-ocr page 1-
TIJDSCHRIFT
VOOR OUDHEDEN, STATISTIEK, ZEDEN
EN GEWOONTEN, REGT, GENEALOGIE EN ANDERE
DEELEN DER
GESCHIEDENIS
VAN HET BISDOM, DE PROVINCIE EN DE STAD
TTTRECSH*.
VIERDE DEEL.
UITGEGEVEN
DOOR
DB. P. J. VERMEULEN,
ABCHIVABirS DER PROVIHCIE BTBECHT.
UTBEC HT,
KEMINK EN ZOON.
er
-ocr page 2-
INHOUD.
Dagverhaal der voornaamste gebeurtenissen bin-
nen Utrecht enz. 1793-1815. Door (wijlen)
H. Keetell...........blz. l, 113,273.
0?er een muntje (denarie) van Deventer (1267-
1270? Door O. Keer.........blz. 49
Kronijk van het S. Nicolaas-klooster te Utrecht.
Door den uitgever..........., 71
Bijdrage tot de geschiedenis der stichting van het
kasteel Vredenburg te Utrecht......„ 101
Advies der Edelen en Kidderschap 'sLands van
Utrecht, aangaande de acte van seclusie. 16 Julij
1654. o. s.............„ 166
Bijlagen................, 175
Besogne tusschen Gecommitteerden der stad Utrecht
en Z. D. H., den 22 Januarij 1794..... „ 193
Album amicorum van Arnold van Buehell, door
(wijlen) Mr. P. van Musschenbroek....... 200
______
-ocr page 3-
Bijdragen tot de geschiedenis van de gemeenten der
hervormden in de provincie Utrecht. 1619. Door
den uitgever............blz. 209
waarbij:
Acta of handelingen der provinciale synode van
Utrecht. Augustus 1619.........211
Bijlagen..............„ 267
Verscheidenheden:
Privilegiën aan de Academie der stad Utrecht ver-
gund. 14 Aug. 1643.........„ 362
Eedenen, waarom tot gemeene welvaart en onder-
houd der groote school van S. Hieronymus alle
andere privé latijnsche scholen behoorden verbo-
den te zijn.............„ 366
Scholieren van S. Hieronymi school te Utrecht. 24
Febr. 1652.............„ 371
Regtvaardiging van prof. Carolus de Maats. 20 Sept.
1655...............„ 371
Bladwijzer..............„ 373
-ocr page 4-
DAGVERHAAL
VOORNAAMSTE GEBEURTENISSEN BINNEN
UTRECHT,
TE EEKENEN VAN DEN AANVANG DES FRANSCHEN OORLOOS
TOT AA-N DE VERHEFFING VAN WILLEM DEN ZESDEN,
PRINS VAN OKANJE, TOT KONING DER NEDER-
LANDEN.
GESCHREVEN UIT UTRECHT. 1)
Eer wij tot onze verhandeling of dagverhaal zelve
overgaan, moeten wij vooraf zeggen, dat wij ons in
de noodzakelijkheid bevinden — en het zal onze
lezers ongetwijffeld ook wel gevallen — om ons
verhaal niet onvolledig of gebrekkig te doen voorko-
men, van tijd tot tijd van onze stad af te wijken, en
tot andere plaatsen, zelfs tot buitenlandsche over te
gaan. Wij oordeelen ook onze lezers geen ondienst
te zullen doen, met de krijgsoperatien van de hol-
landsche legers, gevechten, innemingen, overwinnin-
gen, nederlaagen, als anderzints er in te lassen.
1) De schrijver, de heer apotheker HENDRIK KEETELL,
overleed te Utrecht den 4 April 1845, in 84jarigeu ou-
UTE. TIJDS. IV. l
-ocr page 5-
Deeze zullen zelfs de hoofdzakelijke inhoud van de 1793
twee eerste jaaren uitmaken. Om dan ter zaake te
komen, moeten wij beginnen met het jaar
1793.
Nadat het beruchte jaar 1787, waarin de zoge-
naamde patriotten, die al meer en meer de overhand
gekregen hadden, door de troupes van Z. M. den
Koning van Pruissen waren uit een gejaagt, ten
einde was gelopen, en in het volgende jaar 1788
de twee laatste pruissische regimenten Holland ver-
laten hadden, was wel alle rust en stilte na geble-
derdom. Als van een tijdgenoot en ooggetuige, die het on-
geluk van zijn vaderland welmeenend beklaagde, verdienen
deze aanteekeningen bewaard te blijven, al ware het ook en-
kel daarom dat zij ons meer dan eens een diepen blik in de
gemoederen der burgers doen slaan , en Nederland heeft se-
dert de 16° eeuw geene dagen gekend, zoo geducht en tevens
zoo gewigtig als die van 1795 tot 1815.
Aanvankelijk hadden wij het voornemen de spelling naar de
thans algemeen aangenomene te veranderen, den stijl te wij-
zigen en eenige oorspronkelijke stukken en verbeteringen er
bij te voegen. Bij nader overleg moesten wij dat plan opge-
ven , omdat daarmede de naiviteit van het opstel te loor ging
en de tekst hier en daar met onmatig groote aanteekeningen
overladen werd; wij hadden ook het regt niet om het werk
van den schrijver tot iets anders te maken dan het was.
De heer Jonkh. BEELDSNIJDER VAN VOSHOL leerde ons
het opstel kennen eu de heer apotheker STEVENS, in wiens
verzameling het gevonden werd , aan wien wij reeds vroeger
(III. 96) eenige bijdragen te danken hadden, verpligtte ons op
nieuw door den afstand van het Dagverhaal ten behoeve van
dit tijdschrift.
-ocr page 6-
1793 ven, maar niet de eensgezindheid tussclien patriot-
en prinsgezinden. Veele der voornaamste patriotten
waren na Vrankrijk gevlugt. Onder deeze waren ook
de 16 h e er en, die, als de voornaamste bewerkers
van het patriottisme beschouwt, op eisch van H. D.
H. Mevr. de Prinses van Oranje, uit Holland ge-
bannen waren. Vrankrijk , 't welk ook inwendig door
zware verdeeldheden wierd geschokt, was daarenbo-
ven in oorlog tegen den Keiser, Pruissen en Enge-
land geraakt. Of nu alle die uitgewekene hollanders
het bij de franschen zover hadden weten te bren-
gen , om door hunne hulp weder in hun vaderland
herstelt te kunnen worden; ofdat de franschen be-
grepen hadden , dat Holland zeer geschikt was, om
een groot gedeelte van hunne oorlogskosten te ver-
goeden , welk laatste wel het aannemelijkst was : al-
thans op het einde van het jaar 1792 zagen wij te
gemoed meede binnen korten tijd door de franschen
aangevallen te zullen worden. (Ik zeg door de fran-
schen, want de koning zat reets in hechtenis en het
volk regeerde.) Veele patriotten alhier beloofden zig
met de komst van de franschen alle voordeelen;
maar de meer doorzienden beschouwden daarin Hol-
lands volkomene ondergang. Verscheide pasquillen
en naamloze geschriften, die de een na de ander het
licht zagen, gaven daarvan de duidelijkste blijken.
In de nacht van
l Jan. wierd een pasquil gestrooit, ten titel voe-
rende : Korte Schets der stadhouderlijke regeering,
dienende ten betoog van de noodzakelijkheid eener nieu-
1*
-ocr page 7-
4
we Constitutie voor de Bataafsche Republiek. Een tweede 1798
was een zamenspraak tnssclien 4 soldaten , 2 hol-
landsche en 2 zwitsersche gardes. Men ging al
verder, en verspreidde openlijk een dagblad, onder
den titel van de schim tot nut van die het begrijpt:
maar bij het uitkomen van het 6^ nummer, wierd
het verboden, wijl de grootste onheilen daaruit te
wachten waren. Inmiddels begon liet naderend ge-
vaar dusdanig toe te nemen , dat Hun Hoog Mog.
de Staten generaal alle middelen in het werk stel-
den , om zoveel mogelijk hetzelve van het vaderland
afteweren. Onder meer andere resolutiën wierd den
14 Jan. besloten tot versterking van land- en
Ö
zeemacht, en dus tot een augmentatie van 13000
man landtroupes, met alle de compagnien van de
geheele landmacht , na evenredigheid van hunne
sterkte, met eenige manschappen te vergroten; en
wegens de zeemacht tot eene spoedige werving van
matrosen. Die werving overal met alle kracht moe-
tende worden doorgezet, wierd daartoe alhier te
Utrecht op den
16 Jan. door de gansche stad de trom geroert
door de burger tamboers. Doch dit in geenen deele
voldoende, wierd hetzelve op den
18 Jan. en vervolgens dagelijks door de militaire
tamboers uitgevoert, vergezelt door eenige matroosen
met vlaggen en wimpels, met musiek en de brande-
wijnsfles. Dit ongewoon verschijnsel, -waarbij dan
veel beweging en vreugde plaats had, baarde daar-
entegen onder den burger veel vrees en kommer;
-ocr page 8-
1793 te meer, daar de fransche tijdingen bevestigden de
dagelijks aangroeijende dolle woede van het fran-
sche volk , zijnde zij reets zover gekomen, dat zij den
21 Jan. hunnen koning Lodewijk XVI het leven
benamen door de guillottine.
Toen passeerden er nog eenige dagen, dat er niets
gebeurde, als alleen, dat de Erfprins van Oranje den
29 Jan. uit 's Hage na Francfort ging, om aldaar
met Zijne Maj. den Koning van Pruissen conferentie
te houden, tot dat eindelijk op den
l Febr. de noodlottige dag geboren wierd, op
welke de franschen de oorlog verklaarden niet aan
H. H. Mog. maar aan den Stadhouder Prins WillemV.;
geevende zij in hun manifest te kennen, geene
vijandschap tegen het bataafsche volk te voeden,
maar daarentegen hen van het juk der stadhou-
derlijke regering te zullen bevrijden. O schoon-
schijnend voorwendsel, dat integendeel veelerhande
onheilen aan Holland te weeg bracht! Terstond na
het afzenden van het manifest wierd door de fran-
schen embargo gelegt op alle de hollandsche schepen,
die in de fransche havens lagen. En daarop volgde,
dat den
6 Febr. de vijandelijkheden al een aanvang namen.
Maastricht, het verste van Holland af en het naaste
bij den vijand gelegen, lag gewis het eerste aan de
beurt. Die vesting wierd deeze dag door de fran-
schen geblocqueert. Deeze tijding baarde veele bui-
tengewone werkzaamheden bij de hooge bestuuren
in 's Hage, waaruit bij de provintiale ea stedelijke
-ocr page 9-
6
bestuuren ook buitengewone vergaderingen voortkwa-
men. In onze stad Utrecht vergaderde den
9 Febr. de Vroedschap buitengewoon, 's namiddags
ten 4 uur, 't welk veel gesprekken en gissingen ver-
oorzaakte, maar niets kwam er uit voort, 's Nachts
daaraanvolgende wierd er weder een pasquil ge-
strooit , tot aanhitsing van het volk, om aan het
heilbrengend fransche leger in hunne komst de be-
hulpzame hand te bieden. Dit deed het Geregt den
10 Febr. extraordinair vergaderen, en onmiddelijk
na de vergadering wierd de boekdrukker M—m, als
drukker van verscheide pasquillen verdacht, in hech-
tenis genomen , den l Julij voor eeuwig gebannen
uit de stad en der zei ver jurisdictie, en daarenboven
verwesen tot een boete van 1000 gulden en de kos-
ten en misen van justitie, belopende bijna 700 gulden,
en het pasquileren was geëindigd. De heeren Schilge ,
de Koek en van Hooff gingen nog verder. Deze ver-
voegden zig openlijk bij H. H. Mog., en kwamen rond-
borstig met hunne gevoelens voor den dag, bij wijze
van een manifest, door hen eigenhandig ondertee-
kend, waarin zij beweerden, hoe nuttig en voordelig
de komst van de franschen voor het vaderland zoude
zijn, en integendeel hoe schadelijk en nadelig, wan-
neer men hen daarin eenige tegenstand bood. Dan
laten wij verder gaan.
De tweede vijandelijke aanval gebeurde den
11 Febn, en wel op Venlo, maar het daarom-
streeks liggend pruissisch leger dit bemerkende, wierd
den franschen de pas afgesneden, en de 2 pruissische
-ocr page 10-
1793 regimenten inf. van Kaunitz en Knobbelsdorf, te za-
men 4000 man sterk, onder commando van den
generaal von Pirch, trokken de vesting in met eenige
veldstukken. Evenwel bezetteden de franschen het
fort S*. Michiel en S*. Steevenswaard. Deeze tijding
en daarbij de dringende noodzakelijkheid, om het zo
gedreigt wordende vaderland met alle hulpmiddelen
bij te springen, brachten de Staten generaal tot het
neemen van verscheide resolutien, aangaande welke
Hun Hoog Mog. den
12 Febr. een brief aan de Staten van de respective
provintien afvaardigden, om tot het volbrengen van
dezelve de nodige maatregelen in het werk te stellen.
Deeze brief wierd alhier door een extraordinaire stads
courant, die 's nachts te vooren gedrukt was, pu-
bliek gemaakt. Daar nu den
13 Febr. de gewone jaarlijksche dank- vast- en
bededag inviel, die alhier buiten verwachting stil en
bedaart afliep, zijnde alle de geestelijken eenigzints
voorzichtig met hunne gevoelens te uiten, alleen uit-
gezondert, dat men op de deur van den heer Kluts,
roomsch pastor in de kerk van 't Cathrijne steegje,
een galg getekend vond, zijnde die heer ook bekend,
meer dan de andere geestelijken, in zijne redevoe-
ringen zig tegen de franschen uit te drukken. Daar
nu de beededag was ingevallen, zeg ik, zo wier-
den eerst
14 Febr. vier van de resolutien van H. H. M.
gepubliceert en aangeplakt. De eerste behelsde een
verbod van uitvoer van allerhande mond- en krijgs-
-ocr page 11-
8
belioeftens na Vrankrijk of na eenig ander land, dat 1793
met fransche troupes bezet was. De tweede was
betrekkelijk de inundatien, dat die zouden in het
werk gestelt worden , wanneer de vijand mocht door-
dringen, doch niet dan bij hoge noodzakelijkheid, en
dat derhalven een ieder wierd aangemaant om daar-
omtrent van de nodige voorzorgen gebruik te maken.
Bij de derde wierd generaal pardon verleent aan alle
de deserteurs van de geheele armee, die vóór het
jaar 1793 gedeserteert waren , en geene andere de-
licten begaan hadden. En de vierde behelsde dat
het grootste gedeelte van onze landmacht te velde
zoude trekken, en wel alle de cavallery, dragon-
ders, hussaren en jagers, en 49 battaillons infantery.
Onder deeze waren alle de troepes van ons garni-
soeu, zijnde 2 esqs cavallery van Hoefft van Ooijen,
de hussaren van den Prins1), het regiment infan-
tery van van Dopff en eenige constapels, welke in
de navolgende orde de wachten waarnamen. De wacht
van de cavallery was op het bagijnhof in een houte
loots; van de hussaren in een stal op de nieuwe
gracht nabij S'. Servaashek; van de infantery op het
stadhuis, de militaire hoofdwacht en aan alle de
poorten , en van de constapels aan de lootsen 2) op
1) De hussaren van den Prins waren omtrent 80 manschap-
pen van het gewezen corps van den llhijngraaf van Salm, die
in het jaar 1787 tot de Prinsepartij waren overgelopen.
2) Deze waren twee houte lootsen , die in het jaar 1787
waren opgetimmcrt, om voor paardestallen gebruikt te wor-
den.
-ocr page 12-
9
'793 het Vreeburg. Van beide de corpsen cavallery wier-
den 's nachts patrouilles afgezonden.
De vier regimenten gardes kwamen het eerst in
beweging; de hollandsche gardes cavallery en infan-
tery, de gardes dragonders en de zwitsersche gardes.
Zij trokken alle den
15 Februari] uit 's Hage, achterlatende van elk
regiment een depot 1). Zij moesten voor als nog
de bezettingen van Geertruidenberg, Steenbergen en
Raamsdonk gaan versterken, vermits de franschen
alreets een groot gedeelte van Braband doorgedron-
gen waren, en op zommige plaatsen tot aan de hol-
landsche grenzen. En waarlijk den
16 Februarij zetleden zij voor het eerst voet op
hollandsch grondgebied, te Helmond en Deursen in
de Meyerij van 's Hertogenboseh. Niet weinig werk-
zaam maakte deeze ontzettende tijding de Staaten
generaal en ook verdere bestuuren. Onder meer
andere resolutien besloten H. H. M. ook, hoewel met
weerzin, tot de inundatie van Gorinchem, waaraan den
17 Februarij al een begin wierd gemaakt met een
dam te leggen in de Linge , tot keering van het
water. Onze heeren Staaten wierden toen ook werk-
zaam. In een eerste buitengewone vergadering wier-
den twee besluiten genomen; vooreerst, dat in na-
volging van de resolutie van H. H. M. omtrent de
1) Een depot van een regiment bevat alle de manschappen,
die buiten staat zijn om te velde te trekken, ouden, zieken,
zwakken, recruuten en dergelijken.
-ocr page 13-
10
gansche armee, ook de hussaren van den Prins, 1793
die, door Utrecht betaald wordende, toen de naam
van Utrechtsche hussaren gekregen hadden, ook met
30 man zouden vermeerdert worden; enten tweede,
dat in kommervolle tijden geen openbaare vermake-
lijkheden te pas komende, alle deeze zouden verwis-
selt worden met weekelijksche beedestonden. Ingevolge
dit besluit wierd, op last van de Vroedschap, den di-
recteur van de kinder-opera, waarvan zedert eenige
weeken alhier eenige repraesentatien gegeeven waren,
verboden verder daarmede voort te gaan.
Dit besluit kwam nochtans in geen aanmerking om-
trent de vastenavonds paardemarkt, die den
18 Febr. volgde. Bij menschengeheugen had geen
dolder en vrolijker paardemarkt plaats gehad als deeze
was, uit hoofde van de zeer voordelige werving voor
de landmacht en inzonderheid voor de cavallery,
die op die markt voorviel. Een hussaar in de nieuwe
montering op de markt verschijnende, na vooraf op
de parade vertoont te zijn, deed ook verscheyde boe-
ren in hussaren veranderen, die op die mooije klee-
ding verzot wierden.
De franschen, zig wendende na de baronie van
Breda, kregen de zwitsersche gardes order om verder
na de stad Breda te marcheren. De dragonders
van Bijland, een batt. van Oranje en Nassau lstereg.
en een batt. van van Dam lagen daar reets in gar-
nisoen; en de generaal major grave van Bijland was
commandant van die vesting.
19 Febr. trokken de franschen het land van Breda
-ocr page 14-
11
1793 in, en een sterk corps bijeen verzamelt zijnde, zond de
generaal Dumourier, die hen commandeerde, een pro-
clamatie aan de Staten generaal, hen noemende „Goede
Vrienden," waarin zij H. H. M. als goede vrienden
aanraadden, zig niet tegen de fransche wapenen te
verzetten , maar integendeel hen in hunne onderne-
mingen behulpzaam te wezen, den Stadhouder te
verwijderen en het stadhouderschap te vernietigen.
H. H. M. beantwoordden dezelve met de voornaamste
pointen te wederleggen , en , zonder zig aan de be-
dreigingen te storen, de beloften van de hand te
wijsen. Dit een en ander in Breda bekend gewor-
den zijnde, wakkerde het patriotisme aldaar sterk aan,
dog hetgeen nog gestuit wierd door een publicatie
van Z. D. H. aldaar af te kondigen, waarin onder
anderen een ieder wierd gewaarschuwt niet te spre-
ken van de vesting overtegeeven. Dagelijks wierden
driemaal patrouilles uitgezonden tot in het gezicht
van den vijand. Den
20 Febr. raakte een patrouille van 24 dragonders van
Bijland, aangevoert door hunnen capitein Maracquin,
in gevecht met een fransche voorpost. Een man en 2
paarden wierden dood geschoten, en een officier en
6 gemeenen van de franschen krijgsgevangen gemaakt
Zijnde dit de eerste actie te land. En juist 's ande-
ren daags, den
21 Febr. viel de eerste vijandelijkheid ter zee voor.
Een vischhoeker, gevoert door stuurman M. Groene-
wegen , wierd door een fransche kaper genomen.
En te Scheveningen kwam een vaartuig aan strand
-ocr page 15-
12
met 4 fransche matrozen. Dit een en ander deed 1793
H. H. M. den
22 Febr. onder andere middelen tot verbetering
van de zeemacht, ook besluiten tot het verleenen van
generaal pardon voor alle bootsgezellen, matroosen
en andere zeelieden. En om de zeevarenden des te
meer aantezetten, om den vijand alle afbreuk te doen,
wierd bij publicatie van H. H. M. een groote premie
toegezegt aan diegeenen, die een of meer fransche
kapers of andere vaartuigen in de havens binnen-
bragten. Toen ter tijd begonnen de brieven te man-
queren van Vrankrijk, Luyk en de Oostenrijksche
Nederlanden. Dien ten gevolge wierd alhier eene
O O
bekendmaking aan het postkantoor aangeplakt, dat,
daar de postroute na de plaatsen, door den vijand
bezet, was gestremt, geene brieven konden verzonden
worden naar Frankrijk, Braband, Maastricht, Aken en
Luyk. Nu begonnen de franschen hunne vijandlijk-
heden met kracht door te zetten: de Willemstad
wierd ingesloten, en do Klundert opgeëischt, alwaar
de capitein van Kropff van het regiment Bosc de la
Calmette het bevel voerde , die de overgaaf manmoe-
dig afsloeg. Maar 's anderen daags , den
23 Febr. wierd het de beurt van Breda en Maas-
tricht; beide die vestingen wierden hevig aangevallen.
Breda, werwaarts de luit. generaal DuMoulin, direc-
teur generaal van 's lands fortificatien uit 's Hage zig
begeven had, begrijpende, dat zijne tegenwoordigheid
aldaar thans het meest gevordert wierd, wierd's mor-
gens ten half 8 opgeischt door den generaal d'Arcou,
-ocr page 16-
13
'793 Op order van den generaal Dumourier. Ten half 12
een weigerend antwoord bekomen hebbende , begon het
bombardement 's namiddags ten 3 uur, 't welk duurde
tot 's avonds 7 uur. Maastricht wierd 's avonds ten
6 uur opgeeischt; de overgaaf afgeslagen zijnde, be-
gon het vuuren op de vesting 's avonds ten 11 uur,
hetwelk aanhield de gansche nacht door. Den
24 Febr. wierd Breda 's morgens van 3 tot 7 uur
weder gebombardeert, en tegen de middag voor de
tweede maal opgeeischt met sterke bedreigingen. Daar
de inwoonders, van welke al een burger het slagt-
offer was geworden en twee gekwetst, wanhopig
wierden, en reets meer dan 80 huisen, het eene
meer, het andere minder beschadigt waren en daar-
' O
enboven eenige bewegingen onder zommige van de
militairen, die meest alle nog jong en niet aan het
oorlogsvuur gewent waren en van welke reets 60
man van Oranje-Gelderland tot den vijand waren
overgelopen, zich opdeeden, zond de gouverneur een
trompetter af na den generaal Dumourier, om te ca-
pituleren, doch hij kwam die dag niet weder te rug.
Maastricht wierd de geheele dag hevig beschoten. Den
25 Febr. 's morgens vroeg, kwam de afgezondene
trompetter weder in Breda binnen met het antwoord
van Dumourier: en toen wierd de capitulatie gesloten.
De gouverneur van 's Hertogenbosch, hiervan berigt
gekregen hebbende , zond terstond een expresse met
die ontzettende tijding naar 's Hage , welke aldaar veel
neerslachtigheid te weeg bracht; 's middags ten 4 uur
wierd de vesting door het hollandsch garnisoen ver-
-ocr page 17-
14
laten, hetwelk bestond uit het reg. dragonders van
Bijland, het reg. van Plettenberg, het reg. Oranje-
Gelderland, een batt. van het 2d° reg. Oranje en
Nassau, een batt. van van Dam en de comp. con-
stapels van den cap. Du Pont, en hetwelk met alle
krijgseer uittrok, gedeeltelijk naar 's Hertogenbosch en
gedeeltelijk naar Thiel en Bommel, bchalven de dra-
gonders en de constapels, die naar Utrecht vertrok-
ken. Dadelijk na hun uitmarsch trokken de franschen
daar binnen , zo infantery als cavallery, onder aan-
voering van de generaals d'Arcou, Tilly en Massena.
De gen. Tilly vorderde van de magistraat, die de
gansche dag al vergadert geweest was , billetten van
inkwartiering af voor 7000 man en 200 paarden:
en de gen. Massena wierd tot gouverneur aangestelt.
Men plantte vervolgens een vrijheiclsboom voor het
stadhuis; en uit naam van Dumourier wierd de re-
geering afgezet en in derzelver plaats 20 anderen, die
door de burgers als franschgezind wierden opgege-
ven, als provisionele repraesentanten aangestelt; en
de heeren Tarree, praes. burgemeester; Reygersman,
schepen; en Pels, rentmeester der geestelijke goede-
ren van Z. D. H. wierden door den commandant ge-
arresteert , hun daarbij te kennen gevende, dat zij nog
heden avond naar de citadel van Antwerpen zouden
vervoert worden. Deze heeren verzochten eerst per-
missive en daarna in persoon zig naar den gen. Du-
mourier begevende, van hunne schildwachten verge-
zelt , om in Breda gearresteert te mogen blijven;
aldaar vonden zij eenige heeren, leden van het zoo-
-ocr page 18-
15
1793 genaamde committé revolutionair der bataven, waar-
onder de heeren Block, voorheen secretaris der E. M.
H. gecommitteerde Kaden van het Noorderkwartier;
en de Nijs, voorheen major van het exercitie genoot-
schap te Utrecht, die bij de omwending van het jaar
1787 uit Holland gevlugt en naar Frankrijk geweken
waren. Dan alle verzoeken wierden afgeslagen en
gemelde heeren al spoedig onder een escorte van
20 hussaren over Zundert naar Antwerpen vervoert.
Breda dan in 's vijands handen zijnde, kwamen de
brieven, die van hier derwaarts gezonden waren,
weder terug. Dit had veel indruk op onze gemoe-
deren , hetwelk nog meer wierd aangezet , doordien
het I3le batt. van van Dopff (op bekomen patent
van 's avonds te voren ten half elf, van in alle haast
naar Breda te marcheren) 's morgens zo vroeg was ver-
trokken. Doch het was al te vergeefs. Bij het aan-
naderen was de vesting al verloren, dus bleef het
batt. in Heusden halte houden. De gouverneur,
grave van Bijland, bij H. H. M. niet voldaan heb-
bende met de vesting, die nog zo zeer van kruit en
verdere voorraad voorzien was, zo schielijk aan den
vijand over te geeven , wierd in arrest genomen en
naar 's Hage vervoert.
Op diezelve dag wierd ook door den franschen
colonel Le Clair, Steenbergen, alwaar de col. Schmit
commandeerde, opgeëischt, doch de eisch wierd ter-
stond afgeslagen. Op Maastricht wierd ook weder
sterk gevuurt.
Alle deeze schrikbarende tijdingen veroorzaakten
-ocr page 19-
eene groote activiteit bij den Capitein generaal. Vooraf 179.1
gaf Z. D. H. aan H. H. M. een declaratoir over, hoofd-
zakelijk inhoudende zijne verzekering van, na zijn ver-
mogen , tot zijne laatste oogenblikken toe, het va-
derland te zullen helpen verdedigen, alschoon de vijand
reets zo ver was doorgedrongen. Toen wierd alles
aangewend tot de volkomene uitrusting van de ge-
heele armee om te velde te trekken. Alle de fron-
tierplaatsen en andere gefortificeerde steden wierden
in staat van defensie gebracht. Er wierden magasijnen
aangelegt van rogge en ook van allerhande fouragie.
In 's Hage wierd aanbesteed het maken van 71 brood-
wagens, 132 ammunitiewagens, en 43 karren, en
het leveren van 1000 paarden, 5000 wolle dekens,
en eene groote quantiteit stroo en brandhout. Te
Amersfoort wierd aanbesteed het maken van drie
extra groote boute lootsen op steene voeten, 17 corps
de gardes , 30 kapluiffels tot berging van laadgereecl-
schappen en 24 schilderhuisen, alle te plaatsen tus-
schen de Grebbe en de Zuiderzee. Alle de mili-
tairen wierden geeserceert in het omgaan met de
tenten; dit geschiedde alhier te Utrecht dagelijks
in het Starrebosch. De cavallery wierd in de plaats
van hoeden van ijsere casquetten voorzien en ijsere
hoofdstellen voor de paarden. Eindelijk, om den vijand
ook zoveel mogelijk op zee te keeren, wierd een
aantal canoneerboten gebouwt te Amsterdam, Rot-
terdam en Middelburg. Ook wierden voor de Eoovaart
bij Dort eenige schepen met steenen gezonken, om
de vijandelijke kapers het doorpassercn te beletten.
-ocr page 20-
17
De vijand, een menigte troupes naar den kant van de
Grave bijeenverzamelcnde, wierd in de ommestreken
van die vesting, die door den Prins van Hessen-
Darmstad gecommandeert wierd , een corps d'armee
bijeen getrokken. Prins Fredrik van Oranje trok
26 Febr. uit 's Hage hier door derwaarts, om het
oppercommando op zig te nemen, en kort na de
aankomst van Z. H. bracht een detachement van
Douglas eenige wagens met haver, rogge en hooi,
van de franschen verovert, in Grave binnen. Prins
Frederik nu ziende dat Gorinchem, door de overgaaf
van Breda, telkens aan een vijandelijke inval bloot-
stond , gaf dadelijk last, dat de bezetting aldaar nog
moest vermeerdert worden, 't welk den
27 Febr. volbracht wierd. Hoe nuttig, noodzake-
lijk en allezints lofwaardig was het, in deeze benaauwde
tijden 's hemels zegen over de wapenen af te smee-
ken , tot spoedige verkrijging van de vreede. "Wee-
kelijksche beedestonden waren daartoe door het gou-
vernement ingesteld. Op deeze dag, zijnde woensdag,
wierd de eerste gehouden 's avonds van 6 tot 7 uuren,
alle huisen en winkels gesloten zijnde, in alle de
kerken van alle de gezindheden zonder uitzondering.
's Avonds laat arriveerde in 's Hage de hertog van
Yorck, zoon van den Koning van Engeland, met het
gewigtig aanbod van Z. Maj. den Koning, om 20,000
man troupes in Holland aan land te zetten, tot on-
dersteuning van de hollandsche troupes; 't welk door
II. H. M. gretig wierd aangenomen. Den
28 Febr. wierden weder drie vestingen door de
UTK. TIJDS. IV. 2
-ocr page 21-
18
franschen opgeëischt. Vooreerst Maastricht. Die ves- l1?93
ting , dagelijks hevig Leschoten zijnde , wierd voor de
tweedemaal opgeëischt, dog weder te vergeefs. Toen
begon het bombarderen alweder sterk aan; dog even
als te voren , de gouverneur bleef standvastig. Ten
2de Steenbergen ; dit was ook de tweede opeisching,
die ook weder afgeslagen wierd. Toen zijn de fran-
schen van daar vertrokken , en Steenbergen is niet
meer aangevallen. Ten 3<Je de Willemstad. Die ves-
ting , die den dapperen grave van Boetselaar tot
gouverneur had, wierd 's avonds ten 5 uur opge-
ëischt door den marechal de camp do Berneron,
die den gouverneur per missive kennis gaf, dat hij
order had om de stad te beschieten; maar Boetzelaar,
die terstond Z. D. H. van het opeischen per missive
verwittigd had, antwoordde, dat hij de stad zou de-
fenderen. Kort daarna begon het vuren zeer hevig,
zoodanig, dat men zelfs alhier te Utrecht het konde
horen en veele menschen zig tot laat in de nacht
op de wal begaven , door het gerucht dat het oor-
logstoneel al meer en meer naderde. De angst en
benaauwdheid onder ons dagelijks aanwakkerende,
begonnen veele onzer stadgenooten hunne voornaam-
ste goederen op verholene plaatsen in hunne huizen
te verbergen of na andere verder afgelegene steden
te verzenden. De drukte aan het schietschuiten-veer
was buitengemeen groot. Het aankomen en doorpas-
seren van rijtuigen met passagiers, waaronder veele
fransche emigranten, was onophoudelijk, voorname-
lijk uit de generaliteitslanden. De constapels, patent
-ocr page 22-
19
1793 gekregen hebbende, om onverwijld na Dordrecht te
marcheren, trokken dadelijk af, zodat toen de loot-
sen op het Vreeburg bezet wierden door de ach-
tergeblevene soldaten en de Catrijne poort door de
ruiters. Dit alles baarde algemeene bekommering.
1 Maart, 's morgens ten 7 uur, begon men de
Willemstad sterk te bombarderen, waarmeede men de
gansche dag aanhield; 's avonds waagde men een
storm op de vesting, maar de vijand wierd met veel
verlies afgeslagen. De onzen bekwamen maar eenige
gekwetsten.
2 Maart wierd Geertruidenberg voor het eerst aan-
gevallen , en na een weinig beschoten te zijn, opge-
eischt, dog de commandant, de luit. gen. Bedaulx, een
man van 85 jaar, weigerde de overgaaf en gaf order
dat een ieder voor zijn huis de straatstenen moest
wegnemen, om zoveel mogelijk de bomben te doen
smooren. Op de Willemstad wierd ook weder ge-
vuurt, dog niet zo hevig als daags te voren. Maar
3 Maart wierd die vesting allergeweldigst gebom
bardeert met hauwitser-granaten en gloeijende kogels,
waardoor op drie plaatsen te gelijk brand ontstond;
een huis brandde af, maar de ónderen wierden nog
gelukkig gebluscht. En dit geschiedde onder een al-
lerhevigsten stormwind, zo als nooit een dergelijke
was ondervonden. Nooit had een stormwind alhier
in onze stad meer verwoestingen aan muurën, daken,
schoorsteenen enz. veroorzaakt als deeze. De tent van
de fransche operisten, die op het Vreburg was
opgericht, om daarin eenige reprsesentatien te geeven,
2*
-ocr page 23-
20
ook de kracht van den wind niet kunnende weerstaan, 1793
veranderde in eens in een hoop planken en balken *).
Van de droevige gesteltenis van de Willemstad gaf
de gouverneur per missive kennis aan Z.D.H., daar
bij aantoonende dat er gebrek aan troupes, voorna-
melijk constapels, en ook aan proviant was; dat, zo
het er mogt op aankomen , er geen gelegenheid om
te ontvlugten was, en dat capituleren onmogelijk was.
Z. D. H. antwoordde omtrent al het ontbrekende te
zullen voorzien, zo als ook dadelijk een batt. van
Saxen-G otha en twee comp. constapels derwaarts ge-
zonden wierden , benevens twee schepen met proviant
en twee schepen voor de retraite, zo die onvermijde-
lijk mocht worden. Meer andere troupes verzamel-
den in derzelver ommestreken bij een. Onder anderen
ook het toen te Holvoet aangekomen eerste transport
engelsche troupes. Deeze waren drie battaillons van
de drie eerste regimenten gardes van den Koning,
te zamen sterk 2428 man. Zij trokken na Dordrecht,
den Briel en Hellevoetsluis, vanwaar de hollandsche
bezettingen zig toen begaven na Overflackee en de
beijersche landen. Zij wierden gecommandeert door
den gen. maj. Lake. Z. D. H. de Erfprins voerde
toen als comm. gen. het oppercommando over de
gansche hoUantsche armee; Prins Fredrik comman-
*) Men zal hier opmerken, hoe te voren de kinder-opcra,
als in tijden van kommer geen openbaare vermakelijkheden
te pas komende, was verboden; en hoe toen de fransche
opera wierd toegestaan. Het wierd noodzakelijk geoordeelt
om onaangenaamheden voor te komen.
-ocr page 24-
21
1793 deerde een corps van 5000 man , tusschen Gorm-
chem en Bommel cantonnerende. Het hoofdkwartier
was te Spijck en de aldaar in de rivieren liggende
schepen en vaartuigen wierden gecommandeert door
den luit. admiraal van Kinsbergen, die de franschen
van tijt tot tijt veel nadeel toebrachten en hen in
hunne vijandlijke ondernemingen te leur stelden; onder
deezen wierden ook gestelt de in Dordrecht gemaakte
canoneerboten, eenige visscherspinken, die te voren
gewapent waren en de negen engelsche schepen,
waarmeede de troupes waren overgeroert. De pruis-
sen ageerden in het keurvorstendom Keulen, en
wierden gecommandeert door Prins Frederik van
Brunswijk, die zijn hoofdkwartier te Kempen hield
nabij Venlo,- de keiserlijken ageerden in het land
van Luik. Hun commandant was de gen. Clair-
fait, wiens hoofdkwartier te Nuys was. Vooraf had
zig de Erfprins, 's nachts door Utrecht passerende,
na 's Hage begeeven, om met H. H. M. en den Kaacl
van State over de verdere maatregelen te confereren.
Na de conferentie waren Z. H. de Erfprins, de Hertog
van Yorck, de adm. Kinsbergen en de directeur
gen. Dnmoulin dadelijk na Dordrecht vertrokken, re-
spectivelijk om het oppercommando te aanvaarden.
Intusschen hadden de frauschen in Braband een ge-
ducht .leger bijeenverzamelt, zodat zij
4 Maart verscheide vestingen met alle kracht aan-
vielen. Maastricht, dat zedert den 28 Febr. dagelijks
sterk beschoten was, wierd van alle kanten door het
gansche beleg, gedurende den gehelen dag, zeer hevig
-ocr page 25-
22
gebombardeert, hetwelk veel schade aan de vesting, 1793
maar weinig nadeel aan het volk toebracht.
Venlo wierd uit het fort St. Michiel, dat in be-
zit van de franschen was, beschoten, waardoor vier
burgers het leven verloren, en veele huizen bescha-
digt en zelfs eenige geheel geruineert wierden; maar
de pruissen met een sterke macht over de Maas
trekkende, verlieten de franschen het fort; en de
pruissen trokken er in. Roermont, van een geringe
bezetting voorzien, wierd aangevallen en na een korte
actie door de franschen ingenomen. De Willemstad
de gansche nacht door onophoudelijk beschoten zijnde ,
staakte de vijand 'svoormiddags ten 10 uur vooreen
korte wijl het bombardement. Geertruidenberg, in
welkers ommetrekken de franschen in de laatste da-
gen eenige batterijen hadden opgericht, begon men
's namiddags te beschieten, maar tegen den avond deed
het garnisoen een uitval, met dat gelukkig gevolg,
dat zij de franschen verdreven, hunne batterijen ver- ,
nielden en het canon vernagelden. De Klundert,
welke maar door 2 compen. van Bosc de la Calmette,
door den cap. van Kropff gecommancleert wordende,
bezet was, wierd zeer hevig aangevallen. De com-
mandant verdedigde het fort vijf uuren lang, maar
toen sneuvelde hij zelf, en het grootste gedeelte van
het volk wierd gedood of gekwetst, zodat het fort
in handen van den vijand geraakte. Meer kleinere
acties vielen nog daarenboven voor, die meestendeels
ten voordeele van den vijand afliepen.
5 Maart wierden Maastricht, de Willemstad en
-ocr page 26-
23
1793 Geertruidenberg al weder gebombardeert. Maastricht
aanhoudend van daags te voren de gansche nacht
door tot 's avonds laat. Op de Willemstad begon
men 's voortniddags ten 9 uur weder te vuuren, waar-
meede men de gansche dag en volgende nacht aan-
hield , maar de gouverneur bleef even standvastig.
Geertruidenberg wierd 's namiddags aangevallen ; de
franschen op nieuw weder met groote macht op-
gemarcheert zijnde, wierpen verscheide bomben in de
stad, waardoor eenige huisen zwaar en andere licht
beschadigt, en twee geheel geruineert wierden. De
commandant vergaderde alle de hoofdofficieren bijeen;
de vergadering duurde een uur en er werd tot de over-
gave geconcludeerd, 's Avonds wierd de stad voor de
tweede maal opgeeischt en dadelijk daarna bij capitulatie
overgegeven. Het garnisoen trok uit op voorwaarde van
gedurende de volgende 4 weeken niet tegen de fran-
schen te zullen dienen, en een corps franschen trok
er binnen, als ook de gen. Dumourier zelf in per-
soon ; maar de commandant, de gen. Bedaulx, wierd
om die al te spoedige en nog onnoodige overgaaf,
op order van den Erfprins gevangen na 's Hage
vervoert. Verders viel deze dag niets voor als alleen
dat een vijandelijk corps, op de Grave komende aan-
rukken , door de bezetting weder terug gedreven
wierd, met achterlating van verscheide karren met
hooi en haver en verdere bagage. Alle deeze vor-
deringen van den vijand baarden veel neerslachtigheid
overal en ook niet weinig in onze stad Utrecht. Door
de menigte vlugtelingen, die dagelijks herwaards
-ocr page 27-
24
overkwamen van allerhande plaatsen en natiën, die 1793
men de mistroostiglieid uit de oogen kon leesen,
vermeerderde die neerslachtigheid nog des te sterker.
Alle de logementen en herbergen wierden als op-
gepropt met dese ongelukkigen, die toen in de
noodzakelijkheid waren van noch een groot gedeelte
van hunne geredde goederen te verteeren. Om alle
wanorden, door die menigte vreemdelingen te wach-
ten, zoveel mogelijk voor te komen, gelastte onze
vroedschap bij publicatie, dat een iegelijk, zo wel^
logementhouders als andere ingezetenen, bij wie
vreemdelingen thans waren of in het vervolg gehuis-
vest zouden worden, die langer dan tweemaal 24
uuren hun verblijf in de stad meenden te houden,
hunne naamen en voorige woonplaatsen aan de se-
cretarie der stad moesten aangeeven. Den
6 Maart wierd de Willemstad zodanig gebombar-
deert, dat er op verscheide plaatsen brand kwam.
Maar daarentegen de keiserlijke en pruissische legers
versterkt zijnde, vielen de franschen met alle macht
aan. De pruissen heroverden Koermond en S4. Ste-
venswaard stormenderhand, waarbij vele franschen
gedood en de overige krijgsgevangen gemaakt wier-
den; daarop verlieten de franschen Venlo en het
fort S*. Micliiel, uit vreeze van ingesloten te worden
en de pruissen trokken daar binnen; evenwel eenige
uuren daarna begonnen zij de vesting weder te be-
schieten, maar de pruissen keerden ze spoedig af.
De keiserlijken tastten, door den gen. Clairfait ge-
commandeert, de franschen rondom Maastricht aan.
-ocr page 28-
25
1793 Er viel een hevig gevecht voor, waarbij de keiserlij-
ken 100 doodeii en 40 gekwetsten kreegen, maar de
vijand wierd op de vlugt gedreven met achterlating
van omtrent 1400 dooden en zwaar gekwetsten; al
zijn geschut, bagagie, krijgskas, en verder al wat
tot de belegering gediend had viel in handen der
keiserlijken. De gouverneur van Maastricht, dit be-
merkende , zond een groot gedeelte van het garni-
soen, hetwelk uit het reg. drag. van Hessencassel,
het 2<k reg. inf. van Waldeck, het corps brunswijksche
troupes, en het corps fransche emigranten van Beon
bestond, naar buiten de stad om den vijand zover mogelijk
te vervolgen, waarbij toen nog verseheide van den vij-
and gedood wierden en 2 mortieren en eenige kar-
ren en wagens met tenten, stormladders en andere
bagagie geladen , buit gemaakt wierden. Maastricht,
deerlijk geteisterd, zijnde zedert 24 Februari) bijna
7000 bomben en hauwitser-granaten daar in gewor-
pen, waardoor 841 huisen (het stadhuis was zo ge-
teistert, dat den 21 Maart daaraan volgende het
grootste gedeelte van dat gebouw is ingestort) be-
schadigt waren geworden, was nu ontzet, tot groote
blijdschap der inwoonderen. Twaalf burgers hadden
het leven verloren en 16 waren gekwetst geworden;
maar het garnisoen had niet veel geleden; de fransche
emigranten nog het meest. De gouverneur zond
zijn adjudant, den luit. Da Caila, met deeze blijde
tijding na H. H. M. in 's Hage, houdende de brief zo
over die lang verlangde overwinning als over de
droevige omstandigheid van de stad. Toen deeze
-ocr page 29-
expresse met die groote tijding hier door passeerde 1793
— het was middernacht — ontwaakte een ieder met
het genoegen op het aanschijn. In 's Hage gearriveert
zijnde , en zig bij H. H. M. vervoegt hebbende , wierd
hij begunstigd met een vereering van 100 ducaten ,
en hij wierd teruggezonden vooreerst met een acte
als generaal van de cavallerie voor den gouverneur
den luit. gen. Prins van Hessencassel, en ten tweede
met een brief, waarin H. H. M. den ingezetenen van
Maastricht beloofden, alle geledene schadens, door
den gouverneur gevraagt, te zullen vergoeden. Den
7 Maart kwamen de Aartshertog Carel, comm.
gen., de veldmaarschalk Prins van Coburg; en de
gen. Clairfait in Maastricht. De Aartshertog vestigde
zijn hoofdkwartier toen aldaar. Eenige keiserlijke
regimenten trokken door de stad; maar drie batt8.
grenadiers bleven in de stad in garnisoen. Er ver-
zamelde in de ommestreken van Maastricht een le-
ger van 40000 Oostenrijkers bijeen, 's Anderen daags,
den
8 Maart marcheerden deeze troupes op, vervolg-
den den vijand, en verdreven hem al vechtende uit
Aken, Luik en Maseyk tot aan Tongeren. En een
andere divisie drong al verder door tot nabij Leuven.
Al het vijandelijk geschut wierd verovert en een groot
getal krijgsgevangenen in Maastricht binnengebracht.
Na deeze actie verlieten de franschen het ganschc
land van Kuyck, en keerden zig, door den gen.
Miranda aangevoert, na de Meijerij van 's Hertogen-
bosch. De Aartshertog Carel liet in de S*. Servaas-
-ocr page 30-
27
1793 kerk de lofzang Te Deura laudamus zingen, tot dank-
zegging aan het Opperwezen, voor die groote over-
winningen.
Het ware te wenschen, dat men eveneens konde
melden van de Willemstad, doch dit zij verre. Door
het onophoudelijk bombarderen ontstond er telkens
brand in de stad. Een brouwerij, een schuur en een
stal brandden tot de grond toe af, maar alle andere
steden en vestingen wierden nog al weinig ontrust.
Eer wij verder gaan, moeten wij omtrent dezen dag
nog aanhalen, dat het prinsjesdag, de verjaardag
van Z. D. H. zijnde, dezelve na gewoonte geviert
wierd, alhier te Utrecht, met het uitsteken van vlag-
gen , het lossen van het geschut, en liet spelen op
het klokkenspel. In de plaatsen , die door de fran-
schen bezet waren, wierden de burgers door hen
gesart met het vieren van het feest. Eén bewijs tot
overtuiging willen wij maar aanhalen. Te Geertrui-
denberf kwamen eenige fransche officieren ten huise
O CJ
van den schepen van Doorn, en dwongen een maal-
tijd van hem af, quasi ter viering van de heuche-
lijke verjaardag van den Stadhouder. Na hieraan
ten volle voldaan te hebben , wierd die heer, bene-
vens den schepen Ruyssenaars opgevat, na Antwer-
pen vervoert en aldaar bij de heeren van Breda op
de citadel gebracht. Meer andere geweldenarijen
pleegden de franschen in de door hen overwonnen
landen; het steelen en rooven scheen bij hen een
pligt te wezen; dit deed H. H. M. besluiten tot een
verbod, dat niemand hoe genaamd eenige goederen
-ocr page 31-
28
mocht kopen, die door de franschen den rechten 1793
eigenaar ontweldigt waren.
9 Maart, 's morgens ten 7 uuren, begon men de
Willemstad weder te beschieten, en ten 11 uuren
•wierd de stad voor de tweede maal opgeëischt; de
gouverneur, even standvastig, zond den trompetter
met een weigerend antwoord weder terug, maar gaf
nochtans H. H. M. per expresse kennis zo van die
tweede opeisching als van de allerbeklagenswaardig-
ste gesteltenis van de stad. 's Anderen daags ,
10 Maart, koomt de expresse in de Willemstad
weder terug, met een zeer gunstig antwoord , belo-,
vende H. H. M., even als wegens Maastricht, alle
schavergoeding aan de ingezetenen. Wegens de vij-
andelijkheden was het dien dag rustdag voor de
Willemstad, maar de franschen uit Breda, die reeds
verscheide malen getracht hadden Holland verder in
te dringen, en ook al meester van de schans te
Doeveren geworden waren (waarom ook de garni-
soenen van ïhiel en Bommel nog met de dragonders
van Bijland van hier, — dat van Heusden met de jagers
van van Dam en een comp. constapels, — en dat van
Dordrecht met de constapels van Du Pont ook van hier
versterkt waren) telkens patrouilles uitzendende tot nabij
Heusden, geraakte een van deze slaags met een hol-
landsche patrouille jagers van van Dam, door den
luit. Waldhouwer gecommandeert. Twee man wier-
den door de jagers gedood en 12 krijgsgevangen
gemaakt, die zij benevens drie vrijheidsboomen, die
door de franschen te Drongelen, Kapellen en Waal-
-ocr page 32-
29
4
1793 wijk geplant waren, in Heusdeu binnen brachten. Een
andere patrouille bracht 6 man, in Doeveren krijgs-
gevangen gemaakt, ook aldaar binnen. De vrijheids-
boomen wierden vervolgens den comm. gen. Prins
Fredrik van Oranje toegezonden. Te Almkerk, 2 uuren
van Woudrichcm, viel ook een actie voor tusschen
een detachement zwitzers van Stockar de Neuforn,
door welk regiment Gorinchem en Woudrichem be-
zet waren, met eenige hussaren en een vijandelijk
corps. De franschen verloren aan doóden 5 man,
en nog 6 met 11 paarden, die krijgsgevangen na
Gorinchem overgevoert wierden. De troupes te Go-
rinchem , Woudrichem, Loevesteyn en onderhorige
posten wierden gecommandeert door den gen. maj.
Grave van Golowkin, onder het oppercommando van
Prins Fredrik van Oranje. Op order van dezen gen.
wierden te Woudrichem den heer van Helde, drost
dier stad, een chirurgijn en een jood opgelicht en
in bewaring gezet, hebbende zig op een publieke
plaats eenigzints franschgezind uitgelaten. De Erfprins
van Oranje commandeerde te dier tijd aan de fron-
tieren tot aan Nijmegen; Prins Fredrik van Gorin-
chem tot Dordrecht, verzamelende een sterk corps
een uur van Geertruidenberg, en de engelsche gen.
Lake van Dordrecht tot aan het eiland Voorne. Deeze
gen. liet de gewapende fransche emigranten, die
in Dordrecht waren, van daar vertrekken , om niet
in de handen der franschen te geraken, vermits
alsdan gewis de guillotine hun lot zou wezen.
Zedert de laatste dagen het pruissisch leger in
-ocr page 33-
30
beweging geraakt zijnde, drong het door tot in de 1793
Meijerij van 's Hertogenbosch, en naderde
11 Maart tot in Eindhoven, alwaar een geduchte
macht bijeen verzameld werd. Alhoewel dit de fran-
schen wel eenigzints ontrustte, staakten zij echter hunne
operatien voor de Willemstad nog niet; zij openden
weder eene nieuwe batterij en vielen die vesting we-
der op nieuw aan. Zij begonnen 's avonds ten 7 uuren,
en vuurden de gansche nacht door. Het scheen dat
de Willemstad alleen tegenwoordig bij de vijand ver-
kosen was, om het slagtoffer van zijne woede te wezen.
De stad leed veel, maar het garnisoen weinig. Maar
12 Maart de pruissen, hunne ondernemingen ver-
der doorzettende, vervolgden den vijand in de Meijerij
zodanig, dat hij voor het grootste gedeelte op de
vlugt gedreven wierd en de overigen goedvonden
het hazenpad te kiesen. De comm. gen. Prins Fredrik
van Brunswijk trok met de 3 regimenten van Kno- *
belsdorf, Cothen en Kalkstein en 900 carabiniers den
Bosch in, en plaatste zijn hoofdkwartier aldaar. De
veldbakkerij en de hooi- en stroomagazijnen wierden
ook in die stad opgericht op het plein. De gehele
Meijerij, nu van franschen gezuivert, wierd door
omtrent 11000 man pruissen, waar onder het reg.
Kunitski en de twee hussaren regn. van von Goltz,
en Pasadofski bezet. De gen. Miranda was dus nu
voor de tweede keer geslagen. De troupes in de
Willemstad, van dit alles verwittigt, schepten moed
en deeden
13 Maart een uitval; zij vielen den vijand onver-
-ocr page 34-
31
1793 wacht op het lijf, verdreven hem en vernielden zijne
batterijen. Na evenredigheid van het behaalde voor-
deel was het verlies aan manschappen maar zeer ge-
ring. Eveneens deed de bezetting van Heusden, die
tegenwoordig ruim 2000 man sterk was, en dooi-
den col. grave van Bijland gecommandeert wierd;
zij trokken op Doeveren en tastteden de franschen
aan, die dadelijk de schans aldaar ontruimden, al
hun geschut en ammunitie achterlatende. Daarop trok
Prins Frederik van Oranje met 2000 man, meest
anspaclische troupes, te Gorinchem de Merwe over, op
Heusden aan, tot versterking van de troupes aldaar
en plaatste zijn hoofdkwartier te Udenhout. Om toen
die vermindering te Gorinchem weder aan te vullen,
trok het 2dc batt. van van Dopff van hier derwaarts
en in deszelfs plaats kregen wij in onze stad een
batt. van van Brakel als ook de 2 overige esqs. cavall.
van Ploeufft van Ooijen, die de nodige jonge paarden
meede brachten voor de nieuw aangeworvene man-
schappen van het geheele regiment, welker getal reets
compleet was. Dagelijks passeerden hierdoor der-
gelijke transporten jonge paarden voor andere regi-
menten. Van dit geheele reg. cavallerie wierden
14 Maart 10 man per comp. geexpedieert naar
Haarlem, om de onlusten, die aldaar tusschen de
de burgers en de militairen plaats hadden, te stuiten;
dog bij hun aankomst aldaar waren dezelve reets op-
geruimt door het doen uittrekken van het 2de batt.
van Oranje-Friesland, na 's Hage.
Diezelve dag kwam weder een vijandelijk corps van
-ocr page 35-
5000 man, alle vrijwilligen , behalven een batt. van 1793
liet reg. van Chartres, op de Willemstad aanrukken.
De gouverneur, hiervan verwittigt, zond een sterk
detachement van Bosc de la Calmette en Saxen-Gotha
door de luits. Colthof en Rost gecommandeert, met
eenige artillerie onder comm. van den luit. Muller,
hen te gemoet; er viel een vrij hevige actie voor,
waarbij de vijand terug gedreven wierd, met achter-
lating van 30 man dooden en gekwetsten. Na 3
stukken geschut van den vijand vernagelt te hebben,
kwam het detachement weder binnen met veel ge-
weer, wapenen, casquetten, enz. en 9 krijgsvange-
nen. 's Anderendaags
15 Maart naderden de franschen weder met ster-
ker macht naar de Willemstad en vielen die vesting
weder zeer hevig aan ; dan , hoewel die aanval zeer
hevig was, zoo was het echter de laatste, want —
het volgende gebeurde.
Alle de troupes, die zich in de Meijerij bevonden,
zowel pruissische als hollandsche, marcheerden op en
trokken het land van Breda in. De hollandsche waren
een batt van Plettenberg, een van van Quadt, een
van van Pabst en een van Oranje en Nassau, als
ook 3 esqs. cavall. van Hessen-Philipsthal. Daarenboven
trokken noch uit Gorinchem naar de bredasche heide
de cavall. van van Tuyll, een batt. zvvitsers-wallons,
een batt. gardes en een sterk corps artill. met zwaar
geschut. Hevige schermutselingen vielen daarbij voor,
waarvan men het gebulder van het geschut zelfs tot
hier in Utrecht konde horen, dat veel ongerustheid
-ocr page 36-
33
1793 baarde onder onze stadgenoten; Prins Frederik van
Oranje nam zelf het commando op zich, en plaatste
zijn hoofdkwartier te Loon op Zand. Het pruissisch
hoofdkwartier van den Hertog van Brunswijk wierd naar
Oosterwijk overgebracht. Daarentegen trok een sterk
corps oostenrijksche troupes naar de meijery van 's Her-
togenbosch en bezettede de dorpen Hamont, Lommei,
Peer en meer omliggende; de zwitsers van Hirsel
en het 2de batt. van van Pabst trokken de stad in
om die landstreken voor een tweeden inval te bevei-
ligen. De hussaren van Heeckeren en een batt. van
Oranje en Nassau bezetteden Gorinchem en de gardes
dragonders wierden gebilletteert in de provincie Utrecht,
op de dorpen Soestdijk, Driebergen, Zeyst en de
Bilt. Deeze snaken, eenigzints te onvreden aldaar
aankomende, plaagden de boeren op een deerlijke
wijze, inzonderheid te Zeyst; aldaar kwamen zij zo
ver, dat zij een boer, nadat zij hem vele zijner goe-
deren ontroofd hadden, met zijne vrouw deerlijk mis-
handelden ; zes voorname belhamels wierden gevat
en gevangen naar herwaarts overgevoert, waardoor
dat woedende volk eenigzints tot bedaren geraakte.
Zo was dan
16 Maart de stad Breda volkomen geblocqueert.
De franschen voor de Willemstad, van dit alles
verwittigt, staakten 's morgens ten 10 uuren het ver-
der vuuren op die vesting en trokken ten eenenmale
af met al hun ammunitie, behalven twee mortieren
en vijf canonnen, en nog daarenboven 3 a 400
bomben, 5 a 600 kogels, 2 a 300 kardoesen,
UTR. TIJDS. IV. 3
-ocr page 37-
eenige wissers, stampers, scheppers, schoppen, deelen
en andere goederen meer, al hetwelk binnen de stad
wierd gevoert. De gouverneur zond de luit. Esau
van Stockar de Neuforn met deeze heuchelijke tijding
naar H. H. M. in 's Hage; hij en de luit. Stael van
Holstein wierden in den brief zeer gerecommandeert
om hunne cordaatheid. Een tweede brief, door den
Erfprins als commandant-generaal uit Dordrecht gezon-
den , bevestigde deeze tijding, en ook dat de vijand de
Moerdijk en de Lage Zwaluw verlaten had. De luit.
Esau kreeg een vereering van 100 dukaten en wierd
terug gezonden met een acte als luit. gen. voor den
gouverneur, den gen. maj. van Boetzelaar, en een als
cap. met een comp. onder het reg. van de Petit voor
den luit. Colthoff, voor zijn betoonden heldenmoed in
de actie van den 14de dezer maand. De gewezen
gouverneur van Breda wierd gevonnisd door een krijgs-
raad van zeven generaals; deeze waren de luit. gen. baron
van Heeckeren en de gen. maj. van Goens, baron
van Brakel, baron von Minnegerode, de Schepper,
Gonzal en von Wigner. Hij wierd veroordeelt tot
een gevangenis gedurende zijn geheele leven op Loe-
vesteyn, en alle de colonels, luit. colonels en majors van
de regimenten, die in Breda geweest waren, wierden
gevonnist tot eene detentie van een jaar en zes weken
in de provoost; maar de gen. maj. Bedaulx wierd
vrijgesproken.
17 Maart trok de oostenrijksche divisie van den
gen. Clairfait op en viel het leger van Dumourier
onverhoeds op het lijf, zij behaalde een complete
-ocr page 38-
1793 overwinning en verdreef den vijand tot door Tirle-
mont of Thienen, alwaar de gen. Clairfait zijn hoofd-
kwartier plaatste. De Aartshertog Carel begaf zich
toen uit Maastricht naar St. Truyen, benevens het
hoofdkwartier van den Prins van Coburg. De courier,
met deeze tijding hier door passerende, wierd de
nedergeslagen burger weder eenigzints cpgebeurt.
Hebben wij nu reets verscheyde gebeurtenissen van
belang aangehaalt, bijna niets vind men onder dezelve
aangaande de operatien ter zee, bijna niets was er
ook voorgevallen, dat het melden waardig was. Een
geval kan men dan hier inlasschen.
18 Maart voeren de chaloupen, die in de Schelde
voor het fort Bath lagen en door den cap. Haring-
man gecommandeert wierden, naar Lillo en Liefkens-
hoek, en haalden van daar weg een fransche cano-
neerboot, voerende 3 vierentwintigponders en 4
draaibassen, onder commando van den cap. Castaigne,
benevens het wachtschip, dat het eerste de Schelde
was opgevaren, gearmeert met 8 stukjes van 2 pond.
De hollanders bekwamen daarbij 4 dooden, maar
maakten van de franschen 55 man krijgsgevangen.
Dat er ter zee weinig wierd uitgevoert, was groten-
deels toe te schrijven aan de zwakheid zo van de
fransche als van de hollandsche zeemacht, in tegen-
overstelling van die der engelschen; want waagden het
een of meer schepen, hoe groot en sterk bemant ze
ook mogten wezen, de ruime zee in te gaan, dadelijk
waren zij de prooi van den engelschman en wierden
in de eene of andere engelsche haven ingevoert. Om
3*
-ocr page 39-
36
nu de hollandsche zeemacht nog eenigzints te ver- 1793
sterken, was het dat de canoneerboten gebouwt en
de visscherspinken gewapent wierden; van deeze nu
vele ten volle uitgerust zijnde, voer
19 Maart een vloot van 25 scheveningsche pinken,
ieder voerende twee stukken, onder commando van
den grave Bentinck, heer van Rhoon, de Maas op en
posteerde zig voor Kotterdam. Aangaande de bevol-
king van deze vaartuigen vergreep zig de haagsche
courantier in zijn weekblad deerlijk, meldende dat
op dezelve de gevangenen uit de spin- en rasphuisen
zouden geplaatst worden. Hij, die al meer zulke leu-
genachtige fraaijigheden in zijn tijdschrift had opge-
levert, wierd voor den rechter geroepen en veroor-
deelt om de uitgaaf van hetzelve, gedurende de 12
eerstvolgende weeken, op te schorten. De haagsche
courantier zig nader bij requeste vervoegt hebbende,
wierd hem de uitgaaf van zijn weekblad weder naar
gewoonte toegestaan.
Om nu tot de operatien te lande terug te keeren,
zo was dan de Willemstad verlaten en Breda volko-
men geblocqueert door een gecombineert corps pruis-
sische en hollandsche troupes, 't welk
20 Maart nog versterkt wierd door het corps
Mecklenburgsche troupes uit Grave. Alhoewel Breda
nu door een geducht leger was ingesloten , wierd er
echter geen schot gedaan, zowel om de stad als om
menschenbloed te sparen. Daar nu meest alle de
hollandsche gouverneurs en commandanten met deeze
edelmoedige raad bezielt waren en de franschen door
-ocr page 40-
37
1793 de grote vorderingen der pruissische en hollandsclie
troupes eenigzints neergeslagen waren, viel er tegen-
woordig niets voor, alleen uitgezondert op
21 Maart eenige schermutselingen tusschen de fran-
sche en anspachsche jagers, in het land van Altena,
alwaar die gecantonneert waren.
Daar het hof van Engeland, de belangen van Hol-
land zig hoe langer hoe meer aantrekkende, uit hoofde
van de zeer bloeijende handel en scheepvaart, die tus-
schen die twee landen plaatsheeft, reets bevolen had,
dat tot meerdere ondersteuning der hollandsche trou-
pes ook een corps hanoveranen naar Holland zou
opmarscheren, arriveerde
22 Maart de eerste colonne onder commando van
den luit. gen. Von dem Busche; dezelve bestond uit
het 9de en 10Ae reg. ligte dragonders, een batt. gre-
nadiers, twee batts. van het 10de reg. inf., een divisie
ligte artill., en de eerste divisie zwaare artillerie. Ten
zelven tijde kwam de tweede divisie engelsche troupes te
Helvoetsluis aan, welke, aan land gezet zijnde, ook
opmarscheerde naar het dordrechtsche eiland en ver-
der voor een gedeelte naar de Willemstad. De fran-
schen in de Klundert, hiervan verwittigt, verlieten de
vesting, uit vreeze van ingesloten te worden, en
23 Maart trok een gedeelte van het hollandsch
garnisoen van de Willemstad daar binnen. Met geen
gering genoegen was het, dat de Hertog van Yorck
en de Erfprins van Oranje zig naar 's Hage bega-
ven en aldaar H. H. M. M. en Z. D. H. geluk
wenschten met alle de tot nu toe behaalde voordeelen
-ocr page 41-
38
en de daardoor thans gunstige omstandigheid van 1793
zaken. De blijdschap in 'sHage was algemeen. Na
een nadere conferentie op
24 Maart gehouden te hebben, vertrokken zij beide
weder naar Dordrecht en eenige uuren daarna deed
de verdere stadhouderlijke familie ook een tour naar
Dordrecht. Zij wierden aldaar met veel vreugde en
vergenoeging ontvangen, doch deze wierden eenigzints
weder gestoort door het juist op dien dag aldaar
afsterven van den luit. gen. Du Moulin, directeur
generaal van 's lands fortificatien, die om zijne uit-
muntende hoedanigheden in dat vak algemeen betreurt
wierd. 's Anderendaags
25 Maart keerden H. K. H. Mevr. de Princes en
de Erfprinces weder naar's Hage terug, maar Z. D. H.
begaf zig naar de Willemstad, hoofdzakelijk belast
met de volgende commissie van de Staten-generaal.
Uit naam van H. H. M. overhandigde hij den gou-
verneur van Boetzelaar een goude degen en daarbij
een jaarlijksche lijfrente van 1000 gulden voor elk
van beide zijne dochters, hun leven lang gedurende;
verdors wierden door Z. H. nog eenige officieren een
rang verhoogt, die zig manmoedig gedragen hadden,
en den ondcrmajor, den cap. Lang, wierd een zilvere
degen met een goud gevest vereert, en dat wel door
de boeren. Na eenige uuren vertoevens vertrok Z. H.,
vergezeld van den kwartiermeester gen. baron Ben-
tinck, over Dordrecht en Gorinchem ook weder naar
's Hage, werwaarts de baron van Boetzelaar zig ook
begaf om H. H. M. gratieuselijk te bedanken voor
-ocr page 42-
39
1793 alle die eerbewijsingen; hij wierd aldaar algemeen
met distinctie behandelt. Dadelijk na het vertrek
van Z. D. H. uit Gorinchem kregen de holland-
sche gardes en het reg. van van Dopff aldaar bevel
om een veldbatt. te formeeren en zich marschvaardig
te houden, wordende te Dordrecht de nodige sche-
pen geprest, om die 2 regimenten na de armee bij
Breda over te voeren; 's nachts daar aan volgende
wierd veel zwaar geschut van daar naar de kanten
van Geertruidenberg vervoert, en het gansche garni-
soen kreeg order om zig gereed te maken om uit te
trekken tot een expeditie.
Toen begonnen de Oostenrijkers hunne operatien
ook weder te hervatten en den vijand van alle kanten
aan te vallen, waarin zij zo gelukkig slaagden, dat
de eene overwinning de andere opvolgde. Het was dan
26 Maart, dat de keizerlijke armee bij Leuven den
vijand met alle macht aantastte; er viel een hevig
gevecht voor, waarbij de keizerlijke 700 man dooden
en gekwetsten bekwamen, die gedurig aan te Maas-
tricht wierden binnen gebracht, maar de franschen
kregen de neerlaag en wierden op de vlugt gejaagt
ver door Leuven heen, en de keizerlijken trokken
er binnen. Eene andere divisie trok op Namen aan,
en bracht de vijandelijke bezetting dermate in be-
naawdheid, dat zij de vesting verlieten, zonder dat
de minste attacque voorviel. De Oostenrijkers, vol
moed, al verder doormarcherende, ontruimden de
franschen 's nachts van
27 Maart Brussel, en 's namiddags trokken de
-ocr page 43-
Oostenrijkers daar binnen. Terstond wierd deeze groote 1793
tijding per expresse naar 's Hage gezonden. De fran-
schen te Antwerpen, dit alles vernemende, boden zig
aan tot de overgaaf van de vesting, waarvan
28 Maart 's avonds tusschen 6 en 7 uuren de
capitulatie gesloten en onderteekent wierd tot groote
vreugde voor alle inwoonders, maar inzonderheid voor
de op de citadel gedetineerde heeren van Breda en
Geertruydenberg, en ook nog voor 18 soldaten, die
in de Klundert waren krijgsgevangen gemaakt, welke
alle terstond hunne vrijheid bekwamen, zodat de hee-
ren naar hunne haardsteden en de krijgsgevangenen
naar hun regiment terugkeerden. Dien zelven avond de
vijand uit Raamsdonk naar Geertruidenberg geretireert
zijnde, wierd een commando van het garnisoen van
Gorinchem afgezonden om dat fort te bezetten. Daags
daaraanvolgende
29 Maart ontruimden de franschen Bergen in He-
negouwen, nadat zij vooraf alle hunne magazijnen in
brand gestoken hadden. Eenige uuren na de ont-
ruiming trok de Aartshertog Carel met twee batts.
die stad in en vestigde zijn hoofdkwartier aldaar. Dan
om kort te gaan, de vijand, ziende de sterke macht
en groote activiteit der keizerlijke legers, deed eene
algemeene retraite. Achter een volgende wierden door
hem Mechelen, Gent, Brugge, Ostende en alle om-
liggende landen eu steden verlaten. De Hertog van
Yorck begaf zig in persoon naar 's Hage om zelf de
blijde bode te wezen van alle die groote overwinnin-
gen. Dit alles had ten gevolge, dat
-ocr page 44-
41
1793 30 Maart negen fransche en brabandsche posten
te Amsterdam aankwamen, die aldaar met groot ver-
langen te gemoet gezien en ontfangen wierden, zodat
dan Breda en Geertruidenberg, die thans beide door
het zogenaamde legioen bataven J) bezet waren, nog
maar alleen in 's vijands handen zijnde, den
31 Maart de legers van beide de Prinsen van
Oranje opmarcheerden en beide die vestingen naau-
wer insloten. Deeze wierden nog versterkt door de
troupes uit Gorinchem, en de regimenten van Kand-
wijk, de Perez en Stockar de Neuforn, zwitsers,
welke alle landwaarts introkken; bij die gelegenheid
wierden door een detachement gardes te voet, door
den luit. van Hoey aangevoert, 60 karren met haver
en 15 hooiwagens, die voor de vijandelijke bezetting
van Breda bestemt waren, opgeligt. De Erfprins nam
zijn hoofdkwartier in het Haagje en Prins Predrik
te Ginneke. Het leger van Prins Fredrik bestond
toen uit de volgende troupes: het corps anspachsche
troupes en 2 batts. pruissische inf., het reg. zwitsers
van Gumoens, een batt. van van Pabst, een van
Baden, een van Bedaulx, een van Plettenberg, een
1) Het legioen bataven bestond uit 4 esquadrons jagers te
paard, ieder van 100 man, vier bataillons infanterie, ieder
van 400 man, 200 man jagers te voet, 200 man constapels
en 50 pionniers, te zamen uitmakende een getal van 2450
man, alle uitgewekene en gevluchte hollanders van het jaar
1787. Hun col. en chef was de heer J. J. Mascheek. De
meest bekende burgers van Utrecht, die zig in dit legioen
bevonden, waren de heeren Ondaatje, Liebeherr, Schade van
Westrum en Hoevenaar.
-ocr page 45-
van van Quadt, een van Weideren, een van Bosc
de la Calmette, een van Nassau-Usingen, een van
van Dopff, een van Oranje-Gelderland, een van de
Petit, het reg. van Westerlo en de jagers van van
Dam j en cavall. twee esqs. drag. van Bijland en 2
van Hessencassel, de gardes, het reg. hussaren, l
esq. van Hoeufft van Ooijen, 2 van van Tuyll, 2
van van der Duyn en een van Hessen-Philipsthall;
welke alle onder Prins Fredrik gecommandeert wier-
den door den luit. gen. van Monster en de gens. maj.
graaf van "Wartensleben, van der Duyn, Prins van
Hessen-Darmstad en van Reitzenstein. Eén gevecht
viel er maar voor op
l April tusschen de inf. van Plettenberg, de hus-
saren en eenige cavallerie en een vijandelijk corps;
hetzelve wierd wel hevig aangevangen, maar was
van korten duur; de luit. Spree van Plettenberg en
vier gemeenen verloren daarbij het leven, en 140 man
franschen, waaronder de heer Delcourt, wierden
krijgsgevangen gemaakt. Het geluid van het ge-
schut zelfs tot ons Utrecht overgegaan zijnde, open-
baarde zig onder de nu zo opgebeurde ingezetenen
nieuwe ongerustheid, die echter door de aankomende
berichten weder spoedig wierd weggenomen. Ik zegge
hier de nu zo opgebeurde ingezetenen. Men moet
hier uit niet verstaan alle de ingezetenen, verre zij
dit, want, dewijl door het gansche land, ons Utrecht
althans niet uitgesloten, de partijschap en de daar-
uit voortvloeiende haat en nijd tusschen prinsman
en patriot gansch niet verminderde, maar wel aan-
-ocr page 46-
43
1793 groeide, zo wierd deeze laatste door de overwinnin-
gen, op den vijand behaalt, gansch niet opgebeurt,.
maar integendeel ter neer geslagen. Alhier ging de-
verbittering al zo ver, dat men tot dadelijkheden
overging, men benadeelde elkaneleren zo in persoon
als aan huizen of goederen, 's nachts kon men zig
niet veilig langs de straat begeven, hetwelk eenigzints
gestuit wierd door het opvatten van de heeren Kluit
en Greeve en de burgers Schellingberg, Houtdijk,
de Blinde, Achterberg, twee broeders Grootjaspers
en nog drie minder bekenden, in de nacht van
2 April, alle wegens het aanranden en mishandelen
van die van hunne tegenpartij en het doen van mo-
lesten aan de huizen, als glazen inslaan, borden en
tabaksrollen wegnemen en dergelijke baldadigheden
meer. Zij wierden alle verhoort, en, om in deeze
hachelijke tijdsomstandigheden de zachste weg in te
slaan, wierden eenige weder losgelaten en de overige
voor acht dagen te water en brood gezet.
Nu weder tot Breda en Geertruidenberg terugge-
keert. De vijandelijke commandanten van beide die
vestingen, het gevaar, waarin zij thans waren, hoe
langer hoe meer inziende, zonden een officier met
een trompetter af naar het hollandsche hoofdkwartier,
met voordracht om de vestingen bij capitulatie over
te geeven. De Erfprins van Oranje met den Hertog
van Brunswijk daarover geconfereert hebbende, wierd
de officier met het antwoord terug gezonden en
4 April, 's middags ten 12 uuren, wierd de capitula-
tie gesloten, waarvan dadelijk per expresse aan H. H. M.
-ocr page 47-
44
en Z. D. H. in 's Hage wierd kennis gegeeven; die 1793
van Breda wierd geratificeert en onderteekend door
den gen. Flers, thans commanderende te Breda, den
luit. col. La Barrière en den luit. col. Tholore, we-
gens Vrankrijk, den maj. de Boeltzig wegens Pruis-
sen, en den gen. Erfprins van Oranje, commanderende
de holl. troupes en den col. grave van Bijland wegens
Holland; en die van Geertruidenberg door den gen.
Tilly, commandant van die vesting, de la Rue, co-
lonel, en du Clos, cap. wegens Vrankrijk, en den
gen. maj. grave van Wartensleben, commanderende
te Kaamsdonk, den col. van Spaan enden cap. comm.
van de artillerie Imbyze van Batenburg wegens Hol-
land. De voornaamste artikelen waren deeze : de
fransche troupes zullen uit Breda eii Geertruidenberg
trekken met volle krijgseer, met vliegende vaandels,
slaande trommen, brandende lonten enz. Zij zullen
medeneemen hunne battaillons-stukken en alle hunne
verdere krijgsammunitie; maar al hun voeragie zullen
zij achterlaaten. Zij zullen door de hollandsche troupes
of andere van de geallieerde mogendheden door gansch
Braband — die van Breda tot aan Rijssel — en die
van Geertruidenberg tot aan Valenciennes geescorteert
worden. Eindelijk zullen alle hollandsche krijgsge-
vangenen als van de Willemstad, de Klundert, het
fort St. Miehiel enz., weder terug gegeeven moeten
worden. Ingevolge deeze artikelen wierden
5 April beide de vestingen door de franschen,
nadat zij hunne vrijheidsboomen hadden afgebroken,
verlaten. Zij wierden geescorteert door hollandsche
-ocr page 48-
45
1793 cavallerie; die van Geertruidenberg door 60 man van
van Tuyll, onder commando van den ritmeester Hart-
sinck. Die van Breda door het hollandsch hoofdkwar-
tier in het Haagje passerende, stonden aldaar Z. D. H.,
(die zig op de ontfangst der tijding van de overgaaf
terstond uit 's Hage derwaarts begeven had) en de
Erfprins voor het front van de hollandsche trou-
pes, aan de eene kant met vergenoeging over die
gelukkige ontruiming, en aan de andere kant met
verontwaardiging over het gedrag van zoveele zijner
landgenoten, 's Anderendaags
6 April wierden beide de vestingen door de hol-
landers bezet; Breda door eenige battaillons van ver-
schillende regimenten en Geertruidenberg door de
zwitsers van Stockar de Neuforn; de Prins van Solms
\vierd commandant te Breda en de gen. maj. grave
van Wartensleben te Geertruidenberg. Onder het
binnenkomen der militairen te Breda wierd door den
burger de oranjeboom geplant, ter plaatse daar de
vrijheidsboom gestaan had, Terzelver tijd trokken
de engelschen uit Dordrecht naar Bergen op den
Zoom. En
7 April kwamen 7 schepen met 2000 man engel-
sche troupes voor Vlissingen aan, die
8 April de Schelde opvoeren naar Antwerpen. De
hanoversche troupes waren ook alreets doorgemar-
cheert tot in Nijmegen.
Het is licht te beseffen, dat, daar de vijand nu
geheel en al van hollandsch grondgebied verwijderd
was, de vreugde overal groot en algemeen was (wel
-ocr page 49-
46
t« verstaan bij die van de oranjepartij). In sommige 1793
steden wierden eenige vreugdebedrijven verricht. In
ons Utrecht muntten de zakke- of turfdragers van
het beneden-eind daarin bijzonder uit; deeze hadden
den
9 April onderh en een vrolijken dag; zij teerden
gezamentlijk op hunne gewone vergaderplaats in de
zakkedragersteeg, zij pronkten aldaar met een oranje-
vlag en illumineerden 's avonds met een klein eere-
boogje met een toepasselijke decoratie er in; hier
door meer andere burgers, echter maar alleen van
de geringste classe, aangewakkert, verspreidde zich de
vrolijkheid eenigzins dien avond door de geheele stad.
's Anderendaags, den
10 April, de gewone weekelijksche bedestond in-
vallende, wierd dezelve met een dankstond verwisselt
om het Opperwezen te danken over die menigvuldige
zegeningen over Hollands wapenen, en vervolgens
wierden de weekelijksche bedestonden in lédaagsche
verandert.
Het is ook ligt te bezeffen, dat, daar Dumourier
met zijn leger geduriglijk de nederlaag gekregen had,
en dus niet alleen van de overwinning van Holland
had moeten afzien, maar zelfs gansch Braband ontrui-
men, hetfransch gouvernement over zijn gedrag gansch
niet voldaan was. Er wierden vier commissarissen
van de nationale conventie (het toenmalig opperbe-
stuur van Vrankrijk) met twee secretarissen, benevens
de gen. Burnonville met zijn aide-de-camp afgezon-
den om Dumourier te vatten, maar hij, dit bemer-
-ocr page 50-
47
1793 kende, liet hen alle in arrest nemen, en gaf hen
over aan den Prins van Saxen-Coburg, die hen naar
Maastricht liet vervoeren, en ieder in een afzonder-
lijk vertrek in de strikste bewaring houden.
Nadat nu alle de vijandelijke Iroupes afgetrokken
waren, begaf zig Z. D. H. den
11 April naar Breda, alwaar Z. H. met grote
vreugde ontfangen wierd, en welke vreugde nog des
te meer wierd aangezet door de gansch onverwachte
spoedig daarop volgende komst van H. K. H. Mevr.
de Princes. Z. H. herstelde weder al hetgeen dooi-
de franschen was vernietigd en omvergeworpen; 's an-
derendaags, den
12 April vertrok H. K. H. weder naar 'sllage,
maar Z. D. H. bleef in Breda, om aldaar een con-
gres bij te wonen, 't welk den
13 April gehouden wierd om de verdere krijgs-
operatien te beramen; hetzelve bestond uit de drie
Prinsen van Oranje en Nassau, de Hertog van Yorck,
de veldmaarschalk Prins van Saxen-Coburg, de Her-
tog van Brunswijk, als ook de ambassadeurs van den
Keizer, Engeland, Pruissen, Spanjen en Napels uit
's Hage, benevens den raadpensionaris Van de Spiegel,
alle met hunne secretarissen. Een der voornaamste
besluiten was, de algemeene vijand verder te ver-
volgen, ten minste zoveel mogelijk te beletten Hol-
land en zelfs Braband weder in te dringen , sterke
legers daartoe op de been te brengen, dezelve
van al het nodige rijkelijk te voorzien en zelfs
predicanten als veldpredikers toe te voegen. Het
-ocr page 51-
48
congres afgelopen zijnde, begaven Z. D. H. en de 1793
ambassadeurs zich
14 April naar 'sHage, en de commandanten generaals
respectivelijk naar hunne commandementen. Z. D. H.
nam zijn weg over Geertruidenberg, en dejeuneerde
ten huize van den schepen van Doorn, die door den
vijand als gijzelaar naar Antwerpen vervoert was ge-
weest. Daarna vervolgde Z. H. zijne reize naar
's Hage.
( Wordt vervolgd)
-ocr page 52-
49
OVER EEN
MUNTJE (DENAE:E) VAN DEVENTER (1267-1270 ?)
Weegt W. o, 588.
V. Z. Binnen eenen geparelden binnenrand een borst-
beeld en face. Het hoofd ongedekt. In de
regterhand een palmtak en in de linkerhand
een boek. Omschrift:
+ S. M......VS. (S. Martinus?)
K. Z. Binnen eenen geparelden binnenrand een kruis,
waarvan de armen uit het midden breeder
uitloopen, aan het einde iets zijn ingebogen,
en in welke bogt zich een tittel of balletje
bevindt. Drie der hoeken van het kruis door
eene letter, een derzelven door een sterretje
gevuld, aldus:
PAX * (Pax *)
Omschrift:
.... - VeiNT.... (+ Daventria?)
Bij van Mieris, Mader noch Lelewel wordt
zulk een muntje afgebeeld of beschreven ge-
vonden , echter Dr. H. Grote geeft in zijne
UTR. TIJD s. IV. 4
-ocr page 53-
50
Blatter für Mümhmde, Vierten Bandes 3 und
4 Heft, op plaat XVII onder n°. 358, eene
afbeelding van een dergelijk muntje, hetgeen
hij op blz. 172, n°. 27 aan Johannes I van
Nassau, bisschop van Utrecht van 1267-1288,
toeschrijft en aldus vermeldt:
„.. HAN.....Barhauptiges Brustbild von vorn,
„mit Buch und Palmzweig."
K. „H- I.......UIA (In Daventria) kreuz, can-
„tonnirt von PAO * — Ein Obol (in der
„ Sammlung. d. H.) — (Durch Fehler des Zeich-
„ners sind die Reste der Umschrift nicht an
„die rechte Stelle gesezst; sie stehen tiefer,
„so das gerade + IO noch Platz hat) —
„Auf diesen beiden, in oberen Stifte gepragte
„Münzèn bemerkt man wieder den vorwar-
„tigen Kopf, dagegen die jeszt folgende, aus
„Utrecht, das seitwartigen Brustbild hat."
De muntjes, in deze laatste regelen be-
doeld, zijn op dezelfde plaat XVII onder
n°. 368 en 11°. 369 afgebeeld. De eerste,
ook aan Johannes van Nassau toegekend,
vertoont insgelijks binnen eenen geparelden
binnenrand een ongedekt hoofd, doch ver-
der zonder eenig bijwerk en heeft tot om-
schrift :
lOIIe S € Le CTVS (Joh(ann)es electus.)
K. Z. Ook binnen eenen geparelden binnenrand een
kruis, waarvan de armen uit het midden
breeder uitloopen, doch gespleten zijn en in
-ocr page 54-
51
plaats van letters in twee der hoeken van het
kruis een sterretje en in de andere twee een
ringetje. Het omschrift luidt:
SVLLelI CIVITAS waarvoor de heer
Grote twee verschillende lezingen opgeeft; als:
vllenh. civitass
of
assullen civit.
Onbeslist latende of daaruit de stad Vollen-
hove of Hasselt te lezen zij.
Het tweede muntje onder n°. 369, waarop de heer
Grote (op de VZ.) ANN<3 S (annes) vermeent te moe-
ten lezen en dat hij wegens het daarop voorkomende
gemijterd hoofd aan Johannes II van Zirik, opvolger
van Johannes van Nassau, toekent, is zoo volkomen
gelijk aan de déniers van bisschop Hendrik van Vian-
den, den voorganger van laatstgenoemden bisschop,
(waarvan onder meerderen ook de heer J. H. Bal-
foort eene naauwkeurige afteekening gegeven heeft
bij zijne vermelding van eenige utrechtsche bisschoppe-
lijke munten enz. in het tijdschrift voor Geschiedenis ,
Oudheden en Statistiek van Utrecht, voor het jaar 1843,
IX deel, tegenover blz. 253. n°. 7) en welke vol-
komen gelijkenis ook door Dr. Grote zelve erkend
wordt, dat ik zeer zou twijfelen of ook dit muntje
niet aan genoemden Hendrik had moeten toegekend
worden, hoe schijnbaar ook volgens de afteekening
daarop ANNgS te lezen zij. Die muntjes van bis-
schop Hendrik komen toch altijd in zulk een ge-
brekkigen toestand voor, dat de omschriften daarop
4*
-ocr page 55-
nimmer in derzelver geheel te lezen zijn, waardoor
ook van Mieris een dergelijk muntje aan bisschop
Herebertus of Hermanus, die ruim eene eeuw vroe-
ger (dat is van 1138-1156, elkander opvolgden)
dan meergemelde bisschop Hendrik in Utrecht ge-
vestigd waren (zie v. Mieris, bischoplijke munten
en zegelen, pi. 3, n°. l, blz. 153)." Daar echter
Dr. Grote dit muntje hier slechts bijbrengt tot een
bewijs voor zijn gevoelen, dat de personen, op de
munten voor Utrecht geslagen, en profil, daarentegen
op die, welke te Deventer of in het Oversticht ge-
munt waren, en face werden voorgesteld, zoo doet het
hier ter zake weinig af, aan wien der utrechtsche
bisschoppen dit muntje wel bepaaldelijk moet toege-
kend worden. Keeren wij dus liever terug tot eene
naauwkeurige beschouwing van de afbeelding van
het muntje door den heer Grote gegeven, waarin
zoo veel gelijkenis wordt gevonden met het hier bo-
ven omschrevene. — Wanneer die afbeelding getrouw
is gebleven aan het oorspronkelijke stuk en daarbij
geene andere afwijking heeft plaats gevonden dan alleen
die, welke de heer Grote deed opmerken, dat het om-
schrift (hij bedoelde gewis dat der VZ.) iets lager had
moeten gesteld zijn, zoodat er nog ruimte genoeg ware
overgebleven, waarin + IO zou hebben kunnen staan,
dan zou ik veeleer uit de eerste letter, welke die af-
beelding ons van het omschrift geeft, de letter M dan
H lezen. De afgeteekende figuur komt zeer wel
overeen met die op het origineele muntje ter zelfder
plaatse. De letter A is op de afbeelding duidelijk,
-ocr page 56-
53
minder de figuur, waaruit meergenoemde heer N
meent te lezen, het zoude ook zeer wel het onderdeel
van de letter E (n.) kunnen zijn, en wat de KZ,
betreft, de afteekening geeft slechts P A * te lezen;
de derde letter wordt er niet op gevonden, alleen de
beschrijving derzelve stelt daarvoor eene O. Daar
men nu, om tot juister kennis van het een of ander
duister muntje uit de middeleeuwen te geraken —
waarvan de munten wegens gebrek in vorm of stem-
pel, dikwijls zoo veel te gissen overlaten—voorzeker
als een der beste hulpmiddelen daartoe verscheidene
van dezelfde soort met elkander moet vergelijken, om
het gebrekkige bij de eene door het meer volledige
bij de andere aan te vullen en alzoo een zamenhan-
gend geheel te verkrijgen, zoo is zulks ook in het
bijzonder hier het geval met het originele stuk en de
daaraan veel gelijkende afbeelding.
Op het originele stuk ontbreken op de VZ. de
tweede en derde letter, die de afbeelding, wat de
tweede letter betreft, geheel en de derde ten halve
geeft; daarentegen heeft het originele stuk duidelijk
eene M met een kruisje en eene S er voor, en als
slotletters van het woord, VS. Deze letters nu ach-
tervolgens geplaatst, gaven:
S*. MAK . . uUS. Men kan dus niet wel eene
andere lezing daarvoor dan St. Martinus aannemen.
De voorste letters, die op de afteekening ontbreken
zijn geen H- IO; ook de laatste letters, die daar niet
gevonden worden en blijken VS te zijn, kunnen niet
de eindletters van den naam Johannes wezen.
-ocr page 57-
54
De KZ. van het originele muntje heeft in de
hoeken van het kruis duidelijk het woord PAX *.
Er behoeft dus omtrent de dorde letter van dit woord,
waarvoor op de afteekening eene ledige plaats is,
geen twijfel te bestaan of die plaats door eene O of
X was gevuld geweest, ten minste de waarschijnlijk-
heid pleit voor de X, en terwijl van het omschrift
op die zijde van het muntje slechts het middelste ge-
deelte van het woord Daventria is te lezen in de
letters:
VeiNT....
zoo geeft de afteekening daarvan als het ware het
begin en het einde in de gedeeltelijke en geheele
letters I......RI7\.
Men mag dus wel voor zeker stellen, dat beide
muntjes, de originele en die tot kopij gediend heeft voor
de afteekening door Dr. Grote gegeven, denzelfden
oorsprong hebben, en tevens dat zij, ofschoon zij geen
naam noch afbeelding van een en persoon, die den
bisschop van lateren tijd aanduidt, maar desniettemin
het kenmerk van bisdommelijke munten dragen, onder
buitengewone omstandigheden zijn geslagen geweest,
het zij ten gevolge van een bijzonder privilegie van
een kapittel — van den afstand van het muntregt
door den bisschop, dat tot zijne regalia behoorde, aan
het kapittel — van langdurige afwezigheid of gevan-
genschap des bisschops of ongesteldheid van geest of
ligchaam, waardoor hij verhinderd werd de regering
zelf uit te oefenen — of van in den staat van ban
te verkeeren of in dien van minderjarigheid met toe-
-ocr page 58-
55
stemming des pausen verkozen — of eindelijk ten ge-
volge van het ledig staan des bisschoppelijken stoels,
gedurende den tusschentijd van het overlijden van
eenen bisschop en het in deszelfs plaats treden van
zijnen opvolger. Uit al die vermeldo omstandighe-
den werden dan de zoogenaamde kapittel — of in het
laatste geval de sede vacante munten geboren *).
Neemt men nu daarbij de type dezer muntjes in
aanmerking, dau mag men ook tevens met grond
veronderstellen, dat dergelijke omstandigheden moeten
plaats gevonden hebben in of omtrent den tijd toen
Johannes van Nassau bisschop van Utrecht was. Zij
toch is gelijk aan de type, die Dr. Grote in afbeel-
ding geeft van het straks vermelde muntje van ge-
zegden bisschop voor Vollenhove of Hasselt, van de
munten van Otto II en Reinald I, graven van Gelder,
en van de denarien van Floris V, graaf van Holland,
alle tijdgenooten van dien bisschop, als ook aan die
der munten van zijnen voorganger in het bisschoppe-
lijke bewind, Hendrik van Vianden, in het bijzonder
aan die, welke op zijnen naam te Deventer geslagen
1) Men zie hierover „Die Capitels- und Sedesvaeansmünzen
und medaille», enz. van Dr. K. F. Zepernieh. (Einleitung ,
Seite 1-5.)
Van de hier opgenoemde gevallen geeft onder anderen, om
slechts van de beide eerste als de zeldzaamste te gewagen, de
schrijver voorbeelden op, als van een privilegie van het doin-
kapittel van Mainz, om op eigen gezag munten te slaan (blz. 2),
van eenen afstand door den bisschop van Halberstad aan
het kapittel (blz. 2) en andere dergelijke afstanden, blz. 16,
§ 2, 17.
-ocr page 59-
5fi
zijn, die ook in de hoeken van het daarop gestelde
kruis het woord PAX * (misschien ook op sommigen
PAO *) voeren *) en dat er toenmaals zoodanige om-
standigheden hebben plaats gevonden, leert ons de
geschiedenis van het Stift van Utrecht en die des
genoemden bisschops in het bijzonder, welke hem doet
kennen als een dom — en voor de waardigheid, die
hij bekleedde, allerongeschikst persoon, zoo zelfs, dat
hij om die redenen nimmer de bevestiging van den
paus als bisschop verkrijgen mogt. In den jare
1267 naauwelijks het bewind aanvaard hebbende,
waartoe hij door de kapittelen van Utrecht verkozen
was, werd hij door de Kennemers en Friezen,
die Gijsbrecht van Aemstel aan hun hoofd hadden
gesteld, daaruit gedreven en zag hij zich, onaange-
zien de verzochte en verleende hulp van Otto II,
graaf van Gelre, genoodzaakt, om als balling uit zijne
zetelstad, twee jaren te Deventer te vertoeven, tot
dat hij haar met hulp van heer Sweer van Businghem
in 1270 weder in bezit kreeg, de zich opgewor-
pen magistraten verdreef en andere in hunne plaat-
sen stelde. Niettemin bleef de woeling tegen zijn
gezag en de vijandelijke aanvallen tegen zijne onder-
danen, wier belangen hij schandelijk verwaarloosde, en
die hij door het verpanden van sloten en vestingen ,
1) Zie, wat deze laatste betreft, Mader, kritische Beytrage
zur Münzkunde, Dl. 6, pi. 4, u". 44. Lelewcl, Numismatique
du moyen-age. PI. XX, n". 7,.en Grote, Blatter für Münz-
kunde , op de hier vroeger vermelde plaat n°. 365 , 366
en 367.
-ocr page 60-
57
door vroegere bisschoppen ter hunner beveiliging ver-
sterkt, aan die invallen te ligter had blootgesteld,
aanhouden; zooclat acht jaren later de kapittelen van
Utrecht het raadzaam oordeelden om op nieuw vreemde
hulp daartegen in te roepen, zich met dat doel tot
Floris V, graaf van Holland, wendende. Deze be-
vrijdde hen nu wel weder van dien overlast, maar
toch kwam ook die bevrijding op nieuwe offers aan
het Bisdom te staan. Nadat het eindelijk twintig
jaren lang de jammerlijke gevolgen der zorgelooze
regering van een onbekwaam opperhoofd had moeten
verduren, wendden geestelijken en wereldlijken zich
met hunne klagten over hem tot den paus, die daar-
op Johannes van Zirik in zijne plaats aanstelde en
bevestigde, waarvan hij, hetzij gedwongen of vrijwil-
lig, afstand deed l).
Wel was achttien jaren vroeger, en toen ook reeds
de type der munten van de hiervoren vermelde vor-
sten gelijk was aan die, waarvan hier sprake is, een
1) Zie de zoogenaamde Divisie Cronycke, Divisie XIX,
Capittel VI en XVII, blz. 176 en tegenover blz. 181. Slich-
tcnhorst, Geldersche geschiedenissen, blz. 99a. P. van Mieris,
beschrijving der bisschoplijke munten en zegelen, blz. 184-
187. Wagenaar, Vadcrlandsche historie, Dl. 3, blz. 13-15.
Kok, Vaderlandsch Woordenboek, artik. Deventer, Dl. XI, bl. 240
en artik. Jan van Nassau, Dl. XXI, blz. 161, 162. Bilder-
dijk, Geschiedenis des Vaderlands, Dl. 2, blz. 169—171 en
196. Van Lennep, de voornaamste geschiedenissen van Noord-
Nederland enz. Stukje I, blz. 135 en Chronijck van Utrecht
door J. F. van der Goude, medegedeeld door N. van der
Monde, in het tijdschrift Utrecht, voorheen enthans, 2e jaargang
(1845) Uz. 63-65.
-ocr page 61-
58
evenzeer voor zijnen hoogen rang ongeschikt persoon
den bisschopsstaf van Utrecht aanvertrouwd, aan Go-
zewijn van Aemstel, maar deze zag zich, wegens zijne
onbekwaamheid al spoedig en wel binnen den tijd
van twee jaren genoodzaakt, dien weder af te staan
en te stellen in handen van bisschop Hendrik van
Vianden !), maar behalve dat bisschop Gozewijn de
wijding des pausen schijnt ontvangen te hebben, zoo-
dat hij munten met zijne beeldtenis en de teekenen
zijner waardigheid had kunnen slaan, was ook zijne
regering te kort en te onvruchtbaar aan belangrijke
gebeurtenissen om te kunnen veronderstellen, dat er
redenen zouden hebben bestaan, waarom de kapittelen
van zijn Stift op eigen gezag munten zouden geslagen
hebben.
Het is dus meer dan waarschijnlijk, dat men het
slaan dezer muntjes, in het voor Utrechts bisdom
noodlottig tijdvak van de regering van Johannes van
Nassau plaatsen moet, als rijk genoeg geweest zijnde
aan voorvallen, die aanleiding konden geven, dat de
kapittelen, zonder tusschenkomst van zijn gezag, het
muntregt uitoefenden. Ook welligt mogelijk krachtens
eenen door hem gedanen afstand van hetzelve, zor-
geloos als hij wordt voorgesteld te zijn geweest in
alle regeringszaken; doch in het eerste geval zal zulks
dan wel het meest waarschijnlijk geschied zijn iu de
1) Van Mieris, beschr. der bissch. munten en zegelen,
blz. 181. V. Lennep, de voornaamste gesch. van Noord-Ne-
derl. Stukje I, blz. 129.
-ocr page 62-
twee eerste jaren zijner regering, die hij uit zijnen
zetel verdreven en verwijderd van de hoofdplaats van
zijn gebied elders moest doorbrengen.
Het andere mede hiervoren vermelde muntje, waarop
hij ELECTVS (verkozene) genoemd wordt, zal dus
mogelijk in later tijd geslagen zijn, toen zijn gezag —
ten° minste in schijn — erkend werd. Het verdient
ook opmerking, dat de daarop voorgestelde persoon
geheel overeenkomstig de afbeelding is van dien op
zijn zegel vertoond, in het bijzonder op zijn tegen-
zeo-el, hetwelk insgelijks een eenvoudig borstbeeld,
zonder eenig teeken van rang of waardigheid, voor-
stelt en beide tot omschrift alleen zijnen naam en
titel dragen *), terwijl daarentegen de contrazegels
van zijne voorgangers Otto II en Hendrik de af-
beelding en den naam van den heiligen Martijn, den
patroon van de kerk van Utrecht, dragen. Evenzeer
verdient het opmerking, dat het borstbeeld op het
muntje, waarvan hier de oorsprong gezocht wordt,
zoo geheel anders is, en ten eenenmale die zoo niets
kenteekenende eenvoudigheid mist. Veeleer schijnt
de persoon, die het zal moeten voorstellen, zoowel
als op de tegenzegels van de bisschoppen Otto II
en Hendrik eenen heilige te zijn, wegens de teeke-
nen van vrede en verzoening, die het met zich draagt —
later moge het blijken dat het boek in de linkerhand
voor het evangelie te houden zij. Naar aanleiding
1) Zie van Mieris, Beschr. der bissch. munten en zegelen
v. Utrecht, plaat IV, n°. 5.
-ocr page 63-
60
van die voorstelling zullen wij trachten eenig meerder
licht over den oorsprong van dit muntje te verspreiden.
Te regt spreekt F. van Mieris van Munt- en
Zeyelkunde als twee wetenschappen die tot elkander in
het naauwste verband staan, die hij beide, zelfs als
ééne wetenschap schijnt te beschouwen, waar hij in
zijne beschrijving der bisschoplijke munten en zegelen
van Utrecht op blz. 150 zegt dat: „de kennis der
bisschoplijke stamwapenen geheel dienstig is tot de
Munt- of Zegelkunde," en de heer C. Piot te Brus-
sel heeft in het jongst verleden jaar in zijne Etudes
sur les types1), als eene nog onopgemerkte bijzonder-
heid aangetoond en door voorbeelden gestaafd van
hoeveel belang de vergelijking van de munten met
de zegelen is, om tot de juiste kennis van de eerste
te geraken, wier type hij — vóór den tijd, dat die
van vreemden slaafsch gevolgd werd, — als eene
kopij der laatsten beschouwt.
Zoodanig eene vergelijking zal dan ook, zoo ik
vertrouw, tot eenige niet onbelangrijke ontdekkingen
ten opzigte van dit deventersch muntje leiden.
Op een der acht meer of minder geschonden en
slechts van de zestien nog overgeblevene zegels, die
aan de handvest waren gehecht, waarbij Utrechts
bisschop Jan van Zierik op den 31 Januarij 1294
het dorp Gheyne (het Gein) tot eene vrije stad ver-
hief 2), vertoont zich een staand persoon met onge-
1) Zie Revue de la Numismatique Beige, T. IV, p. 1.
2) Zie Tijdschrift voor Geschiedenis, Oudheden en Statistiek
-ocr page 64-
61
dekten hoofde, houdende in de regterhand een palm-
tak en in de linkerhand een boek, even zoo als het
borstbeeld op het muntje geplaatst. Van het omschrift
op het zegel is nog slechts heinKic zigtbaar. Onder
de medeonderteekenaars en bezegelaars van deze
handvest, behalve den bisschop, bevonden zich twee
personen, die den naam van Hendrik droegen en
wel onder de dekenen van de kerken van Utrecht,
te weten Hendrik van St. Salvatorl) en Hendrik
van St. Maria. Dat dit zegel niet van Hendrik,
deken van de St. Maria kerk zijn zal, duidt den
daarop voorgestelden persoon genoegzaam aan, boven-
dien geeft diezelfde plaat, fig. 2, ook de afteekening van
een fragment van een zegel, waarop een gekroond vrou-
wenhoofd en de letters ShVB<? RT zich vertoonen, zoo-
dat dit waarschijnlijk het zegel zal geweest zijn, dat tot
de St. Maria kerk behoorde, te meer waarschijnlijk
omdat men ook den naam van Hubrecht in die hand-
veste als proost dier kerk en als medebezegelaar
vermeld vindt, zoodat men als zeker stellen kan, dat
het eerstvermelde zegel tot de kerk van St. Salvator
behoorde.
van Utrecht, Dl. IX (jaar 1843) blz. 9-11, het bedoelde
zegel aldaar op pi. l, fig. 3 en de handvest zelf in E1, van
Mieris. Groot Charterboek, Dl. I, blz. 557.
1) Hendrik, genaamd Hendrik Posch, wordt als deken van
St. Salvators kerk (ook Oud-Munster kerk geheeten, zie
Utrecht voorheen en thans , tijdschrift voor het jaar 1845 ,
blz. 104) reeds in den jare 1259 en later vermeld, hij stierf
10 November 1305. Aanhangsel op de kerkelijke oudheden
van Nederland, blz. 117, 118.
-ocr page 65-
62
Wanneer men nu bij deze gelijkenis tusschen de
personen op zegel en munt verbeeld, in aanmerking
neemt, dat sommige geschiedschrijvers beweerd hebben,
dat het kapittel van Deventer door Bernulphus (bis-
schop van Utrecht van 1027—1054) uit kanoniken
van St. Salvatorskerk, in de hoofdkerk aldaar, zoude
zijn overgebragt en deze bewering al eens verwer-
pende als onbewezen J), dat er dan toch bewijzen
voorhanden zijn, dat reeds vóór den jare 1295 de
kerk van St. Salvator te Utrecht met die van De-
venter ééne kerk geweest is 2), dan mag men ook
wel voor meer dan waarschijnlijk aannemen, dat beide
1) Zie Oudheden en gestichten van het Bisdom van Deven-
ter enz., uit het Latijn vertaald en met aanteekeningen opge-
helderd door H. v. E., blz. 111.
2) Zie als boven blz. 113. Er moet zeker toch al zeer vroeg eene
naauwe betrekking tusschen de kanoniken van St. Salvators
kerk te Utrecht en de kerk van Deventer bestaan hebben,
want Lebuinus — aan wien zij was toegewijd, wiens dood op
12 November 777 wordt gesteld — zelf, kanonik van St.
Salvator geweest is, toen hij naar Utrecht, voor de Saksers
die hem vervolgden, geweken was. Zie Overijsselsche almanak
voor het jaar 1836, blz. 10. Volgens hetgeen de heer
Eyck tot Zuylichem, in zijne korte aanteekeningen op de voor-
naamste kerken in Nederland vermeldt, moet de St. Lebuinus
kerk te Deventer, omtrent het midden der elfde eeuw gesticht
zijn. (zie Utrecht voorheen en thans, tijdschrift voor 1845,
blz. 111). Doch volgens den schrijver van de oudheden en
gestichten van het bisdom Deventer (zie aldaar blz. 106) moet
de kerk reeds vroeger bestaan hebben en was zij, na tweemaal
afgebrand en beide reizen herbonwd te zijn, eens door Lebui-
nus zelf en eens door Ludgerus, pastoor dier kerk, door bis-
schop Bernulfus weder afgebroken en door eene nieuwe ver-
vangen.
-ocr page 66-
63
kerken en hare kapittelen ook eenerlei zegel gebruikt
hebben en daaruit het besluit afleiden, dat de stem-
pel van dit muntje daarvan eene navolging zal ge-
weest zijn.
Indien nu daarop niet de naam van St. Martinus
gelezen werd, dan zou men kunnen twijfelen of het
ook een kapittelmuntje ware, geslagen ten gevolge
van afstand van muntregt door dezen of genen bis-
schop, of wel dat het slechts een kerkelijk muntje
of presentie penning was, zoo als aan de kanoniken
en prelaten van St. Salvator werd uitgedeeld voor
het bijwonen van het koor in de getijden x), doch
het is niet te veronderstellen, dat die naam zou zijn
geplaatst op een geldstuk door of voor het kapittel
van Deventer gemunt en dus slechts van plaatselijk be-
lang, aangezien Lebuinus de beschermheilige of patroon
dier stad was, zoo als die ook later als zoodanig op
de deventersche munten voorkomt. Het is dus meer
waarschijnlijk, dat die naam, zoo op zich zelven,
als wegens de plaats, die hij op het muntje inneemt,
waar anders die van den muntgeregtigden persoon
voorkomt, — daarbij in aanmerking nemende, dat De-
venter met tol en munte en andere inkomsten aan
de kerk van St. Martinus te Utrecht, door Keizer
Hendrik III bij giftbrief van den 23 Augustus 1046
was geschonken, toen Bernulphus aldaar bisschop was
en ter voldoening aan zijne begeerte 2) — eene erkenning
1) Zie Oudheden eu gestichten van het bisdom Deventer,
bl. 116 en noot aldaar.
2) Zie F. van Mieris, groot charterboek, Dl. I, blz. 64.

-ocr page 67-
04
aanduidt van de utrechtsche kerk als muntgeregtigde
en dat alzoo dit muntje is geslagen in een tijdvak,
dat die kerk was verstoken van een opperhoofd, die
hare geregtigheden uitoefende.
De gronden voor deze gissing voldoende geacht
wordende, zoo kan dit muntje geenszins onder de
eersten der hier genoemde muntsoorten gerangschikt
worden, maar behoort eene plaats onder de sede
vacante munten te bekleeden en om redenen vroeger
vermeld als geslagen te zijn in die jaren, waarin
bisschop Johannes van Nassau, niet door den paus
gewijd en voortvlugtig uit zijne zetelstad zijnde de bis-
schoppelijke stoel te Utrecht de facto ledig stond.
Ten slotte nog iets over de beeldtenis op dit
muntje.
Wij vermeenden daarin de afbeelding van eenen
heilige te zien, niet als of de daarbij geplaatste naam
van St. Martinus daarop toepasselijk zou zijn, want
die wordt steeds voorgesteld als zijnen mantel met
den hem om eene aalmoes vragenden man deelende,
of wel, waar men de oppervlakte niet ruim ge-
noeg achtte om daarop eene zoo uitvoerige voorstel-
ling te plaatsen, gelijk op het contra zegel van
Utrechts bisschop Hendrik, welligt ook op meerdere
zegels en althans zeker op verschillende gouden en
De zoogenaamde Divisie Chronijcke, Divisie 8, kapittel 4. P.
van Mieris, beschrijving der bisschoplijke munten en zegelen,
blz. 165.

-ocr page 68-
65
kleine zilveren munten J), als een gemijterd bisschop,
zoo als hij zulks bij zijn leven was en verder zonder
eenig bijwerk, maar naar aanleiding van de voor-
werpen, waarmede die afbeelding is toegerust, een
palmtak en een boek, want zoo werden toch gewoon-
lijk de apostelen, de heiligen, de geestelijke en •we-
reldlijke vorsten op de oude munten met de aan
hunne personen eigen attributen voorgesteld, die, wat
de apostelen en heiligen betrof, ontleend waren aan
de betrekking, waarin zij gedurende hun leven waren
werkzaam geweest, aan hunne bijzondere hoedanig-
heden of bedrijven, waardoor zij boven anderen had-
den uitgemunt of ook aan de werktuigen, waardoor
zij den marteldood hadden ondergaan, en wat de
geestelijke en wereldlijke vorsten betrof, aan de tee-
kenen der waardigheid, die zij in hun leven bekleed-
den of hadden bekleed, somtijds ook zonder die; doch
dan duidde den naam en titel, rondom de beeldtenis
geplaatst, den voorgestelden persoon genoegzaam aan.
Om niet al te wijdloopig te zijn, zullen wij ons van
het bijbrengen van voorbeelden tot staving van hetgeen
hier gezegd is, onthouden; de munt- en penning-
kundigen kunnen zich die bij menigte in gedachten
voor oogen stellen.
Doch onder die vele voorstellingen bevindt zich
geen, behalve deze, waaraan een palmtak en een
boek is toegevoegd. Alleen nog die van St. Vincentius,
1) Zie van Mieris, beschrijving der bisschoplijke munten en
zegelen, pi. IV, fig. 4.
UIK. TIJDS. IV. 5
-ocr page 69-
66
doch deze was patroon van de stad Bern en stond
in geen naauwere betrekking tot de steden of kerken
van Utrecht of Deventer, dan andere heiligen. Ook
wel St. Stephanus, maar behalve dat die evenmin in
bijzondere betrekking tot gezegde steden of kerken
stond, zoo droeg ook het boek in zijne hand een
last van steenen, het zinnebeeld van den geweldigen
dood hem aangedaan, en zoo vele andere heiligen,
als een boek met zich dragende, waren voorgesteld,
zoo droeg hunne andere hand, indien die niet ledig
was, een geheel ander symbool. Alzoo doet dan ook
deze voorstelling aan eenen gansch anderen heiligen
denken en wel het eerste aan St. Lébuinus, den patroon
der stad en der daarin gevestigde kerk, alwaar het
muntje geslagen is, en daarbij in aanmerking geno-
men den aard van zijne vreedzame zending, zonder
met meer dan priesterlijk gezag bekleed te zijn, om
langs de hoorden van den IJssel het evangelie te ver-
kondigen , zelfs misschien zijn naam — zoo deze daar-
uit ontleende gevolgtrekking niet als al te ver gezocht
mogt worden aangemerkt en ook welligt zeer teregt —
die oorspronkelijk lieve vriend zou geweest zijn*);
daarbij, dat geen geweldige dood zijn uiteinde eene
bijzondere belangstelling had bijgezet om er teekenen
1) „Zijn oorspronkelijke naam luidde: Lieftoijn of Liafteijn,
„hetwelk lieve vriend betcekerit, op welke beteekenis bij Huc-
„baldus geene zoete toespelingen naar den srnaak van die tijden
„ontbreken. Dezen naam werd met eenen latijnschen vorm in
„dien van Lébuinus veranderd." Overijsselsche almanak voor
oudheid en letteren, 1846, blz, 3.
-ocr page 70-
te zijner onderscheiding aan te ontleenen, dan zal
men bevinden, dat de zinnebeelden van vrede en van
het woord des evangelies aan zijne beeldtenis zeer
eigenaardig waren toegevoegd; of wil men liever in
dezen palmtak het zinnebeeld van heiligverklaring
zien, waartoe hij ook somtijds werd gebezigd J), dan
zou hij ook in dat geval hier te regt eene plaats
bekleeden.
Het gevoelen, dat deze persoon Lebuinus moet
voorstellen, wordt nog versterkt door zijne afbeelding
op de munten van Deventer van later tijd, waarop
hij wordt voorgesteld met ongedekten hoofde, door
eenen heiligen -krans omgeven, houdende in de lin-
kerhand een boek en in de regterhand een kruis-
staf, waarvan eene kleine vaan wappert, als ware het
eene vredevaan, dus evenzeer het zinnebeeld van
vrede, hoedanig eene vaan men slechts geplaatst vindt
achter het lam, voorstellende het Lam Gods, op de
gouden munten, schapen of lammeren geheeten, ter-
wijl zij aan de kruisstaven, in handen van andere
heilige personen, welke op de munten voorkomen,
niet gezien wordt. Ook heeft het boek in zijne hand
gewis eene hoogere beteekenis dan dat, hetwelk men
in de handen van andere heiligen ziet; bij allen zal
het wel in zoo verre hetzelfde boek, het evangelie,
1) Zie geschied- en penningkundige aanmerkingen, naar aan-
leiding van eenige Lier te lande gevondene munten, door S.
H. van der Noorda te Dordrecht, in Let Tijdschrift voor alge-
meene munt- en penningkunde, uitgegeven door P. van der
Chijs, Dl. 3, blz. 261, noot 1.
fi*
-ocr page 71-
68
aanduiden; maar, volgens overleveringen, had Lebui-
nus met eigen hand een afschrift van de vier evan-
gelieboeken vervaardigd, en het zij dan waar of ver-
dicht dat hij zelf zulks gedaan heeft, zeker is het,
dat een zoodanig afschrift daarvoor gehouden werd
en in rijken tooi gehuld, weleer bij de beëediging
der bisschoppen van Utrecht diende — geen wonder
dus, dat men velen hunner op munt en zegelen met
een open boek somtijds met de woorden PAX of
PAXVO (vrede of vrede zij ulieden) daarin leesbaar
in hunne hand ziet voorgesteld — en dat zelfs nog
in den jare 1556 de graaf van Aremberg, als stad-
houder van Philips II, daarop den'eed deed, toen
hij als landsheer van Overijssel werd gehuldigd x).
Dat men in later tijd, in 1618, goedgevonden
heeft om St. Lebuinus als een bisschop voor te stellen
met mijter en kromstaf, zoo als op de deventersche
achtstuiverstukken in dat jaar geslagen, doet niets ter
zake; in het toen hervormde Deventer had men wei-
ligt met den eerbied voor haren beschermheilige ook
het denkbeeld, om hem zijner waardig voor te stellen,
verloren. Men heeft bij dien muntslag slechts den
stempel der Groninger achtstuiversstukken gevolgd
en om de kopij van den daarop voorgestelden St.
Martinus, eenvoudig weg St. Lebuinus geplaatst.
Als eene bijdrage ten opzigte van de waarde van
1) Zie Overijsselsche almanak voor oudheid en letteren , 1836,
blz. 17, en Slichtenhorst, geldersche geschiedenissen,blz. 490.
-ocr page 72-
69
dit muntje l) in den tijd, waarin het vermoedelijk zal
geslagen zijn, waaruit tevens de matigheid der gees-
telijke heeren of van den prijs van den wijn in die
dagen blijken mag, dient het volgende uittreksel uit
de vernieuwing eener overeenkomst tusschen de „Proos-
„ten, Dekens en Kapittels van St. Salvators kerk te
„Utrecht en van de kerk te Deventer onder het Stift
„van Utrecht behoorende. Gedaan en gegeeve in
„'t jaar des Heere MCCXCV, s'daags voor O. L.
„vrouwe Lichtmisse."
„Voorts tot onderhouding van wederzijdsche kennis
„en tot een aangename vertroosting, hebben wij goed-
gevonden den leevenden Broederen te beveelen, als
„er een kannonnik van St. Salvators kerk te Deventer
„mogt koomen; dat hij zich aldaar in zijne kanonniks-
„kleedinge ten koore zal vertoonen: en op denzelfden
„dag, als hij zich aldus vertoont zal hebben, zal hem
„tot erkentenisse van de Broederschap gegeeven wor-
„den een wittebrood, met een tarwen brood, en acht
„denieren voor den wijn. Insgelijks zoo dikwijls als
„een kannonnik van Deventer in St. Salvators kerk
„te Utrecht koomt, zal hij zich insgelijks in zijn kan-
„nonnikskleed vertoonen: en op denzelfden dag, als
„hij zich aldus vertoont zal hebben, zal men hem
„moeten geeven en ook inderdaad geeven een witte-
„brood, een tarwen brood, vier stoopen bier, met vier
„denieren voor den wijn. Dan de Proosten en De-
1) Waarde der déniers 10 cent. Zie Geschiedk. overzigt van
den koophandel der Friezen, door Mr. J. Dirks, bl. 89 in
de noot.
-ocr page 73-
70
„kens moeten al het bovenstaande dubbeld hebben.
„Ook zullen de dagelijksche koorgelden, indien ze op
„den zelfden dag en uure worden uytgedeelt, weder-
„zijds aan de gemelde kannonniken en Prelaaten,
„indien ze in het koor tegenwoordig zijn, toegedeelt
,worden" *).
Amsterdam, Aug. 1849. O. KEEK.
Naschrift. Na dat het bovenstaande geschreven was,
is het gebleken uit drie muntjes, gelijk aan de ver-
melde , doch duidelijker in de omschriften, dat dezen
met de veronderstelde lezing S. Martinus en Daventna
juist overeen kwamen.
Die muntjes, thans in het bezit van den Hoog
Edel Gestrengen Heer A. J. JB. de Roye van Wichen
te Nijmegen, waren eenen korten tijd vroeger aldaar
en in de nabijheid dier stad gevonden. De voorkomende
welwillendheid, waarmede zijn Hoog Edel Gestrenge
die ter bezigtiging en vergelijking overzond, zij hierbij
dankbaar erkend.
1) Oudheden en gestichten van het Bisdom van Deventer,
blz. 115.

-ocr page 74-
71
KRONIJK
VAN HET S. NIKOLAAS-KLOOSTER
TE UTKECHT.
In de bekende kerkelijke historie en Outheden der
zeven vereenigde provinciën (uitgave in fol., 2e deel,
blz. 78-81) worden eenige bijzonderheden over de
parochiekerk van S. Nikolaas te Utrecht gevonden.
Even zoo in de Historia episcopatuum foederati Belgii
utpote metropolitaniullrajectini, j4ntverpiae, 1755, le deel,
blz. 91 volgg. Op blz. 93 van dit laatste werk vindt
men bovendien eene soort van kronijk afgedrukt,
uit een beschreven perkamenten boekje getrokken.
Een dergelijk boekje wordt in de handschriften-
verzameling der bibliotheek van Utrechts hoogeschool
aangetroffen, en bij de weinige en hoogst onvolkomen
berigten, welke ons van S. Nikolaas-kerk en klooster
zijn overgebleven, meenen wij dat utrechtsche hand-
schrift hier te moeten opnemen. Immers hoezeer het
duidelijk is, dat de beide hss. deuzelfden oorsprong
hebben, is het utrechtsche vollediger en in de uitgave
-ocr page 75-
72
der Historia episcopatuum ontbreekt veel, dat gewis
niet zonder belang voor eene juistere kennis der 14"
en 15° eeuw is. Of liet opzettelijk geschied zij, dan
wel of het daar gebruikte hs. enkel het medegedeelde
bevatte, kan niet uitgemaakt worden. Het laatste is
welligt minder waarschijnlijk dan het eerste; de schrij-
vende zuster toch laat zich tamelijk vrij over een paar
utrechtsche bisschoppen en over de geestelijken van haren
tijd uit, hoe beknopt en voorzigtig hare aanteekenin-
gen ook mogen wezen. En geen wonder dat zij eenig-
zins verstoord was; dat onafgebroken twisten over het
bezit van den utrechtschen stoel kwam altijd op geld
te staan en de kloosterlingen konden dit volgens haar
zeggen niet wel missen. Ook kan haar eerbied voor
Mr. Geert, van Deventer, wiens kerkelijke regtzinnig-
heid door sommigen zeer verdacht werd, vroeger voor
de afschrijvers van het hs. der Historia episcopatuum
of later voor de uitgevers, eene reden geweest zijn
om eenige gedeelten, die meer bepaald de geestelijk-
heid raakten, achter te houden.
Het utrechtsehe hs., ons op gunstige voordragt van
den heer Bibliothecaris door heeren Curatoren der
hoogeschool ten gebruike afgestaan, is een boekje in
klein 8°, en komt op den Catalogus manuscriptorum
der bibliotheek, onder de rubriek Scriptores historici
medii aevi n8. 13 voor; het bestaat uit 26 perkamen-
ten blaadjes, elke bladzijde heeft 23 regels, het schrift
is duidelijk en net en uit de laatste helft der 15eeeuw.
Het heeft geen buitengewone versieringen; alleen de
letter O,, waarmede het kronijkje begint, is tamelijk
-ocr page 76-
73
fraai uitgewerkt. Overigens levert het voor de palaeo-
graphie niets bijzonders op. Wij meenen het voor het
oorspronkelijke, in het klooster zelve gemaakt, te mo-
gen aanzien, niet alleen om het gelijktijdig opschrift
op den perkamenten omslag van het boekje: Hiep
mntmen hoe dat onse convent ierst begonnen is, en om
de latere bijvoegingen, maar ook omdat hier en daar
onder het schrijven eenige ruimte gelaten werd, om
naderhand in te vullen wat bij het opstellen niet met
zekerheid bekend was, b. v. de dagteekening van den
brief van 1394, blz. 75, de namen van twee kloos-
termoeders, blz. 78, enz. Het hs. der Hisioria epi-
scopatuum heeft evenwel eenige weinige kerkelijke bij-
zonderheden, die in het onze niet voorkomen.
Uit den inhoud blijkt het, dat eene kloosterzuster
het boekje maakte en wel in de verwachting dat deze
aanteekeningen na haren dood zouden worden vervolgd.
Dit is dan ook, ofschoon zeer onvolledig en opper-
vlakkig , geschied. De laatste bladzijden zijn blijkbaar
van eene jongere hand, maar wel niet later dan in
1500 geschreven.
Hier in machmen vinden dat begin ende oerspronc
ende voertganc onses conventes ende hier selmen
voert in scriven, dat nacommende is van den
ghenen die dan leven.
Om te weten hoe ende in wat tijden dat convent
ende cloester van Sinter Claes begonnen is, so is te
-ocr page 77-
74
•weten, dat int jaer ons Heren, doe men screef M. ccc
ende xxxvij, was een guet eerber priester, ende
hiete her Henric van der Stove, die gaff om Godes
wil een huys ende hoffstede, cluyn, als sestehalff
roede lanc ende nau iiij roeden breet, aen Sinter
Claes kerckhoff, streckende ter twyestraet wert, om
guetwillighe mageden daer in te herbergen ende Gode
te dienen, als dat die brieff uutwiset, besegelt mit
der stat zegel, welke brieff besloten is inder stat kist,
daer wi die die copy van hebben ende oec hier voir
staet 1). Ende aldus sijn daer vergadert guede maech-
den, die God dienden ende den armen behulpeliken
waren ende den zieken dienden, oetmoedeliken sonder
uutwendige besittingen van tijtliken guede. Endo dese
stede heeft dan aldus die stat gheschicket tot een
gheestelike stede ewelike te bliven ende nimmermeer
in werliken 2) handen mogen te comen, dat gheen
ander conventen en hebben die na ghecomen sint 3).
Dese guede susteren saten lange jaren ende en wis-
sen niet *) in tijtliken guede in hoer stede te verme-
ren, noch oec in personen aen te nemen, om wat
sake en weten wi niet sekers off te scriven.
1) De eigen hand van het lis., naar het schijnt, voegde in
later tijd op den rand der bladzijde hierbij: ende oec hier voir
staet. De bedoelde brief is afgeschreven op een van de vier per-
kamenten blaadjes, die vóór in het boekje gebonden zijn. Daar
hij echter vrij naauwkeurig in de Historia episcopatuum, pag. 93,
gedrukt is, behoeft hij hier niet te worden ingelascht.
2) wereldlijke.
3) zijn..
4) namen oiet, toe. /..j*-,^ *n\f
-ocr page 78-
75
Daer nae int jaer ons heren M. ccc ende xciiij,
op Sinte Gertrudendach, heefft die eerber raet der
stat van Utrecht om zeker zaken gheschicket van des
raets wegen, die eerberen her Herman van Wulven,
ridder, ende Derick Willems soen, om een toesien
te hebben op dese stede ende personen. Dese twee
guede mannen hebben aldus mit groter neernsticheyt in
desse stede gheschicket een ander manier van susteren,
dan daer duslang gheweset ha'dden, ende hebben
hem gheordiniert guede ordinancien ende hebben si
ghesat in een ghemeen leven, sonder eygenschap
nochtant sonder oerden ghehoersamlick te leven, nier
gheen broet te bidden, mer te leven van horen han-
den ende van dat sy daer in brochten, ende mit veel
ander punten als die cedel dat uutwiset, bezegelt mit
horen zegelen, der wi off hebben een copie in onser
kist, mer die principael brieff is in der stat kist be-
sloten ende die copie staet hier voer!).
Tot dien tiden was een groet clerck, gheboren te
Deventer, die hiet meyster Gherijt die grote, rijck
van patrimony ende van veel provenen. In desen sant
God sinen gheest ende hy wert volcomeliken bekiert,
ende liet al sine provenen, en al sijn ander goet
schicte hy om Godes wil te gheven, ende ginck in
verworpenen clederen oetmoedeliken ende predicte
1) Op de later in het hs. bijgeschreven woorden: besloten,
enz. is toepasselijk, wat in de eerste aanteekening gezegd werd.
Het woord besloten is ouder dan het overige, dat bij eene latere
revisie er bijgevoegd is. De brief, t. a. pi. in de Hutoria
episcopatuum uitgegeven, heeft daar bij vergissing het jaartal 1390.
-ocr page 79-
76
vuerichlike dat woert Godes in allen steden des lants,
meesteliken in den Stichte van Utrecht. Ende want
liijt mit sinen werken bewijsde dat hy mitten woer-
den leerde, gaff [God] hem groete gracy in veel on-
tellike volke te bekieren. Alsoe dat hy bider goe-
dertirenheit ons heren een oerspronck hevet gheweset
al der devocien ende der gheistelicheit van desen lande.
Want by hem sint ghestichtet vele regulier cloesteren
van mannen ende vrouwen, daer Wyndesim dat ierste
van is; vele cloesteren van der derder oerden van
penitencien sint Francisci, van mannen ende vrou-
wen, van welker datter sommigen reguliers en regu-
larissen sijn ghe worden. Vele anderen van sinen dis-
cipulen sint ghebleven beide mannen ende vrouwen in
een simpelen staet sonder eenige oerden, nochtant
Gode dienende in sonderlingen gueden leven. Uut
welken husen, ende sonderlinge als van mannen, groete
vrucht der gheistelicheit cornet, als van clerken te
bekieren ende die ten cloesteren te senden, als mees-
teliken te Deventer ende Zwol ende ander steden.
Behalven dit sint vele cloesteren ghereformiert, die
nu ter tijt Gode dienen in gueder devocien. Vele
ander guede werlike lude sint oec bekiert, blivende
in hoeren husen Gode te dienen.
In dien tiden was een guet priester tUtrecht, die
her Warmbout hieten, een cappellaen te buerkerck,
dye aerbeide dat volck te bekieren tot enen gueden
leven ende sonderlynge mageden te bekieren ende te
vergaderen. Alsoo dat hi een deel mageden vergaderde
achter sinte Barbaren gasthuys, die naemals, om last
-ocr page 80-
77
dye men hem daer dede, van daer ghescheiden sint
mit horen biechtvader her Warmbout voerghenoemt,
die nu bi hem sat ende hadde die cappellaenschap
overgegeven, ende hebben begrepen een steed inder
Node *), dat nu hiet tot sinte Cecilien, noch in een
simpel leven sonder oerde G ode dienende in alre
heilicheit. Daer nae was een guet man die hiete
Abraham Dolen, wonende onder die smeden; dese
vergaderde oec een deel mageden, die nu sinte Au-
gustinus regel aenghenomen hebben. Daer nae sint
oec magheden tot onser Vrouwen biden wingaert, tot
sunte Agnieten ende te Bethleem.
Als wi aldus vergadert waren als voerseyt is ende
ons die stat van Utrecht twe mannen voer ghenoemt
gheset hadden, ende ons guede insettinghe vredeliken
te leven gheset hadden, doe ontbrac ons noch guede
insettinge gheesteliken te leven. Soe hebben wi ons
volkomeliken overgegeven onder her Warmbout ende
onder die moeder van sint Cecilien, horen raet in allen
te volgen. Des ghelikes hebben oec die ander con-
venten gedaen. Alsoe dat wi al in eenre mynnen
stonden. Ende die tot sinte Cecilien biechtvader was,
die was over al, ende dit duerde lange jaren oec
nae her Warmbouts doet. Ende wy namen een moeder
van Abraham Dolens, geheiten ten elff dusent maech-
den, Ghijsberta, een heilige devote maget. Dese tym-
merde bi horen tiden een guet stenen huys, een reventer,
ende boven een dormpter 2), dat nu ghebroken is.
1) plaats aan de Neude, nu 'sRijks Munt te Utrecht.
2) eet- en slaapvertrek.
-ocr page 81-
78
Dese vergaderde allenken meer ende meer maechden
om Gode te dienen in groeier barneuder mynnen *).
Doe men daer nae screeff M. ccc. ende xcix, doe
namen die susteren van sinte Cecilien die derde oerde
van penitencien sint Francisci ende worden mede be-
sloten. Ende daer naest op den selven dach namen
die susteren ten elf clusent mageden ende onse sus-
teren die selve oerde oec aen, ende men plach ons alte-
samen te cleden ende te professyen tot sinte Cecilien,
nochtant een yegelic op sijn eygen convent 2). Ende als
ons dus Ghijsbert moeder geregiert [hadde] omtrent
vij jaer, soe starf sy zalichliken inden Heer, doemen
screef M cccc ende iij, op sinte Barnabas avent. Daer
nae koren onse susteren, die een moeder naden an-
deren, tot tween toe; die eerste hiete Syborch ende wert
ofgeset en die ander Ghijsbert ende die sterff. Dese
twe moeders regierden omtrent iiij jaer ende [Syborch]
worde offgheset om dat convent gheen groter voert-
ganc en had al was si anders doechdeliken ende devoet.
1) brandende liefde.
2) Vau daar ongetwijfeld de aanteekeuing, die orde rakende,
welke tegenover de eerste bladzijde in ons hs. gevonden wordt
en aldus luidt:
Int jaer ons heren M co xxi is begonnen die derde oerde
van penitencien sancti Francisci, bij autoriteyt cnde macht des
eerberen biscops van Ostyen, op dye tijt legaet des paeus Ho-
norius, overmits dat hy macht des paeus hadt. Ende doe dese
legaet voirsz. was paeus geheeten Gregorius dye negende, heeft
dese selve oerde npprobiert ende seker privilegiën gegeven als
dye bulle dat uutwiset. Ende daer nae hevet dye paeus Ny-
colaus die vierde dese selve oerde gheconfinniert, int jaer ons
heren M cc ixxxvi, op die xv kalenden van September.
-ocr page 82-
79
Tot tien tiden waren onse susteren in grote aermoeden;
want daer en was niet meer steden ende ruyms, dan
daert op ghesticht was ende dat Glüjsbert onse ierste
moeder een luttel als licht anderhalve roede breet ende
sestehalf lang aen ghecoft hadde. Alsoe dat her Warm-
bout mit her Gherit van Bronkhorst, canonic te Ou-
demunster, een behulper gueder maechclen ende andere
guede mannen quamen om die susteren te spreken,
om te scheiden ende te versinden *). Doe spraken
sy uut vuericheit ende barnender mynne die sy tot
Gode ende tot malcanderen hadden, dat sy liever
alle armoede liden wouden dan te scheiden. Aldus
wert hem consentiert te bliven.
Doe saghen sy om een ander ministra ende moeder,
ende koren uutten vorseiden convent van den elf
dusent mageden, daer Ghijsbert moeder voirsz. oec
uut was, een gheheiten Nanne, Johans dochter van
Ackoyen, welker, al was sy jonck van jaren, sy was
rijp van seden, vuerich tot Gode ende scherp voer
disciplijn; dit gheschieden int jaer ons Heren doe men
screef M cccc ende vij. Ende doe sy.ontfangen had
dat regiment soe gaff oer 2) Got grote gracy in tijt-
liken ende gheesteliken voertganc en in vermeringhe
der personen. "Want sy timmerde int ierste een guet
schoen huys, daer wy noch in spinnen ende boven
een dormpter is, alst ogesinliken is. Daer nae kocht
sy aen die noertzijt deses [een] huys mit stroe ghe-
dect, dat noch een deel staet. Daer nae aen die
1) uit een en naar elders te gaan.
V) haar.
-ocr page 83-
80
•suyt zijt een deel cameren, daer wy nu mishoren.
Daer nae coft sy een huys in die stege, dat lano
een reventer ende nu die koken is. Ende voert
meer over die straet veel ruyms ende aen onse sijt
oec noch meer, alsmen noch sien mach, daer Got
inder ewicheit van ghebenedijt ende ghelovet moet
wesen dijt verleent hevet.
Na dien dat her Warmbout lange ghearbeit had mit
prediken, mit leren, mit vele maechden te bekieren
ende allen gueden een onderstant *) te wesen, niet
alleen bynnen Utrecht, mer oec buten, als Overijssel
ende in Hollant, soe halde hem Got in vreden int
jaer ons Heren M cccc ende xiij op sinte Barnabas
avent. Na hem koren die susteren tot sinte Ci-
cilien enen, geheiten Meister Jan Galencoep, doc-
toer inder gotheit, die regierde vierdehalf jaer ende
toech int consilium van Constans. Nae desen koren
sy her Johan, van Vredendael, die regierde derdehalf
jaer. Nae desen regierde her Jan van den Berge,
iij jaer luttel min, die naemaels regierde die susteren
by den wijngaert, den wy alre lest hielden ende be-
groven. Heir nae maecte men een clerchuys, die
den susteren een onderstant wesen souden, mit enen
rectoer, als her Hermen ter Maet, die der susteren
biecht hoerde. Van welken sy oec scheiden, die sijn
leven eynde mitten susteren totten elfdusent maech-
den. Dese vier gaven sy al oerlof by haren leven.
Na welken dat sy coren her Herman die Vroede die
1) steun.
-ocr page 84-
81
by hem sterff en dese hoerde alleen die susteren van
sinte Cecilien. Mer wy biechten tot enen gueden
man, her Derik van Vredendael, die woende bi den
susteren van sinte Agnieten ende hulpen den susteren
sine cost te betalen. Ende lange tijt gingen wi te
kerken in sinter Claes kerck, op enen solre, ende ont-
fengen dat heilige sacrament daer van onsen cureyten.
Tot dien tiden was een leesmeester te Gronyngen,
geheiten Matheus Grabouw, een benider als guets 1),
ende makede een boeck op die broederen ende sus-
teren van onser oerden, ende wert mit recht aenge-
sproken, niet alleen hier, mer nae dat hijt hier ver-
loren had, in dat heilige concilium van Constans alsoe
verwonnen wert, had hijt niet al wederroepen, nae dat
hy lanc inden kerker gelegen had, men soud hem ge-
brant hebben; mer doe hijt wederroepen had wert hy
ghesant over meer 2) nimmer weder te lande te comen.
Daer nae ghevielt, dat her Johan van den Berghe
scheiden soude van den susteren biden wingaert,
ende her Deric van Wael, die de susteren ten xim
maechden regierde, mitter moeder, schickedent dat
wy desen gueden man, her Johan, namen tot eenen
biechtvader ende scheiden van her Deric van sinte
Agnieten int jaer ons heren M cccc ende xxxvij,
ende setten hem in een arm huysken aen den kerk-
hoff, dat ons cofte Andries Peters soen, die ons
lange regierde in groter vreedsamheit ende eendrach-
ticheit, tot in sijnre outheit.
1) alles goeds.
2) over zee. (yc<WZftf***\ ."'}
UTK. TIJD s. IV. , 6
-ocr page 85-
82
Noch en hebben wi ghene scheydinge van onsen
cureyten, daerom aerbeiden onse vrienden, dat wy
verkrigen mochten enige privilegiën. Doe verkregen
wi van her Wenmaer van Huyswerden ende her Jo-
han Eam, cureyten der prochien van sinter Claes,
dat wi kiesen mochten een biechtvader, ende een
ghewijt autaer hebben, en dat heilige sacrament by
ons te hebben, ende dat wi dat heylige sacrament
van onsen eygenen biechtvader mochten ontfangen,
ende voertaen doen mochten als die brieve dat begrij-
pen, die daer van ghemaket sint, die wi hebben.
Ende hier voer sijn wy hem schuldich jaerlix te ge-
ven enen ouden schilt tot tween terminen. Dit ghe-
schiede int jaer ons Heren M ccccxxij, in die maent
October.
In dit selve jaer verkregen wi by der ghenaden
Gots van biscop Frederick van Blanckenhem, dat
wy besloten mochten werden, mit ander seker pri-
vilegiën van den selven cureyten, gheconfirmiert van
den selven biscop, dat mit alre eerwerdicheit ende
devotien in manieren nabescreven toeginc aldus. Want
die susteren van sinte Agnieten ende wi ghelijc ver-
verworven hadden in enen brieff dese selve privilegiën,
soe worden wi gelijc besloten in sinter Claes kerck.
Ende die men besluten soude die worden mitter pro-
cessien eerliken gehaelt ende te huys ghebrocht in
tegenwordicheit zeer veel volcks. Dat officium der
beslutynge dede her Tydeman Braem ende meister
Johan Galecoep, doctoer inder gotheit, van beveel
des biscops op dese tijt. Mer naemaels gaff hy die
-ocr page 86-
83
macht onsen biechtvader, durende ewelike voert aen.
Aldus soe worden \vi ierst besloten. Naeraaels sijn
wi al besloten in onser cappellen.
Dese privilegiën der beslutinge ende der anderen
hebben wi verkregen by tiden Nannen onser minis-
tra, eer wi kregen her Johan van den Berglie onsen
vader. Mer daer nae bi hoer beyder tiden hebben
ons ghegont her Johan Kam ende meyster Aernt Elijss.,
cureyten, dat wy mochten doen wyen onse cappelle
die noch onghewyet was. Dat gheschiede van biscop
Johan van Corkangen int jaer ons heeren Mcccc....
(1448?) sinte Stevens dacli, by consente biscop Roloff
van Diephout.
Het gheschyede bi des selven biscop Roloffs tiden,
dat die zijs op die borgers wart gheleyt, om last dat
dat die stat had. Alsoe dattet die ecclesie van Utrecht
mede over gaff *) desen zijs te geven tot een deel
jaren toe. Doe waren sommigen die niet goet ghees-
1) zich liet welgevallen. Het besluit van den stedelijken
raad, deze belasting aangaande, is achter ons hs. afgeschreven.
Men vindt het ook bij Burman, Utr. Jaarb. 2, 53. Onze
afschrijver voegde er het volgende bij :
„Dit naebescreven is die taxie der conventen ponden, die
sy geven voir hair zijs, gescreven uit een camelaers boeck
ende jairlix noch alle camelaers hoir rekeninge nae maken tot
dese nae gescreven taxie. Cecilien C £g. Brandoly vierentne-
gentich fg. Agneten LXX fg. Nicolai LXX tg. Bethleem
Lxxxiij gj. Jerusalem Lx $?. Belopende dese 6g maer ccce
ende Lxxvij £g, dat is xxiij fg noch min van vc. fg ende
hiermede passirt hoir rekeninge."
Uit deze opgaven kan het vermogen der conventen, in ver-
houding tot elkander, eenigzins worden opgemaakt.
6*
-ocr page 87-
84
telics en waren, ende quelden ons ende al die andere
husen desen zijs te geven, dat wi langen tijt weder
stonden mit groter bangheit. Mer ten lesten soe en
hebben wijs niet over gegeven, mer sy nemen een
deel ponden van onsen lijfrenthen, die wi hebben
aen der stat, ende die gheven wy noch. Mer ons
wart op die tijt gelovet, dat wy vry souden wesen,
als die kercke van Utrecht vry waer. Dit gheschiede
int jaer ons Heren M cccc ende xliilj.
Daer nae, int jaer ons Heren M cccc ende xlvij,
worden alle die susteren bynnen Utrecht gheschattet,
omdat sy buten des raets consent husynge ende hoff-
steden aengecofft hadden. Ende die raet gaf hem
brieven ende vestichden hem dat sy doe hadden,
ende gaven hem sommigen wat meer te copen, bi
zeker bepalinge. Ende die conventen gaven weder
brieven daer en boven buten des raets consent niet
meer te copen. Mer onse lieve Heer verwecte gueder
mannen herten, als sonderlinge Aernts van Amerongen
ende Henric Jacops soen, dat men ons om onser
aermoeden te vreden liet.
Dese twe lasten gheschyeden onlang 1) die een nae
den anderen ende waren zwaer te dragen. Mer boven
alle lasten ginge die last die daer te voren [was], die
lange duerde, die was tusschen biscop Zweder van
Culenborch, die geconfirmiert was van den paeus en
bynnen Utrecht eerliken ontfangen was, ende tusschen
Eoloff van Diephout, postulaet van Utrecht, alsoe dan
1) niet lang.
-ocr page 88-
85
want die paeus den ban liet leggen op die gheen die
biscop Zweder verdreven hadden ende niet gehoersam
en waren. Hier om en was niet alleen hier druck,
want wy van dage te dage zorgeden datmen ons
al heel verdriven zoude; mer alremeest over IJssel,
daer men by nae alle die gheestelike luden verdreef
ende veel werlike die den paeus gehoersaem wouden
wesen. Ende dit duerde lange tijt, dat sy buten wa-
ren ellendelike tot dier tijt toe, dat die paeus Euge-
nius sonde biscop Johan, dien hy macht hadde ge-
geven te absolviren ende den ban neder te leggen.
Ende aldus quamen die gheestelike lude een yegelic
weder in sijn cloester, nyet sonder grote schade van
tijtliken en gheesteliken guede. Bynnen dier tijt onse
susteren, die storven, brochten wy by nacht tot sinte
Cecilien om te begraven. Dit weder comen gheschiede
int jaer ons Heren M cccc ende xxxij.
Nae langen jaren hier nae soe hadden wy seer groet
verdriet van onser koeken 1), want sy snode z) ende
out was ende boven al sorchlick om brant, soe lieten
onse vader her Johan ende onse moeder Nanne in
horen lesten tiden tymmeren een guet sterck huys,
dat nu onse re venter hiet, dat sy beyde by horen
tiden onder dack brochten mit groter vlyten ende
nyet sonder druck, want sommige zusteren, der luttel
was, hem hier in contrary waren, die hem nochtans
hier in bystant gedaen souden hebben. Ende dese
selven waren hem contrary, dat sy den hoff over die
1) keuken.
2) armelijk, in slechten staat.
-ocr page 89-
86
stege wyen soude, dat onse susteren daer in gaen sou-
den. Dese en deser ghelike heeft onse moeder Nanne
by der goedertierenheit Godes ons veel guetsgedaen,
ierst alleen ende namaela met her Johan. Alsoe dat
dit convent by hem beyden in gheesteliken ende
tijtlicken dingen zeer op gecomen is.
Nu wil Got dese twe sine lieve vriende halen ende
ghelike als sy malcanderen in den leven lieff hebben
gehadt, soe en heeft sy Got niet verre inder doet
doen scheyden. Nae dien dan dat dese guede oude
vader, her Johan, van sinen kintschen daegen Gode
ghedient had, dat hij scheen een ander Johan Euan-
gelist te wesen. Want sy beyde dat woert der minnen
altoes inder herten ende inden mont droegen. Dese
guede man, her Johan, was vol cloechden, die minne
Godes brant in hem, uut welker dat hy nimmer le-
dich en was in waken, in vasten ende in ghebede.
Uut deser mynnen en liet hy niement by na voerby
gaen, hy en vermaende hem; ja opter straten lude
die hy niet en kende. Ende niet alleen ghemeen
hide, mer oec die rijken, gheesteliken en waerliken,
na dien dat hem Got gaff. Alsoe dat vele lude noch
nae sijnre doet weten van hem te seggen. Ende dit
plach [hy] ghemeenlics te seggen: „Denct guet, spreect
guet, doet guet, soe sydi guet." Ende al was dat hy
en yegelic vermaende, nyement en was hi lastelic noch-
tant, mer en yegelic was hy zuet en zacht toespre-
kelic en goedertieren, bequaem ende zedich in alre be-
quaemheit. Alsoe dattet anders niet en scheen dan en
heylich Godes. Boven al was hy een spiegel alre
-ocr page 90-
87
cuyscheit in alre behoetheit wanderende. Also al was
dat hi geregiert hadde soe lange tijt soe groten pro-
chy ende kerspel te Coelen tot sinte Columba, ende
daer nae susteren, dat hy altoes bleef onberucht totten
eynde toe, datmen anders niet en weet hi en sterf
meghet, dat een selsen z) vogel in onser eerden is.
Hy was oec sonderlinge ghehoersaem sinen visitieres
en sinen oversten. Alsoe dat wat sy hem hieten doen,
dat hi dat niet over en trat. Van ghewoenten plach
hy zeer vro 2) op te staen. Die visitiers gheboden
hem in sijnre outheit voer zekeren uren niet op te
staen; al scheent cleyn ende niet te achten, nyement
en const hem brengen dit te breken, ende soe voert
in allen dingen daer veel van waer te seggen. Nye
en was hi geset op geit te hebben in al sijn leven,
al had hi menighe oersaec daer to gehadt. Ja hy en
plach gheen geit te kennen, ende dat tot sinen han-
den quam, kregen die armen, off hy leydet aen boe-
ken. Seer nau bewaerre was hi sijnre consciencien,
dattet al somtijt boven maten ging, als sy seggen
die sine biecht plagen te horen, dien hij dickwijl las-
tich [was], Ende ten was niet genoech eens, twie off
iij of somtijt meer, mer alsoe dick als hy reyschap
had 3), alsoe dat Got sinen knecht zeer proveden eer
hy en halden *). Doe hem Got dan halen woude, soe
begon die natu er van outheit te krenken, ende hy
1) zeldzame, d. i. weinig voorkomende.
2) vroeg.
3) in de gelegenheid was.
4) hem haalde.
-ocr page 91-
88
wart kranker van dage tot dage, sonder nochtant enige
siecten, ende wi tot hem quam, dien vermaende hy.
Ende veel menschen quamen tot hem, want hi al wijl
lach. Die susteren, want si hem zeer lief hadden,
waren hoven maten rowich, ende sonderlinge die ma-
ter, welke doe sy by hem by oerlof des biscops quam,
ende hoer noet clagede dat sy hier bliven soude ende
hy van Gode gheloent soude worden, sprac hy ende
troesten se, seggende: „Sijt te vreden moeder, krige
ie deel by Gode, als ie hoep, ie sel u bider goeder-
tierenheit Godes cort halen ende ghy en sult hier niet
lange bliven, ende ie hoep dat God dese susteren wel
weder versien sel, daer ie Got voer bidden sel."
Nu die tijt coemt dat dese heilige man scheyden
sal, spreect hy tot Jacop onsen broeder, die lange
bi hem ende ons geweset had ende hem trouweliken
te dienen plach: „Kint, laet ons vesper lesen, misse-
like liken wat Got doen mocht." Het was op sunte Mathijs
dach ende in die vasten te negen uren. Doe die vesper
uut was, bereyde hi hem te sterven, ende steriïom-
trent v uren daer nae ende rustede in vreden int jaer
ons heren M cccc ende liiij, op sinte Mathijs dach,
doe hy out was omtrent xciiij jaer sonder enige siecte.
Doe men hem begraven soude quamen seer vele
priesters ende canoniken ende drongen alle seer om
hem te dragen in sinter Claes kerck, om hem daer
te begaen. Veel vrouwen ende mannen, rijc ende
arm, quamen daer mede, alsoe dat hi zeer eerliken J)
1) met eerc.
-ocr page 92-
89
in onse cappel begraven wart, op dier stede daer hi
noch leget. Ende al deden wi grote cost in dat volck
ten eten te houden, onse lieve Heer haddet al te voren
versien, want een corte tijt eer hi sterff ende sieck
lach, quam hem van Colen xij rijnsche gulden, die
hi der moeder gaf en seyde: „Moeder, gy hebt last
mit my, neemt dit te baten, dat Got gegeven hevet."
Dat deze guede man ghelovet hadde der moeder
dat sy volgen soude, moest geschien. Ende want Got
die moeder, die en reyn vat was, noch reyner woude
hebben, soe sonde hoer Got veel lidens op. "Want
rechtevoert kreech sy en zwaer zage *), daer sy oec
aen sterff. Ende al was dit lastich 2), nochtant boven
al was lastich dat Got die susteren verwecte tegen
hoer op te staen; die altoes mit grote simpelre ge-
hoersamheit onder hoer plagen te staen, die waren
hoer meestelike contrary. Ende dit quam by deser
oersake toe. Die moeder hadde gheern gehadt dat die
susteren hadden genomen her Ghijsbert, pater der sus-
teren te xim mageden, enen goeden, rekeliken, degeli-
ken, gotliken 3) man. Die susteren en hadden daer
ghenen sin toe. Nochtant hoerde hi dier susteren biecht
een of twe reysen lang, want en gheenre wijs als
te biechten en waren die susteren' mit hem te vreden.
Hier om quamen menighe twidrachten onder malcander.
Die siecte der moeder van buten vermeerde. Die
bedroevinge des herten en vermynrede niet. Alsoe dat
1) ziekte.
2) zwaar, drukkend.
3) opregt, regtschapen en vroom.
-ocr page 93-
90
druck op druck quam, ende dese guede heilige ma-
get, die anders niet en socht dan Got, die vint nu
Got, mer in druck ende tribulacien. Got onse Heer
wil nu sine bruyt alte mael vercyeren, al ist dat sy al
hoer leven veel drucks gehad hevet daer hier te voren
en weynich of geseget is, Got onse Heer hevet hoer
alsoe veel graden tijtliken en gheesteliken gegeven.
Si hevet alsoe neernstich geweset in vurigen ghebe-
de, sonderlinge cuysch van leven, soet ende bequaem
hoers omgancs, vlytich voer guede ordinancie ende
disciplijn ende gebreken te corrigieren, hoer selven
strenge, anderen menschen goedertieren, cleyn van
hoer selven altoes te bevoelen *), onderdanich ende
eerwerdich tot horen biechtvader ende totten visitiers
ende allen priesteren te eren, ende nochtant en woud
sy niet dat die susteren vryentschap hadden mit pries-
teren, ende niement en woud sy in cost nemen mit-
ten priester te wonen. Deser ende deser gheliken
dogeden was sy zeer vercyert, ende sonderlinge was
sy verworpen in cledinge ende habijt.
Ten lesten naect dat Got sijn bruyt halen wil, soe
is sy ghewapent mitten heiligen sacrament des lichaems
ons Heren ende des heiligen olijs, dat sy devoteliken
ontfinc, ende offerde Gode den Vader horen gheest
in sine handen, die se vryentliken ontfinc. Ende ist
dat dat sy yet te purgiren had, ten duerde niet lanc 2),
als seyde diet wel wist. Si sterff onlanc na her Johan,
als lij dagen nae hem, des xvij dages in April, doe
1) gevoelen.
2) nl. in 't vagevuur?
-ocr page 94-
91
sy out was Ixx jaer, ende is eerliken begaen in sin-
ter Claes kerck ende begraven in onser capellen by
her Johan.
Nae hoere doet sijn die susteren in groter ellendi-
cheit, want si sitten sonder vader ende moeder. Her
Eernst, zaliger gedachten, generael minister, cornet
sijn kinder te troosten ende sy kiesen eendrachteliken
een guede devote meget, ghenoemt Griete Bouwen,
voer den selven minister, ende die confirmierde hy
moeder te wesen. Mer noch en sijn die susteren niet
al getroest, want si noch ghenen zekeren man en heb-
ben te biechten, want nu biechten sy den enen, nu
den anderen.
Dit aenmerkende Jacob Alberts soen, die altoes
trou had geweset den susteren, dat dit niet lang en
soude staende bliven, hevet gereyst ierst totten gene-
rael, ende naemaels eenwerff ende anderwerff by be-
hulpe her Eeyner, pater der susteren tot sinte Mar-
gareten, ende her Aernt ten Brync, te Vollenhoe tot
her Thomas, miftister der bruederen aldaer, om enen
gueden priester te vercrijgen. Her Thomas, kennende
dat convent van den susteren, want hijt dicwijl ge-
visitiert had, hevet hem goedertieren ghemaect, mer
men moestet vertrecken 1) een tijt om zekere zaken.
Ende doet tijt was toech Jacop voergenoemt mit her
Aernt voergeseyt, over IJssel om te bidden dat con-
vent der bruederen, welke convent hem guedertieren
maect ende schicken hem toe enen priester, geheiten
1) uitstellen.
-ocr page 95-
92
her Gheryt van Rees. Ende her Thomas cornet mede
ende leyden hem in, ende maken hem biechtvader der
susteren, int jaer ons heren M cccc ende liij, op den
elfdusent mageden dach.
Die moeder Griete, nye gecoren, doet al theste dat
sy mach in allen dingen, mer want sy cleyn van hoer
selven voelde, soe en mocht sy die last niet dragen
ende arbeyde zeer om verlosset te wesen. Die gene-
rael minister voergenoemt cornet ende hoert die stem-
men der susteren ende sy kiesen een, hiet Alijt
Zuermonts, int jaer ons heren M cccc liiij, opder
elfdusent mageden dach.
Tot dien tiden rees bynnen Utrecht grote last,
want biscop Koloff woud hebben precary off schat-
tinge van der gheestelicheit. Die canoniken staent
sterkeliken weder. Die oversten, mitten biscop, wil-
len hebben die scattinge; die ghemeent valt mitten
canoniken toe, alsoe dattie ghemeent die overhant
crijget, daer veel verdriets nae off quam. Tusschen
desen beyden werden wi van den cafloniken gheschat,
die nochtant ons souden hebben beschermet, ende dat
precary costen ons voer ende nae wel ix rijns gulden.
Yeel dingen van biscop Koeloff, van der ghemeen-
ten, van den oversten te scriven en is gheen noet,
wanttet seer lange soude vallen.
Doe biscop Roloff, die eerwerdige vader, die sterff
int jaer on heren M cccc liij, op onser vrouwen avent
annuntiatio in die vasten, doet was, koren die cano-
niken her Ghijsbert van Breroed, doemproest, ende
doe regnierden die gilden, ende die daer dat regiment
-ocr page 96-
93
ïn hadden ende wouden hebben, waren meesteliken
al licht volck, behalven int begin, doet wal J) was
begonnen ende guede mannen gehoer hadden. Mer
dat duerde onlange, want lichte ghesellen maecten
tsamenlopinge ende belasten alle guede luden, ghees-
teliken ende vverliken, ende sy en stonden anders ner-
gent na dan der luden guet te hebben. In dien tiden
gheboed men ons ende allen husen dat wi onse brie-
ven hem souden brengen, dat wi daden. Mer die
andere conventen en woudens niet doen. Die zake
dat wi dat deden was dit. Als voerseyt is so schatten
die raet die andere conventen, want sy meer gecofft
hadden aen hoer hoffstede dan hem gheorlofft was,
ende doe kregen sy brieven. Ende want wi die brie-
ven niet en hebben, so ried men ons dat wi hem die
brieven brengen souden, als wi deden. Mer Got halp
ons dat wi se al weder hebben. Alsoe dat men den
anderen conventen overgrote ghewelden dede, dat
des gelijc niet veel gehoert en is. Dij regiment der
gilden duerde ^Üdie tijt dat die proest elect was, noch-
tant bedwang hyse te mael zeer op sinte Marcusdach^
Daer nae wertet verdedinct dat die doemproest over-
gaff sijn recht biscop David van Borgonyen, hertoch
Philipssn., die mit groten volck ende mit groter
eren in quam tUtrecht, int jaer ons Heren M cccc
lüj, opten vj dach in Augusto; welke eyschede sijn
willecoem seer scharpeliken, dat ons costen omtrent
vj rijns gulden; nochtant gaven sy veel meer die buten
1) wel.
-ocr page 97-
94
woenden. Behalven dit moesten geven gheestelic ende
werlic zwaer mergengelt, want men gaff drie jaer
lang v witte stuver ende enen ouden braspennync op
eiken mergen.
Tot desen tijt toe en hebben wi noch niet dat wi
onse susteren bij ons selven in onse cappelle mogen
laten begraven, mer al onse susteren, die siec wor-
den, die gaf onsen biechtvader dat heilige sacrament,
ende een vanden cureyten plach te comen ende olyde
die selve suster, ende starff sy, soe moest mense
dragen in die kerck ende begaen sy daer, ende gra-
ven sy op den ghemeyn kerckhoff, dat druckeliken te
sien was; daer om, by der hulpen van Gode ende
by vrienden rade lieten wi dadingen mit onsen cu-
reyten , als meyster Aernt Elijs soen ende her Johan
Foyt, welke dat hem goedertieren ghemaect hebben
ende hebben ons gegunt dat wy dat heilige oly selve
mogen hebben ende ons laten olyen van onsen biecht-
vader ende dat wy begraven mogen werden in onser
cappellen, ende hier voer geven willen selven curey-
ten enen gouden rijnsche gulden, behalven den ou-
den scilt, die wi hem te voren aldus lange hebben
gegeven ende noch gheven sullen. Dit geschiede int
jaer ons heren M cccc lx, des seventiende dach in
December.
Ende daer na over ij jaren gonden sy ons vrien-
deliken dat wi mochten hangen een kloc mit een
toern buten dakes.
Ende onse priester huys was seer snode ende on-
bequaem enen priester in te wonen. Hier om soe
-ocr page 98-
95
tymmerden wy een huys over die straet, aen die an-
der side, ende maecten een cluse onder die straet,
daer men eten ende drinken brengen mach. Hier te
voren stonden daer cameren ende ander huse die
out ende bynae vervallen waren, dat sy bynae ledich
stonden, ende dese hadden gecofft onse moeder
Nanne, zaliger ghedachten. Ende doe dit huys rede
was soe voer onse priester daer in mit Jacop, die
lange bij ons gheweset hadde, mer plaeh te huys
te gaen, int jaer ons heren M cccc ende lx, op sinte
Michaels avent. Ende doe namen wy aen ons die
husinge daer onse priester in plach te wonen. Tot
dien selven tiden kregen wy onse cybory ende lieten
maken andere cyeringhe in onser cappellen. Wy had-
den daer te voren den halven tienden int "VVael, daer
die heren van sinte Marien die ander helft of heb-
ben. Ende daer nae den tienden in Schalcwijc.
Item wi hadden groten hinder, dat wy benauwet wa-
ren, want die hofstede, die hoerde aen die husinghe
die toehoerde het Johan van Beesd, die streckede in
onse convent, ende des ghelijc Peter Geel streckede
oec mit sinen hof in onse convent, daerom soe coff-
ten wi tot tween tiden Peter Geel off wat van sijnre
hoffstede, ende daernae cofften wi her Johan van
Beesd off sine husinge mitter hoffstede, ende namen
daer of dat ons diende, ende vercoften die husinge
een deels ende dat grote huys buten wi mit Johan
Over de Vecht, om den tiende in Schalcwijc voer
genoemt ende gaven geit toe. Mer den anderen
tiende coften wi van Henric van Velde om reet geit.
-ocr page 99-
Nu hadden wi staende een out daken huysken, daer
wi dickwil grote sorge voer hadden alst bernde. Daer-
om hebben wi dat offgebrokcn. Oec braken wi off
dat ierste huys dat onse moeder Ghijsbert tymmerde,
daer voer van staet, wantet soe cranc was clattet
sorchlike was in te wesen. Van desen steen hebben
wi weder ghemaect een spreechuys ende achter een
siechuys. Dit gheschiede doe men screef M cccc
ende Ixvj.
Int jaer ons heren M cccc ende Ixvij sterff her-
toch Philips van Borgondien, van Brabant etc. ende
van veel andere hertochdomen ende groter greeff-
schappen ende liet achter sinen enighen soen Karo-
lus al sijn lant, die nochtant mit desen landen niet
en ghenoechden ende luttel rust en had, noch sïnen
ondersaten en liet hebben, ende wart verslagen van
den Zwitseren, die hy bestriden woude, int jaer ons
heren M cccc ende Ixxvij.
Item int jaer ons heren M cccc ende Ixvij cofften
wi x mergen in Galecoep en ij mergen op Cranen-
borch mit hulpe ende mit gelde.
Item daer nae int jaer ons heren M cccc ende Ixx
cofften wi vj mergen oec in Galecoep by die weteringhe
Item daer nae int jaer ons heren M cccc ende
]xx cofften wy een cleyn tyenken gelegen bi den
Carwech.
Item int jaer ons heeren M cccc ende Ixxj be-
gaeffde ons God met zware pestilencie ende sterffte,
also dat ons offstorven van paeschen hent omtrint
sinte Martijn xix susteren.
-ocr page 100-
97
Item int jaer ons heren M cccc Ixxiij, also als
onse cappel seer cleyn ende out was, dattet verganc-
lick was, ende dat wi niet wal en hadden ruym onse
doden te begraven, soe overdroegen wi een cappel van
nyes 1) te tymmeren, ende want wi nyet wal stede
daer toe nocli ruymt en hadden, soe moesten wy co-
pen een huys ende hofstede van enen, geheetèn Jo-
han die brouwer, om veel gelts, ende broken die
husinghe eensdeels. Ende des naesten jaers, doe men
screeff M cccc ende Ixxiiij, opten xviij dach in Fe-
bruario, wert die eerste steen van onser capellen ge-
leget. Ende daer nae, doe men screeff M cccc ende
Ixxvj, op sunte Ambrosius dach, wert onse cappel
gheconsecreert ende ghewijt, mit drye outaren ende
kerckhoff buten, van den eerwerdigen vader biscop
Gotfridus, bv consent des eerwerdigen vaders biscop
David van Utrecht, daer Got van geloeft moet we-
sen eweliken, amen.
Item daer nae, doe men screef M cccc ende Ixxvij,
hebben wv nye overdracht ghemaect mit onse cureyten,
als mit meyster Ot Tengnagel ende her Jacob van
Nogelle, want wy al wat benauwet waren in sommigen
punten ende sonderlynge in die begravinge der doden
ende offer te ontfangen, ende dat wi oec mogen be-
graven, die by ons begheren te liggen. Ende dit heeft
gheconfirmeert die voirgenoemde biscop David 3).
Ende dit naebescrevene is die separatie der pastoren.
1) kwamen wij overeen — — van nieuws.
2) Zie den brief dier wijding in de Historia episcopatuum etc.,
pag. 93.
UTE. TIJDS. IV. 7
-ocr page 101-
98
Wy ministra ende ghemeen susteren des besloten
convents van tsanct Nyclaes tUtrecht, bekennen mit
desen openen brieve voir ons ende onsen nacomelin-
gen, dat wy seer danckeri onsen eerweerdighen kerck-
heren ende pastoren hier nae bescreven, dat sy ons
puerliken om Gods wil gndertierliken gegeven hebben
alsulke privilegiën als dese navolgende latijnsche brieff
begrepen heeft, sprekende van woerde te woerde
aldus:
NOS Otto Tengnagel et Jacobus de Nogellis, cu-
rati in solidum ecclesiae parocliialis sancti Nicolai
trajectensis, universis et singulis praesentia visuris seu
audituris notum facimus per praesentes, quod nos in
divini cultus augmentum et favorem Domino Deo in
humilitatis spiritu servientium, matura deliberatione
et consilio amicorum et sapientum praehabitis, dona-
mus et concedimus pro nobis et successoribus nostris
ministrae et sororibus tertii ordinis sancti Francisci
et earum continuis commensalibus, in conventu apud
ecclesiam nostram praefatam a parte occidentali coin-
morantibus, praesentibus et futuris, ut confessor
earum per se vel alium idoneum presbyterum possit
eis sacramentum eucharistiae et extremae unctionis, in
capella earum, de nostra licentia ibidem conservata,
totiens quotiens opportunum fuerit, devote ministrare,
corporaque dececlentium apud easdem et ommem se-
pulturam suam ibidem eligentium, etiam si ita placu-
erit per nostrum coemeterium deportata, in dicta capella
et coemeterio cum debitis solemnitatibus ecclesiasticae
tradere sepulturae. Sed si de nostra parochia aliquam
-ocr page 102-
99
personam secularem, quae ibidem sepulturam suam
elegerit, sepelierint, dabunt nobis et successoribus nos-
tris, pro singulis personis, infra quindenam, unum flo-
renurn renensem aureum vel valorem equivalentem,
salvo quod pro his et omnibus aliis privilegiis a nobis
et praedecessoribus nostris eisdem concessis, et pro
oblationibus, exequiis et füneralibus suis et pro cano-
nica portione ac aliis, pro indemnitate ejusdem matri-
cis ecclesiae dabunt nobis et successoribus nostris, sin-
gulis annis, unum scudatum antiquum aureum monetae
regis Franciae aut valorem ejus, prout ecclesia trajec-
tensis pro pacto suo recipere solet, et unum florenum
renensem aureum monetae electorum imperii aut va-
lorem ejus, solvendos pro una medietate in festo
paschae et pro alia medietate in festo Victoris, aut
infra quindenam post quemlibet horum praedictorum
subsequentem, non obstantibus quibuscunqne privile-
giis, a sede apostolica vel aliis pro parte dicti conven-
tus, de pecuniis praedictis non solvendis, quomodolibet
impetratis seu impetrandis, fraude et dolo in prae-
dictis semotis et exclusis. In cujus rei testimonium
nos Otto et Jacobus, curati praedicti, sigilla nostra
praesentibus duximus apponenda. Datum anno Domini
millesimo quadringentesimo septuagesimo septimo, ipso
die divisionis apostolorum.
Ende want sy ons dan dese voirsegde privilegiën om
Gods wil guedertierliken gegeven hebben, soe loe-
ven wy teghen desen brieff niet te doen, ende alle
tijt bereit te wesen dese voirs. taxie van gelde tot
hoere vermanynge guetliken ende willichliken te be-
7*
-ocr page 103-
100
talen en ons daer nyet teghens te behelpen mit
ghenen gheesteliken noch werliken rechte. Sonder
al argelist. In oirkonde der waerheit hebben wy mi-
nistra ende ghemeyne susteren des convents voirs.
onses convents segel aen desen brieff gehangen. Ge-
geven int jaer ons heren dusent vierhondert ende
seven en seventich, opt sanct Jacob dach des heiligen
Apostels.
-ocr page 104-
101
BIJDRAGE
TOT DE GESCHIEDENIS DES STICHTING
VAN HET
KASTEEL VKEDENBUKG TE UTRECHT.
1536.
Memorie voor den secretaris Philippus van Uyt-
wijck, om hem te informeren op de navol-
gende punten *).
Eerst waar 't houtwerk, gebroken en gekomen van
S. Catharijnen poort, gebragt was.
Van gelijken van den grooten toren.
En ook 't houtwerk van de kerk, stallen, schuren
en huizinge van S. Catliarijnen-klooster of des ba-
lijers [baljuws] huis.
1) Naar het oorspronkelijke in het archief der provincie
Utrecht. Gemakshalve voor den lezer hebben wij de spelling,
hoewel zij van deu secretaris zelven is, naar de tegenwoordige
veranderd, daar het wel geheel onnoodig zal gekeurd worden
de in deze soort van stukken niets beteekenende orthografie
der 16° eeuw te bewaren.
-ocr page 105-
102
Hoeveel hetzelve al in 't geheel waardig mogt zijn
en wat van hetzelve weder tot profijt gebragt mag zijn.
Hoe veel de heer van Borngneval daarvan wel
verbrand en vernield mag hebben.
Of ook de heer van Borngneval altijd de hand ge-
houden heeft, dat alle rachters [balken], masten,
planken en ander hout ten oorbaar besteed heeft
mogen worden, dan of hij ook daar zijn particulier
profijt mede gedaan heeft, hetzelve gebrand of anders
doen en laten verslepen.
En hoe veel intrests de keizer daarbij gehad mag
hebben, gedurende den tijd, dat de heer van Borngne-
val bevel op den huize gehad heeft. Al zoo men naast
zal weten te calculeren en ramen, naar conscientie en
reden. En 't gunt dat hij daar van bevindt, in ge-
schrifte mijnen heere den grave van Hoogstraten over-
leveren.
Binnen Utrecht, den 11 Julij 1536.
Koelof de Leeu, oud omtrent 40 jaren, zegt bij
zijnen eed, dat hij niet pertinent zoude weten te ver-
klaren , waaraan dat geemployeerd is 't hout, gekomen
van den afgebroken toren, kerk en huizinge van den
balijer, met de schuren en stallen, alzoo hij ter tijt,
als de rompue van de voorzegde huizinge en anders
geschiedde, tot andere werken (die alstoen mede toe-
gelegd werden) het meeste toezigt moest nemen; dan
weet wel, dat het huis eensdeels daarmede bebreed
[bezolderd] was en dat er zekere gangen af werden ge-
-ocr page 106-
103
maakt. En gevraagd waar hetzelve hout na de afbreking
bleef, zegt ook geene pertinente verklaring daaraf te we-
ten te doen, uit redenen als voren. Maar is hem ken-
nelijk, dat er veel van hetzelve hout opgelegd werd
binnen het huis, in het timmerhuis aldaar, zonder
dat hij weet waar het gebleven is, dan zoo hij niet
heeft kunnen vernemen dat het gebragt is ten oor-
baar in de werken van den keizer, en dikwijls gezien
heeft, komende op het huis, dat de koks en dienaars
van den heer van Borngneval hout in den arm en
op korrewagens geladen hadden en dat bragten in
de keuken en binnen het huis, ook dat zij tot andere
tijden dat kloofden en aan stukken sloegen tot brand,
laat hem zekerlijk dunken, dat hetzelve verbrand
is geweest ten oorbaar en profijt van voorschreven
heere.
Zegt, dat het hout, gekomen van S. Catharijnen
poort, ook over hoop gelegd was in het voornoemde
timmerhuis, en gelooft wel dat sommig van dien ten
oorbaar mag gebragt wezen, maar het meeste deel is
ook gespild en weggebragt, zoo ook bij de dienaars
van den voorschreven heer in brand tot zijn gerief,
als bij de andere krijgslieden en knechten, die hunne
gading daaraf namen, hetwelk zij op de torens brag-
ten, en als hij deposant den voornoemden heer daar-
van te kennen gaf, zeide hij wel zulken te willen
hangen, maar deed er niet meer toe.
Zegt, dat de voornoemde heer wel zorg droeg,
dat het hout op het huis gebragt werd, maar zag
niet gaarne dat men het weder van daan nam.
-ocr page 107-
104
Zegt, dat hij deposant somwijlen bevond opengedaan
de deur van de kamer daar het ijzerwerk in lag, en
dat hij sommige partijen van dien mist uit zijne reke-
ning , als staven en anders, en alzoo de voorzegde heer
bij den smid liet maken sommige werken tot zijn zelfs
affairen, laat hij deposant hem dunken, dat hetzelve
werk gewrocht is van dezelve partijen die hij mist,
zonder dit in het zekere te weten.
Zegt, dat hij niet zoude willen leveren zoo veel
houts als er bij den voornoemden heer van Borngne-
val verbrand is en bij andere wegen gespild, zoowel
oud hout als nieuw, voor de som van duizend gul-
den, en indien hetzelve verbrande hout georberd of
ter vente gesteld had geweest, laat hem wel dun-
ken, dat het voor meerder somme verkocht zoude
hebben geworden, of dat men ander hout tot zulker
somme toe daarmede gespaard zoude hebben gehad,
gemerkt dat het meeste deel werkbaar was.
(geteekend) R. DE LEEUW.
Jan van Vianen, smid op Vredenburg, oud 32
jaren, gevraagd bij zijnen eed, waar dat gebleven is
het oude hout, gebragt op den voornoemden huize,
gekomen van de afgebroken huizen, torens en anders,
zegt, dat hij zonderling daarop niet heeft gelet, alzoo
het buiten zijn bevel was; dan heeft somwijlen wel
gezien, dat de dienaars van mijn heere van Born-
gneval somtnig van dien hebben gekloofd en gebragt
binnen 's huis. En op alles gevraagd zegt niet meer
te weten.
-ocr page 108-
105
Zegt, dat hij wel slootwerk en ander ijzerwerk
gewrocht heeft tot singulier profijt en nooddruft van
den voornoemden heer, van oud ijzer, gekomen
van de voorzegde afgebroken huizen, zonder dat
hij als nu specificatie zoude weten te doen van de
partijen, of tot wat somme van geld zulk verwrocht
ijzer zoude bedragen, mits dat hij dat niet heeft ge-
wogen.
Gevraagd, of de voornoemde heer van Borngneval
geen hout of ijzerwerk, toebehoorende aan de kei-
zerlijke majesteit, verkocht heeft, zegt, neen, dat hij
weet.
(geteekend) lek JAN JANSZ.
Thomas de harnasmaker, oud omtrent 34 jaren,
zegt bij zijnen eed, dat hij alhier in de stad geweest
is in de dienst van den heer van Borngneval, van den
tijd af dat hij eerst kwam, en voorts tot zijn over-
lijden toe, en heeft alzulks gezien, dat de voornoemde
heer groote menigte van liet hout, op het huis ge-
bragt, gekomen van de afgebroken huizen, heeft laten
verbranden; heeft ook gezien, dat er balken en ander
grof hout, dat men wel ten oorbaar zoude hebben
gebragt, gekloofd is geworden bij zijne dienaars en
tot brand gemaakt, hetwelk hem deposant somwijlen
verdroot, en plagt eene Hans Vranck, ook dienaar
op den huize, dikwijls van dien tegen hem deposant te
spreken, zeggende, dat het schade en schande was, dat
men zulk goet hout te vuur bragt. Maar hoe veel het-
zelve hout, dat alzoo verbrand is geweest, mag waar-
-ocr page 109-
106
dig geweest zijn, wist [hij] niet te verklaren. En op alles
gevraagd wist niet meer.
(geteekend) THOMAS.
Cornelis de Haen, mr. timmerman op Vredenburg,
oud omtrent 36 jaren, zegt bij zijnen eed, dat het
hout, komende van S. Catharijnen-poort, gebragt is
geweest op het voornoemde huis, in het timmerhuis,
en werd een part van dien verwrocht aan denzelven
huize, maar het meestendeel schoot over en bleef leg-
gen zekeren tijd, maar naderhand is het vernield en
gespild, zonder dat hij zekerlijk zoude weten te ver-
klaren bij wien. Dan zoo hij, komende op den huize,
tot meer stonden gezien heeft, dat de dienaars van
den kapitein dat kloofden en aan stukken sloegen, en
met armen vol bragten in de keuken en elders, laat
hem dunken, immers staat zekerlijk te gelooven, dat
het verbrand is tot profijt van den voorn, kapitein, welk
hout wel gediend zoude hebben tot vermaking en
reparatie van de kappen van de oude huizen, die
blijven staan zijn, daartoe de keizer ander hout, wel
ter somme toe van twee honderd gulden heeft moeten
doen koopen.
Zegt, dat het hout van den toren, kerk, stallen en
schuren eensdeels geemployeerd is in den grond van
de brug en eensdeels verbezigd in staken en s6hutse-
len tot beringing van den huize in het eerste aan-
leggen, en een part van dien is ook gebleven leggen
op het huis en werd naderhand mede vernield, en
waar dat de voornoemde staken en schutselen, na
-ocr page 110-
107
dat die weder opgenomen waren, gebleven zijn, zegt
hij ook niet te weten, zonder dat hij de waarde van
het voorschreven vernielde hout als nu zoude weten
te begroeten.
Zegt, dat de voorn, van Borngneval zeer wel mogt
lijden dat er hout op het huis gebragt werd, en was
daarin zeer naarstig, maar zag ongaarne, dat er we-
der hout afgenomen werd om te verwerken.
Zegt, dat na zijn dunken de rachters, planken,
masten en ander nieuw hout, op den huize gekomen,
de keizerlijke majesteit wel staan in koop voor negen-
honderd of duizend gulden, en hetgeen wat van dien
verbezigd is aan den huize, houdt hij niet waardig te
zijn zeventig of tachtig gulden, maar waar het over-
schot is gebleven weet hij niet, dan zoo al hetzelve
op den huize gebragt is geweest, laat hem wel dun-
ken, dat, indien mijnheer van Borngneval ware in
het leven, dat hij daarvan schuldig zoude wezen te
verantwoorden.
Anthonis Bruwon, oud 40 jaren, zegt bij zijnen
eed, dat hij kok is geweest van mijnheer van Born-
gneval, en zulks weet hij, dat die voorn, heer in
zijn keuken en kamer gebrand heeft veel houts van
hetgeen dat kwam van de afgebroken huizen, kerk,
toren en anders, van hetwelk sommig nog zeer wel
diende om te verwerken en ten oorbaar te brengen,
zonder dat hij het hout, dat er alzoo gebrand is, te
prijzen [waarderen] wist, of te verklaren dat er eeuig
nieuw hout gebrand zoude wezen.
-ocr page 111-
108
Hans Vranck, stransmeester [cipiers?] dienaar op den
huize van Vreeburg, oud 65 jaar, zegt bij zijnen eed,
dat hij, als daartoe geordonneerd, heeft helpen afbre-
ken het gasthuis, de kerk, stallen en schuren van den
balijer, daaraf dat kwam veel steens en uitermate veel
houts, in zulke menigte, dat de zaal vol gesteld was
en ook het huis van den smid op het huis en nog een
schuur, van welk hout hij deposant zeer luttel heeft
zien verwerken en ten oorbaar brengen, maar is meest
verbrand in de keuken van mijnheer van Borngneval
en verspild, in zulken schijn, dat hem hetzelve ver-
drietende (zoo hetzelve was werkbaar, daar men veel
ander houts mede had mogen sparen) hem des in
hemzelven wel heeft beklaagd, vermanende ook het-
zelve wel jegens de andere gezellen, en was hetzelve
hout in alles wel waardig bij zijne taxatie vijfhonderd
Philips gulden, maar om hoeveel dat verkocht zoude
mogen hebben geworden, hetgeen dat er af is ver-
brand geweest, weet hij niet te verklaren.
Zegt, dat het hout, komende van de voorschreven
Catharijnen-poort, ook gebragt werd op den huize, en
was weinig van dien ook georberd, maar werd mede
verbrand en gespild dat het schandelijk was.
Zegt, dat hij niet weet, dat er nieuw hout als
rafters, sparren en dergelijke gebrand is, maar heeft
wel gezien, dat veel van dien niet gebragt is tot
profijt, maar wist niet te zeggen, waar dat gebleven
mogt wezen.
Jacques Poissin, oud omtrent 40 jaar, zegt bij
-ocr page 112-
109
zijnen eed, dat hij gezien heeft, dat in de keuken
van den heer van Borngneval, en ook in zijn kamer,
verbrand is geweest veel houts, gekomen van de af-
gebroken huizen en anders, van welk hout het sommig
zeer goed was en wel georberd zoude hebben ge-
worden in de werken; waardoor hij deposant, hetzelve
ziende, dikwijls daarom versprak den kok en anderen,
die het te vuur haalden: „had gij dit hout binnen uw
huis, gij zoudt het niet branden."
Zegt, dat de knechten ook veel van hetzelve hout
vernielden, hetzelve brandende bij dag en ook bij
nacht op de waak, zonder dat hij deposant zoude
weten te verklaren de waarde van hetzelve hout, zoo
het meestendeel niet diende dan tot branden en. van
het allerbeste gemaakt is de stallen.
Gevraagd den deposant of hij niet heeft zien branden
nieuw hout of anderzins vernielen, of dat die voorzegde
heer van Borngneval eenig verkocht heeft, zegt dat neen.
(geteekend) J. POUCHIN.
Anthonis Wolf, aleer drost van S. Catharijnen-poort,
oud omtrent 40 jaren, zegt bij zijnen eed aan de
keizerlijke majesteit gedaan, dat het hout, gekomen
van de afgebroken poorten, torens, kerken en andere
huizen, gebragt is geweest op den huize van Vre-
denburg, van welk hout het sommig weder ver-
wrocht is en ten oorbaar gebragt, maar veel van
dien, hetwelk nogtans ook zeer goed was en wel
werkbaar, is gebrand geworden bij den heer van
Borngneval, in zijn keuken en kamer, en weet hij
-ocr page 113-
110
deposant hetzelve, zoo hij door bevel van den voor-
zegden heer dat heeft laten kloven en maken tot
brand. Heeft de voornoemde heer ook verbrand
en geprofiteerd in zijne affairen al de elzen palen
die kwamen uit den snijders toren, wel waardig drie
honderd gulden, maar wist niet precies te waarde-
ren het andere verbrande hout.
Zegt, dat de voornoemde heer van het voornoemde
huis heeft laten vervoeren zestien haken met staarten en
zes gelaad, dewelke gevonden waren op de voornoemde
poort en op den toren daar naast; nog een ton fijn
kruid, daar het werken af gekost had 24 carolus
gulden. Nog een ton salpeters, gefineerd. Nog een
groote ketel, ook gekomen van de stad en diende
om justitie in te doen, zonder dat hij deposant die
wist te waarderen; alle welke partijen hij heeft doen
brengen op zijn huis te Borngneval.
(geteekend) ANTHONIS WOLF.
De voorschreven Thomas de harnasmaker, ander-
maal gehoord en gevraagd, wat goederen de voor-
noemde Borngneval op eenen tijd zond naar zijn huis
van Borngneval, bij hem deposant gepakt in eene
mand, zegt dat hij deposant in de voornoemde mand
pakte zekere haken, gelaad en ongelaad, zonder het
getal van dien onthouden te hebben, of te weten of
die toekwamen der keizerlijke majesteit, dan of de
voornoemde Borngneval die gekocht had. Pakte nog
in de voornoemde mand zeker getal van halve haken
en roers, die hij deposant voor den voorgenoemden
-ocr page 114-
111
Borngneval alhier in de stad gekocht had. En weet niet,
dat hij eenig kruid of salpeter derwaards heeft gezonden.
(geteekend) THOMA.S.
P. UYTWIJCK.
Naschrift. Niet om het zeldzaam voorkomen van
het in dit getuigen verhoor volledig gestaafde feit is
het dat wij dit stuk mededeelden, maar omdat bijna
alles, wat over het stichten van het beruchte utrecht-
sche kasteel licht zoude kunnen geven, verloren ging,
en zoo het schijnbaar minbeduidende gewigtig wordt.
De onzedelijkheid der staats-ambtenaren van die dagen
behoeft geen bewijzen meer. En bij anderen vergele-
ken , is de bouwmeester van Vredenburg nog niet
geheel zonder discretie te werk gegaan.
Van meer belang zoude het wezen de staat- en
vooral de krijgskundige redenen met zekerheid te ken-
nen, die 's keizers bewind, aanstonds na het verkrijgen
van het Sticht, tot het bouwen van zulk eene sterkte
bewogen, hoeveel hoogst waarschijnlijke gissingen daar-
omtrent ook te berde gebragt mogen wezen. Dit
evenwel is vast, dat gedurende het vijftigjarig bestaan
van dit gehaatte bolwerk der latere spaansche dwin-
gelandij binnen onze stad, veel daarop voorgevallen
is, waaruit de onwederstaanbare begeerte der utrecht-
sche burgers, om het na de inname in 1577 tot den
grond toe nedergeworpen te zien, verklaarbaar wordt.
Wij zijn verpligt onze lezers met den kapitein van
het huis nader bekend te maken, en nemen alzoo
het volgende over uit de „Proeve eener geschiedenis
-ocr page 115-
112
van het kasteel Vredenburg," door den bekwamen
van Bolhuis, in het vierde deel van het vroegere
Tijdschrift voor geschiedenis enz. van Utrecht ge-
plaatst. Wij lezen aldaar, blz. 75:
„De bouwmeester van Vredenburg was Jan van Derremonde,
„Heer van Burgnival, overste artilleriemeester, en tot op dien
„tijd bevelhebber van het kasteel van Doornik, bij de menigte
„bekend onder den naam van Jan Kondhoed. Anthony de La-
„laing, Graaf van Hoogstraten, die in 's Keizers naam den eed
„der Staten van het Nederstieht had ontvangen, benoemde,
„bij zijn vertrek naar Braband, hem tot bevelhebber van de
„stad Utrecht en het kasteel Vredenburg, op hetwelk hij se-
„dert zijn verblijf nam. Dikwijls vindt men hem ook vermeld
„als stadhouder van Utrecht, hetwelk evenwel in den zin van
„Luitenant-stadhouder moet worden opgevat, daar Hoogstraten
„met het stadhouderschap over Holland en Utrecht bekleed
„was. Het vertrouwen, waarmede deze hem, door de opdragt
„van eenen zoo belangrijken post, vereerde, doet ons denken
„dat de lof van dapperheid, hem in zijn grafschrift gegeven,
„volkomen door hem verdiend is. Onder zijn bestuur werd
„de versterking der stad zorgvuldig behartigd; onder anderen
„deed hij den Smeêtoren vernieuwen en de booraen in den
„zoogenaamden Verloren bogaard, die voor de veiligheid van
„het kasteel nadeelig waren, uitroeijen. Waarschijnlijk was
„het ook op zijn verlangen, dat in 1532 de grachten van
„Vredenburg aan de stadszijde aanmerkelijk verbreed werden,
„waartoe op 's Keizers last 38 huizen en kameren of kleinere
„woningen voor/ 14092-4 zijn aangekocht."
De heer van Bolhuis deelt ook nog uit Borngnevals
instructie mede, dat deze met den schout alle vergade-
ringen van schepenen of raden mogt bijwonen en alles
moest helpen adviseren en raden tot eere der keizer-
lijke majesteit, tot bevordering der justitie enz., met welk
laatste de ketel in verband gestaan zal hebben, die op
het einde van het medegedeelde stuk vermeld wordt
-ocr page 116-
113
DAGVERHAAL
DEK
VOORNAAMSTE GEBEURTENISSEN BINNEN
UTRECHT.
(Vervolg van blz. 48.)
1793 Ten gevolge van bovengemeld besluit kwam er al
spoedig grote beweging genoegsaam onder alle de
militairen. Van alle de hollandsche infanterie regi-
menten wierden de grenadier compagnien afgenomen,
waar van vijf grenadier battaillons geformeert wier-
den. Dientengevolge vertrok al schielijk de gren.
comp. van van Brakel van hier naar het leger. Tot com-
mandanten van dezelve wierden aangestelt de luit. col.
van Buseck van van Quadt, baron von Zillnhardt van
Hessen-Darmstad, baron van Tengnagel van Bentinck,
van Plettenberg van de Schepper, en {Breydenbach
van Oranje-Vriesland. Van al de musquettiers com-
pagnien van elk regiment wierd een veldbattaillon
geformeert, met achterlating van de ouden, zwakken
en recruten, die het depot uitmaakten; de twee re-
gimenten van Waldeck alleen uitgezondert. Qp de-
UTB. TIJDS. IV. x 8
-ocr page 117-
114
zelve wijze wierden van de cavallerie regimenten 1793
veld-esquadrons geformeert. Dit alles volkomen ten
uitvoer gebragt zijnde, wierd een sterk corps holland-
sche troupes bij een verzamelt, om in twee colonnes
Braband en Vlaanderen in te marcheren. De eerste
colonne wierd gecommandeert door Prins Fredrik
van Oranje en de tweede door den Erfprins; de
eerste colonne wierd verdeelt in drie brigades cavall.
en drie infant. Tot commandanten derzelve wierden
aangestelt: van de cavallery de majoor met rang van
colonel van de gardes te paart, de baron van Frebra, de
col. comm. van Hessen-Philipsthal, de grave van Rech-
teren, en de col. comm. van Byland drag., de baron
van der Duyn, en van de infanterie de gen. major
Frins van Hessen-Darmstad, de col. comm. van Oranje
en Nassau 2de reg., van Geusau, en de col. van
Quadt. De cavallerie bestond uit 2 esqs. hollandsche
gardes, l gardes drag., 2 drag. van Byland, 2 tas.
van Hessen-Philipsthal, l van van der Duyn en 2
esq9. hussaren: en de infanterie uit de veldbatt3. van
Oranje-Gelderland, Nassau-Usingen, Bedaulx, van
Wartensleben, van Weideren, van Randwijk', van
Dopff, van Quadt, Baden, een batt. van het eerste
reg. van Waldeck en het gansche reg. Zwitsers van
Gumoëns, alle te zamen uitmakende een corps van
7000 man, waaronder 1200 paarden, voorts eenige
compen. artilleristen, die door den cap. Dupont ge-
commandeert wierden, met een groot aantal stukken
geschut, en eindelijk de noodige veldtrein van am-
munitiewagens, broodwagens, bagagiewagens, smits-
-ocr page 118-
115
1793 karren, enz., die alle alhier te Utrecht gemaakt
waren. Deze veldtrein, een getal van 75 wagens
uitmakende, passeerde
15 April hier langs, en reed verder na het leger,
zij wierden gereeden door een gedeelte van het corps
canonrijders, dat ook alhier was aangeworven. Dit
corps bestond uit drie classes of rangen, primeurs,
commandeurs en gemeenen: de primeurs waren ge-
kleed met een blaauwe rok en kamisool met roode
kraag en opslagen en dito randen uitgemonteert en
op de hoed een witte pennas met een zwarte punt,
de commandeurs met een blaauwe rok met roode
kraag en kleppen, en de gemeenen met een blaauwe
bombasijne kiel met roode kraag en opslagen. Vooraf,
te weten
16 April, begaf zig Prins Fredrik na 'sHage, om
verdere ordres af te vraagen, waarmede hij 's ande-
ren daags,
17 April, weder in het leger terugkwam. Terstond
na zijn aankomst geraakten alle de troupes in bewe-
ging en trokken den volgenden dag,
18 April, uit Prinsenhage en omliggende dorpen
Braband in; de artillerie, die in den Bosch bij een
gekomen was, volgde dadelijk op, als ook nog daar-
enboven de eerste divisie hanoversche troupes. Hun
marsch spoedig doorzettende, kwamen zij
19 April te Lier,
20 April te Mechelen,
21 April te Brussel,
23 April te Aalst,
8*
-ocr page 119-
116
24 April te Oudenaarden, en
26 April te Cortrijk, alwaar Prins Fredrik zijn
hoofdkwartier vestigde. De gardes te paard, de zwit-
sers van Gumoëns en het batt. van van DopfF trok-
ken in Cortrijk binnen en de overige troupes werden
in de omliggende dorpen gecantonneert. Door het
aftrekken van zoovele militairen verscheiden steden en
dorpen van garnisoen of bezetting ontbloot zijnde,
wierden die van andere plaatsen voor een gedeelte
vermindert, en de ontruimde daarmeede bezet: onder
anderen trokken den
27 April 110 jagers, die uit Naarden kwamen, langs
onze stad na Gorinchem, en het depot van van Dopff
na Amersfoort, daartegen trokken den
28 April uit Amersfoort, Wijde en Rhenen een batt.
zwitsers van Stockar de Neuforn na Gorinchem, en
uit Zeyst, Zoest, Doorn en Driebergen 160 gardes
dragonders na Ysselsteyn, alle onze stads cingels langs
passeerende. De volgende dag, den
29 April, trokken van hier 80 man cav. van Hoeufft
van Ooijen, waardoor maar 20 man per comp. achter-
blijvende , de Catharijne poort ook door de infanterie
bezet wierd. Zij trokken na 'sHage, om aldaar gar-
nisoen te blijven honden, vermits de achtergeblevene
detachementen van de gardes te paard, gardes drag.
en zwitsersche gardes zich respectivelyk na hunne regi-
menten in het leger begeven hadden. Op deeze wijze
wierden alle steden min of meer weder van garnisoen
voorzien; maar Nijmegen en 's Hertogenbosch wierden
bezet door twee regimenten munstersche troupes, ieder
-ocr page 120-
117
1793 sterk 800 man, die te voren door den gen. grave van
Randwijk te Munster in den eed van den staat waren
overgenomen. Na de aankomst van het munstersch
reg. in den Bosch, vertrokken de zwitsers van Hirzel
van daar na 's Prinsenhage, alwaar de tweede co-
lonne bijeen vergaderde. Van alle kanten kwamen de
troupes derwaarts aanmarscheren, ,die tot die colonne
behoorden: zo trokken den
30 April twee esq8. drag. van Hessen-Cassel en het
tweede batt. van het tweede reg. van "Waldeck uit
Maastricht; den
l Mey het veldbatt. van de Schepper en een comp.
artilleristen uit Grave en zo vervolgens. Deeze tweede
colonne wierd gecommandeerd door den Erfprins, als
comm. gen. van beide de colonnes; dezelve wierd ook
verdeelt in twee divisien, waarvan de eerste gecom-
mandeert wierd door den Erfprins zelven en de tweede
door den luit. gen. van Monster. De eerste bestond
uit l esq. gardes te paard, 2 esqs. gardes drag. van
Hessen-Cassel, l esq. hussaren, l esq. van van der
Duyn, de jagers van Byland en de Anspachsche
jagers, l batt. holl. gardes, een batt. zvvitsersche gardes,
2 batt8. Anspachsche troupes, het veldbatt. van de
Schepper en de gren. batt3 van Baseck, Plettenberg
en Tengnagel. De tweede divisie bestond uit l esq.
drag. van Hessen-Cassel, 3 esq. van van Tuyll, l esq.
van Hessen-Philipsthal, en l esq. van van der Duyn,
l batt. van het tweede reg. van Waldeck, de 2
gren. batt8 van Breydenbach en van Zillnhart, en de
3 regimenten zwitsers van May, van Stockar de
-ocr page 121-
118
Neuforn en van Hirzel: beide de divisien was de 1793
nodige artillery toegevoegt. De Erfprins, die de laat-
ste dagen in 's Hage had doorgebracht, met Z. D. H.
in Prinsenhage gearriveert zijnde op den
2 Mey, ging de geheele colonne den
3 Mey op marsch, van alles volkomen uitgerust,
maar slecht van predicanten voorzien. Dit was een
moeijelijke zaak, want er was bijna geen predicant
te vinden, die tot die expeditie te overhalen was;
evenwel moest iedere provintie er een opleveren.
Van onze provintie had de pred. Masman zich vrij-
willig aangeboden, maar door tusschenkomen van
zijne vrouw het aanbod weder ingetrokken, der-
halven bleef geen ander middel over als alleen het
lot om zulks te beslissen, waar toe den
4 Mey de hoofdclassis vergaderde. Groote verlegen-
heid was er onder de predicanten, die echter gelukkig-
lijk wierd weggenomen door denzelven pred. Masman,
met den proponent Blaauwbeen voor te stellen. Om
kort te gaan, gemelde proponent nam het aan, wierd
dadelijk tot predicant bevestigt en vertrok. Daar nu
tot de uitrusting van zo een leger en andere nood-
wendigheden meer enorme sommen gelds vereischt
wierden en onze provintiale kas verre na niet toe-
reikende was, om haar contingent te voldoen, zoo
wierd den
5 Mey door de heeren staten een geldheffing ge-
arresteert en vervolgens afgepubliceert van een per
cent over de gansche bezittingen. (Tot den ontvangst
deezer honderdste penning wierd gevaceerd voor de
-ocr page 122-
119
1793 wijken Turkijen en handvoetboog op het stadhuis in de
raadkamer, voor Papenvaandel en zwarte knechten iu
de groote secretary, voor Fortuin en bloedkuil op de
statenkamer en voor Oranjestam en pekstokken in het
burgerweeshuis, alle dagen, gedurende de geheele maand
Augustus aanstaande, 's voormiddags van 10 tot 12 en
's namiddags van 3 tot 5 uuren). Hard, ja zeer hard
viel dit aan een volk, dat altijd aan rust en vreede
gewoon was geweest, maar nog harder aan een be-
stuur , dat in de noodzakelijkheid was tot zulke be-
sluiten te moeten overgaan: dan de nood vorderde
het. Gemelde tweede colonne dan denzelfden weg als
de eerste ingeslagen zijnde over Lier en Aalst, vatte
post in Oudenaarden. Bij het doorpasseren te Aalst
vervoegden zich de ruiters van Tuyll bij hun regiment,
die de franschen na Eijssel geescorteert hadden en
een batt. van de Schepper bleef met 2 stukken ge-
schut te Aalst post vatten. Na het afmarcheren van
de troupes begaf zich Z. D. H. benevens de Prins van
Hessen-Cassel weder na 's Hage en de Erfprins vertrok
na zijn commandement te Oudenaarden en vervolgens
na Oosterhout, alwaar hij zijn hoofdkwartier vestigde.
Z. H. aldaar gearriveert zijnde, begaf Prins Fredrik
zich derwaarts, om verdere ordres van zijnen broeder
den comm. gen. af te vragen. Na de terugkomst van
Prins Fredrik te Kortrijk kwam er dadelijk beweging
onder alle de troupes. Een batt. en een divisie cav.
trokken den
6 Mey na Brugge; drie batt3 na Gend; een batt. den
7 Mey na Nieuwpoort en Veurne; drie batt8 en een
-ocr page 123-
120
divisie cav. na Iperen en zo vervolgens, en Sluis in 1793
Vlaanderen wierd bezet door het reg. van de Bous
en de citadel van Antwerpen door de batt8 van
Hessen-Darmstad, de Perez en Nassau-Usingen; ver-
ders wierden overal l of li of 2 uuren hoger op
voorposten uitgezet. Terzelver tijde aan de eene kant
de tweede colonne hanoversche troupes over Venlo
Braband ingetrokken zijnde, onder comm. van Prins
Adolph, zoon van den Koning van Engeland, en aan
de andere kant het engelsche leger van den Hertog
van Yorck opgemarcheert zijnde, vereenigden zich
beide die legers in Vlaanderen, waarvan het generale
hoofdkwartier te Kortrijk gevestigt wierd. Hierbij
genomen de oostenrijksche en pruissische legers,
waren Braband en Vlaanderen in een gedachten staat
van tegenweer gestelt. Maar daarentegen zat de vijand
ook niet stil: de fransche legers wierden versterkt in
groote menigte: de vijandlijke troupes vermeerderden
aan alle kanten: zij vertoonden zich al telkens op
oostenrijksch grondgebied en drongen al verder door,
tot dat eindelijk den
8 Mey de vijandelijkheden weder een aanvang na-
men. Er viel een kleine schermutseling voor, een half
uur boven Menen, tusschen 3 comp™. van van Quadt
en een vijandlijk corps van omtrent 200 man, waarbij
de vijand eenige dooden •— en de onzen eenige ge-
kwetsten bekwamen. Maar 's anderen daags, den
9 Mey, wierden de voorposten van Iperen, te Eos-
brughe en Popperingen te gelijk aangevallen; die van
Eosbrughe bestond uit eenige manschappen van het
-ocr page 124-
121
1793 eerste regiment van Waldeck, onder commando van
den luit. Labonte en die van Popperingen uit de
comp. van den cap. Hesselberg van Oranje-Gelderland
met eenige manschappen van Bedaulx, en een corps
Oostenrijkers. Te Eosbrughe week de vijand met een
gering verlies spoedig weder terug, maar te Poppe-
ringen was de actie vrij heviger: van de Oostenrijkers
verloren 9 man en van de hollanders 8 soldaten en
een tamboer, alle van Oranje-Gelderland, daarbij
het leven: de vaandrig Fredses van Bedaulx droeg
zich manmoedig. Gelukkig bleef de post nog behouden.
Hierop volgde al weder beweging onder de troupes.
Onder anderen kwamen den
10 Mey de musquettier comp™ van het reg. van
Plettenberg in onze stad aan, om provisioneel gar-
nisoen te blijven houden, behalven zes man per comp.
die den
11 Mey na Woerden gezonden wierden, om het
batt. van Oranje en Nassau te vervangen, het welk
van daar na Tessel vertrok. Daarentegen mar-
cheerde den
12 Mey het eerste batt. van Brakel van hier na
Hulst. Dit marcheren der troupes was ook gedeel-
telijk om de wanbedrijven der patriotten of fransch-
gezinden te stuiten, die in verscheiden steden dagelijks
vermeerderden, ja zelfs de overhand kregen. In Breda,
alwaar zij reeds de zuure vruchten van de fransche
vrijheidsboom gesmaakt hadden, ging het zoover, dat
de bezetting, niet in staat zijnde hunne driften te be-
teugelen , dezelve den
-ocr page 125-
122
13 Mey nog met een batt. zwitsers van May 1793
versterkt wierd en toen wierden dadelijk op bevel
van den gouverneur 48 meest voorname burgers ge-
arresteert, 1-0 met huisarrest, 14 op de burger offi-
cierskamer en 24 op de burger clovenierskamer. In
Schoonhoven wakkerde het patriottisme dagelijks sterk
aan, de schrijver van de courant van die stad hier
aan veel deel hebbende, wierd de uitgaaf van dit
blad verboden en de schrijver in hechtenis gezet.
Meer andere plaatsen zullen wij liefst niet aanhalen,
om ons niet te lang met eensluidende verhalen op
te houden. Den
14 Mey kwamen te Brussel bijeen de Erfprins
en Prins Fredrik van Oranje, de Prins van Waldeck
en de Prins van Hessen-Philipsthal, en confereerden
aldaar met eenige oostenrijksche en pruissische gene-
raals, en uit die conferentie kwamen de volgende
groote gebeurtenissen voort. Den
16 Mey brak het gansche leger van den Erfprins
op en marcheerde na Kortrijk, van daar marcheerde
hetzelve den
18 Mey verder op na Doornik, en betrok een le-
ger na de kanten van Rijssel. Terzelver tijde verza-
melde Prins Fredrik het grootste gedeelte van zijn
leger bij Meenen bijeen. Den
20 Mey de Erfprins in persoon te Doornik aange-
komen zijnde, ontbood eenige generaals bij zich en
gaf hun order om den vijand aan te vallen: derhal-
ven 's nachts van den
22 Mey brak het gansche leger op, en trok in
-ocr page 126-
123
1793 vier colonnes op den vijand aan, van welke de eerste
door den gen. van der Duyn, de tweede door den
grave van Wartensleben, de derde door den Erfprins
zelve en de vierde door den Prins van Waldeck aan-
•
gevoert wierden, 's Morgens ten 2 uren de vijand
genadert zijnde, retireerden de vijandelijke troupes
overal, behalven alleen te Mouchin, alwaar een korte
actie voorviel. De hollanders, bestaande uit een esq.
gardes te paard, een batt. zwitsers van May, de
grenadier batts van .Breydenbach en Plettenberg en 2
esq. drag. van Hessen-Cassel, bekwamen drie dooden,
den luit. van Schwartsenberg van de gardes, een gre-
nadier van May en een constapel, en 10 gekwetsten,
meest van May; zij bleven meester van het dorp en
namen een officier en 60 gemenen van den vijand
krijgsgevangen. Daarna zond de Erfprins de nodige
orders aan den luit. gen. van Monster om Orcliies te
bombarderen en vervolgens op te eischen, hetwelk den
23 Mey wierd ten uitvoer gebracht. Die generaal, den
gen. maj. grave van Golowkin mit de hollandsche en
zwitsersche gardes afgezonden hebbende om den eersten
aanval te doen, liet eenige hauwitser granaten in de
stad werpen, en zond vervolgens een officier meteen
trompetter af om de stad op te eischen, die terstond
weder terug kwamen, vermits de franschen reeds be-
zig waren de stad te ontruimen. De vijand dan af-
gemarcheert zijnde, namen de hollanders bezit van de
stad en de burgers wierpen hun eigen geplanten
vrijheidsboom weder omverre.
Terzelver tijde passeerde Prins Fredrik met zijn
-ocr page 127-
124
troupes de Lijs bij Meenen en sloeg zijn leger op bij 1793
Halluin: de grenadiers van Zillnhardt en het derde
esq. cavall. van van der Duyn wierden als voorposten
geexpedieert na de stad Tourcoin; en het batt. van
van Quadt, de jagers van van Dam, die toen den
graaf van Byland tot col. gekregen hadden en 3
compen hussaren na het dorp Konk. Van dit alles
wierd door den Erfprins per missive aan H. H. M. in
's Hage kennis gegeven als ook aan Z. D. H. als
cap. generaal. Van tijd tot tijd -wierden door den Erf-
prins, als comm. generaal missives aan H. H. M. afge-
zonden, waarin zowel de situatie van de legers als
derzelver bedrijven en lotgevallen vermeld wierden
en na deze missives richten wij grotendeels ons ver-
haal in.
Maar 's anderen daags, den
24 Mey, viel er een hevig gevecht voor. Het re-
tiveren van den vijand alleen maar geweest zijnde om
het hollandsch leger uit een te lokken, wierden beide
de bezettingen van Tourcoin en Eonck allergeweldigst
aangevallen. Te Tourcoin deden de grenadiers van
Zillnhardt de vijandlijke troupes veel afbreuk, doch
waren eindelijk genoodzaakt zich door de vlucht te
redden; maar de cavall. wierd genoegzaam ganschelijk
verslagen en het gering overschot krijgsgevangen ge-
maakt. De burgers, de franschgezinde burgers,
vuurden uit hunne huizen ook op de hollanders,
zodat hunne volkomene nederlaag onvermijdelijk was.
Te llonck was het gevecht ook bloedig; de col.
van Quadt wierd in den schouder zwaar gekwetst
-ocr page 128-
125
1793 en is twee dagen daarna aan zijn wonde overleeden;
de luit. col. van Lijnden van de hussaren kreeg een
zwaare wonde door het vallen van zijn paard, dat
een kogel in de kop kreeg; de maj. Weslander en
nog twee subalterne officieren van van Quadt ver-
loren het leven. De luit. ingenieur Ragay, den 8 Junij
te Oudenaarden aan zijne wonden overleden, wierd
zwaar en de adj. van de artillery Ragay licht ge-
kwetst, verders nog 76 soldaten en jagers, die
voor het grootste gedeelte sneuvelden of zwaar ge-
kwetst wierden, en 3 subalterne officieren en 25
gemeenen, als ook 2 hussaren, wierden licht gekwetst.
Eindelijk na een tegenstand van 8 uuren lang, we-
ken de franschen weder terug. Te Tourcoin was het
getal der gesneuvelden ook zeer groot. Het esq. ca-
vallerie, hetwelk bestond uit de comp™ van de rit-
meesters van Hove^en van Schrautenbacll, was geheel
vernielt, de ritmeester van Schrautenbach was in het
been gekwetst; de cornet de Mey en de meeste van
de ruiters waren gesneuvelt en bijna alle de overige
gekwetst of krijgsgevangen na Rijssel vervoert. Van
het grenadierbatt. waren gesneuvelt cap. Monroy en
de luit. van Portalis, beide van Waldeck 2de reg.,
vaandr. Schutze van Randwijk en omtrent 80 onder-
officieren en gemeenen. De cap. van Motz, van Hes-
sen-Darmstad was gekwetst met 16 a 20 gemeenen;
voorts waren krijgsgevangen gemaakt de luit. col. von
Zillnhardt, cap. van Vulte, cap. von Motz, luit. van
Thielen, luit. Weisz, luit. Seyffart, luit. Blarhamburg
en vaandr. Arnemann, allen van Hessen-Darmstad.
-ocr page 129-
126
Maj. Rochus, cap. van Dassel, cap. van Bermeyer, 1793
luit. Sehmit, vaandr. Schlotzer en vaandr. Euhll, alle
van Randwijk; cap. van Ronsdorff, luit. van Schmitt,
vaandr. van Reusch en vaandr. Hohmann, alle van
Waldeck l8*6 reg.; cap. von Muelich, luit. graaf van
Rantson, vaandr. König en vaandr. van Rehne, alle
van Waldeck 2^ reg., en ruim 180 onderofficieren en
gemeenen, zijnde alle behorende tot het gren. batt. van
Zillnhardt; eindelijk van de artill. kwam de luit. Ragay
met een bombardier en vier constapels behouden te Mee-
nen aan, maar de overigen, ten getalle van 15 man,
wierden ook alle vermist. Het overschot van het gren.
batt., als zijnde nu geheel buiten staat om verder te
kunnen meede ageeren, wierd door den Erfprins uit
liet leger weggezonden naar Breda.
Na het aflopen van het gevecht nam Prins Fredrik
zijn vorige post weder bij Menen, en Tourcoin bleef
maar van eene geringe fransche bezetting voorzien;
derhalven liet de Erfprins
27 Mey weder een aanval doen op de stad, met
dat gevolg, dat na een kleine actie de franschen terug
weken, en de hollanders met een veel sterkere macht
weder bezit van de stad namen. De Erfprins kwam
ook in de stad en liet de voornaamste van die bur-
gers, die op de militairen gevuurt hadden, gevangen
nemen en in twee wagens geboeit over Doornick naar
Maastricht vervoeren. Zij wierden vervolgens met de
andere staatsgevangenen naar Coblentz overgebracht
en aldaar op de vesting Ehrenbreitstein in hechtenis
gezet.
-ocr page 130-
127
1793 29 Mey wierd de voorpost te Veurne door den
vijand aangevallen; deeze bestond uit 1400 man van
Nassau-Usingen, Waldeck en de drag. van Bijland
onder commando van den col. Cornabé van Nassau-
Usingen. De hollanders behielden de post en dreven
de franschen met veel verlies weder terug, maar be-
kwamen 30 dooden en 50 gekwetsten.
Alle deeze groote gebeurtenissen baarden al weder
verdere ondernemingen door het gansche land. Van
deeze nochtans zagen wij, voor zover onze stad Utrecht
betrof, geen andere gebeuren, als alleen, dat den
31 Mey de werving voor de zeedienst bij trom-
melslag door de stad weder wierd aangevangen,
waarvoor een herberg op het Vreburg tot werfhuis
was verkozen en dat ook den
2 Junij door de geheele stad een opschrijving ge-
daan wierd (die te voren gearrresteert en gepubliceert
was) van alle burgers en inwoonders zonder onder-
scheid: dezelve wierd uitgevoert door de 16 jongste
raden van de vroetschap en de regenten van de
aalmoesenierskamer met de stads- en wijkbodens.
' Dit een en ander verwekte veel angstvallige bekom
mernissen bij alle zwaarhoofdigen, welke nog meer
algemeen wierden, toen de eerste vloot canonneer-
boten onze stad passeerde. Deeze vloot was te Mui-
den ten volle uitgerust, en moest zich na Frankfort
begeeven: diensvolgens voer zij van daar de Vecht
af langs de cingels aan de westzijde van de stad en
zo verder den Ehijn op over Geulen, Neuwied en
Coblentz tot op Frankfort. Het was den
-ocr page 131-
128
3 Jnnij 's middags ten l uuren dat dit gebeurde, 1793
onder een grooten toevloed nieuwsgierigen, die zich
derwaarts begeven hadden om ooggetuigen te wezen
van dit, althans voor ons Utrechtenaren, gansch on-
gewoon verschijnsel. Vooraf passeerden drie keul-
sche ligters, waarin al het scheepsvolk, zowel offi-
cieren als matrozen, enz. zich bevonden met alle de
canonnen, ammunitie en verder toebehoren; daarop
volgden 14 canonneerboten, van welke vier twee
stukken en tien één stuk geschut voerden, toen een
jacht voor de heeren officieren en eindelijk een beurt-
man, waarin masten, riemen en verdere bagagie
waren. Het commando was opgedragen aan den
zeecap. Lemmers. Het \vas dan niet te verwonde-
ren, dat uit dit alles diepe neerslachtigheid voort-
kwam, waarom ook burgemeesteren en raden een
besluit namen van op de aanstaande jaarmarkt alle
toneelspelen, als opera's, comoedien, marionetten, als
ook koordedansers, kwakzalvers en dergelijke meer
ten eenemale te verbieden, als zijnde dusdanige open-
bare vermakelijkheden niet met de toenmalige om-
standigheden van tijden overeen te brengen.
Nu scheen het menschenbloed niet meer ontzien
te worden. De vijand, alle krachten inspannende om
Holland te verwinnen en Holland daarentegen om
het den vijand te beletten, vielen er achtervolgends
verscheiden gevechten voor. Den
4 Junij wierden door den Erfpiïns uit het leger
bij Doornick voorwaarts afgezonden twee esqs. dra-
gonders van Hessen-Cassel, een balt. van Baden en
-ocr page 132-
129
1793 een van Oranje en Nassau 2ie regiment, onder com-
mando van den col. von Geusau, van het laatstge-
noemde reg., en naar Lannoy het corps Anspachsche
troupes onder commando van den gen. maj. von
Reitzensteyn, comm. van hetzelve corps; aldaar viel
dadelijk eene geringe actie voor, maar de vijand, de
overmacht van het Anspachsche corps bemerkende,
week terug en verliet de stad. Den
9 Junij, 's morgens ten 5 uren, wierden de troupes
te Waterloo door de franschen aangevallen. Het
gevecht duurde tot 9 uuren, waarbij de luit. van
Cancrin, van de drag«, en de luitenant de Veije, van
Baden, zich zeer distingueerden. De hollanders ble-
ven meester van het dorp, echter met verlies van
4 dooden en 18 gekwetsten, alle van de infantery;
en twee wagens met fransche gekwetsten wierden naar
het hoofdkwartier te Meenen gezonden. Den
12 Junij gaf de Erfprins order om Werwick in
te nemen, alwaar de vijand zedert twee dagen had
post gevat. Vooraf wierden twee toegangen bezet,
de eene door een batt. van Waldeck en een van
Gumoëns en 2 esq3 drags van Byland, onder com-
mando van den luit. gen. van Monster en den gen.
maj. grave van Golowkin, en de andere door een
batt. Zwitsers van Hirzel, een esq. cavall. van van der
Duyn en een van Hessen-Philipsthal, onder com-
mando van den gen. maj. van der Duyn. De aanval
wierd gedaan door de batt8 van van Quadt en Hes-
sen-Darmstad, het gren. batt. van Plettenberg, eenige
hussaren van Heeckeren en jagers van Byland met
UTI». TIJDS. IV. 9
-ocr page 133-
130
eenige artillery, wordende gecommandeert door den
Prins van Waldeck, col. van het reg. Oranje-Fries-
land; de cap. van Hoey en de cornet de Ruiter, beide
van de artillery en de luit. van Winsheim, de vaandr.
Crommelin en de serg. Schintzel, alle van van Quadt,
distingueerden zich zeer. De vijand wierd verdre-
ven en het dorp vermeestert, maar niet zonder eenig
verlies. Den Prins van "Waldeck (twee dagen daarna
aan zijne wond overleden) wierd door een kanonsko-
gel de schouder verbrijzelt, de vaandrig Hogenhuisen
verloor het leven, de cap. van Nagel, de luit. Knoch,
en de luit. van Cotshausen, alle van van Quadt,
wierden, de eerste zwaar en de twee laatsten licht
gekwetst; van de gemeenen wierden gekwetst l
tamboer en 24 man, ook allen van van Quadt, en 3
constapels, maar weinig of geenen gedood. Na de
actie trokken deze troepes weder af en in derzelver
plaats wierd het dorp bezet door een batt. Zwitsers
van Gumoëns, een batt. van Waldeck en een esq.
hussaren onder commando van den gen. maj. Prins
Christiaan van Hessen-Darmstad. Deze bezetting
wierd den
20 Junij weder aangevallen, doch na een actie van
korten duur, met wederzijdsch gering verlies, week de
vijand weder terug. Den
5 Julij marcheerde een hollandsch corps voorwaarts
en verdreef de franschen uit de posten van Lin-
celles en Boudices, met achterlating van eenige doo-
den, waaronder de ge weezen luit. Balfourt, die te
voren onder het hollandsch regiment Oranje-Stad
-ocr page 134-
131
1793 en lande gedient had. De liollanders bekwamen aan
dooden 8 man, van het 2* reg. van Waldeck, en
aan gekwetsten den cap. Wrangel en 16 gemeenen
van het zelve reg. en de luit. Seyerlein en 2 gemee-
nen van de hussaren. Twee dagen daarna, den
7 Julij viel de major Bachiene met de comp. van
den cap. Hesselberg en een comp. Oostenrijkers de
vijandelijke posten aan te Ostcapel en Beveren, met
hetzelfde gevolg, dat zij verdreven wierden met ach-
terlating van eenige dooden. De hollanders hadden
maar eenen doode en eenen gekwetste, doch de
Oostenrijkers 8 dooden bekomen. Weder twee dagen
daarna, den
9 Julij, op order van den Erfprins, eenige pion-
niers, door een comp. van Plettenberg en eenige
jagers van Bijland geëscorteert, langs Ronck naar
Lincelles afgezonden zijnde om hout te hakken,
wierden deze onverhoeds op het lijf gevallen door
een vijandelijk corps van 500 man, doch de hollan-
ders dreven hen weder terug en hadden maar 7 ge-
kwetsten bekomen, den luit. Hugenpoth, van Fletten-
berg, den luit. Waldhouwer, van de jagers, en vijf
gemeenen. Na deeze actie had er eene uitwisseling
plaats van 48 krijgsgevangenen, die wederzijds naar
hunne regimenten teruggezonden wierden.
Te midden van alle deze treurtonelen vielen in
verscheide steden de gewone jaarmarkten of kermissen
voor; zoo ook den
10 Julij alhier te Utrecht. Maar — er was wel
kermis, doch er was geen kermis vreugd; de markt
9*
-ocr page 135-
132
was er wel, maar geen spellen op het Vreburg, geen 1793
fiool in de herbergen, tin welk weldenkend sterve-
ling kon thans ook met eenige vrolijkheid bezielt
zijn? Dan, gaan wij weder den oorlogsdraad verder
vervolgen. Den
22 Julij wierden alle de hollandsche voorposten op
één tijdstip, 's voormiddags ten 9 uur, te gelijk aan-
gevallen; van Tourcoin af tot Comines toe. Dan,
dewijl de vijand door die algemeene aanval zijn le-
ger te veel verspreid had, stiet hij overal zijn hoofd,
waren de gevechten van weinig belang en wierd geen
plaats door hem verwonnen. Tourcoin was toen bezet
door een esq. cav. van van Tuyll, en een drag. van
Hessen-Cassel, een batt. van Waldeck, een batt.
zwitsers van May, en een van Stockar de Neuforn,
onder commando van den nieuw aangestelden gen.
maj. van Geusau, Halluin door het gren. batt. van
Breydenbach met twee zesponders; Bousbeck door
de gardes cav. en een batt. zwitsersche gardes,
het bosch van la Granville door een esq. drag. van
Hessen-Cassel en een batt. van Hessen-Darmstad;
Warwick door een esq. cav. van Hessen-Philipsthal,
de hussaren van Heeckeren, 3 comp. zwitsers van
Hirzel en de jagers van Bijland, Eonck door een
batt. van Hessen-Darmstad en vele vrijwilligen, die
gecommandeert wierden door den col. grave van
Bijland; en eindelijk Comines door een batt. zwitsers
van Gumoëns, 3 comp. zwits. van Hirzel en de comp.
artill. van den cap. Landolt met een hauwitser en een
canon van 3 pond, die gecommandeert wierden door
-ocr page 136-
133
den gen. maj. Prins Christ. van Hessen-Darmstad. Te
Tourcoin wierd de cornet baron Sloet, van van Tuyll,
en twee gemeenen doodgeschoten en de luit. Schnetz-
ler, van Stockar, en de vaandr. Thomasset, van May,
en 20 gemeenen , waaronder een bombardier en 2
constapels, wierden gekwetst; voorts wierden l offi-
cier en 14 gemeenen krijgsgevangen gemaakt. Te
Comines wierden 8 man gekwetst, waarvan een con-
stapel het rechter been en een ander de rechter arm
verloor. Op alle de andere posten was het verlies
omtrent niets beduidende. Te Tourcoin waagde de
vijand, smiddags ten l uur, weder een attacque om
zijne dooden , als ook de snaphanen, die zij ten
getalle van omtrent 100, om hunne vlugt des te
meer te bespoedigen , hadden afgeworpen , weg te
halen, doch dit mislukte wederom, zijnde de dooden
reeds door de laollanders begraven en de snaphanen
opgeruimt.
Wij hebben voorgenomen ons niet met de opera-
tien van de gecombineerde pruissische en keizerlijke
armee noch ook die van de engelsche in te laten,
dan voor zoover dezelve Holland betreffen ; evenwel
willen wij hier aanhalen, om ook derzelver vorde-
ringen eengzins kenbaar te maken, dat op den
25 Julij Mentz en op den
28 Julij Valenciennes door de troepen van de ge-
allieerde mogendheden vermeestert wierden en dat
zij verders, den vijand vervolgende, hem op den
2 Aug. slag leverden, met dat gevolg, dat die
divisie voor het grootste gedeelte verslagen wierd,
-ocr page 137-
134
waardoor de geallieerden meester wierden van het 1793
gansche camp de Caesar, nabij Kamerick. Er was toen
met het leger van den hertog van Yorck, twelk uit
engelschen, hessen en hanoveranen bestond, een
getal van 15000 man troupes van de geallieerde
mogendheden in Vlaanderen, zodat dan de oorlogs-
kans, zowel aan de eene als aan de andere zijde,
bijna altijd ten nadeele van den vijand uitviel.
Na alle deze vorderingen de Prins van Saxen-
Coburg zijn hoofdkwartier te Herin genomen heb-
bende, begaf zich de Erfprins van Oranje den
3 Aug. derwaarts, om de verdere krijgsoperatien
te beramen. Gansch niet te vergeefs was de komst
van Zijne Hoogheid aldaar voor een soldaat van
Pallardy, die alhier te Utrecht gevangen zat; deze
was, in het leger de veldwacht hebbende, en tot den
vijand willende overlopen, nadat hij, door het vuren
van een aldaar op schildwacht staande soldaat van
van DopfF in de zijde geblesseert was geworden, ge-
vangen geraakt. En juist bij de aankomst van den
Erfprins wierd er krijgsraad over hem gehouden,
waarin hij wierd veroordeelt tot de kogel; maar Z. H.
vervoegde zich per missive bij Z. D. II. zijn Heer
Vader, en verzocht om pardon, zodat gemelde sen-
tentie den
8 Aug. alhier in het starrebosch ten uitvoer ge-
bracht zullende worden, even voor het afschieten der
geweeren, het door Z. D. H. verleende pardon wierd
uitgeroepen, twelk bij alle, die er tegenwoordig wa-
ren, maar inzonderheid bij den delinquant, eenever-
-ocr page 138-
135
1793 bazende verandering te weeg bracht, en met een
algemeen geroep van Vivat Oranje! beantwoord wierd.
Nadat de conferentien te Herin waren afgelopen,
waarin onder anderen de Prins van Saxen-Coburg
met den Erfprins overeengekomen was, dat de hol-
landsche canoneerbooten, die aldaar van geen nut
konden wezen, weder naar Holland zouden terug
keeren, voeren deze den Rhijn weder af en kwa-
men den
12 Aug. aan de Vaart aan, van waar zij, na
op den
13 Aug. onze stads cingels weder gepasseert te
zijn, ook de Vecht weder opvoeren naar Muiden,
van waar zij gekomen waren. Maar, ik vraag eens:
waar? — wanneer? — en hoe zullen toch deze
canoneerboten eenig nut of voordeel aan het vader-
land kunnen toebrengen, geëvenredigd aan die ver-
bazende somme gelds, die tot het bouwen, equi-
peren en salarieeren van dezelve vereischt werd? Liefst
willen wij het antwoord aan een ieders oordeel over-
laten , en ons derhalven weder naar het oorlogstooneel
begeven.
Tot hiertoe waren beide de legers in rust geweest,
dat is, zedert de algemeene aanval van 22 Julij laatst-
leden was niet het minste gevecht voorgevallen; maar
wel waren in dien tusschentijd beide legers versterkt.
Het hollandsch leger was versterkt door de veldbat-
taillons van Dundas, Douglas, Nyvenheim, van Mon-
ster en Saxen-Gotha; door de cavall. Oranje-Friesland
en de utrechtsche hussaren van van der Hoop, die den
-ocr page 139-
136
17 Aug. van hier waren uitgetrokken; als ook noch
door twee nieuw geformeerde grenadier batts, die den
baron van Raesfeld, col. comm. van Bentinck, en den
grave van Limburg Styrum, luit. col. van de gardes
Friesland, tot hunne commandanten gekregen hadden.
De vijandelijkheden namen dan weder een aanvang
met eenige geringe actiën van weinig belang, die
echter opgevolgt wierden door zeer hevige en bloe-
dige gevechten van veel belang. De eerste actie viel
voor den
23 Augustus nabij Lincelles; dezelve wierd door
den vijand begonnen en duurde maar een kwartier
uurs. De luit. Smit en twee gemeenen, alle drie van
Oranje-Gelderland, wierden gekwetst en maar een
man gedood; acht man wierden door de hollanders
krijgsgevangen gemaakt. Vervolgens, den
25 Aug. attacqueerden de franschen de post Re-
ningelst, die door de grens van de Thouars (na den
dood van den col. van Quadt bekwam de marquis
de Thouars dit regiment) en van van Dopff bezet
was, onder commando van den cap. Bruce; doch
nadat de hollanders maar eens geantwoord hadden,
weken zij terug tot Dranoutre; er wierd maar een
man gekwetst en een vermist. Den
26 Aug. kwamen de franschen uit Steenvoorden
aanrukken, om de post van Popperingen, die door
de gren. comp. van van Brakel uit het gren. batt.
van van Buseck en liet grootste gedeelte van Oranje-
Gelderland bezet was, te overrompelen; maar de
hollanders posteerden zich en maakten zich gereed
-ocr page 140-
137
1793 om de franschen af te wachten. Het gevecht viel
zeer ten voordeele van de hollanders uit, zij namen
den commandant van Steenvoorden en nog 10 offi-
cieren en 92 gemeenen krijgsgevangen, de overigen
namen de vlugt met achterlating van verscheide doo-
den en zwaar gekwetsten, waar onder 4 officieren.
De hollanders hadden maar drie dooden en eenige
weinige gekwetsten bekomen. De cap. Beek en
vaandr. de Roos, beide van van Brakel, en de vaandr.
de Ronde, van Oranje-Gelderland, wierden door den
Erfprins , om hun manmoedig gedrag, bij Z. D. H.
zeer gerecommandeerd Den
30 Aug. waagde de vijand eene expeditie op Tour-
coing en Lanoy, doch het mislukte hem, zij wierden
door de hollanders, die door den major Wallenfels
aangevoert wierden, met verlies teruggeslagen. De
hollanders bekwamen 14 gekwetsten, maar geene
dooden. Na deze kleine schermutselingen volgde de
noodlottige dag van den
2 Sept., de dag, op welke de vijand het hollandsch
leger een verschrikkelijke slachting toebragt. Het was
's morgens vroeg dat de Erfprins bevel gaf om de
vijandelijke troepes te Blaton en te Lincelles aan te
vallen, om, zoo het mogelijk was, meester van beide
die posten te worden. De colonne, die op Blaton
aantrok, wierd gecommandeert door den luit. gen.
Vorst van Waldeck, hebbende onder zich den gen.
maj. van Draechstadt en den gen. maj. van der Duyn
van 's Gravenmoer, en bestond uit twee esqs gardes
dragonders en een cav. van van der Duyn, een batt
-ocr page 141-
138
van Waldeck lste reg., een batt. Zwitsers van May, 1793
de twee veldbatt8 van Nassau-Usingen en de Schep-
per, de jagers van Byland en de emigranten van
Beon. De colonne die op Lincelles aantrok wierd
gecommandeert door den Erfprins zelf, en onder hem
door den luit. gen. van Monster, en de gen. majors
grave van Golowkin, van Frebra, Kousse, de Sau-
maise en de Nostitz. Deze colonne bestond uit drie
esqs gardes te paard, het lijfesq. gardes drag. en een
esq. drag. van Hessen-Cassel, een batt. holl. en een
batt. zwitsersche gardes, de gren. batts van Breyden-
bach en van Plettenberg, het veldbatt. van Weideren
en de vrijwilligers van den cap. Matthieu. De eerste
aanval wierd gedaan door de holl. en zwits. gardes
en welhaast waren beide de posten vermeestert, waar-
door de gevechten als ook de verliezen weinig waren,
er waren maar drie holl. gardes gesneuvelt en 30
gemeenen van verschillende corpsen gekwetst. Na
het gevecht bleven in Blaton de esq8 van Hessen-
Cassel en van der Duyn, en de batt8 van Wraldeck
en Nassau-Usingen, onder commando van den gen
inaj. van Draechstadt, en in Lincelles de gardes drag.
en de batt. van Breidenbach, van Plettenberg en van
de Schepper, onder commando van den gen. major
de Nostitz. En deze twee bezettingen waren het
die 's namiddags door den vijand met een sterke over-
macht wierden aangevallen en voor het grootste ge-
deelte verslagen. De gen. major de Nostitz sneuvelde
al schielijk en kort na hem de inaj. van de artillerie
Muller. Beide de posten geraakten weder in handen
-ocr page 142-
139
1793 van den vijand. Toen wierden twee esqs gardes, een
batt. zwitsers van May en het veldbatt. van Weide-
ren tot versterking der gemelde troupes opgezonden,
wanneer er eene bloedige actie voorviel, waarbij Lin-
celles door de hollanders weder stormenderhand wierd
ingenomen, maar Blaton bleef in 's vijands handen.
De posten te Tourcoin en Roubaix wierden ook door
den vijand aangevallen, maar echter door de hollan-
ders behouden, na een gevecht van anderhalf uuren.
Eoubaix was toen bezet door twee batts van Wal-
deck en een van Kandwijk. De verliezen aan beide
zijden waren groot, evenwel dat van den vijand niet
zoo groot als dat van de hollanders. Te Blaton en
Lincelles waren gesneuveld de gen. maj. de Nostitz,
de maj. van der Feltz van Oranje-Vriesland, de maj.
van de artillerie Muller, de cap. Herman van Son-
nenberg van de gardes drag., de luit. Lenckel en de
vaandr. Severin, beide van Bedaulx; de vaandr.
Schminke en de vaandr. Hartjelief, beide van War-
tensleben. De gekwetsten waren de col. van Bur-
mannia, van de Schepper, de col. Cornabé, van Nassau-
Usingen, de luit. col. Hartlng Comans , van de holl.
gardes te voet, de maj. Panneboeter, van de Schep-
per, de maj. de Bellange, van het lste reg. van Wal-
deck, de maj. de Herrenschwant, van Nassau-Usingen,
de cap. Fr. grave van Byland, van de holl. gardes te
voet, de cap. grave van Goltz, van de holl. gardes te
voet, de cap. de Vree en de cap. Bom, beide van
Bedaulx, de luit. van Quadt en de luit. van Lasberg,
beide van de holl. gard. te voet, de luit. Schmit en
-ocr page 143-
140
de luit. Matthieu, beide van het lste reg. van Wal- 1793
deck, de luit. Evers, van de Schepper, de luit. ïor-
ricella, van Nassau-TJsingen, de luit. Scherer en de
luit. van Tuyll, beide van de gardes drag., de vaandr.
de Vries en de vaandr. Beurkin, beide van Weide-
ren, de vaandr. Sabatier en de vaandr. Crommelin,
beide van Nassau-Usingen, de vaandr. Cremer, van
van Wartensleben en de vaandr. Dollemans, van
de Schepper. Verders waren 12 onderofficieren, l
tamboer en 161 corporaals en gemeenen gedeelte-
lijk gesneuveld en gedeeltelijk gekwetst. Te Tour-
coin en Houbaix waren gesneuvelt de cap. van
Waldeck en 9 gemeenen, en gekwetst de cap. van
den Heuvel, de luit. van Troxel, en de vaandr.
von Reineck, 7 onderofficieren en 68 corporaals en
gemeenen, alle van het 2"1" regiment en het 5Ae batt.
van Waldeck; als ook de luit. Muller en 3 gemeenen
van de artillerie. Voorts wierden vermist de luit.
col. Breydenbach, de comm. van het gren. batt., de
cap. ingenieur Bergh, de luit. Scheffer van de artill.,
de vaandr. Cageling en de vaandr. Bos, beide van
de Schepper, 9 onderofficieren, 7 tamboers en 106
i
corporaals en gemeenen, welke alle waarschijnelijk
door den vijand krijgsgevangen waren gemaakt; daar-
entegen hadden de hollanders maar 18 man, waar-
onder een officier, in Meenen binnen gebracht. Niet
zonder aandoening gaf de Erfprins van dit alles be-
richt aan H. H. M. in 's Hage, waarbij Z. H. teffens
eenige officieren en onderofficieren recommandeerde,
als de luit, gen. van Monster, de gen. maj. grave
-ocr page 144-
141
179S van Golowkin, voorts 9 colonels, l major, 2 capi-
teinen, 4 luitenants, 3 cadets en 3 sergeanten, uit
de regimenten de lioll. gardes cav. en inf., de zwit-
sersche gardes, de inf. van "Weideren, Waldeck, War-
tensleben, Nassau-Usingen, de Schepper, de vrijwil-
ligers van Matthieu en de gardes dragonders, welke
alle om hun betoonden heldenmoed door Z. H. gro-
telijks wierden geroemt. Algemeen wierd het verlies
van zoveel dappere militairen in 's Hage en vervol-
gens door het gansche land betreurt. En had het bloed-
vergieten hiermede nog rnaar een einde genomen!
Maar integendeel; deeze slachting wierd nog door
een tweede, ja door een derde, welke laatste het
Huis van Oranje zelf trof, opgevolgt. Daags daaraan
volgende, den
3 Sept., wierd het leger van Prins Frederik uit
Iperen naar de kwartieren van Cisoing verplaatst;
en het overschot van het gren. batt. van Plettenberg
wierd naar Antwerpen gezonden, zijnde buiten staat
geworden om verder te kunnen dienen.
De tweede slag viel voor den
6 Sept., en was even bloedig als de eerste. Het
was 's morgens vroeg dat de posten van Tourcoin,
Ronck, Werwick, Lannoy, Halluin en Sailly, alle
te gelijk, door den vijand geweldig wierden aangeval-
len. De gevechten waren hevig en de verliezen groot.
Tourcoin, alwaar de gen. maj. van Geusau comman-
deerde, wierd al schielijk door de vijand vermeestert,
en de troepes op de vlucht gejaagt, Ronk moest na
een aanhoudend gevecht van een uur ook bukken
-ocr page 145-
142
en zich aan den vijand overgeven. De Erfprins, van 1793
dit alles bericht gekregen hebbende, liet de volgende
troupes in alle haast opmarcheren tot versterking. Naar
Eonck een esq. holl. gardes en een esq. gardes drag.,
een batt. holl. gardes en een batt. zwitsersche gar-
des, de veldbatt. van Saxen-Gotha, Bedaulx en Nassau-
Usingen, een batt. van het 1° reg. van Waldeck en
het gren. batt. van Raesfeldt, onder commando van
den luit. gen. Vorst van Waldeck. Naar Werwick
een esq. cav. van van der Duin, een batt. zwitsers
van May, het veldbatt. van Wartensleben en het
gren. batt. van Breydenbach. Naar Lannoy de 3 eer-
ste esq. van Hessen-Philipsthal, de veldbatt. van van
Dopff en van Weideren, een batt. zwitsers van Gu-
moëns, en de gren. batt8 van van Buseck, van
Eechteren en Tengnagel. Naar Sailly de cav. van
Oranje-Friesland. En tusschen Lannoy en Sailly
posteerden zich twee esq5 van van Tuyll met 420
man infant. Ronck wierd door den Vorst van Wal-
deck na een hardnekkig gevecht weder hernomen
Lannoy bleef in het bezit van de hollanders en was
dit aan de kloekmoedigheid van Prins Frederik
verschuldigd. De drie overige posten bleven ook
door de hollanders behouden, doch Sailly kostte veel
manschappen. Werwick was zijn behoud grotendeels
verschuldigt aan de grenadiers van van Buseck en te
Halluin was eenige ammunitie door de hollanders
onder een aanhoudend vijandelijk musquettevuur
veroverd. Te Tourcoin en Lannoy waren gesneuvelt
de luit. col. van Pabst, van de carabiniers en de
-ocr page 146-
143
1793 luit. col. grave de Goyon, van het 2dc reg. van Wal-
deck, de maj. Tscherner, van May, 45 corporaals en
gemeenen en 30 paarden; en gekwetst de maj. van
Maisner, van het 2de reg. van Waldeck, de maj. de
Wollust, van Nassau-Usingen, de cap. Hellerman van
het 2^e reg. van Waldeck, de cap. Schlosser van
Oranje en Nassau lste reg., de cap8 Constant en de
Graffenfriedt, beide van May, de cap. luit. Schermer,
van Stockar de Neuforn, de luit. de Veije, van Oranje
en Nassau 2de reg., de luit. de Nave, van Nassau -
Usingen, de luit. Jacobi, van Hessen-Cassel, de luit5
Ziegler en Schindler, beide van Stockar de Neuforn,
de vaandr. Escher, van May en de vaandr. van Goe-
ricke van het 23e reg. van Waldeck, 188 onderoffi-
cieren en gemeenen en 25 paarden, en eindelijk
vermist de cap3 von Leliwa en van Wiegard, beide
van het 2de reg. van Waldeck, de vaandr. Wald-
kirch, van Stockar de Neuforn, en de vaandr8 de
Matha en de Cevin, van Oranje en Nassau 2de reg.,
109 onderofficieren en gemeenen en 10 paarden. Te
Sailly waren gesneuvelt xle cornet van Deneken en
9 gemeenen, waaronder een cadet en 18 paarden,
allen van Hessen-Philipstha!; en gekwetst de cap8 de
la Chapelle en Kost, beide van de Villattes, de luit.
Praga van de artillerie, de corn. Dabenis, van Oranje-
Vriesland, 32 onderofficieren en gemeenen en 33
paarden; en vermist de ritmeester van den Heuvel,
van Hessen-Philipsthal, 6 gemeenen en 4 paarden.
Te Konck, Halluin en Werwick waren gesneuvelt de
cap. Harscher, van Bedaulx, cap. Arnoud, van van
-ocr page 147-
144
Brakel, 16 gemeenen en 4 paarden; en gekwetst de 1798
cap. luit. Frisching, van May, de luit. S*. George, van
de holl. gardes, de luit. de Pelligari van de zwitser-
sche gardes, de luit. de Seyerlein van de hussaren,
de luit. Vionnet, van May, en de luit8 Helbach,
Huninchén en Bach, alle van de artillerie, 86 onder-
officieren en gemeenen en 6 paarden; en vermist
31 man en één paard. De vermisten waren meest
altijd door den vijand krijgsgevangen gemaakt, en
wierden vervoert na Eouen, doch de zwitsersche
officieren wierden op hun woord van eer ontslagen,
om na Zwitserland terug te keeren. Het getal dei-
door de hollanders gemaakte krijgsgevangenen was
zeer gering. Bij het berigt, door den Erfprins naar
's Hage gezonden, wierden weder verscheiden offi-
cieren gerecommandeert, van welke Prins Fredr.
van Oranje, de luit. col. Harel cap. conim. van de
gren. van de holl. gardes, de luit. col. van Wasse-
naar van de gardes drag. en de maj. Timmerman,
van Hessen-Philipsthal, door Z. H. wierden voorge-
dragen als zich nog boven alle de anderen bijzonder
gedistingueert te hebben; de verdere gerecomman-
deerde officieren waren de luit. gen. Vorst van Wal-
deck, de gen. maj. Prins van Hessen-Darmstad, de
gen. maj. Alex. grave van Wartensleben, de quartier-
meester generaal Bentinck, voorts 6 cols, 3 luit. cols,
4 maj8, 3 caps, 5 luit8, 2 vaandr., 4 cadetten en de
gren. Maquinse, respectivelijk uit de regimenten de
holl. gardes inf. en cav., de zwitsersche gardes, de
gardes drag., de cav. van Hessen-Philipsthal.en van
-ocr page 148-
145
1793 Tuyll, en de inf. van Saxen-Gotha, Nassau-Usingen,
Bedaulx , Hirzel, Hessen-Darmstad en van Buseck;
eindelijk de geheele gren. comp. van de holl. gardes
en het tweede esq. cav. van Hessen-Philipsthal, welke
alle als oude ervarene militairen gevochten hadden.
Daarentegen wierden ook door Z. H. opgegeeven de
wanordes, die er hadden plaats gehad onder de comp.
gardes drag. van den major Meyners, door dien zij
zich in den drank hadden te buiten gegaan, waarom
gemelde major na 'sHage wierd ontboden om zich te
verantwoorden, zoodat dan door het verlies van dezen
dag, gevoegt bij dat van de laatste actie, het hol-
landsch leger al heel wat verzwakt was.
's Anderendaags, den
7 Sept. had er weder eene uitwisseling plaats van 101
krijgsgevangenen, waaronder vijf officieren waren, de
cap. Leliwa en de vaandr. Wigand, van het 2dc reg.
van Waldeck, de luit*» Sevijn en de Matha, van Ba-
den, en de vaandrig Waldkirch, van Stockar de Neu-
forn, welke alle met groote blijdschap tot hunne re-
gimenten terugkeerden.
Daar nu de Erfprins bemerkte dat het vijandelijk
leger gedurig aan versterking bekwam, en gedurig
aan aasde om de hollandsche voorposten te verwin-
nen en de troupes te vernielen, gaf gemelde Z. H.
order aan zijnen broeder. Prins Fredrik, om zich da-
delijk met zijn troepen derwaarts te begeven tot ver-
sterking van zijn zoo deerlijk verzwakt leger, om met
die dubbele macht nog zooveel mogelijk den vijand in
zijne ondernemingen te keer te gaan. Op den
*
UTK. TIJDS. IV. 10
-ocr page 149-
146
9 Sept. kwam Prins Fredrik met zijn leger te Mee- 1793
nen aan. De vijand, dit gewaar wordende, wendde
zich terstond na de kant van Iperen, weshalven de
Erfprins zijnen broeder weder afzond met 5 esq8 cav.
en 6 batts inf. naar Gheluveld, om den vijand aldaar
het verder indringen te beletten. Een ander corps,
bestaande uit het 5de batt. van Waldeck, een batt.
zwitsers van May, de carabiniers, de jagers van
Byland en de emigranten van Beon, onder commando
van den gen. maj. van Geusau wierd den volgenden
dag, den
10 Sept. geexpedieert om een aanval op Tourcoing,
dat door een reg. hussaren bezet was, te doen, en
juist op hetzelfde oogenblik deed de vijand een atta-
que op Sonck, alwaar de grave van Byland com-
mandeerde, doch vruchteloos. Toircoing wierd door
de hollanders vermeesterd ,en Ronck bleef behouden.
Na een kleine schermutseling op beide de plaatsen
weken de franschen weder terug. Te Tourcoing
waren de gen. maj. van Geusau en de luit. Roëll
van de carabiniers (die door een sabelhouw over de
oogen tot eene voortdurende blindheid geraakt, het
overige van zijn levenstijd te Utrecht in stille rust
heeft doorgebracht) en drie gemeenen gekwetst en
geen gesneuvelt, en te Ronck waren maar eenige
gemeenen gekwetst en een gesneuvelt; een detache-
ment holl. gardes, aangevoert door den cornet Fagel,
had vijf fransche hussaren krijgsgevangen gemaakt.
Daar nu de Erfprins zich nacht en dag bezig hield
met de verrichtingen en bewegingen van het vijandlijk
-ocr page 150-
147
1793 leger zooveel mogelijk gade te slaan, bemerkte Z. H.
dat hetzelve dagelijks versterking bekwam, men zag
derhalven groote gebeurtenissen te gemoet, men vreesde
voor bloedige gevechten, zoo als ook wel degelijk be-
waarheid is geworden. Den
11 Sept. tegen den middag kwamen sterke vijande-
lijke colonnes op alle de hollandsche voorposten we-
der aanmarcheren, doch tot onder het bereik van
het geschut der hollanders, die zich overal in slag-
orde hadden gestelt, genadert zijnde, weken zij weder
terug, zonder dat ergens iets voorviel, als alleen te
Messines, alwaar de col. van Lijnden commandeerde.
Een kleine schermutseling viel er voor, waarbij de
cap. d'Anglefort van de drag. van Byland het leven
verloor en de luit. col. de Maliprade van de jagers
van Byland gekwetst wierd. Maar toen scheen de
vijand niet te zullen rusten, voor dat het holland-
sche leger vernielt was. Het eene gevecht volgde
op het ander, en het eene was al bloediger als het
ander. Den
12 Sept. na den middag nam de woede van den
vijand een aanvang. De post van Messines, die se-
dert de actie van daags re voren eenige versterking
bekomen had, en alwaar toen de gen. maj. Prins
Christ. van Hessen-Darmstad commandeerde, wierd
het eerst aangevallen. Na een gevecht van een uur
wierden de hollanders verdreven tot op Houtem. De
Erfprins, hiervan bericht gekregen hebbende, zond
naar Werwick tot versterking van de bezetting een
esq. gardes drag. en een batt. van het lste reg. van
10*
-ocr page 151-
148
Waldeck. De vijand al verder doordringende, weken 1793
de hollanders' van Houtem terug op Werwick. De
vijand tastte Werwick aan; en er wierd hevig ge-
vochten, waarbij onder anderen de Prins van Hessen-
Darmstad zwaar gekwetst wierd. Te gelijker tijd
wierden de posten van Halluin en Ronck ook geat-
tacqueert, die toen bezet waren door het batt. van
van Brakel, de jagers van Bijland, de vrijwilligers
van Matthieu en de hussaren van van Heeckeren.
Na een voorpost van een cap. en 40 man, alle van
van Brakel, in de bosschen van Bousbeck overvallen
en opgelicht te hebben, vielen de franschen beide die
posten te gelijk aan. Dadelijk wierden tot versterking
opgezonden naar Halluin en Ronde een batt. van
May en het veldbatt. van Wartensleben, onder com-
mando van den col. Constant, en naar Werwick een
batt. holl. en een zwitsersche gardes en de gren.
batts van Breydenbach en Lannoy, onder commando
van den gen. maj. grave van Golowkin, en een esq.
holl. gardes cav., alle onder het oppercommando van
Prins Fredrik van Oranje; en toen wierden eindelijk
al vechtende de franschen aan het wijken gebracht,
en de hollanders bleven in het bezit van alle de pos-
ten. Maar de volgende dag, den
13 Sept. was een dag, die nooit de vergetelheid
zal onttrokken worden. Al 's morgens vroeg, omtrent
half vijf, brak het geheele vijandelijk leger op uit
Rijssel, Armentieres, Ballieul en omliggende plaat-
sen, en kwam niet alle geweld op het gansche hol-
landsche cordon aanmarcheren van Meenen tot Mes-
-ocr page 152-
149
sines. Werwick wierd weder het eerst aangevallen,
en aldaar viel een geheele veldslag voor. Daar men,
zoo Werwick verloren wierd, voor Iperen beducht
was, trokken nog naar Werwick een esq. gardes te
paard en een esq. gardes dragonders, de veldbatts
van van Brakel, de Schepper en Saxeu-Gotha en
het lste batt. zwitsers van Gumoëns; en na Gheluwe
een esq. gardes drag. en het veldbatt. van Bedaulx,
alle onder het oppercommando van den gen. maj. van
der Duin, hebbende onder zich de gens inaj. Rouse
en Charles, grave van Wartensleben. Tot half 8
hielden de hollanders het vol, maar toen wierden
/ij genoodzaakt te retireren tot op Harlebeek en
Rouffelaer. Evenwel na de retraite viel weder een
corps hollanders, bestaande uit de holl. gardes cav.,
de zwitsers van Gumoëns en de gren. batt5 van van
Buseck en Tengnagel, onder commando van Prins
Fredrik van Oranje, den vijand moedig aan, maar zij
wierden weder terug geslagen, en bekwamen veele
dooden en gekwetsten, onder welke laatsten Prins
Fredrik van Oranje was, die, een musquetkogel in de
schouder gekregen hebbende, het commando overgaf
aan den gen. maj. grave van Golowkin. Toen de
hollanders te Werwick aan het retireren waren, vie-
len andere vijandelijke colonnes alle de overige pos-
ten met geweld aan, maar inzonderheid Halluin,
Ronck en Bousbeck. Het veldbatt. van de Thouars
trok nog naar Bousbeck en het veldbatt. van Nassau-
Usingen en het gren. batt. van Raesfeldt, onder com-
mando van den gen. maj. Alex. grave van Wartens-
-ocr page 153-
150
leben, naar Halluin, om de bezettingen aldaar te 1798
ondersteunen, doch ook al zonder eenige uitwer-
king. Omtrent half elf uur weken de hollanders al
vechtende terug tot op Meenen, doch zij wierden al
weder verder vervolgt. Van elf tot twaalf uur wierd
er te Meenen hevig gevochten, waarbij de hollanders
weder veele dooden en gekwetsten bekwamen, onder
anderen ook de gen. maj. van der Duin, die doode-
lijk gekwetst wierd. Eindelijk wierden de hollanders
geheel en al verslagen en op de vlugt gejaagt, zoo-
dat zij wijd en zijd verstrooit geraakten, doch voor
het grootste gedeelte te Kortrijk aanlandden. Van
de geallieerde mogendheden hadden de hollanders geen
ondersteuning genoten, want de engelschen, zeer be-
kwaam en actief in het retireren, waren spoedig terug
geweken naar Sluis in Vlaanderen; de Hertog van
Yorck zelf ook met al zijn bagagie, en de oosten-
rijkers waren te ver van de hand. Derhalven waren
Meenen, Iperen, Tourcoing, Konck, Halluin, "Wer-
wick, Messines, Comines, Warneton en alle omlig-
gende landen en steden in het bezit van den vijand
overgegaan. In alle de gevechten dan waren ge-
sneuvelt de luit. col. grave van Stirum en de luit.
col. Gravesteyn, beide van de hollandsche gardes
inf., de luit. col. baron van Tengnagel, van Ba-
den, de commandant van het gren. batt, de maj.
grave van Leyningen van de hussaren van van Heec-
keren, de cap. d'Anglefort van Byland drag., de luit.
d'Orenne van Nassau-Usingen, de luit. van Voorst
van de holl. gard. inf., de luit. Eyman van Bosc de
-ocr page 154-
. 151
1793 la Calmette, de luit. Cardol van Douglas, de luit.
von Berga van Saxen-Gotha, de luit. Dames en de
luit. Vrolik, beide van de artillery, de sous-luit,
ïouensteyn van Hirzel, de sous-luit. Escher van
Hirzel, de vaandr. van Plettenberg en de vaandr.
Bilsteyn, beide van Nassau-Usingen, en de vaandr.
von Clein en chir. maj. Sneller, beide van Wartens-
leben, 131 onderofficieren en gemeenen. Onder de
gesneuvelde gemeenen waren 7 man van de utrecht-
sche hussaren van Van der Hoop en 81 paarden. De
gekwetsten waren de gen. Prins Fredrik van Oranje,
de gen. maj. Alex. grave van Wartensleben, die
op den acht en twintigsten November te Rijssel aan
zijne wonden overleden is, zijnde de gen. maj.'Ch. grave
van Wartensleben, luit. col. van het 2de reg. van
Oranje en Nassau, tot col. van het regiment aange-
stelt; de chef van het regiment, de generaal major ba-
ron van der Duyn van s'Gravenmoer, die krijgsgevan-
gen naar Rijssel vervoert, een eigenhandige brief heeft
gezonden aan den Er f prins, waarin hij meldt, dat
zijn paard onder hem doodgeschoten zijnde en zelf
drie wonden bekomen hebbende, hij buiten staat ge-
raakt was om zich te redden, en dus zoo van Meenen
naar Rijssel stond vervoert te worden. (Omtrent 14
dagen daarna is die generaal aan zijne wonden over-
leden en in zijn plaats heeft de gen. maj. baron van
der Duyn, luit. col. effectief van het reg. drag. van
Byland, het regiment bekomen) verder de Prins
van Hessen-Darmstad, de chef van het reg., de col.
Muysson van de holl. gardes cav., de col. Gumoëns
-ocr page 155-
152
de chef van het reg., de col. Stegner , van May,
krijgsgevangen naar Rijssel vervoert, de col. van
Raesfeld, van Bentink, de luit. col. Frins van Solms,
van het lste reg. van Oranje-Nassau, de luit. col. van
Lijnden van de gardes drag., de maj. de Milly van
Baden, de cap. van Voërst van de holl. gardes, de
cap. Bruce van van Brakel, de cap. Beek van de
Bous, de cap. Bakker van van Brakel, de cap. Rom-
meling en de cap. Janssens, beide van Wartensleben,
de cap. Aberson van Oranje-Gelderland, de cap.
Cleve van het lste reg. van Waldeck, de cap. Eymann,
van Bedaulx, de cap. van Hoof, van Weideren, de
cap. Grebel van Hirzel, de cap. Spondly ook van
Hirzel, de cap. van Buseck van de Thouars, de cap.
Grave van Uxkull ook van de Thouars, de cap. Al-
bern van Saxen-Gotha, de cap. Grave van Loewen-
steyn, gen. adj. van den Vorst van Waldeck, de
luit. Fagel van de holl. gardes cav., de luit. van
Heemskerk , de luit. de Pelligeri en de luit. Rupertus,
alle van Wartensleben , de luit. Wurstenberger van
de zwits. gardes, de luit. de Rumphi van Nassau-
Usingen, de Luit. Voigt van Weideren, de luit
Hummel en de luit. Tieleman, beide van Hessen-
Darmstad, de luit. Sturler van May, de luit. Sluiter
van de artillery, de sous-luit. Tscharner van Gu-
moëns, de vaandr. von Eichstorff en de vaandr. Sar-
torius, beide van het 2de reg. van Oranje-Nassau, de
vaandrig van Pfuffenrath van het lste reg. van
Waldeck, de vaandr. Nuscheler van Hirzel, de vaandr.
Ruck en de vaandr. Erlach, beide van Hessen-Darm-
-ocr page 156-
153
1793 stad, 399 onderofficieren en gemeenen en 45 paarden.
Eindelijk wierden vermist de col. van Lijnden van
de huss., de luit. col. Pietermaat en de luit. col. van
Haren (de luit8 col. Pietermaat en van Haren waren
zedert hunne laatste uitwisseling maar twee dagen bij
hun regiment geweest, en hadden het ongeluk van
weder in handen van den vijand te geraken) beide
van de garde drag., de luit. col. van Lom van de
Thouars, de cap. Effinger van de zwits. gardes, de
cap. Cuncell van de artillery, de cap. Sulle van
Nassau-Usingen, de cap. von Draechstedt van het
1ste reg. van Waldeck, cap. Poell van van Brakel,
de cap. Ernst en de cap. van Bassewitz, beide van
de Thouars, de cap. Tscharner van Gumoëns, de
cap. luit. Wyttenbach van May, de luit. van Heecke-
ren tot Overlaar van de holl. gardes cav., de luit.
van Lamsweerden van Wartensleben, de luit. May
en de luit. Muller, beide van Saxen-Gotha, de luit.
Schmitt van Hirzel, de luit. Eagay, de luit. Frame,
de luit. Soutermeister, de luit. Lousbergs en de luit.
Berghier , alle van de artillerie, de vaandr. d'Estienne
en de vaandr. Broers, beide van Nassau-Usingen,
de vaandr. Christiaans en de vaandr. Fischer, beide
van Oranje-Gelderland, de vaandr. Lut en de vaandr.
Rose, beide van Hessen-Darmstad, de vaandr. Sic-
cama en de adj. Jacobi, beide van de Thouars, de
chir. maj. Sebastiaans van de carabiniers en de chir.
maj. Brandly van Nassau-Usingen, 864 onderofficieren
en gemeenen en 38 paarden, en eindelijk het gan-
sche batt. van den luit. col. Hohenlohe. Daarentegen
-ocr page 157-
154
l "7Q*l
was het getal der op den vijand veroverde krijgsge-
vangenen zeer gering. Het geheele getal fransche
krijgsgevangenen van alle de gevechten is maar 210,
welke op de citadel van Antwerpen gebracht zijn.
Eenige officieren wierden ook weder aan H. H. M.
gerecommandeert; doch de generaal majoor Douglas
en de luitenant colonel Tengnagel, beiden later door
eenen krijgsraad gevonnist en uit alle militaire
dienst gedemitteert, wierden beschuldigt van pligt-
verzuim, zoodat dan het hollandsch leger, in deze
lopende maand met ruim 2700 man vermindert
zijnde, door alle die verliezen moedeloos, en daaren-
tegen het fransche door' alle die overwinningen moe-
dig was geworden. Evenwel de volgende dag, den
14 Sept. marcheerde het oostenrijksch leger op en
verdreef de franschen weder uit Meenen en derzelver
ommestreken en de Erfprins herstelde zich weder,
zoveel als doenlijk was. Z. H. plaatste zijn hoofd-
kwartier te Deynse, en in derzelver ommestreken
wierd het leger weder bijeenverzamelt. Zelfs tot in Sluis
in Vlaanderen waren de verstrooide militairen aan-
geland, onder anderen bijna alle de hussaren van
Heeckeren, die dus ook na Deynse terugkeerden.
Doch daags daaraan , den
15 Sept., wierd het hoofdkwartier weder overge-
bracht na Gend; aldaar was ook het hollandsch hos-
pitaal , dat deerlijk met zieken en gekwetsten was
opgevult. Doch Prins Fredrik, over Sluis iu Vlaan-
deren en Rotterdam na 's Hage vervoert wordende,
vergezelt door den adj. gen. baron Bentinck, arriveerde
-ocr page 158-
155
1793 dienzelfden dag 's avonds ten 9 uuren met zijn geheele
veldequipage op het Oranjehuis, tot groote aandoening
zoo voor de stadhouderlijke familie als voor het gant-
sche hof. Alle dagen wierd van den toestand van Prins
Fredrik een hofbericht uitgegeven en in de nieuws-
papieren algemeen bekend gemaakt. In de eerste
dagen was Z. H. koortsig en pijnelijk aan de wonde.
Den 20ste wierden de kogel, het lapje van de rok,
N.
eenige zilvere draatjes van de epauletten en eenige
schilfertjes van het armbeen uit de wonde gehaalt;
dit verzwakte Z. H. gedurende de zes volgende dagen,
maar toen begon Z. H. in krachten aan te winnen,
de koorts wierd minder en de wond minder pijnelijk.
Den 4 Oct. kon Z. H. voor het eerst den arm be-
wegen, zodat met den 10 Oct. de berichten vermin-
dert wierden tot op driemaal 's weeks, maandag,
donderdag en zaturdag. De genezing van de wonde
zoo wel als de gezondheid van Z. H. dagelijks vorde-
rende, wierd met den 28 Oct. eens 's weeks een bericht
uitgegeven. Den 24 Nov. woonde Z. H. voor het eerst
de openbare godsdienst bij. Den 23 Dec. was het
laatste bericht: „Z. H. is volkomen gezond, en de
wonde vordert dagelijks in genezing, doch langzaam."
Terwijl nu de volgende dagen de verstrooide mili-
tairen van alle kanten te Deynse terugkwamen, had
er eene drukke briefwisseling plaats tusschen den
Erfprins en Z. D. zijnen heer vader in 's Hage, die
met gedurig heen en weer gaande expresses wierd
uitgevoert, waaruit voortkwam voor eerst, dat den
18 Sept. het leger, voor zoo ver het reeds bestond,
-ocr page 159-
156
van Deynse verplaatst wierd na Melleu, Lemberghen 1793
en Gentrode; en ten tweede dat den
19 Sept. Z. D. H. aan H. H. M. te kennen gaf,
dat hij van voornemen was eenige dagen na het leger
te vertrekken, om deszelfs situatie eens op te neemen
en hetzelve dan weder van het nodige te kunnen
voorzien. Den
20 Sept. nam Z. D. H. de reis aan, en begaf zich
dadelijk na het leger te Mellen, alwaar hetzelve den
22 Sept. door Z. H. geinspecteert wierd; vandaar
vertrok Z. H. den
23 Sept. over Antwerpen iia Gent. Aldaar wierd
in een conferentie, gehouden door Z. D. H. met den
Erfprins en den gen. Clairfait, besloten, dat het
hollandsch leger, hetwelk, zoo door het reeds gemelde
verlies als door de verdere zieken, gedeserteerden
en afgedwaalden, van 22000 man tot op 17000 man
vermindert was, weder, ten minste voor een gedeelte,
met andere troepes zoude aangevult worden; en dan
in het vervolg te zatnen met het oostenrijksche zoude
ageren. Terstond gingen de daartoe bestemde troepes
op marsch. Van onze bezetting viel dit ook de con-
stapels en de infanterie van Plettenburg te beurt,
zoodat den
27 Sept. de constapels zig op marsch begaven en den
28 Sept. de infanterie. Dit regiment trok uit, het
depot uitgezondert, met alle deszelfs bagagiewagens ,
legerkarren, pakpaarden enz., onder commando van
den maj. Schutter; de verdere hoofdofficieren , die
wegens de overgaaf van Breda in hechtenis gezeten
-ocr page 160-
157
hadden, waren reeds in het leger, hetgeen zij op
hun verzoek in plaatse van hunne gevangenis ver-
kregen hadden; het depot, waarbij de gewonde cap.
Spree, die zich daags te voren op twee krukken op
de parade vertoont had, zich bevond, trok na Nijmegen.
Nog trok van hier den
29 Sept. een comp. cavallerie van Hoeufft van
Oyen na 'sHage, om te vervangen twee esquadrons
van hetzelve regiment, die den
30 Sept. met de constapels van daar afmarcheerden
na het leger. En in deszelfs plaats kregen wij weder
een andere comp. van hetzelve regiment uit Haarlem.
Verders trokken nog na het leger uit Maastricht 50
a 60 mineurs, en uit Holland van verschillende
plaatsen de drie comp™ constapels met omtrent 50
stukken geschut en aanhorige ammunitie, vermits
een gedeelte van de artillerie ook Sn 's vijands handen
gevallen was.
Het hollandsch leger dan weder eenigzints in staat
gestelt zijnde om te kunnen ageeren , brak den
4 Oct. op en trok van Mellen na Aalst en den
5 Oct. van daar na Brussel; alwaar het leger
Z. D. H. voor de tweede maal geinspecteert zijnde,
begaf Z. H. zich weder na 's Hage en het leger,
zijne marschroute verder voortzettende, kwam den
7 Oct. te Anderlecht, den
8 Oct. te Braine Ie Comte, den
9 Oct. te Mons, en den
10 Oct. te Bettignies; aldaar wierd het leger ver-
spreit, om alle de posten aan deeze zijde der Sambre
-ocr page 161-
158
te bezetten. Noch twee batt", een gren. en een mus- 1793
quettier batt., kwamen den
11 Oct. uit Holland aldaar aan, en het hoofd-
kwartier plaatste Z. H. te Gonbroeuil, dienende dit
alles, met eenige Oostenrijkers, tot het beleg van Mau-
beuge, twelk door door den Erfprins zelven gecom-
mandeert wierd. Naauwelijks waren de troepes volgens
hunne bestemming geposteert, of een der posten, bezet
door vrijwilligen, wierd door den vijand aangevallen
en vermeestert; doch de anspachsche jagers, dadelijk
opmarcherende, verjoegen den vijand weder tot onder
het bereik van het geschut van Maubeuge. De cap.
van Eeitzenstein en eenige jagers verloren het leven.
Daarentegen trokken 's anderen daags, den
12 Oct., de hol!anders op den vijand aan en over-
weldigden 2 batterijen, een voorpost van Maubeuge,
een uur van de stad gelegen, zij veroverden 14 ca-
nonnen en namen 187 man krijgsgevangen. Het
verlies aan de hollandsche zijde was zeer gering
in evenredigheid van dat der franschen. Hierop
wierd den
13 Oct. Maubeuge door den Erfprins opgeeischt,
maar de daar op volgende gebeurtenissen deeden de
verdere ondernemingen op die stad voor als nog
staken, zijnde verscheide actiën, van welke de een
de andere opvolgde. Den
15 Oct. viel de eerste voor. Een van de posten
in het bosch van Tilleul wierd door de vijand geat-
tacqueert; na een uur gevochten te hebben, week de
vijand weder terug met achterlating van 4 dooden.
-ocr page 162-
159
1798 De Hollanders hadden 2 dooden en 7 gekwetsten.
De volgende dag, den
16 Oct. wierden drie posten in hetzelve bosch door
den vijand aangevallen tot driemalen toe, maar tel-
kens wierden de franschen weder te rug gedreven ,
en de hollanders bleven meester van het terrein. Zij
waren bezet door het 5de batt. van Waldeck, onder
commando van den col. van Haake, het 3de batt. van
Nassau-Usingen onder comm. van den luit. col. de
Monin Eosiquies , de anspachsche jagers en de emi-
granten van Damas. De vijand had een stuk geschut
verovert, maar daarentegen 60 dooden en 27 krijgs-
gevangenen, waaronder een cap., een sous-luit, en
een brigadier, achtergelaten. Van de hollanders waren
13 man gedood en 19 man gekwetst, alle van Wal-
deck en Nassau-Usingen. Den
18 Oct. viel er in het camp voor Maubeuge een
hevige actie voor tusschen de vijandlijke divisie van
den gen. Jourdan en de Oostenrijkers. Beide verloren
veel volk. De Oostenrijkers veroverden 10 stukken
geschut en namen 300 man krijgsgevangen. Door
deeze actie wierd het hollandsch leger den
20 Oct. geconcentreert en verplaatst van Bettignies
naar de Glisuelles, tusschen de oostenrijksche divisiën
van den gen. grave van Colloredo en den luit. gen.
gr ave De la Tour; doch den
23 Oct. vertrok het leger weder van daar en nam
eene positie voor Mons en de lichte troepen wierden
als voorposten gezonden naar de dorpen Hyon, Fra-
meries en naar de hoogte van Chiply.
-ocr page 163-
160
Vier dagen daarna, den 1793
27 Oct. kwam er al weder verandering in het le-
ger , doordien de Oostenrijkers, na een hevig gevecht,
weder uit Meenen en omliggende plaatsen verdreven
zijnde, hun verlies aldaar door een gedeelte van het be-
leg van Maubeuge was aangevult geworden. Een corps
troepes wierd uit het leger gedetacheert naar Thuin,
tusschen Maubeuge en Charleroy, onder het opper-
commando van den Prins van Waldeck; hetzelve was
verdeelt in drie brigades, door de gen. majs de Sau-
maise en van Geusau en den col. Constant gecom-
mandeert wordende, en bestond uit 3 esq8 cav. van
Hessen-Philipsthal en 3 van Van der Duin, beide de
regimenten van Waldeck, de regten zwitsers van
van Stockar de Neuforn en Gumoëns, de veldbat8 van
Baden, Bedaulx en Saxen-Gotha, het 5dc batt. van
Waldeck, de emigranten van Beon en Damas, de
jagers van Byland en de huss. van Van der Hoop.
Een van deeze brigades, door den col. Constant aan-
gevoert, en bestaande uit de veldbatt3 van Baden en
Bedaulx, de emigr. van Beon, de jag. van Byland
en de huss. attacqueerde den
l Nov. de vijandlijke post te Ham sur Heure, een
dorp naast Thuin gelegen. Er sneuvelden 38 man
van den vijand, en 11 man en 17 paarden wierden
door de hollanders genomen; doch het dorp bleef in
's vijands handen. Den
3 Nov. wierd dit corps van den Prins van Waldeck
nog versterkt met 4 batts grenadiers, de anspachsche
brigade en eenige lichte troepes, die te Binche post
-ocr page 164-
161
1793 vattcden, uit hoofde dat er meerdere beweging en
aannadering van het vijandlijk leger bespeurt wierd.
Eene kleine schermutseling viel er echter maar voor
den
6 Nov. te Cense Bonne, waarbij van de hollanders
3 man sneuvelden en 2 gekwetst wierden; maar de
anspachsche jagers, die in het bosch van Fosteau
geposteert waren, maakten een groote diversie onder
de franschen, waarbij zij 21 dooden achterlieten.
Verdors viel er niets meer voor, als alleen dat den
8 Nov. de stad Marchiennes door de Oostenrijkers
wierd vermeestert, de bezetting krijgsgevangen ge-
maakt en de ammunitie verovert.
Toen gaf de Erfprins order dat alle de troepes
hunne cantonneringskwartieren zouden betrekken;
het leger van Mons tusschen Nivelles en Wavre
en het corps van den Prins van Waldeck tusschen
Fleuru en Gosselies; daarna begaf Z. H. zich naar
's Hage. Den
9 Nov. gingen alle de troepes op marsch, van
welke het leger van Mons den
12 Nov. en het corps van den Prins van Waldeck
den
13 Nov. op hunne bestemde plaatsen aankwamen.
Het hoofdkwartier-generaal wierd te Nivelles ge-
plaatst. Dan deze cantonnementen waren ook al
van korten duur, want den
16. Nov. de Erfprins uit 's Hage in het leger weder
terug gekomen zijnde, wierd aan alle de comman-
derende officieren bekend gemaakt dat de armee van
UTB. TIJDS. IV. 11
-ocr page 165-
162
den Staat de winterkwartieren zoude betrekken ; dat 1793
het grootste gedeelte na de republiek zoude terug
keeren , en het overige zich na het land van Luyck
zoude begeeven. Den
20 Nov. wierden de nodige orders daar toe afge-
vaardigt. De troepes, die zich na Luyck moesten
begeeven, waren de hussaren van Heeckeren, de
holl. gard. cav., de gardes drag., de drag. van Hes-
sen-Cassel en van Bijland, de cav. van van Tuyll,
van Hessen-Philipsthal, van der Duyn, Oranje-
Vriesland en de carabiniers, de jag. van Bijland inf.,
de anspachsche jagers, de gren. batt3 van Breyden-
bach, de Larrey, van Buseck en van Rechteren ,
de veldbatt8. van Waldeck 2° reg., Bedaulx, Wei-
deren , van Dopff, May, Hessen-Darmstad, Stockar
de Neuforn en de Perez, het 5"10 batt. van Waldeck,
de emigr. van Damas, de inf. van Beon en de vrij-
willigers van Matthieu. Maastricht zal bezet worden
door de gren. batt8 van Kheus, Eaesfelt en Plet-
tenberg, het veldbatt. van de Schepper en de mi-
neurs en de reserve artillerietrein van den maj.
Cadet. En na de republiek zullen retourneren de
huss. van van der Hoop, de holl. gard. inf., de zwits.
gardes, Oranje Gelderland, Waldeck lste reg., Ba-
den , van Brakel, van Wartensleben, Hir/el, Eand-
wijk, Saxen-Gotha , de Thouars, Gumoëns en de
anspachsche gren. en fuseliers. Den
25 Nov. gingen de eerste op marsch, en zo ver-
volgens alle dagen. In het land van Luyck wierd
de stad Luyck bezet door de carabiniers, de gardes
-ocr page 166-
163
1793 drag., Oranje-Nassau 2de reg., Weideren, Bedaulx
en Breydenbach; Tongeren door van Tuyll en May;
Viset door Hessen-Cassel en Stockar de Neuforn;
Hermanen door Oranje-Vriesland cav.; Wallen door
het lste esq. van van der Duyn; Hamal door het
2de esq. van van der Duyn; Jeneppe door de emigran-
ten van Damas; en Hoey door het 5de batt. van Wal-
deck. Op alle die plaatsen namen de hollanders te
zamen met de aldaar zijnde troepes de gewoone
diensten waar.
Vervolgens arriveerden in de volgende steden, om
garnisoen te blijven houden , den
29 Nov. de zwitsers van Hirzel in Venlo en de
zwitsers van Gumoëns en markgr. Baden in 's Her-
togenbosch; den
30 Nov., de Thouars in de Willemstad en Steen-
bergen ; den
l Dec., Oranje-Gelderland in Heusden, en Saxen-
Gotha in Greertruidenberg; den
4 Dec., de holl. gardes in 's Hage, en den
6 Dec., de zwitsersche gardes ook in 's Hage.
Eindelijk den
7 Dec., de hussaren van van der Hoop in Breda,
van waar den
8 Dec. het corps Mecklenburgsche troepes na
Bergen op Zoom marcheerde.
Niet dan nadat alle de troepes waren afgetrokken,
had zich de Erfprins uit Nivelles begeven, derhalven
was het eerst den
10 Dec., dat Z. H. in 's Hage aankwam, hebbende
11*
-ocr page 167-
164
vooraf het opper-commando over alle de troepes van 1793
den Staat overgegeven aan den Prins van Hessen-
Darmstad.
Geheel Braband nu door de hollanders' verlaten
zijnde, wierden den
14 Dec. de fransche krijgsgevangenen uit Antwer-
pen ook overgevoert na Bergen op den Zoom. Nog
eenige bewegingen onder de troepes vielen er voor
op de volgende dagen; als den
16 Dec. kregen wij alhier te Utrecht in garnisoen
het veldbatt. van van Brakel met de zieken en ligt-
gekwetsten , onder welke laatsten ook waren de luit.
Schmitz van Oranje-Gelderland en de cap. Harscher
van Bedaulx. Van dit veldbatt. kwam den
17 Dec. het depot ook hier en 2 compcn wierden
gedetacheert naar Wijck bij Duursteden en Rhenen.
Dienzelfden dag kwamen in Breda aan de veldbatt3 van
Wartensleben en Waldeck I8te reg. en den
18 Dec. de geheele veldtrein der pontons en in
's Hage de gardes te paard. In het Luiksche hadden
ook eenige verwisselingen plaats. Onder anderen wierd
de aldaar zijnde artillerietrein verspreid, waarvan den
20 Dec. een gedeelte in den Bosch arriveerde en
een ander in Bergen op den Zoom en den
23 Dec. een derde gedeelte alhier te Utrecht.
Ofschoon nu het geheele leger in rust was, zo waren
echter H. H. M. tezamen met Z. D. H. bijna dage-
lijks werkzaam. Verscheidene resolutien en ordinantien
waren reeds gedecreteert, zoo wegens het versterken
der frontierplaatsen en liet vermeerderen der land-
-ocr page 168-
165
1793 macht, als om dezelve weder in staat te stellen om
met het aanstaande voorjaar te velde te kunnen trek-
ken. Zoo wierden onder anderen in den lande van
Axel, Axelambacht, Hulsterambacht en het land van
Cadsant eenige aarden fortificatiewerken, steenen pul-
vermagazijnen en houten corps de gardes aangelegt.
Wegens het versterken der landmacht wierd ook een
regiment rijdende artillerie opgericht van vier com-
pagnien, ieder van 100 man, waarvan 2 te Zutphen
en 2 te Utrecht, (die van Utrecht onder commando
van den cap. de Verschuer) wierden aangeworven.
Eindelijk verscheen den
29 Dec. de laatste resolutie, op voorstel van Z.
D. H., dat aan alle weduwen en weezen der in de
verdediging des vaderlands gesneuvelde militairen on-
derstand zoude gegeven worden door het verleenen
van jaarlijksche pensioenen. Zodat het gebeurde van
deze maand het minst van belang geweest zijnde, dit
jaar algemeen geeindigt wierd alleen met een oog van
nieuwsgierigheid op hetgeen het volgende jaar zoude op-
leveren; evenwel voor ons, burgers van Utrecht, nog
daarenboven met die onaangenaamheid van den tweeden
termijn van den hondersten penning over de gansche
bezittingen te moeten opofferen, tot welkers ontvangst
31 Dec. het laatst ge vaceert wierd. Gewis wierden
groote sommen gelds vereischt, om de laatste beslui-
ten van H. H. M. ten uitvoer te kunnen brengen.
-ocr page 169-
166
ADVIES
DER
EDELEN EN RIDDERSCHAP 's LANDS VAN UTRECHT
AANGAANDE D13 ACTE VAN SECLUS1E.
18 JULIJ 1654. o. S.
In het bestuur van de voormalige Republiek der
Vereenigde Nederlanden is weinig voorgevallen dat
de gemoederen zoo zeer in beweging bragt, als de
geheime overeenkomst, door de provincie Holland, na
de ratificatie van het vredestractaat, den s/]5 April 1654
met Cromwell aangegaan, en bij welke acte die pro-
vincie zich verbond om den jeugdigen Prins van
Oranje, Willem III, erfelijk van alle waardigheden
uit te sluiten die zijne voorvaderen zoo roemvol had-
den bekleed.
Talloos zijn de bewijzen van afkeuring, door de
natie zoowel als door velen van hare regenten gege-
ven over eene handelwijze, even lafhartig en ondank-
baar op zich zelve als beleedigend en smartelijk voor
-ocr page 170-
167
een Huis, dat met het bloed zijner zonen een groot
gedeelte betaald had van den prijs eener vrijheid, die
het geluk en de welvaart des volks had aangebragt.
De natie erkende het, dat zij haren gelukkigen toestand
van God door het zwaard van Oranje had verkre-
gen, — niet door de bemoeijingen harer diplomaten
of wetgevers, die met al de bekwaamheid, welke men
hun toekennen moet, meestal onmagtig zijn gebleven
als het er op aan kwam ons van eenigen vijand voor
goed te verlossen.
Misschien loopt het nog eenigen tijd aan eer de
sluijer wordt opgeheven, die de onderhandelingen
over de acte van uitsluiting bedekt, maar zeker is
het, dat de Raadpensionnaris, die het roer van den
Staat pas in handen hield en wien het niet gelukt
was met Engelands beheerscher eenen roemrijken
oorlog te voeren of een eervollen vrede te sluiten,
hier reeds de kiem legde van eene volksverbittering,
die onophoudelijk en met onverschoonbare hardnek-
kigheid ontwikkeld en gekweekt, hem een uiteinde
berokkende, waar men van gruwt.
Dit weinige moge volstaan bij de mededeeling van
het advies, door Utrechts Edelen ter provinciale staten-
vergadering ingeleverd, over eene zaak die zoo veel
gerucht maakte en die later zoo veel ongeluk over
het land bragt, en te eerder kwamen wij er toe om
het aantal protesten tegen de Seclusie, bijAitzema1)
te vinden, met het utrechtsche te vermeerderen, daar
1) Saken van Staet en Oorlogh, 3, 927 volg.
-ocr page 171-
168
men in het bootje van Holland, zoo als men de
provincie Utrecht wel eens met al te veel juistheid
noemde, zelden zulk eene taal gehoord heeft.
De heeren Edelen en Ridderschap, representerende
den tweeden staat van den lande van Utrecht, na
voorgaande wettige beschrijving , in hunne vergadering
gelezen en geëxamineerd hebbende de resolutie van de
Edel groot mogende heeren Staten van Holland en
West-Vriesland, van dato den 4. Mei 1654, nevens
het gebesogneerde van de Hoog mogende heeren
Staten-generaal, mitsgaders de Staten van de respectivc
provinciën, daar op gevolgd; ook de missiven van de
Provinciën van Holland, Vriesland en de stad Gro-
ningen en Ommelanden , op dat subject aan de Edel
mogende heeren Staten dezer provincie geschreven,
hebben in consideratie genomen dat tot het maken
van den vrede met de Republiek van Engeland, bij
gemeen advies der Provinciën, beraamd is zekere
instructie voor de heeren Hun edel mogenden am-
bassadeurs, en specialijk mede met eenparigheid ver-
staan , dat onaannemelijk was de eisch van Zijne
hoogheid den heer Protector, aangaande Zijne hoog-
heid den heere Prinse van Oranje, van dat noch de
Staten-generaal van de Vereenigde Provinciën, noch
cenige particuliere Staten van eenige van de geuni-
eerde provinciën te eeniger tijd na dezen zullen mogen
maken, constitueren of appointeren Willem , Prins
-ocr page 172-
169
van Oranje, kindskind van den laatsten koning van
Engeland, of iemand van deszelfs descendenten tot
kapitein-generaal, stadhouder of commandeur van
hunne legers of krijgsmagten te land , of gouverneur
van eenige hunne steden kasteelen of forteressen, of
admiraal of commandeur van eenige hunne vlooten,
schepen of krijgsmagten ter zee, maar zullen zich
reölijk en expresselijk daar tegen stellen en het zelve
en al het gene vervolgens daar in zal onderwon-
den worden, verhinderen en daar na en bij aldien
bij iemand, wie hij ook zoude mogen wezen, ge-
tracht of onderwonden zoude worden, om den gemel-
den Willem, of iemand van zijne descendenten te
maken kapitein-generaal, stadhouder, of commandeur
van de gezegde armeën of krijgsmagten te lande, of
eenige van hunne kasteelen of forteressen, of admiraal
of commandeur van eenige hunner vlooten , schepen
of krijgsmagten ter zee, zoo zal de Republiek van
Engeland haar behulp bijbrengen door hare krijgs-
magten te land en te zee, zoo wanneer het zal be-
geerd worden, en al zoodanige conditien als men als
dan zal goedvinden om hetzelve voor te komen en
te verhinderen.
En in plaats van dien eenstemmelijk goedgevonden
den hooggemelden heer Protector te gemoet te komen
met het temperament, in het 32e artikel van den
vrede geinformeerd, met speciale last, volgens Hun
hoog mogende resolutie van den 19. Februarij laatst-
leden , aan de heeren ambassadeurs, van zich buiten
het voorzegde temperament niet te mogen elargeren,
-ocr page 173-
170
en dat, in conformité van dien , de vrede , bij de
heeren ambassadeurs met de heeren commissarissen
van Engeland, op den slu April 1654 gesloten,
geteekend en bezegeld zijnde, die bij Zijne hoogheid
den heer Protector op den 19 dito tot Westmunster,
én bij de Hoog mogende heeren Staten-generaal op
den 22 daaraanvolgende in 'sGravenhage respectivelijk
is geapprobeerd, geratificeerd en ter wederzijde met
behoorlijke onderteekening en bezegeling bekrachtigd,
en al zulks die gansche onderhandeling door Gods ge-
nadigen zegen tot een gelukkig einde en ten effecte
gebragt.
Welken vrede Hun wel edele gestrengen verkla-
ren voor hun advies en in alle zijne punten en ar-
tikelen opregtelijk te zullen helpen conserveren, ook
met en nevens de Edel mogende heeren Staten 's lands
van Utrecht, met alle bedenkelijke middelen tegen
te gaan den genen die aan denzelven vrede eenige de
minste infractie zoude zoeken te doen, waarvan Hun
edel gestrengen dan te gemoet ziende de aangename
vruchten, hebben met groot leedwezen vernomen,
dat het den heeren Staten van Holland beliefd heeft
na dato van de voorzegde ratificatie, op den 4 Mei
jongstleden, te resolveren en te verklaren, om gelijk
Hun edel groot mogenden bij dezelve resolutie zeggen,
den heere Protector volkomelijk gerust te stellen,
Zijne hoogheid den Prinse van Oranje of iemand
van deszelfs linie nimmermeer te zullen verkiezen tot
stadhouder of admiraal van hunne provincie, noch
toe te staan, voor zoo veel het advies van hunne
-ocr page 174-
171
Provincie aangaat, dat dezelve ooit worde geeligeerd
tot het kapiteinschap-generaal over de militie van de
Generaliteit, daartoe zich bij resolutie in de beste forme
obligerende en alzulks den hooggemelden heer Pro-
tector , na het sluiten van den vrede, toe te voegen
't gene de gemeene bondgenoten en vervolgens mede
Hun edel groot mogenden zelven verklaard hadden in
het tractaat van vrede te wezen onaannemelijk, en
in plaatse van 't welk het voorzegde temperament
eenpariglijk beraamd en bij den heere Protector aan-
genomen en met hand en zegel bekrachtigd was.
Bedwelmende alzulks de geconcipieerde blijdschap
met zoo eene droevige en bekommerlijke ontsteltenis,
zoo onder de regenten van den lande als het geheele
ligchaam van den Staat, en het eendragtig tempe-
rament niet zoo twistbarige resolutie ontijdig ver-
wisselende.
Al het welk Hun edel gestrengen met rijpe delibe-
ratie van rade hebbende overwogen en geconfereerd
met de fundamentele wetten van de resorinee van
O O
dezen geunieerden en geconfedereerden Staat, kunnen
voor hun advies niet anders oordeelen, als dat de
heeren Staten van Holland daardoor zich niet alleen-
lijk hebben aangematigd het regt der generaliteit en
der gezamentlijke Provinciën, dewelke, gelijk het alleen
toekomt vrede te maken, in noodzakelijken gevolge
mede alleenlijk toekomt de conditien van denzelven te
arresteren, maar daarenboven aangegaan directelijk
tegen de generaliteit en souvereiniteit der respective
Provinciën, nemende, buiten kennisse en communicatie
-ocr page 175-
172
der bondgenooten aan en zich obligerende tot zoodanige
conditien, die Hun edel groot mogenden met en nevens
de andere Provinciën eenstemmiglijk ter generaliteit
voor onaannemelijk hadden verklaard; agerende, alzoo
doende, met hunne bondgenooten, met dewelken zij in
zoo naauw en beëedigd verbond staan, als of zij maar
ééne provincie waren, niet openbaar ter generaliteit,
in de gemeene deliberatien, als zij ter contrarie van
dien afzonderlijk en bedektelijk met Zijne hoogheid
den heer Protector van Engeland hebben gedaan, het
welke alzoo is strijdende tegen het le, 9e en 10e ar-
tikel van de Unie, in den jare 1579 alhier ter plaatse
opgerigt, ook volgens 't 23e artikel van dezelve is
nu geen en van onwaarde.
Buiten welk respect van de generaliteit Hun edel
gestrengen in dezen niet verder treden hun gevoe-
len van de meergemelde resolutie van Holland te
uiten, latende Hun edel groot mogenden voor God,
en in eene goede conscientie verantwoorden, dat zij
zich hebben gelaten te lusten te resolveren, uit de
hooge charges van den Lande voor altijd uit te sluiten
een onnoozel en onschuldig kind, zijnde een inboor-
ling van dezen Staat, en door zijne magtige en aan-
zienlijke goederen aan de behoudenis .van dien meer
dan iemand geïnteresseerd, voor hem en zijne poste-
riteit, door wiens hoog loffelijke voorouderen hooge
wijsheid, beleid en dapperheid, ja ook goed en bloed,
onder den genadigen zegen van God Almagtig de
uitheemsche regering, daar mede deze landen onder
die tirannij van Spanje wierden bezwaard, is geweerd
-ocr page 176-
173
en (gelijk de heeren Staten van Holland bij Hun edele
groot mogende missive van dato den 6 Mei 1583,
aan de heeren Staten van deze provincie schrijven) de
geheele Nederlanden bevrijd van de ellendigheden en
het verdriet daar in zij vervallen waren, en dezelve
weder gebragt tot hun ouden fleur en vrijheid, niet
alleenlijk des h'gchaams, maar ook der zielen en con-
scientie.
En ieder inboorling, zoo hoogen als lagen stands,
tot de regering naar zijne qualiteit capabel is gehou-
den geworden, en onder andere mede daar op als op de
oude wel hergebrachte vrij- en geregtigheden dezen
toen ter tijd vervallen Staat hersteld, gegrondvest,
gebouwd en tot zoo hoogen top van glorie en mo-
gendheid is gebragt, waarom Hun wel edel gestrengen
zouden oordeelen en verstaan, dat al het gene bij en
van wege de heeren Staten van Holland en West-
vriesland over en ter zake voorzegd afzonderlijk met
den heer Protector is verhandeld, te wezen krachte-
loos en van geener waarde en dat men de gecom-
mitteerden dezer Provincie ter generaliteit zoude ver-
zoeken en niettemin bevelen, dat zij uit name van
hunne heeren principalen, met en nevens de gecom-
mitteerden van andere Provinciën, met alle behoorlijke
wegen en middelen bij de heeren Staten van Holland
zullen hebben aan te houden, ten einde de voorzegde
breuke gerepareerd, het vervallene hersteld en de
Unie onverbrekelijk geconserveerd mag worden.
Als mede dat tot fomentatie van de rust en eenig-
heid tusschen de respective bondgenooten, de voor-
-ocr page 177-
174
zegde heeren gecommitteerden ter generaliteit uit name
en van wegen de heeren hunne principalen, zullen
mogen verklaren dat Hun edel mogende van nu af
tot de bedieninge van kapitein en admiraal-generaal
dezer vereenigde Nederlanden, bij gevolge van andere
Provinciën, hebben gedesigneerd en genomineerd de
persoon van Zijne hoogheid den heere Prinse Willem
van Oranje, omme de voorzegde ampten bij denzelven
geexerceerd te worden, zoo wanneer hij tot zijne jaren
van capaciteit zal wezen gekomen, op zoodanige in-
structie als bij de gemeene bondgenooten, volgens
de unie, als dan zal worden goedgevonden, en dat
ondertusschen den jongen heere Prinse eenige gequa-
lificeerde personen zullen worden bijgevoegd, de-
welke zullen hebben alle vlijt en zorge aan te
nemen , ten einde dezelve met alle prinselijke deug-
den, en zucht tot den waren godsdienst, en welstand
des vaderlands moge worden geimbueerd en opgevoed.
Verzoekende de welgemelde heeren Staten van Hol-
land zich te willen herinneren hunne verklaring, niet
alleen door Hun edel groot mogende gecommitteerden
ter vergaderinge van de Staten dezer provincie, ten
tijde van het overlijden van Zijne hoogheid Prinse
Willem ho. lo. memorie, maar ook op de groote ver-
gaderinge gedaan, van dat Hun edel groot mogen-
den, tot conservatie van de Unie (als waarin bestaat
de behoudenis van den Staat) met de andere pro-
vinciën in opregte affectie wilden concerteren.
Gelijk mede Hun wel edele gestrengen voor hunne
opinie verstaan dat de heeren gecommitteerden dezer
-ocr page 178-
175
Provincie ter generaliteit residerende, zullen helpen
bevorderen de revocatie van Hun hoog raogenden am-
bassadeurs , thans in Engeland zijnde, ten einde zij
hun gebesogneerde, volgens hunnen eed en schuldi-
gen pligt, ter generaliteit verantwoorden, om de-
zelven gehoord, daarin gedaan en geresolveerd te
worden zulks als de dienst van den lande zal ver-
eischen.
Alle 't welk Hun wel edel gestrengen verklaren te
wezen het advies, met eenparigheid van stemmen bij
Hun wel edel gestrengen genomen , met verzoek dat
de heeren Geëligeerden, nevens de heeren van de
Stad en steden, zich in dezen believen te confor-
meren , ten ware dezelve mogten hebben zoodanige
redenen en motieven waai1 door Hun wel edel gestren-
gen mogten worden bewogen in dezen iets te alte-
reren , vermeerderen ofte verminderen, ten einde
dezelve in eene resolutie van de Staten dezer provincie
veranderd en ten spoedigste door de heeren gedepu-
teerden ter generaliteit, ter vergaderinge van Hun
hoog mogenden mag hekend gemaakt worden.
Aldus gedaan ter vergaderinge van heeren Edelen
en Ridderschap, opden 18 Julij 1654.
Dit stuk, ter provinciale Statenvergadering inge-
diend, heeft echter, voor zoo veel men kan nagaan,
weinig gevolg gehad. Het eerste lid dier vergadering
(de Geëligeerden uit de vijf kapittelen) keurde het
-ocr page 179-
176
advies van het tweede (de Edelen en Ridderschap)
zeer goed, doch de stedelijke Regenten wisten met
Holland te verhinderen, dat er eene staatsresolutic
van gemaakt werd en grepen de gelegenheid, welke
het verschil over de geestelijke goederen aan de hand
gaf, met alle raagt aan, om de beide eerste leden
het zwijgen op te leggen. De stad verlangde namelijk
eene aanzienlijke bijdrage, tot onderhoud van kerk en
school, uit de goederen van kerkelijken oorsprong,
welke door de eerste Staatsleden bezeten of beheerd
werden. Deze, weinig genegen die te geven, klaag-
den over het licentieus prediken, waarbij hun regt
op die goederen ernstig betwijfeld werd, en wilden
de stedelijke regenten tot vervolging der predikanten
overhalen. Telkens als men ter statenvergadering de
stad aanspoorde om haar gevoelen over de seclusie
uit te brengen, kwamen de Burgemeesters met de
subsidie voor kerk en school voor den dag, zoo hield
het eene zwaard het andere in de schede en de zaak
van den jongen Prins werd op de lange baan ge-
schoven om eindelijk — vergeten te worden.
Het is voorzeker niet onbelangrijk voor de kennis
van het toenmalig bestuur de notulen der statenver-
gadering in te zien, waarom wij die hier doen volgen.
Martis 11 Julij 1654.
Bij den heer van Renswoude, ter vergadering van
Hun Ed. Mo. alhier presiderende, denzelveu voorgesteld
-ocr page 180-
177
zijnde de oorzaak van deze beschrijving, met eenen
wensch en bede, dat de goede God dezelven in de
volgende importante zaken en besognes van die zulks
gelieve te zegenen en te begenadigen, dat ze mogen
worden gedirigeerd in goeden vrede en eenigheid, en
vervolgens ook succederen tot zijns heiligen Naams
eere en goeden welstand van den Staat dezer ver-
eenigde Nederlanden, zoo in 't gemeen, als van deze
provincie in het bijzonder:
Is gelezen dit eerste artikel van gemelde Hun Ed.
Mo. beschrijving, dienende omme dienvolgens te hoo-
ren het rapport, mitsgaders de lecture van al het
.gebesogneerde ter vergadering van de Ho. Mo. heeren
Staten-generaal der Vereenigde Nederlanden, nevens
de aanteekeningen bij de respectieve gecommitteerden
van de provinciën aldaar, nu eenigen tijd herwaards
ingebragt, over en ter zake van de afzonderlijke re-
solutie, genomen bij de heeren Staten van Holland
en West-Vriesland, die dezelve ook hebben gezonden
aan de heeren extraordinaris ambassadeurs van dezen
Staat in Engeland, rakende en in praejudicie van den
heere Prinse van Oranje en Zijner Hoogheids prin-
selijke linie en descendenten.
1. Nog is gelezen eene missieve van de heoren
van Renswoude en van Amerongen en van derHoolck,
gedateerd in den Hage den 10 Mei 1654, cbntine-
rende, dat zonder twijfel Hun Edel Mo.salhier zullen
hebben vernomen (gelijk alomme geruchten loopen)
van hetgeen ter vergadering van Hun Ho. Mo., no-
pende Zijne Hoogheid den heere Prinse van Oranje etc.,
UTK. THDS. IV. 12
-ocr page 181-
178
is gepasseerd, en om dat H. Ed. Mo. daarvan in
zekerheid zouden wezen berigt, daarnevens zendende
kopijen van het gepasseerde onder de respectieve da-
tums hierna aangeteekend.
2. Zijnde voorts gelezen een extract uit het register
der resolutien van de Ho. Mo. heeren Staten-generaal
in dato den 8 Mei 1654.
3. Een extract uit de secrete resolutien van de
heeren Staten van Holland en West-Vriesland, in
dato den 9 Mei 1654.
4. De acte van de heeren aanwezende gedepu-
teerden wegens de Provincie van Vriesland, houdende
secreet, exhibitum den 18 Mei 1654.
5. De acte van de heeren gedeputeerden van de
Provincie van Holland etc., in dato den 18 Mei 1654.
6. Extract uit de resolutien van de heeren Staten
van Holland, in dato den 22 Mei 1654.
7. Extract uit het register der secrete resolutien
van de H. M. heeren Staten-generaal, den 24 Mei
1654, op pinksterdag des namiddags na de predicatie.
8. De acte van de heeren aanwezende gedepu-
teerden wegens de Provincie van Vriesland , geëxhi-
beerd den 28 Mei 1654.
9. De acte van de heeren gedeputeerden der Pro-
vincie van Holland, geëxhibeerd den....
10. Extract uit het secreet register van H. H. M.
resolutien, in dato den 26 Mei 1654.
11. De acte van de heeren Staten van Holland
en West-Vriesland, geëxhibeerd en gelezen den 26
Mei 1654.
-ocr page 182-
179
12. De acte van de heeren gedeputeerden van
Vriesland, zijnde secreet en geëxhibeerd den l Junij
1654.
13. Extract uit het secreet register van H. H. M.
resolutien, in dato den 2 Junij 1654.
14. Extract uit de resolutien van de heeren Staten
van Holland etc., in dato den 4 Junij 1654.
15. Extract uit de resolutien van de heeren Staten
van Holland (?) etc., in dato den 4 Junij 1654.
16. Extract uit het register van secrete resolutien
van de H. M. heeren Staten-generaal in dato den
6 Junij 1654.
17. Acte van de heeren Staten van Holland en
West-Vriesland, in dato den 6 Junij 1654.
18. Extract uit het secreet register van H. H. M.
resolutien, in dato den 11 Junij L654.
19. Extract uit de secrete resolutien van de heeren
Staten van Holland etc., in dato den 11 Junij 1654.
20. Acte van de aanwezige gedeputeerden der
provincie van de stad Groningen en Ommelanden,
in dato den....
21. Missieve van de heeren Staten van Holland en
West-Vriesland, in dato den 9 Junij 1654.
22. Missieve van de heeren gedeputeerde Staten
van Vriesland, in dato den 30 Mei 1654.
23. En eene missieve van de heeren gedeputeerde
Staten van de stad Groningen en Ommelanden, in
dato den 30 Mei 1654.
Hun Ed. Mo. worden bij deze verzocht, tot con-
tinuatie van de voorzegde besognes, morgen voor
12*
-ocr page 183-
180
den middag te tien ure alhier ter kamere weder te
willen verschijnen.
Mercurii 12 J ui ij 1654.
Op het eerste artikel van de beschrijving voortge-
gaan en gecontinueerd zijnde met de lecture van de
overgezonden stukken en besognes, rakende Zijne
Hoogheid, in dit artikel vermeld, waarvan de respec-
tieve datums als hierna met dezelve zijn geannoteerd.
Zijn na gedane lecture van alle dezelven Hun Ed. Mo.
verzocht, dat ze gelieven wilden zich te bekwamen
7 O
om morgen of overmorgen dienaangaande hunne opi-
nien te openen en derzelver adviezen in te brengen.
Zeiden de heeren van Hun Ed. Mo. respectieve Leden
de voorzegde stukken te zullen overnemen en nader
te examineren, om daarop geresolveerd te komen ten
eerste doenlijk.
24. Is gelezen, volgens de voorzegde aanteeke-
ning, eene missieve van den heer van der Hoolck,
gedateerd in den Hage, den 8 Junij 1654, eontine-
rende aldus: „Hiernevens zullen Uw Ed. Mo. gelieven
te zien, hetgeen de heeren Beverningk en Wieupoort
aan deze (Hun Ho. Mo.) vergadering zijn schrijvende
aangaande de resolutie van de heeren Staten van
Holland, ten regarde van Z. H. den heere Prinse van
Oranje etc., mitsgaders de resolutie of acte zelve,
als mede hetgeen dienaangaande bij den heer Jon ge-
stal l wordt geschreven. Waarop genotuleerd en aan-
geteekend is, mede als in 't nevensgaande extract, tot
hetwelk en de verdere bijlagen mij referere."
-ocr page 184-
181
25. Nog is gelezen de voorzegde missieve van de
heeren Beverningk en Nieupoort, gedateerd tot West-
munster, den 12 Junij 1654, houdende secreet.
i 26. De acte van de heeren Staten van Holland
en West-Vriesland, in dato den 3 Mei 1654, waarop
is staande secreet.
27. Do missieve van den heer Jongestall, geda-
teerd tot Westmunster, den 12 Junij 1654, waarop
staat secreet.
28. Extract uit liet register der secrete resolutien
van de H. M. heeren Staten-generaal der Vereenigde
Nederlanden, in dato den 17 Junij 1654.
29. Acte van de heeren Staten van Holland en
Westvriesland. in dato den 18 Junij 1654.
30. Hetgeen tegen het ingeleverde van Holland
bij de aanwezende gedeputeerden van wege de Pro-
vincie van Vriesland is gezegd, in dato den....
31. Acte van de aanwezende gedeputeerden der
Provincie van Vriesland, lectum 17 Junij 1654, secreet.
32. Extract uit het register der secrete resolutien
van de H. M. heeren Staten-generaal, in dato den
18 Junij 1654.
33. Acte van de aanwezende gedeputeerden van
de Provincie van de stad Groningen en Ommelanden,
houdende secreet, in dato den ....
34. Extract uit de notulen van de Ed. Mo. heeren
Staten van Zeeland, in dato den 20 Junij 1654.
35. Acte van de heeren Staten van Zeeland, in
dato den 22 Junij 1654, exhibitum et lectum den
30 derzelver maand.
-ocr page 185-
182
36. Acte van de heeren Staten van Vriesland,
in dato den 24 Junij 1654, lectum lö Julij 1654.
37. Remonstrantie en verzoek aan Hun Ho. Mo.
gedaan bij Hare koninklijke hoogheid, mitsgaders
Hare koninklijke hoogheid de Prinsesse douairière
van Oranje etc., respective moeder, grootmoeder en
voogdesse van den jongen heere Prinse van Oranje etc.
38. Missieve van Zijne keurvorstelijke doorluch-
tigheid Heer Fredrick Wilhelm van Brandenburg,
gedateerd te Keulen aan de Spree, den 18 Mei 1654.
39. Secreet artikel tusschen H. H. M. en den
heer Protecteur van Engeland, Schotland en Ierland.
40. En eene missieve van de heeren Staten van
Holland en West-Vriesland, gedateerd in den Hage
den 16 Julij 1654.
Martis 18 Julij 1654.
Op het eerste artikel van de beschrijving is gelezen:
41. De acte van de heeren van Overijssel, ra-
kende den jongen heere Prinse van Oranje etc. En
42. Die van de aamvezende gedeputeerden van de
Provincie van de stad Groningen en Ommelanden ,
beide alhier ontvangen verleden vrijdag namiddag den
14 dezer loopende maand Julij 1654.
De heeren Geëligeerden zeiden dat dezelve gisteren
hadden begonnen in te stellen hunne opinie en advies
op de zaak, in het voorschreven eerste artikel van
deze Hun Ed. Mo. beschrijving gementionneerd, ende
hetzelve hun advies morgen of overmorgen te zullen
inbrengen.
-ocr page 186-
183
De heeren Edelen en Ridderschap exhibeerden Hun
WelEd.Gestrengen opinie en advies, dezen eersten
artikele aangaande, bij geschrifte gesteld , Hun Ed.
Mog. vergadering alhier tegenwoordig voorgelezen,
waarvan de heeren Geëligeerden verzochten kopij, om
zich van dezelve te kunnen dienen, die Hun Ed. bij
deze wordt geaccordeerd.
Zeiden de heeren gecommitteerden van de Stad en
steden dezen aangaande nog ongereed te zijn en do
zaak te houden in advies. En dat rnen ondertusschen
zoude kunnen voortgaan met de andere punten van
de beschrijving.
Mercurii 19 Julij 1654.
Op het eerste artikel van de beschrijving zeiden
de heeren Geëligeerden heden morgen geëxamineerd
te hebben het schriftelijk advies bij de heereu Edelen
en Ridderschap, Hun Ed. Mo. op het subject van
dit eerste artikel van de beschrijving gisteren inge-
geven en aangeteekend, en niet eenparige stemmen
zich te conformeren met den inhoud van dien, alleen-
lijk daarbij voegende in het artikel, beginnende : als
mede dat tot fomentatie etc., de woorden: „Ende dat
„op zoodanige instructie , als bij de gemeene Bond-
„genooten volgens de unie als dan zal worden goed-
gevonden," als mede hier en daar nog eenige wei-
nige woorden, dienende eigenlijk en alleen tot betere
illucidatie van de zaak, met welke woorden van
ainpliatie en illucidatie de heeren Edelen en Ridder-
schap zeiden zich te conformeren bij deze.
-ocr page 187-
184
De heeren gecommitteerden van de Stad en steden
zeiden de voorzeide opinie en advies van de heeren
Geëligeerden, Edelen en Ridderschap te zullen over-
nemen en communiceren met hunne principalen.
Ontvangen en gelezen eene missieve van de heeren
Staten van Holland en West-Vriesland , gedateerd in
den Hage den 27 Julij 1654, naar ouden stijl, in-
houdende als volgt:
„Op den 17 dezer loopende maand hebben wij UEd.
Mo. advertentie gegeven dat wij bezig waren te doen
instellen een pertinent en omstandig berigt over ons
geresolveerde, aangaande de bewuste seclusie van
den heere Prinse van Oranje, en verzocht dat UEd.
Mo. derzelver oordeel over de voorzegde zaak , met
hetgeen daaraan dependeert, geliefden te houden in
suspenso, tot tijd en wijle toe dat het voorzegde
berigt UEd. Mo zouden wezen toegebragt. Wij ver-
zekeren UEd. Mo. dat wij vóór dien tijd en daarna
over het voorzegde subject zonder intermissie hebben
doen besogneren, en dienvolgende de zaak mede zoo
verre hebben gebragt, dat het meergeroerde berigt
als nu ingesteld , geresumeerd en finalijk gearresteerd
is , in dier voege, dat het alleen daarop aankomt dat
daarvan behoorlijke afschriften worden gemaakt, waar-
aan mede met alle vlijt wordt gearbeid.
„Maar dewijl hetzelve ten aanzien van de impor-
tantie en menigvuldige ingrediënten, tijd is verei-
schende en dat wij ondertusschen vernemen dat UEd.
Mo. op het scheiden staan van derzelver vergadering,
zoo kunnen wij niet laten UEd. Mo. daarvan nog-
-ocr page 188-
185
maals te adverteren en mits deze te verzekeren , dat
wij dezelven binnen zeer weinige dagen, en immers
ten uiterste vóór het einde van deze week, van het
voorzegde berigt, met de stukken en munimenten
waarop hetzelve is gefundeerd , ontwijfelijk (zoo God
wil) zullen dienen; houdende ons in alle manieren
verzekerd dat UEd. Mo. daardoor volkomentlijk en
tot genoegen zullen wezen geinformeerd , niet alleen
van de opregtheid , maar ook van de regtmatigheid
en bevoeglijkheid van ons doen in het cas voorzegd,
en derhalve van derzelver wijsheid en bescheidenheid
verwachtende, dat het meergeroerde ons berigt bij
UEd. Mo. zal worden afgewacht, zonder dat dezelven
alvorens dienslialve iets zullen gelieven te resolveren,
Mercurii 2 Augustus 1654.
Op het eerste artikel van de beschrijving is gele-
zen de ontvangene missieve van de heeren Staten van
Holland en West-Vriesland, gedateerd in den Hage,
den 31 Julij 1654 ouden stijls, van den inhoude
als hier na volgt:
„In achtervolgen van onze gedane toezegging bij
missieve van den 16 en 27 dezer loopende maand,
gaat hiernevens een afschrift van de deductie of de-
claratie, ons door de maniere van procederen eeniger
Provinciën , ten aanzien van hetgeen wij geresolveerd
hebben aangaande de bewuste seclusie van den heere
Prinse van Oranje afgeperst, behelzende dezelve een
grondig berigt van de fundamenten der regering de-
zer landen en specialijk van het regt, competerende
-ocr page 189-
186
de respectieve Staten van de geunieerde provinciën
ieder apart, zoo ten regarde van zaken op andere
rijken, republieken, staten en landen reflectie heb-
bende , en met of ter contemplatie van de overheden
in dezelve te verhandelen, als ten opzigte van zaken
binnen hunne respectieve provinciën voorvallende,
met behoorlijke distinctie van die zaken, die bij het
verbond van unie, in den jare 1579 binnen Utrecht
gemaakt, of bij eenige particuliere overgifte van de
voornoemde geunieerde provinciën aan de generaliteit
of aan de dispositie van de gezamentlijke bondge-
nooten zijn gedefereerd, alles dienende tot justificatie
van het verleenen van de acte van seclusie rakende
het emplooi van den heere Prinse voorgeroerd,
mitsgaders van de proceduren , daaromtrent bij ons
gehouden , met grondige refutatie van hetgeen daar-
tegen, bij of van wege eenige provinciën mede voor-
gemeld , is voortgebragt, en ten aanzien van de
feiten, daarin geposeerd tot aanwijzing van de waar-
heid, gemunieercl met authentieke documenten; alleen
verzoeken wij gansch vriend- ernst- en nabuurlijk,
dat UEd. Mo. gediend believen te wezen de moeite
te nemen van al hetzelve te lezen en met een onge-
praeoccupeerd, onzijdig en aequitabel oordeel te over-
wegen. Hetwelk geschiedende willen wij geenzins
twijfelen of UEd. Mo. zullen daardoor in zooda-
nige voege wezen onderrigt, dat dezelve , willende
voorstaan en mainteneren hun eigen, ons en al-
ler respectieve provinciën hoogheid en geregtigheid,
het voorzegde ons geresolveerde geenzins condem-
-ocr page 190-
187
neren , nemaar in alle manieren billijken en lauderen
zullen.
Volgens het voorzegde verzoek is bij de hand ge-
nomen en begonnen de lecture van de deductie of
declaratie, bij de voorschreven missieve gezonden,
daarin verhaald , en in dezelve lecture gecontinueerd
tot aan het eerste deel. En is goedgevonden morgen
te tien ure dezelve lecture te continueren.
Jovis 3 Augustus 1654.
Op het eerste artikel van de beschrijving is bij
Hun Ed. Mo. voortgevaren met de lecture van de
overeezondene deductie der heeren Staten van Hol-
es
land en West-Vriesland, roerende de seclusie van
den heer Prinse van Oranje etc., met den beginne
van het eerste deel en eerste kapittel tot het vierde
kapittel incluis, en zal men de verdere lecture met
het vijfde kapittel beginnen dingsdag naastkomende.
Martis 8 Augustus 1654.
Is voortgegaan met de lecture van het vijfde ka-
pittel des eersten deels in de hollandsche deductie,
en zijn Hun Ed. Mo. verzocht ter vergaderinge alhier
te verschijnen morgen te tien ure , opdat deze ver-
dere lecture te meerderen voortgang mogt hebben,
Mercurii 9 Augustus 1654.
Op het eerste artikel van de beschrijving is gele-
zen bij continuatie het 6e, 7e, 8e en 9C kapittel
van het eerste deel, mitsgaders nog het le en 2e
-ocr page 191-
188
kapittel van het tweede deel respectievelijk in de
hollandsche deductie.
Jovis 10 Augustus 1654.
Op het' eerste artikel van de beschrijving hebben
Hun Ed. Mo. gecontinueerd de lecture van de hol-
landsche deductie , en dezelve begonnen met het 3e
kapittel des tweeden deels, voorts nog gelezen het
4e, 5e en 6e kapittel tot den dato van dien incluis ,
zijnde den 25 Julij 1654, en onderteekend. „Ter
ordonnancie van de Staten, Herbert van Beaumont"
Hun Ed. Gr. Mo. secretaris. Zijnde de verdere lec-
ture van dien gestateerd tot op dingsrlag naastkomende.
Martis 22 Augustus 1654.
Op het eerste artikel van de beschrijving is nog
gelezen een extract uit het resolutieboek der Ed. Mo.
heeren Staten van stad Groningen en Ommelanden,
op de acte van seclusie rakende Zijne Hoogheid den
heere Prinse van Oranje etc.
Jovis 24 Augustus 1654.
Op het eerste artikel van de beschrijving Hun Ed.
Mo. voortgaande met de lecture van de hollandsche
overgezondene deductie, afgelezen den 10 dezer, ge-
komen zijnde tot de bijgevoegde authentieke documen-
ten, daartoe geappliceerd, is tegenwoordig begonnen
met derzelver resolutie van dato den 19 April 1581
en vervolgens gelezen tot het rapport van den 23
October 1652.
-ocr page 192-
189
Mercurii 6 September 1654.
Op het eerste artikel van de beschrijving zijn ver-
zocht de heeren gecommitteerden van de Stad en ste-
den te willen openen Hun Ed. opinie, aangaande de
deductie van de Ed. Gr. Mo. heeren Staten van Hol-
land en West-Vriesland, die de respectieve leden van
deze vergadering hadden aangenomen, elk in den
hunnen voort af te lezen ; dewelke heeren gemelde
gecommitteerden van de Stad en steden zeiden daar-
toe nog niet gereed te zijn, en verzochten dat de
heeren der twee voorstemmende leden beliefden mede
te openen clerzelver opinie, roerende het doen van
den eed enz.
Martis 28 November 1654.
Op het eerste artikel van de beschrijving zijn de
respectieve leden dezer vergadering, zonderling die
van de Stad en steden verzocht hunne opinien te wil-
len openen aangaande de zaak in dit eerste artikel
van de beschrijving vervat.
Verzochten' die van de Stad en steden, dat ook
die van de twee eerste leden geliefden hunne opinien
te openen, roerende het subsidie en onderhoud van
de predikanten en scholen der stad Utrecht enz. En
mede nopende het doen van den bewusten eed.
Waarover, als ook over de voorzegde zaken van
het subsidie, eenige discoursen gevallen zijnde, de
heeren van de respectieve leden zeiden zich te zullen
bekwamen, om dienaangaande hunne opinien te openen
toekomenden dingsdag.
-ocr page 193-
190
Door den heere Protector l).
Een verclaringe van sijne Hoochheyt. Bij welcke
wort vastgestelt den dyngsdach sijnde den 23. dach
deses jegenwoordigen maents Mey, tot een publycken
dagh der danckseggingen voor den vrede tusschen
dese republijck ende de vereenichde Nederlanden, als
ook voor de laetste bequame gevallen regen.
Wie can ontkennen dat is geweest een natie vol
van zeegeningen, in't midden van 't welcke door den
uytgestreckten arm des Almagtigen, selffs tot verbaest-
heid ende verwonderinge, sijn voortgebracht; vraegen
wij het de natiën, sij sullen het betuygen, ende in-
derdaet beschikkingen des Heeren over dit volck sijn
geweest als of Hij hadde geseght: „Engelant, ghy sijt
mijn eerste geboorne, mijn beminde onder de volcken,
onder den gantschen Hemel, rondom over is geen
volck met welcke God gelijckelijck heeft gedeelt.
Noch heeft den Heere gevoecht een nieuwen schae-
ckel tot sijn gulden keten van sijne lieve vrundelijck-
heyt, gevende ons vrede met onse nabuyren de Ver-
eenichde Provinciën, (waerdoor hij niet alleenlijk heeft
gestopt een groote bloedstortinge, maer vertrouwen
oock ons herten gegeven heeft om ons bloed ende
1) Wij hebben gemeend dit weinig bekende stuk, waarbij een
dankdag ter gelegenheid van den met Nederland gesloten vrede
wordt uitgeschreven, hier naar eene gelijktijdige vertaling te
moeten mede deelen. Het strekke tevens tot eene proeve van
Cromwell's kanselarijstijl.
-ocr page 194-
191
crachten te vereenigen tot d'een ende de anderen on-
derlinge bescherminge) grooten danck eyssen over het-
selve. Is daerom goetgevonden om des dynsdaeghs
sijnde den 23 deses maent Mey vast te stellen, als
een dagh in welcke men Godt loven sal ende danck-
baarlycken erkennen den segen des heeren in deese
vree, d'welke wij hoopen dat meerder seegen baeren sal.
Laet ons dan oock niet vergeeten Godes andere
genade aen ons betoont. Was niet de aarde laste-
lijck tot alle onvrucbtbaerheyt opgedrooght, waardoor
groote hongersnoot wiert gedreyght, de beesten op
den velde reden tot droefheyt, wegens gebreck der
voeragie, waer gegeven, ende die wateren ophielden,
ende en heeft de Heere niet de aarde soo gewatert,
dat Hij dese groote vreese heeft verandert in een ver-
wachtinge van de grootste overvloedigheyt die ooit by
yemant gesien is geweest, in dese natie levende; laet
ons daer mede opwecken het middel door welcke
Godt sijn genade ons heeft medegedeylt. Isser wel
yemant onder ons die dat wist dat het was comende,
was het niet daerdoor dat onse harten waren opge-
weckt om door de gebeden daerom aan te houden ,
en dat daerom immediatelijk den Heere ons dese ge-
nade vergunt heeft; leert ons dan dit niet:
1. Dat het middel om dese genade te vercrijgen
is de grootste genade.
2. Dat de Heer ons niet verworpen heeft, ende
sijnen Geest met ons niet en strijt; dat Hij onder ons
heeft een volck dat Hij lieff heeft, dese natie sodanigh
bemint dat Hij desselfs provoceert om Hem lieff te
-ocr page 195-
192
hebben, sijn heyligen naem aanroepende om beter
dingen dan cooren en wijn.
3. Dat Hij best weet hoe ende wanneer die ver-
wachtinge des boumans te vinden is ende wanneer
hij moet verhoort zijn over die droeffheyt van de re-
deloose beesten; wie sal meer sijn verlangen van Hem
verkrijgen dan die Hem vreest, en een bequaeme tijdt.
4. Dat de Hemelen dus hebbende verclaert Godes
heerlijekheit, ende die aarde daerop met sijne vrucht
geantwoort, wie sal niet als geswollen ende versacht
sijn om ons selven te verneederen onder dese won-
derbaere vruntlijckheden, ende overvloedich sijn in
oeffeninge der Godtsalicheyt in woorden ende werc-
ken der lieffde, jae indien ieder plaets cleelachtich ge-
weest dese sin des regens, hoe souden wij (alle onse
oneenigheyt dan aan een sijde hebben geleght) Godts
genade verbreydende d'eene aen den anderen.
5. Dat siende die Heere dus universeel sijn ge-
nade is geweest, hoe souden wij niet ons alleen in
't gemeen aSgehouden van dit quaet dat in dese lan-
den geschiet, ende redelijcke oefeningen welcke soo
meenichmael superstitieus onder ons in swangh gaen,
die wij onnodigh houden alle op te halen, sijnde de-
selve wel bekent, en wij vertrouwen dat de godtsalige
dienaer van Godes woort deselve wel sullen erden-
cken , sullende haere Predicanten tot dien eynde in
dese gelegetheyt tot het volck bestieren. Wij besluy-
ten dan met de woorden Davidts Ps. 107.
30. Dan sijn se verblijt omdatse gestut sijn en dat
Hij se tot de haven haerder begeerten gebraght heeft.
-ocr page 196-
193
31. Laetse voor den Heere sijn goedertierendtheyt
loven ende sijne wondere wercken voor die kinderen
der menschen.
32. Ende Hem verhoogen in de Gemeente des
voicks ende int gestoelte, die outste die Hem roemen,
33. Hy stelt de riviere tot eene woestijne, ende
watertocliten tot een dorstich lant.
34. Het vruchtbaer lant te souten gront, om de
boosheyt der geenen die daarin woonen.
35. Hij stelt de woestijne tot een waterpoel ende
het dorre lant tot watertochten.
36. Ende Hy doet de hongerige aldaer woonen
ende sy stichten aldaer een stadt der wooninge.
37. Ende besayen ackers en planten wijngaerden
die int toecomende vrucht voortbrengen.
38. Ende Hy zeegent se, soodat se seer verme-
nichvuldigen, ende haer vee en vermindert Hy niet.
Dat die menschen Godt wouden prijsen voor sijne
goetheyt ende voor sijne wonderlijcke wercken tot die
kinderen der menschen.
Gegeven tot Whitehal den 9 Mey 1654.
UTR. TIJDS. IV. 13
-ocr page 197-
194
BESOGNE
TUSSCIIEN
GECOMMITTEERDEN DER STAD UTRECHT Etf Z.D.H.
OP DEN 22 JANUAKIJ 1794,
(vervat in het volgende rapport).
Edele groot achtbare Heeren!
Heeren Burgemeesteren hebben, ingevolge TJEd.
Gr. A. resolutie commissoriaal van den 13 Januarij,
hunne reis naar 's Gravenhage vervorderd, en van
't geresolveerde van den Eaad aan hunne medege-
committeerden, de Heeren Wieling en Pesters, wegens
hunne commissien in 's Hage residerende, communi-
catie gegeven, om conform de authorisatie en voor-
dragt bij des Kaads resolutien vervat, aan ZDH. ou-
verture te doen, zoo wegens de met Mei aanstaande
vacerende commissien op stadstour, en ruiling met
de Heeren van de voorstemmende Leden, welke kon-
den plaats vinden, als ook nopens het vervullen van't
professoraat van wijlen den hoogeerwaarden en hoog-
geleerden Heer Professor Franc. Burman, en wegens
een aanstaanden Heer Professor tot rector magnificus
en secretaris van den Senaat dezer Academie. Heeren
Burgemeesteren en verdere gecommitteerden hebben
met onderlinge overeenkomst zich des anderen daags
na hun arrivement vervoegd aan't Hof van ZDH. en na
particuliere audiëntie verzocht en bekomen te hebben,
zijn zij heden gunstig binnen gelaten, waarop de heer
-ocr page 198-
195
eerste Burgemeester de eer gehad heeft van al 't bo-
vengemelde aan ZDH. ouverture te doen, en van de
zoo aan hem als aan zijne heeren medegecommitteer-
den gedemandeerde commissie getracht zich te acqui-
teren, tevens de eer hebbende daar bij aan ZDH. fa-
vorabel voor te dragen alle hunne mederaden, welke
zich aan Heeren Burgemeesteren hadden gepresen-
teerd , met dat gunstig gevolg, dat ZDH. meest al
het voorgevallene zich heeft laten welgevallen en ge-
recommandeerd : Dat de zes eerstkomende jaren, met
Mei, als ordinaris gecommitteerde ter vergadering
van HH. Mog., zouden kunnen gedefereerd worden
aan den heer Raad Posters. Dat de drie eerste jaren
der generaliteits rekenkamer zouden worden gegeven
aan den heer Eaad Perponcher, en de drie laatste
jaren verruild worden tegen de drie eerste jaren van
de admiraliteit van Noord-Holland , staande ter verge-
ving van de heeren Geëligeerde raden en dat de
heer Raad Verschoor met de eerste drie jaren dier
admiraliteit wierde begunstigd. Dat de zes jaren der
admiraliteit van Amsterdam wierden geconfereerd aan
den heer Raad Wieling, om volgens begeerte te mogen
verruilen met den ontvanger van den 20n en 40n pen-
ning, komende ter dispositie van de heeren Geëligeerde
raden. En wegens de ontvangsten: Dat de heer Raad
C. van Ewijck tot die van 't eene deel der losrenten voor
de 3 eerste jaren, en de heer Raad Woertman tot de
3 laatste jaren van voorzegden ontvang zoude kunnen
aangesteld worden. Dat met den ontvang der lijf-
renten en dertigjarige renten, voor de 3 eerste jaren
13*
-ocr page 199-
196
de heer Raad J. A. Martens, en voor de 3 laatste ja-
ren de heer Raad Nahuys zoude kunnen gebenificeerd
worden, en wegens den ontvang van het ander deel
der generale middelen de drie eerste jaren wierden
gegeven aan den heer Raad Voet van TVinssen en de
drie laatste jaren aan den heer Raad Coenen van
's Gravesloot, en dat de ontvang der bisdomstien-
den, met Mei aanstaande ook op stadstour vacerende,
voor 6 jaren, aan de heeren P. van Musschenbroek
voor de eerste drie jaren en C. R. van Bronkhorst
voor de 3 laatste jaren, konden gegeven worden.
Dat het ook ZDH. aangenaam zoude wezen wan-
neer de heer Raad Odé met eene dubbele stads com-
missie tot den 12 Oct. werd voorzien , en de heer
Raad Cazius met de drie jaren eene dubbele stads com-
missie verkreeg, om na expiratie van de 3 jaren, 't zij
als jongste, 't zij als volgende, door eene vacature op-
geklommen , conform zijn WEd. sollicitatie zelve, we-
derom voor 3 jaren stil te zitten.
Na afloop der besognes met ZDH. nopens de schik-
king en verruiling der commissien, hebben heeren
gecommitteerden ook volgens hunnen last met ZDH.
geaboucheerd wegens de zaken der academie, zoo
in 't vervullen der vacature van wijlen den heer
professor Franc. Burman, als nopens 't creëren van
eenen nieuwen rector magnificus en secretaris van den
senaat met Maart aanstaande. Instemmende ZDH. dat
tot het vervullen van voorsz. professoraat met waar-
neming van eene volledige predikdienst, een man
van veel studie, arbeidzaamheid en promtitude gere-
-ocr page 200-
197
quireerd werde, ook van zoodanige goede talenten
van den heer Jodocus Heringa geïnformeerd was. En
betreffende eenen nieuwen rector magnificus, in Maart
aanstaande: dat vermits wel gealterneerd werd, dan
een der jongste heeren professoren, die de post van
rector magnificus niet had bekleed, daartoe werd ver-
koren , en dus de heer prof. Bachiene zoude in aanmer-
king komen, edoch verzocht hebbende voor deze reize
geexcuseerd te worden , die post nu konde bekleed
worden voor het aanstaande jaar door den heer prof.
Hennert, als oudste der professoren, die maar tweemaal
als rector magnificus had gefungeerd, en tot secretaris
de heer prof. Arntzenius, als oudste professor in rang.
Voor zoo verre wij nu aan onze gedemandeerde
last en commissie hadden voldaan en alle pligtplegin-
gen bij ZDH. hadden afgelegd, hebben heeren ge-
committeerden de eer gehad bij ZDH. en de gan-
sche vorstelijke familie op't allergratieuste onthaald te
worden op een prachtig diner, aan eene tafel van meer
dan 50 couverts. Na welken heeren Burgemeesteren
verzocht hebben de permissie om den volgenden dag
hunne terugreis te mogen hervatten, en na afscheid
van Zijne doorluchtige Hoogheid en verdere vorste-
lijke familie genomen te hebben, als mede hunne
heeren mede-gecommitteerden voor de vriendelijke en
officieuse •wijze, waarmede hun kort verblijf in 's Hage
veraangenaamd was geworden , bedankt te hebben ,
zijn donderdag avond den 23 Januarij behouden in
Utrecht gereverteerd.
Waarmede heeren Burgemeesteren en verdere ge-
-ocr page 201-
198
committeerden vermeenen aan hun gedemandeerden
last en commissie voldaan te hebben.
*
Aanspraak van de commissie (de heeren bur-
gemeesteren van Musschenbroek en van der
Does en de twee gecommitteerden Wieling
en Pesters) den 21 Januarij 1794.
Doorluchtigste hooggeboren Vorst en Heer!
Wij rekenen het ons een groot voorregt van wege
den Kaad der stad Utrecht gecommitteerd te zijn om
UwDH. van zijne ware hoogachting te komen ver-
zekeren en, bij het afleggen van onzen diepen eerbied
en opwachting, des Hemels dierbaarste zegeningen
over UwDH. illustre persoon en het aanzienlijk Oranje-
huis van harte toe te wenschen dat UwDH. dierbare
persoon nog eene reeks van jaren zal gespaard wor-
den tot nut en voorspoed van vaderland, kerk en
alle weldenkenden in den lande, en het doorluchtige
Huis zal steeds groeijen en bloeijen tot in 't laatste
nageslacht. De Raad der stad Utrecht heeft deze
commissie gedecerneerd om de hooge inclinatie van
UwDH. te imploreren wegens de schikking en rui-
ling der commissien, welke met Mei aanstaande op
den tour onzer Stad ter vergeving staan te vaceren,
alsmede te vernemen de intentie van UwDH. in
't remplaceren dier commissien, welke daaruit zullen
komen te proflueren, zullende het onzen Raad tot een
bijzonder genoegen verstrekken UwDH. goedvinden
ook in dezen te mogen vernemen, als zijnde wij door
onze heeren committenten volledig daartoe geauthori-
-ocr page 202-
199
seerd, blijkens de extracten, ons ter hand gesteld, en
welke wij de eer hebben üwDH. over te geven.
Heeren burgemeesteren zijn ook door den Eaad ver-
zocht , zijne genegenheid te kennen te geven , om 't
professoraat in de theologie van wijlen den heer Fr.
Burman te vervullen, en zouden wel inclineren, om de
goede talenten van den heer Jod. Heringa, zoo tot
professor als 't waarnemen van een vollen predikdienst,
tot deszelfs persoon. Wijders zijn heeren burgemees-
teren verzocht te vernemen wien ZDH. dit jaar geliefde
te recommanderen tot rector magnificus en secretaris
van den senaat, zijnde prof. Hennert de oudste, die
't tweemaal geweest is, Eossijn die 't eens geweest is,
en Bachiene die 't nog niet geweest is, maar welke
verzocht heeft nog een jaar geexcuseerd te zijn, en
tot secretaris prof. Arntzenius, de oudste in rang.
Resolutie op voorzegd rapport.
Maandag 3 Februari) 1794. De Vroedschap, op
den eed vergaderd en gedelibereerd over voorzegd
rapport, heeft heeren Burgemeesteren, benevens de
heereu Wieling en Posters voor derzelver genomene
moeite en gedetailleerd rapport bedankt en het ver-
rigte door Hun Ed. ten volle geapprobeerd; mitsga-
ders bij deze prealabel geresolveerd, om conform de
recommandatie en inclinatie van Z. D. H., te zijner
tijd en op zoodanig eenen dag, als nader op voorstel
der heeren Burgemeesteren bij de Vroedschap zal be-
paald worden, te disponeren over de commissien en
ruilingen in voorzegde ouverture en rapport vermeld.
-ocr page 203-
200
ALBUM AMICORUM
VAN
ARNOLD VAN BUCHELL.
DOOK (WIJLEN)
Mr. P. VAN MUSSCHENBKOEK 1).
Daar het spreekwoord te regt zegt: met wien men
verkeert, met dien wordt men geëerd, en dat men alzoo
uit die verkeering den man mag beoordeelen, zoo
heb ik gemeend, dat het alhier niet te onpasse was,
om op het Diarium van Buchelius te laten volgen
zijn Album amicorum, hetwelk mij door een vriend
voor eenige jaren vereerd werd, en welk Album zal
doen zien, dat Arnoldus Buchelius met de geleerdste
mannen van zijn tijd als vriend heeft omgegaan. Dit
Album is na zijn dood den eigendom geworden van
den Utrechtschen burgemeester Johan van Nellesteyn,
ten wiens behoeve in hetzelve geschreven hebben de
navolgende personen:
1) Het album van van Buchell bevindt zich waarschijnlijk
buiten 's lands, en wij hebben dit opstel hier eene plaats ge-
geven , omdat het als eene niet verwerpelijke bijdrage voor de
letterkunde van Utrecht te beschouwen is; het schijnt in
het Inatst der vorige eeuw geschreven en nooit gedrukt.
Zie over het Diarium van van Buchell het vorig deel van
dit tijdschrift bl. 69 volgg., waar tevens het een en ander
over dien geleerde en den schrijver van dit opstel, die in
zijne kopij eenige fouten maakte, is aangeteekend.
-ocr page 204-
201
Gisbertus Voetius, Theologiae Professor.
Viventes morimur.
Amplissimo viro Consulari
D. D. Johanni van Nellesteyn scripsi in lecto
lethali 17 Octob. 1676 i).
Gulielmus Straten u s.
Viro Amplissimo
D. Joanni van Nellestein , J. U. D. peritissimo ,
ob strenuam operam, per multos annos Patriae, Ec-
clesiae et Amicis , qua publice , qua privatim , prae-
stitam, universalem proborum benevolentiam promerito,
mihi , ob arctissimam , in bienni (et ultra) consulatu,
collimatis cordibus ad supremam Eeip. salutis legem
Collegae conjunctissimo , et honestum , in 'Arn. Bu-
chelii, Historiarum et Antiquitatis indagatoris stu-
diosissimi, Albo locum danti inter illustda , rara et
cara capita, lubens meritoque in perennaturae ami-
citiae pignus et arrham posui.
Trajecti ad Khenum ix Cal. Novembr. 1676.
Joannes Georgius Graevius.
Altv dqioftiJtiv xal vTttiqofov ïppivat aiiwi'.
Viro perillustri
Joanni van Nellestein, J. TJ. D. ob summa et im-
mortalia ejus in Eempublicaiu merita , cuin post quar-
1) Voetius stierf den l November 1676.
-ocr page 205-
202
turn consulatum, quem Gallis submotis, instaurata
Eepublica, serenissimus Princeps Arausionensis illi
primo detulerat, praeclare et secunda bonorum om-
nium vohmtate gestum, Academia plane collapsa Ejus
praecipue cura et consilio sic esset constituta, ut
tam laeta, cum abiret consulatu, fecisset incrementa,
ut magmis ex omni Europa fieret concursus, et nu-
merum trecentorum, qui hic bonis artibus operam
navant adolescentes excedant.
Hoc grati devotique animi monumentum L. M.
Trajecti Batavorum a. d. 3 Kal. Novembr. 1677.
Franciscus Burmannus.
Exilium patitur, patriae qui se denegat.
Magnum crede nefas vitam praeferre pudori
Et propter vitam vivendi perdere causas.
— Non si male nunc, et olim sic erit.
Viro amplissimo consulari, aliisque dignitatibus
spectatissimo Johanni van Nellesteyn.
Qui inter praecipua sua ornamenta numerat, Bem-
publicam, Ecclesiam, Academiam reddere quam or-
natissimas.
Eempublicam incolumem, Ecclesiam tranquillam,
Academiam florentem, Domuin munitam, Aetatem
pacatam, Vitam longiorem, quaeque alia sunt, aut Dei
dona aut hominis vota, ex animo apprecatur, leveque
hoc cultus et officii sui monumentum L. M. Q.
apposuit.
Trajecti Batavorum 13 Novembr. ipso urbis pro-
vinciaeque ante triennium restitutae die.
-ocr page 206-
203
Verder bevinden zich in dit album ten behoeve van
Buchelius acht zeer fraaie teekeningen, en acht sier-
lijke wapens, behalve de overige handteekeningen
met bijschriften.
De teekeningen zijn van Abraham Bloemart, 1590;
Crispin de Pas; Paul. Moreelse, 1611; A. D. Wil-
lars; twee teekeningen C. K. V. S., C. E. C.
De wapenen zijn van van Haeften, 1591. „Sans
vous ne puit." Janus Ruysius. Boven aan: „Vertu
pour guide." En aan de tegenoverzijde: „Digni au-
tem sunt amicitia, quibus ipsis causa inest cur dili-
gantur. Eruditione et virtute praestanti juveni Ar-
noldo Buchelio, in perpetuum amicitiae monumentum
fieri feci 26 Apr. 1590." Lambertus Snoey, waar
onder: „Socius virtutis, flos perpetuus, 1607."
Een mij onbekend wapen zonder naam en jaartal.
Het wapen van het geslacht van Tuyll, naast het
welk aan de andere zijde geschreven staat:
1638. Amoris et amicitiae ergo haec mea insig-
nia apposui D. D. Arnoldo Buchelio J. C. ac peritia
historiarum, antiquitatis, stemmatum nobilitatis , inge-
nioque non satis depraedicando. Idibus Octobris 1638.
Philibertus a Tuyll a Serooskerke, Dominus Tien-
hovii, Capello et Bieselinge. Lager stont: Eidem D.
D. Arnoldo Buchelio in aeterni amoris vinculum ac
foedus hoc supposui anno 1638, 16 Oct. Reynoldus
a Tuyll a Serooskerken, Stavenisse et Eijnhusii To-
parcha. Vita sine litteris mors est et vivi hominis
sepultura.
-ocr page 207-
204
Het wapen van Gerrit van Reede van de Vuerse,
waar naast geschreven staat:
D. D. Arnolclo Buchelio hoc scripsi Ultrajecti anno
xxxviij, die 19 Oct.
Een ieder maeckt sijn hersnen sterck,
Tot 't uutgesochte wit en merck.
D'een soeckt des wijt gespans hoor streecken.
En doet sijn kop door i ver breecken,
Daer oogh noch oor bereycken mach;
Een ander toetst sich dach op dach,
Om twedracht op en af te voeren,
En door verkeerde wet te loeren
Op eyghen baet. Een ander weer
Die geeft sijn kiel een ander keer,
En boetst de logentael'ge Griecken,
Die bij de vocht met natte wiecken,
Versierden wat de naere nacht
Door dromen had int hoofd gebracht.
Maer ghy Bucheli, die u hersnen,
Bestiert door veel te rijper versnen,
Let op de outheydt van den tijt,
En wat er eertijts was gewijt
En ongewijdt bij 't machtich Komen,
En stelt ons die naer recht mocht komen
Van dit of dat begrijst geslacht
Dat d'outheydt heeft uut hooft gebracht.
[op den kant] Altijt ree.
Het wapen van het geslacht van Eek van Pan-
thaleon, sonder naam of jaartal.
-ocr page 208-
205
Een mij onbekend wapen, mede sonder naam of
jaartal.
Hier op volgen de vriendschapsbetuigingen aan
Arnoldus Buchelius:
Hic nempe voti finis, ultra jugera
Funcli paterni summovere limites,
Sic multa habendo nil habes: nee interest
Quam maximum sit, quod tibi est pauxillulum ,
Qui sic egendo possidere te putes.
Namque empturire, opinio indigentiae est,
Et esse emacem, est se fateri pauperem.
Fabullus amplis latifundiis Lycum,
Nummis Fabullum foenerator Bracata
Et hunc et illutn pisculentis provocat
Stagnis Alausa. Quantum habes, omnis cupit
Habere. Sed tu non habes, quantum cupis.
Josephus Scaliger, Jul. caes. F.
Scribebam Lugduni Batavorum xi. kal.
Maji Juliani cio. io. c.
Fuimus Troes.
Accipe, daque fidem.
Non ego corticibus committam carmina quernis,
Nee tanti, ut scribam, mi liber ullus erit.
Non folium malvae tanti, laudataque palma,
Textaque de lino pagina nulla placet.
Non omenta bovis Lucae, non tergus ovillum,
Pergameas poterat quod decuisse manus.
-ocr page 209-
206
Non jttvat aeratas graphio vexare tabellas,
Non ebur encaustis stat perarare votis.
Jam fragili fungo mandare poëmata, fungi est
Plumbeus est et cui plumbea lamna placet.
Denique membranas mittam, biblosque papyri,
Virgo nee e crassis charta petetur aquis.
Non haec plebeia sapiunti jentacula pulpae.
Pagina sed Philio quaeritur apta Deo.
Inscribam Buclielle, tuo mea carmina cordi:
Nobiliore loco non habitabit amor.
Arnoldo Buchello J. C*0., viro ab ingenio, modestia,
eruditione, peritia historiarum, candore, et integri-
tate morum ac vitae non satis depraedicando, scripsi
aflectus et benevolentiae signum.
Petrus Scriverius.
Lugduni Batavorum idibus Maji. cio. io. c. xvi.
Legendo et scribendo.
Hcbr.....
Psalm 126. Serentes in lachrymis, cum gaudio
metent.
Arab.....
Mors consumpsit eum qui discessit, et mors consu-
met eum qui relictus est.
itg XI'QIOS, |UJ« nians.
Ad Cl. V. Arnoldum Bucheilium.
Amate, nullus quantum amabitur, mihi
Bucheile; amoris sanguinisque foedere
Identidem conjuncte sancto arctissime:
-ocr page 210-
207
Non hisce ductibus notata pagina
Paucis, stilove, vel manu metirier
Pote es meam mentem oppido quam deditam
Tibi: stabulans nam pectoris recessibus
In intimis affectus ille mutuus,
Quo te coloque prosequorque perpetim,
Commitier chartae nequit, verum dehinc,
Ut ante semper, corde erit clusus meo.
In signum observantiae et ardentissimi amoris scrip-
sit Amplitudini vestrae devotissimus cognatus. Adol-
fus Vorstius.
A', salut. cio. io. c. xvii. iii. Non. viibr. stilo veteri.
Trajecti ad Ehenum.
Hebr.....
Timor Domini initium sapientiae.
Arab.....
Tria non cognoscuntur nisi in tribus locis: Non
agnoscitur fortis nisi in bello. Non agnoscitur sa-
piens nisi in ira. Et non agnoscitur amicus nisi in
necessitate.
Syr.....
Mors Messiae delet mortem nostram.
Clarissimo omnique virtutis et eruditionis genere
cultissimo viro D. Arnoldo Bucliellio, J. C'0., paucula
haec amoris sui et affectus symbolum ac sigillum esse
voluit Thomas Erpenius. Leidae xvi Cal. Julii anni
a nato Christo cio. io. c. xvij.
(Symbol. Hebr. ad marginem).........Jesus salus mea.
-ocr page 211-
208
Una ad tuta vadenti via est, externa despicere et
honesto contentum esse.
Clarissimo Jurisque consultissimo viro D. Arnoldo
Buchelio sinceri adfectus symbolum lubentissimus ad-
posui Philippus Cluverius. Lugduni ad Rhenum. xvi.
kal. sextil. anni cio. io. c. xvij.
Strenua nos exercet inertia. Navibus atque
Quadrigis petimus bene vivere.
Horat. Ep. L. i. Ep. xi.
Clarissimo et vere eximio viro D. Arnoldo Buche-
lio, benevolentiae atque observantiae singularis ergo,
quae praeclaris ejus debetur virtutibus L. M. Q. scripsi
Lugd. Bat. Anno cio. io. c. xvii Aug.
Daniel Heinsius.
-ocr page 212-
209
BIJDRAGEN
TOT DE
GESCHIEDENIS VAN DE GEMEENTEN DER HERVORMDEN
IN DE PROVINCIE UTRECHT.
1619.
DOOK DEN UITGEVER.
In het eerste deel van dit tijdschrift, blz. 91, en
in het tweede, blz. 102, werden aan het hoofd van
de aldaar afgedrukte Handelingen der drie eerste
ritrechtsche provinciale synoden (van 1606, 1612
en 1618) eenige opmerkingen geplaatst. Welligt is
het niet geheel nutteloos deze over te lezen bij de
volgende aanteekeningen van de eerste provinciale
synode, die, na de sluiting van de dordrechtsche
kerk vergadering, te Utrecht gehouden werd en waarin
veel moest worden ten uitvoer gelegd van hetgeen
de nationale synode had voorgeschreven. ,
Vooral verdient, ten aanzien van de hier medege-
deelde Handelingen, de Geschiedenis der nederl. herv.
kerk door A. Ypey en J. J. Dermout, 2,257 volgg.
UTK. TIJDS. IV. 14
-ocr page 213-
210
vergeleken te worden, welke schrijvers deze hande-
lingen voor het door hen geboekte hebben gebruikt,
en onze lezers zullen het daarna wel eens geworden
zijn dat het raadplegen van oorspronkelijke stukken
naauwkeuriger en op eene meer bezadigde wijze be-
hoort plaats te hebben, want de genoemde schrijvers
hebben er weinig uit geleerd en nog minder uit af-
geleerd. Met het laatste bedoelen wij onder anderen
den wilden toon dier geschiedenis in het genoemde
deel. De waarheid verdraagt zich daarmede niet *).
Men zal ons deze ernstige waarschuwing ten goede
houden; in eenen tijd dat ieder naar oorspronkelijke
stukken vraagt en die wenscht te bewerken hebben
de archivale bescheiden wel een weinig bescherming
1) De schrijvers hebben het bijzonder op onze anders tot
onverschilligheid toe vreedzame provincie geladen. In de 304e
aanteekening op het 2e deel leest men -.
„Het gebeurde te Utrecht" [de onzachte uitzetting van predi-
kanten, van welken een onder de verdenking lag dat hij met
's lands vijanden heulde] „hebben wij tot een staal willen nan-
„voeren van de verregaande vervolgzucht, welke men — —
„aldaar heeft doen werken. Andere provinciën--------In vele
„steden waren de magistraten indedaad inquisitieraden en hunne
„vierscharen geene andere regtbanken dan van euvelmoed en
„geweld." En nu slaan wij het overige en ergste over.
Zulk een beschuldigen der regering behoort goed bewezen
te worden, wil men eenig vertrouwen inboezemen, üe leeftijd
zelve der schrijvers leerde hoe weinig men van bittere aantij-
gingen tegen de bestaande magten gelooven moet.
-ocr page 214-
211
ACTA OF HANDELINGEN
SYNODI PKOVINCIALIS ULTRAJECTINAE,
BEHOUDEN
BINNEN UTRECHT IN 'T KAPITTELHUIS TEN DOM,
MET AOTHCEISATIE DEK
ED. MO. HEKKEN STATEN VAN DEN LANDE VAN UTBECHT;
begonnen den tienden Augustus anno 1619 en geëindigd
den. eersten September,
ten overstaan van de Ed. erentfeste heeren JACOB VAN ASCH VAN WIJCK ,
kanonik en scholaster van St. Pieter; Jonkh. GODERT VAN EEEDE,
Heer van Nederhorst, (of in zijne plaats Jonkh. AKNOUT VAN
ASEWIJN, Heer tot Ruwiel); CORNEHS VAN DUVEKDKN,
schepen en Mr. ANSELMIUS SALMIUS , pensionarius der
stad Utrecht, hiertoe specialijk gecommitteerd.
Na aanroeping des goddelijken Naams, gedaan bij
den praeses der voorgaande synode, zijn gelezen de
namen dergenen die nu verschreven zijn als leden
der synode, in maniere navolgende:
Johannes Langius,
i predikanten tot
Corn. Dunganus, >
Utrecht.
Bernard Busschoif.
Arnoldus Oortcampius, ) predikanten tot
Petrus Wassenburgius, J Amersfooort.
Joannes Wirtzfeldius, ^ Khenen.
CO
Laurentius Modaeus, ~ Wijk bij Duurstede.
Joannes Allastius, a_ Montfoort.
Gerardus a Bree, ö TerHorstenOvermeer.
t^t-
Joannes Lyndenius, ° Kokkengen.
14*
-ocr page 215-
212
Hagestein.
Zeist.
Veenendaal.
Mijdrecht.
Nichtevecht.
Ankeveen.
Westbroek.
Nederlangbroek.
Kudelstaart.
Kortenhoef.
Wilnis.
Amerongen.
Jacobus Huygens,
Jeremias Wilhelm!,
Gerardus Helmichius,
Joannes Aucopius,
Egbertus Ottonis,
Wernerus Henrici,
Joannes Zegermanus,
Christiaan ab Oyen,
Absalom Helmont,
Rumoldus Joannis,
Henricus ter Brinck,
Henricus Raesfelt,
g-
Bij de synode nationaal speciaal gecommitteerd en
bij expresse missive van de Ed. mo. heeren Staten
dezer provincie verzocht om op deze synode te com-
pareren en in alle voorvallende zwarigheden te adsis-
teren, zijn verschenen deze navolgende:
D. Joan. Bogermanus,
D. Eillerdus a Meheri,
D. Sebastianus Damman,
D. Joan. Dibbetius,
D. Jacobus Triglandius,
D. Godefridus Udemans,
Leeuwarden.
Harderwijk.
Zutphen.
Dordrecht.
Amsterdam.
Zierikzee.
o
p-
vf
CD
Dewelke bij de gezamentlijke broederen met liefde
en eerbiedinge ontvangen zijn, om benevens de ande-
ren als ledematen dezer vergadering tot de navol-
gende ambten te mogen verkoren worden en tot
uitvoering van alle handeling hunne vrije keurstemmen
te hebben.
-ocr page 216-
213
Na aanroeping van Gods H. naam zijn met de
meeste stemmen verkoren:
Joan. Langius, tot praeses.
Joan. Bogermanus, „ assessor.
Laurentius Modaeus „ scriba.
Alzoo deze vergadering gelegd is om tot de meeste
stichting van Gods kerk, rust en welstand van deze
provincie en de ingezetenen van dien, de decreta
synodi nationalis, gehouden tot Dordrecht, anno
1619, te effectueren en naar behooren in 't werk
te stellen, zoo is goedgevonden dat men voor al-
les zal oplezen de canones synodi nationalis, over
de vijf controverse punten gesteld, om te ver-
staan of al de broeders, hier tegenwoordig zijnde, in
dezelfde verklaring gerust zijn en bereid te onder-
teekenen zeker formulier, in de voorzegde synode
gesteld, dienende tot onderhouding van eenigheid in
't stuk van de leer, en hetwelk, volgens het besluit
der synode, van alle predikanten, zoo tegenwoordige
als toekomende, in alle de kerken der Vereenigde
Nederlanden zal moeten onderteekend worden; welke
lectuur, zoo van de canones als het gemelde formu-
lier, gedaan zijnde, hebben al de broeders eenzame-
lijk verklaard in de voorzegde verklaring gerust en
bereid te zijn hetzelve formulier te onderteekenen, ge-
lijk zij ook gedaan hebben, en zal hetzelve tot eene
eeuwige memorie en tot het voorschreven gebruik
achter de confessie en katechisrnus en de canones
.
-ocr page 217-
214
der synode nationaal gedrukt en van alle predikanten
onderteekend worden.
CAPUT I.
Examen van eenige predikanten, die zich in de
laatste synode neutraal gehouden hadden.
Alzoo de Ed. Mo. heeren Staten van deze pro-
vincie, in de uitschrijving der voorgaande synode,
hadden goedgevonden eiken predikant te stellen in
zijne vrijheid, om, naar uitwijzing van zijne conscientie,
te vergaderen bij de remonstranten of de regtgevoelen-
den, of zich zelven neutraal te houden tot de uitspraak
der synode nationaal, volgens welke uitschrijving eenige
zich zelven neutraal gehouden hadden, met namen D.
Cornelius ab Ematenbroer (?) D. Joannes Eavesway, D.
Joannes Brouwerus, D. Anselmus van Blommerweert,
Rignerus ab Oosterzee, Ludovicus du Boys, Joannes
Porcelius ende Joannes Rommius, respective predi-
kanten tot Schalkwijk, Jutphaas, Eenmes, Doorn,
Bunnik, Kamerijk, Ter Aa en Odijk, zoo is goed-
gevonden dat men voor alles met deze personen zal
handelen, om te zien hoe dat zij in de leer gesteld
zijn en of zij met stichting in de dienst der kerk
zouden mogen gelaten worden, en is bevonden dat
Cornelius ab Emolenbroer (?) Joannes Ravesway en
Joannes Brouwerus, respective predikanten tot Schalk-
wijk, Jutphaas en Eemnes, alhoewel zij te voren zich
zelven aan de zijde der Remonstranten — evenwel in de
voorgaande synode zich zelven neutraal hadden ge-
-ocr page 218-
215
dragen, en nu na eenige onderrigting verklaard heb-
ben volkomenlijk gerust te zijn in de leer der gere-
formeerde kerk, alzoo die in de synode nationaal is
verklaard, hebbende ook goed getuigenis van een god-
zalig en stil leven, zijn na voorgegane onderteekening
van het formulier, in de synode nationaal geconcipi-
eerd, als lidmaten van deze vergadering met vreugde
opgenomen.
Anselmus van Blommerweert, predikant tot Doorn,
hebbende de kerk aldaar, zoo in 't pausdom als in
den tijd van de reformatie, bediend omtrent de vijftig
jaren, is van wege zijnen hoogen ouderdom (als zijnde
bij de tachtig jaren oud) en van wege de zwakheid
zijner memorie en andere consideratien van zijne dienst
gelicentieerd. En heeft de Vergadering aangenomen
bij de Ed. Mo. heeren Staten te verzoeken, gelijk ook
de Ed. heeren gecommitteerden beloofd hebben de
goede hand daar aan te houden, dat de voornoemde
Anselmus, om redenen voorzegd, en voornamelijk ten
aanzien van zijne langdurige dienst, met een eerlijk
en extraordinaris tractement mag worden voorzien,
na dat hij de confessie, katechismus en decreta syno-
dalia onderteekend zal hebben, waar toe hem gegund
is den tijd van eene maand, om dezelve naarstelijk te
doorlezen.
Regnerus ab Oosterzee, predikant tot Bunnik, al-
hoewel hij in de voorgaande synode zich zelven neutraal
heeft gehouden en nu bereid was het formulier te onder-
teekenen, nogthans, daar hij zich in al zijne bediening,
gelijk uit verscheidene beschuldigingen, depositien en
-ocr page 219-
216
zijne eigene bekentenis blijkt, in de leer ongestadig
en spotachtig, in zijn leven ongeregeld — ja zelfs in
deze tegenwoordige vergadering zeer ligtvaardig ge-
dragen heeft, zoo is geresolveerd dat de voornoemde
Regnerus ab Oosterzee van nu voortaan zal zijn ge-
deporteerd van alle kerkelijke diensten en bedieninge,
volgens de sententie die hierna volgt en hem in de
vergadering is voorgelezen:
„De Synode, gehoord hebbende verscheidene be-
schuldigingen , concernerende de leer en het leven,
ingebragt tegen Kegnerum ab Oosterzee, tegenwoor-
dig predikant te Bunnik, en zijne verantwoording en
eigene bekentenis, mitsgaders in de vreeze des Hee-
ren rijpelijk gelet hebbende op alles waarop in deze
te letten stond, heeft eendragtelijk geoordeeld en ver-
klaard dat de voorzegde Regnerus ab Oosterzee, als
inhabiel zijnde tot de kerkedienst, van zijne dienst
zal worden gedeporteerd , gelijk de Synode hem de-
porteert bij deze, belastende en bevelende hem noch
tot Bunnik noch elders met eenige kerkelijke diens-
sten zich te bemoeijen, maar dat de kerk te Bunnik
wederom met een ander bekwaam dienaar zal worden
voorzien. Aldus gedaan in de synodale vergadering
den 12 Augustus 1619."
En alhoewel de voorzegde Oosterzee, na pronuncia-
tie van deze sententie, zich in de vergadering zeer
onverduldig heeft getoond, is nogthans des anderen
daags, na verscheidene ernstige vermaningen , in de
vergadering verschenen, heeft zijn schuld en ver-
diende strafte bekend, verzoekende dat de broederen
-ocr page 220-
217
met en voor hem God almagtig wilden bidden, op
dat hij wederom te regt gebragt en behoorlijke satis-
factie ende bekeeringe hebbende, tot de kerkedienst
of andere mindere diensten, mogt worden gepromo-
veerd en dat middelertijd zijne huisvrouw en kinderen,
door intercessie van deze Vergadering en singuliere
gratie van de Ed. Mo. heeren Staten dezer provincie
tot hun onderhoud iets mogt worden toegelegd, waar
op na ernstige ende iterative vermaninge tot boet-
vaardigheid , de Vergadering beloofd heeft alle favoor
te bewijzen.
Ludovicus du Boys, predikant tot Kamerijk, alzoo
want hij in de voorgaande synode zich zelven ook neu-
traal had gehouden en nu bereid was het formulier
te onderteekenen, evenwel, dewijl hij door vaste ge-
tuigenis overtuigd is van lasterlijke redenen op den
predikstoel, uitgeworpen tegen eenige goede broede-
ren van Woerden, als ook van ordinare dronkenschap
en andere ligtvaardigheden, waarvan hij ook eene
proef in tegenwoordigheid van deze eerw. Vergade-
ring gegeven heeft, zoo is verstaan bij deze Verga-
dering dat hij van zijne dienst zal worden gedepor-
teerd , volgens de sententie hier bij gevoegd en die
hem in de vergaderinge is voorgelezen:
„De Synode, gehoord hebbende verscheidene be-
schuldigingen, concernerende leer en leven, inge-
bragt tegen Ludovicum Duboys, tegenwoordig pre-
dikant te Kamerik, en zijne verantwoording en eigen
bekentenis, mitsgaders in de vreeze des Heeren
rijpelijk gelet hebbende op alles, waarop in de/e te
-ocr page 221-
218
letten stond, heeft eendragtelijk geoordeeld en ver-
klaard, dat de voorzegde Lodovicus Duboys, als in-
habiel zijnde tot der kerken dienst, van zijne dienst
zal worden gedeporteerd, gelijk de Synode hem de-
porteert mits dezen, belastende en bevelende hem
noch te Kameryk, noch elders, met eenige kerkelijke
diensten zich te bemoeijen, maar dat de kerk te Ka-
meryk wederom met een ander bekwaam dienaar zal
worden voorzien. Aldus gedaan in de synodale ver-
gadering den 16 Augusti 1619."
Joannes Antonij Rommius, predikant tot Odijk,
alhoewel hij op het scheiden der voorgaande synode
hem zelven aan de zijde van de regtzinnige broeders
verklaard hadde en nu ook geteekend heeft het for-
mulier van de eenheid in de leer, gelijk hij ook dien-
volgens als een lid van deze vergadering was aan-
genomen en eenige dagen gezeten had, riogthans,
dewijl verscheidene groote en zware klagten tegen
zijn leven zijn ingebragt, als van ligtvaardigheid en
ongebondenheid in schimpen en lasteren, ook tot na-
deel van treffelijke personen, van dronkenschap en
andere vuiligheden, dewelke hij ten deele zelf be-
kend heeft, ten deele uit schriftelijke attestatien en
andere gewisse getuigenissen gebleken zijn, is ver-
staan dat hij insgelijks van zijne dienst zal gedepor-
teerd zijn, volgens de sententie hierbij gevoegd, die
hem ook in de vergadering is voorgelezen.
„De Synode, gehoord hebbende verscheidene beschul-
digingen, ingebragt tegen Joannem Antonij Rommius,
tegenwoordig predikant te Odijk, ten aanzien van
-ocr page 222-
219
zijn oustichtelijk leven; mede gehoord hebbende zijne
verantwoording en eigene bekentenis, mitsgaders in de
vreeze des Heeren gelet hebbende op alles, waarop in
deze te letten stond, heeft geoordeeld en verklaard
dat de voorschreven Joannes Kommius niet stichte-
lijk in der kerken dienst kan worden geleden, maar
dat hij daarvan zal worden gedeporteerd, gelijk zij
hem deporteert mits dezen, belastende en bevelende
hem, noch te Odijk, noch elders, met eenige kerke-
lijke diensten zich te bemoeijen, maar dat de kerk
te Odijk wederom met een ander bekwaam dienaar
zal worden voorzien. Aldus gedaan in de synodale
vergadering den 18 Augustus 1619."
Joannes Porcelius, predikant ter Aa, mede willig
zijnde om het formulier te onderteekenen, is voor den
tijd van drie maanden, om zekere consideratien en
merkelijke redenen, gesuspendeerd van zijne dienst,
om daarentusschen beproefd en daarna tot zijne voor-
gaande bediening wederom toegelaten te worden,
nadat hij de kerk satisfactie zal hebben gedaan.
CAP. II.
Sententien over de predikanten, die te voren
aan de zijde der Remonstranten zich gehou-
den hebben.
Joannes Assueri Bodecherus, predikant te Koten,
nadat hij door eenige gecommitteerden uit de verga-
dering was onderwezen en het formulier had onder-
teekend, is als een lidmaat der synode opgenomen,
-ocr page 223-
220
mits dat hij, om redenen, naar eene andere plaats
zal getransporteerd worden.
Assuerus Joannis, predikant ter Eem en Baarn ,
alumnus van de Ed, Mo. heeren Staten, tot Fra-
neker gestudeerd hebbende, is tot de kerkedienst
beroepen ter Eem en Baarn en aldaar in de dienst
geweest den tijd van elf jaren. In de synode ge-
compareerd en gevraagd zijnde naar zijn gevoelen in
deze controverse punten, heeft verklaard voor dezen
geen vaste resolutie gehad , en geene nadere verkla-
ring gedaan te hebben dan qui credit salvabitur, de
kerk niet geturbeerd te hebben, en na eenige objec-
tien, bij hem tegen de praecise en absolute praedes-
tinatie (zoo hij die noemde) en andere punten voor-
geworpen, en het antwoord van de broederen daarop
gegeven , is gedimitteerd om zich nader te bedenken
en heeft daarna verklaard dat hij voor als nog de
deereta synodi nationalis met goede conscientie niet
kon onderteekenen. Doch heeft de Synode, alhoe-
wel zij hem ontslaat van zijne dienst, aangenomen
bij de Ed. Mo. heeren Staten voor hern te intercé-
deren , dat hij voor den tijd van zes maanden zijn
tractement mag genieten. De sententie is hem in de
vergadering mede voorgelezen als volgt:
;,De Synode van het Sticht van Utrecht, tegen-
woordig vergaderd binnen Utrecht, om de goede re-
solutie der nationale synode en de bevelen der hooge
overigheid te voldoen , heeft voor haar geciteerd As-
suerum Joannis, tegenwoordig predikant ter Eem en
Baarn, welke, op verscheidene reizen afgevraagd zijnde
-ocr page 224-
221
of hij zich de decreta der synode nationaal zoude
kunnen of willen onderwerpen, heeft, nadat hem eeni-
gen tijd van beraad was gegeven, in deze synode
rondelijk verklaard dat hij de voorzegde synodale
decreten, met goede conscientie, voor dezen tijd niet
zoude kunnen onderteekenen, waarom de voorzegde
Synode, volgende de order en last, in synodo nati-
onali gegeven, en de goede intentie van de Ed. Mo.
heeren Staten generaal, heeft verklaard, gelijk zij
verklaart bij deze, dat de voorzegde Assuerus Jo-
annis zich van nu af zal houden verlaten en ontsla-
gen van alle kerkelijke diensten en bedieninge, ge-
lijk hij ook mits deze tegenwoordiglijk wordt verlaten
en ontslagen, ter tijd toe dat hij door betere on-
derrigting en bedenking zich zelven met de gerefor-
meerde kerken, zoo in deze als in alle andere leerpun-
ten zal conformeren en de kerk behoorlijke satisfactie
zal hebben gedaan, ende dat wijders zijne kerk dadelijk
zal worden voorzien met een bekwaam dienaar, wen-
schende nogtans dat de voornoemde Assuerus, in
regard van zijn stichtelijk leven en zedigheid in't voor-
stellen van zijne opinie, den tijd van zes maanden
zijn volle tractement moge genieten, gelijk tot dien
einde de Synode aangenomen heeft bij de Ed. Mo.
heeren Staten dezer provincie voor hem te intercé-
deren. Aldus gedaan in de synodale vergadering den
19 August! 1619."
Petrus Bosschius, predikant tot Wijk bij Duurstede,
heeft voor de vergadering verklaard, nadat hem eenig
beraad was gegeven, dat hij voor als nog de decreta
-ocr page 225-
222
der synode niet kon onderteekenen, onder presentatie
nogthans dat hij hem zelven stil en leerzaam wilde
stellen. Zoo is 't dat de Vergadering, gelet heb-
bende op de eene zijde op de resolutie der synode
nationaal en stichting van Gods kerke, aan de an-
dere zijde op de intercessie van de gecommitteer-
den des magistraats en kerkeraads van Wijk, spe-
cialijk gecommitteerd om voor hem te intercéderen ,
hem ontslagen heeft van zijne dienst voor den tijd
van zes maanden , om zich middelertijd nader te be-
denken en met de gereformeerde kerk te conforme-
ren , 't welk ingeval hij binnen dien tijd niet doet,
van zijne bediening geheel zal ontslagen blijven, vol-
gens de sententie hem voorgelezen als volgt:
„De Synode van 't Sticht van Utrecht, tegen-
woordig vergaderd binnen Utrecht, om de resolutie
der nationale synode en de bevelen der hooge overig-
heid te voldoen, heeft voor haar geciteerd Petrus
Bosschius, tegenwoordig predikant tot Wijk bij Duur-
stede , dewelke, op verscheidene reizen afgevraagd
zijnde of hij zich de decreten der nationale synode
zoude kunnen of willen onderwerpen, hoeft, nadat
hem eenigen tijd van beraad was gegeven , in deze
synode rondelijk verklaard dat hij de voorzegde sy-
nodale decreten met goeder conscientie voor dezen
tijd niet zoude kunnen onderteekenen, waarom de
voorzegde Synode, volgende de order en last in de
synode nationaal gegeven, en de goede intentie van
de Ed. Mo. heeren Staten generaal, heeft verklaard,
gelijk zij verklaart bij deze, dat de voorzegde Bosschius
-ocr page 226-
223
hem van nu af zal houden ontslagen van alle ker-
kelijke diensten en bedieninge, gelijk hij ook mits
dezen tegenwoordiglijk wordt ontslagen voor den tijd
van een half jaar, gedurende welken tijd de plaats
van AVijk voor hem zal open blijven, om hem zelven
middelertijd in de vreeze des Heeren te bedenken,
en met de gereformeerde kerk, zoo in deze als alle
andere leerpunten, te conformeren, 't welk bij zoo
verre bij hem binnen dien tijd niet gedaan zal worden,
zal geheel ontslagen zijn, gelijk ontslagen wordt
mits dezen van zijne dienst, verhoopende daaren-
tusschen dat de Heer de genade zijns Heiligen gees-
tes hem goedertierenlijk zal verleenen. Aldus gedaan
in de synodale vergadering den 19 Augustus 1619."
Antonius Hoornhovius, predikant te Werkhoven,
gestudeerd hebbende te Leiden, heeft verklaard het
gevoelen der Remonstranten voor dezen tijd toege-
daan geweest en nog te zijn, en daarom voor dezen
tijd de decreten der synode niet te kunnen onder-
teekenen, is derhalve van zijne dienst ontslagen, doch
dat de Synode, mede gehoord hebbende de goede
getuigenissen van zijn persoon, voor hem bij de Ed.
Mo. heeren Staten zal intercéderen dat hem een
vierendeeljaars tractement, boven het vierendeeljaars
daar hij in getreden is , mag vergund worden.
„De Synode van het Sticht van Utrecht, tegen-
woordig vergaderd binnen Utrecht, om de goede
resolutie der nationale synode en de bevelen der
hooge overigheid te voldoen, heeft voor haar geciteerd
Antonium Hoornhovium, tegenwoordig predikant te
-ocr page 227-
224
"Werkhoven, dewelke, afgevraagd zijnde of hij zich
de decreten der synode nationaal zoude kannen of
•willen onderwerpen , heeft in deze synode verklaard
dat hij de voorzegde synodale decreten met goede
conscientie voor dezen tijd niet zoude kunnen onder-
teekenen , waarom de voorzegde Synode , volgens de
order en last in de synode nationaal gegeven en de
goede intentie van de Ho. Mo. heeren Staten gene-
raal , heeft verklaard, gelijk zij verklaart bij deze ,
dat de voorzegde Antonius Hoornhovius hem van nu
af zal houden verlaten en ontslagen van alle kerke-
lijke diensten en bedieninge, gelijk hij ook mits dezen
tegenwoordiglijk wordt verlaten en ontslagen , ter tijd
JU L
toe, dat hij door betere onderrigting en bedenking
hem zei ven met de gereformeerde kerk, zoo in dezen
als in alle andere leerpunten, zal conformeren en de
kerk behoorlijke satisfactie zal hebben gedaan, en dat
wijders zijne kerk datelijk zal worden voorzien met
een bekwaam' dienaar, mits dat de Synode, ten einde
hij hem volgens zijn eigen verzoek zoude mogen be-
denken , bij de Ed. Mo. heeren Staten dezer pro-
vincie voor hem zal intercéderen dat hem een vieren-
deeljaars tractement mag worden toegelegd. Aldus
gedaan in de synodale vergadering den 19 Augustus
1619."
Wilhelmus Riddersbach, predikant te Tull en 't "Waal,
mede weigerig zijnde om de decreten der synode te
onderteekenen en nogtans bereid om zich te beden-
ken en goede onderrigting plaats te geven, is ook
ontslagen van zijne dienst op gelijke conditie, als de
-ocr page 228-
225
voorgaanden, doch dat hij tot de dienst niet zal toege-
laten worden voor en aleer hij op nieuw volkomenlijk
zal zijn geëxamineerd en onderzocht, overmits hij be-
vonden wordt in de leer niet vast te gaan:
„De Synode van 't Sticht van Utrecht, tegenwoor-
dig vergaderd binnen Utrecht, om de resolutie der
nationale synode en de bevelen der hooge overigheid
te voldoen, heeft voor haar geciteerd Wilhelmus Rid-
dersbach, tegenwoordigen predikant te Tull en 't Waal,
dewelke, op verscheidene reizen afgevraagd zijnde of
hij zich de decreten der synode nationaal zoude kun-
nen of willen onderwerpen, heeft, nadat hem eenigen
tijd van beraad was gegeven, in deze synode ronde-
lijk verklaard dat hij de voorzegde synodale decreten
met goede conscientie voor dezen tijd niet zoude kun-
nen onderteekenen, waarom de voorzegde Synode,
volgens de order en last in synodo nationali gegeven
en de goede intentie van de Ho. Mo. heeren Staten
generaal, heeft verklaard, gelijk zij verklaart bij deze,
dat de voorzegde Wilhelmus Kiddersbach hem van nu
af zal houden verlaten en ontslagen van alle kerkelijke
bedieninge en diensten, gelijk hij ook mits dezen tegen-
woordiglijk wordt verlaten en ontslagen ter tijd toe
dat hij, door beter onderrigt en bedenking, hem zelven
met de gereformeerde kerk, zoo in deze als in alle
andere leerpunten zal conformeren, en de kerk be-
hoorlijke satisfactie zal hebben gedaan en dat wijders
zijne kerk dadelijk zal worden voorzien met een an-
der bekwaam leeraar en dat hij vóór zijne admissie
de novo volkomenlijk zal worden geëxamineerd, mits
UTR. TIJDS. IV. 15
-ocr page 229-

226
dat de Synode bij de Ed. Mo. heeren Staten voor
hem zal intercéderen, dat hem een vierendeel jaars
tractement mag worden toegelegd, om middelertijd,
volgens zijn eigen verzoek, zich nader te bedenken.
Aldus gedaan in de synodale vergadering, den 20
Augustus 1619."
Joannes Bornius, alumnus van de Ed. Mo. heeren
Staten, eerst te Franeker en daarna te Leiden ge-
studeerd hebbende, is in de dienst gekomen te Over-
langbroek, alwaar hij de dienst betreden heeft elf
jaren; voor deze vergadering verschenen en onder-
zocht zijnde wat gevoelen hij voor dezen gehad en
nog tegenwoordig mogt hebben in de controverse
punten, heeft verklaard nooit voor dezen, als ook nog
niet, te kunnen verstaan dé praecise praedestinatie
(y.oo hij die noemde), daarop, na eenige gedane onder-
wijzing, nadat hem eenige dagen zijn beraad was
gegeven, rondelijk verklaard heeft voor als nog de
canones synodi niet te kunnen onderteekenen, en
na onderzoek van zijne leer en leven en eenige
kwade geruchten, die de synode waren voorgeko-
men en dien aangaande eenige schriftelijke attestatien
waren voorgelezen, is bij de vergadering gedepor-
teerd van zijne dienst:
„Alzoo Joannes Bornius, tegenwoordige predikant te
O verlangbroek, voor de synode, tegenwoordig ver-
gaderd binnen Utrecht, openlijk en iterativelijk be-
kend en verklaard heeft, nadat hem tijd van beraad
was gegeven, dat hij de decreta synodalia met goede
conscientie niet kan onderteekenen, en dat daarenbo-
-ocr page 230-
227
ven ook gebleken is dat hij zich in 't voorstellen en
dz'ijven van zijn gevoelen, verscheidenlijk, tot onrust
van Gods kerk, zeer heftig en partijdig heeft gedragen,
behalve dat hij in zijn leven niet is van goede ge-
tuigenis en gerucht, als een dienaar van Jezus Chris-
tus behoort te zijn, zoo oordeelt en verklaart de
Synode dat de voornoemde Bornius, naar de sententie
der synode nationaal, van zijne dienst behoort gede-
porteerd te worden, gelijk zij hem deporteert mits
dezen, belastende en bevelende hem, noch tot O ver-
langbroek, noch elders, zich met eenige kerkelijke
diensten te bemoeijen, maar dat de kerk van Over-
langbroek met een ander bekwaam leeraar zal worden
voorzien. Aldus gedaan in de synodale vergadering
binnen Utrecht, den 18 Augustus 1619."
Ende alzoo Joannes Bornius voornoemd menigmaal
in deze vergadering aangehouden heeft, dat de woor-
den behalve dat hij in zijn leven niet is van goede ge-
tuigenisse en gerucht, als een dienaar Jesu Christi behoort
te zijn uit zijne sententie mogen gedaan worden, zoo
heeft de Vergadering, op zijn ernstig en instantelijk
verzoek, deze navolgende verklaring hem verleend en
alhier gesteld:
„Alzoo Joannes Bornius, gewezen predikant tot
O verlangbroek, bij rekest verzocht heeft dat het de
eerw. Synode provinciaal van den Lande van Utrecht
gelieve de sententie over zijn persoon te verzachten
en uit te laten de woorden van de geruchten, die
tegen zijn leven zijn ingebragt, overmits hij verhoopt
in toekomende tijden door Gods genade zich alzoo te
15*
-ocr page 231-
228
dragen dat hij van de geruchten mogte vrij worden,
zoo is 't dat de eerw. Synode, rijpelijk gelet heb-
bende op het voorzegde verzoek en redenen van dien,
verklaard heeft en verklaart mits dezen dat de sen-
tentie, over den voorzegden persoon bij deze Verga-
dering gewezen, eigenlijk en voornamenlijk gefundeerd
is op het stuk van de leer en zijne weigering van
onderteekening te doen van de canones van de sy-
node nationaal, maar dat zij van deze geruchten in
de sententie heeft willen gewag maken, om ex officio
den voorzegden Bornius te wijzen tot zijne conscien-
tie, ten einde dat hij dezelve te regt examinere en
in toekomenden tijd voorzigtelijk wandele, 't welk
doende, de voorzegde clausule denzelven persoon
voor deze synode niet zal bezwaren. Actum den 24
Augustus 1619."
Petrus Valck, predikant tot Langerak over Lek,
alhoewel hij gezind was de decreten der synode te
onderteekenen, is om redenen van zijne dienst ont-
slagen voor den tijd van drie maanden, om middeler-
tijd beproefd te worden, en daar na in alle leerstuk-
ken van de gereformeerde religie regtzinnig bevonden
zijnde, in eene andere plaats tot de kerkedienst gepro-
moveerd te worden, 'twelk hem door den praeses is
aangezegd.
Joannes Monachius, Bartholomeus Provostius, Chris-
tophorus Langeraeck, Franciscus Taurinus, Paulus
Lyndenius, Egbertus Stedium, Joannes Nederlagius,
en Agidius Seistius, respective predikanten tot Bun-
schoten 3 de Vaart, Harmelen, Maarsen, Soest, Ab-
-ocr page 232-
229
coude, Woudenberg en Zegveld, gelijk zij te zaraen
een rekest hadden overgegeven aan de E. Mo. Ge-
deputeerden van de E. Mo. heeren Staten van deze
provincie, waarbij zij verklaarden dat zij deze verga-
dering niet konden houden voor wettelijk, overmits
zij, zijnde ingezetene predikanten dezer provincie,
werden buiten gesloten en vreemde daartoe geadmit-
teerd, verzochten daarom, of hier mede te zitten als
judices, of dat de Remonstranten mogten hebben eene
vergadering apart, gelijk zij in October van verleden
jaar gehad hebben; alzoo hebben zij, geëxamineerd
zijnde, in substantie vast op ééne manier geantwoord,
te weten, alle te zamen tot Leiden gestudeerd te hebben
en het gevoelen der Remonstranten altijd toegedaan ge-
weest te zijn en nog te zijn, en hetzelve partijdelijk,
tot nadeel van Gods kerk gedreven te hebben en niet
alleen de decreta synodalia voor onschriftmatig te
kennen en consequentelijk de zelve niet te kunnen
onderteekenen, maar daar en boven onnoodig te zijn
zich op de confessie van de nederlandsche kerk en den
christelijken katechismus te verklaren, benevens dat
Egbertus Stedium, predikant te Abcoude, in deze
vergadering zich zelven zeer onbeleefdelijk en onge-
schikt heeft gedragen, waarover de voorzegde personen
van alle kerkelijke diensten en bedieningen zijn gede-
porteerd, gelijk tot dien einde een ieder, hoofd voor
hoofd wederom binnen geroepen zijnde, deze navol-
gende sententie is voorgelezen:
„De Synode van de provincie van Utrecht, tegen-
woordig vergaderd binnen Utrecht, om de goede
-ocr page 233-
230
resolutie der nationale synode en de bevelen der
hooge overigheid te voldoen, heeft voor haar geciteerd
N. predikant te N., welke gevraagd zijnde waarvoor
hij de decreta der voorzegde synode hield en of hij
ook geresolveerd zoude zijn dezelve te onderteekenen
en te achtervolgen, heeft rondelijk in deze synode
verklaard dezelve decreta te houden voor onschrift-
matig en ze niet te kunnen onderteekenen en achter-
volgen, en daarenboven kennelijk is dat hij het ge-
voelen der Remonstranten doorgaands tot ondienst
van Gods kerk en ontrusting der gemoederen zeer
heftig en partijdig heeft gedreven en het contrarie
gevoelen van de gereformeerde kerk tegengestaan,
waarom de voorzegde Synode, volgende de order en
last in synodo nationali gegeven en de goede inten-
tie van de Ho. Mo. heeren Staten generaal, heeft
verklaard, gelijk zij verklaart bij deze dat de voor-
zegde N. van nu af zal worden gedeporteerd van
alle kerkelijke diensten en bedieninge, gelijk hem
de Synode deporteert mits dezen, ter tijd toe dat hij
door betere onderrigting en bedenking hem zelven met
de gereformeerde kerk, zoo in deze als alle andere
leerpunten, zal conformeren en de kerk behoorlijke
satisfactie zal hebben gedaan en met dezelve waar-
lijk en ten volle wezen verzoend, belastende ende
bevelende hem, noch tot N., noch elders, zich met
eenige kerkelijke diensten te bemoeijen en dat daar-
entusschen de plaats van N. met een bekwaam leer-
aar zal worden voorzien. Aldus gedaan den 19 Au-
gustus, in de synodale vergadering anno 1619."
-ocr page 234-
231
Doch staat aan te merken dat in de sententie van
Franciscus Taurinus en Joannes Nederlagius, om re-
denen, zijn uitgelaten de woorden doorgaand» en zeer
heftig en in de sententie van Agidius Seistius de
woorden doorgaands partijdig en zeer heftig, gelijk in
de sententie van Egbertus Stedium, om redenen te
voren verhaald, geinsereerd zijn deze navolgende
woorden: En bovendien zeer onzedig en ongeschikt hem
in deze vergadering heeft gedragen.
Benjamin Wannemaker, predikant te Lopik, ge-
studeerd hebbende te Leiden, alhoewel hij in den
aanvang zich toonde als of hij leerzaam wilde zijn,
die maar had eenige dubia in decretis synodalibus,
waarop hij onderrigting verzocht, heeft zich nader-
hand alzoo geopenbaard, onderzocht zijnde op ver-
scheidene en geloofwaardige getuigenissen tegen hem
ingebragt, dat hij niet alleen niet toestond de decreten
der synode nationaal, maar daarenboven vol was van
verscheidene vreemde, gruwelijke en lasterlijke opinien,
met name van de providentie Gods, waarvan hij wilde
staande houden dat God onze gedachten niet weet
voor en aleer dat zij in cerebro geformeerd zijn, is
derhalve eendragtelijk verklaard bij de Vergadering,
onwaardig te zijn de H. dienst en waardig om de
facto van alle kerkelijke diensten gedeporteerd te
worden, volgens de sententie hier bij gesteld:
„De Synode van de provincie van Utrecht, tegen-
woordig vergaderd binnen Utrecht, om de goede
resolutie der nationale synode en de bevelen der
hooge overigheid te voldoen, heeft voor haar geciteerd
-ocr page 235-
Benjamin Wannemaker, tegenwoordig predikant te
Lopik, dewelke gevraagd zijnde waarvoor hij de de-
creten der voornoemde synode hield en of hij ook
geresolveerd zoude zijn dezelve te onderteekenen
en te achtervolgen, heeft rondelijk in deze synode
verklaard, dezelve decreta te houden voor onschrift-
matig en niet te kunnen onderteekenen en achter-
volgen, en daarenboven kennelijk is, dat hij het ge-
voelen der Eemonstranten doorgaands, tot ondienst
van Gods «kerk en ontrusting der gemoederen, zeer
heftig en partijdig heeft gedreven en het contrarie
gevoelen van de gereformeerde kerk tegengestaan, en
bovendien uit verscheidene depositien en zijne eigene
verklaring ons gebleken is dat hij vol is van vreemde,
gruwelijke en lasterlijke opinien, waarom de voorzegde
Synode, volgende de order en den last in synodo
nationali gegeven en de goede intentie van de Ho.
Mo. heeren Staten generaal, heeft verklaard, gelijk
zij verklaart mitsdezen, dat de voorzegde Wannema-
ker, als der H. kerkedienst onwaardig, van nu af
zal worden gedeporteerd van alle kerkelijke dien-
sten en bedieninge, gelijk hem de Synode deporteert
mits dezen, ter tijd toe, dat hij door betere onder-
rigting en bedenking hem zelven met de gerefor-
meerde kerk, zoo in deze als alle andere leerpunten,
zal conformeren en de kerk behoorlijke satisfactie zal
hebben gedaan, en met dezelve waarlijk en ten vollen
•wezen verzoend, belastende en bevelende hem, noch
te Lopik, noch elders, zich met eenige kerkelijke
diensten te bemoeijen, en dat daarentusschen de
-ocr page 236-
233
plaats van Lopik met een bekwaam leeraar zal wor-
den voorzien. Aldus gedaan in de synodale verga-
dering den 20 Augustus 1619."
Henricus Welsingius, predikant te Maartensdijk,
geciteerd zijnde benevens de voorgaanden, is van wege
zijne ligchamelijke krankheid niet gecompareerd, doch
is bij de Vergadering goedgevonden per deputatos
met hem te handelen, dewelken, nadat zij met hem
gesproken en daarvan rapport gedaan hadden, is
verstaan, dat de voornoemde Welsingius, niet alleen
omdat hij weigerig was de decreta der synode te
approberen en te onderteekenen, maar dat hij ook uit
zijne voorgaande handeling voor grover doling suspect
was, van zijne dienst zal worden gedeporteerd, en
dat zijne sententie hem toegezonden zal worden,
hetwelk naderhand geschied is:
„Alzoo Henricus Welsingius, tegenwoordig predi-
kant tot Maartensdijk, geciteerd zijnde bij expresse
missive van de E. Mo. heeren Staten van deze pro-
vincie, om te compareren voor de synode provinciaal
hier tegenwoordig en te aanhooren 't geen de Synode
hem had voor te houden, en de voorzegde Welsingius
door ligchamelijke krankheid verhinderd was te com-
pareren, is de Synode genoodzaakt geweest eenige
gedeputeerden aan hem te zenden, om te verstaan
hoe dat hij in 't stuk der leere gesteld was, met name
nopens de vijf artikelen der Remonstranten, waarover
bij de synode nationaal verklaring en uitspraak ge-
daan is, welke gedeputeerden gerapporteerd hebben
dat hij niet konde de voorzegde verklaring met goede
-ocr page 237-
234
concientie onderteekenen, als niet kunnende verstaan >
dat zij de H. schriftuur conform was; dat hij ook
hadde bekend schuldig te zijn aan 't uitgeven van
zeker boekje, tot Franeker gedrukt, de officio hominis
Chrisliani, alhoewel hij verklaarde onschuldig te zijn
aan 't maken van de voorrede die daar voor stond,
zoo is 't, dat die van de synode, om te volgen
de order en last in de synode nationaal gegeven
en de goede intentie van de Ho. Mo. heeren Staten
generaal, heeft verklaard, gelijk zij verklaart mits
deze, dat de voorzegde Welsingius van nu af zal
worden gedeporteerd van alle kerkelijke diensten en
bedieninge, gelijk hem de Synode deporteert mits
deze, ter tijd toe dat hij door betere bedenking en
onderrigting hem zei ven met de gereformeerde kerk,
zoo in deze als alle andere leerpunten, zal conforme-
ren en de kerk behoorlijke satisfactie hebben gedaan
en met dezelve waarlijk en ten volle zal wezen ver-
zoend, belastende en bevelende hem, noch tot Maar-
tensdijk , noch elders, zich met eenige kerkelijke
diensten te bemoeijen en dat daarentusschen de plaats
van Maartensdijk met een ander bekwaam leeraar
zal worden voorzien. En overmits de voorzegde Wel-
singius niet tegenwoordig was om redenen voorzegd,
zoo is bij de vergadering verstaan dat hem deze
sententie in forma bij een expresse zal toegezonden
worden, ten einde hij wete, waarnaar hij zich hebbe
te reguleren. Actum in de synodale vergadering,
den 26 Augustus 1619."
Didericus Camphusius, predikant te Vleuten, an-
-ocr page 238-
235
dermaal geciteerd zijnde bij expresse missive van de
Ed. heeren gecommitteerden van de Ed. Mo. heeren
Staten dezer provincie, is niet gecompareerd en der-
halve mede van zijne dienst gedeporteerd en de sen-
tentie als voren toegezonden :
„Alzoo Didericus Camphusius, tegenwoordig predi-
kant te Vleuten , geciteerd zijnde bij expresse missive
van de Ed. Mo. heeren Staten van deze provincie ,
om te compareren voor de synode provinciaal hier
tegenwoordig, en te aanhooren 't geen de synode
hem had voor te houden, geweigerd heeft te compa-
reren en verklaard heeft zijne dienst in handen van
de gemelde heeren Staten te resigneren, zoo is 't
dat de Synode, aanmerkende zijne wederhoorigheid
en vilipendentie van de authoriteit van de hooge
overigheid en trouwlooze verlating zijner dienst, de-
welke hij gelijk als alle andere dienaren niet mogt
verlaten , zonder wettelijke redenen, bij de klasse of
de synode wigtig bevonden , en daar benevens be-
kend is dat hij in zijne dienst hem gedragen heeft als
een bitter en calumnieus remonstrant, den voorzegden
persoon heeft verklaard mits deze vervallen te zijn
van alle kerkelijke diensten en bedieninge , ter tijd
toe dat hij door betere onderrigting en beden-
king hem zei ven met de gereformeerde kerk, zoo in
deze als alle andere leerpunten, zal conformeren, en
de kerk behoorlijke satisfactie gedaan hebben en met
dezelve waarlijk en ten volle zijn verzoend, belas-
tende en bevelende hem, noch te Vleuten, noch elders,
zich met eenige kerkelijke diensten te bernoeijen en
-ocr page 239-
dat daarentusschen de plaats van Vleuten met een
ander bekwaam leeraar zal worden voorzien. En
overmits de voorzegde Camphusius niet tegenwoordig
was , om redenen voorzegd , zoo is bij de Vergade-
ring verstaan dat hem deze sententie in forma bij
een expresse zal toegezonden worden , ten einde hij
wete waarnaar hij zich hebbe te reguleren. Actum in
de synodale vergadering, den 16 Augustus 1619."
CAP. III.
Aanneming van de kerkeordening, in de synode
nationaal gesteld.
Is gelezen de gansclie kerkeordening, alzoo zij in ,
de synode nationaal is geconcipieerd en bij de Ed.
Mo. heeren Staten dezer provincie was geapprobeerd,
en zijn de tegenwoordige broeders gevraagd, of er
iets was in deze order, dat zij niet verstonden, of
waarin zij eenige zwarigheden vonden, maar alzoo
zij gezamenlijk hebben verklaard van harte verblijd
te zijn, dat God almagtig de kerk in deze provincie
zoo genadelijk had aangezien, dat dezelve, niet alleen
in de leer, maar ook in de order, eenigheid met
andere gemeene kerken van onze unie mogte onder-
houden, zoo zijn zij bij den praeses en assessor vrien-
delijk vermaand en gebeden, dat ieder in zijne kerk
alle devoir zoude aanwenden om dezelve order bekwa-
melijk in te voeren en getrouwelijk te onderhouden.
Alzoo de Edele heeren gedeputeerden van wege
de Ed. Mo. heeren Staten van deze provincie last
-ocr page 240-
237
hadden te eischen verklaring van deze synode over
eenige punten, in de gemelde kerkeordening gesteld,
aangaande voornamelijk de verkiezing van predikan-
ten en ouderlingen, om alzoo in toekomende tijden
alle misverstanden en inconvenienten voor te komen,
zoo hebben de eerwaarde gedeputeerden der synode
nationaal, als die de meening der nationale synode
best verstonden, eene eenvoudige verklaring daarop
gedaan, die ook niet alleen bij de eerw. broederen
dezer synode, maar ook bij de Ed. heeren Gedepu-
teerden met goedvinden is aangehoord, belovende
daarvan rapport te doen aan hunne principalen en is
deze verklaring tot eene eeuwige memorie hierbij ge-
voegd, in maniere navolgende, ten einde alle kerken
in deze provincie weten, waarnaar zij zich hebben te
reguleren.
Extract.
Veneris 6 Augusti 1619.
Volgens de resolutie op den 21 der verledene maand
Julij genomen, doen de heeren gecommitteerden tot
de nadere examinatie van de kerkeordening, in dit
artikel gementionneerd, rapport, met opening van ver-
scheidene bedenkingen en consideratien, die daar val-
len, beroerende de interpretatie van eenige artikelen,
in de voorzegde kerkeordening vervat. En is goed
gevonden, dat de heeren, bij deze vergadering te
committeren, met de aanstaande synode provinciaal
zullen komen in nadere communicatie, om op de na-
volgende punten eene nadere verklaring ingesteld of
beraamd te mogen worden.
-ocr page 241-
238
Te weten:
Op het 4e artikel, hoe verre men verstaat te
zullen strekken de correspondentie met de christelijke
overigheid in 't verkiezen der dienaren des woords, etc.
En of de examinatie derzelven niet dient te ge-
schieden ten overstaan van eenige gecommitteerden
van de respectieve overigheid, zijnde lidmaten.
Op 't 5e art. aangaande de correspondentie. Ut supra.
Op het 22 artikel te letten, of het kiezen van de
ouderlingen en diakenen niet in 't geheel zal geschie-
den bij den kerkeraad, en of het, ten regarde der stad
Utrecht, niet zoude goed zijn in dezelve verkiezing
te gedenken op gequalificeerde lidmaten van de col-
legien van de heeren Staten van Utrecht, van de
vroedschap der stad Utrecht, en van het hof van
Utrecht, mitsgaders ten aanzien van andere steden
op de lidmaten uit de magistraten, en van de platte
landen op de respectieve ambachtsheeren en die van
de geregten, zijnde lidmaten als voren.
Nog op het 5e artikel voorzegd verklaring te eischen
van de woorden: „voor zoo veel't zelve stichtelijk kan
„worden gebruikt zonder nadeel van Gods kerk."
En is, na verdere rijpe genomen deliberatie en
verscheidene communicatie, deze beraamde kerkeor-
dening, zoo die ligt, goedgevonden en gearresteerd,
gelijk dezelve goedgevonden en gearresteerd wordt
bij deze, mits conditie in zoo ver hierna, over de
interpretatie van die, eenige disputen mogten komen
te verrijzen tusschen eenige van de subalterne over-
heid en kerk dezer provincie, dat hetzelve different
-ocr page 242-
voor de heeren Staten van die zal worden gebragt
om bij hun Ed. Mog. te worden beslecht, en zoo
zulks bij dezelven niet gevoegelijk konde geschieden,
dat het alsdan zal staan ter decisie van de Ho. Mo.
heeren Staten generaal en den heer Stadhouder dezer
provincie in der tijd, mitsgaders dat nog, in cas van
dispute dezen aangaande tusschen de souvereine over-
heid en kerk voornoemd, men zich ook ter eerster
instantie zal adresseren aan de hiervoren gemelde
heeren Staten generaal en stadhouder voornoemd, om
bij dezelven te worden gedecideerd. Onderstond: Ge-
ëxtraheerd uit de resolutien, bij de Ed. Mo. heeren
Staten 's lands van Utrecht genomen, en accordeert.
In kennisse van mij. Ant. van Hilten.
Verklaring, gedaan bij de gedeputeerden der sy-
node nationaal, die verschenen zijn in de synode
provinciaal van den lande van Utrecht, over de na-
volgende punten, rakende de kerkeordening bij de
Ed. Mo. heeren Staten van deze provincie der synode
voorgesteld.
Op het 4 artikel, hoe verre men verstaat te zul-
len strekken de correspondentie met de christelijke
overheid in 't verkiezen van de dienaren des woords etc.
Antwoord. Deze correspondentie bestaat in drie
stukken. Eerst zoo wanneer daar een of meer
predikanten in eenige kerken ontbreken, zoo zal
de kerkeraad hetzelve zijne christelijke overheid te
kennen geven, om dezelve van den nood der kerke
te berieten en met haar consent naar een bekwaam
O
persoon of personen uit te zien. — Ten tweede,
-ocr page 243-
240
wanneer de kerkeraad op een of meer personen de
oogen geslagen heeft, zoo zullen zij dezelven hun
E. overigheid bekend maken, om te vernemen of haar
E. ietvves hebbe, waarom dezelve personen in deze
kerk niet stichtelijk zouden kunnen dienen, en zoo
de overheid tegen de personen niet wettelijks heeft,
zoo zal de kerkeraad tot de verkiezing voortvaren en
na de gedane verkiezing verzoeken de approbatie van
de overheid. —• Ten derde, zoo wanneer de gaven zijn te
hooren, of bezending te doen tot voltrekking van de
beroeping, zoo zal de overheid hare gedeputeerden
voegen bij de gedeputeerden der kerk, zoo het haar
E. gelieft.
Op het 5e artikel, aangaande de correspondentie.
Antwoord. Ut supra.
Verklaring te eischen van de woorden „voor zoo
veel hetzelve stichtelijk kan worden gebruikt, zonder
nadeel van Gods kerk;" of met deze woorden de pa-
tronen, zijnde van andere als de gereformeerde reli-
gie, van het jus patronatus worden uitgesloten?
Antwoord. De meening der synode nationaal is
geenszins met deze woorden iemand, wie hij zij , in
zijn deugdelijk regt van presentatie te verkorten, maar
wel het regte gebruik van dien aan te wijzen, te
weten, dat het moet gebruikt worden met stichting,
dat is, dat er gepresenteerd worde persona habi-
lis, waarvan de classis moet oordeelen; dat de kerk
blijve bij haar regt van verkiezing en wettelijke re-
pudiatie, ook naar het oordeel der classis; dat de
presentatie geschiede binnen den tijd van zes weken,
-ocr page 244-
241
nadat de plaats vacant geworden is, of dat anders
de kerk zal geregtigd zijn om zelve uit te zien naar
een bekwaam persoon; dat de patronus den pastoor
verzorge van een eerlijk tractement en voorts zich
voege naar de kerkelijke ordening.
Op het 22 artikel te letten, of het kiezen van de
ouderlingen en diakenen niet in 't geheel zal geschie-
den bij den kerkeraad?
Antwoord. Wij verstaan, alhoewel de kerkeorde-
ning daarvan alternative spreekt, dat het evenwel in
deze provincie best zal zijn dat niet alleen de nomi-
natie, maar ook de verkiezing van het enkel getal,
dat bevestigd zal worden, na voorgaande proclamatie,
simpelijk bij den kerkeraad geschiede, gelijk meest
in andere provinciën geschiedt.
Of het ten regarde der stad Utrecht, als ook van
andere steden en dorpen, niet zoude goed zijn P
gedenken op gekwalificeerde lidmaten van de colle-
gien van de heeren Staten, van de vroedschap der
stad Utrecht en van den hove van Utrecht etc.
Antwoord. Het is behoorlijk, caeteris paribus, en
als de heeren daartoe vaceren kunnen, gelijk met
stichting vast in alle andere provinciën gedaan wordt.
Deze verklaring bij de voorzegde gecommitteerden
gedaan zijnde, is bij de gansche synode, voor goed
aangenomen, gelijk ook de E. heeren gecommitteer-
den van de E. Mo. heeren Staten van deze provincie
beloofd hebben daarvan rapport te doen aan hunne
principalen, en de goede hand te bieden dat in de
voorzegde punten de gemelde verklaring mag aange-
UTB. TIJDS. IV. 16
-ocr page 245-
242
nomen en bij hun E. Mogende bevestigd worden.
Onderstond. J, Bogermanus, J. Dibbetius, Jacobus
Triglandius, Godefridus Udemans."
Alzoo tot nog toe in deze provincie geen classes
geweest zijn, gelijk nogthans, volgens de kerkeorde-
ning, noodig is en tot nog toe in alle andere pro-
vinciën met merkelijke vreugde en stichting geprac-
tiseerd is, zoo is goedgevonden dat eenige broederen,
die de gelegenheid van dit landschap bekend is, een
concept [zullen] formeren, hoe en in welke manier men
de afdeeling der classes op het gevoegelijkst zoude kun-
nen aanstellen, waarop zij gehoord en het voorschre-
ven concept gelezen zijnde, is verstaan bij deze Ver-
gadering, dat van nu af en voortaan al de kerken
van deze provincie zullen afgedeeld worden in drie
classes, te weten, eene van Utrecht, eene van Amers-
foort en eene van Wijk, alles in maniere navolgende,
waarnaar alle kerken en kerkedienaren dezer synode
zich zelven zullen moeten reguleren:
De classis van Utrecht.
Utrecht met de engelsche kerk, Montfoort, de
Vaart, Jutphaas, Lopik en Kapel, Linschoten, Lan-
gerak over de Lek, Zegveld, Kamerijk, Harmelen,
Vleuten, Maarsen, Breukelen, Ter Aa, Abcoude,
Wilnis, Mijdrecht en Thamen, Kokkengen, Kudelstaart.
De classis van Amersfoort.
Amersfoort, Leusden, Bunschoten, Ter Eem en
Baarn, Woudenberg, Soest, Eemnes , Vreeland ,
-ocr page 246-
243
Maartensdijk, Westbroek , Kortenhoef, Ankeveen,
Nichtevecht, Nederhorst, Zeist.
Classis van Wijk.
Rhenen, Wijk bij Duurstede, Veenendaal, Ameron-
gen, Doorn, Overlangbroek, Nederlangbroek, Koten,
Werkhoven , Odijk, Bunnik , Houten en 't Gooi,
Schalkwijk en Honswijk, Tul en 't Waal, Hagesteiu.
Is voorgesteld bij den praeses van wege D. Du-
glassius, predikant van de engelsche kerk der stad
Utrecht, alzoo de engelsche kerken in de Vereenigde
Nederlanden geen synode hebben, nogthans dienen te
staan onder iemands opzigt, dat het de eerw. synode
gelieve dezelve kerk mede te kennen als een lid harer
vergadering, dat tot eene van de drie classes mogt ge-
voegd worden, volgens het exempel dat gepractiseerd
wordt te Amsterdam, waarop de Synode in de vreeze
des Heeren gelet hebbende, vindt geen reden om
het verzoek af te slaan, maar is te vrede, dat zij de
voorzegde kerkeordening onderworpen zij, gelijk al
de leden dezer synode.
Is voorgelezen een brief van de deputaten der sy-
node van Zuidholland, geteekend bij Hugo Beijerus,
als praeses, en Abrahamus Minscholius, als scriba,
waarbij zij verzoeken, uit den naam hunner synode,
ten einde het deze Vergadering gelieve met hen te hou-
den broederlijke correspondentie, in der voege en ma-
niere als die van Gelderland doen, om verscheidene
redenen in hunne missive gesteld, dewelke bij deze
eerwaarde Vergadering rijpelijk overwogen zijnde, is
16*
-ocr page 247-
244
goedgevonden hun verzoek in te willigen en 't zelve
hun E. aan te schrijven.
Is ook goedgevonden dezelve correspondentie te
verzoeken aan die van Gelderland en Noordholland,
en om deze correspondenten waar te nemen zijn
gedeputeerd D. Cornelius Dunganus naar Gelder-
land, D. Petrus Wassenburgius naar Zuidholland
en D. Gerardus Helmichius naar Noordholland, en
zullen daarvan te hunner tijd behoorlijk rapport doen.
En overmits, volgens de kerkeordening, moeten
gesteld worden eenige deputati synodi, om te be-
zorgen hetgeen de synode nationaal haar oplegt,
zoo zijn daartoe gedeputeerd D. Joannes Langius,
D. Arnoldus Oirtcampius, D. Laurentius Modaeus,
dewelke deze dienst tot de naaste synode zullen
waarnemen.
Dewijl in deze provincie maar drie classes zijn, is
bij de Vergadering goedgevonden, dat uit iedere
classis ad synodum provincialen! zullen gecommitteerd
worden drie predikanten en twee ouderlingen.
En opdat alle classes van deze provincie, met name
in dit eerste beginsel, wel zouden met elkander cor-
responderen en elkander met raad en daad bijstaan,
zoo is geresolveerd, dat iedere classis twee personen
zal nomineren om de twee andere classes in alle
occurentien, bij name in de ordinaris vergaderingen,
bij te staan, tot welk einde de classes ordinariae op
éénen dag niet dienen te vallen.
Werden ook de classes vermaand wel te letten op
het artikel van de visitatie, zoo van kerken als van
-ocr page 248-
245
scholen, onder hare classis behoorende, ten einde dat
de zuiverheid der leer, christelijke discipline, goede
orde, vrede en eenheid in God mogen onderhouden
worden, tot welken einde twee bekwame personen in
iedere classis moeten gesteld worden, die voor een
heel of half jaar de respective kerken en scholen, met
voorgaand advies van hunnen praeses, naarstiglijk be-
zoeken en in elke ordinaria classe daarvan rapport
doen.
Zijn ook gelezen verscheiden rekesten en gehoord
mondelinge verzoeken van verscheidene particuliere
kerken, onder deze synode behoorende, namelijk
Breukelen, Maareen, Abcoude, Harmelen, Thamen,
de Vaart, Vleuten, Vreeland, etc., daarmede zij ver-
zoeken van ordinare predikanten voorzien te worden,
in plaats van diegenen, die gestorven of nu gedepor-
teerd zijn; maar alzoo deze vergadering nu lang bij-
een geweest en met verscheidene andere besognes
belast was, dat ook de beroeping der predikanten
meer classikaal dan synodaal was, zoo is goedgevon-
den de respective classen met deze zorgen te belas-
ten, om op deze verzoeken te doen naar behooren,
alleen overmits de parochie van Vreeland lang had
gevaceerd en te voren met zeer onzuivere personen
was bediend geweest, zoo is goedgevonden in deze
vergadering op haar verzoek te disponeren en haar
toe te staan het beroep, dat zij gedaan had op den
persoon van Wernerus Henrici, predikant tot Anke-
veen, en dat hier in synodo een beroep in forma
zal ingesteld worden.
-ocr page 249-
246
GAP. IV.
Resumtie van de acten der voorgaande provin-
ciale synode.
Alzoo de eerw. Ds. Joannes Bogermanus, die bij
deze vergadering tot praesidis assessor was verkoren
en nu, om de synode van Vriesland bij te wonen,
in der haast heeft moeten vertrekken, zoo is met de
meeste stemmen in de plaats gesubstitueerd de eerwaar-
dige Jacobus Triglandius, predikant tot Amsterdam.
Zijn overgelezen de acta der voorgaande synode,
om te zien of er iets open stond, dat in de gemelde
vergadering geresolveerd was, waarop Ds. Joannes
Dibbezius, en Ds. Arnoldus Oirtcampius, die van we-
gen de kerke dezer provincie ad synodum nationalem
waren gedeputeerd, hebben rapport gedaan van hun
gebesogneerde, zoo in 't stuk van de leere en order,
als ook andere gravamina, daarmede zij belast wa-
ren volgens hunne instructie, en is het rapport der
voorzegde broederen van deze Vergadering voor goed
aangenomen en zijn over hun getrouwe dienst vrien-
delijk bedankt; hebben insgelijks rapport gedaan Ds.
Joannes Wirtsfeldius, Ds. Laurentius Modaeus, Ds.
Gerardus Helmichius en Ds. Joannes Aucopius, die
in de voorgaande synode als deputaten gesteld waren
om opzigt te hebben over de regtgevoelende kerken
in deze provincie, tot tijd toe, dat de synode natio-
naal zoude geëindigd en op alles nadere order zoude
gesteld zijn, en zijn de gemelde broeders van wege
hunne moeijelijke dienst, die zij in het bezorgen van
-ocr page 250-
247
verscheidene kerken hadden moeten dragen, van deze
Vergadering ook hartelijk bedankt geworden.
GAP. V.
Van de reformatie gedaan in de scholen.
Alzoo in de sententie synodi nationalis, achter de
canones gedrukt, de particuliere synoden en classes
belast wordt, niet alleen te letten op de kerken en
kerkeclienaren, maar ook op de scholen en collegien,
mitsgaders de rectoren en andere meesters die daar-
over gesteld zijn, zoo is bij de gedeputeerden der
nationale synode nadere opening gedaan van zeker
formulier, dat in de synode nationaal geconcipieerd
is en bij de H. Mo. heeren Staten generaal geappro-
beerd, om van al de rectoren en schoolmeesters, zoo
latijnsche, fransche als duitsche, onderteekend te wor-
den, en, na dat het zelve formulier voorgelezen was,
is goedgevonden dat men vooreerst zal handelen met
den rector, conrector en de andere lectores in de
scholen van St. Hieronymus, als ook met den regent
van 't collegium van St. Paulus, om te zien, hoe dat zij
in 't stuk van de leere gesteld zijn, daar benevens,
dat men eenige gedeputeerden zal zenden naar Amers-
foort, met namen Ds. Udeinanius en Ds. Buschovius,
met behoorlijke credentie, om uit den naam van deze
vergadering eerst te communiceren de intentie der
synode nationaal met de regeerders der stad Amers-
foort en met hun consent te handelen met den rector,
conrector en de andere lectores van de latijnsche
-ocr page 251-
248
school en voorts met al de schoolmeesters van de
duitsche bijscholen, en dat men voorts de scholen ten
platten lande en die zoo in de stad Utrecht als de
andere kleine steden nog overig zijn, zal bevelen aan
het opzigt der respective classen.
Volgens deze resolutie zoo zijn ontboden de rector
Swaerdecroon, de conrector en de andere lectores
in de latijnsche scholen van St. Hieronymus, dewelke
hoofd voor hoofd geëxamineerd zijnde, niet alleen
aangaande de decreta synodi nationalis, maar ook
nopende de confessie en den katechismus, zoo heeft
de voorzegde rector zwarigheid gemaakt om dat for-
mulier te teekenen, zeggende, dat hij geen theologant
was, dat hij ook den katechismus in alles niet kan
houden voor schriftmatig, wanneer hij voor God in
goede conscientie zijn gevoelen zoude verklaren, de-
wijl hij altijd in de beginselen is blijven hangen dat
hij niet kan verstaan dat het gansche menschelijk
geslacht in en met Adam bedorven is, gelijk hij ook
niet kan begrijpen hoe dat hetzelve met de natuur
Gods, die de heidenen hebben genoemd optimum
maximum, zoude kunnen overeenkomen, alhoewel hij
nogthans bekende dat de jonge kinderen, nog onbe-
dorven en vrij zijnde van de dadelijke zonde, den
tijdelijken en eeuwigen dood onderworpen waren,
omdat Adam was geweest als een leenheer, dewelke
met zijne ongehoorzaamheid het leen des eeuwi-
gen levens (zoo hij dat noemde) voor hem en alle
zijne nakomelingen verloren had. En wat aangaat
de canones, dat hij sommige dingen niet verstaat,
-ocr page 252-
249
sommige wel verstaat, in sommige zwarigheid vindt
en acht niet goed te zijn. Verzoekt daarom een half
jaar zijn beraad, om hem zelven nader te bedenken.
De conrector geeft voor antwoord, dat hij over de
confessie en den katechismus zoude moeten beraden,
inzonderheid over het stuk van de regtvaardigmaking,
dewijl hij niet kan verstaan dat de mensch voor
God regtvaardig wordt alleen door het geloof, zonder
de werken, maar dat hij gelooft dat de werken zijn
causa sine qua non. En aangaande de canones synodi
nationalis, dat hij maar vijf of zes artikelen van de
praedestinatie gelezen had, verzoekt daarom als voren
eene half jaar zijn beraad.
Simon Gulielmi, regens seminarii Paulini et lector
quartae classis, zegt zijne vocatie politiek te zijn,
als aangenomen zijnde van de Ed. Mo. heeren Staten
dezer provincie, om de jonge jeugd bonas artes et
literas in te planten , en alhoewel hij in de confessie
en den katechismus zoo zeer niet bezwaard was, dat
hij evenwel in de vijf artikelen zich zelven niet konde
expedieren; verzocht daarom dat hij in zijne beroeping
ongemoeid mogt voortgaan, dewijl de institutie in
zaken van religie een bijzonder werk is, daartoe extra-
ordinarie iemand plagt gegageerd te worden, als met
D. Hontio geschied is.
Eodolphus Mudenus, lector quintae classis, ver-
klaart dat hij niet weet op den katechismus te zeg-
gen, dat hem dunkt; dat hij die confessie gelezen
heeft, dat hij ook de canones obiter gelezen heeft,
maar dat hij ze niet dan met onverstand zoude kunnen
-ocr page 253-
onderteekenen; in alle gevallen, dat hij anders niet kan
verstaan, dan dat God alle menschen lief heeft, gelijk
een vader zijne kinderen, en dat de menschen, naar
zijn gevoelen, van nature niet zijn kinderen des toorns.
Jacobus Rijn, lector sextae classis, Adrianus Bil-
sius, lector septimae classis, et regens collegii Wille-
brordiani, Bartllolomeus Christiani, lector octavae classis,
verklaren zamen bereid te zijn tot onderteekening,
hetwelk zij daarna gedaan hebben.
De Synode, gehoord en in de vreeze des Heeren
overlegd hebbende hetgene bij den voorzegden rector,
conrector en lectores in deze vergadering verklaard
is, en ook bij name, dat de rector, conrector en
lector quintae classis, sedert het redres van de kerk
binnen deze stad, zich zelven ten eenenmale hebben
gesepareerd van de gemeente Gods, niet alleen in
't nalaten des H. avondmaals, maar ook de predikatie
des goddelijken woords, gevende voor reden, dat zij
het daarvoor houden, dat zij te voren, uit den mond
van de Remonstranten, de waarheid gehoord hebben
en nu meenden niet te zullen hooren, en alzoo moed-
willig verzuimd hebben de middelen die God ver-
ordineerd heeft om in de waarheid onderrigt te wor-
den, oordeelt, dat het verzoek van beraad voor den
tijd van zes maanden, bij de voorzegde personen ge-
daan, ongegrond is en dat men de Ed. vroedschap
der stad Utrecht zal bekend maken dat de gemelde
personen, naar het oordeel dezer synode, zijn ver-
vallen in de censure der synode nationaal, gesteld
tegen alzulke predikanten en schoolmeesters, die het
-ocr page 254-
251
voorzegde formulier weigeren te onderteekenen, dat
is, dat zij vervallen zijn van hun ambt en bediening.
Dat derhalve hun Ed. gelieve de voorzegde personen
van hunne diensten te ontslaan tegen Victoris [10
October] toekomende, en in hunne plaats te beroepen
alzulke personen die niet alleen geleerd, maar ook
in geloof en leven gezond zijn, om de jonge jeugd
niet alleen in bonis literis, maar ook vooral in de
ware kennisse en vreeze Gods op te trekken; dat
ook haar Ed. gelieve benevens de politieke scholar-
chen eenige predikanten te voegen, ten einde dat
voortaan de zuiverheid der leer, zoo wel in de scholen
als in de kerken, mag onderhouden worden. En zoo
veel aangaat Simon Gulielmi, dewijl hij eenige hoop
heeft van leerzaamheid, dat hem, als lector quartae
classis, zijn beraad tot Victoris toe mogt gegund
worden, mits zoo hij hem als dan niet nader ver-
klaart, dat hij mede, gelijk als de andere, zal worden
gelicentieerd; maar nopende zijn regentschap is ver-
staan dat men de Ed. Mog. heeren Staten zal advi-
seren, dat hij daarvan behoort ontslagen te worden,
alzoo de alumni van de Ed. Mo. heeren Staten op
eene zonderlinge manier in de fundamenten der religie
moeten onderwezen worden; om welke commissie uit
te voeren zijn gedeputeerd Ds. Triglandius, assessor,
Ds. Dibbezius, Ds. Oirtcampius en Ds. Helmichius.
Zijn = daarna binnen gestaan de vier schoolmeesters
van de parochiekerken, Cornelis Aelberts van Vel-
sen, schoolmeester van St. Jacob, Herman van Riems-
dijk, schoolmeester van de Buurkerk, Jan Ghijsbertsz.
-ocr page 255-
252
Segerman, schoolmeester van St. Nicolaas en Steven
Lambertsz, schoolmeester van St. Geerte, dewelke te
zamen verklaarden tegen de confessie en katechismus
niet te hebben, gelijk ook de drie eersten, die de
canones gelezen hadden, verklaarden daarin wel ge-
rust te zijn en bereid te onderteekenen, gelijk ze ook
gedaan hebben, de laatste verklaarde de decreta wel
obiter gelezen te hebben, maar verzocht nog wat tijds
om dezelve nader te overlezen, 't welk hem gegund
is, die ook naderhand, in de vergadering verschenen
zijnde, geteekend heeft. Is daarenboven verzocht bij
dezelve schoolmeesters dat er mogt opzigt genomen
worden op de bijscholen, in dewelke veel paapsche en
andere boeken geleerd worden, daartoe overleverende
zekere ordonnantie, bij de vroedschap van Dordrecht
op het stuk van de scholen gemaakt, welk verzoek
de synode neemt in recommandatie om onder andere
gravamina aan de Ed. heeren van de stad te remon-
streren, gelijk ook de voorzegde gedeputeerden gedaan
hebben.
Ds. Triglandius, met andere broeders hier voren
genoemd, hebben rapport gedaan, dat de Ed. vroed-
schap der stad Utrecht zich conformeerde met het
advies en de verklaring van de synode, hiervoren ge-
steld, en wat aangaat de Ed. Mo. heeren Staten, dat die
tegenwoordig bezig waren om het collegium Paulinum
op eene andere plaats te transporteren en dat haar Ed.
Mo. naderhand ook order op het regentschap zouden
stellen, dan dat het/elve wat tijds van doen had.
Ds. Udemannus en Ds. Buschovius hebben rapport
-ocr page 256-
253
gedaan van hunne commissie tot Amersfoort, te weten,
dat zij hadden gesproken met de regeerders derzelver
stede en verzocht dat hun Ed. gelieve eenige heeren
uit het midden van hen te deputeren om in hunne
presentie te handelen met den rector Gesselius, con-
rector en andere lectores van de latijnsche scholen,
als ook met al de duitsche schoolmeesters, om hen te
onderzoeken in het stuk der leere, en te vernemen
of zij, volgens het besluit der synode nationaal en de
approhatie van de Ho. Mo. heeren Staten generaal,
bereid waren te onderteekenen zeker formulier, voor
de schoolmeesters in dezelfde synode gesteld; dat ook
hun Ed. zouden gelieven te stellen zulke scholarchen
uit politieke en kerkelijke personen, die vooral mog-
ten zorg dragen dat de jonge jeugd in de ware
kennisse en vreeze Gods mogt onderwezen worden,
waarna hun Ed., na dat ze de synode voor hare chris •
telijke zorgvuldigheid in deze bedankt hadden, uit het
midden van hen zekere heeren hebben gedeputeerd,
dewelke al de voorzegde, zoo latijnsche als duitsche
schoolmeesters hebben ontboden, dewelke geëxamineerd
zijnde in hunne presentie, hebben verklaard als volgt:
te weten de rector, dat hij bekende te wezen van de
katholijke roomsche religie, maar dat hij had verstaan
dat de sententie der synode nationaal hem en zijns
gelijken niet raakte, dewijl hij was modest en stil
van leven, en dat hij hem in het stuk van de religie
niet bemoeide; dat ook zijn commissie dat niet mede
bragt, maar hem wel expresselijk daarvan licentieerde;
verzocht daarom onbemoeid te blijven in zijne beroe-
-ocr page 257-
254
ping, of dat hij ten minste commensales privatim in
zijn eigen huis mogt houden.
De conrector verklaart het voorzegde formulier voor
als nog niet te kunnen teekenen, maar verzocht tijd
van beraad tot paasschen toe. Adrianus Mollius,
lector quintanorum, verklaart, dat hij zijne dienst
heeft geresigneerd en dat hij derhalve niet behoeft
te teekenen. Joannes Joannesz, lector sextanorum
et septanorum en Henricus Theodori, lector nulle-
norum verzoeken tijd van beraad als de conrector
voorzegd, zoo ook een Gerard Hermansz van
Goten, Jan Dirksz en Willem Jansz, alle drie
meesters van de duitsehe bijscholen.
"Waarop de gedeputeerde broeders hebben geant-
woord, eerst aan den rector, dat hij de sententie der
synode niet wel verstond, dewelke geenszins ver-
schoont alzulke rectores of schoolmeesters, die paus-
gezind zijn of anderzins van de gereformeerde religie
geheel vervreemd zijn, maar alleen diegenen, die uit
zwakheid en door verdorvenheid der tijden zijn ge-
vallen of verrukt, en mogelijk in zaken van minder
gewigt twijfelen of ook anders gevoelen ; alzoo nog-
thans, dat niemand in eenige kerkelijke bediening
mag behouden of toegelaten worden, die de leer, in
deze synodale besluiten verklaard, weigert te onder-
teekenen en te leeren, en door wiens merkelijk ver-
schil of dissentie de leer, in deze synode met zoo
groote eenstemmigheid bevestigd, mogt gekrenkt en
de rust der kerk wederom verstoord worden, gelijk
de tekst van de sententie wel duidelijk medebrengt.
-ocr page 258-
255
Nopende de privatieve commensalen, dat ze daartoe
niet werden belast in te willigen; dat ze ook geen be-
raad konden geven tot paasschen, maar dat ze 's na-
middags zich zei ven dienen te verklaren, gelijk de
schoolmeesters van Utrecht op éénen dag gedaan
hebben; maar alzoo de Ed. heeren gedeputeerden
voor hen al te zamen intercedeerden, dat ze mogten
beraad hebben tot zaturdag naastkomende, als wan-
neer zij zouden gehouden zijn absolute verklaring te
doen in handen van mijn heer den secretaris dezer
stede, of zelf in persoon voor de synode te verschij-
nen, of anderzins dat haar stilzwijgen zoude gehouden
worden in plaats van absolute weigering. En beloofde
dezelfde heer secretaris tegen den bestemden dag de
synode van alles te verwittigen, zoo is hetzelfde bij
de gedeputeerden alzoo aangenomen.
Zijn daarna ingeroepen Jan Wouter, Beernt Her-
manz, Henrik Maas, Antonis Cornelisz, alle meesters
van de duitsche bijscholen, en verklaarden in de
leere van de gereformeerde kerk, alzoo die in con-
fessie en katechchismus begrepen en in de synode
nationaal nader verklaard was, wel gerust te zijn en
bereid het voorzegde formulier te onderteekenen, ge-
lijk zij ook gedaan hebben.
Dit rapport gehoord zijnde, is bij de Synode goed-
gevonden tot op zaturdag hunne absolute verklaring
te verwachten. Is daarna gelezen zekere missive, uit
den naam van de regeerders der stad Amersfoort, in
dato den 28 Augustus, geteekend Johan Hamel,
waarbij de heeren verklaren, dat Joannes Gesselius,
-ocr page 259-
256
rector, Timannus Gesselius, conrector, Joannes Jo-
annisz., Gerrit Hermanus van Goten, Jan Dircksz.
en Willem Jansz., gequalificeerd als voren, persisteren
bij hunne weigering en alsnog zwarigheid maken om
het formulier te onderteekenen, en aangaande Adrianus
Mollius, dat hij meent zijnenthalve de teekening niet
noodig te zijn, overmits hij zijne dienst heeft geresi-
gneerd, blijkende uit zekere missive daarbij gevoegd
en bij hem geteekend. En nopens Henricus Theodori,
dat hij zich in persoon naar Utrecht had vervoegd,
gelijk hij ook gedaan heeft, bekennende zijne onvve-
tenheid in 't stuk van de leer en verzoekende eenigen
tijd om den katechismus en confessie als ook de acta
synodalia nader te overlezen en te overwegen.
De Synode, gehoord hebbende het voorzegde rap-
port en gezien de missive van de Ed. heeren van
Amersfoort, daarop gevolgd, en op alles in de vreeze
des Heeren gelet hebbende waarop te letten stond,
heeft geresolveerd te schrijven aan de Ed. heeren de
regeerders van Amersfoort, dat ze verstaat en ver-
klaart mits deze dat de rector Gesselius, de conrector,
en voorts alle de lectores en schoolmeesters der stad
Amersfoort, die bij hunne weigering persisteren, ver-
vallen zijn in de censure der synode nationaal boven
gemeld, dat is, dat ze vervallen zijn van hunne
diensten, dat derhalve hun Ed. gelieve, volgens het
goede exempel der Ed. heeren regeerders der stad
Utrecht, dezelve personen tegens Victoris toekomende
te licentieren en hunne scholen van bekwame perso-
nen te voorzien, waardoor de jonge jeugd niet alleen
-ocr page 260-
257
in bonis literis, maar vooral in het regte geloof en
in de ware godzaligheid moge onderwezen worden.
Alzoo Joannes Lucae, schoolmeester te Kapel,
hem zelven vervorderd heeft niet alleen de H. Evan-
geliën te lezen, maar ook verklaring daarover te doen
en het sacrament des II. Doops te bedienen, gelijk hij in
deze vergadering bekend heeft; dat hij ook aangaande
zijn leven is van een kwaad gerucht, gelijk ook daar-
uit blijkt dat hij geen attestatie van zijn voorgaand
leven, in de classis van Zutphen gevoerd, weet voort
te brengen, zoo is verstaan, dat hij van nu af en
voortaan hem zelven zal onthouden van alle kerkelijke
bedieninge, als daartoe geen wettelijke beroeping
hebbende,'behalve het lezen in de kerk, waartoe hij
ook onwaardig wordt geoordeeld, en voorts dat hij
van zijne schooldienst zal gesuspendeerd worden, ter
tijd toe dat men bij de classe van Zutphen naar
zijn voorgaand leven breeder zal vernomen hebben,
tot welken einde men aan de voornoemde classe zal
schrijven, en worden de deputati synodi mits deze be-
last, na verkregen bescheid, absolutelijk zijne zaak af
te handelen.
Alzoo de kerk van Breukelen had beroeping ge-
daan van Joannes Philochrovus, proponent en alum-
nus dezer provincie, van denwelken de Synode is
gebleken dat hij niet alleenlijk geweest is een Kemon-
strant, maar ook heftig drijver van die dolinge, gelijk
hij tot confirmatie bekend heeft auteur te zijn van
zekeren brief, geschreven aan Daniel Schagen, waarin
hij niet alleen den persoon van Ds. Festus, maar ook
UTB. TIJDS. IV. 17
-ocr page 261-
258
den katechisnms van de nederlandsche gereformeerde
kerk zeer bitterlijk doorstrijkt, zoo is goedgevonden dat
men den ambachtsheer en gemeene buren van Breu-
kelen van zijn persoon beter zal onderrigten en ver-
manen het oog op een ander persoon te slaan, en
daartoe zijn gedeputeerd Ds. Dunganus en Ds. Hel-
michius, en wat aangaat denzelven Philochrovum,
dewijl hij in deze vergadering schuldbekentenis van
zijn onbehoorlijk schrijven gedaan heeft en evenwel
bevonden wordt in de fundamenten van de leer niet
vast te gaan, zal men de Ed. Mo. heeren Staten van
wege deze synode adviseren, dat het goed was dat
hij nog voor eenen tijd te Leyden ging studeren, om
te zien of hij t' avond of morgen de kerke Gods
nog mogt dienen, mits conditie dat hij zijne bekentenis
ook doen zal in de tegenwoordigheid van Ds. Festus
voorz. De voorzegde gecommitteerden hebben daarna
rapport gedaan van hunne commissie en verklaard dat
de ambachtsheer en gemeene buren van Breukelen
zich zelven volkomelijk willen gedragen naar het ad-
vies der synode.
Hermanus Nederlagius, proponent, ingestaan zijnde
in de vergadering op zijn eigen verzoek, is kortelijk
geëxamineerd in 't stuk der leer en is bevonden in
de leer niet alleen zeer los te gaan, maar ook ver-
scheidene vreemde opinien en dolingen ingezogen te
hebben. Is daarom goedgevonden de Ed. Mo. heeren
Staten van wege zijn persoon te adviseren als voren,
te weten, dat hij tot Leiden nog eenen tijd lang hem
zelven oefene in studio theologiae, om te zien of hij
-ocr page 262-
259
in toekomende tijden Gods kerk nog eenige dienst
mogt doen.
Ds. Udemannus en Ds. Buschovius hebben rap-
port gedaan van de proponenten, die zij ten verzoeke
van de Ed. heeren gedeputeerden en bestemming
dezer synode hadden gehoord en hebben verklaard
dat het noodig is, dat zij met den eersten in funda-
mentis theologiae geëxamineerd worden, dewijl zij
uit de propositien daarvan niet zekers hebben kunnen
oordeelen, welk examen kan gedaan worden, of bij
de gedeputeerden dezer synode, of bij Ds. Festus,
regent van het collegie van de Ed. Mo. heeren Staten
van Holland en Westfiïesland, hetwelk men de Ed.
Mo. heeren Staten dezer provincie zal bekend maken.
GAP. VI.
Gravamina van de kerk dezer provincie.
Is goedgevonden, dat de respectieve broederen de
particuliere gravamina van hunne kerk zullen stellen
bij geschrifte en dat men van de voornaamste zal ma-
ken een kort register, om te verzoeken aan de Ed.
Mo. heeren Staten dezer provincie reformatie tegen
verscheidene zware en ingewortelde abuizen en inso-
lentien, die in deze provincie over lang in zwang
gegaan hebben en nog doen, met name deze navol-
gende, waartoe eene ernstige remonstrantie zal inge-
steld en bij D. Udemanum en D. Modaeum overge-
leverd worden.
1. Te verzoeken, dat hun Ed. Mo. gelieve order
17»
-ocr page 263-
260
te stellen tegen de omloopende papen en jesuiten, die
de gansche provinciën doorloopen om de goede ge-
meente het pausdom in te planten en van de ware
christelijke religie afkeerig te maken, mitsgaders tegen
alle pauselijke superstitien, als missen, bedevaarten,
verscheidene superstitieuse ceremoniën, die in sommige
plaatsen gepleegd worden omtrent de begravinge der
dooden, met name der vrouwen die in de kraam
gestorven zijn etc. Deze klagt van de pauselijke super-
stitie is vast gemeen van al de kerken in deze provincie.
2. Dat het plakkaat van de Ho. Mo. heeren Sta-
ten generaal, geëmaneerd tegen degenen die bij de
jesuiten ter school gaan, binnen deze provincie wel
mogt onderhouden worden, als ook dat de jesuitische
collegien en paapsche scholen hier binnen de provincie
mogten geweerd worden en dat degenen, die vicarijen
of beneficien genieten, en zulke scholen frequenteren,
ipso facto daarvan gepriveerd worden.
3. Dat geene schouten, secretarissen noch andere
officianten ten platten lande worden geleden of nog toe-
gelaten, dan die professie doen van de ware gerefor-
meerde religie, met het nutten des H. avondmaals,
overmits zonder dat middel eene regte reformatie van
die abuizen noch executie van de plakkaten der
hooge overigheid is te verwachten, ja, dat ze zelve
alle afgoderijen, superstitien en andere insolentien
voeden en versterken. Item dat ook omtrent de
potmeesters, gasthuismeesters, regeerders van tucht-
huizen en spinhuizen, als ook weeshuizen in de steden
hetzelfde achtervolgd worde, overmits de ervarendheid
-ocr page 264-
261
leert, wanneer als zulke opzieners pausgezind zijn,
dat alzulke huizen daardoor in vele superstitien ge-
voed worden, benevens andere inconvenienten, die
daar uit rijzen.
4. Dat insgelijks, volgens de kerkeordening, in
de synode nationaal geconcipieerd en bij de Ed. Mo.
heeren Staten dezer provincie gearresteerd, geen
schoolmeesters of kosters ten platten lande worden ge-
leden of toegelaten worden, dan die professie doen
van de christelijke gereformeerde religie, met het
nutten des H. avondmaals en godvruchtig van leven;
dat ze ook geen boeken leeren strijdende tegen de
ware religie voorzegd ('t welk alles in de gewezejie
kerkeordening van deze provincie, anno 1612, be-
sloten is geweest), ten einde alzoo de jonge jeugd
de regte kennisse Gods en de ware godzaligheid van
jongs op moge ingeplant worden. Om al hetwelke
regt uit te voeren het noodig is dat bij de hooge
overigheid van deze provincie, volgens het exempel
van andere naburige provinciën, eene goede school-
ordening gesteld en achtervolgd worde, waarbij ook
de schooldienst met de kosterij gecombineerd en van
het schout en secretaris-ambt gesepareerd mogt worden.
5. Dat er orde gesteld worde tegen de groote
ongeregeldheid, die in de dorpen gepleegd wordt om-
trent de ligchamen dergenen die gedood of vermoord
zijn, welke zoo lang onbegraven in de kerken worden
nedergelegd tot dat de zoen met de vrienden ge-
maakt is.
6. Dat er orde gesteld worde op de ontheiliging
-ocr page 265-
262
des sabhats, die in deze provincie zoo openbaarlijk ge-
pleegd wordt, met name het zetten der gelagen onder
de predikatie, kaatsen, bollen etc., met name ook de
openbare markten, die zoo in steden als dorpen op
dezen dag gehouden worden, tot onteering van de
godsdienst en merkelijk perijkel van de zielen der
menschen.
7. Hiertoe behoort ook het optrekken en andere
exercitien van de schutterijen op den zondag, princi-
palijk onder de predikatie, hetwelk op eenen anderen
dag behoorde te geschieden.
8. Dat de onordelijke broederschappen, inzonder-
heid op de dorpen, mogten afgeschaft worden, dewelke
op sommige plaatsen zeer onnuttelijk en in groote
overdaad verteeren dat beter aan de armen of an-
dere heilige gebruiken besteed ware.
9. 't Weeren der schandaleuze bijeenkomsten van
de melaatschen te Rhenen, die op zekeren tijd jaar-
lijks eenige dagen lang groote dronkenschap en on-
gebondenheid plegen, tot zware ergernisse van de
goede gemeente.
10. Te verbieden het afrijden van ganzen en andere
insolentien, die op de Bacchusfeesten, als vastenavond ,
kermissen en nieuwejaarsavond, meinachten enz. ge-
pleegd worden, strekkende tot debauchement van de
jonkheid, met merkelijk perijkel van ziel en lïgchaam.
11. Te verzoeken eene gemeene ordonnantie op
de huwelijksche zaken, inzonderheid tegen de onge-
regeldheid, die in deze materie gepleegd wordt, als
van degenen die verloofd en geproclameerd zijnde»
-ocr page 266-
263
evenwel ongetrouwd blijven zitten; item die hunne
namen bij de wijn of bier laten aanteekenen, hetwelk
in eene publieke plaats met stichting behoorde te
geschieden.
12. Dat er orde gesteld worde tegen de ongebon-
dene licentie van de drukkerij, volgens het artikel van
de kerkeordening daarvan zijnde, en dat allen drukkers
en boekverkoopers in deze provincie belast worde
zich zelven daarnaar te reguleren. Waarop de voor-
schrevene gecommitteerden hebben rapport gedaan van
hunne commissie, en verklaard dat de ordinare E.
heeren gedeputeerden van de E. Mo. heeren Staten
dezer provincie dezelve remonstrantie vriendelijk heb-
ben aangenomen en beloofd, ter naaster beschrijvinge
van de Ed. Mo. heeren Staten dezer provincie, alle
goede devoiren te doen, ten einde de verzoeken der
synode bij hun Ed. Mo. mogten ingewilligd en zoo
veel mogelijk is geëffectueerd en in het werk gesteld
worden.
Zijn ook bij de Synode gesteld eenige consideratien
op de ordonnantie van de huwelijksche zaken, om
bij hun Ed. Mo. te verzoeken dat daarop mag gelet
worden, voor en aleer de voorzegde ordonnantie we-

