m

A, qn.

192

■ .'W

I '

I'

I:

Itr- •

quot;as

i

.nbsp;f'ôÂi-yru^ /,

Ji - / p^/i^-rtejnbsp;'/

^//a /a^ ec ^ri^re/nbsp;/ir

/y»/nbsp;/£ J/Jt/^^'T-zsy.-, ^^

ü^.üi-rry ^/^-AUTf/z/a^^ . JÇ^^^ fTi-/' /éi/.

^'rmJ:, fnbsp;ft

Jf: O- Jh

fAn-u.^ûfiy. fA^V fpA S.

Ç^Jr:

f.

'/JO-r

ff. f^TA^f^ SiÈfé,

f^^^^rJi^i^^^^nbsp;e^A-jr^nbsp;fr-cej', ^

/i/f^^^ ^^/^yy

.

, ^ f. . ^ ______

fçnbsp;/Qj.

i/.nbsp;^Ic/^rrj^^^. quot;y^ff- M-^^. ^^

É

I

7/és/-

3p-

_^- — ——- / , /•' '

J^in^i^- ffs/.
»^tSÏ-ÏV^Â^nbsp;, /S ^^(rtrcm^: fé^/.

'

/r

tr /

(.(h. / / '

f^f^-

Jf: 7/ J^i^cr/ûU^f ^cradDf^j,

^ cyyitrn^.

/pJ^^rrxJ.-, /tc
77.nbsp;^^IcäAIJ^U^^^nbsp;^

y Jfe,

Jf: Sh.

J'-

jC^fftC^M/ Kr^-x/^^.nbsp;^

gt;
O.

.il
11

y-'5

: : gt;

SELECTARUM D IS P U T A T I,0 N U M
HISTORlCO-THEOLOGiC ARUM

^ I NT A

DE lUDAISMO

AM

Favente Deo Opt. Max.

Sub Praesidio
J^verendi, clarißimt, doWßimiciue viri
D. GISBERT! VOETII, S.S. Theolog. Dodt.
cjufdemijue Facultatis in iflclyta Acad. Ultrajea. Profellbris
ac ÏD Ecclefia ibidem Paftoris vigilantiffimi

Publice defendere conabitHr,
Johannes Breberenus vanden Dijck Aquifgran,
iAddiem 2. Sept. flyl.vet, Horis, loccquefolhts.

__ULTRAIECTI,_

ExOfficina ^GiDii amp; Petri Roman
Aademiae Typograph. Anno i tf 3 7»

Trudentifiimis^dolhfAmiSjpraHantifii^

mifquc^ '-viris 3

D .D. O milium facultatum ^in

inclyta Ultrajedina Academia Pro-
feflbribus.

KEC NON
%eyerendis, infigni eruditione ac fietate

conjficuis ruins

D.D.iiiEcclefia Ultrajedi-

na Paftoribus.

Hafce thefes in Tgt;ebiti honoris

Symholum obfer'vmtiie ment^
'nbsp;. mentum,

Dedicat amp; ofFert
Johannes Breberenus

vanDijck, K^ejp,

ftipojlajtce a vero cuhu Tgt;et mn una e/l/pe-

cies. ZJt antiqmores ^r^eteream^ eigent hodie
etiamnum i. ^theifmus Bficureijmus^ i.
J^dgia. Ethnicifmm Lihertimpmus ^aâ
quern refer Semi-Lihertinifmum Cornherti. j.
Judaifmus ^ Semi-Judaifmus, 6. Mahimetif-
wus. y. quot;Neo-^rriamfmusy autpotim Socmif-
jnus-^ cujus cognata funt ^nah^pttfmtis amp; Re-
monftrdntifmus. quot;Papifmus. 'Nos reliquorum
exphcatione in alias occafiones referVdta ^ deli-
neahimus nunc folum ludaipmum^ ut juniores dd
tantofaciliorem hujus cauftn cognitionem manu-
ducamus. Exhihehimus autem i.Eclogamhi-
ftoricam de ftatu lud^eorum , quis amp; cjiiaiis
ille fit. ii. Confilium thcologico-politi-
cumde procuranda ipforum converfione.
III. Vrum hujus tradationis indicabimus.

THESIS T.
I Vod ad primum, prgjcognofccn-

; duin (latum judxorum conüderari poffé vel ante
, adventum Chrifti.vel poft. Illius initium ducitur
j à vocarione Abrahami, turn enim Deus ca'pit le-
parare fibi hunc populum; ejufque quatuor con!H-
tui poiïunt intervalla. i. Ab Abrahami vocatione
Blqueadexuumex^-gypto. a. Indeufque ad TempH Solomo-

Llil 2nbsp;nici

\

•• j cnbsp;? Indeufqueadreditam excaptmtatcBa.

niasdificationem. y inaeuiqnbsp;Hiftoriam triam priorutn
bylonica. 4.

habet fcriptura ^teris Teftament.nbsp;ad cu) ^^^^ j-

bclam fuamnbsp;amp; commen-

tatores: exChtia^ms veroSulpu.us^b^^^^^^^nbsp;Solomonis,

Arias Montanas 10nbsp;^ploSeRep^^^ ludaicäSigo-

Mdanth^n, ScaLger,

.entato.esqa.ph ol^

qualesnbsp;co^pendiofam ftatus hujus populi defcn-

^'quot;^TdSde^r^ reditu ex captivitate afque ad everfionem

amp;belgice edituseft cumtr^a^^nbsp;^^^

cum Myrotheconbsp;.{-qj ad generalem ipforu copver-

honem.nbsp;ufqaeadabfolutum amp;receptum Thai-

complewm elt ^nbsp;jChtilliam ot amp; commcnta-

chronicis annotarunt, quales Arn. Pontacus Burdegalenfis, lacob
CapellusjHelticus, amp; Michael Ncander, fed quem viderenon-
dumcontigit. Statum apoftatici amp;noveIUhujus populiquodad
mores, amp;ceremonias ex profeiïb nobis pandit loh.Buxdorf. in
Synag. ludaic^ Maximo virorum Scaligero tantopere laudat^,
epiftoi.ad Buxdorf. Inftitutioni ejus epiftolicae prsmiffa. Cum
qua conjungeoda ejufdem Buxdorfij inftitutio epiftolica, Liber de
abbreviaturis amp; biblioth. Rabbinica, Tiberias, amp; fi qu? fparfim
in epitome radicum amp; lexico Schindleri annotantur, Necprs-
tereunda, quae Antagonift® ludsorum nobis citati inDifput.de
Adventtf tJHejJÏ£ «V iv Tm^èiu obfervant. Imprimis etiam me-
morandusM, S.tradacus ItalicusR.Iuda de Modena etiamnum
hodie archifynagogi apud Venetos, de doftrina, moribus, amp; ce-
remoniisludseorum, quem cum aliis rarioribus fcriptis amp;obfer.
vationibus liberaliter utendum mihi deditEruditiff. Scamiciffi-
musvir Andreas Colvius, qui cum ante annos aliquot llluftri amp;
Magnifico D. Berckio Belgij Fcederati apud Venetos Legato i
facris concionibus eflTet, cimelia ejufmodi nunquam non fatis lau-
dando conatu amp; judicio Venetiis amp; in vicinis Itali» locis undique
conquifita in Belgium ad nos afportavit. Eumtraftatumpercur-
rensdidici in rebus ludaicis nonnulla, quse apud alios ita non oc-
currunt. Sunt qui tres ftatus ludseorum conftituunt, Ammi-,lo
Ammi, ruchama: ficWeemfius iLathocker in traft. anglico de
^uatuorfilus degenenbas. Ille eftab Abrahamo ufque adrejedio-
nem ludaeorum. Ifte ufque ad generalem converfionem. Hic,
deinccps.' De Tertio ftatu reftitutionis egimus Difput. de Con-
verfioneludsorum. De primo nunc agere nonvifumeftjfed tan-
tum defecnndo,ftatu fcil.deftitutionis feu rejedionis.

II'

Statum rejelt;2ionisinchoamus non a tempore prsdicationis A-
poftolica» (quamvis poft oblati Euangelij repudium ipfo fucrinc
rejeaiRom.p. amp;cap. ii.verf. 1.2.3,4. Ador. ij, 4lt;J. fi.
Apocal.2. 9.amp;3,p,jfedabeverfionetempli, tune enim ipfo fa-
do amp;argumento irrefiftibili, facrificiaeorum abolita, fplendor

LUI 3nbsp;Ecclefiae

Ecclôfij? amp; politic omnis fuUatus, amp;CQnruœtHata^totalîs eeruna
reiedio. Finimus autem (latum ilium die hodierno, aut.h mavis,
tempore generalis cooverfwnisifiquidem interea raanente velami-
iie, quod ad effentiam ludaifmi aut partes primanas pfeudo-reli-
elonis, amp; confequenter miferrimi eorum ftatus nulla exfpcaanda
eftmutatio: fed relinquetar donms ipforum defcrta amp;c. Math.
25. is.39.cum zCorint.3. H-iJ-i-S-Sc iTheff.2. Forro
de fubjeito, caufis.antecedentibus, conlequentibus, circumftan-
tiis, amp;c adjundis hujus rcjeftionis, non eft quod operosè agamus.
Habent nonnulla ftudiofi m Difpuc. de Coaverfione ludœorum:
fi quid défit ex S. Uteris facile (upplebunt. Nos lolummodoby-
quot;pothefibusnonnullisprsmiiris, qualitatem amp;: quantitarero abje-
aionis confiderabimus.Sunt aiuem hypothefes i(he. 1. ludaei func

reieai nec fant amplms popi.lus Dei peculiaris,rive pollticè, five
ecclefiafticè Math. 25.38 Rom. 3 . 32. 33 . amp;10.3.I9.21.
amp; ir.7.8.9.10, ij.21.22.23. 28. Apocal. 2. j). tratquehoc
prjedidum à Prophetis, exquibus apoftolusloc.cit. amp; hodierni
Antagoniftç ludaeorum hanc veritatem evincunt. 11. Suntre-
jedi imprimisnbsp;propter repudium Euangelij amp; perfe«

cutionem Chrifti ôi dilcipuloram ejus i Thefial. 2. i y. id. cum
Math. 23. 3^.37. 38. Itaquecum tatentur propter peccata fua
hanc captivitatem fibi obtingere , co gitent quodnam fit tam diu-
turnicxilij caufa, quodnam, inquam, peccatum quod omnia ma-
jorum peccata lef. i. Ierem.2.amp; 3. Ezechiel 16. reccnfita longe
exfuperet, quippe ilt;S. pœne faeculorum miferia multatum, cum
majorum abominationes tantum captivitate 70. annorum vindi-
cârit Deus. m. Rejedioeft finalis amp; irrevocabilis, doneccon-
vertantur ad Chriftum Math. 23, 3p. i ThefTal. 2-K). iv, Pr«-
fuppofitum amp; antecedens hujus indurationis amp; rejeaionis lu.
dœorumeft liberrimum fandiifimumque Dei decretum ac bene-
jlacitum, fecundumquod peccata illorum amp; olimamp; etiamnum
lodie permittit, eos in peccatis deferir, amp; propter peccata juftif-
fimè tetnpor^libus amp;fpiritualibus malis punit Roman. 11.7. 8.

Qualù

Qualitas amp; quantitas hujus miferrimae rejedionis perfpicitur
in ftatu eorum Ecclefiaftico amp; Politico. In ftatu ecclefiaftico con-
lidera i. Fidem feu fenfum eorum de religione , hoe eft, de Deo
amp; cultu Dei 11. Praxin amp; pietatem. Quod ad fidem amp; fenfum,
IS totus eft corruptus, amp; ml nifi mera perfidia amp; apoftafia : Quia
1.1 rincipium genuinum fidei non habenc; repudiato enim novo
ieftamento unico amp; eÊsc^dCVo. veteris Commentario fubftitue-
runtillini) Sysu^ mi.i .i-/^^^'»fr4/.«;,traditio.iesfcil.Thalmu.
d.cas quas«quiparant,mr.,o amp; pr^ferunt Veteri Teftamento,
tTÜ' quot;quot;quot; explicationem irrefragabilem ab illis fuf-
pendunt amp; in gratiam earum fcripturam imperfeóHonis, obfcuri-
tatis, contradiötionis accufant Buxdorf. Synagog. p. 44. 4y. 46quot;.
^nc\^{Mfmdamenmm legis fcripu efi kx orals R. Bechai in Ca'd
^a^^emachiol 77, cq\. 3. Similia occurrunt in libro Mtfhuch
hajjahafc^p, j.. Hkc religionis fmdcmenwm potius eft tjuam le.t
J^ripta,namproptereammtHmeiifxdHs Dei cum Ifraelitis,R.I{aac

Ec ftudmm Thalmudicum
iongeprafertur ftudiofcripturarum In quot;BavA^etua fol. r.
amp;nbsp;a^^i^^fol.io. I. Quia W/.««? eft ^

Molexqueaclex^^y^tó^noi j. i. TargHmiLimXc. i. 2. amp; qui
ltudetThalmudiz/oclt;«;0r/4»Sw. hbammstÏQX.io.x. Et qui illi
^^W,permde eft ac ficrederet DeolnWhxo Ch fkj/mfolpi. Etqni
rhalmudtcas tradtuones difcit, perfuafus ejfe debet, fefutsimmfilwm
^'f^ feyna.JVidda fol. Quin Si ipfe Deus ir.terdiu ftudet in
bibhis, amp; node in Thalmude, Targ.im Cantic, 1, Y, 2. Ut habet
cditio Veneta, amp; Ofvaldi Screckenfuchfchg in 8 feorfimedita :
quamyis verba illaomiferintBiblia Regia, amp; Bafileenfia Buxdor-
feu r rnbsp;Tbalmudi, fed amp; Rabbinonim fuorum oraculis

ritatem ' concionibus, myfticis expofitionibus parem autho-
fi PtiamTnbsp;asqncacMo-

iLnto , 'f® i^credibiles proferrenC, amp; de maiiu tu^ dextra di-
cerentquoclfitfi„iftra, amp;viceveria. R.Ifaac /Vbhahabtx in libro
Hmm^or, Thalmud in trad. de Sabbatho cap.2. R. Se-

lomo.

lemolai'chi in DeuEcron. 17.11. Etquifquis hoe ipfum non feeë-
rie, is in inferno graviffimè punietur, in calidd feil. bullientique
zoah .i. excremento , üt hasc aliaque fusè ex ipforum fanaioni-
bus probat Buxdorfius pag. Ó7» ó8. lt;Sp, 2. Quia articulos
TrjMta-fundamentales , de Trinitate, de Meffis perfona, of-
ticiis , adventu , non tantum tollunt tredecim articulis fuis i
Moyfe vEgyptio conceptis (de quorum explicacione Bux-
dorf. fynjgog. ludaic.c. i. EtMunfterus de Fide ludiorum,
quitradatus editus cii Euangelio Hebraico Matiieijut amp; difpu-
tationibus fuis paflim; fed infupcr horrendis blafphemiis confpur-
cant. Sic ex, gr. ad nomen lelü cerinterram exfpuunt dicentes
loa/no' ideff, dekatuY nomen ejns vocantillum

fum , iraa fpHrium nayjil quot;ipü/ .i. rnendMium amp; abomtnationem,amp;
•733 tnVt« De(fmaliemm -,Sc in precibus fuis quotidianis mane

amp; vefperi pm Van .i. vmitatem amp;Jittltiti4m juinenpojfitfal.
vare. Efaui animam dicunt nrigrafle in Chriftum, amp; cogi eum
telto Cquod vocant) natalitio perreptare omnes cloacas j Mariam
effeimmuiidam, meretricem amp;c. Chriftum efle falfum prophe-
tam,,mpium.torqueri in inferno. Videhsec myfteria detedak
Munftero id fcholiis ad Math. ï.amp;^Buxdortio in abbreviaturis.in
Sc 112/1 amp;inEpitomeradicumin vo^e i^m , amp; in Synag.Iu-

rfaic. p.dp, Sc poftea^Chriftoph.HeIvicoEIench.Tadaic.8.
LJenique Euangelium noftrum quibufvis excogitatiscömentis amp;
didenis exagitant, ut videreeft in '^iz.acchonR.Lipman, quem
Munfterus magnam partem refutavitin fcholiis adMatheum he-
braicum: immo amp; farcafticè vocant p« id eik .reveUtUem
vanitatis.,Scnbsp;id t^defiBioncm «/^«^^^w.Munfterus ibid.

Pari reverentie Chriftianos,eorumqueEcclefia$, Politias, amp; Ma.'
gtftratus excipiant, ut videre eft apudauthores cit.j quiaarti-
culos al.os fundamentales qui ex primis modo memoratis depen.
dent miferè corrumpont. Negant vim peccati originalis, prsde-

ftinatio-

ftlnationem divinam , amp; juftificationem gratuitam; contra afle-
runt liberum arbitrium amp; perfedionem operum, merita, amp; fatis-
falt;aionesfuas(R. luda de Modena traft. M.S.cap.4p. jo.yi.jz.
5'3,) Cumulasdefperatsedoélrinse eftinconfelfione amp; precatio-
neemorcuali in qui Rabbini ipfis praeeunt: 5t vero tempos mortts
mes. appropim^uavit, turn mots üU meafit remijfiopeccatormn meoram
omnium amp;c. fac ut paTtem haheam w payadifo, nee gt;tonf tculo futHïo
amp;c. Baxdorf.rynag.cap.3 y. Similem deCperationem afFedant mi-
feri, cum in felto expiationis fuper galio folennitcr maöanclo hsec
verba ter pronuntiant: Gallus hic commutatie erit pro me, bic m lo-
cum menm mortem promernifhCcedet,hic erit recondliMio me4,hic mo-
neturpre me, ego vero in vitam bonamcum populo Ifr^'élitico toto m-
troibo.Amen. lbid,c.2o. Et cum fubinde crudeliter maótant iibe-
rosChriftianorumrauguineeorum exceptoamp; diftülante in mun-
dum linceum,moribundi fe oblinunt addiris his verbis: S'^uidem
lefus fit verus Mefus, fanguis hu;as inmcentis, cjui in fide Chrifit mor-
tuHS efi,profit tihi jtdvitam ttternam. Huncuium fanguinis puerorü
Ciiriftianorum , quem tantopere fitiunt amp; toties hauferunt ïudsei,
indicavitlud^us quidam Ratifbonse baptizacus referente Mich.
Neandroapud Abrah. Mellinum in Martyrologio; Cujas fide
haeccito, namipfe librum Neandri non vidi. Nee préetereundi
articulij de abrogatione legis ceremonialisjde creatione mundijde
angelisbonis amp; malis, de bomine ejufque procreatione, de ftatu a-

nimarum poft hanc vitam,nbsp;Pythagorica, amp; purga-

torio, derefurredione, de terreno regno Meffia;, de paradifo, de
inferno amp;c.circa quos axuTm amp; diliria eonl ex R. luda de Mode-
na, aliifqae recentioribas figillatim recenfere non fert anguftia
thefmm ,neceftoper:e pretium. Studiofi magnam partem ea {uis
oculis videant aiiquandoin crambe Rabbinicè R. Menafle ben If-
rael, ex quo accurate amp; fideiiter omnia fere enotavit fuperiori an-
tlO doailï. quidam juvenis in Difputatione fub pr^fidio noftro ha-
bitS. Adjungi poterit Buxdorfij Synagoga ludaica, aut Abrah.
Cofterus, aut Hdvici Elenchi ludaici, aut Pageti fcriptum advcr-
fus Brüwniftas,,aucfitnilis author, fiquis ad manumfir. 4. Quia

M m m mnbsp;infuilis

infulfis fabulis, commentis gloffis, deliriis totam Theologiam paf-
fim contaminant. De quibus authores modo cit.

ÎV,

Atque hxc quidem ratio fidei eorum. Praxis, obfervatio,amp; pïe-
tas non minus corrupta eft , neceffe enim éx tam malâ arbore pef-
fimos fruâus produci. Adus religionis leu pieiatis folentvulgo
diftingui inelicitos amp; imperatos, quorum illi pertinent ad pri-
mam legis tabulam ,iftiad lecundam. Illi funt partim cultus Dei
naturalis, partim inftitutus ; rurfum vel internus vel externus. Fi-
duciam ergo Sc fpem in Deum, caritatem timorem, honorem amp;c.
crgaeundemi ut amp; invocationem nominis divini in cultum homi-
num, in meram hypocrifin amp; oftentationem exemple Pharffaeo-
rum (Math.ó.amp; 23.) converterunt. Quod docent iplorum Tephil-
lim feu fafcise oratoriae de quibus Buxdorf.cap.lt;ï. Praeterea fiiper-
ftitionibus innumeris ftultis, profanir, ridiculis, catnalibus, prs-
fertim Magiâfuâ amp; divinatione tum diredâtum indiredâomnia
profanant, adeo ut vir Dei Lutherus non inconcinnè dixerit : /«-

dmmfca^eretantofuperfiitionumdiabolicarHm cumnh , utnumemm

pilortfm de mvem vaccis longe excedat. Referente Helvico Elench.
8.qusft.3. Necmirum. lanuam n. Magicis artibus aperuerunt
pfeudo-Philofopbemata eorum Thalmudica amp; Cabaliftiça, ut no-
tavimus in Difput. de Magiâ part.i.thef. j. nec difEmulare id po-
tuit .R .Mofe ben Maimon, in More Nebuchim part. i. c. 62, Do-
cumenta autem Magisludaicx praeter experientiam perpetuam
funt tum munera in die reconciliationis diabolo dari folita, Bux-
dorf.p 420. tum liber Schimmufch TehilUm, additus pfalmis Davi-
disin32.excufts,ubitotum pfalterium in ufumpene magicura
convertituri amp; alter liber did us Raßel, plane cabalifticus amp; magi-
cus. Adde tara muItipHcem divini nominis abufum, amp; profanatn
verbi divini detorfionem ad sStAoS/nja-xa«!- amp; carnales ritus, cere-
moniasjvacuasobfervationes contra ôcfupralegem Mofis populo
iraponendas ; de quibus confulendus Buxdorfii tradatus, fi quis
juftuoa indicem amp; compendium quaerat. Hinc ludsorum profa-
nus, Epicureilmus, amp; Libertinifaïus, quem imprimis produnt,

cura

cum Chriftianx aut alterius religionislarvam non raro induunt, (fi
modo dolofi fpes afFulferit nummij amp;. mox ad vomitum redeunt.
Atquehaecquidemvitiain exceffu magis. Indefeftufuntifta. i.

in cognitione, etiam praeteniae fus religionis , plerique fint
admodumhofpices. 2. ^«oi tota ipforum devotio amp; cultus divi-
nusjfupurum putumopusoperatum. 3. ij«o^inimis audader foi-
vant legem,quam dicunt divinam,mulieresfuasad nulla prscepta
affirmativa, q^^ tempus prseBxum habent, obligant, R.I.de Mo-
dena c.32.Buxdorf. Synagog. p. 149. 3 4. ^«oii,nullafecun-
dum legem Mofis, quam jadant perpetuamjnunc habeant facrifi-
cia externa, imprimis propitiatoria j deeft enim ipfis templum feu
locus, deeft ignisdecoelo, defunt amp; facerdotes: ut enim omnium
aliarum tribuum acfamiliarum genealogi? funt deperditas (quot;faten-
te R. luda de Modena cap.8.){ic ctiam facèrdotum amp; Levitarum,
quod volens nolens idem Rabbinus ibid.fatis fateri cogitur:Slt;2Cf»--
doti, inquit, è Leviti dicono haver frvato la lor genealogia : ma at prC'
finte non h* preeminenx.a alcuna , /« mn ejferprimi in certe ceremonie
amp;c, Cautèfanè. Et tarnen aufi funt motu proprio inftituereabo-
minandumilludfacrificium galli gallinacei, de quo Buxdorf.cap.
20. f. quod, fi quis votum aut juramentum fecerit.poffit in eo dif-
penfare prscipuus aliquisRabbinus, aüt tres ludsi non-Rabbini:
de quo rituR,Modena c. 12. 6.Sabbathum «ternumillud
padum (ut volunt) multis modis profanent deliciando, helluan-
do, amp; carnalibus voluptatibus fe totos inmergendo , Buxdorf, p.
aj8.262.2(58. Quamvis alioquinftolidè praecifisoblervationibus
fuis fandificationem ejus prx fe ferant. Nugas autem illas vide
apud Buxdorf.cap. i o.amp; 11.

V.

Quod ad adus religionis imperatos, hie multis modis impieta-
temfuamprodunt, adeo utillisconveniat hypotypofis amp; defcri-
pt'oiliaapoftolica Rom. i.^iv.28.ufque ad fineniSc cap.3. v.9.
ulq; 59. Odium, injuftitiam amp; crudelitatem adverfus Chriftianos
amp; Ipirant amp; profitentur,amp; quandocunque pofTunt,reipfa exerunt.
Perpetuoiismaledicunr, dequoHelvicus Elencb. 9. vit» amp; fani-

M na m m 2nbsp;tati

tati eorum infidias (Iruunt veneficiis amp; clanculariis latrociniis fui»
quod in regno Galliae faâum anno 1320. ubi venena amp; peftem,
quantum in fe erat, diffeminabant. Aliquoties pueri Chriftiano-
rumfurrepti abillis in odium amp; contemptum Chrifti crudeliter
crucifixi funt,nonnullorum carnes in mortario contufae. Triftiffima
exèpla in Iudaeâ,Hifpaniâ,Germaniâ,Galliâ,Angliâ an. 415.114^.
1177. izjd. 1249.1282. 1288.125)0. 1298.1475. reperiesin
Annalibus Baronij, chronologia Calvifiji MartyrologioMellini, amp;
hittoricis atque amhoribus ibidem citatis. Nec praetereundum,
quatKvis heterogenes immanitatisludaicas exemplum perpetra-
tum Tub Trajano in infula Cyrene, de quo Dion, amp; ex eo R hodi-
gin. lib. c.p. Carolus Calvus anno 877- amp; loachinnusEledor

Erandeburgicusanno I J/I.à Medicisludœis amp; familiaribus ve-
neno fublati funt. Fraudes,injuriç, TrMan^ltxi, rapacitates, ufurae,
calumnis , quibus affiduo Chriftianos infeftant, neminem latere
poffunt, nifi qui nunquam viderit ludseos, aut fando nunquam aa-
diveritquid fitludœus. Ab initionafcentis Ecclefijc fuerunt pro-
ditores amp; alaftores Chriftianorum, amp; calumniis ac concitatis jur-
giisGentilium perfecutioni illos tanquam tumultuofbs expol'ue-
runt,Aaor.s».amp; 13.amp; 18.amp;21.amp; 23.amp; fçculo proximèfe-
quentis, ut ad Tertull. lib. ad Scapulam rede obiervant Albafpi-
nus, amp;Ioh. Ludov. àCerda Mifcellan. c. i2d.n. 27. Et certe
aliud nil pofluntludçi per legem fuam Thalmudicam, qua;docet
eos precationes execratorias in Chriftianos, eorundem Politias amp;
Magiftratus quotidie fundere amp; dominium in illos fuos acDei
inimicos exfpedare, affedare. Suxdorf, p. 170.171.172.173.
Non efle peccatum u ludaeus Chriftianum occidat, fi adulterium
committal cum ejus uxore, fi ejus bona furetur, rem perditam re-
tineat amp;c. ut partim ex Thalmudiftis partim ex aliis Rabbinis
probat Chriftianus Gerfon,amp; poft ilium Helvicus elench. 8. Y.
Non efle teftimonium dicendum coram Magiftratu pagâno con-
tra ludçum, nec hunc ad folutionem pecuniœ teftimonio illo adi-
gendum, Secus qui fecerit, anathemati fubjedam. Hanc enim
inter 24.cauras anathematis recenfet MaymonidesHilchoth Thal-
inud Therah cap. 2, Omnia perjaria, juranamp;enta, vota, datam fi-

deraamp;c.

dem amp;c. quscunque per totum annum prsftentur à Deo irntari
„elnt ^otanni?in die Expiationum, ne Iud«o fraudem
dant Si?enimhabec precatioin libr Machfor
quam exhiber loc. cit.Helvicus. Et fane omnibus perjums doli^
amp;fraudibus applicari poteft genuma illa panacsa ^cfHtvocMs^Sc

ConciliarVin Genefqu.sz. Confiât ergo de perfidiâ, crudelitate,
avaritiâ ludaicâ. De inlatiabili ipforum libidine prater expenen-
tiam nullam melius tcftimonium, quam Gemara Tbalmudica tra.
Sanhedrin cap. 8. ubi fic verba habent : Tt^lfaac docet, ex quo tem-

pore templum d(flru[ïum ejl,ablatus efl riKO na^o id eamp;tf^por quot;vt'
neris,amp;datHSeflpeccatoribtts.q.d. hlt;\nx; furtivse dulcesfunt,amp;
panis clandeftinus fuavis eft. Quse verba adducit, ut probet con-
jugiumnonpofleipfis fufficiens remedium effe hbidmis.^ Adde
quodpolygamiametiamnumtradantjtefte R. luda de Modena
cap.3 3quamvis, inquit, m Italia Germamanottfolentplmes ducere
quam unam (procul dubio obleges Chriftianorumgt;# in cafu qua-
do ex uxore non fufcipimt liberos : tune ufitatum eft in ItaUa hcentiam
impetrare à Papa. Vigent etiam inter ipfos divortia, ob quamcum-
queoccafionem (utibid.loquitur R. Modena) modo muiter conl^ntiat.
Quanti fint amatores rei venerea;, prodit R, Modena cap. cit. ubi
ait, eos qui ultra annum 20. vivunt fine uxore , vivere in peccato :
amp; quod de celebratione Sabbathi ex libro Orach Chaum habet
Buxdorf.cap. io.p.2(58.amp; pudet hic referre;

VI.

Ex quibus omnibus concludimus ludsos efTe avaritiç, liwdims,
guls, fuperbiç, mendaciorum, injuftitiae, odii, invidiç, vmdittaî
miferrima mancipia : breviter ventrem effe ipforum Deum,totara-
que illorum probitatem nil nifi carnale ftudium,abominandam hy-
pocrifin effe, omnia ipforum bona (quae vocant) opera, efle Iplen-
dida peccata j adhxc univerfum fidei, religionis , amp; pietatis cbo-
ragium aclarvam effe cœcitatera , perfidiam, Atheifmum amp; tpi-
£ureifmum,apoftariam,Magiam amp; fuperftitionem,blafpbemiain,
Dei odiuni) carnaleoj, fervilem amp; tertenum cultom j quia alia lub

M m nam 3nbsp;forma

forma, alio modo, alio fine colunt, quam coli vult; breviter contra
primum decalogi prsceptum ahetinm Deum habent, aequè ac Gen-
tiles, Mahumediftae, Manichaei amp;c. nec minus acGentiles poilunt
diciaôsai, amp; Deum«'ri'»~VT£irEphef. 2. 12, 13. i Theffal. 4. v.y.
Quod porroprobatur i.lt;jittiaprçtenfaiftorum reiigio,(feipfa blaf-
phemia, perfidia 6f apoftafia) dicituraVa'^aaiRom. 11.^1.^2. amp;
illi avertunt veritatem , funt polluti, inHJeles, Deum faâis abne-
gant, adomne opusbonum (unt x^oKt^iOi Tit. i, v, 10. 11. 14.
If. 16. Z.cjHia prstenfa ipforum eccîeiia feu fynagoga, dicit r
fynagoga Satans Apoc.2.9.amp; 3.9. iliiq; dicuntur ex diabolo,non
minus ac progenitores eorum loh. 8.44. i-cjuhi luda-i non placent
Deo I Theff.2. r f.iö. loh.8. 24.34.nec illi funt populus Dei, nec
ipfe eft Deus eonl,nec Deus pauû ipforü: nam Paulus cü Chriftia-
nis fecundum fidem Chrifti ierviunt illi Tmrfu'ui Deo Ador. 24. v.
I4.1ud2ei autem huic fideiadverfantur, ergo, quidquid prxten-
dunt, aberrant à via qua pervenitur ad Deuni patrum Rom, 10.3.
amp;11.7. 4.^»«Wnec poffuntplacereDeo, quamdiu ludœifunrj
ratio eft quia funt indurati, in reprobum fenfum traditi, excœcati
Rom. ir. 7.8.9.10. inimici Dei V. 28. amp;quidem ufqueadfinem
occupât eos ira Dei 1 Theflal. 2. 16. Multa hue confcrri polfent
fed non eft opcrae pretium; cum Clarifl. amp; piiffimus Chriftianae re-
ligionis aflertor D. Vedelius nuper in trad:, de Deo Synagogae ex
fcripturis confentiente antiquo amp; hodierno Chriftianifmo contra
noftri fxculi profanas novitates, amp; libertinifmos accuratiffimè
vindicaverit iftasthefes i.Iudxos non colere verum Deum,crea-
torem cœli amp; terrç, Deum Abrahami, Ifaaci, lacobi amp;c.Iib.r.c.lt;î.
II. ludaeos in fua religione extra fide ra Chfifti pics effe non pof-
fe,cap. 7. III. ludaeosnon habere fidem, ex qua pietas coram
promanet. iv. îudços nonpoffe diciamicosDei. ibid, Adver-
fariorum objediones amp; exceptiones ejufdem trad. lib. 2. folidè
diluit, amp; ad perpetuam è^tjxvB-lav (nifi me fallit animus)non mi-
nus rediget ac fecundâ, tertiâ amp; quartâ parte Arcanorum Armi-
nianifmi. Nihil ergo reftatquam ut morefuoabjeda hafta coram
literatis Cquod aliquoties fadum circa fcriptiones noflrorû ut Wa-
lai,Amefiij,Gomari,Godefridi Sopingii, TwifB, Aboti, amp; nuper

circa

circadiflertationemdeTermino Vit«) idioticos fuoscoccyfmos
fermone vernaculo apud Idiötas totius certaminisamp;accept^ cladis
ignaros protrudant, ut faltem inaliquorum applaufu amp; linguS,
imprimis y\aiasoxóiji.co, vivat vigeatque aliqua Societas Remon-
ftranto Sociniana.Et pra;ftitit hoe nuperrimè quidam excorte illi
Semi paganus autSemi-idiota , qui in appendice libelliin mea-
liofque Chriftian§amp; orthodoxsE religionis hyperafpiftaslatrantis,
Cl. Vedelioopponit has pereroptoriasfcil. rationes. I. exemplum
Ninivitarum 2. RachabHebr. 11r, cum Iacob2. 2J. 3. Pau-
liante converfionem 2 Timoth, i. 4. ludseorum Rom. 10.2.
Unde concludit, polFe verum Deitimorem elfe penes illos , Qui
Chriftum mediatorem amp; tresperlonas deitatis non agnofcunt.So-
lutionem iftorum aliorumque, fi qu? funt,argumentorum in ipfam
difputationem D.Refpondenti noftroreferyamusjamp;obnixeroga-
mus adverfarios, fi qui bic funt, ut aut ipfi per (e aut faltem per di-
Icipulos fuos argumenta illa,quantum poffunt urgeant. Quod au-
tem addit anonymus Remotiftrantium patronus muitos probos
Chriftianos (ententiam illam D. Vedelii non amplexüros mihi non
fitverifimile. Nifiper Chriftianos intelligat craiïbs Pelagianos,
Socinianos, Libertinos. Chriftiani omnes quiinludaeos icripfe-
riint amp; inter eos imprimis ex ludseis converfi.qui optimè pietatem
illorum exploratam habebant, uno ore perfidiam„apoftafiam,blaf-
phemiam ,impietatem illisattribuunt. Omnes etiam fivePontl-
ficij, fiveReformati amp; Euangelici Auguftanae confeffionis, ut
Gentilibusextrafidem Chrifti, ita amp; ludaeis cum Mahumediftis
veram pietatem negant, in loco communi, de Bonts operibus.lnüar
omnium videatur Melanthon,loco de Bonis operibtts, amp; Hemmin-
giusDifputatione deveri culmdivimraüone, (thefii. 3.25. ay.

quaefubjedaeftipfius Paftori Euangelico. