-ocr page 1-



		JAARBOEKJE 1997

			VAN HET OUDHEIDKUNDIG GENOOTSCHAP 'NIFTARLAKE'

-ocr page 2-

Ereleden en bestuur

Erelid Mr J.H. van den Hoek Ostende, Amsterdam

Lid van verdienste A.J.A.M. Lisman, Nieuwersluis

Drs E. Munnig Schmidt, voorzitter

Nieuwerhoek, 3632 AD Loenen a/d Vecht (0294) 231280

Mw Dr M.A. Dukes-Greup, vice-voorzitter, Amsterdam

Mw C.H. ter Laan-Dingemans, secretariaat

Herengracht 6, 3601 AL Maarssen, tel. en fax (0346) 571921

G.N.F.M. Hofman-van Miert, Zandpad 83, 3621 NG Breuke-
len, ledenadministratie

Bestuur

J.N.W. Voorhoeve, penningmeester. Vreeland

Mw Drs G. Recter, bibliothecaresse, Bijdorp, Oud Over 8,
3632 VD Loenen a/d Vecht (0294) 234653

Leden

A.J.A.M. Lisman, Nieuwersluis
J.H.P. Roeland, Wassenaar

Drs E. Munnig Schmidt

Nieuwerhoek, 3632 AD Loenen a/d Vecht tel. (0294) 231280

fax (0294) 232651

Redactie
voor 1998

Contributie Postbank nr. 513805

t.n.v. Penningmeester Niftarlake te Vreeland

ISBN 90-6550-592-X

-ocr page 3-



	Ledenlijst 1997 van het Oudheidkundig Genootschap 'niftarlake'

Abcoude Drs J. Baalbergen R. Bianchi Mw Dr Carasso-Kok Mr G. van Donkersgoed Prof'.Dr A.J. Dunning MwJ. Elema Mw B.S.J. Elzinga WJ. Engel Gemeente Abcoude H. de Graaf J. de Groot Historische Kring Baambriigge Abcoude j.Tli. Kemmc Mw M. Koli W. van ter Meij Mw I.H. Montijn Mw A. van der Most-de Ridder JJ. PabonJr F.F. Rchbock J. van Santen Mw E.M. Scholte-Vis J.B. Schreur Ir D.L.H. Slebos W.W. Timmer Mw A. den Toom-Naafs W.C.C. Trouw Mw G.L.J. Uiterwaal-V�lker Mw M.A.J. Vreeken-van Brink J.E. Wustenhoff Almelo C.J.M. Bak Amersfoort Rijksdienst Oudheidk. Bodemonderzoek Stichting Museum Flehite Amstelveen J.W.N, van Acliterbergh Jr J.E. v.d. Dussen E.H. Glasius D. Hoen Mw H. Vlot-van Lonkhuyzen
		Sandbergstraat 8, 1391 EL Meerzicht 1, 1.391 AR Dr. Koomansstraat21, 1391 XA Folkert Pos�aan 6, 1391 AV Angsteloord 63, 1391 ED Dr Koomansstraat 1 H, 1391 VZ Ereprijs 27, 1391 TA Angsteloord 5, 1391 EB Gemeentehuis, 1391 EL Meerweg 19a, 1391 HG Gein Noord 26, 1391 GZ Folkert Pos�aan 1, 1391 AV De Tourton Bruynsstraat 3, 1391 EM Garsten 3, 1391 RP Zilverschoon 107, 1391 XS Stationsstraat 17, 1391 GL Papenhof 9, 1391 BD D. v. Troostwijkstraat 51, 1391 ER Torenlaan 52, 1391 AN Heinkuitenhof 14, 1391 TS Sandbergstraat 14, 1391 EL Jan Trouwstraat 4, 1391 TT Leo Dorgelmanstraat 8, 1391 EW Achter de Kerken 40, 1391 LP Kievitsheuvel 37, 1391 AP Torenlaan 32, 1391 AM Kerkplein 14, 1391 GJ D. V. Troostwijkstraat 46, 1391 ET Koppellandll, 1391 EV Horstlaan 76, 7602 AN Kerkstraat 1,3811 CV BreestraatSO, 3811BL Amsterdamseweg 270, 1182 HN Camera Obscuralaan 103, 1183JX 'Nieuwer Amstel', Amsteldijk N 76, 1183 TE Westelijk Halfrond 483, 1183JD Ferd. Bolweg 89, 1181 XC

-ocr page 4-



		Amsterdam Mw D.J.K.* Beynes-Heymeyer van Heemstede Bibliotheek Rijksmuseum Mw E.G.H. Blauwkuip-Haker MwJ. Boers Jhr. Ir R.G.M.P.N. Bosch van Drakestein Mw L. Deen-van Leeuwen Mw Mr Dr M.A. Dukes-Greup Drs P.M. Fischer Gemeentelijk Archief (M. v. Riemsdijk) MrJ.H. v.d. Hoek Ostende K. Hoen Mw E. de Jongh M.M.W. Kasteleyn G. Kemme K.E van Leuven PJ. Meertens Instituut MwA.M.J. Oostenbroek-Smilde Mw E.G. Pannevis-Lammerts v. Buuren Ir.J.G.S.M. Philips W.A.C.Reesink J.R. Ritman Mw Ch. van der Seys Mw drs J.C.B. Straatman J.M. Tor Universiteitsbibliotheek Mw M.M. Welle C.J.J. Westermann J. Zwaan Ankeveen* Curtevenne Stichting Apeldoorn Drs R.Th. Schoenmaker Arnhem J.E. v.d. Sleesen Baambrugge H.F. Anger M. Blokhuis Mw Drs S. Beerdam F. Eekels Mw M. van Erven Dorens-Vinke Mw Drs L.B. Lugt M. de Munnik Baarn Mw C.E.B. v.d. Arend Schmidt-Oost Indi� Bergen E. Loenersloot
				Cannenburg 39, 1081 GV Postbus 74888, 1070 ND Prinsengracht 1043, 1017 KP Van Woustraat 44 3h, 1073 LM Beethovenstraat 46, 1077 JJ Keizersgracht 207, 1016 DS Beethovenstraat 249, 1077 JE Hemsterhuisstraat 173, lO�.'iJZ Postbus 51140, 1007 EC B. Wieringerstraat 22, 1013 EB Rapha�lstraat 11, 1077 PN R de Hooghstraat 38 bis, 1071 EG Olympiaplein 77, 1077 CR Leliegracht 44, 1015 DH Minervalaan 71-n, 1077 NS Postbus 94264, 1090 GG Nic. Maesstraat 38 h, 1071 RB Minervalaan 84-1, 1077 PK Michelangelostraat 20 h, 1077 CB Koninginneweg 40, 1075 CZ Bloemgracht 19 h, 1016 KB Postbus 78512, 1080 KA Minervalaan 60ii, 1077 PD Egelantiersstraat 10b, 1015 PL Singel 425, 1012 WP Veerstraatl5l, 1075 SL Prinsengracht 1029a, 1017 KP Lijzijde 45, 1034 KN van Breelaan 9, 1244 PB Groene Kijkerweg 1, 7371 GB Bergstraat97, 6811LE Pr Beatrixstraat 13, 1396 KD Rijksstraatweg 25, 1396 JD Rijksstraatweg 22, 1396JM Rijksstraatweg 119, 1396 JJ 'Valken Heyning' Rijksstraatweg 147, 1396JK 'Geinwijck' Rijksstraatweg 91, 1396JG 'Donkervliet', Donkervlietse Binnenweg 8,1396 LN Prinses Carolinalaan 2, 3743 JH Breelaan 128, 1861 GH

-ocr page 5-



		DeBUt Mw G.R.G. Kaldewaay-Wilschut Dr C.E.M, de Maat Mw P.A.L.M. de Wit-van der Grinten Bilthoven Mw B. Bleeker-Eeuwens A.J. Crucq Mw A.P. Disch-Jacobson Mw L. Quispel-de Langen B. Vermeulen Sj. Vrind Mw A.A. Wouters-Mertens zur Borg Blaricum Jhr D.J.A.A. van Lawick van Pabst Mw. H.E. Rote-de Raad Mw M. Verscliuyl-Rehbock W. Zuidervaart Breda J.H. Peek Breukelen T.C. Akkerman Mw M. Albers V.B.W. A.sfalt J. Bakker Mw Mr L.G. Baud Mw G. Bekker-Jonker Ir G.G. vd. Berg Bibliotheek Breukelen MwJ.M. Bierman-Polman J.W.M, de Boer C.A.M. Brugman J.W. de Bruyn Kops PJ. Burggraaf MwA.C. Crietee-Hoogerbeets Jac. van Dam Mw Mr M.W. van Dijk-Witjas Mw Mr P. van Dobbenburgh-Rossberg W. Dobber H.H.J. Doude van Troostwijk W.F.E. baron van der Feitz B.T. Freijters J. Funken R.T. vd. Geer Gemeente-archief Breukelen P.L. van Gent D.W. Gerwig R. van Gessel
				A. Nobellaan 441, 3731 DN Groenekansweg 4, 3732 AG Zorgvliet 29, 3732 EP Soestdijkseweg 95, 3721 AA Bosuillaan 147, 3722 XJ Beethovenlaan 24, 3723 JK Noord Houdringelaan 32, 3722 BR Rembrandtlaan 93, 3723 BM Lassuslaan 55, 3723 LH Sweelincklaan 69, 3723 JC Vliegdenweg 17, 1261 GK Hollewegll,1261BW Heideweg 4, 1261 GR Postbus 135, 1260 AC Laan van Liedekerke 28, 4835 CC Straatweg43, 3621BH 'Vecht en Hoff', Zandpad 43, 3621 NE 'Vreedenoord'. Straatweg 68, 3621 BR Griftenstein 2, 3621 XK Kerkplein 16,3621 BA Herenstraat 58, 3621 AR Straatweg 78, 3621 BR J. Dircksenstraat 20, 3621 CB Zandpad 82, 3621 NG Willink V Collenstraat 79, 3621 CL Keizerskroon 18, 3621 RS Zandpad 61, 3621 NG Kerkbrink 26, 3621 BS Linnaeusdreef 44a, 3621 XX Orttswarande 55, 3621 XN G. V. Nijenrodestraat 90, 3621 GM Griftenstein 52, 3621 XL 'Vechtzicht', Zandpad 27, 3621 ND Straatweg 244, 3621 BZ Sunzenlaan Zuid 201, 3621 TC G.W. van Couwenhovenstraat 12, 3621 CD OudAa41,3621LA Nassauplein 1, 3621 EA Postbus 116, 3620 AC Zandpad 86, 3621 NG Dannestraat 33, 3621 AE Linnaeusdreef 23, 3621 XT

-ocr page 6-



		Prof.DrJ.W. Gunning Drs H.C.J. Hendriks Hist. Kring Breukelen RJ. Hofman Mw. L. Hunsucker Mw HJ. de Jong Mw GJ. van Julsingha R. Kattenburg Mw CR Knuist J. de Koning Mw A.E.C. Koole-Quarles van Ufford MwA. Koornneef R.G.H.W. Korstjens M. van Kralingen Jr H.K. Lenstra Mw M. Marlens A. Menke J. Molenkamp J. Molenkamp R.W.C. Molenkamp Mw L. Paulson Prof.Dr.Ir R. Plomp Jhr.Mr W.H.D. Quarles van Ufford P.V.L. Ritmeester Mw A. Roosjen-Holleman Mw M.L. van Rij-ssen-Dingemans Mw W.J. Schr�der-van den Beukei T.N. Simonis Ir W.F. Staargaard Stichting Openbare Bibliotheek Breukelen MwA.J. Stilting G.S. Streefland J.H.Ch. Vegter-Bal MrJ.A. Vermeulen , Mr G. Versluys J. Verweij MwJ.C.M. Voormolen-van der Blom Ir L. Vuyk MwJ. Wasterval MwJ. van Zadelhoff-Hortulanus D. van Zijtveld Breukeleveen MwJ.A.M. Aalberts-Veen Mw G.C. Geel-Krijgsman Mw. J.C.Jongkees-van Pernis Drs M.M. van Resteren DrJ.F.W. Nuboer
				Straatweg 204, 3621 BX Julianastraat 25, 3621 EG G. van Nijenrodestraat 42, .3621 GL Zandpad 83, 3621 NG SilversteinS�, ,3621 PD Herenstraat 2, 3621 AR Linnaeusdreef 21, 3621 XT 'Oudaen', Zandpad 80, 3621 NG Vrijheidslaan81,3621 HL Linnaeusdreef 13, 3621 XT Zandpad 53, 3621 NE Keizerskroon 5, 3621 RS Straatweg 111, 3621 BK Herenstraat4, 3621 AR Kerkbrink 27, 3621 AN Straatweg 147,3621 BL OudAalA, 3621 LA Bisschopswater 27, 3621 WV Straatweg 79, 3621 B] 'Vecht en Dam', Dannegracht 16, 3621 AA Watertorene, 3621 XZ 'Vegtvliet', Straatweg 220, 3621 BZ 'Gunterstein', Zandpad 48, ,3621 NE Straatweg 76, 3621 BR Eendrach�aan 33, 3621 DD Zandpad 81, 3621 NG Keizerskroon 10, 3621 RS 'Klein Vechtvliet', Straatweg 224, 3621 BZ Stinzenlaan 18, 3621 RD J. Dircksenstraat 20, 3621 CB Kloosterhof 15, 3621 BE Zandpad 87, 3621 NG Dannegracht 11, 3621 AA Brouwerij 1,3621 AD Straatweg 61, 3621 BH Mecklenburgstraat 6, 3621 GP Straatweg47, 3621BH p/a Straatweg 236, 3621 BZ Zandpad 9, 3621 NC 'Groenevecht', Zandpad 37, 3621 ND G. van Nijenrodestraat 56, 3621 GL Herenweg 27, 3625 AA Herenweg 53, 3625 AG Herenweg 97, 3625 AD Herenweg 47a, 3625 AB Herenweg 59, 3625 AC

-ocr page 7-

-ocr page 8-

-ocr page 9-

-ocr page 10-



Mw M.A.H.M. Nooteboom Mw Drs H.H. Pijzel-Dommisse Drs W.M. v.d. Poel JhrJ.H.J.M. v.d. Poll M.J.B. Popma Mw Drs G. Recter Drs A.H.J. Risseeuw Mr PJ. Rogaar M.W.H. Sanger-KIeine Mw E. van Schijndel-Goemans J.S. Schoorl Mw A. Schras Mw Drs K.A.L. Schuckink Kool-Oudendal Mr B. Schuit Mw Mr A.A. Schwartz Dr PJ. Sondaar Mw A.A. Sondaar-Dobbelman R.E. Spee MwA. Sprenger-den Uijl Stichting Culturele Raad Loenen Stichting Openbare Bibliotheek MwA.G. Stolp Jhr Mr J.P.E. Teding van Berkhout Terra Nova Beheer CJ.M. Thijssen Mw G. Thijs-Mantel IrA.M.Thole E. Timmers W.G. Tober G.C.J. Tukker Mw E. Vesseur-Murck Jansen Mw G.M J. Voorbij Drs S.G. de Vries Mr A. Vrij A.R.vanWell Mw H.L.M. Wennink P.B. Westerhuis Prof.Dr H.C. Zanen Loenersloot Mr Z.M.F. Dingemans Drs F. Drost H.J. van der Meij Mw S. Verster Mw E.C.M. Wieling-de Ryck van de Gracht Loosdrecht H. Aalberts J.RB. Biemans
		Dorpsstraat 21, 3632 AP Dorpsstraat 28, 3632 AT Rijksstraatweg 81a, 3632 AA OudOver 146, .3632 VG Oud Over 48, 3632 VD 'Bij Dorp', Oud Over 8, 3632 "VD 'Warande', Oud Over 168, 3632 VH 'Vecht en Lommer', Oud Over 59, 3632 VB Spinneriel3, 3632ET Vreelandseweg t.o. 5, 3632 EP Dorpsstraat 21, 3632 AP Torenstraat 1,3632 EK Rijksstraatweg 70, 3632 AD Cronenburgherlaan 1, 3632 AN Oud Over 93a, 3632 VC Oud Over 33a, 3632 VA Postbus 2, 3632 ZR Vreelandseweg 1, 3632 EP TerBeekhof7n, 3632BK De Werf 7(:, .36,32 AB Postbus 47, .3632 ZR Oud Over 93, 3632 VC Oud Over 1,3632 VA Oud Over 154a, 3632 VH 't Rond 7, 3632 BN Rijksstraatweg 75, 3632 AA Grutterstraat 11, 3632 EJ Vreelandseweg 18, 3632 EP Brugstraat 10, 3632 EH Hoefijzer 108, 36.32 WD 'Vegtlust', Oud Over 3, App. 5, 3632 VA 'Veg�ust' Oud Over 3, 3632 VA Dorpsstraat 40, 3632 AV 't Rond 5, 3632 BN Holbergen 34, 3632 WC Hoefijzer 24, 3632 WB Dorpsstraat 53a, 3632 AR Vreelandseweg 23, 3632 ER 'Geynzicht', Rijksstraatweg 206, 3634 AN RN. Kruijswijkstraat 8, 3634 AZ Stichtsestraat 5, 3634 AR Hollandstraat 19, 3634 AS RN. Kruiswijkstraat 1, 3634 AX Rembrand�aan 1, 1231 AR LarixlaanSO, 1231BL


	10

-ocr page 11-



	BreukeleveenseMeentje 10a, 1231 LM Oud Loosdrechtsedijk 284, 1231 MK Veendijk4, 1231 PB Postbus 11, 1231 AA Nieuw Loosdrechtsedijk 285, 1231 KW Rembrandtlaan 8, 1231 AC v.d. Helstlaan5, 1231 AL Nieuw Loosdrechtsedijk 302, 1231 LJ Maartensplein 85, 3738 GN Bisonspoor 325, 3605 JS Boomstede 686, 3608 BT Schippersgracht 15, 3603 BC Zandpad 30, 3601 NA Zandweg 33, 3601 AE Kuyperstraat 29, 3601 VE 'Cromwijck', Zandpad 42, 3601 NA Nassaustraat 43, 3601 BB Harmonieplein 2, 3603 BM Klokjeslaan 4, 3601 HE Lange Gracht 13, 3601 AH Reigerskamp 171, 3607 HJ 'Vechtoever', Diependaalsedijk 33, 3601 GJ Duivenkamp 504, 3607 BJ J. v. Galenstraat 32, 3601 HW Straatweg 14, 3604 BB Reigerskamp 382, 3607 HW 'Harteveld', Straatweg 17, 3603 CV Straatweg 17b, 3603 CV V Houtenstraat 16, 3601 XJ Langegracht 30, 3601 AJ ,. Zandweg 45, 3601 AE J. Catsstraatl7, 3601SJ Zandpad 14, 3601 AN 'Gansenhoef, Zandpad 29, 3601 NA 'Hazenburg', Binnenweg 60, 3603 AG Diependaalsedijk, 3601 GL Diependaalsedijk 84, 3601 GM Stationsweg 5, 3603 ED Wilhelminaweg 9, 3603 CR 'Bolenstein', Bolensteinseweg 3, 3603 CP Postbus 90, 3600 AB 'Huis ten Bosch', Zandweg 44, 3601 AE 'Mari�nhof', Diependaalsedijk 52, 3601 GL Zogweteringlaan 17, 3601JJ Van Lingenlaan 6, 3602 PA
Mw P.M. Bijl-I,azoe J.G. Boeschoten Th. Burggraaf Hist. Kring Loosdrecht Dr H. van Marken Lichtenbelt Mw A.J. Vi.sscher J.M.L. Trouw W. ter Veld Maartensdijk G.H. van Walbeek Maarssen Mw M.M. van den Akker-Weck MwW.J.R. Baardman-Dusseldorp D. van Barneveld Mw M. van de Beek-Bomgaars Mr W. Beerman J.H.W. van Bemmel G.J. v.d. Berg MwJ.D. v.d. Berg-van (^leeff Bibliotheek Maars.sen Mw G.).M. Bierling-Berg Mw A. Bink-van der Steen J.P. Boelens A. Bohnenn J.J. de Bos W.M. Bos M.L.CIC. Braakman Ir R.A. Brzesowsky Drs S.W.G. de Clercq MwA.C. Cosijn-Gouda A.R.A. Croiset van Uchelen Mw M. van Dam-Smallenbroek Mw E.H.Th.M. barones van Dedem-von Martels H.J. Dollekamp Mw E.H. duCroo Kampmeinert-van den Berg Mw mr M.B. Geeris-Vehmeijer A.J. Gelderblom Gemeente Maarssen Dr Ir A. Graveland S. Haisma D.J. Hamoen M. van Heijningen Historische Kring Maarssen Mr Z.O.H.M. baron van H�vell tot Westerflier MwJ.H.M. Kamp-Schweers J.J.. van Kerkvoort Mw M. Kloosterhuis-Duinker


