincia deporraro his duceni:quinquageni æris î pedites dmifiiduplcx ccturioni:triplex egt» amp;nô na Præbuerût fpém triumpho fecuricapiribus rafis:g feruitute exêpti fuerât Exitu âm huius.Qu HcliuS bim uo Tubero tribunus plebis tulitad plebé plebcfo^fciuinut Jatîæ duæ coloniæ una îbruoos:alrer3 î tutidî eât lacez agrû deducercnfihis deducendis triûuiri crcati;qbus îtriennm impium edcr;brutios'Qu.Neums.M‘ dæmo/ Minutius Ruffus.M.Furius Cradipesiî turinûagrû.A.Mâlius.P,Aemylms.L.Apnfimsca bina comi nio^ity tia.Gn.Domitius ptor urbanus î capitolio habuit. Aedes eo anno aliquot dedîcaræ funt : unâ lunoms ranum Matutæ î foro olitorio uota locataç quadriennio âte a.C,Cornelio côfule gallico bello:céfor idé dedi^ cauît. Altéra Fauni.ædiles eâ biénio ante ex muldaticioargento facienda locarùt.C.Scribionis:amp;'.Gn.' Domitius g ptor urbanus eâdcdicauir:amp; ædé Forrunæ Primigeniæ îcolle grinali dcdicauit.Qu.Mar tins Ahala duûuir ad ipm creatusmouerat eâ.x.annis âte punicobelIo.P.Sépronius Sophus:locaucratgt; idécéfor:amp; in îfula louis ædé.C.Scruilms duûuir dedicauit:uora eratfexannis ante gallico belleabX. Furio Purpurione,ptore:ab codé cÔfule locata.Hæc eo âno.Scipio ex ^uîda Galba ad côfules fubroga dos rediincomiria côfulû fuerciqbus creati funt.L.Corne.MeruIa: ôd.Q. Minutius Therinus: pefiero L.Corz ûiccreatifiItpfores.L.Corne.Scipio.M.FuI.nobilior.C.Scribôuis.M.ValeriusMcfiaJa.L.Portius.M.' nelius Licinius:amp;.C,FIaminius Megaléfia ludos fcænicos Attilms Seranus.L. Scribonius Libo ædiels curulcs Mcrula pnmi fccerûr:hopz ædiliù ludos româos primû fenatus a populo fecretus:fpcdauit:pbuirç ierrnones; Q. Mi/ «cunoîs nouitas folenaliis tâdé qd multo âte debuerintnbutû exiftimâtibus ampliffimo ordini:aliis nutius déptû ex dignitate populi qcqd maieftate par^ dicâû:ect îterptânbus:amp; oîa diferimina talia;gbus or' conf. nbsp;nbsp;dines difeerneref’:^ côcordiæ amp;nbsp;libcrtaris æquæ minuédæ cé:ad quîgétefimû oôauû ânû î pimjftuu

fpedarû eé:qd répété fadû cur îmifeeri fibi î cauea patres plebé nolictfeur diucs pauperé cofenoré fnfii aireti'nouâ fupbam libidiné ab nullius ante gehs fenatu neaudefideratâmeç inuitutâ: pofiremo ipm quoqi Africanû:qd côful audor eius rci fuiflct.-poenituiflê fcrût:adeo nihil motû ex âtiquo ^babile é: uerenbusmifi q ufus cuidéter arguirdhri malu r,Prîcipioannnquo.L. Corneliu s,Q. Minutius côfules

fuemt terrcmotus ita crebri nucnbarur no rci tard ipiustfed feria^quog^ ob id Tdida^ holes rædcret nd necp Tenatus hen:ne^ admiftrari rcfp.porcrat facnficado CApiadolt;j occuparis cofuhbus. Poftremo dcceuins adire iibros luffis ex refpofo eo^fupphcatio p rndud fuir.Coronati ad oîa puluinaria fuppica uerij t;edidij(j! c;ut oes;g ex una familia eénnpariter fupplicarét.lré ex auflorirate fenatus côfules edixc runnegs quo die nuciaro terremotu feriae îdidtæ eéntreo diealiij terremotûnûciarer:^uîcias dcîdecÔ fuies prius tu fortin ptorcs:Cornelius galliâ:Miurius ligures fortiti funr.GSeribÔius urbanâ.M,VaIc. pcgrinâ,L.Corne,Siciliâ.L.Portius fardiniâ.C.FIami.hifpaniâciteriorc.M, Fuluius hifpaniâ ulrcriorc NiniI eo âno belli expedâtibus côfulibus Ifæ.M.Cincif (pfedus PifISƒrat)alIatæ:l^guß^.xx.milIia arma tlt;^ c5iurariôep oîa côciliabula uniuerfæ géris fadadunefem primû agru depopulates pifanû deide fi ne trâfgreflbs oém orâ maris pagrafledtag? Miutius côful:cui ligures ^uincia euenerat:cx audorirate fenatus î roftra afccdit:ac edixit:ut legiÔes duæ urbanæ:q fupiore âno côferiptæ cent: poft dié decimu Ligufti Arretiiadeflènta ca^locü fe duas legioes urbanas fcripru^:ité foeiis amp;nbsp;latïo nomini mgfatibus legaz cd bellü tifep eo^:g milites aare debebat:edixit:ut î capitolio fe adirér:ex iis.xv.millia pedirmamp;gngéfos egresp nuero cuiuf(j iunio^i defcripfit:Sd ïde e capitolio ptinus ire ad porta:amp; ut maturaref res:pficifci ad de ledu iuflïr.FuIuio Faminioga tcrna millia romanoß^ pediru:amp;cétem egres in fupplemétü:amp; gnamillia focid latini noïs:amp; duceni egtes decreti:mâdatdœ proribus:ut uetcres dimitterét milites:cd î pufeiam ueniflênr.Cd militès:q i legionibus urbâis erat:frcqntes tribdos plebeios adiflènt:uti cas cognofcerent eo^.gbus autemerita ftipédia: aut morbus caufe eént:quo mïus militarent:eâ ré Ifæ.T.Sépronii diP euflêrdra gbus fcriptderat ligurd.xv.millia îagru placentind ueniflè:ö^ ufœ ad ipfa eoloniæ mœnia 00 padi rÿas cd cædibus amp;nbsp;îcendiis ppopulatos eé:boio3z quogi gétes ad rebdiioné fpcdare:ob cas tes tu multu eé:decrcuitfenatus tribdos plebei nôplaccrecâs militâtes cognofcere:quo mîus ad ediéld côue nirénadiecerdt ét ut fociis noîs larini:g î exerciru.P.Cornelii.T.Séoronii fuifîènr:amp; dimifti ab iis côfu/ libus eént:ut ad quâ dié.L.Cornelius cÔful cdixiner:amp; î que locd edixiflèt Ethruriæ côuéirér:amp; uti.Li Cornelius côful î puîciâ pficifeens î oppidis agrifg;:q iturus ect.fiquos ei uideref milites fcriberet:ar materq?Â duceret feed.-dimirtédi ei:quos eop; qdoep udlcnius eét.Pofteag cÔfuIes deledu habiropfe ûi funt î puîcias:td.T.Qmrius poftul3uit:ut de iis q eu decé legatis ipe ftaruidêr: fenatus audiret:eaç fl uideref auéloritate fua cofirmaret:id eos fadlia fadurosifi legatonzuerba:g ex uniuerfà graecia amp;nbsp;ma gna pre afiæigggab regiba uendîènnaudiHet.Hæ legatôes a.C.Scribôio prore urbis î fenard îtroduélae fut:benigneçoîbus rrfpôfd:cdAntiocho:qa lôgior difeeptatio erat:decé legatis:quord ps aut î afia:aut Lyfi machiæ apud regé fuerât ddegara é.Quîtio mandard:ut adhibiris iis legato^ regis uerba audiret: refpôderet® iis:quæ ex dignitate arq? arilitate.Po.Ro.refpSderi poflênr.Menippus amp;nbsp;Hegefianax prix cipes regiælegationis erât:ex iis Menippus ignorare fe dixir:qd nam pplexi fua legatio habetet cd fim/ pliciter ad amidtiâ petendâ iungendâ^fociacaré ueniflèt.Efle ât tria genera fœde^igbus îtegrepacifee renf amicitias ciuirates:regefgp:unu eu bello uidtis dicerenf leges:ubi.n.oîa d:q armis plus poflet:dcdi ta eént:quæ ex iis habere uidorigbus muldari eos udinipfius ius at^ arbitrid eflè altered pares bello æquo fœdere î pacé at^ amidtiâ uenirét:tdc.n.reperi reddiq? p côuentioné res:ôd fi qm^rurbata bello podeffio fit:eas aut ex aequo fimul:aut ex iuris antig: aut pris utriufç cômodo côponi:tertid eé genus tû g hoftes ndg fucrît:ad amidtiâ fociali fœdere idgendâ coeât:eos neg? accipereincg? dicere leges:id.n.

uidoris amp;: uidi eé.Ex eo genef eu Antiochus eét mirari fe qd româi æqud céfeât ci leges dicere:qs afiae Tria fœ urbium libéras amp;nbsp;îmunes:qsftipédiariaseéudît:qsîtrarepfidia regia regé^ueténed Philippo.n,ho J^rû ge ftepaeé nô cd Antiochoamico focietatis foedus ira fanciédd eé. Ad ea.Quîtius.Quoniâuobis diftîétæ nera 3gere libéré genera idgédagi amidtiâ^ enumcrare:ego quogeduas côditiones pohâ:exrra qs nullâ eé tegi ndeietis amidtiæ cû.Po.Ro.iûgcdæ:unâ fi nos nihihqd ad urbes Afiæ artinet curaf uelir:ut amp;nbsp;ipe oî Europa abftineat:altcrâ fife ille Afiæfinibus nô côtineaeô:î Europâtrâfcédat: ut 06 romanis ius fit Afiæ duitatû amicitias amp;tueri:qs habeât:amp; nouas côpledi. Enîuero id auditu ét dicef î dignd eé Hege hanax Thracise Ód Cherfonnefi urbibus arceri Antiochd:q fcleucus pauus eius Lyfimacho regeuido bello amp;nbsp;î acie cæfo p fummd decus pta reliqrit:pari cd laude ab thracibus poflefla parti armis receperit Antiochus:partï deferta ficut ipfam Lyfimachiâamp; reuocatis cujtoribus freqntauerit:amp;:q ftrata minis atgi îcendiis erât igentibus ïpenfis ædificauerit:gd igit fimile eêexea pofléftione ira pta:ita recuperata deduci AntiochdÄ româos abftinere Afia:quæ ndg fua fuentfamicinâ experef romanos Antiochd: fed q ipetrata gloriae fibi nÓ pudon fit. Ad hæc Quitius quâdogdé:îgt:honefta péfamustfic uraut fola aut pria certe péfari decet pricipi orbis terra^ populo amp;nbsp;tâto regi:utrd tâdc uidet honeftius libéras uel le 0ÎS quæ ubig funt Græciæ urbes an feruas amp;: uedigales laccrcCfi fibi Antiochus pulcrd eé cenfet:qs urbes pauus belli iurehderit: auus patergi ndq ufurpaucrit:^ fuis cas repetere ïferuitutcrSC .Po.Ro. fufeeptd patrocinid libertatis græco^ nô deferef fidei cÔftâtiæq? fuæducit eé:ficut a Philippo Græciâ liberauinita ab Anitacho græcas Afiæ urbes liberare î aîo habet:neç.n.î Aeolidé lomâg eoloniæ î fer uitutc regiâ miflæ funtifed ftirpis augédæ câ gentifq? uetuftiffîmæ p orbe terra^ ppagâdæ.Cu hæfi/ Caufe tarer Hegefianax:nec îfician poflêt:oneftioré eâm libertatis:q feruitutis ptexti tirulo:gn mittimus am belli eu bages:îgr,P,Sulpicius:g maximus natu ex.x.lcgatis crat.Alterâ ex duabus cÔditionibus:q modo difer/ Antio/ teaQuintiodatælunt:legite:autfuperfedetedeamidtiaagere.NosueroîgrMenippus:nec uolumus: ‘^l'®‘^^'* oec polTuinus pacifci gcq:quo regnd Antiochi minuaf.Poftero die Quîtius legationes uniuerfas Græ ^^^ ciæ Alîæg î fenaçd cd îtroduxinet:ut fcirét qli aîo populo româo qli Antiochus erga ciuitates Græcie gt;

ecnnpoftubta amp;nbsp;fua ßi regis cxpofüittrenüciarét ciuiratibus fuis populo romano q uirmrerquag^ fide libertaté eo^e a Philippo uidicaucnt:ca ab Antiocho:nifi difcedar Europa:uidicatug^. Turn Memppus dep can amp;nbsp;Quintiu amp;nbsp;patres ïftitir:ne fcftinarét decerncre:quo decreto turbaturi orbé terrarum eént: tépusamp; fibi funieiét;amp;: regi ad cogitandu datent: cogitatuÿ^ cû renunciarae côditiones centré impe/ traturû aliqd aut pacis cauia confenfuru.lta itegradilata res legatos mitti ad regé eofdé:g Lyümathiæ apud eûfuerâr:placuit«P.Sulpicium.P«luhû.P.HeIiû.Vixdûh ^fedierantraîa Carthagine Icgati beP Anniz lü haud dubie parare Antiochu Annibale mimftroattulerûciniecerûtœ cura:ne fimul amp;nbsp;punicum ex^ bal,ad, citaref bcllü. Annibal patria,pfugus pucnerat ad Antiochü:ficut ate diöu é: amp;nbsp;erat apud regé i magno Antio/ honore:nulla aha arte nifi qdquot; uolurau diu cófilia de romano bello nemo aptior fuper tali re parriceps chu j)/ elTe fermonis poterat.Snia eius una at^ cadé fp eranut i Italia bellu gercref.Itaha milites amp;nbsp;comeatus fugerat pbituram externo hoftufi nihil ibi moueaf licearg?.Po.Ro.uiribus amp;nbsp;copiis Italiae extra Italiam bcllü gerere:ne^ regé:neœ genté ullum paré romanis eflê:fibicétünaues.xvi.millia peditum:mille équités dcpofcebaricafctlaHcpnmû Africa gerituiiï:magnopereconfidereamp;Carthaginéfes ad rcbellanduni ab fe copclli poflè:fi illi eudent fealiq parte Italiæ bellu amp;nbsp;citatu^ romanis. Regé cd cæteris oibus m Europa debere:amp; in aliqua parte Grætie copias continere:ncç traücienté: amp;: quod in fpecié famamç belli lans fit paratû:traiicerc. In häc fniam cû adduxilTet regé pparandos fibi ad id populariü aios ratus littcras ne quo cafu iterceptæ palâ facerét conata:fcribere nó é aufus. Ariftonc queda tynü natü Ephefi exptûç folertiâ Icuionbus miniftenis parti donis:parnm fpe pmioji oncratü;qbus ét ipie rex anueiat Carthaginem cum mandatis mittit:edit noia eorum^uibus conuentis opus effet : initruit ét fecretis notis:p quas haud dubie cognofcerent fua mandata efle. Hunc Ariftoné Carthagine obuerfanté non prius amici qua mimici Annibalis:qua de ca ueniiret:cognouerunt: amp;nbsp;primo in circulis conuiuiifqi ce/ lebrata fermonibus res eft:deinde in fenatu quidam nihil adum efledicereexilio Annibalis : fi ablens quo^ nouas moliri res folhcitandogjaios hoium turbare ftatum ciuitatis ponèr.Ariftonem quédam tyrium aduena mflrudum mandatis ab Annibale amp;nbsp;ab rege Antiocho ueniff icerros hoies quottidie Cartha.' cum co fecreta colloquia ferere:in occuiro colloqui:qd mox in oium pcmlcié erupturum eflêt.Códa/ Itudid mauere oés uocari Ariftoné debere:^ quæri quid ueniflèt amp;nbsp;nifi cxpromcrct:cû legatis Romam mit/ îtuéda ti:fatis'pro temeritare unius hois fupplicio^ penfum eftê:priuatos fuo periculo pcccaturos: rcmpubli*' pace nbsp;nbsp;nbsp;cam non,extra noxam mô:fed ét extra famam noxæ coferuadam cfle.Vocarus Arifton purgare fcfe:ôi

firmilîîmopropugnaculoutiqdnihil Interagi ad quéqattulifièt:ceterum neceâmaduentus fans ex/ pedicbat:amp;; in eo maxime hæfitabat:qdcum barchinæ folû fadionis hoibus collocutum eu arguebât. Ortadeidealtcrcatio é:aliis p fpclculctof cóphédi ia amp;nbsp;euftodiri iubétibus;aliis negatibus tumukuadi tam cé:mali ré exépli eé:de nihilo hofpires coi ripi:idé carthaginéfbus amp;Tyri:amp; i aliis cmporiis:i q fre quêter cômcât:eucntu^.DiIata eo die res eft. Anfton puico igenio iter poenos ufus:rabellas cófcriptas eeleberrimo loco lupra fedé quottidiana magiftratuu pria uclba fufpéditnpfe deide terna uigilia naué cófcédit:amp;:pfugif.Pöftcro diecü fuffetes ad lus dicédü côfediflênticôfpeôtæ tabellae adéptæq! amp;nbsp;kâæi fenptû erat Ariftoné priuati ad neminé:pubhce ad feniores:ita fenatu uocabâr:mâdat3 habuiflê. Publi cato crimie minus itenta depaucis qftio,erat:mitti ta mé legatos Roma:q ré ad cófules amp;nbsp;fenatu refer/ Mafinif rent:placuit:fimul qdc in mms Mafimflæ qrcrcnt.Mafmifla pofteaq amp;nbsp;liâmes carthaginéfes: amp;nbsp;iterfe fff mm ’pfos difcordes pricipcs ppcolloqa Ariftonis fenatunfenanj pp idicia ipfius ariftoms populo fufpeöü: næ in Joeû iniuriæcé ratus agrû maritimû cc^ depopulatus eft;amp;: qldâ urbes ucdigales carrhagincnfm fibi cartha. coegit ftipédiû pédereiEmporia uoeât eâ rcgionc:ora é mioris fyrtis amp;nbsp;agri uberis una ciuitas eius Le'' pns;ca fingula i dies taléta uedigal carthaginenfibus dedit.Hâc tû regioné amp;nbsp;totâ ifeflâ Mafiniffa amp;nbsp;ex qdâ pre dubiæ poflèffiôis fui regni an carthaginêfiû eét:effecerat:amp; qa fimul ad purgada crimia amp;nbsp;qftû de fe Româ ituros côpcrir:q amp;nbsp;illa onerarét lufpiciôibus:amp; de iure uedigaliû diiceptarét:lcgatos amp;nbsp;i^ româmifit.Auditi de tyrio aduena primû carthaginéfes cura iniccereptibusmeeu Antiocho fimul Ôi poenis bellâdûeétimaxicca fufpiciocnméaugebat:qdquécôphéfum Româ mitti placuiifft: necipm necnaué eius cuftodilîênt.Dcagro deidecû régis legatis fimul difeepraricocpiû: carthaginéfes iure fi/' niû eâm tucbanfiqd itra eos termines eér:gbus.P.Scipio uidor agrû q iuris cét carthaginéfiû: finiffet: amp;nbsp;côfeftiôe rcgis:q cû aphyrem ,pfugû ex regno fuo cû pre num idaijz uagâté circa Cyrenas pfequereâ peano ab fe iter p eû ipm agrû tâq haud dubie carrhaginéfiû iuris petiflèr.Numidæ amp;nbsp;de terminatiÔe Scipionis mcnciri eos arguebanc:amp;; figs utrâ originé luris exigere uellet: qué ^priû agrû carthaginen/ fium in Africam eéaducnisfqrum fedo bouis tcrgoamplcdi loci potucrit:tâtum adurbé comunic/ dam peario datum:qcquid byrfam fedem fuam cxccfîêrinr:ui at^ iniuria partum habere. Ncq eni:de quo agatur:probare cos pofte non modo femp ex quo cepcnnt:lcd ne diu gdé eos poffediflcm oppor/ tunitates nunc illos:nunc reges numidarum ufurpaflë ius femp^ penes eum pofleflioné fuifle: g plus Ad qd ®ï’®“ potuiftèt:cuius côditionis res fuerit:prius quâ hoftes romanis carthaginéfes: foems at^ amicus legati i ’^^ numida^ eét:cius finerét eé:nec fe irerponcrét:quo minus:g poftcnt:tcnerent. Refponderi legatis afticâ nbsp;nbsp;“triufœ partis placuit mifturos fe i Africâ:q iter populû carthaginéfem amp;nbsp;regé i re pfenti difeeptarent.

Miflî.P»Scipio Aficanus:amp;.C.Cornelius Cerhegus:amp;:.M.Minutius Ruffus. Audita ifpedaç re fufpé/ fa oia neutre iclinatis fenrétiis reliquerc.Id utrû fua fpôte feccrit:an ga mâdatum ira fuerit:nô tâ certû eft:g nidcftépon aptum fuiffe itegro certamine eos rehnqui:nam nuira eét unus Sdpio uel noticia rei: ucl audoritate ita de urrifcy mentus finire nutu difceptationem potuiffcr,

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f87

RINCIPIO Anni:quogcftafunthæc.Sex.DigiMusprætorin Hifpania j citeriorc eu ciuitanbus iis quæ poft profeöioné.M.Catonis rebcllaucrâr: crebra magis:quam digna didu plia fecit:amp;: adeo plæraç aduerfa ut uïx dimidiû niihn3:quam quod acceperar: fucceftbri tradïdcrir:nec dubiu é: ■quinomms Hifpania fubbturaaïosfuerit:ni aker piæror.P.Comelius « Scipio.Gn.FïIius trans iberum muira fecuda prælia feciflèt : quo rerrore non minus quinquagna oppida ad cum defeccrut,Scipio idé proptor lu ifiranos puaftata uitenen prouincia cd ingenti pda dom urn redeuntes in ! ipfo innere aggrcflus:ab hora tettia diei ad odaua icerto euentu pugna/ 1 uit;numero militum impar fupior aliis:na amp;nbsp;adc ficqucti armahs aduer ifuslongûamp;: impcditûturbapecoß^agmcn:amp;^eccti milite aduerfus feP fos longo innere occurrerat:terua namg, uigilia exieranthoftes: huieno durno innen tres diumæ horæ acceflèrant:ncc ulla qcte data labore uiae

præliû exceperat.Itaç pn'eipio pugnæ uigoris aliqd î corporibus aifep fuir:amp; turbauerât primo roma/ nos:deîde æquata paulifper pugna é.ln hocdifenmine ludos loui fi ui fudiflcncecidiflêrq? hoftes ôtor Uouintandégradû romaniacrius îrulerunnceflitij lufitanus deideprorfus tergadedit:amp; cum inftirif fent tugiénbus uidores ad.xii.millia hoftiû funt cæfa:caph ducétiquiquagîta omnes ferme cqrcs:amp; fP gna miütaria capta centiiquiquagltaquattuor :amp; de exercitu româo feptuagi'ra amp;nbsp;très amiflî. Pugnatû Inde haud ^cul Ilipa urbe é:eo uidoré opulentü pdæ exercitum.P.Comelius reduxinea ois ante urbé expofita éipoteftafqi dominis fuas res cognofcédi fada é:cætera uændéda qftori daraïqd inde refedû é: miliribus diuifum.Nôdûab Roma ^fcdus erat.C.Flaminius ptoncû hæc in Hifpania gerebandira/ que ta aduerfæiquâ fecundæ res p ipfum amicofçp dus magnis fermôibus celebrabanfiÂ: téptauerat: quoniâ bellû igens i ^uiciaexarnflèt:amp; exigeas reliquias exercitus ab Sex.Digitio atey cas ipfas plenas pauorisacfugæacceprurus eflêr:utunam fibiex urbanis legionibus decernercr:ad quâcù milite ab fe ipfo feriptum ex lenarufcofulto abieciflèt:eligerct ex oî numéro n iamillia amp;nbsp;ducentos peditcs:amp;: cqtes trecétos:ea fe Icgiôe nâ i Sex.Digirn exercitu haud multû fpei eé ré gcftu^:Scniorcs negate ad rumoz ïcs priuatos temere f gratia magiftratuû côfidos fenarufcôfulta faciéda eémifi quod ex ,puicns feribe/ renaut legati renûciarénnihil ratû haben debcre:fi rumukus i Hifpania eét:placereut tumultuarii mp lires extra Italiâ kgerenf.Valerius Annas amp;nbsp;i Sicilia nauigaflé deledus câ.C.Fiam iniu fcribindZ ex Sici lia Hifpania petété tépeftate i Africa delatum:uagos milites de exercitu.P.African! facraméto rogaflê: his dua^^ piouicia^ deledibus terriu i Hifpania aUt^iffe.Nec i Italia fegnius liguai bellû crefcebat. Pi/ fas ia quadragïtamillibus hofum afflucte mulntudie ad fama belli fpéq? pdæ circûfedebât. Minutius conful Arrend die:qué dixeratad cóueniédd miliiibus:uenit:ideqdraro agmle cd ad Pifas duxiffetidd Pifæ nii hoftes nó plus palTud tribüfmillibus ab oppido trans fluuid mouillent caftraxonful urbé haud dubie nutii in feruata aduéru fuo é igreflusipoftero die amp;: ipfe trans fluuid ferme mille palTus ab hofte pofuit caftra: teruétü inde leuibus plus a populatióibus agrum focio^ tutabaf :in acié exire audebannouo milite amp;nbsp;ex mul/ feruanf lis genenbus hoium colledo nee du noto fatis rter fe:ut uix fidere alii aliis poflent.Ligures mulntudie frani fii î acié exibant:parati de fdma repz deccrnere;amp; abddates militd numero pafllm multas manus per extreniauniu ad praedandd mirtebandd cd coada uis magna pccordpdacgi eflêtiparatderat pfidid perquod îcaftella eo^ uicofcp agcref.Cum belld liguftindad Pifas côftmflcncôful alter.L.Cornelius Merula prer extremes ligurd fines exercitum ïagro boioK iduxinubi longe alia belli ranoiquâ cum li guribus eratxóful i adem exibat:hoftes pugnam detredabât.-pdarumep ubi nemo obuia exiret: diftur rebât romani.Bon dinpi fua ipune:quâ tuédo ca eóferere certamé malebat.Pofteaq oia ferro igniq^ fa/ ris uaftata eratxóful agro hoftiû exccflit;amp; ad Munna agm ine icauro ut iter pacatos ducebat. Bon ubi egreflüm finibus fuis hofté Ienfere:fequebatur filéti agmie locû ifidiis qrentes: node ptergreflî caftra romana iâltû;qua träfeundum erat romanisufederunt id cd pard occulte fedllèntxôfuhq muIra node folirus eranmouere caftra:ne nox terroré î tumultuario plio augerct:lucem expedauit:ut cd luce moz ucrentamé rurraam egtum exploratum mifit.Pofteag relatum é:quatae copiæ amp;: î quo loco cfléntito/ dus agminis fardnas î medid coniici iufllt:6d trianos ualld circuniicerc:caetero exercitu ifttvdo ad ho/ ftem acceflït.ldem amp;nbsp;galli fecerdt pofteaq apertas ciTe ifid’as:ac redo amp;nbsp;lufto plio:ubi uera uiceret uirz tus dimicadum uiderdt.Hora fecddaferme cocurfum:finiftra fodo|^ equitdala amp;nbsp;extraordinarii pria in acie pugnabanperar duo cófulares Iegati.M.Marcellus:amp;.T.Sépronius prions anni cöfules. Nouus conful ndcad prima figna erarmde legiScs eónnebat i fnbfidiisme certaminis ftudio prius ^currerét; qua datd fignü eénequites cay: extra acié i locd parétem.Q.amp;'.P.Minutiös tribunes miiirum educere , iuffinunde cd fignü dedilTctiimpetum ex aperte facerét.Hæc agéri ndcius uenit a.T.Sépronio Longo nê fuftinere extraordinarios ipetum galloji amp;nbsp;cæfos p multos eflê:amp; q fuperfinnpamm labore: parti metu rcmififlè ardoré pugnæilegioné altera ex duabus:fi uidereâtrâfmitreretipriufg ignominia acdz peretur.Secuda miflâ eft legio:amp;l extraordinarii receptiitum redinregrata é pugna:cum amp;nbsp;recés miles: amp;nbsp;frequens ordunbus legio fucceniffenôi; finiftra ala exprxlio lubduda eft : dexrera in primam aciem tubut.SüI ingenti ardore texrebat minime patiennaxftus corpora gaUogcidenfi tamé ordimbus ndc

alii in alios:nûcî fcuta ïcumbentes fuftinebât ipetus romanopz,Quod ubi aladucrtit eSfubad pturba^ dos ordics eo5^.C.Liuiû Salinatorcm :g præcrat alaribus cgnbusiqua cSciratiflimos eques imirrere iü bet:amp; legionarios équités i fubfidiis cc.Hæc procella equeftris prio confudit:amp; tuibauir:dtide diflipa^ uit acié gallojzinó tamé ut terga darét;obftabant duces haftilibus cædétes terga trepidantiü:amp;: redire i ordines cogeresifed irer equitantes alarii non pariebanrur.ConfuI orabat militcs:ut paru na nitcrentur uidonam i manibus cRe.-durn turbatos amp;nbsp;trépidantes uidcrenrn'ftarentdi reftitui ordines: fennfient: integro rurfus cos praclio amp;nbsp;dubio dimicaturosufcrrcucAilIarios iufllt figna :omnes connixi tandem auerterunt hoftem.Pofteaquam terga dabant:amp; i fugam paflim effundebantur :tum ad pfequendos Boiogi cos legionariiéquités ïmifll:quattuordecimillia boio^ ca diccæfa funt:uiui capti mille nonagitaduo: cades equites.cc.amp;.xxi.tres duces corum:figna militaria ducéta.xii,carpéta centüduo.Nce romanis incruen/ ta uidoria fuit:fupra gnquemillia miTitu ipfoR: aut fociorn funt amifla:céturioncs tres amp;.xx,praefedi focium quattuor:amp;.M.Martius tribunus militum fecûdælegionis.Eodcm fcre tempore duorum có fulum litteræ allatae funt.L.Comehi ad Mutinam de prælio cum bons fado:amp;.Q.Minutn a Pifis: co/ miria fuæ fortis eflêicæterû adeo fufpéfa omnia in liguribus fe habere:ut abfcedi inde abfj pernicie fo ciorü amp;nbsp;damno reipublicæ nÔ poRcrtfi ira uideretur patribus mitrerent ad collcgam;ut is:qui profliga turn bellum habercr;ad comitia Romam redirer:fi id faccregrauarctur:qiiod non fuæ fortis id nego/ tiu cér:fe quidem faüurum:quodcunqi fenatus céfuiflêt:fed criam atep etiam uidcrct:fi magis e repuz blicaect:interregnum iniri:quam a fe ico ftatu reliqui prouïciam.Senatus.C.Scribonio negotium de dit:ut duos legatos ex ordine fenatorio mirreret ad.L.Comclium confulem:qui litteras coUcgæ ad fe/ natum miflas deferrent ad eum:amp; nunciarét fenatum:ni is ad magiftratus fubrogandos Roma ueniz rer;potius quam.Q.Minuriusa bello itegro auocaretuniterregnum iniri paflurü.Mifli Icgati nunda/ uerunt Corneliü ad magiftratus fubrogandos ucnturum.Delirteris.L.Cornelii:quas feripferat fecun/ dum præliü cd boiis fadum:difccpratio in fenatu fuit:quia priuarim plærifg? fenaronbus Icgatus.M. Claudius fcripferat;fortunæ.Popu.Ro.amp; militum uirtuti gratiam habcndam:quod rcs bene gefta ef/ fcr:confulis opa amp;nbsp;militu aliquarum amiflum :amp; hoftium exercitum:cuius delédi oblata fortuna fiiez rit:elapfum:m ihres co plures perifrc:qd tardius ex fubfidiis q laboranhbus opem ferrenrifucccfliftcnt: hoftes e manibus emiflos quod egtibus legionariis tardius datu fignü cét:ut pcrfcqui fugiétcs non li/ cuiflêt.De ca re nihil réméré dccemi placuir:ad frequériores cófultatio delata é:ïftabar,n.cura alia : qcf duitas foenere laborabar:amp; cd multis foeneribus legibus conftrida auaritia cér:uia fraudis inira cranut. in focios q non tenerétur:iis legibus noïa tranferiberénî tali uero fœnere obruebantur debitores. Cuz ius cernedneum ratio quærerctur:diem finiri placuit:foeneralia quæ proxima fuiftênt:ut q poft ca dié focii ciuibus romanis credidißent pccunfis:profitcrcrur:amp;: ex ea die pecuniæ crediræ:gbus debitor uel let:legibus creditori ius rcddererur.Inde pofteag profeilionibus detefta é magnitudo æris alieni p haC fraude cÔtraûi.M.Sempronius tribunus plebis ex audoritate patrü plebem rogauir:plcbcfç fciuit:ut cum foeiis ac noie latio pecuniæ creditæ:ius idé qd dï ciuibus romanis eét:Hæc î Italia donn milinæq^ ada. In Hifpania nequaquam tantum belli fuit:quantum auxeraf fama.CFlaminius in citeriori Hi»' Hilicia fp^nia oppidum Iluciam in oretanis eepit : deinde in hyberna milites deduxit: amp;nbsp;per hyemem præha Ptolcz cliqua nulla memoria dignaaduerfus latronû magisiquam hoftium excurfiones uario ramen cuentu mæus ’’^^ ^*”^militu iadura funt fada.Maiores res gcftæ a.M.Fuluio:is apud Toletum oppidum cd uaceds habet uedóibuf^ amp;nbsp;eeltiberis fignis collatis dimicauit:exerdrum carum getium fudit fugauirq?:regcm HP lermu uiuu cepit.Cum hæc î Hifpania agcrétur:comitiord iam appetcbatdies:irag2.L.Cornclius conz ful relido ad exerded Claudio legato Roma uenit:is î fenatu cd de rebus a fe geftis difleruiftêt: quo^ » ftatu pincia cflct:queftus é cum patribufconfcriptis:quod ranto bello una fecunda pugna ta feliciterp fedo non eilet habitus diis imortalibus honos:poftulauit deide fupplicationé fimul tnumphdep dez cernerét.Prius tamé qua relatio fieret.Q.Metellus: gconful didatorep fuerat lirteras:eodé rempored» xir:amp; confulis.L.Corneliiad fenatum:3i:.M.Claudiiad magna parré lenarordallatas eé iter fe pugna» res:cogi dilata eé confultationc:ut præfentibus audoribus earum litterard difceptaref:ita^ cxpcdaHc fefe:ut conful:qui Idret ab legato fuo aduerfus fe fcriptd aligd cum ipfi uemédum cét:deduceret cdfe/ cum Romam :cum ét ucrius eét,T.Sempronio iperium habéti tradi exercitd:quam legato:nunc uidc re fefeamotd de induftria:g ea q fcripfiflêt:pfens dicerct:argueretq!coram:amp; fi qd uani afferret : argui poflendonee ad ligdd ueritas explorata cétiitagi nihil eord:q poftularet confuhdecernédd î pfenoa een ferc.Currt pergeretnihilo fegnius refcrre:ut lupplicationcs deccrneréturitriumphâtiœ fibi i urbemjn uchi h'ccret,M.amp;: Craflus Tidnii tribuni plebis fe intercelïuros:fi de ea re fieret fcnarufcôfultü dixerdn Cenfores erant prioreanno creati Sextius Elius Pætus:amp;:.C.Cornclius Ccthcgus.Cornclius luftrd condidit:ccnfa funt ciuium capit3»cxlnï.fcptingent3quattuor. Aquæ ingentes co anno fueruntiöi rybe ris loca plana urbis inundauincirca porta flumenranâcria collapfa quædam ruinis funt:amp; portacæliz montana fulmine ida é:murus circa multis locis decælo tadus:amp;: Ariciæ:amp; Lanuuii:amp;: auctino lapt/ dibus pluit:ói a Capua nunciatdéexamen uefparum ineens in fop4 aduolalïc:amp; in Marris ædccofedif/ lc:eas colledas cum cura igni crematas efle. Horum ^digiorum caufa dccêuiri adire Iibros iulfiiSi nq/ uédialefacrum fidd;amp; fupplicatio ïdidaéiatgi urbs luftrataJifdem diebus ædiculam Vidqriæ uirgi/ nis ,ppc ædé Vidoriæ,M,Porrius Caro dedicauit biénio pofteag uouir.Eodem anno eolonia latina ica ftrû ferétind niûuiri dcduxcmt.C.Manlius Volfo.L. Apuftius FuIlo.P.Elius Tubero cuius lege dedu/

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fss

cebantur tnatnilHia pedi tu ferc.ccc.cqtcs:numerus exiguus pro copia agri Hari potucre quadragena iu gerain pcdites:fcxagenain eqtes.Aputtia audoretertia pars agn demptaeft:quo poftea:fi ucllcnt no/ uos co'onos afcribere poflcnt:uicena iugera pcdites:quadragena équités accepcrür.In exitu iam annus erat:amp;: ambirio magis qua unq alias exarfcrat confulanbus comitnszmulti amp;nbsp;potentes pctebant patri/ tü plebeii^.P,Cornelius.Gn.FiIius Scipio^ex Hifpania prouincia nuper reccITerat.magnis rebus ge/ ftis:amp;.L.Quintiqs Flaminius:quiclaflï in Graecia prazfueratzamp;.Gn.Manlius Volfo:hi patritii: plebeii auté.GLællius.Gn.Domitius.C.Liuius Salinator,M.Acilius.Sed oium oculi in Quintium amp;nbsp;Corne bum coniedimam amp;nbsp;in unum locum petebant patritii ambo:amp; rei militaris gloria recens utrunq; có/ mendabatxæterum ante omnia certamé accendebât fratres candidate^ duo clariflîmi fuse ætatis im perarores:maior gloria Scipionis:amp;: quo maior:co ^pior inuidiæ.Quintü recentiormt q eo anno triu phaflèt:accedebat qd alter decimu iam propc annü alnduus in oculis homm fuerat:quæ res minus ue Aßue-' rendos magnos hofes ipfa foaetate focit:conful iterum poft deuidü Annibalé cenforg? fuerat:in Qui tudo tio noua amp;nbsp;recentia omnia ad gratiam cranr:nihil nee petierat a populo poft triüphümee adeptus erat: uel ma/ pro fratre germano non patruele fc petere aiebanpro collega amp;nbsp;participe adminiftrati belli:fe terra: fra gna ui/ trem mari rem geflifle.ls obtinuit:ut præferref candidato:quem Africanus frater ducebat:quem eer liora ndia gens Cornelio confulecomitia habente:qué tantum piudicium fenatus uirum eduitateoptimu reddit ïudicatum:qui matré idæam Peffimonte ueniérem in urbem acciperet.L.Quintiuszamp;.Gn.Domitius GQui/ Aenobarbus confules fadi:adeoneinplebeio quidem confulc:cü pro.C.LælIio nitcref:Africanus uaz tb.Gn, luit.Poftero die protores fadi:creati.L.Scribonius Libo.M.Fuluius Ccntimalus.A. Attilius Serranus Domi/-M.Bebius Tamphilius.Q.Salonius Sarra.Aedilitas ifignis eoanno fuir.M.Acmylü Lepidnamp;.P.Aez tius cóf. myhi Pauli:multos pecuarios damnarunt:amp; exea pecunia clypea ïaurata in faftigio louis ædis pofue/ runt:porticü una extra porta trigeminâemporio ad tyberim adiedo:alteram ad portam fontinalem ad Marris aram:qua in capis iter eflét:perduxerunt.Diu nihil memoria dignu in ligunbus geftu erat: extreme eius anni bis in magnu penculu res adduda c:nam dó caftra cofulis oppugnata argre funt de/ fenfaidi non ita muko poft per falw anguftü cd ducerctur agmen romanu:ipfas fauces exerdtus ligu/ rum infedinqua cd exitus nó pateret:cóuerfo agmine redire conful inftitir:amp; a tergo fauces faltus occu patat a parte noftium erant:caudinæqj cladis memoria non animis modo:fcd ^pe oculis obuerfabafi Numidas oöingentos ferme équités inter auxilia habebat:co^ pfedus confuli pollicctur fe parte utra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ’

uellet:cum fuis eruptuß^ztantd uti diceret utra pars frequennor uicis cc:in eos leimpetdfalt;ftu^:amp;; ni/ hil priufquam flamam cedis inieduruni :ut is pauor cogeret ligures excedere faltu:qué obfiderent : amp;nbsp;difcurrere ad opem ferenda fuis.Laudatd ed conful fpe pmio^ oneratzde numidae equos confcédunt: Cc obequitare ftationibus neminem laceflêntes coeperinr:nihii primo afpedu.contéprius cqui holefcp paulult amp;nbsp;gradlesidifcmdus amp;nbsp;inermis eques pterquä quod lacula fecum porratzequi fine fratnis de/ formesziplc curfus rigida ceruiceamp; extento capitecurrentidzhunccótemptd de induftria augetes labi ex cquis amp;nbsp;per ludibnum fpedaculo eflézita^ qui primo intenti p3ratiœ:fi laccflcrcnf: in ftationibus fucrantzia inermes fedentefg? pars maxima fpedabant Numidae adequitare amp;nbsp;refugerezfed |)pius fal/ Atf.nu turn paulatim euchizuelut quos impotentes regendi equos inuitos efferrent-poftremo fubditis calcari mida^ bus per medias ftationes hoftid cruperczdC i agrum lariorem euedi omnia peruaftant:fumus prio tÓz fadnus ^diuszdeide clamor trepidantid i uicis audituszpoftrcmo feniores pueriç refugientes tumuftum i ca ura fccerunf.Itaœ fine confihozfine ïperio pro fe quifcp currere ad fua tutandazmomento^ mis caftra relida erat:6d obfidione liberatus coful quo ïtendcrat:pucnit,Sed neç boiizncg, Hifpanizeu qbus eo an nobellatderatztâinimiciîfeftiqîerâtromâisquâ ærol^ gmszn poft deportarosex Graeciaexerdtus primo i fpefuerant di Antiochü ïuaeuä Europe poflèmoné uentu^:nec PhilippmautNabin geturos ubi nihil ufg moueri uiderut agitandu mtfccdum$ ratiznc cüdando fenefcerent côfiliazcôciÜû Naupa dam ïdixerdtzibi Thoas c^ ptor coqueftus iniurias romanos ftatdg? Aetoltæ:qd oium Graedæ ge hum ciuitatu^ ihonoratiflimi poft ea uidoria eént:cuius ca ipfi fuiilcntzlegatos ccfuit drea reges mir/ tendos:g no fold temptarent aios eo^:fed fuis quety ftimulis mouerent adromand bellum.Democri tas ad Nabin nauigatzad Philippum Nicander:Dicæarchus frater praztoris ad Antiochd c miffus. Ty ranno lacedæmonio Democritus adcpris maritimisauitatibus eneruata tyramde dicerezide mllitézi/ de naues nauakfep focios habuiflè:idufum fuis propc muris achæios uidere dominantes i Peloponne foznunq habitude recuperandi fua occafioné:fi ea quæ tune cét:prætermififlêt:amp; nullum exercirum ro mand iGræcia eéznec propter Gyttheumzaut maritimos alios laconas dignacam exiftimaturos Ro/ manos cur legiones rurfus i Graedam tranfmittât.Hæc ad icitandum aium tyrani dicebatur:ut cd in Græciam Antiochus traiccißetzconfcictia uiolatæ per fociopz iniurias Ronaaz amicitias iungerét cum Antiocho. Et Philippd Nicander aut diffimili oratione kitabatzcrar ét maior orationis matcria:quo ex altiore faftigio rcx:qua tyranus detradus etatzquoep plures ademprae res. Ad hacc uetufta regum Ma/ cedoniæ fa ma peragratufqp orbis terrarum uidoriis eius gétis referebatur:amp; tutum uel icepto:ùel eué m fe confilium afferrezneç ut ante fe moueat Philippuszquam Antiochus cd exerdtu tranficrit i Græ dam fuaderezói g fine Antiocho aduerfus romanos ætolofqj tadiu fufhnuerit bcllumzadiundo Antio cho focus ætoliszqui td grauiores hoftes cum romanis fuerint:quibus tandem uiribus refiftcre roma/ nos poflè. Adiiciebar de duce Annibale naro aduerfus romanos hofte:qui plures amp;nbsp;duces:ód milites eo rd occidiflctzq quot fupeflênt.Hxc Philippe Nicader. Alia Dicatarchus Antiocho Si primd oium pda

QVARTAE DECADIS. , de Philippe Romanojz eflê dicere uiôonam ærolo!J^;amp;; aditum in Grædam româis nulles alios qua ætolos dcdiflc:amp;ad umeendum uires cofdem pbuiflè:dcinde quanras equiru peditumep copias pbiru n Annochoad bellum ecnt:q loca terreftribus copiis:quos poreus maritimis.Tum de Philippe amp;nbsp;Na bide libero mendano abutcbantur:paratum utrung? ad rebcllandumeé:amp; prima quâç occafionem recuperandi ea:qux belle amififlênt:arrcpturos.lra per totü fimul erbé rerrarum ætoli romanis cond tabanribcllü amp;nbsp;reges tarnen aut non moti:aut tardius moti funr.Nabis cxtcmplo circa ois maritimes Axtolo uicos mifir ad feditioncs î iis mifcedas:amp;: alios pricipum donis ad fuam cam perduxit : alios pertinaciz rum amp;nbsp;ter in focicrate remana manétes occidit. Achacis oium maririmo^i locoijz tuendegz a.T.Quintio cura Regu nbsp;mandata cratutaq? extempload tyranum legates miferut:qui admonerent foederis romani: denuncia

motus rentqtme pacem:qua tantopere penflet:turbaret:amp;: auxilia ad Gytthcu:quod ia oppugnabatur a tyrd^ no:amp; Romam:quiea nûciarent:legatos miferunt.Antiochus rexea hyeme Rhaphei iPhoenice Ptole/ Vide ne mæo régi Aegypti filia î matrimoniûdata:cû Antiochiam fe recepiflet:pcr Ciliciam taure montefupe rapha/ rate extreme iam hyemis Ephefum peruenit:inde pricipie ueris Antiocho filio miflè i Syriam:ad cu neæ fit ßodiam ultima^ partium regnuneqd abfentefea tergo moueref:ipfe cu omnibus terreftribus copus Jcgcdil adpyfidas:quicirca Sica ïcolunt:oppugnandos eft profedus.Eo temporelegati rpmani Publius Sulpi potius cius:amp;.P.Iulius:qad Anriochum:ficutanre didum eftzmilïi eranium prius Eumenem adire.Elea uc'' aut ra/ nerc:ïde Pergamd:ubi regia Eumcnis fuit:delccndcrut,Cupidus belliaduerfusAntiochum Eumenes phiæ nbsp;nbsp;erat:graué:fi pax eflêt:accolam tante potentioré regem crcdens:cundem fi motü bellu effet : nê magis

qq hæc parem romanis fore:quam Philippus fuiflêtramp;uttunditus fublaru iri:aut fi pax uido daret:multa ilH î paie/ detrada fibi acceflura:ut facile deide fe ab eo fine ullo Romano auxilio tueri poflêr:eriam fi qd aduerfi ftma nbsp;nbsp;cafurum forer:fatius effe romanis feeiis quaeû^ fortunam fubirc:quam folum aut ipcrium pati An/

tiochi:autabnuentem ui autarmis cogi.Bb hac quatum audoritate:quantü confilio ualcbat: icirabat romanos ad be!lu.Sulpicius ager Pyrgami fubftitit.Iulius cu Pyfidiæ belle occupatu eé regé audiffen Ephefum ^fedus:dum paucos ibi moraf dies:dedit:opera:ut cd Annibale q td ibi forte erar:fæpecon gredcref:utanimum cius amp;nbsp;tcmptarct:fi qua poffet:amp;; metd demererpiculi ei qcq ab Româis eé. His colloquiis aliud nihil add é:fecutd tamé fua fpóteé:uelut cêfilio petitd eét:ut uilior eb ca regi Annibal fufpediorœ ad oia fierct. Claudius fccutus graces adlianos libros.P. Africand i ea fuiflè legatiêe tradit ludicid fügt Ephefi collocutd cd Annibale:amp; fermené ét unum refert:quo qrenti Africano quem fuiffe maxi Anniba mum iperatorem Annibal crcdcrccrcfpSdifle Alcxddrdmacedoné rcgc:qdparua manu mumerabP lis de fd ^‘’S exercitus fudiflèf:quod ultimas eras fupra fpem humana peragraflèt:qrenti deide qué feeddum po mis im neret.Pyrrhu dixiffccaftra moetari primd docuiflê:ad hocneminéelegatius loca ccpidcipfidia difpofü parori/ idêiarré étcêeihadi fibi hoies ed habuiflê:ut italicæ gétes regis externi:qua Populi Ro.tadiu pricipis î bus nbsp;nbsp;nbsp;ca terra ipcrium eflë malléf:exequéti deide qué terrid diceret:haud dubie femeripfum dixiffc»Tum ff

dim obortd Scipioni fubicciflè qdnam tu dicercs:fi me uiciffcs ƒtum me uero:inqr:amp; ante Alexandru: amp;nbsp;ante Pprrhum:amp;: ante oés alios iperatores efiê:amp;: pplexum punico aftu' refpêfum amp;nbsp;iprouifum af fentatiêis genus.Scipionc mouiflc:quod e grege fe iperatorum uelut iæftimabilé fecreuiflét.Iulius ab . f Ephefo Apameam pceffineo amp;nbsp;Antiochus audite romanogz Icgatoji aduétu occurrir. Apamcæ con' greffs difceptatio cadé ferme fuit:quæ Romæ iter Quitium öd legatos regis fuerat:mors nunciataAn tiochi filii regis: qué miffum pauloate dixeram i Syrii:dircmit colloqa:magnus ludus i regia fuiuma/ gnumg cius luuenis defyderium:id.n.ia fpeciméfui dcderat:utfi uitalogier cötigißet: magni iufti^ regis i eo idolem fuiflè appareret:quo carier accepnorgi eibus erat:eo mors cius mfpcftior fuit: graué fuccefforé cd iftare fcncéturi fuæ pattern credérem :p fpadones quofda talium minifterio faanoß^ acee pros regibus ueneno fuftuliflc:eam quoç cam clandeftino facinon adüciebatiqd cd Seleuco hlio Lj d machia dediflèt.Antiochoqua fimilé daret fejdé:ut^culabfehonoreeum quoçablegarct:nÔ habuif fet.Magni tamé ludus fpecies paliquot dies regiam tenuit:lcgatufq? romanus;ne aliéné tpe ineSmoz dus obucrfint :Pergamd cêceflïr.Rcx Ephefum omifló:qd' ichoaucrat belle rcdir:ibi p ludum regw claufa cum Minione quodâ:g priceps amico^d eius crat:fccrera cêfilia agitauit.Minio ignarus oium ex tcmoi^ruirefgi exiftimas regis ex rebus i Syria aut Afia geftis nêca mode fupiorem ce Antiochd: qdquot; nihil equi poftularét rem auf cd bcllo quo^fuperatu^z credebar.Fugiéti regi difceptanonem cum legs tis feu iam expto camius profpcra:feu moerore recéti cófufo:^fcffus Minio fe:qua: pro ca eént : diótu rum:pfuafit:ut a Pergamo accerferenf legati:iam cSualuerat Sulpiciusiitagi ambo Ephefum uenerdt. Cópofï ï^cx a Minione cxtuiatus:6d abfente eo res agi capta cft.Ibi pparata ofone Minio.Speciofo titulo;inqt ta mini “®' '^^^ romani græcaiy ciuiratd Iiberanda^z uideo:fed fada ueftra ofoni non conucnidt:óialiud Anz onifora ^®choiuris ftatuiftis:alio ipfi utimini.Quid.n.magis fmyrnæi lampfaccm græci funt:quâ Neapqlita/ jjg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni:amp; rhegini:amp;: Ta ren tinna qbus ftipédium:a qbus naues ex foedereexigitisf'cur Syracufas atgi i alias

Sicilian græcas urbes prætorem quot annis cd iperio amp;nbsp;fecuribus amp;nbsp;uirgis mittitis f’nihil aliud pfedo dicatis:quaarmis fuperatis uos iis has leges ipofuiflè.Eandem de Smyrna amp;nbsp;Lampafco ciuitahbufg: quæ loniæ aut Aeolidis funt:caufam ab Antiocho accipite:bello fupatas a maioribus ftipendiarias ac uedigales fadas Antiochus rcpetitutagi ad hæcei refpoderi uelim:frcxarque difceptaturi nó belli eau fa quærif. Ad ea Sulpicius.Fccit uerecunde: inqt:Ant’ochus:g ft alia pro ca eius nê eranr:quæ diceren/ tur:quclibctifta quafedicere maluit.Quid.n.ümiIchabetciuitatum ea^:quas cÓparaftica^ab rhegT nis amp;nbsp;Neapolitanis ói Tarentinis ex quo i noftra uenerdt poteftaté;uno amp;nbsp;ppetuo tenore iuris Tem pee

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;139

üfurpato nunquam interminbrquæ ex foedere debent:excginius:potes ne tandc diccre:ut n populf no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

per fe:non p aliü quéquam fœdus mutauennt:fie Afiæ ciuitatqs ut femel ucncnlt m maio^ Antiochi poteftatéun perpétua poflêflîôc regni ueftn pmanfiflé ƒamp; no alias c^ ï Philippi:alfas i Ptolemæi fuif/ fe poteftateGalias p multos annos nullo ambigente libertaté ufurpafæf Nam fi qd aliquado feruierunt tempogz iniqrate preffinus poft rot fecula aflêrédi cos ï feruituté facict:qd abcft;quin aflum nobis ni/ bil fmqda Phtlippo liberauimus Græciamf'6d répétât pofteri cius Corithum: Chalddc : Demetriadé 6^ rheßaio^ totam géréf Sed qd ego eâm ciuitaru ago:quâ ipfis agétibus amp;nbsp;nos amp;nbsp;regé ipfum cognoz ■ feere æquius eft. Vocari deïde ciuitaru Icgationes iuflit;ppararas ia ante amp;nbsp;iftrudas ab Eumene:q qtü/ xunrp uirium ï Anriocho dcccfliner:ruo id accefTu^ regno ducebat.Admifti plures:dü fuas qfq? nunc querelas:nuc expoftukmones ïferit æqua iniquis mifcéres:edifceprariÓe alrercationc feceruturag? ncq; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

remiflauHa remeep ipetrata:acqueacucncrantoïum ïcerti legari Roma redierût.Rex dimiflis iis con/ Legato lihü de bcllo romano habuit:ibi alius alio ferocius:qa quo gfj afperius aduerfus romanos locutus cér: rum ex co fpés gratiae maiorerat:alius fupbia poftulatoru icrcpare taq Nabidi uido Anriocho maximo Afiæ Afia re/ regumîponentiûlcgcs:qqNabidi ramédominationéinpatriâfuâ;amp;patriâ Laccdæmoné remifTam: dirufro Antiocho:fi Smyrnaamp;Lapfacus iperara faciantandignu uideri alii paruas amp;nbsp;uix didu dignas belli cas mam tanro regi eas ciuirates eé:fcd initiü femp per ius iniufta ïperandi fieri:nifi credrrét plas cu aquam ter/ lam^ ab laccdæmoniis petierütiglcba terræ amp;; hauftu aquæ eguiflem fimilé répranonem romanis de duabus enuranbus agi:amp;alias ciuitates fimul duas iugû exuiflèuidim nt ad liberatoré populû defedu tas:fi nô hberras féruitute potior fit:tamé oém præfenri i ftaru fpem cuiœ nouâdi res fuas bland lorem cfTe. Alexâder acarnas in côcilio erat Philippo quondâ amicus;nuper rclido co fccutus opulétioré regii Antioebi:amp; tâg pitus Grædæ nec ignarus romano^d cû gradû amidtiæ rcgis:ut côfiliis quogi area/ Antio/ rus intereftctiacccptus erat.ls tâg nô utrü bcllâdum cét:nec côfulereâfcd ubi amp;nbsp;qua ratiôe bcllû gercre chi con tunuidoriam fe haud dubiam pponerc animo affirmabatefi i Europa rranfiflèr rex:amp; î aliqua Græ/ fulratio dæ parte fedem bcllo ccpifier.iâ primû ætolos:ut umbilicum Græciæ îcolercntu arm is cû inuenru^: de bello anrefignanos ad afperrima quæg? belliparatos 1 duobus uelut cornibus Græciæ: Nabin a Peloponne fuftipié focondtaru^omnûrepetétéargiuorûurbé:reperércmmaritimasduitares:qbuseumdcpulfumro/ do mani Laccdæmoniis mûris îclufiflcnt: A Macedonia Philippû:ubi primû bellicû cani audinct:arma ca pturuminoflé fe fpiritus eius:noflê animû:fdre Ferum ferarû modo:quæ elauftris aut uîculis tcncanf: mgentes iâdiu iras in pedore uolùere:meminiflê et fe quoriens 1 bello precan oés dcos folirus fit:ut An tiochum fibi darêt adiutoré:cuius uoti fi compos nûc fiar:nullâ moram dcbcllâdi fadu^rtantum non cundadum negi ceflandum entai eo enim uidoriâ uerri:fi loca opportuna:amp; foeü præoccuparenf.An nibalem quoqi fine mora mittédum in Africam eflead diftn'gendos romanos, Annibal nÔ adhibitus Anniba eft î côfilium pp colloquia cû Iulio fi^cdus regi:amp; î nullo poftea honore habirus:pi imo earn conter lis uer/ meham tacitus tulit:deinde melius elle ratus amp;nbsp;peu a da ri cam repentinæ alicnationis amp;nbsp;purgarc fefcia ba ad tempore quæfita fimplicitcr iracundiæ câauditacy.Patcr Amilcarjnqt.Antioche paruum admodum Antio/ ttie:cufacrificaretaltaribusadmotûiureiurâdoadcgitnûqamicûfore.Po.Ro.fubhoc facraméto fex churn amp;nbsp;triginta annos militaui:hoc me i pace patria mea expulit:hoc patria cxrorrem i tua regiam adduxit: hoc auce:fi ru fpem meâ deftitueris:ubiciâg? uires:ubi arma eé feiara hue ucniâ:toto orbe terrarû quæ tens aliquos romanis hoftes:itagi fi cui tuopr meis crimimbus apud tecrefeere libet:aliam marenâcrc feendizquâex me qrat:odiogi qd fim romanis:id me uerù diccre parer Amilcar amp;nbsp;dii teftes funt:proin decûde bello romano cogitabisiirer primos amicos Annibalé habcto:fi qua res te î pacé compellet: in idconfiliû:cû quo deliberes:qrito.Non mouit modo talis oratio regé:fed eriâ recôciliauit Annibali : ex Recôc^ tonfilioira difeeftum eft:ur bellû gereref.Romæ deftinabant guidé fermonibus hofté Antiochû : fed liaf An nihil dum ad id bellû præter animos parab3t:c51ulibus ambobus Italia puinda décréta eft:ita ut inter tiochus fecÔpararent:fortirenturue urer comitiis eius anni præcflêt:ad utrû ea non pertineret cura:ut paratus Anniba cßct:fi quo extra Italia opus effet:duceret legiones nouas amp;nbsp;focium ac nominis latini millia.xx.equitcs li dccc,altericofuliduæ legiÔesdecretæ:quas,L.Cornclius côfullupioris anni habuiflèt:amp;fociûac latini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

nominis ex codé exercitu pcdites.xv.millia amp;nbsp;eqtes qngéti.Q.Minurio cû exercitu:quc î ligunbus ha/ bebat:progatû îperiû:additû ifupplcmétû:utqrruormilliapeditû romane^ fcriberenf’.cl.cqtcs:amp; fo ois codé.v.peditu millia îperarenf .ecl.cqtcs.Gn,Domino extra Italiâ:quo Icnatus céfuifiêripuîcia eue nit.L,Qu^tioGallia.Étcomitiaptof^habira:ptoresdc^deprou^cias forriti.M.Fuluius Cétimalus ur/ banâ.L.Scribonius Libo percgrinâ.L.Valerius Tappo Siciliâ.Q. Solonius Sarra Sardiniâ.M.Bebius Tâphilius Hifpaniâ dterioré.M.Attilius Serranus ulteriorc:fed bis duobus primû fenatufconfulto: deide plebifcito permutatæ puinciæ funt. A. Acilio claiTis amp;nbsp;Macedonia. A.Bebio brutii decreti. FIaz rninio Fuluioç î Hifpaniis prorogatû imperiû.Acilio îbrutios duæ Icgiôcs decretæ:q prioreanno ur banæ fuiflent:ut amp;nbsp;fociis codé miIlia gndecim iperarentur amp;nbsp;quigentieqtes.Bcbius Tamphilius.xxx. q j- . naues gnqueremes facereiufrus:6i ex naualibus ueteres dcducerc:fi q utiles ecnt:amp;: feriberenauales fo S’™*®. Oo5:amp; confull iperatû uti duomillia fociû ac latini nominis amp;nbsp;mille romanos daret pedites. Hi duo pz ^’°â’^* rotestô/ duo exerdtus terreftris naualifj aduerlus Nabin âpre iam oppugnantc focios.Po.Ro.dicebâ/ tur parari:cærcRi legati ad Antiochum miffi cxpedabanrur:amp;: prius:quâ ii rediflent: uerucrat.Gn.Do mitnl confulé Icnatus ab urbe difcedcre:proribus Fuluio amp;nbsp;Scribonio:qbus ut ius dicercnt:Roma

runcia erat:negotium datum:ut pter earn daflèm;çui Bebius pfuturus crat:cétû gnqueremes pararét.

^dfgia nbsp;nbsp;nbsp;Priufquä.confuI prarorefep i prouïcias proficifccrenf:fupplicario fuit prodigio^z ca capram fex hæ/

dos uno focru adidifTc ex Piccno nunejatu eftÄArrem pueru unum natu unimanü: Amiremi terrain pluuifïê.Fornnus portam murum^ de cælotada:amp;quod maxime terrebat confuIcm.Gn.Domitiu bouem locuta Roma caue tibi:cæteropz ^digiorum ca fupplicatu eft;boucm cum cura feruan aliquot arufpices iunèrunt:Tyberis infeftiore:quam prioreipetu illatus urbi duos potes ædtficia multa maxK me circa porta flumentanâ euerrit:faxum igens fiue ibribus feu motu terræ leniore qua ut alioqn fen/ tircrunlabcfadatunn uicü iugarium excapirolio ,pcidit;amp;; mulros oppreiTmin agris paflïm inundatis pccora ablata:uilla^i ftrages fada é.Priufq.L.Quintius proconful in guinea pucniret.Q.Minutius in agro pilano al liguribus fignis collatis pugnauit:noucmillia hoftiu occidinexteros fufos fugarofep ï ca Liguru dra cópulit:ea ufqï in nodé magnocerramineoppugnata defenfag? funt:noöedam ^feöi Iigures:pri tades ma luce romanus uacua cadra inuafit:pdæ minus inuentu eft:eo qdfubindefpoliaagrorum capta do mos mittebât.Minutius nihil deïde laxaméti hodibus dcdit:ex agro pifano in ligures jpfedus ca del la uicofg co^ igni ferroep puadauit;ibi pda Erhrufca:quæ miflâ a populatoribus fucrat:replerus c miles romanus.Sub idem tps legatt ab regibus Roma reuerterunt:q cum nihil:quod fatis maturâ cam belli haberetmifi aduerfus lacedæmoniû tyrannû artuliiîcnt:qué amp;: achæi legati nûciabantcÔtra foedus ma ririmâ orâ laconû oppugnare. Attilius ptor cum clade miflus cd i Græciam ad focios tuédos « Confia' Ies:quod nihil ab Anhochö fdaret: profidfci ambos in puincias placuir. Domitius ab Arimino : qua proximû fuir:Quintius p ligures in boios ucnir:duo côfulum agmina diuerfa lateagrum hoftiû pu^ darunt:primo egtes eo^z pauci cû præfeôlisideide uniuerfus fcnatus:podremo in qbus aut fortûa aliq: aut dignitas erat:ad mille ad confules tranlTugerunt.Et in utragi Hifpania eo anno res profpere gcdæ: nam amp;.C.Flaminius oppidu Litabru munitû cpulenrug uineiscxpugnauit:amp; nobilc regem Corribi loné uiuum ccpiriamp;.M.Fuluius ,pconfu! cum duobus exercitibus hodid duo fecuda plia fccir : oppida duo hifpano^ Vcfceliam.Holonemg:amp;: cadclla muira expugnauit:alia uolunrate ad eum defecerunt: turn in orctanos j^greflus amp;nbsp;ibiduebus potitus oppidis Noliba:amp; Cufibiad tagum arnné ire pergit» Toletü ibi parua urbs erarÆd loco munito:eam cum oppugnaretiuedonu magnus exercitus tolerant fubfidio ucnir:cü his fignis collatis ^fpcre pugnauit;amp;: fufis uedembus opibus Toletu ccpir. CatcrU co remporeea bclla:quægerebanCminus curæ patribus eracquaexpedatio nodum cerpri cû Antio^ cho bcllnna amp;nbsp;per legatos idétidem oïa expromebandquod rumores fernere fine ullis audonbus orO Belliap multa falfa ucris mifcebant ïter quæ allatum crat:cü in Aerolia urmder Antiochus:extcploclaflèm eu paratus in Siciliam miflu^.ltaoplenatus amp;nbsp;fi prorem Attiliücûclaflê mifièrat iGrxciam:tamcn qa nó copiis aduer modo:fed cria audoritareopus erarad tuedu focioK animos.L.Quinriû:amp;:.Gn.Odauiû amp;nbsp;Gn.Serui fus An' lium:amp;.P.Iulium legatos iGræciam mifit:amp;: ut.M.Bcbius ex brutiisad Tarentü:amp;: Brundufiü pnio tiochu uerct;legioncs dccreuit:indefi res pofceret:i Macedonia traiiceret:amp;.M.Fuluius prætor claflèm nauiu xxx.mitteretad tuenda SiciliæoraÄ utcû imperio cct:qui claflèm ca duceret:duxit.L.Oppius Salina tor:qui priore anno ædilis plebis fuerar:amp; ut idem pror.L.Valerio college fcriberet:periculû ce ne elaf fis regis Antiochi ex Aetolia in Sicilia traiieeretntag? placere fenatui ad eû exercitum quem haberet:tu multuario^ militû.xii.millia pediires:6c.cccc.cquites fcnbcrct:quibus oram maritim âprouîciæ: quæ uergeret f Græciam:rucri poflet.kûdclcdum pror non ex Sicilia ipfa tantû:fed etiâex circûiaccntibus infulis habuit:oppida oia maritima:quæ i Græciâ uerfa crâtpræfidiis firmauit:addiditaliméta rumo nbus aduenrus Attali Eumcnisfratris:quinunciauit Antiochum regem HellefpÔtum cum exercitu rranfifle;amp;; fperareætolos:utfubaduentûeius iarmis eflênt.Et Eumeniabfentiamp;pfenti Attalo gra/ tiæ adæ:amp; ædes liberæ loca lautia decreta;amp; m unera data gna boûrequeftria arma:amp; uafa argétca cen tum pondo.Cum alii atg alu nuncii bellum inftareafferrennad rem princre uifum efl côiulcs primo quoty tpe creari.ltag fenatufconfultû fadum c:ut.M.Fuluius ptor lirteras cxrcplo ad côfulem mine'' ret:qbus certior fieret fenatui placere prouincia cxercituç tradiro legatis Roma reuerti cum amp;nbsp;ex irine repmitteretedidum:quo comitia cÔfulibus creadis ediccret:paruit his litteris conful:amp; pmifloedido Rrqre î Roma ueni t.Eo quog anno magna ambitio fuit:quod parnen très in unû locum pcnerunt.L.Corne oximis lius.Gn.Filius Scipio qprioreanno repulfam rulcrar:amp;.L.Cornelius Scipio.Gn.MâIius Volfo.P•Scƒ comitii pioni uiro rali:ut dilaru non ncgatû honoré apparcret:côfulatus datus é:additus ei de plcbe collega-^» hûc.P. Attilius Glabrio.Poftero dieprætores creati.L.Acmylius Paulus.M.Acmylius Lcpidus.M.Iunius.b nÔ.L.di Cornelius Mamula,L.Liuius:amp;:.L.Oppius urrig eo^z Salinaror cognomen erat.Oppius is eran^lay xit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fem trigita nauiû in Sicilia duxerat.Interim dû noui magiftratus fortirenf ^uicias.Gn.Bebius a Bru/

dufio cum oîbus copiis trafire in Epirum efl iuflus:6i circa Apollonia copias cÔtinereiamp;.M.Fuluio pz. tori urbano negoriû datû é:ut qnqueremes nouas quinqginta faccret.Et populus qdc Romanus ira le ad oés conarus Anriochi pparabat.Nabis iam nô differcbat bellum:fed fumma ui Gyttheû bat:amp;: ifeftus achæis:qd miferant obfeflis pfidiûagros eoi^ uaftabar.Achæi nÔ antea aufi capeflère bel Ium:qu3 ab Roma reuertiflent legati:ur qd fenatui placerer:fcircnr:poft rcditû legatope ôqSicyonem concilium edixerunnSi legatos ad.T.Quinriû miferunt:qui confilium abco petercnt.In cocilio oium ad bellum extcmplocapeflendû îclinatæ fnîæ erânlittcræ.T.Quintu cundationem fecerunt:gbusau/ Philo' (flor erat prætoré claflemep romanâ expedandi.Cû principum alii in fnia permancrent : alii utendum pâme' eius:qdipficôfuluiflènt:côfiliûcenferenr:multitudoPhilopŒmenis fniamexpedabatiptoris ruerat: nes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si oés eo tpe amp;nbsp;prudétia:ôlt; audontate anteibat.ls ^fedo bene coparatum apud stoics cé ait:ne pton

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150

cum de bello cofuluifletn'pfe fm’am diccret:ftaruere qprirau ipfos:gd uellct:iuflir;ptore décréta eórum fide amp;nbsp;cura executUKiannixurüg? ut qm i côfilio humano pofim eéf:nec pacis eos pœnitetet nec belli: Plus ea ratio moméri ad cocitados ad oellû habuit.-quâ fi apte fuadédo cupiditaré res gerédi oftédiflét. itaep igen tôfenfu bellu detrerû é:rps amp;nbsp;ratio adminiftrâdi eius libéra ptori pmiHa Philopœmeni funt:

Præter quâ quod ira Quïtio placcret:6d ita exidimabat elaflèm romanam expcôandam:quæ mari Acbæj Gyrtheum tuen poßettfed mêmes nedilationé res non pareref.•amp;: nô Gyrtheum folum : fed pfidium 8^ ipfo quoep mifTum ad cuendâ urbem amitteref;naues achæo^ deduxit.Comparauerat amp;nbsp;tyranus modicâ publico claifena ad p)hibenda:fiqua obfeflls mari fubmitterenf pfidia:tres tedas naucs amp;nbsp;Icmbos rrisufey tra? couem dira ucterc elafle ex fœdere romanis:ha9i ut noua^ turn nauiûagilitatem experireâfimul omnia fatis bellu de apta adeertamen eflcnt:proucdos in akû quottidie remigem militcmq; fimul achæis nauibus pugnâ ccmilz exercebat:in eo ratus uern fpem obfidionis:fi præfidia maritima îrerclufinèt.Prætor achæo^ ficut ter lia redriû certaminu arre quéuis cl a rosy iperatorum ufu uel l'genio æquabat:ira rudis i re nauali erat. Ar/ cas mediterraneus hô externorum ét oîum ignarus:nifi quod i Crera pfedus auxilio^z militaucrat:qz driremi ucdus capta annis ante odo cum Crateri uxoré Nicalâ a Naupado Corîthum ueheret: huius fama motus uenit:ôi nobilé in clailê regia quodam nauim deduci adeo putrem iâ admodum amp;nbsp;uetuz date dilabétem iuflît:hac eu prætoria naue pcedente tlaflcm:cû î ea patrenfis Pifo pfedus claffis uehe/ rcrur:occurrût a Gyttheo latonum naues:amp; prïo ftatim incuriu ad nouam amp;nbsp;firmânaué: uetus quae perfe ipfa omnibus compagibus aquâacciperet:diuulfa é:captiç oés;qui ï naue erâtxaetera claflis præ toria naue aniiflà:quâm quægi remis ualuit:fugit:ipfe Philopoemenes in leui pifeatoria nauefugit:ncc ante fugæ fine quam Patras uctum finfecit.Nihil ea res animû miliraris uin amp;nbsp;multos experri cafus îz minuit:quin cÔtra fi î re nauali:cuius eét ignarus:offendifl'et:eo plus î ea qüo^ ufu calleretßpei nadus: breue id tyrano gaudium fe effedupz affirmabat.Nabis turn fpem baud dubiâ nadus:ia nihil mari pe Apud riculi timens;ÔC rerreftres adirus elaudere opportune pofitis præfidns uoluit:terti3 parte copiai ab ob plurarz fidioneGyrthei abduda ad Pleias pofuit caftra:iminet is locus amp;nbsp;leucis amp;nbsp;acris:qua uidebantur hoftes chû fit exeram admoturi.Cû ibi ftariua cént:p3uci rabcmacub haberêt: mulhrudo alia cafas ex arundinibus Pro.gyt textas fronde:qiiæ umbram modo pberent:rcxiflènt:priufquâin confpedum hofti ueniret Philopœ/ thiû eft menes:necopinantem eu improuifo genere belli aggredi ftatuit:nauigia parua in ftationé occulta agri amp;nbsp;non argiui contraxit:in ea expeditos milites cetratosplærof^ cum fundis amp;nbsp;iaculis amp;nbsp;alio leui generearma gytthe/ turæimpofiiitudclittora Iegcns:cü ad ^pinquücaftnshofiiu^monroriüueniflêntiegreflus callibus um notis node Pleias puenitÂ fopins uigilibus ut î nullo npinquo metu ignem cafis ab oï parte caftro^ iniecit:multi prius incedio abfumpti funt:qua hoftiu aduenm fentircf:amp; q fenferat:nulla opem afferre potuerut:ferro flamaç oia abfumpta:ppauci tamé ancipiti pede ad Gyrtheum î maiora cadra pfugez runr.Ita pculfis hodjbus Philopoemenes prinus ad depopulandâ Tripolin lacomci agri:q proximus fi nes megalopoliraßc é:duxir:amp; magna ui pccorü hominuep inde abreptatpriufq a Gyttheo tyrânus pfî dium agris.mitteret:difceffit.Inde Telegam exercitu côtrado:côcilio^ codé amp;nbsp;achæis amp;nbsp;fociis indido in quo epirotarû Siacamanû fuere prinapes:flatuit:quoniâ fatis eént redes fuorû;amp; a pudore maritiz mæ ignominiæ redituti animiÂ hodium côterriti eént:ad Lacedæmoné ducere:eo modo uno ratus ab obfidione Gyrthei hodé abduci podetad Carias primum in hodiu terra pofuit cadra. Eo ipfo die Gyrrheu expugnatmeuius rei ignarus Philopoemenes cadra ad barbodhenes mons ed deccmillia paf Nabis ruum:ab LacedæmÔe ^ceflîr.Et Nabis recepto Gyttheo cû expedite exercitu indc^fedus cum iter gytthe/ Laced æmonem raptim duxiflet.Py rrhi q uocât:cadra occupauir:qucm pen locum ab achæis no dubi um ex/ labatiindc hodibus occurrit:obtinebant aut logo agmine pp angudias uiæ ^pc qnquctnilHa pailuu: pugnat cogebaf agmé ab egtibus amp;nbsp;maxime a parte auxiliorû:qd æmmabat Philopoemenes tyranu mercæn nariis miliribus:qbus plurimu fidcret:a tergofuos aggreflurû.Duæ tes fimul inopinatæ pculerûteü: Una poccuparus que petebat locus:alrcra qd prïo agmini occurriflê hodé cernebat:ubi cum p loca con fragofa iter eét fine leuis armaruræ pfidio figna fern nÔ uidebar pode. Erat aût Philopoemenes præd/ Bellicâ puæ in ducédo agmine locif^ capiendis folertiæatç ufus:ncc belli tâm tpibus:fed ena in pace fead id Philo/ maximeexercuerat:ubi iter copia faccretzK ad difficilem rrafitu faltum ueniflêt:côtcmplatus aboîpre poème/ loci narurâ cû folus iret:fecû ipfe agita bat aio:cu comités haberct:ab iis qrebat:fi hodis eo loco apparu/ pis me/ ißer:qd fi a frôte:qd fi ab latere hoc aut illo:qd fi a tergo adorirefzeapiendum cöfilii foret:hodes indru jitario dos reda acie pohe incoditu agme amp;nbsp;tantümodo aptum uiæ occurrere:quetn locum ipfe capturus cf uel i pa/ fct:cogitando aut qrendo excquebatur:aut quotarmatis:aut quo genere armoru plurimu.n.interelTe cafo üfurus quo impedimcra:quo farcinas:quo turbam inermé traiieerenquanto ea aut quali pfidio cudo Attur« diret:^ utrum pergere qua rocpifiet ire uia:an ea:qua ueniflet:repeterc melius effencadris quoq? que I0CÛ caperet:quantu muniméto amplcdcrcf loci:qua opportuna aquatio:qua pabuli lignorumquot;^ co/ pia effet:qua podero die cadra mouenti tutum maxime iter:quæ forma agminis elïèt:his curis cogita tionibuf^ ita ab meure ætate animu agiraueranut nulla ei noua in tali re cogitario effet. Et turn oîum primum agmen condituit:dcin cretenfes auxiliares:amp; quos tarentinos uocabant:equitcs binos fecum trahentes equos ad prima figna mifit:amp; luffis equitibus fubfequi:fuper torrentem : unde aquari pof/ fent:rupem occupauit:eo impedimenta omnia amp;nbsp;calonó turbam coniedam armatis circudedtt:amp;: pro natura loei cadra cômuniuif.tabernacula datuere ï afpretis amp;nbsp;inæquabili folo difficile crar.Hodes qn/ gentos paffus abetanttex codé riuo utri$ cum præfidio leuis armaruræ aquati funt:6i priufq qualia in

Tarenti propinquis cabris folétxontraheretur ccrramcnoAireiucnir.Pcfkro die apparcbat pu gnâdû\p aqua ni cqtcs roribus circa nuum eéinofte i uallca cófpcüu hoftiüauerfaiqra mulritudiné locus occulerc potcrat:cÓ q binof didit cetratoß^.Luceortacretéfiû leuis armatura amp;nbsp;tarétinicqres fup rorréré phu cotnmifcrur. Lerena trahes flus cretefis popularibus fuis:cqtibus Lyportas mcgalopolitanus pcrat.Crcréfes amp;nbsp;hoftium auxiliarcs bant cquim^ iidc genus;tarctini pfidio aqroribus eranr:aliqdiu dubiü pliü fuit:ur eedé ex parte utraçp ho/ cquos minü gencre amp;nbsp;armis paribusr^cedéte cerram ie amp;nbsp;numero uicere ryrani auxiharcs:amp; qa ira pceptu a

Philopoemene pfedis erat:ut modico ædito plio ï fuga klinarcnhoftc^ ad i'fidia^ locü prrahcrct.EP fufe fecuti fugiétes p couallc plæriq^ amp;nbsp;uulnerati amp;nbsp;ïterfedi funr:priufq occulrü hofté uiderent: cetrati ira qw laritudo' uallis patiebadiftrudi federat:ut facile p itraualla ordinu fu^ictes fuos accipciét : con^ furgut deïde ipfi itegri recétes iftrudi:amp; i hoftes ïordinaros effufos laborc et amp;nbsp;uulneribus feflbs ipez turn faciût:ncc dubia uidoria fuit:extéplo terga dedit ryrani miles:amp; baud paulo cocitatiorc curfu q fc cutus erat;fugics icaftra c c0pulfus:multi cæfi capriq; ifuga funt:amp;: in caftris quogi foret trcpidatü:ni Philopoemenes receptui cani iuflïflènloca magis eSfragofa qcûç réméré ^effiflet : neqq hoftem me/ tués.Inde ex fortuna pugnæ amp;nbsp;i'gcnioducis coiedas i quo tu is p3uoreeér:unû de auxilianbus fpeciæ tranffugæ mifit ad eu q pro côperto afferret achæos ftatuiflè poftero die ad eurotâ am nem :q ppc fub ipfis afnuit maenibus:pcedcre;ut îrcrcludercrur:neaut tyrânus cü uellcr:rcceptü ad urbé haberet : aut cômeatus ab urbe îcaftra portarenf':fimul értéptaturus fi quogz ai follicirariad defedionem a ryrâno NabP poflent.Nô râ fidé didis pfuga fecit;quâ pculfo metu reliqucdi caftra eâm pbabilc pbuit. Poftero die dis fuga Pythagorâcü auxiliaribus amp;nbsp;eqtatu ftationéagerep uallo iuflît:ipfe tâq îacié cü robore excrcitus cgref fus figna ocius ferri ad urbé iuflit.Philopoemcnes pofteaq cirarû agmen p anguftâ amp;nbsp;pdiué uiâ duci ra ptim uidit:eqrarü oém amp;nbsp;cretéfiû auxiliares î ftationé hoftiû:q p caftris crar;cmirnr;illi ubi hoftes ad/ cfle:amp; a fuis (e defertos ce uiderût;prio îcaftra fe recipe conati funt:deidc pofteaquâ îftruda acies tora acha’Oßz admouebadmeru ne cù ipfis caftris caperent :fcq fuo^ agmen aliqtû pgreiTum ififtunt.Exz templo cetratiachæo^ îcaftra ipetum faciût:cæteri ad pfeqndos hoftes ire pgunt:erat iter talcip qd* uia trâquillû ab hoftili metu agmé expedite poflcr:ur uero ad poftremos pliû ortu cft:clamorq! terri/ bilisa tergo pauctiu ad pria figna eft fublatus:pro fe qfç armis ab/edis i tircûiedas itineri filuas diffus giunnmomctoq^ rpis ftragearmo^ fcpta uiaé maxîcaftis:qplæræœ aducrfecadéres uelut uallo ob/ iedo iter ipediebanr.Philopœmcnes utcûqi îftareramp;pfequi auxilianbus iuflîs:uti^.n.cqtibus haud fa elle futurâ fugé:ipfe grauius agmen uia parétioread eurotâamné deduxir:ibi caftris fub occafum folis pofitis:leué armaturâ:quâ ad pfequendû rcliqrat:hoftcm oppenebat ;q ubi pria uigilia uenerût: nucia tes tyrânû cü paucis ad urbé pcnetraflê:cæterâ multitudiné inermem toto fparfam uagari faltu:amp; cot pora curare eos iuber:ipfe tu ex estera copia miiitü:q oa priores i caftra uenerât rcfedi amp;: cybo fumpto amp;nbsp;modica quicre erât:delcdos nihil pter gladios fccü ferétes extéplo cducir:amp;' dua^i porta^z itincribus Csdcs quæ Phæcas:quæ^ barbofthenes ferüt:eos inftruxit:qua amp;nbsp;fuga recepturos fefe hoftes credebat. Nec lacedæ/ eum opinio fcfellit:nâlacedæmonii:quoad lucis fupfuinaliqda deuiis callibus medio faltu recipiebant monü fe:primo uefpere ut lum îa î caftris hoftiü côfpcxere:e regione eoß^ occultis femitis fe tenucrût:ubi prS tergreffî ea funt:iâtunî rati î parétis uias defcédcranmbi excepti ab ifidenre hofte paflîm:itamulti cæfi captigi funt:ut uix quarta pars de toto exercitu cuaicnr.PhiIopacmcnes îclufo ryrâno î urbé ifequétes dies ppc trigita uaftâdis agris laconüabfumpftt:debiliratifç aeppe fradis tyrâni uiribus domû rediit æquâtibus cü gloria re^ achæis iperatori romano:amp; qdad laconü bellüattineretipferentibus ctiâ:DÜ interachæos 00 tyrânû bellücrat:legati romano^ circûire follici focioß^ urbesme ætoli partis alicuius animos ad Antiochüaucrtiftcnt:minimû operæ iachæis adcüdis cÔfumdferât:quos qa Nabidi infefti erant:ad cætera quoty fatis fidos céfebant eé. Athenas primû ide Chalcidéüde i Theflàliam icrciaHocu ricy côcilio freqnti theflâlos Demetriadé iter dircxere:eo magnetum cÔciliû ididü é. Accuratior habé/ da ofo fuit:qd pars pricipû alienati a rnmanis totiç Anhochi amp;nbsp;ætolo^ erâr:qa cü rcddi filium obfi^ dem Philippo allatum eét:ftipédiumç ipofitum rcmitti:irer cætera uana allarum crat Demetriadem quoqj ei reddituros româos eé:id ne tierer.Eurylochus priceps magnetum fadiôifgp eius : qdâ nouari ætolo^z Antiochkp aduétum malebât. Aduerfus eos ita diflerédum crat:nc timoré uanum lis deinen do fpes icifa Philippum abalienaret:i quo plus ad oia mométi:quâ i magnetibus eéf.illa tâtü comemo rata cum totâ Græciâ beneficio libertatis obnoxiâ româis eét:tum câciuitatem ^ipue ibùn.nô pfidia modo macedonü fuiflc;fcd regiâ exædificatâ:ut pfens iemp ioculis habédus eét dominus: cæte^ ne/ quicq ea fada:fi ætoli Antiochum i Philippi regiâ adducerét:amp;: nouus amp;nbsp;icognitus p noto amp;nbsp;experto habédus rex eét. Magnetarchen fummü magiftratum uocât: is turn Eurylochus erat: ac poteftate ea Magne frætus negauitdiffîmulâdum fibi amp;nbsp;magnetibus eé:q famauulgara de reddéda Demetriade Philippo tarches foretjid nc fieret:oia amp;nbsp;conâda:amp; audéda magnetibus eé:amp; iter dicédi cótétioné icófultius euedus pie cit:tü quoç fpecie liberâ Demetriadé eé:re uera oia ad nutü romanos fieri.Sub hac uoce fremitus ua/ riâtis m ul titudinis fuit:partï aflentiétiü parti idignâriû dicer id aufum eü.Quîtius qdé adeo cxarfit ira ut manus ad coelü tendés deos teftcs igrati acpfidi animi magnctü luocaret.Hac uoce pterritis oibus Varia nbsp;nbsp;Zeno ex pn'cipibus unus magnetü cü ob elegâter aûâuitâ ault;ftoritate:tum:qd femp romanos haud

magne/ dubie partis fuerat:Ab quitio legarify aliis flens pctiittnc unius amétiâ ciuitati aflignarent: fuo quéç turn nbsp;nbsp;nbsp;periculo fuere magnctas nó libertaré modo:fcd oîa:quæ hoibus fanäa caragi funt.T.Quïtio amp;nbsp;Popu»

ftudia Ro.debere:nihl qucnqi ab ïmortalibus dus ^ari poflê:qd nó magnetes ab illis haberentiéC î corpora

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ?i

fm cirius per furore fesuiturosrq ut romana amidtia uiolarér.Huius orao'one fubfecute multitudmfs pees funuEurylochus ex cocilio itmeribus occulris ad porta arg? ^tinus in Aetoliâ ^fugit:iam.n.amp; id magis in dies atoli dcfedionc nudabar:eog? ipfo forte tpe Thoas priceps gétis:qué miferat ad Antio/ chu: redierat: indeç Menippu feed adduxerat régis Jegatu:qui priufq côciliûiis daref: îpleuerât oi'um aures terreftres naualefœ copias cÔmemorâdo:ingété ul peditû eqtûç uenire:ex India elephâros ad oîa quo maxle moueri credebât multitudinis aîos tâtû adueni auri:ut ipfos emere romanos poflét Appaz rebat:quid ca ofo î cocilio morura cét:nâ amp;nbsp;ucniiTc: cos amp;qageré:oîaromâis Icgatis defcrebâf':amp; qq propeabfeiflâ res erar:tamc nôab re eé.Quintio uifum:eft focio^ aliquos legatos interefleei concilio qui admonerét romanae foaetatis ætolos qui uocé libera mittete aduerfus regis Icgatu audcrét Athe/ niéfes maxime in ca rem idonei uifi funt:pp Si ciuitatis dignirarc:amp; amidtia cu æro!is;ab lis.Quintius petiit:ut legatos ad panaetoliofi cocilium mirterct.Thoas in eo cócilio primum renundauit legationé. Menippus poft eu intromiflus optimu fuifleomnibus:qui Grædâ Afiamgpincolerét:ait:ïtegris rebus Philippi potuifléinteruenire Antiochmfua quécp habitus fuiffeene® omniafub nutü ditionem^ ro mana peruétura nuc quo$:inqt:fi modo uos:quæ ichoatis:côfilia coftâter pdudtis ad exitum: potent düs iuuatibus amp;nbsp;ætolis fodis Antiochus quis inclinatas Græciæ res reftituere i priftinam dignitarc:ca aut in libertate pofita é:quæ fuis ftat uiribus:nÔ ex alieno arbitrio pédet. Athenienfes:gbus prmis poft rcgia legationé dicédi:quæ uellét:ptas fada ê métione omni regis prætermiflâ romans fodetatis æto losrmenrorûç in uniuerfam Græciâ.T.Quintiiadmonuerut netemere eâceleritate nimia confilio^ Atherï eucrterut:cófiliacallidaamp; audacia prima fpecieIstatradu dura:euétu triftia cc:legatos romaos amp;nbsp;iiis« legato^ T.Quintiü haud ƒcul indeabefl*e:dum itegra oîa eént uerbis potius de iis:qusambigeren€’:difcepta/ m ofo rét:g Afia Europa^ad funeftóarmaretbellu.Multirudoauida nouadi res Antiochirota crar:amp; nead îpanæz mittédos quidé i cocilium romanos céfebant:principü maxime feniores audorirate obtinuere:ut da/ tolico ref iis condliu.Cu hocdecretu athenienfes rettuliflênt eundu 1 Aetolia,Quintio uifum eft:aut.n.mo/ turü aligd:aut oïs holes teftes fore penes s roi os belli culpa eé româos iuftä ac prope necefläria fumptu ros arma.Pofteaq uenrü eft:eo Quintius in eo cocilio orfus a pnneipio fodetatis stolojz cum romais: amp;: quotiés ab iis fides mota foederis: eflét pauca de iure ciuiratu de quibus ambigererundiflêruit: fi qd taméæqui fe habere arbitrarentur:quarto eflê farius Roma mitteret legates feu difccptare:feu rogare fenatu mallent:q pqpulü romanum cu Antiocho imixtis ætolis nô fine motu magno generis humani amp;nbsp;pnicie Grærie dimicarefnec ullos prius cladé eius belli fenfuros:q q mouiftent. Hoc nequicq uelut uatidnatus romanus.Thoas deïde esteng^ fadionis eiufdem cu aflênfu oïum auditi:peruicerüt:ut ne dilato quidé côcilio:ôi abfentibus romanis decretum ficret:quo accerferetur Antiochus ad liberadam Grædâ:difceptandumgp inter ætolos amp;nbsp;romanos. Huic ram fugbo decreto addidit ppriam Cotume/ Epipho ha Democritus prætor co5^:nâ cû idipfum pofceret dccretü,T.Quintius:non ueritus maieftatem uiri næma primo aliud in pfentiarqd* magis inftaret:præuertendum fibi eflê dixitrdecretü refponfumç breui in Italia caftris fup ripam tyberis pofitis daturum:tatus furor illo tempore gentem ætolorum : tantufg? magiftratus eorum cœpit.Quîtius legatiç Cormthu rediere: inde ut quæq? de Antiocho nihil per fe xpfi moti amp;nbsp;fedétes expedare aduentum uideréf regis:concilium quidé uniuerfe gentis poft dimiflós romanos nó habueriit p apocletos aüt(ita uocat:fandius cocilium ex deledis conftat uiris)id agitabat: qûo res 1 Grædâ nouarenâîteromnis conftabatin ciuitatibus prldpes obtimum qucqi romanæ fo/ cieratis encamp; pfenti ftatu gaudere:multitudiné:amp; quorum res non ex fnia ipfo^ecroia noua rebella.

Aetoli cofiliu uno die fpei quoç nô audads mÔ;fed ét ïpudétis cœperut.Demerriadé.Chalcidé.La/ ccdæmonéoccupâdi:finguli î fingulas miflî funtprïcipes,Thoas ChalcidéAIexamenus Laeædemoné Diodes Demetriadé.Huc exul Eurylochus;de cuius fuga eïg? fugæ ate didû é qa reditus î patria nulls fpes alia erat:adiuuit litteris Eurylochi admóitippiqm amici^ amp;nbsp;q eiufdé fadióis erat:libcros Öi cöiu gé cu fordida uefte tenétes uelaméta fupplicü cócioné freqnter adierüt:fingulos uniuerfofœobteftâtes ne ifôté îde natu côfenefeef i exilio finerétiamp;fimplices hoies mifericodia 6i îprobos fediriofofq? îmifee di res tumaltu ætolico fpes mouit ^ fe qfœ reuocaf iubebât.His pparatis Diodes cu oî eqtatu(amp;: erat me pfedus eqtû)fpede reducétis exulé holpité^fedus die ac node îgés iter eméfus cû millia fex ab ur/ be ab eét luce pria tribus eledis turmis cætera mulritudic eqtu fubfeq iuflapceflït, Pofteaq portæ ap/ propiqbat: defilire oés eqs iuflir:amp;; loris ducere cquos itineris maxie mö folutis ordibus:ut comitatus magis pfedi uideref :q püdiu.lbi una ex turmis ad porta relida ne excludi fubfequés com itatus poflet media urbe ac p fo^ manu Eurylocü tenés:multis occurrétibus gratulantibufj domü deduxit:mox eqtu plena urbs erat:amp; loca opportuna occupabafitu i domos mifli:q pridpes aduerfæ amp;di0is iterfice rer.lta demetrias ætolo^z fadaé.Lacedæmoni nôurbi uis afferéda:fed tyranus dolo capiédus erat:qué fpoliatü maritimis oppidis a romais tuc itra moenia ét Lacedæmoniis abachæis côpulfum q occupai triay ab fet oeddere eu potius gratiâ rei apud lacedæmones latu^.Caufam mittédi ad eum nabuerunt:qd' fati ætolis gabat precibus ut auxilia fibi eu illis audoribus rebdlaflêt:mitterenf .cc.peditcs. Alexameno dati funt occupa amp;nbsp;triginta deledi ex iuuétute équités:ns a ptore Democrito i concilio arcano gétis de quo ante didû é tut denunciatû ne fe ad bellû achaicû:aut ré ullâiq fua qf^ opiniôe pcipere poflét crederér miflos eé:quic/ qd Alexamenû res monuiflét fubiticÔfnicape:adidquisinopinatû temerariû audax obediéter exe/ quédû parati eént:ac ^ eo acciperét:tanq ad id unû agédû miflbs a domo fe feirét: Cû his ira pparatis Alexamenus ad tyrânû uenit qué aduemés extéplo fpei ipleuit. Antiochû in Europa tranfiHc:mox in dd

“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QVARTAE DECADIS

Graecia forc:tcrras:marn armis uinfœ cÔpletujz:nÔ cû Phiîippo ré ec credituros româos:nume^ imgt; ri pcdiiû cquitûg? ac nauiû nô poflèrefephâro^ acié côfpeûu ipfo debellaturâ.Aetolos fuo exercitu p/z pa ratos eflè uenire laccdæmonc cum res poreat:fcd frequentes armatos oftédereadueniéti régi uoluiP fe.Nabidi quoep amp;nbsp;ipfi faciédum elTerut quas haberetcopias;non fineret fub redis marcefeere otio fed educeret:^ in armis dccurrcrecogerctdimul aîos acueret amp;nbsp;corpora exeiceretxonfuetudine Icuiorem laboré fore:ôd-comirate amp;nbsp;benignitate ducis etiâ non iniocundû fieri polîè.Edud inde frequenter ante urbé in campu ad eurota amne eoepere fatellites tyrani:media fere m acie confiftebat tyranus cd tribus funimu equitibusater quos plærû^ Alexamenus erat:ante figna uedabafcornua extrema inuifens in dexrero cornu æroli erât:'ôi q ante auxiliäres tyrâni fiicratÄ q uenerât militesxû Alcxameno fccerant fibi amoré. Aiexamenus nue cû tyrâno îter paucos ordines circuneundi monédiep eû ^n ré eflê uide/ bant :nunc i dexterû cornu ad fuos adequadi mox idc uelut îperato : quod res popofaflét:recipiendi fe ad tyrânû.Sed qué dié patradi facinoris ftatueratxo paulifper cû tyrâno uedatus: cû ad fuos conceffiP fet cû eqtibus a domo fecû miffis:agenda;inqt:res é iuuenes:audcda^:q me duce ipigrc cxcq iuffi eftis parate aîos dextrafue:neqs co:qd' rne uiderit facictéxeflêt:q cuctarus fuent: amp;nbsp;fuû coni’iliû i eo iterpo/ ner:fciat fibi reditûad penates nôeÛeihorror cundos cœpirÂ meminerantxû quibus mandatis exiP Nabis fent.Tyrannus’ab Icuo cornu ueniebat:ponere haftas eqtes Aiexamenus iubet amp;nbsp;fe intueri: colligit Si ætoloß^ ipfeaîum confufum tantæ cogitatiôe reiipofteaqappropinquabatapetum facit:6i tranffixo equo tyrâ fraude num deturbaniacenté équités côfodiunt multis fruftra in loricâidibusxandé in nudum corpus uulne obtrun ra puenerunt amp;nbsp;priufquâ media acie fuccurerefxxpirauit.Aiexamenus cum oîbus ætolis citato gradu tatur ad regiam occupandam pgitxorporis euftodes cû res i oculis gereretur : pauor primo coepit:dcidc po - nbsp;nbsp;nbsp;fteaqabireætolorum agmé uiderecôcurrût ad relidum tyrâni corpus:ppaucoßz turba ex cuftodibus

uitæ mortify ultoribus fada eft:nec mouiflèt fe quifq:fi extéplo pofitis armis uocata î côcionem mul titudo fuifîêr:amp;: oratio habita tempori cÔueniés.Frequétes ide retenti fine armis æroh:finc iniuria cult; iufq:fed ut oportet î cÔfilio fraude coepto oîa î maturâdam perniciem eorum:q fecerât: funt fada: dux regia îclufus dié ac node îferutâdis thefauris tyrânicÔfumpfit:ætoliuelut captaurbe- qua libérafle ui/ deri uolebât:îpdâuerfi.SimuI idignitas rei:acfimul contéprus aîos lacedæmoniis ad coeûdû fccit:alü dicere exturbandos aetolos amp;:libcrtaté:cû reftitui uideref îterceptâ rcpctendâ:alii: ut caput agenda; rei cét:rcgn generis alloue in fpeciem aflùmédû.Laconicus eins flirpis erat puer admodû educatus cum li Alexa/ tens ryrâni:eum îequum ÎponuntiôearmisdriCptisætoios dagos p urbécædût:tum regiâinuadunt meni nbsp;nbsp;ibi Alexamenücum paucis refiftentéobtruncât.ActoIicirca CrîâlGotc(miu?ruæcft téplum æreum)

caedes cogregati cædûtur:p3uci armis abiedis pars Tegeam :pras Megalopolin pfugiunhubi eomprachenfi a magilrgatibus fubcorona uenierunt. Philopoemenes audita clade tyranniprofedus Laccdæmoneni cum oîa turbara metu inuenifïêr:euocatis principibus;amp; oratione habita:qu3lis habéd3 ab Alexamez no fuerat:focietati achæorum Iacedæmoniosadiunxit:eo ét facilius quod ad id forte tempus. A. Atti' luis cum quattuor amp;nbsp;uiginti quinqremibus ad Gyttheû acceffit. lifdem diebus circa ChaleideThoas pEuthymidam principe pulfumopibuseo^e:qromanæfocictatis crant poft.T.Quîtii legatorumg? aduentum amp;nbsp;Herodorum mercatoré fed potente Chalcidepp:diutias: pparatis ad proditioné lis: qui Euthymidæ fadionis erâr:nequaq câdem forunâ:qua Demetrias per Eurylochum occupata erat:ha/ buit.Euthymidas ab Athenis cum domicilio delcgerat locû.Thebas primü hinc Salganea peenir. He rodoros ad Thoroniâ ïde haud peul in maliaco finu,xx.millia pcditum:amp;Thoas ducétos cqtes naues onerarias leuesad triginra habebaneas cum qngentis peditibus Herodorus traiieere in ïfulam atlanté iunùs:utîdecum pedeftres copias appropinqreiam Aulidiatcj Eurmofenfiflêt-.Chalcidem traiiceret ipfi esteras copias nodurnis maxïe irincribus:qta poterâtceleritate:ChaIcidé ducebât. Midilo amp;nbsp;Eno elides:penes quos turn fumma r^ pulfo Euthymida Chaleide crat:fcu ipi p fe fufpicati:fcu ïdicata re: Primo pauidi nihil ufquâ fpeiinih m fuga ponebandeïdepofteaq refedit terror:ói pdi amp;nbsp;deferi no pa'' tril mó:fed ét romanop4focietaté cernebât:côfilio tali aîum adiecerût. Sacrum âniuerfarium eo forte rpe Ererriæ Amarynthidis Dianæ erat: qd nô populariû mÔ: fed caryftio^ ét coetu célébrât ;co mife' runt:qui orarent eretriéfes caryftîofq!:ut amp;nbsp;fuarz fortuniw in eadem îfula geniti mifererenf: amp;nbsp;roma' nam focietatem rcfpicerét:ne finerent ætoIoß^ Chalcidé ueri:Euboeam habituros:fi Chalcidé habuiP fent:graues fuiflè macedonas dominosmulto minus tolerabiles futuros ætholos Romano^i maxime refpedus ciuitates mouit: amp;nbsp;uircutem nuper in bello: in uidoria iufticiam benignitaremç expertos. Iraq? qd roboris in iuuentuteeratiutraœ ciuiras arm3uit.mifitç:his tuéda moenia Chalcidis oppidam cû tradidiflent: ipfi oîbus copiis trâfgrem Euripû ad Salganea pofuerût cadra. Inde caduceator primin deide legati ad ætoios miffi pcundatum:quo fuo dido fadoue focii ad fe oppugnâdos uenirét. Refpô dit Thoas dux ætolo^ nô ad oppugnâdos:fed ab liberâdos ab romanis uenire fefe:fplédidiote nûc eos cathæna:fed multo grauiore uindos eflê:quâ cum præfidium macedonum in arce habuifîênt:fe ucro negate chalcidenfes aut feruire ulli:aut præfidio cuiufquâ egere.Ita digreffi ex colloquio legati: ad fuos Frudra Thoas ôi ætoli:ut qui fpem oém in co:ut improuifo opprimerent:habuiflcnt:adiuftum bcllum oppu Chaîcis gnarionemg} urbis mariacterramuniræ haudquaq paresdomum redicre.Euthymidas poftcaquam ab æro cadra popularium ad Salganea eflè profedofey ætoios audiuit:amp; ipfe a ThebisAthenas rednt:amp; Hero h té cat dorus cum per ali quot dies intétus abatlâte fignum nequicq expedaflètimidâ fpeculatoria naue ut qd nioræ caufa eét;fc irer:podeaq rem omidâm a foriis uidir.Thoronium unde uenerât: repetit. Quîtius

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;192

quog? his audiris a Corintho ueniens:nauibus in Chakide Euripo Eurncni regi occurrit:placuir quin gentos milites pfidii d relinqui Chakide ab Eumene rege ipm Athenas ire.Quinrius : quo profedus crar.Demetriadé contendir:ratus Chakide liberatam momenti aliqd apud magnetas ad repetendam focieraté romanam fadura^ pfidii aliqd efle fuæ pris hoïbus.Eunomo ptori theflaloßz fcnpfinut ar/ naareriuuentuté:amp; luliumad Demetriadé pmifit adtentandos aïos:nonaliter nifips aliqua klinaret ad refpedum priftinæ focietaris rem aggreflurus.Iulius quinqueremi nauead hoftiü porrus eftinucz dus:eo multitudo magnetia ois cum ie effudiflètîquæfiuit Iulius utrum ad amicos:an ad holles ucnr re mallent Refpondit magnetarches Eurylochus ad amicos uenilïè:eum fed abftincret portu:amp; fine' ret magnetas in concordia Öi libertate eflê:nec per quolloquii fpecié multitudinc folicitaret. Altercatio inde non fermo fuit:cü romanus ut ingratos increparet magnetasaminentef^ pdicaret cxdes:multk tudo obftreperetmunc fenatü:nunc.Quintiü accufando:ita irrito kepto lulius ad Quintium fefe rece/ pit. At Quirius nuncio ad ptorem mifToait reduceret domum copiasape nauibus Corinthum rediit.

Abftulerut me uelut de fpacio graecie rcs îmixtæ româis:nÔ qa ipfas operepræciu cét pfcribere : fed qa caufæ fueriatcu Anriocho belli.Cófulibus defignatis(ïde nacp diuertera).L.Quïtius:amp;.Gn.Domi/

' tins côfules î puincias pfedi funt.Quitius 1 ligures.Domitius aduerfus boios:boii:q fuciuriat^ ét fez natus co^i cfl libcrisÄ pfedi cu eqtatu:fumma oïum mille amp;nbsp;quigéri cofuli dediderut fefe. Ab altero cófoleager liguai late eft uaftatus:caftella^ aliquot capta:undc nó pda mÓ ois generis cü captiuis pra: fed recepri quoep aliquot ciues focii(j:q i hoftiü prate fucrât.Eodé hoc anno Vibone eolonia deduda é ex (ènatufcófulto plebiflt;jfcito:mille febtigéri pedites ierut:trecéti eqtes triûuiriîdeduxerûr cos.Qu.Nc uius,M.Minurius.M.Furius Craflùs:qnadena iugera agri data îfingulos pedites funt:duplex cqti:bru Horree tio^i proxime fuerat ager.Bruriicepcrant degræcis.Romæ p idem tps duo maximi fucriat terrores: dus mo diurius alter: fed fegnior:terra dies duodequadraginta mouit:p totidê dies fenæ in metu ac folituditie tus ter/ fuere in triduüm eins rei ca fupplicatio habita eft:ille non pauor uarius fed ucra multopz clades fuit in/ ræ cendio a foro boario orto diem noftemep ædificia î tyberi uerfa arfere: tabernæœ oés cum magni peii mercibus conflagraueruntJam fere in exitu annus era r:amp;; in dies magis fama de Antiochi belloói cura patribus crefcebat:ita«de prouineiis magiftratuü defignato^:quo intériores eflênt:oés agitari ceptü Inccdiu eft:decreuere:utconfulibus lralia:ólt; quo fenatus cenfuiflèt(iam eflê bellü aduerfus Antiochu regéoés fciebant)prouinciæ ccnt:cuius ea fors eflêt:quattuormillia pcdini ciuium romano^iamp;.ccc.equites fex millia fociü larini nois cum.cccc.equiribus funt décréta reogideleflum haberc.L.Quitius iuftus ne mo raref:quo minus conful nouus:quo fenatus céfuiflèt extéplo proficifci poftet. Ité de prouicüs ptorum décréta eft:prima ut fors duæ pegrina urbanarp amp;nbsp;inter dues ac pegrinos iurifdido eftêt:fecüda Bru/ rii:terria claftisiut nauigarer:quo fenatus cenfuiftët:quarta Sidlia:quinta Sardinia:fexta Hifpania ultc' rior. Imperatum pterea»L.Quintio cofuli eft:ut duas legiones ciuiuromano^ nouas fcnberet:amp; fociu ac larini nois uigintimiUia pedim amp;nbsp;odingétos equites:eû exerdtum ptori: cui Brurii puincia cuenif/ fet:decreuerunt.Aedes Iouicoannoincapitoliodedicatæfunt:uouerat.L.Furius Purpurio ptorgalli co bello una:alteram cóful:dedicauit.Qu.Marrius Ralla duuuir.Iudicia in foeneratores eo ano multo Qua / feuere funt fadta aceufantibus priuatos ædilibus curulibus.M.Tutio amp;.P,Iunio Bruto de mulda dana ^igæ toriï quadrigæ inauratæ in capirolio pofirae:amp; in cella louis fupra faftigiu ædicUlæ:amp;:.xii,clypeainaura iauratæ ta:amp; udé porticü extra porta tergeminâ îter lignarios feccrunt.Intctis î apparatum noui belli romanis ne ab Anriocho qdé ceftabaf .très eum duitates tenebât Smyrna:amp;: Alexandria Troas:amp;Lampfacus qs ne^ ui expugnaread earn dié poterat:ne^ côditiôibus in amidtiâ plicere:ne^ a tergo relinquere traii/ dés ipfe in Europa uolebat.Tcnuit eum amp;nbsp;de Annibale deliberatio: amp;nbsp;primo naues aperræ:qs cum eo * mifrurus î Africam fuerat:moratæ funt:deîdean oîno mittédus eét:côfultatio mota eft maxîea Tho/ ante ætolo:q oîbus in græcia tumultu compktis Demetriadé deferebat in ptâtem ec:amp;; qbus médadis de rege multiplicâdo uerbis copias eius erexerat multoÿi in græcia aios: iifdem ôf regis fpem inflabat: oium uotis eum accerfiri:concurfum ad littora futuijziundc elaftem regiâ pfpexiftènt:hic idé aufiis de Annibale eft mouere fnîam ppe iam certâ regis:nam neç dimittédam parte nauiua daftê regia cenfe banner fi mittédæ naues forét;minus quéq ei claflî:quâ Annibalé pficiédum: exülem ilium ÔC poenu eé:cui î dies noua côfilia uel forma fua uel îgcniû poftet f3ccrc:amp; ipam câgloriâ belli.q uelut dote Anni bal côdlief:nimiâ in pfeifto regio eé: regem unum ducemé:unum impator uideri debere:fi claftêm:fi exerdtum amittat Annibahinde damni fore ac fi p alium ducé amittanf.fiqd pfpere eueniat: Anniba/ lis eam non Antiochi gloriam fore:Si uero uniuerfo bcllo uincendi romanos fortuna detur: quâ fpem eé fub rege uiàuß^ Annibalem uni fubiedlumiqui patriam ppe nÔ tuleritfnon ira fe a iuuenta eu geP fific;fpe animoep côplexum orbis terra^i impium:ùt î fenedute dominum laturus uideaf .Nihil opus eflê regi Annibale duce: com ire amp;conciliario eodem ad bellum utipofte:modicum frudum ex inge/ Qyæp nio tali ne^ graucmeqi inutilem fore:fi fumma pctanf:amp; danté amp;nbsp;accipiétem pgrauaturamulla igenia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ tam prona ad inuidia funt:qua eoß^:q genus ac fortunam fuam ais nÓ æquât:qa uirtuté amp;nbsp;alienum bo ^^ ^^ num oderunt.Extemplocófiliummittédi Annibalis:qdunüinprkipiobelliutilirer cogitatum erat: uirtuté abiedu cft.Demetnadis maxime defedione ab romanis ad ætolos clatus nS ultra differre pfcdioné î græcia cÔftituit.Priufq folueret naues.Ilium a mari afcéditiut Mineruæ facrificaret: ide ad elaftem re/ greftus pfidfdf.xl.ledis nauibus apris.xl.amp;ducétæonerariæcû ois generis comeatu belli quom alio apparatu feqbanf.Imbrum primo infula tcnuit:inde Scyatum traiedt:ubi colkdis in alto:q diftipatæ

crat:hauibus ad Pfclcu primu cSrinétis ucnit:ibi Eurylochus amp;nbsp;magnetarches pridpefcp magnctü ah* Demernade occurrenïrrquo^z fregntia Lr rus die poftcro i porrü urbis nauibus ê lueöus. Copias had Antioz ^cul ïde cxpofuit.x.millia peditü mercÄ gngéti egtesdex dephatimix ad gracia nuda occupada fans chi adz copia^i ne dû ad fuftinédû romanû bellû:ætoli poneag Demetriadé uenifStÀnriochû allatû éxôalio ucrus i îdido dccretû:quo accerferéc eüdecerût.lam ^fedus ab Demetriade rex;ga ita decreturos feiebauPha græaâ lera i finûmaliacû^ceflêrarudc decreto accepto Hyameâuenit:exceptus igenfauore muintudinis cû plaufibus elamoribufeçÂqbus alüs læricia effufa uulgo fignificaf:icôciliû ut uctum é:a Phanea prore prîcipibufç îtrodudus.lnde filétio fado dieere orfus rex.Prîa eius oratio fuit prio exeufàntis: qd tâto minoribus fpe:g opiniôe oium copiis uenifletnd fuæ ipenfæ erga cos uolûtatis maximû debere idiciû eé:qd nec paratus faris ulla re:amp; tpc ad nauigâdû îmaturo:uocâtibus legatis co^ haud grauate obfecu tus cétxredidiflèrgjxûfe uidiflét ætoliioîa uel î feuno:pofita pfidia cxiftimaturos ec.Ca'tc^ eo^z quo gt fe:quo^ expedatio deftituta î pfentia uidebaf:fpem abude cxpletu^:nâ fimul primû anni tps naui gabile pbuiflet mare:oém fe græciâ arm is uiris cqfg:oém oram maririmâ claffibus côp]cru^/:ucc;m^ pcfæ:nec Iabori:nec piculo p3r^iüg^:doncc depulfo ceruicibus co^z ipio româo:liberâ uere græciâ:af$ - in ea prîcipes ætolos fcciflêt:eû exercitibus cômeatus quog ois generis exAfia uéturos in pfentia curæ

eé ætolis deberexit copia fruméti fuis amp;nbsp;ânona tolerabilis re^ alia^ ufus fuppeditefJn hâc Infam rex Magni cû magno oium aßenfu loeutus difceßir.Poß difeeflu regis iter duos prîcipes ætolo^ Phanea amp;Thoâ fica An tem conrétio fuit:Phancas reconciliatore pacis amp;nbsp;difceptatorede iis q in controuerfia cum Po.Ro.eét: tiochi uredu potius Antiocho ccfebat:g duce belli aduentûeius amp;nbsp;maieftatcad uerccundia inferéda romanis oratio uim maioré habitura:g arma:multa hoics:ne bellarénuolütate remirterenq bello amp;armis cogi nó pof fint.Thoas negare paci ftudere Phanea:fed difcutere appatu belli uelle : ut tædio amp;nbsp;ipetus reianguefcat regis:amp; romani tps ad côparandû habeant:nihil.n.æg ab romanis ipetrari poflé totiés lagatiöibus mif fis romam totiés cü ipfo Quinrio difceptando faris exptü cßcincc nifi abfcifa oi fpe auxiliü Antiochi P ploraturos fuiflê.Quo celcrius fpe oium oblato nó eé elanguefcédürfed orandu potius regé:ut quonia qd maximû fuerit:ipfe uindex Græciæ:uenerit:copias quoq; rerreflres nauelefg accerfat: armatü regé aligd ipetratu^:inermé non pro ætolis:mô fed ne pro fe quidé ipfo moméri ullius futuru apd romans Hec uicit fniaumpator^ regéappcllandum ccfucrüt;amp;.xxx.principcs:cü obus: figua ucllet confulta/ ret:delegerunr.Ita dimiflo concilio:multitudo ois in fuas ciuitates dilapfa é.Rex poftcro diecü apode^ Chain's tis eo^:unde bellum ordiref:confultabat:oprimum uifum é Chaleidé fruftra nup abætolis tépranda fruftra primu aggrcdiÄ celeritatc in ea rem magis;q magno conatu amp;nbsp;appararu opus eé.Irag cü mille pediti' ab An/ bus rex:g cum Demetriade fecuti erant:^fedus p Phocidé é amp;nbsp;alio itinere prîcipes ætoli iunio^i pau/ nocho cis euocaris ad Cheroma occurerunt.x.cóftraris nauibus fecuti funt.Rex ad Salganeam caftris pclins; tentaf ipfe cü principibus ætolo^ Euripu traiecit:amp; cu haud peul portu egreflus cct:magiftratus quog chal

cidenfjûiôi principes ante portapceflcrunnpauci utring ad colloquiü congrcfli funt. Aetoli magnopc fuadcrc:ut falua romanopiamicitia regé quo^ aflumerentfociüatg amicummeg.n.eu inferendi bel li:fcdliberandægræciæcâin Europa traieanêdiberandæuero renôuerbisamp; fimularioneg^feciffent romanimihil at utilius Grædæ ciuiratibus eßteq utragj cóplediam.icinaura.n.ab utriufg iniuria tu» alterius fp pfidio amp;: fiducia forema fi non recepiuent rcgc:uiderct: gd paciédum iis extéplo foret : cum romanos peul auxilium:hoftis Anriochusxui refiftereuiribus fuis non poflenttante portas eflêt. Ad hæc midilo unus ex principibus mirari fe dixir;ad quos liberandos Antiochus relido regno fuo î Eu'-ropa traicciflêr.-nulla.n.ciuiraté fe î Gracia noßc:qua autpfidium héat: aut ftipédium romanis pédat qua federeiniguoalligata:quas nolit Irgcsipatiaf.ltaqjchalcidclésncqi uindicelibertaris ullo egere; CÛ libcn fintmeep pfidiocum pace eiufde,Po,Ro,benchcio amp;nbsp;hbertaté habeanr.Amicitia régis noafp' ran neg? ipfo^ atolorum:in primûcos proamicis faduros funfula cxccdâr:atç habcantmaipfis at/ turn efle non modo no recipere moenibus:fed ne focietaté qdé pacifcimlla: nifi ex audoritate romanq rum.Hac renunefata regi ad naues:ubi reftiterat:cum eftentun pfcntiamcrp.n.ns uenerar copiis: ut uj agere quieg poflct:reuerti Demetriadé placuir ibi quoniam prim u inane îceptû euafißct: confultare cû atolis rex gd deinde fieret.Placuitachaos amp;nbsp;Amynädrum regé athamanum téprare boetiorum géte auerfam ab romanis ri inde ab Rhacilli morrc:amp; q fecura ca merant:cenfèbant:achaopiPhilopoeme/ né principé cmulationcgloria in bello laconü ïfeftum iuißimgcßc.Quintio credebant.Amynander uxoré Apamrifiliam Alexandri cuiufda mcgalopolitani habebat:g feoriundum a rnagno Alexandro. ferés filüs duobus Philippu atg Alexâdrû amp;nbsp;hliaApamri noïa ïpoluir:qrcgiis îdulrâ nuptiis maior ex fratribus Philippus fecutus î Athamanri fuerat.Huc forte ïgenio uanü atoli 6i Antiochus îpulerât in fpem:qd is uere regû ftirpis eét regni Macedonia:fi Amynâdrû athamanes Antiocho cóiüxifret:amp;^ ca uanitaspmißbivnonapudPhilippummodo:fcdétapud amynädrumualuit. InAchaia legatis An/ tiochi atolorumg? coram.T.Quintio agei dam é côtiliû. Antiochi legatus prior qua atoli éauditus. Is ut plari^:quos opes regie alunt:uaniloquus:maria terrafg inani fonitu uerbo^i coplcuitiegtu fnu/ merabilé uim rraiici Hellcfpóto î Europâ:partim loricatos:quos cataphrados uocât:partî lagiptis ex tradi nbsp;nbsp;cquo urétcs:amp; a quo nihil faris redi fïr:auerfos refugiéte equo certius figétes:his eqftnba copus gg uel

torius Europa exercitus î unû coadi obrui pofTentradiiaeDat multipliées copias pcditûiamp;noîbus quo g? gétiû uix fando audiris tcrrebat:dacas:medos: elimaofg:amp; cadufios appeÏlas.Naualiü uero ccpia^ qs nulliporrus cape îgracia poßcntidcxte^ cornu fidoniosiamp;tyriosifiniftrûaradios:amp; ex Pamphilu

LIBER QVINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;195

hydefas tencre:qs gères nullæ unq nee arre:ncc uïrrute nauali xquaflentJam pecuniJ:» alios belli ap'' fiararus referre fuouacaneu eé: fcire ipfos abudafle fp auro régnaAfiæ.Iraq! nô eu Philippe nec Anniba e ré fururâ rom^s prîcipe altero:altero rege amp;macedôiæ râtû regni finibus îclufo:fcd eu magno Afiæ torbprifqî europæ rege. Eu tamé qqab ulrimis oriéris termîs ad Iiberâdû græciâ ueniat:nihilpoftulaf abach^eisan quo fides eoß4aduerfus romanos priores focios atep amicos lædat:nô.n.ut fecû aduerfus cos arma capiat:fed neutri parti fefe cotungat peterc:pacé utri^ parti;qd mcdios dcceat amicos; optét: bello fe no irerponât.Idé ferme amp;nbsp;ætolo^ legatus Archidamus petir:ut q facillima amp;nbsp;iuftiflimaeérrqe tem pftarét:fpedatorefç belliforrunaK aliéna^ euentû fine ullo diferimîe re^ fua^opperirenf.Pro- Proaquot; uedus deide eft 1 téperâtia linguae Ï maledida nuc coiter romano^indc pprie ipfius Quitii:ïgratos ap ciflima pel las :amp; exprobras nó uidoria mS de Philippo uirtute æroloi^ parraded ét faluté ipmqj Öi exercitum Archiz fuaopa feruatosiquo.n.illuunqïpatorisfundüofricioeé^aurpicatéïmolaté« amp;nbsp;uota nucupaté facriquot; dami ficuli uatis mom acie uidifléreü ipfecorpus fuu p eo taelis hoftiti obiieeret.Ad ea Quintius:corâ gbus oratio magis:g apd quos uerba faceret:dicere Archidamu rationé habuinêrachæos.n.pbc fcire aetólo^ oem Quitii ferocia in uerbis nói fadis eé:amp; in cÓciliis magis cÔcionibuiq3:quâ in acieapparere.Itaœ parui achæo^ uerba ï exiftimationétqbus notos eé:fe fcirét fecifledegatis regis amp;:p eos abfenn regi eu feiadauè.Quod fiquis ætolos antca ignoraflêt:q res Antiochu amp;nbsp;ætolos cÔiunxiflêt:ex legato^ fermoe potuiflet apparere: métiédo inuicé iadado^ uires:qs nÓ habétiïflalTe uana fpe at^ inflatos eé;dü ii ab fe Philippü uidü fua uirtute predos romanos:amp; q móaudiebatis:narrat;uos cæterafqi ciuitates:^ gétes fua feda eé fecuturos: rcx . córra peditu eqtu^ nubes iadat:amp; eófternit maria fuis claffibus.Eftaüt res fimillima cœnæ chaleiden fis hofpitis mei hois amp;nbsp;boni amp;nbsp;fciti côuiuatoris:apud qué foUbtiali rpe comiter accepti cu miraremur: Unde illi eo çe anni ra uaria amp;: multa uenatio:homo nÓ qua ifti funr:gloriofus renidens codimétis ait uarictatéillaamp;fpeciéferinæcarnis ex mâfuetofue fada hoc dici apte in copias régis q pauloâtc iadaræ funt:pofîè:uaria.n.genera armo^ amp;nbsp;multa noia gétiu inaudita^^ dacas:amp; medos:amp; cadufios:6i elimæ os uiros oês eé haud paulo mâcipio^ melius pp (cruilia igema q militû genus.Et urina fubiieere ocu/ lis ueftris achæi poßem cocurfationé regis magniab Demetriadenuc Lamiâ in côcilium ætolo^’:nuc Chalcidémiderens uixdua^ maleplcna^ legiuculaßz iftar in caflra regisiuideretis regé nue medicare ^pe frumétû ab ætolis qd militi admetiaf;nûc mutuas pecûias fœnof in ftipédiû qrcrcmvlc ad portas Chaicidis ftâte:6C mox ide exclufü nihil aliud g Aulide atgiEuripo Ipedatis i ætoliâ redeunté male cre diderdt amp;nbsp;Antiochus ætolis amp;nbsp;ætoli regiæ uanit3ti:quo minus decipi deberis:fed experræ totiés fpeda tæcp româo^fidei credef.Nâqd optimu eé dicâr nô iterponédi uos bello:nihil îmo ta alienu reba uns gppe é fine gra fine dignitate:pmiû uidoris eritis.Nec abfurde aducrfus utrofç refpôdiiTe uifus é:amp; fa cile erat ojonc apd fauétes egs auribaâccipùNulIa.n.difeeptatio fuit:qn oés gétes fidos amp;nbsp;amicos quos Po.Roxéfuiflêtiiudicarctzbellûgp amp;nbsp;Antiocho amp;nbsp;ætolis nûciari luberct: auxilia ét:quæ céfuit Quitius gngentq^ militû Chalcidé quinger^ Pyræum extéplo miferût:erat.n.haud ^cul feditione Athenis res;trahetibus ad Antiochû qbufdâ fpe largitionû uenalé ptio mulntudmcrdonec ab iis:g româæ pris ^^‘'^’*’^*^ ^^‘^^^^f^ Leone quodâapoliodorusaudor defediôis damnatus atg? îexiliu

efi eiedus.Et ab achæis gdé cû trifti refoonfo legatio ad regé rediit.Boetiani nihil certi refpôderut: cû antiochus in Boetiâ ueniflèt:tû qd fibi faciundû eét:deliberaturos eé:antiochus cû ad Chalcidis pfidiû amp;nbsp;achæos amp;nbsp;Eumené mififle audifTetimaturâdû ratus ut amp;nbsp;puenirét fui:amp; uenientes:fi poffent:excipe rét Menippu cû ferme tribufmillibus Ôi cû oî clafïê Polyxenidâ mitrit: ipfe paucos poft dies fexmillia fùorutn militû;6(ex eacopia;quæ Lamiæ répété eolligi potuitmÔ ita multos ætolos ducit:achæi qnz géri ab Eumene r^e momcûauxiliû miftum duce Xenoclidechalcidéfi nondu obfefüs frineribus tuto trafgrcfli Euripû Chalcidé puenerunt.Romani milites quingén ferme amp;nbsp;ipfi cû iam Menippus caftra ante Salganeaad Heriniû:qua rrâfitus exBoeria î Euboea îfulam eft:haberet:uenerûtJMidiIo eratcû iis legatus a Chalcidé ad Quitium ad ipfum pfidium petendû miflus:qui pofteag obfeflâs ab hoftibus fauces uidit;omifîô ad aulidé itinere Deliû côuertit:ut îde î Euboeam trâfmiûurus.Tcplû é Apollinis Deliû îminens mari.y.mülia pafluum ab Tanacra abeft minus quattuor îde milliû^ximus î Euboea 7303/ eft maris traiedus:ubi amp;nbsp;î fano lucocp amp;nbsp;ea religiôe:ôi eo iure fanda quogs funt tépla( Afyla græciap/ ^pg pcllât)amp;: nondû indido bello aut ita cômiflb:ut fttidos gladios aut fanguiné ufg fadû audiflènt:cû p y\fmg magnû otium milites aliiad fpedaculû rempli Iuciçuerfi:alli î littore îermes uagarentur:magna pars per agros lignatum pabulatumg? dilapfa cfTetirepéte Menippus palatos paftim aggrelTus cecidit: ad.l. uiuos coepit:perpaucî effugerunta quibus Midilo parua oneraria naue cxceptus.Ëa res Quîtio roma nifqi: ficut iadura militum moleftadta ad ius îferendi Antiocho belli adieciflè aliquâtum uidebarur.

\ Antiochus admoto ad Aulidé exercitucûrurfusoratores parti ex fuis:parti ætolos Chalcidé mififîêt g eadem illa:quæ nup eu minis grauioribus agerét:ncgcqcôrra Midilone amp;nbsp;Xcnoclidetédéribus:faci le téuit ut portæ fibi apiréf.g româæ pris erât fub aduérû regis urbe exceflérut achæo^ amp;Euméis mi lites falganea tenebât;amp;: î Euripo caftellû romani milites pauci cuftodiæ câ locû cômuniebât Salganea fnitfû Menippus: rex ipfe caftellû Euripi oppugnare é adortus:priores achæi amp;Euméis milites padi ut fine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^

fraude liceret abire;pfidio exceflêrût:ptinacius româi Euripû tuebanf:hi quogi iâ cû terra maria obfi reda^ derent :amp; iâ machinas torméraq1 coporran uiderét:nô tulere obfidioné.Cû id:qd caput erat Euboeæ teuerer rex:ne cæteræ gdem eius ifulæ urbes îperiû abnuerûc:magnoq pricipio fibi orfus bellû : uide/ bator,qd rantæ îfulæ:totopportunæ urbes i fuâditionem uenifRnt.

ORNELIVM Scipioncm:amp;; Marcu Atrilium Glabrionem inlto magi ftratu patres priufquam de prouincns agerent res diuinas facere maiori bus hoftns iuflerunt: in omnibus fanis:in quibus lediftemium maiorc partem anni fieri folet:precariq? quod fenatus de nouo bello I animo ha Deret:ut ea res fenatuirpopulo® Ro.bene ac felidter eueniret:ca óïa facri fida laeta fuerunt;primifq^ hoitiis plitatum eft: amp;nbsp;ita arufpices refpondc runt co bello terminus Po.Ro.propagari:uiöoriam ac triuphum often di.Hæc cum renûciataeént;folutis religioneanimis patres rogationem ad populum ferri iuflêrunt:uellent:iuberétne cum Antiocho rege quiç fedtam dus fecuti elTentcbelIum iniri:fi ea perlata rogario eftct:tum fi ita uidcreturconfulibus:remintcgramad fenatum referrent.P. Cornelius earn rogationé pertulit.Tum fenatus decreuit:ut cÓfules Italia amp;nbsp;græciî ^uinciasfortircnf;cuigrsciaeueniflétutptereunumejimilitu quc.U

Qui ntius in capuicia ex audoritate fenatus fcripfiflet:ïperaflêtue:ut eü exerdtu aedpenód que.M.Be bius ptor anno priore cx.S.C.in Macedonia traicciflet:amp; extra Italia pmiflum:ut fi res poftulaßct au' xilia ab fociis:ne fupra.y.millia nume^ accipct.L.Quïtium fusions anni cofulc legari ad id bellü pla/ cuit alter conful:cui Italia puicia eueniflét:cu boiis iuflus bellü gerere:utro exerdtu mallet ex duobus: quos fupiores cófulcs habuiflèntralte^z ut mitteret Româ:eæç urbanæ IcgiÔcs eént parats: quo fena tus ccfuißcr.His ira in fenatu ad:id:qd cuius ^uincia foret:decretis tum demu lortiri confules placuit: Attilio græcia:Cornelio Italia euenit.Certa dci'de forte.S.C.fadû c:qgt;po,Ro.eo rpcduellu iufllflèt cü rege Anriocho eé qcp fub Iperio eins ccnr:ur eins rei ca fupplicationcm iperarct confules: uti^.M, Atti lius conful ludos magnos loui uoueret:^ dona ad oia puluinaria.ld uotum in hsc uerba peunte.P.Li cinio potifice maximo coful nücupauit:fi duellü:qd cum regeAntiocho fumi populus iuflit:id ex fnïa fenatus Po.g; Ro.côfedûerit:tu tibi luppiter Po.Ro.ludos magnos dics.x.cônnuos faciet: donaœ ad oia puluinaria dabunfde pecunia:gtam fenatus decrcuit:qfquis mgfatus cos ludos quado ubiqj faxit: hi ludi rede fadi:donaq; aata rede funto:fupplicatio ide duobus côfulibus edida p biduü fuit.Có' Sorti/ fulibus forritispuindas extéplo amp;nbsp;ptores fortiti funt.M.Iunio Bruto iurifdicio utraç euenit.A. Cor tio pui quot;^^*® Mamillse brutiüM.Acmylio Lepido Sidlia.UOppio Salinatori Sardinia.C.Liuio Sallatori daP fis.L. Aemylio Paulo hifpania ulterior.His ita exercitus decreti. A.Cornelio noui milites cófcripti prio reannoexfenatufcôfultoa.L.QuîtiocÔfuIcdatifunt:iuflôqptueriomnemora circaTarétum Brun** dufiûg;.L»Aemylio Paulo ï ulteriorc Hifpaniam pter eü exercitum :qué a.M.Fuluio^confule accepta rus:eét dccreru ut nouo^militü triamillia duceretamp;:.ccc.egtes:ita ut f üs duæ ptes fodum latini nols: tertia ciuiu romanopz eftenidé fuppIcmétiad.C.Flaminiu:cuiimpiü prorogabaf:! Hifpaniam citerio ré dl miftiim.M. Aemylius Lepidus a,L.Valerio:cuifucceflurus eér:fimul ^uîdâexerdtumepaccipc iuflüs.L.Valcrium:fi ira uidcret:proptore i puicia retincre:amp;jpuïcia ita diuidere:ut una ab Agrigero ad Pachynu eflcr:alrcraa Pachynoryndariü:cum maritima orâ.L.Valerius.xx.nauibus logis cuflodv' rct:eidc ptori mandatu:ut duas décimas frumenti exigeret:idœ ad marecoportandu deuchendûœ in Græciâ curaret.Idc.L. Oppio dealrcris decimis exigeais i Sardinia îpatum:cæterum non I Gæcia:fed Româid frumérûportari:pIaccre.C.Liuius ptor:cuiclaflis euenerata.xxx.nauibus paris traiieef i grae dâ prio quogt tpe iuflus:56 ab Attilio naues accipc:uctercs naues:q I naualibus erant:ut reficeret amp;; ar/ maret.M.Iunio ptori negotium datum é:îcam elaflem focios nauales libertinos legeret.Legati terni i Africa ad carthaginéfes:i Numidia ad frumétum rogadmqd ï Græciâ portaref :miflï:pro quo prium foluerct.Po.Ro.adeo^ 1 apparu curamq?cius belli duiras ïtenta fuit:ut.P.Cornelius coful ediceret : g fenatores cént:gbufq! f fenatu fnlam dicere liceret:quiç minores magratus cént:ne qs eorum longius ab urbe Roma abirenq unde eo die redire poflêt:neue uno tépore quim fenatores ab urbe Roma abeP fenr.ln eóparanda ïpigre clafle.C.Liuium ptorem contétio orta : cu coTois maritimis pulilp renuit : nâ eu cogèrent i Claflèm:tribunos plebis appellanït:abiis ad fenatu reiedi funt:fenatus ita:ut ad und oés eSfenrirét dccreuit uacationé rei naualis eis colóis nÓ eé.Ena:amp; frigéa:amp; ca^lp^ nouu:amp; Pyrgi:amp; Anna amp;nbsp;Tarracina:^ Miturnae:amp; SinueIamp; fucrut:q cu ptorede uacationé ccrtaucrût. Conful delde.M.Atz tilius ex.S.C.ad collegiü foecialiu rettulir:ipfi ne uti^ regi Antiocho idiceref bellum : an fatis cét ad pz fidiü aliqd eius nunciare amp;nbsp;num ætolis quoep fepatim idici inherent bcllum:amp; num prius foderas eis amp;amidria renuciada effetrq bellum ïdicendum.Toeciales refpóderunt iam antefefe: cum de Philippo côfulerenâhæc decreflè:nihil referte ipfi coram an pfidio niadareâamicitiam rendciatam uideri cum legatis totiens repentibus rcs:ncc reddi:ncc faris fieri æquum cenfuiflènt ærolos ultro fibi bellum indi xifle cum Demerriadem fociorum urbem pinde occupaflènt.Chalcidcm terra manep oppugnatum ilTent regem Antiochum in Europam ad bellum Po,Rouferendum traduxiflènr.Omnibus lam fatis comparatis.M.Attilius conful edixir:ut quos.L.QuItius milites cófcripfiflêt:amp; quos foeiis nominiç latino im pcraHer:quos fecum in prouîciam ire oporteret tribunos militum Icgionis primæ amp;nbsp;tertiæ: uti oés B rundufium idibus maiis conuenirét:ipfe ad qntum nonas maias paludatus urbe egreflus é. Per eofdé dies amp;nbsp;ptores in ,puincias ,pfcdi funt.Sub idem tps legati ab duobus legibus Philippo di

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194

Prokmæo æg/pri rege Roma uenenjr:po]licéres ad bellû auxiîù:amp;'pccunia:amp;; frumétû ab Ptolcmæo

amp; mille pondoaurimille.xx.pondoargérialIara.Nihil eftacceprumtgratiæ regibus ndæ:amp;aî uterç Atende fe cûoi'bus copiis in Acrolia uenru^ê bellog? irerfuruRz polIicereâPtoIemæoid reminum: Philippi le/» gÂ qra garis refponfum gratû eu fenatui Po.Œ Ro.fadlu^z fi.M.Atrilio côfuli nôdefuiflèr.ké ab carthaginéfi undiœ busamp;: Mafiniflaregelegatiucnerunt:carthaginéfes rririci modiûmilleordciqngenramilliaad exerci ro»obla turn dimidiû cius Româ apportaturos polliciri funt.ld ut ab fe munus romani acciperenttpererefe Ôi ta cl a Hem fuogi fuo fumptu cÔparaturos:amp; ftipédium qd pluribus péfionibus in multos annos deberéc pfens oé daturos.Mafiniflæ legari gngétamillia modiû tririci:rrccéra ordeiadexercitû in Græcia:Ro/ ma trecétatnillia modiû tririci.cc.gnquaginta ordei eqres qngcros:elcphâros.xx. rege ad.M. Atrilium cÔfulem mifiußz.Defruméro utnîq? refponfum ira ufu^z Po.Ro.eo:fi priû acciperet de claffe cartha-' Eleima ginéfibus remißum ptergfiqd nauiû cxfcEderedeberét:de pecûia icc refpSfum nullâanfedié acceptu gis pla^ ros.Cû hæc Romæ agebanfiChalcide Antiochus ne eeßaret p hyberno^ tps:partim ipfe follicitabat cet quia üuitatû aios mittédis Ieg3tis:parf 1 ultro ad eu ueniebât:ficut epirotæ oÔmuni géris cÔfenfu amp;nbsp;pclæi Si Elis amp;nbsp;pelopônéfes uenerûr.Pelæiauxiliûaducrfus achæos petebânquos poft bellû nôexfua fnia ididû An/ Meße/ riocho prima ciuirari fuæ arma illaruros credebâr.mille iis pedites cû duce crctcfi Euphane funt mißi ne extra Epirota^êlegatioerat minime î partem ullam liberiautfimplicis animi:apud'regem gratiam initam cÔciliû uolcbanc cum co ut raucrenneqd offenderet romanos petebant enim:ne fe temere in eâm deduceret: achæo/ expofiros aduerfus Italiam p omni GræciaÂ primos impetus romanos excepturos:fed fi ipe poßet rû turn ter reft ribas naualibufgß copiis pfidere Epiro:cupideeum ocs epirotas amp;nbsp;urbibus amp;nbsp;portubus fuis ac/ fuere ccpturos:fi id nÓ poßendeprecari ne fc nudosar® inermes.Romanobello obiicercr.Hac Icgationeap fed uide parcbatiutficut figd magis credebanr:abftinuißet:Epiro itegrafibi oiaapud exercitus romanos eent an pele cpnciliata fatis apud regem graria;quodaccepturi fuiflènt: uenientem: fi ucniflêt fic quo® fpes ueniæ nei legi ab romanis foret quod nô expedato longîquo ab fe auxilio pfenris uiribus fuccubißent. Huie tam p/ pofik plexæ legarioniiga non fatis in promptu eranqd refpondcret legatos fe mifiuije ad cos dixit;q de iis:q ad illos legi cÓmunitcrptinercnt:loquerent:in Boeriam ipfe profedus eft:caufas ï fpeciem iræ aduer/ fus romanos eas^qs ante dixi;habércm Brachilli necc:amp; bellum a Quirio Concæ pp romano^ mili/ tam cedes illa rü.re reuera p mulra ia fecula publice priuatimq? labare cg^regia quóda difciplina géris amp;:mulro^eoftatu;qdiuturnuscefinemucati0erc^nöpoßer:obuiä enufis undi® Boetiæ pricipk bas Thebas uenitUbi i cÓciho genris qq amp;! ad Elium ipctu ïpfidiü,Ro.fado:«3i ad Chaleide cÓmiferat: nee a puismec dubiis prïcipiis helium: tamé cadé oratione exorfus:qua î colloqo prio ad Chaleidé : qç ad legatos ïconcilioachxo^ufus erat:ut amicitia fecum iftitui non helium idici romanis poftularet: neminé:qd igerctuf;fil!ebat:dccrerü tamé fub leui ncrboijz ptextup rege aduerfus romanos fadü cft. Hicquogp genreadiunda Chaleidé regreflusipmiflis idclitrcris : ur Demetriadé continerct pricipes ætoloiyxum gbus de fumma rci^ deliberaret:nauibus eo ad dié idida concilio uenit:ói Aminander ac citus ad cófultandum ex Athamania Si Annibale poenus iadiu non adhibirus interfuit ei concilio.Con fultatü detheßToK genreé:quorûoïbus:qaderâtuoluntatistépranda uidtbatneomôdiuerfæfniæ erant:qd alu extéplo agédumialn ex hyemerd tune ferme media erat:differendum î ueris pricipium :amp;f aliilegatos tantûmodo mittcdosialii cum oinus copiis cundum cefeebantterrcdol^ metu:fi cûdaref Cum circa hanc fere confultationé difeeptatio ois uerteref. Annibal noiarim iterrogatus fniam in uni uerfi belli cogitarioné regè at^ omnes cos:q aderant:tali oratione auertit. Si ex quo traiedmus î Græ ciam adhibitus ecm 1 confilium:cum de Euboca:dc^ achæis: de Boetiaagebaf câdé fniam dixißem: g hodie:cu de theflâlis agit :drcâ.Ante oia Philippû amp;nbsp;macedonas belli î focietaté quacuncp ratione cé/ ko deducédos ec:nam quod ad Euboeâ boetios thcßalofqr 3trinet:cui dubiûeft:quin cû utrifqr nullæ fuæ uires ftnt:pfcntibus adulâdo femp que metû i concilio habeantreodé ad iperadum ueniam utanf: fimul ac romand exercirum î Græcia uiderit:adconfuetû iperium fe aucrtanténec iis noxiæ futuijz fit; qdcû romani pculabcßcnriuim tuam pfentis exercitufc^tuiexpirinolueritfQuanto igiturprius po tiuf^ eft Philippum nobis coniungereq nos:cui fi femel 1 cam defcenderic : nihil itegrum futurum fit quk^ eas uires afferariqnôacccßlo rantumad romandeé bcllum:fedp feipfe nup Riftinerc potuerint Anniba romanos.Hocergoadiundo(abfit uerbo iuidia)qd dubitaredeeuentu poßlmécum quibus aduerfus lis fm'a Philippum ualueric romani iis nunc fore uidea:uc ipfi oppugnerk.Aetoli:q Philippum : quod iter ocs de foto cónftat:uicerunt:cum Phihpporaduerfus.Ro.pugnabunr. Aminander ar® athamand gcs:quoK feed/ belli dum ætolos plurima fuit opaii eo bello nobifcd ftabunt.Philippus tum te quieto rota molem mftinc/ fumma bat belli: ndc duo maximi reges Afiæ Europægi uiribus aduerfus und populum:ut ia utraqj fortuna tacea: patrum certe ætare ne uni qdem cpirota^ régi parc:quicquid tadem erit nobifcd comparatdiget Iretis bellû:quæ igif res mihi fiduciam pbet conidgi nobis Phihppd poßefuna cois urilitas: q focietatis ’ y maxinid uïculd éialtera audores uos ætoli: uefter.n.legatus hic Thoas ker extera: quæ ad exciédum ï;

, Graecia Antiochd diccre eft fo!itus:anrc oia hæc fp affirmauir fremere Phi!ippd;amp; ægre pari fub fpeeie pacis leges feruitutis fibi ïpofitas : ille qdem ut ferae beftiæ uindæ aut claufæ;amp;: refringere clauftra cuz piétes regis iram uerbis æquabaricuius fi talis aius eft:foluamus nos eius uien Ia amp;nbsp;clauftra refrigamus uterdperedm coercira ira in hoftes côes poflît.Quod fi nihil cum legatio nra mouerit:at nos quoniâ nobis edadidgere nÓ poßumus ne hoftibus noftris illeadiungi po flit : caueamus Sclcucus filius tuus Lyfimachixé:g fi co exerciturqué fecum hét:p Thraciaproxima Macedoniae eoepit depopulari: facile dd 1111

Bellio / ab auxilio ferédo romanis Philippûad fua potiflimum tuenda auertet.DcPhilippo mea fn'ïam habcs ones in de rône uniuerfi belli qd fentirénam ab initio non i gnorafti : qd fi turn auditus forem non î Euboea: ora Chaleidé capta:amp; cafteHu Euripi expugnatu romani:fed Ethruriâ liguriimgî amp;nbsp;Galliæ cifalpihæ ora Mace^ bello ardere:amp; q maximus lis terror eu. Annibale i Italia efleaudirent.Nunequoq? accerfas cenfeo ois doniæ î nauales terreftrefo! copias:fcqnant elaflem onerariæ cû commcatibus:nâ hic ficut ad belli muera pair Italiam ci fumus:ficnimis multi pro îopia commeatuum.Cum ois tuas côtraxeris uires : diuifam clafîêm prî obuer/ Corcyreîftationchabcbis:neiranfitus romanis liber ac tutus patcat:partîad lirrus Italiæiqd'Sardimâ fa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;africâtp fpcdlat:rraiicics:ipe cû oibus terreftribus copiis î billinûag^^cedes:ide graecie pfidebis:ôi fpe

ciem romanis traiedurum te præbebis.amp;rfi res popofeerit traießui us.Hæc fuadeo q ut non ois penquot; tiflimis fum bclli:cum romanis certe bellare bonis malifqi meis didici:in quæ confilium dedi: in eadé nec infidclemmec fegnem operam polliccor.Dü approbét cam fenrétiam:quæ tibi optima uifa fucrin Hæc ferme Annibalis oratio fuit q laudarût magis îpfentia:q aderanq rebus ipfis cxecuti funt: niquot; hil.n.co^ é fadlûmifi qdad elaflem copiafgi accerfendas ex Afia Polyxenidâmifit.Legati Lariflâm ad côciliû theflalopzfunt mifliiamp;ætolis Aminâdrogp dies ad côueniedum exercirui Pheras efl diflus:codé amp;;rexcû fuiscopiis côfeftim uenit:ubidû eppent Aminâdrû arqi atolos Philippû megalopolitanû Cynoz cû duobufmillious hoîum ad legenda oflâ maccdonû circa Cynocephalas:ubi debcllarû cratcû Philip cephale po:mifit:fiue ab ipo qrente fibi cômendationéad maccdonû genté:amp; îuidiâ régiqdinfepulros milites rcliqflet monitus:fiueab îfita regibus uanitatead côfiliû fpccieamplû re inane aio adiefto. Tumulus c in unû oflîbus:q paiTim Arata erâticoaceruatis fadlus:q nulla gratia ad macedonas: odiû îgens ad Phiquot; lippû mouit.ltaœ q ad id tps forrunâcét in côfilio habiturus:is exréplo ad.M.Bebiû^prattorem mifit Anriochû î Theflâliâ ipetû fcciflc:fi uideref ci:moucrct ex hybernis fe obuiâ ^ccflu^iut qd agedû eér: confulrarcnr.Antiocho ac Pheras iam caftrahabétiubiconiunxcrantcifcactoli amp;nbsp;Amynander legati ab Lariflà uenerunt querentcs:quod ob fadum didumue rhcflàlorum bello lacefleret cos:fimul oran tes:ut remoto exercitu per Icgatos:fiqd ei uidercf:!ecum difccptaret,Eodem tempore gneentos armaquot; tos duce Hippolocho Pheras i præfidium miferunt.Hi excluu aditu iam omnia itinera œfidénbus re giis Scotufam fe rcceperunt.Lcgatis larifl'roiv rex elemenrer rcfpondit:non belli faciendi fed tuedæ Ä nabiliendæ libertatis theflalorum caufa Thcflaliam intraflè.Similia his:qui cum Phereis agerer: miP fus:cui nullo dato refponfopheræi ipfifuum legatû ad regé pricipc ciuitatis Paufaniam miferunt:qui cum haud difllmilia his ut incnufa parnquæ pro chalcidefibus in colloqo ad Euripi fretum difla crat: qdam ét ferocius cgiflèt:rcx ét arqi et deliberare eos luflos ne id confiin c3pcrcnt:cuius dum i futurum minus cautiamp;^uidieént:cxrcplopacnireret:dimifit.Hæcrcnûciata Pheras legatio cû eét:nepaulûgquot; dem dubitarunt:quin pro fideerga romanos:quicquid fors belli tuliflêt:patcrcnrur:iraç amp;nbsp;hi fumma ope parabant feadurbem dcfendendam:amp;exomni parte fimul oppugnare moeniaeft aggreflus:ôlt;: ut qui fatis intelligerctineg} enim dubium erat:in euentu cius urbis pofitum cflè;quam pnmam aegi eP fus cflèt:aut fpni deinde ab uniuerfa genre theflalorum aut rimeri:fic oém undi^ terroré obfeflls mier ’ cir.Primü ipctum oppugnatióis fatis conflanter fuftinuerüt:deide cû multi propugnantes caderét:aut uulncrarcnrur: labare animi coepere:reuocaci deïde cafhgationc pricipum ad perfeuerandum i propoquot; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ^’^o:’^^''^° exteriore circule muri deficiéribus iam copiis ï iteriorem parté urbis conceflerunt: euf brequot;

ru dedi uiororbismunitióiscircüieéïuseranpoftremouiüimaliscütimerctineuicaptisnulla apud uidoré uenia eét:dediderunt fcfe.Nihil deide moratus rex.üü.millia armatorum: dum recés terror eét. Sco/ Vide ne tQ^rn mifit:ncc ibi mora dedicionis é:fada cernétibus pheræOK recés excplum : g qd ptinacitcr prio P abnuerat:malo domin' tandé feciflènt:cum ipfa urbe Hippolochus lariflêorumqi deditum eft pfidiü: nt legequot; dimifli ab rege îuiolati omnes:quod cam rem magni momenti futuram rexad conciliandos lariflæo . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum 3ÎOS credcb3t:irra decimum diéqPheras uencrat.His perfedis Cramonécum toto exerdtu piïo

ti3qad aduentu coepit:idcCicrû 8i. metropoll Qiiis dreunieda caftellaredpit : oiagi iam regiÓis cius prer Afquot; Cyrnoné i poteftare erant.Tum aggredi Lariflam confliruit ratus uel terrorecæterarum exquot; pugnararum:uelbcneficiopfidiidimiflï:ucTexcplotot ciuirarûdedétiumfefenôultraïptinada man ne nihil furos:clephanris agi ante figna terroris ca iuflïs quadrato agmie ad urbem iccflit:ut incerri fluduaren turanimi magnæpartis 13riflæog^îter metum pfentéhoftium amp;uerecundiam abfentiurn fociorum« rtolcquot; p^j eofdé dies Aminander cum athamanum iuuéturc occupât Pcllincum:amp; Menmpus cû tribufmiP libus peditü æfolorum:ôlt;: ducétis equitibus î Perrhebiam profedus Malleoia:amp;: Cyrechias ui ccepit: depopulatufgi é agrü tripolitanum.His rapri peradis Lariflâm ad regé redeunt: confultati quid nam ^^ Larifla:fupuenerunt.lbi î diuerfum fentétiæ tcdcbantiaiiis uim adhibédam amp;nbsp;non difquot; birano ferédumcéfentibus:qnopenbusadmachinisfimulundfçpmoenia aggrederentur urbis firæî plano 3 P®*^^ campeftri undiœ aditu:aliis nüc uires urbis nequag Phereis conferendae memorantibus: nunc J’S go hycmé:amp; tps anni nulli bellicæ rei minime obfidioni urbium aptum:incerto rcgi inter fpé metumç ^2^ nbsp;nbsp;nbsp;Icgati a Pharfalo:qui ad dedendum urbem fua forte uenerant:aios auxerunt.M.Bebius iterim cû Phv

no conquot; ],ppQ jn ciaflâretis cogreflus Appium Claudium ex cói cófilio ad pfidium Lariflae mifir:q p Macedoquot; ’^°^., nbsp;niam magnis itinenbus in iugum montiü:qd fup Cônos c:puenit.Oppidum Cóni.xxx.milha ab Laquot;

rifTa abeft in ipfis faucibus f31tus:q tempeappellanfur:fitum:ubi caftramoeratus latius:g quod fatis in tempe ufum crat: igncs cû accédiflèt:fpêm:g quxficratihofti fecit:oém ibi romand exerdtum cum regePhi •‘®^ lippoefle.lta^hyeméiftareapudfuoscaufatusrcxiunumtatum moratus diem abLariflà receflitad

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^Ç

Dcmefriadé'ætoliffi amp;athamanes fn fuos receperunt fe fines. AppiustSi fi cuius rci gracia miflus crac: folutam cernebar obfidioné:tamen Lanflâm ad confirmandos in reliquu m foefoßi animos dafcendit: duplex® læricia cranqd06 hoftes excefierant finibus:amp; intra mœnia præfidium romanum cemeban

Rex Chaleidem a Demerriade pfedus amorecaptus uirginis chalcidenfis Dcoprolemei f hæ du pa Inrepe' trem primo ablegandoidcinde coram ipfe rogandofatigaflet : ïuitum fegrauiori forrunæ cÓdiciomgj ftiuæ re illiganréitandé imperrara re taquam in media pace nuptias celebranSf reliquum hyemis oblicus:qs tu gis nu'’ fimul duas res fufeepinêt bellum romanu amp;nbsp;Græciâ libcrandâ:omiflà omniu rcB^cura in conuiuns amp;nbsp;pnæ uinu fequéribus uolupratibus:ac deide ex fatigatioe magis:q facictateeapz in fomno traduxit. Eodem omnis pfedos regios;q ubiep ad Boetiâ maxime ppofiti hybemis erar:cepit luxuriau eadem amp;nbsp;milites effufi funtmee qfq eoß» aut arma iduit:aut ftationé:aut uigilias feruauit:aut qcq:quod militaris operis aut muneris cét:fecit.ltaq? pricipio ueriscup Phocidc Cheronea:quo couenire oém undig? exercitum iuirerat:ucniflèt:facile animaduertit nihilo fcueriore difciplia milites q ducé hybernafie,Alexâdrû Ide acarnanc:amp;: Menippu macedonem magiftratum Acroliæ copias ducerc iubtt ; ipfe Delphis facrificio Apollinis fado Naupaflum proceffirxócilio pricipu m Actoliæ habito uiam :quæ pter Chaleide amp;nbsp;Ly fimachiam fert ad ftratum:fuis:q p maliacum fignu ueniebant:occurrit.Ibi Manfilochus priceps acar/ nanum multis emptus donis nÓ ipfe folum gétem regi conciliabat:fed Clytu etia ptorem ;penes quern turn fumma poteftas c-atu fuam fniam adduxerat.Is cum leucadios:quod Acarnaniæ caput é:non fa/ Cile ad defedionem pofléxerneret impelli:pp metum lomanæ claflis:quæ cû Attilio:quæue circa Ce/ phaleniam erat:artecos é aggrefiusmam cû i cÔfilio dixiflet tuéda mcditerraneaAcarnaniæ elle: amp;nbsp;oîz bus q arma ferrét exeundû ad Medioné amp;nbsp;Tyrrheum:neab Antiocho aut ætolis occuparentur: fucre: dicerent nihil attinere ois tumultus concitariTaris eé qngero^z hominû pfidium:cam iuuéruté nadus ccc.Mcdione.ee,Tyrrhei in pfidio pofitis:id agebat:ut jp obfidibus futuri uenirét i poteftate régis. Per eofdem dies legati régis Medionem uenerûnquibus audiris:cum in cocioc qd nam refpondendum re/ gi effet:confuirarcrunamp;aln manendum in romana focietarc:a!ii noafpernandam amieitiam régis cen ferrnnmedia uifa eft Clyri fententia:eo^ accepta ut ad regem mitreret Iegatos:peterent® ab co:ut me/ dioniosfuper tara recôfulrare iconcilioacarnanum patcretur.ln earn legationem Man(ilochus:amp; qui eius amp;tionis erânde induiHia coniedi:clâ m iflîs;qui regem admouere copias iuberét;ipfi terebant tem pus:ita® uix dum iis egreifis legans Antiochus in finibus mox ad portas eraf:amp; rrepidaribus:q experz tes proditionis fuerant tumultuofe® iuuentutemad arma uocatibus:ab Clyto amp;nbsp;Manfilocho in urhé eftindudus:6ialiüfuauoluntateafnuéribus:metucoadietiam:qui diflentiebanad regem couenenat quos placida oratioe territos cum pmulfiflètiad fpé uulgaræ dæm cnriæ aliquot populi Acarnaniæ de fecerunt.Tyrrheum a Medione profedus eft:Mâfilocho eodem amp;nbsp;Icgatis pmiiîîsicærerû deteda Me/ dione fraus cautiores non timidiores tyrrhenfes fccitidato ei haud perplexo refpôfo nullam fe nouant focietatem niii ex audontateimpatoru romanorum acccpturos:portis quo® claufis armatos in mu/ tis difpofucrunt.Et peropportune ad confirmandos acarnanû animos.Gn.Odauius miflus a Quitio turn pfidium amp;nbsp;paucas naues ab. A.Pofthumio qui ab Attilio legato Cephalcniæ ppofitus fuerat: acce piflét.Leucadem ueninimpleuirç fpei fodos.M.Attilium cólulem iam cû legionibus mare traieciflé: amp;nbsp;in Theflalia caftra romana efle.Hune rumoré;quia fimilê ueri tem pus anni maturum iam ad nauP ?;andum faciebat:res pfidio Medione impofito amp;nbsp;i qbufdam aliis Acarnaniæ oppidis Tyrrheo abfeef/ ït:amp; per Actoliæ ac Phocidis urbes Chaleidem redfit.Sub idem tps.M.Bebius:amp; Philippus rexia an/ te per hyemc in Claflaretis cogrefliicum. Ap.Claudium;ut obfidione Lariflam cximeret:ï Theflaham mififlent:qa id tépus rebus agédis îmatuß^ erac:i hyberna regreflï:principio ueris coniundis copiis in Thcflaliam defcenderunt.In Acarnania turn Antiochus erat:aduenientcs Philippus Malcam Perrhe/ biæ:Bebius Phacium é aggreirus:quo primo prope ipetu capro Phreftum eadem celcrirate capit: inde Atthracem cü fe recepiflet.Cytherias hfe 86 Eritiü occupanpfidiifq! per recepta oppida difpofitis Phiz lippo rurfus obfidenti Malea fe cSiungit:fub aduentu romani exercirus:feu ad metum uirium: feu ad fpem ueniæ cum dediflent fefe:ad ea recipienda oppida;q athamancs occupauerant:uno agmine ierut: erantautem hæC Aeginû,Herciflùm:Côpiflilana:Tricca:Maeliboea:Phaleria.IndePelIineum ubiPhi lippus megalopolitanus cum qngentis peditibus in pfidio cratiamp;f circüfidunt:amp; priufq oppugnarent: tnittunt ad Philippü:q moneret ne uim ultima expin uelIet.Quibus ille fatis ferociter refpodir: uel ro manis;uel theflalis fe creditußz fuifléa Philippi fe ptâte côm^^^uß^ nÓ eé pofteaq apparuit ui agendü:qa » Uidebaf amp;nbsp;Limneu eodé tpe oppugnari pofle rege ad Limneu ire placuit:bebius f ftitir ad Pellincü op/

Per eos forte dies.M.Attilius cSfuI cd dccémillibus peditd:duobufmillibus eqtiJ.xii.ele/ pugnadd. “gedu • phantis man traiedo pedeftres copias Lanflâm ducere trecentos militum rribunos iuflitiipfe cd equi P’^^’^ 9 tam Limneum ad Philippum uenit:aduentu confulis deditio fine cundatione eft fada : traditumque ^quot;HL præfidium rcgium:ßicum iisathamanes. Ab LimneoPellineum conful proficifciturabi primi atha/ * manes tradiderunt fefe deinde amp;nbsp;Philippus Mcgalopoliranusxui decedenti de pfidio cum obuius for pwulaz te fuiflét Philippus rex : ad ludibrium regem eum confaluturi iuflit : ipfe congreflus fratrem haud fa/ S®' ne decoro maieftatis fuæloco appellauit : Dedudus inde ad confulem euftodiri iufliisiamp;f haud ita P^ mulro poft in uinculis Romam miflus : cætera multirudo Athamanum aut militum Antiochire/ ^, ^“^ gis:quæ in præfidiis dedirorum per eos diesoppidorum fuerat: Philippo tradita regi eft:fuere au/ bctius tem ad triamillia hominum:Conlul Lanflâm eft profedus: ibi de fumma belli confultaturus:in itiz ‘^g^r’^t

Athä^ nera ab Eicria Si Metropoli legati tradétes urbes fuas occurrcrunt.PhiJippus Athamanum pcipuc ca/ mania ptiuis indulgétcr habins:utpeos conciliaretgétemmaöus fpé Athamaniæ potiûdæ exe ici turn eo duz OIS i diquot; xit pmiflis in ciuitates captiuis:amp;illi magnam auflonrate apud populäres habuerunt dæmétiam erga cionem fe régis munificcnamgi commemorantes:amp; Amynandencuius praefentis maieftas aliquos i fide con/ Philip/ tinuiiTet:ueritus netraderctur Philippo iampridc hofti:amp; romanis merito turn ppdefedione infenfij pi con/ cum coniuge ac liberis regnoexceffit.Ambraciamgi fe contulit:ita Athamania omnis I ius dicionem^ ceffit nbsp;nbsp;Philippi côceflir.Conful ad rcficicda maxime iuméta:q amp;nbsp;nauigariÔe:amp;: poftea irineribus farigara crât:

paucos Lariffe moratus dies:uelut reparato modica quicte exercitu Cranonem eft profedus: ueniend PharfaIus:Scotufa;amp; Pheræ:quæç ieis pfidia Anriochi erat:deduntur:ex iis ïterrogari:qui manere fez cum uellcnmillc uolétes Philippo tradincaeteros inermes Demerriadé rcmittir:Per nam ide rcccpir:6i quæ circa earn caftella crât.Ducere rum porto ï finum maliacum coepitiappropinquati faucibus fuper quas fiti thaumafti funndelcrta urbeiuuérus omnis armara filuas amp;nbsp;itinera infedit:amp; iagmen Romaz num ex fupcrioribus locis incurfauitiprimo miffi:qui ex propinquo colloqucrcs deterrerenteos a tali furoreipoftcag? perfcuerare in incepto uidit:rribuno cum duorum fignorum militibus circumiffo inz tcrclufit ad urbem iter armatis uacuamgi cam cocpititum clamore ab tergo captæ urbis audito refugié tium undiqi ex filuis ïfidiatorum cades fada eft a thaumaftis alrcro die côful ad fpargctum amnem pz uenitudeeorum agros uaftauit.Cum haecagebatur.Chalcideerat Anriochus:quiiam turn cernés ni/ hil fe ex Gracia prer amoena Chalcide hyberna amp;nbsp;ifames nuptias pcnfrciarolorum uana promifia inz cufare amp;nbsp;Thoatem Annibalé ucro nóut prudétem tanrü uirum:fed propc uaté omnium;q turn euenc rant:admirari:ne tamé temere coepta fegnicia ifuper euerterctinucios in Aetoliam mitrit:ut omni con trada iuuétute cSuenircnr.lam amp;nbsp;ipfe eo.x.millia fere pedirum ex iis:qui poftea uencrat ex Afia:exple/ ta;amp; cqtes quigetos duxingdcüaliquaro pauciores q antecôueniflcnt:amp; pricipes tarumodo cü paucis clientibus eénnarq? ii diccrct oïa fedulo ab fe fada:ut qplurimos ex ciuiratibus fuis euocarennee audoz ritate:necgratia:nec i'peno aduerfus derredantes militia ualuiflêideftitutus undiqi amp;nbsp;ab fuis:qui mora bantur i AfiaióC ab foeiis qui ca i quorum fpé uocauerat:non pHabâtutra faltum thcrmopylarum fefe reccpit;id iugum ficut appénini dorfo Italia diuidirumra mediam Græciam dirimiT:antc ialtum ther/ mopylarum ï feptétrioné ucrfa EpyrusÄ Perrhebia;amp; Magnefia:amp; Theftalia eft amp;nbsp;Phrhiotc;amp;finus maliacusutra fauces ad meridiem uergunt Aetoliæ pars maior amp;nbsp;Acarnania:amp;.' cum Locride PhocisÄ Boetia:adiundacp ffula Euboea:amp; excurréte ialtum uelur promótorio attica terra fita:ab rergo amp;: Pez loponncfus.Hoc iugum ab Leucade amp;nbsp;mari ad occidérem uerfum p Aetolia ad altcß^ mare oriéti obiç dum tendés:ca afpera rupcs ïteriedas habct:ut nÓ modo cxercitus:fcd ne expediti quidé facile ullos ad Oethae tranfitum calles iueniant:extrcmos ad oriéré montes octam uocat:quorum quod altiflimu é gallidro monris mum appcllarumn cuius uallcad malliacu finum ucrgéteiterénôIariusq.xl.pafîus.Hæcunauiamili difcurz ^’’’^ c:qua traduci cxercirus:fi nó^hibeantipoffint idco pylæ amp;nbsp;ab alüs ga calidæ aquæ î ipfis faucibus fus nbsp;nbsp;nbsp;funnthcrmopylæ locus appellafmobilis laccdœmonio^ aduerfus perfas morte magis mcmorabili: g

pugna.Haud qq pari tamé animo Antiochus intra portas locieius caftris pofitis munitiÔibus ifup fak turn ipcdicbat:amp;: cum duplici uallo fofiagi amp;nbsp;muroetia:qua res poftulabat:ex multa copia paftim lacc num lapidum pmuniflctifaris fides nung earn uiam romand exercim fadugz : ætolos ex.ini.millibus: tor.n.côucnerât:partim ad Hcraclcam pfidioobnneda anteipfas fauces pofita é:partim Hvpata mittit amp;nbsp;Hcracleam baud dubius confulé oppugnatugiiamp;r iam multis nuciannbus circa Hypataoia euaftari. Conful dcpopularus hyparéft^m agrum prioidcîdeheracleéfeminutiliutrobiqpauxilioæroloÿin ipfis faucibus propc fontes calidaru aquaria aduerfus rege pofuit caftraiætolorû utræ^ manus Heraclea fe/ fe incluferunt: Anhochiaicui priufq hofté cern ere titans oïa pmunita:amp; pfidiis obfepra uidcbant inmor deinde mceflinnequos p ïminétia iuga calles menu et ad trâfitû romanusina amp;nbsp;lacedæmonios quoda ita a pfis circuitos fa ma crandC nup Philippu ab iifdc romanis.Iraqi nunciû Hcracleam ad aetolos mit/ tinur hac faire fibi opam eo bello pftarét:ucrfices locorum circa omnium occuparcriobfidcrcntqiincq tranfire romanus pofiêt.Hoc nucioauditodiflénfiointerætolosorraé:pars impio parendû régis atep eundu ccfcbant:pars fubfiftcdum Heracleæ ad urrdgi fortunâ:ut fiue uidus a cöiulc rcx eét:in expedi/ Atf.ro. f® baberét intégras copias ad opc Eppings ferédam ciuiratibus fuisifiue uinccret:ut dinipatos ï fuga Rn cofulis n^anos pfeguerenf ;utraq? pars non manfit modo in fnia fua: fed etiam exécuta é cofilium: duomillia confiliü Heracleæ fubftiterunt:duo trifariam diuifa gallidromum:amp; rhodontiam:amp; thycûta:hæc nominacaz cumimbus funt:occupauere. Conful pofteag infefla fupiora loca ab ætolis uidit.M-Pomum Catoncra ÖC.L.ValeniJ Placed cöfulares legatos eu bims milHbus deledopi militum ad caftella ætolo^z. Flaccum in rhondontiam dCjychuntaiCatonc î gallidromü mittit:ipfe priuiquam ad hofté copias admoueret; uocatos in concionémilites paucis éalIocurus.Plærofg;omnium ordinu milites irer uos eé uideoig î haccadem ,puincia.T.Quinrii duduaufpiciogi miliraucritisimacedonitobcllo inexuperabilis magis Verba falrus ad am né aoum fuir;g hic:gppe portæ funt hæ ßc unus inter duo maria claufis omnibus ueluc na confulif w*alis tranfitus éimunfrionbus tune fuerunt ÔC ualidioribus ïpofiti exercitus hoftium locis:exercirus ad mill/ ’'^^ ^ numero maior amp;nbsp;milirum generealiquanto melior:gppe illic macedóes thracefgi amp;nbsp;lllyrici crât JÇ5 fcrociffimæ oés géres:hic fyri amp;nbsp;afiaticigræci funt leuiftima genera homm amp;nbsp;feruituti nata:rexille bel licofiflimus exercirata ia ille ab iuuéra finitimis thracu arm lllyrico^6c circa omm accola^ bellis:hic ut oéni alia uita filea;é g eu ad iferédu Po.Ro.bclIü ex Afia i Europa trafifictinihil memorabilius toto ré/

porc hybernorum genen't:^ quod amoris caufa ex domo prfuata amp;nbsp;obreüri etiam inter populates gez ncris uxorem duxit amp;nbsp;nouus mariaisuelut faginatus nuprialibus eoenis ad pugnam ^ecflit. Summa uiriuin fpeig; eius in ætolis fuit gére uanilfima Sd igranflimamt uos prius experti eftismue Antiochu s expirurmam nee uenrrunr freqnres:ncc conrineri i' caftris potucrunt:amp;: i feditione ipfi frer fcfe funr:amp;: cum Hypatam tuédam Heracicamç depopofciflèntmeutram tutati pars refugerunt i niga monnurn pars icluferunt fefe.Rex ipfeconfeiTus nufqua æquo campo non modo eongredi fead pugnam audef: fed ne caftra quidé iapro ponereudida oinm ante fe regfone ea q fc nobis ac Philippo adem iflê gloria/ baturzeondidit fe intra rupcs:ne ante fauces quidé faltus:ut quondam lacedæmonios foma é;fed ïtra pe turns retroadis caftris:quod quatum ïte red ad timoré oftédédum;an muris alicuis urbis obfidédum fefeïcIuferitfScd ne^ Antiochum tuebuntur anguftiae nee æ to los uertices illi:quos ccperunt:fatis un/ di$ prouifum anteg? praecautum eft:nequid aduerfus uos in pugna praeter hoftis cét.Illud proponcre animo ueftro debetis non uos pro Græciæ libertate tantum dimicare:gg is quo^ egregius ritulus cét: iiberatam a Philippo antemune ab ætolis 6d ab Antiocho liberarcmcgt ca tantum i pmiü ueftrum cef/ fura:quæ nunc î regiis caftris funt.fed illum quolt;n oém apparatum:g in dies ab Ephefo expedatur : p/ dæ futurum: Afiam deide Syriamm amp;nbsp;oia ufç ad portas folis dirifllma régna impio Romano apertu/ ros.Quid deïde aberit:qn ab Gadibus ad mare rubrum oceano finis terminemus:g orbé terrarû amz plexu finît ƒ amp;nbsp;omne humanum genus fecudum deos nomé Romanum uenereturfIn hæc tanta præ ' miadignos parateaios:urcraftîo die bene iuuantibusdiisaciedecernamus.Abhaccôcione dimim mi Iitesipnufq corpora curarénarma tælaq» parant:luce prima figna pugnæ pfopofito inftruit acié confiai arta fronte ad naturam amp;nbsp;anguftias loei Rex poftcaq figna hoftium confpexit:amp; ipfe copias educit : 1e / uis armaturæ partem ante uallum î primo locauit:tum macedonum robur:quos fariphoros appclla/ bantzuelut firmamentum circa iplas munitiones conftituit:is ab finiftro cornu iaculatorum fagiptario ^ funditorum manum lub ipfis radicibus motis pofuit:ut ex altiorc loco nuda latera hoftium incelftrétiab dextero macedonibus ad ipfum munimétorum finé quæ locaad mare ïuia paluftri limo amp;nbsp;uoraginibusclaudunt:elcphantos cum aflueropfidio pofuit:poft cos egres:tum modico interuallo lelido cæteras copias in fccunda acie.Macedoncs pro uallo locati primo facile fuftinebat romanos tem Pugna ptantes ab omm parte aditus:mulrum adiuuantibus:qui ex loco fupiore lundis uelut nimbum gran/ ad Ther dims Ä fagiptas fimul ac lacula igcrebanrideide ut maior nee lam rolcranda uis hoftium inferebat fe: mopy/ pulfi loco intra muniméta fubdudü ordimbus coceflèrunide ex uallo prope alterum uallu haftis præ las fe abiedisfeceruntiamp;litamodicaaltltudoualh era t:ut Slocum fupiore ad pu gnad urn præberer:amp; pp iongitudiné haftarum fubicdû haberet hofté.MuIti temere fubeutes uallum traftixi funt: amp;nbsp;aut mee/ pto irrito recefliflêntiaut plures cecidiflcnt:ni.M,Portius ab iugo gallidromi deiedis ïde ætolis 6i ma-* gna ex parte cæfis:incautos,n.amp; plærof^ fopitos oppreflèrat:fuper imminétem caftris locü apparuif/ let.Flacco nó eadem fortuna ad thyeunta amp;nbsp;rhodontion negeq fubire ad ea caftella conato fuerat. Ma/ cedones quiep aln î caftris fuerat rcgis:primo dum procul nihil aliud:q turba amp;nbsp;agmen apparebattato los credere uifa procul pugna fubfidio uenire:cæterû ut primu fignaq: amp;nbsp;arma ex iprouifo cognita er/ xoré apucrûtitâtus répété pauor omnis cepit:ut abiedis armis fugerct:amp; muniméta fequétes impedie/ TuntiSianguftiæ uallis:p qfequédi crdr:amp;: maxime quod elephâti nouiflimi agminis erat : quos pedes ægre pterireeques nullo poterat modo timétibus eqs:tumultumcp ïter fe maioré:q i plio daribus aliz quatum temporis direptiocaftrorum tenuit.Carpeia tamé codé die cofecuti funt hofté:multis inipfo innere cæfis captif^ nô equis uirifg? tarum:fcd etiam elcphâtis:quos capere no potuerâtuterfedis î ca/ ftra reuerterûr:quæ temptata eo die iter ipfum pugnæ tépus ab ætolis Heradeam obtinentibus pfidio fine ullo haud parum audacis ïcepti effedu fuerât:Côful nodis îfequétis tertia uigilia pmiflb equitaru ad pfequédum hoftem figna legionum prima luce moumaliquatum uiæ peeperar rex:ut qui nó ante/ quam Elatiæ a côfufo côftiterit curfu:ubi primum reliquiis pugnæ^ amp;nbsp;fugæ colledis cum perexigua manu femiermium militurri Chalcidem le recepit.Romanus equitatus iplum quidé regem Elatiæ af fecutus nô eft:fnagnam parte agminis aut lafTitudinc fubfiftentis aut errore:ut qui fine ducibus p igno ta itinera fugerét:diflîpatosoppreirerûr:necpterquigenros:qui circa regéfueriît:exifto exercitu quif/ . - . quam effugmetiam ex.x.millibus militu:quos Polybio audore traiealîe fccû regé î Græciam fcripfi/ quot;.^i* quot;® mus:exiguus numerus:quid fi Antiati Valerio credamus.xl.millia militum fuifle in regio exercitu feri «lucæ/ bennï quadragin ta inde mi Ilia cecidiflênt:fupra quinque millia capta cum fignis militaribus.ccxxx» Romanorum.d.ïterfedi funt.Côfuli per Phocidem Boetiæ exercitum ducéticôfeiæ defediôis ciuita/ tes cum uelamétis ante portas ftabât:metu ne hoftilircr diripcrentur:cærerum pet oés dies haud fecus quam î pacato agro fine uexatiôe ullius rei agmé proceffit:donec î agrum coronæum uétum é:ibi fta/ tua régis Anciochi pofita î templo Mineruæ iram acccditipermiHùmqi militi cft:ut circûiedum tem ploagrura populäretundcidecogitatio aîum fubit cum cômuni decreto boetioK:pofita eét ftatua idi gnum eflè i unum coronéfera agrum fæuireireuocato extéplo milite finis popufâdi fadus:caftigati ta/ turn uerbis boetii ob igratum î taris taep recétibus beneficiis aîum erga romanos.lnter ipfum pugnæ tempus .x.naues regiæ cum pfedo Ifidoro ad Tronium i finu maliaco ftabât:eo grauis uulneribusAle xander acarnanum nûcius aduerfæ pngnæ curn perfugiflèt;trepidæ idc recenti terrore naues Ceneum Euboeæpetierut:ibi mortuus fepultulq? AIexâaer:trcs:q ex Afia profcdæ:eûdem portum tenuerunt naues audita exercitus elade Ephefum redierunt.lfidorus ab Ceneo Demctnadem:fi forte eo deferret

