|
BULLETIN UITGEGEVEN DOOR DE VAN DE POLL STICHTING
|
|||||||||
|
K±:^
|
|||||||||
|
♦ Tollen langs de wegen van Zeisty
De Koelaan (6) ♦ Mijmeringen hij het hoek
♦ Financieel overzicht over 1996
|
|||||||||
|
1^
O
|
|||||||||
|
Seijst
Bulletin ter bevordering
van de kennis
van de geschiedenis van Zeist
|
||||||||||
|
Tol Koelaan, Leo Visser
Tollen langs de wegen van Zeist (6)
Financieel overzicht, C.E.G, ten Houtede Lange
Jaarverslag van de penningmeester Mijmeringen bij het boek. Aart de Groot
Inleiding tot 'De Zeister Broedergemeente' Recensie, Marcel Roeder
Recensie van het 'De Zeister Broedergemeente'
Recensie, R.PM. Rhoen
Recensie van 'Met de muziek voorop'
Boerenschots "Kamp van Zeist", Jacky van den Dikkenberg
'Kamp van Zijst' bezongen door huursoldaten' En verder-
De berichten uit de Van de Poll Kamer, de actuele ledenstand, verslag van lezingen en excursies en de activiteitenagenda voor 1997. |
||||||||||
|
3.
7.
10. 15. 19. 21. |
||||||||||
|
ISSN 13g3-2S67
Verschijnt 4 maal per jaar; 27e jrg., juni 1997,
nummer 2. Drukwerk: Drukkerij Gregorius. Vormgeving en lay-out: Frédérik Ruys, Fréphitophe Prod. Zeist REDACTIECOMMISSIE
J. Fluitman, voorzitter
J.A. van den Dikkenberg, hoofdredacteur
F. Ruys, vormgever
A. Bal, M. Roeder en N. Vlak
REDACTIEADRES
Nepveulaan 87,3705 Lc Zeist. Aanmeldingen
van nieuwe donateurs of adreswijzigingen kunnen enkel schriftelijk worden gemeld via onderstaand postadres. POSTADRES VAN DE POLL-STICHTING
Postbus 342,3700 AH Zeist. Giro 384 03 83
BEZOEKADRES DOCUMENTATIECENTRUM
Slot Zeist, Zinzendorflaan I. Telefoon (030)
692 17 04. Geopend op dinsdag van 10.00 - 12.00 uur en iedere eerste zaterdag van de maand van 14-00 - 16.00 uur. |
||||||||||
|
Seijst
1997-11
|
||||||||||||||||||||||
|
TOLLEN LANGS DE WEGEN VAN ZEIST (6), LEO VISSER
|
||||||||||||||||||||||
|
;:»"
|
||||||||||||||||||||||
|
lol Koelaan
|
||||||||||||||||||||||
|
i.n vaiï4eze tol kwam lijn moest worden doorgetrokken tot in
0. Op 6 maart 1830 be- de Zeijster (Achter)laan, alsmede dat de Jeputeerde staten van gehele Zeijster Achterlaan, zowel naar |
||||||||||||||||||||||
|
Koelaan worden we ingelicht door.
|
||||||||||||||||||||||
|
de "Memorie of gedetaille
|
||||||||||||||||||||||
|
omschrijving eener vrijwillige en aanzien- Utrecht namelijk aan de heer Jan Elias Zeist als naar Bunnik te allen tijde als een
|
||||||||||||||||||||||
|
■lijke veiling van vaste goederen" (waaron-
der het Slot) onder de gemeente Zeisniit 1818. Onder de jaarlijkse revenuen \ an de Achterlaan van Zciststaat o.a.: "De Tolboom of Barrière op deielve particu- liere weg geplaatst bragt bij verpachting op voor het aanlecuen der Straat ƒ20,-." |
||||||||||||||||||||||
|
I Iiiydecbper,. ambachtsheer van Zeijst tolvrije gemeenteweg moest worden afge-
, toestemming te geven de Achterweg \an staan en onderworpen aan de schouwen
Zeijst (de Ki )claan) tot gemeenteweg aan van het gemeentebestuur
te leggen onder tle bepaling, dat de weg, In 1837 komt de tol opnieuw in beeld "'""'""•"■' '•■"".....''1v langs de Wulpediorst in een raadsbesluit van 18 juli, luidende
komt bij de hofstede aLs\'o[L't: ' ' ' . ..
|
||||||||||||||||||||||
|
TOLLEN LANGS DE WEGEN VAN ZEIST (6), LEO VISSEB
|
|||||||||||
|
strekken; en daarbij in aanmerkxngrwmer\de,
dat meergemelde weg in het geheel geen ressources heeft en alzoo deszdfs onderhoud ten laste der gemeenten Zeijst en Bunnik zoude komen; Heeft besloten: Aan de weledele Grootachtbare Heeren Ge-
deputeerde Staten der provincie Utrecht te verzoeken, de gemeenten Zeijst en Bunnik authorisatie tot herstelling van den boven- genoemden tolhoom en tot heffing van tolregt aan denzelven te verkenen, zullende hetzelve tolgeld, even als van ouds bedragen: Voor elk paard, hs of vooreen rijtuig f 0,05 cents en voor elk paard gespannen voor een maüenjan ofhngwagen het dubbel of f 0,10 cents. Gedaan te Zeijst op dato als boven en door den gemeenteraad met den Ambachts- heer ondertekend. Huydecoper van Zeijst,
EN. van Bern, EH. Brouwer, C.E Fries, H. Blanken, EA. Sr\ellen, C. van Vulpen C.H.W Verbeek. Uit de woorden van het raadsbesluit
"dat deze tol enige jaren niet ingevorderd is geworden" blijkt, dat Huydecoper zich |
aan de bepaling van het besluit van de gC'
deputeerde staten heeft gehouden. Toch blijft dan de vraag hoe hij "de tol aan voornoemde zandweg kon afstaan", tet' wijl hij geen recht had om die tol te hef' fen. Hoe hetzij, de gedeputeerde staten maakten er geen probleem van. Zij advi- seerden positief op het verzoek om tot tolgeldheffing te mogen over gaan. Bij koninklijk besluit van 27 oktober 1837, nr. 2 werd aan de commissie van admi- nistratie over de weg van Zeist naar Bunnik concessie verleend voor de tijd van vijfjaar. Aangezien de tol op grond- gebied van Bunnik kwam te staan en dus niet valt onder Tollen op wegen in Zeist komt de verdere geschiedenis van deze tol hier niet aan de orde. Maar nu het be- gin van deze tol hier werd behandeld wil ik u toch het eind van deze tol niet ont- houden. Op 5 april 1906 nam de ge- meenteraad van Bunnik het initiatief tot de opheffing. Op 6 april 1906 schreven burgemeester en wethouders van Bunnik aan de gemeenteraad van Zeist, dat zij meenden in het belang van hun gemeente te werken door te trachten te komen tot opheffing van de tolgeld- |
||||||||||
|
"De raad der gemeente Zeist; Overwegende,
dat in de hop dezes jaars aanzienlijke kosten zijn besteed aan de verbetering van den weg van Zeijst naar Bunnik, die voor drievierde zijn gevonden uit vrijwiÈge inteekeningen van die gemeenten en van aanzienlijke ingezete- nen in dezelve, terwijl het overige 'A door de provincie zal worden bijgedragen; Dat deze weg thans door bezanding in eenen goede staat is gebragt; Dat jaarlijks, indien hij niet spoedig weder onbruikbaar zal worden, eene belangrijke som tot onderhoud zd vereischen; wordende dezelve, daar de wegeene lengte van 366 i eüen of een uur gaans heeft, op f400,' Cl f500,- begroot; Dat op de Koesteeg of Achterlaan van Zeijst (een gedeelte van bovengemelden weguitmcJ<ende) een tolhoom heeft gestaan, behoorende aan den Ambachts- heer van Zeijst, waarvan een tol ten behoeve van denzelve werd geheven, doch welke sedert eenige jaren niet is ingevorderd geworden; En gelet hebbende op het aanbod van den tegenwoordigen Ambachtsheer van Zeijst, den Hoogwelgeboren Heer J.E. Huydecoper (welke thans in de vergadering tegenwoordig was) om dezen tol aan den voornoemden zandweg af te staan, teneindedeszdfs op- brengst tot onderhoud van dien weg te doen |
|||||||||||
|
Seijst
1997-11
|
|||||||||||
|
TOLLEN LANGS DE WEGEN VAN ZEIST (6), LEO VISSER
|
|||||||||||
|
heffing op de weg van Bunnik naar Zeist.
