-ocr page 1-



		JAARBOEKJE 2000

		VAN HET OUDHEIDKUNDIG GENOOTSCHAP 'NIFTARLAKE'

-ocr page 2-

Ereleden en bestuur

Erelid Mr J.H. van den Hoek Ostende, Amsterdam

Lid van verdienste A.J.A.M. Lisman, Nieuwersluis

Drs E. Munnig Schmidt, voorzitter

Nieuwerhoek, 3632 AD Loenen a/d Vecht (0294) 231280,

e-mail: emunnigs@worldonline.nl

Mw Margot M. Welle, Maire Hofstedelaan 12 3601 BR Maars-
sen (0346) 580144, fax (0346) 580620, secretariaat

Mw Godelief N. F. M. Hofman-van Miert, Zandpad 83,
3621 NG Breukelen, ledenadministratie, tel (0346) 261201,
fax 264961, e-mail HofmandeBK@hetnet.nl

Drs EricF.L.Stubb�, penningmeester. Dorpsstraat20,1393NH
Nigtevecht, tel. (0294) 252873, fax 253659

Mw Drs G. Recter, bibliothecaresse, Bijdorp, Oud Over 8,
3632 VD Loenen a/d Vecht (0294) 234653

AnthonyJ. A. M. Lisman
J�rgen H. D. M. Wasser
J.N.W. Voorhoeve

Drs E. Munnig Schmidt

Nieuwerhoek, 3632 AD Loenen a/d Vecht tel. (0294) 231280

fax (0294) 232651, e-mail: emunnigs@worldonline.nl

Bestuur

Leden

Redactie
voor 2001

Contributie Postbank nr. 513805

t.n.v. Penningmeester Niftarlake te Vreeland

ISBN 90-6550-193-2

-ocr page 3-



	Ledenlijst 2000 van het Oudheidkundig Genootschap 'niftarlake'

Abcoude Drs). Baalbergen R. Bianchi C. ten Brink Mw Dr M. (iarasso-Kok Mr G. van Donkersgoed J. van Doorn ProfDr A.J. Dunning MwJ. Elema MwB.S.J. Elzinga W.J, Engel Gemeente Abcoude H. de Graaf J. de Groot Hist. Kring Baambrugge/Abcoude J.Tli. Kemmc MwM.Kok Mw I. Montijn Mw A.A. van der Most-De Ridder JJ. PabonJr F.F. Rehbock [. van Santen Mw E.M. Scholte-Vis Ir D.L.H. Slebos W.M. Timmer Mw A. den Toom-Naafs Mw A.W. Trouw-Moen Mw C. Uiterwaal-van Zijl Mw M.A.J. Vreeken-van Brink J.E. Wustenhoff Almelo C.J.M. Bak Amersfoort MwJ.T.T. van Goudzwaard Museum Flehite Rijksdienst Oudheidk. Bodemonderzoek Amstelveen j.W.N. van Achterbergh Jr J.E. van der Dussen E.H. Glasius Mw I. Oberman-Smit Amsterdam Archief Gemeente Amsterdam (M. van Riemsdijk)
		Sandbergstraat 8, 1391 EL Meerzicht 1, 1391 AR Kerkstraat 18, 1391 HC Dr Koomansstraat 21, 1391 XA Folkert Postlaan 6, 1391 AV Broekzijdselaan 37, 1391 ZA Angsteloord 63, 1391 ED Dr Koomansstraat Ih, 1391 VZ Ereprijs 27, 1391 TA Angsteloord 5, 1391 EB Gemeentehuis, 1391 EL Meerweg 19a, 1391 HG Gein Noord 26, 1391 GZ Folkert Postlaan 1, 1391 AV de Tourton Bruynsstraat 3, 1391 EM Garshen 3, 1391 RP Stationstraat 17, 1391 GL Papenhof 9, 1391 BD D. V. Troostwijkstraat 51, 1391 ER Torenlaan52, 1391 AN Heinkuitenhof 14, 1391 TS Sandbergstraat 14, 1391 EL Leo Dorgelmanstraat 8, 1391 EW Achter de Kerken 40, 1391 LP Kievitsheuvel 37, 1391 AP Torenlaan 32, 1391 AM Kerkplein 12, 1391 GJ D. v. Troostwijkstraat 46, 1391 ET Koppellandll, 1391 EV Hors�aan 76, 7602 AN J. van Oldenbarneveldtlaan 17 3818 HA BreestraatSO, 3811BL Kerkstraat 1,3811 CV Amsterdamseweg 270, 1182 HN Camera Obscuralaan 103, 1183 JX Amsteldijk N76, 'Nieuwer Amstel', 1183 TE Amsteldijk N37, 'Oostermeer', 1184 TD Postbus 51140, 1007 EC

-ocr page 4-



				Prinsengracht 849, 1017 KB Singel 425, 1012 WP Postbus 74888, 1071 DN Prinsengracht 1043, 1017 KP van Woustraat 44 3h, 1073 LM Beethovenstraat 46'\ 1077 JJ Keizersgracht 207, I0I6DS Beethovenstraat 249, 1077JE Hemsterhuisstraat 173, 1065 JZ B. Wieringerstraat 22, 1013 EB Dirk Schaferstraat 59, 1076 BB Postbus 94264, 1090 GG P de Hoochstraat 38'", 1071 EG Olympiaplein 77, 1077 CR Pracanalaan 80, 1060 RC Minervalaan 71-11, 1077 NS Nic. Maesstraat 38 hs, 1071 RB Michelangelostraat 20'', 1077 CB Koninginneweg 40, 1075 CZ Bloemgracht 19'', 1016 KB Viottastraat 5, 1071JM Egelantiersstraat 10 B, 1015 PL Lijzijde 45, 10.34 KN Bergstraat97, 6811 LE Pr Beatrixstraat 13, 1396 KD Rijksstraatweg 25, 1396 JD Rijksstraatweg 22, 1396 JM PrinsJohan Frisostraat 4, 1396 KB Rijksstraatweg 119, 1396 JJ Rijksstraatweg 147, 'Valk en Heyning', 1396JK Binnenweg 24, 1396 KM Rijksstraatweg 91, 'Geinwijck', 1396JG Kleiweg 14, 1396 HW Rijksstraatweg 159, 1396 JK DonkervHetse Binnenweg 11, 1396 LN Prinses Carolinalaan 2, 3743 JH Koningsweg 2 - flat 70, 3743 EV Soestdijkseweg95, 3721 AA BosuiUaan 147, 3722 XJ Vermeeriaan 5, 3723 EM Sweelincklaan 69, 3723 JC Noord Houdringelaan 32, 3722 BR Lassuslaan 55, 3723 LH
		MwD.}.K. Beyne.s-Hevmeyer van Heemstede Bibliotheek Universiteit Bibliotheek Rijksmuseum Mw E.G.H. Blauwkuip-Haker MwJ. Boers Jhr Ir R.G.M.R Bosch van Drakestein Mw L. Deen-van Leeuwen Mw Dr M.A. Dukes-Greup Drs P.M. Fischer MrJ.H. van den Hoek Ostende K. Hoen «Instituut PJ. Meertens Mw Mr E.L. de Jongh M.M.W. Kasteleyn Drs K. de Leeuw K.F. van Leuven MwA.M.J. Oostenbroek-Smilde Ir J.G.S.M. Philips W.A.C. Reesink J.R. Ritman A. Schoorl J.M. Tor J. Zwaan Arnhem J.E. van der Sleesen Baambrugge H.F. Anger M. Blokhuis Mw Drs S. Boerdam H. deCock F. Eekels Mw M. van Erven Dorens-Vinke H. Kegel Mw Drs L.B. Lugt A.W. Steenhof J.W. Verloop J.N.W. Voorhoeve , Baarti* Mw Mr C.E.B, van den Arend Schmidt-Oost Indi� Jhr A.E. Rutgers van Rozenburg BUthoven Mw B. Bleeker-Eeuwens A.J. Crucq R.E. Kamp Mw A.A. Mertens zur Borg Mw L. Quispel-de Langen SJ. Vrind

-ocr page 5-



		Blariciun J.N. Basten Jhr D.J.A, van Lawick van Pabst Mw R. de Quant-Gunther Mw H.E. Rote-de Raad Mw Drs E. Verschuijl Bloemendaal J.W. van der Linden Breda J.H. Peek Breukelen T.C. Akkerman Mw M. Albers Archief Gemeente Breukelen Mw M. Balk-van Kampen Mw Mr L.G. Baud J. Beelen Mw G. Bekkerjonker Ir G.G. van den Berg Bibliotheek Breukelen MwJ.M. Bierman-Polman J.W.M, de Boer C.A.M. Brugman J.W. de Bruyn Kops PJ. Burggraaf MwA.C. Crietee-Hoogerbeets J.A.C, van Dam MrJ.H.M. Deiters Mw Mr M.W. van Dijk-Witjas Mw Mr M.L. Dingemans Mw Mr P. van Dobbenburgh-Rossberg W. Dobber H.H.J. Doude van Troostwijk W.F.E. baron van der Feltz B.T. Freijters J. Funken P.L. van Gent D.W. Gerwig R. van Gessel Dr J.W. Gunning Drs H.CJ. Hendriks Hist.Kring Breukelen R.J. Hofman Drs E.W.Th. HoUemans MwW.H. Hollemans-Sterken Mw L. Hunsucker Mw H.J. de Jong
				Torenlaan 47, 1261 GC Vliegweg 17, 1261 GK 't Hemeltje-Achterom 5, 1261 EE Hollewegll, I261BW Heideweg4, 1261GR Koepellaan 2, 2061 CV Ginnekenweg 84, 4818 JH Rijksstraatweg 43, 3621 BH Zandpad 43, 'Vecht en Hoff, 3621 NE Postbus 116, 3620 AC Kerkstraat 7, 3621 AK Kerkplein 16, 3621 BA Linnaeusdreef 12, 3621 XW Heerenstraat 58, 3621 AR Straatweg 78, 3621 BR J. Dircksenstraat 20, 3621 CB Zandpad 82, 3621 NG Willink van Collenstraat 79, 3621 CL Keizerskroon 18, 3621 RS Zandpad 61, 3621 NG Kerkbrink 26, 3621 BS Linnaeusdreef 44a, 3621 XX Orttswarande 55, 3621 XN Straatweg 80, 3621 BRO G. van Nijenrodestraat 90, 3621 GM Zandpad 81, 3621 NG Griftenstein 52, 3621 XL Zandpad 27, 3621 ND Straatweg244, 3621BZ Stinzenlaan Zuid 201, 3621 TC G.W. van Couwenhovenstraat 12, 3621 CD OudAa41,3621LA Zandpad 86, 3621 NG Dannestraat 33, 3621 AE Linnaeusdreef 23, 3621 XT Straatweg 204, 3621 BX Julianastraat 25, 3621 EG G. van Nijerodestraat 42, 3621 GL Zandpad 83, 3621 NG Rietland 7, 3621 GZ Anna Pergensstraat 15, 3621 GR Silverstein 80, 3621 PD Heerenstraat 2, 3621 AR

-ocr page 6-

-ocr page 7-



		MwJ.M.E. Blickman-Lette van Oost\'oorne Mr F.A. Doude van Troostwijk Mw K.J. Hartman-Pesman Mr R.R. Hazewinkel Mw A.E. Koch-van de Sladt M. Langelaar Mw P.A.C.E. Ooiman-van Aubel Mw drs H. Visser-Brouwers Mw R.M. de Vries DeBUt Mw P.A.L.M. de Wit-van der Grinten Diemen W. Groen Doorn Mw. M.A.H. Beks Mw W.E.E. Bernt-Scheffer Ir H.J. Doude van Troostwijk H. v.d. Stoop Ermelo Drs R.Th, Schoenmaker Gouda Hist. Vereniging 'Die Goude' 's-Graveland Bibliotheek Natuurmonumenten P. Honig 's-Gravenhage Centraal Bureau Genealogie Mw L.J. Doude van Troostwijk Genootschap Belle de Zuylen, Secr. Rijksbureau Kunsth.& Doe. Mr R.J. Nieuwland DrsJ.D. Sparrow 'tGoy* S.S. Hesselink Groenekan J.O.J. Copijn Haarlem Archief Rijks Prov. N.Holland J.T. Burggraaf J.W. Hageman HaarzuUens L.J. Huisinga Heemstede Mw C. Lugt Hilversum Archief Gooi en Vechtstreek MwJ. Janmaat
				Koningslaan 51a, 1406 KG . - Waldecklaan 10, 1405 CR Graaf Wichmanlaan 22a, 1405 HA Nw 's-Gravelandseweg 67, 1406 NC Koedijklaan 21, 1406 KX Mecklenburg 52, 1404 BJ Groot Hertoginnelaan 29, 1405 EB Generaal de la Reijlaan 8, 1404 BR Wilhelminaplantsoen 23, 1404JP Zorgvliet 29, 3732 EP Agaat\'linder 14, 1113 KP Berkenweg 2a, 3941JB Park Boswijk 598, 3941 AN Parklaan 40, 3941 RE Van Galenlaan 12, 3941 VD Anna van Burenlaan 1, 3851 RV Vlietenburg 32, 2804 WT Noordereinde 60, 1243JJ Spanderswoud 5, 1243 HZ Prins Willem Alexanderhof 22, 2502 AT Ther�se Schwartzestraat 30, 2597 XJ Van Slingelandtstraat 62, 2582 XS Postbus 90418, 2509 LK Willem de Zwijgerlaan 105, 2582 KK Lange Vijverberg 9, 2513 AC Tuurdijkie, 3997MS Groenekanseweg 90, 3737 AH Kleine Houtweg 18, 2012 CH Laan v. Osnabruck 32, 2034 TD Nieuwe Gracht 20, 2011 NG Ockhuizerweg 20, 3455 RN Provincielaan 5/33, 2101 SP Postbus 9900, 1201 GM Corverslaan20, 12I7TN

-ocr page 8-

-ocr page 9-



		Mw E. de Boer-Berendsen M.C. Boev�e Mw E.E.C. Bon-Meyer F. Bonneina M. Bootsma Mw E. Bootz-Nieuwenhuys A. Dalen Meurs C. Dierdorp Mw M.M.C. Dijkstra-Dreesmann J.P. Dullaerl J.T.G. Ernst DrsJ.C. van Essen A. Gelderman Mw E. de Geus-Cioossen Mw E. Goemans Mw B. Gordijn W. Grunfeld Mw R. Vor Der Hake-Campfens Mw M.S. Harnis-van Estrik P.M. Hiensch M.j. graaf d'HoUosy MwA.L. Hoogendijk-Kuiper Mw M.A.G.van Iperen W.B.Jagt H.J. de Jong M.C.dejongh P.J. Kastelein Mw R.T. Knol-Smit Drs G.J. Koelemey C.J. de Kruyter W.F. Knijper L. Kusters Drs A. Ledeboer J. Leicher Mw F.M. Luxwolda Drs J. van der Meulen C.P.G. Molenkamp Mr A. Mostert Drs E. Munnig Schmidt Cor Nab B.V. MwW.M.J. Nooteboom-Bon arius Mw C. Pacenti-Batterman Mw Drs H.H. Pijzel-Dommisse A.A.J. Plateyn Drs W.M. van der Poel Jhr J.H.J. van der Poll M.J.B. Popma
				Vreelandseweg 20, 3632 EP Hofbergen 52, 3632 WC Dorpsstraat 10, 3632 AT Oud Over 152, 3632 VH Hofbergen 42, 3632 WC Oud Over 3, 'Vegdust', 3632 VA Dorpsstraat 8, 3632 AT K. Ottolaan 30, 3632 BW Vreelandseweg 24, 3632 ER Grutterstraat 12, 3632 EJ Moleneind 4, 3632 DA Kerkstraat 6, 3632 EL Oud Over 39, 3632 VA 't Rond 13, 3632 BN Vreelandseweg t/o 5, 3632 EP Oud Over 124, 'De Glashut', 3632 VG Dorpsstraat 98, 3632 AW Rijksstraatweg 85, 3632 AA Hoflaan 1,3632BT Westerklip 54, 3632 EG Mijndensedijk 20, 3632 NV Rijksstraatw. 84, 'Klein Cronenburgh', 3632 AD Oud Over 10, ,3632 "VD Middenhoek 34, 3236 TB Vreelandseweg 25, 3632 ER Rijksstraatweg 90, 3632 AD Rijksstraatweg 96, 'Middelhof', 3632 AD Graaf Janlaan 2, 3632 CB 't Rond 9, 3632 BN Kickestein 77, 3632 WK Kon. Julianaweg 22, 3632 EE 't Rond 1, 3632 BN Dorpsstraat 4, 3632 AT Oud Over 120, 3632 VC Oud Over 28, 3632 "VD Vreelandseweg 8, 3632 EP Dorpsstraat 69, 'LeeuwenDijk, 3632 AS Rijksstraatweg 95, 3632 AA Rijksstraatweg 78, 'Nieuwerhoek', 3632 AD Oud Over 43, 3632 VA Oud Over 3, 'Vegdust', 3632 VA Dorpsstraat 16, 3632 AT Dorpsstraat 28, 3632 AT Postbus 150, 3632 ZV Rijksstraatweg Sla, 3632 AA Oud Over 146, 3632 VG Oud Over 48, 3632 VD

-ocr page 10-



Mw Drs G. Recter Drs A.H.J. Risseeuw Mr RJ. Rogaar A.C. van der Sande Lacoste Mw M.W.H. Sanger-Kleine Mw M.A.H.M. Schoorl-Nooteboom Mw A. Schras Drs K.A.L. Schuckink Kool-Oudendal Mr B. Schuit Mw Mr A.A. Schwartz Dr PJ. Sondaar R.E. Spee MwA. Sprenger-den Uijl Stichting Culturele Raad Loenen MwA.G. Stolp Jhr MrJ.P.E. Teding van Berkhout Mw R.A. Thiadens Mw G. Thijs-Mantel C.J.M. Thijssen E. Timmers W.G. Tober G.C.J. Tukker Mw M.B.P. van der Veen-Wajer R.J.M. Vehmeijer Mw E. Vesseur-MurckJansen RJ. van Vliet Drs S.G. de Vries Mr A. Vrij A.R. van Well Mw H.L.M. Wennink Mw N.F. Westerhuis-Klijnstra ProfDrH.C. Zanen Loenersloot P. de Boer Mr Z.M.F. Dingemans MwL.J. Loeff J.W.F. Straesser Mw S. Verster Mw E.G.M. Wieling-de Rijk vd Gracht Loosdrecht H. Aalberts J.P.B. Biemans Mw P.M. Bijl-Lazoe J.G. Boeschoten MwJ. Bruna Th. Burggraaf Hist. Kring Loosdrecht		Oud Over 8, 'BijDorp', 3632 VD Oud Over 168, 'Warande', 3632 VH Oud Over 59, 'Vechl en Lommer', 3632 VB Wallestein 65, 3632 WR Spinneriel3, 3632ET Dorpsstraat 21, 3632 AP Torenstraat 1,3632 EK Rijksstraatweg 70, 3632 ZR Cronenburgherlaan 1, 3632 AN Oud Over 93a, 3632 VC Oud Over 33a, 3632 VA Vreelandseweg 1, 3632 EP Ter Beekhof 7 b, 3632 BK De Werf 7c, 3632 AE Oud Over 93, 3632 VC Oud Over 1,3632 VA Oud Over 138, 3632 VG Rijksstraatweg 75, 3632 AA 'tRond 7,3632 BN Vreelandseweg 18, 3632 EP Brug,straatlO, 3632EH Hoefijzer 108, .36.32 WD Oud Over 55, 3632 VB Oud Over 152a, ,3632 VB Oud Over 3, 'Vegtlust', 3632 VA Mijndensedijk 9, 36.32 NT Dorpsstraat 40, 3632 AV 't Rond 5, 3632 BN Holbergen 34, 3632 WC Hoefijzer 24, 3632 WB Dorpsstraat 53a, 3632 AR Vreelandseweg 23, 3632 ER Hollandstraat 6, 3634 AT Rijksstraatweg 206, 'Geynzicht', 3634 AN Stichtstraat 5, 3634 AR Hollandstraat 19, 3634 AS Hollandstraat 19, 3634 AS PN. Kruiswijkstraat 1, 3634 AX Rembrandtlaan 1, 1231 AR Larixlaan20, 1231 BL Breukeleveense Meentje 10a, 1231 LM Kreek 1, 1231 NM Nw Loosdrechtsedijk 234, 1231 LG Veendijk 4, 1231 PB Acacialaan 2, 1231 BT


	10

-ocr page 11-



Kasleelmuseum Sypesleyn W. ter Veld Mw A.J. Visscher Maarsbergen MwJ. Guntenaar Maarssen Mw W.J.R. Baardman-Du.sseldorp D. van Barneveld Mw M. van de Beek-Bomgaars Mr W. Beerman J.H.W. van Bemmel Mw J.D. van den Berg-van Cleeff G.J. van den Berg Bibliotheek Maarssen Bibliotheek Maarssenbroek Mw G.J.M. Bierling-Berg Mw A. Bink-van der Steen Mw M.Th. Blom-Zegers J.P. Boelens A. Bohnenn Dr Ir H.A. van den Boogaard Prof.Dr TA. Boon B. Borkus J.J. de Bos Mw S.M. Bos-Jansen W.M. Bos Mw .M.L.G.Cj. Braakman-Dolmans Ir R.A. Brzesowsky Drs S.W.G. de Clercq MwA.C. Cosijn-Gouda A.R.A. Croiset van Uchelen Mw E.H. du Croo Kampmeinert-van den Berg Mw M. van Dam-Smallenbroek Mw E.H.Th.M. barones van Dedem-von Martels Mw T.H.H, van Duin-Furstner Mw Mr M.B. Geeris-Vehmeijer A.J. Gelderblom Gemeente-Archief Maars.5en J.H. de Graaff Dr Ir A. Graveland S. Haisma D.J. Hamoen Mr H.F. Heerkens Thijssen J.H.H. Heuschen Hist. Kring Maarssen Mr Z.O.H.M. baron v. H�vell tot Westerflier Mw R.E.M. barones v. H�vell tot Westerflier	Nw Loodrechtsedijk 150, 1231 LC Nw Loosdrechtsedijk 302, 1231 LJ Rembrandtlaan 8, 1231 AC De Driest 2, 3953 BS Boomstede 686, 3608 BT Schippersgracht 15, 3603 BC Zandpad 30, 'Midden Gansenhoef, 3601 NA Zandweg 33, 3601 AE Kuyperstraat 29, 3601 VE Nassaustraat 43, 3601 BB Zandpad 42, 'Cromwijck', 3601 NA Harmonieplein 2, 3603 BM Bisonspoor 1161, 3605 KV Klokjeslaan 4, 3601 HE Lange Gracht 13, 3601 AH Albardastraat 8, 3601 BN Reigerskamp 171, 3607 HJ Diependaalsedijk 33, 'Vechtoever', 3601 GJ Zandpad 22, 3601 AN Straatweg 17, 3603 CV Diependaalsedijk 31, 3601 GJ Duivenkamp 504, 3607 BJ Vechtensteinlaan 37a, 3601 CM J. van Galenstraat 32, 3601 HW Langegracht 33, 3601 AJ Reigerskamp 382, 3607 HW Straatweg 17, 'Herteveld', 3603 CV Straatweg 17b, 3603 CV van Houtenstraat 16, 3601 XJ Zandpad 14, 3601 AN Langegracht 30, 3601 AJ Zandweg 45, 3601 AE Peerlenburgh 29, 3601 JA Zandpad 29, 'Gansenhoef, 3601 NA Binnenweg 60, 'Hazenburg', 3603 AG Postbus 11, 3600 AA Diependaalsedijk 37, 3601 GJ Diependaalsedijk 84, 3601 GM Stationsweg 5, 3603 ED Wilhelminaweg 9, 3603 CR Heerengracht 21, 3601 AM Klokjeslaan 16, 3601 HE Postbus 90, 3600 AB Zandweg44, 3601 AE Vechtensteinlaan 111, 3601 CP


		11

-ocr page 12-



I. Jansen MwJ.H.M. Kamp-Schweers J.J. van Kerkvoort DJ. Klokke Mw M. Kloosterhuis-Duinker C.H. Knaake D.P. Koets S. Komdeur J. Kraayenhagen Mw M. Kraneveld-Lokker Mw C.M.L. Kruisheer-Brunt Drs A. Kuiper-Mokkenstorm Mr P.M. van der Laan K. ter Laan J.C. de Lang G. Loomans J J.C. Louet Feisser Mw C.A.A. Mac Lennan-Hamminga F.W. Meerloo Dr A.P. Messer M. Meysen D. Niesing MwJ.M. Nijhoff MwJ. Onnes-van der Noordaa J. Plas J.C. Plomp C.J. Rijsterborgh E.C. Roos E. van Rossum Prof Dr A. van Rossum MwJ.G. Roukema-van de Berg Mw G. Ruys Mw L. Schwartz C. Siero Dr W.Smit A.F. Smorenburg E. Spetter Mw LM. Staal Mw H.A.S. Stooker-Menges R. Taal J.H. van Tongeren J.F.M. Versteegh Y. Visser J. van Vliet Mw M. Vos E. Vriesinga J. van Waay
		Kennedylaan 39, 3601 VG Diependaalsedijk 52, 'Mari�nliof', 3601 GL Zogweteringlaan 17, 3601JJ Vechtensteinlaan 78, 3601 CL Van Lingenlaan 6, 3602 PA Fazantenkamp 721, 3607 DS Straatweg 17, 3603 CV Straatweg 162a, 3603 CS Julianawegig, 3603AP Zandweg34, 3601 AE Heerengracht 19, 3601 AM Zandweg 1, 'Vechtestein', 3602 AC Veenkade 16, 3601 CH Heerengracht 6, 3601 AL Machinekade 9, 3601 AR ZandwegS, 3601 AD Binnenweg 39, 3603 AE Kantonnaleweg 11, ,3608 AC Oostwaard 47, 3602 XA Kerkweg 9, 3603 CL Zandpad 6, 3601 AN Royaardslaan 2, 3601 HA Langegracht 22, 3601 AH Rogier van Otterloolaan 44, 3604 BH Straatweg 23, 'Leeuwenvecht', 3603 CN Zandpad 40, 3601 NA Parkweg 41, 3603 AB Maire Hofstedelaan 12, 3601 BR W. Barendszlaan 1, 3603 GM Zandpad 24, 'Leeuwenburg', 3601 NA Gerbrandystraat 12, 3601 BW Kerkweg 41, 3603 CL Heerengracht 22, 'De Boomgaard', 3601 AM Nassaustraat 71, 3601 BC Abel Tasmanlaan 12, 3603 GB Kuyperstraat 27, 3601 VE Herengracht 7, 3601 AL Machinekade 11, 3601 AR Kennedylaan 28, 3601 VG Rooyaardslaan 10, 3601 HA Duivenkamp 851, 3607 WG Langegracht 44, 3601 AJ Kuyperstraat 17, 3601 VE Diependaalsedijk Sla, 3601 GJ Straatweg 152, 3603 CS Diependaalsedijk 78, 3601 GM Van Lingelaan 100, 3602 PB


