-ocr page 1-
%
UITGAVE VAN HET ZEiSTER HIST0R1SCH GENOOTSCHAP
Historische raarmverken ah dragers
van de bouwgeschiedenis van Zeist
Het landschap random
Slot Zeist
Wilhelmina met helm
in Londen
2004-1
Dr. Guido Verbeek, een in Japan geeerd Zeistenaar j -uMet sprookje van 'de goede oude ajd' "
-ocr page 2-
Inhoudsopgave
Het landschap rondom Slot Zeist, R.RM. Rhoen.......................3
"Het sprookje van 'de goede oude tijd' ", C.B. Labouchere..............13
Historische raamwerken als dragers
van de bouwgeschiedenis van Zeist, H. Dekker.................20
Dr. Guido Verbeek, een in Japan geeerd Zeistenaar, R.RM. Rhoen.......25
Jaarverslag 2003.............................................28
Mededelingen bestuur.........................................33
Index 2003..........................................achterpagina
Seijst
Bulletin ter hevordering van 4e hetmis
van de geschiedenis van Zeist
ISSN 1383-2867
Verschijnt 4x per jaar. Jaafgang 34, nurnmer 1.
Maart 2004. Drukwerk: Gregorius, Zeis!
REDACTIECOMMISSIE
J.L. Verbeek, voorzitter. H.J. Ka!er, R.RM. Rhoen,
mw. H. de Vri}er, redaGteuren. F.Th,H. Ruys,
vormgever.
REDACTIEADRES VOOR KOPIJ
Postadres: Postbus 342,3700 AH Zeist
E-mail: mfo@zeist-historie.nl
De richtlijflen voor de auteurs zijn via de boven-
vermelde adressen verkrilgbaar.
POSTADRES
Aanmeldingen van hieuwe donateurs en adres-
wijzigingen kunnen schriftelijk warden gemeld
via Postbus 342, 3700 AH Zeist en via bet e-
mailadres:info@zeist-historie.nl. Giro 384 03 83
WEBSITE
www.2eist-hist0rie.ni :                      .
DEADLINE
Bijdragen en mededelingen voor nummer 2 van
2004:15 maart 2004.
• In het kort wordt de ontstaansgeschiedenis van het land-
schap in de omgeving van Zeist geschetst en hoe daar ooit
middenin een kasteel werd gebouwd omringd door parken en
tuinen in de Fransc barokstijl. De Slotlaan reikte bijna tot de
Amersfoortseweg. In de loop van twee eeuwen werd het gehied
allengs kleiner.
• Met zijn jeugdherinneringen geeft de auteur
ons een inkijk op het leven op een buitenplaats in
het begin van de 201"' eeuw. De oude spelling is in dit
artikel bewust gehandhaafd om de lezer de sfeer van
weleer te laten proeven.
-ocr page 3-
HETLANDSCHAP RONDOM SLOTZEIST - R.P.M. RHOEN
Het landschap tondom Slot Zeist
Scandinavische landijs Nederland onge-
veer voor de helft. Een ijslob, die in de
Gelderse Vallei lag, fungeerde als bulldo-
zer en duwde de bevroren ondergrond op
tot stuwwallen. Zo ontstond de Utrechtse
Heuvelrug. In de daarop volgende ijstijd,
het Weichselien, circa 10.Q0Q tot 10.000
jaar geleden, bereikte het landijs Neder-
land niet meer. Wei heerste er hier zeer
koude omstandigheden. De ondergrond
bleef het gehele jaar door bevroren. Vrij-
wel over geheel Nederland werden door
de wind njnkorrelige zanden neergelegd,
de zogenaamde dekzanden. In vrijwel
Het landschap rondom en achter
het Slot. Tekening van J. Burgin.
Collectie Bodel Nijenhuis, Universi-
teitsbibliotheek Leiden, inv.nr. P336
N162.                           FOTO GEMEENTEARCHIEF ZEIST
DOOR R.P.M. RHOEN
Het natuurlijke landschap
en de oudste bewoning
Het Slotcomplex ligt geologisch gezien
op de grens van de hogere gelegen Pleis-
tocene zandgronden en het laag gelegen
rivierengebied, dat in het Holoceen is
ontstaan. In de ijstijd van circa 150.000
jaar geleden, het Saalien, bedekte het
-ocr page 4-
HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN
De loop van de Zeister Rijn tussen Odijk en Rhijnauwen. In Zeist liep deze Rijnarm tussen de Dorpsstraat en de Lageweg.
GEOMORFOLOGISCHE KAART VAN ZUID-UTRECHT VAN HET GEOGRAFISCH INSTITUUT UTRECHT, HJ.A. BERENDSEN 1982
-ocr page 5-
HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.RM. RHOEN
het gehele Kromme Rijngebied komen
dekzanden in de ondergrond voor. In het
gebied tussen Zeist en Utrecht Hggen ze
zelfs op zeer geringe diepte: 1 a 2 meter
onder het maaiveld.
De grote rivieren stroomden in het
Weichselien ruwweg in het gebied tussen
de huidige Nederrijn - Lek en de Waal.
Op de overgang van de laatste ijstijd naar
de huidige warmere periode, het Holo-
ceen, de laatste 10.000 jaar, veranderde
het rivierpatroon. Doordat de rivieren
zich in het natuurlijke landschap vaak
konden verleggen en een geheel nieuwe
loop vormden, is een netwerk van stroom-
ruggen ontstaan van verschillende ouder-
dom. Het Utrechtse stroomstelsel was
gedurende ongeveer 4-500 jaar een der
belangrijkste Rijnarmen in Nederland.
Het Utrechtse stroomstelsel bestaat onder
andere uit de Zeister stroomrug. Deze ligt
tussen Odijk en fort Rhijnauwen, ten
noorden van de huidige meandergordel
van de Kromme Rijn. De Zeister Rijn
liep met een grote boog vanaf Odijk door
Stoetwegen en langs Zeist en boog dan af
richting Rhijnauwen. Op het einde van de
Romeinse tijd of het begin van de vroege
middeleeuwen begon de verlanding van
de Zeister Rijn, die nog tot in de 14e eeuw
in een gedeeltelijk verlande en moerassige
staat bleef voortbestaan. Rond 1000 na
Chr, vverden de eerste kaden en rivier-
dijken aangelegd. De Kromme Rijn is in
1122 bij Wijk bij Duurstede afgedamd.
Het Kromme Rijngebied is zeker vanaf
het Neolithicum, 6.400 tot 3.650 jaar
geleden, bewoond.
Na een intensieve bewoningsperiode
in de Romeinse tijd, nam de bewoning
omstreeks de 5e eeuw sterk in omvang af.
In de vroege middeleeuwen, vooral in de
periode na 750, zijn grote delen van het
gebied weer in gebruik genomen.
De nederzetting Zeist wordt het eerst
genoemd in een oorkonde uit 838 van
de Utrechtse bisschop Albricus in ver-
band met de tijdelijke vervreemding van
een aantal goederen door de bisschop
ten behoeve van een graaf. Deze, graaf
Rodger, had goederen in Gelderland aan
de Utrechtse kerk geschonken en ontving
daarvoor andere tegen een jaarlijkse tijns
in vruchtgebruik, waaronder zes onvrije
gezinnen met hun woning en land te
Zeist.
In 1859 werden bij de bouw van een
gasfabriek nabij de Brouwerij onder
andere een Merovingische pot uit circa
700 en een Karolingische pot van circa
800 opgegraven.
De middeleeuwse
ontginningen
Aan de voet van de Utrechtse Heu-
velrug, van Amerongen tot voorbij Zeist,
heeft zich een bijna ononderbroken reeks
engen uitgestrekt, die tot in de vroege
middeleeuwen moet teruggaan. Het oude
cultuurland van Zeist lag aan weerszijden
van de Utrechtseweg met de bisschoppe-
Hjke hof, de eng, de overgebleven brink en
de kerk als centrum en met een oostelijke
uitbreiding langs de Dorpsstraat, onge-
veer tot Blikkenburg.
5
-ocr page 6-
HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN
Tot in de 12e eeuw bleven uitge-
strekte gebieden tussen de Kromme Rijn-
stroomrug en de Utrechcse Heuvelmg
wildernis. De 'droge' stroomruggebieden
waren al voor het jaar 1000 in gebruik als
weiland of bouwland. De 'natte' komge-
bieden, namen als Middelbroek, Katten-
broek en Zeisterbroek herinneren hier
nog aan, werden grotendeels in de lle en
12c eeuw ontgonnen.
De ontginning van her Zeister kleiland
werd gestart met het blijkhaar minst dras-
sige gebied tussen de oude en huidige
bedding van de Kromme Rijn, meestal
Zeisteroever, maar ook wel Zeisrerschoor
genoemd. Deze ontginning moet nog in
de 10e eeuw hebben plaatsgevonden.
De grootschalige ontginning in het
zuidoosten van Zeist, te weten Katten-
broek en Stoetwegen, zijn te zien als een
gevolg van een bisschoppelijk initiatief
onder impuls van de damlegging in de
Kromme Rijn bij Wijk in 1122.
Vanwege de wijzigingen, die de bouw
van het Zeister Slot in de tweede helft
van de 17e eeuw in het terrein heeft ver-
oorzaakt, is binnen het terrein van de
middeleeuwse ontginningen niets terug
te vinden. Het vroegere pastorieland van
Zeist maakt deel uit van het Slotcomplex.
Uit een beschrijving in de Inventaris van
de goederen van de kerk van Zeist uit
1580/82, krijgt men een beeld van de
geaardheid van dit gebied: 'In den eersten
tot die voom. pastorie zijn XXI
mergen
tandts, d'een helfte veenigh oft moerassigh
weylandt, d'ander helfte hooch saver eerdich
zaetlandt, tsamen aerx malcander aen een
stuck ieggende
[...J*. De noordoostelijke
helft, beginnende direct achter de huizen
aan de Dorpsstraat, was veenachtig en
moerassig weiland; de andere helft, het
zuidwestelijk deel, was zavel-aardig (zand-
grond en klei vermengd) bouwland.
Het middeleeuwse
huis Zeist
Over het algemeen is er weinig bekend
over de oudste geschiedenis van de
kastelen in het Kromme Rijngebied.
Omstreeks 1400 stond er waarschijnlijk
een veertigtal. In vele gevallen betrof
het woontorens, die op een omgracht erf
stonden, vaak met in de directe nabrjheid
een boerenwoning. De geografische sprei-
ding van de steenhuizen was opmerkelijk.
Op de oudste cultuurgronden trof men ze
weinig aan en dan nog bijna uitsluitend
aan de rand, waar de ontginningsge-
bieden begonnen, zoals Kersbergen. In
de Zeister ontginning vlakbij het oude
cultuurland stonden de huizen Zeist en
Blikkenburg.
Het voormalige Huis Zeist stond, vol-
gens een kaart van Bernard de Roy uit
1677, iets ten westen van het tegenwoor-
dige Slot Zeist, aan de Waterigeweg. Het
Huis Zeist komt pas laat in de bronnen
voor. Het is niet onmogelijk dat het kort
voor 3245 is gebouwd ter vervanging van
een nog ouder huis.
In 1536 erkenden de Staten van
Utrecht het 'Huys te Zeyst' als ridderhof-
stad. Wat inhield dat de eigenaar zitting
had in de ridderschap van Utrecht, dat
het versterkte huis voorzien was van een
gracht en een ophaalbrug en dat tot de
-ocr page 7-
HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST ■ R.RM. RHOEN_____________________gjg
M
e
©
*
ger van de gebenencieerde goederen in
het gewest Utrecht, aan Willem Adriaan
van Nassau-Odijk getransporteerd.
De oude ridderhofstad Zeist moet
Willem Adriaan van Nassau-Odijk in die
tijd ook hebben gekocht.
De aan de zuidwestkant gelegen Kok-
kertshoeve, groot 14-50 ha, is in of kort
na 1677 eveneens door Van Nassau-Odijk
aangekocht.
Nadat Willem Adriaan van Nassau-
Odijk eigenaar was geworden van de
bovengenoemde gronden, liet hij ter
plaatse zijn Slot bouwen en beginnen
met de aanleg van de tuinen en parken.
De breedte van het Slotcomplex werd
bepaald door de breedte van de Kok-
kertshoeve: 330 meter. De lengte werd
vooral bepaald door de lengte van het
pastorieland. De Waterigeweg werd nog
100 meter verlengd en bij het nieuwe
eindpunt werd een haaks daarop staande
nieuwe weg aangelegd, die aansloot op
de Blikkenburgerlaan. De lengte van de
nieuwe buitenplaats bedroeg hierdoor
900 meter.
hofstad een boerderij behoorde. Van het
middeleeuwse kasteel is geen afbeelding
bekend.
In de loop van de 17e eeuw is het kasteel
in verval geraakt. De Staten van Utrecht
spreken in een akte van 28 februari 1677
over 'den vervallen en geruineerde huise
van Zeyst'.
Aanleg van Slot Zeist
De economische hloei van Nederland
tussen circa 1580 en circa 1690, heeft ook
zijn weerslag gehad op het landschap. In
de omgeving van Zeist brak omstreeks
1635 een periode met betrekkelijk veel
landschappelijke veranderingen aan,
die ruim vijftig jaar heeft geduurd. Het
nog vrijwel geheel uit de middeleeuwen
daterende verkeersnet werd verbeterd.
Tussen 1638 en 1642 werd de Biltse en
Zeister Grift gegraven en in 1653 kwam
de Amersfoortseweg tot stand.
Een andere ontwikkeling die tegen het
midden van de 17e eeuw begon, was het
ontstaan van een groot aantal buitens.
Dat was een gevolg van de verkoop van
gecontisqueerde geestelijke goederen. Zo
is Slot Zeist gebouwd op het voormalige
pastorieland van Zeist.
Het (voormalige) pastorieland van Zeist
lag hoefvormig om de oude ridderhofstad
Zeist heen. Dit rechthoekige stuk land
grensde aan de noordoostkant aan het
goed ("grondheerlijkheid") Zeisterstraat.
De grens tussen beide goederen werd
gevormd door de pal achter de percelen
aan de zuidwestzijde van de Dorpsstraat
lopende sloot, die in 1894 werd gedempt.
Ten noordwesten grensde het pastorie-
land aan de Waterigeweg. Ten zuidwesten
lag de oude kerkweg van Bunnik, die de
scheiding vormde met de Kokkertshoeve.
Ten zuidoosten grensde het pastorieland
voor een deel aan land van Blikkenburg
en voor een ander deel aan land van een
ander. De grootte van het pastorieland
bedroeg bijna 18 ha; de lengte was 800
meter en de breedte 225 meter. Dit land
was, na akkoordverklaring van de Staten
van Utrecht op 16 mei 1677, op 22 maart
1681 door Wouter van Tholl, als ontvan-
7
-ocr page 8-
HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN
Door middel van een assenstelsel
bereikte men een totale monumentale
aanleg van gebouwencomplex en tuinen.
Op het midden van de lengteas kwam
het hoofdgebouw te liggen. Aan de
noordoostzijde, vvaar de as 4,5 km lang
is, lagen vanaf het dorp de oprijlaan met
aan weerszijden bomen en tuinen, de brug
met het toegangshek en het voorplein
met het bordes naar de hoofdingang.
Aan de achterzijde van het Slot kwamen
aan de beide zijden van de as, die daar
1,5 km lang is, geometrisch aangelegde
tuinen, waterpartijen, vijvers, fonteinen,
beelden, geschoren heggen, berceaus en
sterrenbossen.
De zichtas van Slot Zeist heeft in de
vorm van Koelaan en Slotlaan zijn stem-
pel op de plattegrond van Zeist gedrukt.
Compleet was een barokbuitenplaats
eigenlijk pas met een laan die op een kerk-
toren stond gericht. De zichtas van Slot
Zeist zou op de kerktoren van Houten zijn
gericht. Dat zou tegelijk betekenen, dat
ook de orientering van het huis hierdoor
is bepaald en, gezien de strenge symmetric
ZichtopdeslotgrachtjandevoorzijdevanSlotZeist.TekeningvanJohannesde Bosch, 1755.
FOTO COLLECTIE GEMEENTEARCHIEF ZEIST
ervan, zelfs die van de hele buitenplaats. betreft, absoluut niet uit de toon viel
Het laatste valt echter slecht te rijmen binnen de zone met strokenverkaveling
met het feit dat het park wat zijn tigging direct bewesten Zeist. In werkelijkheid
-ocr page 9-
HETLANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN
van Slot Zeist. Op de vogelvluchtkaart
van Stoopendaal uit circa 1718 wordt
deze situatie wel aangegeven. Bij een
vogelvlucht valt het accent echter bij
uitstek op de illusoire weergave: het ging
er meer om de grootsheid en rijkdom van
de eigenaar dan de werkelijkheid weer te
geven. De Utrechtseweg, de Dorpsstraat
en de Driebergseweg zijn als een rechte
weg getekend, terwijl deze oude weg juist
in het dorp een golvende beweging maakt.
Van groter belang zijn de twaalf tekenin-
gen van Johannes de Bosch, gemankt
tussen 1750 en 1755. Zij geven goed weer
hoe het park zich sinds de aanleg had
ontwikkeld.
Invloed van de Evangeli-
sche Broedergemeente
Bijna zeventig jaar lang was het Slot
in bezit van het geslacht Van Nassau.
In 1745 werd Cornelis Schellinger er de
nieuwe eigenaar van. Deze was lid van de
Evangelische Broedergemeente. Hij gaf
de grond voor het Slot, gelegen binnen
het carre Zinzendorflaan, Karpervijver,
Lageweg en Waterigeweg, in gebruik
aan de Broedergemeente voor de bouw
van woningen voor haar leden en voor
de bouw van een kerk. Ook kwam de
begraafplaats van de Broedergemeente
binnen dat carre te liggen.
Met de aanleg van de twee pleinen
waaraan de kerk en de huizen verrezen,
werd in 1748 begonnen. De aanleg van
de pleinen werd nooit geheel voltooid. In
1973 werd nog een vleugel aangebouwd
op het Broederplein voor huisvesting van
de Rijksdienst voor Monumentenzorg.
Door de komst van de Broederge-
meente deden zich wijzigingen voor in
de sociaal-economische structuur en in
de bevolkingsomvang van Zeist. Tot die
tijd was Zeist een agrarisch dorp. In de
Tegenwoordige Staat der Vereenigde
Nederlanden uit 1772 leest men: 'Dock
voornaamelijk is deeze plaats, in onzen teef
tijd, vermaard geworden, sedert dat de Broe-
dergemeente der zoogenaamde Hernhutters
zighier, in hetjaar
(746, heeftgevestigd.'
vormde dan ook niet de zichtas, maar de
kavelindeling de bepalende factor.
Slot Zeist vormde destijds de enige bui-
tenplaats in het Kromme Rijngebied, die
met huis en al naar een concept tot stand
is gekomen.
Het ontstaan van landhirizen en bui-
tenplaatsen kan niet los worden gezien
van het laatmiddeleeuwse kasteel; zo ook
Slot Zeist. Voor de omgrachting werd de
Grift vergraven en het voorptein herin-
nert aan een voorburcht.
In 1686 was de bouw van het Slot
voltooid.
Wellicht is de gravure van Hendrick
Hulsberg naar een tekening van Dirck Tol
de oudste van Slot Zeist. Op deze gravure
komt echter geen enkele aanduiding van
tuin- of pleinaanleg voor. Op de Nieuwe
Kaart van den Lande van Utrecht van de
landmeter Bernard de Roy uit 1696, deze
kaart heeft tot halverwege de 19e eeuw
als de standaardkaart van de provincie
Utrecht gegolden, wordt ook geen plat-
tegrond gegeven van de tuinen en bossen
-ocr page 10-
HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN
het Broederhuis trokken veel bezoekers.
In het Zusterhuis was een wasserij en een
atelier voor handschoenen gevestigd
In 1834 richtte L. Schutz een metaalgie-
terij op naast de tabaks- en sigarenfabriek
van C.P. Hellstrom op het Zusterplein.
Het jaar daarop werd daarnaast een
aardewerkfabriek opgericht door E.L.
Norgaard. Later waren deze inrichtingen
genummerd aan de Lageweg. Aan de in
1774 door G. van Wees opgerichte apo-
theek, werd door C.E Kraeplien en W.C.
Holm in 1864 een farmaceutische fabriek
gelegen aan de Karpervijver toegevoegd.
De aan de Waterigeweg gelegen Schip-
perssloot behoort vanouds tot het Slot-
complex. Tot 1930 bevonden zich daar
de gemeentelijke loswallen. De losplaats
was meer dan 300 meter lang. De schip-
perij achtte men van economisch belang
voor Zeist.
De parallel aan de Waterigeweg
lopende Thielselaan is in tegenstelling tot
zijn pendant de Karpervijver, een wandel-
pad gebleven.
De leden van de Broedergemeente
verloochenden hun herkomst ait doops-
gezinde en collegiantenkringen niet. Zij
toonden de neiging rich af te zonderen
van het wereldse, belichaamd in het
landsbestuur en de rechtspraak. Zij
bekommerden zich om het geestelijke
welzijn; de zorg voor het aardse bestaan
overlatend aan anderen. Dat verhinderde
de Broedergemeenteleden niet zich in te
laten met handel en nijverheid.
De ongehuwde mannelijke leden van de
Broedergemeente woonden in het Broe-
derhuis op het Broederplein. De meeste
van deze broeders waren ambachtslieden.
Veel ondernemingen zijn door de onge-
huwde broeders opgezet. In de tweede
helft van de 18e eeuw was in het Broeder-
huis een groot aantal bedrijven gevestigd
in de vorm van huisindustrie. Er werden
ook een kaarsenfabriek, een zeepziederij
en een zijdefabriek opgericht. Deze waren
gelegen achter de huizen van het Broe-
derplein langs c.q. aan de Karpervijver.
Verder was er een zadelmakerij en een
fabriekje van speelgoed. De winkels van
Volgens een enquete van het Staats-
bestuur in 1816 had Zeist in het gebied
van de Utrechtse Heuvelrug de meeste
Industrie. Het was voornamelijk de
Broedergemeente, die in belangrijke mate
heeft bijgedragen tot de totstandkoming
van deze nijverheid.
Verkaveling van
het Slotcomplex
Tussen 1767 en 1830 wisselde het Slot
meerdere malen van eigenaar. Jonkheer
Jan Elias Huydecoper kocht in 1830 het
Slot, dat hij in tegenstelling tot vorige
eigenaren, ook ging bewonen. Hij liet in
1831 door de tuinarchitect J.D. Zocher
jr. het formele park achter het Slot ver-
anderen in de landschapsstijl. Het zuid-
westelijk deel van het park bleef bos, het
Reigersbos.
De gronden waarop het Broeder- en
Zusterplein, de Karpervijver en de
begraafplaats van de Broedergemeente
lagen, behoorden toen niet meer tot het
Slot. Zij waren in 1818 aan de Broederge-
meente verkocht.
-ocr page 11-
HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN
Van 1867 tot 1908 was de familie
Labouchere-Voombergh eigenaresse van
het Slot. Zij verkocht het Slot c.a. in 1924
aan de n.v. Heemstede Bouw en Exploi-
tatie Maatschappij. Zes weken later ver-
kocht de bouw maatschappij Heemstede
het Slot aan de gemeente Zeist.
Voordat de gemeente Zeist tot aankoop
van het Slot besloot, was deze aangelegen-
heid al in meerdere vergaderingen van de
gemeenteraad aan de orde geweest. Op 11
September besloot men tot aankoop. Zoals
de burgemeester toen zei: 'Niet op grond
van exploitatie-overwegingen. Hoofdzaak is
monumentenzorg',
Want de bouwmaat-
schappij Heemstede had het plan om het
gebouw te slopen en ter plaatse villa's te
bouwen. Een ander plan was om in het
hoofdgebouw een poort te maken en een
weg aan te leggen in het verlengde van de
Nassau-Odijklaan naar de Koelaan.
Sinds 1924 probeerde de gemeente
Zeist het gebouw in bruikleen af te staan,
maar de onderhandelingen met diverse
instellingen liepen op niets uit. Daarom
nog gaf in 1931 een raadslid in overweging
om het Slot voor afbraak te verkopen.
Door de gemeente Zeist werd het ter-
rein begrensd door de Zinzendorflaan,
Karpervijver, Hernhuttersingel en Wate-
rigeweg met een grootte van bijna 8 ha
aangekocht.
Het daarachter gelegen terrein bleef in
handen van de n.v. Heemstede. De hout-
opstand van het Reigersbos verkocht zij
in december 1924. Over het kappen van
dit beukenbos werden door het Tweede
Kamerlid Van Ravesteyn in 1925 vragen
gesteld aan de minister van Binneniandse
Zaken en Landbouw. De voormalige
tuinmanswoning c.a. aan de Waterigeweg
en een drietal andere percelen grond aan
dezelfde weg gelegen, werden door haar
nog voor 1929 verkocht. Het resterende
terrein wilde zij in exploitatie brengen.
Hierover kon geen overeenstemming
worden bereikt met de gemeente. Het
gemeentebestuur wilde namelijk de Koe-
laan een 300 meter verlengen en tussen de
Waterigeweg en de Karpervijver een weg
m* i % •*
De nog in landelijke toestand ver-
kerende Koelaan, circa 1925.
COLLECTIE GEMEENTEARCHIEF ZEIST
aanleggen evenwijdig aan de Slotvijver,
de Hernhuttersingel. In het verlengde van
de Karpervijver moest een nieuwe weg
11
-ocr page 12-
HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN
Bronnen en literatuur
•    Archief van het Huis Zeist, 1677-1953; Gemeente-
archief Zeist
•    Archief der gemeente Zeist, 1906-1945, inv.nrs.
269. 1822 en 2335; Gemeentearchief Zeist
•    H.J.A. Berendsen, De genese van het landschap in
bet zuiden van de provincie Utrecht, een fysisch-
geografische studie
(Utrecht 1982)
•    C. Dekker. Het Kromme Rijngebied in de middel-
eeuwen. Een institutioneel-geografische studie
(Zutphen 1983)
•    RJ.F. van Drie, Inhoud en gebruik van de begrippen
ridderschap en ridderhofstad in het Nedersticht
gedurende de 16e eeuw. Jaarboek van het Cen-
traai Bureau voor Genealogie 1986,
p. 67-99
•    HJ. van Eekeren, De Oude Kerk te Zeist, deel 3, p.
285-289 (Zeist 1976)
•    J.D.H. Harten, Landhuis en buitenplaatsen. De
Win van Utrecht. Geschiedenis en waarden van het
landschap in het iandinrichtingsgebied Groenra-
ven-Oost
(Utrecht 1992)
•    Ds. P. Kuijper, Vier topografische puzzles. Seijst.
Nr. 1 (1980) p. 9-26; nr. 3 (1980) p. 43-71
•    Meta A. Pnns-Schimmel, Het Slot Zeist. De Wood-
stede doorde eeuwen heen. Nr. 40 (1978) p. 50-
72
•    R.P.M. Rhoen, Slot Zeist door de eeuwen heen.
Zeist '86. p. 4, 5
•    R.P.M. Rhoen. Griftesteijn: ridderhofstad of boere-
hofstede? [...]. Seijst. 1999. Speciale uitgave.
•    M.A. Schimmel en C.L. Temminck Groll, Het Zus-
terplein en het Broederplein te Zeist. Bulletin van
de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond.
Nr. 1 (1970)
•   Jhr.dr. H.W.M. van der Wyck, De Nederlandse
buitenplaats. Aspecten van ontwikkeling, bescher-
ming en herstei
(Alphen aan den Rijn 1983)
•    De Zeister Courant, november 1924-oktober
1925
komen. Deze geprojecteerde, maar nooit
aangelegde, weg werd in 1933 Godfried
van Seystlaan genoemd. Het betreffende
terrein van ruim 8 ha werd daarop door
de gemeente in 1929 aangekocht. Bij de
expioitatie van het bouwterrein door de
gemeente was er voor de gemeente meer
garantie dat de bebouwing op passende
wijze zou aansluiten op de historische
omgeving. In 1931 nam de gemeente
nog een stuk grond van 3.300 m" aan de
Waterigeweg om niet over van mevrouw
E.M. van der Torren-Baumann. De
daarop staande gebouwen zijn in verband
met de aanleg van de Hernhuttersingel
in 1932, gesloopt. De Koelaan werd in
hetzelfde jaar doorgetrokken.
Door de toenemende belangstelling
voor openluchtsport in de dertiger jaren
van de 20L eeuw in Zeist ontstond een
gebrek aan sportvelden. Burgemeester en
wethouders stelden aan de gemeenteraad
voor een sportterrein in te richten achter
het Slot tussen de Koelaan en het Filoso-
fenlaantje: 'aangezien de bestemming welke
het thans verkrijgt, slechts van tijdelijken
aard is. Het terrein dient zijn oorspronke-
lijke
bestemming te behouden, omdat het
voor de gemeente van belang
is, indien zij
nu en in de toekomst de beschikking heeft
over voor bebouwing geschikte terreinen
De gemeenteraad ging met het voorstel
in 1941 akkoord. In latere jaren werd het
sportcomplex uitgebreid.
Het oude cultuurlandschap ten zuiden
van de lijn Utrechtseweg-Driebergseweg
is met name in het zuidoosten, ten oosten
van de Koelaan, op de sportvelden en het
volkstuinencomplex na, nog geheel intact.
Hier vormen de aanleg van Slot Zeist en
de buitens Blikkenburg en Wulperhorst
met him wegen, lanen en waterlopen een
hechte samenhang, vvaarbinnen zowel
opgaand parkbos als open weiden en
akkerland sinds de middeleeuwen in
verschillende fasen van ontwikkeling tot
een gebied met hoge landschappelijke en
cultuurhistorische waarden uitgroeide.
-ocr page 13-
HET SPROOKJE VAN 'DE GOEDE OUDE TUD" - C.B. LABOUCHERE
Het sprookje van 'de goede oude tijd'
99
ii
MR C.B. LABOUCHERE
Mr Charles Bernard Labou^
chere (19024988) heeft op
verzoek van zijn nicht A.J.A.
Labouchere in 1982 enkele
jeugdherinneringen opgeschre-
ven. De twee hoofdstukken
hebben betrekking op Zeist,
waar zijn beide grootouders
hebben gewoond.
Het ene echtpaar, Lahouchere-Voom-
bergh, bewoonden Het Slot, waar zijn
grootmoeder in 1908 is overleden. Ten
tijde van de "jeugdherinneringen" woon-
den er hun zoon Rene en hun dtichter
Agnes Henriette, getrouwd met jhr Leen-
dert Schuurbeque Boeye.
Zijn andere grootouders (van moeders
leant), het echtpaar Blanckenhagen-de
Bruyn, huurden van 1893 tot 1907 de
De buitenplaats Kersbergen circa 1900. In het raam Amelie J.E.M. Labouchere-Blanc-
kenhagen. Voor de voordeur haar ouders Mr. O.M. Blanckenhagen en J.M. Blanckenha-
gen-de Bruyn met haar zoontje George Labouchere.              collectie gemeentearchiefzeist
13
-ocr page 14-
Het Slot Zeist
Dat we tijdens het leven van Grootmama
Labouchere ook wel eens op het Slot
hebben gelogeerd, weet ik alleen uit een
aantal los van elkaar staande herin-
ner ingen.
Ik heb herinneringen aan Grootmama's
slaapkamer waar ze ons een gouden hor-
loge demonstreerde dat, na het indrukken
van een knop, het uur en de kwartieren
sloeg waardoor je ook in het donker kon
weten hoe laat het was.
Indruk op mij maakte ook de muurschib
deringen in het trappenhuis die door
de overheersende rode kleur mij aan
rookvlees deden denken. Ook weet ik
nog goed hoe door het open raam een
vleermuis even in de
/earner kwam toen
de kinderjuffrouw, Liza Crouwel, me
naar bed bracht en hoe Liza toen een
schort over haar hoofd gooide, omdat zc
meende
re weten dat vleermuizen in je
haar verward kunnen raken. En dan de
wandelingen, al of niet in de kinderwagen,
om de grote we' achter het Slot met als
einddoel de overdekte zandbak waarin we
buitenplaats Kersbergen en verhuisden
daarna naar Lommerlust. Zij doopten
het huis om in Livland. Labouchere sloot
zijn "jeugdherinneringen" af met een ver-
standig vvoord, dat typerend is en om die
reden de titel draagt van het artikel.
Het genoegen om oude her inner ingen op
te halen, kan men zien als een nostaigisch
verlangen naar "de goede oude tijd". Strict
genomen beseffen we evenwel dat die tijd
heus niet beter was en minder problemen
opleverde dan de tijd waarin we nu (even,
alleen waren het grotendeels problemen
waarvoor inmiddels een oplossing is
gevonden. Ik getoof daarom dat die nos-
taigische gevoelens mede hun oorsprong
vinden in een wens die oude tijd opnieuw
te beleven, maar dan met de kennis en
de ervaring die we sedertdien hebben
opgedaan en, uiteraard, zander de huidige
problemen.
Op die manier kan de oude tijd wel heel
gunstig voor den dag komen, maar het
betekent wel het verlangen naar een
sprookjeswereld.
dan mochten spelen.
Het zijn slechts flitsen van herinneringen,
die ik niet in een geordend verband kan
brengen en waarvan ik niet eens weet of
ze zich in hetzelfde jaar afspeelden. Ik kan
toen hoogstens
4 jaar oud zijn geweest,
waarschijnlijk zelfs jonger, want toen
Grootmama sderfwas ik pas 5 jaar.
Ook '$ Winters hebben we wel op het
Slot gelogeerd en wel met Kerstmis. Wij
waren dan ondergebracht in de vleugel die
bewoond werd door oom Leen en tante
Foe/ Schuurbeque Boeye. Kerstmis werd
namelijk met alle kleinkinderen op het Slot
gevierd. In de ruime biljartkamer stond
dan een grote kerstboom en in presentie
van de ouderen kregen de kinderen diverse
cadeaux. Om te beginnen
Icregen ze alien
een linnen zakje of een mandje waarop
hun naam was geborduurd of geschilderd
om hun geschenken in op te bergen.
In aansluiting daarop kregen de kinderen
en hun gouvernantes hun Christmas
dinner in een aangrenzende kamer, de
ouderen kregen dat elders. Toen ik, na
zon kerstviering, naar bed werd gebracht,
-ocr page 15-
HET
keek ik eerst nog even uit het raam en
zag tocn voor het eerst in mijn leven een
heldere nachtelijke kernel en vroeg aan
onze nurse, miss Bean, wat dat voor
witte puntjes in de lucht waren. Toen ze
mij onthulde dat dat sterren waren, was
ik diep teleurgesteld. Mede vanwege de
versieringen in de kerstboom, had ik mij
die heel anders voorgesteld.
Voordat ze gingen slapen, kregen mijn
zusters papillotten (curl rags) in hun haar
en om de een of andere reden maakte mij
dat jaloers. Om aan mijn gezeur een eind
te maken besloot miss Bean mij ex ook een
paar te geven. Of ze die expres wat te strak
had aangetrokken weet ik niet, maar toen
ik in bed lag deden ze me pijn. Toen miss
Bean mij vroeg waarom ik huilde, durfde
ik niet te bekennen dat het de curl-rags
waren en zei ik:
"my tears trickle so".
Ik werd toen wel uitgelachen maar ook
bevrijd van mijn papillotten.
Toen de jongste kinderen groot genoeg
waren om wat langer op te blijven reden
we na de Kerstviering per rijtuig naar
Utrecht terug.
begonnen de scholen weer begin Septem-
ber, maar voor die maand kregen we een
schoolabonnement op de tram, die sinds
1909 electrisch was en dus voor een snelle
verbinding zorgde. De schooltram vertrok
om 8 uur uit Zeist.
Achter Livlands grote tuin en dito moes-
tuin, lag een stukje bos met loof en naald-
hout en tussen een paar lage heuvels was
een vijver, die echter zo zuurstofarm was,
dat alleen een paar ongelukkige goudvis-
sen kans zctgen daar een kort leven te lei-
den.
Achter in de tuin, tegen het bos aan,
lag een glad
cementen tennisbaan die in
onze recreatie een belangrijke rol speelde,
aanvankelijk voor rolschaatsen en vlie-
gende hollander maar weldra ook voor
tennis. In het spreekkamertje op Livland
lagen nog wat oeroude tennisrackets van
vreemd model maar successievelijk kreeg
iedereen zijn eigen tenmsracket.
Wij waren ook geregeld te vinden in de
moestum. Voorin, het dichtst bij de straat-
weg, stond de tuinmanswoning waar
de tuinbaas van Eck (voor ons "baas")
Mijn eerste pogingen om op schaatsen
vooruit te komen hadden plaats op de
Slotvijver. Mijn voornaamste herin-
neringen daaraan zijn koude voeten en
een pijnlijke vol. Moeder kwam juist met
anderen voorbijrijden en ik riep haar
toe:"Yve broken
my arm". Toen Moeder
vroeg: "which one?", stak ik mijn rechter
arm omhoog en riep: "this one". Ik oogstte
geen medelijden maar veroorzaakte wel
hilarkeit.
Vacanties
Vele jaren betekende de grote vacantie
voor ons een verblijf op Livland bij onze
grootouders Blanckenhagen in Zeist.
Voordien ontvingen onze grootouders ons
op Kersbergen, dat tegenover Livland lag,
maar daaraan heb ik geen herinneringen.
We vertrokken uit Utrecht zodra de
vacanties waren aangebroken, in de eerste
week van juli. Ik zie nog de grote gesloten
paardewagen waarmee onze omvangrijke
bagage werd opgehaald. Een respectabel
aantal koffers, want we hleven steeds
in Zeist tot begin Oktober. Weliswaar
-ocr page 16-
HET SPROOKJE VAN DE GOEDE OUDE TUD' - C.B. LABOUCHERE
en zijn vrouw (voor ons "tuinvTomu")
woonden met hun drie Heine kinderen,
Jan Arnold, Arnold Jan en Bertha.
Halverwege de moestuin, links, stand
een oranjerie met daarvoor een broeikas
waarin druiven en ook wel tomaten
werden gekweekt. Aan de andere lange
zijde van de moestuin, door begroeiing
min ofmeer afgesloten, stond een schuur-
tje annex varkensstal
met twee varkens.
Op dit terrein was ook een vuilnishoop
voor huisvuil en een mesthoop. We moch-
ten ons vrijelijk bewegen tussen de bessen-
en kruisbessenstruiken am ons dan aan
de vruchten te goed te doen maar werden
niet verondersteld hetzelfde te doen in de
aardbeibedden.
Van wat vroeger tuin, moestuin en bos
was is niets
meer terug te vinden. Met
terrein is geheel volgebouwd en de nieuwe
buurt die daar is ontstaan heet Lommer-
lust, de vroegere naam van het huis voor-
dot Grootpapa het omdoopte tot Livland.
Vroeger stond langs de straatweg op
ongevcer 10 meter afstand van het grote
huis het z-gn. kleine huis
en daarin waren
wij, kinderen met onze kinderjuffrouwen
ondergebracht. Met een eerste verdieping
en een zolderverdieping was het nogal
logeabel maar wel piepklein. We kregen
er ook onze maaltijden die werden overge-
bracht uit de keuken van het grote huis.
De groten onder ons mochten beurtelings
Zondags de lunch op het grote huis mee-
maken, waar dan altijd kip, rijst en sla op
het menu stond. Alle groenten kwamen
uit de moestuin evenals de vruchten:
lessen, aardbeien, frambozen, kruisbes-
sen, perziken,
meloenen en zelfs vijgen.
Als de fruithandelaar Warmoltz met z'n
wagen langskwam
werden er alleen maar
pruimen gckocht, Reine Victoria en Reine
Claude.
Veelal logeerden s vomers oom Frank en
tante Sis van Lennep
met (hun linderen)
Sylvia en Eric bij tante
Agnes van Loon
op Hoog Beek en Royen. In de regel
kwamen oom
Frank en Eric 's ochtends
naar Livland, vooral Eric, want die was
evenals wij een verwoed tennisspeler. We
gingen dan meteen naar de tennisbaan,
tenzij we eerst onze bijdrage moesten
leveren voor het huishouden. Het kwam
nogal eens voor dat baas van Eck een paar
grote manden met
eru>ten, tuinbonen of
sperciebonen in de veranda had gezet voor
directe consumptie
en de inmaak, en die
moesten eerst warden gedopt of afgehaald
warden voordat er getennist kon
warden.
Deze werkzaamheden, waaraan ook oom
Frank en Eric
deelnamen, werden opge-
luisterd door het zingen van liedjes die
oom Frank ons leerde zoals:
Trijn troet varkenssnoet
Trijn wat is je man
Mijn man is opperman,
trekke z'n jas maar an.
De kleinere kinderen moesten 's middags
tot
3 uur rusten. Ik herinner mij goed hoe
ik daaraan de smoor had, maar ook hoe
blij ik was als ik daarna
mijn witte matro-
zenpak moest aantrekken. Dat betekende
nl. dat ik met
Grootmama en Moeder
meemocht om visites te rijden. Er was dan
bij de stalhouderij van Arkel
een rijtuig
-ocr page 17-
HET SPROOKJE VAN 'DE GOEDE OUDE TIJD' - C.B. LABOUCHERE
besteid - bij warm weer was dat een open
Victoria - en er was bij gezegd dat
Hoen-
dervanger ais koetsier moest meekomen.
Ik vond dat altijd een plezierig tochtje,
laiigs verschillende buitens in Driebergen
en Doom. Ik mocht naast Hoendervanger
op de bok zitten en bij de huizen aanbeL
len om te vragen: "ontvangt mevrouw!".
Voor het geval dat niet zo was hield ik al
ostentatief de kaartjes in mijn hand. Soms
gebeurde het wel een of twee keer op zo'n
middag dat een mevrouw wel ontving en
dat betekende dan dat ik telkens 7 a W
minuten moest wachten. Langer dan dat
duurde een bezoek nooit.
Ook gebeurde het wel dat oom Rene, die
op het Slot woonde, ons de hittewagen
met koetsier ter beschikking stelde om
's
middags een ritje te maken. We vonden
het dan heel gewkhtig als we een tijdje
ook zelf mochten mennen. Meestal ging
zo'n rit in de richting Bunnik en Odijk. De
buitenwegen waren toen alle grindwegen
met alleen in het midden een smalle strook
van klinkers voor de hoefslag.
Soms ging Vader golf spelen op de
Doornsche Golfclub in Driebergen en
meestal ging ik dan met hem mee. Mijn
voornaamste taak was dan mee te helpen
met zoeken als de bal in de hoge hei was
terechtgekomen. Voordat ik zelf fietste
stand ik dan achter op Waders fiets op de
step hetgeen altijd pijn in mijn linker kuit
veroorzaakte.
De golflinks lagen op het terrein van Hei-
destein dat aan de familie (de Wetstein)
Pfister behoorde. Zij hadden ook een prive
zwembad waar we ook gebruik van moch-
ten
maken en waar dan de gehele familie
te water ging. Eerst even langs het huts om
de sleutel op te halen, en dan hadden we
het rijk alleen.
Onze grootouders vonden we oude
mensen en toch waren ze toen ze stierven,
resp. in 1911 en 1913, pas 63 jaar oud.
Grootpapa herinner ik mij alleen als een
grljsaard en Grootmama was op het eind
van haar leven zelfs spierwit. Grootmama
heb ik het beste gekend. Zij kon heel goed
met kinderen omgaan en we waren erg
aan haar gchecht.
Ik heriimer me dat ik, alleen met Lous,
een paar dagen bij haar op Livland heb
gelogeerd en dat we ons toen uitstekend
hebben geamuseerd. Zij leerde ons allerlei
spelletjes en het leggen van patience en
had een, ook voor kinderen van onze
leeftijd (9 a 10 jaar) zeer begrijpelijke
sense of humour. Er was een zeer nauwe
band tussen haar en onze familie, niet
alleen doordat wij 's
vomers 3 maanden
bij haar logeerden. Als Vader en Moeder
een paar weken naar Zwitserland gingen
voor de wintersport, nam Grootmama
haar mtrek bij ons en bestuurde daar het
huishouden. Na onze avondmaaltijd in de
kindereetkamer rende ik dan naar boven
om met
Grootmama een partij Halma te
spelen. Aan het einde van de bovengang
stond Grootmama dan al vaak in de
geopende deur van Moeders zitkamer op
mij te wachten. Het Halmaspel lag dan al
klaar op tafel.
Eigenlijk kwamen er het gehele jaar door
wel dingen op tafel die wezen op onze band
met Grootmama
en Livland. Van de door
-ocr page 18-
HET SPROOKJE VAN 'DE GOEDE OUDE TUD' - C.B. LABOUCHERE
HET SPROOKJE VAN 'DE GOEDE OUDE TIJD' - C.B. LABOUCHERE
Grootmama gemaakte jam, "trois fruits"
van bessen, frambozen en aardbeien, was
altijd een ruime voorraad in de kelder
aanwezig en de ingemaakte groenten die
we 's winters aten, waren afkomstig van
Liviands moestuin.
Ook na grootmama's overlijden gingen we
nog 's Zomers naar Livland, dat toen door
oom Willy en tame Kitty werd bewoond.
Wij werden toen alien ondergebracht in
het grote huis omdat het kleine huisje het
domein was geworden van de moeder van
tante Kitty, mevrouw d'Hamecourt; wij
zagen haar nooit. Ze bleef de hele dag
in huis, waar ze zich voornamelijk bezig
hield met het bespelen van haar piano;
niet mooi, maar wel keihard, zodat het in
de omgeving van het huis goed te horen
was. Tante Kitty, die haar geregeld bloc-
men bracht, beklaagde zich altijd dat haar
moeder uit een vorig boeket alle leeuwe-
bekken had opgegeten. Een beetje zonder-
ling was mevrouw d'Hamecourt wel
In die tijd was voor ons, kinderen, op
Woensdagmiddag de tennisbaan niet
beschikbaar, omdat er dan tennismiddag
was voor de ouderen: Vader,
Moeder,
oom Willy en een aantal genodigden.
Tante Kitty speelde niet mee maar schonk
de thee in, die met de bijbehorende eetwa-
ren, op een tweeverdiepings rieten wagen-
tje naar de tennisbaan werd gereden.
Vader was berucht am zijn harde eerste
service, die echter alleen op mannelijke
tegenstanders werd afgevuurd.
Moeder
had een underhand service (hetgeen voor
dames algemeen gebruikelijk was) die zo
"gesrieden" was dat de meesten er moeite
mee hadden. Vader en
Moeder speelden
beide linkshandig, al hurt kinderen deden
dat rechtshandig.
De topspindrive was nog niet uitgevonden
maar zou, indien dat wel het geval zou
zijn geweest, in dit gezelschap wel niet zijn
toegepast. Een dropshot kort achter het
net kwam alleen per ongeluk voor, in welk
geval het goed gebruik was daarvoor zijn
excuses aan te bieden. De sterkste speler,
en
tefen de jongste, was Arthur Quarles,
een roodharige jongeman die aan zijn
service veel effect wist te geven, hetgeen ik
erg bewonderde. Ik was n.l. in zoverre bij
het spel betrokken, dat ik als ballenjongen
dienst deed. Ik kreeg daarvoor
fan Vader
een stuiver. Maar de grootste beloning was
wel als ik aan het eind van de middag, als
alle dames vermoeid en wel om de
theeta-
fel waren geschaard, mee mocht spelen in
een heren double. Ik was dan zeker niet de
slechtste speler.
Na afloop wachtte mi) de taak de ballen
bijeen te zoeken en dat viel niet altijd mee,
want er was altijd een dozijn ballen in het
spel. De hoge afrastering aan de korte
zijden van de baan
waren dicht begroeid
met wingerd en oostindische kers, waarin
en waartussen de ballen soms onvindbaar
schuil
gingen. Er was altijd een doos met
betrekkelijk nieuwe ballen en een doos met
ballen van een oudere jaargang, de enige
u'aarmee wij als kinderen mochten spelen.
Dat waren kaal afgesleten ballen met een
onderling sterk verschillend
stuiti'ermo-
gen. We wisten precies welke ballen de
slechtste waren en maakten in onze tak-
tiek van die wetenschap ook wel gebruik.
Tijdens de eerste wereldoorlog werd de
import van Engelse tennisballen moeili-
jker, wat Vredestein op het idee bracht
in die behoefte te voorzien. Dat waren
gladde, onbeklede ballen die zeer hoog
stuitten en het spel daardoor nodeloos
moeilijker maakten. Wij hadden ze ook
maar gebmikten ze nooit.
De buitenplaats Lommerlust, tussen
1906 en 1980 bekend als Livland, circa
1905.                  COLLECTIE GEMEENTEARCHIEF ZEIST
■HHHHHHHHHHHi
-ocr page 19-
HET SPROOKJE VAN DE GOEDE OUDE TIJD' - C.B. LABOUCHERE
HET SPROOKJE VAN 'DE GOEDE OUDE TIJD' - C.B. LABOUCHERE
Grootmama gemaakte jam, "trois fruits"
van bessen, frambozen en aardbeien, was
altijd een ruime voorraad in de keldcr
aanwezig en de ingemaakte groenten die
we 's winters aten, waren afkomstig van
Livlands moestuin.
Ook na grootmama's overlijden gingen we
nog 's Zomers naar Livland, dat
toen door
oom Willy en tame Kitty werd bewoond.
Wij werden toen alien ondergebracht in
het grote huis omdat het kleine huisje het
domein was geworden van de moeder van
tante Kitty, mevrouw d'Hamecourt; wij
zagen haar nook. Ze bleef de hele dag
in huis, waar ze zich voornamelijk bezig
hield met het bespelen van haar piano;
niet mooi, maar wel keihard, zodat het in
de omgeving van het huis goed te horen
was. Tante Kitty, die haar geregeld bloe-
men bracht, beklaagde zich altijd dat haar
moeder uit een vorig boeket alle leeuwe-
bekken had opgegeten. Een beetje zonder-
ling was mevrouw d'Hamecourt wel.
In die tijd was voor ons, kinderen, op
Woensdagmiddag de tennisbaan niet
beschikbaar, omdat er dan tennismiddag
was voor de ouderen: Vader,
Moeder,
oom Willy en een aantal genodigden.
Tante Kitty speelde niet mee maar schonk
de thee in, die met de bijbehorende eetwa-
ren, op een tweeverdiepings rieten wagen-
tje naar de tennisbaan werd gereden.
Vader was berucht om zijn harde eerste
service, die echter alleen op mannelijke
tegenstanders werd afgevuurd.
Moeder
had een underhand service (hetgeen voor
dames algemeen gebruikelijk was) die zo
"gesneden" was dat de
meesten er moeite
mee hadden. Vader en Moeder speelden
beide linkshandig, al hun kinderen deden
dat rechtshandig.
De topspindrive was nog niet uitgevonden
maar zou, indien dat wel het geval zou
zijn geweest, in dit gezelschap wel niet zijn
toegepast. Een dropshot kort achter het
net kwam alleen
per ongeluk voor, in welk
geval het goed gebruik was daarvoor zijn
excuses aan te bieden. De sterkste speler,
en teven de jongste, was Arthur Quarks,
een roodharige jongeman die aan zijn
service veel effect wist te geven, hetgeen ik
erg bewonderde. Ik was n.l. in zoverre bij
het spel betrokken, dat ik als ballenjongen
dienst deed. Ik kreeg daarvoor van Vader
een stuiver. Maar de grootste beloning was
wel als ik aan het eind van de middag, als
alle
dames vermoeid en wel om de theeta-
fel waxen geschaard, mee mocht spelen in
een heren double. Ik was dan zekerniet de
slechtste speler.
Na afloop wachtte mij de taak de ballen
bijeen te zoeken en dat viel niet altijd mee,
want er was altijd een dozijn ballen in het
spel. De hoge afrastering aan de korte
ztjden van de baan waren dicht begroeid
met wingerd en oostindische kers, waarin
en waartussen de ballen soms onvindbaar
schuil gingen. Er was altijd een doos met
betrekkelijk nieuwe ballen en een doos
met
ballen van een oudere jaargang, de enige
waarmee wij als kinderen mochten spelen.
Dat waren kaal afgesleten ballen met een
onderling sterk verschillend stuitvermo-
gen. We wisten precies welke ballen de
slechtste waren en maakten in onze tak-
tiek van die wetenschap ook wel gebruik.
Tijdens de eerste wereldoorlog werd de
import van Engelse tennisballen moeili-
jker, wat Vredestein op het idee bracht
in die behoefte te voorzien. Dat waren
gladde, onbeklede ballen die zeer hoog
stuitten en het spel daardoor nodeloos
moeilijker maakten. Wij hadden ze ook
maar gebruikten ze nook.
De buitenplaats Lommerlust, tussen
1906 en 1980 bekend als Livland, circa
1905.                  COLLECTIE GEMEENTEARCHIEF ZEIST
-ocr page 20-
HISTORISCHE RAAMWERKEN ALS DRAGERS VAN DE BOUWGESCHIEDENIS VAN ZEIST - H. DEKKER
Historische raamwerken als dtagers
van de bouwgeschiedenis van Zeist
maar vaker tot verval van de raamwerken
hebben geleid. De draad werd opgepakt
door de vooruitziende blik , die de Raad
van Zeist zo'n 25 jaar terug had om niet
alleen de, historisch gezien, waardevolle
'objecten' te laten inventariseren, maar
evenzeer de waardevolle 'structuren'.
Deze inventarisatie had o.a. tot doel te
komen tot een gemeentelijke monumen-
tenlijst.1
Dertig kilometer
cultuurhistorie
Deze inventarisatie leidde in 1984 tot
de verschijning van de zesdelige serie
'Zeist Groei en Bouw'. AUeen al het aan
het licht brengen van meer dan duizend
monumentwaardige objecten was specta-
ctilair, bijzonder was toch vooral de con-
clusie dat het Zeister grondgebied meer
dan zestig bestaande en voormalige bui-
tenplaatsen herbergt. Deze buitenplaatsen
zijn zonder uitzondering gelegen langs een
\ran de vijf raamwerken, die samen een
lengte van wel dertig kilometer beslaan.
Om de 500 meter kun je zo in Zeist een
plek vinden, waar een buitenplaats staat,
of heeft gestaan.2,3
De vijf raamwerken
van Zeist
In volgorde van hun ontstaan zijn de
volgende raamwerken te onderscheiden:
-    de Soestdijkerstraatweg (langs de
Praamgracht of Pijnenburgergrift):
vanaf circa 1200.
-   de Amersfoortseweg: vanaf circa 1650
-   de Slot-as (Slotlaan/Koelaan): vanaf
circa 1700
IR. H. DEKKER
Motto
"Her gaat er met om werken te presenteren
in samenhang met hun tijd> maar wel om
ze in de tijd, waarin ze zijn ontstaan, aan
de tijd die ze kent
- de onze - le tonen."
(Walter Benjamin. Literaturge-
schichte
u. Literal urwisseschaft,
1931)
Kwart eeuw inventarisatie
en interventies
De historische raamwerken van Zeist
vormen de rode draad, door de bijna vijf-
entwintig jaar dat de schrijver werlczaam
is geweest, als hoofd Stedebouw, respec-
tievelijk Ruimtelijke Ordening in Zeist.
In die periode heeft hij de processen van
nabij meegemaakt, die soms tot herstel,
20
-ocr page 21-
HiSTORISCHE RAAMWERKEN ALS DRAGERS VAN DE BOUWGESCHIEDENIS VAN ZEIST - H. DEKKER
INVENTARISATIE
-   de Stichtse Lustwarande (Utrechtse-
/Driebergseweg: vanaf circa 1800
-    de trits: Dolderseweg/Krakelingweg/
Woudenbergseweg: vanaf circa 1900
Elk raamwerk heeft zijn eigen ont-
staans- en ontwikkelingsgeschiedenis. Ze
hebben allemaal gemeen, dat er zich in de
afgelopen drie eeuwen buitenplaatsen aan
hebben gevestigd. In zekere zin schrijven
deze raamweken de bouwgeschiedenis
van Zeist. Aantasting van deze raam-
werken betekent het feitelijk onleesbaar
maken van de historie van Zeist.4A6
Acht aanstagen op de bui-
tenplaats als voorbeeld
Van geen van de meer dan zestig bui-
tenplaatsen is nog een gaaf exemplaar
voorhanden, ook al vend het verval vaak
geleidelijk maar daarom niet minder
onomkeerbaar plaats. Vaak gebeurde dat
volgens een vast patroon:
-   afsplitsing van de overplaats
-   verkaveling van de overplaats
-   afsplitsing van de achtertuin
INTERVENTIE
Prikkelherstei
Bedreigende processen
en dodelijke plannen
Het hiervoor beschreven sluipende
autonome proces blijkt uiteindelijk slo-
-   verkaveling van de achtertuin
-   aantasting van het profiel van de weg
-   afbraak van het hoofdhuis c.a.
-   verkaveling van de voortuin 7
-ocr page 22-
HISTORISCHE RAAMWERKEN ALS DRAGERS VAN DE BOUWGESCHIEDENIS VAN ZEIST - H. DEKKER
OORSPRONKELIJKE
BEBOUWING SLOTLAAN
40 meter
r
-. - - m, - - Slotlaan ------
Normals bebouwing
winkelstraat
meter
40 met
:er
.■:;■■ ■■:                         -
HUIDIGE BEBOUWING
22
-ocr page 23-
HISTORISCHE RAAMWERKEN ALS DRAGERS VAN DE BOUWGESCHIEDENIS VAN ZEIST - H. DEKKER
-   de noodzaak om buiten de huidige
bebouwde kommen op termijn plek te
vinden voor zo'n 2000 woningen.
-   het onzalige idee om de Utrechtse
Heuvelrug van Huizen tot Rhenen tot
biotoop te maken van het edelhert. 10,
11,12,13
Zet waardevolle
structuren op de kaart
Wil je op die nieuwe ontwikkelingen
voorsorteren, dan blijkt nu meer dan
ooit de noodzaak van een systematische
beschrijving van de Cultuur Historische
Hoofdstructuur van het grondgebied
van Zeist en dat van de aangrenzende
gemeenten. De processen uit het ver-
leden, als ook de zich aankondigende
nieuwe ontwikkelingen maken het nodig
de historic letterlijk op de kaart te zetten.
Het operationeel maken van een betrek-
kelijk nieuwe discipline als de historische
geografie zal helpen een brug te slaan
tussen inventarisatie(de kernactiviteit
van de van de Poll Stichting) en de te
verwachten interventies (plannen en pro-
cessen). De chs provincie Utrecht draagt
bouwstenen aan.14
Periodiek systeem' als
redengevende beschrij-
ving van structuren
Door de voor elk van voor de geschie-
denis van Zeist kenmerkende 'perioden'
stelselmatig de belangrijkste nederzet-
tingsvormende 'systemen ' te 'kaarteren'
is op eenvoudige wtjze een redengevende
beschrijving te verkrijgen van de in de
aanhef genoemde waardevolle structu-
ren. Dit 'kaarteren' is het scharnierpunt
tussen waarnemen en waarderen enerzijds
en waarschuwen, waarmerken, bewaren
en waarmaken anderzijds; het kaarteren
slaat de brug tussen inventarisatie en
interventies. 1S
Ir. H. Dekker b.i., (1942), Wijk
hi) Duurstede, was van 1980 tot
2003 iverkzaam bij de gemeente
Zeist onder andere ais hoofd Stede-
bouw D.O.W., respectievelijk hoofd
Riiimtelijke Ordering. Hier volgt
pend te zijn . De gevolgen zijn meestal
draconischer wanneer er planmatige
opzet aan ten grondslag ligt. De lokale
overheid zelf heeft zich, wat dat aan-
gaat, niet onbetuigd gelaten, getuige de
ontwikkelingen ter weerszijden van de
Slotlaan en die langs de Utrechtseweg en
deels langs de Driebergseweg. 8,9,,°
Drie ontwikkelingen:
transformatie gok- instel-
lingen, huizen en herten
In de nabije en verdere toekomst
zullen er een drietal ontwikkelingen zijn
te signaleren, die de draagktacht van de
vijf beeldbepalende raamwerken danig op
de proef zullen stellen. Die drie ontwik-
kelingen zijn:
- de transformatie van de Gestichten,
Oorden en Kampementen (de zgn.
GOK-instellingen) , met name aan
de oostkant van de gemeente, nu de
vliegbasis lijkt te worden ontman-
teld, de gestichten in razend tempo
socialiseren en de {herstellings- en
conferentie) oorden commercialiseren.
2^
-ocr page 24-
HISTORISCHE RAAMWERKEN ALS DRAGERS VAN DE
iESCHIEDENIS VAN ZEIST - H. DEKKER
een samenvatting van zijn Van de
Polllezing van 22 oktober
2003.
Noten
1 Raadsbesluit. 1 September 1980, nr. 153
R.K.M. Blijdenstein, Zeist. groei en bouw. Een
mventansatie van waardevolle gebouwen en gebie-
den, 6 delen, Zeist, (1983,1984)
Roland Blijdenstein, Lia Geelen en Klaas de Poel,
Buitenplaatsen en Landgoederen. Een gescha-
keerd en stijlvol gebied in de gemeente Zeist.
Monumenten nr. 6 (1989); Beumer, Broekstra,
Dekker, Van Groningen. Rhoen en De Wit, Zeist
levende parel van de Stichtse Lustwarande. Monu-
menten nr. 10 (2003); speciale katern.
Illustratie: de vijf raamwerken van Zeist.
Pfjnenburgergnft/Raamgracht; Topografisch-histo-
rische documentatie, Gemeentearchief Zeist.
H. Dekker en RP.M. Rhoen, toelichting bij exit-expo
Slot Zeist: Nooit Gebouwd, Ooit Gesloopt in Zeist,
27 t/m 30 maart 2003 (30 panelen met verborgen
plannen en verdwenen panden lans de vijf histori-
sche raamwerken van Zeistl
lllustraties: acht aanslagen op buitenplaatsen;
transformatie Slotlaan.
Bestemmingsplan Zeist-West, 1973.
Bestemmingsplan Molenbosch, 1973.
Bestemmingsplan Kern-Zeist, 1967.
Een Beeldkwahteitsplan voor Zeist. L.J.M. Tum-
mers en J.M.Tummers-Zuurmond.
2 Houd de rug recht, Stichting Utrechts Landschap,
de Biit, 2000.
13 Structuurplan Zeist, 2001.
Niet van Gisteren, Cultuur-Histonsche Hoofdstruc-
tuur voor de provincie Utrecht (2003- )
Illustratie: inventarisatie en interventies.
Bezoekadres: Het Slot Zeist, Zinzendorfkan 1 (030) 692 17 04
(Vanaf vooTJaar 2004: MiddeUaan 6)
n
Zeister Historisch Genootschap
Van de Poll Stichting
Ook u kunt donateur worden van het Zeister Historisch
Genootschap Van de Poll Stichting (ZHG).
Donateurs ontvangen 4 maal per jaar ons blad Seijst.
De minimum bijdrage is €16,50 per jaar.
Meld u aan per post of e-mail en vermeld daarbij uw
naam en voorletters, adres, postcode en woonplaats.
Zeister Historisch Genootschap
Van de Poll Stichting
Postbus 342 , 3700 AH Zeist
e-mail: info@zeist-historie.nl
Wacht met betalen tot u een bevestiging en een acceptgirn heeft
ontvangen.
-ocr page 25-
DR. GUIDO VERBEEK (1830-1898), EEN IN JAPAN GEEERO 2EISTENAAR - R.P.M. RHOEN
Dr. Guido Verbeek (1830-1898)
Een in Japan geeerd Zeistenaat
als een van de grootste zonen van Zeist
worden beschouwd. Het is onterecht dat
zijn naam in Zeist onbekend is en in zijn
geboortedorp niets aan hem herinnert.
Guido Hermann Fridolin Verbeek
werd in Zeist geboren op 2.3 januari 183C
op de buitenplaats De grote Koppel. Zijn
geboortehuis werd in 1866 afgebroken
en nu herinnert alleen de naam van het
wooncentrum Grote Koppel in De Clomp
nog aan dit huis.
Zijn vader, C.H.W. Verbeek (1797-
1864), was onder andere burgemeester
van Rijsenburg. Zijn moeder, M.J.A.
Verbeek-Kellerman (1791-1852), was de
dochter van de drost van Zeist en woonde
voor haar trouwen in een zijvleugel van
Slot Zeist. Het echtpaar Verbeek-Kelder-
man had acht kinderen.
In 1849 werd het volgende signalement
van Guido Verbeek gegeven: lengte
1.74 m, ovaal gezicht, breed voorhoofd,
gewone neus, gewone mond, spitse kin,
blond haar, blonde wenkbrauwen. Als
jonge jongen bezocht hij de school van
de Broedergemeente. Na zijn schooltijd
leerde hij het vak van ijzersmid. In 1852
emigreerde hij naar Wisconsin in de Ver-
enigde Staten van Amerika. In Amerika
studeerde hij van 1856 tot 1859 theologie
aan het Auburn Theological Seminary'.
Voor 1856 werd hij opgeleid als werktuig-
kundig ingenieur. In 1859 trouwde hij in
Philadelphia (V.S.A.) met Maria Manion
(18404911). Uit dit huwelijk werden elf
R. P. M. RHOEN
Dit jaar verscheen in japan van de
hand van mw. Hisayo Murase het boek
'Verbeek of Japan'. Het boek is een
vertaling in het Japans van de biografie
van Guido Hermann Fridolin Verbeek
geschreven door W.E. Griffis uit 1901
en voorzien van annotaties. Verbeek is
een verengelsing van de familienaam
Verbeek. Als lezer zult u zich misschien
afvragen waarom de aandacht wordt
gevestigd op een in Japan verschenen
boek. De reden is dat het over een Neder-
lander gaat die een grote bijdrage geleverd
heeft aan de ontwikkeling van Japan in
de negentiende eeuw. Nog interessanter is
dat hij afkomstig was uit Zeist. Hij mag
naast Willem Pijper en Hendrik Marsman
-ocr page 26-
DR. GUIDO VERBEEK (1830-1898). EEN IN JAPAN GEEERD ZEISTENAAR - R.P.M. RHOEN
stad werd van 15 tot 17 juli bezocht.
Tot 1869 woonde hij voornamelijk
in Nagasaki. Als zendeling was hij erg
gelukkig toen hij hier in 1866 twee broers
mocht dopen. In 1869 vestigde hij zich
in Tokio, sinds 1868 de hoofdstad van
Japan. In Nagasaki werkte hij in een tol-
kenschool. Hij sprak Nederlands, Duits,
Frans, Engels en Japans. Hij leverde een
grote bijdrage aan de vertaling van de
bijbel in het Japans. Hij vertaalde ook de
Code Napoleon, het burgerlijk wetboek.
In Tokio was hij een van de oprichters en
voorzitter van de universiteit van Tokio,
de latere Keizerlijke Universiteit. Ver-
schillende van zijn studenten bekleedden
later posten in de regering. Hij was ook
adviseur van de Japanse keizerlijke rege-
ring. Toen de regering een keuze moest
maken tussen de Engelse of de Duitse
geneeskunde, werd op zijn advies twee
Duitse artsen uitgenodigd om in Japan
geneeskunde te onderrichten. Sindsdien
hebben veel Japanse artsen een wereld-
naam verworven.
Voor zijn verdienstelijk werk werd
kinderen geboren, waarvan zeker drie op
zeer jonge leeftijd zijn overleden.
Enkele weken na zijn huwelijk vertrok
hij als zendeling van de Dutch Reformed
Church of America naar Japan. In japan
werd de naam van Verbeek uitgesproken
als Furuhekki. Zijn vrouw volgde hem aan
het eind van dat jaar. In Nederland stond
hij geregistreerd als Luthers. Hij was een
van de eerste zendelingen die in Japan
werden toegelaten.
Dat Verbeek naar Japan werd uitge-
zonden had te maken met het feit dat hij
Nederlander was. Nederland onderhield
als enig Europees land vanaf 1640 tot
1854 contacten met Japan. De Neder-
landse factorij was gevestigd op het eiland
Decima in de Baai van Nagasaki. In 1854
werd japan gedwongen zijn grenzen voor
buitenlandse staten te openen. In Japan
veroorzaakte het toelaten van vreemde-
lingen veel onrust. In een poging uitstel
te krijgen, maakte in 1862 een Japans
gezantschap een Europese reis. Op die reis
werd een hezoek gebracht aan Nederland
en deed het daarbij ook Utrecht aan. Die
26
-ocr page 27-
DR. GUIDO VERBEEK (1830-1898), EEN IN JAPAN GEEERD ZEISTENAAR - R.P.M. RHOEN
'■m3^£W*&i*-&&
hij onderscheiden. De universiteit van
Rutgers in New Brunswick (New Jersey,
VS.A.) verleende hem in 1875 het doc-
toraat in de godgeleerdheid en in 1877
werd hij onderscheiden met de Japanse
orde van de Rijzende Zon. Aan deze orde
waren verschillende privileges verhonden.
Verbeek bezocht zeker nog twee keer zijn
geboortedorp. De eerste keer was in juli
1873. In 1890 bezocht hij Zeist weer. Die
keer in gezelschap van zijn twee dochters.
In de kerk van de Broedergemeente hield
hij een lezing over het zendingswerk in
Japan.
Hij overleed op 9 maart 1898 in Tokio,
waar hij met keizerlijke eer begraven
werd. Zijn graf bevindt zich daar op de
begraafplaats Aoyama. Het bericht van
zijn overlijden bereikte Zeist pas vijf
maanden later.
R.P.M. Rhoen is werkzaam als
archivaris van de gemeente Zeist en
redactielid van Seijst. Hij publiceert
regelmatig over de geschiedenis van
Zeist.
hierboven: Het graf van Dr. Guido Verbeek in
FOTO MW. MURASE (JAPAN) / COLLECTIE GEMEENTEARCHIEF ZEIST
27
-ocr page 28-
JAARVERSLAG 2003
Jaarverslag 2003
Samenstelling van het bestuur
per 31 december 2003
ALGEMEEN
Het jaar 2003 stond in net
teken van nieuwe huisvesting.
De de Monte vertoren Stich-
ting,
een stichting die als doel-
stelling heeft, voor passende
huisvesting voor het Zeister
Historisch Genootschap Van de
Poll Stichting
(ZHG) te zorgen,
heeft - in nauw overleg met
het ZHG - van de gemeente
Zeist een pand aan de Mid-
deilaan 6 Zeist kunnen kopen
en het word door het ZHG
gehuurd. Hiermee komt een
lange discussie over mogelijke
huisvesting ten einde en zijn
we blij met dit ruime en mooie
pand, waarin onze collectie op
verantwoorde wijze kan worden
ondergebracht.
J.B.M.R van Grunsven*
mw. Ft. de Vrijer
J.H. Heimel
In het onderstaande legt het
bestuur verantwoording at
van de werkzaamheden van
het Zeister Historisch Genoot-
schap (ZHG) Van de Poll Stich-
ting in
2003.
BESTUUR
Per 1 September is mw. R.
Efdee afgetreden als bestuurs-
lid. Het bestuur heeft in
november 2003 afscheid van
haar genomen. In decem-
ber 2003 deelde voorzitter,
J.B.M.R van Grunsven mee dat
hij zich voor een volgende ter-
mijn niet herkiesbaar stelde. In
onderling overleg heeft hij
begin januari 2004 het voor-
zitterschap neergelegd. Het
bestuur spreekt zijn dank uit
Voorzitter
Secretaris
Penningmeeste
De commissievoorzitters:
Audiovisuele collecties
Archief en collectie
Lezingen en excursies
Public relations en sponsoring
Redactie bulletin Seijst
Tentoonstellingen
A. de Groot
J.R Molenaar
A. Steensma
R.E. van Gemeren
J.L. Verbeek
mw. K. Veenland-
Heineman
* per 13 januari 2004 vacant
voor de betrokkenheid en inzet ren, hoofd Commissie public
relations en sponsoring, en J.R
Molenaar, hoofd commissie
archief en collecties. De heren
A. Steensma en A. de Groot
zijn voor een volgende periode
die beiden hebben getoond.
Het bestuur is blij met de
benoemingen van twee nieuwe
bestuursleden R.E. van Geme-
-ocr page 29-
JAARVERSLAG 2003
herbenoemd.
Een aantal nieuwe medewer-
kers voor de verschillende
commissies kon worden
benoemd: de dames: S. Odijk
en M. Veltman-Klinkhamer en
de heren R.H.M. van Ingen,
H.J. Kater en F. Verweij.
DONATEURS
Het ZHG had per 31 december
2003 totaai 780 donateurs.
De oplage van Seijst is wat
hoger omdat ook een aantal
instellingen, archieven en zus-
terverenigingen abonnee zijn.
FINANCIEN
Door een zuinig beleid in de
afgelopen jaren zijn de finan-
cien weer helemaal op orde
en kunnen diverse nieuwe
initiatieven worden gehono-
reerd. De gemiddelde donatie
was €19,35. Mede dankzij de
gemeentelijke subsidie beslaat
de totale begroting €23.890.
PUBLIC RELATIONS
EN SPONSORING
Met de komst van Ronald van
Gemeren is er meer gestruc-
tureerde aandacht voor PR.
Dat heeft in 2003 geieid
tot hernieuwde aandacht
voor ons genootschap in de
pers en waren er ook inter-
views via de (okale omroep.
Een speciale commissie
bestaande uit Ronald van
Gemeren, Jaap van Zoonen
en Rob van Ingen heeft een
eigen website voor het Zeister
Historisch Genootschap Van
de Poll Stichting ontwikkeld:
www.zeist-historie.nl. De
informatie die hierop te vinden
is, is nog summier, maar zal
in de komende jaren verder
worden uitgebreid.
ARCHIEF EN
COLLECTIE
Ria Efdee trad per 1 Septem-
ber 2003 af als hoofd van
de Commissie Archief en Col-
lectie. Op 9 december 2003
werd de heer Hans Molenaar
als nieuw hoofd benoemt, ook
werd de commissie versterkt
met de komst van Mw. Sinyt
Odijk. Het werk aan het beheer
van het archief en collectie
liep enige vertraging op, door
een tekort aan medewerkers.
De bezoekers (en vooraf de
nieuwe) die in 2003 de Van
de Poll-kamer hebben bezocht
waren na afloop altijd weer
verrast over ons bezit.
De laatste maanden van het
jaar stonden in het teken van
de komende verhuizing, de van
de Poll-kamer moest daar zelfs
voor het publiek vanaf decem-
ber voor gesloten worden.
EXPOSITIES
Van 20 September tot en met
5 oktober 2003 hebben de
Toets en de Essentie samen
met het ZHG in de tentoonstel-
lingszalen van Slot Zeist een
tentoonstelling onder de titel
Een Overzicht georganiseerd.
Het ZHG heeft de titel letterlijk
opgevat en uit de fotocollec-
tie van het genootschap een
selectie luchtfoto's en een
uniek panorama tentoonge-
steld. Met hulp van Frederik
Ruys zijn de foto's exposabel
gemaakt door ze te scannen,
te bewerken (panorama) en op
groot formaat te laten printen.
De tentoonstellingscommissie
heeft na uitvoerig onderzoek
de begeleidende teksten
samengesteld. Het panorama
-ocr page 30-
bestond uit 22 foto's, gemaakt
vanaf de St. Josephkerk in
1967. De gratis toegankelijke
tentoonstelling is door ca. 700
bezoekers bezocht. Vrijwilligers
van de drie deelnemende
organisaties hebben gedu-
rende de openstelting toe-
zicht gehouden en informatie
gegeven. De tentoonstelling
werd mede mogelijk gemaakt
dankzij financiele steun van
de gemeente Zeist (Cultureel
Piarform), de provincie Utrecht
en de Van Tellingen-Pul Stich-
ting. Er wordt onderzocht of de
samenwerking met De Toets
en De Essentie gecontinueerd
en uitgebouwd kan worden.
Sinds 7 november zijn de
luchtfoto's en het panorama
te bezichtigen in de Publieks-
hal van de gemeente Zeist. Zij
zullen daar de eerste maanden
van 2004 bfijven hangen.
LEZINGEN
Het ZHG heeft ook in 2003
weer twee lezingen georga-
niseerd, die gemeten naar
de opkomst zeer geslaagd
genoemd kunnen worden.
Op 5 februari 2003 in het
Openbaar Zeister Lyceum:
herinneringen aan de Waters-
noodramp van 50 jaar geleden
door Ria Efdee.
Op 22 oktober 2003 even-
eens in het Openbaar Zeister
Lyceum: de betekenis van
de historische raamwerken
voor de bouwgeschiedenis
van Zeist. Daarnaast was er
de expositie 'Nooit gebouwd,
Ooit gesloopt'.Het geheel werd
opgeluisterd door jonge musici
van de Zeister Muziekschool.
EXCURSIES
Ook in 2003 zijn er weer twee
excursies georganiseerd.
Op 14 mei 2003 werd een
(wandel-)excursie door histo-
risch Austerlitz onder leiding
van Rutger Loenen gehouden
en op 27 September 2003 een
fortenexcursie naar Weesp.
Mede dankzij de Weesper
Historische Kring was dit een
voortreffelijk evenement. De
belangstelling voor de excur-
sies was als altijd zeer groot.
AUDIOVISUELE
COMMISSIE
De jaarlijkse voor- en
najaarsfilm/dia voorstellingen
onder het motto: een feest
van herkenning, werden ook in
2003 weer in het Figi theater
gehouden, de belangstelling
daarvoor blijft onverminderd
groot. In oktober konden meer
dan 400 bezoekers welkom
geheten worden. Op 30 aprtl
werden er weer in samenwer-
king met het Zeister Oranjeco-
mite filmvoorstellingen in Figi,
een doorlopende videopresen-
tatie en een quiz in een kraam
op de Oranjemarkt gehouden.
Op verzoek van enkele verzor-
gingshuizen en buurtvereni-
gingen werd door Jan Willem
van Scherpenzeel en Piet
Goedhart een zestal film- en
diapresentaties gegeven. Op
de opendag ter getegenheid
van het 125-jarig bestaan van
30
-ocr page 31-
:><*£.r '*■
*-t***"-*i^>-/*r',
».••■'
**fy
* ?
«*
Groepsfoto van de deelnemers aan de jaarlijkse vrijwilligersbijeenkomst op 20 november 2003.                foto zhg
31
-ocr page 32-
JAARVERSLAG 2003
de Zeister Brandweer werden
eveneens diverse voorstellin-
gen gegeven.
De commissie is bezig met het
foto/dia-archief te digitalise-
ren. In de toekomst zal dit deel
van de ZHG coflectie dan ook
beter toegankelijk zijn.
SEIJST
Het bulletin is in 2003 vier-
maal verschenen, waarvan het
laatste nummer net in januari
2004 bij de donateurs werd
bezorgd.
Twee speciale uitgaven trok-
ken veel aandacht, Seijst
2003-111, het speciale nummer
in samenwerking met de Com-
missie Open Monumentendag
en helemaal gewijd aan de
Monumentendag. Besloten is
dit tot een jaarlijs terugkerend
verschijnsel te maken.
De andere uitgave was een
Middellaan werd samen met
de ontvangers van de de
Monte verLoren Penning en
de bestuursleden van de de
Monte VerLoren Stichting
van
een heertijk buffet genoten.
TEN SLOTTE
Het bestuur is veel dank
verschuldigd aan alfe mede-
werkers die in het jaar 2003
hun medewerking aan aile
werkzaamheden en activitei-
ten weer belangeloos hebben
verricht. Het kan niet genoeg
benadrukt worden dat een
vrijwiliigersorganisatie, zoals
het Zeister Histortsch Genoot-
schap Van de Poll Stichting
dat is, geheel afhankelijk is
van de inzet en betrokkenheid
van alien en daarom nogmaals
dank.
Onze dank gaat ook uit naar
de donateurs, de gemeente
Zeist, voor de subsidie die
het ZHG jaarlijks ontvangt,
de directies van Figi en het
Openbaar Zeister Lyceum, en
de plaatselijke media, die ons
weer ondersteunden om onze
doelstelling: "het bevorderen
en verbreiden van de kennis
omtrent de geschiedenis
van Zeist en wat daarmede
verband houdt, aismede het
aankweken van belangsteliing
daarvoor in ruime kring",
te
bereiken.
speciale editie van Seijst en
geheel gewijd aan het hon-
derdjarig bestaan van het
Christelijk Sanatorium. Deze
uitgave werd mogelijk gemaakt
door een financiele bijdrage
van de Raad van Bestuur van
Altrecht.
Aan het einde van 2003 had
de redactie een behoorlijke
buffer aan artikeien, maar
bijdragen zijn en blijven altijd
welkom.
BIJEENKOMST
BESTUUR EN
MEDEWERKERS
De jaarlijkse vrijwilligersbij-
eenkomst werd in november
2003 in het restaurant van het
Sanatorium gehouden. Na een
(historische) rondleiding over
het terrein en interessante
diapresentatie over het 'spoor'
in Zeist en het pand aan de
Namens het bestuur,
Flora de Vrijer, secretaris
Zeist 30 januari 2004
-ocr page 33-
MEDEDELINGEN VAN HET BESTUUR
Mededelingen van het bestuur
Bestuur
De voorzitter, J.B.M.P van Grunsven,
heeft zich niet herkiesbaar gesteld
voor een nieuwe bestuursperiode.
In onderling overleg heeft hij begin
januari 2004 het voorzitterschap van
het Zeister Historisch Genootschap
Van de Poll Stichting
neergelegd.
Boudewijn van Grunsven is meerdere
jaren bestuurslid geweest en heeft
ruim drie en een half jaar aan ons
Genootschap leiding gegeven. Gedu-
rende deze periode heeft hij blijk
gegeven van grote betrokkenheid en
inzet. Hiervoor spreken wij onze dank
aan hem uit.
Mw. Fl. de Vrijer is door het bestuur
als voorzitter a.i. benoemd.
Verhuizlng
Alle voorbereidingen voor de verhui-
zing naar de Middellaan 6 verlopen
naar wens.
De de Monte verLoren Stichting heeft
zich bereid verklaard alle verbou-
wings- en inrichtingskosten voor haar
rekening te nemen. Het pand wordt
verbouwd en geschikt gemaakt voor
het opslaan van onze waardevolle
collectie (o.a.een goede klimatisering
en beveiliging), een goede werkplek
voor de medewerkers, vergadermo-
gelijkheden voor het bestuur maar
vooral een goede studiemogelijkheid
voor onze bezoekers.
Op dit moment wordt de gehele col-
lectie geinventariseerd en waar nodig
schoongernaakt.
Zoals het er nu naar uitziet is de
verhuizing in februari/maart 2004.
Wanneer de officiele opening is wordt
nog nader bekend gemaakt.
Website
In het vorige nummer is u de intro-
duce van de website: www.zeist-
historie.nl gemeld. Het blijkt dat nu
veel meer mensen dan voorheen ons
weten te vinden met hun vragen en al
diverse nieuwe donateurs hebben we
op deze manier mogen verwelkomen.
Aan u alien de vraag, wilt u zoveel
mogelijk mensen in uw omgeving op
onze website wijzen. Wij zijn inmid-
dels bezig om nog meer informatie
via de website ter beschikking te
stellen.
Wilhelmina met helm in Londen
Het ZHG heeft van J.L. Westerhof
een zilveren "Wilhelmina" gulden
met het jaartal 1940 ontvangen.
53
-ocr page 34-
MEDEDEUNGEN VAN HET BESTUUR
Het bijzondere van deze munt is dat
koningin Wilhelmina voorzien is van
een helm en dat de tekst is veran-
derd in "Wilhelmina in Londen". De
graveur van deze munt was J. Lam-
merts van Bueren, schoonvader van
de schenker.
Het is een tijdens de Tweede Oorlog
door het verzet uitgegeven guldens
(en rijksdaalders). De guldens
werden door onderduikers bewerkt.
De opbrengst van rond de vijfentwin-
tig gulden per stuk kwam ten goede
aan het verzet. Er zijn veel imitaties
en een naslag in omloop, waaronder
ook guldens met het jaar 1939. Het
is niet bekend hoeveel exemplaren
ervan in omloop zijn gebracht. In de
muntencatalogus komt de bijzondere
munt niet voor, omdat het geen
gangbare munt was voor het beta-
lingsverkeer.
Het bestuur is de gever zeer erkente-
lijk voor deze schenking en hoopt nog
vele schenkingen in de toekomst te
kunnen melden.
Nieuw Zeist 1988-2003
Met genoegen heeft het Zeister
Historisch Genootschap het eerste
exemplaar van een klein, maar mooi
boekje aan de auteur ervan, de heer
L Visser, aangeboden. De heerVisser
is de autoriteit op het gebied van de
kennis*an de straatnamen in Zeist.
Het boekje is een aanvulling op het
bekende boek van de heer Vissser:
Straatnamen van Zeist, waarvan de
laatste uitgave van 1988 was.
Het nieuwe boekje is te koop voor
donateurs voor 6,00 en voor de
overigen 7,50. Het boekje is vanaf
eind maart in het pand aan de Mid-
dellaan 6 te koop.
Over de Liefde
Onder de titel "Over de Liefde" is
recent door de gemeente Zeist een
publicatie uitgebracht: over kunst in
de openbare ruimte in Zeist.
Belangstellenden worden van harte
uitgenodigd voor een lezing op basis
van de genoemde publicatie. Het
wordt een virtuele wandeling langs
beelden, parken en monumenten
in Zeist o.l.v. wethouder WJ.M. den
Heijer, portefeuillehouder Ruimtelijke
ordening, Kunst en cultuur.
Deze avond wordt gehouden op don-
derdag 18 maart in de gemeentezaal
van de Thomaskerk aan de Oranje
Nassaulaan in Zeist. Aanvang 20.00
uur. De toegang is gratis.
Nieuwe donateurs
Mw. M.T. C. van Hal-
van der Kleij
Zeist
Mw. M.T.C. Kroep-Helsdingen
Zeist
RE. van der Werf
Zeist
H.A.G. Kelder
Zeist
G.L Witteveen
Zeist
A.H.G. de Sain
Houten
W. Mekkes
Zeist
G.H. Blijham
Zeist
M. van Witsen
Zeist
Ds. J.W.Th. Rapparlie
Zeist
W.R Vernoolj
Zeist
J.R Molenaar
Zeist
H. de Bree
Zeist
J. Prins
Zeist
M.J.G.M.G. Moulart
Zeist
Donateurstand
Februari 2004
780
M
mmm
-ocr page 35-
Inhoudsopgave 2003
Artikel                                                                                            Auteur
1. Artikelen
Het Gerodorp alleen nog te zien op foto of film                                 Schuiler tot Peursum
Een logeerpartij te Zeist in 1878                                                      Boucher, N.
Poging totvermaak van Canadesemilitairen in 1945                         Rhoen, R.P.M.
Prentbriefkaarten van de oostelijke entree van Zeist                         Heimel, J.H.
De particuliere begraafplaats van de familie Nepveu op Dijnselburg Rhoen, R.P.M
Boerenbouw, thema open monumentendag 2003                              Efdee, drs R.
De bouwgeschiedenis van het Chnstelijk Sanatorium                       Mens, N.
Meer hotel dan hospitaal                                                                Rhoen, R.P.M.
Van Christeiijk Sanatorium tot Altrecht                                            Vrijer, Fl. de
Beeldenuit Zeist                                                                             Visser, L.
Totte eniger tijd ook bij hetvolkdewetenschapder                        Rhoen, R.P.M.
hygiene meer zal zijn doorgedrongen
Over de heide die ooit tussen Zeist, Driebergen en                           Loenen, R,
Woudenberg lag
De verwarring rond het Kamp van Zeist                                            Rhoen, R.P.M.
De restauratie van de Pyramide van Austerlitz
2 Verenigingsnieuws
Verslag van het bestuur over 2002
Mededelingen van het bestuur
Mededelingen van het bestuur
Mededelingen van het bestuur
Nieuwe donateurs
Nieuwedonateurs
Nieuwe donateurs
b:z
1
22
1
25
2
37
2
57
2
5H
3
72
E
4
F
13
E
33
4
105
4
112
UE
119
4
126
■1
'33
'
^6
1
33
3
99
4
133
:
34
2
68
4
134
1
15
1
15
3 Diversen
Inhoudsopgave 2001
Inhoudsopgave 2002
-ocr page 36-
Zeister Historisch Genootschap
Van de Poll Stichting
Het Zeister Historisch Genootschap Van de
Poll Stichting, voorheen de Van de Poll
Stichting, is opgericht in 1951. De stichting
heeft ten doel het bevorderen en verbrei-
den van de kennis omtrent de geschiedenis
van Zeist en wat daarmee verband houdt,
alsmede het aankweken van belangstelling
daarvoor in ruime kring. De stichting tracht
dit doel te bereiken door:
♦    het verzamelen van , platen, kaarten,
foto's, films, hoeken, documenten, infor-
matiedragers en andere voorwerpen
betrekking hebbende op de geschiede-
nis van Zeist en wat daarmee verband
houdt.
♦    het bewaren, onderhouden en expose-
ren van de gevormde collectie;
♦    het uitgeven van gescluiften en films;
♦    het organiseren van ten toons tcllingen,
lezingen, excursies en nlmvoorstellin-
gen.
,
.1
■ •
III ST\\
.....A .-.. : r
-ocr page 37-
Ifcift
«i
-ocr page 38-
rm
Inhoudsopgave
Kalender van keizerlijke, koninklijke en vorstelijke bezoeken aan Zeist,
R.P.M. Rhoen, mw. G.M. Servaas en L. Visser................... 39
Mededelingen van het bestuur.................................. 70
Seijst
Bulletin ter bevordering van de kermis
van de geschiedenis i>an Zeist
ISSN 1383-2867
Verschijnt 4x per jaar. Jaargang 34, nummer 2.
Juni 2004. Drukwerk; Gregorius, Zeist.
REDACTIECOMMISSIE
Jl. Verbeek, voorzitter. H.J. Kater, R.P.M. Rhoen,
mw. Ff. de Vrijer, redacteuren. F.Th.H. Ruys,
vormgever.
REDACTIEADRES VOOR KOPIJ
Postadres: Postbus 342,3700 AH Zeist
E-mail: info@zeist-historie.nl
Oe richtlijnen voor de auteurs zijn via de boven-
vermelde adressen verkrijgbaar.
POSTADRES
Aanmeldingen van nieuwe donateurs en adres-
wijzigingen kunnen schrifteiijk worden gemeld
via Postbus 342, 3700 AH Zeist en via net e-
mailadres:info@zeist-historie.nl. Giro 384 03 83
WEBSITE
www.zeist-historie.nl
DEADLINE
Bijdragen en mededelingen voor nummer 4 van
2004:15 September 2004.
Fotomateriaal
E.J.J. Muijsert, Zeist: Bezoeken op 1
juni 1987, 27 oktober 1987, 25 juni 1988,
5mli 1992, 2juli 1993.
L. Visser, Zeist: Bezoeken op 18 juli
I860, 17 oktober 1909, 8 mei 193!, 12
juli 1931.
Hotel Figi, Zeist: 1937, 1970, juli 1979.
Frederik Ruys, Zeist: 29 april 1999.
HAViltschut, Rijksjeugdinrichting Den
Engh, Den Dolder: 16 december 2003.
Overige illustraties zijn afkomstig van
het Gemeentearchief Zeist.
De auteurs
R.P.M. Rhoen (1951) is gemecnte-
archivaris in Zeist en lid van de redac-
tiecommissie van Seijst. Hij puhlicecrt
regelmatig over de geschiedenis van Zeist
in diverse tijdschriften.
Mw. G. Servaas (1959) is werkzaam
hij de afdeling archief van de gemeente
Zeist.
L. Visser (1925), oud-bestuurslid van
het Zeister Historisch Genootschap Van
de Poll Stichting, heeft zeer veel publica-
ties over tie geschiedenis van Zeist op
zijn naam staan en houdt lezingen met
diapresentatie.
-ocr page 39-
KALENDER VAN KEIZERLIJKE. KONINKLUKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS, L. VISSER
Gemeente met koninklijke aandacht
al die bezoeken konden in beeld worden
gebracht. Er zullen beslist bezoeken aan
prive-personen zijn gebracht die aan de
aandacht van de pers en het puhliek zijn
ontsnapt. Of dat men juist hun privacy
respecteerde en hen de kans bood om
te winkelen of te sporten; bijvoorbeeld
te golfen op De Pan. Het is bekend dat
koningin Juliana niet altijd gesteld was
op belangstelling van de pers. Zeker niet
als die haar kinderen gold. Hierop werd
nogmaals gewezen bij het bezoek van
prinses Margriet aan haar vriendinnetje
op de Berkenlaan in 1950.
Meer dan 125 aanwijsbare bezoeken
aan de gemeente Zeist is een respectabel
aantal. Het belangrijkste bezoek is wel het
werkbezoek geweest van koningin Juliana
op 2 juni 1961. Het thema van dat bezoek
luidde 'Het opvangen van de groei na de
oorlog van circa 38.000 tot circa 53.000
inwoners'. Het Koninklijk bezoek begon
om 9.30 uur en duurde tot 16.30 uur.
In een dubbelnummer van Seijst
in 2002 (p. 67 e.v.) werden de Zeister
bedrijven genoemd die het predikaat
'Koninklijk' of Hofleverancier mochten
ontvangen. De auteurs van dat artikel
waren de heren Van der Burg en Rhoen.
Het was voor velen een verrassing te lezen
dat het zoveel waren. Ook nu zullen veel
lezers weer verrast zijn van de vele bezoe-
ken en van de vele foto's die van deze
bezoeken getuigen. Aanleiding voor het
opstellen van de Kalender van keizerlijke,
koninklijke en vorstelijke bezoeken aan Zeist
was het artikel 'Voorgeschiedenis van de
Oranjevereniging te Zeist1, eveneens van
de heren Van der Burg en Rhoen, in Seijst
(2000, p. 39 e.v.). De feestelijkheden
random de Koninklijke familie na 1910
worden door de heer Visser beschreven
in het in 1990 uitgegeven boekje 'Een
historisch overzicht. Tachtig jaar Oranje-
feesten.'. De conclusie mag luiden: Zeist is
een vorstelijke plaats.
R.P.M.RHOEN • G.M.SERVAAS • L.VISSER
Koningin Emma (18584934)
begon na het overlijden van
koning Willem III in 1890
een charmeoffensief onder het
motto 'We zijn er nog'. Zij ging
met de jonge koningin Wil-
helmina (18804962) overal
in het land steden en dorpen
bezoeken.
De Kalender van keizerlijke, koninklijke
en vorstelijke bezoeken aan Zeist
geeft
een inkijk in de belangstelling van de
koninklijke familie voor Zeist. De Kalen-
der
begint echter met een koninklijk
verhlijf in Zeist in 1672.
In dit overzicht zijn zowel officiele als
prive-bezoeken opgenomen. In de lijst
staan niet alle bezoeken. Prins Bernhard
heeft bijvoorbeeld zeer vaak het Militair
Luchtvaart Museum bezocht, maar niet
-ocr page 40-
KALENDER VAN KEIZERLUKE. KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L VISSER
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST
Scaramea
In 2000 fuseerde het consulting- en e-
commercebedrijf Clockwork met Scara-
mea, onderdeel van de Achmea Groep.
Een van de oprichters van Clockwork in
1996 was prins Bernhard jr. Na dc fusie
werd hij directeur bij Scaramea- Via een
management buy-out kochten de oprich-
ters van Clockwork in 2001 het bedrijf
terug van Scaramea. Scaramea was geves-
tigd in Zeist op het adres Handelsweg 2.
Er werd ook kantoorgehouden op de 2e
Hogeweg.
Raad voor de
Transportveiligheid
Mr. Pieter van Vollenhoven vergadert
regelmatig in hotel Figi aan Het Rond in
zijn functie van voorzitter van de Raad
voor de Transportveiligheid.
Golfen: koninklijke sport
Koningin Juliana was en prins Bernhard
is Hd van de Utrechtse golfclub De Pan
aan de Amersfoortseweg. Prins Bernhard
golft sedert 1938 bij deze club. Koningin
Juliana bracht regelmatig een bezoek
aan De Pan. Ook andere leden van de
Koninklijke familie o.a. prinses Beatrix,
prins Claus en Mr. Pieter van Vollenho-
ven, bezoeken c.q. bezochten regelmatig
de golfbaan van De Pan.
Na het defile bij paleis Soestdijk op 30
april (tot 1980) gingen de leden van de
Koninklijke familie golfen bij De Pan.
De golfclub kent de Prins Bernhard Ont-
bijtwedstrijd. Deze golfwedstrijd neemt
een aanvang tussen 6.00 en 6.30 uur.
Een aantal lokaties en bedrijven dat een speciale band onder^
houdt met de Koninklijke familie.
Ewijckshoeve
Het landgoed Ewijckshoeve aan de Soest-
dijkerweg 12 te Den Dolder ter grootte
van 574 hectare werd in 1871 aangekocht
door prins Willem Frederik Hendrik 'de
Zeevaarder', een broer van koning Willem
III. Hij was ook eigenaar van paleis Soest-
dijk. Na zijn overlijden, hij overleed in
1879, verkochten zijn erfgenamen in 1883
deze bezitting. Regelmatig werd Ewijcks-
hoeve door leden van het Koninklijk
Huis bewoond. Koningin Emma verbleef
er regelmatig.
Leveranciers van het hof
maison KUiPERKoningin Juliana en de
prinsessen Beatrix, Irene en Margriet
winkelden regelmatig hij Maison Kuiper,
een modezaak voor haute-confection en
haute-fourrure, aan de Slotlaan 40-44, en
woonden haar modeshows bij.
RUYS' MEUBILEERINRICHTING
Ruys' Meubileerinrichting, gevestigd in
het Figi-complex hoek Het Rond / Dorps-
straat en nadien - onder de naam Ruys
Interieurs - op Bloemenheuvel aan de
Utrechtseweg, is betrokken geweest bij de
monumentale interieurreconstructie van
paleis Soestdijk, Huis ten Bosch, paleis
Noordeinde, het Paleis op de Dam en
paleis Het Loo.
Ook was Ruys betrokken bij de stoffering
van de koninklijke wachtkamers van dc
stations Baarn en Holland Spoor in Den
Haag en van de koninklijke lijkkoets.
Prinses Margarita van Bourbon Parma
werkte in 1998 bij Ruys Interieurs.
Een van de laatste projecten van Jan Ruys
betrof de beide knielkussens in de Nieuwe
Kerk in Amsterdam bij gelegenheid van
het huwelijk van prins Willem-Alexander
en prinses Maxima.
40
-ocr page 41-
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS. L
KALENDER VAN KEIZERLUKE. KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST
Vorstelijk Zeist
Een aantal lokaties en bedrijven dat een speciale band onder'
houdt met de Koninklijke familie.
Scaramea
In 2000 fuseerde het consulting- en e-
commercebedrijf Clockwork met Scara-
mea, onderdeel van de Achmea Groep.
Een van de oprichters van Clockwork in
1996 was prins Bernhard jr. Na de fusic
werd hij directeur bij Scaramea. Via een
management buy-out kochten de oprich-
ters van Clockwork in 2001 het bedrijf
terug van Scaramea. Scaramea was geves-
tigd in Zeist op het adres Handelsweg 2.
Er werd ook kantoorgehouden op de 2e
Hogeweg.
Raad voor de
Transportveiligheid
Mr. Pieter van Vollenhoven vergadert
regelmatig in hotel Figi aan Het Rond in
zijn functie van voorzitter van de Raad
voor de Transportveiligheid.
Golf en: koninklijke sport
Koningin Juliana was en prins Bernhard
is lid van de Utrechtse golfclub De Pan
aan de Amersfoortseweg. Prins Bernhard
golft sedert 1938 bij deze club. Koningin
Juliana bracht regelmatig een bezoek
aan De Pan. Ook andere leden van de
Koninklijke familie o.a. prinses Beatrix,
prins Claus en Mr. Pieter van Vollenho-
ven, bezoeken c.q. bezochten regelmatig
de golfbaan van De Pan.
Na het defile bij paleis Soestdijk op 30
april (tot 1980) gingen de leden van de
Koninklijke familie golfen bij De Pan.
De golfclub kent de Prins Bernhard Ont-
bijtwedstrijd. Deze golfwedstrijd neemt
een aanvang tussen 6.00 en 6.30 uur.
Ewijckshoeve
Het landgoed Ewijckshoeve aan de Soest-
dijkerweg 12 te Den Dolder ter grootte
van 574 hectare werd in 1871 aangekocht
door prins Willem Frederik Hendrik 'de
Zeevaarder', een hroer van koning Willem
III. Hij was ook eigenaar van paleis Soest-
dijk. Na zijn overlijden, hij overleed in
1879, verkochten zijn erfgenamen in 1883
deze bezitting. Regelmatig werd Ewijcks-
hoeve door leden van het Koninklijk
Huis bewoond. Koningin Emma verbleef
er regelmatig.
Leveranciers van het hof
maison KUlPERKoningin Juliana en de
prinsessen Beatrix, Irene en Margriet
winkelden regelmatig bij Maison Kuiper,
een modezaak voor haute-confection en
haute-fourrure, aan de Slotlaan 40-44, en
woonden haar modeshows bij.
RUYS' MEUBILEEHINR1CHTING
Ruys' Meubileerinrichting, gevestigd in
het Figi-complex hoek Het Rond / Dorps-
straat en nadien - onder de naam Ruys
Interieurs - op Bloemenheuvel aan de
Utrechtseweg, is betrokken geweest bij de
monumentale interieurreconstructie van
paleis Soestdijk, Huis ten Bosch, paleis
Noordeinde, het Paleis op de Dam en
paleis Het Loo.
Ook was Ruys betrokken bij de stoffering
van de koninklijke wachtkamers van de
stations Baarn en Holland Spoor in Den
Haag en van de koninklijke lijkkoets.
Prinses Margarita van Bourbon Parma
werkte in 1998 bij Ruys Interieurs.
Een van de laatste projecten van Jan Ruys
betrof de beide knielkussens in de Nieuwe
Kerk in Amsterdam bij gelegenheid van
het huwelijk van prins Willem-Alexander
en prinses Maxima.
41
-ocr page 42-
KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKUJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKUJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
4 maart 1814 Grootvorstin Catharina van
Rusland bezoekt de Evangelische Broe-
dergemeente.
5 juli 1814 Tsaar Alexander I van Rusland
bezoekt de Evangelische Broederge-
meente.
4 sept. - 8 oktober 1828 Prins Willem
Frederik Karel verblijft in het militaire
kamp bij Zeist.
7 juni 1837 Ontvangst van koning Willem
I in Huis ter Heide.
begin September 1853 Koning Willem III
bezoekt het militaire kamp bij Zeist.
Op 4 September stelt hij de prins van
Oranje, Willem Nicolaas Alexander Fre-
derik Karel Hendrik, voor.
s oktober 1806 Koning Lodewijk Napo-
leon bezoekt het Kamp van Zeist.
7 oktober 1811 Keizerin Marie Louise van
Frankrijk bezoekt de Evangelische Broe-
dergemeente.
JANUARI1814
Prinses Frederika Louise Wilhelmina van
Pruisen, echtgenote van koning Willem
I, bezoekt de Evangelische Broederge-
meente.
•   Prinses Frederika Sophia Wilhelmina
van Pruisen, weduwe van stadhouder
Willem V, bezoekt de Evangelische Broe-
dergemeente.
•   Prinses Frederika Louise Wilhelmina
van Nassau en Oranje, gehuwd met Karel
George August hertog van Brunswijk-
Lunenburg, bezoekt de Evangelische
Broedergemeente.
[AUGUSTUS            SEPTEMBER] 1854 Koning
Willem III bezoekt het militaire kamp.
28 juli 1896 Koningin Wilhelmina en
koningin Emma maken een stop bij het
Hotel det Broedergemeente (thans Her-
mitage) in de Dotpsstraat (thans genum-
merd aan Het Rond).
-* i - 10 juu 1672 Koning Lodewijk XIV
van Frankrijk verblijft in Zeist in het huis
van de schout naast de kerk (het latere
Veelzigt) aan de Dorpsstraat.
juni - Augustus 1787 Stadhouder Willem
V bezoekt diverse keren het militaire
kamp te Zeist.
V louder
lV
1806        1811 Keizerin Marie Louise 1828 Prins 1837 Koning 1853,1854
Koning 1814 Pr. Wilhelmina en Pr. Frederik Willem I                Koning
Lodewijk Louise van Nassau en Oranje                                         Willem III
Napoleon en Grootvorstin Catharina en
Tsaar Alexander I van Rusland
1787:- i
YX 11
1896
Koningin
Wilelmina en
Koningin Emma
-ocr page 43-
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKUJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLUKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
7 juni 1837 Ontvangst van koning Willem
I in Huis ter Heide.
begin September 1853 Koning Willem III
bezoekt het militaire kamp bij Zeist.
Op 4 September stelt hij de prins van
Oranje, Willem Nicolaas Alexander Fre-
derik Karel Hendrik, voor.
4 maart 1814 Grootvorstin Catharina van
Rusland bezoekt de Evangelische Broe-
dergemeente.
5 juli 1814 Tsaar Alexander I van Rusland
bezoekt de Evangelische Broederge-
5 oktober 1806 Koning Lodewijk Napo-
leon bezoekt het Kamp van Zeist.
7 oktober 1811 Keizerin Marie Louise van
Frankrijk bezoekt de Evangelische Broe-
dergemeente.
JANUARI 1814
Prinses Frederika Louise Wilhelmina van
Pruisen, echtgenote van koning Willem
I, bezoekt de Evangelische Broederge-
meente.
■ Prinses Frederika Sophia Wilhelmina
van Pruisen, weduwe van stadhouder
Willem V, bezoekt de Evangelische Broe-
dergemeente.
• Prinses Frederika Louise Wilhelmina
van Nassau en Oranje, gehuwd met Karel
George August hertog van Brunswijk-
Lunenburg, bezoekt de Evangelische
Broedergemeente.
[AUGUSTUS            SEPTEMBER]1854 Koning
Willem III bezoekt het militaire kamp.
28 juli 1898 Koningin Wilhelmina en
koningin Emma maken een stop bij het
Hotel der Broedergemeente (thans Her-
mitage) in de Dorpsstraat (thans genum-
merd aan Het Rond).
4 sept. - s oktober 1828 Prins Willem
Frederili Karel verblijft in het militaire
kamp bij Zeist.
■*• i - 10 juli 1672 Koning Lodewijk XIV
van Frankrijk verblijft in Zeist in het huis
van de schout naast de kerk (het latere
Veelzigt) aan de Dorpsstraat.
juni - Augustus 1787 Stadhouder Willem
V bezoekt diverse keren het militaire
kamp te Zeist.
•I
1787? a i louder
^ lltuV
1806 1811 Keizerin Marie Louise 1828 Prins 1837 Koning 1853,1854
Koning 1814 Pr. Wilhelmina en Pr. Frederik Willem I
                Koning
Lodewijk Louise van Nassau en Oranje                                         Willem III
Napoleon en Grootvorstin Catharina en
Tsaar Alexander I van Rusland
1896
Koningin
Wilelmina en
Koningin Emma
-ocr page 44-
KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKUJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST ■ R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKUJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L VISSER
15 Augustus 1907 Koningin Emma brengt
een bezoek aan het nationale muziek-
concours van het Koninklijke Zeister
Harmonie Muziekgezelschap (kzhm) in
het Walkartpark.
7 September 1908 Koningin Emma
bezoekt het Broeder- en Zusterplein.
27 Augustus 1909         Koningin Emma
bezoekt samen met haar nichten Elisabeth
en Victoria, prinsessen van Bentheim-
Steinfurt, de tuinbouwtentoonstelling
op de buitenplaats Schoonoord aan de
Driebergseweg.
                                     
