|
JAARBOEKJE
VAN HET
OUDHEIDKUNDIG GENOOTSCHAP
|
||||||||||
|
M
|
NIFTARLAKE"
|
|||||||||
|
1955
|
||||||||||
|
DRUKKERIJ H. J. SMITS
OUDE GRACHT 231 - UTRECHT |
||||||||||
|
RIJKSUNIVERSITEIT UTRECHT
|
||||
|
0058 1680
|
||||
|
Beschermheer:
Mr C. Th. E. graaf van Lynden van Sandenburg, Cothen. |
||||||||||||||||
|
Eere-leden:
Dr Mr J. W, Verburgt, Epe, Oud-Voorzitter. J. D. Bastert, Maarssen, Oud-Penningmeester, |
||||||||||||||||
|
Bestuur:
M.r Dr N. J. C. M. Kappeyne van de Coppello,
Loenen a. d. Vecht, Voorzitter.
Jhr. P. H. A. Martini Buys, Avenue Concordia 68,
Rotterdam O., wnd. Secretaris. ,^
Uagplii K*^
|
||||||||||||||||
|
G. J. Weyland Jr, Loenen a/d Vecht, Bibliothecaris ,
|
Bestuur.
|
|||||||||||||||
|
en Wnd. Penningmeester.
Mgr. A. E. Rientjes, Utrecht.
Dr Mr J. W. Verburgt, Epe.
J. D. Bastert, Maarssen.
J. Trouw, Abcoude.
A. H. Doude van Troostwijk, Notaris, Breukelv^n
Ir J. Loeff, Oud-Loosdrecht.
F. D. Sprenger, Vreeland.
G. Adriaans, Amersfoort.
Pastoor J. M. J. Waterkamp, Abcoude. |
||||||||||||||||
|
Redactie Jaarboekje:
Mr Dr N. J. C. M. Kappeyne van de Coppello, Loenen a.d. Vecht.
Mgr A. E. Rientjes, Maarssen.
Jhr. P. H. A. Martini Buys. |
||||||||||||||||
|
LEDEN
|
|||||||||||
|
Bond ,,Heemschut"
Bouman, J. H.
Duyvensz. Fr.
Jantzen, F.Gzn., Ferd. B.
Kater, P. A.
Koninklijke Academie van
Wetenschappen
Koninklijk Oudheidkundig Genootschap
Lange, Allert de, C. V. Leuven, W. van Leuven-Vv^'erker, Mevr. W. M. van
Niekerk, W. Pos, Mej. A.G. Doude van Troosiwijk. L. W.
„Vondel", Uitg. Mij. Joost van den N.V.
Weerdenburg, Ab. van Ankeveen:
Harinxma thoe Slooten, B. A.
Ph. Baron van |
|||||||||||
|
Abcoude:
Mr. R. Bianchi
Carmiggelt, Mej. J. W.
Doorn, Dr A. van
Firet, C. J. J.
J. Geijsel
Gortel, Dr J. H. van
Graaf, J. H. de
Heuven, H. van
Heuven, Mej. M. H. van
Hulst, J. G. van
Pape, W. F.
Quarles van Ufford, Jhr Mr
L. A.
Speet, Th. Timmer, Notaris Ph. W.
Trouw, J. Veltman-v. Cruyssen, Mevr. A. G.
Vis-Völker, Mevr. C. A. L. M Waterkamp, Pastoor J M. J. Alkmaar:
Bemmel, A. A. van
|
|||||||||||
|
Amersfoort:
Adriaans, G Chijs, Mej. N. van der „Flehite" Oudh. Vereen. Vor der Hake, J. J. G. Amstelveen:
Achterbergh Jr, J. W. N. van
Amsterdam:
Aa, O. L. van der Altena, Chr. Beekman, J. S. |
|||||||||||
|
Apeldoorn:
Fortuyn Harreman, A.
Tombe, Mr A. L. des
Baambrugge:
Grevenstuk, Prof. Dr A. Leo, Mej. E. van der Walbeek, J. H. van Zee, Ds G. van der Baarn:
Dedel, Jhr. Mr C.
|
|||||||||||
|
VI
|
|||||||
|
De Bilt;
Pas. W. van der
Doude van Troostwijk, D. W.
Bilthoven:
Jhr. Dr L. M. van Holthe
tot Echten. Bloemendaal:
Koomans, Drs W. H. Den Bommel:
Kooy, Ds A. v. d. Breukelen:
Baas, J.
Becker, W. A.
Beek-Jansen, Mevr. Mr. A. C.
ler
„Beth San", Directie Ver. Booy, H. Bijleveld, Th. Th. M. H.
Colenbrander-Hoekstra, Mevr. A. H.
Colenbrander, H. Th. Dop, H. R. van Freytag, F. J. de Gends-Vermij, Mevr. de Wed. A. S. S.
Ginkel, Mr H. C. L. van Goeman Borgesius-Blommers, Mevr. Th.
Grift, A. van der Haars, Mej. Mr E. A. Horst, A. van der Kasteleyn, J. Klap, C. P. Kroon, H. Leisink, Pastoor J. B.
Matthes-Varossieau, Mevr. C. W.
Matthes-de Rooy, Mevr. C. H. Molenkamp, J. Postma, Dr E. B. J. |
|||||||
|
Remijnse, Prof. Dr J. G.
Reyden, J. van der
Six Dijkstra, Ds P.
Smits, P. B. A.
Troostwijk, A. H. Doude van,
Notaris.
Vermeulen, J. Th. Vis-Honig, Mevr. A. Vis Sr., Gerbrand Vlug, H. M. A. de Voogt Vries, J. G. J. de Vries, Verbrugghen, Mevr. C. F. W. de
Vulpen Jr., W. van Wijk, Mevr. A. C. van Breukelerveen (post Tien-
hoven). Graaf Wzn., E. de Homan van der Heide, Ir. J. Pittet-van Linge, Mevr. J. C. Biissuvi:
Ahrend, J. Ahrend-v. Gemund, Mevr. M.
H. J. Kuhlwillm 1 Lubsen, M. Norüemann, J. G.
Cothen:
1 Mr. C. Th. E. graaf van Lyn- den van Sandenburg i
i Doorn:
Mevr. G van der Stoop-
Koekoek Drieherqen:
Clifford Koek van Breugel,
Jhr. Mr Dr J. R.
Prein, Prof. J. A. M. Epe (Gld.):
Verburgt, Dr Mr J. W. |
|||||||
|
VII
|
|||||||
|
Giessendam:
Sluijs, P. van der 's-Graveland:
Schimmelpenninck, G. Graaf 's-Gravenhage:
Adels-Vermeulen, Mevr. de
Wed. Dr M.
Bak, J. P.
Bureau van de Rijksdienst
V. d. Monumentenzorg
Middelberg, Mr G. A. A. Velsen-Metzelaar, Mevr. W. L. van
Groningen ■
Schoemaker, Pastoor F. J.
Hilversum:
Bree, D. de Frank, Deken H. F. Notten, Mej. W. L. van Smorenburg, J. M. Steyling, Dr W. J. Steyling-Grevenstuk, Mevr. A.
Tervooren, H. A. P. M. Kuizen (N.-H.):
Volkersz, H. F. Krommenie:
Walbeek, P. van Laren (N.-H.):
Boetzelaer, R. W. C. Baron
van
Leonhardt, G J. G. Leeuwarden:
Colenbrander-Overhoff, Mevr. M. |
|||||||
|
Leiden:
Antiquariaat en Boekhandel
Burgersdij k en Niermans Loenen a.d. Vecht:
As, P. van
Beusekom-van Foreest, Mevr.
de Wed. Mr F. C. van
Blankenberg, B. H. Blok Jr., J. W. Breman, A. J. Erdmann, Mr R. H. Hofwegen. G. van Horring, Mej. L. Z. Joncheere-van Dijk, Mevr. C. H. de
Kampen, J. W. van Kappeyne van de Coppello, Mr Dr N. J. C. M.
Kappeyne van de Coppello- van Panhuys, Mevr. Th. E.
C. M.
Kappeyne van de Coppello- Wijgers, Mevr. E. J.
Kempen, Nots, J. M. C. van Kra-ingen, B. van Lamme, J. G. Snijder, M. Sondaar, L. H. Weyland, Jr, G. J. Loenersloot:
Kalff Azn., G. A. A. A. Kalff L. E. A. Nagell-Martini Buys, Bar.esse
M. F. M. V. Loosdrecht:
Boeschoten, J.
Doude van Troostwijk,
Mr J. H. N. A.
Freese, J. P. Loeff, Ir J. |
|||||||
|
VIII
|
|||||||||||||||
|
Swinderen, Jhr Q. J. van
Voogsgeerd, W. J. Vunderink, Mr J. L. |
Naarden:
Oudenniel, C. G. van
Verburgt, Dr G. Wentink-Boon, Mevr. G. |
||||||||||||||
|
Lunteren:
Thomassen a Thuessink van
der Hoop van Slochteren,
Dr M. P.
Maarssen:
Agterberg, J.
Alleman, J. G.
Bastert, J. D.
Dekker.
Droogenbroek, H. J. van
E'eyten, A.
Groot- de Vries, Mevr.
P. C. de
Heul, G. de E. R. Huitzing Mgr. A. M. Jansen Kroon, G. Mol, B. C. J. de Remijnse, M. Royen, N. van Rijsterborgh, C. J. Sandick, J. W. W. A. G. van Schalk, Mr Dr Th. E. E. van Schipper, A. P. Servaas, J. N. Vader, Nots. H. P. Verkuil, M. Wissema, G. Wymstra, W. Maarsseveen:
Huydecoper van Maarsseveen,
Jhr. J.
Rijn, J. G. van De Meern:
Bruijn, Jac. de |
|||||||||||||||
|
Nederhorsi den Berg:
Pos-Kofoed, Mevr. C. A. Voorn, G. A. van der |
|||||||||||||||
|
Nieuwersluis:
Blijdenstein-Cruys, Mevr. C. E. B.
Doude van Troostwijk, Mr W. I.
Schmal Jr., J. P. |
|||||||||||||||
|
Nigtevecht:
Amesz, O. J. Loggers, Ds Ph. Wees, G. A. van |
|||||||||||||||
|
Nijmegen:
Bernards, Mej. F. A. M.
Lindenhout, H. J. van 't
Oosterheek:
Eeusekom, Mr E. van Overveen:
Vries-van der Lee, Mevr.
A. de
Warnaars, li. B. Fi. Witzel, B. Rilland-Bath:
Spaan, D. C. Rossum:
Meijer, A. F. van Goelst
|
|||||||||||||||
|
IX
|
|||||||
|
Rotterdam:
Bastert, J. N.
Bibliotheek en Leeszalen der
Gem. Rotterdam
Mr J. J. Canter Cremers Martini Buys, Jhr P. H. A. Rijswijk (Z.-H).:
Geertzema, W. H. Monté, Mevr. A. Soest:
Bentinck, Mr S. P. Baron
Soesterherg:
Haselen. Mr J. van Utrecht:
Biegelaar Jr, J. B. P.
Bogaard, P. H.
Buisman, P. W.
Burg, Plebaan J. van der
Hagenouw, J. E.
Historisch Genootschap
Koedijk Jr., P.
Dr S. van der Linde
Lip-Kibbeling, Mevr. W. A.
M. V. d.
Mesdag-Spier, Mevr. M. T. v. J. Mezger „Oud-Utrecht", Ver.
R. Plomp Provinciale Bibliotheek
Ridder, Mevr. A. Ph. Mgr. A. E. Rientjes Ruwers-Becker, Mevr. E. W. Mr H. A. R. Schuit Smits, H. J. Soeten, H. J. de Théonville, F. W. G. Ven, Dr A. J. van de Vor der Hake, J. Wilbrenninck, J. C. Woerden, A. W. F. C. van |
Vinkeveen:
Vries. J. de Vreeland:
Bree, B. van
Duveen, Mej. T.
Hartung. O. E. K.
Huting, Ds H.
K. E. van der Schaar
Sprenger, F. D.
Wageningen:
Kniphorst's Boekhandel Wassenaar:
Honders, Dr H. J. Wieder Jr., F. C. Weesp:
Bosboom, Ds F. C.
Breijer, K. Lindeboom, G. Weesperkarsvel:
Klaveren, H. W. van Wijk hij Duurstede:
Dijkman-Schoenmaker, Aïevr. G. J. E.
Thieme Sr., Mej. A. C. IJsselstein:
Cool, A. G., Notaris.
Zaandijk:
Honig, G. J. Zeist:
Lantsheer, J. A. Zuilen:
Wit, H. C. de
Wijk, J. A. van
|
||||||
|
Jaarverslag 1954.
|
|||||
|
Op 4 Juni 1954 had in hotel De Nederlanden te Vreeland de
Jaarvergadering plaats. Aanwezig waren volgens de presentielijst 29 leden. Na de opening werden de overleden leden, zijnde de heren:
Jhr. J. K. Lampsins van den Velden, Mr P. G. van Tienhoven, Mr A. Ie Cosquino de Bussy, Jhr. P. P. de Beaufort, C. Metze- laar, L. Emmeriks en F. Hoes Jr. herdacht. De notulen van de vorige vergadering en het jaarverslag wer-
den door de secretaris voorgelezen en onveranderd goedgekeurd. Daarna werd door de penningmeester het financiële verslag uitgebracht. De boeken van de penningmeester werden gecon- troleerd en in orde gevonden door de kascommissie, bestaande uit de heren Dr Van der Linde en Van Heuven, waarna de penningmeester onder dankzegging voor zijn beheer werd ge- dechargeerd. Voor het jaar 1954 werden in de kascommissie be- noemd Mevrouw Van Nagell en de heer Mr Canters Cremers. Nadat de datum van de eerstvolgende excursie naar Kampen
was vastgesteld, werd er besloten, dat de excursie 1955 in de Vechtstreek zou worden gehouden. Als leden van de excursie- commissie voor het jaar 1955 werden benoemd de heren Mr Kappeyne van de Coppello, Adriaans, Trouw, Wijmstra en Mar- tini Buys. De aftredende bestuursleden de heren Bastert, Loeff, Martini
Buys, Weyland en Verburgt werden bij acclamatie herkozen en hebben hun benoeming aanvaard. De bijdrage voor de commissie voor de Vecht- en het Oos-
telijk en Westelijk plassengebied werd wederom vastgesteld op / 25.—. Naar aanleiding van de subsidieaanvraag voor het hek van Kroonesteyn kwam het gehele hekkenvraagstuk in de Vechtstreek aan de orde; verschillende hekken verkeren in |
|||||
|
XII
slechte staat. De heer Trouw uitte de wens, dat er een groot
plan zou worden gemaakt tot herstel van de verschillende hek- ken in onze streek. Hij lichtte het herstel van het hek van Kroonesteyn toe, waarna de vergadering voor dit geval een bijdrage van / 25.— toestond. Verder deelde hij mede, dat de planologische dienst een beredeneerde lijst van de monumenten in de provincie Utrecht heeft, welke een bijlage is van het streekplan. Deze lijst is eerst dan voor publicatie geschikt, als zij door Gedeputeerde Staten is goedgekeurd. Ds Van der Zee vroeg een bijdrage voor zijn studie over oud-
Baambrugge. Dit achtte de voorzitter niet mogelijk; wel werd hem medewerking van de zijde van het Genootschap toege- zegd. Tot slot bracht de heer Bastert de dank over van Mgr. Rien-
tjes voor de belangstelling, die deze bij zijn jubileum van onze zijde heeft ondervonden. Tot zover het verslag over de jaarvergadering.