	12

-ocr page 13-



D. van der Wal Mw C. Waller-Gunning ). Wasser Mw M.M. Welle Mw R Westenburg-de Groot B.G. Wiegeraad B.B. van der Woude Mw A.PM. van Zelst-van Dalen Drs H. de Zoeten W. Zweers Maartensdijk Mw M. Martens Mw. K. Scholten-Kloosterman G.H. van Walbeek Mijdrecht W. Bos J.C.A. Dalmeyer Mw M.W. van de Gronde-Visser Naarden J.F. Dudok van Heel Mw E. Kamp-Sonneveldt Mw J.C.M, van der Lande Mw D. Rulgers van Rozenburg-Hartung Mw E.A.M. Scheltema-Vriesendorp Jhr Mr F.O. Sickinghe Mr A.J.W. van Westrop Nederhorst den Berg J.EA. Baar Prof.Dr D.R Blok Drs F.H.B. Gladder Prof Dr E.N.G. van Damme J.L. Jonker Prof DrJ.Joosse B. Noordanus B.F.P. van Royen Dr Ir H. Spekreijse A.A.A. Vendrig RJ. Verkaik Nieuwegein CJ J. Westermann, p/a St. Ant. Ziekenhuis Nieuwer ter Aa Mw K. ten Brink Mw Mr M. Lispet Nieuwersluis J.C. Braun R.EJ. Bus DrsW.FJ. Kels
	Zandpad 31, 3601 NA Heerengracht 8, 3601 AL Straatweg 160, 3603 CT Maire Hofstedelaan 12, 3601 BR Kerkweg 23, 3603 CL Lelystraat 20, 3601 BV Straatweg 33, 'Vredenhoef, 3603 CW Diependaalsedijk 80, 3601 GM C. de Houtmanlaan 9, 3603 GE Bloemstede 387, 3608 VD Kon. Wilhelminaweg 128, 3738 MC Dorpsweg 187, 'Rustenhoven', 3738 CD Maertensplein 85, 3738 GN Botdrager 8, 3641 LA Postbus 1032, 3640 BA Midrethstraat 4, 3641 CD Valkeveenselaan 56a, 1411 GT Nagtglaslaan 20, 1412 EH Verdilaan7, 1411 HV Rijksweg 46, 1412 BB Turfpoortstraat 39, 1411 EE Oud Blaricumerweg 7, 1411JR Thierensweg 19, 1411 EW Kerkstraat 6, 1394 CX Ankeveensepad 7, 1394 GW Hinderdam 18, 1394 JB Hinderdam 15, 1394 JB Slotlaan 4, 'Nederhorst', 1394 BK Hinderdam 15, 1394 JB Hinderdam 6, 1394JB Slotlaan 2, 1394 BK Voorstraat 11, 1394 CS Dammerweg 111, 1394 GT P de Hooghlaan 24, 1394 GK Postbus 2500, 3430 EM Laantje 2, 3626 AN Wilhelminastraat 3, 3626 AL Rijksstraatweg 14, 'OverHolland', 3631 AC Zandpad 29,'Weeresteijn', 3631 NL Mijndensedijk 86, 3631 NR


		13

-ocr page 14-



P.T. Lakeman A.J.A.M. Lisman C.M. Oostveen Mr Drs H.W.G. van Schaik L. Simons-Smit J.H. Stefels Mw I. Teijema P.R.E.J.A. Woltering Nigtevecht H.C. Brinkman J.W. Brouwer RH.M. Dankelman A. Heeren MrTh.vanHilst RF. Kenninck C. Kootstra C. Lipsius J.W. Nieuwenhuijs RN. Pikaar Mw M.E.C. Rehbock-Beyers Drs E.KL. Stubb� Oisterwijk H.C.M. Hoppenbrouwers Ophemert L.D J. Walraven Oud Zuilen H.O. Barneveld Ir A.M. Bunjes G. van Heusden H.K. Klijnsma Mr J.G. van Rossum du Chattel Ouderkerk EJ.Jonker Putten Th.J.C. Oudemans Rijsbei^en-Br Mw E. Kalkman-Klep Schoorl M.F.L. Mol Soest Mw E.M. Verlaan-Dikker Tienhoven W.T. de Boer Mw B.Jansen Mw CD. deJong-Mesker M. Remijnse Th. Schouten
		Zandpad 18, 3631 NK Rijksstraatweg 53, 'VreedenHofT, 3631 AB Rijksstraatweg 35, 3631 AA Mijndensedijk 60, 3631 NP Mijndensedijk 62, 3631 NP Rijksstraatweg 24, 'Rupelmonde', 3631 AC; Mijndensedijk 29, 3631 NN Stationsweg 3, 3631 AJ Garstenstraatl, 1393 NS Vreelandseweg 42, 1393 PG Klompweg 26, 1393 PJ Dorpsstraat 118, 1393 NK Petersburg 30, 1393 PT KJompweg72, 1393 PM Dorpsstraat 142, 1393 NL Dorpsstraat 18, 1393 NH Klompweg 41, 1393 PJ Dorpsstraat 130, 1393 NK Dorpsstraat 154, 1393 NL Dorpsstraat 20, 1393 NH Klompven 10, .5062 AH Dreef 1,4061 BL Vechtzijde 1,3611 AM Groeneweg 1, 3611 AT Laan van Zuylenveld 54, 3611 AT Dorpsstraat 1, 3611 AD Dorpsstraat 52, 3611 AG Binnenweg 2, 1191 AA Peppelerweg 54, 3881 NA Overasebaan 22, Vinkenbosch, 4891 RG Postbus 60, 1870 AB Van Burenlaan 7a, 3761 BZ Laan van Niftarlake 22, 3612 BS Nieuweweg 19, 3612 NB Laan van Niftarlake 30, 3612 BT Heuvellaan 10, 3612 BA Looydijk81,3612BE


	14

-ocr page 15-



G.P. Termohlen Uithoorn Mw E. Schreuder-de Muinck Keizer Ulvenhout A. Met Utrecht Archief Gemeente Utrecht Mr D.A.N. Bartels MRE DrsJ. Berghoef BibHotheek Provincie Utrecht Bibliotheek Rijks Universiteit Bibliotheek Gemeente Utrecht MwA.M. Biegelaar-Boogaerdt Mw E. Birnie-de Vries GJ. Esser Federatie Stichts Cultureel Erfgoed MwJ.H. de Graaf Mw CE. Hefting-Beerendonk Hist. Ver. Oud-Utrecht (P. Kroes) W.C.M, de Meyer L.R.C, van der Molen Museum, Centraal (att. Dhr Koot) Mw Drs M.C. van Oudheusden ProfIrW.J. Petri J.P. Prevoo Mw A.M. Rosenberg-Zegers Mw E.CH. van Sandick-Doude van Troostwijk Jhr Ir D.L. Six Mw A.J. van de Slikke Stichting De Utrechtse Molen Utrechts Bureau voor Toerisme Ir A.J. Vlaardingerbroek Ir L.B. Wevers MwDrsC.C.S.Wilmer Mw Drs H.J.M. Winkelman Venray* Mw B. Wijnen Vinkeveen Mw M.E. Buehre-Andriessen ProfDrL. Mur Vleuten Hist. Ver. Vleuten-de Meern-Haarzuilens Vogelenzang G. Koopman Voorburg IrH.G.deCock
	Dwarsdijk20, 36I2AP Tesselschadelaan 17, 1422 HZ Postbus 67, 4850 AB A. Numankade 199, 3572 KW Museumlaan 2, 3581 HK Hengeveldtstraat 116, 3572 KJ Postbus 80300, 3508 TM Witte Vrouwenstraat 7-11, 3512 CS Postbus 80, 3500 AB Koningslaan 98, 3583 GR Lange Jansstraat 21, 3512 BA Burg. Norbruislaan 23, 3555 ED Postbus 10058, 3505 AB Bemuurde Weerd o.z. 76 bis, 3514 AN Emmalaan 3, 3581 HL A. Numankade 199-201, 3572 KW Weth. D.M. Plompstraat 41, 3555 BS Nieuwegracht 46, 3512 LD Agnietenstraat 1, 3512 XA Havikstraat 12, 3514 TP Emmalaan 4a, 3581 HR Fien de la Marlaan 77, 3584 ZW Sophocleslaan 7, 3584 AS Wilhelminapark 12a, 3581 NC A. Romerostraat 611, 3573 AT Emmalaan 4a, 3581 HR Postbus 10058, 3505 AB Postbus 3232, 3502 GE Oudegracht 187G, 3511 NE Oudegracht 187G, 3511 NE Jacob v. Ruisdaelstraat 104, 3583 CH Cayennedreef 49, 3563 SC Kiosk 70, 5802 NS Meerkoe�aan 78, 3645 JP Demmerik21,3645EA Dorpsstraat 1, 3451 BH Vogelenzangseweg 41a, 2114 BB Badhuislaan 4, 2273 AA


		15

-ocr page 16-



Vreeland Jhr. C. Beelaerts van Blokland Mw G. Beelaerts van Blokland-KalfF F. van den Berg Mw L.V. Beyer-Hubrecht EJ. Bink J. Boerstra Mw E.E. Brandes-de Lestrieux Hendrichs Broex-Vliet BV F.H. Bruna Mw H.W.B, van Dranen-Aleven Mw A. Driessen-Hermsen MrJ.E. Goldhoorn Mw H.C. Greevelink-Swaving A. Groenink Mw M.H. Happee J.H. Hattink Historische Kring Loenen S.Joosten J. Kohnstamm J.Kok Mw R. Kooperberg Mw I. Monasch MrJ.A.H. Olde Loohuis E. Roosegaarde Bisschop Mw W. Sandberg Drs M. graaf Schimmelpenninck MwA.Th. Schot-Dolman Drs C. Schuurman Mw M. Smit Sibinga M.H.L. Stubb� C. Verhaar Mw A.M.G. Vlam-Voorhoeve J-H. Vrij D.R. Wijnschenk Mw H.J. Winkel Waalre MwA. Krijgsman-Spoor Wassenaar F.RBuis E. Klaver C.R. von Lindern ' J.H.R Roeland Mw M.A. Stubb�-But�t Weesp J. van Baars Bibliotheek Weesp
		Bergseweg 18, 'Vreedenhof', 3633 AK Bergseweg 18, 'Vreedenhof', 3633 AK Floris BoekhorsLstraat 11, 3633 CN Ruiterstraat 7, 3633 AV Boslaan21,3633VZ NigtevechLseweg 10, 3633 XS Voorstraat 7, 3633 BA De Vliet 18, 3633 EL Nigtevechtseweg 196, 3633 XX Otto van Schonauwenstraat 1, 3633 CP Kleizuwe 105a, 3633 AG Singel 10, 3633 CR Voorstraat 18, 3633 BB Nigtevechtseweg 24, 3633 XJ de Vliet 8, 3633 EL Lindengracht 24, 3633 AT De Vliet 4, 3633 EL Sluisje 12, 3633 AC Voorstraat 16, 3633 BB Voorstraat 9, 3633 BA H. van Viandenstraat 6, 3633 CH Klapstraat 1.3, 3633 BH Boterweg 44, 3633 ER Duinkerken 12, 3633 EN Alambertskade 4, 3633 VX Voorstraat 5, 3633 BA Kerkplein 4, 3633 BG Voorstraat 6, 3633 BA Ruiterstraat 13,'Vreedenhoek', 3633 AV Vredelantstraat 20, 3633 EC Floris van Boekhorststraat 5, 3633 CN Alambertskade 5, 3633 "VX Vredelantstraat 71, 3633 EB Postbus 62, 3633 ZV Voorstraat 17, 3633 BB Hoge Duinlaan 18, 5582 KG Lange Kerkdam 63, 2242 BS Acacialaan 4, 2243 BW Kievietslaan 9a, 2243 GB Postbus 599, 2240 AM Kerkeboslaan 3, 2243 CM Dammerweg 5, 1385 HT Postbus 5146,1380 GC


	16

-ocr page 17-



Mw H.J. Bodisco Massink-Jongejans Mw M.J.M.M. Diepenhorst-Sandberg C. Draijer Mw H.M. Gerschtanowitz-Pauw H. Kok J.J.M. Koks Museum Gemeente Weesp F.G. van Reijen Mr.J.A. Schepel A. Stork Ir L. Vuyk Drs A.J. Zondergeld-Hamer Wilnis H.W. van Soest Mw G J. van Staveren Woerden J.C.M. van Capel Zaltbommel Mw L.L. Doude van Troostwijk Zeist Rijksdienst voor de Monumentenzorg Mw Drs J.T. Swaab-Barneveld P.I.. de Vries Zoelen Mr R. Barendsen Zutphen* MrJ.A. Alleman Zwammerdam A.P.J. Strookman BELGI� Mw C.J. van der Seys ENGELAND* Mw M.C. barones van Tuyll van Serooskerken- Huygen ZWITSERLAND A.H.R. Hoogezand		Dammerweg 5a, 1383 HT Dammerweg 10, 1383 HT Fijnvandraatlaan 5, 1381 ES Horn 23, 1381 GZ Utrechtseweg 25, 1381 GR Horn 3, 1381 GX Nieuwstraat 41,1382 W Zeeburgstraat 37, 1382 BM Dammerweg 5b, 1383 HT Utrechtseweg 59, 1381 GT Nieuwstad 100, 1381 CE Heerensingel 162, 1382 W Dorpstraat 59, 3648 AG Dr Mees ten Oeverlaan 17, 3648 XA Oostdam 12, 'Rijnoord', 3441 EN Thorbeckestraat 75, 5301 NE Postbus 1001, 3700 BA Griffensteynseplein 10, 3703 BG Bachlaan81,3706PW Kasteel Soelen, 4011 EN Halterstraat 20, 7201 MX Brugstraat 16, 2471 AT Keizer Karelstraat 36a, B-3920 Lommei Quarr House, Gillingham, Dorset SP85PA Burgerweg 1, CH-3800 Interlaken


	=lid voor het leven NB. Van verschillende zijden is het Genootschap verzocht een lidmaatschap voor het leven in te stel- len. De volgende regel is daarvoor uitgewerkt: voor leden jonger dan zestigjaar bedraagt de eenma- lige contributie �500,- en voor ouderen �400,-. Inmiddels hebben enige leden hun lidmaatschap op deze wijze voor het leven bestendigd. Voor hun naam staat .

			17

-ocr page 18-



Jaaroverzicht 2000

	Dat mooie ronde getal dat zo lekker zwaar aandoet en het zo goed deed bij de datum op een briefis weer geschiedenis. De schuchtere eerste stap in het nieuwe millennium is gezet nu wij 2001 schrij- ven. Hoe verging het O.G. Niftarlake vorigjaar? Op 8 Januari kwamen zeer veel leden met hun aanhang naar Vechtoever in Maarssen waar de familie Bohnenn hen gastvrij gelegenheid gaf elkaar een ge- lukkig nieuvyjaar te wensen. Vanwege de nieuwe eeuw werd een feestelijke wit- te wijn geschonken en kreeg ieder lid een enveloppe met 10 prentbrief-kaar- ten, herdrukt van een eeuw oude serie over de Vecht. Voor de laatste maal kwam mevrouw dr M.E. Hoffmann op Nieuwerhoek de cursus "Klassieke schrijvers" geven waarmee op 26 Januari een aanvang werd gemaakt. Weer was een vijftiental leden van de partij om acht Woensdagmid- dagen Cicero te lezen. Gelukkig werd tijdig een opvolgster voor mevrouw Hof- fmann gevonden in de persoon van mevrouw drs H. Visser-Brouwer voor het vervolg in het najaar. In October werd Vergilius' Aeneas gelezen door een ne- gental leden. Een wens van velen ging in vervulling op 27januari met een excursie naar "Ons Lieve Heer op Solder", de katholieke schuilkerk aan de Oudezijds Voorburgwal te Amsterdam. Het museum Amstelkring, zoals het nu heet, mocht een veer- tigtal leden binnen zijn muren ontvangen. Op 23 februari zou dr E. de Jong over "Botanie in de kunst" spreken doch hij moest zich te elfder ure ziek melden. Het bestuur was buitengewoon verheugd datj�rn Copijn, de bekende tuin- en landschapsarchitect, op zo korte termijn voor hem kon en wilde invallen met een lezing over de ontwikkeling van de tuinkunst in Europa. Dit vond plaats in de gobelinzaal van slot Zuylen, die tot de laatste plaats bezet was. Het leven van een organisator van evenementen gaat niet altijd over rozen en zo bleek het bezoek aan de buitenplaats Sparrendaal te Driebergen die 4e Maart niet mogelijk wegens een trouwerij. Het bezoek aan het buiten Oud Amelisweerd ten zuiden van Utrecht, dat daarmee gecombineerd zou worden, ging gelukkig wel door. In vier ploegen van 20 man elk werd dit interessante huis bezocht. Het huis is in beheer en gebruik van het Centraal museum te Utrecht en bevat bijzondere chinese hand beschilderde papieren behangsels naast de meer gebruikelijke met olieverf op linnen geschilderde arcadische landschappen. Ook vroeg 19e-eeuwse Franse papieren behangsels zijn van on-

		18

-ocr page 19-



		der later behang tevoorschijn gekomen. De toelichting door dr Eloy Koldewey gaf extra dimensie aan deze excursie. De staat waarin het huis verkeert laat zien dat een min of meer anonieme instantie een dergelijk huis geen hart kan ge- ven. Op .^ Mei was de evenementencommissie verheugd dr R. Baarsen, conservator beeldhouwwerk en toegepaste kunst van het Rijksmuseum, zijn inleiding te zien en horen geven tot de tentoonstelling de "Glorie van de Gouden eeuw" niettegenstaande, zoals hij zelf zei, het feit dat die tentoonstelling in hoge mate een schilderij tentoonstelling was. Dat was andermaal op slot Zuylen en zo veel leden kwamen daarheen dat de bovenzaal gebruikt moest worden. De ten- toonstelling was buitengewoon de moeite van een bezoek waard en de lezing stelde de toehoorders in staat vooraf een keuze te maken waarnaar de aandacht speciaal uit zou moeten gaan. Op de verjaardag van uw voorzitter werd in de Nonnerie te Maarssen de Jaar- vergadering gehouden. Die 24e Mei werd, node, afscheid genomen van me- vrouw M.A. Dukes-Greup als vice-voorzitter, en van mevrouw C.H. ter Laan- Dingemans als secretaris. Mevrouw Dukes had 25jaar en mevrouw Ter Laan 15 jaar zitting in het bestuur. Mevrouw Dukes heeft het Genootschap een krach- tige impuls gegeven bij haar aantreden hetgeen in die 25 jaar geleid heeft tot een verdriedubbeling van het ledental. Daarnaast schreef zij goede artikelen voor het jaarboekje en organiseerde zij interessante lezingen en excursies. Me- vrouw Ter Laan - overigens steeds ondersteund door haar man - bracht het secretariaat op een hoger plan en was tevens zeer actiefin het organiseren van lezingen en excursies. Het Genootschap mag zich gelukkig prijzen dat het zo lang van de kwaliteiten en de inzet van beide dames heeft mogen genieten. Beiden kregen een passend zilveren cadeau met inscriptie als blijk van waar- dering. Het bestuur ondervond een aanmerkelijk verjonging door het aantre- den van mevrouw Margot Welle, die het secretariaat voor haar rekening neemt, en van J�rgen Wasser, die de flankerende activiteiten van die van de Vechtplassencommissie onder zijn hoede neemt. De menigte potenti�le aan- slagen op de schoonheid van de streek vraagt meer aandacht dan alleen de Vechtplassencommissie kan geven. Zoals beloofd hield de heer C.G. Scheltema na de vergadering een met prach- tige dia's opgeluisterde lezing over de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Hij had vanuit een vliegtuigje nog speciale opnamen in de omgeving van de Vecht ge- maakt ten genoege van onze leden. Het zomerreces werd be�indigd door de excursie naar de "Los Honores" ten- toonstelling te Mechelen op 30 September. Met 40 leden werd de bustocht daarheen aanvaard, 's Morgens werden de 9 wandtapijten van 5x9 meter be- wonderd geholpen door een uitstekende toelichting per draagbare recorder.

			19

-ocr page 20-



		Inderdaad waren zij de reis meer dan waard, niemand die dit had willen mis- sen. Na de uitstekende en snelgeserveerde warme lunch werd het atelier be- zocht waar de wandtapijten schoongemaakt en hersteld zijn. De goede toelich- ting maakte ook dit deel van de dag tot een leerzaam genoegen. Ons lid de heer P.M. van der Laan was zo vriendelijk een lezing aan de hand van dia's en een videofilm over het "Scheurrakwrak" te geven over de oorsprong van het welvaren van Nederland aan het eind van de 16e eeuw. Dat welvaren leidde tot de Gouden Eeuw in de 17e eeuw. Hij deed dat op slot Zuylen in de gobelinzaal voor 75 leden op 17 October. Bijzonder was het gebruik voor de eerste maal van een apparaat dat een videobeeld direct op een scherm projec- teert, een zgn "beamer". Het Genootschap mocht dat huren voor een vrien- denprijs van de heer Gerritsen van het Breukelense ouderen-centrum Heycop waarvoor wij hem zeer erkentelijk zijn. VreedenHoff is een van de bekendste buitenplaatsen in den lande. Het was dan ook geen verrassing dat zich meer dan 90 toehoorders meldden voor de lezing door ons bestuurslid en bewoner van het buiten Anthony Lisman op 22 No- vember op slot Zuylen. Zijn boek over VreedenHoff vond na de vaak zeer geesti- ge lezing gretig aftrek. Een aantal leden moest meegedeeld worden dat vol- gend jaar een herhaling zal plaats vinden daar de maximale capaciteit van de zaal overschreden dreigde te worden. Het jaar werd afgesloten met een gezamenlijk bezoek aan de tentoonstelling "Het kinderportret in de Nederlanden 1500-1700" in het Frans Halsmuseum te Haarlem op 8 December. De inleiding vooraf bleek een goede greep. De in- leidster deed het uitstekend met een voortreffelijk verhaal, dat de betekenis en ook de ontwikkeling van het genre zeer verhelderde. De statutair nauw met het Genootschap verbonden Stichting Plaatsen aan de Vecht faciliteerde de uitgave in de door de Provincie Utrecht ge�nitieerde reeks monumentenbeschrijvingen per gemeente van het deel over de gemeente Loe- nen. Het is het 26e deel dat verscheen en wel op Open Monumentendag 9 Sep- tember. Merkwaardig genoeg schitteren de gemeentes Abcoude, Breukelen en Maarssen als laatste gemeentes in de provincie, door hun afwezigheid in dit ge- zelschap. Gaarne moedigen wij belangstellende bewoners van die gemeentes aan hun raadsleden op deze situatie te wijzen. Hartelijk dank aan al die leden, die door hun trouwe aanwezigheid op lezingen en excursies duidelijk maken het werk van de evenementen-commissie op prijs te stellen. De voorzitter Loenen Februari 2001

		20

-ocr page 21-

Concept Staat van baten en lasten


Baten		1999	2000
Contributies		�14.897,50	�15.705,00
Excursies en lezingen		5.006,00	15.251,03
Rente		1.402,26	1.378,59
Diversen		17,50	370,00
Verkoop jaarboekjes	Totaal	100,00	40,00
	Totaal	�31.422,26	�32.744,62
Lasten
Excursies, lezingen, receptie, jaarvergadering		�13.949,88	�16.623,71
Secretariaat & ledenadministratie		2.613,81	828,32
Jaarboek		11.433,20	9.706,45
Donaties (Utr.Molen, Vechtplascomm.)		1.879,50	715,00
Bibliotheek		416,35	552,02
Diversen		20,82	583,00
Saldo	Totaal	1.108,70	3.736,12
	Totaal	�31.422,26	�32.744,62
Tegoeden
Postbank 513805		� 328,33	� 1.353,30
Fortisbank (evenementenkas)		2.187,18	2.026,84
Fortisbank 64.33.12.269		26.461,90	29.333,39

Totaal �28.977,41 �32.713,53

Overig bezit

Bibhotheek. � 100.000 �100.000

Overig 7.000 7.000

Nigtevecht,Januari 2001 ~ Penningmeester

drs E.F.L. Stubb�

-ocr page 22-



		Mededelingen

Het nieuwe Vechtboek: Geziglen aan de Rivier de Vecht. Aquarellen en schilderingen doorP.J. Lutgers/Lutgens dat door de heren Lisman, Munnig Schmidt en Van der Wijck is vorm gegeven en door Canaletto/Visdruk samen met ons Genoot- schap wordt gepubliceerd is bijna gereed. Van de volgende huizen en dorpen worden originele aquarellen en schilderin- gen opgenomen: Der Hirtler in Doorn, Nieuwersluis, Vreedenoord en park 6x, Straatgevels in Al- melo, Rio Verde, Korenmolen, Oostbroek in De Bilt, Rupelmonde 2x, Nijen- rode 4x, Wildhoef in Haarlem, Sterreschans 5x, Oudaen 3x, Vrederust in Baambrugge, Hunthum 6x, Slangevecht, Oude kerk in Baambrugge, Over Hol- land 5x, Vrede en Rust, Middelvaart, Vijverhof 2x, Buurtje naast Vrede en Rust Slot Loenersloot 3x, Weerestein, Vecht en Rhijn, Herberg 't Swaantje, VI. Kraai sluis Breukelen 4x, Oliphant, Nigtevecht, Hoif'werk 4x, (^romwijck Maarssen 3x, Kerk Nederhorst, Boomoord, Gansenhoei 2x, Kasteel Nederhorst, Vegtvliet 3x, Zwarte Varken, Vreeland uit 't noorden 2x, Nieuw Hoogerlust, Vreeden- hoev. Vreeland uit 't zuiden. Vechtstroom koepel 2x, Bagatelle, Slotzicht in Vreeland 2x, Groenevecht, Goudestein, Slotzicht met koetshuis, Queekhoven + park 8x, Herteveld, Koepelhuis Slotzicht, Vegt en Hofr2x, Maarssen, Glasovens Oud Over 2x, Kortrijker molen, Raadhoven 2x, Kerk te Loenen 2x, Kerkvaart in Breukelen, Huis ter Meer 3x, Dorpsstraat Loenen 2x, Kerk en pastorie in Breukelen, Hazenburg 2x, Kerk en Nieuwstraat in Breukelen 2x, Kerk in Maarssen 5x, Rustlust (Lutgers' huis) 2x, Staatenwapen 2x, Oud Zuilen, Vegt- lust in Loenen 2x, Keizerrijk en Danne, Slot Zuylen, Loenen uit 't zuiden, Gun- terstein en park lOx, Werf op Mijndense Dijk, Boom en Bosch 3x, Nieuwerhoek in Loenen 2x, Boomrijk, VreedenHoff, Grigia 2x. Leden van Niftarlake kunnen het boek bij voorinschrijving bestellen door �95,- over te maken op rekening 65.74.11.698 t.n.v. St. Plaatsen a/d Vecht te Loenen. De winkelprijs wordt �110,-. Na verschijning zullen bestellers bericht krijgen. Het kan dan op verschillende adressen afgehaald worden of toege- stuurd worden na betaling van de portokosten.

