|
/J
|
||||||||
|
VISSERTATIO IIISTOmCO"
JURiniCA ï) E
MAGISTRO NAVIS.
PARS ALTERA,
Q U A M,
QUUD DEUS BENE VERTAT, EX AUCTORITATE RECTORIS MAGNIFICI
JOANNIS HENRICI PAREAU,
t
PUIL. rifEOR. MAG. LITT. UUM.-ET TUEOL,,
DOCT. , LITT. ORIüNT. I'JiOF. Oliü. N EC NO N
AMPLISSIMI SEiVATUS ACADEMICI CONSENSU ,
ET KOBlLlSSIM/31 FACULTATIS JURIDIC/E
DECRETO ,
PRO GRADU DOCTORATUS
SUMMISQDE IIV JURE UOMANO ET HODIERNO
liO.vORliJUS AC PlUVILEGXIS, IN ACADEMIA RIIENO-TRAJ ECTIN A
RITE AC LEGITIME CONSEQU£.\'DIS ,
PUBLICO BT SOLEMNI EXJMINI SUBJ/TTTIT J A C O B U S VAN HALL,
ABISTELODAMENSIS.
AD DIEM XIX, NOVEMBRIS HORA XI. |
||||||||
|
"~'*<gj-#'*^*-'<^^j>:
|
||||||||
|
^ M S T E L O D /f M /.
AruD Vio. LAUll. van IIÖLST e( Fit.
CI313CCCXX1I.
|
||||||||
|
CAPUT SECUNDUM.
DE MAGISTRO NAVIS ANTE ITER
SU3CEPTUM, |
||||||||
|
E>
|
||||||||
|
Jxpofico in primo hujus Disputadonis Capite
nnivcrfo obligationis mar^iscri navis fonte, jam pccuÜariter de ejns ofiiciis agendum est. Ra- tionem autem intcr cum et naiitas in Caput ul- timum rejicicntcs, jam tribus Capitibus, quid maxime faccre dcbcat vel omittere, antequam iter fuscipir, cum vela data funt, et poscquam Jllud exactum est, patcRiccre conabimur. Spcctant autcm ca, qiiac antequam iter po>-
test fuscipi, a Magistro peiagenda func, vel ju* ris vinculum ini;cr cum et exercitores, vel iJiud, quo erga mcrcatorcs est obligatus; quae proin- de duarum hujus Capitis lectionum crunt argu- menta, quibus fubjungenda erit tertia fectio, de privüegio Magistro ceterisque nautis concesfo, ^x quo, nave ad iter fuscipiendum parata, propter dcbica dctineri non posfunc. A «£e.>
|
||||||||
|
C 2 )
\
S E C T I O P R I I\I A.
DE OFnCIIS MAGISTRl ERGA EXERCITORES.
$. i. De pot est at e Magistro tribiita in
locanda nave et recipiendls vec-
toribus.
Qnnm Magistrum clcgerunt Exercitores et, in
quamnam regionem mittcre velint navcm, de- crevernnt, flaamnt de co, utrum vel ipfi mer' ces veÜnt imponere, vel aliis potius navem lo- care, five ita, ut unus aliquis mercator totam navem per avcrftonem conducat, five ea ratio- ne, ut linguli mercatores certas tantum res, vel certa quaedam pondera iinponant. Plane autem ex corum arbitrio pendet, utrum hanc curam Magistro velint committere, aii vero fibi eam retincre. Itaque proprio marte, dum copia est exercitores conveniendi, Magister, neque emere pro iis mcrccs, quas nave transferat, neque aliis eam locarc potesr. Nam nulla ratio est, cur cam potescatcm Magistro concesfisfe cen- feantur Exercitores. Attamen olim, quum picrumqne praeter Ma-
gistrum navis nemo esfet, Iqui res exercitoriac Socictatis administraret, mirum non est, in Gal- lia liane curam ad IMagistrum pertiuuisfe. Ci. li
|
||||
|
' C 3 )
Ie Ciiidon de la incr, XVIII, 4. Secnnduttl
Conf. mar. idem rnagistro conccdebatur, quia jus habcbat, qnaqua vciTiis icer inrtirucndi, mo- do cendcret in Chriscianorum regioncs, nifi cau- lioncm ab co cxcgisfcnc cxercitorcs, fore ut, exacto itinerc, in eorum potcstatem navem re» duceret. In ea vcro loca, quac non tuta habe- banmr, quaeve a Turcis aliisqiie Infidelibus eranc occupata, fine vcnia excrcitorum vela da- re non potcrat, qnoties copia ipfi fuerit data, cos primum ea de re adeundi. Conf. mar, Cap. 226., 255. Etiam ex jure Hanfeatico et anti- quis patriae moribus pertinebat ea res ad officium Magistri arg. J. BI. H. tit. V. art. 6.; de GROOT, Inl. tot de IIolï. Regtsg. III. 20; art. I. van Schipp. en Koopl. 1553. (l^ In Gallia vero deinceps llatutum est, ut in loco do«
(i) Animndverteiidum est in antiqujs legibus nauticis,
ubi de magistro disputntiir, cootiiuio mentionera fieri con. tractus Mngistrnm inter et Exercitores de aedificanda na« ve, cujiis impeufanun partera foivendani promittant ii, qiii pro rata fiuuri funt exercitores , partem veto etiam poUiceatvir ille, qiii ejiis niagisteriiim luscipere et cou* finictionis ciirara veiit habere. Cf. Conf. Mar. cap, 45, fqq. et cnp. 280.; J. M. II. I. art. 2. et 3. Nihil aiitem liicce Comractus ad nostnim propofitura pertinet, Stibji* 'citiir ille ordinariis Societatis regulis, atque deimim, a qno tempore aedificnta navis oneranda est et inftriienda, Majji». tri, tauquaai navis pracl'ecti, mcntio fieri potest, A a
|
|||||
|
y
|
|||||
|
C 4 )
domicilii exercitorum nsvcm fuam locare non
posfet, nifi ex eomm confcnfu art. i. e( 2. des ch art esp. Ordonn. i68r.; emérigon, 7>. des as f. 11. 3. Arque eadem ratione in novo Cod. merc. art. 232. extr. fancitum esc: nc quis magister in loco domicilii, vel exercito- rum , vel eorum, quibus navis administracio mandata est, fine eorum venia contractum de oneranda nave ineat. Cf. etiam h nouv. Valin, ad art. 273. Conveniunc uutem Pkbiscita Ge- da nenfium L. 4. art. 10., teste kuricke ad J. BI. H. V. I., Jus Danlc.Wh.WL 2, art. l. ec R. Seer. an, 128. fqq. Porro quoniam hoc Societatis exercitoriae esfe videtur propofitum, ut potius, aliis locando navem, quaestum fa- ciant, quam ut ea, fuo periculo, merccs trans- vehant; ubi alterutrum faciendum est, navera locare debet magister, non merccs transvehen- das emere. Solebat autem navis locandae cura ex mandato exercitorum ad magistrum pcrtine- re, teste valin, loc. cit. et pothier , Contr. mar. N. 19., neque aliiid hodieque obtinet. Ceterum in ineundo contractu diligentcr vi- deac oportet magister, ne mcrces transvehcndas conducat, quae lege prohibentur (i). Nam, quid-
(i") Contrebande. Crnciatnnim expeditionum tempore
vocein ufu venisfe existimnt jacobsen , S,er. II,, i. pn?. 128., quum illi, qui Saracenis iiiftrtiraenca bellica eer. |
||||
|
■' '
|
|||||
|
C 5 )
quidquid damni ita datum est, ab eo fuo jure
repctunc Exercitores, Hoc enim mandasfe non cenfentur, quin fi unus atque alter, aut ctiam major exercitorum pars illud jusferit, ceteris nihilorainus id quod interest debet rcstituere. Nam non potest hoc ad ea referri, quae plu- fimoriim confcnfu perficiuntur, quippe qui ia omnibus iis tantum ceteros obligant, quae na- turac focietatis conveniunt et fincm fpectant, propter quem focietas est inica. Ut vero mcr- ccs illiciiae trmisferantur naturae et fini focie- tatis confentancum non est. Cf. Pr. Landr. II. 8. %. 1486., 1905. De vectoribus rcci- piendis eadem plane atque de conducendis nier- cibus, quae transvehantur, videntur diccnda. Si magistro concesfum est jus navi onus procu- randi, potest ctiam optime recipere viatorcs, pracfertim cum vulgo cenfetur cxpedire turn exercitaribus, tum mercQtoribus, ut fmt qiiam plurimi, qui navem data opportunitate defen- dant. Quod fi tarnen alicui mercatori univcrfa navis locata fit , quemadniodum practer cjus confenfum alia onera, ita neque viatores recipere potest. Sed, ubi cjus vcluntatem non posfit cx- ^ plo« sfferrent a Sumnio Pontifice hatino pnnirfntiir, iinde Iiaec
mereatura contra hatmum agi diceretur. Vid. etiam eméri. GoN de% aif. XII. ,51. et conf. oinniiio V, Conf. j. d. jitijEa, i"fi. Jud. I, cap. 3. pag. 44. fcjq. A3
|
|||||
|
plorare , faepius utiliter rem condiictoris agere
videtur, justa mercede lis locum in nave con- cedendo. Cf. pothier , Comr. mar. N. 24. Cavendnm tarnen ei est qiiam maxime, nc cjus- modi recipiat, a quibus dainnum aliquod ex- fpeciaiidum fit, quales funt imprimis, li bcilum aliquod inter alias genees exortum fit, gcntium illarum civcs. Cf. jacobsen, II., 2. pag. 177. 5. 2. He officio magtslri in iiijlrucnda
nave. Quemadmodum ad ipfos excrcitorcs pcrtinct
jus locandi fuam mvera, ita corum etiam est cu- rare , ut navis recte fit infiructa. Vcrum , nifi recte curata navis fit, cogi non potcst magister ad iter fuscipiendum. Potest autem hic quaeri, quid juris fit, fi excrcitorcs permiferint magis- tro, ut navi onus procurarec, hic deinde prop- terea pacta cum niercatoribus iniverit, cxercico- res vero in emptionem armamentornm ceterarum- que rerum necesfariarum confentire nolint? Di- cendum omnino cogendos esfe excrcitorcs, ut partem impenfarum jure fiictanim pracstcnt, vel permittant magistro, ut, doncc eam. lolvant, mutuam pecuniam eorum periculo fibi compa- ret.' Sciiicet qid ftnem vuh, media, ut vulgo ajunt, ad jlneni perducentia non voluisfe', intelligi'non dehct. Non potest quis veile, "c na-
|
||||
|
C 7 )
navi oniis aliquod imponatnr transvehendum,"
quin finuil cti'am in impcndis, qiiae fingiilis iti-
ncribus ncccsfario facicndiie funt, confendat.
Comprobatinn autem est •jllud vinculnm, intcr
jus navem locandi et obligationcni cam nCcesfa-
riis rebus inllmendi, Conf. mar. cap. 235.
princ., ubi dicitur magister esfe obligatus ad
entcndum , etiam, invitis exercii;oribiis, funalia
ad iriftrucndam navem neccsfaria, nc ipfe ca da
re advcrfiis mercatorem teneatur. Eadem rationo
in art. 6. van ScJnpp. en Koopl. 15^)3. in-
ilruendac navis cura inagisrro cdinraictitur et
jure, quo hodiequc iitimur, art. 233. magister,
qui ex auccoritatc cxcrcitorum bona transvchcn-
èx fuscipit, jus habet pctendi iir.penfaruin , ad
itcr fuscipiendum nccesfliriarum , folutioncm.
Scd rcgularitcr, qucmadmodum proprio marce de
onere imponcndo pacisci non potcst, fic etiam,
nifi ex venia excrcitoruni , ncquic emcrc inilru-
mcnta. Cod. de Comv.i. arr. 232. Ct'. J. IS'l. H.
V. I., Pr. Landr. II. 8. §. 1458. 1473. Le-
gibus Rusficis autem ad folura magistruin haec
cura pertinet. R. Seer. art. 20., 32. ct 132.
Ita igiiur fi distinguas, vcrum est quod dixit
viNNius ad PECKiuM, pag. 259. nota d. „ ma- „ gistrum navcm praestare fartam tcctam, hem „ eam [lipare ct ptcare, quod yerbo nautico ), calfaaccn (Ibrte a calefacio) vocant, «(? ri- 5, mh fatisceutibtis unda perfluat " ct quod A 4 Roc«
|
||||
|
C 8 )
noccus de nav. et naul. not. 69.
„ navem incegrara pracstare dcbere." Cui navis conditioni rccte verba reteras Senecac epist. 76. bonam navcni dici: „ non quae pretiofis colori- „ bus picta est, nee cui argenceum aiK aureura „ rostrum est, nee cujns tiitela cborc caelata „ est, nee quae fiscis ec rcgiis opibus presfa „ esc, fcd ftabilis, ec firma, ec juncturis aquam „ excludentibus fpisfa, ad faciendum incurfum ,, maris foüda, velox et non fcntiens ventum." Sccundum Cönf, Mar. c:ip. 246. ea, quae aqua, per latera navis immisfa, comipta funt a Magistro refarciuncur. Quod fi damnum datum fit ab aqua, quae per carinam penetravic, nihil praescat, nifi probetur carina non recte fuisfe curata (jiiet behoorl'jk. gecalfaat en gepikt^. Add. cap. 61. et 268. Jure patrio antiquo et hodierno jure quaerendiim esc fimpliciter, -an Magistri culpa damnum daium fit nee nc. Cf. J'Fb. Z. 23.; art. 42. Place. 1551., art. 6. van Schipp. en Koopl. 1563. Quod ficubi ab iis, qui harum rerum periti funt, publiea auc- toricate infpiciantur naves, ibi praefumtio juris est, eas aptas ad nayigandum fuisfe, adeoqiie onus probandi absque dubio iis incumbit, q'ii navem non idoneam fuisfe affirmant,quo probato naulum Magister amittit, et mcrcacores indcranes praestat. Cf. Grd. 1681. art. 12. du fret; C. de C. art. 297. Magister aiuem qui non CU-
|
||||
|
( 9 )
curavit, ut infpiceretur navis fibi debet imputa-
re, quod fimilem pracfumtioncm non posfic op- ponere. Secus vero est, fi res geratur in re» gionibus, ubi, qneniadmodum fcq. §. de patria nostra videbimus, hujusmodi infpectio haberi non folet. Nam ibi nulla ncgligencia naturalem eam praefumtionem amific, ec debet igicur is, qiii ex vitio navis damnum fibi datum esfe af- firmat, vitium illud idoneis ürgumentis proba- te (i). Nihil aucem refert, utrum vitium Ma- gistro notum fuerit, an ignotum, quoties ra- tione muncris iui ca novisfc debet. Sin vcro justam caafliin fi.iac ignorantiae posfit afferrc , nempe fi vitium aliquod ita fit abfconditum et inexspeccatum, ut ne prudentisfimus quisque de eo cogitavisfet, naulum fimpliciter amittit; fed darnnuni mercatori rcfarcire non tenccur. Pertinet autern ad idem hoc obligationis capur.
Ut navis inflirumcnta ncccsfaria, tu. tïj; vsö? o-jsc-j* DEMOSTiiENi, ad qiiac hoc loco etiam cibaria et cetera hujusmodi refero, vel pracfentibus excrcitoribus ex corum venia, vel, iis abfenti- bus, proprio marte fibi comparcr. Cf. /. 6. $• 4. f. de action emptk; 1. 19. §. i. ff", lo' ' cati;
(O Legibns Uüancis et nmiq'.io jure Pntrio conrtitutiitn
e!=t, ut dr.to damiio, cum tribus iiuatucrve namis jiiraret Magister damnum non fua ciilpa esl'e dacum. .7. d'UI. art. ii'j IVb, Z. 23,; art. ó. van Sc'iipp, en Koo^l. 1563. A5
|
||||
|
C lo )
cati; Confr mar. 62., 63., 64., 274., 268.;
J. 31. H. V. I. coll. I. 4.; Ord. 1681, are. 17. du Capit; Cod. Merc. arr. 23a., 234. Posteriore igitur cafu fi pecuniam habet, eain recte ad inftruraenta emenda adhibet. vSi vcro ea eget, confecto inflrumemo, quo de nccesG- tate impenfarura conflet, a praccipuis nautis confirmato Qprocès - verhal) , Judicis veniam petere debet, ut pecuniam mutuam fumat, bo- nave mercatorum obÜget vel vendat. Est au- tem hoc cafu, quemadmodum in ceteris caufis, quae magistri ofOciura fpectant, Judex compe- tens Tribunal Mercatorium. Eo deficiënte, adeundus est in nostris rcgionibus Judex Pa- cificator, apud exteros Conful nostri populi, denique, fi hic in eo loco non inveniatur, Ma- gisrratus loei auctoritas imploranda est. C. de C. 234. Confuetudinem locorum definire, quaenam
fint ea, quae necesfario rcquirantur, facile pa- tet. Ubi inventariura adcst in nave, curare debet maxime, ut ounsia, quae eo continentur, in nave adfint, infirumcnca. Nam jure mcrcatores ex eo de inftrumcntorum conditione judicant. Cf. jAcoüSEN, Secr. H. i. pag. n8. coll. Conf. mar, cap. 90. Enumerant autem et le- ges andquiie et, qui de re nautica fcripferunt, auctores plcrique varias res, quae in nave ad- fint oporcet. Sic lege Philippica art. 2. van Schipsk.
|
||||
|
Schipsk. en Breuk. 15(53. fancitum est, ut ad
ligandos malcficos vincula in navc haberi dcbe-
rcnc. De indrumentis ad dcfenfioucm neccsfa-
riis, quae in navc dcberenc adesfc, egit eadera
Icx titulo van toerust, van fchepen, ciii fiiaii-
lis esc lex Gallica anni 1584. art. 60. Cf.
CLAiRAc, Jur. de la mar. are. Z'i^, Conf. mar.
cap. 65. ec 66. requiritur, uc fic femper felis
in nave, quae fi culpa mogistri non adfit, omne
damnum a muribus datum hic debet rescituerfe.
Sic jure Romano, fi fullo vestimenta polienda
acceperit, caque murcs rofcrint ex 1. 13. §. 6.
f, locat. de damno tenetur. Potest autcm mi-
rum vJderi de fclibus apud omnes fere fcripto-
res fieri mentionem, cura cetera inflrumenta, quae
necesfiu-ia videantur, omittant. Cf. clairac ,
Güidon de la mer, cap. V. 8.; Roccus, ds
navib. et naulo, nor. 48.; Kuricke, ad J.
Mar. II. III. 19. (i) Haec autem fimiliaque
ex fola confuetudine pendent. Itaque ficubi mos
esfet curandi, ut femper canis esfct in nave,
quo depcllcrentur racti, etiam hacc ad navis in-
ftructioncm pcrtineret, et proindc, qui eam
comparare ncglcxisfet magister, omne damnum
datum pracstaret (2). -----
, , ■ S- 3-
(1) De CASAREGIS, STrtACCdA , SANTEKRA et TARGA ,
idem nilinnaiitibiis , vid. kmérigon , dez Aijur. cap. ia.,
4- Vid. etiam Pr. Landr. \\. 8. §. 170. 8. (2) Ilodie plus mali cavibus a raccis iiiferri, quam a
|
||||
|
. C ïa )
5. 3. De navis legitime infpiciendae jure
Gallico conflituta ratione, quae apud
nos ufu non venit.
Est autem operae pretium hoc loco obferva*
re, jure fcripto, antequam inllructae jam navi onus posfic iraponi, requiri, ut publica aucto- ricate vificetur navis, uc conilet de ejus condi - tione, quo auiores fint asfecuratores , omnes- que ceteri, quorum interest, navem aptam fuis- fe, quae marl crederetur. Jusfa autem primum est haeccc infpectio in Galiia declaratione, quae dicitur, Regis diei 17. Aug. 1779., q»ae quum non fatis univerfe per Galliam obfervare- tur, decretum Confilii diei 1. Mart. anni 1782. ei vim addere tcntavit, atque in Cod. merc. deinccps confecto hocce placitum omisfum non est. Cf. art. 225. Nempe jusfnm est, ut jux- ta ea, quae jam habebantur placita, fieret haec infpectio, ejus fcripta narratio conficeretur > quae apud tribunal mercatorium deponerètur, et cujus breviarium tribueretur i-nagistro, qui illud fempcr haberet fccum. art. 226. Sed cum haec res
riiuribiis, auctor est jacobsen II. i. pag. i8(S., ubi cafutn
memorat navis alicujns portum intrare coactae, quoniam ratri magiio numero in nave aderant, qui, cum in ea 'defi- ccrcc aqua, tignura corrodebant, ut eam haurirent. |
||||
|
( 13 )
res ante Codicem mercaturae in ipfa Gallia fue-
ric ncglecta adeo, ut fperarent tantum , qui in Codicem cam cxponendam duxcrint, fore ut fic ea rectius obfervaretur (O, et quum praeterea iste mos antiquitus apud nos non obtinuerit, mirum non est jus Gallicum eam inducere non potuisfe. Cf. fupra, $. 2. Quin videtur etiara haec ipfa res ad eas referenda, quae docent, turn univerfe, cundem iegum Codicem duobus populis diverfislimae indolis minime convenire, tum vero imprimis nostros mores majorem femper fidem hominibus habuisfe, quam Gal- licae legis placita, optimo jure hoc nomine faepe reprehenfa. Sed haec obiter! Nostri au- tem navium magistri, cum hocce inflrumentum ita exhibere non posfint, facile oriri posfuntquae- dam difficultates, fi in alio loco de eo quaera- tur, an tempore itineris fuscepti apta fuerit na- vis, quae iter conficeret nee ne. Nam ex arr. 225. et 22Ö. ludex, imprimis Gallicus, loei, in quo rite obfcrvata funt eadem haecce Codicis • mercaturae placita, requireret illud inllrumentum, atque, eo non exhibito, facile dolimi fiibesfe fiispicaretur. Verura cnim vero debet hoc cafu ma-
(l) Curia provocationis de Rouen in fiiis Obferv. dixit j
n Ics regiemens rendus a eet égard onc été negligés; — »> fi l'on en faic iin article dans Ie Code, peut - étre, j> fera. t. il plus ftrictemenc obfervé." Cf. LoCRi ad «t. 225. |
|||||
|
I
|
|||||
|
Cu)
magister tantum probarc in patria hosce articu-
los exsecucioni numqviam datos, fed moribus esfe abrogatos. Nam imposjibiUum nulla est tbligatio. %, 4. De fcriptis infïritmentis , quae, priuS'
quam iter fuscipiat^ fibi comparare debet
magister.
Rccte obfervatum est in vetere libello Gal-
lico Ie Guidon de la mer, V. 33., cujus jam faepius mentionem fccinuis, inagistrum, ante- quam vela pandat, vectigalia folvere, ce:era agcre, atque omnia ea fcripta fibi comparare, quae fin- gulorum locorum confiictudine requiruncur, fin minus illud fcccrit, omne damnum ita datum praestare. Jure nostro autem magister, tum ea, de quibus infra videbinnis, inftrumcnta, fcilicet ilkid quo familia nautica cxhiberur (^role d^équi- page")^ quo de convcntionibus ad onus perti- nentibus conftat {charte partie'), et quo onus receptum esfe declaratur (^connaisfement') ^ tum vcro etiam , de quibus jam nunc videndum, fe- cum habere debet inftrumcnta, quibus de navis dominio, de impetrato jure naviura Belgicarum, deniquc de vectigalibus folutis fides fieri potcst. Nam de eo quod hodiea Belgicis magistris in- ftrumentum infpectionis legitiraae non posfit exi- gi proximo %. jam vidimus. Cum autem ipfi { ma*
|
||||||
|
( 15 )
magistro. vix otium esc haec inftrumenta, ut
recte ieCe habcant, procurandi, expeiri illud fere folet ab iis , quos Scheepsmakelaars et Cargadoors dicimus. liamburgi auteni a Re- gistratore Amrairalitatis, qui diciiair, infpiciun- tur ea inftrumenta, ut ea recte fcfe habcre cer- tum fit. Cf. jACOBSEN, II. I. pag. 132. Requiritur auccm, ut justo inilrumento de
navis dominio conffet , imprimis propterea, quod, bello exorto, faepe ea de re quae- rittir, et turn exercitoribus, turn etiam merca- toribus, damnum potcst oriri, fi non recte de eo conftet, utrum hostium an vero fociorum, aut niediae gentis in bello navis fit. Praeter inftru- raentum, quod aedifiaita nave aliquando confi- citur (^e bylbrief) (i), imprimis etiam em- ptionis venditionis (^2) tabulae ad declarandura dominium valcnt. Sed posfic etiam de co con- ftare ex infirumento dpnationis, ex tabulis rei judicatae, aliove cujuscumque gcneris fcripco legicimo. Cf. jacobsen, Seer. I. 2. pag. 37. fqq. Alterum inftrumcntum quod indicavimus il-
lud est, quod in Cod. merc. f acte de franci- fation, a jacobseno , das register belgice ds zeS'
(O ^. Seer. art. 1Ö3. et 164.
(2) Qiiae fcripto celebranda est C de C. ii)^, et cnjiis,
teste JACOBSEN, Seer. I. 2. pa^. 27., plenimqiie publiciim conficitur inftriimenciim. |
||||
|
zeebrief nuncupatnr. Definiri potest indrumen-
tum, quo cpnftat veniam esfe impetratam, uc navis infignia gerat nostrae gentis, adeoque om- nibus juribus utatur, quae nostris navibus pro- pria funt. Lex de eo lata est in patria die 14. mens. Martü anni 1819. Cf. Staatsbl. 1819. N°. 12., qua fancitum est, ut, fublatis prio- ribus omnibus, quae hanc rem fpectant, legi- bus, nulla navis, mercaturae caufa in mare in- misfa, jus haberct, nostri regni infignia (^ds Nederlandjche vlag) gerendi, nifi hocce in- ftrumento foret indructa. Continet ülud, om- nibus Magistratibus infcriptam et Regis nomine concesfam, dcclaratioijem , navem , quae inftru- mento accurate est describenda, in patria esfe aedificatam ejusque dominos esfe Belgas, atque proinde ei privilegia peti, quibus nostrae naves fruuntur. Extra regni fines aedificatis navibus tantum ex fpeciali confenfu Regis hae litterae tribuuntur. Ceterum de ratione, qua petantur, de tempore, in quod vim habcanr, dcnique de cautelis, nc falfis licteris navis inftructa fit. vi- deri potest ipfa lex citata, quae a magistris» ne niulctae poenam faepius fijbeant, " accurate est pernoscenda, Quod autem diximus illis inflrumentis, quae
necesfario fecum habere debet, accederc etiam apochas illas, quibus de fialutis vectigalibus ccnfiet, harura facile haec ratip esfe intelligitur, I quod
|
|||||
|
■^
|
|||||
|
C 17 )
quod, riifi feciim eas habeat magister, de eö
non fttis conftat, an reip, qiiae ipfi debentui' tribiua fint, adeoqiie metus esc, ne fraudati cenfus reus fiat magister, ec detineantur navis et racrces. Quatcnus au tem hae ad merces refe- nmtur, jusfic are. 282., uc intra 24 horas, postquam onus navi impoficum esc, magistro cas tribuerec mercator. Quae vero navem le- fpiciunt, ipfius magistri cura eorunive, quilus ea ab ipfo mandata esc, coraparantur. Atque haec quidem de illis, quae in art. 22(5',
Cod. merc. enumcrantur, inflrumcntis. Posfant iis, ex variis tcraporibus, varia accedere. Sic H, bello cxorto, a fumrao Iraperantc jusfum fueric, ut non nifi certis litteris infiructae mari committerentur naves, haberet, quam fibi cul- pam imputarec, Magister, fine iis litteris fol- vens. Quod vero ad ea atcinec, quae recto qui- dem ad tucandura navem adfumuntur inftrumenta, ^^d tarnen non necesfario rcquiruntur, exercito- rura CSC despicere, utnim velinc ea adhibere nee "e. Huju» generis func v. c., quae, uc cuta fit navis a piratis Turcicis, adliibentur {Turkfche paspoorten') , de quorum vi et efïicacia ec com- parandorum ratione fupra cicaca lex diei 14. Mart. anni 1819. obtinec hodie. ^ |
|||||
|
B S. 5-
|
|||||
|
( i8 )
§. 5. An magistrl fit curare, ut navis
asfecuretur. Cura ut, inito asfccurationis contracm, itine-
ris periculum ab exercitoribus avertatur, ex man- dato, quod magistro datum est, minime deducenda videtur. Unice a voluntace exercitorum pendet, utrum in fe ipfi fuae rei periculum velint üis' cipere, an vero illud in alios transferre. Quod fi igitur, graviori quadam caufa motus, abfen- tibus exercitoribus, asfecurationis contractum iniverit, dijudicanda rcs est fecundum regulas negotiorum gestionis. Et contra fi illud non fe- cerit, cum intcrfuerat exercitorum illud factum fuisfe, hoc ei vitio verti non debet. Habent illi quod fibi imputent, magistro illud mandatum non fuisfe. Tacent fcre circa hanc rem leges pofitivac, in quibus dubitatum non est, quiii tantum ad eos , quorum interest, pcrtineat, utrum periculum a fe avertere velint nee ne. Add, BENECKE, Asf. J^'^ef. I. 3. pag. 34g. Neque disdnguendum, utrum magistro tributa fit quae- dam portio navis nee ne. Nam etiam focius nullum jus habct ftatuendi, utrum focii portio asfecuranda videatur ncc • ne. Ceterum nihil ^^ hanc quaestionem efficcre, utrum magistro fa- cultas cum raercatoribus de onere contrahendi relicta fit, nee ne, fponte intelligitur. SEC-
|
|||||||
|
I.
|
|||||||
|
f J_
|
|||||||
|
7,.-.wnwiyjiiii,y[jJaf>K^iimim'mm''i' .n'■*
|
||||||
|
C ï9 )
SECTIO ALTERA.
DE PACTIS INTER MAGISTRUM NAVIS ET
JVIERCATORES , ATQUE OBLIGATIONIBUS
HINC ORIUNDIS.
§. I. De pacto navis onerandae.
Quem excrcitorum nomine cum mercatoribus
inire magistri lolenc, contracius est locationis conductionis, quo bic naveni ejusve partetn mercatori concedir, uc ei hujus merces impo- nantur , in cerrum locum devehendae, quove cerca quaedam mercium pondera auc volumina transferenda fuscipit, pro cerca quadam locatio- nis mercede. Dicicur autem ille contractus charte partie^
quippe cujus leges infcriptae fuerunc olim in charca, quae in binas parces fcindebatur five particbatur. Alia voce eum vocant etiam affré- tement et noüsfement, a voce fret, quam a Latinorum fretum cc nolis , quam a naulum pu- tant derivandam. Cf. clairac , Jurisd. de la nar. art. I. N. 7. art. XVII. N. 2. et art. XIX. \ POTHIER, Contr. mar. N. i. 2. et 3. Scriptura ad esfentiam contractus pertinere
non debet, et posfunr recte de rebus vilioris precii mjnorisquc momenti pacca iuiri, quae fo- B 2 lis
|
||||||
|
*\ ..■
|
||||||
|
( 20 )
lis tcstinioniis probcntur; verum cuni diverfis-
fimas leges confticuere posfiiic partes, cum tem- pus definiendum fit, quo navis parata debet esfe ad onus recipiendum, et intra quod, mer- cator fuas merces in navem intulerjt, oportet, cum de mercede locationis liatuendum fit, cc- teracque hujusmodi conditioncs posfint accedere, de quibus facile lites existunt, prudenter fanci vit legislator, probationis gratia in fcripturam redigendum esfe contractura, five privatam il« lam,five publicam apud tabellionem. Ord.ióüi. art. I. 2. et 3. des chartesparties; Code de Comm. art. 273. Cf. ctiam J. Dan. IV. 2. 2.; Pr. Landr. II. 8. §. 1620. et 1622. R. Seer. art. 125. et 126. Requiritur autem in hoc contractu, ut confiet: 1. de perfonis contrahentibus;
2. de nave, in qua transferendae funt mer-
ces ; 3. de eo, utrum navis, vel tota, vel pro
parte locetur; utrum conducantur ccrca niercium pondera aut volumina; an cer- tae etiam res, nuïïa ponderum volami' numve habita rationc, transvehendae fus- cipiantur;. 4. de tempore, ad recipiendum onus, iter
inchoandum et abfoluto itinere exonerandam navem conftituto; 5. de pretio locationis.
i ■ ■ .•■ , ^^ ' .- De
|
||||||
|
e 21 )
De quibus fingulis videamus!
De pcrfonis concrahcntibus ipfis confiare opor-
tere, non esc, quod multis exponam. Sunt illi ab alcera parce Exercicor vel pro eo Maigiscer, qui locac, Ie fréteur, de vervragter ^ ab al- tera mercator, qui conducit navem, Vajfréteur^ de hevragter. Sed cnuntiandum imprimis est mvis nomen, quis magister fit, atque quaenam navis magnitudo; quorum, uti fingula indicanda fiint, iit conftet, de quonam navigio cogitave- rint partes, cum alia firmior csfe folct, alia de- bilior, alius gcncris navigium tutius ad hacc, aliiis vcro ad alia itinera rcctius adiiibctur; ita tune inprimis magnitudo navis declaranda esc, ciira ca univcrfa, vel pro certa quadam parte, dimidia tertiave locata est. Itaquc magister, qui , majorcm navera declaravit, quam esc rcvera, r-ifi justa caufa fit ignorantiae, omne il]ud,quod Jnercacoris interest, ei pracscare debet. Verum nuien, cura non facile de vera magnitudine na- vis accurate conftat, non nimis ftriccc, fcd cum aliqiio temperamentp haec regula debet accipi. Atque proinde prudenter jure nostro est conlH- tiuum, üt indemnem mcrcatorem non praesta- rct, cum navis tantum 40'-. parce minoris esict capacitatis, vel pericorum legitimae deciaratio- ï^i (i) magistri indicium conveniret. C de C. . arr.
CO Cettipcat de jauge. Ceterum de ratione computandi,
B 3 n». |
||||
|
( 22 )
art. 289. et 290. coll. Ord.i6%i.dufret.^n. 4.
et 5. — Nomen magiscri indicatur tantum , quo ac- curarius conflet, de qnanam nave cogitaverint partes. Itaque eo nihil derogatum intelligitur juri, quod, nifi expresfe contrariuni pactis est confti- tutum, fcmper retinent exercitores, data onpor- tunicate dimictendi magistrum , alinniqiie in ejus locum praeficiendi. Profecto nullus justus ita metus est, ut rccte gerantur res mcrcatoris. Nam etiam exercitoribus expcdit, ut magister is fit, qui officio fuo recte tungatur. Deinde qui fibi mctuunt mercatores , posfunt llipulari, ut non, nifi certo magistro ducc, res f'uae' transferantur. Ubi vero de nave conflet, necesfario cxpo-
• ncndum est in ca fcriptura, quid circa cam pacti fine contrahentcs. Scilicct an navis uni- vcrfa, atque per averflomm, locata fit, an vero univcrfa qiiidcm, f'ed ratione habita capa- citatis; an forte dimidia, tertia, quarta pars locata fit; an vero conducta fint certa mercium pondera aut volumina; vel etiam, nulla ponde- ris voluminisve habita ratione, certae conductae fint merces. Si pondus indicatur dicirur loucigs. au quintal (hevragting by het last')y üa vo- lu-
navis capacitntera conforri posfunt, qiine liabet Clan'ss.