derom g
&*•
drukt worde.
Andere particuliere qusestien de synode voor-
gesteld.
Of men behoorde de knieën te buigen in de pu-
blieke vergadering, als de gebeden gedaan worden?
Antwoord. Men zal volgens het artikel van de
-ocr page 267-
264
kerkeordening, de a". 1612, fol. 11, Art. l, van
de publieke gebeden, \velkealdusluidt: „De publieke
gebeden voor en na de predikatie zullen met zonder-
linge aandacht geschieden en met voorgaande ernstige
vermaning tot den volke, dat zij, om dezelve den Heer
met behoorlijke eerbieding en demoed op te offeren,
niet alleen de knieën hunner harten, maar ook des
ligchaams buigen etc."
Hoe dat men de ouderlingen zal verkiezen daar er
te voren geen geweest zijn?
Antwoord. De verkiezing zal staan bij de classes.
Of men de namen van de genen die in de kerk
niet trouwen willen, in de kerk zal proclameren?
Antwoord. Zij behooren geproclameerd te worden
bij de Ed. magistraat, als zij daar willen bevestigd
wezen.
Of men den biddag tusschen paasschen en pinkste-
ren nog zal onderhouden volgens voorgaande kerke-
ordening anno 1612?
Antwoord. Het is goedgevonden om redenen dezelve
niet te onderhouden.
Waar zullen de predikanten en schoolmeesters de
onderteekening van de formulieren der eenigheid moe-
ten doen, inzonderheid diegenen die tot nog toe
\veigerig geweest zijn?
Antwoord. In de respectieve classes, ten overstaan
van de deputati synodi.
Of het niet goed ware, dat men in de steden en
ten platten lande (als 't doenlijk is) zondags vóór de
verkiezing van de Ed. magistraat eene solemnele pre-
-ocr page 268-
265
dikatie doe van de ambten der overigheid en der
onderzaten respective?
Antwoord. Fiat.
Of een predikant openbaar school mag houden of
andere lasten aannemen, die zijne dienst verhinderen?
Antwoord. Het betaamt noch behoort niet te ge-
schieden.
Of de kosterijen ten platten lande niet dienen ge-
combineerd met de schooldiensten en gesepareerd van
de schout en^secretaris ampten?
Antwoord. Het is in alle manieren geraden.
Te verzoeken aan zijne Genade van Kuilenburg en
zijne Ed. van Brederode ten einde dat hunne Gen.
en Ed. gelieve elk in den hunne orde te stellen
tegen de licentie van de pauselijke superstitie, tot
merkelijke ergernisse van de kerken in het Sticht.
Dit verzoek zal men doen aan de E. Mo. heeren
Staten van deze provincie, om door hunne intercessie
dit voorzeide beter te verwerven.
Of het niet goed ware dat de rekening van de
kerkmeesters en armmeesters gedaan worde, niet
in de herberg, maar in de kerk, in presentie van
den schout en predikant, zonder onnutte onkosten
daarbij te doen?
Antwoord. Het is gansch behoorlijk.
Of het niet goed ware dat men in de gasthuizen
en diergelijke somtijds eene vermaning dede of andere
diensten ?
Antwoord. Het is geraden als het bekwamelijk
geschieden kan.
-ocr page 269-
26G
Hoe zal men in sommige plaatsen gevoegelijk den
kerkeraad veranderen, daar zij in 't geheel of ten deele
Remonstranten zijn?
Antwoord. De classes respective zullen den gan-
schen kerkeraad licentieren en wederom nieuwe ou-
derlingen en diakenen kiezen, alzoo nogthans, dat die-
genen , die .gezond zijn in den geloove, eligibiles zijn
en dat het halve getal maar voor een jaar dienen zal.
Of het niet goed ware in de week vóór het avond-
maal eene openbare belijdenis des geloofs te doen,
als in vele kerken gedaan wordt?
Antwoord. Het is stichtelijk, maar staat in de
vrijheid der kerken.
Alzoo nu door Gods genade de synodale hande-
lingen vast tot een einde gebragt waren, zoo heeft
Ds. assessor, uit den naam van de E. broederen ge-
deputeerden der synode nationaal, de vergadering
met eene ernstige vermaning voorgehouden wat groo-
te weldaad God Almagtig zijne kerk in de Vereenigde
Nederlanden, met name in deze provincie, gedaan
heeft, dewijl Hij dezelve zoo genadiglijk tot eenigheid
des geloofs en christelijke kerkeordening gebragt heeft,
dewelke vóór dezen zoo jammerlijk aan wederzijde ver-
woest was; verzoekt daarom en betuigt alle de aan-
wezende broeders, in den name Jesu Christi onzes
lieven Zaligmakers, ten einde dat ze aan het ge-
trouwe Woord willen vasthouden, daar benevens de
christelijke discipline en kerkeordening in hunne ge-
meenten naarstelijk onderhouden en voorts alle goede
eenigheid, liefde en vrede onder malkanderen en met
-ocr page 270-
267
andere regtzinnige broederen onderhouden, hunne kud-
de met een vroom en godzalig leven voorgaan, de
onwetende én afgedwaalde met alle vriendelijkheid
zoeken teregt te brengen ter eere Gods en tot stich-
ting Zijner gemeente.
Censura morum gehouden zijnde, hebben de broe-
ders van deze provincie de E. gedeputeerde broe-
deren der synode nationaal van wege hunne getrouwe
hulpe, bewezen tot stichting van Gods kerk in deze
provincie, vriendelijk bedankt en is de vergadering
met zonderlinge eenigheid, geestelijke vreugd en vurige
dankzegging tot God Almagtig besloten den l Sep-
tember anno 1619. Stilo veteri.
Ten oorkonde bij ons uit den naam der Synode
onderteekend. Johannes Langius, synodi praeses. Lau-
rentius Modaeus, synodi scriba.
BIJLAGEN.
Memorie bij Peter Bosschius, predikant te Wijk,
overgeleverd aan de Synode provinciaal, ver-
gaderd binnen Utrecht, den 19 Augustus 1619,
tot nadere opening van 't geen hij mondeling
had gepresenteerd.
Vooreerst hebben de E. heeren en broeders te
considereren hoe dat hij Bosschius, gedurende zijne
dienst, en zonderling in deze droevige tijden, hem
altijd zoo gedragen heeft en gecomporteerd, dat de
-ocr page 271-
268
kerk van Wijk, mitsgaders de goede ingezetenen, in
goeden vrede, liefde en eenighuid tot nog toe onder-
houden zijn.
Gelijk hij hetzelve niet alleen met menigvuldige
getuigenissen van alle de ingezetenen in het gemeen,
waarvan eenige dezen annex zijn, [kan bewijzen],
maar dat hij hem dienaangaande refereert tot het
rapport van xijnen confrater Laurentius ftlodaeus zel-
ven, alhier tegenwoordig.
Staat ook aan te merken dat door de liefde en af-
fectie, die hij zijne gemeente en zijne gemeente hem
toedraagt, mitsgaders de groote genegendheid, die hij
heeft, om haar te doen continueren in dezelfde eenig-
heid, hij hem wil laten bewegen zoo te voegen naar
de resolutien der synode, als met goede conscientie
zal kunnen geschieden, en had verhoopt, volgens de
sententie der nationale synode zelve, dat diegenen, die
nog twijfelen of anders van gevoelen zijn, doch stil,
zedig, onstraffelijk van leven, zich leerzaam stellen
en waarvan het niet te vreezen is, dat in navolgende
tijden de kerk zoude kunnen worden ontroerd, niet
zoo verpligt zouden zijn tot onderteekening der voorz.
synode als wel diegenen, die nieuwelijks tot de dienst
zullen bevorderd worden.
Welke onderteekening, ten naauwste genomen, bij
hem niet kan worden gedaan, zonder laesie van zijne
conscientie, doordien hij eenige zwarigheden heeft,
waarin hij zich ten volste niet kan voldoen, tenzij
alvorens hij nader zij onderrigt en God de Heere hem
een ander verstand geve, waartoe hij hein leerzaam
-ocr page 272-
269
wil stellen, en God den Heere vurig bidden, dat Hij
hem wil begaven met zijnen Heiligen Geest, opdat*
hij tot nader verstand van deze goddelijke geheime-
nisse mag komen.
Zonder dat hij hem wil stellen tegen liet oordeel
der nationale synode, en 't geen zoo veel geleerde
mannen, wier verstand, godzaligheid en geleerdheid
hij hoog acht, besloten hebben, die wel kunnen heb-
ben waarheid welke hij voor alsnog, omdat het
eene onbegrijpelijke zaak is, ten volste niet kan
begrijpen.
Dan, bij zoo verre de E. heeren en broeders eenige
teekenirig van hem begeeren, is hij wel te vrede te
beteekenen, gelijk hij dit onderteekent mits deze, dat
hij tegen de decreten der synode in zijne dienst, noch
in 't gemeen, noch in 't particulier zal komen te han-
delen, noch iemand door zijne leer aanstoot geven,
zijne predikatien daarnaar dirigeren en, gelijk hij altijd
gedaan heeft, tot rust, vrede en eenigheid in de
leer arbeiden. Ja, dat meer is, otn zijne ge-
meente te voldoen, is bereid deze acte der synode
te onderteekenen, behoudens alleen dat hij daardoor
niet zal genooddrukt zijn te gevoelen wat hij niet
vatten kan.
Waarmede hij Bosschius vastelijk vertrouwt, dat
de E. heeren en broeders, lettende op het verlangen,
wenschen, bidden en smeeken van zijn gemeente, op
het verzoek dergenen, die in gevoelen van hem
zouden schijnen te dissentieren, op de rust en vrede
van zijne kerk, op zijne gevoeligheid en opregtig-
-ocr page 273-
270
heid, op de goede intentie van de regeerders, ker-
'keraad en ingezetenen van Wijk, zullen van zijn
persoon, met deze billijke presentatie, in deze zijn
gecontenteerd, en hem continuerende in zijne dienst,
verhoeden alle onheil, oneenigheid en scheuring, die
anderzins ligtelijk en zonder twijfel in dezelve stad
en kerk zal komen te verrijzen.
P. Bosschius.
Wij schout, burgemeesters en regeerders der stede
Wijk bij Duurstede, certificeren mits deze dat Pe-
trus Bosschius den tijd van zes jaren het predikambt
binnen onze stad bediend, en hem daarin zulks ten
aanzien van leer en leven gecomporteerd heeft als
een getrouw dienaar Jesu Christi betaamt, onder-
wijzende niet zijnen mededienaar (met welken hij al-
tijd zonderlinge goede correspondentie gehouden heeft)
de gemeente alhier zoo stichtelijk, dat dezelve mer-
kelijk heeft toegenomen, en nog tegenwoordig in deze
droevige tijden met verwondering van velen in eenig-
heid floreert, als dewelke altijd vermeden heeft en
nog tegenwoordig vermijdt de controverse disputen,
die over het stuk van de goddelijke praedestinatie
verrezen waren, zulks dat niet te vreezen staat, dat
door zijne predikatie de gemeente zoude kunnen
worden ontroerd, maar veeleer te hoopen is, en wij
ook voor vast en zeker houden, dat door zijne dienst
de voorzegde gemeente in vrede en eenigheid zal
continueren tot rust der kerke, welstand der politie
en onderlinge eendragtigheid der goede ingezetenen.
-ocr page 274-
271
En want men gehouden is getuigenis der waarheid
te geven, des verzocht zijnde, zoo hebben wij schout,
burgemeesters en regeerders voornoemd, voorzegden
Petrus Bosschius deze willen mededeelen, en in
teeken der waarheid des stads cachet op Let spatium
van deze doen drukken, nevens de subscriptie van den
tegenvvoordigen secretaris, op den 19 JuJij 1600 ne-
gentien, en was gecachetteerd met het stads zegel
op het spatium van dien, in groene wasch, onder-
teekend A. Hornhoven.
Gecollationneerd tegen zijn origineel, bezegeld en
onderteekend als voren, is daarmede bevonden te
accorderen, A. Hornhoven.
De kerkeraad, zoo oude als nieuwe, der stede van
Wijk bij Duurstede attesteert en verklaart mits deze
dat D. Petrus Bosschius, tegenwoordige hedienaar
des goddelijken woords, zich den tijd van zes jaren
herwaards in zijne bediening alzoo gedragen heeft,
dat hij in het stuk van de vijf controverse artikelen
onze gemeente nooit oorzaak van oproerigheid of
oneenigheicl gegeven heeft en dat hij zich voorts in
leven stichtelijk en in andere leerstukken van de
christelijke religie (zoo men uit zijne mondelinge
conferentien als openbare predikatien heeft kunnen
oordeelen), naar den regel van Gods heilig woord
en de formulieren van eenigheid, regtzinnig en -in
den geloove gezond heeft bewezen. En want men
gehouden is de waarheid getuigenis te geven,
voornamelijk daartoe verzocht zijnde, zoo heeft de
-ocr page 275-
272
Kerkeraad voornoemd op zijn verzoek hem deze at-
testatie medegedeeld. Actum Wijk bij Duurstede,
den 8 Augustus 1619. Lager stond. Uit last van
den kerkeraad. Onderteekend. Laurentius Modaeus.
Gecollationneerd tegen zijn principaal, onderteekend
als voren, is daarmede bevonden te acccorderen.
In kennisse van mij onderschreven secretaris. A. Horn-
hoven.
-ocr page 276-
273
DAGVERHAAL
DER
VOORNAAMSTE GEBEURTENISSEN BINNEN
UTRECHT.
K
(Vervolg van tlz. l C 5.)
1794 Dit jaar begon, zoo het scheen, in stille rust. Er was
niet de minste beweging onder de troepes, noch onder
de vijandelijke noch onder de geallieerde. Er kwamen
geene decreten of ordinantien van het gouvernement,
ook geene resolutien of besluiten van eenig provintiaal
of stedelijk bestuur; ten minste geene die het melden
waardig waren, als alleen de aanbestedingen der le-
verantien van paarden, rundervee, hooi, haver, stroo
enz. Wat de verdere werkzaamheden betrof om de
armee van het nodige te voorzien, deeze waren me-
nigvuldig en overal verspreid. In Breda werden groote
magazijnen aangelegt voor hooi, haver en meel. In
Ginneke en 's Prinsen Hage wierden stallingen ge-
bouwt voor 1400 paarden van de hollandsche artil-
lerietrein. In 's Hertogenbosch wierden 200 fourage-
UTK. TIJDS. IV. 18
-ocr page 277-
274
wagens gemaakt. In Antwerpen en alhier te Utrecht
wierden verscheiden zware ammunitiewagens gemaakt
naar het model van eene, die van den vijand geno-
men was. Doch genoeg hiervan. Laten wij nu weder
den draad der verdere gebeurtenissen opvatten. Het
was den
8 Jan., dat, op de aankomst van een courier in
'sllage, door den Prins van Hessen-Darmstad uit
Luik afgezonden, de Erfprins dadelijk de reis aan-
nam en derwaarts vertrok. Dan, niets kwam hier uit
voort, en den
14 Jan. kwam Z. H. in 's Hage weder te rug;
maar den
25 Jan. begaf zich Z. H. andermaal naar Luik,
alwaar hij den
27 Jan. arriveerde. Terstond na zijn aankomst
nam Z. H. het oppercommando over de troepes van
den staat weder op zich, en toen kwam er dadelijk
beweging onder dezelve, voor als nog niet om tegen
den vijand het een of ander te onderneemen, maar
om zommige plaatsen of corpsen verbeeteringen of
versterkingen toe te brengen. Al 's anderen daags,
den
28. Jan., wierd een corps troepes naar Namur ge-
zonden onder commando van den gen. maj. von Geu-
sau, om de Oostenrijkers, welke die vesting verlaten
hadden, te vervangen. Deeze algemeene verwisseling
te Namur was een gevolg van eene conferentie, te
Brussel gehouden tusschen den Erfprins, den Prins
van Saxen-Coburg en verscheide andere generaals.
-ocr page 278-
275
1794 Alzo ook de bezetting van Ciney, St. Gerard en
Prisonville op den
2 February. Ciney en omliggende dorpen wierden
bezet door 2 esq9 van Hoeufft van Ooyen en een
hussaren van Heeckeren, en de anspachsche jagers,
St. Gerard door de cav. van Beon en een esq. huss.
van Heeckeren, en Prisonville met derzelver environs
door liet corps van Damas. Door deexe verandering
wierden weder nieuwe troepes in bet luiksche ge-
vordert; zodat den
3 Febr. de gardes dragonders uit 's Hage en Nas-
sau-Usingen uit Antwerpen alreeds in het luiksche
aankwamen, en den
4 Febr. het veldbattaillon van Baden, om af te
lossen de battaillons van Waldeck 2Je regiment en
de Schepper, welke den
6 Febr. uit het leger teruggezonden wierden naar
Holland, om te Dordrecht en Schoonhoven eenigziiits
rust te gaan genieten, daar beide die battaillons in
de laatste veldslag des vorigen jaars zeer veel geleden
hadden. Alle de troepes, die toen in het luiksche
waren, kregen order van zich gereed te maken, om
in de volgende maand Maart te kunnen opbreeken,
vermits het leger alsdan naar de Boven-Maas zoude
marcheeren, om te Givet en in andere fransche
vestingwerken boven Namur ie campeeren. Den
7 Febr. kwam het veldbattaillon van Maneil in
Antwerpen, om het gemis van Nassau-Usingen te
vergoeden. Binnenslands gebeurden ook veele ver-
anderingen en verwisselingen van troepes. Onze stad
18.*
-ocr page 279-
276
Utrecht bleof daarvan ook niet vrij. Al onze infan- i"9i
terie, zijnde de twee battaillons van van B rakel, als
ook een compagnie cavallcrie van Iloeufft van Ooycn
en de constapels, moesten ook marcheeren. Den
8 Febr. trok het eerste battaillon af naar Haarlem
en Alkmaar en den
10 Febr. het tweede naar den Helder, Texel en
Vlieland; doch in deszelfs plaats kregen wij het tweede
battaillon van Üranje-Vriesland, dat verspreid lag te
Haarlem, Alkmaar, Naarden, Muiden en Woerden
en waarvan den
14 Febr. de laatste compagnie binnen kwam. De
compagnie cavallerie en de constapels vertrokken den
16 Febr., de eerste naar Alkmaar en de laatste
naar het leger in Luik. Het eerste battaillon van
Oranje-Vriesland kregen wij ook uit den Helder,
Texel en Vlieland. Hetzelve was van daar afgegaan,
toen het battaillon van van Brakel gearriveert was,
en kwam dus den
22 Febr. binnen. Na haar aankomst wierd het depot
van het gansche regiment gedetacheert naar Amersfoort,
Ehenen en Wijk bij Duurstede. De veranderingen,
die andere plaatsen ondergingen, waren, dat den
23 Febr. de grenadiers van Baden uit den Bosch
naar Leyden marcheerden en van Saxen-Gotha het
eerste battaillon uit de Willemstad naar Gorinchem
en het tweede naar Heusden; verders de zwitsers
van Hirzel uit Venlo naar Grave; het depot van
ïuyll uit Zutphen naar Rotterdam; het depot van
van Dopff uit Amersfoort naar Maastricht. Dan laten
-ocr page 280-
277
1794 wij ons niet verder hiermede bezig houden om niet
buiten ons bestek te geraken. Den
24 Febr. deed de gansche stadhouderlijke familie,
Prins Frederik niet zijn gansche veldequipagie, een
tour naar Luik. Den
26 Febr. kwam de hooge familie aldaar aan,
juist toen de Erfprins afwezig was, zijnde Z. H.
naar Huy, om een verschil bij te leggen, hetwelk
aldaar ontstaan was tusschen het corps van Beon en
de gren. van Rechteren, beide behorende onder het
commando van den col. de Larrey. Dit geschil was
zover gekomen, dat zij op elkander gevuurt hadden.
Er was derhalve geen middel te vinden geweest om
hetzelve te stuiten, dan door het ontwapenen van het
corps van Beon, doch Z. H. de zaak nader onder-
zocht hebbende, wierd het corps weder gewapent.
Twee man wierden maar uitgeschoten, die van het
corps wierden weggejaagt.
De Erfprins weder te Luik terug gekomen zijnde
en met Z. D. H. zijnen heer Vader een mondgesprek
gehouden hebbende, kreeg het leger dadelijk orders
om op te broeken, hetwelk geschiedde
l Maart. Bijna alle de troepes gingen te gelijk
op marsch, en posteerden zich aan de Boven-Maas;
en het hoofdkwartier wierd te Namur geplaatst; doch
de bezetting van Maastricht bleef aldaar, behalven
het geheele corps brunswijksche troepes, hetwelk naar
Brunswijk vertrok, na vooraf uit de dienst en den eed
van den staat ontslagen te zijn. Om dit groot gemis
nu weder eenigzints te vergoeden, trokken de drie
-ocr page 281-
278
batts mecklenburgsche troepes en eenige mineurs en 1791
artillerie uit Bergen op den Zoom naar die ves-
ting. Na liet aftrekken der militairen begaf de stad-
houderlijke familie zich weder naar 's Hage, doch de
Erfprins en Prins Fredrik trokken naar het hoofd-
kwartier te Nanmr.
De troepes, die dit jaar te velde moesten trekken,
geraakten de een na de andere in beweging. Den
4 Maart marcheerden de holl. en zwitsersche gar-
des uit 's Hage; den
7 Maart de gren. batts van Keuss en Kaesfeldt uit
Maastricht; den
8 Maart de gren. Latt3 van Plettenberg en Hessen-
Philipsthal en het veldbatt. van Weideren ook uit
Maastricht; den
12 Maart de batt8 van von Wilcke en de Petit uit
Breda; den
13 Maart Oranje-Gelderland en de zwitsers van
Gumoëns ook uit Breda; den
14 Maart de zwitsers van Hirzel en het batt. van
Wartensleben uit den Bosch; den
17 Maart Oranje-stad en lande uit Leeuwarden en
Delfzijl, en meer andere, welke zich alle rechtstreeks
naar het leger begaven, blijvende verscheide steden
maar alleen door depots bezet. De artillerie trok ook
dagelijks van verschillende plaatsen grootendeels naar
het leger, maar ook eenige naar Scheveningen en
andere zeekusten. De reeds in gereedheid zijnde am-
munitiewagens en legerkarren, die alhier te Utrecht
gemaakt waren, wierden ook dagelijks afgezonden.
-ocr page 282-
279
1794 De Erfprins dan zijn leger reets voor een gedeelte
in order geschaart hebbende, geraakten de bezettingen
van liochefort en de hoogte van.....het eerst
met de vijand in actie op den
21 Maart; dezelve bestonden uit anspachschejagers,
Zwitsers van Schmit en drie compagnien van de Perez,
onder commando van den gen. maj. Eouse. De fran-
schen trokken weder af en lieten 2 dooden achter. De
anspachsclie jagers hadden wat geleden. Den
24 Maart viel er weder een actie voor, die vrij
heviger was, doch niet met de hollanders. De vijand
viel de posten van Philippeville, Florennes en Poisna
aan, die alle door Oostenrijkers bezet waren. Na een
gevecht van een uur wierden de franschen weder te
rug geslagen. Toen liet de Erfprins eerst den
25 Maart de bosschen bezetten tusschen Haster,
Hermeton en Jamaique, nabij Philippeville gelegen,
en daarna een recognoscering doen naar de kant van
Givet. Den
26 Maart, 's morgens vroeg, trokken de gren3 van
van Mollembruin, (de gren. batt. van van Mollembruin
en Hessen-Philipsthall zijn twee nieuw opgerichte
gren. batt8; de comm. van Mollembruyn was luit. col.
van Nassau-Usingen en de Prins van Hessen-Phi-
lipsthal, major van Saxen-Gotha) een esq. van Hoeuft
van Ooijen, een esq. drag. van Hessen-Cassel, een
detachement hussaren van Heeckeren, de anspach-
sche jagers en een corps keizerlijken, onder com-
mando van den gen. maj. Eouse, in drie colonnes,
de eerste naar Tescau, de tweede naar de hoogte
-ocr page 283-
280
van Folixpret, en de derdo naar de hoogte van 1791
Tromclenne. Ten elf uren wierd de rccognoscering
gedaan met een gewenscht gevolg, zonder dat er iets
gebeurde; maar den
28 Maart viel er weder eene kleine schermutseling
voor te Philippeville, waarbij eenige drag. van Bijland
gekwetst wierden.
Nu de maand April intredende, namen de droevige
treurtonelen, die den geheelen ondergang van het
vaderland te weeg brachten, een aanvang. Het eerste
dienaangaande te melden, was de komst van zijne
majesteit den Keiser te Brussel op den
3 April. Zodra de tijding in 's Hage was aange-
komen, begaven eene commissie van H. H. M., be-
staande uit de heeren van Lynden van Blitterswijk,
wegens Zeeland, van Tuyll van Zuilen wegens Utrecht,
van Aylva wegens Vriesland en van Lewe van Aduard
wegens Gelderland, benevens Z. D. H. zich naar
Brussel, om Zijne Maj. te complimenteren en met
hem te confereren. Den
8 April wierd de eerste conferentie gehouden en uit
dezelve kwamen de volgende gebeurtenissen voort. Den
11 April marcheerde het hollandsche leger van
de kanten van Givet weder op en nam een positie
tusschen Maubeuge en Valenciennes. Het hoofdkwar-
tier wierd te Bavais gevestigt. Een groote trein ar-
tillerie van veele stukken geschut van verschillend
caliber, verscheide van de nieuw gemaakte legerkar-
ren en 600 in 's Prinsenhage nieuw gemonsterde
paarden kwamen den
-ocr page 284-
281
13 April ook in het Jeger aan. Den
14 April arriveerde de eerste brigade te Audeignics
en bleef aldaar post vatten; dezelve bestond uit de
holl. gard. inf., de zwitsersche gardes, de zwitsers
van Gumoëns en de veldbatt. van Plettenberg en von
Wilcke.
15 April begaven Z. Keis. Maj. en Z. D. H. zich
in persoon naar de armee.
Van den anderen kant waren de vijandelijke legers,
die tot dien tijd weinig of niets hadden ondernomen,
met een ontelbare menigte van manschappen versterkt
en vermeerdert; men bespeurde nu onder dezelve cene
meer dan gewone beweging; men vermoedde de een e
of andere attacque schielijk te zullen ondervinden. Om
nu den vijand daarin de pas af te snijden, deed den
17 April de geallieerde armee, op last van Zijne
Keis. Maj., met goedvinden van Z. D. H., een alge-
meenen aanval op de vijandelijke legers. Acht colonnes
rukten met vollen moed op den vijand los. De tweede,
zevende en achtste bestonden uit hollanders en de
overigen uit keiserlijken. De tweede wierd aangevoerd
door den Prins van Hessen-Darmstad, de zevende
door den Erfprins zei ven en de achtste door den gen.
maj. van Geusau. Deeze maatregel had de meest ge-
wenschte gevolgen. Bijna overal wierden de franschen
de lengte van zes uren te rug geslagen. De Erfprins
dreef ze tot in Kamerijk en rukte voort tot in Cre-
vecoeur; de Prins van Hessen-Darmstad dreef ze door
Catillon en posteerde zich tusschen Favril en de Pe-
tite Helpe; en de gen. maj. van Geusau dreef ze door
-ocr page 285-
282
St. Hilaire. Op alle deeze vorderingen rukte Prins 1704
Fredrik met zijne divisie ook voorwaarts en bezette
Solesmes: en het hoofdkwartier bracht Z. H. over naar
Boussies. De colonne van den Prins van Hessen-
Darmstad, en wel de zwitsersche gardes, de zwitsers
van Gumoëns en Hessen-Darmstad, hadden het meest
geleden. Bosc de la Calmatte en de zwitsers van
May hadden ook wat geleden. Bij Pres au Bois was
het zwaarste gevecht voorgevallen. Het geheele getal
der clooden wierd bereekent op 80 en dat der ge-
kwetsten op 200 man; onder de dooden waren de
cap. Bosset en de luit. St. George, beide van de
zwitsersclle garders, en de luit. Smit van de artillerie;
en onder de gekwetsten waren 18 officieren. Men
was dus zover gekomen, dat toen het bombardement
van Landrecy volgen moest. Maar 's anderendaags, den
18 April, vertoonde de vijand zich weder bij de
hollandsdie voorposten; doch, na eenige kleine scher-
mutselingen, week de vijand weder af. Bij Catillon,
alwaar de luitenant col. de Maliprade commandeerde,
wierd de luit. col. zelf gekwetst en daardoor krijgs-
gevangen genomen. (De luit. col. de Maleprade is
25 Januarij 1795 in zijn krijgsgevangenschap te Chalon
sur Marne aan zijn wonde overleden) De luit. Beek
van de jag. van Bijland wierd ook zwaar gekwetst
en 8 jagers wierden vermist, een man van May
sneuvelde en 3 wierden gekwetst. Bij Camerik wierden
de luit. Salsman en een sergeant van de anspachsche
jagers gekwetst. En bij Favril, alwaar de graaf van
Bijland commandeerde, wierden een off. en 2 gemeenen
-ocr page 286-
283
1794 van de jagers van Bijland gekwetst en een corporaal van
de Petit gedood. Om nu een aanvang te maken met
het bombardement van Landrecy, 7.0 wienl vooraf
21 April liet geretrancheert camp, rondom die
vesting liggende, aangevallen, en na een zeer bloedig
gevecht vermeestert. Drie colonnes, uit Oostenrijkers
en hollanders bestaande, trokken op hetzelve aan. De
Erfprins van Oranje voerde zelve het oppercommando
en onder hem over de hollanders de gen. majoors
Constant en Haacke. De vijand wierd totaliter ver-
slagen en op de vlucht gejaagt, doch niet zonder
een groot verlies der geallieerden.
Het duurde nog vijf dagen, eer men een begin
maakte met Landrecy te bombarderen, doordien de
troepes zich vooraf hadden moeten herstellen; der-
halven, het beleg, als meede het observations leger,
om het beleg te dekken, hetwelk door den Keizer
zelf gecommandeert wierd, in de volkomenste order
zijnde, wierd den
26 April, 's middags ten 12 uren, een begin ge-
maakt met de vesting te beschieten; men bleef hevig
aan het vuren de ganse! ie nacht door, doch met eenige
tusschenpozen. Den
27 April trok de gen. Chappuy met 12000 man
uit Kamerik om Landrecy bij te springen, maar dit
wierd hem belet door den Hertog van Yorck, die
hem weder te rug dreef, den generaal zelf gevangen
nam en 30 stukken geschut veroverde. Den
28 April wierd de vesting het eerst door den Erf-
prins opgeeischt, doch Z. H. wierd door een sterk
-ocr page 287-
284
weigerend antwoord afgewezen. Dus wiercl het bom- 179-1
bardement nog veel heviger doorgezet over den
29 April heen, tot dat de commandant van Landrecy
den
30 April aan den Erfprins een voorstel van capitu-
latie toezond, en daarbij verzocht een stilstand van
wapenen voor 2 dagen. Dit volkomen afgeslagen zijnde,
gaf de commandant een half uur daarna de vesting
aan den Erfprins over. Het garnisoen, uit 7000 man
bestaande, trok krijgsgevangen de vesting uit; en 2
batts keiserlijken en het reg. zwitsersche gardes trok-
ken er binnen; buiten de stad bleven de batts van
von Wilcke en Plettenberg camperen. Den
l Mey zond de Erfprins zijn adj. gen. baron Bentink
met deeze gewichtige tijding naar H. II. M. in 'sHage,
die aldaar met geen gering genoegen ontvangen wierd.
Den
3 Mey wierden de krijgsgevangenen, welke, vol-
gens gemaakte schikkingen, onder de geallieerden
verdeelt waren, en den staat toebehoorden, naar
's Hertogenbosch overgezonden.
Niet zoo gunstig waren de volgende dagen van
deeze maand voor de geallieerden. De volgende ge-
vechten vielen alle tot hun nadeel uit. Den
6 Mey wierd een sterk corps Oostenrijkers in het
luxembnrgsche door de vijand verslagen en het over-
schot tot de vesting Luxemburg te rug gedreven. Den
8 Mey viel er een actie voor bij Philippeville en
Maubeuge, waarvan het verlies der geallieerden vrij
wat grooter was als dat der franschen.
-ocr page 288-
285
1794 Toen volgde een actie met de hollanders alleen.
>
Na dat den
10 Mey, tegen den avond, het stadje Thuin, ge-
noegzaam tusschen de linie der hollanders in liggende,
door de franschen bezet was geworden, zond de Erfprins
de nodige orders aan de gen. majors von Frebra en
van Wartensleben, om met hunne onderhebbende
troepes den vijand van daar weder te verdrijven.
Deeze waren 2 esq. van van Tuyll en 2 van Hessen-
Philipsthal, de gren. batt8 van Kaesfeldt, van Buseck,
Plettcnberg, Hessen-Philipsthal en van Solms, het
5de batt. van Waldeck en de zwitsers van Stockar
de Neuforn, die onder de twee gemelde gen. majs.
aangevoert 'wierden door de gen. maj. van der Duyn,
Pfister en de Larrey. Den
11 Mey, 's morgens ten 3 uren, tot Sart Ia Buis-
siere genadert zijnde, viel er een gevecht voor, waar-
van de overwinning aan geen van beide partijen was
toe te schrijven; maar 's anderen daags, den
12 Mey wierden de hollandors weder door de fran-
schen geattacqueert en te rug geslagen tot Erqucline,
van waar zij den
13 Mey al verder verdreven wierden, zodat zij ge-
noodzaakt wierden te retireren tot de chaussé van
Beaumont. Aldaar wierd de col. comm. van Tuyll
gekwetst en krijgsgevangen gemaakt. (De col. comm.
van Tuyll is 19 Augustus in zijn krijgsgevangenschap
te Pont sur l'Oise in Vrankrijk overleden, na ge-
noegzaam van zijne wonden herstelt te zijn). Eindelijk
gelukte het een corps Oostenrijkers den
-ocr page 289-
286
14 Mey de franschen weder te rug te drijven tot 11
over de Sambre, waarna liet hollandsch hoofdkwartier
verplaatst wierd naar Forest.
Het was te dier tijd, of de woede onder alle de
legers begon te heersenen. De franschen, die tegen
vier der voornaamste Hoven te worstelen hadden,
verzamelden overal ontelbare legercorpsen; en de ge-
allieerden ontzagen niets om de franschen in alles te
keer te gaan; noch landen, noch steden of dorpen,
niets wierd gespaard. Het mensehenbloed wierd niet
meer geteld. Het eene gevecht, hoe zwaar ook,
maakte geen afkeer om het andere te ondernemen.
Dan wierd het gevecht door den vijand, dan door de
geallieerden aangevangen. De volgende gebeurtenis-
sen zullen dit alles volkomen bevestigen. Den
17 Mey trok de gecombineerde armee in vijf co-
lonnes op de vijand los. De vier eerste bestonden uit
Oostenrijkers en de vijfde uit Hollanders; deeze waren
een esq. van van der Duyn en een van Hoeufft van
Ooijen, de veldbatts van Oranje-Gelderland, Oranje-
stad en lande, van Dopff en Hessen-Darmstad en
de Zwitsers van Gumoëns en Hirzel, zijnde dit het
corps, het welk te voren naar Jolimert gemarcheert
was en door Prins Fredrik van Oranje gecommandeert
wierd. Het gevecht was hevig, maar niet met de
hollanders; alleen wierden van Hirzel 5 man gekwetst
en 2 vermist. De hollanders trokken door tot nabij Mar-
que en Pevele en dreven de franschen tot op de hoogten
van Mons en Pevele met achterlating van 6 canonnen
en 30 ammunitie en foeragiewagens, welke den
-ocr page 290-
287
1794 20 Mey in Breda met veel plechtigheid wierden
binnen gebracht. Den
22 Mey wierden de geallieerden door de franschen
aangevallen bij Marquin, een dorp nabij Doornick en
achter de Delinotte. Het gevecht duurde van 's na-
middags l uur tot 's avonds 11 uren, als wanneer
eindelijk de franschen wierden teruggedreven. 500
man waren door de geallieerden krijgsgevangen ge-
maakt. Onder de hollandsche gekwetsten waren de
col. comm. Prins Carel van Nassau-Weilburg, en van
Gumoëns de cap. d'Effinger, de cap. luit. Thorman
en de luit. Rischberger. De specifique lijst der ge-
sneuvelden en gekwetsten is nooit meer publiek ge-
maakt. Den
23 Mey wierden de krijgsgevangenen, geëscorteert
door een detachement van Maneil, naar 's Hertogen-
bosch overgevoert. Den
24 Mey overvielen de pruissen de vijandlijke co-
lonne, die geposteert was bij Moorlautern, Keisers-
lautern en Tripstad; de vijand wierd geheel en al
verslagen; 1500 man wierden krijgsgevangen gemaakt
en 18 stukken geschut, 2 vaandels, de geheele ba-
gagie en het ambulant lasareth wierden door de pruis-
sen verovert. Den
26 Mey trokken aan de eene kant het pruissisch
leger en aan de andere kant het oostenrijksch leger
met geweld op de vijandlijke troepes los, langs de
oevers van de Sambre, van Boussois af tot Landely
toe, zijnde de linkervleugel van de geheele vijande-
lijke armee. De overwinning was volkomen. De
-ocr page 291-
288
franschen wierden geheel verslagen, 40 stukken go- H94
schut en eenc groote menigte bagagie geraakten in
handen der geallieerden en over de 4000 man wier-
den krijgsgevangen gemaakt. Deeze, als ook die van
de vorige gevechten, wierden alle over Maastricht
naar Aken vervoert in 3 colonnes, van welke den
30 Mey de eerste, sterk 2800 man, den
31 Mey de tweede, bestaande uit 108 officierenen
2630 gemeenen, en den
1 Junij de derde, bestaande uit 236 officieren,
waaronder de generaals Chappuy en Holland, en 1560
gemeenen, te Aken aankwamen; alle geescorteert door
detachementen van von Wilcke. Daarenboven wierden
nog 350 zieke krijgsgevangenen den
2 Junij ook derwaarts vervoert. Den
3 Jnnij wierd de gen. maj. von Haacke met een
corps keizerlijke en hollandsche troepcs gezonden naar
de kant van Avesne; na een kort gevecht weken de
franschen terug tot binnen Avesne. Eenige bomben
in de stad geworpen hebbende, trok het corps weder
terug naar het leger. De cap. Kolthof, die zich
voorleden jaar reeds een naam verworven had, en
daardoor tot den rang van capitein verhoogt was,
had zich hierbij weder zeer gedistingueert.
Hierna, de Erfprins bemerkende dat zijne tegen-
woordigheid meer vereischt wierd aan de Sambre
dan te Forest, begaf zich Z. H. den
4 Junij van daar, na vooraf het commando aan
zijnen broeder Prins Fredrik, die reeds uit het leger
in Vlaanderen te Forest gearriveert was, te hebben
-ocr page 292-
289
1794 overgegeven. Na zijn aankomst aan de Sambre, nam
Z. H. zijn hoofdkwartier te Rouvroy. Intusschen wa-
ren de franschen met een corps, dat op 5 a 600
man begroot wierd, weder de Sambre gepasseert bij
Marchienne au Pont, en hadden zich geposteert bij
Jamais en vervolgens het beleg geslagen voor Char-
leroy. De Erfprins hiervan berigt gekregen hebbende,
trok den
6 Junij met het geheele leger in vijf colonnes van
Rouvroy naar Chapelle, Harlemont en Ni veile, en
de volgende dag, den
7 Junij, van daar verder naar de environs van
Frasne en Sombref. Eindelijk den
8 Junij, het beleg voor Charleroy genadert zijnde,
wierd de vijand overal zeer hevig aangevallen. Het
gevecht duurde van 's morgens 3 tot 's middags 12
uren, als wanneer de franschen, zoveel zij kon-
den, weder over de Sambre de vlucht namen en
Charleroy daar door weder ontzet was geworden. De
vijand had omtrent 1500 dooden, gekwetsten en krijgs-
gevangenen moeten achterlaten; van de hollanders
hadden de emigranten van Beon en de hussaren van
Heeckeren zeer veel geleden. Na het gevecht be-
gaven de Keizer en de Erfprins zich in persoon naar
Charleroy, die aldaar de grootste eerbewijzingen ge-
noten; van daar zond Z. H. den heer van Goltz, een
zijner adjudanten, met deeze importante tijding naar
's Hage. Gedurende de laatste dagen was het hol-
landsch leger nog met eenige troepes uit de Repu-
bliek versterkt geworden; als met een comp. rijdende
UTK. TIJDS. IV 19
-ocr page 293-
290
artillerie uit Utrecht en 3 compcn jagers uit Vcnlo, 1794
beide nieuw opgerichte corpsen, met de hussaren van
Timmerman en een corps waldecksche jagers uit
Breda, met het corps pontonniers uit den Bosch, en
nog eenige anderen. Den
12 Junij kwamen de franschen voor de vierdemaal
over de Sambre, op drie verschillende plaatsen te ge-
lijk, onder het opperbevel van den gerenommeerden
generaal Jourdan. Zij drongen al verder door, en
wierden schielijk meester van Gosselies. 's Anderen-
daags, den
13 Junij, begonnen zij Charleroy weder hevig te
beschieten, waarmede zij den ganschen dag van den
14 Junij aanhielden; maar toen bracht de Erfprins
zijn leger weder op de been, en dreef vooraf den
15 Junij alle de vijandelijke voorposten terug. Doch
de volgende dag, den
16 Junij, 's morgens met het aankomen van den
dag, trokken vier colonnes te gelijk op den vijand
aan; de eerste en tweede waren Oostenrijkers, de
derde en vierde hollanders; de derde wierd gecom-
mandeert door den luit. gen. Prins van Keus en be-
stond uit 2 esq. drag. van Hessen-Cassel, 2 esq.
drag. van Bijland en 2 esq. hussaren van Heecke-
ren, de zwitsers van Schmit, de gren. batts van
Panhuis en van Mollem Bruin, het vijfde batt. van
Waldeck, de inf. en jagers van Beon en het legioen
van Damas; de vierde wierd gecommandeert door
den gen. maj. grave van Wartensleben en bestond
uit 2 esq9 van van Tuyll, 2 van Hessen-Philipsthall
-ocr page 294-
29]
1794 on 2 hussaren van Timmerman, de gren. batt3 van
van Solms, van Buseck, van Hessen-Philipsthall en
van Raesfeldt en het corps van Matthieu. Het ge-
vecht wierd overal met alle krijgskunde uitgevoert
en was zeer hevig en bloedig. De drie eerste co-
lonnen behaalden een complete overwinning, maar
de vierde, die van den graaf van Wartensleben,
wierd met veel verlies te rug geslagen tot op Roeulx
en Marimont. De generaal zelf een zware wonde in
het been bekomen hebbende, nam de gen. maj. van
der Duyn verder liPt commando op zich. Eindelijk
's avonds 5 uren namen de franschen in groote wan-
orde weder over de Sambre de vlucht, met achter-
lating van 2700 krijgsgevangenen, alle de canonnen,
mortieren, bagagie en verder al hetgeen, waarmede
zij de Sambre gepasseert waren, om Charleroy te
bombarderen. Charleroy was derhalven voor de der-
demaal ontzet geworden. De geallieerden vervolgden
den vijand al verder tot 's avonds 10 uren, en be-
zetteden alle de boorden van de Sambre. Aangaande
het verlies der hollanders was bekend geworden dat
gekwetst waren de luit. gen. graaf van Wartensleben,
de luit. col. Matthieu (de luit. col. Matthieu is 2
dagen daarna aan zijne wonden overleden) van het
corps van dien naam, verder van van Buseck, de
maj. Sprechez, de cap. Hobbes, de luit. Wijnbergen,
de luit. Waldhouwer en nog twee officieren; van de
hussaren van Timmerman de luitenants de Juge en de
Vries; van het corps van Matthieu de luit8, van
Herletz, van Coehoorn en Frantz; van van Tuyll de
19*
-ocr page 295-
292
luit. Hofman; van het corps van Damas l capitein, 1794
2 subalterne officieren en 30 gemeenen; en van het
corps van Beon 4 gemeenen. De volgende dag, den
17 Junij, wierden de krijgsgevangenen over Maas-
tricht naar Keulen vervoert.
Ziedaar nu de zegepralende loopbaan der hollanders
tot haar einde, en die der franschen tot haar aan-
vang gekomen. Het ontbrak den hollanderen niet
aan moed of cordaatheid, ook niet aan kunde, maar
aan volk. Dat de vijand in het vervolg bijna altijd
overwon, was niet door hun moed of cordaatheid,
ook niet door hunne anderen overtreffende kunde,
maar door de menigte van volk. Men zal hier en
daar nog wel eene geringe overwinning aan de kant
der hollanders aantreffen, maar in tegenoverstelling
van die der franschen niets beduidend. Frankrijk
had wel verscheide mogendheden te bevechten, maar
had altijd 1,200,000 man geregelde troepes in de
wapenen, die 's jaarlijks met bij het lot gerequireerde
manschappen wierden aangevult. Hierdoor was het
ook dat de geheele Republiek allengskens de prooi
der franschen wierd. Eer wij nu verder gaan, moe-
ten wij hier aanhalen, dat den
18 Junij en volgende dagen te Maastricht een
congres gehouden wierd door afgevaardigden van de
hoven van Oostenrijk, Pruissen, Engeland en Holland.
Menigvuldige en langdurige conferentien wierden ge-
houden. Verhevene plannen wierden gemaakt, die
alle door de fransche wapenen wierden verijdeld.
Geheime orders wierden aan de commandanten gen.
-ocr page 296-
293
1794 der verschillende legers toegezonden, die alle door
de vijandlijke overmacht wierden onuitvoerlijk ge-
maakt. Om dan ter zake te komen, zoo was alweder
Charleroy het eerste slachtoffer van de woede des
vijands. Den
20 Junij, smorgens ten 6 uren, kwamen de fran-
schen voor de vijfdemaal en met nog meerdere troe-
pes over de Sambre. Zij verdreven de bezetting, die
te Gosselies was achtergelaten, van daar, marcheerden
met geforceerde marsenen door en vatteden dadelijk
het bombardement van Charleroy weder aan. De
Erfprins, trachtende de vesting nog eens van hare
belegeraars te bevrijden, verzamelde den
21 Junij het gansche leger bijeen, viel de franschen
met heldenmoed aan, en dreef hen 5 uren weder te
rug tot Marchienne au Pont. Doch dit was maar
een overwinning van een dag; want den
22 Junij wierd het hollandsch leger genoodzaakt
weder terug te trekken en alle de behaalde voordee-
len achter te laten. De retraite geschiede tot op
Haine St. Paul en in de beste orde, doch niet zon-
der eenig verlies. Hetgeen dienaangaande bekend
wierd, was dat het getal der gesneuvelden en ge-
kwetsten even over de hondert beliep. De hollanders
dan van Charleroy verdreven zijnde, verdubbelde de
vijand het bombardement, en zette hetzelve al heviger
aan, zodat eindelijk den
26 Junij de vesting zich genoodzaakt vond, na
verscheide hevige stormen doorgestaan te hebben, te
capituleren. De bezetting, uit Oostenrijkers en het
-ocr page 297-
294
hollandsch grcn. batt. van de Percz bestaande, moest 179*
zich krijgsgevangen overgeven. De Erfprins bleef
toen met zijn leger post vatten te Rouvroy.
Nu moeten wij overstappen tot Vlaanderen. De
tijdingen, van daar aangekomen, waren allertreurigst.
Sedert het begin dezer maand waren de franschen
bijna dagelijks al meer en meer doorgedrongen. Er
waren wel eenige gevechten voorgevallen, maar geen
van allen had de vijand terug gedreven. Zij waren
al geavanceert tot aan Iperen, 't welk zij ten eenen-
male belegert hadden en sedert drie dagen bij aan-
houdendheid gebombardeert. Men voorzag dus spoedig
de val van die vesting, en in dezelve het verlies van
gansch Vlaanderen. Dit deed veele inwoonderen uit
Braband en Vlaanderen de vlucht nemen naar Hol-
land, deels om de bombardementen, deels om de
mishandelingen van den vijand, zoo aan hun persoon
als aan hunne goederen, te ontwijken. Vlissingen
was reeds opgevult met vluchtelingen en goederen.
Rotterdam, Dordrecht en meer andere plaatsen van
gelijken, ten minste voor een gedeelte. Tot zelfs al-
hier te Utrecht kwamen dagelijks die ongelukkigen
met hunne goederen aan.
Het gevreesde onheil, de val van Iperen, gebeurde
dan drie dagen daarna, dat was den
29 Junij; gebrek aan kruit en loot maakte de over-
gaaf noodzakelijk. De commandant, de holl. gen. maj.
de Salis, had alles aangewend tot behoud van de
stad, maar vruchteloos. Het garnisoen, uit engelschen,
hanoveranen en hollanders bestaande, had zich wel
-ocr page 298-
295
1794 manmoedig gedragen, maar was niet bestand tegen
de groote overmacht der belegeraren, die van alle
kanten toevoer konden krijgen. Zij wierden allen
krijgsgevangen vervoert naar Kijssel en Wynoxbergen.
's Anderendaags, den
30 Junij, namen de franschen ook bezit van Brugge,
doch die wierden den
2 Julij van daar weder verdreven door het corps
van den gen. Clairfait. De hertog van Yorck, die
toen zijn hoofdkwartier te Doornick had, retireerde
met zijne troepes, die zich altijd in dat vak zeer
bekwaam betoonden, naar Oudenaarden. Ongetwijfeld
moest dit alles het vluchten uit Braband en Vlaan-
deren al sterker aanzetten. Het gouvernement te
Brussel, zich ook niet langer aldaar vertrouwende,
week met alle de archieven naar Roermond. De
kloosterlingen van de twee engelsche kloosters te
Brugge ontruimden dezelve, en begaven zich, die
van het eene naar Rotterdam, en die van het andere
naar Delft, alwaar respectivelijk te voren een huis tot
hun verblijf gebuurt was. De gekwetsten wierden alle
op zeer gemakkelijke daartoe bereide wagens naar
de binnensteden van Holland overgevoerd. De vluch-
telingen verspreidden zich door de geheele Republiek.
Onze stad Utrecht kreeg daaromtrent haar aandeel
ook rijkelijk. Dagelijks zagen wij die ongelukkigen
met rij- en vaartuigen bij menigte aankomen. De
logementen, van wat rang ook, waren buiten staat
om meer te kunnen innemen. Zij wierden door een
ieder met aandoening en leedwezen aangezien en be-
-ocr page 299-
296
handcld, doch niet door de franschgezinden of zoo- 1704
genaamde patriotten. In verscheide steden begonnen
deeze nu weder adem te scheppen, hunne hoofden
op te beuren, en zich te uiten rechtstreeks tegen
de wetten en ordinantien van den lande aan, Eenig-
zins moeten wij onze stad onder dezelve ook tellen.
Hoewel dit alhier juist niet in het openbaar te werk
ging, maar in de bijeenkomsten en volksvergaderin-
gen of sociëteiten, die zij onder eikanderen hielden,
en ook met het uitstrooijen van naamlooze geschriften,
van welke den
3 Julij, 's morgens met het aankomen van den
dag, vier soorten op de voornaamste straten der stad
gevonden wierden. Een van deezen was getiteld:
Het laatste jaar der dwingelandij, zijnde een zamen-
spraak tusschen een regent, een generaal en een pre-
dikant; een ander: Gedachten op den 26 Maart 1794,
zijnde toen de gewone jaarlijksche dank-, vast- en
bededag gehouden; dan alle waren zij ingericht om,
onder voorwendsel van bij de komst der franschen
allerhande zoete honig te zullen smaken, anderen
zooveel mogelijk tot hunne partij over te halen. Wat
de legers betrof, deeze waren ook in geen voordeelige
omstandigheid, want het hollandsche was moedeloos,
het engelsche lusteloos, en het keizerlijke krachteloos
geworden. Er waren in de laatste dagen nog wel
eenige regimenten bij het keizerlijk leger aangeko-
men, maar daar de franschen zich op eenige andere
plaatsen vertoont hadden, zoo was een groot gedeelte
van hetzelve derwaarts afgetrokken. Intusschen avan-
-ocr page 300-
297
1794 ceerde de vijand bij aanhoudendheid, waardoor het
vluchten in het geheel nog geen einde nam. Kotter-
dam en Dordrecht waren buiten staat om eenig
mensch meer te kunnen innemen. Even zoo was het
gelegen met meer andere aan Braband en Vlaanderen
grenzende plaatsen. Wat ons Utrecht betrof, zoo
waren alle logementen reeds opgevult en nog kwa-
men er dagelijks al meer en meer van die ongeluk •
kigen aan. Onder anderen arriveerden den
4 Julij vier groote schepen, vol geladen met goe-
deren en derzelver eigenaars. Onder deeze bevonden
zich de cardinaal, aartsbisschop van Mechelen, voor
wien een huis onder de Linden was in gereedheid
gebracht; de bisschop van Lion en de Prins van
Roubeck, welke beide hun intrek namen op het Bis-
schopshof; als ook de baron van Kessel 1), een der
rijksten van Brugge. Doch om dan weder het oor-
logstooneel op te stappen, zoo wierden den
5 Julij de keiserlijken weder uit Brugge verdreven.
Zij retireerden op Gent, doch wierden in hunne re-
traite door de vijand vervolgd en aangevallen. Een
kleine actie viel er voor, die echter de franschen
naar Brugge terug deed keeren. Het hollandsch
leger, hetwelk nog in de ommestreken van Doornick
campeerde, toen in gevaar zijnde van ingesloten te
1) De baron van Kessel, nog van.de gevolgen van zijne
vervoering als gijzelaar naar Parijs in het vorige jaar ziek al-
hier aangekomen zijnde, eindigde zijn leven van verdriet over
alle zijne rampspoeden, 31 Aug., ten huize van den heer
Siepkamp, op de hoek van de Hamburgerstraat.
-ocr page 301-
298
worden, marcheerde ook terug op Gent. Van het- 1794
zelve bleven de zwitsers van Hirzel alleen in Gent,
maar al de overige troepes trokken den
6 Julij weder van daar; de zwitsers van Gumoüns
en de veldbattaillons van Oranje en Nassau en Oranje-
stad en lande naar Sas van Gent; de veldb. van van
Dopff en Hessen-Darmstad naar Sluis in Vlaanderen
en zoo vervolgens. Beide deeze vestingen waren in
staat van belegering gesteld, en de omliggende lau-
den geinundeert. De troepes van het hollandsch leger
reeds genaderd zijnde tot in Sluis in Vlaanderen en Sas
van Gent, behoefde men niet te vragen hoe het met
de algemeene zaak gestelt was, te meer, daar die-
zelve dag achtervolgens vijf estafettes in 's Hage aan-
kwamen en de gewone brabandsche post op onze
stad Utrecht voor het eerst achter bleef. Den
7 Julij wierden de franschen meester van Ostende
en ook van Bergen in Henegouwen. Ostende was
door engelschen bezet, welke naar hun gewoon ge-
bruik, op de aannadering der franschen, maar bij
tijds, van daar terug weken naar Sluis in Vlaanderen
en de stad den vijand ten prooi overlieten, alhoewel
zij in de laatste dagen nog met eenige troepes uit
Engeland versterkt en van velerhande noodwendig-
heden voorzien waren, waartoe op verzoek van den
engelschen ambassadeur de vrije passagie op de Schelde
te voren aan heo verleent was. Bergen in Hene-
gouwen , hetwelk bezet was door Oostenrijkers en het
hollandsch batt. van Bosc de la Calmette, wierd tot
driemaal toe aangevallen, doch telkens wierden de
-ocr page 302-
299
1794 franschen afgewecrt; maar de vierde keer moesten do
geallieerden voor de vijandlijke overmacht bukken.
Zij reddeden hen noch gelukkig door de vlucht, en
weken naar Brussel. Den
8 Julij attacqueerde de vijand de troepes te Roeulx,
alwaar de Erfprins nog zijn hoofdkwartier had. Al
schielijk wierden de hollanders terug gedreven tot
Braine Ie Comte. De franschen drongen vervolgens
verder door tot Fay en Jeneff, alwaar het batt. van
Wartensleben campeerde en met den vijand slaags
geraakte. Na een actie van een uur vond zich de
commandant ook genoodzaakt te retireren. De troepes
verzamelden zich te Tubise en Halle, en in de eerste
plaats nam de Erfprins zijn hoofdkwartier. Maar
's anderendaags, den
9 Julg, brak het leger weder op, en trok naar
Waterlo, om Brussel nog zoveel mogelijk tegen een
vijandelijken aanval te dekken. In Waterlo wierd het
hoofdkwartier overgebracht. Dan kort na hun aan-
komst hoorde men sterk canoneeren naar den kant
van Genappe en Witterzee; derhalven ging het leger
terstond derwaarts op marsch, doch vond de Oos-
tenrijkers reeds aan het retireren. Van de hollanders
waren alleen de dragonders van Bijland in deeze actie
vermengt geweest, die met een corps vijandlijke cav.
waren handgemeen geweest, waarbij de col. comm.
Prins van Hessen-Philipsthal, na zware blessuren be-
komen te hebben, was gesneuvelt en de maj. de
Grancy, de cap. Marclay en de adjudant gekwetst
waren. Den
-ocr page 303-
300
10 Julij nam de vijand Doornik en Gent in, na- 1794
dat te voren de Hollanders, zijnde een gedeelte van
het corps van Prins Fredrik van Oranje, er waren
uitgetrokken, om het nutteloos bloedvergieten voor
te komen, hebbende zich te zwak bevonden tegen de
groote overmacht waarmede de franschen kwamen
aanmarcheren.
Wat kon toen den vijand wederhouden van Sluis
in Vlaanderen aan te tasten, en daarmede een begin
te maken met Hollands frontieren en bezittingen aan
te randen? Niets. Derhalven gebeurde dit al op den
11 Julij; 's voormiddags ten 11 uren vertoonden
zich eenige honderden franschen voor die vesting,
zij wierpen achtervolgens omtrent 40 houwitsers in
de stad, en trokken daarna uit eigen verkiezing weder
af. Deeze vijandlijke onderneming had eene dubbele
uitwerking; aan de eene kant een geringe, zijnde
de stad bijna niets beschadigd en maar een burger
gekwetst geworden, maar aan de andere kant een
groote, want alle de engelschen kozen al weder
schielijk het hazepad, en lieten hen met 107 schepen
overvoeren gedeeltelijk naar Vlissingen en gedeeltelijk
naar Antwerpen. Prins Fredrik zond zijn adj. gen.,
de luit. col. Bentink, met deeze ontzettende tijding
naar 's Hage, en vertrok, na vooraf het commando
overgegeven te hebben aan den gen. maj. van der
Duyn, met 2 batt3. van daar naar Sas van Gent,
om de bezetting aldaar nog eenigzints te versterken.
Z. H. liet terstond na zijne aankomst de groote inun-
datie aldaar in het werk stellen, zoodat toen van Hulst
-ocr page 304-
r
301
179* af tot Sluis in Vlaanderen alle landen volkomen ge-
inundeert waren. Niettegenstaande dit alles attac-
queerden de franschen de volgende dag, den
12 Julij, 's morgens vroeg, Sluis in Vlaanderen
voor de tweedemaal. Zij wierden aangevoerd door
den gen. Alraain. Na eenige hauwitsers in de stad
geworpen te hebben, liet de generaal de vesting op-
eischen, 't welk van den comm. van der Duyn ten
eenenmalen wierd van de hand gewezen. Omtrent
half 10 begon de vijand weder te vuren, hetwelk uit
de vesting zoodanig beantwoord wierd, dat de vijand
ten 12 uren weder afmarcheerde, zijne gekwetsten
op wagens mede nemende. In de stad waren eenige
huizen beschadigd geworden.
13 Julij viel er een gevecht voor bij Brussel, het-
welk van dat gevolg, was, dat die stad door do fran-
schen vermeestert werd. Ook werd Sluis in Vlaan-
deren voor de derdemaal beschoten, doch met hetzelve
gevolg als de vorige keeren; na 2 uren op de vesting
gevuurt te hebben , wierd de vijand weder aan het
wijken gebracht. Brussel in 's vijands handen geraakt,
Sluis in Vlaanderen gebombardeert op den dag, op
welken wij onze jaarlijksche vrcugdetijd, ik zegge, de
gewone jaarmarkt of kermis moesten beginnen. Hier-
mede was het aldus gesteld. Eveneens als in het
afgelopen jaar waren de spellen op het Vreeburg en
de viool in de herbergen niet toegelaten, maar wel
de markt, die groot was, ja zeer groot, door dien
de vlissingsche en middelburgsche kermissen om het
naderen van den vijand geheel en al verboden waren.
_______
-ocr page 305-
302
Wat nu de vreugde betrof; dcezo was niets, zij
was door de dagelijks inkomende treurige tijdingen
ganscholijk met diepe neerslachtigheid verwisselt. De-
zelve behelsden niet dan overwinningen en grootc
vorderingen des vijands, gelijk blijkt uit het volgende.
Nadat dan de franschen in Brussel waren ingerukt,
vond de Erfprins geraadzaam, om met liet leger van
Waterloo op te breeken en een positie te neemen te
Rotselaar, tusschen Mechelen en Leuven. Beide deeze
steden waren door hessen bezet. Maar den
15 Julij wierden de hollanders aldaar geattacqueert
en teruggeslagen tot de Nyle; daarop verlieten de
hessen gemelde twee steden; en den
16 Julij trokken de franschen er binnen, zowel in
Mechelen als in Leuven.
17 Julij wierden de hollanders alweder van de
Nyle verdreven. De Erfprins nam toen met het leger
een positie achter de kleine Nette, latende de gen.
maj. van Geusau met de voorhoede te Turnhout, en
plaatste het hoofdkwartier te Baarle. Het scheen
dat de franschen in hunne ondernemingen geen palen
meer te stellen waren. Alle dagen maakten zij vor-
deringen. Den
18 Julij vond de bezetting van Namur, uit oosten-
rijkers bestaande, zich genoodzaakt die vesting bij
capitulatie aan hen over te geven. Den
19 Julij geraakten zij in het bezit van Nieuwpoort
en zoo vervolgens, zooclat de Erfprins met de overige
commandanten van de gecombineerde armee overeen-
kwam om de leegors aan de grenzen en in de fron-
-ocr page 306-
303
1794 tieren van de Republiek bij een te verzamelen; en
verders alle middelen aan te wenden , die tot behoud
van het dierbaar Vaderland mochten nodig bevonden
worden. Z. D. H. beijverde zich dadelijk om zoowel
's lands besturen als de ingezetenen daar toe aan te
zetten, met op den
20 Julij een memorie aan de Staten-generaal in te
leveren, dienende ter aanmoediging van H. H. M.
en van de Staten der bijzondere Provintiën, alsmede
van alle ingezetenen, om, ieder na zijn vermogen,
het hunne toe te brengen, om nog zooveel mogelijk
de gevaren van het land te helpen afweeren, hetzij
met vrijwillig de wape-nen op te vatten ter aanvulling
van de armee, hetzij met hetzelve door geldmiddelen
te ondersteunen.
De legers verlieten dan achtervolgens alle de oos-
tenrijksche Nederlanden. De keizerlijken vestigden
zich in het land van Luik; de hollanders, hessen en
hanoveranen in de frontierplaatsen, en de engelschen,
om niet te dicht bij het vuur te zijn, in Zeeland.
In Maastricht en Bergen op den Zoom wierd den
21 Julij alle vreemdelingen, die zich in die ves-
tingen ophielden, aanbevolen, zich van daar te ver-
wijderen , om de aanstaande groote versterking der
garnizoenen. De volgende dag, den
22 Julij, trokken alle de hollanders uit Maastricht
naar de Republiek, als ook de he^sische artillerie
naar Breda, het corps cav. van Damas naar Grave,
en het depot van van Dopff met eenige gecondem-
neerden tot de kruiwagen naar 's Hertogenbosch; alle,
-ocr page 307-
304
om die vesting te ontruimen voor de Oostenrijkers.
Al op den
24 Julij kwamen de aartshertog Carel, de Prins
van Saxen Coburg en de Prins van Waldeck met
het keizerlijk hoofdkwartier in Maastricht binnen; en
vervolgens verscheide regimenten, als de jagers van
Löwenstein, de infanterie van Hohenlohe, de hussaren
van Roth-Munster en meer anderen. De sterkste
macht der Oostenrijkers wierd in, achter en bezijden
Maastricht bijeen verzameld en de magazijnen van
meel, haver enz., zoowel van de Oostenrijkers als van
de hollanders, wierden met 41 schepen naar Venlo
ovcrgevoert. De hollandsche regimenten vertrokken
ook dagelijks naar hunne bestemmingen. Antwerpen
wierd den
25 Julij door hen verlaten, en den
26 Julij door de franschen bezet. In 's Hertogen-
bosch kwamen den
27 Julij binnen 2 esqs van Hessen-Philipsthal, het
veldbatt. van de Petit en de gren. batt8 van von
Buseck, van Mollem Bruyn, Hessen-Philipsthal, Eeus
en Panhuis, als ook de proviant en bagagiewagens
van de hessen en hannoveranen. Van deeze vertrok-
ken de Petit, van Buseck en Panhuis den
28 Julij van daar naar Tilburg. In Bergen op
den Zoom kwamen de Zwitsers van Schmit, het veld-
batt. van Oranje-Gelderland, een reg. hessische in-
fanterie en een comp. bergschotten; in Sas van Gent
het veldbatt. van Maneil; in Hulst 2 batt8 hanno-
veranen. In Breda de cav. van Hoeufft van Ooyen,
-ocr page 308-
305
1794 de veldbatts van Wartensleben, Waldeck 2de reg. en
de Perez, de zwitsers van Stockar de Neuforn en
het corps van Beon, als ook de veldbakkerij, en te
Terheyde een groot gedeelte van de artilleristen met
zwaar geschut. Prins Fredrik was van Sas van Gent
vertrokken en campeerde met zijn corps op het eiland
Walcheren in Zeeland, houdende zijrl hoofdkwar-
tier te Oostburg; de hospitalen wierden overgevoert,
het hollandsche naar Rotterdam in het pesthuis, het
hanoversche en hessische naar Gorinchem en het en-
gelsche naar Middelburg. In Breda, alwaar de Erfprins
provisoneel zijn hoofdkwartier genomen had, kwam den
29 Julij de geheele stadhouderlijke familie uit 's Hage
aan. Er wierden eenige conferentien tusschen Z. D. H.
en den 'Erfprins gehouden en den
30 Julij vertrok de geheele familie weder naar
's Hage. Uit die conferentien kwam voort dat de
legers nog zooveel mogelijk met nieuwe troepes en
manschappen versterkt wierden, onder anderen ook
het corps rijdende artilleristen met nog 60 man, die
in dien tusschentijd alhier weder waren aangeworven,
en die den
31 Julij afmarcheerden; zoo dat maar zeer weinige
militairen in het binnenste van de Kepubliek achter
bleven. Intusschen de zoogenaamde patriotten, ziende
dat hunne geliefde fransche haan toen bijna altijd
koning kraaide, staken hun hoofd op in verscheide
steden, waaruit al groote onlusten ontstonden, voor-
namelijk te Amsterdam, die echter, door het schielijk
inrukken van 70 man hussaren van Heeckeren, nog
UTB. TIJDS. IV. 20
-ocr page 309-
306
gelukkig gestuit wierden. Alhier te Utrecht hadden 1794
juist geene oproerige bewegingen plaats, maar echter
groeide de haat en partijschap onder den burger da-
gelijks aan; grootendeels had dit zijn oorsprong uit
de zoogenaamde leesgezelschappen, die de patriotten,
in navolging van meer andere steden, ook alhier
hadden en uft meer dan 600 leden bestonden. Deeze
vergaderden in afgedeelde bijeenkomsten tweemaal
's weeks en zetteden elkander sterk aan tegen allen,
die met hunne gevoelens niet overeenkwamen. Dan
een publicatie van Hun Ed. Mog., behelzende dat
alle sociëteiten, leesgezelschappen, met een woord,
alle bijeenkomsten, onder welke naam ook, die be-
vonden wierden eenig nadeel aan het algemeen be-
lang toe te brengen of de vijand te trachten in de
handen te werken, verboden wierden op een boete
van 100 gulden voor ieder lid, bracht hen eenigzints
aan het bedaren; zoodat zij toen, zoo met hunne ge-
voelens als met hunne bedrijven binnen de muren
bleven. Dit een en ander, dat is, zoowel het ont-
staan der onlusten, als het gebrek aan militairen
binnen 'slands, deed Z. D. H. den
l Aug. een memorie overleveren aan de Staten-
generaal, daarin H. H. M. voorstellende, vooreerst
een generale recrutering buiten 's lands, om de corp-
sen van de armee te schielijker te completeren, en
ten tweede het spoedig oprichten en aanwerven van
een sterk corps landzaten, ter bewaring van de al-
getneene rust en veiligheid binnen 's lands. H. H. M.
in beide die artikelen bewilligende, wierd den
-ocr page 310-
307
1794 2 Aug. per missive daarvan kennis gegeven aan
de Staten der bijzondere provinciën, waarin H. Ed.
Mog. wierden aangemaand het werven van landzaten
in het werk te stellen en spoedig door te zetten op
die wijze, als naar mate van een ieders belang het
best behoorlijk volbracht kon worden. De Staten van
Holland besloten dien aangaande, dat de werving in
de steden zoude geschieden door de stedelijke Re-
geeringen.
Gedurende de laatste dagen waren geen vijandlijk-
heden voorgevallen, als alleen eenige weinig bedui-
dende attacques op Sluis in Vlaanderen; maar den
3 Aug. wierd die vesting weder aangevallen; de
franschen drongen door Ysendike heen, en maakten
zich meester van de post aan het Hazefort, waarbij
de cap. Virieux van van Nyvenheim en eenige con-
stapels het leven verloren. Eindelijk wierden zij door
het geschut van Sluis weder aan het wijken gebracht.
Den
4 Aug. drongen de franschen op verscheide plaat-
sen met groote macht het land van Cadzant in, en
namen 23 man van Douglas en van Nyvenheim en
eenige ruiters van van der Duyn krijgsgevangen. De
luit. Hogeveen redde zich nog met zijn onderhebbende
manschappen door de vlucht in schuiten, maar de
paarden waren verloren. De franschen drongen ver-
der door en bombardeerden zeer hevig op Sluis,
maar de bezetting bleef standvastig. Bij het fort Isa-
belle, nabij Philippine, viel ook een actie voor; en te
Sliedrecht, bij Hulst, vertoonde zich voor 't eerst
20*
-ocr page 311-
308
een corps vijandlijke dragonders. De engelschen, hier- 1794
door al meer in verwarring geraakt waar het best
veiligheid te vinden was, waagden zich niet langer
in Zeeland, maar begaven zich gedeeltelijk naar de
kanten van Bergen op den Zoom en gedeeltelijk naar
de Baronie van Breda; bij Steenbergen wierden
de bakovens geplaatst. Den
5 Aug. deed de bezetting van Sluis tot tweemaal
toe een uitval met veel succes, maar tegen den avond
waagde de vijand ook tweemaal een storm op die
vesting, doch wierd telkens terug geslagen. Ook
viel er dien dag een attacque voor tusschen Maastricht
en Tongeren. De franschen wierden tot Tongeren
terug geslagen met verlies van 80 dooden en' 90
krijgsgevangenen, die in Maastricht wierden binnen
gebracht. Het keizerlijk hoofdkwartier wierd toen van
daar verplaatst naar Foron Ie Comte. Den
6 Aug. wierd Sluis in Vlaanderen weder hevig be-
schoten; doch de vesting bleef zich manmoedig ver-
dedigen, 's Avonds ten 10 uur wierd het fort Isabelle
stormenderhand ingenomen. De bezetting retireerde
naar Philippine, echter met achterlating van een ser-
geant en 8 gemeenen, die in 's vijands handen ge-
raakten.
Toen begon men te bemerken dat de franschen
in menigte verzamelden naar de kanten van Breda,
weshalven op de Beek, een uur van de stad afgelegen,
een armee bijeen vergaderde om aldaar te cantonne-
ren. Den
7 Aug. kwam Prins Fredrik met zijn corps ook
-ocr page 312-
309
1794 aldaar aan, als ook het 2de reg. van Waldeck en de
zwitsers van Stockar de Neuforn; maar uit Breda
trokken naar Bergen op den Zoom het veldbatt. van
de Petit en het 5de batt. van Waldeck, vermits het
garnizoen aldaar te zwak was om die vesting te
defenderen. Na de aankomst van Prins Fredrik in
Breda deed de Erfprins een toer naar de Moerdijk,
alwaar de geheele stadhouderlijke familie zich toen
bevond; maar den
8 Aug. aldaar een expresse aangekomen zijnde met
de tijding dat Prins Fredrik door een hevige koorts
was aangevallen, begaf zich de Erfprins terstond we-
der naar Breda; en Prins Fredrik wierd naar 's Hage
vervoerd. Den
•
9 Aug. gebeurde al hetgeen men reeds lang voor-
zien had. De voorposten van Breda, te Rijsbergen,
geraakten slaags met 600 vijandelijke hussaren; alschoon
het gevecht hevig was, wierden bij het einde de
franschen terug gedreven, met achterlating van 2
dooden en 20 gekwetsten. Van de hollanders waren
eenige manschappen gesneuveld en gekwetst van de
huss. van Keeckeren, de jagers van Bijland en het
corps van Beon. Na het aftrekken des vijands wierd
nog een recognoscering gedaan door het garnisoen
van Breda, waarbij te Oosmale 7 fransche dragonders
neergesabelt en 14 krijgsgevangen genomen, en te
Turnhout nog 2 gevangen genomen wierden. De
engelschen, toen alweder bespeurende, dat, waar ge-
hakt word, spaanders vallen, begaven zich liever wat
meer binnenwaarts, en trokken derhalven, ofschoon
-ocr page 313-
310
zij nog met 5000 man nieuwe troepes uit Engeland, 1794
die in de laatste dagen met veel geschut en de nodige
krijgsammunitie in Vlissingen waren aangekomen,
versterkt waren, met alle hunne legers, behalven 2
regimenten , die in Geertruidenberg waren achter ge-
bleven, als ook met al hun bagagie, waaronder toen
die van de hessische en hanoversche legers behoorden,
te zamen uitmakende een trein van over de 500 wa-
gens en karren, naar Oosterhout, den Bosch, Don-
gen , Gorinchem en omliggende landen. In Gorinchem
trok het 55ste reg. met veel artillerie binnen; bui-
ten de stad wierd de veldbakkerij opgericht. Te Oos-
terhout nam de hertog van Yorck zijn hoofdkwartier,
en het hessische wierd te Ginneke geplaatst. Door
deeze beweging van het engelsche leger geraakte de
passagie van Breda op onze stad gestremt, waaruit
alhier veele valsche geruchten en schrikbarende ver-
dichtsels ontsproten, die meestendeels door de patri-
otten wierden verzonnen en uitgestrooit.
Wat een menigte van donkere wolken begon er
over het Vaderland zich uit te breiden! Wat was
dan noodzakelijker, om dezelve weder te doen ver-
dwijnen, dan het gebed? 's Lands besturen, en dus
ook onze heeren Staten, van dit gevoelen zijnde, zoo
wierd den
10 Aug. door de gansche provintie een beededag
gehouden. Dit was in navolging van Holland, alwaar
reeds 3 Ang. beededag gehouden was, en had ver-
ders tot navolgers Zeeland en de Generaliteits landen
op 17 Aug en Groningen op 24 Aug., even als de
-ocr page 314-
311
1794 gewone jaarlijksche dank-, vast- en bededag, om den
zegen des Allerhoogsten over Hollands wapenen af
te smeeken, en daardoor de alvernielende onheilen
des oorlogs van het vaderland af te weren. Maar bij
het aankomen van den dag vond men langs de voor-
naamste straten der stad twee pasquillen gestrooit;
de een ten titel voerende, Verklaring van de biddag
en weimenende waarschouwing tegen de deelneming in
dezelve, en de ander Aan de Uddaghouders. Beide
waren zij ingericht, hoofdzakelijk om de twee alhier
heerschende partijen al sterker tegen elkander aan te
hitsen. Den 14 Aug. wierd per publicatie een premie
van 1000 gulden uitgelooft aan den genen, die de
makers of verstrooijers van een of beide die pasquillen
wist aan te wijzen. Verdors wierden den
11 Aug. de veertiendaagsche beedestonden op we-
kelijksche gesteld, en daartegen de kermissen, die in
onze provintie nog plaats moesten hebben, zoo in de
steden als ten platten lande, ten eenemale verboden,
om daarmede alle openbare vreugdebedrijven te doen
eindigen.
Gedurende de laatste dagen waren weinig of geen
vijandlijkheden voorgevallen. Sluis in Vlaanderen was
ook weinig of niet beschoten, alhoewel de vijandlijke
legers in het gezicht der frontieren dagelijks in me-
nigte aangroeiden, en nog wel het meest naar de
kanten van Bergen op den Zoom en Hulst; weshalven
de Erfprins den
12 Aug. een toer doende naar 's lands voornaamste
vestingen, om dezelve nog zooveel mogelijk van het
-ocr page 315-
312
mankerende te voorzien, eenige troepes uit het cam- 1794
pement bij Breda deed marcheren den
13 Aug. naar Bergen op den Zoom; namelijk de
gren9 van van Solms en Eaesfeldt, en de veldbatt3
van Waldeck 2de reg., von Wilcke, de Petit en Oranje-
stad en lande, met eenige cavallerie en artillerie,
van welke de drie laatstgenoemde veldbatt8 en de
zwitsers van Smit den
14 Aug. wierden ingescheept in 47 daartoe ge-
preste schepen, die te voren van Rammekens gezon-
den waren. Zij wierden vervoerd naar Hulsterambacht,
om aldaar post te vatten, doch de zwitsers in Hulst.
Eindelijk scheen het, als of het fransch gouverne-
ment, tot het vast besluit gekomen zijnde, om niet te
rusten voor dat de geheele Republiek vermeestert
was, aan dit groote werk een aanvang gemaakt wierd
op den
15 Aug., als wanneer op vier vestingen te gelijk
sterke vijandlijke colonnes kwamen aanrukken, name-
lijk Sluis in Vlaanderen, Philippine, Hulst en Bergen
op den Zoom. Sluis in Vlaanderen bleef zich man-
moedig verdedigen. Philippine wierd maar kort be-
schoten, ook zonder eenige uitwerking. Hulst wierd
zwaar beschoten, waardoor de bezetting eenigzints
leed. Maar van Bergen op den Zoom wierd de vij-
andlijke colonne door de voorposten, die op derzelver
aannadering door eenige troepes uit de vesting ver-
sterkt waren, ten eenemalen afgeweert. Eenig ver-
lies was er aan beide kanten en eenige cavalleristen
geraakten in 's vijands handen. De volgende dagen
-ocr page 316-
313
1794 viel er niets voor als alleen te Sluis in Vlaanderen,
werwaarts de vijand zijne macht verdubbelde, om die
vesting eindelijk te doen bukken en daardoor meester
van het zoo vruchtbare land van Cadzant te worden.
Den
16 Aug., 's avonds ten 5 uren, begon het bom-
bardement op die vesting. De franschen vuurden met
verscheide vuurmonden nagenoeg onophoudelijk nacht
en dag door tot aan den middag van den
19 Aug., als wanneer al het vijandelijk geschut
door de vesting aan het zwijgen gebracht wierd. De
comm. van der Duyn zond den luit. Veugen van
Bedaulx, een zijner adjudanten, naar 's Hage, om
H. H. M. kennis te geven, dat de vesting, zoo hevig
beschoten, het -niet lang meer zoude kunnen volhou-
den,- en dat reeds 27 man, alle gemeenen, het leven
verloren hadden. De twee volgende dagen wierd er
niet gevuurt, maar den
22 Aug. begon de vijand Sluis al weder op nieuw
met groote hevigheid te beschieten. De comm. de-
fendeerde zich nog tot den
24 Aug., 's namiddags ten 4 uren; maar dien dag
veele dooden en gekwetsten onder de troepes beko-
men hebbende, vond hij zich genoodzaakt de vlag
van capitulatie op de toren te zetten; doch vermits
de vijandlijke commandant, de gen. Moreau, eischte
dat van het garnizoen al de hannoveranen over de
kling moesten, kon de capitulatie niet getroffen wer-
den voor den
26 Aug. Het geheele garnizoen, bestaande uit,
-ocr page 317-
314
behalven de hannoveranen, de holl. veldbatt8 van van 1794
Dopff, van Nyvenheym en Hessen-Darmstad, moest
zich krijgsgevangen overgeven, en wierd dadelijk naar
Duinkerken vervoert. Na de verovering van Sluis
vertoonden zich gedurig vijandlijke corpsen in het ge-
zicht en zeer nabij de hollandsche voorposten, voor-
zeker om derzelver sterkte op te nemen, maar onder
die bedrijven deden zij allerhande mishandelingen en
stroperijen. Den
27 Aug. kwamen eenige fransche hussaren in twee
boerenhofsteden, even buiten Bergen op den Zoom, om
aldaar wat te rooven. De hollanders, nog tijdig dit
bemerkende, verdreven hen weder terug, echter met
verlies van een sergeant en 8 man, die in 's vijands
handen vielen. Den
28 Aug. wierden te Lommei en te Bladel, dorpen
in de meijerij van 's Hertogenbosch, verscheide huizen
uitgeplundert. Ook te Kosendaal wierden de opgezete-
nen van die stropende gasten deerlijk geplaagt. Den
29 Aug. wierden verscheide dorpen in de meijerij
van die stropers overvallen. Te Lommei wierden 3
huizen door eenige zwarte hussaren uitgeplundert. Te
Bladel eischten eenige soldaten van de boeren af 200
rijksdaalders, haver, ham en wijn, met de sterkste
dreigementen. Te Bergeik kwam niemand vrij zon-
der hen de beurs te vullen. De Abtdij van Postel
wierd genoodzaakt, met bedreiging van plundering,
2000 gulden bijeen te verzamelen. Te Hilvarenbeek
wierden twee boeren, die geweigert hadden aan hunne
eisenen te voldoen, in hunne schuren opgehangen.
-ocr page 318-
315
1794 Ik zou te langwijlig worden met meer andere gru-
weldaden aan te halen. Het op den
30 Aug. afzenden en verspreiden van drie esqs cav.
van van Tuyll, bij detachementen, door de geheele
meijerij, maakte voor het grootste gedeelte een einde
aan dezelve. Om dit heen en weer zwerven der
franschen in die ommestreken wierden de krijgsge-
vangenen, die nog in den Bosch waren achtergeble-
ven, ten getalle van omtrent 200, den
31 Aug, van daar vervoert naar Vianen, geescor-
teert door het corps rangersvan den hertog van York.
Zij wierden aldaar op het zoogenaamde hof ge/et. Den
1 Sept. trokken 60 man van Oranje-Friesland van
hier derwaarts om hen in bewaring te houden. Den
2 Sept. gebeurde de val van Valenciennes. Deeze
vesting toen negen weken door de vijand ingesloten
gehouden, en in dien tusschentijd driemaal opgeeischt
zijnde, vond zich eindelijk door de nood gedwongen
zich bij capitulatie over te geven. De bezetting, uit
een groot corps keizerlijken en de holl. veldbatt8 van
Bosc de la Calmette en Plettenberg bestaande, zou
de stad uitmarcheren, aldaar de wapenen afleggen,
en vervolgens, respectivelijk ieder naar haar land
terugkeeren, op voorwaarde van gedurende deezen
oorlog nooit rneer tegen de franschen te zullen dienen.
Deeze twee hollandsche batts trokken naar Maastricht,
wierden aldaar van snaphanen voorzien en vervolgens
gezonden, Bosc de la Calmette naar Amsterdam en
Plettenberg naar ons Utrecht; beide steden, alwaar het
meest militairen vereischt wierden om de patriotten
-ocr page 319-
316
in toom te houden. Na Valenciennes wierd Condé 1794
ook door de keizerlijken verlaten en door de vijand
bezet De franschen, hierdoor hunne handen weer
wat ruimer gekregen hebbende, trokken toen naar
de kanten van Maastricht. De gouverneur hiervan
verwittigt, liet een sterk corps de vesting uitmarche-
ren, 's morgens vroeg van den
3 Sept., hetwelk met de franschen slaags geraakte
tusschen Tongeren en Visé. Het gevecht was hevig;
maar de franschen wierden terug geslagen met ach-
terlating van veele dooden en gekwetsten.
4 Sept. wierden de voorposten van Maastricht we-
der door twee vijandlijke colonnes geattacqueert, doch
met dezelve uitwerking als die van daags te voren.
De franschen iiitusschen wel ziende, dat Maastricht
geen vesting was om zonder handschoenen aan te
tasten, staakten aldaar dergelijke ondernemingen, maar
verdubbelden daarentegen hunne macht naar de kan-
ten van Breda, om op die vesting een hevige aanval
in alle ernst door te zetten; hun hoofdkwartier plaat-
sten zij te Turnhout. Z. D. H., door den gouverneur
hier van verwittigt, gaf de nodige bevelen om nog
eenig geschut en verdere krijgsammunitie naar die
vesting te vervoeren, 't welk in vier schepen wierd
aangebragt. Z. D. H. en de verdere stadhouderlijke
familie, waaronder ook Prins Fredrik, die bijna van
zijn ziekte herstelt was, deden nog een toer naar
Breda, doch na een kort verblijf begaven zij zich
weder naar 's Hage. In Breda waren toen in garni-
soen de cav. van van Stocken en Hoeufft van Ooijen,
-ocr page 320-
317
1794 de veldbatt9 van Waldeck en Wartensleben, en een
grenadierbattaillon, als ook noch het dep&t van de
hussaren van Timmerman (de hussaren van Timmer-
man waren de gewezene utrechtsche hussaren van
van der Hoop; dit corps was tot 400 man aange-
worven en de luit. col. Timmerman was tot col. van
hetzelve aangesteld) doch dit depot wierd met al de
bagagie van het geheele regiment naar Utrecht af-
gezonden, om de verregaande ongeregeldheden, die
aldaar door de altijd woelzieke patriotten begaan
wierden, te stuiten. Zoo wierden onder anderen
5 Sept. aan eenige heeren, als burgem. van Mus-
schenbroek, prof. van Geuns en meer anderen, brieven
gezonden, uiterlijk het voorkomen van rouwbrieven
hebbende, maar van binnen niets dan een gedrukt
papier bevattende, vol van kwaadaardige lasteringen
en dreigementen. Zij wierden bezorgt door de ge-
wone besteller van de hollandsche post. De komst
van het depot te Utrecht was wel noodzakelijk ge-
worden, zijnde die stad door het gedurig aftrekken
van bekwaam gewordene rijdende artilleristen toen
genoegzaam zonder cavallery; de wacht aan de houte
lootsen op het Vreeburg wierd ook dadelijk door de
hussaren overgenomen. Om dezelve redenen waren
reeds meer andere depots uit het leger landwaarts
ingezonden, als dat van de holl. gardes naar's Hage,
dat van de zwitsersche gardes naar Amsterdam en
zoo vervolgens, want de landzaten waren nog niet
in staat om te kunnen dienen, hoewel derzelver op-
richting met allen spoed wierd doorgezet. Nadat dien
-ocr page 321-
318
aangaande op den 2 Augustus laatstleden het besluit 1794
van H. H. M. aan de Staten der bijzondere provintien
was toegezonden, hadden Gelderland en Holland ter-
stond in alles bewilligt. Utrecht en Overijssel hadden
de werving van landzaten wel geapprobeert, maar daarbij
eenige aanmerkingen gemaakt. De overige provin-
tien hadden achtervolgens ook daarin toegestemd en het
landschap Drenthe had zich bij de naburige provintien
vervoegt. Het besluit aangaande de werving bui-
tenslands was zonder eenige aanmerking door alle de
provintien aangenomen. Utrecht had zich vervolgens
vervoegt bij Z. D. H., vragende een nader plan, vol-
gens welk die aanwerving van landzaten moest worden
in het werk gesteld. Dit plan was ook reeds aan
alle de provintien overgegeven en door den druk
publiek gemaakt. Volgens hetzelve richtte iedere
provintie haar eigen corps landzaten op. Een of meer
voorname steden wierden daartoe vastgesteld, als in
Holland 's Hage, Amsterdam en Eotterdam, in Utrecht
de stad Utrecht, enz. In elk van deze steden wierd
een militair hoofdofficier belast met het aannemen van
die zich kwamen aandienen; maar de col. van Stern-
bach in 's Hage wierd aangesteld tot commandant en
opperdirecteur der generale werving voor de gansche
armee. In alle de voornaamste steden wierden com-
missarissen benoemd zoo tot wapening en kleeding
der landzaten, als tot het inzamelen der vrijwillige
giften, die door het verzoek van Z. D. H. al vrij
mildelijk wierden aangedragen. De Briel was hierin
voorgegaan, Rotterdam en Schiedam waren dadelijk
-ocr page 322-
319
1794 gevolgt; en zoo was deze maatregel, ten blijke van
algemeene goedkeuring, verder door het geheele land
verspreid. Overal wierden de fabrikanten en winke-
liers uitgenodigt en aangemaant om zich aan te die-
nen tot het leveren van lakenen, linnens en hetgeen
verder tot derzelver uitrusting noodig geoordeeld wierd.
Dan, hetzij hoe het zij, de landzaten waren nog ner-
gens in staat, om de rust, die dagelijks door de wanbe-
drijven der patriotten gestoort wierd, te helpen bewaren.
Nu weder tot Breda terug gekeert, zoo was die
vesting nog het voorwerp, waar de vijand het meest
op aasde. Den
6 Sept. wierden twee voorposten te Rijsbergen en
bij het Haagje, beide door Zwitsers van May bezet,
door de franschen geattacqueert. Die van Rijsbergen
noodzaakte den vijand tot een spoedige retraite en nam
vijf, man krijgsgevangen, maar die van het Haagje
kon bet zoover niet brengen, voor dat er hulp uit
het leger op de heide was toegeschoten, zoodat de
franschen wel eenigzints terug weeken, maar niet zoo-
ver als van waar zij gekomen waren. Geen officieren
waren gesneuveld of gekwetst; alleen de luit. Schmit
(drie dagen daarna overleden) zwaar gewond. Kort
daarna vertoonde zich een corps vijandelijke jagers
aan de kant van de Bossche poort; spoedig viel hen
een corps uit de vesting onverwacht op het lijf, het
welk hen verscheide wagens met geroofde goederen
ontnam. Te gelijkertijd geraakte een picquet cav.
van Hoeufft van Oijen slaags met een vijandelijke
patrouille hussaren, de ritmeester van Voërst en 12
-ocr page 323-
320
ruiters vielen in 's vijands handen en de corn. Ver- 1794
schoor wierd gekwetst. Dit verlies wierd terstond
weer vergoed door 26 ruiters, die van het depot,
dat wij alhier in garnisoen hadden, opmarcheerden.
De volgende dag, den
7 Sept. deed de vijand een generale aanval op alle
de voorposten, met zoodanig een overmacht dat zij
alle moesten bukken; zij waren geposteert te Goirle,
Gilst, Miei, Zundert, Rijsbergen en Etten. Na
eenige tegenstand geboden te hebben wierden zij
allen overmeestert. De hollanders brachten eenige
weinige fransche gekwetsten en 3 krijgsgevangenen
in Breda binnen; maar daarentegen waren veel man-
schappen, meest van de jagers van Bijland en de
hussaren van Heeckeren, door de vijand krijgsgevan-
gen gemaakt. Op al die dorpen waren de hollanders
bezig met batterijen op te werpen, die toen dadelijk
door de franschen wierden overhoop geworpen. Overal
posteerden zij zich, doch voornamelijk tusschen Etten
en Dorsten en hun hoofdkwartier brachten zij van
Turnhout over naar Oers, van hetwelk voorposten
wierden uitgezet te Blartum; zoodat een ruim gedeelte
van de Baronie in 's vijands handen was geraakt.
Door al dit gebeurde wierden de burgers en inwoon-
ders aldaar deerlijk ontrust, en te gelijk de gouver-
neur, de gen. maj. van Geusau, tot het nemen van
strenge maatregelen aangezet. Hij liet buiten de Gin-
neke, Haagsche, Water en Bossche poorten, de koorn-
molen en nog eenige huizen en schuren, die den vijand
tot schuilplaats konden dienen, verbranden of in de
-ocr page 324-
321
179* lucht springen. Hij liet, daar toen een bombardement
te duchten was, de straatsteenen uit den grond halen
om de bomben te doen smoren. Hij liet per publi-
catie den burger aanzeggen van zich voor twee maan-
den te provianderen, om gebrek aan levensmiddelen
voor te komen. Hij deed, vermits een aantal burgers
de stad had verlaten, om het bombardement te ont-
vlochten, een tweede publicatie afkondigen, waarbij
alle neering doende burgers, als bakkers, brouwers,
vleeschhouwers en dergelijken gelast wierden binnen
drie dagen tot hunne haardsteden terug te keeren,
op verbeurte van hunne huizen en goederen. Hij
deed dit alles uit eigen gezag, want hij regeerde
alleen, zijnde al wat tot het stedelijke bestuur be-
hoorde, ook de stad ontweken, uit vreeze van weder,
even als in het vorige jaar, als gijselaar na Vrank-
rijk vervoert te zullen worden, zoo het ongeluk wilde
dat de stad wierd vermeestert. De angst en benauwd-
heid aldaar waren groot, en wierden den
8 Sept. nog grooter, door het onverwacht binnen-
komen van een vijandelijk officier met twee trom-
petters, die alle geblind waren. De stad geraakte
in volle beweging, het geheele garnisoen kwam in
de wapenen, do poorten wierden gesloten, het hol-
landsch hoofdkwartier en het commissariaat verlieten
de stad, de veldpost vertrok terstond, en echter was
hunne komst alleen om over een uitwisseling van
krijgsgevangenen te handelen. Waarom alle die on-
bezonnene maatregelen niet dadelijk door den gouver-
neur gestuit wierden komt ons onbegrijpelijk voor.
UTU. TIJDS. IV. 21
-ocr page 325-
322
De Erfprins nam toen zijn hoofdkwartier te Raams- 1794
donk. Al dit gebeurde bracht het engelsche leger
toch al weder in beweging; hetzelve, toen met de
hessen en hannoveranen vereenigt zijnde, brak op van
de oosterhoutsche heide en trok naar de nesselrosche,
in de meijerei van 's Hertogenbosch, alwaar zij eene
zeer goede positie namen, doch het corps britsche
uhlanen, hetwelk te Waalwijk geposteert was, trok
Gelderland in, omdat hetzelve uit fransche emigranten
bestond, en hunne eindelooze bagagietrein zonden zij
verder landwaards in. Het hoofdkwartier nam de her-
tog van Yorck te Berlicum. Dan al weder ongelukkig
voor onze engelsche helden, den
9 Sept. viel er een actie voor te Eindhoven, na
dat twee winkels aldaar door de vijand waren uitge-
plundert. De hollanders dreven de franschen weder
terug, doch met verlies van eenige manschappen van
Hessen-Philipsthal. Kort daarna kwamen zij weder
aanmarcheren, en, na door hunne overmacht de hol-
landers verdreven te hebben, plunderden zij de meeste
huizen, het eene meer, het andere minder, uit. Daar
Eindhoven nog al eenige uren van de nesselrosche
heide was afgelegen, waagden het de engelschen hunne
positie aldaar te houden, doch hunne gekwetsten, die
nog in den Bosch waren gebleven, vervoerden zij
gedeeltelijk naar Leyden en gedeeltelijk naar Khenen,
alwaar zij den
10 September, geëscorteerd door 600 engelsche hus-
saren, arriveerden. Den
11 September brak het hollaudsch leger van de
-ocr page 326-
323
1794 bredasche heide ook op, vermits een leger van 15000
Oostenrijkers op marsch was om aldaar post te vatten.
Deeze, tusschen Weerd en Eindhoven passerende,
ontmoetedeii aldaar zestig fransche wagens, met ge-
plunderde goederen geladen, welke, zwak geëscorteerd
zijnde, alle in hunne handen vielen. Te Lommei,
Bercheyck, Eersel en Hoog-Loon lieten zij sterke de-
tachementen achter, waarom de franschen optrokken
naar Turnhout, Hoogstraten en Westwezel. Dit kei-
zerlijk leger wierd gecommandeert door den generaal
Clairfait, en kwam van de kanten van Maastricht.
Een andere divisie Oostenrijkers, die uit 12 esqua-
drons cavallerie en 8 battaillons infanterie, te zamen
14000 man uitmakende, bestond, en door den gene-
raal Alvinzy gecommandeert wierd, kwam aldaar in
de plaats. De dragonders van La Tour trokken in
Maastricht binnen, nadien de jagers van Loewensteyn-
Wertheym van daar waren uitgetrokken naar Grave,
om de bezetting van die vesting te versterken, ver-
mits de vijand in groote menigte zich wendde naar
de kanten van Grave en Venlo. Het corps van Al-
vinzy dan post gevat en eenige voorposten uitgezet
hebbende, wierd een derzelven door een vijandlijk corps
aangevallen en terug gedreven; maar de keizerlijken,
versterking bekomen hebbende, brachten het weder
tot de retraite, na eenige manschappen van hen krijgs-
gevangen gemaakt te hebben.
De hollanders dan, van de bredasche heide opge-
broken zijnde, trokken naar Waspick, Geertruiden-
berg, het Zand daar buiten, Zevenbergen en Steen-
21*
-ocr page 327-
324
bergen. Aldaar wierden zij nog versterkt met 3350 1794
man engelschen, die eenige dagen te voren te Vlis-
singen ontscheept waren. Het hollandsch hoofdkwartier
bleef echter te Raainsdonk. Den
13 Sept. arriveerde Zijne Doorl. Hoogh. uit'sHage
in het hoofdkwartier, om den Erfprins eenige geheime
orders voor te dragen. Met deeze begaf zich Zijne
Hoogh. naar 's Hertogenbosch, om aldaar met den her-
tog van Yorck en den oostenrijkschen generaal de
Beaulieu over dezelve te confereeren. Uit die con-
ferentien kwamen weder verscheide maatregelen voort;
als het inunderen van Breda tot 's Hertogenbosch en
het doorsteken van de dijken, daartoe noodig, het
aanleggen van batterijen in de Bommelerwaard aan
de rivieren de Maas en de Waal; het leggen van
schipbruggen te Grave en te Nymegen, zoo een spoe-
dige retraite mocht vereischt worden, het slechten van
20 huizen te Waspick in de Langestraat en het ver-
branden van een nuttelooze en vervallen kerk te Doe-
veren bij Waalwijk om de vijand daardoor een waar-
schijnelijke schuilplaats te benemen. Na het aflopen
der conferentien begaf zich de Erfprins naar 's Hage,
en Zijne Doorl. Hoogh. rapport van het verhandelde
gedaan hebbende, vertrok Zijne Hoogh. met Prins
Frederik weder van daar, de Erfprins naar het hoofd-
kwartier te Raamsdonk en Prins Fredrik naar den
Bosch. Zijne Hoogh. in het hoofdkwartier aangekomen
zijnde, zond een officier en trompetter tot de vijand,
om over een uitwisseling van krijgsgevangenen te
handelen, welke spoedig getroffen wierd.
-ocr page 328-
325
1794 De hollanders dan, volgens hunne bestemming post
gevat hebbende, wierden de voorposten tusschen Breda
en Geertruidenberg, uit emigranten van Beon et Da-
mas bestaande, geattacqueert en terug gedreven tot
op Steelhoven. De gouverneur van Breda, hiervan
kennis bekomen hebbende, deed een sterk corps uit-
marcheren, met dat gelukkig gevolg, dat de franschen
van daar weder verdreven wierden, als ook uit 'sPrin-
senhage, waarbij het battaillon van Waldeck eenige
manschappen van den vijand krijgsgevangen maakte.
Daarna schenen de franschen zich van Breda te ver-
wijderen. De hollanders, hen achterna zettende, ont-
weldigden daarbij hen nog twee wagens met goederen,
zes gevangenen en eenige losse paarden. De franschen
posteerden zich te Tilburg, Vucht, Hilvoort, Loon
op 't Zand en Dongen; waardoor de major Hesberg
van de hussaren van Heeckeren genoodzaakt wierd
met zijne onderhebbende manschappen terug te trek-
ken tot in Besoijen; nochtans bleven veertig man te
Sprang, welke, den
14 Sept. met twee vijandlijke patrouilles handge-
meen gerakende, terug gedreven wierden door Waal-
wijk tot achter Capelle, alwaar eenige manschappen
van het corps van Beon geposteert waren. Alle deeze
wierden den
15 Sept. weder geattacqueert en genoodzaakt te-
rug te wijken naar Heusden en Geertruidenberg;
maar kort daarna weken de franschen weder af en
alle de voornoemde posten wierden weder door de
hollanders bezet. Diezelve dag viel er een hevige
-ocr page 329-
326
actie voor bij Boxtel tusschen de engelsche voorposten 1794
en een sterk corps vijandlijke infanterie. (Ziedaar de
engelschen in een gevecht! Wat wonder!) De engel-
schen wierden terug geslagen tot in St. Michiels
Gestel. De volgende dag, den
16 Sept., smorgens ten 5 uren, wierden de engel-
schen te Gestel weder geattacqueert. Er wierd hevig
gevochten tot 12 uren, als wanneer de engelschen
genoodzaakt wierden te retireren tot op Schijndel.
De gekwetsten wierden over Nijmegen naar het hos-
pitaal te Rhenen vervoert. In Gestel waren de meeste
huizen door de canonskogels doorboort en de ver-
schanzingen, die de hollanders aldaar hadden aange-
legt, wierden vernielt. Intusschen de engelschen, zoo
een derde bezoek niet willende afwachten, begaven
zich met het geheele leger naar de de kanten van
Grave, alwaar zij zich posteerden, gedeeltelijk tusschen
Grave en Nijmegen en gedeeltelijk tusschen Grave en
Venlo; het hoofdkwartier nam de hertog van Yorck
te Kranenburg. Toen de gekwetsten, die op vele
wagens, vergezeld van verscheidene bagagiewagens,
vervoert wierden, te Rhenen aangekomen waren, ver-
spreidde zich het gerucht in onze stad dat de geheele
engelsche armee geslagen en tot Nijmegen geretireert
was. Niet weinig sensatie verwekte dit alhier onder
den burger, welke nog meer wierd aangezet, eens-
deels, door het juist op dat tijdstip binnenkomen van
eenige vluchtelingen uit den Bosch, die (de franschen,
na het aftrekken der engelschen, gedurig aan in het
gezigt dier vesting verschijnende) verkozen zich van
-ocr page 330-
327
1794 daar te verwijderen, als ook, van ruim 150 hano-
veranen, die uit het hospitaal van Leyden kwamen
om naar hun leger terug te keeren; anderdeels door
dien weder door de stad de trom geroert wierd tot
aanwerving van de nationale armee.
De engelschen dan, hunne vorige positie verlaten
hebbende, wierden daartegen de hollanders eenigzints
versterkt. Het veldbattaillon van Saxen-Gotha trok
naar Heusden; dat van Oranje-Vriesland, dat wij in
onze stad hadden, naar Gorinchem; dat van van
Brakel naar den Bosch; maar de krijgsgevangenen
en wagens, die nog in den Bosch waren, wierden
naar onze stad Utrecht vervoert, door het depot van
Plettenberg geëscorteerd. Het vertrek van Oranje-
Vriesland hadden wij alreeds eenige tijd te gemoet
gezien, naardien dit battaillon zich in de laatste dagen
in het starrebo'sch op een meer dan gewone wijze
had geoefent, zoo in den wapenhandel als in het
tenten opslaan, en in meer andere militaire evolutien.
De woede des vijands was toen ter tijd niet te
stillen. De drift, zoowel om landen en troepes te
verwinnen, als om plaatsen en volkeren te vernielen,
was niet te temmen. Te Boxtel, reeds geteistert door
het gevecht, wierden verscheide huizen door de fran-
schen afgebrand. Te Vucht ook eenige huizen. Te
Oosterhout wierd eene contributie van 2500 gulden
met geweld van de opgezetenen afgeperst. Te Etten
wierden de huizen uitgeplunderd van degenen die
zich verzet hadden tegen het leveren van 500 run-
derbeesten en 1000 schapven. Te Geersbergen troffen
-ocr page 331-
328
verscheide huizen hetzelfde lot. Te Drunen nam 1794
dit werkje ook een aanvang, doch door het trek-
ken van de alarmklok, de boeren van alle kanten
toeschietende, namen de plunderaars de vlucht. Zoo
dat dan die fransche gasten met reden niet zonder
weerzin, schrik en vrees overal ontvangen wierden-
Niettegenstaande dit alles verminderde de blindheid
der patriotten binnen 's lands niets, maar vermeerderde
integendeel dagelijks. Het kwaad, dat uit de leesge-
zelschappen voortkwam, verspreidde zich overal heen,
en had de gevaarlijkste uitwerkselen. Te Haarlem
(want in navolging van ons Utrecht hadden de pa-
triotten in verscheide andere steden dezelve inrich-
ting; zij hielden onderling briefwisseling met elkander)
ging het zoo ver, dat de Regering het noodig oor-
deelde dezelve geheel en al te verbieden. Te Dor-
drecht wierden zij ook per publicatie verboden. Alhier
te Utrecht kwam het nog niet tot de finale ontbinding
zelve, maar evenwel wierden diegenen, bij welke de
leesgezelschappen aan hunne huizen gehouden wier-
den, zijnde deeze 20 in getal, ieder van 30 leden, dus
te zamen 600, voor den gerechte geroepen om op
te geven de namen, qualiteiten en geloofsbelijdenis
van alle de leden in het bijzonder. Alleenlijk wierd
zekeren Perné, een der voornaamste aanhitsers, een
vreemdeling, een gewezen proponent, aangezegt bin-
nen drie dagen de stad te ontruimen. De landzaten
te Rotterdam, ten minsten een gedeelte derzelven,
toen tot den dienst bekwaam geworden zijnde, wierden
bij detachementen naar gemelde steden afgezonden,
-ocr page 332-
329
1794 als ook naar den Briel en Schoonhoven, alwaar het
patriottisme ook al begon te heerschen. Een tweede
transport landzaten in 's Hage aangeworven, zijnde
100 man artilleristen, volgde spoedig op, gedeeltelijk
naar den Briel en gedeeltelijk naar Woerden, alom
dezelfde redenen.
De fransche legers in Braband, intusschen weder
met zeer veele nieuwe regimenten en artillerie ver-
sterkt zijnde, zoo wierden de laatst voorgevallene
bijna niets beduidende actiën, toen door twee veel
beduidende, ja alles beslissende veldslagen opgevolgt,
namelijk den
17 September, in de vroege morgen, wierd het
keizerlijk leger van Alvinzy, hetwelk onder hem door
den gen. Kray gecommandeert wierd, bij Tongeren
aangevallen door eene geheele vijandlijke divisie. Het
gevecht duurde-de geheele dag, totdat eindelijk, tegen
den avond, de keizerlijken, na zeer veele dooden en
gekwetsten bekomen te hebben, genoodzaakt wierden
te retireren tot in Maastricht, medebrengende maar
40 krijgsgevangenen. Clairfait, hiervan verwittigt,
begaf zich met zijn geheele armee met geforceerde
marschen derwaarts, doch door het ver af zijn niet
zoo spoedig kunnende naderen, passeerden de fran-
schen den
18 Sept. te Luik over de Maas. Clairfait, den
19 Sept. met zijn armee aangekomen zijnde, nam
het gevecht dadelijk een aanvang; twee geheele vij-
andelijke divisien vielen hen als leeuwen op het lijf,
zoodat zij deerlijk geslagen wierden, ja hunne volko-
-ocr page 333-
330
mene nederlaag was daar. Het overschot van het 1794
leger van Clairfait retireerde tot in Foron St. Martin,
dat van d'Alton tot in Aken, en dat van Latour tot
in Herve, moetende al hun geschut achterlaten; doch
8 batt. en eenige weinige cav. en artill. trokken in
Maastricht binnen, onder commando van den gen.
Clebeck. De bezetting bestond toen , nadat de emi-
granten van Hohenlohe 's avonds naar Venlo vertrok-
ken waren, uit 8000 man, alle Oostenrijkers, die
door den holl. gouverneur, den Prins van Hessen-
Cassel, gecommandeerd wierden. De gouverneur liet
buiten de vesting eenige huizen afbreeken en boomen
afkappen, die tot de defensie hinderlijk konden zijn;
dit alles deed veele inwoonders, de gevaren van het
bombardement te gemoet ziende, met alle hunne goe-
deren de vesting ontwijken; geen wagen of kar was
meer te bekomen. Geheel het luiksche bijna in han-
den der franschen zijnde, hadden deze tijd en gele-
genheid om de vesting rondom te blocqueeren en
batterijen op te werpen, waar en zooveel als zij
wilden; hiermede namen zij de volgende dag', den
20 Sept., al een aanvang. Zij verschenen op de
dorpen aan de linker oever van de Maas, zelfs som-
migen onder het gezigt van de stad, waarbij nog
eenige schermutselingen voorvielen met de buiten-
posten; maar 's avonds was de stad aan die zijde al
volkomen geblocqueert. 's Anderen daags, den
21 Sept., begonnen zij aan de zijde van Wijk de
stad in te sluiten; en onder die bedrijven schoten zij
uit het dorp Heugem eenige kogels en hauwitzers in
-ocr page 334-
331
1794 de stad, die aan sommige huizen, als ook aan de
fransche kerk, een geringe schade toebragten; doch
door het geschut van de stad wierden zij uit dit dorp
weder verdreven. Het was voor Maastricht alleen
niet, dat de franschen hunne macht verzamelden. O
neen! Dergelijke legers, uit divisien bestaande,
kruisten voor alle de vestingen. Zij hadden wel vele
vijanden te bestrijden , maar Holland te overwinnen
streelde hen het meest; niet zoo zeer om Holland
van het stadhouderlijk juk te bevrijden, zoo als zij
voorgaven, als wel om meester van het hollandsch
geld te worden, zoo als uit de volgende gebeurtenis-
sen duidelijk zal blijken. Al op den
22 Sept. vertoonde de vijand zich in het gezicht
van drie vestingen, den Bosch, Breda en Bergen op
den Zoom. Overal vielen kleine actiën of maar scher-
mutselingen voor met de voorposten; die van den
Bosch moest de vlucht nemen tot in de stad, en de
vijand nam bezit van het fort Orthen; die van Breda
bracht, na een gevecht van een half uur, de franschen
aan het wijken, en maakte eenige manschappen van
hen krijgsgevangen; en die van Bergen op den Zoom
overvallen wordende, schoot schielijk hulp uit de
vesting toe, waardoor de vijand wierd terug gedre-
ven tot in Huibergen; eenige fransche hussaren,
waaronder een officier en een wachtmeester, wierden
door de hollanders krijgsgevangen gemaakt. Dit voor-
val deed den gouverneur van Bergen op den Zoom
besluiten de fransche krijgsgevangenen na Raamsdonk
te doen vervoeren. In die vesting waren ook nog
-ocr page 335-
332
eenige ongelschen in garnisoen; maar, daar de roode
loop eenigzints onder hen regeerde, wierd het grootste
gedeelte van hen naar Vlissingen vervoert, aldaar
ingescheept en naar Engeland overgebragt. Den
23 Sept. vielen er schermutselingen voor bij Grave
en bij Maastricht; bij Grave was de actie van korte
duur, maar na dezelve posteerden de franschen zich
te Uden , twee uren van daar. Bij Maastricht was
het gevecht tusschen wederzijdsche jagers, van welken
aan beide zijden eenige sneuvelden. Ook wierd aldaar
een fransche sauvegarde opgeligt; doch, dit ten on-
recht geschied zijnde, wierd dezelve door een colonel,
die met een trompetter, geblind, in Maastricht binnen
kwam, gereclameert en vervolgens dan ook terug
gegeven. Rondom die vesting wierpen de franschen
batterijen op, die van zwaar geschut voorzien wier-
den, en nog het meest op den Cauberg buiten de
boschpoort. Zoo kwamen er den
24 Sept. in den Bosch een officier en trompetter
geblind binnen met een aanbod van den franschen
comm. aan den gouverneur, den Prins van Hessen-
Philipsthal, van 30 zieke hollandsche krijgsgevangenen
aan het hospitaal aldaar over te geven, onder voor-
waarde van dezelve altijd te kunnen terug eischen.
De gouverneur, hun ongeluk inziende, bewilligde daar-
in en nog diezelve avond kwamen zij in den Bosch
binnen. Den
25 Sept. vertoonden zich de franschen te Hedink-
huizen, Elshout en Druynen, als ook te Bokhoven bij
Heusden, doch zij wierden, na eenige koebeesten uit
-ocr page 336-
333
1794 de weide gerooft te hebben, door de bezetting van Heus-
den van daar weder verdreven. De volgende dag, den
26 Sept. kwamen zij weder te Bokhoven, en toen
posteerden zij zich aldaar met sterke macht. De vijand
was dus doorgedrongen tot nabij Heusden. Gewis moest
dit alles veel ontroering verwekken in alle plaatsen
en voornamelijk in Breda en den Bosch; althans vele
burgers van die twee vestingen, ja zeer velen, ver-
lieten hunne woonsteden en begaven zich met alle
hunne goederen meestendeels naar ons Utrecht. Ja,
ik mag zeggen, het was als of alhier een veilige
schuilplaats te vinden was en intusschen was de ont-
roering onder ons ook gansch niet gering. Schrik,
vrees, benaauwdheid, neerslagtigheid, alle deze harts-
tochten verwisselden elkander bij alle wehlenkenden
(den patriotten straalde het vergenoegen uit de oogen)
door al hetgeen alhier in de laatste dagen was voor-
gevallen; want, als wij maar in aanmerking nemen,
er 'was door onze heeren Staten geresolveert tot het
heffen van een honderdste penning over alle de be-
zittingen , tot ondersteuning van de provinciale kasse
in het dragen der oorlogslasten; er was een publi-
catie gearresteert, waarbij wierd bekend gemaakt, dat
de inundatie aan de Grebbe zou in het werk gesteld
worden, en dat derhalven alle boeren in die omme-
streken moesten zorg dragen, dat de granen binnen
kwamen, zelfs tot aan de Bilt toe. Er was een order
afgevaardigt van de Staten, waarbij 150 schepen
wierden geprest tot het leggen van een vaste schip-
brug over de Waal bij Nijmegen. Er waren twee
-ocr page 337-
334
couriers, twee uren na elkander, door de stad ge- 1794
passeert naar 'sHage, in alle haast, de een met de
tijding, dat de haringvloot door de vijand genomen
was. Er waren weder eenige schuiten met engelschen
binnen gekomen; doch, even als te voren, het waren
herstelden uit Leyden, die naar hunne regimenten
terug keerden. Hierbij genomen de schrikbarende
tijdingen, die door de aankomende vluchtelingen me-
degebracht wierden, zoo had dit alles eene verbazende
indruk op aller gemoederen. Om dan verder over te
gaan tot den volgenden dag, den
27 Sept., want er kwam geen dag, of zij bracht
haar treurtooneel mede, Maastricht en 's Hertogen-
bosch waren het voorwerp van dien dag. Maastricht
wierd 's namiddags ten 4 uren opgeeischt door een
colonel, die door den gen. Kleber, commandant en
chef van het fransche leger, uit het hoofdkwartier te
Erp bij Veehei, met een sommatie gezonden wierd
van de vesting binnen 3 uren over te leveren; doch
hij wierd terstond met zijn eisch weder afgewezen
Den Bosch begon de vijand 's avonds ten 11 uren
te beschieten en bleef daarmede aanhouden tot 's mor-
gens ten 8 uren van den
28 Sept., als wanneer de vijand door het geschut
van de vesting aan het wijken wierd gebracht. Dit
gebeurde dreef al weder verscheide inwoonders met
hunne goederen herwaarts, maar, daar integendeel
de gewone posten en wisselwagens van den Bosch
achterbleven, waardoor de passagie gestremt scheen
te zijn, en derhalven het gevaar ons eenigzints scheen
-ocr page 338-
335
1794 te naderen, zoo begonnen sommigen der voornaamste
burgers alhier ook op het vervoeren van hunne
goederen te denken, inzonderheid diegenen, die wel
wisten dat zij bij de patriotten zeer gehaat waren,
als de geeligeerde heer van den Heuvel, de vroed-
schap van Dielen, de vroedschap Falck en meer an-
deren. De drukte aan het schietschuitenveer was
buitengemeen; de eene schuit voor en de andere na
wierden geladen en weggezonden. Dan voor het
overige viel dien dag niets van belang meer voor;
maar de volgende, den
29 Sept., zoo veel temeer. Maastricht wierd twee-
maal aangevallen, 's morgens vroeg aan de kant van de
brusselsche poort en 's namiddags ten 2 uren aan die
van de boschpoort; beide aanvallen wierden afge-
weert, zijnde sommige huizen eenigzins beschadigt
geworden. Den Bosch wierd zes uren lang gebom-
bardeert en .het fort Crevecoeur wierd vermeestert.
Er. kwam een corps franschen op Crevecoeur aan-
marcheren; zij wierpen eenige hauwitzers in het fort,
en de commandeur, de luit. col. Tieboel van de in-
genieurs, was klaar om het fort bij capitulatie over
te geven, na van de 250 man, waaruit de bezetting
bestond, het verschrikkelijk getal van éénen dooden
en twee gekwetsten bekomen te hebben. De troepes,
zijnde 50 man hollanders, de overige hessen, kon-
den, na hun geweer en wapenen overgegeven te
hebben, naar Holland terug trekken, zonder tegen
de franschen te mogen dienen zoolang deze oorlog
duurde; zij dan het fort verlaten hebbende, begavei;
-ocr page 339-
336
eich naar Bommel; maar Tieboel, begrijpende, hoe 1794
aangenaam die heldhaftige verdediging in 's Hage zou
aangenomen worden, nam hals over kop de vlucht,
den weg op naar Vianen; doch een uur van daar af
zijnde, wierd hij gevat en in een koets met zes
paarden, vergezeld van twee aan beide kanten rij-
dende ritmeesters, gevangen naar 's Hage gevoert,
alwaar zijn gedrag, op verzoek van H. H. M., naar
rigeur van justitie zou worden geexamineert. Het
verlies van Crevecoeur was een doodsteek voor den
Bosch, want niet alleen dat de franschen die vesting
toen rondom konden insluiten, zoo als zij ook dade-
lijk deden, want er waren nog 5 batts over Eindho-
ven opgemarcheert, maar zij waren ook meester ge-
worden van de sluis, waardoor zij de geheele inundatie
konden aftappen. Het aankomen van goederen met wa-
gens, schepen en schuiten alhier, en het verzenden van
hier naar Amsterdam, was dien dag weder onophoude-
lijk; de drukte aan het schietschuitenveer was weder zeer
groot; onder anderen kwamen aan dit veer 's morgens
ten 10 uren een schip en een lichter uit Cuilenburg
en 's namiddags ten l uur elf boerewagens uit Op-
hemert, een dorp bij Tiel; terwijl deze ontladen
wierden, kwam er een kleine opschudding, door dien
eenige heethoofdige patriotten het vervoer van goede-
ren, aan burgers van de stad toebehoorende, wilden
beletten, doch 's avonds ten 8 uur de laatste schiet-
schuit afgevaren zijnde, was alles weder stil. Der-
gelijke onlusten, uit dezelve patriotsche dolzinnigheid
voortspruitende, gebeurden ook te Rotterdam; aldaar
-ocr page 340-
337
1794 de goederen van burgem. van der Heym, die te vo-
ren de stad ontweken was, in een schip geladen
zijnde, kwam het patriotsche graauw op de been,
met geweld en allerhande dreigementen het afvaren
van het schip belettende, en daar dit juist voorviel
in het tijdstip dat Rotterdam zonder garnisoen was,
zijnde het batt. van Markgraaf Baden daags te voren
uitgemarcheert, en het verwacht wordende batt. van
Bosc de la Calmette uit Amsterdam nog niet aan-
gekomen , zoo gaf de stedelijke regering den patriotten
eenige satisfactie en nam het schip in protectie. In-
middels de Staten van Holland, in al dat vluchten
regeringloosheid en andere onheilen te gemoet ziende,
deden eene publicatie afkondigen, waarbij alle amb-
tenaren en verder diegenen die in eenige bediening
van posten waren, het emigreren wierd verboden, en
diegenen, die reeds geemigreert waren, geboden bin-
nen vier dagen tot hunne posten terug te keeren, alle
op verbeurte van dezelven. Hierdoor verminderde
het vluchten eenigzints, maar het verzenden van goe-
deren niets, althans niet in onze stad Utrecht, want
de volgende dag, den
30 Sept., was de drukte aan het schietschuitenveer
nog veel groter dan de twee vorige dagen, voorna-
melijk door het onophoudelijk aankomen van geladene
boerewagens van Thiel, Bommel en andere plaatsen
daar omstreeks. Deeze overhaastige verzending kwam
voort uit het verder doordringen van de franschen
in de Bommelerwaard, zijnde onder andere het dorp
Heel, nadat zij een kwart uur daarop gevuurd had-
UTR. TIJDS. IV 22
-ocr page 341-
338
den, waardoor zes huizen in den brand waren ge- 1794
raakt, door hen vermeestert geworden, alschoon men
te voren de pont nog had laten zinken om het te
beletten. Verders viel dien dag niets meer voor, als
alleen dat bij Maastricht het fort de Roy, buiten de
wijkerpoort, door de vijand wierd geattacqueert, doch
zonder eenige uitwerking.
October intredende, zoo was de eerste dag van
die maand voor ons een dag van ontroering en aan-
doening, door al het geen dan op dien
l Oct. gebeurde. Bij het opkomen der zon wierden
de schietschuiten reeds geladen met de ingepakte
goederen van veele zich verontrustende burgers van
hier, en ook die met wagens en karren van Amers-
foort en elders wierden aangevoert. 's Voormiddags
ten 9 uren kwam een expresse binnen met de tijding
dat het hollandsch artillerieperk uit Gorinchem tot
ons Utrecht zou overgevoert worden, om het aldaar
plaats hebbende en nog dagelijks aanwassende hoge
water, en dat een gedeelte van het hooi, daar aan
behorende, nog dien zelven avond zoude aankomen.
Ten 10 uren vertrok de helft van de hussaren van
Timmerman naar Bommel, welke uitmarsch het in-
trekken van de hussarenwacht op het Vreeburg
noodzakelijk makende, het Marie-waterpoortje toen
maar alleen door de hussaren — en de houte lootsen
op het Vreburg door een man van de wacht aan
de Cathrijne poort bezet wierden. Ten half 12 uren
passeerde het veldbatt. van markgr. Baden langs de
cingels naar Arnhem, alwaar de Staten van Gelder-
-ocr page 342-
339
/
1794 land den landdag uit Nijmegen hadden overgebracht,
vermits het gevaar daar ook al begon te naderen,
's Namiddags ten 4 uren arriveerde Z. D. H. binnen
onze muren, om op het Duitschenhuis te overnachten
en dan weder naar 's Hage te retourneeren, alwaar
de Erfprins en Prins Frederik Z. D. H., die een tour
naar Gorinchem gedaan had, afwachteden; 's avonds
omtrent half 6 uren kwam het hooi aan. Het was
een trein van 49 zwaar geladene wagens met vier
paarden bespannen, geescorteert door een detache-
ment van Maneil (te voren Lewe). Zij kwamen van
Gorinchem, passeerden langs de stad en de Malie-
baan, en wierden ontladen in de nieuwe baan, welke
plaats door de regeerjng, die op de aankomst van
de expresse extraordinaire vergadering gehouden had ,
bepaalt was tot het hooimagazijn en het starrebosch
tot het artillerieperk. Er wierd een wacht van de
stad naar het hooimagazijn afgevaardigt en bij de
nieuwebaansbrug wierd een houte wachthuis met alle
spoed opgetimmert. Eindelijk 's avonds ten 11 uren
hoorde men van verre het canon gaan, waarvan de
torenwachter zelfs de weerkaatsing van het licht in
de lucht kon zien, 't welk tot 's nachts 2 uren duurde.
Het was, dat de hanoveranen vuurden op Oevecoeur,
om, zoo het mogelijk was, door de herwinning van
hetzelve, den Bosch noch eenigzints te verlossen.
Dit echter vruchteloos afgelopen zijnde, herhaalden
zij den
2 Oct. hetzelve nog eens en beschoten het fort van
's namiddags ten half vijf tot 's avonds omtrent 11
22*
-ocr page 343-
340
uren; de vijandlijke bezetting al even hardnekkig ge- 1794
bleven zijnde, waagden de hannoveranen den
3 Oct., 's namiddags ten l uur nog een derde
bombardement. Zij beschoten het fort tot 's avonds
10 uren, maar Crevecoeur bleef onbeweeglijk. Daar
dit vuren bij aanhoudendheid even als l Oct. klaar
en duidelijk bij ons gehoort en gezien kon worden,
bracht de nieuwsgierigheid sommigen zelfs tot boven
op den Domstoren, doch zij moesten zich vergenoe-
gen met hetzelfde dat anderen op de wallen genoten.
De drukte aan het schietschuitenveer was dien dag
veel minder als de vorigen, maar daarentegen pas-
seerden door de stad verscheide schepen en wagens
met goederen geladen, alle naar Amsterdam, want
Amsterdam scheen nu alleen de plaats van veiligheid
te wezen, 's Anderendaags, den
4 Oct. kwam het eerste transport van het artillerie-
perk aan. Hetzelve bestond uit 4 canonnen en 4
ammunitiewagens, voorts bagagiewagens, fouragiewa-
gens, legerkarren, twee smitswagens, een timmer-
manswagen, de wagens van de officieren en die van
den chirurgijn-maj., alle te zamen uitmakende een ge-
tal van omtrent 80 stuks, voortgetrokken door ruim
300 paarden. Zij trokken langs de stad naar het
starrebosch, hetwelk met paaltjes en touwen was af-
geperkt en alwaar een houte wachthuis nabij de
middelhol aan het cingel was opgetimmert, daar da-
gelijks een wacht van 24 man van Plettenberg uit
de stad naar toe trok. Aan het starrebosch gekomen
zijnde, wierden alle wagens en canonnen geplaatst
-ocr page 344-
341
1794 binnen de paaltjes. Aan de vier hoeken van het
starrebosch wierden de vier officierstenten opgesla-
gen, en in het midden van de laan, voor de tuinen,
die van den chirurgijn-majoor, welke allen van een
schildwacht wierden voorzien; voorts in de rondte,
onder de boomen, wierden nog 12 a 14 tenten op-
geslagen van mindere rang, als van rnarketenters, daar
bier en genever verkocht wierd enz. Vóór de tent van
de commandant wierden drie kwartiervlaggen gezet.
De paarden wierden geleid naar het plein voor Tul-
penburg, alwaar tusschen de boomen lijnen gespannen
waren. Naar de kant van het Helsche vuurtje wier-
den de tenten gezet voor de canonrijders, zijnde 22
in getal, voor iedere drie man een tent, en voor aan
het cingel een smitswagen; de andere smitswagen,
de timmermanswagen en nog vijf anderen, trokken
naar het pleintje onder de boomen, nabij de Cathrijne
poort, alwaar drie tenten opgeslagen wierden, waar-
onder een marketenter. Eindelijk wierden achter
Puntenburg van het starrebosch tot aan de kruis-
vaart nog 16 tenten gezet en 48 paarden, 's Avonds
ten 8 uren wierd er taptoe geslagen. Men hoeft niet
te vragen waarheen de algemeene wandeling was.
Dien dag passeerden weder verscheide wagens en
schuiten met menschen en goederen door de stad.
Ook vertrokken de laatste fransche en brabandsche
vluchtelingen, waaronder de graaf de Vergennes en
de Prins van Eoubeck, hebbende de overige zich al-
reeds vroeger verwijdert; maar de drukte aan het
schietschuitenveer verminderde. Die dag, wat won-
-ocr page 345-
342
der l leverde aan het oorlogstooneel niets op. De vol- 1794
gende, de
5 Oct., vier kleine vijandlijke attacques; als een
op Hulst, waarvan de bezetting de franschen weder
schielijk aan het wijken bracht; een op het fort Isa-
belle, die niets uitwerkte; een op een voorpost van
Breda, waarbij een man van Waldeck gedood en
twee gekwetst wierden; en een van de Orthen schans
op den Bosch, waardoor vier huizen beschadigt wier-
den. Gedurende deeze vijf laatste dagen was uit of
op Maastricht geen schot gedaan, maar zware bat-
terijen en redoutes met verbazende vuurmonden, die
als tijgers op de vesting stonden te loeren, waren in
die tusschentijd opgeworpen, voornamelijk op den
Lauwberg, Cauberg, in het dorp Grondsfeld en op
de weg naar Meersen. Maastricht dan sedert een
geruime tijd ingesloten zijnde, begon er gebrek te
ontstaan aan levensmiddelen, steenkolen en brandhout
en ook aan geld. De gouverneur liet de magazijnen
openen, die door de Regering voor drie maanden
waren aangelegt; dan, daar de Oostenrijkers zonder
hunne goederen en bagagie, die zij bij hun aftocht
naar Duitschland hadden medegenomen, in Maastricht
waren ingesloten, zoo moesten deeze ook in alles
door hetgeen in de vesting was, voorzien worden.
Wegens het gebrek aan geld, hetwelk reeds zoo groot
was, dat kwalijk den militairen hun soldij kon vol-
daan worden, wierden alle de ingezetenen aangemaant
om hunne onderhebbende penningen over te leveren
tegen 4 pCt. 'sjaars, door het land zoodra mogelijk
-ocr page 346-
343
1794 te voldoen. De gouverneur, wel inziende, dat dit alles
maar een ondersteuning van een korten tijd was,
waagde een uitval op den
6 Oct. Twee derde gedeelte van het gansche gar-
nisoen, uit infanterie, cavallerie en jagers bestaande,
trok de brusselsche poort uit. Den vijand genadert
zijnde, wierden zij zoodanig door het geschut begroet,
dat zij, na verscheide dooden en gekwetsten bekomen
te hebben, weder binnen de vesting terug kwamen,
zijnde nog een eind wegs door den vijand vervolgt, waar-
door een geringe schade aan de stad wierd toegebracht
Dien zelven dag wierd 's Hertogenbosch twee uren lang
hevig gebombardeerd, maar de volgende, den
7 Oct., omtrent den ganschen dag door. Midden
onder het vuren, wierd de vesting opgeeischt, maar
de sommatie wierd afgeslagen. Er viel ook een
hevig gevecht voor bij Venlo, waarbij de keizer-
lijken, zijnde een gedeelte van het leger van Clair-
fait, wierden verslagen en de franschen bezit namen
van Eoermond, nadat zij eenige duizenden over
de Maas hadden gezet. De keizerlijken trokken te-
rug tot bij Keulen. Dit gevecht en de daarop ge-
volgde retraite der Oostenrijkers brachten het engel-
sche leger, hetwelk toen geheel en al in de omme-
streken van Grave gelegert was, zijnde even te
voren de nog in Zeeland achtergeblevenen ook aldaar
aangekomen, na gewoonte weder in beweging. Zij
braken op in allerijl en trokken af. Het grootste
gedeelte marcheerde naar Nijmegen, alwaar de hertog
van Yorck ook zijn hoofdkwartier vestigde, hetwelk
-ocr page 347-
344
hij sedert een geruimen tijd te Groesbeek gehouden 1794
had. Een ander gedeelte wierd ingescheept in 30
schepen en voer naar Gorinchem; aldaar weder ont-
scheept zijnde, trokken 150 man naar Vianen en de
overigen naar Bommel, zijnde ruim 700 man. Een
derde gedeelte, zijnde 3000 man, infanterie en ca-
vallerie, begaf zich naar de Bommelerwaard. Voorts
marcheerden 1200 man naar Thiel, 350 uhlanen met
300 losse paarden naar Schalkwijk en 1000 man met
eenige zieken en gekwetsten naar Wijk bij Duurstede;
van alle deeze laatste kwam het hoofdkwartier te
Buren, doch al hun bagagie voerden zij naar de
Heide bij Zeist; dezelve passeerde
8 Oct. onze stads cingels langs. Het was een trein
van 120 wagens en karren, met 2, 4, of 6 paarden
bespannen. Deeze aannadering der engelschen be-
haafde ons maar in het geheel niet, voornamelijk
om de treurige overblijfselen van roof en plundering,
die door de engelschen, overal waar zij geweest wa-
ren, wierden nagelaten x). Deeze verschrikkelijke
1) Een gering voorval gaf hiervan al een klaar bewijs. Er
kwamen eenige engelschen, uit Schalkwijk in de Witte Engel,
het logement van den heer van Kossum, buiten de Tolsteeg.
Zij vroegen om eten en drinken met een houding van dolle
menschen. Zij aten veel en dronken niet weinig. Zij wierden
beschonken en weigerden daarna te betalen. Er ontstonden
eenige geschillen. De engelschen sloegen met de sabel iri het
poreelijn en in het glaswerk. Er wierd assistentie verzocht
van de wacht aan de tolsteegpoort. Eenige manschappen
van de wacht schoten toe. De engelschen trokken af, brul-
lende, en het einde was daar.
-ocr page 348-
345
1794 gruweldaden, den hertog van Yorck te Nijmegen ter
ooren gekomen zijnde, wierden eenigzints verminderd
door een sterke waarschuwing van den hertog, die
op alle plaatsen voor het front van alle de corpsen
wierd afgelezen. In Nijmegen wisten de burgers
kwalijk een verblijf voor hun zelven te vinden dooi-
de menigvuldige militairen, zijnde toen, behalven de
hollanders, 17000 man engelschen, hessen en hano-
veranen in die stad, van welke 3 regimenten cav.
en 5 inf. in de werken campeerden. Arnhem wierd
ook ai rijkelijk voorzien, zijnde het garnisoen aldaar
met 3 regimenten engelsche cavallerie vermeerdert.
Eveneens was het gesteld met Bommel en Tiel,
gerekend na evenredigheid van de grootte dier steden.
Te Bommel was maar eene poort open, zijnde de
andere, als ook de bruggen, tot defensie van de
stad aangelegt. Wijk bij Duurstede wierd ook bui-
ten de maat overladen, want behalven de engelschen
was aldaar het geheele corps emigranten van Damas
in garnisoen; daarenboven wierd nog in die kleine
stad een comp. landzaten artilleristen aangeworven,
zijnde dit een besluit van onze heeren Staten, volgens
welke twee compea artilleristen zouden opgericht wor-
den, de eene te Wijk en de andere te Khenen.
Alhier te Utrecht was het garnizoen niet overtollig,
maar de menigte van militairen van allerhande natiën
en rangen, die telkens tot ons overkwamen, door alle
die nabij zijnde en nog dagelijks meer aannaderende
vreemde troepes, was onbeschrijfelijk. Hussaren, cui-
rassiers, uhlanen, ruiters, jagers, soldaten, constapels
-ocr page 349-
346
en dergelijken van allerhande corpsen, van de en- 1794
gelschen, hessen, hanoveranen, fransche emigranten
en hollanders, van alle deeze, die dan 2, 3, 4 of
meer dagen bij ons doorbrachten, was de stad aan-
houdend in eene volle beweging. De logementen,
herbergen en kroegen haalden geen gering voordeeltje
uit dit alles.
Tot den
9 Oct. overgaande, was deeze een dag van ver-
scheide groote gebeurtenissen. Vooreerst wierd 's Her-
togenbosch, na omtrent acht uren lang beschoten te
zijn geweest, weder door een vijandelijk officier op-
geeischt, doch hij wierd ook weder met een weige-
rend antwoord terug gezonden. Ten tweeden wierd
door een corps van omtrent 800 man uit Maastricht
een uitval gedaan, om de vijandlijke batterijen op
de Pietersberg, waaruit de vesting nog het meest
wierd beschoten, zooveel mogelijk te vernielen. Zij
slaagden voor een gedeelte, echter met een verlies
van 40 man dooden; de franschen, terstond weder
die batterijen trachtende te herstellen, wierden door
het vuren van het nevensstaande fort eenigzins daarin
gehinderd. Ten derden liet de gouverneur van Ber-
gen op den Zoom een uitval doen, vermits de vijand
die vesting al meer begon te naderen. De franschen
wierden terug gedreven tot Hogerheide, met achter-
lating van eenige hussaren, die te Bergen op Zoom
wierden binnen gebracht. Ten vierden wierd, op
order van H. H. M,, met goedvinden van Z. D. H.,
geheel Staats-Vlaanderen verlaten; derhalven wierden
-ocr page 350-
347
1794 Hulst, Axel, Ter Neuse en Philippine door de hol-
landers ontruimt en het fort St. Andries wierd ge-
slecht, maar Sas van Gent en IJsendijke wierden
bij capitulatie overgegeven; derzelver bezettingen,
zijnde drie compagnien van Maneil, trokken, hun
geweer en wapenen afgelegt hebbende, naar Breda.
Van de bezettingen der overige plaatsen, Hulst,
Axel enz., trokken het batt. van Douglas naar Mid-
delburg, dat van von Wilcke naar Ter Goes en dat
van Waldeck lste reg. naar Steenbergen, de zwitsers
van Gumoëns naar Vlissingen en de batt3 van de
Petit, Oranje-Gelderland en Oranje-stad en lande
naar Bergen op den Zoom, van waar de zwitsers
van Schmit waren uitgemarcheerd om de hevige ge-
schillen, die tusschen deezen en de hessen waren
voorgevallen en door tusschenkomen van de holland-
sche cavallerie gestut waren, verder voor te komen.
Zij waren vertrokken naar Breda, om aldaar het
batt. van Wartensleben te vervangen, hetwelk naar
Geertruidenberg en Eaamsdonk gemareheert was; ein-
delijk trokken de hanoveranen, die in Hulst gelegen
hadden, naar de Bommelerwaard. Veel van hunne
bagagie voerden zij naar de heide bij Zeist; dezelve
passeerde niet langs, maar door onze stad, zoodat
wij toen in de gelegenheid waren hanoversche infan-
terie te zien, die dezelve escorteerde. Veel hollandsche
bagagie wierd ook derwaarts overgebracht, die tel-
kens onze stads cingels langs passeerde; zoo als die van
onze bezetting, de cavallerie van Hoeuft van Oyen, ook
al opvolgde. Het scheen dat de heide voor een alge-
-ocr page 351-
348
meene bergplaats wierd gehouden. Nadat dan de hol- 1794
landers uit Staats-Vlaanderen waren afgetrokken, wier-
den alle die forten door de fransehen bezet, zelfs ook
het geslechte St. Andries, maar van daar wierden zij
door de hessen weder verdreven. Den
10 Oct. wierd 's Hertogenbosch door den gouver-
neur, den luit. gen. Prins van Hessen-Philipsthal bij
capitulatie overgegeven aan den gen. Pichegru, com-
mandant en chef van het fransche leger. Volgens
dezelve marcheerden de hollanders af, behalven het
corps van Beon, hetwelk aan den vijand moest over-
gelevert worden. De hollanders behielden hun geweer
en wapenen, maar mochten, gedurende den oorlog,
tegen de franschen niet meer dienen. Zij trokken
over Grave naar Arnhem, behalven een comp. artil-
leristen en de helft van de emigranten van Damas,
die wij in onze stad kregen. Hunne bagagie ver-
voerden zij almede naar de heide bij Zeist en een
en veertig hollandsche gevangenen wierden naar
's Hage gebracht en aldaar in de provoost gezet.
De gouverneur, zich bezwaard vindende wegens de
al te spoedige overgaaf, en het artikel van capitu-
latie, rakende het corps van Beon, verkoos, om
alle verantwoording voor te komen, de vlucht te ne-
men naar Duitschland, na vooraf den major, grave
van Rechteren Limpurg, met die ontzettende tijding
naar 's Hage afgezonden te hebben. In de stad waren
maar weinige huizen eenigaints beschadigd, doch de
schutters doelen en het nevensstaande logement waren
afgebrand. Het garnizoen had weinig geleden. De
-ocr page 352-
349
1794 Hollanders afgemarcheert zijnde, trokken de franschen
de stad in, als ook naar het fort Isabelle en de
St Antonie schans, welke beide ook onder de capi-
tulatie van den Bosch waren begrepen. Zoodra de
commandant in de stad was gekomen, liet hij terstond
afpubliceren, dat alle uitgewekenen, zonder onderscheid,
tot hunne haardsteden moesten terug koeren op ver-
beurte van alle hunne goederen. Door dit alles het
O
verplaatsen van het hollandsch hoofdkwartier noodza-
kelijk geworden zijnde, wierd hetzelve van Raarusdonk
naar V\raspick overgebracht. Daar nu de hollandsche
armee van tijd tot tijd, en toen al weder door de
overgaaf van den Bosch, hoe langer hoe meer ver-
zwakte en integendeel de tijdsomstandigheden hoe
langer hoe meer gewapende manschappen vorderden,
zoo wierden alle middelen in het werk gestelt om
nog zooveel mogelijk hierin te voorzien. Te Wou-
drichem wierd een corps ligte troepes aangeworven
door den col. Lega. Te Altena wierd een corps
infanterie opgericht. Te Emmerik wierd een legioen
van in f. en cav., om in hollandsche dienst over te gaan,
aangeworven door den col. grave van Salm. Ja, zelfs
gingen de Staten van Gelderland en Holland tot het
uiterste over, met, op voorstel van den Erfprins, alle
in- en opgezetenen hunner provinciën op te roepen.
De opgezetenen van Lexmond en Meerkerk hebben
het eerst aan deeze oproeping voldaan, doch zij heb-
ben zeer weinige opvolgers gehad om de wapenen
op te vatten. Dit wierd volbracht met een gedrukte
aanmaning, ten titel voerende: Aan alle brave in- en
-ocr page 353-
350
opgezetenen van Gelderland en Holland, door den 1794
Erfprins zelve onderteekend, waarvan exemplaren
door beide de provinciën verzonden wierden met be-
lofte van bekwame officieren om hen te exerceeren.
Daar tot dit alles al weder enorme sommen gelds
vereischt wierden, vonden onze heeren Staten zich
in de noodzakelijkheid om een gelclheffing van een
tweede honderdste penning te arresteeren om hun
aandeel in 's lands kas te kunnen bijdragen; van de-
zelve moest de eerste termijn betaald worden in de
maand December aanstaande, en de tweede in Maart
van bet volgende jaar. Den
11 Oct. passeerde de vijand met een groot aantal
manschappen te Herwerden over de Maas. Een ver-
bazende opschudding bewerkte dit bij alle in- en op-
gezetenen van de Tielerwaard. Vluchten en goederen
bergen en verzenden wierd aldaar eensklaps het werk
van dien dag, en dat bijna alles maar naar onze stad
Utrecht, 's Voormiddags ten 9 uren de droevige
tijding van de overgaaf van den Bosch alhier aange-
komen zijnde, was de weldenkende burger reeds
neergeslagen, toen 's namiddags omtrent 2 uren de
eerste vluchtende boeren rnet de tweede verontrus-
tende tijding van het passeren van den vijand over
de Maas binnen kwamen. Algemeene beweging, met
innerlijke aandoening verzeld, verspreidde zich door
de geheele stad. De eene geladene boerewagen volgde
de andere de tolsteegpoort in naar het schietschuiten-
veer, alwaar de eene schuit al na de andere wierd
geladen en afgezonden. Verscheide vaartuigen met
-ocr page 354-
351
1794 goederen en vluchtelingen passeerden door en langs
de stad. Dan kwamen nog binnen eenige wagens
met zieke en gekwetste hussaren van Timmerman en
vier hanoversche karren, door hanoversche jagers ge-
escorteert, doch deze laaste trokken door naar de
heide bij Zeist. Eindelijk kwamen 's avonds omtrent
half 6 uren weder 46 wagens aan het artillerieperk
in het starrebosch aan, waaronder 14 wagens tot de
zadelmakerij behoorende. Terwijl dit alles gebeurde,
staken de patriotten zoodanig hunne hoofden op,
niet alleen in hunne vergaderplaatsen, maar zelfs op
de publieke wegen, dat 's avonds ten 8 uren het
gerecht nog vergaderde. Staande de vergadering om-
trent ten 11 uren, wierden de kamerbehanger van
Bree *) en de broodbakker Sigal 2) door twee deur-
waarders van hun bed geligt en op het stadhuis in
verzekering gebracht. Het was reeds half 2 uren in
de nacht, eer dat het gerecht weder uiteen ging.
's Anderendaags, den
12 Oct., wierden op dezelve wijze opgevat zekere
Luxenburg en Burghart 3), beide woonachtig in de
Schoutesteeg, als ook de heer Wintrant te Vianen,
voorheen koekebakker alhier, benevens zijn vrouw en
de twee jufvrouwen Meijer, bij hem inwonende; doch
1) De kamcrbohanger van Bree wierd den 16 Dec. op vrije
voeten gesteld, zijnde onschuldig verklaard.
2) De broodbakker Sigal wierd 27 Dec. vern-ezen tot een
bannissement van 12 jaren.
3) Deeze Luxenburg en Burghart wierden 12 Dec. veroor-
deeld tot een gevangenis van 4 jaren in het tuchthuis, zijnde
beschuldigd van oproerstokerij,
-ocr page 355-
352
deeze laatste, door den hertog van Yorck opgeeischt 1794
zijnde, wierden naar Nijmegen vervoert, door een de-
tachement engelsche dragonders geëscorteert. Dien
zelven dag kwam weder een eindelooze trein wagens
aan het starrebosch aan, waaronder nog twee smits-
wagens. Voor de smeederij wierd op het plein aan
de Catharijne poort een houte loots opgetimmert en
de zadelmakerij wierd geplaatst aan de kruisvaart,
achter de Verloren-bogaard. De tenten wierden op-
geslagen aan de waterkant en de paarden wierden
gezet tusschen de boomen, achter gespannen lijnen,
want op het plein voor Tulpenburg kon niet meer
geborgen worden. Er waren toen ruim 180, zoo
wagens als karren van verschillende soorten, bijeen
vergadert. Dagelijks wierd met zeventien wagens
het hooi van het magazijn afgehaalt, en de haver uit
schepen, die uit Gorinchem buiten de wittevrouwen
poort aangekomen waren. Alle de manschappen, zoo
officieren als gemeenen van de artillerie-veldtrein,
waren genomen uit de geheele staande armee; de
commandant was de luit. col. van de art. Du Pont,
de major was de maj. van de art. van Bosc, en zoo
vervolgens waren alle de verdere officieren van andere
regimenten, zoowel van de cav. als de inf. De luit.
col. van Dedem, van de gardes cav., was directeur
gen. van de artilleriepaarden. Wegens de onderoffi-
cieren en gemeenen had ieder reg. cav. een wacht-
meester en ieder re^ inf. een sergeant moeten geven,
die de rang van commandeur hadden, en iedere comp.
van alle de regimenten vier man, doch van de zwit-
-ocr page 356-
353
79* gersche 8 man, die als canonrijders dienden. Verder
gaande, wierd de volgende dag, den
13 Oct., de Grave opgeeischt. Daar in de laatste
dagen meer vijandlijke troepes die vesting genaderd
waren, waarom de bezetting nog met de Zwitsers van
May was versterkt, had men wel kanonkogels of
hauwitsergrenaten verwaclit, maar geen plotselinge
sommatie; dezelve wïerd dan ook plotseling afgewezen;
en buiten verwachting gebeurde verder niets, echter
was toen de communicatie op Venlo verhindert. Den
14 Oct. wierd Breda voor het eerst aangevallen.
Die vesting wierd van 's morgens 7 tot 10 uren be-
schoten, als wanneer de franschen terug weken, door-
dien het vuur vau de vesting hen veel nadeel toe-
bracht. De vlakke zuiclewind dreef het geluid van
het gebulder van het geschut tot onze stad zoodanig,
dat de drukte aan het schietschuitenveer weder zeer
groot was door het verzenden van goederen van vele
zwaarhoofdigen. Inmiddels hadden alle deze vijandlijke
ondernemingen de hooge besturen tot verdere beslui-
ten van defensie doen overgaan. Langs de geheele
Waal wierden nog verscheide batterijen opgeworpen,
inzonderheid bij Tiel en tegen over Bommel. De
Lekkendijk naar de utrechtsche zijde begon men ook
met batterijen te versterken. Gorinchem en Heusden
wierden geheel en al geinundeert. Het fort Knod-
zenburg te Lent bij Nijmegen wierd in staat van
defensie gebracht. "Weesp begon men ook al te ver-
sterken, ja zelfs te Cockengen wierden batterijen
aangelegd. Omstreeks Woerden wierden verscheiden
UTR. TIJDS. IV. 23
-ocr page 357-
354
polders geinundeert, met aanbod van de stads arbei-
ders hen tot hulp toe te zenden, om de aardappelen
en hetgeen verders nog op het land mogt staan, te
helpen binnen brengen. Eindelijk wierd de linie aan
de Grebbe in eene volkomene staat van defensie ge-
bracht. De inundatie aldaar wierd in het werk ge-
steld en verscheide stukken geschut, meest 24 pon-
ders, wierden met de daarbij behoorende ammunitie-
wagens van hier derwaarts vervoert, zoo uit het
artillerieperk als uit de houte loots op het Vreeburg.
De troepes, door welke de linie bezet wierden, waren
de Zwitsers van Gumoëns en het veldbatt. van Oranje-
Vriesland, die beide uit Gorinchem langs onze stad
gepasseert waren, en alle de hollanders uit Nijmegen.
In Gorinchem waren 300 man landzaten en in Wou-
drichem en Loevestein 100 landzaten artilleristen
binnen getrokken; want het gebrek aan militairen
vorderde dat de landzaten niet tot 's lands verdedi-
ging konden buiten gesloten blijven. Den
15 Oct. wierd Venlo eenigzints beschoten. Na de
sommatie van Grave waren de franschen gedeeltelijk
van daar afgemarcheerd naar de kanten van Venlo,
waarop zij eenige bomben in die vesting wierpen,
nadat vooraf een kleine schermutseling met de voor-
posten was voorgevallen. Men hield dus het opeischen
van Grave, zoowel als het vuren op Venlo, voor een
waarschuwing van binnen korten tijd op een duchtiger
wijze begroet te zullen worden; want van dien dag
af maakten de franschen zich gereed om beide die
vestingen van alle kanten in te sluiten. Venlo wierd
-ocr page 358-
355
179* gecommandeerd door den col. Fisbach, de col. com-
mandant van van Monster; en de bezetting bestond
uit 1200 man, zijnde het gren. batt. van van Pan-
huis, het veldbatt. van markgraaf Baden en eenige
Oostenrijkers. Het fort St. Michiel, moest ook door
deezen bezet worden, zoodat de bezetting maair al te
gering was, om die vesting te kunnen verdedigen.
Daar de franschen zich dan bij Grave vertoond had-
den, begon men te Nijmegen ook al beducht te wor-
den en dus middelen te beramen om den vijand af
, te weeren. Het fort Knodzenburg, bij Lent tegenover
Nijmegen, wierd in staat van tegenweer gesteld en
langs de Waal op den dijk wierden batterijen opge-
worpen , als aan de Lentsche molen, op den hoek
van Bemmel, en meer andere plaatsen, daar het
noodig wierd bevonden, om den vijand de passagie
over de rivier te betwisten.
Na de uitval uit Maastricht van 9 October laatst-
leden, was weinig of niets, die vesting betreffende,
voorgevallen, als alleen dat de gouverneur een offi-
cier en trompetter naar het vijandlijk leger gezonden
hebbende, om een keizerlijken jager terug te eischen,
die ten onrecht door de franschen was gevangen ge-
nomen, aan de eisch voldaan was geworden met den
jager terug te geven; doch den
16 Oct. wierd de vesting voor de tweedemaal op-
geeischt, zonder dat een eenig schot Vooraf had plaats
gehad. Men had bespeurt, dat langs de Maas naar
de zijde van Gronsveld een considerable trein fransche
troepes, artillerie en ammunitie was komen afzakken,
23*
-ocr page 359-
356
al tot meerdere versterking van de vijandlijke bele- 1794
geringsarmee; en daarna geschiedde de sommatie door
een capitein, die geblind de boschpoort kwam inrij-
den. Er wierd krijgsraad gehouden; maar het een-
parig besluit was nog aan geen overgaaf te denken;
derhaken wierd de fransche capitein met een weige-
rend antwoord terug gezonden. De sommatie wierd
dan afgeslagen, en echter wierd de nood hoe langer
hoe meer dringende, voornamelijk door gebrek aan geld,
waaruit gebrek aan vele andere behoeftens voortsproot.
Men was al tot het allersmartelijkst uiterste gekomen,
om de zilvere kerkgoederen van de roomsche kerken
en kloosters af te vorderen tegen behoorlijke obligatien;
doch alhoewel dezelve een somine van 37082 gulden
hadden opgebracht, zoo waren die penningen ook alreeds
zoover vermindert, dat men binnen korten tijd, zoo
wegens het onherstelbaar gebrek, als wegens het ver-
wacht wordende bombardement, allertreurigste dagen
te gemoet zag. De gouverneur besloot dan nog een
uitval te wagen aan die kant, daar men de vijand
het zwakste beschouwde, om door het vijandlijk leger
een weg te banen, en dan langs dezelve nog eenig
toevoer te kunnen bekomen. Er trok den
17 Oct. een corps van 2000 man met verscheide
stukken geschut op de franschen aan. Velen van hen
wierden verslagen en de overigen eenigzints terug
gedreven, maar verders liep die expeditie zonder
eenig succes af. De volgende dag, den
18 Oct., wierd nog een uitval gedaan door een
sterk corps infanterie, cavallerie en jagers met de
-ocr page 360-
357
1794 noodige artillerie; maar even vruchteloos. Er wierd
wel een batterij vernielt, die de fransclien voorwaarts
en al zeer nabij de brusselsche poort hadden aan-
gelegd, maar eene opening in het vijandlijk leger te
bewerken was bijna onmogelijk. De franscheu hadden
reeds met een geheele divisie rondom de vesting twee
linien geformeert, en waren toen bezig met de derde.
Zij hadden ook nog 2 mortieren en 30 canonnen,
zware belegeringsstukken, gekregen; zoodat het scheen
dat de vijand zich eerst volkomen versterkte, om dan
met alle geweld de vesting aan te vallen. De gou-
verneur liet den
19 Oct. zeer hevig uit de vesting vuren, om die
linien te demolieeren. Het gelukte eenigzints, maar
niet naar de waarde van het kruit en lood dat ver-
schoten wierd, en dat bij een bombardement van vrij
wat meer nut zoude wezen. Zoodat Maastricht iu
zulk een beklagenswaardige omstandigheid al verder
liaar noodlot bleef afwachten. Den
20 üct. kwam eeue geheele vijandlijke divisie op
Grave aanmarcheren. Een gedeelte vau dezelve vatte
post in de dorpen Velp en Eescharen. De gouver-
neur, Liervan verwittigt, liet eenige hauwitsergrena-
den in die dorpen werpen om hen weder te verdrij-
ven; zij wierden daardoor wel eenigzints ontrust, doch
niet verdreven. Alle de overige vau die divisie trok-
ken langs Grave naar de kanten van Nijmegen. Aan
de Maas gekomen zijnde passeerden zij den
21 Oct. omtrent Batenburg over de rivier, alwaar
zij slaags geraakten met twee voorposten van Nijme-
-ocr page 361-
358
gen te Druten en te Appeltern. Die van Druten 1794
was bezet door het 379te reg. engelsche inf. en die
van Appeltern door een batt. jagers van Kohan. De
jagers van Rohan waren fransche emigranten in en-
gelsche dienst. Het gevecht was vrij hevig en duurde
meer dan 7 uren lang, waarna die van Druten terug
geslagen wierd tot in Winsen. Na de actie bleven
de franschen te Ewick post vatten. Het 37ste regi-
ment had het meest geleden. Van hetzelve waren 3
capiteins, 4 luitenants, l kwartiermeester en verschei-
den onderofficieren en gemeenen of gesneuvelt, of
krijgsgevangen gemaakt. De gekwetsten wierden op
wagens naar Nijmegen vervoert. De hertog van Yorck,
dit naderend gevaar bij tijds willende ontwijken,
bracht het hoofdkwartier over naar Arnhem. Het
geluid van het canonvuur en de vluchtende Nijmege-
naren, die den
22 Oct. bij menigte bij ons overkwamen, brachten
de stad weder in volle beweging. Het verzenden van
goederen, zoo met wagens, als met schuiten, en het
doorpasseren en vertrekken van rijtuigen met vluch-
telingen was zoodanig, dat bij de koetsenverhuurders
of voerlieden noch rijtuig, noch paard meer te be-
komen was. Door dit alles wierd het patriotsche
vuur in de leesgezelschappen weer hevig ontstoken;
en dat niet alleen alhier, maar zelfs in die van ver-
scheide andere steden. Zij kwamen al zoover, dat zij,
zoo zij niet in de zaken der stedelijke of provinciale
besturen intraden, ten minsten trachteden dezelve de
wetten voor te schrijven. Dit alles deed al sommige
-ocr page 362-
359
1794 zwaarmoedige regenten, die te gelijk het gevaarlijke
van in zulke tijden, in welke men met rede vreesde
door een geduchten vijand overrompeld te zullen wor-
den, aan eenig bestuur te wezen, overdachten, hunne
posten nederleggen; als te Leiden de heeren van
Lelyveld, van Poot van Winter, Marais, van Leyden
en van Kuffeler; te Schiedam de heer Bousy; te
Weesp de lieer Swaving en zoo vervolgens meer
anderen. Maar daarentegen onze regenten bleven
alle hunne posten nog al waarnemen, alleen uitge-
zondert de heer Pesters, die als lid van de pro-
ciale Staten zijn post nederleidde, doch welke door
Z. D. H. dadelijk met den heer van Nellesteyn weder
aangevuld wierd. Te Amsterdam ook eenige regen-
ten tot hetzelve besluit willende overgaan, wierden
daarin terug gehouden door den Erfprins, expresse-
lijk daartoe zich derwaarts begeven hebbende; stel-
lende Z. H. hen voor de schrikkelijke onheilen, die
bij regeringloosheid te duchten zijn. In die volkrijke
stad lag opentlijk een request ter teekening, door de
leesgezelschappen opgeworpen. De vroedschap deed
hier op een publicatie afkondigen, waarbij verboden
wierd het onderteekenen en inleveren van eenige re-
questen of adressen, die de regeering in hare vrije
deliberatien aangaande de zaken van den lande zou-
den kunnen hinderen. Een uur na de afkondiging
kwam het request binnen, onderteekend door meer
dan 2600 burgers, alle leden van de leesgezelschappen;
hetzelve behelsde een verzoek (om het geen afvor-
dering te noemen), dat de regeering zou beletten voor-
-ocr page 363-
360
eerst het inrukken van gewapende militairen, en ten 1794
tweede het doorsteken van dijken om de stad te inun-
deren. Het request wierd met algemeene stemmen
van de hand gewezen en de hoeren Visser en Stap-
horst, beide voorname kooplieden, met nog negen
andere minder bekenden, wierden in persoon geciteert
als de voornaamste bewerkers van hetzelve. De heer
Visser en vijf van de anderen J) compareerden en
wierden na het verhoor op het stadhuis in verzeke-
ring gehouden, waarop de stadsschutterij zich aanbood
nacht en dag het stadhuis te zullen bezetten, waarin
de Raad bewilligde; doch de heer Staphorst en de
overigen hadden het hazepad gekozen en* waren de
stad ontweken. De Erfprins naar 's Hage terug kee-
rende, nam de weg over Naarden, alwaar de zaken
eveneens gestelt waren, om het bedanken der regen-
ten voor te komen. De Erfprins in 's Hage gearri-
veert zijnde en van al het gebeurde aan Z. D. H. en
aan de Staten van Holland kennis gegeven hebbende,
deden H. Ed. Gr. M. een publicatie afkondigen,
waarbij ten strengste wierd verboden liet maken, op-
stellen onderteekenen en inleveren van requesten,
adressen, cleclaratoiren, of onder welke benaming ook,
over zaken, zoowel het gansche land, als een eenige
stad in het bijzonder betreffende. De Staten van
Friesland, zich met dezelfde onaangenaamheden be-
1) Deze zes heeren wierden, na verscheide malen verhoord
te zijn, den 10 November verwezen tot een gevangenis van
zes jaren in het rasphuis en vervolgens tot een eeuwig ban-
nissement.
-ocr page 364-
361
1794 zwaard bevindende, zonden een deputatie af van drie
leden uit hun midden met den Secretaris naar 's Hage,
om van H. H. M. af te vragen, hoe zich daarin te
gedragen. Het antwoord, waarmede de deputatie wierd
terug gezonden, behelsde een sterke aanmaning aan
de Staten van Friesland, van, zoowel het bedanken
der regenten als het presenteeren van requesten, met
alle krachten tegen te gaan. Zoudat clan het patriot-
sche verderf zich als een kanker verspreidde door
het geheele land.

-ocr page 365-
362
VERSCHEIDENHEDEN.
Privilegiën aan de Academie der stad Utrecht
vergund. 1643 !).
Eerstelijk dat de Burgemeesteren in der tijd, of
drie of vier uit de schepenen, telkens in hunne plaats
te surrogeren, te authoriseren of ook te assumeren,
met den Eector en 3 Assessoren, alle acht dagen,
ordinarie of pro re nata extraordinarie zullen vergaderen
op zoodanige uren, als raadzaam zal gevonden worden.
De extraordinaiïs vergadering zal geleid worden
door een van de Burgemeesteren, indien de kwestie
is tusschen borgeren of ingezetenen dezer stad of de
vrijheid en studenten, maar indien het geschil ware
tusschen studenten onderling, of lieden van buiten en
studenten, zal dezelve vergadering door den Kector,
of in absentie, door den oudsten Assessor geleid worden.
1) De lezer gelieve in dit stuk niet meer dan goede voor-
nemens der stedelijke regering ten behoeve harer jeugdige
hoogeschool te zien. Het zal wel nooit tot de uitvoering ge-
komen zijn, want het provinciaal bestuur meende aanstonds
dat de stad wat al te souverein had gehandeld, of, zoo als
men toen sprak, in deze buiten den haren was gegaan.
-ocr page 366-
363
En zullen dezelve kennis nemen van alle schulden
bij iemand van de studenten gemaakt of te maken,
spruitende over huis- of kamerhuur, kleeding, met
hetgeen daarvan dependeert, mondkosten, levering
van eet- en drinkwaren, verteringen en diergelijke;
item gekochte boeken, mitgaders alle instrumenten,
tot hunne studiën behoorende, en zullen de geschil-
len, daarover vallende, tusschen partijen alvorens zoe-
ken te accorderen, zoo niet, zal daarin de piano
geprocedeerd en gejudiceerd worden, volgens de ordon-
nantie dezer stad.
Wel verstaande, dat de condemnatien, in zooda-
nige zaken vallende, in cas van onwilligheid, o.p het
executoriaal van den officier en bij een van de
deurwaarders dezer stad ter executie zullen gesteld
worden.
De kwestien, die tusschen de studenten dezer Aca-
demie over verbale of feitelijke injurien komen te
ontstaan, zullen dezelve zoeken te assopieren, is het
doenlijk, zoo niet, den injuriant de gedane of gespro-
kene injurien doen repareren, of denzelven mulcteren
naar gelegenheid.
Bij zooverre eenige studenten den anderen in duel
riepen, of met den anderen wilden in gevecht komen,
zal de voornoemde Senaat, daarvan kennisse beko-
mende, hetzelve zoeken te beletten, en de partijen
van den anderen houden, en des noodig zijnde, daar-
toe employeren de adsistentie van den officier dezer
stad, en alsdan de kwestien in het minnelijk accor-
deren, is het doenlijk, mulcterende niet te min den
-ocr page 367-
364
genen, die daartoe oorzaak gegeven heeft naar gele-
genheid der zaak.
Alle fauten of excessen der studenten, die alleen
modicam coërcitionem requireren, daarvan zal de ge-
melde Senaat mede keimisse nemen en zoodanige
studenten over hunne begane fouten arbitralijk mogen
mulcteren, doch ieder reis niet hooger als ter somma
van honderd gulden, maar wel minder, te appliceren
fisco Academiae, en in cas de Senaat de voorschreven
mulcte te klein oordeelde, zal de zaak gerenvoyeerd
worden aan de ordinaris justitie.
Wel verstaande dat hieronder niet begrepen zullen
zijn de breuken of de boeten, uit vechtelingen of
zwaarder delicten resulterende, doch zal de ordinaris
justitie hierin niet doen dan met advies en ter pre-
sentie van den Rector en de Assessoren.
Insgelijks zal hieronder niet begrepen zijn vergoe-
clinge van schaden, die de studenten door moedwil-
ligheid doen aan de huizen of hetgene daaraan de-
pendeert, maar zullen dezelve komen tot kennis van
den ordinaris regter, blijvende de correctie van het
mesuse aan den voorzegden Senaat.
Als van gelijken mede aan de ordinaris justitie ge-
laten zal worden de kennisse van schulden, spruitende
uit alle andere zaken, hiervoren niet gespecificeerd.
Aangaande de boeken, in eenige auctie gekocht,
zal rnen zich moeten reguleren naar de order daarop
gemaakt.
En zullen geen andere van dit regt mogen gauderen
als diegene, die alhier ter Academie als studenten
-ocr page 368-
365
zijn geimmatriculeerd, en dat, zoo lang zij geen gra-
dum in theologia, jure, of medicina hebben bekomen,
maar, gegradueerd zijnde in een van de voorzegde
drie faculteiten, zullen gehouden zijn te regte te staan
voor hunnen competenten regter.
De professoren en studenten dezer Academie, als
ook degenen, die alhier gegradueerd zijn, zullen van
togten en wachten vrij zijn.
En zullen degenen, die in de Academie alhier gra-
dum consequeren, vereerd worden inet een gouden
medailje.
Item zullen de professoren en studenten niet be-
zwaard worden met fouriering van vreemde heeren
of derzelver suite, noch ook van soldaten of diergelijke.
Ook zullen de studenten vrij gehouden worden van
drukkosten van theses, die publiekelijk gedisputeerd
worden, volgens het reglement daarop te beramen.
Item zullen alle geimmatriculeerde studenten, die
de Academie notoirlijk frequenteren en daarvan doen
blijken bij de hand van een der professoren, vrij zijn
van de tollen dezer provincie.
Insgelijks zullen de voorschreven studenten, van
honderd kannen wijns, jaarlijks, in de impositien al-
leen betalen de helft van hetgeen de burgers dezer
stad betalen, en van zes vaten bier, in het jaar ge-
meten, op elk vat zestien stuivers, wezende genoeg-
zaam de helft van hetgene de burgers moeten betalen.
En zal ook de voorzegde exemptie bij de studenten
niet langer genoten worden, dan ter tijd toe, dat zij
gradum in een van de voorzegde drie faculteiten ge-
-ocr page 369-
366
nomen zullen hebben, of ten langsten den tijd van
zes jaren.
En zullen de Rector en Assessoren alle vieren-
deeljaars eene pertinente lijst doen maken van de
studenten, die bevonden zullen worden in hetzelve
vierendeeljaars geimmatriculeerd te zijn, en actuelijk
te studeren, opdat diegene, dien het behoort, zoo-
danige vrijheid mogen genieten.
Aldus gedaan en gearresteerd bij de Ed. Vroed-
schap der stad Utrecht, den 14 Augustus 1643, en
was onderteekend C. de Ridder.
Redenen, waarom tot gemeene welvaart en on-
derhoud der groote school van S. Hieronymus
alle andere privé latijnsche scholen behoorden
verboden te zijn 1).
In den eersten zoo zijn er van den beginne af
geweest in deze stad Utrecht negen latijnsche, als te
weten in de vijf collegien (kapittelen) en vier paro-
chiekerken, in welke een iegelijk geoorloofd was zijne
kinderen ter school te stellen en nergens anders.
Waarboven nog de groote school van S. Hierony-
mus naderhand bij gedaan is, subject zijnde de scho-
1) Een voorstel, naar het schijnt van wege de bestuurderen
der Hieronymischool te Utrecht aan de regering dier stad om-
streeks 1580 gedaan, en hier afgedrukt naar eene gelijktijdige
kopij, in het archief der provincie Utrecht berustende.
-ocr page 370-
367
lastery en jurisdictie van den Dom, als het hoofd van
de collegien en parochiekerken, zoo dat er in allea
zijn in deze stad tien latijnsche scholen, hetwelk im-
mers genoeg behoort te zijn voor eene stad, overmits
onbehoorlijke veelheid confusie maakt en zoowel geen
regard genomen kan worden op veel scholen als op
weinig zoo het behoort.
Maar opdat de goddelijke dienst geen letsel zoude
vernemen door deze groote school voornoemd, zoo
is eertijds bij onze voorouders geordïneerd en in ge-
woonte gehouden, dat men de kinderen, beneden de
12 jaren oud zijnde (om hun zang eu koormanieren te
leeren, en alzoo goed gerief van choralen en servien-
ten, tot de dienst Gods te mogen hebben) continueren
zoude in de collegien of parochiekerken, en van daar
sturen naar de groote school van S. Hieronymus, om
aldaar, de rijken om loon en de armen om Gods A
wil verder in de latijnsche taal geleerd te mogen
worden. .
En ook om te verhoeden de periculen van kwade
leering, die de jonkheid ligtelijk indrinkt (hetwelk
door veelheid van scholen heel h'gtelijk gebeuren
mag, als men in deze verledene jaren wel heeft mo-
gen zien) en 't venijn, eens ingedronken zijnde, kwa-
lijk wederom uit te verdrijven is en daarom ook in
verscheidene tijden op het punt van de scholen scherpe
plakaten, zoo bij de keizerlijke als bij de koninklijke
Majesteit gepubliceerd zijn.
En hierenboven ook mede, omdat de jonkheid beter
in eene school van het fatsoen, dan in verscheidene,
-ocr page 371-
•
368
daar noch distinctie van localen, noch van meesters
is, geleerd kan worden, overmits grammatica zich
wijd en breed extendeert, zoodat een of twee meesters
niet sufficiant zijn om geheel grammaticam te doceren,
maar moet qnaelibet eius pars specialijk zijn' meester
hebben, cnm qnaelibet pars totum requirat hominem,
en daarenboven ook rhetorica en dialectica nog apart
elk eenen lector behoeft en aangezien dat, cesserende
de menigte der scholieren, overmits de menigte van
de privé-scholen, ook cesseren moet de menigte der
X meesters (want zij van de jongens alleen geloond
worden) en consequentelijk dat de jonkheid in alzulke
scholen niet wel geleerd kan worden, hetwelk open-
baarlijk het gemeen welvaren is contrarierende.
Om al deze redenen en ook om het behoorlijk
getal van meesters, die van de jongens in de groote
school alleen gegageerd worden, onderhouden te mo-
gen worden, zoo is het dat onze voorouders geordi-
neerd en altijd in het gebruik gehouden hebben, dat
de kinderen nergens anders dan in S. Hieronymi-
school of de vijf collegien en vier parochiekerken ter
schole gezonden zouden worden om latijn of gram-
maticalia met dergelijke scientien te leeren.
't Welk, behalve dat het in lang gebruik is geweest,
zoo is bij onzen allereerw. heer den Aartsbisschop
van Utrecht (merkende dat de oude en goede ordi-
nantie in groot prejndicie van de groote school van
S. Hieronymus begon te verloopen) nu laatstmaal in
provinciali synodo bij edicte gepubliceerd dat geen kin-
)( deren, boven de acht jaren oud zijnde, ergens geoor-
-ocr page 372-
794 loofd is school te gaan dan in de groote school van
S. Hieronymus, onder welke statute (opdat de goddelijke
dienst niet verlette) zouden weder niet begrepen zijn
de scholen van de vijf collegien en vier parochie-
kerken.
Hoe wel dat, alzoo aetas difficilis probationis is,
en mitsdien door het ontkennen van den ouderdom
de voorzegde ordinantie ligtelijk illusoir te maken is,
en de voorzegde school meer gefundeerd is op de
qualiteit van de jongens dan op den ouderdom van
die, schijnt (judicio bonorum dominorum salvo) dat
gelijke ordinantie meer op de qualiteit van de scho-
lieren dan op den ouderdom van die gesteld behoort
te zijn.
Dit niettegenstaande is het nu zoo, dat binnen deze
stad van Utrecht thans vele verscheidene privé latijn-
sche scholen in grooten getale, zoo bij de fugitieven
van den tegenwoordigen turbele als andere personen,
tot groot prejudicia, verloop en achterdeel niet alleen
der scholen van de vijf collegien en vier parochie-
kerken en de groote school van S. Hieronymus voor-
schreven, maar ook van het gemeen welvaren (want
de jonkheid, wel of kwalijk geïnstitueerd zijnde en nu
tot mans gekomen zijnde, de gemeente regeren moe-
ten) opgehouden worden.
Tot welke privé-scholen niet alleen versche scholie-
ren, het zij dat ze boven de 12 of 8 jaren of daar-
onder zijn, maar ook veel van der rijken kinderen
uit de groote school van S. Hieronymus verloopen,
en, zoo de jonkheid altijd geneigd is tot vrijheid en
Uiu. TIJDS. IV. 24
-ocr page 373-
370
zonder discipline te zijn, met verscheidene praktijken
en kwade persuasien gelokt worden.
Hetwelk in geen andere steden van goede policie,
(daar de meesters, dat meer is, van de steden gagie
genieten en ook gemeenlijk maar een of twee latijn-
sche scholen in eene stad zijn) toegelaten wordt, en dat
om de groote school in eere te houden, maar scher-
pelijk op groote poene verboden wordt niemand school
in prejudicie van de groote school te mogen houden.
Zoo veel te meer is het redelijk in deze stad van
Utrecht, daar, behalve de groote school, nog negen
latijnsche' scholen zijn en de meesters niet alleen van
niemand dan van de scholieren geloond worden, maar
ook uit de school eene groote pensie van derdehalf-
honderd keizersgulden moeten uitreiken, docerende
ook mede de arme studenten, zoowel de vreemde-
lingen als der burgeren kinderen, en twee collegien,
namelijk het collegie van S. Willebrordus en het
collegie van de armen van S. Hieronymus, om Gods
wille, (hetwelk zij gaarne en nog veel meer bereid
zijn te doen) dat men zonderling regard hierop be-
hoort te nemen.
En tot onderhoud van de school, meesters en lo-
kalen ook de rijken te sturen daar de armen om
Gods wil geleerd worden, verbiedende alle andere
privé latijnsche scholen, om de groote school, gelijk
als altijd in gebruik is geweest, in eere te houden,
alzoo wel als eenig ambacht of nering, waar in deze
stad scherp regard op genomen wordt. Hetwelk nog-
thans niet eens te gelijken is bij de zorg, die men

-ocr page 374-
371
tot de school behoort te hebben, quod hic animi for-
mentur cum illic de rebus temporaneis reipublicae
prospiciatur.
Of anders behoort eenen iegelijken van de meesters
der groote school ook, gelijk als andere, geconsenteerd
te mogen worden elk in zijn huis school op te rigten,
en de pensie te niet gedaan zijnde, de groote school
te sluiten. Hetwelk in aldusdanige vermaarde hoofd-
stad, daar de goede policie altijd gefloreerd heeft en
bijzonder van hare groote school altijd gefameerd is
geweest, groote abusie en oneere zoude zijn.
Scholieren van S. Hieronymi school te Utrecht.
Zaturdag den 24 Februarij 1652. De Vroedschap
der stad Utrecht interdiceert de bewoners van de
huizen omtrent Hieronymi school, daar men koek
hakt en andere snoeperij aan de scholieren verkoopt,
of dezelve met kaartspel of anders amuseert, zulks
voortaan meer te doen op de verbeurte van vijfen-
twintig gulden telken reize, boven arbitrale correctie.
Eegtvaardiging van prof. Carolus de Maats.
Gezien bij den geregte der stad Utrecht de Beq**
bij de wede en erfgenamen van za. Carolus de Maats,
-ocr page 375-
372
in zijn leven Theologiae Professor en Bedienaar des
Goddelijken Woords alhier, op den 18 dezer maand
September gepresenteerd, en daarop gehad hebbende
't advies van den Heere Officier dezer stad, mitsga-
ders gezien en geëxamineerd hebbende 't geschrift,
uitgestrooid voor de hand van Carolus Demaats, be-
ginnende : Concept van een instructie bij mij Carolus de
Maets ende mijnen waerden medebroeder Gisbertus Voet
beraemt etc.'), 't welk in de maand van Junij dezes jaars
door den druk is gemeen geworden, 't Voorz. Ge-
regt verstaat en verklaart 't zelve geschrifte te wezen
een valsch en bij een ander doleuselijk gefabriceerd
libel, ordonnerende, dat een der gedrukte exemplaren
van dien door een deurwaarder in de audiëntie dezes
Geregts zal worden gescheurd. En reserveert der
voorzegde wede en erfgenamen, mitsgaders den Heer
Officier hunne respectieve actiën tegen den auteur
of auteurs en seminateurs of strooijers van 't zelve.
Aldus gedaan en gepronuntieerd te Utrecht, in de
audiëntie van den Geregte, op den 27 September 1655.
1) Medegedeeld in het vorig deel van dit tijdschrift, blz. 243-
253.
-ocr page 376-
373
BLADWIJZER
Aa (Ter), 314, 219.
Abcoude, 228, 245.
Abraham Dolen klooster te Utrecht, 77, 88.
Achtstuiverstukken van Deventer, 68.
Afbeeldingen van heiligen op munten, 64.
S. Agnieten klooster te Utrecht, 77, 81, 82, 83.
Allastius (Joannes), 211.
Alumni der Staten van Utrecht, 251, 257, 258.
Ambten te Utrecht, 194 volgg.
Amerongen, 212.
Amersfoort (predikanten en scholen te), 211, 247, 253.
Ankeveen, 212, 245.
Aucopius (Joannes), 212.
Bethlehem klooster te Utrecht, 77, 83.
Bijgeloof der pausgezinden, 260 volgg.
Blommerweert (Anselmus van), 214, 215.
Bodecherus (Joannes*Assueri), 219.
Bogermanus (Joan.), 212, 213, 246.
Boys (Ludovicus du), 214, 217.
Borgneval (Jan van Dermonde, heer van), 102 volgg.
Bornius (Joannes), 226.
Bosschius (Petrus), 221, 267.
Bourgondie (David van), Bisschop van Utrecht, 93.
Bourgondie (Karel van) de Stoute, 98.
Brederode (Gijsbert van), verkoren bisschop van Utrecht, 92.
Bree (Gerardus a), 211.
Breukelen, 245, 257-
Brinck (Henricus ter), 212.
Broederschappen, 262.
Brouwerus (Joannes), 214.
Buchell (Arnold van), 200, 203.
Bunnik, 214, 215.
Bunschoten, 228.
-ocr page 377-
374
Burmannus (Franciscus), 202.
Busschoff' (Bernard), 211.
Buurkerk te Utrecht, 76.
S. Catharina klooster en poort te Utrecht, 101 volgg.
S. Cecilia klooster te Utrecht, 77, 78, 80, 83.
Classes van Utrecht, Amersfoort en Wijk bij Duurstede inge-
steld, 242 volgg.
Correspondentie van Synoden en classes, 243 volgg.
Cromwell (Olivier), 190.
Dagbladen. Verg. Patriotten.
Damman (Sebastianus), 212.
Dibbetius (Joan.), 212.
Diepholt (Rudolf van) bisschop van Utrecht, 92.
Doodslagen, 261.
Doorn, 214, 215.
Drukpers (ongebondenheid der), 263.
Dunganus (Cornelis), 211, 244.
Eem (Ter) en Baarn, 220.
Eeranes, 214.
Engelsche kerk te Utrecht, 243.
Erpenius (Thomas), 207.
Geert van Deventer, 72, 75.
Geestelijke goederen, (zeden der) 85, 86, 87, 89.
Geestelijkheid, 176.
Geldheffingen te Utrecht, 118, 165, 333.
Gilden te Utrecht, 93.
Gods- en gasthuizen, 260, 265.
Gozewijn van Amstel, bisschop van Utrecht. 58.
Hagestein, 212.
Harmelen, 228, 245.
Heinsius (Daniel), 208.
Helmichius (Gerardus), 212, 244.
Helmont (Absalom), 212.
Henrici (AYernerus), 212, 245.
Heringa (Jod.) tot hoogleeraar te benoemen, 197, 199.
Hieronymi school ie Utrecht, 248, 366 volgg. 371.
Hoogeschool te Utrecht, 194 volgg. 362.
Hoornhovius (Antonius), 223.
Huygens (Jacobus), 212.
Joannis (Assuerus), 220. (Kumoldus), 212.
Johan van Nassau, bisschop van Utrecht, 55, 58.
Jus patronatus, 240 volgg.
Jutphaas, 214.
Kamerijk, 214, 217.
Kamphuizen (Dirk), 234.
Kapittelen te Utrecht, 92.
-ocr page 378-
375
Kerkeordening, 236.
Kerkeraden, 238 volgg.
Kermis of jaarmarkt, 128, 131, 262, 311.
Kokkengen, 211.
Kortenhoef, 212.
Koten; 219.
Kudelstaart, 212.
Langeraeck (Christophorus), 228.
Langerak over Lek, 228.
Langius (Johannes), 211, 213, 244.
Latijnsche scholen te Utrecht, 366 volgg.
Lebuinus kerk te Deventer, 62, 63.
Leesgezelschappen. Verg. Patriotten,
Lyndenius (Joannes), 211. (Paulus) 228.
Lopik, 231.
Maarsen, 228, 245.
Maartensdijk, 233.
Maats (Prof. Carolus de), 372.
Meheri (Eillerdus a), 212.
Mijdrecht, 212.
Modaeus (Laurentius), 211, 213, 244.
Monachius (Joannes), 228.
Montfoort, 211.
Nederlagius (Joannes), 228, 231.
Nederlangbroek, 212.
Nellesteyn (Joannes van), 200—202.
Nichtevècht, 212.
Odijk, 314, 218.
Oven (Christiaan ab), 212.
Oorteampius (Arnoldus), 211, 244.
Oosterzee (Keinerus ab), 214, 21B.
Ottonis'(Egbertus), 212.
Overlangbroek, 226.
Patriotten, 2,3, 6, 7, 11, 36, 42, 121, 122, 305, 311, 315,
317, 328, 335, 336,351, 358.
Porcelius (Joannes), 214, 219.
Predikanten, 47, 118, 176, 189, 239 volgg.
Provostivis (Bartholomeus), 228.
Eaesfelt (Henricus), 212.
Eam (Johan), 82, 83.
Bavesway (Joannes), 214.
Eeede van de Vuursche (Gerrit van), 204.
Ehenen, 211, 262.
Eiddersbach (Wilhelmus), 224.
Eommius (Joannes Antonii), 214, 218.
Sabbath (onheil van den), 262.
-ocr page 379-
376
Salvators of Oudmunsterkerk te Utrecht, 62.
Scaliger (Josephus), 205.
Schalkwijk, 214.
Scholen, 176, 189, 245,247.
Scriverius (Petrus), 206.
Sede vacante munten, 55, 64.
Seistius (Agidius), 228, 231.
Soest, 228.
Stedium (Egbertus), 228.
Stratenus (Gulielmus), 201.
Swaerdecroon (Bector), 248.
Taurinus (Franciscus), 228, 231.
Thamen, 245.
Triglandius (Jacobus), 212, 246.
Tuyll van Serooskerken enz. (Philibert van), 203.
Tull en 't Waal, 224.
Udemans (Godefridus), 212.
Valck (Petrus), 228.
Veenendaal, 212.
Vleuten, 234, 245.
Voetius (Gijsbertus), 201, 372.
Vorstius (Adolphus), 207.
Vreeland, 245.
Vreeswijk aan de Vaart, 228, 245.
Wannemaker (Benjamin), 231.
Wassenburgius (Petrus), 211, 244.
Welsingius (Henricus), 233.
Werkhoven,' 223.
Werving voor land- en zeedienst, 4, 10, 127.
Westbroek, 212.
Wijk bij Duurstede, 211, 221, 267.
Wilhelmi (Jeremias), 212.
Willebrordi collegium te Utrecht, 250, 370.
Wilnis, 212.
Wirtzfeldius (Joannes), 211.
Woudenberg, 229.
Zegermanus (Joannes), 212.
Zegveld, 229.
Zeist, 212.
VERBETERING.
Blz. 59 reg. 15 staat: Otto II, lees: Otto III.
» 69 de noot ') lees: Waarde der déniers 19 cent ten tijde van Karel
den grooten, later minder. Zie Geschiqdk. onderzoekenz. blz. 189.
-ocr page 380-
STATISTIEKE AANTEEKENINGEN.
-ocr page 381-
-ocr page 382-
STATISTIEKE AANTEEKENINGEN
BETREFFENDE
NAAMLIJST VAN GEBOEENEN, GEHUWDEN
EN OVERLEDENEN.
MARKTPRIJZEN.
OPENBARE VERKOOPINGEN VAN VASTE
GOEDEREN.
WAARNEMINGEN, GEDAAN OP HET METEO-
ROLOGISCH OBSERVATORIUM.
WATERHOOGTE VAN DE LEK ENZ.
MET TAFELS EN REGISTERS.
VIERDE EN LAATSTE DEEL.
1850.
UTRECHT,
K.EMINK EN ZOON.
1850.
-ocr page 383-
-ocr page 384-
De hier medegedeelde opgaven, zoo veel mogelijk uit offi-
ciële beseheiden getrokken, voor ieder van blijvende waarde
te doen zijn, en het gebruik er van door eene uitvoerige in-
houdsopgave en door alfabetische bladwijzers gemakkelijk te
maken, is het streven geweest van hen, die ze bijeenbragten.
De spelling van de voor- en geslaehtnamen der geborenen,
gehuwden en overledenen is letterlijk gevolgd naar die van de
overgelegde extracten uit de doop- geboorte- en sterfregisters
of andere bewijsstukken, zoo dat b. v. de spelling J o h a n i s,
U11 m, enz., niet aan de onachtzaamheid van schrijver of cor-
rector moet geweten worden. De kerkelijke personen van
vtoegeren tijd maakten hunne aanteekeningen naar de opga-
ven, die niet zelden mondeling gedaan werden; en bij verge-
lijking met de authentieke stukken, die hier en daar nu nog
worden uitgereikt, hebben wij het regt niet om onze voor-
ouderen in het bijzonder van grammaticale onwetendheid te
beschuldigen. In hunne dagen was die onnaauwkeurigheid in
spelling een algemeen gebrek; zelfs de aanzienlijkste familien
namen het er zoo naauw niet mede, en het was voor een
paar eeuwen en vroeger een zeer gewoon verschijnsel, als
broeders en zusters hunnen geslachtnaam onder een en het-
zelfde stuk op verschillende wijze schreven. Het is te ver-
wachten dat deze handelwijze, nu en dan bij den minder
beschaafden stand nog overig, weldra geheel zal ophouden.
-ocr page 385-
-ocr page 386-
INHOUD.
NAAMLIJST der geborenen te Utrecht, in de maanden
irij . . . bl. 1
larij . . . „ 17
t .... „31
.... „47
63
Julij ....
Augustus .
September
October
November
bl. 99
„ 115
„ 134
„ 150
167
..... ,83
December . .
j j «- « i
„ 183
Maart
April
Mei
Junij
NAAMLIJST der gehuwden te Utrecht , in de maanden
Januarij . . . bl. 4 Julij . . . . bl. 101
Februari] ... „19 Augustus ... „118
Maart.....,33 September . . „ 137
April .... „ 60 October . . . „ 152
Mei......,65 November . . „169
Junij .... „84 December . . „ 186
NAAMLIJST der overledenen te Utrecht, in de maanden
Januarij . . . bl. 5 Julij . . . . bl. 103
Februarij ... „20 A.ugustus . . . „ 119
Maart.....,34 September . . „138
April .... „51 October . . . „ 154
Mei.....„70 November . . „170
Junij .... „86 December . . ,,187
waarachter telkens :
OVERZIGT der als levend en levenloos aangegeven geborenen.
VERGELIJKEND OVERZIGT der geborenen en overledenen.
STAAT van den ouderdom der overledenen.
Deze opgaven over ket geïieele jaar zamengetrokken bl. 197 volgg.
GODSDIENSTIGE GEZINDHEID der geborenen , ge-
huwden en overledenen , 200
OPGAVE van het getal paarden, bij de kantoren der stede-
lijke belastingen te Utrecht aangegeven, voor de markt van
den 18 Februari) bl. 24 den 5 Augustus bl. 123
„ 25 Maart . „ 39 „ 23 September „ 142
13 Mei . 74 4 November „ 174
-ocr page 387-
OPENBARE VERKOOPINGEN van vaste goederen te Utrecht,
in de maanden
.Tanuarij
Februari]
Maart .
April
Mei . . :
. . bl. 10
. . „25
. - „40
. . „55
, 75
Julij . .
Augustus .
September
Oetober .
November
. . bl. 107
. . „ 124
. • „ 143
. . „ 158
. . „ 175
Junij . .
STAAT van de
Januarij
Februarij
Maart . .
April . .
Mei . . .
Junij
. . „90
M a r k t p r ij z e n
. . bl. 12
. . „26
. . „42
. . „58
. . „77
. . „94
December
te Utrecht ,
Julij . .
Augustus .
September
Oetober .
November
December
. . „ 191
in de maanden
. . bl. 110
. . „ 129
. . „ 145
. . „ 162
. . „ 177
. . „ 192
STAAT van de Waterhoogte in de rivier de L e k onder
het nulpunt of de kruin vau den dijk en boven het Araster-
darasch peil. Waargenomen te Vreeswijk, in de maanden
Januarij . . . bl. 13 Julij . . . . bl. 111
Februarij . . . „27 Augustus . . . „ 130
Maart .... „43 September . . „ 146
April .... „59 Oetober . . . „ 163
Mei.......78 November . . „ 178
Junij .... „95 December . . „ 193
WAARNEMINGEN gedaan te Utrecht, op hè: Meteorologisch
Observatorium, door Dr. p. \v. c. KRECKE.
bl. 112
„ 131
„ 147
„ 164
„ 179
194
Julij . .
Augustus .
September
Oetober .
November
December
Januarij
Februarij
Maart .
April
Mei . .
Junij
. . bl. 14
. . „ 28
, 44
(i O
7!)
'J G
ALFABETISCHE NAAMLIJST der geborenen, gehuwde
en overledenen te Utrecht.....bl. 201
Alfabetische opgave van HII. NOTARISSEN, te wier overstaa
de openbare Verkoopingen van vaste goedere
te Utrecht hebben plaats gehad.....bl. 224
Van de koopers...........„ 225
Van de verkochte goederen binnen Utrecht gelegen „ 229
buiten , 230
-ocr page 388-
N A A M L IJ S T
DER GEBOEENEN, GEHUWDEN EN OVEKLEDENEN
TE TJTEECHT.
JANUARIJ 1850.
Geboren den
l JANUAKIJ.......Z. onecht.
Cornelis Theodorus, Z. van Jan de
Heus.
Clasina Johanna, D. van Johannes
Elias Borra.
......Z. onecht.
2. Amelia, D. van Gerrit Aalten.
Johanna Hendrika, D. van Henri-
cus Bakker.
Antonius, Z. van Johan Cornelis
Hutjens.
Evert Johannes, Z. van Jan Willem
Wijnands.
Johanna Arnolda, D. van Gijsbert
de Bruin.
Hendrikus Wilhelmus, Z. van Pe-
trus van der Sanden.
3. Christina Agnita, D. van Simou
Hendrik Buytendijk.
Gcrardus, Z. van Joannes van der
Linden.
Petrus Johannes, Z. van Willem
Gijsbertsen.
Petrus Hendrikus, Z. van Pieter de
Bruyn.
August Petrus Joan, Z. van Joan-
nes Trip.
Everina Johanna Elisabeth, D. van
Johannes van Asch.
4. Arnoldus, Z. van Cornelis Snij-
ders.
Alida Francisca, D. van Martinus
Schoonhein.
Clasina Theodora, D. van Advianus
Verwey.
Lambertus, Z. van Theodorus Ge-
rardus Martinus van der Ven
(overl. 20.Julij 1849).
Daniel Hermanus, Z. van George
In der Maur.
Theodorus Petrus, Z. van Pierre
Bartels.
Agues Elisabeth, D. van Jan Eie-
gen.
5. Cornelia, D. van Johannes Saur-
walt.
Charlotte Elisabeth, D. van Pieter
Jacob Weidner.
Johanna en Cornelia Louisa, Doch-
ters van Johannes Jaeobus Eiet-
velclt.
6. Eichardus Augustinus, Z. van
Adrianus Attevelt.
Willem Jaeobus, Z. van Gijsbertus
Eietveld.
Cornelia, D. van Jaeobus Johan-
nes Swagers.
Johan Petrus Wilhelm, Z. van Jan
Kietveldt.
Gijsbertus Josinus, Z. van Johan-
nes van As.
7.......Z. onecht.
Wilhelmus, Z. van Anthonie van Zijl.
Gerardus Anthonius, Z. van En-
gelbart Wessels.
Hendrikus Anthonius, Z. van Hen-
drik Bilderbeek.
Adriaan, Z. van Jaeobus Elias Eoo-
duyn.
Joseph, Z. van Kijk Hendrik Joolen.
Alida, D. van Christiaan van Stoc-
kum.
8. Willem, Z. van Joannes Stei-
gerwald.
Maria Alida Clasina, D. van Ni-
colaas van Maarle.
-ocr page 389-
a
9. Maria Helcna, D. va» Gerrardus
Murfc.
Geertruida Maria, D. vau Antonie
van Buuren.
Wilhelm, Z. van Hcndrikus Bier-
horst.
Ingena, D. van Antonius Versteeg.
Wilhclmina Adriana, D. van Jo-
hannes van den Heuvel.
Teunis Hendvikus, 'L. van Johaunes
Hcndrikus van Daalen.
Alida, D. van Hendrik Schippers.
10. Petronella, D. van Pieter de
Winter.
11. Johanna, D. van Johann Mar-
tin Knierim.
,.....l"), onecht.
Johanna Maria, D. van Caspar An-
tonic La Hcy.
Divk, Z. van Dirk Jolumnes van
Boom.
Saartje, D. van Nathan Manus Sa-
lomon.
Willem Pieter, Z. van Willom Pie-
tcr Combee.
Christina Maria, D. van Hendrik
Johannes Brouwer.
12. Anthonie, Z. van Antony de
Bondt.
Carel Ludovicus, Z. van Ludovicus
Antonius llogier.
•......Z. onecht.
Christiaan, Z. van Christiaan Godijn.
Geertruy, D. van Johannes van
Lemmen.
13. Johanna, D. van Pieter de
Bruin.
Dina, D. van Hendrik Elias.
Jacob, Z. van Jacobus Stroenk.
Petronella Margaretha, D. van Pie-
ter Johannes Eijnberg.
Barendina lielena, D. van Gauticr
van ter Haterd.
Johannes Stephanus, Z. van Jo-
hannes Stephanus Bresser.
Chiïstoft'el, Z. van Cornelis van
Wintcrshoven.
Christina Johanna, D. van Jacobus
Schroot Bcttink.
Pieter Willem l'redcrik, Z. van Jo-
hann Peter Ludwig Pischer.
O
Adriana Aletta Maria, D. van Chris-
tiaan Kichard van Haagcn.
14. Johanna, D. van Adrianus
van Us.
Cornelis, Z. van Pieter Eggermont.
Hermanus, Z. van Johannes Gijs-
bertus Straatman.
Cornelia Maria, 1). van Johannes
Bartholomeus van Oort.
Johanna Sophia, D. van Arnoldus
Saurens.
15. Pieter Johannes, Z. van Wil-
lem Giliam van Rooy.
Petronella Jacoba, D. van Coen-
raad Perdinant Everaars.
Geertruy, D. van Hendrik Woortman.
Albertus Franciscus, Z. van Fran-
ciscus Albertus Eijntjes.
Johannes Anthouius, Z. van Hen-
drik Horsius.
16. Salomon, Z. van Samuel de
Vries.
Hendrikus Johannes, Z. van Wil-
lem de Kok.
Jacobus, Z. van Johannes Schut.
Geertruida Wilhelmina, D. van Cor-
nelis Jansen.
Jacoba, D. van Bernardus van der
Wal.
Gcrrit, Z. van Cornelis Dirk Lam.
Karel Antonie, Z. van Mr. Pieter
de Beaufort.
17. Johanna Catharina, D. van Jo-
hannes Marinus de Groot.
......Z. onecht.
Wilhelmus Jacobus, Z. van Wil-
helmus Johannes Weegenhuisen.
Johannes, Z. van Hendricus Bou-
huysen.
Petronella, D. van Jan de Groot.
Allegonda Geertruida, D. van Hic-
ronimus Truschel.
Wilhelm, Z. van Dirk Bredero.
Hendrika Elisabeth, D. van Johan-
nes Baptist van der Linden,
-ocr page 390-
3
Joliannes Arnoldus, Z. van Hart do
Jong.
Joscph, Z. van Samuel Cohon.
Johannes, Z. van Gerardus Kuys.
18. Bernardiis Willem, Z. van Jo-
hannes Willem Wessels.
Adrianus Everardus, Z. van Adria-
nus van Dillen (oveii. 29 Augus-
tus 1849).
Agnes Anna Catharina, D. van
Chretien Conrad Hoes (overl.
11 Aug. 1849).
Neeltje Adriana, D. van Johannes
Cornelis de llooy.
Willem Albert, Z. van Pieter Mar-
cus Luca.
19. Willem, Z. van Bernardus de
Puis.
Jasper, Z. van Johan Aalbert van
Arkel.
Margaretha, D. van Joannes de
Kruyf.
Cornelia Anna, D. van Hendrik Jan
Hoegen.
20. Thcodorus Pranciscus, Z. van
Francis Geldman.
Gerardus Cornelis, Z. van Ilerma-
nus van Dijk.
Anthonie, Z. van Anthonie van der
Hoeven.
Petrus Anlhonius, Z. van Cornelis
Colmbijn (overl. 7 Jan. 1850).
Hermanus, Z. van Hcrmanus Gres-
nigt.
Johanna, D. van Covnelis Jacobus
van Niekerk (overl. 9 Aug. 1849).
21. Hendrikus Johannes, Z. van
Joannes Fredericus Baljet.
Dirkje, D. van Christiaan Verkroost.
......D. onecht.
Wouter Jacobus, Z. van Albertus
Froom.
Johannes Anthonie, Z. van Johan-
nes Petrus Buffelse.
22. Hendrikus, Z. van Gerrit Her-
manus Cino.
23. Arnoldus, Z. van Arnoldus
Pardon.
Walter, Z. van Jüdward Thomas
Peel.
Frederika, D. van Hendrikus van
Rooijen.
24. Hendrika Wilhelmina, D. van
Hendrikus Hermanus van der
Stoop.
Johannes Lambertus Everhardus, Z.
van Nicolas Lambert Evrard
Sterke.
Johannes en Gerardina, Z. en D.
van Ilenricus Harderwijk.
Hciman, Z. van Goinpregt van Dam.
25. Hendrikus, Z. van Cornelis van
Veenendaal.
Johannes Lambertus, Z. van Johan-
nes Lambertus van Nier.
Johannes Albertus, Z. van Johan-
nes Henrieus Meybaum.
Franciscus Gerardus, Z. van An-
dries Rademaker.
Hendrikus Johannes, Z. van Ilen-
ricus Joannes van Nimwegen.
Artje, D. van Johannes Hermancs
Visser.
26. Johan, Z. van Johannes Koff.
Gerarda Johanna, D. van Jan Ever-
aars.
Dirk, Z. van Dirk Stoker.
27. Johannes Anthonius Hubertus,
Z. van Joannes Duppen.
......D. onecht.
Johannes Jacobus, Z. van Gerrit
Scholten.
28. Hermanus, Z. van Bartholo-
meus de Ligt.
Nicolaas, Z. van Nicolaas Renes.
Johannes, Z. van Johannes Straus.
Pieter, Z. van Jacobus Schottel.
29. Catharina, D. van Hendricus
van der Hijst.
......D. onecht.
Helena Mekka, D. van Henrieus
Snoeck.
Johannes Franciscus, Z. van Jo-
hannes Wilhelmns Goramich.
Laurendiua, D. van Friedrich Wil-
helm Bartraann.
-ocr page 391-
Johannes Biljart.
31. Jacobus, Z. van Theodorus Jo-
hannes van Bverdingen.
Maria Elisabeth eu Elisabeth Cor-
nelia, Dochters van Jan Carel
Knierim.
Johanna Cornelia, D. van Johannes
van Hilten.
Johanna Antonia, D. van Jan Ver-
steeg.
Adrinna Alberla, D. van Joannes
Toebes.
30. Pieter, Z. van Picter de Bruin.
Maria Aletta, D, van Jacobus Ber-
uardus Visser.
Aalije, D. van Willem Christiaan
Perbal.
Johanna Maria, D. van Johannes
Blom.
Barend, Z. van Joliannes Viveen.
Cornelis Johannes, Z. van Cornelis
ïe zamen 161 als levend aangegeven geborenen.
Gehuwd den
2 JANUARIJ. Johannes Lancee, we-
duwn., koperslager, 30 j. en Gerrigje
van Gorkum, zonder beroep, 35 j.
Cornelis Jolen, weduwn., opperman,
39 j. en Gertrudis Griminelikhuy-
sen, werkster, 45 j.
Jan Adrianus Lagas, kleedermaker,
22 j. en Anna Maria Margaretlia
Smclting, naaister, 26 j.
Leendert Nesselaar, pottenbakkers-
knecht, 21 j. en Maria Jacoba
van Kruyl, naaister, 20 j.
Gijsbertus van Veenendaal, bouw-
man, 29 j. en Pieternella van
Kalken, zonder beroep, 25 j.
9. Joannes Lexmond, weduwn., non-
der beroep, 52 j. enGeertruy Maria
Marce, wed., kroeghoudster, 58 j.
Johannes Mattheus Smit, brood-
bakker, 26 j. en Hendrica Wil-
liehnina van den Boogaard, zon-
der beroep, 24 j.
Andrcas Jacobus Greeve, weduwn.,
koperslager, 37 j. en Johanna
\Villemars, dienstmeid, 25 j.
Jan Kampers, weduwn., kuiper,
26 j. eu llendrika van den Berg,
wed., werkster, 32 j.
15. Jonkheer Wiardus Hora Sic-
cama van Slochteren, weduwn.,
ridder van de Militaire Willrms
orde 4<le klasse en van de Sint
Anna orde 5de klasse, kapitein
titulair ter zee, 58 j. en Jonk-
vrouwe Josine Edzardine Adnane
Sophie Gravinne van Limburg
Stirum, zonder beroep, 42 j.
16. Leendert Schepper, landbouwer te
Nieuwer Amstel, 36j. en Anna Wil-
helminaOrdas, zonder beroep, 36 j.
Ferdinand Johannes Smit, brood-
bakker, 23 j. en Johanna Maria
Snijders, zonder beroep, 20 j.
Johannes Brouwer, koetsier, 23 j.
en Maria van Koojen, zonder be-
roep, 27 j.
23. Hillebartus Johannes van Zet-
ten, sergeant-majoor bij het l^e
regiment infanterie, 31 j. en An-
tonia Tollenaar, naaister, 39 j.
Coenraad O hl, smid, 28 j. en Pau-
lina Armee , zonder beroep ,
29 j.
Hendricus van der Bijst, wolkam-
-ocr page 392-
mer, 26 j. en Catharina Mollars,
breidster, 21 j.
Johannes Koning, weduwn., mat-
tenmaker, 32 j. en Susanna Mont-
foort, zonder beroep, 21 j.
Hendrikus Theodorus van Hulst,
zonder beroep, 26 j. en Catha-
rina Wilhelmina Veerkamp, win-
kelierstrr, 30 j.
Gerardus van der Linden, (gehuwd
geweest) bleckersknecht, 5 2 j. en
Catharina Herf'kens, wed., wasch-
vrouw, 48 j.
Hendrik Godart, huisschilder, 21 j.
en Dirkje Mestnan, werkster, 23 j.
Hendrik van der Linden, hovenier,
23 j. en C'ornelia Maria Groe-
neveld, naaister, 23 j.
Jan van Urn, timmerman te Maar-
tensdijk, 30 j. en Barendina van
der Linden, zonder beroep, 28 j.
Cornelis Jansen, aeepziedersknecht,
10 j. en Maria van Triet, zon-
der beroep, 17 j.
30. Jan van der Horst, koetsier,
46 j. en Geertruy Oderom, mut-
senwaschster, 33 j.
Jacobus Beyrefts, weduwn., bestel-
der, 48 j. en Maria Wilhelmina
Heine, dienstmeid, 44 j.
Christianus Pompeus, weduwn., zon-
der beroep, 80 j. en Catharina
Delwijnen, wed., zonder beroep,
63 j.
Gerardus Cornelis Sehmitt, weduwn.,
huis- en rijtuigschilder aan de
Bildt, 30 j. en Elizabeth Ton,
dienstmeid, 27 j.
Willem Lijffijt, kleederbleekcr, 25 j.
en Gerharda Wildernis, zonder
beroep, 35 j.
Abraham Oostveen, timmerman, 37 j.
en Hendrica van liossum, zonder
beroep, 37 j.
Lambertus van den Heuvel, we-
duwn., smid, 50 j. en Johanna
van den Bogaard, zouder beroep,
21 j.
Te zamen 30 paar gehuwden.
Overleden den
Donkerstraat.
3. Johannes de Kruyf, 14 j. Grut-
tersdijk.
Hendricus Anthonius Luyten, 17 j.
Magdalenasteeg.
Hendrika Schrijver, huisvr. van Pau-
lus Overbeek, 25 j, Achterweg.
Joanna Gerarda Teiiingen, ongeh.,
62 j. Putsteeg.
4. Marinus Johannes Bijldonk, 6 m.
Vrou wj u ttestraat.
Hermanus Kijnbergen, 11 m. Ca-
tharijnestraat.
5. Aric de Briiyn, 6 w. Wcstcrbuurt.
l JANÜAKIJ. Grielje Quaken, wed.
van Frans Joseph Meijer, 61 j.
Molenstceg, wijk B.
Jacoba Evegaars, 3 w. Vlieruilen-
stëeg.
Catharina Johanna Wilhelmiua Eijn-
hart, l j. Zandstraal.
Dirk Jan Koest, ongeh., 30 j. Ni-
colaikerkhof.
Agatha Stolwijk, 8 m. te Zwam-
raerdam.
Nicolaas Wilhelmus Makkee, l j.
Naauwe watersteeg.
2. Willcm Dirkscn, woduwn., 86 j.
-ocr page 393-
6
10. Susanna Hendrika van Ingen,
4 m. Achterstraat, wijk C.
Jan Swaanink, l j. Wijde begij-
nenstraat.
Cornelia Johanna Hendrika Hen-
stedt, l j. onder Catharijne.
Johan Coenraad van Helsdingen,
4 j. Bergstraat.
Levenloos aangegeven Dochter (on-
echt).
Marinus Cornelia van Heemst, 6 m.
voor Clarenburg.
11. Evert van Reenen, 41 j. Hos-
pitaal.
Sofia van Toorenenbergen, ongeh.,
66 j. Begijnenhof.
Johanna Christina Eynthoven, 7 j.
Molensteeg, wijk H.
Abraham Lancee, 9 m. Pelmolen-
straat.
Hendrik van Staveren, geh., 64 j.
Bildtstraat.
Dirk Ziermans, 3 m. Erederikshof.
12. Jaeoba Hendrika Drughorn,
6 m. Muntstraat.
Lodewijk Lamie, geh., 55 j. Dom-
trans.
Wilhclmina Erancina Schut, 19 d.
Schoutensteeg.
Levenloos aangegeven Dochter van
Dirk de Kruyff. Bemuurde woerd.
Willem van Beeck, 5 d. Achterweg.
14. Johannes de Groot, 13 j. Koe-
koek.
15. Anthonia van Schaik, 16 d.
Stroosteeg.
Johan Karcl Harmsen, l j. Pre-
dikheerenstraat.
Leonard van der Gronden, geh.,
70 j. Van Wijckskade.
Johanna van Us, 2 d. achter Cla-
renburg.
16. Adrianus Scheepes, weduwn.,
70 j. Lange lauwerstraat.
Jannigje Doorncnburgh , ougeh.,
65 j. Lange smeesteeg.
Catharina Sas, ongeh., 49 j. Var-
kenmarkt.
Jan Willem van den Heuvel, 5 m.
Oude kamp.
EcrdinandPhilippus Vermeulen, 2 m.
Lange rietstecg.
Jacobus Bernardus Wilhelmus Zand-
kuyl, l j. Lange viesteeg.
Henrica van Doorn, wed. van Pau-
lus van Zutphen, 65 j. Lange
lauwerstraat.
6. Elisabeth Burghart, ongeh., 29 j.
Hekelsteeg.
Maria Greeven, 2 j. Lange nieuw-
straat.
Theodora Aletta Angelina Maassen,
l j. G aardbrug.
Gotlieb Julius Schanze, ongeh., 33 j.
Vreeburg.
Hendrikje van Spankeren, wed. van
Johannes Hendrikus Wiggors,
47 j. Jacobikerksteeg,
Lijbje Maree, wed. van Johannes
Kijken, 80 j. Zwaansteeg
Elbertus Morren, weduwn., 77 j.
Schoutensteeg.
7. Christina Krul, 3 m. Haver-
straat.
Cornelis Colmbijn, geh., 29 j. Wal-
steeg.
Catharina Alcida Buytenhuis, huisvr.
van Jan Lamfers, 40 j. Pclmo-
lenstraat.
Abe de Vries, 31 j. Hospitaal.
8. Helena Jacoba Haarmans, on-
geh., 59 j. Lange nieuwstraat.
Peter Thomas van der Horst, wc-
duwn., 41 j. Zand.
9. Hendrik Gewaltig, ongeh., 32 j.
Slagtsteeg.
Hermina Johanna van Eomondt,
ongeh., 78 j. Zilversteeg.
Augustinus Oiïerman, 15 j. Don-
kerstraat.
Antonius Hasenbosch, weduwn.,
86 j. Kleine eligensteeg.
Johannes de Marie, weduwn., 74 j.
achter de Twyestraat.
Geertruy de Haan, wed. van Ema-
nuel Orban, 77 j. Kroonspoort.
-ocr page 394-
Johanncs Anthonius Nicuveld, 6 m.
te Zutphen.
23. Maria Land, wed. van Johan-
nes Zweers, 77 j. Minnebroeder-
straat.
Elizabeth Schoonheyn, huisvr. vau
Johannes van Rijn, 53 j. Loef-
bergmakerstraat.
24. Maria Cornelia Coops, huisvr.
van Cornelis Dirk Lam, 34 j.
Lijnmarkt.
25. Catharina Buis, wed. van Jan
van Wezenburg, 66 j. Bildtstraat.
Mctje van Dillen, huisvr. van Eli-
kus VVouda, 85 j. Singel, wijk M.
Charlotte Elisabcth Weidner, 3 w.
Elisabethstraat.
Johannes van der Linden, l j.
Wijde doelen.
Christina Bekker, 11 m. Zand.
Catharina Leydekker, wed. van Jo-
hannes van Zijl, 86 j. Minne-
broederstraat.
26. Johanna Maarschalkcrweerd,
3 m. Elisabethsteeg, wijk M.
Gcrardus van Putten, l j. Groene-
steeg, wijk C.
Levenloos aangegeven Zoon van Dr.
Hendrik Jan Broers. Gecrtruida-
brug.
Justina Hoeber, huisvr. van José
Gaspard Berthold, 53 j. Juffer-
straat, wijk G.
27. Gijsberta Maria Adriana van
Koot, 11 m. Geertruidabrug.
Aertje Bregard, wed. van Johanncs
van Nussen, 78 j. Pockestraat.
Johanna Susanna Senn van Basel,
wed. van Mr. Simon Hendrik
Kose, 74 j. Drift.
28. Pietcr Delbeek, ongeh., 50 j.
Voorstraat.
Alberta Paulina van Eist, ongeh.,
16 j. Jaeobikcrkhof.
Jan Arend Eenscnbrink, geh., 61 j.
Zonstraat.
Leonard von Söhsten, gch., 37 j.
Singel, wijk M.
Dirk Oekhuysen, geli., 77 j. Gast-
huissteeg.
Joluuma Cornelia Vcrwey, huisvr.
van Johannes Kor ver, 53 j. Groote
eligenstecg.
Maria Adriana Kamperdij k, 2 j.
Groenesteeg, wijk A.
Levenloos aangegeven Dochter van
Johaniies Gerrit Burgier. Bildt-
straat.
17. Guilclmine Louise Verstcr, on-
gch., 65 j. Lange niemvstraat.
Elisabetli Cornelia van den Bergh,
4 m. Steenweg.
18. Necltje van Leeuwen, wed. van
Maarten Zeeman, 90 j. Walsteeg.
19. Johanncs Peterzen, 3 w. Wijde
doelen.
Sara Cornelia Zieremans, 3 j. Pre-
drikshof.
Willem Schram, l m. Eykelen-
boomspoort.
20. Paulus van dor Veen, geh.,
49 j. Vinkenburgsteeg.
Hermina van Ililte, wed. van Hen-
drik A rb on, 79j.Langesmeesteeg.
Johanna Arendina van Noort, on-
geh., 57 j. St. Janskerkhof.
Abraham Jacobus Boerkoel, 3 m.
Singel, wijk I.
Evert Clemcnts, ongeh., 29 j. Ko-
ningsteeg.
Gcrardus Johannes Geef huysen, 4 w.
ABC straat.
31. Asser Klein, 2 m. Lange smee-
steeg,
Johannes de Heer, ongeh., 22 j.
Daalschendijk.
Gabriël Christiaan Altcna, 11 m.
Steenweg.
Eoelof Paulus, geh., 71 j. Grut-
terssteeg.
Anna Elizabeth Schuurman, ongeh.,
27 j. Bemuurde wecrd.
22. Levenloos aangegeven Zoon (on-
echt).
Johanna Jacoba Brakkcc, 3 j. Wal-
stceg.
-ocr page 395-
Catharijnesteeg.
30. Joseph Mossel, geh., 35 j.
Koiie smeesteeg.
Johanna WilUelmina Mandersloot,
5 m. Prinsenhof.
Catharina van der Hijst, l d. Ach-
terweg.
Levenloos aangegeven Zoon van Jo-
zephus Johannes Sehellink. Smee-
brug.
31. Fransiena van Voorn, ongeh.,
46 j. Catharijnesteeg.
Elisabeth de Groot, huisvr. van
Johannes van der Horst, 73 j.
Jacobibrug.
Adriamis Wilhelmus Nicolaas van
Straaten, 17 j. voor Clarenburg.
Hendrik Gijsbert van Grutiiig, on-
geh., 21 j. Volraadsbrug.
29. Juda Jacob van Minden, geh.,
77 j. Lijnmarkt.
Jan Daniel Fockens, ongeh., 22 j.
te Twijzel.
Gijsbart Ilermanus de Lang, geh.,
33 j. Korte Jansstraat.
Antonia Duyveman, huisvr. van Ber-
nardus de Puis, 26 j. Nieuwe
kamp.
Levenloos aangegeven Zoon van Cor-
nelis Simon Dekker. Steenweg.
Johanua Adriana van Dijk, 5 m.
Te zamen 120 overledenen.
OVEBZIGT der als levend en levenloos aangegeven geborenen
te Utrecht.
JANUAEIJ 1850.

levend
levenloos *)
totalen

Geslacht

S

2

S
TS
Aanmerkingen.

^d
o
g!
C)
r-^

ra




O

(j




0?
ö

e

f}
o



0

0

0
^

Mannelijk
Vrouwelijk
87
66
4
4
3
2
1
1
90
68
5
5
95
73
Onder de als levend aange-
geven (echt) geborenen zijn
drie tweelingen, waarvantwee,
Totaal
153
8
5
2
158
10
168
Dochters, en één Z. en D.
*) Deze zijn in de naamlijst der Overledenen o
• *>iij «Dfc *iujrw *^*-*JL jvmvt. **t e-t- vt*t tisixa t u itttntïGfïGWff t &
of het kind levend, dan wel dyod, is Ier wereld gekomen,
-ocr page 396-
VEHGELIJKEND OVERZIGT der geborenen en overledenen
te Utrecht.
JANUAKIJ 1850.
Aanwijzing
mannelijk
vrouwelijk
totaal
Aanmerkingen.
Geboren
Overleden
Meer geboren
95
60
73
60
168
120

35
* 13
48
STAAT van den Ouderdom der O vcrled'enen te Utrecht.
JANUARIJ 1850.

,y;
M


Ouderdom
* M*
'^
r—t

maanden
jaren
manna
vromvc
g
-4—)
O
Aanmerkingen.
0— 6

10
12
22

6— 12
....
(i
4
10


1— 5
7
6
13
-

5—10
—
1
1

•
10—20
5
1
6
-

20—30
5
5
10


30—40
7
1
8


40—50
3
4
7


50—60
S
5
7
»

CO— 70
2
7
9


70—80
7
7
14


80—85
—
—
—


85—90
2
3
5


90—95
—
1
1
, .

95—100
—
—
—


56
57
113

Levenl. aangeg. kind.
4
3
7

Totaal . .
GO
60
120

-ocr page 397-
10
OPENBARE VERKOOPINGEN VAN VASTE GOEDEREN
TE UTRECHT.
JANUAIUJ 1850.
Den o. Januarij.
Ten overstaan van don Notaris H. J. BÜSKES.
Een Huis , Erf en Grond , te Utrecht, aan de oostzijde van het St. Jans-
veld, wijk H. N". 587.
Gekocht door den Heer J. VIVEEN cz., voor do Heeren w. en N.
J. BAKREVELD, VOOr ƒ 3525.
Een Huis, Erf en Grond, te Utrecht, aan de noordzijde van de Voor -
straat, wijk H. N°. 456.
Gekocht door den Heer n. HOUTZAGERS, voor ƒ 2060.
Twee Woningen, Erf en Grond, te Utrecht, aan de noordzijde van de
Lange lauwerstraat, wijk H. Nos. 112 en 113.
Gekocht door den Heer J. VIVEEN Cz., voor de Heeren w. en N.
J. JJAKEEVELD, VOOr ƒ 1160.
Den 12. Januarij.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAN SCHERMBEEK.
Een Huis, Erf en Grond , te Utrecht, aan de oostzijde van het St. Jans-
kerkhof, nabij de Minnebroederstraat, wijk G. N". 325; Sectie A.
N°. 1247.
Gekocht door den Heer H. A. BOSSHAEDT, voor ƒ 4450.
Drie Bunders, 45 Roeden Warmoeziersland, genaamd de Lage Boom-
gaard, te Utrecht, onder Tolsteeg, achter do molen de Gans en de
Gemeente-begraafplaats; Kadaster Sectie A. N". 742.
Gekocht door den Heer w. o. DE KIJK, voor ƒ 9000.
-ocr page 398-
11
Den 26. Januarïj.
Teu overstaan van den Notaris N. T>E GRAAF.
Een Huis, te Utrecht, aan de noordzijde van de Voorstraat, tegen over
de Boothstraat, wijk H. N°. 504.
Gekocht door den Heer B. BEIJEK. , voor den Heer A. VAN DEN
HEMEL, voor ƒ 1835.
Een Huis, te Utrecht, aan de noordzijde van de Havcrstraat, wijk E. No. 151.
Gekocht door den Heer s. J. KUKÜFFSKY, voor ƒ 13'J5.
Ecu Huis met Plaats, te Utrecht, aan de noordzijde van de Walsteeg,
wijk E. N". 483.
Gekocht door den Heer o. MEBKÉ", voor ƒ 1175.
-ocr page 399-
STAAT van de Marktprijzen te Utrecht.
JANUARIJ 1850.

Naam der artikelen
5 Januarij
12 Januarij
19 Januarij
26 Januarij

Tarwe
Gl.Ci. Gl.Cs.
6 25- 7,00
Gl.Cs. Gl.Cs.
6,25- 7,00
Gl.Cs. Gl.Cs.
6,50- 7,25
Gl.Cs. Gl.Cs.
6 25- 7 00

"Rno'sre
4,10- 4,50
4,10- 4,50
4,00- 4,50
400- 450

-^^öö0 f •
Boekweit . ...
4,30- 4,75
4,30- 4,75
4,25- 4,75
4,25- 4 75
0}
Grarst
3 50- 3,90
3,50- 3,90
3,50- 3 90
3 50- 3 90
n
|
03
^d
Haver ......
witte Boonen ....
witte Erwten ....
groene Erwten
graauwe Erwten en Kapuc.
Aardappelen ....
Kaas (de 100 fg) . .
! Boter
2,50- 3,00
7,00- 8,00
6,00- 7,00
6,00- 7,50
1,20- 1,50
32,00- 40,00
0 50- 0 70
2,50- 3,00
7,00- 8,00
6,00- 7,00
6,00- 7,50
1,30- 1,60
32,00- 40,00
0,50- 0,70
2,50- 3,00
7,00- 8,00
6,00- 7,00
6,00- 7,50
1,30- 1,60
32,00- 40,00
0,50- 0,70
2,50- 3,00
7,00- 8,00
6,00- 7,00
6,00- 7,50
1,30- 1,60
32,00- 40,00
0,50- 0,75

Eundvleesch ....
Kalfsvleesch ....
Schapen- of Lamsvleesch
Varkensvleesch
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,45- 0,50
!&aiaBiEastêS&3J^iaa^^^
-ocr page 400-
13
STAAT van de Waterhoogte in de rivier de Lek onder Let
nulpunt of de kruin van den dijk en boven Amsterdams peil.
Waargenomen te Vreeswijk.
JANUAEIJ 1850.
bc
"&
ca
Nederl
onder 0.
ellen
oveu A. P.
Aanmerkingen.
I l
4,10
2,40
Gedurende de maand Januarij heeft men
2
4,26
2,24
van de rivier de Lek op den Yaartschen
3
4,38
2,12
Rijn, met de schuiven water gegeven,
4
4,21
2,29
gedurende 121 uren.
5
4,48
2,02

6
4,88
1,62
•
7
6,09
1,41

8
4,78
1,72

9
4,57
1,93

10
4,21
2,29

11
4,07
2,43

12
3,96
2,54

13
4,32
2,18

14
4,49
2,01

15
4,62
1,88

16
4,67
1,83

17
4,79
1,71

18
4,83
1,67

19
4,74
1,76
,
20
4,37
2,13

21
4,08
2,02

22
3,89
2,61

23
3,95
2,55

24
4,04
2,46

25
4,11
2,39

26
4,05
2,45

27
3,94
2,56
'
28
3,80
2,70

29
3,30
3,20

30
3,47
3,03

31'
3,55
2,95





-ocr page 401-
14
WAARNEMINGEN, gedaan te Utrecht, op het Meteorologisch Observatorium,
door E. W. C. KRECKE, Math. Mag. Phil. Nat. Doet.
JANUAIUJ 1850. 's Morgens te 8 ure.
'c
v
ït
D
V
SC
a
n
Wi
rigting
nd
kracht
Bar om.
bij 0°
Ther-
mome-
ter
Dampdrukking 1
Vochtigheid
Gevallen regen 1
Aanmerkingen





mm

ram

1
NNW
1
766,07
+ 3,2
6,20
1,00
4,4
Betrokken, nevelig.
2
NO
0—1
69,58
— 2,8
3,91
92

Zwaar bewolkt.
3
NO
0—1
71,47
— 5,9
3,38
98

Bewolkt.
4
ZW
2
55,39
+ 0,6
5,07
96
2,9
Betrokken.
5
WZW
1
45,67
+ 1,0
4,92
91
1,9
Bewolkt.
6
zzw
1
51,21
— 1,8
4,43
98
0,2
Betrokken, mistig.
7
NNO
0—1
57,28
— 5,0
3,59
98

Helder.
8
NO
2
69,28
— 2,8
3,98
94

Zwaar bewolkt.
9
NO
1
69,71
— 2,8
4,07
96

Betrokken.
lü
NO
1
61,53
- 2,7
4,25
1,00

Betrokken, ijzel.
11
ONO
0—1
60,57
- 3,2
4,04
98

Betrokken.
12
ONO
1
62,51
- 6,9
3,23
1,00
0,7
ld.
13
NO
1
65,13—12,0
2,30
1,00

Bijna helder.
14
ONO
1
62,36 — 5,0
3,66
1,00

Zwaar bewolkt.
15
ONO
4
51,30—11,1
2,45
1,00

Betrokken.
16
ONO
1
49,62— 7,0
3,14
98

Zwaar bewolkt.
17
NO
1
55,75
- 4,7
3,66
98

Betrokken.
18
NNW
0—1
62,46
— 2,6
4,20
98

Betrokken, nevelig.
19
ZO
0—1
51,15
— 1,0
4,58
97
1,9
Betrokken.
20
NO
1
63,87
— 11,8
2,35
97

ld.
21
ONO
1
74,40
— 20,5
1,46
96

Helder.
22
ZO
0—1
77,65
— 18,7
1,40
96

Ligt bewolkt.
23
ZW
0—1
73,40
- 2,5
4,31
1,00

Betr., nevelig, ijzel.
24
ZW
0—1
72,18
+ 0,6
5,26
1,00
1,2
Betrokken, nevelig.
25
WZW
3
63,30 + 0,7
5,29
1,00
1,2
Betrokken.
26
ZW
6
43,32
+ 6,1
7,34
99
21,5
ld.
27
w
0—1
72,53
— 5,0
3,59
98

Bewolkt.
28
zzw
6
68,57
- 2,3
3,48
80

Betrokken.
29
WNW
2
56,70
+ 5,0
6,39
91
0,1
Zwaar bewolkt.
30
NNO
.1
67,52
— 0,9
4,11
86

Bewolkt.
31
Z
1
73,72
- 7,1
3,12
98

Zeer helder.


39
62,72
- 4,2
3,97
<W
36,0



som
gom.
gem.
gem.
gem.
som

-ocr page 402-
15
JANUAUIJ 1850. 's Middags te 2 ure.
bb



te

e

. c
*S


Ther-
s
^4
*a
'E
O
tö
a>

: -
Wind
Barom.

,*
^
N

^i
OJ
J
rigting
kracht
bij 0"
mome-
S
•a
^ ,
tsD
C
u
Aanmerkingen
hö
o



ter
B
O
ra
t-

P




a
Q
ï>
a
Ü5






mm

m in

1
NNW
1
765,35
+ 4,3
6,55
0,98
0,7
Betrokken, regen.
2
NO
1
70,10
— 3,9
3,55
90

Zwaar bewolkt.
3
Z
1
69,21
— 3,5
3,80
94

ld.
4
ZW
0—1
52,60
+ 2,4
5,90
1,00
0.3
Betr., zware mist.
5
w
1
46,72
+ 3,1
5,20
84
0.5
Bewolkt.
6
Z
0—1
51,60
— 2,4
4,18
96

Betrokken, nevelig.
7
NNO
2
60,42
— 2,3
3,80
87

Helder.
8
ONO
1
70,72
— 2,7
3,93
92

Zwaar bewolkt.
9
NO
1
67,73
— 2,2
4,31
98

Betrokken.
10
ONO
0—1
60,11
— 1,7
4,46
98

ld.
11
ONO
1
60,20
4. fi
A. U
3,61
96

ld.
12
NO
2
63,00
1 14
3,13
1,00

ld.
13
ONO
2
64,80
— 5,6
2,99
85

Ligt bewolkt.
14
ONO
3
59,62
— 3,0
3,54
85

Bewolkt.
15
ONO
3
48,71
— 8,5
2,91
1,00
1,2
Betr., jagtsneeuw.
16
NO
2
50,04
— 3,8
3,88
94

Betrokken.
17
NO
1
57,49
— 2,9
3,96
94

ld.
18
W
0—1
62,12
0,0
4,97
98

Ligt bet . kr. om de zon
19
NO
2
49,97
- 0,6
4,53
93

Betrokken.
20
NO
1
67,45
— 11,1
2,38
94

Zwaar bewolkt.
21
OZO
1
74,74
— 10,8
2,43
97

Helder.
22
ZO
0—1
77,54.
— 12,2
2,21
97

ld.
23
WZW
1
72,41
+ 1,0
4,74
1,00

Betr., zware nevel.
24
ZW
1
70,49 + 1,2
5,46
1,00

Betrokken, mistig.
25
ZW
2
60,29
+ 1,6
5,41
96

Betrokken.
26
NW
6
40,71
+ 4,3
6,15
92
1,6
ld.
27
WNW
1
75,30
+ 1,1
4,30
81

Helder.
28
ZW
6
62,37
— 1,7
4,38
96
1,2
Zwaar bew., ijzel.
29
NNW
1
62,15
+ 4,8
5,45
79

Bijna helder.
30
ONO
1
71,48
— 1,5
2,50
57

Ligt bewolkt.
31
.Z
1
71,31
— 1,6
4,16
91

ld.


46
62,48
— 2,3
4,15
92
5,5



som
gem.
gem.
gem.
gem.
som

-ocr page 403-
16
JANÜAMJ 1850. 's Avonds te 10 ure.
W
Q
—


w
a
j
Tfl
1




Ther-
^2
'S
<u

|
J
\r
W
rigting
n d
i kracht
Barom.
bij 0°
inome-
ter
M
s
fc.
*o
Bi
—
.SP
'•j
j=
s
tf
e
Jïï
"S
>
Aanmerkingen
i




n
O
t^
v
U






mm

m m

i
NNW
0—1
766,17
+ 1,3
5,50
1,00
0,7
Ligt bew., mistig.
2
NO
0—1
72,02
— 6,5
3,25
98

Ligt bewolkt.
3
Z
2
64,42
— 2,5
4,23
98
4,0
Betrokken , sneeuw.
4
z
2
46,82
+ 1,2
5,46
1.00
0,2 Betrokken.
5\ W
0—1
49,65
+ 0,4
4,91
95

Zwaar bewolkt.
6 j OZO
0—1
52,78
— 2,8
4,15
98

Ligt bewolkt.
7INNO
1
65,31
— 3,0
4,05
98

Helder.
8
NO

71,96
— 2,5 3,99
93

Betrokken.
9
NO
.0—1
65,65
— 2,2! 4,39
1,00
0,5
Betrokken , ijzel.
iio
ONO
0—1
60,53
— 1,7 4,54
1,00

Betrokken.
11
NO
1
60,63
— 5, 9 j 3,45
1,00

ld.
12
NO
2
64,16
— 10,6
2,53
1,00

Helder.
13 NO
2
64,43
— 8,3
2,88
98

ld.
14
ONO
4
56,61
— 8,5
2,91
1,00

ld.
!15
O
2
49,10
— 4,7
3,66
98
0,5
Betrokken.
'16
NO
2
51,93
— 4,9
3,61
98

ld.
17
NNO
0—1
60,62
— 3,1
3,90
94

ld.
18
Z
0—1
59,53
— 0,2
4,91
98
1,0
Betrokken, sneeuw.
19
NNO
1
57,63
— 10,4
2,56
1,00

Betrokken.
20
NO
0—1
71,65
— 16,6
1,74,
97

rlclder.
21
ONO
0—1
76,62
— 18,7
1,52
96

ld.
22
Z
1
76,701—11,2
2,38
97

Betrokken.
23
WZW
0—1
72,12+ 1,8
5,68
1,00

3etr., zware nevel.
24
WZW
2
68,42:+ 0,8
5,33
1,00
0,4
betrokken.
25
WZW
5
56,30
+ 5,2
6,72
96

Zwaar bewolkt.
26
N
3
54,66
— 1,4
4,54
98
3,1
Jewolkt.
27
WZW
1
76,16
— 3,1
4,07
98

?ijna helder.
28
WZW
5
57,30
+ 3,1
6,10
98
8,0
Jetr., ijzel en regen.
29
NW
0—1
65,40
— 0,3
4,96
1,00

jigt betrokken.
30
Z
0—1
73,46
— 6,0
3,28
96

leider.
31
zzo
3
67,10
— 2,3
3,80
87

6 waar bewolkt.


40
63,09
— 4,0
4,03
98
18,4

—

som
gem.
gein.
gem. s
*em.
som

-ocr page 404-
17
NAAMLIJST
DER GEBORENEN, GEHUWDEN EN OVERLEDENEN
TE UTRECHT.
TEBRUAKIJ 1850.
Geboren den
l EEBRTJAKIJ. Roeloffina Hillegonda
Maria, ü. van Adrianus Johan-
nes Huisman.
Hendrik, Z. van Jan Schipp.
Johannes Jacobus, Z. van Jacobus
Johannes Biljart.
Arie Johannes, Z. van Johannes-
Dirk van Hoorn.
Gerrit, Z. van Hendrik Godart.
Joliannes Hendrikus, Z. van Jo-
hannes Jacobus Nagel.
2. Josephus Anthonius en Johan-
nes Bernardus, Zonen van Ber-
nardus Scholbrock.
Franciscus Nicolaas, Z. van Joseph
Burgier.
Everardus, Z. van Everardus Gijs-
berts.
Sara, D. van Rutger Ophorst.
Cecilia, D. van Jacobus van Rijs-
wijk.
Jacob, Z. van Hendrik de Groot.
3. Wichert, Z. van Hendrik van
der Waa.
Anna Francina, D. van Jacob Ru-
dolph Willem Sinninghe.
......Z. onecht.
Adriana Catharina, D. van Dirk
Broer.
Johannes, Z. van Johannes Bontrop.
Gijsberta Geertruida, D. van Gijs-
bertus Laurens van de Vooren.
4>. Maria Elisabeth, D. van Wil-
lem Pontier.
Willem, Z. van Jacobus Roest.
5. Evert, Z. van Evert Schuurman.
Cornelis Willem, Z. van Abraham
Willem Renes.
Wilhelmus Anthonius, Z. van Al-
bertus Heyman.
6. Elisabeth Hendrika, D. van Leen-
dert Westmaas.
Leonardus Johannes, Z. van Johan-
nes van Uden.
Herman Henri Everhard, Z. van
Cato de Graaf
Carel Christiaan, Z. van Adrianus
Johannes Huinck.
Cornelis Pietcr Christoffel, Z. van Jo-
hannes Gerardus Albertus Bosch.
Johannes Cornelis, Z. van Dirk
van der Stroom.
7. Marianne Louise, D. van Aloise
Jcan Joseph Guisti.
Hendrik, Z. van Hendrikus Anto-
nius Martinus van der Burg.
8. Sander, Z. van Sander van Knos-
senburg.
Elisabeth Maria, D. van Gisbertus
Leonardus de Mey.
Dirk, Z. van Thomas Vosmeer.
......D. onecht.
Helena, D. van Dr. Albertus Kops.
Martinus, Z. van Martinus Everse.
9. Hendrikus Johannes, Z. van
Laurens Ros.
Gerardus, Z. van Jacobus Marinus
• van Rossum.
Cornelis Johannes, Z. van Antonic
de Korte.
Heudrika Maria, D. van Steven
van Ewijk.
10. Gerrit, Z. van Gerrit van
Soest..
Gerardus Hendrikus, Z. van Heniy
Casper van de Poel.
-ocr page 405-
18
Anthonia Clasina, D. van Jan Kraak.
Bernardus Petrus, Z. van Antonius
van Putten.
Willem Johannes, Z. van Christinan
Adriaan van der Yorst.
18. Wouter Hendrik, Z. Tan Evert
Barreveld.
Gerrigje, D. van Cornelis van Luyn.
Alida, D. van Arnoldus Verheul.
Hendrika Warendina, D. van Hen-
drik Weraard Kibbeling.
Anthonius Mattheus, Z. van Gerrit
Weijere.
Hendrik Johannes, Z. van Herma-
nus Johannes van Brussel.
llijk, Z. van Johannes Lamars.
19. Barendina Gijsberta, D. van
Gerrit Selijn.
Gerrit, Z. van Johannes van Wei-
bergen.
Elias, Z. van Simon Simons.
Johanna Wilhelmina, D. van Phi-
lip Gerhardus Heitz.
Petronella, D. van Jacobus Wijnen.
Gijsberta, D. van Johannes Dekker.
Jan Jacob, Z. van Antony Klaver-
steyn.
......Z. onecht.
Cornelis Jacobus, Z. van Hendrik
Duyfjes.
20. Pierre Leon Joseph, Z. van
Pierre Leon Joseph Éoland.
Johannes Jacobus, Z. van Gerar-
dus Porton.
Evcrdina, D. van Willem Eredcrik
Linschoten.
......Z. onecht.
21. Hendrik, Z. van Hermanus
Koot.
Johanna Hendrika, D. van Hendrik
Slaghuis.
......D. onecht.
Johan Anthonie, Z. van Gerrit
Beumer.
22. Jannetje, D. van Jan de
Roos.
Timotheus Petrus, Z. van Johan-
nes Theodorus van Schaik.
Cornclia, D. van Leendert Hester.
Johannes Jacobus, Z. van Johan-
nes Gerardus van Eijn.
11. Emile, Z. van Mr. Cornclis
Willem Opzoomer.
Christiaan Frederik, Z. van Lam-
bertus Heitz.
...... D. onecht.
12.......D. onecht.
13.......Z. onecht.
Hendrik, Z. van Hendrik Valewink.
Jan, Z. van Gerrit Houtman.
Cornelis Willem, Z. van Dirk Mul-
der.
14. Cornelis, Z. van Karel Lamars.
Clasina, D. van Johannes Vlok.
Adrianus Nicolaas, Z. van Geurt
Broekman.
15. Johannes Cornelis Hcndrikus,
Z. van Lourens Jan Eikman van
Veltum.
Elisabeth Johanna, D. van Johan-
nes Ignatius de Bie.
Gerrigjc, D. van Pieter Pouw.
......D. onecht.
16. Elisabeth Johanna, D. van Jo-
hannes Turel.
Maria Josepha, D. van Johan Adam
Ditmar.
......D. onecht.
Theodorus, Z. van Joannis van
Hees.
Maria, D. van Dirk van Olderen.
Willem Frederik, Z. van Elisa Wil-
lem van Galen.
Johannes Wilhelmus, Z. van Jo-
hannes Wilhelmus Kvoesen.
Adrianus, Z. van Piter Werdekker.
Hendrikus, Z. van Hendrik van
Buuren.
Williclmina Frederica, D. van Jo-
hannes Woerst.
17. Margaretha, D. van Peter Let-
schert.
Nicolaas Petrus, Z. van Peter van
Oort.
......D. onecht.
Gabriel, Z. van Gabriël Pieters.
-ocr page 406-
19
Johanna Maria, D. van Nicolaas
Smit.
23. Sophia, D. van Samuel Simon
Hamburger.
Elisabeth, D. van Adolf Kreugel.
Anna Cornelia, D. van Antony
Koolemans.
24. Jacoba Catharina, D. van Sa-
muel Adrianus van Lunteren.
Dirk Johannes, Z. van Willem Lijf-
fijt.
Carel Gerrit Johannes, Z. van Ger-
rit Johannes Hendriks.
Sophia, D. van Michiel van Zijl.
25. Maria, D. van Pieter Heremans
Enkelaar.
Theresia Maria, D. van GerarJ Pe-
trus van Kooijen.
Joan, Z. van Gerrit van de Vooron.
Johanna Willemina en Gerrit, ]>.
en Z. van Gerrit Abrahamsen.
26. Antonius Wilhelmus, Z. van
Gerardus van Berkel.
Everdina, D. van Willem Brunst.
Petronella Jacoba, D. van Jacobus
Pceterse.
Willem, Z. van Jan van den Bol.
Gerardus, Z. van Jacobus Verdonk.
28. Maria Cornelia, D. van Gerard
Jean Bosschart.
Henricus Willebrordus Antonius,
Z. van Antonius Piket.
Adriana Pieternella, D. van Jaeo-
bus van Doorn.
Te zamen 125 als levend aangegeven geborenen.
Gehuwd den
6 FEBHUARIJ. Jurianus van Lan-
keren, timmerman, 27 j. enBartje
Lamfers, dienstmeid, 21 j.
Lammert Mielard, tuinman te Maars-
sen, 31 j. en Hendrikje van der
Geest, zonder beroep, 29 j.
Arnoldus van Dcudekom, facteur,
27 j. en Antje Hofman, breid-
ster, 20 j.
Cornelis Brosius, voermanskneeht,
25 j. en Johanna Smit, werk-
ster, 24 j.
Cornelis Kaarman s, werkman, 41 j.
en Anna Maria Schok, wed.,
werkster, 38 j.
Willem van Leeuvvenstijn, koopman
te Zeist, 25 j. en Hendrina Eli-
sabetha Wesbeek, zonder beroep,
28 j.
Arnoldus Stoutenburg, weduwn.,
adsistent-klerk bij den Eijnspoor-
weg, 44 j. en Marie Augustine
"Virginie Boucher, wed., dienst-
meid, 36 j.
Antony Willem Wilton, weduwn.,
zonder beroep, 54 j. en Hcn-
drika van Loenen, zonder be-
roep, 37 j.
7. Johannes van Leeuwenstijn, we-
duwn., winkelier te Culenborg,
38 j. en Anna Maria Bladt,
zonder beroep, 49 j.
13. Christiaan Brukman, timmer-
man, 23 j. en Adriana Jacoba
Lafeber, dienstmeid, 28 j.
Johan Ludwig Bonn, smid, 25 j.
en Jannigje Lcermtveld, zonder
beroep, 18 j.
Antonie Grimmelikhuysen, weduwn.,
mattenmaker, 28 j. en Wijmpje
Wijnands, dienstmeid, 24 j.
Antonie Lambertus Gerritsen, koop-
man, 24 j. en Johanna Cornelia
Wassink, modegoedmaakster, 24 j.
Adrianus Heyman, geweermaker,
24 j. en Dirkje van der Laan,
werkster, 33 j.
Johannes Lucas de Groot, zonder
beroep, 27 j. en Wilhelmina Cor-
ver, zonder beroep, 22 j.
2*
-ocr page 407-
20
Lodewijk Wijnands, weduwn., boek-
drukker, 43 j. en ('lasina Franke,
werkster, 36 j.
Johannes Aniba, beeldhouwer, 31 j.
en Maria Clasina Lobach, dienst-
meid, 27 j.
27. Gerrit Goedee, bezembinder,
25 j. en Diena Foppelie, fruit-
verkoopster, 34 j.
Abraham Adrianus Vermeulen, schil-
der, 32 j. en Sophia Wilhehnina
Broedelct, zonder beroep, 22 j.
Pieter van Schoonhoven, schipper,
20 j. en Hendrika Koot, dienst-
meid, 20 j.
20. Hendrik Aadrinus Woestheer,
woduwn., schoenmaker, 37 j. en
Gerrigje Mauritz, wed., werk-
ster, 32 j.
Cornelis Snoek, schilder, 27 j. en
Aartje Geertiuy Geesdorp, zon-
der beroep, 23 j.
Willem van Buuren, smid, 24 j.
en Willcmina Johanna Eijnders,
zonder beroep, 20 j.
Te zamen 23 paar gehuwden.
Overleden den
Franciscus Nicolaas Burglcr, 2 d.
Heerenstraat.
5. Jacoba Careis, 5 m. Water-
steeg.
Maria Hillegonda Schouten, huisvr,
van Nelis Gabriel van Assen-
bergh, 37 j. Jufferstraat, wijk B.
Willeniina Anna Snoeck van Hur-
wenen, huisvr. van Dr. Hendrik
Jan Broers, 41 j. Geertruidabrug.
6. Maria de Stoppelaar, wed. van
Isaak Blijdcsteyn, 89 j. Geer-
truidabrug.
Charles Henri Elisc de Haart, 10 m.
Twyestraat.
7. Levenloos aangegeven Zoon van
Cornelis van Kossum. Bemuurde
weerd.
Geertrui van Kooten, huisvr. van
Cornelis Janse, 33 j. Korte lau-
werstraat.
Johannes Abrans, geh., 64 j. Vol-
raadsbrug.
Derk Barten Maarschalkerweert,
geh, 73 j. Helling.
Naatje Anthonia Eezier, 8 j. Zil-
versteeg.
8. Gerrit Klumper, geh., 50 j.
Nicolaikazerne.
l FEBRUAIUJ. Aletta Maria de
Bruyn, huisvr. van Wilhelmus
Arnoldus van Harderwijk, 49 j.
Voorstraat.
Pieter Willem van Warmvlict Cam-
bier, origeh.,
weerd.
58 j. Bemuurde
Wijnand Bijdevier, weduwn., 72 j.
Magdalenasteeg.
2. Clasina Ilerpenslager, ongeh.,
71 j. Jacobibnig.
Cornelia Saurwalt, 4 w. Molensteeg,
wijk H.
Wilhelmus Pot, gch., 56 j. Malie-
baan.
Levenloos aangegeven Zoon van
Francisciis Hendricus
achter Clarenburg.
in l •
Ebbina
3. Petrus Paulus Joannes van Vo-
gelpoel, 7 m. Volraadsbrug.
Jluibertje Forst, huisvr. van Jan
Rietveld, 30 j, Massegast.
Anton Joseph Sambler, geh., 53 j.
Korte Jansstraat.
4. Levenloos aangegeven Dochter
van Cornelis Johannes van Maa-
nen. St. Jansveld.
Hendrikus Linnenbank, ongch.,
35 j. tn Driebergen.
-ocr page 408-
21
Henricus Holman, geh., 46 j. Brand-
steeg.
Hendrik Willera Nagtglas Versteeg,
geh., 49 j. Volraadsbrug.
Marie Anne Louiso Guerin, huisvr.
van Alphonse TrostorfE, 44 j. te
Botterclam.
9. Dominicus Antonius Bartonelli,
5 m. Oudkerkhof.
Jan de Grauw, ongeh., 29 j. Lange
nieuwstraat.
Antonie Verhooren, geh., 58 j. te
Oudewater.
Cornelis van den Berg, geh., 63 j.
Roodenburgstraat.
Johanna Koot, 11 j. Geertruida-
kerkhof.
10. Louisa Martini, 2 j. Yissehcr-
steeg, wijk E.
Gijsje Rietveld, 11 m. Westerkade.
Jacoba van der Kaay, 14 j. Vis-
schersteeg, wijk E.
Antje Elisabeth Lieskade, 4 m.
Zadelstraat.
11. Simon Izak Rubens. weduwn.,
68 j. Lange smcesteeg.
12. Hendrik van den Hoven, 4 j.
Hooge weide.
Hendrikus Johannes Ligteringen,
3 j. Lange rozendaal.
Zwanetta Bolk, ongeh., 20 j. Voor-
straat.
Salomon de Vries, 4 m. Steenweg.
Levenloos aangegeven Zoon van An-
tonius Martiuus Tussenhout. Hoo-
gelanden, wijk M.
Elisabctha Catharina Broodkoorn,
huisvr. van Antonius Murtinus
Tussenhout, 24 j. Hoogelanden,
wijk M.
Cornelis Willem Mulder, l j. Lange
nieuwstraat.
Levenloos aangegeven Dochter van
Pieter Das. Donkerstraat.
Cornelius Kezier, 6 j. Visschersteeg,
wijk E.
13. Johanna Elizabeth Ebbclaar,
ongeh., 73 j. Vreeburg,
Johanna Oathariua Weydeman, wed'.
van Dirk Carel van Fulpen, 57 j,
Zuilensieeg.
Margaretlui Maria Compier, 3 m.
Teelingstraat.
14. Levenloos aangegeven Dochter
van Hcnricus Antonius Tieges.
Putsteeg.
Wilhelmina de Rijk, 4 m. Daal-
schemlijk.
Hendrina Geertruida Verbrugh, on-
geh., 26 j. Zwarte water.
Aartje van Laar, wed. van Carl
Ludwig Klein, 77 j. Bildtstraat.
15. Levenloos aangegeven Dochter
van Jnn Kennedy. Vleutensche
weg.
16. Hermanus Muis, 8 m. te Am-
sterdam.
Lcentje Breedveld, wed. van Arie
de Bruyn, 86 j. Singel, wijk M.
Jan Bosschaert, 4 j. Zwarte water.
Johannes de Wit, 3 j. Hemdsmouw-
steeg.
Maria van der Vlis, wed. van Joan-
ncs Schutter, 76 j. Catharijne-
straat.
Cornelis Johannes van Nieuwkas-
teel, 10 j. Jansdam.
Maria Hillegonda Bettink, l j.
Slagtsteeg.
Levenloos aangegeven Dochter van
Jacobus Robertus Smit. Korte
Elisabethstraat.
17. Bernard Jan Lapidoth, 10 m.
Stroosteeg.
Willem Wagenaar, weduwn., 41 j.
Westerkade.
Helena Schepens, wed. van Gerar-
dus Joscphus Reindre, 80 j. Ma-
riaplaats.
Willemina Westhof, wed. van Ger-
rit Osti, 74 j. achter de Twye-
straat.
Abraham van Gorkom, geh., 46 j.
Visschersteeg, wijk E.
Magiel Gentenaar, geh., 42 j.
Korte nieuwstraat.
-ocr page 409-
23
Everdina Warmink, ongeh., 79 j.
Oord.
25. Petronella Philippa Johanna
Metelerkamp, ongeh., 42 j. Bre-
gittestraat.
llemlrica Theodora Johanna Erkens,
huisvr. van Jacobus Eobertus
Smit, 25 j. Korte Elisabethstraat.
Johanna van der Heiden, 2 j. Groote
eligensteeg.
26. Alida Jacoba Simes, 13 j.
Tuchthuissteeg.
Jan Hagcman, l j. Klokstceg.
Hermijntje den Boode, huisvr. van
Johannes Maarschalkerweert, 57 j.
Jufl'erstraat, wijk G.
Maria Enkelaar, l d. Bemuurde
weerd.
27. Petrus Johannes Eubertus van
der Heiden, 4 m. Koestraat.
Margaretha van de Poll, ongeh.,
40 j. Paushuizen.
28. Gerrit Verhoef, geh., 32 j.
Schoutensteeg.
Dirk van der Wijs, geh., 47 j.
ABC straat.
Cornelis (Ihristianus van Soomcren,
geh., 28 j. St. Jansveld.
Dirk van Setten, weduwn., 75 j.
te Doodewaard.
18. Jasper de Kruyft', l j. Hoog-
landscliesteeg.
Pieter Jacob van der Burg, ongeh.,
89 j. Zilversteeg.
20. Jacobus de Bruyn, l j. Zand.
Gerrit van Duuren, weduwn., 60 j.
Korte rozendaal.
21. Margaretha Hendrika Koeman,
2 m. Bildtstraat.
Cornelia Theodora Wismeier, 11 m.
Stroosteeg.
Jacobus van Emmerik, gch., 65 j.
Eeguliersteeg.
22. Levenloos aangegeven Zoon van
Arie Molenaar (overl. 18 Julij
1849). Reguliersteeg.
23. Willem Mulder, geh., 56 j.
Lange smeesteeg.
Elisabeth van Kalken, wed. van
Hendrik de Vries, 85 j. Lange
hamsteeg.
Bcrendina Christiaans, wed. van
Dirk van Dijk, 79 j. Wijde be-
gijnenstraat.
Barthelina Johanna Eliza 't Hooft,
3 j. Gaardbrug.
24. Johannes Abraham Dederiks
Holster, goh., 44 j. Geertruida-
brug.
Hendrika Sclling, 9 j. Lange smee-
steeg.
Te zamen 96 overledenen.
-ocr page 410-
23
OVERZIGT der als levend en levenloos aangegeven geborenen
te Utrecht.
FEBRUARI* 1850.

levend
levenloos *)
totalen

Geslacht
-v-»
-g

3

*J
-a
Aanmerkingen.

S
u
ö
o
o
§
o>
1
-*j
o



o

0

o


Mannelijk
70
4
4

74
4
78
Onder de als levend aange-
Vrouwelijk
44
7
5
—
49
7
56
geven (echt) geborenen zijn
twee tweelingen. Zoons en D.
Totaal
114
11
9
—
123
11
134
en Z.
*) Zie hierbij de aanteekening op bl. 8.
VERGELIJKEND OVEBZIGT der geborenen en overledenen
te Utrecht.
FEBKUARIJ 1850.
Aanwijzing
mannelijk
vrouwelijk
totaal
Aanmerkingen.
Geboren
Overleden
Meer geboren
78
48
56
48
134
96

30
8
38
-ocr page 411-
24
STAAT van don Ouderdom der Overledenen te Utrecht.
FEBRUAKIJ 1850.
Oud
maanden
erdom
jaren
-M
s"
I
c3
a
&•
'o
^
5
g
i—t
C3
03
•iS
O
-*— '
1
Aanmerkingen.
0— 6

4
7
11

6—12
.
4
2
6


i— 5
8
4
12


5—10
1
2
3


10 — 20
1
3
4


20—30
2
4
6


30—40
3
3
6


40—50
7
5
12


50—60
6
2
8


60—70
5
—
5


70—80
3
7
10


80—85
—
1
1
.

85—90
—
3
3


90—95
—
—
—


95—100
—
—
—
'

44
43
87

Levenl. aangeg. kind.
4
5
9

Totaal . .
48
48
96

OPGAVE van het getal paarden, bij de kantoren der stedelijke belastingen
te Utrecht aangegeven voor de (Vasten-avond) markt van 18 Februarij 1850.
Kantoren
Getal paarden
Aanmerkingen.
Waard-barrière . .
4

Catharijne-barriC-re .
173

Tolsteeg-barrière . .
114

Wittcvrouwenpoort .
78

Koodebrug ....
11

Kidderschapsvaart '.
172

Vaartsche Eijn . .
44

Totaal .
596

-ocr page 412-
25
OPENBARE VEEKOOPINGEN VAN VASTE GOEDEEEN
TE UTEECHT.
l'EBRUARIJ 1850.
Den 2. Februari].
Ten overstaan van den Notaris Mr. c. G. DE BALBIAN VAN DOOUK.
Een Huis, te Utrecht, in de Van Wijckstraat, wijk H. N". 103.
Gekocht door den Heer L. z. EYTINGEK, voor ƒ 1200.
Den 9. Februarij.
Ten overstaan van den Notaris j. c. DWABS.
Eene Pannenbakkerij, met Heeren-huizinge, vijf Arbeiderswoningen,
twee Ovens, Loodsen, Tuin én verdere aanbehooren, alles staande
en gelegen te Utrecht, aan de oostzijde van de Vecht, nabij de Boo-
debrug, wijk M. N"». 243 tot en met 253, 288 en 289, te zamen
groot 41 Koeden, 73 Ellen.
Een Huis met Stalling, Schuur en verder aanbehooren, staande en ge-
legen ten noorden van het voorgaande perceel, wijk M. N°. 290,
groot 6 Hoeden, l El.
Te zamen opgehouden op ƒ 9435.
Eene Steenfabriek met Huis en drie Arbeiderswoningen, Oven, Turf-
loodsen, Haakhuis, Tasvelden en verder aanbehooren, te Utrecht,
aan de westzijde van de rivier de Vecht, nabij de Eoodebrug, wijk
M. Nos. 575 tot en met 580, te zamen groot 54 Eoeden, 20 Ellen.
Opgehouden op ƒ 1800.
Den 16. Februarïj.
Ten overstaan van den Notaris H. DUYFJES.
Vijf Woningen, te Utrecht, aan het Nicolaikerkhof, in de Spinders-
poort, wijk A. N°». 196 tot en met 200.
Opgehouden op / 1100.

-ocr page 413-
STAAT van de Marktprijzen te Utrecht.
FEBRUAEJJ 1850.
Naam der urtikclen
2 Febrnarij
9 Februarij
16 Februarij
23 Februarij
o
g
e
«<
f
Tarwe . ....
Gl.Cs. Gl.C».
6,25- 7,00
4,00- 4,50
4,25- 4,75
3,50- 3,90
2,50- 3,00
6,00- 7,00
6,00- 7,50
1,20- 1,50
32,00- 40,00
0,55- 0,80
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,45- 0,50
Gl.Cs. Gl.Cs.
6,25- 7,00
4,00- 4,50
4,25- 4,90
3,50- 3,90
2,50- 3,00
7,00- 8,00
6,00- 7,00
6,00- 7,50
1,25- 1,50
32,00- 40,00
0,60- 0,85
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,45- 0,50
Gl.Cs. G1.C«.
6,25- 7,00
4,00- 4,50
4,25- 4,90
3,50- 3,90
2,50- 3,00
7,00- 8,00
6,00- 7,00
6,00- 7,50
1,30- 1,60
32,00- 40,00
0,60- 0,90
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,45- 0,50
Gl.Cs. Gl.C».
6,50- 7,25
4,20- 4,70
4,25- 4,90
3,50- 3,90
2,50- 3,00
7,00- 8,00
6,00- 7,00
6,00- 7,50
1,25- 1,60
32,00- 40,00
0,55- 0,80
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,45- 0,50
Rogge ......
Boekweit .....
Garst ......
Haver ......
witte Boonen ....
witte Erwten ....
groene Erwten
graan w e Erwtenen Kapuc .
Aardappelen ....
Kaas (de 100 §§) . .
'Boter . . . , .
[ Rundvleesch ....
Kalfsvleesch ....
| Schapen- of Lamsvleesch
.Yarkensvleeseli . . .
-ocr page 414-
27
STAAT van de Waterhoogte in do rivier de Lek onder het
nulpunt of de kruin van den dijk en boven Amsterdams peil.
Waargenomen te Vreeswijk.
FEBRUAKIJ 1850.
Dagteekening 1
Nederl.
iider 0.
ellen
ven A. P.
Aanmerkingen.
1
3,28
3,22
. Het ijs boven en beneden Vreeswijk
2
2,52
3,98
nog vast.
3
2,12
4,38
. Idem. Heden namiddag 5 uur losge-
4
2,05
4,45
gaan en doorgedreven.
5
2,51
3,99
. Weinig drijiïjs.
6
2,05
4,45
'. De rivier is nog i met drijfijs bedekt.
7
1,17
5,33
. Thans blankwater.
8
0,67
5,83
. Idem.
9
0,51
5,99
6. De Schotbalken voor de groote sluis
10
0,47
6,03
zijn geligt, en de scheepvaart heden
11
0,60
5,90
middag na 12 uren hervat.
12
0,72
5,78

13
0,96
5,54

14
1,20
5,30

15
1,43
5,07

16
1,56
4,94

17
1,70
4,80

18
1,82
4,68

19
1,84
4,66

20
1,83
4,68

21
1,81
4,69
•
22
1,84
4,66

23
1,93
4,57

24
2,00
4,50

25
2,09
4,41

26
2,18
4,32

27
2,31
4,19
.
28
2,46
4,04

-ocr page 415-
WAARNEMINGEN, gedaan te Utrecht, op het Meteorologisch Observatorium,
door F. W. C. KBEOKE, Math. Mag. Phil. Nat. Doet.
FEBRÜARIJ 1850. 's Morgens te 8 ure.
faö
-C



t.o
e
TS
e
v
bo




Ther-
*3
'QJ
*

B
5
Win d
Barom.

44
nQ
**

D
U
4
rigting
kraoht
bij 0°
mome-
ter
S
b
-o
B.
p
u
1
Gevallen
Aanmerkingen





mm

m m

l
ZW
1
757,33
+ 3,5
5,93
1,00
7,3
Betrokken , nevelig.
2
WZW
2
57,77
5,6
6,48
90

Zwaar bewolkt.
3
wzw
3
57,34
5,4
6,81
96

Bewolkt.
4
wzw
1
61,30
1,7
5,53
97

Ligt bewolkt.
5
z
2
56,09
1,3
5,40
98

Bijna helder.
6
wzw
6
26,67
4,8
5,72
84-
5,6
Zwaar bewolkt.
7
WNW
2
44,17
2,2
4,77
82

Bewolkt.
8
w
1
55,49
1,8
5,29
93

Zwaar bewolkt.
9
wzw
3
54,95
7,5
7,57
93
Betrokken.
10
w
3
56,49
3,0
5,24
86|
Helder.
11
wzw
1
63,44
1,5
5,38
97

Bijna held., nevelig.
12
wzw
3
46,86
3,3
5,37
86

Bewolkt.
13
WNW
2,
51,25
3,0
4,81
83
1,1 Zwaar bewolkt.
14
ZW
8
69,27
0,3
4,50
89

Ligt bewolkt.
15
ZW
1
62,28
6,2
7,49
1,00
3,3
Betr., regen, nevelig.
16
wzw
5
56,28
8,4
8,02
93
4,6
Betrokken, regen.
17
w
1
68,28
4,2
6,00
91

Bewolkt.
18
w
2
66,30
6,9
7,18
92

Betrokken.
19
ZW
1
66,56
6,0
6,97
94

ld.
20
ZW
2
63,78
8,4
7,91
92

ld.
21
wzw
3
64,29
5,9
6,93
94
0,8
Zwaar bewolkt.
22
NW
1
64,42
6,3
6,58
87
1,8
Betrokken.
23
N W
0—1
69,70
5,9
6,93
94
0,5
Zwaar bewolkt.
24
w
0—1
69,71
5,4
6,08
86

Betrokken.
25
NO
0—1
74,08
1,6
5,22
93

Held., 'snachts dauw.
26
ZO
0—1
73,32
0,8
5,33
1,00

Held., zw. mist, rijp.
27
w
0—1
72,56
3,7
5,54
98

Helder, zware mist.
28
zo
0—1
67,80
3,0
5,83
95

Helder, nevelig.


48"
760,63
4,1
6,10
0,92
24,9



soin
gem.
gem.
gem.
gem.
som

-ocr page 416-
FEBRUAUIJ 1850. 's Middags te 2 ure.
tt



w
^
"^3
c
u

5


Ther-
13
'S
M
Ü

D
Wind
Barom.

M
•0
bC
h

M
% i
•&
igling
kracht
bij 0"
mome-
ter
3
1
E
"73
c
S
—
's
>
Aanmerkingen
B




n
a
>•
U
O






mm

m m

1
ZZW
1
756,19
4-4,3
6,55
0,98
0,2
Betr., zware mist.
2 WZW
2
58,08
7,2
7,75
97

Betrokken , nevelig.
3i
wzw
3
57,33'
8,1
7,11
84

Bijna helder.
4!
wzw
1
61,45
6,5
6,47
85

Ligt bewolkt.
5
ZZW
2
52,57
4,1
6,26
95
0,1
Betrokken.
6
VVNW
6
30,43! 6,0
5,24
6-9
1,1
Bewolkt.
7
VVNVV
4
46,04
4,7
4,93
72

ld.
8
zw
2
54,24
4,9
6,19
90
0,2
Betrokken.
9
ZW 4
51,24 9,0
7,79
87

Zwaar bewolkt.
10
WNW
4
60,32
5,5
5,23
73
0,5
Bewolkt.
11
WZW
2
58,45
5,8
6,57
90
0,1
Betrokken.
12
ZW
2
43,38 4,5
5,93
88
0,5
Betrokke^, regen.
13
NNW
3
56,87
3,9
5,01
77
2,0
Ligt bewolkt.
14
ZZW
3
60,44
3,1
4,51
73

Betrokken.
16
WZW
2
62,45
8,2
8,14
96
1,0
Betrokken, vochtig.
16
NW
6
59,11
7,9
5,95
71
1,3
Bijna helder.
17
W
3
66,98
7,4
6,56
81

Zwaar bewolkt.
18
w
3
66,20
7,8
7,28
88

ld.
19
ZW
1
65,31
7,4
7,20
89

Betrokken.
^20
ZW
1
63,80
9,4
8,67
95
2,1
Betrokken , regen.
21
WZW
6
62,06
8,4
6,94
79
0,8
Zwaar bewolkt.
Ï22
NW
2
66,97
6,9
6,23
80

ld.
23
W
1
69,24
9,0
7,33
82

ld.
24
NW
1
70,16
7,6
5,79
71

ld.
25
ZO
1
73,59
9,1
6,16
69

Helder.
26
z
0—1
72,68
10,4
7,60
78

Bewolkt.
27
z
0—1
71,39
9,6
6,19
67

Helder.
28
zzo
0—1
67,01
9,2
7,44
82

Bijna helder.


66
760,36
~W
6,54
0,82
9,9



som
gem.
gem.
gem.
gein.
som

-ocr page 417-
30
FEHRUAKIJ 1850. 's Avonds te 10 ure.
t£



u
a
3
C

.S


Ther-
'~t
"S
0

c
v
"Se
CE
Wi
rigting
n d
kracht
Barom.
bij 0°
mome-
ter
M
o
•D
0.
89
A
u
>
C
a
03
Aanmerkingen
a




C5
Ö







mm

m m

1
WZW
6
754,17
+ 7,6
7,84
096

Betrokken.
1 2
ZVV
5
56,17
7,7
7,46
9211,3
ld.
3
w
3
58,02
4,8
5,65
82|
Zwaar bewolkt.
4
ZVV
0—1
60,13
0,9
5,36
1,00

Helder, dauw.
5
z
7
38,86
3,0
5,93
7
4,3
Betrokken , storm.
6
WNW
4
37,00
3,3
4,95 „0 0,2
Bijna helder.
7
WNW
2
49,33
2,7
5,24
87
Helder.
8
ZVV
2
54,40
6,4
7,16
94
5,8|Zwaar bewolkt.
9
WZW
5
49,37
5,9 6,42
87
8,3
Held., 's av. storrn.
10
WZW
2
63,30
4,3
5,55
83

Bewolkt.
11
zzw
6
44,62
5,1
6,5^
94
7,4
Betrokken , storm.
12
WNW
1
44,70
0,7
5,' '
1,00
12,4
ld. m. en av. sneeuw.
13
N W
0—1
67,39
0,0
4,
92
0,8
Helder.
14
ZZW
2
62,68
3,1
5,97
97
5,2
Betrokken.
15
ZW
2
62,38
8,3
8,31
97

ld.
16
NW
1
67,33
3,5
5,34
,4

Helder.
17
WZW
3
65,92
7,1
7,16
90
0,5
Betrokken.
*8
WZW
3
66,58
6,1
7,23
97

Zwaar bewolkt.
19
WZW
4
64,71
6,9
7,07
90

Betrokken.
20
WZW
1
64,77
7,7
8,00
97
7,9
Betrokken, regen.
21
WZW
6
60,95
8,3
6,88
93

Zwaar bewolkt.
22
NW
0—1
69,47
5,2
6,52
93

Betrokken.
23
w
0—1
69,32
6,0
7,76
91

ld.
24
N
0—1
72,27
4,7
5,70
84
•
Bewolkt.
25
OZO
0—1
73,31
3,4
5,79
92

Helder.
26
w
0—1
73,11
6,4
7,16
94

Zwaar bewolkt.
27
ozo
0—1
69,80
3,3
5,65
91

Helder , dauw.
28
WNW
0—1
67,77
3,3
5,94
95

Betrokken, mistig.


65
760,28
4,8
6,39
0,92
64,1



som
gem.
gem.
gem.
gem.
som









f
-ocr page 418-
31
NAAMLIJST
DEB GEBOEENEN, GEHUWDEN EN OVERLEDENEN
TE UTEECHT.
MAAKT 1850.
Geboren den
l MAAÏIT. Wilhelmina, D. van Wil-
lem Eoos.
Gerarda, D. van Jan Lance.
Cornelis, Z. van Cornelis van "Wijk.
Hendrika, D. van Nicolaas Korf
(overl. l Augustus 1849).
2. Cornelis, Z van Johannes Mul-
der.
Alberta Helena, D. van Jan "r'ley-
kamp.
Sophie Adèle, D. van Pierre Jo-
seph Henry Baudet.
3. Johanna, D. van Justus Corne-
lis van Toorenenbergen.
Johanna Juliana, D. van Hendr'k
van Eijn.
Jacoba Maria, D. van Cornelis vat
der Steen.
Dirk Albertus, Z. van Dirk Stoï-
werk.
4. Willemijntje, D. van Jóannes
Oostendorp.
Wilhelmus Johannes, Z. van Hen-
drik van Buuren.
Marinus Johannes, Z. van Anthonie
Johanncs Helmond.
Chiïstina Gijsberta, D. van Izak
van Gorkom.
Johannes Marinus, Z. van Pieter
Jacob van Endt.
/5. Maria Charlotta, D. van Jaco-
bus van der Worp.
Jacoba, D. van Elbert van Maar-
schalkerweerd.
Willem Jacob, Z. van Cornelis van
de Liefde.
Hendrik, Z. van Willem Coenraad
Jansen.
Gerarda Johanna, D. van Johannes
Kalkhooven.
Johanna, D. van Hendrik Brink-
man.
Gerarda, D. van Jacob Klaversteyn.
6. Drika, D. van Johannes van
Eossum.
......Z. onecht.
Johannes, Z. van Hermanus Euys.
......D. en Z. onecht.
Wilhelmus, Z, van Joannis Gisber-
tus Elzendoorn.
Willemina Jacoba, D. van Herma-
nus Hoogland.
7. Gerritje, D. van Gerrit Mulders.
Gerhardus Albertus, Z. van Johann
Peter Fleck.
Albertus, Z. van Dirk van der Mars.
......D. onecht.
Anna, D. van Jacob Haasbroek.
Johannes Jacobus, Z. van Jacobus
van Diller>.
8. Johannes ÏYanciscus, Z. van Tij-
men Muntenaar.
Petrus Theodorus, Z. van Guilloume
Adiïen Lambert.
Angelique Jeannette Jacqueline, D.
van Charles Louis Landré.
Henricus Frauciscus, Z. van Hen-
ricus Franciscus Groeneveld.
9. Willem Albertus, Z. van Hen-
drik van den Brink.
Elisabeth Maria, D. van Gerardus
Cornelis Menke.
10. Henrietta, D. van Willem Ni-
colaas La Maitre
Johannes Coenraad, Z. van Johan-
nes Coenraad Eeitz.
3
-ocr page 419-
32
17. Johannes Bernardus, Z. van
Jacobus Koopman.
Dirkje, D. van Nicolaas Eyndhovcn.
Gijsbertus, Z. van Jan van Schalk-
wijk.
18.......D. onecht.
Willem, Z. van Willem Schols.
Jacobus, Z. van Anthonie llocfla-
ken.
Cornelia Catharina Maria, D. van
Baltus Vermeulen.
Wijnandus Adrianus, Z. van Engcl-
bert Christiaan Willekes.
Kijk Gijsbertus, Z. van Gerardus
Petrus Vermeulen.
19. Karel Jan, Z. van Ernst Louis
Glinderman.
Thecla Maria, D. van Hendricus
Adrianus Banning.
Cornelia Sebedina, D. van Jacob
Foks.
20. Elisabeth, D. van Andries Spit-
hout.
......Z. onecht.
Krijn Johannes Christiaan, Z. van
Jan Jasper.
Jacoba, D. van Cornelis Vcrnooy.
Gerardus Albertus, Z. van Alber-
tus Schalkwijk.
21. Wilhelmus Johannes, Z. van
Willem Storm.
22. TJrsula liermina, D. van Ni-
colaas Antoon Muller.
Fredericus Jacobus, Z. van Frede-
ricus Jacobus Grimmalikhuyzen.
Jacobus Johanncs, Z. van Johaunes
Eranken.
23. Theodora, D. van Willem Eernst.
Johan Coenraat, Z. van Johan
Coenraat Ordas.
Johan Pieter, Z. van Theodorus
van dor Salm.
Johannes Martinus, Z. van Gerrit
Meurs.
24. Abraham Johannes, Z. van Jo-
hannes Correlje.
Johanna, D. van Jan Oijen.
Hendrika, D. van Johannes Kuyper.
Jobannes Wilhelmus Augustinus, Z.
van Jan van Eykelenborg.
Johan Thcodoor, Z. van Johan Her-
man Vledder.
Johanna, D. van Pieter Johannes
Nahuys.
Johanues Martinus, Z. van Marti-
nus van Meegen.
Johannes Petrus, Z. van Johannes
Schreijer.
Jan, Z. van Jan Offerman.
11. Johannes Rijkhart, Z. van Jo-
hannes Eijkhavt de Jong.
Petronella Maria, D. van Bernar-
dus Johannes van Luyn.
Abraham Hijman Meijer, Z. van
Meijer Hamburger.
12. Arie, 2. van Arie de Bruyn.
Adriana Johanna Maria, D. van
Johannes Hendrikus Dortmond.
Ida Jacoba, D. van Gerrit Carcl
Veftneer.
KareV Z. van AJexander van Doom.
Diderich, Z. van Diderich Pieper.
13. Dirk, Z. van Antony ter Wey.
14. Maria, D. van Anthonie Rijns-
burg.
Johannes Christiaan, Z. van Carel
Willem Faber.
Christina, D. van Andries Emmels.
Harrij, Z. van Cornelis Wernard
van Voorst van Beest.
15.......D. onecht.
......D. onecht.
Wilhelmus Josephus, Z. van Wil-
helmus Josephus Dicmel.
Christina, D. van Marinus Johan-
nes Hekman.
Johannes Jacobus, Z. van Johanncs
Jacobus Milders.
......Z. onecht.
16. Wilhelmina Maria Louisa, D.
van Antonius van Dijck.
Alberta Wilhelmina, D. van Gerrit
van Hennes.
Adrianus Jacobus, Z. van Cornelis
Hoorenman.
......D. onecht.
-ocr page 420-
Johannes Jacobus, Z. van Willem
Joliannes van der Aa.
Henri, Z. van Pieter Emmelot.
Jacobus, Z. van Jacobus Spithout.
25. Hendrik, Z. van Antonius van
Maurik.
Wilhelmina, D. van Johan August
Adam van Woerden.
26. Everharda, D. van Everhardus
van Doorn (ovcrl. 15 Sept. 1849).
Theodorus Martinus, Z. van Dirk
Johannes Piek.
Leonardus Josephus, Z. van Josepb.
van Dam.
Johannes, Z. van Willem van der
Horst.
Hillegonda, D., van Johannes van
Eooijen.
Jacobus Johannes, Z. van Hendri-
kus Jacobus Busink.
27. Willem Johan, Z. van Willem
Schoonhoven.
Everhardus, Z. van Everhardus van
der Smit.
......Z. onecht.
Maria, D. van Johannes Eos.
Hendrika, D. van Jacob Züchmeijcr.
28. Margaretha, D. van Antonius
Wilhelmus Wolswijk.
Anthonius, Z. van Rochus Simonis.
Alyda Cornelia, D. van Adrianua
van Kuyk.
Willem Hendrik, Z. van Jan Ja-
cob Martens.
Hendrikus Johannes, Z. van Jo-
hannes Franciscus Mulder.
29. Petrus, Z. van Franciscus Ver-
heuvel.
Gijsbertus, Z. van Jan van Dorssen.
Wilhelmina Hendrika, D. van Pie-
ter Deenekamp.
30. Cornelia Catharina, D. van
Huibert van Dijk.
Hermina Johanna, D. van Lam-
mert Gerritsen.
Berrendina Hendrica, D. van Maar-
ten Vroon.
Maarten Johannes, Z. van Joannes
van lugen.
Johannes Aloisius, Z. van David
Franciscus van Dijk.
31. Hendrina Geertruida, D. van
Lambertus van Bunningen..
Johann Hermann, Z. van Johann
Hcrmann Bieteman.
Te zamen 132 als levend aangegeven geborenen.
Gehuwd den
8 MAART. Jan Adriaan de Vries, en Johanna van de Burgt, zon-
vveduwn., grondeigenaar, 58 j. der beroep, 29 j.
3*
-ocr page 421-
Willielmina Wissevloer, zonder
beroep, 26 j.
Pieter Johannes Kerkkamp, huis-
schilder, 27 j. en Anna Potho-
ven, dienstmeid, 30 j.
Johannes Arnoldus Houtman, op-
perman, 30 j. en Jacoba Sofia
Kraaymaat, dienstmeid, 31 j.
27. Frederik van den Eng;, klee-
dermaker, 27 j. en Adriana Jo-
hanna van Heemert, zonder be-
roep, 26 j,
Jan Hendrik Mica, rijtuigschilder,
24 j. en Elisabeth van Delden,
zonder beroep, 27 j.
Thomas van Soest, huisschilder,
26 j. en Sebilla Frietnian, zon-
der beroep, 28 j.
Jacobus Nicolaas van Ditmarsch,
opperman, 26 j. en Wilhelmina
Christina Hasenbosch, zonder be-
roep, 21 j.
6. Fredrik den Turk, metselaar,
26 j. en Aaltje van den Heuvel,
dienstmeid, 30 j.
Gerardus van Steenwijk, winkelbe-
diende, 26 j. en Maria Alberta
van der Poll, mutsenwaschster,
22 j.
"VVillem van Brussel, koetsier, 37 j.
en Willcmijntje Hofman, naais-
ter, 31 j.
13. Johannes Dussenbroek, we-
duwn., slagter, 32 j. en Adriana
Marree, dienstmeid, 28 j.
Everhardus van der Smit, zonder
beroep, 32 j. en Geertrui Bo-
vard, zonder beroep, 25 j.
20. Rijk Jansen Hoogland, weduwn.,
koornmolenaarsknecht, 37 j. en
Gerarda Hendrica van der Plas,
wed., zonder beroep, 27 j.
Jacobus Johannes van de Velden,
metselaar, 23 j. en Catharina
Te zaracn 14 paar gehuwden.
Overleden den
l MAART. Aaltje Antonia Bovard,
8 j. Lange lauwerstraat.
Cornelis Rijnbergen, ongeh., 26 j.
Catharijnestraat.
Stijntje Eschler, 4 m. Catharijne-
straat.
Jacoba Catharina van Lunteren
5 d. Donkere gaard.
2. Salomon Moses Marchand, geh.,
71 j. Jufferstraat, wijk B.
Levenloos aangegeven Zoon van Jo-
chem van Stsmpfoort. Steenweg.
-ocr page 422-
3. Petrus de Winter, gen., 61 j.
Groote eligensteeg.
Arie Coesijnse, weduwn., 78 j.
Lange smeesteeg,
Johanna van Peppe, wed. van Hen-
drik Mulder, 92 j. Lange lau-
werstraat.
Elisabctli Alberti, wed. van An-
thouy Eademaker, 84 j. Wal-
steeg.
4. Hendrina Edelkoort, ongeh., 33 j.
Magdalenasteeg.
Anthonie Smorenburg, 5 m. Gans-
10. Ernst Willem van Schermbeek,
5 m. Kromme nieuwe gracht.
Hermina van Leeuwen, wed. van
Gerrit Bouman, 73 j. aan de
Schalkwijksteeg.
Levenloos aangegeven Dochter van
Willem Eoelofs. RooJebrug.
Jaeobus van Beest, geh., 49 j.
Weesbrug.
11. Gerharda van Groeningen ,
huisvr. van Ernst Henrich Mei-
jer, 42 j. Zwaansteeg.
Adolph Johan van Hoey Schiltliou-
wer, geh., 51 j. St. Jans-
kerkhof.
Johanna Comelia van Vorst, ongeh.,
79 j. Minnebroederstraat.
12. Levenloos aangegeven Zoon van
Bernardus Cral. Zadelstraat.
Levenloos aangegeven Zoon van
Adrianus van den Berg. Vleu-
tensche weg.
Maria Cornelia Koghé, wed. van
Jasper van der Sluys, 60 j. Don-
kere gaard.
Levenloos aangegeven Zoon van
Cornelis Brosius. Gogschesteeg.
13. Petronclla de Bruyn, huisvr.
van Adrianus van den Berg. Vleu-
tensche weg.
14. Catharina Margaretha Swillens,
4 j. Heerenstraat.
Henricus Bakker, geh., 39 j. Wijde
watersteeg.
15. Maria Agnes Derksen, huisvr.
van Johannes Honig, 56 j. Lijn-
markt.
Maria van Dongen, huisvr. van
Antonie Nicolaas Lammerts van
Bueren, 49 j. Pausdam.
16. Emerentia Kroon, ongeh., 45 j.
Twyestraat.
Johannes Wilhelmus Gerhardus Ha-
jenius, 5 j. Weesbrug.
17. Johannes Theodorus de Bruyn,
ongeh., 22 j. Lange viesteeg.
Anthonie van der Hoeven, 2 m.
Koestraat.
5. Wilhelmina Eoos, 5 d. Gast-
huissteeg.
Alberta Helena Kreykamp, 8 d.
Mariastraat.
Paulus van Veenendaal, geh., 54 j.
Zandstraat.
Hendrikus Bos, weduwn., 78 j.
Drieharingsteeg.
C. Levenloos aangegeven Zoon van
Gcorge Dinath. Lauwcnregt.
Johanna Oostveen, 4 m. 3do Oud-
wijkerveldsteeg.
7. Martijntje de Graaf, ongeh.,
92 j. St. Agnitestraat.
Heiman van Dam, 6 w. Steen-
weg.
Bernardus Overwijn, ongeh., 48 j.
Gaardbrug.
8. Nicolaas Kluyt, ongeh., 69 j.
Oosterkade.
Wilhelmina Christina Eavens, huisvr.
van Herraanus Hendrikus Jose-
phus Wormer, 31 j. Maria-
plaats.
Johanna Bakker, huisvr. van Wil-
lem Kiel, 45 j. Kleine tuinstraat,
wijk B.
9. Godefridus de Groot, gch., 41 j.
Singel, wijk I.
Dionicius van der Poel, geh., 86 j.
Gruttersdijk.
Johanna de Kuiter, wed. van Da-
niel Antony van der Lingen,
36 j. Achterweg.
-ocr page 423-
36
Johannes BeTnardus Scholbrock,
7 w. Maliebaan.
Johannes Booijen, 3 m. Zwarte
water.
Johannes Martinus van Meegen,
13 d. Massegast.
Catharina Wilhelmina Hendrika van
der Horst, 7 w. Vinkenburg-
steeg.
24. Cornelis Willem Eenes, 7 w.
Tuinstraat, wijk C.
Carolina Tileman, huisvr. van Hen-
drik Mooiman, 37 j. Lelie-
straat.
Antonie van Hussen, geh., 34 j.
Catharijnestraat.
Petrus Velthooven, geh., 78 j. Wal-
steeg.
25. Dirkje Goclart, ongeh., 41 j.
Hekelsteeg.
26. Anna Maria Berendsen, 10 m.
Varkenmarkt.
27. Huybertus Korsten, geh., 33 j.
Jacobibrug.
Cornelia Eskes, ongeh., 36 j. Ja-
cobibrug.
Jannetje de Bon, wed. van Ambro-
sius van der Maal, 74 j. Voor-
straat.
Wilhelmina Heyman, 15 j. Eoomsch
Katholiek Weeshuis.
Maria Francina Monnee, huisvr. van
Jacob van Dorssen, 67 j. Steen-
weg.
28. Hendrika Anthonia Schaaps,
10 m. Neude.
Arosia Maria de Heus, huisvr. van
Pieter Jacobus van Beusekom,
39 j. Korte viesteeg.
Gijsbert van Lunteren, geh., 35 j.
Loefbcrgmakcrstraat.
29. Christina Eijsart, wed. van
Pieter Schoonhoven, 66 j. Mag-
dalenaplein.
Jan van Ingen, l j. Wittevrouwen-
straat.
Levenloos aangegeven Dochter (on-
echt).
18. Petronclla Koning, l j. Lange
roz,endaal.
Jenneke den Besten, huisvr. van
Hendrik Hoogeveen, 34 j. Prin-
senhof.
19. Maria Elisabeth Vreeswijk, 3 m.
Zakkendragerssteeg.
Maria Cornelia Meuleman, ongeh.,
79 j. Nieuwe gracht.
Julie Catherine Schelkes, l j. Ja-
cobibrug.
Gerritje Mulders, 12 d. Bildtstraat.
20. Leonardus Gijsbertus Porsul,
4 m. Singel, wijk L.
Karel Hendrik van Asch, 3 m.
Bemuurde weerd.
Jacob van Zutphen, 12 d. Keu-
kenstraat.
Jacob Lydias de Jonchcere, 15 j.
Bregittestraat.
Jacobus de Eijk, 12 j. Oud-Eoomseh
Katholiek Weeshuis.
Willem Pieter Bielevelt, 15 j. Voor-
straat.
3?redericaDorotheaFortmeijer,huisvr.
van Joannes Decker Zimmerman,
70 j. Eodenburgstraat.
Johannes de Kruyff, geh., 38 j.
Hoogeland e.
Eva Anna Elisabeth Beeckraan, wed.
van ...... Gijsberti Iloden-
pijl, 89 j. Choorstraat.
21. Dirk Hasekamp, geh., 61 j.
Singel, wijk M.
Catharina Sophia Jorissen, ongeh.,
73 j. Heerenstraat.
22. Elisabeth van der Linden, on-
geh., 57 j. Watersteeg.
Levenloos aangegeven Zoon (on-
echt).
Theresia Maria van Eooijen, l m.
Jacobibrug.
Alyda van Dam, wed. van Johan-
nes van den Ham, 93 j. Min-
nebroederstraat.
23. Jan Mijndert Mandersloot, l j.
Korte minnebroederstraat.
Karel van Doorn, 11 d. Hoogelande.
-ocr page 424-
37
11 m. Oudkerkhof
Elisabeth van Laar, wed. van Ge-
rardus Coddenoort, 84 j. Korte
Jansstraat.
31. üientje Keyzer, 6 j. Klokstecg.
Albertine Burghardine de Joncheere,
9 j. Bregittestraat.
Jacobus Spithout, 5 d. St. Jacobs-
steeg.
Maria van Veen, 3 m. Groene-
steeg, wijk C.
Jacoba Willemina Maria van Rijn,
wed. van Constantinus Lauten-
r, 90 j. Heerenstraat.
30, Adrianus Markus van Looy,
Te zamen 98 overledenen.
-ocr page 425-
OVEEZIGT der als levend en levenloos aangegeven geborenen
te Utrecht.
MAART 1850.

levend
levenloos *)
totalen

Geslacht
-**
3
•ta
f-j
1
•ta
r-*
-1-3
""3
-3
Aanmerkingen.

'd
<U
%
o
ca
CD
a
O
u
%
-—^
0



0

0

o


Mannelijk
Vrou\velijk
70
54
3
5
5
1
l
1
75
55
4
6
79
61
Onder de als levend aange-
geven (onecht) geborenen isjl
jen twecliug, D. eu Z.
Totaal
124
8
6
2
130
10
140
II
*) Zie hierbij de aanteekening op bl. 8.
VEEGELIJKEND OVERZIGT der geborenen en overledenen
te Utrecht.
MAAKT 1850.
Aanwijzing
mannelijk
vrouwelijk
totaal
Aanmerkingen.
Geboren
Overleden
Meer geboren
79
46
61
52
140
98

33
9
42
-ocr page 426-
3!»
STAAT van don Ouderdom der Overledenen te Utrecht,
MAAKT 1850.
Ouderdom
M
r*
1—4

1 maanden
jaren
mannel
vrouwe
C3
-2
o
-4-»
Aanmerkingen.
0— 6
• • • •
14
10
24

6—12
. . » .
1
2
3

II
1— 5
1
3
4


5—10
1
3
4


10—20
3
1
4


20—30
2
—
2


30—40
5
7
12


40—50
3
6
9


50—60
3
2
5


60—70
2
3
5


70—80
4
6
10

I
80—85
—
2
2


85—90
1
1
2


90—95
—
4
4


95—100
—
—
—


40
50
90

ILevenl. aangeg. kind.
6
2
8

|| Totaal . .
46
52
98

OPGAVE van het getal paarden, bij de kantoren der stedelijke belastingen
te Utrecht aangegeven voor de (Palm) markt van 25 Maart 1850.
Kantoren
Getal paarden
Aanmerkingen.
Waard-barrière . .
Catharijne-barrière .
Tolsteeg-barrière . .
Wittevrouwenpoort .
Boodebrug ....
Bidderschapsvaart .
Vaartsche Eijn . .
Totaal . .
6
337
240
128
8
286
119

1130
-ocr page 427-
40
OPENBARE VEEKOOPINGEN VAN VASTE GOEDEKEN
TE UTRECHT.
MAAKT 1850.
Dm 2. Maart.
Ten overstaan van den Notaris J. c. DWAES.
Een Huis, te Utrecht, aan de Vischmarkt, wijk F. N». 109, en vier
Woningen, staande oostwaarts daarachter, in eene poort, wijk F.
N»». 105 , 106 , 107 en 108.
Gekocht door den Heer D. F. VAN DIJK , voor / 3985.
Een Huis met Erf en Grond, te Utrecht, onder Tolsteeg, aan de
Westerkade, wijk K. N°. 188, groot vier Èoeden, 46 Ellen.
Opgehouden op ƒ 2990.
Eene Woning met Grond, Bleekveld en verder aanbehooren , te Utrecht,
aan de noordzijde van de Magdalenasteeg, wijk A. N°. 970.
Gekocht door den Heer D, DAS , voor / 420.
Ten overstaan van den Notaris N. DE GBAAF.
Een Koopmans-huis, met Kelders en Kluizen, aan het water uitko-
mende , te Utrecht, aan de westzijde der Oude gracht, tusschen de
Bakker- en Jansbrug, wijk D. N». 73.
Gekocht door den Heer E. w. VAN SCHEBMBEEK , voor den Heer
J. VAN NIEÜWKASTEEL , VOOr ƒ 5250.
Een Koetshuis met Stalling voor zes paarden, Koetsierswoning en
Plaats, te Utrecht, aan de oostzijde van den Springweg, wijk E.
N». 156.
Gekocht door den Heer o. H. SCHOLTEN, voor hem en voor den
Heer K. OPHORST, voor/ 3025.
Den 9. Maart.
Ten overstaan van den Notaris M. WIGJIAN.
Vijf Bunders , 4 Roeden, 20 Ellen Weiland, onder Maartensdijk , strek-
kende van den Gageldijk, tot aan den Euigenhoekschen dijk; Ka-
daster Sectie E. N05. 595 tot en met 598.
Gekocht door den Heer Mr. H. A. B. VOSMAER , voor den Heer
Jonkheer H. VAN DEN BOSCH op Jagtlust, voor/ 3180.
Eca Huis, tot twee Woningen ingcrigt, met Koestal cii Hooiberg, te
-ocr page 428-
41
Utrecht in Lauwenregt, onder Hooglande, aan den St. Anthonie-
dijk; Kadaster Sectie A. No. 980.
Gekocht door den Heer E. VAN ZIJDVELD , voor den Heer P.
SMITS, voor ƒ 1L10.
Ten overstaan van den Notaris H. DUYFJES.
Een Huis, te Utrecht, aan de noordzijde van het Oudkerkhof, wijk F.
N°. 55 , met Pakhuis daarachter , in de St. Annastraat, wijk E. N°. 28.
Gekocht door den Heer p. VAN DER PIUYM , voor f 3450.
Een Huis, te Utrecht, aan de zuidzijde der Oude gracht, nabij de
Beijerbrug, op den hoek der Hekelsteeg, wijk D. N°. 45.
Gekocht door den Heer j. D. LUDWIG, voor ƒ 5000.
Een Huis, te Utrecht, in de Bemuurde weerd, westzijde, wijk M.
N». 447.
Gekocht door den Heer 3. VAN DER LIP, voor den Heer A. FUYT,
voor ƒ 1625.
Ten overstaan van den Notaris o. H. STEVENS.
Een Hceren-huis met Tuin, Koetshuis en Stalling, voor acht paarden,
te Utrecht, aan den Drift, wijk H. N°. 617.
Eene Woning daarachter, aan de Vuilesloot, wijk G. N°. 449.
Gekocht door den Heer p. A. SEKTON , voor den Heer Mr. w. M.
j. VAN BIELEN , voor ƒ 23,325.
Den 23. Maart.
Ten overstaan van den Notaris J. H. VAN SCHERMBEEK.
Eene Tigchelfabriek met Heeren-huis, en verderen Opstal, Moes- en
Bloemtuinen, te zamen groot 95 Eoeden, 51 Ellen, staande en ge-
legen op het St. Lucasbolwerk, te Utrecht. (Ue grond in erfpacht
uitgegeven door de stad Utrecht).
Opgehouden op ƒ 25,000.
Ten overstaan van den Notaris M. WIGMAN.
Een Heeren-huis, Erf, Grond en Tuin, te Utrecht, in den Domtrans,
wijk E. N». 322.
Opgehouden op ƒ 6950.
*
-ocr page 429-
STAAT van de Marktprijzen te Utrecht.
MAAKT 1850.

Naam der artikelen
2 Maart
9 Maart
16 Maart
23 Maart
30 Maart

Tarwe ......
Gl.Ct. Gl.Cs.
6 50- 7,50
Gl.C». Gl.Cs.
6,25- 6,80
Gl. Cs. Gl. Ca.
6,20- 6 80
Gl.Cs. Gl.C».
6 20- 6 80
Gl.Cs. Gl.Cs.
6 40- 7 00


4 20- 4 70
4,00- 4,60
400- 450
4 00- 4 50
4 00- 4. <\0


4 50- 5,10
4,50- 5,00
4,50- 5,00
4,50- 5 00
4 50- 5 00
O

3 25- S 60
3,20- 3,60
3,20- 3 60
3 20- 3 60
3 20- 3 60


2,50- 3,00
2,50- 3,00
2,50- 3,00
2,50- 3,00
2 50- 3 00
1
S
i
witte Boonen ....
witte Erwten ....
groene Erwten . .
graauweErwtenen Kapuc.
Aardappelen ....
Kaas (de 100 ffi) . %
! Boter ....
7,00- 8,00
6,00- 7,00
6,00- 7,50
1,60- 1,80
32,00- 40,00
0 50- 0,85
7,00- 8,00
6,00- 7,00
6,00- 7,50
1,30- 1,60
32,00- 40,00
0,60- 0,85
7,00- 8,00
6,00- 7,00
6,00- 7,50
1,40- 2,00
32,00- 40,00
0,60- 0,80
6,00- 8,00
5,00- 7,00
5,00- 7,00
1,40- 2,00
32,00- 40,00
0,55- 0,80
6,00- 8,00
5,00- 7,00
5,00- 7,00
1,30- 2,00
32,00- 40,00
0,60- 0,80
58
« <
.3
Kundvleesch . . ' . .
Kalfsvleesch ....
Schapen- of Lamsvleesch
Varkensvleesch . .
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,45- 0,50
-ocr page 430-
LUST van de W a t e r - h o o g t o op de rivier de Lek te Vreeswijk,
alsmede van den Vaartschcn Eijn te Utrecht, waargenomen dooi-
de Opzigters van den Waterstaat, gedurende de maand
MAART 1850.
bD
Nederlandsche ellen

s


'g
1
0
p de Lek
onder
in den
Vaartschen Rijn
Aanmerkingen.
M
a
nul of
boven
beneden

Q
noodpeil
Eijnpeil
Eijnpeil

1
2,62
0,06

Het Eijnpeil is 60 duim
2
2,82
0,08

boven het Amsterpeil.
3
3,00
0,08

Het zomer Eijnpeil is
4
3,21
ff
0,03
0,47 + AP.
5
3,29
0,03


6
3,53
0,05


7
3,70
0,02

n deze maand is te Vrees-
8
3,83
0,01

wijk geen water ingelaten
9
3,92
0,02

op den Vaartschen Eijn.
10
3,97
0,06


11
3,94
0,08


12
4,06
0,02


13
4,16
gelijk


14
4,19
0,01

.
15
4,26
0,02


16
4,29
0,03

s
17
4,28
0,09


18
4,30
gelijk


19
4,34
//
0,02

20
4,38
0,04


21
4,41
0,04
'

22
4,48
0,06


23
4,44
0,05


24
4,28
0,08


25
4,46
0,05


26
4,48
0,02


27
4,48
0,05


28
4,52
0,05


29
4,56
0,03

•
30
4,61
gelijk


31
l! ------------
4,67
0,05


l o;effliddelc
4,048
0,036
e

II



-ocr page 431-
-
WAARNEMINGEN, gedaan te Utrecht, op het Meteorologisch Observatorium,
door P. W. C. KKECKE, Math. Mag. Phil. Nat. Doet.
MAAKT 1850. 's Morgens te 8 ure.
»
tl
'S
v
Jt
ta
u
tö
O
P
Wi
rigting
nd
kracht
Bnrom.
byo-
Ther-
mome-
ter
Dampdrokking 1
1 Vochtigheid
Gevallen regen 1
Aanmerkingen
1
WNW
0—1
770,01
2,8
5,85
0,97

Betrokken.
2
zw
2
70,43
5,6
7,11
99

Betrokken, nevelig.
3
zzw
1
63,42
3,8
6,14
95
0,7
Betrokken.
4
NW
1
57,26
5,8
6,67
91
0,6
ld.
5
NW
0—1
75,29
3,2
5,23
84

Zwaar bewolkt.
6
ZW
1
75,55
5,1
6,37
91

Bewolkt.
7
wzw
1
75,73
6,5
7,31
96

Zwaar bewolkt.
8
wzw
0—1
73,58
4,7
6,61
97

Betrokken, mistig.
9
ONO
0—1
70,46
6,3
6,16
82

Betrokken.
10
W
0—1
67,40
5,1
6,58
94

Zwaar bewolkt.
11
NNW
2
69,56
5,0
4,72
68

ld.
12
NNW
2
74,56
4,3
4,84
73

ld.
18
NW
1
74,98
4,9
5,89
85

Helder.
14
N
1
72,71
5,2
6,10
87

Betrokken.
15
NNO
1
72,68
3,6
4,77
75
0,6
Bewolkt.
L fi
W
2
65,07
+ 0,8
4,86
91
0,3
Betrokken.
17
NO
0—1
71,30
— 4,1
2,96
76

Helder.
18
ONO
0—1
71,41
— 4,9
3,54
96
4,0
ld.
19
NNW
3
60,28
+ 2,6
5,68
95
1,5
Zwaar bewolkt.
20
NNW
0—1
65,78
2,5
4,22
71

Bewolkt.
21
NNO
1
63,94
4,0
5,04
77
1,0
Bijna helder.
22
ZW
1
66,84
0,9
4,33
.82

Zwaar bewolkt.
23
NW
4
43,25
3,3
4,80
77
8,7
Betrokken, regen.
24
NW
2
89,99
1,0
5,30
98
1,8
Betrokken.
25
N
1
55,16
— 1,5
4,44
96

Zwaar bewolkt.
26
ZW
1
57,31
+ 0,5
4,76
91
0,2
Bewolkt.
27
ZW
1
59,29
0,3
4,33
85

Helder.
28
wzw
0—1
62,13
2,8
3,76
62

Bijna helder.
29
NNW
0—1
67,79
4,0
4,93
76

Jelder.
30
0
1
68,71
1,7
4,02
72

ïewolkt.
31
zo
4
63,53
1,5
4,15
75

jigt bewolkt.


34
65,98
3,8
5,21
0,85
9,4



som
gem.
gem.
gem.
jem.
om

-ocr page 432-
45
MAAKT 1850. 's Middags te 2 ure.
f
!
, 4>
s
60
«
Wii
•igling
id
tracht
iarom.
bij 0°
Ther-
mome-
ter
Dampdrukking I
II
Vochtigheid
Gevallen regen i
Aanmerkingen
1
WZW
0—1
69,89
5,1
6,26
0,90

Betrokken.
2
WZW
4
69,13
7,9
7,77
93

d.
3
zzw
2
59,65
11,3
7,54
73

3ijna helder.
4
N
4
63,07
5,6
4,56
63
0,1
Bewolkt.
5
w
1
75,67
6,6
5,67
74

:d.
6
WZW
2
75,39
10,3
7,44
77

jigt bewolkt.
7
W
0—1
75,60
11,4
8,27
80

betrokken.
8
VNW
0—1
73,36
7,1
7,27
92

3etrokken, mistig.
9
ZO
0—1
68,08
8,8
6,56
75

Bewolkt.
10
NW
2
67,06
9,3
6,38
70

Ligt bewolkt.
11
NNW
5
70,66
5,5
4,13
58
0,2
Zw. bew.j rukwinden.
12
N
2
75,56
7,0
4,60
59

Bewolkt.
13
NW
1
73,81
10,4
6,24
65

jigt bewolkt.
14
N
2
73,04
5,6
5,15
72

Betrokken.
15
NO
3
73,61
3,9
2,87
46

Bijna helder.
16
N
5
61,30
+ 2,2
5,05
87
1,9
Zwaar bewolkt.
17
NO
2
70,61
-0,8
4,30
90

Bijna helder.
18
Z
0—1
70,27
— 1,2
2,91
62

Bewolkt.
19
NNW
3
61,24 + 5,0
4,54
65

ld.
20
NW
1
64,95
4,4
5,29
79

Zwaar bewolkt.
'21
NNO
2
65,91
4,9
3,53
51

Ligt bewolkt.
122
ZW
3
62,78
4,2
5,32
76
0,1
Zwaar bewolkt.
23
NNW
4
43,08
4,1
4,33
66
0,2
Bewolkt, buijig.
24
NNW
5
44,95
0,1
5,00
98
3,6
Zwaar bew., buijig.
25
N
1
56,22
0,8
4,49
86
0,2
Bewolkt.
2
Z
0—1
57,41
1,3
4,28
78
0,2
Zwaar bewolkt.
2
W
0—1
60,51
1,2
5,09
93
2,
Betrokken, sneeuw.
'g
NW
1
63,63
5,1
4,68
67

Bewolkt.
2
NW
0—1
68,31
7,7
4,91
60

Ligt bewolkt.
3
0
4
66,39
6,0
3,44
4

Bijna helder.
3
ZO
4
62,25
7,6
3,37
4

Ligt bewolkt.


63
65,9S
5,4
5,2
0,7
8,



sorn
gem.
gem.
gem
gem
som

-ocr page 433-
46
MAART 1850. 's Avonds te 10 ure.
te
_ — — -.- '-- . "— — -


(ö
C
T3
B
U

Q


Ther-
15
'S
fi
M
U

'c
u
M
Wind
Baron]
mome-
«M
3
!•
>B
-S?
'•£
*•«
J
Aanmerkingen
i o
E
'S)
es
rigting
' krach
bij 0°
ter
-0
OU
B
CO
J3
o
£
a
i»
0

Q




o

t5

!
i
1
W7/W
1
772,09
4,6
5,47
0,9

Betrokken.
2 i ZW
2
66,88
6,0
7,18
9
0,5
Betrokk., fijne regen.
3! ZW
1
56,00
9,4
6,67
7

Bewolkt.
4
N
1
70,33
3,1
3,65
6

Betrokken.
5
WZW
1
75,48
3,0
5,44
8

Bijna helder.
6
wzw
1
75,49
5,6
6,59
9

Helder.
7
w
0—1
75,34
7,2
7,64
96

Betrokken.
|
8
NNW
0—1
71,87
5,9
7,14
97

Betr. in het N. licht.
c
ZO
0—1
66,58
4,0
6,22
95

Helder, dauw.
10
11
NNW
NNW
1
3
68,14
72,16
5,4
3,9
6,08
4,21
86
65

Helder.
Zw. bew., rukwinden.
J- J-
12
NW
0—1
75,86
1,9
5,52
97

Bijna helder, dauw.
13
NW
0—1
73,28
5,9
6,71
91

Betrokken.
114
N
0—1
72,93
3,2
5,41
87
0,1
Bewolkt.
15
NNO
0—1
72,97
— 0,5
3,16
65

ld.
16
NO
3
69,31
-4,7
2,96
80

Helder.
17
NNO
0—1
69,24
— 1,3
4,40
95
1,2
Betrokken, sneeuw.
18
W
2
64,34
— 1,2
4,52
96
0,3
ld. ld.
19
N
0—1
64,55
0,5
4,76
91

Helder.
!20
WNW
2
61,66
4,7
6,61
97
1,6
Zwaar bew., regen.
'21
NNO
0—1
68,01
0,0
3,71
70

Bew, 2f u.fcr. omd.z.
22
WZW
2
53,94
3,2
5,81
94
6,2
Bewolkt.
23
N W
3
42,59
1,8
4,55
80
1,0
Ligt bew., buijig.
24
N
3
51,11
— 1,2
4,20
90
2,0
Zwaar bew., buijig.
25
ZO
1
56,89
— 1,8
4,17
89

Bewolkt.
26
ZW
0—1
58,38
— 2,0
4,45
1,00

Helder.
27
wzw
0—1
60,96
-1,2
4,52
97
1,0
Ligt bewolkt.
28
NW
0—1
66,32
-0,3
4,69
95

Helder.
29
ONO
1
68,54
— 0,4
4,42
90

ld.
30
OZO
3
65,11
+ 0,2
8,45
64

Bewolkt.
31
ZO
2
61,62
+ 1,5
3,62
68

Helder.


33
66,06
2,2
5,07
0,89
3,9



som
gem.
gem.
gem.
gem.
om

-ocr page 434-
47
NAAMLIJST
DEK GEBORENEN, GEHUWDEN EN OVERLEDENEN
TE UTRECHT.
APEIL 1850.
Geboren den
l APEIL. Hendrikus, Z. van Cor-
nelis Grimmclikhuyzen.
Dirk Christiaan, Z. van Dirk Bur-
gerhout.
Petrus Franciscus, Z. van Cornelis
Oostveen.
Johanna Margaretha, D. van Cor-
stiaan van der Lek.
Leendert, Z. van Leendert Sweers.
......D. onecht.
2. Elisabeth Petronella, D. van Ba-
rend van den Heuvel.
Aletta Maria, D. van Johannes
Langezaal.
Maria, D. van Johannes van Er-
delen.
Gijsbertus, Z. van Gijsbertus van
der Steen.
Maria Margaretha, D. van Francais
Jean Antoine Carolus.
3.......D. onecht.
Dirk, Z. van Gerrit van Luyn.
4. Cornelis Hendrikus, Z. van Abra-
ham Kippersluys.
Gijsberta, D. van Cornelis Kadel.
Gertrude Lucie Cornelie, D. van
Pieter Cornelis Jongejan.
Johannes, Z. van Daniel Wage-
voort.
Abraham, Z. van Hendrik Deurhof.
Hendrika, D. van Antonie de Bruyn.
Hendrik, Z. van Hendrik Nieboer.
Hendrika Johanna, D. van Antonie
Cornelis Combé.
5.......D. onecht.
Pieter, Z. van Gabriël Laurens
Stroeven.
Jacobus Johannes Matthijs, Z. van
Matthijs Balanges.
6. Adrianus, Z. van Matthijs van
Buuren.
Leentje, D. van Alexander Jacob
Hamburger.
Martinus Philippus, Z. van Joan-
nes Paulussen.
Karel Willem, Z. van Dirk Muy-
sert.
Johanna Maria, D. van Jacobus
Mulder.
Henry Johannes, Z. van Henry
Bromelow.
Andries, Z. van Andries de Voest.
7. Ernest Arend, Z. van Pieter
Adam Pols.
Petronella, D. van Cornelis Ver-
Johanna, D. van Johannes Maar-
schalkerweerd.
Arie, Z. van Hendrik Kok.
......D. onecht.
8. Cornelia, D. van Hendrik Hij-
man.
Thomas, Z. van Thomas Johannes
van Stappershoef.
9. Theodora Petronella, D. van Jo-
hannes Hogesteyn.
Maria Hendrika, D. van Diderik
Martinus Mullekes.
Dina Alida, D. van Arie Jacob
Oudegeest.
10. Hendrika, D. van Huybert
Oostveen.
Dirk Leonard, Z. van Johannes
Robartus Pey.
Lambertus Adrianus Alexander, Z.
van TYederik Marinus Drijver.
4
-ocr page 435-
•IS
van Wilhelmus Rutgerus Hack-
foort.
Jan Ferdinand Coenraad, Z. van
Arnoldus Poinv.
16. Petrus Bartholomeus, Z. van
Antonius Albertus van Beek.
Drika Margaretha, D. van Cornelis
van Oostrom.
Willem Hendrik, Z. van Gijsbertus
Tetenburg.
Johan, Z. van Willem Tombrink.
Gerarda Cornelia, D. van Arie Geef-
huysen.
17. Bernardus, Z. van Leendert
Faddegon.
Adriana, D. van Jan Hendrik Hels-
dingen.
Barbara, D. van Jan Hendrik van
der Stroom.
Christiaan, Z. van Christiaan van
der Vlis.
Jan Pieter Antoon, Z. van Pieter
Anton Lens.
Johanna Wilhelinina, D. van Theo-
dorus van der Sluis.
Maria Anna Catharina, D. van
Wilhelmus Petius Martinus van
Odijk.
Wilhelm Simon en Karel Frederik,
Zonen van Simon Coelen.
Hendrikus, Z. van Jan van Vulpen.
Arnolda Johanna, D. van Johan-
nes van der Steen.
18.......Z. onecht.
Jacoba, D. van Pieter van der Wal.
Abraham, Z. van Gerardus Voll-
muller.
Dirk, Z. van Jan van den Hengel.
Gerardina, D. van Willem Frederik
Grondijs.
Hermina, D. van Joseph Schoon-
hcim.
Elisabeth, D. van Johannes Deu-
velingen.
19. Cornelis, Z. van Hendrik Maar-
schalkerweerd.
......Z. onecht.
Paulus, Z. van Paulus Roelandschap.
Wilhelmimi Elisubeth, D. van Jo-
Uannes van Leeuwenkamp.
Pieter Franciscus, Z. van Joannes
Laros.
Cornelia Anna, D. van Jan Isaak
Gerardus de Jong.
......D. onecht.
Catharina Berendina, D. van Wil-
lem Arie Beijen.
......Z. onecht.
11.......Z. onecht.
Hendrika Anna, D. van Hendrik
Hindriks (overl. te Ede, den
27. Februarij 1850).
Bartha Hermina en Adriana Jo-
hanna, Dochters van Jan Visee.
Jan Willem, Z. van Jean Klaasscn.
Maria Cornelia, D. van Jan Rig-
tering.
Reginns, Z. van Johannes Kelfkens.
Maria Willemina, D. van Kors
Brey.
12. Anton, Z. van Theodorus Dik-
hoff.
Jan Christiaan, Z. van Hermanus
Jacobus Lammert s van Bueren.
Adriana Catharina, D. van Aruol-
dus Hijnders.
Johanna Cornelia, D. van Hendri-
cus van Doorn.
13.......Z. onecht.
Elisabetb, D. van Carel Roerebach.
Geertraida, D. van Klaas van Ar-
kel.
......D. onecht.
Adrianus, Z. van Petrus Schoen-
makers.
Zwaantjc Catharina, D. van Pieter
Peterse.
14. Bernardus Johannes, Z. van
Johannes Melgert Ockeloen.
Hendrina Adriana, D. van Jan
Jacob Verbeek.
1B. Gijsbertus Matthias, Z. van
Dirk Oostveen.
Johanna, D. van Martinus Neb-
beling.
Wilhelmus Rutgerus Johannes, Z.
-ocr page 436-
20. Maria Fralerika, I). van Hen-
drik Christoffel Milius.
Jacobus, Z. van Jncobus Kegter.
Bartholomeus Mattheus, Z. van
Vincent Hcndiïkus Bartels.
21. Adrianus Franciscus, Z. van
Franciscus van Nus.
Pieter, Z. van Johannes van Schaik.
Chrislina, D. van Joliannes Tgna-
tius de Bie.
Cornelia Maria, D. van Johannes
Saron.
Adriana, T), van Dirk Smit.
22. Catharina Maria, D. van Da-
vid Henricus Elfrink.
Albevtus, Z. van Cornelis Verbeek.
Johnn Adolf, Z. van Johan Eudolf
Abegg.
......D. onecht.
Agnes, D. van Herraanus Buys.
Anna Maria, D. van Carel Anto-
net Muys.
Jan Hendrik, Z. van Johannes Cor-
nelis van Stenis.
23. Jolianna Maria, D. van Johan-
nes Urbanus Janssen.
Wilhelmus Johannes, Z. van Jo-
hannes Wammes.
Johanna Hendriks, D. van Johan-
nes Heydemans.
Hendrik, Z. van Hendrik Godart.
24. Bartha, D. van Engelbertus
Brinkhuis.
Johannes Marinus, Z. van Willcm
van Buuren.
Cornelia Jacomina, D. van Johan-
nes van Maanen.
Wilhelmus Maria, Z. van Henricus
Franciseus Antonins de Haan.
......D. onecht.
25. Hendrik, Z. van Hendricus van
Mourik.
26. Wilhelmina, D. van Johann
Gaspar Fredrich Carl Plett.
Hendrika Deliana, T), van Jacobus
van Mechelen.
Gccrtniida, D. van Jacobus Nieuw-
boer.
Johanna Petronella, 1). van Arie
Beukers.
Albertus Gerardus Hendricus, Z,
van Gerardus Hendricus Nico-
laas van Spanje.
Theodorn, D. van Bartholomeus
van Berkcl.
Maria, D. van Theodorus Smit.
27. Dirkje, D. van Gerrit Gijbels.
Anthonie, Z. van Arie Marsman.
Joanna, D. van Joannes Zegers.
Adrianus Martinus, Z. van Johan-
nes van Zijl.
Gideon Johannes, Z. van Johannes
de Bont.
Carolina Frederique Sophie, D. van
Johan Casper Christiaan Carel
Meens.
Geertruy, D. van Adrianus van den
Ham.
......Z. onecht.
28. Gerdina Maria, D. van Daniel
van Leeuwaarden.
Maria Elisabeth, D. van Cornelis
Slingerland.
Thercsia Alida, D. van Adrianus
Arnoldus van Harderwijk.
Pieter, Z. van Johannes de Bont.
Catharina Johanna, D. van Hen-
drik Kampschoten.
29. Josephina Hcrmanna, D. van
Jan Pieter van Brussel.
Louisa Johanna, D. van Theodorus
Johannes Brakkee.
Adriana Maria, D. van Martinus
Geursen.
30. Nicolaas, Z. van Jacobus Pee-
ters.
Gerrit, Z. van Gerrit Spierenburg.
Adriana Maria, D. van Christianus
Johannes Baars.
Johannes Hendrikus, Z. van Hen-
drik Wollenberg.
Te zamen 152 als levend aangegeven geborenen.
-ocr page 437-
50
Gehuwd den
hoedenmaker, 24 j. en Maria Ca-
tharina van Antwerpen, zonder
beroep, 23 j.
Pieter de Groot, zonder beroep,
21 j. en Francina Hageman,
zonder beroep, 23 j.
Nicolaas de Jong, hovenier, 24 j.
en Carolina Johanna van Offe-
ren, zonder beroep, 21 j.
Theodorus de Goey, landbouwer,
28 j. en Petronella Vernooy,
zonder beroep, 33 j.
Martinus Leonardus Smits, zonder
beroep, 35 j. en Stcffina Wille-
mina Muiteman, naaister, 31 j.
18. Mattheus Aricn van Oort,
klerk, 32 j. en Johanna Geer-
truida La Mairc, zonder beroep,
18 j.
Joannes Hubertus van den Broek,
mcdieinae doctor, officier van ge-
zondheid, 2a" klasse, 34 j. en
Johanna Cramer, wed., zonder
beroep, 31 j.
Eeynier Mijsberg, drogist, 25 j. en
Jacobje Rodenburgh Mentz, zon-
der beroep, 23 j.
Mr. Johan Wilhelm Schuurman, lid
van de Arrondissemcnts-Regtbank
te Gorinchem, 37 j. en Maria
Catharina Schuurman, zonder be-
roep, 28 j.
24. Konrad Dieteker, werkman, 39 j.
en Martha Gerrebout, zonder be-
roep, 29 j.
Hermanus Jacobus Goosens, klee-
dermaker, 26 j. en Johanna Ma-
ria Mettmann, naaister, 24 j.
Johannes Mikkers, weduwn., tap-
per, 35 j. en Sophia van der
Wurf, zonder beroep, 35 j.
Hendrik van der Horst, knoopen-
maker, 26 j. en Adriana Jo-
hanna van der Hammen, naais-
ter, 25 j.
Pieter Johannes Edelkoort, schrijn-
APRIL. Gerrit Gijbels, knoopen-
maker, 26 j. en Adriana van
"Wihsen, dienstmeid, 23 j.
Arie de Klerk, schoenmaker, 27 j.
en Zeigje van Hasel, breidster,
25 j.
Jacobus Smits, sergeant-schrijver bij
het lste regiment infanterie, 36 j.
en Maria Catharina Preit, dienst-
meid, 27 j.
Isaak van Gorkum, kleedermaker,
25 j. en Johanna Willemina
Pouw, dienstmeid, 25 j.
Picter de Winter, werkman, 23 j.
en Maria de Ruyter, werkster,
28 j.
Coenraad Ferdinand Everaars, tim-
merman, 24 j. en Barendina Jo-
hanna Loep, zonder beroep, 19 j.
10. Gijsbertus Middelkoop, smid,
23 j. en Maria van Vegten,
dienstmeid, 25 j.
Johannes Aalsters, werkman, 21 j.
en Evertje Pouw, dienstmeid,
24 j.
Gerrit Karel Pastoor, hovenier, 28 j.
en Lamberta van Beek, melk-
verkoopster, 25 j.
Eugenius Cornelis van. Putten,
schrijnwerker, 28 j. en Willemina
Cornelia Cousijnse, dienstmeid,
29 j.
17. "Frans Odijk, voerman, 31 j,
en Christina van Schaik, dienst-
meid, 26 j.
Cornelis Nagtegaal, schrijnwerker,
23 j. en Petronella Lorette, zon-
der beroep, 25 j.
Johannes van Rijn, weduwn., agent
van polieie, 53 j. en Johanna
Maria Hansen, wed., dienstmeid,
48 j.
Pieter de Groot, koopman in fruit,
26 j. en Joanna Fonfil, wed.,
fruitverkoopster, 41 j.
Johannes Giliam Corbesir, stroo-
-ocr page 438-
51
werker, 30 j. en Marretje van
Waveren, naaister, 25 j.
Hendrikus Everardus van Capelle,
sigarenmaker, 20 j. en Jacoba
van den Berg, mutsemvaschster,
20 j.
Jan Kaspers, weduwn., oppasser,
49 j. en Johanna Maria Koele,
werkster, 46 j.
Gerrit Bouhuysen, schrijnwerker,
27 j. en Maria Adiïana Voets,
werkster, 30 j.
Johannes Graus, zonder beroep,
31 j. en Jenneke Lyda Eikelen-
stam, wed., zonder beroep, 29 j.
Jacobus Patist, huisschilder, 24 j.
en Anna Smits, wollennaaister,
33 j.
Joliannes de Klerk, weduwn., werk-
man, 58 j. en Joanna Maria van
Kossum, wed., werkster, 53 j.
Te zamen 34 paar gehuwden.
Overleden den
l APKIL. Adriana van Veltum,
wed. van Gerardus Stevens, 45 j.
onder Catharijne.
Jan Schipp, 4 j. Buurkerkhof.
Johanna Cntharina Ereni, 2 j. ach-
ter de Twyestraat.
Levenloos aangegeven Zoon van An-
tonio van Leeuwen. Bcmuurde
weerd.
2. Catharina Johanna Willemse,
wed. van Julius Hendrik Proi-
chen, 83 j. Kromme nieuwe gracht.
3. Willem Adrianus Kolff, ongeh.,
19 j. te Gouda.
Franciscus Petrus Mijnders, 3 j.
Lange viesteeg.
Johannes de Kijk, 11 j. Maria-
plaats.
Aaltjc van Hespelcn, wed. van
Willem Alsem, 73 j. Veenstraat.
4. Johanna Brinkman, 4 w. onder
Catharijne.
Johanna Albertina Mey, 7 j. Kleine
eligensteeg.
5. Levenloos aangegeven Dochter
van Gerrit Muts. Bildtstraat.
Albertus Jacobus van den Berkhof,
3 j. Nieuwe kade.
G. Wilhelmus Anthonius Heyman,
2 m. Lakmoessteeg.
Pieter van llijkelen, geh., 32 j.
St. Annastraat.
Gerrit Isaak Johannes Godart, l j.
Jurrien rodenburgsteeg.
7. Neeltje Elisabeth Schelkes, 3 in.
Jncobibrug.
Maria Albertina Baronnesse van
Maneil, wed. van Otto Ernst
Gelder Graaf van Limburg Sti-
rum, 77 j. Kromme nieuwe gracht.
8. Hilletje Stevens, wed. van Uen-
drik van Geyn, 59 j. Daalschen-
dijk.
Klaas van Hanswijk, ongeh., 26 j.
te Vleuten.
Catharina de Beer, l m. Boter-
straat.
Elisabeth Lorette, ongeh., 81 j.
Minnebroederstraat.
9. Hendrik van der Gijs, geh.,
48 j. Wijde doelen.
10. Johanna Adriana Escher, l j.
Lange nieuwstraat.
Johanna Theotlora Wiegand, 6 j.
Boterstraat.
Gerhard Piaster, geh., 60 j. Pot-
testraat.
Margriet Baljet, ongeh., 76 j. ach-
ter de Twyestraat.
Anna Petronella Harderwijk, huisvr.
van Nicolaas Antonie Berg, 62 j.
Nieuwe gracht.
-ocr page 439-
Plülibertus Josephus Johauues vau
Bomondt, 2 j. Stadhuisbrug.
19. Catherine Martinot, ongeu.,
59 j. Steenweg.
Aantje van Steenis, 5 m. onder
Catharijne.
Christina Cathariua Kemp, 2 j.
Hijnstraat.
Geertje van Eek, 5 m. Loefberg-
makerstraat.
20. Gcrritje den Besten, huisvr.
van Antonius van Ballegoy, 45 j.
Mariastraat.
21. Alida Boekhorst, wed. van Ma-
chiel Langlois, 72 j. aan de
Bregittestraat.
Levenloos aangegeven Dochter van
Joannes van de Grind. Twye-
straat.
Gerardus Joharmes van Angercn,
8 ru. Elisabethstraat.
Fcmmigje van Kuik, huisvr. van
Willem van Asch, 40 j. Be-
mtiurdc wcerd.
Eravwjois Henri de Bruyn, 7 m.
Jufferstraat, wijk G.
22. Mr. Pieter Stratenus, geh.,
51 j. te 's Gravenhage.
Franciscus Scrvatius Giesen, 6 j,
Nieuwe gracht.
Elisabeth Jenner, 8 j. Hartsteeg.
AVillem van Wateringe, weduwn.,
81 j. Zadelstraat.
23. Maria Elisabeth de Haas, on-
geh., 19 j. te Kolde in Drenthe,
24. Johanna de Koy, ongeh., 34 j.
voor Clarenburg.
Andries van der Plaes, geh., 82 j,
Pottestraat.
Ardina Maria Snijders, 4 j. Twye-
straat.
Doortje Eood, wed. van Arie van
Loeve, 98 j. Bergstraat.
Wilhelm Simon Coclen, 7 d. Za-
delstraat.
25. Karel Fredcrik Coelen, S d.
Zadelstraat.
Arie van der (iraaf, 18 j. Hospitaal,
11. Hendrik Overbeek, weduwn.,
63 j. Wijde doeleu.
Levenloos aangegeven Zoon van Jo-
harm Diedrieh Christiaan Schrö-
der. Bakkcrsteeg.
Willem Pappelcndam, geli., 54 j.
Jacobikerkhof.
Sjocnlje Sipke van Campcn, l j.
Dorstigchartcnsteeg.
13. Sopliia Jorissen, huisvr. van
Johaimcs Kalkhooven, 40 j. Hooge
Jacobijncstraat.
Marinus Hendrikus vari Eisen, l j.
Viobrug.
Joliannes Wilhelmus Mulder, gch.,
50 j. Korte rozendaal.
14. Cornelia Elsendoorn, l j. Lange
lauwcrstraat.
Philip Hendrik Jong, weduwn.,
53 j. Vccnstraat.
15. Abraham Joliannes Wijnands,
5 m. Molensteeg, wijk H.
Thomas Wilhelmus Jansen, 4 in.
St. Jansveld.
Josephus Anthonius Scholbroek,
10 w. Maliebaan.
Levenloos aangegeven Dochter (on-
echt).
16. Wilhelmina Catharina van Eyk,
2 j. Haverstraat.
Charlotta Earcndina Maria Klokke,
18 j. Lijnmarkt.
Jacobus Gcrnrdus Mastwijk, 10 j.
ouder Catharijne.
Wouter van Egmond, ongeh., 22 j.
Tuchthuissteeg.
17. Adriana van Huyvcn, ongch.,
35 j. achter Clarenburg.
Catharina Groen, wed. van Johan-
nes Schouten, 71 j. Korte vie-
steeg.
18. Jacobus de A?isser, 8 j. Neude.
Bartholomeus Arnoldus Okhuysen,
4 j. Vreeburg.
Sara Smit, wed. van Hendrik Hin-
driks, 87 j. te Ede.
Willemijntje Lit, wed. van Johan-
nes de Rooy. 87 j. Bakkorateeg,
-ocr page 440-
53
Maria Gresnigt, huisvr. van Caro-
lus Lamboy, 62 j. Koodenburg-
brug.
26. Christina Wilhelmina Bovard,
4 j. Lange lauwerstraat.
27. Wilhelraina Woudenberg, huisvr.
van Leendert Vermeer, 59 j.
Visschersteeg, wijk E.
Jacobus Johannes van Bijn, 10 j.
Helling.
Hendrik Hoogcveen, weduwn., 31 j.
Prinsenhof.
28. Drika van Eossum, 7 w. Ab-
stedc.
Hendrika van Soelen, wed. van
Leendert Hendrik van Santwijk,
68 j. Ganssteeg.
Joannes van Engen, 11 j. Catha-
eligensteeg.
29. Cornelia van Kuyk, wed. van
Gerardus Geefhuysen, 74 j. Sions-
kamer.
Hendrik Jansen, 8 w. Springweg.
30. Jacobus Werson, 5 m. Elisa-
bethstraat.
Adriana Johanna Maria Dortmond,
6 w. Varkenmarkt.
Johanna Wilhelmina van der Lin-
den, ongch., 28 j. Magdalena-
steeg.
Henrica Cornelia Terliugen, 8 j.
Boterstraat.
Christina Lonneman, huisvr. van
Johannes Saron, 35 j. Servet-
steeg.
Johannes van Benthum, ougeh.,
rijnestraat.
Pieter de Groot, geh., 46 j. Groote
19 j. Abstede.
Te namen 91 overledenen.
OVERZIGT der als levend on levenloos aangegeven geborenen
te Utrecht.
APRIL 1850.

levend
levenloos *)
totalen

Geslacht
-*j
-f^
_4_3
+i
rX
•+*
•4->
-3
Aanmerkingen.










' Q
o
CJ
O
o
<P
-£2


<D
a
<y
rt
GJ
C
o



o

o

0


Mannelijk
Vrouwelijk
65
73
6
8
2
2
1
67
75
6
9
73
84
Onder de als levend aange-
geven (echt) geborenen zijn
twee tweelingen, waarvan één
Totaal
138
14
4
1
142
15
157
Zoons en één Dochter».
*) Zie hierbij de aanteekening op bl. 8.
-ocr page 441-
VEEGELIJKEND OVEIIZIGT der geborenen en overledenen
te Utrecht.
APKIL 1850.
Aanwijzing
mannelijk
vrouwelijk
totaal
Aanmerkingen.
Geboren
Overleden
Meer geboren
73
42
84
49
157
91

31
35
66
STAAT van don Ouderdom der Overledenen te Utrecht.
APKIL 1850.
Oud
maanden
erdom
jaren
a*
s
s
a
'M
3°
1
i
"o
Aanmerkingen.
0— 6

8
7
15

6—12
....
2
—
2


1— 5
7
8
15


5—10
2
4
6


10—20
7
2
9


20—30
2
1
3


30—40
2
4
6


40—50
2
4
6


50—60
4
3
7


60—70
2
3
5


70—80
—
6
6


80—85
2
2
4


85—90
—
1
1


90—95
—
—
—


95—100
—
1
1


40
46
86

Levenl. aangeg. kind.
2
3
5

Totaal . .
42
49
91


-ocr page 442-
55
OPENBARE VEHKOOPINGEN VAN VASTE GOEDEKEN
TE UTKECHT.
APKIL 1850.
Den 6. April.
Ten overstaan van den Notaris H. VAN OMMEBEN.
Het Buitengoed Het Hoog , bestaande in Heeren-huizing, met Stal en
Koetshuis, groot l Bunder, staande en gelegen in de gemeente
Doorn, aan den Straatweg; Kadaster Sectie A. N°'. 646, 677,
078 , 679 en 680.
Gekocht door den Heer j. H. VAN SCHERMBEEK , voor den Heer
s. VAN LIER EZ., voor/5400.
Ten overstaan van den Notaris N. DE GEAAF.
Een Heeren-huis, met Tuin, te Utrecht, aan de oostzijde van de
Oude gracht, tegenover de Weesbrug, wijk A. N°. 23.
Gekocht door den Heer P. SMITS , voor den Heer G. H. SMITS ,
voor ƒ 9000.
Een Koopmans-huis , genaamd Iresenl/urg, te Utrecht, aan de westzijde
van de Oude gracht, tusschcn de Bakker- en Jansbrug, wijk C.
N°. 3; met eenen vrijen uitgang in de Drieharingsteeg.
Gekocht door den Heer c. o. H. SMITS , voor den Heer H. D. A.
SMITS en Vrouwe M. A. SMITS , voor f 13,350.
Ten overstaan van den Notaris H. DUYFJES.
De Buitenplaats EoUioijk, bestaande in Heeren-huizinge, Tuinmanswo-
ning, Erf, Grond , Tuin en Moesland , te Utrecht, buiten de Tol-
steeg-barrière , aan de oostzijde van den Vaartschen Kijn, wijk K.
N". 142 en 143.
Opgehouden op ƒ 4000.
Ten overstaan van den Notaris G. H. STEVENS.
Eene Heeren-huizinge, met Tuin, Koetshuis en Stalling, voor zes
paarden, te Utrecht, aan de Kromme nieuwe gracht, wijk G. N". 364.
Opgehouden op ƒ 18,900.
Den. 13. April.
Ten overstaan van den Notaris N. DE GEAAF.
Een Huis, met Tuin en Kelders, aan het water uitkomende, te
-ocr page 443-
Utrecht, aan de westzijde van de Oude gracht, tusschen de Geerte-
en Weesbrug, wijk B. N°. 23.
Opgehouden op ƒ 8000.
Een Huis, te Utrecht, aan de zuidzijde van de Zuylen straat, op den
hoek van de Nieuwe gracht, wijk A. N0. 581.
Opgehouden op/ 6000.
Een Huis, te Utrecht, aan de westzijde van de Lange slagtstceg,
wijk G. N°. 175.
Gekocht door den Heer J. A. o. BUTTINK, voor ƒ 1000.
Ten overstaan van den Notaris J. H. VAN SCHERMBEEK.
Een Huis , Erf en Grond, te Utrecht , aan de oostzijde van de Lange
nieuwstraat, wijk H. N°. 547.
Opgehouden op ƒ 3120.
Drie Woningen , te Utrecht, in de Holle Bilt, aan het einde der Vis-
schersteeg, wijk E. N°s. 262, 320 en 321.
Opgehouden op ƒ 12UO.
Eene Woning en Erf, te Utrecht, buiten de Waard-barrière, in de
Lauwenregt; wijk M. N». 177.
Gekocht door den Heer i>. VAN BDNKIK , voor/425.
Den 20. April.
Ten overstaan van den Notaris H. DUYFJES.
De Steenbakkerij Groen en Daal, bestaande in twee Ovens, Loodsen ,
Vorm- en Tasvclden, Stal en Koetshuis, negen afzonderlijke Wonin-
gen , eene Kantoorkamer, en een stuk Warmoeziers- of Tuinland,
te zamen groot 2 Bunders, 22 Hoeden, 16 Ellen; alles gelegen te
Utrecht, buiten de Catharijne-barrière, in de Laan van Croes.
Vijf Bunders, 25 Koeden, 50 Ellen Bouwland, met Steenaarde, te
Jutphaas, in liet Overeind, achter Plettenbuvg.
Gekocht door den Heer Dr. G. MUNNICKS VAN CLEEPF, voor/15,625.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAN SCHEKMBEEK.
Een Huis, Erf en Grond, te Utrecht, aan de Ganzenmarkt, op den
hoek der Korte minnebrocderstraat, wijk G. N°. 292.
Een Huis, achter het voorgaande perceel, in laatstgenoemde straat.
wijk F. N». 10.
Opgehouden op ƒ 9200.
Een Huis, te Utrecht, aan de zuidzijde van de Haverstraat, wijk E.
N". 126.
Opgehouden op ƒ 3600.
Ecu Huis, met afzonderlijk Bovcuhuis, Erf, Grond, Tuin, Kelders en
-ocr page 444-
57
Kluis, aan het water uitkomende , te Utrecht, aan de westzijde van
de Oude gracht, tusschen de Volraads- en Geevtruidabrug, wijk B.
N». 83/84.
Gekocht door den Heer B. T. VAN DEN BERG , voor den Heer j.
A. VAN DE VEN, voor ƒ 7100.
Twee Woningen, met Erven en Grond, te Utrecht, aan de noordzijde
vun de Magdalenasteeg , wijk A. Nos. 968 en 969.
Gekocht door den Heer H. VAN STEYN, voor ƒ 770.
Ten overstaan van den Notaris j. A. H. BOEKET.
Het Buitenverblijf Welgelegen, te Utrecht, buiten de Wittevrouwen-
poort , aan de noordzijde van de Bildtschen Straatweg , bestaande in
Heeren-huizing, wijk I. N°. 66", met Erf en Tuin , te zamen groot
14 Hoeden , 85 Ellen.
Gekocht door den Heer c. A. L. Baron VAN HUGENPOTII TOT
AERDT , voor Mevrouw Douairière DEBETS, geb. Baronnesse VAN
1IUGENPOT1I TOT AEEDT , V OOI ƒ 4575.
Ten overstaan van den Notaris e. H. STEVENS.
Een Huis , te Utrecht, aan de westzijde van de Choorstraat, wijk E.
N°s. 16 en 17.
Gekocht door den Heer J. D. LUDWIG , voor ƒ 4450.
Een Huis, aan de oostzijde van dezelfde straat, wijk E. N°. 9.
Gekocht door den Heer G. LESTKADE , voor/ 2535.
Eene Huizinge met Tuin , te Utrecht, buiten de Wittovrouwenpoort,
aan de zuidzijde van den Bildtschen Straatweg, wijk I. N°. 117.
Gekocht door den Heer w. SLUYKING , voor / 4400.
Een Koetshuis, met Stalling voor vier paarden, met Bovenwoning en
Hooizolder, te Utrecht, in de Korte viesteeg, wijk C. N°. 721.
Gekocht door den Heer Mr. J. c. DELBEEK, voor/3125.
Den 27. April.
Ten overstaan van den Notaris N. DE GRAAF.
Eene Hecren-huizinge, met Tuin, Plaats, Koetshuis en Stalling, te
Utrecht, achter St. Pieter, op den hoek van het Pieterskerkhof,
wijk F. N". 345.
Opgehouden op ƒ 11,900.
-ocr page 445-
STAAT van de Marktprijzen te Utrecht.
APRIL 1850.
Naam der artikelen
6 April
13 April
20 April
27 April
0}
|
o
3
B
-u <
o
Tarwe ......
Gl.Cs. GI.Cs.
(5,50- 7,25
4,00- 4,50
4,50- 5,00
3,00- 3,60
2,50- 3,00
0,00- 8,00
5,00- 7,00
5,00- 7,00
1,30- 2,00
33,00- 40,00
0,55- 0,75
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
Gl.Cs. Gl.Cs.
6,50- 7,25
4,00- 4,50
4,50- 5,00
3,00- 3,60
3,50- 3,00
6,00- 8,00
5,00- 7,00
5,00- 7,00
1,30- 1,80
32,00- 40,00
0,60- 0,75
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
Gl.Cs. Gl.Cs.
6,50- 7,25
4,00- 4,50
4,50- 5,00
3,00- 3,60
2,50- 3,00
5,00- 7,00
1,30- 1,60
32,00- 40,00
0,55- 0,70
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
Gl.Cs. Gl.C».
6,50- 7,25
4,00- 4,50
4,50- 5,00
3,00- 3,60
2,50- 3,00
5,00- 7,00
1,30- 1,80
32,00- 40,00
0,50- 0,70
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
Koirsre
Boekweit .....

Haver ......
witte Boonen ....
witte Erwten ....
groene Erwten
graauwe Erwtenen Kapuc.
Aardappelen ....
Kaas (de 100 fg) . .
[Boter ......
l Rundvleesch ....
. Kalfsvleesch ....
1 Schapen- of Lamsvleesch
[Varkensvleesch
00
ia
-ocr page 446-
59
LIJST van de Water-hoogte op de rivier de Lek te Vreeswijk,
alsmede van den Vaartschen Eijn te Utrecht, waargenomen door
de Opzigters van den Waterstaat, gedurende de maand
APRIL 1850.
r
Eivier de Lek
Vaartschen Eijn

&D



C
'S
ISfed. ellen
T
Ned. ellen
uren van water-
geving met de
Aanmer-
OJ
"bc
CO
Q
onder
het
nooclpeil
boven
het
AP.
boven
rijn-
peil
onder
rijn-
peil
waai-
jerdeur
schui-
ven
kingen
!
4,71
1,79
E
>

22

2
4,73
1,77

0,01

ff
_fc
3
4,74
1,76

0,05

If
2d
4
4,74
1,76

0,05

ff
+
5
4,50
2,00

0,04

12
"*"!?
6
4,48
2,02

0,03

8
go"
7
4,05
2,45
0,02
„

If
f*i CQ
8
3,85
2,65

0,04

20
m __t
9
3,60
2,90

0,02

tl
'S
10
3,44
3,06

0,05

tt
J i
11
3,51
2,99

0,05

II

12
3,53
2,97

0,07

II
-U -+3
13
3,58
2,92

0,07

U
^ 02
ÜH W
14
3,63
2,87

0,05

If

15
3,81
2,69

0,05

16

16
3,87
2,63

0,06

II

17
3,83
2,67 i
0,09

If

18
3,83
2,67

0,05

V

19
3,77
2,73

0,04

II

20
3,70
2,80

0,05

12

21
3,66
2,84
0,01
ft

20

22
3,66
2,84
0,02
l/

24

23
3,67
2,83

0,05

„

24
3,66
2,84

0,04

a

25
3,68
2,82
0,12

8
24

26
3,73
2,77
0,10

8
24

27
3,80
2,70
0,08

8
24

28
3,82
2,68
0,01

13
24
__
29
3,76
2,74
0,08

12
24

30
3,80
2,70
"
0,07
12
24

Igemidd. 3,905
2,595
0,019



||totaal




GO 278

-ocr page 447-
60
WAAIINRMIXGKN, gedaan te Utrecht, op liet Meteorologisch Observatorium,
door F. W. C. KKECKE, Math. Mag. Phil. Nat. Doet.
APRIL 1850. 's Morgens te 8 ure.
B
3
u
Je
u
bfi
s
Wi
rigting
nd
kracht
Barom.
bijO°
Ther-
mome-
ter
te
s
u
91
a
OJ
XI
op
^c
Gevallen regen 1
Aanmerkingen
1
ZO
1
759,42
4,0
4,37
0,67

Bewolkt.
2
ZO
2
47,94
7,8
5,61
68

Zwaar bewolkt.
3
ZW
1
48,53
9,8
7,76
83
0,6 ld.
4
ZZW
3
44,61
13,4
9,39
80
5,9 ld.
5
WZW
5
50,16
9,7
7,38
79
3,0
ld.
6
ZW
1
58,41
8,0
7,38
88

Bewolkt.
7
ZW
2
56,73
12,2
8,53
79

ld.
8
zo
1
53,10
15,6
8,82
66

Ligt bewolkt.
9
w
0—1
49,98
10,3
8,72
90
0,6
Betrokken.
10
ZZW
0—1
51,69
9,0
8,01
90

Bewolkt.
11
ozo
1
50,01
9,4
7,65
84
ld.
12
zzo
0—1
54,03
12,5
8,95
81 0,3
ld.
13
NW
1
58,98 8,1
8,32
1,00
1,0
Betrokken, nevelig.
14
NNO
0—1
58,18
9,0
8,23
92
4,3
ld.
15
OZO
1
55,98
10,0
8,54
90

Zwaar bewolkt.
16
z
2
47,33 11,4
8,42
81
2,5
Betr. en bew. te £9 u.







eene bijzon.
17
ZZW
3
49,85
10,0
8,55
90
0,5
Zwaar bewolkt.
118 WZW
1
59,56
11,8
8,76
83

Bewolkt.
19 WZW
1
66,02
10,4
8,07
83

Helder , nevelig.
20 ZZW
2
53,87
11,4
9,71
94
7,4
Zwaar bewolkt.
21
ZW
1
51,53
10,4
8,19
84

Ligt bewolkt.
|22
WNW
2
57,73
8,6
6,92
SO
0,7
Zwaar bewolkt.
'23
ZZW
0—1
58,05
9,1
7,83
S 7
0,2
Bewolkt.
24
NW
1
60,36
6,6
7,14
93
13,3
Betrokken , regen.
i25
NNO
0—1
66,53
9,3
7,71
85
3,1
Zwaar bewolkt.
126
NO
1
63,81
11,3
7,64
7 r,

Bijna helder.
27
ONO
4
66,43
6,5
4,02
53

Helder.
28
ONO
5
68,36
6,4
3,78
50

ld.
29
NO
1
70,41
7,1
4,76
60
Zwaar bewolkt.
30
NO
1
68,27
6,6
5,98
78
Bewolkt.


43
756,85
9,5
7,50
3,80 43,4


sorn
gem.
gem.
gein. i
rem.: som i
-ocr page 448-
r, l
APKIL 1850. 's Middags te 2 ure.
bb



tb

B

C



s
•a
g.




Thcr~
'£
'<ü
^.O
QJ

; <t>
Wind
Barom.

^S
bÖ
M

M
o
'-S '
• w
: CO
•igling
kracht
bij 0"
mome-
ier
t.
"3
Öi
E
0
O
e
_0)
a
>
Aanmerkingen
B




S
f*-
<o
O

1
ZO
2
756,00
10,9
3,66
0,36

Ligt betr. te 11-1 u.








kring om de zon.
2
zo
1
46,53
10,5
7,81
80
0,2
Betrokken.
3
wzw
3
49,91
13,4
7,83
67
0,3
Zwaar bewolkt.
4
zzw
5
41,97
13,3
9,52
83
2,7
ld.
5
wzw
3
54,33
9,2
7,6f,
85
1,4
ld.
6
zzw
1
57,34
11,5
7,43
71

ld.
7
wzw
1
56,64
16,8
9,13
64

Bewolkt.
S
zzo
2
50,69
20,3
9,72
55

ld.
9
zw
1
50,81
14,2
8,43
69
2,2
Zwaar bewolkt.
10
zw
0—1
50,64
14,0
7,13
59

Bewolkt.
11
zo
1
50,19
12,7
8,24
74
0,2
Zwaar bewolkt.
12
wzw
0—1
54,88
17,1
8,57
59

Bewolkt.
13
w
1
59,74
11,7
8,70
83

Betrokken.
14
NNO
0—1
59,22
8,8
8,12
92
0,8
ld.
15
zzo
3
52,15
14,5
7,42
59

Zwaar bewolkt.
16
zzw
3
47,64
14,6
7,36
58

Bewolkt.
17
wzw
2
52,63
14,1
8,12
67
0,4
ld.
18
WNWI 1
61,30
14,6
7,57
60

ld.
19
ZW 2
64,92
16,5
7,39
53

Ligt bewolkt.
20
wzw
1
53,04
13,5
8,11
69
3,6
Zwaar bawolkt.
21
wzw
0—1
53,88
12,2
9,12
84
0,7
ld.
22
w
2
58,28
10,1
6,90
72
0,2
ld.
23
w
0—1
58,41
8,0
7,03
81
5,0
ld.
24
NNW
1
62,12
10,4
6,28
65
2,2
Bewolkt.
25
zo
0—1
65,61
12,5
7,05
64

ld.
2e
NO
5
63,70
14,0
7,68
64

Ligt bewolkt.
2?
NO
4
65,92
10,5
4,17
43

ld.
2J
NO
4
68,44
10,0
4,02
43

Bewolkt.
2J
NNO
1
70,08
5,4
5,98
84
2,0
Zwaar bewolkt.
3(
N
1
66,3?
9,2
5,62
61

Bewolkt.


51
756,75
12,5
7,39
<W
21,9



sorn
gem.
1 gein.
gem.
gem.
som

-ocr page 449-

r, 3
APRIL 1850. 's Avonds te 10 ure.
1»



w
T3
e

^Q


Ther-
Q
15
'w
1

C
O
Wind
Barom.
M
bO
G

O
rigting kracht
i
bij 0°
mome-
ter
s
13
OH
§
'-&
O
Gevallen
Aanmerkingen
l
ZO
3
752,02
6,4
3,64
0,48

Zwaar bewolkt.
2
z
0—1
45,54
10,0
9,30
96
3,0
ld.
i 3
z
1
49,14
10,7
8,60
87
0,2
Betrokken , regen.
4
zw
5
44,13
9,4
8,22
90
6,3
Betrokken.
5
wzw
1 58,37
6,6
6,93
90

Bewolkt.
6
zw
1
56,75
8,3
7,75
91

ld.
7
zw
0—1
55,67
11,0
7,84
78

Ligt bewolkt.
8
zo
1
48,92
15,1
10,60
82

Bewolkt.
9
zzw
0—1
51,77
8,5
7,42
86

ld.
10
N
0—1
50,26
5,7
6,43
891
Helder.
11
ZZO 0—1
51,38
8,4
7,81
91
0,3 Bijna helder.
12
NNO
0—1
57,19
8,4
8,36
97
2,2
Bijna held., van ^6








tot 6 u. onweer.
13
W
0—1
59,95
6,0
6,97
94

Zwaar bewolkt.
14
N
0—1
59,09
8,3
8,26
97
0,5
Betrokken.
16
ZZO
1
48,84
10,6
9,35
95
2,5
ld.
16
z
2
47,41
9,7
7,60
82

Bijna helder.
17
wzw
0—1
56,37
8,5
7,52
87

Ligt bewolkt.
'18
WNW
0—1
65,10
6,3
7,11
94

Helder.
19
ZZW
0—1
62,27
10,7
8,71
88
0,6
Betrokken.
J20
zw
1
51,68
8,2 7,92
93

Bewolkt.
21
NW
0—1
56,02
7,8 l 6,86
83
1,0
ld.
!22
ZW
1
58,09
6,7
7,19
93
Zwaar bewolkt.
28
NW
1
59,07
5,8
6,99
96
8,7 Betrokken , regen.
24
N
2
65,17
7,3
7,15
89
7,7
Bewolkt.
25
NO
1
64,63
8,0
7,17
92

Bijna helder.
26
NO
3
65,02
6,4 6,00
79

Helder.
27
NO
1
67,10
4,7
4,82
71

ld.
!28
NO
1
69,64
5,1
4,46
64

ld.
^29
NNO
1
69,30
6,0
6,24
84
0,5
Bewolkt,
i30
NW
2
64,10
5,8
5,64
77
ld.


29
757,00
8,0
7,30
0,86
33,5



som
gem.
gem.
gem.
2;em.
som

-ocr page 450-
63
NAAMLIJST
DER GEBORENEN, GEHUWDEN EN OVERLEDENEN
TE UTRECHT.
MEI 1850.
Geboren den
MEI. Sophia, D. van Cornelis
van Schaik.
acobus Robertus, Z. van Jacobus
Bijdevier.
Jeertruida Anthonia Johanna, D.
van Hcrmanus de Groot.
)irkje, D. van Frederik Simons,
vlarinus, Z. van Jacobus van der
Lingen.
Cornelia, D. van Antonie Straatman,
ohannea Marinus en Eduard Thco-
door, Zonen van Joliannes Vrees-
wijk.
?. Johanna Maria, D. van Chris-
toffel Heyn.
.....Z. onecht.
rik Willem Rietveld.
Cornelia Helena, D. van Janus
Schreutelkamp.
5.......Z. onecht.
Dirk, Z. van Dirk de Bruyn.
Johanna Wilhelmina, D. van Cor-
nelis van Dijl.
6. Gerarda Mechtelina, D. van Ni-
colaas Visch.
Neeltje, D. van Pieter van Schoon-
hoven.
Cornelia Henrictta Johanna, D. van
Jonkhr. Johan Ortt.
7. Henrietta, D. van Samson Tsaak
Wijnberg.
Jan Cornelis, Z. van Willem Valk.
lendrik Adrianus, Z. van Cornelis 8.......D. onecht.
Adriana Margaretha, D. van Elisa
van der Meulen.
ïduard Johannes, Z. van Wilhelm Cornelis Unico van Doorn,
te Brugge. j Laurens, Z. van Laurens van den
Heuvel.
-
Johannes Isaak Zeger, Z. van Jan
Goedel.
9. Cornelis Hermanus, Z. van Her-
manus Cornelis de Zeeuw.
Gerritje, D. van Adrianus Vernooy.
10. Willem, Z. van Joauncs van
Dalen.
Cornelis, Z. van Anthony Viergever.
Petronella Josina, D. van Johannes
van Maarle.
Elisabeth, D. van Jeronimus de Bruin.
Wilhelmina, D. van Bart Sturken-
boom.
Johaunes Franciscus, Z. van Ge-
rardus Johannes Klutz.
Anthonius Lambertus, Z. van Hen-
dricus Mol.
Augustiu Burgier,
'lubertina Helena, D. van Hendri-
cus Franciscus van Kessel.
jornelia Johanna, D. van Pieter
van Dranen.
.....D. onecht.
\Villem, Z. van Erederik Sclmma-
cher.
'j. Maria Wilhelmina, D. van Gijs-
hertus van der Linden.
jijsbertus, Z. van Hermanus Mui-
teman.
Oatharina Clasina, D. van Nicolaas
Tromp.
4. Francina Anthonia, D. van Wil-
lem Jacobus Godijn.
Isaak Willem, Z. van Carel Frede-
-ocr page 451-

16. Johanna Cornelia, D. van Wil-
lem Heyveld.
Hendrina Barendina, D. van Ba-
rend Lamfers.
Wilhelmina Maria, D. van Jan
Vreeswijk.
Petrus Johannes, Z. van Carel Cam-
pagne.
Catharina Susanna, D. van Pieter
Harting.
17.......D. onecht.
David Hendrik, Z. van Hendrik
Arie van Kaam.
18. Eva Hendrika, D. van Hen-
drikus Leemans.
Geertje, D. van Gerrit Plaizier.
Adrianus, Z. van Hendrik Visser
(overl. 2 Mei 1850).
19.......D. onecht.
Willem, Z. van Adrianus van Geelen.
Wilhelmus, Z. van Wilhelmus Ot-
tho.
Adrianus Johannes, Z. van Eoclof
van der Pol.
Jan, Z. van Frans Ure.
Wilhelmus Gijsbertus Eranciscus,
Z. van Hermanus Henricus van
Piomondt.
20. Adrianus Jeremias, Z. van Je-
rcniias Cornelis van der Slot.
......D. onecht.
21. Martinus, Z. van Gerardus Jo-
hannes Versteeg.
Anna Gerdina, D. van Wilhelmus
Gradus Bosman.
Albert, Z. van Johannes Vroon.
Petronella, D. van Andrcas van
Leeuwen.
Jan Gerardus, Z. van Jan van der
Kaay.
22. Petronella Gijsberta, D. van
Christianus Jacobus Lautenslager.
Elisabeth, D. van Hendrikus de
Jager.
Johannes, Z. van Cornelis van Dors-
sen.
Catharina Johanna Wilhelmina, D.
van Willem Erederik Rijnhardt.
Pieter, Z. van Pieter Lubach.
......D. onecht.
11. Theodorus Huibertus, Z. van
Petrus Nicolaas Broers.
Albertus Hermanus, Z. van Coruu-
lis Bietenaar.
Johanna Cornclia, D. van Casper
Cornelis Vink.
Hermanus, Z. van Hendrik Johan-
nes Beekman.
......D. onecht.
Gijsberta, D. van Isaak Agterberg
(overl. 7 September 1849).
12.......D. onecht.
Wilhelmina Petronella Geertruida,
D. van Jan Eelix.
Anna, D. van Jan Jacob Snor.
Evert, Z. van Levinus de Blieck.
Wilhelmina, D. van Willem Ver-
haack.
Catharina Petronella, D. van Wil-
lem Smits.
Tda Hendrika, D. van Evert Senft.
......D. onecht.
Wlllem Jan, Z. van Hendrik We-
gerif.
......Z. onecht.
Clasina Wilhelmina, D. van Joan-
nes Jansen.
......Z. onecht.
Hendrikus, Z. van Hendrikus Hof-
man.
Hermanus, Z. van Hendrik Johan-
nes Osti.
13. Barbara, D. van Laurens Ja-
cob van der Steen.
Annu Bastina, D. van Johannes
Versteeg.
......D. onecht.
14. Nicolaas, Z. van Johannes Vis-
mans.
Hermanus en Adrianus, Zonen van
Dirk Glissenaar.
Albert Anthonie, Z. van Cornelis
Loggen.
15. Wouter, Z. van Jan Hendrik
Mostert.
Charlotte, D. van Lambertus Martini.
-ocr page 452-
65
23. Antonius, Z. van Antonius van
Beek.
Arie, Z. van Jan Martiju.
......Z. onecht.
Jansje, D. van Hendrik Hageman.
24. Johannes, Z. van Johannes
Stoutenburg.
......D. onecht.
......D. onecht.
Clasina Antoinetta, D. van Jan To-
bias van Groot-Batavé.
Jan en Genït, Zonen van Jan
Bakker.
25. Dirk, Z. van Dirk Hovius.
Gerhardina Anna Geertruida, D.
van Jan Willem Antonie van
Usendoorn.
26. George VVijnand, Z. van George
Wijnand Beeger.
Theodorus Jacobus, Z. van Dirk
van der Steen.
Petronella Margaretha, D. van Pe-
trus Bago de Wijs.
Willem, Z. van Willem van Buuren.
Johannes, Z. van Johannes van Eek.
Johannes Hendricus, Z. van Hen-
dricus Kijnders.
Gijsbertus, Z. van Joannes Anto-
nius Haesenbos.
27.......D. onecht.
Willem Frederik, Z. van Frederik
van den Eng.
Kaatje, D. van Jan Scheggetman.
28. Petronella Clasina, D. van Pie-
ter van Eijkelen (overl. 6 April
1850).
Cornelia Johanna, D. van Andries
van Batum.
......Z. onecht.
Helena, D. van Gerrit de Groot.
Machalina, D. van Isaak Mossel.
Johannes, Z. van Jacobus van Dijl.
......Z. onecht.
29. Johannes Jacobus, Z. van Rei-
nier van Egmond.
Jacoba Johanna Maria Josephina,
D. van Hendricus Johannes En-
gelbertus Hcymans.
! Helena Gordina, D. van Joaeph
Wolters.
30. Cornelis Bernardus, Z. van
Abrahamus Wiesman.
31. Wilhelmus, Z. van Wilhelmus
Jacobs.
Hendrik Anthonie, Z. van Pieter
van der Hijst.
Albert, Z. van Albert Ulot,
Te zamen 138 als levend aangegeven geborenen.
Gehuwd den
l MEI. Wilhelmus Christianus Tas-
king, timmerman, 30 j. en Jo-
hanna Anthonia van Oost, dienst-
meid, 30 j.
Willem de Ruyter, kleedermaker,
34 j. en Gerritje Lodder, dienst-
meid, 31 j.
Willem van Dam, timmerman, 27 j.
en Jannetje van Heemsbergen,
dienstmeid, 33 j.
Jan Martijn, schipper, 26 j. en
Pietronella "VoorEndt, wed., werk-
ster, 29 j.
Gijsbertus den Daas, werkman, 31 j.
en Johanna van der Linden, wed.,
zonder beroep, 30 j.
Evert Gerritsen, weduwn., zonder
beroep, 46 j. en Jenneke Anna
Everse, wed., dienstmeid, 35 j.
Johannes van der Burg, weduwn.,
kleedermaker, 41 j. en Henrietta
Margareta van Manen, wed.,
dienstmeid, 34 j.
Gerrit Smit, weduwn., schilder, 50 j.
en Willemina Christina Wesse-
ling, huishoudster, 38 j.
6*
-ocr page 453-
GC
venier, 25 j. en Christina Wille-
minn de Blaauw, fruitvrouw, 27 j.
Jacobus van Emmerik, opperman,
29 j. en Cornelia van der Maas,
zijdewindster, 29 j.
Johannes van Charldorp, weduwn,,
winkelknccht, 32 j. en Johanna
Kok, zonder beroep, 24 j.
Johnnncs Brugman, schoenmaker,
27 j. en Gerarda van Vegten,
diensimeid, 29 j.
Paulus Overbeek, weduwn., hout-
sehikl, 24 j. en Jannigje Bijks,
breidster, 28 j.
Johannes Kersten, hovenier, 26 j.
en Maria van Zijl, hovenierster,
19 j.
Cornelis van Zijl, hovenier, 24 j.
en Bartina Woudenberg, hove-
nierster, 20 j.
Willem Karel Burdorf, weduwn.,
stukadoor, 33 j. en Maria So-
phia de Bruyn, dienstmeid, 34 j.
Henricus Smcenk, kleedermaker,
23 j. en Maria Jacoba Morison,
dienstmeid, 38 j.
Bart Jansen, weduwn., bcurtschip-
per op Haarlem, 32 j. en Su-
sanna Dirkje van den Merkenhof,
wed., zonder beroep, 31 j.
Gijsbert Wouters, koetsier, 25 j.
en Willemijntje de Vlieg, dienst-
meid, 32 j.
Gerardus Christianus Daris, winkel-
knecht, 25 j. en Levina Eapis,
zonder beroep, 29 j.
Jacobus Wcerdenburg, voerman,
25 j. en Johanna van Bossum,
werkster, 28 j.
Willem Hendrik van Beynum, huis-
schilder, 27 j. en Anna Betrnan,
dienstmeid, 28 j.
2. Jan Herman Antonie Lobry,
commissionair te Amsterdam, 24 j.
en Antje Diena Venis, zonder
beroep, 24 j.
8. Albert Christiaan van der Mei-
den, houtzaagmolenaar, 28 j. en
Gerrit A ure, timmerman, 34 j. en
Christina Vos, &onder beroep, 28 j.
Carolus Christianus Weegenhuisc.,
koopman, 24 j. en Johanna Fran-
cisca Seton, zonder beroep, 31 j.
Cornelis Dusseldorp, koetsier, 25 j.
en I'etronella Maart, dienstmeid,
33 j.
Johaunes Loggen, blikslager, 21 j.
en Heiidrika van den Broek,
dienstmeid, 24 j.
Anthouie de Zwart, kuiper, 30 j.
en Maria Ligteringen, zonder be-
roep, 25 j.
Martinus Dieffcnbach, weduwn.,
lijkbezorger, 48 j. en Johanna
Petronella van Vliet, dienstmeid,
50 j.
Christian Wilhelm, oppasser in het
Hospitaal, 43 j. en Aldegonda
Henrica Buffart, wed., zonder
beroep, 39 j.
Joannes Kragting, weduwn., blee-
kersknecht, 51 j. en Alida Ock-
huysen, wasch vrouw, 37 j.
Gerardus Johannes van den Berg,
weduwn., kleedermaker, 36 j. en
Alida van Dijk, dienstmeid, 33 j.
Johannes van Emmerik, weduwn.,
opperman, 40 j. en Frederica
van Charldorp, dienstmeid, 27 j.
Rudolph Franz Wichelhausen, we-
duwn., ambtenaar bij 's Itijks be-
lastingen, 61 j. en Jacoba Hen-
derina Bos, wed., naaister, 52 j.
Jacobus Drie, weduwn., pettenma-
ker, 23 j. en Maria Louisa Gijs-
barta Stringe, naaister, 28 j.
Johan Diederich Schutte, stukadoor,
31 j. en Sophia de Kruyff, dienst-
meid, 35 j.
Gcorge Carel Kuchler, pettenma-
ker, 28 j. en Christina Kappe,
dienstmeid, 32 j.
Dirk Bothof, tuinman, 31 j. en
Geurtje va» Snippenburg, dienst-
meid, 25 j.
Guilclmus Gijsbertus Klaassen, ho-
-ocr page 454-
67
Henurika van de Fluit, dienst-
meid, 25 j.
Johannes Wilhelmus van Nieuwcn-
hiiysen, schoenmaker, 36 j. en
Pieternella Bletgcn, zonder be-
roep, 34 j.
Pieter van Diepeningen, tuinman,
28 j. en Gcrritjc Kersten, dienst-
meid, 29 j.
Hendrik Johannes Selling, goud- en
zilversmid, 27 j. en Jannetje
Dusschoten, dienstmeid, 27 j.
Johannes Lambertus van Drogen-
broek, smid, 25 j. en Johanna
Willemina van Leeuwen, zonder
beroep, 23 j.
Johannes Bernardus Huiskes, we-
duwu., schoenmaker, 44 j. en
Cornelia van Dam, dienstmeid,
23 j.
Pieter de Mari, knoopenmaker, 26 j.
en Hendrika van Uum, dienst-
meid, 27 j.
Gerard Corton, timmerman te Hil-
versum, 37 j. en Sara Wilhel-
mina Etmans, dienstmeid, 28 j.
Willcm de Klerk, werkman, 23 j.
en Jacoba Wilhelmina van der
Wel, zonder beroep, 24 j.
Hendrikus Muyterman , logement-
houder, 45 j. en Chnstiiia Jo-
hanna Maria van Schaik, wed.,
zonder beroep, 28 j.
Hermanus den Hartoog, timmer-
man, 26 j. en Maria Lammerts
van Bueren, zonder beroep, 24 j.
Wilhelmus van der Wurf, weduvvn.,
werkman, 24 j. en Anthonia de
Bie Jansen, zonder beroep, 30 j.
Arnoldus van der Wrerf, weduwn.,
mandenmaker, 39 j. en Anna
Maria Petri, koopvrouw, 23 j.
Louis van Eindt, huisschilder, 26 j.
en Johanna van Goch, zonder
beroep, 26 j.
Hendrik van Stralen, weJuwn., slag-
ter, 45 j. en Catharina Toppers,
dienstmeid, 29 j.
Mattheus Wilhelmus Koseiiberg, pou-
lier, 27 j. en Anna Maria Cornelia
van Riesen, zonder beroep, 25 j.
Everardus Bongeiuuir, tuinman, 25 j.
en Gijsje van Augeren, bleekers-
meid, 25 j.
Dirkje Lecrentveld, voerman, 23 j.
en Maria Eosalia Pozzi, zonder
beroep, 22 j.
Anthonius Johannes Kieken, zon-
der beroep, 24 j. en Elizabcth
Adolphina Hardenberg, zonder
beroep, 24 j.
Adrianus Beuken, weduwn., smel-
ter bij 's Kijks Munt, 38 j. en
Johanna Susanna Servaas, zon-
der beroep, 42 j.
Cornelis de Groot, hovenier, 34 j.
en Catharina de Groot, hove-
nierster, 23 j.
Eoelof Jan Vos, blikslager, 2D j.
en Bernardina Henrietta van Rijn,
zonder beroep, 24 j.
Benjamin Muizert, kleedermaker,
22 j. en Hendrica Toeteman,
dienstmeid, 28 j.
Christofïel Gerardus Paap, letterzct-
ter, 24 j. en Johanna Arnolda
Brakman, dienstmeid, 25 j.
Carel Ferdinant, weduwn., timmer-
man, 43 j. en Woutrijntje van
Laar, zonder beroep, 42 j.
Joanncs Mattheus van der Lee, we-
duwn., timmerman, 43 j. en
Mijntje Voorhout, wed., zonder
beroep, 34 j.
Christiaan Kleine, weduwn., voer-
man, 66 j. en Cornelia Rietveld,
wed., arbeidster, 40 j.
Jacobus Petrus Sehooten, letterzet-
ter, 24 j. en Jacoba Sehooten,
dienstmeid, 25 j.
Joseph Johannes Wallard, gepen-
sioneerd militair, 40 j. en Ca-
tharina Meijer, naaister, 41 j.
Jacob de Graaf, timmerman, 25 j.
en Melisje de Roller, dienstmeid,
29 j.
-ocr page 455-
liS
Horst, zonder beroep, 23 j.
Cornelis de Lange, klecdermaker,
29 j. en Dorothca Zuydendorp,
/.onder beroep, 28 j.
Louis Alexis Frcderic Le Mat, klee-
dermaker, 29 j. en Anne Jose-
phe Mordon, dienstmeid, 25 j.
Louis Joseph Le Blane, schilder,
26 j. en Adriana Bouhuyzen,
dienstmeid, 25 j.
Jan van Leeuwen, werkman, 27 j.
en Adriana Johanna de Korte,
dienstmeid, 23 j.
Ary Kortenhoff, smid, 26 j. en
Alida Mansvrdt, dienstmeid, 23 j.
Theodorus van Straalen, werkman,
26 j. en Elisabeth Alida Mantua,
dienstmeid, 29 j.
Nicolaas van Wakeren, koopman,
23 j. en Metje de Braaf, dienst-
meid, 28 j.
Johannes Alexander van der Lin-
den, werkman, 27 j. en Sara Ja-
coba Bloemesteyn, dienstmeid, 29j.
Gerrit van Broekhuizen, koopman,
80 j. en Johanna de Hes, zon-
der beroep, 29 j.
Cornelis Vermaak, weduwn., zon-
der beroep, 34 j. en Adriana
Antonia van Peppen, werkster,
T37 j.
\Villcm Visser, steenbakker, 34 j.
en Helena Margaretha van den
Berg, zonder beroep, 20 j.
Jan Zonnenberg, landbouwer, 39 j.
en Maria Immikhuizen, dienst-
meid, 33 j.
Cornelis Nagtegaal, schipper, 29 j.
en Elisabetll Schoonhoven, dienst-
meid, 25 j.
Johannes Adrianus van Vogelpoel,
metselaar, 28 j. en Maria Sabee,
zonder beroep, 24 j.
Hendrikus Plink, kleingoedbakker,
28 j. en Hendrica van Kuyk,
dienstmeid, 35 j.
Johannes Hendrikus Saveur, we-
n., kamerbehanger, 40 j. en
Willem van Asch, schipper te Beu-
sichem, 36 j. en Dirkje Johanna
van der Lingen, dienstmeid, 37 j.
'.Villcm Dussenbroek, slagter, 24 j.
en Maria Alida Ponsioen, zon-
der beroep, 21 j.
Jan Berend Achterkamp, koetsier,
37 j. en Elisabeth Langedijk,
dienstmeid, 23 j.
Ferdinandus Jacobus van der Vin-
den, sigarenmaker, 25 j. en Eli-
sabeth Maria van Leyden, zon-
der beroep, 24 j.
9. Henri Evrard Ferdinand Theo-
dore Eooth, weduwn.,stations-chef
bij den Eijnspoorweg te Amster-
dam, 31 j. en Eosalia Hermina
van Boom, zonder beroep, 18 j.
15. Jacobus Gijsbertus Kietveld,
schoenmaker, 31 j. en Derres
Harmsen, werkster, 35 j.
Berend Hendriks Gort, weduwn.,
winkelier, 34 j. en Antonetta van
der Horst, werkster, 33 j.
Joseph Hendrik Fischer, weduwn.,
kleedermaker, 40 j. en Petronella
Johanna Baljet, zonder beroep,
33 j.
Adrianus Eeusel, tuinman, 27 j. en
Hendrina Jansen, zonder beroep,
30 j.
Marinus Holl, barbier, 23 j. en
Johanna Maria Steffaan, zonder
beroep, 25 j.
Berend Zepliad, arbeider, 37 j. en
Johanna van den Berg, werkster,
26 j.
Cornelis Vink, kuiper, 27 j. en
Cornelia van Dolderen, dienst-
meid, 27 j.
Thomas Eumbrink, zadelmaker, 25 j.
en Margaretha Johanna Vierber-
gen, dienstmeid, 24 j.
Gerrit Zieleman, metselaar, 29 j.
en Cornelia van Emmerik, breid-
ster, 27 j,
Carel Pieter van Gelder, boekdruk-
ker, 27 j. en Catharina vnn der
-ocr page 456-
69
en Johanna Elisabeth Catharina
Mets, zonder beroep, 24 j.
Willem Bosch, winkelbediende, 22 j.
en Willemina Verschoof, zonder
beroep, 26 j.
Pieter van Nimwegcn, timmerman,
27 j. en Jannigjc van Deudekom,
zonder beroep, 26 j.
Abraham van Cuilenburg, weduwn.,
timmerman, 45 j. en Johanna
Willemina Augustinus, zonder
beroep, 45 j.
Willem Berg, weduwn., kleederma-
ker, 34 j. en Gesina Bloinmaert,
dienstmeid, 30 j.
Anthonius Pieter van Frankenhuy-
zen, schilder, 22 j. en Anna
Maria van der Zant, dienstmeid,
35 j.
Jan Georg Zumbuöhl, schoenmaker Ie
Linschoteu, 26 j. en Anna Sophia
van Eindt, zonder beroep, 28 j.
23. Frederic Koster, schrijnwerker,
27 j. en Wilhelmina Elisabeth
Smith, zonder beroep, 22 j.
Jonkhr. Menno Louis Victor de
Girard de Mielet van Coehoorn,
2de luitenant bij de rijdende ar-
tillerie, 27 j. en Jonkvr. Jean-
nette Op ten Noort, zonder be-
roep, 28 j.
Jonkhr. Pieter Jacob de Girard
de Mielet van Coehoorn, luite-
nant ter zee, 2de klasse, aan
boord van Zijner Majesteits fre-
gat de Sambre, 26 j. en Jonkvr.
Antonia Elisabeth Arnolda Op
ten Noort, zonder beroep, 27 j.
29. Leendert Anthonie van de Voo-
ren, kleedermaker, 27 j. en Alida
Scharp, mutsenwaschster, 23 j.
Johannes Jacobus Fisscher, klee-
dermaker, 26 j. en Boortje Ge-
restijn, zonder beroep, 24 j.
Joannes Petrus Gersen, weduwn.,
broodbakker, 51 j. en Hendrika
van Schaik, dienstmeid, 34 j.
Anthony Verhaar, weduwn., wagen-
Joanna van Uitert, zonder be-
roep, 29 j.
Adriaiius Nagtegaal, steerivormer,
25 j. en Christina van Uitert,
zonder beroep, 25 j.
Ernst Rijnfrank, timmerman, 20 j.
en Elsje Bos, zonder beroep, 24 j.
Reinier Kramer, schilder, 24 j. en
Antonia Wilhelmina Bolleman,
dienstmeid, 29 j.
Mattheus Wallast, kleedermakcr,
22 j. en Wijntje van der Lin-
den, dienstmeid, 29 j.
17. Cornelis van Rossum, koopman
te Rotterdam, 24 j. en Frouke
Cardinaal, zonder beroep, 20 j.
21. Wolf Wolff, koopman te Zwolle,
31 j. en Naatje de Beer, zonder
beroep, 26 j.
22. Gerrit Kool, arbeider, 24 j. en
Francina Suter, zonder beroep,
24 j.
Cornelis van der Steen, ijzergieter,
45 j. en Christina Schepens,
werkster, 35 j.
Johan Hendrik Dörr, knoopeuma-
ker, 27 j. en Catharina Emvne-
lot, dienstmeid, 27 j.
Wilhelmus Clemens, bediende, 30 j
en Johanna Niemvboer, naaister,
26 j.
Nicolaas Monnee, knoopenmaker,
25 j. en Aaltje Oosterbeek, dienst-
meid, 34 j.
Jacobus Arnoldt Man, oppasser,
27 j. en Johanna van Delden,
zonder beroep, 28 j.
Martinus Dons, schoenmaker, 31 j.
en Johanna van den Hoorn,
werkster, 30 j.
Henricus van Beek, wedmvn., wa-
genmaker, 48 j. en Annigje van
der Lit, winkelierster, 37 j.
Franciscus van den Muysenberg,
weduwn., kleedermaker, 43 j. en
Margarita Theresia Pijpers, wed.,
winkelierster, 42 j.
Cornelis Jansen, onderwijzer, 27 j.
-ocr page 457-
van Deventer, naaister, 24 j.
Johan Georg van Maarschalkerweerd,
timmerman, 26 j. en Anna Ca-
tharina Ebbeler, dienstmeid, 30 j.
Fredrik Martinus, voerman, 27 j.
en Anna Catharina Moerbeek,
mutsenmaakster, 25 j.
30. Manus Kuben Vorst, koopman
te Culenborg, 24 j. en Sophia
Berlijn, zonder beroep, 22 j.
maker, 36 j. en Marie Frangoise
Dorre, zonder beroep, 28 j.
Louis Carel Meijer, schilder, 20 j.
en Maria Scharp, zonder beroep,
24 j.
Pieter Louis van der Zegel, klee-
dermaker, 38 j. en Maria Fran-
cina Hoff, naaister, 31 j.
llondrikus de Winter, weduwn.,
opperman, 32 j. en Aletta Maria
Te zamen 134 paar gehuwden.
Overleden den
2 MEI. Johannes Ileijnhard, geh.,
58 j. lste Achterstraat, wijk H.
Hendrik Visser, geh., 59 j. Zwarte
water.
3. Antonia Robbers, wed. van Ja-
cobus Mulder, 83 j. Hartstecg.
Jolmnnes Ruys, 3 m. Hamsteeg.
4. Johannes Gijsbertus van Booijen,
ongeh., 20 j. Kroonsteeg.
Franciscus Wilhelmus te Brugge,
8 j. Schoutensteeg.
Jacoba Maria van der Steen, 2 m.
Nieuwe weerd.
Pieter de Bruin, 3 m. Naauwe wa-
tersteeg.
Gesina Tulp, huisvr. van Dirk de
Leur, 43 j. onder Catharijne.
5. Johannes Goedhart, geh., 65 j.
Walsteeg.
Diua Johanna Wilhelmina Dolmans,
11 m. Pelmolenstraat.
Kijk Adrianus van der Werff, 4 m.
Springweg.
Johanu Frederich Anton Legedör,
3 m. Lange rietsteeg.
Gijsbertus Emmelot, 7 m. Zand-
straat.
6. Maria Hendrika Verbrugb, 3 m.
Driesprong.
Klaas Vlaanderen, ongeh., 30 j. j
Naauwe watersteeg.
Henrietta Suzanna Alewijn, wed. i
van Mr. VVillem Adriaan Arnold
Poelman, 76 j. Kromme nieuwe
gracht.
Susanua Beatris Elisabeth Grouo-
vius, wed. van Coenraad Muys-
ken, 47 j. Domtrans.
7. Franciscus Johannes Pijtak, on-
geh., 31 j. Lichte gaard.
Cornelia Pasman, l j. Veenstraat.
Levenloos aangegeven Dochters
(tweeling) van Noach van Velze.
Oosterbuurt.
8. Megteld Kempkens, wed. van
Joannes Maarschalkerweerd, 55 j.
Singel, wijk M.
Willemiria van Bruggen, wed. van
Gabricl Leeuw, 81 j. Jacobikerk-
steeg.
9. Petrus van Dam, 5 m. Hoogc
oord.
10. Hanna Voorn, wed. van Hen-
dricus Logmans, 60 j. Steenweg.
Joannes llegter, geh., 73 j. Zand.
Gerard Coenders, 11 m. Visch-
markt.
11. Wilhelmus Toebes, weduwn.,
81 j. Twyestraat.
Maria van Trict, huisvr. van Cor-
nelis Jansen, 18 j. Groote cli-
gensteeg.
Levenloos aangegeven Zoon van
Leendert van der Horst. Zand.
-ocr page 458-
71
12. Franciscus Gadelie, ongeh., 22 j.
Helling.
13. Johannes van den Broek, geh.,
76 j. Bemuurde weerd.
Jan Pieter Antoon Lens, 4 w.
Steenweg.
14. Constantia Petronella van Beem,
wed. van Cornelis van der Leeuw,
79 j. Heerenstraat.
Johannes Henrikus Kappelman, geh.,
65 j. Vinkenburgsteeg.
15. Dirk Stoker, 4 m. Achterstraat,
wijk C.
Ernst Johannes Eggelaar, 2 j. ach-
ter Clarenburg.
Levenloos aangegeven Dochter (on-
echt).
16. Wilhelmus Johannes van Wijk,
10 m. Eoodenburgstraat.
Antou Bucrbank, geh., 57 j. Eoo-
zendaal.
17. Geertruy van Doorn, wed. van
Jacob Mandersloot, 53 j. Tuin-
straat, wijk B.
Anna Carolina van Soest, 4 m. te
Echteld.
Anthonius Albertus Uylenberg, 5 j.
Ambachtstraat.
18. Laurentius Nuys, geh., 47 j.
Kalverstraat.
Jurrie Steenbeek, l j. Lage weide.
19. Everdina Linschoten, 3 m.
Magdalenasteeg.
Levenloos aangegeven Dochters
(tweeling) van Pieter van Kooi-
jen. Jansdam.
Jacoba van Ipenburg, wed. van
Cornelis van Kesteren, 64 j. Le-
pelenburg.
Jacobus van Hall, ongeh., 25 j.
Lango lauwerstraat.
Levenloos aangegeven Zoon van
George Eredrik Auberlcn. Ach-
terweg.
20. David Lancee, weduwn., 47 j.
Springweg.
Ernst TYcdrik Antouie Eeder, gcli.,
44 j. Molunsteeg, wijk B.
Anthonie Marsman, 3 w. Muntsteeg.
Maria van Odijk, wed. van Jasper
de Groot, 69 j. Singel, wijk I.
21. Helena Kops, 3 m. Kromme
nieuwe gracht.
Maria Willemina Brey, 6 w. Wijde
watersteeg.
Johanna Hertrave, wed. van Pieter
Eyselendoorn, 73 j. Koestraat.
Huberta Helena van Kessel, 3 w.
Predikheerenkerkhof.
22. Joannes Smorenberg, geh., 72 j.
Zwaansteeg.
Theodorus van Doorn, 2 j. Kroon-
steeg.
Levenloos aangegeven Dochter van
Jacobus Johannes van de Vel-
den. Putsteeg.
Johan Derk de la Eontaine Schlui-
ter, geh., 55 j. te Amsterdam.
Wilhelmina Maria Schnell, 2 j.
Viebrug.
23. Emelia Maria Lindeman, 5 m.
St. Annastraat.
Johannes Wijnands, geh., 73 j.
Keukcnstraat.
24. Hendrik van der Burg, 3 m.
Lange smeesteeg.
25. Johannes van der Ster, 14 j.
Begijnenhof.
26. Jacobus Johannes Matthijs Ba-
langes, 7 w. Vrouwjuttestraat.
August Ernst Inckel, weduwn.,
75 j. Van Wijekskade.
Catharina Maria de Lee, ongeh.,
68 j. Stroosteeg.
Bernardus Cornelis Camue, 7 m.
Jacobibrug.
27. Johanna Elisabeth Mittelbeck,
14 j. achter den Dom.
Johannes Antonius van Schaik, 9 m.
Helling.
Pieter Marinus Venis, ongeh., 18 j.
Weesbrug.
Jonkhr. Herman Dirk de Geer,
geh., 64 j. Nieuwe gracht.
28. Arie van Eek, B m. Drie-
sprong.
-ocr page 459-
7 a
Hendrikus van Vulpen, 6 w. Gast-
huissteeg.
Gerrit Spierenburg, 4 w. Suiker-
straat .
29. Hendrik Casper Schusler, geh.,
69 j. Kromme nieuwe gracht.
Jacobus Joliannes Jong, 6 rn. Geer-
truidakerkhof.
30. Johannes van Eek, 4 d. Leid-
schen Rijn.
Jantje van Zutphen, 2 j. Kleine
eligensteeg.
Jan Mulder, 8 m. Zwaansteeg.
Barendina Kortree, huisvr. van
Adrianus Heridrikus Borgers, 48 j.
Lange smeestceg.
Carolina Elisabeth Helcna Brands,
ongeh., 23 j. Bildtstraat.
31. Maria Elisabeth Pontier, 3 m.
Voïraadsbrug.
Abraham Giezen, geh., 42 j. Daal-
sehendijk.
Te zamen 89 overledenen.
-ocr page 460-
OVERZIGT der als levend en levenloos aangegeven geborenen
te Utrecht.
MEI 1850.

levend
levenloos *)
totalen

Geslacht

S
-t-s
•g

•g
•73
Aanmerkingen.

A

rd
0
,0
o
a


o
a
i
ö
0
ö
—
O



o

o

o


Mannelijk
64
7
2

66
7
73
Onder de (echt) geborenen zijn
vijf tweelingen, waarvan drie
Vrouwelijk
54
13
5
1
B9
14
73
als levend aangegeven, allen
Zoons; en twee als levenloos,
Totaal
118
20
7
1
125
21
146
beide Dochters.
*) Zie hierbij de aanteekening op bl. 8.
VEIIGEMJKEND OVEKZIGT der geborenen en overledenen
te Utrecht.
MEI 1850.
Aanwijzing
mannelijk
vrouwelijk
totaal
Aanmerkingen.
Geboren
Overleden
Meer geboren
73
53
73
36
146
89

20
37
57
-ocr page 461-
74
STAAT van den Ouderdom der Overledenen te Utrecht.
MEI 1850.
Oud
maanden
erdom
jaren
^
a
vrouwelijk
1
Aanmerkingen.
0— 6

14
9
23

6—12
.
7
l
8


1— 5
3
3
6


5—10
2
—
2


10 — 20
2
2
4


20—30
3
1
4


30—40
2
—
2


40—50
4
3
7


50—60
4
2
6


60—70
4
4
8


70—80
5
3
8


80—85
1
2
3


85—90
—
—
—


90—95
—
—
—


95—100
—
—
—


51
30
81

Levenl. aangeg. kind.
2
6
8

Totaal . .
53
36
89

OPGAVE van het getal paarden, bij de kantoren der stedelijke belastingen
te Utrecht aangegeven voor de (Pinkster) markt van 13 Mei 1850.
Kantoren
Getal paarden
Aanmerkingen.
Waard-barrière . .
3

Catharijne-barrière .
Tolsteeg-barrière . .
199
117

Wittevrouwenpoort .
lloodebrug ....
Ridderschapsvaart .
Yaartsche Eijn . .
Totaal .
78
rt
1
123
62

589
-ocr page 462-
75
OPENBARE VERKOOPINGEN VAN VASTE GOEDEREN
TE UTRECHT.
MEI 1850.
Den 11. Mei.
Teu overstaan van den Notaris J. H. VAN SCHERMBEEK.
Een Heeren-huis , met, Tuin en Overplaats , gelegen in het dorp Har-
inelen; Kadaster Sectie B. N°». 639 cri (555.
Gekocht door den Heer w. PELLEKAAN , voor ƒ 2910.
Ten overstaan van den Notaris Mr. c. G. DE BALBIAN VAN DOORN.
Een Heeren-huis, met Tuin, Erf, Grond en Kluis, te Utrecht, aan
de westzijde der Oude gracht, wijk B. N°. 70.
Gekocht door den Heer j. H. WEYLER, voor ƒ 5600.
Den 18. Mei.
Ten overstaan van den Notaris H. VAN OMMEREN.
Een Huis, met Erf en Grond, te Utrecht , aan de oostzijde van het
Geertruiciakerkhof, wijk F. N°. 430.
Opgehouden op ƒ 1200.
Den 25. Mei.
Ten overstaan van den Notaris G. H. STEVENS.
Eene Hofstede, genaamd de Pop, met 15 Bunders, l Roede, 70 El-
len Boomgaard-, Tuin-, Wei- en Hooilanden , gelegen in het Neder-
eindc van Jutphaas ; Kadaster Sectie A. N»». 351 a 362 , 500 a 504.
Gekocht door w. VAN DIJK, bouwman te Zeist, voor ƒ 13,000.
Eenc Hofstede, met 33 Bunders, 84 Roeden, 42 Ellen Boomgaard-,
Bouw-, Wei-, Hooi- en Boschlanden, onder Snelrewaard; Kadaster
Sectie A. N08. 202 tot en met 207, 256 tot en met 259, 271 tot en
met 276, 433 tot en met 447, en Sectie B. Nos. 187 tot en met 189.
Gekocht door den Heer Mr. P. VERLOREN VAN TIIEMAAÏ , voor
ƒ 21,400.
Eene Hofstede, rnet 38 Bunders, 83 Roeden, 20 Ellen Boomgaard-,
Tuin-, Bouw-, Wei-, Hooi- en Boschlanden , gelegen aan den Blin-
deweg, onder Linschoten; Kadaster Sectie D. N01. 130 tot en met
158, 162 en 163, en onder Reijerscop Indijk, gemeente Harmelen,
Kadaster Sectie D. N". 116.
Gekocht door T. J. BOS, bouwman te Linschoten, voor/ 26,500.
-ocr page 463-
ff [l
11)
Een Huis, te Utrecht, buiten dt; Waard-barrière , tusschen de Stcenen-
en Knolleiibrug, wijk M. Nu. 107 en eene Woning daarachter,
wijk M. No. 108.
Gekocht door den Heer J. GRAVEND AAL , voor ƒ 650.
Ten overstaan van den Notaris H. J. BUSKES.
Eene Huizinge, ingerigt tot Badhuis, met Plaats en Tuin, Loods en
Knechtswoning , te Utrecht, aan de Kijnkade , wijk A. N°. 163gg.
Gekocht door den Heer J. A. A. KAM , voor de stad Utrecht ,
voor ƒ 7100.
Ten overstaan van den Notaris H. DUYFJES.
Het Buitengoed Tjepma, bestaande in eene Heeren-huizing, Koetshuis ,
Stalling voor vier paarden, Tuinmanswoning en verdere betimmering,
met Beplantingen , Moestuinen , Boomgaard- en Bouwlanden , te za-
men groot 5 Bunders, 25 Hoeden, 40 ellen, in de gemeente Ouden
Ehijn; alsmede een dubbel Gestoelte in de Gereformeerde Kerk aan
de Meern.
Gekocht door den Heer c. j. VAN BEAKEL, voor ƒ 9050.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAN SCHERMBEEK.
Een Huis, te Utrecht, aan de noordzijde van de Minnebroederstraat,
wijk G. N°. 269.
Opgehouden op ƒ 3500.
Ten overstaan van den Notaris J. c. DWAES.
Een Huis , met Kluiskelders, aan de werf uitkomende, te Utrecht ,
aan de westzijde van de Oude gracht, wijk E. N°. 92.
Gekocht door den Heer A. VLAANDEREN , voor Mejufvrouw de
wed. A. KUTGERS , voor ƒ 4G30.
Een Huis. te Utrecht, aan de westzijde van de Muntstraat , op den
hoek van de Zonstraat, wijk G. N°. 391.
Gekocht door den Heer G. H. MENEBKÖKEK , voor Mejufvrouw
de wed. N. A. EOUIJEE , voor ƒ 2500.
-ocr page 464-
STAAT van de Marktprijzen te Utrecht.
MEI 1850.
Naam der artikelen
i Mei
11 Mei
18 Mui
25 Mei
<D
i
1
s
.1
ij
Tarwe ....
G1.C«. GI.Cs.
6,75- 7,40
4,30- 4,90
4,50- 5,00
3,00- 3,60
2,50- 3,00
5,00- 7,00
1,20- 2,00
33,00- 40,00
0,50- 0,70
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
GI.Cs. Gl. Cs.
6,60- 7,20
4,50- 5,00
4,80- 5,40
3,00- 3,60
2,50- 3,00
5,00- 7,00
1,30- 2,00
32,00- 40,00
0,52- 0,70
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
Gl. Cs. Gl. Ca.
6,75- 7,50
4,70- 5,25
4,80- 5,40
3,00- 3,60
2,50- 3,00
5,00- 7,00
1,10- 1,50
32,00- 40,00
0,54- 0,70
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
GI.Cs. Gl.C».
6,75- 7,50
4,70- 5,25
4,80- 5,40
3,00- 3,60
2,50- 3,00
5,00- 7,00
1,10- 1,80
32,00- 40,00
0,52- 0,72
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
Rogge _ . . . . ' . .
Boekvveit .....
Garst ......
Haver .....
witte Boonen ....
witte Erwten ....
groene Erwten . . .
graauwe Erwten en Kapuc.
Aardappelen ....
Kaas (de 100 H) . .
'Boter ......
Eundvleesch ....
Kalfsvleesch ....
Schapen- of Lamsvleesch
.Varkensvleesch
-ocr page 465-
78
LIJST van de Water-hoogte op do rivier de Lek te Vreeswijk,
alsmede van den Vaartschen Rijn te Utrecht, waargenomen door
de Opzigters van den Waterstaat, gedurende de maand
MEI 1850.

Rivier de Lek Vaartschen
water afgeta]
|
fcD
D
1
onder
boven
water ingela-
ten met de
Rijn
te Utrecht
op de Vechl
met de
Aanmerkin- |l
&
het
nood-
peil
het
AP.
peil
waai-
jer-
deur
schui-
ven
boven
rijn-
peil
onder
rijn-
peil
waai-
jer-
deur
twee
schui
ven
gen

Ned. ellen
uren
Ned. ellen
uren

l
3,86
2,64
»
,
B
0,10
„
12
m
"3 0
2
4,01
2,49
B
B
i
0,09
B
12

3
4,09
2,41
B
B
8
0,12
B
8
" '^ ° il
4
4,18
2,32
B
))
B
0,08
i
B
^ "S S |
5
4,27
2,23
B
B
B
0,05
B
B
S) J2 "3 ||
6
4,31
2,19
B
B
B
0,11
,
14
J ""^ 1
7
4,42
2,08
B
B
))
0,12
B
»
i* 's é II
8
4,40
2,10
B
B
B
0,09
B
i
5 ri^J 1
9
4,36
2,14
B
»
»
0,09
B
B
"i 'S — 1
10
4,39
2,11
B
B
»
0,07
B
8
"" •£-T ||
11
4,42
2,08
»
B
B
0,13
t
5
0) CD G 1
12
4,37
2,13
B
»
I
0,09
8
B
o"!
13
4,44
2,06
B
B
))
0,10
B
B
O o S l!
14
4,46
2,04
,,
„
B
0,13 B
))
° ° "1
15
4,52
1,98
l
B
»
0,14
B
„
n II
16
4,53
1,97
B
»
B
0,17
B
»
5 cc bc 1
03 ëo a II
rp< —p? *H
17
4,43
2,07
B
B
B
0,23 B »
bD bJD'o j!
18
4,40
2,10
B
17
B
0,22
D B
o II
19
4,43
2,07
B
7
D
0,13
D
P
o l
20
4,43
2,07
t
B
1
0,13
D
6
GD C3^ II
21
4,43
2,07
j)
D
»
0,21
B
12
'&. "E, C 1
22
4,38
2,12
V
20
B
0,21
B

P-( CL, O 11
23
4,36
2,14
»
24
B
0,13
«
»
« S n |C II
24
4,39
2,11
j
24
))
0,15
B
|
OJ 2 <u -° 1
25
26
4,25
4,25
2,25
2,25
„
18
B
B
0,12
0,14
B
4
ft
7
N " N -. 11
B Ë ïï 9 •
Q SbP B II
27
4,38
2,12
1
B
))
0,47
15
24
S §
28
4,40
2,10
8
))
8
0,52
14
10
1
29
4,41
2,09
B
5
B
0,52

B
O CO
30
4,47
2,03
10
14
B
0,20
D
D

31
4,43
2,07
1)
24
B •
0,15
8
t

gemidd. 4,351
2,149


8
0,168



totaal


10
153


33
118
1
-ocr page 466-
WAARNEMINGEN, gedaan te Utrecht, op het Meteorologisch Observatorium,
door F. W. C. KEECKE, Math. Mag. Phil. Nat. Doet.
MEI 1850. 's Morgens te 8 ure.
| Dngteekening 1
Wi
rigling
n tl
kracht
Barom.
bij 0°
Ther-
mome-
ter
Dampdrukking 1
Vochtigheid
Gevallen regen 1
Aanmerkingen
1
NNW
2
760.CC
6,5
4,73
0,62
0,2
Zwaar bewolkt.
2
N
2
G3,65
7,5
5,15
63
1,8
Bewolkt.
3
wzw
1
68,80
7,8
4,33
53

Bijna helder.
4
wzw
2
60,23
10,9
7,21
72

Bewolkt.
5
zw
1
54,43
9,0
7,22
81
0,3
Zwaar bewolkt.
0
NO
1
52,63
9,9
7,26
77

Betrokken.
7
ONO
4
51,95
7,6
7,51
92
0,8
ld.
8
zzw
2
48,11
13,9
9,93
88
1,2
Bewolkt.
9
zw
2
55,38
10,2
7,41
77

ld.
10
WNVV
2
62,47
8,8
5,83
66

[d.
11
ZW
3
64,13
12,0
6,54
60

ld.
12
zw
2
61,63
11,5
8,46
82

Zwaar bewolkt.
13
NNW
0—1
64,50
11,8
7,34
70

L. bet. 8 u. kr. omdez.
14:NNW
2
63,25
8,7
4,73
54

Bewolkt.
15
WNW
1
57,42
8,8
6,81
77
6,1
Zwaar bewolkt.
16
ZZO
1
57,60
9,5
6,72
73

Bewolkt.
17
NW
2
59,55
9,1
6,57
74

ld.
18
ZZW
1
' 50,65
11,4
7,37
70
0,7
ld.
1!)
ONO
1
60,27
13,9
7,75
C4

W.
20
NO
1
56,90
15,7
10,16
76

ld.
21
NNW
0
54,91
18,6
12,23
77

Bijna helder.
22
ZZO
1
54,58
17,3
8,57
57

Held., 'snachts dauw.
23
zzw
2
52,09
17,5
9,98
67

Zwaar bewolkt.
24
ZZO
1
49,13
18,0
11,76
76

Bewolkt.
25
zzw
2
54,31
15,5
10,55
80

Zwaar bewolkt.
26
zzw
4
56,85
14,0
8,56
71
3,7
ld.
27
z
2
59,47
17,6
10,61
71

Ligt bewolkt.
28
zw
4
62,98
15,1
8,97
70

Bewolkt.
29
wzw
0—1
09,86
13,5
10,05
86

Betrokken.
30
NO
1
65,16
20,5
9,13
51

Helder.
31
NO
1
65,63
19,5
8,26
49

ld.


52
58,97
12,6
Ti>9
OVTÏ
ÏM



som
gem.
gcm.
gem.
gem.
som

-ocr page 467-
80
MEI 1850. 's Middags te 2 ure.






a

w



c
~3
v




Ther-
'r3
O)
v


\Yinrl
Barom.

„M
M
^

i 0
il
risting
kracht
bij 0"
mome-
ter
0
O,
§
u
^o
a
JU
Aanmerkingen
o




a
_
~-'

1
NNW
3
759,80
9,0
5,19
0,58

Bewolkt.
2
NNO
2
66,60
8,5
4,66
53

ld.
3
WZW
2
66,51
12,3
6,02
55

ld.
4
NW
2
58,84
8,7
6,64
76

Zwaar bewolkt.
5
WNW
1
53,34
13,2
7,21
63
2,9
Bewolkt.
6
NO
2
52,39
11,0
7,74
77
0,3
Betrokken.
7
ONO
2
50,17
18,3
11,44
73

Bewolkt.
8
Z
3
47,07
13,7
9,59
81
1,6
Bewolkt , buijig.
9
W
2
56,98
12,3
7,52
69

Bewolkt.
10
NW
1
63,15
11,3
5,83
57

ld.
11
zw
3
63,74
17,8
6,99
46

Zwaar bewolkt.
12
WNW
2
61,90
14,7
8,11
65
0,3
ld.
18
N
2
64,39
12,7
6,35
57

Bcw., kr. om de zon.
14
NNW
2
61,95
11,1
5,05
45

Bewolkt.
15
NW
1
57,67
10,6
3,95
30

ld.
16
NNO
2
58,15
11,3
6,63
65

ld.
17
NNW
2
59,56
8,0
7,93
95
3,5
Betrokken , regen.
18
Z
1
59,29
15,5
7,39
56

Bewolkt.
19
O
1
58,72
16,6
8,85
63

ld.
20
NO
1
5-6,22
18,5
9,56
60

ld.
21
NO
1
53,56
22,7
11,24
55

Z.bew. v. |l-2uonw.
22
ZZW
2
53,41
20,9
8,94
49

Ligt bewolkt.
23
ZZO
1
51,78
18,9
11,49
71
0,3
Bewolkt.
24
WZW
1
49,29
17,9
12,80
84
0,5
Bet.pl-fl2k.o.d.z.
25
WZW
2
55,05
13,2
10,24
89
3,3
Zwaar bew., onweer.
26
zwr
3
57,39
16,0
8,59
63

Zwaar bewolkt.
27
Z
1
58,28
20,9
12,14
67
0,2
Zwaar bew., buijig.
28
WZW
4
65,43
18,1
9,23
60

Bewolkt.
29
WNW
0—1
69,17
17,7
10,80
72

ld.
30
NO
2
03,69
21,2
9,54
52

ld.
31
NNO
2
66,22
20,7
9,42
52

Ligt bewolkt.


56|
58,72
14,9
8,29
0,63
12,9

—

som
gem.
gem.
gem.
gem.
som

-ocr page 468-
MEI 1850. 's Avonds te 10 ure.
Dagfeekenin;; il
Wi
rigting
ad
kracht
Barorn.
hij 0°
Ther-
mome-
ter
Bampdrukking |
Vochtigheid I
Gevallen regen B
Aanmerkingen
1
N
1
761,65
3,7
4,64
0,72
1,0
Ligt bewolkt.
2
N
0—1
68,89
2,5
4,68
79
0,1
Helder.
3
WZW
1
64,02
6,1
6,19
83

Bijna helder.
4 WZW
0—1
56,58
5,8
6,99
96
1,9
Bewolkt.
5
NNO
1
52,83
6,7
6,46
84

ld.
6
NNO
2
53,56
6,5
7,10
93
5,3
Betrokken , regen.
7
ZO
1
49,41
13,0
11,25
1,00
8,4
Bew., te -J5-5 u. onw.
8
ZZW
2
52,63
7,9
7,24
87
1,5
Bewolkt.
9
W
0—1
59,67
4,3
5,94
89

Helder.
10
zw
1
63,35
7,6
6,65
81

Bewolkt.
11
WZW
1
62,70
11,8
9,06
88

ld.
12
NISTW
0—1
63,62
5,8
6,78
93

Ligt bew., dauw.
13
NNW
1
64,74
6,0
6,25
84

Ligt bewolkt.
14
WNW
0
60,22
8,0
5,92
89

Zwaar bewolkt.
15
WNW
0—1
53,18
5,0
6,43
93

Helder.
16
NNW
1
59,62
6,6
7,25
94

Bijna helder.
17
N
0
59'93
7,1
7,14
89
5,7
Zwaar bewolkt.
18
ozo
0—1
60,21
8,8
6,69
76

Helder.
19
NO
1
57,35
10,4
9,35
96
0,1
Bewolkt.
20
N
1
55,78
12,7
10,92
98

Helder, dauw.
21
Z
0—1
54,94
14,6
11,20
89
1.0
Bew.j tot 4 u. onw.
22
0
0—1
52,57
14,5
8,88
72

Ligt bewolkt.
23
ZZW
0—1
50,97
11,6
10,08
96
0,3
Helder.
24
zw
1
51,11
12,9
10,80
95
1,3
Zwaar bewolkt.
25
zw
0
55,43
12,7
10,54
94
0,4
Zwaar bew., regen.
26
ZZW
1
58,95
11,0
9,35
93

Bijna helder.
27
Z
2
57,41
13,7
10,70
90
3,0
Zwaar bew., buijig.
28
WZW
0—1
67,94
10,1
8,95
94

Helder, dauw.
29
N
0—1
67,87
12,2
10,84
1,00

Ligt bew., dauw.
30
NO
0
64,06
13,6
10,00
85

Helder.
31
NNO
1
67,97
14,5
10,08
81

ld.


Mi
59,17
9,3
8,20
0,89
30,0



som
gcm.
gcm.
gern.
gem.
som

6*
-ocr page 469-
82
NAAMLIJST
DEK GEBORENEN, GEHUWDEN ENT OVERLEDENEN
TE UTRECHT.
JUNIJ 1850.
Geboren den
l JUNIJ. Adrianus, Z. van Johan-
nes Jacobus van Loveren.
......Z. onecht.
Evertje, D. van Hendrik van
Amerongen.
2. Francjois, Z. van Autoine Martin.
Hendrikus Wilhelmus, Z. van Wil-
helmus Jacobus van Diest.
3 Hendrika, D. van Nicolaaa van
den Brink.
Hendrik, Z. van Steven Stam.
Wilhelmina Margaretha, D. van
Dirk Martinus van Diedenhoven.
Jacobus, Z. van Jacobus van Em-
merik.
Cornelia, D. van Joannes van Dam.
5. Susanna Wilhelmina Clasina, D.
van Klaas Verbeek.
Alida, D. van Nicolaas Harderwijk.
Wilhelmina, D. van Mattheus Fon-
villc.
Hendrik, Z. van Hendrik van
Putten.
Elisabeth, D. van Coenraad Meijer.
Adrianus, Z. van Andries Rutgers.
Johannes Anthonius en Jacoba Cor-
nelia, Z. en D. van Johannes
Jacobus Smeijer.
Karel, Z. van Theodorus Jansen.
C. Wilhelmina, D. van Marinus
van Zantwijk.
Lodewijk Cornelis, Z. van Willem
van Rooijen.
Geertruida, D. van Johannes Hoe-
gee.
Hendrika Jacoba, D. van Antonie
Joseph Beek.
FJoradina Elisabeth, D. van Wil-
lem de Klerk.
Hendrikus Jacobus, Z. van Johan-
nes van Daalen.
7. Hendrika, D. van Nicolaas van
Benthcm.
Anna Jacoba, D. van Carel Lndo-
vicus Rogier.
Hendrikus Franciscus, Z. van Hen-
drikus Everardus van Capelle.
Lubertus, Z. van Flovis van dei-
Pijl.
Franciscus Marinus Josephus, Z.
van Paulus van Bergen.
Gijsbertus Johannes, Z. van Wil-
helmus Pot.
8. Constantia Maria, D. van Jan
Philip de Bordes.
Jacoba Arnoldina Maria Elisabeth,
D. van Jan Willem Pfeil.
Jacobus Nicolaas, Z. van Jacobus
Lagas.
9. Jacobus Petrus Gijsbertus, Z.
van Jacobus Wilhelmus Ooster-
baai].
Wilhelmina Catharina, D. van Mar-
tinus Wessel (ioes.
......Z. onecht.
Wilhelmina, D. van Jan Vulper-
horst.
Anton, Z. van Dirk Pieter Veld-
hoven.
Johannes Daniel, Z. van Theodo-
rus Ernestus Kuyper.
10. Eduard Johannes, Z. van Edu-
ard Johannes van Deventer.
11. Jan, Z. van Arie van den Berg.
Wilhelmina Johanna, D. van Jan
Wandelaar.
-ocr page 470-
83
Maria Johanna, D. van Cornelis
Verheul.
Joannes Georgius, Z. van Joannes
Georgius Heijer.
Cornelia Maria, D. van Claas Pe-
trus Peuts.
Gerrit, Z. van Hendrik Huyden.
12.......D. onecht.
13. Pieter Johan Hendrik Jakob,
Z. van l)r. Pctraa Hcmicus Ja-
cobus Wellenbergh.
Dorothea, D. van Joannes Corne-
lius van den Braak.
Thomas Nicolas, Z. van Thomas
van Soest.
Hendrik», D. van Jan Senncf.
14. Johannes, Z. van Cornelis Ber-
nardus Ensie.
15.......1). onecht.
Barend Jacobus, Z. van Dirk Voort-
man.
16. Johanna Margaretha, D. van
Pieter Dool.
Frederik Wolf, Z. van Wolf Ma-
nus Salomon.
Arie, Z. van Adrianus Lodder.
Ernst Johannes Marinus, Z. van
Johannes Anselmus Eggelaar.
Johannes, Z. van Pietev Johannes
Edelkoort.
Gerrit, Z. van Gerrit van Rijn.
17.......D. onecht.
Willem Johannes, Z. van Willem
Johannes Houtman.
Pieter, Z. van Joannes de Kijk.
Wijnandus Johannes, Z. van Wij-
nandus van Driel.
Fetronella Paulina, D. van Carl
Gottlieb Bluthgen.
18. Hermanus, Z. van Pieter Tak-
ken.
Maria Margaretha Hendrika, D.
van Theodor Philipp Ermann.
Cornelis, Z. van Hendrik Siebe-
liuk.
Gerrit Jan Marinus Albertus, Z.
van Jan Laarman.
Aaton Cornelis Henricus, Z. van
Johannes Alma.
19. Gerarda, D. van Gerrit de
Groot.
Johannes Hendrikus Anthonius, Z.
van Albertus Wilshaus.
Mietje, D. van Alexander Levie
van Gelder.
Simon Petrus Johannes en Dirk,
Zonen van Johannes Hoppen-
brouwer.
20. Mareellina Maria Elisabeth, I).
van Mr. Otto Braet Bisdom van
Catteubroek.
Gerarda Johanna Josepha, D. van
Antonius Johannes Rijnders.
Maria Aletta, D. van Gerardus van
Leersum.
Michiel Hendrik, Z. van Michiel
Hendrik van Amerongen.
Maria Gerardina Leontina, D. van
Jonkhr. Mr. Johannes Gerardus
Bosch van Drakestein.
Thomas Cornelis, Z. van Thomas
Johannes de Moor.
21. Hendrik, Z. van Frans van
der Wolk.
Jacob, Z. van Jan Molenaar.
Huiberdina Maria, D. van Pieter
Wilhelm.
Dirk Wouter, Z. van Johannes Ja-
cob de Waal.
Baruch Jacob Dositheus, Z. van
Mr. Samuel Sutro.
Theodorus Johannes Augustinus, Z.
van Hendrik Hol.
Sara, D. van Levi Israël de Wolfl'.
22. Evert Coenraad, Z. van Erris
Kortenhoff.
Jacob Anne Willem, Z. van Mr.
Jacob Anne Grothe.
Paulus, Z. van Jacobus Kronen-
burg.
Elisabeth, D. van Engelbertus van
Minkelen.
23. Willem Jacobus, Z. van Cor-
nelis van Benthcm.
Johanna Susanna, D. van Johan
Coenraad Waal.
-ocr page 471-
84
Louisa Petronella, D. van Hendrik
de Haart.
Louisa Femmina, D. van Jacob
Biljard.
Maria Catharina, D. van Cornelis
van Beurden.
Cornelia Johanna, D. van Willcm
van Maarschalkerweerd.
24. Johannes, Z. van Johannes van
Dijk.
Hendrikus Johannes, Z. van Chris-
toffel Martinus Eeinboud.
Johannes Marlinus, Z. van Marti-
nus van Stralen.
Johannes Jacobus, Z. van Carel
Fredrich Zwesch.
Hclena Christina, D. van Leendert
Gijbels.
25. Anthonia Maria, D. van Pe-
trus Jolianncs Slegers.
Margaretlm en Johanna, Dochters
van Johannes Lorijn.
Hendrika, D. van Teuiiis Heetvclt.
Aaltje Jacoba, D. van Picter de
Bie.
......D. onecht.
26. Gerarda, D. van Simon van
Hoorn.
Gijsbcrtus Stephanus, Z. van Gijs-
bcrtus Stephanus Blom.
Timotheus Johannes, Z. van Jo-
hannes van Vegten.
27. Erancina, D. van Cornelis
Blommers.
Aletta, D. van Nicolaus Janssen.
Johanna Maria, D. van Johannes
Nicolaas Frankruyter.
28. Hendrika Adriana, D. van Dirk
Bekker.
Johanna Petronella, D. van Antho-
nius Thomassen.
......Z. onecht.
Paulus Hendrikus, Z. van Wilhel-
mus Theodorus de Meijer.
Hendrikus Theodorus, Z. van Hen-
dricus Wilhelmus van Soest.
29. Wilhelmus Johannes, Z. van
Pietcr Wilhelmus van Hasselt.
Petrus, Z. van Gijsbertus Beemer.
Karel Johannes, Z. van Gijsbertus
Euttink.
Hendrikus Petrus, Z. van Laurens
de Groot.
...... Z. onecht.
......Z. onecht.
Simon, Z. van Bernardus Weerden-
burg.
30. Anna Magdalcna Laureutia, D.
van Jonkhr. Mr. Antony Adriaan
van Oldenbarneveld genaamd
Witte Tullingh.
Eudolph, Z. van Christian Gottlicb
Friedrich Witte.
Johanna Hendrika, D. van Wilhel-
mus Eutgerus de Man.
Te zamen 131 als levend aangegeven geborenen.
Gehuwd den
len, dienstmeid, 24 j.
Pieter van. Dongen, kopcrgieter,
27 j. en Fredrica Catharina Bre-
dero, zonder beroep, 27 j.
Josephus Vermeulen, bediende, 25 j.
en Johanna van Staveren, zonder
beroep, 30 j.
Dirk Bosch, tuinman, 36 j. en
Maria Foks, dienstmeid, 33 j.
5 JUNIJ. Johannes Bras, zonder
beroep, 33 j. en Gerdina Fetro-
nclla van den Borg, zonder be-
roep, 39 j.
Lambertus ten Ham, koopman ,
27 j. en Christiana Walters,
koopvrouw, 37 j.
Hendrik Wigt, schoorsteenveger,
24 j. en Johanna Maria van Daa-
-ocr page 472-
85
Authony Orisel, kleedermaker, 30 j.
en Elisabeth Ilelena Tap, zonder
beroep, 28 j.
Mierde] van Zijl, hovenier, 22 j. en
Wilhelmina de Kruyf, hovenier-
ster, 20 j.
Anthonius Jacobus Schravendijk,
winkelier te Hilversum, 28 j. en
Wilhelmina Elisabeth Maas, zon-
der beroep, 23 j.
Johannes Hendrik Bosshardt, huis-
schilder, 21 j. en Margaretha
Wijnanda Zwarts, zonder beroep,
26 j.
Lambertus Gerardus Niewede, zon-
der beroep, 32 j. en \Villemina
van Engelen, wed., zonder be-
roep, 35 j.
Joannes Passage, barbier, 31 j. en
Maria van der Wal, breidster,
25 j.
Johannes Migilius Zuithof, koetsier,
36 j. en Theodora Holthuysen,
dienstmeid, 27 j.
Cornelis Willem Oudcgeest, be-
diende te Amsterdam, 28 j. en
Louise Fran9oise Dutoit, onder-
wijzeresse, 32 j.
6. ÏYedericus August Hekmeijer,
conrector der latijnsche scholen
te Amersfoort, 30 j. en Wilhel-
mina Bol, zonder beroep, 27 j.
12. Cornelis Hogenhout, koetsier,
25 j. en Autje Kraanwinkel,
dienstmeid, 29 j.
Anthonius Lavee, schippersknecht,
28 j. en Cornelia Kutten, naai-
ster, 20 j.
Abraliam van Gorkom, kamcrbe-
hanger, 30 j. en Willemina van
Sandwijk, strijkster, 29 j.
Marinus Kuiper, huis- en rijtuig-
schilder, 22 j. en Cornelia Su-
sanna Waal, zonder beroep, 21 j.
Johannes Christoft'el Coté, barbier
29 j. en Johanna Eggink, wed.,
zonder beroep, 35 j.
Jacobus Schuurman, weduwn., asch-
karman, 44 j. en Cornelia Wes-
terman, wed., werkster, 40 j.
Wilhelmus Vernooy, weduwn., win-
kelier, 49 j. en Catherine van
de Wal, zonder beroep, 53 j.
Anthonie van den Berkhof, steen-
houwer, 25 j. en Johanna de
Koos, zonder beroep, 24 j.
Jan Zoels, oppasser, 38 j. en Ca-
tharina Peek, wed., werkster,
40 j.
Justus Godee, weduwn., turfdragcr,
54 j. en Hendrica Johanna van
der Vlis, werkster, 29 j.
Willem Schrijver, weduwn., barbier,
29 j. en Hclena Collce, zonder
beroep, 28 j.
Willem Henricus Johannes Brorn,
koetsier, 19 j. en Maria Wijm-
delina Koordink, dienstmeid, 28 j.
Thomas Matthijs Quee, kleederma-
ker, 23 j. en Theodora Jaquet,
zonder beroep, 23 j.
Andries Brassel, horologiemaker,
24 j. en Maria Theresia Jaquet,
zonder beroep, 28 j.
19. Eranciscus Adrianus van Lies-
hout, schoenmaker, 36 j. en Geer-
truy van Schalk, zonder beroep,
35 j.
Hendrik Arend Heyl, kamerbehan-
ger te Schoonhoven, 27 j. en
Louisa van Ellinckhuysen, zon-
der beroep, 22 j.
Cornelis van Mechelcn, weduwn.,
huisschilder, 32 j. en Petronella
Antonia de Winter, dienstmeid,
28 j.
Gerrit van Karsbergen, huisschil-
der, 30 j. en llermina Johanna
de Groot, zouder beroep, 30 j.
Wilhelmus van der Vlis, bediende,
23 j, en Jacoba Maria van Us,
zonder beroep, 20 j.
Dirk van den Berg, weduwn.,
sehietschuitschipper, 66 j. en Do-
rothea Smit, wed., winkelicrster,
49 j.
-ocr page 473-
86
Wilhelmus van der Weyden, werk-
man, 29 j. en ïïaiicina Fran-
cisca van der Kroon, zonder be-
roep, 27 j.
Hendrik de Kuyter, metselaar, 23 j.
en Adriana Coruelia Kraaymaat,
zonder beroep, 22 j.
Arnold Ary Beket, vveduwn., koorn-
molenaarskuecht, 38 j. en Jo-
hanna van Vugt, zonder beroep,
28 j.
Thomas den Daas, werkman, 30 j.
en Johanna Philipoom, zonder
beroep, 22 j.
Adrianus Paling, vveduwn., oppas-
ser, 27 j. en Jeanne Christine
Hartog, zonder beroep, 25 j.
Johannes Everardus Linnebank,
zonder beroep, 33 j. en Clasina
Elisabeth Tiesrnan, breidster, 30 j.
27. Pietcr Hendrik Smalt, commis-
sionair te Rotterdam, 27 j. en
Aletta Elisabeth Corimlia San-
derson, zonder beroep, 21 j.
Jan Willem Jansen, timmerman,
23 j. en Cathariiia Gerarda Hei-
jer, zonder beroep, 19 j.
20. Johan Castenbevger, leêrlooijer,
24 j. en Wilhcluiina Catharina
Stoeder, zonder beroep, 22 j.
26. Joannes Petrus van E, beurt-
schipper van Utrecht op Brus-
sel, 47 j. en Adriana van Sou,
zonder beroep, 29 j.
Barend Cornelis van Vuurst,'arbei-
der, 31 j. en Maria van Ben-
sem, werkster, 28 j.
Wilhelmus van Wierst, werkman,
26 j. en Maria de Kruyf, naais-
ter, 28 j.
Jacobus van Doeverdcn, werkman,
34 j. en Alleberta van Luyn,
werkster, 38 j.
Jacobus van Leersum, zonder be-
roep, 26 j. en Neeltje van Dijk,
dienstmeid, 27 j.
Hendricus Alen, stalknecht, 25 j.
en Hendrica Alida van Luyn,
zonder beroep, 29 j.
Te zamcn 50 paar gehuwden.
Overleden den
2. JUNIJ. Gerrit Christan, geh.,
62 j. Snippevlugt.
Gijsbertus Josinus van As, 4 m.
Zonstraat.
Josephus Vernimmen, ongeh., 25 j.
Zuylenstraat.
3. Laurens Gijsbertus de Leur, 16j.
Geertruidabrug.
Margaretha de Kruyf, 4 m. Sin-
gel, wijk I.
Johauna Maria Geurtseu, huisvr.
van Teunis Eeeskamp, 48 j. Ja-
eobibrug.
4. Cornelis van der Kuip, ongeb.,
26 j. Jufferstraat, wijk G.
Ursula Hermina Muller, 2 m. Bak-
kersteeg,
Clasina Eas, huisvr. van Jan Oijcn,
34 j. Zandstraat.
5. Jan Houtman, 4 m. Visscher-
steeg, wijk E.
Levenloos aangegeven Zoon van
Hendrik Gcerars. Vleutenscho weg.
6. Hendrik KleinegrauthofF, ongeh.,
34 j. te Liemke in Pruissen.
Johannes van Hees, geh., 58 j.
Lange nieuwslraat.
7. Johanna Adriana van Soomeren,
6 m. St. Jansveld.
Maria Woudenberg, 10 j. Zonsteeg.
8. Bartha Hermiiia Visee, 2 m.
Groote hoek.
Samuel Ter Haar, weduwn,, 77 j.
Nicolaikerkkof.

-ocr page 474-
87
Willem van den Bol, 3 m. Tucht-
huissteeg.
Jannigje van Kempen, huisvr. van
Gijsbertus van Zijl, 27 j. Abstede.
9. Johan Jacob Huisman, 2 j. Sin-
gel, wijk 1.
Johannes Hendrikus ten Berg, 9 ra.
Springweg.
10. Marimis Elias van Soest, 3 j.
te Echteld.
Authony Pas, gcli., 66 j. Breed-
straat.
Dirk Vermeulen, l j. Zandstraal.
12. Willemina Knijt', wed. van Jan
van der Meer, 55 j. Nicolaisteeg.
Levenloos aangegeven Zoon van
Pi eter Johaunes Kerkkainp. lla-
verstraat.
Catharina Joolen, huisvr. van Wil-
lem Coster, 60 j. Bergstraat.
Charlotte Marie Christinc Becker,
wed. van Charles Ilenri Dumont,
79 j. Neude.
Levenloos aangegeven Dochter (on-
echt).
13. Anthonie de Kruif, 12 j. te
Vuursche.
Gerardus Philippus van Sandwijk,
geh., 45 j. Margarethahof.
llermanus van Hilten, 10 m. Koe-
straat.
Catharina Oossaau , huisvr. van
Gerrit Jansen Leeger, 45 j. Eoo-
denbiirgbrug.
14. Anna Catharina van Eyk, huisvr.
van Bastiaan Bekker, 80 j. Ge-
rei'. Diak. oude-Maunen- en Vrou-
wenhuis.
Catharitia Elisabeth Molenbeek, l j.
Hardebollestraat.
Nicolas Burglcr, goh., 6G j. Har-
debollestraat.
15. Wilhelmina Johanna van Ros-
sum, ongeh , 44 j. Volraadsbrug.
16. Gerrit Jan Bollee, weduwn.,
45 j. Zadelstraat.
Nicolaas van Bentem, 6 j. Lange
nieuw straat.
Johannes Lamberlus Everhardus
Sterke, 5 m. Harerstraat.
Jeanne Terwogt, 3 j. Vuilesloot.
17. Maria Elisabeth Rijken, wed.
van Adriaan van der riuym,
85 j. Ondkerkhof.
18. Abraham Gerardus Eeijers, on-
geh., 27 j. aan de Waag.
Wilhelmus Josephus Dieinel, 3 m.
achter de Twyestraat.
Levenloos aangegeven Zoon van Hen-
drik Gies. Kijnstraat.
19. Christina van der Wolk, l j.
Bemuurde wcerd.
Johanna Brugmans, ongeh., 27 j.
onder Catharijne.
Petrus Joannes van Harderwijk,
geh., 60 j. Geertruidabrug.
Hendrika Anna Hindriks, 2 m.
Gasthuissteeg.
20. Anna Cntharina Willielminn
Coenegras, huisvr. van Gerrit van
Leusden, 63 j. bij de Maydale-
na steeg.
Maria Catharina Stouw, ongeh,,
75 j, Springweg.
Petrus Johannes Verkerk, 9 m.
Jacobikerkstceg.
21. Grietje vau der Hal, ongeh.,
27 j. Steenweg.
Cornelia Adriana Theodora Koning,
huisvr. van Johannes Wilhelmus
Sclielkcs, 29 j. Bakkerstecg.
Wilhelmina Adriana van Beuthem,
l j. Abstede.
Leonardus Johannes van Uden,
4 m. Bergstraat.'
Johanna Pieternella Nuis, huisvr.
van Steeven van Lee, 59 j. Sui-
kerstraat.
22. Levenloos aangegeven Dochter
van Antonie van Elk. Naauwe
doelen.
Gerrit Ovcrbeek, 7 m. Spinderspoort.
23. Pieter Cornelis Ente, 7 m.
Predikheerenstraat.
Isaac Duim, ongeh., 48 j. Minne-
broeclerstraat.
-ocr page 475-
52 j. Keistraat.
27. Wilhelmina Wittcbol, 7 j. Wijde
waterstccg.
28. Anthonetta Lussing, wed. van
Johannes Elbers, 86 j. Abra-
hamdolesteeg.
Gerrigje van der Haar, huisvr. van
Wijnand Wickcnkamp, 53 j. te
Amsterdam.
29. Gerrit van Schaik, wéduwn.,
79 j. Achterweg.
Cornelis van der Mast, goh., 49 j.
te Zeist.
Anna Maria Habitz, wed. van Pe-
trus Boomkamp, 53 j. Singel,
wijk I.
Maria Alida Clasina van Maarle,
5 m. Korte vicsteeg.
Johannes Cocnraad van Gcelen,
10 m. Geertruidakerkhof.
Levenloos aangegeven Zoon van Ni-
colaas van Dokkum. Eokkestraat.
25. Wouter Mostert, 6 w. Hekel-
steeg.
Mayke Eavestijn, huisvr. van Pie-
ter van Steenis, 41 j. ouder Ca-
tliarijnc.
Franciua Wolfeubuttel, wed. van
Jan van den Berg, 78 j. aau de
Schalkwijkstceg.
26. Frans Bolthoffi Lanzing, gel).,
62 j. Twyestraat.
Cornelia Gijsberta Broveld, ongch.,
77 j. Mariaplein.
Cornelis van Geest, ongeh., 70 j.
Zand.
Daniel van Dorssen, geh., C>7 j.
Gcrcf. Diak. oude-Mannen en
Vrouwenhuis.
Bartholomeus van Brussel, geli.,
Te zamcn 78 overledenen.
OVERZIGT der als levend en levenloos aangegeven geborenen
te Utrecht.
JUNIJ 1850.

levend
levenloos *)
totalen

Geslacht

33
^
S
-^
£

Aanmerkingen,











OJ
o
o
u
CD



O
a
0
u
rt
o

a
o
-S









Ouder de ,ils ]evcnd aange-
Mannelijk
Vrouwelijk
69
54
4
4
4
1
1
73
55
4
5
77
GO
geven (echt) geborenen zijn
drie tweelingen, waarvan één
Z. rn D., één Zoons eu één
Totaal
123
S
5
1
128
ü
137
Dochters.
*) Zie hierbij de aanteekeuing op bl. 8.
-ocr page 476-
VERGELIJKEND OVEKZIOT der geborenen en overledenen
te Utrecht.
JUNIJ 1850.
Aanwijzing
mannelijk
vrouwelijk
totaal
Aanmerkingen.
Geboren
77
60
137

Overleden
41
37
78

Meer geboren
30
23
59

SXAAX van den Ouderdom der Overledenen te Utrecht.
JUNIJ 1860.
Oud(
maanden
: r d o in
jaren
J4
^
a
|
vrouwelijk
C3
CO
i
•H
Aanmerkingen.
0— 6
• • • *
7
5
12

6—12
. • * •
6
1
7


1— 5
3
4
7


5—10
1
1
2


10—20
2
1
3


20—30
2
5
7


30—40
1
1
2


40—50
4
4
8


50—60
2
4
6


00—70
6
2
8


70—80
3
4
7


80—85
—
1
1


85—90
—
2
2


90—95
—
—
—
.

95—100
—
—
—
.

37
35
72

Levcnl. aangeg. kind.
4
2
6

Totaal . .
41
37
78

-ocr page 477-
90
OPENBAÜE VERKOOPINGEN VAN VASTE GOEDEREN
TE UTRECHT.
JUNIJ 1850.
Den 8. Jun ij.
Ten overstaan van den Notaris u.
Vier Bunders, 56 Roeden, 88 Ellen Bouw- en Wannoezierslaud, te
Utrecht, onder Catharijne, aan den üaalschendijk ; Kadaster Sectie C'.
N°«. 341 tot en met 344 , en 85.
Gekocht door den hovenier j. AGTERBERG , voor / 4500.
Ten overstaan van den Notaris j. H, VAN SCHERMBEEK.
Een Hceren-huis, met Tuin , Stal, Koetshuis, Tuinmanswoning, en
drie Woningen, met Erven en Gronden, te Utrecht, buiten de Tol-
steeg-barrière, onder Catharijne, wijk L. Nos. 208, 220 tot en met 223.
Gekocht door den Heer c. DE WILDE, voor/ 9000.
41 Roeden , 40 Ellen Warmoeziersland, te Utrecht, onder Catharijne ,
aan de tweede Moesgracht; Kadaster Sectie D. Nos. 131» en 313.
Gekocht door den Heer M. WIGJIAN , voor Mejufvr. c. A. EOSE ,
voor ƒ 1400.
Elf Bunders, 54 Roeden, 90 Ellen Warmoeziersland, gelegen als vo-
ren; Kadaster Sectie D. N»». 137, 312, 321 en 323.
Gekocht door den Heer M. WIGMAN , voor Mevrouw de wed. p. A,
VAN SCHERMBEEK, voor ƒ 24,425.
Twee Bunders, 76 Hoeden, 90 Ellen Weiland, te Utrecht, onder Ca-
tharijne, in de Philosophisehe laan; Kadaster Sectie D. Nos. 219,
219», 220 en 221.
Gekocht door den hovenier J. AGTEKBEKG, voor/ 4475.
Ten overstaan van den Notaris j. c. DWARS.
Eene Heeren-huizinge, met Grond en Tuin, te Utrecht, aan de oost-
zijde van het Predikheerenkerkilof, wijk H. N°. 168.
Gekocht door den Heer w. VAN LEEUWEN , voor den Heer c. G.
MONTIJN , voor / 5400.
Ten overstaan van den Notaris G. H. STEVENS.
Een Huis, te Utrecht, aan de oostzijde van de Muntstraat, wijk G.N". 390.
Gekocht door den Heer A. DEERNS , voor Mejufvrouw de wed. HO-
MAN , geb. DEEBNS , voor ƒ 3150.
-ocr page 478-
91
Een Huis, te Utrecht, aan de noordzijde van de Zuylenstraat, wijk A.
N.. 577.
Gekocht door den Heer H. J. BUSKES , voor den Heer H. GKOE-
NEWALT, voor/ 1530.
Ten overstaan van den Notaris j. A, H. BOHKET.
Een Winkelhuis, te Utrecht, aan de westzijde van de Choorstraat,
wijk E. N°. 15.
Gekocht door den Heer E. NIEUWENIIUIS , voor Mejufvrouw de
wed. w. J. A. VAN ES , geb. NIEUWENHUIS , voor ƒ 2650.
Een Huis , Erf, Grond en Kelders, aan het water uitkomende, te
Utrecht, aan de westzijde van de Oude gracht, op den hoek van de
Zwaansteeg, wijk B. N°. 5.
Gekocht door den Heer o. DUÜRING , voor/37 50.
Den 15. Junij.
Ten overstaan van den Notaris H. DUYFJES.
Een Winkelhuis, met afzonderlijk Bovenhuis, te Utrecht , aan de west-
zijde van de V oorstraat, wijk H. Nos. 479 eu 480.
Gekocht door den Heer A. RIJKSE , voor / 3600.
Een Huis, te Utrecht, aan de zuidzijde van de Breedstraat, wijk H.
N°. 368, en eene Woning daarachter, in de Paardensteeg, wijk H.
N». 367.
Gekocht door den Heer H. VAN DIJK , voor ƒ 1410.
Vijf Woningen, te Utrecht, aan de zuidzijde van de Magdalenasteeg,
wijk A. N»». 931 tot en met 935.
Gekocht door den Heer B. o. HAVERKAMP PRINS, voor ƒ 740.
Twee Huizen en Erven, te Utrecht, buiten de. Waard-barrière, aan de
zuidzijde van het Zwarte water, wijk M, Nos. 137 en 138.
Opgehouden op ƒ 520.
Een Huis, te Utrecht, aan de westzijde van het Predikheerenkerkhof,
wijk H. N°. 50.
Gekocht door den Heer A. i. HUISMAN , voor ƒ 1280.
Den 22. Junij.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAK SCHERMBEEK.
Eene Hofstede, bestaande in Bouwmanswoning, Zomerhuis, Schuur en
twee Bergen, met 36 Bunders, 92 Hoeden, 38 Ellen Boomgaard-,
Bouw-, Wei- en Hooiland, gelegen onder de gemeenten Houten, Oud-
wulven en Schonauwen; Kadaster gemeente Houten, Sectie B. N0>.
315 tot en met 319, 322 tot en met 328, Sectie A. N"». 71, 72
en 318, Oudwulven Sectie B. N°s. 310, 310"» en 310* en Scho-
nauwen Sectie A. N09. 29 tot en met 32.
Gekocht door den Heer c, SCHNELL, voor ƒ 15,800.
-ocr page 479-
Eene Hofstede, bestaande in Bouwmanswoning, Zomerhuis, twee Schu-
ren en Berg, met 30 Bunders , 41 Roeden, 84 Ellen Wei-, Hooi-
en Teelland, gelegen in Noord- en Zuid-Diemcrbroek, Kadaster ge-
meente Zuid-Dicmcrbroek Sectie A. N03. 304 tot en met 366, 463
tot en met 490, 493 tot en met 495 , 497 tot en met 499 , 810
tot on met 812; gemeente Noord-Diemerbrock Sectie A. N08. 227,
228, 231 tot en met 234, 258, 260 tot en met 266, 268, 271,
893 tot en met 895 , 904 tot en met 910.
Gekocht door den landbouwer A. STIGTEE, voor ƒ 16,900.
Eene Hofstede, bestaande in Botiwmanswoning, Berg en Schuur, met
16 Bunders, 6 Eoeden, 50 Ellen Wei-, Hooi- en Teellaud , gelegen
•als voren; Kadaster Sectie A. N0". 185 tot en met 187, 189 tot en
met 193, 550 tot en met 561, 645 tot en met 659, 878 en 879.
Gekocht door den Heer A. w. SENN VAN BASEL, voor den Heer
F. c. EOSE, voor/9500.
Eene Hofstede, bestaande in Bouwmans woning, Zomerhuis, Berg en
Bergschuur, met 25 Bunders, 35 Eoeden Wei-, Hooi-, Boomgaard-
en Teelland, gelegen onder Snclrewaard en Linschotcn; Kadaster
Snelrewaard Sectie A. N08. 15 tot en met 30, 30bis tot en met 36;
Linschoten Sectie A. Nos. 352 tot en met 355.
Gekocht door den Heer Mr. M. DE KOCK , voor den Heer a. i.
VAN GEÜNS , voor ƒ 16,300.
Ten overstaan van den Notaria c. LENS.
Een Huis, met Tuin, te Utrecht, buiten de Wittevrouwenpoort, wijk
I. N08. 130 tot en met 132.
Gekocht door den Heer j. R. w. SINNINGHE . voor/ 4900.
Een Huis, met Tuin, staande en gelegen als voren, wijk I. N». 121;
benevens een Stal en Koetshuis, aan het Singel, wijk I. N°. 253b.
Gekocht door den Heer j. H. MOL, voor ƒ 6725.
Een Huis, staande als voren, in eene gcmeene steeg, wijk I. N°. 149a.
Gekocht door den Heer j. w. WEIDNEB, voor den Heer G. MUTS,
voor ƒ 1650.
Een Huis, staande als voren, wijk I. N°. 124.
Gekocht door den Heer H. VAN DEN BEEKHOF, voor den Heer
j. j. JANSEN , voor / 580.
Een Huis, te Utrecht, aan de oostzijde van de Vuilesloot, wijk G.
N». 469.
Gekocht door den Heer j. SCHEKFF, voor/ 3100.
Twee Huizen, onder een dak, te Utrecht, aan de westzijde van de
Juiferstraat, wijk G. N08. 493 en 494.
Gekocht door den Heer H. VAN DEN BEEKHOF, voor den Heer
•J. J. JANSEN , voor/ 1160.
-ocr page 480-
93
%
Een Huis , te Utrecht, aan de noordzijde van de Koestraat, wijk C.
N". 795.
Gekocht door den Heer A. WELLINK , voor ƒ 945. '
Een Huis, te Utrecht, aan de Varkcnmarkt, op den hoek van de
Paddemocs, wijk C. N". 700.
Gekocht door den Heer o. VAN SCHAIK , voor Mejufvrouw de wed.
VAK SCHAIK, voor ƒ 1470.
Ecft Huis, achter het vorige perceel, in de Paddemocs, wijk C. N". 701.
Gckgcht door den Heer B. G. HAVEEKASIP PEINS, voor ƒ 170.
Twee Huizen, onder één dak, te Utrecht, aan de noordzijde van de
Paauwstecg, wijk H. N03. 180 en 181.
Gekocht door den Heer p. DE MILD , voor / 1030.
Een Huis, met Kelder, te Utrecht, in de Korte lauwerstrrat, wijk H.
N". 134.
Gekocht door den Heer B. c. HAVEEKAMP PIUNS, voor/ 1350.
-ocr page 481-
STAAT van de Marktprijzen te Utrecht.
1850.

Naam der artikelen
1 Jan ij
8 JUDLJ
15 Jimij
22 Junij
29 Jimij

Tarwe ......
Gl.Cs. Gl.Cs.
6,60- 7,20
Gl.Cs. Gl.Cs.
6 60- 7,20
Gl.Cs. Gl.Cs.
6 60- 7 20
Gl.Cs. Gl.Cs.
6 75- 7 50
Gl.Cs. Gl.Cs.
7 25- 7 80

Rosrere
4,70- 5,20
4,50- 5,00
4 50- 5 00
4 50- 5 00
5 00- 5 30

Boekweit .....
4,80- 5,40
4 60- 5 30
4 60- 5 30
4 60- 5 30
5 00- 5 40
45
Garst ......
3,00- 3,60
3 00- 3 60
3 00- 3 60
3 00- 3 60
3 00- 3 60
•3
Haver .....
2 50- 3,00
2 50- 3 00
2 50- 3 00
2 50- 3 00
2 50- 3 00
g
j
witte Boonen ....
groene Erwten . . .
graauweErwtenen Kapuc.
oude Aardappelen . .
nieuwe „ . .
Kaas (de 100 fg) . .
'Boter .....
5,00- 7,00
1,20- 2,00
32,00- 40,00
0,52- 0,70
5,00- 7,00
1,25- 2,00
33,00- 40,00
0 54- 0,70
5,00- 7,00
1,40- 2,00
32,00- 40,00
0 54- 0,70
5,00- 7,00
1,00- 1,90
32,00- 40,00
0 54- 0,70
5,00- 7,00
0,80- 1,50
3,50- 4,00
32,00- 40,00
0,54- 0,70
e'
+3 *
s\
Kundvleesch ....
Kalfsvleesch ....
Schapen- of Lamsvleesch
Varkensvleesch . . .
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,85- 0,40
0,45- 0,50
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
-ocr page 482-
LIJST van de Water-hoogte op de rivier de Lek te Vreeswijk,
alsmede van den Vaartschen Rijn te Utrecht, waargenomen door
de Opzigters van den Waterstaat, gedurende de maand
JUNIJ 1850.
Dagteekening
onder
het
nood-
peil
Rivier (
boven
het
AP.
peil
Ie Lek
water
ten m
waai-
jer-
dcur
ngela-
et de
schui-
ven
Vaart
«i
te U
boven
rijn-
peil
sehen
1»
;rcdit
onder
rijn-
peil
water i
op de
mei
waai-
jer-
deur
ifgctapt
Vecht
de
twee
schui-
ven
Aanmerkin-
gen

Ned. ellen
uren
Ned. ellen
uren

1
4,41
2,09
»
24
i
0,22
»
»
o
2
4,41
2,09
D
18
B
0,25
B
8
N
3
4,41
2,09
4
3
»
0,36
)>
10
O
O
4
4,38
2,12
»
24
1
0,23
B
»

5
4,37
2,13
6
18
B
0,25
1)
B
13
6
4,36
2,14
„
24
»
0,15
,
,
•§ §
7
4,32
2,18
4
20
t
0,23
B
B
fcc 5
8
4,33
2,17
B
24
»
0,20
t
B
-p S
9
4,36
2,14
»
24
B
0,20
H
l)
11
10
4,35
2,15
»
24
B
0,17
))
B
i
11
4,27
2,23
5
19
))
0,20
B
B
03 VI
12
4,19
2,31
6
18
B
0,23
„
»
IJ
13
4,17
2,33
i
24
B
0,20
l
B
bc"™
14
4,33
2,47
B
24
»
0,20
»
1
'I-I
15
3,91
2,59
»
24
B
0,20
B
»
Ö [»
16
3,77
2,73
1
24
B
0,15
j
))

17
3,75
2,75
„
24
,)
0,13
,
»
a o
M
18
3,79
2,71
1)
24
B
0,15
t
B
o u
M m
19
3,85
2,65
B
24
B
0,22
i
B
0} Q
20
3,87
2,63
B
24
»
0,17
B
B
«
21
3,84
2,66
B
24
1)
0,15 »
' »

22
3,79
2,71
B
24
B
0,19 »
1

23
3,74
2,76
B
24
)t
0,13
B
))

24
3,75
2,75
B
24
B
0,12
J)
»

25
3,77
2,73
5
19
»
0,19
1
>

26
3,79
2,71
2
22
»
0,13
8
B

27
3,83
2,67
»
24
B
0,18
B
B

28
3,89
2,61
B
24
B
0,15
»
»

29
3,90
2,60
2
22
B
0,15
t
B

30
3,89
2,61
»
24
B
0,13
»
B

gemidd
4,049
2,450


7~
0,188



totaal


34
563


B
18

-ocr page 483-
96
WAARNEMINGEN, godaan te Utrecht, op het Meteorologisch Observatorium,
door F. W. C. KBECKE, Math. Mag. Phil. Nat. Doet.
JUNIJ 1850. 's Morgens te 8 ure.
u
: -



bS
B
-a
1

g


Ther-
J4
'S
0


Wind
Barom.

J4
.12
eo
ft

J4
U
o
rigting
tracht
bij 0'
mome-
3
h
HD
p ,
•J
•s
c
—
Aanmerkingen
U9
C3



ter
S
es
o
>
a
>
«

***




Ö

O






mm

mm

1
NNO
1
769,23
19,3
7,71
0,47

Ligt bewolkt.
2
NO
3
71,20
19,2
10,85
66

Bijna helder.
3
NNO
1
71,45
18,5
11,15
71

Helder.
4
NO
1
68,12
15,1
10,49
81

Betrokken.
5
NW
0—1
63,33
13,9
11,10
93

Betrokken, nevel.
6
WZW
0
56,14
19,8
12,95
76

Zwaar bewolkt.
7
ZW
3
54,86
15,2
9,95
77

ld.
8
WZW
2
59,52
17,2
9,65
66

Bewolkt.
9
WNW
1
67,03
18,6
10,00
63

Helder.
10
ZZO
1
67,34
19,1
10,38
63

Ligt bewolkt.
11
zzo
1
59,27
21,3
11,18
60

ld.
12
wzw
2
60,19
20,4
12,33
69

ld.
13
wzw
2
53,07
17,1
9,86
68
1,4
Zwaar bewolkt.
14
wzw
3
55,39
15,1
10,01
77

ld.
15
wzw
3
47,78
12,9
9,93
88
2,9
ld.
16
NNW
2
60,83
11,3
6,63
65
0,2
Bewolkt.
17
NO
1
65,08
13,1
8,57
75

Zwaar bewolkt.
18
NNO
1
69,09
15,2
7,18
56

Bijna helder.
19
N
1
71,71
17,5
9,20
62

Bewolkt.
20
NO
0
70,50
18,4
9,70
62

L. bew. hal.kr.o.d. z.
21
ONO
0—1
67,54
20,8
9,06
50

Helder.
22
ZZW
1
• 60,24
21,7
11,22
59

Bewolkt.
23
ZW
1
68,61
21,2
14,02
76

Helder.
24
NNO
1
69,42
20,2
11,66
67

Ligt bewolkt.
25
NO
1
66,65
19,7
9,21
54

Helder.
26
NO
1
62,29
21,0
12,70
69

Bijna helder.
27
NNO
2
61,40
16,5
10,52
75

Betrokken.
28
ONO
2
60,99
18,2
9,72
63

Ligt bewolkt.
29
ZW
4
52,53
17,5
12,32
83
2,9
Betrokken.
30
W
2
60,55
16,8
9,63
67

Bewolkt.


44
763,25
"17,7T
10,30
0^68
7,4



sorn
gem.
gem.
gem.
gem.
som

-ocr page 484-
'Ji
JÜNIJ 1850. 's Middags te 2 ure.
fcb



w

a

c



o
t2
«

rr


Ther-
^4
o
U
S)

v
Wind
Barom.

3
49
E

.*
1
w
C3
rigling
kracht
bij 0°
mome-
ter
a
T3
CL,
•SP
"o
o
C
£
a
>
Aanmerkingen
H




n
>•
v






Q

O






mm

mm

1
NNO
2
769,21
20,0
9,82
0,57

Ligt bewolkt.
2
NNO
3
70,76
20,7
9,12
51

ld.
3
NNO
2
70,28
19,7
10,28
61

Helder.
4
N
1
66,60 19,1
11,20
69

Ligt bewolkt.
5
ZW
1
61,30
21,4
10,70
57

id!
6
z
0—1
54,98
19,8
13,99
82
0,5
Betrokken , regen.
7
wzw
6
55,90
18,8
9,25
57

Bewolkt.
8
WNW
2
61,01
18,0
9,04
58

ld.
9
NW
2
68,12
19,4
8,56
52

Ligt bewolkt.
10
Z
1
65,25
24,0
9,67
45

R e w., 's morg. nu en








dan kr. om de zon.
l11
WZW
2
58,37
24,8
11,85
53

Zwaar bewolkt.
12
wzw
2
58,72
21,2
11,97
65

Ligt bewolkt.
18
wzw
4
52,46
18,2
8,19
52

Zwaar bewolkt.
14
wzw
4
55,03
18,4
8,70
55

ld.
15
NW
2
49,59
14,6
8,80
70
0,3
Betrokken.
16
NNW
2
62,91
14,6
6,83
55

Bewolkt.
17
N
1
65,18
16,0
6,72
49

Betrokken.
18
WNW
1
69,30
18,5
8,97
57

Bewolkt.
19
NNW
1
71,85
17,6
5,40
36

Helder.
20
N
2
68,91
20,7
8,05
45

Bewolkt.
21
NNO
1
66,10
22,7
8,22
41

Helder.
|22
WNW
1
66,91
22,8
12,47
61

Bewolkt.
:as
NNW
2
68,86
24,1
12,43
57

Helder.
24
NNO
1
68,34
23,0
10,13
50

ld.
25
NNO
1
65,57
22,3
8,74
44

ld.
26
NO
1
60,05
24,8
13,21
58

ld.
27
NO
O
A/
63,64
18,9
9,55
59

Sewolkt.
28
ZZO
l
57,39
23,2
13,19
63

betrokken.
29
WNW
3
56,56
16,8
9,52
66
1,9
Bewolkt.
30
WZW
3
62,44
19,1
11,22
69

ld.


57|
763,05
20,11
9,86
öjë
2,7



sorn
gem.
gem.
gcm.
gem.
om

-ocr page 485-
JUNIJ 1850. 's Avonds te 10 ure.
w



bb

s
v

c
'c
<u
Wind
Barom.
Ther-
c
9
'v
.d
ca
Z

cj
—
"feu
es
ca
rigting
kracht
bij 0°
mome-
ter
-0
OH
C3
«
2
u
l>
Gevallen
Aanmerkingen





mm

mm

1
N
0—1
770,56
12,8
10,09
0,90

Helder.
2
NNO
0—1
71,79
13,4
10,62
91

Helder, dauw.
3
NNO
0
69,48
12,2
9,47
87

Helder.
4
N
1
65,02
13,3
11,46
1,00

Helder, dauw.
5
NW
0—1
59,58
14,5
11,13
89
j Ligt bewolkt.
6
ZZW
1
53,44
13,7
11,35
96
2,0
Bewolkt.
7
zwr
2
57,43
11,2
8,29
81

Ligt bewolkt.
8
WNW
0—1
64,88
9,5
8,96
97

Bijna helder.
9
NNW
0
68,21
10,8
9,71
98

ld.
10
ZZO
0—1
62,46
14,8
9,80
77

ld.
11
W
1
59,49
15,3
12,52
96

ld.
12
W
2
55,10
14,6
10,68
85

Bewolkt.
13
ZW
2
53,17
10,7
9,29
93
2,5
Bew., te 6| u. onw.
14
Z
3
50,44
12,6
10,60
95
4,2
Betrokken.
15
NW
1
55,20
9,5
7,38
80
0,2
Zwaar bewolkt.
16
N
0—1
64,60
7,9
7,66
92

Ligt bewolkt.
17
NNO
0—1
66,82
9,0
7,45
84

Held., den geh. mid-








dag kr. om de zon.
18
NW
0
70,50
11,9
9,29
87

Bewolkt.
19
N
0—1
71,81
11,9
9,77
92

Helder.
'20
N
0
68,23
13,6
10,75
91

ld.
!21
NNW
0
66,17
14,5
11,00
88

ld.
22
NW
0
68,37
14,0
11,43
95

ld.
23
NNW
1
69,22
16,0
12,93
95

ld.
,24
NO
1
67,55
15,3
9,73
75

ld.
25
NO
0
64,14
16,6
12,97
92

ld.
26
NNO
0
58,03
18,6
12,79
80

Ligt bew., veenrook.
27
NO
2
64,63
11,4
9,35
91

Bijna helder.
28
ZZW
1
54,97
16,6
12,99
92
4,2
Z.bew.9|-104uonw.
29
NW
0
58,71
13,4
10,25
88

Zwaar bewolkt.
30
ZW
1
62,72
15,7
10,80
81

Bewolkt.


23
763,09
13,18
10,35
0,89
13,1



som
gcm.
gern.
gern.
gem.
som

-ocr page 486-
99
N A A M L IJ S T
DEK GEBORENEN, GEHUWDEN EN OVEELEDENEN
TE UTKECHT.
JULIJ 1850.
Geboren den
2 JULIJ. Hendrik Albertus Mari-
nus, Z. van Gijsbertus Petrus
Kuiler.
......Z. onecht.
......D. onecht.
3. Alida, D. van Jacob Gordel.
......Z. onecht.
David Albertus, Z. van David Al-
bertus Zinkstok.
Tliijmcn Johannes, Z. van Evert
van de Pol.
4. Willem, Z. van George Schadee.
Christina, D. van Jacobus Krijn-
ders.
Casper Cornelis, Z. van Cornelis
Vink.
Louisa Petronclla, D. van Glaudi
Vreeswijk.
Frederik Cornelis, Z. van Frederik
Sandkuyl.
5. Eut Johannes, Z. van Jacobus
Smit.
Hendrik, Z. van Willem Eos.
Cecilia Adelheid, D. van Johan Ni-
colaas Willems.
Peter, Z. van Thomas van der
Steen.
Gezina Anthonia, D. van Antoni
van den Heuvel.
Hermanus Cornelis Bonifacius, Z.
van Harmanus Euwiel.
6.......D. onecht.
7. Sander Cornelis, Z. van Leen-
dert Johannes Schrijver.
Johannes Cornelis, Z. van Johan-
nes de Bruyn.
8. Adriana, D. van Petrus van
Wijk.
Albert, Z. van Hendrikus van eten
Hoek.
Catharina Margarctha, D. van Pie-
ter Abramsen.
7 ")
D f Tweeling onecht.
9. Ma.ria Jacoba, D. van Eobertus
Piza.
Geertruida Maria Petronella, D. van
Johannes Antonie Kijntjes.
Elisabeth, D. van Johannes Duyts-
hoff.
10.......Z. onecht.
Willem Melchior, Z. van Willem
Steven Bitter.
Christiaan Hendrik, Z. van Chris-
tiaan Brakman.
Theodora, D. van Theodorus Lau-
reyn.
11. Jan, Z. van Christianus Swaa-
nink.
12. Pieter, Z. van Jan de Groot.
Johannes Marinus, Z. van Johan-
nes Marinus Kubes.
13. Jacoba, D. van Johannes Pan-
nebakker.
Johanncs Warnardus, Z. van Jo-
hannes Warnardus Bilders.
Johan Christiaan Lodewijk, Z. van
Gerrit Jau ter Heurnc.
Alida, D. van Cornelis Vergeer.
Januetta Christina, D. van Samuel
Pieter Bode.
Hendrik Otto, Z. van Glaudie van
Zantwijk.
14. Carolus Christianus, Z. van
Carolus Christianus Weegenhuise.
Anthonie, Z. van Willem Alffenaar.
-ocr page 487-
100
19. Eosetta Hemïetta Elisabeth, D.
van Jonkhr. Daniel Jan Ludolph
Strick van Linschoten.
......D. onecht.
Maria Johanna, D. van Joseph
Voest.
20. Nicolaas Willem, Z. van Ni-
colaas Willem Le Maitre.
Johanna, D. van Cornelis Ver-
meulen.
Hermanus, Z. van Bart Sturken-
boom.
Egbertus Jacobus, Z. van Egber-
tus Jacobus van Schaik.
Hendrika Gerarda, D. van Gerrit
de Brake.
21.......D. onecht.
Johan Peter, Z. van Joannes Fritz.
Leendert, Z. van Cornelis Kalkho-
ven.
Sophia Johanna, D. van Gcrardus
Weusman.
Dirk, Z. van Theodorus Soeterik.
22. Jansje Wilhelmina, D. van Jan
Hendrik Boelhouwer.
Willem Hendrik, Z. van Johannes
Verloop.
Dirk, Z. van Dirk Bosch.
Dirk Jacobus, Z. van Dirk Vle-
ming.
Nicolaas Dirk Herman, Z. van Dr.
Coenraad Carcl Johanues de Rid-
der.
23. Helena, D. van Chrisliaan
Wildcmast.
Engelina, D. van Johan Lodewijk
Wichelhausen.
Cornelis Johannes, Z. van Jan Ja-
cob Le Maitre.
Elisabeth, D. van Huybert Meeuw-
sen.
......D. onecht.
24.......D. onecht.
25.......D. onecht.
Hermanus, Z. van Hermanus Lan-
cee.
26.......D. onecht.
......D. onecht.
Jan Steven, Z. van Pieter de Jong.
Jolmnnes, Z. van Johannes van der
Lugt.
Christina Elisabetli, D. van Johan-
nes Jacobus Verhoeff.
......T,, onecht.
Jansje Margaretha, D. van Johan
Paul Wilhelm Bonemeijer.
15. Petronella, D. van Cornelis
Attevelt.
Hcrmamis Gijsbertus Johannes, Z.
van Willem van de Wijngaard.
Willem, Z. van Willem van Luyn.
Frederik Willem Pieter, Z. van
Frederik Willem Vogelsang.
16. Philip Wendcl, Z. van Willem
Frederik Dannenfelser.
Dirk Jan, Z. van Hendrik Jan
Koning.
Wouter, Z. van Hendrik van Stra-
len.
Willem Frederik, Z. van Lamber-
tus van Brink.
Janna Kaatje, D. van Frans van
Ammers van Arkel.
Georgc, Z. van Abraham Freni.
17. Susanna Magdalena Cornelia,
D. van Pieter Permetier.
Jacoba Cornelia, D. van Johannes
Oosterbaan.
Johanna Aletta, D. van Johannes
Kemeling.
Jan Willem, Z. van Gerrit Corne-
lis van Sull.
18. Johannes, Z. van Willem Oos-
trom.
Maria Antoinetta, D. van Hcrma-
nus van der Heyde.
Johanna Margaretha, D. van Mi-
chiel Louis van Doorn.
Thcodorus Cornelis, Z. van Theo-
dorus van der Steen.
Cornelia, D. van Pieter Linscho-
ten.
Guillaume, Z. van Guillaumc Gar-
jeanne.
Hermanns Johannes Cornelis, Z.
van Gerrit van Schalk.
-ocr page 488-
101
Josephus Folkert Gerardus, Z. van
Gerardus Gijsbertus Hendrikus
van Eyck.
Cornelis Hendrik, Z. van Jillcs
van Meeteren.
Jacobus Johannes, Z. van Arie
Flantua.
Geertruy, D. van Hendrik Ver-
kerk.
27. Hendrikus Anthonius, Z. van
Willem de Jong.
Wilhelmus Hermanus, Z. van Wil-
helmus IVanciseus Blom.
Johanua, D. van Everardus Adria-
nus van Emmerik.
Fran9ois Joseph, Z. van Carolus
Neetens.
28. Jacob, Z. van Antonie van
Maanen.
Geertrui Zwaantje, D. van Dirk
van Lokhorst.
Johannes, Z. van Nicolaas Pot.
Gijsberta Geertruida, D. van Jo-
hannes van Eooijen.
Adriana Johanna Christina, D. van
Johan Christiaan Frijlink.
Hendrika Johanna, D. van Hen-
drik Verheem.
Anthonius, Z. van Cornelis Krag-
ten.
Gerardus, Z. van Adrianus Wil-
lemse.
29. Anthonia, D. van Johannes
Spierenburg.
Dorothea Wilhelmina, D. van Her-
manus den Hartoog.
Cornelia, D. van Pieter Johannes
van Groot-Batavé.
Jan, Z. van Jacob Sybesma.
30.......D. onecht.
Gijsberta Antonia, D. van Pieter
Lamfers.
Maria, D. van Wouter van Baaien.
Coenraad Gerardus, Z. van Gerrit
Muniaerts.
Wilhem Bernardus, Z. van Johan-
nes Werkmcester,
Johanna Wilhelmina, D. van Jo-
hannes Hendrikus Boeijen.
31. Aaltje, D. vau Stephanus van
Gend.
Bernardus Nicolaas Marinus. Z. van
Cornelis Ligteringe.
Johannes Lodevvijk, Z. van Gerrit
Kfihler.
Hermanus Cornelis, Z. van Cornelis
Berondsen.
Dirkje, D. van Dirk van Dijk (overl.
te Zuilen den 19. Jan. 1850).
Henri Paul, Z. van Jan Maximi-
liaau van Aken.
Aletta Margaretha Hendrika, D.
van Johannes Henricus Coenraad
van den Berg.
Te zamen 131 als levend aangegeven geborenen.
Gehuwd den
JYanciscus Bouman, werkman, 23 j.
en Mechteld van Zutphen, werk-
ster, 29 j.
Pieter Willem Sturm, slagter, 32 j,
en Alida Margaretha Hagen, zon-
der beroep, 29 j.
Hendricus Godee, zonder beroep,
24 j. en Isa Geertruida Gente-
naar, zonder beroep, 23 j.
Kornelis Bonenstroo, koetsier, 40 j.
3. JULI J. Nicolaas van Kossum,
huisschilder, 24 j. en Johanna
Maria Eietveld, Zonder beroep,
29 j.
Leendert Hendrik van Sandwijk,
stratenmaker, 28 j. en Cornelia
Geurtsen, zonder beroep, 24 j.
Jan Bomer, schipper, 23 j. en Jo-
hanna Lepolder, zonder beroep,
26 j.
-ocr page 489-
102
wed., uitdraagstcr, 57 j.
Isaak Sluik, werkman, 29 j. en
Antje van Dijk, werkster, 24 j.
Willem Dekker, weduwn., werk-
man, 29 j. en Cornelia van Dijk,
zonder beroep, 26 j.
Jan Westland, vischverkooper, 26 j.
Jannetje van Kooy, werkster,
26 j.
18. Gevrit Hcrmanus Westbroek,
kostschoolhouder te Schoonhoven,
27 j. en Gesina Henrica Wilhel-
mina Mourix Kuypers, zonder
beroep, 27 j.
Dirk ïecwissen, onderwijzer, 46 j.
en Theodora Joanna Karsten,
zonder beroep, 34 j.
24. Jan Rietveld, weduwn., schoen-
maker, 31 j. en Willemijntje Beu-
kers, dienstmeid, 27 j.
Jacobus Broekman, kleedermaker,
22 j. en Elisabeth Johanna Wes-
tcrhout, werkster, 20 j.
Bernardus Weerdenburg, arbeider,
26 j. en Lamberta Atteveld, wed.,
winkelierster, 36 j.
Nicolaas van Luyn, knoopeiimaker,
23 j. en Petronella Johanna van
Arkel, vroedvrouw, 23 j.
Cornelis Kersten, hovenier, 22 j.
en Clasina Oostveen, hovenier-
ster, 25 j.
Johannes de Hart, weduwn , siga-
renmaker, 24 j. en Dirkje Pe-
tronella Lington, zonder beroep,
22 j.
Dirk Blom, weduwn., bediende,
30 j. en Albartje van Beem, zon-
der beroep, 32 j.
Antonius van Ballego}', weduwn.,
metselaar, 52 j. en Maria Elisa-
beth van Wijk, dienstmeid, 25 j.
26. Jan Carel Ilinlópen, weduwn.,
kapitein bij het 4de battailjon van
het 2cle regiment infanterie, 46 j.
en Catharina Elisabeth van Gou-
doever, zonder beroep, 39 j.
31. llermanus Stephauus Leer in
en Cornelia van den Burg, zon-
der beroep, 33 j.
Adrianus Petrus Johannes Klaase,
metselaar. 24 j. en Adriana Wil-
lemina van Rijn, dienstmeid, 20 j.
Joannes ïYanciscus Hizzi, schoor-
steenveger, 31 j. en Hendriea
Selioeman, naaister, 22 j.
Johannes Michicl Metzger, winke-
lier, 28 j. en Gerarda Dorolhea
Lit, zonder beroep, 23 j.
Gijsbcrt van Schordijk, koornmole-
naar, 24 j. en Alida Margritha
Deenik, zonder beroep te Bu-
ren, 24 j.
4. Mr. Willem Karel van der Breg-
gen, advocaat te Amsterdam, 25 j.
en IJsbrandina Henrietta Johanna
de Koek, zonder beroep, 26 j.
Christiaan Leenhart Wetter, boek-
binder, 24 j. en Johanna Jacoba
Porton, zonder beroep, 25 j.
10. Cornelis Lccflang, weduwn.,
schoenmaker, 36 j. en Elisabeth
Christiaanse, dienstmeid, 32 j.
Adrianus Masten, weduwn., werk-
man, 43 j. en Catharina van
Groningen, wed., naaister, 28 j.
Gerardus van Sutphen, weduwn.,
werkman, 49 j. en Cornelia Pie-
lernella van der Weerd, wed.,
werkster, 40 j.
17. Gijsbertus de Jager, werkman,
29 j. en Hendrika van der Stroom,
werkster, 35 j.
Leendert van den Berg, puttengra-
ver, 25 j. en Gerhardina .Baren-
dina Blom, zonder beroep, 24 j.
Johannes Hendricus Hemke, huis-
schilder, 23 j. en Maria de Bruyn,
zonder beroep, 21 j.
Jan van Wavere, weduwn., be-
diende, 50 j. en Joanna Maria
Arts, wed., werkster, 45 j.
Dirk Corbeek, werkman, 25 j. en
Geertruy Gijbels, werkster, 24 j.
Gerardus Dreverman, weduwn., uit-
drager, 52 j. en Agnes Linssen,
-ocr page 490-
103
't Veld, voerman, 24 j. en Jan-
netje van der Horst, zonder be-
roep, 21 j.
Thijraen van Leeuwen, arbeider,
31 j. en Jolianna Bliekendaal,
zonder beroep, 27 j.
Hendrikus Albartus Blomenberg,
wcduwn., kleodermaker, 35 j. en
Catrina Elisabeth van Termy,
werkster, 40 j.
Hendrikus Nicolaas van Zutphen,
koetsier, 25 j. en Catliarina Flink,
dienstmeid, 29 j.
Johannes Sakkers, koopman, 20 j.
en Johanna Juliana van Rijn,
zonder beroep, 26 j.
Thomas Johannes l'etrus Balfoort,
huisschilder, 21 j. en Neeltje
Mecbtelina van der Spelt, dienst-
meid, 21 j.
Johan Cocnraad Waal, kamerbe-
hanger, 23 j. en Anna Diderica
Sulzle, zonder beroep, 25 j.
Johannes Wijnands, slagter, 18 j. en
Aartje Masmeijer, dienstmeid, 23 j.
Marinus Johannes Koele, kleeder-
makcr, 30 j. en Maria Catliarina
Margaretha Eackee, zonder be-
roep, 28 j.
Anthonie van den Brink, winkel-
knecht, 25 j. en Dirkje van der
Wurff, dienstmeid, 27 j.
Johannes Honig, wcduwu., koop-
man, 53 j. en Anna Gijbels,
zonder beroep, 32 j.
IJsbrand Tuinenburg, schipper, 24 j.
en Jansje van llooijen, naaister,
28 j.
Te zamen 48 paar gehuwden.
Overleden den
l JULIJ. Maria Louisa Serto, on-
gch., 27 j. Haverstraat.
Jannetje Spies, huisvr, van Eeinier
der Goff, 71 j. achter Clarenburg.
Dirk Hoppenbrouwer, 11 d. Sin-
gel, wijk L.
Dirk ter Wey, 3 m. Lange lau-
werstraat.
LevenloosaangegevenDochtervanWil-
lem Schouten. Wijdesteeg, wijk K.
Hendrica Geertruyda Sellin, wed.
van Frans Joseph Itijnfrank, 60 j.
Buurkerksteeg.
2. Pieter Klarenbeek, geh., 61 j.
te Nieuw-Loosdrecht.
Cornelia Hanselaar, 6 m. Daal-
schendijk.
Johanna van der Stoop, huisvr.
van Matthijs Eyndhovcn, 63 j.
Zadelstraat.
Johannes Jacobus van Dillen, 4 m.
2de Oudwijkerveldsteeg.
Evcrdina Johanna Elisabeth van
Aseh, 6 m. Jacobibrug.
Tcuntje Agterberg, wed. van Ger-
rit van Dijk, 67 j. Haverland.
3. Andrics van Lint, geh., 56 j.
Korte smeesteep;.
4. Neeltje van Schoonhoven, 2 m.
Hooge oord.
Jacobus Mandersloot, 4 j. Korte
minnebroederstraat.
Henrica de Kruyf, wed. van Hcn-
rikus Martinus van de l'osthoorn,
72 j. Boosestraat.
Joannes Nieuwendijk, geh., 56 j.
Twyestraat.
5. Jannigje Loeven, huisvr. van
Cornelis van Mouwcrik, 45 j.
Naauwe watersteeg.
Antje Woerst, ongeh., 46 j. achter
de Twyestraat.
6. Cornelis Johannes van Ekeris,
weduwn., 65 j. Servetsteeg.
Johan Thcodoor Vlcdder, 3 m.
Varkenmarkt.
-ocr page 491-
104
I j. Geertruidasteeg.
Johanna Oyen, 3 m. Zandstraal.
Dirk van Boom, 6 m. Nieuwe
gracht.
Everdina Ladrak, huisvr. van Pe-
trus Loovens, 70 j. Mariastraat.
Maria Jansen, ongeh., 43 j. He-
kelsteeg.
15. Carel Christiaan Huinck, 5 ra.
Donkere gaard.
Gerrit Hij k Schock, l j. Maria-
straat.
Pieter de Groot, 3 d. te Avereest.
Elisabetha Ebbelaar, ongeh., 50 j.
Nieuwe kamp.
16. Peter van der Steen, U d.
Oord.
Alberta Wilhelmina van Rennes,
4 m. T wy est raat.
17. Thomas Cornelis de Moor, 4 w.
Singel, wijk K.
Gijsbertus Hacscnbos, 8 w. Vis-
schersteeg, wijk E.
Drika Margaretha van Oostrom,
3 m. Molenwerfsteeg.
Johannes Hendriksen, geh., 55 j.
Bakkersteeg.
Elisabeth Calharma Hetjer, huisvr.
van Joannes Uscndoorn, 57 j.
Mariastraat.
18. Gijsberta Johanna Lammers,
II j. Bakkersteeg.
Gerrit de Euyter, l j. Baansteeg,
wijk K.
Levenloos aangegeven Zoon van Ja-
cobus Bosch. Nieuwe zandstraal.
21. Levenloos aangegeven Dochter
van Hendrik van Empel. Wes-
tcrkade.
22. Martinus Eis, 7 m. Kooden-
burgbrug.
23. Hermanus van Hoorn, geh.,
57 j. Achterweg.
Joan Theodoor Boogaard, ongeh.,
23 j. Kromme nieuwe gracht.
24. Maatje van Eeden, huisvr. van
Jacobus Everaars, 75 j. Eoter-
straat.
Margaretlia Verkroost, 3 ra. Nieuwe
gracht.
"VVillem Hendrik Tetenburg, 2 m.
Oostcrkade.
7. Catrina Johanna van den Toorn,
huisvr. van Johan Engel Wey-
burg, 45 j. Haverstraat.
Pctronella Jacoba de Coo, 7 m.
Lange smeesteeg.
Albcrtus Kops, l j. Kromme nieuwe
gracht.
Charlotte Marie Anno Pompeyra,
wed. van Philip Willem van
Heuscle, 71 j. Nieuwe gracht.
8. Mijntje de Vries, 8 m. te Zwolle.
Jacoba Castrop, H j. Achterstraat,
wijk C.
9. Hermanus Gresnigt, 5 m. Hoog-
landscliesteeg,
Jan Bakker, 7 w. achter Claren-
burg.
10. Maria Wesbeek, Ij. Westerdijk.
Willemijntje Zijtvukl, huisvr. van
Jacobus Smit, 38 j. Lange nieuw-
straat.
Maria Cathnrina Deussen, ongeh.,
16 j. Geref. Burger Weeshuis.
11. Alida Harting, 9 m. Lange
nieuwstraat.
Johanna Lorijn, 10 d. Gruttersdijk.
Maria Petrouclla Swarts, 7 j. Be-
gijnenhof.
Gerritje Veenhof, ongeh., 28 j.
lioodenburgbrug.
12. Gerrit Bakker, 2 m. achter
Clarenburg.
Johannes Jacobus Zwescli, 18 d.
Molcnsteeg, wijk B.
Wendelina vau Kalken, 8 m. Gog-
schestecg.
13. Eduard Theodoor Vreeswijk,
2 m. llekelsteeg.
Simon Petrus Johannes Hoppen-
brouwer, 3 w. Singel, wijk L.
Levenloos aangegeven Dochter van
Arnoldus Theodorus van den He-
mel. Mariastraat.
11. Kebecca Margaretha Deierkauf,
-ocr page 492-
105
Gerrit Jan Marinns Albertus Laar-
man, l m. Vinkenburgstoeg.
Jan Willem Hoeijenbos, l m. Ha-
verstraat.
25. Johannes Marinus Vreeswijk,
2 m. Hekelsteeg.
Pieter Franciscus Laros, 3 m. Voor-
straat.
26. Cornelia van Tessel, ongeli.,
73 j. Helling.
Jan Willem Lodewijk ter Ileurne,
3 j. Haverstraat.
Joanna Bloomers, huisvr. van Maar-
ten van Zoest, 63 j. Zandstraal.
27. Pieter Hendrik Marie Koch,
3 j. Neude.
Wilhelmina Hendrika Deenekarnp,
4 m. Ottersteeg.
Margaretha Gelderman, 6 j. Vis-
schcrsteeg, wijk E.
28. Christina van Boven, wed. van
Jacobus van llooijen, 60 j. Ag-
nietcstraat.
Frederik Tegcler, geh., 37 j. Loef-
bergmakerstraat.
Hendrik Eos, 3 w. Magdalenasteeg.
Antje Jolianna van der Graaf, 3 j.
Lange lauwerstraat.
Gijsbertus van der Steen, 3 m.
Nachtegaalstecg.
29. John de Niefeld, gch., 43 j.
te Paramaribo.
Alctta Maria van der Burg, ongeh.,
37 j. onder Wittevrouwen.
30. Jolianna van Houtum, 10 m.
Zwaansteee.
O
Anna Oskam, 8 ra. Hooge Jacobij-
nestraat.
Maria Alberta Elisabeth Heliman,
8 m. Meipoort.
Jan Swaanink, 19 d. Begijnenliof.
Everdina Wil, 7 m. Groote ciigen-
steeg.
31. Jolianna Dam, 2 m. Haver-
straat.
Maria Catlmrina Groen, 10 d. Ca-
tharijnestraat.
Anna Susanr.a Tilman, huisvr. van
Willem Iloltermau, 42 j. Vree-
burg.
Te zamen 93 overledenen.
OVEKZIGT der als levend en levenloos aangegeven geborenen
te Utrecht.
JULI J 1850.

levend
levenloos *)
totalen

Geslacht
-»a
-4—'

-g

-s
rH
Aanmerkingen.


O
rH
o
cd
u
-^



0>
S*

O
^
-t_a



£ ]

ri
<£>
]-'-{
O



O

0

o


Mannelijk
Vrouwelijk
67
48
5
11
1
3
—
68
51
5
11
73
62
Onder de als levend aange-
geven (onecht) geborenen ia
één tweeling, /.. en D.
Totaal
115
16
4
—
11!)
16
135

*) Zie hierbij de aanteekening op bl. 8.
-ocr page 493-
106
VERGELIJKEND OVEKZIGT dor geborenen en overledenen
te Utrecht.
JULIJ 1850.
Aanwijzing
mannelijk
vrouwelijk
totaal
Aanmerkingen.
Geboren
Overleden
Meer geboren
73
41
62
52
135
93
•
32
10
42
STAAT van den Ouderdom der Overledenen te Utreclit.
JULIJ 1850.
Oud
maanden
e r d o m
jaren
mannelijk
vrouwelijk 1
i— 1
d
C3
•+-)
O
-4-a
Aanmerkingen.
0— 6

23
9
32

6—12
....
2
10
12


1— 5
6
3
9


5—10
—
2
2


10—20
—
3
3


20—30
1
2
3


30—40
1
2
3


40—50
1
5
6


50—60
4
2
6


60—70
2
7
9


70—80
—
6
6


80—85
—
—
__


85—90
—
—
__


90—95
—
—
—


95—100
—
—
—


40
49
89

L/evenl. aangeg. kind.
1
3
4

Totaal . .
41
52
03

-ocr page 494-
107
OPENBARE VERKOOPINGEN VAN VASTE GOEDEREN
TE UTRECHT.
JULIJ 1850.
Den 6. Jullj..
Ten overstaan van den Notaris H. j. BÜSKES.
Ecne Hofstede, met 13 Bunders, 15 Roeden, 53 Ellen Boomgaard,
Tuin, Bouw-, Wei- en Hooiland, onder Lopik; Kadaster Sectie G'.
Noa. 195 tot en met 210 en 7 Hoeden, 18 Ellen, onder Jaarsveld
Sectie A. N°». 291 en 292.
Gekocht door den landbouwer A. DE WITH, voor/ 8650.
Vier Bunders, 79 Roeden, 60 Ellen Weiland, onder Lopik- Kadaster
Sectie C. N<". 253 tot en met 257.
Gekocht door den landbouwer H. MAAKSCHALKERWEERD voor
ƒ 3250.
Zes Bunders, 96 Roeden, 90 Ellen Weiland, op Westraven onder
Jutpliaas , aan den Straatweg ; Kadaster Sectie E. N°s. 93 tot en met 95.
Gekocht door de landbouwers c. — p. — o. en c. DE BRUIN
voor ƒ 12,100.
De Opstal en Erfhuur van eenen Plaisiertuin , met Huizinge, steenen
Koepel, Druivenkasten, Schuur en Bergplaats, te utrecht, op het
Begijnen bolwerk, wijk H. N°. 325.
Opgehouden op ƒ 5000.
Eene Stalling, met Erf en Grond, te Utrecht, aan de noordzijde van
de Lange smecstceg, wijk B. N°. 647.
Gekocht door den Heer J. VIVEEN , c2., voor/ 13SO.
Een Huis, te Utrecht, aan de westzijde van den Sprintnvef wiik I
N». 783.
Gekocht door den Heer M. DE LEUR, voor/ 1425.
Eene Woning, te Utrecht, aan de noordzijde van de Brandstcco-
wijk B. N». 826.
Gekocht door den Heer L. KOSTER, voor ƒ 370.
Den 13. Mij.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAN SCHERMBEEK.
De Buitenplaats : de Hooysfraat, bestaande in Heeren-huis, Stalling,
Koetshuis, Oranjerie, Tuinmanswoning, Broeijerij, Boomgaard, Moes-
en Bloemtuinen, Wei- en Bouwland, Eiken-, Beuken en Sparren-
bosch en Akkurmaalshout, te zaïacn groot 10 Bunders, 47 Roeden,
-ocr page 495-
103
90 Ellen, geleden ten zuiden van den Straatweg in do gemeente
Darthuizcu; Kadaster Sectie A. N°". 6 en 7 gedeeltelijk, 7bis, 9 en
10 gedeeltelijk, 10b!s, 22">" gedeeltelijk, 24, 24a, 24b, 24», 24*,
28 tot en met 29.
Opgehouden op ƒ 15,000.
Een perceel Bouwland en Sparren- Beuken en Akkermaalsbosch , met
eenen Koepel, te zamen groot 37 Bunders, 68 Roeden, 80 Ellen,
genaamd het Overstak, gelegen over het voorgaande perceel, aan de
noordzijde van den Straatweg; Kadaster Sectie B. Nos. 2, 5 en 6
gedeeltelijk, 7, 7a, 8, 8» en 9 geheel en 47, 48, 51 tot en met
53 en 72 gedeeltelijk.
Opgehouden op ƒ 7000.
Twee Arbeiderswoningen , met Moestuin en Boomgaard , benevens Bouw-
land, Sparrenbosch en Akkermaalshout, te zamen groot 41 Bunders,
45 Éoeden, 50 Ellen, gelegen naast het voorgaande perceel; Ka-
daster Sectie B. Nos. 2 gedeeltelijk, 4 geheel, 5 en 6 gedeeltelijk,
42 tot en met 46 geheel, 47 en 48 gedeeltelijk, 49 en 50 geheel,
51 tot en met 53 en 72 geheel.
Opgehouden op ƒ 10,000.
Een Sparrenbosch, met een perceel Bouwland en Akkermaalshout , met
opgaande Boomen, groot 9 Bunders, 77 Éoeden, 30 Ellen, gele-
gen naast de Buitenplaats de Hoogstraat; Kadaster Sectie A. N°». l,
lbis en 5 geheel, 6 en 7 gedeeltelijk, 8 geheel, 9 en 10 gedeeltelijk.
Opgehouden op ƒ 4000.
Eene Hofstede, bestaande in Bouwmanswoning, N°. 17, met Achter-
terhuis, Koe- en Paardenstal, Bakhuis, Schuren, twee Bergen,
Moestuin, twee Boomgaarden, Bouw- en Weilanden, Akkermaals-
hout en opgaande Boomen , gelegen achter het voorgaande perceel;
Kadaster Sectie A. Nos. 10 gedeeltelijk, 11 tot en met 22 geheel,
22bis gedeeltelijk, 234 tot en met 245 geheel, 248bis gedeeltelijk en
260, te zamen groot 27 Bunders, 45 Éoeden, 70 Ellen, benevens
17 Bunders, 86 Roeden, 90 Ellen Bouw- en Weiland, Kwcekerij,
Akkermaalshout en Laan, genaamd het Broek, gelegen aan de Gooi-
jer Wetering; Kadaster Sectie A. N°». 295 tot en met 308 en 507.
Gekocht door den Heer E. VAN ESSENBEKG, voor den landbouwer
j. VAN DEN BUOEK te Lecrsum, voor ƒ 11,500.
Eene Boerenwoning, met l Bunder, 75 Roeden, 80 Ellen Bouwland
en Boomgaard, gelegen onder Darthuizen aan den Hoolweg; Kadas-
ter Sectie A. Nos. 246 tot en met 248 , 24Sb'<> gedeeltelijk en 249.
Gekocht door den landbouwer n. VAN NES te Doorn, voor ƒ 1650.
Ten overstaan van den Notaris Mr. c. o. DE BALBIAN VAN DOORN.
Een Heeren-huis, met Tuin, Erf, Grond en groote Kluizen, te
Utrecht, aan de westzijde van de Nieuwe gracht, wijk A. N». 862;
Kadaster Sectie B. N". 494.
Gekocht door den Heer w. p. INGENEGEKEN , voor ƒ 4450.
-ocr page 496-
109
Ten overstaan van den Notaris N. DE GRAAF.
Een Ileeren-huis, met Tuin, Erf en Grond, te Utrecht, aan de
noordzijde van de Heerenstraat, wijk ]?. No. 422; Kadaster Sectie
B. N». 205.
Gekocht door den Heer n. A. BAICE , voor/ 5900.
Dea 27. Julij.
Ten overstaan van den Notaris J. c. DWARS.
Eene Warmoeziers-hofstede, te Utrecht, in Abstede, bestaande in
Huis, gemerkt wijk I. No. 352, Schuur, Boomgaard en Moestuin,
groot 63 Eoeden.
Gekocht door de wed. ACHTERBERG, voor ƒ 2875.
Een Huis, te Utrecht, aan de westzijde van de Hooge massegast,
wijk D. N". 402.
Opgehouden op ƒ 1500.
Ten overstaan van den Notaris Mr. H. A. R. VOSMAER.
Een Huis, met Tuintje, te Utrecht, aan de westzijde van de Neude,
nabij de Vinkenburgsteeg, wijk G. No. 83.
Ingezet door den Heer G. VAN DORSSEN op ƒ 3025, niet toege-
wezen.
Een Huis, met Plaats, te Utrecht, aan de noordzijde van het Oud-
kerkhof, wijk P. N". 50.
Gekocht door den Heer o. w. DEKKING, voor ƒ 2350.
Het Logement: de Hoenderkooi, te Utrecht, aan de Mariaplaats, op
den hoek van den Springiveg, wijk E. N°. 467.
Gekocht door den Heer L. KOSTER, voor ƒ 2020.
Een Huis, te Utrecht, aan de oostzijde van de Hardebollestraat,
wijk H. No. 380.
Gekocht door den Heer L. T. TEKLINGEN , voor ƒ 1125.
Ten overstaan van den Notaris J. n. VAX SCHERMBEEK.
Een Heeren-huis , met Tuin, Kelders en Kluizen , aan het water uit-
komende , te Utrecht, aan de zuidzijde van de Kromme nieuwe
gracht, wijk F. N». 391.
Opgehouden op/ 10,000.
Een Heerenhuis, met Tuin , te Utrecht, onder Catharijne, aan den
den Eijnspoorweg, genaamd Sonracarta, wijk L. N". 76.
Opgehouden op ƒ 7500.
Een Huis, met Bakhuis en Erf, te Utrecht, buiten de Waard-barrière,
aan den Zeedijk, wijk M. N°. 495.
Opgehouden op ƒ 1500.
Een Huis, te Utrecht, aan de noordzijde van de ABC straat, wijk
A. N". 615.
Gekocht door den Heer i. J. COESIJNS , voor / 570.
-ocr page 497-
STAAT van de Marktprijzen te Utrecht.
JULIJ 1850.
Naam der artikelen
6 Julij
13 Julij
20 Julij
27 Julij
-2
g
m
e
-U
ï>

Gl.Cs. Gl.Cs.
7,25- 8,00
5,00- 5,30
5,00- 5,40
3,00- 3,60
2,50- 3,00
5,00- 7,00
2,75- 3,00
32,00- 40,00
0,54- 0,70
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
Cl. C». Gl.Cs.
7,50- 8,25
5,00- 5,30
5,00- 5,40
3,20- 3,80
2,50- 3,00
, 5,00- 7,00
1,70- 2,00
28,00- 32,00
0,58- 0,80
0,45- 0,50
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
Gl. Cs. Gl. C».
7,00- 7,75
5,00- 5,30
5,10- 5,40
3,20- 3,60
2,50- 3,00
5,00- 7,00
1,50- 1,90
28,00- 32,00
0,60- 0,80
0,45- 0,50
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
Gl.Cs. Gl.Cs.
6,90- 7,00
5,00- 5,30
5,00- 5,40
3,20- 3,60
2,50- 3,00
5,00- 7,00
1,40- 1,70
28,00- 32,00
0,66- 0,78
0,45- 0,50
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50


Garst ......
witte Boonen ....
groene Envten
graauweErwtenenKapuc.
nieuwe Aardappelen . .
Kaas (de 100 fg) . .
("Boter ......
j Eundvleesch ....
c Kalfsvleesch ....
j Schapen- of Lamsvleesch
(. Varkensvleesch


-ocr page 498-
111
LIJST van de Water-hoogte op do rivier de Lek te Vreeswijk,
alsmede van den Vaartschen Eijn te Utrecht, waargenomen door
de Opzigters van den Waterstaat, gedurende de maand
JULIJ 1850.
Dagtcekening
onder
het
nood-
peil
Rivier
boven
het
AP.
peil
de Lek
water
ten n
waai-
jer-
deur
ingela-
let de
schui-
ven
Vaar
B
te TJ
boven
rijn-
peil
;scheu
'ju
trecht
onder
rijn-
peil
water
op de
me
waai-
jer-
deur
afgetap
Vecht
t de
twee
schui-
ven
Aanmerkin-
gen

Ned. ellen
uren
Ned. ellen
uren

1
3,93
2,57
n
24
B
0,13
9
9

2
4,00
2,50
1
24
9
0,17
1
9

3
4,02
2,48
4
20
9
0,19
u
1

4
3,98
2,52
'&
21
t
0,15
9
9

5
3,94
2,56
>
24
9
0,17
9
1

6
3,93
2,57
9
24
1
0,17
D
9

7
3,91
2,59
ïl
24
9
0,16
9
k

8
3,86
2,64
1
23
9
0,15
p
1)

9
3,88
2,62
1
24
9
0,16
t
9

10
3,89
2,61
i
24
9
0,17
9
9

11
3,83
2,67
t
24
9
0,15
9
9

13
4,04
2,46
1
24
9
0,15
9
9

13
4,09
2,41
I
24
1>
0,13
9
9

14
4,09
2,41
1
24
9
0,14
9
9

15
4,09
2,41
9
24
«
0,12
9
})

16
4,07
2,43
1
24
B
0,12
))
J

17
4,09
2,41
1
24
I)
0,16
9
1

18
4,07
2,43
5
19

0,22
»
9

19
4,07
2,43
9
24

0,17
J
9

20
4,11
2,39
B
24

0,17
II
B

21
4,14
2,36
»
24

0,18
9
II

32
4,16
2,34
»
24

0,16
9
B

23
4,18
2,32
10
14
9
0,23
9
3

24
4,13
2,37
2
22
1)
0,15
9
9

25
4,13
2,37
7
17
B
0,19
»
B

26
4,10
2,40
D
24
9
0,18
9
t

27
4,13
2,37
>
24
»
0,18
1
9

28
4,17
2,33
9
24
9
0,16
»
II

29
4,22
2,28
>
24
1)
0,14
9
II

30
4,28
2,22
3
21
t
0,19
9
9

31
4,32
2,18
4
20
9
0,21
»
)}

gemidd.
4,063
2,437


I)
0,165


'
totaal


39
705


9
))

-ocr page 499-
112
WAAENEMINGEN, gedaan te Utrecht, op het Meteorologisch Observatorium,
door F. W. C. KBECKE, Math. Mag. Phil. Nat. Doet.
JULIJ 1850. 's Morgens te 8 ure.
faS
c



u
c
TI
C
0)
U9

£J


Ther-
'3
'S
ü

v
-fi
D
Wind
Barom.
mome-
|
JU
DO
M
d
O>
Aanmerkingen
V
-J
•--•
C3
rigting
kracht
bij 0"
ter
13
a.
a
1
0
'_^
OS
>

p




09
P ___
r^
w
O




jn m

mm

mm

1
ZW
1
761,28
17,3
13,00
0,88

Betrokken.
2
w
2
58,17
18,4
10,81
69
1,3
Bewolkt.
3
zzw
4
60,70
17,7
9,75
65

ld.
4
zw
3
61,00
17,5
11,90
80

Betrokken.
B
wzw
3
62,48
17,3
9,86
67

Bewolkt.
6
WNW
l
07,09
18,5
11,02
70

ld.
7
zzo
0
56,39
15,4
11,92
91
0,3
Betrokken, regen.
8
NW
2
59,20
15,6
8,31
62

Bewolkt.
9
WNW
1
61,26
12,0
8,64
81
0,1
Zwaar bewolkt.
10
NW
1
59,65
11,7
9,30
88
2,3 ld.
11
NNW
1
62,30
15,1
9,49
73
0,3
Bewolkt.
12
N
1
66,47
15,9
8,61
64

ld.
13
NNW
2
61,54
14,6
11,46
92
0,1
Betrokken.
14
O
1
64,37
20,9
11,40
63

Bijna helder.
15
N
0
63,14
20,5
13,85
78

Helder.
16
NO
1
61,28
24,8
15,22
66

Bijna helder.
17
ZZO
0
59,03
24,8
15,89
69

Ligt bewolkt.
18
ZW
1
58,77
20,1
15,48
89
0,1
Beneveld. ,
19
WZW
1
60,39
18,1
13,23
86

Betrokken.
,20
NO
0
60,19
16,1
12,87
94
4,4
Zwaar bew., regen.
1,21
NO
1
62,89
17,9
10,36
68

Zwaar bewolkt.
22
NO
1
63,47
20,9
10,55
58

Helder.
23
NO
1
62,45
22,6
15,30
77

Ligt bewolkt.
24
ZW
2
58,15
19,4
13,77
83

Zwaar bewolkt.
25
ZW
0—1
61,06
19,5
12,40
74

Bewolkt.
26
ZW
3
54,65
18,0
11,75
76
1,5
Zwaar bewolkt.
27
ZW
2
54,97
16,3
11,79
85
0,6
ld.
28
Z
1
58,36
17,4
11,41
77

Bewolkt.
29
NO
1
62,74
19,3
14,01
83

ld.
30
N
0—1
66,00
19,2
13,00
79
0,2
Zwaar bewolkt.
31
NNW
0
65,30
19,8
12,50
73

Bewolkt.


89
761,12
TsViÊT
n~90
0776
11,8



som
gem.
gom.
gem.
gem.
som

-ocr page 500-
113
JULIJ 1850. 's Middags te 2 ure.
tD
C
V
M
V
S,
ts
a
P
Wi
rigting
nd
kracht
Barom.
bij 0°
Ther-
mome-
ter

Vochtigheid j
Gevallen regen 1
Aanmerkingen



mm

mm

mm

1
ZW
3
760,46
20,0
13,86
0,80

Zwaar bewolkt.
2
W
4
59,94
19,0
8,58
53

Bewolkt.
3
zzw
4
59,49
19,3
11,24
68
0,4
Betrokken.
4
wzw
3
57,76
18,1
13,67
88
1,6
ld.
5
w
3
63,66
18,0
9,16
60

Bewolkt.
6
w
1
65,48
20,5
9,27
52

ld.
7
ozo
1
54,27
19,5
13,28
79
2,8
Zwaar bewolkt.
8
NNW
3
60,57
14,9
8,36
66
0,3
Bewolkt.
9
NNW
2
60,06
12,9
8,34
74
4,3
Zwaar bewolkt.
10
NW
4
60,06
18,1
10,18
89
2,6
Betrokken.
11
NNW
2
63,59
16,4
9,34
67
0,2
Bewolkt.
12
NNW
1
65,20
16,6
8,71
62

ld.
13
NNO
2
61,07
19,9
11,45
67

Zwaar bewolkt.
14
ONO
1
64,15
23,9
11,22
52

Ligt bewolkt.
15
ONO
0
62,16
27,8
13,49
50

ld.
10
ZO
0
60,38
29,4
14,15
47

ld. (NOonw.enreg.
17
Z
0
58,02
28,8
14,68
51

Bew. te 2 u. lOm.met'
18
ZW
2
59,42
23,8
16,32
76

Bewolkt.
19
w
1
59,95
20,5
13,56
76

Zwaar bewolkt.
20
N
2
60,57
17,0
11,92
82
0,6
ld.
21
NO
1
62,59
19,4
10,75
65

Ligt bewolkt.
22
ONO
1
63,26
23,4
10,34
49

Bijna helder.
23
ZO
2
60,76
27,7
11,58
43

Bewolkt.
24
W
2
60,94
19,1
12,35
75
3,0
Zwaar bewolkt.
25
zzw
1
58,52
22,2
13,70
69

ld.
26
ZW
3
54,37
21,3
10,92
58

Bewolkt.
27
ZW
2
55,68
17,9
11,81
77
3,5
Zwaar bewolkt.
'28
NO
1
58,51
20,2
12,38
71
0,1
Bewolkt.
29
NNO
2
63,11
21,6
12,44
66

Ligt bewolkt.
30
NNW
2
6ö,04
21,0
11,78
64

Bewolkt.
31
NNW
2
64,80
19,2
13,00
73

ld.


58
760,80
20,65
11,64
0,66
19,4



som
gem.
gem.
gem.
gem.
som

8*
-ocr page 501-

114
JÜLIJ 1850. 's Avonds te 10 ure.
i **



KJ
is
B
u

c


Ther-
M
'v
W
S

5
Win H
BaTöm.

M
i£3
60
ft

^4
U
U
hb
f:
rigting
tracht
bij 0°
mome-
ter
s
f»
-a
CH
'•£
A
V
O
t»-
e
-ïï
"3
^
3) •
Aanmerkingen
,Q




^3
e _

C




ra MI

mm

mm

1
WZW
1
758,68
16,5
12,08
0,86

Bewolkt.
2
WZW
1
62,12
13,0
9,61
85

Ligt bewolkt.
3
WZW
4,
61,70
15,8
11,95
89
0,3
Bewolkt.
4
WZW
4
58,30
15,7
12,01
90
4,8
Zwaar bewolkt.
5
WNW
1
65,82
12,0
10,46
98
0,1
Helder.
6
ONO
1
61,31
15,0
10,06
78

Zwaar bewolkt.
7
NNW
2
56,32
14,5
11,39
91

Betrokken.
8
WNW
1
62,37
10,7
9,06
93
0,2 Ligt bewolkt.
9
NW
0—1
59,56
10,1
9,06
95
0,4 (Zwaar bewolkt.
10
WNW
2
61,14
11,6
8,76
84
0,5
Betrokken.
11
NNW
1
65,70
11,0
9,11
90

L. bew., magn. stor.
12
NNW
1
63,44
11,6
9,84
94

Helder.
18
N
1
62,35
15,9
12,43
92

Bewolkt.
14
NNW
0
63,81
18,1
13,80
90

Helder.
15
NNO
0
61,98
19,5
13,26
79

ld.
16
ZO
0
59,96
20,6
15,96
89

ld. (20 m. onw.
17
z
0
58,25
19,4
15,43
93
4,7
Zw. bew., regen 6 u.
18
wzw
1
60,53
17,5
13,73
92

Betrokken.
19
NW
0
59,91
15,5
11,99
91

Ligt bewolkt.
i20
N
0
61,35
14,6
11,46
92
0,2
Zwaar bewolkt.
21
NO
0
63,01
14,7
10,75
85

Helder, dauw.
'22
NO
0
63,21
17,2
13,20
90

Helder.
,23
ZO
1
58,50
20,6
12,32
69

Bijna helder.
!24
W
0—1
61,95
14,1
11,76
97

Ligt bewolkt.
[25
Z
1
55,29
16,2
13,09
95
4,7
Betrokken , regen.
26
ZW
2
54,78
16,2
11,99
87
0,1
Zwaar bewolkt.
,27
ZZW
0
56,78
14,1
11,76
97
1,4
ld.
28
NO
0
60,48
15,1
11,83
92
0,6
Ligt bewolkt.
29
N
1
64,57
16,0
12,91
94

Bijna helder.
30
N
1
66,02
14,6
11,79
94

Helder.
31
NNW
1
64,92
16,0
11,83
87

Zwaar bewolkt.


29
761,10
15,27
11,76
0,90
18,0



som
gem.
gem.
gem.
gem.
som

-ocr page 502-
115
NAAMLIJST
DER GEBORENEN, GEHUWDEN EN OVEELEDENEN
TE ÜTEECHT.
AUGUSTUS 1850.
Geboren den
l AUGUSTUS. Louisa Johanna, D.
van Johannes Lodewijk van Has-
selt.
Johanna Maria, D. van Marinus de
Leur.
Jan Hendrik Jacob Constantijn, Z.
van Jonkhr. Mr. Jan Louis Anne
Martens.
Cornelis Johannes, Z. van Hendrik
Pannekoek Loois.
Z. Karel, Z. van Johannes Jurje
Wolf.
Johanna Maria, D. van Jan van
Praag.
Johannes Wilhelmus Adrianus, Z.
van Joliarmes Monrooy.
3. Martinus Johannes, Z. van Ja-
cobus Daniel Nolet.
Henriette, D. van Johannes Broek-
huysen.
Gerrit, Z. van Gerrit Helsdingen.
4. Anthonius Albertus Dominieus,
Z. van Fredrik Wilhelmus Mariss.
Johannes Bijken.
Bartholomeus, Z. van Wilhelmus
Dekkers.
Lena Agatha, D. van Johannes
Stoops.
6. Willem, Z. van Marinus Credoe.
Anthonia Alberta, D. van Cornelis
Pauw.
Johannes, Z. van Gerardus Bouw-
mans.
Johan Gerard Willem, Z. van Pie-
ter Cornelis Niekerk.
7. Franeiscus, Z. van Johannes
Mientjes.
Johanna, D. van Cornelis Franeis-
cus van Wichem.
Maria Margaretha, D. van Gijsber-
tus Elsendoorn.
Wilhelmina, D. van Eutgerus van
den Bedem.
Johannes, Z. van Willem Gerrit
Polier.
8. Cornelis Anthonius, Z. van Jo-
hannes Everardus Nass.
Johannes Paulus Laurcntius, Z. van
Johanncs Paulus LaurentiusBoers.
Laurens Anthonie, Z. van Willem
de Graaff.
Johannes Nicolaas, Z. van Nicolaas
Ballangee.
9. Francina Catharina, D. van Pie-
ter de Groot.
Jacoba Cornclia, D. van Eijnier
van der Monde.
Ilendrikus, Z. van Walterus Gruyt-
hnyzen.
Anthonia, D. van Anthonius Pieter
van Frankenhuyzen.
Z. onecht.
Wilhelraina, D. van Josef van Ber-
gem.
Wilhelmus Franeiscus, Z. van Fran-
ciscus van Langendonck.
. Z. onecht.
Cornelis Willebrordus Dominieus en
Wilhelmina Maria Dominica, Z.
en D. van Theodorus Leonardus
van Eijn.
Petrus Jacobus, Z. van Joannes
Franeiscus de Kerf.
5. Jacoba Johanna Berendina, D.
van Johannes van Olderen.
Anna Margaretha Maria, D. van
-ocr page 503-

116
van Maaneii.
Berendina Maria en Jan Willem,
D. en Z. van Jan Willem te
Kolste.
......D. onecht.
16. Adrianus Johannes, Z. van Jo-
annes Kietveld.
Frans, Z. van Dirk Geyssen.
Johanna Christina, D. van Johan-
nes Simon Huinck.
17. Johanna Christina, D. van Adri-
anus Paling.
......Z. onecht.
Johannes, Z. van Hermanus Johan-
nes Bijleveld.
Anthonia Johanna, D. van Theodo-
rus van den Heuvel.
Gcrardus Hendrikus, Z. van Marti-
nus Carbo.
Bernardus Johannes, Z. van Jo-
hannes van llooijen.
Johannes Albertus, Z. van Albert
Israëls.
Arie, Z. van Wilhelmus van der
Steen.
18. Leonore Ferdinande Marie, D.
van Hermannus Josephus Ferdi-
nandus Meijer.
Antoinetta Gijsbertina, D. van Wij-
nand van Geessen.
Cornelia Maria, D. van Aatonie
Henricus Kelfkens.
...... Z. onecht.
19. Cornelis, Z. van Johannes Cor-
nelis Hampers.
Scheltes Andries, Z. van Scheltes
Andries Scheltes.
20. Sophia Cornelia, D. van Jus-
tus Johannes van Leeuwen,
Francisca Coruelia Wilhelmina, D.
van Servatius Giescn.
Pieter Franciscus, Z. van Hendrik
Lucas.
Wilhelmus Bernardus, Z. van An-
dreas Jacobus Greeve.
21. Johanna Maria, D. van Adriaan
Hulshof.
Hendrik, Z. van Hendrik Joole.
10. Jacobus, Z. van Jacob van der
Weyde.
Cornelis Jacobus, Z. van Willem
Parree.
Susanna Elisabeth, D. van Johan-
nes Penning.
Paulus Arnoldus, Z. van Thcodorus
Hendrikus Jolumnes van de Kamp.
Pieter, Z. van Adolf Steplianus
Kueb.
11.......D. onecht.
Clementine Wilhelmine, D. van Cle-
ment Boudewijn van der Breg-
gcn.
Anthonie, Z. van Gijsbertus de Ja-
ger.
Petronella, D. van Dirk Klarenbeck.
Catharina Susanna en Christiaan
Jacobus, D. en Z. van Philip-
pus Oekcloen.
Johanna Bartha en Guillaume Mar-
tinus, D. en Z. van Antonie Wil-
lem Janssens.
12. Johanna Geertruida, D. van
Johannes Franciscus Dorfflcr.
Jan, Z. van Jan van Burgsteeden.
13. Hendrik, Z. van Anthony Baar-
spul.
......Z. onecht.
Hendrik Johannes, Z. van Johan-
nes de Groot.
Josua, Z. van Joseph van Adelberg.
Frederika, D. van Josephus van
Montfoort.
Pieter, Z. van Pieter de Winter.
14. Johanna Clasina, D. van Jaco-
bus de Bruyn.
Theodora Cornelia, D. van Johan-
nes van der Steen.
Adiïana Aletta, D. van Adrianus
de Groot.
Willem, Z. van Jurianus van Lan-
keren.
15. Maria Justiena, D. van Teunis
Uhlenbroek.
Paulus Adrianus, Z. van Wilhelmus
van Deyl.
Jacomina Cornelia, D. van Thomas
-ocr page 504-
117
Gerrit, Z. van Gerrit Amen.
Aaltje, D. van Araoldus Jacobus
Sutherland.
32. Christina Cornelia Wilhelmiua,
D. van Arie Martinus Pellen.
Anthonia Cornelia Catharina, D.
van Hendrik Johannes de Haan.
Cornelis, Z. van Cornelis van den
Burg.
Catharina Johanna, D. van Wouter
do Bie.
Jan, Z. van Justus de Swart.
23. Cornelia, O. van Jan Berlijn.
Johanna Maria, D. van Jacob
Uytewaal.
Gerrit, Z. van Bernardus Duysters.
Cornelia, D. van Pieter van Beek.
Wernard, Z. van Wernard van De-
venter.
24. Jan, Z. van Jan van Baaien.
Antoinctta Johanna, D. van Corne-
lis Burgerhoudt.
Hermanus Johannes, Z. van Corne-
lius van Montfoort.
Johanna Bernarda, D. van Huber-
tus Johannes Buskes.
...... Z. onecht.
Jacobus, Z. van Jan Schurink.
25. Johannes Aloisius, Z. van Jo-
hannes Abraham Matlung.
Johannes, Z. van Gerardus van
Eossum.
...... Z. onecht.
Leendert, Z. van Jan Govert Don-
ker.
Jan Willem, Z. van Teunis Ver-
loop.
Folkert Johannes Hubertus, Z. van
Cornelis Jacobus Augustinus van
Eyck.
Anthouie Lodewijk, Z. van Lode-
wijk Adrianus Burghout.
26. Maria Cornelia, D. van Johan-
nes Broekman.
Geertruida Paulina, D. van Herma-
nus Johannes Schok.
Cornelis Elisabethus, Z. van Jo-
hannes van Waveren.
ïendrik, Z, van Johan Hendrik
Meelen.
ïerardus, Z. van Gcrardus Bovard»
Tohanna Willemina, D. van Jan
Cliristiaan Flentge.
27. Cornelia Louisa, D. van Joan-
nes Croes.
Maria Wilhelmina, D. van Thomas
van der Steen.
lierardus Anthonie, Z. van Hen-
drik Nagtegaal.
28. Henrick Maurits Jan, Z. van
Jonkhr. Mr. Hubert Alexander
Maurits van Asch van Wijck.
Dorothea Augustina, D. van Fran-
ciscus van der Kuyl.
Maria Anneke, D. van Einke Bos-
boer.
Franciscus, Z. van Louis Poese-
nomv.
Laurens, Z. van Willem Sparenburg.
Leonardus, Z. van Leonardus van
S wam.
...... Z. onecht.
Cornelia Johanna, D. van Jacobus
Coruelis Carlebur.
29.......D. onecht.
Geertruida Maria Aletta, D. van
Adrianus Felix Pliegcr.
O
Hermanus, Z. van Jacobus Johan-
nes de Bruyn.
Theodora Lamberta, D. van Mat-
theis van Vlooten.
Johanna Anthonia, D. van Johan-
nes Franciscus Poessenouw.
Adrianus Petrus, Z. van Jacobus
Maarschalkenveerd.
Pieter, Z. van Dirk Marchal.
30. Jan Frederik, Z. van Jan Hes-
sing.
Hendrik, Z. van Andries de Wolf.
31. Maria, D. van Johanues van
der Steen.
Mietje, D. van Mozes van Frank.
Jacobus, Z. van Petrus Cornelis
van Deventer.
Catharina en Adriana, Dochters van
Dirk van Oort.
-ocr page 505-
118
Everdina, D. van Barend Franken.
Hendrik, Z. van Hendrik Koppen.
D. onecht.
D. onecht.
Te zamen 153 als levend aangegeven geborenen.
Gehuwd den
man, 22 j. en Geertruy van Sta-
veren, zonder beroep, 28 j.
Wouter Klijnholst, schipper, 25 j. en
Clasina Smit, zonder beroep, 26 j.
Piet er Bakker, sjouwer, 20 j. en
Adriana Hendrika van Wijk, wed.,
zonder beroep, 33 j. .
Hendricus Bol, kruideniersknecht,
20 j. en Hilletje IJpcrenburg,
dienstmeid, 27 j.
Matthias Josephus Maas, smid, 31 j.
en Cornelia Maria Wielard, zon-
der beroep, 26 j.
Adrianus Roozemaal, tuinman, 22 j.
en Elisabeth Bruinel, zonder be-
roep, 26 j.
Gijsbert Garjeanne, commies bij de
stedelijke belastingen, 28 j. en
Johanna Krigoria Bury, zonder
beroep, 28 j.
Abraham Eutgers, tabakshandelaar,
22 j. en Justina Willemina Vlaan-
deren, zonder beroep, 25 j.
21. Corstiaan van don Berg, sjouwer,
23 j. en Pctronella Kouthuyzen,
blcckersmeid, 27 j.
IVanciscus ter Heyden, smid, 28 j.
en Christina van den Hoek, dienst-
meid, 29 j.
Arend Kalden, schoenmaker, 26 j.
en Sara van Erven, zonder be-
roep, 26 j.
Gerardus van Soest, barbier, 42 j.
en Cornelia Christina Beniner,
wed., zonder beroep, 41 j.
Willem Nicolaas Wintershoven, we-
duwn., arbeider, 34 j. en Ge-
rarda Schoonhoven, zonder beroep,
25 j.
Cornelis Franciscus de Haan, werk-
l AUGUSTUS. Henricus Joannes Jo-
sephua Warren, weduwn., fabri-
kant, 37 j. en Susanna Christina
Eoeloffzen, zonder beroep, 32 j.
7. Johannes Hester, serjant-schrij-
ver bij het llte regiment infante-
rie, 30 j. en Elisabeth Catharina
Geerke, zonder beroep, 31 j.
Tennis Iking, metselaar, 25 j, en
Geertruy Gentenaar, dienstmeid,
25 j.
JoUannes Jaeobus van Odijk, we-
duwn., broodbakker, 36 j. en Anne
Marie Wilbors, zonder beroep, 40 j.
Jan Johannes Fcrdinand van Schaik,
houtzaagmolenaarsknecht, 25 j.
en Trijntje Laudwer, dienstmeid,
23 j.
Jan Jaeobus Adelaar, steenhouwer,
26 j. en Johanna Hendrina Swie-
bel, zonder beroep, 24 j.
•T'oenraad JoUannes Eykman, tim-
merman, 27 j. en Adriana Jacoba
Vingerling, zonder beroep, 26 j.
1 ïondiïk van Schaaik, metselaar, 24 j.
en Johanna de Bondt, dienstmeid,
30 j.
Johannes van Bemmcl, winkelbe-
diende, 34 j. en Gerritje van den
Bijlardt, dienstmeid, 30 j.
Jan Hendrik André, koetsier, 33 j.
en Janna Cooiman, dienstmeid,
29 j.
Joannes Snellenberg, weduwn., huis-
schilder, 37 j. en Maria Marianne
van Balthoven, dienstmeid, 28 j.
8. Willem van Drongelen, onderwij-
zer te Buren, 2 9 j. en Johanua Maria
van Koon, zonder beroep, 31 j;
15. Jaeobus van den Berg, timmer-
-ocr page 506-
119
man, 26 j. en Elisabeth van den
Berg, zonder beroep, 19 j.
Gerrit Driehuys, weduwn., bloem-
kweeker, 27 j. en Aaltje Mastwijk,
zonder beroep, 28 j.
Laurens Driehuys, kleederbleekers-
knecht, 26 j. en Engeliua Sehuur-
man, dienstmeid, 26 j.
Adrianus van Straalen, hovenier,
31 j. en Clasina Hooglander, ho-
venierster, 19 j.
Johannes Saron, weduwn., agent van
policie, 42 j. en Margaretha Bak-
ker, zonder beroep, 26 j.
Leendert Griesen, werkman, 22 j.
en Aaltje Stam, werkster, 31 j.
AVillem Krani, opperman, 24 j. en
Jaeoba Haselaar, werkster, 24 j.
Johannes Atteveld, kopergieter, 24 j.
en Evcrdina Kavesloot, dienst-
meid, 25 j.
Johannes de Bie, opperman, 28 j.
en Hester Kraaymaat, dienstmeid,
27 j.
Wilhelmus Dekker, werkman, 22 j.
en Johanna Buyjen, naaister, 28 j.
Theodorus Franciscus Bernardus de
Haard, koekbakker, 28 j. en Jo-
hanna Catharina Monica van Bla-
ricum, zonder beroep, 27 j.
28. Jurrien Hildebrand, werkman,
24 j. en Maria Anna van Mid-
delkoop, dienstmeid, 25 j.
Nicolaas Jansen, weduwn., timmer-
man, 50 j. en Alyda Bel, wed.,
waschvrouw, 43 j.
Willem Lauwercns Nieuwenhuysen,
weduwn., kamerbehanger, 31 j. en
Maria Garderina Sulzle, zonder
beroep, 29 j.
Bernardus de Puia, weduwn., orgel-
maker, 25 j. en Adriana de
Blaauw, wed., fruitverkoopster,
34 j.
Wilhelmus van Schaik, werkman,
25 j. en Maria Franklwizen, werk-
ster, 23 j.
Dirk Bontrop, mattenmaker, 21 j.
en Johanna Theodora Mulder,
zonder beroep, 22 j.
Adolph Schoouheim, weduwn., turf-
drager, 28 j. en Gijsberta Catha-
rina van der Vlerk, wed., werk-
ster, 42 j.
Antonie Lit, kleederbleeker, 22 j.
en Elisabeth Gom, werkster, 24 j.
Albertus ïïnnciscus Stangenberger,
werkman, 25 j. en Adriana van
Gorkum, zonder beroep, 23 j.
Jan van Sellem, mandenmaker, 31 j.
en Elisabeth van der Velden, zon-
der beroep, 23 j.
Jan Hemen, weduwn., koopman,
38 j. en Hiltje Kranenburg, zon-
der beroep, 39 j.
Adrianus Hooft, werkman, 25 j. en
Dina Stappers, breidster, 26 j.
ïlenricus Lammers, kamerbehanger,
40 j. en Anua Sibilla Nagels,
zonder beroep, 29 j.
Te zamen 49 paar gehuwden.
Overleden den
l AUGUSTUS. Wilhelmus Johannes
"Wammes, 3 m. Visschersteeg,
wijk K.
2. Anthonie Johannes Laarman, 2 j.
Vinkenburgstceg.
3. Cornelia de Bruyn, 7 m. Gans-
steeg.
Gijsbert Carel Cornelis Jan Baron
van Lijnden van Sandeuburg,
weduwn., 83 j. St. Janskerkhof.
5. Elisabeth llademakcrs, ongeh.,
43 j. te Eotterdam.
Petronella Marlens, ongeh., 25 j.
St. Jacobsgasthuissteeg,
-ocr page 507-
120
Boothstraat.
12. Theodorus Johannes Augustinus
Hol, 2 m. Elisabethstraat,
Jelis Lorijn, 14 j. Zeedijk.
Jan Antony Ilijntjcs, l j. Koe-
straat.
Adrianus Johannes Ockhuyzen, 2 j.
Nieuwe gracht.
13. Cornclis de Bie, 2 j. Kaatssteeg.
Paulus Kronenburg, 8 w. Singel,
wijk L
Gijsbcrtus Johannes Pot, 2 m. Ma-
liebaan.
Johannes Lodewijk Ohl, ongeh., 29 j.
Heilige weg.
14. Antje Ockhuyzen, 7 m. Nieuwe
gracht.
SVedcricus Jaeobus Grimmalikhuy-
zen, 3 m. Magdalenasteeg.
Hendrik van Esseveldt, ongeh., 03 j.
.Terusalemstceg.
15. Hendrikus Gruythuyzen, 6 d.
Gasthuissteeg.
Everarda Christina Baljet, l j. Ko-
zendaal.
16. Catharina Jolianna van Bran-
denburg, 4 j. Nachtegaalsteeg.
Maria Helena Bakker, 12 j. Nico-
laikerkhof.
17. Josua van Adclborg, 4 d. Gaard-
brug.
Joseph Louis de Wilde, geh., 62 j.
St. Janskerkhof.
18. Marie Charlottc Vuiton, huisvr.
van Anthonie Willem Janssens,
26 j. Voorstraat.
John Richie Sutherland, geh., 65 j.
Loefbergmakcrstraat.
Maria Henrietta Blijdesteyn, wed.
van Filicité Sophie Louis Ie Cos-
quino de Bussy, 65 j. Geertrui-
dakerkhof.
19. Naatje van Lier, ongeh., 73 j.
Buurkerkhof.
Catharina Wilhelmina Kreek, 10 m.
Begijnenhof.
Levenloos aangegeven Zoon van
Christiaan Vugts. Bildtstraat.
6. Adriana Jolianna Viseé, 4 m.
Mariaplaats.
Pieter Thomas, 8 m. Hooge Jaco-
bijnestraat.
Adriana Catharina Eijnders, 4 m.
Groenesteeg, wijk G.
Jaeoba Cornelia Smeijer, 2 m. Zee-
dijk.
Jolianncs Bernardus Koopman, 4 m.
Groencsteeg, wijk C.
7. Guillaume Garjeanne, 3 w. Mag-
dalenastecg.
Pieter Willcm Karel de Lange, l j.
Stroostceg.
Chiïstoffel Johannes van der Lip,
1 j. Zadelstraat.
Adriana Muvkes, huisvr. van Lara-
bertus Kosvelt, 63 j. onder Ca-
tharijue.
Matthias Jacobus van Dugteren,
geh., 61 j. Ganssteeg.
8. Christiaan Lucas Sam, geh., 77 j.
Kietsteeg.
Evert de Blieck, 3 m. Achterweg.
Johanncs Harderwijk, 6 m. Kraan-
steeg.
9. Maria van Wijk, huisvr. van
Eelko Dijkstra, 38 j. Steenweg.
10. Elisabeth Jolianna van Beek,
9 m. Steenweg.
Elisabeth Hendrika Groot, l j.
Lange lamverstraat.
Gijsbertha Eylenbosch, huisvr. van
Jan van Luyn, 54 j. Molensteeg,
wijk B.
"Willem Schaad, 7 m. Springweg.
Anthonia Maria Slcgers, 6 w. Ach-
terom.
Joseph Joolen, 7 m. Wijde water-
steeg.
11. Johan Petrus Wilhelm Bietveld,
7 m. Magdalenaplein.
Hendrikus Éranciscus van Capelle,
2 m. Spinderssteeg.
Elizabeth Versteeg, wed. van An-
thony Johannes Defeu, 08 j. lste
Oudwijkerveldsteeg.
Egbertus Jacobus van Schaick, 3 w.
-ocr page 508-
121
21. Cornelis Anthonius Nass, 13 d.
Steenweg.
Johannes Bouwmans, 14 d. Servet-
Matthijs van Bunnik, geh., 66 j.
Spiuderspoort.
3-esina Margaretha Elizabeth Kelf-
kens, 3 j. Westerdijk.
27. Levenloos aangegeven Dochter
(onecht).
Eliza Jacobus Daniel 't Hooft, 8 j.
Gaardbrug.
Wilhelmina Ilendrika van Dorssen,
4 j. Viebrug.
28. Francois Gerard Peetersen, 3 m.
Lange lauwerstraat.
Maria Kroonenburg, 2 j. Zwarte
water.
Maria Wilhelmina van Alphen, 8 w.
Abrahamdolesteeg.
29. Anthonie Geldsligter, 11 m.
Buurkerkhof.
Hendrikus Jacobus Stroeve, l j.
Groenesteeg, wijk A.
30. Evertje Hindriks, 2 j. Rietsteeg.
Cornelis van den Brink, 8 j. Juf-
ferstraat, wijk G.
Jaantje Davids, wed. van Simon
Cohen, 96 j. Lange smeesteeg.
Levenloos aangegeven Zoon van Mar-
tinns Dons. Springweg.
31. Maria Johanna Voest, 6 w.
Watersteeg.
Jacobus Bos, geh., 50 j. Zakken-
dragerssteeg.
Gecrtruy Sophia Melissen, huisvr.
steeg.
Anthonius Vreeswijk,
koestraat.
l j. Korte
22. Theodorus Ladrak, geli., 60 j.
Geertruidakerkhof.
23. Johannes Attevelt, l j. Oord.
Helena Lutterman, ongeh., 23 j.
ABC straat.
Levenloos aangegeven Dochter (on-
echt).
Catharina Johanna Wilhelmina Eiet-
veld, wed. van Gerrit Daniel Deus-
sen, 68 j. Springweg.
24. Henrica van Rooy, ongeh., 70 j.
onder Catharijne.
Eanny van Lier, 11 m. Steenweg.
Bernardus Johannes van Rooijen,
9 d. Driesprong.
Geertruida Wilhelmina Geelkerken,
wed. van Derk Harmsen, 78 j.
Steenweg.
25. Andreas ÏYederik Schmidt, Ij.
Haverstraat.
Herman Augustin Louis Burgier,
3 m. Lange lauwerstraat.
Maria van Kuyk, huisvr. van Jo-
hannes Wouda,
straat.
57 j. Bildt-
Gerdina Maria van Leeuwaarden,
3 m. Lange nieuwstraat.
Cornelis Johannes Biljart, 6 m.
Lange lauwerstraat.
Levenloos aangegeven Zoon van
Gijsbertus Gallicciotte. Zeedijk.
26. Frederika Henrietta van Dom-
melen, 8 m. Slagtsteeg.
Cornelis Albertus Koff, B j. Korte
van Willem van Hoorn, 62 j.
Lange rozendaal.
Antonie Hendrik van den Berg,
geh., 31 j. Bakkerbrug.
Cornelis van Groeningen, geh., 40 j.
Lauwenregt.
Jacobus liermannus Lucas, weduwn,,
77 j. Twyestraat.
viesteeg.
Te zamcn 93 overledenen.
-ocr page 509-
123
OVEEZIOT der als levend en levenloos aangegeven geborenen
te Utrecht.
AUGUSTUS 1850.

levend
levenloos *]
totalen

Geslacht

2

-B

^
r-J
Aanmerkingen.

,JSi
o
*C3
^o
r~
o
C3


o}
a
O
ö

J2
"o



o

o

o










Onder de als levend aangege-
Mannelijk
76
8
3
—
79
8
87
ven (echt) geborenen zijiivijf
Vrouwelijk
64
5
—
2
64
7
71
tweelingen, waarvau 1 L, en 1
D., 3 D. en 'L. en 1 Doch- II
Totaal
140
18
3
2
143
15
158
Iers.
*) Zie hierbij de aanteekening op bl. 8.
VEKGELIJKENJ) OVEEZIGT der geborenen en overledenen
te Utrecht.
AUGUSTUS 1850.
Aanwijzing
mannelijk
vrouwelijk
totaal
Aanmerkingen.
Geboren
87
71
158

Overleden
53
40
93

Meer geboren
34
31
65

-ocr page 510-
12S
STAAT van don Ouderdom der Overledenen te Utrecht.
AUGUSTUS 1850.
Ouderdom
1
QJ
a


q

S
-4J
Aanmerkingen.
maanden
jaren
d
B
a
1
P»
O
O
0— 6

15
9
24

6—12
....
7
6
13


1— 5
12
6
18


5—10
2
—
2


10—20
1
1
2


20—30
1
3
4


30—40
1
1
2


40—50
1
1
2


50—60
1
2
3


60—70
6
5
11
.

70—80
2
3
5


80—85
1
—
1


85—90
—
—
—


90—95
—
—
—


95—100
—
1
1


50
38
88

Leven!, aangeg. kind.
3
2
5

Totaal . .
53
40
93

OPGAVE van het getal paarden, bij de kantoren der stedelijke belastingen
te Utrecht aangegeven voor de (St. Laureus) markt van 5 Augustus 1850.
Kantoren
Getal paarden
Aanmerkingen.
"Waard-barrière . .
8

Cattiarijne-barrière .
151

Tolsteeg-barrière . .
40

Wittevrouwenpoort .
62

Eoodebrug ....
29
.
llidderschapsvaart .
134

Vaartsehc Eijn . .
51

Totaal . .
475

-ocr page 511-
184
OPENBAUE VEEKOOPINGEN VAN VASTE GOEDETIEN
TE UTRECHT.
AUGUSTUS 1850.
Den 3. Augustus.
Ten overstaan van den Notaris Mr. H. A. E. VOSMAEB.
Een Heeren-Huis met Tuin, Kelders en Kluizen, aan de Kromme
nieuwe gracht, wijk E. N". 386; Kadaster Sectie B. No. 187, groot
zes Eocden.
Opgehouden op ƒ 9600.
Den 10. Augustus.
Ten overstaan van den Notaris j. n. VAN SCHEBMBEEK.
Vier Blokken Tienden, genaamd de Doornenburgsche of acht d'halve
Hoeven Tienden, met de Krijtende Tiend, gaande uit landen gelegen
in Schalkwijk, ter wederzijden van de Wetering; jaarlijksche op-
brengst gemiddeld ƒ 608.
Gekocht door den Heer Mr. p. j. VAN DEE MUELEN TOT MAABS-
SENBBOEK , voor Mevrouw de wed. Dr. c. j. VAN DER MUELEN
VAN MAAESSENBEOEK , VOOr ƒ 9500.
Ten overstaan van den Notaris J. c. DWAES.
De onverdeelde helft in 7 Bunders, 46 Koeden, 10 Ellen Wei- en
Bouwland, Bosch en Weg, niet Pan- en Steenaarde bezet, gelegen
onder Vleuten, aan de zuidzijde van den Thematcrwcg; Kadaster
Sectie B. Nos. 93 tot en met 97.
Opgehouden op ƒ 2900.
Den 17. Augustus.
Ten overstaan van den Notaris u. VAN OMMEBEN.
Een Heeren-lmis, te Utrecht, aan de westzijde van do Kromme nieuwe
gracht, wijk G. N». 362; Sectie B. N". 133.
Gekocht door den landbouwer J. MIDDELMAN , voor Mejufvrouwen
E. M. J. en M. c. F. FOELMAN, voor ƒ 10,800.
Ten overstaan van den Notaris J. c. DWAES.
Twee Woningen, te Utrecht, aan de zuidzijde van den Wijden Doelen,
wijk B. N". 318 en 319; Kadaster Sectie B. N°». 1397 en 1398.
Gekocht door deu Heer j. VAN KUYK, voor ƒ 360.
-ocr page 512-
125
Drie Woningen, ie Utrecht, aan de oostzijde van de Lange pelmolen-
straat, wijk B. N08. 401 tot en met 4U3; Kadaster Sectie C. N°».
2853 tot en met 2855.
Gekocht door den Heer B. G. HAVERKAMP PRINS , voor ƒ 270.
Zes Woningen met een ledig Erf, te Utrecht, aan de noordzijde van
het Kerksteegje, achter de Twyestraat, wijk B. Nos. 104 tot en
met 109. »
Gekocht door den Heer Mr. A. "w. K. AEIËNS , voor de Roomsch
Katholijke kerk achter de Twyestraat, voor ƒ 650.
Drie "Woningen met een Bleekveld , te Utrecht, in eene poort, uitko-
mende aan den Springweg, oostzijde, tusschen de Stroo- en Vis-
scherssteeg, wijk E. Nos. 232 tot en met 234; "Kadaster Sectie C.
N°». 1883 tot en met 1885 en een gedeelte van 1886.
Gekocht door den Heer c. JORG , voor ƒ 740.
Twee Woningen , met eenen Tuin , te Utrecht, in eene poort, uitko-
komeude in de Stroosteeg , noordzijde, wijk E. N°. 222; Kadaster
Sectie C. N«. 1893 en 1894.
Gekocht door den Heer w. KORVEZEE, voor ƒ 250.
Ten overstaan van den Notaris c. LENS.
Een Heeren-huis met Koetshuis, Stal en Tuin, te Utrecht, buiten de
Witterrouwenpoort, aan do Bildtstraat, wijk L N°. 21.
Gekocht door den heer G. SCHERFF, voor/10,000.
Twee Huizen onder één dak, naast het voorgaande perceel, wijk I.
N". 22 en 23.
Gekocht door den Heer G. SCIIEKFF, voor ƒ 3800.
Een Huis met Tuin, naast de voorgaande, wijk I. N°. 24.
Gekocht door dun Heer G. HAK, voor ƒ 3375.
Een Huis, te Utrecht, aan de oostzijde van de Hardebollestraat,
wijk H. N». 379.
Gekocht door den Heer G. SCHERFF , voor/1675.
Een Huis met Tuin , te Utrecht, aan het Singel, buiten de Wittevrou-
wenpoort, wijk I. X°. 110.
Gekocht door den Heer J. VAN ZUTPHEN , voor ƒ 6050.
Een Huis met Tuin, genaamd Lusthof, naast het voorgaande perceel,
wijk I. N». 109.
Gekocht door den Heer G. HAK, voor/4475.
Twee Huizen, te Utrecht, in de Molensteeg, zuidzijde, wijk H.
N°'. 723 en 724.
Gekocht door den Heer w. p. INGENEGEKEN, voor de wed. INGE-
NEGEIIEN , geb. VAN GALEN , V001' ƒ 1790.
-ocr page 513-
136
Den 31. Augustus.
Ten overstaan van den Notaris G. H. STEVENS.
Een perceel Wei- en Bouwland, groot 7 Bunders, 8 Roeden , 2 Ellen,
gelen-en onder Benschop, zuidzijde, bekend op de Polderkaart on-
der &N°. 181; Kadaster Sectie B. N°». 576 tot en met 580, 580a en b.
Opgehouden op / 4825.
En, de volgende landen onder IJsselstein:
Een perceel Wei- en Hooiland, groot 5 Bunders, 62 Eoeden , in den
polder Hoogebiezen, bekend op de Polderkaart onder N". 15 ; Ka-
daster Sectie B. N°s. 27 tot en met 29.
Opgehouden op / 3700.
Een perceel Wei-, Hooi- en Bouwland, groot 6 Bunders, 28 Eoeden,
40 Ellen , in den polder Hoogebiezen, bekend op de Polderkaart on-
der N°. 17 ; Kadaster Sectie B. N05. 35bis, 36 tot en met 40.
Opgehouden op ƒ 3600.
Een perceel Wei en Hooiland, groot 3 Bunders, 66 Eoeden, 50 El-
len in den polder Lagebiezen, bekend op de Polderkaart onder
N°.'l9S; Kadaster Sectie A. N°». 619, 619«', 620 en 621.
Opgehouden op ƒ 2800.
Een perceel Hooiland, groot l Bunder, 12 Eoeden, in den polder het
Neder Oudeland, bekend op de Polderkaart onder N°. 8 ; Kadaster
Sectie E. N"». 266 en 267.
Opgehouden op ƒ 920.
Een perceel Weiland, groot l Bunder, 58 Eoeden, 70 Ellen, in den
polder het Neder Oudeland, bekend op de Polderkaart onder N». 9 ;
Kadaster Sectie E. N°». 253 tot en met 255 en 340.
Opgehouden op ƒ 1220.
Een perceel Bouwland, groot l Bunder, 75 Eoeden, 60 Ellen, inden
polder het Neder Oudeland, bekend op de Polderkaart, onder N„. 26;
Kadaster Sectie C. N». 259.
Opgehouden op ƒ 1640.
Zeventien vier en twintigste ('7,*) aandeel, of 2 Bunders, 41 Eoeden,
27 Ellen gemeen en onverdeeld in een perceel Bouwland, m den
polder Neder Oudcland , groot of verongeldendc voor 3 Bunders, 40
Eoeden 61 Ellen , waarvan het overige behoort aan de Vicarie van
Eiteren' op de Polderkaart bekend onder N». 29 ; Kadaster Sectie E.
N°. 342, voor 3 Bunders, 11 Eoeden, 70 Ellen daaronder begrepen
het Vicarieland.
Opgehouden op ƒ 1610.
Een perceel Bouw- en Weiland, groot 2 Bunders, 97 Eoeden , 10 EI-
" len in den polder Neder Oudeland , bekend op de Polderkaart onder
N°.'43; Kadaster Sectie E. N°'. 218 tot en met 221.
Opgehouden op / 2660.
-ocr page 514-
127
Een perceel Weiland, groot l Bunder, 50 Eoeden, 50 Ellen, in den
polder IJsselveld, bekend op de Polderkaart onder N". 13; Kadaster
Sectie D. N». 381.
Opgehouden op ƒ 1370.
Een perceel Bouwland, groot l Bunder, 81 Eoeden, 60 Ellen, inden
polder IJsselveld , bekend op de Polderkaart onder N°. 34 j Kadaster
Sectie D. N°. 338bis.
Opgehouden op ƒ 1780.
Een perceel Weiland, groot 2 Bunders, 82 Eoeden, 90 Ellen, in den
polder IJsselveld , bekend op de Polderkaart onder N°. 38 ; Kadaster
Sectie D. N°». 324 en 325.
Opgehouden op / 2925.
Een perceel Hooiland , groot 2 Bunders, 68 Eoeden, GO Ellen, inden
polder IJsselveld, bekend op de Polderkaart onder N°. 39 ; Kadaster
Sectie D. No. 302.
Opgehouden op ƒ 2550.
Een perceel Hooiland, groot l Bunder, 98 Eoeden, 30 Ellen, in den
polder IJsselveld , bekend op de Polderkaart onder N°. 40 ; Kadaster
Sectie D. N°. 301.
Opgehouden op / 2000.
Ten overstaan van den Notaris Mr. H. A. K. VOSMAEE.
De Hofstede de Geer, onder Houten , bestaande in Bouwmanswoning,
met Zomerhuis, twee Bergen, benevens 4 Bunders, 61 Koeden, 30
Ellen Boomgaard, Bouw- ea Weiland; Kadaster Sectie A. Nos. 112
117 , 119 tot en met 121.
Twaalf Bunders, 91 Koeden , 10 Ellen Bouw- en Weiland, onder Hou-
ten , aan den Houtenschen weg; Kadaster Sectie A. N°s. 133 tot
en met 137.
Twee Bunders, 91 Roeden, 70 Ellen Bouwland, onder OJijk; Kadas-
ter Sectie A. N°. 475.
Negen Bunders, 98 Koeden Bouwland, onder Odijk; Kadaster Sectie
A. N°». 477, 478 en 598.
Gekocht door den Heer j. VIVEEN cz., voor Mevrouw VAN BOET-
SELAER VAN DUBBELDAM, geb. BOTH HENDEIKSEN, VOOr ƒ 14,825.
Vijf Bunders, 57 Koeden, 50 Ellen Weiland, onder Jutphaas, op
Westraven, strekkende uit den Straatweg tot aan de Westravensche
Wetering; Kadaster Sectie E. N08. 177 tot en met 180.
Gekocht door den landbouwer s. VAN HIENEN te Jutphaas, voor/ 5950.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAN SCHERMBEEK.
Een Huis met Kelders en Kluis, te Utrecht, aan de zuidzijde van de
Pottenstraat, wijk C. N". 123.
Gekocht door de Heereu JAC. en JOH. LAMBOOY , voor ƒ 2800.
9
-ocr page 515-
128
Een Huis , te Utrecht, in de Pottcnstraat, noordzijde , wijk C N". 103.
Gekocht door deu Heer JOH. BAAKS, voor ƒ 2670.
Een Huis, naast het voorgaande, wijk C. N°. 104.
Gekocht door den Heer P. KOK, voor ƒ 1500.
Een Huis, te Utrecht, in de Lange Jansstraat, zuidzijde, wijk G.
No. 188.
Gekocht door den Heer M. c. J. VAN EVERDINGEN, voor ƒ 2700.
Een Huis , te Utrecht, aan de Oude gracht bij de Jacobibrug , oost-
zijde, wijk C. N°. 100.
Gekocht door den Heer M. N. BEIJER , voor ƒ 2640.
Een Huis, te Utrecht, buiten de Waard-barrière, aan den Zeedijk,
wijk M. N°. 495.
Gekocht door den Heer J. J. VAN ZIJL , voor / S10.

-ocr page 516-
STAAT van de Marktprijzen te Utrecht.
AUGUSTUS 1850.

Naam der artikelen
3 Augustus
10 Augustus
17 Augustus
24 Augustus
31 Augustus

Tarwe ......
GI.C». Gl.Cs.
7,00- 7 75
Gl.Cs. Gl.Cs.
8,10- 8,60
Gl.Cs. Gl.Cs.
8,10- 8,60
Gl.Cs. Gl.Cs.
8,60- 9,40
Gl.Cs. Gl.Cs.
8,00- 8,90
J
oude Rogge ....
nieuwe Eogge ....
6,25- 5,60
5 00- 5 40
5,50- 5,90
5,75- 6,00
5,00- 5,40
5,60- 6,00
5,90- 6,15
5,40- 5,80
6.10- 6,70
5/75- 6,10
6,00- 6,60
6 00- 6,60
1
Garst ......
3 20- 3 60
3,30- 3 60
3,50- 3,80
3,50- 3,80
3,75- 4,00
a
Haver ......
g 50- 3 00
2,75- 3 10
2,75- 3,10
2,75- 3,10
2,75- 3,10
«
groene Erwten . . .
Koolzaad .....
5,00- 7,00
5,00- 7,00
10 25- 10 50
5,00- 7,00
10,35- 10,50
6,50- 8,50
10,25- 10,50
6,50- 8,50

Aardappelen ....
Kaaa (de 100 fg) . .
fBoter ......
1,10- 1,50
28,00- 32,00
0 62- 0 80
1,40- 1,60
28,00- 32,00
0 64- 0 82
1,20- 1,50
30,00- 34,00
0 64- 0 88
1,30- 1,60
30,00- 34,00
0 60- 0,84
1,70- 1,90
30,00- 34,00
0 60- 0 80
e
UT
Bundvleesch ....
Kalfsvleesch ....
Schapen- of Lamsvleesch
[Varkensvleesch
0,45- 0,50
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,45- 0,50
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,45- 0,50
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,45- 0,50
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,45- 0,50
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
-ocr page 517-
130
LIJST van de W a t e r - h o o g t e op de rivier de Lek te Vreeswijk,
alsmede van den Vaartsehen Eijn te Utrecht, waargenomen dooi-
de Opzigters van den Waterstaat, gedurende de maand
AUGUSTUS 1850.

Eivier de Lek
Vaartsclien
water afgetapt

to
S
onder
boven
water ingela-
ten met.de
Rijn
te Utrecht
op de Veclit
met de
Aanmerkin-
S
het
nood-
peil
het
AP.
peil
waai-
jer-
dcur
schui-
ven
boven
rijn-
peil
onder
rijn-
peil
waai-
jer-
deur
twee
schui-
ven
gen

Ned. ellen
uren
Ned. ellen
uren

1
4,34
3,16
4
20
)>
0,20
»
»

2
4,35
2,15
4
20
»
0,18
»
»

3
4,33
2,17
6
18
Tl
0,16
i
l

4
4,33
2,17
»
24
»
0,17
»
»

5
4,35
3,15
8
16
»
0,15
»
1

6
4,35
3,15
i)
84
»
0,13
»
i»

7
4.1G
2,34
»
18
j)
0,11
B
K

8
3,89
3,61
»
»
B
0,08
r>
9

9
3,71
3,79
»
)
D
0,09
»
»

10
3,76
2,74
i
B
9
0,07
B
l)

11
3,84
2,66
»
8
»
0,12
I
>

12
3,96
2,54
n
i>
1
0,03
II
t

13
4,08
2,42
i
»
l
0,05
D
B

14
3,99
2,51
»
18
1
0,13
»
l)

15
3,89
2,61
»
2 i
»
0,12
l
p

16
3,86
2,64
»
24
D
0,14
l)
1

17
3,83
2,67
»
24
B
0,06
11
t

18
3,89
2,61
p
18
X
0,14
9
B

19
3,87
2,63
M
»
»
0,03
D
B

20
3,70
2,80
D
12
D
0,09
D
))

21
3,87
2,63
»
12
»
0,05
1
B

22
3,90
2,60
i
17
B
0,13
J
!>

23
4,01
3,49
t
24
B
0,08
1
l

24
4,03
2,47
D
8
1
0,07
D
>

25
4,06
2,44
n
n
B
0,03
II
B

26
4,06
2,44
»
B
1>
0,05
>
B

27
4,08
2,42
B
>
»
0,05
B
»

28
4,11
2,39
»
14
A
0,10
H
l

29
4,05
2,45
B
8
l
0,05
l
B

30
3,91
2,59
1
u
»
0,08
>l
B

31
3,86
2,64
B
19
I)
0,15
K
B

gemidd.
4,014
2,486


II
0,099



totaal


22
370


))
D

-ocr page 518-
131
WAARNEMINGEN, gedaan te Utrecht, op het Meteorologisch Observatorium^
door F. W. C. KRECKE, Math. Mag. Phil. Nat. Doet.
AUGUSTUS 1850. 's Morgens te 8 ure.
l~
.5
*5
u
~A
1
bO
Wi
rigting
nd
kracht
Barom.
bij 0°
Ther-
mome-
ter
Dampdrukking 1
| Vochtigheid
Gevallen regen 1
Aanmerkingen
1
N
1
765,62
16,6
13,20
0,93
0,3
Betrokken, regen.
2
N
0—1
64,70
17,8
10,48
69

Bewolkt.
3
ZW
1
62,39
16,8
12,87
90

Betrokken.
4
WZW
2
62,81
15,9
12,43
92

ld.
5
z
1
58,65
23,5
14,24
67

Ligt bewolkt.
6
wzw
0—1
55,71
19,0
15,06
92
0,4
Betrokken , regen.
7
N
4
52,79
14,5
12,46
1,00
42,9
Bet. reg., 's nachts 2-4
8
Z
2
59,14
16,8
12,31
86

Bewolkt, (u. zw. reg.
9
ZW
3
55,01
19,1
13,52
82
5,2
ld.
10
wzw
4 '
56,15
17,2
11,81
81
6,8
Zwaar bewolkt.
11
zzw
2
58,30
17,0
13,60
94
0,3
Betrokken , regen.
12
zo
0—1
57,30 16,5
11,81
84

Bewolkt.
13
zzo
0—1
58,31
18,4
14,22
90
5,0
ld.
14
N
2
60,76
21,4
14,24
76

ld.
15
NNO
1
58,90
20,6
16,43
92
0,2
ld.
16
N
2
54,57
18,9
14,81
91

Betrokken.
17
NNW
2
61,04
16,7
10,74
76

Zwaar bewolkt.
18
NW
0—1
61,68
17,7
11,92
79

Bewolkt.
19
W
3
54,36
17,9
10,31
67
1,8
ld.
20
W
4
51,92
15,0
8,21
64
0,2
ld.
21
zzw
1
55,71
13,7
10,58
89
2,1
Zwaar bewolkt.
22
wzw
1
58,37
15,9
9,14
67

Ligt bewolkt.
23
NW
0—1
59,26
12,0
9,96
93
4,2
Betrokken.
24
ZW
0—1
64,34
13,0
10,43
92

Bewolkt.
25
ZW
2
65,04
16,2
10,77
78

Bijna helder.
26
ZW
5
57,16
16,4
13,53
97
14,6
Betrokken , regen.
27
WNW
1
69,08
16,6
11,73
83

Ligt bewolkt.
28
WNW
1
60,86
13,5
11,38
94
7,9
Betrokken, regen.
29
W
2
64,12
15,4
8,79
67

Bewolkt.
30
W
1
66,77
13,2
7,24
80

Ligt bewolkt.
31
NW
1
69,02
11,7
9,29
88

Bewolkt.


52]T
759,99
16,61
n~8~2
oTsl
9Ï,~9



som
gem.
gem.
gem.
gem. j som

-ocr page 519-
•
132
AUGUSTUS 1850. 's Middags te 2 ure.




bJ3

a \
6B



n
j
u \
_C


Ther-
1
j
-^ 1
u
d
1
i W
"&
Wit
gting
id
tracht
arom.
bij 0°
mome-
ter
|
i
1
jjj
j
| I Aanmerkingen
'rt 1
,. i
p




1
""
v \
U

N

65,81
20,1
9,92
,57
0,1 Bewolkt.
2
<TNW
)— 1
63,92
19,9
9,77
57
ld.
3
NW

63,15
19,9
9,77
57
0,3 Held. 11 u 50 m. onw
4
ffZW

61,72
22,4
3,34
67
Bewolkt.
5
z

56,69
28,3
2,20
44
Ligt bewolkt.
/i
o
w
—1
55,67
19,6
5,31
91
4,2 Betrokken, regen.
7
NW
j
57,39
14,8
2,14
96
8,lld.

Z
1
57,88
18,2
4,05
90
0,2 Betrokken.
q
I
vzw
|
56,40
19,4
1,34
68
Bewolkt.
10
w
3
58,91
10,7
1,82
8|
O
Betrokken.

zw
3
58,37
21,5
2,67
67
0,1 Bewolkt.
1 0
i ,-.
zo
1
56,67
22,3
4,66
74
ld.

zzo
0—1
58,60
22,8
14,49
71
ld.
2^
NNO
4
59,93
22,0
15,76
81
ld.

N
2
58,00
24,2
18,1
8
ld.

NNW
j
54,68
18,6
15,3
9
0,7 Betrokken.

NW
j
61,45
19,5
12,9
7
ld.

WZW
2
59,99
21,4
12,4
6
Bewolkt.
t
wzw
5
54,37
18,1
9,1
5
ld.
2
w
4i
54,26
16,6
8,7
6
ld.
9;
z
o
54,56
16,9
10,7
7
Zwaar bewolkt.
2
zw
n
61,22
17,0
8,3
5
Bewolkt.
2;
zw
i
61,2
17,8
10,0
6
0,2 ld.
2'
zw
0—
63,4
18,5
9,2
5
ld.
ï
zw
4
63,7
18,2
11,0
7
Zwaar bewolkt.
26
NW
o
59,8
17,4
10,4
7
5,1 Bewolkt.
27
zw
2
66,8
19,1
8,6
4
ld.
125
WN\
o
63,9
16,1
8,4
6
0,2Id.
2£
W
2
63,9
16,5
8,2
5
ld.
M
INNW
O
Hl
67,8
15,1
7,8
6
ld.
31
. WNV
O
68,9
16,9
9,6
6
ld.


72
760,3
19,2
11,5
0,6
19,2


som
gem.
gem
gem
gem
som j
-ocr page 520-
•
133
AUGUSTUS 1850. 's Avonds te 10 ure.
bt
.B
c
o
M
£
ts
a
Wi
rigiing
n d
kracht
Barom.
bij 0°
Ther-
mome-
ter
Dampdrukking 1
Vochtigheid
GeTallen regen 1
Aanmerkingen









l
N
1
765,27
13,3
9,06
0,78

Helder.
2
NNW
0—1
63,70
12,9
10,42
92

Ligt bewolkt.
3
NW
0
64,09
12,9
10,93
97

Helder.
4
ZZW
0—1
60,25
16,5
12,77
91

ld.
5
z
2
54,45
22,3
13,57
69

Ligt bew., weerlicht.
6
NNO
0—1
53,54
17,7
14,49
96
0,3
Betrokken, regen.
7
NW
0—1
60,49
13,1
11,06
97
3,8
Bewolkt.
8
zw
1
56,03
17,7
14,58
97
1,0
Betrokken.
9
zw
4
55,34
15,0
11,96
85
0,3
Bewolkt.
10
wzw
2
60,23
15,6
11,49
84

ld.
11
wzw
0—1
58,75
14,1
11,43
94
0,2
Ligt bewolkt.
12
z
0
58,05
17,0
14,03
97
1,8
Bet. reg. te 5 u. onw.
13
zo
0—1
60,54
17,2
14,20
97

Bewolkt.
14
NNO
1
59,97
18,7
15,39
96

ld.
15
N
2
56,60
19,2
15,55
94

ld.
16
NNW
3
57,56
17,8
13,27
87
2,1
Betrokken.
17
W
0—1
61,56
17,0
13,89
96
0,1
Zwaar bew., regen.
18
ZW
4
56,15
16,4
12,97
93
0,1
Betrokken , regen.
19
wzw
l
53,35
12,6
8,65
78

Ligt bewolkt.
20
WNW
2
56,12
10,8
8,88
89
1,6
Zw. bew., 7è-8J u.
21
ZO
2
49,62
13,3
11,07
96
0,9
Bewolkt. (onweer.
22
Z
0—1
61,46
12,7
9,92
89

ld.
23
w
0—1
64,01
11,2
9,83
96

Bijna helder.
24
NW
0—1
64,96
10,8
9,47
95

Helder.
25
ZW
4
61,34
14,2
11,54
94
0,7
Betrokken, regen.
26
WNW
0—1
65,34
11,6
8,28
91

Ligt bewolkt.
27
ZZW
3
60,80
16,6
11,34
80

Betrokken.
28
W
0—1
65,48
9,4
8,67
95

Ligt bewolkt.
29
NW
0—1
65,10
10,6
8,65
88
0,3
Bewolkt.
30
NW
1
68,95
8,5
8,19
95

Bijna helder.
31
WNW
0
69,61
12,6
10,24
93
0,2
Betrokken , regen.


39J-
760,28
14,49
11,48
0,91
13,4



som
gem.
gem.
gem.
gem.
som

-ocr page 521-
134
NAAMLIJST
DER GEBORENEN, GEHUWDEN EN OVERLEDENEN
TE UTRECHT.
SEPTEMBER 1850.
Geboren den
l SEPTEMBER. Anthonia, D. van
Franciscus van Zutphcn.
Annaatje, D. van Pietcr Lettinck.
Agnes, D. van Jacobus Petrus
Schooien.
Nicolaas, Z. van Wilhelmus Leo-
nardus Veereschild.
Hedvvig Anthonia, D. van Diedrich
Grothe.
2. Alida Maria, D. van Johannes
Bernardus Wilbrink.
Cornelis Gerardus Dominicus, Z. van
Larabertus Johannes van Lint.
Andries, Z. van Andries Hollinga.
Maria Anthonia, D. van Johannes
van Essenberg.
Johannes, Z. van Hermanus Straat-
man.
Johannes Jacobus, Z. van Jan Hen-
drik Brakke.
Judina, D. van Johannes Jacobus
Evertse.
3. Anthonia, D. van Antonie El-
zendoom.
Engelina Pieternella, D. van Hen-
drik de Wit.
......Z. onecht.
Johannes Jacobus, Z. van Johannes
Jacobus de Wit.
Hendrika, D. van Driekes Bos.
Anthouius, Z. van Bartholomeus
Daageu.
4. WÏllem, Z. van Willem den
Bree.
Bernardus Theoclorus, Z. van Hen-
diïkus Theodorus van der Hulst.
Amoldus, Z. van Johannes Beckes.
Cornelis Hendrikus, Z. van Gerrit
Manten.
5. Cornelius, Z. van Comelius van
der Kaay.
Frederikus Heudrikus Johannes, Z.
van Hendrikus Johannes Haan.
Elisabeth, D. vaii Pieter Arnoldus
de Bree.
Yda Cornelia, D. van Gerardus
Adrianus van der Wurf.
Stephanus Frans, Z. van Stephanus
Frans Bosman.
Petrus Jacobus Hendrikus, Z. van
Petrus Jacobus Hendrikus de
Ruyter.
Arnoldus Bernardus, Z. van Lam-
bertus Batenburg.
Anthonia Petronella Wilhelraina, D.
van Anthonie Pieter Lamaitre.
7. Christina Mechtilda, D. van Ba-
rend van Zijl.
Gerardus Christianus Everardus, Z.
van Alardus Philipsen.
Marianna, D. van Izak van Buren.
......D. onecht.
Johanna Maria, D. van Joannes
Greven.
8.......Z. onecht.
Alida Catharina Paulina, D. van
Willem Jacobus van Rhee.
Cornelis, Z. van Willem van Hoorn.
Johannes Cornelis, Z. van Hendri-
kus Antonius van Baren.
Geertruida, D. van Hendrik van,
Piggelen.
9. Johannes, Z. van Stephanus Hen-
dricus Edelkoort.
Joluinm Louisa, D. van Johannes
Wilhelmus Rosenberg.
-ocr page 522-
135
Adrianus Hendrikus, Z. van Adria-
nns Hendrikus van Kiel.
Petronella Jacoba, D. van Hendrik
van Essen.
Alida, D. van Isaak Harting.
10. Gerrit, Z. van Gcrrit Oosten-
dorp.
Evert Bernardus, Z. van Gerrit
Moesman.
Wilhelmina Everdiua, D. van Teu-
nis Jacobsen.
Albertus, Z. van Albertus Beek.
Jaeoba Maria, D. van Theodorus
Bionda.
Wilhelmina Christina, D. van Cor-
nelis de Groot.
Paulina, D. van Gerrit Hessel.
......Z. onecht.
Johanna Hillegonda, D. van Abram
van Embden.
11. Johanncs Jacobus, Z. van Ger-
rit Adrianus Loeff.
......D. onecht.
Johanna, D. van Cornelis van Lin-
gen.
Hendrik, Z. van Hendrik Nieuwen-
huysen.
Cornolis Anthonie, Z. van Hendrik
van Soest.
Hendrikus Jacobus, Z. van Koelof
Cremer.
Cornelia Maria, D. van Adrianus
Elantua.
Theodorus, Z. van Nicolaas Hoo-
gelander.
Cornelis Johannes, Z. van Jan van
Veldhuizen.
12. Hermina Elisabeth Helena, D.
van Jan Hendrik Mica.
Willem, Z. van Jacobus van den
Bosch.
......D. onecht.
Arnoldus Johannes, Z. van Arnol-
dus Beumken.
Jacoba Susanna Geertruida, D. van
Hendrik Martinus van Ingen.
Catharina, D. van Jan van den
Brink.
13. Geertruida, D. van Abraham
de Bruin.
Jan Tobias, Z. van Willem van
Brussel.
Wilhelmina Maria, D. van George
Halin.
Margaretha Cornelia Richarda, D.
van Jan Cornelis Giesen.
Neeltje, D. van Antonie Lit.
14. Jacoba, D. van Bernardus van
den Hemel.
Christina Wilhelmina, D. van Pe-
trus Johannes Clemens.
Hendrikus Johannes, Z. van Kijk
Jansen Hoogland.
Hendrika Elisabeth, D. van Kijnier
Meijer.
15. Anthonius, Z. van Hendricus
de Bruyn.
Johannes Gerardus, Z. van Keinier
Overboek.
Huibert Louis, Z. van Hubert Legra.
Keinier, Z. van Johaunes de Kidder.
Martinus Hermanus, Z. van Gerrit
van der Vlerk.
Hendrik, Z. van Jacob Groenhuyse.
Petronella, D. van Pieter Kroonen-
burg.
16. Hendrika, D. van Dirk Nieu-
wenhuysen.
Louisa Maria, D. van Cornelis
Kelfkens.
Daniel, Z. van Daniel Brinkerink.
Anthonie, Z. van Anthonie de
Winter.
Gerrit, Z. van Jacobus van Doorn.
Jacoba Maria, D. van Johannes
Herraanus Klaare.
Cornelis, Z. van Cornelis Keyn.
Eranciscus Hendrikus, Z. van Fran-
ciscus Eppings.
.... D. onecht.
17. Elisabeth Johanna Maria, D.
van Arnoldus Johan Coenraad
Stoutenburg.
Johanna Helena, D. van Cefas
Overbrugge.
Jasper, Z. van Nicolaas de
-ocr page 523-
136
drik Engelbarts.
25. Hendrika Wilhelmina, D. van
Petrus Cornelis Kools.
Johanna Cornelia Clasina, D. van
Johannes Verwoerd.
Johannes, Z. van Adrianus Hooft.
Wouter Bernardus, Z. van Pieter
Jacobus Steffaan.
26. Dirk, Z. van Dirk Corbeek.
Hendrik Jan, Z. van Jan van Kuy-
ven.
Maria Engelina, D. vau Dirk Hou-
wer.
Cornelia Maria, D. van Dirk Jo-
han Bak.
Hendrik Nicolaas, Z. van Hendrik
Oderom.
27. Jacob, Z. van Johannes Dide-
ricus Doorman.
Albertus, Z. van Pieter van Dra-
nen.
Wilhelmina Johanna, D. van Arend
Kalden.
28. Juda, Z. van Lion Gans.
Engelina, D. van Willem Dussen-
broek.
Elisabetb. Anthonia, D. van Jus-
tus Godee.
Wilhelmus, Z. van Albertus Mulder.
Hendrika, D. vau Jan Selden-
rath.
Adriana, D. van Pieter Oostveen.
Catharina, D. van Willem Johan-
nes Westdijk.
Jacobus Didericus, Z. van Jacobus
Didericus van Blaricum.
29. Josephus, Z. van Josephus de
Wit.
Hermanus Arnoldus, Z. van Abra-
ham Hoevers.
...... Z. onecht.
Petronella Johanna, D. van Pieter
van Dongen.
Jenneke Keinira, D. van Egbertus
Henderikus van Gaalen.
Petronella, D. van Arnoldus van
Zutphen.
30. Johannes Bernardus en Justi-
Johannes Jakobus en Jakobus Jo-
hannes, Zonen van Johannes Ja-
cobus Schonenberg.
Berendina Geertruida, D. van Jo-
hannes Gothard Kusconi.
Maria Wilhelmina, D. van Jan
Hendrik André.
Johanna Jaeoba Catharina, D. van
Marinus Le Marchand.
......Z. onecht.
18. Marinus, Z. van Bart van Eisen.
19. Charles Henri Elisce, Z. van
Arien Theodorus de Haart.
Johannes Frederik, Z. van Johan
Jacob Ellerman.
Alida Theresia, D. van Arend van
Boeijen.
Theresia Maria Francisca, D. van
Jacobus Quee.
20. Cornelia Johanna Hendrika en
Anna Margaretha, Dochters van
Mijndert Henstedt.
Hendrika Maria, D. van Nicolaas
van Essen.
Barendina, D. van Cornelis van
der Linden.
Dorothea Maria en Hendrika Chris-
tina, Dochters van Johannes Hoef-
smit.
Arie, Z. van Arie de Nijs.
21. Isabella Antoinetta Michaëla
Cornelia, D. van Jonkhr. Mr.
Anthony Michiel Cornelis van
Asch van Wijck.
Frederikus Jacobus, Z. van Jaco-
bus Voest.
Anna Arnolda Cornelia, D. van
Jacobus Weyburg.
Sophia Helena, D. van Gabriël
Leonardus van Nues.
24. Wilhelmus Hendrikus, Z. van
Petrus Tielens.
Maria, D. van Antonius Martinus
Visser.
Hendrika Maria Catliarina Wille-
mina, D. van Didericus van Bla-
ricum.
Adrianus, Z. van Hen-
-ocr page 524-
137
nus Hendrikus, Zonen van Jo-
hannes Bernardus Determan.
Johannes Petrus, Z. van Cornelis
Sara Maria, D. van Leendert Nes-
selaar.
Theodora, D. van Nicolaas van
Bentem.
Hoonakker.
Te zamen 154 als levend aangegeven geborenen.
Gehuwd den
4 SEPTEMBEB. Jan van Eossum,
hovenier, 35 j. en Elisabeth de
Groot, hovenierster, 33 j.
Hendrik de Lang, voerman, 35 j.
en Hendrica Jacoba Penning,
dienstmeid, 28 j.
Johannes van Maarschalkerweerd,
schipper, 29 j. en Helena Jo-
hanua Quee, dienstmeid, 30 j.
Johannes Cornelis van Laaren, klee-
dermaker, 26 j. en Hcndrina van
Sutphen, dienstmeid, 25 j.
David Lancee, koperslager, 19 j. en
Johanna Lammers, zonder be-
roep, 28 j.
Dirk Hendrik Wischhoff, kleeder-
maker, 27 j. en Geertruida Ma-
ria van Doorn, dienstmeid, 28 j.
Johannes Verhoeven, werkman, 25 j.
Anthonia Paulina van der Rijst,
breidster, 24 j.
Hubertus Hesen, weduwn., timmer-
man, 44 j. en Jannigje God-
schalk, wed., bewaarschoolhoud-
ster, 54 j.
Pieter Evert Aalberts, weduwn.,
loodgieter, 40 j. en Helena Jo-
hanna Christina Tardie, naaister,
23 j.
Pieter Harderwijk, voerman, 20 j.
en Alida van Doorn, wed., werk-
ster, 41 j.
11. Hcymen Westerveld, werkman,
51 j. en Maria Bels, wed., breid-
ster, 50 j.
Anthonie van den Heuvel, kamer-
behanger, 28 j. en Elisabeth Ca-
tharina Saveur, naaister, 23 j.
Wilhelmus Johannes Knipschild,
knoopenmaker, 23 j. en Alida
van Weert, zonder beroep, 25 j.
Dirk Verbeek, mandenmaker, 36 j.
en Willemina Sturkenboom, werk-
ster, 38 j.
Johannes Jansen, pottenbakker, 24 j.
en Theodora Maria Euyvekamp,
werkster, 23 j.
12. Jan Salomon van Deventer,
koopman te Zwolle, 22 j. en
Alida Louisa Groenewalt, zonder
beroep, 22 j.
18. Barend Eoelofs, pottenbak-
kersknecht , 25 j. en Jacoba
Vreeswijk, wed., werkster, 24 j.
Jan Tieland, voerman, 26 j. en
Johanna Frankruyter, breidster,
29 j.
Philippus Velden, zonder beroep,
27 j. en Johanna Cornelia Scherft',
zonder beroep, 2(5 j.
Frans Schinkel, werkman, 25 j. en
Paulina Jonkers, dienstmeid, 27 j.
Abraham Oekhuysen, kleederblee-
ker, 29 j. en Johanna Wilhel-
mina van Schaik, bleekersmeid,
28 j.
Wilhelmus Makay, weduwn., op-
perman, 41 j. en Lodiwica Schoon-
hoven, werkster, 41 j.
Leonardus Hofsteden, kurkensnij-
der, 24 j. en Geertruyda van
Leeuwen, zonder beroep, 20 j.
Arie Balk, arbeider, 34 j. eu Wil-
lemijntje Vringer, wed., melk-
verkoopster, 36 j.
Jan Eandsdorp, kleederbleeker, 30 j.
-ocr page 525-
r
138
en Barbara Maarschalkerwcerd,
kleederbleekster, 2G j.
25. Hendrik Rijnhart, timmerman,
28 j. en Elbertje Rooselaar, zon-
der beroep, 2? j.
Franciscus Schram, werkman, 25 j.
en Elisabeth van der Lingen,
zonder beroep, 25 j.
Johannes Cornelis van der Vorst,
weduivn., bode van een begrafe-
nisfonds, 41 j. en Antonia Mijer-
sen, wed., zonder beroep, 34 j.
Hendrik van Gog, weduwn., koop-
man te Maarssenveen, 43 j. en
Jannigje Philips, dienstmeid, 38 j.
Nclis Gabriël van Assenbergh, we-
duwn., huisschilder, 35 j. en
Constantia Louisa Robert, zon-
der beroep, 42 j.
Johannes Michael Schanekamp,
schrijnwerker, 26 j. en Louisa
Maria Petronella Rockus, zonder
beroep, 20 j.
Cornelis van den Berg, mattenma-
ker, 20 j. en Theresia Jolianna
Roelandschap, werkster, 21 j.
Te zamen 32 paar gehuwden.
Overleden den
2 SEPTEMBER. Joannes van Beuse-
kom, geh., 47 j. Rijnkacle.
Willem Hendrik Brenkman, 2 j.
Hooge oord.
4. Levenloos aangegeven Zoon van
Johannes Brouwer. Springweg.
Machalina Mossel, 3 m. Lange
smeesteeg.
Johannes Albertus Israëls, 19 d.
Oosterkade.
5. Petrus Mattheus Wilhelmus de
Kruyff, weduwn., 75 j. Juffer-
straat, wijk G.
Jacob Soblet, geh., 76 j. Booth-
straat.
Hillegonda van Rooijen, 5 m. Hemds-
raouwsteeg.
Gerrigje Kramer, huisvr. van Ni-
colaas van den Berg, 75 j. Zeedijk.
6. Levenloos aangegeven Dochter
van Hendrik Jansen. Yarkenmarkt.
7. Johannes Kalkhooven, geh., 69 j.
Naauwe watersteeg.
Petronella Johanna Anthonia Over-
wijn, l j. Twyestraat.
8. Hubertus Romans, geh., 65 j.
Elisabethstraat.
Arie van Dijk, 8 m. Korte viesteeg.
9. Hendrika Jacoba van Dorssen,
huisvr. van Johannes Sunderman,
45 j. Oudkerkhof.
Antje Verheul, huisvr. van Jacobus
van Rhijn, 30 j. Zilversteeg.
Dirk de Jager, 2 m. Laan van Croes.
Cornelia Rutten, huisvr. van An-
thonius Lavee, 21 j. Spinders-
poort.
10. Johannes van Steen, ongeh., 49 j.
Vinkebuurt.
Catharina de Boo, ongeh., 35 j.
Boterstraat.
Elisabeth de Jager, 3 m. onder
Catharijne.
Maria van Roojen, huisvr. van Jo-
hannes Brouwer, 27 j. Springweg.
Johannes Termolen, geh., 41 j.
Achterweg.
Johanna van Oort, l j. Lauwen-
regt.
11. Karel Erederik Hornoch, geh.,
61 j. te Zierikzee.
Theodoor Wittlin, ongeh., 24 j.
te Truchtorff in Pruissen.
Christina Krijnders, 2 m. llosenstraat.
Anthonie Johannes van Zeist, 9 m.
Zeedijk.
Maria Cornelia Goudoever, ongeh,,
37 j. Mariaplaats.
-ocr page 526-
12. Jacoba Dorothe» de Vos, we^l.
van Joannes Abrans, 67 j. Vol-
raadsbrug.
Willem van Dalen, 4 m. onder
Catharijne.
Maria Pijpeman, l j. te Amster-
dam.
Levenloos aangegeven Dochter van
Johannes Heitz. Lange nieuw-
straat.
Johanna Clasina Stouw, wed. van
Izaak Viveen, 74 j. Geertruida-
brug.
13. Anthonia van Zutphen, 12 d.
Varkenmarkt.
Levenloos aangegeven Dochter van
Johannes Straver. Wijdesteeg.
14. Willem Schadee, 2 m. Spring-
weg.
15. Cornelis Anthonie van Soest,
4 d. Korte jufferstraat.
Johannes Hendrikus Wilting, we-
duwn., 84 j. Lange smeesteeg.
Wilhelmus Elzendoorn, 6 m. onder
Catharijne.
Trijntje Gijbels, ongeh., 71 j. Flo-
rasteeg.
1(5. Cornelia van Garderen, 6 w.
Gansstceg.
Adriana Plomp, 3 j. Gogschesteeg.
Hendriks Johanna van Gorkom,
wed. van Pieter van Kijn, 74 j.
Rietsteeg.
17. Johannes van Benthum, l j.
Hamsteeg, wijk C.
Adrianus Glissenaar, 4 m. Grut-
terssteeg.
Jan Willem Teunisse, 2 m. Vin-
kenburgsteeg.
18. Geertruy Elisabcth Peters, 8 j.
Magdalenasteeg.
Jan Hendrik vau Rijn, 4 j. Lange
nieuwstraat.
19. Heleua Veenendaal, 2 j. Groote
eligensteeg.
20. Gerardus Willemse, 2 m. Sin-
gelsteeg.
Johanna Hanssen, 2 j. Stroosteeg.
Jakobus Johannes Schonenberg, 3 d.
Lijnmarkt.
Regina Brouwer, ongeh., 75 j.
Geref. Diak. oude-Mannen- en
Vrouwenhuis.
21. Hendrikus Jacobus Cremer,
10 d. Gasthuissteeg.
Anna Maria van Lingen, wed. van
Gerrit Weijers, 78 j. Nicolai-
kerkhof.
22. Frans Teylaar, ongeh., 22 j.
Geertruidabrug.
Albertus Vermeulen, 6 j. Tuin-
straat, wijk B.
Levenloos aangegeven Dochter van
Johannes Loggen. Lange smee-
steeg.
Margriet» Sonnius, ougeh., 39 j.
Viebrug.
23. Cornelis Loggen, weduwn.,
31 j. Lange smeesteeg.
Herman Aschheim, geh., 29 j.
Pausdam.
Hendrika Gerarda de Brake, 2 ia.
Tuinstraat, wijk C.
24. Christin» Mechtilda van Zijl,
14 d. Ganssteeg.
Marianne Louise Guisti, 7 m.
Lijnmarkt.
Paulus Klein, 6 j. Hopakker.
Ermina Ruysch, l j. Mariaplaats. --
Margaretha van der Horst, huisvr.
van Eem Kornelis van Lonk-
huyzen, 49 j. Tuinstraat, wijk B.
25. Evert Willem van Bergen, on-
geh., 25 j. Bemuurde weerd.
26. Margaretha Kenten, wed. van
Willem van Luyn, 78 j. Zand.
Elisabeth Johanna Eppings, l j.
ABC straat.
27. Gerrit Keunen, geh., 53 j.
Steenweg.
Hendrik Baarspul, 6 w. Catharij-
nesteeg.
Levenloos aangegeven Dochter (on-
echt).
28. Moses Lipman, l j. Zand.
Pieter de Wilde, 24 j. Hospitaal.
-ocr page 527-
140
Johannes Bernardus Wiesman, 18 d.
Vrouwjuttestraat.
Sara Cousijnse, ongeh., 78 j. Groe-
nesteeg, wijk A.
29. Geertje Plaizier, 4 m. Kerk-
steeg.
30. Gevardus Albertus Schalkwijk,
6 m. onder Catharijne.
Maria Jacoba Masion, wed. van
Franciscus Dominicus Andreas
Bauduin, 62 j. Rijnkade.
Antonetta Alida Adriana Slikman,
5 m. Weesbrug.
Levenloos aangegeven Zoon (on-
echt).
Te zamen 83 overledenen.
-ocr page 528-
141
OVEEZIGT der als levend en levenloos aangegeven geborenen
te Utrecht.
.'
SEPTEMBER 1850.

levend
levenloos *)
totalen

Geslacht
.*»
S
"W
-»^»
.**
3
•a
Aanmerkingen.

jz
o
rd
O
n
o
cc


'O
o
U
<U
CJ
OJ
-i—


£
a
O)

$
g
o



0

O

o


Mannelijk
Vrouwelijk
Totaal
70
75
5
4
1
4
£
71
79
6
5
77
84
Onder de als levend aangege-
ven (echt) geborenen zijn vier
tweelingen , waarvan twee ,
Zoons t ea twee, Dochters.
145
9
5
3
150
11
1(51
*) Zie hierbij de aanteekening op bl. 8.
VERGELIJKEND OVEKZIGÏ der geborene n en overledenen
te Utrecht.
l
SEPTEMBER 1850.
Aanwijzing
mannelijk
vrouwelijk
totaal
Aanmerkingen.
Geboren
Overleden
Meer geboren
77
40
84
43
161
83

37
41
78
-ocr page 529-
148
STAAT van den Ouderdom der Overledenen te Utrecht.
SEPTEMBER 1850.

_ ut
rM
1 ~~1
Ouderdom

JS"
r— *

maanden
jaren
i
manne'
vrouwe
n
1
•*•
Aanmerkingen.
0— 6

12
10
22

6—12
....
4
1
5


1— 5
4
8
12


5—10
2
1
3


10—20
—
—
— _


20—30
5
2
7


30—40
1
4
5


40—50
3
2
5


50—60
1
—
1


60—70
3
2
B


70—80
2
8
10


80—85
1
—
1


85—90
—
—
—


90—95
—
—
—


95—100
—
—
—


38
38
76

Levenl. aangeg. kind.
2
5
7

Totaal . .
40
43
83

OPGAVE van het getal p a a r d e n, bij de kantoren der stedelijke belastingen
te Utrecht aangegeven voor de (St. Michiels) markt van 23 Sept. 1850.
Kantoren
Getal paarden
Aanmerkingen.
Waard-barricre . .
Catharijne-barrière ,
Tolsteeg-barrière . .
Wittevrouwenpoort .
Eoodebrug ....
Eidderschapsvaart .
Vaartsche Eijn . .
Totaal . .
7
259
56
85
79
143
50

679
-ocr page 530-
143
OPENBABE VEEKOOPINGEN VAN VASTE GOEDEEEN
TE UTRECHT.
SEPTEMBEK 1850.
Den 7. September.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAN SCHEUMBEEK.
Eenentwintig Bunders, 64 Eoeden Wei- en Hooiland, onder Achtticn-
hoven, aan den Loevcnhoutschen dijk, strekkende van daar tot aan
den Gageldijk.
Opgehouden op ƒ 13,000.
Den 21. September.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAN SCHERMBEEK.
Eene Warmocziers-hofstede, bestaande in een Huis, eene Woning of
Bakhuis met Stalling, Hooiberg en verdere getimmerten en 65 Eoe-
den , 40 Ellen Wannoeziers- of Tuinland, te Utrecht, buiten de
Wittevrouwenpoort, op den hoek van de Kruipersteeg , wijk I. N". 78 ;
Kadaster gemeente Abstede Sectie A. N03. 122 en 1248.
Gekocht door den landbouwer j. VAN VEENENDAAL, voor/4950.
Een Huis, te Utrecht, in de Zandstraat, noordzijde, wijk C. N". 287;
Kadaster Sectie C. N°. 3000.
Gekocht door den Heer n. VAN TOOEENENBERCEN , voor/ 500.
Een Huis, staande naast het voorgaande, wijk C. N°. 228; Kadaster
Sectie C. N». 2999.
Gekocht door den Heer w. VAN DAM , voor ƒ 590.
Den 28. September.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAN SCHERMBEEK.
Eene Hofstede, bestaande in Bouwmanswoning N0. 21, Zomerhuis,
Schuur, twee Bergen en verdere betimmering, met 38 Bunders, 96
Eoeden, 65 Ellen Boomgaard , Bouw-, Wei-, Hooi- en Boschland ,
gelegen in de gemeente Teckop; Kadaster Sectie A. Nos. 33bis, 52
tot en met 66, 68 tot en met 77, 79 tot en met 86, 63Sb'8, G64,
690 tot en met 700, 702 tot en met 704, 714, 717 en 718.
Gekocht door den Heer H. A. MEENDEKINK, voor den Heer Mr.
W. J. BOTH HENDBIKSEN , VOOr ƒ 17,200.
Eene Hofstede, bestaande in Bouwmanswoning N°. 22 , Zomerhuis,
Schuur, Berg en verdere betimmering, met 28 Bunders, 43 Eoeden,
79 Ellcii Boomgaard, Bouw-, Wei-, Hooi- en Boschland, gelegen in
10
-ocr page 531-
1*4
Teckop; Kadaster Sectie A. N<». 3 , 8 , 14, 15 , 86"», 107 , 111
tot en met 114, 116 'tot en met 121, B97bis, 609 tot en met 638 ,
721 tot en met 723.
Gekocht door den Heer n. A. MEENDERINK, voor den Heer Mr.
W. J. BOTH HENDRIKSEN , VOOr ƒ 13,800.
Ecne Hofstede, bestaande in eene Bouwmanswoning N°. 9, Zomerhuis,
Schuur, Berg en verdere betimmering, met 11 Bunders, 94 Boeden,
40 Ellen Boomgaard , Bouw-, Wei-, Hooi- en Boschland, gelegen in
de gemeente Veldhuizen; Kadaster Sectie B. Nos. 257 tot en met
271, 426 tot en met 428.
Gekocht door den Heer j. w. DE BRUYN , voor ƒ 4950.
Een Huis en Tuin, benevens 65 Eoeden, 70 Ellen Land , te Harme-
len; Kadaster Sectie E. Nos. 450 tot en met 454.
Gekocht door den Heer H. VAN HETEEEN , voor ƒ 1705.
Zesenvijftig Roeden Boschland, onder Harmelen, tusschen den Straat-
weg en het Jaagpad ; Kadaster Sectie E. N°. 337.
Gekocht door dun Heer J. \v. DE BRUYN, voor ƒ 610.
Een Huis, Erf en Tuin, met 10 Bunders, 27 Eoeden, 36 Ellen
Bouw- en Boschland , met opgaande Boomen, onder Harmelen; Ka-
daster Sectie E. N08. 646 tot en met 664 en 666, en l Eoede, 56
Ellen te Vleuten, Sectie C. N°. 10, en het dominium directum van
3 Eoeden, 40 Ellen Gronds, Sectie E. N°. 665 , daarnaast gelegen,
in Erfpacht uitgegeven voor ƒ 4,50 'sjaars.
Gekocht door den Heer Jonkhr. J. B. STEICK VAN LINSCHOTEN ,
voor ƒ 9120.
Een Bunder, 86 Eoeden, 60 Ellen Bouw- en Weiland, in Gerverskop;
Kadaster Sectie B. N»». 19 en 20.
Gekocht door den Heer J. c. VAN DER MUELEN , voor ƒ 2175.
Ten overstaan van den Notaris H. DUYFJES.
Het Buitenverblijf Koningslust, aan den Straatweg naar Hilversum , on-
der Wittevrouwen , te Utrecht, wijk I, N°. 81, met Schuur, Erf,
Grond, Tuin en Moesland.
Gekocht door den Heer c. A. L. KODELSTTJRTZ , voor ƒ 2090.
Een Huis, te Utrecht, in de Haverstraat, zuidzijde, wijk E. N°. 118.
Gekocht door den Heer A. WELLING , voor / 2000.

-ocr page 532-
STAAT van de M a r k t p r ij z e n te Utrecht.
SEPTEMBER 1850.
Naam der artikelen
7 September
14 September
21 September
28 September

Gl.Ci. Gl.C».
Gl. Ca. Gl. d.
Gl.Ca. GI.Cs.
GI.Cs. Gl.C».

Tarwe ....
7,60- 8,50
7,40- 8,25
7,40- 8,25
7,40- 8,30


5,75- 6,25
5,75- 6,15
5,75- 6,25
5.75- 6,30

Boekweit .....
5,75- 6,25
5,60- 6,10
5,60- 6,25
5^75- 6,30
do
^c
Garst ......
3,75- 4,00
3,70- 3,90
3,70- 3,90
3,80- 4,00

Haver ......
2,75- 3,10
V £ f *J y f W
2,75- 3,10
2,75- 3,10
2,75- 3,10
o
witte Boonen ....


12,00- 13,00
*j 2 * w
10,50- 12,00
•w
groene Erwten (nieuwe)
11,50- 12,00
10,50- 12,00
11,00- 12,00
10,50- 12,00

graauwe Erwten en Capuc.
13,00- 15,00
9,00- 14,00
10,00- 13,00
11,00- 12,75

Aardappelen ....
1,60- 1,80
1,70- 1,90
1,80- 2,00
1,80- 2,00
Kaas (de 100 fg) . .
30,00- 34,00
30,00- 34,00
30,00- 34,00
30,00- 34,00
(Boter ......
0,60- 0,80
0,62- 0,80
0,62- 0,80
0,64- 0,90
gg J Rundvleesch ....
0,45- 0,50
0,45- 0,50
0,45- 0,50
0,45- 0,50
^ < Kalfsvleesch ....
0,55- 0,60
0,55- 0,60
0,55- 0,60
0,55- 0,60
Ju j Schapen- of Lamsvleesch
(_Varkensvleesch . .
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,35- 0,40
0,45- 0,50
-ocr page 533-
146
LIJST van de W a t e r - h o o g t c op de rivier de Lek te Vreeswijk,
alsmede van den Vaartschen Rijn te Utrecht, waargenomen door
de Opzigters van den Waterstaat, gedurende' de maand
SEPTEMBER 1850.

Rivier de Lek
Vaartschen
water afgetapt

&D
u
>j4
onder
boven
water ingela-
ten met de
Rijn
te Utrecht
op de Vecht
met de
Aanmerkin-
1
t
R
het
nood-
pcil
het
AP.
peil
waai-
jer-
deur
schui-
ven
hoven
rijn-
peil
onder
rijn-
peil
waai-
jer-
deur
twee
schui-
ven
gen

Ned. ellen
uren
Ned. ellen
uren

1
3,90
2,60
B
24
»
0,10
D
B
m 0)
'J3.5P
2
3,99
2,51
l)
6
B
0,11
B
»
CO S
3
4,05
2,45
»
24
J)
0,12
B
!>
0 °
4
4,11
2,39
D
24
»
0,10
B
B
I'S
5
4,18
2,32
D
24
1)
0,13
B
B
£H i— t
r{3 CQ
6
4,26
2,24
»
24
»
0,13
B
B
r2 °
7
4,24
2,26
»
24
»
0,12
»
»
c 'S
8
4,31
2,19
B
24
»
0,07
t
B
>s
9
4,50
2,00
B
24
1)
0,04
B
))
g 0
10
4,57
1,93
»
24
»
0,09
B
B
•'S a
11
4,63
1,87
B
24
»
0,13
t
B
0 S
O) a
12
4,67
1,83
4
20
1)
0,17
B
B

13
4,74
1,76
B
24
i)
0,13
B
B
"S 'S
14
4,79
1,71
B
24
B
0,17
»
B
d o
15
4,93
1,57
B
24
I)
0,14
B
B
Ol n QJ
16
4,98
1,52
B
11
l
0,10
B
B
2 S §3
17
5,08
1,42
B
9
1)
0,17
B
1
M O
18
5,08
1,42
B
9
B
0,17
B
B
CO ^ Ö
19
5,09
1,41
B
9
»
0,20
B
»
a S'S
20
5,16
1,34
1)
10
»
0,24
»
B
** f> °^
21
5,13
1,37
»
13
B
0,25
I)
B
-e "'S
22
5,21
1,29
B
13
B
0,20
|
I)
^ M'"ra
23
5,26
1,24
B
14
»
0,19
B
B
co -S «
24
5,31
1,19
»
10
B
0,27
8
l
§ g*
25
5,27
1,23
B
10
B
0,30
B
B

26
5,27
1,23
B
11
B
0,27
B
B

27
5,28
1,22
B
11
»
0,20
B
B

28
5,24
1,26
l
11
B
0,20
B
B

29
5,23
1,27
B
11
B
0,22
B
B

30
5,23
1,27
B
11
»
0,20
B
B

jernidd.
4,789
1,711


B
0,164



totaal


4
501


B
I)

-ocr page 534-
147
WAARNEMINGEN, gedaan te Utrecht, op het Meteorologisch Observatorium,
door F. W. C. KEECKE, Math. Mag. Phil. Nat. Doet.
SEPTEMBER 1850. 's Morgens te 8 ure.
B


TYlAK_
tb
.5
•a
'S
1

O
Wind
Barom.
jiiicr™
^
•a
S

-A
V
&
n
rigting
kracht
bijO"
mome-
ter
•5
1
•S
1
a
Aanmerkingen
IQ






v
a






mm

mm

1
WNW
1
770,54
16,4
9,72
0,70

Bijna helder.
2
W
1
71,38
15,7
12,97
97

Betrokken.
3
wzw
2
66,35
15,4
12,05
92

ld.
4
NNW
2
67,35
13,7
7,86
66

Bijna helder.
5
NW
0—1
68,39
12,2
8,16
75
0,2
Bewolkt.
6
NW
1
66,23
12,3
8,80
81
1,4
ld.
7
NNW
1
70,44
13,8
8,38
70

Bijna helder.
8
NNW
1
71,40
13,0
9,85
87
0,3
Bewolkt.
9
NNW
1
69,97
12,5
10,02
91

ld.
10
NNW
0—1
71,02
11,4
10,08
98

Betrokken, nevelig.
11
N
0—1
70,85
13,1
10,04
88

Helder.
12
ONO
1
71,22
11,7
8,09
77

ld.
13
NO
1
70,65
13,1
10,17
89

Ligt bewolkt.
14
NO
1
69,80
12,4
9,23
84

Helder.
15
NO
1
70,22
11,9
9,52
90

Bewolkt.
16
ONO
1
71,11
14,1
8,09
67

Helder.
17
NO
2
70,42
12,1
9,41
87

Betrokken.
18
NO
1
64,81
12,1
9,30
86

Ligt bewolkt.
19
NO
0—1
59,09
10,6
9,35
95

Beneveld.
20
OZO
1
56,85
14,8
9,55
75

Bijna helder.
21
Z
2
55,63
16,2
12,26
89
2,5
Zwaar bewolkt.
22
Z
0—1
62,63
11,2
9,95
98

Bewolkt, nevelig.
23
ZO
1
61,40
14,3
10,73
87

Bewolkt.
24
0
0
56,78
15,0
11,49
90

Ligt bewolkt.
25
ZZW
0—1
56,90
12,6
10,72
97
0,4
Bewolkt.
26
zw
0—1
61,45
11,6
10,20
98

Betrokken, nevel.
27
zzw
2
60,04
13,7
10,96
92
0,5
Bewolkt.
28
zzw
5
53,75
12,4
10,72
98
8,2
Betrokken.
29
zw
1
59,87
11,1
9,53
94
2,2
L. bet. kr. om de zon.
30
zw
3
44,56
12,5
9,08
82
3,6
Ligt bewolkt.


36J
764,70
13,10
9,88
0,86
19,3



som
gem.
gem.
gem.
gem.
som

-ocr page 535-
118
SEPTEMBER 1850. 's Middags te 2 ure.
bb
.£
l
-^
p
^
UB
5
Wii
igting
ld
tracht
larom.
bij 0°
Ther-
mome-
ter
bü
'SJ,
|
•S
c,
B
o
-o
S
68
•J
Jl
u
O
>•
Gevallen regen 1
Aanmerkingen





mm

m m

l
NW
2
71,07
18,4
0,38
,66

lewolkt.
2
W
3
70,77
19,9
2,14
71

d.
3
NW
2
65,83
15,7
10,28
77

Betrokken.
4
NNW
3
68,00
15,1
7,36
57

Sewolkt.
5
NNW
2
68,24
14,6
6,71
54

d.
6
N
3
66,57
13,9
7,13
60
0,3
d.
7
NNW
2
70,39
14,9
8,46
66

d.
8
N
1
70,89
14,6
7,78
62
0,1
ld.
9
NNW
1
69,50
14,9
9,97
78
0,1
:d.
10
NNW
0—1
70,88
14,9
9,21
72

betrokken.
11
ONO
0—1
70,47
17,3
10,06
69

Bewolkt.
12
NO
1
70,49
16,0
9,57
70

!d.
13
NO
2
69,37
15,0
7,67
57

3ijna heidei'.
14
NNO
1
69,17
15,1
7,97
62

Bewolkt. .
15
NO
1
69,80
16,0
9,47
67

ld.
16
NO
2
69,79
17,7
9,72
65

Ligt bewolkt.
17
NO
2
68,9'!
16,0
10,22
75

Helder.
18
ONO
1
62,07
17,5
10,26
69

Bewolkt.
19
0
1
58,28
18,4
9,33
59

ld.
20
ZO
1
55,64
20,2
11,41
61

ld.
21
zzw
2
58,64
17,0
11,10
77

Zwaar bewolkt.
22
z
1
62,43
18,6
9,88
62

Ligt bewolkt.
23
ONO
1
59,02
18,6
9,88
62

Bewolkt.
2-
WNW
0
56,33
18,5
12,43
79

Zwaar bewolkt.
25
ZW
1
57,45
18,4
12,3
7

Bewolkt.
26
Z
2
60,75
18,5
12,1
7

Ligt bewolkt.
27
ZW
3
60,95
17,3
9,0
' 6

Bewolkt.
2S
WNW
4
57,7E
15,1
8,1
6
1,
ld.
2S
ZW
2
58,7(
15,0
9,4
7

Zwaar bewolkt.
3C
WZW
5
45,05
10,9
8,6
8
6,
ld.


53
764,44
16,51
9,6
0,6
8,



som
gem.
gem.
gem
gem
sou

-ocr page 536-
149-
SEPTEMBER 1850. 's Avonds te 10
te
_g
'a
«
.-f
I
't»
CO
n
Wi
rigting
nd
kracht
Barom.
bij 0°
Ther-
mome-
ter
Dampdrukking 1
Vochtigheid 1
Gevallen regen 1
Aanmerkingen





mm

ju m

1
WNW
0—1
771,79
12,3
10,53
0,97

Helder.
2
W
1
69,29
14,4
12,15
98

Bewolkt.
3
NNW
1
66,01
12,3
9,91
91
0,7
ld.
4
NW
0—1
68,86
9,5
8,37
91

Ligt bewolkt.
5
NW
0—1
68,10
9,0
8,68
97

ld.
6
NNW
0—1
69,35
9,2
7,76
86
0,2
Helder.
7
NW
0—1
71,57
10,6
8,87
90
2,4
Ligt bewolkt.
8
N
0—1
71,06
10,7
9,29
94

Zwaar bewolkt.
9
NNW
0—1
70,20
10,3
9,30
96

Bijna helder.
10
NNW
0—1
70,77
10,0
9,36
99

Helder.
11
NO
1
70,28
10,6
8,99
92

ld.
13
NO
0—1
70,81
9,9
8,14
86

Ligt bewokt.
13
NNO
0—1
69,63
8,2
6,93
84

Helder.
14
NNO
1
69,38
11,7
9,64
92

ld.
15
NO
1
70,56
10,8
9,71
98

Ligt bewolkt.
16
NO
2
70,46
10,7
8,93
90

Helder.
17
NO
1
67,79
10,7
9,05
92

ld.
18
NO
0—1
60,18
11,5
9,65
93

Bewolkt.
19
OZO
0
58,31
11,6
8,88
85

ld.
20
ZO
1
55,10
16,4
12,00
86

ld.
21
Z
0
61,20
12,2
9,97
92

ld.
22
ZO
0—1
62,79
11,9
9,78
92

Ligt bewolkt.
23
0
0
57,58
12,8
10,35
92

Bew. (7J-8 u. onw.
24
zw
0—1
56,52
11,8
10,21
96
2,6
Bew. v. ^3-i5 en v.
i25
NW
0
59,81
12,7
10,66
95

Ligt bewolkt.
26
Z
1
60,11
13,3
10,56
91

ld.
27
zw
1
60,74
10,4
8,88
92
0,2
Helder.
2S
zw
1
59,44
10,9
9,05
90
0,1
Betrokken.
29
zzo
2
51,68
11,2
9,24
91

ld.
30
zw
4
45,10
9,4
8,67
95
5,1
Bewolkt.


24J
764,48
11,23
9,45
0,92
H,3



som
gem.
gcm.
gem.
gem.
som

-ocr page 537-
150
NAAMLIJST
DER GEBORENEN, GEHUWDEN EN OVERLEDENEN
TE UTRECHT.
OCTOBER 1850.
Geboren den
Catharina Henriette, D. van Jaco-
bus Lambooy.
Jacobus, Z. van Nicolaas Monnee.
Gerrit, Z. van Joanncs Oostenrijk.
Elisabeth, D. van Bastiaan Jongc-
rius.
Johanna Geertruida, D. van Jan
Gerrit Jenken.
Henricus Mattheus, Z. van Pieter
van Lunteren.
Eanny Bertha Amalia Eosalia, D.
van Friedrick Hermann Geuer.
6. Cornelis, Z. van Pieter Philip-
pus Enkelaar.
Paulus Johannes, Z. van Johannes
Hermanus Hoonakker.
Louis Jean Rudolph Francois, Z.
van Wessel Eichard Emanuel
Tegelman.
Elisabeth Maria, D. van Arnoldus
Lautenslager.
Wilhelmina, D. van Dirk Hom.
Anna Sara Oatharina, D. van Claas
Frederik Krecftmeijer.
Dirk, Z. van Dirk Otten.
7. Wilhelmina Johanna, D. van
Willem van Mullekom.
Willem Christiaan, Z. van Gerar-
dus Johannes van Berkel.
......D. onecht.
......Z. onecht.
8. Ernestina Cornelia, D. van Jo-
hannes de Hart.
Hendrika Johanna, D. van Johan-
nes van Piggelen.
Christina, D. van Adrianus Koest.
Jan Louis, Z. vau Jan Louis van
Rosaum.
l OCTOBEB........D. onecht.
Petrus Johannes, Z. van Petrus van
Oort.
Eva Elisabeth, D. van Gerrit van
Tricht.
2.......Z. onecht.
Johannes Jacobus, Z. van Chris-
tiaan Arnout.
Willem Philip Jan, Z. van Lode-
wijk Wegerif.
Johannes Miehiel, Z. van Gerardus
Joannes Geesink.
3. Agatha Johanna, D. van Gerrit
Visser.
Ludovicus Franciseus, Z. van An-
tonius Joannes Boekelman.
Antoon Larabertus, Z. van Jan
Willem de Groot.
Neeltje Anthonia Maria, D. van
Huibert Stevens.
Catharina, D. van Cornelis Vasse.
4. Daniel Gerard, Z. van Mr. Ja-
cob Des Tombe.
Hendrika Clasina, D. van Antonius
Joanncs Nieuwkcrk.
Arnoldus Wilhelmus, Z. van Hen-
drik van der Horst.
Johanna, D. van Bernardus Bon-
genaar.
Jannetje, D. van Gerrit Blankcrt.
Dirk, Z. van Dirk Blom.
Hendrika Maria, D. van Lambcrtus
Smit.
5. Trijnira Gcertruida, D. van Jó-
hanues van Geelkerken.
Adrianus, Z. van Petrus de
Bruyn.
Geertruida, D, van Arie de Klerk.
-ocr page 538-
151
Hendrik Jan, Z. van Jan van Beu-
sekom.
Johannes Anthonie, Z. van Johan-
nes Antonie de Feu.
15. Johanna Catharina, D. van Ger-
rit Karel Pastoor.
Johanna Frederika, D. van Hendri-
kus Tielens.
Wilhelmina, D. van Johannes van
Maurik.
16. Johannes, Z. van Gerardus van
Weenen.
Nicolaas, Z. van Nicolaas van Luyn.
17. Eegina Wilhelmina, D. van
Willem Hendrik Ducro.
Gerritje, D. van Jan Johannes Fer-
dinand van Schaik.
Hermanus, Z. van Johannes Eijn-
bergen.
Alida, D. van Hermanus Jan Hen-
drik van Eijkelijkhuysen.
Gerhardus Aloisius, Z. van Paulus
Laurens Hessing.
Lodewina, D. van Barend Overdijk.
18. Frans Pieter, Z. van Hendrik
van Kordenoordt.
......Z. onecht.
Jacoba Wilhelmina, D, van Adria-
nus van Doorn.
Hendrika, D. van Adrianus de
Bouter.
19. Thomas, Z. van Thomas Eum-
brink.
20. Cornelia Wilhelmina, D. van
Georg Valentin Burkert.
Johanna, D. van Johannes Verheul.
Constantin Christiaan Johan Jacob,
Z. van Johan Jacob Pfenninger.
Laurens Jan, Z. van Louwerens Jan
Eoeper Bosch.
Cornelia Mechtel, D. van Cornelis-
Adelaar.
Johanna Willemina, D. van Leen-
dert Hulstman.
21. Willem Cornelis, Z. van Wil-
lem Comelis Frette.
Hendrik Jan, Z. van Hendrik Ja»
Molsbergen.
Petrus Johannes, Z. van Jan An-
tony Eijntjes.
9. Lucas Herrnanus, Z. van Jan
Willem Hoegen.
Petrus Johannes, Z. van Johannes
Petrus van der Veer.
Elisabeth, D. van Gerardus van Gils.
Gijsberta Geertruida, D. van Abra-
ham Hermanus de Eooy.
......D. onecht.
Johanna, D. van Cornelia Francis-
cus de Haan.
10. Jacobus Johannes, Z. van Chris-
toffel van Zanten.
Hendricus Eemigius Ludovicus, Z.
van Hendricus Eemigius Jansen.
Gerardus Cornelis Willem, Z. van
Gerardus van Steenwijk.
11. Gerardus Johannes, Z. van Fre-
derik Willem van Vloten.
Coenraad Willem, Z. van Pieter
Kloot.
Johannes, Z. van Arie Adrianus
Spaan.
Philippus, Z. van Jan Olivier.
12. Cornelia, D. vau Jan Jacob
Koning.
Theodoras, Z. van Michiel Geldman.
Gerardus Johannes, Z. van Ber-
nardus van Echtelt.
Johanna Wilhelmina, D. van Arie
Middelkoop.
Jacobus Mijndert, Z. van Lamber-
tus Mandersloot.
13. Catharina Hendrika, D. van
Ernst Eijnfrank.
Frederik, Z. van Frederik Goené.
Hendrikus Bernardus, Z. van Da-
vid de Lang.
Johanna Maria, D. van Johannes
Mattheus Smit.
Johanna Carolina Geertruida, D.
van Adriaan Cock.
14. Willem, Z. van Benjamin Bos.
Hendrika, D. van Hendrik van
Schalk.
Coenraad Wijnand, Z. van Johan-
aes Hoenkamp.
-ocr page 539-
152
27. Anthonia, D. van Johannes
Agterbcrg.
Antoinetta Cornelia, D. van Jan
Wolfers.
Eijk, Z. van Johannea Jacobua
't Hoen.
Herman Otto, Z. van Johann Her-
mann Aloysius Groen.
Claudi, Z. van Claudi Dekker.
28. Gerrit, Z. van Aart van Haar-
lem.
Catharina, D. van Johannes Goris.
Leendert Hendrik, Z. van Leendert
Hendrik van Sandwijk.
Anthonia, D. van Gerhardus Oost-
veen.
Anthonia Wilhelmina, D. van Aart
Borreman.
Sara, D. van Jan van Egtnond.
29. Hendrika, D. van Hendrik de
Groot.
......Z. onecht.
Marinus, Z. van Barend Spieren-
burg.
Clara, D. van Dirk Carbo.
Maria Johanna, D. van AVouter
van Buuren.
Dirk, Z. van Jan van Woudenberg.
30. Johanna Maria, D. van Jose-
phus Heyligenberg.
Maria Wilhelmina, D. van Jacobus
Patist.
31. Jannigje, D. van Pieter Bakker.
Hclena Geertruida, D. van Corne-
lis Hooglander.
Cornelia Maria, D. van Hendrik
Nourrisse.
,"..... Z. onccbt.
22. Johannes Franciscus, Z. van
Johannes ïranciscus de Man.
23. Cornelia Willemina Clasina, D.
vau Johanncs Bernardus Suther-
land.
Christiaan Johannes Marinus, Z.
van Leendert Harmsen.
Johannes Egbertus, Z. van Johan-
nes van Emmerik.
Gerarda Maria, D. van Piet er Euys. !
Maehiel, Z. van Wilhelmus Wil-
lemse van den Bedem.
Karel, Z. van Cornelis Dusseldorp.
Jan, Z. van Jan Koster.
24. Dirk, Z. van Derk Bakker.
Cornelis Jacobus, Z. vau Willem
Hendrik Cronselaar.
Wilhclmina, D. van Joannes van
Dijk.
Anna, D. van Johannes Albertus
Molhelm.
Jolianna, D. van Bernardus Bon-
genaar.
Petrus en Catharina Geertruida, Z.
en D. van Andries Michaël Buis.
25.......Z. onecht.
Christiaan Albertus, Z. van Pieter !
Thien.
Willem Harmen, Z. van Willem
van Hilten.
Eijk, 'L. van Floris van der Pijl.
......Z. onecht.
26. Gcrrit Jacobus, Z. van Jacobus
van Stokkura.
Arnoldus Jacobus Hendrikus, Z. i
van Arnoldus Jacobus de Meijere. l
Te zamen 142 als levend aangegeven geborenen.
Cclmwcl den
2 OCTOBER. Jean Baptistc Maigret,
bediende, 27 j. en Maria van
Stenis, zonder beroep, 37 j.
Cornelis de Brouwer, schoenmaker,
25 j. en Maria de Eoy, zonder
beroep, 26 j.
Johannes Fredericus van Dillen,
schoenmaker, 32 j. en Louisa
Laarman, dienstmeid, 40 j.
Jan Johannes Adrianus van der
Hammen, barbier, 28 j. en Ma-
ria van Zntphen, werkster, 19 j.
-ocr page 540-
153
Arnoldus van Druten, klompenma-
ker, 33 j. en Wijntje Schalkwijk,
dienstmeid, 20 j.
Lambertus Makay, metselaar, 30 j.
en Johanna van Nues, werkster,
28 j.
9. Otto Mnller, weduwn., com-
missionair, 34 j. en Maria Hoen-
dervanger , wed., winkelierster,
40 j.
Jacobus Johannes La Maitre, klee-
dermaker, 23 j. en Willemina
Jong, zonder beroep, 29 j.
Hendricus Johannes van Ehijn,
kleedermaker, 27 j. en Wilhel-
mina Sehnell, wed., tapster, 37 j.
Michiel Geldman, zonder beroep,
26 j. en Helena Wijnands, zon-
der beroep, 23 j.
Antonie Corton, wever te Hilver-
sum, 29 j. eri Antonia Johanna
Eijnders, zonder beroep, 30 j.
Johannes Kijnders, huisschilder,
22 j. en Annigje Elberse, dienst-
meid, 26 j.
10. Nicolaas de Haart, koopman,
21 j. en Petronella Anthonia Jo-
hanna Steenbeek, zonder beroep,
20 j.
16. Johannes van Kerkhof, bier-
brouwer, 34 j. en Hendrina Hol-
leman, wed., winkelierster, 50 j.
Johannes Hageman, werkman, 30 j.
en Johanna van Manen, dienst-
meid, 31 j.
Pieter de Bruyn, huisschilder, 24 j.
en Susanna Margaretha Kool,
dienstmeid, 31 j.
Willem Fredrik de Man, weduwn.,
bediende, 37 j. en Merretje van
Steenwijk, wed., werkster, 42 j.
Johannes Stolker, timmerman, 25 j.
en Everdina Oreinus, zonder be-
roep, 29 j.
Aalbert van Santon, kleederbleekers-
knecht, 27 j. en Elizabeth Ach-
terberg, zonder beroep, 27 j.
Michgel George Schubert, weduwn.,
kleedermakcr, 44 j. en Metje Jo-
chems, zonder beroep, 32 j.
Antonius Godefridus Kortenhorst,
timmerman, 24 j. en Willemina
Lorctte, wed., winkelierster, 31 j.
23. Petrus Martinus Verkerk, koop-
man, 37 j. en Johanna Theodora
Verwoert, zonder beroep, 18 j.
Jan Christoffel van der Bogt, si-
garenmaker, 21 j. en Dina Cor-
nelia Ballendux, zonder beroep,
21 j.
Joannes Mattheus Zumbusch, koek-
bakker, 32 j. en Cornelia Theo-
dora Heyligenberg, zonder be-
roep, 26 j.
Cornelis Vermeulen, weduwn., schoen-
maker, 25 j. en Calharina Hen-
drica Elisabeth Galijn, dienst-
meid, 32 j.
Wilhelmus van Bhijn, weduwn.,
scheepstimmerman, 50 j. en Alida
van Tessel, werkster, 48 j.
Joseph Bionda, bediende, 35 j. en
Berendina Ladrak, wed., kastc-
leinesse, 41 j.
Christiaau Cornelis Eutgcrs, tim-
merman, 28 j. en Susanna Stram-
rood, zonder beroep, 38 j.
Cornelis van der Sluys, pottenbak-
ker, 22 j. en Margaretha Mink,
naaister, 21 j.
Hermanus van den Heuvel, schip-
per, 25 j. en Wilhelmina Ver-
haar, naaister, 22 j.
Hendrik Dekker, werkman, 19 j.
en Sara Margaretha Baalbergen,
knoopenmaakster, 24 j.
Gerardus Degens, weduwn., koop-
man, 49 j. en Petronella van
Baaren, wed., winkelierster, 47 j.
24. Jan Casper van der Voort, me-
dicinae doctor te IJsselstein, 34 j.
en Elizabeth Maria Schonenberg,
zonder beroep, 34 j.
30. Manus Drukker, koopman, 28 j.
en Eebecca Betje Lipman, koop-
vrouw, 26 j.
-ocr page 541-

154
Hcnricus Antonius Drieman, win-
kelbediende, 26 j. en Johanua
van der Heyde, zonder beroep,
22 j.
Antonius Thepdorus Gerritse, met-
selaar, 30 j. en Everdina Catha-
rina Lubbers, zonder beroep, 26 j.
Jacobus van 't Geyn, oppasser, 28 j.
en Johanna de Swart, wed.,
werkster, 34 j.
Didericus Ernestus Bosselaar, hoe-
den- en pettenmaker, 19 j. en
Gerarda Johanna Everaars, zon-
der beroep, 21 j.
Cornclis de Groot, commies-waker,
28 j. en Alberta Johanna Ca-
relse, naaister, 23 j.
Jan de Klerk, touwslager, 25 j. en
Maria Koek, zonder beroep, 22 j.
Johannes de Bijk, hovenier, 26 j.
en Cornelia van der Steen, ho-
venierster, 25 j.
Joannes van Liefland, weduwn.,
koekbakker, 64 j. en Joanna Ca-
tharina Lambooy, wed., winke-
lierster, 49 j.
Joannes IJsendoorn, weduwn., hoe-
denwinkelier, 49 j. en IVederica
Gertrudis Angelier, winkelierster,
39 j.
Gerrit Deegens, koornmolenaars-
knecht, 2(5 j. en Dirkje Voskuy-
len, dienstmeid, 26 j.
Johannes Philippus van der Wart,
zonder beroep, 26 j. en Antje de
Liefde, zonder beroep, 29 j.
Te zamen 45 paar gehuwden.
Overleden den
l OCTOBER. Anna Margareta Hen-
stedt, 11 d. onder Catharijne.
Cornelia Johanna Hendrika Hen-
stedt, 11 d. onder Catharijne.
Geurt Steenbeek, 3 j. Lage weide.
Hermina Corbesier, huisvr. van Ja-
cobus Quee, 28 j. Vischmarkt.
2. Anna Johanna Coene, l j. Smee-
brug.
Joannes van de Kamp, geh., 53 j.
Heerenstraat.
3. Hendrik Nicolaas Oderom, 7 d.
Kraansteeg.
Cornelis Otto, geh., 48 j. Korte
viesteeg.
Hendrika Kragten, 7 j. Soest-
bergen, wijk K.
4. Gijsberta Geertruida van de Voo-
ren, 8 m. Galekopsteeg.
5. Levenloos aangegeven Zoon van
Jacobus Johannes Calboo. Nieuwe
gracht.
Jan Hesman, ongeh., 32 j. te Hil-
versum.
Anthonie Qrijff, geh., 55 j. Catha-
rijnesteeg.
Hendrik van Ommeren, geh., 70 j.
Nieuwe gracht.
6. Johannes Jakobus Schonenberg,
19 d. Lijnmarkt.
Sophia Wilhelmina van Ewijk, 10 j.
Jufferstraat, wijk G.
7. Johanna Jacoba Catharina Le
Marchand, 19 d. Zadelstraat.
Jan Delicaat, 35 j. Hospitaal.
Martinus Kragt, 21 j. Hospitaal.
Levenloos aangegeven Dochter van
Pieter Willem Sturm. Predikhee-
renstraat.
8. Levenloos aangegeven Dochter
van Johannes Hendrik Schuilen
Oudkerkhof.
Comelis Hendrikus Manten, l m.
Veenstraat.
Catharina van den Brink, 4 w.
Groenelaan.
Levenloos aangegeven Zoon van
Leendert Beekes. Paauwsteeg.
9. Johannes van der Horst, 6 m.
Keukenstraat.
-ocr page 542-
155
Catharina Hendrika van Doesburg,
6 j, A B C straat.
11. Judik van der Hoek, huisvr.
van Abraham Jacob Coster, 71 j.
Zwaansteeg.
Levenloos aangegeven Zoon van Han-
nes Hendrikus van den Berg.
Catharijnesteeg.
Fran^ois Joseph Neetcns, 11 w.
Geertruidabrug.
Gerardus Fransen, ongeh., 37 j.
Bakkersteeg.
12. Karel Frederik Willem Riet-
veld, l j. Lauwenregt.
Levenloos aangegeven Zoon (onecht).
Jan Carel van der Poel, ongeh.,
19 j. Breedstraat.
13. Anna Alida van Eijn, l j.
Lange lauwerstraat.
Helena Willemina van Spankeren,
2 j. Jacobikerksteeg.
14. Anthonie Lodewijk Burghout,
7 w. Geertruidasteeg.
Jan Willem van Sull, 3 m. Nach-
tegaalsteeg.
Johannes Abraham Holster, ongeh.,
18 j. Geertruidabrug.
Pieter Jacob van der Burg, l j.
Begijnenstraat.
Levenloos aangegeven Zoon van Jo-
hannes Saunvalt. Molensteeg,
wijk H.
15. Maria Anneke Bosboer, 7 w.
Helling.
Bernardus Jaques Cornelis Rijnders,
10 m. Bildtstraat.
Gijsberta van Eek, wed. van Jan
van Luyn, 69 j. Catharijnestraat.
Levenloos aangegeven Zoon (onecht).
16. Hendrikus Cornelis van der
Lugt, l j. Zeedijk.
Gijsbert van Kuik, geh., 43 j. on-
der Catharijne.
Justinus Hendrikus Determan, 16 d.
Vreeburg.
Levenloos aangegeven Dochter van
Matthijs Blonk. Blaauwe hek.
17. Willem den Bree, 6 w, Hopakker,
Maria de Bruyn, l j. Achterstaat,
wijk C.
Nicolaas de Jong, ongeh., 46 j.
Eoodebrug.
18. Levenloos aangegeven Dochter
van Hendrik Jacobus van den
Berkhof. Nieuwe kade.
19. Levenloos aangegeven Zoon
(onecht).
Hendrik Kretzer, ongeh., 82 j.
Lange nieuwstraat.
Johannes Adrianus Hubertus Wer-
zenburg, 3 j. Teelingstraat.
20. Willem van Hoorn, geh., 37 j.
Wijde doelen.
Willem Bos, 7 d. Westerdijk.
Gerhardus Aloisius Hessing, 3 d.
Springweg.
Jannigje van Luin, ongeh., 43 j.
Keizersgracht.
21. Cornelia Straatman, 5 m. Bildt-
straat.
Hendrika Maria Smit, 17 d. Koestraat.
Catharina Lakens, huisvr. van Fran-
ciskus Henricus Ebbing, 36 j.
Lange lauwerstraat.
22. Gerrit Amen, 2 m. Jufferstraat,
wijk G.
Dirk Lamie, geh., 42 j. Zonstraat.
Jean Louis Everaars, 3 j. Ledige erf.
Pieternella Berk, 2 m. Goedesteeg.
Cornelis ïheodorus de Heus, 10 m.
Wijde doelen.
23. Jacobus Luberti Augustini, on-
geh., 60 j. Korte nieuwstraat.
24. Christiaan Johannes Kartel, 7 j.
Gietershof.
26. Elisabeth van Loverden, 10 m.
Wijde doelen.
Margritha van Beest, huisvr. van
Gerrit Jan van Hall, 53 j. Be-
muurde weerd.
Susanna Elisabeth Penning, 10 w.
Naauwe watersteeg.
Gerardina Harderwijk, 8 m. Kaats-
steeg.
Johannes Frederikus Baljet, 3 j.
Janpompenpoort.
-ocr page 543-
156
Johanna Allctta de Bruyn, huisvr.
vau Gerardus Cornelis Menke,
27 j. Bemuurde weerd.
Levenloos aangegeven Dochter van
Hendrikus van Kossum. onder
Catharijne.
Levenloos aangegeven Zoon van
Willcm Tas. Nieuwe zand.
29. Johanna Petronella Thomassen,
4 m. Kerksteeg.
Gerardus Veenendaal, weduwn., 76 j.
Nieuwe zandstraal.
30. Maria Olivier, l j. Morasteeg.
Dorothea Wilhelmina den Hartoog,
3 m. Lange smeesteeg.
31. Maria Johanna van Tergouw,
huisvr. van Pieter Hol, 31 j.
onder Catharijne.
Adrianus Hubertus Verkerk, on-
geh., 40 j. Helling.
Cornelia Mechtel Adelaar, 11 d.
Abrahamdolesteeg.
Anthony Okhuysen, geh., 33 j.
Loefbergmakerstraat.
Levenloos aangegeven Dochter van
Hendrik Houtzagers. St. Jansveld.
Johannes Hubertus Correlje, geh,,
52 j. Tuinstraat, wijk B.
Levenloos aangegeven Zoon van Jo-
hannes van der Sluis. Hooge Ja-
cobij nestraat.
Maria Gosyna Wielhczcn, huisvr.
van Hendrik Jacobus van den
Berkhof, 30 j. Nieuwe kade.
Hendriea do Winter, wed. van
......Buitenweg, 75 j. Tucht-
huisstccg.
Gerardus de Groot, geh., 58 j.
Vreeburg.
Justus Jacobus van Alphen Zee-
woldt, ongeh., 18 j. Breedstraat.
27. Johanna de llooy, wed. van
Hendrik de Nijs, 40 j. Groene-
steeg, wijk C.
Bernardus Nicolaas Marinus Ligte-
ringe, 3 m. Neude.
LeonardusvanSwam,2m.Bildtstraat.
Sara Maria Drinkenberg, huisvr.
van Jan van Kruyl, 49 j. Mo-
lensteeg, wijk B.
Gerardina Everts, huisvr. van Mar-
ten Schollen, 63 j. Zandbrug.
Johannes Serto, geh., 53 j. Elisa-
bethstceg, wijk M.
28. Cornelis Elisabethus van Wa-
veren, 2 m. onder Catharijne.
Te zamen 99 overledenen.
OVERZIGT der als levend en levenloos aangegeven geborenen
te Utrecht.
OCTOBEE 1850.

levend
levenloos *)
totalen

Geslacht

-+-3
.**
£
•Wl
S
"A
Aanmerkingen.

,0
O
QJ
Q
ë
rf3
i
J$


O
d
6
a
Ü
a
Q



o

o

o
*

Mannelijk
Vrouwelijk
69
63
7
3
6
6
3
75
69
10
3
85
73
Onder de als levend aangege-
ven (echt) geborenen is é6n
tweeling, Z. en D.
Totaal
132
10
12
3
144
13
157

*) Zie hierbij de aanteekening op bl. 8,
-ocr page 544-
157
VERGELIJKEND OVEHZIGT der geborenen en overledenen
te Utrecht.
OCTOBER 1850.
Aanwijzing
mannelijk
vrouwelijk
totaal
Aanmerkingen.
Geboren
Overleden
Meer geboren
85
57
72
42
157
99

28
30
58
STAAT van den Ouderdom der Overledenen te Utrecht.
OCTOBEE 1850.
Oud
maanden
e r d o m
jaren
S
1
a
vrouwelijk II
73
CO
-4_J
O
Aanmerkingen.
0 — 6

15
12
27

6—12
. .
2
3
5
•

1— 5
7
5
12
'

5—10
1
2
3


10—20
3
1
4


20—30
1
2
3


30—40
6
3
9


40—50
5
3
8


50—60
5
1
6


60—70
1
2
3


70—80
2
2
4


80—85
—
—
—


85—90
—
—
—


90—95
—
—
—


95—100
—
—
—


48
36
r 84

Levenl. aangeg. kind.
12
3
15

Totaal . .
60
39
99

-ocr page 545-

158
OPENBARE VERKOOPINGEN VAN VASTE GOEDEEEN
TE UTRECHT.
OCTOBER 1850.
Den 5. October.
Ten overstaan van den Notaris M. WIGMAN.
Een Huis, te Utrecht, nan het Buurkerkhof, op den zuidhoek van het
2"10 Kerkstecgje, wijk D N". 442; Kadaster Sectie C. N». 1396.
Gekocht door den Heer F. j. RIJNFKANK, voor ƒ 985.
Een Huis, naast het voorgaande, wijk D. N°. 443; Kadaster Sectie
C. N°. 1395.
Gekocht door den Heer c. j. MICA , voor / 1100.
Een Huis, te Utrecht, aan de zuidzijde van de 2ie Buurkerkstceg,
wijk E. N„. 413 ; Kadaster Sectie C. N». 1382.
Gekocht door den Heer H. VAN EYDENBEB.G , voor ƒ 685.
Een Huis, te Utrecht, in de Zadelstraat, zuidzijde, wijk E. N». 390 ;
Kadaster Sectie C. No. 1358.
Gekocht door den Heer w. VAN DEN BERG jr., voor ƒ 1485.
Den 12. October.
Ten overstaan van den Notaris J. H. VAN SCHERMBEEK.
(Domein-goederen.)
Een perceel Warmoeziersland. groot l Bunder, 85 Roeden, 20 Ellen,
genaamd LieJjcsAoek , te Utrecht, onder Wittevrouwen ; Kadaster Sec-
tie A. No. 44 en N°. 44bis, voor zoo ver het perceel strekt.
Een perceel Warmoeziersland, groot 85 Roeden, 15 Ellen, genaamd
de Nieuwenhof, gelegen als voren; Sectie A. N°. 34 en N°. 441"3, voor
zoo ver het perceel strekt.
Een perceel Warmoeziersland, groot 85 Roeden, 15 Ellen, gelegen als
het voorgaande perceel; Kadaster Sectie A. N°. 34 en N°. 44bis, voor
zoo ver het perceel strekt.
Een perceel Warmoeziersland , groot 2 Bunders, 55 Roeden , 47 Ellen,
genaamd het Bosch, gelegen als het voorgaande; Kadaster Sectie A.
N». 31 en N°. 44bi3, voor zoo ver het perceel strekt.
Een perceel Warmoeziersland, groot 3 Bunders, 69 Roeden, genaamd
het Veld, gelegen als voren; Kadaster Sectie A. No. 34 en N°. 44b>»,
voor zoo ver het perceel strekt.
Te zamen groot 9 Bunders, 79 Roeden, 97 Ellen.
Gekocht door den Heer G. H. STEVENS, voor den Heer Mr, c. W.
VAN VOORST VAN BEEST , VOOr / 31,600.
-ocr page 546-
159
Een perceel Bouwgrond, regts achter tegen de Kielgracht van het Vosse-
gat bij Utrecht; Kadaster gemeente Abstede Sectie A No. 761,
groot l Bunder, 57 Koeden, 50 Ellen.
Gekocht door den Heer w. DEN DAAS, voor den Heer s. VAN
LIER EI., voor ƒ 2800.
Een perceel Bouwland, groot l Bunder, 13 Eoeden , 53 Ellen, onder
Lopik; Kadaster Sectie C. N°. 722.
Gekocht door den Heer j. MIDDELMAN , voor Mevrouw VISSCHER,
geb. PESTERS, voor ƒ 600.
Een perceel Bouw- en Weiland, groot 4 Bunders, 54 Eoeden, 16 El-
len , onder Benschop , zuidzijde; Kadaster Sectie B. N03. 547 tot en
met 549 , 549" en 549b.
Gekocht door den Heer r. VAN EYCK , voor/ 3200.
Een perceel Bouw- en Weiland, groot 3 Bunders, 40 Eoeden , 62 El-
len , onder IJsselstein, polder Neder-Oudland; Kadaster Sectie E.
N". 47 tot en met 49.
Gekocht door den Heer A. VAN VUÜKEN , voor ƒ 3000.
Een perceel Boomgaard en Weiland, groot 3 Bunders, 40 Koeden,
62 Ellen, gelegen onder IJsselstein, polder het Broek; Kadaster
Sectie A. N°». 60 , 61, *63, 683 tot en met 686.
Gekocht door den Heer c. DE RUITER, voor/ 2400.
Twee stukjes Tuingrond, tusschen den Hoogravenachen dijk en den
Nieuwen weg, achter den Kiel der Lunet N°. 4 bij Utrecht, ge-
meente Jutphaas; Kadaster Sectie E. N0". 300 en 300b;».
Gekocht door den Heer H. A. VAN BEUSEKOM , voor/ 230.
Een stuk Tuingrond, ten zuiden van den Weg om het Fort te Jut-
phaas , gelegen onder die gemeente; Kadaster Sectie D. Nos. 345
en 345".
Gekocht door den Heer D. B. B ON G AARD s, voor ƒ 755.
Acht strooken Heidegrond, te zamen groot 6 Bunders, 29 Koeden,
30 Ellen, beplant met ongeveer 700 Boomen; Kadaster gemeente
Soest, Sectie E. N". 8 , 11, 14 , 17 , 24 , 340 , 342 en 344.
Gekocht door den Heer A. DEERNS, voor/550.
Den 19. Odober.
Ten overstaan van den Notaris J. A. H. BORRET.
Eene Hofstede met Bouwmans woning N°. 191, Achterhuis, Zomer-
huis , Schuur en 2 Bergen, Boomgaard, Bouw-, Wei- en Hooilanden,
te zamen groot 29 Bunders, 30 Eoeden, 44 Ellen, onder Jutphaas;
Kadaster Sectie A. N«", 177 tot en met 183bi9, 288 , 288"» tot en
met 290, 319 tot en met 321, 326 tot en met 338.
Een perceel Bouw- en Weiland , groot 7 Bunders, 66 Koeden, 30 El-
len , onder Jutphaas; Kadaster Sectie A. N08. 451 tot en met 456.
Te zamen gekocht door den Heer G. J. H. VAN BIJLEVELT , voor
CORNELIS PEEK, landman onder Vleuten, voor/ 26,800.
11
-ocr page 547-

160
Eenc Hofstede met Bouwmanswoning N». 25, Achterhuis, Zomerhuis,
Schuur en Berg, Boomgaard, Bosch-, Wei- en Hooilanden, te zamen
groot 18 Bunders, 51 Eoeden , 70 Ellen, onder Kamerijk Mij zij de;
Kadaster Sectie A. N03. 523 tot en met 544, 566 tot en met 571,
577, 578 en 591
Gekocht door den Heer G. N. DENTZ , voor / 8200.
Eene Hofstede, genaamd de Koornberg, met Bouwmanswoning N». 63 ,
Achterhuis , Zomerhuis , Wagenloods en Berg , Bosch-, Wei- en Hooi-
landen , te zamen groot 28 Bunders, 82 Eoeden, 55 Ellen, onder
•de gemeente Lange Ruige Weide, provincie Zuid-Holland ; Kadaster
Sectie B. N°s. 113 gedeeltelijk, 114 tot en met 117, 338 tot en
345 , 346 gedeeltelijk, 347 tot en met 361, 361bis tot en met 364,
365 gedeeltelijk, 366 tot en met 369, 370 gedeeltelijk, 371 tot en
met 376.
Gekocht door den Heer Mr. p. VERLOREN VAN THEMAAT , voor
ƒ 12,800.
Een perceel Uiterwaard , genaamd de lage Waard, de Bouwwaard, de
kooge Boomgaard en de Schaapswaard, groot 11 Bunders, 12 Hoeden,
80 Ellen, onder Jaarsveld; Kadaster Sectie A. Noa. 416 tot en met
423 en 465 gedeeltelijk.
Gekocht door den Heer J. c. SCHADEE , voor den Heer Jonkhr.
STEENGRACIIT VAN OOSTCAPELLE, grondeigenaar, wonende on-
der de Büdt, voor ƒ 17,200.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAN SCHERMBEEK.
Een Huis met Erf, Grond en Stal, in de Jufferstraat, oostzijde, wijk
G. N°. 548; en twee Woningen, achter den Stadswal, wijk G.
N°3. 479° en 479d.
Gekocht door den Heer J. VAN DER LIP , voor de Vereenigde
Gods- en Gasthuizen te Utrecht, voor ƒ 3045.
Vier Woningen, achter den Wal, bij de Wittevrouwenpoort, naast de
voorgaande; wijk G. N05. 478, 479, 479* en 479b.
Gekocht door den Heer E. w. VAN SCHERMBEEK , voor de Ver-
eenigde Gods- en Gasthuizen te Utrecht, voor ƒ 1775.
Twee Woningen, te Utrecht, in het Kloksteegje, wijk G. N08. 523
en 535.
Gekocht door den Heer v. j. A. HASMSEN , voor ƒ 350.
Twee Woningen, te Utrecht, in de Lange rietsteeg, wijk G. N03. 460
en 461.
Gekocht door den Heer J. P. DE KKUYFF, voor ƒ 720.
Vijf Woningen, te Utrecht, in de Korte jufferstraat, zuidzijde , wijk G.
NOS. 498 tot en met 502.
Gekocht door den Heer j. K.ELFKENS , voor ƒ 1350.
Zeven Bunders, 21 Eoeden, 70 Ellen Weiland, onder Achttienhoven ,
-ocr page 548-
aa» den Loevenhoutschen dijk, strekkende van daar tot aan den Ga-
geldijk; Kadaster Sectie C. N". 151 tot en met 154.
Gekocht door den Heer E. c. u. VAN DOORN, voor ƒ 5995.
Den 36. October.
Ten overstaan van den Notaris N. DE GRAAF.
Een Huis met Achterhuis, Erf en Tuin, gelegen in de gemeente Tuit
en 't Waal, te zamen groot 6 Koeden, 65 Ellen; Kadaster Sectie A.
N°». 453 en 454.
Gekocht door c. WAMMES, voor/ 480.
Een perceel Weüand, beplant met willige Boomen, groot 73 Roeden,
70 Ellen, gelegen onder Schalkwijk; Kadaster Sectie A. N<">. 768
en 768bi3.
Gekocht door J. TERHAAR, voor ƒ 600.
Ten overstaan van den Notaris Mr. H. A. K. VOSMAEB.
Een Heeren-huis met Tuin, te IJsselstein, op den hoek der Kerkstraat;
Kadaster Sectie I'. N°s. 266 en 267 , groot 7 Eoeden.
Gekocht door den Heer M. J. s. VAN DE KASTEELE, voor den
Heer H. D. G. A. IMMINK , voor / 2825.
Een Koetshuis met Stalling voor drie paarden, Hooi- en Haverzolder,
Welwaterspomp , Mestplaats, staande achter het voorgaande perceel;
Kadaster Sectie F. N°. 285, groot 90 Ellen.
Gekocht door en voor als voren, voor ƒ 345.
Een Huis, te IJsselstein, naast het Koetshuis boven vermeld; Kadas-
ter Sectie F. N». 284, groot 42 Ellen.
Gekocht door den Heer H. A. KAPEL, voor den Heer H. DE KID-
DER, voor/ 325.
Ten overstaan van den Notaris M. WIGMAN.
Een Warmoeziers-hofstede, genaamd Kovelswade, bestaande in eene
Huizinge, Achterhuis voor 20 stuks vee, met l Bunder, 85 Eoe-
den , 94 Ellen Warmoeziersland en twee afzonderlijke Woningen aan
beide zijden der huizinge, alles te Utrecht, onder Tolsteeg, wijk K.
Nos. 148 tot en met 150.
Gekocht door den Heer j. H. VAN SCHERMBEEK, voor ƒ 7225.
-ocr page 549-

STAAT van de Marktprijzen te Utrecht.
OCTOBEE 1850.
19 October
26 October
Gl.C». Gl.C».
Gl.Cs. Gl.Ca.
7,60- 8,25
7,50- 8,10
5,90- 6,25
5.90- 6,25
6,00- 6,60
6,00- 6,60
3,90- 4,10
3,90- 4,10
2,75- 3,00
2,75- 3,00
10,00- 11,50
10,00- 11,50
10,50- 11,75
30,50- 12,00
10,50- 13,00
10,50- 13,00
2,00- 2,25
2,00- 2,30
30,00- 34,00
30,00- 34,00
0,68- 0,90
0,68- 0,88
0,45- 0,50
0,45- 0,50
0,55- 0,60
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,45- 0,50

Naam der artikelen
S October
12 October

Tnrwp
Gl.Cf. Gl.Cs.
7,50- 8,45
Gl.d. Gl.C».
7,20- 7,80


5,90- 6,35
5,75- 6,10


5,90- 6,30
5,75- 6,50
OJ
<ro
Grarst
4,00- 4,75
3,80- 4,00
'3

2,75- 3,10
2,75- 3,00
a
(D
"d
witte Boonen ....
groene Erwten (nieuwe)
graauwe Erwten en Capuc.
Aardappelen ....
Kaas (de 100 Eg) . .
9,50- 11,00
8,50- 12,00
9,00- 12,75
1,90- 2,10
30,00- 34,00
0,66- 0,90
9,00- 10,50
9,75- 11,00
10,00- 12,50
1,90- 2,20
30,00- 34,00
0,66- 0,90
e
+> '
0
^
fBoter
Rundvleesch ....
; Kalfsvleeseh ....
1 Schapen- of Lamsvleesch
[Varkensvleesch . .
0,45- 0,50
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,45- 0,50
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
-ocr page 550-
163
LIJST van de Water-hoogte op de rivier de Lek te Vreeswijk,
alsmede van den Vaartschen Kijn te Utrecht, waargenomen door
de Opzigters van den Waterstaat, gedurende de maand
OCTOBEE 1850.

Rivier de Lek
Vaartschen
ivater afgetapt
"|
60
>aj
onder
boven
ater ingela-
ten met de
Rijn
te Utrecht
op de Vecht
met de
Aanmerkin- II
1
1?
R
het
nood-
peil
het
AP.
peil
waai-
jer-
deur
schui-
ven
loven
rijn-
peil
onder
rijn-
peil
waai-
j er-
deur
twee
schui-
ven
gen

Ned. ellen
uren
^ed. ellen
uren
I
1
5,05
1,45
»
11
)>
0,20
»
11

2
5,08
1,42
»
11
i
0,20
1
»
II
3
5,09
1,41
»
11
n
0,20
D
)i
II
4
4,99
1,51
n
11
»
0,20
B
l

5
5,00
1,50
»
11
»
0,20
B
D
II
6
4,91
1,59
»
11
»
0,17
»
))

7
4,96
1,54
B
11
})
0,08
»
»

8
4,83
1,67
J
11
»
0,08
B
B

9
4,69
1,81
»
11
»
0,15
B
))

10
4,73
1,77
B
12
»
0,13
»
B
1
11
4,67
1,83
»
12
»
0,08
11
B

13
4,68
1,82
D
12
»
0,08
D
B

13
4,64
1,86
8
12
»
0,18
D
B

14
4,50
2.»
))
12
»
0,05
»
B

15
4,37
2,13
))
12
»
0,13
»
B

16
4,34
2,16
»
12
»
0,14
»
l)
l
17
4,21
2,29
))
12
»
0,10
))
»

18
4,02
2,48
))
12
»
0,17
))
B

19
4,»
2,50
1
12
»
0,14
n
B
1
20
4,»
2,50
))
12
u
0,10
»
B

21
4,16
2,34
))
12
»
0,07
B
l
j!
22
4,30
2,20
))
12
»
0,14
»
B
l
23
4,39
2,1
))
12
»
0,08
»
B
||
24
4,42
2,0
»
12
»
0,16
»
>

25
4,47
2,0
B
17
»
0,10
1
D

26
4,47
2,0
))
24
11
0,05
I
B

27
4,42
2,0
»
24
t
0,01
»
B

28
4,38
2,1
B
8
0,06
»
»
8

29
4,39
2,1
))
B
D
0,05
II
6

30
4,3
2,1
»
8
»
0,03
»
B
||
31
4,4
2,5
l
D
»
0,OS
1
B

gemidi
4,54
1,95


i
0.11C



totaal


»
352


1
14
1
-ocr page 551-
164
WAABNF.MINGEN, gedaan te Utrecht, op het Meteorologisch Observatorium,,
door F. W. C. KRECKE, Math. Mag. Pb.il. Nat. Doet.
OCTOBER 1850. 's Morgens te 8 ure.
Dagteekening II
Wi
rigting
nd
kracht
Barorn.
bij 0°
Ther-
mome-
ter
Dampdrukking 1
Vochtigheid
e
t
d
u
1
QÏ
tt
Aanmerkingen





min



1
Z
2
743,06
11,2
9,12
0,89

Bewolkt.
2
NW
0
54,26
9,8
9,01
96
0,3
Bijna held., nevelig.
3
NW
0
60,68
7,6
8,06
99
0,2
Betrok., zware mist.
4
WZW
0
60,31
11,6
9,12
87

Bijna helder.
5
zzo
1
57,58
9,5
8,60
94

Bewolkt.
6
zw
0—1
57,48
10,0
8,77
93
0,6
Helder.
7
Z
6
48,91
9,6
8,11
88
0,2
Betrokken.
8
zw
4
52,23
11,2
8,53
84

Ligt bewolkt.
9
WZW
1
58,46
10,2
9,36
98
0,7
Zwaar bewolkt.
10
NW
0—1
60,98
8,9
8,74
99

Ligt bewolkt.
U
zw
0—1
54,79
7,8
8,05
97
3,6
Zwaar bewolkt.
12
13
NNO
WNW
1
0—1
66,46
67,43
7,0
7,5
7,44
7,46
95
92
1,5
1,8
Bewolkt,
ld.
14 WZW
2
62,90
9,6
8,66
94
0,8
Betrokken.
15
WNW
1
60,95
7,8
6,47
79
4,1
Bewolkt.
16
ZW
2
64,70
7,0
6,59
84

Ligt bewolkt.
17
ZW
1
64,36
8,2
8,26
'97

Bewolkt.
18
W
1
63,68
11,0
9,71
96
0,2
ld.
19
WZW
3
58,29
11,7
10,27
98
3,6
Betrokken , regen.
20
NO
0—1
50,08
7,7
7,13
87
1,5
Bewolkt.
21
NNO
0—1
58,93
4,6
6,06
90

Helder.
22
NO
1
65,15
2,5
4,97
84

ld.
23
Z
2
51,45
1,8
5,29
93

Bewolkt.
24
OZO
1
48,66
2,2
4,78
82

Betrokken.
25
NO
0
47,61
2,4
5,13
87

ld.
26
N
0—1
51,70
3,7
6,30
98
0,5
Bewolkt.
27
WNW
0—1
57,72
2,9
6,09
1,00
0,5
Bewolkt , regen.
28
Z
4
51,57
4,8
6,25
91
0,2
Betrokken.
29
OZO
0—1
43,97
5,5
7,06
99
5,0
Betrokken , nevel.
30
w
1
54,32
5,3
6,56
93
0,9
Bijna helder.
31
WZW
1
56,01
8,7
8,41
96

Bewolkt.


39^
756,86
7,40
7,56
0,92
25,7



soul
gem.
gem.
gem.
gem
som

-ocr page 552-
163
OCTOBER 1850. 's Middags te 2 ure.



•fl
S

w
B


w
(G3

9
Wind
Barom.
Ther-
'Ji
M
'M
1°

pM
i «
If
p
rigfing
kracht
bij 0°
mono e-
ter
a
i
.SP
3
u
o
«-fc
C
JU
ea
>
Aanmerkingen





CO
e
1^
aj
o

i




mm



i
Z
0—1
744,56
13,4
9,52
0,82
0,2
Bewolkt.
2
3
N
NW
1
0
56,55
60,44
15,0
15,1
8,93
11,04
70
85

Bijna helder.
Bewolkt.
4
WNW
0—1
59,50
15,7
8,50
64

ld.
5
ZZO
1
56,25
14,8
10,95
86

ld.
6
WZW
1
57,63
12,9
8,58
76

ld.
7
ZW
6
49,34
14,4
8,31
67
0,2
ld.
8
WZW
5
54,14
13,8
8,06
67
V J F*
ld.
9
10
NW
NNW
0—1
1
60,29
59,47
11,3
11,7
9,17
7,30
89
69
0,6
1,0
Bewolkt, regen.
Bewolkt.
11
NNO
1
56,55
9,5
7,16
78

ld.
12
N
2
68,30
9,8
5,48
59

ld.
13
14
NW
WZW
2
3
66,14
61,41
11,7
10,2
7,75
8,08
74
84

Zwaar bewolkt.
Betrokken.
15
WNW
3
63,04
9,8
5,66
59

Bewolkt.
16
17
WZW
WZW
3
2
64,47
63,12
12,7
11,9
8,21
8,34
74
78

Ligt bewolkt.
Bewolkt.
18
w
2
63,94
14,2
9,90
81

[d.
19
WNW
3
56,61
12,8
10,35
92
4,8
Betrokken.
20
21
22
NNO
NO
NNO
0—1
2
1
58,29
60,09
62,37
9,0
7,7
6,9
5,25
5,23
5,20
57
64
68

Bijna helder.
Ligt bewolkt.
ld.
23
Z
2
'47,91
5,1
5,09
73

Betrokken.
24
25
ONO
NNO
2
0—1
47,95
47,73
3,5
5,5
4,58
5,84
72
81

ld. (kr. om de zon.
Zw. bew. 'sm. flaauwe
26
NNW
1
53,07
7,6
5,73
70

Bewolkt.
27
28
WNW
ZZW
1
4
58,07
47,96
6,9
6,3
6,33
7,22
81
96
0,3
7,2
Zw. bewolkt, regen.
Betrokken , regen.
!29
NNW
1
46,01
6,3
7,00
93
0,2
* •""g1""
Betrokken , nevelig.
30
ZW
1
55,23
9,3
6,51
72

O
Ligt bewolkt.
31
ï\TNW
2
58,04
11,3
8,46
83

Bewolkt.


56
756,91
10,54
7,54
0,76
14,5



som
gem.
gem.
gem.
;em.
som

-ocr page 553-
166
OCTOBEU 1850. 's Avonds te 10 ure.
bt
B


Ther-
w
a
'Si
3
'u
(H
e
o
r

C
U
-Ü
Wind
Barom.
mome-
9
C
§
-M
e
v
Aanmerkingen
d
S
"Sb
cB
rigting
kracht
bij 0°
ter
'V
a.
J3
u
O
1
4)

P




i

e

-----




mm



1
NW
0
748,85
7,0
7,52
0,96

Helder.
g
NW
0
59,72
9,1
8,85
99

Bijna helder.
3
WZW
0
60,71
10,4
9,24
95

Bewolkt.
4
NW
0—1
58,83
8,9
8,29
94

ld.
5
WZW
0—1
56,19
10,5
9,4 L
96
2,8
ld.
6
z
2
55,90
7,9
7,33
88

Bijna helder.
7
zw
5
51,80
10,2
7,87
82
0,5
Helder.
8
zw
1
56,10
9,9
8,38
89

Bewolkt.
g
zw
0—1
61,55
8,0
8,04
96
0,4
ld.
10
WNW
1
58,91
7,5
7,64
95
5,3
Betrokken , regen.
11
N
1
61,96
6,4
6,94
92
1,0
Bijna helder.
12
NNW
1
69,79
5,6
6,47
90

Betrokken.
13
W
0—1
64,88
8,9
8,06
91

ld.
14
ZW
4
58,57
8,6
7,46
86

Zwaar bewolkt.
15
WZW
1
64,40
3,6
5,67
89

Ligt bewokt.
16
zw
1
65,75
6,5
7,20
94

Helder.
17
WZW
1
63,09
10,4
9,12
94

Zwaar bewolkt.
18
WZW
2
62,65
11,6
9,84
94

ld.
19
WNW
1
56,89
10,2
9,12
95

Bewolkt.
20
WNW
0—1
57,41
4,4
6,38
95
0,9
Bijna helder.
21
NO
1
63,03
3,6
5,28
83

Bewolkt.
22
N
0
58,73
— 0,5
4,90
1,00

Helder, nevelig.
23
zzo
1
47,65
+ 0,4
4,63
90

Ligt bewolkt.
24
ONO
1
47,31
2,3
5,29
90

Betrok, (omdemaan.
!25
N
0
49,28
2,2
5,63
97

Betr. nev. flaauwe kr.
26
NW
0
56,07
2,0
5,56
97

Held. spor. v. een kr.
27
ZW
2
57,96
2,9
5,79
95
2,2
Bew. (omdemaan.
28
ZZO
1
44,89
5,2
6,83
97
10,5
Betrokken , regen.
'29
WNW
1
50,62
6,3
7,11
94
2,5
ld.
30
ZZW
2
55,37
7,1
7,60
96
0,8
ld.
31
WNW
0
62,27
4,4
6,59
98

Helder.


32|
757,65
6,50
7,23
0,93
26,9



som
gem.
gem.
jem._
gem
som

-ocr page 554-
167
NAAMLIJST
DER GEBOKENEN, GEHUWDEN EN OVERLEDENEN
TE UTEECHT.
NOVEMBER 1850.
Geboren den
l NOVEMBER. ...... Z. onecht.
2. Elisabeth, D. van Emanuel van
Stigt.
Maria, D. van Gijsbertus van Vee-
nendaal.
......D. onecht.
3. Maria, D. van Joseph van Baaien.
Gerrit Hendrikus, Z. van Henderi-
cus Huisman.
4. Johanna Charlotta, D. van Jan
Heythekker.
Maria Petronella, D. van Dirk Flo-
rens Holthuysen.
Leonardus, Z. van Joannes Claren-
beek.
Maria Hendrika, D. van Jacobus
Walraven.
Cornelia Johanna, D. van Wouter
Klijnholst.
5.......D. onecht.
6. Maria Margaretha, D. van Ar-
noldus van Eijn.
Johannes Aloisius Petrus, Z. van
Johannes Smits.
Catharina, D. van Hendrik van der
Straaten.
Franciscus Jacobus, Z. van Francis-
cus Jacobus Deierkauf.
Maria Geertruida, D. van Jan Vroon.
Cornelia, D. van Arend Jan Kuppers.
Jacobus, Z. van Gerardus Glissenaar.
......D. onecht.
7. Wilhelmina, D. van Klaas van
den Broek.
8. Jean Nicolas, Z. van Jean Da-
niel Sebastien Landré,
9. Johanna, D. van Jacobus van
den Elskcu.
Cornelis, Z. van Cornelis Vermeu-
len.
Johannes, Z. van Antonie van der
Sluis.
......Z. onecht.
10. Johanna Hendrina, D. van Hen-
dricus Godee.
Wilhelm, Z. van Gerrit Jacobus
Schouten.
Theodorus en Gerardus, Zonen van
Jan van Urn.
Lambertus, Z. van Gijsbert Hou-
vveling.
11. Hendrika, D. van Bernardus
van Hoorn.
12. Petrus Albertus, Z. van Hen-
dricus Schmit.
Willem Frederik Daniel, Z. van
Johannes Godefridus Damm.
Sophia, D. van Johannes de Groot.
13. Ludovica, D. van Franciscus
Nieuwenhuizen.
Jan Hendrik, Z. van Johannes Wil-
helmus de Koning.
14. Johannes, Z. van Hendricus van
Gorkum.
Hendrika, D. van Michiel van Zijl.
Berendina Maria, D. van Antonie
Mulder.
Johanna Susanna, D. van Steven
van Sterkenburg.
Syke Frederika, D. van Evert Ger-
ritsen.
15. Johannes j Z. van Bernardus
Elbertse.
Cornelis Albertus, Z. van Pieter
Johannes Ducro.
Eduard, Z. van Eduard Kampers,
13
-ocr page 555-
168
Geertruida Johanna, D. van Dirk
Gielen.
Carolina Louisa, D. van Julius
Heinricli Hisgen.
16.......Z. onecht.
Nicolaas, Z. van Jolmnnes de Bruin.
Theresia Maria, D. van Hcrmanus
Westhout.
Johannes, Z. van Anthonie Rutting.
Johannes Jacobus, Z. van Johannes
Graus.
......Z. oneclit.
Arnoldus Franciscus, Z. van Cor-
nelis Wesbeek.
...... Z. onecht.
17. Wilhelmina Catharina, D. van
Cornelis Joannes "Verbon.
Berendina Wilhelmina Johanna, D.
van Jan Maximiliaan Koelee.
David, Z. van Christiaan Jorg.
18. Johannes Theodorus, Z. van
Seraphiaus vau den Eeckhout.
......D. onecht.
Johanna Maria, D. van Anthony
Pelt.
Sara Johanna, D. van Jordaan Ever-
hard van Rheden.
Cornelia, D. van Jan van den
Hoogen.
......D. onecht.
19. .Wilhelmina, D. van Jacobus
Henricus Maarschalkerweerd.
Cornelia Maria, D. van Cornelis
Eietveld.
Anthonia Wilhelmina Maria, D. van
Josua Gemtse.
Cornelis Gerardus Willem, Z. van
Cornelis Willem Mulder.
......Z. onecht.
20. Hendrika Maria, D. van Jan
van Geelen.
Theodorus, Z. van Barnerdus Jo-
hannis Ubink.
21. Elisabeth, D. van Gerrit van
Rijn.
Cornelis, Z. van Petrus Straatman.
Henri, Z. van Joliauues Coruelis
Moot.
Anthonia, D. van Antonie de Wilde.
Abraham, Z. van Albertus Lancee.
Cornelis Albert, Z. van Hendrik
Daniel Seisener.
22. Ambrosius, Z. van Roelof van
den Ham.
Franciscus, Z. van Gerardus Jaco-
bus Zuyl.
Frederik Willem, Z. van Cornelis
van den Heuvel.
Cornelis Sebastiaan, Z. van Dr. Chris-
tophorus Hcnricus Dedericus Buya
Ballot.
Elisabeth Genoveva Christina, D.
van Ferdinand Johannes Smit.
Daniel Johannes Jurrianus, Z. van
Johannes Jurrianus de Jong.
Jacoba, D. van Jan van Zijtveld.
...... Z. onecht.
23. Damus, Z. van Damus Simons.
Jan Willem, Z. van Martinus van
den Heuvel.
Hendrikus Willebrordus, Z. van
Anthonie Verheul.
24. George Frederik, Z. van Carl
Bahnsen.
Gerrit Hendrik, Z. van Cornelis
van Kasteel.
Everdina, D. van Cornelis de Lang.
......D. onecht.
26. Maria Antoinette, D. van Pie-
ter Johannes van den Berg.
Jacobus, Z. van Johannes Koning.
Petrus Dionisius, Z. vau Josephus
Wilhelmus Eerkens.
27. Hermanus Wilhelmus, Z. van
Wilhelmus Jansen.
Jacobus Anthonie, Z. van Lamber-
tus Lingmondus van Dam.
Freclericus Cornelius, Z. van Fre-
dericus Cornelius Suering.
28. Paulina, D. van Willem Rijn-
ders.
......Z. onecht.
Nicolaas Johannes, Z. van Thomas
van der Steen.
Hermanus Gijsbertus, Z. vau Cor-
nelis Snoek.
-ocr page 556-
169
29.......Z. onecht.
Cornelis, Z. van Cornelis Molenbeek.
30. Elias, Z. van Jacob Vieyra.
Cornelis Marinus, Z. van Cornelis
van Eeemst.
Te zamen 106 als levend aangegeven geborenen.
Crchuwd den
6 NOVEMBEJI. Bernardus de Mei-
jer, bediende, 81 j. en Adriana Ja-
coba Folmer, zonder beroep, 33 j.
Floris Cornelis Johannes Meijers,
schrijnwerker, 23 j. en Anna
Wendelina Terwogt, zonder be-
roep, 25 j.
Johnnnes de Brake, smidsknecht,
31 j. en Maria van Eee, dienst-
meid, 24 j.
Jacob Snijders, smidsknecht, 29 j.
en Dientje van Eee, zonder be-
roep, 35 j.
Bastiaan don Daas, wednwn., klom-
penmaker, 33 j. en Casparina
Helena Schuiling, dienstmeid,
35 j.
Eldert van Hondhorst, pannenbak-
ker te Zuilen, 23 j. en Susanna
Elizabeth Borman, dienstmeid,
23 j.
Jan Schuiling, timmerman aan de
Blaauw Capel, 28 j. en Klasina
den Daas, dienstmeid, 25 j.
Cornelis van Lingen, bloemist, 25 j.
en Cornelia de Haan, dienst-
meid, 34 j.
Willem Jan de Mey, weduwn., be-
diende, 39 j. en Johanna van
Lookeren, dienstmeid, 31 j.
Johannes van der Wolk, winkel-
knecht, 24 j. en Hendrica Ja-
coba de Buyter, dienstmeid, 26 j.
Johannes de Winter, weduwn., ge-
pensionneerd militair, 40 j. en
Jacoba Clari, dienstmeid, 34 j.
Arie van Zuylen, weduwn., arbei-
der te Zuilen, 36 j. en Margrieta
Spierenburg, dienstmeid, 43 j.
Philippus van der Burg, potten-
bakker, 25 j. en Elisabetb. van
Oort, dienstmeid, 23 j.
Gijsbertus Citteur, boerenknecht,
26 j. en Kijkje Klarenbeek,
dienstmeid, 27 j.
Hubertus Jonkers, geëmploijeerde bij
's Eijks munt, 36 j. en Adriana
Ophorst, zonder beroep, 29 j,
Jan Berendse, boerenknecht, 29 j.
en Engeltje Klareiibeek, dienst-
meid, 26 j.
Abraham Blankers, opperman, 20 j.
en Anthonia Schrijver, breidster,
20 j.
Matthijs de Eoon, tuinman, 20 j.
en Johanna Drijver, dienstmeid,
29 j.
13. Evert Schouten, weduwn., huis-
schilder, 46 j. en Jatres vau der
Linden, naaister, 38 j.
Nicolaas Vermeulen, schrijnwerker,
29 j. en Maria Ida de Kruyff,
zonder beroep, 33 j.
Lambertus van Essen, pettenmaker,
18 j. en Petronella Brekelmans,
dienstmeid, 25 j.
Hendricus Kressel, smid, 24 j. en
Hendrika Gijssen, dienstmeid,
21 j.
Johannes Jacobus van Eijn, klee-
dermaker, 30 j. en Cina Martina
de Lang, zonder beroep, 30 j.
Jacobus Broekman, kleedermaker,
25 j. en Eyda Wilhelmina van
Bemmel, zonder beroep, 25 j.
Steven Campagne, kleedermaker,
26 j. en Johanna Grim, naaister,
25 j.
ia*
-ocr page 557-
170
denhoven, zonder beroep, 30 j,
Anthony de Groot, arbeider, 25 j.
en Gerrigje de Vree, dienstmeid,
29 j.
Wülem van Bentum, hovenier, 23 j.
en Sophia van Rijn, naaister,
30 j.
George Hendrik van der Poel, ka-
merbehanger, 28 j. en Johanna
Susanna van Reenen, zonder be-
roep, 27 j.
Dirk Kragten, weduwn., hovenier,
29 j. en Maria Knippers, hove-
nierster, 25 j.
Cornelis van Bonsel, werkman, 26 j.
en Johanna van Rossum, dienst-
meid, 28 j.
Cornelis Ooms, timmerman, 32 j.
en Johanna Maria Honig, zon-
der beroep, 23 j.
27. Johannes Jacobus Herber, win-
kelbediende, 25 j. en Josina van
der Strigt, mutsenwaschster, 28 j.
Pieter Bregart, kamerbehanger, 50 j.
en Johanna van Ouwerkerk, zon-
der beroep, 58 j.
Willem van Dijk, timmerman, 42 j.
en Aletta Hendrika Christina Pij-
per, wed., naaister, 46 j.
Benjamin de Jong, slagter, 22 j.
en Johauna Dirksen, naaister,
26 j.
Johannes Wilschut, wolkammer,
25 j. en Mijntje Dolman, dienst-
meid, 29 j.
•Hendrik Bijlaard, winkelier, 35 j.
en Lena van Rossutn, zonder
beroep, 29 j.
Gijsbert Zwart, vischkooper, 30 j.
en Hendrina de Rooy, werkster,
25 j.
Hendrik IJkel, stukadoor, 54 j.
en Joa Magdalena Pctronella
Straatman, dienstmeid, 47 j.
-Gerardus Jacobus Zuyl, schippers-
knecht, 27 j. en Cornelia Bos-
terdijk, dienstmeid, 30 j.
Cornelis Flink, schoenmaker, 24 j.
en Wilhelmina Rommelswaard,
zonder beroep, 22 j.
Johannes Atteveld, melkverkooper,
30 j. en Elisabeth van Zijl,
dienstmeid, 30 j.
Gerrit van Empel, stalknecht, 26 j,
en Joanna van Heel, wed., werk-
ster, 45 j.
Johannes Petrus Dekker, koornmo-
lenaar, 28 j. en Aletta Maria
van Blaricum, zonder beroep,
30 j.
20. Hendricus Johannes Baljet,
boekbinder, 25 j. en Lena Mul-
ler, dienstmeid, 28 j.
Albertus Aussems, klompenmaker,
33 j. en Anna Maria Wiegers,
dienstmeid, 29 j.
Willem Steppe, kleedermaker, 21 j.
en Johanna Barendina Ouden-
dammer, naaister, 20 j.
Frans Joseph Rijnfrank, timmer-
man, 27 j. en Johanna van Die-
Te zamen 48 paar gehuwden.
Overleden den
l NOVEMBER. Maria Catharina Pe-
tronella van Riezeu, 12 j. Singel,
wijk M.
Catharina von Berens, ongeh., 39 j.
Mariaplaats.
Cliarlotta Strick van Linschoten,
wed. van Cypriaan Gerard van
Hengst, 72 j. Drift.
Frederica Reppel, huisvr. vanJacob
Schumacher, 49 j. Springweg.
Frederik Schenig, 6 w, Stroo-
steeg.
-ocr page 558-
171
Johanna Margaretha van Doorn,
3 m. Nobelstraat.
2. Johannes Bernardus Determan,
l m. Vreeburg.
Levenloos aangegeven Dochter van
Jacobus Osenaar. Achter 't Twye-
straat.
4. Theodorna Johannes Dijkman,
14 d. aan de Grocnekan.
Jan Geurts Hamming, 22 j. Hos-
pitaal.
Nicolaas Verheem, 9 j. Stroosteeg.
5. Hendrik Vroonliof, l j. Eoode-
brug.
Dirk Lissenberg, 4 j. Korte smee-
stccg.
Gerhard Heinrich Menebröker, goh.,
70 j. Lollestraat.
6. Johannes van Dorssen, 5 m.
Zand.
Anthonius de Bruyn, 7 w. Abstede.
Eut Johannes Smit, 4 m. Lange
nieuwstraat.
7. Neeltje van Vliet, 11 j. Water-
steeg.
Johannes Thoman, weduwn., 90 j.
Eodenburgbrug.
Dirk Itijksen, wcduwn., 87 j. Ach-
terstraat, wijk C.
8. Johannes Jacobus Boshardt,
wcduwn., 54 j. achter de Twye-
straat.
Hendrika Jolianna Verheem, 3 m.
onder Catliarijne.
Neeldje van Leeuwen, huisvr. van
Albertus Bos, 81 j. Korte Jans-
straat.
9. Willem Henselaar, ongeh,, 79 j.
Eietsteeg.
10. Dirk van den Berg, geh., 73 j.
Predikheerenstraat.
Anton Veldhoven, 5 m. Keuken-
straat.
11. Cornelis Theodorus Pisa, 13 d.
Minnebroedcrstraat.
Levenloos aangegeven Zoon van
Lauwrenst Wilhelmus Vermeulen.
Catharijnesteeg.
Gertruda Maria Krul, laatst wed.
van Joannes Odijk, 71 j. Lange
nieuwstrant.
12. Dirk Bakker, 3 w. op Soes-
bergen.
Joannis van Eooijen, weduwn., 70 j.
onder Catharijne.
Johanna Verheul, 3 w. Zwarte water.
13. Willemijiitje Oostendorp, 9 m.
Zwarte water.
Levenloos aangegeven Dochter vaa
Jan Oskam. Hooge weide.
15. Albertus Heiman, 4 m. St.
Janskerkhof.
Adriana llendrica Jansen, huisvr.
van Bernardus Hensbergen, 50 j.
Achterwee.
Cornelis van Groeningen, 2 j. Zil-
versteeg.
Gerrigje van Dreven, wed. van Jan
Pannebakkcr, 72 j. Lange lau-
werstraat.
16. Hendrina Maria van Hall, wed.
van Hendrik van der Gulden,
49 j. Zandbrug.
Jolianna Anthonia Poessenouw ,
11 w. Schoutensteeg.
17. Covnelia Koning, 3 m. Zadel-
straat.
Johannes Aloisius Matlung, 11 w.
Boterstraat.
Ciiristina Johanna Bettink, 10 m.
Slagtsteeg.
Johanna Alida de KruyfF, huisvr.
van Willem Cornelis Prette, 2 9 j.
Geert ruidasteeg.
Levenloos aangegeven Dochter van
Gijsbertus Anna Maas. Steenweg.
18. Christiaan Albertus Thien, 3 w.
Zwaansteeg.
Comelis Johannes Wiggeman, 7 w.
Achterweg.
Maria Cornelia van Geelen, ongeh.,
68 j. Achterom.
19. Maria Oudijk, wed. van Jacobus
Summersbag, 57 j. Lollestraat.
Pieter Jan Rook, 22 j. Sionska-
meren.
-ocr page 559-
172
Gabriel Smit, weduwn,, 80 j. ach-
ter den Dom.
Gerhardina Anna Geertruida van
Usendoorn, 5 m. Voorstraat.
Berendje Klaassen, huisvr. van Otto
Jongbloed, 35 j. onder Tolsteeg.
20. Levenloos aangegeven Zoon van
Wolf Mozes van Laar. Weesbrug.
Dirkje Vianen, 21 j. Hopakker.
Johannes Eytinger, geh., 66 j.
Jansbrug.
21. Barend van Dijk, 3 j. Singel-
steeg.
Hendrica Jacoba Penning, huisvr.,
van Hendrik de Lang, 29 j.
Paddemoesje.
Cornelia van Heumen, wed. van
Petrus Gruythuysen, 72 j. Lange
viesteeg.
Charlotta Johanna van Beek, wed.
van Willem Oft'erhaus, 72 j. achter
de Twyestraat.
Heintje Willegenberg, 6 m. te
's Graveland.
22. Leemlert Gijbels, 2 j. Zand.
Susanna Story, wed. van Willem
Eickaby, 85 j. Maliebaan.
Antlionius Daagen, 3 m. Molenwerf.
23. Gerrit Jan van Hall, weduwn.,
51 j. Bemuurde weerd.
Maria van der Porte, Imisvr. van
Stephanus van Zijl, 54 j. Gans-
steeg.
Heleua Geertruida Hooglander, 3 w.
Catliarijnestvaat.
24. Maria Margaretha van Eijn,
3 w. Smeebrug.
Aaltje Tavenier, 18 d. Stroosteeg.
25. Willem Frederik Daniel Damm,
13 d. Vleutensche weg.
Theodora Voecht, 3 w. Tuinstraat,
wijk B.
Johanna van Esperenheuvel, ongeh.,
28 j. Helling.
Arie van Veldhuizen, geh., 33 j.
Singel, wijk K.
Aletta van der Lugt, ongeh., 76 j.
Zeedijk.
TYancina Geertruida Jacoba Buys
Ballot, l j. Drift.
26. Levenloos aangegeven Dochter
van Pieter Henricus Everaars.
Bakkersteeg.
Maria Nuy, huisvr. van Henricus
Tieland, 59 j. Lange nieuwstraat.
Fredrica Elisabeth van Vlissingen,
l j. Ganzenmarkt.
Levenloos aangegeven Dochter van
Gerrit van Embden. Predikhee-
renstraat.
27. Jannetje de Eoos, 9 m. Lau-
wenregt.
Petronella van der Staak, wed. van
Arnoldus Taris, 75 j. Hooge Ja-
cobijncstraat.
Petronella van den Berg, laatst wed.
van Wilhelmus van Groeningen,
51 j. Nicolaisteeg.
29. Petronella Sclioonhijn, ongeh.,
24 j. Kodenburgstraat.
Anna Maria Catharina Arensma,
ongeh., 18 j. Nijmegen.
Sander van Knossenburg, geh., 53 j.
Hekelsteeg.
Eijkje Vis, wed. van Gijsbertus
Kuik, 81 j. Geref. Diak. oude-
Mannen- en Vrouwenhuis.
30. Joanna Sophia Alborn, wed.
van Cornelis Johannes van Nie-
kerken, 55 j. Lange rozendaal.
Louisa Maria Lit, 7 m. Gasthuis-
steeg.
Lubertus van der Pijl, 5 m. Mei-
poort.
Te zamen 89 overledenen.
-ocr page 560-
173
OVEEZIGT der als levend en levenloos aangegeven geborenen
te Utrecht.
NOVEMBEE 1850.

levend
levenloos *)
totalen

Geslacht
40
S
-u
-M
4-3
S

Aanmerkingen.


o
S
O
-3
o



o

o
OJ
o
o



o
a
o
CD
d
o
<u
a
o
-2

Mannelijk
Vrouwelijk
52
39
9
6
2
5
_
54
44
9
6
G3
50
Onder Je als levend aangege-
ven (echt) geborenen is één
tweeling, Zoons.
Totaal
91
15
7
—
98
15
113

*) Zie hierbij de aanteekening op bl. 8.
VEUGELIJKEND OVEBZIGT der geborenen en overledenen
te Utrecht.
NOVEMBER 1850.
Aanwijzing
mannelijk
vrouwelijk
totaal
Aanmerkingen.
Geboren
Overleden
Meer geboren
„ overleden
63
38
50
51
113
89

25
1
24
-ocr page 561-
174
STAAT van den Ouderdom der Overledenen te Utrecht.
NOVEMBEE 1850.
Oud
maanden
erdom
jaren
a
a
rS,
'-ÏÏ
£
§
P
i — i
"o
Aanmerkingen.
0— 6

16
10
26

6— ia
• • •
—
5
5


1— 5
5
2
7


5—10
1
—
1


10—20
—
3
3


20—30
2
5
7
'

30—40
1
2
3


40—50
—
2
2


50—60
3
6
9


60—70
1
—
1


70—80
4
8
12


80—85
1
2
3


85—90
1
1
2


90—95
1
—
1


95—100
—
—
—


36
46
82

Levenl. aangeg. kind.
2
5
7

Totaal . .
38
51
89

OPGAVE van het getal paarden, bij de kantoren der stedelijke belastingen
te Utrecht aangegeven voor de (Veulen) markt van 4 November 1850.
Kantoren
Getal paarden
Aanmerkingen.
Waard-barrière . .
Catharijne-barrière .
Tolsteeg-barrière . .
Wittevromvenpoort .
Boodebrug ....
Eidderschapsvaart .
Vaartsche Eijn . .
Totaal . .
10
181
72
37
34
41
44

419
-ocr page 562-
175
OPENBARE VEEKOOPINGEN VAN VASTE GOEDEKEN
TE UTRECHT.
NOVEMBER 1850.
Den 2. November.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAN SCHERMBEEK.
Een Heerenhuis met Tuin, genaamd Souracarta, te Utrecht, buiten de
Catharijne-barriere, aan den Eijnspoorweg, wijk L. N». 76.
Gekocht door den Heer c. SCHNELL , voor den Heer c. H. SCHANZE,
voor ƒ 4025.
Ten overstaan van den Notaris H. DUYFJES.
Een Huis, Erf en Tuintje, te Utrecht, aan den Springweg, oostzijde
wijk B. N". 897.
Gekocht door den Heer J. VAN DEK LIP , voor ƒ 2800.
Een Huis, te Utrecht, in de Zuylenstraat, zuidzijde, wijk A. N°. 583.
Gekocht door den Heer P. "L. HESSING, voor ƒ 1225.
Een Huis, te Utrecht, in het Putsteegje , wijk E. N°. 176.
Gekocht door den Heer J. DDPPEN, voor/ 370.
Twee Woningen, te Utrecht, in de Korte smeesteeg, wijk A. Nos. 424
en 425.
Gekocht door den Heer J. VIVEEN cz., voor ƒ 1370.
Eene Woning, te Utrecht, in de Zilversteeg, noordzijde, wijk B. N». 762.
Gekocht door den Heer J. LINSCHOTEN , voor/ 460.
Eenc Woning daarnaast, wijk B. N°. 763.
Gekocht door den Heer A. VAN STEÏN , voor / 360.
Eene Woning daarnaast , wijk B. N". 764.
Gekocht door den Heer J. H. MOLENBEEK , voor ƒ 360.
Eene Woning, te Utrecht, in de Jufferstraat, wijk B. N°. 585.
Gekocht door den Heer j. SAKKEIIS, voor ƒ 780.
Een Huis, te Utrecht, aan het Nicolaikerkhof, in de Spinderspoort,
wijk A. N". 201.
Gekocht door den Heer j. A. G. EUTTINCK , voor/410.
Eene Woning, te Utrecht, in de Jacohsgasthuissteeg, wijk B. N°. 900.
Gekocht door den Heer A. DE BKIEDEE , voor / 330.
Den 30. November.
Ten overstaan van den Notaris H. DUYFJES.
Vier Bunders, 31 Eoeden, 30 Ellen Wei- en Boschland, gelegen op
-ocr page 563-
176
Achthoven, strekkende van den Tiendweg tot het land van Jan Mak-
kiug en Jonkhr. Mr. J. C. Martens van Sevenhoveu , belend ten oosten
Arie Boo en ten westen Jan Makking.
Gekocht door den Heer J. MAKKING , voor ƒ 2240.
Twee Bunders, 60 Koeden, 80 Ellen Bouw-, Wei-, Hooi- en Bictland,
gelegen in den polder Graaf, onder Jaarsveld, belend boven den
Heer N. W. Buddingh en beneden P. van Moutfoort en E. de Hoop.
Gekocht door den Heer w. j. DE VOOGT, voor/ 1900.
•
-ocr page 564-
STAAT van de Marktprijzen te Utrecht.
NOVEMBEK 1850.

Naara der nrtikelon
2 November.
9 November.
16 November.
23 November.
30 November

Tarwe ... . .
Gl.Cs. Gl.Cs.
7 50- 8 25
Gl.Cs. Gl.C».
7 50- 8 25
Gl.C». Gl.C».
7 40- 8 00
Gl.Cs. Gl.C».
7 40- 8 10
Gl. Cs. Gl. Cs.
7 50- S ?0


5 90- 6 25
5 90- 6 25
5 75- 6 10
5 80- 6 15
5 80- 6 15

Boekweit .....
6 00- 6 60
6 10- 6 70
6 00- 6 50
6 20- 6 70
610- 6 70
~~

4 00- 4 20
4 20- 4 60
4 20- 4 65
4 20- 4 65
4 20- 4 65
2
Haver ... .
2 75- 3 00
3 00- 3 25
3 00- 3 20
3 00- 3 40
310- 3 50
i
S
witte Boonen ....
groene Erwten . . .
graauwe Erwten cnCapuc.
Aardappelen ....
Kaas (de 100 f$) . .
["Boter
10,00- 11,50
10,50- 12,00
10,50- 13,00
2,00- 2,25
30,00- 34,00
0 68- 0 90
10,00- 11,50
10,50- 12,00
10,50- 13,00
2,00- 2,25
30,00- 34,00
0 74- 0 90
10,00- 11,00
10,50- 12,00
10,50- 13,00
2,00- 2,20
30,00- 34,00
0 74- 0 90
10,00- 11,50
]0,50- 12,00
10,50- 13,00
2,00- 2,30
30,00- 34,00
0 74- 0 90
10,00- 11,50
10,50- 13,00
10,50- 13,00
2,00- 2,35
30,00- 3-1,00
0 74- 0 90

IKundvleesch ....
Kalfsvleesch ....
j Schapen- of Lamsvleesch
[.Varkensvleesch . . .
0,45- 0,50
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,45- 0,50
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,45- 0,50
0,40- 0,45
0,50- 0,55
0,35- 0,40
0,40- 0,45
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,40- 0,45
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,40- 0,45
-ocr page 565-
178
LIJST van de Wat er-h oogt e op de rivier de Lek te Vreeswijk,
alsmede van den Vaartsclien llijn te Utrecht, waargenomen door
de Opzigters van den Waterstaat, gedurende de maand
NOVEMBER 1850.

