|
'^:^*^^'l',r'#^'*ï»'^5r- ■
|
||||||||
|
^^
|
||||||||
|
DISSERTATIO MEDIGA INAUGÜRAIJS
J>E NECESSITATE
REPETENDI VARIOLAE VACCINAE INSITIONEM
VARIOIOIDIBUS
PROBATA,
Ql'AM ,
FAVENTE SUMMO NUMINE,
EX AUCTORITATE RECTORIS MAGNIFICI
GEORGII GUIIIELMI TREEDE,
JUR. ROM. r.T BOD. DOCT. ET PROF. ORD. ,
KEC j>0>
AMPLISSIMI SENATÜS ACADEMICI CONSENSU,
ET
NOBILISSIMAE rACWTATIS MEDICAE DECRETO, PRO GRADU DOCTORJlTVS
SIMMISO^'E IN
MEDICINA
HOISORIBTJS AG PRIVILEGIIS,
IN ACADEMIA RHi:NO-TRAJECTlNA,
RITE ET LEGITIME COTfSEQUEHDtS,
ERl'niTOBlM EXAMIM SlJBMITTIT HJDOVICIS CflRISTlANlS VAN fiOl'DOEVER.
RBHBO-TRJJECTJIIUS ,
BIE VIII M. PECr.MBBlS A. MDCCCXl.V HORA V- |
||||||||
|
DRÜSIBURGI,
ITPI9 MASDAÏIT
A. F. II. VAN TROOSTENBURG BE ERUIJJf,
JlBCCCXtV.
|
||||||||
|
-"«'• »aWlB!WJI^JJJÜti'FïiH'™''-"' -^;-^,r--!.. -V .-"T.i^^J^^ 'TTlspwiï—l'-i-™-
|
||||||
|
PARENTIBUS
OPTIMIS, CARISSIMIS,
C O G N A T I S
DILECTISSIMIS,
PRAECEPTORIBÜS,
QDOSCÜNQUE HABUI, AESTUMATISSIMIS
|
||||||
|
S A C K t M.
|
||||||
|
, ■ ■ > •- .■■'; ■ '■ ■• • . w - . ••-', inf. :•,;.>;/,■' .■'(•;- ■ ' .
CAPUT PRIMUM.
DE VARIOLOIDIBUS.
De varioloso morho eos aggrediente, quot praegresga
insitione immunes credidisses, Delecla variola vaccina, observata eius ti prophylac-
tica adversus variolas, facla vaccinae insiliono iu homi-
nibus, spes oboila esl, fora, ut dirus islo raorbus,
tam sacpo in fere omnibus lerrae regionibus saeviens,
tot homines quotannis o medio tollens, tam simplici,
et in omnibus ferme casibus, tam innocua operationo
prorsus evanesceret, at voro spem fefellit evenlus. Jam
paucis annis poslquam variola raccina fuerat detecta,
et in hominem insitionis ope translata, hic illic castra
occurrerunt variolarum, aut saltem oxanthematis pus-
tulosi variolis magis minusve similis, vaccinatos affici--
enlium, qui casus lapsu temporis numero increverunt;
quaeque tot specificis sic diclis remediis, in initio im-
moderatas laudes naclis, brevique post fere penilus re-
liclis, donco tandem iis, quo digna essent, assignaretur
locus, supcrvenit sors, eadera et vaccinae insilioni su-
l
|
||||
|
perveniro miiiala est, Pluribus, de quibus in allero
huius dissertalionis capile sermo erit, caussis factum est, ut vaccinae iiisitio laudem, qua tam digna est, pro parle «miserit, et amittere debuerit: morbo enim, licet mi- tigato plerumque et modificato, tam mullis, quibus insita erat vaccina variola , coneplis, non aliler potuit, quin dubia orireutur de insitionis virtute prophylactica, et mirum non est, imperilos vaccinae vi saepe omnem fidem denegasse. Exanlhema pustulosum variolis plus minusve simile
Taccinatos corripere posse, hodie nerao facile negabit; perpauci profecto invenientur medici, qui contendere adhuc velint varioloides, illam nimirum variolaruui mo- dificalionem, qualis post insitiouern plerumque oritur, non vero semper, inlordum enim, uti videbiraus, vac- cinatis verae variolae superveniunt, aliuin esse morbum, quam veras variolas , et ab iis natura diversum. Hac ratione virlulem prophylaclicam vaccinae insitionis per- peluam tueri veile, ccrlo non laudandum est. Anlequam vero de differenlia et simililudine, quae variolas veras inler et varioloides obtinent, loquamur, nonnulla, licet breviter, afferemus, variolas aut varioloides, si mavis, Taccinatos revera aggredi posse probantia, Aaimadver- tcndum tamen est, quod ex pluribus auctoribus patet, admodum verisimile, ne dicara ccrtum, esse, in rnullis casibus, in quibus varioloides adesse credebani, nil aliud nisi varioellas esse obortas. , |
||||
|
Si veriim est, el verum quiiiem esso videlur, licct
nondum hac do ro intor omnes plane constot, veras variolas bis eundeia hominem conipero posse, qui Casus profeclo Jonge rariores sunt, quam vulgo cre<litur, quia tam saepe cicatrices varicollis, aut alio quodara exan- themato, herpele v. c., rclictae, pro variolarum cicatri- cibus habentur, quia eliara medicus tam saepe iallitur aegro afBrmante se juventute jam semel variolas esso perpessum; licet igitur tales casus frequenles non sint» interdum tarnen occurrere videnlur, quod si ita est ^ quid mirum tune vaccinae quoque insitioncm non in omnibus proclivilatem ad variolas plane tollere? Qno jure quis ab insitiono plus expeterel, quam ab inocula- tione variolarum, aut variolis ipsis ? Hisce pracmissis breviler enarrabimus praecipuos vario-
loidum casus et epidemias, quae cum in Anglia, tum in aliis regionibus occurrerunt. Jam J e n n o r exemplum enarrat hominis variolas per-
pessi post praegressam vaccinae insitiouem ). Post casum memoratum non defuerunt exempla. In actis institutionis Pearsonianae nonnulli varioloidum casus leguntur. Acta societatis Jennerianae anni 1805, Col' legii regii anni 1807, etc. plu ra variolarum vaccinatis supcrvenicnlium exempla commcmorant. John Adams, |
|||||
|
1) An inquiiy into the causes and elTects of the variola vaccina ,'
etc. london I7fl8, |i. 18. 1*
|
|||||
|
quantum novimus, primus fuit, qui in Anglia epidc-
iniam variolosam salis nolabilem apud vaccinatos obser- vavit, et quidem in urbe Forfar, in qua ex bis mille incolis cenlum et viginti, licet vaccinati, morbo vario- loso fuerunt correpti '). Tum ia Angba , tum in aUis regionibu» interdum post vaccinae insitionem verae va- riolao observatao sunt. Innumera fere allatis excmplis alia addere facile pos-
semus, a Gregory, Marshall, Bell, Dennett, Stoker, Barnes, mullisque alüs observala, quod tarnen inutilo certo opus foret. In Succia etiam , Dania, Germania, Gallia, nostra
quoque patria mulli casus rariolarum, vaccinatos aggro- dientium, visi sunt. SufEciat ex bis uaum alterumque cnumerasse exempluni, In triginla epidcmiis variolosis in Gallia observatis
morbo correpti suiit 15,921 bomines, quorum 5,963 vaccinae insitionem subierant, quorum 30 allera vice, uti aflirmatur, variolis veris corripiebantur. In vehe- mentissima epideraia anno 1828 Massiliae regnante ex 10,000 aegris 2,000 vaccinati erant ^). In Nosocomio, quod Parisiis est, cuique nomen est
de la pitié, ex receplis 682 variolosis 162 antea fuerant vaccinati; variolis corripiebantur 88, de quibus incertum |
||||||
|
1) Edinb. med. and pliys. Journal. 1814.
2) Comptes rendue$ hebdomadaires des séanCe» de 1'Académie de»
«cienc(!9 , 1845. Tom, XX. fin, 70, |
||||||
|
erat, utrum in iis inslilula fuisset insilio, nee ne y
dum 14 scounda vico Tariolis afliciebanlur i). In regno Wurtembergiae inde ab anno 1831—1836
morbura passi sunt 1,677 homines, quorum 1,055 vac- cinali *), In diversis etiam noslrae patriae locis observatao sunt
varioloides aut sporadice aut epidemico regnanles; exem- pla illa enumerare supervacaneum opus foret, verbo tantum adhuc mentionem faciemus de epidemia variolosa nuper in pago Bunschoten grassata. Satis extensam fuisse hancce epidemiam facüe ex numero eorum, qui corripiebantur, eËGci potest, ex I,0G4 enim incolis morbus aggressus est 402; vehemens tamen non fuit, nam mor- tui tantum sunt 37. Oranes, quibus durante epidemia; insita est variola vaccina, a morbo immunes fuerunt. Inde a die 29 m. Sept. 1844 usque ad d. 15 m, Febr,
huius anni correpti sunt 207, quorum 30 antea insitio- nem subierant; ex 177 non Taccinalis diem obierunt 12, ex 30 Taccinatis contra nullus sublalus est. Post illud tempus alii adhuc Taccinali varioloidibus sunt affecti, pauci tamen. Omnes, qui varioloidibus afliciebanlur, jam ante plures annos vaccinao insitionem subicrant. Ex omnibus hisce facilo palebit numerum eorum, qur,
etsi iis insila sit variola vaccina, tamen variolis corri- |
||||||
|
1) Comptes rendues. I. c.
2) Fr. Hcim, Historisch-ktitisclic Darstcllung der Pockenseu-
ohcn etc. Stultgait, 1838. |
||||||
|
6
pianlur, nequaquam parTi esse faciendum; et necess©
esse, ut fides, vaccinae insitioni habita, vablopere labe- faclelur, nisi caussas, quibus adscribendus sit morbus , saepissime delegerc, et in mul lis saltem casibus tollere , nisi quoquo repetila insitione prophylaxiu fero perfectam reddere possemus. |
||||||||
|
2.
|
||||||||
|
Vnriolae et varioloides qradii tantum, non vero
natura differunt. «La Tarioloide est aussi ancienno que la petilo vé-
»role," inquit Bousquet '}, et verum profecto dicit, ei variolas mitigatas, post inoculationem cum puro ex pustulis variolosis desumto proTcnientes, ita vocare vo- lumus, sed slricliori oliam sensu forsitan eius sentenlia accipi polcst: narrat enim Desportes se varioloides in non vaccinalis quoquo saepius observasse *); alBrmaf JV. Cb. Moéhlj ex 988 aegris varioloidibus decumben- tibus 153 jam semel variolas esse perpessos, 158nondum fuisse vaccinalos, et in omnibus his morbi decursum prorsus eundera fuisso, atquo in 600 et quot excurrit aegris quibus antea vaccina fuerat insita *). |
||||||||
|
1) Bousfjuet, Traite de la raccine et des éruption» varioleuaeft
OU variolifürmes. Paris, 1833. 2) Revue médicale francaise et étran^ere, etc. Paris 1836»
3) We varioloidiljus et varicellis. Hafniae, '
|
||||||||
|
Nonnulli virlulena prophylaqticam vaccinae insitionis
peipeluam tueri cüpiontes, "farioloides alium esse mor- bum, quam variolas, contendérunt; ila opiiialur Mor eau de Jones variolas modificatas novum esse morbum ex tropicis Orienlis regionibns ad uosi Iranslatura *). Alii cum Heimio varicellarum nomine salutaverunl pustulas apud vaccinatos erumpeiites *), posloriori vero tempore aliam hac de re H e i m i u s habuil sententiani, postquam sibi persuasum erat, revera interdura in vaccinatis va- rioloso contagio cxanthema produci posse variolis simile, ab bis autem magis minus\fe decursu, non natura, di- \ersum '). Regari tarnen nequit saepe varioloidura, quin et variolarum nomine sjilulalas osse variolas ita dictas spurias sive varicellas. Iloimius in opere citato hac de re exempla enarrat nuUum dubium relinquentia. Mentionem facit Naegeli do aegro, quem altera vice veris variolis correptum opinabantur; prima eruplione multae quidem cicatrices relictae erant, attamen accu- ralius indaganti patuit viro doet. illas reliquia non esse variolarum sed varicellarum. Affirmat Naegeli se, Heet jam multos annos praxin medicam exercentenj, nunquam veras variolas bis eundem hominem corripere observasse *). ■. : uu -irü-ibv .: .■•n ' •; ■ |
||||||
|
J) Bulletin des se. méd. 1826 , Déo. ': l: :i>r r ;
2) Dr. F. L. He Lm, Vermiachte Soliriften , paj. 111 etc.
