|
■ ■ ■ ■■ .....
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0. I
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
AECHIEF
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
VOOB
KEEKELIJKE EN WEEELDLIJKE GESCHIEDENIS VAN NEDEELAND
MEEE BEPAALDELIJK VAN
UTRECHT.
(als vebvolg op het archief voor kerkelijke en wereldscue geschiedenissen ,
uitgegeven door wijlen den heer j. j. dodt van flensburg). uitgegeven
ONDEE BEGUNSTIGING VAN Z. M. DEN KONING DER NEDERLANDEN,
Doon
Jhr. Mr. A. H. C. VAN ASCH VAHT WIJCK. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
■
FREDERIK VAN RADEN,
BISSCHOP VAN UTRECHT.
1511—1516. N\ 509. De 3 Hat en van Utrecht zenden Johan Krijs en Ulrich Beyl naar Frederik, hertog
van Beijeren, ?net verzoek, om zich de keuze tot scheidsman in de geschillen tusschen den hertog van Gelder en den hisschop van Utrecht, te laten welgcvallen* Vnsen oitmoedigen guetwilligen dienst ende groitz ende wess Wij liefls jnd guts vcrmoegen
altijt te voeren, hoichwerdige, hoichgeboeren ffurste, genedige lieue heer. Alsoe tusschen dem hoichwerdigen jn Gode vader, hoichgeboeren, vermoegenden fursten ende heeren, heren Ffrederick, geboeren marggreuen van Baden, van Goitz genaden bisschop tUtrecht, onsen genedigen lieuen heren ende fursten, vnde zijnre g. lantschaft van Ouerijsell op eyner zijte, ende den Loichgeboeren ffursten ende heren, heren Kaerlen , hertogen van Ghelre, van Ghulich vnd greue van Zuytphen etc. opter ander zijde, sich haben een tsijt langk gehalten vffrure, kriegk vnd vijantschap, als wren g. wal sonder twijfel verhoert moegen hebben, dair tusschen wij doerch onsen gedepuleerden vrunden bearbeyt hebben, ende soe vele erlanget, dat sulcke vijantschaft nedergeleyt ende verdragen worden js, na luyde eons tractaitz dess haluen vpgericht, van welken tractaitz wij vwen genaden copie hier beneffen ouer schicken. Ende alsoe na vermoegen des seluen tractaitz sulcke jrringen , geschillen ende gebreken, tusschen dem obgemelten ffursten sich haben gehalten, ganss gestalt zijn aen tzween ffursten geestlich oder weerlich, die onse ^en, heer van Vtrecht ende die fifurste van Ghelre yegeliker eynen dair toe kyesen ende benoemen zolden, ende nv na vermoegen des seluen tractaits onse gen. heer van Vtrecht, dem hoichwerdigen, duerluchtigen vader jn Gott, hoichge- boeren T vermoegenden fursten ende heren, heren Jacob, ertzbisschop tzo Thrier ende chuerffursten etc., ende die voirs. ffurste van Ghelre, vwen genaden jn deser saken tzoe hoeren ffursten gekoren hebben, schicken wij dair omme navolgende den tractait vurs. aen vwen genaden, soe wij dess totter selfder vwer g. jn sonderheyt betrouwen, vwe genaden na recht ende billicheyt sulx thoe forderen geneyget zijn zellen, die werdige onse lieue heren Johan Krijss, deken tsant Seuerijn tzo Coelen, ende heer Vlrich Beyll, beyde doemheren tUtrecht, om van onser wegen ende jn onsen naem aen ywm genaden te verfolgen ende den selfden vwen g. oitmoedelichen ende fruntlichen toe |
||||
|
4 FIVEDERIK VAN BADEN, (1511).
bidden, dat vwe g. deser saken sich willen beladen ende aennemen ende die binnen den behoer-
licken tzijt tzoe forderen, na vermoegen des seluen tractaitz vurs., ende Kless gewerdigen ende belieuen willen, gheyn weygeringe to doen, als die voirgemelte onse vrunde .forder \wen g. van onser wegen des onderrichten ende bidden zellen, den welcken wij begeren vvve g. goet gehoer ende geloeff geuen willen als ons selues, jnt gheen lioer lieften bier van vwen genaden te kennen gheuen, aldus verfolgen ende van onser wegen bitten ende begeren zellen, als wijr dess gentzlicken betruwen ende weder altijt gherne verschulden willen na alien onsen vermoegen aender seiner vwer genaden, der God Almeclilich bewaren willen ende gesparen lanck , walfarende, zelich ende gesont. Gegeuen tUtrecht onder tsignet des doemdekens, dat wij tsamentlijcken bier jnne ge- bruycken , opten XXV0U dacli in Februario, anno XJ°. Prelaten en capittelen der vijff goidshuser, ritterscap ende stadt van Vtrecht,
als drie staten des Neder Stichtz van Vtrecht. Opschrift; Hoichwerdigcn, hoichgehoeren, verraoegenden iTurstcn ende heren, heren Ffredcrick, liertogen jn Bcijcrcu, domdeken tzo Coclcn etc., onsen gen. lieuen heren. Deel D. 378.
Het afschrift van den brief des bisschops aan den aartsbisschop van Trier, ged, Duurstede
25 Febr,f in de Iloogduitscke taal, is nagenoeg van denzelfden inhoud. Deel A. 538. N". 510. De 3 staten van Vtrecht doen aan voornoemden vorst hetzelfde verzoek, de redenen
vermeldende, welke hen hebben verhinderd hunne afgevaardigden, in hun vorig schrijoen ■vermeld, tot hem te zenden. Vnsen oitmoedigen guetwilligen dienst ende groitz, ende wes wij liefs ende guts vermoegen
altijt to voeren, boichwerdige, hoichgeboeren Hurst, genedige lleue beer. Wij hadden op den verfolgh ende aennemen dess tractaits, tusschen dem hoichwerdigcn jn Gode vader, hoichgeboeren fursten ende heren, heren Ffrederich, geboeren marggreue "van Baden, bisscop tUtrecht, onsen gen. lieuen heren, ende zijnre genaden lantschaft van Ouerijsell op eyner zijten, ende den hoichge- boeren fursten ende heren, heren Kaerlen, hertoge van Ghelre etc. opter ander zijten, bij ons durch onsen deputaten bearbeyt ende opgericht, aen vwen f. genaden onse deputcerde vrunden geschict, vermogen des seluen tractaits ende na lude onser brieuen hier bij wesende; dan soe ons ende desen Neder Slicht grote lastige saken ende gewelden ouercomen zijn, als uwe f. gen. well ongetwijfelt gehoert haben, hebben wij vnsen deputeerde vrienden, jn onsen brieuen voirs. benoemt, noch anderen gheen kunnen noch doruen off moegen fertigen noch wtUigen ouer wech te reysen, ende hebben dair om sulx onses verfolghs ende oetmoedich biddens, om dese zake bij vwen f. gen. aengenomen te werden , schriftclick aen vwen f. genaden gekeert, twelck wij oitmoedelick begeren vwe f. g. der maten ende gheynre ander meyninge verstaen ende ons affhemen willen, biddende mit gansen aendachte ende vlijte oitmoedelick, dat vwe genaden dese sake, den vrede toe goede, sich zellen willen gewerdigen ende belieuen te beladen ende aen te nemen, ende die binnen den benoemden tijt to vorderen, na vermoegen des tractaits, ende dess belieuen willen gheyn weyge- ringe toe doen, als onse deputeerde van vwen genaden van onser wegen'gebeden souden hebben gehadt. Soe wij des jn sonderheyt betruwen vwe f. g. na recht ende hillicheyt to vorderen geneyget sijn sullen, ende onss des vwer g. guede guetelicke meninge ende antwoert schriftclick doen verwit- tigen willen bij desen bode, beyde die fursten sich na te moegen vuegen tot onderrichtinge der saken als wijr des gentzlicken betruwen ende weder altijt verschulden willen, na alien onsen ver- moegen, aenden seluen vwen genaden, die God Almachtich bewaren wille ende gesparen, lanck |
|||||||
|
w
|
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1511). 5
•' wellfarende, > zelich ende gesont. Gescreuen tUtrecht onder tsignet des doemdekens, dat wij
tsamentlicken bier jnne gebruycken, opten XJen dach jn Martio, anno etc. XJ°. Prelaten ende capittelen der vijfT goidshusen, ritterschap ende stadt van Vtrecht,
als drie *taten sNeder Stichtz van Vtrecht. OpscTirift: Hoicbwcrdige, boicbgebocren, vermoegenden ffursten eudc beren, heren Ffrcderick, bcrtogcn jn Beijcren, domdeken tzo Coelcn etc., onzcn gen. licuen beren. Deel D. 379.
De hrief door hen geschreven aan den aartsbwchop van Trier, gedt Utrecht 1) Maart,
is van denzelfden inhoud. Deel D. 380. N°. 511. De ridderschap van Ooerijssel verzoekt aan de 3 it at en van Utrecht, om de host en,
door haar gemaakt gedurende den laatsten krijg tusschen den her tog van G elder en den hisschop van Utrecht, te helpen dragen. Weerdige, edele, gestrenge lieren, eirbere ende vromme, ersame ende wijse, bijsonders
gude vrunde. Soe als vvve liefden wetten , woe ongeboerlicken dat die hoecbgebaren furste, hertogen
van Gelre etc., die alinge Twenle ingenamen, verwoest ende sanct Martens luecle ende guede jnt
jair verledden gesplet ende tot sich getogen hadde, bueten ennighe redelicke oersake van ons,
dair wij dan, als mede geleden van sanct Martens luden ende ondersaten des hoechweerdigen,
hoecbgebaeren fursten, onsen gneden lieuen heren, bischops tUtricht, wth kentlicker noet, lijff,
guet ende bloet bij opgesatb bebben, om die lande, steden ende luden sanct Martens -wederomme
bij een anderen tbrengen, dat bij gracie van Got vullenbracht ende dair nae wederomme veren-
nicbt ende versoent is worden, als vwen liefden alle bescheyt vorder daer van voerstaet, konnen
ende willen die selue vwe liefden wall bekennen, dat alsulx bueten groten, lastigen, swaren
costen, omtrent een yair lanck durende , nyet to vcrvallen noch to bekomen gewest heft. Ende
want dairomme sanct Martens gueden nyet vermijndert noch beswaert sijnt worden, dan wij ons
mijtten steden ende lantscappe alhyer dair omme bebben belast ende die penningen opgebracht,
onse renthen ende gueden dair voir beswaert, versath ende verkoft, ende tot meer tijden vwe
liefden angeropen ende versocht bebben, om troest, behulp ende bijstant, dat alle verbleuen is;
dan dair op hebt luden laten, als men lijden mochte, dat die scbelinge tuscben beyden gehandelt
worden ende nedergelacbt, wolden sich vwe liefden dair na bewijsen als guden sanct Martens luden
tobehoert etc. Soe dan nw, bij rade van vwen liefden, die gebrecken op seeker matben gevonden
ende henne gestalt sijnt, staen wij noch der saken weghen jn groten lasten, verscliriuongen ende
schulden ; ende want wij dan to samen mit vwen liefden sanct Martens lude ende onder enen
heren ende fursten geseten sijnt, ende soe eertijts vwen liefden tegens die Clefschen ende anderen
voerhenne nyet allene mijt gelde ende gude behulp gedaen hebben, dan mijt vwen liefden, die
doe in lasten weren, jn een apenbaer veden getreden, dat wij wall ende dese stede mit reden
verbij hadden gemocbt, hadden wij vwen liefden verlaten willen, als wij, will Godt, nummer en
sullen, begeren wij nw, dat vwe werdige, edele, eirbere ende eirsame liefden sulx nw gedencken
ende anseen, dat wij dese last nyet gemaict, noch die grote sware costen nyet allene voir ons dau
voir alle sanct Martens luden ende guden gedaen hebben, ende dair omme mijt malckanderen so
spreken ende raden, dat vwe liefden ons die grote sware costen dragen ende vervallen belpen,
als guden sanct Martens luden tobehoirt, ende dat vwe liefden alsulx vervorderen mijtlen alro
yrsten dattet mogelicken is, op dat wij, noch nyemantz van vwen liefden, soe dit nyet alleno
onse dan een ghemene lantsake gewest is, des en komen tot vorderen lasten ende scbaden, dat
vwe liefden rechtevoert verhueden konnen, ende v hijr jnne to bewijsen, als wij des vertruwen
|
||||
|
6 FREDERIK VAN BADEN, (1511).
hebben ende wij tanderen tijden, als voer geseheet is, noch gerne sullen ende willen doen. Ende
begeren des nyet to mijn een guetlicke, toverlatige, beschreuen antwort Tan vwen Jiefden, die Got Almechtich gesont bewaren will. Gescreuen onder segell Adriaens van Rede, des wij gemene ridderschap van Auerijssell hijr te samen gebruecken. Op sanct Anthonys auont, des hilgen marscbalcks (12 Junij), anno etc. vndecimo. Ghemene rittcrschap van Auerijsell, ijtzont bijnnen Deuenter versamelt.
Optchrifti Den weerdigen, edclen, gestrengen, eirberen ende vrommen, ersamen ende wijsen heren, prelaten, dekcncn ende capittclen der \ijf goetzliuscn, gemenen rilterschap, steden ende staten des Ncdcr Sticlits, burgermeisteren, scepcnen ende raet der stadt Ytricht, ende elck jn sonderhcyt, onsen bijsonder lieuen beren ende guden vrunden. - Deel B. 351. N\ 512, Margaretha van Oostenrijk zendt aan de 3 staten van Utrecht, Maximiliaan van
Ilooni} mT* Adriaan van Vtrechty Thomas IJsac en Jacob Fox, als gevolmagtigden, door Maximiliaan en Karel van Oostenrijk Lenoemd ter vereffening der wederzijdsche geschil- le?i, tusschen den huize van Oostenrijk, den Iieer van Usselstein en Utrecht. Margriete , erthertoghinne van Oistrijck, hertoghinne ende grauinne van Bourgnen, douaigiere van
Sauoije, regente, gouuernante etc. Eerweerdigbe, edele, eersame, lieue besundere. Achteruolghende tverzouck ende rapport \
ons van uwen wegbe angebracbt bij den beere van Gaesbeke, zijn te vreden dachfaert, handelinghe ende communicacie te bouden ende laten gheschien jnde stadt van Vyannen, vp de zaken ende ma- terie der van de voirs. heer van Gaesbeke met v sprake gebadt heeft, dies wij v wel jndacbtich houden; ende tot dien eynde scbicken wij jegewordelick de selue heere van Gaesbeque, tsamen raeester Adrian de Trajecto doctor, Thoison dor, alle raiden mijns genadiebste beeren ende vaders, der keyserlicker maiestaet ende mijns heeren ons neuen des ertsbertoghen, ende meester Jacop Focx, raidt ende pensionaris vander stadt van Andwerpen totter voirs. dachfaert tot Vyannen, den welcken wij vulcomelick gelast hebben met v luyden oft uwen gbeschickten, vp tguent des voirs, es te communicquieren, ende onse meyninghe daer vp te vercondighen ende verclaren, als ghij bijden zeluen onsen gedeputeerden wijder ende breeder verstaen zult. Begeeren ende verzoucken daeromme, dat ghij ben jn dese zake ende tguent des zij v van onsen weghe ver- claren zullen gheloouen wilt, vluyden voirts voughende tot voirderinghe ende weluaert van alien zaken bijden besten ende vrundelicxsten middelen, dat ghij bevinden zult nvtst ende oirboirlicxst wesende. Eerweerdigbe, edele, eersame, lieue besundere God zij met v. Gescreuen te Bruessell, den IXen dach van Julio, anno XVCXJ. Get. marqtjerite. - lager van den dame.
Opschrtft: Den ecrweerdighen, edclen, eersamen onsen lieuen besonderen, die prelaten ende
capitelcn der vijf godshuyscn, ritterscap ende stadt, als drie staten des Neder Stichts van Vtrecht. Deel B. 352.
■
N°. 513. Magthrief en instructie der voornoemde afgevaardigden tot dat einde.
Maximiliaen, bijder gracien Gods gecoeren keyzer altijts vermeerder srijex, coninck van
Germanien, van Hongrien, van Dalmacien, van Croacien etc., ende Kairle bijder seluer gracie, eertshertougen van Oestenrijcke, prince van Spaengnen, vanden twee Cecillien, van Jherusalem etc., hertogen van Bourgc% van Lothtr., van Brabant, van Stier, van Karinte, van Carinole, van ■
|
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECIIT, (1511). 7
Lemburg, van Lucenburg ende van Gheldcre, grauen van Vlaenderen, van Habsburg, van Tyroll,
van Artois, van Bourgen, palsgrauen ende van Henegauwen , lantgraue van Elsate, princen van Zwanen, marcgrauen van Burgauw ende des heylichs rijox, van Hollant, van Zeelant, van Ferrette, van Kiburg, van Namen ende van Zutphen grauen, heren van Vrieslant, opter Windismarct, van Portenauvv, van Salms ende van Mecbelen, alien den ghenen, die dese punten sien off hoeren lesen saluyt. Alsoe wij jegenwoirdelick bij aduise, deliberatie ende goetduncken van onse harde lieue dochter van ons keiser, vrauwe ende moeije van ons Kaerll, die ecrtzhertoginne vanOestenrijcke, hertoginne ende grauinne van Bourg. douaegiere van Sauoijen, regente ende gouuernante etc., ende vanden luyden van onsen beymelicken raden, neffens huer wesende, ter eernster bede, be- geerte ende versoucke vanden prelaten, geestelicke persoonen, edele burgeren ende lantsaten, represen- teerende die drie staten des Neder Sticbts ende stat van Vtrecht, te vreden zijn geweest ende gesloten hebben te aenveerden zekere dachvairt, besproken ende van wegen onser voirs. dochter ende moeije gestelt jnde stat van Vyanen, ende aldaer the scicken ende the seynden onse raden ende gedepu- teerden, omme ter seluer dachuairt vanden voirs. staten des Neder Sticbts ende stat van Vtrecht te ramen, handelen, tracteeren ende sluyten, soe vp die ouerwillige ende ongebuerlicke crijchshan- dell, vijantscip, ouerlast, onbedachtelick bestaen, vervordert ende geperpetriert bijden voirs. van Vtrecht jegens ons, onse landen ende onderzaten, ende sundcrlinge jn onsen landen ende graefscap van Hollant, bij heercracht, brande, rooff, belech, jnbreken van dijcken en anderssins, als oick op die twisten, oawille ende gescillen wesende tusschen den voirs. van Ytreclit ende onsen neue, beer Ffloris van Egmond, heer van IJsselsteyn etc.; ende alle de voirs. onbehoerlicke ouerlasten, twisten ende geschillen te verzoenen , beteren , repareren ende mitter vruntlicheyt, soe verre alst moegelick zij, neder the leggen off bij justitie; soe ist, dat wij, soe verre jn ons es, meergeneycht wesende ter genaden ende tot vrundelicken middele ende tractate , dan tot wraeke , wreetheyt oft stranckheyt van oirlogen, begherende oick van onsen wegen the volcomen ende achtervolgen tgunt des bij ons geconsenteert en gesloten es, volcommelick betrauwende der vromicheyt, genoech- saemheyt, wijsheyt, voersienicheyt ende guede eernsticheyt van onsen lieuen ende getruwen heer Maximiliaen van Hoornes, heer van Gaesbeke , ridder, onse camerlinck , meester Adriaen de Tra- iecto, doctor, pedagogus van ons Kaerle, Thomas IJsac, geseyt Thoison dor, alle onse raden, ende meester Jacob Focx, raedt ende pensionairis van onser stat van Antwerpen, den seluen ende elcken van hem samenlelick hebben bij aduise, oick ende goetduncken vander voirs. onse harde lieue dochter, vrouwe ende moeije, ende vanden voirs. van onsen heymelicken.rade, neffens huer wesende als voirs. is, ende vuyt onser rechter wetentheyt ende volcommer macht gestelt, geordonneert ende gecommitteert, stellen, ordonneren ende committeren hemlieden, geuende volcomen macht, auctori- teyt ende zunderlinge beueell bij desen onsen brieue, omme van onsen wegen ende vuyter name van om hen te vougen, transporteeren ende vinden ter voirs. dachfaert jn de voirs. stat van Vyanen ende aldaer mitten gescicte ende gedeputeerde van onsen voirs. neue van Vtrecht, vanden voirs. drie staten des Neder Stichts ende stat van Vtrecht the handelen, communicieren, ramen ende sluyten vp ende jnde saken, handelinge ende materie bouen gescreuen, soe op die breucken ende misbr. vanden voirs. van Vtrecht verbeurt ende mesvallen jegens ons, onse hoocheyt, landen ende ondersaten, daer aff the heyssen, begeeren, aenvaerden ende accepteren zulcke eerlicke, tamelicke ende profijtelicke reparatie ende beteringe, als naer gelegentheyt vander mesdaet, daer toe dient ende behoert, daer off te composteren , appoincteren ende tracteren, als oock vp de twisten ende geschillen, wesende tusschen de voirs. van Vtrecht ende den voirs. onsen neue van IJsselsteyn, die te vereenigen ende jnt vrundelicke tappoincteren ende nederleggen, tzij bij sub- |
||||
|
8 FIYEDEKIK V4N BADE*, (1511).
»
missie opdracht van beyde de partien off anderssins als dat best doenlick ende moegeb'ck wesen
sail, ende generalick te doene scheffen ende handelen Tp all tguent des voors. es, met datter ancleuen mack, all tguent dat guede ende getrauwe raeden, ghescicten ende gedeputeerden sculdich zijn ende bekoei*en van doene, ende dat wij selue jn onse persoonen doen souden moegen j alle waert oick zoe dat die zake meerder, expresser ende volcommer last ende beueell begeerde, dan jn dese onse brieuen verclaert off gespecificeert staet, belouende ter goeder trauwen jn keyzerlicke ende prin- cclicke woorden the houden ende te doen onderhouden, goet, vast, gestadick ende van weerden all tguent, dat bijden voirs. onsen bouengenoemden raden ende gedeputeerden jn all tguent des voirs. es, geraemt, gehandclt, getractiert ende gesloten zall worden, sonder daer tegens te doene laten off gedooghen gedaen te zijne, nv nocb jn toecommenden tijden jn eeniger manieren, be- louende oick voorts daer vp te verleenen ende doen expedieren onse opene bezegelde brieuen van conforraacie tot alien stonden alst van nooden vvordt ende wijs versocht worden. Des toirconde bebben wij onsen segell hier aen doen bangen. Gegeuen jn onse stadt van Bruessell, den lXdeu dach van Julio jnt jaer ons Heren duysent vijff bondert en elleue, ende van onse rijeken van Germanien tXXIIJe ende van Hungrien etc. tXXIJe. Aldus o?iderteykent Per jmperatorem, Margta.
bijden keyzer ende mijnen beere des eertsbertoghe jn bueren rade. C. vanden Dame ss*.
Jfschrift. Deel A. 541. N". 5l4. Vrijgeleide door Maximiliaan en Ravel van Oostenrijk verstrekt aan dekenen, capi-
telen, ritterscap, stadt ende drie staten des Neder Slichts van Vtrecht of boeren raden, gescbicten ende gedeputeerden, om ter dagvaard te reizen jn de stadt van Vyanen of ander stede ende piecke, die na gelegentheyt des tijts beuonden sal worden nutter ende bequamer daer toe wesende — tot 16 personen en zoovele paarden of daaronder, behoudelick dat zij onder tdeksel van desen nyet doen off scbaffen en zellen enige zaken, ons ende onsen landen ende ondersaten schadelick off bynderlick wesende. — ged, te Brussel den 10 July en get. als voren* Deel A. 542, 543.
N°. 515. Karelj hertog van Geldery geeft aan de 3 staten van Utrecht zijne ontevreden.
heid te hennen over hunne aangevangen vredesonderhandelingen met Margaretha van
Oostenrijk.
Kairle, hertoicb van Gelre etc. ind greue van Zutphen.
Weerdige, edele, boigeleerde, eirbare ind vrome, eirssame, wijse ind voirsichtige lieue
ueuc, aindechtige ind besondere. Wij verstaen, dat die hogebaren, durlucbticbste, vermoigenste furstijnne, vrouwe Margriet van Oistenrijck, vanBourgoen., bertoegijnne, douagiere van Sauoijen etc., eyne onbetemelicke ind oneerlicke swoene begeert mit v 1. ain to gain, dairjn oer lieffden beer Ffloris tot uwen groiten acbterdeell ind schaden begrepen will hebben. Jdt selue ons nyet wenich en befreemdt, jnd solde ons van gantzen berten mijsbaigen, gij soe bedrougen solden weerden; baipen oick nyet gij alsodanige swoene, dair h. Ffloris ind anderen jnne begrepen weren, aingain wrert, die soe oneerlick ind schedelick wesen solde, want wij vwe ere ind wailfairt altijt gerne gesien bebben ind noch £erne zegen. Dair to sijn wij die selue luyde nocb, die wij alle wege geweest sijn, jnd willen doin jnd ons bewijsen als eyne getrouwe nabuer, as wij alle wege gedain hebben. Dair to moigen v 1. sicb genslick verlaten, die Got onse Her vrolich ende gesont bewa- |
||||
|
■
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
BISSCHOP VAW UTHECHT, (1511),
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
9
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
ren will. Gegeuen op onsen borch to Hattem, op dinxdach Margriete virginis, (22 Julij), nostro
sub secreto, anno etc. XJmo. |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Get. CHARLES,
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Den weerdigen, edelen, hoigeleerden, eirbaren ind vromen, wijsen jnd voir-
sichtigen, onsen lieuen neuen , aindechtigen, besonderen, prelaten jnd capittelen der vijfF gaitshuyzen, ritterschappcn ind stat, als drye staiten dess Neder Stichts van Vtrecht. » |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Opschrift:
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Deel A. 562.
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
N*. 516. Eerste ontwerp van het vredeverhond, gesloten in de maand Augustus 1511 tusschen
den huize van Oostenrijk, en den heer van IJsselstein ter eenre, en den bisschop en het
Sticht van Utrecht ter andere zljde.
Om alle twisten mitler minster achterdeel tusschen den bisscop, staten, stadt ende Neder
Sticht van Vtrecht ende den heren greue van Buren ende heren Ffloris, beer van IJselsteyn, te middelen en te beslichten, verhuedende alle toecomende jnconuenienten ende alle occasien van oirloge, vorder verlopen ende om peys te maken, sal mijn gen. vrouwe etc. jnden yersten doen alle gewesen vonnissen, die de kercken ende andere van Vtrecht hebben tegens den heer van IJselsteyn mit decreet van executorialen doen stadt gripen ende verhueden, dat men bij genen feytelicken wegen dair tegen doen en zell bij enige van hair ondersaten, van wat qualiteyt die zijn. Item ander gebreken, dair zij van Vtrecht in haeren rechten vercort ende bescayt preten- deren tsijn vanden heren van Buren ende van IJselsteyn oft haer ondersaten, zellen zij mit recht spreken en sel mijn gen. vrouwe haer corte expedicie van rechte doen doen. Item want die van Vtrecht geestelick ende werlick belet werden jn hoeren tienden, tijnsen
ende goeden, onder den heer van Bueren ende van IJselsteyn gelegen, te moegen gebruken ende vercopen na hoer beliefl'te, oft te verbueren tot hair meeste profijte, sal mijn ^qxi, vrouwe ende die prince jn toecomende tijden altijt gehouden sijn dat aff te doen, ende alien hoeren ondersaten te bedwingen geenreleyde belet tdoen, mit wegen op te grauen, noch bomen te sluten, off anders directelick noch jndirectelick enigerwijs , mer die van Vtrecht te laten haer meeste profijt ofte beliefte doen mit hoeren tienden, tijnsen, goeden te gebruken, te vercopen, te verbueren oft te jnnen ende toe vueren ende doen vueren ter plaitzen dairt hem belieuen sail, ende als die tijden der bueren wt sijn, dair voerder gbeen nabueren aen te pretenderen , ende alsdan den lantberen hoer bauwerck te bewijsen, dair doer zij haeren scade scutten moegen, ende dat zij hairlude lant ende goet moegen doen bruken mede bij alien nabueren, oick die niet jngeseten en weren der Janden van Bueren off Usselsteyn voers. Item sellen mijn heren van Bueren ende van IJselsteyn ende haer successoers jn dien gehalden
werden dat zij gheen settingen en sellen moegen doen off laten gescbien op die landen, onder mijn gen. heer sijnne genaden bedrijue gelegen, ten zij bij consent ende ouerdrachte des meeste deell der ghenen, die dair gelant ende geerfft zijn, ende die van Vtrecht, als zij tmeeste deel weren, sulx bij gemachtichde, die dair toe altijt geleyde hebben sellen, consenteren off wederseggen souden moegen , voer dat hij jnt recht gethoent sail hebben, dat bij dair toe gerechtiget js, dat te moe- gen doen; oick sellen sij lude geen settinge moegen doen opten landen ouer all, om enige lasten van renten zij vercoft hebben, off costen, die zij anderssins doende werden, ten zij all bij belieffte ende consente als voergeruert. Ende sulcke renten, zij nv vercoft bebben tot desen dage toe, sellen sij lude als jnwoenres selffs betalen ende dragen sonder den lantsheren off haer landen dair mede te belasten, ten wair bewesen worde sulex tot profijte des gemenen lants gekeert wair. n. 2
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
■ - ■
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
.
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
10 FftBDEBlK VAN BABE5, (1511).
|
|||||
|
Item dat zij bij haer seluen oft haeren ondersaten die van Vtrecht niet beletten en sellen,
zij en moegen bij procureuren inden landen van Bueren ende aan IJselsteyn oft anderen haeren landen onder ons gen, heren recht spreken, als gemeen rechten dat toelaten ende vermoegen, ende tweemael siairs ten minsten hangende saken , die genoichsam jnstrueert zijn sullen, eynden, ende des executie doen , ende dat men sal moegen appelJeren aenden rait van Hollant, ten zij bij priuilegien zij consten vertoenen, ten contrarie behorende, ende sell h. W outer van mijnen ruter- brieuen, die een geestelik man ende gevangen es , quyt wesenfl). Item mils desen ende dese punten voer r,en all vast stacnde ende......hebbende, sellen van
stonden aen mijn gen. heer van Vtrecht mitten staten des Neder Stichts ende stadt van Vtrecht
van alien jniurien, scaden ende jnteresse, van desen verleden jair geschiet wesende zellen, die zij pretenderen tegens den beer van Bueren ende den heer van IJselsteyn mit hoeren adherenten , stellen tot verhoer aen mijn gen. vrouwe, den cancelier van Brabant ende den deken vanLoenen, om dair aff partien binnen ses maenden naist komende bij muntlick onderspreken te verenigen ende veraccorderen; ende off zij dat nyet en costen toebrengen binnen den tijt, soe sail dan die selue sake als nv verbleuen sijn aen mijn gen. vrouwe , om bij raden van geleerden heren vanden rade, off anders die haer genade dair toe nemende sullen werden, dan binnen ses an dere maenden dair nae informacie genomen hebbende, den recht genocht zijnde, die sake vten ende eynden sell na rechte ende justicie, haer macht geuende, den tijt van rechts te veruolgen ende om te eynden te moegen verlengen twee off IIJ maenden, mer niet langer, ten wair bij consent van partijen. Ende sel mijn gen, vrouwe dess gelijcx den heer van Bueren ende heren Ffloris dair toe ver-
moegen, dat sij oich dese dingen aldus stellen ende verbliuen ende doen zellen als voirs. Ende sellen beyde partien onderhouden dat mit recht gewesen sell worden, ende onze gen.
vrouwe oick alsoe doen houden op die peen van tien duisent phs. gulden , halff tot behoeff des eertshertogen ende halff tot behoeff der parlie, die dat laudum hielde; nochtant altijt die wtsprake jn werden wesende ende bliuende, ende sell alle verclaringe staen aen onser gen, vrouwe voers., ende aengaende die gevangen beyder zijden sell sulx staen tot erhantenisse der dedinge off der wtsprake na recht voers. (2). Jtem sellen die heren van IJselsteyn, nv zijnde ende jn toecomende tijden wesen zellen, gheen
oirloch tegens die van Vtrecht ende den Gestichte aennemen buten consent vanden gemenen landen, van onss gen. heren eertshertogen, dan wes zij tsegen moegen hebben off crijgen jn toecomen- den tijden , dat zij sulx mit recht tegens der stadt ende Gesticht voers. voer hoeren behoirlichen riehter vervolgen ende doen terminieren zellen, ende wairt sake dat zij anders feytelicke bij oirloge oft anders sich tegens den seluen van den Gestichte ende stadt van Vtrecht sich bewijsen, alsdan sell die prince die hant van horn ende aenden Gestichte ende Vtrecht halden, ende sulx mitten selffden op hem helpen straeffen ende affdoen (3). Item om gedurige peys te hebben tusschen onsen gen. heren den prince, eertshertoge ende
zijnre genaden landen ende den bisscop, staten, stadt ende Neder Sticht van Vtrecht, sail die stadt van Vtrecht gelouen geen aliantie te hebben noch te maken mit enige vianden zijnre ge- naden off zijnre g. landen ende staende den oirloch tusschen zijn reg, ende den Gelreschen, den (i) Deze woorden warcn doorgchaald.
(2) Deze woorden waren doorgehaald:
(3) Aan de kanlzijde leest men bet volgcnde: Item dit sell onse gen. vrouwe deierminieren jnder wtsprake
oft9 verdedinge, ende sell dan vast staen gelijck die wtsprake. |
|||||
|
BXSSGHOP VAN UTRECHT, (1511). 11
|
|||||
|
enen noch den anderen geen assistencie te doen aengaende den oirloge, faeholtlick den van Vtrecht
communicatie mit beyden landen, na vermoegen tractaten tusschen die van Vlreclit ende beyden landen voirs. wesende, ende sell die tractait, tusschen hertoich Philips etc. ende bisscop Rodolff, saliger gedachten, gemaict anno etc. XXIX, onderhalden werden, ende als nv mits desen vernij wet wesende ende in weerden bliuen. Ende sellen die van Vtrecht hem voertan altijt dragen tot onsen gen. heer, den eertshertoge
ende zijnre g. landen als goede gebueren, ende tot haeren heren ende lantforstcn den bisscop van Vtrecht als goede ondersaten, gelijck die steden van Ouerijsell ende andere, dies sell hij oick hem dragen, als een goet heer sculdich is te doen, ende hair lantbrieff, dijckbriefl ende andere hair rechten ende priuilegien onderhouden. Mits desen sail onse gen. vrouwe affdoen alle arrestamenten ende besettinge van Vtrechtschen,
Montfoertschen ende adherenten goeden, tsij geestelick off weerlick, ende oft enige opgebuert waren, selmen weder om geuen, ende en selmen van ghenen brantscattingen, opten dage van huden onbetailt wesende, van geenre partien moegen eysschen, ende voert quytgescholden wesen alle actie, die onse gen. heer, die prince, ertshertoge ende onse genedige vrouwe pretenderen souden mogen off gehadt moegen hebben tegen ende op den van Vtrecht, van alien gebreken tot op den dag van huden toe, ende alle onderlinge communicatie, komenscap, neringe ende conuersa- cien, oick vanden doemquestoers ombelet te verkeren, als van outs, all jn goeder vruntscap onder- houden werden, ende mede hier jnne die heer van Montfoert ende zijn lant mit alien adherenten der van Vtrecht begrepen wesen. Item sell die tractait van pays besegelt werden bij onsen gente. vrouwen, onder naem vanden
keyser ende des prinsen, ende tot meerder sekerheyt om jn toecomenden tijden onderhouden te werden, aengemerct die jonckheyt ons gen. heren des ertshertoichs, die heer van Chieueren, die heer van Sympj, die heer van Bergen, als heren vanden oirden, ende die gouuerneurvanBreesch mede segelen, belouende jn desen dit selue tractait te doin confirmeren bij onsen gen. heren, dea prince, als hij tot sijnen jaeren gecomen sail zijn, ende sellen onse gen*0- vrouwe ende heren voers. gehouden wesen, des versocht wesende, altijt die mit effect te doen nagaen ende onderhouden. Ende als die tractait alsoe besegelt tVtrecht wesen sail, zullen zij hair knechten oirlofF geuen ende dat blockhuys affdoen, behoudelick dat heer Floris oick tsamen alle knechten wt IJselsseyn doen zell, ende alle oirloch aff wesen sell tusschen hem ende zijn heer vader, adherenten ende alien zijnen toestenderen tegen den van Vtrecht, XXIIIJ July , anno XL Dec! A. 546—548.
N\ 517. Karel, hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht. Gelukwensching over het
get lot en vredeverhond. Kairle, hertoich van Gelre etc. ind greue van Zutphen.
Weerdige, edele, hoigeleerde, eirbare ind frome, eirssame, wijse ind voirsichtige, lieue neuen, aindechtige ind besonderen, Wij hebben vwer lieffden brieff ontfangen ind dair beneuen verstain, dess gheynen die hoigeleerde meister Jacob Croll, doctoir etc., ons van uwer wegen verbaetschapt beefft etc. Halden wij uwe lieffden onser laitster schrijfften gueder toeneygingen ind hoichlicke crbiedongen, wij mit landen ind luyden ongespaert lijffz ind leuens gerne gedain wulden hebben, noch wail indechtich. Nyet to min, nadem wij verstain der vreden van vopgenamen, jn- gegam ind verkundiget sij, gonnen ind wunschen wij v mitten seluen vreden, soe voele guetz ind 2*
|
|||||
|
12 FREDERIK. VAN BADEN, (1511).
geluckx as dair toe van noiden sijn sail, v 1. die selue Got onse Heer bewaren moet, wailfarende,
Gegeuen op onser borch to Hattem, op dinxdach post Jacobi apostoli (29 Julij), nostro sub 6ecreto, anno etc, vndecimo. Get, Charles.
Opschrijl; Den weerdigen, edelen, hoigeleerden, eirbaren ind vrome, eirssamen, wijzen
ind voirsichtigen onsen lieuen ncucn, aindechtigcn ind Lesonderen prelaten ind capittclen der vijfF goitshuysen, rilterscliapp ind slat, als drye staiten dess Neder Sticbtz van Vtrecht. Dcel A. 561. N\ 518. Laetste zoene tusschen den Bourgoensche, den greve van Bueren mitten jongen heer
van IJselsteyn, ende onsen genedigen heer van Utrecht ende Gestickt van Utrecht, Augusto 1511 (1). N\ 519. Afsehrift van den brief, waarbtj Heynrick, graue van Nassouw, van Vyanden-, heer
van Breda etc., Philips, bastart van Bourgoen., admirael vander zee Jan, heer van Berghen, Adolph van Bourgon., heer van Beueren, Guido vanden Bauline, graue van Mont Reuell, Lau- rens van Gorrenod, banreheer van Monteneij, gouuerneur van Bresse, beloven, het vredeverbond door Karel van Oostenrijk, bij zijne meerderjarigheid nader te doen hekrachtigen , ged. 7 Aug. 1511. Deel A. 560. Zie den brief in zijn geheel bij J. J, Dodt van Flcnsburg, 1.1, lstedeel, hi. 129. N°. 520, Brief, waarbtj Maximiliaan en Karel van Oostenrijk hunne voormelde afgevaar-
digden magtigen tot de beeediging van het vredeverbond.
Maximiliaen, bijder grade Gods gekoeren keyser, altijt vermeerder srijcx, coninck van Ger-
manien, van Hongrien, van Dalmacien, van Croacien etc., ende Karel, bijder seluer gracie ertshertogen van Oestenrijck, prince van Spaengien, van beyden Cicillien, van Jherusalem etc., hertogen van Bourgoen., van Lothr., van Brabant, van Steyr, van Carinthen, van Gram, van Limborch, van Luxemborch ende van Geldre, grauen van VJaenderen, van Habsborch, vanTijrol, van Artoys, van Bourgoen., palsgraue ende van Henegouwe, lantgraue van Elsaten, princen van Swauen, markgrauen van Burgauw ende des heylichs rijcx, van Hollant, van Zelant, van Phirt, van Kiburch, van Nanien ende van Zutphen grauen, heren van Vrieslant, vander Windismarck van Portenauw, van Salms ende van Mechelen etc., alien denghenen, die desen brieff sullen sien, saluyt. Alsoe zekere tractait ende appointement tegenwoerdelick geraemt ende gesloten is geweest tusschen ons, onsen landen ende ondersaten ter eender zijde, ende die staten, stcden ende Neder Sticht van Vtrecht ter andere, ter causen van zekere geschillen ende diffe- renlen, die jnden voerleden jair opgestaen ende geresen sijn geweest tusschen den eerwerdigen vader jn Gode, hoichgeboeren, vermogende forst, onse lieuen neue ende oeme , heer Vrederick, geboeren marckgreue van Baden, bisscop tUtrecht ende die vanden staten, steden ende Neder
■
(•) Zie, ondcr dit geschrift, deze zoen, Llijkbaar naar een afsehrift, in zijn geheel medegedeeld door J. J.
Dodt van Flensburg, in zijn Archief voor kerhel. en wereldl. geschiedenissen, eerste dcel, bl. 125—129. Het oorspronkclijkc, voorzien met het uilhangend ongeschonden keizerlijk zegel in bruin was, berust op het Archief der stad Utrecht, serie tan charters 1511—1520. De transfhbrief, waarbij Karel van Oostenrijk dit vredeverbond nader bckrachtigt, is ged. In onsen huyse vanden Ilage den 1C Junij 1515, get, Haneton, en voorzien met zijn uilhangend ongeschonden zeeel in rood was. |
||||
|
BISSCHOP YAW UTRECHT, (1511). 13
Sticbt van Vtrecht, ende onsen lieuen ende getrouwen neue, die greue van Buereri, ende heer
Ffloris van Egmondt, jonge heer van IJselsteyn sijn zone, welck tractait ende appointement wij willen ende begeren te onderhouden ende doen onderhouden jn alien sijnen punten ende articlen, soe eyst, dat wij volcomelick betrouwende der wijslieit, getrouwicheyt ende goede ernsticheyt van onsen lieuen ende getruwen neue, heer Maximiliaen van Hoerne, heer van Gaes- beke, ende meester Adriaen Florentij, deken van Loenen ende scLoelmeester van ons Karell. Wij hebben den seluen heer van Gaesbeke ende meister Adriaen gemaict ende geordineert, maken ende ordineren wt onser rechte wetentheyt mids desen onsen brieue, onse procureurs ende sonder- linge boden, hem geuende volcomen macht, auctoriteyt ende sonderling beueell, om ende jnden name ende conscientie van ons te zweren ten heiligen tvoers. tractait ende appointement, ende belouen dat te onderhouden ende te doen onderhouden, onuerbrekelick jn alle sijne punten ende articlen, hem oick geuende volcommen macht, te sien den voers. bisscop van Vtrecht, den heer van Montfoert ende die vanden staten, steden vanden Neder Sticht ende van hem ende elcken van hem ontfangen ende accepteren den behoirlicken eedt, om donderhoudenisse vanden tractaite ende appointemente voers., belouende ter goeder trouwen end jn princelicken woerden te hebben ende te houden voir danckelick ende van weerden tot ewige dagen al tghene des bijden voers. heer van Gaesbeke ende meister Adriaen, onsen procureurs jnde saicken voers. gedaen, gelooft ende ge- zwoeren sail worden, sonder yet te doene laten of gedoegen te doene, ter conlrarien jn eniger manieren. Des torconden hebben wij onsen segel hier an doen hangen. Gegeuen jn onsen stat van sliertogenbossche, den VIIJen dach jn Augusto, jnt jair ons Heren dusent vijff hondert ende elflhe, ende van onsen rijcken van Germanien tXXVJte ende van Hongarien etc. tXXUte. Six tstum per imperatorem, Margu. Bijden keyser ende mijnen heer den ertshertoge,
heer Philips, bastert van Bourgen, admirael vander see, die heren van Bergen, die graue van Mont Reuell, die gounerneur van Bresse, heer Claude Carondelet ridder, heer van Soke opten Sambre, ende anderen jegenwoirdich. Verderue.
Afschrift. Deel A. 559. N°, 521. De kapelaan Fullinck aan Frederiky heer van Ussehtein, ter zake van voormeld
verhond, — Verschillende mededeelingen. Walgebaeren, vermogenden, gen. lieue here. Alsoe mijn heer den stadtholder uvver g.
soen laistwerff gescreuen hadde, dat ick v g, vorder bescheyt brengen sold vanden peys van Vtricht etc. So ist op huden erst gesloeten ende bezegelt van wegen onsser gnediger vrouwen om zunderlingh articulen mijn gen. vrouwe daer mijt jnne hebben wold aengaende onsser prin- cen etc., ende so sullen als morgen, manendach, die commijssarien , die deken van Loenen ende pensionaris van Andwerpen reyssen nae Vtricht, om dat die van Vtrecht oick aenden seluen brijff" sullen zegelen. Ende want v g. ende v soens zaicken mijt jn enen brijff' begrepen en beuotelt staen, so en mocht ick e^een copij krigen vander notelen , ten sij saick dat der van Vtricht zegell oick aenden seluen brijff is. Dit hebben wij toegesacht mijn heer van Berghen ende die deken voirg. ende mijn heer van Berghen beuall mij mijt, jn tegenwoirdicheyt van mijnen joncker van Zeuenbergen, dat ick wachten sold noch drie daigen, alsdan sold die heer van Gaisbeck mijtter bezegelden brijff' komen, soe sold men mij copij autentijck leueren vter audiencien om ons dair nae te regulieren ende to vveten, wat men doyn ind laten sold; alsus nioit men also langh patiencij hebben; ende sacht mij mede, jndem die van Vtricbt vuelick willen, salmen hemluden op baeren |
||||
|
14
|
FREDERIK VAN BADE* , (1511).
|
||||||
|
dacli komen etc., ende alsdan sal men dat blockhuys off stellen, ende die deken zacht mij mijt,
wes die vanden blockhuys ouergrepen gedaen hebben, staende dese dedinghe datmen gebandelt heeft, dat sullen siluden weder ouer geuen van stonden aen, so die gemeynt van Vtricht nv meyster sijn vander stat ende willen vrede hebben, als mij die deken apentlick sacht, ende dat ick dat oick vrij mocht seggen. Item is tedinge gekomen , dat die vander Vairt genomen hebben enen waigen mijt perden
ende dat Lacken v g. dijnre mijt gevangen is. Dit heb ick den deken ende die anderen ge- sacht, dair op sij mij ter antwordt geuen, »het sold all weder om gerestitueert woerden, jndem dat also weer." Aengaende der nijder tidinghe en weet ick v g. nyet zunderlijnghs to scriuen, dan onsse
vrunden sijn gister auont gekomen omtrijnt Grevefoirst ende, als mij gesacht is, willen siluden sich nederslaen voir Venloe, wanneer datmen Greuefoirst heeft. Dit is die spraeck, mer ick en settet nyet vast. Item men sail van slonden aen tot Tuyll komen liggen, ende een blockhuys daer op slaen ende
die h. van Bochouen sail ouerste hoeftman wesen, ende Arnt van Vtricht sail komen liggen tot Lederdam mijt knechten van wegen onsser gen. vrouwen, ende tot Asperen sullen oick knechten liggen. Jck heb jn deser zaiken oick gearbeyt etc., doch haddet billix om gestoten geweest, om zaiken ick v g. wael seggen sail. Hier mede sijn v g. Gode beuolen. Gescreuen op sinte Laurens dach, (It) Aug.) anno XJ. Vwer gnader goetwillige
Vullinck, dijnre ind cappellaen. Item mijn h. van Bergen sacht mij dat he groete moenysse hadde vanden oerloge, so all die
heren mijt to velde weren, ende he die saiken wt most richten alleen van wegen onsse gen. vrouwe, ende die heren Cheueren, van Xhymay, Rauesteyn noch Sijmpoill, noch oick die cancellier nyet alhier en weren, noch oick nyet komen en solden etc., ende 1... sulker zaiken nije onder- wonden en hadde, wold he waill dat he yemant hadde vanden heren, die sulx beth verstont. Item mijn gen. vrouwe heeft v g. huyss doyn bezien ende voirt meyr andere huyssen, doch
is se vertoegen jnt huyss van h. Jan van Baex, ende lijt dair trjmmeren een kocken van plancken jn scutters hoff ende die werd doirbreken, ende stelt sich aldair noch twe off drie daegen to bliuen. Alsus, gen. lieue here, ducht mij ind meir anderen goit wesen, op correxcien, dat v g. quemen ende spreken onsse gen. vrouwe aen, ter weeck eyns ter auertueren, bet sold v g. meir profijt doyn, men sold v g. nyet belasten mijt enige zwairheyt van oerloghe, dan somtiden mijt jnden raet to komen ende ten besten helpen ramen. Gen. lieue here, mijn gen. vrouwe ende die vrinden bijnden dit hart aen, ten weer nyet goit, datmen daer ouer verschempt wirde durch slappen raet etc. Opschrift: Den wailgebaren, verraogenden heren Ffrederick van Egmont, greue van
Bueren, van Lederdam, here van IJsselstcyn, tot Craendonck etc., mijnen gen. liuen heren. Archie/ van Buren. N°. 522. Karel, hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht, ter zahe der uitvoering
van het tm&chen hem en den hisschop van Utrecht gesloten verdrag. Kairle, hertouch uan Gelre ind greue van Zutphen.
Weerdige, edele, hoichgeleerde, eirbaer ind frome, eirsame, wijze ind vursichtige lieue neuen, aindechtige ind besondere. As vwe lieffden ons nu hebben doen schrijuen, woe dat die
|
|||||||
|
BISSCHOP VAS UTRECHT, (1511). 15
|
|||||
|
eirweerdige jn Goide hoigebaren Hurst, onse lieue oehem, heer Ffrederick, busschop tUtrechtetc;
aen v nu ind meermaell schrifftlicken by sijnre lieffden ende oick by vwen deputaten begeert hedde, dat vwe lieffden nae vermoigen dess tractaets tusschen sijne lieffden ind ons opgericht, aen die gekoeren ffursten wulden doen versuecken ind bidden sulcke Yerblijff aen to nemen, dess sicb vwe lieffden nyet geweygeren kunden etc., wye dan vwen brieff sulx allet wijder verrnelt, hebben wij verstaen jnd twijuelen nyet vwe lieffden en bebben waill soe vur ind vyt onsen scbrifften vernamen, wij altijt willich ind bereyt geweest sijn tot achteruolgonge dess tractaets to doen, so voele ons deshaluen beteemden; dan tis wair , dat wij ther begeerten van v aengaende die achteruolgonge dess tractaets, vytstellinge beliefft hebben, doch nyet sonder swaricheyt, bij alsoe dat onse oeheme vurs. sulx oick consentierden. Soe wij dan ind onse lantschappen ijtzont zweerlicken mit veden ind gewalt auerfallen werden, konnen vwe lieffden aen oen selffs waill auerwegen, woe ons nu ter tijt gelegen sijn solde, onse rede dienres ind anders to der saicken vurger. to gebruycken, der wij sus nae ijtzont onser gestalt geenssijns verschicken noch ontberen konnen. Wairomme wij ons versien vwe lieffden waill mercken sullen konnen, ons nyet nioige- lick sijn sail die saicken to achterfolgen ter tijt toe dese onse onlede geeyndt zij ; sulx geschiet wesende, willen wij ons dair jnne halden ind bewijsen alst behoeren sail, der Almechtige Got moet vwe lieffden bewaren. Gegeuen jn onser stat Waegenijngen, op onser Lieuer Vrouwen auont assuraptionis (14 Aug.), nostro sub secreto, anno Domini etc. vndecimo. Get. Charles. lager yirssen.
Opschrift; Den weerdigen, edelen, hoigeleerden, eirbaren ende fromen, eirsamen, wijscn
end vursichligen onsen Iieuen ncuen, aindechligen ind bcsondcren prelaten ind capiltelen der vijff gaitshuyscn, ritterschapp ind stat, als dryc staten dess Ncdcr Gestichtz van Vtrecht. Dccl D. 383. N°. 523. Brief, waarhij Floris, heer tot IJsselstein, helooft, ook namens zijri* vader, zieh9
overeenkomstig het gesloten vredeverbond aan de uitspraak van Margaret ha van Oostenrijk te zullen onderwerpen, Wij Ffloris van Egmont, here tot sent Martensdijck etc., stadthelder generaell vanden
lande van Gelre etc., doen kundt, alsoe bijden tractait ende appointement tusschen die ro. key. ma1, ind onsen genadigsten hern ertshertogen etc. ter eyner, ind der stadfvan Vtrecht mitten oren ter ander sijden, ter causen van seeckeren differenten, geschillen ende jnteresten, die vurs. stadt Vtrecht tegen onsen hern ende vader, greuen van Bueren, ind ons pretendeert bijden voirg. onse genadigsten hern gesacht ind geaccordiert sij, dat onse heer ind vader ind wij Ffloris vurg. vanden vurg. differenten, geschillen ind jnteresten ons submitteren solden ander hoigebaerner, duerluchtigen ind vermoegender furstijnnen, onse gen. lieue frouwen, ertsbertoginnen van Oistenrijck etc., ind bekennen dat wij gelaeft hebben ind gelauen mids desen onsen brieue, alsoe waill jnden naem van onsen hern ind vader, als van ons van onser sijden, dat voers. tractait ende appointement to vollenbrengen, onderhalden ind achteruolgen, alle tghenedatbij onser gen. vrouwen vurg. den vurg. differentien, geschillen ind jnteresten aingainde sal gesacht gewesen ende getermi- mert werden, ind hebben ons tot onderhaldinge van dien gesubmittiert indsubmittieren midzdesen op die pene jnden principalen brieuen vanden voerg. tractait begrepen, ind allet sonder argelist. Oirkonde onss secreet segels bijr op gestalt, den XVden dach Augusij, anno etc. XJ\ Aldus onderteykent: Florijs.
4**?fc Deel A. 553. |
|||||
|
16 FREDERIK. VAN BADEN, (1511).
N°. 524, Briefs waarhij zich de ridderschap en de stad Utrecht daartoe insgelijks verhinden.
Wij t ridderen ende knechten dess Neder Stichtz ende borgermeysteren, scepenen ende
rait der stadt varx Vtrecht doen kondt ende bekennen, alsoe bij den tractaet ende appointement tusschen onsen alregenedichstcn heren, die ro. key. mat., ende oeck onsen genedichsten heeren ertzhertogen, mijtten greue van Bueren ende zijnen soen, heeren Floris, heer tot sinte Mertensdijck etc. ter eender, jnd onss ritteren, knechten, stadt ende Neder Sticht van Vtrecht mijtten onsen tostanderen ter ander zijden, ter causen van sekeren differentien, geschelen, schaden ende inte- resten, wij tegens den vors. greue van Bueren ende heeren Florijs van Egmont zijnen soen hebben, onderling, verresen ende wesende bij dem vors. onsen gen. heeren geaccordeert ende een tractaet van vreden opgericht ende jnne gegain is, daer jnne onder anderen mede begrepen staet, dat wrj vanden voirg. differentien, geschillen, scaden ind interesten onss submitteren sellen aenden hoich- geborner, dorluchtigen jnd vermogenden forstinnen ende vrouwe, vrouwe Margarete, ertsher- toichinne van Oistenrijck etc., als heer van Florijs vor hem ende zijnen heeren vader, greue van Bueren insgeliken gedaen heeft, vermogens tractaitz vors., soe bekennen wij, dat wij geloift hebben ende gelouen mitz desen onse brieue van onser zijden, dat vors. tractaet ende appointe- niente toe vollen brengen, tonderhalden, jnd lachtervolgen allet gene dat bij onser gen8te, vrouwen vorg. den vorg. alien differentien, geschillen, schaden jnd jnteresten aengaende sell gesaclit, ge- wesen ende terminert werden, ende hebben onss tot onderholdinge van dien gesubmitteert jnd submitteren mijtz desen op die pene jnden principalen brieuen vanden vorg. tractaet begrepen, ende alles sonder argelist. Ende toirconde van dien hebben wij beer Johan, beer tot Monlfoirt, van Purmerende etc., Johan van Renesse van Renouwen, ritteren, ende Johan van Reness van Wuluen, van wegen onss ritteren ende knechten, ende wij borgermeysteren, scepenen ende raet van Vtrecht, van wegen der slat van Vtrecht, onsen stadt grote zegell aen desen brieffdoen hangen. Gegeuen tUtrecht jnt jair ons Heeren MVC ende XJ opten XVIJtcn dach Augustj. AfschHfU Decl A. 554.
N°. 525. De his&chop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van de ten uitvoer
legging van het met den her tog van Gelder gesloten verdrag. Van Gots-gnaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren merggreue van Baden.
Eerbare, lieue vrienden. Alsoe ghij vns nv toegeschickt hebben een copie sbriefs, den die
lioichgebaeren furst vnse oehem, bertoge van Gelre etc., aen v schrijuen doen heefft, beruerende den tractaet tusschen sijnre lyeffde ende vns opgericht ende die gekoren fursten , diemen nae ver- inoegen desseluen, omme beladinge ende aennemijnge der saecken doen versoecken ende bidden solde, daer jnne sijn lyeffde onder anderen doet roeren, soe die selue ende sijn landtschappen yetzont zweerlicken midt veheden ende gewalt ouerfallen werden, dat ghij aen v selffs waill ouer- wegen sullen konnen, woe nv ter tijt gelegen sijn solde sijne rede, dienres ende anders totter saecke voers. te gebruycken, der sijn lyeffde sus nae yetzunt sijnre gestalt geenssijns verschicken noch ontberen konne, waeromme sijn lyeffde bem versien ghij waill mercken sullen konnen, sijnre lyeffde nyet mogelicken sijn sail der saecken te achteruolgen ter tijt toe sijn onlede geeyn- det sij etc., midt breyder jnneholt vander seluer copie, hebben wij hoeren lesen enle te gueder inaten verstonden, Ende soe wij dan daer vuyt nyet claerlicke verstaen konnen, wes des voers. onses oehems endtelicke meyninge hier jnne sij, ende aff nyet tegenstaende sulcke vertrecke, die fursten als voers. te versoecken, gelijck waill die voers. tractaet bijnnen middeler tijt deser sijnre |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1511), 17
|
||||||||||||
|
lyeffde onlede jn sijnre machte ende weerde blijuen, ende van sijnre lyeffden ende sijnen
landtschappen jn alien anderen articulen onderholden werden sail off nyet, soe is vns van noeden
hier van voerder ende claerlicke onderrichtinge ende bescheydt te hebben. Begeren daeroinme
puetelicke, dat ghij noch ten yersten aenden voers. onsen oehem van Gelre scbrijuen ende bij
siinre lyeffde entelicke vernemen willen, off sijnre lyeffde meyninge oick sijn sail, dat die voers.
Iractaet bijnnen middeler tijt deser zijnre onlede in zijnre cracht ende weerde blijuen ende van
ziinre lyeffde en sijnen vnderzaten achteruolcht werden sail, ende wes wij vns des lot sijnre
lyeffde versien sullen moegen, ende des zijnre lyeffde claerlicke onbeJect antvvoert begeren,
ende die selue vns ten voerderlixsten laten weten, omme vns jnden besten daer nae bebben te
richten. Godt zij midt v. Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten XIXen dach in Augusto ,
anno etc. XJrao.
|
||||||||||||
|
Get,
|
HUNDEBEKE.
|
|||||||||||
|
Opschrift: Den eirbaeren, vnsen licucn vrienden, prelaten ende capittulen vnser vijff
godtshuysen, ridderschap bijnnen vnser stadt Vti^elit wesende, borger- meisteren, scepenen ende raedt der voers. Ynser stat. Deel D. 384. |
||||||||||||
|
N°. 526. De kapelaan Vullinch aan Frederik, heer van IJssehtein, ter zake van het afhve*
ken van het hlokhuis aan de Vaart, ingevolge het vredeoerhond, Wailgebaeren,' gen. lieue here. Die post ridende degelix van wegen niijnre g. vrouwe is
op buden omtrenl vier vren gekomen van Vlricht, ende als mijn heer van Bergen mij gesacht heeft, is mijn h. van Vtrecht bijnnen Vtricht ende die b. van Montfordt, domdeken ende burgerineysteren etc., hebben sijne gnaden enen voitvall gedaen, alst waill billick ind behoe^ ren sold etc. Edoch aengaende onssen zaiken heeft rnijn heer van Bergen mij gesacht, dat sij 'scriuen dat sij dat blochuys sullen van stonden aen all' stellen, gelijck als sij gelaeft hebben, dan sy nv begeren weder luden van onsse gen. vrouwe op liaer zellfs kost dat blockhuys aff te doyn, als ick v g. cortz gescreuen hebbe etc., dair op hemluden weder omme is gescreuen, jndem sij van stonden aen willen louen, hulden ende eedt duyn, alle weghe ten ewigen daigen hem te ver- bijnden aenden huyze van Bourgon. tegen den heer van Gelre, men sail hemluden schicken te voit to peert, op kost van mijnre g. vrouwe, ende ist hemluden des nyet gelegen te doyn, so moiten siluden dat blochuys van stonden aen aff doyn op hoeren kost als versprocken is; ende doyn sij des nyet, so sail dat bestant nv op donredach neeslkomende wtgaen, ende nemen sjjluden een van beyden aen, so salt tbestant een gansse zoyn wesen ende affgeroepen worden, ende eyn ygelick , die dat antreffende is, briuen geuen ind bescheyt hem dair na te reguleren. Dit heb ick alsus verstaen van mijn heer van Bergen, ende sijne edelheyden gesacht, dat alsus vwer g. willen ouer scriuen, Alsus blijff ick om dat eynde te hebben, jndem dattet v g. beliuet; geliuen v g. anders wes van mij , will ick gerne nae mijne arrne verstant achteruolgen. Anders en weet jck uwe g. nyet zunderlijnghs to scriuen op dese tijt. Item die gemeyn hoeffsteden wt HoIIant sijn aihier ende en kunnen noch nyet waill ouerdraegen, dan sij sullen oer dyngen waell doyn, als ick van sommijgen verstaen heb, bij name vanden holtvester ende van Gerit van Schoeten, oick vanden gedeputierden vanden raet van Hollant, meyster Euert die Veer ende meyster Ahell Coulster etc. Wanneer ick koem, sell ick v gf bescheyt brengen. Item die cancellier sail komen ende die tre- sorier, alsmen zecht, mer die h. van Cheueren ende Sympy sijn oem blijuen bij onssen gen. heren II. 3 |
||||||||||||
|
18 FREDERIC VAN BADEN, (1511),
ende ick en boer nye(, dat sij komen sullen. Mijn h. van Bergen heeft reell te doyn. Hiermede
sijn vwe gnaden Gode beuolen. Gescreuen op sinte Bartholomeus dach (24 Aug.) , anno XJ, Vvver gnaden onderdenige dijnre ind cappellaen (!).
Opschrift: Dem wailgebacren, vermogendcn lieren, Ffrederick van Egmont,greue
van Bucren van Ledcrdam , here tot IJselsteyn ind Craendonck etc., mijncn gnedigen. licuen heren. Archief van Buren. W. 527. Karel, hertog van Gelre, zendt Johan Falquier en Pieter van Suchtelen nan de
3 staten van Utrecht,
Kairle, hertoich van Gelre etc. ind greve van Zutphen.
Weerdige, edele, hoigeleerde, cirbare end vrome, eirssame ind wijze lieue neue, ain-
decbtige ind besondere. As uvve lieffden ons nv mitten weerdi'gen meister Jolian Krijss, deken, ind meister Wijnant van Arnhem, doctoir, hebben doin beseynden jnd vanden tractait tusschen die key. mat, sijnen adherenten ain eyne ind v ther anderen zijden gemaickt, doin aduerlieren , scliicken wij onsen lieuen rait, erffkemerlinck Johan Faulquir ind h. Peter van Suchtelen, secre- taris, ain v lieffden, omb onser gueder meyningen dairop te verstain. Begeren desseluen guel geloeue ind gehoir te willen geuen, als vvij ons dess gensslicken versien tot uwen lieffden, die Got onse Heer vrolich ind gesont bewaren will. Gegeuen jn onsen stat Zutphen, op manendach post Bartholomei apostoli (25 Aug.), nostro sub secreto , anno etc. XJ\ Get, CHARLES.
Opschrift: Den weerdigen, edclen, hoigelccrden, eirbaren ind vromen, eirsamen ind wijzen ,
onsen lieuen neuen, aindecbtigen ind besondcren, prelatcn ind capittelen dcr vijff goitzhuysen, lilterschapp ind stat als drie staiten dess Neder Stichts van Vtrecht. Deel A. 503. N\ 528. Instructie sprekende op Johan Faulquir, erffkemerlinck, ind Peter van Zuchtelen,
secretaris etc, van wegen mijns gen, I, heren hertoigen uan Gelre, ain die drye staiten
dess Neder Stichtz ind stat Ftrecht*
Jtem op die baitscbap, soe die deken meister Johan Krijss ind meister Wijnant van Arnhem,
docloir, ain mijnen gen. 1. h. hertoigen van Gelre etc. vurs. gedain, van wegen der staiten van Vtrecht vurs., hebben sijne gnaden beualen den staiten dairop to seggen, soe liijr na volght; Jnden ijrsten, soe die staiten jn oeren schrijfften, ruerende van den tractait nyelinxst tusschen
die key. mat., vrouwe Margriete, mit oeren ainhange ain eyne, ind dander zijde den staiten sNeder Stichtz van Vtrecht gemaickt, dair jnne verdedinght is, dat sij geyne aleance hebben en sullen, dan neutrail blijuen , na luyde der alder tractaten onderlingh van alien zijden wesende 3 begeert mijne gen. 1. heer, hertoich van Gelre etc., te weten idt affect van idt jnholt derseluer tractaten , soe voile sijnen f. g. ind den sijnen dat berueren macb. Jtem then anderen, dat inden seluen tractait bededinght is, dattet blockhuyss op die Vaert
affwesen, ind die staiten dat nederwerpen sullen etc.$ en heefft mijne gen, 1, heer, hertoich van Gelre etc., geyne wetenschapp gebadt naden baitschappen sijnen f. g. voir gedain, dat sulx soe terstont sulle affwesen, dan sijne gnaden hebben dat doin jnnemen, nyet te onwille off ondanck |
|||||||
|
(i) Ofschoon de naam des sclirijvers hieraau ontbrcekt, laat de overcenkorast van hct schrift met dat van
den brief, sub n°. 521, geen twijfel dienaangaande toe. |
|||||||
|
_..
|
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1511). 19
vanden staiten dan alleen der oirsaicke halue, so sijnen f. g. jnt zeker vyt den haue van Bour-
eondien jnd suss anders van gueden vrunden aduertiert is, dat alsoe balde dat blockhuyss vyt giinre gnaden handen weer , solden die Bourgonschen sulx ind oick die stat Vtrecht jnhebben ind dairvyt sijne gnaden jnd die sijne beveden. Omb dess dan eynen voirfanck to bebben, willen sijne f, g. dair voer versekert wesen. Then darden heefft mijne gen. 1. beer, hertoich van Geire etc., aingemerckt idt ijrste artickell
vanden tractait nyelinxst gemaiekt, luyden, dat die staiten die tractaiten sij mit yemand, den huyse van Bour^ondien vijandt wesende, gemaiekt bedden, reuocieren sullen , noch die seluen victalieren in enniger manieren. Js sulx contrarie der baitschapp sijnen gnaden altijt gedain, as dat sulcke vurs. tractait mit die key. ma1, aingenamen, mijnen Qen. 1. h. hertogen van Gelre nyet preiudiciael wesen solde, dem nae en konnen sijne f. g. sich dess artickels nyet genoich befreemden, begerende dairomb van dien soe wail as van den anderen aduertiert te weerden. Then vierden bedancken sicb die staiten mijnen gen. 1. h., hertoigen van Gelre etc., guede
nabuernchapp etc. Heefft mijne gen. 1. beer vurs. oick nyewerlt anders gesocht, dan guede nabuerscbap mitten staiten to onderhalden, vruntschapp ind dienst to bewijsen, as sijne f. g. sijne eygen persoen nyet sparende oick bewesen beefl't; wolde sicb oick ongerne anders, dan sijne voir- heren ind alderen sich tfiitten Gesticht van Vtrecht gehalden hebben, halJen ind bewijsen, jnd hem soe jnden punten ind articulen ther begeerten vanden staiten schicken ind vuegen, dat den redenen gelijck wesen sail, begerende dairomme op die articulen wederomme schrijtftlicke bescheit ind antwoirt, sich dairna jnden besten te richten hebben. Get. CHARLES.
Deel A. 564.
N°. 529. Het antwoord der 3 staten van Utrecht op deze punten gegeven , luidt aldus :
Opt yerste artikele 'des jnstructie die Johan Folquier, erffcamerlinck ende heren Peter
uan Zuchtelen, van den boichgebaren, vermoegenden ffursten ende heren, heren Kairle, hertoich van Gelre etc., den staten voergehalden hebben mit brieuen van credentie des seluen flbrsten op hem luden sprekende, antwoerden ende bescbeiden die staten: Jnden eersten ten besten, dat zij staten jn desen nijwen tractait van vreden hebben willen, ommer seker wesen der neutraelscape tusschen beyden landen, om nyet mitten enen vrede ende mitten anderen onvrede ende vehede te maken, ende dess dairom jn sonderheyt, soe wel den Gelresschen tractait gemaect jnden jair van XXIX, als oick die olde Hollantsche tractait oick jnden seluen jair gemaict, was doen verha- den, om die jn weerden te balden, dair jnne aller zijden verclaert staet, woe sich die van Vtrecht mitten Gelresschen ende die selue van Vtrecht mitten Bourgoenschen balden sellen, dat soe lange tijt ende tot noch toe genoech onderhalden is worden. Opt andere punt, befreemdt den staten, aller der goeder nabuerscape ende vruntscapna, hem
dese jndracht mitten blocbuys gemaict wert, dair die forste van Gelre ijmmers gheen reden, recbt noch opiicht toe en heeft, ende bedunct hem, dat zijn ff. g. dair jnne all qualicken mit onwairheyden onderricht werden, soe zij van Vtrecht mit zijn ff. g. met anders wtstaende en hebben gehadt off nocb en hebben oft hebben en willen, dan alle goede nabuerscap ende vrunt- scap, ende die oick alsoe onderhouden; dat zij zrjn genaden sus jn alien goeden toe staen willen ende tocsegen, ten wair zij anderssins nootlicken, dat God verhueden will, ende ijmmers niet en verhopen, bedrongen worden -van zrjn ff. g.; ende willen zij van Vtrecht van stonden aen on- getwijfelt dat blockhuys grondelicken aff doen breken, ende aldair egbeyn lijden; zellen oick die 3*
|
||||
|
*
|
|||||
|
20 FREDEB.IK VAN BADEN , (1511)*
beer van Gaesbeeck ende andere geschicten vander key. ma1, ende vrouwe Margariete etc., bier
tUtrecht vertueuen ter tijt toe dat blockhuys ganselick ende grondelick neder geworpen sell wesen; ende gelouen zij van Vtrecht, dat dorcb den blockhuys ende doer hem den forsten van Gelre egheen hijnder noch last geschien en sail, mer dat zij neutrail bleuen sellen ende rust end,e vrede aller tijden onderholden, soe verre hem mocgelick wesen zell moegen; ende die zijn g. aen^e- bracht bebben, dat die Bourgoensche dat blockhuys, ja oick Vtrecht, jnne hebben zouden, omme zynen genaden dair \vt te beveheden ende anders, hebben zijn ff. g. een onwairbeyt ende loghen- tail aen gebracht, ende selmen sulx nummermeer jnder wairheyt bevinden off wair moegen maken. Opt derde punt sell zijn ff. g. sich nyet befreemden, want die van Vtrecht doer den artikell
deses tractaits die communicatie ende hantieringe balden zellen, alsoe wel mitten Gelresschen als mitten Bourgoenschen; dan zellen zij gheen victualien ende andersins gereetscappen ten oirloghe, gheynen van beyden zijden selfs aenbrengen, dan sell elcx ende oick Vtrechtsche ende ander moegen copen, vercopen ende doen vueren, brengen ende halen des hem belieuen sail, op elck zijn anxt en perikell der vijanden van beyden zijden; ende is dat punt des tractaits, reseruerende den van Vtrecht communicatie beyder landen, alsoe te verstaen etc. Opt vierde punt dancken die staten sijn ff. g. ganselick goeder andachten; willen zij lude
oick anders op zijn ff. gen. nyet verschulden,, ten wair zij nootlicken van zijn ff. g. dairtoe be- drongen worden, dat God Almechtich verhueden will ende zij ijminers niet en verhopen. Decl A. 565.
N°. 530. De 3 staten van Utrecht, verzoeken aan den hertog van Gelder, om het hlok-
huis aan de Vaart, met het daarop zich hevindend krijgstuig in hunne handen te
stellen.
Aenden hertoge van Gelre etc.
