-ocr page 1-

		JAARBOEKJE VAN HET OUDHEIDKUNDIG GENOOTSCHAP ,,NIFTARLAKE" 1932
			ELECTR. DRUKKERIJ H. J. SMITS OUDE GRACHT 231 — UTRECHT

-ocr page 2-

			3f)!:]OfiviAAr
					, .,. ,»^

-ocr page 3-

		L.S, Hierbij hebben wij het genoegen het twintigste jaarboekje aan te bieden. Aan de schrijvers der artikelen betuigen wij hartelijk dank voor hunne belanglooze medewerking. Bijdragen voor het volgende jaarboekje worden gaarne door ons tegemoet gezien. De Redactie van het Jaarboekje: J.G. TH. GREVENSTÜK. Dr. D. A.W.H. SLOET. Mr. Dr. J. W. VERBURGT.
			Augustus 1932.

-ocr page 4- -ocr page 5-

			BESCHERMHEER. Dr. H. TH. s'JACOB. Commissaris der Koningin in de Provincie Utrecht.
				BESTUUR.
		Mr. Dr. J. W. VERBURGT. Leiden, Voorzitter.            \   O J. G. Th. GREVENSTUK, Baambrugge, Secretaris.       1  ^ Dr. D. A. W. H. SLOET. Abcoude. Bibliothecaris.        I  S J. D. BASTERT, Breukelen. Penningmeester.                 1   ^ L. SCHIETHART, Vreeland.                                       [   ^ Jhr. J. K. LAMPSINS VAN DEN VELDEN. Doorn.     \   f JAN VAN DER LIP, Utrecht.                                          c A. VAN BEEK, Weesp.                                               /   ^ V. L. Baron VAN BOETZELAER, te Velp. M. ONNES VAN NYENRODE, te Breukelen. J. WARMOLTS, te Kortenhoef. E. A. H. A. VAN DE VELDE, te Loenen. N. BASTERT. te Loenen. Jhr. C. H. C. A. VAN SYPESTEYN, te Loosdrecht. Dr. A. M. HARTOG, te Maarssen. Mr. W. B. WESTERMANN, te Maarssen. E.  G. WENTINK, Aerdenhout.                                       ,S KEES VALKENSTEIN. te 's-Gravenhage. F.  C. C. Baron VAN TUYLL VAN SEROOSKERKEN, te Zuilen. Jhr. Mr. C. DEDEL, te Abcoude. Dr. J. J. F. STEIJLING, te Maartensdijk.

-ocr page 6-

			LEDEN.
					Mevr. Marie C. van Zeggelen. < -üi ^ ^-' Ankeveen: P. J. Eijma. E.  R. D. Schaap. Apeldoorn: A. Grevenstuk. Baambrugge: C.  L. Dekker. J. G. Th. Grevenstuk. Mej. Wilh. F. Grevenstuk. Ds. H. Haselager. R. L. Otten. F.  Rijke. A. Schoenmaker. Mr. J. Schoenmaker. G.  van Walbeek. Baarn: P. E. Tegelberg. Büthoven: W. J. P. Suringar. Breukelen: Dr. M. H. J. Adels. J. D. Bastert. D.  J. M. Bianchi. Mr. J. C. Bloem. St. Breuninghoff. A. H. Colenbrander. A.  H. Doude v. Troostwijk, B.   van Driel.
		Abcoude:            ,-. ., Ds. G. G. J. Bleeker. Jhr. Mr. C. Dedel. C. F. Jonkhart. C.  M. L. Kouw.               =; W. F. Pape. W. H. van de Poll. H. van Raan. Joh. Rentinck. Past. Dr. D. A. W. H. Sloet J. Trouw. Joan Vis. S. G. van der Werff. Aerdenhout: E. G. Wentink. Amsterdam: G. Ansoul. A. J. Boom. K. H. Broekhoff. Prof. Dr, K. H. Bouman. P. Colder. Mr. A. Ie Cosquino de Bussy. Jan W. den Duijn. P. A. Kater. D.  van Lankeren Matthes. Mej. A. G. Pos. J. H. Roozenschoon. A. W. Seegers, Stichting „de Amstel- oever". Mevr. de Wed. Th. J. Ver- rijn Stuart-Visscher Gor- ter. Mr. P. L. de Vries Feijens.

-ocr page 7-

				vil
					Mevr. A. Portengen-van den Broeke. Kees Valkenstein. Groningen: Kapelaan F. J. Schoemaker. Haarlem: C.  Maarschalk. Hantum (Pr.): Ds. G. van Veldhuizen. ' s-Hertogenbosch: B.  G. P. Verbiest.                . Hilversum: D.  de Bree. Ds. J. van Bruggen. C.  L. Heek.                      ! M A. Roland Holst Jr. Mevr. A. J. Kardux-ten Hoopen.                           ' J. Kardux. Generaal-Maj. E. Luden. C. Metzelaar. P. A. Pijnappel. J. Schipper Jr. Katwijk a.d. Rijn: Mevr. M. L. H. Eerdbeek- Claasen. Kortenhoef: J. Warmolts. Krommenie: P. van Walbeek. Leiden: Mr. Dr. J. W. Verburgt. Dr. F. C. Wieder.
		Herm. v. d. Grift.           " * G. C. Hoekstra. Dr. D. M. Hoogland. Q. de Joncheere. W. J. Jonker. E. B. van Julsingha. J. Kasteleijn. P. Land. C. W. Matthes. Hans Matthes. ,:/l / Jac. Molenkamp. M. Onnes van Nyenrode. Deken P. W. A. Pieck. Jhr. Mr. H. H. Röell. Dr. K. de Snoo. Mevr. CD. Wijers- Veenendaal. Mej. J. M. E. Willink van Collen. Mej. M. E. Willink van Collen. Bussum: Bern. L. A. M. v. Ogtrop. Doorn: Jhr. J. K. Lampsins van den Velden.                  f i. / ' Driebergen: Jhr. P. P. de Beaufort. Giessendam: A. J. Middag. ' S'-Graveland: F. E. Blaauw. Mr. D. J. A. Baron van Ha- rinxma thoe Slooten. 's-Gravenhage: Bureau der Rijkscommissie voor de Monumenten.

-ocr page 8-

						VIII
			Loenen: ...,.,■:; -:, N. Bastcrt. Goswin H. Boner. G. J. Dokkum. H. Hissink. J. M. C. van Kempen. Mr. H. P. Loggere. W. C. Pos. L. L. Posthuma. E. A. H. A. van de Velde. Jan de Vries. G. J. Weijland Jr. Loenersloot: Pastoor B. J. Brouwer. Ir. E. Middelberg. Loosdrecht: P. J. Houtzagers. Mr. Dr N. J. C. M. Kap- peyne van de Coppello. Mevr. de Wed. C. Matthijssen-Roland Holst. Jhr. Q. J. van Swinderen. Jhr. C. H. C. A. v. Sype- steyn. W. Voogsgeerd.				J. B. Scheuer, , ^ ^-s ;/ J. G. Suring. C. E. Wolf f. Mr. W. B. Westermann, Wybren Wijmstra. Maarsseveen: Jhr. J. Huydecoper van Maarsseveen. Dr. A. M. Venker. H. Schoenmaker Ezn. Maartensdijk: Dr. J. J. F. Steijling. Maurik: Mr. W. J. Doude van Troostwijk. Munsterscheveld: Pastoor J. J. Swildens. Nedechorst den Berg: C. A. de Bree. C. Hoetmer Nz. Mevr. C. A. Pos—Kofoed, G. Graaf Schimmelpenninck. Nieuwersluis: Th. W. Blijdenstein. Douair. A. Baron de Girard de Mielet van Coehoorn. Mevr. Wed. Mr. U. H. van Notten-Doude v. Troost- wijk. Kapitein J. Vermeulen. Nigtevecht: Mevr. de Wed. M. H. Laddé. G. A. van Wees.
		Maarssen: R. H. Driessen. F.  J. de Freytag. A. M. Hartog. L. G. James. G.  A. Ie Jolle. J. M. de Muinck Keizer. Ds. A. v. d. Kooy. Dr. A. R. van Linge. M. Oskamp. A. T. Plomp. Pastoor A. E. Rientjes.

-ocr page 9-

				IX
					C. Blatt. P. J. C. Blatt. G. Ph. Ittmann. ^ ^ C. A. Lion Cachet, ir ,^* L. Schiethart. Mevr. D. B. Sluijter. H. Uden Masman. Vriezenveen: Pastoor W. M. A. van Rijn. Weesp:                        v, A.  van Beek. W. A. van Dockum. Th. J. Houtman. H. de Kloet.                         ; J. G. Nordemann. E.  W. Raadsheer. N. Smit Jzn. R. Wartena Szn. Weesperkarspel: G. P. Sorber. Weltevreden: (N.O.I.). Prof. Dr. A. Grevenstuk. Wijk bij Duurstede: B.  Schoenmaker. Zeist: J. A. Lantsheer. J. P. van Voorst van Beest. Zuilen: F.   C. C. Baron van Tuyll van Serooskerken. Zwolle: Dr. G. A. B. Fijnvandraat.
		Nijmegen:                ' ;;.' H. J. van 't Lindenhout. Oosterbeek:                '*- Mr. E. van Beusekom. Rhenen: Mr. J. H. M. A. Doude van Troostwijk. Rosstim: A. F. van Goelst Meijer. Rotterdam: Bibliotheek der gemeente Rotterdam. Jhr. P. A. H. Martini Buys. Utrecht: J. B. P. Biegelaar. Dr. C. Broeksmit. Jan Eloy Brom. Dr. K. Heeringa. Pastoor L. J. v. d. Heijden. J. Th. van der Laan. H. van der Lip. Jan van der Lip. Jhr. Dr. L. H. Quarles van Ufford. A. Ph. Ridder. Mr. W. C. Schuyienburg. Mr. L. Sillevis. H. J. Smits. P. J. G. Verburgt. Velp: V. L. Baron v. Boetzelaer. Vreeland: A. K. (Berkhout.

-ocr page 10-

Ml

DONATEURS.

Amsterdam: Mr. R. H. Erdmann.

Utrecht: Dr. H. Th. s'Jacob.

's'Gravenhage: r f" Mr. Dr. F. A. C. Graaf v. Lynden van Sandenburg.

BEGUNSTIGERS. Breukelen: Ds. C. J. H. Verweijs.

Abcoude: D. van Teeseling. Baamhrugge: G. Feringa. W. C. Smuling.

IN MEMORIAM Mr. W. F. E. Spiering, oud-Kantonrechter van Breukelen. C. P. de Groot, Wethouder van Abcoude-Baambrugge. M. H. Laddé, lid van den gemeenteraad van Nigtevecht. K. F. L. Schöler, ambt. van de Kinderwetten, te Amsterdam.

-ocr page 11-

			Jaarverslag.
		Op den 12den Juni 1931, den dag waarop 19 jaar geleden Niftarlake werd opgericht, werd de 20ste Algemeene Vergade- ring van het Genootschap in het Hotel ,,de Kampioen" te Nieu- wersluis gehouden. De Voorzitter opende de vergadering en herdacht de leden, die in het afgeloopen jaar door den dood waren weggerukt. Nadat de Secretaris verslag had uitgebracht en de Penning- E^cester rekening en verantwoording had gedaan, werd de rekening door de Heeren Schiethart en Warmolts nagezien en accoord bevonden en daarna door de vergadering goedge- keurd. Vervolgens kwam het houden van een excursie aan de orde. Er werden drie verschillende plannen voorgesteld: 1. Het Pa- leis te Soestdijk, 2. Het kasteel te Amerongen en 3. Noord- Hollandsche steden. De vergadering voelde het meest voor de N.-Hollandsche steden, doch toen daarna voorgesteld werd om naar Culemborg en Buren te gaan, vond dit grooter bijval en werd daartoe besloten. Nadat verschillende huishoudelijke zaken waren afgedaan, kwam men na uitvoerige besprekingen overeen, om weder een jaarboekje uit te geven, waarna de vergadering gesloten werd. De excursie was weder een groot succes. Het uitvoerige en keurige verslag van ons medelid Joan Vis in het vorige jaar- boekje, ontheft mij om hiervan eene beschrijving te geven. Intusschen een woord van hulde aan de commissie, die weder alles in het werk heeft gesteld om de excursie te doen slagen. Door de tijdsomstandigheden en door overlijden is het leden- tal gevoelig verminderd, doch nog altijd groot genoeg om de toekomst niet al te donker in te zien. Hopen wij echter, dat spoedig betere tijden mogen aan- breken. Uitgebracht te Nieuwersluis 17 Juni 1932. i                                           De Secretaris, J. G. Th. GREVENSTUK.

-ocr page 12-

Staat van Ontvangsten en Uitgaven over het 20e Genootschapsjaar 1931—1932

ONTVANGSTEN: Batig Saldo.................. ƒ 498.22 Contributies: over 1931: 5 leden .... ... ƒ 12.50 197 leden ........492.50 1 lid (vooruit)........ 5.— 2 leden a ƒ 5.— ... „ 10.— 1 lid.............. 3.— 2 donateurs ......., 20.— 1 donateur ...... ,, 5.— 4 begunstigers........ 4.— 552.— 10.— Verkochte Jaarboekjes............ Gekweekte rente............... " 12.06 ƒ 1072.28

UITGAVEN: Jaarboekje 1931 ............ Nadeelig saldo Excursie 1931 Heemschut contrib. 1931 en 1932 ... Incassokosten, drukkosten, zaalhuur en andere kleine kosten ...... Batig saldo..................

358.48 28.49 15.06 71.06^2 599.18/2

f 1072.28

J. D. BASTERT, Penningmeester,

-ocr page 13- -ocr page 14- -ocr page 15-

					■'¥•.
				De Excursie op 27 Juli 1932
		Bezoek aan Queekhoven en N yenrode te Breukelen. Het 20''jarig bestaan van „Niftarlake". o Vechtstroom met Uw blanke Swaanen, Uw vogels, vissen en geboomt, "■ ' Uw Hofsteen en Uw schoonen Laanen, ■Alom met welig gras bezoomd! (Jan de Regt). Ofschoon op de agenda der Excursies officieus reeds een bezoek aan Noord-Holland geplaatst was, lag het toch meer ie de lijn van het semi-jubeljaar dit keer de grenzen van onze gouw niet te overschrijden, doch daarbinnen nog eens te gaan neuzen en speuren. En al is reeds veel, zeer veel bezocht van hetgeen alzoo binnen Niftarlake's palen te zien is, toch heeft nog niet alles een beurt gehad, en met name in het Zuiden der provincie ligt nog veel terrein braak voor excursie.
			Samenkomst te Nieuwersluis. In veriband nu met het 20-jarig bestaan van Niftarlake werd het gewenscht geacht in de Vechtstreek te blijven en het bleek dat vele leden daarmede ingenomen waren, want op den regenachtigen morgen van den 27sten Juli waren een 80-tal dames en heeren te Nieuwersluis bijeengekomen om een bezoek te brengen aan Queekhoven en Nyenrode. De Boottocht. Met de salonboot, die daarvoor was gerequireerd, werd eerst een tocht op de Vecht gemaakt. Aanvankelijk bleven allen op het open dek om van de klassieke schoonheid der Vecht- oevers te genieten.

-ocr page 16-

		XVI En inderdaad, er is veel te genieten op en langs dezen ouden merkwaardigen stroom, die reeds in de oudheid vele ridderburchten aan zijn oevers zag verrijzen, waarvan er thans nog maar enkele over gebleven zijn. Al heeft de rivier daar- door veel van haar gigantische aantrekkelijkheid verloren, in een anderen bouwvorm van lateren tijd heeft zij weer veel, zeer veel herwonnen, n.1. in den aanleg van 17e en 18de eeuw- sche buitenplaatsen en lusthoven, die er van Utrecht tot aan Nederhorst bijna onafgebroken neergevleid zijn, als paarlen van verschillende grootte en kleur en schoonheid aan een ketting. En de Vecht kronkelt zich daar tusschen door in be- vallige, sierlijke maar ook stoute bochten, als 'n zilverkleurig lint. Voeg daarbij de schoonheid der rivier an und für sich, het groen-zilverachtig water, spelend in kabbelende golfjes, het hooge wuivende rietgewas, het zich ver uitstrekkende achter- land in veelvoudige tintenschakeering van diep-groen tot zacht geel, de donkere boompartijen aan den horizont, welker gril- lige lijnen hier en daar worden afgebroken door statige en massieve torenspitsen, dan heeft men 'n brok onvervalscht Hollandsch natuurschoon, dat zich met vele andere hoogge- roemde ,,streken" van ons vaderland mag meten. Na 'n uurtje van dit kostelijke panorama genoten te hebben, kwam Pluvius de vreugde verstoren door zijn schatten met al te kwistige hand over het landschap uit te strooien, zoodat de meeste aanwezigen het toch maar geraden vonden naar het beschutte dek te vluchten, daarmede het fraaie uitzicht prijs gevende. De gezellige stemming en gemoedelijk-vriendschappelijke sfeer die bij alle excursies heerschen, waren ook nu weer aanwezig, en zelfs een angstwekkende donderbui kon hierin geen verandering brengen!! Een ieder was blij z'n vrienden en kennissen van heinde en ver weer te mogen aantreffen en met elkaar te mogen ,,plau- dern." Op zoo'n dag voelen menschen van verschillende rang en stand, van uiteenloopenden aanleg en landaard zich één, omdat zij voor een en hetzelfde doel bij elkaar gekomen zijn. Bezoek aan Queekhoven. Toen de bui geweken was naderden wij Queekhoven, het eerste doelpunt der excursie.

-ocr page 17-

		XVII Het „Huys Queekhoven" was omstreeks 1718 het „Kost- School van den Heer Mannourie; zeer bekwaam om de toe- gezondene Jongelingen aldaar te onderwijzen en met de schoone Plantagien te verlustigen". Het is een van de vele 17e eeuwsche landhuizen langs de Vecht, massief vierkant gebouwd. In 1672 door de Fran- schen verwoest en geplunderd, is het meermalen herbouwd en natuurlijk ook veranderd, niet steeds tot zijn verfraaiing; de achtergevel is nog de oorspronkelijke uit den stichtings- tijd. De laatste verbouwing dateert van 1880, toen het voor- gedeelte in Franschen stijl werd opgetrokken. Er was geen gelegenheid de vele kunstschatten, die het huis herbergt, te bezichtigen. Misschien bij 'n volgende reis!? Merkwaardige tuinen. Onder leiding van den vriendelijken gastheer, den heer C. W. Matthes, werd nu 'n rondwandeling gemaakt door de uitgestrekte tuinen en parkpartijen. Wij wandelden tusschen geschoren gazons, kleurrijke bloemperken en prachtige houtpartijen. Behalve de gewone boomen en heesters en planten, die men schier in eiken tuin van eenige beteekenis aantreft, bevat Queekhoven nog 'n groot aantal exotische en andere zeldzame boomen en plan- ten, die alleen 'n bezoek aan het landgoed dubbel waard zijn. Zoo toonde de heer Matthes ons o.m. 'n zilverbonte eik, een zilveriep, een kastanje, wiens takken in den grond wortelen er* nieuwe boomen vormen. Deze kastanje is een van de oud- ste in het gansche landgoed en zeer zeldzaam. Hij is de Pa- triciër onder zijn cornuiten; misschien wel de eenige in Ne- derland. Hij is geplaatst bij den aanleg van den tuin na 1672, toen de Franschen uit de Vechtstreek verdreven waren. Zeldzaam en bijzonder schoon zijn ook de tulpenboom; de taxis baccata, eenig in Europa; de taxodium distigum, die adem haalt door zijn wortels, welke als stompen boven den grond groeien; de watergentiaan, de rosé waterlelie; 6 soor- ten tooverhazelaars; coniferen in diverse kleuren; Spaansche meloenen, berk met zwarte bladeren en morel met myrthen- blaren. En zoo zouden we nog reeksen planten en heesters kunnen opnoemen van zeer bijzondere soort en zeldzame schoonheid.            ........ , .

-ocr page 18-

		XVIII Niet minder bekoorlijk zijn de vijvers met schoone water- lelie's en merkwaardige vischsoorten. De visschen waren zoo welwillend zich op verzoek van hun Heer aan het publiek te vertoonen. Te midden van al die schoonheid strekken zich de lanen en laantjes uit in rechte lijn of bevallige slingeringen, waardoor het groote geheel wordt verdeeld in fraaie stukken en onderdeelen, met heerlijke zitjes, vanwaar een verrukkelijk en telkens wisselend uitzicht wordt verkregen. Een openbaring was voorts de kweekerij in de kassen. Men weet niet wat meer te bewonderen: de hier schier onbekende en zeldzame producten, gekweekt in de tropische hitte der kassen, of de gigantische eiken, beuken en kastanjes e.a. eerbiedwaardige reuzen in de tuinen en parken. Het eene is al even merkwaardig als het andere. Noemen we van het- geen in de kassen is slechts de rijstplant, koffieplant, suiker- riet, W.-Indische orchidee, (bruidsbloem), de dichterlijke lotus; de waterlelie uit de Amazonen, die 2 keer daags 2 uur bloeit en de familiecactus, die in de laatste 80 jaren slechts 1 maal geibloeid heeft. Voor plantenliefhebbers en tuindes- kundigen om van te watertanden. Behalve deze rijkdom aan bo- tanische zeldzaamheden is er ook gezorgd voor de noodige rustieke afwisseling o.m. door het behouden van een muurtje, gemetseld in 1783; een tuinhek van sierlijk Venetiaansch smeedwerk; schilderachtige bruggetjes; ouderwetsche lanen; en niet het minst de volière met haar levenslustige bewoners en bewoonsters. Dit alles bij elkaar maken Queekhoven tot een paradijs, waarvan men nooit moede wordt de onuitputte- lijke schoonheid te genieten. Het dankwoord van den Voorzitter van Niftarlake aan den heer Matthes, voor de genoten gastvrijheid en de bezichtiging van het vele en merkwaardige natuurschoon, was allen leden uit het hart gegrepen. De gastheer dankte op zijn beurt voor het bezoek, dat hem een eer geworden was xn hoopte op wederzien. Herdenking lO^jarig bestaan. Onder de druipende boomen vond nu 'n officieele plechtig- heid plaats: de herdenking van den 20sten verjaardag van Niftarlake en de huldiging van 2 bestuursleden-oprichters. In eenige toepasselijke woorden herinnerde de heer J. D. Bastert aan het 20-jarig bestaan van Niftarlake en noemde

-ocr page 19-

		XIX onder de nog levende oprichters 2 personen, die zich bijzonder verdienstelijk voor het Genootschap gemaakt hebben, t.w. de Voorzitter Mr. Dr. J. W. Verburgt en de ijverige Secretaris de heer J. G. Th. Grevenstuk. De heer Bastert eindigde zijn korte maar hartelijke huldiging met den wensch uit te spre- ken dat deze veteranen nog vele jaren voor Niftarlake werk- zcam mogen zijn! Deze woorden werden onderstreept door luide bijvalsbe- tuigingen der aanwezigen. Afscheid van Queekhoven. Het scheen 'n oogenblik dat de waterrijke hemel medelij- den met de excursisten kreeg, want tijdens de wandeling door Queekhovens tuinen kwam nu en dan het zonnetje even ach- ter de grauwe wolken gluren en mengde een lach bij de tra- nen van den morgen. En al was deze lach van korten duur, toch bracht zij aanstonds 'n andere stemming teweeg en tooverde het landschap in gouden gloed. Maar nauwelijks hadden we de boot weer bereikt of 'n hevige onweersbui ont- lastte zich boven de Vecht en deed de opvarenden angstig naar droge plaatsen vluchten, die er onder het bovendek helaas! maar zeer schaarsch te vinden waren. Doch de para- plu's konden ook nog goede diensten bewijzen! De bui hield ongeveer even lang aan als de tocht duurde naar het tweede deel der excursie, het Bezoek aan Nyenrode. Niet zonder spanning en hooge verwachtingen werd dit bezoek tegemoet gezien. De excursieleiding had de fijne at- tentie aan eiken deelnemer(ster) een „Korte Schets der ge- schiedenis van het Kasteel Nyenrode en zijne bezitters" te overhandigen, zoodat we ons zonder schroom ontslagen mo- gen achten van de verplichting te dezer plaatse een histori- sche verhandeling te geven. Wel moeten we even gewagen van de belangrijke algeheele restauratie, die in 1907 aan- gevangen en voor eenige jaren geheel voltooid is. Het ver- vallen Slot, dat in den loop der eeuwen zeker wel 6 maal ver- woest en telkens weer herbouwd is geworden, is thans weer geheel in zijn middeleeuwschen luister hersteld. Aan de hand van het nog bestaande en van oude documen-

-ocr page 20-

		XX ten is nauwkeurig onderzocht hoe alles er vroeger uit gezien heeft. Met de grootste zorg zijn alle onderdeelen onderhanden genomen en weer in hun oorspronkelijken staat hersteld. Het werk werd uitgevoerd onder leiding van den Rijksarchitect Van Heeswijk en den heer E. G. Wentink, Architect te Aer- denhout. No more to chiefs and ladies bright The harp of Tara swells. (Irish song). Tusschen het hoog opgaand geboomte verheffen zich de torens van het trotsche kasteel, schitterend in het licht van de gouden zon, eens een machtig bolwerk van de Hollandsche Graven, staande midden in de branding van de middeleeuw- sche politieke woelingen. Langen tijd is Nyenrode in vergetel- heid geweest, het was zelfs in de 19e eeuw gedegradeerd tot Kostschool en was toen niet alleen qua bestemming, doch ook materieel in vervallen toestand geraakt. Aan den heer Michiel Onnes van Nyenrode komt de onster- felijke eer toe het huis weer in de allerbeste condities te heb- ben gebracht. Ontzaglijke moeiten en kosten zijn daaraan ge- spandeerd, doch het resultaat is ook meer dan schitterend. Als een Phoenix uit de asch herrezen troont 't daar aan de oevers van de grijze trotsche Vecht als een verjongde getuige van lang voorbije stoutmoedige geslachten en een glanzende beschavingsperiode. Nyenrode heeft zijn vroegere eer hersteld, zij 't dan — ge- lukkig — op vreedzamer en rustiger wijze dan voorheen. En zijn devies: Cedo nuüi — ik wijk voor niemand — mogen we thans in overdrachtelijken zin verstaan: dat het om zijn in- en uitwendige schoonheid en rijkdom voor geen ander Kasteel in den lande behoeft onder te doen. Ontvangst op Nyenrode. De Heer en Mevrouw Onnes ontvingen het gezelschap persoonlijk in de ruime hal van hun kasteel. Alle gasten wer- den, de een na den ander, door den heer Bastert voorgesteld. Na een kort welkomstwoord van den Gastheer begeleidde deze de dames en heeren naar de verschillende zalen, waarin, in samenwerking met de fa. J. Goudstikker te Amsterdam, een

-ocr page 21-

		XXI zeer uitgebreide collectie schilderstukken e.a. kunstschatten zijn ondergebracht. Reeds aanstonds wordt men in de ruime lichte hal geboeid door hetgeen daar aanwezig is. Zoo o,m. de fraaie bewerkte Utrechtsche natuursteenen schouw van pl.m. 1480, ruilge- schenk van het Aartsbisschoppelijk Museum te Utrecht en de levensgroote beelden van de H. Maria en St. Gabriel, beeld- houwwerk uit 1300, De meesterwerken der vroeg-Italiaansche kunst konden moeilijk een passender milieu gevonden hebben dan deze hal. De St. Franciscus van Giotto, de Madonna van Fra Angelico en de stukken van Lippi en Cozzarelh komen daar bijzonder voordeelig tot hun recht. In 'n zij-afdeeling van de groote vestibule zijn vertegen- woordigd de meesters der Italiaansche vroeg^Renaissance, zoo b.v. Rafaël met zijn „Heilige Hieronymus", Tintoretto, Veronese en Bassano. De gangen zijn versierd met prenten, teekeningen en af- beeldingen van het slot in zijn verschillende perioden en van diverse historische personen. Buitengewoon grootsch en overweldigend is de aanblik van de Ridderzaal, die in den laat-Renaissance-stijl der XVIIe eeuw is gehouden. Op de balken der zoldering zijn de wa- pens der onderscheidene bewoners aangebracht; de geheele meubileering is oud-Hollandsch; op de tafel prijkt 'n oud- Romeinsch bronzen beeldje op steenen voet, dit beeldje heeft naar schatting den respectabelen ouderdom van pl.m. 2000 jaren. Een oud staand horloge met speelwerk, — Amsterdamsch fabrikaat — verhoogt de voorname aankleeding der zaal. Tegen 't goudleeren behang der wanden prijken doeken van de beroemdste Hollandsche Meesters uit de gouden eeuw: Rembrandt, Sal. Ruysdael, Jan Steen, Frans Hals e.a. Het vermaarde ,,Gezicht op Antwerpen" van Jan van Goyen heeft 'n passende plaats naast de groote schouw gevonden. Deze zaal heeft bij de verwoesting door de Franschen in 1673 het meest geleden. Doch Johan Ortt heeft haar bij de herbouwing iï' 1675 weer hersteld. Thans ademt zij 'n deftig-voorname oud-Hollandsche sfeer, waarin het, ook al om de heerlijke uit- zichten op de parken, behagelijk en aangenaam is te mogen verblijven.

-ocr page 22-

		XXII Als men 'n oogenblik in deze groote zaal vertoeft, denkt inen vanzelf terug aan de tijden toen hier de middeleeuwsche ridders samenkwamen om te beraadslagen over de gebeurte- nissen van den dag, of de politieke toestand besprekende. Hier zijn dan wellicht de plannen gemaakt voor nieuwe oorlogen, voor verovering van deze öf gene burcht en hier in deze ruimte zal dan ook wel overlegd zijn hoe zich het voordeeligst op den tegenstander te wreken. Doch ook zal dit meermalen de plaats van vrede en verzoening geweest zijn......! Een geheel andere geest en sfeer heerschen er in de kamer, die in Style-Louis XV is gerestaureerd. Heerlijke en juiste tegenstelling met de Ridderzaal! Welk 'n schitterende kristallen kroon, en oude schouw! Be- nevens sierlijke Fransche en Hollandsche meubelen, een mag- nifiek afgewerkte en juist geproportioneerde Bonheur du jour, een kostbare collectie Saksisch en Meisner porcelein en 18de- eeuwsche snuisterijen, 'n Fijn gevormd Tanagra-beeldje van ca. 300 vóór Christus, de gave peinture van Fransche schilders als Boucher, Roslein, Leonard de France e.a. — slechts het tok- kelen van een Menuet van Mozart of 'n Suite van Couperin op een oud spinet ontbreken nog — stempelen deze kamer tot 'n heerlijk verblijf voor de ,,fêtes galantes" der 18de eeuw. De eetzaal is in haar geheel overgebracht uit een Amster- damsch Patriciërshuis aan de Keizersgracht. De onderdeelen van de oude schouw, van het ingebouwde buffet en de sierkast zijn niet opgelegd, doch gesneden uit één stuk. Een merkwaardige verzameling oud-zilver uit verschillende perioden, alsmede de Fransche en Engelsche gekleurde pren- ten aan de wanden geven deze zaal weer haar eigen speciaal karakter. Het kasteel is ook rijk aan zeer vele kleinoodiën uit vroeger tijden, die in schrijnen en vitrines bewaard worden. Er zijn exemplaren bij van hooge zeldzaamheid, zoo b.v. het zilveren medaillon, geschenk van Koning Karel II van Engeland aan Cornelis Tromp Anno 1675; e.a. Alles op te sommen wat in dit gebouw aan kunstschatten en curiositeiten is bijeen verzameld, zou zeer ver buiten het raam vtm dit artikeltje vallen. Het is om slechts te bewijzen dat de uiterlijke schoonheid van het kasteel, door 'n dito inwendige, geëvenaard, zoo niet

-ocr page 23-

		XXIII overtroffen wordt. Bovendien krijgt men door het hier ver- melde 'n idee van den ongeloofelijken rijkdom, welke daar is tentoongespreid. Toen de geheele benedenverdieping bezichtigd was, leidde de Gastheer het gezelschap langs oude trappen naar boven. Men ontmoet dan de portretten der admiraals uit de gouden eeuw: o.m. De Ruyter, Tromp, Stellingwerff, en Piet Hein. Met bewondering werd de Bovengang met Bourgondische houtsculptuur en beeldhouwwerk bezichtigd, eenig in zijn soort. Niet minder interessant is de Dameskamer, aldus genoemd naar de wapens der vrouwen van Nyenrode, die er zijn aan- gebracht. Wat hier het meest interesseert is de zeer bijzon- dere en uitgebreide collectie antieke lepels en vorken en mes- sen van verschillende metaalsoorten en velerlei vorm. Zoo'n verzameling zal men niet licht elders aantreffen! Natuurlijk ontbreken ook hier weer niet de bijpassende schilderstukken o.a. van Engel v. d. Souw en Gossaert van Mabuse. Verder gaande belandt men in de Bibliotheek, een vertrek, geheel in middeleeuwschen toestand herschapen. De hooge muren zijn van rooden baksteen opgetrokken, de zware eiken balken in de zoldering zijn niet geschaafd, maar „gedisseld". Gothische kronen, Renaissance en Italiaansche meubelen geven cachet in deze omgeving. De boeken zijn in muurkasten ondergebracht. Kostbare schilderijen versterken de middel- eeuwsche sfeer: zoo een Kruisiging van een Zwolschen kun- stenaar, een Madonna uit de XVe eeuw, een Christuskop van Jan Mostaert en een Magdalena van Mansi-Magdalena; voorts zijn daar Jan van Scorel, Hans Memling, Lucas van Leyden, allen meesters uit de XVe en XVIe eeuw. Heerlijk moet het zijn daar te studeeren en zich te vermeien in de oude litteratuur, de geschiedenis, het archief en de kunst. Men moet dan zeker den invloed en den geest van dien tijd ondergaan. Vandaar kwamen we in de Kemenade of Caminata, d.i. het vertrek der vrouwen, dat eveneens van rooden baksteen is op- getrokken. Hier ook weer antieke meubelen, koperen luchters, en de wanden versierd met schilderstukken uit denzelfden tijd. Van bijzondere beteekenis mag worden genoemd een half- topografisch, half-kunstwerk van Jan Mostaert, voorstellen- de de „St. Elisabethsvloed van 1423",

-ocr page 24-

		XXIV Ook hier is de Middeleeuwsche sfeer zuiver en gaaf be- waard. De vroegere vrouwelijke slotbewoners zullen zich in dit dorado, speciaal voor haar ingericht, zeer zeker wel beha- gelijk gevoeld hebben! Tenslotte belandden we in de Wapenzaal, een groot ruim vertrek onder de kap, waar zoo goed als alle oorlogstoerus- tingen van vroeger eeuwen in keurige orde (gelukkig niet in „slagorde") zijn bijeengebracht. Men krijgt hier een volledig beeld van de bewapening der middeleeuwsche ridders en oor- logvoerenden, en deze werktuigen beschouwende, kan men zich ook indenken hoe het mogelijk was versterkte steden en machtige burchten na korter of langer tijd te overmeesteren. Behalve de moordtuigen, die algemeen in gebruik waren, treft men bij de enorme verzameling ook zeer zeldzame exem- plaren aan, zoo b.v. een Maarschalkstaf; zeer oude helmen, zwaar als lood; 'n hellebaard uit Zwitserland, e.m.d. We kre- gen 'n gevoel van gerustheid te weten dat al deze moord- tuigen hier veilig opgeborgen zijn en geen andere verdiensten hebben dan te bewijzen hoe afgrijselijk en wreedaardig het oorlogvoeren altijd geweest is. Door een in den dikken muur uitgehouwen wenteltrap daal- den de bezoekers af naar de Keuken, ook weer 'n ruim en hoog vertrek, verdeeld in zit- en kookkeuken. Hier weer de- zelfde riante oud-Hollandsche degelijkheid als overal elders. Gemakkelijk, geriefelijk en toch hoogst eenvoudig. Berekend voor groote maaltijden, zooals er in de middel- eeuwen veel gegeven werden. De ridders hielden van 'n rijke tafel: A Dieu mon ame, Mon corps a moi; Mon coeur aux dames, L'honneur a moi. Na dezen vermoeienden ommegang kwam het gezelschap weer in de majestueuze Ridderzaal terug, waar door de Burcht- vrouwe de Thee werd geserveerd. De Gastheer en zijn gade onderhielden zich op vriendschap- pelijke wijze met de gasten. De heer J. D. Bastert, Voorzitter der Excursie-commissie,

-ocr page 25-

		XXV sprak nu den Heer en Mevrouw Onnes op hartelijke wijze toe. In exquise woorden roemde de spreker de gulle ontvangst op Nyenrode te beurt gevallen en sprak zijn bewondering uit over de vele en zeldzame kunstschatten en antiquiteiten die hier bijeengebracht zijn en bewaard worden, Spr. besloot zijn speech met den wensch dat het den Heer en Mevrouw Onnes gegeven moge zijn nog vele jaren in het vernieuwde kasteel te mogen wonen en Niftarlake ook nog weer eens de gast moge wezen. Heel vriendelijk dankte de Slotheer voor de hartelijke woor- den, zooeven tot hem gesproken. .>;                                f-ii Het is mij — aldus de Heer Onnes —■ een genoegen ge- weest u te ontvangen en ik reken 't mij tot 'n plicht deze schatten aan anderen te laten zien. De kunst is 'n algemeen bezit en het menschdom heeft er recht op daarvan te genieten. En — zoo eindigde de Heer Onnes — als u hier in deze kunst- rijke omgeving de beslommeringen van het dagelijksche leven 'n oogenblikje hebt mogen vergeten, dan mag deze Excursie zeker geslaagd genoemd worden. Alle aanwezigen betuigden hun instemming met deze woorden. Buiten op den breeden stoep werden de Gastheer en de Gastvrouwe, omringd van de bezoekers, door den fotograaf vereeuwigd. Het Vertrek. inmiddels was de lucht opgeklaard en werd de terugtocht per boot en per auto aanvaard. De Voorzitter van Niftarlake maakte van de gelegenheid •gebruik namens alle deelnemers(sters) hulde en dank te bren- gen aan de heeren Bastert, v. d. Lip en Matthes voor hun moeiten en zorgen om dezen dag voor de Niftarlakers weder- om tot 'n onvergetelijken te maken. Abcoude, Oogstmaand '32.                           JOAN VIS.