Ptok/ fuga rege traiedt.Pcr cofdê dies.A.Acihus pfedus romanæ claflis magnos régies commeatus mm fix mæus tum:quodad Andrum infulameftipracteruedos excepit:ahas merfit:alias cepit naues: quæ nouiffimi cyneü agminis erant:curfum in Afiam uerterünt.Acilius Pyrrheum;undc profedus eratxum agmine captif uocat uaruni nauium reucdusimagnam uim fruméti amp;Atheniéfibus amp;nbsp;alus eiufdé regiSis feeiis diuifit.An • Plinius tiochus fubaductu confulis a Chaleide profedus Tenedum pilo tenuit:inde Ephefum trantmifir. C5 ' ceneu fuli Chakidem ucniéti porræ patuerunneum appropinquante eo Chriftoteles profedus regiis exceflif . Ptole/ fet:amp; cæteræ urbes in Euboea fine certamine rraditæ:paucofq P dies omnibus pparatis fine ullius no/ • mæus xaurbis:exercirus Thermopylas redudus:multo modeftia^ponuiftoriam:qipfa uidoria laudabilior* Creu/ Inde conful.M.Caronem:per quem q gefta efiênt:fenatus Popu.q.Roma.haud dubio audore fciict: \ fam po Romam mifit:is Creula thefpiéfium emporium eft in intimo finu cornhiaco retradu.Patras Achaix I » fuit in petit:a Patris Corcyram ufgp ætoliæ at^ Acarnaniae littora Icgit:at^ ira ad Hydrontum Italiæ traiedt • ora boe quinto die inde pedeftri innere Romam ingenti curfu pueninante lueem ingreflus urbem a porta ad tiae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prætorem.M.Iunium iter intédinis prima luce fenatum uocauit:quo.L.Cornelius Scipio aliquot dkz

bus ante a cÔfule dimiflus cd adueniés audiflênprægreflum Catoné in fenatu ce fupuenit exponenti:q gefta eent.Duo inde legati iuflu fenatus in concionéfunt produdi:atœ ibi eadé:q in fenatu de rebus in Actolia geftis expofueruntdupplicano in triduum décréta eft:amp; ut.xLhoftiis maioribus ptor : quibus diis ei uidcretur facrifiC3ret,Per eofdem dies amp;.M.FuIuius nobilior:qui biennio ante ptor in Hifpania Erofedus c:ouans urbem éingrcflus:argéti bigati prae fe tulir.cxxx.millia amp;nbsp;extranumeratum.x.milz a pondo argcnti:auri pondo.cxx vü. Attilius cóful ab Thermopylis Heraclea ad ærolos pmifit:ut tune racleam faltem experti regiam uanitaté refpicerét:tradiraœ Heraclca:cogitarét de petéda ab fenatu fuo furoris oppu/ fui:feu erroris uenia:amp; esteras Græde ciuitatcs defeciflè eo bello ab optime meritis romanis:fed qua gnant poft fugam regis:cuius fiducia ab officio deceffiflénnnon adiflcnt:ptinaciam culps in fidé receptas ee. Situs nbsp;nbsp;Aetolos eé quogp:qq:non fecuti funt rcgc:fcd accerfiflent:amp; duces belli non foeii ïuerït:fi pcenitere po*

Hera/ fit:poflê6iincolumescé.Adeacumpalt;ati:nihilrefpondcref:apparcret$armisrcgcrédam:6e regefu j des nbsp;nbsp;nbsp;perato bellum stolicum integrum reftarexaftra ab Thermopylis ad Heracleam mouit : coqs ipfo dje

ut fitum nofceret urbis:ab omni parte equo moenia c cireduedusdita c Heraclea ï radicibus octs rn^ tis:ipfa i campo:arcé imminente loco alto amp;nbsp;undiq pcipin habet.Contemplatus omnia:q nofcéda crat quattuor fimullocis aggredi urbéeóftituita flumine Aforo:qua amp;nbsp;gymnafium é.L.Valerium opibus atœoppugnationippominfrequdiuspropeqinurbehabitabatur.T.Sempronio Longo oppugnada dedit amp;nbsp;regionem a Malearqq aditum haud facile pars habebat.M.Bebium ab altero anniculo quem meiena uccannaduerfus Dians téplum. Ap»Claudium oppofuit.Horum magno certamine infra pm cos dies turres anerefq amp;C alius oïs apparatus oppugnanda^i urbium pficitur:ut turn ager heraclienCs palufter oïs frequenfq proceris arboribus benigne ad omne genus opcrum materiam fuppedirabaum quia refugerant intra moenia stoludcfcrtaq! in ucftibulo urbis erat tedaun uarios ufus non tigna mo amp;nbsp;tabulas:fed laterem quoqp amp;nbsp;ceméta amp;nbsp;faxa uaris magnitudinis pbebant.Et romai quidem opibm magisqarmis urbem oppugnabant:stolic0traarmisfetucbantur:na'cum ariete quatcrentur mum non laqueis:utfolerxxceptos declinabat idus:fed armati frequetes qda ignes ét: quos aggenbus in**^ rent:ferebant:fornices quoq in muro erat apti ad excurrendum:amp; ipfi cum prodirutis reficerent mu' ros:crebriores cos:ut plunbus erumperetur in hoftes locis:faciebant.Hcc primis diebus dum Integra uires erantamp;frequentes :impigre fecerunt:in dies deïde pauciores K fegnius:amp;.n:cum multis urgeren tur rebus nulla eos res æque ac uigiliæ conficiebant:romanis i magna copia militum fuccedétibus alm nbsp;i

in ftationem aliorum:ætolos pp paucitatem eofdem dies nodefep affiduo labore urcnre:pcr.iin.amp;’.^^; dies ita:ut nullum tempus uacuumdimicationeeét:aducrfus quattuor e partibus fimul oppugnanK hoftem nodurnus diurno continuatus labor é.Cum fatigatos iam ætolos fciret conful amp;nbsp;expedanóe temporis:amp;quoditatranffugæaffirmabant:taleconfiliuminnt:mcdianode receptui fignum dedie amp;nbsp;ab oppugnatione fimul omnes milites dedudos ufœ ad tertiam diei horam quietos in caftris tenuit inde coepta oppugnatio ad media rurfus nodem pduda eftuntermifia deide ufq ad tertiam dia hora* nbsp;'

Fatigationé rati caufam eé æroli nô côtinuandæ oppugnationis:q Si ipfos affecerat;ubi Romanis datu receptui fignû eét:uclut ipfi quoœ hoc reuocati ^ fe qfq ex ftatione decedebat:nec ante tertia dia hora armati i muris apparebant.Cóful cum node rnedia intermififlêt oppugnationé:quarta uigilia rurfus ab tribus partibus fumma uiagreffurus:una Séproniû tenere intétos milites fignuqp expedites iuflu: ad ea in nodurno tumulru:unae damor exaudireähaud dubie ratus hoftes cócurfuros:Actoli pars k 1 nbsp;nbsp;nbsp;pitiaffeda labore ac uigiliis corpora ex fomno mohebanf pars uigilantes ad hunc ftrepitij pugnantiu i

tenebris currunt.Hoftes ptim p ruinas iacétis muri trafcédere muros conatur:ptim kalis afcefus rem ptant aduerfus equos undicy ad opé ferédam occurrut ætoli:ps una:qua ^greffi erant: neq defend« neq oppugnatur:fed qui oppugnarent:intenti fignü expcdabant:defenfor nemo aderat.lam diluceto bat:cum fignü cóful dedit:amp; fine ullo certamine partim kalis integros muros tranfcendere:fimul ch/ Capit nbsp;mor index capti oppidi eft ex auditusiundiq ætoli defertis ftationibus in arcem fugiuntioppidum uk'

diripi/ dores permiffu confulis diripiunt non tam ab ira nee ab odio:quâ ut miles cocreitus in tot receptis ho turcß nbsp;nbsp;ftium urbibus aliquo tandem loco frudum uidoriæ fentiret:Reuocatos inde a medio ferme die mik

Hera/ tes cû in duas diuififlct partes:nam radicibus montium circudud ad rupem iuflit:q faftigioaltitudinis dea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pars media ualle uelut obruta ab arce erat:kd adeo ^pe geminara cacumina coji motiu funt;ut ex uet

UBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f97

tice altero coniici tsia in arce pofTintxum dim idia militu parte conful ab urbe afeenrums in arce fignu ab iis qui ab tergo in rupc euafuri crantzexpeftabat.Non tulere qui in arce erant:ætoli priinum eorum qui rupé ceperant;clamorc:dcinde impetura ab urbe romaHorum effradis iam animisÄ nulla ibi pz parata re ad obfidione diurius tolerandam:utpotecongregatis foeminis puerif^ amp;nbsp;imbelli alia turba î arcé:quæ uix capere ne dum rucri multitudiné tanta po fiér,Itagp ad primum impetu abiedis armis de diderunt fefe:traditus inter cæteros principes ætolorum Democritus c:qui principio belli decretû æto lorum quo accerfendum Antiochum céfuerat.L.Quintio pofcéturefponderat i Italia daturum: cum caftra ibiætoli pofuiflent:ob earn ferociam maius uidoribus gaudium traditü fuit.Eodé rpe quo Ro mam Heraclcam:Philippus Lamiarn excompofito oppugnabanrxirca Thermopylas cum confule re/ deunte ex Boetia ut uidoriam ipi Po.qj.Ro.gratulareturiexcurarerçiquod moibo ipeditus bcllo non interfuiilet congreffus.Inde diuerfi ad duas fimul oppugnandas urbes profedi (interfunt fedccimmilz lia ferme pafluum)amp; quia Larnia pofita in rumulo é:rum regtonem maxime eodé fpedat oppido:qua breue interuallum uiderurÄ omnia in confpedu funt:cum enixe uelut propofiro certamine Romani m acedonefep dié ac nodé aut in opibus aut in præliis eént:hoc maior dimculras macedonibus crat:qd romani aggere amp;nbsp;uineis Si omnibus fupra terram opibus:fubtus macedones cuniculis oppugnabant: amp;nbsp;in afpis locis filex fæpc impenctrabilis ferro occurrebatÄ cum parum procedcrer inceptum :p collo quia principum oppidanos téptabat rex:ut urbé dedcrét:haud dubius:quin fi prius Heraclea captafoz ret:romanis fepotius quam fibi dedituri eént:fuamqi gratiam conful in obfidione liberanda fadurus eflèt.Nec eum opinio c fruftrataxonfertim.n.ab Heraclea capta nuncius ucRjr:ut oppugnare abUincz ret:æquius ec romanos milircs:quiacie dimicaflentcü ætolisipmia uidorix hérc:ira receflum ab Laz miac;amp;; propinquæ clade urbis ipfi;nequid fimile patcréturxffugcrunt.Paucis prius:q Heraclea capef diebus ætoli concilio Hypatam coado legatos ad Antiochum miferunt:inter quos amp;nbsp;Thoas idé : q amp;nbsp;Aetolo ante miiEis é:mandataerant:ut ab rege pererét pmium:ut ipfe coadis rurfus terreftribus naualibufgi rüad copiis in Græciam traiiceretideinde fiqua ipfum teuerer res:ut pecuniam amp;nbsp;auxilia mitterct:id cum ad Antioz dignitaté dus fidé^ ptineret non prqdi foctos;rum etiam ad incolumitarc regni non finere Romanos chu k' omm cura uacuosxum aerolorum gété fuftuliflentomnibus copiis in Afiam traiieere.Vera erant:quæ gatio dicebanrurxo magis regê mouerunr:itag3 i præfentia pecuniam:quæ ad ufus belli neceflaria erat:lega/ tis deditiauxiliaterreftnanaualiqg^affïrmauitJmiflhrumiThoantcunum exlcgatis rcrjnuir:amp; ipfum aut inuitum morante ut exador pfens promiflórum adefièt.Cæterum Heraclea capta fregit tâdé ani'' mos ætolorum:amp; ad paucos poft dics:qad bcllum renouandum acciédumep regé in Afiam mifcrant: Iegatos:abiedis belli confiliis pacis petédæ oratores ad confule miferunt.Quos dicere cxorfos conful P terfatus cum aha fibi puertéda eé dixiflèt:redir.e Hypata eos datis dierum.xJdueüs amp;.L.Valerio Flacco cum iis miflb iuffit ei:quæ fecum aduri fuinent:exponcre:amp; fi qua uellét aha Hypatam ut cft uétum: principes ætolorum apudFlaccum concilium habueruntxonfultates quo nam agedum modo apud confule foret.Parantibus iis antiqua foederum ordiri merita:quin abfiftere iis Flaccus iuflit:q ipfi uioz laiTenriConfeflioné iis eulpæ magis profuturam:amp;: totam in preces orationc uerfam : nec.n.in caufam ipforum:fed in Popu.Romaxlæmétiam fpé falutis pofitam ecÄ fuppliciteragétibus iis profuturum

amp; apud confule amp;nbsp;Romæ in fenatu:eo quo^m.mittédos fore legatos.Hæc una uia omnibus ad faluté Aetolo uifaiiÿ ut fe in fidé pmitterct romanorum:ita.n.amp; illi uiolandifupplices uerccundiam feimpofituros: rum de 6êipfos nihilominus fuæ poteftatis fore:Ç quid melius fortuna oftédiflêt.Pofteaquâad cofulé uétü é. ditio Phaneas legationis princeps longam orationc öC uarie ad mittigadam iram uidoris copofiram : ita ad extremum finiuit:ut diceret:ætolos fe fuaqi omnia fidei.Po.Ro.pm ittere.Id conful ubi audiuitxt atç uidete:inquit:xtoh ut ita pmirratis:tum decretum Phaneas in ia qd diferte fcriptum erat:oftédir:qua/ do ergo mqmta pmitriris:poftulo id mihi Dicæarchum ciué ueftru;amp;: Menetam epirota Naupadum K cum pfidio ingreflus ad defedioné c0pulcrat:amp; Aminandru cd principibus athamanü:.quo^ cÓfilio ab nobis defeciftis:fine mora dedatis.Prope diccté interfatus romanum non in feruituté:inquit:fed in fidé tuam nos tradimus:amp; certum te habeo imprudétia labi;qui nobis impes:q moris græcorum no fint. Ad hæc conful nee Hercule:inquit:magnopc nunc curo:quid ætoli fatis ex more græcorum fadû eécéfeant.dum ego more romano impium id habeam i deditos:modo decreto fuo ante armis uidos itacy ni prope fit:quod impio: uinciri uos iam iubeo:afferriqï cathænasiôi circufiftcrlidorcs iuflit.Tû frada Phaneæ ferocia ætolifgp alus c:amp; tandéxuius conditionis eirent:fenfcre:amp;: Phaneas fe quidé : amp;nbsp;q adfint ætolorum:fcire faciéda eé:q impcrentur:dixit: fed ad decernenda ea concilio ætolorum opus eé: ad id perere ut.x,dierum inducias daret.Petéte Flacco pro ætolis induciæ datæ:amp; Hypatam reditum é ubi cum in concilio delcdorum:quos apocletus uocant.Phanes amp;nbsp;q imparétur:amp; q ipfis prope accidif fcntxxpofuiflctiigemuerüt qdé principes conditionis fuæ:parédum tamé uidori cefebatÄ ex omni/ bus oppidis conuocandos ætolos ad cócilium.Pofteaq uero omnis coada multitudo cadé illa audiuit: adeo fæuicia impii atm indignitateanimiexafpati funt:ut fi in pace fuiflêntullo impetu iræ cocitari po tuerintab bellu:ad iraaccedebat amp;nbsp;difficulras eo^ q imperarétur;quonamodo.n.utigp regé Amynan/ drum fe tædere ponet’Ä fp« forte oblara:quod Nicander eo ipfo tépore ab regè Antiocho ueniés im pleuit expedarione uana multitudiné terra maricy ingens parari bellum.Duodecio is die q confeende rat naué:i A etohanfeda legatione rediés Phalarna î finu maliaco tenuit:îde Lamiâ pecunia cumdeue/ Xi(Teuipfe cû expédias uefpa prima îter macedonû romana^ caftra:medio agro dû Hypatâ nous calz

Prærcri libus petitin ftationc incidit macedonum:dedudufçp ad regéé nondum conuiuiodimiflb.Quod ubi ta ma/ nûciatüé:uelut hofpitis non hoftis aduétu motus Philippus cûberecum epulari^ iuflinat^ îde dimif gis rep/ fis aliisfolum retêtum:ipfum qdédefe timereqcguetuit:ætolo^ parua côfiliaatœ îipforû capur fern/ hédi nbsp;nbsp;per recidétiaaccufauit:g pnmû româos:deîde Antiochû îGræciamadduxiflênt.Sed præterirorumtq

poflunt magis repræhendi:q corrigi polïïnt:oblirum:fe non fadurum ut infultet aduerfis rebus eorum:æro/ g com/ losquocpfiniretandéaduerfusfeodiadebereiamp;Nicandnjpriuatim ciusdiei:quo feruatusafe foret: gi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meminiflè:ita datis q î tutu eu ^fequerenóHypata Nicander cÔfultâtibus de pace romana fupuenit.

M. Atti nbsp;nbsp;M. AtnliUs uændita aut conceflâ militi circa Heracleam praeda:poftcaq nec Hyparæ pacata cflè con

lia Sacr. filial Naupadum concurriflè ætolos:ut inde totum impetum belli fuftincrcr:audiuit:præminb Ap. Her. nbsp;nbsp;Claudio cum.iiii.millibus milirum ad occupanda iuga:qua difficiles tranfitus montium erat:ipfc oerâ

octa fa? afcendit.Herculiç facrificium fccit in eo loco:quem pyram:quod ibi mortale corpus dus dei fit : crez cit Pyra matum appellant:inde toroexercitu profedus rcliquum iter fatis expedite agminefecit. Vt ad coarcé Hercu/ eff uentum:mons eff alnffimus inter Calipolin amp;nbsp;Naupadum:ibi amp;nbsp;iumenta multaex agmine præci pirata cum ipfis oneribus funr:ôi homines uexati:facile apparebat:q cum inerti hofte res effet:qui tam im peditum faltum nullo præfidio:ut clauderet:tranfitum:ifediflèt.Tum ergo uexato exercitu ad Nau padum defcendit;amp; in caftello aduerfus areem pofito:cæteras partes urbis diuifîs copiis pro fitu mœ/ nium circunfedit:nec minus opens laborifq? ea oppugnatio:q Heracleæ habuit.Eodem tépore amp;nbsp;Mef fene in Peloponnefo ab achæis:quod concilii eorum recularet efferoppugnari cœpta cft.Et cnim duae ciuitares Meflène amp;nbsp;Elis:quæ extra concilium achaicum erant:cum ærolis fcnticbant:amp; alii tamé poft fugatum ex Gracia Antiochum legatis achæorum Icnius refponderâtidimiflô præfidio regio cogita/ turos fe quid fibi fadendum effctimeffenii fine refponfo dimiflis legatis mouerant bellüm :trcpidique return fuarum cum iam ager effufo exercitu ureretur:caftraç propc urbé poni uiderent:legatos. Chal • ddem ad.T.Quinrium anderem libertatis miferunt:qui nundaret meflenios romanis non achæis 6i aperire ponas:amp;: dedere urbem paratos cße.Auditis legatis extern plo profedus Quintius a Megalopo li adDiaphancm prætorcm achcorum mifit:quiextemplo reduccreeum a Meflène cxercitum:6d nez nire adfe iuberet.Dido paruit Diaphanes:amp; foluta obfidioneexpeditus ipfeprægreflùs agmine circa Eudaniam:paruum oppidum inter Megalopolin M effen cm g? pofirum Quintio occurrit amp;nbsp;cum eau fasoppugnationisexponeret:caftigatumleniter:quodtanramrem fincaudoritate fua conatus eflêt: dimirtereexerdtum iuflît:necpacem omnium bono partam turbare.Meflèniis iperauit ut exulcs re/ ducerent:amp; achæorum concilii eflênt;fi qua haberent;dc quibus aut reeufare in pofterum : aut cancre fibi uellent:Corinthum ad feuenirent.Diaphanem concilium achæorum externplo fibi præbere iuP fit:ibi de Zacyntho intercepta per fraudem infula queftus poftulauit:ut reftitueretur romanis.Philip/ pi macedonu m régis Zacynthus fuerat:amp; earn mercedem Amynandro dederat:ut per Athamaniam ducere exerdtum in fuperiorem pattern Aetoliæ Iiccret:qua expedirione fradis animis ætolos compu lit ad petendam pacem Amynandcr:Phihppum Megalopolitanum infulæ præfecit:poftea per bellum quo fe Antiocho aduerfus romanos coniunxit»Philippo ad munia belli renocaro Hieroclcm Agrigen tinum fucceflbrem mifit:is poft fugam ab Thermopylis Antiochi Amynandrum$ a Philippo Atha/ mania pulfum:miflïs ultro ad Diaphanem prætoremachæorum nûdis pecunia padus infula achæis tradit.Id præmium belli fuum eéæquum céfebant romanünon.n.M.Attilium confulé legioncfg? ro manas Diaphani dó achæis ad Thermopylas pugnaflè.Diaphanes aduerfus hæc purgare interdum fe/ fe gété9:interdum de iure fadi diflèrere.Quidam achæorum 6d initio earn fe ré afpnatos teftabantur amp;nbsp;tuncptinaciam incrcpabantptoris:audoribufcj; iis decretum c ut,T»Quintio ca res permitteretur. Erat Q uitius ficut aduerfantibus afper ira:ira fi cederes:idé placabihs omifla contérióc uods uultufgi. Si utilc:inquit:poffcffionc eius infulæ céferé achæis eé:audor eém fenatui.Popu.^.Rom3.ut earn uos habere fineret:cæterum ficut teftudiné:ubi colleda in fuum tegumé é:turam ad om nis idus uidco eé: ubiexiretpartesaliquas:qdcuq}nudabit:obnoxiumat^infirmumhérc:haud diffmiliter uos achæi claufis undigi man quod intra Peloponnefum é termino:ea amp;nbsp;iungef uobis:amp; iuda tuen facile fimul auiditate pluraamplcdédi hicexcedatis:nuda uobis oïa q extra fint;amp; expofita ad oés idus eé. Aflèntié Zacyn/ teomnicócilionec Diaphane ultratédefaufoZacynrhusromâistradit.Peridétépus Philippus rex thufro. proficifcété confulé ad Naupadu pcundatus fi fe interim:q defeciflent ab focictate romana urbes reci/ po.addi P^rc ucllenpmitréte eo ad Demetriadé copias admouit:haud ignarus quanta ibi conturbatio eétidefti citur nbsp;nbsp;tuti.n.ab omni fpecum defertos feab Antiocho fpé nullam in ætolis eé cerneréi:dies nodefç aut Phi .

lippi hoftis aduétum aut infeftioré etiam quo iuftius ifati erat romanorum expcdarét:turbæ erat ibi incondiræ rcgiorum:qui primo pauci in pfidio relidi:poftea plures plcriga inermes ex plio aducrfa fu/ ga delati:nec uituim:nec animi faris ad obfidioné tolerandam habebant.Ita^ pmiflis a Philippo:q fpe impetrabilis ueniæoftédebant:refponderunt patere portas regi ad primum eius ingreflum: principes quidam urbe exccflèrunt,EuryIochus morté libi confeioit. Antiochi milites:fic enim padi crat:p Ma/ cedoniam Thradamgi^feqntibus macedonibus:nequis cos uiolaret.Lyfimachiam dedudi funr.Erat amp;nbsp;pauce naues Demctnade:quibus præerat Ifidorus;eæ quo® cum pfedo fuo dimiflæ funt:inde Do lopiam:8i Apanthiâiamp;l Perrhebiæ quafdam ciuitates recepit.Dum hæc a Philippo geruntur.T.Quin/ tius recepta Zacyntho ab achaico concilio Naupadum traiecit:quæ iam p duos méfes:fed iam propc excidium erat:oppugnabatur;amp; fi capta ui foret:omneibi nomen ætolorum adinternidonem uide/

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fsgt;S

batur uenturuiMXæterum ggmerito iratus erataetolistquod foIosobfrcclafTc glonk fuæ:cum libera-' ret Græciamimeminerat amp;nbsp;nihil audoritatefua motoseflexum quæ turn maximeacciderant cafura: præmonens a furiofo incepto eos dcrerrerct:tamen fui maxime opens eflecredens nullam gentem li/ berate a fe Græcie funditus euerti:obambulare muris:ut facile nofceretur ab ærolisxœpit.Confeftim a primis ftarionibuscognirus efbuulgatumcp per omnes ordincs Quintium eflenraq? concurfu faflo Undiep in muros manus pro fe quife tendentes confonante clamorc nominatim Quintium orare : ut opem ferret:ac feruarer.Et turn quidem;gq moueretur his uocibus:manu ramen annuit:quidna opis in fe eflctf’cæterum pofteaqua ad confulem uenit:ucrum fallit: inquit: tc.M.Attili: quid agaturfan cu fatis prouideas:nihil idmagnopereadfummam reipu.pertincrcccnfes^rexeratexpeftatione cenfu^ lem:^ quin expromis:inquit:quid rei fit/Tum quintius ccquid uides te deuido Antiocho in duabus urbibus oppugnandis tempus tcrere:cum iam prope annus circuadtus fit imperii tui:Philippum autc: qui non acicm:non figna hoftium uidit:non folum urbes:fed tot iam genres Athamaniam Perrhebia Aperanthia:Dolopiam fibiadiunxifte^arqui non tantum intereft noftraætolorum opes ac uires mi/ nui:quantum non fupra modum Philippum crefcere:amp;: uiûoriæ tuæ præmium te militefq? tuos nô/ dum tor urbes:quot Philippum genres Græcie haberent.Aflèntiebatur his confubfed pudor:fi irrito incepto abfcederet obfidione:occurrebat:tota inde Quintio res pcrmifïa cft. Is rurius ad earn partem muri:qùa pauloanteuoeiferati ætoli fucrant:redit:ibi cum impenfius orarcnt;ut mifereref gentis æto lorum xxirealiquos ad fc lufTit.Phaneas ipfeprincipefj alii extemplo egrefTi funr.Quibus prouoluns: àdpedes:fortuna:inquit:ueftraf3cit;utamp;:iræ mcæ:amp;orationi tempora eucnerint:quæprædixi cum-tura:amp; ne hoc quidem rcliqui uobis eft:ut indignis accidiflè ea uideantur ego tarnen forte quadam nu tnendæ Græcie datus:nc mgratis quidcm benefacereabfiftam:mittiteoratorcs ad confulem :qui indu das tantum temporis perant:ut mittere legatos Romam pofitis:per quos fenatui de uobis permittatis Soluif ego apud confulem defenfor deprecatory uobis adero.!ra:ut ccnfuerat Quinrius:fecerunt:nec afperna naupaz tus eft legationem con(ul:induciify m diem certam datis:qua legatio renunciari ab Roma pofÏèt:folu Öü obfi taobfidio amp;:exercitus in Phocidem mifTus.Conful cum.T.Quintioad achaicum concilium Aegiuni dione traiecit:ibi de ætolis:amp; de exulibus lacedæmoniorum refhtuendis aüum:amp;: neutra perfeda funt: quia fuæ gratis referuari ca achæi per fe ipfi:q per romanos maluerunt achaico contribui concilfo. Epirota rum legati ad concilium ucncrunt:quos non fincæra fide in amiciria fuiflè fatis confia bar : militem taz men nullum Antiocho dederant:pecunia iuuiflè eum infimulabantui:lcgaros ad regé ne ipfi gdé mifi fe i'ficiebat: Iis petétibus [amiciria priftia eé hcerètirefpodit coful fe utrü hofiiu:an pacatona eos nume ro héretinôdû fcire:fenatij dus rei iudicé foreiitegra fe cam eo^ Roma reucef :iducias ad id dic^i.xc.da re:cpirots roma mifli fenatu adierû:refpÔfum datu é:quo uenia fpetrafle nó cam ^banê uiden poflét.

Et Philippi regis legati fub idem tépus in fenatum mrtrodudigrarulantes de uidoria:iis petétibus utfibi facrificare i capitolio donuy ex auro liceretiponere f æde louis Opr.Max.pmifTum ab fenatu.c. Finis pondo corona aurcâpofueruntiNÔrefponfum folum benigne legatisé:fed Philippi quoy films De- belli î metrius qobfes Romæerat:ad patré:reducédus legatis datus é.Bellum qd Antiocho rege i Græcia ge græda Hum é:a.M. Attilio confule hue fine habuit, Alter cÔful.P.Cornelius Scipio Galliâ ^uieiä fortitusipri/ aduerß ufquâad bellû qd eu boamp;gerédû erat;^ficifceretur:poftulauit ab fenatumt pecunia fibi decerneretur Antioz ad ludos:quos prætôr î Hifpania Écr ipfum diferimé pugnæ uouilîet.Nouû aty iniquû poftulare ê ui thum fus céfuerunt ergo quos ludos ieonfulto fenâtu-ex fua unius fnia uouiflct:cos ut idc manubiis: fiquam gdü pecunia ad id refcruaflêt:uel fua ipfe Îpéfa facerctzeos ludos p dies.x.P.Comclms fecit.Pcr idé fcre rem/ pus ædes matris magnæ deæ dedfeata é:quam deam is,P,Cornelius adueflam ex Afia.P.Comclio Sci pionecui poft Africano fuit cognomé.P.Licinio cofulibus î palatium a mari derulerat.Locaucrât ædé faciédam.M.Liuius,C.Claudius céfores.M.Cornelio.T.Sempronio confulibus : tertio decimo anno: pofteaqua locata eratidedicauiteam.M.iuuius Brutus:ludiy ob dedicarioné eius fafti : quos primos Mcgale fcænicos fuiflè Antias Valerius éaudor megalefia appellatos. Ité luuentutis ædé in circo maximo*G fia Licinius Lucullus duumuir dedicauit:uouerat ca fedeeim annis antc.M.Lmius conful quo die Afdruz balem exercitumy eius cecidit: idé cenfor earn faciendamlocauir.M.Cornclio.T.Scmpronioconfuz libus:huius quoy dedicandæ caufa ludi fadi:amp;: omnia cum maiore religióe fada :quod nouum cum Antiocho inftabat bellum.Principio eius anni:quo hæc profedo ad bellum.M.Atnlio manéte adhuc Romæ.P.Cornelio confule agebant:boues duos domitos î carinis p fcalas pueniflè in tcgulas ædificii proditum memoriæ é:eos uiuos cóburi:cineréy eorum denei in tybenm arufpices iuflerunt.Tarraci' næ amp;nbsp;Amitemi nunciatu c aliquotiés lapidibus Pluuifle.Minrurnis ædé louis amp;nbsp;tabemas circa forum ^digia decælo tadas eé.Vulturni in oftio fluminis duas naues fulmie idas eSflagraflè.Eorum prodigio5^ ca libros fibyllinos ex fenatufconfulto decéuin cü adiflentcrcnunciarut ieiuniu inftituédum Ccreri eé : amp;nbsp;id quinto quoy anno feruandumiSi ut nouédiale facrum fieretiSi unum dié fupplicario eet: coronati fupplicarét:6d conful,P.Cornelius:quibus diis: qbufy hoftiis edixiflènt decéuin : facriflearet. Placatis dus nunc uotis rite foluédis:nunc prodigiis expiandis î prouiciam ^ficifcitur eófubaty inde.Gn.Doz mitiurn proconfulédimiflbexercitu Romam decedef iuflit:ipfeinagrum boiorum legioncs iduxit.

Sub idé fere tps figures lege facrata coado exercitu:node îprouifo caftra.Q.Minutii pro côfulis aggref fi funt.Miutius ufy ad lucé itra uallû milité Îftrudü tenuit:îtétus ne qua tranfeéderet hoftis muniniê ta:pria luce duabus fîmul portis eruptioné fccitmec prio ipetuiqd fpauerat-.ligures pulfi funt;duas am

plius horas dubium certamen fuftinuere:poftrcmo cumalia at^ alfa agmina crumpcrer: amp;nbsp;îtegri feP Ligaji fis fuccederent ad pugnam:tandeni figures inter cætera eriam uigifiïs confeóh terga dederuntxaefa fu^ cxdes per quattuormillia hoftium:ex romanis foenfep minus trecentum perierunt.Duobus fere poft men/ fibus.P.Cornefius cum boiorum exerdtu fignis collaris egregie pugnauit:duo detrigita milfia hoftiu esfa Antias Valerius fcribit:capta triamilfia : amp;.cccc.figna mifitaria.cxxvii.ex uidoribus mille amp;:.cccc. Gallop lxxxxvi.cecidiflê.Vt in numero fcriptoris parum fidei fir:quia in augendo eo non alius intemperatior cædes eft:magnam uidoriamfuifléapparct:quod amp;nbsp;caftra capta funt:amp; bon poft earn pugnam extemplo de diderunt fefe:amp; quod fupplicatio eius uidoriæ caufa décréta ab fenatu:uidimæœ maiores cæfæ. Per eofdem dics,M.Fuluius Nobiliorex ulteriore Hifpania ouans urbem eft ingrefius:argenti tranftulit decern milfia pondo:bigati argcnti.cxxx.auri.cxxvbP.Cornelius conful primo obfidibus a boioiû gé/ te acceptis:agri parte fcredimidia eos muldauit:quo fi ueller.Popu,Roma.coloniam mittcrc pofienP de Romam utad triumphum baud dubium decedens cxcrcitum dimifitiamp;f adefle Rom a? ad die triu phi lufTir.lIlc poftero die quam uenit fenatu in ædem Bcllonæ uocato:cû de rebus ab fe geftis diflêruif fet:poftulauit:ut fibi triumphanti licerctin urbem inuehi.P.Sempronius Blefus tribu.ple.non negan dum Scipionnfcd differendum honorem triumphi cenfebat:bella figurum gallicis femper iunda fuif fe:eas inter fe genres mutua ex propinquo ferre auxiiia:fi.P.Scipio deuidis acie boiis:aut ipfe cü uido/ re exercitu in agrum figurum tranfiflèt:aüt partem copiarum.Qu.Minutio mififlcnqui iam tertium ibi annum dubio retincretur bello:debellari cum figuribus potuiflémunc ad triumphum frequentan dum dedudos eflè mifites:qui e^egiam nauare operam rcipu.potuiflèntipoflènt etiam:fi fenatus:qd feftinatione triumphiprætermilTum cfïctiid reftituere differendotriumpho uellet:iubcrent cofulem cum legtbnibus redire in prouinciam:dare operam ut figures fubiganturmifi ilfi cogantur in ius dicio nemque Popu.Roma.ne boios quidem quierurosiaur pacem:aut bellum urrobicp habenda : deuidis figuribus paucos poft menfes per confuIem.P. Cornell urn multorum excmplo:qui in magiftratu dó Difce/ triumphauerunt:triumphaturum eflè.Ad ea conful ncque fe figures prouinciam fortitum eé ait: ne^ ptatio cum figuribus bellum gcflifle:neque triumphum de iis poflulare.Qu .Minutium confidere breui fub tri.pl. adis iis merito triumphum poftulaturum atque impetraturum efleife de gallis boiis poftulare trium Scipio phum:quos acie uicerit:caftris exuerit:quorum gentem biduo poft pugnam totam acceperit in dedF nisd tri tionem;3 quibus obfides abduxerit pacis futurum pignus:ucrum enimuero:illud multo maius eé qd umpho tantum numerum gallorum occiderit in acie:quod cum tot millibus cerre boiorum:ncmo ante fe im perator pugnauerit:plus partem dimidiam ex quinquagintamilfibus hominum cæfam:mulra millia capra:fenes pucrofque boiis fupereflè.Itaqueid quemquam mirari poflè cur uidor exercitus cum ho/ ftem in prouincia neminem reliquiflèt.Romam uenerit ad cclcbrandum confulis triumphum f quo/ rum mifitum fi amp;nbsp;in alia prouincia opera uti fenatus uefit:utro tandem modo promptiorcs ad aliud pcriculuminouumqp laborem ituros credanfi perfoluta iis fine detredatione prions periculi laborif^ merces fitfan fi fpé pro re ferentibusdimittant iam femel in prima fpedeceptoslt;Nam quodad fe atti neat fibi gloria: in omnem uitam illo die fatis quæfitum cflc:quo fe uirum optimum iudicatum ad ac cipiendam matrem idæam mififlêt fenatus:hoc titulo amp;nbsp;fi nee confulatus:nec triumphus adiicirur:fa/ Scipioi ^’5 honeftam honoratamque.P.Sapionis Naficæ imagmem fore. Vniuerfus fenatus nó ipfe modo ad Nafica decernendum triumphum confenfit:fed etiam tribu.ple.audoritate fua compulit ad remittendam F d boiis terceflionem.P.CorncIius conful triumphauitde boiisan eo triumphogallicis carpentisarma figna^ trium/ ^ fpolia ois generis tranfuexit:6d uafa ænea galfica:amp; cum captiuis nobifibus equoK quom captorunt phat gecgem traduxit:aureos torques tranftufit.MccccIxx.ad hæc auri.-ccxR.argcnti inkdi fiéngi in gallis cis uafis non infabre fuo more fadis.cccxl.pondo bigatorum nummorum.ccxxxiui.mifitibus: q cur/ rum fecuti funt:centenos:uicenos:qnos aflès diuifit:duplexeenturioni:triplexcquiti.Poftero die con/ cione aduocata de rebus ab fe gcftis:amp; de iniuria tribuni bello alieno fe illigatis ut fuæ uidoriæ frudu fedefraudaret:cum diflcruiflèt:m:Iites exaudoratos dimifit « Dum hæc i Itafia geruntur. Antiochus Ephefi fecurus admodum de bello romano erat taquam non tranfituris i Afiam romanis. Quam fe curitatem ei magna pars amicorum aut per errorem autaflèntando faciebat.Annibal unus : cuius eo tem pore ut maxima apud regem audoritas erat:magis admirari fe aiebat:quod iam non ï Afia efiént romani:q uenturos dubitabat:^pius eé ex Græcia i Afiam:quam ex Itafia i Græciam traücere:amp;: mul to maiorem caufam Antiochu qua ætolos eé:neqp.n.mari mms qua terra poliere romana armaiiapn/ dem claflèm circa Maleum eflè:audire fefe nuper nouas naucs nouuinqi iperatorem rei gerendæ ca ex Itafia ueniflè.Itacp defineret Antiochus pacem fibi ipfe fpe uana faccre i Afia^6i de ipfa Afia breui terra mari^ dimicandum ei cum romanis cfle:6C aut iperium adimendum orbé terras affedontibus : aut ipfi regnu amittendum .Vnus uera amp;nbsp;luidere amp;: fidefiter prædicere uifus:itaç ipfe rex nauibus : qua: paratæ iftrudægp erant Cherfonnefum petinut ea loca;fi forte terra uenirent romani: præfidiis firma ret:cæterâ claflèm Polyxenidâ parare amp;nbsp;deducere iuflit:fpeculatorias naues ad oïa exploranda circa i'fu Quæ a las dimifit.C.Liuius præfedus romanæ claflis cü quiquaginta nauibus trdis ^fedus ab Roma Nea/ Liuio p pofin:quo ab foeiis eius oræ cóuenire iuflerat apertas naues:quæ ex federe debebanf .Sicifia ïde petit: fedo nbsp;nbsp;frætoqi Meflana præteruedus cum fex puicas naues ad auxilium miflas accepiflèt:ab rhegin is locrif^

fint ma amp;nbsp;eiuldem iuris foeiis débitas exegiflet,naucs:Iuftrata claflè ad Lacinium altum petit.Corcyram, qua/ ri gefta primum Græcie ciuitatem adit;cum ueniffet percundatus de ftatu belli:nec dum.n.omnia in Græcia

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;99

perpacata erant;amp; ubi daffis romana cét pofteagaudiuit circa Thermopylarum fakum f Ibtionc con-fulem ac regc cé claflêm piræi ftare rerum caufa:pergir protinus na uigare PdopÓncfumiramé Zacyn thumopiga partis ærolorum malueranteéiprotinus depopulatus Malcum petieprofpera nauigatione ufus paucisdiebus Pyræum adueteréclaflèmpuenit. AdScyllæum Eumenesrexenm tribus nauE bus occurit:cum Aeginæ diu îcertus cofilii fuiflènutrum ad ruedum rediret regnü (audicbar.n. Anno' chum Ephefi nauales terreftref^ paraf copias)an nufquam abfcederetab romanisiex quorum fortua fuapéderet.A.Pyræo.A.Acilius traditis fecceflori quinepamp;.xx.nauibus tcdis Romam é profedus. Liuius una amp;.lxxx,roftratis‘nauibus multis practcrea minoribus:q aut aperts roftrats aut fine roftris fçeculatoriæ erant.Delum traiecit.Eo téporecóful Attilius Naupaduoppugnabat. Liuium debberan té aliquot dics:ut é uétofiflima regioater Cycladas fretis aliis minonbus diuifasiaduerfï ucti tenuerüt. Polyxenidas certior per difpofitas fpeculatorias naucs faftus Deli ftare romanam claftèm nuncios ad regc mifmqui omiffis:qus in Hellefponto agebat cum loftraris nauibus quantum accelerate potue/ rat.Ephefum redit:amp; concilium exteplo habuit faciédum:ne periculum naualis certaminis foret.Poly xenidas negabat ceflândû:amp; utiç prius confligédum:qua clafl's Eumenis amp;rhodis naues coniunge reeur romanisata numero ferme ipares futurosapfum csteris oibus fupiorc eé celeritate nauiü öd ua rietate auxilioßc: nam öé romanas naues cum ipfas ffeite fadas (mobiles eé^tum ét ut qus ï terram ho ftiüuenianroncraras comeatu uenire:fuasaututpacataofacircaferelïquétesnihilptcr militem arç arma habituras:multum etiam adiuturam noticia man’s terrarumqt Sé uétorum:q oia ignaros turba tura hoftes eént.Mouit oés audor confilmq amp;nbsp;re cófilium executurus erat:biduum ï apparatu morati tertio die.c.nauibus:quarum,lxx.te(ftæ:cæteræaptæ minores oés ferme erantprofedi Phoceam petie runtudecum audiflêtappropiquareia romanam claflêm rex qa nó iterfuturus nauali certamini erat. Magnefiamiqusad Sipilu éxÓceflitadterreftres copias comparadas: claflïsad Cyflbnté portum ery/ trsorum taquam ibi aptius expedatura hoftem contédir.Romani ubi primum aquilones ceciderant Et fi (nag^ per aliquot dies) tenuerant ab Delo Panas portum chiorumîægsummare uerfum petunt: apudLi inde ad urbé circuegere naues cômeatuqi fumpto phoceâ traiiciunr.Eumenes Eeleüad fuam elaflem uiû pe/ profedus paucis poft inde diebus cûquattuoramp;ufginti nauibus tedis:apertis pluribus paulo:a Pho/ ne no/ cea ad romanos parantes inftruentefep fe ad nauale certamé rediit. Inde.c.quinquaginra redis nauibus: uum fit aptisferme.l.pfedi:prioaqlonibus trafuerfis cuurgerentur in terra:cogebantur tenuiagmine prope ramen in ordiné finguls naues ire:deinde ut lenita paulü uis genri eft ad Conçu portum : qui fuper Cyflbnté Vide ne eft: conati funt traiicere.PoIyxenidas ut appropinquate hoftes allatum eft: occafione pugnandi Istus: denuo finiftru ipfe cornu in alru extédindexterum cornu prsfedos nauiü ad terra explicate iubet:squa fron/ potiuf/ te ad pugnajn ,pccdcbat.Quod ubi uidit romanus:uela con trahit:malof^ ïclinanr:amp; fimul armamé/ q duo ta componés oppcrit ifequétes naues.lam fetc.xxx.in frorem crant:qbus ut squaretleuum cornu:do flt lege/ lonibus eredis altum petere itendit:iuflls q ifequebanf aduerfus dexterum cornu ^pe terra ,pras diri/ dum gere,Eumenes agmé cogebat:cste^ ut demédis armamétis tumultuari primu eoeptfl c:amp; ipfe:quara maxie celeritate pót:concitat naues.Iam oés in Cófpcdu erant:duæ punies naues antecedebât romana claflêm qbus obuis tres fuerunt regis naues:amp; ut in numero im pari dus régis unam circunfiftunt: amp;nbsp;primu ab utroç latere remos defrïgunt:deïde tranfcendunt armati: amp;nbsp;deiedis esfifm ppugnatorP bus naué mpiuntiuna qus pari matte cócurrerat:pofteaq captam altera naué uidit:priuTqua ab tribus fimul cireüueniref:retro ad claflêm refugir.Liuius ïdignatione accéfus ptoria naue in hoftes rehdit ad/ Att pto uerfus que eadé fpc dus:q punicam unam nauécircûuenerât:cum iferrenf:dimittere iaquam remos riena/ ab utroq? latere remiges ftabiliéds nauis caufa iuflït:8C i adueniéres hoftium naucs ferreas manus inii uis fuc/ cere:amp;; ubi pugnam pedeftri fimilem feciflêt meminiflê romans uirtutis:nec ^ uiris ducere regia ma ceflum tipia:haud pàulo facilius qua ante dus unâ:tunc una duas naues expugnauit:cepit^,Et ia claflês unde quaqi concurrerant:6i paflim pmixtis nauibus pugnabaf.Eumenes q cómiflb certamie aduenerat:ut aduertit leuu cornu hoftium ab Liuio turbatu:dexteß^ ipfe ubi squa pugna erat:inuadit nee ita multo

poft primuab leuo cornu fuga cœpit.Polyxenidas.n.ut uirtute militum haud dubie fuperari fe uidit: Naualif fublatis dolonibus effufe fugere itendit:mox idé:^ q,ppe terra cum Eumenecontraxerant certamé fe ro.ur cerunt.Romani Öi Eumenes quoad fufficere remiges potucrut:^ ipfeerantextremi agminis uexadi: doria fatis pnnaciccr fecuti funt:pofteaq celeritate nauiü utpote leuiu fuas comeatu onu ftas eludi fruftra ten/ dentes uiderût:tâdéabftiterut.xiii.captis nauibus cü milite ac remige.x.demerfis:romans claflïs una punica nauis in prio certamine ab duabus circuuenta pcriit.Polyxenidas nó priufqua in portu Ephefi tugs finé fecit Romani eo die:unde egreflâ regia claflïs erat:manferût:poftero die hofté perfequi inté derutimediofereicurfuobuisfucreiisquincpamp;^.xx.tcdsrhodisnauescu Pauciftratopfcdoclaflis:

iis adiûdis Ephefum hofté pfecuti ante hoftiu porrus acie iftruda fteterunt:pofteag eófeflioné uidis E.Cor/ fatis expflêrunt:thodii amp;nbsp;Eumenes domos dimilTi.Romani Chiu petétes Penicundeprimum portu erythrso pteruedi node anchoris iadis:poftero die in infula ad ipfam urbem traiecerunt:ubi paucos dies remige maxie refeciédo morati phoceâ trâfmittunt:ibi relidis ad pfidiu urbis qttuor qnqueremi pp bus ad canas claflïs uenit:amp;cum iam hyems appeterct:fofla ualloqi circudatis naues fubduds. Exitu äm comitia Roms:habita:qbus creati cófuIes,L.Cornelius Scipio:ód.C.Lsllius Africanus intuétibus canus cundis ad finiédum cum Amiochobellum.Pofterodieprstores creati.M.Arunculeius.Gn.Fuluius» LAemylius.P.lunius.C.Anriftius Labeo.

ORNELIO Sdpionc.C.Lællio cofuhbus nulla prius fecudum legation nem ada in fenatu res qua de ætolis:amp; Irgari eo^ Iftitere: qa breuem in/ ducia^i diehabebat:S'ab.T.Quinrio:q turn Roma exGræda redierat: adiuti funt ætoli:ut qbus plus in mifericordia fen3tus:q in caufa fpeieéf: fupplidter egetut ueteribus benefadis noua penfantcs maleficia.Cærejz amp;pfenres Iterrogationibus undigpfenato^cofeflionem magis noxæ:g refpofa exprimentiufatigati funt:amp; cxcedere curia iuffi magnu certame pbucre.Plus ira qua mifericordia Icaufa corz ualebat:qa no ut hofbbus m5:fed ranq indomitac amp;nbsp;Ifociabili genti fuccéfebât. Per aliquot dies cu ccrtatum eét:poftrcmo neg? darirneep negari pace placuit:duæ côdiciôcs iis latæ funt:uel fenatui liberûarbitrium de fe pmittcrct:ucl mille taicta 1 darêteof^ amicos ucl inimicos haberér.Exprimerecupiéribus:qu^re i* rum in fearbitriû fenatui pmitterét:nihil certi refponfum eft.Ita mteda

pace dimifinurbeeodédie.Iraliaintra.xy .dies exccdereiuflî.Tumdcconfulum ^uinciisinceptijagic: ambo Gracciâ cupicbât:multû Lællius in fenatu poteranis cu fenatus aut fortin aut côparare iter fc^/ uindas côfules iuflllîet:elcgâtius faduros dixit:fiiudicio patruiq forti earn ré pmififlenr.Scipio refpô/ fo ad hoc dato cogitatu^ qd fibi faciédum cér:cü fratre uno locutus iuflüfqi ab eo pmittercaudader fe natui:renüciat collegae fadupz fe:qd is céferet.Cum res aut noua aut uetuPate exemplopz memoriae ia ScipiSi exoletæ relata expedarionecertaminis fenatu crcxiflêt.P.Scipio Africanus ait:fi.L. Scipioni fratri iuo gracia .puindam Græciâ decreuiffentife Icgató itup;.Hæc uox magno aflenfu audita fuftulit cerramé: expiti spuien Iibebar:ut5^ plus régi Antiocho 1 Annibale uido:an i uidore africano cófuli legionibufm romanis ao/ décréta ‘ xilü forenac prope oés Scipioni Græciâ.Lællio Iraliam dccieuen3t:ptores i'dc proulcias fortin fnnt.M. AurucuIciusurbana.L.Aemylius rcgillus clafTem.P.Iunius Brutus tufcos.Gn.Ful,Apulia amp;nbsp;Brutios C. Antiftius Sicilia: Cófuli deide:cui Graccia prouida décréta erat:adeum excrcitum: quéa.M.Atrilio (duæautlegiÓcs crat)accepturus eét:ïfupplemétum addita peditum ciuiü romanos triamillia:cqtes cétum:8i focium latini nofs qnquemillia:cqtes.cc.amp; adiedü ut cü i puiciam uemffet: fi e rcpublica ui/ derct elïè:exercitum i Afia traiicerct:alteri cófuli torus nouus cxercirus decretus:duæ legiones romaae amp;nbsp;fociü latini nols.xv.millia pcditû:cqtes.cc,Exercitû ex Iiguribus.Qu.Minutius(iam.n. eófeda pro/ ulciam fcripferat amp;nbsp;liguiy oé nomé ideeftnone uenifle)traducere i boioszamp;.P.Cornelio proconfuli tra dere iuflus:ex agro:quo uidos bello muldauerat boiosidcdudæ urbanæ legióes:q prioreanno eóferi ptae erar.Gn.Fuluio prori darae:amp; Ibcium ad latini noi's peditü»xv.millia:cqrcs.cc,ad appulia brutiof^ Prouin obtinendos.A.Cornclio fuperioris anni prærori:qbrutios cum exerdtuobtinuerat:impcratum: fi ira daß^ or confuli uidererur:ut legiones i Aetoliam traiedas.M.Attilio traderct:fi is manere ibi ueller. fi Attilius dinatio redire Komam mallct:ur. A.Cornelius cum eoexercituî ætolia rcmancrct.C.Antiftium Labeonem prouinciam Siciliam exercitugs ab.L. Aemilio accipere p!acuit:amp; in fupplemétum fcribereex ipfa pro/ uinda fiuellet:peditum duomillia amp;nbsp;centum équités.P.Iunius Brutus confulis excrcitum nouum:le/ gionem unam romanam:amp; decemmillia lodum ac latini nominis feribere amp;nbsp;quadringentos eqtes.L» Amylius:cuiprouincia maritima erat:uiginri naucs longas amp;nbsp;fociós nauales a.M.Iunio prætorefupe/ rions âniaccipereluflus:amp;■ fenbere ipfe nauales focios mille pcditum:cû iis nauibus militibufcp i' Afia proficifd:amp; claflem a.C.Liuio accipere.Duas Hifpanias Sardiniamqp obtincntibus ,progatij ï annum fpcriu eftiói iidc cxercirus decreti.Sidliæ Sardiniætybmæ eo anno decimal frumenti iperatæ:ficulû oé Prodi' frumétü in Actoliaadexcrcitum porrariiuflumiexSardiniapars Roma:ps iAetoliâeodé:quoficulû. g,a Priufquâ cÓfulcs in ^ukiâ ^ficifccrétur: ,pdigia p pórifices^curari placuit.Romæ lunonis Lucinæ téplum decælo radum crat:ita utfaftigium ualuæ^ deformarérur. Putcolis pluribus locis murus Si porta fulmine ida:amp; duo homines cxanimatiiNuifia: fereno fatis conftabat nibum ortum: ibi quog? duos liberos homines exanimatos.Terram apud fe pluuiflé tulculani nunciabant: amp;nbsp;rearini mulam i agro fuo pcpcriflc.Ea procuratailatinæqi Ifiauratanquod laurentibus carnisiquæ dari deberet data nó fuerât: fupplicatio quo^ eo5^ rcligióis caufa fuit qbus düs decéuiri ex libris:ut facra fierent: ediderunt Fomix decern igcnuiidccc uirgines;patrimi omnesimarrimiep ad id facnficiu adhibiti: amp;nbsp;decemuiri node la/ Scipióif rentes re diuinam fecerunt.P.Cornelius Scipio africanus:priufq proficifterctur:fornicem I capiralio ad uerfus uiam:qua 1 capitoliu afcenditur:cùm fignis feptem auratis:duobus equis:marmorca duo labra ante fomicem pofuit:per cofdem dies prlcipes ætolorum tres amp;.xl.ïter quos democritus amp;nbsp;frater dus erant: ab duabus cohortibus miflis a.M. Attilio Romam dedudi:amp; i latumias coniedi funt: cohortes indead exrecitumredirc,L.Corneliusconfuliuflît:legatiad Ptolcmæo amp;nbsp;Cleopatra rcgibus Aegypti grarulantes: quod.M. Attilius conful antiochum regé Graeda cxpuliflên ucnerunt: adhortanrcfgi ut I Afiam cxercitum traiiccrét:oïa pculfa metu non 1 Afia modo: fed etiam 1 Syria efle reges a:gypti ad ca gum cenfuiflêt fan3tus:paratosfore, Gracia: rebus ada:: legatis numera dari iufla: in fingulos quater/ num milliü æris.L.Cornelius conful padis:q Romæ ageda erant : pro cocioneedixit: ut milires quos ipfe i fupplemétum fcripfiflênquigp ibrunis cum Aulo Cornelio proptore eént : ut biduo omnes idP bus quitilibus Brundufium conuenirét:ité tris legatos nominauit Scx.Digmum, Lucium Apuftium

CFrabrioij Lnfcinum:qcxora maritima undiç naucs Brûduftum cÔfraherér:^ oibus iam padis pa ludatus ab urbe ellpfedlus ad.v.miHia uolunrario^ ex romanis fociifg;:g emerita fti^dia fub îptore P. Africano habcbat:pfto fuere exeüti côfuli:amp;: nota dedcrunt.Per cos dies:qbus cft.pleôus ad bcïlu cô fuldudis apolhnaribus ad qnru idus qntiles cælo fereno iterdiu obfcurata eft luxxû luna fub orbé fobs fubidct.Et.L;Aemylius Regillusxui naualis jauincia cueneratxodé rpe j)fcdus cft.L.Aurüculeio ne-- Ratio gotium ab fenatu dam cmt.xxx.qnqueremes faceret:qa Eima erat Antiochia poftplium nauale maioz folaris rem daflern aliquâto repararc.Aeroli:pofteag Icgati ab Roma retmlcrût nullâfpe pacis elTe:gq oîs ora eclipfis maritima eo^:q in pelopônefum uerfa efttdcpopulata ab achæis eratmiculi magis quâ dâni memores ut romanis kerduderef iter coracé occupauenït montétneœ.n.dubitaoât ad oppugnationcm Naupa' di cos pricipio ueris redituros ce. Attilio:qa id expedari fciebat:fatius uifum cft inopinatâ aggredi ré: amp;nbsp;Lam iâ oppugnarcad amp;nbsp;a Philippo^pc ad exddiû addudos eé:ÔC me co ipo:qd nihil raie rimeré t:op primi îcautos poflè.Profedus ab Elatia primu in hoftiû terra circa fperchiû amné pofuit caftra: îde no de motis fignis prima luce corona moenia eftaggrelTustmagnus pauor ac mmulms ut î re improuifa fuit:côftâtius tamc:quâ qs faduros crederet in ta fubiropiculoxû uiri^pugnarér:focminæ tælaoîs gc neris faxaep in muros gercrct:multifariâ fcalis appofitis urbé eo die defenderür. Attilius figno receprui dato fuos in caftra medio ferme die rcduxit;amp; gdem cybo amp;nbsp;qetc refedis corporibus;priurquâ ptoriû dimitteret:denûciauit:ut ante lucem armati paratiqt eenttnifi expugnara urbe fe eos î caftra non redu? du^,Eodé rpe:quo pridie plunbus locis aggreiTusicüoppidanos iâuires:iam tælatiâante oîa ams de/ ficeret ïtra paucas horas urbé cepit.lbi partim diuændita partim diuifa pda.CôfiIiurn habitum: qd de îde faceret:nemini ad Naupadû iri placuit occupato ad coracé ab ætolis falm:ne tamé fegnia æftiua ef/ fent:amp;: ætoli non impetratam pacé ab fenatu nihilo minus p fuam cûdationem haberent: oppugnarc Attilius Amphifam ftatuit:ab Heraclea p oetam exercitus eo dudus.Cum ad moenia caftra pofuifler nôcorona ficut Lamiam:(ed operibus oppugnare urbéé adortus:pluribus fimul locis arics admouc/ Lamia batur:6C cum quaterenémuriinihil aduerfus taiemachinarionis genus parare aut cÔminifci oppidani 3 ro.ca/ Conabant;oîs fpcs in armis amp;audacia erat:eruptiontbus crebris amp;nbsp;ftationes hoftium amp;nbsp;eos ipfos:q cir pimr ca opa SC machinas erannturbabatimultis tamé locis decuiTus murus erar:cum allarum eft fucceflbré Apollonie expofito exeratu p Epirum ac Theftâliâ ucniic:cû tribufmillibus peditü amp;nbsp;qngétis cqtibus cóful uenicbat:iam in finun^mahacum ucneratiamp;pmiflis Hyparam:q tradereurbé iuberent.-poftcaq refponfum eft nihil nifi exc0muni^^rolo^dccretofaduros:ne teneretfe oppugnatio Hyparænôdû Amphifa recepta:pmiflb fratreafricanoampbiTirnu agmé ducir.Subaduentum eo^i oppidani rclida urbe:iam.n.magnaex parte nudata moenibus erabin arcem:quâ incxpugnabilé habét:oés armari atg? inermes conceflere,Sexmillia ferme paftuum îde pofuit caftra:eo legari athenienfes primum ad.P.Stn pionem prægreflum agmé;ficutante didum eft:deindead confulcm uenerunt deprecantes pro æto/ us.CIæmencius refponfumab Africano tulerunt:qui caufam relinquendihoncfte ætolici belli grens Afiam 6i regem Antiochum fpedabattiuflêrat^ atheniéfes non romanis folum ut pacé bello pferrét léd ét ætolis perfuadere.CeIeriteraudoribusatheniéfibus freqns ad Hypatâlegatioætolorumuenit amp;nbsp;fpem pacis cis fermo etiam Africani:quem prioré adierunt:auxit: cômemorantis multas genres po pulofgi in Hifpania primo:deinde i Africa in fidem fuâ ueniflê in:oïbus fe maiora clæmentiæ benigni tatifgiiq uirtutis bellies monumenta reliquiffe.Perfeda uidebatur res : cum aditus conful idem illud refponlum retmlit:quo fugati ab fenatu erant:eo tang nouo cum idi stoli eéntmihil .n. nee Icgatione atheniéfiummec placido Africani refponfo pfedu uidebant:referre ad fuos dixerunt uellciredimm îde Hypatam é:nec cönfilium expediebaf:nam necp:unde mille talétum darct;crar:amp;pmiflb libero arbi/ trio ne î corpora fua fcæuireftmetuebant.Venire itaœ eofdé legatos ad confulé : amp;nbsp;africanû iuflerunt: amp;nbsp;petere:ut fi dare uere pacé non tâtum oftédere fruftrates fpé miferoß^ uellét:autex fumma pecuniæ demerét:aut pmiTioné extra ciuium corpora fieri iuberét:nihil ipctram ut mutarct cönfubamp;ca quoq; irrita legatio dimifta cft.Secuti amp;nbsp;atheniéfes funt: amp;nbsp;priceps legationis eorum Euthydemus fatigatos tot repulfis ætolos amp;nbsp;coplorantes mtili lamétatione Fortunam gentis ad fpé rcuocauit : audor ïducias fex menbum petédi ut legatos Romam mirtere poftènt:dilationc nihil ad pfentia malaiqppe quæ ulri ma enent:adieduram:leuari p multos cafus rpe iterpofito pfentes clades pofte. Audore Euthydemo üdê mifti: prius.P.Scipioneconuéto p eum ï^ciastpis cius: qdpetebant:a confule impcrrauerunt:0i foluta obfidione Amphife.M. Attilius tradito confuli exercitu prouinda deceffit. Et conful Amphifa Theftaliam repetit:utp Macedonia Thraciags duceret î afiâ:tum Africanus fratri iter : qd ififtis.L Scy pioxgo quo^ approbo:fed totum id uertif 1 uoluntaté Philippi:q fi îperio noftro fidus é:amp;; iter amp;nbsp;co/ meatus amp;nbsp;oîa:quæ i longo itinereexercitus alunf.iuuantgiinobis luppeditabit:fi iis deftiruat:nihil per Thraciam fatis turn habebis: itag prius regis amm cxplorari placet:opporme cxplorabif: fi nihil ex p/ parato agété opprimer g mirtctur.T.Sépronius Gracchus loge m acerrimus iuuenû ad id delcdus : g difpofitos equos prope xredibili celcricateab Amphifa îde Elim édimifTusidietertio Pcllâ peruenit i conuiuio rex eratiSi 1 multum uini proceftèrat:ca ipfa remiflio aï fufpicioné dépfit nouare eum quicg uelle:amp;:tumquidécomitcracccptushofpcspofterodiecómeamsexercituiparatos benigne pontes î fluminibus FtdosiuiasmÛ tranfims difficiles erât:muniras uidet:hæc referens cadc:qua ieratcelerita/ te Thaumaftis occurit confuli. Inde certiore amp;maiore fpe lætus exerciras ad pparata omnia in macedo niâpueninueniéresregio 3pparamaccepit;3i pfecutusérex multaî eoamp; dexteritasSi humanitasuv ee ü

là: quæ côniédabilfa apd Africans erât ui^:ficut ad estera egregiû ita a comitatciq fine lu xuna ect;nÔ Philipz auerfuni idc non p Macedonia modo:fed et Thracia profeqnte de pparâte ou Philippo:ad Hcllcfpon' pi comi tum puétum c. Antiochus poft naualé ad Carichum pugna cum tota hyemé liberam (apparatus ter'' tas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reftres maritimofq? habnifletclafti maxime repandsme tota maris poftcflionepelleref’: inrentus fue/

ra r:fuccu rebat fupatum fe cd claflis abfuißcr rhodio^: qd fi ea quogi nee eSmiftüros rhodios: ut ireru morarenficertaminiadcftèt:magno fibi nauid numero opus fore : ut uiribus amp;nbsp;magnitudine clafiem hoftiu squarcr.ïtagi amp;nbsp;Annibalé i Syriam miferat ad phœnicû accerfendas naues.Polyxenida:quo mi nusprofpegeftares erat:eoenixus amp;eas:quæcrant:reficere galias pare naucsiuflïr: ipfe iPhrygahy bernauit undiq? auxilia accerfcns:ctin Gallogrscia miferatibellicofiores ea tépeftate erant gallogrsd adhuc nondu exolcta ftirpegétis fcruantes aïos:filium Seleucum Aeolide reliqueratcü exercituad ma ritimas continédas urbes:quas illïc a pgamo Eumenes:hïc a Phocea Erythrifç romani folhcitabant. Claflis romana:ficut antedióhïé:ad Cinas hybcrnabatieo media ferme hyeme rex Eumenes cd duo/ bufmillibus pcditu:eqtibus cetum uenit:is cd magnam pdam agi poflè dixiflct ex hoftium agro:q cir/ caHiatiraeétihortandoppulitLiuiumiutqnqpmilIiamilirumkcum mitteretmifli igetepdam (tra paucos dies auerterunt.lnter hsc Phoces feditio orta qbufda ad Antiochd multitudinis aios auocanti bus:grauia hyberna nauid erant:grauerributum:qd togs gngérs iperars erât : cum qngctis tunicis: grauis ét lopia frumeti:ppquanauesquog?amp;pfidium romand exccflît:tdneroliberara metufaôio erat;q plebé iconcionibus ad Antiochum trahcbar:fcnatus amp;nbsp;oprimates i romana focictate pftandum eéfebantidefcdionis audores plus apud multitudinc ualuerut.Khodi quo magis eeflatd priorc sfta/ te erat:eo maturius egnodio uerno eundé Paafiftrarum claflis pfedum cum fex amp;,xxx. nauibus mife runtJa Liuius a Canis cü.xxx.nauibus 6ó.vü.quadriremibus:quas fe cd Eumenes rex adduxerar. HeP lefpontd perebat:utad tranfirum exercirus:qué terra uéturum opinabarur:ppararet:q opus eént: i por tum:qué uocant Achioßzxlaflem primd auertitu'de Ilium afccdir:facrificioq! Mincrus fado legatióes Vuid e finitimas ab Elcunte amp;nbsp;Dardano amp;nbsp;Rhoctio tradétes i fidé duirates fuas benigne audiuit: ide ad Hek neptele lefponri fauces nauigat:amp;,x,nauibus ï ftatione contra Abydd relidis estera dafle ï Europa ad Sexron unre 8i oppugnandd traiecit.Ia fubeuntibus muros fanatici galli primd cum folcni habitu ante portam occur Rhytio runtnuflu fe matris ded famulos des ucnirc memorantad ^andum romand:urpceret moembus ut legédd big-! memo coyz uiolatus eft:mox uniuerfus fenatus cd magiftratibus ad dedendam urbé peeflit .inde Abydd traiedaclaflis:ubi cd rcptatispcolloqa ais nihil pacati refponderetur ad oppugnationé fefe ex pedjebanr.Dum hsc i Hcllcfpontogerunf.Polyxenidas regius pfeólus(eratadtcxul rhodius)cum au diflét pfedaabdomopopulanu fuorum claflém : amp;nbsp;Paufiftratum pfeöum fupbc qdaamp;conteptim in fe cocionatem dixiflc:pcipuo certamieaiaduerfus edfumptomihil aliud dies noétefç agitabat aio: q ut uerba magnifica eius:rebus confutaret:mitrit ad eum hofem amp;nbsp;illi norü:q dicerct amp;nbsp;fe Paufiftraro patrisç fus magno ufui:fi Iiceat:fore:amp;a Paufiftrato fe reftirui in patria poflê:cum quona mó ea fieri poflènnmirabdcnis Paufiftratus pcundaredfidcm pctéti deditageds comuniter reiaut filctio tegen/ ds;tum itemuncius claiTem regiam ait tota aut maioré eius parté Polyxenida traditu^z ei prium tanti merin nulld aflud pacifd q reditd in patriâ.Magnitudo rei necutcredercr:nec utafpernerenf didaiefte cinPanhormu famis terrs petirabn^ ad exploradam ré;q oblara erat:fubftitir:ultro dtrooi ndeii cur/ fare:nec fides ante Paufiftrato fada é:q cora nücio eius Polyxenidas fua manu fcripfit;fe ca:q pollicitus cflctificlupcifignogi fuo ipreflas tabellas mifit:amp; uero pignore uelut audoratum fibipditoré ratus eft negi.n.eumqfubregeuiueretxómiflu^fuiflêrutaduerlusfemeptipfumindidamanufua teftata da/ ret. Inde ratio firn ulats pditionis c0pofira:oïum fe rc^ apparatu omifliiRz Polyxenidas diccre: nó re/ migémo foeios nauales ad claflèm freqntes habitué (ubdudtu^4 p fimulatione rcficiédi quafda naucs alias in ^pinquos porrus dimiflu^erpaucas ante portum Ephefi in falo habltuß^:qs:^I exire res cogeret obiedurus certamini foret.Qua negligctiam Polyxenida in claflè fua habitué Paufiftratus audiuitxâ ipfe extéplo habuit parté nauiu ad cómeatus accerfendos Alicarnafum:parré Samd ad urbé mifit:ut pa ratus cét:cd fignd aggrediédi a ^ditoreaccepiflêt,Polyxenidas augere firn ulâdocrroré lubducit qßa naucs :a lias uelut fubdudurus eét:naualia reficit;rcmiges ex hybernis nÓ Ephefum acccrfit;fed Magnc fiam occulte cogit.Forte qdam Antiochi milesxd Samd rei priuars ca ucniflèt,p fpeculatore cophen/ fus deducit Panhormd ad pfedumus pcundanti qd Ephefi agereturucertus metu:an erga fuos baud fyncsrafideoïaapit.xlaficm iftrudampararacpinportuftareiremigid oéMagnefia adSypilu naucs nibdudas cc dó naualia tegi:nuq ïrenrius rem naualéadminiftrata eé hsc ne^ ueris audirenCaius er/ rore Sd fpe uana prsoccupatus fecit.PoIyxenidas fatis oibus comparatis node remige aMagnefia accet fitoidedudii^ raptim q fubduélserant:nauibusxuni dié non raapperatu abfumpfiflet: quam quod cófpici ^pficifccntc claflèm nolebat:poft folis occafum ^feélusJxx.nauibus tedis uéto aduerfo ante lu/ cé Pygela portum tcnuit: ubi cum ïterdiu ob cadé cam quieflét : node i proximo famis terrs ^lecit: hinc Nicandro quoda archipirrata qnep nauibus redis Palynupz iuflb petcre:atgi ide armatos:qua pro xim d iter eflèt:p agros Panhorm d ad tergu m hoftid ducere:ipfe ïrerim clafe diuifa ex utragi claflè fau/ ces porrus tenere Panhormd pctit.Paufiftrarus ut i re primum nee opinata tutbatus parump:deide ue tus miles eeleriter collcdo aio terra melius arceri:q man hoftes poflè ratus armatos duobus agmini/ bus ad ^montoria;q cornibus obiedis ab alto portd faciunt:fubduat: inde facile ex andpitibus hofté fummoturus:id ïceptum eius Nicahder a terra ufus cd turbafletirepente mutato cofilio afcendere naz

LIBER SEPTIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;soi

ties ocs iubef.tum uero Igens paritcr militu nautaru^ trepidatio orta:^ uclut fuga in naucs fieri: cu fe mari terrauj fimul ccrneiéteirGiJucnros.Paufiftratus unâuiâ faluti eé rarus:fi uim facere p fauces por/ Att.io/ tus arg? erüperein mare aper rû poflêtipofteaq côfœndiHe fuos uidir:fcg ehrens iuflîs ipfeprîceps côtr pinatü tara naue remis ad hoibû porrus tédir;fuperâté iâ fautes naué eius Polyxenidas tribus qnqueremibus cerra/ circûfiftir:nauis roftris ida fupprimif.rælis obruunf^pugnatoresiker quos:amp; Paufiftratus Ipigre pu men gnas irerficifmauiu reIiquaß^ ante porrû aliæ:aliæ in porru dephcnfæ:qdâ a Nicâdro:dû moliunfa ter ra captæ:qnqR tantû rhodiæ naues cû duabus cyphis efFugerunterrorae flamæ micâtis uia fibi îter cô/ ferras naucs udaicûdis.n.binis a prora ^midétibusitrullis ferreis mulrû côceprum igné prae fe porta bar.Erythræ triremes cû baud ^cul a Samo rhodiis nauibus:qbus ut eént pfidio:ueniebât: obuiæ fu/ giennbus fui(îent:in Hellefpôtum ad romanos curfum auertûr.Subidem tps Seleucus pditâ Phocca porta una p euftodes aperta recepit:amp;: Gyma Helia^ eiufdem oræ urbcs ad eu metu defecerût. Dum ; hæc in Aeolide gerunf:Abydus cum paliquotdics obfidioné toleranètpfidio regio tutâte moenia: ia oibus feflïs Philota quoŒpfedo pfidii pmirtéteimagiftratus eo5^cum Liuio de coditionibus tradédæ urbis agebanrem dinmœatiqd utrum armati an inermes raitterenf regii:pa^ cóueniebat. Hæc age/ tibuscûiterueniflètnûciusrhodio^icladisomiflâde manibus res eft: meruens.n.Liuius ne fucceflu tantæ rei Matus Polyxcnidas claflêm:qad Canas erat:opprimerer: Abydi oblidionc euftodiagp Helle/ fponti extéplo reli(fta:naues:q fubduûæ Cannis erat:deduxit. Et Eumencs Elea uenir.Liuius oi claflè: cui adiüxerat triremes duas mityIenæas:Phoceâ petit:qcum teneri ualido regio pfidio aüdiflèt:ncc ^/ Elea cul Sekutia caftra eéipcpopulatus maririma o ra amp;nbsp;pda maxie holum raptim i naucs îpofita:rânî mo/ ratus cum Eumencs cd claflèaflequereCSamu petere ïtendit.Rhodiis primo audira clades fimul paz uorem:fimulludü ïgentem fecir:na prer uanuiü militumg? iadlura:quod floçis:quod roboris i iuuê/ tute fuerat:amiferât: multis nobilibus fecuris inter estera audoritate Peufiftrati:quaE inter fuos meri to maxima eratideinde quod fraudecapti:quod a eine potifllmum fuo forent:in iram ludus ucrtirur. Decern exemple naues amp;nbsp;diebus poft paucis decem alias pfefto omnium Eudemo miferut: que aliis Uirtutibus belhcis haudquaq Paufiftrato parécautiorem:quo minus animi eratducé futußieredebär«

Romani amp;nbsp;Eumencs rex i Erythreâ primû elaflèm applicuerunr:ibi nodlé unâ morati:Poftero die Corycû pelorûpromontorium tenuerunt:îde cum î proxima Samiæ uelknt traiiccrc:non expedtato folis ortu:exc|uo ftatûcælinoraregubernatores poflênt:icertam tempeftaté miferunt : medio icurfu aqlone î feprérrionem uerfo:exafperato fludibus mari iaâari coeperunt: polyxenidas Samum peritu/ ros ratus hoftes ut fe rhodiæ elafli comungerct.ab Ephefo^fedus primo ad Minonefum ftctinidcad Macrin:quocant îfulâ:traiecit:ut pteruehes: quas aberrantes exagmine naues poflèt:aut poftremum agmé opportune adoriref:pofteaq fparlàm tépeftate elaflèm uidit:occafioné primo agrediédi ratus: paolopoft ierebrefeéte ucto:amp; maiores iam uoluére fludus quia puenire fe ad eos uidebat nô poflc:ad Etaleam îfulâ traiccit:ut îde poftero die Samum ex alto petétes naues 3ggrederetur.Romani pars exi/ gua primis tenebris portum defertum Samiæ tenucrunt:claflîs cætera node tota i alto iadata î eundé porrumcurritiibiexagreftibuscognitohoftium naues ad Etaleam ftare:confiliû habituai utrû exté/ plo decernerét:an rhodiam expedarét elaflèm :dilata re(fta enim placuit)Corycum:undeucnerant:tra iecerûr.Polyxenidas quoeç cû trultra ftetiflèt.Ephefum rediir.Tum romanæ naues uacuoab hoftibus mari Samum traiecerunt-.eodé Ôd rhodia claflîs poft dies paucos uenit:q ut expedatam eflè appareret: profedi extéplo funt Ephefum:utautdecernerétnaualicerranune:autfidetredarct hoftispugnam: quod plurimu ïtererat:ad aios ciuitatu timoris confeflioné exprimerétreontra fauces porrus ïftruda î fronte nauiumacieftetere:pofteaqnemoaducrfusibat:daflèdiminâ parsîfaload hoftjû porrus Ian Choris ftetit:pasl terra miliresexpofuit.In eos iâigétépdam late depopulato agro agetes Andronicus macedo:q I præfidio Ephefi erat : mœnibus appro piquâtes eruprioncfccir.-exutofgi magna parte pdæ ad mare ac naues redegit.Poftero die infidiis medio ferme uiæ pofitis ad eliciédum extra moenia mace doné:romani ad urbé agmine ierc:unde cum ca ipfa fufpitio:ne quis exiret: dererruiflèt: redierunt ad naues:^ terra marig? fugiêtibus certamé hoftibus Semum:unde uencrat:claffis repetit. Inde duas foz ciopiexlcalia:duas rhodias triremes cupfedo Epicrate rhodiorum ad fretum Ccphaleniæ tuendum ptor mifit:ïfeftum id latrocinio lacedæmonius Hybriftas cû iuuétute cephalenû faciebat : claufumgj iam mare commeatibus Iralicis erat.Pyræi.L. Acmylio Regillo fuccedén ad nauale Iperium Epicrates occurit:qui audira clade rhodiorum :cum ipfeduas tantum quinqremes haberet:cpicratc cû quattuor nauibus i Afiam fecum rcduxiu.pfccurx ét aperts naues athcniéfiü funt:ægæo mari traiecit:dein pti/ maficrates rhodius cum duabus quadriremibus ab Samo node itépefta uenit : dcdudufgiad Aemy/ hum præfidu caufa fe miflbm ait:quod earn oram maris ïfeftam onerariis regiæ naucs excurfionibus crebis ab Hellefpôro atœ Abydo facerét.TraiiciétiAemylio a chio Samû:duæ rhodiæ qdriremes mik fæ obuia a Liuio:amp; rex Eumencs cü duabus quinqremibus occurir.Samu pofteaq uctum c : accepta a Liuioclaflè:óifacrificio:utaflbkt:titc fado. Aemyliuscôfiliumaduocauit.lbi.C.Liuius:is,n.é primus rogatus fentétiamemine fidelius dare poflè tôfiliû dixit.qeû:q idalteri fuaderet:quod ipfe:fi i eodé lo co eét:fadurus fuent:fe i aio habuiflè rota claflè Ephefum peter amp;nbsp;onerarias ducef multa faburra gra/ Sabur/ , üatasiatm eas î faucibus porrus fupprimere: ßc eo minoris moliméti eaclauftra eé:quo i fluminis mo ra du logu öd âguftû amp;nbsp;uadofum hoftiü porrus fituta adéptu^ fe maris ufum hoftibus fuiflè iutiléq? claf fern tadu^:nulh ea placer fentétia.Eumenes rex qfiuit: qdtadéubidemcrfis nauibus frenaflent dau/ ee iii

Era maris ƒ utrû libera fua clafle abfeefTuri ide forêt ad ope ferédam foeiistterrorég? hoftibus pbenduf. an nihilominus rota clafle porrum obfeeflurir'fiue eniabfcedant:cui dubium cé:gn hoftes detraduri demerfas moles fintÄ minore molimeto aptun portum q iftruaturffin aüt manédum ibi nihilomÿ nus fit: gd atrincre claudi portum ƒ Quid contra illos turiflimo portu oppulcnffima urbe fruentes oia Afia pbenreqetaeftiuaaöuros romaosaptoimarifludibustempeftatibufg? obirólosfomniü iopes in aflidua ftarione futuros:ipfos magis alligatos impcditofgi neguid eorum :quæ agenda fint : pomnt agere;g ut hoftes daufos habcanr. Eudemu^fedus rhodiædaits magis ca fibi difplicerefententiam oftcndit:g ipfc:gd cenferet:faciendum dixir.Epicrates rhodius omifta i prarfentia Ephcfo:mittcndam nauiü parte in Lycia cenfuit:amp; Pataracaputgentis i focietatéadiungenda in duas res magnas ufui fore amp;nbsp;rhodios pacatis circa ifula fua terris toris uiribus icumbere in unius belli : quod aduerfus Antiochû fir:curâ ponc;amp; earn dancm:quæ in Lyciâ compararef :interdudi ne Polpcnidæ coniungaf .Maxime mouit fnia:placuir taméRegiUum toraelaflê euchi ad portum Ephefi ad inferêdü hoftibus terroreX» Liuius cü duabus qnqueremibus romanis amp;nbsp;quattuor quadriremibus rhodiis cüduabusaptis fymr^ næis in I^ciâeft miffus Rhodû prius iuflus adirer oia cum iis côicarc confiIia.Ciuitaresiquas præter uedus eft Miletus Mindusampata enixe fecerunt.Rhodü ut c uenrum :fimul amp;nbsp;ad quam rem ernif/ fus effêt:üs expofuit:amp; confuluiteos:approbâtibus cundis amp;ad eâ g habebat claftèm:aflumptis tribus quadriremibus nauigat Pararâ.Primo fccudus uérus ad ipfam urbé ferebat cos:fpabâtq! fubito terror aligd moturos:pofteag circuagente uéro fludibus dubiis uolui cœptû eft mare : puicerunt qdê: remis ut tenerét terræfed neç circa urbé tura ftatio eratmecantehoftium pertus in falo ftare poterât afpero mari amp;nbsp;nodeimminétepterucéli moenia portum phoenicum minus duummillium fpatio idediftan tem periere nauibus ad maritima uix rutû:fe_d aliæ infupeminebât rupes:qs ederirer oppidani affum^ pris regiis militibus:quos in præfidio habcbât:receperûr:aduerfus quos Liufus: quang crât iniqua amp;nbsp;Portus dldi CI lia ad exirus locaiiflæos auxiliarcs amp;nbsp;fmymæo^i expeditos iuuenes mifit.Ii dum miftilibus prio phénix amp;aduerfus paucos leuibus laccftcbaf pugnaifuftinucrûtcerramempofteagpluresaburbe affluebâtÂ cum nbsp;nbsp;ûm ois multirudo effundebafitimor inceflît Liuiû ne amp;nbsp;auxiliarcs circüucnirct : amp;nbsp;nauibus et ab terra

periculum eét:ira non milites folû fed nauales et focios naualium remigum turbâ gbus quifg? porcrat tælis armatos in plium eduxit.Tum quoep anceps pugna fuit:non quod milites fold aliquönfcqd.L» LiApu/ Apuftius tumulruario pliocecidir:poftremo tamé fufi fugatigj funt lycii S^ad urbé compulfi amp;nbsp;roma^ ftius pz ni cü haud incruenta uidoria ad naues redicrunt:inde inteleficum profedi finü:qui latere uno Caria al liocum tero Lycia conringitomifló Parata amplius téptadi rhodii domü dimiffi funt.Liuius pterucöus Afia nseifco ’tl Græciam tranunifit:ur conuenris Scipionibus:q rum circa Thcflâliâ erantun Iraliam traiiccrct. Ae^ trado mylius pofteag omiflas in Cilicia rcs:amp; Liuiü profedum in Italia cognouif.cum ipfeab Ephefo repul cecidit fus répeftate irriro iceptoSamû reuertilTetirurpe ratus réptara tâ fruftra Patara;cfle^ficifci co tora daP fe amp;; fumma ui aggrdi ubê ftatuit.Miletum amp;nbsp;cetera oia fociorum preruedin Barcilia:amp; kofon difcc fionem ad iachum fecerunt»Vrbé regium tenebat pfidium:agrum circa romani hoftilitcr depopuiari funt:mifPs dcinde:quip colloquia principüamp;magiftratuumréprarentaiosipofteag nihil inporefta/ tefua rcfponderunceiïeadurbcoppugnandaducir.Erant iachenfiü exules cum romanis frequentes rhodios orare inftiterunt:neurbé amp;nbsp;uicmani fibi amp;nbsp;cognata innoxiam periflêliceret:fibiexilii nullam aha caufam eflêiqua fidem erga romanos:cadé ui religionum:qua ipu pulfi funt:tencri eos : qui i urbe maneant:oium iachcnfium una menrem cficiur feruiruté regiam efTugerent.Rhodii moti pcibus : 6i Eumene ét rege aflumpto:fimul duas neceflitudines commemoiido:fimul obfeftê regio pfidio urbis cafum miferando:puicerunt:utoppugnationeabfifteref.Profedi inde pacatl:cærcß^ cum ora Afix le-' gerenr.Lorimâ(portus aduerfus Rhodû eft)puenerunt : ibiin principiis fermoprimo inter tribunes militû fccretus oriCdeide ad aures ipfius Aemylii puenit abduci daftem ab Ephefo ab fuo bello:ut ab tergo liber rclidus hoftis in tot ppinquas focio^urbesoia ipuneconari poftet: mouere Aemylium uocatofqi rhodios cum percundarus eftenutrurn na pataris uniuerfa daftis in portu ftare poftèticü re fpondiflent no poftèicâm nadus omirtendæ rei Samü reduxit naues :p idé rps Seleucus Antiochi cü g omne hibcmo^ tps exercitum i Aetolide continuiftêt:partifocus feredo opé:partim quos ï focietaté pellicere non potcrat:depopulandis:trafire i fines regni Eumenisidü is peul a domo cü romais amp;' rho Pergaz ^1« Lidæ maritima oppugnaret:ftatuit,Ad Elea prio ifeftis fignis aceeïntdeinde omifta oppugnatióe mus a urbis agros hoftilitcr depopularus:ad caputarcéŒ regni Pergamü ducit oppugnanda. Atralus primo Scleuco 3ute urbé ftarionibus pofitis:amp; cxcurfionc egtü kuifij armature magis laceftebar:q fuftinebat bofte: oppu/ poftremo cü p leuia cerramiaexprus nulla parte uiriü feparécé ïrramoeniafe reccpiflètiobfideriurbs gnaf nbsp;nbsp;coepta eft.Eodé ferme tpe amp;; Antiochus ab Apamcapfedus Sardibus primü:deïde hadpeul Selcuci ca

ftris ad caput Caici amnis ftatiua hüit:cü magno exereim mixto uariis ex gétibus plunmü terroris fe*' dftétgaUismercede cÔdudis:qtruormilIiaerâthospaucisadmixtisad puaftâdù paflim pergamum agrü milites mifit.Quæ pofteag Samü funt nüci3ta:primo Eumenes auocatus domeftico belTo daflé EIca petit:ïde cupfedus fuiftér egtum peditüg? expeditis pfidio co^z tutuspriufg hoftes fentirent:auC mouerenf:pgamü conréditubi rurfus leuia p excurfioncs plia fieri coepta:Eumcne furnmae rei difcry men haud aubie retradate.Paucos poft dies romana rhodiaç daftis ut regi opé ferrét:EIcâ moucrüt quos ubi expofuiflé copias EIcæ:amp; tot clafles in unü côuenifle portü antiocho allatü eft;amp; fub idé rps audiuit cofulcm cum exercitu iam in Macedonia eé:parari^ q ad tranfitum Hellefponti ét opus cént:

LIBER SEPTIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;202

tepus ucnifle ratus;pnufqu5 terra mari^ fimul urgeret :agcdi de paceee:tumulum quedam aduerfus E ea caftris cepic:ibi peditum oibus copns relidisxoeqrauerataut lextnillia eqrum in ce .npos:fub ipfa EeæmœniadefcéditmiflbcaducearoreadAemihuuellefedepaceagere.AemihusEumenea Perga^ mo accito adhibitis rhodiis baud afpernari pacé:Eumencs nee honeftu eé dicere eo rpe de pace agi:nec Witum rei imponi pofle:qd enim:inqt:aut honefte klufi mœnibus amp;nbsp;obfefli uelut leges pacis accipie/ mus ^aut cui rata ifta pax erit:q fine cÔfule no ex audoritate fcnatus iniuflu Po.Ro. pagamus Zqro eni pace p te fada:rediturus neextéplo in Italiam fis elaflem exercitu^p rcduóturus:an expedfaturus: qd de m re cofuli placeat:qd fenatus cefeat:aut populus iubeatfReftat ergo ut maneas in Afia:amp;' Rurfus 1 by Reftat berna copiæ reduftæomiflb ibi bello exbauriât cômeatibus pbendis focios deide fi ita uifum fit iis:pe pacis nes quos poteftas fueritdftauremus nouumdeitegro bellum:qdpoflumus:fiexhoeimpetu reji nihil mentio .platando remitrif ante hyemédiis uolentibuspfecifle. Hæc fnia uicit;refponfumm Antiocho é ante mota confulis aduentum de pace agi nÔ poHe. Antiochus pace nequieq téprara uaftandis ekenfium primum deinde pgameno^i agris relido ibi Seleuco filio Adramitbeum honilitcr itinere fado petit: agrü opu/ lentum:quéThebes uocat:carmine Homeri nobilitatum:neqp alio ullo loco maior Afiæ regns militie bus parta eft pda:Eodé Adramitheum:ut urbi pfidio cént:nauibus drcüucdi Aemylius amp;nbsp;Eumenes uenerüt.Per eofdé forte dies Eleam ex Achad mille pcdites cum centum cqnbus Diaphane oibus his copiis ppofito acceflêrianquos egreflos nauibus obuia mifll ab Artalo node Pergamu deduxerut: uete rani oes amp;nbsp;periti belli erat:amp; ipfe dux Philopœmenis fummi tu oium grarco^z ïpcraroris difcipulus q biduü fimul ad qetem hoïum equoru^:amp;: ad uifendum hoftiu ftationes:qbus locis ftationibufoi acce derent reciperét^ fefe fumpferót. Ad radices ferecollis in quo pofita é urbs regii fucccdebant:ita hbera ab tergo populatio erat:nullo ab urbe ne in ftatióes qdé q peul iacularef cxcun crcincquieq femel com pulfi mem fe mœnibus îclufenîticôtéptus eo^ amp;nbsp;îde negligéria apud regios oritur:nó ftratos nó ifræ natos magna pars habebât equos:paucis ad arma Nordics relidis dilapfi cæteri fparferät fe toto paffim campo pars in luueniles lufus lafciuiaqi pars uefeétes fub umbra:qdam fomno ét ftrati.Hæc Diapha/ Diapha nes ex alta urbe Pergamo conréplatus arma fuos capere 6^ ad portam præfto eflê iubetiipfe Attalu adit nes ho/ amp;nbsp;inaio fibi eflê dixit hoftium ftationem temptare:xgre id pmittere Attalus:quippe qcentum equiti ftiu ftalt; bus aduerfus fexcentos:müle peditibus cum quattuor millibus pugnaturum cerneret. Porta egreflus tionem baud proeul ftatione hoftium occafionem opperiens confedit:ÓC qui Pergami erant:amentiam magis ïuadit qua audaciam credere eflè:amp; hoftes paulifper m eos uerfi:ut nihil mouere uiderunt:nec quieq ex folita ^negligentia infuper etiam eludentes paucitatem mutarunr.Diaphanes quietos aliquâto fuos uelut ad fpedaculum modo edudos continuit:poftcaqua dilapfos ab ordinibus hoftes uidit:pediribus:quantu accelerate poflênt:fequi iuflïs:ipfeprincepsïter équités cum turmafuaquapoflcnteffufifllmis habæ/ nis:clamore ab qmni fimuI pedite at^ eqte fublato ftatione hoftium improuifo iuaditinon homines iblumifed equi ét territi cum uincula abrupiflènt:trepidationem SZ tu mul turn inter fuos fecerüt:p3u^ d ftabant in pauidi equi:eos ipfos nS fterneremon îfrænare;aut afcédere facile poterant:multo maioré qua pro numero equitum terroré achæis ifercubusipcditcs uero ordinati amp;nbsp;pratparati fparfos p negli gentiam Si femifopnes prope adorti funticxdes paflim fugaepp campos fada erf. Diaphanes fecutus effufos quoad tutum fuit magno achæogz senti decore parto:lpedaueranr.n.e mœnibus Pergami no modouiri:fed famine éninpræfidium urois redit.Poftero die regiæ magis compofitæ ^ordinatac ftationes qngentis pafllbus ab urbe pofuerunt caftra:amp; achæi codé fermée téporc atœ in eundé locum Jpgt;ceflêrunt:pmulti intéti utrinqj uelut iam futurum impetum expedauere: pofteq baud ,pcui occafu fobs redeundi in caftra tépus erat:rcgii fignis collatisabireagminead iter magis:q ad pugnam compo fito cœ’pcre.Quieuit Diaphanes cum in confpedu cranndeinde eodé:quo pridie impetu in poftremu agmé incurrit:tantumç rurfus pauoris ac tümultus incuflit:ur cum terga cæderétur: nemo pugnadi caufa reftiterintrepidantefqi amp;nbsp;uix ordiné agminis feruantes in caftra compulfi funt. Hæc achæOK au dacia Seleucû ex agro pgameno mouere caftra coegit. Antiochus pofteaq romanos amp;nbsp;Eumené ad tué dum Adramitheu ueniflê audiuit:ea qdem urbe abftinuit depopulatus agros,Pherca inde coloniâ mi/ tyleneogiexpugnauitzCottoniamp;Corylenusiamp;Aphrodifiasiamp;Prienne primo îpetu captæ funt: îde p . Tyatira Sardis rednt.Selcucus in maritima orapmanés aliis terrori:alüs pfidio erat.Claffis romana eu Eumene rhodiifœ Mitylené prîo:îde retroiunde ^feda erat:Eleam rcdiir.Inde phoceâ petétes ad îfuz lam:quâ Baechiu uocât:iminet urbs phocéfium:appulerût:amp; qbus âte abftinuerât:téplis fignifiy egrc gie aût exornata îfula erat:cum hoftiliter diripuiflênt;ad ipfam urbem trâfmiferunt:eam diuifis iter fe patribus cû oppugnarét:amp; uiderét fine opibus armis fcalifqt capi non pofîê miflum ab Antiocho pfy diû triumillium armato^ cû itraftet urbé:extéplo oppugnatione omifla elaflis ad îfulam fe recepit ni/ hil aliud quâ depopulato circa urbé hoftiû agro.Inde placuit Eumenç domû dimirr i:amp;pparari confuli at^ exercituiqad tranfitû Hellefpôti opus eént romanâ rhodia^ claflêm redire Samû;atqi ibi î ftatio neeé:ne Polyxenidas ab Ephefo mouerer.Rex Eleâ:romani amp;rhodii Samû redierut:ibi.M.Aemylius M.Aez frater ptoris deceflit.Rhodii celebraris exeqis aduerfus claflem:quâ fama erat ex Syria uenire.xiii. fuis ri-jÿi„ p nauibus:amp; una qnqremiad terra nidiarogziut ibi î ftatiôe eént:pfedi funt. Biduo anteq Eudemus cû tcrirus claflêa Samo uenirct.xiu.a Rhodio naues cû Pamphylida pfedo aduerfus eandé fyriaeâclaflêm miflæ aflumpris nauibus qttuorqCanæ pfidio erât:oppugnâtibus regiisDædalaamp;qdâ aliaparua caftella «bfidione exemerunuEudemû côfeftim exire pUcuitiadditæ huic quoqj funtadcamclaflem:qhabe/

bat.Texspratnaues.Prófc^his eu gtum acedersre poterat:maturanèt:ad portum:quéMcgiftcn ucraR pgreflós confeqturnde uno agrume Phafelidé cum uenifletzoptimum uifum eft ibi hofté opperirUn Phafclif coftfimo Lyciat amp;nbsp;Pamphyhac phafdis eft prominens penitus i'alrumxonfpiciturg? pn'a terra^ Rho/ dum a Cilicia percntibus:amp; procul nauium pber profpedumæo maxi me un obun dafti hoftiü efTent: elcdus locus eft.Cæteiv q d'non prouidcrûr;amp; loco graui amp;nbsp;tpc anni(medium.n.æftaris crat)ad h«c I foliro odore igruere morbi uulgo maxime i remiges cocperüt:cuius peftilcnriæ mem profedh cü pref ueheréturpamphylium finumtadeurimedontéamnéappulfaclaflèaudiütad Afpendiis iahofteseék Tardius nauigaueruntregii aduerfo tpecthcfiarumtquouclurflarus fauoniis uentis cflêt. Rhodio^ duæ quadnrcmcs:quatruof triremes fuerc:regia claflis.vii.amp;.xxx.maioris format nauium erata gbus tres hepteres:amp; quatruor hexcres habcbat:pcer has decé triremes erar:8i ii adeflè hoftes ex fpecula qua da cognouerc.Vtraq? claftis poftcro die luce pria raqeo die pugnaturæ portu mouitÄ poftcaq fupera uere rhodii promonroriü: quod ab Sida prominet i altum:cxrcplo amp;nbsp;eófpediab hoftibus funt:amp; ipü eos uiderut. Ab regio fmiftro cornu quod ab alto obiedû crat Annibal:dcxtcro Apollonius purpurato rum unus perat:amp; iam î fronté diredas habebant naues.Rhodii lôgo agmine ueniebât : pria prætoria nauis Eudemicrancogebatagmen Heraclytus:pamphylidas mcdiæclaffi præerar.Eudemus poftcaq hoftium acié îftrudam amp;pararam ad côcurrédum uiditÂ ipfe î altum uchirur:amp; deîceps quæ feque/ bantur ferétes ordiné îfronté dirigere iubet.Ea res primo tumultum præbuit : nam Eudemus î alto cuedus erat ut ordo oium nauium ad terrâexplicari poftêt:amp; fcftinâs ipfe prsproperecû quin^ folis nauibus Annibali occurit;cæten:qs îfronté dirigereluffi erant:non fequæbanf iextrcmo agmine loci nihil ad terram relidi erat ; trepi dann bufg^ iis îrer feiâ î dextero cornu aduerfus Annibalé pugnaban^ Scd moméro répons amp;: nauium uirrus:amp; ufus rei maritime terroré oêm rhodiis dcmpfit:nâ amp;nbsp;î altu celeriter cuedæ naues locum poft fe quoç ucniéti ad terram dcdcrc;amp; fi qua côcurrerat porro cû ho-' ftiû naue:aut proram lacerabat:aut remos detcrgebat:aut libero îter ordines difcurfu prerueda î pup' pim im pem dabat maxîe exterruir hepteris rcgia a multo minore rhodia naue uno idu demerfauta^ iâ haud dubie dexterum cornu hoftium i fugâ iclinabat.Eudemû in alto multitudine nauium maxîe Pugna Annibal cæreris omnibus longe pftanter urgebat:amp; circûueniflêr:ni fignofublatoexptoria naue:quq naualis difpfam elaflem î unum eolligi mos erat:omnés:quæ îdexterocornuuicerant naues:adopem feredâ fuis côcurriflènt:rum amp;nbsp;Annibal quaccy circa eu crât: naucs:capeflunt:fugâ: nec îfeq rhodii ex magna parte aegns:amp; ob id celerius feflîs remigibus potuerunt.Cum î alto ubi fubftiterâr:abo rcficci ct un es Regii conréplatus Eudemus hoftes claudas munlatafcp naues apertis nauibus remulco trahentés.xx.paulo amp;nbsp;cum am pi ni s îregras abfcedércs e turri practoriæ nauis filentio fado exurgiteunquit : amp;nbsp;egrcgiûïpcdaculû his An/ capeffire oculis:côfurrexer oés côrem plan g? expugnarioné fugamg? hoftimprope una uoce cxclamaue ni bal nbsp;nbsp;re omnesrut fcqrcrur:ipfius Eudemi mukis idibus uulnerata nauis crar.Pampnylidam amp;nbsp;Heraclytu

nauali infequi:quoad purarenttufumiiuflîraliquandiufccutifuntpoftcaquam terrât appropiquabarAnni/ plio uin bal ueriti ne intercluderérur uéto in hoftium ora:ad Eudemum reuerfi hepterécapram:quæ primo cunf nbsp;nbsp;côcurfu ida cranægrc Phafelidé ptraxerût:îde Rhodum nÔ tam uidoria læti: qalius alium aceufantes

guod cum pomiflennnon oîs fummerfaaurcapta clalîîs hoftium foret:redierunt.Annibal idus uno plio aduerfo ne rum quidem præteruehi Lyciam audebancurn coniungi ueteri regiæ elaftï quam pr^ mum cupcrenamp; id ne ci facerc liberum cénrhodii Heraclytum cum.xx.nauibus roftratis ad pararâ Ä Megiften porrum miferût. Eudemum cum. vu. nam bu s maximis exea claflê:cuipfucrat: Samum re/ dire ad romanos iuflciunt:qrum confilio:qtum audoritate ualerer:compelleret romanos ad Para ram expugnandam.Magnam romanis læticiam prius uidoriat nûdus:deindeaduentus attulit rhodiorû: amp;nbsp;apparebat.'ftea cura rhodiis dépta cét:uacuos eos tura eius regionis maria pratftaturos, Scd ^fedio Antiochi ab Sardibus ne opprimerentur urbes maritimæiabfccdcre cuftodia loniæ arq^ Eolidis g^hh buerunnPamphylidam cum quattuor nauibus redis an earn claflèm quæ circa Pararâ erat:miferunt.