Hoicbgeboren, vermogenden furste, gen, lieue beer. Soe wij nv \wen ff. g. badden doen
beseynden mitten werdigcn meyster Johan Krijssz, deken etc., jnd meyster Wijnant van Arnhem, docloer etc., mit onsen bijschriften ende credentie, balden wij vwen ff'. g. sulcker onser goeder andachten schriftelick ende oick montlick bij onsen voers. vrunden gedaen well genoich jndachtich. Ende soe dan die selff'de onse geschicte vrunde vwer ff* g. goede antwoert reporteert hebben, js huyden bij ons comen vwer ff. gen. erffcamerlinck Johan Folquicr mit schriften van credentie ende ets- licke articulen ende punten , van vwen ff. g. zijnen lieffden mit aen ons gegeuen, den wij yerst guetlicken gehoert, ende voert zijn be'ueell montlicken ende bij geschrifte genoichsam wel verstaen bebben, dairop wij voerder mit onsen gen. heer ende lantforsten hier alteharu bij ons wesende communicatie gehadt hebben. Soe dan, gen. lieue heer, onse gen. heer ende forste ende wij vwen genaden zijnre g. ende onse tractaten als van outs altijt geweest js all guetelicken nagaen, ende mit vwen g. nyet anders dan alle goede nabuerscap ende vruntscap onderhalden willen , dat wij vwen genaden alsoe toestaen ende toesegen, ten wair wij bij vwen ff. g. anderssins nootlijken bedrongen mochten werden, dat God Almechtich verhueden wille, ende wij ijmmers nummerraeer verhopen en kunnen; ende soe vwe ff. g. ijmmers geen recht, reden, noch opticht hebben, dat blockhuys aen de Vaert ons te doen verhalden, als wij oick Johan Folquier voirs. all wijder ende breder montlicken ende oick schriftelicken onder anderen puncten op vwer genaden bootscapp, bij hem aen nv gedaen, verclaert hebben, luydens copie hierinne gelacht, soe begeren wij noch oitmoede- licken ende dienstlicken, dat vwe ff. g, aller goeder gebuerscap ende vruntscap, aller zijden duss lange bewesen ende wij all voert noch tonderhalden ende te bewijsen jn ganser meningen zijn |
|||||
|
BISSCnOP VAN UTRECHT, (1511). 21
ende bliuen sellen, jndechticli wesen wil, ende onsen gen. heeren ende lantffursten ende ons te
lieff, dat voers. onse blockhuys bijden hooftman ende anderen dair op wesende jn onse handen willen doen beuelen te stellen mit onsen busscben ende gereetscap dair op wesende, sonder ver- treck desen onsen vrede te goede, ende orn alle goede fauoeren te onderhouden, als wij ons des tot vwen ff. g. ganselicken verlaten ende vertruwen, oris wederom erbiedende ongespaert alles onses cleynen vermoegens totten zelffden vwen ff. g., die God Almecbtich etc. zeiicb ende gesont. Gescreuen tUtrecht onder den doerndekens ende des beeren van Montfoerts ende stadt van Vtrecbt signette ende secrelen, op ten XXVJen dach August!, anno etc. XJ\ Vwer ff. g. oitmoedige ende guetwillige,
Prelaten ende capittelen des vijff goidsbusen , ritterschap ende stadt, als drie staten sNeder Stichtz van Vtrecbt. Jfschrift. Bcel A. 50(3. N°. 531. Be hisschop en de 3 staten van Utrecht heloven het vredeverhond in alle punt en
te zullen onderhouden,
Ffrederick, van Gods genaden biscop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden ende wij
ridderschap dess Neiler Sticbts ende wij borgermeisteren, scepenen ende rait der stadt van Vtrecbt doen condt ende bekennen, dat alsoe opgestaen ende verrezen zijn geweest tusschen onss ter eenre, ende beeren Frederick van Egmont, den greue van Bueren ende zijnen zoen, beeren FJorijn, jonge beer van IJsselsleyn ter andere zijde, zekere gescbelen ende differentie, ter saken van welken differentien grote blotstortinge, vele gewalts, fortsen ende anders quaet geschien zijn ende gescepen weren vorder verlopen wt te conien, niet alleen in desen onsen ende dess vors. greuen van Bueren ende beeren FJorijs, beer van IJsseisteyn , baer landen, mer oick inden landen van Hollant ende anders daer onttrent gelegen, daer van, ende om dan om vorder ende meerder verloep te ver- hueden, die k. ma*, ende prince van Spaengen , ertshertoge van Oestenrijck dorch zijnre k. m. dochter der dorluchtige gen. furstinnen, vrouwe Margarete, ertshertouchinne van Ostenrijck etc., dorch tusschen sprecken van onsen notabelen goeden mannen een tractaet van vreden ende soenen gemaickt ende gesloten hebben, ende vort aller zijden accepteert is in maten bierna bescreuen, ludens de keyzerlicken ende princeliken brieuen daer op gemaect ende gegeuen, volgende hier na van worde te worde aldus : Maximiliaen etc. Ende soe dan wij Frederick, biscop tUtrecht vors., ons na inbout dess tractaits, dess ons aengaet, ons submiUeren en gelooft hebben te volgen sulker wtsprake als ons gen. vrouwe ende nichte, vrouwe Margarete, ertshertoichinne seggende ende wtsprekende sell werden opten geschelen ende differenten, tusschen ons ende heeren Florijs vors. wesende, ende wij ritterscap ende stad van Vtrecbt ons insgeliken oick submitteert hebben ende gelooft te volgen, gelike wtsprake als onse gen. vrouwe ertshertoghinne etc., segen ende wtspreken sell tusschen den heeren Frederick, greue van Bueren ende zijnen zoen, heeren Florijs, heer van IJsseisteyn, ende all ludens onder aller zegell ende brieff dair op gemaeet ende gegeuen Om dan dat alle dese voirs. articulen ende punten ende dese alinge tractaet mach aller zijden onderhouden werden, soe bekennen wij ende gelouen mits desen alle dese vors. tractaet ende punten tonderhouden ende doen onderhouden, soe verre die ons aengaen ende aendragen moegen, na inhalt vors., ende die niet te verbreken, dan onverbrekeliken te onderhouden ende daer tegen niet te doen noch te laten doen in eniger wijs. Ende hebben dess ter orkonde wij Frederick, biscop tUtrecht, onse, ende wij Johan, beer van Montfoert, van Purmereynde etc., ende heer Johan van Reness van Renou- wen, ritteren ende Johan van Reness van Wuluen, onse, van wegen der ritterscap, ende wij |
||||
|
1
|
|||||||||
|
22 FilEDEIUK VA5 BADE5 , (1511).
borgerraeisteren, scepenen cnde raet der stadt van Utrecht, onse stadt groten zegell, van wegen
der stat van Utrecht, aen desen brieff doen hangen. Gegeuen tUtrecht, jnt jair ons Heren MCGCCG ende XJ op ten XXVIIJten dach Augustj. Concept. Deel A. 555.
N\ 532. De 3 staten van Utrecht aan den her tog van Gelder. — Dankhetuiging voor het
voldoen aan hun verzoek, bij voovgaanden brief aan hem gerigt, Aenden hertouch van Gelre etc.
Hoichgeboren, vermogenden ffurste, gen. lieue heer. Soe wij nalinxleden opten XXVJeiJ
deser maent Augusti, aen vwen ff'. g. scriuen deden op etzlicke punten ende articulcn, bij vwer g. erflcamerling J oh an Folcquier ons monllijcke ende oick bij jnstructie schriftelicke voirgehouden, onse antwoert, bescheydinge, auise ende goede meninge, als ruerende onsen traclaet van vreden, nv hier jnne gegaen, de neutrailscap van ons, ende vanden blockhuys aen de Vaert staende neder te werpen etc., als wij oick des dair corts te voeren bij onse vrunden aen vwen genaden beseyndt hadden. Dair dan uwe ft*, g. nv eyntlicken op begeren, wij sulcke onse bescheydinge, antwoert, auijse ende goede meninge vwen genaden aenscriuen deden, wolden alsdan vwe ff. g. onse begerte, als van onsen voirsz. blockhuys jn onsen handen te laten comen mit onsen busschen ende ge- reetscap, volcomen, ende dat alsoe jn onsen handen van stonden aen doen stellen om neder te werpen etc., als wij vanden voirs. vwen g. erffcamerling verstaen; soe dan, gen. lieue beer, vwe ff. g. des ons gheyn weygeringe vorder doen hebben willen , dan dat blockhuys nv jn onsen handen doen stellen hebben, dancken wij dair van vwen ff. g., ende schrijuen vwen genaden toe bij desen onsen brieue alsulcke onse antwoert, bescheydinge, auise ende meyninge, als wij op des voers. erffcamerlincks Johan Folquier bootscap montlicken ende schriftelicken opten voers. XXVJcn dach deser niaent Augustj aen ons van wegen vwer g. gedaen, wederom oick schriftelicke opten selffden XXVJen Augustj, bij jngelachter copien aen vwen g. gescreuen bebben, als luidende van woirde tot te woerde alsus: Opt yerste artikele etc., de welcke onse antwoert, bescheydinge ende goede meninge voers. wij alsoe vwen ff. g. toesegen ende onderhalden willen, op dat jnsgelijcken vwe ff. g. ons oick aller goeder gebuerscap, vruntscap ende andacht, oick vermogens den tractate lusschen vwer ff. g. voiralderen ende vwer genaden landen ende onss wesende, onderhalden, als wij jn sonderheyt ongetwijfelt verhopen ende vertruwen, ende God Almechtich alsoe vwen ff. g. ende ons gunnen wille, die vwen ff. g. behueden, bewaeren ende beschermen wille, lanck, walfarende , zelich ende gesont. Gescreuen tUtrecht, onder sdoemdekens, van wegen der ecclesien ende beren Johans, heer tot Montfoert, van Naildwijck etc., van wege der ritterscap binnen Vtrecht wesende ende der stadt van Vtrecht, signette ende secreten, opten XXXen dach Augusto, anno etc. XJ\ Vwer ff. g. oitmoedige ende guetwillighe,
Prelalen ende capittelen der vijff goidshusen , ritterscap binnen Vtrecht wesende, ende stadt, als drie staiten sNeder Stichtz van Vtrecht. Afschrift. DccI A. 566 verso. $i\ 533. Margaretha van Oostenrijk aan Floris, heer van IJsselstein^ ter zake der krijgs-
verrigtingen tegen de Gelderschen*
Mon cousin. Jay ce jourduy fait partir de ceste ville pour tyrer vers yous les six courtaulx ,
bue jay fait venir de Malines ayec quelque nombre et quantite de pouldre, bouletz et autres choses |
|||||||||
|
: ■
|
|||||||||
|
___.....
|
|||||||||
|
BISSCHOP VA* UTRECHT, (1511). 23
|
|||||
|
y seruanz et necessaires; et les conduiront la compaignie du sr. de Zeuenberghe auec cent ou six
vingts pietons Malinois jusques a Gheysteren ou a Roo, ou jlz pourront estre demain sur le soir, mais est besoing et necessaire que dillec les faictes conduire oultre, dont je vous aduerliz a celle fin, que a diligence et de bonne heure y enuoyez conduite telle quil appertiendra. Alant, mon cousin, nostre Sr. soit garde de vous. Escript a Boisledue le XXIIJe jour de Seplernbre Ian XVCXJ, Mon cousin, jentens ou cas que depuis led. Gheystere ou Roo faille aucuns pionniers pour fere les passaiges pour lesd. courtaulx, et la suite que y pourueez, soit des paysans du pays de Kessel ou de ceulx que auez en lhost. Escript comme dessus. Get, V" C0USI5E MARQUER1TE. lager VAWDEN DAME.
Optchrift: A worn consin, le sr. dlsselstain, gouuerneur de Glieldres. Archie/ van Buren.
N°. 534. Margaretha van Oostenrijk aan Floris^ keer van IJsselstein, ter dier zahe.
Mon cousin. Ayant receu ce matin yoz lettres, et ensuite leur contenu enuoye par le maistre
des postes, porteur de cestes mil florins pour fere prest a voz pietons, aux Malinois et aultres, selou que mescripuez, et si tost que vosdiies pietons seront arriuez en lost, et quon scaura lentier nombre diceulx et les noins des deux capitaines soubz lesquelz les vouldrez mectre, Ion fera depeschier lad. retenue, et vous aduertiz que ay fait fere les diligences telles quil conuient, de maniere quil ny aura faulte de pavement; par quoy vous prie a ce cop, non perdre le cueur, et tant fere que puissions emporter ceste ville, car je suis deliberee ny riens espargnier et y mectre le tout pour le tout, veu que nostre bonneur, bien et resource de ceste maison y gist, et me semble que sur toutes cboses debuez tacher de gaigner le cueur des gentilz hommes de la maison et dung cliascun de larmee, a ce quilz se demonstrent plus enclins et voluntaires a seruir au besoing, ce que ne vous cscriptz sans cause, laquelle ay donne cbarge a ce porteur vous dire de ma part, car si les- ditz gentilz hommes se mectoyent vne fois en picque contre vous, est vray semble(ense), que nen pourries ja (mais) estre bien seruy au besoing, que viendroit bien raal apoint, car cest vne tresbonne bende et que peult beaucop seruir et desseruir a nostre emprinse; et ace que congnoissez que je prens nostred. emprinse a cueur, vous aduertiz que ne suis deliberee me partir dicy que naye veu la fin dicelle. Ayns, par la grande affection y ay, suis beaucop plus preste a maprocher jusques a Graue ou plus pres, sil est besoing, que reculer en Hollande, mais je y pouruoirey tellement que pour mon absence les affaires daller ne sen retarderont, et y enuoye demain le sr. de Berghes tenir mon lieu, lequel les chancellier de Brabant et tresorier general assisteront. Mon cousin, ensuyuant ce que mescripuistes deuant bier, jay fait remonslrer aux capitaines, que je nentendoye quon touchast ny piglast en maniere quelconque les subgetz de monsr. de Coulogne et de Julliers , ny aultres de noz amys, mais il est grande cryerie que soubz couleur de nosd. amys Ion laisse aussi couler, et fait Ion rendre les biens des ennemys, que pourroit fere mutiner les gensdarmes, par quoy est de besoing que y mectez ordre et y feres tellement, que les cryeries puissent cesser et que tous dung commun accord mectent la main a leuure. Dautre part je suis aduertye, que se fait encoires vne assemblee de IIIJC Gueldrois pour entrer
a Vennelo, lesquelz portent aucuns deniers pour le paiement des gens de guerre y estans, et doibuent venir a Remunde et de la descendre par la riuiere. A quoy est neccessaire que pour- ueez et que feres pilloter et clourre lad. riuiere, et que Ion ne permecte personne y entrer par pi tie ny aucunement. Ayns quon se enquiere du comune de lad ville, et quon tacbe par espies et aultrement pouoir gaignier les Allemans estans dedens lad. ville, selon que desia vous ay escript |
|||||
|
24
|
||||||||||
|
FREDERIK. VAN BADEN, (1511).
|
||||||||||
|
et je ny espargneray chose que jaye, vous aduertissant que ay desia preste du mien tant a ceste
fois que aultres vne bonne somme de deniers; et quant jl viendra a fere quelque bon exploit, Ion en trouuera plus largement, si vous prye de rechief prendre cest affere a cueur, et non cesser dy entendre jour et nuyt; et apres que en aurons a bout, Ion aura bon loisir dentendre a fere bonne chiere. Mon cousin, jl semble quil seroit bon quon fist publier a son de trompe partost, quant
il sera temps que chascun mecte payne de bien saquicter a laflaire a lassault de ladite ville, (car) tout le bulin dicelle ville sera a eulx, et ny aura personne qui leur en face tort. Atant, mon cousin, nostre Seigneur vous ayt en sa sainte garde. Escript a Bosleduc le penultiestne jour de Septembre XVCXJ. Get. v*B cousine marquerite. lager mareux.
Opschrift: A mon cousin, le sr. dJselstain, gouucrneur de Gucldrcs. Archie/ van Buren
N°. 535. Brief y tcaarhij Frederik en Floris van Egmond verklaren, dat in het jaar 1508
JVillem Torh, op hun verzoeh, den huize Nyenrode heeft opengesteld — en waarbij Floris van Egmond daarenhoven verklaart, dat JVillem voorn. onschuldig is aan het geweld, in J 510 voor Utrecht gepleegd* Frederick van Egmondt, greue van Bueren, van Lederdam, here tot Uselsteyn etc., ende
Ffloris van Egmondt, here sinte Mertensdijck etc., stathalder generaell slans van Gelre etc. Wij doyn cond ende cartificeren voir die gerechte waerheyt, dat ende also jnden jaer XVc ende acht, omtrent den thienden dach in Julio, doe die Gelresschen daer voir jnne genomen hadden Wesp ende Muiden, daer ornme wij alsdoe wt beueell onssen gnadiger vrouwe, ertzhertoichjnne van Oestenrijck, hertochjnne en greeffjnne van Burgon. etc., regente generaell, versocht ende ge-r requireert vanden furst van Anhalt, welker ziel Got benade, die doe legervast voir Puderoyen lach om te trecken op die frontieren vanden lande van Hollant ende die vijanden te wederstaen, als wij doe deden , soe certificeren wij voer die gerechte waerheyt, dat Willem Forck, heer van Nyenroede, opter seluer tijt ons, onss dynres ende ingesetenen van Hollant sijn huys ende forteresse geopent ende opgedaen heeft durch , versuick van ons van wegen ons gen. vrouwen als regente , omme ons genedigen heren vijanden te resisteren ende dat gemeyn lant van Hollant dair rnede te bescudden ende beschermen, ende aldoe mede gedaen heeft als hi sculdich was van zijns leenswegen, ende anders om egeenreley zaiken will, so hi daer toe van ons gerequireert was van wegen voirsc. Voert soe certificier ick, Ffloris van Egmondt, here sinte Martensdijck etc., voir die gerechte waerheyt ende bij den eydt, ick mijnen ^en. heren gedaen hebbe, dat Willem Forck, heer tot Nyenrode voirg., egenen raet noch daet gegeuen off noch oick gedaen en heeft tolten handell ende feyt van wapen, welke die knechten voir Utricht gedaen ende gejiandelt hebben jnden jaer verleden van mijnre wegen ende des handels onsculdich ende nyet plechtich en is. Sonder alle bedroch ende argelist jn kennysse der waerheyt hebben wij, greue van Bueren, heer tot IJselstein etc., ende Ffloris van Egmondt, heer sinte Mertensdijck etc. voirg., ellix van ons dese certificate mijt ons zelffs hant onderteykent ende ons secreet daer bij doyn drucken. Gegeuen opten tienden dach in Octobri, jnt jaer ons Heren vijflftienhondert ende elff. Get, FREDERICK , FLORIJS.
|
||||||||||
|
Archief van Nyenrode,
|
||||||||||
|
Voorzien met hunne op den brief gedrukte zegelen.
|
||||||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECIIT, (1511). 25
N°. 536. Maximiliaan van Oostenrijk ontslaaty ingevolge het vredeverhond, de goederen der
Utrechtsche geestelijkheid van het daarop gelegen arrest.
Copie.
Maximiliaen, bijder gracie Gods gecoren keyser, altijts verrneerder srijcx, coninck van Ger-
manien, van Dalmacien, van Croacien etc., ende Kaerle, bider seluer gracie eertshertogen van Oistenrijck, prince van Spaengien, vanden twee Sicilien, van Jherusalem etc., hertogen van Bourgen, van Lothr., van Brabant, van Stier, van Carante, van Lirnbourg, van Lueeinbourg ende van Gelre, grauen van VJaenderen, van Habsburg, van Tirol, van Artois, van Bourgen palsgrauen, ende van Henegouwe, lantgrauen van Elsaten, princen van Zwauen, marcgrauen van Burgauw ende des beilichs rijcx, van Hollant, van Zeellant, van Phirt, van Kiburch, van Namen ende van Zutphen grauen, heeren van Vrieslant, vpter Windismarck, van Portenauw, van Salms ende van Mechelen, onsen lieuen ende getrouwen , die president ende luyden van onsen grooten raide, can- cellier ende luyden van onsen raide jn Brabant, president ende luyden van onsen earner vanden raide jn Vlaendren ende jn Hollant, onse stadthouderen generael van Hollant ende van Geldre rentmeesters van Bewest ende Beoister Schelt jn Zeellant, den eersten onsen deurwairder ofsergent van wapenen biervp versocht, ende alien anderen onsen rechteren, juslicieren ende officieren dient angaen moch oft hueren stedehouderen saluyt ende delectie. Van wegen den eerweerdigen, onsen lieuen besonderen, die proosten, dekenen, canonicken, capitlen, ende generalick alien den gheeste- licken persoenen ende suppoosten vanden kerken ende godshuysen binnen der stadt ende Neder Sticht van Vtrecht, js ons verthoent ende te kennen gegeuen geweest, hoe zekeren tijdt feleden onder tdexel ende vuyt oirsaken van zekeren twist ende exploicten van oirlogen, vpgeresen, pe- daen ende vervoirdert bijden vander voirs. Neder Sticht van Vtrecht met hueren toestenderen vp ende tegens onsen Janden ende ondersaten van herwaerts ouer, zunderlinge jn onsen lande van Hollant, alle de goeden vanden voirs. thoenderen, leggende in de voirs. onse landen ende heerlic- heden, becommert, gearresteert ende jn onsen handen gestelt hebben geweest, ende hoewel bijdjen zoene ende tractaet, zijdert daervp gemaect, alle de voirs. huer goeden behoirden vrij ontsle/^en te worden, nietemin want zijdert den voirs. tractate geseyt ende bevoirwaert staet, ende oick bijden twee wecrlicke staten voirs. stadt ende Neder Sticht van Vtrecht gelooft js, dat aleer de voirs. gearresteerde ende becommerde goeden ontslegen zullen worden, zij gehouden zullen zijn alien onsen ondersaten te recompenseren ende opterechten alien schaden, die zij bijden voirs. oirloge gehadt ende geleden hebben, zijdert de publicatie ende vuytroepinge vanden bestande, twelck was den XXlIIJea dach van Julio laestleden, soe en hebben de voirs. thoenderen, onder tdexel vanden voirs. voirwaerde ende geloofte , tot al noch gheen hantlichtinge noch gebruyck connen geweruen vanden voirs. hueren goeden, hoewel nochtans zij de voirs geloofle niet gedaen en heb- ben, noch eenichssins daerjnne gehouden zijn, hoewel oick de andere becommerde ende rearres- teerde goeden vanden voirs. weerlicke staten ende persoonen genouch zijn, om de voirs. schaden te recompenseren ende oprechten, twelck den voirs. thoenderen compt ende keert tot groole merckelijcke schaden ende verdriete ende oick grootelick tot verachteringe vanden goddelijcken dienste, want die ministren ende dienairen, gelijck cappellanen ende anderen, die den voirs. god- delijcken dienst bedienen ende celebreren zouden, niet betailt en worden van hueren renten, thien- den ende dagelicke distribucien, alsoe zij zeggen; ons zeer ernstelick ende oetmoedeiick biddende van daer vp te willen voirsine ende verleenen onse gracie ende hantlichtinge. Soe eist, dat wij die saken voerscr. ouergemerckt, niet willende, soe verre jn ons es, eenichssins belelten noch ver- achteren den voirs. goddelicken dienst, noch oick eenige gheestelicke persoonen zonder groote 1L 4 |
||||
|
FlXEDERIK VAN JUDEW, (1511).
|
|||||||
|
2G
|
|||||||
|
ende merckelicke oirsake, beletten tgebruyck ran hueren goeden, hebben bij aduise, deliberacie
ende goetduncken van onse barde lieue dochter van ons keyser, vrouwe ende moije van ons Kaerle, die ertshertogbinne van Oistenrijck, hertogiane ende grauinne van Bourgen, douagiere van Sauoije, regente ende gouuernante etc., ende vanden luyden van onsen heymelicken raide, neflens haer wesende, gelicht, ontslegen ende afgedaen, lichten, ontslaen ende doen af, bij desen onsen brieue, tot proffijte, nvt ende oirbair vanden proosten, deken, canonick, capiltelen ende gheestelicke persoenen ende eupplianten voerscr., onse handt, mitsgaders alle andere arresten, commeren, hant- stellinge ende beletten, gedaen ende gcschiet vp den goeden, theynsen, tbienden ende renten van- den seluen suppl., van wat condicie, qualiteyt of nature die sijn ende waer zij gestaen ende gele- gen zijn ouerai jn onsen landen ende heerlicheden, gonnende ende wilJekuerende den voirs. suppl. bij desen onsen voirs. brieue, dat zij van nv voirtan van alien den voirs. hueren goeden ru6telick ende vredelick zullen moegen genyeten ende gebruycken, gelijk ende jn aide tnanieren als zij gedaen hebben ende doen mochtcn, aleer de voirs. hantstellinge ende commeren dair vp gedaen waeren, ende dat alle de vruchten ende proffijlen, die bijder voirs. hantstellinge daerof geheuen ende opgebuert zijn, hem wederomme gekeert, ende gerestitueert worden, naer jnhouden des trac- taets voerscr. Ontbieden, daer omme ende beuelen ende eenen yegelicken van v bijsonder, zo verre alst hem aengaet, dat ghij den voirs. suppl. van dese onse gracie, hantliehtinge ende van al tinhou- den van dien, jnder vougen ende manieren als bouen verclaert staet, doet, laet ende gedoocht rustelic ende volcommelick genyeten ende gebruycken, sonder hen daerjnne te doen of laten geschien eenich hinder, letsel of moijenisse ter contrarien, want ons alsoe gelieft. Gegeuen jn onse stadt van sllertogenbossche, den IIIIen dach van Nouembre, jnt jaer ons Heeren duysent vijfhondert ende clue, ende vanden rijcken van ons keyser, te weten vanden Roomschen tXXVtc ende van Hongrien etc. tXXIJte. Aldus gcteyckent, p. impr. Margta., ende vanden secretarijs, bij den keyser ende mijnen beer den ertshertoghe jn hueren raide, C. vanden Dame. Gecollationeert tegens den principalen lettereri bij mij ,
Get. dijcke.
Sledelijk Arcliief van Utrecht, serie van charters, 1511—1520. NJ. 537. De Msschop van Utrecht verzoekt ami de 3 staten van Utrecht, de kosten, in den
Gelderschen oorlog gemaakt, te helpen dragen. Van Goits gnaden Frederick, bisscop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Alsoe gij lailste als wij op onsen slote ter Duersteden waeren, tot versoucke van ons, uwe gedepulierden bij ons schickten, den welcken wij voir deden geuen, ver- souckende ons noch nae dat menichuoldich veruolch aen v, schrijftlijke ende anders gedaen, als medegeledene onses Gestichts, tegens den hertouch van Gelre hulp ende bijstant tedoene, dair op die voirs. gedeputierde ons ter antwoert deden: pjndien wij lijden mochten, v tusschen onsen oehem hertogh voirs. ende ons tlaten handelen, hoipten gij wege ende middele voir te nemen ende to ■vijnden, ons ende onse lantschappe drachelijke ende eerlijke wesen solde, ende dair na geswoent ende gevreedt wesende, wolden gij v tegens ons bewijsen, omme die costen te helpen dragen, dat wij des een goet benoegen hebben solden." Ende want wij dan nv, doir vlitige ende ernstlijke veruolge van uwen gedeputierden, die zwoene ende vrede aengenomen hebben, als wij ongetwijuelt sijn, v van uwen gedeputierden voirs. waill aengebracht zij, wie waill ons ende onser lantschappen aen dese zijde der IJsulen, die jn etzlijken articulen te nae gait, hebben ons nochtans, v te lieue ende den vreden te guede, dair jnne gegeuen. Ende want wjj dan tot voirstant ende bescherm |
|||||||
|
27
|
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (l&Il, 1512).
|
|||||||
|
onser ondcrsaten grole merckelijke swaere costen gedaen hebben, die ons allene te dragen te zwair
vallen souden, ende oick soe wijonse lant aen die zijde der Usulen jn gueden vreden doen onder- holden hebben, begeren wij zeer guetlijke gij ons nv die voir*, gedaene costen nae uwen toeseggen willen helpcn dragen. Ende wes wij ons nv soe dair op tot v versien sullen, begeren wij dair tan bij desen vnsen boeden uwe guetlijke toeuerlatige bescreuen antwoerdt. Onse Heer Got zij mit v. Gegeuen jn onsen stat van Deuenter, opten dach jn ... (J), anno etc. XJC. Get, STROIJAES.
Verder waren wij willens ende der meninge , als wij oick noch sijn, ons aen die zijde der
Usulen te voegen, dan is sulx verbleuen, vermits last die dijcke hyer thants wesende, als wij houden gij wt uwen gedeputierden waill verstaen hebben, dat noch waill omtnjnt twaelff dagen rertrecken will; dat wij v soe inden besten tkennen geuen. Datum. Opschrift: Aan de 5 hapitteleny riddersckap en stad van Utrecht (2). Deel B. 349, 350.
N*. 538. De hisschop van Utrecht antwoordt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij, na afloop
der dagvaard in de zaak van Koevorden, naar het Neder Sticht hoopt terug te keeren. Van Goits gnaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Erbaren, lieuen vriende. Vwer schriben vns nw gedaen , dar jnne ghij vnder anderen aen vns noch begeren, wij vns soe geringe moegelicke is alldair jn vnse ktndt voegen sol ten, off vnse conclusie ende consent vollkomen ouerscbicken solden tot yoertgangk der wtsettinge etc., willen ghij van den allre ersten die costen van Couoerden, ende dair nae vnse ende vwe meeste haestige iasten wt rechten laten, sonder jnne vallen etc., hebben wij allet te gueden maten verstanden , ende geuen v hierop guetlicke te kennen, dat wij thent bier toe alien vnsen vermoegelicken vlijte nyct gespart hebben, omine vnse gescheffde alliier ten eynde te voerderen, soe dat wij wail ge- hopet hadden sulcx voer dese kerstmisse alles gedaen solde wesen, meer die handel van Couoerden hefffc vns des jn voel saeken verhinderinge gedaen, soe dat wij noch een principaell dachfaert alhier verschriuen doen hebben, als opten XIJen dage deser tegenwoirdigen maende Januarij, dair -vns ende vnsen landen alhier groot ende mereklicks aen gelegen is, ende die wij noch wt verwachten moeten; dan soe balde dieselue dachfaert geholden ende vns dan enichssijns moegelicke is, bedenc- ken wij vns alsdan, mitter hulpe Goides, sonder eenich langer vertueuen jn vnse lande alldair te voegen, ende all dingen tot wailfairt derseluen te helpen voerderen; wclHcx wij v alsoe wt gueder meyninge nyefc hebben willen verholden. Godt sij mit v. Gegeuen jn vnsen sloet Vol- lenho, op Ven dage Januario, anno etc. XIJK Get* hosz.
Opschrift; ah voren. Deel D. 387. ND. 539. Govt van Leek, drost op den huize Kranendonk, aan Frederik, heer van IJselstein*
Ferzoek tot beta ling zijner tnanec happen en om toevoer van het noodig krijgsmaterieeL Welgheboeren, gen, lieue heer. Uwer g. gelieuen te weten, mijch uwer gnader gescreuen hadden
(I) De dagteekening is in dezen brief oningevuld gelalen.
(a) Daar de opscliriften der brieven aan de staten van Utrecht gerigt, alien bijna eensluidend zijn, hceft
de uitgever gemeend, zich deze vereenvoudiging in Let vervolg te kunnen veroorloven, welke ook zal in acht gcuomen worden bij deovcrigedoorgaanszeer omslagtigeopschriflen, voor zoo verre dit zonder nadeel gescbieden kan, 4*
|
|||||||
|
28 FREDERIK VAN BADEN, (1512),
|
|||||
|
aengaende der betalinghen vanden knechten, dat mijch uwer gnaden die vyt solde rijchten vnd«
betalen, soe bidde jc uwer gnaden, dat alsoe voeghen wilt, dat sij betaelt weerden; want sij gherne gelt hedden ende sij in haer derde maent sijn, want ic van mijnen heren van Assouwen, noch van mijnen jongen heren nyet en verneme , soe en weet ic nyemants aen te roepen dan uwe gnaden, om die betalinghe vanden knechten. Voert gelieuet uwer gnaden te weten, dat die dorpen weder op nywets gebrantscat hebben, met namen die van Buel X1J weecken, die van Zoeuendonck XXIIJ weecken, die van Maerheze thien weecken, voertaen Dorren, As ten, Lyrop, Luymel, Ber- cheyck ende Weerde hebben alte saemen ghebrantscat. Soe lieue gen. heren xnercken uwe gnaden wel, dat ic sorchgelijck sijt. Soe hebben uwe gnaden mijch ghescreuen, dat ic doe als een guet man, ende bewaer zijnre gnaden huys; daer aen en hebben uwe gnaden ghenen twiuele, jc heb mijn eere lieuer dan uwer gnaden guet, jc sul uwer gnaden huys bewaren mijnen tijt, wilt Got, off men sal mijch doet daer all' draeghen, daer aen en hebben uwer gnaden ghene twiuele. Uwer gnaden weten wel, dat ic mer soeuen knechten opt huys en heb, vndejch vnd mijn knecht vnd portier ende weecker, maecken tsamen elff persoenen, hedde jch noch drie busschen schutten tot den anderen knechten, soe wil ic mijch, wilt God, behelpen. Uwer gnaden willen schrijuen aen meyster Jan den cock, dat inij laet volghen een deel haecbusscheu, cruyt vnde vier ofte vijff haeckbusschen, Voert belieuet (uwe) gnaden te weten, naest dyen dat ic van nijrnauts en vernemen van mijnen heren van Assouwen noch van mijnen jongen heren, soe willen uwe gnaden mijch schrijuen, hoe Yoele uwer gnaden den knechten wil hebben ghegeuen ter maent tot den cost, wes uwer gnaden mijch daer off schrijuen, mach ich hon voerhalden, wiem dan belieuet te dienen mach blyuen, offwiem des nyet en belieuet, mach ich ander in die stede crijghen, ende betalen die ghene, die nyet blijuen en willen, vanden gelde dat uwer gnaden mijch beweesen hebben aen Maes Dockens, soe verre uwer gnaden dat alsoe belieuen sal, dat ic die knechten van dien gelde betaele. Voert, lieue gen, heren, soe wes men mijch doet van busschen ende cruyde ende anders, ende jc niet en behoeue opt huys, salmen allijt weeder opt huys vijnden, als mijn tijt om u. Lieue gnadighe heer, bier aff een bescreuen antwordt, op dat ic mij altijt daer nae weet te richten. Niet meer. Godt gespaere uwer gnaden langhe gesont. Gescreuen op Granendonck, des dinxtdaechs nae sunte Appelonien dach, (11 Febr.) anno etc. XIJ\ Lieue gnadighe heer, uwe gnaden hebben wij gescreuen, dat uwer gnaden mijch mijn gelt
leggen willen, soe bidde ic uwer gnaden daer nyet in en willen laten vallen; want uwer gnaden mijch orloff ghegeuen hebben, soe ben ic noch te jonck stil te sitten, soe moet ich enen anderen heren suecken. Get* GORT VAN LECK DROSSET Z% KRANDONCK.
Opschrift; Den edelen ende welgheboeren heren, Frederich van Egmont,greue van Bueren, heren
tot IJsselsteyn, tot Leerdamme ende tot Cracndonck etc., mijnen gen. lieuen heren, Archief van Buren,
N°. 540. Verzoek van Florisy heer van IJsselsteiny aan Maximiliaan en Karel va?i Oosten-
rijk, dat aan hunne mandementent hetreffende de hetaling der toldijgelden, behoorlijk gevolg worde gegeven , opdat hij terughekome de daarop voorgeschoten som , ter verkrijging waarvan hij zijne heerlijkheid van St. Maartensdijk heeft moeten aanspreken. A lempereur et monsr.
Expose le sr. dYsselstain, comme pour furnir au paiement des gens de guerre, ayans este soubz lui en vostre seruice a la garde et deilence des \illes, places, lieux et frontierede voslre pays
|
|||||
|
.
|
|||||
|
BISSCH0P TAX UTRECHT, (1512). 29
de Gheldres, pluseurs descharges et assignations lui ont este cideuant baillies par messrs. de \oz
finances, comme jl pourra faire apparoir par certains mandemens de seurle, que luy en a este fait expedier, dont la copie du derrenier desd. mandemens est jcy altachee. Et combien que led. exposant, pensant que toutes jcelles descharges et assignacions sortiroient leur plain et entier effect aux jours et termes y contenuz, fist vendicion, comme est notoire achacun, de la somme de mil liures par chascun an sur la terre et seignourie de S16. Martinsdijcke, au rachat du denier seze et des deniers en precedans , en contenta lesd. gensdarmes et les tira tant a ceste cause que autrement hors de voz pais y estans lors pour le recouurement de leurd. payement, et acause que jceulx deniers ne pouoient entierement furnir a jcelui payement, led. exposant a baillie lesd. descharges ausd. gens- darmes, en leur promettant suyant lesd. letlres de seurte, que aux jours de lexpiracion dicelles naura faulte des sommes y contenues, et autrement aduenant, comme fait a presumer , lesd. gensdarmes trouueroient moyen de retourner en vosd. pays ou pourroient aduenir de grans foulles, dommaiges et jnterestz aux subgectz, neantmoins ja soit que le terme daucunes de ses descharges et assigna- cions est escbeu, et pour quelque diligence que led. exposant a sceu faire et faire faire -vers mess". de Yosd. finances, jl na sceu, ne ne scet paruenir au recouurement de ses deniers, qui tourne aud. exposant a tresgrant dommaige et interest. Ces clioses considerees, mesmement le bon vouloir qui! vous a demonstre, en faisant vendicion de ses biens pour le payement de vosd. gendarmes, jl plaise a vous, mes tresredoubtez s™., ordonner expressement a mess0. Rolant de Feure, vostre tresorier general, et autres de vosd. finances que toutes lesd. descharges, baillants audit exposant desia expirees, les faire sortir leur effect, suyant la promesse que en a este faite au dit exposant, et que toutes autres quil peut auoir ne soient retardees ne acboppees de leurs termes, ainsi les faire sortir, et autrement led. exposant sera gaste et destruit, et que pis es, est fait acroire que par lesd. gendarmes sera recouure les deniers a eulx deuz sur voz pays et subgectz au tresgrant esclandre de vous mesd. tres redoubtez s". Dont pour a ce obuyer led. exposant vous supplie y remedier et vous ferez bien; requerant led. exposant le faire contenter de sa pension de XCL par mois, qui luy est deue pour le terme de quatre mois, ou len faire baillier bonne assignacion a brief terme. Copie.
Maximilian, par la grace de Dieu esleu empereur tousiours Auguste, roy de Germanie, de
Hongrie, de Dalmacie, de Croacie etc., et Charles, par la mesme grace archiduczdAustrie, prince dEspaigne, de deux Cecilles, de Jherusalem etc., ducz de BourgDe. de Lothr., de Brabant, de Stier, de Carinte, de Carmole, de Lembourg, de Lucembourg et de Gheldres, contes de Flan- dres, de Hasbourg, de Tirol, dArtois, de Bourgen., palatins et de Haynn., lanlgraues dElsate, princes de Zwaues, marquis de Burgauvv et du Saint Empire, de Hollande, de Zellande, de Ferrette, de Kibourg, de Namur et de Zuytphen conies, seigneurs de Frise, des Marches de Sclauonie, de Portenauw, de Salms et de Malines, a tous ceulx, qui ces presentes lettres ver- ront, salut. Comme nostre ame et feal cousin et gouuerneur de Gheldres, mess8. Florys dEgmonde, josne sr. dYsselstain, nous ait presentement expose et remonslre, que par appoint- tement, nagaires fait auec lui de tout ce que luy pouoit estre deu, tant acause de sa pension de seize cens liures du pris de XL gros de nostre monnoye de Flandres , la liure par an de son plat de dix liures par jour, et dautres cincq cens liures par mois derrenierement alui ottroyees comme des gaiges et souldees des gens de guerre de cheual et de piet, par lui entretenuz en nostre seruice en nostre ville dArnhem et autres lieux et places de noz pais et duche de Gheldres et |
||||
|
30 FREDESIK VAN BADEN, (1512).
Brabant jusques au derrenier jour de Feurier derrenier passe, jcelles parties monians a grandes
et excessiues sommes de deniers, nous lui ayons , par laduis et deliberation de nostre tresehiere et tresamee fille de nous empereur, dame et tante de nous Charles, larchiducesse dAustrice, ducesse et contesse de Bourgne., douagiere de Sauoie, des cheualiers de nostre ordre et des gens de nostre prime conseil de noz finances estans les elle, ordonne, ottroye et accorde pour et en lieu de tout le deu, par lui pretendu a la cause dite, prendre et auoir de nous pour Vne fois la somme de cinc- quante cincq mille liures dud. prix de quarante gros la liure, assauoir: dix mil liures eomptant, autres cincq mil liures en dedens le XXC de ce present mois de Mars, et de la restc, montant quarante mil liures, le faire appointtier et assigner par pluseurs liures de descharge de nostre ame et feal conseillier et receueur general de toutes nosd. finances, Jehan Micault; lesquelles lui auons fait baillier et deliurer aceste lin sur pluseurs de noz receueurs commil soussuyl, assauoir ; sur nostre ame et feal conseillier et receueur general de noz demaine et aydes de Flandres, Lieuin de Pot* telsbergbe, et les deniers de sa receple venans du premier aide, que nous sera accorde en nostred. pais de Flandres, et le terme de Noel prouchain venant de la somme de IJm 1. Jtem encores sur ce mesme terme dautres IIUm 1. Jtem encores sur le mesme ayde et le terme saint Jeh. XVC quatorze de VJm 1., et sur le terme de Noel enst* oudit an XVC quatorze dautres VJm 1. Jtem sur Andrien Andries, nostre rentmaistre de Bewester Schelt en Zellande, et les deniers de sa re* cepte du premier aide, qui nous sera accorde en nostred. pais de Zellande, et le premier terme dud. ayde IJm 1. Jtem sur le second terme dautres IJm 1., et sur le IIJe terme aussi dautres IJm L Jtem sur Pietre vander Moelen, nostre rentmaistre de Beoister Schelt, et les deniers de sa recepte ven. dudit premier aide et les trois termes dicelui par egale porcion HJm 1. Jtem sur Bertran de Fynes , receueur de noz aides de Haynnau et le premier aide, qui nous sera acorde en nostre pais de Haynn. et a Valenciennes ( et le terme de Noel prouchain tenant quinze cens treze de IJm 1. Jtem sur le terme de saint Jehan quinze cens quatorze dautres IJm 1., et sur le terme de Noel ensuyant oudit an XVC quatorze de XIJC IIIJ**VIJ 1. VIJ s. VJ d. Jtem sur Jaques de Themseke, receueur de noz aydes de Lille et les deniers de sa recepte Yen. du premier aide, que nous sera accorde par ceulx de noz \illes et chastellenies de Lille, Douay et Orchies, et le terme de Noel XVC treze XVC 1. Jtem sur le terme St. Jehan XVC quatorze dautres XVc 1., et sur le terme de Noel ensuyuant oudit an encores dautres XVC 1. Jtem sur Nicolas Rifflart, nostre re- ceueur general des demaine et aydes de Namur et les deniers de sa recepte Tenant dudit premier ayde et ledit terme de Noel XV° treze de VIIJC 1. Jtem sur le terme de saint Jehan XVCXIIIJ , dautres VIIJ0 1* t et sur le terme de Noel apres ensuyant IXC 1. Toutes les decharges dessusd. faisans mencion en deniers paiez a nostredit cousin dYsselstain, tant moins dudit appointtement de LVm \$i et par \ne autre descharge leuee sur Jehan de Meerbeke, nostre rentmaistre de Bra-i bant ou quartier dAnuers, et les deniers de sa recepte dud. premier aide et le terme de Noel, XVC treze pour deniers paiez a ceulx de Ghelre en laquit de nostredit cousin dYsselstain de VIJC XIJ 1. XIJ s. VJ d., reuenans les parties dessusdites ensamble a lad. somme de XL mille liures des pris et monnaye que dessus. En nous requirant led. s*. dYsselstain, le asseurer de son paiement dicelle somme et faire entretenir, furnir et acomplir lesd. assignacions et descharges aux termes selon et par la maniere que dessus est declaire, sauoir; faisons que nous ce considere, jnclinans fauorablement a la supplication et requeste dud. sr. dYsselstain, nostre cousin, veullans tser de bonne foy enuers lui, et le asseurer de son paiement de lad. sonlme de XL mil liures * nous a jcelui sr. dYsselstain, pour ces causes et autres a ce nous mouuans et par laduis de nostred. fille et tante et desd* de noz finances estans lez elle, auons promts et |
||||
|
bissChop van Utrecht , (1512). 31
pt'omettons par ces presentes de bonne foy et en paroles dempereur et de princes, que de lad.
somme de XLm 1. des pris et monn. que dessus par nous a lui deue, com me dit est, nous le ferons entierement paier et contenter aux termes contenuz es lettres de descharge de nos- tred. reeeueur general des finances dessus mencionnees, et aceste fin ferons sortir jcelles lettres et assignations leur plain et emier effect et touchier les parties dessusd. et estas de nosd. receueurs, sans pour raison daucun affaire, que nous puist ou pourroit suruenir ciapres, ne pour quelque cause ou occasion que ce soit, soufl'rir ne permettre, que jcelles lettres et assignations soient rompues, reculees et retardees en aucune maniere, et se par iinportunile, jnaduertence ou autrement, en fai- sant les estas de nosd. receueurs lesd. descharges ou aucunnes dicelles estoient obrnises etroyeesesd. estas ou aulrement postposees et reculees, nous voulons quelles y soient remises et passees et al- louees en jceulx estas, sans aucun contredit on difficult. Ordonnons en mandement a noz atnez et feaulx les presidens et gens de noz grant et priue consaulx , president et gens de noz complcs a Lille, Brucelles et la Haye, ausd. de noz finances, a noz receueurs dessusd. et atous noz autres justiciers et oflGciersj ciu ce peut et pourra touchier et regarder, et a chascun deulx endroit soy et se comme a lui appartendra, que de noz presente grace, accord et promesse et de tout le contenu en cesd. presentes selon et par le maniere que dit est, jlz facent, seuflrent et laissent nostred. cousin dYsselstain plainement et paisiblement joyr et vser, cessans tous contrediz et empechemens. Man- dons enoultre ausd. de noz comptes a Lille, Brucelles et la Haye, que es comptes, que noz rece- ueurs auant ditz rendront pardeuant eulx a cause de leursd. receptes et entremises, jlz leur passent et allouent eh despen. et achascun deulx en son endroit les sommes et parlies , quilz auront ainsi paiees a jcelui nostre cousin, sans aucun contredit ou diflfculte, par rapportant auec cesd. presentes ou coppie autentique dicelles les lettres de descbarge de nostre reeeueur general des fi- nances dessus mencionnees taut seullement, car ainsi nous plaistjl, non obstant quilzconqu-es ordon- hances, restrinctions, mandemens au deffences a ce contraires. En tesmoing de ce nous auons fait mettre nostre sel aces presentes. Donne en nostre ville de Malines, le IIIJC jour de Mars Ian de grace mil cincq cens et douze, et des regnes de nous empereur, assauoir: decelui de Germanie, le XXVUe et de Hongrie etc. le XXIIJe. Et soube le ploy desd. lettres auok escript: Perjmperator Margta. Et stir led. ploye: Par lempereur et monsp. larchiduc, le conle de Nassou, les 8% de Chieures et de Berghes, conseilliers et gouuerneurs, mess" Rolant de Feure, cheualier ihesorier general des finances et atrtres presens. Ainsi signe: Haneton. Et au &os dicelles lettres: 5esgouuer- neurs, conseilliers et tresorier general des demaine ex finances de lempereur et de monsr. larehi- dtic dAustrice, prince dEspaigne etc., consentant, entant que en eulx est, que le contenu aublanc de ces presentes soit furny et acomply selon et par la forme et maniere que mesd srs. le veullent et mandent estre fait par jcelles. Escript soubz les seings manuels de ... (*) deulx le YIJejourde Mars, Ian mil cincq cens et douze. Ainsi signe: R. Feure. Archief van Buren%
W. 541. De gedeputeerden der 3 staten van Utrecht, ter dagvaard te Mechelen tegen den
heer van Mstelstetn, geven aan hunne lastgevers verslag van den uitslag dier hijeenkomst en van hunne verdere verrigtingen in deze en andere zaken. Weerdige, edele, hoichgeleerde, eerbaere ende vrome, wyse, voirsichtige, bijsondere lieue heren ende guede vrunde* Onses beueeis ende scicktnge zijn uwe weerdioheyden, edelheyden ende
|
|||||
|
(*) In kct handschrift was lieze pkats tipengektcn.
|
|||||
|
32 FREDERIK. VAS BADE*, (1512),
|
|||||
|
lieffden genoech jndechtich. Die rade ende vrunde ons gen. beren ende wij zijn op manendach
lestleden nae middach tot Mecbelen gecomen mijt sampt den weerdigen beren deken van Loenen* Die cancellier van Brabant tot verscrijuen onser genediger vrouwen js des woensdages daer nae tegens den auont deser voirs. zalcen oirsake oick hier comen. Zoe dan van wegen des greuen van Bueren, Wouter van Baexen, Aelbert van Egmondt ende h. Yullinck, capellaen, ende van wegen beer Fioris, die beer van Batenborcb ende Prieselicbouen ende een aduocaet hier gecomen zijn, ende die heeren voirs. nyet in persone, hebben die arbiters, als die cancellier ende deken van Loenen voirs., ons audientie gedaen bij beueell onser genter vrouwen op donredach lestleden smor- gens tot acht vren, daer die voirscr. deputeerde van Bueren ende IJselsteyn, eermen ter propo- sitien comen mocbte, exceptien delatorie ende wtwegen voirnamen, om nyet jnder principael sake te comen, als onder anderen te weten, vander dachfairt opten scbaden nae jnganck des bestantz gescbiet etc., ende als vanden gevangen, die de Gelresche vingen, doe zij Herderwijck jn ere gen, mijt meer ongeboirlickes voirnemen, als wij jn onser wedercompste, wil God, all weder verclaren zellen. En want wij dan hier op te drie vren weder ter audientien quamen, ende bij verclaren vanden arbiters, meyster Herman Hagen, raedt, ende van wegen ons gen. beren van Vtrecht mijt ons ende wij tsamentlicke mijt hem eendrachtelicken, om onse zaken nyet te verscheyden, alle clach- ten ons gen. beren ende onser aller geestelick ende weerlick yerst montlick ende oick scriftelicken gedaen hebben, zoe hebben die voirs. wederpartbien ten laetsten daer off copie genomen ende sdages daer nae oick haeren clachten scriftelicken bij gebracht, daer op wij nv jn airbeyt zijn te refelHeren ende ter antwoerden op manendach toecornende, als zij oick jnsgelijcken wederom doen zellen, op onzes gen. heren ende onser aller clachten; willen oick onser gente. vrouwe ende die andere arbiters voirs., nae dien zij ons guetelicken aller zijden, clachten, wederclachten, antwoirde, bescheyt, reden ende gelegentheyt der zaken aldus jnt corste verhoert zullen hebben, beairbeyden om van als ons jn vruntschappen te verlijcken, zoe verre moegelick zij, off anders alsdan voirt die zake nae rechte laten tracteren ende termineren doen, nae vervolgen des tractaetz, desmen aldus beyden zijden consenteert heeft. Soe dan onse beueell van v dus geweest is, begberen wij des nyette- min gij ons sulcker meyninge jn vruntscappen te laten verhoeren, die voirs. gebreken ende toe termineren scriftelicken nocb weder aen scriuen doen om sulex der wederparthie te verthonen, oft van noode werden mocht, soe die tijt des vervolges jn vruntschappen verlopen ende verbij gegaen js. Voert hebben wij als vander dachfaert tot Scoenhouen onser genter vrouwe scriften jnden wege vercregen, die wij uwen werdicheyden ende liefden ouerscicken, ende soe daer dan noch gebreken p-eboren als opter borgeren goeden te bergen ende van beletten, die geschien ende voirgenomen werden tot Schoenhoven, Dordrecht ende Oudewater ende anders, zijn wij jn vervolcb , hoepende sulex toe verscaffene, die onse voirt aen des verdrach zellen moegen hebben; zellen oick vander dachfairt te beteyckene, om die scaden naden bestande te slichtene vervolcb doen, als ons des best goet geduncken zell. Aldus aengemerct wij suss ouerwecb wel XL persoinen jn getale weren, grote ontallicke oncosten gehadt hebben ende armoede, ende wij hier in groten getalte als tot XXXIIIJ persoinen toe zijn, ende soe alle dinck clier js, ende grote costen doen ende noch een deels dagen noetelicken doen zellen moeten, oni een goit eynde te verbeyden aller deser gebreken ende zaken, soe moeten uwe w. ende liefden ons nocb ten yersten ouerscicken ten minsten IJ° *• g-5 op(dat), als onse zake verscaft, bij hulpe Goeds Almechtich, zellen moegen wesenjn maten voirs., wij onser aller eer bewaren moegen, ende wij hier nyet en blijuen liggen tot grote costen ende confusie om gebreck van gelde, als wij ons des vertrouwen ende tot uwer werdicheyden ende liefden versien sonder jnnevallen. Dat geuen wjj aldus jnden besten the kennen uwer w. ende |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1512). 33
|
|||||
|
liefden , die God Almechtich behueden will, bewaren ende gespaeren, welfarende, zalich ende
gesondt. Gcscreuen tot Mechelen, op saterdach nae Jnuocauit VJen Martij , anno XIJ\ Vwer aller goetwillige,
Deputeerde der drie staten Neder Stichts van Vtrecbt
all tebant tot Mecbelen ter dacbfairt wesende. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridder&chap en stad van Utrecht. Deel B. 353. N\ 542. Brief 9 waarhij de hisschop van Utrecht de rekening van zijn rentmeester Berend
Uteneng, over de Jaren 1510 en 1511, goedkeurt.
Wij Frederick, van Godls genaden bisscop tUtrecht, geboren marckgraue van Baden, maken
kondt alien luden, dat ons onse lieue ende getrouwen raedt ende rentmeister onses lants van Vtrecht, Berndt Utenenghe, goede besceyden reeckeninge ende bewijsinge gedaen hceft van alien opboeren ende uytgeuen , dat bij van onsen wegen van onsen rentampt onses lants van Vtrecht voers. opgebenrt en weder uytgegeuen heeft, beginnende op St. Willeboerts dach int jaer ons Heeren XVC X, ende weder eyndende op St. Willeboerts dach int jaer ons Heeren XVC XJ lest- leden, welcke reeckeninge vanden jaere voers. bij onsen rade doorgesien, gehoort ende toegelaten, wij louen ende van weerden houden nae uytwijsinge der registeren ende rekenboecken ons dairvan overgeleuert, ende bekennen mit desen onsen brieff, dat ons onse rentmeester voers. dair aff guetlicken ende wel vernoegt, voldaen ende betaelt heeft. Waeromme wij onser rentmeister voers. quytgescholden hebben ende qnytschelden mit desen onsen brieflf voor ons ende voor onse naco- melingen, biscoppen tUtrecht, van den reeckeningen als voernoemt, ende vanden verieden jaren, ons des bedanckende gueder reeckeninge, bewijsinge ende betalinge, beheltlijck ons vier hondert acht en tseuentich gulden current negentien stuyuers ende tien wit, ende acht ende "veertich mudden, anderhalf spindt roggen, Vtersche mate, twe en twintich capoenen, ende twe en twintich hoenderen, die de voers. rentmeester ons in deze sijne reeckeninge sculdich blijft, ende die bij ons in sijnre reeckeninge van den toecomenden jare van onsen rentampt voers. bewijsen ende besceyden sal, dairtegens wij den voers. onsen rentmeester in deese reeckeninge sculdich gebleeuen sijn ende in sijne reeckeninge van dat toecomende jaer afcorten doen sullen, vijftien mudden ende drie scepel haver, Wijcksche mate. Alles sonder mate. Jn oircondc sbriefs mit onser hant geteyckent ende besegelt mit onsen segel. Gegbeuen in onzen sloothe tot Duurstede, int jair ons Heeren XVC X1J, opten lesten dach in Martio. Volgens cen afschrift van den beer J. J. Dodt van Flensburg.
N\ 543, Het kapittel van den Dom te Utrecht aan Gerrtt van Thoorn, deken van St. Pieterf
en Johan Dedel, kanonnik van St. Marie te Utrecht, zijnde ter dagvaard te Brunei; over schade aan kerkelijke goederen toegehragt, Eersame, wijse, voersichtige, bijzondere, lieue beren ende goede vrunde. Wij gebieden ons
hertehcken toe vwen lieffden, den seluen wij vruntlicken te kennen geuen, dat onse schout, rfredenck Jacobss, lestleden tot Schoenhouen ter dachfaert geweest is, ende bij gebracht heeft ■by certmcacien onser kercken schaden ende aflgeboerden penningen, die ons geschiet zijn bouen ende na den bestande, gedragende omtrent bouen die hondert Phs. gulden, als vwe lieffden well vememen ende zien zellen jn scriften ende certificacien dair van wesende bij meyster Jacob die voicht. Soe dan dair van desen schaden bij meyster Jocob vervolch gedaen zel werden, soe be- ll. 5 |
|||||
|
34 frederik van baden, (1512).
|
|||||
|
geren wij guetelicken, dat vwe liefden soe veell doen willen ende bearbeyden van onsen wegen
aen meyster Jacob voers., ende anders, dat onse affgeboerde penningen ende schaden voers., desen staten jn affkortinge gekeert zellen moegen werden dess ghenen dese onse staten bij auertueren noch sellen moegen ten affteren comen, om die zijden op te richten, op dat wij sus onse schaden hier weder vanden staten verrichtinge sellen moegen wsruen, als wij des ende alles well ganselicken vertrouwen tot -vvven eersamen lieffden, die God Almechtich \erhueden will, ende gesparen, wel- farende ende zalicb ende gesont. Gescreuen tUtrccht, opten IIJen dack May, anno XIJ\ Dorudeken ende capittellen ten Doem tUtrecht.
OptcKrifi; Aan meyster Gherijt van Thoorn, doctoer, deken tsant Peters, ende meyster
Johan Dedell, canonick tsint Marien tUtrecht, altehant wesendc le Brussell ter dackfaiit. Deel A. 569. N*. 544. De ridderschap en steden van Overijssel aan de 3 staten van Utrecht, over de he*
zegeling van het te Vollenhoven tusschen het Over* en Neder Sticht onderling gesloten verhond, Zie brief N\ 547. Weerdigen, edelen ende walgeboren, erberen ende vromen, ersamen ende wijsen heren ende
vrende. Vvver lieffden scriuen beroerende die benoltelinge des verbonts ende aliancien, latest bij den boechweerdigen, boecbgeboren fursten, onsen gnedigen lieuen heren van Vtrecht tot Vullenhoe gemaeckt, bebben wij guetlick \erstaen, ende wolden dair op gheerne onse vrende to capittel bebben gesant, dan om mennicbfoldige lasten ende dachfaerden, die wij thantz op verscheiden steden hyr omtrent holden moten, konnen wij die besendinge tesser tijt nyet bekomen; willen daer omme vwe edelheyden ende samende liefden ons sulx nyet verkeren nocb afnemen jn qwaet, Ende voegen ywen lieffden vorder ter guetlicker antwort, dat wij mit onsen gnedigen lieuen heren ende vwen edelheyden «nde samenden liefden dat verbant ende aliancie na vermogen der benottelinge, latest bij vwen ende onsen vrenden verraempt mit onsen gnedigen heren ende lantfursten bant onderteikent, na alle sijnen jnneholde jngaen ende vullenkomelick belieuen, ende vertruwen an Got, dat an onser zijden alsulx getruwelick achteruoUicht ende gebolden werden sal. Willen vwe edelheyden ende samende liefden daer omme die breue na der benottelinge onuertachlich doen maken, ende van vwen edelheyden ende liefden ende onsen gnedigen lieuen to voeren besegelt ons to senden, sullen wij hijr doen jngelij- cken, ende wederomme doen senden besegelt. Van weghen der ritterschap van Sallant sullen segelen Adolph van Rechteren, beer tot Almelo, Adolph van Rutenberge, van wegen slants vanTwente, Adriaen van Rede ende Reynalt van Couerden, van weghen des lants van Vullenhoe, Herman van IJsehnoden ende Henrich Haghen, Ende want die tijt cort is, kennen wij sus haestlich van weghen slantz van Drenthe die namen nyet bekomen, ende machmen daer voer in albo vacuum staen laten, om die namen daerna daer mede to jnsereren. Waer wij anders wille bewijzen mogen vwen edelheyden, weerdighen, erberen ende ersamen liefden, sullen wij ons getruwelick mit guten herten bcwijseh, die seluen Got Almechtich voer onwille gesont bewaren wil. Gescreuen den XVen dach in Junio, anno XIJQ, onder tsecreet segel der stadt Deuenter, die wij hijr to sament gebrucken. Ritterschap ende steden van Ouerijsel, alse van Sallant, Twente
ende Vullenhoe, Deuenter, Gampen ende Swolle. Opschrift; Aan do 5 kapitlelen, ridderschap en stad van Utrecht, Decl B. 354.
|
|||||
|
BISSCIIOP VAN UTRECHT, (1512).
|
|||||||
|
35
|
|||||||
|
N\ 545. Be ridderschap en steden van Overijsel aan Gerrit van Thoorn, dekenvanSt. Pieter,
ter dier zake*
Weerdighe ende hoecbgeleerte heer, bijsonders gude vrent. Wij hebben doen scriuen an die
staten aldair, so dat wij consenteren jn die aliancie ende verbont bij onsen gnedigen heren benot- telt ende onderteikent, als vwe liefden wal vernemende werden. Begheeren liijr omme guetlick, dat vwe liefden den brief van desen onsen boden ontfangen ende to capittel , oft anders als vwen lielden guetduncken sal, presenteren ende van onser aire weghen montlick tendes onsen scriften consenteren in dat verbant ende aliancie, sodat bij onsen gueden lieuen heren latest beteikent is, dat willen wij tanderen tijden gerne verschulden tegens vwe liefden, die Got Almechtich gesont bewaren wil. Gescreuen den donredach na Viti, (17 Junij) anno XIJ°, onder tsecreet segel der stadt Deuenter, des wij hijr to sament gebruecken. Ritterschap ende steden der landen van Ouerijsell.
Opschrift: Aan meister Ghcreyt ten Toerne, deken tsanct Peter tUtreclit. Deel B. 355. N\ 546. Be bisschop van Utrecht aan de ridderschap en stad van Utrecht, ter dier zake.
Van Goits gnaden Frederich, bisschop tUtrijcht, geboren marckgreue uan Baden.
Erbare, lieue vrunde. Soe ghjj opte notulen bij vns geteykcnt, aengaende tverbant ende
aliancie capittel generail doen verscrijuen hebben op en satersdach naistkomende, begerende an vns omme eyntlicke dairop te sluylen, the vorderen ende dien nae the gaen, sonder meer jnne- uallens dat wij in eigner personen, jndient ons gelegen weer, aldair komen, anders yemant van vnsen red en mijtsampt den gedeputierden van vnser ritterschap ende steden deser landen, offt enige volmechtichde vrunde , olft vnsen vollen consent schrijfFllicke aen v inden capittel ouer schicken wolden etc, Soe, lieue vrunde, en kunnen wij op dese tijt, vermits mcrcklicken groiten onleden aldair seluest nijcht komen, noich oick yemant vanden vnsen schicken, dan sijndt to vreden; gheuen oick vnsen consent dair tho, vermitz desen dat op sulcke notule, als wij geteykent hebben, gesloten ende dairop die brieue in sulcker formen geexpedyert werden, die wij dan gherne be- sloten willen, als wij verstaen vnsen ritterschap ende stede an deser zijde tdoene oick willich sijndt. Wij v inden besten tkennen gheuen. Godt zij mit v. Gegeuen in vnsen sloite Vollenhoe , den XYIJen dach in Junio, anno etc. duodecimo. Get. H. HUNDEBEKE.
Opschrift; Aan de ridderschap en stad van Utrecht* Deel B. 356: N\ 547. Be bisschop van Utrecht, de ridderschap van het Over- en Neder Sticht, de steden
Utrecht, Amersfoort, Reenen, Wijk bij Bunrstede, Beventer, Kampen en Zwolle, ver- binden zich tot onderlinge hulp en bescherming, met instandhouding van alle tractaten tusschen hen of hunne voorzaten gesloten. rredersck, van Goids genaden bisscop tUtrecht, geboeren marckgraue van Baden, ende wij
gemeyn ritterschap aen beyden zijden der IJselen, ende wij burgermeisters, scepenen ende rade der stadt ende steden hier na bescreuen als: aen dese zijde van Vtrecht, van Amersfoerdt, van Renen ende van Wijck, ende aen gheen zijde Deuenter, Campen ende Zwolle mitten cleynen steden aldair, maken kondt alien luyden voer ons ende onser aire nacomelingen. Want ons, onsen Gestichte, ecclesie aen beyden zijden der IJselen, ritterschap, stadt ende steden voers. onsen bor- geren ende ondersaten, oick beyden zijden der IJselen voers,, vele gewalts, onrechts, schaden 5*
|
|||||||
|
FREDERIK VAN BADENi (1512).
|
|||||||
|
30
|
|||||||
|
ende ouerlastes te water ende te lande jn voertijden geschiet is ende noch dagelix geschiet, dair
sulcke veer ende wederstant nyet jnne gedaen wert alse well noet geweest hadde ende dat well meer mochte geschien, soe zijn wij, om dat te bet te verhueden, mil goeden versinne well be- docht, ende mit beraden moede malck mitten anderen samentlicke voer ons ende alle onse na- comelingen ten ewigen dagen toe, omme oerber ende nutticheit des gemeyns Gestichls, gunstelicke ouer een gedragen sulcke punten ende voirwairden, alse hier na beschreuen staen : Inden yersten, dat wij bisscop, ritterschap, stadt ende steden voers. ende alle onse nacomelingen alle tractaten, bij ons oft onsen voervaderen mit enigen forsten, heren ende lantschappen getnaict ende opgericht, jn all hoerer voire macht onderhalden sellen, die jn boer weerden bliuen ende durch tgheen wij nv onderlinge ouerdragen werden jn ghenen punten nocli arliculen gecrenct wesen, mer sulcke tractaten altijt nagegaen zellen werden, ende jn gevall off ons die tractaten bijden voers. heren, forsten, lantscappen oft enich van hem ieytelicken ende geweltlicken gebroken ende na hoeren verdragen nyet gehalden oft nagegaen en werden, dat wij alsdan weder sulcke gewalders ende vredebrekers ons vuegen, houden, dragen ende vervolch doen zellen mit malcanderen jn maten als hier nae bescreuen staen zell# Jtem om dan dese goede onderlinge vruntschap te hebben ende te onderhouden, soe sellen de raden van ons Ffrederick, nv bisscop ende jn toecomenden tijden onse nacomelingen, bisscopen tUtrecht, aen dese zijde der IJselen woenachtich ende gegoet, ende die raide aen gheen zijden der IJselen woenachtich ende gegoet, jn alien deses onses Ge- stichts ende lants saken altijt voertaen samentlicken raden tot alien onses lants welvaeren, des wij Frederick, bisscop tUtrecht, ende onse nacomelingen, soe dickwijll wij ende zij des vermaent werden zellen , ende onse staten van beyden zijden der IJselen goetduncken sail, toe laten ende gheen weygeringe doen en sellen. Jtem soe sellen onse ende des Gestichts staten van beyden zijden der IJselen voers., alle jaers voertaen jnder maent Junij eens bij hoeren deputierden bij een comen, die yerste reyze tUtrecht ende danderde reyze Ouerijsell jn enich der drie steden, ende soe voert van jaer te jaer, ende elck alsoe sijn boerte bijden anderen bijcomen doen ende communicatie te balden van alien lantsaten ende gebreken, die dan zijn off aenstaende zellen moegen wesen, ende den dach sulcx bijcomens sullen zij, diet zijn boerte is tbijcomen te doen, den anderen ter goeder tijt bijnnen der maent voer scriftelicken verwittigen, dair dat yerste bijcomen jn Junio naistkomende off wesen zell, ende sehnen oick gehouden wesen aen alien zijden sulcke bijcomen well meermaell siaers te doen, na dat die tijt ende saicken dat eysschen sellen. Jtem geboertet dan hier en bouen, dat van deser tijt voert yemant waer, die ons Ffrederick, bisscop tUtrecht, ende onsen nacomelingen, bisscopen tUtrecht, oft enich van ons, onser ecclesie, ritterschap, stadt ende steden voerscr., onse borgeren off ondersaten van beyden zijden der IJselen veronrechte, gewelt dede oft goet ende haue namen jn eniger wijs, dat is te weten, off ons Ffre- derich, bisscop tUtrecht, off onsen nacomelingen voerscr., gewelt oft onrecht geschiede als voers. is, ende ons ende onse nacomelingen bij versuecke van ons seluen ofte hem aenden ghenen , die ons ofte onse riacomelingen dit gedaen hadde, ofte die men billick dair omme versoucken zoude, geen bescheyt wcdervaeren en mochte, soe souden wij off onse nacomelingen dat toenen off doen toenen onsen ecclesie van Vtrecht ende onsen staten aen beyden zijden der IJselen, ende die souden dan voert all te hant dair om arbeyden ende van hoeren raide ende vrunden oft mit brieuen ende boden dair omme wt seynden aenden ghenen, daer des noet waer, off diemen billick dair omme versuecken zolde, omme te besien off zij ons off onse nacomelingen, bisscopen jnder tijt, te bc- scheide ende te rusten belpen-konden; ende konden zij dan des nyet gedoen bijnnen drie weken oft eenre maent ten lancksten, zoe zoude onse ridderscbap ende stadt van Vtrecht, ende anders |
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1512). 37
|
|||||
|
onse steden aen beyden zijden voerscr., mit ons off onsen nacomelingen binnen drie weken off eenre
maent ten lancksten dair naestvolgende mit alien onsen landen, ridderen, knechten, luyden ende ondersaten beyder zijden der Uselen vijande worden der gheenre off dies, dair wij dat vervolch op p-edaen hadden als voers. is, ende helpen ons samentlicken elck van ons ende van hem rnalcanderen mit all onser ende hoer machten, ende dat sell wesen te water ende te lande, nadien dattet noot is, duerende dat oorloge all wt. Ende wairt dat onser ecclesie, ritterschap, stadt ende onsen steden van beyder zijden der Uselen voers. ofte hoer enich bijsonder gewelt ofte onrechte geschiede, dair hem bij versuecke van hem seluen vanden ghenen, die hem dat gedaen hadden off diemen billick dairomme versuecken sonde, gheen bescheyt off wedervaeren en mochte, zoe zouden zijt, die dat gebreck hadden, toenen off doen toenen ons Ffrederick nv ende onsen nacomelingen, bisscopen tUtrecht, ende den anderen ecclesien van Vtrecht, ritterschap, stadt ende steden beyder zijden voers., ende soe zouden wij, onse nacomeliugen ende die andere voers. rechte voert dair om ar- beyden, ende onse ende hoer vriende off onse ende hoer brieue mit onsen off'hoeren boden seynden te versueken als voers. is; ende en konden wij die ecclesie, ritterschap, stadt ofte steden ende nacomelingen enichs van ons, die aldus jnden gebreken weeren, mit gunste nyet to bescheyde ende te rusten helpen noch gecomen binnen drie weken of eenre maent ten lancksten, soe souden wij Ffrederick, bisscop tUtrecht, ende nae ons onse nacomelingen sonder vertoch een generaell capittell doen leggen ende dair selfs bijcomen ende dat vervolgen binnen eenre maent off sess weecken ten lancksten off als wij dair en binnen suelste konnen, ende sellen oick binnen der seluer lijt onse vervolch doen Ouerijsell opter maelstadt ter Nyerbruggen, ende die ghene, die jnne gebreken zijn, sullen comen off hoer vrunden senden jn dat capittell generaell ende op die maelstadt ter Nyer- bruggen oft op plaitsen dair toe bequaem wesende, elck tot zijnre tijt, also behoerlick js, alsoe te toenen ons ende onse nacomelingen ofte onsen geschicte ende der ecclesie van Vtrecht, riddere ende knape ende stede vanden lande aen beyder zijden voers., elken op zijnre stadt, alse aen dese zijde jnt capittell ten Doera, ende Ouerijsell ter Nyerbruggen etc., sulcke gebreke als hen* van gewelde ende onrecht geschiet zijn, ende begheeren van ons ende hemluden troesl, rait ende hulpe; ende als dese voers. tijt vanden vervolge omgecomen is, soe sellen wij Ffrederick, bisscop tUtrecht, ende onse nacomelingen mit alle lande, riddere, knechte , luyden ende ondersaten, ende wij, ndderschap, stadt ende steden voers., samentlicken rechtevoert sonder vertreck vijande werden der geenre off des gheens, dair dat vervolch op gedaen waer, ende weren ons samentlicken dair tegens ende sulcke gewelden wederstaen mit gansen trouwen, mit all onser macht ende elcx van ons te water ende te lande, dat oirloge all wt, elck op sijns selfs cost, gewljn ende veriies, doch die costen elck dair van te dragen , na sulcker ordinantien als dan bij ons sementlicke voir jn- ganck der veden gevonden ende geordineert worden sail. Ende wairt dat een rijdende off een reysende oerloge geviell te water oft te lande, aen welcker zijde der Uselen dattet wair, dair sellen wij Frederick, bisscop tUtrecht, ende onse nacomelingen, ende wij ridderschap, stadt ende steden voers. ons altijt toe besaten mit alien vlijte , alse wij haestelicxste konnen, mit hulpe van reysmgen luyden ende van perden, te lande ofte te water, mit sulcke reetscap alse dair toe behoert, trouwelicken dair bij te comen, onse vijande te wederstane na onser aire macht, elcx op sijns selfs cost, gewijn ende veriies, ende soude enich besit ofte leger vallen aen eniger zijde der IJseleo, soe souden wij malcanderen dien last vanden cost helpen dragen, ende dat besaten mit redelicken dingen, soe datmen doen ende herden mach, ende dair na soudmen wedersaten van gewijn ende veriies van gevangen ende van reysiger ende ruerender hauen, all na aduenant soe ons. ende fithcken dat aentreffen sell; ende waert dat yemant tegen ons Frederick, bisscop tUtrecht, ende |
|||||
|
38 TKEDERIK VAS BADE?* , (1512).
onse nacomelingen, oick onse kercke ende onser goidshuysen ouer beyde zijde der IJselen goeder
ende Gestichts heerlicheit aentaste off aenvenge, roeff, brant ofte gewelt dede, ende oick waertdat ons Vrederick, bisscop tUtrecht, ende onse nacomelingen oft onse ecclesie aen beyder zijde der IJselen, ritterschap, stadt ende steden jnsgelijcken ofte onser enich bijsonder erghent onversien gewelt toequame, dair wij haestelicken wederstant off verhalinge op doen mochten ende mosten eer wij beraet hadden , ende die saicken dat alsoe eysten, dat wij tvoers. vervolch dair op nyet gedoen konden, vermoegens alien anderen tractaten voergeruert ende oick jn maten dcser ouer- drachten ende verbandes, soe sellen wij alsulcke gewelt clan moegen weeren, kceren ende wedcr- staen, ende oick sulcke gewelders ende vijanden handtdadigen ende onse ende der onser goet ver- volgen ende mit gewelden wederbalen ende straffen, sonder dat wij "voerder jn oerloge treden sel- len mit wederwraeck tegen beren, forsten, landen ende luyden, ten waer yerst alsdan \ervolcli gedaen weer naden ouder tractaten , dair die stadt grijpen ende anders in maten deser tegenwoer- diger ouerdrachten ende "verbants, ende jndien ons ende den beschadichden dan gheen bescheyt wedervaeren en sell moegen "van sulcke gewelden» soe sullen wij dan ende na sulcken vervolch ende nyet eer gehouden wesen, gemeynlicken malck den anderen dair jnne frjstandicb wesen, ende vijant werden der genen off der gheenre dair dat tegens te doen waer, ende belpen malck den anderen dat wtdragen ten eynden toe; ende gevielet datter ten oirloge quaem, soe en souden wij Ffrederick, nv ende onse naecomelingen, bisscopen tUtrecht, ende wij rittercchap, stadt ende steden aen beyden zijden der IJsell voers. glieen bestant, zoene ende vruntschap noch geloue, desen verbande ende ouerdrachte te hijndcr aengaen noch maken die een buten den andren; ende waert oick dattet ten oerloge quame ende dat oerloge tot eniger redelicker ende bescheidelicker zoene mochte comen, soe welcker van ons Ffrederick nv ofte onse nacomelingen, jnder tijt bisscopen tUtrecht; ofte vander ridderschap, stadt ende steden aen beyder zijden voers. dat aenginge, die en soude dat nyet vereen willen, ende hij soude hem dair jnne te bescheiden setten te zoenen bij ons anderen, dair dat oerloge nyet op off doer en weer geresen. Voert zijn voerwairden, wairt sake dat tusschen ons Frederick nv ende onsen nacomelingen, jn elcker tijt bisscopen tUtrecht, off onser enich van ons ritterschap, stadt ende steden beyder zijden voers. enige segelinge geviell jn desen voers. wege off jn anderen enigen punten desen verbande ofte ouerdrachte aenruerende, des zouden wij alentlick bescheyts ende reden bliuen aen die ander, dien die schelinge minste aenrue- rende wair, ende wes die dair jn ouerdroegen ende voer tbeste vonden, dat souden die ander volgen ende dair na voert vaeren. Jtem en sellen oeck onse slaten van beyden zijden der IJselen, jn haeren preuilegien, rechten ende ouden heercomen, vrijheiden ende lantbrieue, die zij van ons Ffrederick, bisscop tUtrecht, hebben ende van onsen voervaderen gehadt hebben, bij deser ouer- drachte ofte verbant nyet vercort noch verminret wesen, mer sellen hem elex die sie sijn, oick geestelicken ende weerlicken, doechtlicken onderhouden ende doen onderhouden, ende hem sulex alle ongekrenct ende sonder alle jndracht nagaen; ende en sellen wij Frederick nv bisscop tUtrecht, ende onse nacomelingen ende wij alien anderen voers. ende onse nacomelingen, soe wij nv mit ghenen heren, forsten, landen noch luyden aliancie noch verbant en hebben, oick ons oft yemant van ons tot eniger tijt aliancieeren , verbijnden deen buten den anderen desen verbande ende ouer- drachte te hinder oft ter conlrarie jn eniger wijs, dan sinte Mertijns palen bescudden ende be- scermen, ende ons alien dair jn bewijsen, als goede sinte Mertijns voerstanders ende sinte Mertijns jnannen, mit ganser trouwicheyt ende gelouen, als wij van natuerlicken verbande schuldich zijnte dien. Ende wij alle voerscr. hebben gelooft ende louen vastelicken mit desen onsen brieue, alle dese punten ende elck dair off bijsonder malcanderen vast, stade, onverbrekelick ende geloiilick |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1512).
|
39
|
||||||
|
te houden, ende elck den anderen gunstelick ten besten te keren ende na te gaen, sonder cni-
rerhande argelist. Ende dat verbant ende ouerdracht sell jngaen op datum des briefs, ende due- ren Yoer ons ende alien onsen nacornelingen ten ewigen dagen toe. Ende deser brieuen sijn thien, dair wij Ffrederick, bisschop tUtrecht, ene, onse ridderschap aen dese ende geenre zijden der. Uselen elcx enen, ende oick onse stadt van Vtrecht ende steden Amersfoerdt, Renen, Wijck, Deuenter Campen ende Zwolle elcx enen aff hebben. Jn oerkonde des soe hebben wij Ffrederick, bisscop Yoer ons ende alle onsen nacornelingen onsen, ende wij Joban, beer tot Montfoert etc., Johan van Zulen van Nyevelt, ritters, Jokan van Renes van Wuluen, Gerijt van Zulen van Nye- velt Steuen van Zulen ende Eerst van Usendoren, ouer ons seluen ende, ter beden ouer ende van we^en der gemeen ritterschap aen dese zijde der Uselen ende alien onsen ende boeren nacorne- lingen, onsen, ende wij Adolpk van Recbteren, Johan van Voerst, Adolff van Rutenberge, Adriaen van Rede, Reynalt Yan Coeuorden, Herman van Uselmo(n)den, Henrick Hagen •••(}) ouer ons seluen ende ter beden ende van wegen des gemeen ritterschap aen dander zijde der Uselen, der landen van Zallant, van Twenthe, van Vollenhoe ende van Drenthe, ende alien onsen ende boeren naco- rnelingen, onsen, ende wij burgermeisters, scepenen ende rade der stadt van Vtrecht, onser stadt, ende voert wij burgermeisteren, scepenen ende rade der steden Amersfoerdt, Renen ende Wijck aen dese, ende Deuenter, Campen ende Zwolle ouer dander sijde der Uselen, voer ons ende ouer den anderen cleynen steden aldair, oick voer ons ende alien ende boeren nacornelingen, onser steden zegelen aen desen brieff doen bangen. Gegeuen tUtreckt, jnt jair ons Heren dusent vijff hondert ende twaleff, opten negentienden dacb jnder maent Junio. Yoorzien met 21 uithangende geheel ongeschonden zegcls in rood en bruin was, zijnde 2 zegelen te Ioor
gegaan. Archief der stad Vtrecht, serie van charters 1511—1520. N*. 548. Burg., schep, en raad der stad Hoorn aan het kapittel van den Dom en denproost
van JVest-Friesland. Klagte over knevelarij van den deken mv. Otto* Eerbare, wijze ende voirsichtige beeren, wij gebieden ons hertelijcken tot v, zoe wij meeste
vermogen. Ende uwe eerbairbeden sal gelieuen te weten, hoe dat wij wel te vollen gevisiteert ende doirgesien hebben uwen brief aen ons gesandt, gedateert den tienden dach deser jegenwoirdiger maent, inhoudende onder anderen, dat uwe eerbairbeden zeer vervreemden ende niet en konen gelouen, hoe ende in wat manieren wij ons verstoutten inogen bij openbare wtroepinghe ende publicacie albier vanden stadtbuus binnen uwe gheestelicke jurijsdictie doen publiceren ende wt roepen voor den volcke, mits laslende onsen poirteren ende ingesetenen den deeckene te geuen van eenen absolucie van heymelijcke trouwe, negen boddragers ende eenen boddragere voir zijn notano, of payment dair goet voer wesende sonder meer, vp peyne ende verbeurte van drie pont, nae vermogen sekere priuilegien, die wij dair van hebben gegunt ende gegeuen bij wijlen onse doirlucktigen ende hoicbgeboren prince , saliger memorie etc., gemerckt oeck dat wij eerst ende al voren schuldicb badden geweest an v te sckriuen, die saecke mits volcommen informacie nae innaU ende forme vanden seluen uwen brief, soe is nu wair, als salige meester Luydolffvan Veen, aoemdeecken etc., laeste voir zijn doot bij ons wesende albier binnen die stede van Hoorne, wij clacntehjeken bij hem gecomen zijn, aduerterende vanden grooten abuysen ende nieuwicheden aagelijcks bij meester Otto, onsen deecken, voort gestelt, mits afnemende onsen poirteren ende ingesetenen van elcke alsulcke absolucie ses ende twintich stuuers een gouden gulden, ende van (0 Hier was eene vr'tj ruime plaats opengelaten.
|
|||||||
|
FREDERIK. VA5 BAJ>EX , (1512).
|
|||||||
|
40
|
|||||||
|
anderen zaicken grootelijcken meer dan van recht wegen behoirt, ten eynde dat de selue meesler
Olto bij monde van salige meester Luydolf van Veen, doemdeken etc. voirn., in onse precensie gelast is geweest, onsen poirleren ende ingesetenen te nemen zoe zij van rechts wegen schuldich zijn, sonder meer, nauolgende andere deeckene voir hem geweest, die van elcke alsulcke absolucie te nemen ende te ontfangen plagen negen boddragers van huere porcie ende een boddrager van- den notario. Oeck onlancx voirleden, zoe is deselue deecken bij uwe eerbairheden beuolen bij sekere brieue, wair aff wij die copye v bier inne jegenwoirdelijcken gesloeten ouerseynden, onsen poirteren ende ingesetenen te laten blijuen in hueren ouden gewointen , sonder ongewoen- lijcke schaltinge vp hem luyden te doen. Desen al niet jegenstaende heeft de voirs. meesler Otto ghelieft, daghelijcks noch voorder ende meerder te procederen mit. sijnen abuysen ende onbe- hoirlijcken schattingen, sonder enichsins dair jnne gestraft te willen wesen, dwelcke men niet langer en behoeren alzoe te laten ouer te lijden, sonder dair jnne te reinedeeren behoirlijcke prouisie, gemerckt oeck dat wij onsen poirteren ende ingesetenen schuldich zijn voir te staen in hueren rechte, mits oeck beschermende ons priuilegien tot conseruacien van onsen eede. Dus eyst dat wij , desen angemerckt ende wt zekeren groote abusien ende ongewoentlijcke schat- tingen , bij selue onse deecken tot veele ende diuerssche tijden op ende ouer onse poirteren ende ingesetenen voort gestelt, die als mi te vele zijn te schrijuen, ende nae beloops tijts zeer corttelijck int openbare wel blijcken zullen, ende na vermogen onser priuilegien, hebben onsen poirteren ende ingesetenen bij openbare publicacie gelast ende beuolen te doene als voren, op peyne dair jnne voirclairt ende begrepen, sonder enige preiuditie deser uwer gheestelijcken jurisdiclie. Aldus, eerbare, wijse ende voirsichlige heeren, gemerckt dat wij staen mede onder uwe geeste- lijcke jurisdictie, dairom behoeren uwe eerbairheden ons defenderen van alien onwoenlijcken schal- tinge ende anderen, die men onsen poirteren ende ingesetenen bouen recht ende redene alsus zouden willen eysschen ende afnemen; wij willen des ghaerne weder omme verscbulden, dat kenne Godt Almachtich, die v eerbare, wijze ende voirsichtige heeren wil sparen salich ende gesont. Gescreuen den XIIIJen dach Septembris, anno XVC ende twaleff. Burgermeesteren, schepenen ende rade der stede van Hoorne.
Op&chrift: Aan den deken enhet hapittelvandenDomendenproost van TFest*Friesland. Deel A. 571. N\ 549. Burg., schep. en raad der stad Room aan het kapittel van den Dom en den proott
van West-Friesland, ter dier zake,
Eerbare ende wtjze goede vrunden. Uwen brief! ons nv geseynt, jnhoudende, hoe dat meisler
Otto, onse deken uan West Vrieslant, uwen borgeren ende jngesetenen dagelicx scattende soude wesen jn absolutien te geuen van heymelicken hijlicken etc., van hem meer gelts nemende dan sij den seluen deken sculdich sijn, na vermogen zekere uwen priuilegien, die houdende sijn dat men van elcke alsulcke absolutie niet meer geuen sal dan IX boddragers den deken ende enen bodd. den not., ende dat oec nye gheen andere dekenen die voirden voirscr. meester Ottogeweest sijn, meer dan sulcke X bodd. voir hen ende den not. te nemen plagen, begerende dair om wij oen voirg. onsen deken alsoe onderwijsen wouden, dat hij uwen borgeren alsoe ombesat wil laten. Jtem mit vorderen jnhouden desseluen briefs, hebben wij guetlick ontfangen ende redelic verstaen, ende geuen dair op inden besten te kennen, dat wij den voirg. onsen deken mit brenger van desen scrijuen, dat hij v ende vwen poirters ende ingesetenen jn hueren ouden gewoenten late ende gheen ongewoenlicke scattinge en doe, want wij hem des niet henghen en willen, seyndende hem copie des voirscr. uwes briefs, op dat hij onss een antwoirde dair op scrijue, jndien dat hij hem ver* |
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1512). 41
meet enichs rechts te hebben anders te doen dan vwe brieue wtwijst, want wij v ende enen
ye^elicken in sijnen rechte ende goede oude gewoenlen laten ende onderhouden willen hebben. Onse Heer Got sij init v. Gegeuen tUtrecht onder tsignet onss doemdekens, des wij samentlick hier jnne februycken, op sinte Pontiaens dach (19 Nov.), anno XVC ende sess. Et sic habetur subscriptum : Doeindeken ende capittell der kercken ten Doem tUtrecht, proist van West Vrieslant, p-et. M. Keyen. Et talis est superscripts: Eerbaeren ende wijsen burgermeisteren der stadt van Hoirn, onsen bijsunderen goede vrunden. Collacionata et diligenter examinata est presens copia et concordat in suo
original! de verbo ad verbum, quod ego Johannes f. Jo. Sijmonis de Hoirn publicus sac. jmperiali auctoritate notarius omnibus et sing, interesse haben., manu et nomine meis solids et consuetis certifieo. Deel A. 572.
N\ 550. Burg,, sehep. en raad der stad Hoorn aan het kapittel van den Dom te Utrecht
en den proost van fVest-Friesland, ter dier zake,
Eerbare, wijse ende voirsichtige heeren. Alsoe uwe vruntlijcke begeren es te hebben copij
wt ende van onse priuilegien etc., mitsgaders informacie bij articulen in geschrijfte gespeciliceert vanden abusen ende nieuheden, tot veele ende diuerssche tijden alhier binnen uwe geestelijcke jurisdictie bij meester Otto, deecken van West Vrieslant, voort ende opgestelt ende genomen die visitacie, dair aff uwe eerbairheeden bij middele tijden bij behoirlijcke prouisie dair jnne remederen souden, sulcks als noot, recht ende redenen vermogen souden. Wair op uwe eerbairheden gelieuen sal te wetene ende verstaen, al es wair dat wij niet schuldich en zijn de voirs. meester Otto te accuseren ende belasten van zaecken als bouen, wij nochtans tot conseruacie van onsen eede be- hoeren de selue onsen poirteren, poirterssen ende jnwoeneren bij goede remedie voir te staen in hueren rechte, hemluyden beschermende van alsulcke jniurien, mits oeck verhoedende andere jn- conuenienten die nauolgende tijden geoersaeckt zouden mogen warden. Schrijuen dair ornme jegen- woirdelijcken ende bij desen ouerseyndende copye, mitsgaders sekere articulen spreeckende opten voirs. meester Otto, tot dien eynde dat, deliberacie hier jnne ende op gehadt, gij sekere uwe commissarijsen hairwairwairts ouer jn doir dese lande suit moegen seynden, indient uwe eerbair- heden alzoe gelieft, ende onderstaende ende vernemende die wairheyt hier aff men sal bevijnden veele andere grooter ende meerder zaecken ende abusen comende tot accusacie ende laste van de voirs. deecken. Aldus, eerbare, wijse ende voirsijehtige heeren, hier jnne doende zulcks als uwe goede ende geestelijcke raet gedragen sal, begeren wij nietemin uwe beschreuen antwoirt bij bren- ger sbriefs , ons dair nae voirts te mogen rechten ende voirsien van deselue uwe eerbairheden die Gode Almachtich wil sparen salich ende gesont. Geschreuen den VJen dach jn Octobri, anno XVC twaleff, Die burgermeesteren, schepenen ende rade der stede van Hoorne.
Opschrift; Aan den deken en het kapittel van den Dom te Utrecht en den proost van
West-Frietland< peel k% 573
ff8. 551. Artikulen, geraempt jegens meester Otto, deecken van West-Vrie*lant, ornme hem
te belasten voirden heeren vanden capittele tUtrecht. JJerst zoe es de voirs. meester Otto iuobedient geweest tcapiltele tUtrecht, als blijcken
W» - 6 |
||||
|
42 FREDERIK VAN BADEN, (1512).
mach bij sekere brieuen wesende in handen vanden burgermeesteren der stede van Hoorne, welcke
inobediencie ende jegestal bij den voirs. deecken gedaen es tot dien eynde, omme commotie te maecken binnen der stede van Hoorne. Jtem tot andere tijden als meester Jan Dierl vicecureyt of den zijnen anuarende ende beginnende den dienste Gods, ende staende de voirs. meester Otto bijden hoech outair es van dair gegaen langs doir die kercke, omine de gemeente te commoueren ende te trecken tot alsulcks mede te doen. Jtem heeft oeck mitten anderen priesteren zijn abso- lucie genomen vanden penningen den gemene memorien toebehorende, welcke penningen gegeuen waren lot Gods dienste, dair mede te doen ende renten dair mede te koopen, gelijck huer prede- cessors gedaen hadden, van welcke abusen meester Otto thooft geweest es. Ende ouermits dat die penningen dair van niet en behoirden genomen te wesen, zijn zekere priesteren geweest penitentia ducti, hebben de voirs. penningen huer porcie bedraghende weder omme gerestitueert. Oeck es wair, dat Sijmen Pietersz. onse mede poirter heeft mils simpele fornicacie bij eenen wedue een kunt gesussiteert, wair van de voirs. deecken heeft hem willen corrigeren, jegens priuilegien ende goede oude vsantien der stede van Hoorne, wair omme de voirs. Sijmen Pietersz. clachtich geweest es voirden stadthouder van Hollant ende rade van dien, omme hier inne prouisie te hebben jegens de voirs. deecken, dwelcke hij alzoe vercregen heeft, wair doir de voirs. deecken afgelaten heeft zijn leuen lanck gedurende; ende als nu de voirs. Sijmon Pieterss. gesturuen was, heeft de voirs. deecken dat doode lichaem doen arresteren binnen thnus, gemerckt dat de kijnderen van dien huers rechts niet en verstonden, begeerden oeck dat doode lichaem van hueren vader geaerdt te hebben , heeft de selue deecken hemluyden afgenomen thien phs. gulden ende afgedwongen. Jtem Sijmen Meelijss. van Amsterdam, begerende te procederen ad ordines, es gecommen binnen Hoorne, voirsoeckende aen de voirs. deecken omme te hebben een tijlel Yoir hem seluen, dwelcke hem alzoe gegeuen ende gegunt es geweest bijden voirs. deecken, nemende dair aff vijff of ses Rijnse gulden, ende gemerckt dat de selue titel vals was, zoe es hij niet geordonneert ende groo- telijcken dair inne bedrogen, ten eynde dat hij heeft moeten reysen tot Romen, omme aldair zijn ordines tontfangen, ende want de selue priester mits de voirs. tijtel niet geholpen es geweest, be- gerende dair omme restitucie vanden penningen, die hij den deecken dair voir betaelt hadde, zoe es wair, dat die deecken dit niet willen doende, heeft hier en bouen noch behouden tijtel mitten penningen. Jtem oeck zoe heeft hij dubbelt gelt genomen van een absolucie van een arm man, comende dair nae de selue deecken anden vrou heeft hij geseyt, »ziet suldi anden man comen, ghij moet mij heymelijcken geuen X St., ende dattet v man niet en weet." Noch heeft on- lanck voirleden meester Otto ontfangen een gouden gulden ende een phs. gulden van twe abso- lucien, hem seluer dair jnne verstoutende ende seyde jnt openbare, dat hij dat gedaen hadde tot versmaetheyt vanden burgermeesteren van Hoorne, dwelck zoe niet behoirt, gemerckt dat wij int sekere verstaen hebben, dat die poirters van Hairlem van elcke alsulcke absolucie niet meer en p-heuen dan tien st. Oeck zoe es de selue deecken van meynedicheyt ofte perfidie bevonden, mits datter voortijts voir zijn persORe geappelleert es geweest van etc., dwelcke hij nochtans bij zijnen consciencie ende geschrifte ende bij ede van zijn clerck gecertificeert heeft niet geappelleert te weesen, des niet jegenstaende zoe es dair na getuycht bij seuen of acht goede mannen , die dair bij waren, datter geappelleert worde. Jtem in zaecken aengaende trou ende echt es die sentencie te voirsoecken anden heeren vanden capittele tUtrecht, twelcke mach blijcken in contrarie van an setten ende ofsetten tot des deeckens belieft, sonder die heeren voirs. dair op geaduerteert te weesen. Jtem Jacob Pieter Remkis es bijden deecken voirs. vanden eene anderen geset tot dat derde vijff toe. Jtem Gouert Jacobz. es geset van Um Sijmens wedue sonder sentencie vanden |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1512). 43
heeren die hair nochtans trou bekende. Jtem Griet Claes Taets heeft hij geset an Heyn Arnssz.
ende dair nae weder om gescheyden, ende elcks heeft althans een ander echt. Jtem van die institucie van Hauwerden, dwelck angaet die heeren van tcapittel, ende nieraant anders. Van veele ende diuerse titulen gegeuen, dair die priester geen possessie van houden, ende dat doir middele vanden deecken etc. Noch excessen gedaen bijden deecken te Leeck ende te Oester Leeck. Deel A. 574, 575.
N°, 552. £urg.> schep. en raden der steden Deventer, Kampen en Zwolle > aan de 3 staten
van Utrecht, over de inneming van Koevorden aoor Roelof van Munster. Edell, weerde, erbere, vrome ende wijse heren, bijsonder guede vrende. Wij holden noch
;uwer edelheyt ende weerde lieffden jn gueder memorien vanden handell Roloffs van Munster, amptman toe Couarden te wesen plach hijr beuoeren van ons verstaen. Den nv de hoichweerdige, hoichgeboeren furst, bijsschop tUtrecht, onse gnedige lieue heer, ende desse lantscappe jn affganck zijns amptes eerlicken ende wall ende eyne groete somme baeuen zijne verschrijuinge vthgericht ende betaelt hebben, ende dat hij bijllick ghene redene op zijne gen. ende desse lande pretenderen en konde, ende alsoe mijt zijnen knechten nae Gronijngen gereyset, hefft deselue Roloff nochtans, onverwairt zijnre eeren, de doch zeer cleyn ijs, tuschen dessen vrijgdach ende donredages nacht dat huys ende stadt Couarde mijt gewalder handt jngenamen ende dair op doetgeslagen Reynoldt •van Couarde Wollerss. ende anderen des erberen Adolphs van Rechteren des nyen amptmans dieners op dat huys wesende, gewondt ende gevanghen, soe Adolph van Rechteren hij ons heren gen. toe VolJenhoe verschreuen. was, ende holt dat huys, borch ende stadt alsoe jn zijne gewalt mijt krijchschen luden, niet anders dan offt hij des ende der Omlande een erffheer sij } gelijck hij sich bij tijden sijns amptes niet veell mijn bewesen hefft, ende ijs mijt alsulcker verrederye ver- handelt ende jngenomen, vermijts dat hij jn tijden zijns amptes ende eedes bewantenisse seker blijnde lijnen onder dat water jnden borchgrauen gescheert hadde, dair mede hij ende zijne knechte sich auergegeuen hebben. Wair omme, lieue heeren ende guede vrende, wij v edelheyt ende weerde lieffden dijt aldus jn alien gueden gheuen toe kennen, jn sonderheyt nae bewantenisse'v lieffden den Gestichte ende wij malckanderen toegedaen zijnnen, ons mijtten besten hijr jnne te helpen raden ende doen als v lieffden geerne hadden offt den ende der gelijken aldair geboeren mochte, om mijtten spoedelicksten mijddell ende weghe voer toe nemen des Roloffs boefflijck ende schentlick moetwijllich gewaldt mechtich wedderstant geschee, ende alsoe mijtten sijnen werdemijs- handelt ende gestrafft, zij sulcker ende der gelijker lude een merck ende exempell jn ewecheyt moegen wesen, op dat de borch ende stadt Couarde mijtter Drenthen ende ander Omlande niet en werden getoegen ende verwijldet van sencte Marten ende den Gestichte van Vtrecht, wij be- vruchten anders dorch de ghene , sich vorder mede menghen moegen , gescheyn mochte. Ende hoe wall wij dan des ende alles guedes een gantz vollenkomen betrouwen hebben, nochtans be- geren wij een bescreuen troestlick toe verlaten antwoirdt tegenwoirdich, verschulden wij geerne jn gelijken ende merre saicken tegen v edelheyt ende weerde lieffden, de Godt jn salicheyt behoeden moet. Gescreuen onder dat secreet der stadt Zwolle, dat wij tesser tijt tsamentlick hijr jnne ge- brueken, op sondach auont Luce euangeliste sanctj (17 Oct.), anno Domini etc. XIJ\ Burgermeysteren, scepenen ende raede der stede Deuenter, Campen ende Zwolle.
Opsckrift; Mn de 5 kapittelen, ridderschap e?t sfad van Utrecht. Deel B. 357.
6*
|
||||
|
•
|
||||||||
|
FREDF.RIK VAN BADE5, (1512).
|
||||||||
|
44
|
||||||||
|
N". 553. Burg., schep. en raden der steden Deventer, Kampen en Zwolle9 aan de 3 staten
van Utrecht, ter dier zake. Werdige, edelh., erber, gestrenge ende wijse heren, bijsonder gude vrende. Als v werde,
edell end'e vromme lieffden onse vrende euermails dessen anstaende donredach ten generaill ver- scheuene capiltell begeren, dat stuck van Couarde angaende, hebben wij vrentlicke na vorder sbreues jnholt ontfangen ende verstaen, ende gheuen den seluen dair op ter guetlicker antwert; dat ho wall wij geenre menijnge gewest weeren, enijghe dijnge in dessen handell voer tonemen butben voerraidt en mede todoen van v lieffden , nochtans vermits gelegenheit der saeken , want Roloff van Munster voernam de Omlande van Couarde jn dijncktall ofit roff ende brant to leggene, gelijck bij deyls der naistgelegene gedaen befft; oick bevruchtende bij vertreck van sturijnge sijns gewaldes , enijge heren ende oick anderen de boelder ende troestlicker mit den seluen menghen ende verdraeghen mochten, des wij- noch ter tijt onsekerlijken sijnnen, so ijs de hoichwerdige , hoichgeboeren ffurst, onse gen. leue heer van Vtrecht mit sijnre ff. gen. lande Zallant, Twente ende Vollenho, ende ons auerdraegen van eyn seker getall van rutheren ende knechten, dat buys ende stadt Couarde voer dat ijrste ter stundt to bestallen mit geschut dair toe noedich ende denende, dat wij v werde ende vromme lieffden in alien guden aldus gheuen to verstane, ons eyn geenen arghen to verkeren, wij desse ordinance mijt sljn ff. gen. an desse zijde buten tegen- waerdicbeit van v lieffden aldus gemaickt hebben, soet selue neit anders dan bij kentlijcke noit- saeken ende reddenen vors. gescheit ijs; ende solden oick van gansen guden herten vnse vrende als eynre lude, oick na eysch der verbontlicker bewantnijsse aldaer gerne schicken, dan ijs ons, kent Got, auerlandt te reyse, tselue thantz geenre wijss moegelijck noch doenlijken, ende oick de tijt to koert valt auer zee de omweghe te soeken. So ijs noch na als voer onse ernstlicke be- geren ende versoeken, dat v lieffden bedencken de gelegenheit ende gestalt der saeken, ende doen onsen gen. leuen heren sijnre gen. lande ende ons tot besehermnijsse senct Mertens palen alsol- cken beholp ende bijstandt, als v liefdcn wolden van desse zijde jn gelijken namails offt den ge- boren mochte to geschene; haepen, mit holp van Got, den seluen Roloff also to straffen, dat anderen namails eyn spegell van hem nemen , ende solx en der gelijken neit meer voernemen sollen , ende tot wat beholp men sijch entlicken hijr jnne to v lieffden verlathen sail moeghen* begeren wij v lieffden ons bij uwen geschickten vrenden opt ijrste den moegelijken ijs verbat- schappen wijllen, vermits sijn ^en. ende de last oick an desse zijde sijnnen; dat wijllen, wij als gude vrende, so desse handell geen auerschrijuen ende vertreck lijden mach, gerne tot alien tijden jn gelijken ende meer verdenen tegens v, werdige edelh. ende vromme lieffden, de Got in saligen leeuen lange behoeden rnoet. Gescreuen onder des stadt segell van Zwolle, wij sementlick om der saeke hijr to gebruken, anno Domini etc. XIJ. Burgermeisteren, schepenen ende rade der steede Deuenter, Campen ende Zwolle.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap, stad en steden van Vtrecht. Dee! B. 358. N°. 554, Burg., schep. en raden der steden Deventer, Kampen en Zwolle, aan de 3 staten
van Utrecht, ter dier zake.
Weerdige, edele ende walgebaeren heren , eirbere, vrome, eirsame ende wijse, bijsonders
gude vrunde. Soe als wij den IXen dach jn Julio verleden an vwen liefden scriuen deden, woe dat Roloff van Monster, doe dross, to Couerden, jnden lande van Drenthe, to Meppel een hues ende veste gebouwet hadde, daer verseenlicken doer was, dat ganse lant van Drenthe vanden |
||||||||
|
B1SSGH0P VAN UTRECHT , (1512). 45
|
|||||
|
Gestichte toe ontvreemden, alle tegens verboth ende wille ons gnedigen lieuen heren van Vtricht
ende deser alinger lantscappe, soe dat wij genoediget worden den wall ende veste om dat getijm- mer ende bouwinge dale to leggen; heft sich doe die voirg. Roloff jn sijnen moetwillen verboest, soe hie sijnen qwaden opsaet, alst nw schijnt, doer die veste bij hem gemaict nyet vullenbrengen heft mofen, mit wtheeraschen knechten ende volcke, prouanden ende anders dat hues Couerden tepens sijnen eet, eer ende hogeloften gesterckt, der meningen alsmen mit sijnen breuen bevvijsen mach, dat selue hues to Couerden jn tijden sijns eetz ende amptz van sanct Marten tontfreemden, ende nyet tegenstaende dat wij ons verboden hebben alle sijns to seggens, reden ende rechtz voir onsen pnedigen lieuen heren, als onsen lantfursten, daer hie een geswaren dienre van was, heft hie noch- tans sijnen ft', g. na mennichfoldigen versoeck geweygert, dat hues to Couerden to apenen ende jn tdoene, daer wij doe vwe liefden op versocht hebben tot rade ende dade, om dat bij sanct Marten tblijuen; quam ons den XXten dach der seluer maent van vwen liefden ter antwort > woe dat bij reden ons g. b. jnt capittel generael tkennen gegeuen waer, dat Roloff solde hebben willen achteruolgen, dat to Gramsberge versproken waer, to wetlen, dat vurs. hues in sijnre gnaden banden te leueren, ende inden dat sulx niet en gescheden, waren vwe liefden van meningen bij ons to scbicken ende tdoene, alst behoeren solde etc. Soe, lieue heren ende vrende, heft na voellen dachfarden ende ansoecken ons gned. lieuen heren niet mogen geboeren, dat vurs. hues jn sijnre gnaden handen thebben, maer dat den enen dach mit hem verdragen is gewest, heft hie des anderen dages ontvallen ; doch is gekomen ten latest so veer, dat wij hem, bouen sijn summe die hie opten arapte liggende hadde, om hem meer dan mit reden to slijten, bouen VIJ oft ViIJc guld. gheuen hebt moten ende wal belalt; ende als hie vernomen heft, datmen hem bouen alle reden geuol- licht heft, ende vanden huse ende ampte ontsat wolde hebben, heft hie, die wijle dat hie dat hues noch jnne hadde ende jn sijnen eet verbonden stont, mit sijnen hulpers jnder graften des huses Couerden onder waters die stacketten heymelick ontvest, ende daer anne ennige touwe gevest ende onder dat water gesenckt ende anders gemaict verborgen; ende als doe voert Adolph van Rechteren etc. mitten vurs. [ampte verseen is worden ende dat hues heft jngenomen, ijs Roloff korlz dair na, veruolgende sijnen boesen oneerlicken opsett, bij nanhtslapender tijt an die ver- borgen touwen- gevallen en die stacketten nedergetagen, ende ijs so dat vurs. hues, bueten ennige redelicke tijcht oft tosage, verretelick weder jngenomen, ende een van Couerden dair op ver- mordet oft doetgeschaten, als wij dat nw latest jnt lange gescreuen hebben vwen liefden. Ende want ons dair nw ter antwort op kompt, dair op en tokomende wonsdage capittel generael ver- screuen twesen, dair wij mede bij schicken solden, hadden wij sulx gerne gedaen; dan want onse gned. lieue heer van Vtricht, sijnre gnaden ritterschap ende steden desser landen oeck dair op verscreuen heft, ende van noeden is, bij sijnen gnaden ende in desen landen, dair die gebre- cken sijn, dair jnne gesloten te weerden, bedunckt ons, dat tegenwoirdicheyt van onsen vrenden totten vurs. capittel vorder dan tot ontdeckinge der saken, des wij genoech holden mit desen ende oick onse voirschrijften sonderlinx niet en sij van noeden; ende en hebben oeck om mennich- foldige lasten ende cortheyt der tijt, die besendinge tesser tijt niet konnen bekomen, dat vwe weerdige, edele, eirbare ende eirsame liefden niet tot onwillen willen verkijren. Ende want Ro- loff van Monster dat vurs. hues geweltlick noch jnne heft, ende wth den huse bijnnen Groningen nyes gebouwet mit krude, bussen, vitalien en ander noettruft, so wij verstaen, meercklicken ge* starct, ende dat lant van Drenthe, oeck een part van Zallandt wth Couorden tot dingtalen gelecht wort, tot verachtinge ons g. 1. heren ende alle sanct Martens landen ende lueden , begeren wij mit andacht, dat vwe liefden vwe voirschrifte achteruolgen, ende den groten scaden ende schanden, |
|||||
|
46 TREDEEIlt VAN BADEK » (1512).
|
|||||
|
homoet en gewalt anseen, ende tot deser saken, sonder vertreck na den geholdenen capittell, so
spodelich alst mogelicken is, vwe treflicke vulmechtige vrende rnit vullenkomen macht, beradeende beuele hijr bij ons schicken, om den verreetlicken handell ende gewalt sulck wederstant thelpen doen, dat alle menschen exempel ende spegel dair anne nemen mogen, ende oeck gheen ander onraet, dorch vertreck vanden, tot vorderen afbroeck van sanct Martens palen dair jnne en valle, alst, God betert, jn anderen voir hen is gescheet. Hijr jnne doende , als vwe liefden liefhebbers sijnt van sanct Marten, ende willen, dat wij geerne wederomme willich sullen sijn , oft jn den lande aldair bij v sulx oft der gelijcken geboirden jn tokoraenden tijden, dat doch God verbueden will; ende woe wall dat wij des na gelegenbeyt vertruwen hebben, begerens nyet to mijn een toverlalige bescreuen antwort van vwen weerdigen, edelen, eirberen ende eirsamen liefden, die onse Heer Got Almechtich jn langen gesonden leuen voir onwille bewaren will. Gescreuen den XXVten dacb jn Octobrj, anno etc. duodecimo, onder tsecreet segell der stadt Deuenter, des wij hijr to sarnent gebruecken. Burgermeisteren , scepenen ende rade der stede Deuenter, Campen ende Swolle.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en steden des Neder Stichts. Deel B. 359, 360. N\ 555. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zake.
Van Goits gnaden Frederich, bisschop tUtrijcht, geboren marckgreue uan Baden.
Eirbare lietie vrunde. Wij hebben guetlicke ontfangen uwe schrijffte, mijt copyen so vnse
drie stede Deuenter, Campen ende Swolle an v doen schrijuen hebben, berorende den vngeboir- licken handel uan Roloff uan Munster, dairop ghij capittel generail tegen morgen, woensdach, doen verschrijuen hebben, begerende wij vnse rede mijtter gedeputierden vnser voirs. stede ten voirs. capittel senden, twelck wij gherne gedaen, dan vertnits kortheyt der tijt, ende oick want wij gesteren auent alhyer bijnnen vnse stadt Zwolle gekomen, dair wij vnse ritterschap ende stede, opte voirs, saeke doen verschrijuen hebben, dairomme nycht bijbrengen kunnen, als gij tselue wth schrijfften vnser voirs. stede wail breyder verstaen hebben. Sus begeren wij ende versoecken v, als principael vnses Gestijchts litmaten, ghij de saeken inden voirs. capittel ripelicken ouerleggen, ter herten nemen ende dair jnne mede then besten helpen raiden ende daden willen, ende vns des uwe guede meyninge bij desen vnsen boden ouersenden. Got sij rnijt v. Gegeuen in vnser stadt Swolle, den XXVJea dach in Octobrj, anno etc. XIJ' Get. II. IIUKDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 361.
N". 556. De 3 staten van Utrecht aan de steden Deventer, Kampen en Zwol> ter dier zake,
Erbare, wijse, vorsichtige, bijsonder goide vrunde. Soe wij op huden, date sbrieffs, capittel general op uwer liefden echrijfFten ende clachten berurende Coevorden, geholden hebben, daer dan onsen gen. lieuen heren ende uwer lieffden deputierde vrunden na onser vermeninge ende begerten niet comen, dan schrifften zijnre gen. ende uwer lieffden ons gepresenteert zijn, die wij in alien foeden oitmoedeliken ende vruntliken ontfangen ende redeliken wel verstaen hebben, soe wij dan na bewantenisse als goede sinte Mertens luden, ende oick insonderheit dess verbandes haluen cortelinx jnne gegaen mijt een anderen verbonden ende den Gesticht toe gedaen zijn, zijn wij, ritterenende knapen ende vorts stadt ende steden bij consent der ecclesie eendrechtelicken ouercomen den ver* bande vors. ganselicken na willen gaen in desen handel, als wij alle gem zien zoude, ons we* |
|||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1512). 47
|
|||||
|
deromme geschien zoude, off ons herwerts ouer insgeliken gebreken aenquemen. Ende hebben
op dese selue saken ende gebreken, ora daervan eyntliken tesluten, weder capittel doen verschrijuen op donredach nae Aire Heyligen dach , daer wij dan begeren, gij uwe raitsvrunden willen zeynden milt sulken raet ende voerraem, als aldaer genomen sail wesen bij onsen gen. lieuen heeren ende forsten ende uvven liefden. Wij scriuen oick insgeliken aen onsen gen. heer, mede hoepende zijn alsdan zijnre g. raitsvrunden bier bij ons hebben '.sell f om die entlike conclusie te nemen, sonder meer vertreckes na eysche der saken, ende willen alsdan oick onse vrunden mijtten vrunden ons gen. heeren ende den uwen weder antwort ouerschicken, indient van node is om mijt onsen gen. heren ende uwen lieffden oick sulkes handels haluen aldaer tesluten, daer toe zijch ver- laten sellen mogen ganseliken uwe ersaine vrome lieffde, die God Almechtich etc. onder tsignet dess doemdekens ende dess edelen heeren van Montfoirt ende der stadt van Vtrecht, opten XXVIJen dach Oct., anno XIJ.
Prelaten ende capittelen der vijf goidshusen, ntteren ende knapen, sladt
ende steden sNeder Stichts, als drie staten.
Concept. Cecl B. 362.
N\ 557. De 3 staten van Utrecht aan den hisschop van Utrecht, ter dier zake,
Ervverdige vader in God, hoichgeboeren vermoegende furst, gen. lieff heer. Wij scriuen
den affgescheit desses capittels general huden gehalden, rurende vanden ouervall ende innemen dess huses Coeuerden mijt onser begerten ende vorderen meninge dess handelshaluen aenden drie steden uwer g. aldaer Ouerijsell, die ons sulke clachten int lanck aen doen scriuen hadden, als uwe f. g. zien zellen in copien hierinne gelacht, daer na wij vertruwen uwe g. sich oick vuegen zdlen sonder innevallen, soe dese handeli haest eyschet. Vorder, gen. lieff heer, hedden wij Godert die Coninck aen doen scriuen, om toesicht te willen hebben van Vredelant ende Apcoude, daer op scrijft hij ons weder, als uwe f. g, zien mogen zijne scrijfften hierinne gelacht. Waerom wij seer oitmoedeliken begeren, dat uwe f. g. dess vorder vorsichtichheit doen hebben willen na behoren, als wij ongetwijfelt verhoepen uwe f. w.el doen zellen, die God Almechtich behoeden, wel bewaren ende gesparen welfarende, selich ende gesont etc. Uwe f. g. oitmoedige, goetwillige prelaten etc.
Concept. Deel B. 362.
■
N\ 558. Be hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zahe.
Van Goits gnaden Frederick, bisschop tUtrijcht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbere, lieue vrunde. Wij sijndt ganser beraden ende van meyninge gewest, vp uwe be- gerte, vnse geschicte rede mijt den gedeputierden vnser steden Deuenter, Campen ende Swolle, die wij ghemeynt hadden hoer brieue, so tijtlicken als wij gecregen thebben, op donredach naist- koraende aldair ten capittel generaill thebben, omme in saeken ende gebreken vnse huys Couorden berorende eyntlicke te helpen sluyten, soe hebben sich doich vnser voirs. stede boden, als sij vns huyden te kennen gegeuen hebben, mijt uwer antwordt so verlatet, dat sij die yerst ghes- teren gecregen ende dairop als huyden bij vns gekomea sijndt, omme vander besendinge mijt vns the communiceren, ende is tselue derhaluen so verspadet, dat wij noich sij vermijts tijts cortheyt suk bequaemelicken nijcht bijbrengen en kunnen. Wairomrae wij an v guetlick begeren vns tselue nijcht in vngneden noich ander meyninge verkeren, mer euenwall inden voirs, saeken die snelte eysschen enije gheyn vertreck lijden moegeo, oick herwaerts ouergelegen sijndt, nae |
|||||
|
48 FREDERIK VAN BADEN, (1512).
|
|||||
|
vnser ende vnser steden voir ende nae begerten tbeste doen, ende also bewijsen willen, als ghij
woldet v weder geschien solde, offt v derwaerts ouer jnsgelicken gebreken aenqueraen, des ende alles gueden wij vons genslicken tot v verlaten, nyet tho rnijn uwe wederscreuen antvvordt bege- rende, wair tho wij vns verlaten sullen moegen. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnser stadt Zwolle, den LFen dach in Novembrj, anno etc. duodecimo. Get, H. HUNDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 389.
N°. 559. Frederih van Seldenek, Berend Vten Enge en Berend Freyse van Dolre, aan de
3 staten van Utrecht, over het besetten der stad Reenen* "Weerdige, edele, wailgeboeren, gestrenge, eerbare ende vrome, eersame, wijse ende voir-
sichtige, bijsundere lieue heren ende guede vriende. Die stat van Renen schrijft nv aen ons, gelijck uwe vv. e. en 1. sien moegen jn desen jnnegelachter copien, dat wij den seluen soe jnden besten te kennen geuen, zeer guetlijke begerende, uwe w. e. ende liefden dair jnne mitten besten communiceren ende raeden willen, Renen beseth moege werden, ende ons dair van uwer w. e. ende 1. antwort scrijftelick laeten weten, omme onsen gened. heer oick dair nae dair van te moegen aduertieren. Onse Heer Got moit uwe weerdicheiden, edelheiden ende liefden altijt wail- uarende bewaeren. Gegeuen tot Duersteden, vnder tsecreet vnses g. h., wij ten saken gebruken, vpten XVJea dach in Nouembrj, anno etc. XIJ\ Uw^er w. e. ende liefden goetwillige Frederick van Seldeneck, des heiligen
Roemschen rijcx erffkelremr. houemeister, Bernt Vten Enge, rentmeister, ende Bernt Freyse van Dolre, cast. etc. Opschrift: Aan de 3 staten van Utrecht, Dcel A. 576. N\ 560. Met afschrift van den brief van de stad jReenen, luidt als volgt;
Eerbare, vrome, wijse ende voirsichtige, bijsunder guede vriende. Wij geuen v jnden besten
te kennen, als dat bij ons geweest zijn tot Renen seker raitsurienden vanden furst van Gelre etc., ende hebben ons jnden besten tkennen gegeuen, woe dat sij van sekeren vrienden wairschuwinge hebben jnder wairheit, als dat die Bourgoen. hoir meninge js, om Renen te oueruallen endejnrfe te nemen, ende hebben ons geboeden ruleren ende knechten jn te senden, om mede te bewaeren vnse stat. Aldus soe is onse begeren van v all te samen, als dat gij van stonden aen die clocke wilt laten slaen doir alle die ampten, omme die lantluden bij ons te comen, dat wij onse stat moegen bewaeren, ende hyer jnne doende dat beste ende v hijr jnne gelieuen sail, wij ons nae vuegen moegen, begeren wij v bescreuen antwort bij brenger sbrieffs. Onse lieue Heer Got zij mit v. Gescreuen des maendages nae tsant Mertijns dach jnden wijnter (15 Nov.), anno etc. XIJ\ Pie «tat Renen.
Deel A. 577.
N°. 561. Burg*, schep» en raden der steden Deventer, Kampen en Zwolle aan de 3 staten van
Utrecht, ter zake van de inneming van Koevorden door Roelof van Munster. Werde, edell., erber, gestrenge ende wijse heren, besonder guede vrende. So v werde,
edelliefden ons op vnse voerschrijffte weder ter antwert doen schrijuen onder anderen, wo gij uwer lieffden vrende treflick geschickt hebben, ende om mercklicke noitsaeken, jnden seluen* brieff geroert, noch neit verdich hebben moeghen, begeren dair om, dat wij mit onsen gen. leuen |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1512). 49
heren van Vtrecht den anevanck thants mit Couarde voer handen nemen, gans ende mit vlijligen
ermt achteruolch doen sonder jnuallen, wijllen v werde ende erber lieffden, naden auerkoemen inden capittel penoemen ende gheslaten bij consenct der eccleisien, mit onsen gen, leuen heren ende ons de kosten na aduenant troulijken na beboer ende bewantenisse, om senct Mertens mantel beell to bliiuen helpen draegen ende vthrichten, mijt voerderen jnholt, hebben wij vrentlicken ende mit PTOten danck ontfangen. Ende achteruolghen mijt onsen gen. leuen heren hijr op uwer lieffden ^uetduncken, ende hebben jngenoemen de stadt, ende dat huys voert belacht mit geschut ende anders dair tegens to werke gaende, ho sulx tot bekoemijnge des huses best denen sail, jn welcke handelinge degelix saeken vallen ende voerkomen, dair uwer lieffden geschicte bijwesen bij ons heren gen. ende ons nutte ende van groten noeden sijnnen , so begeren wij noch zeer vrentlicken dat v lieffden noch, na begerte onser voerschrijflften, enijge van uwer lieffden vrende, sonder vorder vertreck, alhijr bij ons senden, om jnden vors. saeken tot eer ende walfort desser lande helpen raden ende handeien ten besten, des wij also genslijcken ons verseen ende vertrouwen totdeselue v werde ende edellieffden, de Got in salijgen voerspodijgen leuen bewaeren moet. Gescreuen onder segell der stadt Zwolle, op dijnxdach na senct Merten jnden wijnter (16 Nov.), anno Domini etc. XLT. Burgermeisteren, schepenen ende raidt der steede Deuenter, Campen ende Zwolle. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap, stad en steden des Neder Stichts. Deel B. 363. N". 562, De hisschop van Utrecht zendt aan de 3 staten van Vtrecht de afuchriften van
zijne ontvangene hrieveny in zake van Roelof van Munster, Van Gots gnaden Friderich, bischop tUtrecht, geboeren marggraue van Baden,
Erbaren lieuen vriende. Alsoe wij v bijnnen cortuerleden dagen doen schriuen ende mede gesandt hebben copien van briefen, die der graue van Oest Vrieslant aen die beueelhebers jn vnsen belege voir Couorden ende andere gesandt hefft, alsoe sijnt vns noch nae der handt van vnsen amptman tot Couoerden, Aloff van Rechteren, toegeschickt twee briefe, die Roloff van Munster an enige vnse vndersaten slants van Drenthe geschreuen hefft, dair van wij v copien hier jnne versloten senden, wij v jn den besten nyet hebben willen verholden, omme vns vwe guetduncken, wes hier op tnutste ende beste gedaen sij, le kennen te geuen. Godt sij mit v. Gegeuen jn vnser stadt SwolJ, opten VIJ dage in Decembrj, anno etc. duodecimo. Get. hosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Vtrecht. Deel D. 390. N\ 563. Afschrift van den brief van Adolf van Rechteren, amptman van Koevorden.
Hoiohweerdigen, doirluchtigen, vermoegenden fursten ende heren , hern Friderich, bischop
tUtrecht, geborn marggraue van Baden, mijnen gnedigsten lieuen heren, dienstlick gescreuen. Hoichweerdige, doirluchtige j vermoegenden furst, gnedige heren. Hueden op desen dach,
hebbe ick van den scholten van Rolde eynen brieff ontfangen, den Roloff van Munster dair ge- sandt hefft, hier jnne besloten, als v f. gnade siende werden. Hebbe ick waerachtige tijdinge, dat die greue van Oest Vrieslandt vergadderinge maket ende nijmpt alle die knechten aen, die hij kan criegen heymelicke, ende Roloff van Munster nijrapt oick opt blockhuys bijnnen Groeningen die knechten aen, die hier gelegen hebben, ende beymelicken ontghaen sijn. Sus befruchte jck mit sampt den frunden hier beueel heben(de), waert sake, dat v f. g. van stunden aen dair gheyn voerfangk, mit mandamenten ende anders, jnt landt van Drenthe schicken ende doen verbieden, II. 7 |
||||
|
FRBDERIK VAN BADEN, (1512).
|
|||||||
|
50
|
|||||||
|
dat nyemandts van Roloff van Munster sail scheyden, so sail hij, bijnnen desen voirs. acht dagen
ende tijt, bouen twee oft' drye duysendt golden gulden schatten wtten lande. Duchte mij ende den fmnden wail geraeden, dat v f. gnade van stunden aen deden schicken aen den Weerdenbrass ommetrent XXV of XXX rutheren te perde, dair mede men Roloffs gewalt doir sulcx wail kan behindern, dat hij jnt landt nyet kan tasten, soe Johan Hoet brenger sbriefs v f, gnaden, dem die seluige gelouen moegen, dat breyder ende beth wort seggen. Begere oetmoedelicken dat v f, gnade mit der selfften hoeghe raede, ritterschap ende steden doen besprecken, voirnisse te vijnden, dat vwer gnaden landt van Drenthe ende vndersaten onbesehediget, beschut ende beschermpt te moegen blijuen, soe sie doch vwen f. gnade guetwillich die gelden van denplochsijnopbrengen(de) ende anders doen als guede, gehorsam, guetwillich vndersathen schuldich sijnt, jndien sie be- schutzt werden ende beschermpt moegen blijuen. Oick duchte mij ende den frunden geraden, dat v f. g. thuys tot Couorden mit funfftich off sesstich gueder knechten, die landtsaten sijnt, deden besetten, op dat dair gheen gebreck van den aenstaenden lasten jnne woerde komenj twelck allent jck ende die vriende v f. g. jn den besten ende tot gueder waernijngen tkennen geuen, der selfften ick mit lijff ende guet alltijt geneicht, bedienstich ende vnderdanich te blijuen, dat Godt erkendt, die v f. g. mede will bewaeren jn heylsamer wailfaert, zalich ende gesondt. Geschreuen wt Couorden, op ten XII Jen dach jn Decembrj, anno etc. XI Jw. V f. gnaden guetwillige diener ende amptman,
Adolff van Rechteren, Deel B. 364. /.
N\ 564. Afschrift van den brief van Roelof van Munster aan sellout, schep* en burgers
van Koevordeny en voorts aan den lande van Drenthe. Schulten, scepenen ende gemene borgeren der stadt Couoerden geschreuen sampt ende jtlicken besunder, oick mitsampt den lande van Drenthe.
Ick, Roloff van Munster etc., late v weten, scholt ende scepenen ende gemeene borgeren van Couorden, soe ghij mij loueloes geworden sijnt, ende alien vlijte aengekert hebben, thuys Couor- den te brengen, woe wail ick v wt roeff ende brandt geholden ende beschoent hebbe, tot mijnen merckelicken achterdeel, dat ghij mij voer soedane hoen, schade ende bedroch bijnnen acht dagen nestkomen(de) bijnnen Emden jn Oest Vrieslandt te vrede stellen; offt ick woerde tegens v ende vwe guederen gedencken mit naem, roeff, brant, beymelick ende apenbaer, mit hulpers hulpern; dat ick v noch eens voer all ter gueder warnijnge te verstaen geue, vwen schaden te moegen schutten. Geschreuen am saterdage nae conceptionis Marie (11 Dec), anno etc. XIJ'. In gelijken, Dalen, Empne, Thien, Hijs.se!, Zwele ende alle die ghene, die
sich des handels angenomen hebben jn den lande van Drenthe. Deel B. 365.
N\ 565. Afschrift van zijri* brief aan de schouten van Rolde en Anlo,
Aen den scholten van Rolde ende Anloe mit hoeren mede beschreuen, sampt ende een jtlich
besunder geschreuen. Jck, Roloff uan Munster etc., laete v weten, schulte tot Rolde ende Anloe, mit sampt alien
andern gemeenen kerspelen slants van Drenthe, soe ghij mij der geloiffnisse haluen aen Groller Holte gedaen, daer ouer ghij tegens mijne hoeghen rechte verbiedingen, mij omme der hals mitten |
|||||||
|
BISSGDOP VAN UTRECHT, (1512). 51
|
|||||
|
mijnen te bringen, oick in vnuerwintlicken schaden gefuert hebben, vermits voir thuys Couoerden
te coruen, schantzen, wachten ende waren, oick mit schutlinge te geuen allent tegens vwe geloflfden; dat ghij sampt ofi een jtlick besunder van mij scheyden bijnnen Emden jn den naest komenden acht dagen, offte ick will mijnen geleden hoen ende schaden aen v sampt ende besun- der, mit hulpers belpern, heymelicb off apenbaer, mit naem, roeff ende brandt, aen v lijuen ende p-ueden verbaelen; dat ick v nocb eyns ouer all then besten te kennen geue. Gesckreuen am saterdage nae conceptions Marie, (11 Dec.) anno etc. XI J°. Deel B. 365 verso.
N°. 566. Be slad Reenen aan de 3 staten van Utrecht, over het huw- en stuivergeld en over
de onkosten ter zake van Koevorden. Eirweerdighe lieue heren ende vroeme bijsonder goede ffrunden. Uwen lieuen brieff, ons ge-
sandt, beruerende en saterdaghe toekomende ten capittel koemen soude, om vijtte helpen setten den buysgelde inde stuuergelde, inde voirt die oncosten van dat slot van Coeuerden, hebben wij gelesen inde iuden bees ten wail verstaen. Dair wij uwe eirweerdighe heren inde vroeme goede freunden op te kennen gheuen , al$ dat wij vanden huysgelde inde stuuergelde, nae inhout der copien niet alf gheuen en wijllen tot ghenre tijt, want wij opten paelen vanden lande leggen, dat wij niet sculdich en sijn yet te gheuen, aengesien wij jaeraerlick doir v in voirtijden beroeft, verbrant ende gevanghen sijn, inde dier tijt ons niet te hulpen en quaemt, inde mosten onser stadt excijssen dair om versetten, om ons selffs te helpen, die wij noch dagelix betaellen moeten, ende oick onse burgeren noch hoir jaemerlic verboercht hebben aenden rutteren inde knechten, den laest in onser stadt gelegen hebben. Mer niet te min, wes die oncosten gekost hebben vanden sloete Coeuerden onsen gnedighen heren inde den Gestichte van Vtrecht, dair wijllen wij in doen nae ons armen vermogen, als goede ondersaten sainte Martijn sijn sculdich te doen, aengesien dat sulx gesciet is bij onsen gnedighen heren inde des ghemeen landts des Gestichts van Vtrecht. Inde dat oerloch van IJselsteyn bij v seluen aengenoemen hebt, buten consent onsen gnedighen heren ende des gemeen landts, aldus en dencken wij dair niet toe te gheuen, mer wij wijllen onsen gne- dighen heren dair in doen een goenste nae onser vermoeghen, op dat onse burgeren, dieaensijnre genaeden ten afteren sijn, betaelt moegen worden; dat gheuen wij v, eirweerdighe heren ende vroeme goede frunden, tot een guettelic antwoirt, kenne God, die v, eirweerdighe heren inde vrome goede frunden, bewaren ende gespaeren wijll. Gescreuen onder ons secreet zegel, des wij dagelix gebruekende sijn, anno XVC ende XIJ. Die stede van Rienen.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, riddertchap en stud van Utrecht. Deel D. 386. N°. 567. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van Koevorden en
het huisgeld. Van Gots gnaden Frederich, biscop tXJtrecht, geboren marggraue van Baden.
Lrbaren lieue vriende. Wij hebben vwer schriuen vns nw toegesandt van den date des XJon dages Decernbris letstleden hoeren lesen ende te gueder maten verstanden. Endesoeghij vns, vnder anderen , dar jnne te kennen geuen, woe ghij, omme te verfallen ende optebrengen die costen voir Couoerden gedaen nae aduenant, ende voert die wtsettinge van den huysgelden, die soeuen jare langk durende, te doen ende eyntlicke te sluyten, capittel generail hebben doen ver- scriuen op satersdage nestkomende, des ghy begeren wij vns in persone alldair voegen solden etc, 7*
|
|||||
|
52 FREDER1K VAN BADEN, (1512),
|
|||||
|
Sijn wij jn der wairheyde ganser meyninge gewest vnse saken alhier dair nae aen te schicken,
dat wij hadden gehopet vp dese Kerstmisse alldair in vnsen JNeder Gesticht te weesen, des wij doch dorch menicbfoldige ernstelicke saken, vns dagelicx alhier voerfallen, noch op ditmaell niercklicke verhindert werden. Wair omme wij guetlick begeren, dat ghij nyet te mijn dat voirs. generaill capittel sijnen voertganck laten , ende op die sake, dat werck van Gouoerden aengaende, endtlicke doeri ouercomen ende sluyten, soe des die gelegenheyt der sake, omme die knechten raoegen te vreden stellen ende willich beholden, haesticheyt erfordert. Voert aengaende die ander wtsettinge als van den huysgelden etc., bedunckt vns guet weesen, omme rebellicheyt ende ander jrrunge te ver- hoeden, dat men dair mede noch vertrecke thent vnser ouercompste alldair, omme dan corts nae deser toekomender hochgetijde ein ander generaill capittel hier op te doen verschriuen, ende dan oick endtlicke jn derselben sake te sluyten; wellicx wij v alsoe wt gueder meyninge jn den besten te kennen geuen. Godt zij mit v. Gegeuen in vnser stadt Swoll, opten XVeu dage in Decembrj, anno etc. XIJ. Get, hosz.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stud van Utrecht. Deel A. 579. 3N°. 568. De bisschop van Utrecht aan Jacob Apeltern, Dankbetuiging voor hewezene diemt-
betooning, ter zake van Koevorden, Van Gots gnaden Friderich, bischop tUtrecht, geboren marggraue van Baden.
Erbare, lieue vriendt. Alsoe ghij vns jn den handel voer vnsen buys Couorden guetwillig-
lich hebben gesandt te dienste drye van vwen dieneren, die beben sich wail ende redlick gehol-
den, ende soe wij dan dat voirs. vnse huys weder in vnse handen gebracht hebben, wij die
seluen vwe dienere guetlicke geoirloiff't weder te huys te moegen reysen, ende dancken v vrient-
licke des gueden willens ende gunstes vns hiermede bewesen, dat wij gerne weder vor ogenbolden
ende jn alien gueden tegens v erkennen willen. Godt zij mit v. Gegeuen in onser stadt Swoll,
opten XVJ dage in Decembrj , anno etc. XIJ.
Get, hosz.
Opschrift: Aan Jacob van Appeldcrn, deken van den Dom te Utrecht, Deel D. 391.
N°. 569. £u?*g,, schep, en raden van de s ted en Deventer y Kampen en Zwolle aan de 3 staten
van Utrecht, ter dier zake,
Werde, edele, vromme, erbere ende wijse heren, bijsonder guede vrende. Alsoe anderdaghes
bijnnen Gramsberge bij den hoichweerdigen, boichgeboeren, vermoegenden fursten, onsen gen. lieuen heren van Vtrecht, ende gedeputierden sijnre gen. rijtterscap ende steden an desser zijden der IJslen , uwe weerde lieffden trefflicke gescbickte vrende toe kennen gegeuen ende claerlicken ontdeckt is worden de summen der onkosten, nv in desser onleden van Gouarden geschiet, alsoe dat zij sich op twee maendeu verstreckten tot omtrent XIJ offt XIIJm golden gulden, des wij begeerden bebulp ende vertroestijnge, nae vermogen des lesten verbants, hebben de selue geschickte angenomen sulx an toebrijngen ende ons mijtten ijrsten opt spodelixte mijt enen behoerlicken pennijnck dair jnne toe vertroesten. Ende soe dan dat hues Couarden wedder jn sencte Martens ende ons gen. heren ende onser handen, Godt sijs gelaefft, gekomen ijs, ende wij ons der groeten kosten geerne ontslaen solden , wijjl een ijtlick ijrsten opbetaelt zijn ; oick mede op een veenken mijt IIJc knechten, vermijts qwade suspicie ende waerschuwijnge als uwen lieffden voer hen van- den vrenden van Zwolle ijs gescreuen, noch ene maendt lanck angenamen \ sail oick vellichte van noeden zijn de selue knechte noch lenger toe beholden, alsoe dat wij zeer noetdrufftelicken nvdair |
|||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1513).
|
53
|
||||||
|
toe pennijngen bederuen. Is dair omme onse zeer vrentlicke ende andachtige begeren, uweweerde
lielfden alsulcke pennijngen, dair mede de selue ons hijr jnne vertroestinge doen ende toe liulpe komen; mijtten alreyrsten sulx enijchsijns moegelijcken ijs oeuersenden wijllen; sail ons dair an zeer denckelicken geschien, wijllent oick onses vermoegens altijt wedder om verschulden, dair wij ons oick genslick toe betrouwen, begerens nochtans een wedderbescreuen antwordt vanden seluen uwen weerden ende vrommen liefFden, Gode Almachtich jn zaliger walfaert ende gueden regimente altijt beualen. Gescreuen onder dat secreet zegell der stadt van Zvvolle , dat wij tsamen tesser tijt hijr jnne gebrueken op vrijgdach auent circumcisionis Domini (31 Dec), anno etc. XIIJ0 (1512). Burgernieysteren, scepenen ende raide der stede Deuenter, Campen ende Zwolle.
Opschrift i Aan de 5 kapittelen, ridderschap, stad en steden van Utrecht. Deel B. 366: N". 570. Jacob MuHermeeker, klokkenhanger te Andemach, aan het kapittel van den Dom
te Utrecht, over hesteld ijzerwerk.
Eirwirdigen, hoichelerten vnnd ersamen lieuen heren. Soe vre wirdicheiden det ijser zo den
clocken vanden smede geloift hauen etc., hain ich vast vill arbeytz dair vmb vurgewant vnnd inijrcklicke C06t dair vmb vertzert. Jnd want ich nyet en weiss off ich. vren wirdicheiden dat ijse- ren werck gegen Halffasten schicken ader brengen sulle, bidden ich, vre wirdicheiden willen mijr schrifftlichen wissen laissen , wes vre meynonge ist, wair nae ich mich richten moige , jnd mijr dair bij XVJ ader XX golt g, vur zergelt zo zo schicken, want ich mijrcklich vertzert hain ; jnd off' mijr sulche schrifft ader zergelt nyet en wurde , so moiste ich mich an dat ijser halden, ind mijns visgelachten geltz dair an erkorueren. Jnnd wes hir van vwer wirdicheiden meynonge ist, dair van willet mijr vre schrifftliche antwort, jae ader neyn, bijnnen XIIIJ dagen wissen laissen, wair nae ich mich richten moige. Geschreuen mijt haist vp den XJ dach January, anno XV ind XIIJ0. Jacop Mullenmecher, klockenhanger, burger zo Andernach.
Item, die antwort zo schicken bijnnen Colne, vp der hoeportze jn des klockengiessers huys. Opschrift: Aan den deken en het kapittel van den Dom te Utrecht. Deel A. 580. N°. 571. De hisschop van Utrecht aan de 3 slaten van Utrecht, over de te zenden afgevaar-
digden naar den hertog van Brunswijk. Van Goits gnaden Frederich, bisschop tUtrijcht, geboren marckgreue van Baden.
Erbare, lieue vrunde. Vns hefft van uwer wegen getoent de erbaren vnse lieue getruwe raidt, meister Vlrick Byel, doemscholaster etc., copyen als ghij anden hoichgeboren fursten, vn- sen lieuen oehem, heren Henrick, hertoigen tho Brunswijck etc., doen schrijuen, ende oick de schrijfftlick antwordt so ghij dairop van sijner lieffden wederomme vntfangen hebben, dairbij begerende wij vns van stonden an aldair bij v voegen wolden, omme inden voirs. ende anderen saeken mede then besten thelpen raden. Ende wie wail wij des gans waill geneigt weren , so sijndt vns doich saeken voirgeuallen, dairomme wij vns so balde aldair nijcht voegen en kunnen ; su8 en dunckt vns geynssijns geraden, de besendinge aff the slaen, meer dat ghij mitten alreyer- sten trefflicke an sijne lieffden schicken, omme de vnschult inden alrebesten oick muntlicken tdoene ende sijne lieffde dairaff gruntJicke the informeren, dairmede vnse landen ende vndersaten vn- ouervallen ende beschoent werden; wij willen oick, so veer wij vernemen sijne lieffden thoefft heer waertzouer bedende woerde, alsdan an sijne lieffden doen schrijuen, offte enige vanden vnsen |
|||||||
|
FBEDERIK VAN BADEN, (1513).
|
|||||||
|
54
|
|||||||
|
dairan schicken, omine dairmede de dingen ende anders jnden besten tdoen verspreken. Got sij
mijt v. Gegeuen in vnsen sloite Duersteden, den VJtenJdach in Februario, anno etc. XIIJK Get. H. HUNDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 368. N\ 572. De hisschop van Utrecht zendt aan de 3 staten van Utrecht afschrift van zijn
ontvangen antwoord van den her tog van Brunswvjk. Van Gots gnaden Frederich, bischop tUtrecht, geboren marggraue "van Baden.
Erbaren Heuen vriende. Als wij nw jn den besten aen den hoichgeboren fursten, vnsen lieuen oeheymen, heren Heinrich, hertogen tot Brunswijg etc., badden doen schriuen, begerende dat sijn liefde vnsen vndersaten wolde verschonen, dat die onbeschedicht mochten blijuen etc., jsvnshierop van siner liefde antwort gekoraen, dair van wij v copie hierjnne versloten senden, wij v jn den besten nyet hebben willen verholden. Godt sij mit v. Gegeben jn vnserm slos Duersteden, vff den VIIJen dach jn Februario, anno etc. XIIJ, Get, hosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel C. 54. N\ 573. Het in dezen brief vermeld afschrift luidt als volgt;
Dem hochgebornen fursten, heren Friderich, bischoff zu Vtricht, geborn marggraue van
Baden , vnserm lieben oeheymen.
Vnser fruntlich dienst vnd vves wir liebs vnd guts vermogen zuuor, hochgeborner furst, frunt-
licher lieber oeheirn. Wir haben vwer liebde schriben empfangen, dair jnne vwer lieb anzaigt, wie wir ain zugk jn das landt von Geldern, durch vwer lieb Stifft vnd landt, vor haben sollen, daruff begerdt vwer lieb armen lude vnd vndersassen nicht zu beschedigen lassen, mit wijterm jnnhalt, haben wir vermerckt, vnd geben daruff vwer lieb zu erkennen, das wir des gemuets nicht sijn oder wern, vwer lieb oder die vwern zu beschedigen, doch das desglichen von vwer lieb vnd den vwern gegen k. m*., vnserm allergnedigsten heren, vnd dem husz zu Burgundien auch geschee. Es haben auch vwer lieb verwandten, die stadt van Vtricht, kurtz verschiener zijt vns geschrieben, wir jnen vnsernthalben warnung furkommen, vnd sich der halb vff eyn vertragk, so zwijschen k. m1., vnserm allergnedigsten heren, vwer lieb vnd vwer lieb Stifft jn der stadt Vtricht, jn ander- halb jaeren, gesworn vnd vfgericht sijn solte, mit vil geschmuckten worten angezeigt, wie wol vnd hart sie sollichen vertragk allzijt gehalten haben, vnd daruff begerdt vnser gemuet vnd meynung jnen der halben zu erkennen geben; daruff wir jnen widder geschrieben haben, das wir jr ent- schuldigung, wo dem also were, frout hetten, diewijl wir aber durch glaublich kuntschafft bericht werden, auch die Hollender vns der halben, als der jnen von kr. m% zu geben, ist angesuchtvnd gebracht, das der von Was6enar durch rat, hilff vnd bijstandt usz vnd jn der stadt Vtricht ge- fangen vnd niddergeworffen sij, sollichs vns von wegen kr. m*. nicht vnbillich hardt beswerdt, auch der vor angezeigten vertracht gar nicht glijch oder gemess ist, vnd daruff begert ettlich von jnen zu Yns zu schicken, wie wol jnen von vns nit gleyts von notten were, wolten wir doch den ghenen, so sie schicken wurden, mit gleyt gnugsam versehen^ vnd jr entschuldigung von jnen vernemen. So haben me gemelden von Vtricht vns geschrieben, wie vwer lieb nicht jnweuniges landt* sij , sie wolten aber mit vwer lieb rat vns antwort geben. Die wil nun sollicbs bisz noch verbliben ist, vnd wir sollichs vou den gedachten von Vtricht wie obgenant gut kuntschafft |
|||||||
|
55
|
|||||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1513).
|
|||||||
|
haben, konnen wir nit anders gedencken dan sollich jr entschuldigung nicht dan^ijtel vnd leir
wortsijn; der halben wir dan usz notturft kr. ml. vnd des husz von Burgundien, damit der glijchen meer zu bescheen verhuwt werden mochte, vns an her vff die grennijten gefugt haben, dan vwer lieb selbs zu ermessen haben, was vns, als kr. m*. vnd des busz zu Burgundien diener, hier in zu tun geburen will, wo mit wir vber Jieb dienstlichen vnd fruntlichen willen bewijsen kunden, sijn wir willicb. Datum Hagensteyn, am VIJen dage February, anno etc. XIIJ. Von Gots gnaden Heinrich der Elter, hertzog zu Brunswijg vnd Lunenburg.
Deel C. 55.
N\ 574. Antwort des dorch luchtigenn, hoichgeborenn fursten vnd hernn, hern Hinricks den
Eldern, hertogen tho Brunswig vnd Luneborch etc*, vp de weruunge doctor Jacobs von Calckernn, prior des conuentes, prediger ordens binnen Vtrecht, so he von der stadt Vtrecht weghenn gedann heft, Erstlicken vp de entscbuldunge, so he vonn der von Vtrecht weghen gedann heft der dath
haluen, den vonn Wassener bedrefenn . Also dat so sollicker sake weder mit rade, dade, hulfe odder thodonnde bij dage odder bij nacht, se odder neimants von orer weghenn tho donde hebbenn vnnd gantz vnschuldich sijnn, des se sick also erbeydenn genochsam thoentschuldigende, vnd dar vp begert se odder de orenn vonn siner gnade wegen nicht beschediget werdenn mochtenn. Dar vp gifft gedachte mijnn gnedige here vonn Brunswig de antworde, wuwoll sin gnade des geloi-
licke kuntschop vnd antoginge hebbe, dat sollicke obangetogede handelunge dorch rath, bulpe vnnd dath ock vth vnnd in de stadt Vtrecht, wie dat suluige dorch etlicke voethknechte, de bij sollicker dath alse de vonn Wassener nedergelegen , opentlick bekannth vnd gesecht, de ock sin gnade der haluen them Bussche heft richtenn lathenn. Dewile auer mergemelten de vonn Vtrecht sick der dath vnschuldich angeuenn, vnnd sick des also arbeydenn thoentschuldigende, wille sin gnade vf duthmall vth dem orenn treckenn vnnd ore entschuldigunge wardenn, doch also dat de sulue in korth genochsam geschee, dar ann sin gnade de lannde Hollanndt vnd Brabandt genoigenn hebbenn s wu auer sollicks vertogenn vnnd nicht balde ge6chein worde, hedden gij thoermeten wat sinen gnaden, als dem jtzt vonn key. mt., vnsem allergnedigesten hernn , thoschuttende vnnd hant- hauenn dusse lande beuolenn, vnnd juw dat sulue, na siner gnaden hogestenn vermogen, thesampter plicht gantz willich dar jnne tho donde schuldich were, Deel C. 56.
N°. 575. Margaretha van Oostenrijh verzoekt aan het kapittel van den Dom te Utrecht,
aan de geestelijhen van het hospitaal van den Heiligen Geest te Besangon toe te laten, het doen van aflaten in het Sticht. Marguerite archiducesse dAustrice, duchesse et contesse de Bourgougne, douaigiere deSauoye,
regente et gouuernante etc. Venerables, treschiers et bien amez. Les vicaire et procureurs des maistres et religieux de la
maison et hospital du Saint Esperit de Besancon ont este deuers nous et nous ont expose des beaulx et grans perdons octroiez et concedez par le saint siege appostolique aux confreres ...seurs et biensfacteurs de lad. maison , lesquelx perdons congnoissant quils procedent du tresor de nostre mere saincte eglise, auous voulu estre solennellement publiez et preschez au peuple par tous les pays depardeca. Et pour leur donner exemple a leur salut et proufEt de leurs ames, singulierement afin que soyons participantes des biens et euures spirituelles , que se font et feront |
|||||||
|
56 FREDEKIK VAS BADEN, (1513).
en lad. maison et hospital du Saint Esprit et joyr lesd. perdons, auous voulu entrer en la
confrarie dud. hospital, en laquelle auons este receue en accomplissant ce que est ordonne de faire en ce cas, et pource que lesd, vicaire et procureurs sont en voulente de aussi faire pre- scher et publier lesd. perdons en voslre diocese * nous vous requerons bien affectueusement, et a certes les vouloir, en lhonneur et reuerence de Dieu et pour lamour et faueur de nous, receuoir et recueiller benignement, leur donnant et faisant donner audience, exhortant le peuple a leur jmpartir de leurs biens, et ayant ausurplus en tous leurs affaires pour especialementrecommandes; et en faisant, auec que ferez euure trescharitable et de grand rnerite, nous ferez singulier plesir. Atans, venerables, treschiers et bien ames. Nostre seigneur soit garde de vous. Escript aBruxelles, le XXJ jour de Feurier Ian XVC XIIJ. Get. marguerite, lager des barrbs.
Optchrifl: A venerables noz treschiers et bien amez, les dompreuost, chanoines et
chappitre de leglise cathedral dUtrecht Deel C. 58.
N". 576. De stad Reenen aan de 3 staten van Utrecht^ over het huts- en morgengeld, en
over de onkosten in zahe van Koevorden.