	22

-ocr page 23-



		Monumentenboek Loenen Dit in September 2000 uitgekomen werk vat in 512 bladzijden de geschiedenis samen van Loenen en omgeving met beschrijvingen van 350 monumentale panden en objecten in de gemeente Loenen. Alle panden zijn afgebeeld met een scherpe foto. Stichting Plaatsen aan de Vecht, statutair met het Genoot- schap verbonden, heeft het boek voorgefinancierd samen met de sponsors om het uitgegeven te krijgen. Leden van Niftarlake kunnen het boek bestellen door �52,50 over te maken op rek.nr 65.74.11.698 ten name van de Stichting Plaatsen a/d Vecht te Loenen. Het wordt U dan toegestuurd. VreedenHoff Ons bestuurslid A.J.A.M. Lisman schreef een boek over die buitenplaats en gaf het uit. Stichting Plaatsen aan de Vecht verkoopt het boek voor hem en leden van het Genootschap kunnen het bestellen door �60,- over te maken op rek.nr 65.74.11.698 t.n.v. de Stichting Plaatsen a/d Vecht te Loenen en kunnen het dan afhalen op Rijksstraatweg 78 te Loenen cq het toegestuurd krijgen a �11,-. Niet leden betalen �70,- cq �81,-. Boek Plaatsen aan de Vecht en de Angstel De uitgever heeft van de vierde druk van dit plaatwerk met tekeningen van alle nog bestaande buitenplaatsen aan Vecht en Angstel een herdruk gemaakt. Het kan bij stichting Plaatsen aan de Vecht besteld worden door overmaking van �80,- op rek.nr. 65.74.11.698 tnvde stichting te Loenen. Toesturen kost �12,- extra. Archief Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht Het Hoogheemraadschap meldt, dat hun archief in te zien is bij het Streekar- chief Gooi en Vechtstreek Oude Enghweg 23 te Hilversum, open van 13-17 uur en op afspraak vanaf 09.30. Telefoon 035-6292646 en 6292170. De archivaris is mevrouw C.M. Abrahamse. Op het kantoor van AGV Larenseweg 30 te Hilversum, tel. 035-6477751 kan ar- chivaris drs J. Blom inzage geven in bestemmingsplannen, kaarten, tekenin- gen, afbeeldingen, foto's, boeken en tijschriften tijdens kantooruren. In het verschiet ligt concentratie van beide archieven in het nieuwe kantoorge- bouw van AGV in Amsterdam. Dat duurt nog enige jaren. ~

			23

-ocr page 24-



		Plafondstuk huis Doornburg te Maarssen

	Een van onze leden maakte ons attent op een artikel in het tijdschrift Stad en Lande*" waarin de geschiedenis van zijn voorvaderlijk huis aan de Nieuvvweg te Groningen uit de doeken wordt gedaan. Het huis is in 1920 gesloopt waarbij de plafondschildering (afb. 1) uit de mooie voorkamer met de schouwpartij (afb. 2) uit die kamer en de zandstenen deur- omlijsting (afb. 3) met de voordeur zorgvuldig werden behouden. De toenma- lige eigenaar van huis Doornburg te Maarssen J.P. van Voorst van Beest kocht die elementen en gebruikte die om zijn huis mee te verfraaien. De plafondschildering is gedateerd 1722 en gesigneerd door Jan Abel Wassen- bergh, die daarvoor een gravure van Dani�l Marot tot voorbeeld nam uit een van diens "livres". Het stelt de, naakte, goden Mars en Venus voor. Mars houdt Afb. 1. Plafondstuk in de giolc zaal van huis Dooinl)urg Ic Maarssen door Jan Abel Wasseiibcrgh, met de goden Mars en Venus. (Foto: J.B.H, de Haan)

24

-ocr page 25-



	Alb. 2. De met verguld rococo snij- werk versierde schouwboezem met daarin het schoorsteenstuk van de hand van Jan Abel Wassenbergh. Het toont de met een stedenkroon getooi- de godin van de aarde, (^ybele, met haar leeuw en een putto met vleugel- tjes, die een korf met de vruchten der aarde uitstort. (Huis Doornburg te Maarssen. FotoJ.B.H. de Haan)

in zijn rechter hand een schelp, attribuut van de liefdesgodin Venus. Links van Mars is Amor in de wolken te ontwaren In de rechter benedenhoek slaapt Venus' echtgenoot Vulcanus terwijl Mercu- rius, boodschapper der goden bovenin wegvliegt om de andere goden van het aanstaande overspel kond te doen. Het rechthoekige plafondstuk is gevat in een profiellijst met daaromheen 8 beschilderde vakken alle eveneens omka- derd door profiellijstwerk. Op deze vakken zijn de attributen van Mars geschil- derd, zoals fakkels, pijlenbundels en een pijlenkoker met boog, omgeven door weelderig lofwerk De overgang van het plafond naar de wanden wordt ge- vormd door een kooflijst. Aan de vier zijden zijn daarop in het midden spelen- de putti geschilderd in trompe l'oeil als witjes. Aan weerszijden daarvan dragen de panelen medaillons met antieke portret-koppen omgeven door trompe l'oeil houtsnijwerk. In de vier hoeken van het plafond zijn binnen kwartronde lijsten gesneden puttokopjes aangebracht. De schouwpartij bevat een schilderij, dat eveneens van de hand van Wassenbergh is en dat de godin der aarde, Cyb�le, uitbeeldt met aan haar voeten een gevleugelde

		25

-ocr page 26-



		Afb. 3. Toegangspartij in zandsteen in Lo- dewijk XlV-stijl met de deur uit ca. 1760 met rocailleversiering. (Foto auteur)

	putto, die een korf met de vruchten der aarde uitstort. Aan haar linker zijde staat haar attribuut: een leeuw. Het rocaillewerk er omheen dateert uit ca. 1760. De uit Oberkirchener zandsteen vervaardigde ingangspartij van het huis is bij- zonder vanwege het grote ronde raam, dat als bovenlicht fungeert. Die dateert uit de bouwtijd, 1721, van het Groningse huis en is in een elegante Lodewijk XIV stijl gehakt. De deur dateert uit ca. 1760 toen die met uitbundige rococo- motieven werd gedecoreerd. Met dank aan Jhr mr F.O.J. Sickinghe voor zijn vriendelijke mededeling.

	E. Munnig Schmidt
				Loenen 2001


			Noot StadenLande, cultuurhistorisch tijdschrift voor Groningen, jsiSLrg. 9, nr4, blz. 10 t/m 164e kw. 2000. In het tijdschrift Buitenvan 10Januari 1925 werd een fotoreportage van het huis Doornburg opge- nomen waarop genoemde elementen figureren. In het blad Origine vmi Februari 2001 staat op blz. 22-27 van de hand van Jan Horstink een stuk over Doornburgh met recente foto's.

26

-ocr page 27-



	Daelwijck, Daelwijk, Daalwijck of Daalwijk?

In de Utrechtse wijk Zuilen, aan de Burgemeester Norbruislaan 17, staat het negentiende-eeuwse Buitenhuis Daalwijk aan de westzijde van de Vecht. Dit in classicistische stijl opgetrokken huis dateert van ca. 1830,' waarbij na 1870 en- kele aanbouwen gerealiseerd zijn. Het hoofdgebouw (afb. 1) heeft twee bouwlagen met een rondgaand schilddak en staat evenwijdig aan de Vecht. De lange gevel aan de Vecht is vijf travee�n breed, waarvan de tweede, derde en vierde travee een risaliet vormen. De kor- te gevel is 3 travee�n breed met op de verdieping meerdere blindnissen. De scheiding tussen de bouwlagen wordt gevormd door een geprofileerde gevel- lijst. De gevels worden be�indigd door een gecorniste kroonlijst met verdiept liggende velden in het fries. Op de hoeken van de gepleisterde gevels bevinden zich pilasters. De ingang bevindt zich aan de rechterkant in het oudste gedeel- te van het huis. Het buitenhuis is van architectuurhistorisch belang als voor- beeld van neoclassicisme en van historisch belang door de rol die Daalwijk in de geschiedenis van Zuilen heeft gespeeld. Dit voormalige gemeentehuis van de Gemeente Zuilen is in 1986 opgenomen op de gemeentelijke monumen- tenlijst van de stad Utrecht.^ Het terrein is toegankelijk door middel van een moderne toegangspoort van 1912 waarin een fraaie steen met de naam Daelwijck is gemetseld. Het lofwerk op de steen is vroeg zeventiende-eeuws. De poort heeft lange tijd ook de func- tie gehad van brug. In de jaren zestig is de sloot gedempt. Via een oprijlaan, met aan de rechterzijde kastanjes en aan weerszijden een ver- waarloosde tuin, komt men bij het buitenhuis dat links achter op het terrein, op enkele meters afstand van de Vecht, ligt. Omdat Daalwijk in gebruik geweest is als gemeentehuis zijn er in de tuin enkele minder fraaie bijgebouwen gerea- liseerd waardoor het geheel een rommelige indruk maakt. Het huis is in ge- bruik als hotel en restaurant. De voormalige raadszaal is nog in gebruik als trouwzaal. De exploitatie hiervan ligt in handen van de hoteleigenaar. Door vele interne verbouwingen zijn vrijwel alle originele details verdwenen, met uit- zondering van die in de raadszaal. In de tuin bevindt zich ook een voormalig koetshuis dat in het begin van de twintigste eeuw is voorzien van twee verdie- pingen en thans als woonhuis in gebruik is.

		27

-ocr page 28-



		00

			Afb. 1: Daalwijk in gebruik als borstelfabriek, rond 1912. Let op de rolpaal rechts voor dejaagschuit. (collectie de Heer R. Plomp)

-ocr page 29-



		Er leven plannen om het linkergedeelte van de tuin op te delen in een zestal percelen waar vrijstaande huizen in de hogere prijsklasse gerealiseerd zouden kunnen worden. Hiermee zou weer een stukje groen in de daarmee toch al zo karig bedeelde wijk Zuilen verdwijnen en het buitenhuis Daalwijk verder inge- klemd worden door moderne bebouwing. Terecht dat een aantal omwonen- den hiertegen in actie gekomen is. Met Oudheidkundig Genootschap 'Niftar- lake' werd contact gezocht of wij beschikten over historische gegevens van Daalwijk. Dit vormde de aanleiding tot deze publicatie. Geschiedenis Eerste onderzoeken leken niet veel aanknopingspunten op te leveren. Daal- wijk'^ was een buurtschap, naast het buurtschap Vijfhuizen gelegen op de Zwe- zereng. Het heeft, voor zover wij kunnen nagaan, altijd een band gehad met een pannenfabriek, totdat in 1912 de pannenfabriek werd omgebouwd tot een borstelf'abriek. Uit de bestudering van de kadastrale aktes"* valt af te leiden dat het buitenhuis na 1832 moet zijn gerealiseerd. Er zijn wel eerdere verwijzingen naar Daalwijk, maar niets wijst er op dat er voor die tijd een buitenhuis van der- gelijke omvang heeft gestaan. Daalwijk Maarssen Toch is de naam Daalwijk, of althans de fonetische vorm daarvan niet onbe- kend aan de Vecht. In verschillende publicaties wordt melding gemaakt van een buitenplaats Daelwijk, gelegen te Maarsseveen. Deze buitenplaats lag, van- af de Vecht gezien, rechts naast het oude Rechthuis van Maarsseveen, het "Zwarte Varken". Dit lag op zijn beurt rechts van het nog bestaande Geesber- gen. Daelwijk lag naast de trekvaart welke naar de voormalige turfafgravings- gebieden voert, en aan de Diependaalse Dijk. Dit geeft een logische verklaring voor de naam"'. Op een tekening van omstreeks 1650^ ontbreekt Daelwijk. Op die plaats staan dan nog een boerderij en een kalkoven. Op een kaart van Nieuw Maarsseveen uit ongeveer 1665 wordt de Plaats Daelwijk aangegeven. In het archief Huydekoper' wordt melding gemaakt van het verbranden van Da- elwijk in 1673. Kennelijk vindt herbouw plaats, want in de 'Zegepraalende Vecht' van 1719 is op afbeelding 17 Daelwijk terug te vinden. Van Luttervelt® beschrijft Daelwijk als gebouwd in de vorm van een hofstede met een verdie- ping en in het midden een hoger opgetrokken gedeelte, afgesloten door een driehoekige timpaan. Het is voorzien van een wolfsdak, op stedelijke wijze be- kroond door twee schoorstenen. De ingang was waarschijnlijk terzijde aange- bracht. De hofstede had een ondiepe bouw: op de afbeelding van Stoopendaal (afb. 2) vertoont de zijgevel de breedte van slechts 1 raam. Aan de achterzijde was een dienstvleugel gebouwd. In de periode 1721 tot 1724 is Daelwijk in han-

			29

-ocr page 30-





		Afbeelding 2: Daelwijk te Maanseveen. (Uit de Zegenpraalende Vecht) den van de familie Poth. Deze periode kende echter ieder jaar een nieuw fami- lielid als eigenaar:^ in 1721 Adriaan van der Poth, in 1722 zijn weduwe, in 1723 de erfgenamen van Adriaan van der Pot, die op de buitenplaats Petershagen woonden, en in 1724 Juffrouw Visser, weduwe van Hendrik Visser. Petershagen lag aan de andere kant van de Diependaalse Dijk, ter hoogte van Goudestein, ongeveer in het midden van de huidige Klokjeslaan. Op 15 november 1782 verkoopt^" D. Pinnedo da Silva de plaats Daelwijk inclu- sief landerijen en bijgebouwen aan Abraham van Isaak Marcado. In 1788 komt Daelwijk op een lijst van leegstaande gebouwen voor. Uit de identiteitsverkla- ring'' van Jan Bolle Smits, blijkt dat hij in 1812 nog als tuinman op Daelwijk werkte. Op de lijst van uitzettingen der dorpslasten'^ vinden we dat Daelwijk in 1816 moet zijn gesloopt. Hiermee houdt de historie van het Maarseveense Daelwijk op.

			30

-ocr page 31-



		Daalwijk te Zuilen Wij waren echter ge�ntrigeerd door de aanwezigheid van de oude gevelsteen in de toegangspoort van liet Zuilense Daalwijk. Op het terrein bevinden zich nog meer zaken die vraagtekens oproepen. Zo staat er een zonnewijzer op een oude hardstenen sokkel. Deze wordt gedateerd in de zeventiende eeuw. Op de noor- delijke erfgrens staat een oude bakstenen muur in Utrechts Vechtformaat. Heeft er dan toch eerder een buitenplaats gestaan in Zuilen met de naam Da- elwijk, of zijn oude bouwmaterialen van Daelwijk Maarsseveen gebruikt in Zui- len? Er bleek meer te vinden over het Zuilense Daalwijk dan eerst gedacht. De ons oudst bekende gegevens over Daalwijk stammen uit 1657. In het bevol- kingsregister'"' wordt ene Aelbert Chistiaens Vermaeck genoemd, gehuwd met Japichje Joosten op 24 januari 1657, van beroep pannenbakker op Vijfhuizen en wonende op Daalwijk. Zijn eerste zoon Cliristiaan werd gedoopt op 9 maart 1657. Op 25 september 1687 huwt William van der Sturck, Kapitein van een compagnie voetknechten, Maria Barta Teeckman, dochter van Johannes Teeckman en Barta van Steenbergen. Hij woonde op Daalwijk en was eigenaar van de tichelarij aldaar. Dit huwelijk vond plaats in de Engelse kerk te Utrecht. Deze familienaam Teeckman vinden we terug. Op 14 mei 1682 wordt mr. Wil- lem Teeckman eigenaar van een tichelarij gelegen aan de westzijde van de Vecht. Hij neemt dit eigendom over van Barta van Steenbergen, weduwe van Jo- hannes Teeckman, welke laatste het tijdens zijn leven op 10 augustus 1660 van Quirinus van Reede en van het Capittel van St. Jan had overgenomen. William wordt beschreven als zoon van Willem Claes Egberts. Deze Willem maakte zijn dienster Rijkgen Frans zwanger en op 10 mei 1663 werd hun dochter Anna in de Buurkerk gedoopt. Al enkele maanden eerder in februari had Willem in Utrecht een testament gemaakt, vanwege zijn voornemen naar het buitenland te vertrekken. Hiervoor diende de affaire met de dienster geregeld te worden. Dit werd gedaan door de voogden Orma, Van Steenbergen en Teeckman. Het Gerecht deed in 1666 uitspraak hierover. De vergoeding bedroeg �460,- ineens en �100,- per jaar voor het kind. Beide partijen waren ontevreden hiermee en gingen in beroep. De afloop ervan is onbekend. Het is duidelijk dat Willem geen onvermogend man was, gezien de hoogte van de regeling. Over Willem van der Sturck vinden we verder niets meer terug in de Utrechtse archieven na 1663. In september 1686 verschijnt dan zijn zoon William ten tonele. In 1690 bestond Daalwijk uit een hofstede met een panoven aan de overzijde van de Vecht. De archieven geven prijs dat op 9 oktober 1730 Daalwijk bestond uit:

			31

-ocr page 32-



		Een huis, erf en lichelarij, loods en ovens staande en gelegen ten westen van de Vecht aan de Daalsche dijk recht tegenover de steenoven op Vijfhuizen. Eige- naar Willem van Dijk, waarde �2000,-. 11 augustus 1738: een zeker huis met pannenbakkerijen en drie huisjes aan de Dijk met weiland erachter, groot 8 morgen. Tevens behoorde daarbij de Her- berg de Moriaan, waar weer 6 morgen Weiland achter lag. Over deze herberg de Moriaan is een hypothese te ontwikkelen. Waarom zou deze naam in dit gebied optreden? Het verhaal gaat dat William van der Sturck een slavenhandelaar was. Wellicht had hij zwart personeel, waardoor de Her- berg van deze naam werd voorzien. Uit de bevolkingsregisters blijkt dat hij een zoon verloor die in dienst van de VOC, aan boord van de 'Castor en Pollux', tus- sen Colombo en Batavia stierf. Zijn beroep was Compagniekapitein. Slaven- handel was in die tijd niet ongebruikelijk. 7 mei 1743 wordt Juffrouw Jacoba Wilhelmina van der Sturck eigenaar voor �3200. Zij is waarschijnlijk kleindochter van William. Daalwijk bestond toen uit een huis met pannenbakkerij, drie huisjes en 8 morgen grond. Op 10 maart 1785 verkocht de weduwe van Cornelis Gerardus Verkerk de pan- nenbakkerij aan Pieter van Dijk. Het goed was belast met een hypotheek van �4000,-. Pieter van Dijk bezat vermoedelijk een andere pannenbakkerij in Zui- len, want hij staat eerder als pannenbakker te boek in de lijst van Consumptie- gelden van Zuilen. Toen hij Daalwijk in handen kreeg, moet hij al op gevor- derde leeftijd zijn geweest. Misschien is dat de reden dat hij op 26 augustus 1786 Daalwijk verkocht aan Jan Janse Plomp, gedoopt te Woerden op 21 sep- tember 1760. In de akte wordt melding gemaakt van "een zeker huis, erven en grond genaamd Daalwijk met deszelfs pan- en tichelovens en loodsen, staande en gelegen onder het gerecht van Zuilen en Zwesereng, tussen de Vecht en de Daalse weg, belendend ten zuiden door de heer advocaat van Nes en ten noor- den door de Heer van Zuijlen." Bij het bedrijf behoorden nog 3 daghuurders- woningen met erf en panwerk en gelegen achter de pannenbakkerij over de Daalse weg met 3 voeten opstal daarachter. Verkoopprijs 7000 gulden, exclusief kosten. Voor 2000 gulden neemt hij inventaris, gereedschappen en materialen over. Vermoedelijk is de steenoven op Vijfhuizen bij Daalwijk gevoegd. Dakpanfabrieken in de Vechtstreek Vanaf 1400 zijn er pannen- en steenbakkerijen te vinden langs de Vecht'"*. Er wordt aangenomen dat een van de eerste steenovens bij het Cisterci�nzer- klooster Mari�ndaal lag, dat uit delS'^ eeuw dateert en dicht bij het huidige Daalwijk stond. Het is bekend dat de Cisterci�nzernonnen al heel vroeg zeer

			32

-ocr page 33-



		bedreven waren in de fabricage van grotkeramiek. In de 17^ eeuw neemt de steenindustrie een enorme vlucht omdat er steeds meer in steen wordt ge- bouwd. In veel steden en dorpen mocht vanwege de vele branden alleen nog maar met steen worden gebouwd. Ook de Heer van Zuilen'-' stichtte in 1621 zijn eigen Zuilense steenoven. Er volgden meer stichtingen van bakkerijen"' van tegels, stenen en pannen, die regelmatig van eigenaar veranderden. Veel van de families hadden banden met Woerden en Jutphaas'^, waar de uitoefe- ning van het beroep op hoog niveau stond. Door de teruglopende economie rond Woerden verplaatsten de bedrijfsactiviteiten zich richting Vechtstreek. In 1859 waren er in Zuilen drie steenbakkerijen en vier pan- en tegelbakkers waar samen 127 arbeiders werkten'^. De familie Plomp was de grootste werkgever in zowel 1865 met 29 arbeiders als in 1882 met 49 arbeiders. De familie Plomp is een bekende naam, die in de jaren die volgden een belang- rijke rol in de Zuilense gemeenschap zou spelen. In 1821 na de dood van Jan Janse Plomp nam zijn zoon Jan de pannenbakkerij over. Hij breidt de bedrijfs- activiteiten uit door aankoop van de hofstede van AJendorp met 40 morgen land, die hij voor kleiwinning aanwendde. In 1847 verkreeg hij een concessie tot oprichting van een steenfabriek, als uitbreiding van de pannenbakkerij Daal- wijk. In deze periode is ook het huidige Daalwijk gebouwd. Wanneer Jan op 22 november 1855 overlijdt wordt het bedrijf voortgezet door Jan Cornelis Plomp geboren in 1824. Hij was tevens Burgemeester van Zuilen. Jan Cornelis vermeerderde het familievermogen aanzienlijk. Hij is verantwoor- delijk voor de vergroting van Daalwijk, die rond 1870 werd doorgevoerd. Bij zijn dood in 1888 omvatte de huwelijksgemeenschap Plomp-Revelman een waarde van rond �366.000,-, meteen aanzienlijke portefeuille onroerend goed in Zuilen, Vleuten en Breukelen. Na verdeling en onder aftrek van verplichtin- gen bleef �235.000,- over. Dit maakte het echtpaar zelfs tot ��n van de 4000 rijkste Nederlanders. Nederland telde toen ca. 4.5 miljoen inwoners. De vol- gende generatie in het bedrijf, Carel Plomp, was ook burgemeester. Er volgden nog verscheidene generaties Plomp totdat zowel steen- als pannenbakkerij in 1912 werden opgeheven. De familie Plomp bewoonde tal van bekende buiten- plaatsen langs de Vecht. Niet alleen Daalwijk te Zuilen, maar ook Rust en Vree, Klein-Zuilenburg en Groot-Zuilenburg. In Breukelen Vecht en Rhijn en in Maarssen Richmond en Leeuw en Vecht. Na eeuwen van grootschalige kleiwinning van de Vechtoevers was de kleivoor- raad in de Vechtstreek en het plassengebied zo goed als uitgeput en moest de grondstof elders worden gewonnen. De productie werd dus steeds duurder doordat er steeds geschikte stukken land moesten worden aangekocht in ver-

			33

-ocr page 34-



		Afbeelding 3: Briefpapier van de B()r,steHal:)riek Jonlier. Reclils zijn Daalwijk en het koetshuls zicht- baar. (Ojllectie W. van Scharenburg) der gelegen gebieden vanwaar de grondstof weer moest worden vervoerd naar locaties in de Vechtstreek. Daarnaast was in de jaren 1890 de steenindustrie in het Waalgebied enorm in opkomst met de goedkopere Waalsteen. Deze con- currentie kon de steenindustrie in de Vechtstreek niet aan en de een na de an- der verdween uit het Vechtbeeld. Zo ook is in 1910 de pannenbakkerij van Daalwijk te Zuilen komen stil te liggen. Aan de rechter- en voorzijde van de tuin lag een sloot die ook om het hele fa- brieksterrein liep. In deze zogenaamde Vletsloot was een gecarbolineumd bo- tenhuis, waarin 's nachts de vletschuiten, benodigd voor het vervoeren van de klei, werden gelegd. Om in de tuin van Daalwijk te komen moest men over de huidige brug met poort, die in 1912 is gebouwd, gaan. Borstelfabriek Daalwijk Omstreeks 1910 kwam de grond en de gebouwen (inclusief Daalwijk) in han- den van Jacob Gerritszoon Jonker, borstelfabrikant uit Amsterdam. Hij en com- manditair vennoot Willem Pieter Maclaine Pont bezaten reeds een borstelfa- briek in Amsterdam op de Nieuwendijk 110. Het plan was een grootschalige

			34

-ocr page 35-



		Afbeelding 4: Huis Daalwijk ca. 1900 naar anoniem schilderij. (Collectie de Heer R. Plomp) fabriek neer te zetten waar de borstels van het bewerken van de haren tot de steel werden gefabriceerd en de arbeiders en kader in de nabije omgeving kon- den wonen. In 1912 werd met de realisatie begonnen. Jonker zelf ging op Daalwijk wonen en de tuin werd net als het fabrieksterrein grondig aangepakt (afb. 3). Zo werd in het linker gedeelte van de tuin een koetshuis'** gebouwd. Of er al eerder "een koetshuis heeft gestaan is niet duidelijk. In het koetshuis was plaats voor twee paarden en een klein rijtuig. Leuk gegeven is dat meneer Jonker een van de eerste Zuilenaren was die een automobiel als vervoermiddel had met chauffeur. Het koetshuis werd dus al enkele jaren na de bouw voorzien van twee etages om ook de chauffeur en zijn gezin woonruimte te verschaffen. Aan de Vechtoever links van de ingang van het huis is een bakstenen trap ge- bouwd waar boten kunnen aanleggen. Op een schilderij van huize Daalwijk van een onbekende schilder (afb. 4) met onbekende datering, staat deze trap afge- beeld als wasplaats. Wanneer deze aanlegplaats is gebouwd is niet bekend. De bakstenen die hiervoor zijn gebruikt, dragen het stempel "W" en zijn vermoe-

			36

-ocr page 36-



		delijk atkonisiig van de steenbakkerij van Wolter Weener die gevestigd was in het dorp Zuilen. Waarschijnlijk is in 1912 ook de erfafscheiding aan de linkerzijde van de tuin gebouwd en is die gedeeltelijk opgetrokken uit oude hergebruikte stenen. De fundering is van een andere soort baksteen-" dan de grof geknede baksteen-'. De grofheid van de steen doet vermoeden dat de klei niet machinaal is gekneed voordat deze gevormd werd. Niet duidelijk is waar deze grof geknede stenen oorspronkelijk vandaan komen en waarvoor ze gebruikt zijn. Misschien date- ren ze wel van omstreeks 1840 toen een gedeelte van het huidige huis werd ge- bouwd: het zijn dezelfde stenen. In de muur zit een spouw die wordt afgedekt met dakpannen^^ vastgezet in specie. De muur verkeert in slechte staat. In de loop van de tijd zijn er stukken tussenuit gevallen en gerepareerd. Zeker is dat de huidige brug met de poort gebouwd is in 1912.^'^ De steen die is toegepast is van hetzelfde formaat en kleur als de grijsbruine stenen in de muurfundering. In de jaren zestig is de sloot gedempt en alleen het bovenstuk van de brug met de boogpoort is zichtbaar Een groot raadsel is de naamsteen (afb. 5), die in beschadigde staat in de poort is gemetseld. Kenners geven eensluidend aan dat de steen 17e-eeuws is. De schrijfwijze en het lettertype is die van de 17'' en 18" eeuw. De kopjes tussen de krullen duiden waarschijnlijk op het dubbelgezicht van Janus, de Romeinse God van de doorgangen, de God van het begin. Hij was beschermer van alle doorgangen en in het bijzonder de boog. Op verschillende wijzen wordt hij weergegeven, zo ook als de alziendheid der zon. Het teken symboliseerde rei- niging. Iedereen die door de Januspoort kwam werd gereinigd. Nadere bestudering van de steen door de heer Lisman wees uit dat de 'Y' van Da- elwyck achterwege is gelaten en dat, zoals u op de afbeelding ziet, er een Romein- se II is gebruikt. Mogen we dan veronderstellen dat deze steen afkomstig is van het tweede Daelwijk te Maarsseveen, dat opgebouwd werd na de brand in 1673? De Borstelfabriek Gebroeders Jonker, met het predicaat van Hofleverancier, deed het goed in de borstelbranche. Menig concurrent heeft de jaren dertig namelijk niet overleefd. Op 2 augustus 1929 kwam Ir Hendrik Rusting in dienst van de borstelfabriek. Hij mag misschien wel de uitvinder genoemd worden van de zogenaamde Mo- nobloc kwast. Hij paste het bakelietproc�d� van Baekeland toe in de borstelfa- bricage. En met groot succes. Het bakeliet en een ring hielden de haren stevig vast. Om uitdroging te voorkomen, wat de oorzaak zou kunnen zijn van het los-

			36

-ocr page 37-




	i'^.^A	BMII
	i'^.^A


Albeekliiig 5: De gcvcisleen in de Toegangspoort tot Daalwijk. laten van de haren, werd tussen de ring en de steel wat zand gedaan. Dit, en een goede keuze en deskundige bewerking van de varkensharen, zorgde ervoor dal deze naam tot op heden bestaat en volgens vakmensen nog steeds de Rolls Roy ce is onder de kwasten. Monobloc is vanwege de kwaliteit een begrip geworden. De heer Jonker verhuisde op 17 januari 1930 (inmiddels 71 jaar) naar Breuke- len en ging op "Vecht en Rhijn" wonen. Daalwijk was inmiddels verkocht aan de gemeente Zuilen. De borstelfabriek is tot 1955 in Zuilen in bedrijf geweest en werd op 29 oktober van dat jaar verplaatst naar de Haarweg 16 te Maarsbergen. Vanaf 1930 is het voor het eerst dat het buitenhuis Daalwijk geen raakvlak meer heeft met industri�le activiteiten. De Borstelfabriek bestaat overigens nog steeds en is gevestigd te Kerkrade on- der de naam Gumea. In 1930 kreeg Daalwijk de functie van gemeentehuis. Dit heeft misschien wel de meeste consequenties gehad voor het huis. In zeer korte tijd werd in de tuin en aan het huis het nodige gebouwd. Bijvoorbeeld, het lage rechthoekige ge- bouwtje direct links achter de poort, dateert uit die tijd. Hierin zijn verschil- lende gemeentelijke diensten gehuisvest geweest, zoals de sociale dienst van de gemeente Zuilen, politie en een milieu-educatieve afdeling van de gemeente Utrecht. Daalwijk werd van binnen grondig aangepast aan de eisen die een mo-