-ocr page 26-

				Diversen.
			De wapens met zuiltjes. De van Zuylen's worden in den beginne dikwijls Van Zuy- len van Anholt genoemd, 't Interesseerde mij of de zuiltjes, die in de verschillende wapens voorkomen (Zuilen, Abcoude, Wijk bij Duurstede, Culemborg, enz.) ook uit Anholt afkomstig konden zijn. Toen ik verleden jaar te Anholt was, trof het mij, dat het wapen op de pui van het stadhuis twee zuiltjes vertoonde, ter- wijl men mij op de Secretarie een groot gekleurd wapen van Anholt liet zien: een rood veld met twee zilveren zuiljtes boven elkander ge- plaatst. Inlichtingen kon de ambtenaar mij niet verschaffen. Hiermede was de quaestie niet opgelost, maar de overeen- komst met het wapen van Abcoude: een rood veld met drie zilveren zuiltjes (2 en 1) is opmerkelijk. J. G. Th. GREVENSTUK.
		De Dr. van Linge-brug te Maarssen. Mevr. J. Westermann-Smithuijzen te Maarssen vestigt er onze aandacht op, dat in het artikel van den Heer Jac. Zwarts in het vorig jaarboekje over „de Joodsche Sabbathgrens van Maarssen" gesproken wordt over de „Terlinger-brug". Dit is niet juist. Deze brug werd eenige jaren geleden door ons medelid Dr. R A. van Linge aan de gemeente Maarssen ten geschenke gegeven. Zijn naam staat dan ook op de brug-pijlers en de brug heet de ,,Dr. van Linge-brug".

-ocr page 27-

			XXVII „Daelwijck" te Zuilen. De Heer J. lonker Jr. te Breukelen schrijft ons, dat op pag. 45 van het jaarboekje 1928 een onjuistheid voorkomt. Er staat: „de ons bekende familie Plomp, die pas in 1781 ir. Zuilen haar intrede deed, toen J. Jan Plomp de pannen- fabriek „Daelwyck" kocht". De acte van overdracht van „Daelwyck" tusschen P. van Dijk en J. Jzn. Plomp is echter gedateerd 1 Nov. 1786.
				Archief.
		Aan de leden wordt medegedeeld, dat, ingevolge besluit' genomen op de Ledenvergadering van 17 Juni j.1., het Archief' thans in bewaring is gesteld ten kantore van de Middenstands-; bankvereeniging te Loenen a. d. Vecht, waarvan Directeur is het lid de Heer G. J. Weyland Jr., en de waardevolle stukken, w.o. de cliché's in de kluis aldaar bewaard worden, terwijl diverse jaargangen van het Jaarboekje, voor zoover de voor-; rnad strekt, op aanvraag verkrijgbaar zijn bij den Penning- meester, den Heer J. D. Bastert te Breukelen.

-ocr page 28-

			lïVXX
		Doopvont te N. Loosdrecht.

-ocr page 29-

			De doopvont te N. Loosdrecht
		Op het kasteel Sypesteijn te Loosdrecht bevindt zich een merkwaardige hardsteenen doopvont. In afwijking van de veelal ronde doopvonten heeft deze gothische vont een acht- zijdigen kuip en bestaat zij uit twee stukken voet en kuip zon- der schacht. De binnenkom, met gat om het gebruikte water weg te laten vloeien, is ongewoon groot. Misschien was het in den tijd der vervaardiging nog gewoonte het doopsel door „immersio", of onderdompeling toe te dienen. Vroeger meen- de men algemeen, dat de immersio in de 13e eeuw ophield, en toen de „infusio" (begieting) in zwang kwam. Hoe lang de immersio in sommige streken nog werd doorgevoerd, alvorens, de infusio werd toegepast, zien wij uit de jongste studie van George Malherbe ,,La Liturgie du baptême" (Nov. 1931. Buil. par. Liturgique). Te Augsburg, Munster en Breslau is nog in de 14e eeuw spraak van de immersio, te Keulen nog in de 15e eeuw. In de ritualen van Upsala, Meissen en Roskilde Schwerin en Lincoping was de immersio nog gebruikelijk in de 16e eeuw, terwijl het Manuale van Sabisbury nog in 1604 van immersio spreekt. Een doopformuher uit de 15e eeuw thuis hoorend in het Sticht, spreekt nog van ,,trina submersio", drie- voudige onderdompeling van het hoofd. (Moll, Kerkgeschiede- nis van Nederland, IP blz. 356). Uit de groote kom bij deze doopvont zou men geneigd zijn te besluiten, dat ook hier de onderdompeling van het hoofd en niet de besprenkeling ge- woon was, terwijl ook de vont laag is gehouden zooals oudere vonten, gebruikt bij de indompeling. De profileering en versieringsvormen van dezen te Loos- cliecht voor den dag gekomen doopvont wijzen op den aan- vang der 15e eeuw, nog beter gesteld omtrent 1400. Dat klopt heel goed met de geschiedenis der Zijpekerk, die aanvanke- lijk eene kapel was, en eerst dooprecht kreeg, toen deze kapel tot parochiekerk werd verheven. Bisschop Frederik van Blan-

-ocr page 30-

		kenheim immers, regeerend van 1393 tot 1423, verhief op ver- zoek van Ridder Walterus van Mynden en andere parochia- nen van Loosdrecht, die op grooten afstand van de kerk woonden, de kapel van de Zijpe tot een parochie-kerk. Een copie van den fundatiebrief, gedateerd Zondag Judica van het jaar 1400, waarbij deze kapel wordt verheven „tot een nieuwe parochiekercke ter eere van God Almachtig ende den H. Apos- tel Paulus mitsgaders Anthonius den Belijder ende den Paus en Martelaar Cornelius toegeheyligt...... en deselve nieuwe opgerigte kercke een voorhof en kerckhof ende een doop.' vont...... (enz. enz.) ......en andere regten en heerlijkheden eener parochiekercke te doen maken", is door Dr. G. Vellenga geplaatst in het Nederlandsch Archief voor Kerkgeschiedenis, IV jg., 1906, blz. 339—344. (Vgl. Regesten Bissch. Utrecht, Rijksarchief Utrecht, No. 1263). Afgaande dus op den uiterlijken vorm, stijl en versierings- wijze van deze doopvont, mogen wij veronderstellen, dat deze werd aangeschaft en vervaardigd bij of kort na de verheffing der kapel tot Parochiekerk in 1400. Wij verschillen hier dus met de opvatting van den Heer T. N. van Eyck tot Zuilichem, die als tijd van vervaardiging „omtrent de 13e eeuw" meende te mogen stellen. (Berigten Hist. Genootschap, 1846, (I) 226). Na de reformatie is deze vont buiten de kerk geraakt, zoo- als het meermalen ging, in den grond gegraven, misschien wel om evenals elders te dienen als roepsteen bij aflezingen, kerke- spraken enz. Volgens van Eyck van Zuilichem was omtrent de jaren 1840 de vont opgegraven in den tuin der pastorie te N. Loosdrecht, stond sindsdien aldaar op een buitenplaats aan een vijver, en was weer in den grond verzonken. Thans staat deze vont met zijn belangrijke versieringswijze op het kasteel Sypesteijn 'Een enkel woord over de rijke versiering van deze doop- vont. De meeste vonten hebben eenvoudig traceer- of maas- werk als versiering; hier zijn de vakken alle voorzien van Sym- bolen, welke al is het scherpe modelé wat afgesleten, toch nog zeer goed herkenbaar zijn en een fraaie vlakverdeeling vormen. Ie. de vier Evangelisten-symbolen. Deze voorstellingen, ontleend aan Ezechiel I 10 en Openb. IV 6, 7 waren reeds door Maerlants Rymbybel aan het Nederlandsche volk bekend in de 13e eeuw.

-ocr page 31-

			Mathaeus bevat Mansfigure Hi spreeckt van Jhc nature, Hoe hi menschelike kwam van den goeden Abraham. Marcus bevat leeuwen ghedane. Want zijn boec in den bestane spreect van der grooter woestine, daer Sente Jan in doghede pine. En daer hi metten leeuwen in was, Lucas die beghint van Zacharias Die pape was na der ouder wet. Des was hi na den Osse geset. Jan is betekent bi den Aren Want die aren is die hoechste die Vlieghet Men vind van ghenen ertschen manne Die dit van Gode brochte voort. Zo heilighe noch zo dare woort".
		De volgorde der voorstellingen van rechts naar links is hier ook geheel in de traditie gehouden, n.1. de Apostelen 1. Ma- thaeus en 2. Joannes voorop, daarna volgen de leerlingen 3. Marcus en 4. Lucas. iDaarna volgt de pelikaan, (Ps. 101), die volgens de Sym-
				Doopvont te N. Loosdrecht. Mattheus — Het Hert.

-ocr page 32-

			bolisten hier is het symbool van Christus, die den mensch van den dood der zonde heeft verlost en op die wijze in geestelij- ken zin tot het leven heeft terug geroepen. Menzel zegt: ,,Schon die Kirchenvater namlich und nachher das ganze Mittelalter erkannte in dem Pelikan der Sein Blut vergiesst für seine Jungen, ein Symbol des Heilandes". Symbolik II, 206. Dat het pehkaan-symbool in 't algemeen veel gebruikt werd in de middeleeuwen, er meerdere malen voorkwam op doopvonten, o.a. in de St. Janskerk te 's Bosch, vindt men uit- voerig aangehaald in een artikel van Ev. Gewin, het Pelikaan- symbool in de Navorscher van 1914.
				Doopvont te N. Loosdrecht. Marcus —■ Joannes.
		Dan komt een vierbladige vulling, een motief veel gelijkend op wat de Engelsche Archeologen ,,four leaved flower" of ook „four leaved Tudor flouwer" noemen, op het klimopblad gelij- kend, en gebruikt van 1380—1500. Maar aangezien het ver- weerde modelé zijn scherpte heeft verloren, kunnen hier ook vier plompebladeren (nymphaea-blad) bedoeld zijn, welke ook in de Nederlandsche sculptuur aan kapiteelen, enz. voorko- men. De waterplompen bevatten een zinspeling op of eene zinnebeelding van het doopsel. Cloquet zegt dan ook: Les fleurs aquatiques symbolisent Ie baptême" (Iconographie p. 357). Dat voorzichtigheid en parate oogen noodig zijn bij het

-ocr page 33-

			beschrijven van deze doopvont, blijkt maar al te goed uit de beschrijving en nog meer uit de daarbij gereproduceerde tee- kening van den Heer van Zuilichem, die sommige voorstel- lingen leest en teekent als ,,een uil op een tak zittende", een ,.eekhoorn op een tak zittende", ,.misschien een vos", „een vogel op een tak'. enz. Het spreuklint of banderole werd voor een tak aangezien. Het spreekt van zelf, dat voor bijna een eeuw terug de iconographie en kunsthistorische kennis ook niet zoo ver gevorderd was als in onzen tijd. die allerlei hulp- materiaal en afbeeldingen ter beschikking stelt. Daarnaast vinden wij een overoud en algemeen bekend
				r "ZZ^^^^' ' ■''.-' ^^^^fc
					Doopvont te N. Loosdrecht. Pelikaan — Lucas.
		symbool: de wijnrank met druiventros. Deze voorstelling slaat op den tekst van Joannes XV: „Ik ben de Wijnstok en gij de ranken: die in Mij blijft en Ik in hem draagt veel vrucht. Ge- lijkerwijs de rank geen vrucht kan dragen, zoo zij niet aan de wijnstok blijft, zoo ook gij niet, als gij niet in Mij blijft. Door het doopsel werd de mensch met Christus vereenigd, of „Christen" gemaakt, zooals in dien tijd doopen ook „kerste- nen" genoemd werd. Het doopsel, zoo zegt de schrijver van het boekje ..Spiegehel des kersten levens" is ..tbeginsel ende eerste intret des kerstendoms". Ten slotte vinden wij nog het hert afgebeeld. De middel-

-ocr page 34-

			eeuwsche symboliek heeft deze voorstelling herhaaldelijk op het doopsel toegepast, volgens Psalm 42 (41 Vuig.). ,,Gelijk het hert smacht naar de waterbronnen, zoo smacht mijne ziel naar U, o God". Deze psalm wordt nog altijd gebezigd bij de wijding van de doopvont op Paasch- en Pinksterzaterdag. Menzel zegt: Der nach Wasser lechzende Hirsch wird Ps. 42 mit der nach Gott schreiende Seele verglichen. Er wurde da her zu einem Sinnbild der Taufe gewahlt. Noch öfter komt der Hirsch auf Taufbecken vor".
		Doopvont te N. Loosdrecht. Plompebladen? — Wingerdrank. Uit alles blijkt, dat de doopvont van Nieuw-Loosdrecht een belangrijk historisch stuk is, èn om zijn iconographie èn ver- siering, èn om haar waarde als steenen document in de locale kerkgeschiedenis. Aan de welwillendheid van den H.W.G. Heer Jhr. C. H. C. A. van Sypesteijn danken wij naast enkele gegevens ook de foto's om dit stuk in het Jaarboekje van Nif- tarlake te bespreken, waarvoor wij hier gaarne onze oprechte erkentelijkheid betuigen. Maarssen.                                            A. E. RIENTJES.