■
Eirweerdighe, lieue heren inde bijsonder vroeme goede frunden. Alsoe onse raetfrunden bij
v aldair geweest sijn ten generael capittel, inde ons dan die selue raetfrunden ons inde onsen bur- geren buten inde bijnnen inde ondersaeten zemelick te kennen gegeuen hebben, als dat v, eir- weerdighe heren inde goede frunden, hebben wouden zekere mergengelde, huysgelde inde excijssen etc. vyt onse kerspel, Dair wij v op ter antwoert gheuen inden beesten, als dat onse burgeren inde ondersaeten niet vander meyninghe en sijn, sulke onbehoerlicke gelden te gheuen vyt onse kerspel, aengesien wij niet sculdich en sijn yet te gheuen, want wij twe off drie mael doir der stadt van Vtrecht verderft sijn rait roeff, brant inde met meer anderen, gelic v eirweerdighe heren selue wael weten, inde wij onser stat gekoft hebben twe off drie mael, dair wij onse excijssen inde meer anderen ora verkoft hebben, dair wij onse stadt mede gevrijt hebben inde noch alle daghen noch doen, inde wij wael schaede gehadt hebben aen onse stadt inde onder den burgeren die somme groet, wesende omtrint twijntich dusent guld., inde ons dair nyemant in behulp ge- daen en heeft dan ons seluen. Aldus en dencken wij dair niet toe te gheuen, mer wairt saeck datmen ons dese voirs, schaede tot enigher tijt enich behulp in gedaen hadde, soe wair des moe- gelic, dat wij sulcx wederom deden, des niet geschiet en is. Inde vander saeck van Koeuerden, dair wijllen wij in doen nae onser ermen vermoeghen, als wij onsen brieff dair aff hebben, dat wij weten wees wij versegelt hebben, jnde niet eer. Aldus, eirweerdighe heren inde guede frunden, begeren wij oetmoedelic, datmen ons doch ongemoet wijll laeten in dese ongeboerlicke gelden als voirs., want der stadt van Rienen zeer arm is, inde heeft des ghene macht alle daghen ten capittel te koemen, kenne Godt, die v, eirweerdighe heren inde goede frunden, bewaren inde gesparen. Gescreuen onder ons secreet zegel, anno XIIJ, des saterdages naeden sonnendach Oculi inden Vasten (5 Maart).
Die stadt van Rienen.
Op&chrift: Aan de 5 kapittelen, riddertckap en stad van Utrecht. Deel A. 581. N\ 577. Burg, j sekep. en raden der steden Deventer, Kampen en Zwoltc, aan de 3 staten
van Utrecht, ter zahe van Koevorden. Weerdige, edele ende walgebaeren, eirbere, eirsame, wijse ende voirsichtige, lieue herent |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1513).
|
|||||||
|
57
|
|||||||
|
bijsonders guede vrunde. Wij hebben ywen weerdicheyden ende samende liefden genoechsam
ontdeckt vanden ouervall ende schaden Rolefs van JVIunster mit sijnen hulperen jn Drenthe noch dagelix gescheet, soe dat wij nyet van noeden holden opt nye dairvan tontdecken; dan want hie die vergaderinge der knechten jn des greuen lant van Oest Vreeslant gemaect heft, ende daer wedder jn sijn roeff ende name brengen, ommeslaen ende verhantijren doet, oeck des geenen geschot op Couerden beuonden is, ende sijn breue voir Couerden jnt leger gesant heft, verinel- dende dat die knechte, op Couerden doe leggende sijn, Deenre weren, ende jn sijn lant wederomme wijken, oeck van hem, als wij verstaen, nw angenomen ende bestelt mogen sijn, konnen wij nyet anders geuoelen dan die greue mit bedecksell vanden handell Rolefs meister ende voetsel zij , des wij anden seluen, nae guetlicken scriften ende tosage sijnre reden, ghecn vertruwen hebben gehat.- Ende soe wij dan tot wederstant vanden ennige knechten tot beschermnisse van sanct Martens palen op des ghemenen landes cost hebben angenomen, ende volck bij een anderen hebben, hapens sulck gewalt to stueren, oft dan die seluen den vurs. Roleff mit sijnen hulperen jn der greuen lant wederomme veruollichden ende dair anne ennigen scaden keerden , begeren wij ons to schrij- uen, oft vwen weerdicheyden ende eirberen liefden sulx oeck belieuen sail, ende dat vwe weer- dicheyden miner lantscappen, nw bijnnen vwer liefden stadt vergadert, mitten alreyrsten den greuen vurs. aduerteren, tot wat ende ende meningen dat sulcken gewalt, hoemoet ende auervall wth ende jn sijnen landen ende steden gehenget wort, om te wetten woe men sich dair jnne weder- omme hebben ende rich ten sail, soe wij dan oeck opt beuallen vwer weerdicheyden soe doende weerden, kent Got Almechtich, die vwe weerdicheyden ende samenden liefden gesont bewaren will. Gescreuen onder tsecreet segell der stadt Deuenler, des wij hijr to sament gebruecken, opten saterdach na Letare Jherusalein (12 Maart), anno etc. XIIJ. Burgermeisteren, scepenen ende rade der stede Deuenter, Campen ende Swolle.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap, stad en steden van Utrecht, Deel B. 370. N\ 578. Burg,, schep, en raad der stad JVijk bij Duurstede9 berigten aan de 3 staten van
Utrecht, dat zij, hetreffende de nitzetting, bij hun vorig besluit volharden, Weerdige, edele, eerbare, vrome, wijse ende vursichtige lieue heeren ende guede vrunden, Vwe weerdicheiden ende liefden brieff ons nv gesonden, om tho generaell capittel tUtrecht jnden Doern te comen en manendaghe naestcomende, mit meer redenen jnhaldende dat sich breder vermels etc., hebben wij guetlicke onfangen, duersien ende gelesen. Vuegen wij dair op vwe weer- dicheyden ende liefden jnden besten te weten, woe dat wij vwe weerdicheiden jnden lesten capittel generail, als manendach wass nae Miduasten laetsleden, onse beraet ende antwoert scriftelicke dede seynden vander ramijngen ende wtsetlinge, die onse burgermeister mit onse gescicten doe voirgehalden worden, js noch onse vterste meninge bij te bliuen ende vorder niet nae te gaen off* te uolghen. Onse Heer God Almachtich will vwe weerdicheiden ende liefden wailuaerende, zelich ende gesont lanck bewaren. Gescreuen wt Wijck, onder onse secreet, opten dertienden dach jn Meerte, anno etc. XIIJ. Burgermeisteren, scepenen ende raet der stadt Wijck bij Duersteden.
Opsclirift: Jan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel B. 371. N\ 579. De stad Reenen berigt aan de 3 staten van Utrecht, dat zij ongezind hlijft om in
het huisgeld te dragen, Eirweerdige, lieue heren inde vroeme, bijsondere, lieue, gemijnde frunden. Uwen lieuen
n. s
|
|||||||
|
58 FREDERIK VAN BADES , (1513),
|
|||||
|
briefF ons gesant, beruerende om bij v aldair ten generael capitlel te koemen, om te sluten van
den huysgelde inde excijssen etc, hebben wij guettelic ontfanghen ende indenbeesten wael verstaen; dair wij v, eirweerdighe heren ende vroeme goede frunden, weder inde besten op laeten weten, als dat wij dair in ghenre wijs niet toe doen en wijllen van die ongeboertelicke gelden, aengesyen men ons tot ghenre tijt enich behulp gedaen en heeft, den groeten last inde schaede wij twe mael gehadt hebben, niet doir ons mer doer der stadt van Vtrecht, als wael markelic is, inde wij dier tijt zeer oetmoedelic begerende waren onsen groeten last te helpen wijnden , des.men niet doen en woude, mer wij mosten ons seluen dair in helpen, inde mosten onse stad excijssen versetten inde verkoepen, inde noch huden des dages weder om lossenen moeten, Aldus soe en sijn wij dair niet toegestalt dair yet* toe te gheuen, ende oick mede dat vurg. oerloghe ende vede aenghenoemen is buten consent onsen gnedighen inde den staeten des Neder Gestichts van Vtrecht. Dus begeren wij datmen ons dair wijl in laeten berusten, want wij in onse kerspel dair niet toe doen en wijllen, kenne God, die v, eirweerdighe heren ende vroeme goede frunden, wijl be waren inde gespaeren. Gescreuen onder ons secreet zegel, anno XII J, opten sonnendach Judica inden Vasten (13 Maart). Die stadt van Rienen.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Vtrecht, Deel D. 392. N\ 580. Henrik de Graaf, hevelhebher te Tiel en Wageningen, aan de 3 staten van Vtrecht,
over vijandelijkheden door de Utrechtschen aan de Gelder&chen nabij de stad Utrecht gepleegd. Weerdige, wailgeboeren, eirbere, vroemen, wijsen ind vursichtigen, besunder lieue heren ind vrunde. Soe uwe liefden aen mij ind andere beueelsluyden in mijnen aflwesen alhijr geschre- uen hebben vanden handell, sich omtrijnt der stat Vtrecht ghisteren begheuen heeft, heeft der- gelijcken schriften mijn gen. heren bischop tUtrecht ingelijcken aen mij geschreuen, dairop ick sijnen gnaden ther antwort gegeuen heb, as uwe liefden vyt copyen hijr ingelacht syen moigen, ind hedden ons alhijr van wegen onss gen. heren hertougen van Gelre dess handelss ind veruolchs auer sijnen gnad. dijnre sunderlijngen nyet Yertrouwt noch versyen, nadem sdeels van uwen myt raitsgesellen, burgeren ind dienaeren tijtz genoich wisten, wat luyde die ruyteren ind knechten weren ind wem sij toestoenden, ind dat sij denseluen duechlicke ind vruntlicke onderrichtonge deden, om sich dess handelss nyet tonderwijnden; dairenbauen die luyde mijnss gen. heren ver- uolcht ind beschedicht vanden uwen worden sijn, as apenbair vianden, ind hebben hon seuen off acht peerden, ruyteren ind knechten doetgesloiten , gewont ind gelempt, ind sijn denseluen alsoe vyt verbollicheit twe off drye mijlen weechs verfolcht. Die onse hebben sich waill vorder auer die uwe mijt reden moigen bewijsen, doet sich soe wilt ind wijt der uwenthaluen begaff, dat sij om vruntscbappen ind duechden achterwegen gelaiten hebben, ind hedden ongetwijuelt dess ge- vueles ind gemoitz geweest, weer yemantz, die uwe burgeren ind bewanten gearchwillicht hedt willen, solden balder behulp dan achterdeell vanden onsen gehadt hebben, as sdeels van uwe liefden waill vursteet. Jnd oick is eertijtz mijn gen. heer doir versueck van uwen liefden onder- richt ind beweecht, dat sijne gnaden admittiert hadden van sijnre zijde nyet opten Stichschen gronde to schedigen, bij alsoe ingelijcken vanden Bourgoenschen geschege, wair vyt gij sijnen gnaden guede meynonge ind gonst gemerckt hebt, dat nochtantz in sijnre gnaden ind der sijnen schaide ind achterdeell was, ind alrewegen in alien heren landen omblancks sijne gnaden geseten gehenght ind gestaidt wurdt, gelijck oick meer onser wederparthijen in uwen Gesticht dan den onsen vergont wurdt, dess men allet eyn gedult gehadt heeft; dan dese handell is nyet verschuldt |
|||||
|
EISSCHOP VA7T UTRECHT, (1513). 59
*
noch verdyent van mijnen gen. heren noch den sijnen, die allijt gesijnt ind geneycht geweest
sijn uwen schaiden to schutten, gelijck onsselfs, as noch in korten vergangen jaeren geboert is. Ick heb uvver liefden schriften mijt schriften mijnss gen. heren, bischops tUtrecht, auergeschickt mijnen gen. heren; wes sijnen gnaden belieft ind mij weder ther antwort schrijft, sail ick mijt inijn selfs baiden ouergeschicken uwen liefden, die Got onse Heer bewaeren moet. Geschreuen opten Palm auont (19 Maart) , anno etc. XIIJ. Guetwilluge Henrich die Graff, erffoigt tot Ercklens,
beueelre tot Tyell ind Waigeningen. Opvchrift: Aan de 3 staten van het Neder Gesticht van Utrecht. Deel D. 393. •
N°. 681. Het afsehrift van zijri* brief aan den bisschop van Utrecht, luidt als volgt: Hoichwerdige in Goide, hoigeboeren ffurst, gen. heer, uwer gnaden schrift beruerende den
handell ghisteren omtrijnt Vtrecht sich begeuen mach hebben, heb ick gnetliek ontfangen ind waill verstaen, dairop ick denseluen vuege te weten, woe ick huyden vroich morgens, as mijn W gneden schrift then handen komen is, ruteren ende knechten, die auer den handell geweest sijn , vur mij ind anderen beueelsluyden mijnss gen. heren hertougen van Gelre doen komen heb, den seluen uwer genaden ind der staiten schrift vurgehalden, dairop versueck ind ondertastingen ge- daen, om die waerheit vander saickeu toe erfaeren. Aldus verstaen ick vanden seluen, dat oiren aenslach geweest sij die vianden mijnss gen. heren toe versuecken ind to krencken, gelijck sulx in loep deser veden to beyden zijden daigelicks geboirt mach sijn ; die aenslach wanschicklick to Jutfaes omtrijnt Vtrecht auer die Oislerwijcker ind Brabender geuallen sij , dair die schutten der stat Vtrecht komen sijn om dieselue mijt oiren guede te veyligen, hebben ruyteren ind knechten den schutten ind burgeren duechtlick vurgehalden, »syet gij , lieue vrunde ind burgeren, wij sijn hijr om onse vianden to versuecken, keert u aen onsen handell nyet, wij en hebben noch weten anders nyet dan vruntschapp ind duechden mijt v vytstain," Ind sijn die knechte alsoe voirtgetre- den hent tegen tgericht der stat, ind eynen ygelick, wye hon onder oigen komen is, vurgehalden gelijck vur, »wij sijn vrunt ind Gelreschen ind suecken onse viande." Aldair syn de ruyteren langhst die stat den knechten int gemuet komen, ingelijcken den burgeren bijnnen ind buyten den poirten staende togesacht ind vurgehalden, vruntlick ind duechtlick gelijck vur; begerende Gosijn vander Hellen weder to hebben, den sijne perde ontdroige doir die hamey ind die hamey, achter hon geslaiten wurdt; dairop sdeels weder vyten poirten geroipen hebben: »maickt v van dair, off wij willen v mijtten bussen van dair helpen." Hebben die ruyteren weder totten burgeren inden poirten staende gesacht, »gij burgeren , dess en hebben wij nyet verdyent, ind so wij (wen) v leet geschien, wij wolden v helpen, was villicht Goirt van Roidenborch ind meer anderen, die buyten der poirten waeren, die wairheit waill seggen sullen, as sij dairom versocht werden. DessgeJijcks heefft Vrederick Nentzell aengeroepen Jan van Roidenborch," h. burgermeister, stuyet ind stildt uvve burgeren! wij sijn dijnre mijnss gen. heren hertougen van Gelre, versueckende onse vianden, ind sijn nyet op uwen scaide off hijnder van uwer luyden. »Heeft Jan van Rodenborch auer twaiter wesende, Vrederick wederom aengeroepen, »gij dyeff! verreder! moirdener ind straiten schijnerl gij syet nv recht to pass komen op raider ind galgen, jck sail in die stat ind rueren dat heilige vat (?) uwer sail egheen ewech komen." Heeft Ffrederick weder ther antwort gegeuen, »wij en sijn die luyde nyet, wij en hebben dess nyet verdyent." Sijn de ruyteren mijtten knechten alsoe voirt getoigen nae Jutfaes, hoerende die spitijge woirden ind aenropen sdeels van den burgeren, oick 8*
|
||||||
|
CO FREDERIK VAN BADEN, (1513).
|
|||||
|
dat veruolch vanden burgeren hent auer die brugge, dair die burgeren totten ruyteren ind knechten
jn geschoten hebben, dess sij nyet vermoidt noch vertrouwt en badderi auer dieseluen, ind hebben sich ontsyen ind gemyedt, om vruntschap totten burgeren, to schieten, hent ler tijt toe sij sdeels vanden knechten ind perden gewont hebben. Alss sij gesyen hebben dat sij dat sich alsoe aenstel- den, hebben ruyteren ende knechten weder tot hem geschoiten ind sijn alsoe voirt getoigen naider Vairt. Dair hebben sij vanden sluyzen geschoiten, oft apenbair vianden geweest waeren, ind sijn soe to perde ind to voit geuolcht twe off drye mijlen weechs, tuschen der Sterckenborch ind Doirn, den onsen sess off seuen perden ind knechten geschoten ind gehempt, dair sijn uvver ge- naden dijnre aen, sij komen mijtten burgeren ind buren dieselue aenstuerende. Hebben die onse gesyen dat groite veruolch, ind aengemerckt dat sij noit ind lijffs weer doen moisten, hebben sich gewairt ind totten seluen ingesath , ind alsoe sdeels van uvver gnaden dijnre gefangen, dat sij nyet gerne gedaen hedden, hedt sij die noit nyet dairtoe gedrongen ind hedden dess off moigen sijn, as men nyet en twijuelt Willem ter Brugghen uwen gnaden waill onderscheydelich vertalt ind vurgehalden heeft. Dijt selue hebben sij ons vur die wairheit vurgehalden, ind willen dat tallen tijden bewaeren dairt van noiden sail sijn, dess men sich van wegen mijnss gen. heren tot uwen gnaden , uwer gnaden dienaeren ind verwanten nyet vertrouwt noch versyen hedt, naidein uwe gnaden onpartyech sijn solden, die der vede gheyn schaffen heeft, ind onser wederparthien des- gelijcks vergondt wurdt, as men dat menichfoldelick bewijsen kan, ind nv kortzleden enijgen burgeren van Nijmegen geboirt is omtrijnt W'jck, den sijne vlass ind ander guet genomen ind aldair verhantiert wrorden is, ind die wederparthije mijnss gen. heren sich daigelicks aldair ind anders behelpen, ind noch eerghisteren toe Ainerongen sdeels knecht van Arnhem, burgeren van Nijmegen ind ander Gelreschen gefangen hebben opten wech dair mijt slaende nae Wijck, vanden seluen ruyteren ind knechten auer desen handell geweest gefangen ind alhijr gebracht worden sijn , ind die gefangen alsoe geredt. Wanneer men onser wederpartyen sulx gestaidt ind gestaiden will, ind den onsen nyet, ind dairom beuairt sollen moiten sijn, konnen uwe gnaden bedencken dat onreden sijn ind parthye ind eenzijde gedraigen wurdt, dat nae gestalt nyet en behoirt, naidem eertijtz van wegen mijnss gen. heren doir versueck der staiten geadmittiert sij, datmen van onser zijden opten Stichtsen gronde nyet toetasten noch schedigen solde, soe vere vanden Bourgoenscben zijden ingelijcken geworuen wurdt, dat nye heeft willen geschien; soe dat men gheenerhande rcdenen en heeft, alsulcks as nv geschiet is, auer die dieners mijnss gen. heren to bewijsen ind den anderen to gestaiden, ind geschiet sulx ind dergelijcken daigelicks van beyden zijden in alien landen, omlancks den landen van Gelre gelegen, Coilne, Munster, Luy- dick, Cleue, Guylick; ind wes uwen gnaden ind uwer genaden luyden van gelijcken geboirden vyt die lantschapp mijnss gen. heren inder vede tuschen uwer gnaden ind den Cleeffschen, tvvijuell ick nyet uwer gnaden dienaeren ind ondersaiten noch sdeels waill vursteet. Woedem sij, soe men buyten mijnen gen. heren bijr in nyet gedoen kan, heb ick uwer gnaden ind de staiten schriften auergeschickt aen sijne ff. gnaden, wes mij dairvan tber antwort wurdt, sail ick mijt mijnss selfs boiden auergeschicken uwen ff. gnaden, die Got Almechtich bewaeren moit. Geschreuen opten Palmauont (19 Maart), anno etc. XIIJ0. V ff. g. guetwillige Henrick de Graiff, erffaight tot Ercklens,
beueelre toe Thyell etc. Dem hoichwerdigen in Goide hoigeboeren furst ind heren, heren Ffrederick,
bischop tUtrecht, geboren inarckgreue van Baden, mijnen gen. heren, Deel D. 393, 39*.
|
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1513). 61
N% 582. De stad Amersfoort herhaalt aan de 3 staten van Utrecht hare weigering om in
het huisgeld te dragen.
Weerdige, hoichleerde, edele, geboirtige, eersame, wijse, bisonder lieue hcren ende guede vrunden.
Alsoe wij laitst inden capittel gescreuen badden op die voirraeme van der vutsettinge van die huysgelden onse antwoirdt ende meninge bi tiden to voeren scrifteliek ende montlick voirgegeuen, dat wij dair nyet jnne consentierden; wort dat selue capittel doe ter tijt gecontinueert tot dijnxdach toe, soe wij verstaen, ende men nu dan sluten solde, soe seggen wij noch als voir tegon die voir- raeme van die vutsettinge van die huysgelden, ende en consentieren dair geensins inne, ende dat bi tiden genoich van ons lot diuersen stonden verstain als vours. Begeren dair omme teser tijt van ons int best nemen, versculden wij altijt goetwillich an uwe Kefden, diG Got in vrouden lang gesont bewaren moet. Gescreuen op manendach post Palmarum (21 Maart) , anno XII J\ Die stadt Amersfoerdt.
Opschrtjt; Aan de 5 kapiltelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel G. 59. N°. 583. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over het doen van rekening
wegens het huisgeld.
Van Gots gnaden Friderich, biscbop tUtrecht, geboren marggraue van Baden.
Erbaren lieue vriende. Alsoe ghij la'tst jn ouerkomijnge deser nijer wtsettinge aen vns deden
begeren, dat wij reckenschap wolden laten doen ende geschien van den verleden wtsettinge der huysgelden etc., soe sijn wij des alsoe wail te vreden, ende begeren dat ghij hierop willen ouer- comen van eenen bequemen dach onse reckenschap geschien sail, ende Yns den bij desen bode doen verwitligen; willen wij alssdan enige van vnsen raiden dair bij doen ordinieren; desgelick oick vnse panders dair bij laten comen, omme te vernemen wair die restanten noch wtstaende sijnt. Ende jnden sich ervijndet dieselue panders off andere officieren voerders geboert, dan sie tot voert schijne gebracht hebben, alsdan zye hier omme te doen corrigeren, als sich dat behoeren sail werden. Godt zij mit v. Gegeuen jn vnsen slote Duersteden, opten XXXea dage jn Martio, anno etc. XIIJ0.
Get, hosz.
Opschrift: Aan de 5 hapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 372. N°. 584. Edsard, graaf van Oost-Friesland, aan de ridderschap en steden van het Neder-
en Over-Sticht van Utrecht, ter zake van Roelof van Munster* Edtzwardt, graue tho Oist Friesslanndt etc.
Vnsen fruntlich. groet voer, edelen, erentvhesten, ersamen vnd wijsen gueden frunde. Juwe
schrift betrefient Roloff van Munster, vnd wo he jn Gronigen vnd dair vmtrent ene vergadderinge gemaket vnd daer mede de lande van Drenthe etlicher manier beschadiget, de luyde berouet, gefangen vnd geschattet, oick den roeff vp vnsen hwse to Gronigen vnd zu Vrieslandt gebracht vnd vmmegeslagen soele bebben, alles den afschiedt tho Omme latest genomen entegen, mit be- gerunge off wij vnns oick vorder dessoluigen Roloffs mit bijstandt vnderwinden willen, hebben wij alles vordern jnholden vorlesen , vnd sint ane twiuel gij hebben jn vrischer gedechtniss wo Roloff van anbegijn , went noch jn den handel mit den drei steden , sick alwege tho dem hoichgeborn fursten vnsen gnedigen van Vtrecht, als sijnen lantfursten tho rechte erbodenn; desgelijken de hoichwerdige, hoichgeboren furste vnse g. h. van Munster vnd wij van Roloffs wegen rechtliche erbiedunge gedaen hebben, vnd jn antwort weder vntfangen," wanner vnse g. h. |
||||
|
FKEDERIK VAN BADEN, (1513).
|
|||||||
|
02
|
|||||||
|
van Vtrecht des hwses lo Couorde geweldich, wolde sijn gnad. handels nicht afslaen" vnd de
, dre stede na der tidt dat solich hws jn vases gned. heren van Vtrecht handen weder geko- men, sijn hws Kinckhorst gantz nedergesleten , vnangesien aller voergeroert vnd ander erbie- dungei dair vp wij Roloff, nachdem he vnnse diener gewest, oick jn Vrieslant belyeckt tho behoeff sijnes rechten etliche knechte to tehen gegunnet, dat dair solich roeff vnd anders vp vnsen hwse tho Gronign vmmegeslagen , moegen wij nicht geloeuen, dat oick dair mede den genomen afschiet to Ommen entegen gescheit, js vns also nicht ingebracht; dan wij den afschiet na to gaen, guede olde naburschap vnd vorkerunge tho vnderholden vnsernthaluen willig sint, vnd gij moegen afnemen , dat Roloff so oene sijns hws sint der tidt vornedert is, swaer sijn wolde, alsoe in weygerunge rectuliches edder guetlichen handels mit den schaden stille to staen. Vnd is vnse guetlich ansinnent vnd beger, gij willen nochmaels sijne mannichfoldige erbiedonge betrachten vnd voruoegen, dat de sake tho vorhoer vnd handlunge geslilt worde; vnd so dat geschiet, heft Roloff ghene oirsake vns offt ijmant anders vmme behulp an to soeken, welck wij jw na beger in antwort vormeklen. Geuen tho Awrigk, donnendages na Paeschenn (31 Maart), anno etc, decimo tertio. Opschrift: Aan de ridderschap, stad van Utrecht en steden aan beide zijde der IJsselen, Deel B. 373.
N°. 585. Burg, en raad der stad Groningen aan de ridderschap en steden van het Neder- en
Over-Sticht van Utrecht, ter zake van Roelof van Munster.
Edele, strenghe ende vrome, ersame ende wijse heren, besunder glide fruende. Jw edel-
heiden ende ersamheiden schrifften daer ijnne na vertellinghe, dat soe Roloff van Munster ene vergaderinghe van volke ijn onser stad ende dair omtrent ghemaket, ende daer mede sunte Mertens land Drenthe in roeff, brant en dingetal ghelacht, oeck de ingesetenen aldaer ghefanghen ende gheschattet solde hebben, ende denseluen roeff ende ghevangen eens deels ijn onser stat ende op den blockhuse aldaer ghebracht , vmgheslagen, gebuiet ende verhanteert, daer wt ende ijn, doer ende weder, doer sijn gheweltlike handel daghelix drijuende, ende dat wo wall jw edelheiden ende ersamheyden neet ghelouen noch vertruwen en konnen, wij de vorg. Roloue in sulken sinen handel bijstandich solde willen wesen, begheren nochtans de selue jw e. ende e. van ons te weten, oi'ften wij oeck des voers. Roloues ende der sinen in sodanen vorg, hoer handel mijt behulp, bijstant ende ontholdinge bijnnen onser stad vorder vns onderwinden willen, ende des onse be- schreuen antword, hebben wij guetliken ontfanghen ende verstaen, Daer op juwe edelheiden ende ersamheiden gheleue toe weten, dattet inder waerheyt alsoe neet befonden sal worden, dat de vorg. Roloff sodanen volk, daer mede he tvorg, handel inden lande van Drenthe bedreuen mach hebben, ijn onser stad totten vorg, handel toe doen, mit onser wetenheit, verghaddert heft; dat welke jw e, ende e. inder waerheit also to wesen starcklike dairwt hebben toe vermoeden, dat wij na den vorg. handel neet alleneghen de vorg. Roloue de voerghemelte roeff ende ghevangen bijnnen onser stad ende iurisdictie to distraheren offte verhanteren neet gehenget, mer den ingese- tenen van Drenthe tot dat selue hem genomen ende in onser iurisdictie ghebracht was, weder to bekomen alle moghelick behulp gedaen hebben, so se onghetwifelt des noet anders mitter wair- heit na solen segghen, ende soe wij vns dan wen toe noch inde vorg. Roloues sake ghans neutrael ende onpartigich gheholden, hem oick gheen behulp oft bijstand inder vorg. sake ghedaen hebben, de wijle oeck vns gheen ander oersaken ofte reden, daer doer wij tot anders vns inder voirs sake to holden bilick beweghen worden, voerfallen offte komen, dencken ende willen wij ons voert jnder seluer sake neutrael ende onpartigich holden; doch vp dat desse ende andere schelinghe |
|||||||
|
BISSCHOP VAPT UTRECHT, (1513).
|
|||||||
|
G3
|
|||||||
|
ghanslike hen gheleghen ende alsoe ene vaste vrede tusschen jw e. ende e. vp de ene, ende ons
fr. h. van Oest Freeslant ende vns vp de anderen sijden gemaket mochte worden, duchte vns walgheraden ende nut to sijn, dat men sodanen weghe also laesten vp den dach toe Vmmen vanden raden onser g. h, van Oestfreesland ende van onsen geschickten vrenden voergegeuen wor- den, voergenomen ende ingegaen hadde, daer toe men vns wal gheneghen sal vrjnden; dat welke wij jw edelheiden ende ersamheiden, de God de Heer saliger walfaert bewaeren will, soe int gnetlickste weder ter antword gheuen. Gescreuen onder vnse stadsecreet, des sondages Quasimodo Geniti (3 April) , anno etc. XIIJ".
Borgermestere ende raed der stad Groninghenn.
Opschrifi: Aan de ridderschap en stad van Utrecht, en steden aan beide zijden der IJsselen. Deel B. 375.
N°. 586. De staten van het Ocer-Sticht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zake.
Werde, edele, erbere, hoichgeleerde, vromme, ersame ende wijse lieue heren, bijsonder
guede vrende. Wij dancken v weerde, edele lieffden groetelicken der gueder doichden , tijrheyt ende vrentscap, onsen gedeputierden latest bijnnen Vtrecht geschickt bevvesen, dat Godt gheue onuerschult met blijuen en moet; ende aldaer nae uwer lieffden ende onser auer schrijuens van den greuen toe Oistfrieslandt ende stadt Gronijnghen, angaende Roloff van Munster gedaen, als wij verstaen, auerdragen ende beliefft werdt, wij de wedder anlwordt om de tijt toe korteren ijrsten opbreken ende v lieffden onse guede menijnge dair op bij den seluen baeden aeuerschrijuen solden, hebben wij de antworde gijsteren verleden ontfangen, opgebraicken ende gelesen , bijnnen Zwolle versamelt wesende; ende dair op bij ons seluest rait geholden op beuallen ende correctie ons gen. lieuen heren ende uwer lieffden, soe ons de saicke gelijck trefft nae den verbande ende natuerlicker bewantenisse. Ende dan de greue niet op onse schrijffte entlicken antwert, meer sich tot Roloffs antwordt jn des edelen heren brieff van Muntfordt referiert, de jnt langhe zijne saicke opt schoenste versleet, hoe wall de dijnghe niet alsoe beuonden sollen werden, als v lieflden vth jngelachter jnstructien, de men mijtter wairheyt niet anders bevijnden sail, vernemende wer- den. Dair om dunckt ons niet eerlicken, nae beslueten des greuen schrijffte, enijge guetlicke handelijnge mijtten seluen Roloff op te nemen, then sij dan onse gen. heren, den v lieffden zijne gen. hijrvan aduertieren wijllen, ende v lieffden enijge manier, mijddell ende wech voersetten ende bedencken mochten, bij welcker menijnghe ende bijkompst toe zamen onse gen. lieue heer ende zijnre gen. lantscappe niet jn eeren gekrenckt, v lieffden ende wij niet gantz verachtet, ende op de greue van Oist Frieslandt dair dorch oick de geweldige handt van Roloff toe trecken, gestijlt mochte werden, de wij dan ons de menijnge gescreuen voer ons niet affslaen, dan als lieffhebbers eeren ende vreddes oick als der lande wolfort soekende geerne mijt v lieffden volgen wollen, soe de dan bij den edelen heren van Muntfordt, den wij zijn edelheyt jnder handelinge geerne hebben, opt bequeemste ende eerlickste anden greuen verraempt worde , ende dat mede gescreuen worde de greue Roloff jn zijnen gewalde gantz terugghe hilde hijr en tuschen, als men van onser zijt oick doen moste, dat v weerde ende edele lieffden van ons mitten besten opnemen ende verstaen wijllen, verschulden wij geerne tegen deselue v weerde ende edelle lieffden, de Godt Almechtich jn saliger walfairt nummer verlathe. Gescreuen onder dat secreet zegell der stadt van Zwolle dat wij tesser tijt samelicken hijr toe gebrucken, op donredach nae den sondach Quasimodo Genili (7 April), anno Domini etc. X1IJ°. Gemene rijtterscap der lande Zallandt, Twente ende Vollenho, burgermevsteren,
scepenen ende raide der steden Deuenter, Campen ende Zwolle. Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Dee| B. 37tf. |
|||||||
|
FREDERIK. VAN BA.DEN, (1513).
|
||||||||
|
<34
|
||||||||
|
N\ 587. Instructie op Roelofs handell van Munster.
Jtem soe heefft Roeloff van Munsler 9 dat huys K.ijnckhorst gevest bacuen verboth vns gen.
lieuen heren ende menichfoldige scriffte der steden, ende tegens den oelden lantbrieff vanDrenthe, do zij ijrsten van bisscop Frederick van Blankenhem aen dat Gesticbt weder gebracht woerdden. Jtem soe heefft Roeloff enijgen naberfursten ende heren besworen geweest, dair hij mangelt van hadde, den oick de vorscr, veste tot krenckijnge alle desser lande wall gelegen soldo hebben geweest to versene was, soe Roeloff seluest blijeken lyet, jn dessen lande nyet geeerfft to wesen, sulcken huys tonderholdene, dat huys tot eyns anderen heren behoeff gewestet mocht werdden. Jtem hijr vth ende meer ander onredelicken oirsaicken, to lanck to vertrecken, die hij seluest
blijeken liet tegens vreemde, ijs men genodiget geweest de veste om dat huys tontvesten, doch thuys in sick seluest ongekrenct. Jtem dair na heefft hij bij sijnen dienre apenbaer seggesbrieue gesant bijnnen Zwolle op
de drie stede, doch bij raedt deels sijnre vrende nyet geexequeert, hoe waell sich de stede voir ende na ende altijt rechtes ende reden verbaden hebben bij vnsen gen. lieuen heren, als vnser beyde natuerlijke lantfurst ende reenter, jn sulcker meyninge Roeloff dat huys Coeuordde ijrsten, onverkort sijnre pantschap, onsen gen. heren jnrumen solde , ende dat om reden hij vnses gen. heren reede ende amptluden ende vrunde vanden rade der dryer steede jnder Gelresschcn veden, eer de steden mijt hem in onwillen quemen, dat buys Coeuordde voer sloet ende sij dair afF kyerde ende sich sijnre gen. brieue ende commissie doer de hameye dede langen , ende bij sich oick met anderen heren vormengede, ende de Kijnckhorst alsoe, weder vnses gen. heren ende der lande wijlle ende gewoenten , geyest waert ouergelacht, bleue hij opten huyse, staende srechtes tusschen den steden ende hem; ende jngevalle hem dan de sentencie offt wthspraicke affgenghe, solde hij des huses gherne rijmijnghe gedaen hebben, dan moetwillicheyt voirnemende opt nye, als hij na jn velen bewesen heeff't, dat huys in vreemden handen tbrengen, Jtem voirt soe Roeloff blijeken laet, hem eyn jair lanck rechtes ijs geweygert etc., dair om
vijant gewordden etc., soe ist te verstane, dat Roeloff lot geenre tijds rechtes op de steede mijt laedijnghe, als sulex na geboer ende gewoente der lande behoert, an vnsen gen. heren versocht heefft, alsoe dat sijne gen. denseluen geens rechtes heefft konnen weygeren , ende hadden de steede solex nyet aff konnen wesen, weer de ladinge alsoe gescbiet, tot eniger tijt; dat meer ijs, hebben syne gen. Roeloff altijt toegesacht sijnre gen. recht den seluen to apenen, ende onvertagelicken gescien ende wederuaren te lathen, dan hadden sijn gen. gheene macht sijnre gen. ondersaten to dwijngen, de saicke an sijnen gen. offt anderen heren ende steden to compromitteren tegens oren willen na bescreuen recht ende reeden, dair om dijt vorss. verbleuen ijs, ende ijs oick na sijnen scrijuen gheen vijandt geworden als nabescreuen ijs. Jtem als hij scrijfft, tot grooten kosten gedrungen te wesen, ijs hem van onsen $en9 heren
ende den steeden altijt toegesacht ende gescreuen, dat hij om anxt sijnre gen. en den stede gheene vorder kost op den huse doen en dorffte, dat hij van edes ende ampts wegen te doene schuldich weer, soe de stede hem rechtes wolden plegen. Jtem soe dan Roeloff dickmaell blijeken liet, soe scrifftelick ende muntlick voir sijn ^en,
en den sleden, dat huys tbrengen jn anderen heren handen, ijs onse gen. heer in persone aldair gereden, gesijnnende sijnre gen. huses opijnge, onverkort nochtans Roelofs pantscap, wolde oick Roeloff mit rechte offt vrentschap bij de stede verenigen; heefft hij sijn gen. dat selue geweygert ende voir ontholden, ende vanden huyse gekeert mit hoemoet, alsoe dat sijn gen, mit schanden sich mosten wederom opt huys Gramsberge vertrecken. |
||||||||
|
._______........_.__. _....
|
||||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT , (1513).
|
|||||||
|
65
|
|||||||
|
Jtem soe Roeloff dan mil merckelicken pennijngen, bauen de sesshondert gulden , tot schaden
der lande, bauen sijne pantsehap vanden huse mit gemuede ijs gesleten, ende oick noch den lande affgedrongen, bauen benotelinge, bij sijn gen. ende hem gehantekent bauen IJcr. g., heefft hij staende sijns dienstes loffnisse en eedes hij beborget hadde, een staketh onder dat water en twe gesneden ende een blijnde lijne gescbaren, dair mede onontsacht, hoe waell bij oick alsoe eerlicken vthgericht ende betaelt was, dat huys bij nachte jngenoinen, de lantsaten doetgeslagen t gevangen, gescbattet, ende den huysluyden dat oir genomen, gebrantschattet, nyet anders dan woe hij apenbaer vijandt geweest weer; ende op dat hij ommers gheene reden pretenderen druffte van onrechte, hebben sijn gen. denseluen na loeffnisse sijnre gen, reede jn sijnen affganck doen betalea bijnnen Groenijngen bouen de ses hondert golden gulden, doe hij dat huys alsoe oneer- licken bauen acht dage all jn hadde genomen. Jtem soe hij roert, dat bauen den affgescheyt des fursten ende heren raidt van Minuter ende
Oist Vrieslandt, bij onsen qqu, heren to Gramsberge, sijn buys Kijnchorst omgeworpen etc., mochte aldair onder anderen verspraicken wesen, vellichte, als Roeloff dat huys ijrste geruymt hadde, soldemen gheene vrenthjcke bijkornpst affslaen ter heren begeerte, soe ist dat hij tvors. huys nyet mijt willen dan mit machte ende dranghe heefft moeten rumen ende, nae der rumijnge ende nyet vor den tijden, mijt woerdden noch scrifften vijant gewordden, dan do apenbaer segge- brieue gesant an alle jngeseten slants van Drenthe, zij gevangen, geschat ende gebrantschattet, gebot gedaen aen onsen gen. heren meyers ende pachters, sijnre gen. renten an nyemants dan an sijnen handen to betalen etc., dair vth to mercken stont, hij tot geenre guetlicheyt dan tot moetwillicheyt geneget was, dair om sijn huys vorscr. nedergelacht ende geslecht ijs, mijt meei* anderen oneerlicken saioken hij gewandelt heefft, ter spraicke blijcken mogen etc. Dcel B. 377, 378.
N°. 588. Jan, burggraaf van Montfoort, aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van
Roelof van Munster.
Weerdige, edele, eerbaere, wijse, lieue heeren, neuen ende goede vruenden. Ick gebiede
mij zeer vruentlicken tot uwer eersaemheden, den seluen ouerseyndende een copie sbriefTs, gecon- cipieert opten laetsten brieff mij gesonden bij den greue van Ouerkemst, beruerende den handell van Roeloff van Munster. Begeer zeer ernstelick der seluer copie doersien ende hernstelick visitieren wilt, off die selue geforiniert js jn behoirlicke forme, als dat behoirt, om die voorts ouer te seyn- den naden voors. greue, ende jndien ennige gebreecken daer jn te setten zijn , die nut ende orbarlick zijn, die wilt daer jnne setten laten, orame vorder verloop te verschutten, mij altijt referende tot uwer eersaemheden correctie, ende van deser voirs, zaicken zullen uwer eersaem- heden oick breder jnformacie mondelinge doen, dan jck nv alzoe soude connen geschrijuen, meyster Harman Haghes ende Berndt Vuyten Enge, raiden mijns gen. heeren van Vtrecht. Hier jnne doende zoe uwen eersaemheden dat op nutste zall dtincken gedaen, deselue God Almachtich behueden ende bewaeren moet tot langen tijden , vrolich, zelich ende gesont, Gescreuen lot Monl- foirt, opten XVen dach in Aprilj, anno Domini etc. XIIJ0. J. de Montfoird.
Opsclirift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 379. N°. 589. De gedeputeerden der 3 staten van Utrecht, te Brussels geven aan hunne commit-
tenten verslag hunner hemoeijingen, en deelen hun mede de komst van den hertog van Brunswijk aldaar. Edele, wailgeboeren, vermoegenden , eersame, wijse ende voirsichtige lieue heeren ende bijsonder
II. 9 |
|||||||
|
FKEDEKIK VAW BADEN, (1513).
|
||||||||
|
GG
|
||||||||
|
goede vrunden. Na veell sollicitatien bij ons gedaen, ende alle saicken ons wedervaeren , dair wij
uwen e. ende e. liefden lest ofgescreuen hebben, soe ist geboert dat mijn heeren die cancellier ende deken van Loenen alle saicken van beyden zijden op gbisteren, vrijdach, mijn gen. vrouw ende hoeren raet aengebracht hebben na den middach omtrent vijff* vren, ende, hoewel dat wij van dien auont tot omtrent negen vren toe tappoinctement vanden voirs. arbiters verwachten, seyden zij ons ten lesten , soe ons weder partye daer doe nyet tegenwoerdich en was, dat wij als huyden, morgen op saterdach, omtrent seuen vren dan weder in des cancelliers huys verschijnen souden, woude ons dan die cancellier dat appoinctement seggen, niet tegensstaende die deken buy- ten na Loenen reysen most, alst geschiet is, te weten, dat alsoe die tuychnisse ten bijden sijden beruerende dat jncident vanden gevangenen wt Harderwijck duyster waeren, soe dat men doer gheen entlick vonnisse noch wel op gheuen en konde , soe hadde mijn gen. vrouw geordineert, dat sulke jncident, niet tegenstaende men inden principalen saicken voirt procederen soude, van dair zij gelaten waeren; ende alsoe wij nabueren waeren ende wt viguer van recht veel jncidenten vallen mochten, soe begheerde mijn gen. vrouw, dat men die saicken noch in vruntscappen wouden laten handelen, des hij van elcx ons meyninge begheerde om mijnre gen. vrouw weder bij te moegen brengen, dair ons wedefpartye, sonderlinge van heer Floris wegen, op begheerden a parte, als wij verstonden, enen zekeren tijt wtstelts, om sulcx heer Floris te moegen verwittigen, zijn meyninge dair op mijn gen. vrouwe te scriuen, ende dat van der greuen wegen begheert worden mit den recht voirt te procederen; wij gauen oick a parte ter antwoirde, dat wij oick wtstel be- gheerden om uwen e. ende e. liefden bijtebrengen, ende antwoirde, mijn gen. vrouw scriftelick te laten weten voir beloken Pinxterendach naistk; ende van wegen mijns gen. heeren van Vtrecht worde oick begheert mitten recht te procederen. Ende die cancellier beyden partyen verstaen hebbende, heeft ons bij ten lesten geseyt, dat ons wederpartye inden voers. tijt van beloken Pjjnxteren oick te vreden waeren, ende dat dair mede alle saicken tot dyer tijt toe berusten souden, wair van wij een act scriftelick begheerden, dat hij ons toe seyde te laten werden, dan om cor- ticheyt vander tijt en hebben wij bet noch niet gecregen. J tern op ghissteren, vrijdach na middage tussehen vijfF ende sess vren, is die hertoich van Brunswijck in Brueselle gecomen, ende zeer heer- lick bij mijn heeren van Bergen ende zijn zoen ende meer andere vanden houe, doch meest Ep-montsche wesende, oick bij den artschiers vanden prins jngehaelt, bij hem hebbende van zijns selfs, volck omtrent vijftich peerde ende omtrent LXXX hellebaerdiers. Ende want wij mitten hertoich voirs. op onsen tractaet ende gebreken noch niet gecommuniceert en hebben , als wij gheerne zouden bij raide vanden deken voirs., die, als wij hopen , mergen weder alhier bij ons wesen zell, soe en kunnen wij voerder dan dit voert yerst uwe e. ende e. liefden ter waerheyt rnet ^escriuen. Ende, lieue heeren ende vrunden, en wilt vmmers niet laten ons die vijftich Philips gulden terstont te scicken, soe als wij lest gescreuen hebben, oft anders ter waerheyt en syen wij wtie herberge noch wten lande niet te geraken, ende sellen na den pen. soe lange moeten wachten, dat groeten cost anders gedragen zell, als bet mercken moegen die selue uwe e. ende liefden, die God gespaeren ende bewaeren moet tot langen tijden vrolich ende gesont. Gescreuen te Bruesele, opten XVJefl dach in Aprilj, anno etc. XILT. Uwer e. ende e. goitwillighe,
Gedeputeerde des Neder Stichts van Vtrecht. Omchrift: Aan do 3 staten van het Neder Sticht van Vtrecht, Deel B, 380,
|
||||||||
|
r
|
||||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1513). 67
|
|||||
|
N*. 590, Burg,, schep. en raden van Deventer, Kampen en Zwolle, berigten de 3 staten van
Utrecht de inneming van Koevorden door Roelof van Munster, en zijne verdere vijande* lijkheden in het Over-Sticht. Weerde, edele, hoichgeleerde, erbaire ende wijse heren, bijsunder guede vrunde. IloloiF van
Munster heff't eyn vergaderinge van IXC knechten gemaickt jn Oist Vrieslandt, ende dair mede jngenomen gijsteren nacht die vlecke to Couerden ende die besaten, voirt getoegen jn Zallant, als hij tegenwoirdich omtrent onser stadt Swolle bij Dalfizen jndoende ijs, ende Zallant jn roeff, brant ende dijncktaell leggende, dat wij v lieffden aldus verstaene gheuen, bijddende dat v lieffden mijt malckanderen hijr op communicieren ende ons behulp ende bijstandt doen mijt dat aire spo- delichte, den seluen to sturen ende den amptman van Couarde tontsettene, so wij bevruchten, jnden dat den seluen amptman gheen haestlick ontseth ende wederstandt Roloff gedaen wort, dat dan sich ander mijt hem menghen sullen, tot verstoringe ende affbroicke seeker van desser sent Martens lande. Hijr wijllen v weerde lieffden jnne doende als wij des hebben eyn gans betrouwen, ende des eyn troestlijck to verlaten antwort, dat wij gheerne tallen tijden verschulden. Gescreuen onder segell der stadt Zwolle, op dach Sacramentj (26 Mei), anno etc. XIIJ. Burgermeisteren, scepenen ende raidt der stede Deuenter, Gampen ende Zwolle.
Oick, guede vrunde, begeren wij, dat v weerde ende edelle lieffden wijllen bearbeyden, ter stundt an vnsen ^en. leuen heren van Vtrecht, wij an sijn gen. oick nu gescreuen hebben, dat die selue sijn gen. therstundt opsitten ende sich mijt alle sijnre gen. macht ende der gheene sijn gen. opbrengen ende gebieden moegen, om dijt selue te sturen an desse zijde wegen, want wij eyn ander ende arger bevruchten, anderen sich hijr mede mengen wijllen, so dijt alsus onverseens opstaet; verschulden wij gheerne. Datum vt Iris. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Bed B. 381, 382.
N°. 591. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over de zending hunner
gedeputeerden naar Ooerijssel. Van Gots genaden Friderick, bisschop tUtrecht, geboeren marggreue van Baden.
Erbaren lieuen vriende. Alsoe latst tUtricht jnden generaell capittel ouercomen ende gesloten is, dat vnse drye staten hoer treffenlijcke gedeputierde vriende mijt \ns jn vnse lant van Ouerijssel schicken solden etc., alsoe begeren wij guetlijcke, dat ghij veruoegen willen dat hiertoe van elcken vnsen staten guede treflentlijke personen gedepuleerdt ende geordiniert werden, soe wanneer wij v voerder doen schrijuen, dat die seluen alsdan bereyt ende gestalt sijnt sonder verhinderinge mijt vns wt te reysen. Betruwen wij v alsoe genselijcken. Got sij mijt v. Gegeuen jn vnsen sloite Duersteden, opten XJen dage jn Junio, anno etc. XIIJ0. Get* nosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 585. N°. 592. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over de mandamenten in
zahe der uitzetting* Van Gots gnaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboeren merkgreue van Baden.
Erbare, lieue vrunde. Uwe schriffte sampt der notulen daer na ghij begeren wij die manda-
inente doen expedieren solden, hebben wij guetlicke ontfangen ende sijndt geneigts willens gewest
sulex van stonden an the laten geschien, dan so de name des ghenen ghij totten vnsen totter
opboringe ordineren willen nijcht geexprimiert ende oick wij ene cleyne ende billicke veranderinge,
9*
|
|||||
|
EREDERIK VAN BADEN, (1513),
|
|||||||
|
08
|
|||||||
|
die v noch der sake nijcht achterdeylich meer voerderlickx is, dair jnne gedaen hebben, dair
van wij v doich yerst aduerteren eer wij die rnandamenten versegelen wolden. Sus begeren wij aen v guetlicke, ghij willen vns van stonden an sonder enijch vertreckx ene persone van uwer aller wegen, soe dat laitste jn vnser tegeiiwoirdicheyt jnden capittel ouerdragen is, noemen; alsdan wil- len wij terstont die rnandamenten, jn forme als wij v hyer jnne besloten ouersenden, doen expedi- eren, ende v de voirt to senden; oick v dan mede laten weten op wat tijt wij die veylich- scepen voir vwe gedeputierden jn de Eem doen komen sullen. Voirder hebben wij enige van vnsen reden nae uwer begerte beuel gedaen, op en maendage naistkomende sick van vnser wegen bij v int generael capittel tho voegen. Got sij mijt v. Gegeuen in vnsen sloite Vollenhoe, opten XXVea dach jn Junio, anno XIIJ\ Get. H. HUNDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stud van Utrecht. Dee! D. 396.
N\ 593. Deken en kapittel van Zalt-Bommel aan Jacob van j4ppel£ern, ter zake van he$
inwijden van het Reguliere kloo&ter aldaar. Eerwerdige, wijze, voirsichtige onse zeer geminde heren. Wij verstaen wt uwer eerwerdic-
heiden scrifften nv aen ons gesant, als dat die eerwerdige beer de vicarius ons gned. heren van Vtrecht, ther antwort gegeuen heefft, dat die furste van Gelre, onse gned. heer, also veel gedaen heeff't aen onsen gneden heer van Vtrecht, om der consecracie wille te mogen geschien na begeerte der Regulieren, also dat bij hem duncken laet, dat die consecracie nyet mogelick sal wesen te ver- trecken off te suspenderen etc. Eerwerdige, wijze heren, uwe eerwerdicheiden sijn des wael bet wijs, wo dat gheen kersten bisscup na recht ende reden sculdich is te consecreren off te doen consecreren ennige nijkerken, capellen off cloosteren in preiudicie ende hijnder der moderkerken , buten wil ende consent der rectoeren der seluer moderkerke, waer om onse gneden heer van Vtrecht off sijner gnaden vicarius wael saeck ende reden bedden alsulke consecratie te vertrecken ende te suspenderen. Nyettemijn eest saeck dat uwe eerwerd. ons toe behulp uwer ende onser rechten, egheen ander adbesie daer in en geliefft te doen, soe moeten wij lyden tgheen dat wij nyet gekeren en konnen. Ende soe dan uwer eerwerd. brieff voert inhelt, dat wij bij onse eer- werdicheiden ennijge van ons vuegen wolden, onse heer die vicarius solde dan den prior ende pro- curator vanden Regulieren aldaer ooc onlbieden, ende alsdan wolden uwe eerwerdicheiden ende onse beer die vicarius voirs. goede wege ende manieren vijnden , om hem ende ons te accorderen etc. Eerwerdige, wijze heren, uwe eerwerdich. sullen daer op gelieuen te weten, woe dat die heren vanden Regulieren also potens sijn in deser saecken ende hoeren wijn ende bier daer mede drincken, dat sij na onse arm priesteren nyet en vragen, ende dat sij ons noch wael bet dencken te richten elc. Aldus laten wij ons duncken, dat sij sich totter concordien doerdragende nyet en sullen willen geuen, ende sullen altijt hoer verhael willen behalden, then weer saeck, dat onse heer de vicarius voirs. hemluden ernstelick screeff, wro dat uwe eerwerdich. ende wij hem requi- reert hedden, die consecracie nyet en geschien ter tijt toe dan uwe eerwerdicheiden ende hij hemluden ende ons bier afF accordeert hedden, daer wij ons alsdan gherne to geuen willen, ende alsdan ennige van ons volmechticht aldaer scicken bij uwe eerwerdich., die onse heer Got wil gespaeren in salicheiden, voerspoet ende gesontheiden. Gescreuen jn die Translation. Sancti Martini patroni nostri, (4 Julij), anno etc. XIIJ°. Uwer eerwerdich. oitmodige subiecten, dekenen ende capittel
der kercken van Zantboemel. Opschrift; Aan Jacob van Appeldem, deken van den Dom te Utrecht, Deel A. 5o^ ■
* |
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1513). 69
K\ 594* De gedep. der 3 staten te ZwolU aan hunne committenten, ter zake van Roelof
van Munster,
Eerwerdige, hoechgeleerde, edele, -vrome, strenge, eersame, wijse, voirsichtige. V sal ge-
lieuen te weten, dat wij sonnedages smergens na onser Lieuer Vrouwen dach te seuen vren al hyer to Vollenhoe gekomen sijn, ende en hebben toe heer toe nyet voirder konnen komen, dan dat dair een concept gemaict is bij onss g. h. die staten alhyer int bijwesen van onss op behagen vanden drien staten vanden Neder Sticht, als dat breder van onss vernemende suit weerden en God will. Hyerna heeft onss g. b. doer sijne g. raden van onss begeert, noch een weynich tijts alhyer te vvillen vertueven, want dair enijge arbeidende sij , verbopende wess goits te doen; twelck wij v vrome lyefden nyet onverwitticbt en hebben wilJen laten, dat ken God, die v, eerweerdige edell, eersame lyefden, altijt bewraeren wil salich, langeliuich ende gesont. Gescreuen te Vollenhoe, opten VIUen dach in Julio, anno etc. XIIJ. Uwe goetwillige gedeputierde vanden drien staten.
Opschrift: Aan de 5 kapitteten, ridderschap en stad van Utrecht. % Deel B. 383; N\ 595. Gedep. der 3 staten van Utvecht, te Zwolle, aan hunne committentent ter zahe van
Roelof van Munster. Eerweerdige, hoechgeleerde, edele, vrome, eersame, wijse, voirsichtige heren ende goede
vrunden. Wij gebieden onss zeer denslich tot uwe liefden, den selfden toe kennen geuende, hoe na onsen laesten scriuen tot noch verbeydet hebben die antwoirt vanden graue van Benthem, die hem hyer in gemenget heeft, wes goets thoe doen , welcke antwoirt na sijnen affgesceyt wij v copie tegenwoirdich hyer in besloten dair aff seynden, die uwe liefden wael verstaen sullen ende onsen g. h. in enen artikel onbillick duncket wesen in sijnen voirnemen , dat hij soude in middelaer tijt moegen vorderen ende scatten enijge derpen, na vermogen ingelachter copien, twelcke onse g. h. mishaecht; wair op ons g. h. noch begeert heeft, hertlich onss noch hier te willen verholden, off Roeloff van Munster alsulck artickel aff wel stellen ofte te nyet, dair doer die dachuaert verhalden wert, twelck wij v liefden inden besten te kennen geuen , off v belieft onss alhier dair na te verwachten ofte thuys te komen; ende jndyen dan dat uwe liefden sich berieden onss hier langer te verholden, wort van groter noden onss gelt te willen bestellen, op dat wij mijt eren van hier mochten komen. Dat ken God, die v eerweerdige, edele, eersame liefden altijt bewaren will lange salich ende gesont. Gescreuen tot Vollenhoo, den XIJ dach in Julio, anno etc. XIIJ.
Uwe goetwillige gedeputierden vanden drien staten.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 398. Het afschrift van den brief van Everwijn, graaf van Benthem, aan den hisschop van
Utrecht. luidt als volgt: N°. 596. Den hoichweerdigen, hoicbgeboren fursten ende heren, heren Friderich, bischop tUlrecht,
geboeren marggraue van Baden, mijnen genedigen 1. heren gesc.
Hoichweerdige, hoichgeboeren furst, gnedige lieue heer. Ick schick v f. g. de antwort
Rolofs van Munster, die mij nicht eer dan desen dach toe vijff vren nae rniddach ten handen gecregen hebe, wair wt v f. g. mij ail gelegenheyt weder willen bij desen boden schriuen, op dat ich Fvoloff van Munster durch mijn versinnen nicht darff opholden; die knecht lach ander halue dach, eer hij weder ouer die Emeze comen konde. Ick verstae nicht anders, dan die graffRoIoff |
||||
|
FREDERIK TAN BADEN, (1513).
|
|||||||
|
70
|
|||||||
|
van Munster met lijue ende guede dencke bij te staen. Mijns bedunckens solde nyetonnuttegedaen
sijn, v f. g. mij bij desen bode eenen enkeden dach deden schriuen, den v f. g. gelegen were te
te bolden; dair nae wolde ich den Roloff dan wt mijn seluen toescbriuen, dan v f. g. moeste
dair benefen mij genochsaem geleyden bij schicken, dat v f. g, oick die steden besegelt hadden,
welck doir mijner beden alsoe geschiet were, dat Roloff met een aenzaell tot dage aen ende aiff
onbesorget komen moechten. Hier willen v f. g. nae yetzundt gestalt init den beste nae schicken,
wair aen ick v f. g. behegelicken dienst gedaen konte, fdede ick altijt gem. Geschreuen tot
Bentheim, ijlende mit mijner bandt, op saterdage den IXen dacb July, des auondts tot sess uren,
anno XIIJC.
Euerwijn , etc.
Dcel D. 399.
Het afschrift van den brief van Roelof van Munster aan Everwijn^ graaf van Berthem,
is van dezen inhoud: N°. 597. Dem edelen vnde walgebaren, verniogenden heren Euerwijn, grauen thot Bentbem ende
■van Steenforden, stadtholder jn West Frieslandt, mijn gen. lieuen beren. Edele vnde wailgeboeren, verniogenden, gnedige, lieue heer. Uwer gnad. schrifften onder anderen vermeldende, dat sich w genade mij tgefalle nu euermaels tFollenboe bij mijnen gnedigen heren van Vtrijcht in bijwesene der stede gefoeget hadden, ende dorch flitige bede mijt swaer- beyt erlanget, dat sijn furst. gnade mitten steden uwen gnaden jn mijnen saken handelens hapen tfergunnen, ende szo w gnade dan wusten ich daer tho t ferstaene geneychet were , wolde alsdan w gnade vorder jnder saken dach ende stede jn uwer gnade graiffschap van Benthem benoemen, daer wij van beyden parthyen mijt menichten koemende worden, mijt genoichzame geleyde ver- sorget, daer dorch uwe gnade begheren, jcb mij middeler tijt gewaldighes auerfals tontholden etc. Soe bedancke jcb des uwen vermogenden gnaden, ende alles vlitiges vuergedanen oirbaerliches arbeyts, ende szijnt oick willich altijt tferdenene. Ende soe jcb allenthen mij oprecbtliche ende fruntliche erbedinge hebbe laten hoeren ende gebruycken, sijn ich noch nae als voir willich mij nae eer ende rechte jn fruntlicher handelinge te laten vinden, oick an te nemene als w gnade mij nu gescreuen hebben, ende gewaldes tontholden, viertijn dage lanck nae desen thoekomende son- dacb, jndien sulx bij mijnen weder parlen nijcht jnne gebroicken wordt, wtgesundert twee off drie kerspele, den jch nae hoeren «ygener wilkor ende verschriuinge horen dingtael ende gelauet gelt off gedencke te manene, ende mij de voerberoerde dach mitten alder yersten mijt genoich- saem geleyde toegescreuen, ende oick middeler tijt gebolden worden moghe, vp dat voerder on- kosten ende swaerheyden moeghen verhoert blijuen, ende de saken ter entschap dan bijgelacht worden, dair jch bidde ende begheer, als jck altijt gedain bebbe, wwe genade ongespaerdes vlijtz tbeste jnne doen willen, sulx wijli ich altijt omrae vwe vermoegenden gnaden tferdenene willich szrjn ende den szeluen vwen gnaden Gode befalen dienst vnde gefallen tbewrjsene geneiget. Gescreuen ijlentz, anne midwekens nae Visitationis Marie Virg. (6 Julij), anno etc. XIIJ0. Roloff van Munster.
Deel D. 400.
N°. 598. Hendrik de Graaf, erfvoogd van Erklens, verzoekt aan de 3 staten van Utrecht,
teruggave der aan hen geleende 3,000 guldens. Werdige, wailgeboeren ind edell, eirbare, froeme, wijse ind vursichtige, besunder lieue heren |
|||||||
|
BI8SCH0P VAtf UTRECHT, (1513). 71
ind guede vrunde. Ick en twijuell nyet uwen liefden waill vurstee die menichfoldige antwort ind
toeschrift, uwe liefdeu mij gedaen hebbe op mijne brieue ind assignatie der dryeduysent g., ick op mij genamen der saicken to guede ind vytgericht heb van wegen inijns gen. heren, hertougen van Gelre, tot inijnen groiten schaide ind achterdeell, ind woe guetlick ick mij geleden heb, woe irk min bescheytz krijge dat ick nyet verhoept noch vertruwten hadt. Woedem sij, ick begeer noch dijnstlick ind vruntlick, dat uwe liefden sich alsoe mijt malcanderen bespreecken willen, dat mij mijne brieue bij uws capittels secretarius expediert, volzegelt, auergeleuert werden rnoigen, ind nae uyt derseluer mij betalonge geschie, als ijmmers nv billick ind redelick weer, want ick mij guetlicke langh genoich geleden ind dat mijn vur v vytgelacht heb, om vruntschapp tuschen mijnen gen. heren ind uwen liefden tonderhalden. Ind wes ick mij totten seluen verlaiten sail moigen, begeer ick eyn wederbeschreuen antwort, dair ick mij naer sail hebben to richten van uwen liefden, die Got onse Heer vrolich ind gesont bewaren moit. Geschreuen op donresdach (woensdag?) sent Margrieten dach (20 Julij), anno etc. XIIJ \ V 3. guetwilligen Henrick die Graff, erffaight tot Erkelens,
beuelre tot Tyell ind Waigeningen. Opschrift: Aan de 5 kapittelen en ridderschap van Ulrecht. Deel D. 401. N°. 599. Hendrik de Graafy erfooogd van Erklens, aan de 5 kapittelen van Utrecht, ter
dier zahe.
Weerdige, wailgeboren ind edelle, eirbere, froeme, wijse ind vursichtige, besunder lieue
heren ind guede vrunde. Ick heb aen die staiten geschreuen, guetlick vermaenende mij te willen voldoen, nae luyt oiren guetlicker vur ind toeschriften, as ick nyet en twijuell uwen liefden waill vurkomen sail. Begeer ick dijnstlick ind vruntlick, uwe liefden sich dairop mijt malcanderen bespreecken willen, dat ick tot bescheyt komen moige, want ick nyet ghern mijt uwen gaitzhuy- seren ind oeren guederen onwill hebben soldt; ind wes mij wederfaeren sail, dair ick mij nae sail hebben to richten, begeer ick eyn wederbeschreuen antwort van uwen liefden, die Got vnse Heer bewaren moet. Geschreuen op donresdach nae sent Margrieten dach (21 Julij), anno XVC XIIJ\ V 1. guetwillige Henrich de Graff, erffaight tot Ercklens,
beuelre tot Tyell ind Waigeningen. Opschrift; Aan de 5 kapittelen van Utrecht, Deel A. 586. N°. 600, De his&chop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over eene te houden dagvaard
te Zutphen met den hertog van Gelderf over de schuldvordering van Johan, heer van Wisch* Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboeren merckgreue van Baden.
Erbare, lieue vriende. Vns hefft Johan, heer tot Wijsch, cortz geleden doen scriuen, vnder anderen sich beclagende woe bij van vnsen Gesticht van Vtricht then achteren sij een merckelicke somme van geleenden penningen, die sijn vader ende olste broeder vnsen voervaderen bisschoppen tUtrecht, seliger gedachten, hebben geleent ende verlacht, welcke penningen hij nv hebben will, offte hij gedenckt te huysen ende te houen alle die ghene, die op vns Gestichts schaden gewest hebben, mijt voerder ende breyder inneholt vanden seluen sijnen brieff etc. Ende soe dan sijt- haer die hoichgeboren furst vnse lieue oeheym, hertoge van Gelre etc., van sijnre wegen deser saken haluen oick schrifftelicke vervolge aen vns hefft gedaen, hebben wij ende vnse landtschap alhier vns hierop mit sijner lieffde eenre vrientlicker dachfart ende bijkomens, omme vnse reede |
||||
|
FUEDEKIK VAN BADEN, (1513).
|
|||||||
|
72
|
|||||||
|
ende vnser ritterschap ende stede hoer gedeputierde vriende bij bij sijn lieffde tegens den voirs.
van Wijsche bijnnen die stadt van Zuytphen, als op frijdage nae sanct Bartholomew dage naest- comende; des morgens tot negen vren te verhoer te schicken, verenicht ende ouerdragen. Ende want dan dese sake v, als inede geleder vnses Gestichts van Vtricht, mede aengaende is, ende oick vermijts eenige voernemen willen, dat wat gebreke gefallen sijn solde jn den tractat, die laetst doer uwe gedeputeerde vriende tusschen den voirs. vnsen oeheim van Gelre ende vns bededinget ende opgericht is, omme dan jn desen beyden saken op ter voirs. daohfart tot vnderholdinge gueder vriendtlicker naebuerschap deste vruchtparlicbs te moegen bandelen, soe begeren wij aen v zeer guetlicke, ghij eenige van uwen gedeputierden vrienden opten voirs. vridach mede ther seluer dachfart bijnnen die stadt Suytphen willen ordineren ende schicken, omme mijt onsen reeden ende den gedeputierden vrienden van deser vnser lantschap alsdan inden voirs. saken ten besten te helpen raiden ende bandelen. Ende woe waill wij vns des nae ervordrung der noitdurfft tot v gheynre weygeringe en versien, begeren wij nyet te mijn biervan uwe guetlicke beschreuen ant^ wordt bij desen bode. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Vollenboe, opten VIIJcn jn Augusto, anno etc. XIIJ0. Get. hosz,
Op&chrift: Aan de 5 kapittele?i, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 391. N°. 601. De ridderschap en steden van Overijssel aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zahe,
Weerdige, edele, erbere ende ersame, wijse, voersenige, bijsonders lieue vrende. Joncbeer Joban, beer tot Wijscb, beft onlanx an ons scriuen doen van seckeren penningen ende geleenden gelden, die sijn vader ende broder onsen Yoerberen bisscbopen tUtrecbt geleent ende verscboten hebben sal, om die betaelt te willen hebben, oft gedenckt to busen ende to houen alle die gbenne, die op tGesticbtz schaden komen mogen, mit sijns breefs wijderen jnneholt. Ende want die hoech- geboeren furst, bertogen van Gelre etc. der seluen saken wegben oeck an ons beft scriuen doen, bebben wij bij den hoechweerdigen, hoechgeboeren fursten, onsen gnedigen lieuen beren van Vtrecht, ende sijnre gnaden ritterschap alhyr die sake beweghen ende om vorderen schaden voer tkomen ouerlacht van noeden te wesen, dat die sake van beiden zijden voer den fursten van Gelre werde verhoert. Ende so ons bedunckt dat sijne ff. g. die selues persoenlick verhoeren willen, heft onse p-. 1. h. van Vtrecht sijnen gnaden een dach angesat bijnnen Zutphen den frijdach na Bartholomej to IX wren voermiddage. Want dan die sake den ghemenen landen ende lueden saint Martijns ghenaeenlichen angaet, ende oeck want ennige gebreke gevallen mogen sijn ende dagelix vallen jnden tractaet tusschen beiden fursten, latest bij vwen geschickten vrenden opgericht, begheren wij guetlicke ende mit andacht, dat vwe liefden mede van vwen gedeputeerden op die vurs. dach- faert schicken ende ordineren, om mitten reden ons g. 1. b. ende gedeputeerden landen deser ende steden tot onderboldinge guder nabuerschap ende vrentschap ten besten thelpen handelen ende raden, sonder sulx te weigheren om eendracht ver(meert) to werden; willen wij tanderen tijdenons vermogens weder omme jn gelijcken verschulden. Ende woe wal dat wij des vertruwen hebben, begherens nyet to mijn een guetlick bescreuen antwort van vwen liefden, die onse Her Got Almecbtich jn gesonden leuen waluarende bewaeren wil. Gescreuen den dach Laurentij (10 Aug.), anno XIIJ. Ritterschap ende steden van Ouerijsel, Deuenter, Cainpen ende Swolle.
Oeck begeren wij, so die tijt van saint Jacob verbij ijs, dat vwe liefden, so veer alst moge-
licken is, der togesochten IIIJm gul. ten yrsten gedencken, so men der rechtevoert ter noet be- v ....■■
|
|||||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1513). 73
|
|||||
|
derft, daer vwe liefden ons steden oeck ten besten op aduerteren willen, wes toverlaet dat wij
des sullen mogen hebben. Datum vt in Iris.
Deel B. 392, 393.
N*. 602. Ernst van Usendoorn aan Berend Ften Enge, ter zake van de mandementen der
uitzetting. Vrome, lief swager. Mijn heer die domdeken heeft mij geseet, dat die mandementen bezegelt
zijn, ende die stat van Vtrecht willich is tot der wtsettinge. Aldus ducht die domdeken goet, dat v liefden ierst daeehs in quaem, om die maerscalcken met den derpen to ontbieden, een deels nv ende voert aen, om die wtsettinge to doen; ende also v liefden daer toe geordineert sijt van mijn g. h., mach v liefden met den homeister spreken ende doen alst v liefden bijde best dunckt. Got spar v liefden zelich, gesont, Gescreuen den XIsten dach in Augusto, anno XIIJ. Ernst van Usendoren.
Opschrift: Aan Beernt Vten Eng, re?itmeester en raad des bisschops. Deel A. 588. N°. 603. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over het hezegehn der
rentehrieven. Van Gots gnaden Friderich, bischop tUtrecht, geboeren marggraue van Baden.
Erbaren, lieue vriende. Alsoe ghij nvv Valentijn, secretaren vnser stadt van Ytricht, alhier bij vns bebben gesandt mit den rendlbriefen, die bebben wij nae vwer begerde gern ende guet- williglick doen besegelen. Ende want dan wail billicke ende behoerlicke is, als wij nyet en twijuelen gbij sulcx selfs wail ouerleggen konnen, dat vnser boirgeren van Renen ende Wijck ende anderen wij schuldicb sijnt, rendlbriefen desgelicx van v oick beseggelt werden, soe dat men die op eenen dach gelijck een tegens die ander ouerleueren sail moegen, soe senden wij v dairomme jn den besten dieselue briefe voir vnse boirgeren van Renen, Wijck ende ander, wij als voirs. schuldicb sijnt. Begeren guetlicke ghij die, gelijck wij gedaen hebben, beseggelen doen willen, ende soe dat gedaen is, die dan senden bijnnen vnse stadt ,Wijck aen vnsen rendtmeister Bern; Wtten Enge ende vnsen castelleyn tot Duersteden, Bernt Freyse van Dolre, den weicken wij beuele gedaen hebben, die te ontfangen, ende v dan dair tegens die voirs. rendtbriefe te ouerleueren, als sich dat behoeren sail werden. Godt sij mit v. Gegeuen jn vnsen slote tot Yollenhoe, opten XXIXea dage in Augusto, anno etc. XIIJ. Get, hos7,.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht* Deel B. 394, JT. 604. Gedep* der ridderschap van Ooerijssel aan de 3 staten van Utrecht, over de schuld-
vordering van den heer van PFisch* Weerdighe, edele, eirbere, eirsame ende wijse heren, bijsonders guede vrunde. Wij bedan-
cken vwen liefden vrentlick, dat die seluen tot vnser begeerten den dach, mitten van Wijsch bijnnen Zutphen geholden, mede hebben besant, ende willen tanderen tijden geerne wederomme wesen bereit. Ende wat actie ende reden, die die van Wijsch pretendeert ende voirgenoimen heft op dat ghemene Sticht ^ der schulden weghen heren Sweders van Culenborch ende biscop Rolofs, beyde milder gedachten, ende wes dair op weder geantwort is, holden wij vwen Jiefden vander selften gedeputeerden jnt lange verslagen ende wall jngebracht, soe dat niet en is van noeden, vprder dair van tschnjuen. Ende want dan die von Wijsch ten ijrsten heft afgeslagen sijn ansprake jn scriften auer tgheuen, doch ten latesten dorch onderwijs der hogen wijsen reden II. 10 |
|||||
|
74 FREDERIK VAN BADEN, (1513).
|
|||||
|
des hoechgebaren fursten, hertogen van Gelre etc., dair op beraet genamen die tijt vanXIIIJ dagens
die dan thantz orame komen sail, ende beduchten, dat die van Wijsch sijnen moetwille gebrue- cken ende tendes den XIIIJ dagen ennigen roeff, name oft brant jn ende an sanct Martens landen ende lueden stichlen sail, ten weer dan dat die zaken mit anderen rniddelen bij den hoicbgebaren fursten, hertogen van Gelre etc., wth cracht des latesten, opgericbten tractaetz tusehen sijnen f. g. ende onsen gnaden lieuen heren van Vtrecht ende beyden oerre gnaden lantscappen bij vwen liefden begrepen ende voert anders ondervangen weerdcn. Begeren wij dair omme mit ganser andacbt, dat vwe weerdige, edele, eirbere ende eirsame liefden dese reyse die saken to gude ende vorderen verlope voer tkomen, soe spodelick alst inogelick sail zijn, nocb schicken vander selften treflixten vrenden hyr bij onsen gneden lieuen heren van Vtrecht ter steden dair vwen liefdenn guetduncken zall, om op die zaken, oick op ongehoirsamheit der Drenthen ende meer andcre ge- brecke, den gemeenen lande mcrcklick angaende, als vwe liefden vanden selften gedeputeerden vrunden deels gehoert mogen hebben, bij beyden fursten Vtrecht ende Gelre llielpen onderstaen, liandelen ende raden, alst tot waluaert van sanct Martens landen ende luden dienen zall, ende wcerfe mogelick, den edelen ende walgebaeren onsen lieuen heren ende vrende van Montfoert dairto mede te bevvilligen, so die dair jnne grontlick bij beyden fursten ende ons alien to raden ende to spreken heft, ende ontsicht solde maken , weer wall^ onse andachtige begcrte. Ende woe wall dat wij ons des verlaten tot vwen liefden, dair wij ons wederomme to gebieden jn gelijcken ende voell meerre saken, die dair an vallen mochten, hegerens niet to mijn een guetlicke bescre- uen antwort van vwen liefden, die onse Heer Got Almechtich gesont bewaren will tot langen tijden. Gescreuen den IJtlen dach mensis Septembrj, anno decimo tercio, onder tsecreet segell der stad Deuenter, des wij tesser tijt hijr to samen gcbruecken. Gedeputeerde vrunde vander ghemenen ritterschap der lande van Auerijssel.