			37

-ocr page 38-



		dern kantoor stelden. Weinig details zijn er overgebleven. Vermeldenswaard is de voormalige raadszaal waar huwelijksvoltrekkingen plaatsvinden. Deze is nog volledig intact en ingericht zoals in de jaren dertig. Daalwijk genoot een hoge populariteit als trouwlocatie: er zijn meer huwelijken afgesloten dan in het Stadhuis van Utrecht. In de tuin werden betonnen schuttingen geplaatst om het voormalig koetshuis met een stuk tuin, dat nog steeds eigendom was van de borstelf'abriek, al' te scheiden. Op 1 januari 1954 is de gemeente Zuilen geannexeerd door Utrecht en verloor Daalwijk zijn functie van gemeentehuis. De gemeenschap van Zuilen heeft zich hevig verzet tegen de annexatie. Bij wijze van experiment werd er een gemeenschapsraad ingesteld met adviserende bevoegdheden. Het verhaal gaat dat in 1970 het Gemeentebestuur, onder Burgemeester de Ranitz, door de moeizame annexatie en de rol van de Zuilense gemeenschapsraad, zich buiten- gewoon heeft ingezet om bij wijze van symbolische daad het nieuw te bouwen complex van begraafplaats en crematorium in Overvecht, Daelwijck te noemen. De afdeling Bescherming Bevolking deed eind jaren vijftig zijn intrede in Daal- wijk en het huis werd wederom aangepast aan de maatstaven voor deze functie. Het ergste voor het uiterlijk van het huis is geweest dat er jaren lang twee enor- me sirenes op het dak stonden om de Zuilense bevolking te kunnen waarschu- wen in tijden van oorlog en rampen. Omstreeks 1980 raakte het gebouw op de trouwfunctie na buiten gebruik. In 1985 nam een beveiligingsbedrijf er zijn intrek en in 1996 vestigde zich het ho- tel "Het Vechtse Park" in het pand. De naam "Daelwijck" mag niet meer ge- bruikt worden omdat de begraafplaats deze naam voert. Sinds 2000 is er aan het hotel een restaurant verbonden. Daalwijk Zuilen heeft een rijke historie, die wij bijna geheel hebben kunnen na- trekken. Echter door de nabijheid van de oudste steenbakkerijen aan de Vecht bestaat het gerechtvaardige vermoeden dat Daalwijk ook voor 1660 een rol heeft gespeeld. In het project "Verbetering Vechtoevers" wordt ervoor gepleit het rechter, zuidelijke, deel van de tuin van Daalwijk in de ecologische hoofd- structuur, vanaf de Marnixbrug tot aan Daalwijk, op te nemen. Het voornemen om in het linker deel nieuwbouw te realiseren dient heroverwogen te worden ten gunste van herstel van het gehele park rond Daalwijk. Dat zal voor de hele wijk daaromheen een weldaad zijn. Maarssen/Utrecht, Februari 2001 J. Wasser, G.J. Esser

			38

-ocr page 39-



		Noten 1. Inventarisatie Commissie aktiiele ontwikkeling Vereniging Oud Utrechtjanuari 2001. 2. Register gemeentelijke monumenten gemeente Utrecht, 31-12-1986, kadastraal sectie B 03487. 3. Adidrijliskiindig-imimienboeli van Npdi'dnnddoor K. ter Laan uit 1947. 4. Utrecht in 1832, Grondgebruik en eigendom. Tekst, Utrecht, Catharijne, Lauwerecht, Tolsteeg, Utrecht en Zuilen, Kadastrale atlas provincie Utrerht6, Van de Werkgroep Kadastrale Atlas Provin- cie Utrecht, Het UtrecliLse Archief 2000. 5. Wijk: sloot in polder die het water naar een molen voert of een zijtak van hoofdvaart gegraven voorde aft'oer van turf of afwatering van de grond. Het Nederlands woordenboek, AND BV 1995. 6. Gravures o.a. te vinden in de collectie Bodel Nijenhuis van de Universiteits Biblitheek van Lei- den, zoals beschreven in Buitenplaatsen aan de Vecht en de Angstel door E. Munnig Schmidt en A.J.A.M. Lisman, 1982, p. 24. 7. Archief Huydekoper te Utrecht. 8. De Buitenplaatsen aan de Vecht, 1948, Dr. R. van Luttervelt, p. 89. 9. Bron: Familiegeld 1721-1724 en Oudschildgeld 1724 in het gerecht van Oud Maarsseveen en Meerdijk en Nieuw Maarsseveen. 10. Transportacte D. Pinedo da Silva, gemeentearchief Maarssen. 11. IdentiteitsbewijsJan Bolle Smit, gemeentearchief Maarssen. 12. Lij.slvan uitzettingen, gemeentearchief Maarssen. 13. De bevolking x)an Zuilen hij Utrecht in 169B, H.L.M. Vera. 14. Maandblad Oud-Utrecht 45''jaargang nummer 6, jtnii 1972, ntmimer 7, juli 1972, nummer 8, augustus 1972, artikel Steen- en pannenbakkerijen langs de Vecht 1, 2 en 3 door de heer F.H. Landzaat. \b. Jaarboekje 1986 van het Oudheidkundig Genootschap Niftarlnke, artikel "Steen- en pannenbakkerijen langs de Vecht" door F.H. Landzaat. 16. Voorouders, Prof.dr H. Sclmttevaer, 1976, uitgeverij, Europese bibliotheek Zaltbommel, ISBN. 902885052X. 17. Genealof^e Voorsteegh, uitgave Gens Elenbaas 1993; Pannenbakkerijen door F.H. l^andzaat. 18. De Vechtstreek in bedrijf (dee\ 1), door W. van den Broek, Mw. N. Jansma enj. Opbroek, uitgave on- der auspici�n van de Stichting Bedrijfsmonumenten Midden-Holland in samenwerking met de Utrechtse Stichting voor het Industrieel Erfgoed "Usine", 1996. bouwtekening 126642/01, het Utrechts Archief. 19. Bouwtekening, het Utrechts Archief. 20. Afmeting: 16x10x5 cm kleur: grijs-bruin. 21. Afmeting: 22 x 11 x 4 cm kleur: oranje-rood. 22. Oude holle dakpan met bijbehorende vorst. 23. Met dank aan de heer en mevrouw Landzaat te Schalkwijk, de heer A.J.A.M. Lisman te Loenen, de heer R. Plomp te De Bilt, de heer W. van Scharenburg te Utrecht, de heer H.L.M. Vera te Hil- versum, de heer J.H. Witte te Maarssen, de heer en mevrouw Baart te Utrecht en de Commissie Aktuele Ontwikkeling van de Vereniging Oud Utrecht voor hun bijdragen aan de totstandko- ming van dit artikel.

			39

-ocr page 40-



		Voortdijk, een buitenplaatsje in Nederhorst den Berg uit de late Gouden Eeuw

De zuidelijke Vechtstreek heelt ook nu nog veel buitenplaatsen, die herinne- ringen oproepen aan de rijkdom van de Gouden Eeuw. De noordelijke oevers kennen deze weelde niet. Er wordt wel gedacht dat deze streek voor de toen- malige regenten en kooplui minder in trek was, omdat de toegankelijkheid vanuit Amsterdam moeilijker was en dus de reis minder comfortabel. Deze stre- ken, met de nabije invloed van de Zuiderzee (de sluizen lagen tof 1673 nog bij de Hinderdam) waren ook erg moerassig en stonden ondei' invloed van de Zui- derzeelucht. Men vond het geen gezonde verblijfplaats.' Toch verraadt ar- chiefmateriaal dat ook de noordelijke Vechtstreek veel buitenplaatsen gekend heeft, waarvan echter helaas zeer weinig herkenbare resten zijn overgebleven. Zo kon de regio Nederhorst den Berg-Nigtevecht bogen op vele, meestal een- voudige, buitenplaatsen. In Nederhorst den Berg zijn tot nu toe acht buitenplaatsen beschreven, waar- van het rijke Petersburg de belangrijkste was en nog goed bekend is uit "De Ze- gepraalende Vecht". De locaties van onder andere deze buitenverblijven zijn op een 18e-eeuwse kaart ingetekend (afb. 1). Het zuidelijk gelegen gehucht Overmeer, dat ongeveer in de veertiende eeuw met de heerlijkheid Nederhorst werd samengevoegd, kende een tweetal buitenplaatsen: Overmeer' en Schulpen- burg^ Overmeer kreeg vorm tijdens de bewoning van de Amsterdamse wijnko- persfamilie Noppen. Hier werd ook de kunstschilder Jan Jacob Sp�hler gebo- ren. Voor Schulpenburgwerd de kiem gelegd door de oudst bekende secretaris van Nederhorst den Berg, Jan Graskaas. Het huis heeft daarna veel immigran- ten gehuisvest en is pas tot buitenplaats uitgegroeid in de 18e eeuw onder Jean Frangois Bentink, directeur van het pesthuis in Amsterdam. Aan de noordelijk gelegen Hinderdam konden we drie buitenverblijven aan- treffen: Hinderrust, dat oorspronkelijk behoorde bij Damsigt, later uitgebreid tot Koningshof, aan de Nigtevechtse kant van de Vecht. Van Hinderrust zijn nog bebouwingen over. Ertegenover, aan de Bergse kant, lag achter de toenmalige bakkerij uit 1695^, gerestaureerd omstreeks 1970, de Plaats Damvecht.'^ De bou- wer, Johannes Winter, heeft na de oorlogsschade aangebracht in 1672, grote in- vloed gehad op het herstel van de buurtschap Hinderdam. Vele jaren heeft op deze Plaats Barend Cramer de scepter gezwaaid, die later "Vegt en Steyn" in Maarssen ging bewonen. Aan het einde van de Hinderdam, richting dorp, lag Vecht en Bergzichf, waarvan wij de laatste, enigszins beruchte eigenaar en bewo-

	40

-ocr page 41-

j:^?fffr:�J

''' ^ ^ 'V, _.� " «f;

Jif .^ c" i

^*^*^

^^'

■»' 1 Voorldi|k

2. Oxeimeei ^:;',i';'/ >,■', \t ^j^fy' ' -^3\-^ ,

�^3. Wntestem ' '/ . , ' ^* �^f je>/f4^, ^i^V

/4. Schulpcnhius; ") ^-^T)! ^��'**'

5. de Nes yC'' -i \ '

6. kdMecl NedeihoiM ^' /,i >& "V.'
^ 7. Sulhoi n X / ..^ -^ ^^- �*'
�^S. Peteisbuisr ^"^^.tf,'
'^ 9. Zwaanwijck
^ 10. Ovcidam
.^11. Koningsliist

12. Hinden ust ^ - x ^

5 13. Dannogl 'C-^ ^^ ''^ '

^^14. Vecht cnBeig7im
/ 15. Beiglust
/ .^vC-'-l^ ^ P"^,^ -- fa'v ''>^'

Afb. 1. Buitenplaatsen rond Nederhorst den Berg, ingetekend in de waterliniekaart van Ketelaar uit
1769/70. H 50-1, ARA Den Haag.

-ocr page 42-



			ner Willem Gideon Kleman kunnen ontmoeten in Bad Bentheim", samen met Jacob van Lennep en Dirk van Hogendorp. Kleman gaf het huis de naam Vechi en Lommer. In het dorp Nederhorst zelf, op het "Eiland", lag de buitenplaats St�horn/' Hier woonden de vroegere schouten Johan en Hendrik van Soesdijk en in hel dorps- centrum was er Berglust^^', op de plaats van de huidige rooms-katholieke kerk. Het werd gesticht door de zoon van een Bergse schoenmaker, die in de 17e eeuw rijk geworden was als opzichter van de begraafplaats en "modderwerken" in Amsterdarri. Het groeide uit tot een omvangrijk buitenverblijf onder het be- heer van de vooraanstaande Weesper familie Thuret. Voortdijk In deze bijdrage gaat het over Voortdijk, gelegen in het centrum van het dorp Nederhorst den Berg (Voorstraat 15-17). Het is de enige Plaats, die thans nog bestaat en een beeld kan geven van het uiterlijk van sommige van de verdwe- nen buitenverblijven in deze regio. Voortdijk (afb. 2) stamt uit de late Gouden Eeuw. Het gebouw is van een in die tijd veel voorkomend huistype: het stadshuis buiten', maar heel eenvoudig uit- gevoerd. Het is een blokvormig gebouw met een lijstgevel, met weinig versie- ringen, vijf venstertravee�n breed. Het huis is dwarsgeplaatst, met de voorgevel naar de toenmalige Reedevaart gekeerd. De balken liggen evenwijdig aan de straat. De indeling kunnen wij herleiden uit de huidige toestand en uit de si- tuatie rond 1800, die wij enigszins kennen uit het testament van dominee Rap- pardus", die het in de late 18e eeuw bewoonde. Er was een brede middengang, in de achterzijde waarvan zich het trappenhuis bevond. Dominee Rappardus liet zijn bezittingen keurig geordend achter en men vond na zijn dood de vol- gende indeling (1807): beneden rechts een voorkamer met erachter een op- kamer of alkoof, waaronder de kelder. De linker voorkamer werd niet ge- noemd, maar was waarschijnlijk ��n grote ruimte; boven aan de rechter zijde van de bovengang ��n kamer, aan de linkerzijde van de gang twee kamers, waarvan de achterste een slaapkamer was. De rechter bovenkamer was en is ��n grote ruimte van ��n travee diep, met voor en achter vensters. Het huis heeft in de loop der tijden uiteenlopende bestemmingen gekend en het interieur werd dientengevolge herhaaldelijk aanzienlijk gewijzigd. Bouwtijd Voortdijk verschijnt in de archieven in 1760 wanneer het voor de eerste maal in verkoop komt. Het is dan in het bezit van twee zusters, Sara en Johanna Hen- ri�tta van Soesdijk. Zij waren dochters van Johan van Soesdijk, schout van Ne- derhorst en Nigtevecht en Drost van Vreeland. Na de dood van diens vrouw.

		42

-ocr page 43-



		Afb . 2. Voortdijk anno 2001.

			43

-ocr page 44-



		AOj . 3. C;k*soi"C'n in liel mctsclverlxind langs de muurhofken.

Henri�tte van Royen (ca 1664-1749) erfden de beide dochters onder ande- re dit huis.'- Het was dus voordien in het bezit van de schout. Johan van Soesdijk (1652-1736), ko- mende uit Utrecht, werd in Neder- horst aangesteld in 1678, als opvolger van Adriaan Verwey. Inofficieel func- tioneerde hij al sedert 1674. Bij de in- schrijving van de doop van zijn eerste dochter in 1678 werd vermeld dat hij in Nedcrhorstden Berg woonde. Waar is niet duidelijk. Tot 1690 is er in de dorpsarchieven geen enkele aankoop van huizen of land door hem te vin- den. Dan doet hij echter een opmer- kelijke aankoop. Uit de erfenis van Willempje Aerts koopt hij een huis met hooiberg en schuur, gelegen in het dorp Nederhorst, langs de Vecht (de Reedevaart).''' Uit de omschrijving van de locatie kunnen wij opmaken dat dit de voorloper van het latere huis Voortdijk moet zijn geweest. Het oude pand werd geheel of gedeeltelijk afgebroken. Het nieuwe pand kan dus vanaf 1690 zijn ontstaan. Er moet echter in een later stadium een nieuwe voorgevel voor geplaatst zijn, want de zijgevels zijn opgebouwd uit vechtsteentjes van klein for- maat, de voorgevel uit groot formaat stenen. In het metselwerk van de voorge- vel zijn (alleen langs de muurhoeken) kwartstenen, zogenaamde clesoren toege- past (afb. 3). V��r en rond 1700 had men in steden de gewoonte om deze langs de hoeken van de muren en rond de ramen in te metselen.''* Dorpsmetselaars hebben wellicht wat langer deze gewoonte aangehouden, want zoals later zal blijken is deze gevel pas omstreeks 1750 aangebracht. Functie van het huis Zeer waarschijnlijk was het huis bedoeld als rechthuis, voor de uitoefening van het schoutsambt. De werkzaamheden van de schout waren velerlei. Hij vertegenwoor- digde de ambachtsheer, had de rechtspraak in handen, en was als gadermeester verantwoordelijk voor de inning van de belastingen en de financi�le zaken van de

	44

-ocr page 45-



		polders, waan'an de administratie door de secretaris werd gedaan. Hij was verant- woordelijk voor de schouw van water en wegen, hetgeen in Nederhorst met mod- derige ongeplaveide wegen, nogal eens voeten in aarde had. Hij werd in zijn taken bijgestaan door de schepenen (vijf tot zeven in getal) en de gerechtsbode. Het huis was gunstig gelegen in het centrum van het dorp. Johan van Soesdijk heeft er zelf in elk geval niet lang gewoond, als hij er al gewoond heeft, want in 1691 begon hij met aankopen van huizen en land in de Hornpolder rondom de buitenplaats Slilhorn, die hij in 1702 erfde van zijn schoonmoeder, Anna Car- pentier.'' Daar is hij zeker gaan wonen. In 1736 overleed hij en werd opgevolgd door zijn zoon Hendrik (1694-1778). Die opvolging was testamentair vastgelegd''^, zoals dat in die tijd met hoge func- ties pleegde te gebeuren. Voortdijk werd door Johan van Soesdijk en zijn vrouw Henri�tte van Roijen gelegateerd aan hun beide dochters. Misschien heeft hun dochter Sara er gewoond met haar echtgenoot ds. Isaac Rijpland, maar daar- voor zijn geen bewijzen gevonden. Zeker is dat in 1755 hun dochter Johanna Henri�tta van Soesdijk het huis bewoonde, toen zij huwde met Gerrit van der Voort. Voor Johanna van Soesdijk en haar man was Voortdijk een buitenverblijf, want zij hadden ook een huis in Amsterdam op de Binnenamstel. Het huwelijk duurde slechts 4jaar, Johanna werd op 9 november 1759 begraven in de Willi- brordkerk in Nederhorst den Berg. Haar zuster Sara van Soesdijk (1710-1782) was intussen in moeilijkheden ge- raakt. Tien jaar na zijn aantreden stierf haar man, dominee Rijpland (1719- 1753), aan malaria. Sara bleef met vier kinderen achter en vertrok naar Utrecht, waar zij ook een domicilie hadden. Na haar vertrek liet Sara haar aan- deel in het huis Voortdijk toevoegen aan de boedel van haar zuster. Executeurs bij deze overdracht waren haar broer Hendrik en haar zwager Gerrit van der Voort. De waarde bedroeg 1100 Carolusguldens. Het huis werd nu (1760) om- schreven als ''zekere buitenplaats genaamd Voor(t)dijk voorzien met zijn logeabele Hee- rehuyzinge en betimmeringe, stallinge en koetshuis, Tuinen met zijn bepotinge en beplan- tinge staende te Nederhorst den Stigtsenberg strekkende voor van de Riviere de Vegl en achter aan het erf van wijlen Jan Visscher...."}^^ Hieruit wordt ons duidelijk dat het huis naar Gerrit van der Voort werd genoemd en gezien het de eerste maal is dat er van een buitenplaats sprake is, lijkt het waarschijnlijk dat dit echtpaar het huis tot een buitenplaats heeft omgevormd. Daarbij zou mogelijk de voorgevel opnieuw zijn opgetrokken en dat zou dus omstreeks 1750 gebeurd zijn. Gerrit van der Voort (1698-1765) was Amsterdammer van geboorte en zoon van Abraham van der Voort, makelaar in Amsterdam en Catharina Turley. Hij trouwde als weduwnaar van Anna Boonen pas op latere leeftijd (1755) met Jo- hanna van Soesdijk (1704-1759). Toen Johanna overleed, kreeg hij het volle vruchtgebruik van alle inboedel, goud en zilver en het huis, ook als hij zou her-

			45

-ocr page 46-



		trouwen, maar na zijn dood zou alles vervallen aan haar erfgenamen, haar broer Hendrik en Jan Hendrik Kramer Barendsz (hij was getrouwd met Elisa- beth van der Voort uit het eerdere huwelijk van Gerrit van der Voort). Gerrit stierf enige jaren later in Amsterdam. Voortdijk wordt herberg en logement Nu ging de toekomst van het huis er totaal anders uitzien. De erfgenamen: broer Hendrik voor X en Jan Hendrik Kramer voor X verkochten het huis in 1764 aan Jan Hardewel: ''bevorens genaamd Voortdijk nu door denselven Hardewel ge- appropieerd tot een ordinaris en Logement ..."'' Vrijwel zeker had Jan Hardewel (1726-1788) het huis reeds enige tijd gehuurd. Toen hij trouwde in 1744 met Neeltje Jans de Roy uit Mijdrecht, woonde hij in Nigtevecht, maar hun eerste kind werd eind 1744 gedoopt in Nederhorst den Berg. De kerkregisters'^ ver- melden zijn (offici�le) komst naar Nederhorst den Berg in 1754. Intussen had het huis dus een verandering ondergaan, die waarschijnlijk bestond uit een aanbouw aan de linker achterzijde, die nog aanwezig is. Het beroep van kastelein zat Jan Hardewel in het bloed. Zijn hele gezin werkte mee en zijn zoon Jan werd enige jaren later ook kastelein, eerst van de "Paar- denburg" in Ouderkerk aan de Amstel, daarna van de beroemde herberg de "6e- rebeif aan de Amstel in Amsterdam, het afvaart- en aankomststation van talloze jaagschuiten naar Utrecht.'^Jan Hardewel sr. heeft de herberg in Nederhorst tot 1786 gedreven. Hij was een belangrijk man in Nederhorst den Berg. Het be- roep kastelein omvatte vroeger meer dan tegenwoordig. Kasteleins vervulden een belangrijke rol in de handel en stonden passerende reizigers met raad en daad terzijde. De kasteleins legden voor hen contacten met kooplieden, schip- pers, geldschieters, makelaars en notarissen en aangezien Nederhorst den Berg langs een belangrijke vaarroute van Amsterdam naar Utrecht en het ver- dere achterland was gelegen, zal die functie hier ook zeker inhoud gehad heb- ben. Hij bekleedde ook vele jaren het eerzame ambt van schepen en vervulde daarmee een belangrijke rol op rechterlijk en bestuurlijk gebied. Hij vertegen- woordigde vooraanstaande mensen bij transacties die voor schout en schepe- nen moesten plaatsvinden. Zo bijvoorbeeld Leendert de NeufVille, kanunnik van de Dom te Utrecht, wiens graftombe nog voor een klein deel zichtbaar is in het koor van de Willibrordkerk op de heuvel. Hij stond op goede voet met de wijnhandelaar Gerrit Noppen, die op de buitenplaats Overmeer woonde.^ Deze stamde uit een oud wijnkopersgeslacht, zijn grootvader was enige tijd eigenaar van de bekende brouwerij ''De Hooiberg" in Amsterdam. Als kastelein zal Harde- wel met hem goede zaken gedaan hebben. In 1777 werd hij gemachtigd Nop- pens buitenplaats aan Jean Frangois Bentink te verkopen. In 1788 overleed hij en werd hij bijgezet in een eigen graf nr. 33 in de kerk van Nederhorst.

			46

-ocr page 47-



		Voortdijk als pastorie Een kleurrijk persoon koopt in 1786 "Een HeereHuis met de Coupel aan de Vecht Thuin daarachter Koetshuis Paardenstal Kolfbaan en Menagerie benevens het klijn Huisje slaande aan de Noordzijde van 't Grooie Huis ook een aparte Broeij Thuin alles mei derselven bepotinge en beplantinge.... "-" De naam Voortdijk is dan al vergeten. Het huis was klaarblijkelijk nog in een statige toestand en werd gekocht door dominee Henricus Rappardus (1729-1807). Hoewel dominees tot de notabe- len van het volk behoorden, moet dominee Rappardus een bijzonder voor- naam man geweest zijn. Hij is 47 jaar lag de voorganger geweest van de her- vormde kerkgemeenschap in Nederhorst den Berg.-' \n zijn laatste jaren werd hij, ten tijde van de Bataafse Republiek, Ambachtsheer van Nederhorst, als op- volger van Joan Hope. Diens erfgenamen (zonen) verkozen, oranjegezind als zij waren, onder het nieuwe regime het vertrek naar Engeland. Na aankoop van dit huis ging dominee Rappardus er wonen. Hij had in Ne- derhorst namelijk een vervallen pastorie aangetroffen. Die dateerde van v��r 1701 en kwam sindsdien ten laste van het kantoor van gebeneficieerde goede- ren van de Staten van Utrecht. Hoewel aanvankelijk goed onderhouden, zijn in de annalen van de gebeneficieerde goederen lange tijd geen reparatiekosten opgevoerd. Er is melding van een (laatste) reparatie uitgevoerd in 1759.^^ We weten uit een latere briefwisseling (l795)-\ dat er reeds lang zulke ernstige ver- zakkingen optraden, dat de deuren niet meer sloten en er nauwelijks in ge- woond kon worden. Dominee ging in Voortdijk-wonen eensdeels omdat de pas- torie in verregaande staat van verval was, maar andersdeels vooral omdat het een voornaam, bij zijn persoonlijke status en rijkdom passend huis was. Na de dood van ds. Rappardus op 2 april 1807 bleek na opening van zijn uitge- breide testament'^* dat hij tot de rijkste inwoners van Nederhorst behoorde. Hij en zijn vrouw bezaten tal van huizen en landerijen in Nederhorst. De meeste bezittingen, inclusief zijn bibliotheek, goud en zilver, meubelen, paarden, rij- tuigen, koeien en stalgereedschappen werden in openbare verkopingen ver- handeld. Het kasteel, dat in 1803 ook zijn eigendom geworden was en de bui- tenplaats Voortdijk werden door zijn executeur en aangetrouwde neef Johan Peter Schlosser opgehouden. Het kasteel werd op SOjanuari 1808 verkocht aan Hans Hendrik van Haersma te Amsterdam^'', die tevens de eeuwenoude rech- ten op visserij, tolinning en het zwanenrecht^'' verkreeg. De waarde van de buitenplaats werd geschat op �5300,- en kwam in handen van Bouman. De neergang Arnoldus Bouman had waarschijnlijk hoge aspiraties, maar dat bekwam hem slecht in een tijd van economische achteruitgang. Hij was Amsterdammer en

			47

-ocr page 48-



		kocht de buitenplaats voor het veel te hoge bedrag van �10,000,- op 12 juli 1810.-' Op 21 augustus daaraanvolgend trad hij in het huwelijk metjonkvrou- we Elisabeth Meijer, ook uit Amsterdam. Zij trouwden in Nederhorst den Berg. Kinderen zijn noch in Nederhorst, noch in Amsterdam vermeld. Him geluk was maar betrekkelijk kort van duur, want op 17 juli 1818 kwam makelaar Wit- tenstein in beeld, die het huis voor Bouman met veel verlies verkocht voor een bedrag van �2500,- aan John Williams Parker, koopman op de IJgracht in Am- sterdam.'^** Bouman woonde inmiddels in de Watergraafsmeer, ''naa bij hel Tol- heU'}^ Wat Williams Parker met het huis gedaan heeft blijft voorlopig onduide- lijk. Op 30 juli 1824 wist hij het met flinke winst te verkopen aan de Amsterdamse particulier Jan Lucas Heymeriks voor �6000,-.-'' De (thee) koepel was inmiddels verdwenen. Heymeriks ging het huis samen met een vrouw uit Makassar, Elisabeth Johanna Beth, bewonen. Zij kregen in 1826 een dochter, Wilhelmina Gerarda, en woonden tot 1828 in Nederhorst den Berg. Hij was enige jaren lid van het gemeentebestuur, waar nog in 1825 werd gemeld dat hij volgens loting af zou treden in januari 1832. V��r die datum zijn zij echter ver- trokken met onbekende bestemming. Toen begon het huis een handelsobject te worden, zoals veel buitenhuizen in die tijd. Op 31 october 1828 ging het weer in andere handen over en wel van den "WelEdelen Geboren Heer Mr. Wijnand van Hoesen, Ridder van de orde van den Nederlandschen Leeuw en Oud Raad van Nederlandsch Indien"."^" Hij had vele jaren in Indi� vertoefd en daar ook een dochter gekregen, die, toen hij in 1834 stierf, samen met een Indisch meisje zijn enige erfgenamen was. De er- fenis bestond uit een groot bedrag van �17.500,- aan paarlen, briljanten en goud, waarin hij kennelijk handelde. Hij was de zoon van Leonard van Hoesen, die schepen was in Amsterdam en koopman op Rusland. Hij woonde op de Bin- nenamstel. Het huis bracht �6000,- op. Op 2 november 1829, verwisselde het pand weer van eigenaar en kwam in handen van een Berger, Johannes van Altena.'^' Voor �4000,- werd het zijn bezit. Johannes van Altena was rietdekker en hij heeft zijn beroep vanuit dit huis 10 jaar uitgeoefend. Voortdijk als stalhouderij en uitspanning Een nieuwe periode breekt aan. Op 16 october 1839 komt de tapper Jacob Duijts uit Nigtevecht er zijn beroep uitoefenen.''^ Kennelijk met weinig succes, want twee jaar later moet het weer van de hand gedaan worden en wordt de ge- hele inventaris geveild.^^ Op 26 april 1841 wordt Gerardus Bak eigenaar van het huis-^'' en hij en zijn zoon zouden het gedurende een zeer lange periode een eigen karakter gaan verlenen. Tot op de dag van vandaag staat het huis in Ne- derhorst den Berg dan ook bekend als "het huis van Bak".