Antiochus non ciuitatû modo:q circa fe erant:contrahebat pfidia:fcd ad Prufiam Birbymæ regem miferat legatos littcralœ:qbus tranfitum in Afiam romano^ increpabanuenire eos ad ou régna toP Ienda:ut nullum ufqu^rbis terra^ nifi romanum îperium eflêt.Phillppum amp;nbsp;Nabin cxpugnatos:fe cernum petnur quif^p ^ximus ab oppreffo fitp oîs uelut continens incédium puafuÿt:ab fe gradum in Bithyniam foreqdo Eumenes in uoluntariam feruitutem côceflîflèt.His motum Prufiam litreræ Scipionis cofulisifea magis eius frarris A fricani a fufpicione tali auertcrunt:q prer confuetudinem ppc tuam Po.Rouugendiomni honore rcgumfodoptmaieftatemidomefticis ipfeexcmplis Prufiam ad ^merédam amicitiam fuam compulit:regulos feacceptos in fidé Hiÿaniæ reges reliqflèiMafiniflàni nô in patrio modo locafîê regno:fed in Syphacis:a quo ante cxpulfus mifTenregnutn impofuiire;amp; ec Ro. de ^“*^ '^^^ Africæ modo regum longe opulentiflimumifed toto in orbe rcrra^icuims regum uel maie mentia ^^^^ ^^^ uiribus parem.Philippum amp;;Nabin hoftes bello fupatos ab.T.Quîtio tarne in regno relidos. î reges Philippe qdé anno priore ér ftipédium remiflum :amp; filiû obfidc redditû:6é quafdâ duitares extra Ma cedoniâ pariétibus romanis impatoribus rccepißc eum:in eadem dignitate amp;nbsp;Nabin futu^ fuiflèmifî eum fuus primû furor:deîde fraus ætolo^ aflumpfiflctiMaxime côfirmatus eft aîus régis: pofteaquâ ad eû.C.Liuius:qpror ante elafli præfuerat:legatus ab Roma uenit:amp; docuit:quanto amp;nbsp;fpes uidoriæ certior romanis quâ Antiocho:amp; amicitia fandior firmiorcp apud romaos futura eét:Antiochus po fteaqua a fpe fodetatjs Prufiæ decidit;Ephefum ab Sardibus é ^fedus ad claflemiquæ p aliquot men -

fesinftrufla ac parata fucrat:uifenda:magis ga terreftribus cöpiis exerató romanu/ö; duos Sapiohes imperarores uidebat fuftmcri nÓ podtaqua qd'res nauibus ipfa p fe aut remptara fibi ung fehdter: aut Wc magnæ amp;; cerræ fiduciæ eénerat tamé momentü in pfenria rpei: amp;nbsp;qd magna parré rhodiæ claffis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

circa Patara cc:amp; Eumené regé cd oibus nauibus fuis cófuli obuiam i HelJcfponru pfedu audicrat:ali quid ét Iflamabat aios claffis rhodia ad Samü p occafioné fraudepparataabfumpra.His frærus Polyz xenida cd daffe ad téprandd omni modo certaminis Fortuna miiîbupfe copias ad Nothid ducit:id op/ piddcolophonidmaniminésabeftuetereCoIophoneduofermeminiapanuü:amp;: ipfamurbéfuæ eé Coloz poteftatis uolebat:adeo ppinqua Ephefo:ut nihil terra manue agerer:qd nó fub oculis colophonio^ phons ac p eos notd extcplo romanis ecr:quos audita obfidione nÓ dubitabat ad opé ferenda fociæ urbi dan oppu' fern a Samo moturos:ea occafioné Polyxcnidæ ad ré geréda fore.Igif opibus oppugnare urbé aggreP gnatio fusÄ ad mare parribus duabus panter munihonibus dcduöis utrig; uineas amp;nbsp;aggeré muro inidxit: amp;nbsp;teftudinibus arietes admouit.Quibus territi malis colophonii oratores Samd ad.L.Aemyliu fidé præroris Po.qnRo.ïp^orates miferunt.AcmpIid amp;nbsp;fami fegnis diu mora offendebat nihilominus opi nanté:qua Poiyxenida bis negegab fe puocatd poteftaté pugnæ fadurd eé:amp; rui pe ciiftimabat Euz menis daflem adiuuare cSfulé ad traiiciédas 1 Afia IcgiócsTe Colophonis chfcHTr auxilio icerra finem habiruroallegari.Eudemus rhodius:g amp;nbsp;tenuerat eu Sami cupiérem ^ficifci i Hellefpótd:cundig! in ftare:amp; dicere qto facius eé uel focios obfidioneeximereiuel uida ia femel daflem uiccre ite^:totamgp maris poflefllonéenpeiquadefertis foens tradita Antiocho Afia terra mariep i Hellcfp0rum:ubi fans effet Eumenis claffisla fua parte belli difeedere.Profedi a Samo ad petédos cômeatusxôfumptis iâ oh bus Chium parabat traiieere id erat horred romanis:eo^oés ex Italia miflæ onerariæ dirigebant cur/ fum.Cireduedi ab urbeaduerfa îfulæ obieda agloni ad Chid amp;nbsp;Erythras funticu pararét traiieere: lit teris certior fit ptor fruméti uim magna Chid ex Italia ueniffe:uind portâtes naues tepeftatibus retenz tas cé:fimul allatd eft theios regiæ clafll benigne cómcatus pbuiflê.qnquemillia uafopz uini pollicitos. Theid ex medio curfu daflem répété auertit aut uoléribus lis ufurus commeatu parato ihoftibus:aut ipfos,p hoihbus habiturus.Cd direxiflênt ad terrapras:gndeciferme eis naues circa Mynónefum ap/ paruerdt:quas pn'o ex daffe rcgia ptor eé ratus iftitit feq: apparuit ide piraticas celoces amp;nbsp;Icmbos effe: chioji^mantim a ora depopulati cd oïs generis pda reuerréres :pofteaq uidere ex alto daflcm:in fugam uerterdr;amp; ederitare fupabat leuioribus amp;nbsp;ob id fabrefadis nauibus:0^jppiores terra' eranitagp priufq appropinqret claffis.Mynónefum pfugerüt:unde fe a portu ratus abftradupi naues ignarus loei fcqba

turptor.MynÔnefus^mÔtorid iter Theid Samd^ é:ipfe eollis é i modd merae ïacutd caeumé a funz Myn5/ do fan's lato falhgiatusia côtinéti artæ femitæ aditu habet:a mari rupcs exefæ fludibus fupclauddt:ita nefus ut gbufdâlocis fup pédétia faxa plus îalrd:quâ q î ftatiôefunt naues:jgt;mineât.Circa ea nô appropinq/ qdfit reaufae naues:ne lub idu fupftâtid rupibus piratage eénndié triuere:tâdé fub nodé uano îcepto:cd ab ftinffènt.Theid poftero die accefferc:amp;: i_porru:ga tergo urbis é.Gerefticd ipfi appellât:nauibus côftiz tutis ptor ad depopulâdd circa urbé agru milites emmt.Thciï cd î oculis populatie eét:oratorcs cd îfu lis s: udamehs ad romand miferdt:qbus purganbus duiraté ois fadi didiç hoftilis aduerfus româos amp;nbsp;iuuiffe cos oi cômeatu daflem hoftid arguit: amp;nbsp;gm uini Polyxcnidæ ,pmififlentfq fi eadé elafïï ro/ manæ darét:reuocatugi fe a populatiÔe militcifi mius p hoftibus eos h cbituge.Hoc ta trifte refpÔfum cd retuliflent Icgari:uocat i cocioné a magiftratibus populus:ut gd agerét:cÔfulrarét:eo forte Polyxeni das cd regia clauc:a Colophone^fedus pofteaq mouifléa Samo româos audiuit:amp; ad Mynonnefum piratas pfecutos theioge agrd depopulari:naues î Gereftico portu ftare:ipfe aduerfus Mynónefum î î/ fula Macrin nauticj uocât:anchoras portu occulte iecinideexopiquo exploras gd hoftesagerêt prie î magna fpe fuit:quéadmodd rhodiâ elaflém ad Samd circdfelns ad exitu faucibus portus expugnaflèt: ficôdromanâexpugnatuge:necêdiff‘imilisnaturaloci:pmôroriiscoedtibusiterfe itaclaudif portus: ut uixduæ fimul ide naues poffint exire.lnde nodeoccuparc fauces Polyxenidas in aie habebat:amp; de/ nis nauibus ad ^montoria ftâtibus:quæ ab utro^ cornu i latera exedtiu nauid pugnarét: Ôi ex estera elaffè ficutad Panhormd fccerat:3rmatis i littora expofitis terra maritj fimul hoftes opprimere:quod non uand ei côfilid fuiflèt:ni cd rheii faduros fe iperata pmififlênnadaccipiendos comcatus aptius ui fum eét romanis in ed portd:g ante urbé efticlaftc tranfirc.Dicitur amp;nbsp;Eudemus rhodius uicium altez rius portus oftédiflêicd forte duæ naues in arto oftio implicites remos frcgiffcnt:amp;; iter alia:id quoç mouit prætoré:ut traduceret claffèm:qdab terra piculd erat haud ,pcul ide Antiocho ftatiua habéte.

Traduda elaflê ad urbé ignaris oibus egrefli milites:nautaeç funt ad comcatus amp;nbsp;uind maxie diui/ dendu i naues:cd medio forte diei agreftis gdâ ad ptoré addudus ndeiat alters iâ dié elaflém ftare ante infulâ Macrin:amp;: pauloante uifas quafdâ moueri tâgad pfedioné naues.Rc fubita pculfus ptor tubici poreus nes cancre iubet:ut fi g p a^ros palati eént:redierét:tribunos i urbé mittit ad cogédos milites nautafgi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

in naues.Haud fecus qua 1 repétino incédio aut capta urbe trepidatur:aliis in urbé currétibus ad fuos gnitaté rcuocados:alns ex urbe naues curfu repetétibus iccrtifij clamoribus qbus ipfis tubæ obftreperénturz batis impns tandé concurfum ad naues é. Vix fuam qfep nofccre autaudire præ tumultu potcrat:trepi datumij cü piculo amp;nbsp;in man' amp;1 i terra foret:ni partibus diuifis Aemylius cü prætona nauc primu por tu in altum euedus excipiens infequétis fuo quâgi ordine i fronté inftruxiflet.Eudemus rhodia^ claf fis fubftitifléntad terram:ut amp;nbsp;fine rrcpidationcconfcéderent:amp; ut quæœ parata eénexiret nauis. Ita amp;nbsp;explicuere ordinem primae in confpedu practotis:6i coadum agmen nbsp;rhodiis é.mftrudaqi acies

Mynô^ uelutccrnerctrcgiosualtu ^ccffitarer Minôncfum amp;nbsp;Corycum jpmontonum erat euhoflé confpegt; refus nbsp;nbsp;xereÄ rcgia danistbinis îordiné nauibus longo agmineuemensÂ ipfa adéaduerfam expIicauirJeuo

Corycû tanrû cueda cornu ut am pledi amp;nbsp;circûire dexteß^ cornu romano^ pollet,Quod ubi Eudem us;g cogc bar agmé uidit:nô polie æqreordiné romaos amp;nbsp;rantû nô iâdrcuniria dexrcro cornutcÔdrat naucs:66 erant rhodiæ naucs longe oium celerrlmæ rota clalîc:æquaro^ cornu proriæ naul tiqua Polyxenidas erat:fuam obiecir.Iam torts fimul clalïïbus ab omni parte pugna conferta erattab romanis.Ixxx. naues pugnabâttex qbus rhodiæ duæ amp;.xx.erant:hoftiû clalîîs très amp;.xc.nauiû fuit amp;nbsp;maxime formæ naues très hexeres habebâttduas hepterestrobore nauiû amp;nbsp;uinute militum romani longe réglas præftabât: regiæ nanes agilitare amp;nbsp;artegubematogi amp;nbsp;fciétia remigum Maxio ramé hoftibus terrori fucre : quæ ignés præ fe porrabât: amp;nbsp;quidé unus lis modus ad Panhormû circûuétis faluti fuerattid tum maximû mométû ad uiftoriâ fuittna metu ignis aduerfi regiæ naucs ne: ,ppe c5currcrcr:cum declinallcnttncç ipfe ferire roftro hofté poterât:amp; obliquas le ipfead idus præbebât:amp; fi quæ occurrerattobruebantur ifufo igni magifg? ad icendium q ad plium trepidabâr.Plurimû ramentquæ folet militum uirtusti bel lo ualuit: media nâty acié hoftium romani eu rupilîênttcircunucdi ab tergo pugnâtibus aduerfus rho Regn' a dios regiis felèobieceretmomentogi téporis amp;nbsp;mediaacics Antiochiamp;leuo cornu circunuenræ naues ro.Na/ mergebané dextéra pars itegra focio^ magis cladetqfuo plio terrebafteærejv polteag alias circûuéras ualiplio ptonânauim Polixenidæ reliais fociis ucla danré uidere fublaris raptim dolonibus Ephefum petunt uincûf fuga .xlii.nauibus i ea pugna amilîîstqua^ decé amp;nbsp;très capte i ptâtem hoftiû uenerunt: cæteræ icenfæ aut demerfæ.Romanorû duæ naues fraclæ funt uulneraræg! aliquot : rhodia una capta memorabili calùtnâ eu roftro pereuftiflêt ftdoniâ naué i anchoratiélu ipfo exculîà naue fua unco dente uclut manu ferrea inieda alligauit alterius prorâtide tumultu iniedo cû diuellere fe ab hofte cupiétes ihiberér rho/ dilttradu anchorah:amp;: iplicitû remis larus alte^i dererfittdebilitate ea ipfatq ida cohæferat naui coepit» Hoc maxie mô ad Mynônefum nauali plio pugnatû étquo territus Anriochus qa poftêfliôe maris pul fus lôginq rueri diffidebattfe polîêtpfidium ab Lyfimachia neopprimcrefibiab romais deduct prauo ut res ipfa poftca docuittcôfilio iulîîttnon.n.tueri folum Lyfimachia a prîo ipetu romano^ facile erart fed obfidioné etiam rota hyeme tolerare:amp; obfidércs quoœ ad ultima iopiam deducereextrahédo té/ pus: amp;nbsp;iterim fpc pacis per occafiôcs réprare.Non Lyfimacniâtârû hoftibus tradiditpoftaduerfam na ualé pugna fed etiâ Colophonis obfidione abfcelTit:amp; Sardis reccpit fetarq^ ide Cappadocia amp;nbsp;ad Aria rathen:q auxilia accerferet:amp;: quocunœ aliopoteratad copias contrahédas i unû iam côfilium: ut acie dtmicaretitétusmific.Regillus Aemyliuspoftuidonânaualé ^fedus Ephefumdirepris anreportu nauibus cum confclîîoné conceffi maris ultima hoftiexprdTiflct.Chiûtquo ante nauale plium curfua Samo îtenderat:nauigar:ibi naues i plioquaflâtas cû refecilTer.L. AemliyumScaurum cum.xxx.naui^ bus Hellefpôtûadexercitumtraiiciédum mifittrhodias parte pdæamp;fpoltisnaualibus decoratas do' mû redire iubenrhodit îpigre præuerteretad traiciédafç copias côfulis lereiarg eo quog fundi officio rû demû rhodû rcdiere.Claflis romana ab Chio Phoceam rraiccit:î finu maris îfimo pofira hæc urbs: eft oblonga forma duûmililum amp;quingentofu palTuû fpaciû murus amplidiCrondé ex urragi parte Inardiore uclut cyneum Lamptera ipfi appcHâtimiHc amp;nbsp;ducétos palîus ibi laritudo parer : ide in altû lingua mille palTuum excurrens medium ferme finumuelut nota diftinguitturbs cohæret faucibus anguftistduos i urrâg regioné uerfus porrus tutiflimos habet:q î mendie uergit NaufathmÔab re ap phoccæ pellaftqa igenté uim nauium capit:alter^pe ipfum Lamptera é. Hos porrus tutiflimos cûoccupalTet oppu/ romana claflistpriufq aut fcalistaut operibus mœnia aggrederef mittédos céfuit pronq prîcipuni ma/ gnatio giffratuûqp aios tépraiéttpoftcaq obftinacos uidit:duobus fimul locis oppugnare é adortustaltera pars ifrequés ædificits cratttépla deum aliquârum tenebât loci ea prius ancre admoto qtere muros turrefgj coepit deide cû eo multitudo occurreret ad defendédum altéra quog parteadmotus aries : amp;nbsp;iâ utrigt fternebanf muri:ad quo^ cafum cum ipetum romani milites p iplam ftragé ruina^ facerct:alii fcalis etiâafeenfum i muros téptarét:adeo obftinate reftiterunt oppidani:utfacile appareret plus i armis fii uirtute:q i moenibus auxilii elle coadus ergo periculo militum ptor receptui cani iuflit:ne obiiceret P cautos furétibus defperatione ac rabie.Dirépto prælio ne tum qdem ad qerem ucrfi:fcd undig ocs ad muniéda amp;nbsp;obmoliéda:quæ rutnis ftrata erât;concurrerût:huic open itentis fupuenit. Qu. Antonius a prætore milTus g caftigata pertinacia co^ maioré cura romanis:q illis oftenderet cfie:ne i perniciem urbis pugnareffi anfiftere furore uellent poteftaté lis date eadem conditiÔe:qu^rius.C.Liuii i fidcm ueniflênt:fe tradédi.Hæccum audiflénet:quinç die^i fparioad deliberandûaflumpto:téptata iterim * fpc auxilii ab Antiocho:pofteaq legati mifli ad regem nihil i eo eet pfidii rettulcrâr:tum portas aperue/ runt;padi ne qd hoftiliter paterenruncum figna i urbé tfcrrentur:amp; pronûcialîct prætor parci fe dedi tis uelle:clamor undiep eft fublarus idignum facinus eflé phocenfes nunquam fidos focios femper îfe/ ftos hoftes Îpune eludere:ab hac uoce uelut figno a prætoredato ad dinpiédâ urbem paflim difcurre/ Phocea ’‘“quot;^ Aemylius primo rcfiftcre dd reuocare:dicendo captas non dédiras diripi urbes : fed in his tarnen diripit operator’s non militum arbitrium eflê:pofteaquâ ira di auariria impcrio potétiora crât:præconibus p urbémille :liberos omnes ifo^d ad fecouenire iubet:ne uiolarcnf:di ioibus:quæ ipfius poreftatis fuc runt:fides eóftitit prætoris:urbe:agrofg:âi fuas leges iis reftituit;di quia iahyems appetebat. Phoccæ porrus ad hybernadum clafli delegit.Per idem fere tpscÓfuli trâfgrcflôænio^maronitarumqp fines nunciaf’uidamrcgiâclaflcmadMynÔnefum:relidâç pfidoLyfimachiâeflê:id multo quâde naua/

Il uiöoria lætius fuinuticp poPcaquam eo uencrürzaTedaq, urbs oîum rcrû eSmeatibus uelut îadué/ turn exercitus pparans eos excepit:ubi îopiâ ultima laboreg? î obfidéda urbe^pofucrâtubi paucos dies ftatiua habuereiipedimêra ægntp utcôfequerérur:g paflim poîa Thraciæ cafteliafeflî morbis ac lÔgP tudine uiæ relidti erât.Receptis omnibus îgreffi rurfus iter p Cherfonnefum HellcfpÔtum perueniût: Trâlita ubi omnibus cura régis Ëumenis ad traiiciédum pparansinclut î paccato Iittorc nuüophjbctfialii alio Ro,in delatis nauibus fine tumultu traiecereiEa ucro res romanis auxit aîos coceflum fibi trâfitû cemétibus î Afiam Afiâiquâ ré magni cerraminis futurâ crediderannStanua deide ad Hellcfpôtû aliquâdiu habucrût ; ga dies forteiquibus ancylia mouétunreligiofi ad iter i'ciderant:iidé dies.P.Scipioné propiore eriam reh/ gioneiqa faims eratideiunxeratiab exercituicaufa^ 6i is ipfæ moræeratidû confequeremr.PtT eos for^ te dies legarus ab Antiocho caftra intraueratibyzatius Hcraclides de paceafferés mandataïquâ pflabilc fore magna ei fpé artuîit moraamp; cûûatio lomano^iquos fimul Afiâattigiflêntieffufo : agminead ça/ ftra regia miros credideranftatuit tamé no priusadire c5fulc:qua.P.Scipionc:amp; ita mandatum ab rege eratnn eo maxima fpé habebanpterqua qd amp;nbsp;magnitudo animi:amp; fatietas gloriæ placabilé eü maxie faciebat;notum^eratgénbus:qui uiflorilleï Hilpaniaig deide in Africa fuiflètietam quodfilms eins Optus î porefiate régis erat,Is ubi amp;nbsp;qdo:amp; quo cafu captus finficut plæraqi alia paru inter audores co fiatialu i pricipio belli a Chalcide Oricu petérem circûuentû ab regiis nauibus tradunahi pofteaq tran/ fitum in Afia é cum turma fregellanaimiflüm exploram ad regia caftra effufo obuia egtatu cum recipe ret {èfciobuiâ in eo tumultu delapfo equo cum duobus egtibus compræhéfum:ita ad regé dedudûeé: ïllud fans cóftabatifipaxcum Po.Ro.maneretihofpitiumçp priuati regi cum Scipionibus eflêtincœ Iv beraliusineg? benignius haberi eoligi adolefcétem:qua cultus é:potuifle,Ob hæc cum aduentü.P.SeP Scipioif pionis legarus expedaflêtiubi is ueniticonfulé aditipcrirgnut mandata audiret.Aduocato frequéri coci filia ubi Ïio legati uerba funr auditaus multis ante legationibus negeg ulrro citrogi de pace miffisieam ipfam fi amp;nbsp;qdo duciam impetradi fibi cédixinquod priores legati nihil imperraflênt.Smyrna.n.amp;Lampfacu:amp;: Aie/ captus xandnâiTroadciôr Lyfimachiä i Europa ladatas i illis difceptationibus cc:qua^ Lyfimachia ceffiflc re gern nequid in Europa habere eum diccrcticas q funt i Afia ciuiratesitradere paratu eé:amp;: fiqs alias Ro rnaniiquqdfuaijz partiü fucrint uédicare ab impio regio udintumpefe quoep i bellu fadæ parte dimir diam regé pftatuijz Po,Ro.hæ côdicioncs erat pacis.Reliq ofo fuitiut memores re^ humana^z amp;nbsp;fuæ Codiez fortunæ moderarent :amp; aliéna ne urgerétifinirét Europa impenuad quoç im méfum cé;amp; parari fin ones pa gula acquirédo facilius potuiflequa uniuerla teneri poftl'.Quod fi Afiæ quoq: parte aligna abftrahere as a re/ uelint:dûmodo nô dubiis regiÔibus finiât uinci fuâ tempannâ romana cupiditate pacis amp;: côcordiæ câ ge delà/ regem paflùi^^Ea quæ legato magnaad pacéimpetrandâ uidebanfiparua romanis uifa;ôlt;: impéfam:q ræ in bcllû fadaeét:omnem pftare regem equum céfebâticuius eulpa bellum excitatu ccr:amp; nô Ionia mô atç Aeolide deduci debere pfidia regia:fed ficut Gracia omnis libcrara céruta q in Afia fintioés libéra/ ri urbes : id aliter fieri non poflèiquâ ut cis raurum monté poflèflione Afiæ Antiochus cedat. Legatus pofteag nihil æqui in concilie îpetrare fe céfebatipriuatim fie cnim impatum erat,P.Scipionis teptare animé é conatusiommu primû ei fine pdo film redditurû regé dixit:deinde ignarus amp;nbsp;animi ScipiÔis: amp;nbsp;moris romani auri pondus ingés pollicitusiôd nomine tantum regio excepto focietaté omnis regni: fi p eum pacé impetraflèc.Ad ea Scipioiqd româos omnis qd me ad quâ minus esiignoras: minus mi roncu te fortunâ eins a que) uenis ignorare cernâ.Lyfimachia tenéda crat: ne Cherfônefum îtraremus autiadHelIefpÔtumobfiftédum mein Afia traiiceremusifipatcafolhcitisde bellieuétu petiruri era/ tis:côceflb uero in Afiâ trâfitu:6dn5folûfrænis:fed ét iugo accepte qdifccpratio ex æquo cû impium patlcndu fit:reliéla eftf Ego ex munificétia regia maximû donum filiû habcoialns deos pcor;ne unquâ fortunâegeat mca:animus cerre no cgcbitipro tâto in me muneregratum me eflê in fe Icntietifi priua/ tarn granampro priuato bénéficié defiderat:fed publice nec habebo gcg ab illo ncc daboiqd in pfentia date poffimmdele côfilium é:abi nucia meis uerbisibello abfiftat:pacis côdicionem nullâ recufet.Nihil ea moucrunt regé tutam fore bellis Afiam ratum:qdo pinde ac uido iâ fibi leges diccrétunomifta igif in præfentia mentione pacis torâ cura in belli apparats mtédit.CôfuI omnibus pparans ad ,ppofira exe Atf. ob quéda cum ex ftatiuis mouiflêr.Dardanû primu deinde Rhoctmiutraqi ciuiratcobuia effufa ueninidc fetro fei Ilium ^celïït:caftrifcp in câpo qui é fubiraus mœnibus pofitis:in urbe arcemgp cû afccdinet:facrifica/ piôis re uit Mineruæ pfidii arcis:amp; ilicnfibus i omni rc^z uerborumgr honore ab fe oriûdos romanes pferen/ fpôfum tibus: amp;nbsp;romanis lætis origine fuadde pfedti fextis caftris ad caput caici amnis puenerut. Eo amp;nbsp;oes amp;nbsp;rex Eumenes conatus primo ab Hellefponto reduccre elaflem in hyberna Eleam aduerfis ucnris:cutn aliquot deinde diebus fuperare uento in promontorium non potuiflet:in terram egreflum ne deeflet principiisrerum:quaproximumfuit:in caftra romana cum parua manucontendit:ex caftris Perga/ mum remiffus ad commeatus expediendos:tradito frumcnto gbus iufleratxonful 1 eadem ftatiua re/ diit:inde plurium die^ præparatis_cybariis:confiliü erat ire ad hoftc:priufqu5 hyems opprimerenRe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. gia caftra circa Tyatirameranibi cû audiflét Anriochus.P.Scipione ægrum Eleam delatum:legatos q nbsp;nbsp;. L.

filiû ad eû reducerét;milit:nô fold aio patrio gratum munusded corpori quogi falubre gaudium fuit: r?P’®i fatiatufq; rädern côplexu filü renupciare inquit gratias regi meagere:referre grariam aliam nunc non iftnmc poffeiquâ ut fuadeâ:ante in aciera non delcédat:quâ ut in caftra me rediflè audierit.Quâquâ.lx.millia peditû plus,xii.milliaequitûaios îterdû adfpécercaminis faciebât:motus tamé Antiochus tâti audio/ ritate uind que ad îçertos belli euétus ois fertûæ porucrat fubfidia recepiflêitrâfgreflusphrygiûamné

drcagj MagncHanrquæ ad Syphilum eft;pofuit caftra:^ ne dû ex nah ere tepus ucliet:nauninacta Ró mani tépfarenr:fonâm fex cubins alra.xn.Iara cü duxißct:cxtradiiplcx uallû fofiæ circûdcdit: ïntcnci c labro murûeu turribus crebris obiecir:undc facilearceritrafitu foflæ hoftis pofTer, Côful circa Tyariâ effe regé ratus côfinuis itinebris gnto die ad hyrcanû canapû defeéditnde eu ^feflû audiflct:fccutus ue ftigia citra phrygium amnem quartuomullja ab bofte pofuit eaftra:co mille ferme équités maxia pars gallogræci erât:amp;: dacæ gda aliarumç gétiû fagiprarn equiti îrermixtiirumultuofeamnetraitâo i fta tioncs îpetû fecerunt:prio turbauere icôpofitos:deîde cû longius certamé fieretiromanogz ex jjpîquo caftris facile fubfidio crefeeret numerus:rcgii feffi ia amp;nbsp;plurcs nÔ fuftinenres reciperc fecenati circa ripa Phrygi amnis:priufq flume igredcrcnfiab nifldnbus tergo aliquot îterfedli funr.Biduû deide filénû fuir neu/ us nu. tris trangrediétibus amncirertio poft die romani fimul oés rrâfgreflî funt:amp; duomillia ferme amp;nbsp;gngc-tos paflus ab hofte pofucrûneaftra metâtibus amp;nbsp;muniédo occupatis:friamillia delefla eguitû pcditûgi region magno terroreactumultuaduencrc:aliquâto pandores i flanone erânduo tarne millia per le nullo a muniméto caftro^ milite aüoeato : amp;nbsp;primo æquum prællum fufti'uere:amp; crefeente certainie pepulerunt hoftes:cétum ex bis occifis:centum ferme captis.Per quarriduû infequens îftrudæ utrigi acics pro uallo ftetcrciquîto die romani^ceftere î mcdiû cam pu Antiochus nibil ^mouit figna: ira ut extremi minus mille pedes a uallo abeflènr.Conful pofteaqua derredari certamé uidit:poftero die î c5 filium aduocauit:quid fibi facicdû ectifi Antioebus pugnadi copia non facereninftare hyemé : aut fub Kellibus babédos milites fore:aut fi côcedere îhyberna uelIéndiHcrcdum cé îa:ftate bellû. Nullû ung ofté romani arque contcpferunriconclamatû undig? é:duceret extcplo:amp; uteretur ardore militum:g tanqnon pugnadum cû tôt millibus boftiû:fed par numerus pccorumgi tmeidâdus cct:per foflâs per Ro.fc/ uallu caftra inuadere paratierât:fi in pliü hoftis non exiret»Gn.Domitius ad cxplorâdû iter amp;nbsp;qua pre roda nbsp;nbsp;3diri uallû boftiû ponctimiflusipoftcaqoîa certa rettulinpoftero die propius caftra admoueri placuir:

tenio figna î mediû campi ^lata:amp; inftrui acies coepta eft.Ncc Antioebus ultre tergiuerfandû ratus:ne amp;fuoÿ^animosminucrerdctredâdocertamc;amp;boftiûfpéaugcret:amp;:ipfecopiaseduxittantû ^gref fus a caftris:ut amp;nbsp;dimicatu^ apparcret:Romana acies unius prope format fuit amp;nbsp;hoium amp;nbsp;arme^i gc nere:duæ legiones romanæ:duæ fociû amp;nbsp;latini nois erânquinamillia amp;nbsp;quadragenos fingulæ babebât quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;romani mediamaciem:cornua latini tenucrunnhaftatorum prima figna:dcindc prîcipum erant:tria?

- rii poftremos claudebant. Extra banc ueluti iuftam aciem a parte dextcra côful acbæorum cetratis im mixtosauxiliares Eumcnistriamillia ferme peditum æquara fronteiflruxit:ultra eos cquitummîus triamillia oppofuir:cxquibus Eumenis odingenti:reliquus omnis equitatus romanus er at.•extrem os tbrallios amp;nbsp;cretenfes quingentorum utrig? numerum explebant:ftaruit:lcuum cornu non uerebatur obiedis talibus auxilüs:quia fluméabca parte riparg? diruptæ claudebantiquattuor tamé inde turma: equirum oppofitæ.Hæc fummacop^ag^erat romanis:amp; duo millia mlxto^ macedonü tbracumgiig uoluntate fecutierannpræfidio caftris rclidi funt:fcdecim elephantos poft triarios in fubfidio locauez runtmee praeterg quod multitudinem rcgioçr elephatorum:eratat quattuor ßC.l.fuftincrenon uidez bantur pofléinepan quidem numero indicisafrirefiftunt:fiuega magnitudine:longe enim illipftat; Indici f*^^ robore animogz uincuntur.Regia acies uaria magis multis gentibus difTimilitudine armorum au elephaz xiliorumgi erat.x.amp; fex millia peditum more macedonum armati fuere:qui pbalangiræ appellabatur; tes afris hæc media acies fuit in fronte in deeem partes diuifaipartes eas interpofitis binis elcpbantis diftingue/ óftatio/ baf:a fronte introrfus in duos amp;.xxx.ordines armatorum acics patebat:hoc amp;: roborls in regiis copiis: res nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erat:amp;: perinde cum alia fpccie turn eminentibus tatum inter armatos elephatis magnum terrorcm p/

bcbat:ingentcs ipfi erant: addebant fpeciem frontalia amp;nbsp;criftæ amp;nbsp;tergo impofiræ turres: tuiribufque fupftantes prêter redorem quatemi armati. Ad latus dexterum pbalagitarum mille amp;nbsp;quingétos pe^ dites gallograecorum oppofuituis triamillia peditü loricatoKxatapbraaos ipfi appcllanadiunxit: addi ta iis ala mille ferme equitum:banc gemeam uocabantimedii erant ledi uiri amp;nbsp;eiufdem regionis mixti mulrarum gentium équités: continés iis grex.xvi.elepbantorum eft oppoCtis in fubfidiis:ab cadé patz' te paulum prorupto cornu regia cobors erat:argyrafpides a gente armorum appellabantur:dacæ dei/ deequitesifagiptariorummilleÓiducentum:leuisarraatura triummillium:pariferme numéro pars cretenfcs:pars tbrallcs:duomillia amp;nbsp;quingenti mifli fagiptanis adiundi erant:cxtrcmum cornu dau/ debant amp;qrtuormillia mixti cyrtbci fundi rorcs:amp;.' clymcii fagiprarii.Ableuo cornu pbalâgitisadiûfli erat gallogræci pedites mille amp;nbsp;qngenti:fimiliter bis armati duomillia cappadoeû ab Ariarathe mi^ eratiregu ideauxfliares mixti oium genc^z duomillia amp;nbsp;fcptingéri:amp; triamillia catapbradoßz equitu: amp;nbsp;mille alii equites.Regia ala leuioribus tegumentis fuis equorûgi alio baud diflimili babitu lyri plæ^ tig^ «âtphrygibus amp;nbsp;lydis imixti:antebûc egratû fakaræ qdrigæ amp;nbsp;camcli:quos appellat dromadas: acici pfî us ifidebât arabes fagyptarn gladios béntes téues logos qterna cubita:ur ex tâta altitudie cÔtîgef bofte dium nbsp;nbsp;poftentJnde alia mulrirudo par ei:q î dextero cornu erar:primi tarcnni:dcîdc gallogræcoÿz egtû duo

millia amp;qngcti:îde neocreres mille:amp; codé armatu cares amp;nbsp;ciliccs mille:amp; gngétirôi tonde rbralcs : amp;nbsp;triamillia cetrato^z pyfidæ erât amp;nbsp;pâpbyli amp;nbsp;lycii:tû cyrtbio^ amp;nbsp;elymco^ paria î dxtero cornu locatif auxiliaiamp;.xvi.elcphati modico îteruaHo diftates: rcx ipc îdxtero cornu erat:Seleucû filiû amp;:Antipatrû fratris filiû î Icuo ppofuit:mcdia acics tribus pmi fia Myniôi:amp; Zeufidi:amp; Philippe mgfo elephâto^»

Nebula maturia crefeétedie leuata î nubcs caliginé ddit.humor îdeab auftro uclut jfudit oîa:q nr hil ad malû romais cadé p îcômoda fgiis erânnâ amp;: obfeuritas lucis î acie modica romais pô adirnebat

fn oîs partis cofpeâ:û:8i humor toto fere graui armatu nihil gladios aur pila hcbcrabat:rcgii ra lata acic ne ex medio gdé cornu fuacircûfpicereporerant:nedum extrcmi irer fe confpicerérur:amp; humor arcus fundafgi amp;nbsp;iaculoK arnéta mollierat.Falcatæ quogi quadrigxrgbus fe pturbatu^i hoftium acié Antio Falcate chus crediderara mos terroré uerterunt.Armarac auré i hunc maxie modum erat;cufpidcs circa temo qdngæ nem ab mgo decé cubitos extantes uelut cornua habcbant;gbus gcgd obuium darcruraraniTigerét: amp;: in extremis lugis bmæ circa eminebant falces:altera æquara iugo:alrcra iferior in rerram deucxaalla ut quicgd ablatere obuceref :abfciderer;hæc ut prolapfos fubeuntefg? contigeretatem ab axibus rotarum utrinç bins codé modo diuerfæ deligebant falces:fic armaras quadrigas quia fi aut i cxtremo:aur in medio locatæ forénp fuos agédæ eranta pria aciemtdiélû édocauerat rcx, Quod ubi Eumenes uidit: haud ignarus pugnæ amp;nbsp;qua anceps ect auxilii genus:figs pauoré magis cas iniicerenquam iufta adori' retur pugna:cretéfes fagiptarios mnditorefgi amp;nbsp;iacularorcs equitû nô côfertos:fcd quâ maxie peffent: difperfos excurrere lubcncxq? oibus fimul partibus racla igercre:hæc uelut pcclla partim elamoribus difibnis ira cÔfternauit cquos:ut répète uelut effrænati palTim icerro curfu ferrent iquoi^ iperü amp;nbsp;leuis armatura:amp; expediri fundirores:amp; ueiox creréfis mometo dcclinabât:amp; equos ifeqndo tumulnî ac pa noté egs camelifg? amp;nbsp;ipfis fimuI eu Hcr naris augebâtxiamore amp;nbsp;ab alia circûftantium turba mulriplici adiedodra medio iter duas acies câpo exigunf qdrigæ:amotoŒ inani ludibrio rû demû ad iuftû pliü fi gno utrigp dato côcurfum é.Cæte^ uana ilia res ucræ mox cladis câ fuit: auxilia.n.fubfidiagiiq proxia locata crât:pauorc amp;nbsp;côfternatiôe qdriga^ rerrita:amp; ipfa i fugâ ucrfa nudarût oia ufgi ad caraphrados equitcs:ad quos cû diflipatis fubfidiispuenifletegratus romanusmeprimû gdem ipetû pars eoß^ fiiRi nucrûtialii iufi funr:alii ppgrauiraté reguméro^e armorugi oppflî funt.Torû deide Icuû cornu iclinaz uit:amp; turbatis auxiliaribus:g iter egtes:quos appellat phalâgitcs:erât:ufqî ad media adé terror puenit: ibi fimul pturbati ordincs amp;nbsp;ipedirus icercurfu fuo^^ ufus p^ôgaß^ hafta^iziariflas macedones uocât.In tulere figna romanæ lcgiÔes:amp;pila ipturbatos conieccre:ne irerpofitiqdé elcphâti milité lomanii de/ terre bât aflûetû iâ ab africis bcllis amp;nbsp;uitare ipetû bclluæ ex trâfuerfo aur pilis iceflcrc:aut fi ppius fubif poflèt gladio neruos icidereilâ media acies fere ois a frÔte ,pfttara crat:amp;: fubfidia circuita a tergo cæde banf :cû i p3rte alia fugâ fuo^ Ô^ppe lâ ad ipfa cadra clamoré pauériù acccpc:nâqi Antiochus a dextez ro cornu cû ibi fiducia flummis nulla fubfidia cernerct;pter q truor turmas cgtû: amp;nbsp;cas dum applicant fe fuis ripa nudâtcs:iperû icâparte cû auxiliis amp;f cataphrado egtatu fecittneca frôte tâtû îftabat:ied cir/ cuito a numie cornu iâ ab latere urgebatidoncc fugati egtes primû:dcide ^ximi pcditû effufo curfu ad cadra côpulfi funr.Præeratcadris.M. Aemylius tnbunus miIitû.M.Lepidi filius:g pod annos paucos pontifex maximus fadus é:iis q fugâ cernebat fuo^i:tum pfidio oi occurrit:amp;: date prio;deide redire î pugnâ iubebat pau_oré amp;nbsp;turpé fugâ icrepâs:minæ exidc erât i pnicié fuâcæcos rucremi dido parerèt: podremo dat fignû fuis:ut prio fugiénû cædât:tuibâ:ifeqntiû ferro amp;nbsp;uulneribus i hodes redigât.Hic maior timor minoré uxitiancipiri coadi metu prio cÔdirerûr:deidc Si ipfi rediere i pugnam amp;nbsp;Aemy buscû fuo pfidio:erâtaûtduomillia uirogz fortiû effufe feqnte rege acriterobditit:amp;Attains Eumenis Frater a dextero cornu a quo leuû hodiû prio ipetu fugatû fuerat:ab finidro fugâ fuo^ amp;nbsp;tumultû cir ca cadra uidit:i téporecû ducétis egtibus aducnir.Antiochus podeag amp;: eos:quoijz terga modo uiderat Antio' repetétes pugnâ:amp;: aliâ amp;nbsp;a cadris amp;nbsp;ex acie affluétem turbam confpexit:i fugâ uertit equû.ltaqi utrog? chifuga cornu uidorcs romanip aceruos corporum:quos i media maximeacie cumulauerât:ubi amp;nbsp;robur for tiffimorum uirorumÂ arma grauitate fugam impedierant:pergunt ad cadra diripienda:equices pri' miomniû Eumenis:deidealius equitatus roto paffîm câpofequunf hoftem:amp; podremos ut quofg? adempti funt:cædunt:cærerû fugiétibus maior pedis in pmixtis quadrigis elephâtifg? ôC camelis crat: amp;nbsp;fuaipfo^ turba cum folutis ordinibus uelutcæci fuper alios alii ruentes incurfu bællua^ obtereré' turjn cadris quoç ingens amp;nbsp;maior ppe quâ i acie cædes é ædira:nam Ôi primo^ fuga in cadra maxie inclinauit:amp; huius fiducia multirudinis:qtiæ in pfidio erat:ptinacius pro uallo pugnaruntireteti i por' lis ualloq? fe impetu ipfo capturos crediderant romani:podcag tandem perruperuntiab ira grauiorem ædiderunt credemtad quinquagintamillia bedirum cæfa eo die dicuncunequitum triamillia : mille amp;nbsp;quadringenti capti:80 quidecim cum reétoribus elephanti:romano5i aliquot uulnerati funt:cecidcrût non plus.ccc.pedites;quattuor amp;nbsp;uiginci cqaites:amp;; de Eumenis exertitu quinœ amp;: uiginti.Et illo qdé die uidores direptis hodium cadris cum magna præda in fua reuerterunt:poftcro die fpoliabant cæ/ forum corporj:amp;: captiuos contrahebantilegati ab Tyatira:amp; Magnefia;amp; ab Sypilo ad dedendas ur/ bes uenerunt, Antiochus cum paucis fugiens in ipfo itincre pluribus congrcgantibus fe modica manu armatorum media ferme node Sardis concedînindecum audidêt Seleucum filium amp;nbsp;quofdam ami' corum Apameam prægrcdôsiquarta uigiliacum coniugeae filia petit Apamcam:Zenonitradita euz dodia urbis .Timone Lvdiæ ^ofito:quibus fpretis confenfu oppidanorum amp;nbsp;militû qui in arceerât: Icgati ad confulem midi funt.Sub idem fere tempus amp;nbsp;a Thrallibus Si a Magnefia : q fuper mæandrû ed:6d ab Ephefo legatiad dedendas urbes uenerunr.Reliquerat Ephefum Polyxenidas audita pugna: amp;nbsp;clade uftp ad Patarâ Lyciæ ptcrucdusimetu dationis rhodiarum nauium:q ad mcgiden erat in ter/ ram egredus cum paucis itinere pededri Syrum petit.Afiæ ciuitates in fidem cofulis dicioncmqt Po. Roma,fefe tradebar.Sardibus iam conful erat:amp; eo.P.Scipio ab Elea cum primum pati laborem poquot; tuit:ucnit.Sub idem fere tempus caduceator ab Antiocho per Scipioncm aconfule pctitiimpetrauirq? ut oratores mittere liceret regi : paucos pod dies Zeufis: qui præfedus Lydiæ fuerat:amp; Antipater

frarris filius uenerunt:prius Eumene conuéto:qué propter uerera cerramia auerfum maxie a pace crclt; debant cé:amp; placatiore eo fua amp;nbsp;regis fpe inuéro:tum.P.Scipioné amp;nbsp;p cum cófuléadierunt: pbitogR us petéribiis frcquén concihoad mandata ædéda:non tam quid ipfi dicamus:ïquitZeufis:quam ut a uo^ bis quæramus romani;quo piaculo cxpiare erroré regis:pacé ueniam g? Ipetrare a uidlonbus poffim us maximefempanimo uiflis rcgibus populifç ignouiftis:quanto id maiore amp;nbsp;placatioreanimo dccet uos facere ihacuifloria quæ uos dominos orbis terrarum fecit^’pofitis iam aduerfus om nes mor ra les ccrraminibus:haudfeais:quam deosconfulcreamp;parcereuosgenen humanooportet, lam anrequa Icgari uenirér:decretum crat:quid refponderctur:refpondere Africanum placuituis in hunc modu loz cutus fertur.Romani ex bis quæ i deum immorralium potcftateerant:ca habcmus:quæ dn dederunt; animos:qui noftræ metis funt:eofdé ï omni fortuna geuimusrgerimufg^ neç eos fccundæ res extule^ runt:nccaduerfeminucrunt:eiusrei:utaliosomirtam. Ahnibaléueftrum uobisdaré tellem:nifiuos ipfos dare po firm zpoflca quam Hcllefpôrum rraiccimus priufquam caftra regia:priufquam acié inde/ remus:cü cómunis mars amp;nbsp;in certus belli euérus cct:de pace uobis agctibus:quas pares paribus fereba-' mus:condiciones eofdé nucuidores uiüis ferimus.Europaabftincte.Afiag? cmni:quæcis tauru mó/ tem é:decedite:pro impéfis deinde in bellum faöis.xv.millia talétum cuboico^ dabitis:quingcra præ-' fcntiarduomillia amp;: quingéta cum fenarus Populufq^ Romanus pace comprobauerint:millé deinde ra/ Leges lentum per.xii.annos.Eumeni quoq? reddi.cccc.raléra:^ quod frumeti reliquum ex eo quod patri de/ Antio/ birumé:placet.Hæccumpepigcrimusfaôurosuos:utprocertohabeamus:erit:gdéaliquodpignus:fi cho da/ obfides uiginti noftroarbitratu dabiris.Sed nüquam fatis liquebir nobis ibi pacé eé Po Ro.ubi AnnP tæ bal erit:eum anteomnia dcpofcimus.Thoanté quog ærolum conciratoré ætolici bclli:qüi amp;nbsp;illorum fiducia iios:amp;.’ ueftra illos i nos armauit:dcdetis:amp; cü eo Mnalymmachu aca!nanc;amp; chalcidéfem PhP Ioné:amp; Eubolum.Indétérioréfuafortunapacéfaciet rex:quiaferiusfacir:quam facerepotuir:finuc re moratus fuerir;fciat regum maieftaté difficilius ab fummo faftigio ad medium detrahi : qua a mediis ad ima pcipirari.Cum iis mandatis ab regc miffi erant legati:ut oém pacis codicione acciperénita^ Ro ma mitti legatos placuit:Côful i hyberna cxercitû Magnefiâ ad mæandrû ôcThrallis Ephefumq? diuP fit:Ephcfum ad côfulé paucos pou dies obfides ab icgcadduôi funt:amp;legari:q Româ irét:uenci ûr.Eu menés quoçp codé tpe^fedus é româ:quo legati rcgis;fecutæeos funt legatiôes oîum Afiæ populo^» Atf.Sci nbsp;nbsp;Cum hæc in Afia geruntur:duo fere fub idé repus cum triumphi fpeptores de prouinciis Romani

pionis redierunr.Qu.Minutinus ex liguribus.M,Acilius ex Aetolia, Auditis urnufep rebus geftis Mi nu no ne fenréria gatus triumphus:Acilio magno confenfu decretus:ifg? triumphans de rege Antiocho Ôi ætclis urbé é Atriliû muedusiplata in eo triumpho funt figna militaria.cc.xxx.0i argéti infcdi triamillia pôdo:fignati terra triupha dnnmarricum.c.xiii.milliaxiftophori.ccxlviii.uafaargéteacclatamultamagni^ponderis-.rulit amp;fu/ pelledilé regiam argéream ac uefre magnificam :coronas aureas:dona fociarum ciuitatû.xly.fpoiia oîs Mors gcneris:capriuos nobiles ætolos Si régies duces fcx Ôi triginta duxir.Democrirus ætolorum dux pau/ Demo/ Cos ante dies cum e carcere effugiflctinoöe in ripa rybens confecutis cuftodibus:priufquam comphen criti nbsp;nbsp;nbsp;dcrcf:gladio fe tranfTixit.Milites tantum :qui fequerétur cuiTum:dcfuerunt;aliquin magnificus amp;nbsp;fpe

Öaculo amp;: fama rerum triumphus fuir.Huius triumahi minuit læriciâ nuncius ex Hifpania triftis ad/ uerfapugna in uaftetanis duÄu.L.Aemylii ,pconfulis apudoppidum Lyconécum lufiranis:fex miHia dcexercituromanocecidiflê:csterospauctes irra uallum cópulfos ægrc caftra dcfcndiftc;amp; admedu Triftis fugiénu magnis irinenbus in agrum pacarü redudos:hæc ex Hifpania nilciara.Ex Gallia legatos placé ex Hi? tinofuSi cremonéfium.L.AurücuIciusprorin fenatum intfoduxitnïs quærétibusinopiam eolenogt: fpania aliis belli cafibus:alns morbo abfumpris quofdam rædio accolarum gallorum reliqflê colonias: dccre/ uit fcnatusiuti.C.LccIlius confuhfi ei uidereturtfex millia ßmliial}^ côfenberenquæ i eas colonias diuP derenf :amp; ut.L.Aui unculeius ptor triduiros crcarct:ad cos deducendosxrcati.M.Acilius Sci ranus.L-Valerius.P.FiIius.L.Valenus.C.Filius Tappo.Haud ita multo poft cum iam confuland comiriojz ap/ peteret répus.C.LæHius conful ex Gallia Komârcdütiüs non Iblum ex fado abfente fe.S.G.in fupple/ métum Cremonæ Öi Placcntiæ colonos fcripfinfed ut nouæ eoloniæ duæ i agrum:q boio^ fuiffendu cerétur:ôi rettulir;amp; audore eo patres ccfucrût.Eodé tpe.L. Acmylii ptoris litteræ aîlaræ de nauali pu gna ad:Mynôncfum fada:ôi.L.Scipioné confulé exercitû îACa traieciflê. Vidoriæ naualis gratia i unû die fupplicatio décréta é;in alterû dié quod exercirus Romanus turn primû in Afia pofuiflêt caftraiut ea res profpa amp;nbsp;læta cucniret:uicenis maioribus hoftiis 1 fingulas lupplicariones facrificare conful é iul fus.IndecÓfularia comitia magna côtétione habita.M.Aemylius Lepidus petcbataducrla olum fama quod prouiciam Siciliam perédi caufa non cÓfulro fenatu;ubi fibi id facere liceret:reliqflêr;perebant cu M.FuI/ eo.M.FuIuius Nobilior.Gn.Manlius Volfo.M.Valerius Meflalla.Fuluius conful unuscreaturtcü cæ/ ub Gn. fedcéturias non cxplcfîcntns quootpoftero die.Gn.Malium Lepido deiedomam MefTaila tacuitteoP Malius legam dixit.Prætores exinde fadi duo.Qu.Fabii Labco:ói Pidortflamé quirinalis co anno inaugura/ conf, fus fuerat.M.Scpronius Tuditanus.L.Pofthumius Albinus.L.Plaunus Hypfcus.L.Bebius diucs.M, FuluioNobiliore.amp;.Gn.ManlioVolfoneconfulibus.Valerius Antias audoreft rumorem cckbreni Rnmæ fuiflè amp;nbsp;pene pro certo habitum : rccipiendi Scipionis adolcfccnris caufa confulcm .L.Scipioné amp;nbsp;cum eo.P. Africanum in colloquium cuocaros rcgis;amp; ipfos compræhéfos eficidC ducibus captis c3 feftimad caftra romana exercitum dudumteagj expugnata:amp;: deleras omnes copias romanorum efle: ob hæc ætolos fuftuliflc aniinosÄ abnuifle imperia faceretprincipef^ co^ m Macedon iam;amp; ib dar/

LIBER SEPTIMVS' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20 6

danos amp;nbsp;in Thraciam ad conducenda mercedeauxilia profeflos.Hæc qui nunciarent Romani, A.Tcz renrium Varroncniramp;.M.Claudium Lepiduna ab. A.Cornelio proprætoreex Aetolia miflbs eflé:fub texit deinde fabute huic legatos ætolos in fenatum inter cætera hoc quoç îterrogatos efleunde audif fent imperatorcs romanos in Afia captos ab Antiocho rege:exercitum deletum cïTcf'ætoIos refpondif fe:ab fuis legatis fe qui cum confule fuerint:certiores fados:Rumoris huius quia neminem alium au/ Atf.ru/ ôorcm habeomecpaffirmataresmcaopinionefiKnecprouanaprætermifl'a.Aetolilegati in fenatum mores introduôhrcumamp;caufaeosfuaôôfortunahortareturlutconfitendofeu fuæculpæ:fcu errori ueniam deScipi peterent fupplices:orfia beneficiis in Popu.Roma.amp; propeexprobrantes uirtutem fuâin PhilippibeP cnibus Io:amp; offenderuntaures infolentia fermonisÂ eo uetera amp;nbsp;oblitterata repetendo rem adduxerunt : ut captis baudpauloplurimummaleficiorumgentis:quambeneficiorum memoria fubiret animos patrum: amp;nbsp;quibus mifericordia opus erat:iram amp;nbsp;odium irritarent,Interrogati ab uno fenatore permirterét ne arbitrium de fe Popu,Roma,deinde ab altero habituri ne eofdem:quos Popu.Roma.focios amp;nbsp;hoftes effent:nihil ad ea refpondentes egredi templo iuffi funt.Conclamatum deïdepropeab uniuerfo fenaz tu eft:totos adhuc Antiochi ætolos efle:amp; ex unica ea fpe pendere animos eorum:itaq? bellum cd baud dubiis hçftibus gerédum;perdomandumçp feroces animos effenIberiam res acccdinqnod eo ipfo té/ pore:quo pacé ab romanis petebant.Dolopiæ at^ Athamaniæ bellum iferebant.Senatus confulrum I Senatuf M.Attilii fnïam:q Antiochum ætolofç deuicctat:faólum é:ut ætoli eo die iuberétur proficifd ab urz cÓfultu be;5d itra quitumdecimum dié Italia excedere. A.Terétius Varro ad euftodiédum iter eorum miffus: ï ætolof denunciatumqî fiqua dcIde legatio ex ætolis nifi permiflü impatoris:q earn prouîciam obtineret:amp;: cu legato romano ueniflet Ro mam:pro hoftibus omnes futuros:ita dimiffi ætoli.De prouidis deïde co/ fuies rettulerunt:fortiri eos Aetolia amp;nbsp;Afiam:g Afia fortirus cét:excrcitus ei:qué,L.Sdpiohaberetré de cretus:ói ï dus fupplemétum quatruormillia peditum rom3norum:ducenti equitesramp;fotio^ ac latini nois fexmillia pcdirJ;amp;; quadringéti eqtes:his copiis bellü gereret:alteri cófuli exerdtus:qerat ïAetolia eft decretus:amp; ut fupplemétüfcriberet pmiflüm duium fociorumgi cundé numerum:qué collega:na/ ues quog? idé conful:quæ priore anno paratæ erant;ornare iuffus ac ducere fccum:ncc cum ætolis fold bellum gerereded etiam ï Cephaleniam ïfulam traiicere:mandatum eidé:ut fi p commodum reipu.fa cere poiïêt:utad comitia Romam ueniret:nam præterquam quod magifiratus annui fubrogadi eént: cenfores quoep placerecreari:fiqua res eum teneret:fenatum certioré faccret fe ad comitiord tépus oc/ currere non poffe.Aerolia.M.Fukiio;Afia.Gn.Manko forte euenir.Prærores deïde fortiti funt.L,Poz fthumius Albinus urbanam amp;nbsp;Ïter peregrinos.M.Sempronius Tudiranus Sidliam.Q.Fabius Pidor flamé quirinalis Sardiniam.Q.Fabius Labeo claflèm.L.Plautius Hypfeus Hifpaniam citenoré.L.Be/ bius Diucs Hifpaniam ulteriorem.Sidliæ legio una:óC claflîs:quæ ï ea prouïcia erat decreta:amp; ut duas dedmas fruméti prætor imparet ficulis:earum alteram ï Afiam:alteram ï Aetoliam mitteret: idem ab fardis exiguatg? ad eofdé exerdtus id frumétum:ad quos ficuld deportari iuffum.L.Bebio fupplemé/ turn in Hifpaniam datum:mille romani pedites :equites qnquaginta:amp;; fexmillia peditum latini nomi nis:(3e.cc.equires:cum his fuppleméris ut fingulas legiones duæ Hifpaniæ haberét. Prioris anni magP ftratibus.c.Lællio cum fuo exerdru prorogatum 1 annum impium é:prorogatum:amp;.P.lunio prop/ tori in Ethruria cum eo exercitu:qui in prquincia ect:amp;.M.Tucio proprætori ï brutiis 6d Appulia.Pri/ ufquam in prouïcias prætores irétxertamé ïter.P.Lidnium pontificé maximum fuitiamp;.Q.Fabidpto ré flammé quirinalé:quale patrd memoria inter.L.Metellum Öd Pofthumium Albinum fuerat:confu lem illd cum.C.Ludatio collega in Siciliam adclaffem profidfcétéad caftra retinuerat Metellus ponti fex maximus:prætoré hunc:ne ï Sardiniapkcifceref,P.Licinius tenuit:amp; ï fenatu amp;' ad populd magnis contétionibus certatd é:amp; impia inhibita ultro citro^Ä pignora capra:amp; muldæ didæ:amp; tribuni ap pellati:prouocatd ad populum é;religio ad poftremd uidt:ut dido audiés eét flamé pótifici:amp;; muldæ ex luffu populi remiuæata prouincia erepta:prætoré magiftratu abdicate fe conanté patres audoritaz te fua deterrucrunr:amp; ut ius inter pegrinos diceret:dccreuerunt. Deledibus deinde intra paucos dies: neep enim multi milites legendi erant:perfedis:confules prætorefep in prouincias proficifeuntur. Fa/ Ina deinde de rebus in Afia geftis réméré uulgata fine audore:amp; poft dies paucos nuncii cerri litteræqi imperatoris Romaniallatæ:quæ non tantum gaudium ab recenti metu attulerunt;defierant enim ui duin in Aetolia metuere:quam auertcrunt famam.quod ineuntibus id bellum grauis hoftis amp;nbsp;fuis ui ribus;amp;: quod Annibalem redorem militiæhaberet:uifus fuerat:nihil tarnen aut de confule mittédo in Afiammutandum:autminuendaseius copias cenfuerunt:metunecum gallis foret bellandum. Haud multo poft.M. Aurelius Cotra legatus Scipionis cd Antiochi régis legatis:amp; Eumenes rcx rho/ diiep Romam uencrunt.Corta in fenatu primum deinde m Concionem iuffu patrum:quæ ada ïAfia effent:expofuit:fupplicatio inde in triduum décréta eft:amp;.xl.maiores hoftiæ immolari iuflæ. Omnid primum Eumenifenatusdatuseft:is cum breuitcregiflêtgratiaspatribus:quod obfidione feacfra/ Verba trem exemiftènt:regnumgpab iniuriis Antiochi uindicaffent:amp; gratulatus eflèt:quod man’ terraqqp' Eumez fpere res gefliflêntiquodcp regem Antiochum fufum fugatumcg Ói exutum caftris prius Europa poft *’* 1 ^^“* Afia:quæcistaurummontemeft:expulinênt fua deinde merira malle eos cximperatoribusfuis lega ^^^ tif^:quam fe commémorantecognofcidixit,Hæcapprobantibuscundis iubéribufque dicereipfum omiffj in id uerecundia quid fibi ab fenatu Po.qlt;Ro.tribui æquum céferer:propéfius cumulatiufq?:fi quo poflit:^ ut eius mérita fintfenatum fadurd. Ad ea rex:fi ab aliis fibi pmio^ optio deferref : hbez

ter data modo fi cul ta te confulcndi fenam romanù côfilio amphfllmi ordinis ufurû fuiflé: ncquid aut îmoderatacupiflc;aut petiffeparu moderte uideri poflênuerû cniuero eu ipfi datun finr: multo magis munificentiâ com m fe fratrefg? fuos ipforum arbitrii dcberecfle.Nihil hac orarione cius.P.C.detemri funt:quo minus dicere ipfum iuberent:amp;: cum aliquâdiu hinc indulgcntia:hinc modeftia inter permit tentes inmeemmon magis mutua:quam inexplicabili facilitate certatû eflèt.Eumenes tcmploeAceffir. Senatus in eadé perftare 1'ententia:utabfurdû effe dicerenignorare regé quid iperans aut petens uenez rir:quæ accÔmodata regno fuo fint:ipfum optime feire:Abâlonge melius:quâ fenatû noflè : reuoeâdû igitur Ôi cogendûiquæ uellet:quæœ fentiret:empromere:Redudlus a prætore in téplum rex amp;nbsp;dicere luflüstperfeueraflèmaquintacere.P.C.nifi rhodiop^ legationé moxuocaturos uos fciré:amp; illis auditis mihi neceffitaté fore dicendi:quæ quidéeo difficilior oratio erit:qucd portulata eo^ futura funr:ut nô fold nihil:quod contra me fitdèd ne quod ad ipfos quidé proprie pertinear:petcre uidcantur:agcnt enî caufam ciuiratû græcaru:amp; Iiberari cas dicent debere.quo iperatoxm dubiû crt:quin amp;nbsp;a nobis auci fu n fint:non cas modo ciuitatcs:quæ liberabuntur:fed etiâueteres rtipcndiams nouras tfibi autem tan/ to obligatos beneiicio uerbo focios:re ucra fubiedtos ipcrio amp;nbsp;obnoxios habituri fint lt;amp;nbsp;fi diis placet: cd has tantas opes affcdabuntidiffimulabunt ulla parte id ad fe pertinere:uos modo id decedere amp;nbsp;con ueniens erte antefaftis dicent.Hacc uos ne dccipiat orario:prouidcndü uobis erit:ncue no fold maqua' liter alios nimid deprimatis ex ioens ueftris:alios prater modd extollatis:fed etiâ ne qui aducrfus uos arma tulerint:meliore ftatu fint:quâ focii aut amici uertri.Quod ad meattinet:in his rebus ceffirtem/ tra finé iuris mei cuilibct uideri malim:quânimis pertinaciter in obtinendo contendiflé in certamine amicitia ueftra:bcniuolentia erga uos:honoris:quiauobis habebitur:minimc aquo animo uïci port fum:hanc ego maxima hareditatc a patre accepi:qui primus oium Afiâ Gradamç incolentid m ami citiâ uertra uenit:eamqt perpetua amp;nbsp;conrtann fide ad axtremd fincm uita pcrduxit:nec animum ddta/ xat uobis bond ac fidelé praftitit:fed omnibus interfuit bellis:qua in Gracia gefliftis rerreftnbus na/ ualibufq?:oi genere cömeatum ira:ut nemo fociorum uertrotum aquari alla parte poflît:uos audiuit: poftremo cd boetios ad focietaté uertra hortaretur:in ipfa concione intermortuus haud multo poft ex pirauit.Huius ego ueftigia ingreflus uoluntatequidé amp;nbsp;ftudio inCoIcndis uobis adiicere:amp; enim lexu Eume/ perabilia hac erant:nihil porui:rebus ipfis meritifç amp;nbsp;ipenfis officiojc utfuperare poflém:fortuna:té/ nes in pora: AntiochusÄ bellum in Afia geftd prabucrunt materiâ.Rex Afia Si partis Europa Antiochus Ro.po. fifts fuâ in matrimonid mlhi dabat:rcftituebatextéplo ciuitates:qua defecerant a nobis:fpem magnâ 1 officia pofterd ampliandi regna faciebat:fi feed bellum aduerlus uos geflißemtnon gloriabor eo:quod nihil 1 uos deliquerimnlla potius:qua uetuftiffima domus noftra uobis cum amiciria digna funt:rcferâ:pe/ deftribus naualibufqt copiis utnemo ueftrord focio^ meaquiperare poflct:i'peratores ueftros adiuui commeatus terra matigt fuppeditaui:naualibus praliis:qua multis locis fada funt;omnibus affui;ncc labori meo:ncc periculo ufquam peperci:quod miferrimd cft:in bello obfidioné paflus fum« Pergami inclufus cum difcrimine ultimo fimul uita regni^:libcratus deinde obfidioné cum alla parte Antio/ chus:alia Seleucus circa arcem regni mei caftra haberenttrelidis rebus meis tora claflê ad Hellefpontd L.Scipioniconfuli ueftrq occurri: ureum in traiiciendoexerciruadiuuarem:poftcaquam in Afia exer citus uefter eft tranfgrcflus:nunquam aconfulcabfceflï:nemo miles romanus magis affiduus 1 caftris ueftris fuit:quam ego fratrefep meimulla cxpeditio:nullum equeftre pralium fine me faßum é:in acie ibi fteri:eam partem fum tutatus:in qua me conful effe uoIuir.Non fum hocdiûurus.P.C.qs hoc bel/ lo mentis erga uos mecum comparari poteftfego nulli omnium neep populorum:ne® regum;quos 1 magno honore habetismon aufum me comparare.Mafinifia hoftis uobis:antequam focius fuir:ncc rt columi regno cum auxiliis fuis:fed extorris:cxpulfus:amiflisomnibus copiis cum turma equitum in caftra confugit ucftra;ramcn eum qui in Africa aducrfus Syphaeem amp;nbsp;Carthaginenfes fideliter atgt 1/ pigre uobifcum ftctit:non i patrium folum regnum rcftituiftis;fed adieda opulentiffima parte Sypha cis regni præpotentem ner Africæ reges feciftis.Quo tandem igitur nos prsemio atque honore digni apud uos fumus:q nunquam hoftes:lcmpcr focit fuimus /patcriegoïfratrcfcp mei non Afiam tantum fed etiam procul ab domo i Peloponnefo;ï Boctian Actolia:Philippi: Antiochi aetolico bello terra ma' liep pro uobis arma tulimus.Quid ergo poftulasfdicat aligs:cgo.P.C.quoniam dicereutigi uolétibus uobis parcndum eft:fi uos ea mente ultra Tauri luga Antiochd eicciftis:ut ipfi reneretis cas terras: nuk los accolas nee finitimos haberc:quam uos malo:ncc ulla alia re turius ftabiliufgt regnum meum futu rum fpero:fed fi uobis dccedere ide atç deducere exercitus i aio eft:ncmincm digniorcm eflê ex focus ueftns:q bello a uobis parta poflidcat:quam me dicere aufim. At eni magnificum eft liberate ciuitares fcruasara opinor:fi nihil hortileaducrfus uos fecerunt:fin auté Antiochipartis fuerunt:quanto éufa prudétia amp;nbsp;æquitate dignius foeiis bene meritis quam hoftibus uos cófulere.Grata oratio regis patri/ bus fuit;amp;; facile apparcbat’munificeola Si propenfo aio faéturos.Interpofita fmyrnxorum breuis Ic/ Smyr/ gatio eft:qa non aderant gdam rhodiorü.ColIaudatis egregie fmyrncis:quod oia ultima pati:quam fe neo^d 1e regi tradereuoluiffentiintrodudh rhodii funt.Quorum priceps legationis cxpofitis initis amiciria? cu gatio nbsp;nbsp;Popu.Roma.mcritifep rhodiorum:Philippipnus:deinde Antiochi bello nihil:ingt:nobis rota noftra

Rho^ nbsp;nbsp;atrtionc.P.C.neq; difficiliusinegi moleftius eft:quam quod cum Eumene nobis difceptatio eft : cü quo

diorü 1e uno maxime regum amp;nbsp;priuarum finguIisÄ quod magis nos moucupubhcii ciuitati noftræ hofpitiu gatio nbsp;nbsp;eft:ca?tcrum non anlmi noftri.P.C.nos:fcd reru natura:q potétiflima c:difiungit:ut nos liberi ét alio^

Kberfatis canCam agamus;rcges ferua omnia amp;nbsp;fubicdi ipcrio fuo ec: uelint.Vtcunqi tame res habet: magis uerccundia noftra aduerfus rege nobis obftar:q ipfi difcepratio:aut nobis fpedira eft : aur uobis pplexam ddiberarione pbitura uide^ Nam fi aliter focio amp;: amico regi Si bcnemerito hoc ip^o I hello: de cuius præmiis agitur:honos haben nullus poffetmifi libéras cfuitates rradereris ei : eflet dclibcratio anceps neaut regéamicum i honoratum dimirteretis:3utdecederetis inftiruto ueftrorglona Philippi hello parta nunc feruitute tor ciuiratû deformareris:fed ab hac neceßlratc aut gratis î amicum minu ende aut gloriæ ueftræ cgregie uos fortuna uîdicat.Er.n.deum benignirare no gloriofa magis:q diues uidoria ueftra:quae uos ncileiftoüelut ærealieno exoluar:nam Si Lycaonia:ói Phrygia urracy: Si Py/ fidiaomnis: Si Cherfonefus quaeep circuniacét Europæ:î ueftra funt poteftarequarum una quælibet regiadicdamultiplicarercgnuEumenis porelhocs nero darm maximiscüregibus pferre: lieer ergo uobis amp;præmiis bellidirare focios:6inÔ decedereîftirutoucftro.Debcriscria meminiflé que titulu prenderitis prius aduerfus Philippû;nuncaduerfus Annochu belli:qd feceriris Philippo uido : qd nùc a nobis non magis qa feciftis:q quia id uos facere decet:dcfideret :ar^ expedetur : alia.n.alüs onefta Si probabilis eft caufa armo^:illi agruin:hi uicos:hioppida:hioprrus oramg? aliq maris ut poflidcant: uos nec cupiftis hæc anreq habereris:ncc nunc cum orbis terrarum i dicionc ueftra fincupere poreftis: pro dignitare Si gloria apud omne humanu gcnus:quod ueftrum nomen iperium^ iuxta ac deos im mortales iampridem îrucrur:pugnatis:quæ parare amp;quærcrearduum fuit : nefeioan rueri difficiliüs fir.Gétis ueturiffimæ nobilifÙmæqi uel fama re^geftajjemd 01 cômedarione hûaniratis dodrinarû^ tuédâ abferuitio regio Iibcrtatc fufcepi(tis:hoc patrocinium recepræ î hdc Ôicliérelam uertrâ uniuerfæ perperuü uos pftare:dccer.NôquæîfoIo modo anriquofunrgræce magis urbcsfunnqcoloniæea^ illinc quonda profedæ î AGâ nec terra mutata mutauit genus au r mores cerrare pio cerramine cuniP liber bonæ artis ac uirtutis aufi fumuscum parenribusiquæqj ciinras Si condiroribus fms:adilhs afiæ urbesplæriç:ni(i quoda uobis logins abfumus:nuna uincimuralia re.Mafl)liéfis;quos fi natura îfira aelutîgenio terræ uidpoflêt:iampridé efferaflèntrot idomitæ circunfufæ gères îeo honore: 1 ea me/ rirodignitateaudimusapuduoscflc:acrimediûumbilicum Græcie îcolercnt non.n.fonum modo linguæ ueftitum^ Si habitû:fed ante qîa mores;6i leges:Si igenium fynccrum ïregruty a contagione accola^ feruarunt.Terminus eft nunc iperii ueftri môs raurus:quicquid îrra eu cardiné eft : nihil lom einquum uobis uideri dcbct:quo arma pucnerunt:eodé ius hinc profedûpueniar.Barbari:qbus pro legibus fempdominogi îperiafuerunt:quogaudét:reges habeant:græci fuâ fortuna: ueftrosaîos ge/ rûcdomeftids quondam uiribus étîperium ampledcbanrurmunc iperium ubi é: ibi urfit perperuü optant:libertatem ueftris tueri armis fatis habent:qiioniâ fuis non poflunt. Atenim qnüdam ciuita/ tescum Antiocho fenferuntÂ aliæ prius cum Philippo:amp;cum Pyrrho:tarérini nealios populos enu merem Carthago libéra cum fuis legibus eft: huic ucftrocxéplo quantum debeatis:uidete.P,C.in^ ducetis in aium negare Eumenis cupidirati;qd iuftiflimæ iræ ueftræ negaftis. Rhodii Si in hoc Ôi. in oibus bellis:q in illa hora geflîftis.q forti fiden^ opa uos adiuuerimus:ueftro iudicio relinqmus:nûc î pace id côfilium affcrrimus:qd fi côprobaritis: magnificétius uos uidoria ufos eé: quâ uiciflêoes æftP maturi fine. Apta magnitudini romanæ oratio uila eft.Poft rhodios Antiochi legati uocari funt :î uul gato derérium ueniâ more erroré faflî regis obteftati.P.Gut fuæ potius clæmétiæ:q régis culpæ:q fa/ tis fup® pœna^i dediflet memores côfulerét:poftremo pacé datam a.L,Scipione impatore:qbüs legi tiocho busdcaiftêt:côfirmarétaudoritatefua.Etfenatuseâpacéferuâdamcéfuit:6dpaucos poftdies popu/ cÔceflà lus iuflinfœdus in capitolio cû Antipatro principe legationis amp;: codé fratris filio régis Antiochi é idü. Audiræ deinde â^hæ legationes ex Afia uintiqbus oibus darum é refponfum decé legatos more ma æj^ fenatum minu^i ad res Afiæ difeeprâdas componédaf^:fummâ ramé hâc fore:ut cis rau^ mon/ tem:q infra regni fines Antiochi fuiflént.Eumeniattribuerenf’prer Lydam Cariâ^:ufçad mæand^ am ne ni cæ duitares rhodiogi cént.Cæteræ duitates Afiæ q in Attali ftipédiariæ fuiflént:eædem Euz mem ueétigalpédcrét: quæ uedigales fuiffent Anriochi:cæ liberæ atey imuncs eént.Dccé legatos hos dccreuerunt.Q»Mgt;‘'’^bum Ruffum.L.Furiû Purpurioné.Q.Minutium Teremü:Appiü Claudium Neroné.Gn.Cornelium McruIâ»M,Iuniû Brutum«L.Aurûculcium.L.Aemyliü Paulum.P. Cornez lium Lentulum.P.EliumTuberoné.Hisquæpfentisdifceprarioniscént libéra mandata defumma re^i fenatus conftituit.Lycaoniam omné Si Phrigiam utrây ck Myfias regias filuas amp;nbsp;Lydiæ loniæç extra oppida q libéra fuiflènnquo diecum rege Antiocho pugnatum c:amp; nominatim Magnefiam amp;nbsp;Cypilum â: Cariam q Hydrellaappcilatiagrûçhydreleranû ad Phrigiauergétem: amp;nbsp;caftella uicofqi admæandrüamnê:nifi qlibéra ante bellû SiHennThcImeflônré noiarim amp;nbsp;caftra thelmefliü præter agrumiq Prolemæi thelmelTi fuiftct;hæcora:quæ fupra fermra funr:regi Eumeni iußi dari.Khodiis Lycia data:quæ extra cundé Thelmelïônté ôc caftra thelmemum :amp;: agru q Prolemæi thelmeffii fuifz fet;hæc amp;nbsp;ab Eumene:amp;ab rhodiis excepta,^ quoy his pars data Cariæ:q ^pe Orchow ifulâ trans naæandram amné eftioppida uici:caftelli:agri:q ad Pyfidiâ uergunt: nifi quæ com oppida in libertaté fuiflêntipridie quâ cum Anriocho rege in Afia pugnatû é.Pro his cum gratias egiuenr:rhodn:de Solis urbe:quæ in Cilicia éicgerunt: Argis Ôi. illos ficut fefe oriundos eé:ab ea germanitate fratemâ fibi cum iis caritaté eé:petere hoc extraordinarium munus ut earn ciuiraté ex feruitute rcgia eximerent. Vocati funt legati regis AnnodmaétuaKy cü iisinecqcquâ ipetratum é telbntcfœderaAnriparroiaducrfus q ab rhodiisnon So!os:fed Cdiciam pen:amp;: iuga tauri tranfeendi.Reuocatis in fenatum Rhodiis: cum

quâtopere tcnderetJegatus rcgius:expofuiflcnt:adiecerût:fi unq? ca rem ad duitatis fuæ digmtatê pH nerecenferent ihodinfenatum omnimodo cApugnaturum pertinacia legatorum. Turn ueroimptn'' fius;q ante rhodü grams egeruntxeflürofqtfe potius arroganrixAnripatri:dcaulas turbandæ pacis p/ biruros dixerütn'u nihil de Solis muratuni eft.Per eos dics:quibus hæc gena funnlcgarrmanilicnfuJ L.Bebi nunaarunt.L.Bebiüm prætorem 1 prouincia Hiipamam proficifcenté ab liguribus citcunuentü ma^ us a Lt^ gna parte comitil cæfa:uulneratu ipfum cum paucis fine lidoribus Maflüiâprofugiflê : amp;: intra triduu guribuf cApiraflê.Senarus ca re audita dccreuit uti.P.lunius Brutus:qui propraetor in Ethruna eflc tiprouinda dreüué exercituqï traditis unixui uideret ex legatis:ipfe in ulterioré Hifoaniam ^fidfeeref: cagj ei puida eét tus cd HoefenatusconfultûJitteræq?a Spurio Ponhumioprærore ï Ethruna miflae funt: profedufç iHE paucis fpaniam efl.P.Ïunius proprærorun qua ^uincia prius aliquanto:quam fucceflór ueniret.L»Aemylius eüafit Pau!us:q poftca regé Perfen magna gloria uidt:cum priore anno haud j)fpcre ré gcnißct.-tumulruario exerdtu colledo fignis collatis cum lufitanis pugnauit fufi fugatigp funt holles: cæfa.x.^ odomillia ar mato5^:triami^lia^ccc.capti:amp;caftraexpugnara:huius uidoriæ fama tranqlhores res i Hifpania fecit. Bono/ nbsp;nbsp;nbsp;Eodem anno ante dicm.in.Kaiedas lanuarias Bononia launam eolonia ex fenatus cofulroX. Vale-'

nia Coz' nus Flaccus,M. Adlius Serranus.L. ValeriusTappo triduiri dcduxerdt:rriamillia hoium funt dedued lorna nbsp;nbsp;egnbus feptuagena lugcraxxtens colonus qnquagenaifunt dara:ager captus de gallis bons fuerat: gak

11 tufcos cxpulerar.Eodé anno céfuram multi amp;nbsp;clari uiri peticrunt:q res tang i ft pa^ magni cerramE nis cam haberet:aliam contentionem multo maiorem excirauit:pctebant.T. Quinrius Flaminius.P» M«Atti Cornelius.Gn.filius Scipio.L.Valerius Flaccus.M.Portius Cato.M.Claudius Gclo.M, A tribus Glaz lio a tri. brio:q Antiochom ad Thermopylas ærolofg? deuicerar Jn hunc maxime quod mulca concilia habue pl.dida rat:qbus magnam partem hominum obligarar:fauor populi fe ïclinabat.Id cum regre parerentur tot eftdies nobilesnouum fibi hominem tantum pferri.P..Sempronius Gracchus:ó£.C.ScproniusRutilius trE buni plebis ei dié dixerunqd pecuniae regiae pdæqp aliquantum capræ i Antiochi caftrisme^ i tridpha tulilftnneq? iærarium detuliflêr. Varia teftimonia legatoje tribunorumg? militum crat.M.Caroante alios telles confpiciebatur:cuius autoritäre perperuo tenore ui tæ parta toga candida eleuabat: is teftis quæ uafa aurea atqj argétea capris caftris inter aid regiam pdam uidiflénea fe in triumph o negabat u i dille poftremo in nuius maxime inuidddefiliere fe petitione Glabrio dixit:quandoqdé taati indigna renénobilesholesiideoqjnouus competitor Ixllimabiliperiurio interceflèrit centummilliu muiéla irrogata erar:bis de ea cerratd eft: tertio cu m de petitione delliriflèt reus:nec populus de multa fuffraz gid ftre uoluit amp;nbsp;tribuni eo negotio delliterunr.Ccnfores.T.Quintius Flaminius.M,Claudius Mar-* cellus creati.Pereofdem dies,L.Aemylio Rcgillo:quiclafieprahetum Antiochi regis deuicerat extra urbem 1 æde Apollinis cum fenatus datus efletiauditis rebus gellis dus qtis cd claffibus hollid dimi'' caHenquot idenaucsdcmcrfiflctiautccpillctmagnoconfcnfu patrd triumphus naualisell dccretus: tfidphauit Kalédis februarns 1 eo triupho:unde quinquaginra coronæ aureæ tranflatæ funt: pecunia nequaq tanra pro fpecie regii tnumphi: tetracina attica,cc.xxxiii.m.cyllophori.ccc.xxxii.millia Sup^ pbcationes deinde fucrunt ex fenarufconfulto:quod.L. Aemylius in Hifpania profpcre rem p,ge Hißet. Afiatici nbsp;nbsp;Haud ita multo poll.L.Scipio ad urbé ucninq ne cognomini fratris cederet.Afiaticd fe appellan uo cogno / l’ait:amp; 1 ftnatu amp;nbsp;in cocioe de rebus ab fe gellis diflèruit.Eratiq fama id maius bcllum:q dimculrate rei lugn nbsp;nbsp;fuißc kerprarenf :uno mcmorabib pbo debellardigloriagj dus uitoriæ deflorata ad Thermopylas eé.