Opschrtft: Aan de 5 hayittelen., ridderschap en stad van Utrecht, Deel B. 395. Gelijkluidende brief van burg,, schep. en raad der steden Deventer, Kampen en Zwolle,
aan de 3 staten van Utrecht, Deel B* 396. N\ 605. Burg,, schep, en raad der steden Deventer, Kampen en Zwolle aan de 3 staten van
Utrecht y ter dier zake,
"YVeerdige, edelle, erber, gestrenge ende wijse heren, bijsonder guede vrende. Soe v weerde
ende edelle lieffden an ons doen schrijuen nae onser begeerten den edelen ende walgeboeren heren Johan, here thoe Montfoirt, inijt seker trefflicken -vanden staten gewilliget te hebben, sich her- werts bij onsen gen. lieuen heren ende ons toe voegen, onser schrijfFtlicken begeerten toe guede then besten toe helpen verordinieren etc., hebben wij vrenllicken ontfangen, ende dancken v weerde ende edell lieffden groillicken der gueder neerstiger toenegijnge ende desser lande wailfairt soekende, wijllent oick, ofl't den jngelijcken geboeren mochte, geerne wedder omme then herten nemen, Ende ons dan de baede munllicken dair beneifen bericht hefft, v lieffden tijt ende stede toe beteykenen ijrsten mijt malckanderen toe communiceren etc., stellen wij an v werde, dat sij bijnnen Deuenter, Campen offt Zwolle, wijllen onse vrende op een vanden plaitzen voeghen, wair vanden drien ons de tijt ende stede van v weerde liefl'den toe voerens beslempt wert; wij alsoe deselue v weerde ende edell lieffden toe kennen gheuen, de Godt jn salicheyt nimmer verlathe. Gescreuen onder zegell der stadt Zwolle, onser dryer wegen op vrijgdach auent Lamberti ep. sancti (16 Sept.), anno Domini etc. XIIJ.
Burgermeystere, scepenen ende raede der steden Deuenter, Campen ende Zwolle.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, riddersckap en stad van Utrecht. Deel B. 397. |
|||||
|
BISSCHOP VAX UTRECHT, (1513).
|
|||||||
|
75
|
|||||||
|
N°. 606. Burg,, schep, en raad der stad Kampen aan Jan, heer van Montfoort, over het
verpanden van het huts Koevorden door den hisschop aan een vreemden heer, en het verkoopen van JVest-Friesland, door den hertoy van Saxen aan den graaf van Oost-Friesland. Edele, welgeboren, vermogende, lieue heer. Uwer edelheiden scrifl'te nv an ons gesonden, hebben wij zeer guetlicken met danckberheyt ontfangen ende well verstaen. Ende soe dan deselue vermelden, uwen edelheiden van tween articulen to aduerteren, to weten, dat onse gen* heer van Vtrecht inijtten lantschappen, thuys Coeuordden mitten ampte ende sijnen toebehoren verset solde hebben jn handen van eenen vuytheemschen heer etc., ten anderen, dat de dorluch- tige furst, hertouch van Zassen, den graue van Oist Vrieslandt, West Vrieslandt, gans ende ge- heelicken vercofft ende ouergegeuen solde hebben etc., met vorderen jnholde desseluen briefs etc. Soe ist, vermogende, lieue heer, dat aengaende Coeuordden, de greue van Benthem gesollieiteert heeiFt ende noch dair nae staet, om thuys Coeuoerdden metten ampten to beleenen, met alsulcken pennijngen van olts her dair op liggende, will oick dair voir nae olden gewoenten borch stellen; nyettoinijn , want sulcx directelicken conlrarie is onsen lanlbrieff, jsser een deell, die sulcx nyet willen belieuen; weeten oick noch nyet, dattet selue huys ende ampt den greeue vors. besegelt zij. Ende aengaende West Frieslandt en hebben wij noch gheene wytscap. Dan want alhier bij onsen gen. heren nyet alleen den artikell van Coeuoerdden dan veell meer ander treffelicke articulen, soe well den Neder Sticht als Ouer Sticht merckelicken belangende, sijn to veruolgen, die- men eens voir all, van noden behoefft ten eynde to brengen, twelck nyet buten uwer edel- heiden presentie nyet well sail mogen erlangen, begeren wij noch als voir zeer ernstelicken, uwe edelheiden sampt den anderen geschicten sich alhier opt alrespoedelicxte willen vuegen, om jnden gemeenen lantsaken ten besten te helpen raden; verdienen wij sulcx onses vermogens altijt tegens denseluen uwen edelheiden , den Almechtigen jn vrolicken leuen beuolen. Gescreuen opten dach sanctj Lambertj (17 Sept.), anno XilJ*. Burgermeysteren, scepenen ende raidt der stadt Campen.
Opschrift; Aan Johan, heer tot Montfoirt, tot Naeldwijck , lot Purmerende. Deel B. 303. N\ 607. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, t$r zake van Koevorden.
Van Goets genaden Frederick, hisschop tUtrecht, merggreue van Baden. Erbaren, lieuen vriende. Vwer schriuen vns nw gedaen, berorende vnses huys ende ampte van Couorden etc., hebben wij mijt voerder begrepe vwes brieffs horen lesen. Ende is waer, wij hebben , wth merckelicken noitdurflftiger oirsake ende tot voerdell deser vnser lande j den wailge- boren vnsen lieuen neue Euerwijn, greuen tot Benthem, mijt weten, wil ende consente vnser stede alhier vnse voirs. huys ende ampt Couorden beliefft ende toegelaten mijt sulcken behoirlicken ende duegelicken voirwairden, dat wij hoepen» soe wij, wilts Godt, bijnnen corten dagen v hier van voirder muntlicke vnderrichting doen warden, ghij des billick een guet benoegen sullen heb- ben, Godt zij mijt v. Gegeuen jn vnsen sloite Vollenhoe, opten XXIJen dach in Septembrj, anno etc. XIIJ\ Get, hosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Vtrecht. Deel B. 399. N\ 608. Willem van Montfoort, proost van Oud-Munster, hegiftigt Jan, heer van Mont-
foort, met eene huisinge, staande in de Oudellen te Utrecht.
Allen den ghenen, die desen brieff sellen sien of hooren lesen, doen wij verstaen, schout
ende schepenen der stadt van Utrecht, dat voir ons quam int gerechte die eerweerdige, edele 10*
|
|||||||
|
7G
|
|||||||
|
FB.EDEBIK VAN BADEN , (1513).
|
|||||||
|
heere, heere Willem van Montfoert, proest der kercken van Oude Munster tUtrecht, ende gaf
init sijns gecoren voochts hant, daer hij mit recht ende mit oordele aenquam, over den edelen, geboirligen ende vermogenden heeren, heere Jan, heer van Montfoert, tot Purmereynde, tot Linschoten etc., zijnen neue die alinge huysinge ende hofstede , also die gelegen is inder Oudellen tusschen sinte Pouwels brugge ende Helmichs brugge an die oostsijde van die Nye Grafft, streckende van voren tot afteren aen die Cruystraet toe, daer beeren Voppe Jacobssen, vicarius der kercken van Oude Munster voirs., allanges zuytwerts, ende Jans weduwe van Tyel mit erven ende huy- singen, die sij beyde van die voers. kercken houden, allanges noortwarts naest gelegen sijn, ende so heere Willem voers., die nu ter tijt selue gebruyct ende bewoont mit alien boeren toebehoe- ren, te weten, cathelen ende alle ander inboedel als in derselue huysinge al te hans is, ende nae heeren Willems voers. doot bevonden sal vverden, uytgesondert gout, gelt, zuluerwerck, clenodien van kostelicke gesteenten ende ander clederen tot heeren Willems lijue behoorende, ende heere Willem voirgenoemt verteech daer of mit banden voers. ende mit alle rechts ende toeseggens, dat hij dair aen hadde, ende mede van alien brieven die dair af ruerende sijn, tot heeren Jan van Montfoert etc. ende sijns erven voirs. behoeff, alst recht ende oirdelle wijsde, dat hij sculdich was te doen, ende geloofdent hem mede jaer ende dach te waren opten pacht, die de heeren van Oude Munster tUtrecht daer jaerlijcks van outs uyt dese huysinge en hofstede voirs. hebben, nae den beyligen Derticn dach naestcomende, ende alle voir plachten of te doen, mit voirvvaerden dat dese huysinge ende hofstede voirs. tot euwigen dagen blijuen zell aen die hofstat van Mont- foort. Ter seluer tijt quam mede voer ons int gerechte Simon Simoenssoen, ende toenden ons enen openen machtbrieff, gans gaue ende wel besegelt, mit segele der geenre bier na beschreuen, alsoe die geleeck ende wjj bekennen mochten ongecancelleert ende ongeradeert, sprekende van woirde to woirde in manieren hierna volgende, aldus: »Wij deken ende capittel der kercken van Oude Munster tUtrecht maken kondt alien den genen, die dese onse letteren sullen sien oil' hooren lesen, dat wij machtich gemaickt hebben ende maicken machtich mit desen brieue, Simon Simonssoen, ora van onsen wegen ende in den name van ons voir den schout ende schepenen der stadt van Utrecht in den gerechte quyt te schelden, tot behoeff des edelen ende vromen heren Jans van Montfoirde etc., den voercoop tot desen tijt, die wij hebben aen buyssinge ende hofstede also als die gelegen sijne binnen Utrecht inde Oudellen in onsen gerecht tusschen sunte Pauwels brugge ende Helmichs brugge, aen die oeslsijde van der Nyer Grafte tot after aen die Cruystrate, dair voren ende afteren aen die zuytsijde heeren Voppe Jacopssoen, vicarius in den voers. onser kercken, ende aen die noortseyde, van voir tot afteren, die weduwe Jans van Tyel mit erven ende buysingen, die sij beyde van ons ende onser kercken houden, naestgelegen sijne, alsoe die weerdige ende edel heere Wdlem van "Montfoirt, proest onser kercken voers., die nu ter tijt bewoent, behoudelicken ons voertaen ons voircoops ende alle ons rechts, dat wij hebben aen der huysinge ende hofstede voers. Ende hebben dest oerkonde onser kercken segel aen desen brieff doen hangen. Gegeuen int jaer ons Heeren vijftien hondert dertien, opten XXI dach in Septembri." Ende doe wij den voers. opene machtbrieif gesien ende wel verstaen hadden, so begeerden Simon voirs. eens oirdeels van ons, of hij overmits denselven openen machtbrief also gemachticht was, dat hij van wegen den deken ende capittel der kercken van Oude Munster tUtrecht quyt scelden mochte, tot behoeff mijns liefs heeren van Montfoirt voirs., den voercoop op deser tijt van den huysinge ende hofstede voirs. Ende hem wert gewijst mit rechte ende mit oerdelle, dat hij twel doen mochte, ende aldaer so scout sijn voers. gemachtigde quyt, tot behoeff mijns liefs heeren van Montfoert voers., den vercoop op deser |
|||||||
|
BISSCHOP VAS UTRECHT, (1513). 77
|
|||||
|
tijt van der huysinge ende hofstede voers., behoudelicken hen voertaen hoers voircoops ende
alle hoers rechts sij hebben aen der huysinge ende hofstede voers., na inhout des openen macht- brieis voirs., sonder argelist. Dit gescieden onder Jan ouer de Vecht, schout, Egbert van Gruenenberch, Beernt Proeys, Jacop van Snellenberch, Goyert van Voerdt, Gijsbert van Lans- croen, Jan Ruysch Alphers soen, Jacob Pot, Peter Gerritssoen van Merenberch, Willem Sael, Jan van Voerde ende Gijsbert van Lewen, schepenen tUtrecht. Des toirkonde so hebben wij schout ende scepenen voergenoemt, onser stadt groote segel aen desen brief gedaen. Gegeuen int jair ons Heeren duysent vijff hondert ende derthien, des dijnsdages op sunte Cosmus ende Domiaen dach (27 Sept.), Ende stont onderteeckent: Jan van Voerd. Ende was besegelt mit een gantsch, gaef, root, uythangende segel. Volgens een aftchrift uit de nagelatene papieren van den Leer J. J. Dodt van Flensburg.
N\ 609. Bernhardt hertog van Saxen, zendt aan het kapittel van den Dom als afgevaar*
digde Thomas van Niekerken.
Bernhart, von Gots gnaden hertzogh zu Sassen, Engeren vnd Westphaelen, zu Collen vnd
Munster thomprobet, Vnnsern frunlHchen gruss vnnd wes \vir guets vermoegen altzijt zuuor, wirdige, lieuen heren
vnnd frunde. Wir hauen dem wirdigen, vnseren lieuen besunderen hern Tliomam van Nyenkirchen, canonich zu senct Peter bijnnen Vytrijcht, ethch muntlich beuelh mijt vch zo reeden gedaen. Begeren darumh guitlich van vch, demseluen in sijnen anbrengen vnnd werbungh van vnser wegen disermails glich vns selbs glouben geuen vnnd guilich hoeren; willen wir sulchs, warmijt wir kunnen, gegen vch, den wir samen vnnd besunder fruntschafft vnd geuallen altzijt zuerzeeygen gneigt sijn, gern verschulden. Gegeuen zo Collen, vnnder vnnsern segell, vif fritagh neist nach Cumbertj (8 Nov.), anno XVCXI1J. Opsclirift: Aan den dekcn en het kapittel van den Dom te Utrecht. Decl B. 401.
N\ 610. De Msschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over de betaling der krijgs-
knechten } ter voorkoming van verder nadeel voor de onderzaten. Van Goets genaden Frederick, bisschop tlltrecht, geboren merggreue van Baden.
Erbare lieue vrunde. Nach dem wij dagelijcx vanden rutheren ende knechten, so an vns noch ten achteren zijn, omme hoer betalinge zeer scharpelicken oick mijt dreigementen gemaent ende veruolcht werden, sus bevruchten wij, dat bij langer vertoich der betalinge vnsen vndersaten daer wth wail voirder lasten verrisen mochten , de wij gherne verhoet sien solden. Ende want dan jnt ouergeuen ende sluyten deser laetster wtsettinge ouerdragen ende vns altijt toegesacht worden is, datmen tot alien vierthien dagen die kiste apenen ende wij die twee, ende ghjj den derden penninck dit yerste jaer daer wt doen nemen sullen, soe hebben wij vnsen lieuen getruwen raidt ende rentmeister Berndt Wthen Enge beueel gedaen van vnser wegen, nw van stonden aen ende voert tot alien vierthien dagen, vnse twee deel nae der ouerdrachte daer wth the nemen; wairomme wij aen v guetlicken begeren, dat ghij vwen bijsitteren sulck beuel doen willen, sulcx sonder enich vertoich achteruolcht werde, soe dat wi die rulhere ende knechte voirs, tho vreden stellen moegen, voerderen schaden tho verhueden; verlate wij vns genslicken. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen sloite Duersteden, den XIIIJen dach in Nouembrj, anno etc. XIIJ0. Get. H. HUUDEBEKE,
Optchrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en ttad van Utrecht. Deel B. 403.
|
|||||
|
FREDERIK VAN BADE5, (1513).
|
||||||||
|
78
|
||||||||
|
N\ 611. De stad Reenen aan de 3 staten van Utrecht, over den accijns op den uitvoer van turf
Eerwerdige, lieuo heren inde vroeme, bijsondere, lieue, geminde frunden, wij gebieden ons zeer dyenstelic tot v al te samen. Uvven lieuen brief!' aen ons gesandt, beruerende als van excijssen te setten opten toerfF, welke vytten Gestichte gefuert sail varden, hebben wij geleessen inde inden beesten guetelic ontfanghen inde waell verstaen. Dairop gheuen wij v, eerweerdige heren inde vroeme goede firunden, weder op le kennen inden beesten, als dat wij onse raelsfrunden inde gemeen ondersaeten des te samen te kennen gegeuen hebben, wees sij dairjn den beesten aff doen wijllen. Soe sijn sij te saemen vanden nieyninghe niet enighe excijssen opte toeviT te setten , want sij hoir met en gheen maken en wijllen, inde wijllen dair niet le doen, want wij niet sculdich en sijn enighe ongelden off excijssen te geuen. Het wair beter dat wij enighe excijssen in onse kerspel vytsetten, dair wij ons stadt mede tijmmerden. Aldus begeren wij dyenstelic, dat men onse doch ongemoet wijll laeten, want wij arm sijn inde beroeft inde verbrant sijn twe off driemael, niet doir ons seluen, mer, Godt betert, nergens doer dan doer die stadt van Vtrecht. Dat gheuen wij v, eerweerdighe heren ende vroeme, goede firunden, tot enen guettelick antwoert, kenne Godt, die v, eerweerdighe heren inde vroeme, goede frunden, wijll bewaren ende gesparen, Gescreuen onder ons secreet segel, anno etc. XIIJ, op sincte Nyclaes dach (*) (6 Dec). Die stadt van Renen.
Opschrift: Aan de 5 hapittelen} riddersehap en stad van Vtrecht, Deel D. 402. N\ 612. De hisschop van Utrecht deelt aan de 3 staten van Utrecht zijne ontvangene narigten
omtrent de naar het Sticht aanrukkende krijgshenden, mede. Van Goets genade Frederich, bisschop tUtrijcht, geboren merggreue van Bade.
' Erbare lieue vriende. Soe ghij jn vnsen affgescheyde van daer an vns begerende waren, v te willen laten weten, wes wij vanden hoep knechten vernenien, soe hebben wij gisteren schriffte gecregen van den edelen Willern van Swartzenberch ende Caspar van Vim, daer jnne sij hoer schult zeer scharp manen ende sijndt vnder den hoepe. Vorder soe hebben wij oick gisteren van gueden vrunden schrifftelicke wairschouwiugc gecregen, dat die hoep wail ommetrent vijff duysent tho voete sterck sij , ende werden sess hondert perden tot sich crijgen, ende liggen thants jnden lande van Cuyck, jn meyninge in vnse lande tkomen. Enige seggen dat sij vierthien dage bij een anderen gesworen hebben, daer aff huden acht dage omme sijndt, omme ene antwordt te verwachten vander ko. werde van Engellant, mer nae den wairschouwinge vns gecomen, werden sij vnse lande ouervallen; wij v jnden besten tkennen geuen. Godt sij mijt v. Gegeuen jn vnsen sloite Duersteden, opten Xen dach in Decernbrj, anno etc. XIIJ°. Get. H. HUFDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, riddersehap en stad van Vtrecht. Deel B. 407. N°. 613. Fan Borselen aan den domdehen en proost van West-Fries land, over de wederregte~
Hike handelingen van den deken van JVest-Friesland.
Eerwaerdigen ende geduchten heeren, den doemdeken, den proost Yan West Vrieslant ende
anderen, mijnen heeren vanden capittel van Vuytrecht. Lieue ende geminde heeren, ick gebiede ieer tuwaerts ende gheue v te kennen, hoe dat onsen nieuwen deken ende zijnen commissarijs tnr. Mertijn, die hem scrijft ex alto, hoe dat zijluyden uwe jurisdictie van West Vrieslandt alsoe perturbeeren ende den ondersaten en jnwoeneren der voirs. jurisdictie, zonder hemluyden voir |
||||||||
|
(1) Of sincte Kijliaes dag. Welligt St; Kilianus (8 Julij).
|
||||||||
|
BISSCH0P VAN UTRECHT, (1513). 79
hoeren zeenstolen ofte anders te recht te stellen, te dagen ofte verrnanen , dagelix indcn bannen
doen , suspendeeren, aggraueeren, reaggraueeren etc. Hieromine soe Lid ick, dat ghij ons hier in wilt voirsien ende anderen gueden heeren, omme die voirs. jurisdictie wel regiert te woerden, in hoeren plaetsen stellen. Ende ten waer dat ons hier jnne niet voirsien en waer, soe souden wij ain mijnen genadigen heeren den keyser, den eertshertoge van Oystenrijck etc., ofte ten min- sten an den houe van Hollandt claechtich moeten vallen, ouermits die groote excessen, die $ij luyden dagelicx bedrijuen, twelck ick v ende den voirs. ondersaten sonder v eerst geaduerteert te hebben, v mijne heeren. Dat ken God, die uwe eervvaerdicheit spaer gesont, ende v mijnen heeren al te samen. Gescreuen tScagen, den XIIJen dach Decernbris, anno XIIJ. Die alte uwe dienaer is,
Get* BORSSELLEN.
Qpschrift; Ann den domdeken en proost van West-Friesland. Deel B. 408. N°. 614. Hendrik de Graaf% erfvoogd van Ercklen$y nan Jacob van Apelteren en Wijnant
van Arnhem; waarschuwing wegens vergaderingen van krijgsknechten, met vijandelijken toeleg op Utrecht* Werdige, hoigeleerde, eirbare, veste ind froeme, besunder lieue heren ind guede vrunde.
Ick geue uwen liefden in alien gueden tkennen, woe mij dese wairnschouvvijnge komen is desen auont van Nijmegen, as gij vyt deser ingelachter copien syen moight, dess gij aldair moight acht nemen, vorder geue ick v tkennen, woe Lubbert Torek mijt dubbelfc zoldenaeren ind groiten hanssen vanden hoip komen is bijnnen Arnhem , om aldair die andere knechte to vergadei*en in verwachten, om sich alsoe voirt na Vtrecht toe ergeuen; jnd soe balde mij dese wairnschomvijngL then handen komen is, heb ick den dross. Aiibert van Ermell geschickt nae Tyell ind Boemell, ind hon gelt mijt gegeuen, om all die knechien, die in desen nederlande to bekomen sijn, auer- dwers bij eyn to vergaderen ind to balden, twelck ick in alien gueden te kennen geue, om sich dair nae to richten, uwen liefden, die Got onse Heer bewaeren moet. Gescreuen op vrijdagh, spaide post Lucis virg. (15 Dec), anno etc. XIIJ0. lienrich die Graff, erffaight tot Ercklens, beueelre toe Tyell ind Waigeningen.
Jtem, wilt dess niet verachten ind to licht slain, sij werden v aldair versuecken, dess gij vrijlich acht nemen moight ind denckt op uws selfs wailfairt. Opmhrift: Aan Jacob van Appeldern, dehen van den Doni te Utrechtt en
Wijnant van Arnhem, doctor in de rechttn. Deel B. 409, 410.
Het in dezen brie/ vermeld afschrift is van dezen inhoud.
N°. 615. Copia. Eirbair ind froeme besunder guede vrunt. Wjj geuen v I. in alien gueden tkennen, woe die
hoip vanden knechten desen naemiddage toe twe vren opgebraicken ind to Kuyck komen is, in meynong sich in desen nederhoick in den Neder Sticht ind voirt nae Vtrecht te ergeuen, dess gij voirt aldair ind Vtrecht doin verwittigen moight, dat sulx aldair van stonden ain achtgenomen werde ind eyn guet toeuersicht to hebben. Dat wij in alien gueden tkennen geuen uwe liefden, die Got bewairen moet. Gescreuen op vrijdach, post Lucie Virg. (15 Dec), anno etc. XIIJ". Henrick van Apelleren, waltgreeff, Herman van Boitbergen ind Wolter van Well.
Den eirbaeren ind iroemen Wijnant van Arnhem, doctor, ind Aiibert van Ermell, dross, tot Waigenijngen, onsen besonderen gueden vrunden. Deel B. 411. |
|||||||
|
i.......
|
|||||||
|
.... -... . .
|
|||||||
|
80 FREDERIC VAN BADEN, (1513, 1514).
-
N°. 616. De Msschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over de helegging van her
kapittel-generaal, ter zake van de verdediging van het Sticht,
Van Gois genaden Frederick, bisschop lUtrijcht, geboren merggreue van Baden.
Erbare, Heue vrunde. Henrick van Erkellens brieff aen vns nw gesant, beruerende waer-:
schmvinge endc ornme onse stadt Renen ende onse sloit ther stont tbesetten, hebben wij guet-
licken vntfangen, ende soe dan vnse getruwe raidt ende rentmeister Berndt Wthen Enge derseluer
saken haluen van vwer wegen oick bootschap aen vns gedaen hefl't, hebben wij denseluen vnse
meyninge daerop tkennen gegeuen, de hij vngetvviuelt v nw wael ouer gebracht heflft, te weten,
datmen van slonden aen daerop capittel generael doen verschriuen solde, wolden wij vnse reede
then seluen capittel schicken, oinme eendrachtelicke raidt daerop te nemen, twelck. noch also
vnse guelbeduncken is. Godt sij mit v. Gegeuen jn vnsen sloite Duersteden, opten XIXen dach
jn Decembrj, anno etc. XIIJ". Get* n. hundebeke.
Opschrift; Aan de 5 kaplttelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel B. 412.
N°. 617. De staten van Overijssel verzoeken aan de 3 stolen van Utrecht, ten spoedigste
hunne gedep. te zenden om, door tusschenkomst van den graaf van fienthem, met den hertog van Saxen onderhandelingen te openen, ter zake van de stad Groningen, Weerdige, edelle, gestrenge, erbare, wijse heeren, bijsunder gude vrenden. So de doirluchtige, hoichgeboeren furst, hartoch Georgien to Sassen etc., enen merckelicken ende crechtigen krijges- mangel voir handen ende sich wyet ende breeth mijt voelen fl'ursten versterckt befit, dair dorch wij beuruchlen, de stadt Groningen merckelicken benauwet ende jn ewicheit also vanden Gestichte vervrempt mochte werden , om dat selue voir te komene ende behijndert werde na vnsen vermo- gen, hebben wij nn onlanx vnse vrende mit treffelicke rade ende vrende des hoichwerdigen, doir- luchtigen ffursten ende heren, ons gen. lieuen heeren van Vtrecht, bij den edellen, walgeboren greuen to Benthem, stadtholder etc., gehadt, ende mit sijn edelheit, als enen guden middelre ende lyeifhebher, so veren gehandelt, dat sijn edelheit angenomen hebben ende verhapen mitten van Sassen te versprecken, de wredicheit ende benauwinge op de stadt Groningen jn gedult mogen blijuen, thent auerkomst ons gen. leuen heren ende uwer lieflden geschickten an desse zijde, gelijck wij niet en twijuelen vnse gen. here v werde ende edelle liefden hijr van breder vnder- richtunge ende bescheit doende wort, so wij oick nv hijr van sijn ff. gen. gescreuen ende auer- kompst begeert hebben ; ende dan die van Groningen mogen gemoet worden, dat vnse genf lieue here ende der sellften lantscappe alien mogelicken vlijt ende arbeit gerne dair an keren, zij wederom anden hilligen heren Senct Marten ende sijnre gen. to treckene, dat doch nu na gestalt wij verhopen wal stede hebben ende geboren sail. Bijdden ende begeren wij vrentlickest ende getru- welickest wij mogen , dat v werde ende edellen lieffden, als principael ende hoeff'tlude des Gestichts, schicken v treflelicke vrende mijt vnsen gen. lieuen heren an desse zijde, ende dat mijtten spode- lijkesten dat enich sijns mogelicken wesen wijll, om dan bij sijn ff. gen. tegenwoirdicheit ende der selffter lantscappe mijtten ffurst van Sassen ende stadt Groningen gehandelt moge werden tot vordell der voirs. stadt ende walfairt des Gestichts van Vtrecht eynre lude te blijuene, des wij ons also genslicken versien. Begeren nochtants eyn bescreuen to verlaten antwort van v werde ende edelle lieffden, Godt in zalicheit nummer verlate. Gescreuen onder der stad secreet van Zwolle, wij samptlicken hijr jnne gebruycken, op dach Scholastice Virginis (10 Febr.), anno Domini etc. XIIIJ0. Gemene ritterscap der lande Zallant, Twenthe, Vullenhoe ende Drenthe, burgermesteren, scepenen ende raidt der stede Deuenter, Campen epde Swolle. Optchrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschapt stad en steden van het Neder-Sticht. Deel D. 404* |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514).
|
|||||||
|
81
|
|||||||
|
N% 618. Hendrik van Gent verzoekt aan de 3 staten van Utrecht, om bij de stad Utrecht te
bewerken, dat hem regt geschiede xoegens de door hem te Jutphaas geleden verongelijkingen. Eirwerdighe, lieue heren jnd guede frunda, ick gebiedc mij tuvrarts, soe jck fruntlicxste kan
jnd mach. Den seluen wille gelieuen te weten, soe onlanx dlaetst inden sommer geleden ennighe vut der stat van Vtrecht gewapender hant gecomen sijn, jnd hebben aldair voir mijnen huyze binnen Jutfaes mijn blool gheeyschet, jnd mijn guet inij genomen jnd binnen Vtrecht gebracht, jnd in een vrij jaermerckt vercoft, het welcke teghen tlant recbl js, want jck mij presenteerden voir mijnen genedighen heren van Vtrecht te recht te staen , dan then mucht mij nyet helpen. Jnd want onsen lantbrieff dan ijnne belt, dat men nyemonden vanghen noch spannen en sail, die inden Gestichte gebuyzet jnd gehoeft js, men js hem irst sculdich the lant recht te stellen, jnd men sail nyemonden sijn guet nemen, men sal hem irst mit recht verwonnen hebben, soe hebbe ick mijnen genedighen heren jnd sijnen rait dit te kennen gegeuen, jnd jck hebbe mij voir sijne genaden geprcsenteert te lantrecht te staen, want jck nerghent anders en behoer te staen; jnd bevijnt men, dat jck die stat van Vtrecht ijnne ennighen saken te cort gedaen mucht hebben, ick sal se beteren bij mijn genedighen heer jnd ritteren jnd knechten soe sulx behoirt. Hierop heeft mijn genedighe heer aen die stat van Vtrecht jnd aen den domdeken gescreuen, jnd oick Hen- ricken van Ghent, burgermeyster, bevalen, dat die partijden hoir sake vorden domdeken op doen solden; dat gedaen wesende, so sold die domdeken die partijden verdagen voir mijnen genedigen heren, omrne enen yegelijck na sijnen reden recht te ontfaen etc. Dan, mijn lieue heren jnd guede frunde, then mach mij een nyet geboren, men will mij ghene geleyde geuen, noch men will mij nyet lalen verantworden, noch men will mij nyet te lantrecht stellen, dat billix dusnyet en behoiret. Is hier omtne mijn fruntlick jnd dienstlijck begeren, dat uwe belieuen wille alsulken onderwijss der gueder stat van Vtrecht te doen, gemerckt sij een stat van justitien js, eynter sij spreke mij aen met recht voir mijnen genedighen heren van Vtrecht, dairt behoirt, gemerckt die stat van Vtrecht vulen hoirre frijheyt ijnne mijns gnedighen heren lant jnd jurisdictie mij dese voirgenoemden gewelten gedaen heeft; ofte meAi geue mij geleyde bijnnen Vtrecht te mogen komen, omme mijn sake te moghen verantworden, twelck ick scrifthjck jnd monthjck hebbe versocht jnd doen versueken, dan then heeft mij nyet moghen geboren tot deser vre to, God betert! Mijn lieue heren jnd guede frunde, wes uwe hier van onder oghen koernpt, begheer jck fruntlich jnd. dienstlijck een bescreuen antwort, dair jck mij gerne jnden besten na will hebben, kenne God, die uwe eerwerdicheyden bewaren will in gesonden leuen. Gescreuen den XIIJen dach February, anno XIIIJ0. Die all uwe guede frunt,
Henrick van Ghent. Opschrift: Aan de 5 kapittefon, ridderschap, $(ad en steden van het Sticht van Utrecht, Deel A. 589, N°. 619. Jan, heer van Montfoort, verklaart uit handen der stad Utrecht terug ontvangen
te hebben zijne huizinge aldaar, geheten Blankenburg, hem in het Jaar 1509 onregt- ma tig ontnomen. Wij Johan, heer tot Montfoerde, tot Purmereynde, tot Linscoten, tot Abbenbroeck etc.,
doen kondt alien luyden, lijden ende bekennen. Alsoe ons die stadt van Vtrecht doer ouercomen sraets out ende nye, anno vijfn'enhondert ende negen des dinxdages na sunt Gelis dach, ende voirt bij eendrachtlich consent ende beliefnisse van den gemeynen gilden der stadt van Vtrecht, des Vrijdages op onser Lieuer Vrouwen auont Natiuitatis gesciet, een huysinge ende hof binnen II. 11 |
|||||||
|
FR13DEMK VAN BADE*, (1514).
|
||||||||
|
82
|
||||||||
|
tier stadt van Vtreclit bijde Backerbrug, geheyten Blanckenborcb, die wij nv ter tijt bewonen
ende gebruycken ende die oick voerlijts ons tocbebocrt beeft gehadt ende ter cause vander stadt voers., ons ofhendicb gemaict is geworden van Walrauen Janss. van Aelst ende Alphen Ruysschen erfgenaraen, voir onsen groeten, trouwen ende menichfoldigen dyenst, der stadt voirs. tot rust ende vrede dicwils gedaen ende bewcsen, tot enen dancberheyt nv wederomine gecoft, betailt ende ons doene ouergeuen beeft voer den scout ende scepcnen lljtreclit jnt gereclit, als recbt js na wtwijsinge ende vermogen goede stadt zegele ende brief, die wij dair af licbben, so ist, dat wij die zelue voirs. ouergifte van wegen der stadt voirs. ons gedaen, zeer dancklicken ontfangen ende den seluer stadt voirs. ende voirt enen ijgelicken des quytancie behoeucnde clairlicken gelieellende all dair afl' los, vrij ende quyt gesconden bebben ende quyt seelden mits desen openen breue, voir ons ende onsen erfnatnen ende nacomelingen, alle dinck zonder argelist. Dest toerconde, zo bebben wij desen brief onder getcykent mil onsen bant ende mit onsen secreet zegell wtbangende besegelt. Gegeuen jnt jair ons Heeren duysent vijfhondert ende veertbien, des donredages opten anderden dach jn Meerte. Get, J. DE BIONTFOIRD.
Yoorzien met Let uithangend ongeschonden zegel in rood was.
Archief der stad Vtreclit, serie van charters 1511—1520.
N°. 620. Jacob van Apelteren aan Gerrit Zoudenhalch, over eene te kouden dagvaard met
den hertog van Saxen te Koevorden. Eerber, voersichtighen, lifuen medibroder. Wij sien gbelic toe Zvvolle ghekomen, tussen
VIU ende IX vren, daer bebben wij ghewonden die scbeden ende anderen, dan die haerttich van Zassen beft den dacb verlenckt, want nu een manendacb toekomende toe wesen tot Kofferden. Alsoe beb uiijns gbe. 1. h. fruyndden, rijddersscap, scbeden gbementtellickcn gbebeden, wij wo Id en den dach vertoflen ende daer binnen communicacien mijt malkandercn bolden tot waeluaert der landden, ende in ghewalle dat die staten alsocllix belifuen willcn, bebben wij ons ouerghegheuen op bebagben onser staten, ende wes daer van wesen sal ofte willen , mogben wue lifden mij van stonden aen verwittigben. liier mede sijt Godt beuolen mijt desen seluen boden. Gbescreuen op sinte Benedictus dacb (21 Maart), anno etc. X1IJ\
Jacop von Apeltern, doemdeken.
Opttchrift; Aan Ghent Zoudenbach , kanunnik en thesaurier van het Domhapittel te Utrecht, Dcel A. 500. N°. 621. De gedeputeerden der 3 staten van Utrecht te Zwolle aan hunne committenten.
Mededeeling hunner verrigtingen in zahe der stad Groningen. Eerweerdigen, edclen, vrome, voirsijehtigen, lyeue heeren ende goede vrunden. Soe wij jn
bijwesen onses lieuen heeren sdoemdeckens w liefden verwijticht bebben, dat dye besteemde dacb dess dijnxdages nae Oculi tbo Zijwekeloe bij den ffursten van Saxsscben achte daegbe opgescreuen was, ende w lieffden belieft bebben, dat wij den benaemden dacb all hijr dess dinxdages nae Letare Jberusalem vertoeuen souden, soe sijn wij dess maendaeges nae Letare Jherusalem tbo Steenwijch gekommen, daer dye dachvairt benoemt was; soe helh dye fifurst van Saxsscben an onss ende an alien deputaten van den staithen alldaer,gescreuen ende vrentlijck begeert, dat wij onss wouden lijden, dat men dess dinxdages sonde tracteeren, dat wij dat tott den wondesdach wouden vertouen; soe sijnnen bijnnen Steenwijck des dinxdages nanons die graue van Bentbem ende die reede van Saxsscben gekommen, ende bebben mijt den anderen dess wondesdages mergens van ses viren hent tot tyen viren tracteert ende communiceert; soe bebben die reede van Saxsschen |
||||||||
|
/
|
||||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514). 83
oir verhaell begeert an oircn ffursten, dair sye onss vaa voir sondach tho kommende oir scrijfftlijck
antwort off wouden doen verwijttigen, wair op din reede onsen gneedigen heeren ende all die de-
puten deser staithen voirder hijr verloeuen, ende liebbcn seer vruntlijck van onss begheert, dat
wij mijt hem die antwort wouden vcrbeyden, ende dan dair op mijt den anderen the raeden, ende
elcks dan dat voirt bijdcn zijnen the hrengen ende dair op raet the nemen tot waluart beyder
landen. Wij hebben dat seer gheweygheert ende een ijghelijck van onss lieuer thuys ghereyst
hadden, dan wij hebben ilijt opt behaegen jwer lieffden, die sulx doch nyet souden hebben, aJs
wij vermoeden, oil* gesclaegen, geconsenteert; dat wij w liefl'den jn den besten the kennen gheuen,
dye Godt langhe, walfarende in zalijcheyden wijll sparen. Gescreuen iZwoll, den XXXen dach jn
Marcio, anno XIIIJ.
Dye deputaten der dryer stailhen sNeder Stijchs van Vtrecht.
Opschrift: A an de 5 kapittelen, ridderschap en stud van Utrecht. Deel D. 405.
N0' 622, De gedep. der 3 staten van Utrecht aan hunne committenten, ter dier zake.
Eerwerdige, edele, vrome, voirsichtige , lyeue heeren ende goede vrunden, wij gebieden ons
vruntlijck tolt w liefden. Soe wij durch neerstighe beede der riede onses genedigen heeren ende der deputaten deser staithen alhijr een antwort dess fursten van Saxsschen tott zoendacli Judica verwachten souden, gelijck wij w liefUen laest gescreuen hebben, soe en ijs ons geen antwort gekommen, dair vth wij beduchten dat weynijeh tott vordell onser saecken sail wesen, want wij noch nyet mijt die riede van Sacxsschen tractiert ende hebben, dan alleen wrj begeert hebben mijt die van Groningen irst vruntlich the communiceren; ende wairachtighe tijdinghe hebben, dat dye van Groningen mijt den grauen van Konijncksberch van dess keysers weghen gesant jn die weeck verleden twe maill spraeck hebben gehalden, ende desen dach weder spraeck sellen houden; ende ock desen morgen scker tijdinghe gekommen ijs, dat en wondesdach naist verleden de Vreborch jn dess grauen lant van Ouereems den hertoch van Saxsschen opghegeuen ijss, wair durch wij besorgen, dat d\c graue van Ouereems off' die van Groningen mijt den fi'urst van Saxsschen, buythen onsen genedigen heeren ende ons, muchten mijt een overkoemen, wair op wij desen morgen lange raitt gehalden hebben, want dese saeck nw haest hefft; hebben daer om dye riede onses gen. heeren ende die deputaithen deser staithen otter ghelecht, dat van noode weer wij satnentlijck reysden bij den fl'urst van Saxsschen ende bij den graue van Konijnchsborch, om heem the kennen gheuen Avat rechticheyt onsen gen. heer ende die kerck van Vtrecht tott Gro- nijnghen hebben, ende oil' Gronijngen mijt gemode sijch onder den fl'urst van Saxsschen ^heue, off anders gedrongen worden, om dan the verstaene ende the versprecke« opt behaigen onses genedigen heeren ende sijnen staithen , op wat manere die drachtlijck ende lijdelijck weeren onsen gen. heer muchte blijuen bij sijne gerecheyt. Wij hebben dat aff' gheslaegen ende gesacht, dat sye sulx wall doen muchten buythen onss. Sye hebben onss weder geantwort, dat hem nyet doenlijck en ijs , daer in the handelen buythen onss. Wij hebben ons lange daer op besproecken ende sweerlijck ouerlecht, dat onss ongeuoechlijck ijs anden ffurst van Saxsschen the reysen, ende ock van w Jyeff'den jnsonderheyt geen beueel daer aff' en hebben; wij hebben oick ouerlecht, sloege wij dijt aff ende queme daer verloep jn, allst well the besorgen ijs, souden sye hyr oirsaeck hebben the seghen, dattet bij onse weygeringhen gheschiet waer. Aldus hebbe wij mijt grote swaerijehcyt voirt best geconsenteert mede the reysen , den twijffelt neyt dat wij eeth sollen han- delen offte tracteren, dan altijt opt behaegen uweer lyefden, alst ommer behort. Dijt gheue Wij w liefden jn den besten the kennen, ende jn dien w lyeffden dijt nyet en behaecht, wijlt 11*
|
||||
|
-
|
||||||
|
84 FKEDERIK VAN BADEX, (1514).
*
oris onder dach ende nacht dat verwijttigen. Item, die hertoch ijs in Wees Frieslant; wij hebben
gesonden om geleyde ende om onss een plaets the beteykene, dair wij sijne furstlicke genaeden moegen sprecken. Wij sellen en donderdaeghe reysen na die Kuyrner, ende daer dat geley ver- wachten. Nyet anders, onse Here Godt wijll w liefden walfarende in zalijcheyt lange spaeren. Gescreuen op sent Ainbrosius auont (3 April), bijnnen Zwoll, anno XIIIJ. Bij w aller lyeffden deputaithen.
Opschrift: Aan de 5 kapitteien t ridderschap en stud van Utrecht, Deel D. 406. N\ 623. Jan van Egmond, stadh, enz., en raden van Holland enz.9 aan de 5 kapitteien
van Utrecht, over het met huisgeld helasten der onderzaten van Honcoop. Den weerdighe, wijse, discrete, voirsienighe], lieue, geminde heeren, wij gebieden ons zeer
tuwer lieffden. En hebben der zeluer uwer I. onlancx met andere onsse brieuen gescreuen de clachten ons gedaen bij Jan van Woerden, heer tot Vliet, hoe dat de drye staten vanden Neder Stichte, omme de lasten ende oncosten vanden voerleden oirlogbe te veruallen, hadden op zijn on- dersaten van Hoencoep vuytgestelt ende gejmponeert op elck gegoedt buys, staende bijnnen den districte van Hoencoep, zess gouden gulden tsiaers, ende dat voer den tijt van zess oft zeuen jaren geduerende, hoe wel tvoirs. dorp van Hoencoep Hollandt js, ende niet die vanden Gestichte noeyt gegouwen noch gecontribueert en hebben; ende bijden zeluen brieue begeert, dat uwe jL de zelue jmpositien zouden willen costeloes offdoen, laten den voirs. van Hoencoep ongemolesteert, op welcke brieuen uwe 1. ons voer antwoirde gescreuen hebben , dat zelue uwe 1. huer gedraecht aen die brieuen bij mijn heer van Vuytrecht aen ons voer antwoirde gescreuen, die voer ant- woirde gescreuen heeft, dat hem die saicke nyet alleen aen en gaet, maer den staten vanden Gestichte, die zijnder g. die brieuen zoude communiceren ende dan voirder antwoirde te scriuen gelick uwe ende zijnder g. brieuen tselue voirder vermelden ende vuytwijsen, houdende de zelue uwe 1. dair van jndachtich. Ende al ist zoe, dat wij ons gansselick dair toe hadden verlaten, ende nyet gemeyndt en hadden, dat uwe 1. jn achterwesen van tgundt dat voirs. js, yet gedaen ofte laten geschieden zoudt hebben, soe heeft ons de voirs. Jan van Woerden nochtans verthoent, dat uwer 1. panderen ende andere officieren hem dagelicx veruorderen, ende zijn jn meyninghen de voirs. geimponeerde zess gouden gulden op elck geguedt buys te willen met riguere executeren, ende dat nyet genouch zijnde, js noch tonsser kennisse gecomen, dat Vrederick Vuyten Ham, maerschalck tvoirs. Neder Stichts, heeft bijnnen den voirs. dorpe ende districte van Hoencoep, opten VJ3ten dach van Februario doen publiceren zekere placaten van geboden ende verboden jn alder manieren off Hoencoep voirs. waer onder den Gestichte van Vuytrecht, comende al tselue tot bezwaernisse vanden ondersaten ende tot minckinghe vander hoocheyt ons g. h. ende tot ver- minderinge zijnre jurisdictien, twelck zijn g. nyet en behoeuen te hjden. Scriuen dairomme aen uwe I., begerende zeer ernstelick, dat uwer liefl'den belieuen zij, zoe veel to doene, dat de voirs. ondersaten ons g. h. van Hoencoep vanden voirs. zess gouden gulden siaers op elck gegoet buys f ejmponeert, ongemoeyt ende ongemolesteert moegen bliuen, ende dat de voirs. maerschalck wederroepe sulcke geboden ende verboden hij hem jnder manieren voirs. gedaen doen, ende hem verdrage diergelijcke aldair meer te doene oft bij gebreke van dien uwe 1. mogen wel bemercken dat wij omme de preseruatie vanden hoocheyt, souueraniteyt ende jurisdictie ons g. h. den zeluen onss g. h. souden moeten aduerteren, omme bij zijnder g. dair inne voirder te voersiene, twelck wij lieuer verhoedt zaghen. Begerende hier op uwe 1. scriftelicker antwoirde, omme ons dair nae te moghen reguleren, eerweerdige, wijse, discrete, lieue, geminde heeren, ons Heer God gespare |
||||||
|
\
|
||||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1514).
|
|||||||
|
85
|
|||||||
|
vwe 1* jn eenen langen, zaligen ende gesonden leuens. Gescreuen jnden Haghe, den Vdea dach
jn Aprille, anno XVC ende XIIIJ, secundum cursum Curiae.
Die graue van Egmondt, heere lot Baer etc., gouuerneur, die president
ende anders die rade van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslandt. Optchrift: Aan de 5 kapittelen van Utrecht, Deel D. 407. N\ 624. De bisschop van Utrecht aan de 3 Hat en van Utrecht, ter dier zake.
Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Vns hebben gouuerneur, president ende raidt jn Hollant nw weder
doen schriuen, vnse vndersaten van lloencoe]) betreffende, als ghij aen hierjnne gelachter copie sien sullen werden, waerop wij aen v guetlicke begeren, dat ghij midt malcanderen communicatie willen bolden ende tern besten ouerleggen, wes nutte ende guet hierjnne gedaen sij ende woemen den voirs. gouuerneur, president ende raidt bierop behoerlicke antwoerdt sail geuen, ende wes ghij alsoe midt malcanderen werden ouercomen ende sluyten vns tselue jn scrifte claerlicken doen verwittigen, versien wij vns alsoe gensselicken. Godt sij midt v. Gegeuen jn vnse sloite Duer- steden, opten, XXVIIJea dach jn Aprilj, anno etc. XIIIJmo. Get, hosz.
Optchrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 408. Tlet in dezen brief vermeld afschrift luidt als volgt:
N\ 625. Hoichgeboren, moegenden vorst, harden eerwerdigen vader jn Goede, onsen besunderen
waerden heren Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden. Hoichgeboren, moegenden vorst, harde eerwerdige vader jn Goede, bijsonder lieuen here,
wij gebieden vns midt goeden harte tot vwe hoichwaerdichede. Derselue gelieue te weten, dat wij vwen brief!', gescreuen tot Duersteden den IXen dach deser maent, beruerende de saecke van Hoencoep ende den dachfaert gehouden te werden tot Vtrecht off Montfoert, omme te handelen ende berechten de selue saecke ende andere , nae voergaende schrijfften ende brieuen ouer ende weder ouer gesonden, midt voerder jnhouden den seluen brieff, daer van wij vwe hoigewaerdege well houden jndachtich te zijn, ontfangen hebben ende well verstaen. Waerop vwe hoichwerdich- heide sail gelieue te weten, dat wij vnser genad. vrouwe geaduerteert hebben gehadt aengaende den dachuaert, ende begheert te weten, jn wat plecke haer sail gelieuen den seluen dachuaert le lalen houden, zoe wij vwe hoegeweerdicheyde ende die van Ywen stalen bij onsen anderen brieuen gescreuen hebben, ende en hebben als noch van vnse voirs. g. v. gheen antwoerde gecregen, soe dat wij daer aff niet en hebben konnen bescheeden vwe hoichwerdicheide; anders souden wij tselue ontvvijffelicke gerne gedaen hebben, ende noch van gansser meninge zijn, midt vruntschap te verlijckenen ende vereffenen alle twisten, schelinge ende onverstant, die wesen moegen tusscheu desen landen ende de van vwen Gestichte mit der sake van Hoencoep, wij alle vnsen vermoegen daer toe tdoen. Ende hadden well gehoept de ophoudinge van te procederen op die van Hoencoep soude geschiet hebben , soe wij verstaen vuyt vwen voers. brieff, tot men jnden dachuaert daer off gesproken ende voerder communicatie gehouden hadde, mer wij verstaen, dat vwen marschalck offte pander des Gestichts, de contrarie gedaen ende hem vervoerdert hefft, voor de penningen opgestelt bij de van vwen staten op die voers, van Hoencoep regoreuselick te executeren, ende die koeijen ende andere beesteu ende goeden aldair tot Hoencoep aff te halen, soe dat die scamell bueren hoer beesten hebben moeten verborgen ende belouen de penningen bijnnen dryen dagen |
|||||||
|
86 FREDF.BIK VAN BABEX, (1514),
|
|||||
|
tUtrccht te leueren ende te brengen, off dieselue marscbalck soudc hem luyden daer voer exe-
cutcrcn ende offnemen twee schat an gelde ende vier schat an pande midt alle doncosten daeromme gedaen, tot huere geheelder verderffcnisse; twelek vns zeer verwondert, gemerckt de sake mitten anderen als voeren toecomende ende gestelt is te handelen ende tracteeren, ende wij niet anders en begeren dan guede middelen, onime altijts vruntschap ende goede nabuerschap te onderhouden. Ende zoe wij vermoeden onse genedige vrouwe niet gelegen en sail wesen, de dachuaert te leg gen tot Vtrecht off Montfoert, mer bequemelicker wesen sail gehouden te worden jn enige stede van desen landen, als tot Woerden, Scoenhouen, ter Goude, te Leyden off jnden Hage, js daer- omme noch vnse entlicke begeerte, dat vwe boege mogenthede gclieue te nomineren ende verkiesen een vanden voers. vijff plaetsen , oinme bij een te vergaderen ende vns die ende eenen bequamen dach te bescheyden, wij sullen gerne alle vnse naersticheyt docn aen vnse gened. vrouwe, dat ten seluen dage ende plaetse zekere gedeputeerde geschicket zullen werden bij den genen, dies belieuen sail, ende die van vwen staten aldaer te scliieken, omme te communiceren, te handelen ende behoerlicke berechtinge tdoen van als des van beyden zijden voergebracht sail werden, biddende vwe hogewerdichede soe lange ende der tijt dese saecke van Hoencoep doen ophouden, zonder op hemlycn, hoer borgen off gueden enige executie off proceduren te laten ge- schien, ende jndien hemlyen enige beesten off andere guet off gehaclt were, dieselue tdoen weder- keeren ende restitueren, ten eynde dat voerder ongenuechte, cost ende mocyte verhuet, ende dat dieselue saecke mitten anderen te bet tot gueder meyninge comen, vuytgericht ende vereffent inoegen werden, ende van gbenen noede en zij den scamelen onderzaten van onsen genad. heren, midt andere wegen ende maniere van justicie voer te staen ende preserueren. Begerende hier van een guetlicke bescbreuen antwoerde bij brenger van desen van vwe boichwerdichede, de Godt Almechlich wilt alltijts bewaren ende sparen salich ende gesont. Gescreuen jnden Hage, den XXV Jeu dacb in Aprill, anno etc. XIIIJmo. Vwe hoigewaerdige zeer guetwillige, die graue van Egmont, heer tot Baer etc.,
gouuerneur generall, die president ende andere raitsluyden ons alder genad. beren den keyser van Romen ende ertsbertoge van Oestenrijck, prince van Spaengien etc., gecommitteert ten saken bueren genaden landen van Hollant, Zeelant ende Vrieslant. Beauuoir.
Deel D. 409.
■ -
N\ 626. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zake.
Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecbt, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Vwe scriuen vns nv toegesant mijt jnnegeslotener copye, woe ghij
nw ouercomen sijn, aen vnse ridderschap ende stede Ynses lants van Ouerijssell tdoen schriuen, des ghij aen vns begeren, wij desgelijck mede aen dieseluen schrinen doen wulden, hebben wij allet te gueder maten verstanden, ende zijn hierop guetwillich mode aen die voirs. vnse ridder- schap ende stede te doen schriuen. Begeren daeromme ghij vns verwittigen doenwillen, wanneer vwe bode gestalt sijn sail mijt vwen brieff wth te reysen, omme vnsen boede moegen weten daer bij te bescheyden. Voerder hebben wij oick doen verlesen ende wail verstaen vwe anlwoerdt ende guetduncken opten brieff vns cortelicke van gouuerneur, president ende raidt van Hollandt toegesant, vnse vndersaten van Hoencoep betreffende, ende willen hierop nae sulcken vwen guet- duncken aen die seluen doen schriuen, ende wes vns van bemluyden ter antwoerdt wederuaert, .
|
|||||
|
67
|
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514).
|
|||||||
|
v alsdan vnuerwittiget nyet lalen. Godt sij midt v. Gegenen jn vnsen sloite Duersteden, opten
IUea dach in Maye, anno etc. XIIIJra0.
Get. hosz.
Op&chrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stud van Utrecht. Decl D. 410.
N\ 627. Jan van Eymond, stadhouder enz., en raden van Holland enz.9 aan de 3 staten
van Utrecht, ter dier zake. Eersame, eedele, wijse ende voersienighe hecren. Tot nicer stonden es Jan van VJiet an ons
clachtich geweest, hoe den eerwaerdigea vader in Gode, Vredrick, biscop tUytrecht, mitten staten des Neder Stichts van Vuytrecht op elck gegoet huys gestelt te hebben den tijt van zes oft zeuen jaren, elcs jairs zes gouden gulden onliangen te vverden bijden gecnen, die dair toe geordinecrt zijn, ende lot behoef als uwe eersaemheden dat kennelick js, ende dat den e. vader in Goode mitten voors. drie staten belieft heeft den ondersaten van Hoencoop, de vvelke HoIJan- deren ende ondersaten zijn ons genadichs heeren, Jiieromme te doen sommeren ende naderhandt te doen executeren, waeromrnc \rij telcken reyse anden e. vader in Goode en uwe eersaeinlicden tgoede recht van onse genadige beer vertoocht ende gesereuen bebben veel ende dinersclie scriften ouer ende weder ouer, eyntelijck heeft beJieft geliadt den voors. e. vader in Goodo ons onder anderen te scriuen, lot welcken scriuen gij luyden u altijts gerefereert hebt, dieseiue saicke te willen laten berusten, tot die selue mit andere saicken ter eerster dachuert, die men lusschen den landen ons genaediebs heren ende tNedcr Stiebt Louden zoude, omme die selue saicke alsdan aldair verkalt te worden, gelijck tselue ail breder ende jnt lange blijeken mach bijden brieuen ende gescriften dair van ouer ende wederomme gesereuen. Dess niet jegenstaende nocbtans belieft heeft gebadt den marscalc des Neder Stichtsf in cleenachtsaemheyt ons g. h. tzijnder meerder scade ende verdriete, te coomen gewaependcr handt met omtrent LX oft LXX gewapende to paerde ende te voet, ende bouen alien voirschriften , redenen ende recht vijant gewijse te vangen alle den ondersaten ons g. b. van Hooncoop, alleenlick vuytgesondert drie oft vier arnier luyden hair leeden niet machtich Yan ongesontheid, die selue oft vianden waren met bein vpt huys ter Ham voerende, ende aldair noch houdende, nyet jegenstaende oick dat dieseiue gevangen poorteren van Oudewater zijn, ende die sentencie bier voortijts toe Brugge bij onse g. h. judicio contradictorio gegeuen, onder anderen inboudende, alsdat den voorn. biscop noch die staten des Neder Stichts op der Hollanderen goeden, all waren die int Sticht gelecgen, geen jmposicien setten en mogen. ende bauen all ende bijzonder, dat Hoencoop rontsom in Hollandt geleegen js, ende tselue exploict den mairscalck niet en heeft nioegen doen, zonder in, vp ende ouer dan Hollantschen grondt tt coomen , twelck, of Hooncoop all Sticht waere, als nijmmermeer beuonden en sail worden, ijm* mers nyet en behoort zoe te gescien, zonder eerst ende all voeren van onsen genad. beer te hehben placet, zoe verde het den Hollantschen grondt roerde, daer jn vp ende ouer te moogen *raen alsulcken cxecutie doende, als dat nae rechte behoort ende ouer all gewoenlick was te geschien; alle twelck dragende js tot scade, oneer, verdriete ende versmadenisse van onse genadige Leer. Ende wij ontwijfelick weeten, zijnder genaden noch willen noch dencken ijmmers vanden vrunden te lijden, maer dair omme zullen willen doen als tot onderhoudenisse zijnder genaden eeren hoocheyt ende heerlicheyt dienen ende behooren sail 9 ende alsdan vorder verloop vuyt mach coomen ende wij ontwijfelick lieuer verhuet sagen, scriuen dair omme als noch deso reyse eens voor all, aen uwe eersaemheden, mit alder aernstichevt versouckende, ende op dat van geenen noode en zij den seluen van Hooncoop naer luyden der voors. sentencie mit die goeden der |
|||||||
|
88 FREDEB.IK VAN BADE* , (1514).
|
|||||
|
Stichtsclien leggende inden landen cms g. h., eerst ende all voren wederomme te recompenseren,
als dat nair luyden der sentencie mach ende behoert te geschien , meer ende vorder provisie tot reparacien des rechts, eeren ende hoocheyt ons g. h, te expedieren, twelck wij van rechts ende redens weegen niet en sullen moogen langer vethouden wille, uwe e. belieuen denseluen gevangen met hoeren goeden terstont costeloos ende scadeloos ontslaen, ende die selue saecke te laten be- rusten nae vermoogen uwer voorscriften tot deese saicke ter eerster dacbuert Vp belioorlicke plaets gehouden sail zijn, dairtoe wij ons verbieden. Hoe well wij ons hier ganselick toe verlaten, be- geren nietmin hier of uwe bescreuen, onbedecte, finale antwoirdt bij brenger van deeser vpte ant- woirde, als vp onse leste scrifte gesciel is, niet after en blijue, ende wij mogen weeten ons wair nae te rechten. Eersame, eedele, wijse ende voirsienige heeren, onss Heer Godt zij met v. Gescreuen jnden Hage, den XVJen dach May, anno XVCXIIIJ. Die graue van Egmondt, beer tot Bair etc., gouuerneur, die president
ende rade van Hollant, Zeelant ende Vrieslant,
Get. dedam.
Deel D. 411.
N\ 628. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over het zenden zijner raden.
"Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecbt, geboren marggreue van Baden. Eerbare, lieue vriende. Nach dem gbij an vns begerende sijt, wij vnse rede aldaer bij v
scbicken wolden, omuie op saken jn vwen brieue begrepen tsamenllicke te communiceren ende tho handelen, soe en kunnen wij vnser rede merckelicker saken haluen vns voergeuallen nijcht ontberen, nocb aldaer bij v schicken voer en saterdage naestcomende, guetz tijts voer den raid- dage; soe weer v nw de dach gelegen is, ende vns dat van v verwittiget, willen wij opte voirs. tijt vnse rede bij v aldaer hebben. Godt sij midt v. Gegeuen jn vnsen sloite Duersteden , opten XXJen dach May, anno etc. XIT1J0. Get* H. HUNDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 hapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 412.
N\ 629. De hisschop van Utrecht aan den stadhouder en raden van Holland enz., ter zake
van Honcoop, Frederick etc.
Vnsen vriendelijken groit the voerens, wailgeboiren, lieue swager ende eerbaren, voersichtigen,
ende wijsen, lieue vriende. Uwe schrijuen ons corts geleden toegesandt vanden date des XVJen dage dese tegenwoerdigen maendt May, beroerende onse ondersaten van Hoencoep ende die exe- cutie, die bij vnsen maerschalck Frederich Vuyten Hamme tegens die seluen, als die sich onwillich stellen die huysgelden to betalene, gedaen ende voergenomen is, hebben wij allet met langen ende breyder jnneholt vanden seluen uwen brieff te gueder maten verstaen, ende hierop nae onser voerscrifft met vnsen staten van Vtrecht, die dese saecke mede aengaende is, communicatie gehalden, ende vijnden noch, als wij u bierbeuoerens tot meer dan een reysen genoechsam scrijfF- telick onderrichtinge gedaen hebben, dat Hoencop altijt onder onsen Gestichte van Vtrecht heefft behoert, ende daervoer tot desen dage toe geholden werdt, oick dieselue bueren in verleden tijden altijt in alien settingen ende scattingen als Gestichtsche onderzaten mede geset sijn worden, ende oick gegeuen ende betaelt hebben, oick onsen clockenslach gevolcht en cijss betaelt hebben, als andere onse vnderzaten; ende hadden wel moegen lijden, dat sij hem nv in deser vuytsettinge |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514).
|
89
|
||||||
|
als andere onse vnderzaten oick guetwillich ende gehoirsam beweesen hadden, mer want sij hem
hierjnne bouen andere onwillich ende rebelJe hebben gestelt, sijn vvij ende vnse voers. staten van Vtrecht nyet onbillick geoirsaeckt worden, tot onderholdinge ende beschermenisse vnser kercken van Vtrecht rechten, die executie tegens sij, gelijck andere onses Gestiehts onwillige onderzaten, te laten geschien , ende hopen sulcx tot aire tijt, daer dat van noeden sal wesen, mit reden waill te ver- antworden. Ende soe ghij onder anderen in sulcken uwen brieff roeren, als dat wij v toegeschre- uen solden hebben, dese saicke te willen laten berusten totter yerster dachffaert, diemen tusschen den lande van Hollandt ende vnsen Gestichte liouden solde etc., mach wel wesen dat enige meer andere schelinge tusschen den lande van Hollandt ende onse Gestichte vvaren, waerop dan wij ende onse staten van Vtrecht, nae vermoegen des olden tractaets, een bijcomen offte dachffaert deden hegeren, ende oick daerop, nae vermoegen zeckere voerwaerden ende acten in verleden jaren tot Schoenhouen gernaict, v een dachffaert bijnnen onse stadt Vtrecht offte Montfoerdt deden aenschrijuen; moegen wij oick waill toegeschreuen hebben, dat wij mochten lijden dese saecke van Hoencop mede ter naester dachffaert tot verhoir voergebracht worde, mer want die voers. dachffaerdt opt selffte maell ghenen voertganck en hadde, ende wij ende vnse staten van Vtrecht noch tot desen dach toe daer van tot geynen eyntelicken bescheydt hebben konnen com en, sijn wij daeromme nyet gehouden geweest dese saecke van Iioencoep, daerornme die dachffaert nyet verraempt en was, te laten berusten; dan soe vnse voervaderen, bisschoppen lUtrecht, ende wij thent lot descn dach toe, Hoencop als onder onsen Gestichte bchoirende mit boeringe der schat- tingen , cijss , oick mitten clockenslach ende anderen rechten als voers, in rustelicken besitte ende gebruyck geweest ende noch zijnt, in welcken besitte wij ons hoeren te holden, zoe sijn wij daeromme der meyninge nyet op dese saicke enige voerder dachfaert te doen holden; mer omme andere schelinge, die tusschen den lande van Hollandt ende onse Gestichte noch wesen moegen, sullen wij guetwillich zijn op die behoerlicke maelstede ter dachffaert the schicken, gelijck wij vns des hierbeuoerens altijt verboden hebben tegens die selue uwe lyeffden ende eerbaerheyden, die onse Heren Godt altijt gesondt bevvaeren moet. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XXIIIJen dach Mey, anno etc. XIIIJ\ Opschrift: Dem wailgcboeren vnsen licuen zwager, eerbarcn, voersichtigen, wijzen, vnsen
lieuen vrundcn, heeren Johan , greuen tEgmondt, heren tot Bair, gouucrneur gmeraell, president, ende anders den laden, gestelt tea saecken der landen van Hollant, Zeelandt ende Vrieslandt; Deel D. 413. N\ 630. De Msschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van Honcoop.
Van Gots genaden Frederick, bisscop tUtrecht, marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Woe die doirluchtige ende hoichgeboren furstijnne, vnse lieue vrouwe
vnde nichte van Gestenrijck, douagiere van Sauoijen, vns nv hefft doen schrijuen, die sake van Hoencoep berorende, ende oick woe wij hoer lieffden daer op antwoerden doen, hebben ghij te vernemen aen den twee hierjnne gelachten copyen. Ende want dan die selue vnse vrouwe ende nichte, als wij wth horen schrijuen verstaen konnen, aen sulcker genoechsamer jnforniacie ende vnderrichtinge, als van vnser kercken van Vtrecht gerechticheyt aen Iioencoep, wij hoer lieffden ende oick den raidt van Hollandt tot meermalen scriffllicke, ende oick opter laetster dachfaert jnden Hage gehalden muntlicke doen laten, gbeen benoegen hebben, dan meenen will, wij meer II. 12 |
|||||||
|
90
|
FREDERIK VAK BADEU, (1514).
|
||||||
|
ende breyder bewijse jn schrijfft behoren bij te brengen, ende dat wij die gefangen vndersaten
van Hoencoep van stonden aen hoer gevencknisse solden doen ontslaen mijt restitutie hoerer affge- nomen penningen ende geleden schadens, anders solde boer lieffde mijt den arrest tegens vnser vndersaten des Neder Sticbts lijff ende gueden laten procederen; soe bedunckt vns hierop nutte ende guet wesen, soe wij vermoeden dat men jn vnsen capittelhuys aldaer wael meer be- scheyts van desen dingen, dan wij alhier te doen weten, vijnden sail, dat ghij mijt allre gueder diligentie daer nae willen laten soecken, oick onsen rentmeister Berndt Wten Enge ende vnsen marschalck vnses Neder Stichts bij v laten komen , vanden seluen oick alle bescheyt, sye weten dat dienen sail tot bewijsinge Hoencoep vnser kercken van Vtrecht toebehoren(de) is, vernemen, sulcx allet claerlicken jn schrijfft laten stellen, ende vns tselue ten yersten alhier seynden; oick soe vns guetdunckt, dat gliij hier op mijt vns aen die voers. vnse vrouwen ende nijcbten van Oes-* tenrijck etc. antwoert doen schrijuen, soe begeren wij zeer guetlicke, ghij sulcke antwoerdt aldaer nae vwen guetduncken laten conciperen , vns daer van copie mijt vwen brieff sampt den articulen van sulcker jnformatien, ghij als voers. bij een sullen konnen vergaderen, then voerderlixsten ouer- seynden, oiiime dit mijt onsen brieff voert der voers. vnser vrouwe ende nijchten moegen toe- schicken. Godt zij mijt v. Gegeuen jn vnsen slote Vollenhoe, opten XXVIJen dach in Julio, anno etc. XIIIJ\ Get. hosz.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 416. Het afschrift van den brief van Margaretha van Oostenrijk aan den hissckop van Utrecht,
luidt als volgt; N\ 631. Den eerwerdigen, boichgeboren furst, vnsen lieuen neuen, beren Frederick, geboren
marckgraue tot Baden, bisschop lUtrecht. Eerwerdige, boichgeboren furst, lieue neue, wij gebieden vns hertelicken tot vwen lieflclen.
Naerdien dat wij te vollen onderricht zijn geweest van den groten foertsen , extorcie ende gewalt, die de marschalck oft pander vwer lieffde Neder Stichts van Vtrecht nv onlancx gevoerdert befft tdoen op die jnwoenders ende buyren van Hoencoep, wt saken van sekere schattinge gepretendeert bijden staten des voers. Neder Sticbts, daerjnne die selue inwoenders tot geenen tijden geholden noch gecontribueert en hebben, maer alleenlick jn die settingen ende ommeslagen gedaen jnden lande van Hollant, zonder dat dieseluen marschalck die gevangen befft willen ontslaen nocb huere gueden restitueren, ende hoe well wij ende die luyde vanden raide in Hollant, vwen liefden ende den voers. staten geschreuen ende versocht tusschen hebben gehadt, die voers. saken te willen surceeren totter yerste dachfaert, die gehouden zoude worden tusschen die gedeputierde an beyde zijden, om die te verboren , tracteren ende bandelen mit vruntscbappen, ende dat vwe lieffden souden willen zeynden sulcke brieuen ende bescbeyt, als die vanden Neder Sticht hebben moegen, der sake voers. aengaende, zoe ist all veracbt gewest, ende dat arger is, die voers. marschalck hefft zijdert zoe lanck zoe meer geprocedeert tegen die voers. vndersaten van Hoencop mijt pandinge, arreste, vangenissen van bueren persoenen ende andere rigoreuse executien, ende hem affgedruckt grote sommen van penningen, bouen die principael schattinge die men heysschende is; soebebben wij bij rijpe deliberatie van raide, tot conseruatie van der hoecbheyt, beerlicheyt ende jurisdictie ons lieuen beeren ende neuen als graue van Hollant, daer onder die voers. beerlicheyt van Hoen^ COep liggende ende sorterende is , ende tot ontlastinge ende verlichtinge vanden voers. jnwoenderen |
|||||||
|
BISSCHOP VAK UTRECHT, (1514),
|
|||||||
|
91
|
|||||||
|
van Iloencoep doen expedieren brieuen van arreste, om vyt crachte van dien te arresteren ende
corameren die personen ende gueden van den voers. Neder Sticht, ende die in arresten te doen houden tot ander stont dat die executien ende vangenissen, gevoerdert bij den voers. maerschalck, cesseren ende die gevangen ontslegen, huere affgedructe penningen gerestitueert zullen worden costeloes ende schadeloes, twelck wij vvven ]ieffden nyet en bebben willen verhalden; begerende ende versoeckeude die expeditie vanden seluen brieuen ende executien van dien jnden besten te willen nemen, v aduerterende, dat soe geringe die gevangenen ende andere beschadige personen der voers. heerlicheyt van Iloencoep ontslegen, ende van hueren schaden ende affgenomen pennin- gen gerestitueert zijn sullen, vvij zullen jnsgelijck van stonden aen doen ende laten ontslaen, coste- loes ende schadeloes, alsulcke arresten ende commeringen, als wyt crachte vanden voers. brieuen gedaen zullen vrerden, ende zullen oick alsdan gereet zijn, alzoe wij altijt geweest bebben, te laten handelen, tracteren ende communiceren van alsulcke geschillen ende differenten, als ter cause vanden voers. heerlicheyt van Hoencoep wesen moegen, ende ons daer jnne soe voegen ende bewijsen, dat men kennen zall, dat an vns nyet gehouden en hefft noch houden en sail, die seine twijsten ende differenten en worden mit goede manieren verenicht ende affgeleyt, dat kenne Got, die dieselue vwe lieffden bewaren will. Geschreuen te Bruessel, den XIIIJB11 dach Julio, anno etc. XVcXIIir.
Margarete, ertshartoginne van Oestenrijck ende grauinne
van Bourgoingen, douagiere van Sauoyen.
Deel D. 417.
Set aftchrift van het antwoord des Msschops op den voorgaanden brief, is van dozen inhoud :
N°. 632. Aen vrouw Margareten. Doirluchtige ende hoichgeboren fur6tijnne, lieue vrouwe ende nijcbte, wij gebieden vns altijt
vrientlicke ende dienstlicke tot vwer lieflde, welcker schrijuen nv wederaen vns gedaen, berorende die sake van Hoencoep etc., wij guetlicke ontfangen, gelesen ende waill verstaen bebben. Ende badden wail gemeent, dat vwer lieffde ende oick die raedt van Hollant billick te vreden geweest ende een benoegen gebadt solden bebben, sulcker vnser genoichsamer jnforrnatien , wie den seluen bier beuorens tot naeer malen van deser sake schrijfftelicke ende oick daer nae opter geholdener dachfaert jn den Hage, den voers. raidt van Hollant noch muntlicke doir die vnsen doen bebben laten, als dat Hoencoep vnder vnsen Gesticht van Vtrecht behoert ende vnse voirvaderen, bis- schoppen tUtrecht, seliger gedachlen, ende wij des thent op desen dach toe jn rustelicken besitte ende gebruycke geweest ende noch sijnt, sonder yemants tegen seggen, mijt boringe der schattinp-en, accijssen, mitten clockenslach ende meer anderen rechten, bij welcken vnsen bezitte men oris billick ende van rechts wegen behoert te laten blijuen. Ende badden vns oick nyet en versien , dat vwer lieffde hier en bouen enige brieuen van arreste op vnses Gestichts vndersaten wth gaen solde laten bebben; doch nyet te nrijn, soe dese sake vnse staten van Vtrecht mede aengaende is, ende wij buyten zij thent hier toe hier jnne niet gedaen en bebben, willen wij den seluen vwer lieffden brieff van stonden aen toeschicken, mijt hemluyden communicatie hierop doen bolden, ende dan mijt vnses selils boede een onuertogen schrijfftlicke antwoert laten weten, die selue vwe lieffde, die vnse Heer Goede in gesonder vrolicker waeluaert lang tijt wille bewaren. Gegeuen jn vnser slote Yollenhoe, opten JLXIIJen dage in Julio, anno etc. XIILT. Frederick etc.
Deel D, 418.