			48

-ocr page 49-



	Afb . 4. Wtv.epei Courant 3 Jiily , ->.;jf^----- -. f 1S()7. ■■^' * * Indifn Iemand genegen is, v lof \|;«-! . * zoTidheid of verm-iak, cenigc v ijo ka-\| mcTS te huurcn> ea na verkiezing, in af bui- j ten'de'kost te zijn en tevens <!« vrife wamtlc- ling op een nabij gelegen Buitenplaat! genic- ,rende, kan men rich .iddresseeren bij V. van ■jlolsf, Kastelein ia het Regthuis lot �ra Ne-

		■r'�rliorst deii Berg.

De familie Ba(c)k heeft eeuwenlang in Nederhorst en Overmeer gewoond.'* De naam dook voor het eerst op in 1603 in het archief van de oude kerk van Ste Ma- rie in Utrecht. Het was Claes Cornelisz Back. Hij woonde en werkte in Overmeer als waersman (belast met toezicht op dijken en waterlopen) en als molenmees- ter. Hij was procuratiehouder van de kanunniken van Ste Marie in Utrecht en had als zodanig het beheer over een deel van hun bezittingen. Ook zijn nazaten bekleedden belangrijke bestuurlijke functies en wij tellen verschillende schepe- nen onder hen. Zijn zoon Dirck ging in 1648 tot de gereformeerde godsdienst over. Wanneer men zich niet tot deze staatsgodsdienst bekeerde, werd men toen niet toegelaten tot openbare ambten. Waarschijnlijk al spoedig daarna is de fa- milie echter weer teruggekeerd in de schoot van de rooms-katholieke kerk. In 1787 werd een nazaat, genaamd Jan, kastelein in Overmeer. Hij heeft aan de Pruisen, die toen ook Nederhorst een schadelijk bezoek brachten voor ruim �141,- aan wijnen, brandewijn, genever en tabak geleverd. Er doen sombere verhalen over hem de ronde in de familie. Hij was niet present bij het huwelijk van zijn zoon: "waarschijnlijk na de Zee'. Hij was in 1798 in een schietpartij ge- mengd geraakt en volgens een aantekening in het begraafboek van Neder- horst, had hij Evert Westerman in de arm geschoten, die daaraan overleed. Jan Bak wist zich met de vlucht te redden. Zijn broer Pieter nam de zaak over. Ge- trouwd met de dochter van een kastelein, zal hij de zaak in Overmeer wel heb- ben weten voort te zetten. Hun zoon Gerrit (Gerardus) was degene die aan de Voorstraat begon. Gerar- dus Bak (1798-1879) was alsjonge jongen klompenmaker, maar werd later her- bergier. Het huis werd een stalhouderij en een uitspanning. De zeer diepe ach- tertuin (meer dan 100 m) moet ook toen nog een lusthof geweest zijn. Volgens overlevering (de gegevens zijn verkregen van Mevrouw M. L�wenthal-Bak, een achterkleindochter van Gerrit Bak ^^) kwamen hier veel mensen, vooral uit Am- sterdam, per schuit of rijtuig naar toe. Op mooie zomerdagen stond er een lan- ge rij van uitgespannen rijtuigen en Jan Pleziers, van de brug tot de molen langs de Vechtkant, dat is over een lengte van ca 1 km. Het was een echt ontspan- ningscentrum. In de Opregte Wezeper Courant van 3 july 1807, zorgvuldig be-

			49

-ocr page 50-



		Afb . 5. Gijsbertus Aloysius Bak en Henrica Christina Sleenman. (foto M. L�wcnllial-Bak). waard in het familiearchief, kon men lezen: "Indien iemand genegen is, voor ge- zondheid of vermaak eenige vrije kamers te huren en na verkiezing in of buiten de kost te zijn en tevens de vrije wandeling op een nabijgelegen Buitenplaats genietend, kan hij zich adresseren bij B. van Holst, kastelein in het Regthuis tot Nederhorst den Berg" (afb. 4). Met "een nabijgelegen buitenplaats" kan zowel Voortdijk, als ook Berglust be- doeld zijn, tegenover Voortdijk gelegen. Gerrit moet een dynamisch man geweest zijn. Het ging hem voor de wind. Hij kocht veel land en boerderijen en speelde een belangrijke rol in de water- schappen van Nederhorst den Berg. Later werd hij wethouder en regelde in die rol veel zaken. Op zeker moment (in 1854) bood Gerrit Bak zijn grote boven- kamer aan als vergaderkamer voor de gemeenteraad voor de somma van �20,- per jaar inclusief vuur en licht en vertering. De gemeenteraad kende namelijk grote ruimtenood, het lokaal waar vergaderd werd was te klein om alle raads- functies inclusief secretarie te herbergen. Het was even een moeilijk besluit. De burgemeester was ertegen omdat daarmee de veldwachter enorm gedupeerd werd. Deze verzorgde tot dan toe al deze zaken voor �30,- per jaar. Met meer-

			50

-ocr page 51-

Afb . 6. Verkoping Voortdijk in 1925.

ANNO 1925

OPENBARE VERK00PIN6

VAN

HUZEIIIT ERE TUIN
EN BOiGURD

te iSederhorsl ilf d Iterg

derheid van stemmen werd echter beslo-
ten toch de geriefelijke grote kamer van
Bak te huren voor de raadsvergaderin-
gen. Deze heeft 14 jaar dienst gedaan,
tot in 1868 het huidige pand van bakker
Van der Linden (Voorstraat 4) als raad-
huis in gebruik genomen kon worden.
Gerrits zoon, Gijsbertus Aloysius (1844-
1916) (afl^. 5), kreeg een zorgvuldige
rooms-katholieke opvoeding. Op 12-jari-
ge leeftijd werd hij naar een kostschool
in Eken gezonden. Er waren in deze
streng reformatorische tijd nog niet veel
katholieke middelbare scholen in onze

^\P.U » W««}. �,! �p rHISUERO^I. !5 J*MAKi IftW» dw

Een zeer ruim woonhuis

Ean nink woonhuis

regio. Twee dagen per rijtuig en veel

Een tuin mei de zich daarin bevindende
�rTichlboomen

heimwee..., maar hij was een briljante
leerling. Hij werd poldersecretaris,
agent in assuranti�n en op aandringen

van burgemeesterJ.J. Schottelink werkte - . � v � /i.i cm i,.,i,,

hij als volontair op het gemeentehuis en

hij was rentenier Hij schreef gedichten en was 55 jaar lang organist en dirigent
van het rooms-katholieke kerkkoor en heeft jarenlang "zangers en knapen"
muziekles gegeven. Hij vervaardigde transcripties van zes missen voor orgel,
die jarenlang door het koor werden gebruikt. De muziek zat in zijn genen. Een
van zijn zeven zonen, Bernard, is veertig jaar leraar geweest aan het Amster-
dams Conservatorium. Een andere zoon Jan, schreef gedichten, waarvan er
��n in "De Bergsche Post" verscheen. Het was een eenmalige uitgave van het
blad: "jaargang n° laatst, dinsdag 8 mei 1923", ter gelegenheid van het huwelijk
van zijn enige zuster. Het was tevens een ode op het huis:

't Is heden feest in Nederhorst

in de "Familk"BAK

De wimpels waaien en ook torst

een vreugdevlag het dak

van 't Vaderhuis, dat pralend

zich spieg'len in den Vechtstroom laat

en, als een sterrenlicht stralend

zijn kind'ren overal in jeugdherinnering staat'."

-ocr page 52-



Afb . 7. Votrrtdijk anno 1925 (foto M. I,�weiuhal-Bak). De zeven zonen en ��n dochter zijn alle uit Nederhorst vertrokken. Zijn vrouw Henrica Christina Steenman (afb. 5) stierfin 1926. Appartementen Op 15 januari 1925 werd in het caf� van de weduwe Bornhijm (thans een Chi- nees restaurant) een openbare verkoping gehouden (afb. 6). Het huis werd daarop samen met het naastliggende pand verkocht. De hoogste inzet, �4000,-, was van J. Franssen - van de bekende Berger familie Franssen. Een foto uit 1925 toont het toenmalige uiterlijk (afb. 7). Nadien heeft het huis nog diverse bestemmingen gehad, die elk hun verbouwingstol eisten. Er was onder andere een postagentschap en een kleine kantoorboekhandel gevestigd. In 1976 kwam door aannemer Van Kooten een verbouwing tot stand, op tekening van architect A. Stork, waarbij de voorgevel onder toezicht van Monumenten- zorg in een min of meer originele staat werd teruggebracht. Het interieur werd tot een aantal appartementen omgevormd. De grote tuin werd helaas opge- offerd aan nieuwbouw.

		Hinderdam 2001
		Hinderdam 2001	Els N.G. van Damme

	52

-ocr page 53-



		Bronnen 1. Dr. R. van Luttervelt, De buitenplaatsen aan de Vecht. Lochem 1948. 2. J. Baar, T. Griffioen, G. Baar (red.), Petersburg, een verdwenen, buitenplaats. Werinon 1996. 3. Els N.G. van Damme, De buitenplaats "Overmeer" in Nederhorst den Beig, gebouwd en bewoond door mi- granten (1700-1845). TVE 15, p. 211-220, 1997. 4. Els N.G. van Damme, Het buitenverblijf "Schulpenburg" in Overmeer. Werinon 7, p. 674-686, 1997. .5. Els N.G. van Damme, Oude huizen aan de Hinderdam. Cont.bl. HK Ned.den Berg 2, p. 143- 152,1992. 6. Els N.G. van Damme, "Het Imytenplaatsje Damvecht" aan de Hinderdam en zijn bewoners. Jaarboekje Niftarlake 1992 p. 22-32. 7. Els N.G. van Damme, De buitenplaats "Vecht en Bergzicht" alias "Klemansplaats " aan de Hinderdam (17e m«w-7S55j. Jaarboekje Niftarlake 1996 p. 21-33. 8. Geert Mak & Marita Mathijsen, Lopen met Van. Lennep. Waanders, Zwolle, 2000. 9. Els N.G. van Danniie, De buitenplaats "Stilhom" in Nederhorst den Berg. Werinon 31, p. 10-26, 1998. 10. Els N.G. van DAmme, De buitenplaats "Berglust" in Nederhorst den Berg (eind 17e eeuw-1886). TVE 15, p. 8-14, 1997. 11. Not.Joh. Sanderson, Loenen (1807) 34-1: 989, RAU. 12. Not. Meeuws de Leeuw, Utrecht (1749) 34-4; U183a012, RAU. 13. ORA Ned. den Berg 3351: 285 (1691), SAGV, Hilversum. 14. R. Meischke & H.J. Zantkiiyl, Het Nederlandse woonhuis van 1300-1800. Tjeenk Willink Haarlem, 1969. 15. ORA Ned. den Berg 3361: 459 (1702), SAGV, Hilversum. 16. Not. Rijk van Vliet, Utrecht (1760), ORA Ned. den Berg 3357: 31, SAGV, Hilversum. 17. ORA Ned. den Berg 3357: 94 (1764), SAGV, Hilversum. 18. Lidmatenregister Ned. den Berg, SAGV, Hilversum. 19. Els N.G. van Damme, De familie Harderuel in Nederhorst den Berg in de 18e eeuw. Vferinon 8, p. 12-22, 1998. 20. ORA Ned. den Berg 3359: 97 (1786), SAGV, Hilversum 21. Els N.G. van Damme, Henricus Rappardus, predikant (1754-1801), zakenman en ambachtsheer in Ne- derhorst den Berg. 2001 (in voorber.). 22. Staten van Utrecht: Gebeneficieerde goederen 254-5, RAU. 23. Toeg. 24-2: 210 (1816) en HG/KV en KR nr. 31 (1819), SAGV, Hilversum. 24. Not. J.H. van Grootveld, Utrecht (1810) 34-4: U317a005, RAU. 25. ORA Ned. den Berg 3360: 110 (1810), SAGV, Hilversum. 26. Els N.G. van Datmne, Zwanendrift op het Horstermeer. Werinon 41, p. 16-18, 2001. 27. ORA Ned. den Berg 3360: 241 (1810), SAGV, Hilversum. 28. Not. Tennis Janssen, Amsterdam (1818). 5075: 19738, GA Amsterdam. 29. Not. Reinier Meijjes, Amsterdam (1824). 5075: 19538, GA Amsterdam. 30. Not. Reinier Meijjes &JohannesAibertus Hoog, Amsterdam (1828). 5075:19544, GA Amsterdam. 31. Not. JA. Hoog, Amsterdam (1829). 5075: 20322-B, GA Amsterdam. 32. Not. Dirk van der Horst, Weesp (1839). 185: 5393, RANH Haarlem. 33. Not. A.C. Papegaaij, Weesp (1841). 185: 5403, RANH Haarlem. 34. C.J. Bak, De oude Backen in Overmee)' en Nederhorst. Werinon p. 450-452 en 522-525, 1995. 35. M. L�wenthal-Bak, De geschiedenis van de familie Bak. Werinon 4, p. 319-322, 1994. Met dank aan Mevrouw M. L�wenthal-Bak voor het gebruik mogen maken van haar interessante fa- miliearchief.

			53

-ocr page 54-



		Popta en Vreede Rijk geven hun geheimen prijs

	Introductie In hetjaarboekje 1998 werden de lotgevallen beschreven van een drietal verdwe- nen buitenplaatsen die aan de Angstel tussen Abcoude en Baambrugge gestaan hebben. Daarbij kwam tevens een kleiner object ter sprake kwam, dat de naam buitenplaats niet verdiende, maar wel die van boerderij, waaraan een z.g.n. heer- schapshuis (huis voor de eigenaar) was toegevoegd. Dat bood zomer-accomoda- tie aan de eigenaar, een Amsterdamse regent, namelijk: Schaeps Gift. In het voorliggende artikel worden een min of meer vergelijkbaar object en een gewone boerderij - eveneens aan de Angstel gesitueerd - besproken, lan- ge jaren eigendom van Amsterdamse regentengeslachten; echter niet van zo- danige allure, dat daarvan gravures bekend zijn. Wel leven de namen van deze objecten nog tot op de huidige dag in Abcoude-Baambrugge voort, in tegen- stelling tot de naam Schaeps Gift, die al in de 18e eeuw verdween. Vreede Rijk en Popta Uit het resolutieboek van Schout en Schepenen van Abcoude-Baambrugge: 14Februari 1719... noch worden by desen geauthoriseerljohan Gousset, schout van Abcoude nevens Isack Mid- delman en Gerrit van Caspel, schepenen nevens haren secretaris omme eersldaaghs de visitatie te doen van de ha- erdsteden van de heer Gerard Bors van Waveren en Mevrouw Petronella gedebiteerd staen niet hebhen ende van hare geauthoriseerdens bevinding oen den gerechte Bors van Waveren, akoo deselve seer doleren dat se de haerd- steden waer mede rapport Ie doen ... Op de dertigste Maart 1719 hebben schout en schepenen voornoemt benevens de secretaris sig van dese opdracgt gekweeten en sich eerst vervoegt aan het huys genaemt Vreede Ryck, bewoont door Mevr. Petronella Bors van Wa- veren, weduwe van de heer Louis Victor, terwijl sy sig daema hebben begeven naar het huys van Gerard Bors van Waveren waerby sy bevonden hebben dat in beyde woningen drie haerdsteden aanwesig waeren. Wie waren deze 'belastingontduikers' en om welke huizen ging het? Vreede Rijk Petronella Bors van Waveren (1658-1730), was in 1683 getrouwd met Frederick Danckerts, (1651-1690), Schepen van Amsterdam en advocaat bij het Hof van Holland.' "

	a. De personalia van enkele der in dit artikel figurerende 16^' en 17'' eeuwse personen zijn opgeno- men in een bijlage.

54

-ocr page 55-



	Aft. 1. Dominee (Cornelis Dan- ckerts, grav. 14,4 x 18,.5 cm. (Icon. Bui'. Den Haag)

Frederick verwierf bij haar drie dochters, waarvan Margaretha, gedoopt 25 Ja- nuari 1689 de jongste was. Het gezin woonde op het Singel te Amsterdam.' Fre- derick was een zoon van dominee Cornelis Danckerts Corn.zn. (afb. 1) Deze was als kleinzoon van Cornelis Danckerts de Ry (1561-1634), meester-metselaar en bouwmeester van Amsterdam, zeer gezien. Die heeft veel samengewerkt met de alom bekende Hendrick de Keyser (1565-1621), die op overeenkomstige wijze was aangesteld als stads steen- en beeldhouwer van Amsterdam. De zoon van Cornelis Danckerts de Ry, Cornelis Danckerts de Ry 2, oefende het beroep van zijn vader uit en was als stadsbouwmeester eveneens in dienst van de stad Amsterdam.^ Hij was de grootvader van Frederick Danckerts. Frederick Danckerts had de herenhofstede Vreede Rijk reeds in 1681 in bezit,"* d.w.z. twee jaar v��r zijn huwelijk met Petronella Bors van Waveren, en wellicht had hij die door vererving verkregen. De hofstede lag direct ten zuiden van de thans nog bestaande buitenplaats Postwijk en was zeer waarschijnlijk van ouds een boerenhofstede waarbij in de I7e eeuw een eenvoudig 'heerschapshuis' was gebouwd, dienende tot zomerverblijf van de eigenaar. De hofstede is op de kaart van Gerrit Drogenham uit ongeveer 1700 aangegeven, (afb. 2)

		55

-ocr page 56-



		*pbe Oyju-Jiaem.*

Afb. 2. Fragment van de kaart van Gerrit Drogenham ca 1700. (ARA Den Haag)

	Petronella hertrouwde na de dood van Frederick Danckerts in 1690, in 1694 met Louis Victor. Dit was een in Amsterdam gevestigde koopman op Engeland, Curagao, Itali� en de Levant. Zij schonk hem twee zonen en een dochter.'^ Na het overlijden van Louis Victor in 1708 bleef zij achter met 6 jonge kinde- ren. Voor haar inkomen was zij dus op het familiekapitaal aangewezen. Zij zal daarom niet geneigd zijn geweest veel belasting te betalen. De omschrijving in het resolutieboek 'het huis genaemt Vreede Rijck, bewoont door Mevr. Petronella Bors van Waveren, 'doet vermoeden dat zij zich na het overlijden

	56

-ocr page 57-



		Afb. 3. Keizersgracht 105-107 uil Gaspar Jacobsz Philips Het Grachtenboek A'dam 1768-1771. van Louis Victor met haar kinderen op Vreede Rijk had teruggetrokken, zoals de weduwe van Mr Dirck van Naerden op Ipenburg had gedaan, maar zeker is dat geenszins: na 1706 zijn er geen kohieren van het familiegeld bewaard ge- bleven. Bij de afzonderlijke boerenwoning behoorden diverse opstallen voor het uit- oefenen van het boerenbedrijf. Na het overlijden van Petronella in 1730 vererfde Vreede Rijk aan de kinderen. De drie kinderen Danckerts kregen elk X in deze hofstede, die van hun groot- vader geweest was. De kinderen Victor werden echter niet vergeten en verkre- gen gezamenlijk het laatste kwart van de eigendom.'' Margaretha Danckerts, de jongste dochter uit het eerste huwelijk van Petro- nella, had inmiddels in 1720 een liefdevolle echtgenoot gevonden in Pieter Bock, koopman te Amsterdam, lid van de raad van deze stad en Resident van

			57

-ocr page 58-



		Zijne Koninklijke Majesteyt van Poolen, Keurvorst van Saxen, ('August de Ster- ke').'^'' Zij kregen 4 dochters en een zoon, waarover hierna meer. Margaretha heeft alles in het werk gesteld om, onder gelijktijdige betaling van de waarde, de onderdelen waarin de eigendom van Vreede Rijk bij de boedel- scheiding was gesplitst weer bijeen te sprokkelen, hetgeen haar is gelukt. Met haar halfbroer Gidion Victor heeft Margaretha een nauwe band onder- houden. Voor het geval zij vroeg zou komen te overlijden, werd hij aangewezen als voogd over haar nog minderjarige kinderen.^ Gidion Victor kocht in 1733 het huis 'De Walvis' op de Keizersgracht en Pieter Bock wist zes jaar later het buurhuis 'De Bruinvis' te verwerven.^ Deze huizen zijn hierbij afgebeeld en hebben thans de nummers 105 en 107, juist tegenover de Remonstrantse kerk. In het beeldhouwwerk van de kroonlijst is een bruinvis verwerkt, (afb. 3) Pieter vestigde zich daar niet alleen met zijn gezin, maar had in het comptoir van De Bruinvis ook zijn koopmans affaire, die later, najaren van samen-werking, door zijn zoon Joan Michiel zou worden voortgezet. Het huis werd op naam van Margaretha gesteld en met de door haar uit erfe- nissen ontvangen gelden betaald. Zij bepaalde in haar testament, dat zowel De Bruinvis als Vreederijk aan haar kinderen zouden vererven, doch dat haar echtgenoot in De Bruinvis zou mogen blijven wonen en zonder huur te beta- len. Voorts bepaalde zij dat, mocht een van de kinderen zonder 'afkomelingen' overlijden, het deel dat zij in eigendom van VreedeRijk zouden bezitten, aan de achterblijvenden zou vererven.'" Wij kunnen constateren dat, vanwege de risico's die Pieter Bock als koopman liep, de strikte scheiding van kapitaalgoederen, die steeds bij het aangaan van het huwelijk in 1720 was overeengekomen, zorgvuldig werd volgehouden.'^ Zoon Joan Michiel heeft, najaren van samenwerking met zijn vader, het koop- manshuis tot aan zijn dood in 1791 bewond. Daarna zijn de toen overgebleven drie zusters elders in Amsterdam gaan wonen.^^ Over het leven op Vreede Rijk en de indeling van het z.g. heerschapshuis, dat door het gezin van Margaretha en later haar kinderen als zomerverblijf werd be- nut, vertelt de navolgende uit diverse archivalia samengestelde geschiedenis:' Baambrugge baadde in de Seplemberzon. De oude dames Bock [kinderen van Margaretha Bock-Danckerts] wa- ren blij weer terug te zijn op Vreede Rijk, waar zij van kindsbeen af de zomers hadden doorgebracht in het niet zo grote heerschapshuis, dat al 120 jaar familiebezit was. b. Belangen van buitenlandse mogendheden, vorsten of steden werden, als er geen ambassadeur was, behartigd door een agent of resident.

			58

-ocr page 59-



		We schrijven 10 September 1799. Het waren roerige tijden. Ma en Margaretha Bock, respectievelijk 78 en 72 jaar oud, waren eind augustus over- haast naar hun woonplaats Amsterdam vertrokken omdat op 29 augustus Engelse en Russische troepen bij Cal- lantsoog in Noord Holland ons land waren binnengeuallan. Zij hadden toen de beschutting van de stad gezocht. Nu deze inval leek te verzanden - de veldtocht strekte niet verder dan van Petten naar Bergen - waren zij terug- gekomen, speciaal voor het ondertekenen van het vernieuwde huurcontract van de boerderij die bij Vreede Rijk hoorde. Jan van. Bladeren, nog dom' hun inmiddels overleden broer, Joan Michiel Bock, xjoor het boerenbedrijf op Vreede Rijk aangetrokken, had de dames ontvangen zoals ook in het te vernieuwen huurcontract was geregeld: de paar- den waren op stal gebracht en van hooi en gras voorzien, de koets was in het koetshuis gereden en de koetsier was onderdak verschaft. In het huurcontract xoas hem uitdrukkelijk verboden om 'schamele lieden te logeren', maar de in livrei gestoken koetsier werd daar natuurlijk niet toe gerekend. Het huurcontract werd voor vier jaar afgesloten, evenals het voorgaande contract, met een optie voor nog eens twee jaar. Het was door notaris Van Gulpen, die in Abcoude resideerde, opgesteld in overeenstemming met de door de dames Bock gegeven, orders. Bij de boerenwoning behoorden. 20 morgen wei- en hooiland benevens het koehok, het varkenskampje en de boe- rentuin. De landerijen strekten, zich uit van. het Zandpad langs de Angstel tot over de Indijk, maar een van de kavels liep verder door tot aan de dijk langs de Vecht. Aan de verhuursters bleef het heerschapshuis, de stal, het koets- ofwa- genhuis, de moestuin, bos, lanen en bloementuin, 'in alle welke de huurder nogte iemand van zijnentwege niet zal vermogen te gaan ofkomen onder wat voorwendsel zulks zou mogen wezen'. De huurprijs bedroeg f 700,� 'sjaars alsmede 'twee vierendeelen goede Graasde Somer boter'. Daarenboven nog zoveel verse boter en melk als de verhuursters zouden vorderen, de boter jegens zes stuivers per pond en de zoetemelk voor 10 duiten alsmede de karnemelk voor 3 duiten. Het land moest van distels, stekels en ander ontuig worden gezuiverd en van de stalmest mochten de verhuursters zoveel nemen als zij zelf of hun tuinman nodig zouden hebben voor de bemesting van de tuinen en het moesland. De sloten moesten door de huurder geschoond worden en hetgeen daar afkwam moest na 'pluisen' met de beschik- bare mest worden gebruikt voor het strooien over de magerste kampen van het hooiland; het mocht niet over het wei- land maar wel over het land aan de Vechtdijk worden gestrooid. Hooi mocht niet verkocht worden en het was de huurder niet toegestaan kippen, konijnen of ander kleinvee over het land te laten lopen. De kippen van de ver- huursters daarentegen mochten wel over het verhuurde land lopen. Met voorbijgaan aan diverse andere bepalingen zij nog vermeld dat de huurder 'niet mocht planten, timmeren of stellen waardoor het gezigt van de heerenhofstede zou kunnen worden gehinderd of belet'. De volgende dag, 11 September 1799, kwam notaris Van Gulpen melde beide getuigen naar Vreede Rijk, waarin de grote kamer van het heerschapshuis -de zaal genoemd - de ondertekening van het nieuwe contract zou plaats- vinden. Na nog enkele bemerkingen van de dames mocht Jan van Bladeren binnenkomen. De 78jarige Ida Bock had gedurende de laatste jaren zulke trekkingen over haar lichaam gekregen dat zij, in te- genstelling tot vroeger, slechts enkele uit hun krachten gegroeide hanepoten aan, het papier kon toevertrouwen, maar zij vertikte het om, zoals vele ongeletterden deden, een kruisje te zetten, voorzien van het bijschrift van de no- taris 'dit merck is gesteld by....'. De notaris voorkwam intussen, dat het contract als een verkreuht papier onder haar handen vandaan kwam.