Cæte^ uere dfimaci ætolied magis adThermopylas belkr.g regid fuit:quota.n.parte uirid fua^ ibi di micauit Antiochus:in Afia totius Afiæ fteterdt Hires ab Ultimi oriéris ptibus oi'um gétidcórratis au' xi1iis:merito ergo SC dus ïmortalibusiqrus maximus poteranhabitus é honos:qd igété uitoiia facile ét feciflenrumparon tridphus ell decrecasitriuphauit méfe itcrcalario pridie Kaledas martias:q trium phus fpedaculo oculoßimaiarjq Afneani fratris dus fuit:recordatióe reip amp;nbsp;ællimanôepiculi certami Afiatici ’^’^ ^ß magis côparâdusiq fi impatoré impatori:aut Antiochdducé Annibali coferres. Tulit in trid' Scipioif phofigna militaria.ccxxiiii.oppidoiizfimukicra.cxxxini.fcburneos dctcs.mccxxxi.aurcas coronas,ccxx' tridpha xidi,argéti pódo.cxxxvii.millia amp;.ccccxx.tetracind artico^.ccxiiii,milliaxyftophori.ccc.AXxi.millia K Ixx.ndmos aureos philippeos.cxl.millia uafo^ argenteo^ oia cælata cratimille pondo amp;.ccccAxiiii.au reo^ mille pódo.xxuu.K duces regii pfeóli:amp; purpurati duoiamp;.xxx.ante currd duti.M ilitibus qni ui ceni denarn dati: duplex céturioni:triplex cgniK llipédid militate amp;frumentdduplex poll tridphu da td:plio i Afia fado duplex dederat.Tndphauit ano fere:polteaq cofulatu abiït.Eodé ftre tpe.Gn.ME lius cÓful in Afiaiamp;.Q.Fabius Labeo ptor ad clafftm uenit:cætc^ cófuli nö deerat cd gallis belli mate ria.mare pacatd erat deuido Antiochoicogitatig? Fabio:cui rei potiffimum ifillerctine ociofam,puin' da habuiflé uideri poflètioptimd uifum é i Crera tfula traiicere:Cydoniatæ bcljd aduerfus corrynxos Quæ a gnofiofœ gercbâr:amp;: captiuo^ romano^zarg? italicigeneris magnus numerus îferuitute eép totâ îfu' Fabio diceoaEClaßeab Èphclo pfeûus:cd primd Cretæ littus attigitinudos circa duitates mifit ut at' labcôe î ’^’^ abfiftcréucaptiuqfgi i fuis quég? urbibus agnîqp côqfitos rcducerct:amp; legatos mitterétad fe: cum Creta nbsp;nbsp;qhus de rébus ad cretéles panter romanofœ ptinétibus agerct:nlhil magnope ea cretenfes mouerunt:

gefta captiuos prêt cortynios nulli reddiderdt. Valerius Antias ad.iüi.millia capnuo^:qa belli minas timue runt:ex tota îfula reddita fcripfit:eâ^ eâm Fabio cum ré nulli aliam geßißctmaualis triumphi ipetrE di ab fenatu fuiflê:ac Ephefum Fabius rediit:îde tribus naulbus i Thraciæ oram milTisiabAcno Ôi Ma roniapfidia Antiochi dcduci luHitiut î hbertate eæ ciuitates eflent,

. VM IN Afia bellum gerinne in Aetolia gdem getæ res fuerat principio 1 a gête athamanü orto. Athamania ea tépeftate pulfo Amynadro fub pfe ; dis Philippi regio tenebaf pfidio:q fupbo ac imodico ipcrio defiderium mynadro in Aetolia litteris fuq^ idi cantium ftatum Athamaniæ:fpes recupandi regni fafta eft: remifli^ab eo nuciant pricipibus Argitheam:id.n.caput Athamaniæ erat fi popular' ^ num aîos fatis pfpedos haberétupetrato ab Aetolis auxilio in Athama/ niam fe ucnru^zideledtis qd côfilium éét sentis amp;nbsp;Nicandro ptore: quos ubi ad oia paratiores eé uidit:certiores fubide facit:quo die cum exercitu

Athamania igreflurus eét.Quattuor primo fuere cóiurati aduerfus ma cedonum pfidium:biflcnos adiutores fibiad rem gerédam alTumpferüt i deinde paucitate pa^z fræti:q celande rei qua agédæ aptior erat:paré prio - ri numejzadiecenït.Ita duo amp;:.xxx.fadi quadnianam fe diuiferunt:pars ^na Heracleam:altera Tetrapyliam petit:ubi cuftodia regiæ pecuniæ ee folita erat:terria Theudonam Quarta Argitheam.Ita inter omnesconuenit:ut primo quietiuelutad priuatam rem. agendam ueniP ^t in foro obuerfarentur:die cerra multitudinemomnem conuocarent ad pfidia macedonum arciz ons expèllenda.Vbi ea dies aducnit:amp;Amynander cum mille ætolis fe in finibus pofuerat:cx copofito quattuor fimul locis pfidia macedonü expulfaditteræqp ïalias urbes paflim dimiffæ ut uindicarét fefe abimpotéri dominatione Philippin reftiruerét Amynadrum in patriüac legitimü regnumndi^ ma Amy/ cedones expellunC Theium oppidü litteris a Zenone pfedo pfidii ïterceptis;amp; arce ab regiis occupara ' ’ ' paucos dies obfidétibus reftititrdeide id quo$ traditum Aminandro é:6i ois Athamania in potcflate trat pter Atheneum caftellü finibus Macedoniae Ibbiedü.Philippus audita defedtione Athamaniæ cü ______ fexmillibus armato^z pfedus igcti celeritate Gomphos puenitubi relida maioreparte exercitusmecp nê refti enim ad tanta itinera fuffecerâtxû duobufmillibus Atheneum:qcI und a pfidio fuo retétü fuerat:pue^ tuit nitiide pximis téptatis cum facileaiaduertiflètestera hoftilia eé:Gomphos regrenus oibus copiis fP mul in Athamania rediiCtZenonem idé cum mille peditibus pmiflum Ethopiam occupare iubet op/ portuneArguheæ iminctem:qué ubi reneri a fuis locum uidit:ipfe circa templum loui lacrum pofuit caftradbi unu dié foeda tépeftate retérus poftero die ducere ad Argithea îtendit.Eûtibus extéplo appa ruere athamanes 1 tumulos Iminétis uiæ difcurrétes:ad quo^ confpedum cóftitere pria fignaitotoqj agmie tl mor SC trepidatio eratióf ,p fe qf^:gdnam futurum eét:cogitare:fi in ualles fubiedas rupibus agmen foret dimiuum:hæc tumultuatio regem cupienté:fi fe feqüerentur:raptim euadere anguftias: reuocare primosÂ eadem:qua uenerat:uia referte coegit figna, Athamanes primo ex interuallo quie/ iifequebantur:pofteaqstolifecoriiunxerunt:hosutabtergo agmini inftarent: reliquerunt: ipfi a la/ leribus fe circufunderuntiquidam per notos calles breuiore uia prægreffî tranfitus infedere: tantum^ tumultus macedonibus é iniedu:ut fugæ magis effufeiq itineris ordinati modo multis armis uirifep relidis flumen traiccerit: his finis fequendi fuit:indetuto macedones Gomphos:64 aGomphis I Ma/ cedoniam redierunt:Athamanes ætoliç Ethopia ad Zenonem ac mille macedonas opprimédos un/ di$ concurrerunt:macedones parum fræti loco ab Ethopia in altiorem deruptiorcmqi undig; rumu lum conceflête:quo pluribus locis aditu inuento expulere eos athamanes: difperfof$ amp;nbsp;p inuias atep ignoras rupes itenfugs non expedientes partira ceperunc : partira interfecerunt : multi pauore in de/ rupta pcipitatÉperpauci cum Zenone ad regéeuaferuntipoftea per inducias fèpeliendi cæfos poteftas Eda é. Amynadec reci^ato regno legatos Roma ad fenam S' ad Scipiones î Afiâ Ephefi poft magnu cü Antiocho pliu morates mifit:pacé pctebat:excufabarç fcfc;qdp ætolos recupaflêt paternü regnum Philippum Ïcufabat. Aetoli ex Athamania in Amphilochos profedi funt: Si maioris partis uoluntatc in ius dicionemep totam redegerut genté:amphilochia recepta: nam fuerat quondam stoloßz:eadera Actolo fpe in aperanria tranfcenderunt:ea quoq? magna ex pre fine certamine i deditioné uenit.Dolopes nuq xü fuc/ «toloßz fuerant.Philippi erant:hi primu ad arma concurrerunt:cxt^pofteaq amphilochos cü ætolis ceflus ede: fugag? ex athemania Philippi amp;: cædé pfidii eius accepe:amp;: ipfia Philippo ad ætolos deficiut.QuE bus circuiedis gentibus ia undi^ fe a macedonibus tutos credétibus eflé ætolis: fama affert antiochü in afia uidu ab romanis: nee ita multo poft legati ab Roma rediere fine pacis fpe.Fuluiü^ confulé nun ciantes iam cü exercitu traiecifTe.His territi prius ab Rhodo amp;nbsp;athenis legarionibus excitisj ut p audo ritatéciuitatum fuæ pees nup repudiatæ facihoré aditum ad fenatum haberent:prïcipes gétis ad tem/ ptadum ultima fpem Roma miferuntinihil ne bellü haberent:priufq pene ï confpedu hoftis:erat:præ meditati.Iam.M.Fuluius appoloniâ exercitu traiedo cü epirotagz pricipibus confultat : unde helium inciperet epirotis ambracia placebat aggerdi:q turn contribuerat fe ætolis: fiue ad tuenda earn ueni rét ætoli apertos circa campos ad dimicandü eflé fiue detredarent certamen oppugnationc fore baud dif/ ficilé:nam amp;nbsp;copiam i propiquo materiæ ad aggeres excitandos amp;nbsp;cætera opa eflé ; Si arethonté naui/ Ambra gabile amnem opportunü ad cóporranda:q ufui fint:pter ipfa moenia fluereÂ æftaté aptam rei geren ^jæ ur/ deadeflé: his pfuaferunt:ut p Epi^iduceret.Confuli ad ambracia ucniéti magni opis oppugnatio ui/ bil fituf fa eft:ambracia tumulo afpero fubieda eft,Perranthem incolæ uocant:urbs:qua murus uergit in cara

pos amp;nbsp;flumen occidente:arx:q pofita in tumulocft:oncrem fpedatamnis arethon exacarnaniafluent? caditu finu maris ab noîe propinquæ urbis ambraciû appel latum :ptcrq qd hinc amnis munit:hinc tu muh:muro quorp firmofepta erat parente in dreuitu paulo amplius triamillia pafTuû. Fuîuius bina a campo cadra modico inter fe diftantia inreruallomnû caftellum loco edito contra areem obiecit;ca oia ualloacfonaiungereparat;necxitusinclufisab urbe:neueaditusforisad auxilïa intromitrenda eflêt ad famâ oppugnationis ambraciæ Stratû iam edido Nicandri ptoris conuenerant ætoli: idc primo co piis oibus ad ^hibendâ obfidionem uenire in aîo fuerat:deidc podea^rbem iâ magna ex parte ope/ ribus feptâ uiderunteepirotagi trans flumen loco plano caftra pofita enê:diuidere copias placuit : cum mille cxpeditis Eupolemus ambraciaprofedus p nondu commifla inter:fc munimenta urbé inrrauit Nicandro cum cæteris primo epirota^caftra node aggredi confiliü fuerat baud facili ab romanis au/ xi!io:quia flumen intererat:dcinde piculofum ïceptum ratus nequa fenrirent romani : amp;nbsp;regreflus i'de in tuto non eflét:deterrirus ab hocconfilio ad depopulandu acarnaniam irer conuertiti Conful ia mu/ nimentis:qbus fepienda urbs erat:iam opibus:quæ admouere muris parabat:pfedis : qnep ftmul locis mœnia eftaggrenusuria paribus interuallis faalioreaditu a capo aduerfus Pyrrheü : quod uocant:ad/ mouit:unus aduerfus arcéariesmurosquatiebat:aflcribusfalcatisdetcrgebat pinas : Oppidanos pri/ mo amp;nbsp;ad fpccié amp;nbsp;ad idus moeniu cum ternbili fonitu cditus pauor ac trepidatio coepit:deinde ut pret fpé ftare muros uidcrunt:collcdis rurfus ais in arietes tellenonibus hbramenta plumbiaut faxoni fti/ pires robuftos icutiebant:falces anchoris ferreis iniedis i iteriorem partem muri trahentes afteré per/ Ambra trigebannad hoc eruprionibus noduinis i euftodias operum:amp; diumis iftariones ultro terrorem i// denfis ferebantJnhocftatu res ad Ambraciam cum eéntua ætolia populatione AcamaniæStratû redierant: oppu/ ide Nicander fpem nadus folüendæ icepto forti obfidionis.Nicodemumqucda cum ætolis quigen/ gnatio os Ambrada itromittit;nodem certam rempüfq? ét nodis conftiruit.-quo amp;nbsp;illi ab urbc opera hoftiu quæ aduerfus Pirrheum erantaggrederenâamp;ipfe ad caftra romana terroré facerenpoflè ratus anci/ piti tumultu amp;nbsp;nodeaugétepauorem memorabilé rem geri.Et Nicodemus ïtenipcfta node : cû alias euftodias fefelliflêr:per alias ^m conftanti erupiifer:fupcrato brachio in urbem penerraf:animigBali/ quantum ad oia audenda amp;nbsp;Ipci obfeflis adiecit:amp; fimul conftirura nox uenit : ex cópofito répété opa eftaggreßusad inceptu conatu qua effedu grauius fuit:q3 nullaab exteriore parte uis admota eft:feu/ metu deterrito proreætolomm;feü quia portus ufum e Amphilochis opé ferre nuper receptis : quos Perfeüs Philippi filius minus ad Dolopia Amphilochofç recipiédos fumma ui oppugnabat« Tribus locis fleurante didü eft:ad Pyrrheû opera romana erar:q oia fimuhfcd nee apparatu:ncc ui fimili ætoli aggreifl funt:alii cum ardcntibus facibus:alii ftupa picemep amp;nbsp;maleolos ferentes tota collü eenre flamis acicaduencre.-muitos primo impetucuftodesopprcncrüt:dcidepofteaq clamor tumulrufm in caftra eft plarus:datum cp a confule fign.um:arma capiüt.amp;;oibus portis ad opé ferédam eflundunt :uno loco ferro ignigigefta res éa duobus irrito icepto cû inrépraflent:magis q iniflentccrtamen:ætoli abfceflé/ rüt. Atrox pugna i unu ielinauerat Iocü:ibi diuei fis parnbus duo duces Eupolemus amp;nbsp;Nicodemus pU gnantes horrabanf :amp;ppe certa fouebanffpeuam Nicadrum excopofito affore:^ terga hoftiü iuafuji Hæc res aliquadiu aios pugnâtium fuftmuitxæte^ pofteaq nullu excopofito fignü a fuis accipiebant; amp;nbsp;crefcere nutnne hoftiü cernebatideftituti fegnius iftare:poftremo re omifla iam uixtuto receptu fu giétes in urbé côpellùnf:parte opegi icenfa amp;nbsp;pluribus aliquâro:quâ ipfi ccciderât:iterfedis:qd fi excó pofito ada res fuiflêt:had' dubium erar expugnari una utim parte opa cü magna cædc hoftiü potuiflé; Labo/ Ambracienfes quiep itus erant ætoIi:nÔ ab dus folum nodis icepto recenêre:fed in reliquü quoq; tps riofa nbsp;nbsp;nbsp;nclur ,pditi a fuis fegniores ad picula eratnam nemo eruptionibus:ut ante i ftariones hoftiü:Ïed diipc/

Ambra ®^* p m uros amp;nbsp;eueres ex tuto pugnabat.Perfeus ubi adene ætolos audiuit:omifla obfldióe urbis:q op/ dêfium pugnabat:depopulatus tatum agros Amphilochiam redit.Etætolos indeauocauit populario mariti' oppu/ *”æ oræ:Pleuratus illyrico^^ rex cum fexaginta lembis corithium ftnum iuedns achæo^:quæ partis gnatio ^^’^ nauibus maritima ætholiæ uaftabat:3duerfus quos mille ætoli miiTirquacucy feclaflis dreuega/ ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rat:p litto^ anfradus breuioribus femitis occurrebat.Et romani ad Ambraciam pl uribus locis qua/

riendo arietibus muros aliquatum urbis nudauerat:nec tamé penetrate in urbé poterapna amp;nbsp;pariede ritate nouus p diruto murus obiïdcbaf;amp; armari ruinis fupftantes iftar muniméri erat. Iraqi ciïapta ui pa^ pcederet cófuli res:cuniculum occultum uinds ante contedo loco agerê inftituit:amp; àliquâdiu cum dies nodefy in ope eént:nó folum fub terra fodiétcs:fed egerétes ét humü fefellere hofté:cumu lus répété terra eminés idex opis oppidanis fuinpauidi^ ne iam fubruris muris fada i urbem uia cét: foflam itra mu^ e regioe eins opis:qd uineis côtedum erat:ducere iftituüt:cuius:ubi ad tanta akirudi nem quâræ eé lolum ifimü cuntculi poterat:puenerût:fiîétio fadopluribus locis aureadmota fonitu fodientium captabat:qué ubi acceperüt:apiunt reda in cuniculù uia:nec fuit magni opis mométo.n« ad inané fufpenfo furculis ab hoftibus muropuencrüt:ibi cômifîîs opibus cü e mfta in cuniculù pare/ ret ircr;primo ipßs fcrramétis:gbus in ope uli crät:dein ederiter armari ét fubeuntes occulram fub ter ram ædiderunt pugna:fegnior deïde ea fada é iter fepiéribus cuniculum:ubi uellét:nunc dliis ptentis: nunc foribusraptimobicdis.Noua ét haud magni opis aduerfus eos:q in cuniculo erant: excogitata ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;res clbdolium a fundoptufum:qua fiftula modica inferi ponér:amp; fiftula ferream opcrculurag? doli

ferreum:^ ipfum pluribus locis pforatum fecerunt:hoc tenui pluma cÔpletum dolium ore in cunicu lum uerfo pofuerunt.p operculi foramina plongæ haftæ;quas fanflas uoeâtad fummouedos hoftes

LIBER OCTAWS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20 9

emlnebannfcîrinam Icuem ignis îditamplumæ folk fabriliad caput fiftulæ ipofiroflando accéderût: inde non Colum magna uis fumi:Ced acrior étfœdoquodam nidorcexadufta pluma cum totum cuni culum compleflèt:u1x durare quifg intus poterar.Cum in hoc ftatu res ad Ambraciarn eßet : kgati ab ætolis Phaneas:amp; Damocles cum Iibcns mandatis decreto gcntis ad conCulé ucnerunt : nam pror eo/ rum cum aha parte Ambraciarn oppugnaricernerer:alia ifeltam ora nauibus eé hoftium:alia AmphP lochos Dolopiam^ a macedonibus uaftarimec ætolos fimul ad tria diuerfa bella occurfantes fufficere conuocaro concilio ætolos principes:quid agendum eflct:conruluit:oïum eo fententiæ decurrerunt:ut pax:fipolîèt:æquis:fi minus tolerandis conditionibuspeteretur.Antiochi fiducia bellum fufceptum: antiocho terra mariç fuperato amp;nbsp;propeextra orbé terræ ultra iuga tauri cxado:g fpc eé fuftinendi bel IkPhaneas amp;nbsp;Damocles quod e re ætolo^ôiutin tali cafu fidcç fua eflè cenferent:agerent : quod«n. fibi confilium autcuius reidedtionem a fortuna reliââ/Cum his mandatis milTioraucreconfu!cm;ut mi fereretutgeneis quondam fociæ:nolkdicere iniurns miferiæ certæ coadæ îfanirc:non plus mali meri tos ætolos antiochi bello:q boni ante cum aduerfus Philippû beUatum fit: feciflê: ncc turn large gratiâ relaram fibi:ncc nunc îmodice pcenam iniungi debere. Ad ca conful refpondit magis fæpe : g ucre nuq ætolos pacem perereiimitaréé antiochum in petenda pace : que m bellü rraxilîênt : non paucis urbibus eum:de qua^ hbertate certatum fit.Ted omni afiacis tau^ montem opimo regno exceflîflê:ætolos ni fi inermes de pace agentes non aud^tu5^ Ce arma illis prius equofgp oes tradendos eflê:dcinde mille ta/ lenrum agenti populo ro.dandum:cuius fummæ dimidium pfens numeraref: fi pacem habere uellct ad ea adiedu^ ét in foedus:eiîê:ut eofdem :quos populus ro.amjcos at^hoflcs habeant. Aduerfus quæ legati Si quia grauiaerât:amp; quiafuorum aios indomitosacimmutabiles nouerant: nullo reddito reP ponfo domum regreflî funt:ut état^ etiam:quidagendû cnêt:re integra ptorem amp;nbsp;principes confule rent:clamoreamp; iurgio excepti qd rem traherentCqualécun^ pacem referre iufli: cum redirétambrai dam acamanû infidiis prope uia pofitis qaibus cü bellum erat:circunucnti Thyrreum eufiodiendi de Aetolo ducuné.HæcmorainkÆieftpacicumiamathenienfiumrhodioru^ Icgati:qaddeprecandû prohis rû dep^ uenerant:apud confulé eénnamynander quoqj athamanû rex fide accepta ueniret i cadra romana:ma catores gis pro ambracia:ubi maioré partem tpis exulauerat:q pro ætolis follicitus: p hos certior fadus conful de cafu legatojiadduci eos a Thyrreo lu^Ti^:quoß^ ponaduétum agi cœptum eft de pace. Aminander: qd fui maxime operis erat:îpigre agebat:utambracienfes côpelleret ad deditioné:id cum p colloqa prî cipum fuccedens murû parum pficerenpoftremo confulis permifluingreflus urbc ptim confilio par rim pcibus euicit:utpmitrerent le romanis:amp; ætolos.C.Valerius Leuini filius: q cûea gcnte primum amicitiâ pepigerat confulis frater matre genitus eadé egregicadiuuit:ambracicnfes prius padi: ut æro'' lorum auxilia res fine fraude emitterenf :aperuerunt portas: dein ut quingenta euboica datent talenta cxqbus.cc.pfenti3.ccc.pannos fex péfionibus æqs:capnuos pfugal^ redderent romanis : urbé nequâ formulae fui iuris facerent:quæ port id tps:quo.T,Quitius traiecifkt in Græciâ: aut ui capta ab roma nis elîî s:aut uoluntate in amicitiâ ueniflèt.Cephalenia infula ut extra ius foederis eét.Hæc dq fpe ipfo/ rum aliquâto lcuioraeént:petenribus ætolis:ut ad concilium referrét:pmiirum:é paruadifceptatio de urbibus renuit:q cû fui iuris ahg'do fuiflènt:auelli uelut a corpore fuo ægre patiebanâad unû tamé oés accipi pacé iuflérunt. Ambracienfes corona auream confuli centû Ôd qnquaginta pondo dederût:figna ænea marmoreaep amp;nbsp;tabulæ pidætqbus ornatior ambracia:qa regia ibi pyrrhi fuerar:q cæteræ regiois dus urbes erant: lublata omnia aueaa^;nihil pter ea radium uiolatumue.Profedus ab ambrada con/ fui in mediterranea Aetoliæ ad agros amphilochum.xxii.millia ab Ambrada eft: caftra pqfuit:eo tan/ Ambra dem legati ætoli miranteconfule:quod moraren^uenerunulndepofteag approbaflêpacé concilium cia Pyr/ ætoloje accepit:iuirîs pfidfci Româad fenatumrpmilï^ utarhemeks amp;nbsp;rhodii depeatores irét: da/ rhi re/ to g fimul cum iis profidfceref.C.Valerio fratre:ipfe in Cæphakniam traiecit.Præoccupatas aures ani gia fuit inoGj principum Romæ criminibus Philîippi inucnerunt:g p Iegatos:p litteras Dolopas Amphilo/ ° chof^amp;Athamaniâ ereprasfibi querét:pfidiaç fuapoftremoétfiliûPerfeaex Amphilochis pulfum auerterat fenatum ab audiédis pcibus eo^zirhodu tamé amp;nbsp;atheniéfes cum filétio auditi funt. Athenié/ fis legatus Leon kefiæ filius eloquétia ét didé mouiflr:g uulgata fimilitudine mari tranqllo:quod uen tis concitarcfiæquiparando mulcitudiné ætolo^e ufus cum tide romanæ focietatis mâfifent: infita gé us tranquilitate:g effe cos aiebat:pofteaquâ flare ab Afia Thoas Ôi Dicæarchus:ab Europa Meneftas Si Democritus caepiflent:tum illam tempeftaté coortam:quæ eos açud Antiochum ficuti ad fcopulum intuliftèc.Diu iadati ætoli tandé ut ad condidones pads conuenirét:eflrecerunr:fuerunt aût hæ, Impe/ num rnaieftatéep Po.Ro»gens ætolop^ conferuato fine dolo malo:ne gué exercitum: g aduerfus focios' amicofp eorum ducet:p fines tuos tranfire finito:neueulla ope iuuato, Hoftes eofdem habeto: quos Po.Ro.arma$ i eos ferro:bellumç pariter gerito:pfugas fugitiuos captiuos reddito romanis foeuf^: præterquâ fiqui capti cum domos icdiHcnt:irerû capti funr:aut fiqui eo tpe ex iis capti funt:q tum ho/ ftes erant romanis:cum itra pfidia romana ætoli eént:alioig g cÔparebunt: Itra dies cétum corcyræo/ rum magiftratibus fine dolo malo tradanfiq nô compatebunt:quâdo quifqi eo^ primû men tus fue/ rit:reddaé:obfides quadragintaarbitratu côfulis romanidato:ne minores.xii.annorum:neu maiores Xl.obfes ne efto ptor pfedus eqtum feriba publicus:neu gs:qui are obfes fuerit apud romanos.Cepha/ Icnia extra pads leges efto:de pecuniæ fum ma quâ pcndcrent:péfionibufç eius nihil ex eo: quod curri cofulecôuenerac mutatum;proargento:fiaurum date uellent:dareconuenit:dum proargenteis decs

Quod aureus unus ualeret:quæ urbcs:qagn:g holes ætolorum iurisaliquado fuerunt:qui eorum.T.Quin^ argérefs tio.Gn.Domitio confulibus pon ue cos confules autarmis fubadi:aut uoluntatcin dedirioné Po.Ro» nu mis uenerunt:netg cos ætoli rcccpiflënt:uel in Actölia eflenneæ urbes agri^ acarnanum fumpto.His lcgilt; ualerct bus foedus idum cum ærolis eft.Eadem non æftate folum:fcd etiam iis dicbus:quibus hæca.M.Fuk aureus uio in Aetoliagefta funt:confulalter.Gn.Manlius in gallogræcia bellum geflinquod nue ordin pergâ. Foedus nbsp;nbsp;nbsp;Vere primo Ephefum conful ueninaccepcifgj copns a.L.Scipione amp;nbsp;exercitu luftrato cócioné apud

cü mto' milites habuir:qua collaudara uirtutc eorum quod cd Antiotho uno prælio debellaïTcnt: adhortatus lis iflü cos nouum cum gallis fufeipiendum bellum:q amp;nbsp;auxilio iuuifient Antiochum:amp; adco indomita ha/ Bcllü nbsp;nbsp;berent ingenia:ut nequiequa Antiochus emotus ultra iuga tauri montis encnnifi frangerenf opes gal

cügallo lorum:de fe quoep nee falfamec modica adiecit.Læti milites cum frequentiaflénfu confulé audierunt graecis pattern uiriü Antiochi fuiflê gallos credetes: rege fuperato nullum momentum in folis p fe gallorum copiis fore.Eumenem haud in temporeabeflê(Romæ turn crar)credereconful ignarus locorum ho/ minum^:amp;: cuius intereft frangi illorum opes: Attalum igitur fratrem eius accerfit a Pcrgamo;horra tufqiadcapeflendum fecum bellum:pollicétem fuam fuorumç operadomum ad comparadum co/ pias dimittit:paucos poft dies profedo cófuli Ephefoad Magnefiam occurrit Attains cum mille pedP tibus:eqtibus.cc,Atheneo fratre iuftb cum cæteris copiis fubfequi:commédara iis cuftodia Pergami: quos fratri regnoty fidos credebat,Conful collaudato iuuenc cum omnibus copiis ad maeandrum p/ grcfruscaftraporuitiquiauadofuperan amnis nonpoterat:amp;contrahendænaucserâtad exercitum, traiiciendumitran^refti mazandrum adcomenenpuenerunr.Fanum ibiauguftum Apollinis amp;nbsp;ora/. culü fortes aut ucrlibus haud inconditis dare uates dicuntur:hincaltcris caftris ad Harpafum flumen uétum é:quo legati ad alabandis ucnerunt:quod caftellum ab ipfis nup defciftêt:aut audoritateuut at mis cogeret iura antiqua pari;codc Ói Athenens Enmenis amp;nbsp;Atrali frater cum cretéfi Leufo amp;nbsp;Corral go macedone uenit:millc pedites mixtay; gétium Si trecétos equites feed adduxerut,Conful trilxincx militum mifïb cum modica manu caftelld ui receptd alabadcfibus reddidit:iple nihil uia degreflus ad Antiochiam fupmatadrdamncpofuitcaftra:huius amnis fontes Gelehis oriunf.Celena urbs caput quonda Phrygia: fuir:Migratd idehaud ,pcul ueteribus Cclenisznouaqi urbi Apamcæ nomé mditu Meadri ab ApamcalororeSeleuci regisiamp;Marfyasamnishandden!a mæandrifontibus oricsin mæandrix ortus cadit:famaqi ita tenet Celcnis Marfya cd Apolline tibia^zcantu cértaflêimaeander ex arce fumma Cele Celcnat na^ ortus media urbe difcurrcs p cavas primdideïde ionas ï find maris editur:quod her Pnennem amp;nbsp;Apa/ Miletum eft,Ad Antiochiam incaftra confuiis Seleucus Antiochi filius ex foedereido cum Scipione mea nbsp;nbsp;nbsp;ad frumentum exercimidandum acnit:parua difccptatiode Attali auxiliaribus orta eft : quod roma/

Marly/ no tantum mlliri padum Antiochum:ut daretur frumétum.Seleucus dicebat deeuflâ ea quog? eft co as am/ ftanna confulis:qui dimiffo tribuno edixinne romani milites accipcrennpriulq Attali auxilia accept/ nis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fent:inde ad cordiuticos:quos uocant:proccflum eft:cx co loco ad Tabas tertiis caftris peruentum: tó^

finibus pyfidarum pofita efturbs:in ea parte:quæuergitad pamphylium mareategns uinbus rcgioZ nis eius feroces ad debellandum habebat oiros.Tum quog? equites in agmen romanum eruptione fa/ da haud modice primo impetu turbaucrc:deindc ut apparuit ricc numero: fe nee uirtutc pares efiê: in urbem compulfi ueniam erroris petebanr:dedere urbem parari.v.amp;.xx.talentaargenti:amp;,x.millia me dimnum tririci impcrara:ira in dedinonem acccpn.Tcrrio inde die ad chaum amnem peruentum: mf de profedi Erizam urbem primo impetu coeperunt:ad Thabufion caftelld ïminens flumini indo urn Indus rum eft:cui fccerat nomen Indus ab elephanto deiedus.Haud procul a Cyblra aberant : nee legatie uP Fju. nbsp;nbsp;nbsp;la ab Mcgeatc ryrranho ciuitatis eius hole ad omnia ifido at^ imporruno ueniebat : ad tépradum eius

animum,C.Manlium cum quattuormillibus peditum amp;nbsp;quingentis egtibusconful præmittit: huie agminiiamprimisingrediencibusoccurerunt nunciantes paratumefTe tyrannum imperata facets: orabantiut pacatus fines iniret:cohiberetq? a populatione agri militera: amp;nbsp;in corona aurca.xv. tajenta afferebant.Manlius integros a populatione agros feruaturu pollicitus iread confulem legatos iulfit : quibuS eadera referenribus conful neque romani:inquit:bonæ uolunratis ullum fignum erga nos ty/. ranni habemus:amp;; ipfum talem eflê inter oés conftat:ut de poena eius magis : g de amicitia nobis cogi/ tandura fit.Perrurbati hac uoce legati nihil aliud petere:g ut coronam acciperct : uenicndigj ad eü po/ teftatem tyranno ac copia loqucndi ac purgandi fe facerer:perraiiru confulis poftero die m caftra tyra/ nus uenit ueftitus comitatufcy uix ad priuati modicelocupletis habitum: amp;nbsp;oratio fuit fummilfa ^ m frada extenuantis opes fuasiurbiumgi fuæ dicionis egeftatem querentis:erant : aut fub co pratter Cy/ bira Muleü amp;nbsp;Alininé quæ allimcn appellatur;ex his ut fe fuof^ fpoliarct.v^amp;.xx.talenta fe colleduru prope ut diffidés pollicebatur Enïuero:inquitconfuhfern iam ludificatio ifta non poteft:parüeft non erubuiflèabfens:cum per legatos fruftrareris:nunc quogipracfens in eadé perftas impudenria.yÄ.xx. talenta tyrannidem tuâ exaurirent/quingenta ergo taléta nifi triduo numeras populationcm in agns obfidionem m urbe CApcefa,Hac dcnunciarionc conterntus perftare tarnen in pertinaci fimulationc inopiæ:amp;: paulatim illiberali adiedbonenune per cauillationem:nüc præcibus : amp;nbsp;fimulatis lachrymis ad Centura talenta eft perdudlusiadieda dccéraillia mediranum fruraenti hæc oia intra dies fex ada:a Cybira peragros idenfium exercitus:dudus:trâfgreirufç caularera amnem pofuitcaftra:poftero die amp;nbsp;prater caralliren paludem agmé dudum ad Madampru manferunt : inde progrediétibus ab Lago proxima urbe metu incolæ fugerunt:uacuum hoibus oppidu duipueruntundc ab lyfis fluminis fon/

LIBER OCTA VVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z io

te poftcro die ad cobulatum amncm.progrcßi.Telmcnfcs eo tpc Ifiondéfium arcem urbe capra oppu/ gnabanr:inclufi cum aha fpes auxilii nulla efietJegaros ad coniulem orantes opem mifcrunt: cum con iugibus ac hberis in arcem inclufos fe mortem in dies aut ferro aut fame patiendam expedare. Voient ti confuli caufa in Pamphiliam reuertendi oblata edzaducnicns obfidione Ifiondenfcs cxcmit:telcmei' fopacem dedit:quinquaginra ralentis argentiacceptis: item afpendiis cæterifque Pamphyliæ populis Ex Pamphylia re'dics ad numen tuarum primo die:podero ad Sylenen:q uocant Comenzpofuit cadra Jgt;fedus inde continentibus itineribus ad Cormafam urbem perucnit.Darfa proxima urbs crar:ea me fu incolarù defertam plenam omm reru copia inuenit: progredienti çræter paludeslegatiab Lyfionc dedentes ciuitatem uenerunt.Inde in ag^ agaleflenum uberem fertile^ of gencre frugum uentum eft colunt pyfidæ longe optimi bello regionis eiusztum ea res aïos facit: turn agri faecundiras:öd multitu/ do hoîumamp;fitus inter paucasmunitæurbis.Conful:quia nulla legatioad fines predofuera^ræda^ turn in agros mifit:tum demu frada pertinacia eft: ut ferri agiç res fuas uiderunt : legaris miflis padi dLUnquaginta ralentis .xx. millibus medimnum tritici .xx. hordei pacem impetraucrunt. Progrefius indead rhorrinos fontes ad uicum:quc Aporidefcomen uoc3nt:pofuit cadra : eo Seleucusab Aparnea poftero die uenit:ægros inde amp;nbsp;inurilia impedimenta cû Aparnea dimifilïêt:ducibus ire^ a Seleuco ac eeptls profeduseadieinmetropiliranum campum:pofterodie Dymasphrygiæ geeint: idefynnada ProceP Henirmetu oibus circa oppîdisdefertis:quo9^iam.pr^cda graueagmen trabens uix quinquemillium fusgalz die toto innere perfedo:ad Beundos:quod uetus appellant:peruenit:ad Anribura fnde:^ altero die ad lo^ m alcxandri fontes: tertio ad abbaflümpofuitcaftra:ibiplures dies ftariua habuit quia peruentum erat Afum ad rholobodogo^ fines.Galli magna hoium uis feu inopia agri : feu prædæ fpe nullam genrem:per q ituri eflênt: parem armis rati Brennone duce in dardanos peruenerunt:ibi fedirio orra:amp; ad.xx, milz lia hoium cum Lomnorio acLutariorcguIisfeceflionefadaa brennone inThraciâiterauertunrubi cum refidentibus pügnando:pacem petentibus dipendium imponendo. Byzantin cum peiucniflcnt aliquandiu oram propontidis ueótigalem habendo regionis eius urbes obtinuerunt.Cupido inde eos in Afiam tranfeundiaudiences ex propinqüo:quata uberras terræeius eflét.eoepit: amp;nbsp;Lyfimachia frau de capta Cherfonnefoque omni armis poflêfla:ad Hellefpótum defcenderunt:ibi uero exiguo diuifis fracto cernentibusafiam:multo magis animrad tranfeundum accéfi:hunciofq^ ad antipatrum præfe/ étum eius de rranfitu mittebanr:quæ res cum lentius fpe ipfo^i traheretur: aha rurfus noua inter regu los fedirio orta,Lomnorius retro:undeuenerat:cum rriaiorc partehominum repetit Byzantium.Lu rarius macedonibus per fpeciem legarionis ab Antipatro ad fpeculandum midis: duas tedas naues amp;nbsp;tres lembos adimitthis alios atep alios dies nodefœ tranfuehendo intra paucos dies omnes copias tra ' iecit,HauditaniultöpoftLomnoriusadiuuante NicomedeBythiniæregeaBizantio rrafmiüt:coz eunt déide in und rurfus galh:amp; auxilia Nicomcdi aduerfus Zyboea parte tenenté Bithymæ gerenti bellu:atcp eo^ opa deüidus Zyboea eBithymaq! ois in dicionem Nicomedis deccdit.Profcdi ex BP thynia i Aha^ceißtuKno plus ex.xx.milhbus hoium qua decéarmara erat: tamé tantü terrons oibus qcis taupz ïeolunr:gctibusinieccrüt.utquasadident:quafqi nóadidënnparifer ultime ppinquis ipe/ no parerent-Podremo cd trés eént genres roloftobogi:ti'öcini:tedofagi:in tres pattes:qua cuiç popu loß^ fuopiuedigahs Aha eér:diuiferüt. Troeinis Hellefpotiora data:Toloftobogis Aeolida any Ionia: Tolo'' Tedofagimedirétranea Afiæ fortin funtiamp;ftipédium'totadstauji Afiaexigebât:fedcaûtipfi fibicir^ ftobogi ca halyn flumé ceperunt:tâtufçp terror eorum nois erat multitudine ét magna fobole auda:ur Synæ Troemi quoy ad poftrernû reges ftipédium date nô abnuerét.Primus regû Afa icolcnum abnuit: Attains pa Tedo/ ter régis Êumenis;audadç icepto pter opinionem oium affuit forru3:amp; fignis collatis fupior fuiunô fagi tamé ira ifregit aîos cogt;i:ut abfirterét impio eifdem opes ufç ad bellum Annochi cû romanis manfe runtitnm quay pulfo Antiocho magna fpem habuerûtiqa pcul mari incolerent romanû exercitû ad fe nÔpuentu^.Cûhoc hofte ram terribilioibus regionis eius:gabelJügeredum erat:p côcione mih/ tes maxie in hûc modu allocutus eftcÔful.Nô me pterit milites oîum:q Afiâcoluntgctium:gallos fa^ Oratio ma belli plbreutcr mitiflimû genus hoium ferox natio peruagata bello ppe orbé terra^ fedem cepit: cófulis procera corpora:pmiflæ amp;nbsp;rutilatæ comæ:uafta fcura:plongi gladii:ad hoc inchoantiû plium cantus amp;nbsp;ululams amp;nbsp;rnpudiaiamp;i quentium fcuta in parrin quédam modü horrendus armoß^ crcpirus:oia de induftria copofita ad terrorem.Sed hxc gbus ifolita atq? ifueta funt:græci:amp;phryges:amp;i cares timeâr. romanis gallici rumultuS aflùetis ét uanitates notæ funt femel primo cÔgreflu ad ad alliam olim fude runt matores noftros:ex eo tempore p ducentos iam annos pecorum in modum côfternaros cædunt fuganrcy:amp; plores quoop de gallis triumphi:quâ de toto orbe terra^adi funt.Iam hoc cognitum eft: fi primu impetum:qué feruidoingenio amp;cæca iraeffundunt:ruftinuentis:fluuntfudore amp;nbsp;laffirudie membra: labantarmatmolha corpor3:molles:ubiiracôfedit aîosfol:pulnis:fitis:ut ferrum nô ad mo ueasi^fternunt.Non legionibus legiones eo^ folum expert! fumus:led uir unus cum uiro uno con^ grediedo. f.Manlius.M.Valerius quâtiim gallicam rabiem uinceret romana uirtus:edocuerunt:iam M.Milius unus agmie feandétes i capitolium gallos detrufit:ôd illis maionbus noftris cum haud du/ bas gallis î terra fua genitis reserar.Hi iam dégénérés funt mixri Si galh Ôf græci:unoç nomme gallo/ græci appcHiturificut in frugibus pecudibufy :nÔ tâtum femina ad feruadum idolem ualent:quâtum terræ pprietas cæliiy:fub quoaluntur:mutat.Macedones:qui Alexandriam î Aegipto:qui Seleuciam acßabyloniam:qui$alias fparfas porbera terragicolonias habent:in fyros:partos:Aeg^tios degene

rarunt.MafTiIia inter gallos fubtraxit aliquan tulum ab accolis animo^rnifi qd ex fparrana du ra illa 6i horrida difciplina mafir:gcncrofius ï fua qcqd fede gignifunfitum alienx rerræ in id quod alif :natura uertére fe degenerat.Phrygas igif gallias oneratos arniis:ficut in acie Antiochi ceddiftis: uidos uidoz res cædetis.Magis uereor:ne pa^ inde gloriæ:quâ ne nimium belli fit. Attalus eos rex fæpe fudit:fuga/ uitqp:Nolite exiftimare bælluas tâtuna recens captas feritarem illam filueftré primo feruare:deindecil diu manibus humanis alanf mirefeerer.n hoium feritate mulcéda nô eâdem naturâeé. Eofdé ne hos creditis fé:q patres eogz auiq? fuerûtlt;extorres inopia agroÿ^profeäi domo p afperrimam Illyrici orâ: Pæoniâ îde amp;nbsp;Thraciâ pugnâdo cum ferocifTimis genbus eméfi has terras ceperût:durafos eos rot ma lis exafperatofç accepit tcrra:quæ copia régi oîum faginarenuberrimoagro:mitiflimocæIo;clæmctP bus accola^ igeniis oîs illa:cû q' uenerât:mâfuefada eft feritasmobis mehercule Marris unis cauéda ac fugiéda qprlmû amoenitas eft Afiac:tâtû hæ peregrinæ uoluprarcs ad extinguédum uigercm ai'orum poflunr:qtum côtagio difeiplinæ morifç accolarum ualet.Hoc ramé fœliciter euenit:quod ficut uim aducrfus nos nequaqura famam apud græcos parem illi antiquæ obrinét:cû qua uenerunr: bellicB glo riam uidores eandem irer focios habebitis;quâ fi feruantes antique fpecimé animo^rgallos uicifletis. Concione dimiiîa:minîfŒ ad Epoflognatum legatis:qui unus ex regulis amp;nbsp;in Eumcnis amicitia mâ' ferat:amp; negauerat Antiocho aduerfus romanos auxilia:caftra mouit.Primo die ad Aladrum flumen: poftero cum ad uicû:qué uoeât Tyfco:cét uérû:eo legati oroandéfium cû ueniflênt amicitia perétes.ca ralenraiis funrimpcrata:pcantibur^utdomum renuciarenepoteftas faûa:ducereipdeexerdrum c5 fui ad PIitédum:dcide ad Halyattos caftra pofira.Eo miffiad Epoflognatû redicrût legati rcguli oran res:ncc redofagis bel lu ïferrenmpm in eâ genre iru^d Epoflognatum pfuafurûcj: ut imperata facianr. Axylon Data uenia regulo:duci ide exercitus per Axylon:q uoeât terram cœptusiab re nomé habetmon lign* modo quicœled ne Ipinas quidcm:aut ullum aliud alimétum fert ignis:fimo bubulo ^ lignis utun6 Ad Eubanum gallogræciæ caftellû caftra habétibus romanis apparuere cû magno tumultu hoftiu cqtes nec turbarunt tard ftatiÔes romanas repère îucdizfed quofdâ ét occidciût:q rumultus cû îcaftra Gallop platus:eéteffufus repéreoibus porris egtarus romaus fudit:fugauirœgallos:amp; aliquot fugiétes occidir» cqrûfu Inde côful ut qiam ad hoftes peruentum cernerer: explorato dcidc:amp; cum coaèlo agminc procedebat: ga amp;nbsp;cæ 5^ continentibus irinenbus:cum ad fangarium flumé ueniflèt pontéiquia uado nufq trâfi tus crac facer des nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îftituiùfangarius ex adoreo monte p Phrygia fluens admifeetur adBytiniam tymbii fluuio îde maior

iam geminaris aquis per Bythiniam ferturjamp;l î Propontidé fefe eftundit:nÔ ramé ta magnitudine me'' Galli fa morabilis quamquodpifeium accolis ingenté.uimpræbet.Tranfgreflis ponte profedo flumé præref cerdo'' ripam euntibus galli marris magnæ a Pemmonreoccurrerecum infignibus fuis uaticinantes fanarico tes carmine deam romanis’uiam belli Ôd uidoriâ date imperium^ dus regionis:accipere fe omen cum di xilTet confui caftra eo ipfo loco pofuir,poftero die ad Cordiû peruenit.Id haud magnum quidem oppi dum eft: fed plufq mediterraneû célébré amp;nbsp;frequens emporiû:tria maria pari ferme diftantiainreruaP lo habet :ad HellefpÔrum ad Synopendi ai tenus oræ littoræquæ cilices maritimicolunt: mulra^ ma^ gnacumgt prærerea gentiû fines contingit:quaj^cômertium î eû maxime locum murui ufus contrat xere:id turn deferrû fuga incolajt oppidum, tefertû idem copia rc^ oîum inuencrût. Ibi ftatiua haben tibus legati ab Epoflognato uenerunt nuueiätesprofeduna eum ad regulos galloÿ^ nihil æqui îpetraP , feexeampeftribusuicisagrifçpfrequéresmigt^rezôdcumconiugibusacliberiszquaeferreacagerepoft fent:præ feagétes: porrantefg? olympû môté petere:ut îdearmis locorûqj fitu fefe tueanCCertiora pn ftea oroandéfium legariattuleruntitholoftobogo^ciuiratemolympûmontem cepiflé:diuerfos recto fagosalios monrcm:qui magaua dicaturpetiflèitrocinoscôiungibusacliberlsapudtedofagos depo^ fins armaro^c agmine toloftobogis ftatuiflêauxilium ferre.Erant aût tû rriûpopulo^ regub Ortiago GalIoRi Ô^ Combolomarus:amp; Gaudotusuis hæc maxime belli ratio fumendifuerat : quod cum mores edim'' côfiliuî fimosdusregionistenerentzeonuedisoibus:quæadufum:quâuislongi rpis Îufficerent;raediofew'' traben/ tigaturos hoftes cenfebant:nâncçaufuros per tam arduaat^iniquajocalübireeos:amp; fi conarentut do beb nel parua manu prohiber! aut deturban poflêmcc quietos in radicibus gelidorum monrium fedentes lo frigus aut inopiam laturosÂ cum ipfa altitudo loco^ eos tutaretur foflâm quogs amp;nbsp;aid muniment uerticibus iis:quos infederât.circuniecere:minima apparatus miflilium tæloji cura fuir:quod faxaan fatim preebituram afperitaté ipfam locooi crcdebannConful quia non cÔminus pugnâ : fed procul lo' cis cxpugnandis futurâ præcepcrataîo:ingentem uim pil^ uelitarium hafta^t fagyrrarum glandifç Ôi modico^zqui funda mitti lapidum poften tzparauerat iferudofey müTilium apparatu ad olympum montem ducitzôia quincp ferme millibus locat caftra.Poftcro die cum quadringétis equitibus èC Ab talo ^greflum eum ad naturam montis fitumç gallicojt caftroycuifcédumzcquites hoftium duplex nume rus effufus e caftris in fugam auerreruntzoccifi quoqp pauci fuginetium: uulnerati plures.Tcrno . die eu m oîbus ad loca exploranda profeduszquia nemo hoftiû extra munimenta proceflir : tuto circü Cofiho uedus montem animaduertit meridiana regione terrenos amp;nbsp;placide acchuos ad quédafinem colles ro.côfu eftèfeptentrione ardue ereptasproperupesarqp oîbus ferme aliis îuias itinera tria eflê unum medio lis i gab monte q ua terrena erantzduo difficilia ab hyberno fobs ortuzamp;abceftiuo occafu « Hæc concernplatus lisop/ eodiefub ipfisradicibuspofuitcaftrapofterodiefacrifido fadocum primishoftiislitaflètztriÈriam pugna / exercitum diuifum ducere ad hoftem pgitzipfe cum maxima parte copiarum: qua aequiftimum aditu ois nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pbebat mons:afcendirzamp;«L,.ManIium fratrem ab hyberno ortuzquoad loca patianturzôlt; tuto poffit lu

LIBER OCTAVVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zii

hire fuberrfïqua piralofa Si aerópta ocairranr:non pugnare cum fniquftate Iocorum:neq? inexuperabi libus uim afFerrefed obliquo monte ad fe dcclinare:amp; fuo agmini comungi.C.Heluiu cum tcrtia par^ tecircunirc fenfim per infima monris:deindeabæftiuooccafuengereagmen:^ Attali auxilia tnfaria aequo numero diuifitzfecum effe ipfum iuuencm iuflit;equitarum cum elephantis in proxima rumu/ lis planicic reliquir:ediöü pratfedistut intenti:quid ubiç gerarur:animaduerterant:opem^ ferrc:'quo poftulent res:propercnt.Galli amp;nbsp;ab duobus latcribus fans fidcntcs ipuia enc:ab ea parte : quæ in merP diem uergeret:ut3rmisclauderentuiam:quattuorferemilliaarmatorum ad tumulum imminentem uiæ minus mille pafluuma caftris occupandum mittunneofe rati nel ut ca Heli o iter i'pedituros.Quod ubi romani uidetût:expediût fefead pugnatante figna modico inreruallo uelires eunt:amp; ab Attalo ere/ tenfes fagyptarii:amp; funditores:8C rhralli thraces:figna peditum ut per arduum Icui gradu ducutur : ita præ fe haoenrium fcura:ut mifTilia tantum uitarent:pede collaro non uiderétur pugnaturi. Miflilibus ex interuallo loei plium conimißum:amp; primo pares gallos loco adiuuante romanos uarietare amp;nbsp;copia tælo^:proccdcntecertamine nihil ia æquierat:fcuta longa cacte^ ad amplitudiné corpoß^ paru lata:amp; ca ipfa plana male tegebant gallos:nec ia ræla alia habebant pter gladios:quorum cum manu hoftis nó confererennullus ufus erat:laxis nee modicis:ut quæ non pparanênt:fed quod cui^ trepidanri ad ma/ num ueniHênnut infucti nee arte:nec uinbus adiuuanres idum utebanrunfagipris glande iaculisHcau/ ti amp;nbsp;ab om ni parte confligebanf :ncc qd agcrent:ira amp;nbsp;pauore obcæcatis animis cerntbantÄ erant dc\ præhenfi genere pugnæ:1 quod minime apti funnnon quemadmodum cominus ubi inuicem pati Si inferri uulnera licenaccendit ira animos eorum:ita ubi ex occulto amp;nbsp;proeul leuibus rælis uulnerantur; Atf, necquoruant:cæcoimpetuhabent:uelurferætranffixæinfuos temere incurrunt : detegebat uulnez atrox ra co rum ;amp; quod nudi pugnant:6C funt fufa amp;nbsp;candida corpora:ut q nunquam nifi in pugna nudent ; fpedaz ita amp;nbsp;plus languinisemulta carne fiindebarur;amp;:fœdiorcsparebantplagæ:amp; câdorcorporum magis culum fanguineatro maculabatur fed no tâpatétibus plagis mouétur:intcrdû îfeda cute:ubi latior quialrior plagacft:amp;etiâgloriofius fe pugnareputant:idé cum aculeus fagiptæaurglandis abditæ introrlhs te' nui uulnere i fpecié urit:ôi fcrutanîis:quæ ucllant tælû.-non fequitur;tum in rabicm amp;nbsp;pudorem tarn paruæ perimentis peftis uerfi profternunt corpora humi:ficut paflim procumberent:alii ruentes î ho ftem undiç configebanrur:amp;: eu côminus ucnerant:gladiis a uelitibus rrucidabantur:hic miles tripe/ dalé parmam habct:amp; in dextera haflas:quibus eminus ucitur:gladio hifpanenfi eft efétusequod fi pe decollaro pugnandum editranflatis inleuam haftis ftringir gladium.Pauci fupererant iam gallorum; Vclita/ qui pofteaquam ab leui armatura fuperatos fe uiderunt amp;nbsp;Rare legionum figna;effufa fuga cadra repe ris ar/ tunt pauoris amp;nbsp;tumultus iam plcna;ur ubi fœminæ pueriç amp;nbsp;alia imbellis turba permixta eßctiroma matura nos uidores ddern fuga hoftium acceperunt tumuli.Sub idem tempus.L.Manlius amp;.C.Hcluius : cü quoad uiam colles obliqui dederunr;afcendiflênt:pofteaquam ad inuia uentum eft:flexcre iter in par/ tem montis:qnæ una habebat itcr:amp;: fcqui confulis agmen modico uter^ interualloiuelut ex compo fitocoeperuntiquod primo optimum fadu fuiflêt:in id neccITitare ipfa compulfi:fubfidia enim in tali/ bus iniquitatibus locorutn maximæ fpei fuis fuerant:ut primis fortedeturbatis fecundiamp; tegantpul fos:amp; inregri pugnam cxcibiant.Conful pofteaquam ad tumulos ab Icui armatura captos prima figna legionum perueneruntirelpirare amp;nbsp;coquiefcere paulifper militem iubenfimul ftrata per tumulos cor/ pora gallorum oftentat:amp;: cum leuis armatura prælium tale a.diderit:quid ab legionibusfquidab lu/ Gallone ftis armislt;quid abanimis fortiftimorum militum cApcdariïcaftra illis capiéda eé:in quæ compulfus caftra ab leuj armatura hoftis trepidet: præcedere tarnen iubet leuem aimaturam :quæ cum ftaret agmen terror colligédis per tumulos tælis:ut mifliha fufficercnt:haud fegneidipfum tempus confumpferatJam ca g^plora ftris appropinquabant : amp;nbsp;galli ne parum fe munimenta (ua tegcrent:armati pro uallo conftiterant: tus ma/ obruti deide omni genere tælorûicû quo plures atq denfiores crantico minus uani qcq itcrciderct tæ clic hutrauallum mométo temporis côpellûturiftationibus tantum firmis ad ipfos aditus portarum reli ftis.In multitudinecompulfamicaftrauis l'gensmiftiliumtælorumconiiciebatunamp;uulnerari mul tos clamor permixtusmulierumar^puerorumploratibusfignificabatn cos qui portas ftationibus fuis clauferantilegionum antefignam pilac0iecerunt:hi uero non uulnerabatunfed trafucrberatis feu/ tis plæricp ïter fe colerti hærebanr:nec diutius impetum romanorum fuftinuerüt.Patétibus iam por/ tispriufquamirruraperétuidoresifugae caftris gallorum ïoés partes fadaeft;ruunt cæciper uias p inuia:nulla præcipiria faxa:nullæ rupes obftantinihil præter hoftem metuunt itaç plæri^ præcipites per uaftam altitudinem prolapfi aut debilitaticxanimantur,ConfuIcaftris captisdirepttone præda quibufj abftinenmilitem fequi:pro fe queep ïftare amp;nbsp;pculfis pauorem addere iubet:fuperuenit amp;nbsp;al/ terum cum.L.Malio agmé:neceos caftra i'trare finif.protïus ad perfequédos hoftes mittit:amp; ipfepau Gallops lo poft traditacaptiuorumeuftodiatribunis militum fequitundebellarum ratusifi ïillo pauore qua ^“^a plurimi cæfi forent aut capti.Egreflô côfule.C.Heluius cuni tertio agmine aduenitmec côtinere fuos capiut adireprionecaftrorum ualuit:prædaçfieorum'iniquiflimaforte:qui pugnænon îterfuerant: fadaeft. Equités diu ignari Ôi pugnæ amp;nbsp;uidoriæ fuorum fteterût:deîde amp;nbsp;ipfi quantum cqui in colles fubire poterant:fparfos fuga gallos circa radices montis cofedati cecidere:aut cepere.Numerus ïrerfedorum haud facile iniri potuit:quia late ïter omnes anfradus montium fugaqi amp;nbsp;cædes fuit:8e magna pars ru pibus inuiis i profundæ altitudinis cóualles delapfa cft;pars ï filuis uepnbufgj occifa.Claudius qui bis pugna turn i olympo monte fcribitad«lx,milliahominüaudor éicæfa.Valerius Antias q magis ï nuz

Atf.cæ meroaugendo eße fokt non plus deccmilhamumcrus captiuorum baud dubk inillia.xl.expkuir : ca fojz ca/ omnis generis æranfœ turbam fecum traxerantdemigranum magis quam in bellum eunoum mo/ ptoruep do.Conful arm is boni urn in uno concrematis tumulo caeteram prædam eöferreomnes lufTit: amp;nbsp;aut galloßd uændidit:quod eins in publicum redigendu erat:haud cum cura:ut qua æquifllma eßenper milites di nume/ uifinlaudanquogs^cocioneocsfuntidonaricp,pmcritoqrœantccés Attalusfummo caerepi aßen/ rum fu:na fingularis eius uiri tu üirtus amp;nbsp;induftria in oibus laborious periculif^:tum mode ftia etia fuerat.

Supererat bellum inregru cü tedofagisiad cos jjfeóbis cêful terms caßris Angirâ nobilé î illis locis urbé puenit unde boftes paulo plus.x.millia aberant;ubi cü Ratiua ecnt:facinus memorabilc a captiua fadü cß.Onfgontis reguli uxor forma eximia euftodiebaf interplures captiuos:cui euftodiae céturio pracerat amp;nbsp;libidinis amp;nbsp;auariciae militarisas primo animo temprauitiquécü abborrentem a uolutano luderer ftupro:corpori:quod Icruum fortuna crat:uim fecmdcindcad Icniédam ïdignitatem iniuriæ fpé reditus ad fuos mulicri fecit:amp; ne ca quidem ut amans gratuite certo aun pondéré paâus:ne que confdum fuo^ baberempfi pmittinur qué uelletiunü excaptiuis nuncium ad fuos mitteret:locu ^pe flume conßituit:quo duo nee plus neceflarii captiuæ cü auro uenirér node infequetiad ca aedpienda: forte ipfius mulicris fcruus inter capnuos eiufdé euftodiæ crat:bunc nundu primis tenebris extra cu/ flodiam centurio educit.Nodeinlèquéti amp;nbsp;duo neceflarii mulicris adconßiturum locum amp;nbsp;centurio cum coptiua uenit:ubi cum aurum oftendcrent:qd fumma ralenti atncutâti enim pcpigcrat:expleret; mulier ligua fua:ut ftringercnfcrrü amp;nbsp;céturionc péfan té aurum occderétampcrauit: iugulati pcifum caput ipfa inuolutü ueße ferens ad uirum Orifgonté:q ab olympo domu effugerat:pucnir:quê priufq cornpiedcret :caputcenturionis ante pedes dus abiecitimiranti® cuiufnam id caput bominis:aut qd* id facinus baudquaqua muliebreeflêt:amp; iniuriam corporis:amp; ulrionem uiolatæper uim pudidtiæc5 feflà uiro eßialiaqi ut traditurifanöitateamp;grauiratcuirae buius matronalisfacinoris decus ad ultimó Atf, nbsp;nbsp;conferuauit. Angiram i ßatiua tedofagum oratores ad confulcm uenerunt petentesincante caßra mo

mulie/ ueret:quam collocutus cum fuis rcgibus eflënnullas condicioncs pacis iis non bellofore potiorcs:tem brefad pus ipoflerum dié conflituitunlocufquq maxime mediusirercaßra gallorumöd Angiram efluifus. bus nbsp;nbsp;nbsp;Quo cum cSluI ad tépus cum pfidio qngento^ equitu ueniflétincc ullo gallorum ibi uifo regreflus i

caflra eét oratores iidé redeunt excufantes religione obicda uenire reges non poflciprincipcs gentisip quos æque res tranfigi poffct:ucnturos:conful fequoq^Attalum mi Aurum dixit.Ad hoe colloquium utrinq? uérum é:trccétos équités Attains pfidii caufa cum adduxiflctiiadæ funt pacis condicioncs : fiz nis rei:quia abfentibus ducibus imponi non poterat;cóuenit:uti cêful regef^ co loco poflero diecon/ gredcrcruriFrußratio gallop co fpedabanpnmum ut terrerent tépus:donec res fuasicüqbus pidirari nolebant:cû côiugibus ac liberis trans halyn flumé traiiceréndeidc quod ipfi cêfuli paru canto adner/ fus colloquii fraude infidiabanrunmille ad ca ré exomni numeroaudaciæ expertæ dclegerût cqtes:âf fuccefliflêt frausmi ^ lure gétiüxuius uioladi côfiliû initum crat:Rctiflct fortuna:pabulatores lignaio refm romani îeâ parré:îqua colloquiû futuamp; erat;dudi funt:rudus idfuturû tribunis ratis:qa cêfulis pfidiû amp;nbsp;ipfunyp ßat ionc habirun erât;holh oppofiti:fua ramé altéra flationé ^pius caflra fexeento^ cquitû pofuei ût.CôfuI affirmâte Atralo uéturos reges amp;nbsp;rrâfigi ré poflêijjfedus ccaßris cû codéiquo antea pfidio cquitû qngenroye fere ^ceAit ;fed eu nec m'ultû a cößituto loco abeflèt:repétc côciratis eqs cum ipetu hoflili uidet gallos uenicnnsicößiruit agmé amp;nbsp;expedite tæla aiofç equinbus iuflîs : primo conflâter Ininû pugnæ acccpicnec cefAudeide eum pgrauaret muititudo cedere fcnfim nihil confulis turmapzordinibuscocpit:poftremccûiâplusinmorapiculi:quâinordinibus conferuadis pfidri ect: Gallici omîtes paflîm in fugâeffufi funt.Tûnero iftarediflîpatisgalli:amp;cædere:magnagpparsoppreAd foret: cqtatus ni flatio pabulatc^ fexcéti eqtes occurriflent:11 peu! elamore pauidofuo^ auditoicû tæla cquolq? ex/ ifidiæ pediAènriintcgri ofligatâ pugnâacceperûr:itaq? ucrfa extéplo fortuna é:uerfus in uidorcs a uidis ter/ ronde prio ipetu fufi galli funt:amp;: ex agris concurrebât pabulatores amp;nbsp;undiqi obuius hoflis gallis erat: ut ne quidé fuga facile aut mtam haberennquta recétibus equis romani feflos fequcbantur:pauci ergo effugerunt captus é ncmo:maior multo pars per fidé niolati colloquii poenas morte luerunt. Romani ardénbus ammis poflero die omnibus copiis ad hoflé pucnerunt;biduum ad naturam métis per fe/ ipfum exploranda:neqd ignoti eétiabfumpfit eófubrertio die cd aufpicio opam dediflct:deide imolaß fet:inquatruor partes diuifas copias educir:duas ut medio móteducerenduas a lateribus ut aduerfus cornua gallorum engerer.Hofliu quod roboris erat:tedofagi amp;nbsp;trocini media tenebant aciem millö hominum quiquagintaiequiratum quia equogi nullus inter inaequales rupes ufus erattad pedes dedu Acics Öom.x.millia hominum ab dextero locauerunt cornu: Ariaratis cappadoces 6C morziauxiliares in ie numez ^0 quarruor ferme millium numerum expIebant.Conful Acutin olympo móte prima acle locara lo' rus gab “’ arm3tura:fælo^ ois generis:ut æque magna uis ad manum eét:curauit: ubi appropinquamnt oia lorum ^adé urrinquq fueram in priore plio crant;pter animos amp;nbsp;uidoribus ab re fecuncia audios amp;nbsp;hoftibus frados:quia amp;nbsp;fi non ipfi uiüi erant:fuæ gentis hominum cladem pro fua duccbat.Itagi a paribus inb riis eoepta res eundetn exitum habuit:uelut nubes leuium tælorum conicétaobruitaciem gallorum; nee autprocurreiequifquaabordinibus fuisincnudarcntiundiqï corpusad idus audebant;amp; flanz tes qu o denfiores erat:hoc plara uelut deftinam petentibus uulnera accipiebant»Conful ia p fe turbans fi legionu figna oßcndißetiuerfuros extéplo i fuga oés ratus:rcceptis inter ordines uehtibus amp;alia turz baatixüio^ acié ^moui^Galli amp;nbsp;memoria toloboflogo^cladis tcrrin:amp;; inhxrentia corporibus gca

LIBER OCTAVVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 12

rentes tælatfeniç ölt;; dando S: uulneribusine primu qdcm ipetu amp;nbsp;damoré romancez tulerunt : fuga Gallops ad cadra ïdinauit:fcd pauci itra muniméra fefe recepere:pars maior dexrera Icuacy palati:q qucg; imz fuga petus tuli t:fugenjt;mdores uf^ ad cadra fecuti ceciderüt:tcrga dci'dc i caftris cupiduare pdæ hæferût: nee fequebaf quifàî cornibus galli diutms detcrüt:qa ferius ad cos puentu eftxæterûne primu qdem coniedu rælo^z tuTerunt.Conful q ïgreflbs i cadra ab dircpnoneabdrahcrc no potcrat:eos q in corniz bus fuerant:protinus ad fequédos bodes mifit:p aliquantiï fpatiu fecuti nó plus tamé oöomiUia ho/ mind ï fuga:na pugna nulla fuirxecideruncrehq flume halyn traficrüt.Romano^ magna pars ca no* de i hofliû cadris manfitxætcros i fua cadra conful reduxit:podero die captiuos pdaqi recenfuit:q ran ta fuit:quanra auidiflima rapiendi gens cd as monté taurd oîa armis per m ultos tenuiflét annos coa^ ceruare poruit.Galli ex difdpata fuga paflim congregati magna pars fauda ut inermes:nudati oibus re Atf Jgê bus oratores de pace ad confulé miferunt: eos Manlius Ephefum uenire iuffimpfe iam eni medid au/ té pda tumni erat locis gelidis propiquitatc montis tauri excedereproperansmidoré exercitd i hyberna ma/ ririmæ oræ reduxit.Du hæc i Afia gerunturd cæteris prouiciis tranquillæ res fuerunt. Cenfores Ro/ mæ.T.Quînus Flaminius:amp;:.M.Claudius Marcellus fenatum perlegcrunt:prïceps i fenatum tertid 1e öus.P.Sdpio Africanus:quatruor:foli pterin funnnemocuruli ufushonore:amp;: i eqratu rccéfendo mit tis admodum céfura fuitdubdruüionem fuper æqmelium i capitolioÄ uiam fiiicc dernédam a por/ ta capena ad Marris ædem locauerunt,Gipani:ubi céferétur:fenatum confuluerdt:decretum uti Roz mæcenferétur.Aquae igentes eo anno fucrunt:tyberis duodeciescampum martid planage urbis mn/ dauir.Ab.Gn,Manko confule bello 1 Afia cum gallis perfedo:alter conful.M.FuIuius pdomitis ætoiis cum traieciflèt i Cephalcniamxirca ciuitates ifulæ mifit pcundatum utrum fc dedere romanis.an bel li fortuna experiri mallent:metus ad oés ualuftmededitioné excufarét:obfides ide iperatos p uiribus inopis popuJi:uicenos auté granonii:amp;: phaléfcs:amp;; famei dcdcrdr.Infperata pax CephaIcniæ afFuIferat cum repente unaciuiras iccrtum:qua ob caufam famei defciuerunt:qa opportuno loco urbs pofitaed fentimuiffe fe aiebant:ne demigrare cogeiétur ab romanis:cæterd ipfi ne fibi confixerit metd:amp; timo re uano quictd excitauerit maluran iadara fermonibus res apud romanos plata ad eos fit:nihil eóperti ed:nifi qd* dans ia obfidibus repente port.^ clauferdt;amp; ne fuo^d qdem ^ibus;mifcrat enim fub mu/ ros conful ad téptandd mifericordia parérd popularidcp:defidere ab fcepto uoluerdt lt;nbsp;Oppugnari del/ de:pofleaq nihil paati refpondebaturzeoepta urbs ed;apparatum oém tormentorum machinarumg? trafuedum ab Ambraciae oppugnanone habebat:6Z opera:q fadéda erant:impigre milites perfecerdt: duobus igit lods admoti arietes quatiebant muros.Nce ab fameis qequä quo aut opera:aut hodis ar/ ceri poflenprermiffum é:duabus tamé maxie refidebant rebus:una rrerioré femp iuxta uallum p di/ ruto noud obdruétes murd:altera eruptionibus fubitis ndc 1 opera hodid;ndc in da non es. amp;nbsp;plærdç üs plus fupiores erant.Vna ad terrédos inüéta haud memorata res é:cétum fundirores ab Egio:^ Pa/ tns;amp; Dymis acciti;a pueris ii more quoda gentis faxis globoïis:qbus ferme harenæ îmixtis drata lit/ torafunt:funda î mare apertd keflénres exercebanfaraç lôgius cerriore amp;nbsp;ualidiorc idu: quâbalearis funditor eo tælo ufi funt:amp; é nó flrnpkeis habcnæ:ut baleaxica akard^ gentid funda:fed triplex feu ra/ Ie crebris futuns durardme fluxa habæna uohatef î iadu glans:fed librata cd federit:uelut neruo mif5 -excunaf coronas modici dreuli magno ex ïteruallo lod afliieti traiieeremócapita fold hoftid uulnera Sameo bant:fed qué Iqcd dedinaflent oris.Ëæ fundae fameos cohibuerdt:ne tâ crebro:neue tâaudaâer erum rd op/ perénadeost pcarenf ex muris achxos:ut parüp afcéderét:amp; fe cd romanis flarionibus pugnâtes qete pugna/ fpcdarétiqtruor méfes obfidioné fomei fudinuerut:cd ex paucis quotridie aliq eo^z caderér:aut uul/ tio nerarenf Ä q fuparét: fefli:amp;: corponbus amp;nbsp;ais eénr:romani node p arcé:qua cyan de n_ uoc^:na urbs in maredeuexa ioccidété uergit:murofuperato ifordpuenerunt.Samei podeaqcapta partéurbis ab hoflibus fenferdndï cómgibus ac liberis î maioré refugerut arcemdde podero die dediti:direpta urbe fub corona oés uenierut.CÓful cópofitis rebus CephaIcniæ pfidio ipofito i Peloponncfum iadiu accer fentibus cgiéfibus maxie ac laccdæmonks traiecit.Egida pricipio achaici cocilii femp cÓucntus gentis indiébfunnfeudignitatiurbisid:feu loeiopportuniatidatdé:huncmoréPhilopoemenes ieo primd anno labefadare conatusdegé parabat ferre:uti oibus ciuiratibus:qachaici cócilii eént:iuicé conuétus agerctur:amp; fubaduétumcófulis Demiurgis ciuitard qfummusé magidratus Egid cuocanbus(Phi/ lopœmenes ptor td erat) Argos conuérd edixic:quo cum appareret oés fere côuéturosxôful quo® qq egiéfium fauebat caufae: Argos uenit:ubi cd difc^tano fuidètiamp;ré inclinatam cerneret:icepro deditit. Lacedæmonii deide ed i n fua certamina auerterut:folliara ea ciuitaté exules maxie habebatiquo^per/ magna pars i maritimis laconicæ oræ cadellis:qoés adepti erant:habitabât:idægre panéres laccdæmo nii ut aliqué libéra ad mare haberét aditd: fiqdo Româ alioue:quo mitterét legatos:fimul^ ut empo/ rid amp;receptaculu aeregrinis mercibus ad necelîâriosufus eétmodeadorri uicd maritim d ooie Larnin improuifo occupauere.Vicani quiqcibi exules habitabant:prio iopinata re territi funt: deide fub lucé congregati leui certamine expulerunt lacedæmoniosxerror tamé omnem maritimam oram puafit: Icgatof^ comunitcr amp;nbsp;cadella omnia uiciç amp;: exules:qbus ibi domicilia erant : ad achæos miferunt. Philopoemenes prætor iam ide ab initio exulum caufæ amp;nbsp;amicus amp;nbsp;audor femper achæis minuendi opes amp;nbsp;audoritatem lacedæmoniorum concilium quærentibus dcdindccrctumq; referéte eo fadum elrxd in fidé achæord tutelamq^.T.Quitius amp;nbsp;romani laconiæ oræ cadella SC uicos tradidiflenr: ut cd abdmere bis exfoedere Laccdæmonu deberenriUamis uicus oppugnatus efletxædefqj ibi fada:q eius

Laccdæ rd aurores afFmefgß cfléntinifi dederentur achads uiolatü uideri foedusrad expofcedos cos Icgati exté^ monfo/ plo Lacedæmoné miffi funt:id iperiu adeo fuperbum amp;nbsp;ïdignij lacedaemonns uifum eft:ut fi annqux nï dedi duiraris fortuna cct:haud dubie armaextéplo capturi fuerït:maxïeaurem confternauit cos mcrus:fi fe tio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mcl primis ipcriis obedicdo iugu accepiflcntinc id:qd ladiu moIiref.PhiIopoemenes exulibus Lacedae

monem tradcret.Furentes igitur ira rrigfra hoibus ex faftionexü qua condlioruna aliqua fodetas Phi lopoemeni arç exulibus erataterfedisrdecreuerunt renunciandâfocieratcachæisdcgatofcp extéplo Ce phaleniani mitrendosrqconfuli.M.Fuluio quim romanis Lacedatnaonem dederét:orarérç cû:ut uez niret i Peloponncfum ad urbé Lacedæmoné ifidé dicioncç Po.Ro.accipicndâ.Id ubi legatiad achæos rettulerunt:oïum ciuirarü:quæ eius concilii erat côfenfu:bellû lacedæmonüs ididû eftme extéplo gere rerur:hycms ïpediitacurfionibus tamé paruis latrodnii magis qua belli modo non terra tâtum:fedét nauibus a mari fines eo^ uaftati:hic tumultus confulé Peloponncfum adduxiniufluf^ eius Helin có/ cilio ïdifto lacedæmonii ad difeeptandû accin.Magna ibi non difceptatio modo:fed etia altcrcatio fuit: cui cÓful cö alia fatis ambitiofe parté utranep fouendo kerta refpondiflèt:una denunciatiSe ut bello ab ftinerent:doncc Roma legatos ad fenaru mififlênr:finé ipofuir.Vtn'q? legario miffa Roma eft: cxulcs quo^ lacedæmonioß^ fua caufam legationemç achæis iniunxerunt.Diaphanes amp;nbsp;Lycortas megaloz polirani ambo pricipes legationis achæoß^ fucrunt:q diffidentes i republica turn quoçp minime iter ft conuenientes orationcs habuerunt.Diaphanes fenatui difeeprationé oium re^ pmittcbat:eos optime controuerfias iter achæos ac laccdæmôios finituros ec.Lycortas expeeptis Philopoemenis poftulabat: ut achæis ex foedcre ac legibus fuis quæ dccrelîènt:agere liccretJibcrtaremqi fbi illibatâxuius ipfi aux dores eént:præftarcnt.Magnæ audoritatis apud româos turn gens achæorum erat:nouaritarnen ni/ hil de lacedemoniis placebatxæterum refpôfum ira perplexû fuit:ut amp;nbsp;achæi fibi de Lacedemone per/ miflum acciperent;amp;: lacedæmonii non oia conceflâ iis îterpretarétur.Hac poteftate imodice achæiac fupbe ufi funt:Philopaemeni côtinuatur magiftratus:q ueris initio exercitu îdido:caftra i finibus lace' dæmonio^i pofuit:legatos deide mifitad depofeendos audores defedionisÂ ciuitaté i pace Juturâ:fl id fceiflênt:pollicés:amp; illos nihil idida ca panuros.Silctium præ metu cæterojz fuit:quos noiatim de/ popofcerat:ipfi fe ituros pfeffi funt:fide accepta ab legatis uim abfuturam doneceâm dixiflcnt:ierunt alü enâilluftres uiri amp;nbsp;aduocati pnuarisiS: qa pnnere cam eo^z ad rempublicâ cenfebât. Nunquâ alias exules laccdæmonio^i achæi fecum adduxerant i firmius:qa nihil æquealienatu^ aios ciuitatis uide/ barur:tunc exercitus torius propeantefignani exules erantui ucniétibus lacedæmonüs ad porta caftro rum agmine fado occurrerunt:amp; prio lacefléreiurgiis:deide altercanone orta cû accenderentur iræ:fe rociffimi exulum iperum i lacedæmonios feccrunt.Cum illi deos amp;nbsp;fidem Icgatorum tcflaienf;amp;le/ gati ptor fummoueret turbas amp;nbsp;ptegeret laccdæmonios:uicula$ iâ quofdam iniidentes arceret: cre/ fetbar tumultus côcirata turba.Erachæi ad fpcdaculum prio concurrerunt:deide uociferantibus cxü libus:quæ pafTi forenrÄ orantibus opé:affirmantibuiçp fimul nunq taléoccafionéhabituros:fi eam^ rcrmifiiîenr;fœdus qd i capitolio:qd Olympiæ:qd i arceAthenis facram fuiflét:irritû p illos fcpnufq alio de integro fœdere obligent:noxios puniédos cc:accéfa his uocibus multirudo ad uocé unius:q:ut ferirér:iclamauir:faxa coniecitiarq? ita.xvii.qbus uicula p tumultûm inieda erât:irerfcdi funt;lxiü.po/ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftero die comphcnfi:a qbus ptor uim arcueratmon qa laluos uellet:fcd qa perire caufa indida nolebat:

obiedi mulritudini iratæ cum auerfis auribus pauca locuti eflcnt:damnan oésÂtradiri funtad fuppli Suopli/ dum.Hoc metu iniedo laccdæmoniis imperatum primum:ut muros diruerent:deîde uf omnes ex/ dû de la ^®”’* auxiliarcs:q mercede apud tyrannos militaflênt:tcrra laconica excederét:tnm uti quæ feruitia ty cedæ/ rann* hberaflentiea magna multitudo erat:ante diem certam abirent:q ibi manfiflênræos phendendi: moniis uændcndi:abduccdi achæis ius eflêt.Lycurgi leges morefep abrogarét:achæorum afluefeerét legibus fumptu Jnftiturifç:ira unius eos corporis fore;amp; de oibus rebus facilius confenfuros.Nihilobediérius fecerût: qui ut muros diruerétmec ægrius païTi funr:q exules rcduci.Dccrctü Tegeæ i côcilio cômuni achæo^ de reftituendisiis fadû é:amp; métione illata externos auxiliares dimiÜbsÄ lacedæmÔüs afcriptos:ita.n. uocabât:qa tyrânis liberari erâtiurbeexcefliflè i agros dilapfos:priufgdimittereturexercitus:ire pto/ rem cû expcaitis:amp; compræhédere id genus hominuÂ uédere iuræ pdæ placuit:multi comphenfi ne nierunt:porta ex ea pecunia Megalopoli permiflu achæo^ rcfeda eft:quâ lacedæmonii diruerât. Ager belbinatis;quem iniuria tyranni lacedæmoniorum poflèderantireftitutus eidem ciuirati ex decreto ue M.Vale tere achæorum quod fadum erat Philippe Amyntæ filio regnante.Per hæc uelut eneruata ciuitas la/ rius nbsp;nbsp;nbsp;cedæmonio^ diu achæis obnoxia fuit:nulla tamé res tanto erat damno:quam difeiplina Lycurgi : cui

me Ha la per odigentos annos aiTueuerant fublara.A concilie ubi a confule inter achæos lacedæmoniofç difee C.Liui/ pratum cft.Marcus Fuluius quiaiam in exitu annus erat:comitiorum caufa profedus Romam créa/ us faliz uit confules Marcum Valerium MefTalamiamp;.QLimum Salinatorem.M.Aemylium Lepidum irnmi nator cum eo quoqi anno petentem difeefliffe tradunt.Prætores mdecréati.Q.Mamus Philippus,M.Clau/ conf. nbsp;nbsp;dius Marcellus.C.Stertinius.GCatinius.P.CIaudius PuIcher.L.Manlius Accidinus, Comitiis perfez

dis confuIem.M.FuIuium in prouinciam ad exercitum redire placuit:eiq? amp;nbsp;collcgæ.Gn.Manlio im/ perium î annum prorogatum é.Eo anno î ædem Herculis fignum dei ipfius ex dcccuirogz refpôfo Ä feiuges î capitolio aurati ab.Gn.Cornclio pofiti confulé dediné inferiptum é:amp;.xn.clypea ærata ab adi libus curulibus.P.Claodio:amp;.P.Sulpicio Galba funr pofita:expecunia qua frumétarios ob annonam compflam dânacut amp;nbsp;ædiiis plebis»Q.Fuluius Flaccus duo fignaaurata uno reo danatoma feparatim

LIBER OCTAWS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s ij

accufan erant:pofuit:collegacius.A.CeciIius neminem condemnauiuludi romani tcriplebeii gnquies toriIftaurari.M.ValeriusMeffilaideamp;.C Limus Salinatorconfulatumidibus marrus cum iniflènt: de rcpublicaideqi proufeus Sfexerciribus fenatu cÔfuluerûr.De Aetoliaamp; Afia nihil muratum éteSfu-' libus alteri Pifceum liguribus:alteri Gallia prouicia décréta éxomparare ïter fcautforririiufn:amp;: no/ uos exercitus binas legiones fcribere:ó£ ut focus latim nois quinadenamillia peditum Iperarent amp;nbsp;mil ie Öi ducétos cqtcs.McnàHæ ligures:SalinatoriobtigitGallia.Prærores ide fortiti funr.M.Claudio ur/ bana.P.Claudio peregnna iurïfditio eucnit,Q_.Martius Siciliam.C.Stertinius Saidiniam,L.Manlius Hifpaniamdteriorc.C.Catiniusulterioréeftïbrtitus.Decxercitibusiraplacuir:eGallialégiones:quæ Prouin fub.C.Lællio fuerâtad Marcu Turin proproré iBrutios rraduci;amp; q iSicilia eßeridimitti exercitû : Ôi ciarum dailemiq ibi cct:Româ rcduceret.M.Sépronius.Pro Hifpaniis legiôes fingule:q tû î iis,puîciis erât:de ordina/ cretæ:amp; ut ternamillia peditû ducenos eqtes abc ptorcs i fupplemétû fociis îparét:fecûfp trâfporrarét. tio

Priufq i prouicias noui magiftratus ^ficifcerétur:fupplicatio primo collegio dccéuiroß^ iperata fuit in oibus compinj :qdjuce iter horam tertiâ ferme amp;: quarrâ renebræ obortæ fucranr:amp;: nouédiale faz crificiû ididum c:qd î auérino lapidibus pluuiflèt.Campant cû cos ex fenarufconfulro:qd prioreanno fadum erat Romæ:céfores céleri coegiiTenf.nam antea icertu fuerar:ubi ccferenfipcnerdt nt fibi ciucs romanas ducere uxores liccrcr:ôe fi q prius duxiflènr:ut habere casÄ ante eâ dié nari uti iufti fibi liberi hæredef j cnent:utraqi res ipetrata.Deformianis fundanifep municipibus amp;nbsp;arpinatibus.C.Valerius Tappo trtbunus plebis promulgauit:uti iis fuffragii latio:na ante fine fufffagio habuerdt ciuiraté eflet. lus fuf/ Huic rogatiói quarruor tribuni plebis;qa nÓ ex audoritare Icnarus ferref:cü itercedcrér.-edodi populi fragii fe efle nó fenatus ius fufïragimqbus uelir impertirüdeftitcrüt ieoeprorrogatio plara cuitaemilia tribu for rcndi miani amp;nbsp;fundaniacorndiaarpinates ferrennat^ i his tribubus tu primum ex Valerio plebifciro cenfi funr.M Claudius MareeHus céfor forte fuperato.T.Quitio luftrumcondiditxéfa ciuiü capira.cclviif. mxcc.viu.luftropfedocófules i puicias pfedi funt.Hyeme ea:qu3 hæc romæ gefta funt:ad.Gn.Mâ lium côfulem primû:deide pconfutem hybemanré in Alia legarioncs undiqi ex oibus ciuitatibus gé/ tibufq?:quæ cis raurum monté icolunt conueniebant:fed ur elarior nobiliorqi uidoria romanis de re

Antiocho fuit quam de gallisuta lætior fociis erat de gallis:quam de Anriocho:rolerabilior regia fer uitus fuerat quant feritas imaniû barbarorum:incertufqî i dies tcrror:quo uelur tempeftas eos popu/ lantes ifcrret:itaçut qbus libertas Antiocho pulfo paxgallis domitis dataeflétmÔgratulatum modo uenerâtifed coronas etiâaureas n fuis quæ^ 6cultatibus attulerant.Et ab Antiocho legari amp;nbsp;ab ipfis Læta de gallis ut pacis leges dicerenf :amp; ab Ariarathe rege cappadoeü uenet fit ad ueniâ petedaduedamep pecûia gallis ui noxd qd auxtliis Anriochü iuuilïetrei.cc.taléta argéri funt iperata:gallis refpofum cu Eumencs rex uc/ doria niffer turn datu^ iis legé:ciuitatü legattSes cu benignis refpófis lætiorcs ét:quâ ucnerant:dimiilæ. An/ tiochi legari pecunia i Pamphylia frumentumep ex pado cu.L.Scipionc fcederc luffi aduehere.-cc fe cd exercitu ucturu.Pricipio deide ueris luftiato exerciru pfedus die.viii.Apamed ucnitnbi triduum ftati Uis habiris ternis rurfus ab Apamea caftris i Paphiliam:quo pecunia fruméruep regios couehere iufîè/ rar:puenit:millæ amp;nbsp;gngenra talenta argent! accepta Apamea déportant :frumenrû exeratui diuidif In de ad Pergamû ducir:q una î iis locis regio tenebaf pfidioiappropiquâti pfedus pfidn obuius fuir.xxx. dierum tps petés ut regé Antiochü de urbe tradéda confulerendato tpe ad earn diem decellït pfidio K a Pergamo^L.Manho fratre cû quattuormillibus militû Oroanda ad reliquu pecuniæ ex eo:qd pepiz gerânexigendû mifîô:ipfe ga Eumené regé amp;nbsp;decé legatos ab Roma Ephefum ueniflê audierarnuiRs (eg Antiochi legatis Apamea exercitû reduxitabi cx.x.Icgatoßi fnia foedus i hæc uerba cd Antiocho cS fenprum eft. Amicuia regi cü Populo Ro.his legibus amp;nbsp;côdicionibus efto:ne qué exercitd:g cd Popu/ lo Ro.foeiifue belld gefturus erit rex p fines regni fui:eorum ue:q fub dicione eius erdt: tranfire finiro: nee cómeata:neue qua alia ope iuuato:idé romani foeü^ Antiocho amp;nbsp;iis:q fub îperio eins erdripftenr. Belli gerédi ius Antiocho ne edo cd il!is:q ifulas coldt:neue i Europa trafeddi.bxcedito urbibus agris uicis caftellis cis tau^ mórem uf^ ad Tanain amnem:ói ea ualle tauri ufgi ad iuga:qua i Lycaonia uer girineep arma efferto ex iis oppidis agris caftellifcp:gbus cxcedar:quæ fiq extulit:quogj oporrcbir:rede reftituito:ne milité:neue quéalidex regno Eumenis recipito:fig card ürbid dues:quæ regnoabfceddt cum rege Antiocho itra^ fines eius regni funt. Apamea oés ante dié certa redeat:g ex regno Antiochi apud romanos foemfy? lunt:ns ius abeundi manendig? efto.Seruos feu fugiriuos:fcu bello captos:feu quiflibet captus aut tralTuga erit reddito romais focnlquclcphatos tradito oésinccy alios parato:tradi/ to amp;nbsp;naues lógas armamétagi ea^:neueplures ^x.naues nulla plus qua trigîta remis agafihabetoimi «oré ca belli câ qd ipfe illaturus erinneue nauigaro cirra Calicandrum:neue Sarpedonium promonto na:exrra qua fiqua nauis pecunia ftipédid aut legatos : aut obfides portabit.Militcs mercede códuccdi ex iis gétibus:quæ fub dicione populi romani funt Antiocho regi ius ne edo:nc uoluntarios odé reci/ piendi.Quæ ædcs ædificiagi Itra fines regni Antiochi funt:quo iure ante belld fuerdt:eo rhodio^i fo/ ciordue funtoifiquæ pecuniæ debcnficagi exadio ertoTigd ablard é:id cóquirédi cognofcédi repeten/ dim ius efto:fiquas urbes:quas tradi oporter:ii tcnét:qbus Antiochus deditiex iis pfidia dcduciro:uriç tette tradanficurato. Argeti ^bi,xii.millia attica talétadato itra duodecim annos péfionibus:sqs:ta!é tdne miuspondo.lxxx.romanis podenbus pédatiSi tritici.xl.m.modid. Eumeni regi taléta.cccl.ïtra quîquenniddato:^ o fruméto:qd æftimarionc fiat taléra.cxxvii.Obfides romanis.xx.dato:ód triénio mutato:ne rniores oaond denu anno^ neu maiores gnü qdragend,Sig focio^ Po.Ro.uItro bellum

inferrent Antiochotuim ui aremdi ius efto:dum nequa urbem aur belli iure teneat:aut in amicitiâatz cipiat: cótroucrfias inter fe iure ac iudicio difceptent:aur fi utrifa placebit bello. De Annibale poeno;Ä ætolo ThoanreÄ Lyfimachoacarnanezamp;chalcidenfibus Eubulida amp;nbsp;Philopœmcnededendisin hoc quoque fœdereaferiptum eft:amp;utfiquid poftea addi mutariue placuiflêt:utidfaluofcEderefierer.