12* |
|||||||
|
92 tfREDERIK VAN BADEN, (151.4),
|
|||||||
|
N\ 633. Willem de Vos aan zijn hroeder Jan de F'os, ter dier zake.
Jhesum Christum voer een gruet, lieue gheminde brueder. Wwen brieff heb ick guetlijckeri
ontfangen, daer jn dat gij ghescreuen hebt aen mij , doer begherte vanden drie staten, dat ick op kost der staten voerscr. soude willen senden een copye vanden mandement ofte contrearrest, dat inij nijt mogellijcken en is, ende dat ouermidts dat het princepael hier nijt ghepublijcert en is, ghelijck als gij mij scrijft, mer is alleenlijcken beueel ghedaen den castellein ende den tollenaer Schoenhouen op zeeker grote peynen , ende sij luyden noch Jan van Vliet doer gheen copye of en hebben; ende die commissarissen vanden houe sijn ghetogen voert jn drey stede, doende dat contre arrest naden jnhauden vanden selfden briefl*, welck seer searpellijcken ghegeuen is bouen bij raijn genadighen here ende sijnre genaden raden, jn wiens naem ende scerp beuel gheschiet dat ghene datter gheschiet, ende nijt of gelaten en sal werden voer totter tijt ende wijlen dat ont- sclagen selle sijn die van Hoencoep van sulcken gheloften, als sij gedacn hebben orn penninghen jn toecomende tijden te betalen, ende dat kostelloes end scadelloes ghercsstituert sellen sijn alsulcke penninghen, als die van Hoencoep ghegeuen rnoghen hebben, Ende had ick meer bescheits moghen ghelanghen oft kunnen vernemen, dat soude ick wwe lieffden gherne ghescreuen hebben, dat kenne Got, die w wil sparen tot langgen tijden salich ende ghesont. Gescreuen den XXVIJten dach jn Julio, anno XVCXIIIJ. Bij mij Willem die Vos, jouvven brueder.
Opschrift; Aan mcister Jan die Voss, hanunnik van St. Salvator. Deel D. 419. N°. 634. Burg.% sckep. en raden der steden Deventer, Kampen en Zwolle aan de 3 staten
van Utrecht, ter zake der stad Groningen.
Werdige, edele, erbere, eirsame ende wijse heren, bijsonders guede vrende. So als nw de
hoechweerdige, hoecbgeboeren ffurst, onse gnedige , lieue here, van daer jn dese sijnre gnaden lande gekomen is, tot beschermnisse ende helinge van sanct Martens palen, te raden ende tdoene, ende vvij sament onder enen fursten geseten sint, begheren wij mit andacht, dat vwe weerdige , edele, erbere liefden schicken alhijr bij sijnen gnaden ennige vander selften treflixten vrenden, om in den saken thelpen raden ende voertvaren, alst tot waeluaert ende beschermnisse van sunt Martens landen ende palen dienen sal, ende des tesser tijt nyet te weigheren, dat willen wij tanderen tijden oris vermoegen gelijcken ende meren verdienen. Ende wo wal dat wij des ver- truwen, begeren nyet to mijn een bescreuen antwoert. God Almechtich wil vwe samende liefden gesont waluarende bewaren. Gescreuen den XXIXen dach jn Julio, anno XIIIJ, onder tsegel der stadt Deuenler, des wij sament gebvuecken. Burgermeisteren, scepenen ende rade der steden Deuenter, Campen ende Swolle.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap, stad en steden des Neder Stichts van Utrecht, Deel D. 415. lNf°. 635. De Mssehop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zake.
Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marggraue van Baden.
Erbaren, lieue vriende. Alsoe dese vnse lantschappen voer vnsen ouerreysen zeer ernstelicke vnse ende vwer gedeputierden ouercomste begerende waren, als omme der sake vnse stadt Gro- ningen ende anders betreffende, soe hebben wij vns op der seluen begerde ende oick wt eigenen begerlicheyt, der sake te guede, woe wail wij sulcx vermits lijffs kranckheyt op die tijt noch nyet wail en vermochten, doch alhier gevoecht, oick aen v voer ende nae vnsen ouerreysen, |
|||||||
|
BISSCHOP TAX UTRECHT, (1514). 93
|
|||||
|
guetlicke begerdt vwe gedeputierden alhier te willen schicken, jn den voirs. saken mede ten besten
te helpen raiden ende handelen , Iwelck bij v noch thants thent hiertoe verbleuen is. Ende want sich dan die lasten alhier hoe lenger hoe meer swerh'cke aenstellen tot verderffnisse vnser lande ende vndersaten, soe dat van groter noeden is mit gueden raidt ende voersicheyt dair tegens te gedencken ende voer te nemen, tweleke sonder vvver vriende mede raidt ende tegenwoirdicheyt nyet wael sail moegelicke weesen te geschien. VVair omme wij ende vnse voirs. lantschappe mit een ouerdragen sijnt, omme v noch eens te doen verschriuen ende te vermanen. Begern dairop aen v noch seer guetlicke, dat ghij, als getruwe vndersaten ende medegeleder vnses Gestichts van Vtrecht, dese lastige saken mede ter herten willen nemen, ende senden noch erstdages sonder voerder vertrecken enige van vwen treffenlichsien vrienden bij vns, vnse ritterschap ende sleden alhier tot Vollenhoe, omme tot beschermenisse tsanct Martens palen tern besten te helpen raiden ende handelen, als sulcx die grote noitdurfft nw mercklicke eyschende is, ende dese saken gheyn lenger vertrecke erlijden moegen. Ende woe wail wij ende vnse voirs. ritterschap ende stede vns des alsoe te geschien tot v genselicken verlaten, begeren wij nyet te mijn hier van vwe guetlicke onuertogen beschrenen antwort. Vnse Here Godt zij alltijt mit v. Gegeuen jn vnsen slote Vol- lenhoe, vpten IIJen dage jn Augusto, anno etc. XII1J. Get. hosz.
Opschrijt; Aan de 5 kapittelen, riddersckap en stad van Utrecht. Decl D. 420. W. 636. De stad Amersfoort aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zahe.
Weerdige, hoichleerde, edele, gebortige, eirsame, wijse, bijsonder lieue heren ende guede
vrunden. Alsoe wij aldair op morgen, dijnxdach, te capittel verscreuen sijn op sekere brieuen vanden drien steden van Ouerijsell aldair gesant, solden wij onse deputierde aldair gevoicht heb- ben, dan ons sijn sekere scriften gecomen, dat.....vorderende is op nye wider en tocht ende
reysse te doen op onse burgeren» als gi noch van ons wel breder verstaen sullen, wair omme
wij onse deputierde op sulcke verraimden capittel te voren wat lang gescreuen nyet voegen doruen, om der anxte ende sorge. Begeren daer omme dienstlick uwe liefden dbest doende ende onse onscult voirs. int best nemende; versculden wij altijt dienstlick aen uwe liefden, die Got in vroude lang gesont bewaren moet. Gescreuen op maenendach Transfigurationis Domini (6 Aug.), anno etc. XI1IJ. Die stadt Amersfoerdt.
Op&chrift: Aan de 5 kapittelen, riddersckap en stad van Utrecht. Dee! D. 421. N\ 637. De hissehop van Vtrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zahe van ffoncoop.
Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecht, marggreue van Baden. Eerbare, lieue vriende. Wij hebben guetelicken ontfangen uwe brieuen ende copyen, aen- gaende die saecke van Hoencoep , waerop wij terstont nae uwe goetduncken ende begeerten aen de doerluchtige, hoichgeboirner furstijnne onse lieuer vrouwen ende nijchten, vrouwen Margriett, eertshertoginne van Oistenrijck, douagiere van Sauoyen, doen scbrijuen hebben, ende wes vns van boer lyeffden daer van ter antwoerdt werdt, en sullen wij v onuerwittiget nyet laten. Godt zy midt v. Gegeuen in onsen slote tot Vollenhoe, opten XIlIJ*n dach in Augusto, anno etc. XIILP. Get. uosz.
|
|||||
|
94 FHEDERIK. YATf BADEN, (1514).
Oick hebben wij aen onsen maerschalck des Neder Stichts , Frederick Vuyten Hamme, doen
schrijuen, ende beuelen dese saecke to laten berusten ende voerder mit pandinge off anders tegens die van Hoencoep nyet voer te nemen, ter tijt wij hem anders laten weten. Op$chrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 422, 423.
N\ 638. De heer van Brederode aan Margaret ha van Oostenrijk% over zijn verschil met de
kapittelen van den Dom en Oud-Mumler te Utrecht, aangaande eenige amhten. Mijne dienstelijchste gebiedenisse te voerens, hoichgeboeren t doirluchtichste, moigenste, ge- naidichste lieue vrouwe. Alsoe uwe gen. aen mij hebben twemael doen scriuen, aengaende den beclachten voir uwe gen. vanden heren then Dom ende Oude Monster tUtrecht gedaen, van enigen arnpten, ick vanden seluen tonrecht houdende soude wesen, wair op uwe gen. sullen gelie- uen te weten, dat alsoe nyet en es, sij uwe gen. bij hebben gebracht; dan hebbe altijt te vrede geweest, als die heeren die penningen namptiseerden hair ampten ouer te leueren, off dat sij die penningen stelden jn handen van uwe gen. raedt jn Hollant, dair mij a aduerse partye mij voir in recht ouer twe jaren betoigen heeft gehadt, ende aldair beide justiciabel sijn, omrae alsulx aldaer bij den raidt gewesen soude worden te volkoemen , ende den heeren als dan hair ampten, sij rechts toe pretenderen, ouer te leueren, totten welcken sij nyet en hebben wiilen ver- staen; dan hebben alle alsulcke penningen, vpten ampten staende sijn, soe sij seggen ende nye- mant gesien en heeft, geleit jn handen van hoeren officiael bijnnen der stadt van Vtrecht, die genoich suspect es mit hem, alsoe die selue medebrueder ende capitelair es mit hem luyden, dair jck noch oick mijn partye aduerse nye mede te vreden en sijn geweest; bouen desen noch in sekere compromissen gegain, die oick all vanden seluen nyet onderhouden en sijn, als ick hoepe uwe gen. in alles kortelinge wel verstain sullen , hoe voel ongelijck mij vanden seluen ende oneren ter causen van desen geschiet es. Nietmin ter lieften ende begerten van uwer gen. scriuen hebbe jck mij gesubmitteert in handen vanden deken sunte Peters tUtrecht, daert mijn partye aduerse ende capitelen, soe jck verstae, ende mij bij es gebracht, begeert hebben; alsoe dat jck anders nyet en begere dan uwer gen. in desen ende in alien anderen saicken mij doenlijck wesende te geiieuen , kenne God Almachtich, die v hoichgeboiren, doirluchtige ende nioigende, genaedige lieue vrouwe, gespaeren wille tot langen, saeligen tijden. Gescreuen tot Vianen, den XVJeJl Augusti, anno etc. XIIIJ. Get. IE TOUT VRE HVBLE BREDEKODE.
Opschrift; Aan Margaretha van Oostenrijk. Deel A. 599. N°. 639. De hisschop van Utrecht aan de 3 Haten van Utrecht, over de uitkeering van
gelden tot hetaling van het krijgsvolk.
Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Erbaren, lieue vriende. Alsoe hier beuoerens doer dese laitste vuytsettinge vanden huysgelden
bij vns ende v beliefft ende ouercomen, mede ouerdragen wardt, datmen die kijste tot alien vierthien dagen eens openen solde, omme onse aenpaert vanden penningen tot betalinge der ruthere ende andere daer vuyt te moegen doen halen etc., Yerstaen wij dat der nyet tegenstaende nv weyreringe geschiet, sulcke kijste te openen, wellick alsoe nyet en behoert. Ende soe wij dan dagelix vanden rutheren , wij noch te doen sijnt, omme betalinge ernstelicke veruolcht werden, beperen wij aen v, dat ghij soe Yeruoegen doen wiilen, die voers. kiste nae vermoegen der ouer? |
||||
|
BrSSCHOP VAN UTRECHT, (1514). 95
|
|||||
|
dracht sonder vertrecke nv ende voerder tot elcken vierlhien dagen eens geopent werde, orame
die ruteren moegen te vreden stellen, daer mede wij ende onse lande ende vndersaten deshaluen van hem onbelastet moegen blijuen, ende soe dan vnse stadt van Amersfoerdt sich thent noch toe onwillich heefft gestelt, hoer aenpaert vanden voers. huysgelden te betalen, wijllen wij bij den seluen vnser stadt noch alle vnse beste vlijte aenkieren, omme zij te doen onderwijsen dat sij bier jnne oick als andere vnse vndersaten doen ende sich bewijsen sullen. Godt zij mit v. Gegeuen in onsen slote tot Vollenhoe, opten XXIJsten dage in Augusto, anno etc. XIIIJ0. Get. hosz.
Opschrift; Attn de 5 kapitteleji, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 413. N°. 640. De bisschop van Utrecht ami de 3 staten van Utrecht, ter zake van Honcoop.
Van Gots genaden Frederich , bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Eerbare, lieue vrunde. Soe als ghij vuyt onsen voerschrijfften vernomen, bebben wij aen die
doerluchtige, hoichgeboerner furstijnne, vrouwe Margrieten, eertshertoginnen van Oistenrijck etc, vnse fruntliche lieue vrouwe ende nyechte, doen schrijuen, vnse vnderzaten van Hoencoep beroe- rende, waerop vns hoere lyeffden ter antwoert doen schrijuen hebben, luyde copyen hier jnne besloten; sus hebben wij desen vnsen boden last ende beueell gegeuen, den brieff hier bij wesende, holdende aen den gouuerneur president ende raedt van Hollant, hoen die to presenteren, ende begeren daeromme, dat ghij eenen bequamen dach opnemen, ende hoen den van vnser endeuwer wegen bij den seluen vnsen boden toe doen schrijuen willen, ende soe verre sij den dan aennemen, vns tselue weder omme verwittigen, omme enige van vnser reden oick daer toe te ordineren, verlaten wij vns gansselicken. Godt zij midt v. Gegeuen in vnse stadt Swolle, opter yersten dach jn Septembj, anno etc. XIIIJ0. Get. H, HUNDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 425. Ret in dezen brief vermelde afschrift is van dezen inhoud;
N\ 641. Dem eerwerdigen, hoichgeboren fursten, here Frederick, bisschop tUtrecht, geboren
marckgreue van Baden, onsen besunderen lieuen neuen. Eerwerdige, hoichgeboren forst, besunder lieue neue, wij gebieden vns hertelick ende
vruntlick tot vwen lieflfden. Wij hebben bij ywen boede, brenger van dezen, ontfangen vwen brieff, rorende der saken van Hoencoep, bij welcken brieff, ende om die redenen jnt lange daer- jnne begrepen, vwe ende die vanden staten des Neder Stichts van Vtricht, die prouisie onlanx bij vns verleent op die hantlichtinge vanden goede vanden vndersaten des Stich(s voers., die wt oirsaken vanden exploicten ende executien geschiet op die ondersaten van Hoencoep voers. gear- resteert ende becommert hebben gewest, niet en hebben willen accepteren noch aennemen, be- gerende dat die voers. arresten gelicht ende affgedaen -, oft emmers enen tijt lanck gesuspendeert moegen woerden, ende dat wij vwer lieffden enen nementlicken dach, hoe corts dat moegelicken is, ansetten willen op Putcuppe, om op dese ende meer andere gcbreken onderlinge communicatie te hebben ende daerjnne als geboerlick te gescbien etc. Waerop, eirweerdige, hoichgeboren forst, besunder lieue neue, hoe wel wij gans genoecht sijn vwer lieffden jn alien saken nae ons vermoe- gen te gelieuen , niet te mijn want ons duechdelick bleken is, dat die voers. arresten gesciet zijn om gebreken halue procederende wt vwer lieffden officieren ende ondersaten, die tot geen dach- |
|||||
|
96 FREDERIK TAN BA.DE3 , (1514).
faerden offte communicalien jnder saken voirs, en hebben willen verstaen, des nochtans schriftelick
ende anderssins tot meer stonden versocht ende geinaent sijnde, maer hebben geproeedeert bij wegen van feyte ende mijt rigoreuse execution tegens die voers. vndersalen van Hoencoep, in grooten merckelicken affnemen vander hoicheyt, heerlicheyt ende jurisdictie ons lieuen heren vader ende neuen, des Roemsche keysers ende eertshertogen, als dese saken lange ende breet verhaelt staen jnder brieue van arresten daerop geexpediert van hoeren wege, soe en is ons met gelegen dieselue arresten tdoen offte laten te lichten, gemerct sonderlinge, dat die selue \nsQ heren vader ende neue daer bij gedepossesseert zouden blijuen; mar op dat die selue saken ende geschillen ende andere, op datter eenige zijn , mijt vruntschappe getermineert ende beslicht moegen werden, zijn te vreden datter een dachfaert geraemt ende genomen sij tot sulcken dage ende plaetse, als vwe lieffden mitten luyden vanden raide jn Hollant ouercoinen sullen , denwelcken vanden raide wij tegen- woerdelicke schnuen, dat zij totter seluer dachfaert zulcx als bij vwen lieffden ende hen geraemt ende genomen sail woerden, enige van hen scicken willen om mijt vwer Jieffden geschickten op die saecken voers. te handelen, commumceren, tracteren ende sluyten, soe zij sluyten zullen van rechts ende redenen wegen, daer toe dienende ende behorende; begerende ende versoeckende dese vnse redelicke prescntacie jnden besten te willen nemen ende die voers. dachfaert goedelick ach- teruolgcn jn sulcker wijs dat die saken voers. jn redelicheyt verhoert ende verenicht werden, zoe wij dat mijt gansser berten begeren, dat ken Gott Almeehtich, die dieselue vwe lieffden bewa- ren wille. Gescreuen te Berghes opten Zoom, den XXVJen jn Augusto XVCXIIIJ. Margareta, eertzhertogijnne van Oestenrick, hertogijnne ende grauinne
van Bourgoingneu, douagiere van Sauoyen. Deel D. 42(5.
N\ 642. Jan van Egmond, gouverneur enz., Floris van Egmond, stadhouder enz,t enderaad
van Holland enz., aan de 3 staten van Utrecht* ter dier zake.
Eerwairdighe, hoicbgeleerde, eerbare, eersame vnde voorsichtigen heren vnde goede vrunden,
wij gebieden ons mit goeder affectien tuwairts. Wij hebben ontfangen uwer liefden brieuen jn date den Ven dach jn Septembris lestleeden, jnhaldende vnde beruerende der saicken van Hooncoop, omme, navolgende etzlicke scrifften bij onser genaden vrouwen anden eerwairdigen vader jn Goode, den biscop van Vuytrecht gesandt, eenen dachuert geholden te worden jnden plaetsen van Putcuyp, vnde dair vp bij uwer liefden geraempt eenen dach des dingsdages nae St. Lambrechtsdach nv naistcoomende, zoe verde ons dien dach geleegen waer, mit voider jnhouden des selues brieues, begerende van ons te weeten , oft deesen dach ons geleegen sal moogen weesen, of anders dat wij eenen anderen zouden willen ramen vnde uwer liefden die te verwittigen. Wair vp uwer liefden gelieuen zij te weeten, hoe dat ons den dach, als des dingsdages nae Lamberti nv naistcomende, wel geleegen js , ende ons voegen sullen eenige te ordonneren, omme bijden ghenen die den eer- wairdigen vader jn Goode ende uwer liefden ordonneren sullen, te comen ; maer aengaende die plaetse van Putcuyp, de selue en js ons voor deese tijt nyet geleegen, alzoe tselue een open plaetse js, ouermits die veelheyt vanden vreemden ruyteren vnde knechten, die duer den landen trecken, wair duer gesceepen mochte zijn eenich jnconueniement ofte perikel te gescien, daer inne wij gaerne verhueden willen; hebben dairomme geraempt dese dachuert te halden jn eenich vanden vijf'f steden, als der Goude, Schoonhouen, Woerden, Oudewater oft IJselstein, welck vanden vijuen uwer liefden best geleegen zij, twelck wij uwer liefden jnden besten verwittigen, vnde begeren hier van uwer bescreuen antwoorde, welcken vanden vijf vlecken uwe liefden ange- |
|||||
|
____ ..... _ ......
|
|||||
|
EISSGHOP VAST UTRECHT, (1514). 97
naem zij, dese dachuert gehalden te werden, dair wij onse gedeputeerde schicken sullen met
vwer Jiefden te tracteren, omme dese saicke ten goeden effecte te brengen, vp dat alle goede vruntscap vnde naebuerscap onderhouden mach worden, als wij ons des gansselick betruwen, dat kenne Godt, die v, eerwairdige, hoochgeleerde, eerbare, eersame vnde voersichtigen -heeren ende goeden vrienden , gespaeren wil salich vnde gesondt. Gescreuen jnden Hage, den VIJen dach jn Sentembrj, anno XVCXIIIJ. Die graue van Egmondt, heer tot Bair etc., gouuerneur; Florijs van Egniondt,
heer tot St. Martensdijck etc., stadthalder generael, ende anders die rade ons genadichs heeren van HoIIant, Zeelant ende Vrieslant. Get, DEDAM.
Optchrift: Aan de 5 kapitlelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 427.
N% 643. De bisschop van Utrecht aan de 3 stutcn van Utrecht, ter dier zahe.
Van Gots genaden Frederick , bisschop tUtrecbt, geboren marggreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Uwe schrijuen vns nv toegesandt, mitsampt der antwoerdt v geko- inen van gouuerneur, stadtbolder ende raedt in Hollant, beroerende die dachffaert, ghij hoen op Putkup aenschrijuen doen hadden, als op en dijnxdage nae Lambert! nestcomende, hebben wij allet mitten copien vanden acten , hierbeuoerens op dergelijcke schelinge tusschen den lande van Hollant ende vnsen Gestichte gemaect sijn, te gueder maten verstanden, ende soe wij dan geden- cken nae te gaen ende te achteruolgen die selue acten, soe doen wij nv, nae uwen goetduncken, den voers. raedt van Hollant eenen anderen vriendelicken dach aenschrijuen bijnnen die stadt Montfoerdt, als opten yersten dach deser loecomender niaendt Oclobris des auonts aldaer inder herbergen to wesene; offte jndien hemluyden sulcke plaetze nyet gelegen en were, dat sij dan opten seluen dach willen verschijnen op Putcup, doch beholdelicke die voers. acten ende voer- waerden in hoer znacht te blijuen, sulcx wij v alsoe jnden besten tkennen geuen, ende die ant* woert die vns hierop vanden voers. raedt van Hollandt toekomen werdt, willen wij v alsdan oick nyet verholden, omme v in besendinge deser dachffaert daernae moegen weten te richten. Godt zij tail v. Gegeuen in onsen slote VolJenhoe, opten XVeu dach jn Septembri, anno etc. XIIJJ". Get, hosz.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen , ridderschap en stad van Utrecht. Deei D. 428. "N\ 644. Jan van Egmondy gouverneur enz,, en raden van Holland enz., aan de B s tat en van
Utrecht, ter dier zahe.
Eersaerae, voirsiennige, wijze, goede vrunden. Wij houden v wel jndachtich, hoe dat, omme
nedergelegt te woerden zekere geschillen ende differenten aengaende Hoencoip, een dachuaert ge- raempt js geweest, te houden tusschen die gedeputeerden van onse genad. vrouwe ende uwen Gestichte, welcke dachuaert v luyden begeerte was gehouden te woerden tot Putcuyp, mair ouer^ mits onueyllicheyt ende anders hebben wij v gescreeuen gehadt, dattet aldair vp desen tijt nyet bequaemelick en was, mair best dienende jn eenige steden vptie frontieren, als te Woerden tOudewater, tIJsselstein , te Schoenhouen ofter Goude, begeerende daer omme van v luyden te weeten, jn welcke vande zelue vijff steden v luyden best geJeegen wesen ende belieuen zoude te comen, waer off wij als noch gheen antwoerdt en hebben, hoewel den dach vanden voirs. dachuert ende vergaederinge vp ghisteren geweest zoude hebben, nae voergaende scriften ende brieuen. Waeromme wij aen v ersaemh. anderwerff scrijuen, omme te weeten ende jn welcken vajiden voirs. vijff steden v zal gelieuen te commen, ende ons een bequaem dach daer toe to II. 13 |
||||
|
98 FREDERIK VAN BADET* , (1514).
|
|||||
|
bescheyen, ten eynde dat die gedeputeerde van onsen voirs. g. v. aldair comen ende wesen moe-
gen ende jnde materie te handelen ende traicterenj, nae volgende huer genaden schrijuen ende beliefte; oft anders, jndien sulcx nyet en gebuerde, zouden moeten vorder jnde saicke procederen ende volcomen die beliefte van onse g. v. voirs. Eersaerae, voirsiennige, wijze, goede vrunden, *onse Heer God zij v behoeder. Gescreuen jnden Hage, den XXten jn Septembrj, anno XI1IJ. V goetwillige die graue van Egmont, heer tot Baer etc., gouuerneur,
ende anders die raide, gecommitteert ten saicken vanden lande van Hollant, Zeelant ende Vrieslant. Get, DEDAM.
Opschriftt Aan de 5 kapiitelen, ridderschap en slad van Utrecht* Deel D. 429.
N\ 645. Instructie an onsen gen* lieuen heren, statkolder generaell den lande van Gelre,
van wegen der stat van Arnhem te verhoitschappen, Inden ijrsten gebieden sich burgermeisteren, schepenen ind rait der stat van Arnhem, jn name
oir selffz ind mede van wegen der gerneynen burgeren ind jngeseten der seluer stat, tot onsen gen, lieuen heren, statholder vurs., mit oeren guetwilligen dyenst ind mit allet ghenen jn oeren vermogen zij, vnd holden sijnen gnaden genoech jndechtich vanden menichfoldigen lasten, kommer ende armoede , se eynen tijt van jaeren herwartz, zeder dat se gekomen ende gewest zijn tot ge- hoirsamheyt der co. mat. van Caslillien, laifflicker gehoichnisse, gehadt ende geleden hebben, ende hem noch dagelicx woe langer woe swairer ende lastiger ankompt vanden hartonge van Gelre mitten sijnen, soe mit groiter besweringe van schattingen , staet ende ander onraitz pennongen , oirer guederen opten platten lande den hartouge van Gelre jnden leste bestande ende tractaet toebededingt, bauen manieren of lantz gewonten opgelacht ende mitten hartsten afgemaent ende genamen wurdt, ende mit afneminge ende berouynge der burgeren renthen, pachten ende gue- deren; doch vermitz dat alle weghen ende manieren van justicien den seluen vuer geslaiten , ende mit transenyeringen, buyten manieren van rechten, oirs guetz toe waiter ende toe lande meer ende ommer soe voele as jn apenbair veden beroift warden, dat selue wij onss gen, vrouwen tot voelen diuersen stonden schrijfftlick ende muntlick toe kennen gegeuen ind den geschickten des hartougen van Gelre opten daige, onlanx tUtrecht gehalden, jn tegenwoirdicheyt der heren commissai'ien ende geschickten van onss gen. vrouwen vurs. ther tijt aldair wesende, bijden geschickten der stat van Arnhem vurgeholden is worden; dan en wort nyet afgestalt, dan die Gelressche geschickten lyeten aldair apenbair luyden, woe die hartouge van Gelre die maninge ende boringe der schattingen ende onraetz pennongen vurs. ende meer anders nyet verlaiten, dan dair inne vorder beharden worden, as onse gen. vrouwe van oirer f. g. geschickten ende commissarien ongelwijuelt angebracht ig, dat den van Arnhem hochlick ende sweerlick toe bewegen staet, want oire aire verderffnisse dair an gelegen zij , jndien dair jnne nyet versyen wurdt. llefft onse gen8te. lieue vrouwe der stat van Arnhem. tot voelen diuersen tijden doen ontbieden
ende toeschrijuen, dat oir f. g, der stat ende burgeren van Arnhem nummer verlaeten zolden noch en wolden jn ennigerwijs, dan ,oir f. g. wolden hem doen ordenieren ende toeschicken eynen gueden edellen man, dair bij ze mit doichtlicker conuersieringe regiert ende scharper toe- uersicht bij daige ind nacht onderhalden, oick vur wille, gewalt ende onbillicheyt verdedingt ende beschudt zolden warden, nae jnhalt ende vermogen des tractaitz; ende of se dair en bouen belast of bcswert wurden jn enniger wijze, woeden oir f. gnaden dairop doen versyen, alsoe dat een yegelicken reden hebben zolden sich des toe bedancken. |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514). 99
|
|||||
|
Hierop hebben die van Arnhem in gueden haipe ende troist gewest, dat sulcx achteruolght
zolde warden, dan en hebben bis her toe vanden seluen nyet vernamen in cleyn of in groit noch jn ghenen stucken, ende schijnt nyet anders dan zij geheell ende all vergeten sijn vnd, so verre sulx temelick toe schrijuen of toe spreken weer , mit schone woorden ende schrijfften jamerliok opgehalden ende verleyt warden woe langer woe meer lot oiren aire grontlicker verderffnisse, ende is versyen bij verloip der tijt durch oir guede getrouwicheyt vorder oirs eer, lijff, leuen ind guet te komen, dat Got jnden Heinell geclaigt moet sijn, se aldus jamerlick ind elendich verlaiten warden ind ghenen troist, beteringe, hulp of beslant erlangen moegen, nyet tegenstaende die hoicblicke besweringe opt Heylige Euwangelium vanden co. mat. van Castilien, laifflicker ge- dechtnisse gedain der stat ende burgeren van Arnhem, as die selue te onderhalden ende doin on- derhalden bij oiren rechten, vrijheiden, priuilegien, earthen, handtuesten ende guede aide herkomen ende gewonten, ind te beschudden ende beschermen vur wille, gewalt ende onbillicheyt, allet nae vorder jnhalt ende vermogen sijnen co. mat. zegell ind brieue, der stat van Arnhem dair van genedelick verleent; wes mennichfoldich ind elendich roepen, claigen ende jamerlich doichtlick veruollich mit oitmoedige ende onderdanige beden ende begerten dairomme tot voelen diuersen stonden gedain is an onser gen. vrouwen vurs., mitten heren vanden oirden ind hoigen raede, beyde schrijfl'tlick ende montlick, blijfft allet ongeacht ind vergeten. Item die hoifftluyde ende knechten, teser tijt bijnnen Arnhem liggende, worden mit schonen woirden ende schrijfften opge- halden, ind hebben ghene of zeer weynich betalonge jn soeuen maenden verkregen, vorder dan sijne gnaden as statholder die vurs. tijt den seluen mit sijnen gelde, guede ende gelouen opge- halden hefft, allet durch vlijtiger beden ende begerten der stat van Arnhem, dat doch an gheenen sommen noch achterwesens der seluer en gedreecht, wair durch die selue der stat oir gewontlicke accijsen ende onraitz pennongen nyet betalen en konnen, ende nyet mogelick en is die stat poirten, toirnen ende mueren jn oeren tijmmeringe tonderhalden, as des te hant ganss van noiden is, want des deels zeer veruallen sijn ende repariert moeten wesen, of die selue sullen voirt te samen veruallen ende toe nyet gain, of oick der stat schulden zij, durch der mistalonge merclick jnne verlaipen is ende noch dagelicx woe langer woe swairrer ende lestiger jnne verloipt toe betalen, vnd die burgeren ende koipluyden van Arnhem idt Gesticht mitter stat Golne, voirt die Gestichten ende lantschappen van Vtricht ende Cleue nyet gebruycken en moigen, oinb oir komenschap te hantieren 3 sij moeten besoeght zijn aldair vur der stat schulden mit recht bekom- mert ende opgehalden te warden. Oick hebben die burgeren van Arnhem denseluen knechten allet opgedraegen ende geborcht, wes se ennichsijns hebben konnen opbrengen ende lenen, ende js langer nyet mogelick die selue aldus sonder betalonge op te halden, dan die hoifftluyde mitten knechten wiilen ende dencken oiren zolt vytter stat van Arnhem mitten scharpsten ende mit gewalt to manen opten neesten, tzij vrunt of vijant, woe ende waer sij dat aire besten ende neeste bekommen konnen, wair durch idt bestandt ende tractait geheell weder jnrenich (?) wairden, ende die dijngen weder tot onwille, veden ende verloip komen mogen, des die stat van Arnhem gheen macht hefft toe behijnderen, gemerckt da^ die hoifftlude mitten'knechten die blockhuysen, poirten, toirnen ende mueren vander stat jn , ende dair beneuen eynen groiten anbanck ende be- hulp hebben vanden gemeynen burgeren, die den hoifftluden ende knechten bijnnen middellen tijden opgedragen hebben ende dair van merclick tafferen sijn. Bidden noch die vurs. burgermeysteren, scepenen end raet vurs. in naem oirs selffs ende
mede van wegen der gemeyne burgeren ende jngesetenen der stat van Arnhem, dat sijne gnaden, aenmerckende den groiten last, kommer ende verdriet, jn desen des vurs. is, as statholder jn 13*
|
|||||
|
100 FREDERIK VAN BADEN, (1514).
|
|||||
|
name jnd van wegen ons aire gen. heren den key, mat. ind ons gen. liefften heren eertzhartougen
van Oistenrick, prince van Spaingien etc., noch genedelick willen doin versyen ende hem stuer ende onderstant doin ende laten geschyen nae noitdrufft, ende vur dese groite gewalden , auerdaden ende lasten hem bauen alien rechten ende reden opgelacht wordt, ende dagelix woe langer woe meer auerkoimpt ende bij mijnsschen gedechtnisse nyet meer gesyen noch gehoirt, verantwoirden, beschudden ende beschermen doin willen, as sulx jn eeren ende recht vur Got ende der werlt behoirt alien princen ende heren oeren gueden, getrouwen ende gehoirsamen ondersaten then reden ende rechten te doin, gelijck die co. mat. van Castillien, zeliger gehoichnisse, hem oick beloeft ende hoichlick beswairen hefft as bauen, soe veer onse gen8Le. lieue vrouvve mitten heren vanden oirden ende hoigen raede oick langer nyet gelegen of des willens weren jn desen nae noitdrufft te doin versyen; voirt hem te beschermen ende verantwoirden woe vurs., des men doch nyet verhoipt noch verschult heff't of nimmer Yerschulden zall ther wairheit anders dan sich geboirt, ende se sich verhalden hebben ende noch vorder dencken te halden tot onsen ^en. fursten heren eertzhartougen van Oistenrick, prince van Spangien etc., as guede arme ende getrouwe ondersaten betempt mit aire guetwilliger onderdanicheyt ende oprechter trouwen , ongespairt lijffz ende guelz; dat alsdan oir f. g. mitten heren vanden hoigen raide vurs., dese schemele erbiedinge mit der menichfoldiger ende oitmoediger vermanonge, bede ende svverlicken veruollichz mit gena- den van hem opnemen, verstain ende jn gueder gedechtnisse halden willen, ende hem as guede ende getrouwe ondersaiten, die oire aire erffhisse ende guederen beroifft warden, oir zielen, eeden, ljjfls ende leuens jn perikell ende sorgen stain, mit genaden vergonnen willen, dat se sich seluen, rnitter genaden van Got Almechtich , mogen behelpen ind verweren van dess groiter ongenaden, onrechtz ende gewalt, of hem seluen te moegen verdedingen, soe veer ende hoe zij dat zullen konnen of moghen bekomen, soe idt nyet mogelick en zij sich bij desen regiment ende middelen langer tonderhouden, want se sich opt vytterste, jn verhapinge eens beters, geleden hebben ind nyet langer mogelick en is. Ende bidden des eens vur all een clair, onbedeckte, toeuerlatige, genedige antwort, dair men sich eyntlick eens of anders op vertroisten ende jnden besten verlai- len zall moegen; want jndien nv gheen beteringe jn desen vurgenamen ind zij nyet anders ver- antwort noch woirden, dencken zij sich eens vur all hiermede onschuldich ende gequyt te hebben vur Ynsen aire gen. heren der key. mat., onsen gen. heren eertzhartougen van Oistenrick vurs. ind uwer gnaden, as stalholder in name ende van wegen der key. mat. ind onss gen. heren eertz- hertougen, voirt an alle die ghene ind tot wat steden sich des geboeren mach, soe men nyet en denckt of oick ennichsijns mach hefft vorder of meer aldus elendich hieromme te veruolgen, dat se uwe gnaden alsoe mede jn alien gueden toe kennen geuen, dair hem die vytterste ende ken- licke noit toe drijnget ende nyet langer verhalden en konnen; biddende des een guedige toeuer- latige antwort van uwen gnaden, die Got Almechtich jn vrouwden tot langen zeligen tijden gesonth bevvaeren moet. Gedain onder idt secreet segell der stat van Arnhem hieronder opgedruckt, ende tot meer sekerheyt hebben burgermeisteren, scepenen ende rait der stat van Arnhem elck oeren naem mit oeren eygenen hant hier onder geteykent, des, saterdaiges nae sunte Mathijs dach apostoli (25 Febr.), anno Domini XVC ind XIIIJ0. Get. FRANS DE VOSS, RIJCHT. BRANT VAN DELEN. JAN VAN MELAREN (?). DIRCK VANDER HOEUEN.
JOIIAN VAN ZALLANT. BERNT VAN PR1JSICHOEFF. EUERT VANDEN SCADE. HENRIJCK. BENTIJNCK. GUERIJT VAN ALLER. WUNANT VAN DOERKIJCK. HARMAN TENGNAtiELL. STEUEN VAN DELEN. HERMAN VAN MEKEN. Het hicrop gediukt zegel is zeer goed bewaard. drchief van Buren*
|
|||||
|
*
|
|||||
|
BISSCHOP VAff UTRECHT, (1514). 101
N°. 646. Be bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van Honcoop.
Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden. Eerbare, lieue vriende. Alsoe wij den raedt van Holland! een daichffaert aenschrijuen doen hadden bijnnen die stadt Mondtfoerdt offte op Putkup, op sulcke schelinge sich tusschen vase Gestichte ende den lande van Hollant holden moegen etc., js vns hferop vanden seluen ter ant- woerdt gecomen, als ghij in copyen hier jnne versloten voerder sien sullen werden, waeromme wij guetelicken begeren, ghij hierop aldaer midt malcanderen communicatie holden, ende vns uwe meyninge ende guetduncken daer aff mitten yersten verwittigen willen, omme vns in voerder antwoerdt tegens den voers. raedt van Hollant daer nae mogen weten le halden. Godt zij midt v. Gegeuen in vnsen slote tot Vollenhoe, vpten VJen dach in Octobri, anno etc. XIIIJ0. Get. hosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen t ridderschap en stud van Utrecht. Deel D. 430. Het in dezen brief vermeld afschrift is van den volgenden inhoud:
N\ 647, Hoichgeboren, moegende vorst, harde, eerwaerdige vader jn Goede, hoichwaerdige here,
here Frederick, bisschop tUtrecht, marckgreue te Baden etc., onsen waerden heeren. Hoichgeboren f moegenden vorst, harde, eenvaerdige vader jri Goode, hoichwaerdige here.
Wij gebieden vns zeer dienstelicken tot uwer hoichwaerdicheit. Derseluer belieue te weten, dat uwen brieff vns gesant, geschreuen te Vollenhoe, den XVen dag deser jegenwoerdiger maent, jn- houdende antwoerde op vnsen brieff, onlanx die van uwen staten geschickt, aengaende die dach- faert op sekere gebrecken tusschen dese landen van Hollant ende die van uwen Gestichte voers., welcken dachffaert vrij versochten jn enige vanden vijff stede als, ter Goude, Woerden, Oude- water, Schoenhouen off Usselsteyn gehouden te werden, tot koer van die van uwen staten, ouermijts onveylicheyt ende andere reeden, hebben wij ontfaen ende well verstaen, mijtgaders die copye vanden twee acten daer jn geleyt, jn welcken brieif uwe hoichwaerdicheden verhael maken, dat tonser begeerte ende lieifde eertijts die van uwen staten toegelalen hebben, dat enige dachffaert gehouden zijn geweest ter Goude ende tot Schoenhouen, behoudelick tselue zoude wesen zonder preiudicie vanden concordaten , ende mijt condicien dat die yerste dachfaert, die men ordineren zoude omme saken der voirs. concordaten, gehouden zoude woerden binnen uwen Gestichte, nae wtwijsen der voers. acten, ende dat daeronime uwe hoichwerdicheyt ende die van uwen staten jn meninge zouden wesen deze dachfaert te besoicken bijnnen uwen Gestichte, ons beteykenende daer toe den dach te wesen opten yersten dach van Octobry naestcomende, bijnnen der stede van Monlfoert, offte jndien vns die plaetze nyet en genuechde, dan opten seluen dach ons te verthoenen op Pijtcujpe, behoudelick deze acten ende voirwaerde jn waerden blijuende. Waerop uwe hoich- werdicheden sail belieuen te weten, dat wij van meyninge niet en zijn die concordaten enichsins te vermijnderen, ende willen oick die acten ende voirwaerden laten blijuen jn hoer waerden, mar want dagelix ouer mijts toelage in Vrieslant voel knechten ende gebuefften ouer ende weder ouer lopen, passeren ende verkeren tot alle plaetsen, besunder opte frontieren der landen, zoe en is niet beqwamelick nae alle gelegentheyt alsus te verstaen, jn eni^e opene plaetsen als tot Putcuyp noch buy ten desen lande, mar moegen die van uwen Gestichte tot gemaicke ende veylicheyt ge- nouch comen jn enige vanden voers. vijff steden, twelck wij als noch begerende zijn, off jndien in enige vanden voirs. vijff steden v nyet en belieffde den dachfaert voers. te slellen, alsdan die te ordineren jn enige andere steden, als tot Amsterdamme off tot Leyden, wij zullen daer gerne |
|||||
|
102 FB.EDERIK VAN BADEN, (1514).
schicken tot enen behoirlicken dage, diemen ons sail laten weten ende oick verlenen ende doen
expedieren acten jn behoirlicke forme, dat selue niet wesen en sail tot verminderinge off jn preiudicie vanden concoerdaten ende acten \oirs., noch getogen werden jn enige consequentie, gelijck tot anderen tijden als andere dachfaerden gehouden is geweest ter Goude, wij acten van nonpreiudicie gegeuen bebben, waer aff wij uwe hoichwaerdicheyden als noch aduerteren; biddende ende begerende hier jnne te willen condescenderen ende ons te laten weten bij brijnger van desen uwe goede gelieffte, ende in wat sake wij derseluer uwe hoichuaerdicheyde dienst ende lieffte doen moegen, daer toe zijn wij altijts willich endebereyt, kenne Godt, die v hoichgeboren, moegenden vorst, harde, eerweerdige vader jn Goede, hoichweerdige here wilt bewaren ende sparen lanch- liuich, salich ende gesont, tot volcominge "van alle uwer genaden begerten. Geschreuen jnden Hage, den XXIJeu dach jn Septembrj , anno XVC ende vierthiene. V goetwillige die raede des keysers -van Rome ende des ertshertoge van
Oistenrick etc., prince van Spaengen etc., gecommilteert ten sake huer gnaden landen van Hollant, Zeelant ende Vrieslant enz. Deel D. 431.
N°. 648. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zahe.
Van Goets genaden Frederick, bisscop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaren, lieue vriende. Uwe schrijuen ende guetduncken nw aen vns gesant, berorende die dachfaert, die tusschen den lande van Hollant ende vnsen Gestichte geholden sail werden , op dese saecke van Hoencoep en andere gebrecke, off der noch enige wesen moegen, hebben wij te gueder maten verstanden. Ende want dan die doirluchtige, hoichgeboren furstijnne, vnse lieue vrouwe ende nichte, eertsbertogijnne van Oestenrijck, douagiere van Sauoyen etc., vns hier bevorens oick hefft doen schrijuen, begerende omme seker reden die voers. dachfaert geholden mochte werden bijnnen der staclt Schoenhouen , ende tot hoer lieffde daer tegens hadde doen schrijuen ende ver-r schaffen doen aen den raidt van Hollandt alle die arresten op die geestelicheyt vnses Gestichts gedaen ende voergenomen, van stonden aen weder aff tdoen stellen ende sij schadeloes weder tot hoeren gearresteerden gueden te laten komen, gelijck ghij sulcx wt copye hoere lieffde sbriefs hier jnne versloten breyder verstaen zullen werden, soe hebben wij hierop jnden besten ende sonderlinge op uwe schrijuen ende guetduncken nw aen vns gedain den gouuerneur ende raidt van Hollandt op die voers, schelingen enen dach den beteykenen bijnnen de stadt Schoenhouen, als opten vijfften dach jn Nouembrj naestcomende des auondts aldaer jnder herberge te wesen, omme des anderen morgens jn den saken vrientlicke te handelen ende te tractieren, als sich nae bevijndinge der saken behoeren sail werden, tot welcker dachfaert wij van vnsen wegen geordineert bebben die eerbare vnse lieue, getruwe rede, meister Gerijt Zueckeroide, canonick vnser kercken tOlde Munster tUtrecht, ende vnsen rentmeister Berndt Wthen Enge. Begeren hierop aen v guetlicke, dat ghij desgelijcx oick enige vriende van vnsen staten midt gueder jnformatie der saken deputieren ende mede ter voers. dachfaert seynden willen, omme mede ten besten te helpen raiden, handelen ende tractieren, als sulcx tot beschermijnge vnser kerken van Vtrechts rechten ende heerHcheyden beste dienen sail werden. Godt sij mijt v. Gegeuen jn vnsen slote Vollenhoe, opten XXIJea dach jn Octobrj , anno etc. XIIIJ0. Get. hosz,
Opschrift: Aan de 5 kapittelen , ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 433.
|
||||||
|
BtSSCHOP YAW UTRECHT, (1514). 103
Het afsehrift van het in dezen brief vermeld schrijven van Margaretha van Oostenrijk
luidt als volgt: N\ 649. Den eerwerdigen, hoichgeboren fursten, heer Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden, onsen besunderen lieuen neuen. Eerwerdige, hoichgeboren furst, besunder lieue neue, wij gebieden ons fruntlick tot uvven
liefFden, der seluer houdende jndachlicli, boe wij beure onlanx gescreuen bebben, dat wij te vreden waren, datter een dachfaert geraemt ende genoemen soude wesen tot sulcken dage ende plaetse, als zij mitten . luyden \anden raide jn Hollant ouercomen soude, op dat die saken ende gheschillen, roerende Hoencoep ende andere, op datter eni^e waren mijt vrientschappe getermi- neert ende beslicbt mochten werden; maer alsoe die voers. dacbfaert al noch niet gebouden en is geweest, als wij verstaen, ende dat die straten ende wegen nv tertijt zeer onueylich ende zor- gelick zijn, soe zaegen wij gerne, dat die selue dachfaert gehouden werdt tot Scboenhouen off ter Goude, versoickende hieromme derseluer uwer lieffden, dat huere gelieuen te scbicken bueren gedeputeerden in eene van twee plaetzen voirs., aldaer die voers. vanden raide in Hollant oick scbicken zullen twee offte drie van ben, om jnde voers. saicke van Hoencoep ende andere op datter enige zijn te handelen, communiceren, tracteren ende sluyten als van recbts wegen beboren sail, boopende ontwijffelick, dat van vnser zijden gbeen gebrecke wesen en sail, dat de voers. sake niet en wordt mijt vruntlickeit verenicbt ende getermineert. Voerts, eerwerdige, hoichge- boren furst, besunder lieue neue, alsoe onse meyningen noeyt en is gewest noch is, enichsijns te belasten ofte laten belasten die gheestelicken luyden van uwen lielfden bijssdom noch anderen, mer hen alien faueur ende hulpe doen ende bewijsen, soe schrijuen wij tegenwoerdelicke den voers. vanden raide in Hollant, dat sij van stonden aen affdoen ende affstellen alien die arresten gedaen op die tbienden ende anderen gueden der geestelicken luyden van Vtrecht toebehorende, tot wat plaetse daer dieselue gueden gearresteert off gelegen zijn, het sij te IJsselsteyn offte elders, ende dat sij hen doen wederkeeren ende restitueren costeloes ende schadeloos bueren voers. gearresteerden goeden, ende ben laten ende gedoegen van diere rustelicke ende vredelicke genyeten ende gebruycken, gelijck ende inder manieren als zij deden voer die voers. arresten, ende offt die niet gedaen waren, daervan wij aduerteren der voers. uwen liefden 3 die onse Here God Almechtich bewaren wille. Geschreuen te Bruessel, den XXJen dach van Septembrj, anno etc. XIILT. Margriete, erlshartoginne van Oestenrijck , hertoginne en grauinne
van Bourgnen. douagiere van Sauoijen etc.
Deel D. 434.
N\ 650. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Vtrecht, over het ontslaan der huis-
lieden, binnen Reenen ter verdediging opgeroepen.
Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaren , lieue vriende. Vwe schrijuen vns nv gadaen, beroren(de) die waerschouwinge wij v
cortelicke gedaen badden, vnse stadt Renen berorende, ende die huysluyde wij beuolen hadden daerinne te seynden, ende woe ghij bierop veruolge gedaen aen doctor Wjjnandt van Aernbeym ende Henrick die Graeff, erfvoecht tot Erkelentz, die v genoich te verstaen gegeuen, dat die van Renen onbeducht mochten wesen, waerop ghij dan begeren, wij vnsen marschalcken beueell doen wolden, gelijck ghij jnden besten will gedaen hebben, zye die voers. huysluyden voerder van desen dienst te ontslaen etc., bebben wij allet mijt voerder jnnehalt van uwen brieff verstanden. Waerop wij v guetlicken tkennen geuen, dat wij jn vnser waerschouwinge wij v als voers. gedaen |
||||||
|
FREDERIK VAN BADEN, (1514).
|
|||||||||||
|
104
|
|||||||||||
|
bebben, Geldersche noch andere niet genoempt en hebben, dan alleen jnt generaill geroert,
gelijck wij des geauiseert woerden sijnt, ende daeromme -van gbenen noeden geweest, bicromme enige veruolge an doctor Wijnant offte Henrick die Graeff tdoen; doch niet te mijn, op uwe begerte, soe ghij scbrijuen, gbij ynse marschalcken hebben laten weten, sye die buysluyde van desen dienst ontslaen, soe hebben wij desgelijcx hemluyden oick beueell gedaen, die huysluyde weder to buys te laten vertrecken. Godt zij inidt v. Gegeuen in vnser stadt Zwolle, opten yersten dach jn Nouembrj, anno etc. XIIIJ°. Get. uosz.
OpschHft: Aan de 5 kapittelen f ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 435. N\ 651. De bisschop van Utrecht meldt aan de 3 stolen van Utreeht zijn gegeven last tot
verdediging van Reenen. Van Gots genaden Frederich, bisscbop tUtrecht, marggreue van Baden,
Eerbare, lieue vriende. Vns js aengebracbt, woe dat enige daer nae staen solden willen vnse stadt Renen jnne te nemen etc., waeromme wij aen vnse maerschalcken hebben doen scbrijuen, sij elck vuyt hoeren ampte eensdeels lantluyden daer bijnnen scbicken solden, omme die eene tijt lanck te helpen bewaren, wij v soe jnden besten te kennen geuen. Godt zij midt v. Gegeuen in vnser stadt Swolle, opten XJcn dach in Nouembrj, anno etc. XI1IJ0. Get. hosz.
Opscliri/ti Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 438. N°. 652. Karel, hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht, ter zake vannieuwgerezen
geschillen met den his&chop*
Kairle, bartoige van Gelre ind van Guylick, ind greue van Zutphen.
Weerdige, edele, hoigeleerde , eirbare ind vrome, eirsame, wijse ind vursichtige lieue neuen,
aindechtiVe ind besondere. Wij bebben vwen brief!', aintreft'ende idt leste aflgescheyt jnden dach-
fairt onlanxleden to Deuenter gehalden auermits onse gedeputierde rede ind vrunde ind vwer
aingaende onsen amptman Ailbert van Ermell, die etzelicke rijss nu vytten weerdt, bij van onses
wegen besith beefl't, doin bouwen, ind vorder beduchten hlj oft'te en\Q^ andere vorder attemptieren
solden, begerende wij onsen vurg. amptman beueell doin wolden, hij sulx ainstain ind berusten
laiten solde etc., mit wijderen jnhalt hebben wij ontfangen ind verstain; dairop wij v 1. weder
tkennen geuen, woe dat enijge van onsen knechten onlanxleden gefangen sijn worden opten
weerdt off dairomtrent, die noch gefenckelich sitten ende jn banden onss oehemen van Vtricht
sijn; soe balde die ontslagen werden, willen wij van deser zijden oick alle gebrecken te gehoir
komen ind dairnae berusten laiten, ende eynen dach to doin verramen, dairmede dese saicke ind
andere ain beyden zijden nedergelacht moigen werden ; tselue wij v nyet en hebben willen ver-
halden. Gegeuen jn onse stat Zutpben, op auont Andree apostoli (29 Nov.), nostro sub secreto,
anno etc. XIIIJ0.
Get* chables.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 438,
N\ 653. Jan van Egmond, gouverneur enz.j en de raden van Holland enz.f over de schuld-
brief van Jan van Zuylen van Ntjeveld, ten laste der stad Leiden, Eerwerdighe, edele, wijse, voersienighe, guede heeren ende vrunden. Van weghen die stede
|
|||||||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514). 105
van Leyden es ons verthoent eenen brief, gescreuen bij heer Jan van Nyeuelt aen die selue stede
ruerende zekere scult, die Iiij die selue stede eysschende es, in sulcke vormem ende schijne als ghij bij die copye hier jnne gelecht sien moecht, dair off' ons zere verwondert, gemerct Iscrijuen ende die presentacie bij ons daer off gedaen, le weten, dat jn dyen hij daer off rechts pretendeert te hebben , sal moghen comen ofte zeynden, wij sullen hem guedt cort recht ende expedilie van justitie doen, als uwer 1. des wel konnen verstaen also te behoren. Wij verstaen mede, dat bij oft enighe andere van sijnen weghen gereescap van paerden ende knechten omtrent die stadt van Vuytrecht ofte jut Gestichte maken, om exploten te doen herwaerts ouer; scrijuen daeromme aen uwer 1. versoucken, manen ende begheren van wegen ons genadiebs heeren, dat uwer I. den seluen uwe burger, heere Jan ofte anderen so onderwijst, dat sij oflaten, ende dat mede nae ver- moegen alle andere tractaten vuyt ofte duer die Ghestichte gbeen quaet ofte exploit ofte toelas- tingbe in dese landen en geschie, oft anders wij sullen georsaict werden, onsen genadige heere, die wij van tselue scriuen al rede geaduerteert hebben, noch breder daer off te aduerteren, ende daer jnne also voersien als daer nae dienen ende behoren sail, begerende nyet min, wes daer off geschien sail een bescreuen anlwoerdt bij brehgher van desen, om ons daer naer te moghen reguleren. Eerwerdighe, edele, wijse, voersienighe, guede heeren ende vrunden, onse Heere God will v bewaren jn langhen salighen ende gesonden leuen. Gescreuen jnden Hage, den XXXea (Jach jn November, anno XVC ende XIIIJ. Johan, graue van Egmondt, heere tot Bair etc., gouuerneur president,
ende anders die rade van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslandt. Get, sijhoks.
Optpkrift: Aan de 5 kapittehn, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 439. Het in dezen brief vermeld afschrift van Jan van Zuylen van Nyevelt luidt aldus.
N\ 654. Copie.
Ecrsaeme, guede vrunden. V js wael jn dachtich hoe dat jck die ende meynichwerff aen v
eersaemheyden gescreuen hebben om betaelinge te hebben na vuytwijsen mijnen zegel ende briffen, die jck dair off hebbe, ende jck tot dese dage toe tot geenre betaelinge connen comraen, soe jst noch eens voor al mijn begeren aen v eersaemheyden, als dat ghij mij betaelinge doen wille binnen vierthien dagen, off een affdracht mit mij te maicken, dat het mij van geenen noode en sij, mijn lijffen heeren, vrunde ende maghen aen te roepen, om mij te helpen tot mijnen rechte. Ende jck wil mij mit desen scriuen mijn eere genouch gedaen te hebben, jndien mij geen betaelinge en geschie; hier moegen v eersaemheyden vp verdacht wesen. Gescreuen tot Zuytphen, op Crispin ende Crispiaen dach (25 Oct.), anno duysent vijffhondert ende XIIIJ. Onder gescreuen; Jan van £uylen van INyeuelt, ridder. Ende vpten rugge staet gescreuen; Aen den eersamen burgemeyster, scepen ende raedt ende gemeyn vroetscap der stadt van Leyden, mijnen goede vrunde. Gecollacioneert tegens den principalen brieff ende accordeert bij
Get, sijmons. N
Deel D/440.
N'. 655. Jan van Zuylen van Nyevelt en Hendrih van Gent aan de 3 staten van Utrecht,
ter sake van het ontslaan van eenige gevangen genomen knechten* Weerdige, hoichgeleerde, edele, eirbere ende froerae guede vrunde. Vwen brijff ain onss
lit H
|
||||
|
FREDI-IUR VAN BADEN, (1514).
|
|||||||
|
106
|
|||||||
|
gesanth, vermeldende onder anderen, woe gij bearbeit hebben dat die gefangen opten rijssweert
gehailt, ontslagen ende quytgelaten is etc., hebben wij guetlicken ontfangen. Geuen v weerde ende edele lief fden dairop tkennen, dat wij sulx ain onsen ^en, lieuen heren gebracht ende daerop tber antwort ontfangen, sijne ff. g. waill befallen daerop eyne bijkompst als lest mail 1 begrepen, beraeiupt warde, Gun soe sijne gnaden wth bijgelachten schriften onss Qen. heren van Vtrecht verstain, dat die gefangen voirg. op borehtocht ontslagen sij, hebben sijne gnaden dess geen be- nuegen; nyet to mijn sulx affgestalt ende die gefangen der borchtuchten verlaten, belieuen sijne gnaden waill op gelegen tijt die dijngen to besien ende eyne guetlicke communicatie to halden, oick dat van deser sijden jn rnijddeler tijt nyet nyess voirgenamen sail warden, beholtlicken dat men ain deer sijden jn gelijcken doen sail. Wess wij v weerde ende edele lieffden vorder to gefallen toe guede gedoin konnen, sallmen onss guetwillich jnne vijnden, kenne Got Almechlick, die v lieffden ende werdicheiden gesont bewaeren will. Geschreuen onder dess erfihaiffmeisters signet, op sanct Nicolaus dach (6 Dec.), anno etc. X1IIJ0. Heer Johan van Nyefelt, ritter etc., Henrich, beer tot Gent, erffhaifmester etc.
Opschrift: Aan de 5 kaj)itieleny ridder&chap en stad van Utrecht. Deel D. 441. N\ 656. Jan van Zuylen van Nyevelt verzoekt aan de 3 statcn van Utrecht beta lint/ van
het aan hem verschuldigde ah mon&termeester.
ErwerdLjge, hoege ende waelgeboeren, hoechgeleerde, erbare, frome, vesten, ersame, wijse,
voersichtijghe, jc ghebiede mij dinstelick tot uwen dinst, daer ick can ende mach. So hold ic noch woe in vwer memorij , hoe dat ic v J. monster meyster gewest bin, ende eer ic aen nam, doe loeffden mij die staten dat sij mijnen dinst wael loenen sold int capijtlelhuus, ende soe ist na der hant als die vede gedaen, soe heb ic mijn sake aen den heer van Montfoerd gestalt, ende soe doet die stat van Vtrecht oick, ende wes die heer van vtsprake daer sold wij mede toe vreden aen beyden sijde wesen , ende Usbrant int Glint die tasten aen mijn hant ende was daer mij goet voer; soe is die vtsprake lange geschiet, dan ic en crijghe niet, so is noch mijn dinstelicke bede eens voer al, dat uwe mij betalinge doen wijl, ic en soldi) niet gherne crijgen, als icket wael crijgen can, want men nij die man goet gcnoecht daer voer weer: dan liij quern qualick, so sold hij die staten sculd betalen. Hier wijllen uwen 1. mij een antwoert scrijven, daer ic mij toe verlaten mach, ende can ick v 1. ergente in so willen wesen, daer wil ic ongespaert in wesen, dat ken God, die v I. bewaer wijl lancklijfich ende gesont. Gescreuen to Zutpheen Jan van Zulen van Nieuelt, ritter.
Op$chrift: Aan de 3 staten van Vtrecht. Deel A. 600. N\ 657. Karel, hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht, over de aan hen door
Steven van Zuylen van Nyevelt geleende penningen.
Kairll, hartouch van Gelre, van Gulich ind greue van Zutphen.
"U^erdige, hoge ind waelgeboeren, edele, wailgeleerde, eirbere, aindechtige, vromeindveste,
eirsarmPrwijse ind voirsichtige, lieue neue, vrunde jnd besondere. Die weerdigejnd eirbere onse lieue neue ind aindechtige heren Steuen van Zuylen van Nyefelt, lantcommendeur des Duytschen oirdens bijnnen Vtrecht heefft ons enenmails to kennen doin geuen ind beclaicht sich, alsoehij uwe lieffden borge geworden ind zijne silueren panden durch uwer 1. begeerte voir die twehondert kronen hondert golden gulden van gewicht ind negen phus. gulden, ons die eirbere, onse lieue aindechtige, |
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514),
|
|||||||
|
107
|
|||||||
|
die praist to Olde Munster, zelige etc., geleent ind voirt in uwer 1. nvt ind oirber gelacht hebben,
gestalt heefft noch hondert Dauitz gulden ainden seluen then affteren is, des hij nyet van uwe 1. geridt en wurdt noch tot geenre vyrichtongen kocnen kan, wat guetlich veruolch hij dair om duet ind zijne silueren panden gelijck voir die gantse sornme gehalden weerden. Soe wij dan tot meer tijden deser saicken baluen veruolcht worden zijn, ind v. 1. oick deshaluen dickwijll geschreuen hebben, befreempt ons uwer lieffden lange vertrecken hijr jnne voirgenomen vvurdt; jss hieromme noch onse gans vlitige begeren, v 1. vervuegen willen, die vurg. praist vanden hondert Dauids gulden hij noch then affteren is, betaelt, onsen neuen vurs. vander borchtocht ontslagen ende gerijdt ind sijne silueren panden weder in handen gestalt, op dat hij des manens ind wij des dage- lixschen veruolchs eyns voir all ontledicht moegen weerden. Ind hoe waell wij ons jntlicken versien tot uwe lieffden, begeren nochtant een guetlicke wederbeschreuen antwort, wair toe wrj ons sullen naogen verlaten van uwe lieffden, die Got Ahnechtich jn hogen staete langh gesonth gespaeren ende bewaren moet. Gegeueu bijnnen onser stat Zutphen, op vridach nae den Heiligen Kersdach (26 Dee.), nostro sub secreto, anno etc. XIIIJ. Get. charles.
Opschrift: Aan de 3 slaten van Utrecht. Deel A. 6*01.
N% 658. Jan van Egmondt gouverneur enz, Floris van Esmond, stadhouder enz.t en raden
van Holland enz., aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van Honcoop. Eerwaerdige, vrome ende wijse heeren ende goede vrunden, wij gebieden ons met goeder
affectie tot uwer liefden, ende der zeluer belieue te weeten, dat achtervolgende den affscheyt van die dachuert lestwaerff tot Schoenhouen gehouden bij eenige gedeputeerde ons alregenadichsten heeren des keysers ende des eertshertoige ten eenre zijde, ende den gedeputeerden des harden eerwairdigen vaeders jn Gode, des bisscops, milsgaeders der staten van Vtrecht ter andere, soe ist rapport gedaen onse genadichste vrouwe, vrouwe Margriete, eertshertoginne van Oistenrijck, als regente ende gouuernante, ende hoeren genaden raidt, bij diewelcke conclusie genomen is, blij- ckende bij zekere acte daer aff gemaict, daer van wij uwer lieffden copie bier jnne besloeten ouerseynden, naevolgende den affscheyt vande selue dachuert, twelck wij v luyden jnden besten gairn laten weeten, tot dien eynde dat ghij v daer nae moecht regulieren, alzoe wij zullen rnoeten achtervolgen die teneur vandie selue acte. Eerwaerdige, vrome ende wijse heeren, onse Heer Godt zij mit v. Gescreuen jnden Hage, vpten XXIXea dach jn Decembrj, anno XVC ende XIIIJ, Die graue van Egmondt heer tot Bair ende gouuerneur, Florijs van Egmondt,
heer tot sincte Maertijnsdijck, stadthouder generael, ende anders die raide ge- committeert ten saicken van Hollant, Zeelant ende Vrieslant. iret. ASSEICDELFT.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel A. 602.
Het in dezen brief vermeld afschrift van deze actie, is van dezen inhoud;
N\ 659. Copie. Vp huyden XXen dage jn Decembrj, anno XV0 ende verthiene, mijn genadichste vrouwe
gehoert hebbende trapport vanden commissarijssen, die geweest hebben ter dachfaert onlancx gehouden tot Schoenhouen, aengaende die gescillen ende differenten vp geresen ter cauze van- den saicken van Hoencop, ende verstaen hebbende bij den voers. rapport, dat die saicken der |
|||||||
|
FBEDERIK. TAW BADEff , (1515).
|
|||||||
|
108
|
|||||||
|
voers. gescill ende differenten angaende noch nyet bereet en zijn, ora eenige vuyterste appoinc-
tement oft declaratie daer vp te doene, soe heeft mijnen voers. genadichste vrouwe bij aduise vanden lnyden vanden * raide neffens huer wesende, geraemt ende gesloten, dat zekere andere dachfaert noch ter dier cauze gehouden sal worden tsint Jansmisse naestcomende, ende andere dagen naevolgende tot zulcker plaetse dat die eerwaerdige vaeder jn Gode, hoochgeboeren forst, die bisscop van Vuytrecht ouercommen sal mit die gouuerneur, stadthouder, president ende luyden vanden raide jn Hollant, ende omme bat te vernemen den recht vanden partijen mijn voers. genadichste vrouwe, bij aduise als bouen, heeft van hueren wegen gedeputeert ende geordineert, deputeert ende ordoneert mits desen raeesler Jan van Duuoirde, raidt der key. ma. ende mijns aire genadichsten heere des eertshertoige jn hoeren voers. raidt jn Hollant, ora mit alzulcke jnformacien, brieuen, tijtlen ende muynieuten als van beyden zijden hem zullen ouergegeuen ende geexhibeert worden, oin die deductie van hoeren rechten ende die zelue jnformacien, brieuen, tijtlen ende andere bewijsingen te onderbrengen ter voers. dach- faert, om aldaer gesien ende geuisiteert te worden, ende voerts vp all een vuyterste appoinc- tement gegeuen te worden, alst van rechtswegen behoeren sal, oft dat de raedsvrienden van beyden zijden ramen off sluyten zullen; ende zullen alien proceduren voer geestelicke rechters off" elders gejntenteert ende alle executien, diemen doen mochte vp die van Hoencoep, jn state ende surceance gestelt ende gehouden ende die arresten, gedaen op die gueden vanden,geestelicke persoenen ende anderen van Vtrecht, vp gelicht ende ontslegen worden, mils bij hiinluyden be- talende die redelicke costen, gedaen ter cause vanden voers. arresten, ende dit ter tijt toe dat die voers. dachfaert gehouden oft dat anders geordineert zal worden. Aldus geordineert, geaduiseert ende gesloten bij mijnen voers. vrouwe jnden raide te Brussel, ten dage ende jaer als bouen. Onderteyckent : Margriete. Ende mij tegenwoirdich: Verderue. Gecollacioneert tegens doriginale acte ende accordeert bij mij,
Get, ASSENDELFT.
N°. 660. De hissckop van Vtrecht aan de 3 staten van Utrecht, over lands geldelijke aan-
gelegenkeden.
Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecbt, geboren marggreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Soe ghij vns doer uwen schrijfften te kennen geuen, wie dat zwaer-
heyt gemaect werdt den ghenen, soe wij noch schuldich sijnt hoere brieuen, der maten wie anderen geschiet is, to versegelen, ende daeromme aen vns begeren vnsen lieuen getruwen raedt ende rendtmeister Berndt Vuyten Enge offte yemants anders beueell te willen doen mit sulcken schul- denaren te handelen, ende sij mit anderen middelen to vreden te stellen, wulden ghij geerne toe helpen etc. Hierop is vnse gueteiicke begeerte, dat ghij den seluen schuldenaren hoer brieue, der maten als wij den uwen gedaen ende ghij vns wederomme den vnsen to geschien toegesacht hebben, oick besegelen willen, want wij vns nyet en versien enige andere we^e to vijnden, daermede sij to vreden gestalt moegen werden. Voert soe ghij roeren, dat die kijstensitters in makinge hoer rekenschap vnledich sijnt, omme die voert te doene, begerende wij daer bij oick yemant ordineren wolden, die te helpen hoeren, sus hebben wij daer toe geordineert den voers. vnsen rendtmeister, ende begeren, soe wanneer die rekenschap gedaen werden sail, ghij hem sulcx eenen offte twee dage to voerens verwittigen willen. Ende soe ghij voerder begeren, v vnse meyninge te willen laten weten vpten voerraem vanden stuuergelde int lant etc., soe kunnen ghij ongetwijuelt waill ouerleggen, dat wij vermitz onleden ende anders hier to hantz wesende, |
|||||||
|
BISSCHOP VAX UTRECHT, (1515). 109
vns daer toe nyet waill ledigen noch sulcx alhier bij vns seluen ouerleggen kunnen , deshaluen
die noiltruft eysschen will, soe wanneer men der saeckenhaluen handelen sail, dat wij alsdan aldaer in vnsen lande tegenwoerdich sijn , vmme daerop mit vnsen gemeynen staten eendrachtelicken te communiceeren ende dan daer jnne alse tot wailffaert vnser lande best dienen sail togeschiene. Godt zij mit v. Gegeuen in vnsen slote tot Vollenhoe, opten IlJeQ dach in Januario, anno etc. XV". Get* H. HUNDEBEKE.
Op$chrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht* Deel A. 605.
N% 661. Jan Bedel aan de 3 staten van Utrecht, over het op de Stichtsche goederen ter
zake van Honcoop gelegd beslag,
Eerwerdighen, vroemen , wijsen heeren. Doe als ick ghedeputijrt bijn gheweest van weghen
der ghedeputijrden ons genadighe heere van Vtrecht ende zijnder drie slaeten opten twaleften dach van Decembri, om dat arrest generael op alien goeden der van Vtrecht onbehorh'ch ghedaen bij den hoeghen hoef of doen the stellen, soe bijn ick zanderen daech ghereyst nae Brussel, ende heb aldaer onse supplicacye hier bij ghelacht den vijften dach daer nae uolgende ouergegeuen, ende heb antwoerdt gecreghen vanden hoghen ende secreten raet onser g. vrouwe Margriet etc., inder presencye van ineyster Jan van Duuordt, ghedeputeerde wt den raet van Hollant, van weghen des prijnssen tot Sconouen in den laesten dachuaert wesende, die welke antwoerdt ick wel wiste onse g. heere ende zijnder staeten nyt ghenaemlick zoude wesen, waer omme die hoeghen raet woerdt suspendyert tot den saterdach voer den Corsauont, ende hebbe mit groele vruende hulp opden tijdt eyntlick antwoerdt vercregen, blikende bij een acte ende copie bij desen brief ghelacht, ende voert mueghen uwen eerwerdighen, vroemen, wijsen h'efden die doen bij mijns g. heere boede den hoef van Hollant presentijren, dat zij die acte voers. doen executijren ende scriuen ter steden ende plaetsen van noet wesende bij hueren gheswoeren boeden ende mit gheen duerwaeder tot hoeren costen. Ick seynde inghelijck bij brengher van desen die articulen, waer op die partijen van beyde zijden noch the producijren voerden commissarissen gheexaminijrt ende ghehoert zullen werden. Ende want men in die heylich Korsdaeghen gheen expedicye heeft konnen crijghen, ende oeck mij andere noetsaeken haerjghescreuen ende beuoelen werden the hoef, in mijnder prestencye the veruolghen van den stadt van Vtrecbt, die mijnen eerwerdighe heere den proest van Oude Munster, ende mij een bode brengher van desen mit briefuen nae gheseynt heeft, begherende seer eerstlick" prouisie vanden hoegen hoef, waer mede die borgheren ende ondersaeten van Vtrecht hueren goeden in Benscop gheleghen, vrij ende onbelast zouden inoghen werden, na wtwijsijnghe des tractaets laest ghemaeckt, welcke prouisie ende mandement hier bij i ghelacht mit vruenden hulp eerst huden vanden audiencyer ghelicht ende vercregen, die ick uwen wijsen ende voersichtigen h'efden bij brerjghers briefs ouerseynde mit een duerwaerder van den hoef van Hollant, oeck bijsonder rnacht hebbende vanden hoeghen hoef in Benscop, in Polsbrock, oft daer van noet zal wesen, the doen executijren; ende want mij noch als huden noch anderen saeken belast worden, hier noch wat the vertueuen sonder der staten costen, soe seynde ick bij bren- gher van desen alien mijnen diligencye ende expeditien, die ick van weghen onser g. heere ende zijnder staeten eerstlick verworuen heb, der God Almechticht, salich ende langleuich spaeren inoet. Ghescreuen tot Brusel, opten vierden dach Yan Januario, anno veertijn, naet scriuen van desen hoeff. Jan Deedel, canonick etc., uwer alien oetmoedighe dyender.