-ocr page 35-

			Paulus brengen Een verdwenen volksgebruik.
		Voor ongeveer 50 a 60 jaren was het op Stichtsche dorpen van het Nederkwartier, vooral onder de boerenbevolking, ge- woonte om ,,Paulus te brengen". Dit gebruik zat vast aan den 25sten Januari, gedenkdag van St. Paulus' bekeering. Voor zoover viel na te gaan, bestond dit gebruik in Jutfaas, Har- melen, Zuilen, Maarsebroek, Maarssen, en waarschijnlijk op meerdere plaatsen van West- of Noord-West Utrecht en dan onder de katholieke bevolking. Op 25 Januari werd er een pop gemaakt van stroo, met oude lappen of doeken omwonden, soms nog eenvoudiger van een stok met wat stof omwoeld, en deze moest Paulus voorstellen. Het kwam er nu maar op aan om dezen Paulus droog bij het haardvuur of in een hoek van het woonvertrek binnen te brengen. Het waren meestal goede kennissen of buren die Paulusje gingen brengen, en dan moest dien avond de vrouw des huizes wafels of koeken bakken: er werd een feestje gehouden. Aangezien 25 Januari steeds in den vastenavondtijd valt, was het Paulus-brengen dus geheel in de lijn van het jaargetijde, waarin de vastenavondtractaties aan de orde van den dag waren. Maar vóór wat, hóórt wat. De huisgenooten waren meestal wel op hun qui vive, en elke ver- dachte die op het erf kwam, en wel eens Paulusje onder man- tel of kleeding kon verborgen houden, werd met één bak water begroet. Had men echter eenmaal „droog en wel" Paulus in het woonvertrek neergezet, dan moest de tegenpartij toegeveii, en moest het wafelijzer of de koekepan voor den dag komen. Welke mag de oorsprong zijn van dit verdwenen volksge- bruik? Want het is verdwenen, en mijne zegslieden beweerden dat het was opgehouden tengevolge van het in gebruik komen van vloerkleeden, welke met dit spelletje werden nat gemaakt en bedorven. Of het nu nog bestaat, viel niet te achterhalen. Het waren alleen „ouden van dagen" die het nog meegemaakt

-ocr page 36-

		8 hadden, en oudere of jongeren hadden het van hooren zeggen. Onder de gebruiken, welke Schotel vermeldt in zijn Tilburg- sche Avondstonden, blz. 12, behoorde ook dat men „elders een strooien Paulus aan den haard plaatste, terwijl de vrouw koeken bakte. Was het goed weer, dan wierp zij een pan met boter over hem heen, of sloeg hem met een geboterden koek in bet aangezigt. Was het weer slecht, dan wierp zij hem in het vuur". Prof. Dr. Schrijnen zegt daarover in zijn ..Nederlandsche Volkskunde, I. blz. 151, het volgende: De heilige wordt ge- straft als hij niet voor goed weer zorgt. Wij hebben hier een sprekend geval van het mishandelen of straffen van heiligen, door hun beeltenissen te onteeren of te kastijden: typisch, on- vervalscht fetissisme___.. Zoo valt licht op een gebruik, dat te Jutfaas (Utrecht) vroeger en wellicht thans nog bij de boe- renbewoners heerschende is. Op Pauli Bekeeringsdag placht men bij vrienden en kennissen een Paulus of Paulusje „binnen te brengen". Dit was een grootere of kleinere pop, die men in een hoek van het vertrek plaatste. Gebeurde zulks, zonder dat de brenger nat werd gegooid, dan moest de vrouw des huizes 's avonds koeken bakken, enz. Zooals uit bovenstaande blijkt, gold dit koeken bakken, dit met water gooien oorspronkelijk den heilige, of liever de pop, die den heilige voorstelde. Wel- licht is deze wijze van mishandelen ontleend aan een vaak te- rugkeerend vruchtbaarheidsgdbruik, dat de Duitsche Folkloris- ten Regenzauber noemen". Ziedaar meteen, wat ik in de folkloristische litteratuur over het „Paulus brengen" kon vinden. Wel werden hier en daar analogieën gevonden, die hoewel in een anderen vorm gezet, er op lijken, maar dan weer niet vastzaten aan den dag van 25 Januari, volgens Prof. Schrijnen een „dies criticus", waarop de bekeering van den Apostel Paulus wordt herdacht, en waaraan het bovenvermelde gebruik zijn naam heeft ontleend.^ Maarssen.                                            A. E. RIENTJES.

-ocr page 37-

			De Vecht en hare geschiedenis
		Bij het doorsnuffelen in mijne papieren, kwam mij onder het oog eene Brochure, bevattende eene „verzameling van officieele stukken, betrekkelijk den toestand van de Vecht als Boezem", bijeengegaard door wijlen mijn Vader, den Heer J. N. Bastert, als Lid der Provinciale Staten van Utrecht, en destijds uitgegeven bij de Firma L. E. Bosch en Zoon, te Utrecht, waaruit ik hier en daar een greep wensch te doen, om alhier terneer te schrijven, vermeenende, dat zulks voor allen, die in de Vechtstreek belang stellen, belangrijk genoeg zal zijn om hieraan hun aandacht te wijden. Vooraf dient te worden vermeld, dat het navolgende is bijeengebracht, en loopt over de jaren 1861—1865, en alzoo sedert dien tijd menige verandering heeft plaats gehad, doch ik wil mij bij het oorspronkelijke van dien tijd in mijn geschrift bepalen. Breukelen. JuH 1932.                             J. D. BASTERT. De Vecht is die watervlakte, die begrensd wordt door de Weerd- en Muidersluizen en een „rijksrivier" wordt geheeten. Vanwaar de oorsprong aan dien naam is ontstaan, is niet ge- bleken, zelfs schijnt het minder juist de Vecht den naam van rivier te geven, aangezien het Vechtwater niet vrij en zonder sluizen in zee wordt gelost. Een groot aantal molens der verschillende waterschappen loozen allen op de Vecht uit; terwijl de Vecht gevoed wordt door de Weerdsluis te Utrecht en door de aldaar gelegen fa- brieken, die aan den stroom hare drijfkracht ontleenen. Niet alleen dat verscheidene polders door molens hun wa- ter in de Vecht moeten lossen, doch ook velen, die het door de sluizen moeten doen, waarbij het minst verschil in water- stand de polders geheel doet verstoken zijn van wateront- lasting. Alle afwatering van Amerongen tot Harmeien moet op de Vecht geschieden, de geheele oostzijde der Vecht loost

-ocr page 38-

		10 op die rivier uit, en ook een groot gedeelte der Westzijde. Van 1410 tot 1760 heeft een heemraadschap van de Vecht bestaan, dat belast was met de schouw op het ruigsnijden en diephouden. Men houdt in het oog, dat de Vecht vroeger opene rivier zijnde, de sluis buiten de Waard-barrière te Utrecht is daar- gesteld om de landen, die op den Krommen Rijn uitwateren, niet droog te laten loopen, geenszins om de Vecht niet te veel water te geven. Bij Kon. Besluit van 1853 heeft de Regeering besloten het onderhoud vanaf de Vaartsche Sluis tot Amsterdam voor hare rekening te nemen. Oudtijds liep de Nederrijn, als algemeene rivier, tot aan Wijk bij Duurstede, en vervolgde zijn loop vandaar langs den Krommen Rijn tot aan Utrecht, en vloeide westwaarts van de stad, naar den Ouden Rijn. De Vecht had haren oorsprong ten zuidoosten van de stad Utrecht, volgens sommigen uit den omtrek van het dorp Vechten, waarschijnlijk als een tak van den Rijn; volgens anderen ontstond zij achter de gronden van Oudwijk, en vloeide vandaar ten oosten van de stad, noord- Vv'aarts, langs de vroegere grenzen der vrijheid, tot op de hoogte van het convent der Carthuizers. In de negende eeuw was de Vecht eigendom van het kapittel van St. Maarten te Utrecht. De tol op de rivier de Vecht tot Muiden geheven, werd in 953 door Keizer Otto aan Bisschop Baldrick, als Heer en Prins van den lande van Utrecht, afgestaan, wiens gebied zich destijds langs de geheele Vecht en tot Muiden uitstrekte. Sedert Graaf Floris V Muiden en Weesp overmeesterde, werd het gebied van den Bisschop van Utrecht tot aan den Hinder- dam ingekrompen, hetgeen niet verhinderde dat, tijdens de Unie van Utrecht de opbrengst van den tol te Muiden aan de Staten van Utrecht toevloeide. In de verbetering van de Vecht bad de stad Utrecht in het belang der scheepvaart van ouds af een hoogst belangrijk aandeel. Zij deed in 1338 de vaart of het kanaal, vanaf de Weerdpoort tot voorbij de Roodebrug en de buitengracht langs de stad daarstellen tot verbinding van den Krommen Rijn met de Vecht. Op hare kosten werd omstreeks 1148 de vaart van Vreeswijk naar Utrecht gegra- ven, en met de daaruit komende aardspecie werden aangelegd het jaagpad en de rijweg, die nog haar eigendom zijn. De

-ocr page 39-

		11 dam, die de Vaart van de Lek afscheidde, werd in 1373 op kosten van de stad Utrecht door eene sluis vervangen: in een charter van 1375 werd gesproken van opgenomen geld, ,,daar wi onzer stat sluzen mede gemaket hebben". De nieuwe vaart of doorsnijding, ook genaamd de Nieuwe Vecht, tusschen Vreeland en den Hinderdam, is van 1629 tot 1631 door en ten koste van de stad Utrecht gegraven; zij heeft de landen daarvoor aangekocht, en de brug te Neder- horst den Berg gelegd, welke nog voor de helft haar eigen- dom is. Ook de daarstelling der Weerdsluis omtrent 1609, geschiedde voor stads-rekening in het belang der scheepvaart en om op het bovenpand den Vaartschen Rijn water te hou- den. Bij ministrieele beschikking van 24 Mei 1831, no. 50, werd den Hoofd Ingenieur gelast, dat de Rijkshulpschutsluis te Vreeswijk niet zou worden gesloten of ontsloten dan op schriftelijke uitnoodiging vanwege het stedelijk bestuur van Utrecht aan den Hoofd-Ingenieur. De Vaartsche Rijn werd van 1602—1604 op last en ten koste van de Provincie ver- diept. Van grooter belang was de instelling van het Collegie van een Watergraaf en zes-, later drie Deputaten, welk Col- legie schouw voerde over de Vecht, de Nieuwe Grift, den Vaartschen Rijn en den Krommen Rijn. Dit Collegie was belast met het toezicht over het onder- houd, de breedte en diepte van den Vaartschen Rijn en de Vecht, tot beneden Vreeland, en zorgde voor het handhaven der bepalingen op het diep houden, het snijden enz. der rivie- ren ten laste der gehoefslaagde gemeenten, terwijl het zelve vergunning gaf tot het maken en verleggen van steigers, schuitenhuizen, koepels of speelhuizen, in de Vecht uitste- kende, tot het leggen van houtvlotten, en het maken van uit- waterende sluizen op den boezem. Tijdens de Fransche over- heersching schijnt dit Collegie feitelijk te zijn opgeheven. Zoo- als reeds is gemeld, bestond destijds de Weerdsluis niet, en was men voor eene overmatige inlating van water te Vreeswijk op zijne hoede: vandaar, dat in de instructie op het kastelein- schap te Vreeswijk eene zéér beperkende bepaling omtrent het schutten voorkwam. Destijds werd het Vechtwater benut tot het verschaffen van versch of zoogenaamd zoet water ten gebruike van de stad Amsterdam, die zich daarvan door middel van waterschuiten