CÔful iurauit î hoc fciedus:ab rege q exigeret iufiurâdûj)fcdb,Q,MinutiusThermus:amp;.L.Mâlius q forte tû ab Oroadis rcdiitÂ.Q.Eabcôi:qclalîi perat:fcripfir:ut Patara extéploj)ficifccrcf’:quæq? ibi nà ucs regiæ eént:c5cidcret:cremaretgp:Proredus ab Ephefo gnqginta redas naucs aut côcidit:aut icédit. Thclniefium cadéexpcditioneterritisfubitoaduétuclaflisoppidanisrecepit:ex Lycia pronnus iuflis ab Ephefo feg:g)bi relidierât:n îfulas îGræciâtraiiccir.Athenispaucos moratus dies:dum Pyræum ab Ephefo naues uenirét:totâ ide elaflêm î Itafiam reduxit.Gn.Manlius cû îrer cætera:q accipicnda ab Antiochoerant;elephanros quoqi accepiflèridonog? Eumeni oés dediHctidcîdccaufas ciuitatum mul tis iter nouas res turbatis cognouit amp;nbsp;Ariarathes rcx parte dimidia pccuniæ iperatæ beneficio Eume/ nis:cuî defponderat filiam :per eos dies dimiflâa am icitiâ c acccptus.Ciuitatum autem cognitis caufis deeem legati aliam alia^ fecerunt condicioné:quæ Üipcdianæ régi Antiocho fuerantÂ cum Populo Ro.mu Romano fcnferâtuis imunitatem dederûr:q partiû Antiochi fuerant aut ftipendiariæ Attali régis: cas nificenz omnis uedigal pendere Eumeniiuflêrunt:noiatim prætereacolophoniis:quiiNotho habitant: amp;cy tia ieu/ meis:ÔCmilefenis imunitatem concefferut:cla2omeniis fuper imunitatem amp;nbsp;Doniflàm ifulam donq mené dederunt:amp; milefiis;qucm facrum appellant:agrum reftituerunt:^ ilicnfibus Rhoetium amp;nbsp;Gergieu regem addiderunr:nô tam ob rccentia ulla merita:quam originum memoria:cadem amp;dardanum liberandi caufa fuit.Chios quog? amp;nbsp;fmyrnscos amp;nbsp;erirhræos pro fingulari fidc:quâ eo bello pftireruntiSd agro do Vide ne narunr:amp;: i oi pcipuo honore habucrunr.Phoccnfibus amp;nbsp;ager:qucm ante bellum habuerant redditus: garga^ amp;nbsp;ut legibus antiquis uterentur:pmifrum .Rhodiis affirmata:q data priore decreto er3nt:Lycia amp;nbsp;O^ fit legé/ riadata amp;nbsp;ufg?ad mæandrum amnem pter Meflum.Regi EumeniCherfonnefum i Europa;amp; Lyn du lege machia:amp; caitclla:uicos:agrum:quibus finibus tenueratAntiochus:adiecerünt:iaüa Phrygiam urraeg

amp;ftra^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

bonem Iw difcepratü iter Eumenis amp;nbsp;Anfiochi legatos cû eflêt:ga pars eius citra pars ultra rauru eft: ïtegra ad fenatum reiicitur,His foederibus decretifg? datis Manlius cû decé legatis omnig? exercitu ad Hellefpó turn profedus:euocatis co regulis gallorü leges :gbus pacem cum Eumene feruarent:dixit: denunciaz uitg?:ut morem uagandi cû armis Finircnt:agrorumg? fuojt terminis fecontinerent.Contradis deide ex omni ora nauibus ÖC Eumenis etia claflê p Atheneum fratré regis ab Elea adduda copias ois i Euz ropâ traiecit:idep Cherfonnefum modicis innenbus graue pda ois generis agmé trahes Lyfimachiæ ftatiua habuit:ut gmaxime recétibus Si itegris iumétis Thracia:p qua iter uulgo horrebat: igrederef. Quo profedus eft ab Lyfimachia die ad amnem melana:qué uccar:ide poftero diead Gypfæas perue nit:a Gypfeis uia fere decémilliü filueftris angufta cofragofa excipicbat:pp cuius difficulrarem itineris in duas partes diuifus exercitus:^ federeuna iufla:altera magno itcruallo cogereagmen: media ipe/ dimenta iterpofuitipaluftracü pecunia publicaerat phof^alia pdadtag? cum p faltum iret thracum decernhaudampliusmilliaexquattuorpopulis Aftuamp;Comehadipfasanguuias uiam circunfede/ runt:opinio erat non fine Philippi regis macedonum fraude id fadum:cû fciflè non alia quam p Thra ciam redituros romanos:amp;: quanta pecunia fecum portarent i pnmo agmine imperator erat f^licitus propter iniquitaté locorü.Thraces nihil fe mouerûtrdonecarmati tranfierunt:pofteag prios fuperafle angulhas uiderunt:poftremos nondü appropinquatcsiipedimcnta amp;: farcinas iuadunt:cæfifç euftoZ dibüs partim ca:quæ i plauftris erant:diripere:partim fub oneribus iumenta abftrahere coeperûr. Vn/ de pofteaqua clamor pnmû ad eos:g iam igrelu faltü fequebantur:deide ét ad primum agmen eft pet latus:utriq? i medium c0curritur:amp; iordinatü fimul pluribus locis plium conferitur.Thracas pda ipfa Thracef Jpeditos oneribus:amp; plærofq?:ut ad rapiendü manus uacuas haberent:iermes ad cædem pbet:Koma/ la troel' UOS inigtas locorum barbaris per calles notos occurfantibus amp;nbsp;latentibus iterdum per cauas ualles p'' natium debant:ipfa ét onera plauftraq?:ut fors tulit:his aut illis icomode obieda pugnatibus ipediméto funt: more i alibi pdo:alibi pdæ uidcx cadit:put locus iniguus ægfue his autillis:putaius pugnantiü é:put nunic Roape rus:alii pluribus:qipfierat:alii paucioribus occurrerat:uariapugnæ Fortuna é:muln utrig? cadût.lam tûfaciût '’^^ appetebat:cü plio excedût thraces non fuga uulne^ aut mortis:fed ga fatis pdæhabebanr.Roma/ norü primum agmen extra faltü circa téplum mcdidiü caftra loco apto pofuit:pars altera ad euftodja impediméto^ medio i faltu duplici cireüdata uallo manfir:pGftero die prins cxplorato faltu : qua mo/ uerét:primis fe coniügit.In eo p io cû amp;nbsp;ipedimétorum pars:amp; calonum:amp; mi ites aliquot:cü païTim Q.Mi' æ^o ^pe faltu pugnaretuncccidilTent.Q.MinutüThermi morteomiflum eft iceptum fortis ac ftre/ nutii ite ^^* uiri.Eo die ad hebrum flumé puentü cft:ïde emo^i fines pter. Apollinis gerûtiû:qué uoeât icolæ; Jims nbsp;nbsp;templû fuperât. Aliæ anguftiæ circa Tympiraexcipiût:hoc loco nomé cft;ncc mîus côfragofæ g prig/

res:fcd ga nihil filueftrc circa eft:ne latebras gdem ad ifidiandum pbent:hucadcandé fpem pdæ thra/ fj gens dlt; ipfa thraeû cóuencre:fed qa nudæ ualles:procul ut côfpicercnf :angufti3s obfidétes efficiebât» minus terroris tumultufg? fuitapud romanos:gppe amp;nbsp;fi iniquo loco:prælio tamé iufto acie apta col/ latis fignis dimicandû erat:confcrri fubeuntes cû clamorc îpetu fado primû expulerc loco hoftesidef/ de auertere;fuga ide cædefque fuis ipfos impedientibus anguftiis fieri ccepta eft .Romani uidores ad

uicum maroniïarLim.Sakntum appc]Iar:polùcrLinrcaflra:ponero diepatenti innere priaricus capus cos excepintriduumcp ibi frumétum aedpiétes manferunt:parnm ex agris maronitarum conferenti/ bus ipfis:parnm ex nauibus fuisrquæ enm ofs generis comearu fequebanf. Ab ftariuis dici uia Apollo niam fuininde pabderita^agrum Neapolin peruétum eft:hocomnepgræcorum eolonias pacatum iter fuittrcliquü inde per medios thracas dies nodcfqj:amp; fi nö infcftumitaméfufpeólüidonec i Macc/ donia puenerunMinores thracas idem exercituszeu a Scipioneeadem uia duceretur:habuerat:nullam ob alia cauûm:quam qd pdæ minus quod pereretur:fuerat qq tü quoç Claudius auctor eft ad qnde/ cïmillia rhracü præcedéti ad explorada locaagmini Mudini numidæ occurrifle.-quattuor centû equiz tes fuifle numidas:paucos elcphanros.Mudinis filium p medios hoftiü cum centum quïquaginta de/ Icdis equinbus perrupiflè:eundem Cu mox Mudines ia medio elephâtis collocatis:in cornu equitibus difpofitis:manum cd hofte coieruiflctiterrorcmab tergo pbuiflè:acqp inde rurbatos equeftri ueluc ,p / cel a hoftis ad pcdimagmcn no accentITc.Gn.Manillas pMaccdomaminThcnalia cxcrcitiï traduxit: indep Epirü Apollonia cumpueniflènnondüab hyberno contempto mari ut traiieereänderet.Apol loniæhybemauir.Exitu propeanni.M.Valeriusconfulexligunbusadmagiftratus fubrogandos Ro mâ uenit:nulla memorabili i ^uicia gcfta re:ut ea ,pbabilis moræ caufa cct:qd' folito ferius ad comitia ueniflêt.Comitia cSfulibus rogadis fuerurad.xii.Kalédas Martias:creati.M.Aemylius Lcpidus.C.FIa/ M. Aez miniusipoftero dicprores fafti.Ap.CIaudius Pulcher:Seruius Sulpicius Galba.Q.Terétius Culeo.Q. mylius Terétius Meflalla.Q.Fuluius Flaccus.M.Furius Craflus,Comitiis pfedhsiqs prouicias ptoribuscé pla Lepiz ceret:rettulir ad fenatü conful.Decreuerüt duas Romæ iuris dicédi caufa:duas extra Italia Sicilia amp;nbsp;Sar dus.C. dinia:duas in Italia Tarentü amp;nbsp;GalIiâiôCextéplo pnufquâ inirent magiftratû:fortiri iufli.Ser.SuIpicius Flamin urbanâ.Q.Terentius peregrinâ é fortirus.L.Terentius Siciliâ.Q.Fuluius Sardinia.MiCIaudius Taré»' nius ium.M.FuriusGalliam.Eoanno.L.MinutiusMyrtillus:amp;:.L.Manlius:quod legatos carthaginenfes conf, puIfaHc dicebanturiiuffù.M.Claudiiprætorisuibispfœciales traditifuntlegatis:amp;: Carthaginé adue di.In ligunbus magni belli Ói glifcentis in dies magis fama erat;itaç confulibus noms: quo die de ^/ uinensS: de repu.rettulerunt:(enarusutriq? ligures prouîciam decreuit. Huie fcnatus confulto Lcpi/ dus côful intercedebat:indignum eflê prædicans confulcs ambos in ualles ligurum incIudi.M.FuIuiû: ô;.Gn.Manlid triénium iam alre^i in Europa:altc^i in Afia uelut pro Philippo afqi Antiocho fubfti/ tutos regnare.Si exercitus in bis terris eflê placeattcofules ns potius quam priuatos peflê oportere : ua/ gari eos cum belli terrore p nationes:quibus bellum idiólum non fir:pacem ptio uendicantes: fi eas ,p uincias exercitibusebtinere opus eêt:ficut.M,Attilio.L.Scipioni cofulibus.M.Fuluius amp;nbsp;Gn.Mahus fuccefliflént confules:ira Fuluio Manlio^.C.Liuium amp;,M. Valenum cófules debuiflè fuccedere. Nuc certepfedo ærolico bello:recepta ab Antiocho Afiaideuidis gallis:autcófules ad exercitus confulares initti:aut reportare legiones inde reddi^ tandé reip.debere.Senatus his auditis i fnia pfeuerauit:ut có fullbus ambobus ligures prouicia eét:Mâlium Fulmû^ decedere de prouîciis:amp; exercitus îde deduce reac redire Româpla^it.Inimicitiæîrer,M.Fuluiijamp;, P, Aemyliûcôfuléerâr:amp;fupcæteraAemyIius Tenus biéniofeconfuléfatftu.M.Fuluiiopadicebatiitaç ad inuidiameifaciédam legatos ambraciéfes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 in fenatu fubornatos criminibus îtroduxit:qui fibi cum î pace eflênt impata:quae prionbus cÔfulibus feciiTennSi eadépftareobedienter.M.Fuluio paratieéntibellû illatû quefti;agrosprimû depopuiatos: terrorem direptionis K cædis urbi mieenmut eo metu claudere cogerétur portas:obfeflc»s deîde amp;nbsp;op/ pugnatos fe amp;nbsp;oia alia exépla belli habita i fe:cedibus:incédiis;ruinis:dircprione urbis côiuges:liberos î feruitium abftraôtos;bona adempta:ôi qd fe ante oia moueat:templa tota fpoliata ornamétis: fîmula/ era deum deos imo ipfos cÔuulfos ex fedibus fuis:ablatos eé parietes pofteiç nudaros:quos adorent:

3d quos peentur : ôi fupplicét am bradéfibus nôfupcrcflc.Hæcq rentes interrogando enminofe excô/ Fuluius pofito côful ad plura uelut nô fua fponce dicéda eliciebat.Motis patribus alter conful.GFlaminius.M. ab Am Fuluii eâm excepitiq ueteré amp;: obfolctâ ma igreflbs dixit:fic Marcû Marcellû a fyraeufanis: fie Quintu braticfi Fuluiû a câpanis accufatos:quin cadé opa.T.Quitiû a Philippo regeJvlarcû Attiliu amp;.L.Scipionem ab bus apd Antiocho.Gn.Mâliû a gallis:amp; ipfum Fuluiûabætolis Ôd Cephaleniæ populus aceufari pa teren ft Am fenatu brada oppugnarâ Ôd captâ:Sd figna îde ornaméta^ ablatarôd estera fuftaïquæ captis urbibus foleât: ne accutaf garuj^aut mepro.M.Fulmoiauriplum.iM.Fuluiucéfctis patres côfcriptitcuob has res geftas triûphû 3uobis poftulaturus fit.Ambracia capta fignaq^:quæ ablata criminanrur:cætera fpolia eius urbis ante cürrû laturus Ôd fixurus î poftibus fuis:nihil é:qd feab ærolis feparenneadé ambraciéfiû 6d ætolo^ câ efl.lt iqi collega meus uel îalia câ inimicitias cxcrceat:uel in hac utiqt fi mauult:retineat Ambracienfes fuos iaduétû.M.Fuluii:ego nec deambraciéfibusmcc de ætolis decerni qcq abfente.M.Fuluio patiar, Cû Aemyliuscallidâ maliciâ inimici uelut oibus nota ilimularet:ôd tps eu morâdo extraäuß^ diceret: ne côfule inimico Româ rediret:certamine côfulû biduû aflumptu é:nec pfente Flaminio decerni qcq nidcbat pofle:capta occafio é:cû æger forte Flaminius abeflêt:ôd referéte Aemylio fenatufcofultû faclu eft:ut ambraciéfibus oés fuæ res reddercntii libertate eénr:ac legibus fuis uterent :porrari ca:quæ uel/ lentiterra mari® caperét:dum eo^ îmuncs romani ac focii btini nominis eént:ffgna aliaqr ornaméta Q3æ quærereneex ædibus facris fublata cc;de iis eu.M.Fuluius Româ reuerriflêc:placere ad collegiû , ponnheu referri:ôd quod ii céfuiflént fienmeqi his contétus côful fuit:fed poftea per ifrcquctiam adie ciefibus citfenatufcôfultuambraciânonuideri'ui captam eé.Supplicatioindeexdecéuirorudecreto pro uali/ rudinepopuli fuit per tnduum:quia grams peftilentia urbem arque agros uaftabat.Latinæ inde fue/

runt.Quibus rdigionibus libcrati cofulcs amp;nbsp;dekóu perfedo noms mini nterep malintun miliiibus: in promneiam profcdifunnuererd^omnesdimiferunt.Poftconfulum profcdioncm.Gn.Manlius procónful Roma uenitxui cum ab Ser.SuIpjcio prærore fenatus ad ædé BcIIonæ darns ccr:amp; ipfecóz memoraris rebus ab fe geftis poftulaflêt:ur ob cas dns îmorralibus bonos habcretur:fibi^ rrinmphâ-' ri urbé muchi liccrctxontradixerunrpars major decé lcgarcii^;qiiifiï co fuerât:amp; ante alios.L.Furius Purpurio:fif.L. Aemylius Paulus.Legatos fefe.Gn.Manno dates pans eu Annocho faeiendæ caufa fœ Legati, denfq;;amp; legum:quarcû.L.Scipioneîchoaræfuilîênr:^rficienda9i.Gn.Manhum fumma opereren«' Gn.Mâ diflé uteâ pacé turbarct:amp; Antiochû fi fui poteftatem fecriïètdnfidiis cxciperet:fed ilium cognira frauz bu apd' deconfulis cum fæpccolloquns Putins caprusefTctincm congreiTum modo: fed confpedum ctiâ eins fenariî uiraffe.Cupiérem tranfire Taurum ægreomnium legarorum pcibus:neccarminibus Sybillæ pdiôa crimp fuperanribusterminesfataliscladcmeweririuellctrctcncum:admouiflêtaméeÀercitû:amp; propcipis nâtur iugis ad diuorria aquarum caftra pofuiflexum nullâ ibi caufam belli inueniret quiefccntibus regiisidr cuegißecxcrcirum ad gallogræcos:cui nationi non ex fenarus audorirate: non ex populi iuflu bellum illatumiquod quem unqua dcfua fententia facercaufumf'Antiochi Philippi Annibalis amp;nbsp;poenorü re»' centiflima bella cflè:dcoïbus his confulrü fcnarü:populum iuiTiflèifatpe legates ante mifTosircs repeti rasipofttemo qui bellum indicerctimiflbs.Quid eojz.Gn Alanh fadum c:ur iftud publicum PoJLo. bcllu amp;nbsp;non tuu priuatum latrociniü dicamuslt;An eo ipfocontenrus fuiftif rede innere duxifti exeif citü ad cos:quos tibi hoftes aflumpferas ^an per eis anfradus ui3p^ cum uia confifteres fut que flexif/ feragmen Attalus Eumenis frater;eoconful mercænnarius eu exercitu romano feqrerist’Pyfidiæ Ly»' caonrrqt amp;nbsp;Phrygiæ receflus oés arq? anguios peragrafti:ftipem a ryranis caftellanifcp deuiis colliges^ Quid.n.tibi cd Oradis tquot;Quid cü aliis atqirc mnoxiis populis fbelld auté ipfum :cuius nem ine riitiphu pctis:quomodogefliftilt;locoaequo tempore tuopugnansfTu uero rede lutdiis fmorralibus honOS nabcarunpoftuljs primü:quod pro temcrirateimpcratoris nulle iuregennû bellum inferenris poenas lucreexercitu nolucrunndeïdeqdbælluas non hoftes nobis obiecerûr^olitcnomen rantü exrimarC mixtû eik gallogræco^:multo ante amp;nbsp;corpore amp;nbsp;anime mixri ac murari funr:an fi illi galli efient : cd quibus mines uario f uenru in Italia pugnam eft:qu3ntüin iperarorc neftre fuir:nuncius illinc rediP ferfbis cü hs pugnam é:bis loco inique lubiinin ualle inferiore pcdibus pene hoftiu aciem fubiecir : ut non tæla ex lupcrioi c loco mitterctded fi corpora fua nuda mneerennobrucre nes potuei u t:qd igituf incidit fmagna fortuna Po.Ro.eft magnü amp;nbsp;rerribile nomé recenti luina Annibalis: Philippi : Anno^ chiqppc atronitierant ranræ corporum molcs:fundis fagiptifep in fugam confternat? funt : gladius in acieemenratus nêeftgallico bcllo:uclurauiüexaminaadcrepirij primu miflliiu auolauerc:at hercule idem nosadmonenrefortuna.Quid:fi hoftern habuiftemus cafü^:fuifletfeu redeuntes in latrunen^ los thracas incidiflêmus cæfi:fugaTi:exuti impedimentis fumus.Qu.Minutius Thermus i quo baud paulo plus dam ni fadum eft: qua fi.Gn.Mâhusicuius temefitateea clades incideranperifieneu multis Gn.Mâ ulbs fortibus cecidit cxercitus fpolia regis Antioebi référés trifariam difïïparus:alibi primum:alibi po bi ore ftremü agmen alibi impedimenta inter uepres in larebris ferarû nodem unâ dclituinpro his triûphus pcritur^Si nihil îThraciacladis ignominiæqiforetacceptû:dequibüs hoftibus triumphû pereres^de iis ut opinor;quos tibi hoftes fenarus aut Po.Ro.dediflcrific huic.L;Scipioni;ficilli.M.AttiIiode rege Antiocho:fic paulo antc.T.Quîtio de rege Philippo-.fic.P, Africans de Annibaleipoenis amp;nbsp;Syphace triiî phus datusÄ minima ilia eu iâ fenatus céfuiflèt bella qfira ramé funr;qbus nuciadum ectnpfis urigi re gibus nunciarenf:an fanscétad jâfidiûaliqdnûciari.Vultis ergo hæcoia pollui ôicôfundidolli fœeja' lu mra ƒ nullos cé fœciales lt;fiat pace deû dixenmiudura religiôisiobliuio deo^ capiat pedora ueftra: T num fenanj quogi de bello côluli nô placctfnô referri uelint:iubeâtne cum gallis bellû genTmodocet tecôfules Græcuatgt Afiam nolebâtitamépfcuerantibus uobis ligures ^uîciam decerneredido obfi dientes fuerût:merito ergo a uobis pfpere folio gefto triuphum pctct:qbus audoribus geflèrûr.TaHs oratio furii amp;nbsp;Aemyliifuie.Mâlium in hune maxie modurti refpondifle accepimus.Tribuni plebis an tea folebâtitriûphum poftulantibus aduerfari patres confcrÿri:qbus ego grariam habeo:qd feu mihù feu magnitudini return gcftamhocdcdcruntiutnôfolum ulétiocomprobarent honorem meûifed referre etiam:fi opus eflë uideretunparati eént:ex decé legatis fi diis placct:quod confilium difpcnfanz dæ cohoneftandæcp uidoriæ imperatoribus maiores dederunt nonri aduerfarios hafoo.L.Furius:8i L. Aemylius currum triumphalem mecôfeendere prohibent:coronam infigné capiti detrahut : quos ego fl tribuni me triûphareprohiforentiteftes citaturus fui return a megcftarû.Nullius equidem luP deo honori:uos tribunos plebei nuper uiros fortes ac ftrenuos impediétes.Q.Fabii Labconis triuphu audotitarc ueftra deterruiftisitnuphauit qué non folium iniuftum geftlflèued hofté omnino nÔ ui' difté inimi iadabant:cgo:qui cum cétummillibus fcrociflîmorum hofhum fignis collatis totiens pu' gnaui:qui plus.xl.millia hoîum cepi:autoccidi:qui bina caftra co^ expugnaui:quicitra iuga tauricîa pacatiora:quâ terra Italia eft:reliqui:nô triumpho modo fraudortfed caufam apud uos patres conferi' ptiaccufantibus ipfe légatisdico,Duplex conclut animaduertiftis.P.Cuccufatic fuirmânec gerédum mihi fuidc folium cû gallisiSf geftû réméré arœ impudéter dixerunnnon crant galli hoftesded tu eos Côfulta pacaros imperata faciétes uiolallimon fum poftulaturusauobis.P.C.utquæcommunircrde imuni' no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rate gétis gallorum :de infeftiflîmo odio in nomé romanum fcitis:ea de illis quognqui terras has ico'

luntxxiftimens gallis:remota uniuerfæ gétis l'famia at^ îuidia per feipfos æftimate.Vtinâ rex Eume'

LIBER OCTA VVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zi?

ncsturinam Afîæduitates omnes adeflênr :amp; illos porius quercntcj:quJ me accufantem audiretis:mit nte agedum legatos circa Afiam ad omnes urbesÄ quinte utrum a grauion feruitute Annocho uk tra tauri iuga moto:an gallis fubaöis liberari fint:quoncns agri eorum uaftati fint:quotiés prædæaba dæ rcfcram:cum uix redimendi captiuos copia efle:amp; madatashumanas hoftias : ïmolatofgt liberos fuos audircnr.Sripendium fcitote pependifle fodos ucftros gallis:amp;: nunc liberates p uos regio ïperio fuiife penfurcs:fi a me foret cefl'atum:quo longius Antiochus emotus eflet: hoc iporentius i Afia galli dominarétur:6i qcqdeft terrarum circa tauriluga gallorum: ïperio no ueftroadicofTftis.Areni funt hsciraï'uerum enam Delphos quondam commune humanigeneris oraculum umbilicum orbis ter rarum galli fpoliaueruntmec ideo populus romanus his bellum indixinaut ïrulir.Equidcm aliquid ite rcHc rebar Iter id tem pusiquo nondum 1 iure ac didone ueftra Græcia atç Afia erat: curandu animad uertendumgi quid i his terris ficrct:amp; hoe quo finem ipern romani tauß«; monté ftatuiftis:quo liber/ taré imunitatéue ciuiratibusdatis:quo aliis fines adiicitis: alias agro muldiatisiuedgal Iponitisiregna augetis:minuitis: donatis:adimitis:curæueftræcéfetis ec:ut pacem terra matige habeat. An nifi pfidia deduxiffet Anriochus:quæ qeta 1 fuis partibus eranr:non puraretis liberatam Afia^fi gallos exercitus effufi uagarenf:rara dona ueftra:quæ dediftis regi Eumeni : rara liberras ciuitaribus eflêt: Sed qd ego hæcita argumétortamqnô accepcrl:fcd defecerim hoftcsgallos:fe.L«ScipioappelIo:cuiusego iperio fuccedés luicem ïpcrii tui uirtutem foelicitatemg? panter nó fruftra ab diis Imortalibus precarus fum: te.P.Scipio:q legati ius collegæ maieftatcmiamp;apud fratrem confulcm:amp;apud exerdtum habuiftiifd/ tifne I exerdtu Annochi gallorum legiones fuifl'ef'uideriris I ade eos I cornu utroep id enim roboris cc uidebatur locates ;pugnaueritis ut cum hoftibus iuftis c’cecideritis fpolia eorum rertulcreris ;quot; Atq cum gallis bellum neq^ fenatus decreucrat:ne^ populus iuflérat:fcd fimul:ut opinor : cum his dccrcuerant iunéranrgp: q Itra cius præfidia fuiflênt:ex quibus pratter Antiochum:cum quo pacem pepigcrat Sciz pio:amp; cum quo nominatim fœdu5:utfieret:mandaueratis omnes hoftes:crant q pro Anticcho arma aduerfus nos tulerunt:in qua caufa cum galli ante omnes fuiflènt amp;nbsp;reguli quidam amp;nbsp;tyranni : ego taz men amp;nbsp;cum aliis pro dignitare iperii ueftri coadis lucre peccata fua pacem pepigi:amp; gallorum animes: fi poflene mitlgari 3 feritate infita répraui:ói pofteaquam Idomitos atep Iplacabiles ccmebam:tum de/ Purga/ mum ui ar^ arrnis coercendos ratus fum.Nunc quoniam fculcepti belli purgatum é crimcn;gefti red tie eu dendaeft:ratio:ïquo eonfiderem equidem caufæ meæ etiam:fi non apud romanum fedapudcarrha- réfuta Z ginenfem fenatum agerem:ubi in crucem tolli imperatores dicuntur: fi profpero euentu prauo confié tiSe eo/ lio rem geflêrunt:fedego in eaciuirate:quæ ideo omnibus incipiendis gerendifque deos adhibet: quia ru qob nullius calumniæ fubiicit:ea quæ dii comprobauerunt: amp;nbsp;1 folemnibus uerbis habet:cum fupplicatio/ ieda nem aut triumphum decernit:quod bene amp;nbsp;feliciter rempu.adminiftrarit:fi nollemifi graue ac fuper funt bum exiftimarem uirtute gloriari:pro felicitate mea exercitufœ mei quod tantam nationem fine ulla militum iadura deuidmus:poftularemcp:ur diis imorcalibus hones haberetur:amp; ipfe triumphans in apitolium afcenderem:unde uotis rite nuncupatis profedus fum:negaretis hoe militiæ cum cliis im' mortalibusdniquo enim loco dimicaui.Dic igitur:quo æquiore potuerim dimicare:cum monté ho/ fies ccpiiTcnnloco munfto fetenerent:nempe eundum ad hoftes erat:fi uincereucllem:quid fi urbem co loco habcrentiK moenibus fe tenerent^’nempe oppugn a ndi crat.Quid adThermopylasfaequone loco.M.Attiliuscumrege Antiochepugnauit;:quia Philippum non eedé modofuper Aeum amne iuga tenentem montium.T.Quintius deiecitƒequidem adhucqualem autfibi fingant : autnobis uiz deri uelint:hoftem fuiflè non inuenio:fi degenerem amp;nbsp;emollitum amoenitare Afiæ : quid periculi uel iniquó loco fubeuntibus fuit^fi timendum Si feritateanimorum amp;: robore corporum: huiene ranrae uidoriæ triumphum negatis fCæca luidia eft patres c0fcripci:nec quieq aliud fcit:quam detredare uir Inuidic tutcs;corrumpere honores ac premia eorum:mihi:quaefo:ifa ignolcatis.P.C.fi longiorcm orationem uitia non cupidiras gloriandi:fed neceflaria criminum détenfio fedt.An etiam per Thraciam faltus patenz tes:qui angufti erant:6i plana ex arduis:amp; culta ex filueftribus facere poruifdi præftare:ne quilibet fub iis lateribus delirefcerent latrones thraces:nequid farcinarum repereturfnequo iumentum ex tanto agmine abftraheretur nequis uulnerareturf ne ex uulnere fortis uir ac ftrenuus.Qu.Minutius more/ retur dn hoc quolt;5 cafu in foclicitér inddit ut talé ciuem amitteremus:abhorret:quod faltu iniquo lo coalieno cumadortushoftisnoseflêt:duxfimulacies primiamp;nouiffimiagminis hærétem adim/ pedimenta noftra exerdtum barbarorum circunuenerunt : quod multa millia ipfo die : plura mulro poft dies paucos ceciderunt:amp; ccperunt:hoc fi ipfi tacuerint uos fcituros:cum teftis orationis meæ to/ fus exercitus fit:non credunt:fi gladium in Afia non ftrinxiflêm:fi hoftem non uidiflêm:tamé trium Phum in Thracia duobus prælüs merueram,Sed iam didum fatis cft:quin proeo quod pluribus uer/ oisuos:quam uolui:fatigaui:ueniamauobispetitamimpetratamqueuelim.P.CPlus crimen eo die Decerzj quam defenfio ualuiffetzni altercationem inferum perduxiflèntidimittitur fenatus in ca opinione : ut nifMa/ negaturus triumphum fuiflè uideretur.Poftero dicamp;: cognahamicique.Gn.Manln fummis opibus liotriü/ annixi funt:amp; audoritas feniorum ualuitnegantium exemplum proditum memoriæ eflezur impcra phus tor qui deuidis perduellibus confedaprouincia exerdtum reportaflcr:fine currußdaurcapriuams Oæs.P. inhonoratufqueurbem iniret.Hiepudor malignitatem uicit: triumphum fréquentes dccreuerunt. Sdpiói

OpprelTitdeide mentionem memoriam^ oém contentionis huius maius amp;nbsp;cum maiore uiroeer jicif tarnen ortumiP,Sdpioni Africano ut Valerius Antias audor eû:duo,Q.Petilii diem duerunt. ld pro

ut eufuf^ Ïgenium erat ïterpretabanfraln no tribunes pkbisrfed nnmerfam duitatem îeufâbanttquae id pari poflet:duas maximas orbis rerra^z urbes igratas uno æpe tépore in prïcipcs ïuentas: Roma in' grariorem figdem uida Carthago uidum Annibalcm in exinum expuliflet: Roma uidrix uidorem Africanum expelJar.Alii neminem unum tantum eminereduem debere:ut legibus irerrogan no pof Acqua/ fit:nihil ram aequandæ libertatiseflèquam potétiffimum queep polTc dicerecaufam: gdaut tuto cui/ datliz quanedumfummarcmpu.permitridirationonfitreddédafquiiusacquum patinon poflitnn cum bertatis uim haud imullam eiîè.Hæc agitata fermonibusidoncc dies diccdæ caufæ uenit:nec alius ante gfquâ: ratio nbsp;nbsp;nbsp;nec die ipfe Scipio confui cenforue maiore ois generis hoîum frequétiaiquâ reus illo die in forum eft

dedudusduiTus dicerecaufam fineulla criminum métionc:orarionem adeo magnificam de rébus ab fegeftis eft exorfus:ut faris conftaret neminem ung ne^ meliusmcgî uerius laudatum cfTc: dicebanf emm ab codem animo îgenioç:a quo gcfta erât:amp;: annum faftidium aberat:qa pro periculo nÔ î gloz riam referebanf.Tribuni plebis uetera iuxuriæ crimîa fyraeufano^z bybernojzÄ Locris plcminianu tumultû cum ad fidé pfentium criminum rettuliflènt:fufpicionibus magis:g argumentis pccuniæ ça’' præreum accufarunt;filiumcaptûfineptioredditû;oibuf^aliisrebusScipioncranquâincius unius manu pax romana bcllumgp eèt: Anriocho cultu:didatoré tu côfuli nô legatü in jminda fuiflê: ncc ad aliâ rem co profedum:qu3m utid qd HifpaniæiGalliæiSiciliæ: Africæ iampridem pfuafum cct:hoc Græciæ: Afiæg?:amp; omnibus ad orientem uerfis regibus gcntibufqi apparerenunum hominem caput columégj imperii romanicflé:fub umbra Scipionis ciuitarem dominam orbis terrarum latere nutus cius pro decretis patrum propopuli iufîîs ecanfamia itadum:inuidia qua pofliint urgent. Oranoni/ bus in nodem perdudis;produda dies eft:ubi ca uenit:ttibuni in roftris prima lucc confedcruntidt»' tus reus magno agmine amicorum clicntiumg? per mediarn concionem ad roftra fubiitifilenriom fa-' do.Hoc:ïquit:die tribuni plebis:uorcB quirites cum Annibale amp;nbsp;carthaginéfibus fignis col lans ï Afn' ca beneacféliciter pugnauiiiraq? cum nc)die litibus amp;nbsp;iurgiis fuperfederi æquum fit:ego hic extemplo in capirolium ad loué Op.Max.Iunoncqi amp;nbsp;Mincruam cacterofg? dcos:g capitolio atg? arci pfidennfa lurados iboihifgi gratias 3gam:qd mihi amp;nbsp;hoc ipfo die amp;nbsp;fepe alias egregiae gerédæ rei publicæ mété facultatemoi dederüt:uefti um quoqi qnres:gbus cómodum énre mccum:amp;: oratc deos: ut mei fimi^ les prîcipes habeatis.Ita fiabannis feptédeeim ad fenedute femper uos œratem meam honoribusue' ftris anteiftis:ego ueftros honores rebus gerédis præceffi. Ab roftris i capirolium afcédinfimul fe uni uerfa concio auerrit:amp; fecura Scipionem cft:adco ut uiatores tribunes rcliquerér:ncc cu m üs pter fer/ uilcm comitatum amp;nbsp;pconem:qui reum ex roftris citabanquifd eilet,Scipio non in capitolio modo:fcd p totam urbem oia templa deum cum populo roxircuiit: cclebrarior ns prope dies fauore hominum 6daeftimationcucraemagnitudinis eiusfuit:gquotriumphansde Sciphacerege amp;nbsp;carthaginenfibus AtfSci urbem eft inucdus:hic Ipeciofus ultimus dics.P.Scipioni ilIuxir,Poft quern cum inuidiam amp;nbsp;cerrami piois co na cum tribunis profpiccrct:die longiore produda in Liternum conceffit certo confilio: ne ad caufam mitatu dicendam adenenmaior animus amp;nbsp;natura erarac maiori fortune afluetus: g ut reus eße feiret: amp;nbsp;fum mittcretifcin humilitatem caufam dicentium. Vbi dies ucnincirarigiabicés é cócptus,L.Scipio mor-' burn caufam eflc:cur abeftènexcufabatiqexcufationem cum trrbuni:qui diem dixerant: non acripent ÖCab eadem fuperbia non üeniread caufam dicendam arguèrent ; qua iudicium 6i tribunos plebis Ä concioné rcliquiflèr:amp; qbus ius de fe dicendæ fententiae amp;nbsp;libertärem ademiflèt:üs comitatus:quoue^ lut captos trahens trium phum populi romani eginenfeceffionem co die : quo i capirolium a tribunis plebis fcciflcnhabcns ergo remenratis illius mcrcedem:quo duce amp;audorenos religftis:ab co ipfi reli dieftis:amp; tantum ammorum idies nobis decrefdtad queantea exercitum amp;nbsp;claßcm habéte tribuni plebis xdilefcp ï Siciliam mitrere aufi fumus:qui praehenderent eum:6; Romam reducerent : ad cum priuatum ex uilla fua trahendum ad caufam dicédam mittere nonaudemusfTribuni plebisappeUad ab Lucio Scipionc:ita dccreucrunt:ut fi morbi caufa cxcuamp;retur:fibi placer accipi earn caufam : diem® a collegis produci:cribunus plebis co répore Titus Sempronius Gracchus erat ; cui inimicitiæ cum«r« Scipione itcrcedcbant:iis cum uctuiffer nomen fuum decreto collegarum afcribi:triftiörcm^ omnfS fentetiam expedarentuta decreuit:cum.L»Scipioexcufet morbum eé caufam fratrifaris id fibi uideri: fe.P.Scipioné:priufg Romam rediflétaceufan non paflurumiru quogcfi fcappelletiauxiho ei futupz: nc caufam dicat:ad id faftigiu rebus geftis honoribus populi ro,P.Scipionc dco^ hoiumqj eófenfup' ucnine:ut fub roftris reü ftare amp;nbsp;pbere aurcs adolefcénu conuitiis populo romao magis dcfornic:q ipi fit.Adiccit decreto fdignationé fub pedibus ueftris ftabittribunidomitor ille Africæ Scipiofideo qt' tuor nobilifTimos duces poenopz i HiTpaniaiqttuor exerritus fudit:fiigauit:ideo Syphacé eoepit-Anni^ balé dcuicit.Carthaginé ucdigalé nobis fecit.Anriocho feepto cius fratre cofortc huius gloriæ»L.Cof nclius Scipio ultra Tauri iuga emouit:ut duobus Periliis fuccuberetfucs de paceafricani pal mam pete retisfnullis ne meritis fuis nullis ueftris honoribus fcncdusco^zcófidatfmouit amp;nbsp;dccretu amp;nbsp;adicöa T.Sem oratio no cæteros mÔ:fed ipfos étaceufatores amp;nbsp;delibertaturos fe gd fui iüris amp;nbsp;officii efièrfdixerut Se pronii natus deïde cócilio plebis dimiflb: haberic eoeprus: ibi graciæ igetes ab uniuerfoordie pcipuca cófula gracchi nbus fenioribuf^.T.Sépronio Graccho adæ fut;qdrép.priuatis fimultatibus potioré habuiflèt:amp; Pc truplc.^ tilii uexati funt probris:qd' fplendere aliéna inuidia uoluiflént;amp;: fpolia exafricano triumpho peterct» décréta Silentium deinde de Africano fuit:uitam Litcrni egit fine defydeno urbis morientem rure co ipfo loco fepeliri fe iufiiHe feiuntmionumcntumgï ibi ædificanmefunus fibi in igrata patria ficret:uir me'

LIBER OCTAWS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2ilt;;

tnorabilfs bdlias tarnen quam pacis artibus memorabiliorxui par habita eft materia ingenio:quo ad pnmum confulatum:fecundo etiam fi cenfura adiicias;quid afiatica legatio amp;nbsp;ualitudine aduerfa mu/ tilis:amp; filiicafu deformataƒamp; poft reditum neceffitas aut fubeundi iudiciiaut fimul cum patria defez rcndiïpunici tarnen belli perpetrati quo nullum neg^ mams meg? periculofms romani geflere: unam præcipuam gloriam tulit,Morte Africanicreuere inimicorum animi: quoru priceps fuit.M.Portius Cato qui uiuo quog? eo allatrare eius magnitudinem lolitus erat. Hoc audore cxiftimanrur Petilu amp;: uiuo Africano reo caufam ingratamiSC mortuo rogationem promulgafle.Fuit auté rogatio tabs. Ve/ litis iubeatis:quæratur:quæpecunia capta:ablata:coada ab rege Antiochoeft: quig? fubems imperio fuerunt:quod æs in publicum relatum non eft:uti de ea re Sen Sulpicius prætor urbanus ad fenatum rcferat:quem earn rem uelit fenatus quærere deiis;qui prætorcs nunc funt.Huic rogationiprimo.Q. amp;.L.Nummii intercedebant:fenatum quærere de pecunia non relata in publicum ita ut anrea lempcr fadum eflct:æquum ceniebant.Perilii nobiliratem amp;nbsp;regnum in fenatu Scipionum accufabat.L.Pur/ purio confularis qui in decern legatis in Afia fueratdatius rogandum cenfebatmon quæ ab Antiocho ^odopecuniæcaptæ forent fed quæ ab aliis regibus gcnnbufquc.Gn.Manlium inimicum meenè/ ■rent.Et.L.Scipio:quem magis pro fe:quam aduerfus legem didurum apparcbat: diffuafor proceffit» Is poft mortem.P. Africani fratris uiri omnium fortiflimi clarifllmique eam exortam rogauonem eft conqucftus:parum enim fuiHe non laudari pro roftris.P. Afncanumipoft mortem nifi etiam accufalt; Atf.roz rctur;amp;; carthaginenfes exilio Annibalis contentos eflè:populum romanum ne morte quidem.P.Scp gationc pionis exatiarimifiipfius fama fepulti laceretur:amp;: frater infuperaccelTionemuidiæ madetunM.Cato mferr fuafit rogationem:extat amp;nbsp;oratio eius de pecunia regis Anriochi:amp;Nummios tribunos audoritare ptioncs deterruit:neaduerfarentur rogationi.Remittentibus ergo bis interceffionem omnes tribusmti rogaf fet: iuflèrunt.Seruio Sulpicio deinde referente:qucm rogationem Petilii quærere uelIent.Quintü Te/ rentium Culleonem patres iuflèrunt. Alühunc prætorem adeoamicum Comeliæfamiliæ ut qui Romæ mortuum elatumque.P.Scipionem:eftenim ea quoque fama:tradunt pilleatum ficut in triü/ pho ieranin funere quoque ante ludum iflè memoriæ prodidcrunt:amp;: ad portam capenam mulfum profecuris funus dediflé.Quod ab eo inter alios Captiuos m Africa ex hoftibus receptus eflét. Alii adeo inimicum eundem ut propter infignem fimultatem : ab ca fadionerquæaduerfa Scipionibuserat: deledus fit potiflimumad quæftioncmexercendam.Cæterum ad hunenimis æquumautiniquü prætorem reus extemplo fadus.L.Scipio:fimul amp;nbsp;delata Só receptanomina legatorum eius,A.amp; L.Hoftiliorum Catonum: amp;.C. Furii Leonis quæftoris: amp;nbsp;ut oïa contrada focietate peculatus uP derentur feribæ quoç duo amp;nbsp;accenfus.L,Hoftilius amp;nbsp;fcribæ amp;nbsp;accenfus priufquam de Scipione iudP L.SeP cium fieretiabfoluti funt.Scipio amp;Hoftilius legatus amp;.C.Furius damnari:quo commodior paxAntio pionis cho daretur,Scipionem fexmillia pondoauri quadringentum odoginta argenti plus accepiflé : quam danatio in ærarium rettulcrat.A.Hoftilium.lxxx.pondo auri:amp; argenti.cccciii.pondo.Furium quæftorem au ri centum triginta argenti,cc.pondo:has ego fummas auriamp; argenti relatas apud:antiatem inueni. In UScipione malim equidem Iibrarii mendum:quam mendatium fcriptoris efle in fumma auri atg? ar genti fimilius cnim ueri eftargenti:quâ auri maius pondus fuiflc:amp; potius quadragics:quaduccmies quadragieslitemæftimatam:eomagisquodtantæfummærationem etiam ab ipfo requifitam efle, P.Scipione in fenatu tradunt:librumç rationis eius cum.L.fratrem afferre iufliflet:infpedante fenatu fuis ipfum manibus copreffifTe: indignatum:quodcum bis millies inærarium rettulifletiquadragies ratio ab fepofeeretur. Ab eadem fiducia animi cum quæftores pecuniam ex ærario contra legem pro/ mere non auderent:popofciffèclaucs:amp; fe aperturum ærarium dixifTeigui : ut clauderetur : cffeciHct. Multa alia in Scipionis exitu maxime uitæ die^ dida morte funere fepulcro in diuerfum trahunt : ut cui famæ:quibus fcriptis aflèntiar:non habeammon de accufatore conuenit:alii.M. Nauium:alii PetP lios diem dixiflè fcributmon de tépore:quo dida dies fit:non de anno : quo mortuus fit aut elatus : alü Romæ:alii Literni amp;nbsp;mortuum amp;nbsp;fepuitum:utrobique monumenta oftenduntur amp;nbsp;ftatuæ : nam amp;nbsp;Atf.hi/ Literni monumentum monumentoque ftatua fuper impofita fuit:quam tempeftatedifiedam nuper ftoriæ uidimus ipfiiSd Romæ extra portam capenam in Scipionum monumento tres ftatuæ funt duæ,P.amp;: uarieta L.Scipinum dicuntur eïTeitertia poetæ.Qu,ènnii.Nec niter feriptores reru difcrepat folû: fed oratio/ tem nes quoque:fi modo ipforum font : quaèïerunturiamp;.T.Gracchi aberrant inter fe : index orationis,P. Scipionis nomen.M.Nauiitribuniplebis habet :ipfa oratio fine nomine eft aceufatoris ; nebulonem modo:modo nugatorem appellat,Ne Gracchi quidem oratio:aut Petiliorum aceufatorum Africani: autdieididæ Africano ullam mentionemhabet:aliatota ferenda fabula eft Gracchi orationi conue/ niens.Et illi audores fequendi funt:qui cum ,L,Scipio amp;: aceufatus amp;nbsp;damnatus fit:pecuniæ captæ ab rege legatum in Ethruria fuilîèafricanum tradunt:quo poft famam de fratris cafu allatam,: relida Ie/ gatione cucurriflè eumRomam di cuma porta redaad forum fe contuliflet: quodin uinculaduci fratrem iuflum eratireppuliflè a corpore eius uiatorem: amp;nbsp;inbunis retinentibus magis pie : quam cP uiliter uim fecilTe.Hæcenim ipfe Grachcus queritur diflblutam efléa priuato tribunitiam poteftaté: amp;ad poftremum cum auxilium.L.Scipionipollicerecunadiicittolerabilioris exeph effea tribuno pie/ bis potius:quam a priuato uidam uideri amp;nbsp;tribunitiam poteftatem amp;nbsp;rcmp,efïc. Sed ita hanc unam footenté eius iniuria iuidia onerat:ut icrepado qd degenerauerit:tâtû a feipfo cumulatas amp;nbsp;ueteres lau des moderatiSis amp;: téperâtiæ ^rcprchéfiocpfcnti reddat:caftigatû.n.quôdâab eopopulü ait:qdeüp/

petuûcôfuléSididatoré ucllct facerci^hibuiflé ftatuas fibi in comirio i roftn’s: fncurîaa capitoliorin tel la louis poni ^ahibuifTe ne drcerncrcfait imago fua tnûphali ornatu e tcmplo louis optimi maximi cxirenbæcuel in laudahôe pofira îgcnrem magmtudinéanimi moderadis adduilé habim honoribus fignificarct:q exprobrado inimicus farcrcf.HuicGraccho minoré ex duabus filiabus(nam maior.P. Cornez Corneho Naficæ baud dubie a pâtre collocata crat)nuptâ fuiflê conuenit:illud p^ confiât utrû poft liæ nu/ morré partis 8i defponfa fit:amp;nupferit:an ueræ illæ opinioncs fint:Gracchum:cu.L.Scipio in uincula ptiæ nbsp;nbsp;nbsp;duceret :ncc quifquâ collega^ auxilio eét:iuraflc fibi inimicitias cû Scipionibus:q fuiflcnt manere:nec

fe gratis: qrcndæ ciguicq faccreded î que carcerem reges Si impatores hoftiûducenre uidiflèt.P. Afri canum:in cum fratre eius duci nô paHuRz.Senarum eo die forte coenâtem in capirolio confurrcxifleißi petiflè ut îter epulas Graccho filiam Africanus dcfpôdcrct:qbus ira in publicû foicne fpôfalibus rire fa disxûfe do mû reccpinét.Scipionem Acmyliaîuxoridixifljefiliâfcminorcm dcfpôdiftêxûilla mulie briter îdignabuda nihil de communi filia fecum côfultatum adicciftètinô fi.T.Graccho daret:experz tem connlii debuifle marré eflê:lærum Scipioncm tam concordi iudicio Si ipfi defponfam refpôdiflé.

Hæc de taro uiro:qd amp;nbsp;opiniôibus:amp;: monumétis littéral uariarér ^poneda erâr.ludicüs a.Qu.Te rétio ptorepfedis.Hoftiliusrôi Furius damnati pdes codé me qftoribus urbanis dederût. Scipio cû cô tcderet:ocm:qaccepiflct:pccuniâ f ærario eé:nec fe qcg publici haberea uîcula duci coeptus é. Publius Scipio Nafica tribunos appcllauit:orationéq;habuir plena ueris dccoribus:nôcÔmunircr mÔcorncliac géris:fed^pnæ familiæ fuæ.Parétes fuos 6i,P.Africaniac.L.Scipionis:q icarceréduceref':fuiflc.Gn.6i. P,Scipiones elarifîimos uirosieoscüp aliquot annosî terra Hifpana aduerfus multos pcrno^zhilpa rorum duces Si exercitus nominis romani famâauxiflcnt:nôbcllofolù:fed qdromanætéperanriæfi dcim fpccimé illis gétibus dediflcnr:ad extremû ambo^ po.ro.morte occubuiflê.Cû lücR'tucri gloria po flens fans cet.P. Africanû tanrû parernas fuperauiflê laudes:ut fidé fecerit:nô fanguine humano:fcd Ihrpe diuina fatû fe cé.L.Scipionc:de quo agat :ut q î Hrfpanfa:q î Africa cû legatus fratris cctigefiiflcr: prercanf confulé amp;f ab fenatu dignû uifum:cui extra forté Afia^uincia amp;' bellû cû Anriocho rege decer neref:amp; a fratrexui poft duos côfulatus céfuramq3amp; triumhpû legatus î Afin iret ibi ne magnitude ôi fplédor legati laudibus confulis officcrenforre ira icidiflerut quo die ad Ma^efiâ fignis coIbris.L.Sciz pio anriochû dcuicilïetîæger.P.Scipio Eleæ dieß^ eliquot ma abefîêt:nô fuiuè minoré cû excrcirûzq An nibalis cû quo î africacét pugnarû. Annibaléeundé fuiflê îter multos alios reges duces : q îperator pu/ nici belli fuerit.Dû amp;nbsp;bcllû gdé ira geftû eét:ur ne fortuné qdé quifq criminari poflitu pace crimen qri caufamdici:uenifl*ehuedecelegatosCmularguig?:quo^zexconfiliodata paxeét:qn extinflè ex decé Ie^atis:q.Gn.Maliü accufarct:tamé n5 modo ad criminis fidé:fcd ne ad mora qdé rriüphi ca aceufatio ne ualuiflc. At hercule i Scipione ipfas leges pacis ut nimiü accommodaras Antiocho fufpedas céate/ grû.n.ei regnû relidû:ofa poflidere cû uiäum:q ante bcllû cius fuerînauri amp;nbsp;argéti uim magnâ habue nnnihil i publicû relarûoé î priuatû uerfum:an pteroium oculos tantüauri argéti^ f tnupho «L.Sci/ p!onis:quanrü nS decé aliis triüphis;fioé i unüconferaffit larû/Nam qd de fimbus regni dicafAfiam omné 0^ ,pxima Europee tcnuiflè anriochü:ca quara regio orbis terra^ fir a tauro more f ægæum uf^ • nbsp;nbsp;jgt;mincns mare quor nó urbes modo:fed géres amplcélat roes fcire;hac regioné dic^z plus trigira longi

tudiné:decem iter duo maria latitudiné patétem:ufq? ad tauri móris iuga Antiocho adéptam:cxpulfo eo f ultimo angulo nrbis tcrra^z:quid fi grariura pax eflèt:plus adimi ei potuifléfPhilippo uiélo Mace doniam.Nabidi Lacedæmoncm relidam:ncc Quitio crimen qfitû:non.n. habuiffe cum Africanum fratrem:cuius gloria prodeflê.L.Scipioni dcbuiflêtnnuidiam nocuiflc:rantum auri argentim iudicata Atf.Vc c^* domü.L.Scipionis illatum:quantü uendiris oïbus bonis redigi nópoflêr.Idubi ergoefleregium heméte au^lt;ubi tot hærediratcs acceptast'in domo:quam fumptus non cxaufcrintxxtaredebuiflê noua: for nafleæ tunæ cumulum: Ad enim qd* ex bonis redigi non poflîr:ex corporc:amp; tergo per uexationem amp;nbsp;contu ofone mclias.L.Sapionis periruros inimicos:ut incarcere inter fûtes nodurnos amp;nbsp;latrones uir clariflîmusî cludarur:amp;: î rubore amp;nbsp;tenebris cxpiret:deîde nudus ante carcerem proiiciarur:non id Cornelia: magis familiæ: quam urbi romanæ fore erubefeendum: Aduerfus caTcrentius ptor rogationem petiliam ex fcnatufconfulto:amp;: iudicium dc.L.Sapione fa dl urn rccitauit:fe nifi referatur pecunia in publicum:quæ iudicata fit:nihil habere : quod faciannifi ut præhendi damnatum amp;nbsp;in uincula duci iubeat. Tribuni cum in confilium fecefliflènt:paulopoft,C.Fannius ex fua collega rum re aliorum pter Gracchum fen' tentia pronunciauit ptori non irercedere tribunos:quo minus fua potcftateutatur.T.Gracchus ira de/ creuir: quo minus ex bonis.L.Scipionis:quod iudicatum fit: rcdigarunfc non intercedere praetori. L. Scipionem:qui regem opulétifllmûorbis terra^z dcuiccritumpcrfum Po.Ro. ^arogauent in ultimos terrajz fines:Eumené:rhodios:alias toturbes Afiædeuinxerit Ro.Po.beneficiis: plurimos duces ho/ ftium in triumpho dudlos carcereincluferitinô paflugz îter hoftes Po.Ro.L. Scipioné in carcere amp;nbsp;in uinculis eflêrmitti^eum fc iubere.Tanto aflenfu audirum eft decrerü:adeo dimiflum.L.Scipioné Ixti . hofes uiderunt:ut uix i cadem ciuitate uideretur fadlü ludicium.ln bona deïde.L.Scipionis poflefTum Bona publice quæftores ptor mifitineg? i his nó modo ueftigium ullum comparuit pccuniæ regiæ: fed ne/ ^;Sci/ quaquâ rantû redadlé eft:quâtæ fummæ damnatus fucrat.Collata ea pecunia a cognatis amicisamp;: clié pionis tibus eft.bScipioni: (itfiaccipcretcam:locupletioraliquantocflct:quâantecalamiratem fuerat.Nihil P.uédi/ accepit:quæ neceflâria ad eultum emt redempta ci a proximis cognatis funtiuci terat^i Scipionum lui ta diaiprætoremamp;confiliumciusôCaccufatorem,

VM HAEC RomsegerunficSfuIesamboIhgunbusgerebat bcllu:ns ' hoftis uelut natus ad cot men dip iterualla bel Ioi^ romanis mihtaré difd plinâ erat:nee alia puida milirc magis ad uirtuturem acuebanna Aha K ' amocnirareurbnj:amp;: copia rerreftrium mannmarug; retoÄ mollicia ho i ftiù rcgnlç opibus dinoresqua forriores cxercims faciebanpeipue lub i impio.Gn.Maln folure ac negligcrcr habiti funrnra^ afpci ius paulo irer jinThradaßiCÄcrciranor hollis magna cladeeos caftigauitin ligunbus ï oia eranq militcm excitarcnrdoca mórana Öc afpcra:q amp;nbsp;ipfis cape labor krar^cx poccuparis dencerehoftcÄ ifraardna accepta ifefta abifidns: hollis leuis amp;nbsp;uelox amp;nbsp;repcntinus:q nullü ufqua tpsmullu lociï qetü aut ï fecuß^ eé fineret:oppugnatio nccclßna mumto^ caftello^daboriofa ft/ ( mu! piculofa^ infidiis rcgio:q fi parfimonia aftnngeret milircs:haud p^ - dæ m ukü pberct.Itaqi nö lixa feqbaf: non iumenro^ lógus ordo agmé cxpedicbarnihil pterarma^ uiros oém fpem in armis habétes eraf,Nee deerat unq cü iis uel matena belli uel ca:qa pp domeftica inopia uidnos agros ïcurfabanrindg tamé 1 difcrimé fûmæ re^pugnabaf Fbminius tofuieü frifinatibus ligunbus in agro coi^ plunbus pliis fccudis fadtis in dedirionégentem Liguw accepipamp;jrmaademit:ca qa fyncera fide nö tradebaned calbgarcndrclidis uids in monté augind có/ ptin^ fugerdtxöfellim fecutus dl côrubcæteri effufi rurfus:amp;: pars maxia inermes p inuia amp;nbsp;rupcs dcruptas ^ipirantes fugerdt:q fcqui hollis nÖ polïèt.lta trans appénind redierdt:q caltris fe tenuerât: ciredfeflï fxpugnati funr.Inde trans appénind duds legioncs;ibi m0tis:qué ceperat:altifudine paulifp fe tutati mox in deditioné cSceflérdt.Tum coquifita cd Itentiore cura arma amp;nbsp;oîa adépta. Tra'flarum deïde ad apuanos ligures belld:q ïagrd pifand bononiéféq; ita îcurfaucrât: ut coli nÖ poflèt:his quoq? pdomi/ cis cqful pace dédit finitimis:amp; qa a bc lo qeta ut eét ^uinda:effecerat:ne 1 otio milité haberetiuia a Bo nonia pduxit Arretid.M. Aemylius alter cöful agros liguai ujcofe:q 1 capis aut uallibus crat;ipis mö/ *® duos balhlla fuifmotiuç renénbus deuflit:depopulatufqt é:deideeos:q in mötibus erant adoitus: pTio Iwibus pliis fatigauit:po(lremo coados in acié defcendere iuflo plio deuicitd quo amp;nbsp;ædé Dianae uouit.Subadis cis appéninum oibus turn trafmontanos adortus 1 his amp;nbsp;frifinares ligures erant: quos nöadierat.C.Flaminiusiomnes Aemylius fubcgit:armaçademit:amp; de montibus in capos multiru/ Vfi Ae dinédeduxit.Pacatis ligunbus iagrd gallicdexercitdduxit.uiagp ab Placétia:ut flaminiæ comitteret. rn.r],-^ Ariminum pduxit:phö ultimo:quo cum ligunbus fignis collatis coflixinaedem lunoni reginæ uouit : g/fij/ hatc 1 liguribus co anno gdla.In Gallia Furius pror Ifontibus cenomanis in pace fpedé belli qrens ade/ minis merat arma:ïde cenomani conquefti Romæ apud lènatum reiedig? ad confulé Aemylid cui:ut cogno fceretiftatueretç fenatus:permiferat:magno certamine cü ptore habito renuerdt caulam arma reddita cenomanis:decedef e puicia pror iulTus.Legatis deïde focio^ larini noïs:q toto undioi ex latio frequé/ tes c5uenerat:fenatus datus é:hisqrétibus magna mukitudiné duid fuoru Roma comigraße: Öi céfos eflê.Qu.Terétio Culleoni prori negocid datd eftiut eos conqreret:amp;: quc»C.Claudio.M.FuIuio cenfo libus pollue cos céfores ipfum paréremue dus apud fe cenfum eflê probaflént foeii : ut redire eo coge/ ret:ubi céfi cent acconquifitioneduodecimmillia latino^ domos redierdt iâtum mukitudiné alieni/ fen^ urbe ornate.M.Fuluius priufq confules Roma redit:ifœ ad ædé Apollinis in fenatu cum de re/ us 1 Aetolia Cephaleniaç ab fegeftis diflêruiflênpetiita patnbus:ut æqud céferét ob républica bene ac fodidter gefta:ói diis ïmortalibus honoré haben lubereiôd fibi triumphù decernere. M.Ambunus tribunus plcbis:fi quid deea re ante Acmylii confulis aduétum decerneref Itcrccffiiijz fe oliënd t: cum contradiccre uelle proficifcentéo? ï ,puïdam ira fibi madaflèiut ea difceptatio kegra 1 aduentum fuum feruaretur.Fuluius temporis iadura fe faccre:fenatum etiam pfenteconfule:quod uellct:dccretu^.M, i^,pnp Fuluius:fiautfimukas.M.Aemyliifecum ignotahoïbuseétautquaiseasinimicitiasimpotetiac^pe mÇpejp regia ira excrcerer:tamen non fuiflê ferédum abfenté confulem de deo^ïmortalium honori obllare Ôi no^ debitum meritumç triumphd moraruiperatoré rebus egregie geftis uidoremcy exercitum cd pdaac captiuis ante portas ltarc:doncccôfuli ob hoc ipfum moranri redire Romam libitum clIèr.Ve^i Enk ucro cum Tint nobililfimæ fibi cum côfule inimicitiæ:qd ab eo quéq expedare aeqt'q p Îfrequatiâ fur/ Cim fenatufconlultd fadd ad ærarium detulerit. Am brada non uideri ui captâ:q aggere ac uineis oppu gnatafit; ubi ïcélîs operibus alia deitegro fada lut: ubidreamuros fupra fubterq? terra p dies quïdecî pugnatd:ubi a pria luce:cd iâ trâfcédilftt muros miles;ufçpad nodé diu âceps pliu tenuent:ubi plus tria miTlia hollid fint cacfa.lam de deogi imortalid téplis fpoliatis ï capta urbe : qualé câlumnia ad pôtificcs attuleritî'nifi fi Syracufajteaetcrard^ captage duiratd ornamétis urbé ornari fas fuerit: ï Ambradâ unâ capta nô ualuerit belli ius:amp;.P.C.orare amp;nbsp;a tnbuno petere:ne fe fuperbilïimo inimico ludribrio clTc fi nanr. Vndigi oés alii de fkan tribunu:alii cafligarc.T.Gracchi collegæ plurimd oratio mouit:ne fuas g dem fimukates ^magiUratu exercer boni exéplicé aliéna^ uerolimukatu tribund plebis cognirore fieri turpe amp;nbsp;idignum collcgii dus porellate:amp;: facratis legibus eé:fuo qué^ iudido: amp;nbsp;holes odiflèaut diligere:amp; respbare aut ïprobare debere:nÔ pédere ex akerius uultu ac nutumec alienis mométis aï dr cdagiiaftipulari^ irato côfuli tribund plebisidi qd priuatï,M. Aemylius madauent meminiflcicnbuna

turn fibf a populo romano inadatu ^ auxibo amp;nbsp;li^rtatc pnuato^ nS ,p conlblari regno. Hóe qofdc cerncreæquû forc:ut memonæ mandarefzeiufdécollcgüaltf^i e duobiis tnbunfs pkb» fuas inimïci tias remifiße rcipu.akc^ aliénas amp;nbsp;madaras cxercuiflè.His uiflus canigancnibus tnbunus cuni replo ejfceflilïét referente Seruio Sulpido ptore triumphus Marco Fuluio en dccretus: is cu gratias parnbus conferipris cginct;adiecit ludos magno fe loui optimo maximo co dic:quo Ambracia cepiflet uouiflé: Trium in ca ré céiü decé pódo auri a ciuiratibus coHatü:petere ut ex ca pecunia: g ï triüpho lara f arario pofitu phus nbsp;nbsp;rus eéni ærariû fecemi iuberct.Senatus:pótificu collcgiu cófuli iulïït:num id oe augi i ludos töfumi ne

M.FuP ceflariu eflêt:cü pontificcs negafTentad religionéprinerergra ipenfa i' ludos fieret fenarus Fuluio:gtum uio de/ uellet:ïpcndcret:pmifir:dü ne fumma oétognamilhu excederet TiiOpharc méfe ianuario ftatucratifed cernif cu audiflet cófule Aemyliû litteris Am burn t ri. pl. accept! s de rcmifla ïteredTione ipfum ad îpediendû triumphum Roma ueniétéægrû ï uia fubftirilTe:ne plus i triüpho certaminu : g i bello haberet:prulit tnüphi dic:triumphauit ad decimil Kalen.ianuarias de ætolis amp;nbsp;de Cephalenia:aureæ coloniæ cérum duæ decé pôdo ante currû latæ funt:argéti pqndo millia.lxxxiii.auri pôdo.ccxlni.rctracia attica.cxviii. mœnia.Pnilippei nummidcccmillia.ccccxxii.figna ænea duxir»cclxxxv.figna marmorea,ccxxx»arma tæla cærera fpolia hoftium magnus numerus:ad hæccarapultæ:baliftæ:torméta ois generis duces auc ætoli amp;nbsp;cephalcs aut regii abAntiocho ibi rclidi ad fepté amp;;uigin.Multos eo die:priulg i urbé îueheref in circo flaminio tribûos pfedos eqtes céturiocs romaos fcciofg? donis militaribus donauit:militibus expda gnosuicenos denarios diunir:duplexcéturioni:triplex cgri.Iam côfulariû comitiorû appetebat tps:qa.M.Acmyliustcuius fortis ea cura erat occurere nÔpotuit.C.FlaminiusRomâ uenit:abco creati Pofthu côfules Pofthumius Albums.Qu.Martius Philippus ptorcs ide faöi.T.Menius.P.Cornclius Sulla.C. mius nbsp;nbsp;Calphumius Pifo.M.Lidnius LucuUus.C. Aurelius Scaurus.L.QuiriusCri^inus.Extremo anni max'

Albino giftratibuscreatistiaad ternu nonas marnas.Gn.MaliusVolfo de gallis gafia icolût:triûphauit:ferius Q.Mar co triumphandi caufa fuit ne Quito Terétio CuIIeonc ptore caufam lege penlia diccret:amp; icendio alie dus phi ni iudicii:quo.L.Sdpio damnatus erat:confiagrareteo ifcnfioribus:i fe q' iillü iudicibus quo difciplmâ lippus rnilirarem feuere ab co conferuatâ fucceflór ipe oîgenere Iicén.T corruperacneep ca fola ifamiæ erattq conf. nbsp;nbsp;* prouida procul ab oculis faöa narrabantur:fed ét magis:ca q i militibus cius confpiciebanf.Luxuriac

.n.pcregrinæorigoabexercituafiahcoiuedami urbé eft: ide pnmü Icdosæratos ueftem ftragulam amp;iofam:plagulas:amp; aha textiha:amp; quæ turn magnifite fupelledilis habebantur:monopodia amp;nbsp;abacos Romam adduxcrüt:tüc pfalrnæ fambuciftriaecp amp;nbsp;cóuiualia ludionu obledamétaaddita epulis: epu/ læ quo^ ipfe amp;nbsp;cura amp;: fumptumaiorcapparan coeprar.Tumcoquus uihïnmuantiquis mancipium amp;nbsp;a ftimationcamp; ufu i pretio eflê:amp;quod miniftenu fueiirais:haben cœpta:üix tamé illa : quæ tu c3 fpidebanf:femiacrâtfuturæluxuriæ.ln triüpho tuhr.Gn.Mâlius coronas aurcas.cc.dccé:pondoduas argen p5do.ccxx.millia cenrû tria:tctracinüatticum.cvii.millia uiginti ciftophori.ccl. Philippec^au/ Afiati/ rcopz numo^ fededm millia.cccxx.amp; arma fpoliaœ muira gallica catperis trafueda: duces hoftiu duo cæ ilie ^qnqgmra dudiante curru.Militibus qdragenos oinos denarios diuifit:duplcxcéturioni amp;nbsp;ftipédiü cebræ duplexinpeditcsdedit:triplex i eqtes:multi oium ordinüdonatinnhtanbus doms currû fecuti iuntï cdo pri carminai^ a militibus ea in impatoré dida:ut facileapparcret:in ducé idujgenté ambitiofumç eadici mû ro. triópbó eé militari magis fauore q popularicelcbrc.Scd ad populi quoqj gratiacociliada amici Manlü luedce' ualuerüt:gbus annitétibusfenatufcôfultû fadu cft:ut ex pccunia:q in triüpho rraflata cét:ftipcdiü col/ larum a populo i publicü:qd eius folutu antca nó cér:folucref:uicenós qnos amp;nbsp;femiflès i millia æns ^ ftores urbani cu fide Ä cura foIucnît.Per idé tps tribuni militum duo amp;nbsp;ex duabus Hifpanüs cu litte/ ris.C.Atrinn 6C.C.ManIii:g cas ^uincias obtinebar:uenerut:cx iis litteris cognitü eft ccltiberos lufira/ nofç in armis eé amp;nbsp;locio^ agros populari:de ea re cofultationc intégra fenatus ad nouos mgfatus re/ iedt.Ludis romanis eo anno:quos.P.CorneIius Cethegus.A.Pofthumius Albinus fadebât;malus i cit co mftabilis in fignû pollétiæ ^cidinarq! id deiecit.ca religiôe moti près amp;nbsp;dié unûadncicdû ludoji ce/ lebritati céfuerût:amp; figna duo,p uno rcponéda:amp;nouû auratû facicdû:amp;plebei ludi ab ædilibus.C.Sé . pronio Blæfo: SC.M.Furio Lufeo diem unû iftaurati funt.Infcqns ânus.Sp.Pofthumiû Albinu:amp;.Q.

Martin Philippû côfules ab exercitu bellorûm amp;quot;^uincia^ cura ad inteftinæ côiuratiôis uindidâ auef tit:ptorcs ouindas fortiti funr.T.Mcnius urbanâ:Marcus Licinius Lucullus iter dues amp;nbsp;pegnnos.C. Aurelius ScaurusSardiniâ.P.Cornelius Sulla Sidliâ:Hifpania certioré.GCalphurnius Pifo.Hifpaniâ ulterioré.Q.Crifpinus.CÔfulibus ambobus qftio declâdeftinis côiuratiôibus décréta é.Græcus igno bilis in Ethruna primû uenit:nulla eu arte ea^:qs multas ad aîo^ corporûqi cultû nobis eruditinima Baccha oium gens inucxit:facrificulus amp;nbsp;uates nec iis:g apta legione Jppalâ amp;nbsp;qftû Ôi difciplmâ ,pfitédoaios et nalia nbsp;nbsp;nbsp;’^®“ imbueret:fed occultoiuantiftes facrojztinina erât:q primo pauds tradira funt:ddn uulgari capta

ûde ro. P '“’æ* muliercfjtadditæ uoluptates rcligioni uini amp;nbsp;qjulaj^tquo pluriû ai illicerenf: cû uinû aîos fit allata nbsp;nbsp;oox fit mixti foemims marcs ærans teneræ maioribus difcrimé oé ^doris cxtixiflènr:corruptelæ pn/

mum omnis generis fieri cœpræ:quod ad id quifq?:quo natura pronioris libidinis eflêt paratam uolu Jitatem haberet:nec unum genus noxæ ftupra promifeua Ingenuoß^ fœminarûq? eranttfed falfi teftes alfa figna teftimoniaç fit idicia ex cadem offidna exibant:uenena identidé inteftinæ^ cædes:ira:ur ne corpora gdem interdum ad fepulturâextarennmultadoloplæragipuimaudebâr. Huius mali tabes ex Ethruna Romam uelut côtagione morbi penctrauit.Primo urbis magnitudo capacior patiénorç »aliummalorumcelauit; tandem indicium hoc maxime modo ad Pofthumium coidulem peruenic.

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;218

P.Ebutiusxuius pater publico equo ftipédia feccratipupillus reliöusimortuis defde turonbus fub P.Ebu/ tutcla Durôiæ matris amp;uitna.T.ScpronnRutiliïcducatus fuerat:mater dedira uiroeranamp;uitpeustqa dus tutela ita geßeratmt rationé reddere nó poffetaut tolli pupilimaur obnoxiü fibi uinculo aliquó fieri eu piebat:uia una corruptelac bacchanalia erat:mater adolefcétem appellat fc,p egro eo uouinê:ubi primij coualuiflêt bacchis cd fe initiarura:danata uotideum benignitate exolucre id ueHe.x.die^z calhmonia opus ec:dccimo die coenatuideide pure lautu in facrariü dedudura.Scorm nobile libcrrina:HifpaIa:Fe cenia noie digna qftuxui ancillula aflueuerat:libera huic uni adolcfcéti aium applicuit:adeo nó danofa famæ reiqi:ut maligne pbentibus fuis ipfa eü magna ex parte opibus fuis fuftenrarewäg? eo ^ceiTerat cófuetudine capratut poft patroi morté:qa in nullius manu erat:rutore a tribunis amp;nbsp;ptore petiro: cü te ftametum amp;ceret:unüEbutiü iftitueret hæredé.Hæc amoris pignora cd céntmequieq feerctdalter ab altero haberét:p ioed adolefcés uetat ea miraritfi p aliquot nodes fecubuiflêt:religi5is fe ca ut uoto ^ oalitudine fua fado liberef:bacchis initian uelle.Id ubi mulier audiuinpturbara du meliora:ingt:mo/ ri amp;nbsp;fibi amp;nbsp;illi fatius ec:q id faccret:amp; in caput co^ deteftari minas piculaq^tq id fuafiïTer. Admiratus tu Uerba:td prurbationé tanta adofefcés parcere execrationibüs iubct:matre id fibi aftèntiente uirico ipe/ raflê.Vitneus ergo:inqt:tuus(matré.n. ifimulare forfitan fas nó fir)pudidtiâ fama fpem mtaq; ma p ' ditd ire hoc fado ,ppcrar.Eo magis mirabundo qrcntiq^ qd rei cct;pacc ueniagi pcata dcoijz deard^:fi Coada caritate eius filéda ndciaflcttancilla fe ait domina? corm té id facrarid intraßc libéra ndg co aceeP Atf.Sa ßfletfeire corruprela^i ois generis fe officinâ cc:amp; iam bicnio côfultare neminé initiatd ibi maioré ânis cri flagi xx.utgs îtrodudus fituelutuidimâ tradi facerdoribus:eos îducere îIocd:gciredfonerukilatibus can/ tia rugi fymphoniæ ÔC cibalo^z amp;nbsp;tympanojy pulfu:ne uox qritâtis cd p uî ftuprd ifcrrcftexaudiri poftet» Oraredeide at^ obfecrare:utca rê quoedg^ difeuteret mô.nec feeo pdpitaret:ubi oîa ifanda patienda primd:deîde faciéda eént;neç antedimifit ed:quâ fidé dedit adolefcés ab his facris ie réperaturum.Po fteaq domd uenitÄ mater mentioné irulit;qd eo die:gd deiceps c$reris:q ad facra prinerent:faciendd céRnegat eo54 fe gegfadu9i:nec initiari fe iaio eé,Aderat fermoni Virricusicófcftim mulier exclamat Hifpalacepneubitucarereeum decern nodes non pofléullius exterædilmimentis amp;nbsp;uenenis imbutd nee parentis:nec uitrici:nec deorum uerecundiâ habere St iurgâtes hinc mater:hinc Vitricus cd quatz tuor eum ferais: domo exegerunt.Adolefcens indead Ebutia fe amiram cÔmlitxaufamçR: cur eiedus eéc:narrauir:deïde ex audoritate eius poftero die ad cófulé Pofthumid arbin is rem otis ré derulir. Có ful poft dié tertiumadfeiuftum redire dimifit:ipfeSulpiciam graue foemind focrum fua pcundarus é ecg anum Ebutiam ex auérino nolTcticum ea nofte:probam kantig moris firm ma refpondiftêt:opus efte fibiea conuéra dixir:mitteret ndcium ad eam:ut uenirer,Ebutia accita ad Sulpiciam ucnir;amp; cöful paulo poft uelut forte iterueniflctifermoné de Ebutio fratris eius filio ifert.Lachrymæ mulieri oborre amp;nbsp;miferari cam adolcfcétis; eoepirtg fpoliatus fortunis:3 gbus minie oporreret:apud fe tde eftèt:eiedus a matre quod ^bus adolefcés (dii porpitiiieflènt) ob feoenistut famarftenfacris initiari noller » Satis de Ebutio exploratum ratus cóful nó uanum audoré eflèidimifta Ebuita foerd rogatiut Hifpalam idéti dem ex auétino libertina nÓ ignora uicmiæ accerferet ad fefe ea quoqi eé q peddan uelIet»Ad cuius nd/ cium ptubata Hifpala:qaod ad ra nobiléiSó graué fœminâ ignara caufeaccerferetur:poftcaq lidores Ï ueftibulo turbaiy cófulé^ ipfum cófpexit: ppe exaiata eft.ln i'terioré parté ædium addudâ föcru adhi biracóful:fiueradicereîducerelajumpoftetnegatptubaridebere:fidéuelab Sulpiciatalifoeminaüel ab fe acciperettexpromeret fibi:q i ludo fimili bacchanalibus î facro nodurno folerét fieri. Hæc ubi au diuit:tatus pauor tremor^ oium mébro^Z mulieré:caepit:ut diu hifcere no poftettradécófimara puel lâadmodd fcancillâ initiatâcd domina ait:aliquotannis:ex quo manumiftâ finnihikgd ibi fiattfcire.Iâ id ipfd cóful laudar cd initiata ft nó ïficiaretur:fed amp;nbsp;cætera eadè fide expromerermagan ultra geg fcire nó eadé dkereifi coarguaf ab alio ac fatenti uenia aut gratiam forc:cd tibi oïa expofunna g ab illa audiP fet alia.Mulier baud dubie id:quod crar.Ebutid idicé arcani rata eflé:ad pedes Sulpiciæ ^cidit: amp;nbsp;earn prïo orare eoepitme mullens libertmæ cd amatore fermoné î ré nó feria mó:fed capitaJé ét uerti uellet: fe terrédi eius caufa nó qd fciret geq locuta eé.Hic PofthumiUs accéfus ira td quoty ait ea cd Ebutio fe amatore cauillaricrederelt;nóï domo grauiÎTimefœmîæamp;cû cófulelog^amp;fulpiciaattollerepauétem: fimul illa adhortari:fimul ira generi lenif .Tadé cófirmata multd ieufara pfidia Ebutii:g optim î eo ipo merits talé gratia retuliflètimagnd fibi metd deo^ quord occulta initia nddaretimaioré multo dixit hoïum eé:g ft idicé maibus fuis difcerpturi eént:itam;hoc fe Sulpicia hoecófulé orare ut fe extra Italia aliquo albegarét;ubi degere reliqud uitæ tuto pofter^ono aio elft iubere ea cófuhód fibi curs fore di/ cere ut.Roms tuto habita rer.Td Hifpala originé facro^ expromït;prïo facrarid id foeminard fuiflr: nee quéq uird eo admitti folitu:tres ianno dies ftatutos habuiflê:gbus ïtcrdiu bacchis initiarétur:facer dotes ïuicé matronas creari folitas.Pacullam.Miniâ.Efoponâfacerdotê oia rag ded monitu ïmutafiè: nam amp;nbsp;uiros ea prima fuos filios iniriaflê Minium amp;nbsp;herennid Cerinios;amp; nodurnd facrd ex diurno:

amp; pro tribus îanno diebus gnos fingulis méfibus dies initio^i feciflê:Ex quo ide,pmifcua facra fint:amp; Baccha pmixti uiri fœminis:St nodis licétia accefléritmihil ibi facinoris:nihilibi nagitii ptcrmifiumtplura ui nalium 5094 iter fe;g foemina^ eé ftupra;fi g minus patiétes dedecoris fintÄ pigriores ad facinus ^ uictimis initia ÖC ïtnolari:nihil nefas ducere,Hac fumma iter eos religioné eemiros uelut méte capta cd iadatiôe fana tn feelera tacoporis uaticinariimatronas baccha^habitu crinibus paflas cd ardétibus facibus decurref ad tyberî facrifad demiflaf^ îaquâ faces.ga uiudfulphurcd cake îütuntegraflamaefferEe,Raptos a diis hoies dicuquos nuffa

wachinac illigatos « cofpeflu in abdiros fpecus abri piar: cos cße;q aut cÔfurarc:aut fociari facinonbus aut ftuprum pari noluciit.Mulnrudinem igcntcmrcm alterum iam j^pe populum cffciin his nobiles quofda uiros fœminarg?:bicnnio ^ximo iftitutum eflc negs maior.xx.annis iniriarcfxaptare ætates amp;nbsp;erroris amp;nbsp;ftupri patientes.Pcrado idicio aduoluta rurfus genibus peeseafdé ut fe ablegaret: repetp uit, CofuI rogat focruin:ut aligna pattern ædium uacuâ feceret:quo Hifpala îmigraretxœnaculû aedes darum eft fcalis fcrétibus in publicû obferatis aditu îxdes ucrfo:rcs oes Feceniæ externplo trafla tæ amp;nbsp;famil æ acccrfita amp;nbsp;Ebutius migrate ad confulis dientem iuflùs.lragi cum idices ambo in pote*' ftate eflênritem ad fenatum Pofthumius dcfert:omnibus ordine cxpofitis:quæ delata prio:quæ dein de a fe meftigata forent:patres pauor îgens cepitxum publico nomineiquid eæ coniurationcs coetufç nodurnifraudisoccultæautpericuliiportarcntxumpriuata quif^fuorum uicenegs affinis noxiæ eflèt.Cenfuit autem fenatus gracias confuli agcndas:quod eam rem amp;nbsp;eu fingulari cura amp;nbsp;fine tumuR tu îueftigaflct:quæftionem deinde de bacchanalibus facrifœ nodurnis extra ordincm mandauit: idit cibus Ebutio ac Feceniæ;nefraudiea res fitxurareÂ alios illitcre;ac pmiis îuirari iubét:facerdotcs eo* rû facroß^ feu uiri: feu fœm inæ ecnt:nô Romæ modo:fed p oia fora amp;nbsp;conciliabula congri:ut îcôfulû poteftate eflent.Edxi præterca amp;nbsp;in urbe romana:amp; per totam Italiam emitti:ncqs;q bacchis initiarus Publiciâ efietxoi^^eautcôuen^flecâfacroÿ^ueIit:neugdtal^sreidiuinæfeci^îc:anteo^adum qftio dehis habe/ decretû retur:qui coiflèntxoniuraflcntqiiquo ftuprum flagitiumue îferretut.Hæclënatus decrcuit.Confqles ad bac* ædilibus curulibus imperarunt:ut facerdotes eius lacriomnesconquirerentxompreheiôfç liberoc3 chana* elaui ad quæflionem conferuarcnt:ædiles plcbis uidereme qua facra in operro fierent:triumuiris capP lia tollé talibus mandatum cft:ut ulgilias difponerent per urbé:fcruarcntç:nequi nodurni coetus fierét: uriep da nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab incendiis caucretur:adiutores triûuiris gn^ uiri:uti as tyberim fuæ qf^ regionis ædifiens peflént»

Ad hæc officia dimilTis magiftratibus côfules î roftraafcenderunt:ÔCconaoneaduocaracum lolcmnc carmen pcanonisiquod fari priufquâ populum alloquantunmagiftratus foictipercgiffct côful:ita coe/ pir.Nulli ung côcioni gdem tam nÔ folum aptâ:fed ét neceflària hæc folénis deo^ comprecatio fuinq uos admoncrenhos eé deos:quos co!erc;uenerari:pcariq? maiores noflri iftituiffcnt.nô illos: g prauis amp;nbsp;externis rcligionibus captas mentes uelurfurialibus Üimulisad omnefcelus:amp;adoém Îibidincm agerér.Egdemnecgdtaceam:necquatcnusproloquar;iuenio:fialiqd ignorabirisme locû negligetiae dem: 11 oia nudauero:ne nimiûterrons effundâ uobis:uereor:gcqd dixetoimius guâpro atrocitate: 64 mag ni tu die rcididû fcitoteeflêiutad cauendum faris fit:dabitur opera a nobis.Baccnanalia tota iani pridem Iraliaamp;nuncperurbemét multis lodS eße non fama modo accepilîè uos:fed crepitibus eriâ ululatibufgj nodurnis:gperfonant tota urbe:certûhabeo.Cæterum:quæhæc tes finignorare: alios deorum aliqucm culrumialios conceflum ludum amp;nbsp;lafeiuiâ credere eflc:amp; qualecûçp fit:ad paucos p* Côfulis tincrc:quod m ulritudinc eoijcift dixero multa milia hoium eßt-nceeße c exterren aies : nifi ad iûxero: orario i g S^ quales fint primû igitur mulie^c magna pars eft;amp; is fons malihuiufce fuit:deide fimillimi foerni foedû fa fis marcs ftuprati:amp;: côftupratoresifananci uigiles uino ftrepitibuf^ nodurnis attoniti. Nullas adhuc croix ri ^^’^ côiuratio cærc^c icrementum îgens uirium habet;quod îdies plurcs:fiüt. Maiores noftri ne nos turn nbsp;nbsp;nbsp;gdem nifi cum aut ucxillo îarce pofito comitioßecaufa exercitus edidus elîct:autplebi conciliû tribun»

edixiflént:au t alig ex magiftratibus ad concionem uocaflènt:fortc temere coire noluerunr:amp;.' ubicunç multitude cét:amp; ibi Icginmum redorem mulritudinis céfebâtdeberece.Qualesprinium nodurnos coetus: deide promifeuos mulic^ ac uirorum eflècrcditiscTi gbus xtatibus initietur mares :fciatis: né mifereat uos eoixlolumifcd eriam pudear.Hoc facramento iniriatos iuuenes milites:faciendos cenfens grites^his exobfeoenofacrario edudis arma cômitrcdafhi cooperti ftupris fuisaiieni^ propudiati» coniugum ac libero^ ueßrorum ferro decernétf Minus tame effet:fi flagitns drum efteminan forêt: ipfoiy ld magna ex parte dedecus erat:a facinonbus manus mentem a fraudibus abßinuißcnt nunqua tantumalum ïrep,fuit:necadplurcsnccadplurapertinens:quicquidfcclerepeccatum eftex illo uno facrano fcitote ortum eße:nec oia î quæ coniurauerunt:edita fadnora habenr:adhuc priuaris noxiis ga nondum ad rcmpublicam opprimédam faris uirium eftxoniurario fcfe îpia tcnetxrefit:amp;: ferpit quot tidie malum:iam maius c;g capere id priuata fortuna poßitiad fummâ rcip.fpcdat:nifi præcaueritis g* ntesiiam huicdiumæ légitima: ab confule uocatæ par nodurna concio eue poterit:nûc illi uos finguM uniucrfos côcoinâtes riméniam ubi uos dilapfi domos amp;nbsp;i rura ueftra cntisullico coierint:confultabût de fua falute fimul ad ueftra pernicie:tum fingulis uobis uniuerfi timédi erunt.Optare igitur unufgf^ ueftrum debenut bona mens fuis oibus fucrit:fi quem libido: fi furor in ilium gurgitem abripuit : iP lorum cum :cum quibus i omne flagitium amp;nbsp;facinus coniurauit: non fuum iudicet eflè.Nequis etiara errore labatur ueftrum gdé non fum fecurus:nihil enim i fpedem fallatius cft:quam praua religio ubi deorum numen practendiruricclerius fubit aium timor:ne fraudibus humanis uindicandis diuini iu/ Etad/ ris aliquid mixtum uiolcmus:hac uos religione inumerabilia décréta ponrificüifenatulcófulta : arufpi nos li/ cum dcni^ refponfa liberant:quotiens hoepatrum auorüqi ætate negotium eft magiftratibus datum bros ui ut facra externa fieri uetarentî'lacrificulos uatef^ foro dreo urbe prohibèrent^etadnios libres conqui denum rerenncomburerentqifoémdifciplinamfacrificandiprætergmoreromano abolerenrriudicabant.n. crhni ' prudentiffimi ui ri ois diuini humanly iuris nihil æque diffolucndæ religionis eflè : g ubi non patrio cos fic^ fed externe ntu facrifxarctur.Hæc umiis prsedicenda ratus fum:nequa fupfticio agitarct aies ueftros legedu cum dcmolicntes nos bacchanalia difcuriencefgue nefanos coetus cernetis : omina dus propitus uoléri

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;219

bur^ ea faciemus:q quia FuS numen fcelenbus libidimbuf^ contaminarf îdignc fercbant:ex occultis ea tenebris î liiccm extraxerût:nec patefien ut îpunitaeflènt;fed ut uidicarérur:amp; oppnmcrenf’:uolue/ runr.Senarus quæftioné extra ordiné deea re mihi collcgæ^ meo mâdauirrnos quæ ipfi nobis agéda funt:îpigrcexequemur:uigiliarumnodurnapicurâperurbeminoribusmagiftiatibusmandauimus uos quoq^ æquû eft:quæ ucdra munia funt:quo quis loco pofitus crinquod iperabiturupigre pftare: amp;nbsp;dare operaminequid fraude noxiorum pcriculi aut tumultus oriatur.Redrari deide fenarufconfuP ta iuflèruntundiciw pmiû propofucrûtifi qs quem ad fedcduxiflèrmomcng! deabfennbus dctuliflêt: qui noîatus ^fugiHendiem certam finituros:ad quâ nifi ciratus refpondiflêt:abfcns damnarctur:fi qs eojzig tû extra terra Italia encf.noîareâei fe laxiorcfcdic daturos;fi uenircad eâm dicédâ uellencdixe/ lût deide neqs qd fugæ câ uændidiflèmeue emiflé ucllcr:ne qs recipet:celaret ope ulla:iuuaret fugiétes.

Concione dimifîa terror magnus urbe tota fuit:ncc mœnibus fe tantum urbis aut finibus Romaz niscontinuitifedpaflim pertotam Italiam. litterishofpitum dcfcnatufconfultoÄ concione Ôd edi do confulum acceptis:trcpidaricoeptum cH: multi ea node:quæ die ifecuta cft:quo îconcione res palam fada éxuftodtis circa portas pofitis fugientes a triûuiris compræhenfi amp;nbsp;redudi funt:multorû delata quidé noîa:cxiis uiri faeminaeq! morte fibi confciucrunt.CÔfpiralîê fupra fcptémiHia uiro^ ac muhe Atf. nu mm dicebanrurxapita auté côiurationis cÔftabateffe.M.Caraniû de plcbe romana.A.FaIifciJ.L.Opiz merû rerniû:amp; Minium Cernniû campa nu ab his oia facinora amp;nbsp;flagitia orraxos maxios facerdotes condi/ côfpira/ torefg? eius ßeri eflé:datam opéra cflê:ut prio quoq tepore côprehenderentur: addudiad confulem: to^ amp;nbsp;fafTieji de fenullam morâiudicio fecerûtxæte^i tanta fuga ex urbe fada erar:ut qa multæ fariôes amp;nbsp;res fuppli/ peribantxogerétur ptorcs.T.Menius;amp;.M.Lidnius p ienatû ré i diem triccfimû differrc:doncc quæ/ cium fliones a confulibus pficerentur.Eadé folitudo:qa Romæ nôpoindebât:nec iucnicbantur:quo^: noia delata erantxoegit confules circa fora pficifdabi quærere:amp; iudicia exerccre:q tantû initiati erar:amp; ex carmie facto precationes fecerant:iqbus nefanda coniurario iomne fadnus ac libidine côtinebaf : ncc earû rerum ullam rem:i quasiureiurando obliearierantafeautalios admiferantxos i uiculis relique/ banr:qui ftupris aut cædibus uiolati erant:qui falfis teftimoniis fignis adulterinis fubiedione teftamé/ torum fraudibusaliis conrannnatneoscapital! poenaafficiebannplurcs necari: quam i uicula coniedi funt magna uis i utraq caufa uirorum mulierumq fuir.MuIiercs damnatas cognatis;aut in quorum manu ecnt:tradebant:ut ipfi ipriuato aiaduerterenc îcas:fi nemo crat idoneus lupplicii exadorâ pu/ blico aiaduertebatur,Datum deide confulibus negotium é:ut oia bacchanalia Romæ primum: deide per torâ Italiam diruerétxxtra quâ:fiqua ubiueruftaara aut fignû confecratù efera' reliquum deide fe natulconfulto cautum é:ne qua bacchanalia Romæ:neui Italia eflênt:fiqs rale ßerum folemne amp;nbsp;ne/ celîanu duceret:amp; nee fine religione amp;nbsp;piaculo fe dimitrere poflê:apud ptoré ut profiteretur:prætor le natu côfulcret;fi ei pmiflum enêtxu i fenam cenm non mius efTentata id facrû ßceret:dum ne plufq q facrificioeßcntineu quæ pecunia cômunis:ncu qs magifter ficro^:aut facerdos enêt:aliud deide huic coniundum referentc.Q.MartioconfulefenatuscÔfultum fadum eft:utdeiis:quos pro idicibus cÔ fuies habuiHcntategra res ad fenarum referref .Cum.Sp.Pofthumius quæftionibus perfedis Româ rediflét.Minium Cerriniûcampanum Ardeam i uicula mittendum ccfueruntimagiftratibufqardea üû prædicendum:ut itentiorc cum euftodia aiîêruarennnon folum ne effugerct:fed ne mortis confci/ leendx locû haberet.Sp.Pofthumips aliquanro poft Româuenit:eo referente dc.P.Eburii:amp; Hifpa/

læ Feceniæ præmio qdcoß^ opera idicata bacchanalia eflênt:fcnatufconfultû fadum eft:utin fmgulis um abo centenamill la æris quæftores urbani ex ærario darcntiutiq confules cum tribunis placeret uri ad pie/ Iinone bem primo quoq tempore ferrcnr:ut,P. Ebutio emerita ftipendia eflêntine inuitus militarer:neue cé/ fores cquû publicû aftignarctiutim Feceniæ Hifpalæ datio diminutio gentisxnupno tutoris:optio ira cfTet.-quafi ci uir teftamento dcdiflêtiuriq ei ingenuo nuberc licerct:ne quid ci:q eâ dixiiret:ob id frau/ di ignominiæue efletiutiq confules prætorefq:q nunc ecnt:quiuc pofteS fururi eflèntxurarent: neqd ci mulicri iniuriæ fieretiutiq tuto eflênid fenatum uelle amp;nbsp;æquû cenfere ut ea ficrent : oia lata ad pie/ bem fadam funt ex renatufconfulto:amp;: de cæterogi idicum ipunitate præmiifq? permiflum eft confu/ li.Et iam.Q.Martius quæftionibus fuæ regionis perfedis i ligures prouiciâ proficifci darabat: tribufz miHibus peditum Romanorum.cI.eqtibus i fupplemenrum acceptisxadcm prouiciâ idem numerus peditû eqtumq amp;nbsp;collegæ decretus eratxxercitus accepunt:quos priore anno.C.Flaminius:amp;.M.Ae/ mylius confules habuerunt:duas præterea legiones nouas ex fenatufconfulto fcribci e iufli funt: amp;nbsp;ui/ giti millia peditum fociis amp;nbsp;nomini latio iperarunt:amp;: équités odîgcntos:amp; rriamillia peditum roma/ norum.cc.eqtes:totumhunccxercitum præter legiones ifupplemcntum hifpanienfis exercitus duci placebatiitaq confules:dum ipü quæftionibus ipedicbantur.T.Mcnium delcdui habédo præfcccrût. Perfedis quæftionibus.Q.Martins i ligures apuanos eft profedus:dum penirus iabdiros faims : quæ latcbræ receptaculaq illis femper fuerant;perfequitur:i præoccupatis anguftiis ioco iniquo eftcircûué tus:quattuormillia militÛ3mifit:amp; Icgionis fecundæ figna tria:undecim uexilla focium ac latini nomi nis i poteftatem hoftium ucnerunt:amp; arma multa quæ qa ipedimcro fugientibus perfilueftrcs femiz taserantipaffim iadabantur:prius fequendi ligures finem:quam fugæ romani fecerunt.Côful ubi pri mum ex hoftiû agro cuafinnc quantû diminutæ copiæ forent:appareret:i locis pacatis exercitû dimiz fitmon tamé obliterate famâ rei male geftæ potuit:nâ falms:unde eum ligures fugauerantimartius eft Baltus appellatus.Sub hune nundum ex liguftinis uulgatûditteræ ex Hifpania mixtâ gaudio trifticiâ afteren/ ipart“’

tes redfarae funnC.Citfnfas:^bicnio ante praetor i ca prouîdâ profedus cratxü lufiranfs ï agro hafte/’ fi Gems coHutis pugnauit:ad fcxmillia hoftiu funt cæfarcaeteri fufi amp;nbsp;fugati caftrif^ cxuti ad oppidum deine Haftâ oppugnandu legiones ducit:id quogi haud multo maiore cerramie cepit:quam caftra:fcd dura îcautiusfubirmuros:iûus ex uulnere poft dies paucos moritur.Litteris de morte proptoris red Lufita/ tanefenatus cenfuir mrcrcndü:q ad Lunæportû.C.Calphurniû prorem cófequcretur : nundarerq? fe/ nog: cæ natü cenfere æquû ne fine ïperio proukia efret:maturare eum proficifci:quarro die q mifTus erat.Luna des nbsp;nbsp;nbsp;uenit:pauds ante diebus Calphurnius ,pfedus erat.Et i cireriore Hifpania.L.ManIius Acidinus q codé tempore quo.C. Acinius i proukia erat:cum ccltiberis ade conflixitneerra uidoria difceflum é:nifi qd eeltiberi caftra ibi node proxia mouerunt:romanis amp;nbsp;fuos fepchédi:amp; fpolia legédi ex hoftibus pore/ ftas fada é.Paucos poft dies maiore coado exerdru eeltiberiad Calagurram oppidum ultro lacefliue/ runt plio romanosmibil traditur:quæ caufa numero audo i'firmiores cos fecerit:fuperari prælio funt ad.xii.millia hoium cæfamlus duo captai caftris romanus pötitusÄ nifi fucceflór aduentu fuo ihi/ buiflèti'perum uidoris:fuDadieeltiberiforent:nouiprætores amboexerdtus ïhyberna deduxerunt; Celfibe nbsp;nbsp;Per cos dics:qbus hxc i Hifpania nuciara funt:ludi tauri per bidui' fadi religionis ca:decé apparatos ropz cæ deinde ludos.M.Fuluius:quosuoueratæroIicobcIlofecir:mulri artifices cxGræciauenerant hono/ des nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ris eins câ:athleta^ quog? certamé turn prio romanis fpcdaculo fuit;amp;: uenario data leonûamp; panthe/ r3rü:amp; ,ppc huius feculi copia ac uarictate ludicrü edebram é:nouédiale deidefacrû tenuir:qd' i Pice/ ProdP rio per triduü lapidibus pluerat.ignefq?cælcftcs muinfana ortiaduflïftêcóplurimü Icui affiatu uefti/ gia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;méta maxie dicebatur:addira Sd unu diem fupplicario é ex dccreto pontificuiqd ædes Opis i capitoho decælo tada erat:hoftiis maionbuscofules ^curarür:urbemqi luftrauerür.Sub idé rps amp;nbsp;ex Vmbria nunciatu ê femimaréduodccifermeannos natü luentimd prodigiu abominantes arceri romao agro: necarigp qprimü iufleiunt.Eodé quog? anno galli ndfalpim trafgreffi i Venena fine populatiôc aut bel lo:aut ,pcul idc:ubi nunc e Aqleia:locû oppido condédo ceperût:Iegaris romanis de ea re nas alpes mif fis refponfum é neg? ^pfedos exaudorirategétis eos:necqdîItalia facercnt:fe fcirc.L.Scipio eo tépore ludos:quos bello annochi uouiflè fefe dicebat:ex collata ad id pecunia ab regibus ciuitanbufg; per dies decé fecir»Lcgarû eu poft danationc amp;nbsp;bona uændira mifTum i Afiam ad diriméda irer Annoebum amp;nbsp;Eumenc reges cerramina Valerius Antias cftaudor:rum collaras ei pccunias cogregatofop p Afiam ar tificcs:amp;; quo^ ludoß^ poft bellum:in quo uotos dicerénmetionem nó feciflêt:de iis poft* legationcm demü in fenatu adum.Cum iam in exciru annus cét.Q.Martius abfens magiftratu abirurus erar,Sp. Ap.Cla Pofthumiusgftionibuscumfummafidecuraqspfediscomitiahabuir.CrcatifuntcÓfuIes.Ap.Clau. udius Pulcher.M.Sepronius Tuditanusipoftcrodieptoics fadi.P.Cornclius,A.Pofthumius Albinus.C.Ar pulcher ranius Stello.C.Acilius Serranus.UPofthumius Tempfanus.M.Claudius MarcellinusiExtrcmoan/ M.Sem PP qa.Sp.Pofthumiuscóful renuciaueratperagranrefeppqftionesurrugilittus Iraliæ:deferras eolo/ pro.Tu riias Siponrum fupero Buxétü infero mari inucnilïe:rrniuni ad colonias eofcribédas ex fenarufeôfuP ditanus ^o ab.L.Memo ptore urbanocreati funt.L.Scribonius Libo.M.Tutius.Gn.Bebius Tamphilus. Cum Conf. nbsp;nbsp;Perfeo rege amp;nbsp;macedonibus bellü qd iminebanno unde plærigî opinant ;nec ab ipfo Perfeo cas cepit;

inchoata initia a Philippe funt:amp; ipfe fi diutius uixiflcnid bellü geffiflenuna eum res cü uido leges im ponerenEmaxime angebanqd q macedonü ab fe defecerat i bello:in cos ius fæuiédi adeptum ei ab fez natuerantamcqarem inrcgram.Quintius incoditionibuspacis diftulerat:nÓ defperaflêt impetrari foffe. Antiocho deide hallo fuparo ad Thermopylasiregi diuifis parribus cü p eofdé dies cóful Attilius leraclca:Philippus Larnia oppugnaffetteapra Heraclca:quia luflus abfcederea moembus Lamiæ erat romanif^oppidudeditüé:ægreea ré ruleranpmulfiriraeiuscóful:qdad Naupadü ipfe feftinas:quo fe ex fuga ætoli cÓtulei at.Philippo:pmifit:ut Athamaniæ amp;nbsp;Amynadro bellü inferrct:urbes:qs thefla lis ætoli ademeranregnoadiiceret:haud magnocertamineamp;: Amynadrü Athamania expuleranóó ur Quo bes recepat aliquot.Demctriadé quoqt urbe ualida amp;nbsp;ad omnia opportuna:amp; magnetügetes fuæ diz Philip/ rionis fecit:inde amp;nbsp;in Thracia qfda urbes nouæ arep infuetæ libertatis uirio feditióibus principü turba pus eet ras:partibus quæ domeftico cerramie uicerenturiadiungcndo fe ccpir.His fedata ipræfenria régis ira î i ro aio romanos eftmund ramen remifit aium a colligcndis i pace uiribus:gbus:quado dara fortuna eflèr : ad bellü uteretunuedigaha regni nÓ frudibus tatum agro^ portoriif^ mantimis auxinfcd metalla ér amp;nbsp;uctcra itermifta recoluit:amp; noua mulris locis iftituit.Vtueroantiq multirudinéhoîum:quæ bellidaz dibus amifta erat:reftitueret:nÓ fobolé tarü ftirpis parabat cogédis oibus ^create arep educate liberos: fed thracum ét magnam multitudiné i Macedonia traduxerat:qetuf^ aliqdiu a bellis oi cura i äugen'' das regni opes itentus fuerat.Rediere deide caufæ:quæ deitegro iram mouerent i romanosirheflalopi amp;nbsp;perrhebioße qrelæ urbibus fuis ab eo poflêftis:amp; Icgarorü regis Eumenis de thraciis oppidis p uim occupatis tradudag? i Macedonia mulntudieuta auditæ erant:ur eas non negligi fatis appareret:maxis moucrat fenatum:quod iam Henü 6i maroneam affedari pofièlTionéaudicrannmïus theflalos cura/ bant. Athamanes quoqt uenerüt legati nÓ partis amiftæ no finium iaduram qucrentes:fcd tota Atha/ Populo mania fub ius ludiciüqt regis uenifle:amp; maronita^exules erat:pulfi:qa libertatis cam defendiflent ab rü qrele regio pfidio:11 nÓ Maronca modo:fed ét Henum i poteftate nunciabmt Philippi cc. Vénérât amp;nbsp;a Phiz aduer/ lippo legati ad purganda ca:q nihil nifi permiflu romano5^ iperarorü fadü affirmabat:ciuitates thriTa fus Phi lorû:amp; perrhcbioitzißC magnetö:amp;: cü Amynandro athamanü gentem i eadem caufa:qua ærolos fuif/ lippum fe,Antiocho rege pulfo occupatü oppugnadis ætolicis urbibus cófulé ad rccipiédas eas cimtates Philips

Mm minné:armis TubaiSos parcre.Scnatus ncqd abfenre rege {htueret.-Icgafos ad cas corroutrfias dr^ rcepfandasm)fit.Q.Cecilium McrelIum.M.BebiumTamphiIü,T.Semproniü:quo^z lubaducru ad iheflälicaTempe^usiisciuiranbuszgbuscumregedifccpratioeranconciliûîdidumrftJbiiû Roz »nani legah di(ccpraro^Ioco:rhenali;prhcbiiq3:amp;athamancs baud dubii accufarorcs.Philippus ad au dienda crimina tâq reus confedinênt:pro îgenio qfij corum:g prlcipes legafionû erant amp;nbsp;gratia cetn Philippe aut odio:acerbius leniufue egerunr.In cotroucrfiam auté ucnicbât Philippe PoJyfti 'dia; Iha Ioria:amp; Euronomen:amp;cæfera circacaoppidautrum rheflaloßi iuris: cum uiadempræ ponêflîfgiab atolls forent:nam Phiiippû ademiflecas conftabat:an ætolica antiquitus ca oppida fuiflcnt:ira n. Arti üû régi concefliflè-.ri ætoloÿi fuiffentzfi uoluntate ne fi ui atq? armis coadieu ætolis enênr.Eiurdé for/ ïiaulæ difeeptatio de perrhebic•ß^ magnetumlt;joppidisfuit:omnium.n.iura ohm pcITdendc p créa/ fiones ætoli mifcucrât.Ad hæc q difeeptationis crant:querclæ thcHâlo^ adieôæ:quod ca oppida:fi la redderentur fibiifpoliata ac deferra redditurus cétmam pter belli eafibus aminosiqrgcntos pi kipes iu uenrutis î Macedonia adduxinè:amp;f opera coK î fcruilibus abuti m inifterns:amp; quæ reddident: coaâus *heflàlisîutilia:ut rcdderet:curafic:Thebas Phthias unû marin mu emporiû fuifle quondam rhtilaUs frugderum amp;quæftuorurn:ibi nauibus onerarns côparans regc:quæg? pter Thebas Demetriadé cur/ fum dineerênnegotianoné mannmâ oem co aucrtiflêuâ ne a legatis ode q iurc génû fandi funt: uio/ Jandis abnincréifidias pofitas euntibus ad.T.Quinum.itaŒ ergo î tantû metûocs thcflàlos lôicdos ut non îduitatibus fuis nô îcÔmunibus gentium conciliis qfquâ hifcereaudcat procul.n.abefle liber/ lansaudores romanosilateriadhærercgrauem dominum prohibentcm uti beneficiis Pcpuli Ro.qd autem fi uoxlibéra non fitiliberum efté; nunc fe fiducia amp;nbsp;pfidio legatorum igemifccre magis quâ loq nifi prouideantahqd romani:quo amp;nbsp;græcis Macedonia accoléribus metus amp;audacia Philippi miuau Thenâ/ neqequâ amp;nbsp;illû uidû amp;nbsp;fe liberates euè.Hæcacerbepoftiemo-cum prioreskniter pcrmulfiflcnt iram lcp^ 6£ eius [irércsiut ignofecret pro libertate Ioqucribus:amp;; ur depofira dominiacerbitateafluefeeret focium Philip/ arep amicû fefepftare:amp; îmitaretur Populû Ro.qcaritare quâ mem adiungere fibi focios mallet. 1 hef pi ack fâlis auditis perrhrbn Cônocondylum:qd Philippus Olympiade appcllauerai.Pcrrhebiæ fuific: amp;nbsp;ut boita/ fibircftituerctur:agebant:amp;deMa!ea:amp; Hercynioeadem poftulatiocrat. Athamanes hberratem re^ tio petebant amp;nbsp;caltella Atheneum :amp; Panencû.Philippus ut aceufatons potiufq rei fpccié haberet:amp; ipfea querdis orfus Menelaidem î Dolopia:quæ regni lui fuifletitheflâlos ui atg? armis expugnafle quefius efinrem Petram Impenam ab lifdcm thefiâlis perrhebir gi capram.Xinias gdem haud dubie ærolicu oppidum fibi contribuifléeos:amp; Paracheloida:quæ fub Athamaniaeét:nuiloiure theflàlo^i foimu/ Jæ fadam.Nam quæ fibicruninaobiieiantur de infidus legatope amp;nbsp;maritimis portubus frequentatis autdefertis:alterum ridiculu eflê reddere rationcm quos porrus mercatores aut nautici pétant: alre^ moleftum prauos mores fctotannos eê:pquos nunquâceflâuerit Icgati nuncad iperatores romanos: nunc Romim ad fenatu crimina de fe deferre:quem ung uerbo uiolatu eflêffemel euntibus ad Quï/ num ïfidias dici fadas:fed gd üs acciderit nóadiici:quæretiumqd falfo obiiciaturicü ueri nihil h^eac ea crimina eflé ifolcnter amp;nbsp;imodiceabuti thclTalos idulgentia Popu.Ro.udur exdiuria fin nimis auk de merâ haurientes libertarciitaq? feruo^ modo pter fpem repente manu mifioji liccnnâ uocis amp;nbsp;IP guæ expiri feie ifedtatione conuicns domino^ziebrus cleide ira adiecit nondu oium die^ folé occidiflé ld minaciter diäum non theflâli modo 1 fefe:fed et romani acceperût:amp;cum fremitus poll cam uoeê ortus:amp; tandem fedatus cflétiperrhebio^ ideathamam^ legatis refponditeandemideqbus illiagât: nuiratû eâm eflê confulé Attilium amp;nbsp;romanos fibi dedifle eas:cû hoftiû cénnfi fuum munusiq dedifz fent:adimere udûifdre cededum eflêifed mchori amp;nbsp;fideliori amico î gratiam leuiû amp;nbsp;mutabilium fox riorum iniuriam eoseflê faduros:nec.n.ullius rei mîus diurumâeé gratiâ:quâ libcrrans:pfcrrim apud _ fos:q male utendo earn corruprun fint.Caufa cognita ^nûciauerût legati placere deduci pfidia macez *-^^*® donum ex lis urbibus:amp;antiqsMaccdoniæ terminis regnûfiniri:deiniuriis quas ultro citro^illat. s “ quærebantur:quo modo îter cas gentes Si macedonas difcepteturiformulam iuris exequendi cenftk Cretum nicndam eflê.lndcgiauirer offcnlo rege Thelfalonictm ad cognofeendû deThraciæ utbibus ^ficifcû tur:ibi legati Eumenis:(i libéras eflê Henum amp;nbsp;Maroncâ uelît romani nihil fui pudoris eflê ultra dice ïe:quâ ut admoneât regé:u t nô uerbo eos liberos rclîquat:nec fuû m unus îtcrcipi ab alio patianturfin aute mior cura fit duitatû i Thracia pofit3gz:multo uerius eflê quæ fub Antiocho fuen't pmia belli Eu menem:qu3m Phiiippû haberciuel pro patris Attali meritis belîo qd aduerfus Phiiippû ipfum geflent uel fuis quo Antiochi bel!o terra mangi laboribus piculifgs oîbus îterfuerit.Habereeûpterca decé lez ^tomm îcam rem piudiciû:qcum Cherfonnefum:Lyfimachiamç dederit. Maroneam quoep ar^ Henum profedo dcdiflê:quæ ipfa^pîquitate regioms uelut appendices maioris muneris eennnâ Phi lippum qdem quo merito î Popu.Ro.aut iure îperii cum tam procul ab finibus Macedoniæabfihtici/ nitatibus his pfidia îpofuiflêfuocari maronitas luberennab iis ccrriora oîa de ftaru ciuitatum eaje feitu ros.Legati maronitarum uocati non uno tantû loco pfidium eflê regium ficut 1 aliis duitatibus dixe\ runtifed pluribus fimul amp;nbsp;plena maccdonû Maroncâeflêuraqi dominari aflêntatorcs régies :^his folis loq amp;nbsp;î fenatu Ôd côdonibus liccre:eos omnes honores amp;nbsp;capere ipfos Ôd datealiis:optimu que® qbus bbertatisiqbus Icgû cura fit:aut exulare pulfos patria:aut î honoratos amp;nbsp;dererionbus noxios fikre. De iure et finiû pauca adiecerût.Qultum Fabium Labeoncm cû î rcgioncea finflêr: direxiflê fine Philip/ pu ueteré regiâ^ Thrauæ Paiordamifub ea nulqad mare ferété deflexiflé uiâ:q maremtano^ uitês

agrof^ amplcdlanir.Ad ca Philippus longe aha qua aduerfus thcfïalos prhebiorgi nuper igrefTus diCr ferédi uiâ;nô cû maronitanis mihi aut cd tumene difceptatio é;fcd ia uobifcü romani:a qbus nihil a:^ me ipetrare iadiu aiaduertoxiuitares maccdonü:q a me irer iducias defecerât:reddi mihi æquû célcba: nS qa magnaacceflïo ea regni futura eér:funf.n.amp; parua oppida:^ i finibus extremis pcfira:fed qa mul tü ad rcliquos macedonas connedos exéplum ptinebatmegatu é mibi:bello aetolico Lam iâ oppugna/ re lufTus a cÓfule.M. Attilio cû diu fatigatus ibi plus opibufqp cém :trafccdcntc me ia muros a capta p'' pe urbe reuocauit cóful;amp; abducerccopias ide coegit:ad huius folanu iniuriae pmiflum c:ut Thcfial^ Perrhebiæ^ amp;f athamand recipcréqdacaftella magis qua urbes:ea quoç ipfa uos mihi.Q.Cecilipau/ cos ante dies ademiftis,Pro no dubio paulo ante:fi diis placeat:Iegati Eumenis fumehât:quæ AntioeW fucrdr.Eumené æ^s cé:qua me haberc:id ego aliter lógeiudico ec.Eumenes.n.nÓ nifi uiciflent roma ni:fcdnifibcHdgeflïflènt:mancreïrcgnofuonÓpotuit:ita^illeucftrd mcritum habetnó uos ilJius: m ei adt regni tatd aberat:ut ulla pars i difcrimine fuerit:ut triamillia talctd;amp;f qnquagita tedas naues: Philipp amp;nbsp;cés Græcieciuitates:quas ante tenuiflêm:pollicété ultro Antiochd i mercedé fodetatis firn afpern»' pi ftu' tus:hoftéq? ei me eé prius ét:qua.M. Atrilius exercitd i Græciâ traiiceret:prae me tuli:amp;: cum eo cófule did cr/ belli parté:qcungt mihi delcgauit:gelTi:amp; ifcquéti cÓfuli.L.Scipioni cd terra flaruiflet ducere exerdtd: ga Ro. ad Hellcfpontd nÓ iter ratd p regnu noflrd dedi:fed uias ét muniui:pótes feeneSmeatus pbui: nee pet aduer-- Macedonia tâtû:fed p Thracia:ubi ét iter estera pax quoq; pdada a barbaris erat.Pro hoc Audio mco fus An/ erga uos ne dicâ merito:utrdadiieereuos romani aliqd amp;nbsp;amplificare amp;nbsp;augere regndmed mumfieé^ Mochd tia ueftra opportebatfan qus haberé aut meo iure:aut beneficio ueAro eripedd qd ndc facitis : mace/ dond ciuirates:quas regni mei fuiflè fatemini:nó reftitudtur.Eu menes taq ad Antiochd fpoliandd me uenit:amp; fi diis placet:decé legato^z decrerd fpedmen calumnis ipudcnriiTims prédit:quo maxie repel li amp;nbsp;coargui pôndiferrinîmc.n.planiflimeç ieo fcriptdé Cherfonnefum amp;nbsp;Lyfimachia Eumem dari: ubi randé Henus:amp; MaroneaÄ Thradæ duitates afcripts funt/qd* ab illis ne poftulareqdéé aufusï ld apud uos tag ab illis ipctrauerir;obtinebit^Quo i numero me eé apud uos uelitis:referte:fi tanq ini micd amp;nbsp;hoHe uedari ppofitd eft:pgire ut coepuhs:facere:fin aliqs refpedtus é mei ut fodi atq! amici re gis:depcqr ne me tanra iniuria dignd iudicetis.Mouit aliqtd oratio regis legatos:itacp medio refponfo rem fufpéderdt:fi decé legato^ decreto Eumem dars duitates eæ cént:nihil fe mutare:fi^ Philippus bcllo ccpiflét:cas pmid uidoriæ iure delli habitu^zifi neutrum eorum foret: placerccognirionem fena tui referuari:amp; ut oia i inregrd mancrct:pfidia q i his urbibus fint:dcdud.Hs caufe maxie aium Phi^ lippi alienauerdt ab romanis:ut no a Perfeo filio dus nouis caufis motd:fed ob has a pâtre bcHd reiiöu Qus filio uidcri polîît.Romæ nülla fufpido belli macedonid erat.L.Malius pconful ex Hifpania rcdieraß fuerint cui poftulan ab fenatu isde Bellons rndphd:re^ gefta^i magnitudo ipetrabiléfadebat:cxépld obfta caufe bat:qd ita cóparatum more maio^ erat:ne qs qui exercitd nodeportaflèritridpharet nifi perdomitam pfici pacaramep puinda tradidiflét fucceflbri:medius tamé bonos Malio habitus:ut ouas urbé iniret : milt belli coronas aureas qnquagitaduas:auriptcrca pódo.cxxxii.argéti.xvi.millia.ccc.amp; pnddauit i fenatu qn' quemilIiapÔdoargéti:amp;:.lxxx,auri.Q.Fabidqftoréaducherc:idquoçfeiæranum delatug^.Magnus motus feruilis co anno i Appulia fuit.Tarétd puinda.L.Pofthumius ptor hcbat:is depafto^ cóiura/ tionc:g uias latrociniis pafeuaqs publica ifefta habuerât:q(honé feuere exercuit: ad fepté m illia hoiuni códcnauit:multi ide fugerdtde multis fumptd é fuppIicid.Cófules diu retétiad urbé delcöibus tadc» jumelas ^fedifunt.Eodéano in Hifpania prores.C.Calphumius:amp;.L.Quitius cd prio ucre exhy/ bemis copias edudas i Beturia iunxifenr:icarpérania:ubi hoftid ca lira erar: ^grefli cói aio confiliogt ré geßerunhaud peul Dippone ódTolIero urbibus iter pabulatores pugna orra é:qbus dd utrinq fub/ uenif’acaftrispaulatim oéscopisïacieeduösfunr.Ineotumulruario certamie amp;locafua amp;gcnus pugns ,p bofte fuere:duo exerdtus romani fufi:atç i caftra cópulfi funt:nó iftitere pculfis hoftes Pr« 000 nbsp;nbsp;tores romani:nc poftero die caftra oppugnarenf :filétio ^xims nodis tacito figno exercirum abduxe

ro.exer runt:lucc pria hifpani acie iftruda ad ualldacceflêrdt:uacua pterfpem caftra igreflï:qus relida iterno citus i Öurna trepidationé erat:diripuerdt:rcgrcffig? i fua caftra paucos dies qetis ftatiuis maferdt. Romano/ hifpaia ^“^ fociordç iplio fugaqpad qnquemilha occifa:quo^ fefpoliis hoftes armardrudead tagd flume ^fö full di funt.Prstorcs iterim romai oé id tps côtrahédis exciuiratibus fodis hifpano^ auxiliis : rcficiédifç ab terrore aduerfe pugns militd ais eófum pferdt:ubi fatis placuere uires:amp; ia miles quoq ad deléda firioré ignom inia hofté pofcebat:^fcdi duodecimillia ab rago flumie pofuerdt caftra:ide tertia uigilia ublatis fignis qdratoagmiepridpio lucis ad ragi ripapuenerdt: trans nuuidïcolle hoftid caftra erant: cxtéplo q duobus locis uada nudabatamnis:dextera parte Calphurnius:leua Quitius exercitd tradu/ xerdr.Quieto hoftedd miraf fubitd aductd:cófultatq!:qtumultd inneere trepidatibus iipfo tranfitd potuiflet:ircrim romai ipedimétis quoep oibus rradudis cörradifqï i undlocd ga ia moueri uidebant nofté:nec fpatiderar:caftra comunicdi acié ïftruxerdt:i medio locata qnta Calphurnii lcgio:amp; odaua Quitii:id robur toto exercitu erat:câpû aptd ufm ad hoftid caftra habebat libcrd a metu ïfidia^.Hifpa ni poftead i citeriof ripa duo romao^e agmia cóïpexcrdt:ut priufq fe idgef atq iftruef poflênt:occup3 rét cos:caftris fpéte effufi curfu ad pugna tcdcrut:atrox i pricipio pugna fuit:amp;hifpais rcccti uidoria ft rocibus:ólt;ifuetaignominiamilite romaoaccéfo:accerrimemediaaciesdusfortiflïms legiocsdimi cabat:qs cd aliter moueri loco no pofte hoftis ccrneret:cuneo iftitit pugnaf:fcd pluref eófertiorefq-me dios urgebat.Ibi pofteaq labour acié Calphur. ptor uidit.T.Quitilid Varum: amp;«Uluuétid Calua kga

LIBER OCT AV VS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 21

tos ad lingulas legioncs adhortandas propere mirtir:doccre amp;nbsp;moncrc lubct in illis fpcm ocm uinccdi amp;nbsp;rennendæ Hifpanfæ efledi illi loco cedantruemmé huius exercjtus nó modo Iraliamded ne tagi qdé ulteriorem ripam ufq uifurum ipfe cum equinbus dua^i Icgionu paululum circuncflus fn cuneu hoz nium:qui media urgebataciem:ab latere incuirir Quintius cum luis cquitibus ake^z hoftium latus ü uadirdcd longe acrius calphurniani équités pugnabant:amp; praetor ipfeantealios:nam amp;nbsp;primus bofte percuirit:amp; ita fe immifcuit mediis:ut uix utrius partis eflct:nofci poflet:amp; équités ptoris eximia uirtu te:amp; equitum pedites accenfi funt:pudor mouit prirryas ccn.ruriones qui inter ræln ptorem eonfpexez rentaç urgere fignifcros pro fe quifçp iubere inferre figna:amp;: confeftim milité fequi: renouatur ab oiz bus clamonimpetus fit uelut fuperiore,loco:haud fecus ergo qua torrentis modo fundunt: fternuntep perculfos:nec fuftinere alii fuper alios infercntcs fefe poftunt:fugientes 1' caftra équités perfecuti funt.öd pcrmixti turbæ hoftium itra uallum penetrauerû-tïubi a reliâis in pfidiqcaftrorû plium inftauratum coadi funt romani équités dcfcendcrcexequis:dimicanribus iis legio quîta fupucnit:deinde:ut qut^ potucrantxopiæ affluebant.Cæduntur paftim hifpani per tota caftra:nccplufquâquatruormillia cfw geruntude triamiilia fcre:qui arma rctinuerant:montem propinquum ceperunt mille femiermes per agros palati funt:fupra.xxxv.millia hoftium fuerânex quitus tam exigua pars pugnæ fuperfuit : figna Infix capra.cxxxni.romani foençp paulo plus fexcenti amp;nbsp;prouicialiû auxilio^.d.ferme ceciderûtitribuni mv gnis hi/ licum quingp amiin:amp; pauci équités romani cruentæ maxime uidoriæ fpeciem fecerunt.In caftris ho Ipâo^ ftium quia ipfis fpatium fua cômuniendi non fuerat:manferût:proconcioncpoftero die laudati: doz cædem natig3 a.C.Calphurmo équités phaleris;pronûciauitçp eorû opera hoftes fufos:caftra capta ßr expugna ta elle.Quintius alter ptor fuos équités catcllis ac fiftulis donauir:donati amp;nbsp;cenruriôes ex utriufq? excr citu permulti:maxime qui mediam acié tcnucrüt.Côîules deledibus aliis:quæ Romæ agenda crât;pa dis rebus in ligures proui'ciam rxercitu duxerunt.S cm promus a Pifis profedus in apuanos Iigurcs:ua ftandoç agros:ac urédo uicos amp;nbsp;caftella eorum:apcruit faltû ufgi ad meras fluuiiJ:amp;: Luna- pornkho/ des montéantiquâfedem maiorum fuojz ccpcrunt;amp; inde fuperata locorum iniquitate : plio deiedi iünt.Et. A.Claudius felidtatcm uii tutemep collcgæ in liguribus ingaums æquauir fecundis aliquot p/ Iiis:fex ptereaoppidaeorum cxpugnauit:multa millia hominû i lis cepit: belli audores.iii.amp;.xl.fecuri percu^^t.IâœmIt^oß^ appetebat tcmpus:prior tamé CIaudius:quâ Sépronius:cüi fors côtigerat: comi tia habendi Româ uenit;quia.P,Claudius frater eins confulatû petebat: côpetitores habebat patricios L.Aemylium.Qu.FabiumSeranumiSulpiciumGalbamuereres candidates amp;nbsp;ab rcpulfisco magis debitû:quia primo negatus eranhonoté repérés:etlâquod plus quâ unûex patriciis creari non licebat; artior peritio quattuor petentibus erat:plcbeii quoœ gratiofi homines petebant.L.Portius Qu.Tcren tins Culleo.Gn.Bebius Tamphtlus:amp; li repulfi in Ipem impetrandi tandem aliquâdo honoris dilati. Claudius unus ex omnibus nobilis candidatus erat. Opinione hominum haud dubie deftinabantur Qu.Fabius Labeo:amp;.L.Portius Licinius:fed Claudius conful fine lidoribus cü fratre toro foro uolitâ/ doxlamantibus aduerfariis amp;nbsp;maiore parte fenatus:meminiflêeu deberc prius fe confulé Po.Roma, quam fratrcm.P.Claudii eflc:quin ille fedens pro tribunali aut arbitrû:aut comitiorû tacitû fpedatorê le præberet:cocrceri tarnen ab effufo Audio nequit:magnis contentionibus tribune^ quoqi plcbis q aut cótraconfulé:aut pro Audio eiuspugnabant:comitiaaliquotiens turbaraidonec peruicit Appius: ut deiedo Fabio fratrem traheref.creatus.P.Claudius Pulcher:præter fpcm fua amp;nbsp;caeterogz loeft fuum tenuit.L.Portius Licinius:qa moderatis Audiis non utclaudianis inter plebeios certatu empra-torum indecomitia funthabita.C.Decimus Flaccus.P.Sempronius Longus.P.Cornelius Cerhegus,Qu.Ne uius Matho.C.Sempronius Varro prætores fadi:hæc eo anno quæ.Àp.CIaudius.M.Sempromus co y^«u fuiesfueruntdemi militiæ^ gefta.Pricipioanni.P.CIaudius.L.Portius confuleserât.Quitus Cecilius M.Bebius.T.Scmpronius qui addifceptandft inter Philippûôi Eumenem reges rhcfulorumq; ciuiz pukher fates miffi erant:legationem renunciarunt:regum quoœ eorum ciuitarumœ legates in fenatû Jtrodu ^'y^r“ xeruntieadc utrinœ iterata:quæ dida apud legatos in Graciacrant. Aliam deinde legationé noua pa/ ^^ bk^ tres cuius priceps. Ap.Claudius fuinin Macedonia amp;nbsp;Graecia decreucrützad uifendft redditæ ne ciuita *’*“^ ®®» tes rhodiis amp;nbsp;thcffalis ÔC pcrhebiis eflènt:iifdé madatft:ur ab Heno amp;nbsp;Maronea pfidia deducerentur: maritimaqiomnisThraciaeora a Philippe amp;:macedonibus libcrarcrur. Pclqponnefum quoç adiré iudnundc prior legatie difceflèrac inceniore Aatu rerft qua fi nó ueniflènt:na luper cæ tcra ena line re/ fponfo dimilFunecdatft peténbus erat achæeji conciliftde qua re queréte grauirer.Q Cecilio fimul la ccdæmoniis deploratibus moenia diruta:abdudam plcbem m Achaiam amp;nbsp;uenftdatam rademptas qui bus ad cam dié ciuitas Aetiffet.Lycurgi leges;achæi maxie concilii negari crimen excufabant recitando legé:q nifi belli pacifue caufa Si cü legati ab fenatu eft litteris aut fcriptis mandatifue uenirent : uetarct indici conciliü.Ea ne poAca cét excufatio:oftcndit fenatus curac iis eflê debere:ut romanis legatis fem per adeundi concilium getis poteftas feretiquemadmodum amp;nbsp;illis quotiens uellenc.fnearus daretur»

Dimiftis iis legationibus:Philippus a fuis certior fadus cedédum ciuitatibus:dcducendaç pfidia cé: infenfus omnibus 1 maronitanos ira cfFudir.OnomaAo qui perat:maritimæ oræ:mandar:ur partis ad uerfee principes icerficerenille per CaCindrum quenda unum ex regiis iam diu habitantem Maroncae node tracibus intromiffis uelut I bello capta urbecaedé fecit.Idapud romanos legates querentes tam trudelitcr aduerfus Inoxios maronitanos tam fuperbeaduerfus populum romanft fadum:ut quibus ubertatéreAituédani fenatus cenfuiflêttii pro hoAibustrudarenfiabnueratquicquä eorum ad feaut

Philip/ quéquam fuorum pèrdnereifeditióe kcr ipfos dimicatumxum aki ad fe:alii ad Eumcnem ciuitarem pi fceluf rraherenwd facile fciru eé pcrcunftarériir ipfos maroniranos:haud dubius pculfis oibus terrore ta re/' ïMaro/ cenriscædisneminéhircereaduerfusfeaufurü.Negareappiusrécminérem^ dubiaqrendamifi abfc nuanos culpa remouere uellct:Onomaftum Öi Cafandrüip quosada res dicerefimittcret Roma : ut cos fcna^ tus pcundari poflct.Pritrio adco pturbauit ca uox rcgé:ut nó colonnó uultus ei conf(aret:dcidc colle/ do tâdem aio Cafandrij:q Maroneæ fuiITctifi utiç ucllet:fe miflu^dixiriad Onomaftu qdé qd ca per/ tincrent:q nó modo Maroneæ fed ne I regni qdem ^plqua fuiflètfamp; parcebat magis Onomafto ho/ noratioji amico:amp; eundé Idicé haud paulo plus rimebat:quia amp;nbsp;ipfe ferm one cû ipfo côtulerar:amp; mul torü talium miniftrü amp;: confeiü habebat:Cafander quo^ miflis:quip Epirü ad mare ^fequerenf cm nequa indidü emancret:ueneno crcdiffublarusÄ Icgati a Philippi colloquio ita digrefli funt;ut præ fe ferrét nihil eo^ fibi placcrc.Et Philppus qdé minime quin rebelladû eét dubius:qui qa îmaturæ ad id uircs erant ad mora Irerponenda Demetriü minoré filiü mittere Roma:fimul ad depurgada crimina: fimul ad depcandam ira fenatus ftatuit:fatis credens ipfum enJ iuucné:qd Romæ obfes fpecié regiæ P dolis dcdillêt aliquid mométi fadurü:Itcrim p fpeciem auxilii byrannis ferédi:retro ad terroré regu/ lis thracum iniidcndü ^frdus:pculfis iis plio amp;Amadoco duce capto 1 Macedonia rcdiit;miflîs ad ad colas hiftri fiuminis barbaros ut I Iraliam irrumperét follidtados.Èt I Peloponncfo aducntus romano rum legato^:qui ex Macedonia I Achaiam ire mffi erat:cxpcétabarur:aduerfus quos ut pparara cófilia haberet.Lycortas ptor condliu in dixir:ibi de lacedæmoniis aäum ex hoftibus cos accufatores fados: amp;nbsp;periculü eflèine uidi magis rimendi forent:qua bellantcs fuiITentiqppe 1 bello fodis romais achæos ufos:nunc cofdé romanos æquiores lacedæmoniis:qua achæis eflèiuni Areus enâ amp;nbsp;Alcibiades ambo exulcs fuo beneficio reftituti legationé romanorû aduerfus gérem achæorum ita de ipfis meritâ fufee/ piflênt:adcogp Ifefta oratione un eént:ut patria pulfi no reftituti in cam uidcrenf:damor undiqi ortus referret nolatim de iis:amp; cû ola ira nô cônlio gererenf capitis dânati funt.Paucos poft dies Romani le/ gati uenerût:his Cktoræ I Arcadia datû eft condliû:priufq agerér qcœterror achæis iniedus erat amp;nbsp;co gitatio:quod nunq ex æquo difeeptatio futura eét:fed qd Areum amp;nbsp;Aldbiadé capitis ab fe I condlio p xime damnatos eu legatis feaduros uidebât:ncc hifeere quifquâaudebat, Appius ea:q apud fenatum quæfti erât lacedæmonii:difpliccre fenatuioftéditxædé primû ad cÔflidum fadam eo^:q a Philip«/ mené ad câm dicédâ euocati ucnifTcntideide cum I holes ira fæuitum eét:ne I ulla parte crudelitas co^ ceflâret:muros dirutos urbis nobiliflimæ eé:lcges uetuftiflimas abrogarasndudamqi p gères Lycur/ Licôtæ gi difciplinâfublaram.Hæccû Appius dixiflet:Lycortas amp;:qa ptorÂqa Philipœmcnis audoris oium proris quæ Lacedæmone ada fuerant:fadionis erar:ira refpôdit.Difficilior nobis Appi Claudi apud uos ora' oratio no é:quâ Romæ nuper apud fenatum fuit:tunc.n.Lacedæmoniis aceufantibus refpondendû erannûc a uobis ipfis aceufati fumus:apud quos caufa dicenda eft;quam iniquitatem codiciois fubimus : quod ab ilia fpe decidimus iudicüs aio te auditu^ eflê:pofita contentione qua paulo ante egifti : ego certe cû ca:quæ amp;nbsp;hic antea apud QuItum Ceciliü:amp; poftea Romæ quefti funt laccdæmÔn:a te paulo ante re/ lata finr:nó tibi:fcd illis meapud te refponderecredebam.Cædem obneitis eorü:quia Philop«mcnc prærore euocati ad caufam dicendam interfedi funt:hoc ego crimen non modo non a uobis romani: fed ne apud uos quidé nobis obneiendu fuifle arbitror:qd ita fqa I ueftro foedere erat:ut maritimis ur/ bibus abftinerét laccdæmonii:qao rpearmis captis urbes a qbus abftincrr luffi erât:nodumo impctu occupauerur,Si.T.QuItius:ficxercitus romanus:ficutanreain Peloponnefofuiflet:eo nimiru capriÖf opprefli côfugiflênt:cû uos procul eflerisiquo alio nifl ad nos focios ueftros:quos antca Ciphio ope fc rentes:quos laccdæmoné uobilcu fimili de cd oppugnatis uiderantxonfugcretf Pro uobis igif iuftum piumcp bellû fufcepimus:quod cum alii laudenr:rephenderenc laccdæmonü quidé poflînt:dii quo$ ipfi côprobauerint;qui nobis uidoriam dederunt.Quonâ igit modo ca q belli iure ada funtu difcep» tioné ucnnjtfquoijz tamé maxia pars nihil ptinct ad nos:noftrü é;qd euocauimus cos ad cam dicédâ: qui ad arma mulritudinâ exciuerât:q expugnauerât marûima oppida:q diripuerât:q cædé prlcipû fe/ cerât.Quod uero ilk ueniétes Icaftra Iterfedl funt;ueftrûé Areu amp;nbsp;Alcibiade;q nûc nos:fidiis placet: accufatis:nô noftrûxxules laccdæmoniorû quo I numéro ii quo^ duo fuerût:amp; me nobifeü erant: X quod domidliû fibi delegerât maritima oppida fe pctituros credetes:in cos:quog^ opa patria extorres ne I tuto qdé exilio poke côfenefeere fe idignabant :Ipetü feccrût.Lacedæmonii igif Iaccdæmonios:n5 Achæi Iterfecerût:nec iuf an iniuria cæfi fint:argumétari refert. At.n.illa ufa certe funt achæi:qd leg« difciplinâœueruftiftîmâLycùrgifuftuliftisiqdmuros diruiftis:â utraqi abiifdéobiici:q poflunt,cû mûri lacedæmoniis nô a Lycurgo:fed paucos ante annos ad diHblucndam Lycurgi difciplinâ extrudi fint:tyrâni.n.nuper eos arcé amp;nbsp;munimétû fibi non ciuirari parauerût:amp; fi exiftar hodie ab Iferis Lycur gus:gaudcat ruinis eo^:amp; nunc fe patria Si Sparrâ antiquâ agnofccre dic3t:nÔ Philopœmené expeda re ncc achæos:fed uos ipfi laccdæmonü ueftris manibus ea monri amp;nbsp;diruere oîa ueftigia tyrannidis de Qua/ buiftis:ueftræ.n.ille deformes notæ feruitutis erât:amp; cû fine mûris per odingentos prope annos libc diu fine ri aliquandoenâprincipes Græciæ fuifîètis:muris uclut côpedibus circundatis uindi per ccrû annos mûris feruiftis.Quod ad leges adépras attinet:ncgo anriquas lacedæmoniis leges achæos ademiflé: quas nô laccdæ / habebât:fed noftras leges dcdiffeincc male confuluiflê ciuitati cû concilii nóftri eâ fcccrimus:à nobis mœ mifcuerimus:utcorpus unû amp;nbsp;côciliû torius PelopÔnefi eét:tûc opîor:fi aliis ipfi legibus uiucremus: fuiffet nbsp;alias iftis iniûxilTemusiqri fe iniquo iure eé Gi uIdicaripoflcnt,Scio ego. Ap.Claudü hâc ofoné:q fura

ädhucufustne^ spud fodos neg? libera- gentis eefed uere fem^- difc^tanu apud dominos : na fi no uoxilla uana 6comïfuit:qua liberos efTeofum pries achæos iuflifiisifi foedus ram é:fi focicras amp;: amr citia obfcruatex æquo:cur ego:qd Capua capta fecenns rom am no quæro:uos rônem rrpofcitis:quid ach~i Îaccdæmonns bello uidis fecen mus uterfcfli aliq funt finge a ncbisiqd uos fenarorcs cam panos fecuri no pcrcufTiftis Omuros diruimus:uos non muros rantuiled urbe amp;nbsp;agros adcmiftisifpccie iniqs requum eft foedus apud achæos pcaria Iibcrtas:apud romanos ét îperium eft.Seno Appi:amp; fi nó opor tet: non ïdignor: fed oro uos:quantum libenkerfit itcr romanos amp;nbsp;Achæosimædone ïn æquo hoftes ueftri noftnç apud uos fint ac nos fociïnmo ne meliorc iure fint:nâ ut i æquo eftentmos fecimusxüm leges iis noftras dcdimus:cü urachæi condliïeént:effccjmus:parum é uiöis:quod uidoribus fatis eft: plus poftulant hoftes :qua fodi habcntiq iurciurando:q monumentis littéral in lapide îfculptis î æter nam memoriam fanda at^ facrata funt:ca cum periurio noftro tollereparant:uercmur edem uos ro mani:amp; fi ira uulris:etiâ timemus:lèd plus iicrcmur:amp; timemus deos imortales.Cum alfenfu maxîæ partis cft auditus:amp; locutû omnes p maieftate magiftratus cefebannut facile appareret molliter agen/ do dignitaté fuâ tenere apud romanos nÔ pofîc.Tum Appius fuadere fe magnope acbæis dixit : ut du Atf. liceret uolûtatefua faccrcigranâ inircntincmox inuiti amp;nbsp;coadi facerét.Hæcuoxaudita qdem cûoîum Appii gemitu cft:fed metu iniecto îpeiata reeufandi id modo peticrunt:ut romani:q uidci cnf de laccdæmo denûcia nnsimurarcntinccachæos rcligioneobftrîgerentirrita ca:qiureiurâdofanxiflent;{àcicndi;dânario ta/ tionem turn Arei amp;nbsp;Alcibiadis:q nuper fada cratifublata é.Romæ prîcipio eius anni cum de comitiis confulü amp;nbsp;præt^ adum cfiêticonfulibus Iigures:q3 bellû nufq alibi erat:dccrcti.Prærorcs.C.Dccius Flauius ürbanâ.Publius Cornélius Céthégus iter ciues S'pegrinos fortitifunt.Publius Semprenius Blefus Si dliam.Quîtius Neuius Maiho Sardiniâ;amp; utidédeueneficiis qrcret.C.Terent!Us Varro Hifpaniâci/ tcriorcm:Quitus SemproniUs Longus Hifpaniam ulreriorem.Deiis duabus ^uiciis Icgati per id fere tcmpus.L.Iuuentius Calua:amp;:»T.Quitilius Varus uenerunt.q quantû bellû iâ ^fligatu î Hifpania eét: fcnatuedodo:poftularût:fimul ut p rebus ta ^fperegeftis dns imortalibus haberctur honos:amp;: utpz toribus exercitû deporrareilicerenSupjlicatio 1 biduum décréta éde Icgionibus deporrâdisxû de cSfu lurn ptorumçp excrcitibos agercturire itegrâ referri iuflérût.Paucos poft dies côfuübus î ligures binæ Iegioncs:quas Appius Claudiu^ amp;gt;M.Scpronius habucrardecretæ funr.Deexcrcitibushilpaniéfibus rnagna cÔtctio fuit iter noues prores amp;.' amicos abfentium Calphurnii Quîtiiw utraqi câ tribunes pie bis:utr^ côfules habebatui fe îtercefîuros.S.C.fi reportâdos céferêt exercitusiSenuciabant : illi fi hæc interceflio ficretinullam ré aliâ fe difeerni pafluros.Vida poftremoabfentiû gratia cft:amp;.S.C.fadum: Prouin ut prærorcsqtruormilliapeditû romane^ fcriblt;'rcr:qdrigenroscqtes:amp;; qnqucmiHia focio^ peditû ciarûor latini noîs:qngentos eqrcsiqucs fccu 1 Hifpaniâportarenneû cas legiôes qrtuor ddcripfincntiqd plus dinatio quâ qnqucmnlia peditûitreccnti ernes î Icgionibus Gngulis ecnridimirtercticos primSiq emerita ftipe dia baberent:deîde ut cuiufq- fortimma opa Cîlphurnius:amp; Quîtius î plio ufi eént.Hac fedata eSren/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

tionealia fubide.C.Decn ptoris morte exorta eft.Gn.Sicilius amp;:.L«Puppius:q ædiles proxio anno fue/ rant:amp;-C.Valcrius flamé dialis:amp;.Q.Fuluius Flaccus is qa ædilis curulis defignatüs erat fine toga can dida:fed maxta ex oibus contentione pptchatxertaméqi ei cü flamfe diak crat:amp; pofteaq prio square inox furore é uifus:pars tribune^ p’ebis negate tone eius habendam cflc:qd duos fimul unus magP ftratus pfertim curules neg; cape poftet nee gerere:pars legibus eu folui æquû céfere:ut que uellct pto/ rem creadi populo poteftas fieret.L.Portius cSful prïo î ca fentctia cé ne nomen eius accipeudeinde ut ex audoritate fenatus idé faceretxouocatis patribus fe referte ad cos dixit:qd nee iure ulToinec cxéplo tolerabili liberæ ciuitatiædilis curulis defignatus pturam peteret fibi:nifi qdaliud iis uideretur:in aio eflèie lege comitia habere.Patres céfucrunt uti.L.Portius cóful cü.Q.FuIuio ageretine impedimento eflénquomius comitia ptoris î loch .C. Deen fubrogadi c lege haberenf. Agéti confuli ex.S.C.refp5dit Flaccus nihihqdfe idignum eét:faöurü:medio refponfoad uoluntaté iterpretaribus fecerat fpem ceP furu patrum audoritati eéxomiriis acrius ctiqua ante pctebat:criminando extorqueri fibi a confulcdi abfenatu Po.Ro.bcncficiü:amp; nndia^cmiati honoris fiemtaq nóappareret:ubi defignatus ptor eét:ex téplo ædilitate fe abdicatujz.CófuI cu amp;nbsp;ptinaeiäpetétis crcfcere:amp;: fauoré populi magis magifgi î eu P clinari cernerctidimilTis comitiis fenatu uocauitxéfucrür frequétes;quonia fia ecu audoritas patrü ni? hil mouilTcnadpopulocûflaccoagédû.Ccciôcaduocatacûcgifiêtcôful:nctugdcde fniamotus gras Po.Ro.egit:qd rato ftudio quotiéfeüg} declarâdæ uolutatis poteftas fada cétiptorc fe uoluiflêt facere: ca fibi ftudia ciuium fuo^ deftitucre nó î aio efle.Hæc ucro tam obftinata uox tantum ei fauoris acee/ dit:ut hand dubius ptor eét:fi cóful accipe nomen uellet:ïgens certamé tribunis amp;nbsp;itcr feipfos amp;nbsp;cü co fuie fuit:donec fenatus a confu!c é habirusidecretumqi quoniamprætoris fubrogadicomitia ne legiz bus fierét ptinacia.Q-Flacci 6i pama ftudia hoium ipedirét: fenatu céfere fatis pro rum cé.P.Comelius utraji î urbeiurifdicionéhéret. Apolliniq) Ïudos faterer.His comitiis prudétia amp;nbsp;uirtute fenatus fubla tisiaha maions cereaminis quo amp;: maiore de re amp;nbsp;itcr plures porétiorefm uiros funt exorta ccfura fum ma cotenoe petebât.L. Valerius FlaccusrSi Publius:amp;.L.Scipiôcs.Gn.ManIiusVolfo.Furius Purpurio pncii:plebeiiac.M.Portius Cato.M.Fuluius Nobilior:Tiberius amp;:.M.Séproniu$ bogus 6C Tuditanus: Catois fed oés pficios plebciof^ nobiliffimap^ familia^^.M.Portius longeanreibat 11 hoe uiro tanra uis aï ïge roaloris «üç fuit:ut quotüqc loco natus eenfortuna fibi ipe fadurus uiderefmu Ia ars nem pnuatæ:neq? publi J^us lt;æ rei gcrédx ei dfukiurbanas rufticaf^ tes piter callebat:ad fummos honore alios feiern iurisialios

doqucntia:alios gloria militaris proucxitihuicuerfatile ïgenium:fic parirerad oia fuif:utnamm ad id unum diceresjquodcucp ageretn bello manu forriffimusimulrifcp ifignibus clarus pugnisndé poftraq ad magnos honores peruenit fummus iperatorÄ idé in pacc:fi lus confuleres;perinflïmus:fi ca orada effet eloquétiflimusmec iffa rantü cuius ligua uiuo eo uiguerif:monumériï cloqntiæ nullü exret: uiuit imo:uigetqi eloquéria eins facrata fcnpris:ois generis ofoncs amp;: ^ fe mu!fæ:amp; p alns amp;nbsp;ialios:nâ non fold accufando fed ét cam dicédo fatigauit inimicosdimulrates nimio plures amp;nbsp;exercuerunt eü:amp; ipfe excrcuit eas:nec facile dixeris:utrü magis pflêriteiJ nobilitas:an illeagitauerit nobilitaté. Afperi procul dubio anim i amp;nbsp;liguæ acerbæ amp;nbsp;imodice nberae fuir:lêd iuidi a cupidiratibus animi amp;nbsp;rigidae inocenz tiæ:côfemptor gloriæ:diuiria^:i parfimonia i parienoa laboris picüli ^pe ferrei corporis animi^ qué nee fencdus qdé q foluit oïa:fregcrir:q fextü amp;nbsp;odogefimu annüagés cam dixent;ipfe pro fe orauent; feripferitep nonagefimo anno.Sergiü Galba ad populi adduxerir iudiciü.Hüc ficut omni uira m peten rem pmebat nobilitas:coicrat apud ptoré.L.Flaccu:qcollcga i cofulatu fuerat;cadidati ocs ad deiiciédd honore cû:nÔ fold ut ipfi potius adipifcerenf :ncc qa idignabarur noud hominé céforem uidere:fed ét qd' trifte céfura piculofam^ multo^z famæ ab lælba plærif^ amp;nbsp;lædcdicupido expedabât : amp;.n.tum quoq? minirabdous petcbat:refragari fibi:q libéra amp;: forté céluratimerét criminado:amp; fimul.L.Valez rio fuffragabafiillo uno collega caftigare fe noua flagitia amp;nbsp;prifcos reuocare mores polIc.His accéfi ho mines auerfa nobilitate no.M.Portiu mó céforé feccrdtifed collega ci.L,Valcrid Flaccd adicccrdr.Sccu dum comitia céfo^ cÓfules ptorcfqi i ^uicias ^fedi:pter.Q.Ncuiu:qué qttuor nó mius méfes prins qué in Sardinia iret qftioes ucncficinqua^ magna parte extra urbé p municipia cônliabulaqi habuit: quia ita aptius uifum crat:rcnucrdt:fi Antiati Valeriocredere liber:ad duo homind millia danauit:8i L.Pofthumius ptor;cui Tarétd ;puincia ueneranmagnas paften cÓiuratiScs uindicaujt:amp; rcliqas bacx chanalid qftiöis rii cura executus é:mulros qduirati noaffucratiaut uades deferuerât in ca regióe Iralisc Iatétes:parrim noxios iudicauit:partim côpræhéfos Rcmaad fenatu mifit i carcereoés a.P.Ccr.conic di funt.In Hifpania ulrcriorefradis ,pximo bello lufitanis qetæ res fucrât: amp;nbsp;in citeriore.C.Tcrênus i fuefletanis oppidd Corbioné uineis amp;: qpibus expugnauit;capriuos uédidinqeta deinde hyberna in dz teriore ,puincia habuit.Veteres prores.C.Calphurnius Pifoiamp;.L.Qumtius Roma rcdieriitiutrigi ma gno patrd cofenfu tridphus é dccretus;prior.C.Calphurnius de lufitanis 6^ celtiberis tridphauit;coroz nas aüreas tulit.lxxiii.amp; dccé podo argéti:paucos poft dies.L.Quintius Crifpinus ex iifdé lunranis celz tiberif^ tridphauit: tätüdem auri:qtd argéti in co triupho traflatd.Céforcs.M.Portlus: amp;;,L.Va!crius metu mixta cxpedariôc fenatu legerdtifepré mouerdt fenatu:ex qbus und infignéamp; nobilitate amp;nbsp;hoz noribus.L.QuintidFlaminidcófularé.Patrdmcmoriainftirutuiferf: utcéfores motise fenatu afenz Arf.fez berét notas.Qitonis ßt aliæ qdé acerbæ ofoncsextat in cos:quos aut fenatorio loco mouit:aut quibus iieriffiz equosademitilóge grauiflima in.L.Quinrium oratioeft:qua fiaceufatorantenotam non cenfor poft ma Caz norafn uifus effet; rctinerc.L.Quinrium in fenatu:ne fraterqdé Titus Quintius:fi turn ccnfor eét:po ronis nbsp;nbsp;tuiflct:intcr caetera obiecit ei Philippd Poend ca^z ac nobile fcorrd ab Roma in Gallia puinciä fpe ingé

cefura öu donoK pdudd:eu pucru lafciuia cd cauillareâcxprobrarecôfulipfæpefolitu:qdfub ipfum fpcdaz culd gladiatoj^ abdudus ab Roma cét:ut obfcqum amatori ei uédicaret:forre epulatibus iis cd ia uino incaluiflcnf.ndtiatd in cóuiuio eé nobile boid cd liberis traffuga ucniflê;cóuenire cofulc uelle:ut ab co fidé pfens accipet:introdudd i rabernaculdp interpret^allog cófulé coepiflê;ïtercuius fermoné Quiz tins feorto uis tu:inqt;quoniâgladiatorid fpedaculd reliqfti:iâhdcgalld moriêtéafpicere£':amp; cd is uix dum ferio annuiflèt ad mum fcorti cofulc ftrido gladio:q fup caput pédebat:loquentigallo caput pri Quid mdpcuftifleidcïde fugiéri fidéçp Po.Ro.arqi co^ q aderât:îplorâti latus traffodiflè.Valerius Antias ut . qui nee Catonis ofone lcgiflct:amp; fabulae tam fine audore æditecredidiflênaliudargumentd fimile ta' Flamiz mé hbidic amp;nbsp;crudclitatcpagit:Placétiæ famofam mulicréxuius amoredepiretn cöuiuid accerfita ferP nio ob/ bittibi iadaté fefe fcorto iter caetera retuliflè q acuter qftiócs cxercuiffcr:amp; qua multos capitis dänaroJ iecent j ukulis héret:quos fccuri peuflurus cét:td illa ifra ed accubaté negaffe unq uidiffc quég fecuri ferienté

amp; puelle id uidere:hic ïdulgéréamatoré und ex danatis attrahi iunüm fecuri peuffiflè.Facinus arroxß ue co modo:quo ccnfor obiecit:fiue ut Valerius traditicomiflum eft iter pocula atqi cpulas;ubi libare diis dapcs:ubi bene jScari mos cét:ad fpedaculdfcorti pcacis 1 finu cófulis recubatis madata Humana uidima eé:amp; cruore méfam repfam.In extrema ofone Catonis codicio ferftut fiid fadW negaret: cæz tcracp;q obieciflet fpófioncdefenderet:fefe:q foteret .ignominia nc fua qué® dolimjc céferet:cd ipfe ui no amp;nbsp;uenere amens fanguiehois i cóuiuio lufiflètfin eqtamrecognofcédo»L.Sdpiói Afiatico adepms finis equus:in céfibus quoijc accipiédis triftis amp;afpera in oésordies céfura fuit:omaméta:amp; ueftému iebré:6i uchicula:q pluris:quâ qndecïmillidæris eénr ;ïcéfum referteuiatores iuflït:ité madpia mloz raannis.xx.q poft ^ximd luftru.x.millibus ærisauteo pluris uæniflênt:uticaquom.x.tanto pluris:q quati eént:æftimarétur:amp; his rebus oi'bus terni in millia æris attribucrcnfiaqua publica omné ipriua turn ædificid aut agrd fluété adcmcrdr:amp; q in loca publica îædificata immolitauc priuati habcbat;ïfra xxx.dics demoliti fnntiopa deïde faciéda ex pecunia decreta:lacus fternédos lapide tegédofgnqua opus eflêticloacas in auétino in alns partibus;qua nondd crat faciédas locauerunt:amp; feparatim Flaccus mqlç ad neptunias aquas:ur iter populo eét Si uia p form iand m Óté.Cato atria duo menid amp;nbsp;titid 1 latumiis Bafilica Qc quattuor tabernas i publied emitibafilicâm ibi fecit:q portiaappcllata c:amp; ucdigalia fummis pretiis portia ultra tributa infimis locauerdt:qs locationes cd fenatus pcibus amp;nbsp;lachrymis publicanogi uidus Idud

amp;deïtegro locariiuflïnêtxéfores cdido fumotis abhafta:qludificati poré loranonc cracoia cadé pay lam ïminuhs pnis locaucrurmobilis céfura fuinfimukaw^ plena qM.Pornuxui acerbitas ca affigna baf :p oém uira exercuerûr.Eodéanno coloniae duæ poléna in PiccmbPifaurjz in gallicu agrü dcdudæ funnfena iugera in fmgulos daM:diuiferut agruxolomafg! deduxenit ndé trefuiri.Q,Fabius Labeor: amp;.M.amp; Quintus Fulun Flaccus amp;nbsp;Nobilior.Cófules eins anni necdomi:nec miliriæ memorabile geg egemtan iTcquenté an nu er ca rót cofules.M.CIaudiü marccllü.Q.Fabiü Labeoné.M. Claudius.Q.ba M.CIaz bi'us idibus marnïs quo die côfulatûïnierûnde Ruinais fuis prorug^ rettulerût. Protores creari erant udius C.Valerius flamen dialis g priore ano petierat:amp;.Sp.Pofthumius AlbinusÄ.P.Cornelius Sifenna.L. marceP Puppius.L.IuIius.Gn.SuIpitius.cófulibusligurescünfdéexercitibusiquos.P.Claudius.L.Portiusha/ lus.Q. bueranpuincia décréta eft.Hifpaniac extra forte prioris anni ptoribus cü fuis exerciribus feruatæ.Præ Fabius tores ita fortiri iulTi uti flamini diali unqi altera iurifdicendi Romæpumcia eét:peregrinâeft fortitus. Labeo Silennæ Cornelio urbana.Sp.Pofthumio Sicilia.L.Puppio Appulia.L.Iuliogallia.Gn.Sulpicio Sardi conf. niaeuenir.LJulnis maturareéiuflusgallitrafdpiniçfaltusignotæanteauiæutantedidüeft:inIralia Galliin trafgreffi oppidu in agro:g nüc eftaglienfis ædificabar.Id eos ut phiberet:quo ad eius fine bello poftet agro ag ptori madana é:fiarmis ^hibédi eént:c0fules certiores faceret:ex his placere alre^ziaduerfus gallos du licfi edi cere legióes.Exrrcmo prioris annicomitia habita crärun demortui.Gn.Cornelii loeftauguris fufficié ficabât dicreatus crat.Sp.Pofthumius albinus huius pricipio anni.P.Licinius Craftus pÓrifex max. morruus eftrn cuius locft.M.Sépronius tudiranus ponfex max.creatus cft.C.Seruilius geminus.P.Licinii fune ris ca uifceranoe data ludos fecit:amp; gladiatores.c.ufgfri pugnauerunr:amp; ludi funèbres p tnduum fadti poft ludos epulumu quo eft toto foro ftrara triclinia cént repeftas eft magnis pccHis cooria eoegit plæ rof^ tabernacula ftatuere i foro.eadé paulo poftcagundi^ diflcrenafterifublaraidefundiofgi faro uullt; go ferebangd' ïrer fatalia uates ccciniflèntinecefle ee tabernacula in foro ftatui:hac rcligione leuaris aP tera iniedaiqd languinep biduft pluuiftet ïarea Vuirani:amp;' p decéuiros fupplicano idida erat eius pA digiiexpiadica.Priufqua cófulcs i promciaspficifcerenfilegatióes trafmarinas 1'fenatü inrroduxei ut: neeungante tanturegióis eius hominft Romæfueratinam exquofamapgétesiquæ Macedoniaac/ Coluhtiuulgara é:crimina querimonidfq^ de Philippo no negligêter ab romäis audinimulris operarpz tift fuiflê qucri:p fe quæœ ciuitates gételg? finguli ena priuatim:grauis enim accola omnibus erat Ro mam aut ad fpem leuandæ iniuriæ:aut ad deflendæ folatift uencrûriôi ab Eumene rege legario eft fra^ treeius Athcneouenitadquerédumfimulqd' non deducerenf exThratiapfidia:fimuI quod 1 Bithy niam Prufiæ bellftgercnti:aduerfus Eumené auxilia mifta forér.Refpondendft ad ofa iuucni tft admo du Demetiro erat:cum baud facileeftenaur ea:q obiicerenCaut q aduerfa ea dicenda erat: copledi me-* moha:ncc.n.mulra folû:fcd érplæragi oppida g parua eranrdecontrouerfia finium: de hoibus raptis pcconbufq^ abadis:de iureautdido per libidiné aut no dido:dc rebus p uim aut p gratia iudicatis:ni/' nil hoß^ neqi Demetrift dilucide dicereinec fe fans liqdo difcere ab eo fenatus cum cerneret pofè:fimul amp;nbsp;tyrocinio amp;nbsp;prurbatione iuuenis moucref:qri iuflït:ab eo : ecqua de iis rebus comentanum a patre accepifietfcu refpondiflêtaccepiftè fefeinihil prius nee potius uifum ég regis ipfius de fingulis refpofa accipcre librft extéplo popofcerunt:deinde:ut ipfe rccitaret:pm iferunt.Erant at de rebus fingulis i bre/ uem roads caufæ:ut al a fecifte fe fecundft décréta legatorum doccret:31ia non p fe ftetiftè quo minus faccrer:fed p eos ipfos:q accufarét:interpofucrat ér querelas de inigrate decretorft: amp;' g non ex aequo di feeptatft apud Cecilift foret:indigneç fibi nee ullo fuo merito infultarft ab oibus eér : has notas irrirari fui ai collegit fenatusreste^z alia exeufanti iuueni:alia recipiéti futura:ita ut maxie uellet fenatus: rcfpÓ deri placuirmihil patré eius:neq; redius:nec magis qd ex uoluntate fenatus eflet: feciftê:g qd uteftg^ ea gefta cftênr:p Demetrift filift fatilïicn uoluiflêt:romais:mulra amp;nbsp;diftïmulare amp;nbsp;obliuifci amp;: pati pterita lenatu pofre:^ credere ét Demetrio credendft eflê:obfidc.n.feaium eius habere amp;nbsp;fi patri corpus reddi derit amp;; fcire quatu falua in patré pietate poftèt:amicft eum populi ro.eé: honorifg? eius caufa mifturos f Macedonia legatos ut figd minus faduifit g debuerit:rft quo^ fine piaculo re^ prermiftaK fiat:uelle ótfcntif Philippu itcgraoïa fibi eft po.ro.Demerrü filii bencfitiocé:hscq augends aplitucunis eius ca Grata fadaerant:exteplo i iuidia:moxét iperniciéadolefcétiuerterftt.Lacedsmóii deide ïtrodudifunt:mul fenatus ts Si parus dilceptatióes iadabaf :fed q maxie côrinerét:erâr:urrft reftitueref :quos achsi damnaucrat décréta nee ne inig? aut iure occidiftènt:quos occiderat:uertebaf :ói utrft manerét i achaico cocilio lacedsmóii 0emeA an ut ante fuerat fecretft eius unius i Peloponefo ciuitatis ius ecr.Reftitui: ludiciag; fada tolli placeret. tf j, Lacedsmoné manere i achaico cocilio feribiqs id decrerum Si côfignaria lacedsmôiis Siachsisilegaz tus i Macedonia. Q.Martius eft mjftüs:iuftus idé i PelopÔnefo rodo^ res afpicere:nâ ibi quogi ex uelt; teribus difeordiis rcfidui motus erât.SiMeftêne defeiuerat a côcilio achaico:cuius belli Si caufas Si ordi né:fi expromere ueli:imemor fim ppofiti:quo ftatui nS ultra artigere extemainifi q româis cohsrerét

Euétus memorabilis eft quodeft bello fuperiores eftenrachsi.Philopœmcnes pter eo^ca (rebus pitur ad poccupandâ Coroneaig hoftes petebât in ualle iniq cû egtibus paucis opprcftlisupum potuiflê effugere thraeftcretéfiftm auxilio tradftt:fed pudor rcliquendiegtes nobiliftimos gétis ab ipfo nup le/ 005 tenuit:qbus dû locu ad euadendas anguftias cogédo ipfeagmé pbet fuftincs ipetus hoftium:^la/ pfo equo Si luo ipfe cafu Si onere eg fup eft ruentis haud multû abfuit:quin exanimaref ;fcptuagitaan *^os iam natus Si diurino morbo:ex quo turn primo reficiebaf uiribus admodft attenuatis: iacenté ho Ses fupfufi opprelTerunucognitftq primû a uerçeftdia memorial mentorum haud feçus qducé fuû

attolunt refiaunt$:amp;exualledeuia m mam portantmix fibimer pfiprae wc opïhato gaudio credent res: pars nuncios Meflenem præmitfuntdebellatum:eflé,Philopoemenem captum adduci: primum adeo incredibilis uifa res;ut non pro uano modo fcd:uix pro faro nuncius audircrur: deinde ut fuper

alium alius idem omnes affirmantes ucniebant tanden fada fides: amp;nbsp;priufqua appropinquareurbi fit tis fcirér: ad fpedaculum omnes fimul liberi ac ferui pueri quoep cum foeminis effundurur: ita^ clau. feranr portam turbæ:dum ^ feqfq^mifi ipfeoculis fuis credidiflcr:uix pro comperta rantam rem ha biturus uidererur:ægre fummouentes obuios intra re portam : quiadducebant Philepoemenemrpo/ rucrutzatep turba cofata itcrreliquum claufcrar:ólt;: cum pars claufa maxime a fpcdaculocétitheatru répété qd ^pinquûufæerat:côpleuerûr:amp;utîcôfpedupopuliadduceref:una uocccés expofcebant; Mgfatus amp;nbsp;pn'cipes uciiri nequé motu m ifericordia pfentis ran uin faceret:cü alios uerecüdia priftina: maieftaris collata pfenri forrunae:alios recordatio i'gétiü merite^- motura eét: ,pcul in cÓfpcdu eü fta/ tucrijndcîderaptimcxoculishoîumabftraxerût.Prætoredinocraredicéteeflêqptinenriaad fumma belli amp;nbsp;pcddari eum mgfatus uellét:addudo in curia amp;nbsp;fenatu uocato cófulrari coeprû:iâ inuefperafce bar:amp;; nó mó cateraifcd ne i proxima qdem noöé:ubi fatis turo euftodiref cxpcditbant;ob magnitu/ diné priftinx eius forruna: uirrutifqi:amp; neep ipfi domü recipere cuffodicdum audebâmec cmq uni eu ftodiâ eius fatis crede banr:admonét deide qdé eflc thafaurü publicü fub terra faxo qdrato feprü:eo uk dus dimittif:amp;.faxum ïgcs:quo openfmathina fupcnmpofitü eft:ira loco ponus qhomini cuiq credé dam euftodia rati lucé ifequeté cxprdauci ur.Poflcro die m ultitudo qdé iregra memor priftinep.’ eius in ciuitaté merifcjlt;:parcendü ac p eü remédia qrenda eé pfennû maleru célebat:fed fadionis audores quepz f manu res:crat i fecrero eôîülrâtes cés ad necé eius ccnfentiebat:fed utiu matmaiêr:an differrét ambigebant:uicit pars auidior pœnæ mufiüf^ q uenenu afferret:accepto poculo nihil aliud locutü fe/ rür:q quafiflé:fi ïcolumis Lycortas(is alter ipcrator ach^eo5^ erat)cqtcfgp euafiflènr:poftcaq didü eff i columes eé:bene habet:inquit:amp; poculo ïpauidc haufto haud:ita multo poft expirauit. Nec diutumu Quos mortis eius gaudiu audoribus crudcliratis fuinuida nags meffene bello expofeenbus achæis dedir no/ morz xios:oflaq? reddira Philopœmcnis funt:fimul 6^ fcpulrus ab uniuerfo achaico é cÓcilio:adeo oibus hu tuo phi mamscogeflishononbusurnediuimsqdéabflincrcf.Ahfcriproribusrei^:grands lahnifq; taruhuic uiro tribuif :ut a qbufda eopz uckrr ad infigné nota huius ani memoriæ mâdatû fit trés daros impato res eo anno decemflè Philopemené. Annibalé.P.Scipioné:adco ï æquocu duobus porétiffima^i gériû fummis impatoribus pofucrüt.Ad prufia regé Icgatus.T.Qunius Flamimus uéit: quéfufpedü rema nis amp;nbsp;receprus poft fugam Antiochi Annibal:amp;: bellum aduerfus Eumené moru faciebat:ibifeuqaa Flam inio inter cæteraobiedum Prufia? era t:hom in cm omnium:quiuiucrent: infeftiffimum Popu. Roma.apud cum cflè:qui patriæ fuæ primû:deinde fradis eius opibus Antiocho rcgi audor belli ad/ uerfus populum Romand fmffenfeu quia ipfe Prufias gratificaretur præfenti Flaminio romanifg : p fe necandi aur tradendi eius in poteftaté confilium cepir:a primo colloquio Flaminii milites exremplo addomum cuftodiédam Annibalismiffifunt.Sémper taléexitum uitæfuæ profpexcrat Annibalani mo;óc romanos inexplicabile odium ï fe ccrnens:amp;: fidei regum nihil fancconfifus:PrufiæueroIeuilt; tarem end expertus cranFlaminii quoo, aduentum uclut fatalem fibi horruerat:ad oïa undig infefta ut iter femper aliquod pparatum fugæ habcrerifcprcm exitus e domo feccrat ex iis quofdam occultos neeuftodia repirentunfedgraucimperium regum nihil incxploratum:quod inueftigari uolunt:effi/ ciraonus circuiru domus ita cuftodiis romplexi funt:ut nemoindeelabi peflét:Annibal pofteaquam cft enijciatij milites régies î ucftibuloeße: poftico: quod deun maxieargi oeculnßimiexitus eranfugc re conatus:ut id quoep occurfu militum obfeptum fenfmß^ omnia circa claufa cuftodiis dilpofitis efft“. ucnenum:quod multoante pparatum ad tales habebatcafus:popofcif:libcremus:inquit:diuturnacu/ ra populü ro.quando morté fems expedare longum céfent:necmagnam:nec memorabilé ex ïermi p ditog Flaminius uidonam ferenmores qdé populus romanus quantum mutaucrint: uel hic dies ar guméto ermpatres eo^ Pyrrho rcgi hofti armato exercim in Italia habéti:ut a ueneno caueret : pdixe/ rut:hilegarumconfularé:qaudoreflêr.Prufiæpcrfcelusoccidendihofpitismifcrunt:execratus deïdC' Anniba jp caput regndg Prufiæ:amp; hofpitales deos uiolaræ ab eo fidei teftcs inuocas poculu exhaufit : hic uita:. Jis inte/ exitus fuit Annibalis. Scipioné amp;nbsp;Polybius amp;nbsp;Rutilius hoe anno mortuu fenbunnego neg? his : ne^ ritus nbsp;nbsp;Valerio aflêntimhis qd céforibus Marco Porrio.Lucio Valerio pricipé fenatus ipfum.L« Valeriu céforé lt;

ledil ïucnio:cum fupioribus duobus luftris Africanus fuiftet: quouiuo nifrut ille fenatu moueretur:. q notam nemo memoriæ pdidit:alius priceps î loeft eius ledus nÓ eflét.Antiaté audoré refellit rri.pl. Marcus Ncuius aduerfus qué oratio ïfcripra.P.Africani cft. Ncuius hic magiftratum nó inüttribuna tus plebis.P.Claudio.Luao Portio confulibus:fed iniit tribunarft Appio Claudio.Marco Sempronio confulibus ad quartum idus dcccmbres:ide tres menfes ad idus martias funt:gbus Publius Claudius Lucius Portius confulatft inicrunt.ita amp;nbsp;uixiflê in tribunatu Neuii uidcref:diefg ei dici ab co potuiflé deceffifleautcm ante.L.Valern :amp;.M.Portiicenfuram.Trium clanffmoßz fuæcuiufg genris uirorft: non temporemagis congruente comparabilismors uidctureflê:quamquodnemo eorum fatis di/ gnum fplendore uitæ exitu habuitnam primum omnes non î patrio folo mortui:nec fcpulti funt: ue neno abfumpti Annibal amp;nbsp;Philopoemenes:cxul Annibal proditus ab hofpirc:captus Philopa’mcncs. in carccrc:amp; i uïculis cxpirauit.Scipio:amp; fi nÔexul:neç damnatus;die tamé dida ad quam non affuez taureus abfens citatus uoluntarium non folum fibi ipfeifcd etiarn funeri fuo exilium indixiU Dum ca

LIBER NONVS , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;224

in PdopSnero a qbus diûertît oratîo;gerunf’:reditus i Macedonia Demetrii Icgatorûg? aliter aliopz aP fccer3t3Îos:uulgus macedonû:quos belli ab romanis immens metus rerruerat:Demetriû ut paos au/ ôoré cû l'genti Suore côfpiciebânfimul ÔC fpe haud dubia regnû ci port morré patris deftinabât: nâ Si fl minor æratequâPerfeus eérhûc iufta matrefamiliasiillû pclliceortiîcénllûutcxuulgato corpe gc/ nitû nullâ cern patris nota habere:hûc ifignc fimilitudiné Philippi præ fe fcrre:ac romanos Demetriû in paterno folio locaturos:Perfci nullâ apud eos gratia ciTe.Hæcuulgo loqucbanfnraq; amp;nbsp;Perfea cura angebatme pa^,p fe una aéras ualerccxû oïbus aliis rebus frater fupior eflèr:amp; Philippus ipfe uix fefui arbitrii forc:qué næredé regni relinqret credés:fibi quoqt grauioré cc:q ucllenminoré filiû cefebanop fendebaf îteidum côcurfu maccdonu ad eû:amp; altéra iâ fe uiuo regiamjê îdignabaf.lpjc luucnis haud dubiæ îflatior redietat fubnixus erga le ludiciis fenatusxôcelîifç fibi:q patri negara ecnr:amp; ois métio romanos qtam idignitaté ei apud cactcros macedonasirara inuidiâ noapud fratré mó:fedét apud pa OccuP trecóciliabat,Vrigp pofteaqi alii legati romani ucnerût:ôi cogebaf decedereThracia:pfidiaq; deducere: ta Phi/ amp;nbsp;alia aut ex decreto priori Icgato^iiaut ex noua côflitutioncfenarus facere:fed oia moerés qdem 6^ ge lippi in mensicomagisqdfthü frequenoré ,ppc cûillisquâfecûcerncbanobedictertaméaduerfus romanos coiilia fedebanne qua mouédijextéplo belli cam pbercr.Præuertédos ét aîos a fufpicione taliû côfilio^ ratus mediaîThraciaexercitu ïodryfas:ôidentelecos:amp;beflbsduxir. Philippopolin urbéfuga defenâoppi dano^:q in pxima môtiü iuga cû familiis receperât fefc:ccpir:câpeftrcig} barbaros depopulatus agros eoÿi i dedirionem recepinrebûo idead Philippopolin præfidio:qd haud mulro poll ab odryfis cxpul fum eft:oppidû in Derrhiopo côdere ïftiruit:Pæoniæ ea regio eft ^ppe crigonû fluuiû:q ex lllyrico per Pæoniâ fluens in axiû elabif amné:haud ,pcul Scobis uetere urbe noua urbé Perfcida:ut iis filio maio ri haberet honos:appellari luflir.Hæc dum in Macedonia gerunfxófulcs i ^uincias^fcdi.Marcellus nundu pmifit ad Luciu Portiü ^confulé:utad nouü gallo^i oppidu legiocs admouercr:adueniéti con fuli galli fefe dediderut:duodecï millia armatoße erat:placrig? arma ex agris rapra habebâr:ca ægre parié tibus iis adépta:quæç alia aut populates agros rapucrât:aur fccum attulerât. De his rebus:q qrerenf: legatos Româ miferut.Introduéh in fenatum a.C.Valerio ptore expofuerûr fefuperâtein Gallia mul Galloze ntudine inopia coaélos agri amp;nbsp;egeftate ad qrendam fedé alpes trâfgrcflôs:q îculra p folitudies uiderét oratio ibifineulliusiniuriaconceffiflêioppidûquoqj ædificarecoepiflc:qdfdidumcér:necagronecurbi ulli ad ro/ uimallacuros uenifîêmup.M.Claudium ad fe nundum mifiilè bclJû fecum iismi dederenâgeftimife manos certam amp;nbsp;fi non fpedofam pacé:q incertam belli fpem poptantes dediflê fe prius in fidem :q in pratem Po.Ro.poft paucos dies iuiiôs amp;nbsp;agro amp;nbsp;urbe dccedere:fefe tacitos abire:quo terraß; poflênt:in aîo ha builTeiarnia deîde fibi amp;nbsp;poftremo qîa:alia:q ferrcnt:agerent^:adépra:orare fe fenarû populûçp roma nû ne î fe înoxios deditos acerbius:q i hoftes fceuirét;Huic oratiôi fenatus ira refpôderi luffitmcç illos rede geffiflè cum i Italiam uenirent:oppidumgp in alieno agro nullius romani magiftratus;q ci proui cre peiïetrpermilTu ædificare conari fin nneep fenatui placere deditos fpoliari:ira^ fe cum iis legatos ad confulé miiruros:qui redeant:unde uenerint:omnia iis fua reddi iubeant:quiqt protinus eant:trans aP pesdi denundét gallias populis:multitudiné fuam domi contineant:alpcs prope îexuperabilé finem i nicdio:c(îe:non urÈj iis melius foremea primi peruias fedlTcnt.Lcgati miln.L. Furius.Quintius.Mi/ nutius.L.Mâlius Acddinus:galli redditis oibus:^ fine cuiufquâ iniuria habebant. Italia excenèrût:lega tis romanis trâfalpini populi benigne refponderur:fenatorcs eorum nimiam leniratcm po.ro.caftiga/ runt quod eos homines:qgenris iniuflu ^fedi occupareagrum imperii ronianiÄ îalieno folo ædifî/ care oppidum conati funnipunitos dimifinê grauem temeritatis mercedé ftatui: quod uero etiam,fua reddiderirttiueteri ne tanta indulgétia plures ad talia audenda impellanf cxcepcrûtÂ profecuti cû do/ nis legaros funt.M. Claudius co fui gallis ex puïcia cxadisihiftncü bellû moliri coepit utteris ad fenarû milTis:ut fibi in Hiftria traducere kgióes liceret:id fenatui placuir.Illud agitabât:uti colonia deduceref Hiftri/ nee fatis cóftabat:utrum latina:an duium romanoß: dedud placercr:poftremo latina potius coloniam cû bellû deducédam patres cenfueruttriumuiricreati funt.P.Scipio Naftca.GFlaminius.UMalius Aeddinus» Eodé anno Mutina amp;nbsp;Parma colonie romanorû duium funt dedudæzbina m illia hoîum in agrum: g proxie boio^i ante tufeo^fueratzodona iugera Parmaezquina Mutinæ acceperût deduxerût triûuiri M. Aemylius Jepidus.T.Eburius Carus.L.Quîtius Crifpinus: ÔC Satumia colonia ciuium romanorû in agrû caletranû eft dedudazdeduxerunt triûuiri.Qu.Fabius Labco.G Afranius Stellio.T.Sépronius iugera i fingulos data eodézânq. A,Terétius^côful haud ,pcul flumie ibcro î agro aufetano plia fecûda cum celtiberis fecirÂ oppidazq ibi communierantzaliquot expugnauitzeiterior Hifpania î pace fuit eo annozquia amp;;.P.Sépronius procôful diutino morboeft implidtuszamp; nullo laceflente peropportune qe uerût lufiraniznec i liguribus memorabile quicq a.Q.Fabio confule geftû.Marcellufex Hiftria reuoca

tus exercitu dimifibRomamcomirio5icaufazrcdiit:creauitcôfules.C.BebiumTamphilûzamp;l.L. Aez C.Bebi myliumPaulumzcû.M.AemylioLepidohicædiliscurulisfuciat aquo confulequintus annuseratz us.U cû is ipfe Lepidus port duas rcpulfas côful fadus eratz ptores ide ^adi.Q.Fuluius Flaccus.M.Valerius Aemy-' Leuinus.P.Aemylius iterum.M.OgulinusGallus.L.CeciliusDentrex.C.Terentius Hiftria.Supplica buscôf. tio extremo anno fuit ^digioßz cau(a quod fanguiné pluuifle per biduum in area Concordiæ faris cre debantznunciarûqi erat haud procul Sicilia îfulamzquæ nondû ante fueratznouam ediram e mari efle; Anrabalé hoc anno Antias Valerius dccertiflè audor éz legatis ad earn ré ad Prufiam miHiszprætcr.T. Quinrium Flaminiüzcuius in ea re celebreert nomé.L.ScipioncAfunco.P.Scipione Nafica.

QVARTAE DECADIS TITI LIVIIPATAVINHISTORICI DE BELLO MACED ONICO ET ASIATICO. LIBER DECIMVS.

‘l RINCIPIO Infequétis anm cofules ptorcs q fortiti jjuindas funtxofu/ | libus nulla pter hgures:q decerncrefxrat luriCdino urbana.M.Oguhno ' Gallo ner peregnnos.M. Valerio ciienit;Hirpanai!jz.Q.Fuluio Flacco d 1 terior.P.Manlio ulrerior.L.Ceciho Dentrici Siciha:Terétio Hiftræ Sar/ ; dinia,Deledus habef cofules iuffi.Q.Fabius ex liguribus fcripferat apuâ ;nos ad rebellion^ fpedare:periculofumgp cc:ne îpetû in agrum pifanum facerét amp;nbsp;ex Hllpaniis citerioré in armis eé amp;nbsp;cü celtiberis bellari fciebât |in ulteriore:qa aiuæger eflêtpror;luxuriaï orio folurâdifciplina milita/ j rem eé:ob eanouos exercitus cofcribi placuit;qttuor legiones in ligures un fingulæ qnamillia amp;nbsp;ducenos pedires rricenos haberét cqtes focioru iiifdélatininoïs.xv.milliapedimaddiraHodingeneqtes:hiduocófula/ • res exercitus eént:fcnbere pterea iuifi fcpté millia peditum focioK ac lati ninois amp;nbsp;quadrigenros cqtes :amp;;m irrere ad.M.MarcclIum in Galliam: cuiex confulatu prorogatum imperium crat.ln Hifpaniam etiam utran^:quæ ducerentur quattuor milIia peditum ciuium romanorum amp;:.cc.cquites:amp;feptem millia peditum cum.ee. equitibus feribi iunäiamp;.Qu.Fabio Labeoni cum exercitu:quem habcbat in liguribus prorogatif in annum iperiû eft* Ver procellofum eo anno fuinpridie parilia medio ferme die atrox cum uento tepeflas coorta mul tis facris profanifç locis ftragem fecinfi^na ænca in capitolio dciecit: forem ex arde Lunæiquæ i auen/ tino cft:raptam rulitÄ in poftici parietibus Cereris rempliaffïxit:figna alia in circo maximo cum co/ lumnis:quibus fuperftabant:euertit:faftigiaaliquotremplorum a culminibus abrupta foede difiipa^ uit.Ita^ in prodigium ucrfa ea tempeftas procuraneparufpices lußcruntifimul procuratum cfi:quod tripedem mulum Reate natum nunciatumeranamp;aFormiisaEdem Apollinis ac Caietæ decoelo ta/ dam:ob ea prodigia.xx.hoftüs maioribus facrificatum:amp; in diem unum fupplicatio fuit.Per cofdem Erna/ dies ex litteris Terentii proprartoris cognitum.P.Sempronium in ultcriore prouincia; cum plus an/ thia olî num æger fuiflèt:mortuum eflê:eo maturius in Hifpaniam prætores iuffi profidfd. Legationes traf/ paconia marinæ deinde in fenatum inrrodudæ funtiprima Éumenis amp;nbsp;Pharnacis regum amp;nbsp;rhodicRz queren tium de fynopenfiu m cladeiPhilippi quoep legati amp;nbsp;achacoje amp;nbsp;lacedæmonio^i fub idem tcpus uene/ runt.lis prius Martio auditoiqad res Græciæ Macedonia:® uifendas miflus erat refponfa data funt. Afiæ regibus ac rhodiis refponfum eft legatos ad eas res uifendas miflu^z fenatu: de Philippo amp;nbsp;iram auxerat Martius mam ita feciflciquæ fenatui placuifièntifarebaturiut facile appareretinon diutiusiqua necefléeflèt: fadurummeç obfcurum erat icbellaturumioïa^iqux tuncageretidiceretqp eo fpedare* lam primü oém fcre multitudiné ciuiü ex maririmis ciuitatibus cu familiis fuis i Emathiaiq nuc diciC quôdâappellata Pæonia éitraduxitithracibuf^ tolus barbaris urbes tradidithabitadas fidiora hæege ' nera hoium fore ratus i romano bello.Ingéré ea res fremitu i Macedonia tota fecit relïquétef^ fuos cü cóiugibus ac hbens pauci tacitüdoloré conrincbdticxecrationcfquq 1 agminibus^ficifcentiu audiri fo léd regé uincéte odio mem exaudiebaf .His ferox ams oés hoiesioia loca tpag^fuf^da habebatipoftre mo negate propalâ cœpit facis tutu fibi quieq eflcmifi liberos eojii quos interfedflét: eSpræhenfos in cuftodia haberet:amp; rpealium alio tollerer.Eam crudclitaté foedam per fe.focdioré unius domus clades fecit.Hcrodicû prîcipé thelîàlo^imultis ante ânis occideratigeneros quo^ dus poftea îterfecitiî uidui/ tate rclidæ filiæ fingulos filios paruos habétes Thcoxena amp;nbsp;Archo noia mulieribus: erant. Theoxena multis petétibus aipnata nuptias é.Archo Poridicuidâ loge pricipi gétis nupfit:amp; apud cû plures cni/ xa partus paruis admodü relidis oibus deccflît.Theoxenaïut I fuis manibus liberi forons educarétur, Poridi nupf]t:amp; ranq ois ipfa enixa foretifuum fororifep filios î eadem habebat cura pofteaq régis edi/ dum de compræhendédis liberis eogriqui interfedi cfientiaccepitiludibrio futures non regisimô fed euftodum etiâ libidinis rataiad ré atroce amm adiecitiaufaçp é dicef potius fua manu fe oés îrerfedurâ: q in poreftaté Philippi ucnirét.Porisabominatusmétionétamfoedifacinoris Atheneon deportam^i ' eos ad fidos hofpites dixiti comité^ ipfum fugæ futu^ eflè.Proficifeunf ab Thefîâlonica Aeneam ad fiatum facrifidum quod cÔditori Aeneæ cum magna cerimonia quotânisfadütiibi die p folennes epu las confumptoinaucm pparatam a Poride fopitis omnibus tertia uigilia confeédunt tanquam redituri inTheflâlonicâifedtraücereî Euboeameratpropofitumicæterumî aduerfum uentû neqequam eos tédentes prope terra lux oprefliriôC regii q præerant euftodiæ portusilembü armatum ad protrahenz dû eam nauem miferunticû graui edido ne reuerterenf fine caïquoniâ dies appropiquabat.Poris qdé ' adhortationé remigum uautarûç îtenrus eratnterdum manus ad cælû tendens opé: ut dii ferrét ora/ batiferox îterim fœmina ad multo ante præcogitatü reuolura facinusiuenenû diluitiferrûq? æmit: Ôf pofito îconfpetu poculo l'nndffqt gladiisimors inqriuna uindida é:uiæad mortem hæ funtiq quen^ animus fert: effugite fupbiâ regiâiagite iuuenes mei primûiq maiores eftisicapite ferrû aut haurite po culûifi fegnior mors iuuat:amp;: hoftes adcrât:amp;; audor mortis iftabatialii alio loeto abfûpti femianimes c naue ^pitâtur ipfa deîde ui^ comité mortis côplcxa i mare fefe deiecitmaue uacua dominis regii po titi funt.Huius arrociras facinoris noua uelut flamâ régis iuidiæ adiecit : ut uulgo ipfum liberofç eius execraréturiquæ diræ breui ab oibus dns exauditæiut fcæuiret ipfe in fuû fanguiné eIfccerunt«Perfeus

LIBER DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22$

emm cum fn diei magis cerncret fauorem amp;nbsp;dignitatéDcmetrif fratns apud mulritadinem macedo/ nilcrefcere:amp;grana apud romanos:fibi fpem nulla regni fupcHe nifi i feekre ratus:ad id und oés cogi^ tarioes îrenditicrrrc^z ciî fe ne ad id qdeqd muhebri cogitabat ai'o fans p fe ualidum crederet: fingulos amiccw patns temptarefermonibuspplexfs ïftmt:amp;prio qdam exiis afpernantium takgeg præbuc runt I^m:qui3 plus in Demetrio fpei ponebant:deîde crefcente in dies Philippi odio in romanos;cui Perfeus indulgeret:Demetrius fumma opeaduerfaref.-pfpicicres aio exitu id cautius adiuuâdû:qd fu/ tupz erat ran fouenda fpem potetioris.Perfeo fe adiunguccaerfra 1 fud quæ^ tps diffcrdt:in pfentia pla eet oi ope in romanosaccédiregé ïpelliq! ad cofilia belli:ad q ia fua fpóteamm klinaflctifimul ut De/ metrius in dies fufpedior cét:cxc0pofiro fermones ad fpem romanoji trahcbambi alü cd mores amp;nbsp;1^ Üituta eo^:aln res geftas:alii fpccic ipfius urbis nodum exornaræ neep publicis: neep priuatis locis: alii in fingulos pricipd cludcrctauucnis ïcautus óf amorenois romani amp;nbsp;cerramk aduerfus fratré oïa tué do:fufpc(Su fe patri amp;nbsp;opportund criminibus faciebat.kaq? expertem cd pater oi'um de rebus romais töfiho^habebat:totus in Perfea uerfus edeo cogitarióes eius rei dies ac nodes agirabar:Redicrat:quos forte miferat in baftemas ad accerfenda auxilia:adduxcratq? ïde nobiks iuuencs óf regii quofda gene/ risiquoß^ unus fororé fua in matrimonid Philippi filio poTlicebafierexcrarcp cófociano gentis eius ani mdregis.Tum Perfeus:qd ifta ^funt:inqt/nequagtatum in externis auxilns eftpfidii:qrum periculi fraude domeftica: ;pditoré nolo diccre fpcculatoré citius:cx quo obfes Romae fuir:corpus nobis reddi deruntromani:aïumipßhabét:oïumpenemacedonumineumoracouerfafunt:necregem fealium rentur habituros eé:qua qué romani dediflênt.His pfeægra mens fenis ftimulabafÄ aio magifqua uultu ea crimia accipiebat.Forte luftradi exerdtus uenit tps:cuius foléne eft tak:prior hoftia? pars dex/ tcraipofteriorad kuam mæ ponifdter hanediuifam hoftia copiæ armaræ traducunf: pferunf primo agmini arma infignia oium ab ultima origine Macedoniæ regum :deîde rex ipfe cd liberis fcquifqpxi ma eft regia cohors euftodefg; corporis:poftremd agmé macedonu carrera mulntuddo claudit: latera regis duofilii iuuencs eigebannPerfeus ia tricefimd annd agés:Demefrius qnquenio m inorimcdio iu uenta: robore ilk:hic flore forrunari parris marura foboks;:fi mens lâna fuifler. Mos erat luftrarionis Decur / facro perado decurrereexcrdtd:óf diuifas bifaria duas acies cocurreread fimulacrd pugnæ regiinuue/ fio mill nes duces ci luclicrocertaminidancarreji non imago fuit pugnæ:fed tang de regno fudibus fadamee taris pter ferrd quieg defuit ad iuftam belli fpecié:pars ca qua; lub Demetrio erat:longc fupior fuit:id ægre pariere Perfeo lærari prudétes amicicius:eam^ rem diccre ipfam præbituram caufam criminadi iuuc nis.Cóuiuium co die fodalium g fimul dccurreranuterg? habuincum uocatus ad cœnâ ab Demetrio Perfeus negaftet fefto die iuiratio benigna amp;nbsp;iuuenilis utrofep ï uind rraxitreomemoratio ibi certami/ nis Iudicri:amp; iocofa didi^i aduerfarios;tta ut ne ipfis gdé ducibus abftincref: iadabanfrad has exdpic/ das uoces fpeculator ex cÓuiais Perfei miflusred icaurior obuerlarcdcxccptus a luucibus forte tridinio egreflis male muldaf .Huius rei ignarus Demetrius gn comefatd:ingt:ad fratré imus ƒamp; iram cius:fiq ex certamme rcfidet:fim plicitate amp;nbsp;hilarirate knimus foés fe ircxóclamardt pter cos: g fpecubtoris ab fepulfati pfentem ultioné metuebat: cum eos quoç Demetrius trahcrct:ferruuefte abdiderdt:quo fe tutari:fi q uis fieret:poflènt,N ihil occulti eflè ï iteftina difcordia poteftiutrarp domus proditorum amp;nbsp;fpeculatorum plena erat:pcurritidex ad Perfea ferro fuccindosnuncians cd Demetrio quattuor ado/ lefcentes uenirc;8f fic caufa apparebatma ab üs pulfatum cÓuiuam fuum audierat:tamen ïfamandae rei caufam ianuam obferan iubet:6d ex parte fupiore ædid uerfil^ 1 ma feneftris comefatores tag ad cardé fuam ueniétesadifuianuæarcet.Demetriuspuinum:quodexcIuderef:paulifper uocifcratus ïconui/ Pérlèus uium redit totius rei ignarus. Poftcro die perfeus gprimum conueniendi poteftas parris fuitircgiam Deme/ igrelTus prurbato uultu 1 confpedu parris tacirus proeul conftitir:cui cum pater fatin faluæ res fqnam trium ea moeftina eflerdterrogaret cd de ludicro:tibi:ïquit:uiuere me fcio:iam no occulto a fratré petimur P apud pa fidiismode edarmatis donad ad iterficiédum me uenitxlaufil^ foribus parietumgipfidio mea furore tré criz eius fum tutatus»Cdpauoré mixtum admiratióepatri inicciflet:atgfi aures præbere potes:ïquit:mani minaf feftam rem teneas:faciam.Eniuero fe Philippus diccre auditurumxiocarigt extemplo Demetrium iuf fit:amp; feniores duos amicos expros iter fratres cerramind:iTreqnres ia i regia Lyfimachd: óf Onomaftd accerfit:quos 1 cófiliohabcret:dd uenidtamici:folus fiIio ^cul ftanre multa feed animo uolutas inabu lauit:pofteag’ ucniflc cos nunciatd éifeceffit i parte ïteriorem cum duobus amicis totidem cuftodibus corporis filiis:ut remos krmes fecum ïtroducerét:pcrmifit. Ibi cum confedinènt:fedeo:ïquir:miferri/ mus pater iudex 1'ter duos filios accufatoré parricidii óf red aut confiai aut admiffi criminis labé apud meos iucturus, lampridé gdé hanc procella imminétem timeba:cu uultus itcr uos minime fraternos cerneré:cd uoces quafda exaudiré:fed Iterdd fpes aium fubibat deflagaf iras ucftras:purgari fufpiciÓes poÏÏciét hoftes armis pofitis foedus iciHeóf priuatas mulro^i fimultares finiras:fubitura uobis aliqua/ do germairatis memoria:pucrilis quoda fimplkitatis coluetudmifm iter:uos:mcoßi denigi pccproiq:q «tf uer uereor:neuanafurdis auribus cecinerï.Q,uotiés:cgo audiéribus uobis deteftatus cxépla difcordia^i fra ternaji^horrédos euétus co^ rcttuli:gbus ftirpéfua:domos:f'gna funditus euertiflènt/meliora quogi “PP’ exépla parte altera pofui:fociabikm confortionéiter binos lacedxmonio^ reges falutarem per multa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fæculaipfis patriægp:câdemciuitaté pofteaquam mos fibicui^ rapiédi tyrranidéexortus fiteuerfam: aman/ iam hos.Eumené.Attalum^ fratres aqua exiguis rebus propcut puderet regn noîsmihi Antiocho: t““inis Sf cuihbet regum huiusætatisinulb rcmagisigfraternaunanimitare legnù æqualîc ne romanis gdé P’^”^ hh üi

evcplis abninurquæ autuifa aut audita habeabm.T.amp;.L.Quinticjz qui bellij mecum gclîêrunt.P.Â L.Scipionij:qui Antiochu dcuiceruot:patris patruigi eo^tquo^^ perpétua uitæ concordiâ mors quoç mifcuifme^ Uvs lüorü fcelus fimilefj federi exitus potuirtneq; boni bona mens bona Fortuna ad fanï tatem fledere.Viuo amp;nbsp;fpirante me hæreditarem mea ambo amp;nbsp;fpe amp;nbsp;cupiditate i'proba penris : eo ufgi meuiucf uultisrdonecalrerius ueftrum fuperftes baud ambiguum regéalrerum mea mortefacia:nec pattern poreftis pari nihil cariauhil fandi nois noftrisxuius uice regni unfus infadabilis amor fucceflit Agite confederate aures paternas:decernite criminibus mox ferto decretun:dicitcpala : qd' ueri potcz Ris:aut reminifd libet:rcferatæ aures funt:quac poft hac fecretis akerius ab akero criminibus daudeiy tur:hæc furés ira cum dixifletJachrymæ oibus obortæ:amp; diu mceftum filcrium téuit.Tû Perfeus ape néda nimi^ node ianua fuit:amp; armati comefatores accipiendi præbedum g^ ferro lugulu: quando no credit nifi perpetram facinus: emfdem petitus infidiis audio quae latro atgi infidiator:non nequiequa ifti unum Dcmerriü filium tehaberc:me fubim amp;;pellice genitu: appdlant:nam figradmficantatera filii apud re habe rem: non i me querétem depratheias ïfidias:fed i cum:qui feciftet: leasuires ; nee adeo tibi uilis uita eilet noftra:ut nee prxrerito pcriculo meo mouercrisme^ Futuro fic infidiantibus fit im' punc.Itag? Fi mori tacirum oportet:raceamus præcati ran tu deos:ut a me cceptum fcelus î me fine ha/ beat;nec per meu lams ru petaris Fin aut quod circûuenris î folirudine natura ipFa fubiicit:ut hominuro quos nung uidcnnnfidc tamé 1'plorent:mihi quoç Ferp^ î me ftridum cernentiuocem mitterc keeat: per te pat nu mg; nomc:quod urn noftrum fandius fimarhpridé fentis:ita me audias præcor rag fi uo ce amp;nbsp;complorarioc nedurna exitus m ihi queriranti ïterueniflër.Demetrium cum armatis nodeinté pefta îueftibulo meo deprsehcndiflê: quod mm uociFcrarer î re præfenti pauidus : hoc nunc Poftero die queror.Frarer non comefantium inuieem iamdiu uiuimus iter nos:regnare ung; uis huie fpd tux obftatætas mca:obftargérium ius;obftat uetuftus Macedonia mos:obftat :ucroctiam patris ludiciu hue tranfcendere nifi per meu fanguiné non pores:ot'a moliris:amp; réptas:adhucfeu cura:mca feu fortui Perfei na reftirit parricidio mo.Hefterna die in luftrationc amp;nbsp;decuriu amp;nbsp;fimulacro ludicro pugnæ funeftum qrdæ ‘ 4?pcprælium fecifbmccmealiuda'morceuindicauit: qquod meacmeosuincipaflus fum:ab hoftili apud pa prælio tang fratemo lufu pertrahere me ad eoenam uoluifti:crcdis ne pater inter inermes cóuiuas me trem nbsp;nbsp;cœnatuæ fuiflêiad quê armati comefatu uenerurfcredis nihil a gladiis node piculum fuiftciqué fudF

bus te ilpcdanrc 4?peocciderütfQuid hoc nodisfgd ut inimicus ad iramm ?gdcu Ferro fuccindis iu/ uenibus uenisfeôuiuâ me tibi com irrere auFus nÔ fum:comeFa totem te cum armatis rccipiâ; fi aperta ianua bniîctifunus meu patates hoc tpe parcr:quo grenté audis. Nihil ego rang aceufator criminofe: needubia argumétis eolligédo ago:gd.n.negat fecu multimdie ueniflè ad ianua meafaurferro fuccin dos fecum fui fiefquos noi'aueTo:accerfe:poflunt gdem oia audere:g hoc aufi funt:non ramé audebut negate fe depræhéfos itra limen meum cum Ferro:fi adte deduceré:rem pro maniFcfto haberes: Faten/ tes pro depræhéfis habc.Exccrare nuecupidiraté regniÂ Funas frarernas cogita:fcd ne fintxæcæ parer execrationesruæ:difcerne:defpiceîfidiatorc:amp;:petitû îfidiis noxium huiccfiêcapur:qui occifurus Fra/ tré Fuit;habearetiam iratos paternos dcos:qui pcrirurus Fraterno fcelereFuit:pcrfugium î patris miferi cordia ÔC iuftitia habcat:quo.n.alioconFugiam feui nôfoléne luftrale cxercitusxui nÔ dccurfus militû: non domus:non epulæ:nô nox ad quieté data naruræ beneficio mortalibus tuta eft ffi iero ad Frarrem inuifatus:moricdû é:fi recepero inrra ianua comefatû fratréimonédû c:ncc eudomec manédo ifidias cuito.Quo meconFcrafnihil pter decs parer amp;nbsp;recolui:nô romanos habeo:ad quos côFugiâ:pifltcx/ petunga mis iniuriis doleo:ga tibj adépras:rot urbes:tot gères môThraciæ manrimâ orâ idigmonneC mc;nec te ïcolumi Macedonia fui futurâ fpcrât:fed fi me fcelus fratris:te fcnedus abfumpfcrVt:aut:nec ea gdé expedara fuentuegé regnugi macedomæ fua fumra fciunt.Siqd extra Macedonia tibi romani reliquiirent:mihi quoœ id rclidû crederé recepraculû:at in macedonibus fatis pfidii c:uidifti hefterno die impemm in me miîitum:quod illis defuit interdiuxôutuæ fratris nodu fumpferunt:quid de ma gna parte principum loquar:q in romanis fpé oem dignitaris amp;nbsp;fortune pofucruntfamp; in eo g omnia apudromanospôtfneg? herculeiftûmihiranrüfratri malorufcd,ppeelt:utribiquogiipfj amp;:patrip/ ferant,Ifte.n,eftxuius beneficio poenâ tibi fenatus remifit;g nûc te ab armis romanis ^regir:g tua fenc duré obligate amp;nbsp;obnoxiâ adolclcétiæ fuæ equû eé céfet:pro ifto romani ftant:pgt; ifto oés urbes ruo ipe rio liberaræ: o ifto macedonef:q pace romana gaudebât:mihi pter te parer qd ufquâ aut ^i:aur pfidu eftfOuofpedareillaslirterasadtenûcn?iflâs.T.Quintiicredisfgbusamp;: tebenecôfuluifl'e rebus mis ait:qa Demetriû Româ mifcris:amp; hortaf :ut ite^ cû pluribus legatis amp;nbsp;pnmoribus quom ipfo^z ma/ ccdonû remittas eû.T.Quitij g nûc é audor omm iftic ^magifter eu fibi te abdicato pfe locû tuû fub ftiruitnllic ante oîa cladeftina côcepta funr côfilia:qrunf adiutorcs côfiliisxù te plures amp;nbsp;pricipes mace donû cû ifto mittete iubct:g hic iregri amp;nbsp;fynceri roma eût Philippû rege fe habere credetes; ibuti ilhc amp;nbsp;ifcdi romanis dclinimétis redeût.Demetrius iis unus oîa cft:cû lâ regé uiuopâtre appellant. Hæc fi îdignor:audicdû eft ftatî nô ab aliis folû:fcd et a te pater cupidiratis regni crime:ego uero:fi m medio ponifmÔ agnofco:qué.n.fuo loco moueo;ut îpfe î eius locû fuccedâfunus ante me pater é:amp; ut diu fit deos rogo fupftes:ei ita fim:fi merebor:ut ipfe meeé uelinhæreditaré rcgnufi pater rradet:atcipiâ. Gjlt; pit regnû:amp; gdé federate cupit:g trafeendere feftinat ordiné æratis namtar moris maccdonû luris gen nûiobftatfrater maior:ad qué iure uolûtateét regnûpatrisptiner.-rollaf nûcprimus in regnû:frater/

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;na cæde fit potionparer fenexidC filio folus orbarus magis timebitme irafcafigua ut filu ulamp;fa necem

LIBER DECIMVS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-76

EanaCromani îætâbunf:^babunr:dcfendcr:faôlij.Hæ fpcs Îœiræ patertfed non inanes funt: ira.n.rcs aber:piculû uitæ ^pelkrea me potes puniédo eos:q ad me îrerficicdum ferrû fumpferunr:fi fadnori eoji (uccenènr:morté mca idé tu pfequi nô poteris.Pofteaq diccdi fine Perfeus fecitxôicôi co5^:qade rant oculi m Demetrid funt:uclutcôftftïm rcfpôfurus ect:deide filénum fuitxû pfufum fletu appare/ Deme / ret oibus loq nô po (Te: tan de uicit doloré ipfa ncceflitasxum dicere iubcrét:at^ ita orfus c.Oia q reogi tm pue antea fuerâtauxilïa pater:^cupauiraccufator:fimulatifç lachrymis m alreriuspnïcié ueras meas la/ gaüo chrymas fufpedas tibi fedtxum ipfe ex quo ab roma redn:p occulta eu luis colloques dies nodef^Ifi dietultro mihi no îfidiatoris mô:fed latronis manifefti amp;nbsp;peufloris fpem induit.Periculo fuo te exter rct:ut inoxio fratri p eundé te maturet pniciem:pfugium fibi nufquâ gérium eé ait: ut ego ne apud te qdc fpei gcq reliq habeædrdïuétû fold inopé inuidia gratiæ externæ:q obcft:potiufquâ:pdeft onerat. lam illud quâ aceufatoriæ fqd nodis huius crime mifeuit eu m extera^ îfedatione uxæ m eætut amp;nbsp;hoc qd iam qle fit:fcics fu^dû alio uitæ noftræ tenore faccrcr:amp;: illâ uanâ cdminationé fpei uolutatis cô/ “•io^itnodurnohoc fido amp;côpofito arguméto fulcirenfimul amp;nbsp;illudqfiuit:ut repetma minimeppa rata accufatio uidereâqppeexnodis huius metu amp;tumultu repétino exorta.Oportuit aût Perfeum fi editor ego partis inieram côfiIia:nÔ expedatam fabula eé nodis huius:fedpditionis me aceufatum :fi nia criminofa ac uanaaccufatio crat:inuidiâ^ tuam aducrfus me magis:q enmen meum îdicarura:ho die quoœiam aut ptermitri:aut in aliud répus dilferri:ut pfpiccrct :ut rum ego tibi:an ru mihi nouo q/ dem amp;nngulari genereodii îfidias feciflêstego ramé qtum in hac fubira pturbarionc potero feparabo ea:quæ tu c5fudiftKamp; nodis huius infidias aut tuas:aur meas deregam.Occidédi fui confiliû me inifle uiden uulr:ut fcilicet maiore fratre fublato:cuius iure gérium more maccdonum: tuo et ut ait iudido regum eft futurum:ego minor in eius:quem occidiflêm:fuccedcrem locum:qd ergo illa fibi uult pars altéra oratiqnis:qua romanos a me eukos ait:at^ eoj4 fiducia in fpé regni me uenifleSnam amp;nbsp;fi in ro' manis tantdmoméri eécredebam:utquéuellét:iponerét macedoniæ regera:amp; meæ râtum apud cos gratiæ cÔfidebam:qd opus parricidio fuit;'an ut cruétum fraterna cædc diadema gererem f ut illis ipis apud quos aut ucra aut certc fimulara pbitatæ parta gratia habeo:fi quâ forte habeo:cxecrabilis amp;nbsp;iuk fuseflem C'nifi.T.Quintium credis:cuius uirrute amp;: côdliis mea nuearguis rcgi:cum amp;nbsp;ipfe tali pietate uiuatcûfratre:mihi fraternæcædis fuiflêaudoremddem nô romano^i folum grariam:fcd macedo' num iudicia ac deo^ pene hofum^ côfenfum collcgit:p q oia fe mihi parem in ccrtamine nÔ futurd eredideritudem tanq in aliis oîbus rebus îferior eflêm:ad (céleris fpé ultimâ confugifle me infimular: uis hâc formula cognirionis eé: ut uter tiniuerit;ne alter dignior uidcrct regno:iis côfilium opprimé/ di fratris iudxefcepiflêÆxequamur tamé quoeû^ mô confidi ordinem criminis:pluribus modis fe petitu criminatus eft:amp; oîs îfidia^ uias in unum dié côtulir:uolui îterdiu eum poft luftrationc eu cô/ currimus:8^ qdem fi dûs placec:luftrationû die occidere:uolui:cum ad coenâ iuitaui:uencno fcilicet toi lere:uolui eu comefatum gladiis cindi me fecuti funt:ferro îrerficere:tépora qdem qlia fint ad parrici/ dium eleda:uides: lufus conuiuii comeaftionis: qs dies ƒqlis f quo luftratus exercitus:quo îter diuifam uidimâ plans oium:q unq fuere Macedoniæ regum armis:rcges duo folito more tua regeres latera pa terpuedifumu$:amp;:fecutücft macedonûagmen:hæcegoétfiqdanteadmififl*em piaculodignum lu/ Mos ßratus amp;:expiatus:facratum cü maxime î hoftiam irinerinoftro circundatam irucs:parrxidiu uenena Mace/ gladios in comefatióe præparatos uolutaba' in aïo:ut qbus aliis dei'de facris conraminata omni fcelcre donü î gétem expiarem ffed cæcus enminandi cupiditate aïus:dura omnia fufpeda efficere uult aliud alio cô luftran tundit:n3m fi ueneno te inter eoenam tollere uolui:qd minus aptu fuit quâ perrinaci cerramine amp;nbsp;con do exer curfu irarum te efficere:ut meriro:ficut feciftniuitatus ad cœnâ abnueres ;'cu auté iratus negaflès: utru citu ut placaré danda opera fuitiut aliâ quæreré occafioné:quoniâ femel uenenû parauerâfan ab illo côfilio Uelut tranfilicndû ad aliud fuinut ferro te amp;nbsp;qdem eo per fpém comefationis occideremfquo deinde modo fi te metu mortis credebâ coenam euitaffe meâ:non ab eodem metu comefationé quoq? euita/ tup^cxiftimabamfNoneft res:quacrubafcâpater:fidiefeftointeræquates largiore uino fum ufustu gnoep uelim inquiras:qua læticia:quo lufu apud me celebrarum heftemû conuiuiurfitalhc eriâ prauo forfitan odio ^uehente:quod in iuuenili armow certamine pars noftra non inferior fuerat : miferia hæc amp;nbsp;metus crapulam facile excuflêrunt:quæ fi non interueniflént infidiatores: fomno fopiri iacere/ mus:fi domum tuam expugnaturus capra domo dominû iterfedurus erâ:nô téperafTem uino in unû diem:non milites meos abftinuifièm.Et ne ego me folum nimia fimplicitate tucar: ipfe quogs miniz me malus ac fufpicax frater nihil aliud fdo:inquit:neqp arguo:nifi quod cum ferro comefatum uene/ rùt:quærâ unde in ipfum fcias:necefièerit aut fpeculato^ tuo^z plenâ domû fuifle mcam : aut illos ita aperte fumpfifiè ferrum ut omnes:uiderent:amp; ncqd ipicaur prius inquififlê : aut nuccriminofeargu/ métari uederef te quærereex iis:quos nominaflét:iubebat:an ferrû habuiflént : ut tanq in re dubia cü id quæfiflès:quod ipfi fatent :pro uidis haberent :quin tu illud quæri iubes : num tui occidendi caufa ferrû fumpferintf num meau(ftoreamp;:fcientefhoc.n.uideriuisnonillud:quodfatéturôlt;:palâeft:amp;fui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fe tuendi caufa fumpfifTc dicunt:reélean perperamfecerint:ipfi fui rationem redder: meam câm:quæ Opt*® nihil eo fado contingitur:ne mifcueris:aut explica:utrü:aptean clâteaggrelFuri fuerimus: fiapte: cur crimi/ non oés ferrû habuimusfeur nemo præter eos:qui tuum fpeculatoré pulfamntffi clam: quis ordo co Ü'^ æ*gt; filil fuit:conuiuio foluto cü comefator ego difceluflèm :quattuor fubftiti(rcnt:ut fopitum teaggrede/ «*taao réturfquomö fefellifièntamp;alxni amp;I mei amp;nbsp;maxime fufpedi quia pauloâte in rixa fucrantfquomô au/ hh uii

tem truddato tetipfi cuafuri fueritfquattuor gladiis domus ma capi S.' expugnari potuit.Qu ï tu om if fa ifta nodurna fabula:ad id:quod dolesrqd'iuidiam urit;rcucrtcris f cur ufqua regni tui métio fuit De metrifeur dignior partis fortunæ fucceflbr quibufdâ uideris qua egofeur fpem mca:q :fi tu non cflès: certa crat:dubiam amp;nbsp;follicita fads ƒ hæc fenfit Perfeus:amp; fi nó dicit: hæc ilium inimicu hæc aceufatoré factùt:hæc domû hæc regnü mû crimibus amp;nbsp;fufpicionibus replet.Ego aut pater quéadmodû nee nûc fperare regnmnee ambigere unq de eo forfiran debeam :qa mior fum :quia tu m c maiori cedere uis: fic illudmec debui facererneedcbco:ut idignus teparreudignusoibus uidcar:id.n,uiciis meis no cedendo cui ius fafgp c:nS modeftia cÔfequar.Româos obiicis mihi:ca:q gloriæ eé debéru crime ucrtis: ego nee obres romanis:ut traderer:nec ut legatus Roma mitterera te petii:miflus ire nó rccufaui:utrog?tpe ita me geflime tibi pudori:nc regno tuo:ne géti macedonu eflêm.Itaœ mihi cum romanis amicitiæ câ tu fulfil pater:quoad tecû illis pax manebit:mecûquo^ gratia erit:fi bellû ec cocperit:q obfcs:q legaras p pâtre nÔinutilisfui:idé bonis illis acerrimuseroinechodieiut ;pfitmihi romano^ gratiaud poftuloî neobfit:ne adbellûrefemefipacispignus fui:ad paeê retinédâlegams miflits fum:neutra res mihi nec gloriæmcc crimini fit.Ego fiqd fcelerate in fratré admifi nullâ deprecor pcenâ:fi înocés fum : ne iuidia côflagré:cû crimie nô poflim:depcor:nÔ hodie me primù frater aceufanfed hodie primum apte nullo meo i le merito:fi mihi parer fuccéferet: te maioré fratré j» minore depeari oportebat: te adolefccntiæ: teerrori ueniâ îpetrareu co ubipfidiû eé oportebatubi exitiûc:c côuiuio amp;nbsp;cômeflâtiôe ,ppe femifom nus rapms fum ad câm parricidii dicédâ fine aduocatis;fine promsuple^p me dicere cogor:fi ^ alio dice dum eéntps ad meditandû amp;côponendâorationé fum pfiflcm :cû qd ahu d quâ igenii fama piciitarerf ignarus qd accerfitus eiTemite iratû:ne iubenté dicere cam fratré accufantéaudiuiulle diu ante pparata meditata i me oratiôeé ufus:ego id rantû tpis:quo aceufatus fum:ad cognofeendum qd ageret habuir utrû illo mométo aceufatoré audiré:an defcnfioné meditarerfattonitus repétino atg; inopinato malo uix qd obiicerccutclligcrc potui:ne dum fatis fciâ:quo môme tuear.Quid mihi fpei eét:nifi pâtre iudi cem haberéfapud que ét fi a fratré caritate uincor:mifcricordia certe reus umei nô debeo:cgo.n. ut me mihi tibiçpferucs:pcor:ille;ut me in fecuritaté fuâoccidas:poftulat;qd eû eu regnûei tradiderisdaâuÿi credis in me eé:q iâ nûc fanguie meo fibi îdulgcri æquû cenfetfDicéti hæc lachrymæ fimul fpirim ôd Uocé îtercluferût.Philippus fummotis iis paulifpcrcollocums cum amicis ^jntkiamt nÔueibis fe nec unius horæ difeepratiôe câm co^ düudicam^iifed inqrendo in utriufep uirâ:mores amp;nbsp;dida fadaqj in magnis paruif^ rébus obferaâdo:ut oibus appareret nodis^ximæ enmé facile f uiôû:fufpeôâ nimiS cû romanis Demctriigratiâeé:hæcuiuoPhilippquelutfemina iada funtmacedonici belli:qd maxîc Semîa ^Perfeo gerendû erat.Côfules ambo in ligures;q tû una côfularis ^uindaerati^ficifcunföd qajifpe/ mace^ ^quot;^ ’^^ rcs geflêrunt:fupplicatio in unum dié décréta é.Ligu^ duomillia fere ad extremû fine pumciæ donid Galliæiubi cadra Marcellus habcbat:uencrunt:uri reciperenf orantes.Marcellus opiri codé loco ligu^ |^- nbsp;nbsp;nbsp;ribus iuflîs fenatû per littcras confuluinfcnams referibere Marcum Ogulinum prætoré Marcello luP

fit:uerius fuifle côfules:quo^z puincia cflct:quâfe quid e rcp.effet decernereuû quoqi non placcrefibi fed per deditioné ligures rccipiiamp;receptis arma nôadimi:atçpeos ad côfulcmmitti fenatum æquum cenfere.Prætores codem tpe.P.Manlius in ulterioré Hifpaniam quâ amp;nbsp;prioreptura prouinciam obti/ nuerat.Qu.Fuluius Flaccus in citeriorem puenit:exercitûq? a Terétio accepit : nam ulterior morte.?. Sempronii pconfulis fine ipeiio fuerar.Fuluiû Flaccum oppidû Hifpanû Vrbicuam noîe oppugnan/ tem celtiberi adorti fuut:dura ibi plia aliquot fadammlti romani milites amp;nbsp;uulnerati amp;nbsp;îterfeôi funt : uitit perfeuerantia Fuluii:quod nulla uiabftrahiab obfidioncpotuincclriberi felTi plus uariis abfeeflè/ runt:urbs amoto auxilio eo^ intra paucos dies capta amp;nbsp;direpta cft:pdam militibus ptor conceffit.FuJ'' uius hoc oppido capto.P.Manlius exercitu tantû in unum coado : qui diflipatus fuerat: nulla alia me-' morabili geda re exercitus in hyberna deduxerunt:hæc ea æftate in Hifpania gefta. Terentius : qui ex ea prouincia deceflèrattouans urbem iniit : tranflatum argenti pondo millia.ccc.xxiauri.lxxxii.pondo aurcæ coronæ.lxvii.Eodem anno iter populum carthaginenfem amp;nbsp;rcgé Mafiniflam in re pfenti difce^ ptatores romani de agro fuerût:ccperat eum ab carthaginenfibus pater Mafiniflæ Gala.Galâ Syphax Qjfd^a. indecxpulcratipofteaingratiamfoceri Hafdrubalis carthaginenfibus donc dederat :carthaginenfes amp;nbsp;Mafi «^ 3nno Ma fini IE cxpulerat:haud minore certamine aio^ziquâ cum ferro amp;nbsp;acie dimicarunt : res ada niflædi spudromanos-.carthagincnfesiquodmoremai^ fuorumfuiflètideindeaSvphaceadfe perueniflèt feepta/ rcpctcbant.Mafiniffi patemi regni ag^ fc rcccpifiè amp;nbsp;habere gentium iure aicoat amp;nbsp;caufa amp;nbsp;poflèflio/ jjQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne fuperiorem eflêmihil aliud fe in ea difceptatione metucre:quam ne pudor romanogz;dum uereâtut

ncquid focio atç amico regi aduerfus cómuncs atg? illius hoftes indulfiflè uideantur:damno fitdega/ ti poffcfïionis ius non mutarunt:caufam integram Româad fenatum reieccrût. In ligunbus nihil po fteageftumtreceflérant primum indeuiosfaltus:deïde dimiifo exercitu paffimin uicoscaftellaçwâ dilapfi funt, Cófulcs quoq? dimittere exercitum uoluerunt:ac de ea re patres confuluerunt:altcrum ex his dimiftb exercitu ad magiftratus creandos in annum uenire Româ iuflcrunt:alrcrum cum légion? P.Cor/ bus fuis Pifis hyemare.Fama erat gallos tranfalpinos iuuentutc armare nee in quam regionem Italiæ nclius effufura fe multitudo efièt:fcicbatur;ita inter fe confules compararüt:ut.Gn,Bchius ad cpmina iret:qa Létuluf M.Bebius fratercius confulatum petebaf.Comitia confulibus rogandisfucre:creati.P.Cornclius Len M.Be/ tulus.M.Bebius Tamphilus:prætorcs inde fadiduo.Qu.Fabii Maximus: $i. Butco.T.Claudius Ne' bius co. ro Quintus Petilius Spurinus Marcus Pjnarius pofa.L.Duronius « lis inito magiftratu proufciæ ita

LIBER. DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;227

forteeuenerdtJfî^res cÔfuIibus:ptoribus.T.PetiIio urbana.Q.Fabio Maxfo peregnna.Q.Fabio Buz tconi Gallfa.T.Claudio Neroni Sicilia.M.Pmano Sardinia.LDuromoAppulia amp;nbsp;hifli 1 adicdi:quod tarenrini B rundufiniq? nunciabant mantimos agros ifertos tranfmarina^z nauiu latrociniis rfit-eadé maflilienfes de liguru nauibus querebantur.Exercftiis ïdedccrcti:quattuor legiertes confulibus:qna/ ïnillia ducenos romanos pedites rrecenos haberenteqrestamp;.xv.millia focium ac latiini net's t öigcres equircs.in hifpanis prorogatu ueteribus ptonbus Iperiïï eft cu exerdribustquos haberenr;^ 1 fupblez ttientu décréta triamillia ciuiu RomanoriJ.cc.eqres:amp; fociü larini nets fcxmillia peditû.ccc.eqfes. Nee rei naualis cura omiflatduuufros î earn rem côfules create iulTi:p quos naues.xx.dedudæ naualibus fo dis ciutum romanorum:qui feruitutem feruilîcntxomplerenrur: igenn tantûut iis præefitnr : inter duumuiros ira diuifa tucnda dénis nauibus maritima ora:ut promontorium iis Mmeruæ uelut car/ do in medio eflènaltcr in dexteram partem uf^ ad MafîiliamJeuam alter ufep ad Barium tuerentur«

Ptodigia multa fœda amp;nbsp;Romæ eo anno uifa nûciara percgre:î area Vulcani amp;nbsp;Concordiæ fanguP ^digia Cem pluit;amp;.'pôtifices haftas motas nûciare:amp;: Lanuuiifimulacrû lunonis Sofpitælachrymaflê:amp;: pez fhlentia îagris fonfœ amp;nbsp;conciliabulis:amp; 1 urbetanta erar:ut hbitina tune uix fufficeret.His ^digits cla dibufç anxii patres dccreuerunt:ut amp;nbsp;côfules qbus diis uidercBhonus maionbus facriiicai cr:amp; decé/ uiri libres adirétreo^ decreto fuppîicatio circa oîa puluinaria Romæ î dié unù idida rß:iifdc audori/ bus amp;nbsp;fenatus cenfuit:amp;: côfules edixcrunt:utp torâ Ita lia triduû fupplicatio amp;nbsp;feria’ eflenr. Peftilétiæ tanta uis erat:ur cû pp defedioné corfop4 bellûqî a bilienfibus côdtatü î Sardinia: odomillia pedirû ex fociis latini noîs ire placuiflér amp;.ccc.egtcs:quos.M.Pinarius ptor fccû î Sardiniâ:traiicerer;tât u hofum demorruiïeé:tâtû ubiqt ægrogê côfules renûciauerunt:ut ns numerus effid militû non potucrir:quod deeratmilitmfumcreaGn.Bebio^confule:q Pifishybernabaruufiùsprætonatg^ idcîSardinia traii ccrc.L.Duronio prætori:cui ;pui'cia Appuliæ euenerat;adieda de Bacchanalibus qua Rio é:cuius refi/ dua quædâ uelut fern la ex prioribus malis iâ priore anno apparuerant:fed magis khoatæ apud.T.Pu pium prætorc quæftiones erât:quâad exitu ullæpdudæud pfecrare nonü ptorcm:ne ferperet ircju la dustpatres iuflcriJt:amp; Icgcdeambiru.Legationcs côfules ex au don ta te fenatus îtroduxei üt:regû pik mas Eumcnisamp;Ariarathiscappadocis amp;nbsp;Pharnacisponticiinec ultra gcquâns rclponfo efhquâ miP furos:qdeconrrouerfiiscoßzcognofcercnr:ftatucrcnrg::laccda;inonio^ deideexulü éCachac;^' legati introdudi funt:amp; fpes data exulibus eft:fcriptu^ fenatû achatis ut rcftiruerentunach^ei de Meflene re cepra compofitifgt ibi rebus cû aflênfu patrû expofuerût:amp; a Philippe rege macedonûduo legati uene luntPhilocles amp;nbsp;Apelles nulla fuper rc:quæ ab fenatu petendaeét:fpeculatû magis îquifitum^ nufiî dens:quogzPerfeus Demctriûi'fimulaflctfermonû:cû romanis maxfeeû.T.Quîtioaducifus fratre de regne habite^. Hos tangua medios nec î al tenus faueré îclinatos miferat rex:cranr auté Si hi Per/ ici fraudis î fratre miniftri amp;nbsp;participes.Demetnus oi'um :præterquâ fraterno fcelcrc qd nuper erupe/ rat:ignarus:prîo neç magnâmegt nullâ fpé habebatipatre fibi placari poflc:mi'us deîde î dies patris aie fidebat: cum obfideri aures a fratreccmerenitagi circûfpiciés diûa faraeç fua:necuius fufpiciôcsauge renmaxime ab omni mctiÔe ôr contagiôe romane^ abhinebanut neœ fenbi fibi uellet:ga hoc pcipue criminû genere exafperari amm fentiebat.Philippus fimul ne odo miles dererior fierenlimul auerten Adqd dæ fufpicionis caufa qcquam a feagirari de Romane bello.Stobos Pæoniæ exercitu idido î Macedo' Philip/ . niam ducerepgit:cupido euceperat î uernee Aemi métis afcédendi:ga uulgaræ opiniôi crediderat pô/ pi legati ticû fimulamp; adriaticû marc:amp; iHrûamnc:amp;; alpis côfpici pofleifubieda oculis ea haud parui fibi me/ Roma méti futuraad cogirationc romani belli:pcundarus regiôispires deafcéfu Aemicû fatis l'rer oés con/ tnifiî ftaretexerdtui un néeé:pauds amp;nbsp;expcditis p difficillimûaditû:ut fermonc familiari minoré filiû per Attur: mulccrenqucm_ftafuerat nô ducere fecû:primû quænt ab co:cû tanta difficultas itineris proponatur: uulgarâ ütrûpfeuerandû fit 1 keptonn abfiinédûc'fl pergat tamé ire:non poflê obliuifci fe î ralibus rébus An/ opinio/ tigoni:g fæua tempeftareiadatus îeadé nauefccum cum oés habuiflèttpræcepiflè liberis diceretur : ut nem de amp;ipfi mcmini(ïênr:amp; ita poftens proderétmegs cum tota gétefimul î rebus dubiis perielitariauderec Aemi memoré ergo fepræceprieius:duos fimul filios non commifTurum in alcam eius:qui proponeretur mentis cafus:6iquoniam maiorem filium fecum duceret:minorem abfubfidia fpci amp;euftodiam regni remif altitudi furum in Macedoniam efTe.Non fallcbat Demetrium ablegan fe:neadeffet confilio : cum î confpedu ne locorum confulraret:ga proxima itmera ad mare adriaticû arç Italiam ducerét:quægi belli ratio cflet futura:fed non folum parédum patri tutum:(ed eriam aflèntiédum erat:ne luitum parère fufpicioné Êceret:ut taméitereitutum îMacedonia meflèt:Didas ex prætonbus regis unus:g Pæoniæ præerat: iuffus eft profeq cû cum modico præfidio:hunc quoç Perfeus ficut plærofqj patris amicorum:ex qua haud dubium cuiqua efle coeperanad quem ira inclinato régis anime hæreditas regni pertineret: iter coniuraros î fratris perniciem habuit:in præfentia dat ei oîa mandata:ut per omne obfequium îfinua/ ret fe in quâmaxime familiärem ufum:ut clicere oîa arcana fpeculari^ abditos eius fenfus pofleóita di grcditur Demetrius cum îfeftioribus:quam fi folus iret præfidiis.Philippus Medicam primum: dcî/ de folitudines îteriacentes Medjcæatg? Aemo trangrefiusifeptimis demum caftris ad radices mentis Aemi ETueninibi unum moratus dié ad deligédos:quos duccret fecü:tertio die iter é ïgrefius:modicus prie montif bor in imis collibus fuit:quanrüïaltitudinécgrediebantur:magis magifgi filueftria amp;nbsp;plaeraragr in/ altitur uia loca cxcipiebant.-pucnere deïde ni tam opacum iter:ut præ denfirate ai bo^ ïmifibrumgi alio^ in do alles ramorum pfpici coclu uix pofléttut ucro iugis appropïquabat:qd rarü î aliis locüs eétadeo oia cê

teda nebula:ut baud fccus:auâ nodurno itincre îpedirenâterrio demû dicad uertke pernentu. Nihil uulgatæ opinion! digrenï ide detraxerût:magis credo:ne uaniras irincris ludibrio cctiqua qd* diuerfa inter fe maria more 1^ amp;nbsp;amnes ex uno loco eófpid potucrït:uexari oes amp;nbsp;ante alios rcx ipfe:quo gi az uior ætate crandifficultate uiæ c:duabus aris ibi loui amp;nbsp;Soli facraris cu im olaflètiq triduo afcederatibk duo c digreflus:frigora nodurna maxie metuens:quac caniculæ ortu fimillima brumalibus erat. Mul tis p cos dies difficultatibus cóflidatus:nihil lætiora icaftris ïucnit:ubi fumma penuria erat:ut i regio ne quam ab omni parte folitudines claudercnt : itaœ unum tantum moratus diem qetis eorum eau fa quoshabuerat fecum itincre ide fimili fugæ i Dentnochos tranfcurrit:focü crant:fcd prepter inopiam baud fecus quam hoftium fines maccdoncs populati funt:rapicndo pafTim uillas primum dein quoP dam eriam uicos cuaftarunt no fine magno pudore rcgis:cum fociorum uoccs ncqcqdeos fodales no meg? fuum îplorâtcs audiret.Frumcnto deide fublato ïMedicam regrcflbs:urbem:q Petram appellat oppugnare cadhortusiipfca campeftri aditu caftra pofuir. Perfcum filiu cü modica manu dreumifit: ut a fupioribus locis urbe aggrederef .Oppidani cü terror undiqi iftarct obfidibus datis i pfentia dcdk dcrut (efe:idé pofteaq exerdtus rcceflit:obliti obfidu rellda urbe 1 loca munira amp;nbsp;montes refugerunt.

Philippus omni genere laborisfine ullo effedufatigatismiliribus amp;nbsp;Didac fraude prêtons au? dis in filium fufpidonibusin Macedoniam rednt:miflus hie comes ; urantedidum cft:cum fimplv dtatem iuuenis kauri amp;nbsp;fuis baud îmeriro fuccenfentis : aflenrando indignando ut amp;nbsp;ipfe uicem dus captareta oi'a ulrro fuam offerés opcram fide data arcana cius clicuit:fuga ad romanos Demetrius me ditabatur:cuiconfilio adiutor deum benefido oblatus uidebatur Paconiac prartor.-per cuius proukia fpem ceperat elabi tuto pofle.Hoc cÔfilium cxtcplo amp;nbsp;fratri proditur:amp; audore co idicatur patriditre/ ræ primum ad obfidentem petram allatæ funt:ideherodorus prkcps:bicamicorum Demetrii erata cuftodiam eft coniedus:amp; Demetrius diftimulanteraflcruari iuflus:hæcfuperestera triftem aduen turn i Macedoniam régi fcccrunt:mouebâteû amp;nbsp;prsfentia crimia:expfdandos ramé quos ad explora da oia Romam mifcrat:cenfebat.His anxius cutis cû aliquot menfes cgiflêtitandé legati iam ante præ mediratis î Macedoniam :quæ ab Roma rcnunciarcnt;ucncrunt:q fuper estera fcclera falfas ét litreras figno adultenno.T.Quîrii fignatas reddiderunt rcgi:depcatioerar î littcris:fi qd adolefcens cupiditate regni prolapfus feed egiftèt:nihil cû aduerfus fuo^c queguâ fadurûmegs cû fdê cé;g ullius îpii côfilii au dor futurus uideri pofllr.Hs litters fidé Pei feicriminibus fccerutntagp Hcrodorus cxtcplo diu excru Atf.q^ ciatus fine îdicio rci ullius î tormétis moriûDcmetriû ite^z ad patré aceufauit fuga p Psonia pparara: bus nr arguebât amp;nbsp;corrupt! qdâ:ut comités itinens eént:maxîe falfs liftcrs.T.Quîtii urgcbannihil ramé pa cûuétuf lagrauis ^nûdatûdeeoc:utdoloporiuskcrficercf'nccidcuraipfius:fcd nepoena eiuscôfilia aduerz îfidiis nbsp;lus romanos nudarct:ab Thcfamp;lonica Demerriadé ipfi cûiter eér:ad Aftreum Psonis Demetriû mit

Deme/ tir cû codé comité Dida;Perfcum ad Püippolin ad obfides thracum accipicdos:digredicriab fc Didae mus pi madara dediflé dicirur de filio occidcdo.Sacnficiû ab Dida feu îftirutû;feu fimulatû c:ad qd” célébrant clitaref’ dum iuitatus Demetrius ab AftreoHcracIcâucnitûca coena dicit uenenû datû:poculocpoto cxtcplo Demez fcnfit:amp; mox coorris doloribus relido cóuiuio cû îcubiculû recepiftet Icfexrudcliratcpartis eÔquerés trii keri parncidiû fratris ac Didsfcclus ieufans rorquebafütromiffi deideTlayTCis qda Staburcus amp;nbsp;Berreus (us nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alexader iniedis taperibus î caput faucef^ fpirirû itercluferûnira inoxius adolefcésxû i eo ne firn pl xi

qdé gencre mortis cÓtéti inimici fuiHcnrntcrficif.Dü hsc i macedonia gcrunóL. Aemylius Paulusp rogaro cófulari ipetio prkipio ueris ligures igaunos exerdtü itroduxit:ubi primü i hoftiü finibus ca/ ftra pofuit:lcgati ad cüp fpém pacis peteds fpcculatü uenerût:ncgâti Paulo nifi cû deditis pacifci pace: non ra id recufabär:qua rpcaicbât opus eflc:ut genen agreftihoium pfuaderetur:ad hsc dccc dicijè in/ ducis cü darenturnjetierunt deinde:ne trans montes proxios caftris pabulatü lignarncp milites irent: culta ea loca fuo^ hniü cé:id ubi iperrauere:poft cos ipfos mótes:undc aucrteratbofte exercitu oi coa/ do:repcte mulrirudie igen caftra rom a noRt oppugnare fimul partis oibus aggrefti funt:fumma ui to Roxa/ f j und dié oppugnarunt:ira ut nee cfFercndi qde figna romanis fpatifnncc ad explicanda acié locus cér: ftra a li_ eóferti iporris ooftado magis:qua pugnado caftra tutabat :fiiboccafu folis cü recefliflent hoftes:duos gutibuf eqtes ad.M.Bebiü cófulé cü litteris Pifas mutit:ur obfcflü p iducias fibi qprimü fubfidio uenitet. Be/ oppu _ 5,us cxcrcitü.M.Pinano eunti i Sardinia rradiderat:cste^ amp;nbsp;fenatu litteris certioré fccit obfidcri a Ik gnanc guribus.L. AcmyliûÂ.M.CIaudio Marcelloxuius ^xia ide pukia crar:fcnpfit;ur fi uideretur ei:cxcr citü ex Gallia traducerct i ligures:q.L. Aemyliü hberaret obfidione.Hsc fera futura auxilia crantdigu/ res ad caftra poftero die redeunr. Aemylius cü amp;nbsp;uenturos fcifret:amp; educere i acié copias potuiftèt:itra uallü fuos tenuit ut cxtrahere rem i id tépus:quo Bebius cü exercitu uenire a Pifis poftet. Roms ma/ gnâ trepidationé litters Bebii fcccrût:co maioré quod paucos poft dies Marcellus:tradito exercitu Fa bio:Roma cü ueniftêt:fpé ademit:eü:q i Gallia eétxxerdtu i ligures tradud pofte :q3 bellü cum hiftris eftet phibenribus eolonia Aqleia dedueixopfedû Fabiû negt ide regredi bello khoato poftciuna amp;nbsp;ea ipfa rardionqua tépus poftulabat:fubfidii fpes crattfi confules maturaftênt i proukia ire:id ut faccrent pro fe qfqt patrum uociferarixófulcs nifi cofcdo deleöu negate ituros fe:nec fuam fegniciam:fcd uim morbi i ca cé:quo fcrius ^fidfeunf:nó tamé potuerût fuftinere cofenfum fcnatus:qn paludati exirét: amp;nbsp;militibus:quos eóferiptos haberét:diécdiccrct:quo Pifascóuenirétipmiftumrqua ircnt:^tinus fu/ birarios milites fcribercriducerétgt fecum:amp; ptoribus.Q.Pstiliotamp;.Q.Fabio iperatum é:ut Pstilius duas Icgiones duiûromano9^tumultuarias^criberet;amp;omnes niinoecsqnquagitaannis facraméto

LIBER DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;228

lt;Dgaret:Fabio utfodis lanni nommis.xv.millia pedirum odigentos egt« ipcrarenduunwin nauales crcati.M.Macienus amp;.C.Lucrcrius nauefg? ns ornaræ funtxutuf^ ad gallkum finum ^u ida erar;ipe tatuzut claflem prlo quo® tempore ducerct i ligurum oram:fiquo ufui cfle.L.Acmylio;arç dus cxer drui poflèt. Aemylius poitcaquam ufquam nihilauxiln oftédebamr itercepros credens egtesmo ultra Acmy-' differcdumrarusgnpfeforrunamtcptarenpriufquamhoftesucnirétigiamfcgnius fccordiufg; op/ lijft ra ra pugnabannadguattuor portas exercitum iftruxitiurfignodato fimulexoibus partibus eruptionem gema facerct:quattuor extraordinams cohortibus duas adiüxit præpofiro.M»Valeno legato: erumpcre ex/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

traordinariis cohortibus a porta iuflït:ad dexteram pi icipalcm haftatos Icgionis primæ iftruxit: prici pes ex cadem legione I fubUdiis pofuit.M.Seruiliotamp;.L.Sulpicio tribunis militum his præpofitis:tcr/ tia legio aduerfus prïdpalem fimftram portam iftruda é:id tantum mutarum pricipes primi amp;nbsp;hafta tl ï fubfidiis locati.Sex.IuIius Cæfar:amp;.L.Valerius Cotta tribuni militum huic legioni præpofiti funt Q.Fuluius Flaccus Icgatus cum dexteraalaad quarftonam porta pofitus:duæ cohortes amp;nbsp;triarii duaz turn legionum î præfidio caftrorum manere iuffî.Omnes portas concionabundus ipfe imperator cir cuit:amp; gbufcun^ irritamétis potcrat:iras militum acuebatmunc fraudé hoftium îcufans g pace périra indiens d^ns per ipfum idudarum tempus contra ius gentium ad cadra oppugnanda ucniflcnt: nunc quâtus pudor eêt edocés ab liguribus latronibus uerius:quâ hoftibus luftis Romanum exercirum ob fideri quo ore qfq ueftrum:fi hîcalicno præfidio nô ueftra uirtute cuafcritis:occurret:non dico eis mi/ iiribus:g Annibalé:g Philippum:g Anriochum maxîos noftræ gratis reges ducefgi uiccrunt:fed iis g eos ipfos liguresaliquotiés pecoi^ modo fugiétes p faltus îuios confedati cecidcrunr:qd Hifpani: qd' iGallûqd Macedoncs poeniue nô audcannliguftinus hoftis ualiu romanû fubit ƒ obfidet ultro:amp; oppu gnar/quéferutantes antca î deuios faltus abditû amp;nbsp;latente uix îueniebamus.Ad hæc confenriens red/ debafclamonnullamilitucuipaecigbusnemoaderumpédumfignumdedinêtidarct fignum:îrellc/ éluJ^ cofdé:g antca fucrîtiromanos amp;nbsp;ligures ec.Bina cis mores cadra ligu^ erâr:cx iis pnmis diebus foie orto pariter côpofiti oés îdruéli ^cedebâr:tum nid exatiati cybo uinogi arma cû capiebât difperfi inordinati exibant;utgbus pro fpccertum effet:hodes extra uallum figna non daturos:aducrfus ira P compofitos eos ucniétcsclamore pariteromnium:glcadriserât:calonum quogi amp;nbsp;lixarumfublato fimul oîbus portis romani eruperunt.Liguribus adeo improuifa res fuinut g l'de ac fi ïfidns circuuen/ ti forcr:rrepidarcr:cxiguum temporis aliqua forma pugnæ fuit:fuga derde edufa effugientium pafTim tardes erar:cgnbus datofigno ut confeenderent equos:nec effugere quéquam fincrénin cadra omnes trepidafugacompulfifunt:deindeipfisexuticadrisfupra.xv.milialigußieodicoccifa:capra duomilz lia quingenti.Triduo pod ligurum ingaunorum omne nomen obfidibus datis in dicionem uenit:gu Liguas bernarores nautargi conquiuti quipraedatores fuiflênt nauibus:arœ omnes in cudodiam côicétia.M. cardes Madenio duuuiro nancs eius generis in Iigudina ora.xxxii.captæ lunt.Hæc qui nunciarent : lirrcrafcp ad fenatumferrent.L.Aurelius Corta.C.SuIpicius Hallus Romam midiifimulgi peterent : ut.L.Ae\ mylio confeda prouinda decedere amp;nbsp;deducereiccum milites liccret a^ dimittere. Vrrunç permifz fumabfenatu:amp;fupplicâtioadoîapuluinariaperrnduumdecreta:iufliç practorcs Petilius urbanas dimittere legîoncs:Fabius fodis atœ nomini latino remitteredeleâum:amp; uti prætor urbanus confu/ hbus feriberet fenatu æquûcéfere lubitarios milites tumultus câconferiptos prio quoç rpe Amitti.

CoJonia Grauife eo anno deduda é îagrû ethrufeûde targniéfibus quôdâ captu:gna lugera agri da ta:tnuuiri deduxcriit.C.Calphurnius Pilo.P.CIau.pulcher.C.Teiétius Hider.fiedrate amp;nbsp;lopia frugû infignis annus fuit:fcx mefes nûg pluuiflê memoria pditu.Eodeanno îagro.L.PctiIii Scribæ fub ia/ niculo:du culrorcs a!tins moliunf terrâ:duæ lapideæ arcar odonos ferme pedes longæ:qtcrnos latar î/ ocræ funropculisjilübo deuidis:litrcris latmis grarcifqt utram area iferipta erat:î altéra Nu ma Pompi Libri burn Pôponisfiiiu rege romane^ fcpuItûcé:i'aIteralibrosNumæP5piliiinedê:Easarcascûcxamiz Numae co^ifnîa dominus apuiflêt:q titulû fcpulti régis habucrat inanis iuenta fineullo uedigiocorporis hu/ mani aut ullius rdp tabc tot annoji oibus abfumptis:i altera duo fades candelis luoluti feptenos haz buere libros nó Iregros modo:fed rccctiflïma fpecie:fepté Iibri latini de iure pótificio crant:feptc grarci dedifdplina fapictfe:q illius æraüs eét potuit:adiicit Antias Valerius pythagoricos fuiflè:uulgaræ opi nionnqa creditur Pythagoraeauditoré fuiflêNumam:méd3Cio pbabiliaccommodât fidem. Prio ab amicis;q î re prarfenti fucrunchbri ledi:mox pluribus Icgéribus cum uuIgarcrur.Q.Petiiius ptor ur/ banus fludiofus Icgcdi hos librosa.L.Pcnlio Iumpfit:amp;: eratfamiliaris ufus:qd Sermam cum quadlor Q.Pctilius î dccuria Icgerat.Lcdis rcß^ furnmis cd aiaduertiflét pferag? dinbluedaK religionü eé.L.Pe rino dixit fefe eos libros î igné c0iedu9i eé:priufg id faceret:fe d pmitrerc:uti fiqd du ius:fcu auxiliu fe habere ad eos libros repetedos exiftimaret:cxperiref :id ïtegra fua gratia eû fadu^.Scriba ad tribunos pkbisadit:abtribunisadfenatura reseft reicda:ptor feamp;iufiurandumdareparatum eéaiebat libros eos legi feruari^ non oportere.Senatus céfuit fatis habendum:quod praetor iufiurandum poIliccrcC: libros prioquogitemporeïcomiriocremandoseé:prcrium pro Iibris:quantum.Q.PenIioptori ma/ quot;nbsp;iorimpartitribuno^pIebisuidereturidominoeflêfoluédmidScribanonaccepitilibril comitio igne ,. a uidimariis in confpeólu populicremari funt.Magnum bellum ea-seftate coortum î Hifpania citerio read.v.amp;.xxx»millia hominum quatu nunquäfermeantcaeeltiberi côparauerâr.Qu.Fuluius Flaccus câ obtinebat ,puinciâ:is ga armarc muetuté celtiberos audicrat:6i ipfe quata potcrat:a fodis auxilia co F^blice traxeratifednequaqua numero railitühoftéæquabat.Prîdpioueriscxerdtû in Carpentama dcduxit; preman

amp; cadra locauit ad oppidü Eburid modicopfidio i urbepofito:paucis pod diebus cêlribcn miüia duo fcre ïde fub colle poluenat cadra quos ubi adeflê Ótór romanus fcnfit.M.Fuluiü fratré cd duabus tur/ mis fociopz eqrum ad cadra hodiu fpcculatd mifir:ut uifcret:qta ccnt:pugna abdinerer:rcciperetqï fez fe:ri hodiü eqmtu excunté uididêt.Ira ut pceptu erat:fedt:p dies aliquot nihil ultra motum qua ut hx duæ turmæ odéderenf:dcîde fubducerétur:ubi eqtatus hodid procumdctrpodremo celriberi oibus pcdirü cqtumç copiis cadris egreffi aciedextera medio fere Ipatio iter bina cadra cÔdircrunt:campus Ro.p^ erat:planus ois amp;nbsp;apms puenaeabi deterehifpani hodéexpedâtes.Romanus itra uallû foos côtinuit tores nbsp;nbsp;per quatriduûcôtinuûamp;illicodé loco acié îdruétâ tenucrût:ab romanis nihil motumadeqcucre ica^ dratage dris celtiberi;qa pugnæ copia nô ficbar:eqtcs rantu in dationé egrediebanf:ut parati cent: fiqd ab hoc ma de moueref: pone cadra utriœ pabulatu amp;nbsp;lignatû ibant ncutri akeros îpedientes. Prætor rom anus ubi fatis tôt die^ qere credidit ipc fada hodi nihil fc prioré motu^z.L.AciIid eu ala finidra amp;nbsp;fex millî bus ^uîcialiû auxilio^ circuire mores iubet:q ab tergo hodibus erarade ubi elamoré audiflêt decurre re ad cadra eogemode ^fedi funt:ne pofient côfpici.FIaccus luce prîa.C.Scriboniû pfedu fociû ad ual lum hodiu cû egribus extraordinariis fmidræ alæ mittit:quos ubi amp;: ,ppius acccdere fiC plures:quâ fo liti erât:celtiberi côfpexerûnois eqtatus effundif cadris:fimul amp;nbsp;peditibus fignû ad exeudum dat. Scri boniusan pceptû eranut primû fremitu cquedriü audiuit:auertir equos amp;nbsp;cadra repetit:eo effufus fee qui hodcs:prio egtcs:mox amp;nbsp;pcdirü acies adcrat:haud dubia fpc cadra eo die fe oppugnaturos qngene tos pafius ab uallo aberantJtagj ubi Flaccus fatis abdrados cos a pfidio cadro^z fuojc ratus edâtra ual lum exercirû îdrudo tribus partibus elamore nô tâm ad ardoré cxcirâdum pugnæ fublato:fed ét ut g in môtibus erant:cxaudirér:nec merari funngn decurrerentificut iperatû eratad cadra:ubi qnq? mik liûarmato^ nÔamplius relidü eratpfidiû:quoscum amp;nbsp;paucitas lua:amp;' mukitudo hodiu : amp;nbsp;iprouifa Cckibe tes terruifictippe fine cerramiecapiunturcadraxadris quæ pars maxie apugnantibus côfpicipoterat tope cae iniedt Acilius igné:podremi cclnbcro^tq îacieerât primi flamâcÔfpcxcre:deîdep totâacié uulgatû c fira ca/ cadraamifià eé;6d tû cû maxie arderénunde illis terror îde romanis aius creuit:iâclamor fuo^uicétiu piunf accendebatttâardentia hodiû cadra apparebant.Cekiberi parûper îcertis aïs fluduati funt.-cætcÿc poz dcaquâ receprus pulfis nüllus erat ncc ufquâ nifi î cerramie fpes:ptinacius deîtegro capeflunt pugnam acie media urgebâtur acriter a gnta legionc:aduerfus leuû cornu ï quo fut generis pfouicialia auxilia P druxifiê romanos cernebat cû maiore fiducia îrulerût fignauâ ,ppe erat:ut ftnidrû cornu oeileref;Ro/ Cckibe manis nifeptialegio fucceiTificttfimul ab oppido Eburia:gin pfidiorclidicrant:mcdioardorepugnæ ro^c cæ aducnerût:ÔC Acilius e tergo erat:diu i mcdio cæficekiberitg fuperantûomnes partes capefiüntfugâ: des nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eytes bipartiro î eos cmifli magnam cædem ædtderetrria amp;: uigkimillia hodiû eo diecæiatcapta quar ruormillia amp;.dccc.cum egs plus qngcntis:amp;: figna militaria.lxxxvü.Ma^na uidoria nôtamé jeruenta fuit:romani de duabuslcgionibus milites paulo plus.cc.foaûlarini nois.dccc.trigkaexternorum aue xiliarium milIcfcrmeamp;quadringcnticccidcrunc.Prætorin cadra uidorem exerdtumreduxir. Aev lius manerc î cadris ab fe captis iufius:podero diefpolia dehodibus leda amp;nbsp;n côcione donati : quorû uirtus îfignis fuerat:fauciis deide î oppidû Eburiâ deuedis p Carpetaniâ ad Côtrebia dcdudælcgiôcs ca urbccircûfcflâ cum a eekiberis auxilia accerfifiir.-morantibus iis nô ga ipfi cundati funttfed qa proe fedos a domo îexplicabiles côtinuis ibribus uiæô:: îflati amnes tenebât;dcfperato auxilio fuoge i dedie tionc ucnit.Flaccus quo^ terapedatibus foedis coadus exercitum oém î urbem kroduxit. Celriberi g domo profedi erant:dcdirionis ignan cum tandé fuperatis ubi primum remiferunt Ihres oîbus.Con trebiam uenifient.-podeaquam cadra nulla extra moenia uiderunt:aut î akeram partem tranflata rari aut recefilfic hodcs:per negligétiam cffufi ad oppidum acceflcrût:1 cos duabus portis romani cruptio nem fcccrunt:amp;: î com pofitos adorri fuderunt:quæ res ad refidcndum eos:amp; ad capefiendam pugnâ impcdiit.-quodnonunoagmicnccadfignafrequétcsucniebantcadcmmagnæparti ad fugamfaTuti Fuitifparfi.n.toto pafiim campo fecffuderût:ncc ulgconfedos cos hodis circûuenit:taméad duodeciz , , millia funt cæfa:capra plus qnqucmillia hodiûteq quadrigetuligna milirana.lxii.qdâlatinug c fuga do ri' mû fe recipicbât:akeru m agmé cekibero^z ucniétiü deditionc Côtrebiæ amp;nbsp;fua cladem narrado auerte or Bar/ mntcxtéplo î uicos cadellagi fuaoes dilapfi.Flaccusa CÓtrcbia profedusp Celriberia populabundus bampi jjucjf icgiones multa cadella oppugnadomee maxia pars edriberorum ï dcditioncm uenit;hæc in cite cædes nbsp;nore Hifpania co anno gedaan ukeriore Mankus prætor fecunda aliquot prælia cum Jufitanis fecit»

Aquileia colonia latina codé anno 1 agro gallops é deduda:triamillia peditum:gbus data qnquagee na iugcra:ccturionibus ccrcna;cctfna quadragcna egtes acccperût:triûuiri deduxerût.P.Cornelius Sd Coloia pjo Nafica.C.Flaminius.L.Manlius Accidinus. Aedes duæ eo anno dedicatæ funt:una Veneris Erydz næ ad porta collina dedicauit.L.Portius.Lucii filius Lietanus duüuir:uota erat ab côfulc.L»Porrio ligu Venertf j|mo bellotakcra 1 foro olitorio Pictatis:ea ædé dedicauit.M. Attilius G Ia brio duûuir:datuâç au rata: Aedes quæ p^fa oium 1 kalia é datua aurata pris Glabrionis pofuit:iis erat:g ca ædé uouerat : quo die cû rege pietatis Antiocho ad Termopylas dcpugnaflctilocaucratg? idé ex fenatufcófuko.Pcr eofdé dics:gbus hæ ædes dedicatæ funt,L. Acmylius Paulus côful ex liguribus Igaunis truaphauiritradulit coronas aureas gnç amp;nbsp;uiglmnec pterea geg auri argetigi I co triùpho latum:captiui multi priâmes ligurû ante currû dudi: æris trecenos militibus diuifit. Auxerût cius triûphi famâ legati ligu^ pace ppetuâorâtcs:ita ï alum k duxifiè ligurû gcté nulla ung arma nifi iperata a Po.Ro.fumere Refpôfum a Quito Fabio ptorc cd IP guribus iufiù lenatus orauoné ca nó noua liguribus cé;més ucro ut noua Si orarioni coueniens efiett

LIBER DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;229

iplô^ id plurimû referre:ad cSfuIcs irér;amp; q ab iis îperata eént:faccrét:tiulli alü quâ côfu!ibus fenatû cre diluez cé:fyncera fide i pace ligures eflê: pax i liguribus fuic.In Corfica pugnatû é cû corfis ad duomillia Pax li/ co^.M.Pinarius ptor iacie occidit: qua clade côpulfi obfides dederûr:amp;cæræ.c.millia pôdo.Inde i Sar guribuf dinu exercitus dudusÂ cû biléfibus gére ne nue gde oî parte pacata fecuda plia fada Carthagincfibus data codé âno.c.oblîdes redditi;pacéçp cû iis Po.Ro.nô ab fe tantû:fed rege ét Mafiniflâ pflint g tû pfidio ar mato agrû. g in cÔtrouerfia crat.-cbnnebar.Ociofampuinciâ côf.habuerût,M.Bebius comitiog^ caufa R orna reuocatus côfules creauir. A.Pofthumiû Albinû Lufeû 6C.C.CaIphurniû Pifoné:pforcs îde fa/ A.Po/ ôi.T.Sépronius Gracchus.L.PoflhumiusAlbinus,P.Cornelius Mamercus.T.Mîutius Mclliculus.A. fthumÉ Hoflilius Mâcinus.C.Menius:n oés mgfatus idibus Mardis inierût.Pricipio eiusanni:quo.A.Pofthu amp;.C. mins Albinus amp;.C.CaIphurnius Pifocôfulesfuerût:ab.A.Pofthumiocôfulein fenatûïtrodudi:gex CaP Hifpania citenoreuenerât:a.Q.FuIuioFlacco.L.Minutius legarus amp;duo tribuni militû.T.Menius: phurnf amp;.L.Terentius MaHaliotha:hi cû duo fecûda plia deditioné Celribcriæ cofedâ^uinciâ nûciaflênt : ncc us côf. ftipédio:qd mitti folerct:ncc fruméto portato ad excrcitû in eû ânû opus eé:petierût ab fenatû primû ob res^fpere gefl’as:ut dns îmortalibus honos habercfideinde ut.Q.Fuluio decedéti de jaufeia depot tare îde exercitû:cuius forti opa amp;nbsp;ipfi amp;: multi ante eû ptores ufi eént:Iiceret:qd fieri pter q:qd ita debe renét ppe neceflarin eét:ita.n.obflinatos eé milites:ur no ultra retineri pofiein ^uicia uiderenâmiuP fuçabituri îde eéntfi no dimitterenfraut ïpniciofamefi gs îpenfærctineret:feditfonéexarfuri.Cófuli bus ambobuspuïcia ligures eé fenatus iuffinptores îde fortiti funt. A.HofliIio urbana.T.Minutio pe grina euenit.P.Cornelio SiciIia.C.Mcnio Sardinia:Hifpanias fortiti. L.Pofthumius ultcrioré.T.Sépro nius citerioré.Is ga fuccefTurus.Q.Fuluio Flacco erar:ne uetere exercitupuicias fpoliarefrqronngt de te L,Minutii cû côtedapuîciâ nûcies:exiftimefne celtiberos ppetuo in fide mafurosnta ut fine exercitu ea puicia obtineri pofTït^fi neep de fidebarbarope geg recipeaut affirmare nobis porcs:amp;; habédü illic uti Ieexcrcitû céfes:utrû tâdé audor fenatui fis fupplemétû in Hifpania mittédi:ut ii mô gbus emerita Hi/ pédia finnmilites dimittanf:ueteribus militibus tyrones îmifeeanf an dedudis de puincia uereribus Prætoz legionibus nouas côferibédi amp;nbsp;mittedi/cû contéptû tyrociniû ét mitiores barbaros exciraread rebella/ ris amp;nbsp;le dû poffitididu qua re facilius fit puinciâ îgenio ferocé rebellatricé cÔfeciflê:paucæ ciuitates:ut gdéego gati di/ audio qs:uicina maxîc hyberna pmebâtn ius deditioné^ uenerûr:ulteriores in armis funt:qcû ira fint feepta/ ego raméhæcpdico.P.C.meexercitu eo:gnûcé:rép.adminiflratupi:fideducatfecûFlaccus IcgiÔcs lo tio ca pacata me aef hybernacula clcduyzincgr nouû milité ferociflîmo hofti obicduy:.Legarus ad ea:q in terrogatuserat:refp5dit:ncœ femeg? quegaliûdiuinarepoflê:gd îaîoceltiberihaberénaur porto habi turi cént:itag?ncgare no pofle gn redius fit ét ad pacatos barbaros nondû fatis afluetos îperio excrcitû mitti nouo aûtan uetere exercitu poffic rutius eé dicerc:g poflîr:q fide edtiberi in pace mâfuri fintf fi/ mui amp;nbsp;g illos exploratû habear:geturos milires:fi diurius î puîcia retineââfi ex eo:qd aut îter fe loquâ tur:aut clamatiôibus apud côcionanté iperatorc fignificét,gd fentiât:cÔiedandû fit palâ uociferatos eê aùt îperatoré in puinda retéturos:aut cû eo in Iralia uéturos eé.Difeeptationé îter ptoré legatûç cÔfu/ lu relatio îterrupit:q fuas armari puincias:prfufq de ptoris exercitu ageref:æquû eé céfebât:nouus oîs exercitus côfulibus e decretus:binæ legiôes romans cû fuo egtatu:amp; fociû latini noîs gtus femp nume rus,xv.millia peditû Ôd.dccc.eqtesxû hoc exerdtu apuanis Iiguribus;ut bdlû inferrét:mâdarû c.P.Cor/ neIio:K.M.Bebio progatû îperiû:iufliçpp_uîcias obtinere:aonec côfules uenifrent:tû îperatû ut dimif fo:qué haberét:cxercitu reuerterenf Româ.De.T.Sépronn deinde exercitu adû é:nouâ legioné ci gn^ milliû amp;:.cclt;peditû cû egribus qdrigentis côfules feribere iuflî: amp;nbsp;milie prerca peditû Romanopi gnq/ gîta egtes : amp;nbsp;fociis e noîe latino îperarifeptémilliapeditû.ccc.egtes:cfl hoc exercitu.T.Séproniûire in Ordina Hifpania placuitdterioré.Q.Fuluio pmiflum:ut g,milites ante,Sp.Pofthumiû côfulé.Q. Marriûcô/ tio puî fuie ciues Romani: fociiue in Hifpaniam tranfpoftati céntÂ pterea fuppleméto addudo quot ampli/ ciarum us duabus legionibus:quam decemmillia amp;,cccc.peditcs:fexcenti équités eflênt:ôi focium latini nomi nis.xii.millia.dc.equites:quorum forti opera duobus aduerfùs celtiberos prælns ufus.Q.Fuluius eflet eos:û uideretur:fecum dcportarcr:amp;: fupplicationes decretæ:quod is profère rempubli.geflîflèt:6d tac teri prætores in prouincias miflî.Qu.Fabio Buteoni prorogatum in Gallia imperium eft: odo legio/ nes prster exercitum ueterem:qui in liguribus in fpe propinqua miflionis erat:eo anno efle placuit:ÖC is ipfe exercitus sgre cxplebatur proprer peftilentiam:quæ iam tertium annum urbé romanâ atç Italia uaftabat.Prætor.T.Minutius amp;nbsp;baud ita multo poft côful.CCalphurnius moritur : multi alii omnium ordinum illuftres uiri:poftremo prodign loco ea clades haberi eoepta eft:Gaius Seruilius Pô tifex maximus piacula iræ deum conquirere iuflus:decéuiri libros infpicere: conful Apollini Aefcula/ pio Saluti dona uouere:6i dare figna inaurara:quæ uouit:deditgp:deceuiti fupplicationem in biduum ualitudinis aula amp;nbsp;per omnia fora condliabula^ edixerunt.

T.Liuii patauini Decades expliciunt.Venctiis per Bartholameum de Zanis de Portcfioifumma eu/ ra amp;nbsp;diligenti ftudioJmpreftx.Anno ab Inarnatione domini,i498«die,2o.lunii.

. '^r ?V’* ‘ '“w* ** ^ ‘ 1 j 'lt;7'^ * . 4»^.iy(|ywlt;1ta4 wwpviMjv outwits titnit b^S j 31 »rptuw weuM x’ ^is«»ê sH’lt;i? feoïjiu yjiq^u 41*

^^«OM üoio^yjmï'rf »uuf)3X!ïÏ idt ntyfiuuap .Ufhiyj jyou k~v^lt;4W4atv* wtuitxidw Miwónli www 41 w 4x* Iwib^J,. ., * ^'7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, zit , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4*