Optchrijt; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 607. |
||||
|
110 FREDERIK VA.N BADEK, (1515).
|
|||||
|
N\ 662. Frederik van Seldenek9 Berent Vtm Enge en Berent Frelse van Dolre, bevelvoerders
te Duurstedey aan de 3 staten van Utrecht, over de geweldadigheden der krijgslieden in het Stickt. Weerdige, edele, wailgeboeren, hoichgeleerde, gestrenge veste, eerbare ende vrome, eersame,
wijse ende voirsichtige, bijsundere lieue heren ende guede vrienden. Die vndersaten des kerspels van Amerongen ende dair ominetrent sijn bij ons geweest, clagelicke te kennen geuende, woe dat en donredage lestleden een deell knechten hemluden jnder nacht onuersijns ouervallen, soe dat sij nyet gevlucht noch ewech gebracht en hebben thoen, daer zij tgehele jair op leuen solden, affetende ende zij voert jnden gront verderffende, gelijck uwe w., e. ende 1. dat seluer ouerleggen kunnen; ende soe ons dan sulx verdochte, screuen wij doe aen den hoiftman Weibell- venger ende geraene knechten, dat sij ter stont wt vnses g. h. lant vertrecken solden, endejndien sij des nyet en deden ende hem dan dair en bouen wes wederuoer, dat sij dan nyet seggen en dorsten, zij en waeren genoich gewaerschuwet. Vntboeden zij ons dair op ter antwoert, zij desen dach vertrecken wolden; dan vernernen vanden voirs. vndersaten, die noch huden clachtich bij ons geweist sijn , dat sij nyet en vertrecken ende boeren hoip alle dage meerdert ende noch meer verwachten, ende sich laeten duncken noch soe vten Gestichte nyet te wiilen. Ende want dan sulx den armen vndersaten tot groten vnderfflijcken schaden compt, ende jndien dair jnne nyet versien en werdt, tot noch groteren lasten ende schaden gedragen ende cornen will, ende oick dair doir verhijndert will worden, dat wtgesette huyssgelt jnne te doen vorderen, dat vnse g. h. ende den staten dan achterlijke wesen solde, hadden dairomme op uwer w., e. ende 1, wailbeuallen gedacht, die clocke bijden mairscalck inden lande te laeten slaen, ende dair mede die voers. knechten wten Gestichte te brengen, dat wij uwen w. e. ende 1. soe jnden besten te kennen geuen, omme ofte dat denseluen soe guet dochte, wat hulpe ende bijstant wij ons dan tot v versien sullen; doch wisten uwe w. e. ende 1. andere manieren ofte wege zij vten lande te brengen ende ons verwitiiget, sullen wij ons dair dan nae behoirlicke hebben ende bewijsen, Hier van uwer w., e. ende 1. guetlijke bescreuen antwoert begerende, die selue Got altijt wail- vaerende bewaren moit, Gegeuen tot Duersteden, vpten VUca dach jn Januario, anno etc. XV% Frederick van Seldeneck, des heiligen ro. ricx eerffkoekemeister, houemeister,
Bernt Wten Enge, rentmeister, Bernt Freyse van Dolre, castelleyn, beuelres tot Duersteden. Optchrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 608.
N\ 663. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van Honcoop en
over de hrxjgslieden in het Sticht. Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Eerbaren, lieue vriende. Wij hebben uwe schrijuen vns nv gedaen mit inne geslootener verteyckenisse der articulen van dat repoert, meister Johan Dedell nv vuyt den houe van Bour- foifnien gebracht heefift aengaende die saecke van Hoencop etc. te gueder mathen verstanden, ende wiilen hierop nae vermoegen der seluen verteyckenisse hier en bijnnen middeler tijt der voers. dachffaert alien vermoegelicken vlijte doen ende laten geschien, omme alle dinge, die tot bewiisinge vnser kercken van Vtrecht heerlicheyt ende alden rechten dienen ende van noeden sullen wesen, te doen bij te brengen ende jnder saecke te laten geschien, als sich dat behoeren |
|||||
|
Ill
|
|||||||
|
BlSSCHOP VAN UTRECHT, (1515).
|
|||||||
|
sail werden. Godt zij midt v. Gegeuen jn vnsen slote tot Vollenhoe, opten XXen dach in
Januario, anno etc. XV°.
Get, hosz.
Oick, lieue vriende, hebben wij verstaen, woe nv enige daghe een groot hoep knechten in
vnsen Gestichte aldaer, alsoe tot Amerongen, Coten, Werchouen ende daerominetrent gelegen ende noch sijnt, vnse vndersaten merckelicken beschedigen ende een sdeels heell verderuende, ende woe waill dan vnse boiffmeister ende rede tot Wijck, als wij des onderricht werden, mit schrijfften ende anders veell veruochs gedaen hebben omme dieseluen knechten vuyt onsen Gestichte quyt te moegen werden, oick wij desgelijck alhier daeromme veruolgen doen hebben, is doch sulcx tot noch toe vnsen voersz. vnderzaten tot geynen bate offte verlichtinge gecommen. Ende soe wij dan nv alhier mit anderen merckelicken ende lastigen saecken genoech te doen hebben, soe begeren wij daeromme aen v guetelicke, dat ghij sulcke wege ende manieren willen helpen vijnden ende voernemen, waer doer men der voers. knechten vuyt vnsen Gestichte aldaer quyt moege werden ende vnse vnderzaten sulcx verderfllicken schadens ende lasten verdragen moegen blijuen, want hem anders, jndien dat nyet geschien en solde, nyet vermoegelicke solde wesen die huysgelden, die nv weder aenstaende sijnt, te betalen, twelck in alien dingen well verhijnderinge brengen, wij lieuer verhuet sien solden; dat wij v soe inden besten te kennen geuen. Datum vt in literis. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel A. 609, 610.
N\ 664. De bi&sckop van Utrecht aan de 5 kapittelen van Utrecht, over het stuivergeld.
Van Goets genaden Frederick, bisschop lUtrecht, geboren marckgreue van Baden. Eerbare, lieue vrienden. Uwe schrijuen vns nw gedaen, onder anderen dat stuuergelt hero- rende etc., hebben wij te gueder maten verstanden. Geuen v hierop guetlicken tkennen, dat wij v ende den anderen vrienden van vnsen staten bijnnen Vtrecht wesende, bijnnen vier dagen ge- leden op dergelicx hoer schrijuen ende begerte vnse guede meyninge bij vnser stadt van Vtrechts bode, die wij vermoeden nv aldaer gecomen is, schnjiftlicke te kennen doen geuen hebben, wel- licker vnser antwoerdt wij verhoepen ghij een guet benoegen zullen hebben. Godt sij midt v. Gegeuen in vnsen slote Vollenhoe, opten XXen dagen Januario, anno etc. XV0. Get, uosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen van Utrecht. Deel A. 611. N\ 665. De stad Amersfoort aan de 3 staten van Utrecht, over het stuivergeld,
Weerdige, hoichleerde, edele, geboirtige, eirsame, Avijse, besundere, lieue heren ende guede
vrunden. Alsoe uwe liefden op een vridaich toecoemende generael capittel doen verscriuen hebben mede te sluten als vanden stuuergelt, vanden burger int lant ende mede vanden verbant brieue etc,, soe kunnen uwe liefden wail bedencken, dat ons teser tijt nyet gelegen is, aldaer teser tijt onse vrunden te deputieren opden bescreuen capittel, om anxst, sorge ende onveilicheit der knechten tenant aldaer liggende; is oic ongeboirlick ende ongewoentlick mitten eersten capittel te sluten, ende oft dan dat capittel sinen voertganck hadde om te sluten, des wij doch nyet en vermoiden, soe en consenteren wij dair jnne niet, seggende dair tegen soe veel wij kunnen ende moegen, protestierende mitz desen tselue; ende indien uwe liefden tselue capittel weder op nye verscriuen werden, doch wat clairder specificieren willen, om het te verstaene, sijn dair ditime |
|||||||
|
112
|
|||||||
|
PREDERIK. VAW BADEN, (1515).
|
|||||||
|
dienslelick begerende, dese onse onscult van onss teser tijt int best nemende; versculden wij altijt
an uwe eirsame liefden, die Got in vrouden lang gesont bewaren moet. Gescreuen XXVen dach in Januario, anno Domini etc. XV. Die stadt van Amersfoerdt.
Opschrift: Aan de 5 hapiltelen , ridderschap en stad van Utrecht, Dcel A. 612. N\ 666. De hwchop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zahe der krijgeknechten
in het Sticht. Van Gots genaden Frederich , bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Eerbaren, lieue vrunde. Uwer schrijuen vns gedaen, daer jnne ghij vns te kennen geuen, woe een groot getall van knechten, die ghij nyet en kennen in wes dienste zij liggen, een zecker tijt lanck aldaer in vnsen Neder Gestichte gelegen hebben, ende van dorp to dorpe vertrecken, vnsen gemeynen huysman grooten hoemoet, onverwijntlijcke ende onlijdelicke scaden, fortzen ende gewelden ongnedichlicke aendoende, die welcke, soe die hoep dagelix meerder ende stercker werdt, ghij sonder vns presentie nyet en sien vuyt vnsen Neder Gestichte quyt te werden , waerop ghij begeren wij vns ter stondt sonder enich langer vertrecke aldaer in vnsen Gestichte bij v voegen wolden, omme midt v gelijckelicken inder saecken voers. te helpen raden etc., hebben wij allet mit voerder jnnehalt uwes briefs te gueder maten verstanden. Ende weren hierop vuyt gueder hertten gants guetwillich ende geneycht, vns hier jnne nv van stonden aen nae sulcker uwer be- geerte te bewrJ6enj mer omme noitlicher saecken willen, die wij noch alhier te doen hebben, daer vns ende desen vnsen landen oick groot ende merckelicks aengelegen is, kennen wij sulcx nv soe haestelick nyet bij brengen, ende doen daeromme inden besten als voer tyerste aenden voers. hoep knechten in vnsen brieff hierbij wesende schrijuen, ernstelicke begerende , dat sij van stonden aen vuyt vnsen Gestichte vertrecken, allet nae luyde deser hierjnne gesloten copie, welcken vnsen brieff ghij denseluen knechten van stonden aen willen toesenden, doch nyet the mijn soe yerst dese voers. saecken alhier gedaen ende geexpedieert sijnt, wellicx bijnnen cortten dagen geschien sail, dan willen wij vns, milter hulpe Godts, sonder enige vertrecke in eigener persone jn vnsen Gestichte aldaer voegen, jn deser ende anderen saecken nae vnsen besten vlijte helpen raden ende voernemen, als sulcx tot waihTaert ende beschermnisse vnses lants ende vnderzaten aldaer beste dienen sail werden. Godt zij midt v. Gegeven in Ynsen slote tot Vollenhoe, opten XJ** dach in Februario, anno etc. XV0.
Get, hosz.
Opschrift; Aan de 5 kapitteleny ridderschap en stad van Utrecht* Deel A. 613^ Het in dezen brief vermeId aftchrift luidt alt volgt:
N°. 667. Lieuen besunderen. Vns is mit groten clachte voer gebracht, woe ghij nw mit een groot
getaell van v een guede tijt in vnsen Neder Sticht van Vtrecht gelegen ende noch sijnt, vnsen scamelen vndersaten dat hoer aiff eten ende drincken ende anders groten onlijdelicken verderfflio- ken schaden ende verdriete doen ende toe voegen, wellicx ons van v nyet weinich verfremdt, soe wij nyet dan all guet mit y weten wtstaen te hebbe. Begeren ende versoicken dair omme aen v mit ernst guetlicke, dat ghij van stunden aen wtten voirs. vnsen Gestichte vertrecken, sonder vnsen vndersaten enige voerder schaden oflfte verdriette meer toe te voegen. Ende woe wael wij ons sulcx to geschien tot v genselicken verlaten, begeren wij nyet te mijn des v be- schreuen anlwort bij desen bode, omme wij ende vnse staten ende lantschap van Vtrecht vm* |
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1515). 113
|
|||||||
|
jn den besten dair nae moegen weten te richten, Godt sij mit v. Gegeuen in vnsen slote
Vollenhoe, vpien XJen dage in Februario, anno etc: XV. Opschrift: Ynscn h'euen besunderen heufftleden, vendriclien, dubbel zoldenicren cnde
gemeynen knechten liggende nw jn vnsen Neder Gesticht ran Vlrecht. Deel A- 614.
N\ 668. Hendrik van Nassau zendt Frederik van Renesse aan het kapittel van den Dom te
Utrecht, met eene koninklijhe hoodschap* Eerweerdige, besundere heeren ende goede vrunden. Jck gebiede mij tuwaerts. Alsoe die
coninck van Castillen, mijn alder genadto. heere, mij onlancx bij zijnen brieuen beuolen beeft, mij bij v te transporteren, ende van zijnder magestaet wegen aen v licden zekere begheerte te doen. Ende want wij het selue nyet gelegen en js, soe zeynde jc v Frederick van Reness, mijn stadtbouder jn sconincx leenhof alhier, ende hebben hem gelast v li'eden te verclaren ende van tsconincx vregen te versoucken betselue mij beuolen was. Jck bidde v vruntlick mijnen voers. stadtbouder te gelouen als mij seluen ende voirts op tsconincx begheerte hem sulcke antwoirde willen geuen, als de coninck v volcomelic betrouwt, des zijn magestaet on t wij felt bekennen sal, waertoe jck mij employeren sal. Ende sal v voirts jn mijnen eygen name alle vruntscap ende liefde bewijsen jn mijnre macht zijn, kent God, die v, eerweerdige, besundere heeren ende goede vrunden bewaren wille. Gescreuen jnden Haghe, den XIJten February, anno XV. Get. die \h tjwe, n. de Nassau.
Opschrift; Aan het hapittvl van den Dom te Utrecht. Dccl D. 443. N°. 669. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht} over het verleenen van ge-
hoor aan hunne gedeputeerden. Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaren, lieue vriende. Uwer schnjuen vns nv gedaen, daer jnne ghij vnder anderen be-
gereni wij vns omrne seker saken inder seluer uwen brieff geroert , aldaer bijnnen vnse stadt voegen, ende jndien vns sulcx nyet gelegen sij , wulden ghij gern uwe vriende alhier bij vns senden etc., hebben wij allet mijt voerder ende breyder jnneholt uwes briefTs te gueder maten verstanden, ende weren gants guetwillich nae sulcker v begeerte, vns bijnnen vnse stadt aldaer te voegen, dan omme sonderlinge saken vns nv voergefallen zijn, konnen wij sulcx nv nyet bij brengen, mer wij moegen bjden ende zijn des te vreden, dat ghij enige van uwen vrienden en dijnxdage toekomende voer den middage alhier bij vns senden, den weicken wij gern guetlicken audientie willen geuen. Godt sij midt v. Gegeuen jn vnsen slote Duersteden, opten IXen dach in Marlio, anno etc. XV0, Get. nosz,
Opschrift: Aan de 5 kamttelen. ridderschap en stad van Utrecht. Dcel A. 616. N\ 670. Adriaan Florisz, van Utrecht herigt aan de 3 staten van Utrecht, dat Karel van
Oostenrijk hunne hegroeting ontvangen zalf en raadt Jiun, met het verzoek aan hem hetreffende de hekrachtiging van het vredeverdrag, diens komst in Holland af tewaehten. Eerweerdighe, voersinnighe, wise heren. Ic gbebie mi seer dienstelijc tot vwer weerdiubeden.
Denseluen belieue tweten, dat mijn ghenadighen beer ende sijn hoff hier iGent noch twe weken. II. 15 |
|||||||
|
114 1?REDERIK VAN BADEN , (1515).
|
|||||
|
bliuen sal, mer tis onseker waer hij dan reysen sal, hoe wel dat den opset is van hier tot
Brugghe treisen. Voert aengaende die congratulatie, die ghij minen ghenadighen heer begheert tdoen, sal hem seer gbeuaem sijn tot wat plaetsen v dat belieuen sal, mer int verbeteren van v heren, want ghij begheren suit confirmacie van den pays onlanx gemaict, soe duncket mi best dat ghij vertuefte tent wij in Hollant comen, op dat daer bij moghen wesen, die daer ijt teghens sauden willen segghen. Ic meen dat men luttel daer teghens opponiren sal ende al ghescieden enich oppositie, soe suit eerlijcker wesen voer die stadt van Vtrecbt, nijt teghenstaende enich contradictie, dat van den prinse ende sinen raet tvercrighen, als ic hope dat sonder twifel, bij der bulpe Goeds, ghescieden sal, die v weerdicheden ghesont ende salich bewaren wil tot veel jaren. Ghescreuen tGent, den IXeu dach Martio, anno XV*. V goetwillighe dienaer,
Adriaen van Vtrecht. Opsclirift; Den eerwecrdighen, voersinnighen, wijsen heren Tan den drie staten tUtrecht. Deel A. 617.
N\ 671. Jan van Egmond^ gouverneur enz.9 en de raden van Holland enz.9 aan de 5 ka-
fittelen van Utrecht, ter zake van Honcoop. Eerwaerdige, wijse, voirsienige, lieue, geminde heeren ende vrunden, Wij houden uwer
wel indachlich, hoe dat sekeren tijt geleden die procureur generael van onsse genad. heere hem beclacht heeft, dat uwer e. mitten drie staten des Neder Stichts belieft soude hebben zekere huysgelden te setten op die van Hoencoep, wesende ondersaten ons genad. heren etc., jngeseten van Hollant, waeromme zekere gueden, wesende bijnnen dese lariden, toebehorende eenige vanden drie staten, toegeslagen sijn geweest, waerop sekere dachuaert gehouden is tot Scoenhouen, daer geweest zijn die gedeputeerde van onsse genad. heere ende die gedeputeerde van mijn heere van Vuytrecht ende die drie staten des Neder Stichts, daer soe veel gedaen es als datmen onsse genad. heere rappoert doen soude van dat vptie dachuert gehandelt was, ten eynde dat men soude mogen weten sijnre genaden belieuen, aldaer eenige gedeputeerde van Vuytrecht mede geweest zijn, veruolgende naerstelick te hebben die ontslagene vanden gearresteerde gueden. Eyntelick es bij onsse genad. heere offgedaen dat arrest gedaen vpten gueden van die van Vuytrecht, mits dat alien saecken van vorder proceduren ende execucien blijuen souden jn state ende surcbancie ende opgehouden worde tot sint Jansmisse naestcommende, bijnnen welcken tijt men weder soude mogen ver^aderen ende van dier saecke een eyntelick offscheyt maicken. Dies niet jegenstaende soe belieften den maerscalck des Neder Stichts die van Hoencoep te someren , hem te brengen vp vridach den XXllJen deser maent die somme van twee hondert gouden gulden, daer off wij ons nyet genouch verwonderen en connen, gemerct dat aflgescbeyt vander laester dachuert, bij de gedeputeerde aen alien zijden genomen, gemerct oeck dbelieuen van onsse genad. heere vander ontslaginge vnnden gearresteerde gueden, op sulcken condicien ende maten voern verhaelt. Waerom Wij jegentwoerdelick aen uwer e, scrijuen ende versoucken van wegen ons voers. genad. heere, dat uwer e. soe veel doet aen mijn heere van Vuytrecht ende aen den maerscalck , dat die voers. somacie ende communicacie offgedaen werden, oft anders wij sullen geoersaeckt worden onsse genad. heere daer off te aduerteren, die wij seker sijn tselue nyet danckelick nemen noch lijden en sal, twelck wij gaerne verhoet sagen, omme alle guede ende oude nabuerscap te onderhouden, daer toe wij ons tot alien tijden gaerne employeren willen, dat kenne God Almachtich, die uwer e. bewaren wil in langen saligen end« gesonde leuen. Begeren hier off uwer e. guetelicke bescreuen |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTBECHT, (1515).
|
|||||||
|
115
|
|||||||
|
antwoerde, omme ons daer nae te mogen reguleren, Gescreuen inden Hage, vpten XXIJea dach
in Maerte, anno XV* ende XV, stilo curie HoIIandie.
Johan, graue van Egmondt, heere tot Baer etc., gouuerneur, ende anders die
rade ons g. h. prince van Spaengnen, gecommitteert ten saecken van Hollant,
Zeelant ende Vrieslant.
Get. suHOfts.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen van Utrecht. , Dcel A. 6*18.
N\ 672. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zake.
Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vrunde. Wij bebben uwe schrijuen sampt den briefF woe die gouuerneur
stadtholder ende raidt van Hollant aen v geschreuen, vnse vndersaten van Hoencoep berorende, guetlicke ontfangen, ende daer op vnsen marschalck beueel gedaen de sake te laten berusten, tbent der toekomende dachfairt, die daer op gehalden sail warden altera Johannis Baptista naestcomende, wij v jnden besten tkennen geuen. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XXVIUca dacb in Martio, anno etc. XV. Get. H. HUNDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Decl A. 619.
N\ 673. G. de Rijck aan Frederik van Egmond, heer van IJsselsteiny over geldelvjke aan-
gelegenheden. MededeeUng van verschillende nieuwstijdingen.
Waelgheboren, vermoghende, g. lieue beer. Ick ben en vridaghe alhier tot Brugghe ghe-
comen, aldair jck mijnen g. beer nyet en vant, dan was ter Sluis spelen ghereden ende om die hauen te bezien, boe men die best vermaken solde. En sondaghe als mijn g. beer ghecomen was, ben ick bij meister Adriaen, den decken van Louen, gegaen, ende hebbe hem uwen g. brieuen ghepresentert ende zeer bertelick van nwen g. weghen ghebeden, uwen g. jn desen uwen g. saken te willen bewisen een vrundt; jck bebbe oick den decken van Eyndouen, die al bij hem is, ghebeden uwen g. altijt aen mijnen heer den decken te willen vermanen, daer vp mijn heer die deken mij gheseyt heft, dat bij na zijnen vermoghen uwen g. daer jnne dienen sal; ende heft mij daer om beuolen een suppl. te doen maecken met eender coppien van uwen g. brieuen, dat jck gisteren ghedaen hebbe, ende sal hem die huden geuen om jnder finan. die te brenghen. Ick hebbe gisteren bij den ontfanger generail ghevveest ende hebbe hem ghebeden, dat hij uwen g. aen den tresorier generail wil recommenderen ende dat hij, jndyen uwen g. saken een vrundt wil zijn, uwe g. zullent tegliens hem met een goet cleyn perdt verdienen, die mij bij den tresorier brachte; ende ick badt hem van uwen g. weghen uwen g. jn desen te willen dienen, uwe g. en soldent onvergolden nyet laten, daer hij mij vp antworde, »hij solde zijn beste daer jnne doen, dan mijns g. heren sculden waren soe groet, dat men nyet gheloeuen en solde." Mijn heer die decken van Eynhouen heeft mij gheseyt, dat mijn gen. heer soe qualicken gheregeert is gheweest, waer om mijn gen, heer en macb ghene brieue oft cedullen teyckenen, mijn beer der decken en moet zij hem selue doen teyckenen, ende eest dat een groete sake is, soe laetse mijn heer die decken erst den cansellier van Bourgnea ende den secreten rade zien, ende anders en wordt daer nyet ghe- teyckent. Ick ghevoele dat men vuyt is, den olden thesorier Le Feuere een smacke te gbeuen, hij rekende dat men hem sculdich bliuen solde LXXXm guld. , ende daer wilde hij van versekert zijn eer hij zijn officie ouergeuen wolde; dien nyet jeghenstaende js hij af gheetelt ende heel ver- 15*
|
|||||||
|
116 FREDERIK VAN BADE3 , (1515).
|
|||||
|
laten, ende, na dat jck jnt heymelick verstaen hebbe, soe zijn die LXXXm guld. ghecomen vp
XXXm. God geue dat hij noch jnt laitste ghecn ghelt selue toe en geue! want nv sal een ijgelick elaghen. Hij heeft hier zijnen clerk veruolghende, dan, na dat mij dunct, en heeft hij gheen groet ghehoer. Ik hoire mijnen Leer van Montingnij ende desen nyeuwen thesorier zeer prisen, ende zunderlinghe mijnen beer den decken, die nv daghelicx jnde rade zijn des morghens ende des namiddachs. God geue dat alsoe voerts moet gaeni—Voer tidinghe, mijn dunct dat mijng. heer Vrieslant wederom crigben sal vanden hertogbe van Sassen voer een zeer cleyne some gbelts naden sommen daer voer hijt ghehadt heeft, jck late staen zijne scade ende costen, als jck uwe g. al corts wel breder scriuen sal. — Men sal huden hier sleeken, daer wel XIIIJ of XV helmen zijn zullen, ende die scilde zijn met ruten van ijsser belacht oft heslaghen, alsoe dat nyet scrarnpen en can, dat men daer vp sleeken sal. — Men verwacht morghen oft beden mijnen heer van Nassau, die vuyt Vranckrick compt; ghecomen zijnde sal men reysen en vridaghe ofte ende saterdaghe oft en maendaghe loecomende na Zeelant oft Bruessel, na die tidinghe die hij brin- ghet, want men seydt dat hem volghen jn ambassaden vuyt Vranckrick die hertoghe van Bourbon, die beer van Vendome met meer andere groete personnaigen vuyt Vranckrick, vanden meesten wair om en can ick sus nyet vernemen. Men seyt oeck dat sij mede brenghen die buysvrouwe van mijnen heer van Nassau, die dochter vanden prinche van Orangien. Eest mij mogelick, jck sal uwen g. vanden tractaet van Vranckrick crighen ende mede brenghen. Ick versta dat mijn g. beer noch desen somer reysen sal naden keyser. Andere segghen dat die keyser selue hier comen sab — Anders en wet jck uwen g. noch nyet zunderlincx te scriuen, alsoe als jck noch nyet vele met yemant ghecalden en hebben, dan sal van alles vernemen ende uwen g. saken veruolghen na mijnen armen vermoghen, met der hulpen van God Almechtich, die uwen g. jn langhen salighen leuen gesparen wil. Gescreuen op Meydach , anno XVCXV. Mijn here. Uwen g. zoene heeft mij gheseyt, dat hij uwe g. twe brieuen gescreuen heeft, om
die brieue vanden casteleinscap ende bailluscap van Schoenhouen, om die te vernyeuwen, alsoe als men alle officien vernyeut ende daer van nyeuwe brieuen moet hebben. Wair om, lieue beer, en wilt nyet lalen die brieue en worden [ouer dach gbesonden met enen sekeren bode mijn beer uwen g. zoene oft mij, want anders daer moecht ghebreck jnne vallen, dat uwen g. ende uwen g. vrunden ruuwen moechten. ( Uwen g. din. G. de. Rijck*
Opschrifti Den waclgheboeren, vermoghenden, mijneng. lieuen heer, greue tot Bueren,
lot Lederdam, heer tot Ussclsteyn ende des lants van Cranendonck etc. Archie/ van Buren,
N\ 674. De Had Amersfoort aan de 3 staten van Utrecht, over de krijgs knechten in het
Sticht. Weerdijge, hoichleerde, edele, geboirtige; eirsame, wijse, voirsienige, lieue heren ende guede
vrunden. Uwer liefden bryeff vns gesant, berorende den handel vanden knechten inden Sticht leggende, gedaen ende noch doende ind aldaer bi uwe liefden communicieren solde, nu ende voert toecoemende in bescermenisse der armer ondersaten te vermieden , nae inhalden der seluer uwer liefden brielF, hebben wij ter guder maten verstaen. Soe, gude vrunden, soe wij te bant onse vrunden aldaer nyet voegen doruen om onveilicheit der knechten, die bi der wegen verkeren, is ons begeren uwe liefden aldair mit ende dair op communicacie op bolden willen ende tgeen uwe liefden dair in ouercomen ons scriftelick ouersenden, wij sullen ons altijt bewisen ende hebben |
|||||
|
■
|
|||||
|
BISSCHOP TAN UTRECHT, (1515). 117
als goede Stichtsche ondersaten ind onser moigelick te vreden sijn sal. Guede vrunden , onse Heer
Got si init v. Gescreuen op gwoensdach post Presentacionis Marie (2 MeiJ, anno Domini
etc. XV.
Die stadt Amersfoerdt.
Opschrift; Aan de 5 kapitfelen, ridder&chap en &tad van Utrecht, Deel A. 623.
JN"\ 675. Be stad Reenen aan de 3 staten van Utrecht, over het stuiver- en tonnengeld en
over het op deze stad gelegd interdikt door het kapittel van St, Pieter* Eirweerdige, lieue heren inde vrome, bijsondere, lieue, gemijnde ffrunden. Alsoe v eir- weerdige beren inde vrome goede ffrunden ons dan serijuen en saterdage toekomende ten capittel komen saude, als vanden stuuer offte tonne gelde init meer anderen jnhaudende, inde dat toe sluten, hebben wij gelesen ende wael verstaen ten beesten, dair wij v, eirweerdige heren inde vrome, guede ffrunden weder op te kennen gheuen inden beesten, als dat wij niet sculdicb en sijn dair yet aff te gheuen nae jnhaut ons preuilegien, den welken onsen voirvairderen, burgeren tot Renen, verworuen hebben van ons gen. heren voirvaederen, bijsscopen tUtrecht, inde mitten drien staeten gegont inde gegeuen hebben wael bezegelt, inde soe wij als dan opten paellen vanden Neder Gesticht van Vtrecht leggen inde sijn den sloetel vande vurs. Gesticht inde leggen aenden aenval inde sijn dan twe off drie mael ousrvallen mit roeff, brant ind gevangen, dair wij jamerlic doir verdoruen sijn, gelic men jnder wairheyt wael weet, inde doer ons niet geschiet en is, al dus soe en sijn wij vander meyninge niet dair yet aff te gheuen in onse kerspel, inde men ons sulx wael verdragen mach, des van ons niet te eysschen. Ende oeck mede, soe dan die heren van Sancte Peter ons stadt interdickt inde ban geleyt hebben ouer recht, des sij niet sculdich en sijn te doen nae vermogen der landt brieff, inde laten ons gaen gelick honden ende beesten, welc tegen recht is vanden landt brieff, ende hebben gheen reden dair toe, inde nocb mer andere reden voir leQ^en, gelic oft wij aenden Gesticht niet en behoerden, dan off wij openbaer vijande waren, aldus is ons oetmoedelicke begeren van v, eirweerdige heeren ende vrome, goede frunden, als datmen die heren onderrichten wijlle, als dat sij dat ongeboertelicke interdickt, dair sij ons ingeleyt hebben ouer recht inde bulen onsen weten, inde wij wijllen onse saeck inde onkosten verblijuen inde jnleggen inden drier staeten handen; indien wij onrecht hebhen, willen wij bijden staeten vurs. aff* laeten; inde indien sulx niet en geschieden noch geschien en mach, sijn wij beducht dat wij doen sullen moeten gelic die vurs. heren ons gedaen hebben, gelic wij jnden generael capittel mit eenre supplicacie ende mit enen brieff dair ingeleyt, gheopent hebben, kenne God, die v, eirweerdige heren ende vroeme, goede ffrunden bewaren inde gesparen wijll. Gescreuen des vridages nae suncte Marcus dach (2 Mei), anno etc. XV. Die stadt van Renen.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen , ridderschap en stad van Utrecht. Decl A. 624. N°. 676. Jan van Egmond> gouverneur enz»f en raden van Holland enz,t aan Gerrit Zu-
henrode en Jan Dedel, ter zahe van Honcoop*
Eersame, wijse, voersienighe, lieue, geminde heere ende vrunden. Wij hebben verstaen
vuyt onse medebroeder meester Jan van Duvoerde, dat ghij hern gerequireert hebt te wesen op dingsdage naest comende binnen die stede van Oudewater, omme achtervolgende zijne commissie, die hij heeft van onse genadigen vrouwe, jnformatie te doen beroerende tstuck van den hoocheyt |
|||||
|
118 FHEDEHIK VAN BADE* , (1515).
ende heerlicbeyt van Hoencoop, dair jnne hij bereyt is dat te achtervolgen, maer ouermits dat
ons verthoont js bij den procureur generael ons genadichs heeren , dat nict jegenstaende taccoerdt gemaect bij onse genadige vrouwe, van dat alle voirder executie gehouden zouden wesen in sur- ceancie, theeft belieft die maerschalck van den ingeseten van Hoencoep te ontfangen twee hondert gouden gulden, binnen een inaent tijts haerwaerts, bouen dien dat mijn heer van Vtrecht ende die drie staten des Neder Stichts ons gcscreuen hebben, dat de voors. maerschalck beuolen ende gelast was de voors. ingeseten onbelast te laeten totter toecomende dacbvaert toe; waeromme wij gelast hebben ons voors. medebroeder niet te vertrecken van hier, ten zij dat mijn genedigeheere hieraf geaduerteert zij, die wij al reede daer of gescreuen hebben, ende hem anders belieue, want ghij wel verstaen cont dat alle dinck behoert te wesen ende te bliuen inde slate als die waeren ten tijde vander ouerdracht, naevolgende welcke ouerdracht men al te handts zoudt willen procederen; twelck wij v inden besten laeten weten, op dat ghij zoudt willen aduerteren mijn heere van Vuytrecht ende die drie staten voors., ten eynde dat alle dinck gestelt mach worden in zijn eerste staet, ende die van Hoencoep gerestitueert van die twee hondert gouden gulden, hem laest werff of gehaelt. Ende wes u hier van wedervaert, begeren u schriftelick antwoerdt, eer- same, wijse, voersienige, lieue geminde heere ende vrunde, ons Heere God wil v gesparen in lange gezonden leuen. Gescreuen inden Hage , den XIei^ dach in Mey, anno XVC ende XV. Johan, graue van Egmont, heer tot Baer etc., gouuerneur, raden enz,
van Hollant, Zeelant ende Vrieslant. Op&chrift; Ann mr. Gcrryt Zukerroc, doctocr inden rechten, ofhciael van mijn heere die
procst van Oud Minister ende mr. Jan Dcel, canonick inden Dom tUtrechu Deel D. 445.
N\ 677. G. de Rijch aan den heer en vrouwe van IJsselstein, over geldelijke aangelegenheden.
Mededeeling van verschillende nieuwstijdingen.
Waelgheboren, vermoghende, g., lieue heer ende vrauwe, alsoe dienstelick als jck alder
meest can ende mach, ghehiede jck mij tot uwen g. Ende den seluen zullen bclieuen tewetenne, hoe dat jck achteruolgende mijnen scriften uwen g. ghesonden van Brugghe met den bodemijns g, heeren van Vtrecht, ick altijt voirts veruolghet hebhe den heeren vander finan. om betalinghe te moghen crighen oft ten mijnsten assignatie van uwen gen. penchion met oeck voerts ghestelt te werden jnden staet vanden ontfangher general, die men hem nv nyeuwe maken solde, daer vp ick tot gheender finaelder antworden en hebbe cunnen ghecomen , alsoe wel ouermidts den steck- spel als der proccssien vanden Heylighen Bloede ende den scietspel vanden voeghel ende bancket, dat die stadt mijnen g. heer gegeuen hebben, oeck om dat daer soe vele te doene is gheweest met den drossaet van Montfort, daer zij drie daghen tnede onledich zijn gheweest, dan ten laetsten hebben mij mijn heeren van Montingnij ende die dec-ken inder cameren ontboden, daer die nyeuwe thesoricr bij was, ende hebben mij gheseyt, dat zij ghenen raet en zien om uwen g. tot enigher betalinghen ofte assignatie te hulpen voer den sint Jansmisse, ende oeck tot dat mijn g. heer zijne lande ouer al ontfanghen hadde, dan dat uwe g. mijn g. heer wederom ghe- comen vuyt Hollant, dat ointrent sint Jansmisse zijn sal, bij hemluden senden, zij solden dan gherne dat beste daer jnne doen, dan mijn g. heer ware soe groeten sculdt sculdich, dat ouer de VIIJ™ g. beliep, ende hem stonden Zeer groete lasten nakende, als vanden ambassadors, die in Vranckrick gheweest hadden ende die nv corts daer comen solden, met anderen lasten, dat 2*j riyet en saghen dat men enighe ander sculdt solde connen betalen, waer vp ick hem badt di$ |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1515).
|
|||||||
|
119
|
|||||||
|
uwen g. te willen scriuen, ende nyet te mijn uwe g. te willen doen slellen jnden nyeuwen
staet, vp dat uwe g. voertaen betaelt mochten worden; daer vp zij inij ter antworden gegeuen hebben, dat zij woldent uwen g. scriuen lalen; daer vp ick veruolghet hebbe drie heele daghe , eer ick dit hebben connen ghecrighen, ouennits dat zij soe zeer gheoccupert zijn gheweest om dat senden aan mijn g. vrauwe in Denemercken, ende om dat vertreck van mijnen g. heer. Ten laetsten, g. heer, heeft mij mijn heer die decken dese antvvorde, die ick uwen g. sende, selue ghescreuen ende met den monde gheseit, dat ick hem zeer recommanderen solde tot uwen g. ende dat uwe g. hem daer aen nyet en tuiffele, als aengaende jnden staet ghestelt te wor- den, dan beduchte hem dat dat vocr Kersmisse nyet gheschieden en solde; daer op ick hem seyde »soe solde mijn heer den termijn van Julio nv naestcomende verliesen, maer wolden zij uwen g. dat met den anderen restanten assigneren, daer wolde ick van uwen g. weghen om bidden." Mijn antworde hebbende, ben ick bij mijnen heer van Montingnij ghegaen ende hebbe hem ghebeden uwen g. te willen hebben voer gherecommendert, alsoe wel jnde restanten als jnden staet ghestelt te moghen worden; daer vp hij mij gheseyt heeft, »ghij hebt ghehoert die antworde die wij v gegeuen hebben, ende tuiffele nyet mijnheer uwe meester en sal ghedient worden, daer ick sal connen ende moghen, ende compt bij ons, mijn g. heer wederom ghecomen vuyt Hoi- lant," hem zeer ghebiedende tot uwen gen. Soe dede oeck mijn heer van Lalaing zijn broeder,. die tot zijnen broeder seyde, »wij zijn gheholden hem vruntscap ende dienst te doene, daer vp ick hem seyden, »heer, ghij weedt den dienst ende vruntscap, die hij uwen salighen heer vader voer ende v na ghedaen heeft." G. lieue heer ende vrouwe, dit js tghene dat ick nv vp dese reyse hebben connen ghe-
besoigneren jn deser uwer g. saken, dan mijn heer die decken heeft mij toegheseyt, dat sonder tuiffel hij uwen gen. dienen sal jn dat jn zijnder machten sal zijn, mer uwe g. moeten noch wat patiencie hebben, dit en mach alsoe vpden staenden voet nyet ghedaen worden. Ick hebbe ghezien ende ghehoert dat mijn heer uwen g. zoene, die men ouer die XXVIIJm g. sculdich isj nyet enen stuuer en heeft connen ghecrighen, al solde hij bescarnpt hebben moeten wesen. Gen. lieue heer, ick solde hem. ghebeden hebben mede den heeren vanden finan. voer uwen gen. ghesproecken te hebben, dan jck sach dat hij soe vele met sijns selfs saken te doene hadde, en hoerde dat hij nyet ghedoen en conde, dat ick hem des verdraeghen hebben ende vnghemoit ghe- laten, want inijn heer die decken seyde mij, »mij jammert mijns heeren van IJsselst,, nochtans en connen wij hem nyet ghehulpen," met meer worden etc. Aengaende tidinghe, daer int hof en js nyet zunderlincx dan vanden pays van Vranckrick
ende vanden huwelick van gen, heer van Nassau, daer men om te Roome heeft moeten senden, ende als vanden pays dunct sommighen, dat jnt eynde de Francois werck zijn sal, men seyt dat mijn heer van Nassau sal trecken al corts om zijn bruyt te ontfangen. Ick en gheuoelt noch anders nyet dan dat mijn g. heer dat lant van Vrieslant wederom
hebben sal voer een Jcm golden g., ende daer maect men groete reescap toe om die penninghen te crighen, want mijn g. heer heeft dat bij zijnen canseller van Brabant den staten van Bra- bant doen proponeren, om die penningen vanden bede nv sint Jansmisse verschinende, gheanti- cipert te moghen hebben, nv van stonden aen gher.... die beloept voer den termijn van sint Jansmisse, LXXVm g., dan sommighe willen segghen dat daer een heymelick verstandt jnne is. G. lieue heer, jck soude uwen g, zeer gherne hier jnne ghedient hebben ende noch wille,
daer ick sal connen ende moghen, dan dit zijn beste doet, daer bidde ick uwen g. vp dit paa mede te vreden te willen zijn ende altijt ouer mij ghebieden, daer uwe g. mij met gansen herten |
|||||||
|
120
|
|||||||
|
FREDERIK. VAN BADEN, (1515).
|
|||||||
|
bereyt toe vinden zullen, met der hulpen van God Almechtich, die uwen gen. jn langhen saligen
leuen ghesparen wille. Gescreuen den XIlIJen in Meye, anno XVCXV. Uwen g. dienr,,
G. de Rijck. Opschrift: Dem waclghcboren, vermoghende, urijnen gen. lieucn lieer endeyrauwe, graue ende graefinne van Bueren, van Lederdam , beer ende vrauwe van IJsselstcin ende Grancndonck etc. Archief van Buren. N\ 678. Karel van Oostenrijk aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van ffoncoop.
Kaerle, prince van Spaengnen etc., erlshertoge etc. Eerweerdige, edele, lieue, besonder. Hoewel voortijts geordineert ende geaccordeert is ge- weest, dat om neder te leggen die schelingen, vvesende tusschen die officieren van onsen lieuen neue, den bisscop tUtrecht, ende die onse der hoocheyt ende heerlicheyt van Hoencop aengaende een dachfaert gebouden zoude worden bij den gedeputeerden te beyden zyden tot sint Jansmesse naestcommende, ende dat binnen middelen tijde eenige van onsen raide hem informeren zouden van onsen rechte; oic mede dat alle saken surceeren ende jn state gehouden zouden worden. Ende hoewel dat nyement en behoirde daer tegen yet gedaen, gevoirdert noch geactempteert te hebben aen deen zijde noch aen dander, des niet min ons voirs. neuen marschalck jnden Neder Sticht heeft hem onlancx, ende emmers zijdert den voirs. verdrage gevoirdert, die ondersaten van Hoencoop regoreuselick te bedwingcn, hem vuyt te reyden ende betaelen die sorame van twee hondert gouden gulden, dat ons zeer vervreemt. Scriuen hierom aen uwen eerweerdicheden, be- gerende ende versouckende zeer ernstelicke tselue actemptaet te doen repareren ende die voirs. ondersaten van Hoencoop doen restitueren ende wederkeeren die voirs. somme van IJC gulden, ende voirts vervoegen dat die voirs. dachfaert ghehouden worde ende alle saeken binnen middelen tijde stille staen, navolgende den voirs. verdrage; oft anders wij en zijn van gheene meyninge eenige jnformacie, communicatie noch dachfaerden op die schelingen ende saken voorscr. te laeten houden, dan ons recht daerjnne te bewaeren, zoe wij bij goeden rade vinden zullen daertoe dienende ende behoirende, daervan wij v e. jnden besten aduerteren. Begeerende hierop een gue- delijcke bescreuen antworde met bringer van desen vanden zeluen v e., die onse Heer God Almechtich bewaeren wille. Gescreuen te Mtddelborch, den XVen dach van Meye, anno XVCXV, Get. CHARLES. lager HAyETON.
Opschrift: Aan de 5 kapiUelen} ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 625.
N\ 679. P. van Duvenvoorde aan Jan Dedel, kanunntk van St, Salvator, ter dier zake,
Yenerande domine. Litteras vestras nuper nunc missas notas feci domino comiti Egmondensi,
gubernatori Hollandie, ceterisque dominis de consilio ad impetrandum licentiam recedendi, qui quidem domini propter queremoniis ipsis delatis per procuratorem illustrissimi, videlicet quod judex deputatus per territorium Traiectensem ex parte reuei*endissimi exegit ab ipsis deHoencoep ducentos florenos aureos non obstante concordia facta per illustrissimos dominos, stante concordia quod cessarent omnes vlteriores executiones, jnhibuerunt in recessum et voluerunt quod cessaret capere informationem, quo vsque illustrissimum dominum certiorassent de dicta executione et .... ipsos, quod omnia debetur ponere in pristinum slatum antequam vltra debeat procedi, de qua quidem inhibitione nunc sic facta decreuerunt litteras ad dominum officialem et vestras dignationes, et miror quod nullam mentionem facitis de dictis litleris in hijs secundis litteris vest^is, et quod ex |
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1515). 121
hijs capere potestis execusationem mcam. Non scio vobis alia scribere. Valete ex Haga Comitis
XVJa mensis May, anno XVCXV. Jo. de Duuenvoerde, etc.
Opsclirift; Reuerendo domino, magistro Johanni Deel, canonico Sancti Saluatoris, in Traieeto, amico mco speciali. Deel D. 446.
Daaronder met eene andere hand geschreven; Placebit rmo. domino legere presentas Jitteras,
quibus lectis et illas cum aliis Jitteris in cancellaria vestra per officialem Zukenroide et me istic remissis ad statum remittere cum primo nuncio, £f°. 680. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter diet* zake.
Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecbt, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaren, lieue vriende. Uwe schrijuen vns nw gedaen, mijt sainpt den brief!' v van den doirluchtigen ende hoichgeboren fursten, vnsen lieuen beren ende neue, den prince van Spaengnen toegesant, bebben wij doen verlesen ende verstanden. Waerop vvij v guetlicke te kennen geuen, dat dieselue vnse heer ende neue vns bijnnen corts verleden dagen deser sacken haluen oick schrijuen doen hefft, waerop wij siner lieffde antwoerdt doen geuen bebben nae luyde der copye, wij v bier jnne versloten seyndenj ende jndien dat vns hierop van siner lieffde yet voerders verwittiget wrerdt, willen wij v alsdan oick nyet verhalden. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XXIJen dacb inden Meye, anno etc, XV°. Get, hosz.
Wij hebben oick nw van desen dacb doen schrijuen aen gouuerneur ende raidt van Hollandt,
omme te moegen weten offte die verraempte dachfaert voertgangk sail hebben oiTte nyet, ende die antwoert die vns werdt comen, sullen wij v alsdan nyet verholden. Datum vt in litteris. Opschrift; Aan de 5 kayittelen, ridderscliap en stud van Utrecht* Dee! A. 626, 627. De beide in den voorgaanden brief vermelden afschriften zijn van den navolgenden inhoud;
PT. 681. Den hoichwerdigen furst onsen lieuen neue, heren Frederick, bisschop tUtrecht, ge~
boren marckgreue van Baden. Hoichwerdige furst, lieue neue. Wij gebieden vns mijt gueder berten tot uwer lieffden
Hoe wael voertijts geordiniert ende geaccordeert is geweest, dat omme neder te leggen die schelingen wesende tusschen uwer lieffden officieren ende die onse der hoecheyt ende heerlicheyt van Hoen- coep aengaende een dachfaert gehouden soude werden bij den gedeputierden tbo beyden zijden, tot sanct Johans misse naestcomende, ende dat bijnnen middelen tijden enfge van vnsen rede hem informeren souden van onsen rechte, oick mede dat alle saken surceeren ende in state gehouden souden werden, ende hoe well dat nyemant en beboerde daer jegen yet gedaen, gevoerdert noch. geattempteert te hebben aen deen zijde noch aen dandere, des nyet te mijn uwer lieffde mar- schalck inden Neder Sticht hefft hem onlancx ende emmers sijdert den voers. verdrage gevoirdert, die ondersaten van Hoencoep rigoreuselick te bedwijngen, hem wth te reyken ende betalen die wmme van twee hondert gouden gulden, dat vns zeer verfremdt. Schriuen hieromme aen v. L, begerende ende versoeckende zeer ernstelicken tselue attemptaet te doen repareren ende die voers. vndersaten van Hoencoep doen restitueren ende wederkeren die voers. somme van IJC golden gul- den, ende voerts veruoegen dat die voers, dachfaert gehouden worde ende alle saken bijnnen n. is
|
||||
|
122 PHKDKBIK VAN BADEN, (1515).
middelen tijde stille staen nae volgende den voers. verdrage; oflft anders wij en zijn van gheenre
meyninge enige jnformatie, communicatie noch dachfaerden op die schelinge ende saken voers. te laten houden, dan ons recht daerjnne te bewaren, soe wij bij gueden raide vinden zullen daer toe dienen ende behorende, daer van wij uwer lieflden inden eersten aduerteren, begerende hierop een guedelick bescbreuen antwoerde mijt brenger van desen vanden seluen uwer lieff'de, die vnse Here Godt bewaren wille. Gescreuen te Middelborcb, den XVeu dacb van Meye, anno XVcXV. Kairle, prince van Spaengne, eertshertoge van Oestenrijck,
bertoge van Bourgnen. graue van Vlaenderen. Charles. Haneton. N\ 682, Aen hertoch Kaerle van Bourgondien, prince van Spangnen.
Vnsen vrientlicken ende goetwilligen dienste altijt the vorens, doirluchtige ende hoicbgeboeren
furst, besunder lieue here ende neue. Vwer lieffde schrijuen vns mv gedaen berorende vnsen marschalck vnses Neder Gestionis, Frederick Wthen Hararae, als van twee bondert golden gulden, die bij vnsen vndersaten van lloencoep rigoreuselick bouen den verdrage bier bevorens gemaickt, solde hebben aff gedrongen, bebben wij allet te gueder maten verstanden. Waer op wij uwer lieffde vrientlicken tkennen geuen, woe wael dieselue vnse marschalck vns voergebracht, dat die genoempte vnse vndersaten van Hoencoep hem die voers. twee hondert golden gulden mijt gueden wille gegeuen hebben sonder enige bedwonge naeden voers. verdracb hem hier van gedaen , beb- ben wij nyet te mijn hem ernstelicke doen beuelen, dieselue gelden te leggen in banden des werdigen meyster Adriaen van Vtrichts, proest \nser kercken tOude Munster tUtrecht, offte des ghene, daer dieselue meyster Ariaen dat beuelen sail werden, ter tijt dese voers. schelinge ten eynde gebracht is, des wij oick vrientlick begeren uwe lieffde vernoegen doen willen, dat die dachfaert, die hierop hier en tusschen tsanct Johansmisse naestcomende verraempt is, horen voert- ganck moege hebben, soe wij op vnser zijde anders nyet geneicbt en zijn dan alle billicke reden tot beschermenisse vnser kercken van Vtrecht olden recbten te gebruycken ende vrientschap ende guede naebuerschap mijt uwer lieffde ende horen vndersaten te vnderholden, die welcke uwer lieffde vnse Heer Goede in gesonder, vrolicker waeluaert lang tijt wille bewaren. Gegeuen in vnsen slote Duerstede, opten XXeu dach inden Meye, anno etc. XV0. Van Goets genaden Fredericb, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Deel A. 629.
N*. 683. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over het ttuivergdd.
Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden. Eerbare, lieue vriende. Vermitz ghij eene tijt lanck herwaerts soe munttelicke ende oick scbriifftlich voell veruolchs aen vns gedaen bebben aengaende dat stuuergelt, soe hebben wij vns daerop beraden, ende begeren dat ghij en maendage naistcomende ouer acht dagen to negen vren voerden middage uwe gedeputeerden alhier bij vns hebben wilt, omme vnse enlelicke meyninge daer aff te boeren; verlaten wij vns gansselicken. Godt zij midt v. Gegeuen in vnsen slote tot Duersteden, opten IJea dacb in Junio, anno etc. XV*. Get. H. HUNDEBEKE.
Ouvchrift: Aan de 5 kapittekn, ridderschap en stud van Utrecht. Deel A. 630. |
||||
|
BISSCHOP VAff UTRECHT, (1515).
|
|||||||
|
123
|
|||||||
|
N°. 684. De stad Reenen aan de 3 staten van Utrecht, over het huts- en tonnengeld.
Eirweerdige, lieue heren ende vrome, bijzonder, lieue, gemijnde flrunden. Alsoe v eirwerdige
heren ende vrome, goede ifrunden ons scrjjuen en satertlage te capittel te komen, doir begeerle onsen gnedigen heren, als vanden huysgelde te bezwaren inde vande tonnen gelde inde dat te sluten, hebben "vvij inden beesten wael verstaen. Daer wij v eirweerdige beren ende vrome, goede flrunden inden beesten op te kennen gheuen, als dat wij, Godt beetert, ouer dartich jaren twe mael oueruallen sijn, dair onse stadt mitten boirgeren wael bij schaede gehadt hebben twijntich dusent gul., dair ons nyemant gheen behulp afF gedaen en hebben, inde hebben ons seluen moe- ten helpen; aldus soe en sijn wij vander meyninge niet yet dair aff te gheuen, inde hebben dat altijt weder sproken niet te gheuen, aldus soe weder wederspreken wij sulx nocb, inde begeren oitmoedelic datmen ons doch ongemoet wijl laeten, gelic wij laest mael voir onsen gnedigen heren te kennen gheuen, mer niet te min, ijndien men ons dese vurg. pennijngen wijl helpen vijnden, soe wijllen wij al doen, gelie der stadt van Amersfort inde de stadt van Wjjck doen. Dit gheuen wij v, eirweerdige heren inde vrome, goede flrunden, tot een guetelic antwoert, kenne Godt, die v, eirweerdige heren, mede vrome flrunden, bewaren ende gesparen wijll. Gescreuen onder ons secreet segel, op sancte Pancraes auont (11 Mei), anno etc, XV. Die stadt van Renen,
Opschrifti Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 032. N\ 685. De stad Amersfoort aan de 3 staten van Utrecht> over het stuivergeld,
Weerdige, hoichleerde, edelc, geboirtige, eirsame, wijse, besunder lieue heren ende guede
\runden, soe als dair op saterdach nae Sunte Marcus dach capittel generael verscreuen is, om te willen sluten van dat stuuergelt in lant chijsen ende onderpants verbeteringe ende andere stucken inden seluen capittels bryeff beroert, ons ouer gesant etc., hebben wij ontfangen ende verstaen. Soe ist als uwe liefden wel indachtich sijn, wij altijt in voirgehouden capittelen deser saicke nye inne hebben willen consentieren, mer tegengeseyt beroerende dat stuuergelt int lant exchijsen ende verbeteringe der onderpant, nae uwer liefden vutschriuen des tegenwoirdigen capittels, ende seggen noch mit desen tegenwoirdigen onsen bryeff dair tegen in alle saicken, soe wel int generael als int speciael uwer liefden capittels brief inhoudende is ende nu geopent ende geconcludeert mocht werden, proteslierende mitz desen wij dair te^en seggen ende geseyt hebben sonder enichsins dair inne als vours. te consentieren, mer tegen seggen; w'elc wij alsoe uwe liefden int best verwittigen doen, begerende teser tijt int best nemende willen uwe aire liefden, die Got in vrouden lang gesont bewaere. Gescreuen op donredach nae Sunte Joris dach (26 April), anno etc. XV. Die stadt Amersfoerdt.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 633. N\ 686. Margaretha van Oostenrrjk zendt aan het kapittel van den Dom haar kapelaan
mT* Thomas Michelot, over zaken de orde van den Reiligen Geest betreffende. Marguerite, archiduchesse d'Astrice, duchesse et contesse de Bourgoegne, douagiere de
Sauoye etc. Venerable* treschers et bien amez, Nostre bien ame chappellain maistre Thomas Michelot
pomwissaire general de lordre du Sainct Esperit sen va presenteraent deuers mon cousin, mon- 16*
|
|||||||
|
124 FREDERIK. VAN BADEN, (1515).
sieur d'Utrecht, et vous, pour quelque empeschemens, qu'on luy meet es affaires dontjl a charge
et commission du diet ordre, aiensi qu'il vous dira plus a plain. Et pour ce quauous icelluy ordre du St. Esperit en singuliere recommadacion, tant pour la devocion et y avons et quil est en partye de la fondation et dotacion de feuz messieurs noz predecesseurs, et pour autres raisons que seroient tongues a escripre, nous vous requerons affectuensement que vueillez auoir ledit maistre Thomas en tous les affaires du dit ordre pour singulierement recommande et tenir main que aucun fort ou empeschement en jceulx ne luy soit fait, tellemcnt quil congnoisse ceste nostre rescripcion luy auoir este proflStable enuers vous. Et avec que en ce faisant, ferez vous de grant merite, nous serez plaisir singulierement argreable. A tant, venerables treschers et bien amez, nostre Seig- neur soit garde de vous. Escript a la Haye le VIJde Juillet XVCXV. Get, marguerite. lager des barres.
Opschrift: A venerables noz Ireschers et Lien amez, les doyen et chappitre
de leglise dUtrecht. Deel C. 65,
N°. G87. De bissckop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over den inval van den
Zwarten Hoop in Overijssel* Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaren, lieue vriende. Vns is nv waerschouwinge gecomen , woe die swarte hoep vanden knechten nw in vnse landt van Ouerijssel zijn gecomen, der meyninge voert nae die Veluwe te trecken ende, als enige van hem hebben laten luyden, hoer anslach wael op vnse stadt Renen solde werden gedyen; dat wij v soe inden besten nyet hebben willen verhalden, begerende ghij hierop willen ouerleggen, wes beste ende nutste hier jnne gedaen sij, ende vns des vwe meyninge ende guetduncken bij desen boede laten weten. Godt zij midt v. Gegeuen in vnsen slote Duer* steden, opten lXen dach in Julio, anno etc. XV0. Get, hosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en si ad van Utrecht. Deel A. 634. N\ 688. De Msschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over het stuivergeld en
ter zake van Jaarsveld en Ameide,
Van Gots gnaden Erederich, bischop lUtrecht, geboren marggraue van Baden.
Erbaren, lieue vriende. Vwer schriuen vns nw gedaen, dair jnne ghij begeren wij v opt
nyes verramen ende te weten doen solden enen dach, omme vwe vriende alhier bij vns te moegen senden opt stuck aengaende dat stuuergelde jnt landt ende meer ander saken etc., hebben wij verstanden. Ende want mij thants jn anderen saken ende onleden alhier mercklicke te doen hebben, konnen wij v nw bij desen vwen bode gheynen seckeren dage doen aenschriuen , dan willen , wilt Godt, bijnnen corten dagen v des bij vnsen selfs bode enen dach doen verwittigen. Godt sij mit v. Gegeuen jn vnsen slote Duersteden, vpten XJen dage jn Julio, anno etc. XV\ Get, hosz.
Oick, erbaren, lieue vriende, soe ghij vns nw onder anderen oick schriuen, woe ghij alldair
jn arbeyde sijnt te ondersoicken tgene dat tot bewijsinge vnser kercken van Vtrecht gerechticheyt, als van Jaersuelt ende ter Ameyde dienen sail etc., geuen wij v hier op te kennen, dat mij des- gelick alhier oick laten ondersoicken. Ende want dan latst tUtrecht den erbaren vnsen lieuen getruwen raedt, meister Euert van Ense, te verslaen gegeuen is, dat vnse staten te voerens, eer men tot Schoenhofen scbickt, yemandts mit sulcken bescheidt men nw aldaer tUtrecht vijndet,, |
|||||
|
■
|
|||||
|
125
|
|||||||
|
BISSGHOP VAN UTRECIIT, (1515).
|
|||||||
|
alhier senden sail, omrae op die saken te communicieren etc., soe begeren wij guetlicke, dat ghij
vervoegen sulcx alsoe geschie. Datum vt jn litteris. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel A. 635, 636.
N\ 689. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake Jaarsveld en Ameide.
Van Gots gnaden Frederich, bischop tUlrecht, geboren marggraue van Baden,
Erbairen, lieue vriende. Wij hebben v scbriuen vns nw weder gedaen beroeren(de) den dag wij v beteyckenen doen solden etc., ende anders te gueder malen verstanden, ende is vns nae gestaltenisse ander onser onlede nocb nyet wail doeniick v bij desen vwen bode enen dage te doen aenscriuen, soe wij denseluen dach gern alsoe solden doen beramen, dat andere onse gescheff- den den nyet behinderen ende v gedeputierden vriende nyet vergeuens alhier en quemen. Sijn dair omme noch der ineyninge, v seer corts ende sonder vertreck bij vnsen selfs bode enen gelegen dach te doen aenscriuen. Voert soe hebben wij te voerens ende eer ons dese male vwe brieff toe gecoraen is den erbair vnsen lieuen getruwen rait, meister Gerijt Zueckerroide, doir onse screflten doen willigen, soe dat dieselue ons befft laten weten, dat hij guetwillich sal wesen te- gens maendach naistkomende nae Schoenhouen te reysen. Bedunckt vns dairomrae oick guet wesen, dat ghij hem desgelicx oick doen bidden. Oick begeren wij dat ghij die ghene ghij mitter informacie van Jaersuelt ende Ameyde nae vnser schrefftlicke begerde aen v gedaen alhier willen senden mitten ersten alhier schicken , omme deswille off beuonden woerde van noeden te wesen , hierop enige voerder communicatie met onsen staten te doen balden, dat men des alsdan tijt moege hebben, Godt sij mit v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XIIJen dage jn July , anno etc. XV.
Get, hosz.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. - Deel A. 638. N°. 690. De bisschop van Utrecht verzoeht aan Jacob van Apelteren, domdeken, om het ha-
pittel generaal ter zake van Kuilenburg enz, te beleggen. Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Eerbare, lieue vriendt, Alsoe wij der meyninge sijndt, wilts Godt, enige van vnsen reden en maendage nestcomende te senden ter dachffaert tot Schoenhouen, begeren wij dairomme aen v guetelicke, dat ghij vnse staten bijnnen Vtrecht wesende , opten voers, maendach, smorgens to primo tijt, bij een jnt capiltellhuys willen doen vergaderen, omme opt stuck van Culenborch als vanden besathe etc., meer andere saecken, die vnse reede ende die gedeputieerde vrienden van vnsen staten van Vtrecht laist mede vuyten Hage hebben gebracht, communicatie te holden ende dan voert enige van vnsen staten mit vnsen reeden nae Schoenhouen to reysen, des verlaten wij vns alsoe gensseliken tot v. Godt zij midt v. Gegeuen in vnsen slote tot Duersteden, opten XIUJen dach in Julio, anno etc, XV*. Get. hosz.
Opschrift; Aan Jacop van Apeltern, domdecken vnser kercken tUtrecht etc., ende in zijuen affweesen zijner vicedomdeken. Deel A. 639.
N\ 691. De gedeputeerden des hisschops en der stad Utrecht aan de 3 staten van Utrecht,
ter dagvaard zijnde te Schoonhoven, over het geschil met den heer van Kuilenburg. Eerweerdige, edele^ wijse ende voirsichtige lieue heeren, wij gebieden vns dienstlicken uwen |
|||||||
|
126 FREDERIK VAN BADEN, (1515).
e. ende L denseluen guetlicken tkennen gheuende, hoe dat mijn heer die proest van Oude Mini-
ster tUtrechti van sHertogenbosch doer Montfoert op huyden aenden auont alhier >bijnnen Scoen- houen gecomen js, die welck.e van ons aengelangt wesende geseyt heeft, gheen brieuen noch vanden staten beruerende tgescil tusschen mijn gen. heeren van Vtrecht ende Gulenborch vander besatingen ontfangen en hadde, soe ist dat meyster Euert van Enss, doctoer, rait etc. van mijns gen. heeren ende vanden staten wegen, zijnen werdicheyden die saicken, soe die jnden capittel op ghisteren voergegeuen ende versproken waeren, tkennen gegeuen ende jnt vrunllicste om tbeste voer mijn gen. heer ende staten an mijn beer van Montegijs te doene voergehouden ende gebeden hebben, om voirder verloep te scutten etc., daer zijne weerdicheyt ons weder op geantwoirl hebben, dat hij tbeste dair jnne ende anderssins allijt gherne doen wil, dan hem dochte voert beste geraden, datmen hem yemant om die sake te solliciteeren na scicken soude, opdat hij als raetsman dair mede toe versocht nyet gerefuteert off suspect soude moegen werden, doch hebben wij corts dair na verstaen van enige wt Wijck alhier gecomen souden zijn desen auont, dat die arresten ten beyden zijden afgedaen souden zijn, mer wat dair aff js en weten wij ter wair- heyt nyet. Dairomme wes uwe e. ende 1. hier jnne voerder gedaen willen hebben, raoegen zij ons laiten weten. Die commissaris meyster Jan van Duvoerde quam oick ghister auont alhier, desgelijcx mijn heer van Jaersfelt, mer die heer van Brederode nyet, noch nyemant van zijnre wegen tot noch toe. Dus zijn wij alle desen dacb doende geweest jnt werck van Jaersfelt, jn tuygen te hoeren tot achten toe, ende mergen noch meer boeren moelen etc.; wairomme wij noch gheen eynde en hebben, mer soe cort maken sellen als wij kunnen ende moegen. Ende wes wij anders vennoegen dair jnne willen ouer ons gebieden dieselue uwe e. ende 1., die God bewaere tot langen tijden zalich, frolick ende gesont. Gescreuen tScoenhouen, des dijnsdages sauonts na Diuisio apostolorum (17 Julij), anno etc. XV0. Die gedeputeerden gen. heeren ende die stat van Vtrecht tot Scoenhouen.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen. ridderschap en stud van Utrecht* Deel A. 640.
N°. 692. De Msschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over het stuivergeld.
Van Gots genaden Erederich, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Alsoe ghij meer malen vns geschreuen hebben, om v eenen dach te
beteykene aengaende dat stuuergelt etc., wellicx sich tot nocb toe omme andere onse grooter onlede vertogen heefft etc., alsoe bcteyckenen wij v nv eenen dach uwe gedeputieerde vriende op die voers. saecken alhier bij ons te scicken ente te hebben, als op hueden vrijdach ouer acht dagen des morgens to negen vren voer middaghe, daernae ghij v inden besten moegen weeten to richten. Godt zij midt v. Gegeuen in vnsen slote tot Duersteden, opten XXVIJea dach in Julio, anno etc. XV0. Get. nosz.
Opschrift: Aan de 5 hapittelen, ridderschap en stad van Utrecht* Deel A. 641. N°. 693. Charles de Poitiers aan den Msschop van Utrecht, over de herstelling van den
Diemerdijk tusschen Muiden en JSaarden.
Hault et puissant prince, je me recommande treshumblement a vostre bonne grace.
Hault et puissant prince. Je vous tiengs souuenant et memoratif, corame apres communicacion
et assemblee tenue dentre certains amis ordonnez de la part de mon seigneur le prince dEspaingne |
||||||
|
BISSCHOP VAV UTRECHT, (1515). 127
|
|||||
|
dune part et les vostres dautre, touchant la refection et reparation de la Dijmmerdijcke, aient
dune pert et dautre este ordonnez certains amis pour y entendre et auoir le regart. Depuis jl a pleu a niondit seigneur me commectre pour aussi y auoir le regard comme superjntcndent et faire extendre ma commission ensamble celle de ses premiers ames sur Ja dicque assyse dentre Muyden et Nairden. Et actendu, monsieur, que la reparation dicelle dicque est aussi neccessaire comme celle assise dentre Amsteldam et Muyden, a quoy de ma part desire my employer et acquicter au desir et intencion de mondit seigneur et la chose publicque, je vous supplie, monsieur, quil vous plaise en baillier la charge et commission pour autant quelle touche vostre haulteur et voz subgectz, a ceulx quil vous a pleu commectre, touchant la refection el reparation de la dicte Dijmmerdijcke, leur ordonnant et commandant, que non obstant et sans auoir regard a aucunes et certaines menasses, que par aucuns de voz subgectz leur peuent auoir este faictes, ne autre excusacion quelconque, den enprendre la charge et auec les amis et depputez de mondit seigneur eulx employer et acquicter a ce que les diets dicques soient bien- et deuement reparees et refectionnees. Et entant que mestrer seroit que vosdicts amis soient quant a ce auctorisez et comruis par les trois estatz de voz pays. Au surplus, bault et puissant prince, je prie nostre Seigneur quil vous donne bonne vye et longue et lentier accomplissement de voz haulx et bons desirz. Escript a Haerlem le (') jour dAoust XVCXV. Get, DE TOUT VBE. HUBLE SERVYT*. ,
CHARLES DE POYTYERS. Opschrift: A hault et puissant prince, monseigneur dUtrecnt. Deel G. 66.
N°. 694. De bisschop van Utrecht aan zijn ojficiaal Johan van Diepholt, ter zake der regts-
vordering van den heer van Brederode. Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaer, lieue getruvve. Alsoe wij dagelicx van den edelen vnsen lieuen neue, den here van
Brederoede, ernstelicke veruolcht werden, omme dat wij jnder sake daer hij mijt onser stad van Vtrecht jn rechtvorderinge staet, dat recbt wijsen ende die sake then eynde vorderen doen wol- den etc., soe senden wij v bier mede die regiesleren vanden acten, wes inder Yoers. sake gedaen is, ende willen dat ghij die doersien, ende jndien v beduncket dat enige vanden voers. parthyen yet voerder bescheydts tot horen rechten dienende jn geleclit hebben ofte noch jnne leggen willen, dat wilt bijden parthijen vorderen dat sulex mitten yersten gescbie, ende ghij dan jnder sake concluderen ende vns alsdan sonder vertoch die voers. register weder jn onsen handen senden; des verlaten wij vns alsoe genselicke tot v. Godt sij mijt v. Gegeuen jn vnsen slote Duersteden, opten XTIIJen dach in Augusto, anno etc, XV0. Get* hosz.
Opschrift: Aan de raedt ende ofEciael onses LoefTs tUtrecht ende scholaster, onser kercken tot Deuenler, meyster Johan van. Diepholt. Deel D. 451.
N\ 695. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over de heleening van den
huize Loendersloot. Antwoord der staten deswege* Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Eerbaren, lieuen vriende. Alsoe uwe gedeputieerde vriende, die laist alhier bij vns waren
(i) De dagteekening is in het handschrift oningevuld gelaten.
|
|||||
|
128
|
|||||||
|
FREDERIK VAN BADEN, (1515).
|
|||||||
|
vns toesachten, dat sij woldea verboitschappen dat capittel generaell gelacht solde werden op die
saecke aengaende Melijs van Mijnen als der beleninge haluen des huys van Loenresloet etc. Ende want wij dan verstaen, dat tselue capittell geholden is, soe begeren wij guetelicke ghij vns uwe meyninge op die voers. saecke te kennen geuen willen, omme vns jnden besten daer na bebben te richten. Godt zij inidt v. Gegeuen in vnsen slote tot Duersteden, opten XIXcn dach in Augusti, anno etc. XV0. Get, iiosz.
Opsclirift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. In den brief wat het navolgend antwoord der 3 staten geschreven;
Eerwerdige vader in God, boichgeboren, vermogende furste, gen. lieff beer. Soe daer noch
geen capittel begeert en is geweest aengaende Melijs van Mijnden rurende Loenresloet, geuen wij sulx uwen g. ten gueteliker antwort, dat wij bem gern capittell sal doen verschriuen , als hij sulx aenden domdeken begeert ende de recbten daer van betalen willen, ende wes dan inden capittel ouercomen sel werden, sellen wij inden besten verwittigen sonder innevallen uwer f. g., die God Almachticb etc., XXJen Augusti. Episcopo. 3 Staten.
Deel B. 416.
N°. 696. Metis van Amstel en Mijnden aan Jacob van Apelteren, domdeken y ter dier zake.
Weerdige, wijse ind voirsichtige, rnij bezondere lieue heer, ick gebiede mij tot uwer eer-
weerdicheyden ende derseluer zall belieuen the weten. Zoe als ick onlancx leden thuys tot Loen- resloet gecoft bebbe, ende aen mij gebleuen is, vanden welcken ick zeekere verbandt brieuen hebbe aengaende den voirg. buyse, soe ist, dat ick daer omme tegewoirdelicken an uwer e. scriue ende vruntlick midts desen begere, als dat uwer e. scriuen willen ende legghen laten een generael capittel, om alsdan te moghen verhoren, wees men bier jnne doen zall nae vuytwijsinge der voirg. verbandtbrieuen, vp vridach ofte saterdach toecomende. Dit doende zall uwe e. mij grote vruntschap doen, twelck ick wederom tot alien tijden verschulden ende verdienen will, kenne God, die uwer eerweerdecbeyden bewaren will lanck, zalich ind gesont. Gescreuen metter haest tzo Cronenborch, vpten XXVJea dacb in Augusto, anno XYcXV. Get. MELIJS VAN AEMSTEL VAN MIJNDEN ETC,
Opschrift: Aan Jacop van Apelteern , domdeken der kercke van Vtrecht. . Deel A. 647.
N\ 697. Evert van Ense aan Jacob van Apelteren, domdeken, over het verzet van de Had
Amersfoort tot betaling van het stuivergeld,
Weerdige, voersinege, besonder lieue heer, jc gebiede mij dijnstlic tot uwe w. ende deselue
wil belieue te wetene. Soe mijn beren vanden staten nu an mij doen scrijuen, dat ic den hocb^ weerdigen, hoechgeboren fursten, mijnen gened. heren van Vtert vermanen wilde, dat sijn gena* den opt spodelixt sijnre genaden meninge den staten verscreuen wolde laten weten opt voirnepien ende indracbt der van Amersfuort tegen de stuuergelde nu gepubliciert ende vercoefft, want bet vertocb tot groten afterdeel der coepers quame etc., dat ic dat selue mit aire neersticheyt gerne doen wil, dan mijn g. b. verscreuen is nu opter jacbt, ende wort desen auent hoep ic weder bijr comende, soe sal ic sulx terstont veruolgen, ende dat bet tot her vertoigen is, comt dar duur dat mijn gened. beer gescreven hadde an sijnre genaden marscalck vander Bern, omme grontlio |
|||||||
|
BISSCHOP VAN T7TRECHT, (1515).
|
|||||||
|
129
|
|||||||
|
te wetene, wes de van Amersuort dar entegens gedaen offte verboeden moechten bebben, omme
des te bet dar op raet te nemen, ende deselues marscals antwoert, desen marten int affwesen ruijns g. h. verscreuen, bijr op ijrst (van dajch gecome'n is; twelck ic dijnsLlic begheer, v w. mijnen heren den staten te kennen geuen willen, den welke ic te dijnen na mijne cleynheyt altijt gehoerrich wesen wil, kenne God, die v w, bewaren wil salich ende gesont. Toe Wijck , opten XXX dach Augusti, anno XV. V w* dijnre,
Euert van Ensse. Opschrift: Aan Jacob van Appelteerne, doemdeken tUtert. Deel A. 648. N\ 698. De bisschop van Utrecht zendt aan de 3 staten van Utrecht den brief van Charles
Portier.?) ter beraadslaging. Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren maggreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Vns heefft Charles de Poytiers nv toegesandt desen hier jnne geslooten brieff, waer vuyt ghij sijn begeerte vernemen sullen werden. Ende want hij dan daer jnne onder anderen doet roeren van reparatie der dijcken tot Diemerdamme ende anders, des van nooden sell wesende, soe begeren wij aen v guetlicke, dat ghij hierop communiceren willen, wes nutte ende guet hierjnne gedaen sij,,ende oick wes men den voirs. Charles bierop ter antwoerdt sal moegen geuen, ende vns des uwe guetduncken metten yersten laten weten. Godt zij midt v, Gegeuen in onsen slote tot Duersteden, opten laitsten dach in Augusto, anno etc, XV°. Get, hosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel A. 649. N\ 699. De bisschop van Utrecht verzoekt aan de 3 staten van Utrecht hunne gedeputeerden
hij hem te zenden, ter zake van verzet van Amersfoort, tot betaling van het stuivergeld. Van Gots gnaden Frederick, bischop tUtrecht, geboren marggraue van Baden.
Erbaren, lieue vriende. Alsoe vns desen morgen toa gecomen is die antwoert van vnserstadt van Amersffort aengaende die sake van dat stuuergelde etc., soe begeren wij dair omme aen v guetlicke, dat ghij vwe gedeputierde vriende en donredage naistkomende des morgens tot negen vren alhier bij ons senden ende hebben willen, omme bierop met vns voerder te communiceren. Godt sij mit v. Gegeuen jn vnsen slote Duersteden, opten IIJen dage jn Septembrj, anno etc. XV. Get* hosz.
Opschrift; Als voren, Deel A. 650. N\ 700. De bisschop van Utrecht antwoordt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij zvjn
voorgenomen reis niet langer kan verschuiveny maar9 in zijn aficezen, stedehouders zal aanstellen* Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Wij hebben guetlicken ontfangen uwe schrijffte, daerjnne ghij be-
gerende sijt, onse voergenomen reyse ene corle wijle te willen vertrecken , omme oirsaken willen
inden seluen uwen schrijfften geruert, ende offt ons ommers niet gelegen en were die reyse te
dilageren, wij alsdan enige die trefflixte ende gegoedet van onsen landen beueei doen wolden,
II. 17
|
|||||||
|
130 FREDERIK VAN BADE5* , (1515).
|
|||||
|
daer bij ende mede men in lantsaken tot nut ende profijt midlertijt altijt handelen sail moegen etc.
Waerop wij v tkennen geuen, dat vns omme raerckHcker ende noetlicker oirsaken willen nyet gelegen is, onse reyse langer te versten, dan wij sullen nae uwen begeren soedaenen lantsaten beueel doen mijt v in onsen aflwesen in alien saken te helpen raiden, daer mede ghij ongetwijuelt wael te vreden wesen zullen; docli meende ghij hier en bouen noch mijt ons te willen commu- niceren, moege ghij alsdan uwe geschickteh morgen middach ommetrent twaelff vren alhier bij vns hebben. Godt zij midt v. Gegeuen in onsen slote Duersteden , opten XIJen dach in Septembrj, anno etc. XV0. Get, H. HUNDEBEKE.
Opsehrift: Ah voren, Deel A. 651.
N°. 701. De bisschop van Utrecht deelt aan de 3 staten van Utrecht de door hem henoemde
hevelhebbers mede. Van Goets genaden Frederick, bisscbop tUtrecht, geboren marekgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Soe ghij op onse laetste begeren te weten ende u namentlicken te willen benoemen die gene wij beveel doen willen in onser absentie in alien saken te helpen han- delen ende raeden etc., soe hebben wij daertoe geordiniert die hoichgeleerten, eerbaren ende vrome vnse lieue, getruwe reide, ineyster Herman Hagen, Eernst van IJssendoern, meyster Euert van Ensse, Berndt Vuyten Enge ende Berndt Freyse van Dolre; twellick wij u inden besten tkennen geven. Godt zij mijt u. Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten XHIJea dach in Septembri, anno etc. XV0. Get, II. UU^DEBEKE.
Opsehrift: Ah voren, Deel A. 652.
N% 702. De bisschop van Utrecht verzoekt aan de 3 staten van Utrecht hunne gedeputeerden
Mj hem te zenden, ter zake van Amersfoort. Zie N\ 699. Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marekgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Op uwe schrijffte beroerende, dat die van Amersfoert den diener onses marschalcks onse mandamenten mitten clockenslage publicerende mijt wapenen veruolcht solden hebben etc., begeren wij dat ghij v gedeputierden morgen, sonnendach, soe vroech ghij dat bij brengen moegen i sonder langer vertoch alhier bij ons hebben willen, omme daer mede raet te nemen ende communiceren; verlaten wij ons gensselicken. Godt sij mijt v. Gegeuen in onsen slote Duerstede, opten XVen dach in Septembrj, anno etc. XV0. Get, H. HUISDEBEKE.
Opsehrift: Ah voren, Deel A. 653.
■ >:W
N°. 703. Het kapittel van den Dom te Utrecht antwoordt Karel van Oostenrijk op de hlagten van het klooster van St, Franciscus in West-Fries land, over wederregtelijhe inmenging des kapittels. Illustrissime ac potentissime princeps, post humilem commendationem. Accepimus litterasjllus-
trissime celsitudinis vestre quibus nonnulli sacerdotes seculares ac rectrices et eerti fratres tercij ordinis sanctj Franciscj, jn Wesfrisia constitutj, querelam videntur fecisse serenitatj vestre, quod nos eisdem turbationem ac molestiam faceremus pretendendo ius easdem visitandi ac ordinandi eis |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1515). 131
semel jn anno vnum confessorem et habendj precarias etc., ettam quibus videntur supplicasse
pro remedio eis per serenitatem vestram jllustrissimam super bijs jmpendendo, jta quod serenitas atque celsitudo gratie vestre jllustrissime petat certiorarj de jure nobis jncumbente ad premissa etc. Super hijs duximus bumiliter et deuotius vestre sereuitati et gratie jllustrissime respondendum , quod jure ordinario jsti conuentus semper bactenus fuerunt nostre visitationj, atque jn premissis alijs nobis subiectj , tamen, jmpediente quodam peruerso presbitero Paulo, nuncupato pro nunc ob eius diuersos excessus ad conuentum Amsterdammensem reuocato et reducto jnter alios, jam ab aliquot annis preteritis fuimus jndebite jmpediU jure ordinario, in ipsis conuentibus visitare et superioritatem nostram habere. Expedit enim jllustrissime princeps, vt nedum isti conuentus, sed cum hoc omnes conuentus sororum et mulierum jstius ordinis per totam patriam Hollandie, Zeelandie atque Frisie per ordinarios respectiue suos visitentur, propter diuersos, procb dolor 1 excessus, qui cotidie jn ipsis conuentibus perpetrantur, prout experientia cotidiana prope modum satis demon- strare dinoscitur, vt longum esset vestre serenitate ex ordine explicare, quodque omnes pratres, siue religiosi siue seculares essent, antequam conuentus regerent per ordinarios examinarentur, cum vt jn plurimum bee principis et ordinarii omissio, ne dicatur negligentia, omnis scandalj, que exinde eueniunt et seu contingunt, occasio seu causa existat, quam rem non tarn ex animo quam ex justo dolore et pro nostra luunili excusatione, qui non consueuimus alicui turbationes aut mo- lestias jndebitas jnferre, vestre serenitatj denunciare cogimur, causante petulantia istorum penitentium atque feminarum, qui pretextu pensarum exemptionum suarum omnem jmpunitatem deinceps habere pretendunt, nulli fere amplius superiori obtemperare curantes. Hanc nostram humilem excusationem rogamus, vt jn meliorem partem accipiat serenissima mansuetudo vestra, nobis jn omnibus semper percipiendo, quam etiam quam bene et felici prosperitate diutius valere cupimus. Ex Traiecto, sub signeto decani nostro, die XXIJa mensis Septembris, anno etc. XV". E. v. serenissime atque jJIustrissime vestre humiles capellanj.
decanus et capituli ecclesie majoris Traiectensis. Opschrift: Illustrissimo ac serenissimo, potentissimo principi et domino, domino Carolo, principi Hispaniarum, archiduci Austrie, duci Burgondie, Brabantie etc., domino nostro metueudissirno et .gratiosissimo. Deel D. 452. N\ 704. De raden des his&chops aan de 3 staten van Utrecht> ter zake van Amersfoort. Zie N\ 699-
Weerdige, edele ende voersinnige, besundere, lieue heren ende vrunde. Soe uwe lieflfden an
vns nw geschreuen hebben berorende de antwoert der stadt van Amersfoert, den affgescheyt nae laetste tho Duersteden "genoemen etc., hebben wij behoerlicke ontfangen ende verstaen, ende geuen v liefl'den inden besten tkennen, woe dat wij die antwoert der van Amersfoert jn affwesen onses gen. lieuen heren ontfangen ende opgebroecken hebben, daer van wij v 1. copie bier jnne besloten senden. Ende want dan onse gen. lieue heren, in gefalle die van Amersfoert nyet consen- tieren en wolden , de mandamenten, alst Yerdragen was, hier om besegelt gelaten hefft, willen wg gerne dieselue bij v 1. guetduncken doen publiceren; ende wes uwen lieffden guede meninge hier van is, wilt ons laten weten, daer nae wij vns vermoegens altijt guetwillich maken willen. Godt Almachtich moete deselue uwe liefden lang, waelluarende, zelich ende gesont bewaren. Gegeuen tho Duersteden, opten XXIUJen dach in Septembri, anno etc. XV0. Rede onses genedigen lieuen heren van Vtrechts,
nw tho Duersteden beueell hebbende. Heel A. 654.
17* |
||||
|
132 FREDEB.IK VAN BADEN, (1515).
|
|||||
|
Ret afschrift van den brief der Had Amersfoort luidt aldus ;
N°. 705. Eerwerdige vader in Goede, hoichgeboren, vermoegende forst ende here, heren Frederick, van Goets genaden bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden etc., onsen lieuen heren.
Eerweerdige vader in Goede, hoichgeboren, vermoegende forst, geri. lieue here. Uwer gen.
brieff berorende, wij an enige mandarnenten by uvve gen. ende den statenvan Vtrecht eendrach- telick beliefft ende ouergegeuen uwe gen. vuyt hadden laten gaen vant sluuergelt ende anders, der meninge sijn solden te behinderen, om sinen voertganck nyet te moegen hebben, soe uwe gen. dat verstaen hadden, mijt wijderen redenen etc., hebben wij guetlicken ontfangen ende ver- staen. Soe hebben uwe gen. tot diuersen tijden van onss well montlicken ende schrijfftelicken verstaen, wat ongeboerlickheyt men onss bouen hoege beloefft, contrarie pnuilegien ende anders uwe genaden ons jnne gevonden, op onse gueden op leggende werden, daer wij doch altijt mijt den steden Renen ende Wijck nyet jnne geconsentiert mer tegen geseyt hebben; dan wij beden- cken, dat ons in uwer gen. lant nyet toe en staet enich bewijnde, mer alleen uwe f. g.; ende om dan onse gueden alleen te laten beswaren in behinderinge onser neringe ende anders, kan men wel bedencken hoe willichlicken ons dat te belfeuen ende gehengen is, als uwe gen. vuyt onse laelste schrijffte ende bij voergeuen van onse gedeputierde aldaer wel verstaen hebben. Ende als dit dan, gen. here, onse priuilegien ende anders als voers. aengaet, zijn wij noch als voer aen uwe" f. gen. oetmoedelicken biddende, doch sulcke ongeboerlick beswaringe op onse goeden ende ne- ringe voergenoemen, verlaten ende affstellen willen, ende daer jnne laten als uwe gen. ons jnne gevonden ende uwer genaden voersaters gedaen hebben; dat willen wij altijt jn onse vermoegen verschulden an uwe gen., die Godt in vrouden lang gesont bewaren moet. Gescreuen opten XIXen dach Septembris, anno Domini etc. XV.
Uwer genaden stadt Amersfoert.
Dcel A. 655.
N°. 706. ty. Seus waarschuwt Floris van IJsselstein, tegen een toeleg der Gelderschen, om
zichy wanneer hij in Friesland zal gekomen zijn , van zijn persoon meester te maken. Mijnen armen dinst zij wue genaeden altijt bereyt, edel ind waelgeboren lijue here. Ick geue uwue genaeden dijnstelike tkennen, hoe dat mijns heren genaeden van Gelre mijt den Frijssen eynen ansclach heben op der stede ende dye wue genaeden in heben jn Frijslant, dan ick en vedt neet welliker stat, dan mijn here van Gelre leedt stichwerck ind ander reysscap maeken toe Anholt, ind mij is jut heymmelick van goden frunden gewarscwuet dat om Frislant is, ind ock is waraftich, ist saeck dat uwue genaeden in Frijslant komen, soe sijn dye Frijssen mijns heren ge- naeden van Gelre auerdraegen, wue genaden jnden lande tbehalden, ind wij Hen vor dye fleck fallen, darze uwue genaden jn betraeppen konnen; hijr op sijn uwuer genaeden verdacht. Ock, genedijge here, angande onser saecken, haep ick an Goet van Hemmel sal wael in korst eynnen forf- ganck heben, jnden dat uwue genaeden sich troesten wij Hen, mij noch ij mant of iij toe lansxten onderhalden wij lien XXV gnaepen, dat ick dye nae mijnen wij He gebruyken moicht, ick heb eynnen ander raet geuonden, dese mij nijt fifellen en sal; suys genedijge here, spreck mijn here van Bergen an, ind helpet mij mijt dese onder haldijnge van den luyden, ick saltbestan, al solde ick dar auer doet blijuen, Ock genadijge, lijue here, of mij fellet, soe mot ickdijt lant rommen, soe en haep ick nijt uwue genaeden ind mijn here van Bergen en sollen mij doyn dat ick gene broet mijt mijnre huysfrouwe en byedt, genedige here, ist dat uwe genaeden dar nith toe gesint sijn, soe seynden wue genaeden mij van stonden ,an gelt, dat ick dye luyde onderhalde ind |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1515). 133
|
|||||
|
scrijuen mij , woe ick mij hijr jn halden sal. Weys ick vernemen kan dat uwue genaeden en sherten
geedt, sal ick auer dach ind nacli tkennen geuen, ken de Almechlige Got, dye woe genaeden jn hogen staede frolick ind gesont beweeren mot. Gescreuen op dijnsdag post Simon et Juda (30 Oct.), anno etc. XV. Uwue dijnre, W. Sevs.
Opschrift: A monzer, monzer de Buren. Archie/ van Buren. N\ 707. Karel van Oostenrijk verzoekt aan het kapittel van den Dom te Utrecht* de afkon*
diging der pauselijke ajiaatshrieven toe te laten. Charles, prince dEspaigne, archiduc dAustrie, due de Bourgoingne etc.
Venerables treschiers et bons amjs. Nostre tressaint pere Leo, pape moderne, a nostre tres
instanle et singuliere requesle nous a presentement accorde , pour le bien de nous, noz pays et subgectz, tres amples et tres plenieres jndulgences de jubilee auec pluiseurs tresbelles et singulieres graces, pardons et jndulgences, ainsi quil fait a esperer moult salutaires et prouflftables aux ames de nous et nosd. subgectz, enlfans de sainte eglise, qui obtiendront et jmpetreront lesd. graces, ainsi que les bulles et lettres apostoliques sur ce expedices contiennent et declairent plusaplain. Et pour ce que pluiseurs de nosd. subgectz sont demourans et residens en pluiseurs lieux de de vostre diocese, esquelz sera besoing de faire publier lesd, graces et jndulgences, autrement jceulx noz subgectz les pourroient jguorer, et par consequent non pouoir gaignier ne jmpetrer A ceste cause vous requerrons, que quand les commissaires a ce deputez se trouueront deuers vous pour faire les publication et signification dessusd., vous leur veulliez, tant en faueur de nous comme de leuure salutaire en soy, faire et faire faire toute ladresse et assistence en ce a eulx requise et necessaire, selon que en vous auons bonne confidence. Alant, venerables treschiers et bons amjs, nostre Seigneur vous ait en sa garde. Escript a Bruxelles, le IIJe jour de Nouembre, Ian XV.
Get, charles. lager vanden dame,
Opschrift: A venerables et treshonnorez seigneurs, messieurs le preuost etcliapitlredUtrecht. Deel C. 67.
N°. 708. R. Kamstra aan Jsoerd Burmannia, raad des konings in Friesland, over den
henarden toestand van den lande. Edele, gestrenge, voersichtige heer ind besunderen lieuen vrunt. Nae uw weder komst is ons
seer vuerlangen verhoepen, mijt guede besceyt vnd ganser vertroestinge nae aller noetruft ons toekoraen wordet, vnde soe uwe weerden tot mennich tijden van ons (J) gesteltenisse onser lant- scaep woert noech nyet beeteren, mer van tijd woe langer eerger, boeser; onser vianden homodiVer vnd vrunden demoediger ende mistroestiger doer der vianden boeser bandlung ende string voer- fulging onser liues ende guedes, ende gans ende alheel verachten ende bespolten al inijn g. b# des prince onderdaenen ende bewanten, boer renten schuklen aerresteren, opboeren ende nyet toe laeten jemants ringe mits van den sijnen toe gebrucken, vnd sus al doen wat die eene viant den anderen toe stendicb is toe doen, behaldelic dalze nyet mijt ganser macbt ons beleyt hebben, dat hoer nyet van noeden is. Soe ons geen corts securs ende hulp comt, tot hoeren wil mijtter tijt of in corts tcomen woerden, soe onser vrunden, hoe stendicb dat sij sijn, gans mistroestich ende vaenhoepich, oick mijt verarmt woerden. Is oick nyet weynigen die vroeraen joncker nw van des princen wegen bij ons wesen ende die mijt hem befeel hebben, sint vmmer dat nuttist hoern (?) (l) Blijkbaar is hier de ziusnede niet voleindigd.
|
|||||
|
134 PREDERIK. VAN BADEN, (1515).
|
||||||
|
toet des princen eeren aenkeren solden nae alle hoer vermogen, gans \vt raetslaegen nyemants ver-
sekeringe toe seggen, hulp of bij stand doen toe mogeri, ende hoe die knechten opt hws ende inde stad furdelick nyet betaelt woerden, is sser toe besorgen worden al komen tot verloes Hues, guedes ind oeren mijt al ons g. h. des prince bewanten; welck dooch wilt nae aller vlijt aenkeren, toe kennen geuen ende onser aller eeren daer in bewaeren, ende mits in de besten uwer ouer serif, des wijr ontwiuelick betrouwen, nyet verlaelen wordet ende voerderinge mijnre begeerten op der obligacien uwer liefden mijt meyster Augustijn gesant, laet ic bij dat voerscriuen bliuen, watdaer in toe furderen is, worden gij nyet verlaeten. ende uw als mijn besonder vrint gans betrow ende al mijn loeuen uw tot dienste wesen nae mijn vermogen. God wil uw altijt gesont bewaeren. Actum wt Lewerden, den VIIJen dach Nouembrj, anno XVCXV. R. Kamstra.
Opschrifl: Aen den gestringen, voersichtigen Leer Tiaerd Burmannie, ritter vnde raet des prince van Spangien in Yreeslant Arcliief van Buren.
N\ 709. Extret du memoire haillie par monsr. a m*. Anthoine de PPautripon touckant
sa charge de Frizey despechie a Bruxelles le I1IJ de Nouembre, Ian XV* et qitinze.
Et pour ce que monsr. dlselssteyn dise que ceulx du conseil de Frize ont tenuz CL pietons
a Leuwarde oultre et par dessus la garnison, laquelle charge seroit grande a mond, sr. de lea plus longement retenir, regardera auec mond. sr. dlselsteyn en car quil y soient en tel nombre que Ion a donne a entendre, sil seroit posible que ceulx de la *ville ou ceulx du pays les payassent attendu quilz les auoient prins pour leur garde, ou se ce moyen nest faissable, tiendra la main que monsr. dlselsteyn fache vng appointement auec eulx en prenant jour de payement, auquel naura point de faulte et que deslors Ion leur donne congie, et si nulz des deux tnoyens ne se peut faire Ion pouroit faire moindre payement a ceulx des garnisons ordinaires que de six sepne* que leur ont este ordonnees et de ce payer lesd. de Leeuwarde et leur donner congier. , Item prendra en passant a la Haye, le double de liuentoire de lartillerie, qui est en Frize ap-
partenant a monsr. de Saxe, inuentoirie par Gillame Normant, et verra se le tout y est selon le contenu de liuentoire, a cause quil fault que monsr. en responde a mond. sr. de Saxe et verra ausi liuentoire des meubles, que monsr. a achete aux commis de monsr. de Saxe et estans es maisons de monsr. en Frize, se le tout y est selon le contenu dud. jriuentoire. Prendra ausi le double de liuentoire des viures, jnuentoirie par Gillame Normant, saura aussi
se le tout y est, et pour ce que monsr. dlselssteyn dist auoir trouue vng homme pour raffrechir
les viures tout les ans, qui est dEnchuyse , jl parlera a lui et lui dira quil fache toujours des
viures la plus grant proufit de monsr. et scaura quel cantite dorge et dauonie monsr. dlselssteyn
a enuoye de Hollande en Frize*
Archief van Buren.
N°. 710. Adriaan van Utrecht verzoeht aan Flori*, heer van Usselslein, onderrigt te wor~
den omtrent den staat der zaken*
Edel, vrome, voirsinnighe, wise heer, ic ghebie mi seer oetmoedelijck tot vwer goede gratie.
Ic begheer mit goeder herten tweten, hoe dat mit vwen vader, mijn heer van Bueren, ende mit ■v is, ende sonderlinghe oft die kunste noch nijt tot effect ghebracht en is, daer mijnghenadighen heer in sinen landen soe groet profijt af comen soude ende rust ende vrede. Ic bid v, wilt mi scriuen mit vwer hant, in wat staet die saken sijn, ende wat hope van Vrieslant doer hulpe van • • ■■"■-'. 4
|
||||||
|
\
|
||||||
|
BISSCfiOP TAJ* UTRECHT, (1516). 135
|
|||||
|
Vrancrijc, daer ic gheen groten lioep op en heb, na dat ic die goede heren heb horen spreken,
mer God is bouen al, et vertet cor regis, quo voluerit. Ic bin bier bij den couinck ran Arogon, ende meen mijn gbenadighen beer meer dienst gbedaen tbebben dan veel luyden van mijnre con- ditien ende staet souden bebben moghen doen. God gbeue gratie, dat wel verstaen mach werden, ende dat ic mijn ai-beyt nijt te vergheefs ende sonder profy't gbedaen en hebbe. Ghescreuen den XIIJten dacb Decembris, anno XV. V oetmoedighe dienaer Adriaen van Vlrecht.
Opschrift: Den edelen, vromen, voersinnighen heer, mijnheer van IJselsteiu etc. Archief van Buren. N\ 711. Helmich Dohhe aan Henrih JBachues, ttadh. te Buren* Nieuwttijdingen omtrent de
Geldersche vijandelijkheden.
Erher, bisunder, gude vrint, jch.gebeyde frontlich tot v. Ind v will beleyuen to wetten,
als dat ych verstanden bebben, dat y by der greyfynne van Bueren sijn, dat my seer leyfF is, jnd ocb bebben icb verstayn , dat y mit oir to Collen bebben gewese; hedden ich dat Qewetf icb solde v bebben an gesprocken , jcb do och bij Collen was. Ind will och beleyuen to wetten, dat bir enen gerochte is, wo dat mijn beer van Gelner mit den Yan Gronijngbe ind vort anden Vreysen mijn ber van Isselsteyn vtb Vreyslant wedder to drijnghen ind to jaghen, jnd och laten sicb den Gellersche duncken, dat den Burgunnischen dem greuen van Buren ind mijn beere van Isselsteyn ^en bo]pe sollen willen doen, des icb docb nicbt en verboppen. Ind men secbt ocb hir, dat den greue van Vreyslant enen slot mit gewalt solde bebben gewunnen; ocb so sij ich bij eyn deill Vreysen gewest, dey seggen ind beclagen sicb, dat en dey Egemunscbe geynen gelouen en halden, vmb all to male to scriuen, en wellen sey nicht Egemuns wesen vmb des vngelouen willen, anders wolden sey gerne Egemuns wesen, ind so gruelt mij dat, dat gehandelt sail werden alseyr tijdes op en deill plassen ijn den lande van Gelderen, als v wall kundich is. Ind, gude vrent, jch sijn vroutlich van v begeren, dat y mij seer deynstlich gebeyden wilt tot mijnen g. b, ind frauwe, greue ind greyfijnne to Buren, jnd wilt mijn g. 1, h, seggen ind frauwe, off oir g. mijns deynstes ter noit to done hedden, so wer mijn deynst, lijff end gudt tot oir g. beisten, off oir g. mijnen sunderlinghe nicbt to done hebben, so en geyr ich geynen deynst, jnd ocb sij ich frentlicb van v begeren, dat y mij ser frontlich gebeyden wilt tot all den vronden, jnd ich wol- den wall dat ich eyn vyr off twe bij v were, vmme to horen wo all dijnch steit ijnt hof van Burgonnijche ind ijnt hoif van Hollant, wantte sicb den Gellersche duncken laten, dat sey all oir wille bebben sollen ind krijgen, dat ich verhope Got verboeden sail. Hijr mit Got beuolen. Ge- screuen op Lecbmissen dach (2 Feb.), anno etc. XVJ. Helmich Dobbe.
Opschrift: Dem crberen jnd vromen Henrich van Bachues, stadlholder to Buren,
mijn sunderlijnghen gudcn front. Archie/ van Buren,
N\ 712. De hisschop van Utrecht verzoekt aan de stad Utrecht, de van den honing ontvangene
mandaten te doen afkondigen* Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare; lieue vriende. Ro. key. ma, vnser aller genedichste here hefft an vns gesant, etz-
licke open mandaten, dat kriechsuolcb soe in Vranckrijck treckt, ende oick besloten brieue den gemeynen penninck berorende, de wij ghisteren auondfc yerst ontfangen, vns daer bij ernstelicke beuelende, sulcke mandaten ende brieue van stonden an aen v ende andere onse stede daer aen |
|||||
|
136 FB.EDEBIK VAN BADEN, (1516).'
|
||||||
|
sij holden, tho willen bestellen ende veruolgen, sulcke mandaten gepubliceert ende de gemeyne
penninck opgebracht woerde etc. Sus schickea wij v tegenwoerdich tot sulcker meynonge dat selue mandaet ende brieff an v boldende. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XVJen dach in Februario , anno e'tc. XV J°. Get. H. HUITDEBEKE,
Opschriftx Aan de stad van Utrecht. Deel D. 457. N\ 713. Lubhert van Keppel aan Floris y heer van iJsselstein, over vijandelijkheden der
Gelderschen, gepleegd jegens die van Harlingen. Edel, waelgeboren, gnedige, lieue her. Ic geue v g. ijm besthen to kennen, dat die Geller-
schen mit hoeren schepen op die see geweest sijnt, ende hebben onse burgers gefangen, die frauwen geplustert ende eene mercklicken pennij ng van hem genomen. Oec hebben zij den Scbotten genomen ende dat schip to Woerkum vp die zee gelacht, ende sijnt van der meynijngen dat crauzel (crauiel?) voer ons to leggen, datter niet een schip wt noch ijn sal mogen. Wes v g. hijr ijn belief ft off wij eenigen totast mochten doih om onse burgers to quyten , bid ic v g. vpt fordelickst wil schrifftlic laten weten, om ons dair na te richten. Datum Harlingen, den XXIIJteu dach February, anno XVCXVJ. V g. goetwilige diener, Lubbert van Keppel.
OpscJirt'ft: Edelen ende waelgeboren heren Floris van Egmondt, heren to Isselstein, suntcn Mertensdijck, Scherpenesz etc., ons gnaten heren princen van Spangien statholder generael van Frieslandt, wijn g. heren. Archie/van Buren. N°, 714. Burg, en schepen der stad Harlingen aan Floris, heer van IJsse 1stein , ter dier zake.
Wij burgemeisteren vnde schepenen der stadt Harlingen, van weghen den alder durluchtich- sten, hoegheborensten, vermogensten prince vnde heren, heren Karolus, van Gods ghenadeprince thot Spannijgen, erthertoge van Oestenrick, bartoge tot Burgonyen, graue van Flanderen, Zelandt ende Hollant ende heer van Frieslandt etc., doen jw ons g. heer stadtholder tho weten ende ghe- uen oetmodelick tho kennen, dat opten XXten dach mensis February sijnt opter zee gheweest die Geldersche Frezen mijt ijtlicke schepen, als IIIJ koegschepen, I baerze ende seynschepen, ende hebben nederghelegt v burgers van die treffelichste ende hoer guedt ende gelt ghenomen, van welcker guet die voerbenoemde burgeren van w. g. orloff hadden wt tho foeren ende prophande weder om tho brengen, jn welcke schepen die ghenomen tzijnt, sijnt gheuest ijtlicke burgers frouwen ende weduwen, ende hebben die gheplustert ende hoer gelt benomen, ende hebben oeck weel burgers hoer geldt ende guedt bij hoer ghehadt, om daer prophande voer tho brengen, welcke die Gelreschen Frezen al ghenomen hebben, ende holden die burgers noch ghewangenende die frouwen hebben zie lopen laten ende hoer guet ende gelt benomen als voirsc, js, welcke wij jw g. claeglick tho kennen gheuen ende begheren hulpe ende bysttmdt om Goeds wille, dat al- sulcke ghewalt mach ghestrafft worden ende onsze burgeren weder om op tho benen muelite coemen ende hoer schade weder krijgen, ende rnijn heer belyeffte ain onser scamel ondersaten tho schrijuen ende raedt ende daet tho gheuen, hoe wij onse jn disze ende anderen zaeken tho halden jw belieuen sal. Vrkunde der waerheit ghesegelt mijt onser stadts secreyt signet, anno XVCXVJ, den XXIlIJtei1 dach mensis February.
Recht vnde raedt der stede Herlingen jn Frieslandt.
Opschrift: Dcm cdclen, walgheboeren, vermogende heren, heren Fflorijs van Egmondt
ende tho IJsselslcyn, beer tot Scerpenesze ende tzunte Martensdick, stadt- holder generael in Frieslandt, onss gelijuen heren etc. Archief van Buren, |
||||||
|
-
|
||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1516), 137
|
|||||
|
N\ 715. Burg., schepen, en raad der stad Leeuwarden aan Floris, heer van Us$elstein>
over vijandelijkheden gepleegd door de Gelderschen. Zij dringen aan op hijstand in hunne henarde omstandigheden, * Vnsen ganss guetwillighen dienst ende wes wij alles guedes vermoeghen, edele, walgeborne, genedige
here. Uwer genade brieff ende schriuen an ons gedaen vvt Enchuysen den XXon dach Februarij, hebben wij guetlicken ende lyefflicken ontfangen ende wal voerstanden, ons hartelicken voerblijdende der fruntli- cker scriuingbe ende troestinghe, want alle onse toetroest, hulp ende bijsiandt an v genade staet; wij willen ons oeck mitter hulpe Goeds soe voeghen ende stellen , dat onse alder gneten heer, die prince van Spaen- gien etc., ende v genade ene guede geuallen an ons ende die ganssestadt Leuwarden sal befijnden. Ende voegen v genaede fruntlicken te weten, woe die Gellerschen nu opt nijw enen anslach gedaen hebben, want zij jtlicke herscappen, vrouwen ende jonckfrouwen , oeck jtlfche van onse burgers vrouwen hebben gefangen ende gespannen, daer te spoliert ende beschaedeget ende andere mishan- delinge an gedaen, oeck enen scamele inwoner van Dockum gefangen, so dat der Gellerschen dinghen onstendich mit subtijle, loese, bedryeglike manieren worden ingestelt, des v g. wal breeder vernemen sal etc. Daeromine, g. h., ons van noeden is, toetroest van ontsette ende ontreddinghe mitten wercken teghens der Gellerschen, indient mit guede vrede niet geschien kan , want wij van dage to daege meerder benauwet ende crancker van profande werden, so ons niet offte wei- nech jncommet; ijnimers hebben wij v g. onse gebreken scrifftelicken angegeuen, die welcke gebreken tegenwordige Barent Gerbrenz., onse mede raetssman, v genaede wal voernyuwen sal, mit mer andere mondelicke woerden etc., den selueu wij vollencomen macht gegeuen hebben, ende begeren v g. wil hem geloue ende audientie gheuen , soe wes hie v g. wert voerhaldende. Bidden ende begerenn oetmoedelicken ende om Goeds willen an v g., dat v genade jnder saecken wal bedacht zij vns niet verlatende, ende voer alle so handelen ende verspreken mitten Borgonglschen ende den affgesonnen Sassensche raedenn, wij an onse betalinge op dat fordelickste moegen becomen , an gelt, offte indient an den gelde gebrake, mit rogge, Leydissche, Delflsche ende Hoernsche bese- gelde lakenn, daerop gelt mochten verholpen ende voersien werden, wanttet den armen burgeren groetelicken van noeden is, alle andere prouesie stellende in v g. guede bedencken, ende begeren mit desen onsen volmachtigen v g. scrifftelick antwoert. Niet meer dan God die Heer wil v g. ende onsen alder gne3tcn heren etc. sparen, gesont, salich ende in alle prosperiteit, Amen. Actum Leu- warden, anno etc. XVJ°. V genade guetwilh'ghen borghemeister, recht ende raedt der stadt Leuwardenn.
Archief van Iluren.
5\ 716. Gerrit Mulert aan Floris, heer van IJs*elstein> over vijandelijkheden ter zee ge»
pleegd door de Gelderschen. Hij raadt hem af om naar Spanje te gaan.
Edele, walgeboren, gnadige, lieue here, ick gebiede mij seer oitmodeleken tot v g. Genadige,
here, vp huyden, den laisten dach van Februario, is bij mij gecomen Morickhuysenj brenger van
desen en heeft mij gesacht, dat die Gelreschen genomen hebben vier scepen vp die zee, dair aff
die Schotte een is, alsoe hye v g. wail breder bij monde seggen sail. Hier omme, g. h., soe is
van groten noode, dat v g. mijt alder naersticheit solliciteren om andere middelen dan aldair tot
noch toe geweest zijn, of anders en sal vnse g. h. dair nyet veele eeren begaen, ende dese landen
van Hollant en sullens hem oick nyet zeer belouen, hoe wel dat zye tselue ouermits hair vertwi-
uelde parlye nyet en bedenken, mair ick besorge dat men dair alsoe veele mijt der Spaenscher
rjj«e toe doen heeft, dat men dese saike nyet vele achten en sail, mair men sal v g. vele schoender
II. 18
|
|||||
|
138 FREDERIK VAN BADEN, (1516).
|
|||||
|
woerden geuen ende die saike beuelen dat cronen van Vranckrijkei die vns dair jnne doen sal
alsoe zye gewoentelick is Tan doen, Gnadige heer, jck besorge oick groteliken, dat men v g. versoiken sal omine mede jn Spaingen toe reysen, twelck ick nochtans verhope dat v g, wail mijt gueden redenen ontseggen ende weygeren sullen, want dair mede die saiken "van Vrieslant geheel ende all desperant zolden zijn, ende oick, g. h„ zoe is v g, heer vader tohant in sulken state duer menichte van jairen, dattet v g. egeenzins toe raden en is, "veer buyten lants toe reysen, alsoe v g. seluest wel bet connen ouerleggen. G. here, v g. zullent mij vorgeuen, dat ick dus vrijliek an v g. scriue etc. Ick wolde wal dat alle dinck wal ginge, ende dat vns g. h. eeren van der sommigen wat bedt getaucht woirden. Gnadige here, vnse Here Godt wil v g. lange sparen sa- lichliken , gesont. Gescreuen vuyt den Hage, den laisten dach van Februario, anno XVCXVJ. Die all v g. guetwillich ende oitmodich dienaer,
Gert Mulert. Arckief van Buren.
N\ 717. Hendrik v. Baexy Emont v. Buchel, C. H* v. Alendorp en J.v.Esscheren, herigten
Floris, heer van IJsseUtein^ de heimelijke toerustingen van den hertog van Gelder, Edel ende wailgeboren g. lieue heer. Doe desen brieff mijtter jnstruxi geschreuen wass, iss een goet geloefflick man tot Wijck geweest, ende heefft eenen vnss g. heren diener bij hem ont- boeden ende heefft den seluen diener tkennen gegeuen, omme ons g. heren te seggen, woe die heer van Gelre bijnnen Arnhem is ende laet daer jn een cloester heymelick maken stijchwerck ende alle gereetscap omme ennige steden dairmede te wijnnen, ende tseggen iss op Bueren gedaen, ende hij heefft die knechten vyt Franck(rijck) komen(de) angenomen; sij sullen hem dienendijrste acht dage sonder zolt, ende heefft hem geloefft an een stat te brengen, die sij te voerens hebben sullen, ende die heer van Gelrelant laet hem mede duncken ende oick wael seght tegen sijnnen frunden, wat hij aen die Egmontz heren gedoen kan, thoff van Bourgon. en sal hem dess nyet an trecken off geen bescherm van vurs. hoff hebben, twijlck onss hir seer verdunckt, na den mennichfoldighen trouwen dijnst mijn heer de graeff van Bueren ende mijn heer van IJsselsteyn den huyss van Burgon. gedaen hebben, alss v g. voirder wail verstaen sullen van Henricus , brenger van desen. Hir wijllen v g. op verdacht wesen ende onssen gen9ten heren den prijnss van Spangen ende den vrunden voert tkennen geuen , ende onss weder een bescreuen antwort schijcken bij brenger van desen; wij sullen hir tbeste gerne doen, so dat bij onssen versuym geen gebreck wesen en sal, bij die gracie Gotz, die v g. to langen tijden frolick gesont bewaeren. Gescreuen onder onssen hantteicken, den IJ van Marcio, anno XVCXVJ. Get, HENR1JCK VAN BEXEN. EMONT VAN BUCHELL.
C. H. VAN ALENDORP. JASPAR VAN EESSCHEREN.
OpscJirift: Den edelen etide wailgeboren heren Florijs van Egmont, heer
sent Martcnsdick, stathelder etc., onssen gen. lieuen heren. Archief van Buren.
N°, 718. De in dezen brief vermelde instructie is van dezen inhoud :
Item mijn heren te seggen, woe wij dagelix gewaerschout worden, dat mijn heer van Gelre
scherpelick toe leght, omme ennige van mijnss heren vlecken jn te krijgen mijt suptilheit ende anders, gelick mijn heer jnden brieuen van warschouwijnge wail verstaen sal. Item oick woe den Swarten Hoep VJm starck vyt Franckrijck komen, ende hebben thoefft na mijn heer van Gelre. Item soe dan mijn heer wail weet die gestailt van sijnnen heren ende vader, off dan gebuerden dat mijn gen. heer, die prijnce jn Spangien , reysden, alsmen seght, ende dat mijn heer van |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1516). 139
|
|||||
|
IJsselsteyn mede reysen moest, so en hedden wij geenen troest off bijstant, dair wij onss sonder-
lijnge toe verbaten moichten, so weert van noede dat mijn beer besteJden jnt hoeff, datmen bet jn mijnss heren velckijn hebben moicht LXX off LXXV knechten, omme dese vlecken tonder- halden ende versolt worden van ennigen dess prijncen steden, wanttet die frontieren sijn van dess lande , mijt VJ tonnen buyskruytz dairbij. Item mijn heren te seggen, woe die Gelrijss jn mey- ninge geweesl hebben, dat sij tlant van Bueren, van Lerdam ende van IJsselsteyn op eenen dacb tsamen vytgeslaegen woulden hebben, twijlck geschuyt waert, alss brenger van desen mijn heren wail seggen sal, al doer oirsaeck dat mijn heer jn Vrijslant wass van sprijncen wegen. Item to gedencken der ijseren klooten, die her Henrick Zwaeff tot Leerdam balden, ende geloeffden mijnen heren dair vur weder buyskruyt te doen bebben. Get* HENRTJGK VAN BAEXEN. G. H. VAN ALENDORP, bofmeister.
SHORT VAN BUCHELL. JASPAR VAN ESSGHEREN.
GIJSBERT VAN BUEREN.
N\ 719. De bisschop van Utrecht meldt aan de 3 slalen van Utrecht, dat hij verhinderd
wordt te Utrecht te komen. Van Goets genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Uwe schrijffte van diuersche saken, daerop ghij \nse jnnekoempste ende communicatie mijt vns begeren, hebben wij guetlicken ontfangen, dan is vns omme sonder- linge saken willen, vns thants voergeuallen, ende oick vermijts deser beyliger tijt nyet wael moe- gelicken voer die boichtijt van Paeschen aldaer bij v te comen, mer willen daer nae, soe wij des wederomme van v vermaent werden, vns guetwillicb daer jnne bewijsen, doende sampt v inden voers. saken als behoerlicken sijn sail. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten VJen dach in Martio, anno etc. XVJ\ - Get. h. hundebeke. Opschrift; Aan de 5 kaptttelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 421.
N\ 720. De bisschop van Utrecht, nogmaals verhinderd te Utrecht te komen y verzoekt aan
de 3 staten van Utrecht om hem hunne g$deputeerden te zenden.
Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Wij bebben uwe schriften, daer jnne ghij vns jnne koempste in
vnser stadt aldaer nw weder begeren, guetlicken ontfangen. Ende wij weren nae uwen voerschrijff- ten ende onser weder antwoert daer toe well gesint geweest, dan vermijts merckelicke oirsaken vns nw voergeuallen, en konnen wij sulcx op dit maell noch nijcht bij gebrengen. Begeren daer omme aen v zeer guetlicken, dat ghij en donredage naestcomende, guets tijts voerden mid- dage, enige van uwen gedeputierden alhier bij vns hebben ende scicken willen, omme alsdan sampt denseluen op sulcke articulen ende gebrecken te communiceren ende voert daer jnne te laten geschien alst behoerlicken zijn sail. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XXXen dach in Meerte, anno etc. XVJ°. Get, h. hundebeke, Opschrift'. Als voren, Deel B. 422;
N\ 721. Bezending van Rarely hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht, ter zake
van het voornemen des hisschops tot overdragt van zijn geestelijk en wereldlijk bestuur. Kairle, berttouch van Gelre ind van Guylich, jnd greue van Zutphen. Weirdige, edell, hoichgeleerde, eirbair ind froeme, ersame, wijze ind vursichtige, lieue neuen,
18*
|
|||||
|
FREDF.RIK VAN BADEN, (1516),
|
|||||||
|
140
|
|||||||
|
aendechtigen ind bijsonderen. Wij hebben die hoichgeleerden onse lieue reden ind getrouwen
meyster Henrick Salsborch, licentiaet, amptman etc., jnd ineister Wijnandt van Arnhem , doctor etc., etzlicke montbaitschappen beualen, v van onser wegen to doen; soe is onse guetlicke begeren, vwe lieffden willen dieselue hoeren, voleomelick gelijck onsseluen geloeuen jnd sich daer jnne be- wijsen, as wij ons des gensselick tot vwe lieffden versien; dairaen sail ons sunderlinge denckelick ind lieue geschien, ind willent altijt weder verschulden oni vwe lieffden, dieselue Got Almechtich bewaeren moet. Gegeuen opten XXIIJeu dach May, nostro sub secreto, anno etc. XVJ°. Get. CHARLES.
Opschrift: Als voren. Deel A. 662.
•
N% 722. Burg., schep. en raden der steden Deventer, Kampen en Zwol, melden aan de 3 staten van Utrecht het kun gegeven antwoord des hisschops, hetreffende zijn voornemen
tot ooerdragt des hisdoms. Zij verzoeken van alles , die zaak hetreffende, te worden on-
derrigt, en heloven dit ook hunnerzijds.
Weerdige, edele, walgebaeren, eirbere ende ersame, wijse, lieuen, bijsonders guede vrunde.
Soe als vwe liefden anderdages an ons schrijuen deden, woe den seluen weer bijgebracht, dat die hoechweerdige, hoichgebaeren ffurst, onse gnedige, lieue heer van Vtrecht, sijnre gnaden bisdom resigneert solde bebben, dair op tot waluaert der landen elx rechten, vrijheyden ende priuilegien tonderbolden, begerende onse vrunde tschicken bij vwen liefden, woe vorder der selften schrijfte dair van vermogen, deden wij doe ter antwordt. Gelijck alst scheen vwe liefden oick van meiningen weren, die wairheyt dair van, soe voell des mogelicken weer, te willen ervaren ende ons dair na reguleren ten besten, bebben wij middeler tijt bij onsen gnedigen, lieuen heren gescbickt, van sake der resignatien sijnen gnaden doen aduerteren, ende is ons onder anderen ter guetlicker antwort geworden voer een conclusie, dat sulx nyet geschiet weer, ende soe sijn Q. g. geneyget weren rust ende vrede ende waluairt sijnre gnaden landen tonderbolden, wolden sijn gnaden dair jnne nyet laten gescbeen, dan bij wetten ende wille der selften staten ende landen; des wij sijnen if. g. boichliken bedancken. Oft dan van deser seluer zaken noch vorder yetz wes voirgekomen weer oli' voir queme vwen liefden jn enniger manyeren, begeren wij ons tontdecken, soe voell des mogelicken will sijn, om tinogen tonderholden onser aire recbten, priuilegien ende vrijbeyden, jnden saken onderlinge tmogen coinrauniceren ende raden alst dienen sail; ende vernemen wij vorder van den seluen saken sullen wij gerne doen jn gelijx mit vwen sameden liefden, die Got Almecbtich gesont bewaeren will. Gescreuen onder tsecreet segell der stadt Deuenter, des wij bijr te tesser tijt samen gebruecken, des manendach na Sacramenti (27 Mei), anno etc. XVJ. Burgermeisteren, scepenen ende rade der stede Deuenter, Campen ende Swolle.
Opschrift: Als voren. Deel A. 664. N°. 723. Antwoord der 3 staten van Utrecht aan de 3 steden van Overijssel, met verzoek om
hunne gedeputeerden te zenden9 ten etnde in het tegen dingsdag eerstk. heschreven kapittel- qeneraal te raadplegen over 'sbissckops voornemen en het voorgeven van den hertog van Gelder. Deuenter , Campen ende Zwolle samentlicken.
Erbare, wijse, vorsicbtige, bijsondere, goede vrunde. Uwer lieffden scrifften nv aen ons ge-
*ant, veruolgende op onsen ende uwen 1. vorscrifften, rurende vander translatie ons gen. heeren dess bisdoms van Vtrecht etc., ende sulke antwort als uwe 1. van onssen gen. heeren dair van gedaen is etc., wie uwer 1. scrifTten dar ende.vorder uwer 1. begeerte, om de selffde bij ons |
|||||||
|
BISSCHOP VAV UTRECHT, (1516). 141
•van geliken le aduerteren, off ons wes meer liier off vorcomen weer offte vorqueme, wijder jnhal-
den etc., hebben wij guetlicken ende vruntlicken ontfangen, gehoert ende wel verstaen. Daer op wij uwen 1. inden besten te kennen geuen, dat wij na onsen scrifften aen uwen 1. laestleden van dese saken gedaen, oick aen onsen gen, heeren gedeputiert ende mede gelike antwort van zijn g. gehat hebben; doch die hoichgebaeren forsten, hertoch van Gelre, hadde op dincxdach nv lestleden, zijne g. raidsvrnnden bij ons mijt credentie gesonden, die ons van desen saken vorhiel- den, dat zijn g. sulx oick bijgecomen weer, mijt wijder ende breder aduertissementen van deser saken, gedragende all tot rust, vrede ende walfaren der landen ende tot goede naebuerscap toe onderhalden, tot onderhaldinge van onsen aller priuilegien ende vrijheiden, daer op zijn g. oick die goeder meninge van ons begeerde enen antwort. Ende soe dan dese dingen beruren den gansen landen, prelaten, ecclesien ende alien geesteliken, edelen, ritteren, knechten, stat ende steden deser gansen Geslichts , soe wel deser als dier zijden der IJssulen, ende ripeliken behoeren ouerwegen te wesen, ende van dese sake die sprake all meer ende meer verbreedt, sus hebben wij hier op ende op credentie ende vorgeuen dess hertogen raden van Gelre, capittel generael doen bescriuen gehat, twelck op dinxdach naestcomende te prime tijt geholden sell werden, dair- jnne willen wij uwen 1. scrijfften mede openen , ende begeren hertelicke, dat uwe 1. opten selffden capittel enige van uwe trefflicke willen schicken, orn dese dinghen ende uwer 1. goede meningen insgeliken als op dess voirs. hertoich van Gelre zijnre g. aduertissementen ende vorgeuen, deli- berate ende communicatie samentlicke te holden ende dess dan delibereert, geopent ende verspro- ken sel werden van deser sake, willen wij uwen 1. niet verhalden, dan sulx, jndien uwe 1. opten voirs, capittel niement en senden, oick ijmmers om onsser aller welfaren, priuilegien ende vrij- heden tonderhalden, scrifftelike verwittigen uwen ersamen. 1., die God Almechtich in middelen tijden ende altoes behueden wil ende gesparen lanck, welfarende, salich ende gesont. Gescreuen tUtrecht, onder tsignet dess doemdekens etc. gebrucken, opten XXIX dach May, anno etc. XVJ°. Prelaten ende cap. etc., 3 staten.
Concept. Deel A. 665. N*« 724. Burg,, schep, en raden der stad Deventer antwoorden aan de 3 staten van Utrecht,
dat zij wegens kortheid de* tijds geen gevolg aan de verzochte zending hehhen kunnen geven; maar dat de kertog van Gelder zijne raden terzelfde zake tot hen gezonden heeft. Weerdige, edele, eirbere, vrome, ersame ende wijse, bijsonders gude vrunde. Desen mer- ghen hebben wij ontfangen schrijfte ende meninge vwer liefden, berorende der guetlicken ant- worde ons gnedigen, lieuen heren, bischops tUtricht, op die resignatie die sijn ff. g. gedaen solden hebben, wth welcken wij vernemen beyde onse antworde conform, so dat wij des sijnen ff. g. bedancken. Als vwe liefden dan dair beneuen doen scbrijuen van voergheuen der reden des hoichgebaeren ffursten, hertoge van Gelre etc., den dinxedach verledden bij ywen liefden niit cre- dentie ghewest, der seluen saken beroren etc., ende dat vwe liefden dair op capittel generaell verscreuen hebt den dinxedach tokomende, mit begeerten onse vrende dairbij tschijcken, woe die schrijften, die wij guetlick ontlangen hebben ende verstaen, breder dair van vermogen; konnen vwe lieffden auerleggen, dat die besendinge om cortheyt der tijt nyet mogelick will sijn; hebben nyet to mijn die selffte schrijfte voirdt andie andere steden Campen ende Swolle gesant, ende so die gijsteren dach hoer gedeputeerden jn gelijx gedeputeerden der ritterschap deser landen, op anschrijuen des ffurst van Gelre, hijr bijnnen onser stadt hebben gehat, dair die rede des ffursten ons jnt lange hebt voirgegeuen vander resignatien. Als vwen liefden, so der selften schrijfte vertno- |
||||
|
142 FREDERIK VAN BADEff , (1516),
|
|||||
|
gen, hebben wij hem verhaelt, dat wij vander seluer saken van vwen liefden ende sus anders
gehoirt ende communicatie gehat hebben, ende den twijuell to remoueren, hadden wij geschickt an onsen g. lieuen heren, dair wij antworde van verkregen hadden, als die gegeuen ijs, slutende dat sijne ff. g, to waluart, ruste en vrede der landen geneyget weren, ende wolden zijne ff. g. dairomme jnden saken nyet doen dan bij wetten ende wille sijnre gnade lantscappen, des wij sijnen gnaden bedancken ende soe to geschein vertrouwen hadden; ende als wij tot ruste ende vrede» oeck onderholdinge guder naburschap sonderlinx geneyget weren, qwame ons dan vorder dair van voer, wolden wij ons tot onderholdinge van alsulx vns vermogens ter besten bewijsen, welcke antworde hoer liefden sus to guede hebt opgenomen; ende oft vwen liefden vorder hijr van voirkompt mitter wairheyt, communiceren oft besluten, begeren wij ons ouerwittigen niet tlaten , willen wij ons vermoegens allijt verdenen, kent Got Almechtich, die vwe samende liefden gesont bewaren will. Gescreuen den ijrsten dach in Junio, anno etc. XVJ. Burgermeisteren, scepenen ende raet der stad Deuenter.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel A. 666. W. 725. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake der wederspannig-
keid van Eemland, Van Goets genaden Frederich, bisschop tTJtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Vwe schrijuen vns nv gedaen, berorende die rebellicheyt vnser on- dersaten van Emelant ende anders etc., hebben wij allet te gueder maten verstanden, ende willen nae sulcker begeerte eerstdages enige vanden onsen bij v senden mijt beueel mijt v op die voers. saken te communiceren ende te ouerleggen , wes hier jnne tnutste ende beste gedaen sij. Godt sij mijt v, Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten IJen dach in Junio, anno etc. XVJ°. Get. nosz.
Opschrift: Ah voren. Deel B. 426. N°. 726. Be 3 staten van Utrecht melden aan Karel, hertog van Gelder, hunne tweede
bezending naar den bisschop, en zijn aan hen gegeven antwoord ter zake van zijn voornemen. Hoichgeboren, vermogende fursten, gen. lieff heer. Wij dancken uwen f. g. der vruntliker
meyninge, goeder gonsten ende erbiedinge, die uwen f. g. aen ons doen verbotschappen hebben bij uwer g. rade , aengaende die sake vanden translatie dess bisdoms etc., ende willen insgeliken niet dan alle rust, vrede ende goede nabuerscap onderhalden ende hebben mijt uwen g. Ende soe wij deser orsake aen onsen gen. heeren van Vtrecht onse deputierde vrunden oick mijtten edelen, walgebaeren heeren van Montfort personlik gesant hebben gehat, als die steden van Ouer- ijssel insgeliken oick gedaen hebben, soe heeft zijn g. onsen deputeerden ter antwort gedaen, als zij ons reporteert hebben, dat zijn g. noch niet gedaen en hadde in deser saken, dan zijn g. waren daer om veruolcht geweest, doch zijn g. waren der goeden meninge, niet hier jnne te doen off te laten geschien, ten soude wesen mijt wil of consent van ons prelaten, ecclecien, ritterscappen, stad ende steden, ende insgeliken hebben zijn g. den deputierden van Ouerijsell oick ter antwort gegeuen, als die selffde van Ouerijsell ons doen scriuen hebben. Ende want wij hier op huden desen dach capittel generael gehouden hebben, sus hadden wij op saterdach lestleden hier om weder onse vrunde gesant aen ons gen. heeren, om vor den capittel vorder bescheit te weten; de selffde onse deputeerde brachten ons deselffde antwort noch andermael, sus dat zijn g. buten |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (151(5). 143
|
|||||
|
wil ende consent als voren niet en gedenct hier jnne te doen, daervan wij ter stont op sondach
verleden zijn g. scrifftelick gedanct hebben, ende den selffden verwittigt hebben, wij ons daer toe vertruwen ende verJaten willen, ende als wij dan inden voirs. capittel dese saken versproken hebben gehat ende geen vorder noch breder wetenscap van gelegentheit ende gestalt daer aff en hebben, geuen wij dit uwen f. g. inden besten te kennen, ende soucle ons van goeden herten leet wesen, dat hier dorch enige onlede offte onwil qweme, dat wij soe veel ons mogeliken wesen zel, geneycht zijn te helpen vermijden, ende zijn oick geen ander meninge dan rust ende vrede ende alle goede vruntscap ende nabuerscap te onderhouden mijt uwen f. g., die God Almachtich etc., anno XVJ tertia Junij. Ad ducem Gelrie. 3 staten.
Concept. Dpel A. 667.
N\ 727. De 3 staten van Utrecht melden hetzelfde aan de steden van Overijssel en zenden
hen afsehrift van hun schrijven aan Karel, hertog van Gelder, Erbare, wijse , voirsichtige, bijsonder goede vrunde. Wij houden uwen 1. genoch indachtich
uwer laester scrifften op onse antwort, daer op uwen 1. bij ons scrifftelicke gedaen, ende soe dan uwe lieffden nyemantz gesant en hebben gehat op huderi bij ons hier inden capittel, ende wij verstaen hebben, dat uwe lieffden oick hier op vanden hoichgeboeren forsten, hertoch van Gelre, zijne g. etzlicke rade gesant ende aduerteert zijn worden, sus geuen wij uwen lieffden inden besten te kennen, woe wij op saterdach lestleden weder andermael onse vrunde gedeputeert hebben gehat bij onsen gen. heer van Vtrecht, om voer den capittel huden gehouden, voerder bescheit te vernemen van zijnre g. meninge ende vornemen vanden translatie dess bisdoms, die ons all gelike antwort nader reportierde, als dat zijn gen. noch geen resignatie gedaen en heeft nocbt doen en sullen, ten zij mijt willen, weten ende consent van ons alien, als zijne uwe lieffden deputeerden oick toe gesacht heeft gehat; daer op wij oick wederom op sondach verleden na den report scrifftelick zijn g. gedanct hebben ende zijn gen. verwitticht, wij ons dess alsoe ganseliken vertruwen ende oick toe verlaten willen. Ende inden capittel op huden zijn dese saken aldus versproken, doch so zijn wij noch sonder vorder ende breder wetenscap vanden gelegentheit ende gestalt der saken; doch indien ende soe geringe wij vorder verhoren, willen wij altijt van stonden aen uwen 1. sulx ouerscriuen doen, sonder jnne vallen, ende senden oick uwe 1. copie vten onse antwort, die wij hier van aen den voirs. forsten van Gelre doen scriuen hebben, om uwe 1. na te mogen weten te hebben ende om altijt in desen dingen samentliken mijt ons eendrach- teliken ende mijt een anderen alsoe onderh'nge te communiceren, thelpen raden ende tvuegen, dat rust ende vrede ende vnser aire priuilegien onderhouden werden ende alle onlede verhueden ende de landen in welfaren bliuen mogen, daer toe wij ganser meninge geneygt zijn, hadden uwe lieffden oick wes anders goeden verraemt, daer off begeren wij geborlicke aduertiert te werden bij desen onsen boden , om eendrachteliken den forsten van Gelder te antwoirden. Onse Heer God Almachtich, die uwe ersame, bijsonder goede vrunde behueden wil ende gesparen welfarende, salich ende gesont. Gescreuen tUtrecht, onder tsignet dess doemdekens, op dinxdach tertia mensis Junij, anno etc. XV J. Prelaten ende capittelen der V godshusen, ritteren, knechten, stat ende steden
dess Neder Stichts van Vtrecht als drie staten, ten generael capittel vergadert.
Concept. Deei A. 668.
|
|||||
|
144 FRF.Dr.TWK YA* BADE* , (1516).
N\ 728. Goijert de Coninck, baljuw van Abcoude, aan de 3 staten van Utrecht, ter sake
van den zeedrjk. Eersamighe, vroeme, bijsonders lieue heren ende ghoede .vrunden. V eersaemheit zellen
belieuen te weten gehne dat mijn op hudent opt datum van desen inij js laten weten, berorende die saeck vander aerde opte zedijck vander betalinghe, zoe die coninck van Castielgen etc. Yan mijn ghenaden heer Yan Vtrecht daer thue ghescikt hebben, daer voer dese saeck ghehoert sal werden, dat men den seluen dach bouwen sal des daech nae sint Jans dach naestcomende tot Wesip, soe bet dan van noede js om dese saecke te wederstaen, toe dattet bijden ghemeen wae- ren niet doenlick en js, buten bulp ende bijstant der drie staten. Is mijn vruntlicke begheren, v eersaemheit alsoe screffelicke ende merckelicke willen schicken op ten seluen dacb ende den seluen gbedeputeerde meede brengbende alsulke brieuen ende ander bescheit totter saecke dienende, waerbij bet ghemeen lant bliuen mach bij haer hantvesten ende inde priuilegien ende gbuede onse ghewoente, die oucr hondert jaer tot desen daghe ghebruicket sijn , bet selue jc v eersaem- beden jnden besten te kennen gbeuen, die selfde eersaemheden God sparen moet langhe, Yrolick ende ghesont. Ghescreuen opten huse tot Abcou, opten XIllJten jn Junio, anno etc. XVJ. V eersaemheden ghuetwillighen,
Ghort de Coninck, baelliu tot Abcou, Opschrifl; Aan de 3 staten des Neder Stichts. Deel B. 429. N°. 729. Bezending van Karel, aartshertog van Oostenrijk, aan de 3 staten van Utrecht,
ter zahe van den overdragt des bisdoms van Utrecht.
Kaerle, bijder gracie Gods konijnck van Spaengnen, ertsbertoge Yan Oistenrijck, bertoge Yan
Bourgnen., Yan Brabant etc. Eerweerdige, edel ende Yrome, lieue besonder. VVij hebben gelast onsen lieuen getrouwen,
den graue van Nassau, onsen neue, heer Maximiliaen Yan Hoorne, heer van Gaesbeke, onsen raedt ende camerlinck, ende meester Anthoenise Yan Waudripont, oick onsen raedt, v te zeggen ende Yerclaren Yan onser wege eenige saecken, die ons zeere ter herten zijn ende de weluaert Yan v ende Yanden gemeenen lantscepe des Stichs van Vtrecht grotelicx aengaen, zoe ghij van ben Yoorder vernemen zult. Soe js hierom onse ernstege ende Ylittege begeeren aen v, dat ghij die selue onse geschickte raden of die twee van hen goedelick aenhoeren ende van tgene zij v dese reyse aenbringen zullen van onser wege , volcomelick geloeuen wilt gelijck onsseluen, v voegende ende bewijsende1 tot voorderinge der saken, die zij v opdoen zullen jn zulckerwijs, dat die tot eenen goeden effecte commen moegen, zoe wij v des ende alles goeds toebetrouwen. Ende wij zullent zeer danckelick van y nemen, dat kent God Almechtich, die y eerweerdige, edel ende vrome, lieue besonder bewaren wille. Gescreuen te Bruessel, den YJen dach Yan Junio, annoXVcXVJ. Get. Charles. , lager hanetow. Opschrzft: Aan de 5 kapittelen, riddersckap en stad van Utrecht. Deel A. 671.
N\ 730. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over de weigering der stad
Vollenhoven, om in het ruitergeld te betalen.
Van Goets genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Naech dem ghij op sulcke schelinge als tusscben ons ende onser stadt
Vollenhoe Yerresen is, doer weygeringe sij doende sijndt omme mede tho betalen sulcke gelden. |
||||
|
BISSGHOP YAW UTRECHT, (1516). 145
|
|||||
|
daerop sij onderlinge vanden ruytergelde bij onsen landen van Ouerijssell gesat, ende voernemende
sijndt daer off gevryet te wesen, vnser beyder bescheydt gehoert, hadden wij ons gensselicken daer toe verlaten, ghij sij alsoe onderwijset solden hebben mede tdoene gelijck andere onse onder- saten, sus bedunckt vns noch , wanneer wij sij quyt holden van schattingen, de tot onser beboeff vuytgeset woerden, nae vermoegen hoerre segele ende brieuen, dat sij dan nijcht voerder geboren gevryet te wesen bouen andere onse ondersaten van lasten, de nijcht tot onser behoeff mer tot voerstant onser gemeyner lande ende ondersaten vuytgesat werden, omme die daer mede vuyt roeff ende brande te holden, daer vuyt anders onder den auderen onsen ondersaten grote zwaer- heyt ende voerder verloep in vnsen lande verrijsen soJde, soe dat wjj buyten toedoen vanden seluen vns derhaluen jn gheen verblijff geuen ende moegen; wij v inden besten ikennen geuen. Godt sij mij v. Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten vTIJen dach in Junio, anno etc. XVJ°. Get. II, HUXDEEEKK.
Opschrift: Aan do 5 kapittelcn, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 427.
N". 731. Schout, burg., schep, en raad der ttad Amsterdam aan de 3 stalen van Utrecht,
ter zake van de herstelling der dijken bij IJpesloot, Diemerdam enz. Eerwaerdighe, vroome1, yvijse, voersienighe heeren ende gunstige, goede vrienden , wij ge- bieden ons tuwarts, soe wij meest moghen, doende uwen lyefden gueltelijcken weten, soe wij on- derricht wordden, dat totten dijek tot IJppesJoot, Diemerdamme ende daer ointrent luttel oft nyet gedaen en werdt ende den dijek tusschen Muyden ende Naerden noch nyet gekeurt of vuyt gegeuen en is, bij gebreke dat uwe liefden nyemant en voeghen off gevoecbt en hebben bijden caslelleyn van Muyden ende Glaes Gerijtsz, onse niedebroeder, orarae tbeste opten dijek te doen gelijck 2ij inden jaer verleden gedaen hebben , daer vuyt soude moghen coomen een groote onverwinlijcke schade, die wij, kenne God, gerne verhoet saghen, ende alsoe wij mit onsen niedebroeder Glaes Gerijts, van desen materien gesproken hebben, wye hem souden duncken oirbaerlijckte bij uwen eerszamen lyefden daer toe geordineert te zijn, ende bij ons daer op ter antwoerde gegeuen heeft, dat Alfart vander Horst ende Goert Coninck daer toe nut ende bequame souden sijn, soe is onse ernstich ende vruntlijck begheren , uwe lyefden willen de voirs. Alfart van der Horst ende Goert Coninck daer toe ordineren, op dat ijmers de dycken moghen gemaect ende gerepareert werdden ende tlant van schaden verhuet. Hier jnne doende als wij uwen lyefden des ende alles goets toe- betrouwen, begerende vruntlijcken uwer lyefden goettelijcke bescreuen antwoerdt, wes hier aff gebeuren zal, daer nae wij ons zullen moghen weten te rechten,' ende onse Heer God zij mit v. Gescreuen opten XIIIJeu dach Julij, anno XVC ende XVJ. Scout, burgermeesteren, scepenen ende rade der stede van Aemstelredamme.
Opschrift: Ah voren. Deel B. 430. Ng. 732. Notule van het verhandelde hi bet kapittel-generaal, ter zake van de koninklijke
boodschap betreffende de translatie.
Anno etc. XVJtt., op woensdach XVIIJ Junij.
Is dat capittel generael gehouden, twelck wtgescreuen was ter jnstancien vanden ambasiaten der
coninclicker weerden van Spaengen, om den drien stalen sNeder Stichts te openen ende te kennen to geuen hoerluyder boetscap ende begeerte aengaende die translatie vanden bisdom van Vtrecht. Als die prelaten, dekenen ende. capittelen vanden vijff goidshuysen, die edele waelgeboeren
heer Johan tot Montfoirt etc., voirt gemeen ritterscap, stadt ende steden, representeerende die drie staten vanden Neder Stichte van Vlrecht, dus hierop jnden groten capittelhuyse vergadert h. 19
|
|||||
|
146 FREDERIK VAN BADEN, (1516).
|
|||||
|
war en, sijn aldaer jnden seluen capittel persoonlick compareert die edele waelgeboeren heer Maximiliaen
van Hoirn, heer van Gaesbeke, raedt ende camerlinck mijt meyster Anthonis van Waudripont, oick raedt der coninclicker weerden van Spaengen etc., ende hebben aldaer opentlicken den voirs, drien staten brieue van credentie presenteert, houdende op die graue van Nassou ende hoer beyder persoonen, om vander zeluer c, \v. wegen den staten te seggen ende the verclaeren eenige zaken, die zijnre gen. zeer ten her ten gaen ende twelvaren van ons ende den gemeenen lantscappen des Gestichts grotelicken berueren, als die voirsc. credentie brieue dat breder vermeldende js. Dese credentie aldus gelesen ende gehoert wesende, heeft die voirs. meister Anthonis van Waudripont, raet van wegen ende jnden naem der c. \v. van Spaengen, den staten verclaert ende te kennen gegeuen, hoe dat zijne c. w., aenmerckende die dispositie ende gestaltenisse ons Qen. heren van Vtrecht, ende dat bij alsoe zijne gen. sus teser tijt affliuich worden, gesien waeren, daer duer vele onvrede ende ongemacx te verrijsen tusschen beyden landen, zoe dese landen aen zijnre gen. palen streckende waeren. Om dan sulcx te versien ende beyde de landen jn ruste ende vrede ton- derhouden, hebben zijne c. w. alsoe aen onsen gen. heren van Vtrecht vervordert, dat zijne gen. te vreden zijn ende consenteert hebben, ende mitter c. w. accordeert is (*), dat voirs. bisdom van Vtrecht bij zijnen leuende lijue te laten ende te resigneren op eenen vanden blode van Bourgon., als namentlick heren Philips van Bourgon., die daer nae oick vander c. w. toe versocht js ge- vseest tselue taenveeiden, de welcke heren Philips zijne consent oick daer toe jn die acceptatie des bisdoms gegeuen heeft; daerop die c. weerde voirt aen onsen alreheylichsten vader, die pauws Leo beairbeyden doen hebben, alsoe dat zijne heylicheyt tzelue bij zijne brieuen admitteert ende confirmeert hebben. Ende zoe dan zijne c. weerde nyet attempteeren en willen, zijne c. w. en hebben ons daer aff yerst aduerteert ende tgestalt der zaken te kennen gegeuen; soe is daerornme nv der c. w. van Spaengen vruntlicke begeren, dat wij alsulcke resignatie ofte translatie des bis- doms van Vtrecht op heren Philips van Bourgon. gestalt, die vanden hogen huyse en blode van Bourgon. gesproten js, dwelck een rijck, wijs, geleert heer weer, mijt langer verhael etc., nyet te jonck noch te alt, ende zijne leuen voirt in deuotien ende tot onser aire welvaeren, mijt ons ende alien onsen naebueren jn ruste ende vrede eynden zoude, gunnen, belieuen ende toelaten wouden, twelck oick altijt gewoenlicken ende tot desen dagen toe onderhouden js geweest, om eenen wt ende bij den huyse van Bourgon. daer toe te stellen, om beyde de landen in rust ende vrede te houden, ende daerornme oick zijne vorvaderen altijt dese lande voergestaen ende assistentie gedaen hebben, ende dat die zelue heren Philips ons staten ende elcx van ons bijsonderjn alien ende eenen yegelickcn onsen priuilegien, vrljheyden, costumen ende oude gewoenten laten gebruycken , ende die hant daer aen ende andere onse lasten houden, ende die kercke van Vtrecht grotelicke sublimeren ende exalteren zoude, doch oick geen nyewicheyt opsetten noch brengen, mer jn alle vruntscape mijt ons, als dat eenen goeden lantsheer wel betaempt, leuen zoude; ende indien wij dese translatie vanden bisdom van Vtrecht der c. weerden alsoe ten geualle ende tot zijnre gen. begeerten nyet guetlicken ende vruntlicken gunnen, belieuen noch toelaten en willen, waren zijne c. gen. nochtans in meyninge dese zake alsoe nyet te verlaten, mer die zoe bij goeder middelen ende vuegen zonder straejjickeyt te vervorderen, om tot zijnre gen, meyninge te comen, te vervorderen, om lot zijnre gen. meyninge te moegen comen. Waer op die staten eendrachte- licken den ambasiaten voirs. ter antwoirde gegeuen hebben , dat zij bulen die ridderscap en steden (i) Deze en de volgende in curcijf gedrukte woorden zijn in het handschrift onderhaald; zij worden niei
gevonden in een afschrift van dit concept, op bL 674 verso en 675. Deel A. |
|||||
|
bisschop vArr utaecht, (1516). 147
|
|||||
|
aen geen zijde der IJsele geen antwoirt geuen en mochten, nier zouden mitten zeluen yerstdages
op dese zake communicatie halden ende alsdan zouden die staten sNeder Stichts mijt die ridderscap ende steden van Ouerijssel tsamentlicke der c. w. zoe haest net doenlicke zij hoer goeder antwoirt ende meyninge laten weten, ende vuegen vruntlicken. Gelesen dit actum jndencleynen capittelhuys, jn presentie des doemdekens, des dekens van Oude Munster, heren Gerijt ende heren Henrick Zoudenbachs, mijns heren van Montfoirt, heren Johan ende Gerijt van Zulen van Nyevelt» Goyert van Rodenburch ende Aelbert van Leuwen, ende beliefden hem, seggende alsoe geschiet te zijn. Actum a° XVJ°, die XIXa Junij hora capitulari consueta et adhoc capitulum judicium.....deputalis.
Concept. Deel A. 673.
N\ 733. De 3 staten van Utrecht zenden aan de staten van Overijssel afsckrift dezernotule,
met verzoeh am hunne gedep, naar Utrecht te zenden, ten einde over de koninklijke boodschap en over het aan Z. M, te geven antwoord gezamenlijk te raadplegen, Deuenter, Gampen ende Swolle.
Eerbare, wijse, voersicbtige, bijsonder guede vrunde. Alsoe op huden een generael capittel verschreuen ende gehouden js wordeu ter jnstantie ende begeerten vanden edelen, wailgeboeren heren Maxirniliaen van Hoirne, beer van Gaesbeke, raedt ende camerlinGk, ende meyster Anthonis Waudripont, oick raedt der c. weerden van Spaengen, op sulcke boetscap als haer ende h'efde vander c, w. beuolen was aengaende die translatie des bisdoms van Vtrecht etc., hebben die selfl'de jn desen capittel die voirscr. boetscap mijt credeutie brieuen, houdende op hem, montJikea geopent, die selflfde boetscap mit gaders onse antwoirt, wij jn gescrift doen stellen hebben, daer van wij uwen liefden naevolgende onse onderlinge voirgaende scriften van desen dingen die copie hier jnne besloteu ouerscicken, geuende dese boetscap aldus uwen sameuden Jiefden jnden besten le kennen , ende begeren vruntlicken, dat uwe lieffden op dese sehTde boetscap, begeerte ende voirhalden der c. W» voirscr., die sus ons alien grotelicken te bewegen staet, samenUickeu mitten yersten maelstat halden ende die mijt allet, dat dese dingen betreft, ouerwegen ende mit goeder rijpelicker deliberatien uwe deputeerde vrunde mijt uwer aire meyninge ende niach: treflicken bij ons scicken, ende der selffder uwe gescicte vrunde toecompst ons acht dagen te voeren ouer doen^scriuen willen, om mijt ons een eendrachtelicke guetlicke antwoirt te scepen ende te con- cluderen, ende die zoe voirt der co, m, van Spaengen bijnnen eenen temeh'cken tijt ouerscicken moegen, ende alsoe voirt onderlinge te communiceren, te helpen raden ende te vuegeu, dat rust, vrede , onderlinge communicatie ende goede nabuerscap aller zijden, ende onser aller rechten, zoe geestelicke ende weerlicke, nyet jnbrokich mer onderhalden werden, ende alien onlede verbuet ende de landen jn welvaeren blijuen moegen, daer wij ganser meyninge toe geneycbt zijn, kenne God Almechtich, die uwe lieffden behueden ends gespaeren wil lang* welvarende, zelich ende gesondt. Gescreuen tUtrecht, onder tsignet des doemdekens, twelck wij tsamenlicken gebruycken, op woensdach den XVIU Junij, anno etc. XVJ". Prelaten, dekenen ende capittelen der vijf goidshuysen, gemeen ritterscap,
stadt ende steden des Neder Stichts van Vtrecht, samentlicken then capittel generael vergadert wesende. , Similcm ad militares Traijs IJsulanorum. Deel A. 674.
N\ 734, De 3 staten van Utrecht verzoeken aan de 3 steden van Overijssel antwoord op hun
schrijven van 18 Junij laatstleden, Erbare, wijze, vorsichtige, bijsondere, goede vrunden. Wij houden uwen 1, wel goeder
19*
|
|||||
|
148 FREDERIK. VAN E\DEN, (1516).
|
||||||
|
wetenschap jndachtich onse leste scrifFten, wij uwen samenden lieilden bij ons gedaen, aengaende sulx onss van den c. m. van Spaengen vanden translatie des bisdoms van Vtrecht vorgegeuen is, dair op wij vermoeden uwe 1. nv all malstat gehalden hebben. Ende soe wij van uwen 1. na tverhalden onser scrifiten niet en vernemen ende dese taken, alst wel nae gelegentheit eyscbt, grotelicken behoerlen ouerwegen te werden, ende wij gedencken kunnen die con. weerde ten langste, als wij verstaen , voir Jacobi toecomende weder om antwort erlangen werden wil, aldus scriuen wij aen uwen 1,, als wij oick aen Gampen ende Zwoll insgeliken scriuen , begerende noch als voir, | ||||||