Prascepcor j. h. van swinden , over de maaten en gc\ng- ien, 5. 244. fqcj. Deel II. bladz. 421. fqq. |
||||
|
C 23 ^
lumen: louage au tonnsau {by de ton'). Quod
fi locadoni conductioni ea conditio accedac, ut iter non necesfario fit fuscipiendum, nifi intra certum tempus alii mercatores inveniantur, qui reliquam navis partem conducant, dicitur ma- gister louer a cueiUette, fiukgoederen laden» Hoc cal'u, nifi opportune ejusmodi couductores inveniantur, dcfeccu conditionis, evancscit con- tractus. Sed quid fi inveniantur quidem, fed non tarnen tot, uc tota omnino navis mercibus rcpleri posfit? Et dicendum quidem fi parucuhe fortasfc minores vacuae funt rclinqucndae; bo- nam fidcm facpe non pati, ut magistro atquc excrcitoribus concedatur facultas rcfiliendi a con- tractu. Nam, quemadmodum de jus ca navis ca- pacitate ita accurate conftare non potest; fic vix ac ne vix quidem posfunc pactis onines navis partes locari. Deinde fi certa pondera a ma- gistro conducta funt, prouti raajoris minorisve voluniinis merces funt, major minorve locus in nave fuperest. Denique majus naulum rccipic proptcrea, quod non univcrfam> navcm locac, fed merccs fingulares conducit. Merito igitur a le- gislatore definiatur, qaaenam pars navis vacua reücta efBciat, ut dici posfit conditio defecisfe. At vero, fi lege de ea re cautum non fuerit, ex confuetudine lis dirimitur, quac quidem ea erat in GalÜa, tcste valino, ad art. i. des chartesp. Ord. ió8i. et locré. ad art. Cod. B 4 nierc.
|
||||
|
C 24 )
fnerc. 286. N. 6., ut füfficeret modo totins na-
vis tres quartae partes mercibus esfent repletae. Tempus déinceps folct addi in contractu, in- tra qiiod onus fuscipi a magistro et imponi de- bet a mercatorc, atque intra quod post itcr cou- fectum navis est cxoncranda. Hoc fi dciinicum non est, deficicntc jure fcripto, fecundiim loco- rum confjctudincm est expedicndum. Cod, de Comm. art. 274. Ordonn. 1681. art., 4. des chartesparties. Postulat autem illa plcruniqiic dies 14,., qui dicuntur ligdagen^ jours de plati' che Qi^. Ilis diebus cxactis, atquc nondum irapofiro onere, habet magister contra mcrcato- res , vel hi contra illum, prouti horum vel il- 'lius culpa fit, actionem inftituendam ad id, ut indemnes habeantur. Quae quum non femper facile ccrtïl quadam pecuniae fi.imma aestimari potest, utile omnino est, fi in ipfo contractu dcfiniatur, quid poenae nominc praescandum fit ab eo, qiy morae locum dcdit. Ilinc autem est, quod in Cod. nostro art. 273. intcr ca, quae referri debcnt in locationis tontractum , ea poena etiam rccenfcrur. Atque olim quidcm, ultra tempus pactis dcfinimm, oneris impofitio- ncm
(l) Cf. VALiN', nd d. art. G74,. Jure Corusfico, pront!
inaioris minorisve magnitiidinis rwvis esc pkires paiicioresve Jiijjiismodi dies requinincur, Cf, h. U. tiï. 8. §• ió35- «' |
||||
|
C 25 )
nem diffcrenti mercatori adhuc 14. dies conce-
debantiir, et post hos dcmum cxactos, actio crat inftituenda. Wh. Z. arr. 34.; J. de O. art. 21. Jure patrio antiquo requirebatur hujus di- lationis petitio, cujus is erat efFectus, ut, intra 14. illas dies onns infcrcnti, mercatori nihil praeter impenfas in morum folvendam fit et, exacds dcmum illis, univerfum nauluni cum im- per.fis morae posfint peti. Art. 5. van Schipp. en Koopl. 1563. de groot, Inl. tot de Holl. regtsgel. III. 20. §. 4. Ex eo autem, quod pactis poena fit confiituta in fingulos dies mo- rae, partibus facultas minime relicta intclligitur obligationis perfcctionem quamdiu velint diiTe- rcndi. Rcguia juris communis hic obtinct et hoc cafu-Jndcx ab akera parte adeundus est, qui pro variis temporibus atquc rcrum conditio- nibus, vel contractum fiiblatum esfe judicet, vel dilationes certas adhuc concedat. CW. C/j». 1184. EfEcit ea poena tantum, ut non quaerendum fit, quaenam fiimma pro eo quod interest, folvenda fit, Cod. Civ. 1229. Cf. J. Borusf, II. 8. %. 1645. Quod autem ad naulum pertinet, potest vel in univerfum iter , vel in fingulas menfes con- ftimi. Sed, cum mercatorum intcrfit, ut brevi tempore merces transferantur, posterior haec ratio hodie fere non amplius obtinet. Quod fi tarnen ah'quando ufu vcnerit, nifi aliud actum »f» a tempore, quo portus rclictus esc et vela B 5 ven-
|
|||||
|
%
|
|||||
|
C 25 )
vento data funt, naulum deberi incipit. Cod. de
Comm. 275. coU. art. 5. des chartesparties Ordonn. 1681. Putat autem verwer , ad art. i. yan Schipp. en Koopl. 1563., nifi exprcsfae jeges in contractu fint fcriptae, dubium esfe admodura, an, in medio itinere percunte nave, raulum pro rjita parte itincris jam confecti fol- vendura fit ncc ne. Verum enim vcro, quem- adniodum de menfl:ruo fi:ipendio magistri fupe- riore capite dixiraus, ita etiam in hoc cafu no- bis dubium non videtur, quin menfium in de- finitione nauli mentio tantum facca fit, ut de ratione illud computandi conftec, et brevioris itineris commodum, productioris vero damnum in fe fuscipiat mercator. Aeque atque in cafu, quo naulum in univerfum iter conftitutum est, mercator merces locat, et magister eas conducit, in cerium locum transvehendas Non posfunc igitur hoc cafu aliae leges obtinere, atque in iilo valent. Sed naulum quidem quando de- beatur, infra dicendum est (i). De eo con- ftat, vel cx tabulis contraccus, vel etiam ex eo inftrumento, quo bona in navem illata esfe agnoscunt partes {cognoscementy Nam ficri faepe pocest, uc, cum res minoris momenti fint, de iis nifi ex hoc inftrumento nihil con- ftet. Ord. x6öi. art. i. du fret.; C. de C. 286. Sed
(1) Cf. Ccp. IV. 2. §.2.
|
||||
|
C 2? )
Scd quid, fi definicum non fit naulum, rcs ta^
men transferendae, confcntiente magiscro, in navem illatae fint; quoniodo hoc cafu naulum eric definiendum ? Bona fides profecco posculat, ut in obfcuris infpiciatiir, quod verifimilius est., aut quod plerumque fieri folet. L. 1I4. f. de reg. juris. Est autcm hoc calü maxi- me verifimile, contrahentes aequo pretio merces transferri vohiisfe, quamobrcm erit confequens, iit fequamur, quod in regione, in qua actum est ^ frequentatur. L. 34. ff", de R. J. Quod ft ncque mos regionis appareat, quia varius fuit ^ Jus. Romanum ad id, quod minimuip est., fummam putat redigendam d. L. 34. coll. L, 9. ƒ. de R. J.; AvERANius Interpr. Jur. IV. 17. Nostris vcro moribus huic placito fere dcroga- tuni esfe videtur. Nam rerum atquc opcraruin bujusmodi pretia accuracius bodie funt defiinta. Soicmus adco rcs cjus prctii acscimare, quod inter fummura cc mininnim medium est, quod fane aequitati magis videtur confentaneum, li- cec caeccroquin, quod vetcrihus ICtis jam pla- cuit, pactionem obfcuram vel ambigiiam ven- ditori, et qui locavit noccre jure hodierno mi- nime fit abrogatum; et jure Borusfico, quocics oncrationis Contractus fcripto cxprcsfus non fit,hodieque minimum naulum ex'expresfis legis verbis folvendum fit, Cf. L. 39. f. de pactis ; Cod. Civ. art. 1162. et 1602.; Pr. Landr. II.
|
||||
|
C 28 )
II. 8. §. 1628. Add. poTHiER, Contr. mar. 8.;
Ie Nouy. Valin ad are. Cod. vierc. 274. Si- milis plane ratio est contractus, cum veccoribus inici, atquc cjus, qucm cum metcacoribus inivit magister. Qucmadmodum hi de fuis mercibus , ita illi de femetipfis transmictendis pacci funt. Itaque, quae de horum jure et praestationibus 4iximus, ad illos fere funt translercnda. Animad- vertendum esc apud cetercs gentes rarius eorum «omina in inRrumcnco, quo cetera familia nau' tica exhibetur , indicari, apud Franco - Gallos contra eo omnes omnino, qui navem itineris facicr.di caufa confcendunt, exhiberi. Cf. jacou- SEN, II. 2. pag. 177. et II. 3. pag. 217. %, 2. Be recipicndo onere et inftrumento ^
ex quo oniis impofitum esfe confïat. Inflructam navera justo tempore paratara ex-
hibcre debet magister, quae onus recipiac. Quod li culpa fua parata non est, praestat mercatori qaod hujus interest, nifi ipfo locationis con- tractu pocna Ct definita, loco ejus quod inte- rest fbivenda. Eadcm ratione mercator etiam ad merccs justo tempore conferendas cogitur. Pruhibito auteni coramercio, cum ea rcgione, in qudm navis tendere debuisfet, vis major adesc, quae utrumquc contrahcncium prohibet, quonii- nus (Iet pactis. Itaque, nondum fusccpto iti- ucrc
|
||||
|
C =9 )
nere, fimpliciter refolvitur contractus et magister
ferc impenfas in inflruendam navcm erogatas; mercator vero eas, quae in onere imponendo et demcndo deinceps factae funt. Ord. 1681. art. 7. des Chartesparties; C. de C. 276. Cf. Fr. Landr. II. 8, $. 1650. 1651. 1677. ad 1685. Sin vero, velis jam datis, interdicatur jus istas regiones adeundi, iniquum forct, fi folus ma- gister oranes impenfas ferre cogerctur; idcoque fancitum est, ut naulum in abitum ftatutum posfit petere , fed illud quod in reditum ftipii- latus fait araittat; etiamfi in iter continiium , id est in abitum atquC reditum fimul, naulum fuic conftitutum. Ord. 1681. artt 15. du fret on mits ;_ C. de C. 299. Profecto, licet hoc cafii per eum non fteterit, quoitiinus pacta fua im- pleret, acquum tarnen v'deri non potest, hoc ipfum, quod pactorum exfecutionem prohibet, raercatoribus damnum, fimul vero fumraum com- modum affcrre, magistro, idem naulum pro breviore itinere nanciscenti. Obfervandum au- tem est, interdictum comraercium non cenfcri, fi tantum in eum locum appelli non potest, in quera tendebat navis, eum omnino requiratur, uc totius illius regionis nullus locus adiri posfit sfg. art. 279.; nifi jusferit mercator, ut, vel in locum propofitum penetraret, vel reducerec mcrccs. Quod fi vis major non, quemadmodum io ' pro- |
||||
|
c
|
|||||||
|
)
|
|||||||
|
prohibito commercio; ejus generis fit, ut in
tempus prorfus incertum, quod etiam perpe- tuum videri potcst, existat; verum ejus naturae, ut tantum per cercum aliquod tempus posfit ob- tinere, puta fi navis detineatur, non folvitur contracLUs; fed tantum ejus confummatio diiFer- tur; nulla vero debetur pocna propter tardius fusccptum iter, neque augmcntum nauli prop- jterea, quod in longius tempus productum est, C. de C. art. 277. et 300. coll. Ordonn. 1681. art. 8. des chartesp.^ art. 16. du fret ou no- lis.; Pr, Landr. II. 8. §. 1681. et 1695. Quae autem in alimenta atque in ftipendia naucnrum, tempore detentionis, impenduntur, communi con- tributione folvuntur d. art. 300. et Ord. 1681. art. 16. du fret ou nolis, et mercator nierces tempore detentionis, fi velit e navc auferre, at- que deinceps iterum imponere, fiicere illud po- test, fed fuis fumtibus et ea lege, ut, nifi eas iterum imponat, magistrum pro eo, quod pac- tis fuis non ftet, indcmnem praestet. C. de C. art. 278. coll. Ord. 1681. art. 9, des chartisp. Borusforum vero legibus faciiltas, merces interea e nave aufcrcndi, ad rcs fungibiles est restricta. Pr. Landr. lï. 8. §,1696. Porro fi nulla vi raajore coacti onus impone-
re dctrectent, vel impofitura onus e nave ite- rum auferre cupiant mercatorcs, lege definitura est, quaenam fumnia indemnitatis nomine praes- tan-
|
|||||||
|
C 31 ) '
tanda fit raagistro. Unicuiquc fciliccf mercat^l
licct, antequam merccs navi impofïtae funt, fol- vcre contraccum et, oblara dimidia naull parte, denuntiare magistro, fe nullum onus esfe irnpo- fiturum. C. de C. are. 288. §. penult. (i) Si vero merces, vel univerfas, vel earum
partem, in navem inferri pasius est, de iis mercibus vel de ea mercium parte res integra amplius non est; adccque debet magistro uni- verfum naulum folvere, arg, C. de C. art. 29f.; de cetera autem mercium parte, in navem non illata, nulla ratio est, cur non dimidia parte nau-
(i^) Olim fccutidiim Conf. mar. esp. 81, et 82. qiii
onus , quod prociifit, non prSestar, fimpliciter impenfas 3 magistro factas rifarcirc debchac, nifi tum demuni fe rner» ces navi non impofiturum declaravit, ciim iliae vcrfus ma- re jam crant perductae, quo caPu tertia pars rauli erac folveiida. Cujns autem merces jam omnes, vel pro parte, in navem erant iliatae, is dimidiam nauü partem folveba:, modo iter nondiim esrec fusceptum. Nam tune iiniverfiim naulum erac praestandum. Ubi voro nulla mercatoris CMlpa intervenerit, niliil praeter partera impenfarum ille folvit Conf. mar. 78. coll. ^p. Posfit autem ex aliis locis ejr.s- dem libri videri magister, nifi justa caufa fit, cur merca. tor fuas merces transferri nolit, jure eum cogere sd im- plendum contractum praestandumve univerfum naukmi. Cf. Conf. mar. cap. 182., 257., 262. N. i. Quod igitur licec juxta cap. 8a. et 83., veticum est his capjtibus, adeoque pertigent, nifi fallor, hae legis dispofitiones ad eas anti- lomias, quae hic üÜc iu hoc libro inveniri iu Introductio ne indicavimus. |
||||||
|
C 33 )
nanli foluta, libercciir,niri omifcrit mercator ms(-
gistre indicare, fe nullas merces amplius in navem esfe illaturunifl et hic adeo nullis aliis mercibus, antequam vela jam ventis data funt, in earum lo- ciim conductis, iter lliscipere debuerit. Nam hoc cafu'univerfum naulum folveudiim est. Ita intelli- gendus d. art. 2 88. §. uit. Ab hac regula merci- um illatafum univerfum naulum csfe praestandum, fi eas e nave auferre voluerit mercator, excep- tie est in iis locationibus, quae fiunt hac lege ut, nifi tot mcrcatorcs invcniantur, ut navis mercibus repleatur, ftscindatur contractus (S/zi^- goederen vragt'). Scilicct omncs impenfas non tantum impofitarum et fublatarum mercium fua- rum; verum etiam omnis nuuationis, propter has merces dcmtas in rationc, qua onus navi esc impoficnm fiKicndac, ipfius deinde morae, curn dimidia nauli parte, folvcnti mercatori tributuin est jus mcrccs aufcrendi, modo faciat illud ante fusccpcum iter, art. 291. ^/« Code de Comm. coW. Ord. 1681. art. 6. du fret. Susccpto vero iti- nere non ademptum quidem domino jus est Ha- tuendi de re fua pro arbitrio, verum jure fpe- rati lucri jacturam fic faccre magister non de- bet, adeoque folvendum est a mcrcatore niliilo- minus univerfum naulum cum omnibus impenfis in toUcndas merces ec mutandum, quo ceterae erant dispofitae, ordinem faccis. C. de C. 2<;3- Ord. i63l. art. 8. du fret. . _ Scrac
|
||||
|
r 33 )
Sunt au tem merces imponcndae fecundum con-
fiietudincni locorur.i, ec i'icubi bajulorum ope ea res expediri Ibican, ibi cogi non potcst ma- gister, uc folus illud cum nautis faciac. Uni- verfe autem dicendum vidctur, magistri officium, tjuod ad nierces attincc, incipere denium, a quo tempore in navcm illacae funt. Itaque lumtus omncs ipfius niercium iaipofidouis ad raercato- lem pertinent, ec fi quac nicrces vel deteriores factae vel deperditae l'uut, dum vel in littore ad- huc jacebanc, veJ minoribus navigiis ad navem veiiebancur, onine illud damnum ad mercatorem pcrunet, nifi custodiam in fe prius fusceperic niagisrer, vel ipecialis caufa fit, cur damni auctor arguatur. Cf. Conf. mar. cap. 70. Vid. etiaiii Pr. Landr. II. 8. %. i6z6. Quod Ci vcro aliquo in loco non habeantur bajuli, qui in onerandis navibus operas Jocare Iblenc, recte introductum est, ut nautae a magistro cogi posfinc ad hanc rem cxpcdiendam, fedhoc no- ffline excraordinarium ftipendium acciperenr. Cf. Conf. mar. cap. 72. Qucmadniodum autem in priore cafu a bajulis, lic hoc cafu a nip.gistro ceterisque nautis damnum, in oneris impofitione c'^ilpa datum, mercator potcsc repetere. Sed Oüfcrvandum est, bajulos, cum peritiam pro- 'CSii funt, majorem diligentiam pracstare opor- *'■'-'5 quam nautas, qui denium, quod non ad- i'i^c bajuli, lege coacti, operas fuas pracsiiterunt. C lm-
|
||||
|
C 34 )
Imprimis autcm opera danda est magistro , ut
omnia rccte in navc disponantur et ipfarum inër- cium, non veto dorninorum, quorum aliüs for- tasfe majus, alius minus naulum folvit, habea- tur ratio. Cf. Conf. mar. 6i., 67., 68., 6p., 183.; Guidon de la mer, art. 9., 10., 11.; Ff. Landr. lï. 8. §. 1475. ad 1482; Ori. 1681. art. 8. du capitaine; C. de C. art. 405. Res aridas in fupcrioribus, liquidas in inferioribus locis collocandas, jubet Ie Guidon 1. cit. At- que de co quideni, quod in navis conftrato fivc tabulato (fic vertunt, quod Gracci, tcste demos- THENE adv. Phorm. pag. ed. Wolf. 585, To KardiTtu/Mi vocarunt, et nos dicimus de over- loop.') rulla onera fint imponenda, omncs fere leges ccnfentiunt. Conf. mar. cap. 183 , 246., N. 3.; J. M. II. III. 2.; WEYTSEN, over avaryen., %. 60.; art. 8. van Schiphr. 1563.; Pr.- Landr. II. 8. %. 1666.; C. de C. 229. et 421. Exceptio est, fi dominus mercium illud fcripto probavcric. C. de C. art. 229, col). Conf. mar. cap. 183. Univerfe autem, quidquid dainni darum fucrit co, quod nirnium onus navi est impofitum , magistt^r ea de re tenetur, fiqaideni hiC is esr, qui quid vircs navis ierant optime fcire debcat. Cf. L. un. Cod. ne quid on, puhl.; L. I. %. 47. // quadr. paup.; L. 7. $. 2., L. 27. §. ^2' ff- «<i i^g- ^^i:i^ ?■ >■ fiavale Rhod. eo^e^pt. cap.22.; J.M.H.lH.^'i |
|||||
|
i
|
|||||
|
„
|
|||||
|
C 35 )
jVb. Z. art. 42.; Pr. Landr. ÏI. 8. %. 1483. et
1484. Adagium esc „ magistrum vires Aiae na-
„ vis ita notas fibi habere oporcere, atquc equcs „ vires noscere folet fui equi." Jacobsen , Seer, II. I. pag. 125. De mercibus, quae in navem ilïatae funt,con-.
ftat ex infl:run7enro de eb confecto, quod dici folec vulgo het cognosccment, Ie connaisfe- ment Ci), rel eciam Ie poUce de cargaifon. Ladne vertiint apochae oneratorlae., vel litte' rat recognifionis, vel etiam nomenclatlonis. Est autem illud ejusmodi, qiio magister agnoscic quaenam res receperic, et quo mercator profite- tur, ad quem eas mittat et quale naulum pro iis promiferit. Nam hoc maxime interest inter eas, quae olim conficiebantur, casque, quae nunc re- qiiiruntur, faujusmodi tabulas, quod antea, a ^O' I'o magistro fignatae, contra hunc imprimis vim habuerint, hodic vcro etiam ab oneracore fiib- fcriptae, etiam contra illum probationis caufa posfint profcrri. Vid Guidon de la mer," II. 8. ; ^fd. j68i. art. i. des connaisf. coll. C. de C. att. 282. Quam maxime diverfum esfe hocce Jnftrumentum ab eo, quo ipfe contractus de öneranda nave celebratur, nemo non vider. E;-
(O Vocem nuxisfe putaiit ub Icalorura eotmcert, contS'
cimmto. C 2
|
|||||
|
I
•I. ( 36 ) |
||||||||||||
|
t
|
||||||||||||
|
Etenim conftat potisfimum ex hoc, iitrnm Ie- ,
I gibus in illo feiipcis obtemperatum fit nee ne. f Enuntiantur autem in eo imprimis haecce:
I 1. quis fic ille, qui merces transferendas jus-
I fit;
* a. cui niittantur eae, five hic ccrta perfona
■ - indicctur, five univerfe is, cui deinceps nier-
"i ' ces tradendas jubeant mercatores (i), addita in
I priore cafu defignatione loei, ubi conveniri ille
|
||||||||||||
|
■X
|
||||||||||||
|
posfit;
3. nomen et doniicilium magistri, qno faci-
lius posfit conveniri, fi pacta non fervasfe vi- deatur; 4. descriptio navis;
5. locus, uiide proficiscatur et quo tendat
navis; 6. fumina nauli, de quo convenit;
7. accurata enumeratio mercium et notaruin,
quibus funt defignatae, ne lis oriatur de alte- rius mcrcatoris bonis, ab alterius mercibus non fatis distinctis. C. de C. 281. coll. Ord. 1681. art. 2. de connalsf. Quatuor huius contractus confcribenda funt
hodie cxemplaria authentica, quorum alrerum ei, qui onus impofuit, alcerum ei, cui mittun- tur racrces, tertium magistro navis, quartmn denique exercitori traditur. C. de C. art. 282. Pos-
^l') Pofteur ^ordrt.
|
||||||||||||
|
^fyn^^m'm'mmr
|
|||||||
|
Posterlus autem hocce dcmum jure Codicis exi-
gitur, oHm ex Ord. 1681. art. 3. des connaisf, tribus tantum exemplis requifitis (i). Cum vero olim utilitas maxime locatoris mercium transve- hendarum in apochis his fpectaretur, ad hunc etiam pertinuic cura conveniendi magistrum in- tra 24. boras post onus impoficum, ut eas figna- ret. Ord. 1681. art. 4. d. tit.; Emérigon, des Asf. cap. XI. fect. 5. Hodie autem, cum utriusquc vertatur commodum, hujusmodi placi- tum non invenitur, adeoquc fi omitceret hodie mercator, ei opporcuno tempore fubfcribendas offerre apochas , nullam vero earum comparan' darum curam ipfe magister haberet, non posfec hic ab co damnUm repetere, quod proptcr eam iiioram forte pasfus fuisfet. Aliud vero est, fi tacice ex locorum confuetudine, vel expresfe ex pactis, cum magistro conventis, earum confcri- bendarum curam in fe fusceperit mercator. Vis confecti inftrumenti imprimis haec est, uc
ex recepto tencatur magister, de omnibus iis, quae eo continentur,atque proinde de iis, quae deperdita funt, factave funt deteriora tencatur, nifi praeter fuam culpam illud factum fuisfe pro-
(i) Jure Danico IV. 1, a. tria requirumur. Lege
*;ommuni liorusCorura II. 8. §. id/o. ad 1674., tria aut petente mereatorc quatiior exiguntur cxempla. Lege Riis- "ca vero eorura iiiimenis dcfinitus non est vid. art. 140. C3
|
|||||||
|
)
I |
|||||||
|
C S8 )
probet, Cf. L. i. princ. et $. 2. f. nam.
caup. flab.; Conf. mar. 260.; C de C. 283. Cavcndum igiciir esc magistro, tum ne apochatn chirographo confirmec, antequam merces re ve* ra in navem illatae func C^), tum etiam, ne alia esfe conditione et alius generis in ea declaren- tur, quam funt re vera. Ex posteriore cau- tela natus est mos magistrorum addendi in apo- chis: fe non perfpectd flbi habere pondus et internam fingiilarum arcarum et fascium conditionem (2), fe non probasfe eam (^3), mercatores adfrmasfe C4) arcis et fascibus hoc illudve contineri. Nam externam tantum condi- tionem earum videt et fcriptura probat magister, Quod ft igitur, duni onus imponitur, ligamenta fascium rumpantur, vel frangancur arcarum ferae aut cardines, mercatoribus rem ftatim debet deferre, ne jure ejus incuriae damnum impute» tur, Cf. Pr. Landr. II. 8. §. 1633, et 1634. Quod autem ad pondus attinet, quod in litteris recognitionis mercibus tributum est, nifi claufu- lam ejusmodi, qualem modo indicavimus addi- deric magister, videcur merces indicati ponderis re-
(i) Q'.iae res quam plena pericoli (Ic exemplo olleudit
JACOBSEN, III. 1. pag. 282.
(a) Gemgt en iohuud onbekend.
■ (3) ^^"^ npprouver. . > . (4) Q.ut <üt Itrt. i,, ,. '
|
|||||
|
,t .r
|
|||||
|
_»!.__lAi-
|
|||||
|
I ^ iiNi|«p|niiu*i>
|
|||||
|
C 39 )
recepisfe. Cf. pothier, Conir. mar, N. 17.
Emérigon, des Asf. cap. 11. fecc. 5. Sed de his, ne tencatur apud nos mag ster navis, vix mctus est, cum nostris litieris recognitionis io' lemnis fit formula, pondus et internam fascium condicionem raagistro nota non esfc (^gewigt en inhoud onbekend). Cujus formulae haec vis est ut, quac in ipiis litteris illis continentur pon- deris et internae fascium conditionis descriptio- nes, ad fimplicem raercatoris afiirmacionem res- tringantur, quae raagistrum obligare nullo mo- do posfunt. Quod fi queratur igitur deinccps, exoncrata nave, mercator, aliiid pro alio ipfi tradi , vel minora pondera ipfi exliiberi, atque memorata funt in recognitionis littqris, nihil ex iis, fi recte {q'^^ habeat externa fascium condi- tlo, potest Éfficere, verum alias adferre debet probaciones. Sequitur autem ex disputatis, ma- gistrum non tantum fuo jure negare niercatori- bus, quominus, antcquara perfcctum iter fit, onus exhibeat, nifi restitaantur ipfi omnia lia- rura litterarum cxempla, fed etiam fi fecus fe- cerit et jam aliis misfum fit QxenjpLir, fqtufïium eum pati periculum, ne tjtulo idojieo inftructi ab eo repetant merces, qijae e nave jam func ablatae. Prohibetur propterca, qqoroinus id fiat, expresfis verbis in lege Borusforum Lib. II. 8. §. 1655, et 1656. Ceterum prudenter in Cod. mare. art. 284., acque atquc ia Ord. x&èi, C 4 are
|
|||||
|
( 40 )
art. 6. des connaisf., fancitura est, ut, quo
cafu diverfii csfenc a fe inviccm harum littera- rum cxempla, valeac prae cetcris, quod ab aliero contrahcntium fignatum in alterius csfic potestate. Quod fi vero ex hoc indrumcnco patcar, plu-
res merces a mercacore illatas esfc, quam qiia- rum mentio facta esc in pactis, videtur magister in illud confcnfisfe, adcoque finipiiciter pro rata parte augetur naulum. Ord. 1681. art. 8. du fret.; C. de C. 288. Verum fi eo ne- fcience illatae fuut, magister jus habct vel expo- nendi ea in terram (modo verfctur adhuc in lo- co, ubi navis onus recipit},- vel etiam fummum naulum exigendi, quod pro fimilibus mefcibus eodem loco ac tempore folvitur. Ord. 1681. art. 7. du fret.; C, de C. art. 292. Cf. etiaai Conf. mar. cap. 98., 112., 113., 266. et Pr. Landr. II. 8. %. 1629. S E C T I O III.
PRIVILEGIUM MAGISTRI ET CETERORUM NAU-
TAUUM PROPTER DEBITA NON CONVE-
NIENDORUM, CUM NAVIS AT> ITER
SUSCIPIENDUM JAM EST PAR ATA.
Memorandum adhuc rcstac privilegium in fa-
- vorem mercaturae, turn magiscro, turn ceteris tiau-
|
|||||
|
' • r'iiifi'r"' I II [
|
|||||
|
C 41 )
hautis, concesfum, quo nempe restricta ese
facultas eos propter debira dcnnendi, cum in co fine ut icer jainjam fic fuscipicndum. Eqiii- dem nescio, an huc refer^ndac fint leges 3. Cod. de naviculariis et un. Cod. de nundinis. Ve- rum hoc conftat, non nostro dcmum tempore hoc jus invaluisfe. In Conf. mar. cap. 275. magister, qiii aiiquamdiu in portu obverfatus est, qucmque debicores nonduni convcncrunc in judicium vocari ncquit, cum paratus jam est ad iter fuscipicndum, et cogitur tantum ut fidejusfo- res condituar. .Quin juranti, fc idoncos non inve- nire, fcd foluturum cum reverfus crit, fides habe- tur. Jure JVhb. art, 6, fimili ratione fancitum est, nc magister iis , qui navi rcgundae pracpo- fid funt, omnibus paratis, posfit privari, 'it^ ut petere tantum posfint dcbitores, ut tradantur ipfis horuni nautarum bona, a quibus, quod fibi deberetur rcpetant. Jiirejiirando calumniae ab iis cxacto, magistri esc videre, utrum bona nautarum exhibenda videantur nee ne (^i). Jure patrio antiquo ad omnes nautas privilegium ex- ... ten- CO Verba ejus art. liaec funt: wa;r dacr wat van fyiseit
gOide in den fchepe , dat fal men acniasien by geft'oren tcde om fync fchiild daennede te h'-talm, en diegene dacv gewonnen is, fal fyne rcife honden nJi hy gelqvet heeft. Dies fdl de fc kipper een regtcr fyn. Verba nitiina verten, oü: qui cond'jcciis est iter debet perficcre, qaeraadmoiiura promifit. Miijus rei magister jiidex est. c 5
|
||||
|
—— -T—-.,_
|
|||||||
|
tenfura est atque fancitum, ut creditores tantum
exigere posfent, ut nautarum res iradantur et arresto obligetur ftipendium iis folvendum, atque fic demum corpore eos detinere liceret, fi, cum eorum bona non fufficiant, alium nautam in ejus locum fubftituisfent. art. 20. van Schipl, 1563. Quin ex Decrcto Ord. HolL 8. Dec. 1653. arrestatie ftipendii pcrmisfa tantum est, propter pretium locationis domus alicujus, prop- ter cibaria atque vescimenta empta, qiiatenug natum esc harum rerum debitum, dum ftipen- dium illud mererentur naiitae. .Vid. verwer, Ned. Seer. pag. 90. Add. kuricke , Quasi. JU. 27. pag. 885.; Jus Dan. IV. i. art. 3<5.; Pr. Landr. II. 8. §. 1415. ad 1419. R. Seer. art. 111. Apud Gallos vero propter nulla de» bita, exceptis tantum iis, quae itineris ratione contracta funt, magister vel nauta, poscquam navem ad inchoandum iter confcenderint, potest detineri. Ord. i68i. art. 14. du Capitaine. Quin hodie ex art. 231. fufficit, modo in fca- phis fint, quibus verfus navem vehancur et, H- cet debita itineris caufa contracta funt, fatisda* tione llberantur. |
|||||||
|
CA-
|
|||||||
|
«,» «^,
|
|||||||
|
►t-**4S>***S"
|
||||||||||
|
CAPUT TERTIUM.
|
||||||||||
|
DE MAGISTRO NAVIS IN FACIENDO
ITINERE. |
||||||||||
|
A
|
qiio tempore, onere navi impofito, omnia
ad iter liiscipienum parata funt, ad illud iisque tempus, quo in locum destinationis appellat na- vis , magistri obligationes optime dividi posfe videntur in eas, quae circa navem verfantur, quae curara oneris fpectant, et quae ad com- munein oneris ftmul et navis utilicatem promo- vendam pertinent. Neque tarnen illa divifione hoc efficere volumus, quafi, ex nostra fenten- tia, eas obligationes, quae ad navem pertinere dicimus, recte praestari, mercatorum nihil in- terfit, et, verfa vice, cxerciiorum nihil refe- rat, officia erga onus rcctc impleri. Nam fi per confequentiam, ex minus recte curata na- ve, damnum pasfi fine mercatores, aut ex dam» ni, quod oneri datum est, restitutione, detri- mentum accepcrint excrcicorcs , dubium non CSC, quin, in priori cafu mercatores, in poste- riore
|
|||||||||
|
C 44 )
riore cxercitorcs, actionem ad reparationem
damni contra magistrum habeant, licet nihilo- mious caufa actionis proxima fit, in illo calu , laefas esfe obligationes erga navem, in hoc vero non justam curam oneris esfe habitam. S E C T I O P R I M A.
DE MAGISTRI OFFICIIS CIRCA NAVEM. §. I. De cura navis in eligendo tempore ad
navigandnm apto , in conducendis vado-
rum exploratoribiis, et focietate cum
aliis navibiis nonnumquam
ineunda.
Prlmaria in inchoando itinerc, quae exercito-
res fpectat, magistri cura est, ne, quoties ei permisfum est de tempore, quo itcr incipiat, •flatuere, alieno tempore iilud faciat. Obfolevic hac in re vetus mos Gruccorum atque Roma- norum, per dimidiam tantum anni partem mari ÏGÏc commitcentium, quoniam hyemis tjaviga- tio facpi pcriculofa est et femper incerta. Cf. PETiT, Leg. Att. V. 5.; L, 3. Cod. de naufr.; L. 6. Cod. de Reet. prov. (i). Ve- rum,
f i) Ves'tigium eciam hiijus raoris ftipcrs: in Juie IFi-b.
«rt. 7. ■■• --' , .. . . ^ ,^ |
||||
|
C 45 )
nun, adaucta et exculta magis navigandi arte,
et fusceptis itineribiis in terras multo longius ; disfitas, quam in quas tetenderunt veteres, pro diverfitate viae permeandae, esc tarnen hodieque aliud magis aliud minus idoneum tempus, et, qui alieno tempore iter fuscipit, culpae reus est. Cf. /. 36. §. I. /'. </e rei vind.; L. 13.- §, i. ff"' locati.; Roccus. de nav. et natilo^, Not. 56. In contrahendo igitur cnm mercato- ribus diligenter caveric oportet, ne, dum pactis fiare cogitur, contra exercitores peccasfe vi- deatur. In folvendo deinceps e portu non est, quod
raultis disputem, locorum legibus obfequendum esfe in praestandis, turn vectigalibus, turn ob- fequii declarationibus aliisque huc pertinentibus. Sic de cuni lege d. 14. Mart. 1819. art. 17. ever de Zeebr. en lurk f. pasfeii. Staatsblad ^ N. 12., cautum est, ut iblventes e portu vec- tigalibus percipiendis praefcctis, cum ad extre- mas excubias ventum est, litteras nauticas {Zee- brieven) exhibeant, et lege d. 12. Maji 1819, op den oph. van de in- en uitg. regt. en ace. Staatsbl. N. 20. art. 141. fancirum est, ut in portum appellentes intra 6. horas publicanum de adventu in eum locum certiorem faciant, ut is navem infpici curet. dubium non est, quia damnum exercitori, ex neglectis his aliisque hu- [usmodi legum placitis, natum, resarciendum fita ma*
|
||||
|
C 45 )
niagistro. Cum autêtn hodie totidein verbis in
Cnd. merc. art. 227. fancicum est, m, cum ria- vis in poreus ftationes vél flumina (appellat, Vel ' hinc folvat praefens in ea adesfè dtbeat magister, hoc quaeritur, de qüo in Codice mentio niilla est, an folvens exploratorem vadomm Qeen loots') feffiper fecum debcat habèrc, ut navis falva portum egi-ediatur. Olim iliild arbitrio magistri, fiduciam periiiaê fuae habentis , erat relic- tum (ï), ttifi, Ht explorator conduccrecur, postu- larent aautae, quorütlV fentdntiam hac in re de- bebat fequi. Cf. clairac , Jiig. d'Ol. arr. 24. N. 3.; Guidon V. 19.; stypm. IïI. 5. N. 18. fqq. pag. 312.; LOccEisi. IL i. 9. pag. 964. Deinceps vero cotifü'ècüdo distinctionem incro- duxit, inter ejusmodi maris regioncs, ubi con- ducendi fuftt extfa ordinem, qui vada explorent, aliasque, per qiias mvis, folius Gubernatoris opera, est transmittendii Qootsmans en -Jiuur- mans vaafwatersy, Prioeïs autem generis ma- xime (unt pörtus et ftationes; ipfüTn mare ad posterius fere pertinet. Itaque in iis iocis, ubl conduci et foknt et posfluit exploratores, in fe ■fiis-
(i) Ait ULPIANUS ia /, 13. §. i, f, locati: „ fi magisrer
.„ tevis fitte gübernatorè" in ÏÏuraeii navem immiferit, et, „ teftipestate exorta, tetfiperare non pötüeric, et navem „perdiderk, vectorês 'baljebuiK «dverfus eum ex locaco „ actionem." '^ ■.-:■: . :-i';..i< i ■ •'», ■■
|
||||||
|
C 47 )
fuscipere vidccur peHcühim, ii eos non condu"
Cat. Cf. Pr. Latiir. IL 8. §. 1497.; ^- ^'^^^ arr. 42. Quod imprimis ibi valet, ÜGUbi èx loei Icgibus, etiam non conductis exploratori- bus, pro iis merces tarnen est folvenda. Ita cautuni est v. c. in patria, Confi. Regis. d. 81. Mart. 1819. bepal. om de vold. van de loots^ geld. te verz. Staatsbl. N. 9., ut five viado- rum exploratoribus uPi fint, five illud oniifcritlti jus introniittendi aut ediicendi navès a publica- nis non acciperent magistri, nifi, exhibitis apo- chis, folntam esfe illis opérarüm merGedem probavisfent. Quaé autera Jure Hanf. III. 18. «c antiqiio Patrio, art. 9. van Schipbr. 1563.,» negligente magistro cxigebatur mulcta, hodie ttulla est, Cf. jAcoBSEN, Seer. II. i. pag. 170. «t VERWÈR, Ned. Seer. ad art. 25. Jur. Whb. Conducus autcm iis, diligenter debet obtempc- tare et curare, ut a ceteris quoque nautis eorum jusfa perficiantur. Cf. Pr. Landr. II. 8. 5« 1497.; ^" S^^''^' 3rt. 41. Quod ad mercé- dem horum nuutarum, qai extra ordinem et in Cerlam tantum itineris partem conducti, in nau- taïum Catalogo non referuntur, folvebatur illa. Jure Patrio a mercatoribus, magister vero iis Cibaria pracstabat, nifi merces fek libras Flan* dricas, quac dicebantur, excederet, quo cafu, ve- luti avaria grosfa, ex comrauni comributione praesiabatur. Art. 9. van Schipbr.; WeYtsen, van
|
|||||
|
\
|
|||||
|
( 48 )
vait Avaryen, §. 8. Hodie vero, nulla habita
ratione lümniae, quae praestanda esc, discinctio obcinet, quae eciam Jure Wisb. art. 59. et 60. indicata est; atque prouci ca excra ordinem prop- ter vim tempescatis et ad faluccm navis taque mercium , vel , nulla neceslitace cogentc, iii -intrandis porcubus et ftacionibus folvitiir, vel a dominis oneris navisque fimul, vel, quemadmo- dum ceterae omnes ordinariae impenfae itineris, a folis praestatur exercitoribus. Fieri autem aliquando potest, ut magiscro
jusfura fit ab exercitoribus, ut non nifi cer- 10 praefidio navis bellicae, vel etiam non nifi focietate, cum aliis navibus de itinere uni atque communi periculo peragendo inita, e portu folvat. Aliquando etiam juberi idem po- test fummi Impcrantis, in fubditorum utilitaLem comparato, edicto (i). Utroque cafu obtem^ perare debet magister, nifi in priore cafii pactis cum raercatoribus jure initis prohibeatur, aliave justa impedimenti cxistat caisfa. Numquam vero negligentiam potest excufare praetextu, fc de- reliquisfe praefidium, vel naves focias, qiio celerius in locum destinatum perveniret. Nam, quod mova et faciendis majoribus impenfis dam- -ni fic patiantur, ld itineris fecuritate compenfari vo-
- (i) Cujus gencrjs qaam plurima laudandur ad grot.
Inl, lil. 23. |
||||||
|
--■-^
|
|||||||
|
c 49 ;
voluerunt. Cf. Pr. Landr. II, 8. %. 1494. et
1495. (l). In ipfa vero 'focictate hac navali, cujtis CICERO, Epist. ad Att. XVI. epist. i. et 4., jam mcminic, cam ó^o^Ao/ai/ vccans, quae hodie ammiralitatis nominc venire iblec, par- dum convcnta, plemmque in fcripcuram redac- ta (2),'pro lege fuut Circa facultatem magis- tri in ineiinda hujusmodi fociecatc, injusfu exer- citorum vel principis, conftituit Conf. mar. cnp. 91., uc, ad peticionem mercacorum, debe- ret et, ex eorum venia, ve!, fi eam negarenc, ex aHccoritate Conciiii navaüs, posfec, hujus- modi contractum inire. Similis dispofitio eciam in art. 38. %. y. Jur. PVb. invenimr, nifi quod ibi non additura est, raagistrum ad fimpliceni niercatorum petitioncm ad fatis iis faciendura '■^S' Cs)' Antiquae patriae leges laudantur ad GROTiUM, Inl. III. 22. Cf. etiam loccenius ^' M. II. 2. pag. ^d^, Hodie vcro, cum hujus (i) De gravisfimis poenis, qune olim in Gallfa eranc
conftitiitae in magistrum, qni, fub pracHdio proficijci jui» 'i's. illud reiinquerec videacur EMiéRiooN, Tr. des Asf, ^H. j8. Vol. I. pag. 144. (2) Quüd lu fieret, Covf. mar. cxpresfe jubet, cap.
283. (3) In nrt land. ejusmodi focietatem inire vocant kien^
ortasfe, quoniam forte deceirnebatur, quaenRm »avi« prae. tor;» forec.
|
|||||||
|
^
|
|||||||
|
■^i^M.''::-
|
|||||||
|
C 50 )
focietatis, ad arcendum commiinibus impenfis
et opcris periculum commune , nulla in lege fiat mentio, juris analogiae videtur confema- neuin, ut dicamus firailcni esfe hanc caufam earuni, in quibus proptcr alias rationes infra ex- poncndas, a fupervenientibus periculis, extra- ordinario remedie fibi cavet magister., Eacdem igitur cautclae , quibus opus est, ut v. c. jac- tus decernatur, ctiam hac in caufa requiruntur, et communi comributione mercatorum et exer- citorum refarcitur, qucd pro omnibus impenfuni est. Cf. Wb. Z. 38. §. 7. Hoc autem conflat defendi non posfe, fi, fine expresfa venia eoruirt quorum interest, magister navis, rite ad defen- fionem comparatae, quae fola recte fibi prospi* cere potest, focietatom incat cum alia nave, quae armata non est. Nam, quod ad mercato- res, habcnt illi fic merum damnum et, quod ^d exercitorcs, etfi in eorum commodura ftipu- lata fit merces, tameu damnum etiam habent niorae, ita faccae, et periculi, cum alcero na- vigio communicati. Magistrum praefeccrunt qui- dem illi, cum potcscato fi\ciendi illa omnia, quae ad navis tutclam pertincant, vcrum nulla ei potestas est concesfa in alium ufum navem adhibendi, quam ad qucm destinaverunt eam exercitorcs; quae autem comparata est ad mer- ces transvehendas, minime a^ defcndendum alia navigia kifliructa intelligitur, licec fuae defenfio- niï
|
||||||
|
C 50
nis ergo armata fit. Cf. Co/^/I mar. cap., 93,
Cod. L. 36. ff. de R. J. y -y . ■ $. 2. De portubus praeter- mandatum non
frequentandis ^ iisqtie., quae in ftatione
degenti ohfervanda funp, item de ...
cafu, quo navis altera ab alte-
ra deprimatur.
Suscepto idnere, id agat magister, ut recto
idnere in locum desdnatum perveniat. Cf. L. 7. Qod. de iiavic. Quod fi fine justa caufa littora devia fectatus est, habent quod querantur exer- citores, fi longius ita iter productum est, ma- joresque factae funt impenfae; imprimis autem, fi fic damnum mercatoribus et vectoribus da- tum, fueric resarciendum. Cf. L. 3. Cod. de naut.^foen,; styhvi. IV. 10. N. 210. pag.518.^ KUR. ad J. M. H. III. 19. N. 8. pag. 724.; loccEN. J. M. l. 7. N. 3- pag. 934. Add. Pr* Landr. §. 1491. ad 1494. Quaenam vero justa caufa fit aliam viam fuscipiendi, univerfe expli- cari non potest, fed pendet plane a temporibus. Saepe metus hostium piratarunique, aliquam raa* ris partem infestandum, justa caufa est, alia vid in locum destinatum pergendi; verum faepe edam ex eo, quod navis recte fatis ad defenfio* nem fic comparatii, vel periculofa etiam alia via fic> quae foret eligenda, quae möx justa nunö Da nja-
|
|||||
|
^.^^JMiL.-----iSiia
|
|||||
|
^ C 52 )
maxime inepta caufa est a recto irinere deflec-
tendi. !n qiiam rem appolue dicit Cicero ai famil. I. 9. pag. 16". „ in navigando tempcs- „ tati obfeqiii artis est, etiamfi por:um tenere " „ non queas ; cum vero id posfis imuata vcli- „ ficatione asfequi, ftultiim est, eum tenere „ cum periculo curfum, quem ceperis, pocius , „ quam, eo conimutato, que velis tandem per- „ venire." Ex hoc principio poflto ulrro ctiain ca feqiiicur regula, in niiilos portns esfc appel- lendura, iiifi quos freqiiensare ex mandato vel tacito, vel exprcsfo, est licitum, vel temporis augustus postulatum, JVb. Z. 53.; J. M. HAM. 15.; Ord. 1681. are. 24. du capit. Ex tacito inandato jus est magistro omnia ea loca adeun- di, quae ab iis, qui eandem viiim perficiunt, folent frequcntari. Verum obtinet hac in re longe alia hodie ratio atque olim, cum, quo magis exculta fuerit navigandi ars, eo rarius etiam in portus fit appellendum, ut fint adeo qui putcnt, belgicum voc-abulum haven cogna- tum esfe cum voce avend, navicuUirii's oüm fub vesperam continuo portuni rcquirentibus» ISecesfitatis caufae variac posfunr existere, puta, fi vel restauranda fit navis, .emcnda fint nova armamenta, deficiant cibaria, ceteraque id genus alia. Ut autem deinceps de ejusmodi caufa rite conflet, art. 245. et !i46. Cod. mcrc. ftatuic eam exponendam esfe praefidi Trib. mcrc, Ju- dici
|
||||
|
'C 53 )
dici Pacificarori, Confuli nosrro aut, eo clefi-
cicnre, Mngistratui Joci; et pctendum porro, UI judcx naiicas, et, fi ficri potest, etiam vec- tores, interrogcr, ut de veritaie eais, qnod ma- gister rcuilic rccte conftet. Sic demum in ex- ceptionibus, vel etiam actionibtis, infirumento de bac re confecto potest uti , ita tarnen ut c£ ceterac probatioiws ei et in cum non probi- beantur. Cf. etiam Ord. 1081. are. 6., 7. et 8. . ,des congés et rapp. ibique valin ; roccls resp. felect. 28. N. 9.; loccenius III. 10. $. 6.; Ie Guidon, cap. 8.; clairac, Jurisd, de la mar. ad art, 15.; emérigon , Tr. des a$[. II. cap. 14. Vol. II. pag. 91. ; Praeter banc extraordinariam declarationem
magister, etiam ex vi mandati iti portum appel- lens, in terra nostra infpiciendas ofiert fuas ta- bulas, et de tempore et loco itineris fuscepti, de via, qua in portum tctendit, de periculis quae perpesfus est, de maleficiis in nave admis- fis, et iis omnibus, quae acciderint memoran- <^a, debet referre (i). In terra peregrina vero debet, curare, ut Conful fuae civitatis, cui de itinere retulit, ipfi inftrumentum praebeac, quo CO Legibns Rusficis ad quosvis navium bellicarum Rus-
fiiie Praefectos, qiii obviam fiunt, de itinere referr» debet '^ï^gisier, art. 50. D 3 . : :
|
||||||
|
;t-i
|
||||||
|
«^_^ ■ , t-,-.. .S V.-,.- < . Jh
|
||||||
|
, C 54 )
de teinpore, quo advenerit et abierit, atque de
natura et conditionc oneris conftet. Cf. Cod. merc. art. 242., 2,43. et 244. Ut autem con- ftet deinceps^ re vcra inita esfe conillia, quae in tabulis funt relata, in primo portu, in quem appellit, magister exponere debet ea, quae ta- buiis circa hanc rem continentur. Cod. merc. art. 413. Lege autem d. 14. Mart. 1819. Bcp. ep de Zeebr. en Turkjch. pas f. art. 18. fanci- tum est, ut, quoties magister in portum pere- grinum appellat, intra triduüm Confuli nostro litteras nauticas {de Zeehrieven) infpiciendas offerat. In ipfo portu non diutius manet, quam opus
est, ne ex mora damnum paciantur excrcitores, et loei legibus diligenter obtemperat, ne, vel ipfe pocna afBciatur, vel etiam praeterea aliquid derrimenti in exereitores redundet. Ne aiuem navis ipfa daranum aliquod patia-
tur, vel damnum aliis navigiis datum fit resar- ciendum, Magistro imprimis obfervatida funt haccce: ' I. ut caveat in intrando portum et exeundo
ex eo, ne a fua nave damnum patiatur ea, 'quae praecesfit. Nam jure regula habetur, quae posterior venit, navem cedere ei, quae prior est. Cf. Conf, mar. cap. 197. et 199. Quod fi alia navis portum intret, alia eum relinquat, ex communi doctorum virorura fententia potiore |
|||||||
|
„./•-——
|
|||||||
|
C 55 )
jure ucimr ea, quae advenic. Cf. emérigon, Tr,
(lts asf. XII, fecc. 14.; : - 2. ut, non nifi in locis ad hoc defignatis, na-
vera collocet, justo incervallo a navibus, quae fixas ftationes jam habent, reJicto. Cf. Ord. 1681. art. 3. des ports; 3. ut diligenter funibus et anchoris procurata
navis fit, ita ut, fi forte damnum dctur ex eo, quod in portu altera navis in alteram immitta* tur, conftec illud non niagistri cuipa accidisfe. Cf. Conf. mar. cap. 198. 200. et 224. Muc pertinet nonnullarum legum placitüni, ne qua anchora fine anchorali projiciatur (^dat men boeijcn op het anker hebben moei). Cf. IVb. Z. art. ü8. ec 50.; J. d. O. art. 15.; Place. 1551. art. 49.; art. 4. van Schep, die malk. 1563.; J. M. H. X. 4.; Ord. 1681. iixt.^.des ports. Quod fi vcro, five in portu, ubi hoc fisepius
accidic, five in medio mari, duce naves in fc immisfae fint ec quaeratur de d;!mno rcsarcicn- do, distinguenduni est, utrum aut cafus fortui- tus, aut culpa magiscri alterurriiis navis ei lo- cum dcdcrit , an vcro ciijus culpa fit non qui- dem condct, fed ccrtuni tamcn fit, non mcro cafu fortuito damnum esfc datum. Si tanta vis tiavi facta fit, quae temper ar i v.on potuit, nullam in dominuin dandarn actionem alt t'LPiANüs in /. 20. %. 3. ff. ad leg. ^qmL\, D 4 quod
|
|||||
|
• '
|
|||||
|
C 56 )
quod confirmatum vide Co7if. mar. cap. 200.;
ec K. Seer. aöi. 272. Sin aiicem alterutrius inagistri ciilpa damnuni datum fit, culpa nocet auctori, arg. d. l. 29 §. 2., 3. et 4. ff. ad leg. Aquil.; vinn. ad peck. pao;. 2Ö3. nota b. STYPM. jf. M IV. 19 N. 17. fqq. pag., 581.; KURicKE ad ^. M. H. X. 4. pag. 805.; loc- CENius J. M. III. 8. N. II. pag. 1040. et 1041.; R. Seer. 260,, 263., 264. Qtiod fi in fe inviccm ita agantur duae navcs, ut dubiuii-i plarie fit cujus culpa factum iilud fuerit, cuni tarnen ad folum cafum res referri non posfit, damnum inter diias naves folet dividi, ab utra. que pro parte praestandum. J^. d'0. art. 14.; Wb. Z. art. 27., 71.; J. BI. IL art. i., c et 2-', Place. 1551. art. 46.; art. i.van Schsp. dis ^malk. 1563.; neostad. Dec. 48. ec 49.; coren, Obf. 40. et 41.; R. Seer. 272 (i). Caufa est, auctore GROTio de J. B. at P. II. 17. S. 21., in cujus fententiara pedes eunt stypmannus, locce- Nius 11. cc. alii, culpae probandae dijfictiltas ; unde dicitur illud vulgo Judicio effici rusticorunt. Comprobata haec doctrina est art. 407. Cod. •mtrc., in quo attendenda maxime limc verba |
||||||||||
|
(i)Notanduni antem, hoc art. legis Riisficae mentioneni
tantum iieri duariim navium in medio mare in fe iniien- tiutn. In portn fcilice:, etiam fi nulia tnagisiri culpa est, pejor est couditio navis irniencis art. 2Ö5. et aöö. |
||||||||||
|
C 57 )
è frats communs et par egale portton, qune
diibitare non finun:, quin, luilla ratione liabita
majoris minorisve valoris fingnlarum navium,
fimpliciter in duas panes aequalcs dividenda aes-
timatio fit damni, navibiis dati, ut quacque
navis unam fcrat (^\\ Quod au tem dicitur in
d. art,, illud daninum a navibus praesrari,
ilricte est intcUigendum, ita ut nullo modo in
contributionem veniant merccs, Sive enim cafu
fortuito, five cuJpa magistri damnum datum
fit,neutro cafu earum contributio juris analogia
potfst exig;i (2\ Qtiapropter nierito hoc no-
niinc jam Judicia OJerontica rcprehendit Clai-
RActJS ad art. 14. N. 8. (eundeni cum art. 27.
Jur. Wisb.), licet in parria, teste eodcm ec
VERWERo ad art. I. van Schep, die malk. 1563.,
etiam nierces contributioni erant obnoxiae. Qui
autem in commodum fuae navis actionem habec
iiiltituendam , intra 24. horas de co, qnod fac-
fum est, debet queri (faire réclamation^, ed
tieinceps intra menfem ipfam actionem in/lituere.
Alias,
Cl) l^orusfico jure et legünis Dauicis hoc obtinet, ut,
five ciijns cuipa fit probjri neqi'ent, firc mero cafu i;aves. '11 fe irriiisfe cotillet, dnmnuin daciim comniunicetiir, fin vero alteriurius taiitura roagis;ii ciilpa (it, hic omne dam» ï!"m refareire teiicatiir. .1. D. IV. 3. art. 3., 4, et 5. j Pr. i-ondr. II, 8, §. 1511. ad §. 1527. (2) Idem placuerat J. M. II. X. art. 4.
D 5
|
||||
|
( 53 )
Alias, fublata acdonc, ab eo quod fua interfit
rt'pctcrent exercitorcs. Cf. C. de C. are. 436. Spcctac autem nullo modo haec darani restitutie d«trimencum, quod mercibus datum est, quem- admodum nee falvas merccs conferrc modo di- cebamus. Cf. Fr. Landr. II. 8. §. i(;28. Quod igitur occafione collifionis navium mercibus ac- ccderic nïali, cafu fortuito accidisfe videtur, donec culpam magistri ostendant mercatores. Potest autem ficri aliquando, imprimis dum
in portu degit navis, ut, tcmpestate exorta et fumma urgente necesfitate, aliarum navium an- chorae praecidendae fint. Non dubium esc, quin faccre illud posflt magister, modo deinceps damnum hinc navi illi datum resarciat. Cf. pu- FEND. J. N. et G. II. 6. 8.; L. 29. §. 3. ƒ• ad leg. Aquil.; J. d'0. ^5.; m. Z. 28., art. 5. van Schep, die malk. 1563. Quotics autem illud ad communem navis merciumquc falutem expediendam factum esc, fecundum re- .gulas infra. Sccc. 3. $. a. exponcndas, hae .im,penrae communi navis merciumque cotttribu- tione funt folvendae. Ceterum operac pretium esc dictis hanc obfervationem reddcrc, ne nau- fr.igio quidcm ejus munus evanescerc, licec forte navis, cui esc pruepoluus, ampHiis in rerum natura non fit. Itaqiie fraccae navis tabulas, quoties posfic debet colligere et fecundum ea, quae Secc. 3. g- 3> iocum fuura invenienc, cu- ,, lare
|
|||||||
|
W'
|
|||||||
|
.*
|
|||||||
|
C 59 )
ïare, ut legin'nm Juciicis dcclaratione vi niajorè
obtinuisfe naufragium conftet, uc tuti deinceps exercitores fine contra mercacorum acciones. §. 3. De tabtilh accepti et hnpenfi et no-
tandis decretis ceterisque omnibus^ quae
deinceps tiotata fuisfe expedit; de
auctoritate confilii navalis.
|
||||||||
|
Conftituebamr olim in navibus a magistro ta-
bellarius, qui in tabulas referret non tantum", fi quid expenfum foret, vel acceptum, vcruin etiani notaret praetcrca decreta, quae circa jac-' turn aliasque rcs fimües, ad coraniunem utilita- tem percinentes, verfarcntur. Vid. Coitf. mar. cap. ^^.y 97., 284. Quae ab hujusmodi tabel- lario confcripra erant, pracflimtione jnris vera habebancur, modo ante munus fusceptum jusju- randiim praestitisfet. Quod 15 factuni non fuis- fct, illa praefLimtio locum non habebat, ante- quam quae tabuüs contincbantur, jurejurando esfent confirmata. In eüm vero, qui praetcr fidem has tabulas confcripfisfc convinceretur, gravisfima flatuta erac poena. CL II. cit. Hodie fere ab ipfo magistro hae rabulae confcribun- tur, de quarum fide, quo mclius conflet, judcx- tribunalis mercatorii, vel magistratus loei primis fui norainis licteris infignire dcbent fin'gulas char- tas {coter et parapher'), quod olim ab uno eorum.
|
||||||||
|
eorum, qnornra imprimis intererat, expedieba*
tur. Cf. Cod. de Comm. art. 224. coll. Ord, 1681. art. 10. et 11. du Capitaine. Kriam il- lae tabnlae non expenfa et accepta tantum, ve- rurn imprimis etiam continent decreta, et uni- verfe ea omnia, quae ad munus magistri perti- nent , et de quibus in rationibus reddendis; aut infticuendis petitionibus, dcinceps posfit quaeri. d. art. 224. Cf. Pr. Landr. II. 8. §. 1506. ad 1510. Multa huc' pertinent : jusfum Principis navem ad certiim locum accedcre prohibcntis; calamitas in nave existens; vis hostiuni vel pa- ratarum, alia; imprimis vero quidquid extra- ordincm a magistro, fententia nautarum rogata, decrctum est. C. de C. art. 412. Scilicet in omnibus iis rebus, quae nudae
administrationis fincs exccdunt, voluerunt a Confulatu inde maris omncs leges naiiticae, ut jure demum ageret magister, fi idem, quod il- ]e, faciendum etiam cenfuisfent tiavicularii, ad hoc in confilium vocati, nifi in nave adesfcnt niercatores, domini oneris, quorum confenfus in iis, quae ad eorum res pertinent; fufficiebat. flujus vero Concilii major oliin atque hqdie erat auctoritas. Non enim tantum, rogata ejus fententia, faciendum erat, quod ei placuerat, rifi omne periculum in fe Uiscipere vellet ma- gis:er;verum praeterea, fi ultro aliquid fieri ve- tarenc nautae, contra eorum fententiam agere ■ ~ non |
|||||
|
:"~^:^
|
|||||
|
■•
|
|||||
|
non poterat. Deinde faepe etiam de lis, qiiae
ad folius magistri officium pertinent, puta de definicndo, utrum tenipestas apta fit ad itcr fus- cipicndum , ftatuebat naucarum confiiium. Cf. Coff/*. mar. cap. 97. 109. 281.; jf. d'Ol. are. 2.; fVb. Z. 14.; are. 4. et 11. van Schipb. 1563. Hodie vcro haec fecus func. Qrdinaria navis, in lociim destinatum deducen- dae, cura ad folura migistrum pertinet, et tan- tum in rebus, quum temporis augustus aliquid extra ordinem facere coactus est, quum fïeri potest, praecipuorum nauiarum fententiam debet explorare , qiio melius dcinceps conftet de eo, utrum necesfario illud, quod fecit, faciendutn fuerit, nee ne. C. de C. are. 410. Ultro autera fententiam aliquam proferentium rationem liabe- re non cogitur. Cctcrum fimiüter arque olim etiam hoc hodie obtinet, ut, fi mercatores nau- taeque de eo, quod faciendum fit, disfcntiant, horiim tarnen fententiam fequi posfit magister, Cf. IVb. Z. 20. et 138.; art. 4. van Schipbré Ï563.; C. de C. 410. Neque mirum. Nam rectius illi quam ipfi mercium domini, quid.ad eas fervandas conducat, quidque temporis con- ditie postulet, inteJligere funt cenfendi. Cf, po- THiER, Contr. mar. N. iio. Aniniadvertcn- «um esc jure Conf. mar. et patrio jurc^omnes nautas in confih'um vocari folitos fuisfc, hodier- . 00 autem jure praecipuorum tantum nautaruiu ex-
|
|||||
|
: ( 62 )
explorandaiïi esfe- fententiaiii. Cf. Conf. mar.
cap. 97., 109. et 120.; JVb. Z. art. 14.; J, d'0. 2. ubi cLiAiRAc; art. 4. et 11. van Schipbr. I563.; Cod. de Comm. art. 410., cum qiio Gonvenic Ord. 1681. art. i. du Jet. QuosnaiK vero praecipuos navicularios velit ha* berd, arbitriö magistri rclictum est ^ fed non videtur tantum de iis, qiii praecipuis muneribus fungüntur, cogitandum. Sic art- 25. du Capit. In lege a, 1681. jubcbantur magistri in confi- liliin vöcarc Ie pilote, contremaitre et autres, qu'ils jugeront experts au fait de la navtga- iion (i). Est autem lis inter Viros doctos an, Jpfis namis disfentientibus , cogatiir praecife ad fdciendüm, quod plerisque placiiit; qitod enirfl affirmarunt vaun ad Ord. 1681. art. 15. du Capit. et KURicKE ad J. M. H. III. 19. N.^4. pag. 723., negavic impfimis emérigon , Tr. des ^sf. XII. 4. §. 5. Concediraub' oranino ex ple* nitudine fuae got«s£atis, ex eo, quod navi prae- fectus est, posfe magiscrum jilbere ea, quaé contraria furit-tönfilii nautici fenténtiae, neque posfe ipfi refistère nautas etiam univerfos. Sed minime fequitur binc, eum deinceps tutum fore et liberari fola praetextu, naucas legitime a fe . ,.- : esft (i) Lege Borusforum ex expresfis legis vefcis triura
fiimmorum in nave. praefectorum fententia e.'fploraöda ^it. Pr. Lmdr. II. 8. j. 1464. et 1405. . |
||||
|
C ^3 )
esfe confnltos. Nam profccco vanum csfec le-
gis placitum, explorandam esfe praecipuorunl nautarum fententiam, fi niiiil ea efficerc cenfe- retur ad probandam rei gestae utilitatem, Ita- quc, qui plurimorum fententiae obfccucus est, praefumtione gaudec, utiie fuisfe quod egit, ft'd qui contra eam aiiquid fecit, iua vice ie prudenter et utiliter illud egisfe probare debet. Cf. MERLiN, Rép. in voce Capit. de vaisf. march. et vid. omnino, ubi hoc in nostram fententiam definitum est Pr. Landr. II. 8. S- 1467. *
§. 4. De cafu, qiio alium fihi fubfïituerit,
et quid faciendtim fit, quuni diem in
itinere magister obeat.
' Contractu cum exercitoribus inito, fuas ipfe
operas, in ducenda et adminiftranda nave, lo* cavit magister. Sequitur igitur hinc, eum pac- tis conventis non recte ftare, fi alium fibi fub- ftituet. Quidquid damni igitur intempestiva ha-» jusmodi fubftitutione patiantur illi, jure illud a magistro repetunt. Atque fic eadem prorfus ra- tione atque excrcitores ex factis ipfius magistrf obligantur, rurfus ille tenetur ex iis, quae a fublliituco gesta fuut, Emérigon , Tr. des Asf, VII. 3. Vol. I. pag. 187. Sed nullo modo «oc impedit, quominus ex alterius hujus roagis*' tri
|
||||
|
C «4 )
tri ge^stis etiani ipfi exercitorcs teneantur. Nam
ipfa haec rubniisfio alterius, in fuum locuni, ad ea tacta magistri referenda esc, quae, cum ad navis curam ec icineiis fuscepti perfectionem pertinent, necesflirio exercitores obligaat. C. da C. art. 2IÖ. Nee retert, ut rectc nionuit ul- piANUs in L. 1. $. 5. f. de exerc. act.-, utriim univerfe prohibicus l'it aliqucm fibi fublHtuere, vel etiam illnra ipfum clegcrit, quem magistruni fleci nominarim vetuerunt. Califa facile intel- ligitiir haec esfe, qiiod tcrtii, qui cum Proma- gistro ilio egerunt, opportunitatem non habent accurate in potcstatcm, quae ipfi concesfa est, inquirendi. Jure illi eum pro nave i'ecte agere putant, quem ejus ductorem et praefectura vi- dent. Cf. viNNius ad i'eckium , pag. 83.; stypm. J. M. IV. 15. N. T18. ad 127. pag. 542.; ku- RicKE, Q. lil. XV. pag. 869.; roccus , de Navib. N, 5. Cecerum magister, qui fic dam- num , a fubflituto datum , cxercitoribus praesti- tit, .ab co jure iliud repctit. Cf. Conf. mar. cap. 294. Sunt autem cauüie nonnullae, in quibus magister jure in fuum locum aliquem fubmifisfe videtur, et in quibus igitur ipiè non tenecnr, nifi quatenus ineptum elegit, cum co- pia esiec magis idoneura inveniendi. IIuc per- tinet, fi publice retentus fuerit magister, ^^ graviore morbo impediatur, vel fi qua alia rei ad exercitores percincntis procuratie,"eum in ter-
|
||||
|
C ^5 )
lerra peregrina dfiuius manere cogat, quam ip-
flus expeditionis ratio finic. CT. L. lo. §. i- f- de kg, Rhod.; Ccnf. mar. cap. 191. 215. ec 219. Nam qiiomodo, fi navis vitiïini feceric, oneris cransforcndi curain in alios cransmitcat feq. iecc. §. 2. videbimus. Quae autem pro- priiim magistri commoduni fpcctac, numquam justa caufa esc promagistrum eligendi. Atque ka V. c. abrogaca esc hodie, quae in Conf. mar. cap. 191. coJi. 215. indicatiir alium praeficiendi caufa, fi uxor diicenda fit. Caufa discriminis •inter Conf. mar. placifa ec leges nestras in promptu esc, quod olim ex paccis de futuris uuptiis uxorem quis duccre cogebatiir, quod hodie fccus est. Ipfa vero ratio utriusque juris «adem esc, magistrum numquam alium jure navi praeficere, nifi ipfe ductor esfe prohibcatur. Vid. Conf. mar. cap. 219. Sic hodie fimiliter nullius raomenti habcrctur practcxtus magistri, f»iam peregrinacionem (^eenc pclgrisnaadje), fibi «sfe fiiscipiendam affirmantis, cujus etiam men- ^io esc in Conf. mar. cap, ïpi. coll. 215. V"od fi ipfi exercitores magiscro aliqucm fub- itituerunt; vel ex eorum voluntate a magistro quis navi praefectus esc, quin foli exercitores, non vero primus magister ceneatur, nemo dubi- ï3t; fcd quid, fi non concesfli magistro fuerit facultas alium fibi fubiHtuendi, fed hic niliilo^ "^inus illud feceric, fcienabus fed tacentibus E N exer'
|
||||
|
C 6<5 )
«xercitoribus? Respondet julianus, probame
ULPiANO, ipfum exercitorem turn illum impo- fuisfe videri. L. i. §, 5. f. de exercit. ac- tione. coll. gothofrE'). ad leg. 18. jf. man- dati. Ceterum quo cafu aliquem fublHciiere po- tuit, tantum ex eo, quod ineptum elegie, tene- tur. Cf. Pr. Landt'. IL 8. §. 1471. Aliquando autem ad tutandani navem et mer-
ces exorto bello magister fumma prudentia, quo hostes circumvenianrur, navis autcm et merces falvae fint, altcrius gentis civeni navi fuae nomine potest praeficere, dum ipfe gubcr- ratoris, fcnbae, piJotaeve partibus fungens, hostes lateat. Suppofuii illi magistri, a jacob- SENO II. I. pag. 133. vocantur, Flaggcapi- taine t ex quorum gestis eadem prorfus ratione, qua modo de Promagistrij diccbamus, exercitores tencntur. Ceterum fi magister medio itinere moria-
tur, ncque data fit copia exercitores adeundi, nautarum fufFragiis confiituendum esfe novum magistrum ait roccüs, de _Nav. et natil. not. 4. Sed nescio, an dicendum fit potius ipfo jure, qui proxinnis gradu est, navis esfe ductorem fecimdum ea, quae olim in Gal- lia decreto Regis 21. menf. Oct. 1727. fanciw fuerunt CO- ^^^ numquam alienae ciirae excr- cl
(^i) Decreti verba refer: em^ricon, Zr. da ^'-i'
Vil. 3- |
||||
|
( ^7 ^
citorum res committuntur, cum nemo contra
eorum voluntatem navi operas praestat. Sic non pcndcnt a maiitia nautarum , atque is navi praeficitur, quem esfe aptisfimum maxime esc probabilc. Non opus autcm est, ut hic note- mus, illud jus praelationis , quo ex Conf. mar, cap. 2(5i. gaudebant defuncti cognati, artis na- vigandae non imperici, hodie non obtinere, cum nulla lege illud privilegium confirmatura fit. SECTIO ALTERA.
DE OFFICIIS MAGISTRI CIRCA ONÜS.
S' !• De itinere justo tempore fusct-
piendo. |
||||||
|
Ne ferius quam oportet in locum destinatura
perferatur onus, prima cura magistri, quae •ncrcatorem fpcctat haec est, ut justo tempore 'ter fuscipiat. Atque fi quidem in contractu il- lud definitum est, fi convenerit v. c, ut intra 14- dies post oneratam navem iter foret in- choandum, pactis flandum est, nifi vis major, quominus id fiat, proliibeat, aut a Judice ex josta caufa dilatio im^etrata fit. Cf. pothier, ^ontr.inar. N. 29,; valin, loco ibi laud. Nequc debent Judiccs in concedendis hujuj-
E 2 modi |
||||||
|
""-^
|
||||||
|
C Ö8 )
modi dilationibus nimis esfe difficilcs, quoniam
faepius bidui vel tridui cxfpeciaüo mercatüribus non valde nocet et plurimum prodest magistro , cui quacdam adhuc navi imponcnda fuperfunt. Sed vix apud nostratcs locus esc hujusmodi pc- titionis a judice, q^ium mutua mercatoriira be- nevolentia efficiat, ut non valde difficiles fini: in ea ultro concedenda. Quod fi pactis ea de re ftacutum nihil esc, J. M. H. V. 4. duos tresve dies »post onus impofitum magistro concedir. Nostrae vero leges tacent. Quapropcer, exorca lite, a judice ex aequo et bono tempus videtur definiendum. Cf. L. 2. §. 8. f. fi quis caw tion. Semper autem debet exfpcctare magister, donec ea fit tempestas, ut tuto posfic navigare. Cf. Pr. Landr. II. 8. $. 1675. et ï6^6. Nam profecco, quamvis quam pluiimi mcrcatoriim interfit, ut brevi Iter perficiatur, vento ad- verfo et non prospera tempescate iter fuscipi, aeque mercatoribus nocet, arque exercitori- bus. Hinc fecundum Jus Wisb. art. 14. et leg' Oler. art. 2. non nifi fuo periculo iter potest incipere magister, fi fint, qiii vencum non putent fecundum, neque major nautarnm pars iter in* choandum probaverit. Etiam jure patrio fen- tentia naucarum olim debebat rogari are. u- van Schipbr. 1563. Et hodieque praefectoruin navis explorari fententiam jubei Ord. de Bh' hao 24., 21., teste JACOBSEN II. i. pag. i34'
Jure
|
||||||
|
..ÉUMcJLi.auv.iB^ri»tai^>.-fe-'^ait|||rite-^Y'°- I
|
||||||
|
C ^9 )
Jure nostro vero res arbitrio magistri relicta
esc, qui, ut diximus. cogitur tantum, quam primum venius idoneus fir, folvere ec dum fol* vat navera praefens ia ea adesfe. 5. 3. De onere in locum destinatum
tramvehendo. Itinere praeter necesfiratem producco, jure
qiicri mcrcatores, onus ferius, quam oportebac, in locum destinatum esfe perductum, fupra fect. I. §. 2. est obfervatum, ibique fimul, quae potisfinnim jnscae caufae videantur iter comnuuandi, est indicatum. Jam vero onus imprimis fpectat cura, ut nave utatur, de qua convcnic, neque, nifi cogente necesficate, aliam ad merccs transvehendum adiiibeat. ConHitucuin illiid est L. 10, 5. r. /. de L. Rh. L. 13. S' I. ff. locati et accuratius adlnic Conf. ^nar. cap. 87. N. 4. ec 7. ec cap. 89.; Place. ^551' art. 50,; art. ll. van Schipp. en Koopl. '5^3-; Pr. Landr. II. 8. %. 1657. et 1658. Neque jure nostro dubium illud esc, cum de certa nave pr'opterea actum est, ut ipfe dispi- teret mercator, an raagis minusve fit tutus; ciijus rei cogicatio fummam cfficaciam habcre 1'otest in definienda nauli furama non tancum, viium univerfe in toto ineundo contractu. Ab ö'iini autcra praestatione abfolvicur magister in E 3 d.
|
||||
|
( 7° )
d. 1. 10. 5. I. ff. de lege Rh.y qiit praeterne-
cesfitatem alia nave ufus esc, u fine dolo et cul- pa utraque, fcilicec et haec, qua ufus esc, et illa, qua fe iter facturum promiferac, perie- runt. Profecco fic, damnum fe pasfum esfe, mercator dicere non potest, cum novae navi nulla deterior fors acciderit, quam quae priori conrigit. Cum vero vis major, aut mecus justus prohibet, quominus, de qua convenit nave utatur, minime refolutus incelligitur contractus. Nam, uti fupra quoque obfervatum est, princi- palis conventio circa res transferendas vcrfatur, et quidcumque ad eam perficiendam conferat, eiEcere debet magister, etiam, fi prohibeatur, non fervatis omnibus, quae ei accesferunt, legi- bus. Aut fallor igitur, aut errac vir fummus poTHiER, Conir. mar. N. 68. (i), cum ma- gistrum minime cogi affirmat ad novara naveni conducendam, fi vetere amplius uti non po* test, atque fic demum ad illud faciendum cora- pelli, fi integrum naulura velit habere. Dis* tinctionem illam non admittit art. 11. du fret, 1681. et, quod ait, regulis locationis-conduc- tionis illud convenire, verum non est. Ni'.ni non conducca fimpliciter navis esc, qua vehan- > '[: tut (1) Qnae pothierii eadera feiitentia crnt turn vamni.
quem vide ad srt. 351. Cod. «f/-f., tum vinwi »«i rE.C' Kt PM, pag. 295, ._ , . |
||||
|
c 71 y
tor merces, fed imprimis etiam conducrae funt
operae in transferendis mercibus praestandae,
vel potius mercium transvectio locata conduct»
esc ea lege, ut certa quaedam navis ad eiim
ufum adhiberetur. Post art. 391. Cod. merc,
de hac fententia ne dubicari quidem potest,
quippe quo expresfe fancitum est, magistro om-
nem curam esfe adhibendam, ut aiiam navem
(ibi comparct, fi fua ampliiis uti non posfit.
Cf. etiam art. 296. ibique locré. — In Jocum
destinationis merces esfe vehcndas facile confir-
matum intelÜgitur nulia non lege nantica. Sed
in eo a vetere Confulaiu maris differt jus ho-
diernum, qiiod, praepcdito itinere in locuin
destinatum, fecundum illas leges, turn dcmum
in alinm locum transferri potucrint merces, fi
facultas (latuendi de mercibus quaedam amplior,
quam quae ex nudo navis magisterio ipfi cora-
petit, ei esc commisfa ('t) et confenferunt nau*
tae ; jure nostro vcro tacitum habere roandacaiTi
videtur magister, eas perferendi in vicinum
aliquem portum ad eandcm regionem pertinen-
tem. Cf. Conf. mar. cap, 209.; Cod. merc.
art. 279. Ad quem locum nescio, an minus
accurate obfervac sanfourche laporte, neces-
fario adeundum esfe porcum proxiniura,^ etiamii
prop-
(0 IJ est (i magister fiimil mercium fit iüftiior, queia
Tocamo» Sufercari^a. E 4
|
||||||
|
^ 72 5
propter minora pericula aliasve caufas , magis
expedire videatiir, ut in minus vicinum locum appellat. Videtur enim propter hanc ipfam cau- fam Legislator in laud. art. dixisfe dans un des ports voifins, cum alias rcctius dixisfct dans Ie port Ie plus voifin. §.3. De }nercium cura.
Circumscribi potest et comminui jus et oili'
cium magistri in curandis mercibus, imprimis
particulari institore a mercatoribus iis praepofito
\Supercarga, Fragtman^. Nam, quod ad
magistrum attinet, cadem rcs est, atque fi
ipfc mercator, quemadmodum apud vetcrcs ob-
tincbat, praefcns in nave 'adesfct. Quae vero
ad proprie ita dictum magistri officium, ad
procuranda omnia ea, quae iter ipfum fpec*
tant, attinent, nullo modo fic minus ad magis-
trum pertinere intelliguntur. Spectat adco inflt-
toris praepofitio imprimis curam dcinceps, ubi
in locum destinationis ventum est, rccte vert-
dendi bona, aut ftatuendi in medio itinere,quid
facicndum fit, ad tucndmn racrces. Quum igi-
•tur V. c. J. M.Ji. III. 19. magistro commit-
;tatur cura , opera nautarum ventilandi frumcn-
-ta, dubium non esr, qnin, inftirorc mercibus
praepofito, non posfit hujus gencris quidquam
agere, nifi ex illius confenfu. Exceptio est,
fi,
|
|||||
|
_.^
|
|||||
|
C 73 )
li, ex non ventilaco friimenro, navi vel ceteris,
mcrcibus, infticoris illius curae force non com- niisfis, damnum aliquod metuamr, ne oriatur V. c. incendium. Tune cnim ex vi muneris ma- gister, praefectns navis, ec ceterarum merciura legitinius inscitor, ventilationem potest jiibere. Est autem illa mercium, ad transvehendiim fus- ceptarum, cura niagiscro comraisfa jure fcripro. Vid. Conf. mar. 59, 61. ad 67. 73. 234.; Wh. Z. 45. 46. 47.; Place. 1551. arr. 42. cc 43.; art. 8. van Schipp. en Koopl. 1563.; art. I. van Schipbr. 1.563.; Guidon V. art. 5. et 6.; Ord. lóüi. art. 9. du Capit.; C. ds C. art. 222.; J. Dan. IV. 2. art. 11.; Pr.Landr. II. 8- §. 1707. 1708. 1709.; adco ut, quoties opus est, nautas ad operas extra ordineni prac- ilandas posfic cogcre, dd. IL, ec folum cafuin atque vim majorem non pracscet. Add. Place, 1551. art. 44.; art. 9. van Schipp. en Koopl. 'S'^S-; C. de C. art» 230. ec vaun ad are. 222. — Cum autem obfervavimus non navem tantum,
verum etiam operas fuas in onere transtcrcndo locasfc magistrum, vix ac ne vix quidem egec demonilratione, neque bodie ftatim post naufra- giimi folvi magistri mercium procurandarura officium, licec non totidem verbis in Codies fnercaturae iceratum est juris Bclgici placituni, eciam pose naufragiam curand.is csTe ec custo- • E 5 dien- |
||||||
|
X
|
||||||
|
C 74 )
diendas merces. Cf. Wb. Z. i6. et 37.; art. 3,
van Schipbr. 1563. Esc igitiir fracta nave ma- gistri officium merces quascumqtie potesc fer- vandi. Esc ipfi jus, cxtraordinaria mercede praescita, cogendi ad operas fibi praescandas nautas. Stipendium autem illud (bergloon)^ qua- tenus folum onus, neque fimul eciam navis ta- bulas colligcndas, fpectac, a folis eciam mer- • catoribus folvendiim esc. Wb. Z. art. 15.-, J. d'O. are. 2.; art. 12. van Schipbr. 1563.; C. de C. 261. et 403. Quid fi, cum in periculo verCetiir ipfe magister, aut ncminem, qui ipfi in rebus fervandis velic opcm ferre, invenire potuit, furaman^ pro eo auxilio promiferic mercedcm? Num valebit istiusmodi promisfio, an vero tan* quam ab invito plane expresfa irrita est haben- da ? Distinguendum esc, nifi fallor, ceteros ex- traneos in eer et eos, qui ratione officii ad res •fervandas funt obb'gati, quales funt, cum, qui publica auctoritate ad hujusmodi auxilia ferenda littoribus pracpofiti funt, turn etiam nautae. •Kacionem optime banc reddit Clairacus ad y. /O. are, 4. N. 7.: veti notamment, que tel- les gens font naturellement et civilement obli' gez d'asfister promptement et fans march^ff der ceux, qui font en danger. Excranei vero, cnm non cogi .posfinc ad openi ferendam, nulla injuria promisfam mercedem, quantumvis mag- nam, exigere posfunt, nifi publica lege ilkid fit pro-
|
||||||
|
*
|
||||||
|
J
|
||||||
|
C 75 )
prohibicum. Cf. ctiam J. d'O. 29.; GuUon
V. 31. Ceteruni, nc ctiam proptcr rainimam caufam actionem damni dati inflimcrent merca- tores , fancitum esc art. 40Ö., ut prcpter ava- riam particularem non agcretur, nifi centefimam rei laefae aestimationem cxcedcrec- — Est autem naufragiorum ec omnis damni, quod navi acci- dat, duplex fere genus, akerum fciliccc li re- parari navis non amplius posfit, alccrum, ubi optime posfit restaurari. Priori caufae jam fu- pra occurrimus §. a. ibique probavimus, magis- tro, qui nave, de qini convenit, amplius uti non pocest, novam esfc conducendam. Quod fi ficri nequic, riecesfiu'io magistrum inter ec mercacores refolvitur contractus, et jure nostro pro rata tantum itineris parte naulum pracsta- tur. C. de C. art. 296. Sin vero absque jusra caufa noluerinc mercacores, merces alia nave transvehi, poslunc quidem de rebus fuis pro lubitu ftacuere, fed inccgro naulo foluco, cuni per magistrum non llecerit, quominus pacta fua implerec. Nam illud ipfum, quod, ubi navis alia comparari non pocest, nauli in univerfum iter conflituti partem tantum accipic, tempera- ffientüm esc aequicacis, in fpeciali caufa a ftricti juris regulis defleccencis. Cf. L. 38. ff', hcati. Cum vero navis adhuc reparari pocest, magister ftatim eam procurarc debet repar-nrionem, et mer' cacoies, integrum camcn nauluttj dcbenc praesrare, et-
|
||||
|
■^'^.„.■■..,1-J*-."'
|
||||||
|
C 7<5 )
etfi non exfpeccent, donec ea abfoluta fit d. art,
apö. Duobus autem, ut videtur, modis fieri po-
test, ut navis reparari non posfir, quorum prior navis conditionem, quod ad exercitores, alter vero, quod ad mercatores fpectat. Nempe 1. cafus existere pocest, uc tignum, quo opus
est, in eo loco non inveniatur, vel nimis ma- gnae fint impenfae, v. c. pro quibus nova navis posfit aedificari ; 2. uc, fi diutius exfpectecur, multum fiant
merces deteriores aut pereant plane, vel tem- pcsws navigationi apca intcreat. Itaque his dis- tinctionibus aequitacis, confirmatis quoque Jure Borusf. IL 8. §. 1703. cc 1706. , interpretan- dus videtur d. art. 296., abrogata procul du* bio, quae magis adhuc Magistro favit, antiqua Juris ratione, juxta qiiam restauratio navis non cxigebacur, nifi ex nautarum fcntentia fatis cito fieri posfec. J. d'0. 4.; /^^. Z. 16. et 57. ; art. 3. van Schipbr. 1563.; kuricke ad J. M. H. IV. 29. pag. 751. Cecerum apud Borusfos, five restaurctur navis fivc non, nauli femper rata tantum pars a mercatore est fol- venda; cum hujus quoque impcHfis novae navis conducendae' folvitur prccium. Lib. II. 8. §. 1701. ad 1705. Lege Rusfica Magistri arbitrio relictum esc, ucrum velic navcm reparare ati aliam conducere modico pretio, cujus duas par- tes
|
||||||
|
b^bk.'.
|
||||||
|
C 77 )
tes tertias ipfe folvac, unam vero praeter nau-
lum in rationes mercatorum referat expenfara, arr. 256. SECTIO TERTIA.
DE nS, QUAE AD COMMUNEM NAVIS SIMUI,
ATQUE ONERIS CURAM PERTINENT. J. I. De eo, quod facere debet magister y
tempestate exorta, hostibus piratisve fu-
pervenientibus, aliave urgente ns'
cesfitate,
Quae huc usque' diximus ad ordinarium ma-
gistri officium fere pertinent, cum placido ma» ri ventus fccundtis facilem reddit vclificatio» nem. De itinere variis cafibus, qui communic- nem aliquam inter navem mercesque inducunt, perturbato, jam hoc et fqq. Paragr. est dicei> duffl. Difficiiltas maxime folemnis existit, fi tempestas oriatiir, navi damnum minitans, quod ordinariis remediis, quae navigandi arte indican- tur, velorum contractione ceterisque fiiniiibns, öon vitari ppsfe videtur. Jam ab antiquisfimis inde temporibus edocti funt homines,jactis mercibuF, proscisfis malis, immisfa nave in littus , faepe gravius aliquod periculum vitari, leviore damno dato, Verum cum fic tarnen, vel navi, vel oneri eer-
|
||||
|
C 78 )
certum decur detrimentum, ut incercum, fcd
quod utrique minifatur, arceatur, atqué forec injustum proinde, uc akeruter folus jacmram fa- ceret, remedii loco introduccum hoc est, ut, modo rite conftitcric neccsfario ad extraordina- rium remedium fuisfe confugiendum, communi- catum intelligatur omne pcriculum, adeo ut, propter illud, quod nonnulli ad falutem com- jnunem darnnum pasfi funt, ceteri in tributum ■ veniant. Ut de urgente necesfitate conftarct, jam olim nautarum confcnfum postularunt, hac tamen ratione, ut, quoties ita praeiens fuerit periculum, uc vix agendi, nullo vcro modo de- liberandi data fuerit opportunitas, ctiam alia ra- tione ncccsficatem adhibiti extraordinarii remedii probare liceret. An apud Romanos confulendi fuerint, qui
nave vehebantur, ex lege a. §. i. ff", de legs Khodia, posfit alicui oriri dubitatio, cum quaö fibi opponi videatur cafus, quo navis ex vo- luntate vectorum et quo propter aliquem metuni facta fit deterior. Ait enim d, 1. paulus ICtus: fi voluntate vectorum vei. propter aliquem metum detrimentum factum fit, hoc ipfum farciri oportet. Quod fi igitur metus adfit, inquiunt, voluntas vectorum cxploranda non esr. Sed cum noodtio ad hunc tit. verf. aliquod itttuli obfervandum est, illud vel faepius ex ufu illorura temporum, fenfu minime disjunctivo lum
|
|||||
|
i_^
|
|||||
|
C 19 )
turn apud alios fcriptores, tum in ipfis eciara
Pandectis occurrere. Nifi, ipfis vectoribus ar' horem eruentibus ^ concributionera non obcinere adfirmac idem paulus Ssnt. II. 7. 3. CO' Accuracius haec res recentiore jure definica
est et fancitum fere est, ut rcgulariter magister neque jaccum decernerec, neque arborem cae- deret, ancliorasve praecideret, ncquc navem in littus iramicterec ("2}, quarum omnium reruin par est ratio, nifi confenfum praebuisfet major pars nautarum, vel, quod hodie magis obcinet, praecipuorum eorutn nautarum, qui in confilio adhibendi funt. Cf. Conf. mar. 97, 109.; Wb. Z. 38.; art. 4. van Schipbr. 1563.; f^rd. i68i.; art. i. du jet. C. de C. art, 410.; Pr. Landr. II. 8. %. ^791. Quod fi ipfi luer- catores, vel eorum inftitor, rei gerundae prae- fentes confenfum praebuerint, deliberatione opus ïion esfe ftatuunc pleraeque leges. Cf. Conf. nar. 97. ogi. N, 2.; Wb. Z. 20. et 38.; 3. d'0. 8.; art. 4. van Schipbr. 1563. Hodie vero haec fecus esfe mihi facile perfuadeo ec vix dubito, quin fecundum art. 410. Cod.merc' non
(1) Confulta tionis etiam mentio est in cap, 9. Jur. RhoJ,
txcerpt. (2) Dicebant nostrates werpen, kerven, ftrangen, Galli;
jetter les marchandifes, rompre, couper les mtiis, tibait' dmner lts aneres, faire iehoutr It Mvirt. |
||||
|
( 80 )
fion füfficiat niagistro, qui adhibiti cxtraordinarii
remedii necesfiraccin debet probare, fi confen- fum, quotquot merces in navem impofuerinc, mercatorum exhibeat, nifi infupcr confultos esfe praecipuos naucas, vel confuli eos non potuisfe ostendac. Neque funt tantum illius art. verba, quae fententiam cxplorandam jubent, uim eorum, quorum onus est, lum eciam praccipuorum nau- taruni, quae favent huic fcntcntiae; fed confir- macur ca praeterea, univerfa juris nautici analo» gia. Scilicet, quod ad inftitores attinet, inqui- rendum esfec, an eos eodem omnino loco, at- •que dominos mercium habere posfit magister. Verum etil hoc concedatur, quum conftet ma- gistro fic dcrnum remediis extraordinariis uti li- cere, cum necesfario ea adhibenda fuisfe recte posfit probare, quomodo quaefo juscam ejus rei exercitoribus probationem adferre pocest, cum tantum ii'confenferint, quos minus aptos esfe ad rem judicandam Icgislator pronuntiavic d. arr. 410. extr. ? Abesc aucem multum, ut diccre pos- fis, fic nonnumqiiam, in caufa jactus v. c., inercatoribus confcnticntibus, eos omnes con- fenfisfc, quos oporccret. Nam licet illi ita queri non posfint, habent tarnen quod queran- , tUr exercitores, quorum parum interest, utrum, caefa arbore, auc in littus immisfa nave, dam- num in re fi.ia patiantur, an proptcr damnum mercibus datum debeant conferre, . Sta-
|
||||
|
C 8i 3
Stamicur autem fic , quid faciendum (it, ld
est quale remedium tucisfime cc minimo damn» vidcatur adliibendum. Quin fieri pocesc, ut, cura jactus ad fervandam navem non fufFeceric, dein- ceps arbor caedacur et,cum neque fic vitae dis- criraeii efFugi posfe vidcatur, pose haec omnia navis in littus immittatur. Vid. Conf. mar. cap. Jp2.; fVb. Z. 'i\. At 39.; art. 4,. et 6. van Schiphr, 1563. Add. ykt. yJpost. cap. 27, et juvKN. Sat. 12. Quod fi pJurimis jactus pla- cuit, res vilisfimi precii et maximi ponderis projici dcbent, hac lege, ut primo inftrumenta navis, quac minus necesfaria funt, et deinde mcrces intra fuperiora tabulata depofitae pro- jiciantur. C 4e C. 411. Antiquo libello, Gui- don de la mef cap. 5. art. 24., primo ejicien- da dicuntur, turn funalia, qiiaeque alia funt in- ftrumenta minus necesfaria, veluti tormenta bel- h'ca, cetera, turn etiam arcae nautarura; deinde vero nierces, quae fuperiori tabulato proximd fiibfunt; denique, fi ad inferius pofitas deve* iiiendtim fit, iraprimis oleum, fi quid in nave fit. Hujus enim egregia vis esfe existimabatur ao placandum fedandumque mare agitatum. Vid. <^i.AiRAc ad loc. cit. Hic vero auctor ad J. «O- art. 8. N. 5,, 10. et ii. privilegio gau- "f^fe ait, tum maglstrum ^ tüm céceï-os etiam ïiautas, ex quo res füas demum post cetefarum Sjcctioncm mari immittere cogantur , addita ra-» - F tlo- |
||||
|
C 83 )
tione, quia, ceteris paribus, qulsqxie fe et
fua plus diligere debet, quam alium et alie- na. Nostro autem jure privilegium illud non memoratnr, adeoque ex regula vilisfimas res esfe projiciendas, injuria fuas, fortasfe viliores, a coramuni clade exciperec magister. Ceterum ip- fa electio, quid ex definitis rebus projiciendum fit, eadem ratione , explorata praecipuorum nau- tarum fentcntia, a magistro perficitur, cura olira ad eum folum pertinerec, addita tantum in Conf. mar, hac lege, ut nihil mari immittere posfet, antequam mercatorura aliquis unam ali- quam rem projecisfet. CtC.deC. art. 411. col!. Conf. mar, 93., 97., 281. (i^. Cujus rei nifi fallor haec potislimum ratio fuerit, ut rectius de pleno mercatoris confenfu conftaret. Initi autem confilii ex eodera Jure Confulatus fts- tim, aut quam primum fieri posfit, tabulas con- ficit tabellarius, cap. 97. et 109. et testimonio, quid placuerit, fic demum probatur, cum tabu- lae prorfus confici non potuerunt d. cap. iiJ- Leg? Gallorum nautica a. 1681. art. 4. du jit- eadem cura tabellario committitur, qui rem ges- tart in tabulas navales refert, ab lis, qui fen- ■ ■ ■ ' ■•;•- -■' ten- CO Idem hoc placitum invenitnr in Jur. Rhod. exceif-
38., quin hodie quoqiie in lege Rusfica 237., ubi contP. fi caedenda est arbor, magister primus cedere jubetur, Aw* lURicKE, J. M. II. Vin. I. pag. 771. |
||||
|
_i___
|
||||
|
.■■i-r-j",-3ï~-n'~H^'«'^:=K,-^--'.;.vaF^*fcWWW4«l^i'W'r
|
||||||||
|
C 83 )
liÊBtfam ea de re expofuerunt, fubfcrlbendas»
in quibus tabuÜs, quantum fieri potueric, ratio fueric habixa oportebac, rerum jaccarum auc jactU corruptarum. Jure hodierno vero, quam prt- mum opporcunitatem nactus fit, ipfe magistef deliberacionem in fcripturam redigic, qua expJi- cantur caufae jactus, res projectae, jactuque deteriores, addita fubfignatione eorum, qui con- filio adiuerunc, vel expoficione caufae, cur ea non fit adpofica. Atque lioc quidem initrumen- turn describicur in ipfis tabulis navalibus. C. dt C. are. 412, (^i). Ceterum non de iis tantum, quae circa jaccuto, eaedendam arborem et re^ linquendas anchoras, de quibus nominacim fer- mo esc m are. 410. 411. 412. ec 413., placue- runc, confcribendis, intelligendum esfe hunc an.; verum illani ad omnia remedia extraordi» naria, quae ex praecipuorum nautarum fentencia adhibentur, es(e extendendum, facis oscendit ju- ris racio, quae in pari caufa idem placicum postulac. Videcur legislacor omnium earum re- funi feparatam mencionem omifisfe, cum fuffi- cere arbitrarecur, fi de jactu, memorabiJi im- prirais remedio, accuratius fencentiam expofuis- . (1) De ordine, quo res fingulae projiciendae func, con-
ferri potest Pr. Landr. II. 8. §. 1800. ad 1804. R. Seer. 8". 238. De notandis iis, quae Confilio nautico placwe» •■anc Pr. Undr. II. 8. §. iSdo. fqq. • ■- ■ . Fa
|
||||||||
|
^^-
|
||||||||
|
/..
|
||||||
|
C 84 )
fet, in art. 400. extr. facis indicato, oranis
dair.ni, ex commiini fentcntia, ad comraunem falutem promovendam, fponte dati, fimilcra esfe rationem. Quae autem huc usque de remedie ex fen-
tentia praecipuorum nautarum extra ordinem ad- hibito diximus, funt ea diligenter obfcrvanda, quoties non ita urgens tempcstas est, quiti pos- fit adhuc ejusmodi nautarum concio haberi. Vc- rura faepe ita inftat periculum, ut ne cogitari quidem de ea posfit. Conveniunt leges atquc Juris interpretes, magistrum hoc cafii jus habere conftituendi, quid communibus fumptibus com- munis falutis caufa facicndum fit. Cf. Conf. mar. cap. aSi. N. 2.; emérigon , 7V. d. Jsf. cap. XII. pag. 605. Jure TVisb. art. ao., quo de necesfitate hiijus rcmedii adhibiti con- liet, requiritur, ut postquam in portum ventura est, tertia pars nautarum jurejurando affirmet, ad navem merces hominesque fervandos factum il- lud fuisfe. Sed art. . 38. princ. fijfficit, modo duo tresve fide digni nautae necesfarium illud fuisfe declarent. Nostro autem jure in relatio- ne, quam facit magister , ubi portum ingresfus est, de quo fupra fect. i. §. 2., etiam de reme- diis extra ordinem fuo marte ' adhibitis rcfcrt, quae narratio, ut vim habeat in jure, ex legis fententia confirmari debet nautarum et, fi pracs- tare eas voluerint, viatorum quoque declara- tio»
|
||||||
|
.'^^i^^iv,,:.-. .,,,,_. ^,'.',..:^,-":
|
||||||
|
-TSrrr—
|
|||||
|
C 85 )
tionibus. Code de Co7nm. art. 247. Utilis pro-
fecto et prudentisfiraa conftitucio, modo ita in- terrogentur nautac, ut de eorum fcntcntia rccte conflct. Qupcirca non fimpliciter rogare eos debet judex, ao vera fint, quae magister retu- lit, quod utrum negandum videatur an affir- manduni prae rusticitate vix recte ponderarent, fcd ita quaestioncs debet inftituere, ut de veri- tate rei gcstae quam plenisfime condet. Nautas ïnterrogandos, non fimpliciter eos testes esfe adhibendos ait legislator (i). Qiiod fi vero regularis jactus post. deliberationcm, quae in fcripturam redacta est, obtfnuit, fimpliciter in portum adveiiiens confirmare magister debet, quae tabulis, ea de re confectis, continentur, C. de C. art. 413. De his vid. quoque Pr. Landr. II. 8. §. 1843. fqq. Similis fere juris ratio obtinet, fi hostes vel
piratae appropinquantur. Sed diligenter in hac caufa distinguendi fuut cafiis duo; utrum fcili- cet defenfionis ergo, an vero hostem devincen- di gratia, pugna committenda fit vel vitanda. Profecto, quoniam navis niercacoria, etfi armis ad defenfionem aptis infiructa, non tanien ad hoc comparata intelligitur, ut hostes piratasve aggrediatur ultro, et quia, juxta /. 36./I de ^^' J. culpa est, immiscere fe rei ad Je non- per"
CO Vetbg func art. 247. Ie juge r/feif rititems«ltitu
F 3
|
|||||
|
C 80 )
fertinentit dubium non esc, quin contra man-
datum agac magister, qui navem mercesque liuic periculo ultro committat, quod optime expofi- tum esc in Cöw/. mar. cap. 2,85., et confirma- tur quoque lege Rusf. art. 44. Alia ainem prorfus res est, fi, hoste cum adorto, eligen- dum fit, utrum navis armis defendenda fit , fuga capesfcnda fit, an vero pactis et trans- actionibus res expediunda videatur. Quod fi vero justa fpes est hostem irruentem vinccndi^, qua de re fecunduni ea, quae modo diximas, quoties fieri potesc,ex convocato naucarum con» filio condat, dé damno ex ignavia (ua dato te- netur, arg. /. 13. §. r. ff. locati cond. Cf. B.OCCÜS, de nav. not. yo. et refp. i. N. 22. Jure Hanfcatico III. 12. magister, qui, paratis nautis, pugnam fubire detrectasfet, munere pri- vabatur, nulli navi dcinccps praeficiebatur, ha- bebatur infamis, ec in nulla Hanfeatica civitate jolcrabatur amplius. Esc autera düigenter notandum, defenfionera
liancce minime ad extraordinaria leiuedia csfe referendam, idcoque, fi confiüum nanticuiu con- vocecur,de eo tantum agi, utrum fuga capesfeiida an vero transactionc periculum vitandum fit» ^^ folo Conf. maris, cap. 29. mentio fit coriven- tionis de communicando etiam bac in caufa pe* rigulo; fed,cüm hodie non foleant amplius incr» cawres ipu ^praefentcs ia nayc adcsfe ec limi"' . bus
|
|||||
|
' /'
|
|||||
|
C 87 ^
bus fuis circumscripta fit rnagistri potcstas, facile :
incelligitur hujusmodi quid vix ampÜus obtinere. Quod igitiir praedones abfluleriiit, femper ii per- dunt, quorum fuit, neque ceteros hoc damnura. tangit. Cf. L. a. §. 3. ff. de lege Rkodia; Guidon VI. I.j loccenius J, BI. 2., 8., 5. pag. 1000.; PECKius et vinn. pag. 218. et 219. J. M. II. VIII. 4. CO- Q.^0^ fi fuga videatur capesfenda praeter jactum, proscindendas ancho- ras, ceteraque hujusmodi, potest etiam decerni ut extra ordinem omnia pandantur vela, lieer illud alias tempestas non ferre videatur. Ruptis iis, fractove raalo prac nima intentione, .fccun-. dum ea, quae recte obfervac emérigon , Tr. des Jsf XII. 41. fimilitcr, atque in ceteris extraordinariis remediis, commune navis mer- ciumque detrimentum est. Denique, fi rera transactione finire magis placueric, dubium non- est, quin jure, ex fententia nautarura, ea de re cutn hostibus piratisve agat. Scd, quod recte; etiam vidit valin , art. 6G. des Asf. i68i< (art. 395.. C. de C), haec obfcrvanda est cau- tela, ut ^rmo fumma , quam pro liberanda nave mercibusque promittit, numquam excedat ipfius navis merciumquc valorem, deinde ut, quate-» nus hoc fieri posfit, hostibus potius jus in re tri-
Ct) Conrrarium fancitum est jure, quod Rhodiormfl
vulgo infcribitur Exc. cap. y. |
||||
|
C S8 )
tribuat, quae ipfius curae est commisfa, quam
perfonam excrcicorum obliget, hoc est, uc po- tius det iis partem inercium, aut foenoris nautici contrahat obligationcra, quam littcras cambiales tribuat. Nempe tacituin mandatum habec magis- ter obligandi ea, quae ipfius curae commisfa func, fed cetera exercitorum bona obligare non potesc, uti infra fect. 3. §. 4. accuratius vi- debimus. Hostibu^ autem vel piratis illis non datur tantum certa quaedam pecuniae fumnia, ut navem atque merces falvas finant; fed prae- terea fit etiam aliquando, ut navem mercesque imiverfas redimendi caufa, pecunia eroganda fit. Communi fcriptórum confenfu et inveterata con- fuetudine efFectum est, ut prorfus fimile jus obtineat in hujusraodi redemptione, atque in transactione ista. Neque profecto diverfa res est, Sive enjm, ne navis atque onus diripian- tar, five ut capta utraque dominis restituantur, pecunia data fit, in communem navis atque oneris utilitatem eam esfe erogatam uegari non potesc. Cf. C. de C. art. 400. N. i. Sed quid, fi ita necesfitate coactus magister
redemptionis pretium aliquod promifcrit, num fides hoc cafu, hostibus piratisve data, eric prae- ftanda? Auc fallor aut distinguendi omnino funt a fe invicem hostis publicus et pirata. Jure belli ille navem adurtus est; cc, uc Ijberarentur cura navis, tnra onus, aliquid ipfi praesticurum fe
|
|||||
|
^
|
|||||
|
C Sp )
Ce jure promific magister. Communis genriuni
confenfus illnd jus belll confHtuic. Ec pacrum de eo remittendo igitur non porest non vim ha- bere. Scd nullo jure nos aggrediuntur piratae et quod, ne nobis negotium facesferent, illis promifimus, in foro civili non tantum, verura ctiam in foro morali omni vi caret. Agentibus illis ad petendum, quod ipfis c.st proraisfum, respondetur promisfum» illud tantum esfe, ne injuriam facerent, vel restituerent, quod abftu- lerant injuria, adeoque negandam iis esfe ac* tionem, quemadmodum furi aut homicidae nulla actio est ad petendum illud, quod fortc, ne rcs nostras auferrec, vel vita nos privatec, ei funius polliciti. ^ . ' ■ ''. .'./.: ■ Ceterum posfit facile earum rerum, quae
extraordinario remedio adhibendo vel impenfis, communi contributione (arcicndis, locum faccre posfint, catalogus adhuc augcri. Sic in cafu, de quo modo diximus, posfit placere, ut lo- cum aliquem tutum intrarent, ibiquc, donec hos. tium periculuni cesfarec , mancrent, vel ex- • fpectarent alicubi navem bcllicam , cujus tutela tuti esfent. Mcmoratur item jure Wisbiccnfi, ®'''^'55' et patrio antiquo, art. lo. va» Schipbr, Ï563. item Jure Borusf. IL 8. %. 1822., ca- 'Us, quo etiam in mari medio navis, fcopulis vel arenae inhaerens, minoribus navigiis (Jig- tsri) adhibicis, est all evanda, ec jure dccifum • V. F 5 «t. |
||||
|
'^•I"
|
|||||
|
■ c 90 >
est, ut illae impenfae, ad communem falutem
factae, acque ad onus atque ad naveni perdne- rent. Add. clairac ad J* d'0. 4. N. 4. j ,■ §. 2. De avariis et contributione (^i^i
'Communis falutis expcdiundae caufa adhibico*
rum remediorum, quae faam habuerunc effica- ciam, haec vis esc, ut communi contributione farciatur, quod pro omnibus datum esc L. l. ff. de lege Rh. cum alias eciam in rebus nau- ticis valeat regula: r^^ perit domino. Cf. L. %. $. 3., 1. 5., 6. et 7. ff. de lege Rh.; Conf. mar. 193. N. i.; Guidon ^ cap. VL art. t., qui perd^ perd. Aliquid abfurdi adco ftatuic, quodque omni juris nautici analogiae contrarium est, jus, quod Rhodiorum infcribitur, cum, nuHa distinctione facta, inter damnum fponte datum cc illud, quod ex vi tempestacis existac, Univerfe jubeac: si nu vMy.Ky,pov n>i inTToliaavTn;,
tmSé tSv èf^TTÓfuv, iru//,^^ O*/"'* ^ vavdyiav, tx (riii^ifisvsi Cf. Jus Rhod. excerpt, cap. 27., 29., 30. et 40.
;,,:, ■ -■, ^ . Di-
' (i) Licec bic 5. ad nostram disputationem minns directe
perünere nonnuilis fonasCe videbi:ur,operae pretiura tarnen videbamur facturi , ii de avariis quoque dispuiareraus, qiium hiuc demiim , qnid damni ravi fuae dati nomine exi- gere posfit, qr.idque pro eo coiiferre debeat magister, in- teUigatur. |
|||||
|
J^ia^......y':::i..:,v.-., ^z- , .
|
|||||
|
C 91 )
Dicitur aiucm damnum in rebus nauticis vo-
ce fatis barbara avaria (^i)^ quae partictilaris esc, cum fingulare navis vel oneris decrimen- tura ipectac, coinmunis vero live gr os fa dici- tur, cum non mercacores cantum, vel Iblos na- vium dorainos, fcd utrosque fimul cangic. Icaque percinec ad particularem exercicoruin
avariam imprimis, quidquid vi ventorum, aliove cafu fortuico , damni datum esc ec impcnfae, quaecuraque occafione illius decrimenti l'ucrunc faciendae. Mercatornm vero avaria partieularis esc, fi merccs cafu fortui to, proprio vitio, vel etiam culpa magistri, deteriorcs faecae func, II- cec posteriorc calu concra magistrum ec exerci- tores actionem habeanc falvam., Sunc aucem ab avariis particularibus distinguendae fimplices-iin- penfae, quae fcmper in icinere func folvöndaë adeoque praevideri posfi.mc. Nifi aliiid acïum est, pracstantur illae femper ab cxercicoribus. Cf. C. ds C. are. 403., 404. , 405. ec 406. (^2). Ad avariara grosfam imprimis referendum est
omne damnum, quod fponte datut-, omnesqne
expenfoe, quae ultro fiunt, ut periculum ali-
quod vicctur; deinde fi quid occafione hujüs'
'-■"■" '■ •■-■- ■ • döm-
CO^^s vocis origine ntqiiè univerfd de iis, quae ad ava-
riam pertiiieiu , videri potest Öisfert. liiaug. de Avariis ge- nerotim quam fcripfit d. e. nykerk. Liigd, Bat. i8iö, C2) Aliter qiiodammodo distingiiit Jus Borusf. IL 8.
i' 17H- fqq. et Ltx Rusf. are. 22;». 1'qq. |
||||
|
: c 92 ) '
damni extra ordinem fuerit impendendum, vel
detriinentum aliquod per confequentiam accide- rit; denique quas expenfas ex fpeciali caufa le- ges ad hanc avariae formam retulerunt, quae ftricta juris analogia huc non pertinuisfcnt. Merces, quae e nave jactae funt, prioris
funt gencris. Propter has igitur contribuendum est, qiiotics jactu perierunt. Quum enim do- minus, vel aliu's pro eo, fola necesfitate coac- tus, eas mari ïramittat, ncque animum habuisfe praefumatur eas derelinquendi, recuperatis a ' domino mercibus, jure Romano cesfat contri- butionis ratio. Cf, L. 2. §. 7. et 8. ff. de lege Rh. ^ quod placitum art. 429. Cod. nostr. pm- denter ica temperatum est, ut damnum, quod jactu iis acciderit, et recuperationis expenfae fint restituendae. In aestimandis rebus jactis jure Romano ratio habebatur pretii emptionis, quo' fiiam detrimenti ,non lucri fit praestatio. L. 2. $. 4. ff. de lege Khodia, Deinceps vero jure Conf. mar. 95. et PFb. Z. 6^. et 70.» distinguebatur, utrum dimidia pars itincris jam confecta esfet, nee ne. Quod fi illud obtineret, ratio habebatur pretii vendicionis, fin vero hoc locum haberet, quaerebatur, quale pretium emp- tionis fuisfet. Sed, in definiendo venditionis pre- tjo, detrahendae erant vectigalium ceteraeque expenfae, quae, falvis mercibus, a dominis fuisfent folvendac. Vid. vs^eytsen , over Ava- |
|||||
|
^ii^^.™^
|
|||||
|
. C 93 )
f yen, §.22. Deinceps vero art. 6. van Schtpbr.
1563. fancitum est, ut fublata ista disiinctione merces femper aestimarentur, quanti venire pos- fmt , naulo ceterisque expenfis abftractis. Groenewegen, de leg. abr. ad 1. 2. %. 4. ff. de leg, Rh,; de groot, Inl. II. 29. §. 12. AfFirmant nihilomimis totidem verbis, turn ver- wer ad d. art. 6. de urbe Amilelodamo, tura univerfe de regionibus nostris van leeuvi^en ad WEYTSEN, §. 22. et coREN, Obf. rcf. Jud. XLI. 4. hoc legis placitum ufu non venisfe. Add. NEOSTADIUS, Decïf. 48. Obtinuit tarnen Jllud turn jure Gallico antiquo, turn hodie apud Borusfos Franco - Gallos et nostratcs. Ord. i(J8i. art. 6. du jet. ibiquc valin, Pr. Landr. II. 8. $. 1861., et C. de C. art, 304., 402, et 415. Fit aucem aliquando, ut projiciatur res pretiofior, quam externa fpccie vifa tuerit, puta fascis, quae lanam aliasve viüores racrces continere videtur, aurum vel gemnias contineat. Sic dubitari posfit, utrum veri pretii an ejus, qualis ex externa fpecie habebatur, ratio haben- da fit. Prudentisfime autem conftitutum est jure ^^- 38. §. 3. et art. 5. van Schipbr. 1563. Ut, nifi, opportuno adhuc tempore, magistro indicatum fit, quid ejusmodi fascibus arcisve contineatur, tantum praefumtus valor in cenfum veniat. Eadem ratione Cod. merc. art. 418. conftitutura esc, ut ü res jaccae raajoris fiat va-
|
||||
|
C 94 )
valor^s, quam qui in litteris rccognitoriis decia*
ratur, de valore ex iis litteris judicetur, fin vero raii^oris fint pretii, verae aestiraationis ratio habeatur, adeo ut ejus disfimulatio numquara lucrum, feci aÜquando danmum domino afFerat. Cf. Ord. i6'üU art. 9. et 10. du jet. (i). Cum atitcm vetJtuni fit, ne merces in tabulato navis exponantur, Ord. 1681. art. 13. du jet. et C. de C. J^ii. , pro iis jactis domini contributionem nullani posfunt exigere, adeo- que folum magistrum ejusque exercitores de damno ipfis dato posfunt convenire. Cf. etiam Pr. Landr. IL 8. §. 1819. Qaod fi res fuas ita navi imponi probaverint, araisfanim reruni fuarum pcriculum fuscepisfe ipfi vidcntur. Ce* terum, pecunia projcctS, placuerat olim, ut pro nngulis nummis binos reciperct dominus Wb. Z. art. 38, §. 3. Quod placitum, ad Jud. Oler. 8. N. 24,, fic in terpre tacus est Clairacus: eest a dire, que targent dok eitre hien cori' fervé, et ne doit estre jetté, qti'a toute eX- trémhé, comme estant une espèce de vic- tuaille, Ie nerf et Ie maintien de la navigU' tion et du negoce. Idem illud obtinuisfe olim Amftelodami apud collegium, quod asfecuratio» nibus praefuit, testis est verwer ad d. 1. Juris (O Sirailis habetur conftitutio apud Bornsfos Pr. Landr.
II. 8. Ï804. ad 1807. |
||||||
|
I
|
||||||
|
C 95 )
ffi;, Hodie vero pecaniae jactus a jactti alia-
rum rerum destinctus non est. Praeter merces etiam comrauni contributione
farciendae funt anchorae et fcaphae communis pcriculi vitandi catifa derclictae, item ad mi- nucndam vim hicmis cacfa arbor CO- Cf. L. 3. L. 5- §• I' ff' d<^ isge Rhodia; Conf. mar, cap. 107.; C. de C. art. 400. A quo cafu. dih'genter disdngucndus est is, quo ad petitio- nem mercacorum , nulla neccsfitace cogente, ejusmodi quid factum esc. Sic in Cofif. inat\ Ï08. llatutum est, ut, fi tantum, quo citius navigatio abfolvatur, fcapham oraictendam du- cant mercatores, foli ilii damnum restituanr. Porro ita farcienda est fumma, quae ex trans- actione folvenda fuit hostibus piratisve, quaeqiie ad navem mercesque redimendas est erogata, deinde impenfae, quae finnt, ut navis praeter culpam magistri arenae inhaercns, mercium {{■• mul atque navis fervandarum caufa, alto icerura committatur, deniquc, fi quae alia \x\ixo dentur damna, aut fiant expenfae communis falutis pro- movendae caufa. C. de C. art. 400. Ad
(i) Non est, quod in cit. art- 400. N. 3. difficukatem
pariac vox rompus. Nempe, tum ex collnto art. 403. N.j., turn ex iis, quae in Confiftorio Priiicipis,acta funt, 'elata a locreo adh. i., fatis patet, ita demum ad avariain communem arborem ruptam referri, fi rupta fuit commuD» ialutis expediendae caufa. |
||||
|
C 9<? )
Ad impenfas occafione remedii extraordina-
rii, extra ordinera factas, pertinent imprimis, quae, fi praeter mundatura frequentandus esc portus, expenduntur ad conducenda minora na- vigia Qigters), in quae pars mercium transfe- ratur, ut cum ceteris mercibus in portum falva navis appellat. TFb. Z. art. 55.; C. de C. art. 400.-N. 7. Ejusdeni generis funt, quae expen- duntur , ut apta rcddatur navis, quae naviget, postquam periculi vitandi caufa in littus immis- fa est d. art. 400. N, i. Respondet autem cum papirio frontino cal-
JLISTRATUS in 1. 4. §. 2. f. de logs Rh.: „ fi- „ cut ei, qui perdiderit, fubveniatur, ita etiam », ei fubveniii oportcre, qui deteriores propter „ jactum res fuas liabcre coeperit." Ratio ad- ditur, „ cum nihil interfit jactatas res meas „ amiferim an nudatas deteriores habere coepe- „ rim." Atque est hodieque juris cxplorati, omne daranum, hac ratione mercibus datum, esfe refarciendum. Cf. Guidon V. 02.; Ord. 1681. art. 6. des avaries; C. de C. art. 400. N. 5. Quod autem navis eodem modo tantum per confequentiam damnum pasfa est, numquam potest repeti , quidquid pose Valinum ad Ord. 1681. art. 14. du jei., dicant interpretcs ad Cod. merc. art. 422. Nam primo avariae gros- fee fpecies enumerans loquitur tantum legislator in art. 400, N, 5. des donmages, occafionées par
|
|||||
|
_e_—
|
|||||
|
c 97 y
f ar Ie jet aux marchanbises, et deinde are.
42a. et 426. diferte dicitur contributio fic de» nnim in tavorem navis obtiuere, fi damnum flu' dio datum fit. Fortasfe distinctionis ratio in eo fita est, quod, damno navi dato, minus facile potest discerni, uttum e vi tcmpcstatis, au vero ex remedio ad tucandam navem mercesque adhi- bito oriunduni fit. Nam fi dedita opera et legi- tima ratione navis tabulae rumpantur, quo faci- lius merces proiiciendae e nave extraliantur, aeqtie contributioni locum esfc, atque fi arbor caedatur, ultro intelügitur. Cf. d. art. t^iG. Ad illud, quod diximus legislacorem nonmil-
los cafus ad avariam grosfam revocasfe, qui il- luc proprie non pcrtinerént, referendum est le- gis placitum, ex quo nauta, in defendenda nave vulneratus, communibus impenfis fanandus est. Ratio haec esfe videcur, quod licet, recte no- tante VERWERO ad Place. 1551. art. 28. non damnum fit dedita opera datum, tarnen acque communis navis nierciuraque falus inde pro- ft-'cerit. Stricta autem juris analogia-'ad folara navcm hae impenfae pertincre debucrant, cura ipfo jure ad receptas res tuendas pro exercitO' ribus obligatus est magister. C. de C. art. 400. '^^ 6. i 11. Seer. art. 241. "raeter has caufas jusfit etiam legislator, ut
communi quoque contributione folvcrentur ali- 2^cnta et üipendia, nautis, nave piiblice deten- G u
|
|||||
|
•■ I
|
|||||
|
C 98 )
ta, vel medio itinere communis falutis caufa
restituenda, praestanda, fi quidera in fingulas menfes conducta fit navis. Quod fi enim in uni- verfum iter navis est conducta, hujusmodi impen* fae folam navem fpectant. C. de C. art. 400. N. 6. et 403. N. 4. Hujus distinctionis caufa est, quod, in univerfum iter locata nave, damnum morae in fe fuscipit magister, quod fecus est, fi in raenfcs fingulas fliipulatus est mercedcm. Conf. les Obf. du trib. de Havre, ISouv. va- LiN ad C. de C. art. 400. Hodierna vero confue- tudine apud nostrates huic juris fcripti placito est derogatum, et referuntur femper alimenta et ftipendia nautarum ad avariam particularem. Contributioni huic jure Romano obnoxiae
crant omncs res, quae erant fervatae, ut adeo jacturae fummani pro rerum pretio distribut oporteat, et excepta tantum fint, turn liberi homines, quippe quorum nulla est aestimatio, tum fi quae confumendi caufa impofita fint 1 quo in numero funt cibaria, imprimis prop- terea, fi paulum audias, quod, fi quando ei defecerint in navigationem, quod quisque ha- beret, in commune conferret. Contra vero ne vestimentaquidem, et ar.nuli, cetera, quibus na- vis vix ac ne vix quidem oneratur, a collatione erant libera. Cf. /. 2. §. a. ff. de lege Rho' dia.
De
|
|||||
|
.%
|
|||||
|
C 99 )
De niercibiis qiiidem, quin, nullo habko dis-
criniine, cujiis fiiic generis et, utriim majori» minorisve fiiic ponderis, in tribucum veniant, nulla lege dubitatur. Cf. Cmf. mar. cap. 94. 97, N. I.; 129.; Wb. Z. art. 20. ai. 38. 5.1.; J.d.Ol. 8.; Place, lij^i. art. 4i.;arc.d. van Schipbr. 1563.; Ord. 1681. are. 7.; C. de C. art. 417.; Pr. Landr. II. 8. §. 1871. Jure Wisbicen/i tarnen art. 20. et d. art. 8. Jud. 01. privilcgii loco, fingulis nautis unius cadi immu- nitas est tributa, et Conf. mar, d. cap. 129. a collatione exenita funt ea nautarum bona, quae pro ftipendio, ante iter fusceptum foluto, einpta, ipfius ftipendii jure utuntur. Sunc au- tem merces illae prctio venditionis aestimandae juxta L. 2. §. 4. ff. de leg. Rhod.; art. 5. van Schipbr. 1563.; Ord. 1681. art. 6. dtt jet.; C, de C. art. 415.; fed olim jure Conf,, mar. cap. 95.; Jure Wisb. art. 69. et 70. ec nioribus patrijs,, teste verwerd ad d. art. 6. van Schipbr. 1563. , cadem ratione, atque in aestimandis mercibus jactis, utrum iter pro par- te dimidia abfolutum foret nee ne, disMnguebatur. De nave autem, et naulo, quatenus eorum no« mine conferendum fit, difficiiior est disputatie. Putat Q. wEYïsEN, van Avaryen, %. 44. jure naturali requiri, ut pro tota nave et univerfo naulo conferatur, quippe quo jure requiratur, ut pro fingulis rebus ,fervatis etiam conferatur. Ec G 2 de
|
||||
|
C 100 )
de nave quidem diibiiim non est, quin idem
apud Romanos obtinuerit, L. 2. §. 1. ff. de lege Rhodia. De naulo vero tacet, fatis certo nifi fallor indicio, de collatione propter iiaulmn cogitatum non fuisfe, ciim ageretur tantum de rebus fervatis, inter quas naulum, (^cujus ncque cesferat, neque venerat dies,) non fit habitum. Secundum Conf. mar. 93. 94. et 96. pro di- midia navis aestimatione confercbatur et, nauli univerfi turn demuiii ratio habebatur, fi dimidia pars itineris jam foret confecta. Jure Wisb. vero art. 20. pro tota nave et univerfo naulo erat conferendum, fcd art. 38. N. 2., ad mer- catoris electionem, alteutrius tantum ratio habe- batur ("i}. Posterius hoc placitum obtinuit ctiam ex art. 6. van Schipbr. 1563. ubi conf. VERWER. Quod igitur dixlt weytsen 1. laud. ufu venire, ut potius pro dimidia parte navis fimul et nauli conferatur, de confuetudine ante latam legem Philippicam est intclligendum. Ge- terum, cum juri naturali contrarium vifum fit il- lud art. 6. placitum, ad folos cafus jactus, cae- fae arboris, immisfionis navis in littus, quos di- ferte raemorat lex , rcstringendum eum, ut in cetera avaria grosfa juris nacuralis placitum ob- tineat, putat verwer ad art. 6. laud. et ad" tit. van
(i) Hos diios artr. ad diverfas legum colleccioiies perci-
ïiere in Proleg. obfervavimns. |
||||
|
van Schep, die malk. — Jure Gallico anni
1681. art, 3. des avaries et fccundum Cod. merc. art. 401. et 4i;r. tantum , pro dimidia parte nauli et aestiniationis navis, contribuen- dum est. Scd quaeri potest, quomodo efficieuda iit navis aestimatio ? Nam etiaiu in illa definien- da in varias Icntentias itur. Weytsen, §. 42., antiquam confuctudinem memorat, juxta quara magister ccrti alicujus pretii navem dcclarabat, quod, {{ mercatoribus minus justum vidcretur, iis erat optio intra fex horas utiles navem pro eo pretio fuam esfe jubendi. Cum vero fic ni- mis tacile re fua defraudarcntur excrcitores (i) iste mos jam ejus tempore evanuerat. %. 43. Hodic vero ad art. 417. dubitavcrunt interpre^ tcs, utrum ratio habenda fit valoris navis, qualis itiit in loco, undc folvit magister, an vero, qualis futurus est in loco exonerationis. Atque fuit adeo delvincurtius imprimis , qui locum , ubi onus navi impofitum est, fpectandum esfe ^dfirniaret. Atquc profecto, fl, quaenam aequisfiraa vidcaturfententia, quidque flatui maxime expediat, quaeratur, nulli dubitamus, quin pedes eamus in cjüs fententiam. Nam cum propccr ö/««e illud, quod
U) L, II. ff, de Reg, Jur. „ id quod nostriim est fine
" facto nostro ad aliiini transferri non debet." ExHat au- 'e.n hodieqiie fimilis conftitutio in Jure Daniae IV. 3. art. • IU0 24. horae mercatori conceduncur. • ,•
|
||||
|
C ïoa )
quod fervatom fit, contributio debeatur, prop ter-
ca demum, iit videtur, pro dimidio valore in tributum venire folet navis , quoniam, itinere pro parte jam confecto, impenfis inftructionis ec maris attritu non tota pristina navis aestimatio cxerciioribus fervata est. Navis v. c., qnae con- ftitit 30000 flor. et ad ciijus inflrumentü emcnda flor. 5000, ad cibaria aliasqiie impenfas alteri üor. 50C0 funt erogati, fi jactu fervata fit, non dici potest flor. 40000 res exercitoribus esfe fervatas, fed, ut justa ejus aestimatio fiat, ratio foret habenda detrimenti , quod tempore jactus jam ceperat, tum navis ipfa, tum ejus inflru- menta, et confumptorum jam tune cibariorum. Quoniam autem haec fingiila non facilc jtisto veroque pretio aestimantur, recto potest conlli- tui, ut imiverfus quidem navis valor in loco onerationis computetur; fed ejus pars dimidia tantum in tributum vcniat. Quod fi dimidia tantum valoris pars vcniat in cenftim et praeter- ea adhuc detrimenti, quod pasfa navis est, ha- beatur ratio, fummum exercitori concedi benefi- cium, nemo ibit infitias (i). Verum enim ve- To, cum fic de jure conrtituendo dicentibus no- bis ftandum videtur fententia Clarisf. delvin- CUR-
(i) Quod fl recre ita interpretatns fir.n hocce juris p'a*
cttiim, illiid minime ita juri natnraii commrium est, «Ji'sw* vifum fuit WEYTSENO, vtRWKRo, alüsqne. |
|||||
|
-^■„..j-i..>
|
|||||
|
' "•*W;"W*T'"'*WW!r
|
|||||
|
C Ï03 )
cuRTn,fecus est, fi de jure,nostroCodice con-
ftituco, quaerimus. Etenim, turn verba art. 417.
ea funt, ut plane forent torquenda, fi quis in
hanc fententiam ea velic explicare, turn vero
imprimis, quominus illud faciamus, vetant plane
et proliibent, quae de ipfa hac lege condenda
acta funt. Nempe fuerunt, quae hunc fenfum
huic articulo tribuendum putarent, tribunaliura
obfervationes, fed funt eae a legislatore rejectae.
Cf. LOCRÉ ad h. art. Ceterum etiam apud Bo-
rusfos navis aestimationis in loco exoncracionis
ratio habetur, fed ibi quoque pro integro navis
et nauli pretio contribucndum est. Cf. Pr. Landr.
II. 8. §. 1868. Ceterum videri posfit art. 427.
Cod. merc. pro integro valore navis et oneris
contributionem exigere, fi merces navis levandae
caula in naves minores, vel in fcaphas trajectae
fint, atque ita fint fubmerfae; fed ex commu-
ni doctorum virorum fententia ad normam 1.
4. jf. de lege Rhodia merces, navis levandae
cau(a,fcaphis impofitae eodem loco hafaitae funr,
quo merces in mare projectae. Cf. Interpr. ad h.
art. Itaque verba en entier legis. 1681. art.
19. du jet. et art. 427. Cod. nostr. jungenda
funt tantum proxime praeccdcnci chargement,
ut fenfus fit, non merces tantum, quae in nave
remanferunt, fed tum illac, turn vero etiam
^ae, quae in fcapham fuerunc immisfae, adeoque
G 4 in-
|
|||||
|
"3. ^ rj"J*"'JiB-i.»
|
||||||||
|
igiiWI liPiv^JlH .111,11
|
||||||||
|
C 104 )
integrum onus coi-itributioni esfe obnoxiam. Add.
EMÉRiGON, Tr. des Asf. XII. 26. %. 3. Nautarum flipendiura jure anciqiio patrio, S
VERWERUM audias in Ibla caufa jactus, caefae arboris ec immisfae navis in littus a contribuen- do erat liberum. Vid. verwkr ad art. 6. van Schipbr. ec ad tit. van Schep, die malk. \ 563. Jure Galiico antii 1681. ita demum pro co conferebatur, fi ab hostibus redimenda erat navis. art. 11. da jet. coll. art. 20. de Veng. et des, loy. I lodic, aequiparatis prorfus omnibus avariae grosfue for- mis, numquam ftipendii nomine magister nau- taeque conferunt. C. de C. art. 304. coli. 272. et 417.; Pr. Landr. II. 8. §. 1874. • Privilegio a contributione immunia fimt hodie- quc , quemadmodum apud Romanos, ea , qua& confumendi cauj'a impofita f tint, qualia funt ci- baria. Ord. 1681. art. 11. dn jet.; C. de C. &n, 419.; LOccENius, de J. M. II. 8. 21., a qui- biis distinguendas esfe merces edules optimc ob- fervac domat Lois Civ. II. 9. 2. N. 8. r praeterea, quae ad navis defenfionem pertinent, item vestimenta nautarum. Ord. et C. de C. i. cit. viNNius ad i'eckium, pag. 213. Cura, ut rite Iiaec omnia expcdiantur, ad Ma-
gistrum pertinet. Ubi in locum exonerationi
destinatum ventum est, judicem debet adire.
qui. pcficos artis defignec, ad dcfiuicnduni, quid
, • ava-
|
||||||||
|
•f
|
||||||||
|
tivanae grosfae nomine contribiiendiim fit, et
quaenani fumma propterea a fiiigulis fit prae- fcanda. Qiiod peritis iilis, a qiübus jusjuran- duni exigicLir, placuit, judicis fcntencia confir- niatur, ut execudoni postic mandari : ut fit adeo pcricorum rclationi fimui arbicrorura fentcntiae vis cribuca. Ceterum judcx ad pericos is;.os de- fignandos competens idem esc, quera in hiijus- modi caufa facpius jam niemoravimus, in patria Tribunal mercatorium, auc Judcx Pacificator; npud exteros Conful nosrri populi aut Magistra- tiis loei. C. de C. are. 414. et 41 (5. Dictis ülud addendum fuperest, nemini licere concribu- tione damni rcstitudonem petere , niii dctrimen- tura cencefimam acstimacionis partem exccdat. C. de C. art. 408. De rationc vcro, qua ma- gister curare debet, uc juxta lacam fententiam Aimmam, in quam quisque condemnacus est, iianciscatur feq. capite fect. II. §. 2., ubi etiam de nauli exactione dispucandum esc, videbimus. S- 3. De naufraglo et capta nave.
Quae huc usque dispucata func, ad eum ca-
fi-iin pertinent, quo, adhibito remedio excra- ordinario, navis adhuc fervari cam raercibus potuerit. Quod fi vero haec fruscra pgeric ma- gister, ec tempestas inftans naufragium minite- tur,vel hosces navem jamjam occupacuri videan- G 5 tur.
|
||||
|
( io6 )
mr, et merces direpturi fimul, atque homineg
abducturi, ipd fas est navem relinquere. Sic enim vi majore magister prohiberi recce dicitur, quominus amplius in nave permaneat, juxta 11- lud CICERONIS pro Caecitia cap. 15., „non „ eam folam vim esfe," affirmantis , „ quae ad „ corpus nostrum vitamque pervenit, fed etiam „ multo niajorem eam, quae, periculo mortis „ injccto, loco faepe ac ftatu demovet." Ut autem conftet non meticulofius fugam esfe ca- pesfitam, quemadmodura in ceteris caufis, ita etiam in hac, deliberatio requiritur nautarum. Obfervare hoc loco nihil attinet, folam nauta- rum fententiam minime omnem navis derelictio- nera magistro justam reddere. Nam ex iis, quae fupra jam, hoc cap. fect, i. §. 3,, de auctoritate confilii nautici diximus, abunde con- trarium vcrum esfe patet. Ceterum etiam dum pericula ita effugiat magister, muneris fui obli- visci non debet; fed pecuniam et pretiofiores merces, quatenus fieri potest, fecum debet fer- vare. Quod fi igitur, prae metu nimium festi- nans, cum nautis fuis in fcapham infilierit, ne- que fervarit, quod fervare pocuisfet, culpae reus est. Ord. 1681. art. 26. et 27. du Cap. C.deC 24!• Est autem operae pretium animadvertere, com- mcndandam imprimis esfe magistro curam in- ftrumenrorum, praefertira eorum, quae ad ratio* nes reddendas pertinent, cum non facile fiJes ha-
|
|||||||
|
jC™.:.,.-^
|
|||||||
|
■■^iif--'----^;ii-;--Sif
|
|||||||
|
■
|
|||||
|
( 107 )
habeatur magistro, fcripta infirumenta periisfe
alïirmanti, quae fervare diligcntiae pocius est, quam multi laboris. Qiiatenus aucem, fimul atque navis ventis
hostibusve occupanda rclinqiiitur, etiam pars mercium fervatur co ipfo, quod ceterarum cura jam omittitur, ipfa haec navis derelictio in fpe- ciem incidic avariae grosflie, de qua modo dixi- mus. Scilicet cum, fecundum aequitatcm na- turalem, omnibus mercibus cadem debeatur cu- ra, dicendum esc, queniadmodum ad omnium, quatenus fier! posfit, falutem promovendam in jactu , mari ultro committatur, pars mercium et ipfa navis, ita hac in caufa mari occupanda rc- linquitur, ut omnis magistri cura ad nautas ce- fcramque partem mercium fervandam intcndatur. Cf. EMÉRiGON, Tr. des Asf. XFI. 26. Verbo etiam hic memoranda est quaestio, an
aliquando liceat magistro , inftantibus hostibus, dum ipfè cum ceteris nautis et parte fortasfe mercium aufugiat, navem comburere, ne hostes ea potiantur. Tacent de hac quaestione leges nauticac, adeoque ftandum est iis, quae fupra diximus et magistro, de levisfima culpa obliga- te , fuadenduni est, ne facile ejusmodi aliquid sgat. Profecto vix ea temporum est infe* 1'citas, ut omnis omnino aliquando navem re- cuperandi fpes prorfus fit fublata, tum.j, quod prohiberi potest hostis, quominus navem fecum ab-
|
|||||
|
C 1^8 )
abducat, tuin vero imprimis, quod hostibus
iteium potest avelli; quod fi incra 2.4. horas factum CSC, navis non ejus esc, qui eam icerum occupavic, verum jure receptionis, (^d^-oii da recousfe^ quod ita vocare liceac, nianct pristini domini (^i). Ex publlca utilitate contrariam Icntentiam defendenti respondemus, tenendum esfc lemper, magistrum rem non fuam incendio perdere, nemini autem licere alienis divitiis esfe bencficum. . Naufragium pasfus magister eadem ratione,
atque fupra jam cxpofuimus fcct. i. §. 2. pag. 53. coll. fect. 3. %. I. pag. 85. juditi vel magistratui illud,quod ipfi accidit, refert. C. ds. C. art. 246. ec 247.; Roccus de Nav. Not. 95.; CLAiRAC, jf. de la Mar. 95. Apud Ro- manos olim cafu naufragii faepe quaestionem esfc habitam docec L. 3. Cod. de Naufr. §. 4. De alimentorum et pccuniae inopia
et facultate magistro concesfa, mutuam
fibi comparandi pecuniam.
Fortuna adverfa , quam in itinere patitur fae-
pe magister, faepe eciam efficit, tum, uc medio ma-
CO De hoc jure egregie expofuit em^rigon, Tr. dei jisf. XII. 23. |
||||||
|
■ • • -.'S
|
||||||
|
-.iti^;--. ,.-j ■■■■■....
|
||||||
|
-^-"3
|
|||||
|
C 105? )
mari inopia prematiir alimcntoriim, tufn, ut
procul ab exercitoribtis opus habeat pecunia.
Alinienta fi deficianc, juris naturalis praeccptum
confirmantes leges populorum civiies, Magistro
jus faciunt cogendi, fi qui in nave cibariis non-
dum destituri func, uc ea cum ceteris commu-
nicenc. L. 2. §. 2. extr. f. de leg. Rh.;
CL AIR AC ad J. d'O. 17. N. 6.; Conf. mar.
106.; Ord. 1Ö81. are. 31. du Capit.; C.~ de C.
art. 249.; Pr. Landr. II. 8. %. 1755. Add.
K. Seer. art. ó^^. Quam primum ea restituenda
jiibem Conf. mar. d. 1. et vinn. ad d, l. Rh.
pag. 215.; pretium vero eorum folvendum jii-
bent CL AIR AC d. 1. Qrd. 1681., C. de C. et
Pr. Landr. 11. Cum vero fola necesficas ur-
geris hanc vim dominis iilatam justam potest
reddere, jus hodiernum prudenter legi a. I(58i.
addit, fenrentiam naurarum , quae illam probec,
esfe explorandam. Eandem autem hanc juris ra-
tionem obtinere, fi, dcficientibus cibariis, mer-
c« fint, quae in hunc ufum posfint adhiberi,
non est, quod late disputem; veruni tarnen aut
fallor, aut ratione resdtutionis damni aliquod
discrimen interccdit. Nam cum quis cibarfa
tantum proptcrea fecum ducat, ut habeat unde
vitam fustcncet, minime vero, ut quaestum iis
raciat, eorum fimplicem aestimationem reci-
piens, omne, quod fiia interest, recuperavit. Se-
eus v€ro est in mercibus edulibus. Nam funt
il.
|
|||||
|
illae contra tantum lucri faciendi gratia navi
impofitae, adeoque mercator, qvii folam aesti- madonem reciperet, lucro jure fperato privatus, rainime foret indemnis. Acque proinde in his resdtuendis ratio quoque esc fiabenda lucri ces- fands, in illis vero fimplex restituenda est ciba- riorum aestimaiio. Nescio, an nulla fic magistri muneris pars,
de qua ita controvertacur, et cujus accura» tior interpretado nostra pluris interfic, quam ea, quae verfatur in comparando necesfariam ipfi pecuniam, qua vel ad navis refectionem, vel ad alias necesfarias impenfas opus est. Distinguendum est hac in re, utrum copia
ipfi da:a fit conveniendi exercitores eosve, qui horum res procurant, quales fiinc imprimis, quos Correspondentes dicimus, an vero abfinc illi, wel nolint eciam Correspondentes pecuniam ipfi praebere. In priori cafij fimpliciter adeundi funt illi,ut, quocumque velinc modo, magistro pecuniam comparenc, adeo uc magister, qui, cura praesto fint exercitores, nihilominus prae- ter eorum confenfum foenus nauticum contraxit, juxta J. M. H. VI. I. arbitrariam pocnam pa- natur. Unica caufa, qua illud licitum est, nem- pe cum, locata nave, nonnulli exercitores par* lem impenfarum nolint praestare fupra cap. 2« fect. I. §. 2. jam est expofita, In ceteris, prae- ;er eorum auctoritatem agens, folus magister tene- tur.
|
||||
|
Cm)
tur. J.M.H. 1. cit. Guidon V. 35., XVIIT. 4.;
Ord. 1681. art. 17. du CapU.; Pr. Landr. II. 8. §. 1499.; C. de C. art. 321. Posterio- re autem hoc articulo illud in lege a. 1681. mutatum est, ut nifi actui intervenerint exerci- tores, publico tantum inftrumento de eoruin coflfenfu conftct. Cf. laporte ad h. art. Sia vero haec via fibi pecuniam comparandi magis- tro praerupta fit, ex vi taciti mandati faciendi ea omnia, quae ad perficiendum cum mercato- ribus initum contractum funt necesfaria, ipfe fibi comparare potesc pecuniam. Sed de ratio- na, qua illud agat, disputantes in varias partes, cum ipfis Jegibus nauticis, abeunt etiam earum Interpretes. JureRomano, ut videtur, non trajectitiam tan-
tum, verum etiam ordinariam pecuniam mutuara fumere poterat. Certe probari nulJo modo po- test, pecuniam mutuam, de qua in L. i. $, 8. fqq. f. de. exerc. act. mentio fit, tantum ad foenus nauticum pertinere. Secundum Conf. mar. cap. 104. et 105. ma-
gister, qui alio modo pecuniam fibi comparare non potest, jus habebat cogendi mercatores, uc eam ipfi praestent, etiam venditis mercibus. Ve- rum non fatis conftat ita, utrum antea pecu- niam trajectitiam quaerere debuerit, cujus, ex- cepto forte cap. 236., vix mentio quaedam oc- currit. - , |
|||||||
|
l
|
|||||||
|
Amiquo jnre patrio acciiracius fuit fancicnm,
ut primum foeniis naucicum in carinam fibi com- pararec, atque demum, fi illud invenire non potueric, merces vendere liccrcc, denique fi ne- que hoc faccre pociiisfec, explorata naiuarura fen- tentia, funalia obligare poslec aut vendere. Cf. Place, van Carel V. a. 1549. art. 19.; Ree. van Place. Ord. enz. betr. de Zeez. Vol. III. p. 33. fqq.; art. 12. van Schipp. en Koopl.^ art. 19. van Asfeur. 1563. Cf. etiam J. d'0. art. I. fFb. Z. are. 13. , 35., 4®. ec 41. Jure Hanf. VI. 1. primum operam dare de-
buit magister, ut Cambiales litteras corapararcc, fin has obcincre non potuisfec, debuit dispice- re, utriim in majus exercitorum commodura mercium pnrtem 'venderet, an vcro potius foc- nus nauticum contraherec. Jure Danieo, Lib. IV. 2. art. 15. et 5. art. i. primum Cambiali- bus litteris, deinde venditis, quae ad cxerciro- res pertinent, mercibus, atque tune demum pe-, cunia trajectitia fibi prospiccre potest. Atque fic favet qitoque litteris Cambialibiis,
prae foenore nautico, turn lex Rusforum art. 46., turn Borusforum, Lib. II. 8. §. 722., 1499. ad 1502. Jure Gallico vero anni i68r., et eo, q«o
Tiunc utimur, tacite adempta magistro faciiltas est litteras cambiales in exercitores fcribendi, cum art. 19. du Cap. i68i. ipfi tantum concesfum |
||||
|
_,fMmII I ■ 11- 'ji'I ~--------------------------.^
|
||||||||
|
fit jus obÜgandi navem, et indrumcnca rncrces-
x]Ue vcndendi, et arr. 234. ei potestas facta Cks, foenus nauticum in iiavcni nrerccsqoe conrrahen- di (r}^ vel etiam has vcndendi. Camioium ta- nicn in cxercitorcs a raagistro tribucr.dam ajunt, VALIN ad cic. art. Icgiïv'1681, atqucLOCRÉad Co^. inerc. art. 234. Nobfscuiii vcro tacic emérigon, Cofity. è la Gr. U''. ^11. §, 5.6!: benecke,^.?/! ii. Bodm. Wef. XI. 7. Voi. UI. pag. 463. Tqq. Pro- fecto cum iii rebus nauricis liüdic iiahcaiur pri- inaria haec regula : exercitorem ab omni obliga- tione praes:andi facta niagistri liberari ^ fimul arque crediroribus navem naulun.que ccdac(^C<>^. t.itrc.. art. 2i<5.), niiiriqiiam cogi potesc ad lic- tcrarum cambialium folutionem, cum navis pe- liit, et omne jus, qiiod ipfi eX cxercitoria fo- cietate fortasfe fupcresc, cesfit, adeoque is, qiu pccuniam fuam magisrro credidic, neqiie fibi la- tisfacere potest ex iis, qiiae fibi cesfa funt, fo"- ^iim magistrum lia'berct, quem ad fua repetenda . <:cnveniret. Quod fi igitur confiteatur quis, uti ne»
(i) Non est, qnod propièr verba d. art. ntettre en gage
oiibitet aliquis, qnin liceac inagistro foeinis nauticum in hierces contraliere, an veno ta:itum pigncJTi eas tradere J'osfit. Profecto cui plus iicét,. minus uecesftrio debet iicere, atque proinde, fi ita oblijiare raai;ister merces pö- f^st, ut aliis turn jus in re, tum pcsfeslionem praebeat, iTocul dubio qiioque, fibi retema poslèsiïoiiè, folUm jus Sn re potesc tribiieffe. ■-• ' H
|
||||||||
|
■^..^«k-j___..:t^-. fA ■■
|
||||||||
|
C IH )
necesfario confitcndum esc, rullam perfonalem
obligationera habcre exercitorem folvendi litce- ras cambiales, fed libcrari, fimul atqiie navem nauluinque crcditori cesfit, fimul concedat ne- cesfe es:, niagistro adernptum esfe jus, nomina exèrcicoriae fiacieratis, litteras cjusmodi pro inu- tuata pecunia tiibuendi. Icaque rcdit oratio, a quo incepit, ec ex disputatis efFicimus, legisla- torem, cum dicat in laud, art. 234.: Ie CapU taine .... pourra .... emprunfer Jur Ie corps et quille du vaïsfeau, mettre en gage on ven- idre des marchandifes, omnem aïius generis inutuationem prohibcrc. Neque tamcn ita haec intelligi volumus,
quafi regulae propofitae, magistrum cambio non uu, nulla adniitccnda fit exccptio. Scilicet, fi enormis ufura nautica exigatur, fi non nifi vilis- ^firno pretio, vel ne fic quidem, vendi posfint mcrccs, vel hoscis, qui navem aggresfus est, eam dimittere nolit, nifi litteris carabialibus modicam fummam ipfi pracbeac magister, ex locis ec temporibus nonnumquam dicenduni est, utiliter, qui cambio ufus esc, negotium exer- citorum gcsfisfe magistrum. Verum fi propterea defendas, exercitorem fic non 'defungi cesfionc fua, minime fcntentiam idco obcinebis, quod mandatum fic egresfus non videatur magister, fed quia utiliter, liccc practer mandatum, ita ncgotiura exercitoris gesferic. Cf. l. 27. f- ^^
reh
|
|||||
|
I
|
|||||
|
■Hl""'" 'it^^rmmf^mmm
|
|||||||
|
C 115 )
rel;, er e il.; L i. Cod. ft al. res ptgn.; L tó,
§. l. ff. ds neg. gest. Quod autcm ad conrrahendüm foenus naiiti-
cuni aiu vendendas merces attinct, non deflni- tiim est, quid potisfimum agere deheat magis- ter. Videcur igitur ipfi pocescas facta eligendi illud remedium, quod maxime expediac. Cum vero, ut §. proximo dicemus, etiarii deperdita navc, mercium venditarum aestimacio fit folven- da, fere femper magis e re exercitoris esc, ut, quoties fieri posfit, fibi pccunjam trajectitiam comparet magister, et, fi vendendae merces fint, potius cxercitorum, quam mercatorum res vendar. Sic vcrum est quod circa agendi ordinem dixic POTiiiER , Contr. mar. N. 33. Hoc vero impri* niis magiscro videtur commendandum , ut, fi in commodum navis pecunia fit adhibenda, exerci- torcs potisfimum obliget, ü mercium utilicas vertatur, mercatorum etiam res obftringat, fin vero propcer navem atque onus fimul eroganda fit pecunia, in navem et onus etiam foenus nauticiim concrahac. Exempla posfunt peti ex co quod V. c., vel ad navem reparandam, vel ad curandas merces , vel etiam ad redimenda na- vem fimul atque onus, expenfae faciendae fuerint. Cf. BENECKE, Asf. tifid Bodfii. PTefett. Vol. I. Pag- 88. (i> Quae- (i) Foenus rauticntn in omis contraliere jure BorusH
II. 8. §, ajjjo. non pocest, iiifi fimul obliget navem. H 2
|
|||||||
|
C 116 )
Quaeritur aurem, an hodie inftrumenta na-
vis (^i) a magistro posfint oblignri, five ea dcc pignori, five in ea foenus nauticuni contrahar. Sine uUa probadone illud ad hunc locum fim- pliciter affirraat laporte. Scd omnino ialfa est ejus fententia. Nam primo in art. 234, Cod, nostr. de folis jnercibiis oppignorandis fermo est; deinde cum alias, quae placcrent, ex lege 1681. fimpliciter defc'ribcrent Codicis nostri conditorcs, mutata est hoc loco dispofitio art. 19. du Capit. d. Icgis; deniquc ex iis, guae ad hunc locum de iis, quae in lege condcnda acta funt, refcrt locré, fatis patet, dcdita ope- ra commutatam esfe hanc legcm. Ut autem jure pecuniam his modis fibi com-
parare posfit, requiritur imprimis, ut justa pe- cuniam mutuam 1'ibi comparaudi -fit caufa. Enu- merantur in art. 234. tantum: rcparatio navis et emptio fibariorum ; verum, exempla tantum ei esfe , et longe plures justas caufas existe- re, probe intelligit, quicumque varios cafus 'reputat , quibus magister extra ordinem ad
erogandam pecuniam cogitur. E naufragio V. c. fervatae fint nierccs, falvatores justo praemio funt ornandi; metu, ne aqua immisfa -dereriores fiant, e navi fublatae fint merces
iteruraque 'impofitae, extra ordinem folvimtur im~
(i) Les efparmtx t^ s-xsv*! t?s vfwj.
|
||||||
|
( 117 )
impcnfae; capta navis mercesqiie, vel ablatae
tsntiim merces, rcdcmptae'fint, pecunia rurfus opus CSC. Accuratius igitur, quam in laud. art. Cod. merc. Jure Patrio antiquó arr. 19. van Asf. 1563. fcriptum est: ^^fal niemant eenich » ^i'/? op fchipsbodem .... mogheh nemen ... • „ ten ware dat dtfelve Schipl>er by fortune „ van dir zee, vyandcn of andere nootlycke „faken.... in gebreke viele ca." Quae vero in lege 1681. arr. 19. du Caph. habebantur verba, necesf'ités du batiinent., picnius quidem rem dcclarabanr, quam noster codex, fed ne fic tauien omncs cafus complectebantur et hacc ipfa fortasfe caufa est, cur, iis delccis, tantum, excmpli gratia, de repsranda nave et emendis cibariis actum fic. Cf. benecke IV. von Bodnu 3. pag. 436. fqq. ^ Quocies autem aliquam justam caiifimi adesfe
putet magister navis, convocatis nautis, tabula? conficit, ex quibus ei pecunia opus esfc con- ftct; quibus fignatis, tribunali niercaturae aut judici patificatori, fi in pacria dcgat, vel Con- fuH noscro aut magistratui loei, fi esc apud ex- tcros, libcllum fuppliccm offert, ut is auctori- taccm pecuniam trajectitiam fibi comparandi, auc nicrces vendendi ipfi praestet. C. de C. arr» |
||||||||
|
Il 3 S- S-
|
||||||||
|
/
|
||||||||
|
C 118 ) .
5, 5. De pecunias trajectitlae et venditarum
^^ merc'ium ratione et eff'ectu. Esc autem hodie contractus foenoris nauticJ,
qtio pecunia alt?ri hac lege creditur, ut de' mum 5 fï res, quae pignoris jure pro ea ohli- gata est, falva in locum, de quo convenit., pervenerit, cutn ujuris nausicis restitucitur, interea periculo creditoris trans mare ve- henda, Trajeccitiam funiere pecuniam ; concrahere foe-
nus nauticum; geld op bodemery nemen ;pren- dre de Par gent a la grosfe, a la grosfe avanture, au retour du voyage; to take money on Bottomry, locutiones func in hac re propriae. Duplicem hujus conventionls formain egregio
expofuit BENECKE, Syst> des As f. u. Bodm, Wef. I. I. 9. pag. 93. fqq., prouti ea, vel I. rei, in quam pecunia credacur, aesdmario
maneac eadem; puta fi, navis resraurandae vci redimendae caufa , pecunia mutuatur, vel contra 3. rei pretium re vera augcacur. Quod obti-
nee V. c. cum, uc navis rebus ncccsfariis in- ftruatur vei merccs emantur , foenus nauticum contrahicur. Ejus distinctionis hanc csfe utilitatem osten-
«JU vir geleberr., uc, fi, navis mcrgiumve in in' |
|||||||||
|
1 't —
|
|||||||||
|
■^ -
|
|||||||||
|
C "9 )
ttgrum restituendi caiifa, pecunia trajcctitia
comparatur, ab ea fejungatur omnis, de aver- tendo fimul barura impenfarum periculo, cogir tatio; contra vero, ü , preiium navis vel mer- ciiim atigendi gracia , foenus naucicum contrahi- tur, cum eo jimgacur concractiis asfccurationis ^ „ atque adeo, ut, quoties illud obtincat, ab om- ni contribiicione avariarum nomiiie liber fit foe- ncrator, cuni vero hoc locum habeat, contri- butie ab co exigatur. Ratio in promtu est, quod, eodein niancnte rei prctio, jam divcrfus a foeneratore lit, qui mutuatae quoque fumraae pcncalum fuscepit, asfecurator, co vero aucto, nova fimul contrahenda videatur abfccuratio, No- bis ufu venic hacc discinctio, animadvcrtcntibus, apud varias gentes diverfas fuisfc hujus contrac- tus leges, prouti vel prioris vel alterius formae potisiiraurn rationem habuerint. Ita in patria V. c. de eo foenore nautico maxime cogitatum est, quo rei oppignoratae pretium reficerctur tantum, miuime vero augeretur. Atque hinc factum est, uc legibus patriis femper folvenda tueric integra fumma mutuata, quatcnus non fu- peraret rei oppignoratae, quac lalva in portum loret perducta, aestimationem {foo verre die bodem foo veel te lande brengt^; adeoque ju- ris axioma fueri: habitum : pecuniam trajecti- tiam a collatione propter avariam esfe liberara i^üt bodemery geen avary draagt'). Cf. art. H 4 12.
|
||||||
|
Ï2, van Schipp., are. 19. van Asfeur. 1^6%. \
YERWER ad d. art. 19. In GaUia vero hoc con-. tractii maxime de periculo adaucti navis predi in f>3eneratorcm transfcrendo cogitatum esfe, vel ipfum ems nomen coutrat a la grosf'e avanttife. evitici"". Imnrim's vero üiud inde cfiïcitur, qiiocl vuli^aris asl'curacoris condiuoni, foencratoris condiiio. lerc aequata esc, qui proinde femper de avar'is grosfis, do avariis particularibus au-» tem., nifi aliud actum est, tcuetur. C, do C, art- 230, Add, EMÉRiGON, Contr. a la Gr, prific. Vol. II. pag. 377. et cap. I. 4. §. 3. pag. 395. Siinc aiitcm hacc de luriusquc juris fonie intclligcnda. Nam tura apiid nqstratcs pe- cunia trajectitia , qua navis merciumque prctium augctur, licct minus folica, nota tarnen fuir, tuni vero imprimis apud Gallos facpc pecunia in focnus nauticuni erac crcdenda, quac tancmnmo-' do rcstituendae navi onerivc inibrvircc. IcaquQ utriusque juris hoc vicium est, diverfisQmis cau'? fis easdem leges esfe fcriptas, ,^ Posfunt jiutem hunc contractum inire turn re- i rum, in quas hypothcca tribuenda est, domini j
mm, ut proximo §. vidimtis, faepe etiani m^- gister. Sed, intcr hos üiud interest, quod roa- , . gister jure tantum navem atquQ.onus potcst obii- ■ ) .gare , cum alias tam carina, quam inftrunica- ta, cibaria, merces etiam hoc contractu re-
■ Qte obligentur, ut proxfus e}{cipiendum. P^i'^ ■ ^\' ■' ü\^ ■ '' ■ .jj .^ "■ ■• " . r ' ^ ' ■■■■
|
|||||||
|
j*
|
|||||||
|
JL.
|
|||||||
|
C i^i )
fit, nifi quod in remm natura nondum existit,
quale est nauhim, ciijiis nondum cesfic óïcs {fret a faire), liicruni mcrcium lutüriim et flipen- diiim naiJtarum, C. de C. art. 315. 318. 319. In fcripcuraiiKprobationis caula redigcndus esc
contractus, fed live privata illa fit, five publi- ca, nihil interest. C. de C. 3II.; Pr. Landr. II. 8. §. 2390 Indicantnr ea 1. fumuia Ibcnori data cum ufuris pro ea
pracitandis; 2. res bypothecae vinculo obligatae;
3. nomen navis atqnc magistri;
4. nomina foeneratoris, atque debitoris pe-
ciiniae creditac; 5. leges contractui adjectas circa iter ec tem-
pus, per quod conftabit, et tempus, quo flim- ma focncri -data restituenda est. C. de C. arr. 311. Qaod fi tempus periculi dcfinitum non est,
pecunia trajecticia, quae ad navem pcrtinet, periculo creditoris est a die, quo vela data funr, 2d cum usqiie , quo anchora emiafa est; quae vcro onus fpectat, a die, quo navi Cvel mi- noribas navigiis, qiiibus illug vchantur) inipo- fitae funt merccs, ad eum usque, quo in ter- ram iterum funt expofitac. C. de C. art. 328. Numquam autem lumma, qtum qiiis mutua-
vit, cxcedere potcst aestimatioricm rei, in quam PypQthega foeneracori tribuitur. Quod fi fraudq W 5 "3
|
|||||
|
i ,
|
|||||
|
ita actum est dcbitoris, ad pcticionem crcdito-
ris, nullus dcclaratur contracciis, fin minus, ad fummam concurrentera minuitur. C. de C. art. 316, cc 317. Haec quafi per indicem notanda videbantur,
quoniam quani plurimi intercsc magistri, ut rec- ce haec fingula cxpediat. Nam ü ex co,. qiiod contractum hunc non recte iniveric, vel obliga- tionibus ex co oriundis non llicisfeceric, daiiT mini, vel exercicorcs, vel mercatorcs pasfi fint, praescare illos debet inderanes. Ad quem locuin maxime percinet, fi practer necesfitatcm alia nave ufus est, vel rcs oppignorata fua culpa damnum paticur. Cf. C. de C. art. 324. Ad foeneratores autem quod attinet, ut vim
habeat foenorfs nautici contractus, quem cum magistro navis inicrunt, rcquiricur maxime, ut magistro, in eo loco, in quo verfatur, ratio- ne officii, opus fueric ea pecuniac famraa ; fcd, utrum recte pecunia comparata ufus fic, eamve contra in fuos ufus converteric, lis est excrcicori agenda, imputaturo fibi, cur talem praepo' fuerit, 1. I. §. 9., 1. J. ff. de exerc. (Stc/. Post cas cautelas autem , quae jure nos- tro introdu,cta funt , qUO rectius de pecu- niae inopia conftaret, minime dubium csc,quin^ iis adhibitis, jure pecuniam fuam credant foene- ratores, nequc probationcm metuant, navi pe- cunia opus non fuisfe. Profecto, nifi hanc (c\y tcnciara confirraarct communis opinio, qui fik-
ree |
|||||
|
,L:
|
|||||
|
C 123 ;
rct umquam, uc uko pccuniam praestarent ter-
tii ? Nam, etfi fiis esfec, quo tarnen nescio an nihil forec ineptius, ctfi iiccret iis, inquam, tabularum navalium infpccdoncm petere, ec nihil umquam in iis omittcrctur, aut minus ac« curate confcriberetur, nullo tarnen modo de om- nibus ceteris fibi prospiciendi reraedüs, quae force magistro fupcrfunc, posfunt judicare. AcquC' lic quidam jure initi contraccus hacc
vis est, ut, fi falva in locum, quo tcndcbat, res oppignorata pervenit, folvenda fic pecunia credita, fin vero dainnum aliquod in via accide- rit, quod ncquc culpa debitoris, neque ipfius rei vitio datum fit, illud pro rata parte credi- tori noceat; denique fi ejusmodi accideri;: cala- mitas, qua conditio dcfccisfü videatur Qfinistre niajeur)^ pereat perfonalis debitoris obligatio, et tantum jus in res oppignoratas creditori fupcr- fir. C. de C. 325. 326. 330. et 327. Cf. be- NECKE, ^sf. tl. Bodw. J-Fef. IV. van Bodni.^. pag. 501.; EMÉRiGON , Contr. a la Gr. XI. r. S- 3- '■> POTHiER, Contr. a la Gr. n. 47. Fuic autcm quacfitum ad h. are, utrum focnerator, rebus fervatis, rcpctere tantum posfic caput pe- cuniae creditae, an huc rcfercndae quoque fine ufurae nauticae. Dubium movent verba Ie paye' ment des sommes empruntées. Scd dicenduni JUS hypothecae non esfc conccsfum tantum pro ïpfo capite, verum ctiam pro ufuris, tanquara ac-
|
||||
|
( 124 )
acccsforio, principale dcbicum fequentibus; turn
vcro, nifi haec fuisfc!: Icgislatoris fcntcntia, abundarenc in art. 331. xcvh-x: pour fon capi. tal feulement. Quod fi in eatidem rem, ex, cjusmodi calamitate fervatam, ]n^ habeant foe« «eratores pccuniae naudcae et asfccuratores, finguii ratam partcm habcnc capitis pecuniac creditac et#fumroaa asfecuratae, d. are. 331. His igitur Icgibus foenori datac pccuniae hy-
potheca fubesc, vel fpecialis ea rcs, de qua convcnic, vel fi univerle in carinam foencrata CSC pecunia, auc in merces univerfas, carina cum acccslbriis fiiis omnibus , auc etiam onus. In loco domicilii vero foencrata pecunia, jus liypochecac tantum habenc in eani navis partem, quae magistri est, nifi factum illud ideo fuerit, quod func excrcitores, qui partcm fuani in im- penfas inilructionis praestare recufaverint, fe- cundum ca, quae Cap. 2. fcct. i. §. 2, diximus. C. de C. 320. 321. 322. privilegium autcm, quo gaudent foeneratores, exilinguitur, nifi foe- nerans intra 10. dies in publicas tabulas, apud tribunal mercaturac , concractum • rcfcrri (eni'é- ^istrer) curavcrit. Apud pcregrinos vcro fuffi- cit, modo auccoritatem Confulis Magistratusvc impetravcrit. C. de C. art. 312. coll. 334. Est autem, quod prima Ipccic mirum vidca-
tur, inter hos foeneratores cesfare juris commu- nis regulam, jtotiofem esfi jure, qui prior est tenr
|
|||||
|
.';^>.\:. ■-. A..^L^iw
|
|||||
|
■i-W.V'i^^' HJULP' ^
|
|||||
|
C 1=5 )
tempofe, et contra, qui ultimus est focnerato-
rum, optimo jure gaudere. J. DAV. 5. art. 4. j Fr. Landr. II. 8. §.2446.; C. de C. art. 323. Ratio est, quod ultimi imprimis caiifam prae- fticisfe videntur, cur itcr confiimmari potucrit. ideoque ipforum antiquoram foencratorum in- terfuit, iterum navi creditam esfe pecuniam. Cf. L. 5. et 6. qui potior. in pign.; Guidon XIX. ■ ' ■ .:;
Ceteruni focneratori pecuniam fuam amittcn-
ci jus conccsfum est probationcm a debitore exigendi, fatis amplas rcs periculo creditoris na* vigasfe. Cf. C. de C. art. 329. Venditarum a magistro mercium , quo fubve-
niatiir inopiae pecuniae, quaenam vis fit, ho- die definitum est lege, qnum olim valin, emé- RiGON et poTHiER litem de ea agercnt. Nempe, quin, falva in portum perducta nave, mercatori illud pretium restituendum fit, quod pro fimili- bus mercibus in loco exoneratac navis folvi folet, neqtie ex legis a. 1681., neque ex Co- dicis fententia, crat dubium. Cf. Ord. i68r. art. 19. du Capit. et Code de C. 234. Sed quid juris fic circa venditas merccs, utrum fic fortem fequantur mercium dcperditarum, an ve- ro fervatae intelligi debeant, a viris doctis valde «iuaerebatur, cum illam fententiam dcïfenderet FMÉaiGON, C. ^ la Gr, IV. 9.; hanc vero VAUN. ad art. 14. du fret. (C de C. 25^8.;» ec
|
|||||
|
;^ .*;..,......&,.
|
|||||
|
(126-)
.et roTHiER, C. mar. N. 34. et 72. Jure nos*
tro autem art. 298. dccifum est, ut, dcpcrdita navc, ratio foret habenda pretii vcndirionis. Ve- jum fic quoqiie qiiaeritur, an exceptie conftituta .fuerit a rcgula: excrcitorem ab onitii obligatio-
.m propcer fiicca magisrri libcrari, fimul atque
navem naulumque cesfcrit. Qua de re ante hos annos, proxime elapfos, Amftelodami nobilera litem cgerunt ccleberrimi hujus urbis ICti. Pro- . fecto , ut, excipiendum esfe hunc cafum a
communi rcgula, dicamus, multa faciunt. Nam 1. aic legisiator in d. art. 298., racionem esfe
habendam pretii venditionis, ft navis periit, fideoque, etiamfi nihil ex nave fuit fervatum. (Quod autem dicatur magister hujus pretii ratio- nem habere, difBcukatem parcre non potest.
-,Nam, ut magister fuo nomine teneatur de iis,
quae jure pro exercitoribus egit, nullam habei rationem. Solius magistri mentio est in d. art,, quoniam magister quoque merces vendidisfe cenfetur et ea, quae exercitores inter et merca* tores fpectant rationes, a magistris fere expediri videntur. Cf. art. 295. et 307.; 2. ex iis, quae de condenda lege acta funt,
•conftat legislatoris voluntas, tollendi ipfam hanc 'doctorum virorum concroverfiam. Cf. locré ad ■ art. 298.; <- 3. difertis verbis, quemadmodum nos art. fu-
<nMJs interpretati, eum .expofuit Confil. begouin. '■£,xp. des mot. 8. Sept. 1807. :%,,, Cuf |
||||
|
C 127 )
Cur antcm, depcrdita navc, verae tantutji
vendidonis rcsticuatur prcrium, non vero, qug^ futurum fuisfet -in Joco, quo tetendic naviSi» caufa est, quod merccs, ctiamfi vcnditae noa fuisfent , vcrifimiliter in iocum destinatum non pervenisfent, fcd cum nave pcriisfenc, adcoque jpfi illa venditione qiiafi ab interitu fervac^e funt. Atque ita quidem habenc domini ex eo, quod eorum raercibus potisfimum ufus fic ma- gister , illud prae ceteris commodum , quod fi naufragium acciderit, rebus fuis non omnino de- ftituuntur. Sed revera quoque vix pocest cum KMÉRiGON, ]. cit. hoc loco cogitari de foenoris nautici contractu inter magistrum-et dominui|i mercium, turn, quoniam de fpeciali hujusmodi conditione agendi opportuniratcm non habent, tum vero etiam, quia nihil omnino creditori praestatur ufurarum Joco, quae femper in hoc pacto vulgaribus majores funt. Imprimis vero hisce rationibus accedit iUa, quam recte, cum 3ex conderetur, attulic begouin, nifi Jegis placi- tura invaluisfet, in eo imprimis pejoris condi- tionis fore mercium vendicarum dominos, quam earum, quae cafu perierunt, quod nuUum jus habent repetendi earum aesnraationem ab asfe- curatoribus, cum ante interitum navis pcricuJo niaritimo expofitae esfe defierant. Quemadmodura igitur nunc lata ]ex est, fi navis interiit, melio- '■'s conditionis funt, quam ii, quorum merces . . as- |
||||
|
\ C 128 )
asfecuratae non func, pauio pejoris autcm ali*
quando , quam ii, qui periculum in alios aver- tendum curarunt. Ceterum utroquc cafu naulum deducimr, qiio-
niam illud fcmpcr dcbetur, fi mcrcatoribus falva res fit. Vcrum cnim vero cum merces, pro quibus minus pretium recipit mercator, vix in- tegrae fervatae csfe diccndac videantur, arg. art. 296. , ncque iniquum, ncque juris analogiae contrarium putem, hoc cafu partem tantum nauli praestari, pro rata parte peracti Jam itineris. Quod cum verbis art. 298.: en rctenant ega- le ment Ie fret, porie aux comiaisfement, pugnare minime videtur. « "... |
||||||||||||||||||||||||||
|
'.' " >
|
||||||||||||||||||||||||||
|
CA'
|
||||||||||||||||||||||||||
|
' \
|
||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||
|
■■■liL<ll(Wl||l|l«««
|
|||||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
III v'.-'iM>lf^^^^
|
|||||||||||||
|
CAPÜT QÜARTÜM.
|
|||||||||||||
|
DË OFFICIIS MAGtSTRI , CONFECTO
ITINERE. |
|||||||||||||
|
a
|
|||||||||||||
|
'uplfci fere' fenfu iter potést dici confeö-
'hïni. Quod (1 enim obügationem tnagistH fpeC- ^s navem dorrium reducendi, perfectum demürtl iter est fi in poftum, unde (olvit, navem reve» ^erit, fin potisfimum ejus obligationem ifespi- cias perfefendi onüs in lócumj de qüo conve- "if*cónfectum jam est, fimul atque ibi pervene- i'it. SecuhdUm hanc distinctionem magisrri offi- <^'a» quod ad exercitores attinet, in priore hu- Jüs Capitis fectione explicabimus, de rationa ^um inter et mercatores, ubi in locum, quo te» tMdit, pervenit, in posteriore aeturi* |
|||||||||||||
|
"''^,
|
|||||
|
C 130 )
SECTIO PRIMA.
DE MAGISTBI OBLIGATIONIBUS ERGA
- EXERCITORES, §. I. Officia magistri er ga exerchoreSf
cum in locum pactis conjlitutum
ventum est.
Quaenam, in portum appellcnti in eoque ob-
verfanti, niagistro atcendenda funt praefertira, fuperiore capice fect. i. §. a, expofuimus. Quum vero poreus iste fimul locus est, quo pcrfercndae funt merces, curare etiam debet, -Ut, quod, nauli noraine, aut propter impenfa.' atque avariam , praestare debent illi, quibus oni» rcxhibetur, ab iis exigat. Atque hic quidem il .iud discrimen inter antiquam et recentiorem jU' -ris ijautici rationem notandum est, olim ne dU' bitatum quidem esfe, quin ad folum raagistruai omnis haec res pertineret {Guidon XVIII. 4O' cum;contra hodie, uti testatur cum aliis jacob- .$EN, Seer. II. i. pag. 159., et quoddie ufa yenire vidcrnus;, faepius nauli cxactio folis Cof xgspondentibus , qui dicuntur , commictatur, f' lege, ut abhis tantum pecuniam magister, q"' fibi opus est, accipiat. . Quae autem praeterea a magistro agenda fuii''
pendent platic ab iis, quae mandatis contin* |
|||||
|
- .»B^su^;;7yii
|
||||||
|
ttir. Sicubi mandafum nihil est j hecjue adfanc
Exercicorum Correspondentes, qui, quid de naulo jam accepco fit ftatuendum, et quomodo .navis riirfus locanda fit, definianc, ibi profectO Jolius magistri esf videre, quid exercitoribus .maxime expcdiac. Opcimis eondicionibus novum Onus, aut viatpres, in pftriam revehendos, coa- ducit, etlucrum, ex foluto naulo redactum, prouti exercitores, vel expresfo mandatp jusfe- rint, vel ex confuecudine tacite mandasfe. vide* «ntur, vel litteris canibiajibus ad eos remittit» vel pro eo merces emit, qiias ,in patriam re- veifus majore precio vendati In his mercibus procurandis iniiitor esc exercicorum, adeoqué ci^rare debet, üc 5è prctio , quo eas eme- ïit, de damno, quod iis praeter fuam culpam acciderit, de earum vendicione, fi force, ante- quam domum reveccus fic, eas vendcre debuit, legitimam iis facere t>osfic fidem. Sic fervac di- ligentet apochas, ex quibus de precio pro iis foluto conilac; circa dccrimentum, quod pasfaö 'lunt, atque mercium venditiönein, a jüdice coh- firmacas nauticas declarationfes (jScheepsverkla- rihgen), de quibus fupra Cap. 3. fect. 3. §. 1. J'?S' 85., confici curat, ceteraque hujüsmQdi Jigiti quae deinccps jüscani esfé éxcépdonera probeuc, quam exereicori, ad exhibendum, quod fibi dcbetur, agenti, objicit. ( ; Cutn. vero exercicorum , üti mefcatoturii' Öftl«
12 '-'''' ^""-'h*
|
||||||
|
I
|
||||||
|
C 13* )
Hïurn, qnam plurimi femper intcrfit notum fibi
habere, niagis minusve feliceni faccarum expe- 'ditionutn eventum, quo cetera gcrenda ncgotia amplient aut circumfcribant, Codice nostro expresfa lege confirmatum est, quod diligentio- res magistri facere fere folebant, ut, nempe antequam rurfus vela dat, misfis ad exercitorcs . tabulis, certiores eos faciat de conditione one- ris, dê pretió mercium eorum noniine empta- rum, denique de pecunia a fe mutuata, additis nominibus et domicilio foeneratorum. C. de C. art- 235' CO- ^
§. 2. De rationibus exercitoribus reddendis,
uniyerfo itinere abfoluto, et exauctorando
'"■' . .' 'magistro. ' " . Omni itinere confecto, nave in portum, unde
folvit, relata atque exonerata, exacto a magistro naulo, vel fuscepta bac cura ab exercitoribus, folutis omnibus debitis, dimisfis etiam nautis, necesfario reddendae funt rationes et praestanda pecunia reliqua , vel resarciendum magistro ^ » quid e fua re familiari in navis utiliratcm impenderic. Post exacta fingula itinera rationes reddendas jubet ', ■ . Cofif (l) Bonisrornm lege, de quibnsvis majoris tnomen"
rebus, certiorera facere exercitorem debet. Lib. H- •* . |. 1504. et 1505. |
||||
|
|
|||||
|
C 133 )
Cofif. mar. 237., 238., 839. prhic. Lege ca-
Rou V. 1551. art. 45. in eum, qui intra octo dies, postquain naalum excgit, rationes reddere negkxislet, mulcta flor. 200. conftituta esr. Sed Confiit. pHiLippi, art. 10. van Schipp. en Koopl. fancitum esc, uc, quoties vcilent, rationes exi* gerent excrcitores. Videtur tiocce placitum, na- turae mandati, quod magistrum inter et exerci* toies intcrvcnit, conveniens, comprobasfe jus hodiernum, eum taceac de tempore, quando rationes reddendae fint, praefercim , eum etiain medio itinere magistrum dimitti permifit. Sed nioris est, ut, fi nulJa caufa, fit aliud extra or- dinem faciendi , exacto demum itinere excrcicori racio reddatur. Quod fi plures funt excrcitores, traduntur tabulae ei, qui rebus exercitorum ad- niinistrandis est praepofitus. Qui eum eas pro- baverit, etiam a ceteris exercitoribus confirmari eas curat, obfoJeta confijetudine, cujus menünic !• M. H. XII. I., qua ab ipfo magistro con* VDcandi erant omnes excrcitores, ut reddendis ranonibus adesfent, vel muJctara folverent et, in aaud tempus dilata rationum rcdditione, ite-, runi non praefences comproba-sfe eas inteiiige- rciKur (i), Quae autem in liis tabuJis expen- ''e reJatae funt majores lümniae, atque ejusmo- *- ) Lepe Rnsfica foli exercirori, cos adminidrncio navii
coiumisia est, ratioueï reddere jubetur. Cf. »rt. itó. ^, j I 3 ' ^
|
|||||
|
^ «J4 )
fli, de quibus, utiHim revera," atque jure ere
^atae fint, poific dubitari, "de iis apochis aliis- que justis irtftriimentis cónftare debet. Deinde, quae injuria factae funt impenfac a magistro re- petuntur; quae vero in impenfas relata funt, minime foluta, locum praeterca facere posfunt aliquando criminali perfecutioni. C. de C. art. 236. Comprobatis vero tabulis dt (oluto eo, quod ex iis est reliquum, inftrumentum magis- tro tribuitur, ex quo illud factum esfe conftat, quo ab exercitorum querelis et petitionibus,res, quae rationibus expresfae funt, fpegtantibus, deÏHceps tutus fit. Peractis hisce confummatus intelligitur con-
tractus locationis conductionis operarum, qui magistrum inter et exerCitores intcrcesferat. Nova igitur opus est convcntione, ut magister ^tiam in novum iter conducatur. Habent aU' tem exercitores ex exprcsfa legis dispofitionei etiam medio itinere, magistrum dimittendi fa- cultatem absque praestatione indemnitatis, nifi aliud actum fit, cum alias convcniac quidem operarum locationis naturae, ut dorainus operas non amplius esfe praestandas denuntict, fct'.) praeter justam caufam illud facienti, Icmper iw cumbat obligatie praestandi locatorem indeff' nem. C. de C. art. 218. coll. Cod. Civ. ar:. 1794. Est autem ica intelligendus ille articulus Cod. merc. ut, niff aliud convencric, omne oiH' r.i'
|
||||
|
|
||||||
|
C 135 )
Jiino. jus inagistro denegatum intelligatur aliqufS
petendi, nominc damni, quod ex ea dimisfiorie patitur. Nam, quod art. 270- nautis indemnitas concedatur, et art, 272, omnia, quae circa nautarum ftipendia, eorum vulnerum curatio- nem , atque redemptioncm captivorum fancii- ta funt, cum omnibus navis praefectis com- raunia dicantur, ad iJlud, de quo nunc quaeri- mus, non est referendum. Quin Tere dicas ex ratione, qua fententia legislatoris in d, art. 272. expresfa esc, eum id maxime cavere voluisfe, ne ad art, 270, etiam ea referetur, Non enira ait fimpliciter orania, quae toto illo titulo continentur, communia esfe cum ceteris navis praefectis, fed accuratius definivit, etiam ad hos esfe extendenda certa quaedam ejus titöio placita, de quibus omnes omnino articuli agunt, folo eo, de quo nunc dicimus, cxcepto. Praeterea, ut omittam , nifi haec interpretatie admittaiur, e regione fibi oppofitos fora art, 218. et 270., est etiam quaedam distinguendi caufa. Nam, qui magistrimi dimittunt, eum auctoritate privant, qvü eam ab ipfis folis accepit, Terum magister demum ex confenfu exercitoium nautas potuic eligere ; ideoque , ut videtiir , melior horum di» misforumi caufa habctur, quam magistrl."' "•"-: ^ Ceterum Borusforum icge magister, qui ifl'- juria dimittitur, indemnis praestari debet, étjürfe Danico nifi , omnibus exercitoribus c^nfentientir ~ . I 4 bus, |
||||||
|
■! . ■
|
||||||
|
C ï36 )
bus, aut interveniente Judicis fententia, Magis-
ter exauccorari non potest. Fr. Landr. II. 8. §. 1457.; Jf- ^- IV. I. are. 34. Quandoquidem autem nihil impediat,.quomi-
Jius is, qui magister esfe defiic, manoat tameii Cxercitor, munere privacus magister portioncm navis -, quae ejus est, vendcre tamen non cogi- tur, arg. art. Q. de C. 219. ibique vai,in. Cf. JACOBSKN, Seer. I. 3. pag. 58. . Verura enimvero foret durunl , fi magister, qui forcasfe proptcrea demum, quod navi ipfc; praefectus est, partem navis a ceteris exercito» .ribus eniit, alienae curae rem fuam conimittcrQ Cogeretur. Placuit proptcrea, exercicores, qui inagistrum diraittunt, eo petente, cogi, ut ie- cundum peritorum aestimationem ejus portionem redim^nt. jf. M. IL II. 4.; J. Dan. IV. 1.34.; Ord. i68i. art. 4. des propriet.; C. de C, art. 219. Quurn vero fecundum ca, quae cap. ii t$. I, obfervata funt, pro ratione porcionis, quaq cujusque est, in foqietate exercitoria plurimo-- rum fententia femper,quid faqiendum fit, dcccr- nat, plurimorura etiam fuffragia jus munere fuQ amplius fungendi magistro adinmnt. Sed quaeri potest, utrum rnajor pars ita etiam minorcm cogac ad praestandas partes in redimenda magis- tri portione. Respondemus nos, auctoritate in« ftructi VALiNi ad art. ,219,, eos tantum cogi posfe ud redimendam ponioucni, cjui niuncre eum |
|||||||
|
1
|
|||||||
|
|
|||||||
|
C 137 )
privandum cenfucmnt. Nam est }uris regula,
neminem acquiiere invitum; deinde jam facis incommodi habent ceteri exercitores, contra eorum fententiam munere privacum esfe ma- gistrura; denique quid, fi propter hanc ip- fam racionem, eum, Jicet minus aptum, tarnen removtndum non putarunc, quoniam res eorum non finit, ut ejusmodi fumraam, qualis praestan- da foret, folvant. Legis verba huic interpreca- tioni non refragantur d. art. aip. Nam additum non est, a quibus, ut fua portio redimatur, pe- tere dcfaeat. , - , , c, S E C T I O S E CU N D A. .. .
DE MAGISTRI OBLIGATIONIBUS EllGA .
, V • MERCATORES.
- - ': • i *
V, ' . ' r, , V
. ■ §.1. De onere exhibendo. ...^
|
|||||||
|
Onus, in locum destinatum perductum, exhi-,
bendum est ei, cui litterac recognicionis craden- das merces affirmant, five ccrtae cuidam perfo- nae inicriptae fint illae, five jus eas e nave re- petendi, ei, qui litteris inilructus est, tributum "t iconnaisfement a ordre ^ au porteur.') ,\ An autem jus in re habeat ille, magiscrö^
quaerere nihil attinet. Suflicit, ipfum eum, qui' werces transyehendas Jocavit, akcri licceris re- "- ^ I 5 co-. |
|||||||
|
M
|
|||||
|
C 138 )
c'ognitionis jus tribuisfe, eas merces accipiéndi,
et magistrum iisdem litteris mercium eidem exhi- bendarura ohligationem irt fe fuscepisfe. Scili- cet habetur ftipiilatio ititer duas partes, magis- mim et oneratores in favorem tcrtii, cui in- fcriptae funt recognitionis litterae, a qua ne confendentes quidem partes fccundum rcgukS juris civilis refilire posfunt, finuil atque ter- tius frui ea voluerit. Cod. Civ. art. 1121. Quae quum ita fint, quidquid jubcant deinceps mer- catores, nemini, nifi' Cui litterae recognitionis infcriptae funt, tradendae funt merces, nifi mer- cator , fimul atque mandatum rautat, cancellacas etiam magistro resdtuat recognitionis litteras on"nes. Nam fic demura metu vacat magister ne rurfus onus exbibere cogatur. Cf. emérigon , Tr^^Jes Jsf. XI. 3. %. 8. Add. Handv. van Amfl, II. fol. 498. coll. Jaarh. Vol. Vlll. pag. 303.; BARELS, Adv. ov. Kaop-h. en Zeev. 15. Vol. I. pag. 78. fqq., ubi verba rotae Genuenf. adducimtur haecce: „ confignata eniin „ re alicui defercnda et confecta fuper hoc „ apodifia, fiatim est acquifitum jus illi, cui „ venit defcrenda, ita ut non amplius posfit „ restitui illi, qui prius confignavit, nifl acce- ,i dente confenfu illius, cui facienda erac dicta „ confignatio." Ncque existimandum est ita dominio vim infcrri. Nam fibi imputare debet dominusi fi alicui litteris recognitionis jus tri- bue-
|
|||||
|
■i«ij, lamNii 1 iiii Hl. i,»».,ji,ijjp.,.
|
|||||
|
C 139 )
buerit, fuas merces a magistro repetendl. Sic»
laei'um esfe doniinium , qucrcretur etiam , qui,
fervicute, ne prospectui ojfictatur, alteri con-
cesfa, in fuo folo non ampHus, quidcumquo
libnerit, aedificare posfit. Quod fi igitnr legi-
tiraa quaedam caufa fit, propcer quam, traditis
jam litteris rccognitionis perfonae dcfignatae,
onus exhibcri nolit dominus, puta fi hic fol-
vendo ampüus non fit, venditarum ipfi merciura
precium non folvat, aliove modo conditionibus,
quibus ipfi defcruntur merces , non paruerit,
ynicum remedium mercatori fuperest,ut judiceni
adeac, qui caufa cognica jubeat, ne magister ei
onus exhibeat. Sunt autem attendenda verba illsi
(aufa cogniia; nam, quidquid cenfeant alii,
ip patria dubitatum non est, quin fimplex inter-
yeniens auctoritas judicis, non vocato in judf-
cium confignatario, quem vocant. minime fufr
iiciat. Uc enim fic jus quaefitum alicui aufera-
tur, omnis juris ratio refragarur.
, Quod fi vero ei, cui infcriptae funt litterae
recognitionis, traditis jam mcrcibus, alius dein-
ceps fuperveniat, aliis litteris inftruccus, tutus
ab hujus petitionibus magister est excipiendo,
pacta fe jam implevisfe. Nam illud ipfum per-
fccit, quod fe cfFecturum promiferat, Itaque, 1!
iiijuriani Jta pasfus est harum litterarum posfes-
Jor, habct actionem propterea inftituendam con-
tr^ earum augtorem. Sin vero duo, fimul litteris
|
|||||
|
C I40 )
inflrncti, eodcm tempore ad onus exhibendum
agant, judicis lententiam exfpectare debet ma- gister, cuinam potisfimum illud tradac, vel, fi ipfiilludnon vacac, pocesc petere, ut fibi liceat, pendente lite, merces in loco a jiidice defignari' do deponere fmuri viccoris periculo. In ipfo onere exhibendo obfervandum est
magistro, tura ne merces e navi auferri patia- tur, antequam de itiuere llio reculcrit art. 248., turn, ut illud fieri curet intra tempus conven- tionibus moribusve locorum definiium. Prioris placiti exceptio est, fi periculum moranti im- miEeat, vix falvae v. c. in portum perlaiae fint merces, cum navis jam aquis irruentibus refistere amplius nequcat. Fieri autem fic posfit, ut, cum alias exonerationis impenfae ad mercium dominos pertincant, quoties regulariter altera res post alteram e navi auferatur, nmic, delibera- tione confilii nautici, ne vocacis quidem üs, quibus merces tradendae funt, ad tutandam na- vera et onus, omnes merces , quaccumque pri- •rraini kk ofFcrant, nullo ccrro ordine , e nave fuut aufcrendae. Meminit hujus caufae Conf. mar. cap. 194. atque jure, ut videtur, confli- tüit, communicatum ita inteliigi inter navem mercesque 'pcricuiura. Profecto, quatenus fic niajores, quam ordinariae, exonerationis f'accae func impenfae, vel ex nimia festinatione non- nullae merces detrimcntum habuevunc, referenda |
||||
|
- -r- ■
|
|||||
|
( Ht )
Videntur iiDpenfae ille ec detrimenta ad cjusmo-
di, quae ad navis merciumqüe univerfam falu- tem promovendam facta, vel ejus occafione da- ta func, adeoque avariac grosfae, quac dicitur, adcenfenda funt. Verum necesfaiio requiritur» ut fit illcid remedium ctiam ipfius navis caii(a adhibicum. Alias enim'majores impenfae, fervan- darum fuarum rcrum caufa in exoneranda nave factae, folos fingularu:n mercium fpeccanc domi- nos. "^ -* ' ■• ■■■■•" ■ ' De tempore, intra quod exhibendum fit onus,
nifi convenerit, auc vis major prohibeac, incra quatuordecim dies faciendum illud jubent /K^. Z. art. 5(. et art. 13. van Schipp. en KoQpl. 15*^3' Neque aliud hodicque moris esfe latfs conftat. Parate autem magistro, qui mcrccs exhibeat, vocari debet is, cui eae funt tradetidae. Coram hoc eove,quem fibi ad merces recipien- das fubftituic, admetitur magister vel adnumerac merces, quae ab eo tempore tradicae videntur, arg. Z.. I. ^, i,^. (Ie perk. et comm. rei vemi. Itaque cura mercium, quas admenfus esc, quae ponderatae dinumerataeque func, dum» e nave auferuntur, in navibus minoribus acque deinceps in terra habenda, antequam in liorrea m.crca- torum perlarae func, ad magistrum amplius non pertinec, Cf. guotius, Intr. ad Jur. III. 20. S' 15.; GtÊdon de la mer. V. 7.; emékigon, ^•'■' dei Jsf. XII. 48. Quod autera olim Am- |
|||||
|
ftélodanii habebarur placicum, Keut'e 15. Sep^^
. • . 1,640., quo mercator, qui exhibendis mcrcibusj
quae numero conftant. Heet vocatus, non ad-
fuit, concentus esfe debuic enunieratione Guber*
' natoris; hodics praefumcio quidem est,justuiTl
: , humcrum edidisfe Gubernatorem, fed nuUo mo*
■f do jus mercatori ademptura est probandi eon-
trarium. ..... ■ , '
Auferuntur autcm merces e nave impenfis
\. mercatorum , nautarum operis, quibus hoC
nomine extraordinarium ftipendium tribui folet»
22. (t); J. d^Ol. art. 10.; art» 7*
; van Schipp. en Koopl. 1563. Add. J. M. H.
; XL I. Quod fi ex vitio funalium cetcrorumquö
; inltrumentorum mercibus, dum auferuntur, dara-
hum datum fit, magister illud debet resarcire
. , Wb. Z. art. 22. 36. 47.; art. 7. van Schippi
'": en Koopl. 15Ó3.;, C» Ve C. art. 405.
Ceterum fi is, cui infcriptae func merces, eas
■ omnino accipcre recufat, judicem adirc debet magister, ut deponantur in loco pubüco mer-
ces, atque, ut mox videbimus, ex earum ven- ditione naulum ipfi folvatur. Cf. C ^é^C. 305.; Pr. Landr. li. B. $. 1719. i.; , .,., |
|||||||
|
([t) Vocatur ibi iliud Ü\pe\idmm^ ^inJ^felJt, L^, g'^^'^
voor httt uitvinden, uithpfchen der koopwaren. |
|||||||
|
f*
|
|||||||
|
'^apmmm
|
|||||||
|
C 143 )
§. a. De exigendls a mercatoribus pras^
flaiionibus et resarciendo damno ip/is Cum fuperiore Capite fect. 3. %. s. de cau-
fis, quando, propter avariam, contributionem petere posfit magister et debeat, opportuno magis loco disfcruimus, nunc imprimjs diceq- duni est, quando naiilum debitum fit, ut dein-* de, quid juris fit magistro in exigendis nauii, contribationis, atque impenfarura praestationi- bus, exponamus. . :.j Jure Romano ex obfervatione dynkershoekii
Obf. Cur. Rom. IIL 22. distinguebatur, utrum navis locata esfet, an vcro cöndiictae forent nierces transvehendae. Ulo cafu 'debebatur femper naulur^j etiamfi citra culpam locatoris merces transvectae iion fint; fed hoc cafu niercium dominus, nifi fint revera transvectae, naulum folvere non tenp- batur, adeoque folutum jam, condictione caufa data caufa non fecutUy repetit, Cf. K lo. princ» f' de lege Rhod. L. 15. §. 6., 1. 61. %. i* f. locati ibique schulting et smallenburg ia xiotis. Recentiore jure haec fere regula obtinet: fjiö
demum naulum deberi, fi merces in locum de- ftinatum perlatae funt, adeo ut earum, quae ia- terierunt, nuUum naulum fit folvendum, f^d contra earum etiara, quae dete^iores factae ,fTOf, - i no- |
|||||||
|
'■"""•^
|
|||||
|
; ( H4 )
-, ■ ■■ *.
I
nonline nulla nauli imminutio admittatur. Cf.
Conf. mar. 193. coll. Q.81. S- S-i J- ^^- H, IX. 2.; Wb. Z. 16.; art. 3. van Schipbr.'., VERWER ad art. l. van Schipl. 1563.; y. d'Ol. 4.; Guidoft VI. 2.; art. 18. et 25, du fret. 1681.; C. de C. art. 302. 309. 3'-o.; Ff. Landr. II. S. §. 1727. Servatis autera, atque in 'locum dcstinationis perlacis, accenfentur etiam illae nierccs, quaruni aestimatio dominis folvitur. Conf. mar. cAp. 193.; are. 13. et 19. du fret. 1681.; C ds C, art, 298. 301. Atque ita eer- turn est, reruni, quae interierunt, nuilwm naulum esfe folvendum , ut étiam rescituere döbeat ma- gister illud, quod ipfi jam folutum est. art; 18. du fret. i68i; ; C. de C. 302. Add. 1. 15. §.6, ff. locati; harmen» II. ii. §.2i. ibique notata in Thes. mkerm. Suppl. ;KümcKE, Quaest. IlL 34. pag. 898. Sed folent fere, qui nauli par- tem pforogari (id est erogari antcquam dies vcnerit L. 53. ff.-de pactis^ paciscuntur, ilraul ftipulari', eani femper , quidquid acciderit, ma- gistri fore ; qüo cafu pacca legem daht contra- ctui. Quoties autem praeter fiiam culpam certam tantum itineris partem confecit, ratam etiatn nauli partem potest cxigere. Place. i55i« art* 40.; art. 19. et 22. du fret. 1681.; C. de C. art. 296., 303. Ceteras res, quae augendo aut comminuendo naulo locum faciunt, .fuis , locis pasfim in disDUtatione iudicavimus. ï>:. ' r > ^ ' Ad |
|||||
|
|
|||||
|
C 145 )
Ad viatores autem quod attinet, est fere
communis doctorum virorum fententia, etiara pro iis, qui medio mari vita defuncti funt, five eorum corpora in terram perlata, five prae iii- mia putrcdiue in mare fuerint projecta, inte- grum naulum eslè foJvendum. Cf. stypm. IV. lo. N. 45. pag. 508.; KüRicKE ad J. M. H. V. 5. pag. 757.; pECKiüS, pag. 282. fq.; Valin ad art. Cod. merc. %oi. Profecco, cum lex de naulo pro viatoribus praestando nihil dicat, ex- cepdonem a regula gencrali, in favorem mer- cium, quae interierunt, conftitütam, ad viatores prodiixisfe non videtur. VaJet igitur nifi aliud acmra esfe probctur, regula pauli iCti in/. 38. priiic. ff, locati: „ qui operas fuas iocavic, I, totius temporis mercedem accipere debet, lï s> per cum non ftetit, quominUs operas praestet. Cf. Pr. Lanir. ll. 8. %. 1747. et 1759. Numquam potest mercator, propter comminil-
tara mercinm aestima:ionem_, propter majorera, ^uam oporteret, naüli promisfionem aliasVe cau- fas quascunque, diminutionem petefe naull; •Jiiod licet fpeciali art. 509. non fuisfet fanci* 'iim, dubium tamcn non foret. Cf. Pr. Latidrk "•8. 5. 1729. "■ : ' --■-•-,'•;-. v-i\ Fas aotem erat mercatorl juJcta Cot2f. mar.
''9- coll. a7ü., nifi aliud fuerit actum, pro
iiaulo merces relinquere, modo, nulla inter
pfi-tiofiores atque viliores facta distinctione»
■ K t«l
|
|||||
|
"■*'' Jpr^wi]
|
|||||
|
C h6 )
▼el omncs omitteret, vel pro omnibus naulutn
folveret (^i). Idem invaluerat Antverpiae, Con- fuet. LIV. art. i6.; fcd conftitur. caroli 1551. art. 44. et philippi 1563. art. 9. van Schipp. en KoopL ita demum haec facukas mercatori relicta est, fi res, quae cadis doliisque conti- 'nentur, per riraas effluentes vel excidentes, com« minutae vel deteriores factae funt; quod juris nostri placitum minus, accurate a grotio , Intr. in Jur. III. 20. \j. ad ceteras etiam raerces extenfum est. Quemadmodum nos legem fu- mus interpretati, ea fere convenit cum eo, quod juris esfe dicitur in libello Gallico Gtd' don de la mer VII. ix. Lege maritima Gallo- rum a. 1681. art. 25. et 26., et Cod, merc. art. 310. col], art. 305., fimili ratione, folae merces liquidae e cadis ita effufae , ut fint üli vel exhausti prorfus, vel fere vacuefacci, pro vectura magistro posfunt relinqui, nequc aliud f conftitutum, vel Danico Jure IV. 2. art. 10.» | vel Borusforum II. 8. §. 1730. et 1731. I"" justum VALiNO vifum fuit hocce placitum, idem jus ftatuendum putanti in iis mercibus aridis, quae deteriores factae funt in itinere, atque in ■ - li-
(i) Quod habetnr apiid liviu'm , Hht. XXX. 38. met-
tatorcm in annonae vilitate, nimis ampla frumenti vi ex Eicilia Sardiniaqiie Romam perlata, illud namis pro vect»- ra reliquisfe, de eo dici non potest, utrum ex moribusi ndeoqiie jure fuo illud egerit, aii vero ex conventione p^' ticulari. |
|||||
|
w
|
|||||
|
C 147 )
liqiiidis, quae cffluxeriTnt. Sed cirm pothierj
Contr. mar. N, 59. et <?o., distingiiendi ratió>- nem funimo jure ducram pucamus ex eo, quod «niverfe, five deteriorcs mercei'facrae fint, five nieiiores, detrimentum nut comniodum fimplici» ter ad dominos debet pertinere, cuiB eamm pe- riculum a magistro minime fusceptura intelliga- tur, fed ei, ut jus liabeai: exigcndi naulum, fuffi^ ciat, fi mutiere eas in locnm, de quo convé» nit, vehendi recte functus fit; iiquidae vero rcs per dolioruni rimas effufae, adeo ut vel nihil veJ certe minimum tantum fuperfit, non detcriores factae funt fimpliciter, fed omnirio interiisfe vidcntur, adeoque ex regula, quam fupra pofnimus, rerum fervatarum tantum deberi mulum, oinne jus exigendi aliquod naulum pror- fus evanescit. Nam obfervanda est distinctio ■inter conductionem doliorum transvehendorum:, quae funt fortasfe inania, et vini oleive doliis atque cadis tran;iraiitendi, ^ Nempe tune res ■principalis vinuni est vel oJeum, quae inrerire potest, Heet accesforiae res, quae cadi funt ec dolia, falvae manferint, qneraadniodum aedifi- cmni periisfe dicimus, etiam falvo tigno. Quae qoum ira fint, fequitur, mercatorem minime esfe obligatum, ut vel omnes res fuas liquidas vel eas faltem, quae iisdem litteris rècognitionis inliriictae funt, magistro univcrfas pro naulo offiittat, vel pro oiimibus naulum praestet, ve* "' Kb runj |
|||||
|
: c 148 )
fum eum recte alia recipere, alia vero ipfi re-
linquere. Est enim naulum, etfi aliquando per 'averfionem pro mulcis mercibus fimul conftima- lur, res dividua., quod aeque per fingulas mer- -ces potest dispertiri, atque illud aliquarido per varias itineris partes discributum fupra vidimus. Quod fi culpa magiscri vel mercatoris res e do- Uis cfFufa fit, culpa nocec auctori, ideoque du- •bium plane non est, quin magister contra mer- 'catorem, vel hic contra magistrum, actionem ha- .'beat, ad id ut indemnis fervetur. Ceterum quod, fi fidem babeamus valino ad
d. art. 310., a mercatoribus, rem fuam mino- ris pretii, quam fummam pro veciura praestan- dam ducentibus, folebat cfRci, ut merces fimpli- citer non accipcrent, fl;atuentibus plcrisque IC- tis, magistrum eos non posfc cogere, ut res • fiias rccipcrent, hodie iis amplius nihil expedi- Tcc. Nam, cum lege 16S1. arr. 17. du fret. co, qui merces accipere debuisfet, id nolence, potestas tantum facta fueric magistro eas, quate- nus opus esfet, ex auctoritate judicis vendendi; et ex pretio fibi pro vectura- folvendi, est additum huic placito are. 305. Cod. merc. ma- gistrum , etiamfi merces vendicae nauH aestima- tionem non cfficiant, etiam pro reliquo mer- catorem fibi habere obligacum. Videtur au tem d. art. fatis fuperque esff
definitum, mercatorem merces aridas et liquiti^' |
|||||
|
k
|
|||||
|
ji>T
|
||||||
|
C I4P )
illas, de quibus affirmari non potest eas inter-
iisfe, pro naulo numqiiam posfe omktere, ec fuit tarnen locré, qui ad art, 310. obfervaret, ex verbis ne peut abandonner les marchandh fes deteriorées necesfario fequi, posfe igitur mercatorem pro vectura omittere merces non deteriores. Verum enimvero, fi nulla juris ra- tio merces deteriores pro naulo omitti finat, imilto minus profccto adniittenda e%t fententia» éx qua merces, quae integrae funt, in folutio- nem posfinc dari ; deinde juris communis regula est: aliud pro alio ihvito credit ore folvi non potest, Cf. /. 2. $. i. ff", de reb. cred.; pr. Infi. quib. mod. toll. oblig.; 1. 16. ec 17. Cod. de foltit. et liber. (i) Cod. Civ. T243.,. a qua regula uc cafus excipiatur, difcrte de eo debet condare; tertio fóret qua;m maxime inep- tiim, ut pro vectura raerces relinqui perraic- teret legislator, ec fineret nihilominus, uc ad- huc in complementum pretii agatur, vid. are. S05' i denique verum non est iliud necesfario ex verbis articuli 3ro. effici. Nam, cum de generali regula, fervacarum mercium integrum naulum esfe praestandum, ncque aliud pro alio es-
CO Ex GAji, Injl. Fer. Corara. III. §. i58. notum esc '"ter Sabinianos et Proculejaiios dispiuaram fuisfe, utnim, etiam confentiente credicore alio pro alio foluto, ipfo . ]ure^ an demum ecxepcione doli raali, tutus fit debitor. K3
|
||||||
|
L
|
||||||
|
C I50 )
esft folvendum, nulla fuisfec dubitatio, id tan-
tum quaeficam fuic, ucrum excipiendiis fortasfe esfet cafus, quo prop:er decrimentuni, qiiod pasfae esfent nierces, vix aequum vidcrctur, ut pro deterioribus naulum praestaretijr, de quo propter integras merces convencrat. Ratio vcro decidendi in favorcm magistri ea est, quara diximus, ■ modo non perierinc nierces, danimim ad hunc mmime pcranere, fed folum earum ipectare dorainum. - Debet autem magister, fimul atquc onns jus
ihabentibus tradat, naulum petere cum omnibus
'Jis, quae mercium caufa praescanda funr.
•Quod fi nauli nomine accionem nuliam inftitunr,
rïmnali praescripcione jus iilnd exigcndi aniirtit.
C. de C. art. 433. Sin vcro fimpüciter nau-
'lum receperit fine declaratione, incra 34. horas
facicnda, et legitime cum iis, quorum interest,
communicanda (^protestation fignifiéé}, fe ita
ïïon >omne illud, quod fibi debctur, accepisfe,
tacite conccsfisfe videcur, fe nihil habere am-
plius, quod co nomine petat. Quin ipfii haec
dcciaratio nullius est mómenti,nifi incra menrcffl
accionem infticuat. Est autem illud, quod prae-
ter naulum a mercatoribus esc petendum, non
tantum contributio propter avariam grosfani»
cujus pocisfimum rationera habet are. 435-'
fed praotcrca etiam quidquid , ratione itincris
«gnfecci, ab iis potesc exigi, quale est v. g*
ii
|
||||
|
|
|||||
|
C 151 )
fi ad curandas merce^ medio itinere folvi ali-
quid debuit. Habebat magister ad confequenda haecce olim,
merces in fua nave retinendi, donec ea forent fokua, facultacem, quam minus recte cum jure pignoris confundit peckius, pag. 203. Cf. L. 2. pr. ƒ. c^e leg. Rh. ,• Conf. mar. 81. extr. i6j. 272.; IFb. Z. 21. 46, 57. i art. 13. van Schipp. en Koopl.; art. jp. van Schipl. 1563. et Pr. Landr. II. 8. §. 1722. fqq. Add. K. Seer, 137. Sed ]e£fe Gallica a. 1681. arr. 23. du fret. et Cod. merc. art. 306. illud ipfi ademptum est, optima ratione, quoniam injus- tura vifum fuit, mercatorem jam naulum prae- ftare, et propter avariarn, quo fervatae dicantur nierces, contribuere, antequam recte inquirere potuit, utrum revera merces falvas habeat. Ne autem fic magister damnum fentiat ex eo, quod niala fide ggat confignatarius, potcst, quotics veilt, petere, ut merces apud iequestrum depo- nantur, donec naulum fit folutum, art. 306. Cf. Fr. Landr. 11. 8. §. 1719. Sed fi magis- ter hoc jure forte ufus non est, non facile ta- rnen propterea culpae poceric argui ab cxercito» libus, licet male hoc ipfis ccsferit. Nam bona fidcs, quae, cum alias femper, turn imprimis m rebus ad mercacuram pertinentibus, vim de- Dcc exercere et quafi dominari, vix patitur i ut eiiam propter leviorem fuspicionera ftatini* K 4 ad
|
|||||
|
«d hocce remedium confugiat, quod praetcre*
e.iam impenfis ab utraque parte locum faeit. In fecuritatem exigendarum praestationum privile giiim habet magister prae cetcris creditoribus quibuscLimque, in ipfas merccs, per dies qua- tüordecim, a qiio funt traditae, modo fine ad- huc in debitoris dominio, juxta jiiris axioma les vieuhles nont pas^ de fuite étant en tiercé tnain Cf, are. 24. du fret. i68i.,* C. de C. 307. et go8. Quod privüegium ica exponic valin , ut in eas merces univerfiis, quae fingiiHs litteris recognicionis continencur, privüegium magister habeat, ad confequcndum omne iltud, quod pro iis est folvendum, fine distinctiqnc inter fingulas mercium fpeciesj fed, ut eo numquam posfit utt ut nanciscatur ea, quae praestanda veniimt pro aliis mercibus, quae, licec ab eodem misfae fint, atque eidem fint tradendae, divcrfis ejns- rnodi licterïs funt inftructae (1). Sicubi autem mos est demum post alicujus temporis lapfum ïiauhim fölvendi, post elapfos v, g. tres mer»- fès, uti in nonnullis Jocis moris esfe ad art. 506. affirmac valin , ibi omnis hujus'privilegit evanescit ^t ad nlhilum reducitur vis, unde me* (i) Jiife Borusfieo privüegium illnd contra debitorem «f
^ontta tertios, in fex dies , a quo cemporc e nave demwe flint ujerces, coiiceditur, ixi(i tettius pretium fülvit. CC Lik U. |. 1745. « ip,^ |
|||||
|
1..
|
|||||
|
C 153 ;
rito efficias, cavendum esfe judici, ne nimis
facile hujusmodi confuetudinem existere fibi per- fuadeat, et ut diligenter femper distinguat, in- ter vulgarcm aliquam confuetudinem, ex qua mercatoribus faepius dilatio quaedam folvendi a volente concedicur, et jus aliquod non fcriptum hinc oriundum, quo etiam invitus magister a judice eam concedere cogitur. Posterior haec- ce, utpote juri fcripto contraria, rebus judica- tis, aliisquc fimilibus argumentis, diligentisfime foret probanda. Quod fi vero damnum, ex vitio navis, vel
magistri culpa, datum, ab ipfo resarciri velinc mercatores, inrra 24. horas postquam merces acceperunt, de eo debent queri Qprotester')., atque ipfam actionem intra menfem inftituere, ne a limine judicii repellantur. C. de C. are. 435. et 436. Ipfum vero jus. ex vi litteraruni recognitionis , mercium exhibitionem exigendi, lapfu unius anni post navis advencura praescri- bitur. C. de C. are. 433. |
|||||||
|
^
|
|||||||
|
K 5 CA-
|
|||||||
|
i*~»,ii..'" ■-.;.,3»s'.-a..Ji^™..... .■,..
|
|||||||
|
—«>*WK-»»J*=r:-—
|
||||||||||||
|
C A P U T Q U I N T U M.
'PE JURIS VINCULO MAGISTRUM INTER ET NAU-
TAS , EIQUE CONCESSA NONNUMQUAM JUDICIS MAGISTRATUSQUE PARTES , .,■.■, . AGENDI FACULTATE.
|
||||||||||||
|
O,
|
||||||||||||
|
ae exercitores atque mercatores tanguBt,
|
||||||||||||
|
'pro viribus expofitae func Magistri obligacio-
rcs, atque patefactum proinde, quomodo, post- qiiam operas exercitoribus locaverit, horum man- datis inftmctus, res mercatorum curare dcbeat. Siiperest ut ■ hoc capite, tum rationem indice- mus pacti cum naucis initi, atque juriura ec obligationum hinc oriundorum, tum vcro ut exponamus etiam potestatem in omnes, qui in nave degunc, ab ipfo Icgisiatore, misfa omni partium convcntiouc, ei concesfam, atque obli- gationem Magistratus pcrfonam refercndi, fi q«is nascatur vitave defungatur, vel condatur etiam testamentum. Quarum reruin , uti hae minime refcrendae ad res exercitorum vel mercatorum |
||||||||||||
|
^^^.....x,..,.„^X.,
|
||||||||||||
|
( 155 )
facile intelügumur, ita vidcntur etiam eae, quae
de juris-vinculo iiircr niagistrum cc nautas agunt, propterea impriinis ad particulare boe capuc re- jicienda, nc niinis a fe inviccm divcllantur, quas arctisfimo vinculo inter fe cohaerere diximus, obligacioncs magistri erga excrcicorcs atque mer- catores, quas propterea alias pose alias cxpo- fuinius. S E C T I O P R I M A.
|
||||||
|
RATIO MAGISTRUIVI INTER ET NAUTAS, QUAE
EX PACTO ORITUR. f. I. De magistri in conducendls nautis
auctoritate, et contractu, qtietn ctim iis inire folet. ' \ •'
Curara omnia ea procurandi, quae ad navis
inftructioncm pertinent, non nifi ex voluntate exercitorura ad magiscmm pertinere, diximus f»pra Cap. II. fect. i. §. 2. Posfit alicui prop- terea videri ad folos exercitores, nifi aliud placuerit, pertinere eadcm ratione nautarum conductio. Verum enimvcro, cuni cetera na- vis inftructione conduccionem nautarum confe- renti, fucile eric perfuafum, majora longe atque POtiora Qi^Q monienca, cur haec cura magiscro cora-
|
||||||
|
C 156 )
committatur, qunra cur altera apud exercitores
amplius non fir. Etenim, fi minus apta ab exercitoribus comparata fint inftrumenta, illud videre porest magister, et vel negare, quomi- nus iter fuscipiat, vel, uc diximus, ca medio itinere reficere auc fupplere, fed non ita fa- cile perlonam nautarum , ab exercitoribus con- ductorum, exploratam habec, uc vel jure iter non fuscipiat, vel in medio itinere, ante- qiiam in locum deveniat, ubi hoc facere am- plius non potesc, eos ex justa caufa dimittat, aliosque conducat. Deinde imprlmis fua inter- est, uc quam maxime idonei conducantur, cum fibi cura navis merciumque tributa esc, in qui- bus curandis videac ipfe oportet , quorum opera velit uti. Denique facilius etiam laepe idoneos conducit, et raultos, qui apti fine, vel maxime inepci, ex prioribus itineribus, faepe novit. Itaque non magistro tantum, verum eciam exercitoribus adeo ipfis expedic, uc naucarum conducendorum cura ad illum ex lege pcrtineac, retcnca tantum his potestate prohibendi, quominus certos nau- tas, a quibus C-bi metuunt, recipiat. De hac facultate conducendorum nautarum
magistro concedenda, omnes leges antiquiores conCentiunt. Cf. Conf. mar. 55. 60. et 195-^ CLAiRAc ad Jug. d'Oler. XIII. 9.; Gtiidon de la mer XV,. 2.; J". M. tl, III. 2.; art. i. van Scliipl. i5'''>3'j quibuscum conveniunt hodieque Ie-
|
|||||
|
..J*
|
|||||
|
'-—»
|
|||||
|
C 157 )
leges Daniae IV. i. i.; Borusfiae II. 8. $.
1535. et Rusforum art. 22. Sed jure Galiico confenfus requiritur excrcitorum, fi in loco eorum domicilii verfittur Ord. 1681. art, 5. du Capit. C. de C. art. 223. quibus vero pcrfua- fuin est, magistrum apciorem esfc, qui naiitas idoneos legat, hanc ipfi curam facile relinquunc exercitores. Quod fi fecerint illud et ineptos legerit, eos, quorum interest, indemnes debet praestare, arg. 1. 16'. §. i. ff", de rei vind. L. 27. §. 9, et II. Jf. ad leg. AquiL Cf. Conf. mar. cap. 77. et 195.; clairac ad J, d'O. art. 13. N. 9., et Jurisd. de la mar. art, 62.; KURiCKE ad J. M. H. III. 19. pag. 724., Idem dicendum est, fi non justo numero adiint nautae, Cf. kurickb ad J. BI. H. ÏII. a.; Roccus </<; fjav. et naul. not. 62.; emérigon des Asf. XII. 4. Vol. I. pag. o;j6. Atque haec quidem tota disputatie ad nautas ordinarios per- tinet. Extra ordiiiem vero quando conducendi videantur, qui vada explorantes navem in por- tum ec per loca pcriculofa perducant falvam, Cap. 3. fecc. I. §. I. fuit expofitum. Hic vero contractus, qui inter magistrum et nauta^s intercedit, est fere fimilisei, quem cum magistro exercitores ineunr. Est locatio operarum. Pro- TOittunt nautae fe magistro praestituros esfe ope* ^^t ut navis cum onere falva iter perficiac, luemadmodum magister pollicitus esc, fe exfe- cu-
|
|||||
|
C 158 )
ciunrum, quae circa eandem hanc cxpcditionem
mandaverint exercicorcs. Sic ratio iacile pa'et, ciir ca, qiae de flipendio, ex breviore vel pro- ductiore itinere aucto vel imniinuto, Cap. I. §. 3. diximus, etiam de nautarum ilipcndio fine intclli- genda. Iraprimis vero intcr magistri atque nau- tarum conductionem hoc inccrcsfe videtur, quqd non eandem peritiam profiteantar, adeoque tantum de levi culpa teneantur. Lcx fcripta non defi- nivit, quaenam culpa ab ipfis fit pracstanda, a magistro vero ut cap. I. §. 3. diximus, levisfi- mam exigit, itaque dubium non videtur, quin vulgarcm, id esc levetn, incellcxeric. Accipic autem pactum hocce hodie demum vim, a quo tempore inflrumencum illud, quo nautarum no- mina exhibcntur (^i), conFectura est, Itaque ante eum diem nautas impune dirriittere posfunt magistri C. de C. art. 270.; fed , eadem ratio- na, neque nautis. ante eum diem negari potest jus a promisfis refiliendi (2). Ex iisdem tabu- lis potisfimura de pacti Icgibus conllat, licec tamen et aliae probationes prohibitae non fint. C. de C. art. 250. Est enim moris, ut certo quodam ab eo, qui navis curam habent, defi- niendo die conveniant ii oranes, qui operas ..■••"1 ,',.';;.. _ : . na- (l^ Be monfleringrol, ruk cTequipage,
(a) Olim cmii (in^ulis initum pacciïln flatim ctiam Con« tia fiiigulos vim habebat et efllcaciam. |
|||
|
t'i] IjmnJMWil" ■' W. ■- H'ii T'.i;. "■ " ■ ^ I '■';i 'ƒ,'."!Wp fi 1W .».! np
|
|||||
|
C ^59 )
navi praestimri funt, ut a mng'stro lusrrentur (^l\
Conficitur ejus rei inftrumcntum , publica auc- toritate deinccps confirraandum, quo nautarurti nomina exhibentur, addita mercede, pro qua finguli conducti funt. Arquc ita hodie, fccus atque olim, diverfum fere non est album hoc- ce nautarum a tabulis locationis - conductionis fingulorum nautarum, de quibus cönf. jacob- sEN I. 3. I. pag. 181. fqq. Quod fi vero nauta contendat, alius gencris operas fibi esfe prae- llandas, vel majus aliquod ilipendium ipfi debe- ri, aliis probationibus, quod dicic verum csfe» debet ostendere. Videntur autem conducti naa* tae in contractu perfonam exerciforum magis re-' fpexisfe, quam magistri, qui demum ab hls potes-» tatem accipit et horum nomine cum nautis agit* Icaque, mutato magistro, nuüa vis infertur nau-' tarum obligationibus, quae ccsdmt demum, fi vendatur navis adeoque alii ejus domini exis-i tant. Cf. Flacc. 1551. art. 20. et 21.; art. iii ^c 12. van Schipl. 1563. Cum autem, cou'* recto itinere, folutus fit contractus magistruirt mter et nautas initus, etiam fummo ftipendio pi'oniisfo magister cogere nautas non potest, ut Jiovum iter inviti fuscipiant. In commodum na- vigationis ab hac regula medio aevo fc\c no- tabatur exceptio, cum magister in eo loco ver- fa* (O Omonfterd wortlen. - .....'
|
|||||
|
|
|||||||
|
(160}
farctur . ubi 'alios nautas conduccre non potuis-
fee, quo cafu i'imili Itipcndio auc etiam adaucto eo, fi praecipuis nautis illud aequuni esfe vi« deretur, cogebat nautas ad novum iter iusci- piendum. Con/. mar, cap, 147.; clairac; Ju- risd, de la mar. are. 18. N. 3. 5. -2. De jciribus et obllgatlonibus er ga
nautas ex vi ejus -contractus. Herura fuum hoc contractu magistrum agnos-
cunt nautae, et operas ipfi fuas in omnibus, quae ad • ejus officium pertinent, praestare pro- niittunc. Pr. Landr. II. 8. §. 1535. Ncque confistunt proinde eorum operae in curandis tantum iis, quac ad navem pertinent, in regen- dis velis, fleccandis gubernaculis, emittendis anchoris, ceteris, verum recte etiam exigic ma* gister, uc omnia faciant ea, quae ad mercium Utilitatem pertinent, ita tarnen, uc, quotics ex- traordinaria officia praestent, extraordinarium etiam ftipendium babeanc. Cf. H^b. Z. 15.45.46.47.; are. 19. van Schlpl. i^ö^.'-, J. M. II. III.'9-; Vr. Landr. II. 8. §. 1599., quibus Icgibiis accuratius definitum esc, quaenam tandem fint illa officia naucarum, quae huc funt referenda. Nostra vero lege hoc tantum art. 261. ("i't. 9- ■de Peng. 1681.) confticutum esc, ut, five in
.univerfum leer, five in fin^ulas nienfes, fi^c :'.•■;, ' : ^ ■■' . ■ ■■'■ ■' ^ ■ pw
|
|||||||
|
1.
|
|||||||
|
'f.'
|
|||||||
|
^T'**'S7^«?*'«i^*9>"«iPMi*Ri«lMqM<n«)PP^^
|
|||||
|
C i^i )
pro parte nauli conducti forenc nauraé, folvetl-
dum fit is femper falarium pro fingiilis diebiis, quas in nanfragi© fervandis navis tabiiiis merci- busque impendisferjc Esc fciiicec haec exccptio , turn a regula, qiiam cap. i. §. 4. explicavimus, etiam ad iHpendium folvendum cogi amplius non posfc excrcicorem , ü navis toca pcriit; tiim ve- to etiam a regula, qiiani cap. 4. fect. 2. §. 2. fumiis iiiterpretati, naiili nomine folvenduni ni- hil esfe, mercibus in itincrc deperditis. Sunc hae impennte acque in commoduiTi exercitorum , atque in iavorcm rocrcacoruni erogatae, adcoque ab utrisque praeftandac. Sed qiiaenam , praeter himc cafum, locum posfinc facere folvendo ex- ■traordinsrio ftipendio, jure non fcripto est defi- niendiira, ciim de eo prorfus taceat lex nostra. . Officium magiscri confistic imprimis in tuendis Mutis, iisque aümcnta praeikiidis acque cete- J^'s omnibus, quaecumque iis ex pactis de- oeantiir. Quod fi viiioris generis cibaria iis praesciteric, nautae, fin vero lautiores epulas, "s adminiflraverit, habcnc exercitores , quod luerantur. Etiam haec ad ea pertinent, quae_ «odie ex confuetiidine fola Tune dijudicanda, oi'm ab ipTa lege definita. Praccepta circa hanc rj^m reperics in Co/if. mar. cap. 142. et 143.; jure iFisb. art. 29.; lege caroli a. 1551. S". 19.; pHiLippi art. 10. van Schtpl. Item in ^ge CAïHARiNAE ai-t. 3.3. ad 36. 103. et 104. L Pose-;
|
|||||
|
pHp(Jl,".l.r ,„w J. IIJWUMI
|
|||||||
|
( 162 )
Postqnam autem femel confcctum est inftra-
mentura, quo conductus nauta in nautarum nu- merum redactus est, ante itcr abfolutum, nifi ex justa caufa et legitima rationa, dimitti non potest. Itaque fi magister illud nihilominus fe- cerit, oihne damnum datum debet resarcire. Po- terat autem olim nauta ex justa caufa ubique locorura dimitti. Cf. Conf. mar. 122. 160.; CLAiRAC ad J. d'Ol. art. 5. N. 21, et 25., art. 6. N. i., art. 13. N. 2. 3. et 4.; ffb. Z, 18. 26. et 43.; art. 16. van Schipl. 1563. Jur. mar. Hanf. requirebatur tantum, ut terra non prorfus esfet inhabitata. J. M. H, III. 8., IV. 5- ibique kuricke , pag. 710. Legibus Rus- ficis, caufa a Rusfico magistratu cognita, in ter- ra peregrina dimitti potest, art. 31. In Galli'i vero, cum juxta legem nauticam anui i68i« nautara ex justa caufa dimittere magisrro pet- misfum videbatur, arg. art. 10, ds Veng ; deis- ceps illud, toedio itinere, fuit vetitum, leg^ anni \yi%. art. l., de qua vid. emérigon, ^^^ asf. XII. 5. Vol. I. pag. 379. Similiter are S70. Cod. merc. fancicum, ut in terra peregrina ■nautas dimittere non posfet magister, unde p^' tet, qui hodie illud fcccrit magister, onm^ damnura, quod ex eo ccpcrit nauta, resar- cire debere. Quando autem praeter justam caU' fam dimisfi funt hautae, defiiiivcre pleraeqü^ leges, quaenara fumraa indemnitatis notnin^
prae-
|
|||||||
|
h'
|
|||||||
|
ik _ »
|
|||||||
|
|
|||||
|
C 153 )
prae5ta!7da fit. Qua in re distinguere folebanc,
utium füscepmm jam iter fueric necne, et, il jam fiierit iiisceptum, u'rum in abicu vel in re- ditu dimisfus fit. Cf. Conf. mar. 122. 123, 124. 264.; J. M. IL III. 7., IV. 5.; Wb. Z> 3. 26. et 44. ; art. 3, van Schipsk. en br, 1563. Atque jure novo quidem fancitum est, ut, nondum incepto itincre, id est, nave por- tiim, ubi esc onerata, nondum egresfa, tertiain ftipendii partem, fuscepto vero eo, omne fli- pendium atque praeterea omnes impenfas neces- farias ad rcpecenduni locum , unde vela daca funt, meruisfet nauta. C. de C. art. 27®. ^i). ^wd autem in dict. art. additum est, magis' trum hujusmodi impenfas' ab cxercitoribus non posfc repetere, uKro intelligitur, cum univerie SM, quae ex fua culpa oriundac funt, ipfe fol- vere debeat. Nihil tarnen hoc impedic, quomi- nus eadem, qua ceteris ia rebus, ratione, exer- citoriam actionem habcanc nautae. Quapropter "1 d, art. 270. verbis illis, Ie caphaine ne P'ut dans aucun dis cas gi desfus répéter Ie ifiontant de Vinclemnité contré les propriétai-" '■« facile carere poteramus (2). — Quum vero ■■'-■■■_, : ' -" "■" r eli- CO Convenit lex Bonisfiae, nifi qiiod ante iter inchoa-
"""i pro tertia, dimidiam inercedis partem folvi jübet. Cf, ^''^- 'I. 8. §. ,55,. ec r553. vï) Inveniebanciir tarnen eadem in lege naiu. a. i(J8l.
»«. 10. de l'eng. et in Jure mar. Hanf, IV. 5. La
|
|||||
|
C 104 )
eligatur nauta a magistro quidem, fed ex
confenfu excrcitorum praefcntiiim, posfic quis putare fimili ratione praefentium eciani con- fenfum reqiiiri in naucis exauctorandis, quam feiKentiam tiietur valinus ad Ord. 1681. art. lo. de Veng. Verum hoc modo magistrum cogere posfent exercitores ad rctincHdum nau- tam , qui ei non placet, quod repugnat regu- lae propofitae, magistro jus competere nau- tas legcndi. Itaque ex noscra fcntentia cogere eum tantum posfunt, ut curet, justum numenun nautarum femper adcsfe, et ncrainera nautam conftituat, nifi quem ipfi probent. Quemad- modam autem magister rctinere debet nau- tas, ita neque illi praestacioncm promisforum detrahere ullo modo posfun:, et, femcl confec- to inftrumento, quo familia nautica exhibetur, ne duplicato quidem ftipendio restituco, i"*''- to conductore , liberari posfunt. Olim tarnen fecus erat et, eum nonnullae caufae es- fent conflitutac, in quibus ipfo jure a. con- tractu liberati cenferentur nautae (JVb. Z, ^1' et 64. ; art. 14. van Schipl. 1563.^ (l), j"''^ Wisbicenfi, patriis legibus deinccps confirmato, ab omni operas praestandi obligatione liberaci erant
(O T"""^ Danico IV. I- art. 37. et Boriisfico II. 8-
\. 1548. ad 1551. hodieque exauctorari debet nauta, '!'" jpfe Tjïgister fit, item jure Bornsforiim, qui nuptias eofl' tracturus est j. 1551., modo alium fibi fubftituat. |
|||||||
|
t..
|
|||||||
|
^.^i..--«^*^
|
|||||||
|
—.....iwwi.n.i.w^MiWP—..imni'-jiyi-.^ ■ "jyw
|
|||||
|
( ï^5 )
erant nautae, modo, quod flipcndii nomine ac-
cepisfcnc, restituerenc et, fi opcras defererent ante fusceptiim iter , infuper partem dimidiam, fin vero medio itinere, cotam cam pecuniae ftira- mam, qiiae ipfis exacto itinere folvenda forec, praestarent PFl>. Z. art. i. 44. 72.; are. 13. van Schipl. 1563, Add. J. M. H. l\\ 24. Aegrotante antem nauta captovc eo ab hosti-
bus, disti;,guenduni est maxime, uirtim aeger factoset in fervitutem redactus fit, dura navi operabatur, vel aiia quaciiraque opportiinitate. Nempe, qui op e f as fu as locavit, totitis tem- poris mercedem accipere debet, fï per eum fion jletit, quominus operas praestet. Ec fervire nohis intelUguntur etiam, quos cura- inus aegros; qui cuplentes fervire propter (idvirfam valetudinem impediuntur. L. 38. f^. hcati conducti. L.' 4. §. 5. /• de [latu liberis. öc fanandis morbis nautarum etiam, ubi opus ^5^5 extra navem, ec ftipendio propterea non amittendo ftatuerunc Wb. Z. 18. 19 ec 43.; J' dOi, 6, ec 27.; Place. 1551. are. -27.; are. i<J- van Schipl. 1563.; J. M. H. XIV. 2.; ^'■«'- 1681. are. II. de f eng.; C. de C. art. ^°2.; tiifi fua cu!pa acgri fine facci, quo cafu , "aveni reiinquanc, cogi posfiint, ec alii in ^onim locum posfunc conduci dd. 11. Quod fi "-ra hostcs vel piracas piignans vulneraeus est, M liae. operae fint in navis aeque atque in ' L 3 ^ mcr- |
|||||
|
( 166 ^
inercinm comraodum praesntae. communibus
fumtibus fanatur. Cf. Pl:cc. 1551. art. 28.; art. 2. van Schipbr. 156.3.; vinnius ad pec- KicM, pag. 213. nota d.; Ord. 1681. art. u. de l'e.ig.; C. de C. 263. et 400. N. 6. et qiiae diximus lupra cap. 3. Het. 3. §. 2. pag. 97. Cf. etiam J. D. IV. i. art. 31. ; Pr. Lnndr. II. 8. §. 1554. fqq-; ■^- Seer. art. 107. Qiicm- adiHodum autem acger, ita etiam capius naiita, fi, dum in commodura navis operabatur, five terra five mari deprehenlus fit, ilipcndium non amittit ec jus liabet pccendi, ut indcmnis habea- tur. Cf. Conf. mar. 179. coll. 144.. Sed dili' genter distingui debet hicce cafus ab co, quuni in nave degens ec nulium extraordinarium pcri- culum patiens, ab hoste navem invadente coni' prchenditur. Hoc cafu ipfe fua fert fata et ope- rarum tantum, quas pracditic, mercedeii) Hie- ruit. Ord. 1681. art. \6. des ens,. C. de C art. 266. ec 267. In altcro vero cafu, pro^'" vel in folius navis, vel etiam in oncris impofiti) utilitatcm operas praestitic, a magistro et excr- citoribus, vel ab iis et mercium domiuis in- dcmnis fervandus est. Cum autem diificilc e^- justo pretio liane indcmnitacem acstimare, ft^'"' turn fnit jure nostro, ut eo nomine 600. frcinci captivo naiuac folverentur. C. de C- 267. so!). 269. cum olim tantum dimidia fere cjus i"'^'" mae pars nautac trlbuerecur. Ord. 1681.-art- ''' ■f «.I- t
i
I ;•>(., ■
|
||||||
|
r-
|
||||||
|
t
|
||||||
|
C 1^7 )
de Teng. Est autem illa fumma fccundum le-
ges, de captivorum redemptione conftituendas, adhibenda d. art. 269. Addendum autem his, quae de magistri officio
erga nautas diximus, quale ftipendium tribuen- dum fit eorum fuccesforibus vel jus habentibus, fi vita dcfuncti funt. Itaque qui diem obiit, dutn navem defendere , conatur, fcmper univer- fam opcrarum mercedcm totius icineris me;uit, etiamfi vix quidem fusceptum iter est, modo na- vis fal va itcr abfolvat. Cf. Place. 1551. art. 28.; Ord 1681. art. 15. de feng.; C. de C. arr. 265. extr. Hoc autem cafu non aibito, quin ea pars mercedis, quae folvenda est propterea, quod in dcfendendis nave mercibusque inter fectus fit, praeter eam, quam, fi mortera naturalem obiisfec , ad heredes transmiiisfet, conimunibus impenfis, navis merciumque contri- butione, folvenda fit. Postulat illud juris ana- logia, cum C de C. art. 26. fancivit Icgislator, ut, qui in defenfione navis merciumque vulnera- tus esfet, furatibus communibus foret fanandus; nuüam aliam ob caufara, quam quoniam acquura videbatur, hoc damnum ab iisdem rcsarciri, qui inde commodum esfent adepti. Cf. art. 268. Prudenter jure patrio antiquo hicce cafus omic- fiis non est; fed fancitum, ut, qua/ï avaria gyosfa , operarura mercedes et impenfae a nave mercibusque forent repetcndae. Cf. Place. 1551. ' L 4 >■ art. |
||||||
|
. 1
|
||||||
|
^.1- 1
|
||||||
|
•^W '•■.iii"'ll".'V - - vv^tiJir ?:." VTiK "Tj:-"^
|
|||||||
|
■ C IÖ8 )
art. 2S. Add. Disf. nostr, cap. 3, fect. 3. §.5,
^ P^g. 97- Koriim vero, qni mortcm naturalem fubicruiit,
'qui in menfes fingiilas mercedcm (lipiilatiis est, ratam partem ftipendii, ad diem usque mortis computati, ad hcrédes transmittic. Conf. mar. 127.; Ord. x68i. art. 13. d. tit.; C.deC.nn. 265. Qui vero in univerfum itcr conductus est, tantum dijriidiam partem, fl vita dciungatur in abitu, aiic dam navis adiiuc in loco, qtio te- tendit, verfatur, totam vero, fi in rcditu moria- tur, mcruit. Cf. Conf'. mar. cap. 126.; Placa '1551. art. 29.; art. 17. van Sehipl. 1563.; Ord. 168 r. art. 14. de l'eag.; C. de C. art. 565. Deniquc qiii pro eerta quadani lucri parte praestac operas, in eam jus qiiaefituni habuisfe videcur, a quo tempore iter fusceptnm esc. Ord. 1681. art. 14. de Peng.; C. de C. 265. quibus convenit Juris Romani ratio, cum, aiic- tere paulo in 1. 65. §. p. /'. pro fücio, „ qiiod „ ex re comniiuii postea quaefitum est,.... „ tam ab herede, quam heredi" praestaildum fir. Add. Pr. Landr. II. 8. §. 1558- fqq. |
|||||||
|
9EC'
|
|||||||
|
.X-.,»-^A,.I..ii_^
|
|||||||
|
9mtmmmmmiK>m
|
||||||||||
|
'■
|
||||||||||
|
C 169 )
SECTIO SECÜNDA.
VINCULUM JURIS , QUOD MAGISTRUM INTER
EOSQUE, QUt m NAVE DIGUNT , LLGE ' MOUIBUSQUE COiNSÏIÏUTUM KST. §. I. Quatenus jus puniendi e os, qui in
nave degunt, magistro concesfum
intelUgatur.
|
||||||||||
|
Ad fummam reip. pcrtincre Tncrcaturam im-
primis maritimam faepius ob/ervatum est. Hinc ctiam factnra est, nt finguüs navium niagistris concesfa fuerit variis legibus iacukas Judicis . in nave paries agendi. Nam , quemadmodum , quantumvis parva , civitas confistere ncquic, nifi psticia rectc administretur , fic ctiam vel aptis- finius ei peritisfinnis quisque magister officio Ulo regcndi navem, mcrccs tucndi, ca'sque in JocHiTi propofirum falvas perducendi, non posfet ^^■"'015 nifi ejus jurisdiccioni fubjecti fuisfcnc nautae, quotics ordinarius jiidex conveniri non posfer. Diciinus autem legibus datani fuisfe Tiiagistro hanc potestatcm. Nani ex folo con- tracru cum naucis iiiito fequitur qiiidem, ma- ë'stn dicto obtemperandum Qs'i'e a nautis, fed ^^ wctam fuisfe potestatcm eos puniendi non pofcst incciligi, cum illud ad jus publicum per-. L 5 ti.' |
||||||||||
|
'■■W-Jm___.1^1. .
|
||||||||||
|
C 17° >
tinear. Deinde non in folos nautas ea potes-
tas exercetur, fed in omnes omnino, qui in rave dcgunc. Jus mnritimum recentioris acvi ab antiquiore jure nautico hoc nomine di- verfilm fuisfe, qnisque facile fuspicatur, qui obfcrvac, veccres, cum magnam poteftatem ma- gistro concedendam viderant, etiam ccteris in rebus ingcntcm plaoe ei conccsfisfe, quam re- centiorcs prudcntcr ad eam redcgerunt, quam postulabac ipfa neccbfitas et natura ejus mune- ris CO' Itaque, cun. non fcmper copia fit adeundi judicem, magiscro jus conccsfum est propter niinora delicta, proptcr nautarum ebrie- tfltcm, propter negatura obfequium , propter in- jurias, cos ex praccipuorum nautarum fencentia punicndi. In niajoribus vero criminibus asfer- Afare debet maleficos, doncc in patriam redux eos judici tradat, vel in terra percgrina eos cu- rae Conlulis patrii committat. Cf. J. 31. H. UI. 9. 10. et I [. ibique kuricke; clairac, Jug. d'OL are. 12. N. 6.; Place. 1551. art.25. • et
(i) Sic juxia Coiif. mat: 14,. 195, non modo ipCe w"
poterac magister nautae opcris, fed akeri etiam, ciü iw"^" ejusmodi peritiae opus esfet, quem aüas (ibi non posfet comparare, invitum illum poterac concedere, modo l'H^ non cogeretur apud novum dorainnm operas infolicas prse- ftare. liodie vero fecus est, et magister tantnm ea po* test exiïiere , qnae ad praeftacioues operariim, q-^s coU' duxit, pertineanc. ..,.; |
||||
|
<
|
|||||||||
|
mism^mfmm
|
|||||||||
|
C 171 ) ;
et _ 26.; art. 5. van Schipsk. en hr. 1553.;
Ord. 1681. are. 22. et 23. du capit.; Pr. Landr. II. 8. §. 1604. fqq.; K. Scer. are. 28. ad 30., 100. cc 106.; MERMN, Rép. 'm voce Capit. de vaisf. march. et in voce cal:. Non dubiiim CSC, licct hodierni juris nulluni difernira legis placitum inveniacur, quin idem hoc hodie- que obcincat. Nempe primo non propterea in Corpora juris hodierni omisfa func anciqua ea placita, ut abrogarentur, verum quoniam in fe- parato Codice videbantur exponenda. Béc.ouen , expofé des motifs., 8. Sept. 1S07.; deinde tan- tum valenc Codicis mercaturae Icj^cs in iis re- bus, de quibus flatuic üle Codex. Loi fix. rép. a k:q. Ie C. de C. [era exéc. 15. Sept. 1807.; denique omne jus asfervandi maleficos in vincu- lis, doncc in parriam redux' est magister, ei denegarc, est omnem evertcre cxercicorum at- que mercatorum fecuritatem, est committere eorum falucem arbitrio maleficorum (i); con- cedere vcro iüud jus, fed etiam proptcr niinora delicra éos dctinendos potius femper, quam Jc- visfirnam poenani de iis aliquando funiendam af- finnare, facpc esc graviorem poenam admittere, uc
|
|||||||||
|
(o Geniis hominum liaud ontimis nioril^iis vnigo lia*
bentHr iiiuitae. CV///, mar. 141. N. 3.; pncit. et vinn. P'''nc.; KuiucKE nd .7. M. II. II. i. et IV. 27. ibiane 'wd. fcriptt. vctt,; EJiJ^kiGor^ XII. 5. ■ •■•''■ ■ • • -' .. • |
|||||||||
|
C 172 )
ut leviorem arceas. Reprehenditur autcm fummo
jure VALIN a doctjsf. guyot apud merlin i^t^. in voce ca/e, quod putaverit magiscro jus punien- di compctere, etiam fi copia esc judicem adeun- di. Kon enim magiscro concesfa esc faculcas judicis nnmere lungendi, nifi quatenus illudad taendain navcm est necesfarium. Uiide fcqui- lur, caA.im aliquando exiftcre, que, vel non ro- gaca ceterorum nautarum fcntencia, jure aliquem intcrfici jübet. Nempe quoties hoc, falvo in- culpatae tutelae moderamine, vel ad fuam fuo- rumque vitam, vel ad defendendam navein bo- nave mercatorum fieri posfit.' Imprimis autcm hicce cafijs obtinet, cum fedicio nautarum exor- ta est, quae, nifi de praccipuis conjurantibus fupplicium habeatur, compesci non posfit. Cf. Place. 1551. art. 4, Atque hic maxime cafiis Cbt, quo jurisdictie, fivc fi ita dicere mavis, quo justa (ui defenfio erga omnes omnino, qiii in nave degunc, est cxercenda, five nautae fint, five viatores. ^«'am aliis in caufis minorem Jon- ge magistro in hos esfe porestatcm atque in il- los fponte patet. Atque videaris adco fumrao jure jus niagistri in viatores restringcre ad pro- hibendos cos, ne quid novi moliantur (i), tum etiam ad cogendos eos, ut,"urgente necesfitate, communis falutis promovendae caufa, opcres na-
■■■:-.. ^ - ■• ^- .-■ , ; ■■ •■'■ , ■■■■■ ■ J^ > ^-
(1) Cf. Pr. Landr, II. 8. f. 1754. , , ,! \
|
||||
|
C '73 3
fiavi praestent neccsfarias. — De minoribir« aii-
tem poenis, quas in medio icinere, exploraca praecipnoriim naiuariiin fententia, in nautas de- cernere pocesc magiscer, non idem fentiunc leges variae. Nempe cum juxra Gallorum leges an- tiquas hae poenae ferc esfenc corporales, apud alias genees, imprimis eiiam apud nostra- tes,, acccdebanc eciam pocnae pecuniariae. Sic viuculis nocentcs per aiiquod cempus decinere, vel ipfos in mare proj(;ccos carinae fubducere;i), vel denique ad malum ligacos loris potesc cae- dere. Cf. Ord. i68i. are. 22.; merlin in voce capit. de vaisf. march. ec in voce cale. Add. STYPM. IV. 20. N. 48. cc 49.; KUR. ad J. M.
H. III. 27. pag. 750,; Locc. lil. 8. 17. pag.
1042. — Jure Hanf. mulccam ab ipfo magisrro nonnumquam decerni potuisfe, pacct imprimis ex are. 11. cic. IV. , nbi is diciciir dcnnira, qui Jnuiccam folvcre dctrecrac, a jndice puniri. Jure patrio au tem, qui die co magistri non obedi- i'et, prima vice a magistro condemnari pocerac, ut fexta ftipendü parte privarctur, alcera vfce, Ut cerciam, tcrtia vero, ut tocani parcem, quae fuperesiec, amittercc atque pacerecar praecerea ex- traordinariara poenam, nifi jam obfequiura deiu- <^€ps praestarec. Dajnni autem ex eo, quod ma- giscro non parueric, oriundi diiplum fecundum cas-
co Kielhalen, donner la eak, ' ' . / |
||||
|
C 174 )
easdem kges migister potesc exigcre. Veriim fi
quis liomo, navis ipfa bonavc mcrcatorum iic in periciilo vcrfata fueriiic, detineri a magistro debc* bat, lu judex de eo pocnas fumeret. Cf. art. 2. van Schipsk. en br. 15(^3. colL de groot, Inl. III. 20. §. 32. Atquc in his quidem x>m- nibiis caufis,in quibus jus puniendi habebat ma- gister, non licebat ipfi culpam disfitnulare poc- namque lege llatutam remitterc. Place. 1563. art. 81. Abrogato autera cetero jure nostro antiquo nautico, eae hodie poenae a magistro posfunt exigi, quas confuetudines nostrae probent; nam fere tacct circa eas lex fcripta, ni(i qiiod ex justa caufa nautam dimitti finat, modo non fiat hoc in terra peregrina. C. de C. art. 270. Qaod fi immoderate fuo jure utatur magister, a judice corrigendus est, arg. /. un, Cod. de emend. fervor. Cum vcro fummam faepius celericatem in ex-
pediendis omnibus, et maxime fbiCtaffl discipU- nam exigit res nautica, neque folent nautae ur- banitate atque cultis exceliere moribus, fponre patct leviores ejus injurias a nautis csfc fcrcn- das. Sic fancitum est in Conf. mar. c;'p. 162. ut injurias, quae verbis tantum conftenc fe- rant, perfequenti eos magistro non rcGllant, fed eum effugiant, donec primum ad proram et hinc ad puppim, adeoque per integram na* vem ejus verbera vitare centaverint. Sic etiam |
||||
|
|
|||||||
|
C 175 )
jure Wisbicenfi et Uliarico demum contra ircrllrtl
piilfantcm magistrum defenfio fui est licita. /i'^b, Z, art. 24, J. d'Ol. art. 12. Quod fi quis nauta magistrum ultro puldisfet, mulcta ab eo exigebatur, vel etiam ipfo pugno privabatur dd. U. 5. 2. In quibtts caufis Magtstratus ojficio
fungatiir magister.
Quae proximo %. expofita est pars munerts
magistri, licet jus publicum fpectet impriinis, ejusraodi tarnen est, ut ex negligentia magikri in ea rccte adminidranda damnum pati posfint exercitores mercatoresque, quod ab eo repetanc. Ea vcro, de qua nunc dicendum est, folam fpcctat utilitatem publicam, neque ullo modo exercitores tangit aut mcrcatores. Scilicet, qnem- admoduin judicis, fic etiam magistratus abfentia fuadcbat, ut magistro navis ejus partes agendi tribueretur facultas, in omnibus iis caufis, quaé dilatibnem non patiebantur. Itaque, copia ma- gistratus conveniendi non data, in conficiendis tabulis nacalitiis et mortualibus, atquc in reci- piendis testamentis, refert ejus perfonam. Ci-im vcro de iis, qui in nave degant, ex catalogo Mutico {role d'equipage) conftet, merito, fi quis diem obeat, aut agnascatur, in iisdem tabu- I's illud notari placuit. Magister igitur intra 24. iioras post natum infantem aut defunctum navi- |
|||||||
|
( I7Ö )
ciilarinm , coram duobus praefcctis navis, vc],
fi deficiant, duobus aiiis naucis, inHrumentura conficit, cacalogo nauticö infcribendura. Atque natalitiis quidcin inftrumcntis confcribendis, quo-, ties in nave dcgic, pracfcns adcsfe debet infan- tis pater. Cod. Civ. art. 59. et 86. In portum aliquem aut (lacionem appellcns , magister duas descriptiones authencicas (^expéditions) ei, qui rebus maritimis pras^pofuus est, aut Confuli noscro, prouti vel patria vel peregrina terra fit, exhibet: curaturo dcinceps, ut, intcrvenicnte minifterio fuummi rerum maritimarum Praefecti (^Blmistre de la marine^., in tabulis ccnfuali- bus do'nicilii patris infantis vel perlbnae defunc- tae, naci dcfunctique nomina inlcribantur. Uni- verfo auccm itinere peracto, ipfe nauticus cata- logus deponicur et Confori inflrumenci natalitii et mortualis mittitur dcscriptio. Cod. Civ. 60, 61. 87. Quae tot cautelae propterea rcquirmi- tur, ne unius akcriusve harum perfonaru'ii ne- gligentia alicujus ftatus prorfus fiat incertu". Circa testamenta mari conficienda fancitum est
Cod,. Civ. art. 988., ut magister tabulario Q'écrivain') adfit, coram duobus testibus ui"' mae voluntatis declarationem recipienti. Q^o loco mirura videatur, tabellarii ficri mentionem, cum alias fere, ubi in antiquiore lege tabella- ritis memoratur, pro eo magister fit repofitus. jQaula est eo tempore, quo dccretus est hicce |
||||
|
C 177 )
articulus, vim legis adhuc habuisfe Ordin. ma-^
rit. anni 1681., quae tabulariorum, in fin- gulis navis conftitutoruin, meminit. Quod fi igitur peculiaris tabellarius non adfit, fed-ma- gister tahulas confcribere foleat, ex hoc artic*. cum art, 971. collato recte colliges, a magistro praeter duos testes alium adhuc praecipuuni- praefectuni esfe adhibendum. Ipfius niagistri auCv tabellarii testamentum ab iis nautis rccipitur,: qui proximi funt ordine. Cod. Civ. art. 989. Cum vero jus ita restandi non tribuatur nautis propter niunus, quod gerunt, verum propter coiidicionem, in qua verfentiir, intcliigitur fponte, illud omnibus omnino perfonis iribui, quicumque in nave degant. Cod. Civ. art. 995. Hinc etiam est, quod, quoties copia est etiam in terra pc» rcgrina coram magistratu nostri populi testa- mentum conficiendi, jure communi illud facien- dum fit. Cod. Civ. art. 994. coll. art. 48. Iia testamento nautico prohibita est omnis dispofitio in favorem praefectorum navis, nifi cognati fine •^cfuncti. Cod. Civ. art. 997. Subfcribendum illud est a testatore, ab iis, qui illud recipiunt, ^t a testibus. Quod fi testator et alteruter tes- tium ei fubfcribere nequeat, ejus rei ratio in ipfo inftrumcnto redditur. Cod. Civ. 998. In duplo conlicitur testamentum, quorum alterum in pri- '110 portu, ubi navis appellit et Conful nostri populi invenitur, exhibeatur, ut fummo rei nau' ^: ■ M ïi-
|
||||||
|
( ns >
ticae Praefecto mitcatui', apud judicem Pacifica-
torem doniicilii testatoris deinceps deponendum; aherum vcro, ubi in patria ventum est, ei, qiii rebus naucicis est praepofitus, tribuatur, ut fi- militer ad fummum praefectum mittatur. Quod 11 in patriam appellens magister alterum nondurn exhibuic, utrumque exemplar ita deponit. Cod. Civ. art. 990. 991. et 992. Depofiti autem testamenti in raargine catalogi nautici juxta no- men testatoris méncio fic art. 993. Ccterutn quemadmodum apud Romanos tcstamentum mi- litare tantum tempore militiae et intra annum post honestam misfionem valebar 1. 16. f. de ffstifm. miUt., fic etiam cestamenta nostra ma- ritima valent tantum , -fi testator in itinere vel intra tres menfes, postquam in eum locum per- venit, ubi communi jure testanicntum condere posfit, vita defunctus est. Cod. Civ. art. ^(^6. -^ TANTUM.
|
|||||||||
|
ij-, h" , ■. :,.. . .■ , ■
ii:':'.''.. ■:'-''. - , '■ |
|||||||||
|
n j.}i.
|
|||||||||
|
' ; : , THE-
|
|||||||||
|
.:/■•
|
|||||||||
|
•■■\.
|
||||||||||
|
THESES.
|
||||||||||
|
ï.
|
||||||||||
|
Recte POLYBius, Hist. Ubr. Vf. cap.
8. Sqq., tutissimum libertatis praesidium in divisa summa potestate inter Princi- fem, Optimates ei Populum vidit e^se situm. |
||||||||||
|
2.
|
||||||||||
|
rotest tarnen alia gentis alicujus con-
^^tio aliam quoqite regiminis formant postulare. Gentibus minus cultis, im-^ primis quam regni fines late patent, '^osoluta Monarchia fère convenit. Apud f^uliiores vero gentes populo pars surti" ^a^ potestatis tribuenda est, -Ma 3/
|
||||||||||
|
■—-^
|
||||||
|
( 180 )
3.
Quod ad Romanos atiinet formula,
principem legibus solvi, jninime ita de- buit inLelligi, quasi omnibus legibus major ei concessa fuerii potestas. Cur mari prae aliis gentibus invales-
cat aliquis populus , causa imprimis est rnercatara rnaritima. Huic olim Athe- nienses et recentiore aevo Nostrates om- jiem in mare potestatem debuerunt. ■ -•;•■■•■ 't
- Qaam recentiore tempore utilitatem
affert contractus assecurationis, eam fe- re apud Graecos contractus fuenoris nautici praestitit. ... ö.
JJt res aliena., diuturna boJiae ftdei
possessiojie , usucapione Jiat nostra, sst quidetn illud prudentissimunt Juris Ci- i'ilis insLiluLum, quod minus rede ta- rnen nonnulli ex Jure Natarali repetunt» |
||||||
|
/
|
||||||
|
t iSi )
|
||||||||
|
Romanorum studium vetera in jure
sua instituta diligentissime conservandi ^ egregie exposuit Clür. dbm tisx, de ant. jiir. prihc. cónst. serv. Sic cum nid- la amplius pretiosa ratio legitimam mur lierum tutelam suaderet, ea liberatae quidem sant maliae malieres et tutorir l)us ipsis omne f ere Jas ademptum ; sed ipsa poiesias diutissime remansit. Cf. GAJus Vcron. J. §. 144. et 190, et jocus CiCfiRoNis pro Muraena , cap. 12. 8.
JLx collata lege 28. §. 4. Pt l. 3i.
% 2. IF. de liber. leg. ejusdem ICti scae- yoLk'& manifesto apparere vidétur in d' l. 3i. §. 2., ex observatione cuJAcii, delendam esse particulam non. |
||||||||
|
J^alet Jure Rojitano legatum rei alie-
^(^e, 7nodo alienam eam scivcrit testator ^t honoratus ejus commercium habeat. ilaqae nullam pugnam agnoscimus inter ^' 39- §. 8. 9. et 10. de log. 1°., 7.49. % 2.
|
||||||||
|
V ■
|
||||||||
|
§. 2. ff. de leg. 2'*,; et i. 40., /. 114»
§. 5. ff. de leg. 1'., /. ii. §. 16. ff. de les. 3". |
|||||||||||
|
10.
|
|||||||||||
|
Siire utendi fruendi honis liberorum
suórum minorum Cod. Civ. art. 384. minime privantur conjugesy bona gratia divortentes. |
|||||||||||
|
■ ■\<
|
|||||||||||
|
I
|
|||||||||||