			59

-ocr page 60-



		De zaal waar zij nu zaten, had levendiger dagen gekend, toen de kinderen Bock, vier zusters en een broer, er met hun ouders en logees de zomers doorbrachten. De 16 stoelen met rotting ruggen en zittingen getuigden daarvan; zij stonden thans twee aan twee gerangschikt voor de penanten tussen de ramen. Ook de bovenverdieping, een niet verder ingedeelde zolder, leek er van te verhalen met zijn vele vaste ledikanten, met 'gaaze, damaste en catoen gor- dijnen, de bedstede met een oud groen gordijn met val, alsmede twee gestreepte dito met val, de slaaphnnk en de rustbank met degeele oude paarde haare matras'. Daar stonden ook nog 6 stoelen met 3 groene kussens. De oude dames Bock kwamen daar nu niet meer; zij hadden hun slaapplaats gevonden in het kamertje bij de zaal, grotendeels bezet (hor het eikenhouten ledikant van hun oudtns, en in het slaapkamertje waar een bed en een 'ey- kehouten kassie met laaden' stonden. Geleidelijk hadden de kinderen Bock begrepen waarom hun moeder, Margaretha Danckerts, hun op het hart ge- drukt had Vreede Rijk in ere te houden; het was in de zomer, als de grachten in de stad weer eens hun onwelrie- kende geuren verspreidden, een heerlijk toevluchtsoord. Problemen hebben zij daarbij niet ondenwnden; zij had- den het met hun vijven van hun moeder ge�rfd: alleen Joan Michiel was getrouwd maar bleef kinderloos en als een van hen overleed vererfde immers diens deel aan de achterblijvenden. Na het overlijden van Petronella in 1781, van Joan Michiel in 1791 en Frederika in 1799 waren zij nog met hun twee�n. Popta Gerard Bors van Waveren (1690-1769), genoemd in de introductie, was in 1719 nog een jonge man. Diens vader, eveneens Gerard geheten, was een broer van Petronella Bors van Waveren. (Omdat ook de vader van deze Gerard eveneens Gerard heette noemen wij hen hierna: de Oude, respectievelijk de Jongere en Gerard de Jongste.) Gerard de Jongere (1664-1691) was sinds 1688 secretaris van Amsterdam, doch hij overleed in 1691 toen zijn zoon Gerard nog slechts ��n jaar oud was. Hij was getrouwd met Henri�tta Popta (1671-1695),''' die na zijn overlijden hertrouw- de (1693) met Mr Jacob van Strijen, een oom van Nicolaas van Strijen,'"* die er - zoals bij de buitenplaats Langversweegen is vermeld - met de vrouw van wijn- koper Bols vandoor was gegaan.''' Henri�tta Popta overleed echter in 1695, waardoor haar zoon, Gerard de Jong- ste, op 5 jarige leeftijd een volle wees was geworden en voor zijn onderhoud aangewezen was op het familiekapitaal. Ook voor hem in 1719 een goede re- den om zo weinig mogelijk belasting te betalen.'^ Henri�tta Popta liet ook nog een zoontje van Mr Jacob van Strijen na, doch dit kind is de wieg niet ontgroeid. Mr Van Strijen hertrouwde op 2 Januari 1697, doch deze echtgenote ontviel hem reeds weer in 1698, zodat de kleine Gerard alleen met zijn stiefvader opgroeide. Zijn familie was overigens bepaald niet onbemiddeld. Zijn grootvader, Gerard Bors van Waveren de Oude (aanvankelijk alleen Bors geheten totdat hij als af- stammeling van de familie Oetgens van Waveren meende met het toevoegen

		60

-ocr page 61-



	Afb. 4.Jacob Bors, olieverf op paneel, door Pieterszn Aert (toegeschreven) 112 x 85 cm. (Icon. Bun nr 28566)

van "Van Waveren" zijn prestige te verhogen), (1630-1693) vervulde vele func- ties en was o.m. lange jaren een van de burgemeesters van Amsterdam.'^ De vader van Gerard de Oude, Mr Jacob Bors was licentiaat in de rechten, (d.w.z.: bezat de bevoegdheid om te promoveren), en diens vader, eveneens Ja- cob geheten, die wij stamvader van dit geslacht mogen noemen, is met bijgaand portret vereeuwigd, (afb. 4) De andere grootvader van Gerard de jongste was Mr Jacob Popta (1646-1685). Deze was o.m. schepen van Amsterdam en Dijkgraaf van de Nieuwer Amstel. Dat de naam Popta v.'at onhollands overkomt is terecht: de grootvader van Ja- cob, Gijsbert Tjebbes Popta, had zich in 1618 vanuit Harlingen in Amsterdam gevestigd als korenkoper en assuradeur. Diens vader, Tjebbe Popta, was in twee- de echt gehuwd geweest met Marijtgen Gijsbertsdr. (ong. 1580). Zij behoorden tot de Friese koopmansstand van de 16e eeuw.'**

		61

-ocr page 62-



		Het is ook de Amsterdamse familie Popta wel naar den vleze gegaan; de vader vanjacob, Michiel Popta (1620-1673), liet onder meer door de bouwmeester Philip Vingboons het landhuis Groenhoven aan de Amstelveense weg te Am- sterdam bouwen. Hij werd in 1674 aangeslagen voor een vermogen van �242.000,-(zou nu zo'n �25 a 30 min. zijn) .'■' Mr Jacob Popta had twee dochters, Henri�tta, die zoals vermeld, trouwde met Gerard Bors van Waveren de Jongere, en Catharina die trouwde met zijn broer: Cornelis Bors van Waveren. Deze Cornelis wordt in de annalen vermeld als een vermaard ossenweider, wel- ke kwalificatie ook wordt gehecht aan Louis Victor, de tweede echtgenoot van Petronella Bors van Waveren.^" De landerijen van Vreede Rijk zullen hoogstwaarschijnlijk door Louis Victor mede voor het ossenweiden zijn benut. Dat ossenweiden was een interessant fenomeen waarop hierna dieper ingegaan wordt. Het ossenweiden Hiermede komen wij op een derde redengeving voor de belangstelling van de regenten voor de boerderijen in het veen-weide gebied. Naast belegging en zo- merverblijf bood het bezit van een boerderij ook de mogelijkheid tot het z.g. vetweiden van ossen waarvoor reeds sinds de 14e eeuw magere ossen uit Dene- marken en Sleeswijk-Holstein werden ingevoerd.^' Mede door de snelle bevol- kingstoename in de laatste decennia van de 16e eeuw (instroom van vluchte- lingen uit de Zuidelijke Nederlanden) en de bevoorrading van de talloze schepen die voor de Oost Indische Compagnie en haar West Indische zuster- organisatie voor lange reizen moesten worden toegerust, heeft de invoer van magere ossen in de I7e eeuw een hoge vlucht genomen. De levering van le- vensmiddelen voor deze schepen stond in beginsel voor iedereen open, be- houdens voor de bewindhebbers. Toch treffen wij onder de bewindhebbers verscheidene ossenweiders aan; levering door de pachter zal hier wel een mo- gelijkheid tot ontduiking van deze bepaling zijn geweest. Het ossenvlees, dat wat droger was, lijkt voor bewaring in pekel, of om gerookt te worden, (en dus ook voor de bevoorrading van schepen), beter geschikt te zijn geweest dan het vlees van koeien die enige jaren voor de productie van melk waren benut. Magere ossen, niet ouder dan 4 a 5 jaar werden aldus in gro- te aantallen uit Denemarken en omgeving aangevoerd, en waren na een sei- zoen vetweiden meestal reeds geschikt voor consumptie. Dat deze handel na 1600 steeds meer in betekenis toenam, en zich ook van de steden Hoorn (afb. 5), Enkhuizen en Medemblik naar Amsterdam verplaatste blijkt o.a. uit de re- solutie van 1 Juni 1629. Daarbij besloot de Vroedschap van Amsterdam: .......'ende syn de heeren Burgemeesters geauthoriseert om mit den heeren thesaurieren op

			62

-ocr page 63-



		Afb. 5. De magere ossenmarkl Ie Hoorn in de vroege 17'' eeuw. (St. Atlas Van Stolk R'dam) het pleyn buiten de Regulierspoort een bequame marckt mit allen toebehoorten, tot ghe- mack ende drenckinge der beesten ende anderssints, op te righten tot gerieff der koopluy- den (in margine staat: marckt voor magere ossen).^^ V��rdien was een gedeelte van het Kalverstraat-Heilige Weg-complex voor deze markt in gebruik, hetgeen door de geringe ruimte, minder gerieflijk was. In feite was er sprake van een 'beestenmarkt' maar omdat de ossen daarbij de boventoon voerden werd veelal gesproken van: 'de ossenmarkt'.^^ Dat de markt voortijds in de Kalverstraat e.o. werd gehouden leeft nog voort in de namen Kalverstraat en Ossesluis. Van de Regulierspoort resteert thans al- leen nog de toren, nu Munttoren.^' De markt voor magere ossen duurde vanaf begin April 3 a 4 weken. Geleidelijk is de ossenmarkt wegens de uitbreidingen van Amsterdam steeds meer naar het zuiden verplaatst tot aan de Utrechtse Poort (nu Frederiks- plein), terwijl diverse onderdelen naar andere plaatsen in de stad werden ge- dirigeerd. De ossenmarkt deed aldus zijn naam steeds meer eer aan.^'' Een resolutie van de Vroedschap van Amsterdam van 26 Januari 1636 geeft ons een indruk van de omvang van de Amsterdamse ossenhandel in dat jaar: ... om- trent de maent Maert vertrekken uyt dese landen omtrent 30 schepen, lanck omtrent 112 voeten, voor 80 a 90 ossen elck, omme aldaer (Denemarken), ossen te halen ende desel- ve herwaerts te brengen '.'^^ Bovendien werden vanuit die omgeving over land 3 tot 4 keer zoveel magere os- sen naar de ossenmarkt in Amsterdam gedreven. (Na een inzinking tijdens de eer- ste decennia van de SO^jarige oorlog bereikte de Deense export van magere ossen naar de Hollandse gewesten reeds tijdens het twaalfjarig bestand weer het niveau van ruim 50.000 magere ossen 'sjaars, en natuurlijk zonder controle op BSE!).^^

			63

-ocr page 64-



		Goede mannen In tegenstelling tot bijvoorbeeld Haarlem, dat sinds het midden van de 17e eeuw een ossenweidersgilde kende, was er in Amsterdam een college van 'goe- de mannen'. Dit waren Amsterdammers - veelal kooplieden of regenten - die bij het ossenweiden hun sporen verdiend hadden, en bij conflicten het recht- sprekend college, (ofwel schout en schepenen, of de burgemeesters), konden adviseren wanneer de leden daarvan met deze materie onvoldoende bekend waren. De 'goede mannen' waren ingeschreven in een register, waarvan er en- kele bewaard zijn gebleven. In het register van de goede mannen van 1700 tref- fen wij Cornelis Bors van Waveren aan en in dat van 1704 Louis Victor, die in 1700 nog vermeld staat bij de 'handelaers in iurcx gaaren'.^''^ Opmerkelijk is, dat de ossenweiders alle voorzien zijn van het voorvoegsel 'de Heer', terwijl dat bij de andere beroepen niet het geval is. Dergelijke registers zijn er namelijk voor vele te onderscheiden beroepen, ook als daar een gilde voor bestond. Dat zal als oorzaak hebben dat ossenweiders vermogende lieden moesten zijn, die het vetweiden konden financieren tussen Maart en October wanneer de beesten geslacht werden en een opbrengst boden. Schout en Schepenen vroegen gemiddeld twee keer per decennium een sleu- telfiguur in het bepaalde beroep om een lijst op te stellen van de 'voornaemste en gequalificeerste personen' in dat beroep. Helaas zijn er niet meer dan 8 van dergelijke registers bewaard gebleven. Na 1704 komen de ossenweiders niet meer in die registers voor, terwijl dan ook de betekenis en de omvang van het ossenweiden, mede als gevolg van de optredende veeziekten, gaat afnemen. De boerenhofstede, sinds het eind van de 17e eeuw Popta geheten, die door verer- ving eigendom was geworden van Jacob Popta's echtgenote, Wijntje van Hoorn, heeft nimmer een heerschapshuis omvat, terwijl de beschrijvingen die daarvan in de archieven werden gevonden ook niet op de aanwezigheid van een 'heerenkamer' wijzen. Een buitenverblijf bezat Popta in de Nieuwer Amstel, zodat de boerderij, die gelegen was in een hoek van Abcoude, die 'de vetpot' genoemd werd, hoogst waar- schijnlijk alleen voor het ossenweiden en belegging heeft gediend. Ik neem aan dat Jacob Popta te jong is overleden (39 jr.) om tot 'goede man' te kunnen worden aan- gewezen. Voor de veronderstelling dat Jacob Popta het vetweiden heeft beoefend is te meer reden, omdat herhaaldelijk in de registers van de Amsterdamse wisselbank in het najaar (slachttijd) zijn naam voorkomt bij de crediteuren.^^ Kroondomein De hofstede Popta was niet de eerste boerderij op deze gronden; oudtijds stond hier de boerderij genaamd 'Hoffsaet', eigendom van 'den Coninck, die ick altyd heb gheeert'.^°

			64

-ocr page 65-



		De naam Hoffsaet duidt reeds op bezit van het Hof. (saete = land dat men bezit). Karel de Vijfde was, wegens de gestage achteruitgang van de grondeconomie en de geld verslindende oorlogen, in de eerste helft van de 16e eeuw, overge- gaan tot verpanding en verkoop van kroondomein, hetgeen Philips II, die van zijn vader practisch een bankroet rijk had ge�rfd, heeft die practijk in versterk- te mate voortgezet." In dit beleid past de verkoop van Hoffsaet in \bb1 - twee jaar na de troonbe- stijging van Philips - aan Dirck Jacobszn Schaep, schepen van Amsterdam, Heer van Batenstein, 'kastelyn' van het Slot Abcoude.^'- '^ De functie van kastelein van dat Slot hield mogelijk verband met zijn benoe- ming tot maarschalk van Abcoude en Vreeland (1572). In het boek Abcoude 900 staat het verslag van de schermutselingen rond het Slot in 1578 zoals dit werd opgetekend in het dagboek van broeder Wouter Jacobsz, prior van Stein: Op 9 Maart 1578, toen het nog Spaansgezinde Amsterdam steeds meer door opstandelin- gen ingesloten raakte, trof Dirck Schaep bij zijn terugkeer van een reis, Utrechtse soldaten op het Slot aan. Schaep was Spaansgezind; de Utrechtse soldaten stonden aan de kant van Oranje. Schaep nam het kasteel weer in bezit, xuat de stad Utrecht niet zinde. Men nam daar Scha- eps echtgenote gevangen en stelde de slotvoogd voor de keus: �f naar buiten komen en het slot opgeven, �f mevrouw Schaep zou tuorden opgehangen. Schaep gaf zich over en het kas- teel kreeg een Utrechtse bezetting.^^ Dirck Schaep was een broer van Gerrit Schaep, die via zijn schoonvader eige- naar was van het in het jaarboekje van 1998 besproken Schaeps Gift.^"* Dirck is zonder in zijn nalatenschap gerechtigde nakomelingen overleden, maar liet wel twee bastaards na, die met elk 500 Carolusguldens tevreden moesten zijn.^ Hoffsaet** vererfde aan zijn zuster Machteld Jacobsdr Schaep, die getrouwd was geweest met Anthony van Houff. Vrijdom van belastingen Van de Koning werden toentertijd geen belastingen geheven en diens recht- verkrijgenden werden gedurende lange jaren 'vergeten', totdat in 1612 een poldermeester de toenmalige eigenaar, Jacob van Houff, 'voor de Moolen en Zee- dijksgelden quotiseerde\ ]2iCoh, die anders dan zijn grootvader Van Houff nu Van Hooff werd genoemd, was een kleinzoon van Machteld Jacobsdr Schaep, ech- ter nog niet tot de jaren van handelingsbekwaamheid gekomen, zodat zijn voogd, Floris Fooyt, namens hem optrad.''^ c. "Kastelein" is hier gebruikt in de betelcenis van een ambtenaar aan wie de bewaring van een kas- teel was opgedragen (ook wel slotvoogd)

			65

-ocr page 66-



		»�SS Afb. 6. Receuil uil 1618 waarin , de belastingvrijdom voor Pop- ,1 ta wordt bevestigd. (Part. Ar- I chief De Groot Abcoude)

	Het bezwaarschrift vanjacob van Hooff leidde tot een proces tegen de schout van Abcoude, waaromtrent Gedeputeerde Staten van Utrecht in 1618 in rech- te bepaalden dat, omdat er 54jaren niets was ge�nd, deze verplichting tot beta- Hng was verjaard.-'^ (afb. 6, het origineel Recueil telt 18 blz.). Lange jaren heb- ben de landerijen van Popta zodoende vrijdom van deze belastingen genoten. Daaraan kwam eerst een einde toen het Hoogheemraadschap Zeeburg en Die- merzeedijk in het midden van de 19e eeuw besliste dat de vrijdom niet was ge- schonken door een bevoegde macht, doch uitsluitend wegens verjaring was ontstaan, hetgeen niet voldeed aan de desbetreffende bepalingen van het toen- malig vigerende reglement van het Hoogheemraadschap. Zowel Gedeputeer- de Staten van Utrecht, als die van Noord Holland bevestigden deze zienswijze, zodat deze belastingen na 300 jaar wel werden geheven.''^ Hoffsaet gaat Popta heten Uit een archiefstuk daterend van 1660 van het Statengerecht Abcoude blijkt hoe het in de I7e eeuw verder is gegaan met Hoffsaet.* In dat jaar gaat Jacob Fransz. Hinlopen, oud-schepen van Amsterdam tot verkoop over: ..........'voortyts gecomen van KoningPhilippus de Tweede endegecogl by Dirck Schaep in denjaere 1557, welke landen aen syn comparants moeder Sa. waeren vermaeckt by testamente van xoylenjacob van Hooff, in syn leven Heer van Amelisweert'. ^'

66

-ocr page 67-



		'Moeder saliger' was Corneha Oetgens, gehuwd met Frans Jacobse Hinlopen. Zij was een kleindochter van Machteld Schaep, waarvan Jacob van Hooff im- mers ook een kleinkind was. Haar zoon, Jacop Franssen Hinlopen, oud-schepen van Amsterdam, 'kastelyn ende hoofdofficier' van Purmerend en Baljuw van de Beemster, verkocht Hoff- saet op 19 Januari 1660 aan Simon van Hoorn, (1618-1667), regerend burge- meester van Amsterdam, wiens enige dochter. Wijntje van Hoorn (1649-1674) in 1667 trouwde met Mr Jacob Popta (1646-1685). In datzelfde jaar 1667 over- leed Simon van Hoorn, waardoor Hoffsaet in bezit kwam van het echtpaar Pop- ta-van Hoorn. Mr Jacob Popta werd in 1681, (het eerste jaar waarvan een kohier beschikbaar is), aangeslagen voor het huisgeld, (= de eigenaarslasten)" Wellicht heeft Simon van Hoorn, die ook bewindhebber van de O.l. Comp. was, de boerderij Hoffsaet** gekocht met het oog op het ossenweiden, en heeft Mr Jacob Popta dit voortgezet. In het rampjaar 1672 werden de polders aan weerszijden van de Angstel ge�- nundeerd."' We mogen aannemen dat dit de opstallen van Hoffsaet* evenzeer heeft aange- tast als wij zagen bij de boerderij die heeft gestaan op de plaats waar de buiten- plaats Ipenburg werd gebouwd.''^ Uit hetgeen de archieven ons laten zien dringt zich de veronderstelling op, dat Jacob Popta, de overblijfselen van de boerderij Hoffsaet, die - zo dicht bij het versterkte Huis te Abcoude gelegen - aan de inundatie en mogelijk nog andere oorlogshandelingen van 1672/73 ten offer was gevallen, heeft herbouwd. (Op 17 November 1672 brandden de Fran- sen Abcoude voor de helft plat.''^ De brandschattende Franse troepen werden, komende uit de richting van Utrecht, pas in het dorp Abcoude gestuit door Pas- toor Vennicx, nadat zij bij de kerk reeds een begin van brand hadden ge- sticht).« Popta heeft niet, zoals bij Ipenburg is gebeurd, op de plaats van Hoffsaet een buitenplaats gesticht maar hij heeft de wederopbouw van de boerderij gefi- nancierd en er de familienaam aan verbonden. Op de kaart van Gerrit Drogenham (ong. 1700) is de hofstede Popta nog met een klein teken aangegeven, (afb. 2. bij de 'mm' van Grommen Angstel) doch op de Waterlinie kaart uit 1769 prijkt Popta met de allure van een buitenplaats, (afb. 7) Wij veronderstellen dat Gerard Bors van Waveren de Jongste (1691- 1769), die deze boerderij in 1696 als 5 jarige kleuter van zijn moeder, Henri�t- ta Popta, erfde, zijn bezit in de loop der jaren heeft verfraaid. De omschrijving bleef echter onveranderd: boerenhofstede of boerenbruikweer.

			67

-ocr page 68-



	Gerard Bors van Waveren (de jongste) Gerard is 4 maal getrouwd telkens wegensjong overlijden van zijn echtgenotes, waarvan de eerste drie hem elk met een dochter achterlieten. Op 23 Maart 1768 liet hij, 77jaar oud, bij de notaris een akte van executeurschap opmaken, waaruit blijkt dat hij zijn dochters allen heeft overleefd.'''' Twee van hen, respectievelijk getrouwd met Mr Andries Munter, dan oud schepen van Amsterdam, en mr Jan Six, Vrijheer van Wimmenum, schepen van Amster- dam, hebben hem kleinkinderen nagelaten, die in de erfenis gerechtigd waren. Gerard heeft een grote staat gevoerd; in 1742 hield hij 9 dienstboden, een koets

			46
		en 4 paarden. Zijn inkomen werd geschat op �16.000,- a �18.000,- 's jaars.

Gerard Bors van Waveren heeft een indrukwekkend aantal functies in Amster- dam vervuld, waarvan wij alleen vermelden: schepen, regent van het gasthuis, gecommitteerde ter Staten Generaal en verder bewindhebber van de O.I.Comp, alsmede Heemraad en later Dijkgraaf van de Nieuwer Amstel. Wij kunnen veronderstellen dat hij, gezien zijn bezit van twee flinke boerderijen, de traditie van het ossenweiden heeft voortgezet, hoewel deze bezigheid in de loop van de 18e eeuw steeds minder lucratief werd. Gerard is op 16Januari 1769 overleden en uit de boedelinventaris blijkt dat hij woonde in een dubbel koopmanshuis op de Heerengracht tussen de Vijzel- straat en de Spiegelstraat, waarbij ook een huis, koetshuis en erve daarachter aan de Keizersgracht hoorden.''^ Dit huis, Herengracht no 478, was al een eeuw in de familie. In 1665 werd namelijk op het nog onbebouwde erf begonnen met de bouw in opdracht van Mr Simon van Hoorn, o.m. burgemeester van Amsterdam en bewindhebber van de O.I. Comp.^^ Na zijn overlijden bleef de weduwe er wonen met haar enige dochter Wijntje, die, zoals wij al eerder zagen, in datzelfde jaar 1667 is getrouwd met Mr Jacob Popta. Nadat Wijntje in 1674 was overleden bleef Jacob bij zijn schoonmoeder wonen, samen met zijn beide dochtertjes.''^ Het huis vererfde aan Wijntje en stond derhalve op naam van Mr Jacob Popta. Na diens overlijden vererfde het aan Henri�tta Popta mede omdat haar zuster, Catha- rina, die getrouwd was met Mr Cornelis Bors van Waveren overleden was zonder kinderen na te laten, en zij aldus de enige erfgename van haar moeder was. Hen- ri�tta Popta heeft, zoals wij hierboven zagen, haar zoon Gerard (deJongste), als vol- le wees achtergelaten bij zijn stiefvader, mr van Strijen. Deze heeft de stal achter het huis aan de Keizersgracht, nu nrs 579-581, laten bouwen en heeft samen met Ge- rard tot zijn dood in 1729 in dit huis op de Herengracht gewoond.'''' Bij de boedelscheiding van 1706 werd het huis aan Gerard toebedeeld en op naam van zijn voogd gesteld.''' Eerst na zijn overlijden in 1729 wordt het for- meel op naam van Gerard Bors van Waveren (de jongste) gesteld, (afb. 8)

68

-ocr page 69-

■<l!

TK^erJc

/ / / / /^^-^

^.Scc/n^p^^^p/" ^,

;:V

.GS

'.w^-^ir ^ \ XiiM/ I I l l / I ^.i' ■

Afb. 7. Watei liniekaai t van Ketelaar 1769-1770. (ARA OSK-H50-3)

Tot de boedel behoorde ook nog een huis op de Heerengracht, het vijfde huis be-
westen de Heerestraat. Dit huis heeft zijn betovergrootvader Gijsbert Tjebbeszn
Popta in 1629 laten bouwen, en is tot 1769 familiebezit gebleven, (afb. 9) In 1874 is
de voorgevel veranderd en is de op Hendrik de Keyser ge�nspireerde trapgevel ver-
vangen door een rechte kroonlijst. Dit huis heeft thans het huisnummer 90.^^
Voor de volledigheid zij nog vermeld dat tot de bezittingen van Gerard Bors van

-ocr page 70-



			Afl). H. Hceiciigracht 478 uit C^aspar f. Pliilips, Hel Grachten- hoek 176^-1771.

		BmWm'WmiBUSmmW�ism�imWm^ ^m�K0MSmmw�h

Waveren de Jongste voorts een boerenhofstede met 34 morgen landerijen be- hoorde, gelegen aan de Amstel in de Buitenveldertse polder bij de Twaalfhonderd Roeden Dit was een merkpaal die ten noorden van 't Kalfje stond, iets noordelij- ker dan waar nu het beeld van Rembrandt staat. Dit bezit verklaart de relatie van Gerard en van diens grootvader Jacob Popta met de Nieuwer Amstel.-''* Behoudens het huis van Gijsbert Tjebbeszn Popta werden Gerards eigendom- men op 5 Juni 1769 publiek geveild. Popta en Vreede Rijk in de 19e en 20e eeuw Nadat Popta in 1769 was geveild, en daarbij gekocht door Jan Carel van der Up- wich, de eigenaar van de buitenplaats Postwijk, maakte de ambachtsheer van Abcoude gebruik van zijn recht tot naasting en werd de boerderij eigendom van Johannes Bredeman.^'''' Jan Carel van der Upwich was reeds sinds 1764 eigenaar van de buitenplaats Postwijk en daarom valt het bijzonder te betreuren dat de overwegingen van de d. Indien de Heer van Abcoude de koper van een onroerend goed niet in zijn gebied wenste, dan kon hij gebruik maken van zijn reclit tot naasting en het goed voor de overeengekomen prijs aan een hem welgevallige partij toewijzen.