-ocr page 40-

		12 voorzag: getuige een klacht van het stedelijk bestuur van Am- sterdam van 1 October 1798, inhoudende, dat, uit hoofde van het brakke water, door het weinig inlaten van water te Vreeswijk, de waterschuiten zelfs tot boven Loenen moesten varen. Daarom werd aan de sluiswachters te Vreeswijk en aan de Vaart de last verstrekt, om bij continuatie zooveel wa- ter in te laten, als de opkomende schepen niet te veel hindert, te beginnen 's avonds ten 9 ure, behalve bij zuiden- en zuid- westen winden, als wanneer de sluis te Muiden zich opent en het niet baat. In 1854 werd de verdieping van de Vecht tot stand gebracht; nadat bij Kon. Besluit van 24 Dec. 1853, no. 86 o.a. was be- paald: dat de vaart tusschen Amsterdam en Vreeswijk, dat is o.a. de Vecht van Weesp tot Utrecht, voortaan ten koste van het Rijk zal worden beheerd en onderhouden, met dien verstan- de dat tot nadere regeling, de sluizen te Vreeswijk, Utrecht, Weesp en Amsterdam bij de drie laatstgenoemde gemeenten in onderhoud en beheer blijven, en de bruggen, jaagpaden, kaaimuren, beschoeyingen, rol- en scheidingspalen en andere kunstwerken voor rekening worden gelaten van hen, die nu tot onderhoud en vernieuwing dezer voorwerpen verplicht zijn. En nu tenslotte nog iets betreffende de afvloeying of suatie van den boezem in zee: In den schouwbrief van Bisschop Johan van Dicst van 1323, wordt als uiterste noordelijke grens van het ressort van den Lekdijk bovendams opgegeven „de Otterspoor-sluze", gele- gen tusschen Maarssen en Breukelen nabij de Buitenplaats ,,Gansenhoef". Destijds schijnt het vloedwater tot die sluis te zijn opgeloopen, doch zij werd in 1437 door een dam en sluis te Hinderdam vervangen, welke evenzeer op Stichtsch gebied waren gelegen, doch met goedvinden van die van Hol- land waren daargesteld. Van de zijde van Holland werden reeds in 1579 onderhandelingen geopend over de verplaatsing der sluis binnen Muiden, waartoe deze aanleiding vonden in de zware kosten, die op de landen beneden den Hinderdam drukten, ter voorziening in het onderhoud van zeewaterkee- rende dijken, aan beide zijden van de Vecht. Deze dijken wa- ren dan ook aan de schouw van Dijkgraaf en Hoogheemraden van den Zeeburg- en Diemerdijk onderworpen. De Staten van Utrecht bleven weigerachtig om tot deze

-ocr page 41-

		13 ..nieuwigheid", zooals zij zich uitdrukten, mede te werken, en herhaalde eonferentiën en wisseling van stukken hadden over <iit onderwerp plaats. Tijdens den inval der Franschen in ons land, werd door de Staten van Holland ,,goedtgevonden en verstaen, dat den voorgeschreven Hinderdam van den Stichtschen Bodem bin- nen de stadt van Muyden voornoemdt, verleydt, cnde vervol- gens de voorschreve sluys, binnen de voorschreve stadt gc- maekt sal worden". Aan deze aangehaalde resolutie van 13 April 1673 werd il'. 1674 uitvoering gegeven ten gevolge waarvan de sluis aan den Hinderdam verviel en is opgeruimd geworden. Eerst voerden Commissarissen, door de Staten van Holland aangesteld, over deze sluis het beheer, totdat in 1692 dit be- heer werd opgedragen aan het Dijkscollegie van den Zeedijk beoosten Muiden, waaraan het sedert is verbleven. Hier zij nog opgemerkt, dat dit Dijks-Collegie van den Zee- dijk beoosten Muiden, als Directeuren van de groote Zeesluis in Muiden, deze beheeren, — dat dit collegie, krachtens den aard zijner instelling, een zeewater-keerend collegie is, waar- bij de belangen der waterlossing, zoo zij al in aanmerking ko- men, een zeer ondergeschikte rol vervullen — dat van Rijks- wege geen verordeningen op die sluis bestaan, en daarop geen bijzonder toezicht wordt gehouden en dat, aan de vernieuwing der sluis al de landen hebben bijgedragen die tot Amerongen toe; bij de waterlossing te Muiden geacht kunnen worden be- lang te hebben. Deze bijdragen werden gevorderd door eene verhooging op de grondbelasting van 22 K» centimes per franc, en zijn be- taald van 1811 tot 1830. Zij werden geheven over een opper- vlakte van pl.m. 61117 morgen, waarvan ongeveer 53844 morgen onder Utrecht en slechts 7273 morgen onder Noord- Holland gelegen zijn. Voordat het stelsel der zelfwerkende wachters in de sluis- deuren te Muiden was aangebracht, stonden de deuren op vaste wachters, waardoor men bij eb de volle capaciteit der sluisdeuren niet voor de uitstrooming gebruiken kon: zelfs vinden we in eene missive van den Burgemeester van Utrecht aan den Gouverneur dezer provincie van 27 Dec. 1816 no. 151, klachten vermeld over het ophouden van het Vechtwater bij lage waterstanden in zee.

-ocr page 42-

		14 In een bezwaarschrift van ingelanden van Loosdrecht, in 1846 uitgebracht, worden soortgelijke klachten over de Mui- derzeesluis aan Gedeputeerde Staten van Utrecht kenbaar gemaakt, en daarbij tevens de wensch uitgesproken, dat er langs de Vecht op verschillende plaatsen peilschalen mogen gesteld worden. Moge het bovenstaande bij de lezers van het Jaarboekje een gunstig onthaal vinden. Een woord van dank tot de Redactie voor de plaatsing. J. D. B.

-ocr page 43-

				Wat verdween
		Het is opmerkelijk, dat binnen korten tijd heel wat kan ver- dwijnen wat aan ons landschap en aan onze dorpen een groote bekoring geeft. De gemeente Abcoude-Baambrugge heeft in dat opzicht groote schade geleden. Beginnen wij met de mo- lens, waarvan niet minder dan acht ons landschap sierden. De korenmolen bij Abcoude, die aan dit dorp zoo'n schilder- achtigen aanblik gaf, is gesloopt en in plaats daarvan heeft men een paar onbenullige huisjes neergezet.
					Korenmolen te Abcoude. (Gesloopt).
			Het watermolentje aan den Angstel van den Slotspolder, een alleraardigst klein ding, is verdwenen.

-ocr page 44-

			16
		Molentje van den Slotspolder tusschen Abcoude en Baambrugge. (Gesloopt). De molen van het Oostzijdsch Waterschap bij Klein-Baam^ brugge is door een stoomgemaal vervangen. De mooie Roode Molen bij Baambrugge is verdrongen door de electriciteit, evenzoo de molen bij Donkervliet, waarop men van af den straatweg zoo'n schitterenden doorkijk had, zoodat deze in tal van illustraties is vereeuwigd. De molen van den polder „de Winkel" is ook al ten doode opgeschreven. Resten ons dus alleen nog de molen van Hoog- en Groenland (met electrische bemaling) en die van den Oost- zijdschen polder in het Gein, die beide, na moeizaam geslaagde pogingen, nog behouden zijn gebleven. 't Is begrijpelijk, dat de polderbesturen middelen toepassen om ook bij windstilte hun polders te kunnen bemalen en de

-ocr page 45-

			17
		De Molen van „Donkervliet'\ (Gesloopt).

-ocr page 46-

				18
			Molen van den Oostzijdschen Polder te Baambrugge. (Gesloopt).
		kosten zooveel mogelijk te beperken, en daarom tot electrici- teit hun toevlucht nemen, maar toch is het in hooge mate te be- treuren, dat dit ten gevolge heeft, dat een van de mooiste Sieraden van het platteland wordt weggevaagd. 't Is voor de laatst overgebleven molens te hopen, dat er iets op gevonden wordt om de polderbesturen te bevredigen en de schilderachtigheid van onze mooie gemeente niet verder af- breuk te doen. (Doch er is nóg meer. Het fraaie ijzeren hek, dat eens het Marktveld te Abcoude sierde is ook verdwenen. Toen indertijd Dr. Kapteijn het draaf- recht afkocht heb ik er in den gemeenteraad op aangedron- gen, dat het hek moest blijven staan, wa:t door den eigenaar Dr, Kapteijn werd goedgevonden. Of men toenmaals geen raad heeft geweten om dit in de afkoopakte te formuleeren of dat men vergeten heeft om het ir. te lasschen, is mij onbekend.

-ocr page 47-

				19
			De Roode Molen te Baambrugge. (Gesloopt).
		Het hek is intusschen naar Santpoort verhuisd en de po- ging van een onzer bestuursleden, om het voor Abcoude te behouden, kon niet meer baten. Bij Klein-Baambrugge stond enkele jaren geleden nog een prachtig staal van een kleine huismanswoning uit vroeger eeu- wen, met luikjes en kleine ruitjes en van binnen met tal van blauwe tegels versierd. Ook al verdwenen. Op de plaets daarvan staat thans een leelijke vierkante schuur. Ten slotte wil ik nog even de beide Coupures, die vroeger de trots van onze gemeente waren, bespreken. De Groote Coupure, 8 minuten gaans, grootendeels aan weerszijden met 3 rijen boomen beplant, was een lust voor de oogen, totdat men begon de buitenste rijen te rooien, waarna de rest spoedig volgde. De mooie Kleine Coupure bij Baambrugge heeft het langer uitgehouden. Vooral van den kant van Abcoude gezien was het een prachtige laan, waar in vroegere jaren de vermaarde, ook al verdwenen harddraverijen werden gehouden.

-ocr page 48-

					m
		1 j-jbHo Ml P" "" "< r'^l M- k ^ J^ , ^JriMg Ni ■1 jWi i ^ÈkL. -*Va ?: S^^ »^g>y-.r' '■' ■ -• ....
			Hek van het „Markvelt" te Abcoude. Op zekeren tijd ging het gerucht, dat de boomen gerooid zouden worden. Een deputatie, waarvan Burgemeester Doude van Troostwijk, Wethouder de Groot en ik deel uitmaakte, gjng, volgens besluit van den gemeenteraad, op audiëntie bij Minister de Marez Oyens om voor het behoud te pleiten. Of- schoon de Minister verschillende bezwaren had, zijn de boo- men nog vele jaren blijven staan. Toen zij later gerooid waren, heeft men er kleine iepeboomen gepoot, die echter niet tieren wilden. De weg is nu troosteloos kaal, omdat de iepenziekte een handje meegeholpen heeft. In plaats van hetgeen verdwenen is, krijgen wij tegenwoor- dig lintbebouwing, met huizen, die, op loffelijke uitzonderingen na, aan onbenulligheid niets te wenschen overlaten. J. G. Th. GREVENSTUK.
				Baambrugge, 8 Juli 1932.

-ocr page 49-

				De naamsafleiding van Abcoude ^)
		Er zijn in ons land weinig dorpen, die op zooveel naams- afleidingen kunnen bogen als Abcoude. Nu is naamsafleiding vanouds een aantrekkelijke bezigheid geweest, waarbij men naar hartelust kon fantaseeren. En Abcoude heeft blijkbaar bijzonder op de fantasie gewerkt, gelijk we verder zullen trachten aan te toonen. Het kan nuttig zijn om de juiste naamsafleiding op te sporen, omdat daarbij veelal feiten ge- vonden worden, die voor de historie van de plaats of van de streek van belang zijn. De oudste schrijfwijze van Abcoude komt voor in een ver- drag van 1085 tusschen de kerken van St. Maarten en van St. Jan te Utrecht, gesloten door bemiddeling van Bisschop Koen- raad. Zij luidt daar: Abekewalda. We zullen van deze naam uitgaan bij ons verder onderzoek. In ,,Abekewalda" is het laatste deel het duidelijkst. Het is niet anders dan het Duitsche ,,Wald" of ons „woude" of „woud". En wanneer we trachten te controleeren of het werkelijk waar geweest kan zijn, dat de streek om Abcoude beboscht was, dan blijkt het, dat dit ook werkelijk het geval is. In de eerste eeuw onzer jaartelling was de groote strand- vlakte, die zich uitstrekt tusschen de duinen en de hooge gron- den in het centrum des lands volgens Romeinsche schrijvers alSi Caesar en Plinius, moerassig maar geheel met dicht hout- gewas bezet. Dat van deze bosschen later geen melding meer wordt gemaakt, zoodat ze dus wel verdwenen zullen zijn ge- weest, behoeft geen verwondering te baren. Immers door de rijzing van den zeespiegel werd in latere eeuwen de toestand in de strandvlakte geheel gewijzigd, en werd zij geheel over- stroomd. Toen na 500 n. Chr. de klimatologische verhoudin- gen, onder invloed van het intreden van het subatlantische
			1) Men vergelijke hiermede het artikel de Parochie van de H.H. Cos- mas en Damianus te Abcoude door J. G. Th. Grevenstuk in het Jaarboekje 1926, alwaar een andere naamsafleiding voorkomt.

-ocr page 50-

		22 tijdperk, geheel veranderden, en vooral tusschen 500 en 1100 na Chr. vele hevige stormvloeden optraden, verdwenen vrijwel alle bosschen in de strandvlakte, waarin ook Abcoude gele- gen is, het een na het andere. Wij kunnen dus veilig aanne- men, dat in den tijd dat Abcoude zijn naam kreeg, de streek er omheen beboscht was. Er is echter nog een andere controle mogelijk. Ook thans nog worden in den bodem langs de Holendrecht in de nabij- heid van Abcoude eenige meters beneden de oppervlakte boomstammen aangetroffen, hoewel het grootste deel er al lang uitgehaald is. Over het gebruik daarvan schrijft Kok, in zijn Vadeflandsch Woordenboek Deel III blz. 1105: ,,Breeder strekt het bosch (waarvan de stammen thans nog in den bodem liggende worden aangetroffen. Schr.) zich uit naar Abcoude, en is daar meest eikenhout, zeer taai en bruikbaar voor de boe- ren, die er latten van maken om de huizen te dekken". Wij kunnen dus veilig aannemen, dat in den tijd, dat de naam Abekewalda ontstond, de streek beboscht was. En daarmee vervallen de hypothesen, die latere schrijvers hebben opgesteld. Zoo schreef in 1745 b.v. Jacobus Fransz. van Cortgeen van der Goude in De Stichtsche Cleyne Chronicke: ,,Soo d'Ingese- tenen zegghen heeft Abcoude Syn naam gecreghen van een Abbichgen, die als het Lant aldaer wilt en woest was, zyn Gou- we oi Speloncke hadde, daer in hij hem verberchde met syn geselschap, ende lieden vermoordde en beroofde". Nu is in het oud Friesch evenmin als in het Midd2l-neder- landsch een woord couwe bekend, dat spelonk bete-^kent. Trouwens waar zouden we in het vlakke, moerassige land een spelonk moeten zoeken. Zoodat „Abbichgen" en zijn spelonk wel alleen in de fantasie van de ,,Ingesetenen" zullen hebben bestaan. Ook anderen zijn over het woord ,,Gouwe" aan het pein- zen gegaan, en vonden, dat het afkomstig zou zijn van de Cauchen, een volksstam die in de streek gewoond zou hebben. Nu heeft er inderdaad, hoewel meer Oostelijk een volksstam bestaan, die de Gauchen heette, al was die er in veel oudere tijden, dan de naamgeving van Abcoude zal zijn geschied. Over het naamdeel ,,Ab" zwijgen deze verklaarders maar, blijkbaar omdat ze daar geen raad mee weten.

-ocr page 51-

		23 Voorts zijn er nog lieden geweest, die Abcoude een ver- bastering achtten van Abscou en Abtscou, en deze afleiding was inderdaad plausibeler. Een Abt is n.l. een klooster-over- ste. Het lag in de lijn, om dan van een cou een klooster te willen maken. Hetgeen men ook prompt deed. Helaas komt nergens het woord Coude voor in de beteekenis van Klooster, en bovendien is nergens in Abcoude eenig spoor van een kloos- ter gevonden, evenmin als in de geschiedenis. Ook ziet men het feit, dat, wanneer „Abt" in een combinatie gebruikt wordt als Abts-poel (Abspoel) Abts-kerk, Abtsdaal wel de letter t wegvalt, doch nimmer de s. De laatste afleiding is dan ook stellig onjuist, en toe te schrijven, aan het feit dat men niet meer wist, wat de oor- spronkelijke naam geweest was, en men dus een verkeerde naam als uitgangspunt nam. Thans rest ons de verklaring van het eerste deel der naam: r.1. „Abeke" of ,,Abke". En dan hebben we in de eerste plaats aan een persoonsnaam te denken. Ten tijde, dat de naamgeving zal zijn geschied, werd de streek om Abcoude, evenals trouwens 'heel Noord-Holland be- woond door de West-Friezen. We zullen dus dienen na te gaan of in het Oud-Friesch een naam Abbe of Abo voorkomt, al of niet als afkorting van een langere naam. Deze naam heeft ongetwijfeld bestaan, en heeft zelfs verschillende sporen nage laten, die thans zonder moeite terug te vinden zijn. Zoo bestaan nu nog de namen: „Abbema" (zoon van Abbe) Abbes (idem), Abbinga, enz. Ook komt dezelfde naam nog v'tak voor in plaatsnamen, b.v. Abbekerk, Abbenbroek, Ab- benwier, Abbenes en Abbega. Zoodat we den naam Abcoude zonder twijfel ontstaan moe- ten denken, doordat ter plaatse een Bosch gelegen was, dat toebehoorde aan een persoon genaamd Abbe, terwijl de ganc van de vervorming geweest zal zijn: Abbekcwalda-Abbeke- woude-Abkewoude-Abcoude. A. F. VAN GOELST MEYER.

-ocr page 52-

			De geschiedenis van den Zeeburgerdijk
		Hic de freti Batavi furore arcendo agris ivendis agitur. (Hier wordt geraadpleegd over de beveiliging der landerijen tegen de woede der Zee.) Opschrift gevelsteen Ge- meenlandshuis te Zeeburg. Door de spraak- makende gemeente vertaald met: Hier vreet- men Batavieren. Nu door de afsluiting van de Zuiderzee, de zeedijk tus" schen Amsterdam en Naarden, van waker tot droomerdijk is gedegradeerd, mogen wij wel eens eenige aandacht wijden aan de geschiedenis van deze zeewering, die gedurende 7 eeuwen van onschatbaar nut is geweest voor de lage landen tusschen Amsterdam en Utrecht, dus voor de gouwe Niftarlake. Het aanleggen van dijken was reeds bij de Romeinen bij hun komst in ons land bekend. In 12 v. Chr. legde, naar de ge- schiedenis meldt, Drusus bij Cleef een dam (moles) aan, ter- wijl een dijk (agger) werd opgeworpen, waarover de Romein- sche weg liep van Xanten naar de Insula Batavorum (Tiel en Omstreken). Waar en wanneer na dezen eersten dijkbouw der Romeinen in het Batavische eiland, de verdere groote bedijkingen werden ondernomen, is niet nauwkeurig te bepalen. Oude schrijvers (Spiegel, Brand, Oudenhove, Lud. Smids en Bachiene) stellen het op het einde der 12e eeuw hoewel het aannemelijk is, dat in sommige gewesten daarmede reeds vroeger een begin werd ge- maakt. Zoo wordt aangenomen, dat de bedijking van de Krim- penerwaard reeds in 1097 werd tot stand gebracht. De bedijking van Rhijnland schijnt echter eerst in 1253, die van Delfland in 1255 en die van Schieland in 1273 te zijn ge- schied. Het was voorts ook in de 13e eeuw, dat de grootere bedijkingen der rivieren werden ondernomen. Zoo liet Floris

-ocr page 53-

		25 IV in 1285 een dijk aanleggen van Amerongen tot Schoon- hoven langs Rijn en Lek, waardoor de eerste bescherming van het eigenlijke Holland tegen het water dezer rivieren werd tot stand gebracht. Wat nu den Zecburgerdijk betreft, hiervan wordt voor het eerst gewag gemaakt in het privilegie van Bisschop Guy v. Henegouwen, welke gedateerd is 2 Februari 1307, en waar be- paald werd „dat alle dijkregten moeten worden beregt op den dijk, en dat dit vast en gedurig sal staende blijven". In dit privilegie wordt alleen gesproken van den ,,Zeedijk". De naam ,,Zecburgerdijk" verneemt men eerst in de handvest van Hertog Albrecht van Beieren uit het jaar 1387 en is sinds- dien zoo gebleven. Intusschen werd de dijk slecht onderhouden want van een bepaald college, dat verantwoordelijk daarvoor was, was in de eerste eeuwen van het bestaan van den dijk geen sprake. Eerst in 1440 vaardigde Philips van Bourgondië bet privilegie uit waarbij „op de requeste van de Hollandsche en Stigtse ingesetenen" werd bepaald „dat voortaen onsen Bailjuw van Amstelland, die nu is, of naemaels wesen sal die Bolwerken en platinge van hout en ijser gemaakt, buiten en bin- nen Ypensloot jaerlijks schouwen sal ten tweeën tijden, als Op St. Odulphusdag en op St. Lambertsdag met den Waersluiden in den dijkagie voorz. te weeten met: Een waerdsman uit Mui- den. Een uit Weesp. Een uit Weespercarspel. Een uit Loos- dregt. Een uit Loenen, den jongsten Burgemeester onser Stee- de van Amsterdam. Een waerdsman uit Kortenhoef. Een uit Breukelen. Een uit Abcoude en Een uit Nigtevegt", zoodat dit de geboorte datum is van het Hoogheemraadschap van den Zeeburg- of Diemer en Muider-Zeedijk". Ofschoon nu sedert 1440 het beheer van den dijk in goede handen was, kwamen er in den loop der tijden nog doorbraken voor. De bekendste doorbraken, behalve die in het jaar 1422, welke tot de oprichting van het Hoogheemraadschap den stoot gaf, waren die van de jaren 1509, 1508, 1675 en in 1702. Bij deze laatste doorbraak werden zelfs Breukelen, Loosdrecht en Maarseveen door het water bedreigd. In de kunst van het dijkbouwen maakte men, door de onder- vinding geleerd, steeds nieuwe vorderingen. De eerste dijken waren waarschijnlijk enkel uit aarde samengesteld, later ge- bruikte men ter versterking balken met dwarsbalken voorzien

-ocr page 54-

		2t^ van ijzeren bouten, gehecht aan een gording van paalwerk. Deze soort bescherming schijnt drie eeuwen te zijn gebruikt, toen men in 1730 door de verwoestingen van den paalworm tot andere middelen zijn toevlucht moest nemen. Eene notifica- tie van 26 Juni 1734 behelst daaromtrent het volgende: ,.Dijkgraaf en Hoge-Heemraden van den Zeeburg ,;, .: ; . en Diemerdijk bij nader inspectie in ervaringe geko- men zijnde, dat de paaien voor den Zeedijk sodanig 'V. van de Zeewormen zijn doorknaagt en afgevreten, dat de schoeijinge, die door haar Ed. in de uitgifte van den 12 Maij deses jaars was geordonneert, aan m') 1 het beplate bolwerk niet met eenig voordeel kan wor- den vastgemaakt, nog verbonden: hebben daarom door voorz. uitgifte dies aangaande altereerende, goed gevonden te ordonneeren, dat voor of aan den .             Zeedijk van het vak van de stad Amsterdam tot aan de Diemerdamersluijs toe, in de plaats van de ge- melde schoeijinge sal moeten worden gemaakt een wiervoet tot op de hoogte van de kruyn van den Zeedijk, ende voorts van de Diemerdamersluys af tot Muyden toe. Dit werk, op 24 Mei 1735 aangevangen en voltooid in 1737, heeft 539.594 gulden gekost. Behalve de bij deze aanbesteding voorgeschreven behande- ling van den dijk zijn nog verschillende wijzen van versterking in gebruik gebleven of later gekomen. Zoo heeft dan gedurende 700 jaren deze dijk een primaire rol vervuld bij de verdediging van een groot deel van Holland en het Sticht tegen de gevaren van de zee. Hij is ook nog in dien tijd gebruikt als oorlogswerktuig. De eerste maal werd n.1. de dijk doorgestoken ter wille van de noodig geworden inundatie in Augustus 1629, toen de vijand, om Frederik Hendrik te verlokken de belegering van den Bosch op te geven, een inval op de Veluwe deed en Amersfoort had bezet. Voor de tweede maal gebeurde dat in 1672 op order van den Eranschen generaal Condé, die bij Muiderberg den zeedijk liet doorsteken, omdat hij daarmede de inundatie meende te

-ocr page 55-

		27 kunnen aftappen. Dat hij een averechtsch resultaat bereikte, behoeft niet te worden gemeld, men kan een beroemd veldheer doch een slecht waterbouwkundige zijn. Er is een tijd van komen, er is een tijd van gaan, heeft de dichter gezegd van den mensch. Doch ook op den Zeedijk is dit woord van toepassing. Zeven eeuwen heeft hij zijn plicht ge- daan. Thans kan hij zich, na zulk een eervol verleden is dat geen schande, terug trekken naar de reserve-linie. Juni 1932.                                                 A. VAN BEEK.

-ocr page 56-

		De Paardenwedrennen in Abcoude en Baambrugge omstreeks 't midden der 18e eeuw >J                    door JOAN VIS.
			't Mag waayen, stil zijn, Vloeyen of ebben. Die 't niet en waeght En sal niet hebben. (Vader Cats.) Ik hoor u al vragen, geachte Lezer en Lezeres, wat heeft Niftarlake nu met Paardenwedrennen te maken. Het staat toch niet in verband met oude kasteelen, kathedralen of ker- ken, ook niet met antieke schilderijen of andere kunstschatten uit vroeger eeuwen? U hebt gelijk. Maar buiten de sfeer van genoemde erfstukken onzer voor- vaderen geven ze ons toch 'n kijk op de mentaliteit van de verre voorgeslachten en op hun wijze van doen in sport en spel en vermaak. En daarom is 't ook wel eens goed de men- schen van dien kant te bezien. De Paardenwedrennen zijn haast zoo oud als het paard zelf. Reeds in de vroegste oudheid leest men er van en bekend is 'l dat bij de Romeinen de wagenrennen tot de meestgelief de en kostbaarste vermaken behoorden. Onder het knallen der zweepen voerden de menners hun vurige rossen naar de over- winning, toegejuicht door 'n enthousiaste menigte. Ook later en in de middeleeuwen bleef de paardensport voortbestaan en is altijd 'n aantrekkelijk vermaak voor hoog en laag, voor oud en jong geweest. Het schijnt dat er in Abcoude en Baambrugge in vroeger eeuwen ook nog al aan deze sport werd gedaan. Dit laat zich gemakkelijk verklaren: eerstens heeft Abcoude al sinds eenige ecuwen 'n alombekende en drukbezochte paardenmarkt gehad.

-ocr page 57-

		29 die vermoedelijk reeds door de Heeren van Abcoude in de XlVe eeuw is ingesteld; bovendien is het als zeer waarschijnlijk aan te nemen dat de bewoners der buitenplaatsen in de XVIIe en XVIIIe eeuw ook wel aan paardensport gedaan zullen hebben. Het houden van prachtige paardjes en er mee pron- ken behoorde mede tot de liefhebberijtjes dier heeren. We treffen dan ook onder de mededingers van vroegere draverijen de namen aan van enkele dier buitenplaatsbewoners. De dravrijen te Baambrugge behooren reeds lang tot het ver- leden; in Abcoude evenwel zijn ze tot op heden blijven voort- bestaan, nu en dan met korte onderbrekingen. 'De Abcouder draverijen nemen van jaar tot jaar in omvang toe. Eenige jaren geleden was een deelname of inschrijving van 20 paarden al heel wat voor een korte-baan handicap, doch dit jaar zijn er niet minder dan 47 paarden ingeschreven, o.w. de beste dravers van Nederland. Goed beschouwd is er in de organisatie van de Harddraverij sinds 1755 — we nemen dit jaartal, omdat we voor Abcoude ca. geen ouderen datum konden vinden — niet zoo heel veel veranderd. Het organiseeren van een draverij in „den goeden ouden tijd" liet ook niets te wenschen over. We lezen maar eens onderstaande plakkaten, die nog in het Gemeente-Archief aanwezig zijn. Anno 1755. ,, Conditien en de voorwaerden die Schout en geconvoceerde Scheepenen van Abcoude — de Wilhems en St. Pieters Geregt hebben beraemt ende vastgesteld, omdaer op den sesde August 1755, ten 3 uur nademiddag, na de Silvere Sweep te komen rijden ende te gewinnen door het Paerd twelk het Hardste draeft". In 4 artikelen worden nu de voorwaarden nauwkeurig om- schreven: ten Eersten. Sal met geen sweep, karwats of spitsgarden door de rijders moogen gereeden worden en geene paerden moogen Draven om de sweep als die van sesseklaar of goedgekeurt syn.

-ocr page 58-

		.30 ten Tweeden sullen de rijders aldravend sagt voor het stek afrijden moeten tot op de gestelde Streep en dan vandaer teg'lijk op het Woort voortrijden moeten en malkandren in hun loopen niet moogen verhinderen of voor malkander hollen moogen, maer die van de Hand rijden sullen opdie sijde blijven moeten. '              "'.         ten Derden Sal er niet moogen gerent, maer suyver gedraven moeten wor- den en die anders komttedoen sal van het verdere rijden en van de Prijs versteeken sijn en uyt de Baen moeten gaen. "                                     ten Vierden Wanneer Parthyen soo tegelijk ophet stek aenquaemen dat door Schout en Scheepenen voorn, niet regt geoordeelt konde worden, die de Eerste was geweest of de Prijs behaelde sullen dezelve andermael moeten verrijden sonder tegenspraeck van ymand en sullende rijden sig inallendeelen moeten gedraagen en reguleren na de uytspraek van de voorn. Schout en Schee- penen en sig ook ten dien Eynde en soo intbeoordeelen wie de silvere Sweep gewonnen heeft". Na deze artikelen volgt de ,.Lijst van Persoonen die op vorenstaende Conditiën sig tot het rijden met haere Paerden hebben aangegeeven en ook gepermitteert syn geworden". Ie Rit 9 Paarden: 1 Smit, 2 de Bois, 3 Smit, 4 Melle Ja- cobse, 5 Berwouts, 6 id., 7 Pieter Schijff, 8 Kath en 9 Smit. Smit had waarschijnlijk 3 paarden op de baan gebracht en Berwouts 2. Bij de 2e rit liepen er maar 4 mee en de 3e rit ging alleen tusschen Berwouts en Smits, die elk nog 2 x moesten rijden: 1 rit „van de Hand" en en 1 rit „bij de Hand", zooals het toen- maals heette. Wie de winnear was wordt niet vermeld. De volgende Harddraverij werd gehouden op 21 Juli 1756, onder dezelfde voorwaarden en op dezelfde wijze als in 1755. Nu reden er maar 7 paarden mee, o.w. 1 van Leendert vari der Valck, 1 van C. Prins, 1 van Scato; de andere waren van Berwouts en Smit.

-ocr page 59-

		Na 3 ritten werd Berwouts de winnaar van de ,,silvere Sweep". Dan wordt er melding gemaakt van 'n wedstrijd in 1759. Vermoedelijk zijn de papieren zoek geraakt, of er was in 3 jaar tijds geen draverij gehouden. Nu was het Uleke Heeres, Kasteleyn in 't Regthuys te Ab- koude de Wilhems Geregt, 30 Meij 1759, ,,ten overstaen van Schout en Scheepenen en de Commissie", die de Draverij or- ganiseerde. Waarschijnlijk heeft het Gemeentebestuur zich officieel te- ruggetrokken en alleen als Toeziende Voogd gespeeld, de regeling en uitvoering van het feest aan particulieren over- latende. In de opstelhng der „Conditieën ende voorwaerden" kwam eenige wijziging: Eerstens moest degene „die de silvere sweep komttewinnen 1 gouden Ducaat in den Armbos geeven". En vervolgens mochten geen 2 paarden van een en denzelfden eigenaar „tegen malkandren draeven". Er kwam blijkbaar meer systeem in de Draverij en er werd ook aan de armen gedacht. Het getal deelnemers steeg tot 16; de paarden werden met name genoemd, zoo de „Graauw" van Groenendijk, de „Ros" van denzelfden, de „Vos" van Smit en de „Ruin" van Berrewouts (waarschijnlijk dezelfde als Berwouts). Ter voorkoming van ongelukken, die misschien bij vorige draverijen wel eens voorgekomen waren, oordeelde de Burge- meester het noodig het publiek officieel en nadrukkelijk te waarschuwen door middel van 'n publicatie midden in 't dorp. ze is met grooten vetten letter gecalligrafeerd en begint met: • WAERSCHOUWINGE. „Schout en Scheepenen van Abkoude, de Wilhems en Sint PietersGeregte, verbieden scherpelijk dat niemant sig hebbe te vervoegen opden Hard-Draversbaen of binnen de gestelde palen of afperking; om aldaer te wandelen, staen of loopen, op verbeurte om aldaer met een sterke arm uitgeleid te sul- len worden. En indien echter eenige quaatwillige menschen, zulks even-

-ocr page 60-

		■mi v/el quaemen te doen en door het Rijden eenige ongelukken of quetsinge en bezeeringe mogten koomen te lijden, zal zulks zijn en blijven voor Reekening van diegene die zulks overkomt, zonder eenig verhael op den Rijder die in de Rit enig ongeval veroorzaekt, nog opdesselfs Heer en Meester te hebben of te behouden. Gepubliceert en geaffligeert na voorgaende Klokgeslag voor de Kerke te Abcoude 30 Mey 1759. get. H. HOOGEVEEN, Secretaris. .' Opzeegel van thien stuyvers geregistreert door mij HENDRIK VAN KEULEN, Coster. Deze waarshcuwing laat aan duidelijkheid niets te wen- schen over. Waarschijnlijk geprikkeld door het succes van Abcoude be- sloot men te Baambrugge ook eens te gaan harddraven. Kort na den wedstrijd van Abcoude schreef ,,Leendert Broere, Kasteleyn in d'oude Prins te Baenbrugge, opten 18 August 1759 een Hard-Draverij uit, ten overstaen van Sch. en Sch. Commissarissen". Er werd bepaald dat de winnaar ook weer 'n gouden Ducaat moest geven. De 8 paarden, die in de baan hepen, kregen nu allerlei karakteristieke namen, b.v. de 3 paardjes van Mr. Christiaan Reinier Groenedijk heetten: ,.Dominee", „Bakker" en ,,Donkere Graauw". Dominee werd bereden door piqueur Loos, Bakker door piqueur Rijnse en Graauw door Klaes. Loos won na 4 ritten de zilveren zweep. De piqueurs waren vermoedelijk koetsiers van Mr. Groenen- dijk e.a. heeren. De laatste Draverij, waarvan in de oude stukken sprake is, werd uitgeschreven op 11 September 1770, door „Dirk Gale- slooth, Kastelein uit Regthuys te Loenderslooth". We vermoeden dat dit maar 'n onder-onsje geweest is, want de „conditiën ende voorwaerden" zijn geschreven of lie- ver bijgeschreven op 'n plakkaat van 'n Harddraverij, die den 13en Januari van datzelfde jaar te Abcoude gehouden was. De bepalingen van Abcoude waren overgenomen, doch veel was er van geschrapt, zoodat de mededingers en ook het publiek meer vrijheid van beweging hadden; misschien wel niet in 't belang van 'n goed en ordelijk verloop!?

-ocr page 61-

		33 Ook Schout en Schepenen hebben zich er niet mee be- moeid, althans zij worden in de stukken niet genoemd. Er liepen slechts 4 paarden in de baan, t.w. van D. de Dieuw, Jan de Leeuw, Pieter Yzendijk en D. van Hoorn. Com- missarissen waren Jan v. d. Kroon, Syme van Kaspel, Gerrit de Ruyter, Ige Heeres, Arend Pot en Laurens van Weeningen. De Commissarissen bepaalden — vermoedelijk wel in overleg met of op instigatie van den kastelein — dat de winnaar van de zweep — andere prijzen werden blijkbaar niet uitgeloofd — geen ducaat „in den Armbos" behoefde te geven maar wel 'n ankertje wijn aan de mededingers en bovendien hun gelag van den middag betalen. We kunnen wel verzekeren dat de heer D. van Hoorn, die den prijs behaalde, een duren zweep won. En dat de heeren na de verorbering van den wijn nog op hun beenen thuis gekomen zijn, zouden we niet zoo stellig durven be- weren. Abcoude, Oogstmaand 1932.

-ocr page 62-

				INHOUD
			1.     Bestuur ........................... V 2.     Ledenlijst........................... VI 3.     Jaarverslag van den Secretaris ............ XI 4.     Rekening van den Penningmeester ......... XII 5.    Verslag van de excursie 1932............... XV 6.     Diversen .........................XXVI
		7.     De Doopvont van Nieuw-Loosdrecht, door A. E. Rientjes ........................... 1 8.     Paulus brengen, een verdwenen volksgebruik, door A. E. Rientjes ........................ 7 9.     De Vecht en hare geschiedenis, door J. D. Bastert 9 10.     Wat verdween, door J. G, Th. Grevenstuk...... 15 11.     De Naamsafleiding van Abcoude, door A, F. van Goelst Meijer ........................ 21 12.     De geschiedenis van den Zeeburgerdijk, door A. van Beek            ........................... 24 13.     De paardenwedrennen in Abcoude en Baambrugge omstreeks 't midden der 18e eeuw, door Joan Vis 28