Op 26 Mei 1954 vierde ons bestuurslid Monseigneur Rientjes
te Maarssen zijn 25-jarig jubileum, waarbij de heer Bastert namens het Bestuur tegenwoordig was en onze gevoelens van waardering en dankbaarheid overbracht voor al hetgeen de heer Rientjes voor ons genootschap heeft gedaan. Hem werd daarbij een ets, voorstellende een gezicht in Maarssen als her- innering aangeboden. In de maand Mei woonde de secretaris de door de Vecht-
commisisie te Utrecht belegde vergadering bij, welke werd gehouden ter bespreking en bestrijding van de plannen der ge- meente Maarssen, welke de schoonheid der Vecht-oevers dreig- den te bederven. Voor nadere bijzonderheden hierover verwij- zen wij naar het verslag der Vechtcommissie, dat in ons Jaar- boekje 1955 wordt opgenomen. Op 27 Juli had met 27 deelnemers de excursie naar Kampen
plaats. De deelnemers stonden aldaar onder de leiding van Mr Beintema. Ook ditmaal werd de goede stemming der deelne- mers door gunstig weer bevorderd. Op 25 November was de secretaris aanwezig op de ontvangst
te Utrecht ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Pro- vinciale Utrechtse Welstandscommissie, die zich in de loop van haar bestaan reeds ontelbare malen met het behoud van de schoonheid van de Vechtstreek heeft bezig gehouden. |
||||
|
XIII
In de gang van zaken in ons Genootschap kwam niet veel
verandering; wij willen alleen vermelden, dat wij met het Rijks- aichief in Utrecht in ruil zijn getreden, waardoor wij in de toekomst de verslagen van het Utrechtse Rijksarchief zullen ont- vangen. Deze verslagen vormen belangwekkende lectuur, waarin met vrucht voor de geschiedenis der Vechtstreek kan worden geput. In dit verband willen wij nog eens met nadruk de aan- dacht vestigen op het in 1953 verschenen boekwerk ,,De Rijks- archieven in Nederland" zijnde een overzicht van de inhoud der Rijksarchiefbewaarplaatsen. Wij willen dit verslag niet besluiten, dan weer een beroep
op de leden te doen voor aanvulling van ons ledental te zor- gen- Dit bedroeg per 1 Januari 1955. 253. |
||||
|
STAAT VAN ONTVANGSTEN EN UITGAVEN BOEKJAAR 1954
|
|||||||||||||
|
ONTVANGSTEN:
Batig saldo •......../' 966.62
Contributies: ......„ 991.50
Verkochte jaarboekjes . . . . „ 39.—
Ontvangen interest.....„ 6.42
|
UITGAVEN:
Totale kosten jaarboekje . .
Onkosten:
Zaalhuur, druk- en incasso-
kosten, porti enz. . , Bijdrage Commissie vooi de
Vecht en het O.- en W.- Plassengebied..... Boeken (voor bibliotheek) . .
Batig saldo........
|
||||||||||||
|
ƒ 798.16
„ 71.25
„ 50.-
„ 12.50
„ 1071.63
ƒ 2003.54
|
|||||||||||||
|
X
t—I
<;
|
|||||||||||||
|
ƒ 2003.54
|
|||||||||||||
|
Verslag van de Excursie 1955,
|
|||||
|
Op de stralende morgen van de 26ste Juli kwam een 50-tal
leden en vrienden van Niftarlake bij de Weerdsluis te Utrecht bijeen om deel te nemen aan de excursie 1955. Het doel was een boottocht op de Vecht, vanaf Utrecht tot Weesp en terug. Dank zij het prachtige zomerweer is deze dag een onvergetelijk ge- noegen geworden. Al varende genoten wij van het prachtige dorpsbeeld bij
,.Swaenenvecht" te Oud-Zuilen. Om even later ons te verzadigen aan de twee aardige molentjes nabij de Kininefabriek. Even later voeren wij langs de Gracht te Maarssen. Eerst presenteerde zich het „Huis ten Bosch", het fraaie gemeentehuis van Maars- sen. Wanneer men dit zo vanaf het water ziet dan is men dank- baar dat dit gebouw als gemeentehuis behouden zal blijven. Er blijft ons nauwelijks tijd om een en ander goed in ons op te nemen, want we worden dadelijk daarop weer geboeid door de bebouwing aan de Gracht- Wat een heerlijke aaneenrijging van geveltjes is dat! Verderop verrijzen kapitale huizen van een Amsterdamse allure, maar die het, trots hun afmeting, maar dank zij hun detaillering, toch wonderwel in dit dorpsbeeld doen. Na de brug te Maarssen te zijn doorgevaren duurt het niet lang meer of wij hebben het eerste doel van onze tocht be- reikt n.1. huize ,Doornburgh". Wij werden hier door de eigenaar- bewoner, de heer J. P. van Voorst van Beest, ontvangen. Deze ontvangst was zeer hoffelijk en deed ons denken aan de
zwier van de 17e eeuwse bewoners dezer huizen. Wij willen op deze plaats dan ook de heer van Voorst van Beest zeer har- telijk dank zeggen voor de wijze, waarop hij ons toeven op „Doornburgh" tot iets onvergetelijks heeft gemaakt. „Doorn- burgh" bleek een bezoek overwaard te zijn. Het huis is in <^^ |
|||||
|
XVI
loop der jaren met veel liefde en piëteit door de tegenwoordige
eigenaar gerestaureerd, waarbij de roerende goederen niet zijn vergeten, maar aanzienlijk uitgebreid. Zo werd de voordeur voorzien van een natuurstenen omlijsting uit 1721 en afkomstig uit Groningen. Eveneens uit Groningen afkomstig is een be- schilderd plafond van de schilder J. A. Wassenbergh. Het inte- rieur heeft zijn eigen, oude karakter behouden. Dit alles kunt u ook in onze diverse musea aantreffen. Echter met dit verschil, dat zulke zaken in de musea altijd een doodse indruk maken. Het aantrekkelijke van „Doornburgh" is, dat men uit alles voelt: hier wordt geleefd. Het is de omgeving van levende mensen. Het is geen verzameling zonder meer. Hier waant u zich in de 17e of 18e eeuw. Dit was voor de deelnemers een bijzonder ge- noegen. Nogmaals, Mijnheer Van Voorst van Beest, hiervoor en voor uw gul onthaal hartelijk dank! Het bezoek aan ,,Doornburgh" heeft echter één schaduwzijde
gehad. De organisators van de excursie hadden niet gerekend op zo'n ontvangst, zodat hun tijdschema danig in de war is gekomen. Het is niet mogelijk geweest dit in te lopen, zodat de verdere dag geheel met vertraging is verlopen. Dit heeft even- wel gelukkig geen afbreuk gedaan aan de goede stemming van het gezelschap- De tocht is voor een ieder een feestelijk gebeuren geweest. Van ,,Doornburgh" naar de boot wandelende kwamen wij
voorbij het hek van dit huis. Vele huizen langs de Vecht bezitten fraaie hekken, maar dit is toch wel een bijzonder exemplaar. Inplaats van stenen pilasters vinden wij hier een kunstige ijzer- constructie. Deze ijzeren „pijlers" vinden hun beëindiging in twee ronde ijzeren burchten, waaromheen doorntakken, alzo de naam van het huis uitbeeldende. De zon in het midden houdt verband met de naam van de eigenaar, die het hek liet plaatsen, Willem van Son- Het hek is uit het begin der 18 eeuw. Varende langs Breukelen, Nieuwersluis, Loenen en Vreeland,
bereikten wij Nigtevecht, alwaar de koffietafel gebruikt zou worden. Ook dit gedeelte van de Vecht gaf veel schoons te ge- nieten. Goudestein, Vegtoever, Oudaan, Nijenrode, Boom en Bosch,
Gunterstein, Queeckhoven, Over-HoUand, Rupelmonde, Rio Ver- de, Nieuwerhoek, Bosch en Vegt, Kalorama, het woonhuis van onze Voorzitter, Terra Nova, het landgoed, dat door ons op een |
||||
|
XVII
vorige exursie reeds werd bezocht, het zijn alle namen, die de
schoonheid van de Vecht in ons doen herleven. Zoals gezegd werd te Nigtevecht de koffietafel genuttigd.
Door de vertraging had ieder honger gekregen. Een en ander verliep vlot en wat we kregen was goed en daarmede is alles over dit festijn gezegd. Vervolgens werd koers gezet naar Weesp. Bij dit gedeelte
van de Vecht krijgen de oevers een ander aanzien. De bebou- wing langs de Vecht, zoals wij die tot nog toe gehad hebben, verdwijnt. Hier en daar een boerderij en verder het vlakke land i3 er voor in de plaats gekomen. Anders, maar niet minder aantrekkelijk- Wanneer Weesp naderbij komt valt in dat wijde landschap te
genieten van het silhouette van dit Hollandse stadje. Op de voorgrond twee molens en daarachter de ke.rktorens met een aaneenrijging van allerlei geveltjes en daken. Wanneer de boot aan wal ligt begeven wij ons naar het Gemeentehuis. Dit stad- huis is een fraai gebouw uit 1772 van de architect Jacob Otten Husly. Met enige hartelijke woorden van de Burgemeester, Mr J. Chr. Buhrmann, worden wij ontvangen, waarna ons thee wordt aangeboden. Deze geste van het Gemeentebestuur is hoge- lijk op prijs gesteld en ook op deze plaats een woord van harte- lijke dank daarvoor. Hierna werden wij op zeer prettige en des- kundige wijze rondgeleid in het Gemeente-museum, dat in het stadhuis is ondergebracht. Naast allerlei oudheidkundige zaken, die betrekking hebben op de geschiedenis van de stad Weesp, was zeer belangrijk de fraaie collectie Weesper porcelein. Als tweede bezienswaardigheid zouden wij het St- Bartho-
lomeus gasthuis, dat aan de Oostzijde tegen het Raadhuis is gebouwd, gaan bezichtigen. De Goden hadden echter anders beschikt! De sleutel had men aan de binnenzijde in de deur laten zitten. De deur was daarna dichtgeslagen en zo stonden wij voor een gesloten deur. Hierdoor ging de stijlvolle regenten- kamer voor ons verloren en moesten wij ons tevreden stellen met de hoofdingang van dit gasthuis. Het is een fraai bewerkte deur met gesneden kalf met het opschrift ,,Anno 1623" en de beeltenis van St. Bartholomeus. Tenslotte werd de Ned. Herv.- of St. Laurenskerk bezocht.
Het is een basiliek, waarvan het koor met vijf zijden van de tienhoek gesloten is. De beuken worden door zuilen van elkaar |
||||
|
XVIII
gescheiden. Dit laat-gothische kerkgebouw zou in 1462 gewijd
zijn- Aan de Westzijde staat een stenen toren, die zeer waar- schijnlijk reeds in de 13e eeuw werd gebouwd. De vierde gele- ding is van latere datum, vermoedelijk uit de 14e eeuw. De vijfde geleding is nog jonger. De spits is slank en vindt zijn beëindiging in een open achtkant met peer, denkelijk eind 16e eeuw. In deze toren hangt een fraai klokkenspel van 29 klok- ken, waarvan 24 stuks in 1671 werden gegoten door de beken- de klokkengieter P. Hemony- De heeluursslagbel is de oudste klok en werd in 1506 gegoten door Geert van Wou. De jongste klok is in 1913 gegoten door John Taylor en Co. De kerk is afgedekt door houten tongewelven. In de kerk be-
vindt zich een prachtig koorhek van koper in laat gothische vormen pl.m. 1530. De preekstoel is onbelangrijk, uitgezonderd de bekroning van het klankbord, laat gothiek, pl.m. 1500- Vanaf de kerk komen wij door enige schilderachtige straatjes
weer bij onze boot om de terugtocht te aanvaarden. Alles ver- loopt verder vlot. Op de diverse plaatsen, die wij langs varen, worden de aldaar wonende deelnemers afgezet. Dit heeft tot gevolg, dat, als wij Maarssen hebben gehad de gelederen op de boot sterk zijn gedund. Onze boot, die er één is van de rondvaartdienst in Utrecht,
moet dezelfde avond nog aan de Rijnkade meren. De Weerd- sluis schut echter maar tot 6 uur en daar het reeds aanmer- kelijk later is, moeten wij na Maarssen het Merwedekanaal op om via Oog in Al de stad te bereiken. Ook dit gedeelte was zeer interessant en zo was het 's avonds omstreeks half tien uur, dat v/ij aan de Rijnkade voet aan wal zetten, waarmede deze zeer geslaagde excursie weer tot het verleden behoorde. ADRIAANS.
|
||||
|
Niftarlake-Litteratuur.
|
||||||||
|
ZONNEWIJZERS.
|
||||||||
|
P. Terpstra. Zonnewijzers.
J. B. Wolters, Groningen 1953.
|
||||||||
|
Evenals men de klokken in onze torens van meerdere kanten
bestuderen kan, n.1. techniek, klankwaarde, grond- en neven- tonen, samenstelling van het gietmetaal, enz. en de kunsthisto- rische zijde versiering, datering, opschriften, gieter enz., zo is het ook gelegen met de zonnewijzers: men kan ze volgens astro- nomische of wetenschappelijke begrippen beschouwen zoals in het bovenvermelde boek; maar men kan ze ook cultuurhistorisch bekijken in hun opstelling, stijl, kolomversiering enz. zoals ze zich nog vandaag in de tuinen en parken voordoen. Het werk van Terpstra geeft aanwijzing hoe m^en de horizontale en verti- cale zonnewijzer zelf kan construeren. Ook vindt men een rijk- dom van gegevens over de zak-zonnewijzers, waarvan beroemde exemplaren worden afgebeeld. Van de oudste zonnewijzers wordt gewag gemaakt bij Jesaia, XXXVIII, 8 en 2 Kon. XX, 11 waar sprake is van de Zonnewijzer van Koning Achaz. De schrijver zegt: „Van dit instrument (zeven tot acht eeuwen vóór Chris- tus) is evenwel niets verder bekend; men kent niet de plaats waar het heeft gestaan, noch zijn inrichting" (blz. 4). Verticale zonnewijzers en de beginselen daarover worden ook
in dit boek beschreven. Ook in de Vechtstreek zien wij ze aan de zuidelijk gelegen muur van kerken en buitenhuizen, o.a. Herte- \'eld te Maarssen. De bekende tuin-zonnewijzers in tuinen en parken behoren tot de spherische aequatoriale zonnewijzers- typen met vergulde hoepels. In het in 1683 uitgegeven boek van J. van der Groen „Den Nederlandtsen hovenier" (Twee hondert modellen voor de liefhebbers van hoven en tuinen) staat een |
||||||||
|
XX
„Onderwijsinge hoedat men de navolgende Sonnewijsers in 't
werck sal stellen". Verder bestaat nog een boek van Phil. van Lansbergen „Beschrijvinge der vlakke Sonnewijzers in de wel- cke alle soort van Sonnewijsers. . . . wisconsteück vertoont wor- den. Uyt het latijn vertaelt door Jacob Mogge. Tot Middelburg. Bij Zacharias Roman. 1666"- Het is voor de gewone lezer haast niet te begrijpen hoeveel
litteratuur er over de constructie der zonnewijzers bestaat. De schrijver haalt een hele lijst aan, maar het bleek te meer uit de catalogus van de Bibliotheek van het kasteel Rozendaal bij Arn- hem, geveild bij van Huffel's Antiquariaat te Utrecht (F. W. G. Theonville) in Juni 1949. Een eveneens uitgebreide littera- tuurlijst staat in de supplement-catalogus van het Gemeente- Museum den Haag. De schrijver heeft zijn voorbeelden vooral in het Noorden des
lands gezocht. Het zou een lonend werk zijn de oude Zonne- wijzers in het gewest Niftarlake aan Vecht en Angstel op te sporen en te beschrijven als historische cultuurmonumenten. Een prachtig exemplaar uit de 18e eeuw met aanwijzing van datum, maanstand enz. vonden wij op de buitenplaats Ooster- vecht bij Vreeland- In het uitvoerig en voorname werk van Dr R. van Luttervelt ,,De buitenplaatsen aan de Vecht" worden behalve bij de be- schrijving van ,,Luxemburgh" te Maarssen de Zonnewijzers niet genoemd. Wel wordt van deze ,.versieringsvoorwerpen" gewag gemaakt in het boek van Jhr. C. H. C. A. van Sypesteyn, ,,Oud- Nederlandsche Tuinkunst", maar op geen exemplaren uit de Vecht- of Geinstreek wordt de aandacht gevestigd. A. E. R.
|
||||
|
Zilveren schotel afkomstig
van de Vrouwe van Guntersteyn
te Breukelen.
|
||||||
|
Op de tentoonstelling ,,Gelders Zilver" in de afgelopen zomer
van 1955 gehouden, bevond zich een bijzonder fraai en merk- waardig werkstuk uit de 17e eeuw, n.1. een zilveren schotel, rijk versierd met graveerwerk, o.a. wapenschilden van verschillen- de adellijke geslachten als de Brouxelles, Locquenghien, Lon- guerille, Nienhove, van Waveren van Nyenrode, Potter van der Loo en Monnix- In 't middendeel van de schotel ziet men een olijfboom, in welks kroon een pelikaan met jongen zich heeft genesteld. Langs de oprijzende stam van de olijfboom slingert zich een wijnrank met acht druiventrossen. Bij elk van deze vruchten is een voornaam geschreven, vijf mannelijke en drie vrouwelijke namen. De boom wortelt in een wapen, waaronder een banderol is geplaatst met de wapenspreuk: ,,Viresit vulnere Virtus". Aan beide zijden van de boom staat een figuur, een man met het teken van een leeuw op de borst, die met een spade de grond bewerkt, en een vrouw die de aarde besproeit uit een vaas, waarop een dolfijn is aangebracht. De gehele voorstelling wordt bekroond door het Hebreeuwse monogram van Jehova, in een krans van wolken en stralen, met links en rechts zon en maan, terwijl ter zijde van de voorstelling een banderol met de spreuk „Godt gheeft die wasdom", getuigenis aflegt van het geloof en de dankbaarheid van het echtpaar. De rand is achtzijdig uitgeschulpt en geprofileerd, daarop zijn tus- sen weelderige festoenen van bloemen en vruchten acht ge- slachtswapens afgebeeld. Bij de wortels van de boom ziet men het alliantiewapen van Gaspard de Brouxelles, raadsheer en vice- president van het Hof van Utrecht, heer van Ganderingen (pl.m. |
||||||
|
1595) eu zyne vrouw Christina Monnix vrouwe van Gunter-
stein (t 1603). Het geslacht de Brouxelles was blijkbaar geparen- teerd aan de familie Hackfort tot der Horst, die in 1557 het kasteel de Horst te Loenen (Vel.) stichtte. De schotel werd dus blijkens onderzoek gemaakt in opdracht van het echtpaar Gas- pard van Brouxelles en Christina Monnix. Over de maker van het zilveren blad is niets bekend, de stijl wijst op het ontstaan in het laatst der 16e eeuw. Het stuk, afkomstig uit de parochie- kerk van Loenen, bevindt zich in het Aartsbisschoppelijk Mu- seum te Utrecht. (Vergl. Verslag Aartsb- Musea 1936—37 en de catalogus ,,Gelders Zilver" no. 251). A. E. R.
|
||||
|
o
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
M
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
o
|
o^^
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
^V
|
U/.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
\
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
\
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
\
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Spruytenburg onder Maarssen.
|
|||||
|
In de omgeving van Maarssen-Maarsseveen lagen in vorige eeu-
wen een rij van kleine buitenplaatsen, thans verdwenen, waar- van de naam nog wel eens genoemd wordt, maar waarvan bij velen de juiste ligging ontgaan is. In het Standaardwerk over ,,De buitenplaatsen aan de Vecht"
door Dr R. van Luttervelt in 1948 uitgegeven, zien wij wel wie de bewoners of bezitters van het huis Spruytenburg geweest zijn, maar waar het was gelegen wordt niet vermeld. Spruytenburg, of Spruytenborg droeg vóór 1657 de naam Boekendaal, en was tot dat jaar bewoond door de Familie Huydecoper. In dit zelfde jaar ging het buitengoed over in joodse handen. Het werd aangekocht door David Cardoso alias Davilaar, in 1697 werd het bewoond door Salomon de Lima. Deze was de voorganger van Joseph Suasso de Lima, ook eigenaar van Harteveld, dat hij in 1743 verkocht. Zo behoorde dus Spruytenburg ook tot de buitenplaat- sen, waar Joodse families waren gevestigd. In de tijd, dat de Amsterdamse Burgemeester Huydecoper het huis bewoonde, v/erd het „genaamt Boekendaal" en strekte zich met het ,,snib- betje voor uyt ten Vecht" tot aan de sloot. Het buitengoed was maar, wat omvang betreft, 1!4 morgen groot, en strekte zich uit (met het vermelde snibbetje) tot de ,,plaes van de Hofstee daerachter bel. wederz. de Hr. van Maersseveen met een steeg, die hij geheel behoudt onder conditie dat de acceptant sal be- houden een vrije overgang over de laan naest de maersseveense v/etering". Nu wordt de ligging ons iets duidelijk, want bij navraag aan
meerdere ingezetenen van Maarssen-Maarsseveen, werden aller- lei meningen weergegeven, volgens welke Spruytenburg ófwel in den Lanen, óf aan het Zandpad in de nabijheid van Vecht- oever zou zijn gelegen. Daar zijn nog oude kaarten, waarop Spruytenburg staat aangegeven, o.a. op „Een klem gedeelte van |
|||||
|
de Heerlijcheit van Maetseveen" een hoogst zeldzame kopergra-
vure 1660 uit de collectie van Jhr. A. J. D. Coenen van 's-Grave- sloot te Rotterdam*). Dr Jac. Zwarts vergist zich echter, wan- neer hij meent, dat het naast Endelhoef was gelegen (Jaarb. Niftarlake 1922, blz. 50). Op de ,,Nieuwe Kaart van Mynden en de 2 Loosdrechten", enz. (eind 17de eeuw) ligt Spruytenburg tussen Otterspoor en het Zwarte Varken. Deze zeldzame gedruk- te kaart vinden wij in het Jaarboekje van Niftarlake jg. 1942. Hierop ligt schijnbaar Spruytenburg aan de Vecht tussen Otter- spoor en het Zwartevarken, ofwel het Wapen van Maarseveen. Een andere kaart, (Rijksarchief Utrecht Top. cat. 169) bestaat uit een tekening in kleuren zonder vermelding van auteurs- naam, maar zoals mij op het Archief welwillend werd meege- deeld, wel zeer waarschijnlijk door den Heer van Maersseveen, Jhr. J. E. Huydecoper, (y 1808) vervaardigd omstreeks 1780. Deze kaart geeft de gronden en huizen in deze volgorde genum- merd: Kromwijck, Rietveld (220). KHjnGansenhoef (219) Otter- spoor (217) Hoogevegt (216) Neerbeek (215) Sluysoort (214) Spruytenburg (213) Geesbergen (212) en het Wapen van Maers- seveen (211). Spruytenburg was volgens de vlugstappende v. d. Aa (Aardr. Wdb.) binnen 8 minuten van Maarssen uit te berei- ken, lag dus achter Geesbergen. Achter Spruytenburg lagen nog Neerbeek en Sluysoort; op het hoekpunt lag en ligt nog het Wapen van Maersseveen, ook genoemd het Zwarte Varken, dat in het wapen staat. De laatstgenoemde buitenplaatsen waren niet uitgestrekt; Neerbeek en Spruytenburg waren l'/4 morgen, Sluysoort 1 morgen; Geesbergen was de kleinste n.1. Va morgen. Wij weten nu, waar wij Spruytenburg moeten zoeken, en ken- nen ook de bewoners, resp- bezitters of erfgenamen. Boven zagen wij reeds, dat het uit de Familie Huydecoper in
1657 overging aan de Joodse familie Cardosa, dan aan A. van den Hoogen, toen het geschat was op ƒ 5150.—. In 1693 behoorde het aan de familie van Lennep (Otterspoor). In 1694 kwam het aan Sal. de Lima, daarna aan Joseph Suasso de Lima, gehuwd met Ribca, dochter van den rijken en invloedrijken Heer David |
|||||
|
*) Een fraai gekleurde kaart ,,Een cleyn gedeelte van Maarsseveen
(Amsterdam 1660 voor Joan Huydecoper enz.) is in bezit van Jhr. J. Huydecoper van Maarsseveen te Maarssen, waarop meerdere buiten- plaatsen staan aangegeven o.a. Beresteyn, |
|||||
|
Mendes da Silva, wonend op Herteveld. Het was toen geësti-
meerd op 6000 gld. Spruytenburg bleef lang in dit geslacht, want in 1807 was Jonkvrouwe Rachel de Suasso de Lima er nog gevestigd. In het midden der 19de eeuw werd het buiten in eigendom bezeten door den Heer J. H. Vredenburg- Het is meer dan een halve eeuw geleden, dat J. Craandijk in zijn ,,Wande- lingen door Nederland" schreef: ,,Tusschen Goudestein en Gan- sehoef is vrij wat verandering gekomen. Een aantal oude en daaronder beroemde namen vinden wij niet meer. Spruyten- burg zoeken wij tegenwoordig vergeefs, evenals de eenmaal wijdvermaarde lustplaatsen Hoogevecht en Otterspoor". Van de tegenwoordige situatie van het voormalige Spruyten-
burg valt weinig te vertellen. Neerbeek is thans grasland en Spruytenburg is als eigendom van de Heer J. G. van Rijn, thans boomgaardgrond. Daar is niets van de vroegere toestand geble- ven. Nog lang stond er bij het weggetje een gammel half ver- gaan landhek tussen het struikgewas, maar dit is als zovele landhekken ook verdwenen. Interessant was het de 90-jarige Roelof Timmerman, Machine-
kade 8, over de vroegere toestand in die omgeving te horen. Deze had vele namen in zijn geheugen, maar de huizen zelf had hij niet meer gekend, wel de wegen en toegangen kon hij ons beschrijven. A. E. RIENTJES.
|
||||
|
Stichting commissie voor de Vecht
en het Oostehjk en Westehjk
plassengebied.
|
||||||||
|
VERSLAG OVER DE JAREN 1952—1955.
|
||||||||
|
Inleiding-
|
||||||||
|
Bat het bestuur U hierbij een verslag aanbiedt over enige jaren
tegelijk is waarlijk niet een gevolg aan gebrek aan activiteit. Eer- der is dit te wijten aan een gebrek aan tijd, waardoor het ons niet gemakkelijk valt elk jaar terug te zien op hetgeen door onze commissie werd verricht en op wat voor ons doel van belang is. Wel betreuren we deze gang van zaken, omdat het nu eenmaal nuttig is op gezette tijden de rekening op te maken, maar liever dan ons werk daarvoor te onderbreken, zijn wij op onze weg doorgegaan. Thans echter kunnen wij U weder op de hoogte brengen van de stand van zaken en wij hopen dat dit verslag een rechtvaardiging moge blijken voor ons lange stilzwijgen. Thans ligt vóór U het verslag over het tijdvak November
1951 tot 1 Mei 1955. Het zal U daaruit blijken, dat vele onder- werpen zelfs in deze betrekkelijk lange periode niet tot een eind- oplossing zijn gekomen. De taak van onze commissie is ook veelal niet direct van korte adem, integendeel, vele onderwer- pen vragen langdurig en herhaald onze aandacht. Daarbij is onze taak geheel vrijwillig, terwijl wij over geen
enkele macht beschikken. Het is slechts de goede rede, die aan het werk ten grondslag ligt, die het mogelijk maakt dat naar onze stem geluisterd wordt, althans in het overgrote deel der aangelegenheden, waarmede wij ons menen te moeten bemoeien. Wij weten, dat wij ons gesteund kunnen voelen door een groot aantal organisaties op het gebied van natuur-, landschaps- |
||||||||
|
10
bescherming en monumentenzorg. Maar toch zullen wij het zeer
waarderen wanneer hiervan ook duidelijk zal blijken doordat velen onze as. algemene vergadering zullen bijwonen om ons aan te moedigen voort te gaan op de door ons gekozen weg. Wat ons werkcomité beoogt moge blijken uit de talrijke on-
derwerpen, die in dit verslag zijn behandeld. Een vooraanstaand man in de natuur- en monumentenbescher-
ming uitte zich onlangs als volgt: „Men kan merken, dat er in de Vechtstreek een waakzame commissie is — daar geschieden geen gekke dingen". Wij waarderen deze uitspraak, maar hem geheel onderschrijven doen we niet, want wij zijn nog lang niet tevreden. Zo moet ons van het hart, dat wij bij verschillende uitbreidings-
plannen in onze streek begrip missen aan het streek-eigene en te veel het ontwerp voor een stadsuitbreiding vinden in plaats van dat wat zich bij de dorpsaanleg aanpast. Het is alsof het woord „stedebouw" het gevoel voor de eisen, die een dorps- gemeenschap stelt, onderdrukt. Tegenover teleurstellingen staan gelukkig ook betere ervarin-
gen en onze toewijding voor de streek van Vecht en plassen blijft onverflauwd. Zo zijn wij nog in dezelfde stemming als toen v/ij ons vorige verslag uitbrachten — al is dat langer geleden dan wij gehoopt hadden — toen wij eindigden met de woorden: „Ons bestuur spreekt de hoop uit, dat het bezoek van deze ver-
gadering groot moge zijn, zodat ons op deze wijze een riem onder het hart zal worden gestoken. Hierdoor dan gesterkt, zal ons bestuur gaarne een volgende werkperiode tegemoet gaan". |
|||||||
|
ALGEMEEN
|
|||||||
|
Algemene Vergadering
|
|||||||
|
In de Algemene Vergadering, gehouden op 26 Januari 1952 in
Hotel „Pays Bas" te Utrecht, werd na afwerking der agenda, door Mr H. P. Gorter, Secretaris van de Contact-Commissie voor Na- tuur- en Landschapsbescherming een lezing gehouden over „Ruil- verkaveling en Natuurbescherming", terwijl na de pauze door de Voorzitter en Secretaris met gebruikmaking van lichtbeelden het Jaarverslag werd toegelicht. |
|||||||
|
11
|
||||||
|
Bestuur en Werkcomité
|
||||||
|
Op 21 November 1951 bereikte ons het bericht van Mej. W. F.