	70

-ocr page 71-



	Afb. 9. Heerengracht 90 uil Clas- par ). Philips, Hel Grachlenhoek 176H-1771.



ambachtsheer om Van der Upwich deze boerderij niet te gunnen in de archi- vaHa ontbreken. Johannes Bredeman had een 'compagnieschap' in een negotie van zijde en wollen stoffen met zijn zoon Hendrik. De familie Bredeman, die in Amsterdam woonde, heeft Popta als beleggingsobject tot 1803 in bezit gehad.'''' Aan het eind van dat jaar verkocht de weduwe van Hendrik Bredeman de hof- stede aan Gerrit de Graaf die reeds in 1801 enige aan de zuidzijde gelegen wei- landen zonder bebouwing had gekocht. In 1843 verkopen zijn erfgenamen de hofstede aan Pieter de Groot, wiens nakomelingen de boerderij tot 1962 in be- zit hadden. De omschrijving uit 1843 is het meest uitvoerig vergeleken met eer- dere beschrijvingen: 'De kapitale boerenhofstede genaamd Popta met derzelver hechte, �erke en weldoortimmerde huizinge, stalling voor hoornvee, paarden en rijtuigen, hooi- berg, schuur en verdere getimmerten, erf, grond, werf en boomgaard, mitsgaders uitmun- tend en weltoegemaakte wei- en hooilanden '.^® Aan het eind van de 20ste eeuw heeft het complex een woonbestemming en is op het terrein ook het manegecomplex van De Slotruiters gesitueerd. Over Vreede Rijk in de 19e eeuw valt meer te vertellen. Daarvoor gaan wij terug naar de oude dames Bock die in 1805 opnieuw een herzien huurcontract met Jan van Bladeren afsloten.^^ De 9 morgen wei- en hooiland die de hofstede scheidden van de buitenplaats Bergvliet en die door hun broer Joan Michiel Bock - evenals zijn vader koopman

		71

-ocr page 72-



		in Amsterdam - in 1772 aan het landgoed waren toegevoegd, waren bekend on- der de naam 'Geyn en Vegt'.'^ De langgerekte kavel liep inderdaad van de trek- vaart, die het Geyn genoemd werd, door lot aan de Vechtdijk. De/e kavel was van ouds een object van beleggingen verhuur (1692 opnieuw verkocht en in 1697 op- nieuw verhuurd) ,"'^ en als zodanig gekocht door de grondhandelaar Hugo Dier- ten Laegland in 1718, die hem in Juni 1730 weer doorverkocht aan Johannes Clerck. Die was enkele jaren eerder eigenaar van de buitenplaats Overdorp ge- worden en was ook eigenaar van de boerderij, op bijgaand kaartje (aib. 10) aan- geduid met Eyck en Geyn. Hij was getrouwd met Maria del C^ourt en noemde deze boerderij 'Court en Geyn'. Aan de stille Vecht kocht hij tevens een boerde- rij die hij de naam gaf Court en Vegt. Joan Michiel Bock echter, gehuwd met Do- rothea Eyck, veranderde de naam Court en Geyn in Eyck en Geyn. (1772).''" De door Joan Michiel gekochte kavel Geyn en Vegt werd door de dames Bock in 1805 weer afzonderlijk verhuurd en wel aan Frederik Linden. Ook de boe- rentuin en het varkenskampje waren niet langer in de huur van Jan van Blade- ren begrepen. (Deze werd ook een dagje ouder!) Dat gold mede voor de beide dames Bock, die in 1807, respectievelijk 86 en 80 jaar oud, besloten om het landgoed in veiling te brengen. De onderdelen wer- den afzonderlijk in slag gelegd, maar in totaliteit gekocht door Willem Hogen- houd, een veehouder, die in Abcoude reeds verscheidene bezittingen had en ook als schepen van Abcoude het dorp diende. Hij had een aantal kinderen uit twee huwelijken, waarvan er al enkele waren getrouwd.''' Vermoedelijk heeft Willem Hogenhoud het landgoed gekocht met het oog op zijn kinderen, maar hij is nog datzelfdejaar 1807 overleden. Zijn weduwe moest de boedel over 9 gerechtigden verdelen en heeft het landgoed opnieuw in vei- ling gebracht. (2JuH 1808).62 Koper was Johannes Henricus Hingman, wonende te Amsterdam op de Fluwelen Burgwal bij de Stoofsteeg. Deze Hingman was als jongeman uit Holten (in Cleefs- land) naar Amsterdam gekomen en heeft zich aldaar als koopman gevestigd. 39 Jaar oud trouwde hij met Clasina Wilhelmina Valkhoff, uit Rotterdam afkomstig.^'' Het heerschapshuis van Vreede Rijk, thans Herenhuis geheten, was door de weduwe Hogenhoud verhuurd aan Michiel Nobach.''' Toen Hingman in 1816 kwam te overlijden heeft zijn weduwe het landgoed weer in veiling gebracht; de veilingpapieren vermelden dat het huis door de eigenaars zelf werd gebruikt. Het is de immigrant Hingman niet slecht vergaan, hij was ook nog eigenaar van de buitenplaats Kroonesteyn* geworden, van waaruit zijn weduwe de veiling van Vreede Rijk en alles wat daarbij kwam kijken heeft geregeld. De boerderij en de landerijen waren in die tijd verhuurd aan Hendrik van 't Honderd.

			72

-ocr page 73-



	Situatie anno 2000
	Situatie anno 2000	Situatie anno 1832
		Situatie anno 1832

Afb. 10. Overzichtskaarc omgeving VreedeRijk 18.S2 en 2000. (KADU Abcoude-Baambrugge) Bij de veiling kwam Vreede Rijk in handen van Ferdinand Beneker, medicine doctor te Amsterdam, wonende op de hoek van de Heerengracht en de Am- stel.''^ Ook hij en de opvolgende eigenaar, Cornelis Johannes van Kerchem, ge- bruikten het huis om er gedurende de zomer te verblijven, doch in 1834 kwam aan dit zomergebruik een einde. Van Kerchem, die in Maarssen woonde, ver-

			73

-ocr page 74-



		kocht Vreede Rijk aan Adriaan Paets van Troostwijk en bracht het meubilair van het zomerhuis in veiling.'* Adriaan PaeLs van Troostwijk, die op het aan de Vecht gelegen Sterreschans woonde, was in zijn tijd een bekend schei- en natuurkundige, lid van hel Ko- ninklijk Instituut van Wetenschappen, mede oprichter van 'Het gezelschap der Hollandsche Scheikundigen', oud lid van de gemeenteraad en oud wethouder van Amsterdam � Hij had zijn vermogen verdiend als zijde- en lakenkoopman. Bij zijn overlijden in 1837 bedroeg de waarde van zijn nalatenschap, waarin ook vele onroerende goe- deren, ruim VA min. Hiervan erfden ondermeer twee kinderen van zijn klein- dochter Gardina Maria Scheidens, die gehuwd was geweest met Hendrik Gillot. De oudste van deze beide achterkleinkinderen was Agathe Henriette Charlot- te Marie Gillot die o.a. Vreede Rijk kreeg toegedeeld, terwijl haar vader Hen- drik Gillot voor een deel van de aan haar toegescheiden gelden landerijen in Jutphaas kocht.''' Agathe Gillot, reeds als kleuter een vermogend meisje, zal een aantrekkelijke partij zijn geweest voor Jan Pieter C^hristiaan baron van Reede tot Ter Aa. Het jonge echtpaar vestigde zich in 1851 op Rupelmonde, waar in 1852 hun oudste dochter werd geboren. Evenals bij Paets van Troostwijk diende het bezit van Vreede Rijk hen alleen tot belegging, maar in tegenstelling tot de vele slechts kortstondige perioden van eigendom van enkele voorgangers heeft de barones Vreede Rijk tot haar dood in 1905 in bezit gehouden.'' Wel waren de landerijen door de in 1840-1845 aangelegde spoorlijn doorsne- den, doch daartegenover stond het recht van spoorovergang. De aanleg van het Merwede kanaal leidde in 1885 echter tot volledige afsnijding van de nog verder oostelijk doorlopende kavels. De barones heeft een open oog gehad voor de bedrijfsvoering op de boerderij en verscheidene verbeteringen werden door haar bevorderd. Zo is in 1856 een nieuwe stal gebouwd, waarvoor de eerste steen werd gelegd door haar in 1852 geboren dochtertje Suzanna Gardina Maria baronesse van Reede tot Ter Aa. Een ingemetselde gedenksteen getuigt daarvan. Bij deze verbouwing zijn de resten van het 'heerschapshuis', dat in 1855 werd afgebroken, in het bedrijfs- gedeelte van het boerenbedrijf ge�ncorporeerd.^^ De moeder van Suzanna heeft later, toen de naastgelegen buitenplaats Bergvliet** werd afgebroken, in 1874 nog een kavel weiland bijgekocht, teneinde de door de aanleg van het Merwede kanaal verloren gegane gronden te compenseren. e. Over Adriaan Paets van Troostwijk versclieen in het jaarboekje 1993 een artikel van de liand van E. Munnig Schmidt

			74

-ocr page 75-



Afb. 11. Torso opgegraven bij VredeRijk te Baambrugge. Gezien de leeuwenkop en -klauw betreft hel waarschijnlijk een voorheen mansgroot beeld van Hercules, die immers de Neme�sche leeuw versloeg. (Foto W.W. Timmer) Uit Suzanna 's nalatenschap vererfde Vreede Rijk in 1905 aan haar jongste dochter, CorneUe Jeanne barones van Reede tot Ter Aa, die getrouwd was met Jonkheer Johan van Heemskerk van Beest te Den Haag. De agrarische bedrijfsvoering is sindsdien be�indigd en wij treffen Vreede Rijk thans aan als woonboerderij, Bij de laatste verbouwing werd een torso opgegraven van een IS*" eeuws tuinbeeld, dat Hercules/Herakles lijkt uit te beelden, (afb. 11) Bijzondere dank ben ik verschuldigd aan de heer W.W. Timmer te Abcoude yoor zijn voortdurende steun bij de aan dit artikel ten grondslag liggende zoek- tocht. Ook mevrouw A.M. Manourie-de Groot ben ik erkentelijk dat zij mij via de heer Timmer inzage gaf in het huisarchief van de familie De Groot.

			Abcoude 2001
	Ir D.L.H. Slebos		Abcoude 2001

		Bijlage

	Danckerts. Cornelis Danckerts de Ry 1, (1561-1634), meester-metselaar en bouwmeester van Amsterdam. Deze werkte veel samen met Hendrick de Keyser, meester-beeldhouwer en bouwmeester van Am-

				75

-ocr page 76-



		sterdam. Een bloedverwant van hem ook een Cornelis Danckerts gaf een boek over de werken van Hendrick de Keyser uit in 1631 geschreven door de schilder Salomon de Bray Zoon: Cornelis Danckerts de Ry 2, meester-metselaar; in de Engelse litteratuur omschreven als: city- surveyor. Van hem zijn voorstellen bekend voor hel ontwerp van het nieuwe Stadhuis, uit 1643, dal uileinde- lijk volgens tekeningen van Jacob van Campen werd gebouwd. Overleden 1656. Zoon: Cornelis Danckerts Corneliszn, geh. met Clara van Barchem. Predikant te resp. Ouderkerk, Gorcum en vanaf 1665 te Amsterdam. Zoon: Frederick Danckerts (1651-1690). Vestigde zich op 14-jarige leeftijd samen met zijn ouders te Amsterdam. Studeerde rechten in Harderwijk, dipl. 15 Mei 1675. Advocaat bij het Hof van Holland, Schepen van Amsterdam alsmede Kerkmeester van de Zuider- kerk. Gehuwd met Petronella Bors van Waveren. Uit dit huwelijk 3 dochters, waarvan Margaretha de jongste was, geboren 1689. Bors, later Bors van Waveren. Jacob Bors (1573-1640) Secretaris ter Nieuwe Amstel 1606. Dijkgraaf van de Diemer of Watergraafsmeer 1629. Zoon: Mr Jacob Bors (1599-1666). Licendaat in de rechten. Zoon: Gerard Bors van Waveren (de Oude) (1630-1693). Raad der Admiraliteit in Zeeland 1670-1679. Bewindhebber van de O.l. Comp. 1679. Schepen, daarna Burgemeester van Amsterdam van 1683 tot 1692. Commissaris voor de Nieuwe Plantage. Dijkgraaf van de Nieuwer Amstel. Commissaris van het Utrechtse Zandpad te Duivendrecht. Gehuwd met Elisabeth van der Merck (1630-1714) in 1654. Het gezin woonde op het Singel. Kinderen o.a. Petronella, Gerard (de Jongere) en Cornelis. Petronella Bors van Waveren, (1658-1730) 1 e echt: Frederick Danckerts. 2e echt. Louis Victor (1646-1708). Kinderen uit eerste echt: 3 dochters, w.o. Margaretha Danckerts, (1689-1730). Kinderen uit tweede echt: 2 zonen en een dochter, w.o. Gideon Victor. Louis Victor. . In 1666 verfverkoper op de Haarlemmerdijk. Later koopman en reder op Engeland, Curagao, Itali� en de Levant. Register Goede Mannen 1700.

			76

-ocr page 77-



		Gehuwd 1694 met Petronella Bors van Waveren. Uit dit huwelijk twee zonen en een dochter, w.o. Gideon Victor. Gerard Bors van Waveren (de Jongere) (1664-1691). Secretaris van de stad Amsterdam 1688. Trouwt 1688 met Henri�tta Popta. Woonde op de Herengracht in het huis dat Henri�tta Popta van haar grootmoeder had ge�rfd (1685) Een kind: Gerard geb. 1690. Gerard Bors van Waveren (de Jongste) (1690-1769). Schepen van Amsterdam sinds 1722. Gedeputeerde ter Staten Generaal 1727-1729. Bewindhebber van de O.I. Comp. sinds 1738. Heemraad (1730) alsmede Dijkgraaf (1737-1749) van de Nieuwer Amstel. Popta Gijsbert Tjebbeszn Popta. Geboren 1585. Vestigt zich vanuit Harlingen in Amsterdam als assuradeur en korenkoper. Woont 1618 op de Nieuwendijk, en 1619 op de Keizersgracht. Bouwt hel huis Herengracht 90. Had ��n zoon, Michiel, uit zijn tweede huwelijk. Michiel Popta (1620-1673) Houtvester van de stad Amsterdam. Regent van het gasthuis. Heemraad (1646) van de Nieuwer Amstel. Gehuwd met Catharina Hinlopen, dochter van een koopman en schepen van Amsterdam. Kinderen: 2 dochters en een zoon: Jacob Popta. Mrjacob Popta. (1646-1685). Schepen van Amsterdam (1676), Heemraad (1673) en Dijkgraaf (1678) van de Nieuwer Amstel. Getrouwd met Wijntje van Hoorn, gestorven in de kraam in 1674. Kinderen: Henri�tta Popta (1671-1695) gehuwd met Gerard Bors van Waveren (de Jongere) en Ca- tharina Popta gehuwd met zijn broer Cornelis Bors van Waveren. Register Goede Mannen 1700. Schaep. DirckJacobszn Schaep, Heer van Batesteyn (bij Woerden). Zoon van Jacob Pieterszn Schaep, geb. 1486, Schepen van Amsterdam 1530. Dirck was Schepen van Amsterdam sinds 1561. Maarschalk van Abcoude en Vreeland, stadhouder van de lenen van Utrecht 1572. Sindsdien Slotvoogd van het Slot van Abcoude (kastelein). Gehuwd met Katrijn Popiusdr Occo, wiens vader een zeer vermogend bankier was te Amsterdam. Uit dit huwelijk geen kinderen, wel twee bastaards die blijkens zijn boedelscheiding van 1582 een be- drag in Carolusguldens kregen toegedeeld. Machteld Jacobsdr Schaep, zuster van Dirck. Gehuwd met Anthony van Houff, een zeer vermogend koopman,

			77

-ocr page 78-



		Schepen van Amsterdam (1560) Uit dit huwelijk o.a. een zoonjacob van Houff (1551-1595) Diens zoon, eveneens Jacob geheten, stierf kinderloos. Uit dit huwelijk tevens een dochter Alydt van Houff. Deze trouwt met Frans Hendriksz. Oetgens een vermogend koopman, wonend in de Warmoesstraat. Uit dit huwelijk o.a. Cornelia Oetgens die trouwde mer Jacob Franssen Hinlopen. Gerritjacobszn Schaep, broeder van Dirck. Via zijn echtgenote, Catharina Symon Bauckens, eigenaar van Schaeps Gift. Afkortingen ARA Algemeen Rijksarchief in Den Haag RAU Dorpsger. Rijksarchief te Utrecht, Gerechtelijke archieven. RAU Not. Idem Notarieel archief. GAA Not. Gemeentelijk archief Amsterdam. Notarieel archief. GAA DTB. Idem Doop, Trouw en Begraafregisters. GAA Part. Idem Particuliere archieven. GAA Kw. Idem Kwijtscheldingen. GAA Bibl. Idem Bibliotheek. OAAB Streekarchief te Mijdrecht. GAH Gemeentelijk archief Den Haag. HHA Hoogheemraadschap Zeeburg en Diemerzeedijk te Hilversum. Noten 1. Elias.J.E., De Vroedschap van Amsterdam, Haarlem 190.3-1905 2. Kuyper, W., Dutch Classici� Architecture. Delft University Press 1980. 3. OAAB doss 18, 19 en 20. 4. Ziel. 5. GAA Not. no 7867. 6. GAA Not. no 5655. 7. GAADTB registers, + Not. nrs 7089, 7867, 7877, 12812, 13878, alsmede RAU Not. no 44 + Dorps- ger. no 10, 11, 15, 16 en 21. 8. GAANot.no 7877. 9. GAA Kwijtscheldingen B5.299V en J5.266. 10. Zie 8. 11. Zie 6. 12. Ziel. 13. De Wapenherautjgn 1908, blz 457 t/m 463. 14. Ned. Patriciaat. Jgn 1926. 15. Slebos, D.L.H., Niftarlakejb. 1998. 16. Ziel. 17. id.id. 18. Zie 14. 19. Ziel. 20. id.id. 21. Gijsbers, W., &j&�tofeo5iOT. Hilversum 1999. 22. Van Dillen, J.G., Bedrijfsleven en Gildewezen van Amsterdam, deel 2. Den Haag 1933.

		78

-ocr page 79-



		23. Wagenaar, J., Amsterdam in zijne opkomst... deel 2. Amsterdam 1760-1788. 24. Spies, P. (red.). Het Grachtenboekdee\ 2. Den Haag 1992. 2.5. Zie 23. 26. Van Dillen, J.G., Bedrijfsleven en Gildewezen van Amsterdam, deel 3. Den Haag 1974. 27. Van der Woude, A.M., Het Noorderkwartier. A.A.G.Bijdragen 16, Wageningen 1972. 28. GAA Rechterlijk archief no 5061, doss 1813 e.v. 29. GAA Archief Wisselbank van Amsterdam no 5077, doss no 68. 30. HHA doss. no 269. 31. Grapperhaus, F.H.M., Alva en de Tiende Penning. Zutphen 1984. 32. Zie 30. 33.Carasso, D.G. en Carasso-Kok, M. (red), Abcoude-Baambrugge 900. Abcoude 1985. 34. Zie 15. 35. Zie 30. 36. id.id. 37. Particulier archief fam. De Groot. 38. Zie 30. 39. Zie 37. 40. OAAB doss. no 18 en 20. 41. Gottschalk, M.K.E., Stormvloeden en rivieroverstromingen in Nederland, deel 3. 1977. 42. Zie 15. 43. Buisman, J., Duizend jaar weer, wind en water, deel 4. Den Haag 2000. 44. Zie 33. 45. GAAnol.no 14468. 46. Zie 1. 47. GAA not. no 14475. 48. Philips, Gaspar Jacobszn. Het Grachtenboek. Amsterdam. 1768-1771. bijl. 49. Amstelodamum,]gn 26, 1939, afl. 7. 50. Zie 48. 51. GAAnot.no 5337. 52. Zie 48. 53. Heinemeyer, W.F. e.a., Amsterdam in kaarten. Ede 1987. 54. Zie 37. 55. RAU Dorpsger. doss. 12. - 56. RAU Not. no 94. 57. RAU Not. no 47. _58. RAU Dorpsger. no 18. 59. RAU Dorpsger. no 8. 60. Zie 58. 61. RAU DTB registers. 62. RAU Not. no 59. 63. GAA DTB registers. 64. Zie 62 65. GAANot.no 20164. 66. RAU Not. no 86,87. 67. RAU Not. no U. 321.e.017. 68. GAH Not. doss. Carl Vollgraff d.d. 10-10-1905. 69. OAAB. Kad. legger.

				79

-ocr page 80-



			De topografisch tekenaar Chris Schut overleden

		Begin Novemberj.1. werd bericht ontvangen van het overlijden van Christiaan Jo- hannes Theodorus Schut op de F van die maand. Bekend in de Vechtstreek als te- kenaar van de afbeeldingen voor het boek Plaatsen aan de Vecht en deAngstel. Chris Schut werd in 1913 als zoon van een kweker van groente en fruit te Am- sterdam geboren. In 1919 verhuisde de familie naar De Meern. Na zijn huwe- lijk in 1944 verhuisde hij naar Utrecht en in zijn laatste levensjaren woonde hij te Zeist. Al heel vroeg openbaarde zich zijn grote liefde voor het tekenen. Na het doorlopen van de lagere school en de MULO volgde hij vanaf 1928 te Am- sterdam een vierjarige opleiding aan het Rijksinstituut tot opleiding van teken- leraren onder leiding van professor Huib Luns, de vader van de latere minister van buitenlandse zaken. Toen hij het instituut verliet maakte hij nog geen gebruik van zijn bevoegdheid, maar ging hij zelfstandig werken. Gedurende de eerste jaren van de Tweede We- reldoorlog verscheen er van zijn hand in het Utrechts Nieuwsblad een serie teke- ningen van kastelen en buitenplaatsen in de Vechtstreek met een historische be- schrijving. E�n aflevering betrof de buitenplaats Vreeden Hoff te Nieuwersluis. In 1977 tekende hij Vreeden Hoff nogmaals, en zeer tot tevredenheid van de op- drachtgever. In dat zelfde jaar vatte het idee post om in navolging van het 18^ eeuwse plaatwerk De Zegepraalende Vechten* het 19^ eeuwse Gezigten aan De Rivier De Vecht ook in de 20^ eeuw een dergelijk werk uit te geven. Wie was derhalve beter geplaatst dan Chris Schut om het tekenwerk daarvoor op zich te nemen en zo ge- schiedde. Hij vervaardigde daartoe 90 tekeningen. Deze opdracht nam hij maar wat graag aan nu hij dat jaar met pensioen ging als tekenleraar. Die functie had hij vanaf 1958 op verschillende scholen in Utrecht en Hilversum vervuld. Vijfjaar later, in 1982, kwam het Vechtboek uit en vooral door zijn voortreffelijke tekenwerk is de uitgave daarvan een succes geworden. Zo zelfs dat er tot 1997 nog drie bijgewerkte en aangevulde uitgaven volgden. In 1987 schreef een journalist: "Schut tekent op een manier, die je in de muziek pianissimo zou noemen: licht- voetig, zacht. Zonder zware accenten aan te brengen weet hij een gebouw, een sfeer trefzeker te schetsen." Deed hij in zijn ruim 50 jaar werkzame leven eerst meer landschappen en portretten, later voelde hij zich het meest tot de architec- tuur aangetrokken. Zelf merkte hij hierover op "Ik weet eigenlijk niet goed waar- om ik die voorliefde heb voor de architectuur. Ik kan dat moeilijk onder woorden brengen. Ik teken landhuizen zoals Rien Poortvliet dieren en jachttaferelen."

		80

-ocr page 81-



	*y^m%*

Binnenrust in 1996 getekend door CJ.T. Schut voor de 4", gewijzigde en aangevulde druli van het boek Plaatsen aan de Vecht en deAngslel. (C^oll. St. Plaatsen a/d Vecht) Gezien het nogal wisselvallige weer maakte hij veel van de tekeningen vanuit zijn kleine Nissan. Deze werkwijze beschreef hij als volgt: "Met de auto een ge- schikte plek vinden in de buurt van het landhuis of kasteel, de stoel naar ach- teren, een plank op het stuur, papier daarop, het zachte en middelharde pot- lood erbij en schetsen." Na het succes van "Plaatsen aan de Vecht" vervaardigde hij de tekeningen voor de volgende, soortgelijke, plaatwerken: Gezichten langs de Oude Rijn met 91 te- keningen (1986); Gezichten in de Bloembollenstreek met 77 tekeningen (1987); Ge- zichten in Zuid Kennemerland met 88 tekeningen (1991); en Kastelen en Buiten- plaatsen op en om de Utrechtse Heuvelrug met 90 tekeningen (1996). Het laatst werkte hij aan een grote serie tekeningen voor een boek over buitens in 's-Gra- veland, dat nog uit moet komen. In de archieven van de gemeenten Utrecht, Amsterdam, Rotterdam en 's-Gra- venhage is v/erk van hem te vinden evenals in de atlas Van Stolk te Rotterdam en bij particulieren. Zijn naam zal als beeldend kunstenaar vooral bekend blij- ven vanwege de bovengenoemde plaatwerken. Die hebben zijn werk, waarvan het Vechtboek het eerste was, onder een groot publiek gebracht.

		Nieuwersluis 2001
A.J.A.M. Lisman		Nieuwersluis 2001
A.J.A.M. Lisman

			81

-ocr page 82-



		Zoekplaatjes

	Zo nu en dan wenden zich mensen tot ons, die willen weten waar een object aan de Vecht gestaan heeft. Vaak kunnen wij een antwoord geven, maar er blij- ven natuurlijk ook wel niet te plaatsen zaken over. En daar gaat dit stukje over. Wat is een beter medium dan ditjaarboekje om die vragen aan een wijder ge�n- teresseerd publiek voor te leggen in de hoop dat een van onze leden of een lid van een van onze zusterverenigingen in de streek opheldering kan geven. Te- vens wordt toegevoegd een afbeelding van een aquarel van de hand van P.J. Lut- gers, die hij zeker niet aan de Vecht maakte, maar waar wel? Daar gaan we dan: Theekoepel op de Darthuizerberg Op een heuvel op het inmiddels verdwenen landgoed Darthuizen in de pro- vincie Utrecht staat een 18''-eeuwse theekoepel. Hij is daar neergezet door Da- ni�l Frangois Scheurleer (1855-1927), lid van de bankiersllrma Scheurleer en Zoonen, die in 1932 failleerde. Volgens de overlevering zou dat in 1904 gebeurd zijn en zou de koepel in de Vechtstreek gekocht zijn. Dat laatste is niet zeker, hij zou ook uit de omstreken van Den Haag kunnen komen. Vrijwel zeker zijn slechts onderdelen van de koe- pel gebruikt daar de gemetselde muren met de toenmalige middelen van transport niet te ver- voeren waren. Wat waren die onderdelen? Ten eerste de hardstenen plinten rondom, voorts de hardstenen boven-dorpels in Lode- wijk XrV-stijl met de vier raampartijen, waarvan er een aan de onderzijde twee paneeldeurtjes heeft waardoor dat schuifraam ook als toegang dient, en de hele binnenbetimmering. Die laatste is in Lodewijk XVI-stijl uitgevoerd. Op de panelen is telkens een uit hout gesne- den strik en lint aangebracht onder een me-

Afb. 1. Theekoepel op landgoed Dart- huizen, mogelijk uit de Vechtstreek af- komstig.				daillon waaraan diverse trofee�n hangen. Die verwijzen naar de landbouw, de visserij, de

			jacht en de oogst.

	82

-ocr page 83-



Het met loden schubben bedekte koepeldak, dat eerder de koepel afdekte kan ook van de oorspronkelijk koepel afkomstig zijn geweest. De gecontourneerde bovendorpels zouden kunnen wijzen op een oorspronkelijke bouwtijd in de eerste helft van de 18'' eeuw, waarna een modernisering aan het eind van die eeuw plaats gehad zou hebben. Theekoepel te Loenen Mevrouw R. Honig-Vor der Hake uit Nijmegen stuurde bijgaande foto van haar vaderJ.A. Vor der Hake, die in 1899 in zijn militaire uniform poseerde voor een koepel. Die koepel zou in Loenen gestaan hebben volgens mevrouw Honig. Theekoepels stonden natuurlijk langs de Vecht, maar ook stonden er verschei- dene langs de Rijksstraatweg en langs de Molendijk achterin de tuinen van hui- zen aan de Dorpsstraat. Tot nu toe is nog niet bekend waar de koepel gestaan heeft. In de Vechtkroniek van December 2000 van de Historische Kring Loe- nen schreef de heer C.J. de Kruyter over de familie Vor der Hake en hun rela- tie met gravin Van Nassau La Lecq.

		*.�",,�^T;'S?''.*

	Afb. 2. Theekoepel te Loenen. (foto Vor der Hake 1899)

			83

-ocr page 84-



Toegangshek of-poort uit de Vechtstreek Te Woudenberg staat bij het landgoed Lambalgen een imposant toegangshek uit het midden van de 18'^ eeuw. Dat zou daar eerst in 1903 terecht zijn geko- men volgens de familietraditie. Als men uit Scherpenzeel naar het zuiden rijdt komt men het na enkele kilometers tegen in een scherpe bocht van de weg. Het enige eeuwen oude huis Lambalgen is in 1953 afgebrand en niet meer op- gebouwd. Het buitengoed is eigendom van de vier gebroeders Patijn, die allen prominente posities in dienst van de overheid bekleden. Hun overgrootvader mr Herman Royaards van Scherpenzeel, die het huis Scherpenzeel bewoonde, kocht het landgoed in 1882. Volgens familie-overle- vering liet hij het onderhavige hek uit de Vechtstreek overbrengen om zijn nieuw verworven bezit wat meer status te geven. Dat moet dus in de jaren '80 van de 19'' eeuw geweest zijn. De twee smeedijzeren hekken draaien tussen twee elegante hardstenen pijlers, die rococo versieringen dragen. Bovenin beide pijlers is te zien dat een eerde- re daarin gebeitelde naam is weggehakt en is vervangen door links "LAM" en rechts "BALGEN " Tussen de pijlers, die verbonden zijn door een in het mid- den opgebogen stang, draaien de twee smeedijzeren hekken, die nu zijn dicht- gezet. In het traliewerk van de hekken zijn twee gelijke symmetrische orna- menten verwerkt. Het is verleidelijk daarin een simpel spiegelmonogram van twee letters "C" te zien, maar waarschijnlijker gaat het slechts om een versie- ring. In het van buiten gezien linker hek is een kleiner loophek ingebouwd. De ronde spijlen zijn 2.7 cm 0, de hoogte van de middenstijl is 2.74 meter en van de zijstijlen 3 meter, de dikte van beide is 5 cm in het vierkant. De breedte van de doorgang is 2.79 meter. De voetplaat breedte en diepte is 96 cm met hoeksparingen van 10 cm op alle hoeken. De hoogte tussen onderkant voetplaat tot onderzijde dekstuk is 3.06 meter, het dekstuk is ca 45 cm hoog, de

		Afb. 3. Vaas op hek van land- goed Lambalgen bij Scherpen- zeel. (foto auteur)

	84

-ocr page 85-



		Afb. 4. Hek van landgoed Lambalgen bij Scherpenzeel van binnenuit genomen, (foto auteur) rococo ornamenten daarbovenop zijn ca 80 cm hoog, 60 cm breed en 40 cm diep. De dekplaten zijn 109 cm in het vierkant. De hoeksparingen van de pijlers zijn 8.5 cm diep, de zijden van de pijlers zijn 52.5 cm breed met een verdiept middenveld van 30.5 cm breed, de grootste dikte van de pijlers is 70 cm. Voor het hek liggen aan beide zijden rechte aan- loopstukken van geprofileerde hardsteen op gemetselde muurtjes. Zij zijn 3.45 meter lang en 39 cm breed. Zij liggen schuin naar buiten en zijn geheel aan het uiteinde naar respectievelijk links en rechts uitgebogen. Daarop staan aan weerszijden drie hardstenen palen, die voorheen door kettingen aan elkaar en met de pijlers verbonden waren, zes palen dateren uit de vroege 20^ eeuw. In de hardstenen platen zijn aan iedere kant twee rechthoekige uitsparingen dicht gezet waarop oorspronkelijk andere palen gestaan zullen hebben. Voor het afbeelden in "De Zegepraalende Vecht" was het hek te jong en op geen van de litho's van Lutgers in diens Gezigten aan de Rivier De Vecht* is een hek te zien dat op dit hek lijkt. In "Over de Geschiedenis en Volksleven van Woudenberg" van de hand van De Beaufort en Jansen, blz 78-81 is meer over Lambalgen te vinden.

			85

-ocr page 86-



Afb. 5. Rij herenhuizen geaquarelleerd door PJ. Lutgers in onbekende stad. (coll. auteur) Een niet te plaatsen aquarel van P.J. Lutgers Op bijgaande afbeelding is te zien dat het een stadsgezicht betreft van deftige huizen aan een singel of plantsoen. Daar Lutgers op vele plaatsen in Nederland getekend heeft kan geen voorkeur voor een stad gegeven worden. De schrijver houdt zich warm aanbevolen voor een identificatie van deze aqua- rel, die op blauw papier met afmeting 24 x 35,5 cm is gemaakt. Voor wie een oplossing weet voor een van deze puzzels is een lidmaatschap van het Genootschap voor een door hem of haar aan te wijzen persoon gratis beschikbaar.

	E. Munnig Schmidt
		Loenen,2000


86

-ocr page 87-



Dr R. van Luttervelt Restauratie Stichting Jaarverslag over 2000

	Viod-Welkoop terrein De laatste berichten zijn dat het architectenbureau bezig is met de invulling van de gebouwen. Ook heeft men besloten het zuidelijke gebouw iets naar het noorden op te schuiven om wat meer ruimte te hebben tot het zuidelijke huur- pand. Daar de grote loods, die haaks op de Vecht staat, afgebroken wordt is de ruimtelijke verdeling van de gebouwen acceptabeler geworden. Hek Giigia Dit vroeg 18e-eeuwse sierhek sloot lang geleden het laantje af, dato.m. naarde huizen Klein Boom en Bosch en Grigia leidt beide aan de Vecht gelegen ten zuiden van het gemeentehuis Boom en Bosch. E�n helft van het hek moet vele jaren geleden in de sloot, die langs het laantje naar de Vecht loopt, gereden zijn. Beide helften waren sterk door roest aange- tast, twee steunkrullen waren verdwenen. Smederij Kees van der Horst aan de Bemuurde Weerd te Utrecht heeft het hek in opdracht van de Stichting geheel gerestaureerd en de steunen bijgemaakt. Een belangrijke bijdrage van het SNS Reaalfonds heeft dit mogelijk gemaakt. In 2001 zal het hek een plaats krijgen aan het begin van het laantje waar het straks door voorbijgangers op de Straatweg bewonderd zal kunnen worden. Het bezit dan ook een zeldzaam fraaie detaillering. Voorheen stond het in het donker in de bosjes ca 40 meter van de weg. Een dergelijk sierhek is gemaakt om gezien te worden en dat gaat nu weer ge- beuren. Hek Welgelegen De stichting is nog niet klaar met alle verkommerende hekken in de streek. In de inventarisatie van de Historische Bebouwing van de gemeente Loenen, die in 1987 verscheen, figureert het hek met objectnummer 11 aan de Bergse- weg 32 te Vreeland. Het is het enig overgebleven hek van en daarmee de enige tastbare herinne- ring aan de verdwenen buitenplaats Welgelegen, die aan de westkant van de Vecht lag. Tot 1850 was die een van de grootste buitenplaatsen in de streek met een grootte van enige honderden hectaren. Aan de westkant van de Vecht lag het huis en een park dat tot aan de Angstel doorliep.

		87

-ocr page 88-



			Als bijzonderheid had de eigenaar ook een park aan de oostkant van de Vecht laten aanleggen dat tot de Kleizuwe doorliep. Aan die weg stonden twee hek- ken, die sterk leken op het enige nog bestaande hek, maar die zijn inmiddels verloren gegaan. Het nog bestaande hek met de bijbehorende gemetselde stenen dam verkeren in een slechte staat. De stichting trekt zich het lot aan van dit in empirestijl uit- gevoerde hek en wil trachten het te restaureren. Dit wordt h�t project voor de komende twee jaar. E. Munnig Schmidt, voorzitter Loenen, Januari 2001

		88

-ocr page 89-



	Vechtplassencommissie

De Vecht als Cultuurlandschap, startnotitie Twee jaar geleden nam de Vechtplassencommissie het initiatief tot het opstel- len van een startnotitie De Vecht als Cultuurlandschap, voortbouwend op de ge- dachten in het Restauratieplan Vecht van het Hoogheemraadschap AGV, maar verdergaand dan alleen het herstel van rivier en oevers. Bij dit stuk staat ons voor ogen te komen tot een integrale benadering van de vele ontwikkelingen, die onafwendbaar op ons afkomen. Met beide provincies, het Hoogheemraadschap en het ministerie van LNV werd uitgebreid overlegd. De Vechtplassencommissie staat er niet alleen voor, wij hebben het tij mee. Ook de overheid heeft de bijzondere waarde van de streek erkend en wel in de beleidsnota Belved�re (1999) waarin het Vechtgebied als een van de aan- dachtsgebieden naar voren is gebracht. De cultuurhistorische, landschappelijke en natuurwaarden hebben ertoe ge- leid dat dit er als een bijzonder stukje Nederland is uitgelicht. Maar om dit te beschermen is een plan nodig, een Vechtvisie. Een verzoek van de Vechtplassencommissie aan de overheid om een integraal plan voor de ruimtelijke ontwikkelingen voor de komende twintig jaar te mogen opstellen, is ingewilligd. De financiering daarvan is uiteraard niet te putten uit de regu- liere inkomsten van de Commissie. Een hoge overheidssubsidie is verkregen, die mede een erkenning van over- heidswege inhoudt van het nut en van de verdiensten van een particuliere stichting zoals de onze. Voor het uitwerken van de plannen is een bureau inge- schakeld van landschapsarchitecten, die in nauw overleg met de Commissie het werk, dat moet resulteren in een publicatie, gaan doen. Vechtvisie De bedoeling van het uitbrengen van die publicatie is het leveren van een basis voor zowel besluitvormers als uitvoerders van de toekomstige planvorming. De cultuurhistorische waarden moeten daarin op verantwoorde wijze een plaats krijgen zonder de voortgang van het maatschappelijk gebeuren te belemme- ren. Het heeft geen zin het landschap op slot te doen ten einde nieuwe initiatieven te weren.

		89

-ocr page 90-



		Het Vecht- en plassenlandschap is door mensenhand ontstaan en verdere transformatie is onontkoombaar. Een goede begeleiding van die transformatie kan ernstige uitwassen en grove verstedelijking voorkomen. Zoiets vraagt om een breed draagvlak. Overleg met de vele overheden, andere organisaties en particulieren moet daarvoor zorgen. Dat is geen geringe taak: het Rijk in al zijn verschillende gedaanten, twee pro- vincies, negen gemeenten en gelukkig maar een Hoogheemraadschap bepalen elk een deel van het ruimtelijk gebeuren. Landschapseenheden als de Horstermeerpolder of de Loosdrechtse plassen liggen over verschillende gemeente- en provinciegrenzen heen. Cultuurhisto- risch vergelijkbare gemeenten als Westbroek en Tienhoven vallen onder twee gemeenten, die elk een andere ontwikkeling nastreven. Veel praten dus om dat op ��n lijn te krijgen. De normale zaken die bij de commissie regelmatig op de agenda komen zullen niet onder deze extra inspanningen lijden. Het vooruitzicht, dat mede door deze inzet men hopelijk over twintig jaar nog met de uitspraak van Jac.P. Thijsse {De Vecht 1915) "Menschenwerk en natuur hebben zich vereenigd om dit stukje Nederland een ware vreugd te doen zijn voor ieder die er wan- delt" zal kunnen instemmen, is uitermate stimulerend. Dat het dan gaat over veel meer dan alleen wandelen kon Thijsse niet bevroeden. Amsterdam, 11 Maart 2001 Bestuur Vechtplassencommissie

			90

-ocr page 91-



	De bibliotheek in 2000

Net zoals de door de media met veel ophef aangekondigde overgang naar het jaar 2000 uiteindelijk heel rustig is verlopen, is ook het jaar 2000 voor de bi- bliotheek zonder schokkende gebeurtenissen voorbijgegleden. De website op internet over de Vechtstreek 'lU�vw.vechtstreek.nl'trekt vooral de aandacht van jongere niet-leden, terwijl de wat oudere leden en niet-leden lie- ver telefonisch een afspraak maken voor bibliotheekbezoek op donderdag, de vaste openingsdag (tel. 0294-23 46 53). Ook voor de overzichtelijk ingedeelde 'Catalogus van de Bibliotheek' (bijgewerkt tot en met januari 1999, verkrijgbaar voor �7,50) en het 'Register op de Jaarboek- jes'{hijgewerkt tot en met 1997, verkrijgbaar voor �5,00) bestaat nog steeds be- langstelling. Het thuis wat willekeurig zitten bladeren in een catalogus blijkt soms ook ineens belangstelling voor een bepaald onderwerp te kunnen op- wekken ofte doen herleven. U blijft welkom op de zolder van Huis Bijdorp voor een verdere ori�ntatie. NB. Wij willen u er nog eens aan herinneren dat oude jaarboekjes (niet alleen de heel oude, maar ook de meer recente) nog steeds een welkome aanvulling zijn op de voorraad. Als u kleiner gaat wonen of als de boekjes teveel ruimte in uw boekenkast in beslag nemen: wij ontvangen ze graag! En tenslotte: uiteraard werd ook in het jaar 2000 de bibliotheek weer met een aantal boeken uitgebreid. Enige titels vindt u hieronder met een korte be- schrijving. ALGEMEEN Interieixr elementen Het Hollandse pronkpoppenhuis & Interieur en huishouden in de 17de en 18de eeuw. Uitg. Waanders & Rijksmuseum, Zwolle & Amsterdam, 2000, door Jet Pijzel- Dommisse. Deze fraaie uitgave, het proefschrift van ons lid mevrouw Jet Pijzel-Dommisse, is het resultaat van bijna 25 jaar onderzoek naar pronkpoppenhuizen in vier Nederlandse musea. Vooraf een kleine waarschuwing aan onze damesleden die - evenals onderge- tekende overigens - vertederd terugdenken aan de poppenhuizen waar ze in hun jeugd mee speelden: een pronkpoppenhuis is niet bestemd voor kinde-

		91

-ocr page 92-



		ren, maar werd samengesteld door en voor dames uit de gegoede burgerij, in het onderhavige geval in de IT'^en 18"^ eeuw. De oorsprong van het poppenhuis ligt dan ook niet in de wereld van het kind, maar in het kunstkabinet, een kast met glazen vensters, waarin men kunstvoorwerpen kon tonen die een hele we- reld in haar diversiteit als het ware in het klein weergaven. Zo werd ook in het pronkpoppenhuis de wereld van de (uiteraard volmaakte) huisvrouw getoond. Het doel van de studie van Jet Pijzel is te laten zien dat de pronkpoppenhuizen uit de l?'' en 18'^ eeuw een belangrijke bron zijn voor onze kennis van het Ne- derlandse interieur in die periode. Woonhuizen uit die tijd met authentieke aankleding en inrichting zijn er n.1. niet meen Daarbij maakt zij gebruik van haar ervaring opgedaan in het Frans Halsmuseum in Haarlem in 1977, waar zij het poppenhuis van Sara Roth�, een welgestelde Amsterdamse koopmans- vrouw uit de 18^' eeuw, inventariseerde en met behulp van het oude notitie- boekje van de opdrachtgeefster opnieuw inrichtte. Soortgelijke projecten volg- den voor het Centraal Museum te Utrecht, het Gemeentemuseum in Den Haag en tenslotte voor het Rijksmuseum in Amsterdam, waar zij als co�rdinator fun- geerde bij de inventarisatie, restauratie of soms conservering, en vervolgens herinrichting van de drie aldaar aanwezige poppenhuizen: het poppenhuis van Petronella Dunois (±1676), het poppenhuis van Petronella Oortman (+1686- 1710) en het z.g. Grachtenhuis (±1750). De openslaande kastdeuren zijn hier verdwenen en vervangen door het front van een breed grachtenhuis. Alleen de poten onder het huis herinneren nog aan het oorspronkelijke kunstkabinet. Het grootste gedeelte van dit proefschrift (369 blz. op een totaal van 448 blz.) wordt in beslag genomen door de catalogus van deze drie poppenhuizen uit het Rijksmuseum. Met waar "engelengeduld en toewijding" (dr. Reinier Baar- sen, Voorwoord op blz. 7) heeft Jet Pijzel zich aan deze taak gewijd. Elk onder- deel: meubels, mandjes, linnengoed, kinderkleertjes, enz., enz. wordt minuti- eus beschreven. Daarbij dragen de vaak fraaie maar altijd de tekst zeer welkom ondersteunende foto's bij tot een goed begrip van het geheel. Kortom: een niet te verbeteren standaardwerk op dit gebied. Biografie�n Agnes Block, Vondels nicht en vriendin. Uitg. A.W. Bruna, Utrecht, 1943, door Dr. C. Catharina van de Graft. Dit boek is in november 2000 aan de bibliotheek van Niftarlake geschonken door de heer A.J.A.M. Lisman. Het bevat de levensgeschiedenis van Agneta Block, ons welbekend als bewoon- ster van het huis Vijverhof tussen Breukelen en Nieuwersluis, waar zij zeldzame planten en bloemen kweekte, o.a. de beroemd geworden ananas (zie Niftarlake Jaarboekje 1996, blz. 107 midden).

			92

-ocr page 93-



		In hel aardige boek van mevrouw Van de Graft uit 1943 wordt meer de aan- dacht gevestigd op haar vriendschap met de dichter Joost van de Vondel: door haar huwelijk met een neef (oomzegger) van Vondel, Hans de Wolff, Doopsge- zind zijdehandelaar in de Warmoesstraat in Amsterdam, kwam zij vlakbij Von- del te wonen. De dichter was kort daarvoor weduwnaar geworden en accep- teerde met graagte de uitnodiging elke week een keer bij zijn neef en aangetrouwde nicht aan de eettafel aan te zitten. Hij sprak graag met Agneta, omdat zij een zeer ontwikkelde vrouw was, die veel las en belangstelling had voor wetenschap en kunst. De vriendschap tussen hen is blijven bestaan tot aan Vondels dood in 1679. Interessant is ook hoe mevrouw Van de Graft komt tot een karakterbeschrijving van Agneta Block. Toen Hans de Wolff was overleden in 1670 kocht Agneta in datzelfde jaar als belegging een boerderij met een stuk grond langs de Vecht. Daar liet zij een grote buitenplaats, Vijverhof, bouwen en fraaie tuinen aanleg- gen. Agneta had geen kinderen uit haar huwelijk met De Wolff. In 1674 hertrouwde ze met Sijbrand de Flines, een welgestelde Doopsgezinde weduwnaar met twee dochtertjes. Dit zijn dus de jonge meisjes op het bekende schilderij van Jan Weenix uit 1674, voorstellende de familie De Flines-Block op Vijverhof (zie we- derom NiftarlakeJaarboekje 1996, blz. 107 over Aardse Paradijzen). In 1694 maakte Agneta, na 20 jaar huwelijk, haar testament, waarbij ze haar tweede echtgenoot Sijbrand de Flines niet toestond langer dan 1 a 2 jaar na haar dood op Vijverhof te blijven wonen. Bovendien zou het onderhoud van huis en tuin gedurende die periode voor zijn rekening zijn. Vervolgens werd gedurende de volgende jaren steeds een ander naar haar genoemd nichtje als erfgenaam aan- gewezen en vervolgens bij weer een nieuw testament onterfd. Mevrouw Van de Graft concludeert hieruit dat Agnes Block weinig liefde gege- ven moet hebben aan haar tweede echtgenoot, stiefdochters en nichtjes en al- leen aan haar oom Vondel de meer zachte en zorgzame kant van haar karakter getoond heeft. Als zij in 1704 sterft, wordt Vijverhof verkocht aan Samuel Texeira te Amster- dam. Diens zoon Benjamin heeft de tuin en de kwekerij in ere gehouden (tsaar Peter nam in 1717 zelfs de tuinman van Vijverhof mee naar Rusland), maar na zijn dood werd het huis verkocht en de tuin veranderd in een Engelse land- schapstuin. In 1813 werd tenslotte ook het huis gesloopt. Pas in 1867 verrees Vijverhof opnieuw, in de vorm zoals wij het nu kennen, typisch 19*^ eeuws. Me- vrouw Van de Graft's oordeel is strenger: "een leelijk stijlloos gebouw, het te- genwoordige Vijverhof'.

			93

-ocr page 94-



			REGIO Vecht- en Plassengebied Speelreis langs de Vechtstroom van Utrecht tot Muiden. Uitg. Slingenberg Boekpro- ducties, Hoogeveen, 1999, doorj. Leicher. Een moderne bewerking van het lofdicht van Claas Bruin uit De Zegepraalende Vecht v2Ln 1719. Net als Bruin volgt Leicher per schip (tjalk) de Vecht "van Utrecht tot Muiden", waarbij hij in geestige bewoordingen beschrijft wat aan zijn oog voorbijglijdt. Leicher, architect van beroep, heeft oog voor de schoonheid van de oude Vechthuizen. Waar hij goed restauratiewerk ontwaart deelt hij kwistig loftuitin- gen uit, maar waar naar zijn oordeel sprake is van verregaand achterstallig on- derhoud (Over-Holland), onnodige afbraak (Endelhoven, Maarssen) of lelijke nieuwbouw (gemeentehuis Maarssen) spaart hij eigenaars en opdrachtgevers niet. Soms raakt hij met zijn kritiek zelfs aan het priv�leven van Vechtbewoners, maar in het algemeen beperkt zijn 'chronique scandaleuse' zich tot de archi- tectuur. De Vecht. Uitg. Terra & Heimans en Thijsse Stichting, Zutphen & Amsterdam, 1996, doorJac.P. Thijsse ("vreedzaam leeraar in de kennis der natuur"). Een herdrukvan de eerste uitgave uit 1915, gevolgd door enige kaarten van de Topografische Dienst met suggesties voor een aantal wandelingen langs de Vecht in deze tijd. Kent u het Verkade-album van de Vecht nog? Een ideaal boek om te 'onthaas- ten'. Kent u nog iemand die ergens "uren [kan] zitten om uit te kijken over het water" en dat ook werkelijk doet? Die op ��n dag van Utrecht naar Nieuwersluis wandelt? Of van Nieuwersluis tot Nigtevecht en weer terug? En daarbij niet al- leen in navolging van Claas Bruin in De Zegepraalende Vecht (zie hierboven) oude huizen en tuinen opsomt, maar ook tot in detail beschrijft wat er langs de Vecht groeit en bloeit in de natuur? Thijsse schildert de Vechtstreek in kleur in het tempo van de wandelaar, zodat zowel de oude Vechthuizen met hun vaak fraaie tuinen als het kleinste bloe- metje langs de Vechtoever de aandacht krijgen. PLAATSEN Loenen a/d Vecht, Loenersloot, Nieuwersluis, Nigtevecht, Vreeland Loenen, geschiedenis en architectuur. Uitg. Kerkebosch, Zeist, 2000, Drs. M.E. Sta- des-Vischer (red.), A.M. Fafianie ... et al. Dit boek is het 26'" deel van de reeks Monumenten-Inventarisatie Provincie Utrecht. Het geeft niet alleen de geschiedenis van de gemeente Loenen weer, maar beschrijft ook tot in detail alle rijksmonumenten in de huidige gemeente

		94

-ocr page 95-



		l.oenen (sinds 1989 bestaande uit Nieuwersluis, Loenen a/d Vecht, Loener- sloot, Vreeland en Nigtevecht). Tevens wordt aangegeven welke objecten zou- den kunnen worden aangewezen als beschermd rijksmonument of als ge- meentelijk monument. Het boekwerk, klein van formaat (21 x 15 cm) - en helaas ook van drukletter, maar de moeite van de lezer wordt wel beloond - bevat werkelijk een schat aan informatie op het gebied van de geschiedenis en vooral van de architectuur binnen de gemeente Loenen: alleen de 'Objectbeschrijvingen' nemen al 375 bladzijden in beslag op een totaal van ruim 500 bladzijden. Het boek laat zich dus grotendeels niet lezen als een doorlopend verhaal, maar is een naslagw^erk van de eerste orde! Dit is de eerste keer dat alle monumen- ten, groot en klein, binnen de gemeente Loenen zo uitputtend zijn behandeld. Ook de gemeente Loenen kan er v��r een volgende ronde van WOZ-beschik- kingen haar voordeel mee doen door de vermelde bouwjaren in de huidige taxatieverslagen eens te vergelijken met de in dit boek gegeven bouwjaren. Alle respect voor de vakkennis en volharding van de schrijvers! Loenen aan de Vecht, maart 2001 G. Recter

			95

-ocr page 96-



		Inhoud

Ereleden en hesiuiu'............................................. 2 Ix-denUjst 2{)()().................................................. 3 Jaaroverzicht 2()()(J............................................... 18 (k)ncept staat \'an baten en lasten ................................. 21 Mededelingen .................................................. 22 Plalondsluk huis Dooinhurg ie Maarssen ........................... 24 Daelwijck, Daehvijk, Daalwijck ol Daahvijk?.......................... 27 Voortdijk, een huilenplaatsje in Nederhorsl den l>eig uil de lale (Jouden Keuvv................................................... 40 Popta en Vreede Rijk geven hun gc4ieiTnen prijs ..................... 54 De topografisch tekenaar CJiris Schut overleden..................... 80 Zoekplaatjes.................................................... 82 Jaarverslag van de Dr R. van lAUtervelt Restauratie Stichting........... 87 Vechtplassencommissie .......................................... 89 De bibliotheek in 2000........................................... 91

	96

Mw GJ. van Julsingha

Mw C. Knuist

J. de Koning

Mw A.E.C. Koole-Quarles van Uffbrd

A. Koornneef

R.G.H.W. Korstjens

M. van Kralingen

H.K. Lenstra

A.C. Menke

R.W.C. Molenkamp

J. Molenkamp

T. Mur

Mw L. Paulson

Drs H.J.R van Pelt

Prof Dr R. Plomp

Jhr Mr W.H.D. Quarles van Ufford

P.C. Roeleveld

Mw A.C.K. Roosjen

Mw I. Rot

W.G. Scheurer

P.I.M. van Schoonhoven

MwW.J. Schr�der-van den Beukei

T.N. Simonis

Ir W.F. Staargaard

G.S. Streefland

Universiteit Nijenrode

MwJ.H.Ch. Vegter-Bal

G.H.M. Vehmeijer

Mw M.G.S. Vehmeijer-Segerink

Ver. B.v.W. in Asfalt

Mr J.A. Vermeulen

Mr G. Versluys

*J. Verweij

Mw J.C.M. Voormolen-Van der Blom

Mw H.A. Wasterval

A.J.B. Willemars

*MwJ. van Zadelhoff-Hortulanus

Breukeleveen

MwJ.A.M. Aalberts-Veen

Mw G.C. Geel-Krijgsman

Drs M.M. van Kesteren

Dr J.RW. Nuboer

Ir R Roelofsz

Dr PJ. Sinninghe Damst�

Bussum

Mr E. Barendsen-Polak

Mw W.C. van den Bergh

Linnaeusdreef 21, 3621 XT

Vnjheidslaan81,3621 HL

Linnaeusdreef 13, 3621 XT

Zandpad 53, 'Boomrijk', 3621 NE

Keizerskroon 5, 3621 RS

Straatweg 111, 3621 BK

Herenstraat 4, 3621 AR

Broekdijk Oost 37, 3621 LM

Oud Aa la, 3621 LA

Dannegracht 16, 'Vecht en Dan', 3621 AA

Straatweg 79, 3621 BJ

Straatweg 76A, 3621 BR

Watertoren 6, 3621 XZ

Brouwerij 2C, 3621 AD

Straatweg 220, 'Vechtvliet', 3621 BZ

Zandpad 48, 'Gunterstein', 3621 NE

Heycoplaan 11,3621 WS

Eendrachtlaan 33, 3621 DD

Kerkplein 12, 3621 BA

Zandpad 88, 3621 NH

Straatweg 192, 3621 BX

Keizerskroon 10, 3621 RS

Straatweg 224, 'Klein Vechtvliet', 3621 BZ

Stinzenlaan 18, ,3621 RD

Zandpad 87, 3621 NG

Straatweg 25, 3621 BG

Dannegracht 11, 3621 AA

Zandpad 80, 'Oudaen', 3621 NG

Zandpad 55, 3621 NE

Straatweg 68, 'Vreedenoord', 3621 BR

Brouwerij 1, 3621 AD

Straatweg 61, 3621 BH

Mecklenburgstraat 6, 3621 GP

Straatweg 47, 3621 BH

Zandpad 9, 3621 NC

Brugstraat 19, 3621 AG

Zandpad 37, 'Groenevecht', 3621 ND

Heerenweg 27, 3625 AA
Heerenweg 52, 3625 AG
Heerenweg 47a, 3625 AB
Heerenweg 59, 3625 AC
Heerenweg 109, 3625 AE
Heerenweg 89, 3625 AC

Koedijklaan 10, 1406 KZ
Vosmaeriaan 8, 1401 CA