2 September 1909 Prins Hendrik bezoekt
de tuinbouwtentoonstelling op de bui-
tenplaats Schoonoord. Hij bezoekt het
raadhuis aan de Donkerelaan (thans Het
Rond) voor het gebruiken van de lunch.
bouwtentoonstelling op de buitenplaats
Schoonoord aan de Driebergseweg.
14 September 1909 Koningin Emma
brengt een tweede bezoek aan de tuin-
A 13 Augustus 1902 Koningin Emma
bezoekt de bloemententoonstelling op de
buitenplaats Kersbergen aan de Utrecht-
seweg.
7 juli 1903 Koningin Emma opent het
Christelijk Sanatorium aan de Oude
Arnhemseweg.
herstellingsoord Rusthof voor vrouwe-
lijke patienten van 15 tot 25 jaar aan de
Slotlaan.
A is juli 1906 Koningin Emma bezoekt
de rozententoonstelling in hotel Bosch-
lust aan de Boslaan en aansluitend het
kinderherstellingsoord Bethanie en het
ZeisK- Groore Tumbouwrentaansreliimj,
Bezoek van H. M-Koninqm-riaeder.
13 AUGUSTUS
Koningin
Emma op
Kersbergen
7 JUL)
Koningin
Emma opent
Sanatorium
18 JULI
Koningin
Emma in hotel
Bosch lust
15 AUGUSTUS
Koningin
Emma in
Walkartpark
7 SEPTEMBER
Koningin
Emma op
Broeder- en 45
Zusterplein
-ocr page 45-
KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKUJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS, L. V1SSER
15 Augustus 1907 Koningin Emma hrengt
een bezoek aan het nationale muziek-
concours van het Koninklijke Zeister
Harmonie Muziekgezelschap (kzhm) in
het Walkartpark.
7 September 1908 Koningin Emma
bezoekt het Breeder- en Zusterplein.
27 Augustus 1909         Koningin Emma
bezoekt samen met haar nichten Elisabeth
en Victoria, prinsessen van Bentheim-
Steinfurt, de tuinbouwtentoonstelling
op de buitenplaats Schoonoord aan de
Driebergseweg.
                                     
2 September 1909 Prins Hendrik bezoekt
de tuinbouwtentoonstelling op de bui-
tenplaats Schoonoord. Hij bezoekt het
raadhuis aan de Donkerelaan (thans Het
Rond) voor het gebruiken van de lunch.
bouwtentoonstelling op de buitenplaats
Schoonoord aan de Driebergseweg.
14 September 1909 Koningin Emma
brengt een tweede bezoek aan de tuin-
Zei»r> Groore Tuinbouwrenroonsreillrtg.
Bezoek vsn H. li.Ktminqin-Maeder.
-ocr page 46-
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZ0EKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L VISSER
o ■
t
22 april 1927 Prins Hans Georg von
Schonaich-Carolath, oudste zoon van
de tweede gemalin van de Duitse keizer,
woont in Concertzaal Figi aan de Donke-
relaan de gastvoorstelling bij van de Fritz
Hirsch Operette 'Der Vetter aus Batavia'.
is September 1927 Koningin Emma
bezoekt de tentoonstelling 'Voorheen en
Thans' op de buitenplaats Kersbergen aan
de Utrechtseweg, georganiseerd ter gele-
genheid van het 25-jarig bestaan van de
Industrie- en Huishoudschool te Zeist.
8 September 1928 Prins Hendrik bezoekt
de wedstrijd voor transportcolonnes van
het Rode Kruis aan de Jagersingel, het
clubhuis van de vereniging 'De Neder-
landsche Padvinders', afdeling Zeist, en
het ziekenhuis, beide gelegen aan het
Mooie Laantje (thans Prof. Lorentzlaan).
23 December 1930 Prinses Juliana bezoekt
Jkvr. Louise Pauline (Lou) van de Poll,
dame du palais honoraire, van 1909 tot
1920 belast met de opvoeding van prinses
Juliana, in haar woning Beek en Royen in
de 2e Dorpsstraat.
i s mei 1931 Prinses Juliana opent het
Prinses Juliana Paviljoen van de Prins
Alexander Stichting, een inheriting voor
blinde kinderen beneden 13 jaar van het
'Instituut tot onderwijs aan blinden' te
Huizen, aan de Prins Alexanderweg 78
(later genummerd Korte Bergweg 8A) te
Huis ter Heide.
Het Prinses Juliana Paviljoen is een
inrichting voor blinde kinderen tot 19
jaar, die meer speciale Hchamelijke en
verstandelijke zorg nodig hebben.
29 Augustus 1911 Koningin Emma,
beschermvrouw van de stichting,
bezoekt het op 13 mei 1911 geopende
nieuwe gebouw van de Prins Alexander
Stichting, vereniging tot het geven van
voorbereidend onderwijs aan blinde kin-
deren, aan de Bergweg 231 (sinds 1915
Prins Alexanderweg genoemd) te Huis
ter Heide.
19 juu 1912 Koningin Emma bezoekt het
Rijksopvoedingsgesticht voor meisjes
Eikenstein aan de Utrechtseweg.
16 November 1916 Prins Hendrik neemt
deel aan een jachtpartij op de buiten-
plaats Wulperhorst aan de Tiendweg.
l oktober 1918 Koningin Emma bezoekt
het Christelijk Sanatorium aan de Oude
Arnhemseweg.
De lunch wordt gebruikt in Pasadena, de
buitenplaats van burgemeester Mr. J.C.
baron van Tuyll van Serooskerken, aan de
Verlengde Slotlaan.
A 12 juni 1931 Koningin Emma bezoekt
in hotel Figi aan de Donkerelaan (thans
Het Rond) een concert van de Maat-
schappij tot Bevordering der Toonkunst,
afdeling Zeist en Omstreken ter gelegen-
heid van het zestigjarig jubileum.
1 OKTOBER
Koningin
Emma bezoekt
Sanatorium
47
* 2 SEPT. 1909
Prins Hendrik
op Schoonoord
en Het Raad-
huis
f 14 SEPT. 1909
Koningin
Emma op
Schoonoord
29 AUGUSTUS
Koningin
Emma Prins
Alexander
Stichting
Koningin
Emma naar
Eikenstein
Prins Hendrik
naar
Wulperhorst
Koningin
Emma op
Schoonoord
46
-ocr page 47-
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLUKE EN VORSTELIJKE 8EZ0EKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, Q.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLUKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.RM. RHOEN. G.M. SERVAAS, L. VISSER
ML* "¥f
jjf** "I
23 December 1930 Prinses Juliana bezoekt
Jkvr. Louise Pauline (Lou) van de Poll,
dame du palais honoraire, van 1909 tot
1920 belast met de opvoeding van prinses
Juliana, in haar woning Beek en Royen in
de V Dorpsstraat.
4 8 mei 1931 Prinses Juliana opent het
Prinses Juliana Paviljoen van de Prins
Alexander Stichting, een inrichting voor
blinde kinderen beneden 13 jaar van het
'Instituut tot onderwijs aan blinden' te
Huizen, aan de Prins Alexanderweg 78
(later genummerd Korte Bergweg 8A) te
Huis ter Heide.
Het Prinses Juliana Paviljoen is een
inrichting voor blinde kinderen tot 19
jaar, die meer speciale lichamelijke en
verstandelijke zorg nodig hebben.
22 april 1927 Prins Hans Georg von
SchonaicrvCarolath, oudste zoon van
de tweede gemalin van de Duitse keizer,
woont in Concertzaal Figi aan de Donke-
relaan de gastvoorstelling bij van de Fritz
Hirsch Operette 'Der Vetter aus Batavia'.
is September 1927 Koningin Emma
bezoekt de tentoonstelling 'Voorheen en
Thans' op de buitenplaats Kersbergen aan
de Utrechtseweg, georganiseerd ter gele-
genheid van het 25-jarig bestaan van de
Industrie' en Huishoudschool te Zeist.
8 September 1928 Prins Hendrik bezoekt
de wedstrijd voor transportcolonnes van
het Rode Kruis aan de Jagersingel, het
clubhuis van de vereniging 'De Neder-
landsche Padvinders', afdeling Zeist, en
het ziekenhuis, beide gelegen aan het
Mooie Laantje (thans Prof. Lorentzlaan).
29 Augustus 1911 Koningin Emma,
beschermvrouw van de stichting,
bezoekt het op 13 mei 1911 geopende
nieuwe gebouw van de Prins Alexander
Stichting, vereniging tot het geven van
voorbereidend onderwijs aan blinde kin-
deren, aan de Bergweg 231 (sinds 1915
Prins Alexanderweg genoemd) te Huis
rer Heide.
19 juli 1912 Koningin Emma bezoekt het
Rijksopvoedingsgesticht voor meisjes
Eikenstein aan de Utrechtseweg.
16 November 1916 Prins Hendrik neemt
deel aan een jachtpartij op de buiten-
plaats Wulperhorst aan de Tiendweg.
1 oktober 1918 Koningin Emma bezoekt
het Christelijk Sanatorium aan de Oude
Arnhemseweg.
^a# *
1
De lunch wordt gebruikt in Pasadena, de
buitenplaats van burgemeester Mr. J.C
baron van Tuyll van Serooskerken, aan de
Verlengde Slotlaan.
* 12 juni 1931 Koningin Emma bezoekt
in hotel Figi aan de Donkerelaan (thans
Het Rond) een concert van de Maat-
schappij tot Bevordering der Toonkunst,
afdeling Zeist en Omstreken ter gelegen-
heid van het zestigjarig jubileum.
19 JULI
Koningin
Emma naar
Eikenstein
NOVEMBER
< 2 SEPT. 1909
Prins Hendrik
op Schoonoord
en Het Raad-
huis
< 14 SEPT. 1909 29 AUGUSTUS
Koningin          Koningin
Emma op Emma Prins
Schoonoord Alexander
Stichting
< 27 AUG. 1909
Koningin
Emma op
46 Schoonoord
Prins Hendrik
naar
Wulperhorst
Koningin
Emma bezoekt
Sanatorium 47
-ocr page 48-
¥
KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
23 December 1930 Prinses Juliana bezoekt
Jkvr. Louise Pauline {Lou) van de Poll,
dame du palais honoraire, van 1909 tot
1920 belast met de opvoeding van prinses
Juliana, in haar woning Beek en Royen in
de 2e Dorpsstraat.
i s mei 1931 Prinses Juliana opent het
Prinses Juliana Paviljoen van de Prins
Alexander Stichting, een inrichting voor
blinde kinderen beneden 13 jaar van het
'Instttuut tot onderwijs aan blinderV te
Huizen, aan de Prins Alexanderweg 78
(later genummerd Korte Bergweg 8A) te
Huis ter Heide.
Het Prinses Juliana Paviljoen is een
inrichting voor blinde kinderen tot 19
jaar, die meer speciale lichamelijke en
verstandelijke zorg nodig hebben.
22 april 1927 Prins Hans Georg von
Schonaich-Carolath, oudste zoon van
de tweede gemalin van de Duitse keizer,
woont in Concertzaal Figi aan de Donke-
relaan de gastvoorstelling bij van de Fritz
Hirsch Operette 'Der Vetter aus Batavia'.
15 September 1927 Koningin Emma
bezoekt de tentoonstelling 'Voorheen en
Thans' op de buitenplaats Kersbergen aan
de Utrechtseweg, georganiseerd ter gele-
genheid van het 25-jarig bestaan van de
Industrie- en Huishoudschool te Zeist.
8 September 1928 Prins Hendrik bezoekt
de wedstrijd voor transportcolonnes van
het Rode Kruis aan de jagersingel, het
clubhuis van de vereniging 'De Neder-
landsche Padvinders', afdeling Zeist, en
het ziekenhuis, beide gelegen aan het
Mooie Laantje (thans Prof. Lorentzlaan).
29 Augustus 1911 Koningin Emma,
beschermvrouw van de stichting,
bezoekt het op 13 mei 1911 geopende
nieuwe gebouw van de Prins Alexander
Stichting, vereniging tot het geven van
voorhereidend onderwijs aan blinde kin-
deren, aan de Bergweg 231 (sinds 1915
Prins Alexanderweg genoemd) te Huis
ter Heide.
19 juli 1912 Koningin Emma bezoekt het
Rijksopvoedingsgesticht voor meisjes
Eikenstein aan de Utrechtseweg.
is November 1916 Prins Hendrik neemt
deel aan een jachtpartij op de buiten-
plaats Wulperhorst aan de Tiendweg.
1 oktober 1918 Koningin Emma bezoekt
het Christelijk Sanatorium aan de Oude
Arnhemseweg.
De lunch wordt gebruikt in Pasadena, de
buitenplaats van burgemeester Mr. J.C.
baron van Tuyll van Serooskerken, aan de
Verlengde Slotlaan.
■*■ 12 juni 1931 Koningin Emma bezoekt
in hotel Figi aan de Donkerelaan (thans
Het Rond) een concert van de Maat-
schappij tot Bevordering der Toonkunst,
afdeling Zeist en Omstreken ter gelegen-
heid van het zestigjarig jubileum.
16 NOVEMBER
Prins Hendrik
naar
Wulperhorst
19 JULI
Koningin
Emma naar
Eikenstein
< 2 SEPT. 1909
Prins Hendrik
op Schoonoord
en Het Raad-
huis
< 14 SEPT. 1909 29 AUGUSTUS
Koningin          Koningin
Emma op Emma Prins
Schoonoord Alexander
Stichting
< 27 AUG. 1909
Koningin
Emma op
46 Schoonoord
Koningin
Emma bezoekt
Sanatorium 47
-ocr page 49-
KALENDER VAN KEIZERLIJKE. KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS. L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
20 November 1936 Prinses Juliana en prins
Bernhard bezoeken de familie Van de Poll
in haar woning Beek en Royen in de 2e
Dorpsstraat.
van koningin Fabiola van Belgie) ver-
blijven een half jaar in hotel Figi aan de
Donkerelaan.
Zij krijgen er onder meer bezoek van prin-
ses Maria Christina de Borbon, Infanta
van Spanje (dochter van Alfonso XIII) en
enkele Duitse vorsten.
29 September 1937 De Duitse ex-keizer
Wilhelm II brengt een bezoek aan Mr.
W.H.J. Blanckenhagen op zijn bui-
tenplaats Livland (thans Lommerlust
genoemd) aan de Utrechtseweg.
is November 1937 Prinses Hermine von
Schonaich-Carolath, geboren prinses
Reuss, gemalin van de Duitse keizer
Wilhelm II, bezoekt op het Zusterplein
de bazaar en de poppententoonstelling,
waar enkele poppen van prinses Juliana
tentoongesteld worden, ten bate van het
Zeister Kinderheim van de Evangelische
Broedergemeente.
17 November 1937 Prinses Juliana bezoekt
met klein gevolg de familie Van de Poll
in haar woning Beek en Royen in de 2e
Dorpsstraat.
28 juni 1938 Prins Bernhard bezoekt de
receptie op de buitenplaats Livland (thans
Lommerlust genoemd) aan de Utrechtse-
weg ter gelegenheid van het
voorgenomen huwelijk van Jkvr.
D.A. Pauw van Wieldrecht met
F.G.A.N. Burggraaf en Graaf zu
Dohna Schlodien.
12 Augustus 1938 Prins Bern-
hard aanwezig bij de opening
van het Nationaal Centrum op
de buitenplaats Schoonoord.
Osebo, waartoe prinses Juliana behoorde
en waarmee zij ging kamperen. Haar
zuster Clasina Maria Barger was hoofd
van de meisjesschool van de Broederge-
meente. Zij was op 19 maart 1932 gewond
geraakt bij een ontplofnng op school en
had daarbij brandwonden opgelopen.
4 Augustus 1932 Prinses Juliana bezoekt
de familie Van de Poll in haar woning
Beek en Royen in de 2e Dorpsstraat.
20 april 1934 Prinses Juliana bezoekt de
familie Van de Poll in haar woning Beek
en Royen in de 2e Dorpsstraat.
2 juli 1935 De hofauto met daarin prinses
Juliana stopt voor de banketbakkerij van
J. Harwijne aan de Amersfoortseweg 10G
in Huis ter Heide voor het doen van
inkopen.
Hierhij is ook aanwezig prins Wilhelm von
Wied, koning van Albanie (1914)- Vooraf
wordt de lunch gebruikt in het tegenover
gelegen hotel Figi aan de Donkerelaan.
Daarna volgt een ontvangst in Pasadena,
de buitenplaats van burgemeester Mr. J.C.
baron van Tuyll van Serooskerken, ererid-
der, aan de Verlengde Slotlaan.
17 juli 1931 Koningin Emma bezoekt
de rozententoonstelling van de vereni-
ging Nos Jungunt Rosae, waarvan zij
beschermvrouw is, in de Concertzaal van
hotel Figi aan de Donkerelaan.
14 mei 1932 Prinses Juliana bezoekt de
dames Barger, Boulevard 1.
Maria Wilhelmina (Mary) Barger was
secretaresse van de Christelijke Jonge
Vrouwen Federatie. Hierbij was onder
andere aangesloten de kleine vereniging
▼ 13 juni 1931 Prins Hendrik bezoekt in
zijn functie van landcommandeur de Rid-
derdag van de Commanderij Nederland
van de Johanniter Orde in de raadszaal
van het raadhuis aan de Donkerelaan.
-*■ 1937 Negen Spaanse vluchtelingen
als gevolg van de Spaanse burgeroorlog,
onder wie graaf Ablitas en zijn broers
Fernando en Cesar de Aragon (de zonen
van de markies de casa Torres en ooms
22 APRIL
Pr. Hans Georg
von Schonaich-
Carolath in Figi
8 SEPTEMBER
Prins Hendrik
bezoekt
Rode Kruis
-ocr page 50-
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEiST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
20 November 1936 Prinses Juliana en prins
Bernhard bezoeken de familie Van de Poll
in haar woning Beek en Royen in de 2e
Dorpsstraat.
van koningin Fabiola van Belgie) ver-
blijven een half jaar in hotel Figi aan de
Donkerelaan.
Zij krijgen er onder meer bezoek van prin-
ses Maria Christina de Borbon, Infanta
van Spanje (dochter van Alfonso XIII) en
enkele Duitse vorsten.
29 September 1937 De Duitse ex-keizer
Wilhelm II brengt een bezoek aan Mr.
W.H.J. Blanckenhagen op zijn bui-
tenplaats Livland (thans Lommerlust
genoemd) aan de Utrechtseweg.
is November 1937 Prinses Hermine von
Schonaich-Carolath, geboren prinses
Reuss, gemalin van de Duitse keizer
Wilhelm II, bezoekt op het Zusterplein
de bazaar en de poppententoonstelling,
waar enkele poppen van prinses Juliana
tentoongesteld worden, ten bate van het
Zeister Kinderheim van de Evangelische
Broedergemeente.
17 November 1937 Prinses Juliana bezoekt
met klein gevolg de familie Van de Poll
in haar woning Beek en Royen in de 2e
Dorpsstraat.
28 juni 1938 Prins Bernhard bezoekt de
receptie op de buitenplaats Livland (thans
Lommerlust genoemd) aan de Utrechtse-
weg ter gelegenheid van het
voorgenomen huwelijk van Jkvr.
D.A. Pauw van Wieldrecht met
F.G.A.N. Burggraaf en Graaf zu
Dohna Schlodien.
Osebo, waartoe prinses Juliana behoorde
en waarmee zij ging kamperen. Haar
zuster Clasina Maria Barger was hoofd
van de meisjesschool van de Broederge-
meente. Zij was op 19 maart 1932 gewond
geraakt bij een ontplofring op school en
had daarbij brandwonden opgelopen.
4 Augustus 1932 Prinses Juliana bezoekt
de familie Van de Poll in haar woning
Beek en Royen in de 2e Dorpsstraat.
20 april 1934 Prinses Juliana bezoekt de
familie Van de Poll in haar woning Beek
en Royen in de 2C Dorpsstraat.
2 juli 1935 De hofauto met daarin prinses
Juliana stopt voor de banketbakkerij van
J. Harwijne aan de Amersfoortseweg 10G
in Huis ter Heide voor het doen van
inkopen.
▼ 13 juni 1931 Prins Hendrik bezoekt in
zijn hinctie van landcommandeur de Rid-
derdag van de Commanderij Nederland
van de Johanniter Orde in de raadszaal
van het raadhuis aan de Donkerelaan.
Hierbij is ook aanwezig prins Wilhelm von
Wied, koning van Albanie (1914)- Vooraf
wordt de lunch gebruikt in het tegenover
gelegen hotel Figi aan de Donkerelaan.
Daarna volgt een ontvangst in Pasadena,
de buitenplaats van burgemeester Mr. J.C.
baron van Tuyll van Serooskerken, ererid-
der, aan de Verlengde Slotlaan.
17 juli 1931 Koningin Emma bezoekt
de rozententoonstelling van de vereni-
ging Nos Jungunt Rosae, waarvan zij
beschermvrouw is, in de Concertzaal van
hotel Figi aan de Donkerelaan.
14 mei 1932 Prinses Juliana bezoekt de
dames Barger, Boulevard 1.
Maria Wilhelmina (Mary) Barger was
secretaresse van de Christelijke Jonge
Vrouwen Federatie. Hierbij was onder
andere aangesloten de kleine vereniging
-*■ 1937 Negen Spaanse vluchtelingen
als gevolg van de Spaanse burgeroorlog,
onder wie graaf Ablitas en zijn broers
Fernando en Cesar de Aragon (de zonen
van de markies de casa Torres en ooms
48
-ocr page 51-
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLUKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
■frpta
.1 1
bV^b^bf VI
^*m** i^pp
MVL- -
19 September 1945 Koningin Wilhelmina
bezoekt de schuilplaats voor onderduikers
in de woning van de heer P.D. Pool, oud-
directeur van de distributiedienst, aan de
Ernst Casimirlaan 2 en gaat daarna op
bezoek bij de familie Van de Poll in haar
woning Beek en Royen.
29 januari 1948 Prins Bernhard bezoekt in
zijn functie van Inspecteur-generaal van
de Landmacht het demobilisatiecentrum
Het Boschkamp (later Walaardt Sacre-
kamp genoemd) aan de Amersfoortseweg
41C te Huis ter Heide.
is oktober 1948 Koningin Juliana bezoekt
de Prins Alexander Stichting, een school
met internaat voor blinde kinderen, aan
de Prins Alexanderweg 78 te Huis ter
Heide om zich persoonlijk op de hoogte te
stellen van de stand van dit onderwijs.
22 maart 1950 Prinses Margriet gaat
naar het verjaardagsfeestje van haar
schoolvriendinnetje Astrid ('Asja') Kesler
(1943) aan de Berkenlaan.
4 25 februari 1952 Koningin Juliana
bezoekt de Zeister Industrie- en Huis-
houdschool aan de Tulpstraat 19 om zich
op de hoogte te stellen van de vernieuwde
onderwijsmethoden in het nijverheidson-
derwijs.
1953-59 Prinses Marijke (thans prinses
Christina) volgt een speciale opleiding aan de
Prins Alexander Stichting te Huis ter Heide,
een school voor slechtziende kinderen.
is januari 1953 Prinses Wilhelmina
bezoekt Jkvr. J.M.E. van de Poll in haar
woning Simarowa aan de Arnhemse
Bovenweg.
27 mei 1939 Prins Bernhard bij het Jagers-
huis aan de Jagersingel tijdens de twee-
daagse militaire prestatietocht.
4 juli 1939 Prinses Juliana bezoekt samen
met prinses Beatrix de tamilie Van de Poll
in haar woning Beek en Royen in de 2
Dorpsstraat. Zij reist in de auto van prins
Bernhard (autonummer L 33800). ▼
li februari 1939 Prins Bernhard neemt in
aanweztgheid van prinses Juliana en zijn
moeder prinses Armgard (A.K.A.A.O.
von Cramm, prinses van Lippe-Biester-
feld) deel aan de slipjacht en cross-coun-
try u.j.v. in het Zeisterbos. De start is op
het Slotplein. De lunch wordt gebruikt in
hotel Hermitage in de Dorpsstraat (thans
genummerd aan Het Rond).
                 
2 December 1949 Koningin Juliana en
prins Bernhard zijn als gast aanwezig op
een huntbal van de Koninklijke Neder-
landsche Jachtvereniging in hotel Kercke-
bosch aan de Arnhemse Bovenweg.
4 januari 1950 Koningin Juliana is aan-
wezig bij het afscheid van mevrouw M.W.
Barger als algemeen secretaresse van de
Christen Jonge Vrouwen Federatie op de
Ernst Sillemhoeve aan de Soestdijkerweg
10B.
■*■ 7 September 1939 Prins Bernhard
bezoekt het hoofdkwartier van het Veld-
leger. De Commandant Veldleger It.gen.
J.j.G. baron van Voorst tot Voorst en zijn
staf hebben tijdens de mobilisatie van
1 September tot 11 november 1939 hun
werk- en woonver trek ken in hotel Figi
aan de Donkerelaan. Andere onderdelen
van het hoofdkwartier liggen verspreid in
gebouwen in de omgeving.
^^w^
20 NOVEMBER
1937
29 SEPT.
15 NOV.
28 JUNI
12 AUG.
Pr. Juliana en
Broers
Ex-keizer
Pr. Hermine
Pr. Bernhard
Pr. Bernhard
Pr. Bernhard
De Aragon
Wiihelm II
17 NOV.
bezoekt
bezoekt
bezoeken fam.
in Figi
op Livland
Pr. Juliana
Livland
Schoonoord 51
Van de Poll
2 JULI
Pr. Juliana in
Huis ter Heide
14 MEI 1932       4 AUG. 1932
Prinses Juliana     Pr. Juliana
bezoekt   bezoekt tarn.
dames Barger    Van de Poll
20 APRII
Pr. Juliana
bezoekt fam
Van de Poll
4 17 JULI 1931
Koningin
Emma
4 12 JUNI1931
Koningin
Emma
< 13 JUNI 1931
Pr. Hendrik
naar gemeen-
23 DECEMBER               8 MEI
Pr. Juliana Pr. Juliana naar
bezoekt fam. Prins Alexan-
Van de Poll der Stichting bezoekt Figi tenuis, Figi en bezoekt Figi
Pasadena
50
-ocr page 52-
KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
de luchtstrijdkrachten het predikaat
'Koninklijke' ontvingen en hij tot Inspec-
teur-generaal van de Koninklijke Lucht-
macht werd benoemd.
29 September 1953 Koningin Juliana
bezoekt de conferentie van het cckp
(Contact Commissie Kerkelijk en Particu-
lier Initiatief inzake de Zorg voor gerepa-
trieerden) op de Ernst Sillem Hoeve aan
de Soestdijkerweg 10B in Den Dolder.
19 januari 1955 Prinses Margriet viert in
aanwezigheid van koningin Juliana haar
12e verjaardag in de Witte Hull aan de
Krakelingweg, een rust- en vakantieoord
van de Stichting De Zeemanspot voor
opvarenden en familie van de Koninklijke
Nederlandse Marine en de koopvaardij,
zeesleepvaart en zeevisserij.
                   
een bezoek aan het Protestants Tehuis voor
bejaarde gerepatrieerden Spathodea aan de
Oranje Nassaulaan.
2 april 1958 Prins Bernhard bezoekt de conferen-
tie van het studentenkorps van de Amsterdamse
Vrije Universiteit in Woudschoten aan de Wou-
denbergseweg en spreekt haar toe
4-7 juli i960, 3-8 juni 1961 Prins Louis Ferdinand
van Pruisen (kleinzoon van keizer Wilhelm en
hoofd van het Huis Hohenzollern) en zijn echt-
genote, grootvorstin Kira van Rusland, verblijven
in hotel Figi aan Het Rond.
25 juli i960 Prins Bernhard opent in zijn
functie van koninklijke commissaris van de
Luchtverkenners, een onderdeel van de padvin-
dersbeweging, het Dr. Plesmankamp in het Pad-
vindersbuitencentrum aan de Woudenbergseweg
39 te Austerlitz.
26  juni 1957 Prinses Margriet neemt als
lid van de Zeister ponyclub Schaerweijde
onder leiding van de heer W.A. Stotm
de Grave deel aan de jeugddemonstratie
ter gelegenheid van de nationale land-
bouwexpositie op het Veemarktterrein
in Utrecht.
is juli 1957 Koningin Juliana bezoekt
Jkvr. J.M.E. van de Poll in haar woning
Simarowa aan de Arnhemse Bovenweg.
8 November 1957 Prinses Margriet gaat
met verschillende vriendinnen naar dans-
les in hotel Figi aan Het Rond. Zij krijgt in
het seizoen 1957/'58 in hotel Figi dansles
van de hofdansleraar Eddy Kuipers uit
Den Haag. Koningin Juliana bezocht de
eerste dansles van haar dochter.
27  januari 1958 Koningin Juliana brengt
26 mei 1956 Ter gelegenheid van het veer-
tig jarig bestaan van het Nederlandse
Padvinders Gilde neemt prinses Marijke
(thans prinses Christina genoemd) als
kabouter deel aan het feest voor de
kabouters in het Molenbosch aan de
Driebergseweg.
23 December 1956 Koningin Juliana
bezoekt samen met de prinsessen Beatrix,
Irene, Margriet en Marijke (thans prinses
Christina genoemd) de gevluchte Hon-
gaarse studenten in het conferentieoord
Heerewegen aan de Driebergseweg.
15 mei 1957 Koningin Juliana bezoekt de
receptie van Jkvr. J.M.E. van de Poll in
hotel Figi ter gelegenheid van haar 85sce
verjaardag. Koningin Juliana bezoekt in
deze jaren in Figi ook andere, niet bekend
gemaakte particuliere ontvangsten.
22 februari 1956 Koningin Juliana
bezoekt ter gelegenheid van de internatio-
nale herdenking van de geboortedag van
Lord en Lady Baden Powell in gezelschap
van prinses Marijke (thans prinses Chris-
tina), zij draagt het kabouterunifbrm, het
Chr. Blindeninstituut Bartimeus aan de
Utrechtseweg 84, waar zij de kaarsencere-
monie van de Blauwe Vogels-padvinders-
groep 'Prinses Marijke' bijwoont.
■*■ s februari 1953 Koningin Juliana
bezoekt het evacuatiecentrum voor de
slachtoffers van de Watersnoodramp in
Slot Zeist.
27 maart 1953 Prins Bernhard neemt deel
aan een diner in hotel Kerckebosch aan
de Arnhemse Bovenweg na de plechtig-
heid op de vliegbasis Soesterberg, waarbij
< 11 FEB. 1939 4 27 MEI1939 < 4 JULI1939
Pr. Bernhard Pr. Bernhard Pr. Juliana
c.s. in Zeister bezoekt
           en Beatrix
Bos                  Jagershuis bezoekt fam.
Van de Poll
< 7 SEPT. 1939
Pr. Bernhard
bezoekt veldleger
in Figi
15 OKTOBER
Kon. Juliana
bezoekt
Pr. Alexander 53
Stichting
29 JANUARI
Pr. Bernhard
bezoekt
demobilisatie-
centrum
Kon. Wilhelmina
bezoekt onderduik-
adres en fam.
Van de Poll
52
-ocr page 53-
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
!
26 mei 1956 Ter gelegenheid van het veer-
26 juni 1957 Prinses Margriet neemt als
een bezoek aan het Protestants Tehuis voor
2004-11
tig jarig bestaan van het Nederlandse
lid van de Zeister ponyclub Schaerweijde
bejaarde gerepatrieerden Spathodea aan de
Padvinders Glide neemt prinses Marijke
onder leiding van de heer W.A. Storm
Oranje Nassaulaan.
(thans prinses Christina genoemd) als
de Grave deel aan de jeugddemonstratie
kabouter deel aan het feest voor de
ter gelegenheid van de nationale land-
2 april 1958 Prins Bernhard bezoekt de conferen-
1
kabouters in het Molenbosch aan de
bouwexpositie op het Veemarktterrein
tie van het studentenkorps van de Amsterdamse
Driebergseweg.
in Utrecht.
Vrije Universiteit in Woudschoten aan de Wou-
denbergseweg en spreekt haar toe
23 December 1956 Koningin Juliana
is juli 1957 Koningin Juliana bezoekt
bezoekt samen met de prinsessen Beatrix,
Jkvr. J.M.E. van de Poll in haar woning
4-7 juli i960, 3-8 juni 1961 Prins Louis Ferdinand
Irene, Margriet en Marijke (thans prinses
Simarowa aan de Arnhemse Bovenweg.
van Pruisen (kleinzoon van keizer Wilhelm en
Christina genoemd) de gevluchte Hon-
hoofd van het Huis Hohenzollern) en zijn echt-
gaarse studenten in het conferentieoord
8 November 1957 Prinses Margriet gaat
genote, grootvorstin Kira van Rusland, verblijven
Heerewegen aan de Driebergseweg.
met verschillende vriendinnen naar dans-
les in hotel Figi aan Het Rond. Zij krijgt in
in hotel Figi aan Het Rond.
is mei 1957 Koningin Juliana bezoekt de
het seizoen 1957/'58 in hotel Figi dansles
25 juli i960 Prins Bernhard opent in zijn
receptie van Jkvr. J.M.E. van de Poll in
van de hofdansleraar Eddy Kuipers uit
functie van koninklijke commissaris van de
hotel Figi ter gelegenheid van haar 85ste
Den Haag. Koningin Juliana bezocht de
Luchtverkenners, een onderdeel van de padvin-
verjaardag. Koningin Juliana bezoekt in
eerste dansles van haar dochter.
dersbeweging, het Dr. Plesmankamp in het Pad-
deze jaren in Figi ook andere, niet bekend
vindersbuitencentrum aan de Woudenbergseweg
gemaakte particuliere ontvangsten.
27 januari 1958 Koningin Juliana brengt
39 te Austerlitz.
1 1 11945| | | | | M 1 1 1 |MM6|
1 1 1 1 1 1 1 1 1 |1947| | |
MINI |19«| | | | | | | |* | | |1
949 |
^ 4&^^^^^^^^m
BwMMHNHHHHHPHBn^lfiPPIijH!^^
19 SEPT.
29 JANUARI 15 OKTOBER
Kon. Wilhelmina
Pr. Bernhard Kon. Juliana
i§§9
bezoekt onderduik-
bezoekt bezoekt
adres en fam.
demobilisatie- Pr. Alexander
53
Van de Poll
centrum Stichting
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEtST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
de luchtstrijdkrachten het predikaat
'Koninklijke' ontvingen en hij tot Inspec-
teur-generaal van de Koninklijke Lucht-
macht werd benoemd.
29 September 1953 Koningin Juliana
bezoekt de conferentie van het cckp
(Contact Commissie Kerkelijk en Particu-
lier Initiatief inzake de Zorg voor gerepa-
trieerden) op de Ernst Sillem Hoeve aan
de Soestdijkerweg 10B in Den Dolder.
19 januari 1955 Prinses Margriet viert in
aanwezigheid van koningin Juliana haar
12e verjaardag in de Witte Hull aan de
Krakelingweg, een rust- en vakantieoord
van de Stichting De Zeemanspot voor
opvarenden en familie van de Koninklijke
Nederlandse Marine en de koopvaardij,
zeesleepvaart en zeevisserij.
                   
22 februari 1956 Koningin Juliana
bezoekt ter gelegenheid van de Internatio-
nale herdenking van de geboortedag van
Lord en Lady Baden Powell in gezelschap
van prinses Marijke (thans prinses Chris-
tina), zij draagt het kabouteruniform, het
Chr. BHndeninstituut Bartimeus aan de
Utrechtseweg 84, waar zij de kaarsencere-
monie van de Blauwe Vogels-padvinders-
groep 'Prinses Marijke' bijwoont.
■*■ 5 februari 1953 Koningin Juliana
bezoekt het evacuatiecentrum voor de
slachtoffers van de Watersnoodramp in
Slot Zeist.
27 haart 1953 Prins Bernhard neemt deel
aan een diner in hotel Kerckebosch aan
de Arnhemse Bovenweg na de plechtig-
heid op de vliegbasis Soesterberg, waarbij
< 27 MEI1939 « 4 JUL! 1939
Pr. Bernhard Pr. Juliana
bezoekt
           en Beatrix
Jagershuis bezoekt fam.
Van de Poll
-ocr page 54-
KALENDER VAN KEIZCRUJKE, KONINKLUKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, Q.M. SERVAAS. L. VISSER
2 juni 1961 Werkhezoek van Koningin Juli-
ana aan de gemeente Zeist. Na ontvangst
op het kruispunt van de Soestdijkerweg
met de Embranchementsweg wordt een
bezoek gebracht aan de speeltuin in Den
Dolde
de Nederlandse Optiek- en
Instrumentenfabriek Dr. C.E. Bleeker n.v.
t2t aan de Thorbeckelaan, de oud-kamenier
van koningin Juliana mw. N.A. Matser-
Uiterwijk l3) wonende Johan de Wittlaan
43, de Zeister Werkplaats aan de Johan-
nes Postlaan, het raadhuis aan Het Rond
w, de Dieptetuin in het Valckenbosch |5t,
de Gemeentelijke Technische School aan
de Dijnselburgerlaan |6), de Gerofabriek
aan het Geroplein (71, het winkelcentrum
in de wijk Hoge Dennen-Kerckebosch
,81, de Evangelische Broedergemeente ,91
en de Medische Pedagogische Inrich-
tingen Zonnehuis VeldheinvStenia aan
de Utrechtseweg . Via Huis ter Heide
verlaat de Koningin de gemeente.1111 Het
bezoek aan mevrouw Matser was niet in
het offkiele programma opgenomen maar
was ingevoegd op een persoonlijke wens
van de koningin.
-ocr page 55-
KALENDER VAN KEiZERLIJKE, KONINKUJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
1
1
I
I
Jm0
2 juni 1961 Werkbezoek van Koningin Juli-
ana aan de gemeente Zeist. Na ontvangst
op het kruispunt van de Soestdijkerweg
met de Embranchementsweg wordt een
bezoek gebracht aan de speeltuin in Den
Dolder ni, de Nederlandse Optiek- en
Instrumentenfabriek Dr. C.E. BleekerN.v.
121 aan de Thorbeckelaan, de oud-kamenier
van koningin Juliana mw. N.A. Matser-
Uiterwijk (3' wonende Johan de Wittlaan
43, de Zeister Werkplaats aan de Johan-
nes Postlaan, het raadhuis aan Het Rond
w, de Dieptetuin in het Valckenbosch ™,
de Gemcentelijke Technische School aan
de Dijnselburgerlaan (6', de Gerofabriek
aan het Geroplein ,?t, het winkelcentrum
in de wijk Hoge Dennen-Kerckebosch
(", de Evangelische Broedergemeente ,sl
en de Medische Pedagogische Inrich-
tingen Zonnehuis Veldheim-Stenia aan
de Utrechtseweg ,10). Via Huis tet Heide
verlaat de Koningin de gemeente.111' Het
bezoek aan mevrouw Matser was niet in
het officiele programma opgenomen maar
was ingevoegd op een persoonlijke wens
van de koningin.
\+$
-ocr page 56-
ST
KALENDER VAN KE1ZERLIJKE, KONINKUJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKUJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIS! ■ R.P.M. RHOEN, G.M SERVAAS, L. VISSER
30 oktober 1963 Prinses Christina woont
in theater Figi de voordracht 'Over en van
Louis Couperus' van Albert Vogel bij.
28 oktober 19G4 Koningin Juliana opent
het wooncomplex Meijenhaghe voor
gepensioneerde wijkverpleegkundigen
van de Christina Vermeyden Stichting
aan de Schoolweg in Austerlitz.
             