In de brief werden een aantal bezwa-
ren opgesomd van inwoners van Bunnik, zoals melkboeren, die 's zomers vier maal per dag tolgeld moesten betalen a ƒ0,02 per hond. Slagers, die veel klanten hadden in
Zeist moesten vier maal per dag ƒ0,10 betalen voor hit en kar, terwijl ze soms ook nog vaak per velocipede ƒ0,02'/z per keer moesten betalen. Landbouwers, die paarden moesten laten beslaan meden Bunnik, de veearts moest aanzienlijke kosten maken bij de uitoefening van zijn beroep en Bunnikse fruithandelaren waren er huiverig voor om boomgaarden aan de Zeister zijde van de tol te pachten. Burgemeester en wethouders van Bunnik waren overigens van mening, dat het onderhoud van het Zeister gedeelte van de weg niet meer zou gaan kosten dan de ƒ100,- subsidie, die de gemeente Zeist jaarlijks toekende aan de commissie van administratie over de weg van Zeist naar Bunnik. Dat laatste argument had de doorslag moeten geven, maar dat lukte niet. Burgemeester en wethouders van Zeist schreven op 30 mei 1907 terug. |
dat de jaarlijkse kosten geen ƒ100,-
ƒ440,32 zouden bedragen. Ze vonden daarom geen vrijheid de raad voor te stel- len aan de voorgestelde regeling mee te werken, tenzij de gemeente Bunnik be- reid zou zijn aan Zeist een jaarlijkse bij- drage te verlenen in de kosten van het onderhoud van het in Zeist gelegen ge- deelte van de weg. Daar voelde het col- lege van burgemeester en wethouders van Bunnik natuurlijk niet voor. Bunnik zocht toen maar steun bij de
provincie Utrecht met het gevolg, dat gedeputeerde staten van Utrecht op 13 augustus 1907 aan de Gemeente Zeist schreven, dat Bunnik hen in kennis ge- steld had van de gevoerde con-esponden- tie over de afschaffing van de tol op de weg van Zeist naar Bunnik. Omdat gede- puteerde staten de gemeente Bunnik graag wilden steunen in haar poging tot afschaffing van de tol hadden zij de hoofd-ingenieur van de provinciale wa- terstaat eens laten uitrekenen wat het onderhoud van de weg zou moeten kos- ten. Volgens zijn berekening zou dat slechts ƒ0,12 cent per meter per jaar zijn. Maar Zeist gaf zich niet zo gauw gewon-
|
nen. De kosten van onderhoud van de
weg mochten gedurende de jaren 1902 tot 1906 dan wel ƒ0,12 per strekkende meter hebben bedragen, dit zou afschaf- fing van de tol wel eens danig kunnen veranderen. Wij vrezen dat de kosten aanmerkelijk
hoger zullen blijken te zijn, daar bij over- name van de weg door de gemeenten en bij afschaffing vari de tol, wat ongetwij- feld toeneming van het verkeer ten ge- volge zal hebben (ook de militaire macht m.n. de veld-artülerie zou dan van de weg gebruik gaan maken) aan het onderhoud veel hoger eisen zouden worden gesteld, aldus burgemeester en wethouders in een brief van 28 augustus 1907 aan gede- puteerde staten. In dezelfde briefschre- ven zij, dat bij hun de vraag was gerezen of er voor het college van gedeputeerde staten geen termen zouden kunnen be- staan te willen bevorderen, dat ten be- hoeve van het onderhoud van de weg een jaarlijkse bijdrage uit de provinciale fondsen werd toegekend. Een goed on- derhoud van de weg was toch niet alleen voor de inwoners van Zeist en Bunnik van belang, daar ook inwoners van an- |
|||||||||
|
Seijst
1997-11
|
|||||||||||
|
TOLLEN LANGS DE WEGEN VAN ZEIST (6), LEO VISSER
|
|||||||||||
|
2.260/3.835 zou worden afgedragen van
het saldo dat de rekening over 1908 mocht aanwijzen. En daarmee waren de laatste formaliteiten geregeld. De Week- bodc voor Zeist, Driebergen en Omstre- ken wijdde er op 30 december 1908 het volgende berichtje aan: "De tol bij de brug te Bunnik wordt l januari opgeheven. Zeer ten gerieve vcxrral van nering- doenden, die met hondenkar of rijwiel daar dikwijls passeeren.". Leo Visser
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Gemeente-arcliief Zeist.Notulen van de ge-
meenteraad van 19 mei 1830-13 oktober 1851.Notulen van de gemeenteraad van 1907.lngekomenen/ultgaande stukken: Agenda 1830. Stukken betreffende de aanleg.verbetering en
onderhoud van wegen met bijkomende wer- ken: Koelaan,1906-1933. Arch\ef van de com- missie VAN ADMINISTRATIE van de wGg van Zeist naar Bunnik, 1850-1909. Memorie of gedetailleerde omschrijving eener vrijwillige en aanzienlijke veiling van vaste goederen, gelegen onder de gemeente van Zeijst, PROVINCIE Utrecht. 1818. |
|||||||||||
|
zegt, dat tollen uit den tijd zijn; de regeering
scltaft ze af en Gedeputeerde Staten liaten ze en (X)k de gemeenten nuxten ze z-i- afschaffen. Spreker acht het van het grootste belang dat de verkeerswegen, zowel te land als te water vrij zijn, crmdat het aderen zijn, waardoor het verkeer keft. Het voorstel van B.aiW. wmdt daarna in stemming gebracht en aangenomen met alganene stemmen." De gemeenteraad van Bunnik was ui-
teraard ingenomen met het raadsbesluit van Zeist en besloot op 18 februari 1908 aan de gemeente Zeist voor te stellen de op 31 december 1908 aanwezige geld- middelen van de commissie van admini- stratie van de grintweg van Zeist naar Bunnik tussen deze gemeenten te verde- len. Elke gemeente zou dan aaiispraak hebben op zoveel delen als er lengte meters binnen haar grenzen vielen. Na een in augustus 1908 gehouden meting bleek de hele weg 3.835 meter lang te zijn, waarvan 1.575 onder Bunnik en 2.260 onder Zeist. Er werd keurig een contract opgemaakt tussen de gemeeiite Zeist en de commissie van administratie, waarin werd vastgelegd, dat aan Zeist |
|||||||||||
|
dere gemeenten van de weg gebruik
maakten. Waarom zou het onderhoud dan ook niet veel meer als van provin- ciaal belang moeten worden aangemerkt? De provincie voelde zich niet geroepen daaraan mee te werken en liet de ge- meente Zeist weten, dat zij in 1908 on- gunstig zou adviseren op een verzoek om verlenging van de tolconcessie. Het ge- volg zou zijn, dat de commissie van admi- nistratie haar taak als beëindigd zou be- schouwen, waarna het onderhoud van de weg vanzelf ten laste van de gemeente zou komen. Dat gaf blijkbaar de door- slag, want burgemeester en wethouders stelden op 4 november 1907 de raad voor hen te machtigen aan gedeputeerde staten te berichten, dat de gemeenteraad bereid was bij opheffing van de tol, het onderhoud van het in Zeist gelegen weg- gedeelte ten laste van deze gemeente te brengen. In de raadsvergadering van 21 november 1907 werden er niet veel woor- den aan besteed. In de notulen is het volgende vermeld over dit voorstel: "De heer Blooker zegt zich over het voorstel te verheugen, omdat daarmede beoogd wordt hetgeen hij al vaak gewenscht heeft. Spreker |
|||||||||||
|
Seijst
1997-11
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
JAARVERSLAG 1996, VAN DE PENNINGMEESTER
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Financieel overzicht
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
De contributies van de donateurs
zijn in 1996 andermaal gelukkig enigszins gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar en dan was begroot. De donateurs drukken met hun bijdragen hun waardering uit voor hetgeen het genootschap verricht. Het afgelopen jubileumjaar bruiste het bin- nen ons genootschap van de activitei- ten. Het jubileum werd gevierd en een tweetal boeken (Bronnen Geschiedenis van Zeist, Kadastrale Adas) waamiee wij nauw betrokken waren, werden gepre- senteerd. Een geheel nieuwe en op pro- fessionele wijze vervaardigde folder werd gedrukt. De drukwerken en activiteiten hadden zonder de financiële ondersteu- ning van verschillende instellingen niet gerealiseerd kunnen worden. Met name willen wij onze erkentelijkheid uitspre- ken voor de in het afgelopen jaar en voorliggende jaren ontvangen steun voor de voorbereiding en realisatie van |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
BALANS f ER 31 QECEMBEi 1996
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ïilBICI'
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
VASTE ACTIVA 1.007,99 EIGEN VERMOGEN
(inventaris = waarde kopieermachine) Kapitaal
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
10.135,17
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
RESERVE, Algemeen
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2.000,00
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
VLOTTENDE ACTIVA
- Kruisposten
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1.000,00
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
VLOTTENDE ACTIVA, Liquide middelen
-Kas 48,05 -Rabobank 5.526,84
'Giro 615,94
-Leeuwrekening 15.450,41
-Plusrekening 2.700,00
KORTLOPENDE VORDERINGEN
- Vooruitbetaald 1.000,00
- Nog te ontv. Kadastrale Atlas 9.000,00
- Voorraad Gemeente Zeist 1.950,00
- Voorraad diversen 3.641,00
- Voorraad Groei en B. 500,00
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
KORTLOPENDE SCHULDEN
-Crediteuren 271,50
(nog te betalen declaratie secretaiis)
- Reserveren crediteuren 22.300,00 (druMwsten buüetin en kadastrale atlas) Saldo lopend boekjaar 9.733,56 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Balanstotaal
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
43.440,23 Balanstotaal
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
43.440,23
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
JAARVERSLAG 1996, VAN DE PENNINGMEESTER
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
199741
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
lËsmimNiiiMMi
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ONTVANGSTEN
Contributies
Verkoop boeken
|
199S
20.815,50
1.928,00 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1996 UITGAVEN 1995
Lezingen (zaalhuur) 3.204,92
23.421,95 Drukkosten bulletin (begroot) 6.500,00
851,00 Porti bulletin 1.372,10
905,85 Enveloppen bulletin 998,75
1.420,00 HuurVandePolhk amcr Sk)t zeist 7.125,13
9.079,00 Overige huisvestingskosten 252,60
478,84
13.386,85 ALGEMENE KOSTEN
2.500,00 - Kantoorbenodigdheden 826,67
2.700,00 -Kosten Kadastrale Atlas 2.000,00 ' Bronnen Gesch. van Zeist 1.900,00 -Kopieerkosten 336,30
25,00 - Contributies/abonnementen 210,00
12,00 -Porti 737,44
7.896,09 Kosten jubileum 0,58 Verzekeringen 1.425,78
Administratiekosten 7.794,17
Bestuurskosten 2.767,59
Algemene kosten diversen |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1996
1.157,20
11.135,67
1.176,18
7.252,37
163,20 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Diverse verkopen
Omzet deel III Bronnen Gesch. Zeist
Omzet Kadastrale Atlas
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Rente bank/giro
Subsidie Gemeente Zeist
|
306,53
12.992,00 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Subsidie deel III Br. Gesch. Zeist
Contribuant v/h leven
Tijdelijke huur
Jubileum bijdrage
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1.148,03
13.711,80
8.030,00
624,68
580,20
913,75
1803,25
1.533,78
3.601,90
448,35
2.326,00
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Schenkingen
|
197,10
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Porto ontvangsten
Bijz. lasten (overboeking fondsen)
Betalingsverschillen
Saldo verlies 28.910,26
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Afschrijving inventaris 1.000,00
Afschrijving voorraad boeken 30.000,00
Bankkosten 104,75
Representatie, reclame en div. kosten 493,19
Saldo winst |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
45,04
1.192,20 9.733,56 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Seijst
1997-11
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
HERZIENE BEGROTING 1997
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
JAARVERSLAG 1996, VAN DE PENNINGMEESTER
de genoemde ptojecten. In dit kader noe-
men wij in het bijzonder de Ciemeente Zeist, het Anjer Fonds te Utrecht, het Laméris Fonds te Utrecht en de L)e Monté Verloren Stichting. In de cijfers hebben wij gettacht nog meer dan voor- heen de verschillende kosten en baten tt)t uitdrukking te brengen. Besloten werd 1)01 de afzonderlijke fondsen op te heffen. Daar\'oor in de plaats is een strak- kere budgettering gekomen. U mist de post afschrijvirig inventaris. Het werd juister geacht daadwerkelijk een reserve op te bouwen voor het geval er weer een nieuw kopieer-apparaat aangeschaft moet worden (zie balans vaste activa en alge- mene reserve). Het ligt in de bedoeling zulks in de toekomst ook voor andere t.z.t. te vervangen zaken te gaan doen zodra de middelen zulks toelaten. C.E.G. ten Houte de Lange
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Administratie 3.800,00
(boeWiouding -f kderuAmistratie)
Huur Van de Poll-kamer, Slot 7.250,00
Overige huurvestingskosten 175,00, Verzekeringen 1.650,00 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Totaal
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
45.600,00 Totaal
|
45.600,00
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Seijst
i99?-ll
|
|||||||||||||||
|
MIJMERINGEN BIJ HET BOEK, AART DE GROOT
|
|||||||||||||||
|
Aart de Groot is historicus en brocht samen met Paul Peucker het boek uit 'De Zeister
Broedergemeente, 1746/1996', een uniek naslagwerk over de Momvische broeders die tweeëneenhalve eeuw geleden in Zeist neerstroken. Hieronder volgen enkele mijmeringen. Mijmeringen
bij het boek*** |
|||||||||||||||
|
I
|
|||||||||||||||
|
k wenste een echtgenoot te hebben, indien
het de wil des heeren is welke behoord tot |
|||||||||||||||
|
de Broedergemeente, maar hij voelde
zich kennelijk met haar verwant. En nu hij op zoek was naar een levensgezellin, meende hij dat hij wel een beroep mocht doen op die gemeente, die naar hij ken- nelijk had gehoord - voor trouwlustigen door middel van het lot de ware wist aan te wijzen. Paridon had waarschijnlijk in eigen omgeving op zijn zoektocht al eens teleurstellingen opgelopen, hij stelde |
|||||||||||||||
|
diegemeente die door Christus is verlost
en uit dankbaarheid daarvoor haargeheele handel en geheel haar leeven rigt naar zijnen geopenbaarden wil". Aldus schreef een ze- kere F. Paridon uit Delft op 24 maart 1838 aan de predikant van de Evangeli- sche Broedergemeente te Zeist, ds. J.W Verbeek. Wel behoorde Paridon niet tot |
|||||||||||||||
|
MIJMERINGEN BIJ HET BOEK, AART DE GROOT
immers hoge eisen:
"Dit is datgene wat ik gaanve in eaien echter-
staat wenste: een vrouw den }yzere vreezende, nederig, zagprioedig, gewillig en bekwaam tot al /iet vrouwen werk en die des Heeren warrd als een wet voor alles eerbiedigt".O Toen ik bezig was met het archief-
onderzoek ter voorbereiding van mijn overzicht van de Broedergemeente in de vorige eeuw, stuitte ik tussen de honder- den brieven die bewaard zijn gebleven, ook op dit epistel. De geschiedenis ver- meldt niet of ds. Verbeek deze vrijgezel heeft kunnen helpen. Ook al had Paridon veel vertrouwen in de Broeder- gemeente, met het werpen van het lot gingen de hernhutters toch niet zo vlot om als hij dacht. Zou hij het voor het vergroten van zijn huwelijkskans hebben overgehad, lid te worden, gesteld het onwaarschijnlijke geval dat ds. Verbeek hem dat zou hebben gevraagd? Ik heb een notitie gemaakt over deze brief maar toen ik mijn gegevens ging uitwerken heb ik er geen gebruik van gemaakt. Heel veel aantekeningen heb ik bij nader inzien ongebruikt gelaten. Het broeder- gemeente-archief is een goudmijn, maar |
|||||||||
|
1997-11
|
|||||||||
|
ich noch fur suchende und unruhige
Mensclienlvirzen zu eirüge Hilfe sein kann". © In zijn autobiografie© zwijgt Gunning
over de in deze brief geuite verlangens. Misschien waren ze maar een opwelling geweest. Hij is als emeritus in Bilthoven gaan wonen, in "een mooi en geriefelijk huis" waar hij hopelijk ook al zijn boeken kwijt kon (de collectie is nog bij zijn le- ven naar de Utrechtse universiteitsbiblio- theek gegaan). Of hij uit Bilthoven nog wel eens naar het Broeder- en Zusterplein kwam om ervan te dromen dat hij hier zijn laatste levensjaren doorbracht? Hij zou trouwens niet de eerste en ook niet de laatste zijn geweest die om een woning op de pleinen toenadering tot de Broedergemeente zocht, zoals het tot op heden ook gebeurt om een vrouw te vin- den. Ook in het geestelijk leven spelen heel
gewone menselijke factoren een rol. Als ik ons boek, nu het klaar is, nog eens ter hand neem, vraag ik me af, in hoeverre wij, auteurs en redactie, de geschiedenis van deze toch wel een beetje aparte kerk recht hebben gedaan en de lezers een |
|||||||||
|
wanneer het aankomt op het samenstel-
len van een goed leesbaar boek, zul je je moeten beperken. Een andere brief: Op 28 januari 1924
wendde de bekende ds. J.H. Gunning J.Hzn. die toen de hervormde gemeente van Serooskerke diende, zich tot zijn broedergemeentecollega W.S.Reichel. "Pniel- Gunning" zo genoemd naar het veel gelezen blad dat hij redigeerde - was net 66 jaar geworden en hoopte nu spoe- dig met emeritaat te kunnen gaan. Maar hoe zijn verdere levensweg dan zou lo- pen, wist hij niet. In zijn onzekerheid vroeg hij om Reichels voorbede. De Broedergemeente was hem bijzonder lief geworden om allerlei redenen zoals het eerder ook al.met zijn vader, prof dr J.H.Gunning jr., het geval was geweest. Misschien zou Gunning haar als emeri- tus nog van dienst kunnen zijn? En dan schrijft hij, keurig in het Duits (want dat was immers de voertaal op de pleinen): "Mit meiner grossen Bibliothek von 8000 Banden, die ich so geme zusammen nadiliesse, wo sie am besten gebraucht werden kann, noch meinem Tbde, suche ich eine ktzte Wohnung ehe man mich zu Grabe tragt, wo |
|||||||||
|
Seijst
1997-11
|
|||||||||||||
|
MIJMERINGEN BIJ HET BOEK, AART DE GROOT
|
|||||||||||||
|
verantwoord totaalbeeld hebben gege-
ven. Paridon en Gunning komen er niet in voor, al stonden ze in hun verlangens heus niet alleen. Is alles wat wel is ver- meld, inderdaad van belang geweest in de geschiedenis van de afgelopen twee en halve eeuw.' Waar ligt de grens tussen het typerende en het toevallige, tussen het wezenlijke en het anecdotische? Toen wij als gedenkboekcommissie
van de Oudstenraad van de Broeder- gemeente drie jaar geleden de opdracht kregen om een gedenkboek samen te stellen, hadden we al vrij snel een mooi concept. Moeilijker was het auteurs te vinden. Het blijkt dat je steeds voor on- verwachte situaties komt te staan. Dr Paul Peucker en ik, die met de redactie werden belast, zijn bijzonder dankbaar voor alle ondervonden medewerking. Voor diverse onderwerpen hebben we deskundigen bereid gevonden een bij- drage te leveren. Medewerking hebben we eveneens in ruime mate gekregen van archieven en bibliotheken. In het bijzon- der moeten worden genoemd het Uniteitsarchief in Hermhut en het Rijks- archief in Utrecht, waar het Zeister |
|||||||||||||
|
De Jongensschool van de Broedergemeente aan het begin van deze eeuw.
COLLECTIE BROEDERGEMEENTE ZEIST
|
|||||||||||||
|
broedergemeente -archief is gedeponeerd.
Zo kon dan voor het eerst de gehele ge- schiedenis van deze gemeente worden beschreven, wat met vier hoofdstukken van Peucker de eerste helft van het boek vult. In de andere helft hebben we aan enkele onderwerpen daaruit nog eens bijzondere aandacht willen geven. Van meet af hebben we ernaar ge-
streefd een boek uit te geven, dat ook |
|||||||||||||
|
door hen die niet tot de Broeder-
gemeente behoren, graag zou worden ter hand genomen. De Broedergemeente heeft zich bij tijden, met name in de, vorige eeuw, wat in een hoekje terugge- trokken, maar ze neemt in het geheel van de Zeister geschiedenis toch een duide- lijke plaats in. Ik hoop dat de 'couleur locale' van het boek de Zeistenaren aan- spreekt. Zeker over de historie van het |
|||||||||||||
|
Seijst
1997-11
|
|||||||||||||
|
MIJMERINGEN BIJ HET BOEK, AART DE GROOT
Sk)t en de bedrijven op en om de pleinen
worden er in de bijdrage van drs. Huib Leeuwenberg belangwekkende bijzonder- heden gegeven. Uit het hoofdstuk van Hen van den Boseh valt op te maken hoe het vooral de muziek was, waardoor met het dorp banden zijn ontstaan. Ons stukje over het onderwijs is achteraf be- zien - wat teveel een kroniek gebleven, maar wel kan er uit blijken dat de herrnhutterscholen een opvallende plaats in het Zeister onderwijsspectrum hebben gehad. In ieder geval is de naam Zeist via de
Broedergemeente en het wereldwijde zendingswerk van de hernhtitters natio- naal en internationaal bekend geworden, niet het minst ook in Suriname. De missioloog ds Hartmut Beek heeft
er een boeiend hoofdstuk aan gewijd. Ga maar eens kijken op de 'Godsakker' naar de op de grafstenen vernielde namen van de geboorteplaatsen van hen die hier begraven liggen; ze zijn uit meer dan veer- tig landen afkomstig. Onder de oudste graven zijn er ook van zogenaamde Moravische Broeders die aan het begin |
|||||||||||||
|
T*
|
|||||||||||||
|
Zelfs het zegel van de
broedergemeente, ontworpen omstreeks 1830, is onlangs gerestyled. Hieronder de nieuwe variant. |
|||||||||||||
|
i U M i
|
|||||||||||||
|
Predikant Helmut
Bintz wijst Koningin
Juliana de weg door
het Zusterhuis.
Op de achtergrond
de toenmalige
burgemeester
van Zeist,
mr. Korthals Altes.
FOTO H. HASEWINKEL
|
|||||||||||||
|
Seijst
1997-11
|
|||||||||||||
|
MIJMERINGEN BIJ HET BOEK, AART DE GROOT
|
|||||||||||||
|
Sieborger, heeft zich op bewonderens-
waardige wijze ervoor ingezet, de eenheid van de gemeente te bewaren. Hij sprak er zelf later niet graag over. Ook hier weer de vraag: wat noemen we, wat niet? Hoe dichter we bij het heden komen, hoe moeilijker die vraag te beantwoorden is. En wat te zeggen van onze eigen genera- tie? We moeten dat maar aan een vol- gend jubileumboek overlaten. Aart de Groot
|
|||||||||||||
|
van de hernhutter beweging hebben ge-
staan. In het inleidend hoofdstuk van ds. Helmut Bintz over het ontstaan en het wezen van de Broedergemeente is de re- latie met Tsjechië uit de doeken gedaan. Bij alles wat we uit de geschiedenis graag wilden meedelen, is de ontwikke- ling van het geestelijk leven enigszins te- kort gekomen, denk ik. Waarom en waardoor is die Broedergemeente een zelfstandige kerk geworden en gebleven, tot op heden? In het laatste hoofdstuk, van de hand van de vorige broeder- gemeentepredikant Christoph Reichel (in juli 1996 naar Stuttgart vertrokken) komen de huidige problemen van geloof en kerk expliciet aan de orde. Ook in de voorbije eeuwen leefden zulke vragen, maar toch is elke tijd weer anders. Ik heb het zelf heel duidelijk gemerkt toen ik aan de hand van de 'levenslopen' die van elke broeder en zuster bewaard worden, probeerde na te gaan, hoe de vorige gene- raties hun geloof beleefd hebben. Oudtijds was voor de hernhutter de per- soon van Jezus het middelpunt, zo sterk als wij het ons nu nauwelijks meer kun- nen indenken. |
De merkwaardigste uitingen van het
hernhutter geloofsleven vind je in de zogenaamde 'Sichtungszeit' omstreeks het midden van de achttiende eeuw, toen de verering van Jezus en zijn won- den op een barokke manier (werdreven werd. Hoeveel in het broedergemeente- archief ook is bewaard, uit deze periode is toch wel het een en ander verdonkere- maand. Men schaamde zich er later voor. Leeuwenberg is het desondanks gelukt ons een kijkje te geven in de Zeister 'Sichtungszeit'. Als je dit hoofdstuk leest, kun je begrijpen dat de hervormden (ge- reformeerden) uit die tijd schrokken van de dweperij die uit Herrnhut en Herrnhaag naar Zeist overwaaide. Deze crisis kon al spoedig overwonnen
worden. Ook later deden zich telkens wel de nodige problemen voor, die ook al schenen ze soms onoplosbaar, toch opge- lost konden worden. Ongetwijfeld de moeilijkste periode waren de jaren '40- '45. Peucker heeft nuchter en objectief beschreven welke geestelijke, financiële en materiele noden het bestaan van de Broedergemeente bedreigden. De toen- malige (Duitse!) predikant, ds. Th. |
||||||||||||
|
GERAADPLEEGDE BRONNEN
O Rijksarchief Utrecht, archief Evang.