8) I. c. p. 175 etc.
4j| N a e g e li > Een woord over koejipkinenting. Breda ISiiSt,
|
||||||
|
8
Longo vero abeSt quin omnes casus variolarum post
vaccinae insitionem erumpentium ad spurias yariolas pos- sint referri, dari rarioloides hodie inter omnes constat; Tideamus igilur qua rationo morbus Tariolosus vaccinao insitione modificetur, Tideamus simul num semper talis modificatie obtineat. > Prodromi morbi, stadium eruplionis in utroque mor-
bo, nempe in variolis atque in varioloidibus, prorsus conveniunt, ita ut ex hisce de difforenlia nequaquam judicari possit; vaiioloidum decursus per illa stadia saepo quidem, quam variolarum, mitior est, attamen non sem- per, nam in multis casibus longe vehemenlior est, quam variolarum bonignarum. Interdum variolas in vaccinato erumpentes, et in prioribus stadiis tanquam veras decur- rentes videmus, non aulem oritur suppuratio: est sim- plicissim^ varioloidum species; in aliis casibus suppuratio pro parle tantum oblinet, et subilo cessat; in aliis ad- huc suppuratio secundum rcgulam procedit, sed pustu- larum exsiccatio longe celèrior fit, et tandem cxsistunt exempla, in quibus post praegressam vaccinae insitionem variolae oriebantur, signa variolarum verarum prae so ferenles, et eundem prorsus decursnm tenenles, licet pleruraque minus vehementom et periculosum. Variolas post vaccinae insitionem orlas minus, quam veras va- riolas , periculosas esse, imprimis es variolis ita dictis crystallinis et sanguineis effici potest, quae aliter, ut nolum est, omnium sunt periculosissimae. |
||||
|
9
Veras variolas post vaccinae insitionem oriri posse
multa probant excmpla: sic ex 62 vaccinatis variolis correptis 10 veras variolas habuisse affirmal Black *), Fr. Heim loquitur do 186 aegris, qui, licet antea iis vaccina fuisset insila, veris variolis corripiebantur , dum ex iis 146 normales ostendercnt praegressae insi- tionis cicalrices *). Hisce exemplis tnulta alia adhuc addere posseraus, sufücienler lamen indicasse credimus variolas vaccinatis supervenientes a veris saepissime plus minusve discrepare, et ab illis imprimis stadio suppu- rationis differre; altamen non assumere possumns diflTo- rentiam inter varioloides et veras variolas semper in eo esso silam, quod in prioribus pustulae semper lympham conlineant, nunquam vero pus; illud quidem in multis, imo in pluribus, casibus obtinero libenter concedimus, 'sed semper obtinere negamus, quia revcra suppuratio, quin et febris suppuratoria, in vaccinatis variolis cor- reptis oriri possunt. Varioloides nil aliud esse quam variolas modificatas,
qua de re hodie inter omnes fere coustat, licet nuper
Most ^) et Malcz *) contrarium adhuc demonstraro voluerint, facile probari potest. Jam Rob. Vonables exemplum citat bominis, cui non erat insita variola vao« |
|||||
|
1) Edinb. Journal 1819, No. 58.
2) Fr, Heim , 'm o. 1.
3) Adgemeine medioinische Zeitung, lierausg. TOn K. Pabai,
Altenburg 1834, Mai. 4) Schmidt's Jahrbücher, Bd. XXII «. 361.
|
|||||
|
10
cina, contagio varioloidibus ovoluto exposili, et veris
variolis correpti *); et similes casus muiti observarunt. Ollenroth et Steinheim contagiura, varioloidibus evolulum, yeras variolas producenssaepiu'observarunt *); idem Gitterm an arguinenlis nullum dubium relin- quenlibus demonstravil '). Hufeland observaliones maximi momenli cum publico communicavit de insitio- nibus Ijmphae a varioloidibus dcsumtae ope institulis, ex quibus efïicilur primam inoculalionem varioloides adhuc, secundam jam veras variolas produxisse *). Glar. Suerman, Promotor aest. sequentem nobiscum com- municavit casum, ab eo in pago Woudenberg observa- tum : muiier veris variolis corripitur cum evontu lethali; Ijberi eins, quibus infantibus vaccina variola fuerat in- sita , paucis diebus post matris mortem ambo varioloidibus corripiunlur, brevi vero sanali sunt; eodem tempore puella , anlea vaccinata , eandem domum habitans , con- tagio infecla varioloidibus levi gradu affioitur. K r u- g eist ei n exemplura commemorat viri cuiusdam, cuius uxor levissima varioloidum specie erat affecta, veris va- riolis correpti, lam vohementibus, ut morti occumberel; contagium hisce cvolutum alterum infecit virum, non vaccinatum, ex quo, ilidem morbi vchomontia nccato, |
||||||
|
1) The I,ondon medical and pliysical Journal, Vol. IIII 1825.
2) Hecker's liter. Annalen, Berlin , 1834. Aug.
3) Verh. der Haarl. maatschappij enz. 1823. Dl. Xlt.
4) Ilufeland'» Journal der pract. Heilkunde. Bltüu, 1834. Bar».
|
||||||
|
11
liansiil variolosus morbus in duas foeminas, quibus antea
insila fueral vaccina variola, ot ecce utraquc varioloidi- bus levi tantum gradu corripitur '). Tum ex iis, quao iSupra allata sunt,tum ex eo, quod nunquam varioloides Bolae, sed semper simul cum variolis occurrant, quod vaccinae insilione prodivitas ad varioloides aeque bene tollatur alque ad variolas, cfEcere possumus ulrasque unum eundemque facere morbum, eas tarnen innumeris modis modificari posse, ila ut fixi limites inter ulrumque mor- bum slalui nequeant, quandoquidem observationibus pro- balum esse videtur non vaccinalos varioloidibus oorripi posse, et contra vaccinalos interdum veras aggredi va- riolas ; quatenus vaccinae insilione prodivitas ad variolas magis minusve sublala fuerit, varioloides quoque cum veris variolis magis minusve convenienl, § 3.
Quid statuendum de virtute prophylactica
variolae vaccinae intitionis ? Tot homines, elsi vaecinatos, morbo varioloso cor-
reptos videns, facile quis rogaret: cui bona vaccinae insilio ? et profeclo haec quaeslio multis in mentem |
|||||||
|
I) Krugelstein, Over menschenpokken, varicellen, varioloi-
(}en, eni. gewijzigd en vermeerderd door S. V, Scheltema, Avnliem, 1S45. |
|||||||
|
' ^----_
|
|||||||
|
12
venit, multique, imprimis imperili, ex caussa supra
dicta de insitionis virUito dubitaro coeperunt, nequo mirum est eliam medicos, mul tos, quos immunes cre- diderant, morbo correptos observantes, interdum do prophylaclica insitionis virtute dubitasse. Scd eliamsi Teram sit bonam alquo tempestivam vaccinae insitionem non in omni casu a varioloidibus tueri posso, Tariolao vaccinao insilio nihilominus insigniter profuisset; fero sempcr enim varioloidum decursus decursu variolarum mullo mitior est, ac benignior, quumque anlea quo- tannis plura millia diro islo morbo e medio tollerentur, pauci tantum eorum, qui varioloidibus corripiuntur, morbo succumbunt. Narral Grcgory primo huius saeculi quadranlo
5,743 aegros morbo varioloso allectos in Nosocomium LondinensB receptos esse, quorum tantum 118 obierunt, dum indo ab anno 1775—1800 de 7,017 variolosis 2,277 mortui erant *). Legamus verba, quibus Collegium Anglicum ad vaccinae insitionem promovendam uli- tur; » Depuis 1'inlroduclion de 1'inoculalion, les viclimes »do la petilo vérolo ont été do 5,000 annuollemonl; » mais depuis que la vaccine a prévalu, lo nombre des » morts a décru considérablemcnt, jusqu'a co qu'eniin »il s'est reduit a 200 dans 1'annéo 1837 2)." |
||||||
|
1) tondon Journal, Vol. IV, Febr. 1826.
2) Revue Brittannique , Avril 1839 p, 408.
|
||||||
|
1.3
In Gallia diversis epidcmiis 10,434 non vaccinali morlio
varioloso correpli sunt, quorum 1,682 mors rapuit,duai ex 5,963, in qui bus insitio vaccinae obtinueral, tantum 62 morlui sunt. In vehementissima cpideraia anno 1828 Massiliae grassata, ex 8,000 non vaccinatis 1,473, ex 2,000 vaccinalis 45 e vita sublati sunt *). Traject! ad Hhcnum anno 1844 varioloidibus correpli sunt 171, quorum tarnen noino morluus. Talibus exernplis salis superque probalur magna in-
venli Jenneriani ulililas, et licet demonstralum esset variolam vaccinam non perpetuo sed pro tempore tan- tum tueri, magnopere tamon gaudendum esset eo, quod morbus anlea dirissinuis hac rationo in plurimis saltem casibus tam benignus factus sit; quuraque anlea variolae foedas vulgo relinquerent cicatrices, hominesque saepe plane deformarent, varioloides saepe nullas, fere semper minoris momenti cicatrices relinquunt; nondum detecla vaccinao insilione quinta vel quarta eliam eorum parle, qui variolis corripiebanlur , exstincla , nunc longe major aegrolanlium numerus vitam incolumcm servat. Verbo adhuc mentio facienda est de observatione a
nonnullis medicis facla: numerum scilicet eorum, qui varioloidibus decumbenles morianlur, increscere cum tempore inler vaccinae insilionem et morbi ortum de- lapso, ita ut varioloidibus adulli plus quam infanles |
|||||
|
1) Com[.tfi9 lencluos etc. 1845, No. 10.
|
|||||
|
14
pcriclilenlur, dum do variolis mulli conirarium öbsor*
taverint, eas nempe infantum Tilae magis imminero quam adullorum '}. Ex numeris eorum, qui vaiioloidibus affecli erant,
supra allalis nequaquam lamen est efficiendum majorem illorum, quibus insila fuit vaccina, parlem grassantibus epidomiis morbo corripi; non ita, plurimi vaccinae in- silione pro vila a variolis liberi sunt: in epidomia quao Massiliae saeviebat, vehemenlissima, dimidia pars non vaccinatorum morbum passa est, vaccinatorum lanlum decima quinla ^). In nonnullis epidomiis correpti tan- tum sunt illi, in quibus vaccinae insilio non oblinuerat, dum omnes vaccinali incolumes fuerunt. Affirmat Nae- geli ex 4,000 infanlibus, quibus irido ab anno 1806 ad 1814 in Helvetiao provincia, cui nomen est Aargau, vaccinam inseveral, nullum, quantum sciro poluorit, ad hoc usque tempus varioloides passum csse, etiamsi variolae interdum vehementer in iila rcgione saevie- rint '). Cl. N. G. de Fremery, quem praeceplorem habuisso gratus recordor, testalur de 720, ab eo per viginli tres annos vaccinalis, nullum omnino , quantum sciat, \arioloidibus esse correplum *}. Glar. Sucrman |
||||||
|
1) Comptes rendues I. c. ,
2) Bousquot, Traite de la vaccine etc. p. 193.
3) I. c.
4) Verhandeling over de Vaccine enz., in vudorl. letieroefeningart
1824 , tio. 3. |
||||||
|
15
benevolo nobiscum commuiiicavit lillcras a docfo. Tan
der Leeuw acceplas, ubi legimus illum inde ab anno 1828 in urbe Araersfoort pluribiis centenis bominum insevisse vaccinam , horumque neminem , dummodo in- sitionis decursus regularis fuisset, varioloidibus affeclum esse; idem afErmal doet. Weyl in eadem urbe praxin exercens; Albers epidemiam variolosam observavit, et in hac quinquies varioloides vidit i); Brem er apud 14,521 vaccinalos nullum, ut affirmat, casum variolarum delegere potuit ^); de Carro per ïiginti annos tria tantum cxeinpla varioloidum observavit '). Videmus igitur longe majorera partem eorum, quibus
iusila fuit variola vaccina, proclivitatem ad variolas ami- sisso et miiiorem tantum partem data occasione morbo \arioloso corripi. Saepius in Nosocomia recipiebantur aegri contagio va-
rioloso iniccti, absque eo tarnen ut jam pustulae proru- pissenl, qui igitur aegri cum aliis, reconvalescentibus etiam , in contaclum veniebant; plurimi tarnen eorum, quibus insita erat variola vaccina, a morbo immunes fuerunt, quod eo magis virlutem insitionis prophylacti- cam probat, quia, ut notum est, stadium reconvalcs- centiae morborum corpus ad suscipiendum contagium quodcunque magis proclive reddit. Parisiis, et idem |
||||||
|
1) Hufeland's Journal, Bd. XLI. St. 2. 1815.
2) Hom'. Archiv, 18II, lift. I.
3 Hufeland's Jnurn. Juii. 1820.
|
||||||
|
16
de aliis locis vaJct, variolosi, quorum in isla urbo quo-
tannis pcrmagnus adhuc numerus in Nosocomia recipilur ut plurimum a vaccinatis curantur, quolidio illos adit magnus numerus medicinae sludiosorura, et, paucis tan- tum exceplis, hi omnos a conlagio liberi manent *). Quaenam est caussa , cur tot homines quotidio conlagio exposili, el longe alilcr exposili, quam major pars cae» terorum hominum, quorum tarnen saepe mulli morbo afBciuntur, aelale, qua Tim vaccinae prophylacticam imprimis imminulam credunt, ab anno nimirum vice- simo ad vicesimum quinlum post faclain insilioncm, morbo non corripiantur; cur tot millibus hominum con- tagio expositorum variolae parcant ? Non crcdimus ni- mios fore afSrmanlcs: immunes illi sunt, quia bona ab omni parle apud illos fuit vaccinae Tariolao insilio. Hoc ccrlum est otnnes fere, exceplis tarnen exci-
picndis, do quibus poslea, primis annis post faclam insilionem prorsus conlagio insensibilcs esse, elapsis hisce annis, regnanlibus imprimis epidcmiis, quendara nume» rum ad conlagium variolosum suscipiendum majori minorive gradu aplum ilerum esse (quibus caussis haec renovata proclivitas adscribenda saepe sit, pro momento miltere voluraus); partemque longe maximam pro vita proclivilatem amisisse. An perpelua est vaccinae insilionis prophylactica vir*
|
|||||
|
1) Comptes rendue». 1. c.
|
|||||
|
17
tus'{ pcrpelua omnino est in mulüs casihus ^ in aliis vcio
non est. Quum igitur cerlum est variolam Taccinam non semper a variolis lucri, sponte venit quaeslio c quamdiu tuetur insitio ? Num credere possumus, quod muiti contendunt, post novem aut decem annos procU- vilatem rediisso ? Non possumus; plura enim exstant exempla infanlum paucis annis, quin mensibus paucts» post factam insitionem, \ariolis correptorum »}; verum tanren esso Aidetur decem aut pluribus post insitionem annis dcinpsis procHvilatem in genere majorem esse, quam anlea. Proponere nobis non possumus proclivita- tem semel sublatam post annos aut menses redire possej proponere quidcm possurnus, talom proclivitalem non tolam, sed pro parte tantum fuisse sublatam; conslat corpus hurnanum non omni tempore acque proclive esse ad morbum quendam cunlrahendum, et hauc ob rem multis antea saepius pepercerat morbus, qui postea tarnen illo corripiuntur, Uti tot corporis condiliunes proclivi^ latem ad variolam vaccinam aut imminuuut, aut toUunt pcnilus, ita idem de variolis affirmaro possumus, uti sacpe videmus insitionem juniori aetato semel, bis, quin pluries sine eficctu institutam, provectioribus annis pleno successu factam, ita multi quoque contagio varioloso exposili hoc tempore ad conlrahendum murbum (uagis |
||||||
|
]) Smeets, Veih. der Haarl. maatsch. I. c.
Sas, Het levenslang beveiligend vermogen der vadcine ontkend,
enz. Leiden , 1845. 2
|
||||||
|
1
|
|||||
|
18
proclives sunt, quam alio, Persuasura nobis est sine
fundamenlo mullos assevcrare post decem annos procli- Tilalem ad variolas in Taccinatis rediisse; semel enim sublata proclivitas redire posse non videlur ; illa vero non tota , sed pro parte tantum sublata, varioloidibus locus datur, quae tarnen non semper hominem post decimum ab insilione annum aggrediuntur, nam uli vidimus, inlerdum eliam multo cilius vaccinali varioloso contagio patent. |
|||||
|
CiPüT SECÜNDUM.
DE CALSSIS VARIOLOIDUM.
§ 4.
De corporis conditionihu*, quae vim insitionis
prophylacticam imminuere, quin tollere
interdum possunt.
Ut succedat Taccinae variolae insitio prae omnibus
opus est, ut corpus ad suscipiendum virum e puslula desumlum procÜTe sif, et aptum ad reagendum adversus slimulum allafum, Novimus vero luimanum corpus hac proclivitale saepius carere. Quemadmodum enim nonnulli, confagio cuicnnque
licel saepius cxposili, a morbo lilieri manent, alii vero hoc morbo conlagioso corripiuntur, non corripiunlur illo, alii adhuc pro tempore tantum immunes sunt, ita ut hodie conlagio inficiantur, quod anfea nuilam in illos Tim habuerat; sic eliam danlur homincs, in quibus Taccinao insitio sino effeclu instituitur, dantur multi, in quibus insitionis efleclus Taldo incomplelus est. Huius rei caussam indagaro sacpissime ncqnimus. Non raro insitio instilula fiiit in infante, ut videbatur saltena, plena sanitate fruenle, sed sine eireclu, altera et lerlia |
||||
|
20
vice et saepius eliam facla insitio non magis effecit;
idco lamen aflirniare nequaquam possumus talcm infanteni oonlagio varioloso exposilum morbum non passurum essc. Sequens casus contrarium manifestissime probat, et pro- feclo plura talia exempla ab anctoribus nolata sunt. Puellao, sciiicet, anlea sine effectu vaccinatae, du- rante epidemia, quae anno praelerito et hoc quoque in pago Bunschoten saeviil, bis insevit variolam vaccinam doet. van der Leeuw, at vero frustra, etsi insitio, cum cadem lympha eodem tempore in aliis instilula, bene processerat; in eadem epidemia puella isla variolis confluentibus fuit correpta, feüciter tarnen sanata est, Infantili aetale frustra tentala insitio in jurene saepe bono evenlu fit, an igilur statuendum procb'vitalem in infante non adfuisse, adfuisse quidem in juvene? Talis coiiclusio profeclo valde temeraria essel et falsa quoque. Procliïilas semper adest, quod non de vaccina variolu sola , scd de variolis veris eliam , de scarlatina et mor- billis , deque aliis valet; caussa vero allero tempore non cadem rationo agit in corpus, quam altero, saepius enim una eademque caussa nunc morbum excilat, quuu antea excitare illum non poluit. Infantes slimulum factae insilionis non aut imperfeclc
percipientes, variolis insensibiles haberi itaque non pos- sunt; necesse oninino est, iis iteratis vicibns vaccinam ïnserere, diversaquo aetale; tune tantum do illoruüi imniunilatc certiores facti sumus, quando bono cvenhi |
||||
|
21
fuit institula insilio, licet nequaquam conlendere velimus
eos, non succedcnte insitione, data occasione, morbo correptos iri, nam uli contagium aliis pro tempore, ila aliis semper parcit. Durante dentitionis periodo saepissime institula fuit
Taccinae insilio et etiamnunc instituitur, quod dentitionem atlinet saepo cum egregio effectu , quoad virlutem ipsiiis insitionis propbylaclicam adversus variolas, forsitan non ita. Dentitionem inde non turbari ex pluribus aucloribus patel, ita Thomassen a Thuessink: »ik en ook alle » andere inenters," inquil, » voor zoo ver ik dit heb » kunnen nagaan, hebben Tan het uitkomen der landen wonder hel inenten der raccine geen ongemak bespeurd, » zelfs niet bij die kinderen, die moeijclijk landen kre- »gen '). Dicil Husson: »je n'ai pu, dans les nom- »breux auteurs, qui ont écrit sur la vaccine, trourer »une seulo observalion d'une coincidence funeste de »la nouvelle inoculation avcc la dentilion. Tout, au » contraire, semble prouver, que 1'influence de Ia vaccine »a élé favorable a ce travail de Ia nature *j." Quum igilur vaccinae insilio dentitionem saepins pro-
raoverel et accelerarct, quumque noxii effectus ab insi- tione non observarentur, muiti hac aelate potius quam alia, aul juniori aul magis profccta, insitionem insli- |
||||||
|
1) Geneesk. itiagndjn. Dl. III. st. I. p. 20,
2) Recherches historique» et médicales sur ta vaccine , Paris, p. 24X,
|
||||||
|
22
liierunt, hoc modo duplioi ratione prodesso cupienles;
sed non semper illos profuisse, saepe Tero nocuisso certum est. Non raio nimirum duranie hac periodo frustra tentatur insitio, saltem imperfecta est puslularum eruplio. Ex lali tamen insilione ad absentem aut exi- guam proclivitatem ad variolas concludere nequaquam licet, saepe'enim tales infantes peracta dentilionis periodo cum successu insitionem patiuntur. Slimulo sive physiologico, sive palhologico in corpore
praesenle, videliir proclivitas ad yariolam vaccinam esse imminuta, inlerdum prorsus oppressa. Maleries, quaa iusitionis ope corpori ingeritur, absorbetur quidem ■«asis lymphaticis, sed non agit in systema sanguiferum et nervosum, neque in cutem, localis processus, puslu- larum nempe eruplio, non aut imperfecte locum habet. An igitur cum Krugelstein *) staluere possumus
stimulum materie corpori ingesla allatum non ovolvi eo, quo admolus fuerat loco, sed derivari ad locum sivo physiologice sivo pathologice slimulatum, sic in denli- tione, stimulo physiologico, derivari ad alvcolas, parles- quo vicinas, et ibi lopicam aclionem promovere ? Hoc si verum est vaccinae insitio imperfecta in lali casu fuit, et unice aut magna parte promovendo aclionem physio- logicam profuit. Infantibus, morbis febrilibus laboranlibus, non inse-
|
|||||
|
]) Krugelstein, ], c.
|
|||||
|
23
rcnda variola vaccina; in tali enim corporis conditione
do insilionis effeclu nequaquam certi esse possumus. In- terduru etiara acutis niorbis corripiuntur infantes, quibus brevi ante insita erat vaccina; hisce in casibus variolao vaccinae decursus valde divcrsus fuit; nonnunquam enim puslulae jam orlae non amplius evolvebanlur, sed per morbi decursum immulatae manebant, et finito morbo ulteriorem decursum absolvebant; nonnunquam morbo in- tercurrento pustularum decursus prorsus turbatus erat, nunc decursus fere idem erat atque in norraali corporis conditione; in aliis adhuc casibus insilionis effectus nul- lus erat. Vaccinae insitio in omnibus hisce est repetenda, nee confidendum factae insilioni, etiamsi eius decursus regularis fuisset, sed in hoc quoque casu potius ileranda iusilio. Quolies vero non repetita fuit vaccinatio? Conslat vaccinae insitionem apud scabiosos saepe frus-
tra institui; saepe etiam pustulae quidem erumpunt, quae vero nono vel decimo die pure implentur flavo, impuro, a lympha bonis puslulis conlenla, magnopere discrepanle. Talem insitionem nullam habere prophy- laclicam vim aut exiguam saltem facilo intelligilur. Non tameu omnes enumerabimus morbos, qui insilio-
nis effeclum aut prohibere aut imminuere possint, quod ingralum simul et inulile opus forel; hoc loco verba adhuc facere cupimus de iis corporis condilionibus,quao, uil vaccinae insilione saepe sanantur aut miligantur, ila insilionis virluli prophylacticae praccipuc uoceul, |
||||
|
24
liempe de aüeclioniljus scrofulosis, quacunquc laudcm
ïorina prodeanl. Ad inlelligendain ralionem , qua in scrofulosi opem
ferat vaccinao variolae insilio, tum ipsum processum post insilionem obtineutom, tum uaturam Tariolarum, lun;! fccrofuloseos cognovisse deberemus. In scrofulosi iinpri- iiiis systema vasorum lymphaticorum et glaudularunj ronglobalarum esse afTeclum conslat; non vero certo con- ^lat, quodnam systema prae aliis in variolis sit aiTectum. Videtur autem, uti opinatur Eichhorn *),in variolis «yslema Jymphalicum piimas parles tenere;in hocquoquo iiysteraate, et impriniis in glandulis lympbalicis repro- •luctio matcriei variolosae obtinere, inque illo proclivilas ad vai'iolas, et actio eliam, qua delelur illa proclivilas, qiiaerenda videlur. Saepius C. L. Hofmann *) post inoculationera variolarura tensionem et ardorem, pres* j)ionis el inleidum doloris $ensum in glandulis axillaribus observavil; eademque pbaenomena post inoculalionem , 10 exlremis iiifeiioribus faclam , in glandulis iuguinalibus vidit. Symploniala illa ex vulnusculo per inoculalionem inflicto cxplicauda non sunt, ncquc elium ex vulneralo vase lymphalico, et sic accensa lyraphaliconim vasorum et glandularum viciuarum inflaninialionc, inlclligi pes- sunt; nam aGTicicbanlur glandqlae postquaru vuluusculum |
||||||
|
1) Handbuch über die Behandlung und Verhiitung der contagio»,-
ficlierhaften Ejanlhemc. ». 87. 2) Abhaiidlung voii der Pockcn, Buiister,
|
||||||
|
as
jam crat sanalutn, et anle puslularum eruptionom. Coq«
tagium igilur jam in glandulas agit, anlequam actionem in cutem exerceal. De lymphalicorum inflamnaatione in hisce casibus ne vesligiuni quidem aderat. Ëadora in-» terdum observanlur symplomata in iis, qui variolarum Qontagio exposili erant, ante exanlhematis cruptionem. Kon lanlum post inoculationem Tariolarum, verum cliaox post Tariolao vacciuae insilionem symptomala, systema lymphalicum affectum esse denolanlia, saepius obsecvari^ fere omnes lestanlur vaccinalores. In corpore reproduclionem suscepli contagii locuia
habere, nemo est, qui dubitet, in systemate lymphalico bancce reproduclionem oblinere, verisimile est; conta« gium illud maleriale quid esse debet, materie ista e corpore excreta, procUvitas ad morbum variolosum de- Icla sit oportet. Num variolae vaceinae conlagium oum varioloso coa-
tagio quoad indolem conveniat, nescimus; hoc tamca cerlum est utrumquo proclivilatem ad variolas posse delere; quum igilur variolae non sint morbus cutaneus. simplex, sed earum sedes in ipso organisme sit quae» renda, exindo sequitur eliam Tariolam vaccinani ibi, agere, ubi proclivilalcm ad variolas lollere possit. In morbo scrofuloso systema lymphalicum praeprimis
affeclum csl; slimulando hoc syslemale peculiari ratïono vaceinae insilio in hoc morbo prodesso itaque videtur. Jam freqtjens expericniia eomprobavit saepius repelitaia |
||||
|
26
vaccinae insitionem in multis casibus praestans remedi'
um sistere in diversissimis affeclionibus scrofulosis. Ita Ëichhorn. » Scro|)hulen ," inquil, » so VTie die darin wbegründeten chronischen Augenentzündungen und Aus- »schlagskrankheiten, als der gutanige Kopfgrind, die »MiIchborke, etc, findon das sichersle Hoilmittel in »der Wiederholung der Kuhpockenimpfung ^)." Mul- tique alii idem observarunt. Ita narrat Smeets do puero, duos annos uato, summo gradu rhacbilico et scrofulüso, septies repetita Taccinae insitione plane re- crealo; insitiono iterum facta puslulae oriebantur pul- cherriniae, dccursum valdo regularem teneutes. Opina- fur Vir doet. puerum hac demum insilione proclivitatem ad variolas amisisse ^). Vaccinae insitione vim tam salülarem in scrofulosin
esercentc, quid mirnm multos insitionem instituisso in infantibus illa dyscrasia laborantibus ? Facile aulem unicuique patebit insitionis effectus in talibus infantibus eosdem esse non posse, atque in illis, quorum inlacta est sanitas. Variolae vaccinae decursus in scrofulosis saepissirae a normali eiusdem decursu differl, lum quoad effectus locales, tum quoad generales. In permultis scro- fulosis per unam tantum insitionem proclivitatem non esse sublalam firmiter credimus, eosque grassantibus epide» |
||||||
|
J) Ëichhorn, o. c. 8. 190, 191.
2) Smeets, 1, c. p, 15i. |
||||||
|
27
miis conlagio prao aliis infici posse nobis persuasum est.
Si vera sunt, quao dixinius, proclivitas ad contra-
hendas variolas in multis aut tota, aut pro parte, re- mansit, et remanebit, donec, sanata dyscrasia scrofulosa, altera instituta sit vaccinae insitio. Multi etiam medici peccare videntur, variolam vaccinam
omnibus infantibus, nulla habita aetatis ratione, inscrendo. Saepe enim insitio fit in infantibus nonnuUas tantum heb- domades, vel paucos menses nalis, Audiamus, quae hac de re affert S a c c o, » De eerstgeboren mensch," inquit, » is een zwak wezen , hoogstgevoolig voor iederen indruk »van de hem omgevende ligchamen; bij draagt reeds u in zijn organisme de kiem van ziekten, in hem voort- » geplant door hen, van welke hij het leven ontvangen «heeft, kiemen, die bij de minste onvoorzigtigheid zich »snel ontwikkelen. Slechte voeding, koude, hitte, » onachtzaamheid der voedsters , de snelle ontwikkeling » van zijn eigen organisme, en duizende andere omstan- » digheden bedreigen het kind in de eerste dagen van » zijn leven bestendig met eenen vroegtijdigen dood. Met » den toenemenden ouderdom nogthans neemt ook het »ligchaam in krachten toe, en verkrijgt meer sterkte » om zijne uitwendige vijanden te wederslaan. Dwaas »zou het dan zijn een kind in de eerste levensdagen waan de koepokinenting te onderwerpen *)." |
|||||
|
1) Sm eet s , 1, c, p. 166.
|
|||||
|
§ 5.
De imperfecta variolae* vaccinae ingttione,
frequentissima imminutae prophy-
laeticae virtutis caiissa.
Mullis, ut , vidimus nullo aut exiguo effeclu inseri-
tur vaccina, vidimus simul illos proclivitate ad Tariola» idco non semper carcre, cerlum igilur est in omni tali casu iterandam esso insitionem; hoc autem saepius non fit, saepius nulla habetur ratio caussarum, quao insi- tionis efleclum impedierunt, et deficienti proclivitali adscribilur, quod alii omnino causs.ie atlribuendum esset. Frequenter insilio fit apud infantes uno alterore morbo
laborantes. Plerorumque morborum dccursu vaccinao insilione non turbato, non haesitarunt muiti vaccinain inserere aegrolanlibus, imprimis quum facta insilione saepo emendarelur condilio. Praesertim hoc de scro- fulosis infanlibus valet, quorum ingenti numero insita fuit, et etiamnunc inserilur vaccina. Tuto enim sta^ tuere possumus diraidiam omnium infantium partem, in nostra sallem palria,inque aiiis rcgionibus depressis, humidis, majori minorive gradu scrofulosi laborare, et lamen fere nunquam sanata est scrofulosa dyscrasia ante faclam insitionem. Libcnler quidem concedimiis dilTicillime esse insilionem tantum in sanis infanlibus insliluere; el scrofulosos infantes aeque bene alque |
||||
|
29
alios conlagio ïarioloso csso exposilos; non contenili*
raus insilionem in illis non esse insliluendam, nam ctianisi in illis non perfecta sit et perpelua insilionis prophylaclica virlus, tarnen pro tempore exsistit, eosquo per annos saepe a morbo varioloso inuuunes reddit. Si TCro tales infantes conlagio exposili ocius vel serius corripiunlur variolis, nequaquam est accusanda insilio- nis prophylaclica vis, accusanda est scrofulosis, quao salutares insilionis clfectus magis minusvo impedivil. Alia vcrositnililer caussa frequcntis varioloidum orlus
repelenda esse videtur ex insitione nimis cito facta, ila ut interdum infantes non plus quam tres bebdo- raades nali insilionem subeant. Dolendum omnino est auctores enumerare quidem plurimos varioloidum casus, fere nullum aulem eorum indicare, quaenam fuerat aegri condilio eo, quo instituebatur insitio, tempore, nullum fere inentionem facere de aelalo, qua fuit insti- luta. Ex cicatricibus in brachiis praoscnlibus ad bene peraclam insilionem concludere non licet, cicalrice» enim bonas saepe habent ii, qui Tarioloidibus decum- bunt; forma nimirum et adspeclus cicatricis tot caussis possunt modificari, ut ex üs solis non petenda sit con- clusio. Magni profeclo momenli esset cuiusvis insilionis accu-
ratam ser?are hisloriam, menlionem in illa facere do corporis condilione, do pustularum erurapentium de- cursu, de omnibus, quae in decursum illnm vim h.i |
||||
|
30
hoie poluerunt, de aolale denique inf.intis iiisitionis
tempore; simul quoquo notandum esset a quonam infante, et quo die, materies, insilioni inserviens, esset desumta. Non autem semper in raccinalis caussa estquaerenda,
accusandi saepe sunt illi, qui insilionem institucrunt, accusanda saepe est materies ad insilionem faciendam adhibita. Insitio, ut nolum est, simplicissima operatione per-
ficilur ; jam minima lympbae pars ad locales et generales effectus producendos sufficit, quin imo inlerdumoriantur pustulae sine ulla facla aperlura, quod de pluribus eorum valet, qui vaccas mulgendo sibi contraxerunt variolam Taccinam. Nequaquam opus est ut sanguis ex facto vulnusculo
proveniat, aut si provenit, tune exigua tantum gultula cfHual oportet; saepissirne autem facla sub epidermido punclione major sanguinis gufta effluit, alque in tali casu facile ingesta in vulnusculum lympha sanguine ablui et dimoTcri posset. Operatio igitur, quum tam simplex sit, nequaquam
contendere volumus eam saepe non bene perfici, hoc tantum contendimus multos vaccinam inserere infantibus nulla habila ratione eorum omnium, quae variolao Tac- cinae decursum turbare possint, nulla habila rationo maleriei ad insilionem instiluendam adhibilae, nulla denique ulteriorespuslularum provenienliumdecursus,— Mulli eliam auctores ncgligcnliam, qua saepe fit insitio. |
||||
|
31
unicam aut unam ex principibus caussis varioloidum
habuerunt. Legamus, quae hac de re jam suo tempore scripsit Thomassen a Thuessink: »Het ont- » breekt hier en elders niet aan Toorbeelden, dat niet » alleen onkundige leken , maar zelfs heelmeesters, die » deze kunstbewerking door onkundige knechts of leer- ))lingen hebben laten \erriglen, zonder daarop zelve » naauvvkeurig toe te zien , niet alleen uit etterige koe- » pokken, maar zelfs uit oppervlakkige zweren hebben «ingeënt, daaruit onechte koepokken gekregen, en » daardoor bezorgd hebben , dat velen de kinderpokken »gekregen hebben, en sommigen daaraan gestorven » zijn *)." Haec vera esse nemo facile negabit, neque opus erit,
ut de negligentia, qua saepissime fit insitio, adhuc verba faciamus, Insitione facta, puslulis in cule obortis, lympha in
pustulis (aut vesiculis potius, pustulae enim pus non continentes proprie non dantur,) contenta ad alias insi- liones instituendas adhibita, aut non adhibita, nulla in permullis saltem casibus, habelur ratio ullerioris de- cursus , neque inflammalionis circa pustulas oriundae, neque exsiccaiionis pustularum , nee cicalricum forma- tionis, quibus non observatis, judicium debonoinsitionis successu ferri nequit. Medicus igitur infanlem non ad |
|||||
|
1) Geneeskundij; m,i(;atijn , V Dl. l st. p. 15,
|
|||||
|
öclaïum usquo dicra, sed diutius observel, si ile Jnsitio*
tiis effectu ceitus esse velit. Jam ante multos annos S t i e g 1 i t z '), et H e c k e r ^)
praenuntiarunt, quod hodie observamus, mullos nimirum de virlule insilioiiis propbylaclica aut dubitare, aut, quod tarnen de imperitis tantum yalet, eam prorsus negare. Atlentione omnino dignum variolas sire modificatas,
sive veras, post insitionem erumpenles, imprimis obsen- vari in illis regionibus, in quibus insilio , non respiciente magistratu , instituitur. Plurimi varioloidum casus huc- usque observali fuerunt in Anglia , Gallia , ItaHa , Ger- mania, patria nostra, inque aliis, atque in omnibus hisce regionibus praescripla insilionem spectantia aut non data, aul valde imperfecta et incomplota sunt. In Anglia, ubi talia praescripla non dantur, numerus va- rioloidum permagnus est, in Russia vero, ubi et data sunt talia praescripla, et illis obsequuntnr medici, in Kussia vis vaccinae insilionis prophylaclica longe perfec- tior fuit, ita ut Attenkofer anno 1817, quo tem- pore in aliis regionibus jam pluriraa varioloidum exempla visa erant, unum tantum casum commemoret exanthe- matis post insilionem orti, cumque rariolis aliquomodo convenienlis '). |
||||||
|
1) Hom'» Arcliiv 1809 B. 3. s. 2l(>.
2) Kunst die Krankhoitim der Menschen lu heilen, u. s. vr,
Érf. 1809. Th. II. s. 99. 3) Klassieke Toimgiiijhie vo*i S(. Pi'tersiim'j;. Zuiicli 18;7 s. ïöS.
|
||||||
|
33
Alia, el quidem maximi momenliilIa,quaerendacaussa
est in materie ipsa ad insitiunem instituendam adhibita. Muiti enim medici, pustquam viderant pustularum
post insitionem oriundarum decursum morbosis condi- tiouibus saepe non turbari, materiem ex talibus pustulis desumtam ad novas insiliones saepissime adhibuerunt. Si Terum igitur est insitionis vim prophylacticam mor- bosis corporis condilionibus saepe imminui, verum etiam est, lympham ab infanlibus una allerave morbosa af- feclione laborantibus desumtam, ad iusilionem apud alios faciendam non esse adhibendam. Desumalur ilaque lympha ab infante sano, ex puslula
bene iormala; nee scire sufiScit decursum variolae vac- cinae in infante, quo ad noyam insitionem perficiendairi usi sumus, usque ad insitionis diem regularem fuisse, sed ulleriorem eliara observemus decursum, nam non observalo illo aOirmare non possumus materiem adhibitam aplam fuisse et laudabilem. Narrat Huimius se viginti duobus infantibus prava
lympha vaccinam insevisse; pustulis obortis cum veris vaccinis variolis decursu non convenienlibus, bona lym- pha iteravit insitionem, nunc iterum apparuerunt puslu- lao, quarum decursus omnino regularis erat '). Idem jiarrat Naegoli *), narrantque alii. |
||||||
|
1) 1. c. ». 113.
2) I. o. p. 9.
|
||||||
|
Ut nolum est, difficulter servari polest lympha, facilc-
que corrumpilur; lympham diu servatam aeque bonam ac recenlcm non esse jam ex minori cius efficacilalo palet; saepo cnim cum tali lympha insitio sino effectu instiluilur, aut puslulae proveniunt quidem, sed parvae, celerius decurrcnlcs quam norraales pustulao; siautem, quod frcquenler fit, lympha ex talibus imperfectis pus- tulis desumilur, dcgeneret vaccina variola necesse est. Optima adhuc lympham e puslulis desumtam servandi
ralio ea est, qua lubis capillaribus hermetice clausis retenta conservatur; hoc modo , diutius quam alio, Tim Suam et virtutem retinere videlur. Heet verum sit snc- cessus spem minorem semper esso, quam si de pustula ipsa recens lympha dcsumatur. Sacpe eliam cruslas, exsiccalionis sladio forraalas, et
in pulverera redactas, ad faciendam insilioncm adhi- buerunt: an bono cum successu ? Hac de ro pronun- tiare non audemus; nescimus utrum virtus prophylactica insitionis tali modo faclao, aequo completa sit, alqueinsi- tionis lymphae recenlis ope inslilutae, nee ne. Testantur quidem auctores vaccinae decursum in hisce casibus nor- malem fuisse, attamen nondnm hac de re salis constat. Jenner ut plurimum lympham octavo dei o pustula
desumtam adhibuit, hoc enim die, uti eliam septimo, lympha purissima est, et clara admodum, jam nono die lurbida ficri incipit, et puri similior reddilur, post de- cimum diom sensim cxsiccanlur puslulae. Socundum |
||||
|
35
plurimos auclores octavo die lympha ex puslulis dcsuma-
tur, seriori enim tempore nou lympha adest, sed pu- rulenta materies, qua non ulendum, nisi experientia cornprobalum fuerit eius effectum prorsus cum purae lymphae effeclu convenire. Saepissime tarnen insilio fit cum lympha post nonnm diem dcsumta, tune enim mag- nae sunt pustulao, majoremque liquidi copiam continent, et ad plures insitiones perficiendas inservire possunt. Lanceola in cpidermidem pustulam tegenlem immissa
tantum parva lymphae gultula, ex aperto nempe locu- lamenlo, exit; lympha enim, uti notum est, pluribus talibus loculamentis continelur; non igitur sufficit unum aperire, sed aperiantur deinceps et alia. Non vero lympha iiimia copia ex uno loculamento aut una puslula desuma- tur, nam nova quidem secernilur, et satis magna inter- dum copia, lympha, sed nequaquam constat hanc recens secretam matcricm eadem virtute gaudere, qua gaudet lympha in puslula jam ante factam aperturam contenta. Reslat adhuc ut loquamur de puslulis, secunda insi-
tione orlis. Saepius adhiberi illas ad novas instituendag insitiones salis notum est. Ita Heim, Bousquet '}, Lohmeyer ^), d'Oulrepont ^), Muehry *), mul- |
||||||
|
1) Schmidt's JahrbÜcher, 1834, B. III. s, 265.
2) Mcd. Zcit. Toin Vereine für Heilkumle in I'reussen, Berlin
1834, No. 25. 3) Ilcnke't Zcitschrift fiir die Staatsarziieiliimde, B. Xtl, Ht. I.
4) Haniiöveri»che Annalen, B. V, Ht, 2.
3*
|
||||||
|
36
tique alii lalem lympham adhibuerunl, quincliam Heim
lympha ex pustulis eorum, qui, licet antea variolas
perpessi essent, inslilula insitione bonas monsirarent
pustuias, desumla ad vaccinae insilionem usus est *};
Talis vaccinam inserendi modus semper imprudens est,
nam eliamsi pustulae post insilionem orlae normalem
habeant decursura, sallem usque ad eum diem, quo
desumiïur lympha, nondum lamen de virlute huius lym-
phao prophylactica cerli sumus. Semper incautum esse
lymphae ex pustulis, altera Taccinae insitione obortis,
desumlae usum ex sequenti rideri polest exemplo, a
doet. N a e g e I i relato ^); » Zekere Baron, met do
«ontdekking van Jenner bekend, bood zijne eigene
»kinderen het eerst ter inenting aan. Uit nieuwsgie-
»righeid, om de werking der vaccine op zich zel-
»ven na te gaan, liet hij zich insgelijks inenten, en
»hoewel hij in zijne kindsehheid do variolae gehad
»had, kwamen de koepokken ook bij hem op. Of-
»schoon nu Dr, Carro wel inzag, dat de koepokken
» van den vader niet volmaakt naar dio der kinderen,
» noch naar de beschrijving van Dr. Jenner geleken,
» zoo entte hij echter, zoowel van den eenen, als van
»do anderen, andere kinderen in, en deed, na den
» geheelen afloop der koepokken , op hen allen de proef
|
||||||
|
1) Badische Annalen der Staatsarznetk, Jahrg, VI> Ht. I.
2) I. c. p. 11.
|
||||||
|
37
»der inenting met natuurlijke pokken; en ziet, de kin<
» deren; welke met stof van den vader waren ingeënt, » waren de eenigen, die pokken kregen, waaruit Dr. »Carro het natuurlijke gevolg trok, dat de koepok- » ken van menschen, die reeds de variolao gehad had- »den, valsche waren en geene beveiligende kracht » bezaten." Quod dictum est et de iterala insitione valet, siquo
primae insitionis bonae remanserint cicatrices, lympham ex pustulis secunda insitione obortis desumtam, non adhibero licet; et etiamsi tales non adsint cicatrices lympha illa nunquam uti praestat. |
|||||||
|
S 6.
|
|||||||
|
Num materiei ad imitionem adhibitae ejfficacitas
temporis lapsu decrescit ? Quum annis 1815 et 1816 grassantibus epidemiis
variolosis multi casus observarentur variolarum in ho- miuibus anlea vaccinatis, jam illo tempore complures medici variolam vaccinam labcnlibus annis minus effi- cacem fieri opinabantur. Hanc minorem efficacitatem imprimis sequenti raliono demonsirare sluduerun'. Observavit J e n n e r puslulas post insilionem , cum
lyrapha a vacca desumta inslilutam, orlas, majores esse, in centre caerulesccnles, magisquc inflammatas, quam |
|||||||
|
33
illas, quae post insilionem cum lympha ab homino do-
sumta apparorent '). Narrat Thomassen a Thues- sink symptoraata lum localia , lum generaüa, quae in inilio anrii 1801 observaverat, fortiora fuisse, quam quae sub finem eiusdem anni videret, simulque opini- onem profert, bene fieri posse yariolae vaccinae efiSca- citatom sensim ita imminui ut lapsu temporis insilio \irtutem prophylaelicam amitlal ^). Sacco '), Stro- meyer et Ballhorn *), aliique idem opinantur. Conleiidunt nonnulli omnia conlagia temporis lapsu
dcbiliora fieri; — ita syphibs , lepra , Tariolae , aliaque exanthemala coiilagiosa hodie minusmalignaessent, quam co, quo primum in Europa apparuerint, tempore; et ex analogia ctiam ad minorem variolae vaccinae efficacilatem concludunt. Quodsi autom vora essent, quaecontendunt, inorbos conlagiosos nempe, jam per saecula in Europa grassatos, noslro tempore beuigniores esse factos, quam antea, quod tamen de variolis nequaquam valet, hoc tarnen nihil probaro posset pro minori facla vaccinae, lam recenlis adhuc, efiicacilate. Variolarum vehemenliam hodio non minorem esse
quam antea, luculenlissime probat epidomia, quae anno |
||||||
|
1) An inquiry into the causo etc, I/Ondon 1798.
2) Geneesk. mag. 1)1. II. »t. 3.
3^ Journ. der ansl. ined. Lilt. voii Hu fel and, Har les und
Schraegcr, Jan. 1802. s. 77. 4) Hufeland's Jourii, der praci» Aizueik. JSd, X. Ui» 3, 3« 106 f |
||||||
|
39
Ï828 Massiliae saeviil >), de qua jam saepius loculi
Bumus.
Verum quidera est \ariolara vaccinam noslro tempore
ut plurimum non plane convenire cum illa, quam des-
cripsit J e n n e r , sed verum quoquo est J e n n e r u ni
non semper tam perfectas puslulas observasse, eumque
pulcherrimas praeserlim descripsisse; ex ipsius opere,
jam supra laudato, palet eura, ad describendas pustu»
larum formam et proprietates, illas elegisse, quae ei
perfectissimae fiderenlur. Nonnunquam tarnen decursus
Tariolae vaccinae et hodie bene convenit cum decursu
a Jen nero descriplo, et saepius observari liccl lym-
pham ex pustula parva, parum evoluta, desumtam,
puslulas producere pulcherrimas, cum Jennerianis pror-
sus fere convenientes, quod et ipsi interdum observa-
vimus. Insitio cum lympha perfecta, receus a vacca
desumla, fiat in infante valde scrofuloso, aut rhachilico,
aut alia dyscrasia laborante, et videbimus pustulas erup-
las parvas esse, raaleque ovolutas, nequaquam pustulis
a Jennero descriptis similes.
Non tantum ex pustulis effecerunt minorem vaccinao
efEcacitatem, sed etiam ex symptomalibus generalis re-
aclionis, coenaesthesi vitiata, doloro sub axillis, febre
sic dicta Taccinali, aliis, hodie longe minus evidentibus,
quam anlea. Sic affert N i o o 1 a i febrem islam Tacci- |
||||||
|
]) Rapport sur répidémie , qui a regné a Marseille én 1828, paï
Ie Dr. Fav ar t. |
||||||
|
40
nalem Jcuueri tempore interdum tam veheruentem
fuisse, ut periculum inde oriretur, argumento, virus fortius etiam vehementiorem in organismo reaclionem excitare *) Palet vero ex Jenneri opere febrem vac- cinalem non tam vehemenlem, qnam conlendit Ni co- la i, fuisse; et plura exempla inveniuntur, quibus liquct variolae vaccinaedecursumjam Jenneri tempore benignum fuisse; sic legimus in epistola, quam ad Jennerum scripsit Doet. Marshall, anno 1799: ex numero 211 hominum, sive majorum natu, seu mi- norum, quibus inseverat variolam vaccinam, nullum post insilionem tam graviter fuisse afiectum , ut ad ne- gotia solita gerenda non valeret ^). Quod num hodie de eodem numero affirraari possil, dubitamus. Jam annis 1815 et 1816 observalum fuil , illos, qui-
bus anle plures annos insita erat vaccina, eo profeclo tempore nondum debilifala, saepius variolis corripi, quam illos, qui ante paucos annos insilionem subierant;
et hodie idem observamus: in epidemia variolosa immu- nes vulgo manent, licet non semper, qui paullo anle insilionem passi sunt. Vaccinae insilionem et hoc, quo \ivimus, tempore, a variolis tueri posse multis exemplis docemur; unum ex his afferre sufficiat. Narrat Baum- gaertner de epidemia variolarum in oppido Riegen , |
||||||
|
1) Erforscliung der alleinigen Ursache des immer haufigern Er
sclieineiis der Menschenblattern bei Geimpflcii. Berlin, 1833V 2) Cf. Sin eet 8. 1. c, p. 115,
|
||||||
|
41
iti legno Wurlenibergiae ^rassanle; jam muUi vaiiolis
correpli crant, ac plures morbi vehemenliae succu- buerant; insliluta vaccinae insitione allera vice in 910 hominibus, prima TÏce in 72, epidemia momento quasi fiuppressa esl '). Alque talia multa afierre possemus. - Alii adhuc minorem vaccina efEcacitalem ex cicatri- cibus post insilionem relictis, hodie minus quam anlea evidenlibus et perfeciis demonstrare voluerunt, ila affir- mant Raizer*), Franque^j, aliique cicatrices eorum , quibus insila fuil vaccina primis huius saeculi annis, majores esse, profundiores, quasi punctalas et coloris flavescentis, dum illae, quae nunc oriuntur, minores essenl, magis rolundae, planiores, minus punc- talae et albidi coloris. At vero nunc quoque post insi- tionem saepe relinquunlur perfectae cicatrices, et uti jam pro parle vidimus, et poslea clarius adhuc videbi- mus, ex cicalricibus solis de majori aut minori vaccinaa efficacitale judicium ferri nequit. Mulli sunt, qui credant facla insitione proclivitalem
ad variolas plane deletam esse, illam vero sensim sea- simque redire, ila ut proclivitas ad morbum variolosum cum annis denuo incresceret. Etiamsi verum sit pluri- mos eorum, qui varioloidibus corripiuntur, jam anto |
||||||
|
1)K. H. Baumgacrtner, Handbuch der speciellen Krank-
heits- und Heilungslehre. Stutlgart 1841 , B. I. 8. 237. 2) II e n k e ' 8 Zeitsch. Abschn. III. 1830. Ht. 2. s. 414. 3j codeui louo. Jahrg. VIU. Ut. 41, |
||||||
|
42
plurcs aiinos iusilionem subiisse, aequo veruin est com-
plures !onge citius, data occasione , raorbo corripi, qua de re legantur imprimis Cripp '), Gibson ^), et Dufresne '), ex quorum scriptis palet, plures, pau- cis tantum aunis, imo nonnuUis interdum mcnsibus, post faclam insitionem praeterlapsis, variolis fuisse cor- reptos; multosquo adhuc, si opus essel, auctores, idem testanles, citare possemus. An necesso est novam interdum lympham a vaccis
petere? Quod si verum est, eïBcacitatem vaccinae variolae
minorem factam esse, profecto nova lympha a vaccis essel petenda; -vidimus autem argumenta a multis allata nequaquam sufficere ad hanc minorem efficacitalem probandam. Breviler adhuc loquamur de decursu insitionis cum
lympha immediate a vacca desumla, aut saitem valdo recenti, institulae. Plurimi auctores testantur pustulas hac ratione obortas majores esse, inagis cum illis, quas J e n n e r dcscripsit, convenientes, symplomataque generalia esso inlensiora; alii contra nullam aut exi- guam inter huius insitionis decursum, et eiue, quae |
||||||
|
1) Small-pox and cow-pox; comprehending a concise hlstory of
those disaeses , etc. Cambridge, 1825, 2) Thomson, Ou account of the Tarioloid epidemia, etc,
london, 1820. 3) Biblioth, univcrs. dej se. et de» arts, T. XXVIIl , p. 248,
|
||||||
|
43
opc lymphae, ex humanis pustulis desumlae, insliluo-
balur , difierenliam observare potuerunt, uli inler alios adirmant Meissner'),et Scheltema^). Etiamsi probatum esset, symptoraala tam localia, quam genora- lia, fortiora esse, facta insitione cum lympha recens e vaccarum pustulis desumta, hanc ob rem nequaquam cortiorcs facli essemus de raajori huiusmodi insilionis prophylaclica virtule, quaradiu experientia hanc majo- rem virlutem nondum comprobaverit. Non semper prophylaxin perfcctiorem esse inler alia
pateret ex exemplo a doet. M e ij e r allato infanlis nova lympha vaccinati, et antequam annus praeterlapsus erat, varioloidibus correpli '). |
||||||
|
1) Die Kinderkrankheiten u. s. w. , X. 11. p. 527.