4 16 September 1968 Prins Bernhard
opent het K.N.v.B.-sportcentrum aan de
Woudenbergseweg.
24 oktober 1966 Mr. Pieter van Vol-
lenhove, vaandrig bij de Koninklijke
Luchtmacht, begint met de vervulling
van een juridische functie bij het conv
mando Luchtverdediging gevestigd in
het Swagermankamp op de buitenplaats
Wulperhorst aan de Tiendweg.
17 mei 1969 Koningin Juliana bezoekt het
congres van de Soroptimisten in Slot
Zeist.
                                                     
a oktober 1969 Prins Claus opent het
gerestaureerde Slot Zeist.
                       
1
29 oktober 1966 Prinses Margriet aan-
wezig bij het kerkelijk huwelijk van Jkvr.
S.L.M. Rutgers van Rozenburg en Mr.
W.J.R. baron van Lynden in de Oude
Kerk aan de Dorpsstraat.
29 oktober 1967 Prinses Beatrix en prins
Claus hezoeken de Evangelische Broeder-
gemeente na de brand op het Broeder-
plein.
                                                     r
;_| QT-'K-L r
1970 Prinses Margriet
verlaat hotel Figi na
een receptie.
         
16 SEPTEMBER 1971
Prinses         Beatrix
bezoekt het Wereld
Natuur
           Fonds
en koopt van de Amerikaanse biologe
Barbara Harrison een zilveren aapje ten
behoeve van het World Wildlife Fund.
I
I
W* ^MHRMBJHPmBflMHH
^B^^^^^^^B^^BBB^BB^njB^BBBEtB^FEB^^99f^J9^^K9B^Kt^Bt&+
19 JANUARI
1953 -1959
22 FEBRUARI 26 MEI
23 DECEMBER
15 MEI - 26 JUNI < 18 JUU < 8 NOV. < 27 JAN. 1958
Verjaardagsfeest
Pr. Marijke volgt
Kon. Juliana Pr. Marijke als
Kon. Juliana en
Kon. Ponyclub Kon. Juliana Dansles Kon. Juliana
Pr. Margriet in
opleiding aan Prins
en Marijke kabouter in
prinsessen in
Juliana Pr. Margriet bezoekt fam. Margriet < 2 April
Witte Hull
-________________
Alexander Stichting
op Bartimeus Molenbosch
Heerewegen
in Figi Van de Poll in Figi Pr. Bernhard 57
< 29 SEPT.
Kon. Juliana
bezoekt Ernst
Sillem Hoeve
15 JANUARI   5 FEBRUARI                * 27 MAART
Pr. Wilhelmina   Kon. Juliana        Pr. Bernhard
bezoekt Jkvr.   bezoekt evacua-   bezoekt
Van de Poll   tiecentrum in      Kerckebosch
in Simarowa   Slot Zeist             en vliegbasis
25FEBRUARI
Kon. Juliana bezoekt
Industrie- en
Huishoudschool
« 2 DEC. 1949          i 4 JAN. 1950        4 22 MRT. 1950
Kon. Juliana en   Kon. Juliana     Pr. Margriet
Pr. Bernhard       bezoekt Ernst   bezoekt feestje
56 in Kerckebosch   Sillem Hoeve    schoolvriendin
-ocr page 57-
8
KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKLUKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
1
30 oktober 1963 Prinses Christina woont
in theater Figi de voordracht 'Over en van
Louis Couperus' van Albert Vogel bij.
28 oktober 1964 Koningin Juliana opent
het wooncomplex Meijenhaghe voor
gepensioneerde wijkverpleegkundigen
van de Christina Vermeyden Stichting
aan de Schoolweg in Austerlitz.
             
i 16 September 1965 Prins Bernhard
opent het K.N.v.B.-sportcentrum aan de
Woudenbergseweg.
24 oktober 1966 Mr. Pieter van Vol-
lenhove, vaandrig bij de Koninklijke
Luchtmacht, begint met de vervulling
van een juridische functie bij het com-
mando Luchtverdediging gevestigd in
het Swagermankamp op de buitenplaats
Wulperhorst aan de Tiendweg.
17 mei 1969 Koningin Juliana bezoekt het
congres van de Soroptimisten in Slot
Zeist.
                                                     
s oktober 1969 Prins Claus opent het
gerestaureerde Slot Zeist.
                       
29 oktober 1966 Prinses Margriet aan-
wezig bij het kerkelijk huwelijk van Jkvr.
S.L.M. Rutgers van Rozenburg en Mr.
W.J.R. baron van Lynden in de Oude
Kerk aan de Dorpsstraat.
29 oktober 1967 Prinses Beatrix en prins
Claus bezoeken de Evangelische Broeder-
gemeente na de brand op het Broeder-
plein.
                                                     
r10T!*T_noi
1970 Prinses Margriet
verlaat hotel Figi na
een receptie.
         
16 SEPTEMBER 1971
Prinses         Beatrix
bezoekt het Wereld
Natuur
           Fonds
en koopt van de Amerikaanse biologe
Barbara Harrison een zilveren aapje ten
behoeve van het World Wildlife Fund.
11952
1 .
1
1
Mft*PMW,l*lHi^f.. —
■■^■■IBIRMIMnHVBHBnH
■■■■■■■WPPPIIPJPJIP^
* 4 JAN.1950
< 22MRT. 1950
25 FEBRUARI
15 JANUARf
5 FEBRUARI
i 27 MAART
i 29 SEPT.
Kon. Juliana
Pr. Margriet
Kon. Juliana bezoekt
Pr. Wilhelmina
Kon. Juliana
Pr. Bernhard
Kon. Juliana
bezoekt Ernst
bezoekt feestje
Industrie- en
bezoekt Jkvr.
bezoekt evacua-
bezoekt
bezoekt Ernst
Sillem Hoeve
schoolvriendin
Huishoudschool
Van de Poll
tiecentrum in
Kerckebosch
Sillem Hoeve
in Simarowa
Slot Zeist
en vliegbasis
19 JANUARI
1953 -1959
22 FEBRUARI 26 MEI
23 DECEMBER
15 MEI 4 26 JUNI 4 18 JULI 4 8 NOV. 4 27 JAN. 1958
Verjaardagsfeest
Pr. Marijke volgt
Kon. Juliana Pr. Marijke als
Kon. Juliana en
Kon. Ponyclub Kon. Juliana Dansles Kon. Juliana
Pr. Margriet in
opleiding aan Prins
en Marijke kabouter in
prinsessen in
Juliana Pr. Margriet bezoekt fam. Margriet 4 2 April
Witte Hull
Alexander Stichting
op Bartimeus Molenbosch
Heerewegen
in Figi Van de Poll in Figi Pr. Bernhard 57
* 2 DEC. 1949
Kon. Juliana <
Pr. Bernhard
56 in Kerckebos(
-ocr page 58-
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS. L. VISSER
KAI ENDER VAN KEIZERLUKE. KONINKLIJKE EM VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS. L. VISSER
1 i
»■&*'■■■■■■■'■ \mk
r^*4l ILJB
1 ' P
Vlr isMHnSI
i 9 September 1977 Prinses Beatrix
woont in Slot Zeist een modeshow bij
georganiseerd door het weekblad Ele-
gance ten bate van het Prinses Beatrix
Fonds.
21 april 1978 Prinses Margriet woont in
Slot Zeist het congres van de 25 jarige
International Police Association bij. ►
29 September 1978 Prins Bernhard woont
samen met prins Hans-Adam van Liech-
tenstein en zijn vrouw gravin Marie
Kinsky von Wchinitz en Tettau het jaar-
congres van het Internationaal Kastelen
Instituut in Slot Zeist bij. ( ► pag. 60)
is februari 1979 Koningin Juliana
bezoekt het c.i.v.o. (Centraal Instituut
voor Voedingsonderzoek van tno) aan de
Utrechtseweg.
                                       
4 juni 1974 Prinses Beatrix brengt een
bezoek aan de Rijksdienst voor de Monu-
mentenzorg aan het Broederplein. Zij zit
een vergadering voor over de restauratie
van het paleis Het Loo in Apeldoorn.
is December 1974 Prins Claus bezoekt Slot
Zeist voor de opening van het Monumen-
tenjaar 1975.
                                       
sen, Gerrit Bolhuis, Eric Claus, Piet Esser,
Pieter d'Hont, Charlotte van Pallandt,
Geert Steijn en Albert Termote worden
geexposeerd.
24 april 1976 Prins Friedrich Wilhelm en
prinses Ehrengard van Pruisen logeren op
hun huwelijksreis in hotel Figi aan Het
Rond.
3 juni 1977 Prins Bernhard woont in Slot
Zeist de bijeenkomst bij van de Vereni-
ging Export Bevordering ter gelegenheid
van het 25-jarig bestaan.
18 JUNI 1977 Prinses Beatrix en prins Claus
wonen in de Oude Kerk in de Dorpsstraat
een huwelijksinzegening bij van Alfred
Wilhelm Bauer en Elisabeth Jacoba
Swellengrebel, goede vrienden van het
prinselijke paar.
20 juni 1977 Jorge Guillermo, echtgenoot
van prinses Christina, winkelt met zijn
moeder Edema Mercedes Guillermo Mar-
rero op de Slotlaan onder andere bij de
damesmodezaak Lady L Mode, Slotlaan
232, en bezoekt het Golden Tulip hotel
Figi aan Het Rond.
■* 28 Augustus 1973 Prins Claus opent
het nieuwe gebouwencomplex van de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg aan
het Broederplein.
1976 Prinses Beatrix bezoekt in Slot
Zeist de tentoonstelling 'Brons, Hout en
Steen', waar van 16 juni tot 19 augustus
werken van onder andere Mari Andries-
17 MEI 1969 >
Kon. Juliana
bezoekt             opent
Slot Zeist Slot Zeist
29 OKTOBER
Pr. Beatrix en
Pr. Claus bezoeken
Broederge mee nte
4-7JULI   25JULI                                         2 JUNI 3-8 JUNI
Pr. Louis  Pr. Bernhard bij   Werkbezoek Pr. Louis
Ferdinand van  Padvinders-                  Juliana Ferdinand van
Pruisen in Figi  buitencentrum                            Pruisen in Figi
24 OKTOBER   29 OKTOBER
Mr. Pieter van   Pr. Magriet
Vollenhove naar  in Oude Kerk
Wulperhorst
16 SEPTEMBER
Pr. Bernhard opent
k.n.v.b.-centrum
30 OKTOBER
Prinses Christina
in theater Figi
8OKTOBER
f i -Juliana opent
Meijenhaghe
59
58
-ocr page 59-
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLUKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS. L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLUKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
4 9 September 1977 Prinses Beatrix
woont in Slot Zeist een modeshow bij
georganiseerd door het weekblad Ele-
gance ten bate van het Prinses Beatrix
Fonds.
21 april 1978 Prinses Margriet woont in
Slot Zeist het congres van de 25 jarige
International Police Association bij.
29 September 1978 Prins Bernhard woont
samen met prins Hans-Adam van Liech-
tenstein en zijn vrouw gravin Marie
Kinsky von Wchinitz en Tettau het jaar-
congres van het Internationaal Kastelen
Instituut in Slot Zeist bij. ( pag. 60)
is februari 1979 Koningin Juliana
bezoekt het c.i.v.o. (Centraal Instituut
voor Voedingsonderzoek van tno) aan de
Utrechtseweg.
                                       
4 juni 1974 Prinses Beatrix brengt een
bezoek aan de Rijksdienst voor de Monu-
mentenzorg aan het Broederplein. Zij zit
een vergadering voor over de restauratie
van het paleis Het Loo in Apeldoorn.
is December 1974 Prins Claus bezoekt Slot
Zeist voor de opening van het Monumen-
tenjaar 1975.
                                        »
sen, Gerrit Bolhuis, Eric Claus, Piet Esser,
Pieter d'Hont, Charlotte van Pallandt,
Geert Steijn en Albert Termote worden
geexposeerd.
24 april 1976 Prins Friedrich Wilhelm en
prinses Ehrengard van Pruisen logeren op
hun huwelijksreis in hotel Figi aan Het
Rond.
3 juni 1977 Prins Bernhard woont in Slot
Zeist de bijeenkomst bij van de Vereni-
ging Export Bevordering ter gelegenheid
van het 25-jarig bestaan.
18 juni 1977 Prinses Beatrix en prins Claus
wonen in de Oude Kerk in de Dorpsstraat
een huwelijksinzegening bij van Alfred
Wilhelm Bauer en Elisabeth Jacoba
Swellengrebel, goede vrienden van het
prinselijke paar.
20 juni 1977 Jorge Guillermo, echtgenoot
van prinses Christina, winkelt met zijn
moeder Edenia Mercedes Guillermo Mar-
rero op de Slotlaan onder andere bij de
damesmodezaak Lady L Mode, Slotlaan
232, en bezoekt het Golden Tulip hotel
Figi aan Het Rond.
■*■ 28 Augustus 1973 Prins Claus opent
het nieuwe gehouwencomplex van de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg aan
het Broederplein.
1976 Prinses Beatrix bezoekt in Slot
Zeist de tentoonstelling 'Brons, Hout en
Steen', waar van 16 juni tot 29 augustus
werken van onder andere Mari Andries-
1967 | I I I
17 MEI1969 ►      8 OKT. 1969 ►
Kon. Juliana       Pr. Claus
bezoekt             opent
Slot Zeist         Slot Zeist 59
29 OKTOBER
Pr. Beatrix en
Pr. Claus bezoeken
Broedergemeente
4-7JULI   25JULI                                         2 JUNI 3-8 JUNI
Pr. Louis  Pr. Bernhard bij   Werkbezoek Pr. Louis
Ferdinand van  Padvinders-                  Juliana Ferdinand van
Pruisen in Figi  buitencentrum                            Pruisen in Figi
24 0KTOBER   29 OKTOBER
Mr. Pieter van   Pr. Magriet
Vollenhove naar   in Oude Kerk
Wulperhorst
I 8OKTOBER
ft"-*-Juliana opent
I Meijenhaghe
16 SEPTEMBER
Pr. Bernhard opent
K.N.v.B.-centrum
Prinses Christina
in theater Figi
58
-ocr page 60-
KALENDER VAN KEIZERLIJKE. KONINKUJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.RM. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKUJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.RM. RHOEN. G.M. SERVAAS, L. VISSER
15 mei 1979 Koningin Juliana opent het
vernieuwde kantoorgebouw van de
Vereniging Ziekenfondsen aan de Drie-
bergseweg.
6 November 1980 Prinses Juliana bezoekt
de Prins Alexanderstichting, het instituut
voor slechtziende* kinderen aan de Prins
Alexanderweg 78 te Huis ter Heide voor
het bijwonen van een herdenkingssamen-
komst ter gelegenheid van het honderdja-
rig hestaan.
* Vanaf 1951 voor kinderen met een beperkt
gezichtsvermogen; daarvoor voor blinde
kinderen.
4 oktober 1979 Koningin Juliana bezoekt
ter gelegenheid van het arscheid van P.J.
Verdam als Commissaris van de Koningin
Slot Zeist. Daarna gebruikt zij de kofneta-
fel ten huize van de heer Verdam aan de
Homeruslaan.
is januari 1980          Prins         Bernhard
reikt tijdens een hippische conferentie op
Slot Zeist onderscheidingen uit aan land-
genoten die zich verdienstelijk hebben
gemaakt voor de paardensport.
24 APRIL 1980 Prins Claus, in zijn functie
van speciale adviseur van de minister voor
Ontwikkelingssamenwerking, is aanwezig
bij de opening van het kantoor van icco
(Interkerkelijke Coordinate Commissie
Ontwikkelingsprojecten; thans Interker-
kelijke Organisatie voor Ontwikkelings-
samenwerking) aan het Zusterplein.
15 September 1979 Prinses         Beatrix
woont het door de Polio Commissie Zeist
georganiseerde Zwaluwen Jeugd Actie op
het sportveldencomplex Dijnselburg aan
de Huis ter Heideweg bij en is toeschou-
wer bij de damesinterland voethalwed-
strijd Nederland-Zwitserland.
23 mei 1979 Prinses Beatrix woont in
het gebouw van de v.n.z. (Vereniging
Nederlandse Ziekenfondsen) aan de
Driebergseweg de Veiligheidsdag 'Kind
en ongeval' bij, georganiseerd door het
Veiligheidsinstituut in het Internationale
jaar van het kind en in het kader van het
tienjarig bestaan van de afdeling Veilig-
heid in de Prive-sfeer.
IS MEI ►
Kon. Juliana
bezoekt vnz
Pr. Beatrix
Dijnselburg
JULH979 Jorge Guillermo, echtgenoot
van prinses Christina, brengt een orien-
tatiebezoek aan het gerenoveerde Golden
Tulip hotel Figi aan Het Rond.
             
Op het congres van het Internationaal Kastelen Instituut waren aanwezig (vlnr):
Baron van Tuyll de Serooskerke. de Markies van Amodio. Z.K.H. prins Bernhard,
HH. DD. HH. de prins en prinses van Liechtenstein en de burgemeester van Zeist.
15 FEBR. '79 > 23 MEI >                JULI '79 * 4 OKT. ►
Kon. Juliana Pr. Beatrix Guillermo Kon. Juliana
bezoekt tno bezoekt vnz in Figi in Slot Zeist
28 AUGUSTUS
4JJN
Pr. Claus opent
Pr. B^f
gebouw
bezoel
Monumentenzorg
Monument
16 SEPTEMBER
Prinses Beatrix
bezoekt w.n.f.
3 JUNI 18 JUNI              < 20 JUNI           21 APRIL               29 SEPT.
Pr. Bernhard Pr. Beatrix Jorge           Pr. Margriet Pr. Bernhard
bezoekt en Claus in Guillermo in Slot Zeist in Slot Zeist
Slot Zeist Oude Kerk 9 sept. '77
Pr. Beatrix
18 DECEMBER 1976        < 26 APR. 1976
Pr. Claus bij opening Pr. Beatrix    Pr. Wilhelm en
Monumentenjaar bezoekt expositie-  Pr. Ehrengard van
Slot Zeist     Pruisen in Figi
60
-ocr page 61-
KALENDER VAN KEIZERLUKE. KONINKUJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS. L. VISSER
KALENDER VAN KEiZERUJKE. KONINKUJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS. L. VISSER
15 mei 1979 Koningin Juliana opent het
vernieuwde kantoorgebouw van de
Vereniging Ziekenfondsen aan de Drie-
bergseweg.
6 November 1980 Prinses Juliana bezoekt
de Prins Alexanderstichting, het instituut
voor slechtziende* kinderen aan de Prins
Alexanderweg 78 te Huis ter Heide voor
het bijwonen van een herdenkingssamen-
komst ter gelegenheid van het honderdja-
rig bestaan.
* Vanaf 1951 voor kinderen met een beperkt
gezichtsvermogen; daarvoor voor blinde
kinderen.
4 oktober 1979 Koningin Juliana bezoekt
ter gelegenheid van het afscheid van PJ.
Verdam als Commissaris van de Koningin
Slot Zeist. Daarna gebruikt zij de koffteta-
fel ten huize van de heer Verdam aan de
Homeruslaan.
18 januari 1980          Prins         Bernhard
reikt tijdens een hippische conferentie op
Slot Zeist onderscheidingen uit aan land-
genoten die zich verdienstelijk hebben
gemaakt voor de paardensport.
24 april 1980 Prins Claus, in zijn functie
van speciale adviseur van de minister voor
Ontwikkelingssamenwerking, is aanwezig
bij de opening van het kantoor van icco
(Interkerkelijke Coordinate Commissie
Ontwikkelingsprojecten; thans Interker-
kelijke Organisatie voor Ontwikkelings-
samenwerking) aan het Zusterplein.
15 September 1979 Prinses         Beatrix
woont het door de Polio Commissie Zeist
georganiseerde Zwaluwen jeugd Actie op
het sportveldencomplex Dijnselburg aan
de Huis ter Heideweg bij en is toeschou-
wer bij de damesinterland voetbalwed-
strijd Nederland-Zwitserland.
23 mei 1979 Prinses Beatrix woont in
het gebouw van de v.n.z. (Vereniging
Nederlandse Ziekenfondsen) aan de
Driebergseweg de Veiligheidsdag 'Kind
en ongeval' bij, georganiseerd door het
Veiligheidsinstituut in het internationale
jaar van het kind en in het kader van het
tienjarig bestaan van de afdeling Veilig-
heid in de Prive-sfeer.
15 SEPT. ►
Pr. Beatrix
Dijnselburg
15 MEI I
Kon. Juliana
bezoekt vnz
JULH979 Jorge Guillermo, echtgenoot
van prinses Christina, brengt een orien-
tatiebezoek aan het gerenoveerde Golden
Tulip hotel Figi aan Het Rond.             
Op het congres van het Internationaal Kastelen Instituut waren aanwezig (vlnr):
Baron van Tuyll de Serooskerke, de Markies van Amodio. Z.K.H. prins Bernhard,
HH. DD. HH. de prins en prinses van Liechtenstein en de burgemeester van Zeist.
15 FEBR. 79 * 23 MEI »              JULI '79 t 4 OKT. ►
Kon. Juliana Pr. Beatrix Guillermo Kon. Juliana
bezoekt tno bezoekt vnz in Figi in Slot Zeist
i
4JU«
Pr. Beat x
bezod
Monument uorg
16 SEPTEMBER
Prinses Beatrix
bezoekt w.n.f.
28 AUGUSTUS
Pr. Claus opent
gebouw
Monumentenzorg
3 JUNI 18 JUNI              « 20 JUNI           21 APRIL               29 SEPT.
Pr. Bernhard Pr. Beatrix Jorge           Pr. Margriet Pr. Bernhard
bezoekt en Claus in Guillermo in Slot Zeist in Slot Zeist
Slot Zeist Oude Kerk 9 sept. '77
Pr. Beatrix
18 DECEMBER                                              1976 < 26 APR. 1976
Pr. Claus bij opening           Pr. Beatrix    Pr. Wilhelm en
Monumentenjaar bezoekt expositie-  Pr. Ehrengard van
Slot Zeist Pruisen in Figi
60
-ocr page 62-
op
.2,
KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONiNKLIJKE EN VORSTEUJKE BE20EKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS. L. VISSER
30 September 1987 Prins Bernhard bezoekt
in de functie van landcommandeur van
de Johanniter Ode in Nederland het
Henry Dunant Huis aan de Woudenberg-
seweg 54-
(d.o.g.), de protestantse organisatie voor
bemiddeling bij uitzending van ontwik-
kelingswerkers naar landen van de derde
wereld, een informatief werkbezoek aan
het kantoor aan het Zusterplein.
l juni 1987 Prins Bernhard opent het
kantoorgebouw van de Crediet- en Effec-
tenbank aan de Boulevard 1.               
21   juni 1983 Prins Louts
Ferdinand van Pruisen ver-
blijft met prins Christian
Sigismund, prinses Donata
en prins Georg-Friedrieh
(resp. zijn zoon, schoon-
dochter en kleinzoon) in
hotel Figi aan Het Rond ter
gelegenheid van de expositie 'De kleren
van de keizer' in Huis Doom.
22 September 1983 Prins Bernhard neemt
in het Militaire Luchtvaart Museum in
het Kamp van Zeist het eerste exemplaar
van het Unieboek 'Operationeel. De
Koninklijke Luchtmacht in bedrijf? van
Wim Kock in ontvangst.
22 maart 1984 Prins Bernhard neemt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het
Kamp van Zeist het eerste exemplaar van
het boek 'Luchtgevaar. Luchtaanvallen
op Nederland 1940-1945.' in ontvangst
uit handen van de auteur prof. A. Kort-
hals Altes.
is September 1984 Prins Bernhard neemt
in Slot Zeist de eerste postzegel van
zeventig cent van het Wereld Natuur
Fonds in ontvangst. Vervolgens neemt
hij het eerste exemplaar van het boek 'De
grote Panda' van WJ. van den Brink in
ontvangst en opent hij de Wereld Natuur
Fondstentoonstelling.
22 oktober 1984 Het bestuur van Cosmo-
center - een inittatief van Chriet Titulaer
- vergadert in hotel Figi aan Het Rond.
Voorzitter is Mr. Pieter van Vollenhoven,
bestuurslid is onder meer oud-premier
Van Agt. Het Cosmocenter vergadert
regelmatig in Figi.
1986 (NA 22 januari) Prins Claus bezoekt
icco (Interkerkelijke Coordinate Com-
missie Ontwikkelingsprojecten, thans
Interkerkelijke Organisatie voor Ontwik-
kelingssamenwerking) aan het Zuster-
plein, waar hij verslag uitbrengt van het
achtdaagse staatsbezoek van koningin
Beatrix en hem aan India in januari 1986,
alwaar ook projecten van icco werden
bezocht.
•*• 17 December 1981 Prins Bernhard
opent het hoofdkantoor van het Wereld
Natuur Fonds (w.n.f.) en de Panda-winkel
aan de le Hogeweg 2.
1 oktober 1982 Prins Bernhard reikt in het
kantoor van het wnf aan de T Hogeweg
2   aan twaalf Nederlanders de 'World
Wildlife Frend Internationale oorkonde
voor natuurbeschermingsverdienste' uit.
9 September 1986 Prins Claus
brengt een werkbezoek aan
de Triodos Bank, gevestigd
aan de Stationslaan 4.
i 11 MAART 1987 Prins
Claus brengt ter gelegenheid
van het 25-jarig jubileum
van Dienst Over Grenzen
•*■ 27 oktober 1987 Prins Bernhard ont-
vangt in zijn functie van beschetmheer
van het Wereld Natuur Fonds in Slot
Zeist uit handen van Andre van Duin het
eerste exemplaar van een 'Kerstboek'.
[SEPT.
[hard
Zust
< 18 JAN. 1980 * 24 APR.
< 6 NOV. 1980
17 DECEMBER
1 OKTOBER
Pr. Bernhard Pr. Claus aan
Pr. Juliana
Pr. Bernhard opent
Pr. Bernhard
op Slot Zeist het Zuster-
bezoekt Pr.
hoofdkantoor wnf
bezoekt wnf
62
plein
Alexander-
stichting
NA JANUARI
9 SEPT.
11 MAART
1 JUNI
30 SEPT.
31 MAART
13 SEPT.
Pr. Claus
Pr. Claus
Pr. Claus
Pr. Bernhard
Pr. Bernhard
< 25 JUNI
Pr. Juliana
bezoekt icco
bezoekt
bezoekt
opent C&E
27 OKT.
i 14 OKT.
8 NOV. '89
Triodos
zusterplein
Pr. Bernhard
Pr. Bernhard
Pr. Claus
63
INI
Pr. Louis Ferdinand
van Pruisen
22 SEPTEMBER
Pr. Bernhard
Luchtvaart
Museum
22 MAART
Pr. Bernhard
Luchtvaart
Museum
22 OKT.
hard Mr. P. van
Zeist Vollenhoven
in Figi
-ocr page 63-
KALENDER VAN KEIZERUJKE. KONINKLIJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. V1SSER
30 September 1987 Prins Bernhard bezoekt
in de functie van landcommandeur van
de Johanniter Ode in Nederland het
Henry Dunant Huis aan de Woudenberg-
seweg 54.
(d.o.g.), de protestantse organisatie voor
bemiddeling bij uitzending van ontwik-
kelingswerkers naar landen van de derde
wereld, een informatief werkbezoek aan
het kantoor aan het Zusterplein.
l juni 1987 Prins Bernhard opent het
kantoorgebouw van de Crediet- en Effec-
tenbank aan de Boulevard 1.
               
21   juni 1983 Prins Louis
Ferdinand van Pruisen ver-
blijft met prins Christian
Sigismund, prinses Donata
en prins Georg-Friedrich
(resp. zijn zoon, schoon-
dochter en kleinzoon) in
hotel Figi aan Het Rond ter
gelegenheid van de expositie 'De kleren
van de keizer' in Huis Doom.
22 September 1983 Prins Bernhard neemt
in het Militaire Luchtvaart Museum in
het Kamp van Zeist het eerste exemplaar
van het Unieboek 'Operationeel. De
Koninklijkc Luchtmacht in bedrijf.' van
Wim Kock in ontvangst.
22 maart 1984 Prins Bernhard neemt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het
Kamp van Zeist het eerste exemplaar van
het boek 'Luchtgevaar. Luchtaanvallen
op Nederland 1940-1945.' in ontvangst
uit handen van de auteur prof. A. Kort-
hals Altes.
18 September 1984 Prins Bernhard neemt
in Slot Zeist de eerste postzegel van
zeventig cent van het Wereld Natuur
Fonds in ontvangst. Vervolgens neemt
hij het eerste exemplaar van het boek 'De
grote Panda' van W.J. van den Brink in
ontvangst en opent hij de Wereld Natuur
Fondstentoonstelling.
22 oktober 1984 Het bestuur van Cosmo-
center - een initiatief van Chriet Titulaer
- vergadert in hotel Figi aan Het Rond.
Voorzitter is Mr. Pieter van Vollenhoven,
bestuurslid is onder meer oud-premier
Van Agt. Het Cosmocenter vergadert
regelmatig in Figi.
1986 <na 22 januari) Prins Claus bezoekt
icco (Interkerkelijke Coordinatie Com-
missie Ontwikkelingsprojecten, thans
Interkerkelijke Organisatie voor Ontwik-
kelingssamenwerking) aan het Zuster-
plein, waar hij verslag uitbrengt van het
achtdaagse staatsbezoek van koningin
Beatrix en hem aan India in januari 1986,
alwaar ook projecten van icco werden
bezocht.
-*■ 17 December 1981 Prins Bernhard
opent het hoofdkantoor van het Wereld
Natuur Fonds (w.n.f.) en de Panda-winkel
aan de le Hogeweg 2.
1 oktober 1982 Prins Bernhard reikt in het
kantoor van het wnf aan de le Hogeweg
2   aan twaalf Nederlanders de 'World
Wildlife Frend internationale oorkonde
voor natuurbeschermingsverdienste' uir.
9 SEPTEMBER 1986 PrillS Claus
brengt een werkbezoek aan
de Triodos Bank, gevestigd
aan de Stationslaan 4-
4 11 maart 1987 Prins
Claus brengt ter gelegenheid
van het 25-jarig jubileum
van Dienst Over Grenzen
■*■ 27 oktober 1987 Prins Bernhard ont-
vangt in zijn functie van beschermheer
van het Wereld Natuur Fonds in Slot
Zeist uit handen van Andre van Duin het
eerste exemplaar van een 'Kerstboek'.
[SEPT. 22 0KT.
NA JANUARI
9 SEPT.
11 MAART 1 JUNI
30 SEPT.
31 MAART
13 SEPT.
pird Mr. P. van
Pr. Claus
Pr. Claus
Pr. Claus Pr. Bernhard
Pr. Bernhard
* 25 JUNI
Pr. Juliana
[Zeist Vollenhoven
bezoekt icco
bezoekt
bezoekt opent C&.E
27 OKT.
i 14 OKT.
8 NOV. '89 ►
in Figi
Triodos
zusterplein
Pr. Bernhard
Pr. Bernhard
Pr. Claus
63
< 18 JAN. 1980 < 24 APR.              ♦ 6 NOV. 1980
Pr. Bernhard Pr. Claus aan Pr. Juliana
op Slot Zeist het Zuster- bezoekt Pr.
62                           plein                Alexander-
stichting
17 DECEMBER
Pr. Bernhard opent
hoofdkantoor wnf
1 OKTOBER
Pr. Bernhard
bezoekt wnf
21 JUNI
Pr. Louis Ferdinand
van Pruisen
22 SEPTEMBER
Pr. Bernhard
Luchtvaart
Museum
22 MAART
Pr. Bernhard
Luchtvaart
Museum
-ocr page 64-
KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M- RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDERVAN KEIZERUJKE, K0N1NKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M, SERVAAS. L. VISSER
24 april 1991 Prins Bernhard viert in
aanwezigheid van prinses Juliana in het
Militair Luchtvaart Museum in het Kamp
van Zetst zijn gouden vliegerjubileum. Hij
neemt het boek 'Prins Bernhard 50 jaar
vlieger. Een vliegerleven in vogelvlucht'
van A.P. de Jong in ontvangst.
4 5 juli 1992 Prins Bernhard is aanwezig
bij de opening van de tentoonstelling
'Wind, Wad en WaterverP van het wnf
in Slot Zeist en ontvangt hij van het anf
(Stichting Artist for Nature Foundation)
het boek met de gelijknamige titel.
22 maart 1993 Prins Bernhard opent als
president van het wnf het nieuwe hoofd-
kantoor aan de Boulevard 12.
2 juli 1993 Prins Bernhard bezoekt de
expositie van de Britse dieren- en Iucht-
vaartschilder David Shepherd in
Militaire Luchtvaart Museum.
her
4 31 maart 1988 Prins Bernhard opent
in aanwezigheid van Mr. Pieter van Vol-
lenhove ter gelegenheid van het 75-jarig
bestaan van de Koninklijke Luchtmacht
de nieuw ingerichte Generaal Snijdershal
van het Militaire Luchtvaart Museum in
het Kamp van Zeist.
4 25 juni 1988 Prins Bernhard woont
als landcommandeur van de Johanniter
Orde in Nederland de ridderdag bij die
gehouden vvordt in Zeist. Na een bijeen-
komst in de kerk van de Evangelische
Broedergemeente aan het Zusterplein
gaat het gezelschap naar Slot Zeist. De
lunch wordt gebruikt in hotel Figi.
In latere jaren is prins Bernhard meerdere
malen aanwezig bij de bijeenkomsten van
de Johanniter Orde in Zeist.
13 September 1988 Prinses Juliana opent
s November 1989 Prins Glaus bezoekt icco
aan het Zusterplein ter gelegenheid van
het 25-jarig bestaan.
11 oktober 1990 Prinses Margriet bezoekt
als eregast de viering van het 75-jarig
bestaan van de Verentging Bartimeus in
de kerk van de Evangelische Broederge-
meente aan het Zusterplein.
in De Finspong aan de Boulevard 28 een
dagverbltjf voor slechtziende en blinde
ouderen.
-u.il tu w■ m
HHHHnS 2** III 1
■■ill &y k
Elm %JL
Elm *5f
l
1 HI
Wtt- ■» i
Ift, in 1
1 ^B-^% ^^H
Py^JBte
^m^^-im^*^ -^
■ ■■
■*■ 14 oktober 1988 Prins Bernhard
bezoekt Slot Zeist voor de opening van
de tentoonstelling 'Willinks kijk op de
natuur' van dierenportretten van Carel
Willink door Sylvia Willmk-Quiel en
neemt het eerste exemplaar van de ten-
toonstellingscatalogus in ontvangst.
is December 1995 Prins Bernhard reikt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het
Kamp van Zeist de erediploma's van het
Generaal Snijdersfonds uit. Deze onder-
scheiding wordt toegekend voor verdien-
sten op luchtvaartgebied.
11 OKT.
24 APRIL
Pr. Margriet
Pr. Bernhard
bezoekt
in Luchtvaart
Bartimeus
Museum
5 JUL!
22 MAART
2JLI
Pr. Bernhard
Pr. Bernhard
Pr. Bernhard
in Slot Zeist
opent nieuw
in Luchtvaart
kantoor wnf
Museum
18 DECEMBER                    8 JUNI
Pr. Bernhard      Pr. W.-Alexander
in Luchtvaart        naar Broeder-
Museum       gemeente, Slot Zeist
2MEI
Pr. W.-Alexandt
in Figi
Pr. Bernhard op Pr. Bernhard
atscheidsreceptie in Luchtvaart
Kamp Zeist Museum
65
64
-ocr page 65-
KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M- RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDERVAN KEIZERUJKE, K0N1NKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M, SERVAAS. L. VISSER
24 april 1991 Prins Bernhard viert in
aanwezigheid van prinses Juliana in het
Militair Luchtvaart Museum in het Kamp
van Zetst zijn gouden vliegerjubileum. Hij
neemt het boek 'Prins Bernhard 50 jaar
vlieger. Een vliegerleven in vogelvlucht'
van A.P. de Jong in ontvangst.
4 5 juli 1992 Prins Bernhard is aanwezig
bij de opening van de tentoonstelling
'Wind, Wad en WaterverP van het wnf
in Slot Zeist en ontvangt hij van het anf
(Stichting Artist for Nature Foundation)
het boek met de gelijknamige titel.
22 maart 1993 Prins Bernhard opent als
president van het wnf het nieuwe hoofd-
kantoor aan de Boulevard 12.
2 juli 1993 Prins Bernhard bezoekt de
expositie van de Britse dieren- en Iucht-
vaartschilder David Shepherd in
Militaire Luchtvaart Museum.
her
4 31 maart 1988 Prins Bernhard opent
in aanwezigheid van Mr. Pieter van Vol-
lenhove ter gelegenheid van het 75-jarig
bestaan van de Koninklijke Luchtmacht
de nieuw ingerichte Generaal Snijdershal
van het Militaire Luchtvaart Museum in
het Kamp van Zeist.
4 25 juni 1988 Prins Bernhard woont
als landcommandeur van de Johanniter
Orde in Nederland de ridderdag bij die
gehouden vvordt in Zeist. Na een bijeen-
komst in de kerk van de Evangelische
Broedergemeente aan het Zusterplein
gaat het gezelschap naar Slot Zeist. De
lunch wordt gebruikt in hotel Figi.
In latere jaren is prins Bernhard meerdere
malen aanwezig bij de bijeenkomsten van
de Johanniter Orde in Zeist.
13 September 1988 Prinses Juliana opent
s November 1989 Prins Glaus bezoekt icco
aan het Zusterplein ter gelegenheid van
het 25-jarig bestaan.
11 oktober 1990 Prinses Margriet bezoekt
als eregast de viering van het 75-jarig
bestaan van de Verentging Bartimeus in
de kerk van de Evangelische Broederge-
meente aan het Zusterplein.
in De Finspong aan de Boulevard 28 een
dagverbltjf voor slechtziende en blinde
ouderen.
-u.il tu w■ m
HHHHnS 2** III 1
■■ill &y k
Elm %JL
Elm *5f
l
1 HI
Wtt- ■» i
Ift, in 1
1 ^B-^% ^^H
Py^JBte
^m^^-im^*^ -^
■ ■■
■*■ 14 oktober 1988 Prins Bernhard
bezoekt Slot Zeist voor de opening van
de tentoonstelling 'Willinks kijk op de
natuur' van dierenportretten van Carel
Willink door Sylvia Willmk-Quiel en
neemt het eerste exemplaar van de ten-
toonstellingscatalogus in ontvangst.
is December 1995 Prins Bernhard reikt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het
Kamp van Zeist de erediploma's van het
Generaal Snijdersfonds uit. Deze onder-
scheiding wordt toegekend voor verdien-
sten op luchtvaartgebied.
11 OKT.
24 APRIL
Pr. Margriet
Pr. Bernhard
bezoekt
in Luchtvaart
Bartimeus
Museum
5 JUL!
22 MAART
2JLI
Pr. Bernhard
Pr. Bernhard
Pr. Bernhard
in Slot Zeist
opent nieuw
in Luchtvaart
kantoor wnf
Museum
18 DECEMBER                    8 JUNI
Pr. Bernhard      Pr. W.-Alexander
in Luchtvaart        naar Broeder-
Museum       gemeente, Slot Zeist
2MEI
Pr. W.-Alexandt
in Figi
Pr. Bernhard op Pr. Bernhard
atscheidsreceptie in Luchtvaart
Kamp Zeist Museum
65
64
-ocr page 66-
KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
8 juni 1996 Prins Willem-Alexander
wordt bevorderd tot Rechtsridder van de
johanniter Orde in Nederland in een bij-
eenkomst in de kerk van de Evangelische
Broedergemeente aan het Zusterplein. Bij
deze gelegenheid verblijft hij ook in Slot
Zeist.
2 me! 1997 Prins Wi Hem- Alexander
bezoekt het Walkart Park Restaurant in
hotel Figi aan Het Rond.
23 april 1998 Prins Bernhard is aanwezig
in het Kamp van Zeist op de afscheids-
receptie van de vertrekkende directeur
van het Militaire Luchtvaart Museum
luitenant-kolonel M. Botma, die per 1 mei
1998 met pensioen gaat.
19 juni 1998 Prins Bernhard neemt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het
Kamp van Zeist het eerste exemplaar van
het boek 'Gerben Sonderman 1908-1955'
van Th.J. de Jongh in ontvangst. Gerben
Sonderman was een van de bekendste
testpiloten van Fokker en tevens de per-
soonlijke vlieger van prins Bernhard.
26 februari 1999 Prins Bernhard bezoekt
17 December 2003 Prins Bernhard neemt
in het Militaire Luchtvaart Museum het
eerste exemplaar van het boek 'Crossing
the Border', over de Koninklijke Lucht-
macht sinds de val van de Berlijnse Muur,
in ontvangst en woont de opening van de
tentoonstelling vijftig jaar Koninklijke
Luchtmacht 'Van collectieve verdediging
tot mondiaal maatwerk' bij.
de afscheidsreceptie van de heer S. Wold-
hek als directeur van het Wereld Natuur
Fonds in hotel Figi aan Het Rond.
29 april 1999 Mr. Pieter van Vollenhoven
viert in aanwezigheid van de Koninklijke
familie zijn zestigste verjaardag in hotel
Figi aan Het Rond.
                               