		11

-ocr page 12-



		Fazantenkamp 721, 3607 DS Straatweg 17, 3603 C^ Straatweg 162a, 3603 CS Julianawegl9, .3603AP Zandweg 34, 3601 AE Herengracht 16, 3601 AM 'Vechtestein', Zandweg 1, 3602 AC Herengracht 6, 3601 AL Zandpad22, 3601 AN Machinekade 9, 3601 AR Binnenweg 39, 3603 AE Kantonnale weg 11, 3608 AC Kerkweg 9, 3603 CL Zandpaad 6, 3601 AN Royaardslaan 2, 3601 HA Langegracht 22, 3601 AH Rogier van Otterloolaan 41, 3604 BH Buitenweg 253, 3602 XB Van Lingenlaan 4, 3602 PA Treubstraat 18, 3601 BX 'Leeuwenvecht', Straatweg 23, 3603 CV Parkweg 41, 3603 AB 'Leeuwenburg', Zandpad 24, 3601 NA W. Barendszlaan 1, 3603 GM Kerkweg 41, 3603 CL 'De Vecht', Herengracht 7, 3601 AL Hondiusstraat 60, 3602 PJ Herengracht 22, 3601 AM Kuyperstraat 27, 3601 VE Kennedylaan 28, 3601 VG Schippersgracht 13, 3603 BC Bisonspoor 1161, 3605 KV Rooyaardslaan 10, 3601 HA Duivenkamp 851, 3607 WG Van Lingelaan 12, 3602 PA Langegracht 44, 3601 AJ Kuijperstraat 17, 3601 VE Emmaweg 43, 3603 AL Diependaalsedijk 78, 3601 GM Zandpad 31, 3601 NA Herengracht 8, 3601 AL Maire Hofstedelaan 12, 3601 BR Kerkweg 23, 3603 CL Lelystraat 20, 3601 BV 'Vredenhoef, Straatweg 33, 3603 CW Diependaalsedijk 80, 3601 GM C. de Houtmanlaan 9, 3603 GE
C.H. Knaake D.F. Koets S. Komdeur J. Kraayenhagen Mw M. Kraneveld-Lokker C.M.L. Kruisheer-Brunt DrsJ.ICJ. Kuiper C.H. ter Laan-Dingemans Prof.DrJ.T. Lambers J.C. de Lang J.J.C. Louet Feisser Mw C.A.A. MacLennan-Hamminga Dr A.P. Messer M. Meysen D. Niessing MwJ.M. Nijhoff MwJ. Onnes-van der Noordaa C.GJ. v.d. Oosten MwJ.T. van Oostveen-van Wijk R. Pfeiffer J. Plas C.J. Rijsterborgh Prof.Dr A. van Rossum E. van Rossum Mw G. Ruys Mw K. Scholten-KIoosterman PJ.G. van Schonevelt Mw L. Schwartz A.F. Smorenburg Mw H. Stooker-Menges A.PJ. Strookman St. Openbare Bibliotheek Maarssenbroek R. Taal J.H. van Tongeren MwJ.M. Verhoeff J.M.F. Versteegh Y. Visser R. van Vredendaal E. Vriesinga D. v.d. Wal Mw C. Waller-Gunning Dr H.B.A. Welle Mw P. Westenburg-de Groot B.G. Wiegeraad B.B. v.d. Woude Mw A.A.M, van Zelst-van Dalen Drs H. de Zoeten


	12

-ocr page 13-



	Bloemstede 387, 3608 VD Dorpsstraat 1,3451 BH BotdragerS, 3641LA Postbus 1032, 3640 BA Midrethstraat 4, 3641 CD Hoofdweg 6, 3641 PS Valkeveenselaan 56a, 1411 GT Rijksweg 46, 1412 BB Thierensweg 19, 1411 EW Kerkstraat 6, 1394 CX Ankeveensepad 7, 1394 GW Hinderdam 18, 1394 JB Hinderdam 15, 1394 JB 'Nederhorst', Slotlaan 4, 1394 BK Hinderdam 15, 1374JB Hinderdam 6, 1384 JB Voorstraat 11, 1394 CS Dammerweg 111, 1394 GT Laantje 2, 3626 AN 'Over Holland', Rijksstraatweg 14, 3631 AC 'Weerestein', Zandpad 29, 3631 NL Rijksstraatweg 62, 3631 AB Mijndensedijk 86, 3631 NR Mijndensedijk 86, 3631 NR Zandpad 18 3631 NK 'Vreeden Hoff, Rijksstraatweg 53, 3631 AB "t Uiltje', Rijksstraatweg 72, 3631 AD Rijksstraatweg 35, 3631 AA Mijndensedijk 64, 3631 NP Mijndensedijk 60, 3631 NP Mijndensedijk 62, 3631 NP 'Rupelmonde', Rijksstraatweg 24, 3631 AC Mijndensedijk 29, 3631 NN Stationsweg 3, 3631 AJ Vreelandseweg 72, 1393 PG Petersburg 30, 1393 PT Dorpsstraat 142, 1393 NL Dorpsstraat 18, 1393 NH Klompweg 41, 1393 PJ Dorpsstraat 130, 1393 NK
W. Zweers De Meern Hist. Ver. Vleuten-De Meern-Haarzuilens Mijdrecht W. Bos J.CA. Dalmeijer Mw M.W. v.d. Gronde-Visser Mw N. Ronday-van der Stap Naarden J.F. Dudok van Heel Mw D. Rutgers van Rozenburg-Hartung Mr A.J.W. van Westrop Nederhorst den Berg J.F.A. Baar Prof.DrD.RBlok RH.B. Cladder Mw Prof.Dr E.N.C, van Damme J.L. Jonker Prof.Dr J.Joosse B. Noordanns Dr Ir H. Spekreijse A.A.A. Vendrig Nieuwer ter Aa Mw K. ten Brink Nieuwersluis J.C. Braun R.EJ. Bus J.C.T. van Hoeven Drs W.FJ. Kels Y.Kels P.T. Lakeman A.J.A.M. Lisman Mw H.B.C, van Manen-Blijdenstein C.M. Oostveen Mw I. Rot Mr Drs H.W.G. van Schaik Mw L. Simons-Smit J.H. Stefels Mw 1. Teijema RR.EJ.A. Woltering Nigtevecht J.W. Brouwer Mr Th. van Hilst C. Kootstra C. Lipsius MrJ.W. Nieuwenhuijs RN. Pikaar


		13

-ocr page 14-



Mw M.E.C. Rehbock-Beyers Drs E.F.L. Stubb� Oisterwijk H.C.M. Hoppenbrouwers Ophemert L.D.J.M. Walraven Oud Zuilen H.O. Barneveld Ir A.M. Bunjes G. van Heusden MrJ.G. van Rossum du Cliattel Rijsbergen nb Mw. E. Kalkman-Klep Schoorl M. Mol Soest S.P. baron Bentinck Tienhoven Mw L.N. Beets-van Houten W.T. de Boer Mw CD. de Jong-Mesker Mr RM. van der Laan M. Remijnse Th. Schouten G.P. Termohlen Uithoorn Mw E. Schreuder-de Muinck Keizer Utrecht Mr D.A.N. Bartels Mw A.M. Biegelaar-Boogaerdt Mw E. Birnie-de Vries Centraal Museum t.a.v. de heer Koot Centrale Bibliotheek Prov. Utrecht Mw M.D.M. Deenstra-Sturkenboom Gemeente Archief Gemeente Bibliotheek MwJ.H. de Graaf Mw Dr CA. Hawkins Mw CE. Hefting-Beerendonk Ir G.J. Jonker W.C.M, de Meyer Mw.Drs M.C. van Oudheusden Prof.IrW.J.Petri J.P. Prevoo Provinciale VW Utrecht Mw G.M. Rosenberg-Zegers Rijksarchief
		Dorpsstraat 159, 1393 NL Dorpsstraat 20, 1393 NH Klompven 10, 5062 AH Dreef 1,4061 BL Vechtzijde 1,3611 AM Groeneweg 1, 3611 AT Laan van Zuilenveld 54, 3611 AJ Dorpsstraat 52, 3611 AG Vinkenbosch, Overasebaan 22, 4891 RG Postbus 60, 1870AB Vosseveldlaan 56, 3768 GN Nieuweweg 2, 3612 NR Laan van Niftaiiakc 22, 3612 BS Laan van Niftarlake 30, 3612 BT Veenkade 16, 3601 CH Heuvellaan 10, 3612 BA Looydijk81,3612BE Dwar,sdijk20, 3612AP Te.sselschadelaan 17, 1422 HZ Museumlaan 2,3,581 HK Koningslaan 98, 3583 GR Lange Jansstraat 21, 3521 BA Agnietenstraat 1, 3512 XA Postbus 80300, 3508 TM Emmalaan 1,3581 HL A. Numankade 199, 3572 KW Postbus 80, 3500 AB Bemuurde Weerd oz 76 bis, 3514 AN Zwaardemakerlaan 33, 3571 ZA Emmalaan 3, 3581 HL Troosterlaan 24, 3571 NM Weth. D.M. Plompstraat 41, 3555 BS Havikstraat 12, 3514 TP Emmalaan 4a, 3581 HR Fien de la Marlaan 77, 3584 ZW Beneluxlaan 6, 3527 HT Sophocleslaan 7, 3584 AS A. Numankade 201, 3572 KW


	14

-ocr page 15-



	Wilhelminapark 12a, 3581 NC ,.. Emmalaan 4a, 3581 HR Mariaplaats23, 351ILK Mariaplaats23,3511LK - Mariaplaats23, 3511LK Wittevrouwenstraat 7-11, 3512 GS Prins Hendriklaan 76, 3584 ER B. de Waalstraat 47, 3555 BH Clatharijnesingel 67, 3511 DK Boomstraat 32bis, 3582 KS Jacob van Ruisdaelstraat 104, 3583 CH Landjuweel 22, 3905 PG Kiosk 70, 5802 NS Meerkoetlaan 78, 3645 JP Demmerik21,3645AE Vogelenzangseweg 4lA, 2114 BB Badhuislaan 4, 2273 AA Klapstraat21,3633BH 'Vreedenhorst', Bergseweg 18, 3633 AK 'Vreedenhorst', Bergseweg 18, 3633 AK Boslaan21,3633VZ Nigtevechtseweg 10, 3633 XS Voorstraat 7, 3633 BA De Vliet 18, 3633 EL Nigtevechtseweg 196, 3633 XX Boterweg 38, 3633 ER Otto van Schonauwenstraat 1, 3633 CP Singel 10, 3633 CR Voorstraat 18, 3633 BB De Vliet 8, 3633 EL Sluisje 12, 3633 AC Voorstraat 16, 3633 BB H. van Viandenstraat 6, 3633 BH Voorstraat 9, 3633 BA Voorstraat 22, 3633 BB Boterweg 44, 3633 ER Boslaan 19, 3633VZ Duinkerken 3, 3633 EM Duinkerken 12, 3633 EN A. Lambertskade 4, 3633 VX Kerkplein 4, 3633 BG
Mw E.Ch. van Sandick-Doude van Troostwijk MwA.J. v.d. Slikke Stichting Stichtse Geschiedenis Stichting de Utrechtse Molens Federatie Stichts U^ultureel Erfgoed Universiteitsbibliotheek Vereniging Oud Utrecht, t.a.v. drs P. Kroes Vereniging Vrienden Kerk Oiid-Zuilen Ir A.J. van Vlaardingerbroek Ir L.B. Wevers Mw Drs CCS. Wilmer Veenendaal* Jhr Mr A.R. Clifford Kocq van Breugel Venray Mw B. Wijnen Vinkeveen Mw M.E. Buehre-Andrie.sse Prof.Dr L. Miir Vogelenzang G. Koopman Voorburg Ir H.G. de Cock Vreeland Mw M. Aalderink-van Groen Mw G. Beelaerts van Blokland-Kalff Jhr K. Beelaerts van Blokland E.J. Bink J. Boerstra Mw E.E. Brandes-de Lestrienx Hendrichs W.J.J. Broex F.H. Bruna Mw M. Cornelissen-Bosman Mw H.W.B, van Dranen-Aleven MrJ.E. Goldhoorn Mw H.C. Greevelink-Swaving Mw M.H. Happee S.Joosten J. Kohnstamm Mw R. Kooperberg MwJ. Kok-Boekschoten Mw O. Lodcizen MrJ.A.H. Olde Loohuis H.J. van Pelt Restaurant Hotel 'De Nederlanden' E. Roosegaarde Bisschop Mw W. Sandberg MwA.Th. Schot-Dolman


		15

-ocr page 16-



Drs C. Schuurman Mw M. Smit Sibinga Mw H. Smit-Houpst Mr M. graaf Schimmelpenninck Mw A.M.G. Vlam-Voorhoeve J.N.W. Voorhoeve JH.Vrij D.R. Wijnschenk Mw H.J. Winkel Drs WE. Witte Waalre* Mw A. Krijgsman-Spoor Wassenaar F.R Buis J.H.R Roeland Mw M,A. Stubb�-But�t Weesp J. van Baars Mw H.J. Bodisco Massinkjongejans C. Draijer Gemeente Museum Weesp Mw H.M. Gerschtanowitz-Pauw H. Kok J.J.M. Koks AJ. Nipius Openbare Bibliotheek RG. van Reijen A. Stork IrL.Vuyk A. Zondergeld Mw Drs A.J. Zondergeld-Hamer Wilnis Mw E. Boekel-Schutte H.W. van Soest Mw GJ. van Staveren Woerden J.C.M, van Capel . G.J. Wesseling Zeist Rijksdienst voor de Monumentenzorg Mw Drs J.T. Swaab-Barneveld RL. de Vries Zoelen Mr R. Barendsen Zutphen* Mr J.A. Alleman		Voorstraat 6, 3633 BA 'Vreedenhoek' Ruiterstraat 13, 3633 AV Raadhuislaan 15, 36.33 AP Voorstraat 5, 3633 BA A. Lambertskade .5, 3633 VX Boslaan 4, 3633 VZ Vredelantstraat 71, 3633 EB Postbus 62, 3633 ZV Voorstraat 17, 3633 BB 'Slotzicht', Boslaan 9, 3633 VZ Hoge Duinlaan 18, 5582 KG Lange Kerkdam 63, 2242 BS Postbus 599, 2240 AM Kerkeboslaan 3, 2243 CM Dammerweg 5, 1385 HT Dammerweg 5a, 1383 HT Fijnvandraatlaan 5, 1381 ES Nieuwstraat 41, 1382 W Hom 23, 1381 GZ Utrechtseweg 25, 1381 GR Horn3, 1.381 GX Jan Campertplein 53, 1382 SV Postbus 5146, 1.380 GC Zeeburgstraat 37, 1382 BM Utrechtseweg 59, 1381 GT Nieuwstad 100, 1381 CE HerensingeI162, 1382 W Herensingel 162, 1382 W Herenweg 65, 3648 CB Dorpstraat 59, 3648 AG Dr Mees ten Oeverlaan 17, 3648 XA 'Rijnoord', Oostdam 12, 3441 EN Gebr. v. Eyckstraat 4, 3443 VG Broederplein 41, 3703 CD Griffensteynseplein 10, 3703 BG Bachlaan81,3706BW KasteerSoelen',4011EN Halterstraat 20, 7201 MX


	16

-ocr page 17-



		ZwoUe . , H.W. Schouwenaar Boomkensdiep 13, 8032 XZ Zwitserland A.H.R. Hoogezand Chalet Ariane, Waldegg, CH-3802 =lid voor het leven NB, Van verschillende zijden is het Genootschap verzocht een lidmaatschap voor het leven in te stel- len. De volgende regel is daarvoor uitgewerkt; voor leden jonger dan zestigjaar bedraagt de eenma- lige contributie �500,- en voor ouderen �400,-. Inmiddels hebben enige leden hun lidmaatschap op deze wijze voor het leven bestendigd. Voor hun naam staat .

			17

-ocr page 18-



Jaaroverzicht 1997

	Dit is schrijver's twintigste jaaroverzicht in het jaarboekje van Uw Genootschap, zoals hij met enige verbazing vaststelde. Niet een jubileum maar toch twee de- cennia. Gelukkig gebeurt er genoeg en ook steeds iets nieuws zodat van een sleur geen sprake is. Hopelijk vindt U, lezer, het aardig om nog eens te lezen wat het voor- bijejaar bracht. Dit is ook een stukje geschiedschrijving. Dankzij die vele buitenplaatsbewoners, die bereid zijn de Nil'tarlakeleden en masse voor de Nieuwjaarsreceptie binnen hun muren te laten hoeven wij daar- voor zelden in herhaling te vervallen. Ook de 11e Januari waren wij te gast in een huis, dat slechts weinigen van bin- nen kenden. Vecht en Lommer, lang Kalorama geheten, van de familie Rogaar herbergde die dag ruim 100 leden, met aanhang waren dat zeker 150 mensen, meer dan ooit tevoren. Mevrouw dr M.E. Hoffmann begeleidde op Nieuwerhoek wederom een 15-tal ge�nteresseerde leden bij het lezen van (Nederlandse) teksten over het ro- meinse landleven. Een enkele griekse tekst (Hesiodus) met de teksten uit het latijn gaven een goed beeld hoe het 2000 jaar geleden toeging rond de Mid- dellandse zee. Daarna kwamen drie griekse tragedies aan bod. In de 2400 jaar, die ons scheiden van de schrijvers van toen blijkt de mens niet veranderd te zijn. Acht Woensdagmiddagen zowel in de eerste jaarhelft en als in de tweede werden hiermee gevuld. Op 21 Januari werd nog eens op veler verzoek de Six-collectie aan de Amstel te Amsterdam bezocht. Slot Zuylen herbergde een 60-tal leden voor de lezing over zilver op 18 Februa- ri door dr Louise van den Bergh-Hoogterp samen met Jacob Roosjen, zilverex- pert van Sotheby's. Velen brachten mooie stukken mee, die alle gedetermi- neerd konden worden. Hoewel de lezing op 4 Maart door professor dr Koen Ottenheym nogal specia- listisch was: de briefwisseling tussen Constantijn Huygens en Pieter Paul Ru- bens, was de zaal goed bezet. Zijn voordracht is altijd boeiend en het inzicht dat hij verschafte in de bouwgeschiedenis van Huygens' nieuwe huis in Den Haag was verhelderend. Huygens is door zijn invloed op Van Campen van het groot- ste belang voor de Nederlandse architectuur in de I7e eeuw. Dat er veel leeft in Niftarlake gelederen blijkt uit de verhuizing van het Utrecht- se Universiteitsmuseum naar de prachtige behuizing aan de Lange Nieuwstraat

		18

-ocr page 19-



		naast de oude Hortus. Ons lid S. de Clercq, directeur van dit museum heeft zich enorm ingespannen voor het herstel van de Hortus en voor de nieuwbouw van het museum. Hij leidde een flinke groep leden rond door zijn domein op 17 April en oogstte grote waardering. Buitengewoon goed bezocht was de jaarvergadering op 13 Mei, die werd voor- afgegaan door een gezamenlijk diner waaraan ruim 50 leden deelnamen. De oude villa op TerraNova aan het Oudover te Loenen was enige weken eerder open gegaan na een aanzienlijke interne verbouwing als partycentrum. Veel le- den wilden dat wel eens zien. Na het goede diner in de goudleerkamer werd in de grote zaal vergaderd. Daarna hield de directeur van Vereniging Hendrick de Keyser, Carlo Huyts, een boeiende lezing met fraaie dia's over de restauratie-ac- tiviteiten van de Vereniging. Die vereniging verdient de steun van ons allen! Al snel overtekend was de excursie naar kasteel Twickel in Delden op 22 Mei. Het komt niet zo vaak voor dat men het (bewoonde) kasteel kan bezoeken het- geen de grote belangstelling verklaart. De lunch in een nabij hotel in Delden was geanimeerd en het mooie weer maakte de rondwandeling door de tuinen en het park tot een verrukking. Het najaarsprogramma begon met een bezoek aan architect Dudok's magnum opus: het raadhuis uit 1931 van Hilversum. Veertig leden bewonderden op 26 September de harmoni�n van het gebouw onder deskundige leiding. Conservator keramiek van het Rijksmuseum, J.D. van Dam, gaf op 22 October zijn visie op de ontwikkeling van de wandtegel-cultuur in Nederland vanaf de 16e eeuw. Duidelijk werd waarom in de grote huizen in de Vechtstreek origi- neel slechts witte tegels worden aangetroffen: de gedecoreerde tegels werden alleen door de middenstand als wandversiering gebruikt. De meer vermogen- den hadden goudleer, schilderingen of wandtapijten aan hun muren. Eveneens op kasteel Zuylen hield Carla Oldenburger op 26 November een ech- te Vechtlezing over de 18e-eeuwse tuinontwerpen van Simon Schijnvoet voor het buiten Petersburg dat tegenover Nigtevecht aan de Vecht lag. Toonverhou- dingen uit de muziek hebben daarbij, getuige een muziekbalk op een van de kaarten, die uit St. Petersburg, een grote rol gespeeld. Dit evenementrijke jaar werd passend afgesloten met een tocht voor een 50-tal leden naar 's-Gravenhage voor een lezing over en bezoek aan de tentoonstel- ling "Vorstelijk verzameld" in het Mauritshuis. De "vorsten" zijn stadhouder Frederik Hendrik en zijn gemalin Amalia van Solms. Zij hadden duidelijk vor- stelijke ambities en door zijn militaire successen werden zij door het Neder- landse volk ook bijna als vorsten vereerd. Hun schilderijenverzameling, ooit 600 a 700 stuks omvattend en vrijwel allemaal van toen moderne schilders was, zoals bedoeld, indruk wekkend. Het hoge gehalte van de tentoongestelde wer- ken weerspiegelt hun goede smaak.

			19

-ocr page 20-



	Na de lunch in soci�teit De Witte werd een bezoek gebracht aan de residentie van de Zweedse ambassadeur. Dit 18e-eeuwse huis aan het Lange Voorhout be- vat een groot aantal schilderingen, haardpartijen, bovendeurstukken en deu- ren naast een origineel trappenhuis, die een goede indruk geven van de deco- raties in een voornaam 18e-eeuws Haags huis. De ons betoonde buitengewone gastvrijheid culmineerde in een ontroerend optreden van een groepje Zweed- se kinderen, die met kaarsjes in het haar en in witte hemdjes gehuld Zweedse kerstliedjes zongen. Zo mag de evenementen-commissie bestaande uit mevrouw S. ter Laan en me- vrouw S. Munnig Schmidt een nieuwe pluim in de pluimenbos op hun geza- menlijke hoed steken. Die pluim wordt hen bij deze gepresenteerd met niet af- latende gevoelens van dankbaarheid voor hun inventiviteit en volharding door Uw Voorzitter

		Mededelingen

Errata: In het jaarboek 1996 is weggevallen op blz. 52 op de 7e regel van onde- ren "(afb. 5a en b)" en op blz. 56 op de eerste regel "(noot 1)". Op blz. 62 staat middenin de tekst "(afb. 13)", dit moet "(afb. 12)" zijn. Stichting Behoud Brandspuithuisje Breukelen Naast de NH-kerk te Breukelen staat een brandspuithuisje dat daar in 1869 ge- bouwd is voor de handspuiten, die toen in gebruik waren. In de kerktoren wer- den de canvas slangen na gebruik te drogen gehangen. Daarmee is het huisje symbiotisch met de toren verbonden. Op de plaats van het huisje wordt het nieuwe kerkelijk centrum gebouwd. De Stichting heeft op zich genomen om het huisje, dat in deerniswekkende toestand verkeert, ca 12 meter meer naar de weg weer op te bouwen. De afkomende materialen worden waar mogelijk weer gebruikt, zoals de bakstenen, kozijnen, deuren, klokkestoel en profielen. In het vorige jaarboekje is er aandacht aan besteed. Daartoe is geld nodig, �188.000,- om precies te zijn. Ook de Niftarlake leden willen wij om een bijdrage verzoeken. De bankrekening van de Stichting Be- houd Brandspuithuisje: 3046.42673 Genootschapsdassen Het Genootshap heeft dassen op voorraad met de acht theekoepels voor die heren-leden, die zich bij byzondere gelegenheden niet gaarne zonder dat at- tribuut vertonen. Het bleek helaas financieel volstrekt onhaalbaar een fatsoen- lijke zijden shawl voor onze dames-leden te laten maken. Wij blijven steeds op

20

-ocr page 21-



	zoek naar iets passends waarmee ook die leden hun verbondenheid met de Vecht en Angstelstreek tot uitdrukking kunnen laten komen. De das kost �37,50, toegestuurd �40,-. Svp overmaken op nr 6574.11698 tnv St. Plaatsen a/d Vecht te Loenen. Plaatsen aan de Vecht en de Angstel Van dit boek is zoals bekend de 4e druk verschenen midden 1997. De Angstel is nu met twee buitenplaatsen meer wat beter vertegenwoordigd. De overige vier nieuw toegevoegde tekeningen en beschrijvingen betreffen buitenplaat- sen aan of nabij de Vecht. Een buiten is afgevallen. Voor leden van ons Genootschap is de prijs �80,- afgehaald op Nieuwerhoek te Loenen. Thuisgestuurd komt de prijs op �90,- na overmaking van dit bedrag op bankrekening 65.74.11.698 t.n.v. St. Plaatsen a/d Vecht te Loenen. Tel. 0294-231280, fax 232651. Voor wie nog een eerste of tweede druk heeft: deze vierde druk is echt veel beter. Ondanks dat blijkt het boek antiquarisch niet te koop.

Private Country Houses in the Netherlands is h�t boek voor buitenlandse vrienden, kennissen, familie of andere relaties. Voor leden van Niftarlake blijft de prijs �100,- afgehaald of �110,- toegestuurd na overmaking van dit bedrag op nr. 6574.11698 t.n.v. Stichting Plaatsen a/d Vecht te Loenen.

		De Vechtstreek op Internet: www.vechtstreek.nl

			21

-ocr page 22-



		Lindenhoff en Donkervliet opnieuw bezocht

In 1942 en 1988 werd er in de jaarboekjes aan Donkervliet aandacht geschon- ken en in 1988 en 1997 aan Lindenhoff ^■'^■'' Reden voor een nieuw bezoek is het verschijnen in 1997 van een alleraardigst boekje over een bewoonster van deze buitenplaatsen', Maria de NeufVille (1699-1779). Zij schreef aan het einde van haar lange leven op 7 bladen haar levensverhaal, dat in dat boekje diepgaand wordt behandeld. De naam De Neufville blinkt bijna als goud voor kenners van het 18e-eeuwse Amsterdam. Leden van dit doperse geslacht verzamelden grote vermogens het- geen zij tot uitdrukking brachten in de verfraaiing van een aantal beroemde huizen aan de Herengracht te Amsterdam. Herengracht 475, dat werd be- woond door Maria's broer Matheus, is daar een prominent voorbeeld van. Maria de Neufville, die niet z� vermogend was, maar bepaald ook niet arm, blijkt in Baambrugge eerst het buitentje Lindenhoff gehuurd te hebben en la- ter Donkervliet, om dat na vijfjaar te kopen. Zij woonde daar vrijwel het hele jaar zoals blijkt uit de door haar jarenlang bijgehouden kasboeken, die behou- den zijn gebleven. Uit die kasboeken is iets op te snuiven van het leven, dat zij op die buitenplaatsen leidde. In de eerder genoemde publicaties komt Maria de Neufville niet voor zodat er wat dat betreft sprake is van de invulling van enige hiaten. Dankzij de vele huwelijken tussen doopsgezinden in die dagen zijn er via Maria's familiebanden ook aanrakingspunten met de Vechtstreek. Haar oom Jan de Neuf- ville (1656-1724) woonde op het buiten Oud Over in Loenen en zijn broer en haar oom Balthasar (1650-1692) op het buurhuis Beek en Vecht.''Zijzelfwas verloofd met Abraham Bierens (1699-1743), weduwnaar van Elisabeth Rutgers (een achternicht van Maria), die tragisch genoeg een week voor hun geplande huwelij k overleed. Zij, die toch al niet zo huwelijkslustig was, zij was al 44jaar voordat zij besloot het er op te wagen, zag er toen verder ondanks vele "pretendenten" helemaal vanaf. Abraham Bierens' vader Anthony had in 1688 Middenhoek in Nieuwersluis ge- kocht dat op Abraham's zuster Cornelia zou vererven. Zij werd daar 102 jaar.'' Uit Maria's kasboeken blijkt dat zij regelmatig contact had met "juffn Bierens op de Vegt" wiens knecht telkens een fooi (11 stuivers) krijgt.' Dat Abraham zeer gesteld was op zijn bruid blijkt uit het feit dat hij haar op zijn sterfbed de rente van 3000 pond "bankactie" legateerde "omdat gij niemand meer behoeft na de oogen te sien".

	22

-ocr page 23-



		Lindenhoff Maria de Neufville woonde tot eind October 1744 op een klein buitentje bij Bennebroek om vlak bij haar oudste broer Matheus (1686-1743), die vaak op zijn buitenplaats Meer en Berg verbleef, te zijn. Na zijn overlijden wilde zij de, relatieve, eenzaamheid zoeken en huurde zij Lindenhoff in Baambrugge voor i 125,- per halfjaar. Als eigenares in die tijd staat Maria Hendriks te boek. Op 9 November meldt haar kasboek "het afhuure van de schuyt �12,- lossen �2.8st(uiver)". De jager kreeg �3,- en de knecht �1.2st. Nog een keer wordt er "vragtvan 't volk en goed na Lindenhof�2.11" betaald op 16 November. Reeds op 2 November schrijft zij dat zij "voor het huishouwe op 2 plaatse �13,-" had uitgegeven in die week zodat aannemelijk is dat zij de laatste week van October al naar Lindenhoff kwam. Gewoonlijk gaf zij �5 a 6,- per week daarvoor uit. By- zondere uitgaven worden apart vermeld. Daarmee wordt een tipje van de sluier van de tijd opgelicht. Wat de prijzen be- treft dient men te bedenken dat een werkman 12 a 15 stuiver per dag verdiende, wat met fooien op een jaarinkomen neerkwam van ca �200,-. Als ruwe benade- ringvoor een vergelijking met heden kan dan een factor 100 gehanteerd worden. Aangaande Maria's inkomen tasten wij voor deze jaren enigszins in het duister doch in 1764 blijkt zij ./3374,- ontvangen te hebben en gaf zij �2707.15st uit. In 1758 en 59 schrijft zij resp. �780,- en �790,- uitgegeven te hebben, mogelijk be- treft dal alleen het gebeuren in en om het huis. Het blijkt dat Nederlandse beleggers aan het eind van de I7e en eerste helft 18e eeuw veel investeerden in Engeland. Ook Maria de Neufville had Engelse effecten. In de nagelaten bescheiden komen rekeningen voor uit 1726/27 voor � 1000,- "Suydtsee stock". Dat effect werd aangekocht via haar broer's Lon- dense firma Matthew &John de Neufville. Daaruit ontving zij L 30 dividend per 6 maanden. Ook kocht zij bij hen loten a L 19.4 shilling. De L 3000, die zij als rentegevend legaat van haar bruidegom Abraham Bierens kreeg duidt ook op een Engelse belegging. Waaraan besteedde zij dat inkomen in de twee jaar dat zij op Lindenhoff woon- de? Nog in November kocht zij een schuitje, dat met schilderen mee �33,-kost- te. Het zal een roeiboot geweest zijn die ook gejaagd kon worden en waarmee zij bezoeken in de buurt kon afleggen. Dat blijkt uit de �1.2, die aan de "boer sijn knecht" in April werd betaald om het schuitje naar Loenen te trekken. De jaaglijn kostte 16 st. Dat zij ondanks haar voorkeur voor eenzaamheid haar ui- terlijk niet onbelangrijk vond is af te leiden uit de herhaalde aankoop van spie- gels: twee stuks a �32,- in November, in Januari een voor �42,-, een kapspie- geltje voor �1.1 Ost. en in Juni zelfs een voor �55,-; 3 maanden later komt er nog een voor �40,-. Voor haar nieuwe onderkomen, dat wat kaal geweest zal zijn had zij ook stoelen nodig, zo werden 12 "slegte" (=gewone) stoelen a �16.4 en

			23

-ocr page 24-

iifW ^-«*- ^*^

<!>'*l. ,

^Cir^:^..^^:- .....

s4v^ f^Jk 'fitJ'^ fi^a^ C^l^

"St^XTi -&<^-t- .^t^-^ ^^>-*-*. � ^___~ . /T^""* .-

i<t^ l<U:-^y-^ ---- , � �_■ 'c-ZZf,

?- i-

A-

�jg-^^ i^ «*<*�

Afb. 1. Aantekeningen van Maria de Neufville in haar l^asboek van voorschotten aan liaar nicht, Pe-
tronella Maria de NeufVille, ten behoeve van haar kleding en voor zakgeld in hoofdzaak. Links gul-
dens rechts stuivers. Niet gedateerd doch mogelijk 1747 (GAAPA88 nr 1184).

2 keukenstoelen a �l.l5st. aangeschaft en voorts een paardeharen rustbank
matras, �14.14 st., een grote veldtafel, �9,-, en een kleine a �2.Hst. met nog
een schenktafel voor �5,-. Een "pars" (=pers; voor linnen?) kostte �10,-.
In "de beste saai" werden 49 el spaanse matten gelegd voor �31.4. Voor haar
liefste nichtje Mietie (Maria Petronella), die vaak kwam logeren, daar haar
ouders waren overleden, werd een bedje voorzien van een matras: aan tijk, ve-
ren, beddekleed en koord kostte dat �51.3,-. Voor de thee 's middags kwam er
een theestoof, a �11,-, zo'n mahonie rond meubeltje meteen messing bak erin
om water warm te houden. Een paar weken later staat een koperen komfoor a
�5.5 op de lijst, mogelijk hoorde die in de theestoof.

Er werd netjes gedekt want zij kocht een tafelkleed met 12 servetten voor �20,-
en voor �42,- 42 borden, bepaald geen koopje.

Voor wat afleiding haalde Maria een viskom in huis, ook voor �20,-. Eerst een
jaar nadat zij haar intrek op Lindenhoff had genomen komen er gordijnen.
Haar zuster Anna brengt uit Amsterdam voor �100,- stof mee en zelf haalt zij
witte katoen a �29,- in huis, wellicht als voering, evenals voor �10 geel en wit
koord en ringen.
Ook glasgordijnen zijn in de mode zoals uit een aanschaf in December blijkt.

-ocr page 25-



		Begin 1746 worden er 4 matrassen gemaakt voor �2.8 met 9 pond veren a �4.10. Texdel is in die tijd nog handgeweven en dus erg duur Zo doen 5 lakens �16,- en "saay bij mijn ledikant �12.12st." Zie ook de uitgaven voor nicht Mietie aan kleren in 1747 (afb. 1). Voor de versiering komt er een kaststel op haar kast, meestal bestaat dat uit drie of vijf porseleinen of Delftse potten en vazen, wat �16,- kost. Enige maanden la- ter komt er nog een stel voor �10,-. Enige malen wordt een weerglas, een sim- pele barometer, gekocht voor �3,-, die gaan zeker zo nu en dan stuk. Ten slot- te wordt er een nogal dure lantaren opgehangen, die voor �20,- binnen kwam. Aan echte luxe zaken is alleen een zilveren "oly en asijn bakkie" a �96,- te mel- den en een zilveren kurketrekker voor �9.list. Een grote kwartaalsuitgave is steeds "�62.10st. aan mijn tuynvolk 3 mnd huur" met zo nu en dan �6,- fooi voor de kermis en Nieuwjaar. Mie de schoonmaak- ster toucheert �15,- en Aaltie �3,- als fooi. Voor de verlichting moet men zuinig met de kaarsen zijn omgegaan want na een aankoop in December 1744 van 60 pond kaarsen a �13,- komt zo'n post eerst in 1746 weer voor als voor �17,- wordt binnen gebracht. Voor de verwar- ming werd hoofdzakelijk turf gebruikt naast mogelijk wat hout van eigen bo- men. In December 1744 wordt er 100 tonnen aan turf gebracht voor �36,- en in Mei 1745 125 tonnen voor �47,-. Het blijkt dat de turf in de schuit door "ton- sters" of "vulsters" in tonnen werd gedaan, die als maat voor de leverantie dien- den. Zij kregen daar samen met de turfdragers �3.10st. voor. Mogelijk heeft Maria haar lange leven te danken gehad aan de wijn, die zij da- gelijks moet hebben geconsumeerd. Per jaar werd er tussen de �70,- en 117,- aan wijn in de kelder gebracht. Zoals in 1746 toen 2 ankers rode voor �44,17st., 2 ankers witte voor �26.16st. en 1/2 anker rinse wijn voor �13.7 en nog een an- ker rode a �l2.15st. en een anker witte wijn a �15.3 met een vaatje azijn voor �4.2. Op wijn drukte accijns, die apart werd berekend en zo kwam er een maand later een rekening voor �3.15st. per anken Soms komt een enkele leve- ring van 6 flessen wijn a �3,- voor. Naast wijn wordt ook bier gedronken; tot schrijvers genoegen blijkt dat mees- tentijds "Loender bier" te betreffen, dat per vierendeel (vaatje) �2.4 deed, ter- wijl Utrechts bier slechts �1.13st. opbracht. Wat wekelijks meerdere malen voorkomt zijn gaven aan bedelaars "een arm man aan de deur 11 st." of "de dienders voor een almanak list". De "astepoester" krijgt maar 2 st., maar de naaister voor het vermaken van eenjapon �2,- of voor "het verstellen van mijn hoepelrok �l.l4st". Iemand die het "wassie" doet ont- vangt � 3.6 en de bleeksters �3.12st. In 1746 frappeert het "aan de moffe voor het

			25

-ocr page 26-

grasmaaie 17st."en "aan de mof �1.18st" voor het helpen met de verhuizing. In
de 18e eeuw waren er veel losse Duitse werklieden, die voor dat soort karweitjes
ingehuurd konden worden." "De jonge aan het rijtuig 6st" en "3daage een jon-
ge in de tuin j 1,-" geeft aan dat die jongen de helft kreeg van een volwassene.


Dan het eten. Dat was alles behalve eentonig, de aankopen hoorden			blijkbaar
niet tot de gewone huishoudelijke uitgaven want vele worden apart genoemd:
"1/8 pont beste tee	�1.-	l/2varke	� 7.7
tee voor 't volk	-1.12	metaccij(n)s	-1.-
2 pont c�ffi	-1.-	een ham	-3.11
accij(n)s op coffi	.11	varkensrib	-].-
sout	-1..3	lamsbout	-2.15
mostert saat	.2	frikkedelle	.12
2 loot caneel	.6	rookpekelvlees	-13.8!
notemeschaat 1/2 p.	-2.-	gehakt vlees	-1.2
peper	.14	osseschijf	-1.18
bruine (suiker) klonties	.16	(duidelijk is vlees
een broot suyker	-2.15	duur al is niet steeds
peule en rijst	-.3.-	een hoeveelheid gege-
oly	-1.14	ven. Het halve varken
6 pont boter	-2.1,5	kwam op de feesttafel
een 1/2 vierendeel boter	- 10.-	op de verjaardag van
(totaal per jaar aan boter	- 62.-)	haar nichtje)
koekies en krakelinge	.11	een haas	-3.-
koek	.6	2 conijne	.13
mangele en bitterkoekies	.9	2 hoenders	-1.-
lemoene	.6	2 talingen	.6
cina appele	-1.2	10 sneppe	-2.-
doos banket	-2.16	2 kuykens	-1.-
komijnde kaas	.14	een kapoen	-1.-
kaas voor mijn	-1.5	vinke	.10
kaas voor het volk	-1.-	vogels	.18
sla	.6	stokvis	.14
spinnagie	.10	paling	-1.8
rabarber	.11	1 schol 1 schar	.12
apricose	.16	halve laberdaan	.9
pruyme	.15	haring	.8
pere	.4	sprot	.5
blomkool	.10	een brasem	-1.4
		cabeljouw	.17"

-ocr page 27-



		Pijpen en een 1/2 vierendeel toeback a �1,-werden waarschijnlijk voor het be- zoek gekocht. Wat in deze lange opsomming erg opvalt is hoe duur kippen en haas waren, ook een zoetwatervis als brasem is luxe eten. Opvallend door hun afwezigheid zijn brood, eieren, melk, aardappelen, spek e.d., die tot de gewone huishoude- lijke kosten gerekend moeten zijn. Anders dan aan de hierboven genoemde huur voor het tuinvolk wordt niet veel in het kasboek vermeld voor de tuin:aan zaad (voor eenjarige planten) /4.17st, aan "sant in het bloemstuk lOst" wellicht om de vette klei wat te vermageren, 3 dagen een jongen in de tuin .�!.-, aan de mollevanger een keer 14st en nog eens �1.2. Aan gereedschap kwam er een spade a 36 st, een bijl a 15st, boon- stokken voor �6.-, een schoffel voor �1.6, een aalsteker a 6 st, een gieter a �l.l4st, een ladder a 14st en een hark voor � 1.-. "Kruyt en loot" zullen voor de snaphaan (=geweer) zijn geweest waarmee op ongedierte gejaagd kon worden. hl October 1746 verhuisde zij naar Utrecht waar haar innig geliefde nichtje Mietie (Maria Petronella 1730-1773), weesdochter van haar broer Isaac sinds 1738, bij haar mocht komen wonen. Een situatie die tot Mietje's dood in 1773 zou duren. Zij nam een voorbeeld aan haar tante en verkoos ondanks vele aan- zoeken ongehuwd te blijven. Donkervliet Het huidige huis is rond de vorige eeuwwisseling gebouwd op de plaats van een toen afgebroken betrekkelijk klein laat I7e-eeuws huis. Datkomt reeds voor op de kaart van N. Visscher van 1674/75'^ (afb. 2). De oudst bekende afbeelding daarvan is die in Hollands Arcadia van 1730, waarop een zeven travee�n breed huis te zien is, dat slechts een begane grond verdiepng telt met een zolder daarboven. De zes hoge smalle ramen lijken kloosterkozijnen te zijn (halvekruiskozijnen). Aan de Angstel staat een vierkant theehuis met een puntdak, dat typisch is voor de 17e eeuw. De in de tijd vol- gende afbeelding, afb. 4, stamt uit ca 1755. Het huis is nog hetzelfde, maar er prijkt een nieuwe achtzijdige theekoepel op met een moderner koepeldak. De koepel had een vierkante plattegrond met smal afgeschuinde hoeken. Ook de koepel heeft het uitgehouden tot 1900. Het voor dit verhaal saillante detail aan deze tekening is dat er achterop staat dat mejuffrouw De Neufville eigenares van het huis is. In haar levensverhaal schrijft zij dat zij op weg van Utrecht naar Amsterdam (vanuit de trekschuit mogen wij aannemen) het "plaatsie Donkervliet" te huur zag staan. Toen zij nog op Lindenhoff woonde, dat enige kilometers Noordelij- ker aan de Angstel gelegen is, had zij daar al een oogje op gehad en nu hakte

			27

-ocr page 28-



		Afb. 2. Donkervliet op de Visscherkaart uit 1675 met omgeving, zie o.a. herberg 't Swaantje ten Zui- den van slot Loenersloot aan de Angstel. Het Noorden ligt rechts (Coll.auteur). zij de knoop door en huurde Donkervliet van de erven Van Hogendorp. Daar- mee kwam zij een halve dagreis dichter bij haar zusters Katie (Catharina 1702- 1751) en Anna (1696-1766) in Amsterdam te wonen en ontvluchtte zij het haar te drukke Utrecht. Echter voordat zij haar intrek in Donkervliet had kunnen nemen overleed Katie. Zij liet Donkervliet taxeren waaruit blijkt dat het huis met 5 morgen grond op �1300,- geschat werd en de "huysmanswoning" met hooiberg, schuur en 17 morgen land op �2600,-. Zij ging er wonen met haar nicht, die nu 21 jaar was, en dat beviel hun zo goed, dat zij in 1756 overgingen tot aankoop van Donker- vliet cum annexis. Op 8 Maart tekende Mietje het koopcontract voor de 22 mor- gen land, die voor �4500,- van eigenaar wisselden. In dat contract staat gesti- puleerd dat het onderhoud van de, nog steeds bestaande, brug, schuin voor het huis over de Angstel, voor rekening komt van de koper. Een maand later, 15 April, werden de opstallen nl. het herenhuis, koetshuis, stalling en ruinhuis, bouwerij, berg en schuur door de erven Van Hogendorp

			28

-ocr page 29-



	Afb. $. Gijsbert graaf van Hogendorp als 29-jarige in 1697. In 1707 werd hij ontvanger-generaal van de zeven Verenigde Provinci�n (de Unie). Schilderij J. van Hensbergen (55x 45 cm). (St.Ic.Bur.nr63904)

voor �1800,- getransporteerd aan Maria de Neufville. Daaruit blijkt dat het huis geen grote omvang had. De in Hollands Arcadia genoemde eigenaar in 1730, Mr Gijsbert van Hogen- dorp (1668-1750), was van 1707 tot 1740 ontvanger generaal van de Zeven Ver- enigde Nederlanden. Hij was als weduwnaar getrouwd met Catharina Marga- retha Beek. Niet alleen was hij graaf des H.R.Rijks maar ook had hij de titel van baron van Stjan ten Steen en Glossenberghe en was hij Vrijheer van Hofwegen, Heer van Steenhuysen, Cromstrijen en Heyningen. Ook was hij drossaard en dijkgraaf van de stad en baronie van Steenbergen (afb. 3). Hij was derhalve een belangrijk man en zijn status zal van zijn buitenplaats af te lezen zijn geweest. Maria was dus niet vrij van enige ambitie. Zij bleef een huis in Utrecht huren als pied a terre als het 's winters te koud werd in de polder of als zij niet meteen terugwilde reizen na een bezoek aan de stad. Zij was nogal rusteloos want er zijn vijf verschillende adressen van haar huurhuizen bekend. Na 15 jaar hield zij ook Donkervliet voor gezien en in 1768 huurde zij het huis Leeuwenstein aan de Vleutense Wetering in het Lauwer- recht, dat binnen de jurisdictie van Utrecht viel. Donkervliet bleef gezamenlijk eigendom en werd waarschijnlijk verhuurd (afb. 5).

		29

-ocr page 30-



		Afb. 4. De vernieuwde koepel van Donkervliet ca. 1755 met daarachter onder de bomen hethui-s. Let op de ineen golvende lijn geschoren haag. Hetjaagpaard links naast de brug trekt de jaagschuil, die voor de koepel vaart. Over de brug is de chinese tent van Slootwijk te zien (gewassen pentekening door Dirk van der Burg [172.S-177.S] Albertina Wenen)." Eerst na haar overlijden op 19 December 1779 verkochten de executeurs de buitenplaats met de boerderij, die op 2 Augustus 1780 werd getransporteerd aan Albertus van Soest voor �9000. Gezien het aanmerkelijke prijsverschil met de aankoopprijs zullen de dames goed voor de plaats hebben gezorgd en is aan te nemen dat zij o.m. de koepel hebben laten moderniseren. Nog in April van haar sterfjaar had zij Ary Sol, meester-broodbakker te Baam- brugge, in zijn kwaliteitvan poldermeester gemachtigd haar belangen op Don- kervliet en in de polder, o.a. wat betrof de molen daar, te behartigen. Haar uitgavenpatroon op Donkervliet was niet verschillend van dat op Linden- hoff. Wat grotere aankopen zijn een mangel voor �28,-, een bengel (luiklok) voor �12.6 en jaarlijks �15 a 16 onderhoud aan hetschuitje. Haar tuinman kost jarenlang �1.2 in de week, hij zal wel vrij wonen gehad en meegegeten hebben uit de moestuin. In haar testament van 1773 bedenkt zij baas Albert Overvest, hovenier op het tegenover Donkervliet gelegen Valk en Heining, met �200,-. Hij moet een oogje in het zeil gehouden hebben op haar bezitting en mogelijk de tuinman aanwijzingen hebben gegeven. Evert de tuinman kreeg als legaat twee maal �50,�, maar of hij op Donkervliet was is niet zeker.

			30

-ocr page 31-



		Afb. 5. Het terrein van Donkervlicl ca 1770, gelegen aan de Noordkani van de niolcnvliel van de Donkere molen,waaraan het buitentje zijn naam te danken zal hebben. Aan de andere kant ligt Slootwijk. Lindenhof ligt geheel bovenaan deze kaart (OSK-H50-3 ARA, uitsnede).

			31

-ocr page 32-



		Zo duiken vaak uit onverwachte hoeken nieuwe historische wetenswaardighe- den op, die de kennis over de Vecht- en Angstelstreek completeren. Nu Donkervliet toch bij de kop genomen is wordt van de gelegenheid gebruik gemaakt om nog enige voorhanden gegevens over de verdere geschiedenis van de buitenplaats op te nemen. De heer Timmer uit Abcoude, onversaagd speur- der naar historische feiten, die Abcoude/Baambrugge betreffen, stond zijn ar- chiefvan Donkervliet voor dat doel af. Voor zo ver na te gaan behield Van Soest Donkervliet totdat het in 1804 werd geveild.'''' Nog steeds bestond de hofstede uit een "heerenhuyzinge, stallinge, coupel, boerewooninge", met 5 morgen land dat van ouds leenroerig was aan het slot Abcoude, welk recht zo te zien vevallen was aan de Staten van Utrecht, want er is sprake van "Gaasbeeks leen releverende aan de Gestigte van Utrecht". De andere 17 van de 22 morgen waren kennelijk vrij. Van Soest had er 8 morgen bijgekocht ("een were", die reikte van de Angstel tot aan de Vin- keveense zuwe of veenscheiding), die in 2 delen leenroerig waren aan slot Loe- nersloot. Aan de Noordkant grensden die aan hofstede Ruyteveld van Albert Garskamp. Voor de "Stevens- of Donkere brugge" was de eigenaar van Donker- vliet nog steeds de enige onderhoudsplichtige. De boerderij met het land was verhuurd voor �5.50,- p j. Koper Juni 1804 werd Stephanus Jacobus Baalde, die i7650,-betaalde. In die prijs wordt de slechtere economische toestand van het land weerspiegeld; zijn voorganger had voor de hele plaats immers /9G00,- moeten neertellen met minder grond. De 13e penning werd nog geheven en werd op �3000,- geschat. In 1806 overleed Baalde waardoor de bezitting weer geveild werd. Gerrit Rinses Voormeulen betaalde �6110,- voor de hofstede met 22 morgen. Boer Jan Schipper huurde die voor �500,- en voor �200,- ook de 8 morgen aan de Noordkant. Ruiteveld is dan van Pieter Staal.'""^ In Juli van dat jaar kwam Baal- de's inboedel ter veiling, die de forse som van �5011,- opbracht. De catalogus van die veiling is bewaard gebleven en ligt in het Rijksarchief te Utrecht. Pas in 1833 is er weer wat loos met Donkervliet. De buitenplaats gaat over in handen van Wouter Struyk Adrsz., die �5920,- moet meebrengen naar de no- taris.'*'' Het blijkt dan dat de boerderij aan het hoofdhuis vastgebouwd zat, een situatie, die ook nog bij Vrederust in Baambrugge voorkomt. In de akte worden in de tuin ook "moestuinen, broeyerijen(kassen), bakken en legkasten, vrucht- bomen, plantsoenen, boomgewassen, beeken en vijvers" opgesomd, die de in- druk geven, dat het park intussen verlandschappelijkt was. Inmiddels was er een tuinmanswoning gebouwd, mogelijk het nog bestaande huisje aan de Ang- stel ten Noorden van Donkervliet (afb. 6). Voormeulen behield de grond en

			32

-ocr page 33-



	Alb. 6. Minuut van bet kadaster uit 1832. Bovenaan Donkervliet, daaronder Sloot^vijk, beide niet een koepel, aan de Anjrstel. (RAU Kad.Min.plan Abe. Baambrugge sectie A blad 3)

gaf met het huis slechts 1.64 ha mee. Over de jaren kalfde dit oppervlak bij bij- na iedere verkoop een beetje af. De volgende eigenaarswisseling vond plaats in 1847 toen Pieter Abraham Go- defroy �3300,- neertelde voor "de alleraangenaamst gelegen buitenplaats". Het gaat dan niet goed met de waardering van dit soort bezit gezien de steeds lagere prijs. De pacht, die boer Willem Kok moet opbrengen is nog maar �375,- "doch vroeger �475," en nog eerder �500 a 550,-. De herenplaats was voor �350,- verhuurd. Het land was dus niet inbegrepen in die �3300,- De akte meldt dat het herenhuis "onderscheiden vertrekken heeft meerendeels be- hangen, met stookplaatsen". De boerderij had een stal voor 20 koeien, een woonvertrek, een keuken, kelderkamer (opkamer) en kelder'"'^, een gebruike- lijke indeling. Na 3 jaar nam Godefroy al weer afscheid van de plaats, die hij weer voor min- der, nl. �3000,-, over deed aan Engelberth Meckmann. Voor het eerst wordt dan als Zuidelijke belending de buitenplaats Slootwijk opgevoerd''"^, hoewel die al in 1770 bestond (zie afb. 5). Ook Meckmann moet driejaar later verlies

		33

-ocr page 34-



		nemen op zijn mooie buitenplaats, wantjurry Peter Hammann gaf er in 1853 nog maar �2700,- voor.'''' Het blijkt het dieptepunt van de markt geweest te zijn, want bij de volgende overdracht, 10 jaar nadien, wisselde de plaats voor �7000,- van eigenaar. Het recht van de 13e penning is waarschijnlijk afgekocht want die hoefde bij de overdracht niet meer voldaan te worden. Van Rinsum's (tl870) weduwe verleende in 1874 aan Gijsbert van Walbeek, broodbakker en landeigenaar te Baambrugge, overpad ten behoeve van zijn land in de Don- kervlietse polder """ In 1880 kwam Willem Jan van Bork in bezit van Donkervliet voor �8000,-. De boerderij wordt nu niet meer genoemd noch het land. Die zijn, wellicht al in 1853, apart verkocht cq afgebroken. Bij het transport in 1893 werd de verkoper overmand door romantiek en stipu- leerde hij dat "de koper zoo mocht hij overgaan tot de sloping of ontgraving van het door hem bij deze gekochte en hij daarbij eene schat vindt, zich ver- bindt om de helft in het hem daarin toekomende aandeel aan de verkoper af te staan"."'' Kennelijk was de staat van het huis zodanig dat sloop denkbaar werd. Inder- daad sloopte Holterhof, de koper in 1893, het oude huis en deed hij het nieu- we in neo-renaissance stijl verrijzen. Van de afkomende materialen werd het koetshuis opnieuw opgetrokken. De tuinaanleg zal toen ook aangepakt zijn waarbij de beken en kleinere vijvers tot een grote vijver zijn vergraven. Na tien jaar kwam het echtpaar Middelberg-Hollmann zijn intrek nemen op Donkervliet, in 1923 opgevolgd door hun zoon Eduard. Bij hun aankoop in 1903 was de koepel nog aanwezig doch die hebben zij jammer genoeg niet kun- nen behouden. De heer Middelberg (1846-1916) was ingenieur bij de spoor- wegen. Een broer van Eduard, Richard Middelberg werkte in de eerste wereldoorlog in Roemeni� voor Astra Romana, een dochter van de Bataafse Petroleum Mij, later Shell, o.a. in het Plo�sti-olieveld. Daar is hij in een bos nabij Moreni door een rover vermoord. Na die oorlog is zijn stoffelijk overschot in een loden kist naar Baambrugge overgebracht en herbegraven. De loden kist werd eigendom van de kerk, die hem te gelde maakte en van dat geld het gebouw voorzag van electrisch licht. Zoals uit de eigenarenlijst duidelijk wordt sloeg na 1949 de inflatie toe en ste- gen de verkoopprijzen navenant. In 1974 blijkt uit een akte, dat het onderhoud van de brug over de Angstel, nu gedeeld wordt door een aantal belanghebbenden'"': De RK kerk en armbestuur van Slootdijk (Loenen) 1/6 Donkervliet 1/6

			34

-ocr page 35-



	Het waterschap polder Donkervliet 1/12 ' ■ boerderij Ruiteveld 1/9 S. van Walbeek 1/9 B. van Schaick 1/9 boerderij de Haring 1/12 gemeente Abcoude/Baambrugge 1/6 Was bij eigenaar Vor der Hake het park nog 1.15 ha nu rest daarvan nog 7690

		m^.

Daarmee zijn de lotgevallen van Donkervliet tot in de moderne tijd vervolgd waarmee het doel van dit stuk bereikt is. Bekende eigenaren van Donkervliet: Mr Gijsbert graaf van Hogendorp -1750 * Catharina Margaretha Beek 1750-1756 verkoop f 6^00,- met 22 morgen Maria de Neufville ' 1756-1780 Maria Petronella de Neufville 1756-1773 verkoop f 9000,- vMbertus van Soest 1780-1804 veiling f 7650,- met 30 morgen Stephanusjacobus Baalde 1804-1806 ii«7mg'/6150,-met 22 morgen Gerrit Rinses Voormeulen 1806-1833 verkoop f 5920,- Wouter Struyk 1833-1847 verkoop f S^OO,- Pieter Abraham Godefroy 1847-1850 verkoop f 3000,- Engelberth Meckmann 1850-1853 verkoop f2700,- . Jurry Peter Hammann 1853-1863 verkoop f 7000,- Cornelis van Rinsuin 1863-1870 * Alctta Sophia Charlotte Becker 1870-1880 verkoop f 8000,- Willem Jan van Bork 1880-1886 verkoop f 7500,- Gerrit Hermanus Meyer 1886-1893 verkoop f 6000,-

			35

-ocr page 36-



Alphonsus Louis Holterhoff 1893-1903 sloop oude Donkervliet verkoop f 19000- Gerrit Adriaan Arnold Middelberg 1903-1917 * Louise Hollmann 1917-1923 vererving ir. E. Middelberg 1923-1949 * ... Vroesom de Haan verkoop f 22000- Cornelis Rijksen 1949 verkoop f45000- Jan de Nes 1949-1959 * Femmetje Pels verkoop f85000,- Johanna de Vries 1959-1960 verkoop f 120.000,- Gerardus Adriaan van Oorschot uitgever 1960-1973 verkoop f 275.000,- Raouljean Marie Chenevert 1973-1977 * Barbara van Herwijnen en Govert vor der Hake * Maria Elisabeth Gerarda Campfens wCT-^oo/* �725.000,- Johannes Muller ■ 1977-1985 verkoop f 690.000,- Fa Derijcke & Koch 1985-1998 verkoop Martin de Munnik eigenaar reclamebureau 1998- Het adres luidt nu Donkervlietse Binnenweg 8 1396 LN Baambrugge. (Het lijst- je dat Van Goelst Meyer gaf in 1942 wijkt hier en daar af) Loenen 1998 E. Munnig Schmidt

		Bronnen Lindyer, T. Maria de Neufville. Verhaal van mijn droevig leven (Verloren, Hilversum 1997). In het boek over Maria de Neufville wordt op blz. 68 gesteld, dat de juffr. Bierens waarmee Maria lang contact hield, de dochter van Abraham Bierens, Cornelia (1723-1772) was. Daar zij in 1746 met Jacob Pieter de Neufville (1723-1772) in het huwelijk trad zou het woord "juffrou" daarna niet meer te pas komen. Maria bezoekt haar "op de Vegt" en daar had dit echtpaar geen huis.

	36

-ocr page 37-



		2. Goelst Meyer, A.F. van, 'Donkervliet', 'm:Jb. Niftarlake 1942, blz. 36 t/m 41. 3. Munnig Schmidt, E., 'Heerenhuyzingen en boerenhofsteden aan de Angstel 1816-1820', '\n:Jb. Niftarlake 1988, blz. 44 en 45. 4. Mininig Schmidt, E. en A.J.A.M. Lisman, Plaatsen aan de Vecht en de Angstel (4e druk 1997, Alphen a/d Rijn) blz. 200 en 239. 5. Snel.J.C, 'Seeker heerenhuys genaamt Oud Over', \n:Jb. Niftarlake 1995, blz. 100 en 101. 6. Munnig Schmidt, E., 'De zilveren huwelijkspenningvan de naamgevers van Nieuwerhoek', m:]b. Niftarlake 1996, blz. 58 en 70. 7. Munnig Schmidt, E., 'Datering van Historische kaarten van de Vechtstreek', in: Jb. Niftarlake } 996, h\z. 79 t/m 86. 8. Carasso-Kok, M., De 17e en 18e eeuw in Abcoude en Baambrugge 900 jaar (Abcoude 1985) blz. 63. 9. EIias,J.E., De xiroedschap van Amsterdam 1578-1795 (Amsterdam 1963 (facs.)), blz. 562. 10. Timmer, W.W., vriendelijke aanNoiIling op gepubliceerde gegevens over Donkervliet (Februari 1998), waarbij gebruikt zijn: 10a RAU, dorpsgerechten Abcoude/Baambrugge 17/32; 10b id. 17/32; 10c 17/107; lOd VI002aoo3 nr49; 10e KadU dl. 83/58; lOfid.dl. 116/71; lOgid. 144/89; lOh id. dl. 341/32; lOi id. 531/42; lOj id. dl. 2811/8. 11. 7T« 15ejg. nr. 4 1997, blz. 203 t/m 210.

			37

-ocr page 38-



			Hoffwerk Een verdwenen buitenplaats

		Kort op elkaar kreeg schrijver dezes een aantal afbeeldingen en eigenaars-ge- gevens in handen van het in 1890 afgebrande buiten Hoffwerk te Breukelen. Over Hoffwerk was niet zo veel bekend. Wel staat het afgebeeld in De Zegepraalende VechtVAn 1719 als prent nr 40' vanaf de rivier Ook P.J. Lutgers beeldde het af in zijn plaatwerk Geziglen aan de rivier de Vecht van 1836^ zowel van de straatkant als vanaf de rivier. Deze ets-gravure en 2 litho's worden nu aangevuld door twee foto's van vlak voor de brand, een aquarel van H. Numan (1744-1820) uit 179,3'\ een aquarel in sepia door mejuffrouw C.J.C. Duuring (Rotterdam 1841-1917 Huis ter Hei- de) uit 1879, een aquarel door mejuffrouw S. Schober van het hek uit hetzelf- de jaar en een schilderij doorJ.W. Bilders (1811-1890). Samen met gegevens van het buurhuis Vegtvliet - welwillend afgestaan door dr ir R. Plomp - en van de familie Oudemans reden genoeg de geschiedenis van het huis en zijn eigenaren aan de vergetelheid te ontrukken. De familie Oudemans stamt af van de laatste bewoners Laan Willink. Het oude Hoffwerk De buitenplaats komt nog niet voor op de Danckerts/Visscher kaart uit 1674/75, maar wel op de Nieuwe Kaart van Mijnden en de 2 Loosdrechten met opdracht aan De Haze de Georgio van 1712/13. Daarop staat "Van Veen Hofwerk". Op de- zelfde doch iets oudere kaart uit 1703 staat op die plek wel een buitenplaats in- getekend maar geen naam."^ De buitenplaats zal derhalve rond 1700 gebouwd zijn. Mogelijk is Pieter van Veen de stichter ervan geweest (zie onder). De Zegepraalende Vecht toont een drie travee�n breed huis met een balkon boven en een dubbele stoep dwars voor de voordeur (afb. 1). Vier schoorste- nen met puntkappen staan op de hoeken van het dak. Twee latten-koepels mar- keren het Noord- en het Zuideinde van de formele tuin langs de Vecht. Een schuitenhuis dwars op de rivier en een steiger voor hetjacht completeren het idyllische beeld. Eigenaren Van Veen* Eigenares in 1719 was Abiga�l Casteleyn weduwe Pieter van Veen, in leven han- delaar in wol, laken en zijden stoffen te Amsterdam, waarmee zij in 1685 was ge-

		38

-ocr page 39-





	A(b. 1. Hoffwerkvoor 1719 nog met drie travee�n, met twee lativerktuinpri�len, die de formele tuin- aanleg markeren en een schuitenhuis. Steigerhek hout(?) (Plaat 40 Zegepr Vecht)

trouwd.'''' Na zijn overlijden heeft zij de zaken doorgezet onder de naam Pieter van Veen & soon. VanEys Hun dochter Abiga�l (1688-1731) vond in Jan Nicolaas van Eys (1691-1758) een zakelijke echtgenoot, die de firma van zijn schoonmoeder met succes zou voortzetten. Zij huwden in Baambrugge in 1714.'^'^'''^�'^ In 1726 blijkt hij eigenaar te zijn van Hoffwerk daar zijn tuinman op 7 Maart bij hoog water in de Vecht gemaand wordt de kade (waarover de wagenweg loopt) op te hogen. Dat deed hij met gezwinde spoed.'^^ Zijn vrouw heeft de plaats voordien zeker ge�rfd. Zij overleed in 1731 en Van Eys bleef kinderloos achter. Eerst in 1741 trouwt hij opnieuw, nu met Maria Catharina Baelde (1700-1776), zelf weduwe van Jan (of Adrianus) Sandijk (1699-1734). Zij bracht een hofste-

		39

-ocr page 40-



			Aflj. 2. Picler Hendrik Reynst, vice Admiraal van Holland en West Friesland, eigenaar van Hoffwerk van 1781-1791. Schilderij door B.S. Bolomey uit 178(5 (104x87 cm). (St.Ic.Bur. nr389(il)

		de in: Middellaan te Heemstede waar het gezin vaak 's zomers naar toe ging. Toch hield Van Eys Hoffwerk aan en kocht hij er in 1742 zelfs een morgen land bij aan de overkant van de weg waarschijnlijk ten behoeve van een overtuin.'^'^ In 1740 werd hij directeur van de Levantsche Handel en in 1748 Raad van Am- sterdam. Met een inkomen van �20.000 a 22.000,- per jaar kon hij zich het bezit van twee buitenplaatsen wel permiteren. In 1743 werd de familie verblijd met de geboorte van een gezonde zoon, die naar zijn vader werd vernoemd. Dit kind zou voorspoedig opgroeien en in de voetsporen van zijn vader treden. Ook hij trad in in de firma Wed. Pieter van Veen & soon Zijn moeder had bij het huwelijk tevens twee huizen aan de Herengracht, nrs 470 en 623, in Amsterdam ingebracht. Van Eys kocht in 1745 470 uit de boedel van haar moeder voor �85.000,- en het gezin verhuisde daarheen, 623 werd verhuurd."*^"''

		40

-ocr page 41-



		Van Eys blijkt een enkel geschil met buurman Jean Cliquet van Vechtvliet ge- had te hebben, maar dat liep niet hoog op. Ooster In 1746 deed hij Hoffwerk van de hand aan Matthijs Ooster.''' Op de buiten- plaats stonden naast de herenhuizing, een stal en koetshuis met zoals later blijkt plaats voor 12 paarden, een tuinmanswoning en verdere opstallen. Het park besloeg ?> morgen (ruim 2 ha) en lag tussen de weg en de Vecht. Aan de Westkant van de kleiweg lagen 1/2 morgen griendland en 2.5 morgen wei- en hooiland in de polder van "Breukelerwaerdt". De laatste waren "erfpachtgoed van de Carthuysers te Utrecht". Uit de akte blijkt de buurman aan de Noord- kant Abraham Straalman, eigenaar van Vijverhof, te zijn. De keten van buiten- plaatsen was derhalve ongebroken aaneen geregen van Rupelmonde bij Nieu- wersluis tot en met Vechtstroom in Breukelen. Matthijs Ooster'''' was koopman en assuradeur te Amsterdam waar hij ook aan de Herengracht, op nr 488, woonde. Zijn vrouw was Maria Cornelia Quenelon. In 1753 verkocht hij een stuk grond van Hoffwerk aan buurman Pieter Cliquet, die zijn vader Jean was opgevolgd als eigenaar op Vegtvliet. Zo volgde ook Mat- thijs'zoon, eveneens Matthijs (1747-1842) geheten, zijn vader (mogelijk in 1757 overleden) op als eigenaar van Hoffwerk. En niet alleen dat, hij volgde hem tevens op in zijn zaken. Vanaf 1775 woonde hij op Herengracht 338 in Am- sterdam,'"^ waar hij het in 1774 tot schepen bracht, een belangrijk ambt. Tien jaar later werd hij met vele andere collega's door Prins Willem V uit de stadsre- gering gezet wegens zijn tekort aan Oranje-gezindheid. Al op 13 jarige leeftijd was hij kanunnik van het kapittel van St Pieter te Utrecht ge- worden, waarschijnlijk als opvolger van zijn vader. Eerst 8jaar later werd hij als zo- danig officieel toegelaten. Die mooie seculiere functie waaraan een goed inkomen verbonden was hield niet in dat hij katholiek moest zijn. Na de Alteratie op het ein- de van de 16e eeuw hadden de Staten van Utrecht de kerkelijke eigendommen in bezit genomen en aan de meestbiedende verkocht. De huur- en pachtopbreng- sten van de kapittelpanden en -landerijen garandeerden een vast inkomen. Zo zou een Kapittel met een Heerlijkheid vergeleken kunnen worden. In 1768 werd hij regent van het Leprozenhuis en in 1771 directeur van de Le- vantsche handel, evenals 30 jaar eerder zijn voorganger op Hoffwerk Van Eys. In de Amsterdamse Courant van 26-4 1774 komt een advertentie voor waarin "op het huis Hofwerk twee fraaie kabinetten met 16 beelden en grotwerk van Van Lochteren (sic)" worden aangeboden. Die ornamenten zullen van de hand van Jan van Logteren (1709-1745), beroemd beeldhouwer te Amsterdam, zijn geweest." Niet duidelijk is of het hier gaat om kasten met beeldhouwwerk of tuinkabinetten met 16 tuinbeelden.

			41

-ocr page 42-



		Afl). 3. Hoffwerk in 1793, aquarel door H. Nuinan. Kort voordien was hel huis mei twee zijvleugels uitgebreid. Het waterhek is hiervan smeedwerk. (Nr A10731 A'dams Hist.Mus.) Zijn eerste vrouw was Clara Hillegonda Hooft (1749-1800) wiens grootvader Dani�l Hooft Vrijheer van Vreeland was. Na haar overlijden zou hij opmerkelijk genoeg nog tweemaal met Zwitserse jonge vrouwen een huwelijk aangaan.'''' Bij zijn "amovering" als schepen in 1787 zal Ooster het verstandig hebben ge- vonden om enige tijd uit Holland te verdwijnen want in 1790 verkocht hij He- rengracht 338 vanuit Duitsland. Hij bezat daar de heerlijkheid Meygisfelden in Holstein en kan daar enige jaren hebben doorgebracht. In 1793 was hij weer te- rug en huurde Herengracht 136.^^' '^""' Na de dood van zijn eerste vrouw in 1800 is hij mogelijk naar Utrecht verhuisd waar hij immers grote belangen had. Hij is daar ook gestorven. VanReynst Reeds in 1781 had hij Hoffwerk voor �18300,- overgedaan aan Pieter Hendrik Reynst (1723-1791), vice-Admiraal en vanaf 1789 Luitenant Admiraal van Hol- land en West Friesland^'' (afb. 2). Daarmee volgde hij, niet ongebruikelijk in die tijd, in zijn vader's,Jacob Reynst (1685-1756), voetsporen. Injohanna Sara Bicker (1731-1801) had hij een niet onbemiddelde echtgenote.^'' Haarvader, Jan Bernd Bicker (1695-1750), was bankier en bezette vele hoge posten. Hij had in 's-Graveland het magnifique buiten Schaep en Burg (nu zetel van de

			42

-ocr page 43-



	*JlmU.Si^ti'^i r«.<^*

Aib. 4. Hoffwerk in 1833. De ramen nog met kleine ruitjes zijn voorzien van stores (zonwerende lui- ken) (litlio P.j. Lutgers 1836) Vereniging Natuurmonumenten). Haar grootvader Andries Pels, was eveneens een zeer vermogend Amsterdams koopman, die in Nieuwersluis op zijn bui- tenplaats VreedenHoff de zomers doorbracht. Zij was overigens naar haar moeder, Johanna Sara Pels (1702-1791), genoemd. De overname prijs duidt erop dat Hoffwerk in die tijd reeds een omvangrijke buitenplaats was. In de akte worden buiten de opstallen uit 1742 een koepel, een schuitenhuis, een werkberg en andere schuren genoemd, benevens een bank in de kerk te Breukelen. Die bank staat er nog steeds.''^ In September 1785 was het groot feest op Hoffwerk, want dochter Johanna Sara (1762-1837) werd toen in de echt verbonden met Samueljohan graaf van Lim- burg Stirum, die er in zijn uniform van majoor in het regiment Oranje Gelder- land zeker van zich zal hebben doen spreken. Vijfjaar later was de beurt aan haar jongere broer Pieter Hendrik (1767-1832). Hij stapte in Breukelen in het huwelijksbootje met Susanna Ignatia Radermacher (1760-1814), dat vervol- gens naar Indi� voer. Hij werd daar lid van de Algemene Rekenkamer als vice president.'^'^ Iets eerder had hij nog een netelige kwestie op te lossen.

		43

-ocr page 44-



			Afb. .5. Hoffwerk in 1833 aan de slraalzijde met uitgebouwde koepelkamer en twee zijvleugets en landschappelijke tuin. (Litho P.\|. Lutgers 1836) De landelijke problemen met de patriotten in die jaren blijken namelijk hun weerslag in de Vechtstreek niet gemist te hebben. Hij had bij "burger Van der Voort" (Joan Gillesz) op Vreedenoord, naast Nijenrode te Breukelen, een rij- tuig gestald, dat de patriotten op doortocht naar Amsterdam hadden meege- nomen. Hij protesteerde daartegen in Amsterdam bij de "Leeden van de Mu- nicipalitijt met instantelijk verzoek hetzelve mij ten spoedigsten wederom te besorgen".^'^ Het is de vraag of dat toen gelukt is. Van der Voort Nadat mevrouw Reynst weduwe was geworden verkocht zij Hoffwerk aan An- thony Frangois van der Voort (1756-1827).^' Hij had in 1784 apothekersdoch- ter Margaretha Catharina Angelkot de huwelijkstrouw beloofd. Belangrijk voor het vervolg is dat haar moeder een Willink was. Ook Van der Voort was weer di- recteur van de "Levantsche handel en Navigatie in de Middellandse Zee, mitsg- aders Canunik in het Capitel van St-Maarten of ten Dom te Utregt" en woonde tot 1795 op Herengracht 486, dat zijn vrouw van haar vader had ge�rfd (haar

		44

-ocr page 45-



		Alb. 6. Horfwerk iii 1879. Aquarel in sepia door mej. CJ.C. Duuring (1841-1917).''-^ Zij was een on- gehuwde dochter van Gerard Diuuing, die op huis Vreedenoord te Breukelen woonde. Vader Duur- ing heeft Lutgers vele tekenopdrachten verstrekt en hel lijdt geen twijfel dat zijn dochter tekenles van hem heeft gehad. (Part. coll.) broer kocht zij uit).'''"'" s Dat huis zou in de familie blijven tot 1887. Ook Hof- fwerk zouden zij lang trouw blijven nl. tot 1880. Het vernieuwde Hoffwerk Op 20 Augustus 1793 gaven de echtelieden een machtiging af"^, gedaan op Hoffwerk, mogelijk voor de aankoop van grond. In November dat jaar was er een veiling van een boerderij met land in Breukelen waar Van der Voort �10550,- voor neertelde en enige maanden later kwam daar nog een 2/3 deel in 8 morgen bouwland en 2 morgen weiland bij. Hij bleef land aankopen, zoals in 1796 1.5 morgen in de Breukeleweert en nog eens 7.5 morgen in 1797.^'^''"'^ De grote overtuin is goed aangegeven op een kaart uit 1796 op de plaats waar nu de ijsbaan en de dierenboerderij in Breukelen noord te vinden zijn.'"'' Toen Hendrik Nicolaas Tonis in 1801 (Nieuw-) Hogerlust verkocht^ maakte Van der Voort van de gelegenheid gebruik en kocht nog eens 2.5 morgen grenzend aan Vegtvliet in de Breukeleweert. Tonis had die vijfjaar daarvoor van de eige-

			45

-ocr page 46-



		Afb. 7. Hoffwerk ca 188.5, foto vanuit het Zuidoo.sten. Hierop zijn goed de zijli.senen van hel oude huis te zien aan weerszijden van de drie middelste ramen. Onder hel middeiiraani staat Hoffwerk ge- schilderd. Het oude waterhek is nog aanwezig. De vijf paaltjes moesten voorkomen dat de koets bij het voorrijden te water zou raken. (Coll. Lisman/Aeyelts) naar van Vegtvliet overgenomen. Van der Voort moest er het hoge bedrag van ruim �2500,- voor neerleggen, zodat het mogelijk de overtuin van Hoogerlust betrof. De plaatsaanduiding is"aan de oostzijde van de schutting van het bui- tenplaatsie Hoogerlust".'^'^''"s In 1810 kocht hij nog eens een boerderij met land, maar daarna zwijgen de ar- chieven over zijn activiteiten. Op de kadasterkaart van 1832 staan alle percelen aangegeven waaruit de buitenplaats toen was samengesteld."* Het is aannemelijk dat Van der Voort, gezien de grote uitgaven, die hij zich ge- troostte om Hoffwerk tot een aanzienlijke buitenplaats uit te breiden, degeen is geweest, die het drie ramen brede huis naar beide zijden met twee travee�n tot zeven uitbreidde. Ook de bouwstijl, classicistisch met eenvoudige pilasters langs de middenpartij met alleen een Ionisch kapiteel op de onderste twee pilasters langs de voordeur duidt op een laat 18e-eeuwse verbouwing. Hermannus Numan beeldde de plaats in 1797 als eerste zo afin zijn boek'^ waar-

		46

-ocr page 47-




		!#./ l/
	fc

Afb. 8. IloUwfik ca. 188,5 vanuit hel Nooiclooslcn. Op de aciilcrgioiid lut koetshuis van Vegtvhet. De zijmuur laat de diepte van de aangebouwde vleugels zien. (coU. Lisman/Aeyelts) voor de tekening in 1793 gemaakt zal zijn (afb. 3). Het huis moet dus tussen 1791 en 1793 vergroot zijn. Op de litho van Lutgers (afb. 4, getekend in 1833) zijn duidelijk de zijlisenen (pilasters aan de zijkanten van het huis) van het oude huis te zien met de twee ramen brede aangebouwde vleugels. Deze oude lisenen zijn er de oorzaak van, dat de ramen niet gelijkelijk over de gevel verdeeld zijn. Op de litho is ook te zien, dat de ramen, met kleine ruiten, als schuifvensters zijn uitgevoerd en van stores zijn voorzien, behalve die van de middenpartij. Heel verrassend is de litho van Lutgers (afb. 5) van de achter-, de straatzijde van het huis. Daarop blijkt dat het oude huis een hoge aangebouwde koepelkamer met souterrain bezat. De middenas daarvan is versierd met symmetrisch gesne- den ornamenten met een dubbele kuif boven wat een dakluik lijkt, maar ook wel eens een zonnewijzer kan zijn geweest. Boven het grote raam was een wa- penschild met een kroon erboven aangebracht. Dit lofwerk met een Lodewijk XrV karakter dateert van voor 1740-50 toen de rococo zijn intrede deed. Aan beide zijden van de koepelkamer zijn naar achteren uitstekende vleugels te zien, die iets minder ver uitgebouwd zijn dan de koepelkamer zodat uit de zij- ramen daarvan langs de vleugels uitgekeken kon worden. Ook alle ramen aan deze zijde zijn voorzien van kleine ruitjes in de schuiframen, en van stores.

			47

-ocr page 48-



		A(h. 9. Familiewapens Laan Wil- link en Van der Voort. Aquarel, deel uit Slambomen door N.N. Kragt. De takken zijn van de Dou- gla.sspar, die de heer Schober op Schovenhor.st als eerste aanplant- te. (Coll. W. Oudemans)



Ds Craandijk schrijft in 1875 in het tweede deel van zijn Wandelingen door Neder- land over Hoffwerk "de lange rechte laan van de overplaats, onder wier hoge gewelven de ramen der koepelzaal het uitzicht geven op het land in de verte".'' Die lange rechte laan moet haast wel dateren uit de tijd, dat er nog een forme- le symmetrische tuinaanleg was, die later verlandschappelijkt is met behoud van de zichtas. Dus uit de tijd van Van Eys uit 1742. In de loop van de 19e eeuw heeft men op de begane grond de kleine ruitjes ver- vangen door bijna manshoge ruiten (afb. 6) waardoor de hoge ramen slechts in vieren gedeeld werden. De middenstijl is smal zodat dit in de jaren 1860-70 zal zijn gebeurd. Onder het middenraam op de eerste verdieping stond op een paneel "Hoffwerk" geschilderd (afb. 7 en 8). De Dochters van der Voort Het echtpaar Van der Voort had drie dochters waarvan Margaretha Catherina (1786-1822) in 1804 met Wilhem Willink jr (1777-1864) in het huwelijksbootje stapte. Zij waren achterneef en -nicht daar Wilhem Willink (1701-1761) zijn grootvader en haar overgrootvader was, maar via twee verschillende vrouwen, omdat hij twee keer getrouwd is geweest.

	48

-ocr page 49-



		Atb. 10. Jan Laan Willink (1780-1850), .schilderij Afb. 11. Sara Ciasina Maria Laan Willink-van der 109x92 cm door A.j. Kruseman uit 1836. (CoU. Voort (1792-1878), schilderij 109x92 cm door P.B. Oudemans) A.J. Kruseman uit 1836. Zij was de laatste en lang- ste bewoner van het huis. (CoU. P.B. Oudemans) Wilhem jr deed zaken met Amerika en werd wat later Raad van Amsterdam en consul van L�beck en Bremen. Hun derde zoon Dani�l (1808-1871) is voor de Vecht en zeker voor Breukelen van belang daar hij sinds 1844Jkvr. Johanna Ma- ria Elisabeth van Collen (1820-1853) zijn vrouw mocht noemen. Zij was Vrouwe van Gunterstein en Tienhoven en bracht dus kasteel Gunterstein in het huwe- lijk mee. Wilhem trok haar naam officieel bij de zijne en heette derhalve verder Willink van Collen. *Laan Willink* De tweede dochter Van der Voort, Sara Maria Ciasina (1792-1878) huwde op 18^arige leeftijd koopman Jan Laan Willink (1780-1850) die een verre verwant van haar was (afb. 9). Zij erfde Hoffwerk in 1827 na het overlijden van haarva- der. Zij zou op Hoffwerk, dat zij haar hele leven gekend heeft en meer dan 50 jaar bewoonde, haar moede hoofd te rusten leggen (afb. 10 en 11). Van hun kinderen trouwde dochter Cateau Laan Willink (1813-1850), het zal

			49

-ocr page 50-



		Afb. 12. Aquarel van het hek van Hof�werk op zijn oude plaats op 10 Juni 1879 door Sara Schober. Het hek stond niet recht voor het huis. In het vroege Lodewijk XV lofwerk bovenin de draaihekken staat "Hoffwerk"in siersmeedletters. De hekpilaren zijn van zandsteen, ((^oll. W. Oudemans)

geen toeval zijn geweest, met een kleinzoon van Matthijs Ooster, een eerdere bewoner van Hoffwerk. Schober/Oudemans Hun tweede dochter Josinajohanna (Laan) Willink (1815-1901) koos mrjo- han Hendrik Schober (1818-1901) tot echtgenoot. Hij was directeur-eigenaar en mede oprichter van meelfabriek "De Korenschoof' te Utrecht, die uit zou groeien tot een van de grootste van zijn soort in het land (in 1956 werd het 100- jarig bestaan van het bedrijf gevierd). Hij stond ook aan de wieg van zowel Staatsbosbeheer als de Heidemaatschappij (nu Arcadis) .'^ Hij plantte het pinetum Schovenhorst in Putten, dat via hun dochter Jeanne Ma- thilde Christine Schober (1854-1940) in de familie Oudemans kwam. Zij werd na- melijk de echtgenote van Drjohannes Theodorus Oudemans (1862-1934). On- der zijn leiding werd het pinetum vergroot en op wetenschappelijke wijze aangepakt. Hij was o.m. mede-oprichter en voorzitter van de Vereniging Na- tuurmonumenten. Haar zuster Sara Clasina Maria Schober (1852-1920), die ongehuwd bleef.

	50

-ocr page 51-



		Afb. 13. Hoffwerk in olieverf door Johannes Warnardus Bilders (1811-1890) in 1879. Aan de overzij- de van de Veclit i.s de brug in het Zandpad over de Weersluis te zien. (135x168 cm) (Part. coll.) maakte het aquarel van het hek van Hoffwerk in 1879 (afb. 12) voordat de plaats verkocht werd na de dood van haar grootmoeder. Zij was naar haar ge- noemd en zal een goede band met haar gehad hebben. De familie vroeg schil- der J.H. Bilders, voordat het huis uit de familie ging, de sfeer rond het huis als herinnering te vereeuwigen. Dat heeft hij op gelukkige wijze rn forse schaal ge- daan (afb. 13). Een derde dochter Anna Geertruida (Laan) Willink (1822-na 1881), een tante derhalve van de meisjes Schober, hield op Hoffwerk Zondagsschool voor de Breukelse jeugd. O.a. in 1870 bracht Jan Dirk Klarenbeek, een timmermans- zoon uit Breukelen, als jongen van 9 jaar, de uitnodigingen daarvoor rond als mejuffrouw Willink na de winter weer op Hoffwerk terug was uit Utrecht waar zij in een huis aan het St.Janskerkhof woonde. In 1881 wordt zij als erfgename genoemd.''' Zij is dan rentenierster in Breukelen. Zij zal als ongetrouwde vrouw haar moeder op Hoffwerk vaak gezelschap gehouden hebben. In 1879 blijkt er nog een koepel gestaan te hebben. Het terrein tussen de weg en de Vecht besloeg toen 1.36.83 ha.'^'

			51

-ocr page 52-



		De ondergang van Hoffwerk De familie Schober, die Hoffwerk in 1878 erfde, besteedde zo veel energie aan hun pinetum in Putten, dat Hoffwerk voor hun als buitenplaats er niet voor lang bij te nemen was. Daarom werd het in 1883'^' verkocht aan Gerrit van der Bosch, veehouder te Breukelen-Nijenrode, wonend op de Hendrikhoeve. Hij begon het bezit te verkavelen. Zo werd Arie Degenkamp te Breukelen St.Pieter in 1884 eigenaar van een deel van de plaats. Wat zo vaak voorvalt met leeg- staande huizen gebeurde ook hieride rode haan kraaide en voordat de brand- weer er bij kon komen stond het veel droog hout bevattende huis geheel in lichter laaie. De brandweer rapporteerde: AJs bijzonder voorval kan hier vermeld worden de brand in het leegstaande gebouw Hoffwerck. Wijl deze zaak van gansch wonderlijken aard was, zal hierover niet worden uitgewijd, evenmin over het be- gin van brand in de villa staande op het terrein van de boterfabriek Insulinde [welke kennelijk op de plaats was gebouwd sinds 1883], bij welke gelegenheid bijzonderveel krullen werden gevonden en ook meer petroleumlucht aanwezig was dan wel in een leegstaand gebouw gewoonlijk het geval is"."' De ironie is prachtig, het is te hopen dat de verzekering zich niet bij de neus heeft laten nemen. Bij de brand smolt het lood op het dak, dat in stromen daar- vanaf liep. De ru�ne werd in 1893 gekocht door Markus Salomon Kok, commissionair te Amsterdam, die de opstallen liet slopen. Meer grond werd in 1897 aan twee tuinders, de heren Van der Grift, verkocht en op een ander deel werden huizen gebouwd waarvan villa Zonnebloem in 1920 verrees. Hetsierhek Het fraaie smeedijzeren hek tussen twee zandstenen pilaren in Lodewijk XV stijl is in 1894 apart verkocht aan de Provincie Noord Holland. Zij heeft het neergezet bij Paviljoen Welgelegen te Haarlem, zetel van het provinciaal be- stuur.^ ="'' Met de bij dit artikel afgedrukte afbeeldingen is het hek de enige tastbare herinnering aan het eens luisterrijke Hoffwerk, dat een zelfde lot trof als zoveel buitenplaatsen in de 19e eeuw. Loenen 1998 E. Munnig Schmidt

		52

-ocr page 53-



		Eigenaren van Hoffwerk: Pieter van Veen koopman in wol, laken etc. ca 1705-1715 * Abiga�l Casteleyn ca 1715-1725 vererving Abiga�l van Veen ca 1725-1731 * Jan Nicolaas van Eys koopman in wol etc 1731-1746 * Maria Catherina Baelde verkoop Matthijs Ooster koopman, assuradeur 1746-1757 vererving Matthijs Ooster jr koopman, assuradeur ca 1757-1781 * Clara Hillegonda Hooft * na elkaar 2 zwitsersen verkoop f ISmO,- Pieter Hendrik Reynst vice admiraal 1781-1791 Johanna Sara Bicker 1791 verkoop* Anthony Frangois van der Voort koopman 1791-1827 * Margaretha Catharina Angelkot vererving Sara Maria Clasina van der Voort 1827-1878 * Jan Laan Willink koopman vererving Josinajohanna (Laan) Willink 1878-1883 Johan Hendrik Schober fabrikant Anna Geertruida Willink verkoop* Gerrit van der Bosch 1883-1893 verkoop voor de sloop Bronnen 1. Stoopendaal, Dan., C. Bruin De Zegepraalende Vecht etc. nr 40 Wed. Visscher, Ajnsterdam 1719. 2. Lutgers, PJ. Gezigten aan de rivier de Vecht katern IX plaat 44 en 45. 3. Numan, H. Vier en twintig printtekeningen met couleuren, verbeeldende Hollandse buitenplaatsen met der- selver beschrijvingen, Amsterdam 1797 Plaat 8. 4. Niftarlahefi., a. 1948 blz. 14-16; b. 1994 blz. 22; c. 1996 blz. 74 t/m 85; d. 1985 blz. 24. 5. Elias, J.E. De Vroedschap van Amsterdam, a. blz. 370; b. blz. 727; c. blz. 861; d. blz. 360/361 Haarlem 1903/05. 6. Wijnman, H.E. e.a. Vier eeuwen Herengracht, a. nr 136; b. nr 284; c. nr 338; d. nr 470; e. nr486; f. nr 488; g. nr 508; h. nr 623. Amsterdam, 1976. 7. Gem, Archief Breukelen, a. Not. Arch. inv. 529; b. id. 537; c. id. 546; d. dorpsger. 387, fol. 12-14,

			53

-ocr page 54-



			99, 113; e. id. 369; e. id. 39,5; f. id. 747-8; g. id. 750-b; h, kad.leg. art. 409; i. id. 716;j. N.Arch, inv. 208 jaar 1892. 8. Munnig Schmidt, E. en A.J.A.M. Lisman Plaatsen a/d Vecht en deAngstel, blz. 243. Alphen a/d Rijn, 4e dr. 1997. 9. Craandijk, dsj. Wandelingen door Nederland, dl Utrecht. Haarlem, 1882-1890. 10. Historische Kring Breukelen 7S.,Jg. 12 a. nr 2 blz. 84; b. id. nr 3 blz. 122. Vriendelijke mededeling door de heer H.J. van Es, ook van gegevens van de Dorpsgerechten. 11. Vriendelijke mededeling drs P.M. Fischer te Amsterdam. 12. Ned.Patriciaat, 10e Jg. blz. 95 en mededelingen van de familie Oudemans. 13. Ivanof'. 100 jaar rneelfabriek De Korenschoof Utrecht, 1956; vriendelijke mededeling A.J.A.M. Lisman. Noot * De familieleden van de Willinksmeteen aantal buitenplaatsen langs de Vecht zijn het vermelden wel waard. Zie de hierbij gevoegde tabel. * Hendrik Jan Willink's (1707-1737) weduwe Susanna de Clercq (1706-1775) hertrouwde met Frangoi.s de Haan (1695-1762). Zij bouwden Vroeglust te Breukelen in 1746/47 (8b). * Margaretha Catharina Willink (1818-1841) huwde Albert Burghard de Joncheere, heer van Oostwaard (1811-1869) en wethouder van Maarssen. Zij overleed op huis Hazenburg waarna haar man naar het nu verdwenen huis Op Buuren, ook te Maarssen, verhuisde (8c). * Gouda Margaretha Willink (1774-1850) bewoonde 's zomers Middenhoek in Nieuwersltiis met haar man. Abraham Bierens (1764-1837). Zij bezaten ook enige jaren hel Iniurbuiten Vreeden- Hoff (8d). Gouda's oom, Wilhem Willink (1750-1841), werd ook haar zwager toen hij trouwde met Hester Bierens (1757-1838), een zuster van haar man. Hun portretten hangen op kasteel Gunterstein daar hun kleinzoon Dani�l Willink (1808-1871) de erfdochter van Gunterstein,Jkvr. Johanna Maria Elisabeth van Collen, tot vrouw kreeg (8e).

		54

-ocr page 55-

De genealogie van de familie Willink in relatie tot enige buitens aan de Vecht.

Ananias Willink (1632-1681)

X ChristinaEppenhof (1658-1716)

I6�S

______________I_____________________________________

Jan Willink (1664-1742)

X Kalharina van Maurik (1667-1748)

Hendrik Willink (1662-1724)
X Anna Zoutman

Willem Willink (1701-1761)
- X' Margaretha Kops (tl730)

1729

X2 Margaretha Hooft (1714-1753)

1744

Henrik Jan Willink (1707-1727)
X Suzanna de Clercq (1706-1775)

X Frangois de Haan (1695-1762)
Vroeglust

Geertruid Margaretha Willink (1730-1778)
X Herman Angelkot (1717-1783)

Wilhem Willink (1750-1841)
X Hester Bierens (1757-1838)

Jan Wilhnk (1751-1826)

X Gouda Suzanna Marcelis (1754-1775)

Margaretha Angelkot (tl793) Hoffwerk

X Anthony Frangois van der Voort (1756-1827)

Margaretha Catharinavan der Voort (1786-1822)

X Wilhem Willink (1777-1864)-------------------------

Gouda Margaretha Willink (1774-1850)
X Abraham Bierens (1764-1837)
i�** Middenhoek

Vreedenhoff

Dani�l Willink van CoUen (1808-1871)
XJkvr. Johanna Maria Elisabeth van CoUen (1820-1853)
1844 Gunterstein

Margaretha Catharina Willink (1818-1841)
X Albert Burghard de Joncheere (1811-1869)
1839 Op Buuren en Hazenburg

kinderen

-ocr page 56-



		Over de eerste automobielen en de race Parijs- Amsterdam in 1898

In 1875 kon men te Wenen de voorloper van de huidige auto's aanschouwen en in 1886 waren in Duitsland de eerste paardloze voertuigen, die met een benzi- nemotor waren uitgerust, te koop. Voor het eerst werd in 1896 een automobiel door een Nederlander aangeschaft en twee jaar later, nu precies honderd jaar geleden, werd de beroemde steden-race Parijs-Amsterdam gehouden die voor een deel door onze Vechtstreek voerde. Hierbij vervulden zowel de Heer als de Vrouwe van Haarzuilen een belangrijke rol. Aangenomen wordt dat de te Malchin in Duitsland geboren uitvinder en werk- tuigkundige Siegfried Marcus (1831-1899) de uitvinder van de benzine auto is geweest. Op twintigjarige leeftijd had hij zich in Wenen gevestigd waar hij in 1864 zijn eerste benzine wagen construeerde. In 1875 verscheen hij voor het eerst en met een sterk verbeterde versie daarvan op de openbare weg. Het was een kale open wagen die onder oorverdovend geknal en een eigenaardige stank verspreidend op eigen kracht door de straten van Wenen reed. Gezeten op een eenvoudige stoel die op de wagen was geplaatst bestuurde Marcus zijn vinding uitgejouwd en bespot door de voorbijgangers waarvan er niet een be- sefte van welke grote historische gebeurtenis zij hier getuigen waren. Al spoe- dig verscheen de politie die zijn wagen in beslag nam en hem verbood ooit nog eens met zo'n stinkend lawaaiding op de openbare weg te verschijnen. Meer succes hadden de Duitsers Daimler en Benz die beiden in 1886 een rij- tuigachtig voertuig, aangedreven door een benzinemotor, construeerden waar- voor al spoedig kopers kwamen opdagen. Het zou nog tien jaar duren alvorens de eerste automobiel, zoals men het paardloze voertuig noemde, zijn entree in Nederland maakte. D� pionier van ons land was de Haagse hoffotograaf B.E.A. (Adolphe) Zimmermans (1858- 1922). Tijdens een verblijf in Keulen had hij voor het eerst een automobiel zien rondrijden en nam, het was in de lente van 1896, contact op met de firma Benz te Mannheim waar hij spoedig na een proefrit een vier persoons Victoria, uit- gerust met stoffen kap en 5 PK motor, bestelde. De wagen werd in een houten krat verscheept en door Zimmermans op 18 mei 1896 te Nijmegen in ontvangst genomen. Samen met een monteur van Benz maakte Nederlands eerste automobilist toen een toertje in de omgeving en de volgende dag ondernamen zij de tocht naar Den Haag. De tweede landgenoot

	56

-ocr page 57-



		die een automobiel aanschafte was notaris J.P. Backx (1849-1910) uit het Noord-Hollandse Wieringerwaard. Dit passeerde in september 1896. Zijn wa- gen, een Daimler van de fabriek te Bad Cannstatt bij Stuttgart, kwam per trein ons land binnen. De derde "Nederlandse" wagen - een Benz van het type Velocip�de - werd door de Nijmeegse handelsman M.W.L.J. Aertnijs (1863-1952) verworven. Voor het eerst had hij in augustus 1897 te Parijs met zo'n modern vervoermid- del kennis gemaakt en na thuiskomst in Nijmegen nam hij contact op met Benz. Kort daarop reisde hij af naar Mannheim waar hij van Dr.Ing. Carl Benz persoonlijk het 2 persoons wagentje van 1 ^4 PK kocht. Anders dan zijn beide voorgangers reed hij zelf, in gezelschap van een instructeur, naar Nederland en op de gedenkwaardige zaterdag 11 september 1897 werd de landsgrens gepas- seerd met het nieuwe verkoopobject. Onderweg liet de zakenman per telegram aan een te Nijmegen verschijnend blad weten dat hij 's zondagsmiddags om twee uur met een wagen zonder paarden zou arriveren. Dit had tot gevolg dat er op dat tijdstip veel volk op de been was en hij onder luid gejuich Nijmegen kon binnen rijden. De dag na aankomst had hij al een koper voor zijn aanwinst en daarnaast kon hij nog twee bestellingen noteren. Op die wijze werd de basis gelegd voor de zo succesvolle carri�re van deze eerste autohandelaar van Nederland. Aertnijs zou een belangrijke functie gaan bekleden in het bevorderen van het autorijden in ons land. Zo was hij de initiatiefnemer bij het oprichten van de Nederlandse Automobiel Club (de N.A.C. - die later het predicaat "Koninklij- ke" zou krijgen). Naar voorbeeld van de reeds enige jaren actief zijnde Auto- mobile Club de France (A.C.F.) werd de N.A.C, op 3juli 1898 in het Haags Kof- fiehuis aan het Vreeburg te Utrecht opgericht. Als voorzitter werd door de aanwezigen de genoemde notaris Backx benoemd en als secretaris de heer Aertnijs. Net als bij de Franse zuster organisatie voerde men propaganda maken voor het automobiel rijden hoog in het vaandel. Om dit uit te dragen vond in Frank- rijk in de zomer van 1894 de eerste van een lange reeks van betrouwbaarheids- ritten en snelheidswedstrijden tussen twee steden plaats. Het was de tocht van Parijs naar Rouen met een afstand van 126 km. Toen het Nederlandse ACF lid, de heer Aertnijs, in het najaar van 1897 te Parijs vernam dat men met plannen rond liep om zich voor het eerst buitenslands te gaan begeven wist hij te bewerkstelligen dat gekozen werd voor een tocht van Parijs naar Amsterdam. Doorslaggevend hiervoor was dat de Nederlandse we- gen vlak zijn waardoor er minder geschakeld behoefde te worden en hogere snelheden tot de mogelijkheden behoorden.

			57

-ocr page 58-



		Alb. 1. Etienne baron van Zuyien van Nyevelt. Oprichter van de Automobi- le Club de Krance. (Collectie A.I.A.M. Lisman).

Deze wedstrijd werd gepland van 7 tot en met 13 juli 1898 en een deel van het traject zou door onze Vechtstreek voeren. De totale afstand die de ruim 90 deel- nemende automobielen hadden af te leggen was ca 1600 km. Het destijds bekende Nederlandse weekblad Eigen Haard (verschenen in de ja- ren 1875-1941) wist op 2juli 1898 te melden: "In de eerste helft van Juli zal ons land het toneel zijn van eene Fransche invasie, die gelukkig een zeer vredelie- vend en vriendschappelijk karakter zal vertonen. De Automobile Club de France, waarvan onze landgenoot Baron van Zuyien van Nyevelt - dezelfde wiens door Cuypers zoo geniaal gerestaureerde kasteel "de Haar" in ons tijdschrift voor eenigen tijd is beschreven - voorzitter is, heeft eene course georganiseerd van Parijs naar Amsterdam, waaraan een groot aan- tal automobilisten zullen deelnemen." Even verder wordt in dit artikel verteld dat "den bekenden sportman, den heer C.A.A. Dudok de Wit" (de broer van 'onze' Kees de Tippelaar uit Breukelen. - A.L.) deel uitmaakt van het comit� van ontvangst te Amsterdam. De schrijver

	58

-ocr page 59-



		van het artikel besluit de aankondiging met "Laat ons hopen, dat ook de ele- menten der ondernemenden reizigers gunstig zullen zijn, dat geen onbesuisde en roekelooze kippen, honden of varkens zullen beproeven hun een spaak tus- schen de wielen te steken - eene onvoorzichtigheid, die deze huisdieren allicht met den dood zouden moeten bekoopen." In het Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk dagblad van donderdag 7Juli 1898 bracht de burgemeester der gemeente Utrecht de bevolking officieel er van in kennis dat "tusschen 8 en 13 Juli a.s. de rijksweg tusschen Nijmegen en Amsterdam, loopende door de gemeente Utrecht voornamelijk op 9 en 11 Juli 1898 door een groot aantal motorvoertuigen bereden zal worden." Vervolgens gaf de burge- meester richtlijnen aan het publiek hoe met rij- en voertuigen, paarden of vee te handelen tijdens het passeren van de motorvoertuigen. Hij besloot de ken- nisgeving met de opmerking dat men gehouden was aanwijzigingen door waar- schuwers, die op regelmatige afstanden langs het traject staan, op te volgen. De volgende dag stond in het Utrechtsch Nieuiusblad onder 'Stadsnieuws' over de deelnemers aan de tocht te lezen dat a.s. zaterdagmorgen (9juli) "alle te 9 uur van Nijmegen vertrekken en de eerste wagens omstreeks 11 uur te Utrecht wor- den verwacht. Zij volgen de tramrails van Zeist tot aan de Catharijnebrug (toen gelegen over de nu gedeeltelijk gedempte stadsbuitengracht bij het Vreeburg. - A.L.) en verlaten de stad langs de Amsterdamschenstraatweg. Bij het binnen- komen der stad worden kaarten uitgereikt met vermelding dat ingevolge de Verordening op het Rijden met matige snelheid moet worden gereden. Op hun terugweg naar Parijs komen de automobielen maandagmorgen weder door de stad. Over den geheelen weg zijn posten voor controle en waarschu- wing aangesteld." Dat de tocht in het begin niet voor alle deelnemende automobielen vlekkeloos zou verlopen blijkt uit een persverslag van het eerste deel van de rit dat van Pa- rijs tot aan de Nederlandse grens liep. "Een der deelnemers had tusschen Parijs en Reims zijn wagenas gebroken, en drie der passagiers werden gewond een boerderij in gedragen, twee anderen bleven ongedeerd. De weg van Reims naar het pas geopende hotel "Chateau d'Ardennes" in Belgi� waar de nacht zou worden doorgebracht werd met een snelheid van 37 km per uur door den eerst aangekomende afgelegd. Deze eerste motorwagen die tot zoover steeds vooraan bleef, viel de volgende dag in een kuil bij het uitwijken voor een paard, maar rijtuig en begeleiders waren binnen enkele seconden van de gevolgen van den schok hersteld." Even verder meldt de zeer enthousiaste verslaggever: "In de N.R.Ct vrd�gt. een inzender uit Oosterbeek of de belangstelling van den

			59

-ocr page 60-



		Ath. 2. Potloodtekening van een der deelnemers voor de buitenplaats VreedenHoff bij Nieuwersluis, vervaardigd door Jhr. J.A.F. Backer in juli 1898. (Foto Huisarchief VreedenHoff). minister van Waterstaat (die toestemming gaf. - A.L.) voor den automobielen- wedstrijd op de rijkswegen niet wat aan het belachelijke grenst en of in deze de gastvrijheid niet wat te ver is gedreven. Thans zal gedurende 6 dagen, waarop de machines kunnen passeren, die weg onveilig zijn voor equipages, rijwielen, voetgangers en dan nog wel in dit seizoen!" Nadat men inmiddels de landsgrens gepasseerd had voerde de tocht over Maas- tricht Roermond, Venlo en Nijmegen naar Utrecht. Het Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk dagblad van zaterdag 9 juli schreef: "'t was een heele sensatie vandaag onder de menschen op straat. Nieuwsgierig ston- den ze geschaard in twee rijen aan de huizenkanten vanaf het fort de Bilt tot aan de spoorovergang op den Amsterdamschenstraatweg, in een aaneengeslo- ten bochtige lijn. En tusschen het volk doken telkens op de blinkende helmen van politieagen- ten op korte afstand van elkander, zoo nu en dan zag men plotseling een arm in de hoogte steken waarop onmiddellijk het opsteken van den arm van een an- deren post volgde; het sein van deze optische telegraaf was: dat er weer een aan kwam. Het volk dat dan nog midden op den weg liep, stoof opzij, de baan werd

		60

-ocr page 61-



		eensklaps ruim en aangesnord kwam, laag bij den grond, als een monsterach- tig ongedierte, een zwart-grijze massa, bedekt met stof en slijk, een in eenge- drongen gestalte, met twee groote, uitpuilende oogen. Ja, 't was een heele sen- satie en vroolijk was het aan de Biltstraat, waar alles, jong en oud, ijverig bezig was met handen in de hoogte te steken en "arr�ter" te roepen als er een aan- kwam, waar volkshumor zich uiten kon. Zoo kwam er ook aansjokken een oud karretje op twee wielen, met een klein, afgeleefd paardje er voor! Een lange slungel, de pet scheef op 't hoofd en een enorine pruim tabak achter de kiezen, stak met potsierlijke deftigheid de hand in de lucht en riep "arr�ter, arr�ter", en de bestuurder vroeg, terwijl hij langs "de heeren" ging, "of 't ie nou 'n prijs had", 't Duurde zoo voort, tot aan den middag toe: de politie deed goed haar dienst en 't publiek was ook nogal meewerkend, alleen moest een obstinaat heer even "naar 't buroo" worden gebracht. Thans, nu alles weer voorbij is, nu in onze goede stad weer gekomen is de ge- wone rustige rust, gaan allerlei zonderlinge en grillige verhalen rond onder niedrige regionen van het volk, van in 't water-rijdingen, van een klein meisje, dat aangereden werd en direct �25,- kreeg en wat dies meer zij. Menig eenvou- dig moedertje zal wellicht droomen vannacht een schrikkelijker droom, zal zien een langen gekromden weg vol met politieagenten met opgestoken armen en gedrochten, die sissend-schokkend komen aangevlogen over den grond, al- door maar achter mekaar en die onderstboven rijden alles, alles bij den weg, boomen en lantarens, mannen en vrouwen, kinderen en hondjes.... Hu!" De in 1814 geboren predikant/schrijver Prof. Nicolaas Beets, dievanaf 1854 tot aan zijn overlijden in 1903 te Utrecht in de Boothstraat woonde, zal zich zeker niet onder de toeschouwers hebben begeven. Hij had een grote afkeer van deze "nieuwerwetse" vervoermiddelen, een afkeer die hij onomwonden had la- ten blijken toen in 1896 de eerste automobiel door de stad reed en zijn huis passeerde. Via de Amsterdamsestraatweg reed de karavaan de stad uit en de Vechtstreek binnen. De burgemeesters van de verschillende Vechtdorpen die gepasseerd zouden worden waren tijdig door de minister van Waterstaat verzocht om hun medewerking Gelijktijdig bracht de minister hen er van op de hoogte dat "de deelnemende rijtuigen een nummer dienen te dragen, een bel of hoorn (100 mtr hoorbaar) te voeren, een voldoende reminrichting te hebben, evenzo 2 helder witte lichtgevende lantaarns en van achter een rode lantaarn. In de be- bouwde kom mag de snelheid niet boven de 10 km in het uur uitkomen, terwijl het voertuig binnen de afstand van 10 mtr tot stoppen gebracht moet kunnen worden.

			61

-ocr page 62-



		Afb. 3. Later werd voor het hek van VrecdenHoif vaak met auto's geposeerd voor reclame doelein- den. De autohandelaar, rechts tussen de ijzeren krullen zichtbaar, ziet er hierop toe hoe, 30jaar na de race Parijs-Amsterdam, zijn 8 p.k. Voisin wordt gefotografeerd. (Folokaart Huisarchief Vreeden- Hoff). Biljetten met vermelding van een en ander moeten bij de tolhuizen en in de kom der gemeenten worden aangebracht." De nog af te leggen weg Utrecht-Amsterdam, die ca 1812 op last van Napoleon met klinkers was bestraal, mat 38 km en voerde langs - en soms door - de dor- pen Maarssen, Breukelen, Nieuwersluis, Loenen, Loenersloot, Baambrugge en Abcoude. Dit oude traject, dat pas in 1954 door de huidige A2 werd vervangen, telde maar liefst 126 bochten, 27 kruispunten en 78 driesprongen. Alhoewel groot in aantal werden al die "hindernissen" zonder problemen ge- nomen. Anders dan van het passeren van de finish, even voorbij de toenmalige chocoladefabriek van Blooker aan de Omval te Amsterdam, zijn er geen foto- grafische opnamen voorhanden, die deelnemers in de Vechtstreek laten zien. Wel is een tekening bekend die het moment weergeeft waarop een van de "race-automobielen" de buitenplaats Vreeden-Hoff bij Nieuwersluis passeert. De vervaardiger daarvan was Jhr. J.A.F. Backer (1853-1911) de zoon van Vree- denHoff's eigenaar Jhr. J. Backer jr (1820-1905). De heer Aertnijs, de secretaris van de Nederlandse Automobiel Club, op wiens

			62

-ocr page 63-



		Afb. 4. Helene de Rothschild achter het stuur bij kasteel De Haar. Zij was de eerste vrouw die in Frankrijk haar rijbewijs behaalde. (Collectie Country Life, Londen). voorstel het parcours van Parijs naar Amsterdam voerde volgde, in gezelschap van o.a. de president van de Franse automobiel club, baron Van Zuylen van Ny- evelt van de Haar en een verslaggever van de New York Herald, het hele ge- beuren met een speciale trein. Opmerkelijk is dat de Vrouwe van kasteel De Haar - geboren de Rothschild - zelf de gehele tocht mee maakte "Niet als "passagierster" in een gemakkelijk hoekje maar als "chauffeusse", als bestuurster van het rijtuig, dat den zeer be- scheiden naam van "slak" droeg, maar met eene snelheid van 30 a 40 kilometer per uur over onze wegen rolde." Toen zij op de tweede dag Nijmegen binnen reed ontvdng zij bloemen waarmee zij haar motorrijtuig versierde en bij het passeren van de eindstreep te Amster- dam als laatste deelnemer werd een krans met linten in de Franse kleuren aan haar voertuig vastgehecht. Winnaar van Parijs-Amsterdam werd de Fransman Fernand Charron met een Panhard et Levassor. Hij legde de afstand afin 33 uur met een gemiddelde snel- heid van 55 km/h. De laatste deelnemer deed slechts enkele uren langer over het traject.

			63

-ocr page 64-



			Afb. 5. De Fransman Charron, de winnaar van de monsterrit Parijs-Amsterdam, met een Panhard. (Collectie AJ.A.M. Lisman). Na aankomst werden de automobielen in de grote zaal van het Paleis van Volks- vlijt aan het Frederiksplein te Amsterdam tentoongesteld. Het tijdschrift Eigen Haard weet daarover te melden: "Voor velen zal die expositie eene teleurstel- ling zijn geweest. Niet slechts omdat de voorwaarden van den wedstrijd mede brachten dat gedurende de heenreis en de terugreis geen oppoetsen of schoonmaken mocht plaatshebben, zoodat de machines daar bestoven en be- modderd zag, als volhardende werklieden, die dagen lang niet uit de kleeren zijn geweest." Omdat men toen in open automobielen zonder voorruiten reed waren de deel- nemers zelf ook niet om aan te zien. Een ooggetuige schrijft daarover: "Menige hotelier had moeite zich voor te stellen dat in deze vuile, zwarte vagebonden, gehuld in een "parapluie de chauffeur" (een gummi kiel, die aan de hals her- metisch afsloot en tot aan de voeten reikte) zich de Franse aristocratie, de "hau- te finance" of de "grande industrie" verschool. Toen echter 's avonds allen, na

		64

-ocr page 65-



	een bad te hebben genomen, zich hadden gekleed in rok of smoking en aan- zaten aan het gezellige diner, toen vormden ze zich een geheel ander gezel- schap waar beschaving en distinctie heersten." De Franse deelnemers waren na afloop verheugd en bijzonder ingenomen met de voortreffelijke maatregelen die in ons land getroffen waren om hun race mogelijk te doen zijn en mede vanwege de hartelijke en sympathieke wijze waarop zij overal werden ontvangen. Met grote tact hebben zij van die ingenomenheid blijk gegeven door op hun kosten in een der hoofdstraten van Amsterdam een erepoort te laten oprichten ter gelegenheid van de inhuldiging van Nederlands jonge koningin zes weken later, waarvoor de stad Amsterdam zich reeds volop aan het opmaken was.

		Nieuwersluis, 3 maart 1998 A.J.A.M. Lisman

Bronnen Aeitnijs, M.W., Hoe de auto in ons land kwam. Amsterdam 1948. Auto, i.)^. Jubileumnummer 50 jaar KNAC. Haarlem 1948. Bouwman, J., Oude auto 's en hun makers. Bussum 1964. Eigen Haard 1898, weekbladniimmer 27,28,30. Utrechtsch Nieuwsblad il en 12juli 1898. Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk Dagblad 9 en lOjuli 1898. Vries, L. de, De dolle entree van automobiel en velocipee. Bussum 1973.

			65

-ocr page 66-



		Een stukje geschiedenis van het station Nieuwersluis

In het boek Plaatsen aan de Vecht en cLeAngsteV^ staat heel summier hoe de fami- lie Doude van Troostwijk meer dan een eeuw zekere voorrechten had bij de Spoorwegen. Een nazaat is zo vriendelijk geweest om dit fenomeen voor Nif- tarlake uitgebreider te beschrijven: Voor de oorlog kreeg ik op een verjaardag een kinderboek genaamd 1000 Kilo- meter op een groene Jumbo. Het handelt over een jongetje van een jaar of 12 dat in de gelegenheid gesteld wordt mee te rijden op verschillende soorten stoomlo- comotieven langs diverse trajecten. Bij de beschrijving van de belevenissen van de jongen komen meerdere aspecten van de spoorweggeschiedenis ter sprake. Zo ook die van het station Nieuwersluis, waarbij de naam Doude van Troostwijk wordt vermeld. Als kinderen vonden wij dat natuurlijk spannend; je achter- naam in een leesboek. Deze jeugdherinnering kwam bij mij op nu wij - mijn zuster, mijn broers en ik - opnieuw met de spoorwegen te maken krijgen. Al gedurende een aantal jaren zijn de Nederlandse Spoorwegen bezig met de voorbereidingen, die moeten leiden tot een verdubbeling van de spoorweg Amsterdam-Utrecht. Voor deze verbreding willen de NS van ons 860 m^ grond kopen. Deze oppervlakte maakt deel uit van het ten westen van de spoorlijn ge- legen bosje ter hoogte van het benzinestation langs de snelweg Amsterdam- Utrecht. Dit bosje was v��r de aanleg van de spoorlijn en het Merwedekanaal - nu Amsterdam-Rijnkanaal - onderdeel van de buitenplaats Over Holland. Voor de aanleg van de bestaande lijn kocht de toenmalige spoorwegmaat- schappij van H.J. Doude van Troostwijk ruim 4 ha., waarbij tevens werd be- paald, dat op het aan te leggen station Nieuwersluis (afb. 1) alle passerende treinen zouden stoppen. Het voorgaande was voor mij aanleiding mij te verdiepen in de geschiedenis van de destijds gesloten overeenkomst en hetgeen daaruit voortkwam. Het overgrote deel van wat hierna volgt is ontleend aan het archief van de Staatsspoorwegen, Centrale Dienst, 1ste afd., nr 178. De geschiedenis tot 1913 is uitvoerig beschreven in de Memorie van Toelich- ting op de Wet van 15 Mei 1914, Staatsblad 202, bij welke Wet de Minister van Waterstaat (toen nog niet Verkeer en Waterstaat) werd gemachtigd namens de Staat een overeenkomst te sluiten met de Maatschappij tot Exploitatie van de

	66

-ocr page 67-



		Afb. 1. Slalion Nieuwersluis in 1904 met een trein richting Utrecht. Links naast de seininstallatie is een waterafgiftckolom te zien. (Coll. Lisman) Staatsspoorwegen enmrH.J. Doude van Troostwijk (1862-1925). Op deze over- eenkomst koin ik later nog terug; nu eerst de oudere geschiedenis. Bij Koninklijk Besluit van 27 Juni 1838, no 71 wordt het trac� van de spoorweg Amsterdam-Utrecht-Arnhem vastgesteld en bepaald dat de nodige gronden ten algemene nutte in bezit zouden worden genomen. Tot de benodigde gron- den behoorden eigendommen van H.J. Doude van Troostwijk (1783-1859) te Amsterdam. De overeenkomst waarbij de gronden, eigendom van genoemde, werden ge- kocht is getekend te Utrecht door de Gouverneur der Provincie namens de Rhijnspoorwegmaatschappij op 5 December en te Amsterdam door de verko- per op 8 December 1842. Naast de eigendomsoverdracht van de gronden staan in de overeenkomst nog diverse bepalingen en bedingen. Aan het achtste beding ontleent het voorma- lige station Nieuwersluis zijn bekendheid. Dit beding luidt: Dat, aangezien het onherroepelijk is beslist en bepaald dat op het spoorwegterrein achter de Nieuwersluis op de percelen Kadastraal sectie B no 497 en 498 de spoorwegtreinen zich steeds zullen ophouden, tot waterinneming als anderzints, zoo wordt uitdrukkelijk bij deze door den ondergeteekenden ter andere zijde, bedongen en door ondergeteekenden ter eenre

			67

-ocr page 68-

(Zie ook No. 22,]

AMSTERDAM�UTRECHT�ARNHEM�EMMERIK,

TKEINNUM.WtlKS.

203 l�lU"|20bll01,|in .41

2271103

61 12261 33"" 11211231)"! | 43 1 12071 25 1

Amsterdam C. S. . �

1 ^

41»

■____________

Hl'

�

7UU

711

72i

RIK

�

hiJkl

913

�

91H

�

IIIJU

11'i

Aiiistordam W. P. \

Jv.

S""

fi'O

730

7)0

RI5

�

910

924

930

�

1003

�

101'

1200

Diiivendrecht. . .

♦ ►

�

(;5C

■ >

�-r.

�

re"»

�

105-1

Abcoude ....

■;i3

�

703

,"'

�

«B

�

1102

Lociicn-Vrceland. .

" �

�

"^^

�

l|l»

Nicuwci"sluis . . .

�

74!)

75»

��"

845

->9«»

941

-»

�

U)2i

�

II"

]??«

Breukelen....

,, �

533

�

723

�

,S��

l)(16

�

11«

�

Mnarssen . . . . )

�

5<'

�

731

XI»

� 2

�

'^^

�

113»

Uti'echt . . . . 1

'A-

5»!

�

707

740

74S

80«

81'

82i

-fc

923

9t3

9ifi

�0f2

�

10111

�

11111

123'

TIlElNNUMiWKHS.

147 1106 1123 131L" 12111 471 11071 27

13112131109 149 1 29

"■

217151

1291221 2231

Amsterdam (J. S. . fa

1 ^

1?�

1?':i

&d3I(I

Ie kl.

15U

250

�

34"

4IU

Zca3U.

44U

612

724

7iu

aio

Stnlkl

9)11

1101

Aitistcrdajii \Y. V. \

Iv.

1?3i

1?37

105

155

205

30i

�

3S9

425

4i�

501

giO

73.S

81)3

asi

95i

1001

111'

Duivendrechl. . .

�

X12

�

5O6

�

in»8

1124

Abcoude ....

■0

Ij» 5'

X21

�

,V4

�

RIS

10"

1133

Locnen-Vroeland. .

^20

�

522

�

K2li

1023

1141

Nicuwci"sluis . . .

1^53

> o.

i|3b

■X"

�

445

4^y

a-'S

(|4li

73'

�

«32

^55

1012

1031

11"

Breukelen....

nCT5

X4I

�

i,34

�

H3»

10"

1|»3

Mnarssen . . . . )

f �

�

XJS

�

5«

�

840

1045

l-?oi

Utrecht . . . . 1

'a.

112

130

22i = 2J»

3^:!

�

^�i'i

5''2

513

552

6-J3

813

�

Sii

912

103S

10"

1210

EMMERIK

ARNHEM-

-UTRECHT�

AMSTERDAM.

TKlLlNNUflJAlfclKS.

12061 20012021120

40 ! 12a 12041 110211221 44 1208! 104 |

2213981 1 46 | 32b"[

Amsterdam C, S.

i A. |6^«

730

B<2

ZeDjkl.

922

�

102U

11"'

�

112'

2cn3kl.!l2'''-'

123

20'

240

�

4 UI)

�Ickl. 1

Amsterdam W. P. A A. 60�

733

«28

8)0

907

�

ion

10^1

�

1112

n4J

1221

lOi

tiO

223

�

3J3

350

Dtiivendrecht. . .

559

725

�

1015

�

r^39

�

Abcoude . . .

.531

7I6

815

�

tO"

�

r-i'i

^XJ«

�

Locncn-Vrccland.

543

7O8

H07

�

10-'a

IX«

.-3 X^S)

�

B�>

Nicuwci"siuis . .

,'S"

702

R22

848

�

1023

1129

IX�D

Vi'"

^06

<�'^3y

�

p-i

Breukelen. . .

.V'

fio�

70b

�

HM?

�

])

IX-ii

^X^o

�

Mnarssen . . .

t% >

523

fi"

747

�

))

101)11

�

|'^23

^.^i;

�

Utrecht . . .

1 V.

5�!

«30

73'

80i

830

�

937

95'J

�

103-

I1I2

llii

1213

1IH

14K

20J

�

3"i

31^

THKlNNUftlAIKUS.

;

i128 1210

4811061 J24U10 36|2M|26U"|130I182 |216| 108 | 28U"| 112 | 62 [ 220 1

Amsterdam C. S.
Amsterdam W. P.

�eD�kl.
405

510
4i3

5)0
525

535

�

730

715

80»
75)

Iti'i kl.

855

922

90'

929

1022
100'

!^^^

11301 __
1112!l1)3

�

Duivendrechl. .

415

�

748

t�

922

J 1137

�

Abcoude . . .

438

�

74»

315

1129

�,

Loenen-Vrceland.
Nicuwci"sluis . .

>
>

348

43»
424

506

�

R5'

732
72e

«:s

839

849

9»7
901

»:

»
lfl53

1121
1115

�

Breukelen. . .
Mnarssen . . .
Uti'echt . . .

332

41S
410
400

448

458

550

640

7�
7»2

755

822

832

8�3

8!Z

833

915

B
B

1035

115»
1151
1051

in zijne qualiteit toegezegd, dat aldaar steeds voor personen, die van den spoorweg gebruik
wenschen te maken gelegenheid zal bestaan en worden verschaft, door het nodige opont-
houd der spoorwegtreinen tot dit einde, om dezelve spoorwegtreinen aldaar ter plaatse te
verlaten, en zich aldaar op dezelve te begeven, zonder dat hierin ooit ofte immer verande-
ring zal kunnen gebracht worden zonder uitdrukkelijke toestemming van den ondergetee-
kenden ter andere zijde, zijne erven of rechtverkrijgenden. "

Uit de overeenkomst waarvan deze bepaling deel uitmaakt blijkt dat de in het
aangehaalde beding genoemde kadastrale percelen geen eigendom waren van
"ondergeteekende ter andere zijde"

Het aangehaalde beding kan als volgt samengevat worden: Omdat de treinen
toch te Nieuwersluis moesten stoppen voor het innemen van water door de lo-
comotief konden onderwijl de passagiers in- en uitstappen.

-ocr page 69-

(Zie ook No . 9 en 10.) ROTTERDAM en DEN HAAG�AMSTERDAM. ^^

200i 60 I 80') 62170/43/701 207/2081 64 l66/245/66|47/68l 72

212 I 76 i 82 |219 |78 | 10 I

TUKI.N.N'IIMMERS.
Aiiisterdatn C.^. .
Anistcrdaii] W.P..
Diuveildrcclll

Abcoude ....
Loencn-Vreeiand
NieuwCfsluis. . .
Breiikeien . .

Hormelen. . . .
Woerden....


1 1<13 1		3« 325 1
> 122»	g	1 306
12» 120S	E-	� >
> 11"		1 235

i!i

11 n

11«i

123
§ lOijj
''125»s

i 1251S
sil2«

1237*-

123'
>. 112«M
^11"

clllS.3

�11"='

-1104

10"

702 839
656

G«

638

630
623
613 800

= 1047

919

1132

11*2

9«

354

534

aank.
1057^1120
10=2
102i
lOil
lO��
027 1058

10"

1030

1022
1021

337

Oudewaler
Hekendorp
Gouda. .

Gonda . .
Zevcnludzen-Moerkape�e
Bleiswljk- Krjiisweg
Soetermeer-Zeg waard
IVootdorp'Leii�chenda:
Vcorbiiij^. . . .
Den Haag . . .

1007 1041

.1031
1102S
= ' 1 = 102»

; . Igioii

- . ,E-1006

940 I lOOO

1�141 tb�T

, > Ll034

: > sio»

■ . =1022

; � I'S 101'

. -I.

9:4 100:

lOi»

lOii

207

1=6

lil

145

136

131

I2i_

234

lOSZ
10S2

956

946

941

935 jlOJO
1022
lO�

1052
1054

10»

!�

948

Gouda ....
Moordreclil . . .
Nieuwerkerk. , .
Ouderkerk . . .
(^apelie ....
Knilingsclte Veer .
Uottordam (Vlaas)

244

438

Itotterdam I .P.
Rotterdam 1 .P.
Rotterdam (3eurs)_

lloscndiLnl....
Vliasinguu ....

') Zie �Opniorkingen"

6"
T. I - - SM
Reizi};crs van ti ein 207 met bestemmiiii,' naar de stations der lijn
mogen via Utrecht reizen en aldaar overgaan op trein 208.

Breukelen�Amsterdam,

AMSTERDAM�DEN HAAG en ROTTERDAM.

THKlNNIIMMKItS.

Aiiistordam C.S.
Anistcniiim W.I'
Dnivemircchl
Al)coude . .
Loencn-Vreeiand
Nieuwersluis.
Breukelen
Uormelen. .
Woerden. .

Oudewaler
Hekendorp
Gouda. .

Gonda

Ze venhuizen-Moe

irkapelle

Bleiswijk- Kni�weg
Soetermeer-Zeg waard
N'iotdorp-Leiiisc/iendam
Vcorbur;,'. . . .
Ben Haag . . .
Gouda ....
Mooi'drecliL . . .
Nieuwerkerk. . .
Ouderkerk . . .
CapcUe ....
Kn�ingsche Veer .
llottordam (Maas)
Rotterdann .P. .
Kotterdam I.P. .
Itotterdam (3eurs)

Roscndiuti....

Yliasingcu, . . ,.

� Stopt op tijdige Tei"zoek. Voor
voor

n den wnchlcr Ie l\raingsche Veer,

licL iiilalon is door de rcizi[;crs dlL verzoek Ie i'ii'hLi.'i.
het uitlaten aan den Hoordconducleur van deo Irein.

-ocr page 70-



		Maar ook toen stond de ontwikkeling van de techniek natuurlijk niet stil. 2.5 jaar later hoefden de treinen niet meer halverwege Amsterdam en Utrecht te stoppen om water in te nemen. De sneltrein en zelfs de exprestrein hadden in- middels hun intrede gedaan. Overeenkomstig de bepalingen van de Spoorwegwet van 18.59 stelde de Mini.s- ter van Binnenlandse Zaken de dienstregeling vast. Op voorstel van de spoor- wegmaatschappij werd bij de winterdienstregeling 1869/70 bepaald dat een ex- prestrein Amsterdam-Rotterdam te Nieuwersluis zou doorrijden. H.J. Doude van Troostwijk overleed dat zelfde jaar op 25 November. Blijkens zijn testament van 21 Mei 1859 legateerde hij aan zijn kleinzoon, W.I. van Beu- sekom (1838-1911) zijn rechten voortvloeiende uit de overeenkomst van 5/6 December 1842. (Bij K.B. van 6 Augustus 1860, no 24 kreeg W.I. van Beusekom vergunning zijn geslachtsnaam te wijzigen in Doude van Troostwijk, de naam van zijn moeder). Hij was burgemeester van Loenen, Loenersloot en Ruwiel. Het doen doorrijden van de exprestrein was voor W.I. Doude van Troostwijk aanleiding de spoorwegmaatschappij in rechte aan te spreken. Bij vonnis van de rechtbank te Utrecht van 29 December 1869''' werd de maat- schappij veroordeeld tot naleving van het hiervoor aangehaalde beding. Dit vonnis werd in hoofdzaak bevestigd door het Gerechtshof bij arrest van 9 Mei 1870"', waarna het door de maatschappij ingestelde cassatieberoep bij de Hoge Raad werd verworpen bij arrest van 23 December 1870.'' Maar de spoorwegen gaven niet op. De vraag kon worden gesteld wat rechtens zou zijn als de Minister in strijd met een voorstel van de spoorwegen deze zou dwingen een trein door te laten rijden. Om hierover een gerechtelijke uit- spraak te krijgen werd de maatschappij door de Minister gelast in de zomer- dienstregeling 1873 een trein te laten doorrijden. Om een lang verhaal kort te maken: wederom werden de spoorwegen in het ongelijk gesteld bij arrest van de Hoge Raad van 8 Januari 1875.''' Vanzelfsprekend zijn deze uitspraken van de Hoge Raad door de maatschappij ge�erbiedigd en zo bleef alles bij het oude. Alle treinen bleven stoppen in Nieuwersluis. De maatschappij heeft wel eens een poging ondernomen om tot afkoop van deze verplichting te geraken, maar belanghebbende - W.I. Doude van Troost- wijk - bleek daarvoor niet te vinden. Wel heeft de maatschappij in een latere tijd bij elke nieuwe dienstregeling medewewrking verkregen een aantal treinen te laten doorrijden. Blijkens de hierbij afgedrukte dienstregeling 1906/07 stopten te Nieuwersluis 71 van de 95 treinen per etmaal (tabel). W.I. Doude van Troostwijk overleed te Nieuwersluis op 30 April 1911. Met diens oudste zoon, mr H.J. Doude van Troostwijk (1862-1925), mijn groot- vader, bewoner van Over Holland, zetten de spoorwegen het overleg voort.

			70

-ocr page 71-

i-t ««E ' «iBP=^-^-^-^-^f*;-iiE........k't\

Alb. 2. Station Nieuwersluis met de lage draaibrug achter de hoge vaste brug over het Merwedeka-
naal. l^e opliaalbrng over de Nieuwe Wetering lag buiten beeld veel meer naar links. (Coll. Lisman)

Tijdens de winterdienstregeling 1912/13 stopten nog maar 55 van de 94 trei-
nen. De maatschappij bleef echter afhankelijk van de vrijwillige medewerking
van de tegenpartij.

Dit leidde ertoe dat de maatschappij mogelijkheden onderzocht om te komen
tot een meer definitieve oplossing.

Na langdurige onderhandelingen werd overeenstemming bereikt en een over-
eenkomst aangegaan tussen de Staat der Nederlanden, de Maatschappij tot Ex-
ploitatie van Staatsspoowegen en mr H.J. Doude van Troostwijk, welke over-
eenkomst is goedgekeurd bij eerder genoemde Wet van 15 Mei 1914.
In grote lijnen houdt deze overeenkomst in:

- dat op station Nieuwersluis per etmaal nog minimaal 40 treinen zullen stop-
pen; welke treinen zullen stoppen blijft punt van overleg tussen partijen;

- dat door de spoorwegen een afkoopsom zal worden betaald (waar over meer
hieronder)

- dat een regeling wordt getroffen met betrekking tot het opheffen van het
station.

Kennelijk waren de spoorwegen met deze regeling ingenomen hetgeen blijkt

-ocr page 72-



		uit de meer aangehaalde MvT (art. 3) waarin het volgende staat: "De Maat- schappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen acht deze verbetering niet te duur gekocht met een ton gouds en de ondergeteekende (Minister van BiZa) kan zich hiermee verenigen." Uit de verdere tekst van de MvT blijkt de motive- ring voor dit bedrag: "Volgens ingesteld onderzoek mag echter worden aange- nomen, dat, gerekend naar de tegenwoordig meest gebruikelijke trekkracht en de zwaarte der treinen, door besparing van arbeidsvermogen, voorkoming van slijtage enz. per doorrijdende trein gemiddeld ongeveer �0,20 wordt bezui- nigd. Op 54 treinen zou dit een jaarlijkse bezuiniging opleveren van �3.942,- hetgeen gekapitaliseerd naar de penning 25 zou komen op een kapitaalwaarde van �98.550,- De berekening is eenvoudig als volgt: 365 (dagen) x 54 (treinen) x f 0,20 = �3.942,= bij 4% rente vermenigvuldigde men dat met 25. Naast de hiervoor vermelde regeling is in de overeenkomst tevens vastgelegd dat: "de Maatschappij en de Staat te allen tijde bevoegd zijn om door betaling aan den com- parant van eene verdere en laatste schadeloosstellingvan een honderdduizend gulden alle verplichtingen jegens den comparant uil art. 2 dezer overeenkomst voortvloeiende af te koopen, zoodat elke verplichting om te Nieuwersluis treinen te doen stoppen zal zijn opge- heven. " Van deze laatste bevoegdheid is door de NV Nederlandse Spoorwegen eerst ge- bruik gemaakt volgens besluit van de Raad van Commissarissen van 4 October 1947. Het heeft toen nog zes jaar geduurd voordat de bijl voor station Nieuwersluis echt viel (afb. 2). Aan het einde van de winterdienstregeling 1952/53 stopte de laatste trein daar in de avond van 16 Mei 1953.^ Uit perspublicaties valt op te maken dat een groot aantal passagiers - enige tien- tallen - van de gelegenheid gebruik maakte deze laatste reis vanaf station Nieu- wersluis mee te maken. Het ging kennelijk om een trein van Amsterdam naar Utrecht want de passagiers stapten in Breukelen weer uit en wandelden terug. Doorn 1998 H.J. Doude van Troostwijk (*1928)

			Bronnen 1. Weet�/ad OTor te/fecfe:a.no 3220; b.no 3224; c.no 3279. 2. Munnig Schmidt, E. en A.J.A.M. Lisman Plaatsen aan de Vecht en de Angstel, blz, 122. 4e dr. 1997, Alphen a/d Rijn.

			72

-ocr page 73-



	De bibliotheek in 1997

Het jaar 1997 was een rustig, maar geen slecht jaar voor de bibliotheek. Er was zowel schriftelijk als mondeling contact met de leden, waarbij het zowel kon gaan over eenvoudige zaken als de verkoop van oude jaarboekjes van het ge- nootschap als over historische gegevens betreffende de regio i.v.m. een te pu- bliceren studie. In beide gevallen was en bent u overigens even welkom. In juni werden op twee zaterdagmiddagen nieuwe leden ontvangen, eerst op "Nieuwerhoek", ten huize van de voorzitter en vervolgens op "Bijdorp" voor be- zichtiging van huis inclusief bibliotheek. Dank zij het fraaie weer kon er ook aandacht besteed worden aan "Aardse Paradijzen" (zie Niftarlake jaarboekje 1996, blz. 106108). Inmiddels is de catalogus op het bibliotheekbezit bijgewerkt tot en met decem- ber 1997 en nog steeds leverbaar voor �6,50. Ook het Register op de Jaarboek- jes 1913-1994, aangevuld met een register over 1995 en 1996, is nog te verkrij- gen voor de oude prijs: �5,50. Teneinde uw belangstelling op te wekken voor de uitbreiding van het biblio- theekbestand in 1997, hierbij alvast een voorproefje. Algemeen Restauratietechniek RVbijdrage 17, "Fruitmuren in Nederland" - Studie over slangenmuren, slingermuren en andere historische experimentele leifruitmuren. Uitg. Rijksdienst voor de Monu- mentenzorg, Zeist 1997, door B.H.J.N. Kooij en B. Olde Meierink. Dit deel van het Restauratievademecum behandelt op een overzichtelijke wijze de nog in Nederland aanwezige oude "fruitmuren", d.w.z. muren waartegen - meestal aan de zuidzijde - leifruit wordt (werd) gekweekt. Men treft fruitmuren vooral aan op buitenplaatsen, waar het in de 18"^ eeuw in de mode kwam om te experimenteren met allerlei - vaak exotische - soorten leifruit, zoals vijg, abrikoos, perzik, moerbei, kers en pruim. Door de muren niet recht, maar met nissen of golvingen te bouwen, cre�erde men windvrije hoekjes en plekjes waar ook subtropische fruitsoorten konden gedijen.

		73

-ocr page 74-

Het ging hier weliswaar meer om een soort verzamelwoede van de buiten-
plaatseigenaar dan om commercieel gewin, maar toch zit er een onmiskenbaar
nederlands trekje in: het samengaan van het "utile et dulce" (nuttige en aan-
gename). Een fraaie siertuin met bloemperken en geschoren hagen is een lust
voor het oog, maar een tuin moet toch ook iets opleveren, vrucht dragen. In de
lijn van dit principe ligt de aanleg van een boomgaard en van een moestuin. En
ook de bouw van een fruitmuur.

De auteurs bespreken ruim 40 fruitmuren, waarvan een aantal ook nog als zo-
danig in gebruik is. Het meest ideale voorbeeld zijn de fruitmuren van het Huis
te Manpad bij Heemstede, waar nog meer dan tweehonderd leifruitbomen ge-
kweekt worden. Maar ook de provincie Utrecht blijkt nog heel wat fruitmuren
te tellen. Van bijna elk type fruitmuur is er in onze omgeving wel een voorbeeld
te vinden:

(1) Rechte muur

� Slot Zeist (al aanwezig op de 18'' eeuwse prent van Dani�l Stoopendaal)

� Gooilust te 's-Graveland (1823)

(2) Slangemuur

� Slot Zuilen (1730 a 1740)

� Schaep en Burgh te 's-Graveland (± 1730)

(3) Slingermuur

� Mogelijk langs de Angstel in het begin van de 19e eeuw (zie artikel van Munnig Schmidt in het
Jaarboekje van Niftarlake 1988, blz. 25-46). Het kan hier ook om een ander type nietrechte muur
gaan.

(4) Retranchementmuur

� Kasteel Groeneveld te Baarn (vermoedelijk begin 18" eeuw, recentelijk gerestaureerd)

� Queekhoven te Breukelen (± 1725, in 1994 gerestaureerd)

(5) Meandermuur

� Herengracht 20-22 te Maarssen, tussen Raadhoven en De Boomgaard (!'' helft 18'' eeuw)

Aan de warme zijde van de fruitmuur worden verticale latten, zgn. spalierlat-
ten, bevestigd, waaraan de leiboomtakken worden vastgebonden.
Als afdekking aan de bovenzijde van de muur worden dwarsgeplaatste Oudhol-
landse pannen aangebracht of een gemetselde rollaag.

-ocr page 75-



		Het laatste hoofdstuk van het boek is getiteld "Restauratieadviezen" en eindigt met een pleidooi voor het herstel van oude fruitmuren en voor bescherming van overheidswege. Provincies .«,( Utrecht (Provincie) "Veel tact en de noodige geschiktheid " - Gouverneurs 6f Commissarissen in de Provincie Utrecht, 18141997. Uitg. Stg. Stichtse Historische Reeks / Het Spectrum, Utrecht 1997, door RA. Blok ... et al. (redactie). Deze bundel, uitgegeven door de Stichting Stichtse Historische Reeks, waaraan ook Niftarlake - via de bibliothecaris - deelneemt, bevat een aantal opstellen aangeboden aan jhr. RA.C. Beelaerts van Blokland bij zijn afscheid als Com- missaris van de Koningin in de provincie Utrecht in december 1997. Van 1814 tot 1850 had de functie van gouverneur - de naam zegt het al - een duidelijk bestuurlijk karakter. Na de grondwetswijziging van 1848 (Thorbecke) zijn het de Provinciale Staten die besturen en houdt de Commissaris, in sa- menwerking met Gedeputeerde Staten (het "dagelijks bestuur" van de provin- cie), toezicht op de gang van zaken, waarbij hij zelf niet mag meebeslissen of meestemmen in de vergadering. Er blijft echter genoeg ruimte voor een heel persoonlijke invulling van het ambt. Wie de heer Beelaerts van Blokland kent zal dit zeker beamen, en in het verleden was het niet anders. Zo geeft deze bundel naast meer dan 180 jaar ge- schiedenis van de provincie Utrecht ook een heel goed beeld van persoonlijke verhoudingen in die tijd. Intrigerend blijft de titel, duidelijk een omschrijving van de gewenste hoeda- nigheden van een commissaris. Maar gezien de aanhalingstekens is hier sprake van een citaat, waarvan echter de herkomst in de hele bundel niet vermeld wordt. Plaatsen , Breukelen De restauratie van de Gobelinzaal, Ridderhofstad Gunterstein. Uitg. Stg. Ridderhof- stad Gunterstein, Hilversum 1997, door Jhr. Mr W.H.D. Quarles van Ufford, Drs. D.O.R. Lugtigheid ... et al. Dit boekje is uitgegeven ter gelegenheid van de voltooiing van de restauratie van de gobelinzaal van het Huis Gunterstein te Breukelen in 1997. Het bestaat

			75

-ocr page 76-



		uit een aantal korte artikelen van de restaurateurs van deze zaal en is voorzien van een historische inleiding van de hand van de huidige bewoner, Jhr. Mr. W.H.D. Quarles van Ufford. Het huidige Huis Gunterstein - het derde Gunterstein sinds de middeleeuwen - is gebouwd door Vrouwe Magdalena Poulle in 1680-1681, nadat het tweede Gunterstein in 1673 door de Fransen verwoest was. In haar testament vermaak- te zij het huis aan een neef en bepaalde dat huis en inboedel tezamen met de landerijen "ten eeuwige dage" als ��n geheel in stand dienden te worden ge- houden door de erfgenamen, als "een stamhuys aen 't geslagt". Zo is het tot op heden ook geschied. Inmiddels is in 1952 de Stichting Ridderhofstad Gunter- stein opgericht, waardoor de eenheid van huis en landerijen ook voor de toe- komst gewaarborgd is. Geheel in deze lijn ligt ook de restauratie van de gobelinzaal. Met de restaura- tie van de gobelins was al in 1956 een begin gemaakt, maar in 1994 werd beslo- ten ook de schouw - met het fraaie portret van bouwvrouwe Magdalena Poulle en haar neefje Pieter - en het plafond a.an een restauratie te onderwerpen. Diegenen onder u die in de gelegenheid waren de nieuwjaarsreceptie van ons genootschap te bezoeken op 3januarij.l. op Gunterstein, hebben kunnen zien hoe mooi de gobelins harmoni�ren met de schouw en het portret, en vervol- gens met de zachte tinten van de nieuwe plafondschildering. Maarssen Cruydenborgh & Endelhoef, geschiedenis en opgraving van twee verdwenen buitenplaat- sen aan de Vecht bij Maarssen. Uitg. Historische Kring Maarssen, Maarssen 1997, door Henk Blauw (co�rdinator), Jaap Kottman,... et al. De werkgroep Archeologie van de Historische Kring Maarssen heeft een aller- aardigst boekje uitgegeven over twee niet meer bestaande buitenplaatsen in Maarssen, Cruydenborgh & Endelhoef. Deze huizen waren gelegen naast Goudestein, daar waar inmiddels het nieuwe gemeentekantoor is verrezen. De werkgroep archeologie was er in 1991 nog juist op tijd bij met haar opgravin- gen, want inmiddels heeft de gemeente Maarssen op de fundamenten van Cruydenborgh een vijver aangelegd en over de resten van Endelhoef een wan- del en fietspad. De buitenplaatsjes waren aanvankelijk het eigendom van de bekende Joan Huydecoper, eigenaar van Goudestein. In 1646 en 1647 heeft hij respectievelijk beide huizen verkocht, maar in 1735 zijn ze weer in handen van ��n eigenaar gekomen. Endelhoef heet vanaf die tijd Endelhoven. In 1784 werd Cruyden- borgh (inmiddels Bruynenburgh geheten) opgegeven als hoofdwoning en al- leen nog maar gebruikt als personeelswoning en later zelfs als koetshuis. Daar-

			76

-ocr page 77-



		na was er gedurende 100 jaar alleen nog maar sprake van de buitenplaats En- delhoven. In 1884 is echter het huis, dat inmiddels door mevrouw Maria Dom- mer, de laatste particuliere eigenaar, aan de R.K. kerk te Maarssen vermaakt was, gesloopt, zodat alleen het koetshuis, het oude Cruydenborgh, overbleef, nog steeds onder de naam Endelhoven. Dit huis werd aangekocht door een particulier, die het weer voor bewoning geschikt maakte. In 1966 kwam Endel- hoven in handen van de gemeente Maarssen, die het belendende pand Goud- estein had gekocht en als gemeentehuis in gebruik had genomen. Aangezien de gemeente het huis niet heeft onderhouden, geraakte het in verval en stort- te het in 1977 spontaan in elkaar, daardoor op "natuurlijke" wijze plaatsma- kend voor het nieuwe gemeentekantoor naast Goudestein. Al met al een be- treurenswaardige gang van zaken. Het is aan de werkgroep Archeologie van de Historische Kring Maarssen te danken dat er nog iets van deze twee buitentjes bewaard is, zowel de geschiedenis op papier als, dank zij de opgravingen, (res- ten van) gebruiksvoorwerpen in natura. Loenen aan de Vecht, maart 1998 G. Recter

			77

-ocr page 78-



Jaarverslag Dr R. van Luttervelt Restauratie Stichting over 1997

	Wat de Vechtstreek zo aardig maakt naast de woonhuismonumenten, de grote tuinen en parken en de wijdse vergezichten over de weilanden is een groot aan- tal kleine versieringselementen. Die te bewaren is een van de hoofddoelen van de Van Luttervelt Stichting. Ook dit jaar is die doelstelling weer eer aangedaan. De byzondere houten hek- pilaren van de boerderij Boomoord van de familie Van Zuilen aan het Zandpad te Breukelen zijn hersteld. De in Amsterdamse school-stijl vormgegeven pilaar- constructies werden door de firma Valkenburg in Nigtevecht zorgvuldig met hardhout gerestaureerd en de horizontale delen met lood bekleed. Een smeedijzeren sierpiek werd nieuw gemaakt en de draaihekken weer aange- bracht. De Stichting droeg voor driekwart de kosten, de familie Van Zuylen de rest plus het schilderen (afb.). Aan een ander project werd alleen geldelijke steun verleend. Dat betrof het omvangrijke herstel van het hekwerk rond de oude begraafplaats te Oud Zui- len. Die dateert uit het laatste kwart van de 18e eeuw en werd aangelegd op grond die door de familie Van Tuyll van Serooskerken van slot Zuylen ter be- schikking werd gesteld. De begraafplaats is waarschijnlijk de oudste buiten een kerk afgezien van de Joodse begraafplaats in Ouderkerk. De Stichting heeft zitting in een initiatiefgroep, die zich in Breukelen het lot aantrekt van de Brouwerijpanden, die zij als karakteristieke elementen van het oude dorp wil handhaven. Mede dankzij het ontwerp voor vier woonhuizen, dat de Stichting daartoe liet maken door architect Van Twillert uit Loenersloot, is het gelukt het gemeentebestuur van Breukelen voor dat idee warm te maken. Het werd uitgangspunt bij de verkoop van het complex door de gemeente. Wij zijn de gemeente daar zeer erkentelijk voor. Het brandspuithuisje te Breukelen vroeg en vraagt nog steeds veel aandacht. Dankzij hetjaarverslag in hetjaarboekje van 1996 waarin dit project ter sprake kwam meldde zich een huurder voor het huisje. Nu is de fase aangebroken om geld in te zamelen onder de burgerij van Breukelen om het herbouw- en ver- plaatsingsproject tot een goed einde te brengen. Van vele zijden heeft de Stich- ting Behoud Brandspuithuisje steun toegezegd gekregen zodat aan het welsla- gen niet getwijfeld hoeft te worden, maar het is poot aan spelen om de benodigde gelden bijeen te krijgen. Uw steun aan dit project kunt U concreti-

		78

-ocr page 79-



	Het gerestaureerde hek van de boer- derij Boomoord van de familie Van Zuilen te Breukelen (foto Kuyper).

seren door een gift te storten op nr. 30.46.42673 tnv St. Behoud Brandspuit- huisje. De gietijzeren theekoepel van het huis Vecht en Dijk ten Zuiden van Maarssen is jarenlang een zorgenkind geweest. Telkens verdwenen er meer gietijzeren ornamenten in de Vecht en werd de fundering slechter. Mede door ijveren van onze Stichting, o.a. door het op een lijn brengen van gemeente, provincie en de RDMZ is het onder leiding van architect Van Gent te Utrecht gelukt het theehuisje over te brengen naar een nieuwe plek langs de Vecht. Die ligt nabij de buitenplaats Gansenhoef. De trotse eigenaar, de familie Van der Wal, heeft de koepel aan de scheisloot tussen hun tuin en het Zandpad gezet. Dankzij een gift van een bevriende vereniging heeft onze Stichting een belangrijk bedrag kunnen bijdragen aan deze restauratie. Wilt U meehelpen de streek aantrekkelijk te houdenPEen aftrekbare gift, een legaat of een geheel aftrekbare lijfrente zijn alle welkom. Ons rekeningnum- mer is 65.74.10616 tnv Van Luttervelt St. Het secretariaat geeft gaarne inlich- tingen: Dorpsstraat 4, 3632 AT, Loenen. E. Munnig Schmidt voorzitter

		79

-ocr page 80-



		Inhoud

Ereleden en bestuur.............................................. 2 Eedenlijsi 1997 .................................................. ?, jaarover/.icht 1997 ............................................... 18 Mededelingen................................................... 20 Lindenhoiren Donkervliet opnieuw be/,o( hl ........................ 22 Hoffwerk. Ken verdwenen buitenplaats ............................. 38 Overfle eerste automobielen en de race l'arijs-Anrslerdam ............ r)() Een stukje geschiedenis v;in het station Nieuwersluis ................. 66 De Bibliotheek in 1997 ........................................... 7,") Jaarverslag Dr. R. van Euttervelt Restainatie Stichting 1997............. 78

	80

Ir F. Roelofsz

Dr P.|. Sinninghe Damst�

Bussum

Mw.Mr E. Barendsen-Polak

Mw W.C. van den Bergh

MwJ.M.E. Blickman-Lette van Oostvoorne

Mr. F.A. Doude van Troostwijk

Mr R.R. Hazewinkel

R.H. Heybroek

Mw A.E. Kocli-van de Stadt

M. Langelaar

Mw. P.A.C.E. Ooiman-van Aubel

Dienien

R.V. Groll�

Drs K. de Leeuw

Doorn

Ir H.J. Doude van Troostwijk

Mw G. v.d. Stoop-Koekoek

MwW.E.E. Bernt-Schefler

Dordrecht

Mw A.W. de jong-Vis

Eindhoven

IrJ.V. Bruza

Ermelo

Drs R.Tli. Schoenmaker

Gouda

Ver. Oudheidkundige Kring 'Die Goude'

's-Graveland

P. Honig

Bibliotheek Natuurmonumenten

's-Gravenhage

Centraal Bureau voor Genealogie

Mw L.J. Doude van Troostwijk

Rijksbur. v. Kunsth. Doe.

Ir J.J. Siepman van den Berg

DrsJ.D. Sparrow

F. Vintges

Gronsveld

Mw M.A.H. Pomerantz-Beks

Haarlem

Rijksarchief in Noord Holland

HaarzuUens

L.J. Huisinga

Heemstede

Mw C. Lugt

Hilversum

D. Bol

Herenweg 109, 3625 AE .

Herenweg 89, 3625 AC

Koedijklaan 10, 1406 KZ
Vosmaerlaan 8, 1401 CA Bussum
Koningslaan 51a, 1406 KG
Waldecklaan 10, 1405 CR
Nw 's-Gravelandseweg 67, 1406 NC
Meentweg63, 1406KD
Koedijklaan 21, 1406 KX
Mecklenbui-g 52, 1404 BJ
Groot Hertoginnelaan 29, 1405 EB

Zeezigt50, 1112TL
Boeier 10, 1113 GJ

Parklaan 40, 3941 RE
v. Galenlaan 12, 3941 VD
Park Boswijk 598, 3941 AN

Wolwevershaven 11, 3311 AV

Orpheuslaan 53, 5631 BR

Anna van Burenlaan 1, 3851 RV

Vlietenburg 32, 2804 WT

Spanderswoud 5, 1243 HZ
Noordereinde 60, 1243JJ

Prins Willem Alexanderhof 22, 2502 AT
Ther�se Schwartzestraat 30, 2597 XJ
Postbus 90418, 2509 LK
Wassenaarseweg 76, flat 514, 2596 CK
Lange Vijverberg 9, 2513 AC
Hendrinaland 49, 2591 TB

Rijksweg 4, 6247 AH

Kleine Houtweg 18, 2012 CH

Ockhuizerweg 20, 3455 RN

Provincielaan 5/33, 2101 SP

p/aA.G.V., Larenseweg 30, 1221 NC