Grevenstuk, dat zij zich niet meer, wegens ziekte, als bestuurslid herkiesbaar stelde en op 24 Juni is zij, oud 66 jaar, overleden. Op 28 Juni 1952 werd zij op de begraafplaats te Baambrugge, ter aarde besteld. Ons bestuur was daarbij tegenwoordig. Mej. Grevenstuk is vanaf de dag der oprichting, 12 September
1936 als Secretaresse opgetreden en nog vele jaren tevens als penningmeesteresse, op voorbeeldige wijze heeft zij steeds haar taak vervuld- Dat zij ruste in vrede! In de plaats van Mej. W. F. Grevenstuk werd als bestuurslid
gekozen de heer Dr V. Westhoff. De heer J. Trouw, periodiek aftredende, werd als bestuurslid
herkozen. Op onze uitnodiging trad de heer R. J. de Wit in ons Werk-
comité. Het bestuur van onze Stichting bestaat uit:
Ir J. Loeff, Voorzitter, oud-Loosdrecht.
J. Trouw, Secretaris, Abcoude.
Ing. H. van Eeden, Penningmeester, Nigtevecht.
Dr V. Westhoff, Driebergen.
W. Wijmstra, Maarssen.
Het Werkcomité bestond uit:
Het bestuur hiervoren genoemd, alsmede de H.H.: G. Adriaans,
Amersfoort; Mr W. L Doude van Troostwijk, Nieuwersluis; Mr J. L. Vunderink, Loosdrecht; Jhr. Mr L. A- Quarles van Ufford, Abcoude en R. J. de Wit, Amsterdam. Op 26 Januari 1955 heeft onze Oud-Voorzitter Dr Mr J. W-
Verburgt te Epe de ouderdom van tachtig jaar bereikt. Ons Bestuur heeft die dag niet onopgemerkt voorbij laten gaan en de jubilaris een telegram met gelukwensen gezonden. Gedurende de verslagperiode werden vergaderingen gehouden op: 9 Januari 1952 — 25 Maart 1952 — 7 October 1952 — 17 November 1952 — 30 Januari 1953 — 17 Maart 1953 — 22 April 1953 — 18 Mei 1953 — 23 Juni 1953 — 3 December 1953 — 6 Januari 1954 — 26 Februari 1954 — 19 October 1954 — 16 November 1954 — 14 December 1954 — 28 Februari 1955 — 30 Maart 1955. |
||||||
|
12
|
||||||
|
Financiën
|
||||||
|
Voor een financieel overzicht verwijzen wij naar het afzonder-
lijk financieel verslag van de Penningmeester. Uiteraard vragen onze financiën bijzondere aandacht. Met een
jaarlijks inkomen van circa ./ 500.— valt het moeilijk onze arbeid te regelen. De bijzondere uitgaven in verband met Kortenhoefboek,
fjotshol enz. vragen grote bedragen, waarvoor gelukkig ver- schillende gemeenten, verenigingen en instellingen subsidies hebben verleend, waarvoor onze Commissie uiteraard zeer dank- baar is. Maar wil onze Commissie de vrijwillig op zich genomen taak
met voortvarendheid verrichten, dan zullen grote kosten ge- maakt worden voor foto's, lichtdruk, tekenloon, porti, zaalhuur, inventarisatie van ons gebied enz. Ons streven zal er op gericht zijn de financiën te versterken
door een beroep te doen op particulieren en overheidslichamen. MONUMENTEN
Buitenplaatsen, Kastelen enz.
Ons advies werd gevraagd inzake de plaatsing van een houten
barak op ,,Ganzenhoef" te Maarssen. Deze bouw was aange- vraagd door de directie van het Nationaal 'Geuzengesticht ,,Wilhelmus van Nassauen" en de barak moest dienen als slaap- gelegenheid voor jongens. Onze Commissie adviseerde hiertoe geen toestemming te ver-
lenen, omdat een houten barak als een vreemd element onaan- vaardbaar werd geacht op een buitenplaats. Jarenlang zou zo'n tijdelijke barak het builen ontsieren. Slechts een architectonisch juiste oplossing zou in deze te aanvaarden zijn, b.v. de verbou- wing van één der bijgebouwen. Ons medelid, Ing. M. van Eeden, bracht een rapport uit over de
toestand waarin het kasteel te Nederhorst den Berg verkeert. Het gebouw is zeer in verval, vooral het dak verkeert in een zeer deplorabele staat. Het park is een wildernis. Het kasteel is onbe- vv'oond en eigendom van de N.V. Uitgevers Maatschappij ,,Am- stelburcht" te Amsterdam. |
||||||
|
13
Wij hebben het bovengenoemd rapport doorgezonden naar tiet
bestuur van de Kastelenstichting, dat ons mededeelde zich in verbinding met de eigenaresse te zullen stellen. Er zouden besprekingen tot verkoop zijn geweest met de Chr.
Gereformeerde Gemeente (een internationale federatie) om het l'^asteel als ,,centrum" te bestemmen, maar iets definitiefs ter- zake is ons bestuur thans niet bekend. Het Werkcomité blijft in deze diligent.
Op 24 November 1955 hebben wij ons tot de Gemeenteraad
van Maarssen gewend en medegedeeld dat ons bestuur met be- langstelling had kennis genomen van de plannen tot aankoop van de Buitenplaats „Goudenstein". Het behoi.id van deze Buiten- plaats, gelegen tussen Doornburg en Vechtoever, is voor onze streek een bel'mg van de eerste orde. Onze Commissie ontveinst zich niet dat deze aankoop financiële consequenties voor de ge- meente Maarssen voortbrengt, die wel eens als een ernstig be- zwaar gevoeld kunnen worden. Ons bestuur heeft daarom in deze een suggestie gedaan, die
de aankoop tegenover de gemeenschap te verantwoorden maakt. Wij stellen ons voor om te geraken tot oprichting van een stich-
ting, die de daarvoor in aanmerking komende buitenplaatsen in de Vechtstreek zal trachten te verwerven en te exploiteren en wel op een zodanige wijze, dat de gemeenten, waarin de objecten zijn gelegen, niet alleen voor de financiële consequenties behoe- ven op te komen. Deze Stichting zou niet alleen de financiële steun van de desbetreffende gemeente moeten ondervinden, maar ook van hogere Overheidsorganen en belanghebbende licha- men. Het is te hopen, dat Maarssen t.z.t- het thans aangekochte buiten „Goudenstein" in de te vormen Stichting zou willen in- brengen teneinde de verantwoordelijkheid van dit bezit te ver- delen. |
|||||
|
Hek van Kronesteijn
Toen de Burgemeester van Abcoude onze Commissie mede-
deelde dat de Monumentencommissie van Abcoude in haar ver- gadering van 6 Februari 1952 zou beslissen of het van een ,,M"-voorziene hek voor de boerderij ,,Kronesteijn", waarvan één der pilaren bij een aanrijding bij de grond was afgebro- Icen, zou worden afgevoerd van de Monumentenlijst hebben wij |
|||||
|
14
van het aanbod om te onderzoeken of restauratie uitvoerbaar
zou zijn dankbaar gebruik gemaakt. Architect W. Wijmstra te Maarssen heeft het hek aan de
hand van de restanten in tekening gebracht. Na overleg met het Rijksbureau voor de Monumentenzorg
en met de aannemer A. Woudenberg te Utrecht werd een be- groting van kosten voor de restauratie opgemaakt. Een bedrag van ./' 1600.— was benodigd. Op 20 November 1953 bereikte ons het bericht van de Minister van Onderwijs, Kunsten en We- tenschappen, dat op subsidie kon worden gerekend en dat de firma A. Woudenberg met de restauratie-werkzaamheden moch', worden belast. Van de Provincie en de gemeente Abcoude kre- gen wij voor dit doel ook subsidie, zodat tot het geven van de opdracht kon worden overgegaan. Een woord van hulde aan de aannemer Woudenberg is hier op zijn plaats, omdat deze het werk op de meest zorgvuldige wijze heeft uitgevoerd. Het hek is weer een sieraad voor de omgeving. De wijze, waarop het mogelijk is gebleken dit hek te redden en voor het nageslacht te behouden, dank zij veler medewerking, is een goede leer om niet te spoedig te besluiten tot het laten ondergaan van der- gelijke monumenten, die het waard zijn om er de nodige moeite voor te nemen. Wij denken daarbij ook aan andere hekken in onze streek. MOLENS
Met veel ingenomenheid begroet onze Commissie de Molen-
verordening van de Provincie Utrecht van 30 Juni 1953 (Prov. blad nr. 44) waarbij bepalingen gesteld zijn, betreffende de sloping, het gebruik, de inrichting en de verandering van molens. Bij circulaire van 24 November 1953 hebben Gedeputeerde
Staten zich tot de Gemeentebesturen gewend waarbij deze wor- den verzocht Gedeputeerde Staten in kennis te stellen van elke handeling of nalatigheid waardoor de Molen-verordening Pro- vincie Utrecht wordt overtreden, opdat Gedeputeerde Staten met toepassing van artikel 153bis der Provinciale wet kunnen doen wegnemen, beletten, verrichten of in vorige toestand her- stellen al hetgeen in strijd met genoemde verordening mocht zijn geschied. |
||||
|
15
Door de Planogische Dienst is een Molenhoek samengesteld,
v/aarin alle molens in de provincie met hun bijzonderheden zijn opgenomen. Op ons verzoek mochten wij voor ons archief een exemplaar in bezit verkrijgen. Stichtinoen
Tot heden zijn door bemiddeling van ons werkcomité tot be-
houd van molens tot stand gekomen: Stichting Molen Delphine te Abcoude;
Stichting De Garstermolen te Nigtevecht;
Stichting Gabriël te Kortenhoef.
In alle drie der stichtingen maakt de Secretaris van onze
commissie de heer J. Trouw, Gep. Techn. Hoofdambtenaar, Afd. Stadsontwikkeling van Amsterdam deel uit van het bestuur der voornoemde Stichtingen. ABCOUDE
Molen „Delphine" Gein-Zuid
Van de molen ,,Delphine", staande aan het Gein Zuidzijde, in
eigendom toebehorende aan de Stichting tot instandhouding van deze molen (waarin onze Commissie deelgenoot is), is het eeuwigdurend recht van bewoning en gebruik gegeven aan de heer H. L. M. Souget te Parijs. De molen ziet er keurig uit- De muren van het stenen onderstuk benevens de garage zijn wit geschilderd- Het geheel maakt nu een zeer goede indruk. De brug over de Vliet moet worden vernieuwd. De Provinciale Waterstaat stelde aan het Waterschap Baambrugge oostzijde zwaardere eisen inzake het verkeer, waarvoor bijdragen uit het Wegenfonds beschikbaar worden gesteld. Omdat de brug eigen- dom van de Stichting is, doch deze niet het onderhoud heeft voor toegelaten verzwaard verkeer, is een regeling getroffen, dat het Waterschap het werk uitvoert en de Stichting een bedrag van ./ 500.— betaalt, hetgeen door de heer Souget wordt ge- voteerd. BAAMBRUGGE
Molen „Hoog- en Groenland" aan de Angstel Aan de molen „Hoog- en Groenland", die, hoewel niet in be-
|
||||
|
16
drijf, maar zich aan de Angstel een zo fraai object toont, moest
noodzakelijk gerepareerd worden- De onkosten werden begroot cp ƒ 800.—. Het Waterschap wilde wel medewerken indien de molen ook geschilderd zou worden, waardoor het bedrag der kosten verdubbeld zal worden. ,,De Hollandse Molen" heeft nu opnieuw contact gezocht en met medewerking van onze Com- missie wordt getracht spoedig tot uitvoering te geraken. KORTENHOEF
Molen „Gahriël" aan de Zuioe
De molen „Gabriël" te Kortenhoef, is door de Polder Korten-
hoef ten geschenke gegeven aan de in het voorjaar van 1955 opgerichte Stichting tot behoud van deze Molen- Het eeuwig- durend recht van bewoning en gebruik is verleend aan Dr M. C. Slotemaker de Bruine. De restauratiekosten van wieken en betimmering zijn in Nov. 1954 op ƒ 3000— begroot. Met mede- werking van ,,De Hollandse Molen" zal tot restauratie worden overgegaan. LOENEN
De korenmolen aan de Dorpstraat
De onderhandelingen over de restauratie van de Korenmolen
hebben tot heden geen succes gehad. Ons Comité zal deze zomer nieuwe pogingen ondernemen. Dit prachtige bouwwerk heeft een zo voorname plaats in het fraaie silhouet van het dorp Loenen, dat geen poging tot herstel mag worden nagelaten- LOENERSLOOT
Molen „Oukoop" aan de Angstel
Aan de Angstel en de nieuwe Rijksweg Amsterdam—Utrecht
ligt de Oukopermolen. Het Waterschapsbestuur heeft onlangs besloten een aanvrage
tot ruilverkaveling in te dienen bij het College van 'Gedeputeer- de Staten ten einde een verbetering van de eigendomstoestand alsmede van het stelsel van wegen en waterlopen te bewerk- |
||||
|
17
stelligen. Het ligt ook in de bedoeling de wijze van bemaling
aan te passen aan de tegenwoordig te stellen landbouwkundige eisen door middel van een nieuw te stichten gemaal in de om- geving van de bestaande windmolen aan de Angstel. Ofschoon de aanvankelijke berichten over de toekomst van deze mooie molen echt verontrustend waren, zal deze toch in de huidige toestand gehandhaafd kunnen blijven, terwijl bij het ontwerpen van de nieuwe bemalingsinstallatie zoveel mogelijk rekening gehouden kan worden met de landschappelijke waarde van de molen- Met de bevoegde instanties zal overleg gepleegd worden om de windmolen ten dienste van de Bescherming van Water- staatswerken in oorlogstijd in te schakelen, waardoor het on- derhoud gewaarborgd zal zijn. NIGTEVECHT
Garstermolen aan de Vecht
De 'Garstermolen aan de Vecht, die ook is ondergebracht in
een Stichting tot behoud van deze molen, is nog niet gerestau- reerd. De kosten bedragen circa ƒ 10.000-—, zonder verdere tegenspoed mag aangenomen worden, dat de restauratie in dit jaar 1955 zal worden ter hand genomen. NEDERHORST DEN BERG
Molen aan het Bergse pad
Met gegadigden wordt overleg gepleegd om tot restauratie
van deze molen aan het Bergse Pad te geraken- Binnenkort zal onze Commissie zich tot het Polderbestuur wenden ten einde de molen in een daartoe in leven te roepen stichting onder te brengen. WEESP
Korenmolen aan de Vecht
Met bezorgdheid zien we naar de Korenmolen aan de Vecht
te Weesp, die nog in een vervallen toestand verkeert. Hij staat daar in armoede naast de gerestaureerde molen, die thans zo'n fraai gezicht aan de Vecht geeft. |
||||
|
18
Ons bestuur heeft tot heden zich slechts zijdelings met de
gang van zaken van die molen ingelaten, doch zal zich terzake juister oriënteren- WEESPERKARSPEL
Hollandsch Ankeveense Molen a.d. 's Gravelandseweg
De toestand van de Hollandsch Ankeveense Molen aan de
's Gravelandse weg baart ons zorgen; grondige herstellingen zijn noodzakelijk. De molen doet dienst als café- De restauratie- kosten worden begroot op ƒ 5500.—; ons bestuur is in deze diligent. BRUGGEN
Loenen Aangezien ons het plan ter ore kwam, dat de smalle nood-
brug, die na de oorlog in de plaats kwarn van de door de bezet- ters afgebroken brug, zou worden vervangen door een nieuwe brug, heeft ons Werkcomité 4 Januari 1954 aan Burgemeester en Wethouders van Loenen gevraagd, om bij het bouwen van een nieuwe brug over de Vecht deze uit te voeren naar het oude voorbeeld van een dubbele houten ophaalbrug- Onze Com- missie wees op de nieuwe brug te Breukelen, die als een bewijs geldt op welke wijze de moderne techniek zich laat verbinden met de oude beproefde vorm, die zó goed bij de Vecht en ook bij het dorp Loenen past. Kort daarna ontvingen wij een ontwerp van de nieuwe Vecht-
brug, om advies, die geheel met onze inzichten strookte en waarover uiteraard een gunstig oordeel kon worden uitgebracht. Weesp
Op 31 Mei 1954 bereikte onze Commissie van Burgemeester
en Wethouders een rapport met bijbehorende tekeningen om ad- vies terzake van een nieuw te bouwen brug ter vervanging van de in slechte staat verkerende Lange Vechtbrug. In een uitvoerig schrijven adviseerden wij tot de bouw van
een dubbele houten ophaalbrug met electrische bediening in de trant van de oude brug. Mede maakte onze Commissie gewag van de volgens hare
mening verkeerde ligging tegenover de doorbraak, omdat naar |
||||
|
19
de Ossenmarkt geen groot verkeer verwacht behoeft te worden-
In verband met de moeilijke opdracht om een dergelijk project aesthetisch en technisch juist tot stand te brengen gaven wij in overweging terzake bevoegde ontwerpers te kiezen. Reeds spoedig ontvingen wij bericht dat de Gemeenteraad op
6 Juli 1954 besloten had tot het bouwen van een dubbele klap- brug. Het ontwerp werd in handen gesteld van het Ingenieurs- bureau, voorheen J. van Hasselt en de Koning te Nijmegen, die in nader overleg met onze Commissie trad. Het bureau ontwierp een dubbele klapbrug met handbedie-
ning en één met electrische aandrijving beiden in het karakter der oude Vechtbrug- In een later uitgebracht advies, deelde onze Commissie het standpunt der ontwerpers om aan de electrische aandrijving voorkeur te geven. Wel wees ons Comité er op, dat bij de uitvoering der defini-
tieve plannen het ingenieurswerk en de aesthetische verzorging veel aandacht verdienen en tegen elkaar moeten worden af- gewogen en dat niet klakkeloos de oude vorm-details moeten worden nagevolgd. WEGEN
Abcoude In ons vorig verslag noemden wij de gang van zaken ten
opzichte van de beplanting van de oude Rijksweg Abcoude— Duivendrecht benevens de aanleg van het ontbrekende deel van het fietspad Bijlmer—Abcoude. Het toen nog wachtende ant- woord werd op 29 December 1951 van de Hoofd-Ingenieur- Directeur van de Rijkswaterstaat Directie Noordholland verkre- gen, die mededeelde, dat het ook volgens hem uit een land- schappelijk oogpunt bezien, alleszins gewenst is de Rijksweg van oen passende beplanting te voorzien. Op 18 October 1954 verzochten wij de Hoofd-Ingenieur ons
te willen berichten of het juist was, dat door Staatsbosbeheer en de Rijkswaterstaat overleg gepleegd werd over de beplanting van de weg- Hierop ontvingen v/ij een gunstig antwoord. Wel deelde de
Hoofd-Ingenieur-Directeur mede, dat het niet in het voornemen lag het rijwielpad van Bijlmer naar Abcoude aan te leggen. Wat dit laatstgenoemde onderwerp betreft, hebben wij op-
nieuw geadresseerd, omdat wij het betreuren dat langs de smalle |
||||
|
20
oude Rijksweg van Bijlmer tot Abcoude het rijwielpad niet wordt
doorgetrokken. Al is de weg na de ingebruikneming van de nieuwe Rijksweg Amsterdam—Utrecht minder druk, er blijft nog een aanzienlijk verkeer o.m- het busverkeer. Tot driemaal toe is dit fietspadproject in een vergevorderde staat van voor- bereiding geweest, maar telkens door toevallige omstandigheden uitgesteld. Thans dient de oude weg van Amsterdam tot Utrecht als een recreatieweg beschouwd te worden en mede ten dienste voor bromfietsers. Het fietspad is daarom uit veiligheidsover- wegingen urgent. Onze Commissie bracht dank aan de Hoofd- Ingenieur-Directeur voor de medewerking ter verkrijging van beplanting- Aan Staatsbosbeheer verzochten wij ten opzichte der beplan- ting nader te worden ingelicht, waarna deze inlichtingen door ambtenaren van Staatsbosbeheer zeer vriendelijk zijn verstrekt. Onze Commissie juicht de inzichten van Staatsbosbeheer in deze ten zeerste toe. Van de Hoofd-Ingenieur verkregen we naar aanleiding van
ons verzoek om de aanleg van het fietspad alsnog te bevor- deren, een nader bericht. Hij wees erop, dat de rijbaanbreedte tenminste 6 meter is en er geen aanleiding is de aanleg van het fietspad te bevorderen ook al, omdat de verkeersomvang gering is in verband met de ingebruikneming van de Nieuwe Rijksweg no. 2- Tenslotte schrijft hij: „omdat de uitvoerings- voorstellen voorheen steeds in afwijzende zin zijn beslist", thans voorstellen geen kans van slagen zullen hebben. Kortenhoej
In overleg met de Contact-Commissie voor Natuur- en Land-
schapsbescherming adviseerden wij afwijzend tegen het stichten van een benzinestation aan de Provinciale weg Vreeland—-Hil- versum, ter hoogte van het badhuis „De Zuwe". Wij hadden ernstige bezwaren hiertegen, omdat een benzinestation aan deze weg lopende door een prachtig plassenlandschap een smet in het landschap zou betekenen en het aanzien van deze mooie weg zou ontsieren. Loosdrecht
Onze Commissie schreef de heer A. G. M. Boost, Directeur
|
||||
|
21
voor wegen en verkeer van de A.NW.B. inzake de verlichting
van de Driesprong met natrium. Gevreesd werd dat een zoda- nige verlichting in het landschappelijk deel niet passend zou zijn. De heer Boost antwoordde ons in een natriumverlichting aldaar geen bezwaar te zien. Er is thans sprake van een ver- betering van de Proviciale weg door Oud-Loosdrecht, die daar- na voor A-verkeer zou worden opengesteld. Onze Commissie acht een dergelijk verkeer door het dorp bezwaarlijk en her- innert aan haar voorstellen voor een weg buiten de bebouwing om, die enige jaren geleden door haar werden gedaan. UITBREIDINGSPLANNEN EN ANDERE
STEDEBOUWKUNDIGE ONDERWERPEN Onze Commissie schreef aan de Hoofd-Ingenieur-Directeur
van de Provinciale Waterstaat Noordholland en aan de Direc- teur van de Planologische Dienst aldaar om gekend te worden in hetgeen geschiedt op planologisch gebied in onze streek. Van de eerstgenoemde verkregen wij als antwoord, dat natuur-
historische en landschappelijke waarden via de Contact Com- missie zouden lopen en inzake historische en recreatieve belan- gen dit via de Vechtcommissie zou geschieden. De Directeur van de Planologische Dienst deelde mede in beginsel geen be- zwaar te hebben. In het algemeen is de Contact-Commissie, waarin ook de Vechtcommissie vertegenwoordigd is, aange- wezen- Onze Commissie kan ervan gewag maken, dat de samenwer- king met de Contact-Commissie in deze van aangename aard is. Streekplan
In een onderhoud met de Commissaris der Koningin te Utrecht,
dat op 29 October 1951 plaats had, behandelde onze vertegen- woordiger het gesprokene op de streekplanvergadering van 21 April 1949 waar de Provincies Noordholland en Utrecht beiden vertegenwoordigd waren. Voor het Utrechtse deel van de Vechtstreek is een Streekplan-
Commissie in het leven geroepen, waarin onze commissie door de voorzitter is vertegenwoordigd. Van een overeenkomstige activiteit in Noordholland is nog niets bemerkt, ook niet van |
||||
|
22
een samengaan van beide Provincies. In de vergadering van
1949 was er initiatief in deze geest genomen en onze leden on- derstreepten de mening, dat voor het Noordhollandse deel van de streek evenzeer een streekplan op zijn plaats zou zijn en aan een eenheid hier zeer veel waarde gehecht moet worden. Op 15 Januari 1952 antwoordde de Commissaris ons schrif-
telijk dat Gedeputeerde Staten van Noordholland niet voor- nemens waren om een Commissie in het leven te roepen ter voorbereiding van een streekplan voor het Vechtgebied gelegen in de provincie Noordholland. Zij zijn "-an oordeel dat binnen afzienbare tijd alle betrokken gemeenten uitbreidingsplannen in hoofdzaak zullen bezitten en op deze wijze de aansluiting van de ruimtekundige regelingen kan worden bereikt. Verder waren zij van oordeel, dat de omvang van het Vecht-
gebied in Noordholland van betrekkelijk beperkte omvang is en regelmatig overleg met de daarvoor aangewezen Commis- sies en Planologische Diensten der beide Provinciën kan plaats vinden. Het facet-streekplan voor de Vecht is nog in voorbereiding.
Uiteraard wordt met verlangen naar het eindrapport uitgezien- In een vergadering der Commissie ter voorbereiding van het streekplan, welke gehouden werd op 6 Juli 1953, zijn behandeld de monumenten en het beplantingsplan. Het geeft reden tot de veronderstelling, dat deze Commissie op de goede weg is. Cormnissie Afvalwaterpjuivering Utrecht
Op 20 April 1953 werd ten Provinciehuize een voorbereidende
bespreking gehouden in zake de instelling van een Commissie afvalwaterzuivering Utrecht. Bij besluit van 9 Juni no- 2444/1424 van het Provinciaal Bestuur
werd de bovengenoemde Commissie door Gedeputeerde Staten ingesteld, met het doel te rapporteren inzake de aard en om- vang van de verontreiniging van de openbare wateren, beho- rende tot de stroomgebieden van de Vecht en de Eem, alsmede het aandeel, dat de bewoners en industrie in de verontreiniging hebben, welke maatregelen hiertegen te treffen, en hoe de kostenverdeling en de bestuursvorm te regelen. ^ Voor de Commissie voor de Vecht en het Oostelijk en Wes-
telijk Plassengebied -werd de Secretaris, de heer J. Trouw te Abcoude benoemd. . . |
||||
|
23
Provinciale Utrechtse WelstandscoTumissie
Op 25 Nov. 1954 herdacht deze Commissie haar 25-jarig be-
staan- Op de receptie werd onze Commissie vertegenwoordigd door de Voorzitter Ir J. Loeff en de Secretaris J. Trouw. Fortificaties
Bij Koninklijk besluit van 18 October 1951 Stbl. 455 zijn de
forten Kijkuit bij Kortenhoef, Spion bij Loosdrecht, het fort Nieuwersluis met de batterij op de rechter Vechtoever, de Redoute aan de Tienhovensevaart, het werk bij Maarsseveen, het fort aan de Klop en het fort de Gagel onttrokken aan de bestemming als vestingwerk- Hierdoor zijn de verboden kringen opgeheven. De vrees kan nu bestaan, dat deze forten, die land- schappelijk en natuurhistorisch soms aantrekkelijk zijn, een be- stemming kunnen verkrijgen die het landschap zal kunnen ont- sieren. Onze Commissie heeft onlangs kennis gekregen van het plan
der Genie om op de berm tussen de fortgracht te Nieuwersluis en de oude Rijksweg een dienstwoning te plaatsen. Wij vrezen hier de schending van een fraai deel van het dorp Nieuwer- sluis. Onze mening is dat ook de militaire autoriteiten de be- palingen van het uitbreidingsplan eventueel die van Woningwet en Bouwverordening dienen na te volgen- Onze laatste inlich- tingen waren, dat het plan niet door zou gaan. Onze Commissie blijft terzake diligent. Abcoude
Langs de nieuwe Rijksweg no. 2 Amsterdam—Utrecht werd
onder Abcoude een afgedankte goederenwagen als schuur in het landschap geplaatst. Aan Gedeputeerde Staten verzocht onze Commissie toepassing van artikel 1 van de Schoonheidsverorde- ning- Op 14 December 1953 antwoordde het College van Gede- puteerde Staten dat door het Gemeentebestuur nadere voorwaar- den aan de bouwvergunning zullen worden verbonden n.1. op de spoorwegwagon moet een kapje worden aangebracht, gedekt met rode verbeterde Hollandse pannen en het houtwerk van de schuur worden behandeld met carbolineum, vermengd met koolteer, terwijl de bestaande beplanting om het schuurtje moet worden uitgebreid. |
||||
|
24
Op 4 Januari 1954 schreef onze Commissie aan de Rijks-
waterstaat inzake het voornemen om een bergloods te bouwen langs de Rijksweg. Onze Commissie vreesde, dat een dergelijk gebouw de openheid van landschap zou verstoren- In verband hiermede verzocht onze Commissie bijzondere aandacht voor de eventuele bouw. Het bouwwerk is tot stand gekomen en is in het landschap
bijzonder storend en is zeker geen goed voorbeeld voor het bou- wen langs Rijkswegen. Breukelen
Op uitnodiging van Burgemeester en Wethouders van Breu-
kelen mocht onze Commissie kennis nemen van het eerste schetsplan uitbreidingsplan in onderdelen voor de terreinen ge- legen tussen de oude Rijksweg en het Amsterdam—Rijnkanaal, benoorden het dorp. Wij maakten van de geboden gelegenheid gebruik onze voorlopige mening hierover te schrijven- Ons werd tevens advies gevraagd over de toekomstige bestemming van „de Kaap". Allereerst hebben wij er op gewezen, dat „de Kaap" en ,.Boom en Bosch" beschouwd dienen te worden als landschap- pelijk belangrijk en dat dit Vechtbos gezien dient te worden als een onderdeel van een grote uitgestrektheid, n.1. van Nijen- rode tot Gunterstein, niettegenstaande dit geheel wordt ge- scheiden door een lelijk fabriekscomplex- Het deel der Gemeen- te, waarin „de Kaap", ligt buiten de bebouwingssfeer van arbei- ders- en middenstandswoningbouw v/aarom het van belang is deze groene begrenzing van de Zuid- en Oostkant van het dorp te behouden, waardoor bovendien het reeds genoemde fabrieks- complex afgeschermd blijft. Denkt men aan een verkaveling van „De Kaap", dan zou dit
aan deze schoonheid schade brengen en de biologische waarde van het bos teniet doen. Onze Commissie meende elke andere bestemming dan tot land'
goed ten zeerste te moeten ontraden. Bovendien betrok onze Commissie in haar advies, de strook
tuingrond tussen „de Kaap", de Vecht en „Klein Boom en Bosch" en adviseerde ook dit terrein onaangetast te laten. Concluderende adviseerde onze Commissie in een mogelijk
uitbreidingsplan: |
||||
|
25
a. Het terrein van „de Kaap" tot landgoed te bestemmen met
een min. van 214 hectaren- b. De tuinderij als agrarisch gebied intact te laten.
e. „Klein Boom en Bosch" te bestemmen tot Buitenplaats-
|
|||||
|
Loenen
In Januari 1952 werd het uitbreidingsplan van Loenen in de
Commissie voor de uitbreidingsplannen en andere Stedebouw- kundige Regelingen behandeld. Niettegenstaande het plan naar ons oordeel weinig karakter vertoonde en het slechts een deel van de gemeente besloeg, maakte onze Commissie geen bezwa- ren, doch hoopte dat het in de bedoeling mocht gaan liggen later een concentrische uitbreiding van het dorp te beogen. In December 1952 heeft onze Commissie zich tot de Rijks-
dienst van het Nationale Plan gewend inzake de bouw van een woonhuis aan de Alambertskade met verzoek om onze Commis- sie nader in te lichten inzake de overwegingen waarom bouw- vergunning was verleend. Op 3 Juli 1953 antwoordde deze Dienst, dat de bouw van een
enkele woning niet direct een ernstige aantasting van het Na- tuurschoon behoefde te zijn- Verder werd medegedeeld dat belanghebbende met de voorbereiding van de voorgenomen bouw reeds vergevorderd was en door onbekendheid van de gemeente Loenen met de bestaande meldingsplicht in dit nog niet lang bij deze gemeente gevoegde gebied, onevenredige schade voor de belanghebbende zou hebben betekend, indien geen bouwver- gunning was verleend. Op grond van het bovenstaande is de Rijksdienst niet opgetreden. Op 16 December 1953 schreef onze Commissie andermaal
aan de Rijksdienst op ons vermoeden van de bouw van een tweede woning. Op 19 Maart 1954 deelde de Rijksdienst ons mede dat voor
dit bouwwerk geen bouwvergunning zou worden verleend en in het Uitbreidingsplan in hoofdzaak het voor de bouw bedoelde terrein zou worden bestemd voor riet- en oeverland. Op 22 Juni 1954 berichtte de Rijksdienst dat de bouwaan-
vrage bovenbedoeld definitief is afgewezen, in verband met het inmiddels goedgekeurde uitbreidingsplan- |
|||||
|
26
Loosdrecht
Op 15 Juli 1952 waarschuwde ons de heer A. Sprenger te Loos-
drecht dat een ontwerp Uitbreidingsplan omvattende het ge- deelte der gemeente tussen de Molenmeent, Rading, Nieuwen- dijk en gedeelte ten Zuiden van de Nootweg, waarin gelegen „Jachtlust" en ,,Eikenrode" ten Gemeentehuize ter visie lag. On- ze Commissie heeft na inzage der plannen een bezwaarschrift ingediend waarin de Commisse erop wees, dat door de ont- v/orpen wegen door de buitenplaatsen ,,Eikenrode" en ,,Jacht- lust" deze ernstig werden aangetast, niet alleerj-, maar dat deze prachtige elementen in het stedebouwkundig plan niet op de juiste wijze werden benut. Nog wees onze Commissie op het feit, dat het uitbreidingsplan gespeend is van een eigenlijke kern en de openbare gebouwen over het plan zijn verdeeld, terwijl juist hiervan gebruik had kunnen worden gemaakt om een kern te accentueren. Onze Commissie verzocht dit plan niet goed te keuren- Op
14 Mei 1954 werd onze Commissie niet ontvankelijk verklaard, omdat zij niet als belanghebbende in de zin der Woningwet kan worden beschouwd. In deze raadsbeschikking werden wel •cnze bezwaren opgenoemd maar niet weerlegd. Onze Commissie is op 15 April 1954 bij Gedeputeerde Staten in beroep gegaan. Maarssen
Gedeputeerde Staten vroegen ons advies inzake Zandzuigen
ten dienste van een Recreatieoord. Ons advies luidde gunstig, maar wij wezen erop dat een goed systematisch plan voor het gehele gebied van de Maarsseveense en Westbroekse plassen wel gewenst is- Onze Commissie streefde er naar in een vroeg stadium contact
op te nemen met de nieuwe ontwerper, Ir E. J. de Maar te Maarssen, van het uitbreidingsplan. In zijn brief van 7 Januari 1952 deelde de Burgemeester ons echter mede dit prematuur te achten- ■; Aangezien ons echter mededelingen ter ore kwamen, die onze
bezorgdheid gaande maakten, hebben wij ons op 16 Maart 1954 tot Gedeputeerde Staten gewend ten einde onze bezwaren ken- baar te maken tegen het ontwerpplan, in verband met de drei- gende aantasting van de historische schoonheid van de Vecht- |
||||
|
27
buitens en Vechtoevers. In het bijzonder voelden wij ons be-
zwaard door het voornemen van de ontwerper om een verbin- ding van de nieuwe wijk met de andere Vechtoever te maken door het oude buiten Doornburg, met een brug over de Vecht naar het buiten Bolensteijn. Onze Commissie gaf een ander en o.i. beter tracee aan, waardoor zowel de kern als de ligging van het Gemeentehuis het ,,Huis ter Bosch" gediend werd- Dit schrijven werd tevens gezonden aan Mr H. W. de Vink,
Lid van Gedeputeerde Staten met verzoek dit in een onderhoud nader toe te lichten, welk onderhoud op aangename wijze heeft plaats gehad. Nadat het plan ter visie had gelegen, richtte onze Commissie
op 19 Mei 1954 een adres tot de gemeenteraad inzake het ont- werp-uitbreidingsplan, waarin ernstig bezwaar werd gemaakt tegen de in het uitbreidingsplan getraceerde verbindingsweg door Doornburg terwijl door onze Commissie een beter ge- projecteerd tracee werd aangegeven. Op 31 Mei 1954 nodigde onze Commissie vele Verenigingen,
officiële personen en belangstellende particulieren uit op een vergadering in Hotel ,,Terminus" te Utrecht, waar het gepro- jecteerde tracee door onze Commissie aan de hand van kaarten werd getoond- Op deze vergadering waren aanwezig naast onze Commissieleden en vele belangstellenden, afgevaardigden van Stichting ,,Het Utrechts Landschap", Contact-Commissie voor Natuur- en Landschapsbescherming, Bond Heemschut,, oudheid- kundig genootschap ,,Niftarlake", Rijksdienst voor het Nationale Plan, Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Staatsbosbeheer, afd. Natuurbescherming benevens Raadsleden van de gemeente Maarssen. Alle aanwezigen onderschreven onze bezwaren. ; Bij schrijven van 25 Mei 1954 ontving onze Commissie ant-
woord op het adres van 16 Maart van Ged. Staten, inhoudende de mededeling, dat de verkeersverbinding over de buitenplaats „Doornburgh" de volle aandacht van het College had en de te dezer zake door onze Commissie aangevoerde argumenten bij de beoordeling van het desbetreffend uitbreidingsplan der gemeen- te Maarssen terdege zullen worden overwogen. Tevens werd ons een afschrift toegezonden van een brief gericht aan de Rijks- dienst voor het Nationale plan waarin voorlopige maatregelen werden voorgesteld, die tijdelijk konden gelden ten einde dé uit- |
||||
|
28
voering der geprojecteerde werken te verhinderen totdat de
definitieve plannen bekend waren. Op 10 September vond een conferentie plaats met Burge-
meester en Wethouders van Maarssen, de Raadscommissie voor de uitbreidingsplannen en de ontwerper. Onze bezwaren wer- den door de Voorzitter en Secretaris van het Werkcomité nader toegelicht en onze wensen aan deze vergadering voorgelegd. Een discussie had op deze conferentie niet plaats. Onze bezwaren en wensen waren slechts aangehoord- Inmiddels werd een gewijzigd plan van uitbreiding in onder-
delen van 29 October tot en met 25 November 1954 ter visie gelegd. Na inzage hiervan heeft ons Werkcomité op 24 November in
een uitvoerig betoog, in beroep, zich wederom tot de gemeente- raad gewend. Onze Commissie wees erop dat weliswaar de Weg door Doorn-
burg was vervallen, als 't ware was weggeradeerd, doch het plan in z'n verdere opzet ongewijzigd was, waardoor het pro- bleem van het ontbreken van een verband tussen kern, plan en omgeving niet was opgelost- Er is geen poging gedaan om tot een betere oplossing te geraken. Wederom suggereerde onze Commissie een oplossing, die een gelukkiger verband met het oude dorp bracht en mede voor het verkeer voor de werkcentra der Maarsseveense bewoners. Wij verzochten de gemeenteraad het plan in de voorliggende
vorm niet goed te keuren. Inmiddels is aankondiging geschied, dat het uitbreidingsplan
door de Gemeenteraad ongewijzigd is goedgekeurd. Op 8 April 1955 heeft onze Commissie zich opnieuw, en nu weer tot Gede- puteerde Staten gewend. Het verder verloop in deze wordt met belangstelling tegemoet gezien- Muiden Op 5 October 1953 heeft onze Commissie zich gewend tegen