Broedergemeente Zeist, inv. nr. 1128: brie- ven aan de predikant. © RAU, ARCHIEF EBG, inv. nr. 1128.
© J.H. Gunning J.Hzn., Herinneringen uit
mijn leven, uitgegeven door A. Brom jr., 2e druk, Amsterdam (z.j.). Het boel< heeft twee motto's, beide uit de hernhutter traditie. |
|||||||||||||
|
BOEKBESPREKING
|
|||||||||||
|
1997-11
|
|||||||||||
|
Uniek naslagwerk
Broedergemeente |
|||||||||||
|
Waarschijnlijk was het wel de
Evangelische Broeder- gemeente, die meer dan iets anders Zeist bekendheid verleende bui- ten de eigen stadsgrenzen en zelfs buiten de landsgrenzen. Zo bezochten in de tweede helft van de achttiende eeuw le- den van de Stadhouderlijke familie bijna ieder jaar vanuit Soestdijk de Herrnhutter nederzetting te Zeist. Op 5 juli 1814 was het de beurt aan de Russi- sche Tsaar Alexander I, die een dienst bijwoonde in de kerkzaal van de Broeder- gemeente waar een speciaal voor deze gelegenheid gecomponeerde cantate werd uitgevoerd. Nog veel meer belang- rijke en minder belangrijke bezoekers uit binnen- en buitenland bezichtigden zo- wel in de achttiende als wel de negen- tiende eeuw de gebouwen rond de plei- nen waaronder vooral de kerkzaal, het |
|||||||||||
|
Broederhuis en het Zusterhuis. Door wat
werden al die bezoekers aangetrokken? Niet alleen door de diensten van de Broedergemeente met hun voor het toenmalige Protestantse Nederland op- vallend melodieuze gezangen; maar ook door de in het oog springende levens- wijze van de Broeders en Zusters, die in een streng geordende gemeenschap de wereldlijke en religieuze sferen van het leven zoals het wonen, werken, opvoe- den, het gebed en de kerkgang nauw met elkaar wilden verbinden in het teken van een gemeenschappelijk doel 'de dienst aan de Heiland'. Zo trok de economische zelfverzorging op godsdienstige basis, waarbij zeker in de aanvangstijd de am- bachtelijke bedrijven en winkels van de gemeenteleden de uitgaven van de Broedergemeente zoveel mogelijk dek- ten, de belangstelling van nogal wat Ne- |
|||||||||||
|
De Zeister Broedergemeente
1746 1996. Bijdragen tot de geschiedenis van de herrntiutters in Nederland. Onder redactie van Aart de Groot en Paul Peucker., Uitgeversmaatschappij Walburg Pers, ZuTPHEN 1996, 256 biz, 125 illustraties, f 49,50, ISBN 90.6011.973.8 (Met medewer- king van Hartmut Beek, Helmut Bintz, Ben van den Bosch, Ruib Leeuwenberg en Christoph Reichel). |
|||||||||||
|
Seijst
|
||||||||||||
|
BOEKBESPREKING
|
||||||||||||
|
1997-11
|
||||||||||||
|
hoofdstukken verschillende schrijvers
van binnen en buiten de Broeder- gemeente, uit Nederland en Duitsland de 250-jarige geschiedenis van deze ge- meente. Zonder een opsomming te geven van
wat er kt)rt in elk van die dertien hoofd- stukken staat, wil ik verder toch nog in- gaan op de in dit boek beschreven ge- schiedenis. Niet weg te denken voor zo- wel de Broedergemeente in Zeist als de Broederuniteit (naam algemene organisa- ':ie van de verschillende Broeder- emeenten) in haar gehele verspreidings- ebied is de rol van haar visionaire stich- er Graaf Nicolaus Ludwig von 'inzendorf (1700-1760). Graaf Von 'inzendorf wilde in wezen geen üeuwe kerk oprichten, maar stond leïnvloed door meerdere religieuze chtingen zoals het orthodox Lu- cneranisme, het Piëtisme en het Moravische Broederschap een opwekkingsbeweging voor binnen de be- staande kerken. Hij beoogde met zijn Broedergemeenschap vooral de andere kerken te inspireren om in plaats van vast te houden aan grote leerstelligheid zich |
||||||||||||
|
derlanders en niet-Nederlanders. Hier-
naast richtte de aandacht zich ook op de wat meer uiterlijke kan- ten van het leven in die voor velen enigszins buitenissige ge - ijj loofsgemeenschap. Wij heb-
ben het hier over het gebruik van de Duitse taal in de ge- meente en over de kleding van de Hermhutters m.n. het witte kapje de 'Haube' dat door alle Zusters werd gedragen. Dit alles en nog veel meer staat in
een boek dat eind vorig jaar ter gele- genheid van het 250-jarig bestaan van de Evangelische Broedergemeente Zeist is verscheiien. Dit mooi geïllustreerde en over het algemeen goed geschreven boek is het eerste overzichtswerk tot nog toe van de geschiedenis van de Zeister Broedergemeente. Met als hoofdauteurs Dr. Aart de
Groot, oud-docent aan de faculteit der Godgeleerdheid van de Rijksuniversiteit te Utrecht en Dr. Paul Peucker, werk- zaam in het archief van de Broederuniteit te Herrnhut in Duits- land, behandelen in een dertiental |
||||||||||||
|
Het voorblad van de Nederlandse
uitgave van dagteksten. Tegenwoordig verschijnt het boekje in 43 talen. UIT RAU, BIBLIOTHEEK EBG
|
||||||||||||
|
Seijst
1997-11
|
|||||||||||||
|
BOEKBESPREKING
|
|||||||||||||
|
Friese Stadhouder Johan Willem Friso,
die het gezag uitoefende over de Baronie IJsselstein, begon onder druk van de Gereformeerde Kerk de Broeder- gemeente van' s-Heerendijk steeds meer tegen te werken. De Herrnhutters beslo- ten tenslotte in 1744 hun gemeente uit 's-Heerendijk weg te halen en voor haar 'elders een nieuwe vestiging te zoeken. |
|||||||||||||
|
veel meer te richten op de verering van
Jezus Christus. Dat de Broedergemeente toch uitgroeide tot een zelfstandig kerk- gent)otschap lag echter aan de afwerende houding van de Lutheraanse kerken en wat betreft Nederland vooral die van de Nederlands Gereformeerde Kerk. Zeker in het midden van de achttiende eeuw voerden verschillende Gereformeerde kerkeraden en Provinciale SynotJen een heftige polemiek tegen de Herrnhutters. Een hoogtepunt hierbij vormde het