26 September 2001 Prins Willem-Alexan-
der en Maxima bezoeken in Huis ter
Heide het speciaal ingerichte terrein
tegenover de Sterrenberg van zorginrich-
ting Abrona aan de Amersfoortseweg.
16 December 2003 Koningin Beatrix
brengt een werkbezoek aan de Rijksjeugd-
inrichting Den Engh.
                           
i oktober 1999 Mr. Pietet van Vollenhove
opent het nieuwe hoofdkantoor van de
Triodos Bank aan de Utrechtseweg 60.
is December 1999 Prins Bernhard reikt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het
Kamp van Zeist de eremedaille van het
Generaal Snijdersfonds uit aan Martin
Schroder, oprichter van de luchtvaart-
maatschappij Martinair.
25 april 2000 Prins Bernhard jr. bezoekt
Bartimeus Onderwijsinstelling aan de
Utrechtseweg 84 om het eerste exemplaar
van het boek 'Site Seeing' in ontvangst te
nemen.
i September 2000 Prins johan Friso opent
de golfbaan van de Golf Exploitatiemaat-
schappij De Lage Vuursche aan de Dol-
derseweg 262 in Den Dolder.
MM.
I l-y-l I I I
...     .,...,.
i 29 APR. < 1 OKT. < 15 DEC.'99 25 APRIL              1 SEPT.
Kon. Mr. Van Pr. Bern- Pr.                    Pr. Johan
Familie Vollenhove hard Bernhard jr.     Friso in
in Figi bij Triodos                                           Den Dolder
26 SEPT.
Pr. W.Alexander en
Maxima in
Huis ter Heide
16 DEC. 17 DEC.
n ;in Beatrix Pr. Bernhard in
b ki Den Engh Luchtvaart Museum
-ocr page 67-
KALENDER VAN KEIZERUJKE. KONINKLIJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.p.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER
8 juni 1996 Prins Willem-Alexander
wordt bevorderd tot Rechtsridder van de
Johanniter Orde in Nederland in een bij-
eenkomst in de kerk van de Evangelische
Broedergemeente aan het Zusterplein. Bij
deze gelegenheid verblijft hij ook in Slot
Zeist.
2 mei 1997 Prins Willem-Alexander
bezoekt het Walkart Park Restaurant in
hotel Figi aan Het Rond.
23 April 1998 Prins Bernhard is aanwezig
in het Kamp van Zeist op de afscheids-
receptie van de vertrekkende directeur
van het Militaire Luchtvaart Museum
luitenant-kolonel M. Botma, die per 1 mei
1998 met pensioen gaat.
19 juni 1998 Prins Bernhard neemt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het
Kamp van Zeist het eerste exemplaar van
het boek 'Gerben Sonderman 1908-1955'
van Th.J. de Jongh in ontvangst. Gerben
Sonderman was een van de bekendste
testpiloten van Fokker en tevens de per-
soonlijke vlieger van prins Bernhard.
26 februari 1999 Prins Bernhard bezoekt
de afscheidsreceptie van de heer S. Wold-
hek als directeur van het Wereld Natuur
Fonds in hotel Figi aan Het Rond.
29 april 1999 Mr. Pieter van Vollenhoven
viert in aanwezigheid van de Koninklijke
familie zijn zestigste verjaardag in hotel
Figi aan Het Rond.
                               