2) Rrugelstein, o, c, p, 38>
3) 91 e i > s n e r , o. c. p. 528.
|
||||||
|
CAPUT TERTIUM.
DE REVACCINATIONE.
§ 7.
De revaecinationis effectihus. Varioloidum freqiienlia semper increscenle, multi do
perpetua vaccinae insilionis prophylaclica virtiile dubi-
tatiles, aut talem perpetuam \irtutera prorsus denegan-
tes, ad ileratam insilionem confugerunt. Nonnulli post
decem annos rediisse proclivitalem opinanles, hoc im-
prirais tempore revaccinationem insliluendam esse con-
tenderunt, alii insitionera alio tempore repetere volue-
runt. Omnis omnino aetalis homines variolis aut vario-
loidibus corripi posse experientia frequens comprobavit,
licet verum sit plurimos corripi decem aut pluribus
annis post factam insilionem praelerlapsis; hoc igitur
temporo, nisi urgeal casus, polissimum insliluatur allera
insitio.
Videamus primum, quinam sint revaccinalionis ef-
feclus, quo facto, de illius utilitate, alque de iis, in
quibus iterata isla insilio necessaria esse \idelur, bro-
>'iler adhuc disseremus.
Docuit expericalia insilionem allcram, immcdialo
|
||||
|
45
post priorcm institutam, Tulgo aut nullas pustulas piO'
ducere, aut tales producere quidem, sed parvas et im- perfectas. Si post primam insitionem vaccinae variolae decursus quacunque demum caussa luerit imperfeclus, caussa illa non sublata, vaccinae quoque iterutn insitae decursus imperfectus erit; saepe eliam altera vaccinatio non praestabit eflectus deleta priori insilione proclivilale ad variolas. Rovaccinationis seriori demum tempore faclae eventu»
valde diversus fuit. Sic Neubohr, Schnoider, Ra tier, aliique fere absque effectu alteram institue- runt in&itionem, dum Reuss, Sacco, de Carro, Gitterman, Lueders, alii, rarissime perfeclas pustulas, post revaccinationem oriri viderunt *). Alii vero muiti meliores inde eflectus observarunt, attamen quoque valde diversos. In regno Borussiae anno 1831 omnium mililum re-
vaccinatio, sive laudabiles prioris insitionis offerrent ci- catrices, seu nullas aut imperfeclas, lege praescripta est; ex labulis edilis patel rovaccinationis successutn quotannis majorem fieri: ila anno 1833 ex cenlum militibus altera vice vaccinatis 33 bonas obtulerunt pus- tulas ; anno 1836 ex centum bono successu secundam insitionem subierunt 43, anno 1839 ex centum 46. — |
||||||
|
1) J. B. D o m p e 1 i n g , D. de Varinloidibus et vaccinae insitione.
T. ad R. 1840. p. 57. |
||||||
|
46
In nonnuUis Wurtcmbergiao parlibus 30^ bono eventu
passi sunt revaccinalionem, in aliis 70^. In Gallia ef- feclus allerius insitionis differunt, prouli inslitueretur cum lympha renovata (i. e. rccens a vacca desumla, et in hominem translala) , aut non renovata: altera insitio cum lympha non renovata instiluta apud 10 do 100 bonum successum habebat, cum lympha vero renovata apud 20 de 100. Differenlia inter numeros pro diversis regionibus allatos , ut videmus insignis est, et insignior adhuc fit, siquando eventum in urbo Petersburg obser- vatum cum illo, quem in aliis regionibus obtinnerunt, comparamus. Ex 100 enira , quibus altera vice insere- balur vaccina, quorumquo prior vaccinatio absque ullo dubio bona fuit, non nisi tres legitimas prorsus pustulas obtulerunt '). Quibus altera vice variolam vaccinam insevit doet.
van der Leeuw, in urbo Amersfoort atque in pago Bunschoten, iis, dummodo regularis faisset prioris insi- tionis decursus, ut plurimum aut nullae, aut valdo im- perfectae venerunt pustulao. Quaenam huius difierenliae caussa esse potost? Num
proclivitas ad variolam vaccinam in bac regione major est, minor in illa? Non verisimile est. Bene quidem fieri potest ab aliis bonam revaccinalionem dici, quam alii ita non vocant. Sic Galli opinantur revaccinalio- |
|||||
|
1) Comjites rcndiics elc. No. 10. 184.5.
|
|||||
|
47
nis succcssum pcrfcclum non fuisso, nisi cum localibiis
syraptomatibus etiam plus minusrc prodeant symptomala generalem reactionem denolantia. Nuia idem in aliis etiam rcgionibus obtineat nee ne, nesciraus; hoc autem cerlura est proclivitalem ad variolam vaccinam in non- nuUis Wurtembergiae parlibus proclivitalem in aliis ila superare non posse, ac supra vidimus, nisi perfecla revaccinalio ab aliis vocelur, quam alii lalem non ha* benl. Quo imperfectior quacumque demum canssa fue- rit prior variolae vaccinae insitio , eo perfectior, sublala saltem caussa, in plurirais casibus, allera insitio erit. Primo adspeclu quidem quis credere posset revacci- nalionis successum pleniorem esse debero in homiuibus cicatrices aul nullas aut imperfeclas sallem offerentibus , minorem vero in illis, quorum cicatrices normales sinl. Hoc tarnen non ita esse docuit experienlia. Sic in Wurlembergia altera vice insila fuit variola vaccina 14,384 militibus, quorum 7,845 normales ofFerrenl cica- trices , eo cum evenlu, ut ex cenlum revaccinatis, bo- nas , priori insilione reliclas , cicatrices monstrantibus , 31 cum successu alleram insitionem subierint, ex 100 Tero, quorum cicatrices Titiosao erant, aut nullae pror- sus, 28 tantum ^). Atque hoc non unicum huiusmodi exemplum est, alia adhuc , si opus erat, aflferro posse- |
|||||
|
1) (lomptcs rendiie» etc,
|
|||||
|
48
mus) quorum autem cnumeratio supervacanea forel,
omnibus idem docentibus. S 8.
De revaceinationis utilitate. Antequam ad quaestionem propositam responsum dare
possiraus, aliam solvero oporterel, hanc nimirum: qui- bus signis virlus Taccinae propbylactica perpelua cog- nosci potesl? Prophylaxin pro mullis, imo pro plurimis, esse per-
petuam frequenlissima docuit experientia, pro multis aulem non esse itidem docuit. Qui vero bos ab iliis distinguimus? Ex solis cicatricibus perpetuam aut non perpeluam
immunitatem efficere non possumus, imprimis quia multi auclores perfectas sic dic'as, aut laudabiles cicatrices tam diversimode describuut. Insila vaccina lympha, e\ perfecia pustula, et a sano infante, apto tempore, desumta, infanli prorsus sano, jam aliquot saltem men* ses nalo (caveatur tarnen, «ti jam supra vidimus, ab insitione dentibus erumpentibus); instituta porro insitione nullo modo turbata, decursum ad finem usque regula- rem habenle, et cicatrices relinquente magnas, salis profundas, margine inaequali, fundo strialo et quasi punclalo, reliqua cute non albidiores (exceplis forsan illis, quorum culis profundius Cülorrila csl), non lacvcs, |
||||
|
49
ncque splendenles , propliylaxin perpeluam forc magna
Yerilalis specie conjicimus quidem, at verocertoafrirmaro non possunius. Si igitur neque de illorum, quibus ipsi insevimus 'vaccinam Tariolam , immunitale prorsus cerli sumus, eo incertiores sumus de aliis omnibus, quibus non insevimus, si ex solis cicalricibus de efleclu insiliof nis inslitutae nobis judicandum est; cicatrices cniin temporis lapsu et mutari possunt, et mutanlnr saepius, interdum fere plane disparent, absque eo ut rirtus insi-! tionis prophylactica exinde imminuta sit. Cutis struc-^ tura, color, laesio major aul minor pustularum post vaccinae insitionem, aetas qua fuit instituta insitio, aliaque cicatrioum formam et indolem magis minusvo modificare possunt, ita ut fere absenlibus cicatricibus ncquaquam praesentcm ad variolas proclivitalem affirmaro nobis liceal; hoc tantum constare videtur, cicatrices parvas, rotundas, aequales, planas, cum fundo non slrialo, laeves, admodura albas, falsis sic diclis variolao ■vaccinae pustulis esse reliclas. Num ex revaccinalionis effectu ad praesentem aut
abscntem proclivitatem ad variolas concludi potesl? Muiti sunt, qui credunt. Sic doet. Sas in opcre laudato (p. 28): »Noch door het waarnemen van het beloop »dor koepokken," inquit, » noch door hel aanwezig » zijn der reactie bij dezelve, noch door het nablijven )) van behoorlijke likteekenen, kan men weten of zich »al of gecne vatbaarheid heeft ojilvvikkeld. Alleeo 4
|
||||
|
50
»doo r do uilkomstcn, bij de revaccinalio verkregen,
» kan men bepalen, of er al of niet, veel of weinig »voorbeschiktheid lot besmetting door pokgift beslaat, » De revaccinalio is alzoo de eenige pokken-disposilie-
» meier, waardoor aangewezen wordt of het individu »al dan niet, en door welken grand of vorm van » pokken , bij gelegenheid lot besmetting , zal worden » aangetast; want de echte koepok slaat in dezelfde ver- ï> houding tot do valscho, als de ware pokken slaan lot V de varioloiden; naarmate nu het individu verder van » hel tijdstip, waarop het pokken of koepokken heeft » gehad, verwijderd is, naar die male gelukt do revac- » cinatie des Ie beier, ten minste tol zekeren leeftijd." Succedente vero revaccinalione non seraper adesso
proclivitatem ad variolas mullis exemplis probare pos- fiumus. Mulla [nimirum miliia hominnm, saepius conlagio
varioloso exposilorum, bono tarnen successu alteram in- sitioncm subicrnnl. Mullis, qui anlea veras variolas erant perpessi, fauslo evenlu insita est variola vaccina. Sic legimus de cenlura medicis, in Gallia praxin cxer< centibus, cunctis variolas perpessis, conlagio, ut cuiquam palet, saepissime exposilis, illique prorsus insensibilibus, pleno successu revaccinalis *); sic doet. Heim posl- quam fralrem , variolis confluenlibus decumbenlero , cu? |
|||||
|
I) Comptej rendiies etc. 1845 , No, 10.
|
|||||
|
51
taveral, liibus scplimauis post sibi insevit variolum vac-
cinam, et provenerunt pustulae normales, normalem decursum tenenles '); in urbe Kasan revaccinali sunt 1,436 homines, qui anlea veris variolis laboravcranl; successJt insilio apud 271, eruperunt quidem pustulatj sed imperfeclae apud 84 *). Num igilur in omnibus hisce proclivitas ad variolas redieral? Profeclo non; rari enim, ut novimus, casus sunt, in quibus veris variolis bis idem corripitur homo, rari etiam sunt, in quibus, perpessis semel variolis, varioloidibus afficilur. Proclivitas ad vaccinam variolam redire itaque potest,
prorsus absente proclivilale ad variolas ipsas. Proclivilatem ad variolas adessu posse, absente, pro
tempore saltem, proclivitate ad variolam vaccinam, ef- fici posse videlur ex sequenti casu, a doet. van der Leeuw, in epistola ad Clar. S u e r m a n jam supra laudata, allalo. Puellao, cui anlea frustra erat iusita vaccina, grassanle epidemia in pago Bunschoten, bis insevit variolam vaccinam doet, Vir, altamen sino suc- cessu; lympham 'adhibilam non esse culpandam ex eo palet, quod eodem tempore, eadern lympha alii infantes pleno successu vaccinati sunt. Hanc igilur puellam con- tagio varioioso prorsus insensibilem fore, quis non cre- didisset? En vero brevi post variolis veris, confluenlibuj corripitur. |
||||||
|
1) Contiptes rendues. J. c.
2) o. l.
|
||||||
|
Éx allatis igilur hacc conclusio petenda videtur: ab
orani paito cerli de plena et perpetua a varioloso morbo immunitale numquara sumus; hoc quidcm novimus plu« rimos perpetuo esse praemunilos, non tarnen cerlo de* lerminare possumus illuni data occasione immunem fore, hunc contra non fore. Certius est fero omnes, in quibus vaccinae variolae decursus aut prava, quao adhibebatur, lympha, aut morbosa oorporis conditione, aliave de caussa, lurbatus fuerit, contagio longo facilius a(ïici>' quam illos , in quos potentiae illae nocivae non egerint; cxcipiantur, ut patet, illi, qui vaccinae contagio prorsus insensibiles sunt, nam uli dantur hominos, qui, licet «aepius contagio varioloso oXponantur, numquam tarnen Tariolis corripiantur, sic dantur etiam, qiiibus frustra saepius inserilur vaccina variola, Utilem esso revaccinalionem, eliamsi saepissime super-'
■vacancam, mullis exemp'is demonslrari posset, unum altcrumque horum aflerro lubet. Revaccinalione mililum in Borussia lego praescripla, varioloides, antca satis frequentes, fero penilus evanuerunt; ab anno enim 1836 ad 1839 non plus quam 36 milites varioloidi- bus suiil corrc[)li *); in regno Wurtembergiao ex 44,248 revacciualis qualuor tantum spatio quinqne an* norum variolis correpti sunt; dura annis quiuquo prao* |
|||||
|
1) Oimptcs reiidues. 1, ü.
|
|||||
|
56
cedenlibus 1,056 Taccinati variolis fuerant aflecli '),
Revaccinalionem non semper quidem, sed tarnen in oinni fere casu a varioloso morbo tueri, jam ex allatis exemplis efBci polerit, § 9.
De revaccinationis necessitate, Mulli medici cunctos homines iterata vaccinae insilio-
ne cerlius adhuc praemunire cupiunt, alii revaccina- lionem conimendant quidem, sed in lis tantum, do quibus incerti sunt, utrum antea inslitula insitio bene processctit nee ne; alii demuni, at vero pauci, alteram insitionem inutilem habent, Secundam insilionem saO- pissimo succedcre absente proclivitafe ad variolas jam vidimus; num verum sil, quod multi credant, non quidem omnes, in quibus succedit iterata vaccinatio, ad variolas proclives esso, sed lamen nullos corripi praeter eos, in quibus secunda insitio bono evenlu inslituta foret ^), cerlo allirmare non audemus, ulique autem, saltem ia longe plurimis casibus, verisimilo videlur. Ouibuscuraque, scrofulosa, rhachitica, aliave dys-
crasia laborantibus, quibus dentilionis periodo , quibus siiio successu, insita fuit variola vaccina, iis omnibus |
|||||||
|
1) o. I. Vide etiam F. Ileiinj Ilistorisch-kritische DaMlelIung der
Pookenspiiclieii etc. Stuttgart, 1838. l) Ceiiijitcs rcndues etc. |
|||||||
|
J
|
|||||||
|
54
(Ethers vice inseratur; do illorum enim immunitate pror*
sus incerti sumus. Non tarnen repetatur insitio ante sanatam dyscrasiam, non fiat, nisi aliquot annis post prius factara insitionem praeterlapsis; constat enim raro succedere alteram insitionem brevi post priorem instilu- tam; epidemia vero grassante citius fiat revaccinatio, nam absque ullo periculo inslitui potest, si modo bene ihstiluilur, i, e. si lympha adhibclur ex perfecta pus- tula, de sano infante, apto die, desumta. Venit ingens eorunj numerus, ex quorum remanenti-
bus cicalricibus de insitionis praegressae effectu judican* dum est: revaccinationem esse instituendam in omnibus dyscrasia quadam adhuc laborantibus, aut talls saltem dyscrasiao signa et reliquia etiamnunc prae se ferenti- bus, jam ex supra diclis efEci potest. At vero pruden- tia jubet secundam insitionem quoque in aliis instituere, nam etiamsi perfectae adsint cicatrices, nondum certi sumus conlagium variolosum data occasione non vim habilurum esse, uti quoque incertum est cicatrices aut titiatas aut nullas proclivitatem majori minorivo gradu praesentera indicare. Minus autem necessaria videtur revaccinatio in iis, qui, etsi natu majores, et saepius contagio varioloso expositi, morbo tamea non correpti fiint. Restat ut de illis verba faciamus, quibus aut ipsi
insevimus variolam vaccinam, aut quibus ab aliis fuit iflsila f lonissimo successu, adhibila omni, quao adhi- |
|||||
|
J
|
|||||
|
iiïi
|
|||||||
|
Jicri possit, caiitela. Rariori, imo rarissirno lanlunr,
casu tales homines raorbo corripi certum quidem est, at vero illos interdum etiam corripi experientia compro- Laluin videtur; nam uti dantur, qui bis veris affician- liir Tariolis, sic dantur quoque, qui licel praegressa vaccinae insitione ab omni parte immunes Tiderenlur, tarnen contagio inficianlur. Elsi demonstralum esset, illorum, de quibus nunc sermo est, nulium morbo cor- ripi posse, iiisi eum , qui oblata occasione post semel pcrpessas variolas altera vice variolis correptus foret, tarnen el huic prospiciendum est, et in umni casu lutius erit eos omnes etiam secundae insilioni submittere, sed submittere tantum grassanle epidemia, et annis ab'quoc post priorem insitionem praeterlapsis; praestat cnini in- silioncm, quamvis non necessariam, inslituere, quanj nccessariam omiltero. |
|||||||
|
Debila sempcr cura insita vaccina, accurala omnium
insitionum historia servata, de prophylactica Taccinaa insilionis virlute hodie verosimiliter certioros facti esse- mus, nunc autem hac de re certi non sumus; hoc qui- dem constat plurimos, quibus semel fuit insita vaccina, pro vita esso praemunilos, et grassanlibus epidemijs numerum eorum, qui, licel vaccinatj, morbo rarioloso corripiantur, longc minorem esse, qusm eorum, quibH* |
|||||||
|
60
non fuerat insita variola vaccina, allamen nequaquam
semper determinare possumus, quaro alii morbo semper immunes sint, alii vero non sint. Mulla igilur et in liac seientiae medicinae parle, uli in omnibus aliis, «upersunt dubia alque obscura, verosimililer numquam illustranda; nam eliamsi ab hoc inde tempore vaccinalio non nisi omni adhibita cautela inslituerelur, semper tarnen de perpelua in omni casu variolac vaccinae insi- tionis prophylaxi dubii haereremus, quandoquidem num- quam neminique licet ulluni hominem morbo forsan gravi exponere seientiae promovendae caussa; eliamsi enim seientiae progressibus omnino sit prospiciendum, hominum saluli magis adhucprospicere medicum oportet. |
|||||
|
TAÏSTUM,
|
|||||
|
THESES.
|
|||||
|
Non omnes fibrillae nervoae, ita dictae cerebro-spi-
nales; o cerebro oriunlur. II.
Nondum evictum est, qua ralione sanguini Tenoso
aciduin carbonicum insit. III.
ffisus formalivus non est vis systemali nervoso propria.
IV.
Non assentimur M u 11 e r o dicenti: » die Harmonie
der zum Ganzen nolhwendigon Glieder besteht nicht ohno den Einfluss einer Kraft, die auch durch das Ganze hindurchwirkt, und nicht Ton einzelnen Theilen abhangt, und diese Kraft besleht früher, als die har- monischen Glieder des Ganzen vorhanden sind." |
|||||
|
58
V. |
||||||
|
In asphyclico unicum mortis signum non fallax est
pulrefaclio. VI.
In inloxicatione per opium acida administrare malum.
VII.
Rccte Orfila: »dans aucun cas l'existence d'un
poison dans une matièro suspecte no sufiit seule pour conclure a un empoisonnement, et il laut nécessaire- ment joindre a eet element important de 1'expertiso médico-légale les preuves lirées des symptomes éprou- Tés par les malades, et souvent aussi des allérations do tissu trouvées aprcs Ia mort." viir.
Recle Del pil: »la médecine populaire ou domes-
lique sera toujours 1'imposture d'un avide charlatan, lorsqu'elle ne sera pas Ie réve d'une ame bienfaisanle." IX.
Ex signis physicls ita diclis cerla diagnosis nequaquani
semper pelenda. |
||||||
|
69
X. |
||||||||||||
|
Phlbisis tuberculosa adesse polest absentibus signis
physicis. |
||||||||||||
|
XI.
|
||||||||||||
|
Tuberculosis et scrofulosis afBnes quidem sunt, uon
Teio unum faciunt morbum. |
||||||||||||
|
XII.
|
||||||||||||
|
Hepalis abscessus, laesionibus capilis, aliarumquo
parlium , succedenles e phiebitide secundaria saepissinio oriri videnlur; non assumenda est materialis puris trans- latio, XIII.
Malo multi apoplexiam cum somno profundissimo
comparant. XIV.
Paracenlhesis ihoracis in genere non juvat, saepius
nocet. |
||||||||||||
|
60
XV. |
|||||||
|
übi hernia incarcerata est, neque cilo rcponi polcst,
ad herniotomiam est transeundum ; operalio enim beno lacla non periculosa est, neglecla vero illa evenlus fero semper erit lethalis. XVI.
Furunculorum per aquam frigiJam curalio, quam
Ronnulli commendant, reprobanda Tidetur. XVII.
Praeter sonum ita diclum uterinum, el foelus cordis
pulsalionem , stelhoscopii opo in gravidis inlerdum eliam pulsalio funiculi urabilicalis percipi polcst. XVUI.
Auscultalio unicum signum vero palhognomonicum
foelus mortis praebet, omnia alia signa fallerc niedicum possunt. |
|||||||
|
™™—r
|
|||||||