een plan van vestiging van een Hotel-Restaurant op de West Batterij aan de monding van de Vecht te Muiden. Onze Com- missie was van mening, dat een dergelijk bedrijf boven op het fortificatiewerk ongewenst is, omdat het gebouw door zijn hoge ligging misplaatst is als tegenhanger van het Muiderslot. Naar |
||||
|
29
wij vernemen heeft het gemeentebestuur van Muiden, mede-
werking tot het verlenen van een bouwvergunning geweigerd. Dit is een beslissing, die we van harte toejuichen. Nederhorst den Berg
Het in ons vorig jaarverslag medegedeelde plan van onze
Commissie om van de Spiegelpolder met de Blijkmeer één grote plas te vormen van 180 ha. en bouwterrein te formeren ter uitbreiding van Nederhorst den Berg, hebben wij toegezonden aan Hoofd-Ingenieur-Directeur van de Provinciale Waterstaat Noordholland, aan de Hoofd-Ingenieur voor de Gemeentelijke plannen voor de Rijkswaterstaat en aan Burgemeester en Wet- houders van Nederhorst den Berg. Op 21 Febr. 1953 berichtte ons het gemeentebestuur dat het
in alle geval aanbeveling verdient dat bij het ontwerpen van een uitbreidingsplan voor de gemeente Nederhorst den Berg met de ideeën van onze Commissie rekening wordt gehouden. Veel stof was opgewaaid naar aanleiding van de gedachte de
Reevaart te dempen. Op 18 November 1952 werd te Nederhorst den Berg een protestvergadering van ingezetenen en belang- stellende verenigingen gehouden- Ook onze Commissie was daar vertegenwoordigd. De vergadering sprak zich uit tegen de demping van de
Reevaart en besloot een krachtige actie te voeren voor het weder openen van de brug, die wegens het gevaar ten gevolge van bouwvalligheid voor het vaarverkeer is gesloten. Inzake de brug over de Reevaart was door de Gemeenteraad
van Nederhorst den Berg een beslissing genomen, omdat de gemeente Utrecht en de N.V. Amstelburcht te Amsterdam hun verplichtingen ten opzichte van het onderhoud niet waren na- gekomen- In verband hiermede was besloten het onderhoud ten laste der gemeente te brengen en daarentegen de onderhouds- plichtigen met afkoop hunner verplichtingen te belasten. Dit raadsbesluit van 5 Juli 1951 werd door Gedeputeerde Staten van Noordholland niet goedgekeurd, omdat bij de Minister van Ver- keer en Waterstaat in onderzoek is of de Reevaart als Scheep- vaartweg moet worden gehouden en dus de positie van de brug in de toekomst niet vaststaat en omdat de gevorderde jaarlijkse uitkering van de onderhoudsplichtigen te hoog zou zijn bere- kend. |
||||
|
30
Tegen dit besluit van Ged. Staten van 15 Aug. 1951 no- 228,
afd. 2 B ging de Gemeenteraad in beroep bij de kroon, omdat de onttrekking nimmer zal plaats vinden, daar vele organisaties op het gebied van Scheepvaart, Watertoerisme, Vreemdelingenver- keer en behoud van Natuurschoon bezwaren hebben aangevoerd. Bij Koninklijk besluit van 26 November 1953 no- 26 overwoog
de kroon, dat de onderhoudsplichtigen op schromelijke wijze in de uitvoering van hun verplichtingen tekort zijn geschoten, dat de tijdelijke voorziening die getroffen is, waardoor de brug niet meer geopend kan worden, niet als een blijvende voorziening kan worden beschouwd, omdat de Reevaart van belang is, zowel voor de watersport als ten behoeve van de beroepsscheepvaart, dat de uitkeringen zijn berekend op herstel naar de vroegere toestand maar ook met de aanpassing van de brug aan het hui- dige zwaardere verkeer. Het beroep van de Raad werd in ver- band met het laatstgenoemde punt ongegrond verklaard. Inmiddels is ons gebleken, dat bij de Planologische Dienst van
Noordholland een ontwerp-uitbreidingsplan in bewerking is, vi/aarbij de Reevaart vervalt en tot verkeersweg wordt gecreëerd en rekening wordt gehouden met een vaarweg door het toekom- stige Spiegelmeer, waarvoor twee sluizen moeten worden ge- passeerd. Een en ander is niet in overeenstemming met de beslissingen
van de Raad en de Kroon. Uiteraard acht onze Commissie dit ontweip ook met het oog op de Watersport in het algemeen ongewenst- Onze Commissie blijft diligent en zal zich wenden tot Rijksdienst Nationale Plan en Z.Ex. Minister van Waterstaat en Verkeer. Weesp
In een vergadering bijeengeroepen door de Burgemeester van
Weesp terzake het in ontwerp zijnde saneringsplan, waren aan- v/ezig de Commissie Stad en Dorp van Noordholland van de Bond Heemschut en onze Commissie- Uiteraard is bij een eerste inzage van een dergelijk ingrijpend plan geen direct gefundeerd oordeel te vellen. De leden van onze Commissie waren van oordeel dat een volgende bespreking voor een grondiger behandeling met de Burgemeester c.q. en met de adviseurs zou volgen. Deze heeft niet plaats gehad- Op 30 December 1953 werd een schrijven ont- vangen van het Kunsthistorisch College van advies te Weesp om |
||||
|
31
inlichtingen inzake het in voorbereidend zijnd saneringsplan,
waaromtrent Burgemeester en Wethouders van Weesp hun Col- lege had medegedeeld, dat de Commissie Stad en Dorp van Noordholland van de Bond Heemschut haar tevredenheid en waardering over het in behandeling zijnde gedeelte van het saneringsplan heeft uitgesproken. Het Kunsthistorisch College maakte hare bezorgdheid inzake monumenten, straatwanden enz. aan onze Commissie kenbaar. Toen in Juni 1954 het doorbraakplan ter visie lag, heeft onze
Commissie zich tot Burgemeester en Wethouders van Weesp ge- wend. Onze Commissie wees erop dat een nadere bespreking niet was gehouden en thans kenbaar maakt, dat bij onze Com- miissie tegen het doorbraakplan, dat het hoofdpunt van het sane- ringsplan vormt, ernstige bedenkingen bestaan- Onze Commissie betreurt het, dat het verkeer tussen de Rijks- weg bij Muiden en de Provinciale weg, die langs Weesp loopt, door de stad gevoerd zal worden. Gevreesd wordt dat een derge- lijke doorbraak meer en vooral zwaar verkeer tot zich zal trek- ken, dat niet in de oude stadskern thuis hoort en dat gevaar oplevert voor de oude bebouwing. Verder meent onze Commissie dat het plan aan de ligging van het prachtige Raadhuis niet het recht doet wedervaren, dat dit gebouw toekomt. Ook meent de Commissie, dat onvoldoende zorg aan de straatwanden langs de doorbraak is besteed. De Commissie had dan ook niet de over- tuiging gekregen, dat geen andere oplossing voor de verbinding Rijksweg-Provinciale weg te vinden zou zijn, waaraan de door onze Commissie genoemde bezwaren, alsmede het gevaar voor de Sluisbrug niet verbonden zou zijn- Van bovenstaande beschouwing heeft onze Commissie aan het Kunsthistorisch College van Advies te Weesp afschrift gezonden. Op 23 October 1954 deelden Burgemeester en Wethouders onze Commissie mede, dat inzake het saneringsplan „Doorbraak Cen- trum" alle bezwaarschriften aan de ontwerper waren ter hand gesteld, die zijn visie aan B. en W. had medegedeeld. In een vol- gende vergadering zou de Gemeenteraad het plan in behandeling nemen, waarna onze Commissie van de beslissing van de Ge- meenteraad op de hoogte zou worden gesteld- Zuilen Op 20 Juli 1953 schreef onze Commissie inzake een botenloods |
||||
|
32
aan de Vecht. Deze loods van de fa. Ebbeling en Kramer zou
68 m lang worden. Er werd bezwaar gemaakt tegen de bouw, omdat, planologisch gezien, de plaats voor Watersport-opberg- bedrijf ongeschikt is- Deze inrichting dient o.i. op die plaats aan de Vecht te verdwijnen. |
||||||
|
PLASSEN EN ANDERE WATEREN
Plassenverordening
Op 29 November 1951 hebben wij ons opnieuw gewend om
voor Utrecht een plassenverordening te verkrijgen, zoals al eer- der in een adres van van 7 Juli 1950 was gevraagd. Op dit adres verkreeg onze Commissie nog geen antwoord. Botshol hij Abcoude
De Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten verwierf
gedurende de verslagperiode enkele HA. moeras en water in het waterschap Botshol in eigendom. De heer J. Trouw, Secretaris van de Commissie voor de Vecht en het Oostelijk en Westelijk Plassengebied, vertegenwoordigt de Vereniging op de ingelan- denvergadering, waardoor de basis werd gelegd voor een nauwer contact met het bestuur van het waterschap Botshol. Ankeveen
Door de Contact-Commissie voor Natuur- en Landschaps-
bescherming werd afwijzend geadviseerd op een verzoek van de gemeente Hilversum, vuil te mogen storten in het moerasland in de hoek van Ankeveen en de weg naar 's Graveland. Nadat bedoelde vuilstorting werd geweigerd, zijn de desbetreffende percelen moerasgrond door de gemeente Hilversum aan de Ver- eniging tot Behoud van Natuurmonumenten verkocht- Kortenhoe/ Van de Contact-Commissie werd een afschrift ontvangen van
een advies aan de Hoofd-Ingenieur-Directeur van de Provinciale Waterstaat van Noordholland in verband met plannen, in een deel van de Kortenhoefse plassen Oostzijde bagger uit de 'sGrave- landse Vaart te storten. Geadviseerd werd door de Contact- |
||||||
|
33
Commissie, tegen deze baggerstorting bezwaar te maken op
grond van de bestemming tot natuurreservaat van dit gedeelte der Kortenhoefse plassen. Nigtevecht de Vecht
In verband met door onze Commissie veronderstelde ver-
vuiling van het Vechtwater door afvalwater van de aldaar ge- vestigde rubberfabriek wendde onze Commissie zich tot de Pro- vinciale Waterstaat te Utrecht door wiens bemiddeling op 19 Augustus 1954 monsters Vechtwater genomen v/erden. Op 21 October 1954 deelde de Directeur-Hoofd-Ingenieur van
de Prov. Waterstaat mede, dat het afvalwater ongeveer neutraal reageerde, evenals het Vechtwater- Het was vrij houdbaar, hoe- wel een zwakke neiging tot rotting kon worden aangetoond. In het afvalwater is veel zwevende stof aanwezig, tengevolge waarvan het water een sterk troebel uiterlijk heeft. Enige weken na de monsterneming was dit zwevend vuil nog slechts ten dele bezonken. Bij vermenging met Vechtwater heeft veel snellere bezinking plaats. De uitkomsten van de analyse tonen niet aan, dat op het tijdstip der monsterneming een duidelijke vermeerdering van de vervuiling van de Vecht door het afval- water van de rubberfabriek was opgetreden- Het is echter niet uitgesloten, dat de hoeveelheid zwevende stof er plaatselijk zicht- baar door wordt verhoogd. Men dient echter, vervolgt het schrijven van de Hoofd-
Ingenieur, in 't oog te houden, dat de Vecht in de omgeving van Nigtevecht in zekere mate vervuild is door andere oorzaken. In hoeverre deze toestand door het afvalwater van genoemd
bedrijf verergerd wordt, kan slechts worden nagegaan, indien meer gegevens o.a. omtrent de samenstelling van het afvalwater op verschillende tijdstippen bekend zijn- Uiteraard dient in dit geval het resultaat afgewacht te moeten worden van de Com- missie Afvalwaterzuivering Utrecht. Loenerveen
Op 29 November 1951 heeft ons werkcomité een brief gericht
aan de Directeur van de Gemeente Waterleiding te Amsterdam inzake het ruime uitzicht, dat is vrijgekomen door de afbraak der voormalige zweminrichting „op de Driesprong" aan de Loos- |
||||
|
34
drechtse zijde. Wij verzochten de medewerking om dit ook voor
rie toekomst te behouden eventueel te verruimen. Aan ons verzoek is voldaan. |
||||||
|
Waterleidingsplan van Amsterdam
In ons advies aan Gedeputeerde Staten van Utrecht om ont-
heffing te verlenen volgens de ontgrondingsverordening nodig voor de voorgenomen werken ten bate der piassen-waterleiding wees onze Commissie erop, dat de Loenerveense Plas tot de meest waardevolle elementen in het Vechtplassengebied gere- kend moet worden- Het uitzicht over deze plas en op de be- groeide Vechtoevers is prachtig. Reeds in 1949 werd met onze Commissie door de Directeur der Gemeentewaterleidingen een vertrouwelijk contact opgenomen. Toen reeds stonden wij voor de beslissing of om der wille van het landschap een actie tegen het plan te ondernemen of door samenwerking te trachten een aanvaardbare vorm te vinden. Met een bloedend hart kwam onze Commissie tot het laatste terwille van het algemeen belang èn omdat de bemoeiingen van de Amsterdamse Waterleiding met de Loosdrechtse Plassen in het verleden waardevol waren gebleken voor landschap en recreatie, dank zij de beheersing van het waterpeil. De voorgelegde plannen kunnen worden be- schouwd als de best aanvaardbare oplossing. Voor de samen- werking met de Directeur van de Gemeentewaterleiding te Amsterdam spreekt onze Commissie hierbij een woord van waardering. In ons advies aan Gedeputeerde Staten maakt onze Commissie een bedenking ten opzichte van de berging van de uit het zelfreinigingsbekken komende veen en meermolm in het overige deel van de Loenerveense plas, waardoor de water- diepte op ca. 1,25 m wordt gebracht. De zwevende meermolm zal in de luwte van de dijk in het Westelijk deel van de plas neer- slaan. Een begroeide strook van riet ed. van een onregelmatige doch gemiddeld b.v. 100 meter breedte is aanvaardbaar. Uit- gaande van het standpunt dat de Loenerveense plas zoveel mo- gelijk een blanke onbegroeide plas moet blijven, zal een alge- mene verlanding voorkomen moeten worden. Dit kan geschie- den door eventueel buiten hiervoren gemelde strook uit het water opgroeiend riet en biezen tweemaal per jaar (in Mei en Augustus) onder water af te maaien met een „maaiboot" en |
||||||
|
35
in alle geval de Plas bv. om de vijf jaar uit te baggeren indien
blijkt dat de plas ondieper is geworden dan 1,25 meter. Bij beschikking van Ged. Staten d.d. 22 September 1953, 2e
Afd. no. 3C91/2282 is aan de gemeente Amsterdam ontheffing van ontgronding verleend, waarbij ten opzichte van de berging van veen en meermolm aan onze wensen is tegemoet gekomen- Loosdrechtse Plassen.