herderlijk schrijven van de Amsterdamse kerkeraad in 1738, waarbij gewaar- schuwd werd tegen de' gevaarlijke dwa- lingen van de Herrnhutters De Gerefor- meerden ergerden zich met name aan de ruimdenkendheid van de Broeder- gemeente, die leden van verschillende coiifessies in de eigen kring opnam zon- der van hen te vragen zich van hun kerk los te maken. Kon dit ook niet voor Ka- tholieken gelden, die in die tijd nog als de doodsvijanden van het Protestantisme werden gezien. De vestiging van een Broedergemeente in Zeist had te maken met deze vijandige houding van de Gere- |
formeerde Kerk. Voor de oprichting van
de Zeister gemeente beschikten de Herrnhutters in de Nederlandse Repu- bliek al sinds enkele jaren over een eigen nederzetting nl. s-Heerendijk deze naam heeft overeenkomstige betekenis als die van het Oostduitse Herrnhut vlak bij IJsselstein aan de Hollandse IJssel. Prinses Maria Louise weduwe van de |
||||||||||||
|
De omvangrijkste brand die Zeist ooit heeft gekent, vernietigde het broederhuis in
de nacht van 27 op 28 oktober 1967. Dankzij de meterslange gangen die de panden met elkaar verbondden, kon het vuur razendsnel om zich heen grjpen. FOTO BROEDERGEMEENTE ZEIST
|
|||||||||||||
|
öClJSt
1997-11 |
|||||||||||
|
NIEUWS KORT
|
|||||||||||
|
Post Scriptum
Op pagina 19 in het boek De Zeister
Broedergemeente 1746-1996 bijdrage tot de geschiedenis van de herrnhutters in Nederiand is een regel uitgevallen. De regels 29 Vm 31 "de eersfe
twee zendelingen, de Moraviër, David Nitschmann en Leonhard Dober uit Frankenland, werden in 1733 naar het eveneens Deense Groeniand uitgezonden." moet worden veranderd in: "de eerste fwee zendelingen, de
Moraviër David Nitschmann en Leonhard Dober uit Frankeland, werden in 1733 uitgezonden naar St. Thomas. Nu was de dam gebroken. Andere broeders werden in 1733 naar het eveneens Deense Groenland uitgezonden." Aart de Groot
|
|||||||||||
|
De keuze viel dus op Zeist waar in augus-
tus 1745 de Amsterdamse ijzerhandelaar en gemeentelid Cornelis Schellinger de Heerlijkheid (rechtsgebied) Zeist samen met het Slot aankocht. De Heer van Zeist had het recht om de plaatselijke bestuur- ders te benoemen en aangezien dezelfde Heer nu lid was van de Broeder- gemeente, konden de Herrnhutters in tegenstelling tot hun ervaringen in IJsselstein hier gevrijwaard van tegenwer- king door de autoriteiten volgens hun eigen geloofsnormen leven. Toch wordt de aankoop van het slot en
de Heerlijkheid Zeist door Cornelis Schellinger in 1745 niet gezien als het begin van de Zeister Broedergemeente. De gemeente in Zeist Iaat namelijk haar historie teruggaan tot de Synode van de Broederuniteit, die onder leiding van Graaf Von Zinzendorf van 12 mei tot 21 juni 1746 in het Zeister Slot werd gehou- den. Mogelijk heeft dit te maken met het conflict wat er ontstond tussen Zinzendorf en Schellinger aangaande de zeggenschap over Zeist. De Graaf wilde de feitelijke zeggenschap over Zeist heb- ben om namelijk de vestiging en opbouw |
|||||||||||
|
van de Broedergemeente hier naar eigen
inzichten en onafhankelijk van Cornelis Schellinger te kunnen leiden; terwijl daarentegen de Amsterdammer hardnek- kig vasthield aan zijn status van Heer van Zeist en eigenlijk ook een serieuze rol als beschermheer van de Broedergemeente wenste te spelen. De Zeister Broedergemeente neemt
een belangrijke plaats in de geschiedenis van Zeist in, al was het alleen maar van- wege haar aandeel in de plaatselijke eco- nomie. Was bijvoorbeeld de met de Broedergemeente verbonden en in de jaren zeventig failliet gegane textiel- groothandel Van Wees & Weiss niet een belangrijke werkgever in Zeist/ Al met al geeft dit overzichtswerk een behoorlijk beeld van de historisch ontwikkeling te Zeist van deze uit het Oostduitse Herrnhut afkomstige geloofsgemeen- schap. Een geschiedenis.zo nauw verwe- ven met de historie van onze plaats, dat niemand die geïnteresseerd is in het ver- leden van Zeist dit boek eigenlijk mag missen in zijn of haar boekenkast. ' Marcel Roeder
|
|||||||||||
|
BOEKBESPREKING
|
||||||||||||||||||||
|
Aurora in beeld
|
||||||||||||||||||||
|
r
OïOP
|
||||||||||||||||||||
|
\e\t^^'
|
||||||||||||||||||||
|
c\e W^^^-
|
||||||||||||||||||||
|
V\et
|
||||||||||||||||||||
|
In het jubileumboek over het hon-
derdjarig harmoniegezelschap Au rora beperkt de auteur zich niet tot de geschiedenis van dit Driebergs- Rijsenburgs muziekgezelschap, maar heeft hij het jubileum aangegrepen om tevens de geschiedenis van de dorpen Driebergen en Rijsenburg in de afgelo- pen honderd jaar te beschrijven. De au- teur neemt de lezer mee naar het jaar 1896 om met hem door de dan nog twee aparte gemeenten te dolen en de op- richting van de |
||||||||||||||||||||
|
harmonie mee te beleven. Vanaf die tijd
blijft men door beide plaatsen, die in 1931 tot één gemeente werden samenge- voegd, wandelen door honderd jaar lo- kale geschiedis. Het is een boek dat blijft boeien en dat men het liefst in een avond wil uitlezen. De goedgekozen, veelal oude foto's visualiseren hetgeen de auteur 'met de pen' zo goed weet te beschrijven. R.P.M. Rhoen
|
||||||||||||||||||||
|
-- >f«
|
||||||||||||||||||||
|
Dick Steenwijk, Met de muziek
voorop. Een tocht door honderd jaar geschiedenis van Driebergen- Rijsenburg onder muzil<ale begeleiding van AURORA. Uitgeverij Zevenster, Driebergen- Rijsenburg 1996, 223 p., ill. ISBN 90-5064-077-x. |
||||||||||||||||||||
|
Seijst
^^ f "■il
|
||||||||||||||
|
BERICHTEN UIT DE VAN DE POLL-KAMER
|
||||||||||||||
|
Activiteiten *97
|
||||||||||||||
|
Lezing 20 juni
Tijdens een lezing georganiseerd door
het Zeister Historisch Genootsdiap Van de Poll Stiching zullen op vrijdag 20 juni a.s. twee gasten spreken: ♦ Mw. dr. W. Chr Pieterse, directeur
van het Gemeentearchief Amsterdam overhandigt (symbolisch) aan de voorzit- ter de in Amsterdam gemaakte inventa- ris van het archief van de freules Van de Poll, leden van de Zeister tak van deze familie. ♦ De heer drs. B. Woelderink, direc-
teur van het Koninklijk Huisarchief houdt een voordracht met als titel 'De aandacht voor particuliere archieven in de 19e eeuw en het ontstaan van het Koninklijk Huisarchief.' Donateurs en introducés zijn van
harte welkom. De toegang is vrij. Plaats: Figi (Willem Pijperzaal); aanvang: 15.30 |
||||||||||||||
|
poort in Amersfoort. De bus naar
Amersfoort vertrekt om 14.00 uur vanaf de parkeerplaats aan de Zinzendorflaan tegenover de scholen van de Broeder- gemeente. We hopen om 18.00 uur weer terug te zijn. Doorwerth
Op 11 oktober is er een middag-
excursie gepland naar "Kasteel Doorwerth". Zie bijgaande brief met aan- meldingsformulier. |
||||||||||||||
|
uur, zaal open (met buffet) om 15.00
uur. Consumpties zijn voor eigen reke- ning. Amersfoort
Hierbij willen wij nogmaals de aan-
dacht vestigen op het feit dat op donder- dag 31 juli aanstaande, de heer B.G.J.Elias, verbonden aan het museum 'Flehite' te Amersfoort een lezing zal houden over de rijke Amersfoortse ge- schiedenis, met vertoning van daarbij behorende dia's. De lezing wordt gehou- den in de gemeentezaal van de Evangeli- sche Broedergemeente, Zusterplein 20 in Zeist en zal om 14-30 uur beginnen. Excursie is volgeboekt.
In aansluiting op deze lezing wordt op
donderdagmiddag 14 augustus aan- staande een excursie georganiseerd naar onder andere de Joriskerk en de Koppel- |
||||||||||||||
|
Voor belangstellende leden
melden wij dat er nog oude jaargangen van het Bulletin verkrijgbaar zijn a ƒ10,-. Er liggen nog enkele bestelde
"Kadastrale atlassen" die nog afgehaald moeten worden. |
||||||||||||||
|
Seijst
1997-li
|
||||||||||||||||
|
BERICHTEN UIT DE VAN DE POLL-KAMER
|
||||||||||||||||
|
Boerenschots ^TCamp van Zeist^'
|
||||||||||||||||
|
De onderstaande tekst en melodie
vond ik in het boekje Dansen uit Noord-Holland; dans- beschrijvingen, bladmuziek en aanvullende gegevens van 16 dansen uit hl oord-Holland door Marco Bos en Kees Notenbooom, Hilversum, 1983. Dit boekje gaat over traditionele volksdansen uit het ge- noemde gebied, die vandaag de dag nog steeds worden gedanst door fokloristische dansgroepen zoals die van Schagen. Het gaat hier om een zgn. Ontvangen
Van de heer A. van Vliet een briefkaarten-
album "Souvenirs Albert's dorp" (Kamp Zeist); Van mevrouw Tak uit de erfenis van mevrouw G. van Lunteren de bijbei van ds. Natiuys, een peper- en zoutstel met afbeeldingen van 'Ma Retraite' en het Slot Zeist. Aankoop
"Kastelen en buitenplaatsen op en om de
Utrechtse Heuvelrug", getekend door Chris Schut en geschreven door Piet Terlouw. "Fo^.i-;^l.-fi/i/Qi-l^" -inHiictrial orfi-f/ioW in ria
|
||||||||||||||||
|
boerenschots, een dansvorm die typisch
Westfries is, maar het liedje werd - aldus de auteurs - ook in andere delen van Nederland gezongen, soms met een an- dere tekst. De oudste bron die wij van de melodie kennen is het handschrift uit 1864 van de Friese speelman Andries Kiers (]. Rimmer, Tvoo dance collections from Friesland, Groningen, 1978), die het noteerde als 'Kamp van Zijst.' Ongetwij- feld is het lied ouder en de auteurs gaan er vanuit dat het lied in de tijd van |
||||||||||||||||
|
Napoleon door huursoldaten werd ge-
zongen. Misschien zijn er lezers die dit lied of variaties van dit lied kennen of andere traditionele liederen, d.w.z. liede- ren die niet schriftelijk, maar mondeling werden overgeleverd en waarvan geen tekstdichter of componist meer bekend is, waarin (het Kamp van) Zeist genoemd wordt. Ik hoop met behulp van uw reac- ties in een later stadium op dit onder- werp te kunnen terugkomen. Jacky van den Dikkenberg
|
||||||||||||||||
|
Gien knoop meer an me broek; Gien cent meer in me sak, En 'I sal so lan -ge nie meer
du - re. Gien knoop meer an me broek; Gien cent meer in me sak. En 't sal so lan -ge nie meer
.1—-f^
|
||||||||||||||||
|
du - re. Strait, broe - ders veur 't lès - te, en we ga- ne naar de kamp van Zaist tal - de - ra.
|
||||||||||||||||
|
Seijst
1997-11
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
NIEUWE DONATEURS
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Nieuwe donateurs
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
- ^*»fêsSS^*>spe!g^l^%^s^*W^,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
de heer/mevrouw J.W van Eek
de heer/mevrouw W. Takens
de heer WH.I. van der Schuyt
mevrouw De Vries
mevrouw H.A.L. Kelder
de heer M.K.M. Wordtmann
mevrouw J. Berend-van Zetten
mevrouw N.H. Boucher-Verloop
mevrouw G.TM. Koper o/g Jansen
mevrouw zr. H. Tak
mevrouw E. Blinde-van Bameveld
de heer/mevrouw H. de Jongh
de heer D.A. Albrecht
de heer/mevrouw A. Oldenburg
de heer/mevrouw M.M. Renes
mevrouw A.H. Pronk-Deenik
mevrouw W Gathier-v.d. Burg
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Stand
Oude stand (maartl997).............................810
Aanmeldingen................................31
Opzeggingen/overleden..................27
Nieuwe stand (juni 1997)............................814
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Adres
Aanmeldingen van nieuwe donateurs, adres-
wijzigingen etc. sturen naar: Zeister Historisch Genootschap Postbus 342 3700 AH Zeist |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||