Rivier de Lek
Vaartsehen
water afgetap

to
n
i
•M
onder
boven
water ingela-
ten met de
Itijn
te Utrecht
op de Vecht
met de
Aanmerkin-
1
f
R
het
nood-
pcil
het
AP.
peil
waai-
jer-
deur
schui-
veu
boven
rijn-
peil
onder
rijn-
peil
wraai-
jcr-
deur
twee
schui-
ven
gen

Ned. ellen
uren
Ned. ellen
uren

1
4,46
2,04
B
B
B
0,03
»
B

2
4,47
2,03
B
B
i
B
B
B

3
4,48
2,02
B
B
0,05
B
B
4

4
4,49
2,01
B
B
»
0,15
B
16

5
4, 2 -J
2,2ö
B
B
0,04
B
B
B

6
4,36
2,14
B
B
0,02
B
B
B

7
4,52
1,98
B
B
0,03
B
B
B

8
4,53
1,97
B
B
0,02
B
f
))

9
4,30
2,20
B
B
0,03
B
B
B

10
4,56
1,94
B
B
0;02
B
))
B

11
4,53
1,97
B
B
0,02
B
B
7

12
4,56
1,94
B
B
0,03
B
B
6

13
4,61
1,89
B
B
0,03
B
B
B

14
4,57
1,93
B
1
B
B
))
B

15
4,61
1,89
B
B
0,03
B
B
B

16
4,59
1,91
B
B
B
0,05
B
B

17
4,57
1,93
B
B
B
0,03
B
B

18
4,53
1,97
B
B
0,03
B
B
B

19
4,58
1,92
B
B
0,01
B
B
B

20
4,56
1,94
B
B
0,05
B
B
B

21
4,47
2,03
B
B
0,05
B
B
B

22
4,41
2,09
B
B
0,03

I
B

23
4,27
2,23
B
B
0,05
_
B
4

24
4,09
2,41
B
B
0,06
B
B
14

25
3,84
2,66
B
B
0,06
B
B
12

26
3,63
2,87
B
B
0,03
B
B
12

27
3,61
2,89
B
B
0,02
B
,
25

28
3,54
2,96
1)
B
B
0,03
B
10

29
3,53
2,97
B
B
0,02
B
1
t

30
3,58
2,92
)>
B
0,05
B
ïl
»

gemidd.
4,303
2,197


0,016
B



totaal



B


B
110

-ocr page 566-
179
WAAKNEMINGEN, gedaan te Utrecht, op het Meteorologisch Observatorium,
door E. W. C. KKECKE, Math. Mag. Phil. Nat. Doet.
NOVEMBER 1850. 's Morgens te 8 me.
1»



fcö

B

B



c
"^3
&

'S


Ther-
VJ
'<ü
U

g
Wind
Barom.

pM
0.0
H

M
v
|
rigting
kracht
bij 0"
mome-
s
tfl
1
C
Jïï
Aanmerkingen




ter


a

^




i
>
OJ

1
WZW
1
763,07
6,5
7,63
1,00

Betrokken , nevel.
2
ZW
2
62,54
11,4
10,08
99

Betrokken.
3
wzw
0
66,71
9,2
8,90
99

Bewolkt.
4
zw
5
59,67
12,5
10,03
91
0,2
ld.
5
zw
3
62,09
8,8
7,57
86

Bijna helder.
6
WNW
1
62,10
9,5
7,37
80

Ligt bewolkt.
7
wzw
1
65,40
8,4
8,25
96

Bewolkt.
8
wzw
5
57,72
10,3
8,25
96
4,8
Betrokken , regen.
9
WNW
1
67,79
8,5
7,18
83

Bewolkt.
'10
wzw
1
68,04
10,7
9,65
98
1,5
Betrokken.
11
wzw
2
64,06
10,4
8,42
87

Zwaar bewolkt.
12
N W
1
60,04
10,2
8,37
89

Bewolkt.
'13
NW
1
61,25
6,3
6,17
82
0,8
Ligt bewolkt.
14
NW
1
61,98
4,6
5,96
88
0,7
Bewolkt.
15
NW
1
67,87
3,3
5,85
94
1,8
ld.
16
ZZW
0
67,33
3,4
6,08
97
0,2jZwaar bewolkt.
17
WNW
1
61,62
5,3
6,77
96
6,0 List bewolkt.
18
WZW
1
61,76
4,6
6,57
97
0,5
Bewolkt.
19
z
1
44,38
8,7
8,52
97
4,0
Betrokken.
20
zzo
3
37,38
6,0
6,56
89

Zwaar bewolkt.
21
0
1
44,41
5,9
6,93
94

Bewolkt.
22
w
0
57,75
3,5
5,92
94

Ligt bewolkt.
23
zzw
2
51,36
10,2
9,36
98
6,3
Zwaar bewolkt.
21
zzw
4
53,10
7,0
7,1-2
90
0,2
Bewolkt.
!25
zw
6
41,42
8,8
7,04
80
2,1
ld.
26
zw
2
47,85
6,0
6,97
94

Ligt bewolkt.
!27
zzo
1
51,83
6,0
7,06
96
1,2
Bewolkt.
28
NO
1
65,29
2,4
5,12
87
0,1
Ligt bewolkt.
£9
NO
1
73,65
- 1,4
4,38
95

Helder.
30
ONO
1
67,84
- 4,3
3,83
1,00

ld.


51
59,24
6,76
7,26
0792
30,4



som
gem.
gem.
gem.
gem.
som

-ocr page 567-
NOVEMBEB. 1850. 's Middags te 2 ure.
6b



M)
R
'S
a
v




Ther-
M
'w
v

3)
Wind
Barom.


€,
t*

M
1
rigting
kracht
bij 0°
mome-
ter
3
b
T3
1
•B
CJ
C
c
ca
Aanmerkingen
n




a
O
**
u

1
ZZW
1
761,93
9,4
8,90
0,98
1,6
Betrokken , regen.
2
WZW
4
61,97
13,4
10,38
89
0,1
Zwaar bewolkt.
3
zw
1
67,28
11,9
9,06
85

Ligt bewolkt.
4
zw
5
55,51
11,7
9,78
93
1,8
Betrokken, regen.
5
VYZW
6
60,47
11,8
8,28
78

Zwaar bewolkt.
6
wr
3
62,63
11,4
7,24
70

Bewolkt.
7
wzw
2
64,71
11,4
9,00
87

Zwaar bewolkt.
8
WNW
3
58,61
10,4
6,83
70
1,9
ld.
9
WNW
3
69,02
10,7
7,08
72

ld.
10
W
2
66,97
12,0
9,48
89

Betrokken.
11
wzw
4
62,17
11,3
8,70
85

ld.
12
NW
2
60,64
10,1
7,24
7 <J
0,3
Ligt bewolkt.
13
NW
1
59,59
8,7
6,21
71

Bewolkt.
14
NW
2
63,71
4,8
6,14
90
1,4
ld.
15
NW
1
67,37
6,0
5,83
79

ld.
16
Z
1
66,05
5,0
6,74
97
0,3
Betrokken.
17
WNW
2
62,41
8,5
7,30
85

Bewolkt.
18
ZW
1
59,65
7,3
7,37
92
0,3
Zwaar bewolkt.
19
ZW
1
40,96
12,7
10,17
91
2,5
ld.
20
Z
1
37,00
7,0
7,44
95
1,6
Betrokken.
21
NNW
1
48,27
8,2
7,52
90
0,1
Zwaar bewolkt,
22
ZW
1
57,52
8,0
5,99
72

Helder.
23
Z
3
49,79
12,7
10,29
91

Betrokken.
24
ZZW
6
47,77
10,3
8,26
85
1,7
ld.
25
zw
5
41,56
10,4
7,65
78
0,3
Bewolkt.
26
zw
2
49,53
8,1
7,23
86

ld.
27
ZZW
1
53,21
7,7
6,81
83

Zwaar bewolkt.
28
NO
1
68,22
5,4
4,97
70

Ligt bewolkt.
29
ONO
2
71,63
1,2
4,33
80

Helder.
30
ONO
1
66,50
- 0,2
4,16
83

Ligt bewolkt.


69
58,76
8,91
7,55
0,84
13,9



som
gem.
gem.
gem.
gein.
som

-ocr page 568-
181
NOVEMBER 1850, 's Avonds te 10 ure.
wa



tö

e

.2



B
•a
«

c


TVipr-
i j
'v
60
f
«
Wind
Barom.
* ncr—
r-4
^!
M
.£?
—

ü
u
ï
rigting
krach
bij 0°
mome-
ter
i
s
*-*3
43
v
g
e
J5
•
P
Aanmerkingen
p




a
(^
«






s

Ü!

1
ZW
0
762,05
10,5
9,65
0,99
4,2
Betrokken.
2 j WZW
4
62,50
12,3
10,40
95
1,9
ld.
3 j ZW
1
66,18
6,5
7,31
96

Helder.
'.
WNW
3
60,62
8,5
6,0]
70
4,2
ld.
K
l
WZW
5
59,71
11,0
8,88
88

Bewolkt.
6
W
2
63,76
9,9
8,15
86

Zwaar bewolkt.
F
zzw
3
62,41
9,0
8,23
92

ld.
8
NW
3
62,75
8,3
6,66
78

Helder.
q
f
ZW
1
69,22
8,4
7,90
92
0,2
Betrokken.
10
ZW
2
65,84
10,3
9,30
96
0,1
Bewolkt.
11
wzw
3
59,61
11,5
9,77
94
2,5
Betrokken.
!12
NW
0—1
61,72
6,0
6,87
93

Ligt bewolkt.
13
NW
2
59,37
4,3
5,35
80
2,3
Bijna helder.
14
NW
1
66,94
2,4
5,51
94

ld.
16
16
W
ZZW
0
3
67,47
62,42
3,5
5,0
6,12
6,74
97
97
0,2
1,8
Bewolkt , regen.
Betrokken.
17
wzw
0
63,66
4,4
6,38
95
0,2
Ligt bewokt.
18
z
1
55,42
3,3
5,94
95
0,2
L betr. d.geh.av.kr.
19
20
z
zo
1
1
39,27
38,73
7,4
6,7
7,52
7,08
93
92

B. held. (omdemaan.
Bewolkt,
21
WNW
1
54,09
4,7
5,71
84
0,2
Ligt bewolkt.
22
z
1
54,86
6,4
6,84
90

Betrokken.
'23
ZW
2
53,13
9,2
8,33
92
2,0
L. betr. ged. v.eenkt.
24
ZW
6
41,09
11,2
9,02
88
5,7
Z. bew. (om de maan.
'25
ZW
4
42,75
7,3
6,74
84

Bewolkt.
26
z
0
51,09
3,9
6,28
97

Ligt bewolkt.
27
zzw
0
58,37
5,7
6,94
96
0,4
Betrokken.
'28
NNO
0—1
72,43
- 0,2
4,54
92

Helder.
29
ONO
1
69,77
- 2,6
4,04
94

ld.
30
NO
0
67,04
- 1,2
4,50
96

Betrokken.


52
59,14
6,12
7,09
,91
26,1



som
jem.
gem.
gein. {
jem.
som

-ocr page 569-
-ocr page 570-
183
NAAMLIJST
DEH GEBORENEN, GEHUWDEN EN OVERLEDENEN
TE UTRECHT.
DECEMBER 1850.
Geboren den
l DECEMBER. Albertus, Z. van
Thijmen van Leeuwen.
Pieter, Z. van Hendrikus van Groot-
Battavé.
Hendrikus, Z. van Johannes Ber-
nardus Kok.
Maria, D. van Wilhelmus van
Wierst.
Hcndrika, D. van Petrus de Mari.
Willem, Z. van Leendert Hoeijenbos.
Johannes Cornelis, Z. van Francis-
cus Vermeulen.
Hendrika, D. van Joannes Broere.
Wilhelmiua Elisabeth, D. van Tij-
men de Bruyn. (Tweeling met een'
als levenloos aangegeven Zoon).
Anthonie Karel, Z. van Lambertus
van Dam.
Elisabeth Maria, D. van Johannes
Franscis de Laat.
Cornelis en Adriana Susanna, Z. en
D. van Gerrit van Loghem.
Z. Johanna, D. van Albertus Maar-
seveen.
Mietje, D. van Gerrit Jacobs.
Geertruida Susanna Barbara Maria,
D. van Thomas Godart Corbelijn.
3. Mijutje, D. van Johannes van
Maurik.
Magdalena Franeisca, D. van Jo-
hannes Lisman.
Alberta Paulina Cornelia, D. van
Willem van Eist.
Hendrika, D. van Bijnier Renes.
Johanna Geertruida, D. van Abra-
ham Cocnraats.
Johannes Mattheus, Z. van Willem
Mulder.
Hendrik Johan Herman, Z. van
Mr. Christiaan Willem Johan Ba-
ron van Boetzelaer.
Geertruy, D. van Jacobus Verheul.
4.......D. onecht.
Dirk, Z. van Cornelis Zorn.
Carolina, D. van Carolus Maarschal-
kenveerd.
Cornelia Maria, D. van Lambertus
Cornelis Stroeve.
Johanna, D. van Johannes Verkerk.
5. Adrianus, Z. van Adrianus van
der Schaft.
Nicolaas, Z. van Henricus Scholten.
Anthonie, Z. van Anthony Bresser.
Wilhelmina, D. van Paulus Jaco-
bus Koppe.
6. Hermanna, D. van Hermanus
Bertus Spee.
Anna Maria, D. van Hermanus
Bergman. ,
Willem, Z. van Willem van Doorn.
Hendrika, D. van Hendrik de
Ruyter.
Arnoldus, Z. van Willem Jan Pluym.
7. Albertus Johannes, Z. van Jo-
hannes Slinkers.
......Z. onecht.
......D. onecht.
Gerrit Hendrik, Z. van Gerrit Hen-
drik Kersten.
......D. onecht.
......D. onecht.
8. Jan Anthonie, Z. van Jan van
Leeuwen.
Johannes, Z. van Coenraad Maaren.
Frederik Christiaan, Z. van Frede-
rik Christiaan van Berkel.
13
-ocr page 571-
184
Johatmes Christianus, Z. van Wil-
lem Knippers.
9. Cornelis, Z. van Comelis van
Eossem.
Marinns, Z. van Hermanus Wes-
terman.
Cornelia, D. van Gerardus Johan-
nes Groen.
Anthonius, Z. van Cornelis Pot.
Johanncs Petrus, Z. van Marinus
Mertens.
10. Bartje Aartje, D. van Gerrit
van Broekhuisen.
Jacobus Herman, Z. van Eoelof
Kobus.
Johannes Anthonius, Z. van An-
dries van Zutphen.
Jacoba, D. van Willem Castrop.
11. Prancisous Frederikus, Z. van
Ludovicus Johannes Raasveld.
'12. Franciscus, Z. van Willem Preys.
Hendrika, D. van Bernardus Fran-
ciscus Koeman.
Elisabeth Maria, D. van Eichardus
van Haagen.
Cornelia en Johanna, Dochters van
Jan van Leeuwen.
Wilhelmus, Z. van Wilhelmus Maar-
seveen.
13. Anna Geertrny, D. van Dirk
Hendricus Eoep.
Wilhelmina Christina, D. van Ja-
cobus Nicolaas van Ditmarsch.
......Z. onecht.
Maria, D. van Jan Clari.
14.......Z. onecht.
Gerrit Cornelis Frederik, Z. van
Gerrit Gijsen.
Catharina Petronella Maria Jose-
phina, D. van Hermanus van
Beurden.
Christina Arnoldina Gerarda, D.
van Christiaan Gosewinckel.
Hendrika Mechtelina, D. van Abra-
ham Kool.
Catharina Elisabeth, D. van Gerrit
Molenbeek.
15. Johanna, D. van Gerardus Lin-
nebank.
Johannes, Z. van Johannes de Brake.
16. Alida, D. van Johannes van Es.
Eijkje, D. van Alexander van den
Wildenburg.
17. David, Z. van Willem Croese.
Johannes Hendrikus, Z. van Hen-
dericus Wijnandus van Zeyst.
Johannes, Z. van Thomas van
Straalen.
......Z. onecht.
Agnita, D. van Gerrit Nagtegaal.
18. Hillegonda Adriana Francina,
D. van Dr. Fredrik Wilhelm Chris-
tiaan Krecke.
......Z. onecht.
Dirk, Z. van Hermanus Schoon-
hoven.
Comelis, Z. van Johannes Yelling.
Anna Adriana Margaretha, D. van
Tijs Nieuwpoort.
19. Eva Geertruida Maria, D. van
Jan Hendrik Eoep.
Elisabeth, D. van Willem Visser.
Jacob, Z. van Jacobus Monné.
Johannes Cornelis, Z. van Jan Dirks
van Leeuwen.
Adrianus, Z. van Adrianus deBouter.
Theodorus, Z. van Theodorus van
Hal.
......D. onecht.
Catharina Huberta, D. van Gijsber-
tus Zandkuyl.
20. Margaretha, D. van Martiuna
Michielse.
......D. onecht.
......D. onecht.
Hendrikns Wijnandns, Z. van Dirk
Bollemeijer.
Levie, Z. van Soesman Levie Blaauw.
Cornelis, Z. van Cornelis Blonk.
Sara Frederica Johanna, D. van
Bernardus van Bilderbeek.
Theodorus, Z. van Jan Levöleger.
21. Christianus, Z. van Lambertus
van den Hoeven.
Elisabeth, D. van Coenraad Eyk-
man.
-ocr page 572-
185
Antonius Lambertus, Z. van Anto-
nius Welling.
22. Maria, D. van Arnold Ary Beket.
Johanna Christina, D. van Paulus
van Maarle.
Elisabeth Wilhelmina, D. van Wil-
lem Berg.
Jacob, Z. van Hendrikus Mander-
sloot.
Anna Grada, D. van Cornelis Ett.
Anthonia Maria, D. va.; Jouan
Christiaan Gottlieb.
23. Arnoldus Theodorus, Z. van
Hermannus Noclaas Wismeier.
Hermanus Gerardus Hendrikus, Z.
van Hermanus Gerardus Hendri-
kus van Beynum.
24. Charlotta Johanna, D. van Kón-
rad Dieteker.
Abraham Hendrik Jacobus Johan-
nes, Z. van Jean Louis Bern-
hardi.
Marinus Johannes, Z. van Hendrik
Johannes Dörr.
Hendrika, D. van Theodorus Oost-
veen.
Kaatje, D. van Salomon Joseph
van der Goen.
Maria Henderika, D. van Gerard
Cornelis Plemper van Balen.
Wilhelmus, Z. van Pieter Adelaar.
25.......D. onecht.
Cornelia, D. van Jacob Moesber-
gen.
Gerritje, D. van Arie van Dam.
Theodora Johanna, D. van Jonkhr.
Hendrik Mauritz Cornelis Calkoeu.
......D. onecht.
Johanna Gijsberta, D. van Willem
Pastoor.
Willem Cornelis, Z. van Johannes
Hendricus Molenbeek.
Willemina, D. van Johannes van
Eijswijk.
Jelis, Z. van Willem Jelis Gesel.
Margaretha Henrietta, D. van Cor-
nelis Herraanus de Haart.
27. Anthonia, D. van Wilhelmus
van Zutphen.
......Z. onecht.
......D. ouecht.
Anthonie, Z. van Jan Hollart.
Daniel Wilhelm, Z. van Joban Da-
niel Kreek.
Nicolaas, Z. van Adrianus Masten.
Maria Hendrika, D. van Pieter de
Bruin.
Hendrik, Z. van Burghardus Ag-
terberg.
Hendricus Hendriettus, Z. van Cor-
nelis van Dijk.
Gerardus, Z. van Hendrikus Corver.
Jan, Z. van Wilhelm Schumacher.
......Z. onecht.
28. Louisa Catharina, I). van Jo-
han Wilhelm Uylenbroek.
Hasina Johanna Adriana, D. van
Jan Adrianus Lagas.
Hendrik, Z. van Hendrik Smit.
Alida, D. van Leonardus Heynder-
man.
Johanna, D. van Johannes Ver-
hoeven.
29. Gerarda Maria Johanna, D. van
Gerardus Johannes van den Berg.
30. Antje, D. van Abraham Smit.
Anthonia, D. van Frans Nahuy-
sen.
Jan Willem, Z. van Jan van der
Horst.
31. Dirk, Z. van Eijk Kijksen.
Gerardus Johannes Franciscus, Z.
van Hendrik Adelaar.
Johanna Jacoba, D. van Franciscus
Schram.
13*
D
w' £ Tweeling onecht.
Johanna Maria, D. van Cornelis
Haarmans.
Hendrik Jacob, Z. van Jacobus
van Klarenbosch.
26. Adriana Maria Agatha Sara,
D. van Mr. Benjamin George
Adam Pabst.
Franciscus Nicolaas, Z. van Joseph
Burgier.
-ocr page 573-
186
Christoph Weidner.
Johannes Cornelis, Z. van Cornelis
Brnynel.
Johanna Josina, D. van Koelof Cor-
nelis Groot.
Gerarda Arnolda, I), van Johannes
van Munster.
Jacobus Albert, Z. van Gijsbertus
Kampers.
Susanna Elisabeth, D. van Johan
Te zamen 167 als levend aangegeven geborenen.
Gehuwd den
de Sain, koopvrouw, 27 j.
Jan Willem Christiaan Dop, visch-
verkooper, 38 j. en Jannetje van
den Berg, zonder beroep, 35 j.
18. Hendrik Cornelis Spiering, klce-
dermaker, 20 j. en Maria Ge-
roldt, zonder beroep, 23 j.
Bernardus Hensbergen, weduwn.,
werkman, 52 j. en Hcndrikje
van Dcudekom, wed., breidster,
46 j.
Johan Heinrieh Schrameijer, brou-
wersknecht, 31 j. en Hendrika
van Oorschot, dienstmeid, 29 j.
Pieter Meijer, stalknecht, 28 j. en
Maria Haarmans, mutscnwasch-
ster, 31 j.
Gerrit van Duist, broodbakker, 18 j.
en Damina Johanna van der Wie-
len, dienstmeid, 26 j.
25. Willem van den Broek, weduwn.,
metselaar, 28 j. en Bartha van
den Bol, wed., werkster, 36 j.
Nicolaas Engelbert Bol, schrijnwer-
ker, 20 j. en Hendrica Hille-
gonda Siedenburg, zonder be-
roep, 21 j.
Cornelis van der Horst, werkman,
52 j. en Gertrudis Cornelisse,
werkster, 41 j.
Albert Wissing, werkman, 31 j. en
Johanna Prederica Hoeflaar, naai-
ster, 25 j.
Johannes van Gorkom, knoopen-
draaijer, 27 j. eu Alida Bakker,
koopvrouw, 24 j.
4 DECEMBER. Christiaan Mouwe,
werkman, 23 j. en Antonia Lis-
man, naaister, 31 j.
Arent Kiesman, vergulder, 22 j.
en Cornelia van Doorn, zonder
beroep, 22 j.
Pieter Schoonhoven, courantenbe-
steller, 21 j. en Maria van Schaik,
dienstmeid, 26 j.
Bernardus Hendrikus Koopman,
huisschilder, 37 j. en Janna Den-
tro, werkster, 31 j.
Antonic Ingenegeren, directeur van
een begrafenisfonds, 22 j. en
Geertruida Hcndrica van Schaick,
zonder beroep, 21 j.
Gemt van Boven, weduwn., smid,
38 j. en Gradda Wiggers, zon-
der beroep, 43 j.
Gijsbertus Smit, weduwn., hout-
koopersknecht, 41 j. en Wille-
mijntje Emmels, kleederbleekster,
41 j.
5. Dirk van Boom, weduwn., es-
saijeur bij 's Bijks Munt, 56 j.
en Petronella Jacoba Ostermann,
zonder beroep, 37 j.
11. Johannes Cornelis van Hasselt,
klompenmaker, 28 j. en Anna
Maria Westhout, zonder beroep,
28 j.
Daniel Bedijn, huisschilder, 26 j.
en Elisabeth Mensburg, werkster,
23 j.
Hendrikus van Soest, weduwn.,
huisschilder, 40 j. en Anthonia
Te zamen 22 paar gehuwden.
-ocr page 574-
187
Overleden «lei»
l DECEMBER. Hendrika Maria Ver-
meulen, huisvr. van Johan Mau-
ritz Jansen, 35 j. Wijde bcgij-
nestraat.
Hendrikus Adrianus Engelbcrts,
10 w. Nieuwe kamp.
Joannes Lubbers, geh., 64 j. Korte
elisabethstraat.
Levenloos aangegeven Zoon van
Tijmen de Bruyn. Lauwenregt.
(Tweeling met een' als levend
aangegeven Dochter).
2. Hendrika Wilhelmina van Doorn,
2 j. Lange lauwerstraat.
Cornelia Elizabeth Nicolaas, huisvr.
van Nicolaas Kemp, 71 j. Mag-
dalenasteeg.
3. Berendina Maria te Kolste, 3 m.
Molensteeg, wijk H.
Hermanus Glissenaar, 6 m. Grut-
tersdijk.
4. Hendrika Eas, ongeh., 63 j.
Eikelenboomspoort.
Mietje van Frank, 3 m. Buurkerkhof.
Johannes Paulssen, geh., 70 j.
Vrecburg.
Laurens de Groot, 11 m, Bildt-
straat.
5. Catharina Hendrika Dörr, 2 j.
Brandsteeg.
Cornclis Kichardus van der Keilen,
l j. Nieuwe kamp.
Johannes van Zuylen, geh., 76 j.
Donkerstraat.
Anthonia Linsehoten, l j. Lange
rozendaal.
Levenloos aangegeven Zoon van Wil-
lem de Euyter. Kerksteeg.
6. Thomas Prey, weduwn., 84 j.
Breedstraat.
Anton Seholz, 7 j. Beijerbrug.
lleijer van Woudenberg, 2 j Lange
nieuwstraat.
Adriana Antonia van den Houdijk,
wed. van Cornelius de Kruyfi',
75 j. Pauvvsteeg.
7. Eppo Ippius Fockens, geh.,
51 j. Lange nieuwstraat.
Helena Monné', 2 j. Drakenburgsteeg.
Elisabeth Hester Thierry de Bye,
huisvr. van Christophorus Hen-
rieus Dedericus Buys Ballot,
33 j. Drift.
Gerritje Lodder, huisvr. van Wij-
lem de Euyter, 32 j. Kerksteeg.
Johannes Petrus Kok, l j. Be*
muurde wecrd.
Cornclis Kluyt, ongeh., 18 j. Stijf-
sel steeg.
8. Johanna Catharina Doesburg,
huisvr. van Joliannes Franscis
de Laat, 26 j. Vischmarkt.
9. Cornelia Maria Nourrisse, 5 w.
Dorstigenhartenhof.
Cornelis Jaeobus Cronselaar, 6 w.
Kijnstraat.
Gerrit van Zutphen, 10 d. Vis-
schersteeg, wijk E.
Hendricus Gerardus Petrus Ultee,
11 m. Geertruidabrug.
Levenloos aangegeven Dochter van
Gijsbertus Hol. Laan van Croes.
10. Johanna van Loene, wed. van
Hendrik Bonebakker, 62 j. Mag-
dalenaplein.
Gerrit van Tessel, weduwn., 78 j.
Geref. Diak. oude-Mannen- en
Vrouwenhuis.
11. Grietje Kriek, wed. van Jacob
Bakker, 53 j. Zandstraal.
Catharina Lucretia Gewaltig, huisvr.
van Jaeobus Schroot Bettink,
38 j. Slagtsteeg.
Elisabeth Cornelia Knierim, 10 m.
Vinkenburgsteeg.
Catharina Johanna Kampschoten,
7 m. Brandsteeg.
12. Hendrikus Johannes Hoogland,
3 m. Nnauwe waterstecg.
Johanna Catrina Wilhelmina Deuys,
huisvr. van Gerardus Huntelaar,
40 j. Zandstraat.
-ocr page 575-
188
Johfiiina Geertruida Jenken, 2 m.
Steenweg.
Wouter Koster, 24 j. Hospitaal.
Johan Coenraad Herber, geh., 47 j.
Zakkendragcrssteeg.
19. Johannes Bekes, geh,, 55 j.
Brandsteeg.
Everdina Hemken, ongeh., 48 j.
Tuinstraat, wijk B.
Anthonia Enkelaar, l j. Twyestraat.
Elizabeth Terwogt, ongeh., 75 j.
Lange smeesteeg.
20. Carolus Christianug Weegen-
huise, 5 m. Westerkade.
Willemeyna Brackkee, huisvr. van
Frans de Bree, 65 j. Breedstraat.
21. Levenloos aangegeven Dochter
van Jacobus Johannes Janszen.
Teelingstraat.
Johannes Herbertus Derksen, 3 j.
Lauwenregt.
Simon van der Slot, l j. Hekel-
steeg.
22. Geertruida Maria de Vrees,
huisvr. van Theodorus Joannes
Oosterbaan, 67 j. Lange nieuw-
straat.
Hendrik Hoonakker, l j. Vrouw-
juttestraat.
23. Hendrik Jan van Beusekom,
10 w. Gaardbrug.
Petrus Gerardus Wiggeman, 6 j.
Achterweg.
Elisabeth Kas, wed. van Paulus
Smit, 65 j. Vischmarkt.
24. Maria Jacoba Spiering, 5 w.
Fockestraat.
Martinus Geurs, geh., 64 j. Lange
hamsteeg.
25. Henricus Tax, geh., 68 j.
Heerenstraat.
26. Johanna Henrica Broese, 10 m.
Choorstraat.
Joan Lambertus Tennissen, weduwn.,
50 j. Walsteeg.
Jannigje Schulp, laatst wed. van Hen-
drik Aalberts, 89 j. Geref. Diak.
oude-Mannen- ea Vrouwenhuis.
13. Helena Jolianna van den Hoorn,
huisvr. van Thomas Terdie, 51 j.
Wijde watersteeg.
Aletta Everhardina van der Boon
Mesch, huisvr. van Petrus Adria-
nus van Kossum, 63 j. te Delft.
Filippina Maria Lebbe, wed. van
Johannes Jacobus van Toorenen-
bergen, 60 j. Nieuwe gracht.
Marinus Westerman, 4 d. Nicolai-
steeg.
Joseph Pohl, geh., 50 j. Lijnmarkt.
Jacobus Johannes Cornelis van der
Hoeven, ongeh., 38 j. Schouten-
steeg.
14. Jacobus Philippus van Dijk,
3 j. Zandbrug.
Levenloos aangegeven Zoon van Jo-
hannes Bosschaert. Zwarte water.
15. Adriana Johanna Christina Frij-
link, 5 ra. Jansbrug.
Abraham Ooms, 5 m. Soesbergen.
Christina Gijse, huisvr. van Hen-
drik Meijer, 32 j. Nathanaelspoort.
Andries van Zutphen, 3 j. Magda-
lenasteeg.
Cornelia Werkhoven, wed. van Theo-
dorus van Nieuvvkerk, 71 j. on-
der Catharijne.
16. Johanna Eijnders, wed. van
Arnoldus Copijn, 72 j. Lijnmarkt.
Pieter Jan Guise, l j. Doms-
toren.
Johanna Wilhelmina van Tets,
huisvr. van Mattheus Geraerds
Thesingh, 74 j. achter ut. Pieter.
Conielia van Bommel, wed. van
Jacobus Wulfelee, 83 j. Lange
smeesteeg.
17. Helena Bakker, 3 j. Visscher-
steeg, wijk E.
Anna Catharina Decking, wed. van
Wilhelmus Nakke, 84 j. Potten
straat.
Govert van Beusekom, geh., 52 j.
Catharijnesteeg.
18. Jan Willem Verhoef, ongeh.,
22 j. Catharijnestraat.
-ocr page 576-
189
Johanna Comelia Theodora van
Riesen, l j. Singel, wijk M.
87. Willem Perdon, 4 m. Groene-
steeg, wijk C.
Hendrik Bongenaar, l j. Visch-
markt.
Christoffel Reule, weduwn,, 76 j.
Donkerstraat.
28. Maria Johanna de Nijs, on-
geh., 44 j. Zilversteeg.
Catrina Maria Verhoef, wed. van
Jacob Pieter Taats, 62 j. Geer-
truidabrug.
Gerrit Jacobus van Stokkum, 2 m.
Bakkersteeg.
Hendrica Fiege, ongeh., 27 j. Zil-
versteeg.
Cornelia Kreugel, l j. Zand.
29. Susanna Wilhelmina Clasina
Verbeek, 6 m. onder Catharijne.
Jonathan Batz, l j. Eodenburgbrug.
Bartlm Willemina Hufferman, on-
geh., 37 j. achter de Twyestraat.
Christiaan Pompeus, geh., 81 j.
Tuinstraat, wijk B.
Adriana Acker, huisvr. van Thomas
Godart Corbelijn, 31 j. te Helder.
30. Levenloos aangegeven Dochter
van Fredericus Johannes Krieger.
Bemuurde weerd.
Ernst Louis Glinderman, geh., 43 j.
Mariaplaats.
Camille Donny, ongeh., 44 j. Bildt-
straat.
Marritje Jaarsveld, huisvr. van Jo-
hannes Nagel, 70 j. Lange smee-
31. Gerarda Johanna Josepha Bijn-
ders, 5 m. Nicolaisteeg.
Maria van Emmerik, wed. van Mar-
tinus Bouwinkelman, 73 j. Hoek
van St. Maria.
Arie de Bruyn, 9 m. Oosterbunrt.
Johanna Gatharina Maria Eesink,
ongeh., 56 j. Neude.
Fenna Freni, 5 j. Springweg.
Te zamea 108 overledenen.
OVEKZIGT der als levend en levenloos aangegeven geborenen
te Utrecht.
DECEMBER 1850.

levend
levenloos *)
totalen

Geslacht
-M
S
<M
S
-H
3
"3
Aanmerkingen.










•a
<a
^
0
ü
1>
6
g
1
1
•*J
O
•*">

Mannelijk
69
8
3
_
72
8
80
Tweelingen: Echt 3: Z. en
D.; D. en D. (allen levend);
Vrouwelijk
Totaal
78
12
3
—
81
12
93
D. (lerend) eu Z. (levenloos'
Onecht 1: D. en Z. (lerend);
te zamen 4.
147
20
6
—
153
20
173
*) Zie hierbij de aanteekeuiog op bl. 8.
-ocr page 577-
190
VERGELIJKEND OVERZIGT der geborenen en overledenen
te Utrecht.
DECEMBER 1850.
Aanwijzing
mannelijk
vrouwelijk
totaal
Aanmerkingen.
Geboren
Overleden
Meer geboren
80
50
93
58
173
108

30
35
65
STAAT van den Ouderdom der Overledenen te Utrecht.
DECEMBER 1850.
Oud
maanden
erdom
/
jaren
r**
*^3
vrouwelijk 11
r—H
C3
ci
-M
-2
Aanmerkingen.
0— 6

9
8
17

6—12
* . . .
4
4
8
•

1— 5
10
8
18


5—10
2
1
3


10—20
1
—
1


20—30
3
2
5


30—40
1
7
8


40—50
2
4
6


50—60
5
3
8


60—70
3
8
11


70—80
5
7
12


80—85
2
2
4


85—90
— .
1
1


90—95
— ,
—
—


95—100
—
—
—
-

47
55
102
«.
Levcnl. aangeg. kind.
3
3
6

Totaal . .
50
58
108

-ocr page 578-
191
OPENBAKE VERKOOPINGEN VAN VASTE GOEDEEEN
TE UTEECHT.
DECEMBER 1850.
Den 7. December.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAN SCHERMBEEK.
Een Huis, Erf en Grond, te Utrecht, aan het Domskerkhof, wijk M.
N». 290.
Opgehouden op/1600.
Een Huis, Erf en Grond, te Utrecht, buiten de Waard-barrière,
voorbij do Steenenbrug, wijk M. N°. 140".
Gekocht door den Heer A. MOL, voor ƒ 1150.
Ten overstaan van den Notaris c. LENS.
Een Huis , Erf en Grond, te Utrecht, aan het Zwarte water, in de
Lauwenregt, wijk M. N°. 344.
Gekocht door den Heer j. VAN ZDTPHEN , voor den Heer j. VKO-
MASS Jr., voor ƒ 415.
Den 21. December.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAN SCHERMBEEK.
Een Huis , Erf en Grond , te Utrecht, aan de zuidzijde van de Voor-
straat, bij de Boothstraat, wijk H. N°. 516.
Gekocht door den Heer R. VAN DER MONDE, voor ƒ 3050.
Den 28. December.
Ten overstaan van den Notaris j. H. VAN SCHERMBEEK.
Eene Hofstede, bestaande in een Huis, Berg, Schuur en verdere be-
timmering, met 23 Bunders, 19 Koeden, 85 Ellen Boomgaard,
Bouw-, Wei-, Hooi- en Boschlanden , in de gemeente Iluwiel; Ka-
daster Sectie C. N»8. 239 tot en met 268 , 379 tot en met 381.
En drie Bunders, 77 Roeden, 70 Ellen Hooiland, mede onder Ru-
wiel, Sectie C. N08. 360, 361 en 367.
Gekocht door den Heer B. KABSEMEIJEK , voor ƒ 12,750,
-ocr page 579-
'
SIMT van de Marktprijzen te Utrecht.
DECEMBER 1850.
Naam dor artikelen
7 December.
Ik December.
21 December.
28 December.
*
1
8
i
Tarwe ......
Cl. Cl. Gl.Cs.
7,50- 8,25
5,80- 6,20
6,00- 6,70
4,20- 4,60
3,00- 3,30
10,00- 11,50
10,50- 12,50
10,50- 13,00
2,00- 2,30
30,00- 34,00
0,72- 0,84
0,40- 0,45
0,55- 0,00
0,35- 0,40
0,40- 0,45
G1.C«. Gl.C..
6,90- 7,75
5,80- 6,15
6,00- 6,60
4,40- 4,80
3,00- 3,20
10,00- 11,50
10,50- 12,00
10,50- 13,00
2,00- 2,40
30,00- 34,00
0,72- 0,84
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,40- 0,45
Gl.Cs. Gl.Cs.
6,50- 7,50
5,75- 6,00
6,00- 6,60
4,25- 4,60
2,25- 3,00
10,00- 11,25
10,50- 12,25
10,50- 12,75
2,10- 2,45
30,00- 34,00
0,72- 0,82
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,40- 0,45
Gl.Cs. Gl.C».
6,50- 7,50
5.50- 5,75
6,00- 6,50
4,25- 4,50
2,25- 2,75
10,00- 11,25
10,50- 12,75
10,50- 12,75
2,10- 2,40
30,00- 34,00
0,74- 0,84
0,40- 0,45
0,55- 0,60
0,35- 0,40
0,40- 0,45
Roeree
Boèkweit .....
Garst ..... >
Haver ......
witte Boonen ....
groene Erwten . . .
graauwe Erwten en Capuc.
Aardappelen ....
Kaas (de 100 f£) . .
'Boter ......
Kundvleesch. ....
Kalfsvleesch ....
Scliapen- of Lamsvleescli
^Yai'kensvleesch . .
-ocr page 580-
193
LIJST van de Water-hoogte op de-rivier de Lek te Vreeswijk,
alsmede van den Vaartschen llijn te Utrecht, waargenomen door
de Opzigters van den Waterstaat, gedurende de maand
B
DECEMBER 1850.
to
l
•4
onder
Rivier
boven
Ie Lek
water ingela-
ten met de
Vaartschen
Kijn
te Utrecht
water afgetapt
op de Vecht
met de
Aanmerkin-
1
•ft
0
het
nood-
pcil
het
AP.
peil
waai-
jer-
dcur
schui-
ven
hoven
rijn-
peil
onder
rijn-
peil
waai-
jer-
deur
twee
schui-
ven
gen

Ned. ellen
uren
Ned. ellen
uren

1
3,66
2,84
B
9
0,12
8
9
7
"a a
2
3,66
2,84
B
9
0,01
8
9
6
C3 H
fc _a
3
4
3,65
3,67
2,85
2,83
9
B
l
9
0,01
9
B
1
9
B
9
B
<n .
-g a,.s
5
3,73
2,77
B
9
B
0,02
9
B
S S 2
6
3,78
2,72
1
B
9
0,05
9
8
•% g-g
7
4,04
2,46
B
B
8
0,05
9
B
fl? O
js a bo
8
4,16
2,34
B
9
1
B
P
B
g 1 s
9
4,24
2,26
8
9
0,01
B
9
B
Ms
10
4,35
2,15
8
B
B
0,05
B
8
°^ bO^3
11
4,41
2,09
|
9
t
0,07
9
B
Ö C5 rrj
oj c •;=,
12
4,43
2,07
B
B
>
0,10
9
8
'S I'S
13
4,46
2,04
B
9
9
0,10
9
B
*» Ö H
_O OJ O
14
4,57
1,93
B
1
B
0,12
B
B
B 5 <U
15
4,55
1,95
),
9
B
B
8
B
•S -S -§
16
4,64
1,86
B
B
0,18
l
7
14
t— m ö
r-1 g
17
4,03
2,47
B
1)
0,17
9
24
48
£3 'O
18
4,24
2,26
|
8
0,20
9
24
48
S a ""
rg (3 6O
19
3,68
2,83
9
B
0,18
B
24
48
s * S
20
2,87
3,63
B
8
0,18
9
24
48
t>- rr3 ^
21
2,53
3,97
B
9
0,15
B
24
48
U
22
2,34
4,16
8
9
0,02
B
6
24

23
2,30
4,20
B
t
0,02
B
. 8
16

24
2,38
4,12
B
B
0,05
S

13

25
2,63
3,87
B
B
0,06
8

13

2G
2,95
3,55
B
9
0,05
9

24

27
3,34
3,16
B
9
0,04
9

10

28
3,59
2,91
B
9
0,01
9

13

29
3,72
2,78
B
9
0,09
9

14

30
3,91
2,59
8
9
0,05
9
9
24

31
4,03
2,47
8
9
0,05
B
9
24

gemidd.
3,695
2,805


0,035
B



totaal


;
I


141
442

-ocr page 581-
194
WAARNEMINGEN, gedaan te Utrecht, op het Meteorologisch Observatorium,
door F. W. C. KKECKE, Math. Mag. Phil. Nat. Doet.
DECEMBER 1850. 's Morgens te 8 ure.
Dagteekening i
W
rigting
n d
kracht
Barom.
bij 0°
Ther-
mome-
ter
M
c
'^
,M
a
fü
T3
a,
a
O
Vochtigheid
Gevallen regen:!
II
Aanmerkingen



m m

mm

m m

1
ONO
0
708,78
0,4
4,82
0,93

Betrokken.
2
ZZO
1
74,02
2,1
5,40
93

ld.
3
ZZO
1
71,40
1,0
5,39
1,00

Betrokken , nevel.
4
'L
1
67,35
0,7
5,29
1,00

ld. ld.
5
ZVf
0—1
70,69
6,8
7,67
99

Betr., zware mist.
6
zzw
0
74,19
6,9
7,72
99
0,2
Betrokken , mist.
7
zo
1
74,31
4,3
6,34
95

Bewolkt.
S
zzo
1
73,97
- 1,5
4,59
1,00

Betrokken, mist.
9
zvv
0
71,96
+ 0,5
5,22
1,00

ld. ld.
10
zzo
1
71,63
1,7
5,45
97

Betrokken.
11
zzo
1
67,22
— 1,6
4,57
98

Betrokken , mist.
12
zzw
1
63,76 — 0,2
4,99
1,00

ld. ld.
13
z
1
63,17
+ 4,7
6,82
1,00
0,2
Betrokken , vochtig.
14
zzw
2
57,97
6,1
7,12
96

Zwaar bewolkt.
15
zzw
2
49,91
5,0
6,24
90
4,5
ld.
16 WZW
3
42,30
6,6
6,32
82
9,7
Bewolkt.
17
w
3
42,91
5,2
6,22
88
8,5
Betrokken.
18
w
1
43,89
2,6
5,78
97
3,1
Bewolkt.
19
ONO
2
44,19
2,0
5,56
97
5,2
Betrokken.
20
w
0
61,48
0,5
5,22
1,00
1,0
Zwaar bewolkt.
21
z
1
71,50
- 0,4
4,75
97

Betrokken.
22
z
1
72,15
- 0,1
4,93
98

Betrokken, mist.
i23
zo
0—1
78,82
- 0,7
4,84
1,00

ld. ld.
24
z
1
75,75
— 1,8
4,65
1,00

ld. ld.
25
zw
2
61,11
+ 0,8
4,95
94

Betrokken.
2G
NW
0
65,11
3,4
5,88
94
0,9
Zwaar bew., nevelig.
27
WZW
0—1
67,01
5,0
6,84
99
0,4
Betr , mist, stuifreg.
28
WNW
1
66,20
3,6
5,96
94
0,3
Bijna helder.
29
VVNW
2
65,16
5,9
6,61
90
0,2
Bewolkt.
30
NW
0—1
60,89
7,5
8,01
99
1,9
jetrok., regen, mist.
31
WZW
3
57,32
8,0
7,82
93
0,5
Zwaar bewolkt.


SB
64,80
2,74
~5,87
0^96
36,6



som
gem.
gein.
gem.
?em.
som

-ocr page 582-
195
DECEMBER 1850. 's Middags te 2 ure.
60



M

a

Is



c
3
v
Lh>

1 G


Ther-
pi]
'S
CO
U

l
Wind
Barom.

M
j=
h

M
i!
rigling
krach
bij 0"
mome-
ter
o
i
-.-
u
o
B
fi
'm
B
Aanmerkingen





eo
'r^
o






O

0




mm

inm



i
ONO
0
769,26
1,4
5,06
0,91

Betrokken.
2
ZZO
1
73,71
3,0
5,44
89

ld.
t
Z
0—1
69,92
2,4
5,41
92

ld.
4
ZZW
1
66,38
6,7
6,53
90

Ligt bewolkt.
5
WZW
0
71,35
8,9
7,94
90

Betrokken.
6
ZZW
0
74,02
8,2
8,48
1,00

Betrokken , mist.
7
zo
1
73,74
7,0
6,58
84

Bewolkt.
8
ZZW
1
73,22
— 0,2
4,99
1,00

Betrokken , mist.
9
zw
0
71,32
+ 2,7
5,91
98

ld. ld.
10
ZZO
1
70,11
1,5
5,47
98

Betrokken.
11
ZZO
2
65,18
— 0,9
4,78
1,00

Betrokken , nevelig.
12
ZZW
1
62,66
+ 1,9
5,71
1,00
0,3
Betrokken, regen.
13
ZZO
2
61,10
5,8
6,94
94

Zwaar bewolkt.
14
zw
2
57,24
7,9
7,55
91

Bewolkt.
15
zw
3
47,12
7,4
7,21
89
1,8
Betrokken.
16
zw
4
43,17
7,4
6,57
81

Bewolkt.
17
zw
3
43,15
6,2
6,35
85
3,4
ld.
18
WNW
0
46,83
5,9
6,11
83
0,2
ld.
19
NNO
3
46,99
0,6
5,26
1,00
7,9
Betr., sneeuw en rcg.
20
ZZW
1
62,52
1,5
5,47
98
2,2
Bewolkt.
21
Z
1
71,13
- 0,1
4,75
95

Betrokken.
22
N
0—1
74,78
+ 2,3
5,86
1,00

Betrok., zware mist.
23
Z
1
78,60
— 0,2
5,03
1,00

ld. ld.
24
Z
1
73,60
— 0,4
4,93
1,00

Betrokken , nevel.
25
zw
2
60,36
+ 2,7
5,72
95
0,5
Ligt bewolkt.
20
w
0
65,89
5,7
6,75
91

ld.
27
wzw
1
66,06
6,1
7,44
1,00
0,3
Betrok., natte mist.
'28
WNW
3
65,06
6,1
6,40
86

3ewolkt.
29
w
3
63,92
6,6
6,41
83

Betrokken.
30
wzw
1
60,75
8,2
8,37
99
0,2
3etr., regen, mist.
31
wzw
3
57,65
9,9
8,60
91

Zwaar bewolkt.


43
64,09
4,23
6,26
93
~M



som
gem.
gem.
gem.
;em.
om

-ocr page 583-
196
DECEMBER 1850. 's Avonds te 10 ure.
te



H
•a
e
0

s


Ther-
^5
's
bJ3
V

c
v
J»
! ^
v
ü
a
Wi
rigting
nd
kracht
Barom.
bij 0»
mome-
ter
S
£
TJ
O,
•a
l
evallen i
Aanmerkingen
O




o

a




mm

mm

m m

1
OZO
1
772,32
1,4
5,15
0,93

Betrokken.
2
ZZO
1
73,01
2,1
5,59
97

ld.
3
zzo
0—1
67,94
— 0,8
4,81
1,00

Held., dauw of nevel.
4
zw
1
67,99
+ 6,1
6,81
92

Betrokken.
5
zzw
0
73,43
6,5
7,42
97

ld.
6
zzo
0
74,65
6,8
7,45
96

ld.
7
zzo
0—1
74,16
0,1
4,91
97

Helder.
8
wzw
0
73,00
— 0,5
4,90
1,00

Betrokken.
9
z
0
72,84
+ 2,5
5,84
98
0,3
ld.
10
z
1
68,77
0,9
5,36
1,00

Betrokken, mist.
11
zw
1
63,46
- 0,5
4,90
1,00

Betrokken.
12
zw
1
63,14
+ 4,6
6,77
1,00
1,3
ld.
13
zzw
1
60,16
6,9
7,18
92

Zwaar bewolkt.
14
z
4
52,54
6,7
6,32
87

ld.
15
zzw
3
37,02
9,1
8,73
97
17,8
Betrokken , regen.
16
zw
7
35,96
5,7
6,04
83
1,9
Bewolkt , buijen.
17
zzw
3
38,38
3,2
5,61
91
3,2
Zwaar bewolkt.
18
zw
0
47,51
1,9
5,62
98
3,9
Bewolkt.
19
NNO
0
56,69
0,9
5,27
98
2,0
Bijna helder.
20
z
1
69,28
0,6
5,16
98
0,2
Betrokken.
21
z
1
71,30
- 1,5
4,51
98

Zwaar bewolkt.
22
NNO
0—1
77,18
+ 0,8
5,33
1,00
0,3
Betrokken , mist.
23
z
0—1
77,87
— 0,5
4,93
1;00

ld. ld.
24
zzw
1
68,39
- 0,7
4,84
1,00

Betrokken.
25
wzw
1
61,10
+ 3,9
5,98
92
0,3
ld.
26
zzw
1
67,29
4,9
5,75
84

ld.
27
zw
2
64,39
6,4
7,48
99
0,5
Betrokken , regen.
28
WNW
4
64,26
6,4
6,42
85

Bew.,weêrl.inh.NO
29
wzw
2
60,16
7,6
7,73
95
0,1
Betrokken.
30
wzw
2
58,71
8,1
8,09
96
0,6
ld.
31
zw
3
58,28
9,5
8,86
96
0,8
ld.


44
63,59
3,49
6,12
0,95
33,2



som
gern.
gem.
gern.
gem
som

-ocr page 584-
OVER&IGT der als levend en levenloos aangegeven geborenen te Utrecht.
1850.

levend
levenloos
1


echt
onecht

echt
onecht

S
B
CJ

Maanden
CJ
fe
'M
a
Ê£
_,
1

fc
— •
fi3
ef

1
g
bö
Aanmerkingen

a
3
~
a
a
3
o

3
a
a
5
crt
O



S
g
>
3
3
a
a
8
3
•*•»
03
S
>
-4-a
S
a
a
8
2
4S
"o
•+*

Januari]
87
66
153
4
4
8
161
3
2
5
l
1
2
7
168
Zie aangaande de
iFebruarij
70
44
114
4
7
11
125
4
5
9
—
—
—
9
134
32 tweelingen , in
Maart
70
54
124
3
5
8
132
5
1
6
1
1
2
8
140
den loop des jaarS;
April
65
73
138
6
8
14
152
2
2
4
—
1
1
5
157
geboren , de nadere
Mei
64
54
118
7
13
30
138
2
5
7
—
1
1
8
146jbijzonderheden bij
Junij
69
54
123
4
4
8
131
4
1
5
—
1
1
6
137
de maandelijksche
Julij
67
48
115
5
11
16
131
1
3
4
—
—
—
4
135
opgaven.
Augustus
76
64
140
8
5
13
153
3
—
3
—
2
2
5
158

September
70
75
145
5
4
9
154
1
4
5
1
1
2
7
161

October
69
63
132
7
3
10
142
6
6
12
3
— _
3
15
157

November
52
39
91
9
6
15
106
2
5
7
—
—
—
7
113

December
69
78
147
8
12
20
167
3
3
6
—
—
—
6
173

Totaal
828
712
1540
70
82
152
1692
36
37
73
6
8
14
87
1779

-ocr page 585-
VERGELIJKEND OVEBZIGT der geborenen en overledenen te Utrecht.
1850.

Jan.
Febr.
Maart
April
Mei
Junij
Julij
Aug.
Sept.
Oct.
Nov.
Dec.
Totaal
i— «
a
S














o
A ormriiirmfV
-M
44
,M
44
,M
44
M
44
44
4<!
^
44
..^
44
v
44
.*!:*
,v
44
^,
44
-H
44
44
44^
o
tü

:«=
''S
*r-<*
""S

"3

^
;^a
03
:c»
"c3
:H*
"CD
F-3
"S

"r J

OJ


• i— a

ïS*


] :
manne
vrouw
manne
vrouw
manne
vrouw
manne
vrouw
manne
vrouw
manne
vrouw
manne
S
S
p
?
manne
^
2
>
manne
vrouw
manne
vrouw
manne
vrouw
manne
vrouw
manne
vrouw
«J
CC
-4-J
o
-t-3
i
'• Geboren
i
95
73
78
56
79
61
73
84
73
73
77
60
73
62
87
71
77
84
85
72
63
50
80
93
940
839
1779
j Overleden
i
60
60
48
48
46
52
42
49
53
36
41
37
41
52
53
40
40
43
57
42
38
51
50
58
569
568
1137
Meer geboren
35
13
30
8
33
9
31
35
20
37
36
23
32
10
34
31
37
41
28
30
25

30
35
371
271
642
„ overleden





















1





-ocr page 586-
199
STAAT van den Ouderdom der Overledenen te Utrecht.
1850.
Oude
maanden
rdom
jaren
-M
;Ht
•3
§
C3
a
vrouwelijk
1
"o
*tf
Aanmerkingen
0— 6
• . .
147
108
255

6—12
. . .
45
39
84


1— 5
73
60
133


6—10
15
17
32


10— 20
25
18
43
.

20— 30
29
32
61


30— 40
31
.35
66


40— 50
35
43
78


50— 60
40
32
72


60— 70
37
43
80


70— 80
37
65
102


80— 85
8
12
20


85— 90
4
12
16
•

90— 95
1
5
6


95—100
—
2
2

527
523
1050
Levenl. aangeg. kind.
Totaal . .
42
45
87

569
568
1137
14
-ocr page 587-
200
Godsdienstige gezindheid der geborenen, gehuwden en
overledenen te Utrecht.
1850.
Gezindheid
i 1
O Ë
f-i »
« i-^
overie- 1
denen 1
Aanmer-
kingen
Hervormd ........
969
254
619
i sa i
£ aj G




a H a




c
Roomsch Katholiek .......
611
166
350
tn ^ ö
O ^ •-*




e *•




"3 g is
!Luthersch .... ......
38
2
29
" § ^ g
,Oud Eoomsch Katholiek .....
43
4
94





C- C «3 SP




m v ^ **
Israëlitisch ..........
23
3
171
00 t» v 'S
<ü ® ^ ^




noD üj
<u -3 a
QO'^H P
Doopsgezind .........
11
, ___ ,
9

Remonstrantsch .....
3

2


1








(Man) Hervormd, (Vrouw) E. Kath.
—
42
—

„ E. Kath., „ Hervormd
—
31
—

„ Lutherseh, „ „
—
7
—

„ Hervormd, „ Lutherseh
—
6
—

„ „ „ Doopsgezind
—
1
—

„ „ „ Oud E. Kath
—
4
—

„ Oud E. Kath., „ Hervormd
—
1
—

„ „ „ E. Kath.
—
2
—

„ E. Kath., „ Oud E. Kath
—
2
—

„ „ „ Lutherseh
—
1
—

„ Lutherseh, „ E. Kath.
—
3
—

„ Doopsgezind, „ „
—
1
—

Totaal . . .
1692
530
1050

-ocr page 588-
201
ALFABETISCHE NAAM L IJ S T
DER GEBORENEN, GEHUWDEN EN OVERLEDENEN
TE UTRECHT.
1850.
Nb. De letter g beteekent geboren, h gehuwd, o overleden, z zie
De cyfers wijzen de bladzijden aan.
Angelier, EG h 15 5
Angeren, G van h 67. G
j o 52
Aniba, J h 20
Anrc, GA66
Antwerpen, M C van/*
50
Arbon z Hilte
Arensma, A M C o 172
Arkel, G van (7 98. J^3.
J K^ 100. P J h 102
Armee, P Jt 4
Arnout, J J g 150
Arts, J M h 102
As, G J van ^ l o 86
Asch, E J E van g l o
103. K H o 36. W h
68.zvanKuik
Aschheim, H o 139
Assenbergh, N G van h
13 8. z Schouten
Atteveld, J A 119/2170.
L A102
Attevelt, J o 121. P g
100.RA-71
Auberlen o 71
Augustini, J L o 155
Augustinus, J W h 69
Aussems, A/« 170
B
Baalbergen, SIO153
Baaien, J van^r 117. M
<7l01«7 167
Baaren, P van k 153
Baars, AM<?49
Baarspul, H^ 116 o 139
Bahnsen, G P 17 1 68
Bak, C M. ff 136
Bakker, AA 186. D g
152 o 171. G <?65 o
104. H o 35 o 188. J
o 35 ^65 o 104 ^ 152.
J H g l. M h 119. M
H o 120. P AllS.z
Kriek
Balanges, J JM^47o71
Balen, M H van ^185
Balfoort, TJPM03
Baljet, E C o 120. HJ g
3M70.JFol55.M
Aa, J J van der g 33
Aalberts, P E h 137. z
Schulp
Aalsters, 5 h 50
Aaltcn, A ff l
Abegg, J A ff 4 9
Abrahamsen, G g 19. J
Abramsen, C Mi? 99
Abrans, J o 20. z de Vos
Achterberg, E h 153
Achterkamp, J B/j 68
Aeker, A o 189
Adelaar, C M g 151 o
156. G JI> 185. J J
7*118. W g 185
Adel berg, J vang 116 o
120
Agterberg, A g 152. G g
64. H g 185. T o 103
Aken, H P van g 101
Alberti,Eo35
Alborn, JSol72
Alen, H 7*86
Alewijn, HSo70
Alffenaar, A</ 99
Alma, ACH<783
Alphen, M W van o 121
Alsem g van Hespelen
Altena, G Col
Amen, Gy 117 o 155
Arnerongen, E van ^82.
MH^SS
André,JH/«118. M W
Balk, A h 137
Ballangee, J N g 115
Ballegoy, A van Jt 102. z
den Besten
Ballendux, DOA153
Balthoven, M M van A
118
Banning, T M^ 32
Baren, J C vang 134
Barreveld.WH^lS
Bartels, B M y 49. T P
ffl
Bartmann, L g 3
Bartonelli, D A o 21
Basel, J S Senn van o 7
Batenburg, A B g 134
Batum, C J van^r 65
Biitz, J o 189
Baudet, SA^31
Bauduin, ï1 D A o 140.
j Masion
-ocr page 589-
202
o 120. C J17 117. E J
<718. JA119
Bye, E H Thierry de o
187
Bielevelt, W P o 36
Bierhorst, Wy 2
Bietema», J H g 33
Bietenaar, A H g 64
Bijdevier, 3 R g 63. W o
20
Bijlaard, H Jt 17O
Bijlardt, Gvanden/illS
Bijldonk, M J o 5
Bijleveld, J(/116
Bilderbeek, H A ,71
— SF J van # 184
BiMers,JW(/99
Biljard, L F# 84
Biljart, C J g 4 o 121. J
Sgll
Bionda, J A 153. 3M.g
135
Bisdom, M ME083
Bitter, W M g 9 9
Blaauw, L^r 184
— Ade/«119.CW/t66
Bladt, AMA19
Blanc, L J Le h 68
Blankers, A k 169
Blankert, J0150
Blaricum, A M van h
170. J C M A 119. J
D #136. HMCW^
136
Bietgen, P h 6 7
Blieck, E de^ 64 o 120
Bliekendaal, J A 103
Blijdestein, M II o 120.
z de Stoppelaar
Bloemesteyn, S JA 68
Blom, 1) A 102^150. G
B h 102. G 8^84. J
'M.g 4. \V H ^101
Blomenberg, H AA103
Blommaert, G n 69
Bloinmers, F g 84
Blonk o 155. C g 184
Bloomers, J o 105
Berg, E W g 185. W U
69. z Harderwijk
— van den o 35, 155. A
Hol21.AMH#101.
C o 21 h 118 h 138.
DA85ol71.EA119.
G J A 66. G M J g
185.H&4.HM/S68.
Beaufort, K A de g 2
Beek, H J^ 82
Becker, C M C o 87
Bedera, Mvanden#152.
Vfg 115
Bedijn,DA186
Beeck, W van o 6
Beeckman,EAEo36
Beegcr, GW g 65
Beek, A^135
— Avan^65. 0^117.
CJol72. EJol20.
H U 69. L A 50. P B
A 186. LA102. MA
^ 168. P o 172.3 de
Bruyn , Kramer en
Wolfenbuttel
— J H ten o 87
Bergem, W van g 115
Bergen, E W vatio!39.
Beekesol55. A^134
Beekman, II ff 64
Beem, A van A 102. C P
o71
Beemer, P g 8 4
Beer, C de o 51. N & 69
Beest, J van o 35. M o
155
— H van Voorst van
•732
Beijen,CB<748
Beynum, H G H vanjr
185. W H ft 66
Bekes, J o 18 8
Beket, AA/» 86. M g
185
Bekker,Co7.H A#84.
z van Eyk
Bel, A A 119
Bels, M n 137
Bemmel.EWvan^lOO.
J h 118
Bensem, M van li 86
Bentein, N van o 87. T
0137
Benthem, H van «782.W
Ao87.WJ;783
Benthum, J van o 53 o
139
Bentum, WvanA 170
Berendse, J k 169
Berendsen, A M o 36. II
C o 101
Berens, C von o 170
Bergh, E C van den o 7
Bergman, A M# 183
Berk, P o 155
Berkel, A W van g 19.
F C^ 183. T^ 49. W
C<7l50
Berkhof, van den o 155.
A h 85. A J o 51. z
Wielhezen
Berlijn, C ^ 117. S ^ 70
Bernhardi, A H J J g
185
Berthold z Hoebcr
Besten, G den o 52. J o
36
Betman, A/Ï 66
Bettink, C J o 171. M H
o 21. z Gewaltig
Beuken, A k 67
Beukers, J P 0 49. W /*
102
Beumer, CCU118. JA
ff U
Beumken, A J g 135
Beurden, C P M J van g
184. M C g 84
Beusekom, G van o 188.
H Jpl51olS8.Jo
138.2de Heus
Beyrens, J A 5
Bie, AJde^84. C .7 49
-ocr page 590-
203
Bredero, FC A 84. W#2
Bree, E de # 134. z
Brackkee
— Wden#134ol55
Breedveld, L o 21
Bregard, A o 7
Bregart, P A 170
Breggen, C W van der#
116. WKA102
Brekelmans, P A 169
Brey, MW#48o71
Brenkman, W H o 138
Bresser, A#183. JS#2
Breveld, C &o 88
Brink, WFvan#100
— A van den//103. Co
121#135ol55. H#
82. WA#31
Brinkerink, D #135
Brinkhuis, B# 49
Brinkman, J# 31 o 51
Broedelet, S W A 20
Broek, H van den A 66.
Jo71.JHA50.W#
167 A 186
Broekhuysen, H# 115
Broekhuisen, B A van#
184
Broekhuizen, G van A 68
Broekman, AN#18.J
A 102 A 169. M C g
117
Broer, A C# 17
Broere, H # 183
Broers o 7. TH#64.z
Snoeck
Broese, J H o 188
Brom, W H J A 85
Bromelow, H J#47
Broodkoorn, E C o 21
Brosiuso35. C A 19
Brouwer o 138. C M# 2.
J A 4. R o 139. 0 van
Kooijen
— C de A 152
Brugge, E J te # 63. P
W o 70
Bruggen, W van o 70
Borreman, A. W g 152
Bos, E k 69. H o35#
134. J o 121. J HA
66. W #151 o 155. z
van Leeuwen
Bosboer, M A g 117 o
155
Bosch o 104. C P C ff 17.
D h 84 # 100. L J ff,
151. W A 69
— W van den# 135
Bosch van Drakestein,
MGL#83
Boshardt, JJol71
Bosman, A G#64. SF
#134
Bosschacrt o 188. J o 21
Bosschart, M C #19
Bosselaar, DEA154
Bosshardt, J H h 85
Bosterdijk, CA170
Bothof, D h 66
Bouchfir, M A VA 19
Bouhuyzen, A A 68. GA
51. J#2
Bouman, F A 101. s van
Leeuwen
Bonter, A de#184. H#
151
BouwinkelmanzvanEm-
merik
Bouwmans, J#115ol21
Bovard, A A o 34. C W
o5.i.GA34#117
Boven, C van o 105. G A
186
Braaf, M de A 68
Braak, D van den # 83
Brackkee, W o 188
Brake, H G de #100 o
139. J A 169 #184
Brakke, J J #134
Brakkee, J J o7.L J# 49
Brandenburg, C J van o
120
Brands, C E H o 72
Bras, J A 84
Brussel, A A 85
Blüthgen,PP# 83
Bode, J C g 99
Boeijen, JW#101
— AT van#136
Boekelman, LF#150
Boekhorst, A o 52
Boelhouwer, J W #100
Boerkoel, A J o 7
Boers, J P L# 115
Boetzelaer, H J H Baron
van #183
Bogaard, J van den k 5
Bogt, J C van der Al 53
Bol, HA118.NEA186.
W h 85
— B van den A 186. W
#19 o 87
Bolk, Z o 21
Bollee, G J o 87
Bolleman, A W A 69
Bollemeijer, HW#184
Bomer, J M 01
Bommel, C van o 188
Bon, J de o 36
Bondt, Ade#2.JA118
Bonebakker z van Loe-
nen
Bonemeijer, J M# 100
Bonenstroo, KA 101
Bongenaar, E h 67. H o
189.J#150#152
Bonsel, C van h 170
Bont, G J de #49. P g
49
Bontrop, D A 119. J#17
Boo, C de o 138
Boode, H den o 22
Boogaard, J T o 104
— H W van den Jt 4
Booijen, J o 36
Boom, D van# 2 o 104 h
186. R H h 68
Boomkamp « Habitz
Bordes, C M de#82
Borg, G P van den A 84
Bonn, J L k 19
Borman,SEA169
Borra, CJ#1
-ocr page 591-
204
Burghart, E o 6
Burghout, A L g 117 o
155
Burgier o 1. F N g 17 o
200 185. H AL063
o!21.No87
Btirgsteeden, J van0116
Burgt, J van de A 33
Bury, J K £118
Burkert, CW0151
Busink, J J 033
Buskes, JB0117
Bussy, de z Blijdesteyn
Buuren, A van g 47. G
M02. H018. JM0
49. M 3 ff 152. W A
20065. "\VJ031
Clemens,CW0135. W
A 69
Clements, E o 7
Coek, JCG0151
Coddenoort e van Laar
Goelioorn, M L V de Gi-
rard de Mielet van A
69. P J A 69
Coelen, K F 0 48 o 52.
WS048o52
Coenders, G o 70
Coene, A J o 154
Coenegras, A C W o 87
Coenraats, JG0183
Cocsijnse, A o 35
Cohen, J0 3. z Davids
Collee, H A 85
Colmbijn, Co6.PA03
Combe', HJ047
Combee, WP02
Compier, MM o 21
Coo, P J de o 104
Cooiman, JA 118
Coops, M C o 7
Copijn z Eijnders
Corbeek, D A 1020 136
Corbelijn, G S B M g
183. zAcker
Corbesier, H o 154
Corbesir, J G A 50
Cornelisse, G A 186
Correlje, A 3g 32. J H o
156
Corton, A A 153. G A 67
Oorver, G 0 185. W
A 19
Coster z van der Hoek
en Joolen
Cote', J C A 85
Cousijnse, S o 140. WC
ASO
Cral o 35
Cramer, J A 50
Credoe, W0115
Cremer, H J 0 135 o
139
Croes, CLyll7
Croese,D0184
Brugman, J h 66
Brugmans, J o 87
Bruin, E de g 63. G g
135. J02. JA01.M
H ff 185. N0 168. P
04o70
Bruyn,deol87.Ao5032
01350150ol71ol89.
A M o 20. C o 119. D
ff 63. E H o 52. H0
470107. Jo22, JA
ol56.JC0990116.
J T o 35. M U 102 o
155. M 8/< 66. P o35
A163. PH^l.WE^
183. zBreeveld
Bruinel, E A 118
Bruynel, J 00 186
Brukman, C k 19. C H g
99. J AA 67
Brunst, E019
Brussel, B van o 88. H J
fflS. JH049. JT0
135. W k 34
Buerbank, A o 71
Bueren s Lammerts van
Bueren
Buffart, A II k 66
Buyjen, J h 119
Buis, C o 7.CG0152.
P0162
Buy s Ballot, C 80 168.
EGJol72.zThierry
de Bye
Buytendijk, C A0 l
Buytenhuis, C A o 6
Buitonweg z de Winter
Bunnik, M van o ] 21
Bunningeii, HGvan033
Burdorf, W K A 66
Buren, M van g 134
Burg, C van deu h 1020
117
— AM van der o 105.
IÏ0 17 o 71. J A 65. P
A 169. P J o 22 o 155
Burgerhoudt, A 3 ff 117
Burgerhout, D 00 47
Calboool54
Calkoen, T J0185
Cambier, P WvanWarm-
vliet o 20
Campagne, P J0 64. S 7*
169
Campen, S S van o 52
Camue,BCo71
Capelle, H E van A 51.
H E0 82 o 120
Carbo, C ff 152 G Ra
116
Cardinaal, E A 69
Carcls, J o 20
Carelse, A JA 154
Carlebur, CJ0117
Carolus, MM047
Castenberger, J A 86
Castrop, J o 104 0184
Charldorp, E van A 66. J
k 66
Christan, G o 86
Christiaans, B o 22
Christiaanse, E A 102
Cino, H 0 3
Citteur, G A 169
Clarenbeek, L0 167
Clari, J A 169. M0 184
-ocr page 592-
205
Cronselaar, C J g 152 o
187
Cuilenburg, A van A 69
D
Daagen, A^ 134 o 172
Daalen, II J van g 82. J
M A 84. T H g 2
Daas, B den li 169. G/*
65. K A 169. T A 86
Dalen, W van ^ 63 o 139
Dam, J o 105
— A van o 36. A K^r
183. C h 67 .7 82. G g
185. H#3o35.JA
y 168. L 3 ff 33. Po
70. W /i 65
Damm, W F D^ 167 o
172
Dannenfelser, PWglOQ
Dans, G C A 66
Das o 21
Davids, J o 121
Decking, A Co 188
Deegens, G k 155
Deenekamp, W ïiff 33 o
105
Deenifc, AMA103
Defeu g Versteeg
Degens, G h 153
Deierkauf, F J^167.jR
M o 104
Deyl, P A van^llö
Dekker o 8. Cy 152. G
^18. HA 153. J PA
170. W A 102 A 119
Dekkers, B g 115
Delbeek, P o 7
Delden, E van A 34. JA
69
Delicaat, J o 155
Delwijnen, C Ji 5
Dentro, J A 186
Derksen, J Ho 188. M
A o 35
Determan, J B g 136 o
171. J H ff 137 o 155
Deudekom, A van A 19.
H A 186. J A 09
Deuys,JC W o 187
Deurhof, Ay47
Deussen, M C o 104. s
Eietveld
Deuvelingen, E g 48
Deventer, A M van h 70.
E J g 82. J ff 117. JS
A 137. Vfff 117
Diedenlioven, J van A
170. W M ff 82
Dieffenbach, M A 66
Diemei, W J ^32 o 87
Dicpeningen, P van A 67
Diest, H Wvany 82
Dieteker, C J g 18 5. K
ASO
Dijek, WMLTani/32
Dijk, A van A 66 A102 o
138.Bol72.CA102.
CC^33.D#101. G
0^3. HH^J85. J
g 84. J A o 8# 33. J
P o 188. NA 86. W ff
152 A 170. z Agtcr-
berg en Christiaans
Dijkman, T J o 171
Dijkstra s van Wijk
Dij l, Jvanyö5JW#63
Dikhoff, At^48
Dillen, AÈ van03. J F
A 152. J J ,7 31 o 103.
Mo7
Dinath o 35
Dirksen, J A 170. Wö 5
Ditmar, M J^ 18
Ditmarsch, J NvanA34.
W C ff 184
Doesburg, J C o 187
— CH van o 155
Doeverden, J van A 86
Dokkum, van 088
Dolderen, C van h 68
Dolman, MA 170
Dolmans, D J W o 70
Dommelen, F H van o
121
Dongen, M van o 35. P
A 84. P 3 ff 136
Donker, L g 117
Donny, C o 189
Dons'ol21.MA69
Dool, J M g 8 3
Doorman, J g 136
Doorn, A van A 137. A
My 63. A 7 ff 19. C
A 186. E<7 33. Go 71
,7135. GMA137. H
06. HWol87. JCy
48. J M ff 100 o 171.
J W ff 151. Ky32o
36. T o 71. W </ 183
Doornenburgh, J o 6
Dop, J WC A 186
Dorfflcr, J G ,7 116
Dörr, CHol87. JH/j
Dorre, MFA 70
Dorssen, D van o 88. G
ff 33. H J o 138. Jy
64 o 171. W H 0121.
z Monnec
Dortmond, A J M^r32
053
Dranen, A van ^7 136. C
J-763
Dreven, G van o 171
Dreverman, G A 102
Drie, J A 66
Driehuys, GA H9.LA
119
Driel, W J van y 83
Drieman, H A A 154
Drijver, J A 169. L AA
Drinkenberg, S M o 156
Drogenbroek, J L van
A 67
Drongelen, W van A118
Drughorn, J H o 6
Drukker, M A 153
Druten, A van A 153
Ducro, C A. ff 161. E W
Dugteren, M J vans 120
-ocr page 593-
206
150.
Ensie, J^ 83
Ente,PCo87
Eppings, E J o 139. P
H/135
Erdelen, M van g 47
Erkens, H T J o 22
Ermann, MM H ,7 83
Erven, S van 7*118
Es, A vany 184
Esclier, J A o 51
Eschler, S o 34
Eskes, C o 36
Esperenheuvel, J van o
172
Essen, H M van # 136.
L k 169. P J g 135
Essenberg, M A van g
134
Esseveldt, H van o 120
Etmans, S W h 67
Ett, AG<?185
Evegaars, J o 5
Everaars o 172. C F A
50. G J </ 3 k 154. J
L o 155. P J17 2.2 van
Eeden
Everdingen, J van g 4
Everse, J A/*65.M^47
Everts, G o 156
Evertse, 3 g 134
Ewijk, H M van ,7 17. S
W o 154
184
Eylenbosch, G o 120
Eyndhoven, D 0 32. 2
van der Stoop
Eindt, A S van A 69. L
A 67
Eynthoven, J C o 6
Eyselendoorn z Hertrave
Eytinger, J o 172
Ekeris, C J van o 103
ElbersïLussing
Elberse, AA 153
Elbcrtse, J0167
Elfrink, CM049
Elias, D02
Elk, van o 87
Ellerman,JE0136
Ellinckhuysen, L van A
85
Eisen, M van 0136. M
H o 52
Elséndoorn, C o 52. M
M0115
Elsken, J van den 0167
Eist, A P C van 0183.
AJ07
Elzendoovn, A0134. W
031 o 139
Embden, van o 172. J H
Duyfjes,CJ018
Duim, I o 87
Duysters, G ff 117
Duytshoff, E 099
Duyveman, A o 8
Duist, G van h 186
Dumont2 Beeker
Duppen, J A H 03
Dusschoten, J h 67
Dusseldorp, C i 66. K0
152
Dussenbroek, E0 136. J
A 34. W A 68
Dutoit, LPAS5
Duuren, G van o 22
E
E, J P van A 86
Ebbelaar, E o 104. J E
o 21
Ebbeler,ACA70
Ebbing o 20. z Lakens
Echtelt, G J van 0151
Eek, A van o 71. G o 52
o 155. J065 o72
Edelkoort, H o 35. J0
830134.PJA50
Eeckhout, J T van den g
168
Eeden, M van o 104
Eerkens,PD0168
Eernst,T032
Eesink, JCMol89
Eggelaar, E J o 71. E J
Emmelot, C A 69. G o
70. H 033
Emmels, C 0 32. W A
186
Emmerik, C van A 68. J
o 22 A 66 A 66 0820
101. J E 0152. M o
189
Empel, van o 104. GA
170
Endt,JMvau031
Eng, P van den A 34. W
F065
Engelbarts,HA0136
Engelberts,HAol87
Engelen, W van A 85
Engen, J van o 53
Enkelaar, A o 188.C0
Eggermont, C g 2
Eggink, J h 85
Egmond, J J van^ 65.S
^152. W o 52
Eyck, P J H van//117.
Eaddegon, Br/48
Eelix, WPG064
Ferdinant, C A 6 7
Feu, JAde#151
Eiege, H o 189
Eiscaer, J H A 68. P W
ï>2
Fisscher, J J A 69
Mantua, C M g 135. E
A A 68. J Jy 101
Heek, G
Eyk, A C van o 87. WC
o 52
Eykelenborg, J W Avan
032
Eikelenstam, J L A 51
Eykman, GJA118.E0
-ocr page 594-
207
Flentge, JW>117
Flink, C h 103 A 170
Fluit, H van de h 67
Fockens,EIol87. J D
08
Poks, C S ff 32. M1 84
Folmer, A JA 169
Ponfil, 3 A 50
Fonville, \Y> 82
Poppelie, D A 20
Forst, H o 20
Portmeijer, P Do 36
Frank, M van g 117 o
187
Pranke, C k 20
Franken, E g 118. J J
ff 32
Frankenhuyzen, A van ff
115.APA69
Prankhuizen, MA 119
Frankrnyter, J h 137. J
M g 84
Fransen, Go 155
Preit, M C/* 5 O
Freni, Po 189. Qg 100.
JCoSl
Frietman, S'A 34
Frijlink, A J C g 101 o
188
Fritz, JP^rlOO
Proïchen z Willemse
Proom, Wjff 3
Pulpen, vanzWeydemau
G
Gaalen, JE van^-136
Gadelle, P o 71
Galen, W P van g 18
Galiiociotte o 121
Galijn, CHEA153
Gans, J ff 136
Garderen, C van o 139
Garjeanne, G g 100 h
118 o 120
Geefhuysen, G 0^48.
G J o 7. z vanKuyk
Geelen, H M van g 168.
J Co 88. M Co 171.
Gijs, H van der o 51
Gijsberts, E^17
Gij'sbertsen,
Gijse,Col88
Gijsen, G C F^ 184
Gijssen, H/t 169
Gi!s,Evan<7l51
Glinderman, ELol89.
KJ^32
Glisseriaar, A^64ol39.
Geelkerken, G W o 121
— T G van ,7 150
Geer, H D de o 71
Geerars o 86
Geerke,ECA118
Geesdorp, A G A 20
Geesink, JM^150
Geest, C van o 88
— H van der A 19
Geyu, van z Stevens
— J van 't h 154
Geyssen, F<7 116
Gelder, C P van A 6 8. M
ff 83
Gelderman, M o 105
Geldman, M h 153. Ty
151.TF,/3
Geldsligter, A o 121
Gend, A van ff 101
Gentenaar, G h 118. I
G h 101. M o 21
Gerestijn, D h 69
Geroldt, MA1S6
Gerrebout, M. ft 50
Gerritse, A T A 154. A
Goch, J van A 67
Godart, D o 36. G g 17.
Godee, E A g 136. H A
101.JA85.JH^167
Godijn, C ^r 2. F A 5- 63
Godschalk, J A 137
Goedee, G A 20
Goedel, J I Zy 63
Goedhart, J o 70
Goey,TdeA50
Goen, K van der^ 185
Goené, F^ 151
Goos, WC g 8 2
Goff, der z Spies
Gog, II van A 138
Gom, E A 119
Gornmich, JFy3
Goosens, H J A 50
Goris, 0^152
Gorkom, A van o 21 A
85. C G 17 31. HJo
139. J 7*186
Gorkum, A van h 119.
G A 4. 1 A 50. J^167
Gort, B H A 68
Gosewinckel, C A G g
184
Gottlieb, AM ff 185
Goudoever, M C o 138
— C E van A 102
Graaf, H HE de ^17. J
£67.Mo35
— A van der o 52. A J o
105
Graaff, LAde^llS
Graus, J A 51. JJ^168
ie
Gerritsen, AL h 19. E A
Gersen, J P A 69
Gesel, J ff 185
Geuer, FBAK0150
Geurs, M o 188
Geursen, A M^ 49
Geurtsen, C A 101. J M
086
Gcwaltig, CLo 187. H
06
Gielen,
Gieso87
Giesen,FCW<7ll6. F
S o 52. M C B^ 135
Giessen, A G van ff 1 16
Giezen, A o 72
Gijbels, A h 103. D^49.
G h 50/&102.HC^
84. L o 172. T o 139
-ocr page 595-
208
Grauw, J de o 21
Greeve, A JA4.WB0
116
Greeven, M o 6
Gresnigt, H g 3 o 104.
M o 53
Greven, JM0 134
Griesen, ~Lh 119
Grijff, A o 15 4
Grim, J h 169
Grimmalikhuyzen, l? J g
32 o 120
Giïmmelikhuysen, A h
19. G h 4
Grimmelikhuyzen, H g
47
Grind, van de o 62
Grisel, A h 85
Groen, C o 52 g 184. H
O0 152. MC o 105
Groeneveld, CMA6.H
IV 31
Groenewalt, ALA137
Groenhuyse, H g 135
Groeningen, C van o!21
o 171. G o 35. z van
den Berg
Gronden, L van der o 6
Grondijs, G0 48
Groningen, C van k 102
Gronovius, SBEo70
Groot, E H o 120. JJ0
186
— A de Ji 170. AA0
116. A L 0150. C h
67 h 67A154.Eo8
7jl37.EC0115.Go
35 083ol56.GAJ
063.H06B0152.il
J h 85 g 116. H fff
84. J o60 170135.
JC02. JLA19.L0
187. P0 2 A 50 A 50 o
53 0 99 o 104. S0
167. W C0 135. z
van Odijk
Groot-Batavé, C van g
101. C A0 65
Groot-Battavé, P vau g
183
Grothe,HA0134. JA
W083
Gruythuysen z van Heu-
men
Gruythuvzen, H0 115 o
12_0
Gruting, H G van o 8
Guerin, M A L o 21
Guise, P J o 188
Guisti, M L0 17 o 139
Gulden, van der z van
Hall
H
Haagen, AA M van g 2.
E M 0184
Haan, E H J g 1 34
— A CCde0117.CA
169. C F A 118. Go
6.J0151.WM049
Haar, S Ter o 86
— G van der o 88
Haavd,TFBdeA119
Haarlem, G van g 152
Haarraans, O A 19. H J
o 6. J M ^ 185. M h
186
Haart, C H E de o 20 g
Ham, L ten A 84
— A van den 0168. G0
49. 2 van Dam
Hamburger, A H M 0
32.L047.S019
Hammen, A J van der h
50.JJAA152
Hamming, J G o 171
Hampers, C 0116
Hanselaar, C o 103
Kansen, J M h 5 O
Hanssen, J o 139
Hanswijk, K van o 51
Hardeuberg, E A h 67
Harderwijk, A0 82. AP
o51. G03ol55. J0
3 o 120. P h 137
— A van o 20. P J o 87.
TA049.2deBruyn
Harmsen, C J M 0162.
D h 68. J K o 6. *
Geelkerken
Hart, ECde0150. JA
102
Harting, A o 104 0135.
CS064
Hartog, J C A 86
Hartoog, D W den0101
o 156. H A 67
Hasekamp, D o 36
Hasel, Z van h 5 O
Haselaar, J A 119
Hasenboscb, A o 6. W C
A 34
Hasselt, J C van A 186.
L J0115.WJ084
Haterd, B H van ter 02
Heel, J van A 170
Heemert, A J van A 34
Heemsbergen, J van A 65
Heer, J de o 7
Hees, J van o 86.T018
Heetvelt, H0 84
Hehman, MAEolOS
Hey,JMLa02
Heyde, J van der A 154.
MA0100
Heydemans, JH049
185. N h 153
Haas, M E de o 52
Haasbroek, A g 3 1
Habitz, A M o 88
Hackfoort, WRJ048
Haesenbos, G<jr 65 o 104
Hageman, I1 A 50. J o
22^65*153
Hagen, A M A 101
Hajenius, J W G o 35
Hal, T van 0184
— G van der o 87
Halin, WM0135
Hall, G J van o 172. H
M o 171. J o 71. x
van Beest
-ocr page 596-
209
Hesman, J o 154
Hespelen, A van o 51
Hessel,P0135
Hessing, G A ff 151 o
155. JF0 117
Hcster, C018. J A 118
Hetjer,ECol04
Heumen, C van o 172
Heürne, J CLter099.
JWLolOS
Heus, A M de o 36. C T
01ol55
Heusde, van z Pompeyra
Heuvel, A van den h 34
h 137. A f ƒ116. E
P g 47. F W ff 168. G
A ff 99. H A 153. J
W o 60168. L A 50
63.WA02
Hijman, C047
Hildebrand, J h 119
Hilte, H van o 7
Hilten, H van o 87. J C
04. W H0 152
Hindriks, E o 121. HA
048 o 87. «Smit
Hinlópen, J C h 102
Hisgen, CL0168
Hodenpijl z Beeckman
Hoeber, J o 7
Hoeflaar, JFA 186
Hoeflaken, J0 32
Hoefsmit, DM0136.H
00 136
Hoegee, G082
Hoegen, C A0 3. LH0
151
Hoeijenbos, J W o 105.
W0183
Hoek, A van den 099.
C 7/118
— J van der o 155
Hoen, R't 0152
Hoendervanger, MA 153
Hoenkamp, CW0151
Hoes, A A C 0 3
Hoeven, C van den g
184
Hoeven, A van der 0 3 o
35. JJC0188
Hoevers, H A0136
Hoff,MBA70
Hofman, A A 19. H 0
64. W A 34
Hofsteden, L A 13 7
Hogenhout, C A 85
Hogesteyn, TP047
Hol o 187. TJA0830
120.zTergouw
Holl, M A 68
Hollart,A0185
Holleman, H h 153
Hollinga, A0134
Holman, H o 21
Holterman z Tilman
Holthuysen, M P0167.
T A 85
Hom, W0150
Hondhorst, E van A 169
Honig, J h 103. J M h
170. zDerksen
Hooft, A A 119. J0 136
— BJE'tc.22. EJD
o 121
Hoogelander, T0135
Hoogen, C vanden0168
Hoogeveen, H o 53. e
den Besten
Hoogland, H J 0135 o
187. E J A 34. W J
031
Hooglander, C A 119. H
G0152ol72
Hoonakker, H o 188. J
P0137.PJ0150
Hoorenman, A J0 32
Hoorn, A J van0 17. C
0134. G084.Hol04
0167.Wol55.zMe-
lissen
— H J van den o 188. J
A 69
Hoppenbrouwer, D0 83
o 103. SPJ083ol04
Hornoeb, K F o 138
Horsius, J A 0 2
Heyden, F ter A 118
Heiden, J van der o 22.
PJRo22
Heyl, H A h 85
Heyligenberg,CTA153.
JM0152
Heiman, A o 171
Heyman, A/«19. W Kg
17o36o51
Heymans, J J M J g 65
Heyn, J M .7 63
Heynderman, A0 185
Heine, M W ft 5
Heythekker, JC0167
Heitzol39.CF018.J
Wc/13
Heijer, C G h 86. J G0
83
Heyveld, J C «7 64
Hekman, C g 32
Hekmeijer, F A A 85
Helmond, M ïg 31
Helsdingen, A04S.G0
115
— J C van o 6
Hemel, van den o 104. J
0136
Hemen, J h 119
Hemke, JHA102
Hemken, E o 188
Hendriks, C G 3 g 19
Hendriksen, J o 104
Hengel, D van den 0 48
Hengst, van a Strick van
Linschoten
Hensbergen, B A 186.Z
Jansen
Henselaar, W o 171
Henstedt, A M g 136 o
154. CJHo60136
o 154
Herber,JCol88. J JA
170
Herfkens, C k 5
Hcrpenslager, C o 20
Hertrave, J o 71
Hes, J de k 68
Hesen,HA137
-ocr page 597-
S10
K
Kaay, C van der^ 134.
J o 21. J G g 64
Kadel, G^47
Kalden, A A 118. W J y
136
Kalken, E van o 22. PA
4. W o 104
Kalkhooven, G 3' ff 31. 3
o 138. 2 Jorissen
Kalkhoven.Ls'lOO
Kamp, J van de o 154'.
PA.7 116
Kamperdij k, M A o 7
Kampers, E g 167. JA
4.JA«/186
Kampschoten, C J g 49
o 187
Kappe, C A 66
Kapptlman, J H o 71
Kartel, C J o 155
Karsbergen, G van A 85
Karsten, T J A 102
Kaspers, J A 51
Kasteel, G H van 0168
Keyzer, D o 37
Kelfkens, CM^lie.G
M E o 121. L M g
Horst z de Groot
— yan der o 70. A h 68.
A W ^ 150. CA 68 A
186. C W H 036. H
ASO. JAS ,7 33 A 103
o 155. J W 17185. M
o 139. P T o 6
Houdijk, A A van den o
187
Houtman, J g 18 o 86. J
A h 34. W 3 ff 83
Houtum, J van o 105
Houtzagers o 156
Houweling, L 17167
Houwer, M E g 136
Hoven, H van den o 21
Hovius, D g 65
Hufferman, B W o 189
Huyden, Gr? 83
Huinck,CC017ol04.
JC<?116
Hniskes, J B li 67
Huisman, G H g\ 67. J
Jo87.KHM<7 17
Hulshof, J M g 116
Hulst, H T van h 5
— B T van der (/134
Hulstman, J W^r 151
Huntelaar z Deuys
Hussen, A van o 36
Hutjens, A^r l
Jaarsveld, M o 189
Jacobs, My 183.
Jacobsen, W Ey 135
Jager, A de g 116. D o
138. E^ 64 o 138. G
A 102
Janse z van Kooten
Jansen o 138. A A 67. A
H o 171.BA66.CA
5 h 69. C W g 64. G
W ff 2. R ff 31 o 53 A
68. H R L17151. H
W g 168. J A 137. J
W A 86. K#S2. Mo
104. N A 119. T W o
52. z Triet en Ver-
meulen
Janssen, A g 84. J M$r
49
Janssens, G M g 116. J
B ^116.s Vuiton
Janszen o 188
Jaquet, MTAS5.TA85
Jasper, K/J C «7 32
Jonken, J Gy 160 e 188
Jenner, E o 52
Jochems, M A 153
Jolen, C A 4
Jong, J Jo 72. PH052.
W A 153
— B de A 170. CA#4S.
D J Jy 168. HA<?
101. J A. ff 3. JR$r
32. J S ff 100. N A 50
o!55
Joncheere, A B de o 37.
JLo36
Jongbloed z Klaassen
Jongejan, G L C g 47
Jongerius, E gr 150
Jonkers, H A 169. P h
137
Joole, H ^116
Joolen,Co87.J<7lol20
Jorg, D^ 168
Jorissen.CSo36.So52
Keilen, C E van der o
187
Kemeling, JA^ 100
Kemp, CCo52. zNico-
laas
Kempen, J van o 87
Kempkens, M o 70
Kennedy o 21
Kenten, M o 139
Kerf, P J de g 1 15
Kerkhof, J van A 1 53
Kerkkampo87.PJA34
Kersten, C A 102. G A
67.GH(?183.JA66
Kessel, H H van g 63 o
71
Kesteren, vanzvanlpen-
burg
IJkel,HA170
Uperenburg, H A 118
Usendoorn, J A 155. z
H et j er
— G AG van#6S o 172
Iking, T A 118
Immiklmizen, M A 68
luckel, AEo71
In der Maur, D Hy l
Ingen, J van o 36. J S G
•7l35.MJi733.SHo6
Ingenegeren, A A 186
Ipenburg, J van o 71
Israëls, J A ff 116 o 138
-ocr page 598-
211
Keunen, Go 139
Kibbeling, H W g 18
Kieken, A J h 67
Kiel z Bakker
Kippersluys, C ïï g 47
Klaare, J M ,7 135
Klaase, APJ7U02
Klaassen, B o 172. G G
h 66. J W g 48
Klarenbeck, E £ 169. P
o 103 </ 116. K/* 169
Klarenbosch, H J van g
185
Klaversteyn, G ff 31. J J
5-18
Klein, A o 7. P o 139. 2
van Laar
Kleine, C /* 6 7
Kleinegrauthoff, H o 86
Klerk, A de h 50. F Ey
82. G <? 150. J h$lh
164. W* 67
Kiesman, AA 186
Klijnholst, CJ>167.W
/U18
Klokke, C B M o 52
Kloot, C W^ 151
Kluyt, C o 187. N o 35
Klumpcr, G o 20
Klutz, JF^63
Knierim, E Cg^o 187.
Kohier, J L0 101
Kok, A 047. J/i 66. H
#183.JPol87
— HJde02
Kolff, WAo51
Kolste, B M te 0116 o
187. J W,? 116
Koning, C g 151 o 171.
C ATo87.DJ0100.
J£5016S. Po36
— JHde0167
Kooy, J van A 102
Kool, G h 69. II M g
184. S M h 153
Koolcmans, A 00 19
Kools.H W ,7 136
Koopmam, BHA186.J
B032ol20
Koot, H018#20.Jo21
— G M A van o 7
Kooten, G van o 20
Koppe, W</183
Koppen, H g 118
Kops, A o 104. H #17
o 71
Kordenoordt, F P van g
151
Korf, H g 31
Korsten, H o 36
Korte, A J de h 68. C J
9'17
Kortenhoff, A A 68. E C
(/83
Kortenhorst, A G A 153
Kortree, B o 72
Korver z Venvey
Koster, F h 69. J g 152.
Wo 188
Kouthuyzen, P A 118
Kraaymaat, A C ^ 86. H
£ 119. J S 7*34
Kraak, A C g 18
Kraanwinkel, A k 85
Kragt, M o 155
Kragten, A g 101. D k
170. H o 154
Kragting, J A 66
Kram, W h 119
Kramer, G o 138. BA69
Kreeke, HA Fy 184
Kreeftmeijer, ASC^ISO
Kreek, C W o 120. D W
i/185
Kreykamp, A H^ 31 o 35
Kressel, H A 169
Kretzer, H o 155
Kreugel,Col89. E^19
Kriegero 189
Kriek, G o 18 7
Krijnders, C o 138
Kroesen, J W ff 18
Kronenburg, H h 119.
P^ 83 o 120
Kroon, E o 35
— F F van der A 86
Kroonenburg, M o 121.
Pyl35
Kruit', A de o 87
Kruyf, H de o 103. J o
5. M,/3/* 86 o 86. W
h 85
Kruyff, de o 6. C o 187.
Jo22o36. JAol71.
M I k 169. PM W o
138. S h 66
Kruyl, M J van A 4*. e
Drinkenberg
Krul, C o 6. G M o 171
Kubes, J My 99
Kuchler, G C h 66
Kilik, F van o 52. Go
155. z Vis
Kuyk, AC van^r 33. Co
53. H A 68. M o 121
Kuyl, D A van der ^ 117
Kuip, C van der o 86
Kuiper, M A 85
Kuyper, H g 32. J D^
82
Kuypers, G H W h 102
Kuiler, HA M^ 99
Kuppers, 0^167
Knijf, W o 87
Knippers, J C ff 184. M
A 170
Knipsehild, WJ£137
Knossenburg, S van ff 1 7
o 172
Kobus, JH^ 184
Koch, P H M o 105
Koek, M ^154
— IJHJde/5102
Koelee, M J h 103
Koele, J M h 5 1
Koelee, BW J g 168
Koeman, II ^184. M H
o 22
Koff, CAol21.J03
Laan, D van der£ 19
-ocr page 599-
812
Langlois z Boekhorst
Lankeren, J van h 19. W
0116
Lanzing, F B o 88
Lapidoth, B J o 21
Laros,PF048o 105
Latireyn, T099
Lautenslager, E M015 0.
PG064. zvan Rijn
Lavee, A h 85. z Kutten
Lebbe, FMol88
Lee, C M de o 71
— van z Nuis
— J M van der h 67
Leeflang, C /* 102
Leeger z Oossaan
Leemans, E H 0 64
Leerentveld, D li 67
Leer in 't Veld, H S A
102
Leerintveld, J h 19
Leersum, J van h 86. M
A 083
Leeuw z van Bruggen
— van der z van Beem
Leeuwaarden, G M van g
49 o 121
Leeuwen, van o 51. A0
183.C0184.GA137.
H o 35. JA 68 0184.
JA0183. JC0184.
JWA67.No7ol71.
P064.SC0116.TA
103
Leeuwenkamp, W E van
048
Leeuwenstijn, J van &
19. W h 19
Legedör, JFAo70
Legra, HL0 135
Leydekker, C o 7
Leyden, E M van h 68
Lek, J M van der 047
Le Mat, L A F h 68
Leminen, G van g 2
Lens, J P A 048 o 71
Lepolder, J h 101
Letschert, M 018
Lettinck, A 0134
Leur, JMde0115.LG
o 86. z Tulp
Leusden, van z Coene-
gras
Levöleger, T 0184
Lexmood, J h 4
Liefde, A de li 155
— W Jvande031
Liefland, J van A 154
Lier, F van o 121. N o
120
Lieshout, P A van h 85
Lieskade, A E o 21
Ligt, H de 0 3
Ligteringe,BNM0101
o 156
Ligteringen, H J o 21.
M h 66
Lijffijt, DJ019. WA5
Lijnden van Sandenburg,
G C C J van o 119
Limburg Stirum, J E A
S van Ti 4
Lindeman, E M o 71
Linden, B van der h 5 g
136. E o 36. G0 l h
5.EU5.HE02.J7*
65 h 169. JA h 68. J
W o 53. M W063.
W k 69
Lingen, A M van o 139.
C/1169.J0135
— D J vander/a68.E£
138. M 0 63. z de
Ruiter
Lington, D P /* 102
Linnebank, J E h 86
Linnenbank, H o 20. J 0
184
Linschoten, A o 187. C
0100. E0 18 o 71
Linssen, A. h 102
Lint, A van o 103. C G
D0134
Lip, C J van der o 120
Lipman, R B /* 153. M
o 139
Laar, van o 172. A o 21.
E o 37. W A 67
Laaren, J C van k 137
Laarman, A J o 119. G
J M A g 83 o 105. L
h 152
Laat, E M de g 183. z
Doesburg
Ladrak, B h 153. E o
104. T o 121
Lafeber, A J h 19
Lagas, H J A0 185. J
A&4.JN0 82
Lakens, C o 155
Lam, G g 2.z Coops
Lamaitre, A P W 01 34
Lamars, C ff 18. R0 18
Lambert, P T 031
Lamboy z Gresnigt
Lambooy, C H g 150. J
C/5155
Lamfers, B A19.GA0
101.HB064.zBuy-
tenhuis
Lamie, Do 155. Lo6
Lammere, G J o 104. H
A 119. J h 137
Lammcrts van Bueren, J
C04S. M h 67. zvan
Dongen
Lancc, G g 31
Lancee, A o &y 168. D o
71 h 137.H0 100. J
/«4
Land, M o 7
Landré, A J J 031. J N
0167
Landwer, T A 11 8
Lang, C M de h 169. E
g 168. G Ho 8. H h.
137. H B g 151. z
Penning
Lange, C de A 68. P W
K o 120
Langedijk, E Ji 68
Langendonck, W Fvan
, AM047
-ocr page 600-
213
Lisman, A h 186. ME
#183
Lissenberg, Do 171
Lit,AA119.GDA102.
L M o 172. N# 135.
W o 52
— A van der A 69
Lobach, M C A 20
Lobry, J H A A 66
Lodder, A #83. G A 65
o 187
Loeff, JJ#135
Loene, J van o 187
Loenen, H van A 19
Loep, B J A 50
Loeve, van z Eood
Loeven, J o 103
Loggen o 139. A A#64.
C o 139. J A 66
Loghem, A S van# 183.
Cyl83
Logmans z Voorn
Lokhorst, G Z van #101
Lonkhuyzen z van der
Horst
Lonneman, Co 53
Looy, A M van o 37
Loois, C 3 ff 115 j
Lookeren, J van A 169
Loovens z Ladrak
Lorette, E o 51. P A 50.
WA 153
Lorijn, J # 84 o 104 o
120. M #84
Loverden, E van o 155
Loveren, A van # 82
Lubach, P #64
Lubbers, E C A 154. J o
187
Luca, W A# 3
Lucas, J Ho 121. PF#
116
Lugt, A van der o 17 2.
HCol55.J#100
Luin, J van o 155
Luyn, A van A 86. D#
47. G# 18. H A 86.
N A 102 #151. P M
J W 08. z van Doorn
Maneil, M A van o 51
Manen, H M van A 65.
J A 153
Mansvelt, A A 68
Manten, C H # 134 o
155
Marehal, P# 117
Marchand, S M o 34
— J J CLe#136 o 154
Maree, G M A 4. L o 6
Mari, H de #183. PA67
Marie, J de o 6
Mariss, A AD# 115
Marree, A A 34
Mars, A van der# 31
Marsman, A#49 o 71
Martens, J H JC#115.
Poll9.WH# 33
Martijn, A# 65. J A 65
Martin, F# 82
Martini, C #64. L o 21
Martinot, C o 52
Masion, M J o 140
Masmeijer, A A 103
Mast, C van der o 88
Masten, A A 102. N g
185
Mastwijk, A A 119. J G
o52
Matlung, 3 A ff 117 #
171
Maurik, H van #33. M
#183. W# 151
Mauritz, G A 20
Mechelen, C van A 85.
HD#49
Meegen, J M van # 32 o
36
Meelen,H#117
Meens, CFS#49
Meer, van der z Knijf
Meeteren, C H van#101
Meeuwsen, E# 100
Mey.JAoBl
— E M de g 17. W J
A 169
Meybaum, J A g 3
# 32. W # 100. z van
Eek, Eylenboscb. en
Kenten
Luyten, H A o 5
Lunteren, H M van g
150. J C# 19 o 34. G
o 36
Lussing, A o 88
Lutterman, H o 121
M
Maal, van der z de Bon
Maanen, van o 20. C J#
49.J#101.JC#116
Maarle, J C van # 185.
MAC#lo88.PJ
#63
Maaren, J# 183
Maarschalkerweerd, A P
# 117. B A 138. C#
48#183. ï o 7#47.
W#168.^Kempkens
— C J van# 84. J# 31
A137.JGA70
Maarschalkerweert, D B
o 20. z den Boode
Maarseveen, J # 183. W
#184
Maart, P A 66
Maas o 171. M JA 118.
WE A 85
— C van der A 66
Maassen, T A A o 6
Maigret, J B A 152
Maire, J G La A 50
Maitre, H La #31. J J
A153
— CJLe#100. N W «7
100
Makay, L A 153. W A
137
Makkee, N W o 5
Man, J A A 69
Man, J P de#152. J H
#84. W F A 153
Mandersloot, J o 103#
185.JMo36#151
-ocr page 601-
214
Meiden, A C van der h 6 G
Meijer, C Ti 67. E3-82.
HE0135. LCA70.
LFM0116.PA186.
z Gijse, van Groenin-
gen en Öuaken
— B de Jt 169. P H g 84
Meijere, A J II Aeg 152
Meijers, FCJA169
Melissen, G S o 121
Menebröker, G Ho 171
Menke, E M g 31, s de
Bruyn
Mensburg, E h 186
Mentz, J Kodenburgh h
50
Merkenhof, S D van den
£66
Mertens, J P ^ 184
Mesch , A E van der
Boon o 188
Mesman, DAS
Metelerkamp, PP Jo22
Mets, J E CA 69
Meltmann, J M A 50
Metzger, J M A 102
Meuleman, M C o 36
Meulen.H Avander<;63
Meurs, JM^32
Mica, H E H ^ 135. J
H A 34
Michielse, M^ 184
Middelkoop, G h 50. J
W g 151
— M A van li 119
Mielard, L A 19
Mientjes, F g 115
Mijersen, A A 138
Mijnders, EP o 51
Mijsberg, K A 50
Mikkers, J A 50
Milders, J J g 32
Milius,MF</49
Minden, J J van o 8
Mink,MA153
Minkelen, E van^83
Mittelbeck, J E o 71
Meerbeek, AC A 70
Moesbergen, C g 185
Moesman, E B g 135
Mol, A. L ff (i 3
Molenaar o 22. J g 83
Molenbeek, C g 169. C
E o 87^184. WCy
185
Molhelm,A<7l52
Mollars, CAS
Molsbergen, H J g 151
Molster, J A o 155. J A
D o 22
Monde, J C van der g
115
Monne', Hol87.J<?184
Monnee, J g 150. M F
o 36. N A 69
Monrooy, J W Kg 115
Montfoort, S A 5
— F van^r 110. H J^
117
Mooiman z Tileman
Moor, T C de ^83 o 104
Moot, H g 168
Mordon, A J A 68
Morison, M J A 66
Morren, E o 6
Mossel, J o 8. M g 65 o
138
Mostert, W # 64 o 88
Mourik, H van g 49
Mouwe, C A 186
Mouwerik, van z Loeven
Muis, H o 21
Muys, AM^r 49
Muyseuberg, F van den
A'69
Muysert,KW^47
Muysken z Gronovius
Muiteman,G^63. S W
A 50
Muyterman, H A 67
Muizert, B A 67
Mulder, B M g 167. C g
31. C G W 0168. C
en Eobbers
Mulders, G ^31 o 36
Mullekes, M H,; 47
Mullekora, W J van g
150
Muller, L A 170. O A
153.UH^32o86
Muniaerts, CGijr 101
Munster, G A van g 186
Munten aar, J F^r 31
Murkes, A o 120
Muts o 61
N
Nagel , J H y 1 7 . 2 Jaars-
veld
Nagels, AS A 118
Nagtegaal, A A 69^184.
C A 50 A 68.
117
Nahuys, J #3 2
Nahuysen, A. ff 185
NakkezDecking
Nass, C A^ 115 o 121
Nebbeling, J g1 48
Neetens, FJ</101ol55
Nesselaar, L A 4. SM^
137
Nicolaas, CEol87
Nieboer, H g 47
Niefeld, J de o 105
Niekerk,JG W</115
— J van g 3
Niekerken z Alborn
Nier, J L van g 3
Nieuveld, J A o 7
Nieuwboer, G^r49. JA
69
Nieuwendijk, J o 103
Nieuwenhuysen , H g
135.WLA119
— J W van A 67
Nieuwenhuizen, L^r 167
Nieuwkasteel, C J van
o 21
JTA119. J W o 52.
-ocr page 602-
S15
Nieuwkerk,HC^150.
— van z Werkhoven
Nieuwpoort, A A M g
184"
Nïewede, L G Ji 85
Nijs, A deyT.36.MJo
189..zdeEooy
Nimwegen, H J van^ 3.
P h 69
Nolet, MJ^llS
Noort, J A van o 7
Nourrisse, C M g 152 o
187
Nues, J van 7/153. S H
ff 136
Nuy,M0172
Nuis,JPo87
Nuys, L o 71
Nus, A V van g 49
oSTussen z Bregard
O
Ockeloen, 'S 3 ff 48. C J
g 116. C S <7 116
Ockhuysen, A A 66 A
137.Do7
Ockhuyzen, A o 120. A
Joiao
Oderom, G A 5. HN<?
136 o 154
Odijk, E & 50. z Krul
— J J van h 118. M o
71.MAC048
Offeren, C J van k 50
Offerhaus 0 van Beek
Offerrnan, A o 6. J g 32
Ohl, C A 4. J Lo 120
Oijen, J g 32. « Ras
Okhuysen.Aol56.BA
052
Olderen.J JBvaru/115.
M^18
Olivier,Mol56.P,7l51
Ommeren, H van o 154
Ooms, A o 188. C Ji 170
Oorschot, H van h 186
Oort, A van g\\l.Cg
117. C M g 2. E h
169. J o 138. M AA
50. N P^ 18.PJ^
150
Oossaan, C o 87
Oost, J A van h 65
Oostendorp, G g 13 5. W
ff 31 o 171
Oostenrijk, G0150
Oosterbaan, J C ff 100.
J P G <? 82 o 188. zde
Vrees
Oosterbeek, A k 69 '
Oostrom, J^IOO
— D M van ^ 48 o 104
Oostveen, AA5 A 1360
152. O /< 102. GM0
48. U ff 47 ,7185. J o
Paap, C G h 67
Pabst, A M A Sy 185
Paling, A /* 86. J C?
116
Pannebakker, J g 99. i
van Dreven
Pappelendam, W o 52
Pardon, A g 3
Parree, C 3 g 116
Pas, A o 87
Pasman, C o 70
Passage, J /* 85
Pastoor, G K A 50. J C
^151.JG//185
Patist, J h 51. MW$r
152
Paulssen, J o 187
Paulus, E o 7
Paulussen, M P ^47
Pauw, A Kg 115
Peek, C h 85
Peel, W,? 3
Peeters, N ^49
Peeterse, P J>19
Peetersen, P G o 121
Pey, DL^47
Pellen, CC W g 117
Pelt, J M ff 168
Penning, H J h 137 o
m.SEyll6ol55
Pents,OM^83
Peppe, J van o 35
Peppen, A A van h 68
Perbal, A g 4
Perdon, W o 189
Permetier, SMC(/100
Peters, GE o 139
Peterse, ZCy48
Peterzen, J o 7
Petri, A M & 67
Pfeil, JAME^82
Pfenninger, C C
Philipoom, J A 86
Philips, J Ji 138
Philipsen, G C E^ 134
Piek, T 'M. g 33
16
Op ten Noort, A E A k
69. J*69
Opzoomer, E0 18
Orban z de Haan
Oremus, E h 153
Ortt, CPIJ063
Oskamol71.Aol05
Ostermann, P JA 186
Osti, H 064. 2 Westhof
Otten, Dg 150
Ottho, W g 64
Otto, C o 154
Oudegeest, C W A 85.
Oudendammer, J B A
170
Oudijk, M o 171
Ouwerkerk, J van A 170
Oven, J o 104
Overbeek, Go 87. H o
52. JG0135.PA66.
z Schrijver
Ovcrbrugge, J H0 135
Overdijk, Ly 151
Overwijn, B o 35. P J A
o 138
Oxenaaro 171
-ocr page 603-
216
Eeitz, JC031
Eenes, C W 017 o 36.
H0183.N03
Eennes, A W van 0 32 o
104
Eensenbrink, J A o 7
Eeppel, F o 17 O
Eeule, C o 189
Beusel, AA 68
Eezier,Oo21.NAo20
Khedcn, S J van0 168
Ehee, AC P van0134
Ehijn, H J van h 153.
W A 15 3. «Verheul
Eiekaby z Story
Bidder, N D H0 100. E
0135
Eicgen, AE01
Eiel,AHvan0135
Eiesen, AM C van7»67.
JCT0189
Bietveld,AJ0116.C/&
67. C J W o 121. C
M0168.Go21.IAV
0 63. J k 102. J G li
68.JMA101.JP W
o 120.KFWol55.
W J 01. z Forst
Eictveldt, CLol.J01.
JPW01
Eiezen, MOP vano!70
Eigtering, MC048
Eijk, J de o 36 o 51 A
154. P0 83. W o 21
Bijkeien, P van o 51. P
C 065
Bijkelijkhuysen, A van0
151
Eijken, A M M 0 115.
MEo87.zMaree
Eijks, J h 66
Eijksen, D o 171 0185
Bijn, A A van o 155. A
W A 102. B H A 67.
C W0115.E0168.
G0 83. J h 50. JHo
39. JJ018031053
A103A1G9.JWM0
Pieper, I) g 32
Pieters, G018
Piggelen, G van g 134.
HJ0150
Pijl, L van der g 82 o
172.B0152
Pijpeman, M o 139
Pijper, A H C k 170
Pijpers, M T A 69
Pijtak,FJ070
Piket, H W A g 19
Pisa, CTul71
Piza, M J #9 9
Plaes, A van der o 52
Plaizier, G g 64 o 140
Plas, G H van der h 34
Piaster, G o 51
Plett, W 049
Plie^er, GMA0117
Plink, H A 68
Plomp, A o 139
Pluym,A0183
— van der s Eijken
Poel, G H van de 017
— van der o 155. Do
35. GHM70
Poelman z Alewijn
Poesenouw, F g 117
Poessenouw, J
o 171
Pohl, J o 188
Pol, T J vaude 099
— A J van der 0 64
Poll, M van de o 22
— MA van der Ji 34
Polier, 3 ff 115
Pols, E A0 47
Pompeyra, C M A o 104
Pompeus, C h 5 o 189
Ponsioen,M AA 68
Pontier, M E0 17 o 72
Porsul, L G o 36
Porte, M van der o 172
Porton, J J Ji 102
Posthoorn z de Kruyff
Pot, A0184. GJ082o
120. J0 101. W o 20
Pothoven, A h 34
POLIW, E h 5Ü. G g 18.
J F 00 48. JWA50
Pozzi,MBA67
Praag, J M van0 115
Prey, T o 187
Preys, F0184
Prette, W 00 151. s Ac
Kruyff
Puis,BdeA119.W03.
s Duyveman
Putten, B P van 018. E
CA50.Go7.H0S2
Q
Quaken, G o 5
Q,uee, H J h 137. T M h
850136. êCorbesier
E
Eaam, D H van 0 64
Eaasveld, FP0184
Eackee, M C M Ji 103
Eademaker, F G 0 3. s
Alberti
Eademakers, E o 119
Eandsdorp, J k 137
Eapis, L h 66
Kas, C o 86. E o 188. H
o 187
Eavens, W C o 35
Eavesloot, E A 119
Eavestijn, M o 88
Eeder, EFA071
Eee, D van h 109. M h
169
Eeemst, C M vany 169.
MC o 6
Eeenen, E van o 6. J S U
170
Eeeskamp z Geurtsen
Eegter, J049 o 70
Eeijers, A G o 87
Eeyn, 00135
Eeinboud, H J0 84
Eeindre z Schepens
Beynhard, J o 70
-ocr page 604-
217
37. M U ff 167 o 172.
S h 170. W M D ff
115. z van Gorkom en
Schoonheyn
Bijnberg, PM#2
Eijnbergen, C o 34. H o
5^151
Bijnders, A 0^480120.
A J A 153. B J Co
155. G J J> 830189.
J A 153 o 188. J H
Eomondt, H J van o 6.
P J J o52.WGF^
64
Eood, D o 52
Booduyn, A. ff l
Eooy, G Gde^lSl.H
A*170. J o 156. NA.ff
S.sLit
— H van o 121. P J g 2
Booijen, van o 71. B J
0rll6ol21.F^3. G
G ff 101. H ,7 33 o
Euyter, de o 187. Go
104. H h 86 ^183.
H J A 169. M A 50. P
J R ff 134. W A 65. g
Lodder
Buyvekamp, T M A 137
Buyven, A van o 52. H J
9 136
Kumbrink, T A 68 ^151
Kusconi, B G ff 136
Butgers, Ay 82 A 118.
C C A 153
Bulten, C A 85 o 138
Kutting, J0168
Euttink, KJ^84
Buwiel, HCB#99
S
Sabee, M l 68
Sain,AdeA186
Sakkers, J A 103
Salm, J P van der g S 2
Salomon, PW^83.Si/2
Sam, CLolSO
Sambler, A J o 20
Sanden, H W van der^l
Sanderson, AECA86
Samikuyl, FC^99
Sandwijk,GPvano87.
L H A 1010152. W
A 85
Santen, A van A 153
Santwij k z van Soeleu
Saron, C M g 49. J A
119. zLonneman
Sas, C o 6
Saurens, J S g 2
Saunvalt o 155. Cg\o
20
Saveur, ECA137.JH
A 68
Schaad, W o 120
Schaaik, H van A 118
Schaaps, IIA o 36
Schadee, W (? 99 o 139
Schaft, A van der g
183
Eijnfrank, CH^lSl.E
A 69. F J h 170. a
Bellin
Eijnhardt, C JWy64
Kijnhart, C J W o 5. H
A 138
Bijnsburg, M^r 32
Bijntjes.AF^.GMP
138. J A 103 o 171. J
G o 70. L C^82. T
M<7l9o36.2vanBo-
ven
Boojen, M van A 4 o 138
Eook, PJol71
Eoon,MdeA169
— JM van A 118
Eoordink.MWASS
151
Eijsart, C o 36
Eijst,APvanderA137.C
Boos, W ff 31 o 35
— J de A 85 o 172
Booselaar, E A 13 8
Eooth, H E F T A 68
Bijswijk, C van^17. W
Eis, M o 104
Eizzi,JFA102
Eobbers, A o 70
Bobert, CL A 138
Eockus, M P A 138
Eoelandschap, Py48. T
J A 138
Eoelofso35.BA137
Eoeloffzen, SCA118
Boep, A. G g 184. E G
M o 184
Eoerebach, E ff 48
Boest, C ff 150. D J o 5.
Boozemaal, A. h 118
Bos, 'S.g 99 o 105. H J
g n. M.g SB
Bose s Senn van Basel
Bosenberg, J L g 134.
M W A 67
Bossem, C van^r 184
Eossum, van o 20 o 156.
C A 69. T>ff31 o 53.
G<?17.HA5. JA66
^ 117 A 137 A 170. J
Ly 150. JMA51.L
A 170. N A 101. W J
o 87. z van den Boon
Mesch
Bosvelt z Murkes
Eoghe, M C o 35 Bubens, S I o 21
Eogier, AJ>82.CLy2 Bueb, P^116
Eoy, Jdeo 52. M A 152 Buffelse, J A. ff 3
Boland, P L 3 ff 18 Buys, A. g 49. G M g
Boller, M de A 67 152. Jg0 31 o 70
Eomans, H o 138 yBuvsch, E o 139 -
Eommelswaard, W A170 Eaiter, J de o 35
•
-ocr page 605-
218
^17 A 119. J A 85. J
WA50.MCA50
Seldenrath, Hjrl36
Selijn, B G ^ 18
Sellem, J van A 119
Sellin, H Go 103
Selling, H o 22. H J A
67
Senft,TH#64
Sennef, H #83
Serto,Jol56.MLol03
Servaas, J S A 67
Seisener, C A. g 168
Seton, J F k 66
Setten, D van o 22
Sybesma, J# 101
Siccama van Slochteren,
W Hora U 4
Siebelink, C # 83
Siedenburg, H H A 186
Simes, A J o 22
Simonis, A. g 33
Simons, D g 63 g 168. E
Sinninghe, AF#17
Slaghuis, J Hg
Slegers, AMy 84o 120
Slikman, A A A o 140
Slingerland, M E #49
Slinkers, A Jy 183
Slot, A J van der^ 64. S
o!88
Sluik, IA 102
Sluis, van der o 156. J g
167. J W/? 48
Sluys, C van der A 153.
z Koghé
Smalt, P H A 86
Smeenk, H A 66
Smeijer, JA#82. JC#
82 o 120
Smelting, A M M A 4
Smit o 21. Ag 49 #185.
C A 118. D A 85. EG
C#168. FJA4. GA
65 o 172 A186.H#
185. H M # 150 o
155. J A 19. JMA4
Schaick, E J van o 120.
G H h 186
Sohaik, A van o 6. C h
50.CJMA69.E Sff
100. G h 85 o 88 g
151. H h 69 g 151.
HJC#100.JAo71.
J J F A 118. J WA
137.MA186. P#49.
8^63. T P# 18. W
k 119
Schalkwijk, G A g 32 o
140. W A 153
— Gvan#32
Schanekamp, J M h 138
Schanze, G J o 6
Soharp.AA69.MA70
Scheepes, A o 6
Scheggetman, K</ 65
Schelkes, J C o 36. N E
o 51. z Koning
Schellink o 8
Schelles, S A #116
Schenig, F o 170
Schepens, CA69.H021
Schepper, L h 4
Schordijk, G van A 102
Scherff, J C h 137
Schermbeek, E W van o
35
Schilthouwer, A J van
Hoey o 35
Schinkel, F h 137
Schipp, H g l 7. J o 51
Schippers, A g 2
Schluiter, JDdelaFon-
taine o 71
Schmidt, A F o 121
Schmit, P A (? 167
Schmitt, G C h 5
Schnell, W h 153. W M
o71
Sehock, G E o 104
Schoeman, H 7*102
Schoenmakers, A g 48
Schok, AM h 19. GP#
117
Scholbrock, J A g 17 o
52. JBffll o'dB
Schols, W g 32
Scholten, J J g 3. N#
183.zEverts
Scholz, A o 187
Schonenberg, EMA153.
J J#136#136ol39
o 154
Schoonheim, A h 119. H
#48
Schoonhein, A F # l
Sehoonheyn, E o 7
Schoonhijn, P o 172
Schoonhoven, D g 184.
E A 68. G h 118. LA
137. P h 186. W 5g
33. 2 Eijsart
— N vany63o!03. P
ASO
Schooten, A # 134. J A
67.JPA67
Schottel, P g 3
Schouten o 103. EA169.
M H o 20. W0167. z
Groen
Schram, F A 138. J J #
185. W o 7
Schrameijer, J H A 186
Schravendijk, A J A 85
Schreijer, J P # 32
Schreutelkamp, CH#63
Schrijver, A A 169. H o
5. S C </ 99. "W A 85
Schrödero 52
Schroot Bettink, C J #2
Schubert,MGA153
Schuilmg,CH/4l69. J
A 169
Sclnilleroisll
Schulp, J o 188
Schumacher, J g 185. W
g 63. ^ Heppel
Schurink, J g 117
Schusler, H C o 72
Schut, J g 2. W F o 6
Schutte, J D A 66
Schutter z van der Ylis
Schuurman, A E o 7. E
-ocr page 606-
S19
Stoops, L A0 115
Stoppelaar, M de o 20
Story, S o 172
Storm, W J0 32
Stouteuburg, A /a 19. E
J M0 135. J 065
Stouw, J C o 139. M C o
87
Straalen, A van /* 119. J
0184. T/168
Straaten, A W N van o 8
— C van der0 167
Straatman, C 063 o 155
0168. H02.J0134.
J MP h 170
Stralen, H van li 67. J
M 084. W 0100
Stramrood, S h ]53
Stratenus, P o 52
Strans, J0 3
Straverol39
Strick van Linsehoten, C
o 170. EHE0100
Strigt, J van der h 170
Stringe, M L G U 66
Stroenk, J0 2
Stroeve, C M 0 183. H
J o 121
Stroeven', P0 47
Stroom, B van der g 48.
H A 102. JC017
Sturkeriboom, H 0100.
W0 63 £137
Storm o 156. P W* 101
Suering, F 00 168
Sull, J W van 0 100 o
155
Sulzle, ADA103. MG
A 119
Summersbag s Oudijk
Sunderman z van Dors-
sen
Suter, P n 69
Sutherland, A0 117.0
W 00 152. J Eo 120
Sutphen, G van h 102.
H M37
Sutto,BJD083
0190151.M049.E
3 g 99 o 171. S o 53.
z Erkens, llas en Zijt-
veld
Smit, E vander033/;34
Smith, W E h 69
Smits, A A 51. C P0 64.
J "h, 50.JA.Py 161.
ML/* 50
Smorenberg, J o 71
Smorenburg, A o 35
Snellenberg, JA118
Snijders, A01.AMo52.
J A 169. J M h 4
Snippenburg, G van/«66
Snoeck, H M 03. WA
o 20
Snoek, C h 20. H G 0
168
Snor, A ff 64
Soblet, J o 138
Soelen, H van o 53
Soest, A C van o 71. C
A ff 135 o 139. G0
17 A 118. H h 186. H
T084.MEo8?.T£
34. TN0 83
Soeterik, D0 100
Solisten, L von o 7
Son, A van h 86
Sonnius, M o 139
Soomeren, C C van o 22.
JAo 86
Spaan, J g 151
Spanje, A G H van g 49
Spankeren, H van o 6.
H W o 155
Sparenburg, L0 117
Spee,H0183
Spelt, N M van der h
103
Spierenburg, A 0 101.
G ff 49 o 72. M0152
A 169
Spierino-, II C A 186. M
J o 188
Spies, J o 103
Spithout, E 032. J 033
o 37
Staak, P van der o 17 2
Stam, A/i 119. H0 82
Stangenberger, A F /«
119
Stappers, D A 119
Stappershoef, T van g 47
Staveren, G van /* 118.
H o 6. J h 84
Steen, J van o 138
— A van der0 116. A J
048. B 064. C A 69 A
154. G 047 o 105. J
M081o70. M0117.
MW0117.NJ0168.
P0 99 o 104. T 00
1000 116.TJ0 65
Steenbeek, G o 154. J o
71. P A J/j 153
Steenis, A van o 52. s
Eavestijn
Steenwijk, G van ft 34.
GCW0151.M//153
Steffaan, J MA 68. W B
0136
Steigenvald, "W g l
Stempfoort, van o 34
Stenis, J H van049. M
A 152
Steppe', W A 170
Ster, J van der o 71
Sterke, J L E0 3 o 87
Sterkenburg, J S van 0
167
Stevens, Hoöl.NAM
0 150. z van Veltum
Stigt,Evan0167
Stirum z van Maneil
Stockum, A van0 l
Stoeder, W C h 86
Stoker, D03 o 71
Stokkum, G J van0 152
o 189
Stolker, J/il53
Stolwerk, DA031
Stolwijk, A o 5
Stoop, H W van der03.
J o 103
-ocr page 607-
220
Tielens,JF0151.WH
0136
Tiesman, C E A 86
Tileman, C o 36
Tilman, A S o 105
Toebes, A A0 4. W o70
Toeteman, H h 67
Tollenaar, A Ji 4
Tombe, D G Des g 150
Tombrink, J g 48
Swaanink, J o 6 g 99 o
105
Swagers, C g l
Swam.L van#117ol56
Swart,Jde#1177tl54
Swarts, M P o 104
Svveers, L g 47
Swiebel, J H 7* 118
Swillens,CMo35
Valewink, H ff 18
Valk, J C (/ 63
Vassc, C ,7 150
Veen, M van o 37
— P van der o 7
Veencndaal, G o 156. H
o 139
HO S. M
Veenhof, G o 104
Veer, P J van der0 151
Veerkamp, C W h 5
Veereschild, N «7 134
Vegten, G van 7*66. M
/&60.TJ084
Velden, P A187
— van de o 71. J J 7* 34
— E van der A 119
Veldhoven, A082o 171
Veldhuizen, Avanol72.
C J ff 135
Veiling, C 0184
Velthooven, P o 36
Veltum, A van o 51. J C
H018
Velze, van o 70
Ven, L van der ff l
Venis, ADACö.PMo
71
Verbeek, A g 49. D ft
L37. H A ,7 48. S W
00 82 o 189
Verbon, W C# 168
Verbrngh, H Go 21. M
H o 70
Verdonk, G#19
Vergeer, A0 99
Verhaack, W 064
Verhaar, A ft 69. W h
153
Verhcem, H J 0 101 o
17LN0171
Verheul, A018ol38.
G0183. HW0168.
J g 151 o 171. MJ
Toorenenbergen, J van
031.806. sLebbe
Toorn, C J van den o 104
Toppers, C A 67
Tricht, E E van g 150
Triet, M van h 5 o 70
Trip, APJ01
Tromp, CO 0 6 3
Trostorfï z Guerin
Truschel, A G g 2
Tuinenburg, IJ h 103
Tullingh, AML van01-
denbarne veld genaamd
Witte g 84
Tulp, G o 70
Turel, E J 018
Turk, F den h 34
Tussenhouto 21.sBrood-
koorn
U
Ubink,T0168
Uden, L J van g 17 o 87
Uhlenbroek, M J #116
Uylenbere;, A A o 71
Uylenbroek,LC0185
Uitert, C van ft 69. J ft
69
Uytewaal,JM0117
Ulot, A.9 65
Ultee, HGP0187
Urn, G van g 167. J ft 5.
T0167
Ure', J 064
Us, J van0206.JMA85
Uum, H van h 67
Taats z Verhoef
Takken, H g 83
Tap, E H A 85
Tardie, HJC&137
ïaris z van der Staak
Tas o 156
Tasking, W C Ti 65
Tavenier, A o 172
Tax, H o 188
Teewissen, D k 102
Tegeler,Fol05
Tegelman, L J RF^ISO
Teylaar, F o 139
Terdie z van den Hoorn
Tergouw, M J van o 156
Terlingen, H C o 53. J
Go5
Termy, C E van 7* 103
Termolen, J o 13 8
Terwogt, E o 188. J o
87. W A169
Tessel, A van Ji 153. C
0105.Gol87
Tetenburg, W H #480
104
Tets, J W van o 188
Teunisse, JWol39
Tennissen, J L o 188
Thesingh z van Tets
Thiea, C A g 152 o 171
Thoman, J o 171
Thomas, P o 120
Thomassen, J P g 84 o
156
Tieges o 21
Tieland, J A137.2Nuy
-ocr page 608-
221
Visser, A ff 3 ff 64. A J
^ 150. E # 184. Ho
70. M# 136. MA#
4. W A 68
— J de o 52
Viveen, B g 4. 0 Stouw
Vlaanderen, J W A 118.
Ko70
Vledder, J T# 32 o 103
Vleming, D J #100
Vlerk, G C van der h
119. M H g 135
Vlieg, W de A 66
Vliet, J P van A 66. N o
171
Vlis, C van der ff 4 8. H
J k 85. M o 21. W U
85
Vlissingen, FEvanol72
Vlok, 0^18
Vlooten, T L van g 117
Vloten, G J van g 151
Voeeht, T o 172
Voest, F Jy 136. MJ#
loooiai
— A de ff 47
Voets,MAA51
Vogel poel, J A van A 68.
P P J o 20
Vogelsang, FWP#100
Vollmuller, A#48
Vooren, G G van de #17
o 154. J ff 19. L A &
69
VoorEndt, P h 65
Voorhout, M A 67
Voorn, H o 70
— F van o 8
Voort, J C van der7* 153
Voortman, B J#83
Vorst, M E ft 70
— J C van o 35
— J C van der 7i 138. W
J#18
Vos, C £ 66. K J li 67
— J D de o 139
Voskuylen, D A 155
Vosmeer, D #17
Vree, G de h 170
Vrees, G M de o 188
Vreeswijk, A o 121. ET
# 63 o 104. 3 h 137. J
M # 63 o!05.LP#
99. ME o 36. W M o
64
Vries, A de o 6. JA/J33.
Mol04.S#2o21.j
van Kalken
Vringer,WA187
Vroon, A # 64. B H#
33. M G ff 167
Vroonhof, H o 171
Vugt, J van h 86
Vugts o 120
Vuiton, M C o 120
Vulpen, H van #48 o72
Vulperhorst, W #82
Vuurst,BCvan&86
W
Waa, W van der# 17
Waal, C S h 85. J G h
103.JS;783
— DWde#83
Wagenaar, W o 21
Wagevoort, J # 47
Wakeren, N van ^68
Wal, C van de h 8 5
— J van der# 2 # 48. M
£85
Wallard, J J k 67
Wallast, M A 69
Walraven, MH#167
Walters, C A 84
Wammes, W J ff 49 o
119
Wandelaar, W J# 82
Warmink, E o 22
Warren, H J J ft 118
Wart, J P van der h 115
Wassink, J C A 19
Wateringe, W van o 52
Wavere, J van A 102
Waveren, C E van #117
o 156. M h 51
Verheuvel, P#33
Verhoef, C M o 189. G o
22. J W o 183
Verhoeff, CE#100
Verhoeven, J7«137#185
Verhooren, A o 21
Verkerk, A H o 156. G
#101. J#183. PJo
87. P M/* 153
Verkroost, D g 3. M o
104
Verloop, J W g UI. W
H ff 100
Vermaak, C A 6 8
Vermeer, I J ff 32. z
Woudenberg
Vermeulen o 171. A o
139. A A h 20. C h
153#167.CCM#32.
D o 87. F P o 6. H M
o 187. J & 84,7100.
J C ff 183. N/i 169.
EG#32
Verm'mmen, J o 86
Vernooy, G #63. J#32.
P A 50. W/j 85
Verschoof, W * 69
Versteeg;, A B # 64. E o
120.I#2.JA#4.M
# 64. P ,7 47
— H W N agtglas o 21
Verster, G L o 7
Vervvey, CT#l.JCo7
Verwoerd, J C C,; 136
Verwoert, JTA153
Vianen, D o 172
Vieyra, E #169
Vierbergen, M J U 6 8
Viergever, C ff 63
Vinden, F J van der7^68
Vingerling, A J A 118
Vink, C/* 68. C C# 99.
JC#64
Vis, E o 172
Visch, G M ff 63
Visee, A J# 48 o 120. B
H#48o86
Vismans, N# 64
-ocr page 609-
Weegenhuise, C C h 66
1/990188
Weegenhuisen, W J g 2
Weenen, J van g 151
Weerd, C P van der h
102
Weerdcnburg, B U 102.
J h 66. S ff 84
Weert, A van A 137
Wegerif, W 3g 64. W P
J^ISO
Wey, V ter ff 33 o 103
Weyburg, A AC ,7 136.
z van den Toorn
Weyde, J van ü&cff 116
Weydeman, J C o 21
Weyden, W van der A 8 6
Weijers, A M g 18. «van
Lingen
Weidner, CE^lo7. S
Wel, J W van der 7i 67
Welbergen, G van g 18
Wellenbergh, PJHJ^r
83
Welling, A L<7185
Werdekker, A ff 18
Werf, A van der h 67
Werff, R A van der o 70
Werkhoven, C o 188
Werkmeester, WB^lOl
Werson, J o 53
Werzenburg, J A H o
155
Wesbeek, A F ff 16 8. H
E h 19. M o 104
Wesseling, WCA65
Wessels, B W g 3. G A
ff1
Westbroek, G H h 102
Westerhout, E J A 102
Westerman, C h 85. M g
184 o 183
Westerveld,HA137
Westdijk, 0^136
Westhof, W o 21
Westhout, A M h 186.T
M g 168
Westland, J A 102
Westmaas, EH<7 17
Wetter, O L h 102
Weusman, S J</100
Wezenburg z Buis
Wichelhausen, E g 100.
E E h 66
Wichem, J van g 115
Wiegand, J T o 51
Wiekekarap z van der
Haar
Wielard, CMA118
W legers, A M A 170
Wielen, D J van der li
186
Wielhezen,MGol56
Wierst, M van#183. W
h 86
Wiesman, C B^ 65. J B
o 140
Wiggeman, C J o 171. P
G o 188
VViggers, G k 186. z van
Spankeren
Wigt, H h 84,
Wihsen, A van A 50
Wijck, H M J van Asch
van r? 117. I AM. C ff
136
Wijk, A \wg 99. AH h
118.Cy31.Mol20.
ME h 102. WJo71
Wijnands, AJ052. E J
g l. H h 153. J o 71/4
103. L A 20. W h 19
Wijnberg, H g 63
Wijnen, P o 18
Wijngaard, H G J van
dcff 100
Wijs, P M de #65
— D van der o 22
Wil, E o 105
Wilbers, A M k 118
Wilbrink, A M;g 134
Wilde, A de g 168. J L o
120. P o 139
Wilderoast, H ,7 100
Wildenbursr, R van den
Wildernis, G k 5
Wilhelm, C k 66. H M^
83
Willegenberg, H o 172
Willekes, WA#32
Willemars, J h 4
Willems, CA#99
Willemse, C J o 51. G^
101 o 139
Wilschut, J h 170
Wilshaus, ,THA^83
Willen, A WA 19
Wilting, J H o 139
Winter, A de g 135. H h
70 o 156. J A 169. P
<?2o35 h 500 116.P
A ft 86
Wintershoven, W N h
118
— C van#2
Wischhoff, D H A 137
Wismeier, ATyl85. C
T o 22
Wissevloer, C W A 34
Wissing, A 7* 186
Wit, E P de £134. J o
21^136. J J #134
Witte, R g 84
Wittebol, W o 88
Wittlin, T o 138
Woerden, W van# 33
Woerst, Aol03.WF^18
Woestheer, H A h 20
Wolf, K g 115
— H de g 117
Wolfenbuttel, F o 88
Wolfers,AC0152
Wolff, W h 69
— Sdey 83
Wolk, C van der o 87.H
#83. J A 169
Wollenberg, J H g 49
Wolswijk, M #33
Wolters,HG<765
Woortman, G g 2
Wormer z Ravens
Worp, M C van der ff 31
-ocr page 610-
223
Wouda z van Dillen en
van Kuyk
Woudenberg, B h 66. M
086. WoS3
— Dvan^l52. Rol87
Wouters, G 7(66
Wulfelee e Yan Bommel
Wurf, Y C van der g
134. S h 50. W Ji 67
Wurff, D van der h 103
Zoest, van z Bloomers
Zonnenberg, J h 68
Zorn, T>g 183
Züehmeijer, H ff 33
Zuydendorp, D h 68
Zuyl.I^löS. GJ£170
Zuylen, A van h 169. J o
187
Zuithof, J M h 85
Zumbuöhl, J G h 69
Zumbuscb, JMA153
Zutphen, A vau^r 134 o
139^1850188. Go
187. H N h 103. J o
36 o 72. J A(?184.
M h 101 /< 152. P ff
136.2 van Doorn
Zwart, G 7* 170
— Ade/&66
Zwarts, M W h 85
Zweers z Land
Zwesch, J Jy 84 o 104
o 156
Zegel, P L van der h 70
Zegers, S ff 49
Zeyst, J H van ^ 184
Ze'lst, A J van o 138
Zephad, B h 68
Zetten, H J van h 4
Zieleman, G Ji 68
Zieremans, S C o 7
Ziermans, D o 6
Zijl, A M van ^ 49. C k
66. C M ? 134 0139.
E £170. RfflGl. M
h 66 k 85. S ff 19. W
g 1. ? van Kempen,
Leydekker en van der
Porte
Zijtveld, W o 104
— J van ^168
Zimmerman z Fortmeijer
Zinkstok, D Kg 99
Zoels, Je 85
Zandkuyl, C H» 184. J
BWo6
Zant, A M van der h 69
Zanten, J «T van g 151
Zantwijk, H O van g 99.
Zeeman z Leeuwen
Zeeuw, C H do #63
Zeewoldt, J J van Alphen
-ocr page 611-
224
ALFABETISCHE OPGAVE van H. H. Notarissen, te wier overstaan
de openbare verkoopingen van vaste goederen te
Utrecht hebben plaats gehad.
BOKRET, j. A. II. 20 April, bl. 57. — 8 Junij, bl. 91. — 19 Oct.,
bl. 159.
BUSKES, H. J. 5 Jan., bl. 10. — 25 Mei, bl. 76. — 6 Julij, bl. 107.
DOORN, Mr. c. G. DE BALBIAN VAN, 2 Febr., bl. 25. — 11 Mei,
bl. 75.
DUYFJES, H. 16 Febr., bl. 25. — 9 Maart, bl. 41. — 6 April, bl.
55. — 20 April, bl. 56, — 25 Mei, bl. 75. — 8 Junij, bl. 90. —
15 Junij, bl. 91. — 28 Sept., bl. 144. — 2, 30 Nov., bl. 175.
DWAKS, J. c. 9 Febr., bl. 25. — 2 Maart, bl. 40. — 25 Mei, bl.
76. — 8 Junij, bl. 90. — 27 Julij, bl. 109. — 10, 17 Aug., bl. 124.
GRAAF, M. DE, 26 Jan., bl. 11. — 2 Maart, bl. 40. — 6, 13 April,
bl. 55. — 27 April, bl. 57. — 13 Julij, bl. 109. — 26 Oet.,
bl. 161.
LENS, c. 22 Junij, bl. 92. — 17 Aug., bl. 125. — 7 Dec., bl. 191.
OMMEREN, H. VAN, 6 April, bl. 55. — 18 Mei, bl. 75. — 17 Aug.,
bl. 124.
SCHERMBEEK, j. H. VAN, 12 Jan., bl. 10. — 23 Maart, bl. 41. —
13, 20 April, bl. 56. — 11 Mei, bl. 75. — 25 Mei, bl. 76. —
8 Junij. bl. 90. — 22 Junij, bl. 91. — 13 Julij, bl. 107. — 27
, Julij, bl 109. — 10 Aug., bl. 124. — 31 Aus., bl. 127. — 7,
21, 28 Sept., bl. 143. — 12 Oct., bl. 158. — 19 Oct., bl. 160. —
2 Nov., bl. 175. — 7, 21, 28 Dec., bl. 191.
STEVENS, G. H. 9 Maart, bl. 41. — 6 April, bl. 55. — 20 April,
bl. 57. — 25 Mei, bl. 75. — 8 Junij, bl. 90. — 31 Aug., bl. 126.
VOSMAEE, Mr. H. A. K. 27 Julij, bl. 109. — 3 Aug., bl. 124. —
31 Aug., bl. 127. — 26 Oct., bl. 161.
WIGMAN, M. 9 Maart, bl. 40. — 23 Maart, bl. 41. — 5 Oct., bl.
158. — 26 Oct., bl. 161.
-ocr page 612-
225
ALFABETISCHE OPGAVE van de Koopers der te Utrecht
openbaar verkochte vaste goederen.
ACHTERBERG, wed. bl. 109.
AGTERBEKS, j. bl. 90.
AKIËNS, Mr. A. w. K. bl. 125.
BAABS, J. bl. 128.
BAKE, H. A. bl. 109.
BARREVELD, J. bl. 10.
N. bl. 10.
w. bl. 10.
BEEST, Mr. c. w. VAN VOOEST VAN, bl. 158.
BEU EB, B. qq. bl. 11.
„ M. N. bl. 128.
BERG, B. T. VAN DEN, qq. bl. 57.
„ w. VAN DEN, bl. 158.
BERKHOF, H. VAX DEN, qq. bl. 92.
BEUSEKOM, H. A. VAN, bl. 159.
BIJLEVELT, G. J. H. VAN, qq. bl. 159.
BOETSELAER, VAN DUBBELDAM, Mevr. VAN, bl. 127.
BONGAARDS, D. B. bl. 159.
Bos, T. J. bl. 75.
BOSCH, Jonkhr. H. VAN DEN, bl. 40.
BOSSHARDT, H. A. bl. 10.
BOTH HENDRIKSEN, Mr. w. J. bl. 143, 144.
BRAKEL, c. j. VAN, bl. 76.
BRIEDER, A. DE, bl. 175.
BROEK, j. VAN DEN, bl. 108.
BRUIN, c. DE, bl. 107.
„ j. DE, bl. 107.
„ p. DE, bl. 107.
BRUYN, j. w. DE, bl. 144.
BCNNIK, p. VAN, bl. 56.
BUSKES, H. J. qq. bl. 91.
CLEEFF, Dr. G. MUNNICKS VAN, bl. 56.
COESIJNS, J. J. bl. 109.
DAAS, w. DEN, qq. bl. 159.
DAM, w. VAN, bl. 143.
DAS, D. bl. 40.
DEBETS, Mevr. bl. 57.
DEERNS, A. qq. bl. 90, 159.
DEKKING, G. \v. bl. 109.
DELBEEK, Mr. J. c. bl. 57.
DENTZ, G. N. bl. 160.
DIELEN, Mr. w. M. J. VAN, bl. 41.
DIJK, D. F. VAN, bl. 40.
-ocr page 613-
226
DIJK, w. VAN, bl. 75.
„ H. VAN, bl. 91.
DoOEN, E. C. U. VAN, bl. 161.
DUPPEN, j. bl. 175.
DUURING, G. bl. 91.
EYCK, F. VAN, bl. 159.
EYDENBEEG, H. VAN, bl. 158.
EYTINGEE, L. z. bl. 25.
Es, wed. w. i. A. VAN, bl. 91.
ESSENBEEG, E. VAN, qq. bl. 108.
EVEEDINGEN, M. C. J. VAN, bl. 128.
FUYT, A. bl. 41.
Gasthuizen, vereenigde Gods- en, bl. 160.
GEUNS, s. j. VAN, bl. 92.
GEAVENDAAL, j. bl. 76.
GROENEWALT, H. bl. 91.
HAK, G. bl. 125.
HAEMSEN, v. j. A. bl. 160.
HEMEL, A. VAN DEN, bl. 11.
HESSING, p. L. bl. 175.
HETEHEN, H. VAN, bl. 144.
HlENEN, S. VAN, H. 127.
HOMAN, wed. A. bl. 90.
HOUTZAGERS, H. bl. 10.
HUGENPOTH TOT AEEDT, c. A. L. Baron VAN, qq. bl. 57.
HUISMAN, A. j. bl. 91.
IMMINK, H. D. G. A. bl. 161.
INGENEGEEEN, w. p. bl. 108, qq. bl. 125.
wed. bl. 125.
JANSEN, j. j. bl. 92.
JOEG, c. bl. 125.
KAPEL, H. A. qq. bl. 161.
KAESEMEIJEE, B. bl. 191.
KASTEELE, M. j. s. VAN DE, qq. bl. 161.
KELFKENS, j. bl. 160.
Kerk, achter de Twyestraat, Eoomsch Katholijke, bl. 125.
KOCK, Mr. M. DE, qq. bl. 92.
KOEVEZEE, w. bl. 125.
KOSTER, L. bl. 107, 109.
KEUYFF, J. p. DE, bl. 160.
KUYK, 3. VAN, bl. 124.
KUKUFFSKY, S. J. bl. 11.
LAMBOOY, j. bl. 127.
LEEUWEN, w. VAN, qq. bl. 90.
LESTRADE, G. bl. 57.
LEUE, M. DE, bl. 107.
LIES Ez., s. VAN, bl. 55, 159.
LINSCHOTEN, J. bl. 175.
-ocr page 614-
227
LIP, J. VAN DER, qq. bl. 41, 160; bl. 175.
LUDWIG, ,i. D. bl. 41, 57.
MAAKSCHALKEKWEEBD, H. bl. 107.
MAKKING, i. bl. 176.
MEENDERINK, H. A. qq. bl. 143, 144.
MENEBEÖKEB, e. H. qq. bl. 76.
MERRÉ, o. bl. 11.
MICA, c. j. bl. 144.
MIDDELMAN, j. qq. bl. 124, 159.
MILD, p. DE, bl. 93.
MOL, A. bl. 191.
„ j. H. bl. 92.
MOLENBEEK, J. H. bl. 175.
MONDE, E. VAN DEB, bl. 191.
MONTIJN, c. G. bl. 90.
MDELEN, j. c. VAN DEB, bl. 144.
MUELEN TOT MAAESSENBROEK, Mr. P. J. VAN DER, qq. bl. 124.
MUELEN VAN MAABSSENBBOEK, Wed. Dr. C. J. VAN DEB, bl. 124.
MUTS, G. bl. 92.
NES, H. VAN, bl. 108.
NIEUWENHUIS, E. qq. bl. 91.
NIEUWKASTEEL, j. VAN, bl. 40.
OPHOBST, n. bl. 40.
PEEK, c. bl. 159.
PELLEKAAN, w. bl. 75.
PLÜYM, p. VAN DEB, bl. 41.
POELMAN, E. M. J. bl. 124.
„ M. c. F. bl. 124.
PEINS, B. G. HAVERKAMP, bl. 91, 93, 125.
KAM, j. A. A. qq. bl. 76.
EIDDEB, H: DE, bl. 161.
KIJK, w. G. DE, bl. 10.
KlJKSE, A. bl. 91.
KlJNFEANK, F. J. bl. 158.
KODELSTURTZ, C. A. L. bl. 144.
KOSE, F. c. bl. 92.
KOUIJEH, wed. N. A. bl. 76.
KUITER, c. DE, bl. 159.
KUTGEES, wed. A. bl. 76.
KUTTINCK, j. A. G. bl. 56, 175.
SAKKERS^ J. bl. 175.
SCHADEE, J. c. qq. bl. 160.
SCHAIK, G. VAN, qq. bl. 93.
„ wed. VAN, bl. 93.
SCHANZE, c. H. bl. 175.
SCHERFF, G. bl. 125.
J. bl. 92.
SCHERMBEEK, E. w. VAN, qq. bl. 40, 160.
-ocr page 615-
228
SCHERMBEEK, J. H. VAN, qq. bl. 55; bl. 161.
„ Mevr. de wed. P. A.-VAN, bl. 90.
SCHNELL, c. bl. 91, qq. bl. 175.
SCHOLTEN, G. H. qq. bl. 40.
SENN VAN BASEL, A. w. qq. bl. 92.
SERTON, p. A. qq. bl. 41.
SlNNINGHE, J. K. W. bl. 92.
SLUYKING, w. bl. 57.
SMITS, c. G. H. qq. bl. 55.
„ G. H. bl. 55.
„ P. bl. 41, qq. bl. 55.
„ H. D. A. bl. 55.
„ Vrouwe M. A. bl. 55.
STEENGRACHT VAN OOSTCAPELLE, Jonkhr. bl. 160.
STEYN, A. VAN, bl. 175
„ H. VAN, bl. 57.
STEVENS, G. H. qq. bl. 158.
STIGTEE, A. bl. 92.
STKICK VAN LINSCHOTEN, j. B. bl. 144.
TERLINGEN, L. p. bl. 109.
TOORENENBERGEN, H. VAN, bl. 143.
Utrecht, Stad, bl. 76,
VEENENDAAL, j. VAN, bl. 145.
VEN, j. A. VAN DE, bl. 57.
VERHAAR, J. bl. 161.
VERLOREN VAN THEMAAT, Mr. p. bl. 75, 160.
VISSCHER, Mevr., geb. PESTERS, bl. 159.
VIVEEN c*., J. qq. bl. 10; bl. 107; qq. bl. 127; bl. 175.
VLAANDEREN, A. qq. bl. 76.
VOOGT, w. j. DE, bl. 176.
VOSMAER, Mr. u. A. R. qq. bl. 40.
VROMANS jr., J. bl. 191.
VUUREN, A. VAN, bl. 159.
WAMMES, c. bl. 161.
WEIDNER, J. w. qq. bl. 92.
WEYLER, J. H. bl. 75.
WELLINK, A. bl. 93, 144.
WIGMAN, M. qq. bl. 90.
WILDE, c. DE, bl. 90.
WITH, A. DE, bl. 107.
ZlJDVELD, E. VAN, qq. bl. 41.
ZUTPHEN, J. VAN, bl. 125, qq. bl. 191.
-ocr page 616-
229
ALFABETISCHE OPGAVE van de te Uirecht in liet openbaar
verkochte vaste goederen.
Binnen Utrecht.
ABC straat, bl. 109.
Abstede, bl. 159.
Begijnen bolwerk, bl. 107-
Branclsteeg, bl. J07.
Breedstraat, bl, 91.
Buurkerkhof, bl. 158.
stee?:, bl. 158.
Catharijne-barrière, buiten de, bl. 56, 90, 109, 175.
Choorstraat, bl. 57, 91.
Doelen, wijden, bl. 124.
Domskerkhof, bl. 191.
Domtrans, bl. 41.
Drift, bl. 41.
Geertruidakerkhof, bl. 75.
Hardebollestraat, bl. 109, 125.
Haverstraat, bl. 11, 56, 144.
Heerenstraat, bl. 108.
Jacobsgasthuissteeg, bl. 175.
Janskerkhof, bl. 10.
Jansstraat, lange, bl. 128.
Jansveld, St., bl. 10.
Jufferstraat, (wijk B.), bl. 175.
(wijk G.), bl. 92, 160.
Kloksteeg, bl. 160.
Koestraat, bl. 93.
Kromme nieuwe gracht, bl. 55, 109, 124.
Lauwenregt, bl. 41.
Lauwerstraat, korte, bl. 93.
„ lange, bl. 10.
Lucas-Bolwerk, St. bl. 41.
Magdalenasteeg, bl. 40, 57, 91.
Mariaplaats, bl. 109.
Massegast, bl. 109.
Minnebroederstraat, lange, bl. 76.
korte, bl. 56.
Molensteeg, (wijk IL), bl. 125.
Muntstraat, bl. 76, 90.
Neude, bl. 109:
Nicolaikerkhof, bl. 25, 175.
Nieuwe gracht, bl. 108.
-ocr page 617-
230
Nieuwstraat, lange, bl. 56.
Oude gracht, bl. 40, 55, 57, 75, 76, 91, 128.
Oudkerkhof, bl. 41, 109.
Paardensteeg, bl. 91.
Paauwsteeg, bl. 93.
Paddemoes, bl. 93.
Pelmolenstraat, bl. 125.
Pieter, achter Sint, bl. 57.
Pottenstraat, bl. 127, 128.
Predikheerenkerkhof, bl. 90, 91.
Putsteeg, bl. 175.
Eietsteeg, bl. 160.
Eijnkade, bl. 76.
Slagtsteeg, lange, bl. 56.
Smeesteeg, korte, bl. 175.
lange, bl. 107.
Springweg, bl. 40, 107, 175.
Stroosteeg, bl. 125.
Tolsteeg-barrière, buiten de, bl. 10, 40, 55, 90, 161
Twyestraat, achter de, bl. 125.
Varkenmarkt, bl. 93.
Viesteeg, korte, bl. 57.
Vischmarkt, bl. 40.
Visschersteeg, (wijk E.) bl. 56.
Voorstraat, bl. 10, 11, 91, 191.
Vuilesloot, bl. 41, 92.
Waard-barrière, buiten de, bl. 25, 41, 56, 76, 91, 109, 128, 191.
Walsteeg, bl. 11.
Wijckstraat, van, bl. 25.
Wittevrouwenpoort, bij de, bl. 160.
„ buiten de, bl. 57, 92, 125, 143, 158.
Zadelstraat, bl. 158.
Zandstraat, bl. 143.
Zilversteeg, bl. 175.
Zuylenstraat, bl. 56, 91, 175.
Bulten Utrecht.
Achthoven, bl. 176.
Achttienhoven, bl. 143, 160.
Benschop, bl. 126, 159.
Darthuizen, bl. 108.
Diemerbroek, bl. 92.
Doorn, bl. 55.
Gerverskop, bl. 144.
Harmelen, bl. 75, 144.
Hilversum, bl. 144.
-ocr page 618-
231
Houten, bl. 91, 127.
IJssclstein, bl. 120, 159, 161.
Jaarsvcld, bl. 160, 176.
Jutphaas, bl. 50, 75, 107, 159.
Kamerijk Mijzijde, bl. 100.
Linschotcn, bl. 75, 92.
Lopik, bl. 107, 159.
Maartensdijk, bl. 40.
Odijk, bl. 127.
Ouden Ehijn, bl. 70.
Euwiel, bl. 191.
Schalkwijk, bl. 124, 161.
Snelrewaard, bl. 75, 92.
Soest, bl. 159.
Teckop, bl. 143.
Tnll en 't Waal, bl. 161.
Veldhuizen, bl. 144.
Vleuten, bl. 124.