Op 23 Juli 1954 vroeg onze Commissie een exemplaar aan
van het rapport inzake de Loosdrechtse plassen. In deze door Gedeputeerde Stalen ingestelde Commissie had de heer Ir J. Loeff als vertegenwoordiger van ons Werkcomité zitting- Het rapport is de vrucht van enige jaren arbeid der commissie. Het geeft een aantal adviezen voor het behoud van de Loos- drechtse Plassen als recreatiegebied, in het bijzonder voor wat het herstelen der eilanden betreft. Voorgesteld wordt de op- richting van een publiekrechtelijk lichaam Plassenschap ge- vormd op grond van de wet van gemeenschappelijke regelin- gen. Het Plassenschap zou belast moeten worden met de zorg voor dit ontspanningsgebied. Daarnaast beveelt de commissie de cprichting van een waterschap voor dit gebied aan- De ver- wachting is gerechtigd dat Gedeputeerde Staten volgens de wenken in het rapport gegeven, maatregelen zullen nemen. Breukelen—Kievitshuurt
De Burgemeester van Breukelen pleegde met ons Werkcomité
overleg over de Verordening op de recreatieverblijven in de gemeente Breukelen, waarbij de Kievitshuurt was betrokken. Van belang hierbij was de bijbehorende kaart. Aan de hand van luchtfoto's is door onze Commissie een kaart van de Kievits- huurt samengesteld. Wij adviseerden een beperkte bebouwing met zomerhuisjes zoveel mogelijk aangesloten aan het bestaan- de- In deze geest gaven wij aan een strook aansluitende bij de zogenaamde Kalverstraat en een tweede in aansluiting aan het Noordelijke gebied bij de Scheendijk. Voor de weekendhuisjes volgde onze Commissie de oorspronkelijke kaart vrijwel, ter- wijl het Kampeerterrein hierbij kan aansluiten ten einde het Zuid-Weste-ijk deel van de Kievitshuurt zoveel mogelijk onge- rept te laten. Verder meende onze Commissie dat ernaar ge- streefd moet worden de nieuwe vaarverbinding van de Weer- |
||||
|
36
sluis en Weersloot naar de Plassen vrij van bebouwing te
houden. Ten opzichte van beplanting verzochten wij de bepa- lingen in de verordening aan te vullen. Het initiatief van het Gemeentebestuur in deze verdient hoge waardering- Maarssen Bethunepolder
Bij het bestuur van de Stichting „Het Utrechtsch Landschap"
werd aangedrongen op het doen mstelien van een onderzoek naar de waterhuishouding van het moeras in de Bethune-polder, wanneer de ruilverkaveling in dit gebied zou worden uitgevoerd. Maarssen, Maarsseveense Plassen
Naar aanleiding van onze ongerustheid over zandwinning
in de Maarsseveense plassen verzond onze Commissie een brief aan het Provinciaal Bestuur van Utrecht, omdat het hier een zandwinning betrof, die een geringe verandering in het land- schap kon veroorzaken, had, zoals Ged. Staten ons berichtte, het Provinciaal bestuur ons advies niet gevraagd. Maar het College deelde mede, dat het in het voornemen van
Ged. Staten ligt, om ook in de toekomst omtrent aanvragen tot ontgrondingen die binnen het werkgebied der Commissie lig- gen, indien deze een enigermate belangrijke wijziging in het landschap zullen veroorzaken, ook het advies onzer Commissie in te winnen. Op 12 November 1952 ontving onze Commissie van Gedepu-
teerde Staten afschrift van een beschikking van dit College, waarbij een ontzanding door fa. 'Gebr. Visser onder Westbroek werd afgewezen omdat de ruilverkavelingsplannen voor dit ge- bied nog in voorbereiding zijn. Westbroek—Molenpolder
In een brief van 14 December 1951 vestigde onze Commissie
de aandacht van de Stichting „Het Utrechtsche Landschap" op de Molenpolder in de gemeente Westbroek, omdat wij meenden, dat het van belang was, dat „de Stichting" deze in eigendom zou verkrijgen, in verband met de belangrijkheid van dit gebied uit natuurhistorisch oogpunt, tevens met het oog op de ruil- verkavelingsplannen in dit gebied. Met grote verontrusting ziet onze Commissie de voortschrij-
dende bebouwing met zomerhuisjes. |
||||
|
37
Vinkeveense Plassen
Inzake deze plassen werd de mogelijkheid van vorming van
nieuwe eilanden nader bestudeerd en wel in verband met de zandwinningsplannen- Zoals in ons vorig verslag werd medege- deeld, was door Burgemeester en Wethouders van Amsterdam besloten om in deze met onze Commissie overleg te plegen. Hier- voor waren aangewezen de heren Ir J. Loeff, Dr V. Westhoff, V/. Wijmstra en J. Trouw. Dit overleg heeft slechts ondershands en summier plaats ge-
had. Inmiddels had onze Commissie zich nader over de zand- winning beraden en zich op 't standpunt gesteld dat indien zand- winning niet af wendbaar zou blijken de aanleg van een aantal langgerekte eilanden ter vervanging van te verdwijnen eilanden en ter bescherming, door golfbreking, van de oevers, noodzake- lijk zou zijn. De uitvoering zou zodanig dienen te geschieden, dat een nader aan te wijzen deel van de plannen uit een oog- punt van de natuurbescherming ongerept zou behoren te blijven. Betreffende de afvoer van het zand stelde onze Commissie
zich op het standpunt, dat een kanaal door Botshol ontoelaat- baar is, terwijl eveneens de afvoer door de Waver, Oude Waver, Winkel en Holendrecht ook ongewenst geacht dienden te worden. Inmiddels is door Ged. Staten van Utrecht aan een particu-
liere aannemer een vergunning tot ontzanding gegeven. Met enige zorg vragen wij ons af of in dit geval met de hierboven aangegeven leidraad is rekening gehouden, in het bijzonder den- ken wij daarbij aan de aan- en afvoer van het zand. Op 6 Augustus 1954 werd ons door de Directeur van de Rijks-
dienst voor het Nationale Plan een exemplaar toegezonden van de publicatie nr. 8 van die Dienst, getiteld ,,Studies over Re- creatiegebieden". Hierin was opgenomen een studie van de heei H. M. Jolles. Uiteraard is deze publicatie een v/aardevoUe bijdrage ten op-
zichte van de kennis der Vinkeveense Plassen. RUILVERKAVELINGSPLANNEN
Loosdrecht
Op 14 December 1954 mocht onze Commissie een bespreking
voeren met Ir G. D. Perk, Rijkscultuurconsulent van de Cultuur- technische Dienst te Utrecht, ten einde in een vroegtijdig stadium |
||||
|
38
van gedachten te wisselen. Uiteraard werd deze geste door ons
op hoge prijs gesteld. Westbroekse en Maarsseveense Plassen
Met het Staatsbosbeheer, afd. Natuurbescherming, mocht onze
Commissie een aangenaam onderhoud hebben over het behoud van die terreinen, die uit een oogpunt van de natuurbescherming behouden moeten blijven. In deze bestaat er een volledige over- eenstemming. Ook werd met de Plano] ogische Afdeling van de Gemeente Utrecht overleg gepleegd. Dit had plaats voordat de annexatieplannen in staat van gewijsde waren. Uiteraard zal men aldaar thans ruimer geïnformeerd zijn over de positie van deze plassen voor de stad Utrecht, onze Commissie blijft in deze dili- gent. VELDBIOLOGISCHE INVENTARISATIE
Secretariaat Inventarisatie Commissie
Het secretariaat van de Inventarisatie Commissie bleef berus-
ten bij het lid van het werkcomité, de heer R, J. de Wit, biol. drs te Amsterdam (Kijkduinstraat 66). Vergaderingen Inventarisatie Commissie
Gedurende de verslagperiode werden 3 vergaderingen van de
Inventarisatie Commissie gehouden in Hotel Krasnapolsky te Amsterdam, en wel op 23 April 1952, 11 Mei 1953 en 7 April 1954. Tijdens deze goedbezochte vergaderingen werd met de mede- werkers, de voortgang van het inventarisatiewerk en de positie van de natuurbescherming in het gebied van de Vechtplassen besproken. - ' ■ ONDERZOEK EN PUBLICATIES
I. Kortenhoef
De publicatie der resultaten van de inventarisatie in Korten-
hoef heeft veel moeilijkheden en tegenslagen ondervonden. Nadat de copy voor het „Kortenhoefboek" grotendeels reeds in 't voor- jaar van 1953 bij de drukker was ingeleverd, heeft het verschij- nen van de publicatie ernstige vertraging ondervonden tengevol- |
||||
|
39
ge van technische- en financiële oorzaken. We zijn echter nu zo
ver, dat de aflevering van de publicatie „Kortenhoef, een veldbio- logische studie van een Hollands verlandingsgebied" (reactie Dr W. Myer en Drs R. J. de Wit) in de zomer van 1955 tegemoet kan worden gezien. Door financiële steun van een aantal over- heidslichamen en verenigingen kon het bestuur der Commissie de prijs van deze 128 pag. grote en met vele foto's geïllustreerde uitgave zo laag mogelijk houden; deze werd thans bepaald op 5.50 (voor leden van „Natuurmonumenlen", K.N.N.V. en N.J-N.
4.50). De publicatie kan worden besteld door overschrijving
van ƒ 550, resp. ƒ 4.50 op postrekening 256092 t.n.v. de stichting „Commissie voor de Vecht en het Oostelijk en Westelijk piassen- gebied" te Nigtevecht. Het onderzoek van de moerasgebieden in Kortenhoef wordt,
ook na het verschijnen van bovengenoemde publicatie, voort- gezet. Op basis van de reeds verkregen veldbiologische gegevens van het natuurmonument „Het Hol" wordt dit gebied thans door de heer R. J. de Wit vegetatiekundig en oecologisch bestudeerd in het kader van een promotie-onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam. Hiertoe worden o.a. hydrologische gegevens ver- zameld, waarbij het Archief voor Grondwaterstanden T.N.0. en het Rijksinstituut voor Drinkwatervoorziening medewerking ver- lenen. Voor dit promotie-onderzoek werd voorts financiële steun verkregen uit het Van Tienhoven-studiefonds. II. Ankeveen
Dit gebied is momenteel, dank zij de inventarisatie van de heer
R. Peelen, biol. cand te Amsterdam, niet meer in zo sterke mate terra incognita, als dit voor enkele jaren nog het geval was. ï]ntomologisch is dit gebied goed onderzocht door de heer D. Piet te Amsterdam Een verdere uitbreiding van de inventarisatie ondervond in 1954 moeilijkheden tengevolge van de lastige toe- gangsregeling. III. Loosdrecht
Het Loosdrechtse moerasgebied valt in een in voorbereiding
zijnde ruilverkaveling, waardoor inventarisatie urgent werd. Na- dat eerst de heren C. den Hartog en W. Reynders te Amsterdam er een rapportje over hadden geschreven, werd het gehele gebied |
||||
|
40
door de afdeling Natuurbescherming en Landschap van het
Staatsbosbeheer geïnventariseerd, waarbij bleek, dat enkele ge- deelten van dit uitgestrekte moerasgebied floristisch en vegetatie- kundig van groot belang waren. Op basis van deze inventarisatie werd overeenstemming bereikt met de Cultuurtechnische Dienst over de grenzen van het in de ruilverkaveling als natuurreser- vaat uit te sparen gebied. IV. Maarsseveen
De inventarisatie-leider in dit gebied, de heer J. Lindeman
te Utrecht, vertrok in Januari 1953 na zijn pi'omotie aan de Rijksuniversiteit te Utrecht naar Suriname en droeg toen de lei- ding van het inventarisatie-werk over aan de heren P. Heyligers en A. J. M- Leeuwenberg, beiden biol. cand. te Utrecht. In Dec. 1953 werd een rapport ontvangen over de voorlopige resultaten van deze inventarisatie. Een rapport met hydrobiologische ge- gevens moet nog volgen. Het ligt in de bedoeling, de op deze vajze verkregen gegevens, tezamen met die van f H. Sturm en Dr V. Westhoff, t.z.t. te publiceren in een studie over de Zuide- lijke Vechtplassen. V. Botshol
Nadat reeds enkele jaren moest worden geconstateerd, dat de
vogelbevolking van de Botshol ernstig te lijden had door het te drukke bezoek gedurende het broedseizoen, werd door de ge- meenteraad van Abcoude in openbare vergadering op 29 Mei 1953 een Verordening tot Bescherming van het Natuurschoon van Botshol aangenomen, volgens welke Verordening van 1 April tot en met 15 Juni een vaarverbod voor het gehele waterschap Botshol van kracht zou zijn. Het verbod geldt niet voor eige- naren, beheerders, pachters en huurders van in het waterschap gelegen gronden, jacht- en vispachters en hengelaars, die in het bezit zijn van de vereiste vergunningen, terwijl voorts B. en W. van Abcoude bevoegd zijn om schriftelijke ontheffingen te ver- lenen van het vaarverbod. Van deze bevoegdheid werd door B. en W. gedurende het broedseizoen 1954 een ruim gebruik gemaakt, doch in 1955 werd slechts een zeer beperkt aantal ontheffingen verleend. De medewerkers aan de veldbiologische inventarisatie kregen echter allen de vereiste ontheffing, aangezien anders de voortzetting van het inventarisatiewerk ernstig zou worden be- |
||||
|
41
moeilijkt. Het Werkcomité van de Vechtcommissie is B. en W.
van Abcoude zeer erkentelijk voor het geregelde overleg over deze kwestie en de bij voortduring verleende medewerking. De hierboven genoemde verordening werd in 1954 nog uitge-
breid met een bepaling volgens welke het verboden is gedurende de periode 15 Maart tot en met 30 November riet te branden in het waterschap Botshol. Hierdoor kan het gevaar voor het ver- branden van broedende vogels en nesten worden voorkomen. De gemeenteraad van Abcoude heeft met het aannemen van
deze verordening bewezen, dat de belangen van de natuur- bescherming zwaar wegen in deze gemeente. Een voorbeeld, waard om nagevolgd te worden! Diversen
Op initiatief van de heer C. den Hartog, biol. cand. te Amster-
dam, werd een aantal medewerkers aangetrokken voor een on- derzoek naar de jaarcycli van enige levensgemeenschappen. Een begin werd gemaakt met de kartering van de wierbegroeiingen in de plassen. De publicatie over de resultaten van de ornithologische inven-
tarisatie van de Botshol onder redactie van de heren J. Veen- man en A. Wiggelaar te Amsterdam, is in concept geheel gereed en zal ten spoedigste na het gereedkomen van de publicatie over Kortenhoef worden gedrukt. Met dankbaarheid mag worden geconstateerd, dat de veld-
biologische inventarisatie van het gebied der Vechtplassen ge- staag voortgang vindt. De reeds verkregen resultaten stempelen de gehele reeks van plassen en moerassen tot één van de belang- rijkste natuurgebieden van ons land, met tal van levensgemeen- schappen, die alleen in ons land volledig tot ontwikkeling komen en waarvan dus met recht mag worden gezegd, dat zij de kwali- ficatie „uniek" ten volle verdienen. Het inventarisatiewerk komt dan ook rechtstreeks ten goede aan de onderscheidene natuur- beschermings-organisaties en -instanties, die ieder op hun eigen terrein zich inspannen voor het behoud van dit fraaie natuur- gebied. Uit het bovenstaande zal aan de lezer blijken, dat ons Werk-
comité zich met tal van onderwerpen heeft bezig gehouden. |
||||
|
42
Het is waarlijk niet bemoeizucht, die ons als particulieren
daartoe drijft, maar onze grote liefde voor deze mooie streek. Dat de meeste autoriteiten dit inzien en contact met ons onder- houden, stellen we met voldoening vast. Wij hopen ook de volgende jaren ons streven ten bate van de schoonheid van de streek van Vecht en plassen te kunnen voortzetten en hopen daarbij weer waardering van ons werk bij overheid en particu- lieren te mogen ondervinden zonder welke ons streven het niet kan stellen. Voor het Werkcomité,
J. LOEFF, voorzitter.
J. TROUW, secretaris. |
||||
|
INHOUD:
|
|||||||||
|
1. Bestuur van het Genootschap ...
2. Ledenlijst •................
3. Jaarverslag................
4. Rekening van de Penningmeester
5. Excursieverslag...............
6. Niftarlake-literatuur .........
|
III
V
XI
XIV
XV
XIX
|
||||||||
|
I. Zilveren schotel afkomstig van de Vrouwe van Gunter-
stein te Breukelen, door Mons. A. E. Rientjes...... II. Spruytenburg onder Maarssen, door Mons. A. E. Rientjes
III. Verslag van de stichting Commissie voor de Vecht en het
Oostelijk en Westelijk Plassengebied............... |
|||||||||