17 December 2003 Prins Bernhard neemt
in het Militaire Luchtvaart Museum het
eerste exemplaar van het boek 'Crossing
the Border', over de Koninklijke Lucht-
macht sinds de val van de Berlijnse Muur,
in ontvangst en woont de opening van de
tentoonstelling vijftig jaar Koninklijke
Luchtmacht 'Van collectieve verdediging
tot mondiaal maatwerk' bij.
l oktober 1999 Mr. Pieter van Vollenhove
opent het nieuwe hoofdkantoor van de
Triodos Bank aan de Utrechtseweg 60.
15 December 1999 Prins Bernhard reikt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het
Kamp van Zeist de eremedaille van het
Generaal Snijdersfonds uit aan Martin
Schroder, oprichter van de luchtvaart-
maatschappij Martinair.
25 april 2000 Prins Bernhard jr. bezoekt
Bartimeus Onderwijsinstelling aan de
Utrechtseweg 84 om het eerste exemplaar
van het boek 'Site Seeing' in ontvangst te
nemen.
l September 2000 Prins johan Friso opent
de golfbaan van de Golf Exploitatiemaat-
schappij De Lage Vuursche aan de Dol-
derseweg 262 in Den Dolder.
26 SEPTEMBER 2001 Prins Willem-Alexan-
der en Maxima bezoeken in Huis ter
Heide het speciaal ingerichte terrein
tegenover de Sterrenberg van zorginrich-
ting Abrona aan de Amersfoortseweg.
is December 2003 Koningin Beatrix
brengt een werkbezoek aan de Rijksjeugd-
inrichting Den Engh.
                           »
•Vzrsvpr-prT' ..... .,.._. _,:..-.,.,,.
■■■-'■■
26 FEB.
< 29 APR. 4 1 OKT. < 15 DEC. 99 25 APRIL
1 SEPT.
26 SEPT.
Bernhard
Kon. Mr. Van Pr. Bern- Pr.
Pr. Johan
Pr. W.Alexander en
66
in Figi
Familie Vollenhove hard Bernhard jr.
Friso in
Maxima in
in Figi bij Triodos
Den Dolder
Huis ter Heide
16 DEC. 17 DEC.
n :in Beatrix Pr. Bernhard in
^ kt Den Engh Luchtvaart Museum
-ocr page 68-
MEDEDELINGEN VAN HET BESTUUR
Openingen van de nieuwe
behuizing van het Zeister Histo-
Hsch Genootschap
24 april aoo4 De verhuizing vanuit
het Slot heeft veel tijd en energie
gevraagd van zowel het bestuur
als de medewerkers. Met name de
verhuiscommissie, bestaande uit
JanHein Heimel, voorzitter, Karen
Veenland, Hans Molenaar en Andy
Smith, heeft de verhuizing geheel
voorbereid, er zijn uitgebreide lijsten
van alle te verrichten taken opge-
steld en een voor een afgewerkt met
behulp van de anderen.
In een gezellig samenzijn heeft de
voorzitter in het bijzonder de verhuis-
commissie bedankt en alle medewer-
kers opgeroepen ervoor te zorgen dat
we met een dergelijk mooi onder-
komen ook meer donateurs kunnen
verwelkomen.
JanHein Heimel heeft
vervolgens in een korte
presentatie de voorge-
schiedenis van de verhui-
zing geschetst. Daarna
voigde de bezichtiging
en werd met een hapje
en drankje het pand in
gebruik genomen.
8 MEI 2004
De heer W.J.M. den Heijer, wethou-
der Ruimtelijke ordening, Kunst en
Cultuur van de gemeente Zeist, heeft
op 8 mei 2004 ons nieuwe pand
aan de Middellaan 6, te midden
van vele genodigden, geopend. In
zijn toespraak benadrukte de heer
den Heijer het belang van het Zeis-
ter Historisch Genootschap voor de
inwoners van Zeist en alien die zich
met Zeist verbonden weten. Hoewel
het Slot vanwege zijn rijke historie
een prachtige vestigingsplaats was,
moet deze nieuwe behuizing met
zijn nieuwe mogelijkheden toch als
^^^^— een grote aanwinst
I beschouwd worden.
De heer Den Heijer
deelde mee een droom
te hebben: een eigen
museum in Zeist, waarin
ook voor het Zeister
Historisch Genootschap
een belangrijke plaats
zou moeten worden
ingeruimd. De voorzit-
ter, Flora de Vrijer, zei later in haar
toespraak dat zij deze droom met de
wethouder deelde en sprak de wens
uit dat ondanks alles het Zeister His-
torisch Genootschap niet zo lang in
de Middellaan zou verblijven als in
het Slot (35jaar).
Voor de officiele opening heeft de
voorzitter van De Monte ver Loren
Stichting, JanHein Heimel de aan-
wezigen welkom geheten en iets
-ocr page 69-
over De Monte ver Loren Stichting,
de persoon De Monte ver Loren en
de huisvesting van de collecties in
de afgelopen 53 jaar laten zien en
verteld.
De Monte ver Loren Stichting heeft
het het pand aan de Middellaan
gekocht en verhuurt dit aan het Zeis-
ter Historisch Genootschap.
De Middellaan was in de 18e eeuw
gelegen in de noordelijke tuin van
het Slot en nu midden in het huidige
centrum van Zeist. Kortom een ideale
plek.
Tenslotte nodigde de voorzit-
ter alfe aanwezigen uit om met
haar het glas te heffen en zij
sprak daarbij de wens uit dat de
nteuwe huisvesting mag bijdragen
aan een verdere uitbouw van het
Zeister Historisch Genootschap
van de Poll Stichting.
Een uitgebreide foto reportage op de
website www.zeist-historie.nl.
-ocr page 70-
MEDEDEUNGEN VAN HET BESTUUR
Mededelingen van het bestuur
tegenover staat, maar die we I
interessant en uitdagend is. Weet
u iemand neem dan svp contact
op rrtet ondergetekende.
Nieuwe uitgave
De Monte verLoren Stichtingheeft
ter gelegenheid van de opening
een boekje uitgegeven: Prof. Mr
Or Johan Philip De Monte Ver
Loren (1901-1974).
De auteur
is de heer J.H. Heimel.
Het boekje is te koop aan de Mid-
dellaan, prijs voor donateurs €6.
Lezingen
WOENSDAG 29 SEPTEMBER 2004 THOMASKERK
Onder de titel "Over de Liefde"
is vorig jaar door de gemeente
Zeist een prachtige publicatie uit-
gebracht: kunst in de openbare
ruimte in Zeist. Belangstellenden
worden van harte uitgenodigd
voor een lezing op basis van de
genoemde publicatie. Het wordt
een virtuele wandeling langs
beelden, parken en monumen-
ten o.l.v. wethouder WJ.M. den
Heijer, portefeuillehouder Ruim-
telijke ordening, Kunst en Cul-
tuur. Deze avond wordt gehouden
op woensdag 29 September in de
gemeentezaal van de Thomas-
kerk aan de Oranje Nassaulaan
35. Aanvang 20.00 uur. De toe-
gang is gratis.
WOENSDAG 3 NOVEMBER 2004 KANTINE LAND-
GOED SCHOONOORD
Wij wijzen u nu reeds op de jaar-
lijkse 'Van de Poll-lezing' die dit
jaar gehouden wordt op woensdag
3 november in de kantine van het
Openbaar Zeister Lyceum op het
Bestuur
Op de bestuursvergadering van
29 maart 2004 is mevrouw Fl. de
Vrijer benoemd als voorzitter van
het bestuur.
Flora de Vrijer is sinds 1998
bestuurslid en sinds 1999 secre-
taris. Totdat een nieuwe secre-
taris is aangetreden neemt zij
tevens het secretariaat waar.
Secretarls
Het bestuur zou graag in contact
komen met een potentiele secre-
taris, misschien iemand uit het
midden van de donateurs of een
bekende van een van de dona-
teurs. Het tijdbeslag is ca 2 uur
per week en het is zoals alle nine-
ties binnen het Zeister Historisch
Genootschap een vrijwilligers
taak, waarvoor geen vergoeding
-ocr page 71-
MEDEDELINGEN VAN HET BESTUUR
deld 170 bezoekers per maand
hebben sinds de introductie onze
website bezocht. In toenemende
mate fungeert deze site als infor-
matiebron en vraagbaak. Hebt u
iets te vragen, maak dan gebruik
van deze nieuwe mogelijkheid.
anderhalve eeuw politieke partij-
vorming in Nederland en Zeist.
Website
Nogmaals wijzen wij u op onze
site: www.zeist-historie.nl. Gemid-
landgoed Schoonoord aan de Blik-
kenburgerlaan, aanvang 20.00
uur. De bekende Zeistenaar en oud-
kamerlid Schutte zal spreken over
"van redding door bezuiniging tot
leefbaar Zeist', met als subtitel:
Donateurs
per 15 mei 2004
826
Mw. MJ.G.M.G. Moulaert
Zeist
H.J. Smith
Zeist
Mw. J.C.G. Burken-Lukkien
Zeist
Mw. E.M. Janssens
Zeist
A.J.M. Smorenburg
Zeist
F.J. Brust
Zeist
B.W.H. van Beest
Zeist
W. Breunesse
Zeist
J.W. Helsdingen
Zeist
H. Roemers
Zeist
C.AJ. van Liempde
Zeist
Op 8 mei 2004 heeft
de heer W.J.M. den He.jer,
wethouder RuJmtelijke Ordemng
Kunst en Cultuur van Zeist,
door middel van de projectie
van deze tekst op een toen
nog lege muur
het pand Middellaan 6
Namens het bestuur Flora de
Vrijer, tel. (030) 6956311, e-
mail fl.devrijer@worldonline.nl of
info@zeist-historie.nl
geopend als vestigmg van
het Zeister Historisch Genootschap
-ocr page 72-
Seijst
Bulletin ter bevordering van de kennh
van de
gesentedents van Zeist
ISSN 1383-2867
Verschijnt 4x per jaar. Jaargang 33, Uitgave
aug.2004. Drukwerk: Gregorius, Zeist.
Ontwerp: Fredersk Buys.
REDACTIECOMMISSIE
J.L, Verbeek, voorzitter. rU. Kater, R.RM.
Rhoen, mw, R de Vrijer, redaeteuren. F.Th.H.
Buys, vormgever.
REDACTIEADRES VOOR KOPIJ
Postadres: Postbus 342,3700 AH Zeist
E-mail: iftfo@zeist-tiistorie.nl
De riehtlijnen mm de auteurs zijn via de
bovenvermeide adressen verkrijgbaar.
POSTADRES
:: Aanmeldingen van nisuw© donateurs en
adreswi]zigingen kunrten schriftelijk warden
gemefd via Postbus 342, 3700 AH Zeist en
via net e-m3iladres:info@zeist-htstorie.nl.
Giro 384 03 83
WEBSITE
I www.zeist-historie.nl - ;-■ -
DEADLINE
: Bijdragefi en medede(ingen voor nummer 1 .
van 2005:15 december 2004.
Inhoudsopgave
Voorwoord................................................... 73
Thema Open Monumentendag 2004: Merck toch hoe Sterck............. 74
Monumenten van verdediging..................................... 75
Austerlitz - Het kamp en het dorp.................................. 77
Wandelroute A.. . . ,........................................... 81
Wandelroute B................................................ 86
Monumentennacht in Slot Zeist: Vorstelijke avond in de Gouden Eeuw...... 101
Mededelineen van het bestuur................................... 104
Open
Monumentendag           t&^Gilde zeist
boumfonds
Gemeente Zeist
-ocr page 73-
VOORWOORD | OPEN MONUMENTENDAG 2004
THEMA OPEN MONUMENTENDAG 11 SEPTEMBER 2004
Merck toch hoe Sterck
Het is het bestuur van het Zeister Historisch Genootschap
een genoegen ora dit speciale nummer van Seijst hij u te
introduceren. Voor het tweede jaar heeft de samenwerking met
de Open Monumentencommissie geresulteerd in een speciaal
thema nummer.
In de provincie Utrecht zullen in het kader van het thema
Merck toch hoe Sterck de drie grote waterlinies (de Limes, de
Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Grebbelinie) speciale
aandacht krijgen. Tot 1974 heeft Zeist deel uitgemaakt van de
Nieuwe Hollandse Waterlinie, via Fort Rhijnauwen, waarvan
de helft op het Zeister grondgebied lag. Fort Rhijnauwen is met
zijn oppervlakte van ruim 31 ha het grootste verdedigingswerk
van ons land.
Omdat door de snelle groei het Universiteitscentrum de
Uithof in vier gemeenten zou komen te liggen besloten de
Provinciale Staten van Utrecht in 1972 dat de gebiedstroken
van De Bilt, Bunnik en Zeist aan de gemeente Utrecht moesten
worden toegevoegd. Het gebied van Rhijnauwen bleef nog
buiten die overdracht. Die overdracht had echter tot gevolg
dat het Zeister gebied van Rhijnauwen en enkele oeverstroken
van de Kromme Rijn ge'isoleerd tussen de Bunnik en Utrecht
kwamen te liggen. In verband met de natuurwetenschappelijke
waarde van de oevers van de Kromme Rijn en de passieve
recreatie in dit gebied, voegde de minister van Binnenlandse
Zaken de geisoleerde Zeister gebieden in 1974 toe aan de
gemeente Bunnik en zo 'verloor' Zeist de helft van een fort met
zijn omgeving.
De militaire waarde van het fort was toen al lang grotendeels
verloren gegaan, maar heeft thans op botanische en zoologisch
gebied een zeer belangrijke functie.
Omdat Zeist niet (meer) direct met deze linies te maken
heeft, heeft de Open Monumentcommissie Zeist het landelijk
thema vrij geinterpreteerd, zoals u in deze bijdragen kunt lezen
en dit heeft geresulteerd in een tweetal prachtige wandelingen.
Ik hoop dat u na afloop van uw wandeling dit met mij zult
be amen.
Namens het Zeister Historisch Genootschap
Flora de Vrijer
Voorzitter
73
-ocr page 74-
MERCKTOCH HOE STERCK | OPEN MONUMENTENDAG 2004
zaterdag 11 September nog eens te lopen. De bossen bij
Austerlitz zijn prachtig.
Het doet mij genoegen dat voor Open Monumen-
tendag 2004 door velen weer is samengewerkt, deze
keer op het grensvlak van cultuur en natuur. Bij het
laatste element zijn de medewerkers van Staatsbosbe-
heer betrokken.
fk
Voorwoord
'Monumenten van verdediging', het thema van Open
Monumentendag op 11 September 2004, nodigt uit tot
wandelen in de bossen bij Austerlitz. U loopt door in
de negentiende eeuw aangelegde bossen. Tussen Zeist
en Amersfoort belemmerde vroeger niets het uitzicht.
Op de hei ten oosten van Zeist kon men de toren van Amers-
foort ontwaren. In dit gebied legde generaal Marmont met zijn
Napoleontisch leger in 1804 een oefenkamp aan. Daar zijn
militaire oefeningen gehouden en is als tijdverdrijf een piramide
gebouwd, nu bekend als de Pyramide van Austerlitz. Uiteraard
is het lastig door de bosaanplant zich een voorstelling te maken
van het militaire kamp. Gelukkig zijn in het bos de contouren
van het Franse kamp nog te ontwaren en het thema van Open
Monumentendag biedt de gelegenheid op een bijzondere manier
met de plaatselijke geschiedenis in contact te komen. Uit het
voormalige Franse kamp is het dorp Austerlitz ontstaan, dat dit
jaar zijn 200"to verjaardag viert.
Voor u ligt de beschrijving van twee wandelingen, die u tot
een kunt combineren afhankelijk van uw tijd en uw conditie. De
route begint bij een voor Austerlitz bijzondere historische plek:
het Beauforthuis aan de Woudenbergseweg. De wandelingen zijn
van ruime toelichting voorzien met interessante informatie over
het landschap. Niets hoeft u ervan te weerhouden de route na
Nieuw in Zeist is dit jaar de Monumentennacht aansluitend
aan de Open Monumentendag Er zijn op deze avond veel cul-
turele verrassingen die Slot Zeist op een bijzondere manier in de
schijnwerpers stellen. Het programma dat ik u van harte aanbe-
veel treft u in dit bulletin aan.
Doordat het Zeister Historisch Genootschap 'de Van de Poll
Stichting' ook dit jaar weer de september-aflevering van zijn bul-
letin 'Seijst' voor de routebeschrijving en de bijbehorende ach-
tergrondinformatie aan de commissie Open Monumentendag
beschikbaar heeft gesteld is het mogelijk de informatie in brede
kring te verspreiden.
Ik wens u een goede, leerzame Open Monumentendag en
Monumentennacht toe.
W.J.M. den Heijer,
wethouder Ruimte, Kunst en Cultuur van de gemeente Zeist
-ocr page 75-
I'
MERCK TOCH HOE STERCK i OPEN MONUMENTENDAG 2004
Monumenten van verdediging
Open Monumentendag 2004 heeft als thema 'Merck toch
hoe sterck',
Monumenten van verdediging. Deze titel is ontleend
aan het bekende lied uit Valerius' Gedenckklanck. Her lied
vertelt over het verzet van de vesting Bergen op Zoom tegen het
Spaanse leger in de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Her is een
muzikaal symbool geworden van her rechr op verdediging tegen
een aanvaller oftewel van de strijd voor de goede zaak.
Waarom het thema verdediging? Het thema siuit aan op de
herdenkmg van he! sterfjaar, '704. van de Nederlandse vesting-
bouwkundige Menno van Coehoorn. Geboren in 1641, kreeg
hij zijn hekendheid als vestingbouwer in 1685 met het verster-
kingsplan voor de stad Coevorden, gepubliceerd under de titel
"Nieuwe Vestingbouw op een natte of lage horisont". De Staten-
Generaal stelden hem op 4 november 1695 aan als directeur-
generaal der fortiheatien van de Vercnigde Nederlanden. In die
hoedanigheid heeft Van Coehoorn de vestingen in Nederland
vcrhcterd en in een groter verband gehracht voor de landsverde-
diging. Zijn adviezen en ontwerpen bewezen in 1702 bij de oorlog
tegen de Fransen hun waarde in de verdediging van Nijmegen.
Veel van de vestingsbastions uit de tijd van Van Coehoorn zijn
in de negentiende eeuw gesloopt. Zijn naam is verhonden aan
de Stichting Menno van Coehoorn, opgericht in 1932, die zich
inzet voor het behoud van de Nederlandse bistorische vesting-
werken. In Europa verwierf Menno van Coehoorn als veldheer
roem met zijn belegeringen van Kaiserswerth en Bonn in 1689,
evenals door de herovering in 1695 van de vesting Namen. Van-
wege zijn successen verhief de Spaanse koning hem in 1695 in de
adelstand met de titel baron.
Aangezien wij in de gemeente Zeist geen vestingwerken of
stadswallen bezitten, heett de commissie Open Monumenten-
dag het thema vrij geinterpreteerd. Aansluitend op de aandacht
voor de Pyramide van Austerlitz is gekozen voor een tweetal
wandelingen - welke overigens tot een wandeling gecombineerd
kunnen worden - door de bossen bij Austerlitz. De korte route
van ongeveer zes kilometer volgt de contouren van het Kamp bij
Austerlitz uit 1804- De langere route, ongeveer zeven kilometer,
loopt deels langs de Kamperlinie over het terrein van het voor-
malig Herstel- en Oefencentrum van Defensie, nu het terrein
waar de Stichting Jeugdbuitenverblijven is gevestigd, en over
Wallenburg, waar een heideontginner woonde, via het Witte
Huis en de schuur van Staatsbosbeheer. Beide wandelroutes
-ocr page 76-
MERCK TOCH HOE STERCK I OPEN MONUMENTENDAG 2004
heginnen en eindigen bij het Beauforthuis aan de Woudenbergse
weg 70.
De Open Monumentendag op 11 September 2004 wordt om
10.00 uur in het Beauforthuis geopend door wethouder W.J.M.
den Heijer. Vanuit het Beauforthuis kunt u vanaf 10.00 uur
uw wandeling starten. Deelname aan de wandeling is gratis.
Het Beauforthuis hlijfr tot 16.00 uur voor bezoekers van Open
Monumentendag open. In het Beauforthuis is een kleine exposi-
tie te bezichtigen over de toekornstige verbouwing van het pand.
De hele dag is het mogelijk aan de bar van het Beauforthuis een
consumptie te nuttigen. Bij het Beauforthuis is parkeergelegen-
heid.
De commissie Open Monumentendag hoopt u met deze
aflevering van Seijst te voet mee te nemen op ontdekkingstocht
langs oude plekken en gebouwen in en om Austerhtz. Bent u niet
in de gelegenheid op 11 September 2004 deel te nemen of wilt u
de route nog eens afleggen, dan kan dit nummer ook later nog
als leidraad fungeren.
Voor het eerst dit jaar gaat Open Monumentendag in Zeist
over in een Monumentennacht die op Slot Zeist plaatsvindt. Het
thema van deze nacht is 'Hofcultuur'. Het programma vindt u op
een aparte pagina achterin dit bulletin.
De commissie Open Monumentendag wenst u veel plezier.
Zeist, augustus 2004
De commissie Open Monumentendag Zeist bestaat uit:
Ria Efdee (historica), Wilma Jongerius
(VVV Zeist), Mary Bier en
Cor Verboom (beiden Gilde Zeist), Ronald van Gemeren (ZHG),
Fieke Laan (gemeente Zeist) en Pierre Rhoen (gemeentearchivaris)
Biografie auteur
Ria Efdee is sinds 1986 werkzaam als zelf-
standig historica. Zij heeft diverse boeken en
artikelen geschreven op het terrein van bedrijfs-
geschiedenis en regionale geschiedenis.
76
-ocr page 77-
AUSTERUTZ - HET KAMP EN HET DORP I OPEN MONUMENTENDAG 2004
Austerlitz -
Het kamp en
het dorp
Het dorp Austerlitz viert in
2004 zijn tweehonderdste
verjaardag. Uit dit feit volgt
duidelijk dat er voor 1804 nog
geen sprake was van bewo-
ning. Er was nog niets, slechts
woeste heidegrond waar de
boeren hun schapen lieten
weiden. De wortels van Aus-
terlitz liggen in het jaar 1803,
toen Frankrijk en Engeland
elkaar de oorlog verklaarden.
DOOR RIA EFDEE
In 1803 was het voor Napoleon nodig
zijn troepen samen te trekken in de
richting van Het Kanaal. Hij eiste van
Kaart van het kampement te Seyst, 1805
TOPOGRAFISCH-HISTORISCHE ATLAS GEMEENTEARCHIEF ZEIST
77
-ocr page 78-
AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004
zijn bondgenoot, de Bataafse Republiek
(1798-1806), een aandeel in de troe-
penleverantie. Er moest aan zijn tvveede
legercorps onder bevel van generaal
Marmont een groot aantal manschappen
worden geleverd. Zijn hoofdkwartier lag
in de stad Utrecht en daar trof Marmont
zijn benodigde troepen in een erbarme-
lijke omstandigheid aan, verspreid over
meerdere onderkomens zoals bijvoorbeeld
kerken. Velen waren ziek, en alien slecht
gevoed en gekleed. Hij stelde een nieuw
en ruimer rantsoen voor het eten in en
zorgde dat de soldaten een fatsoenlijke
jas kregen. Verder deed hij pogingen de
troepen te concentreren om ze voor de
strijd goed te trainen. Hij wilde een groot
kamp inrichten. Marmont inspecteerde
de gebieden rond Utrecht en trof zo de
uitgestrekte heidevelden ten oosten van
Zeist aan. Die ptek vond hij geschikt.
De Bataafse regering was tegen het ver-
plaatsen van de troepen uit de stad naar
het platteland omdat deze vreesde voor
de kosten van het inrichten van een
dergelijk groot kampement. Er moesten
op haar kosten tenten worden gemaakt.
Ook de voeding evenals de kleding en het
oefenmateriaal kwam voor haar rekening.
Het aangedragen argument dat er geen
drinkwater was, hield al snel geen stand.
Marmont liet ongeveer dertig putten
graven die goed drinkwater opleverden.
Op 20 juni 1804 verrezen de eerste
tenten op een terrein van ongeveer drie
kilometer lang en vijfhonderd meter
breed. Het lag ten zuiden van de nog
steeds aanwezige Kamperlinie en liep van
het Noordhout, het bosgebied ten oosten
van de Traay, tot aan de Odijkerweg in
het westen. Het was een immens ter-
rein. Op 14 juli waren de troepen vrijwel
compleet. Ze hestonden uit infanterie
en cavalerie. Enkele weken later, op 2
augustus, was het overzichtelijke, in drie
divisies ingedeelde, kamp compleet. Kort
na de voltooiing regende het behoorlijk op
de heide en hep veel water van de hoger
gelegen delen het kamp binnen. Ongeveer
vierhonderd man werd als gevolg daarvan
ziek. Zij werden naar de hospitalen in
Utrecht overgebracht om te herstellen.
Gelukkig knapten ze bijna net zo snel als
het weer op en keerden terug in het kamp.
Als remedie tegen wateroverlast werd het
kamp met een laag zand opgehoogd.
Marmont stond op een goede verzor-
ging van zijn leger, een onontbeerlijke
voorwaarde om, wanneer het nodig werd,
slag te kunnen leveren tegen de vijand.
De manschappen ontvingen op de heide
elke dag 750 gram brood, 250 gram vlees,
wat zout, azijn, een handje rijst en een
glas jenever. Om zijn troepen van alles
te voorzien had Marmont op 29 juni 1804
een oproep aan kooplieden en marketent-
sters in de Utrechtse Courant gcplaatst
om zich bij het kamp te vestigen. De
kooplieden en ambachtslui stonden onder
bescherming van de troepen. Zij dreven
hun handel vanuit houten en soms stenen
gebouwtjes. Vervolgens plande Marmont
grootschalige oefeningen. Iedere veertien
dagen hield hij manoeuvres waarbij van
's morgens tien uur tot 's avonds zes uur
geschoten werd. Het is niet verwonderlijk
dat de oefeningen veel kijkers trokken uit
-ocr page 79-
AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004
de wijde omgeving. Ook kwamen er met
enige regelmaat officiele bezoekers naar
het kamp. Voor de neringdoende hij het
kamp hood het talrijke puhliek een extra
bron van inkomsten, er verrezen zelfs kot-
fiehuizen. Zo ontwikkelde zich een soort
toerisme op de hei. Ook zorgde Marmont
voor vertier door komedianten en circus-
artiesten te laten komen. Hij zou zelfs een
openluchttheater hebben ingericht.
Tegen de tijd dat zijn troepen vol-
doende oefening hadden gehad en zij
nog we! enige tijd op de heide konden
vertoeven voordat het winterweer
naderde, kwam Marmont met het plan
een piramide van zand te bouwen en de
hellingen ervan met zoden te bedekken.
Het zou een herinnering worden aan hun
verblijf op de heide. Op 21 oktober 1804
was het bouvvwerk klaar. Uiteraard was er
ter gelegenheid hiervan een groot feest.
Nu de koude winterperiode in aantochr
was verlieten de troepen de heide en
zochten hun onderkomens weer op in
Utrecht, Amsterdam en enkele andere
steden. In de volgende zomer betrokken
ze het kamp opnieuw, maar al snel vertrok
een deel in vcrband met nieuwe oorlogs-
handelmgen. Wei bleef een aantal oude
of invalide militairen uit de drie divisies
achter, die inmiddels ook gehuwd waren
met meisjes uit de omgeving, om de pira-
mide en het kamp te bewaken. Zij kregen
ieder een stenen huisje. Ook anderen
die in de buurt van de piramide wilden
blijven, anibachtslieden of kooplieden
kregen een lapje grond ter beschikking.
Marmont had namelijk van Jan Herm-
sen van Ginkel grond hij de piramide
gekocht. Het piepkleine gehucht gaf hij op
2 december 1805 de naam Austerlitz ter
herinnering aan de door keizer Napoleon
geleverde slag bij Austerlitz. Zo kwam er
een kleine nederzetting. Onder het in
1806 ingestelde Koninkrijk Holland werd
die nederzetting op 11 december van dat
jaar bij koninklijk decreet door Lodewijk
Napoleon tot 'stad'- in dezelfde akte ook
dorp en gemeente genoemd - werd verhe-
ven met als gouverneur E. de Pineda. Na
de inlijving van het Koninkrijk Holland
bij Frankrijk in 1810 werd Austerlitz bij
keizerlijk decreet van 21 oktober 1811 aan
de gemeente Zeist toegevoegd. Deze situ-
atie ging 1 januari 1812 feitelijk in. Op dat
moment had Austerlitz 231 inwoners. Dat
aantal daalde elk jaar doordat er weinig
inkomsten verworven konden worden
en de schrale gronden zonder de paar-
denmest uit het kamp weinig producten
opleverden. In 1832 telde de bevolking
nog slechts 168 zielen. In dat jaar brandde
de pottenbakkerij van de gepensioneerde
Franse legerkapitein F.A. Hubert samen
met enkele omliggende woningen af. Hij
had de pottenbakkerij in 1828 gesticht.
Het mes sneed aan twee kanten: F.A.
Hubert wierf personeel onder de ver-
armde bevolking waardoor deze weer een
bron van inkomsten had. Enkele jaren na
dit debacle vertrok Hubert uit Austerlitz
en verkocht in 1836 zijn grond aan de
heer j.B. Stoop, die reeds meer terreinen
bij Austerlitz bezat. Hij probeerde het
gebied tot ontwikkeling te brengen, een
streven dat door zijn schoonzoon A.J. de
Beaufort werd overgenomen. Toen geble-
-ocr page 80-
AUSTERLITZ - HET KAMP EM HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004
was de hedoeling de bleekneusjes uit de
stad met versterkende kost en gezonde
boslucht wat gezondheid te geven. Een
verslag van de bekende Amsterdamse
weldoener A. Kerdijk vermeldt over de
vacantiekolonie: 'Wie het uiterlijk, de
gelaatskleur, de gansche lichaamshouding
der meeste huiswaarts keerenden vergeleek
met hetgeen hij bij hun vertrek had gezien,
moest den naam van gezondheidskohmie
geivettigd verklaren.'
Velen herinneren zich de Pyramide
met uitspanning en speeltuin van school-
reisjes. De toeristische gidsen van Jan
Kraal prijzen de toerist in het begin van
de twintigste eeuw wandelingen in de
bossen bij Austerlitz en naar de Pyramide
aan. Na 1945 worden de bossen vaak met
auto's doorkruist. Gelukkig verkennen
tegenwoordig talrijke toeristen per fiets
het gebied. Lange afstandsvvandelaars die
van het station DriebergeivZeist langs het
Trekvogelpad door de bossen naar Maarn
lopen passeren Austerlitz.
Het gebied bij Austerlitz is dus al 200
jaar aantrekkelijk.
Het Beauforthuis aan de Woudenbergseweg 70                      zeister historisch genootschap
ken was dat de landbouw in deze streken
geen successen bracht is men op bosbouw
overgegaan. Met de Beaufortweg heeft het
gemeentebestuur van Zeist hem geeerd
voor zijn weldaden voor Austerlitz.
Uiteindelijk heeft Austerlitz zich door
de aanplant van hossen en de aanwezig-
heid van de Pyramide tot een dorp in een
recreatiegebied ontwikkeld, waarin de
jeugd een eigen plaats verworven heeft
op het terrein van de Stichting Jeugd-
buitenverblijven. Reeds in 1884 was er
een vakantiekolonie van tachtig Amster-
damse kinderen bij het logement aan de
voet van de Pyramide van Austerlitz. Het
-ocr page 81-
AUSTERUTZ - HET KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004
Open monumentendag
11 September 2004
Hieronder vindt u de volledige beschrij-
ving van twee wandelroutes bij Austerlitz.
U kunt de routes A en B tot een aaneen-
sluitende wandeling combineren met een
lengte van ongeveer dertien kilometer. De
wandelroutes starten beide bij het Beau-
forthuis aan de Woudenbergseweg 70.
Voor route A hebt u 2 tot 2,5 uur nodig,
route B is een wandeling van ongeveer
1,5 uur. Wilt u beide wandelingen lopen
dan bent u ongeveer vier uren onderweg.
Achter de beschrijving van beide routes is
van een aantal punten langs de route een
uitgebreide toelichting opgenomen. In de
routebeschrijvingen zijn deze toelichtin-
gen met hun volgnummer opgenomen,
Wandelroutes
■♦ Vanaf de parkeerplaats van het Beau-
forthuis gaat u een
Idem stukje links langs
het fietspad tot aan de
anwB-paddestoel
20094. Hier steeht u de Woudenbergse-
weg over. Kijk goed nit! Aan de overkant
gaat u direct links een smal bospad in.
(routebordje Open Monumentendag)
U loopt nu op de noordelijke grens
van het voormalige Franse Kamp Aus-
terlitz. Aan uw rechterhand in het bos
liggen de onderkomens van de Stichting
Jeugdbuitenverblijven.,M) De gebouwen
maakten oorspronkelijk deel uit van een
in 1939 aangelegd militair kamp dat na de
Tweede Wereldoorlog dienst deed als een
herstelcentrum voor geesteszieke militai-
ren, het militaire Neurosehospitaal, later
het Herstel- en Oefencentrum (hoc)
genoemd.
Na enige tijd krijgt u aan uw rechter-
hand een groot gebouw met een deels
hoge dakopbouw. Hier zetelden oorspron-
kelijk de medische dienst en het magazijn
van het hoc. Onder de hoge dakopbouw
was de gymnastiekzaal van het complex.
Later, na 1966, heeft Staatsbosbeheer
dit gebouw gebruikt en de naam d'Oude
Kamp gegeven. Nu wordt het verhuurd.
■* V vervolgt het pad dat een kort stuk over
asfalt gaat om vervolgens weer over bos-
grond verder te gaan. Het pad eindigt op
een Tsplitsing met een asfaltweg. Dit punt
is
tevens ongeveer het westelijke einde van
het voormalige Franse
Kamp Austerlitz.
Links voor u liggen de trainingsvelden van
de
knvb. (J gaat rechtsaf de asfaltweg op
en vervolgens direct links een
kiinJceriveg
in.
Nu passeert u een witte logiesbarak.
Deze barak dateert uit 1955 en is opge-
trokken uit prefab beton, betonnen ele-
menten die ter plekke :ijn gemonteerd.
Het fundament van de barak is ter plaatse
gestort. De ramen zijn in stalen kozijnen
gezet. Voor de barak staan betonnen ping-
pongtafels evenals betonnen bankjes.
* Het bospad blijft u rechtuit vervolgen
totdat u aan uw linkerhand een paaltje
met een witte kop ziet. V slaat nu rechts
Start bij het Beauforthuis aan
de Woudenbergseweg 70.'"
-ocr page 82-
AUSTERUTZ - HET KAMP EM HET DORP I OPEN MONUMENTENDAG 2004
af en volgt de wine paaltjes tot het derde
pad aan uw rechterhand. (routebordje
Open Monumentendag) Hiergaat u in en
loopt lungs een slagboom.
Rechts staat een houten barak, een
voormalig verblijf van korporaals en nu
het kantoor van de Stiehting Jeugd Bui-
tenverblijven. Dit gebouw staat hier al
vanaf het eerste begin van het militaire
kamp in 1939. Dat geldt ook voor de
andere houten harakken zoals de grote
barak aan uw linkcrhand, die dienst deed
als eetzaal voor de onderofhcieren.
■# Nu steekt u een asfahweg over en ziet aan
uu- iinkerhand het kenkencomplex waar
de mditairen han eten haalden.
Daarvoor liepen zij langs het uitgiftelo-
ket dat links van de entree ligt. De ramen
van het loket konden worden opgeklapt
tijdens het uitdelen van het eten en door
de overkapping hleven eten en militairen
droog. Nu is hier nog steeds de keuken
van de Stiehting Jeugdbuitenverbltjven.
Aan de overkant van de keuken ligt het
in 1955 gebouwde kantotu van het hoc,
Het in 1959 afgebrande houten officiersbarak op het HOC-terrein.
TOPOGRAFISCH-HISTORISCHE ATLAS GEMEENTEARCHIEF ZEIST
door de huidige gehruikers Lipke Zijlstra
Huis genoemd. Dit kantoor is in een U-
vorm gebouwd en opgetrokken uit gelc
baksteen. Ook hier zien we weer dezelfde
betonnen bankjes als bij de eerste barak
aan de wandelroute.
* We vervulgen ons pad en krijgen aan ons
linker hand de recreatiezaal, hetjac. Kou-
wenhoven paviljoen.
Ook dit paviljoen is in 1955 uit beton-
elementen opgebouwd en heeft eveneens
stalen kozijnen.
-ocr page 83-
AUSTERUTZ - HET KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004
■* Op dit punt aartgekomen keen u in de
richting waaruit u fovam. Rechts voor
u, in een zijpad, staat een klein houten
hutje.
Dit is een oud hutje van de bosbrand-
weer waarin nog oud gereedschap staat,
zoals scheppen om greppels mee te graven
als verdediging tegen de bij bosbrand
smeulende ondergrond. Zo is verdere
uitbreiding van bosbrand te voorkomen.
Tegenwoordig zijn er moderne bluswagens
beschikbaar, al heeft de oude methode
nog niet afgedaan.
■♦ Het pad waaraan het hutje staat gaat
u in en it volgt de groene paaltjes longs
het bospad.
U loopt met het pad mee een
bocht naar links (u verlaat hier de
groene
route) en ziet aan uw rechterhand weer
twee uit prefab beton opgetrokken barak-
ken achter elkaar staan. Zij dragen nu de
namen De Mter en De Krekel. Hier gaat
u rechtsaf het asfalt op en luopt in
noor-
delijke richting. In het voorbijlopen v.et u
weer een betonnen pingpongtafel
In het gebouw De Krekel is een Natuur
Educatief Centrum gevestigd dat acti-
viteiten verzorgd voor de jeugd die hier
verblijtt.
■* Na de slagboom vervolgt u het pad verder
totdat u op een kruising met de
groene
route komt. Links op de hoek ligt in de
grand een oefenbom uit de mohilisatietijd.
Deze bom is ooit door Staatshosheheer
als een markeringspunt gebruikt.
■* U vervoigt uw pad in noordelijke richting
tot aan de Oude Woudenbergse Zandweg
waarlangs een verhard jietspad loopt. Nu
gaat u linksaf een kort stukje langs deze
oude weg tot aan het wielrijdersmonu-
ment aan uw rechterhand.
Dit monument is geplaatst ter herinne-
ring aan vijftig jaar Rijwielpadvereniging
Utrecht Met Omstreken (1918-1968).
Op de betonnen obelisk zijn in 1972
door de Utrechtse beeldhouwer en beel-
dend vormgever Theo van de Vathorst
(Utrecht 1934) gemaakte bronzen
plaquettes bevestigd. Ook is er een pla-
quette van de Bostijgers (1984-1999) op
bevestigd. Dat is gebeurd ter gelegenheid
van het vijftienjarige bestaan van de Bos-
tijgers, een groep mannen die siuds 1984
elke zaterdag een rondje hardloopt in de
bossen. Zij zijn een jongere groep dan
de uit 1961 stammende Boshijgers, wier
Boshijgerslaan vanaf het monument in
westelijke richting naar Zeist loopt. Een
sinds kortere tijd bestaande groep hardlo-
Een van de barakken op het terretn van de
Stichting Jeugdbuitenverblijven, het voor-
malige HOC-terrein. Deze barak is een van
de serie uit 1955 die in prefab beton is
opgetrokken.
ZEISTER HISTORISCH GENOOTSCHAP
-ocr page 84-
AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP ! OPEN MONUMENTENDAG 2004
pende vrouwen noemt zich 'Vlo' hetgeen
staat voor: Vrouwen lopen ook.
■* Bij het monument gaat u rechtsaf over het
voetpad dat langs het f.etspad loopt. U
loopt door tot het vierde pad rechts. Hier
ziet u een weilandje met appelbomen en
een bank.
Het herinnert aan de arbeiderswoning
die hier tussen 1850 en 1950 stond. Op
het terrein bevond rich een waterput.
Deze put wordt de Smitsput genoemd
naar de laatste hewoner van de woning,
de heer Smit.
H> Bij het weilandje gaat u rechtsaf. Dit pad
heeft hier en daar een stukje verharding.
Het staat bekend ah het Dambreesche
spoor (een verbastering van d'Amble),
een oude verbindingsweg van de Oude
Vi'oudenbergse Zandweg naar de Lens-
derheide. Dit pad vervolgt u tot aan een
grote open plek met in het midden bomen
en een beukenhaag.
Deze geven de piaats van Wallen-
burg aan, de woning van Jean Maurice
d'Amble die hier in 1797 met landontgin-
ning begon.""' Ook hier is een put gevon-
den, die in 1989 weer is opgemetseld. In
de jaren 1804 en 1805 leverde d'Amble
hout aan de Franse militairen voor hun
kamp en betrok hij mest uit het kamp
voor zijn akkers. Rondom deze plek ziet
u opgeworpen walletjes. Deze van beplan-
ting voorziene aarden wallen vormden
een verdedtging tegen verstuiving van
zand en vraatzuchtig wild.
■* U steekt vanuit de riehting warn u kwam de
open plek recht over en vervolgt het Dam-
breesche spoor Lings de witte paaltjes. Links
van het pad ligt een naaldproductiebos.
Dennen werden vroeger in de mijnen
gebruikt om de gangen tegen instorten
te stutten, een vorm van verdediging.
Stortte er toch een gang in dan werden de
mijnwerkers gewaarschuwd door de kort
van tevoren krakende stammen.
■♦ Waar de witte paaltjes naar rechts gaan,
gaat ook u naar rechts in zuidelijke rich-
ting,
Links en rechts van het pad ziet u zwart
geblakerde stammen, het trieste resultaat
van een van de laatste bosbranden. Toch
hebben vele bomen voldoende bescher-
ming van hun bast gehad, want hun
takken zijn opnieuw uitgelopen.
■♦ U loopt het pad uit tot aan de Grensweg,
een zandpad met verhard fietspad dat hier
precies op de grens van de gemeente Zeist
met de
gemeente Woudenberg loopt. Hier
slaat u rechtsaf en blijft de witte paaltjes
volgen. V gaat nu over een klein gebied
van de gemeente Woudenberg. Bij de
heide gekomen volgt u de witte paaltjes
naar links en vervolgt het pad het bos
in. Op de T-splitsing linksaf en na 50 m
rechtsaf. De witte paaltjes zijn nu met
groen gecombineerd. U blijjt dit pad
volgen ook als groen u weer verlaten heeft
en de paaltjes alleen nog maar wit zijn.
Wanneer u bij een half verharde weg aan-
komt, gaat u met de witte paaltjes linksaf
en komt uit op de Oude Wuudenbcrgse
Zandweg met verhard fietspad.
U gaat even links de Oude Wou-
-ocr page 85-
j----------------------------__------------_
denbergse Zandweg op en ziet aan uw
rechterhand het Witte Huis, het in 1827
gebouwde jachthuis en boswachterswo-
ning van de familie De Beaufort.,n"
■» Direct na het Witte Huis gaat u rechtsaf
door het bos en komt u at snel uit op een
T-splitsing. Deze naar links weglopende
weg wordt de Baggelweg genoemd en
komt uit op de provinciate weg van Zeist
naar Woudenberg. Als u 100 m naar links
loopt ziet u een wit bordje staan met de
uitleg van de naam Baggelweg.
Deze uitleg spreekt van grof grind -
zgn. biggel- waarvan de naam van de weg
is afgeleid. Wat hier niet staat is dat in
1939 militairen in Het Witte Huis waren
ineekwartierd. E6n van hen was Barend
Baggel die zich ergerde dat elke dag het
eten te laat uit de militaire keuken bij de
Pyramide van Austerlitz arriveerde. Hij
kreeg al snel door dat hij via het naar de
Woudenbergse weg buigende bospad met
een vrachtwagen bij de militaire keuken
kon komen en het eten sneller kon halen
zodat het ook beter warm bleef. Zijn
AUSTERLITZ -
r KAMP EN HET DORP ! OPEN MONUMENTENDAG 2004
M
©
O
*
■» Vervolgens passeert u links een weilandje
en krijgt u aan uw rechterhand de enige
boerderij van Austerlitz-
In het weiland ziet u een groepje bomen
staan dat bekend staat als het 'bosje van
Stoop'. Volgens overlevering zou de voor-
malig grondbezitter Stoop de gewoonte
gehad hebben hier en daar op de heide
groepjes bomen te laten planten.
■* V bereikt nu een asfaltweg met rechts voor
u ANWB-paddestoel 2008/001. V gaat
nu links in de richting van de provinciate
weg, steekt deze weer over en bent terug
bij het Beauforthuis.
commandant gat hem toestemming met
zijn kitpwagen naar de keuken heen en
weer te rijden. Zijn collega's plaatsen een
bordje hij het desbetreffende bospad met
het opschrift Baggelweg.
■♦ U loopt weer in de richting van het Witte
Huis en ziet u aan uw linkerhand een
houten schuur.
Dit is de in 1939 geplaatste Bosschuur
van Staatsbosbeheer. De schuur wordt bij
de door de boswachterij georganiseerde
wandelingen gebruikt. Ook hier ligt weer
een oefenbom.
■* By de Bosschuur gaat u direct linksaf
door een fraaie beukenlaan waarlangs
gele paaltjes staan die overgaan in groene
paaltjes. V blijft dit pad vervolgen. Kort
nadat het pad naar rechts is gebogen, kunt
u tussen de bomen door het Beauforthuis
lien liggen.
Vroeger moet de zichtas tussen het
Beauforthuis en het Witte Huis vrij
geweest zijn.
85
-ocr page 86-
AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP I OPEN MONUMENTENDAG 2004
Start bij het Beauforthuis aan
de Woudenbergseweg 70. (l)
■♦ Vanaf de parkeerplaats van het Beaufort-
huis gaat u even links tot aan de
anwb-
paddestoel 20094- V gaat nu meteen
scherp links achter de parkeerplaats van
het Beauforthuis langs en passeert enkele
woningen.
U loopt nu over de Kamperlinie, de
noordgrens van het voormalige Franse
Kamp bij Austerlitz.|V) AIs u wandelroute
A reeds heeft gelopen hebt n ook het
noordelijkste stukje langs het oude kamp
gelopen.
Het pad waarop u loopt, met blauvve
paaltjes, heeft vrij rechte contouren en
met een beetje fantasie ziet u rectus, in
plaats van bomen, tenten staan en hoort
u het geroezemoes van de manschappen.
■*■ V blijft de blauwe paahjes-route volgen,
steekt een asfaltweg ( de Oude Postweg)
over en loopt verder het bospad af. Bij
Het Witte Huis, voormalig jachthuis van de familie De Beaufort aan de Oude Wouden-
bergse Zandweg (Gem een te Woudenberg).
TOPOGRAFISCH-HISTORISCHE ATLAS GEMEENTEARCHIEF ZEIST
86
-ocr page 87-
AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004
een vork in het pad - doordat er nu een
ruiterpad bijkamt
- kunt u kiezen wat het
prettigste loopt. Het belangrijkste is dat u
na de kruising met de Oude Postweg het
vijfde pad aan uw linkerhand ingaat.
(bordje Open Monumentendag) Dit is
vlak voor de manege. Als u linksaf bent
gegaan
neemt u het eerste pad rechts, een
ruiterpad. Na ongeveer 30 meter ligt aan
de linkerkant van het pad een kleine half
ronde begroeide verhoging.
Dit is een zogenaamde redoute, een
plek waar men ter verdediging van het
Franse Kamp een kanon kon opstellen.
Zulke redoutes lagen op meerJere plaat-
sen langs het kamp.
■♦ U vervolgt het ruiterpad en neemt, na
ongeveer 150 m, het eerste pad rechts.
Bij de manege uitgekomen vervolgt u
links weer de Kamperlinie en blijft dit pad
vervolgen tot aan de Traay. Hier gaat u
rechtsaf over het fietspad. Het voormalige
kamp lag nog een klein stukje aan de over-
kant van deze verkeersiveg.
Als u op het fietspad de
ANWB-paddestoei
22137 bent gepasseerd neemt u het tweede
bospad rechts. (routebordje Open
Monu-
mentendag)
U betreedt nu het zogenaamde Bat-
terijenbos. Links en techts van het pad
ontwaart u aarden walletjes waar in de
Franse tijd kanonnen stonden ter verde-
diging van het kamp.
■* U vervolgt het pad waarop u loopt rechtuit
en komt uit op de Waterlooweg. Deze weg
gaat u op. Ter hoogte van de
Marmontu'eg
gaat u het bospad links in en u neemt het
bospad direct rechts dat evenwijdig loopt
aan de Waterlooweg.
Mocht u menen dat u nu aan de zuid-
rand van het Franse Kamp loopt, dan
heht u het mis. Deze ligt iets noordelijker
of net iets zuidelijker dan de Water-
looweg. Het is moeilijk de zuidgrens van
het kamp te herkennen. Daarvoor zijn er
twee opties waarvan wij een gedeeltelijk
lopen, namelijk de grens die ongeveer
500 m van de noordgrens ligt. Op 300 m
meer, dus 800 m van de noordgrens,
ligt nog een mogelijke grenslijn. Argu-
ment voor deze tweede lijn zou zijn dat
daarmee enkele opslagplaatsen binnen
het kamp zouden hebben gelegen. Nu
is het de vraag wat er opgeslagen werd.
Wanneer het om munitie ging, en dat is
bij een legerkamp wel aannemelijk, dan
is het logischer de opslagplaatsen buiten
het kamp te hebben. In dat geval is het
meeste te zeggen voor de lijn op 500 m
afstand van de noorgrens van het kamp,
zodat er bij een ontploffmg geen schade in
het kamp zou zijn.
■♦ V volgt het bospad totdat dit weer ter
hoogte van nr. 37 op de Waterlooweg
uitkomt. U vervolgt de Waterlooweg en
gaat rechtsaf de D.J. Nieuwenhuizenweg
in. Tegenover
huisnummer 22 gaat u Imks
af. Dit pad zou de zuidgrens van het kamp
geweest
kunnen zijn. Bij de kruising met
het ruiterpad gaat u kort links en ziet
aan uw
rechterhtmd een bordje staan bij
een plek waar een voormalige opslag van
karnpementsgocderen geweest zou zijn.
De contouren zijn met kleine houten
piketpaaltjes aangegeven.
-ocr page 88-
p
f S \                                      Landgoed J|; , *
wm o i_, L. _,               Diinselburg \
Subtrop.zwembad                                      *\ (
Bezoekerscentrum Beerschoten Dijnsefburg                                            \ V
Het Utrechts Landschap \ V                        D,
____ .........■rtimflr *"                0\jMSELBURGtHL^ ^
(            Sporlhal
&
De Kozakkenhut %amP van Zeist
ft
%
%
V
'o
4
0
Wallenburg
6^
Boswachterij
Py rami He _
van Austerlit>
sc
-ocr page 89-
.2.
\v
1
Subtrop.zwembad
Bezoekerscentrum Beerschoten Dijnselburg
Het Utrechts Landschap
Landgoed
Dijnselburg
/
Kamp van Zeist
%
X
De Kozakkenhut
tf
Q
V.
Wallenburg
Sporthal
f
H'
°u
°%
£
<<y                Zeister
<*fc
Uto
Boswachterij
*%
Krakeling
Het Witte Huis
ryrarnicie -
van Austerlitz
St. Jeugd-
buitenverblijven
WOUDENBERGSEWEG
2/
Bosch
Beaufort huis
KNVB
Sporicentrum
eG
M-l
^S
G*
AUSTERLITZ
89
Groof
-ocr page 90-
AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004
■* Nu keen u weer lerug naar het bospad en
vervolgt dat in de richting waarin u liep.
Na enige tijd bereikt u de Grensweg, een
asfaltweg die op de grens van de gemeen-
ten Zeist en Driebergen loopt. U steekt
deze weg over en vervolgt het bospad.
Wanneer dit pad uitkomt op een fietspad
gaat u rechts. Dit fietspad komt uit op
de Austerlitzeweg. Deze steekt u over en
u neemt het tegenoverliggende bospad
dai uitkomt bij de parkeerplaats van het
Beauforthuis.
I. Het Beauforthuis
Woudenbergseweg 70
Het Beauforthuis, gelegen aan de
Woudenbergseweg, dateert uit 1861. De
grootgrondhezitter A.J. de Beaufort Het
toen een kerkje voor de bevolking van
Austerlitz bouwen op het terrein van
Heideoord. Het huis Heideoord was een
boerderij, in 1832 op de linkerbovenhoek
van het voormalige Franse legerkamp bij
Austerlitz gebouwd. Dit huis is in 1844
door J.B. Stoop gekocht. Deze Amster-
damse koopman was sinds 1826 eigenaar
al bereid verklaard tot het beschikbaar
stellen van een kavel, maar toen was de
gemeente Zeist nog niet zover die schen-
king te aanvaarden. De school begon op 1
augustus 1844 onder leiding van meester
I.J. Gramser.
Om beter uitvoering te kunnen geven
aan het met behulp van schapenmest ont-
ginnen van de heide tot een akkerbouw-
gebied, besloot Stoop in 1844 van zijn
boerderij Heideoord een landbouwschool
te maken. Bovendien verstrekte de pro-
vincie een subsidie voor de school. Stoop
trok de landbouwonderwijzer Enklaar uit
Groningen aan die had deelgenomen aan
een prijsvraag over het in cultuur brengen
van heidegronden. Op de boerderij Hei-
deoord kon hij met zijn leerlingen expe-
rimenteren en proefterreinen aanleggen.
Aan de school gaf ook J.R.E. van Laer
{Zeist 1818-Utrecht 1891) les in natuur-,
schei-, plant- en dierkunde. Hij was van
1 oktober 1840 tot 21 juli 1847 aan de
school verbonden. Van Laer promoveerde
in 1850 aan de universiteit van Utrecht
tot doctor in de wis- en natuurkunde.
van heidegronden bij Austerlitz. De arme
gronden liet hij ontginnen en beplanten.
Werkheden waren er in de buurt vol-
doende. Immers was in 1810 het Franse
Kamp definitief verlaten. De ambachtslie-
den en neringdoenden die zich in de buurt
van het legerkamp hadden gevestigd ver-
wierven sindsdien geringe inkomsten en
leefden in armoede. Stoop verschafte hen
werk. Met de aankoop in november 1836
van de overige gronden in Austerlitz, tot
dan toe eigendom van de oude Franse
legerkapitein F.A. Hubert, werden de
perspectieven nog beter.
De heer Stoop was een sociaal bewo-
gen man. Behalve dat hij de bevolking
werk verschafte, had hij ook oog voor
andere sociale noden. Hij werkte door het
gratis afstaan van grond en het om niet
beschikbaar stellen van bouwmaterialen
in 1844 mee aan de bouw van een school
in de buurtschap. Tot dan toe moesten
de kinderen uit Austerlitz in Driebergen
naar school of gingen ze helemaal niet
en bleven analfabeet. Ook de vorige
eigenaar van de grond, Hubert, had zich
-ocr page 91-
AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004
Het gangbare verhaal over het verloop
van de landhouwschool is dat Enklaar
niet in staat was zich in de eenzaamheid
van Austerlitz te handhaven en daardoor
aan de alcohol verslaafd raakte. Het
betekende na een paar jaren het einde
van de landbouwschool. Daarnaast zal
de crisis in de wereldwolhande! in die tijd
ook een rol hebben gespeeld in de misluk-
king. Doordat het niet meer lucratiefwas
om schapen te houden kwam er minder
schapenmest voor de ontginningen'
beschikbaar.
J.B. Stoop was vader van een dochter
Anna Aleida. Zij trouwde in 1841 met
Aernout Jean de Beaufort. Na het overlij-
den van Stoop in 1856 erfde dit echtpaar
het grondbezit in Austerlitz en dus ook
Heideoord. De Beaufort verpachtte de
boerderij, maar dat leverde hem niet
veel op aangezien de pachter de door zijn
dieren geproduceerde mest op de pacht-
som in mindering mocht brengen. De
nieuwe eigenaren gingen daarom geheel
over tot bosbouw.
Inmiddels was het bevolkingsaantal,
van 235 in 1812 naar 168 in 1832 gedaald,
weer opgeklommen naar 259 in 1845.
Deze inwoners vielen voor hun geestelijke
verzorging onder de kerkenraad van Zeist.
Voor het bijwonen van een kerkdienst
moesten zij een afstand van ongeveer 6
kilometer afleggen, andersom was het
moeilijk voor de kerkenraadsleden in
Austerlitz op huisbezoek te gaan. Daarom
dienden enkele inwoners van Austerlitz
in 1847 een verzoek hij de Synode van
de Nederlands Hervormde Kerk in om
een hijdrage van 400 gulden te mogen
ontvangen voor een hulppredikant. Dit
verzoek werd gesteund door de Zeister
predikanten. Men dacht de godsdienstoe-
teningen in het schoolgebouw te houden.
Het verzoek werd echter afgewezen. Tien
jaar later, in 1857, is er een groep nota-
belen die opnieuw een poging doet in de
leemte te voorzien. Twee jaar later wordt
een evangelist benoemd. Als deze als
predikant naar 's Hertogenbosch wordt
beroepen onderneemt de kerkenraad van
Zeist actie. De kerkenraad wendt zich tot
de heer A.], de Beaufort die in 1858 al
eens een aanhod deed de boerderij Hei-
deoord af te staan voor de bouw van een
predikantswoning en kerk. Toen had de
kerkenraad het aanbod afgeslagen, maar
nu kwam ze er op terug. De Beaufort her-
haalde zijn aanhod en stelde ook nog, voor
een periode van zes jaar, 200 gulden per
jaar beschikbaar voor een predikantstrak-
tement. Opnieuw vroeg de kerkenraad
toestemming voor het aanstellen van een
hulpprediker. Begin 1861 werd die toe-
stemming verkregen. In april van dat jaar
kon I.J. Dermout als hulpprediker voor de
buurtschap Austerlitz worden aangesteld.
Ondertussen was door De Beaufort Hei-
deoord afgebroken en op die plaats een
pastorie met een kerkzaal gebouwd. Het
bouwwerk hleef zijn eigendom.
Pastorie en kerk zijn geheel in baksteen
in classicistische stijl opgetrokken. De
smalle pastorie heeft een zadeldak dat
evenwijdig aan de weg is. De deur zit
in het midden en heeft aan weerszijden
twee ramen met zes ruiten waarvan de
-ocr page 92-
AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004
luiken onthreken. De ecrsto verdieping
heeft vijf ramen van elk vier ruiten. Deze
ramen zijn schuiframen evenals die van
de begane grond. Ook de kerk die haaks
aan de pastorie is gebouwd heeft een
zadeldak met klokkentoren. De kerk heeft
spitsboogvensters en een in 1943 ver-
hoogd voorportaal met een classicistische
rondboognis.
De kerk is tip 29 September 1861 in
gebruikgenomen. Ongeveer een jaar later
bespreekt de kerkenraad met de heer De
Beaufort de mogelijkheid een zelfstandige
hervormde gemeente in Austerlitz te
stichten. Er zijn dan ongeveer vijfhonderd
leden. Hij is bereid om het eigendom van
kerk en pastorie af te staan als er een
zelfstandige gemeente komt. Het belang*
rijkste om de wens te realiseren was het
bijeenbrengen van een kapitaal om het
predikantstraktement uit te betalen. Door
het ijveren van een speciale commissie tot
stichting van een hervormde gemeente in
Austerlitz is een bedrag van 17.500 gulden
bijeen gebracht. Bijna twee derdedeel
daarvan heeft de heer De Beaufort voor
zijn rekening genomen. Van de rente van
het bedrag kan een predikantstraktement
worden betaald. Op 30 juli 1864 komt het
Koninklijk Ix^luit at dai Austerlitz een
zelfstandige hervormde gemeente mag
vormen. Van de nieuw te vormen ker-
kenraad wordt A.j. de Beaufort voorzitter,
meester I.J. Gramser bezet de post van
secretaris-penningmeester. Aan hen is J.
Wolfswinkel toegevoegd. Als eerste regels
de kerkenraad de schenking van pastorie
en kerkzaal door de heer A.J. de Beaufort.
Vervolgens wordt de reeds vertrokken
hulpprediker I.j. Dermout beroepen tot
predikant.
Het gebouw aan de Woudenbergseweg
functioneerde tot 1984 als kerk. Reeds in
1970 ontstond een plan voor een nieuwe
kerk. De ligging van het complex aan
de Woudenbergseweg ten opzichte van
het dorp was excentrisch. Bovendien
was het door houtworm aangetaste dak
van de kerk evenals de pastorie aan een
opknapbeurt toe. Door de slechte toe-
stand waarin het pand verkeerde begon
het moeilijk te worden een predikant
aan te trekken. Inmiddels was bekend
dat de oude hervormde bewaarschool in
het centrum van het dorp zou worden
afgebroken. Men vond dit een geschikte
plek voor een nieuwe kerk. De financie-
ring voor de bouw moest uit de verkoop
van het perceel aan de Woudenbergseweg
komen. De hervormde gemeente wilde de
grond graag als bouwgrond voor wonin-
gen verkopen. De gemeente Zeist ging
daarmee niet akkoord. Zij wilde het vrij-
komende perceel als bosgebied bestem-
men. Er moest dus een andere manier
worden gevonden om de financier! voor
nieuwbouw bijeen te krijgen. Die kwam
door verschillende activiteiten binnen
de kerkelijke gemeente. De eigen leden
brachten 120.000 gulden bijeen. Dit was
nog lang niet genoeg Vervolgens besloot
de kerkenraad contact te leggen met de
gereformeerde gemeente in het dorp om
samen een nieuw gebouw op te richten.
Het zaad viel in vruchtbare aarde en eind
1983 kon met de bouw worden begonnen.
Op 6 oktober 1984 werd de nieuwe kerk
-ocr page 93-
AUSTERUTZ - HET KAMP EN HET DORP I OPEN MONUMENTENDAG 2004
er kleine aanpassingen aan het complex
gedaan om het voor zijn nieuwe functie
geschikt te maken. In 2005 start een
rigoureuze verbouwing om Het Beaufort-
huis nog beter te doen functioneren voor
artiesten en publiek.
II. Het terrein van de
Stichting Jeugdbuitenver-
blijven
geopend. De oude kerk zou uiteindelijk
niet worden afgebroken maar in zijn
geheel met de grond worden verkocht ora
zo een historische pick voor Austerlitz
te bewaren. De Zeister gemeenteraad
stemde hiermee in. Na een tussenfase
waarin de Vrije Muziekacademie het
kerkje in eigendom had, is het sinds 1987
een ruimte voor verschillende culturele
manifestaties met het accent op muziek.
De Stichting hcheer pand Woudenbergse-
weg 68/70 heeft de kerk in 1987 gekocht
en verhuurd aan de Stichting de Beaufort
welke in 1999 de Stichting beheer pand
Woudenbergseweg 68/70 overnam en
daarmee eigenaar van het pand werd. Het
kerkje is toen omgedoopt in Het Beau-
forthuis, als herinnering aan de man die
veel voor Austerlitz heett hetekend: A.
J. de Beaufort. In de loop der jaren zijn
Tegenover het Beauforthuis aan de
Woudenbergseweg ligt de ingang van het
terrein van de Stichting Jeugdbuitenver-
blijven. Dir bosgebied was oorspronkelijk
eigendom van de tamilie De Beaufort.
Toen zij een groot deel van htm bezit
in 1939 verkocht aan Staatsbosbeheer
viel ook dit terrein in handen van deze
instantie. De opstallen dateren deels
uit 1939 en deels uit 1955. Voordat de
Stichting Jeugdbuitenverblijven zich er
vestigde waren de harakken in gebruik hij
het Ministerie van Defensie.
De eerste harakken zijn in 1939 illegaal
Het gebouw van de medische dienst op het HOC-terrein, waar ook arbeidstherapie werd
gegeven. Een foto uit 1960.                      topografisch-historische atlas gemeentearchief zeist
-ocr page 94-
AUSTERLITZ - MET KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004
AUSTERLITZ - HET KAMP EM HET DORP | OPEN MONUMENTEMDAG 2004
gebouwd door hec toenmalige ministerie
van Oorlog. Dat gebeurde in het kader
van de mobilisatie van het Nederlandse
leger in verband met de dreiging van
de Tweede Wereldoorlog. Ze zijn uit het
ruim voorhanden zijnde hout geconstru-
eerd. Voor de bouw is hij de gemeente
Zeist nooit vergunning aangevraagd. De
gemeente heeft echter ook geen bezwaar
gemaakt en daarmee in de bouw toege-
stemd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog
zijn de gebouwtjes door het Duitse leger
gehruikt als N.S.K.K-Lager en werden er
enkele bijgebouwd. Bij de bevrijding in
1945 zijn ze haastig verlaten. Vervolgens
hebben de Binnenlandse Strijdkrachten
de barakken in korte tijd letterlijk uitge-
mest toen ze tijdelijk onderdak moesten
bieden aan, naar verwacht werd, 2000
gerepatrieerde Nederlandse krijgsgevan-
genen. In 1946/47 heeft het ministerie
van Defensie op het terrein het Neurose
Hospitaal gevestigd en werd vooraan op
het terrein het gebouw van de Militaire
Geneeskundige Dienst opgetrokken.
Hierbij hoorde ook een grote gymnas-
tiekzaal. Nadat in 1966 de militairen
vertrokken waren heeft Staatsbosbeheer
dit gebouw lange tijd gehruikt als kantoor
en opslagmimte. Tegenwoordig wordt het
verhuurd aan een computer fir ma. In 1955
is het aantal gebouwen verder uitgebreid.
Het Neurose Hospitaal was bedoeld
voor Nederlandse militairen die geestelijk
ziek waren ten gevolge van hun beleve-
nissen in de strijd om Nederlands-Indie
(1946-1949), en later, Korea (1950-1953)
en Nieuw-Guinea (1961-1963). Zij konden
onder medische begeleiding in de bossen
van Austerlitz herstellen. Als genees-
heer-directeur was de zenuwarts W.L.
Meijering aangesteld. Uiteraard verliep
alles volgens militair patroon en hadden
officieren, onderoffkieren en soldaten
hun eigen verblijven en eetzaal. Behalve
de barakken met slaapplaatsen en het
gebouw van de medische dienst waren er
centraal op het terrein een administratie-
gebouw en een keukengebouw tegenover
elkaar gelegen. Het u-vormige uit gele
baksteen opgetrokken administratiege-
houw, dat nu de naam Lipke Zijlstra Huis
draagt, is nu ingericht als verblijf voor de
jeugd. De centrale keuken functioneert
nog steeds voor de Stichting Jeugdbui-
tenverblijven. Het uitgifteloket is in de
inspringende gevel links van de entree.
Het heeft opklapbare ramen zodat de
militairen droog stonden als ze hun eten
opgeschept kregen.
Toen tegen het midden van de jaren
vijftig het Neurose Hospitaal langza-
merhand zijn functie vertoor doordat de
aard van de klachten veranderde - de
geesteszieke militairen uit Nederlands-
Indie waren niet meer in het hospitaal
- wijzigde het ministerie van Defensie
in 1958 de naam in Herstel- en Oefen
Centrum (hoc). Vanaf toen hood het ook
plaats aan dienstplichtige militairen die
bij hun keuring in de stabiliteitsklasse S4
oi SS vielen. Zij waren niet direct gesehikr
voor een functie bij de landmacht, maar
men hoopte hen, onder andere middels
arbeidstherapie. in het hoc beter geschikt
te maken. Tegenwoordig wordt het terrein
college van burgemeester en wethouders
waren hier fel tegen gekant. De gemeente
zocht zelfs steun bij de provincie om de
plannen van het ministerie tegen te gaan,
terwijl 41 bewoners van Austerlitz op 1C
juli 1964 een rekwest aan de koningin
stuurden. Uiteindelijk Het het ministe-
rie van Justitie in voorjaar 1966 weten
helemaal niet in het voormalige hoc-
terrein gemteresseerd te zijn, omdat het
een heel geschikt terrein in Zeeland had
gevonden. Direct daarna heeft het Zeister
college van B en W gereageerd op een
verzoek van de Stichting Kampeervreugd
die samen met de Stichting Vakantiever-
blijven voor de Lagere Schooljeugd werk-
weken in Austerlitz wilde organiseren. In
de Stichting Kampeervreugd waren de
anwb, de Nederlandse Reisvereniging,
de Nederlandse Jeugdgemeenschap en
de Nederlandse Jeugdherbergcentrale
vertegenwoordigd. Uit deze initiatieine-
mers is in 1952 samen met het voormalig
ministerie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschap in 1952 de Stichting Jeugd-
buitenverblijven opgericht welke vanaf
opgetrokken uit prefab hetonplaten en
een recreatiezaa! is aan het geheel toe-
gevoegd. De ramen van deze gebouwen
hebben stalen kozijnen. Tevens is een
in 1956 afgebrande houten barak van
de onderoffkieren door een betonnen
bouwwerk vervangen. Voor de uit beton
gebouwde barakken staan ook uit beton
gemaakte pingpongtafels en bankjes.
Dergelijke betonnen bankjes treffen we
ook aan bij het uit haksteen opgetrokken
Lipke Zijlstra Huis, het voormalige admi-
n is t r at ie kantoor.
Op 1 juli 1964, kort na het einde van
de strijd om Nieuw-Guinea, heeft het
ministerie van Defensie het hoc beein-
digd. Staatsbosbeheer en de bewoners van
Austerlitz gingen ervan uit dat het ter-
rein, zoals de bedoeling in 1939 reeds was,
weer geheel in gebruik zou komen voor de
recreatie. Maar het pakte eerst anders uit.
Het ministerie van Justitie wendde zich
namelijk bij het vertrek van Defensie tot
de gemeente Zeist met het verzoek er een
jeugd detentie-inrichting te mogen vesti-
gen. De bewoners van Austerlitz en het
De boerderij Wallenberg.
ZEISTER HISTORISCH GENOOTSCHAP
nog vaak aangeduid als het voormalige
Hoc-terrein. In 1955 werd op verzoek
van het ministerie in het bestemmings-
plan opgenomen dat het terrein bestemd
zou zijn voor ziekenhuizen en sanatoria.
Toen is het aantal bouwwerken uitgebreid
tot twaalf. De nieuwste barakken zijn
-ocr page 95-
AUSTERLITZ - MET KAMP EM HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004
AUSTERLITZ ■ HET KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004
gebouwd door het toenmalige ministerie
van Oorlog. Dat gebeurde in het leader
van de mobilisatie van het Nederlandse
leger in verband met de dreiging van
de Tweede Wereldoorlog. Ze zijn uit het
mini voorhanden zijnde hout geconstru-
eerd. Voor de bouw is bij de gemeente
Zeist nooit vergunning aangevraagd. De
gemeente heeft echter ook geen bezwaar
gemaakt en daarmee in de bouw toege-
stemd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog
zijn de gebouw tjes door het Duitse leger
gebruikt als N.s.K.K-Lager en werden er
enkele bijgebouwd. Bij de bevrijding in
1945 zijn ze haastig verlaten. Vervolgens
hebben de Binnenlandse Strijdkrachten
de barakken in korte tijd letterlijk uitge-
mest toen ze tijdelijk onderdak moesten
bieden aan, naar verwacht werd, 2000
gerepatrieerde Nederlandse krijgsgevan-
genen. In 1946/47 heeft het ministerie
van Dcfensie op het terrein het Neurose
Hospitaal gevestigd en werd vooraan op
het terrein het gebouw van de Militaire
Geneeskundige Dienst opgetrokken.
Hierbij hoorde ook een grote gymnas-
tiekzaal. Nadat in 1966 de militairen
vertrokken waren heeft Staatsbosbeheer
dit gebouw lange tijd gebruikt als kantoor
en opslagruimte. Tegenwoordig wordt het
verhuurd aan een computerfirma. In 1955
is het aantal gebouwen verder uitgebreid.
Het Neurose Hospitaal was bedoeld
voor Nederlandse militairen die geestelijk
ziek waren ten gevolge van hun beleve-
nissen in de strijd om Nederlands-Indie
(1946-1949), en later, Korea (1950-1955)
en Nieuw-Guinea (1961-1963). Zij konden
onder medische begeleiding in de bossen
van Austerlitz herstellen. Als genees-
heer-directeur was de zenuwarts W.L.
Meijering aangesteld. Uiteraard verliep
alles volgens militair patroon en hadden
officieren, onderofficieren en soldaten
hun eigen verblijven en eetzaal. Behalve
de barakken met slaapplaatsen en het
gebouw van de medische dienst waren er
centraal op het terrein een administratie-
gebouw en een keukengebouw tegenover
elkaar gelegen. Het u-vormige uit gele
baksteen opgetrokken administ rat lege -
bouw, dat nu de naam Lipke Zijlstra Huis
draagt, is nu ingericht als verblijf voor de
jeugd. De centrale ken ken functioneert
nog steeds voor de Stichting Jeugdbui-
tenverblijven. Het uitgifteloket is in de
inspringende gevel links van de entree,
Het heeft opklapbare ramen zodat de
militairen droog stonden als ze hun eten
opgeschept kregen.
Toen tegen het midden van de jaren
vijftig het Neurose Hospitaal langza-
merhand zijn functie verloor doordat de
aard van de klachten veranderde - de
geesteszieke militairen uit Nederlands-
Indie waren niet meer in het hospitaal
- wijzigde het ministerie van Defensie
in 1958 de naam in Herstel- en Oefen
Centrum (hoc). Vanaf toen hood het ook
plaats aan dienstplichtige militairen die
bij hun keuring in de stabiliteitsklasse S4
of S5 vielen. Zij waren niet direct geschikt
voor een functie bij de landmacht, maar
men hoopte hen, onder andere middels
arbeidstherapie, in het hoc heter geschikt
te maken. Tegenwoordig wordt het terrein
college van burgemeester en wethouders
waren hier fel tegen gekant. De gemeente
zocht zelfs steun bij de provincie om de
plannen van het ministerie tegen te gaan,
terwijl 41 bewoners van Austerlitz op 10
juli 1964 een rekwest aan de koningin
stuurden. Uiteindelijk liet het ministe-
rie van Justitie in voorjaar 1966 weten
helemaal niet in het voormalige hoc-
terrein gei'nteresseerd te zijn, omdat het
een heel geschikt terrein in Zeeland had
gevonden. Direct daarna heeft het Zeister
college van Ben W gereageerd op een
verzoek van de Stichting Kampeervreugd
die samen met de Stichting Vakantiever-
blijven voor de Lagere Schooljeugd werk-
weken in Austerlitz wilde organiseren. In
de Stichting Kampeervreugd waren de
anwb, de Nederlandse Reisvereniging,
de Nederlandse Jeugdgemeenschap en
de Nederlandse Jeugdherbergcentrale
vertegenwoordigd. Uit deze initiatiefne-
mers is in 1952 samen met het voormalig
ministerie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschap in 1952 de Stichting Jeugd-
buitenverblijven opgericht welke vanaf
opgetrokken uit prefab betonplaten en
een recreatiezaal is aan het geheel toe-
gevoegd. De ramen van deze gebouwen
hebben stalen kozijnen. Tevens is een
in 1956 afgehrande houten barak van
de onderofficieren door een betonnen
houwwerk vervangen. Voor de uit beton
gebouwde barakken staan ook uit beton
gemaakte pingpongtafels en bankjes.
Dergelijke betonnen bankjes treffen we
ook aan bij het uit baksteen opgetrokken
Lipke Zijlstra Huis, het voormalige admi-
nistratiekantoor.
Op 1 juli 1964, kort na het etnde van
de strijd om Nieuw-Guinea, heeft het
ministerie van Defensie het hoc beein-
digd. Staatsbosbeheer en de bewoners van
Austerlitz gingen ervan uit dat het ter-
rein, zoals de bedoeling in 1939 reeds was,
weer geheel in gebruik zou komen voor de
recreatie. Maar het pakte eerst anders uit.
Het ministerie van Justitie wendde zich
namelijk bij het vertrek van Defensie tot
de gemeente Zeist met het verzoek er een
jeugd detentie-inrichting te mogen vesti-
gen. De bewoners van Austerlitz en het
De boerderij Wallenberg.
ZEISTER HIST0RISCH GEN00TSCHAP
nog vaak aangeduid als het voormalige
Hoc-terrein. In 1955 werd op verzoek
van het ministerie in het hestemmings-
plan opgenomen dat het terrein bestemd
zou zijn voor ziekenhuizen en sanatoria.
Toen is het aantal bouwwerken uitgebreid
tot twaalf. De nieuwste barakken zijn
-ocr page 96-
AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004
\if.-' '-rf.i-^faB^ ■ >^fi^gaC^i
KIT BP ' 5* ■ *i
1967 de barakken van Staatsbosbeheer
huurt en op het terrein actief is. Ook
brengt de Stichting direct haar hoofdkan-
toor vanuir Den Haag over naar Ausrer-
lit:. De stichting was bedoeld om jeugd
uit de steden de gelegenheid te bieden
de natuur in te gaan. Ten zuiden van de
stad Utrecht zijn sindsdien negen plaatsen
vvaar een dergelijk bmtenverblijt is. Ze zijn
behalve in de provincie Utrecht gelegen
in Zuid-Holland, Brabant, Gelderland en
Limburg. In de barakken van Austerlit: is
plaats voor vijfhonderd personen. Sinds
1988 is achter op het terrein een natuur-
en milieueducatief centrum gevestigd in
de barakken De Krekel en De Mier.
Wallenberg vlak voor de afbraak in 1944
TOPOGRAFISCH-HISTORISCHE ATLAS GEMEENTEARCHIEF ZEIST
-ocr page 97-
AUSTERUTZ - HET KAMP EN HET DORP [ OPEN MONUMENTENDAG 2004
III. Wallenberg
Met Wallenberg, ook Wallenburg
genoemd, wordt vandaag de dag een open
plek in het bos aangegeven waar tot 1944
de gelijknamige boerderij heef't gestaan.
De akkers rond de boerderij waren
omgeven met wallen om verstuiving van
de grond op de toenmalige heidevlakte
tegen te gaan. Misschien dat ze ook een
functie hadden om vraatzuchtig wild van
de akkers te weren, alhoewel ze dan van
een speciale dichte beplanting voorzien
moeten zijn. Deze wallen zijn nog steeds
aanwezig, evenals de put die voor bet huis
lag. Met beplanting zijn Je contouren van
de oude woning aangegeven. Daarvoor
staan leibomen die vroeger voor het huis
dienst deden als zonwering.
Wallenberg is omstreeks 1800 ont-
staan. Tegen het einde van de achttiende
eeuw kwam het in Nederland in zwang
om woeste gronden te ontginnen tot
landbouwgrond. Zo zetelde in Utrecht
het Comite van Algemeen Welzijn waar
belangstellenden een aanvraag voor ont-
van de Franse legers, bijna 18.000 solda-
ten. Damble, wiens naam ook geschreven
wordt als d'Amble, leverde aan de legers
van generaal Marmont onder meer hout
om in het kamp te stoken. Daarvoor
kreeg hij betaald met paardenmest. Die
mest gebruikte hij op zijn akkers. In deze
jaren van voorspoed trouwde hij een jong
meisje uit de buurt die voor nageslacht
zorgde.
Na het vertrek van de Fransen, in
1807, waren er korte tijd nog slechts
drieduizend militairen in het kamp en
ging het bergafwaarts met de eigenaar
van Wallenberg. Na het overlijden van
zijn vrouw in 1815 probeerde hij de grond
te verpachten. Zijn eisen ten opzichte
van een mogelijke pachter, onder meer
om begraven te worden op Wallenberg,
waren kenneiijk zo hoog dat niemand er
zin in had. Uiteindelijk overleed d'Amble
in 1821. De laatste bewoner, voordat het
pand in 1944 werd gesloopt, was J. Hels-
dingen. De in de buurt staande arbeiders-
woning aan het Dambreesche spoor is in
1958 door Staatsbosbeheer gesloopt.
ginningsgronden in bruikleen konden
aanvragen. De reeds enkele jaren in
Nederland vertoevende Fransman Jean
Maurice Damble vroeg aan dit comite
1600 roeden heidegrond ter beschikking
te stellen om een methode te ontwikkelen
waarmee arme lieden de heidevelden op
een goedkope manier konden bebouwen
om zo in hun onderhoud te voorzien. In
de zomer van 1797 werd hem een heide-
vak toegezegd eerst voor de periode van
een jaar: van 1 mei 1798 tot 1 mei 1799.
Damble gaf een arbeider opdracht de
heide af te plaggen en de plaggen vervol-
gens te verbranden. De as van die plaggen
diende als bemesting van de voor land-
bouw zo arme gronden. Het eerste jaar
was het kommer en kwel door slecht weer
en een arbeider die nog ervaring moest
opdoen. Toch werd het gebruik van de
grond verlengd en kocht Damble er nog
een stuk bij. In de volgende jaren verrezen
twee stenen huizen, een voor Damble zelf
en een voor de knecht. Zijn landbouwme-
thode had succes en bovendien kwamen
er vanaf 1804 goede jaren met de komst
-ocr page 98-
OPEN MONUMENTENDAG 2004
IV. Het Witte Huis
Aan de Oude Woudenbergse Zand-
weg Hgt het Witte Huis. Het is het in
1827 gebouwde voormalig jachthuis en
boswachterswoning van de familie De
Beaufort. In vroeger tijdcn moet een
zichtas door het bos hebben gelopen
tussen het jachthuis en het Beauforthuis.
Het jachthuis is in 1886 verbouwd en
heeft toen een etage gekregen. Beneden
woonde de jachtopziencr. Op de eerste
etage was een jachtkamer ingericht waar
de heren na de jacht een borrel dronken.
Vlak voordat de bossen van De Beaufort
en het Witte Huis in 1939 in handen van
Staatsbosbeheer kwamen, werd het jacht-
huis bewoond door dienstpersoneel van
de familie, Direct na de verandering van
eigenaar is het Witte Huis inge:et voor
de mobiiisatie. Een groep militairen van
de achtste compagnie pioniers werd er
gelegerd, Een ander deel van de compag-
nie kvvam terecht in hotel-restaurant De
Pyramide. In het Witte Huis en de bijge-
bouwen ervan, ja zelfs in het kippenhok,
waren totaal 83 genie-militairen en twee
leden van de geneeskundige troepen gele-
gerd. Hun leeftijd varieerde van 21 tot 36
jaar. De militairen werkten overdag aan
de verdedigingslinie bij de Grebheberg,
maar 's avonds vonden velen gezeiligheid
bij inwoners van Austerlitz. Na de capitu-
latie van Nederland keerden de militairen
terug naar huis.
Na 1945 heeft Staatsbosbeheer het
Witte Huis in gcbruik genomen. Het huis
heeft een opzet als van een landhuis. De
begane grond heeft hoge ramen op lage
vensterbanken en openslaande deuren in
het vooruitspringende deel. De ramen zijn
van groene luiken voorzien. De ramen op
de etage hebben geen luiken. Het interi-
eur is na 1939 danig gewijzigd en in
1969 is een verbinding gemaakt tussen
het vvoonhuis en het koetshuis. Van het
oorspronkelijke interieur is vveinig terug
te vinden.
DE VOLTOOIDE CONCENTRATIE OP 3 SEPTEMBER 1939
(zondcr Iuchtverdediging)
De verdedigingslinies van Nederland vlak
voor de Tweede Wereldoorlog.
-ocr page 99-
OPEN MONUMENTENDAG 2004
V. Kamperlinie
Deze kaarsrechte weg door het bos
aan de noordkant van Austerlitz wordt
gezien als de noordelijke begrenzing van
was ongeveer vijfhonderd meter breed.
De noordelijke begrenzing van het kamp
is in de bosbeplanting gehandhaafd en
wordt alleen doorsneden door de Wou-
denbergseweg en de Traayweg. Het is een
typische gedachte dat aan de zuidkant
voor 200 jaar terug legertenten stonden
en het geroezemoes van soldaten was te
horen. Aan de noordkant van het huidige
pad waren hier en daar kanonopstellingen
ter verdediging van het kamp. Dit alles
betekent dat aan beide zijden van het pad
vrij zicht was, iets wat nu moeilijk is voor
te stellen.
Het is lastig de zuidgrens van het
kamp te herkennen. Daarvoor zijn er
twee opties: een begrenzing die ongeveer
500 m van de noordgrens ligt en een
begrenzing op 800 m van de noordkant.
Argument voor de tweede zou zijn dat
anders enkele opslagplaatsen buiten het
kamp zouden hebben gelegen. Nu is het
de vraag wat er opgeslagen werd. Wan-
neer het om munitie ging, en dat is bij
een legerkamp wel aannemelijk, dan is
het logischer de opslagplaatsen buiten
het voormalige Franse kamp van generaal
Auguste Frederic Louis Viesse de Mar-
mont (1774-1852) dat hij in 1804 door zijn
regimenten liet aanleggen. Het kamp had
ecn lengte van ongeveer drie kilometer en
aft
i
'
I
li i
iff'
jj?"*
¥i
0
*^
J~z*
4B^ Irtil
Kj*hH@|
s**>* *-^M
A
'"fi jm
^k. '
■^
"""IKl -
ftSr
3 -:
0> ^*
^w
^
Hi
^3
De Kamperlinie bij Austerlitz.
PRIVE-COLLECTIE
-ocr page 100-
OPEN MONUMENTENDAG 2004
het kamp te hebben. In dat geval kunnen
we de grens op vijfhonderd meter afstand
aanhouden.
Namenlijst
Verklaring van de namen van enkele
wegen die u tijdens de wandeling pas-
seen.
Dambreesche Spoor
Deze weg door het bos, die van de
Oude Woudenbergse Zandweg naar de
Leusderheide loopt, ontleent zijn naam
aan de ontginner Jean Maurice Damble
(dAmblee) die zich in 1797 op de heide
bij Austerlitz vestigde en daar een ontgin-
ning begon. Zijn ontginningsboerderij
Wallenburg lag aan de:e bosweg. Men
neemt aan dat hij gehruik heeft gemaakt
van een oude Hessenweg.
Marmontweg
Genoemd naar Auguste Frederic Louis
Viesse de Marmont, (1774-1852), generaal
in het leger van Napoleon. Hij was met de
legers van Napoleon in Italic en Egypte.
Gedurende de jaren 1804 en 1805 had hij
de leiding van de Bataafse troepen op de
heide ten oosten van Zeist. In 1807 kreeg
hij van Napoleon de titel Hertog van
Rayusa.
D.J. van Nieuwenhuizenweg
In 1959 is deze straat genoemd naar
een bekende inwoner van Austerlitz, Dirk
Jan van Nieuwenhuizen (1873-1941). Hij
heeft veel voor de Austerlitze gemeen-
schap yedaan. \ lij riehtte het fanfarekorps
'Erica' op en de plaatselijke Floraliaver-
eniging. Van heide was hij voorzitter tot
aan zijn overlijden.
Oude Postweg
De Oude Postweg maakte vroeger deel
uit van de postweg tussen Amsterdam en
Anihein.
Oude Woudenbergse
Zandweg
Dit is de oude middeleeuwse weg tussen
Utrecht en Woudenberg. Een groot deel
van deze weg is 'opgelost' met de bouw
van de Verzetswijk en Vollenhove. In de
zeventiende eeuw duidde men deze weg
aan met 'Woudtweg' en in de negentiende
eeuw met 'Utrechtseweg'. Een deel van
de oorspronkelijke weg is nog aanwezig
tussen de Oude Arnhemseweg en de P.J.
Oudlaan.
Traay of Traayweg
De oude weg van Driebergen naar
de Woudenbergseweg bij de Pyramide
van Austerlitz. Het begrip 'traay' komt
waarschijnlijk van tra o( trade wat in de
Middeleeuwen de betekenis van spoor of
voetpad had.
Waterlooweg
Genoemd naar de gemeente Waterloo
waar Napoleon in 1815 werd verslagen
door de Engelsen, de Pruisen en de
Nederlanders.
-ocr page 101-
MONUMENTENNACHT IN SLOT ZEIST
Votstelijke avond in de Gouden Eeuw
D ~?
Dit jaar is er voor het eerst een Monumentennacht in de
gemeente Zeist. Bij zo'n eerste keer spreekt het vanzelf
dat Slot Zeist centraal staat. Het thema van deze bijzon-
dere nacht 'Vorstelijke avond in de Gouden Eeuw*, is
ingegeven door het leven van de bouwheer van het Slot,
Willem Adriaan Rijksgraaf van Nassau, heer van Odijk,
Kortgene, Zeist en Driebergen.
-ocr page 102-
OPEN MONUMENTENDAG 2004
gedekte tafel valt in de Grote Zaal
van Het Slot te bewonderen. Hierbij
wordt tekst en uitleg gegeven over de
eetgewoonten en tafelgehruiken van de
gegoede burgerij uit die tijd.
In de W'illemszaal van Het Slot hrengt
een meesterverteller van de Stichting
Literaire Aktiviteitcn Zeist verhalen uit
de geschiedenis van Het Slot ten gehore.
Om 20.30, 21.30 en 22.30 uur zijn er
in de Blauwe Zaal van Het Slot uitvoerin-
gen van 17e eeuwse hofdansen met oude
muziek.
Op de eerste verdieping van Het Slot is
de tentoonstelling 'Oneindige landschap-
pen' te bezichtigen.
Van 21.00 tot 22.00 geeft een valkenier
een demonstrate van de valkenjacht in
het Slotpark.
Vanaf 22.00 uur branden de vuurkor-
ven en kan het publiek zich begeven in
de richting van de theekoepel waar men
kennismaakt met een echtpaar in kleding
uit de \T eeuw.
Rond 23.30 uur begint het afsluitende
programma van de Monumentennacht in
Slot Zeist. Als de grote klok twaalf keer
heeft geslagen is de magie verbroken.
Terug in de 21>,e eeuw keert iedereen
huiswaarts.
Alle activiteiten in en om Slot Zeist
zijn tijdens Monumentennacht gratis
toegankelijk.
Slot Zeist
De geschiedenis van Skit Zeist begint
in 1677- In dat jaar vraagt de nieuwe eige-
naar van het slot, Willem Adriaan van
Nassau-Odijk aan de Staten van Utrecht
toestemming een geheel nieuw gehouw
neer te zetten. Het is onduidelijk of het
huidige Slot op de fundamenten van de
ru'ine van Huis van Zeyst staat of dat die
elders liggen. De toestemming voor de
bouw wordt hem verleend en hij laat de
bouwlieden snel beginnen. In 1686 is het
hoofdgebouw met zijn zijvleugels klaar.
Het Slot wordt waarschijnlijk ingericht
door de bekende architect Daniel Marot
die ook op Het Loo werkte. Het hoofd-
gebouw onderging in latere jaren weinig
Trots op zijn huis en tuin ontving
Willem Adriaan Rijksgraaf van Nassau,
heer van Odijk, Kortgene, Zeist en
Driebergen graag gasten. Hij toonde het
huis in voile glorie. De sfeer van zo'n
vorstelijke avond staat centraal in de
Monumentennacht op Het Slot tijdens
de schemering van de avond en het vallen
van de nacht.
De opening vindt plaats om 19.45 uur
en de poorten sluiten om 24-00 uur. Door
het gevarieerde programma is het geen
prohleem zich de hele avond rond en in
Het Slot Zeist te vermaken. Huis, voor-
plein, Slottuintheater, park en theekoepel
zijn het decor voor een avond vol dans,
toneel, verhalen en oude muziek. U kunt
dwalen door de stijlzalen, door het Slot-
park en hier en daar uw oor te luisteren
leggen en een hijzondere sfeer proeven.
In het Slottuintheater spelen toneelver-
enigingen West End en Evanee 'Zomer-
nacht' van William Shakespeare in een
bewerking van Hugo Claus.
Een in de stijl van de Gouden Eeuw
102
-ocr page 103-
OPEN MONUMENTENDAG 2004
-    P.J. Frederiks, De Piramide van Austertitz, Amers-
foort 1895.
' A. Kerdijk. 'Gezondheids- en vacantie-kolonies', in:
Eigen Haard, 1884. knipsel in archief ZHG Van de
Poll Stichtingnr. 3.14.1.
' Mondelinge mededeling van J.A. Kartman d.d.
24-5-2004,
'■ Nieuwe leister Courant. d.d. 13-4-1979. knipsel in
archief ZHG Van de Poll Stichting nr. 3.14.14.
' R. Blijdenstein, Zeist. Groei en Bouw. Huis xer Heide,
Lyceumkwartier en Austertitz. Zeist 1984.
-    W. Grapendaal, De buurtschap Austertitz in het
licht der historie, Zeist 1954.
R. Loenen, Van Heidenoord tot Hoeksteen,
Geschiedenis van de Ned. Herv. Kerk te Austertitz
vanaf 1861,
Zeist 1993.
De zelfstandigwording van Aijsterlitz'. met gepubli-
ceerd anoniem artikel in archief ZHG Van de Poll
Stichtingnr. 3.14.1.
-    Diverse knipsels uit De Zeister Nieuwsbode 1971-
2003,
in archief ZHG Van de Poll Stichting nr.
3.14.10.
' Archief van de gemeente Zeist. 1946-1965, inv.nr.
1651; Gemeentearchief Zeist.
Topografisch-histonsche documentalieverzameling
Gemeentearchief Zeist.
-    Knipsel uit De Zeister Nieuwsbode d.d. 11-3-1988
en een knipsel uit het Utrechts Mieuwsblad d.d. 17-
7-1993 berustend in het archief van ZHG Van de
Poll Stichting te Zeist onder nr. 3.14.2.
' N.S.K.K. staat voor National Sozialistisch Kraftfanr
Korps.
*■ L. Visser, Het Dorp Zeist, Zeist 1980. p. 110-113.
' Austerlitz 175 Jaar. Mobilisatie en Oorlog in: Ni'euwe
Zeister Courant 13 april 1979 berustend in het
archief van ZHG Van de Poll Stichting te Zeist
onder nr. 3.14.14.
' L. Visser, De straatnamen van Zeist, Zeist 1988.
van Nassau-Odijk verkoeht het complex
in 1745 aan de Amsterdamse koopman
Cornelis Schellinger. De:e stelde het
heschikhaar aan de Hernhuttergemeente
in Nederland. Zij betrok de zijvleugels.
Korte tijd daarna, in 1748, werd het
complex uitgebreid met de gebomven
aan het Broeder- en Zusterplein. In 1767
kwam het Slut in eigendom van Maria
Agnes gravin van Zinzendorf. Van 1784
tot 1818 was het Slot in handen van de
tamilie Van Laer. Daarna kocht Willem
Wijborgh het Slot in 1818 en in 1822
werd de Evangelisch-Lutherse gemeente
te Berbice (Guyana) eigenaresse. Vervol-
gens verwierf Jan Elias Huydecoper het
Slot in 1830 in eigendom. In 1867 kocht
het echtpaar Labouchere-Vroomberg het
Slot. Hun familic bewoonde het Slot tor
1924, daarna kwam het in handen van
de gemeente Zeist die het complex een
publieke tunctie heett gegeven.
Literatuurlijst
' Roland Blijdenstijn. De Pyramide van Austertitz/La
Pyramide d'Austerlitz. Erkenning voor een Frans
Gedenkteken/Un memorial commemoratif
francais
remis a i'honneur aux Pays-Bas, Utrecht 2000.
FOTO HET SLOT ZEIST
veranderingen in tegenstelling tot de zij-
vleugels. Het complex is aan de voorzijde
voorzien van een brug over een slotgracht
die overgaat in waterpartijen van de tuin
aan de achterzijde. Deze hrug en gracht
hebben nooit, zoais bij middeleeuwse kas-
telen, een verdedigingsfunctie gehad. Ze
waren wel een vereiste bij de aanleg van
een ridderhofstad.
De kleinzoon van Willem Adriaan
-ocr page 104-
MEDEDEUNGEN VAN HET BESTUUR
kunst in de openbare ruimte in Zeist.
Belangstellenden worden van harte
uitgenodigd voor een lezing op basis
van de genoemde publicatie. Het
wordt een virtuele wandeling langs
beelden, parken en monumenten
o.t.v. wethouder W.J.M. den Heijer,
portefeuillehouder Ruimtelijke orde-
ning, Kunst en Cultuur. Deze avond
wordt gehouden op woensdag 29
September in de gemeentezaal van
de Thomaskerk aan de Oranje Nas-
saulaan. Aanvang 20.00 uur. De
toegang is gratis.
Lezing woensdag 3 november
Landgoed Schoonoord
Wij wijzen u ook op de jaarlijkse 'Van
de Poll-lezing' die gehouden wordt op
woensdag 3 november in de kantine
van het Openbaar Zeister Lyceum
op het landgoed Schoonoord aan
de Blikkenburgerlaan, aanvang
20.00 uur. De toegang is gratis. De
bekende Zeistenaar Gert Schutte
{oud-Tweedekamerlid) zal spreken
over Van redding door bezuiniging
tot leefbaar Zeist', met als subtitel:
anderhalve eeuw politieke partijvor-
ming in Nederland en Zeist.
Website
Nogmaals wijzen wij u op onze web-
site: www.zeist-historie.nl. Gemiddeld
170 bezoekers per maand hebben
sinds de introductie onze website
bezocht. In toenemende mate fun-
geert deze website als informatiebron
en vraagbaak. Hebt u iets te vragen,
maak dan gebruik van deze nieuwe
mogelijkheid.
Donateurs
Aantal per 15 mei 2004
826
Nieuwe donateurs
W.E. Engelkes                         Zeist
C.T.J. Wreesmann                  Zeist
Mededelingen
Middellaan 6
Het bestuur nodigt u alien nogmaals
uit om eens een kijkje te komen
nemen in ons prachtige nieuwe pand.
We zijn geopend ledere dinsdagmor-
gen van 10 tot 12 uur en ieder zater-
dagmorgen van 12 tot 14 uur,
Subsidie
We zijn erg blij met subsidies ont-
vangen van het Prins Bernhard Cul-
tuurfonds en de Veenendaal - Bot
Stichting. Eerder konden we al een
subsidie van de Rabobank melden.
Al met al zeer welkome (en nood-
zakelijke) bijdragen aan onze nieuwe
huisvestingen automatisering.
Lezing woensdag 29 September
Thomaskerk
Onder de titel "Over de Liefde" is
recent door de gemeente Zeist een
prachtige publicatie uitgebracht:
-ocr page 105-
Bezoekodres: Middellatm 6, Zeist. (030) 691 63 88
n
Zeister Historisch Genootschap
Van de Poll Stichting
Ook u kunt donateur worden van het Zeister Historisch
Genootschap.
Donateurs ontvangen 4 maal per jaar ons hlad Seijst.
De minimum bijdrage is €16,50 per jaar.
Meld u aan per post of e-mail en vermeld daarhij uw
naam en voorletters, adres, postcode en woonplaats.
Zeister Historisch Genootschap
Van de Poll Stichting
Postbus 342 , 3700 AH Zeist
e-mail: info@zeist-historie.nl
Wacht met betalen tut u een bevestiging en een acceptgiro heeft
ontvangen.
Vraag
Van de heer R van Heel uit Belgie
kregen we de volgende vraag voor-
gelegd:
"Enige jaren geleden kocht
ik in Brussel de hieronder
weergegeven houten fotolijst
waarop "Zeist 1916" vermeld
staat. Ik zou heel graag de
herkomst
van dit object willen weten. Kunt u
mij op weg helpen?"
Nu kunnen wij de heer van Heel
niet helpen, maar wellicht een van
u. Graag uw reactie naar onderge-
tekende.
Flora de Vrijer tel. (030) 6956311,
e-mail fl.devnjer@worldonline.nl of
info@zeist-histone.nl
-ocr page 106-
»»MMt^gMmKm
wm
Inhoudsopgave
80 Jaar ADO, speelgoed met een doel - H. uit de Bosch, W. Van Den Broeke . 107
Beelden Zeist uit - L Visser............,.............124
Lou Bandy op Nieuw Beerschoten - R.P.M. Rhoen..............131
De Indische Martha van Zeijst alias Passie - R.RM. Rhoen..........134
Expositie Zeist Zilver Werken.........................135
Mededelingen van net bestuur........................136
Inhoudsopgave 2004.............................138
Seijst
Bulletin ter bevatdering vandekermis
van de geschiedenis van Zeist
ISSN 1383-2867
Verschijnt 4x per jaar. Jaargang 34, nurnmer 4.
December 2004. Orukwerk: Gregorius, Zeist.
REDACTIECOMMISSIE
J,L Verbeek, voorzitter. H J. Kater, R.RM. Rhoen,
mw. R de Vrijer, redacteuren. RTh.H. Ruys,
vormgevef.                                      ..-. ,..
REDACTJEADRES VOOR KOPIJ
Postadres: Postbus 342,3700 AH Zeist
E-mail: info@zeist-historie.nl
Be richtlijnen voor de auteurs zijn via de boven-
vermelde adressen verkrijgbaar. .
POSTADRES
Aanmeldingen van nieuwe donateurs en adres-
wijzigingen kunnen schrifteiijk worden gemeld
via Postbus 342, 3700 AH Zeist en via net e-
ma!tadres:infQ@zeist-historie.nt. Giro 384 03 83
WEBSITE
www.zeist-historie.nt
DEADLINE
Bijdragen en mededeltngen voor nurnmer 2 van
2005:15 maart 2005. v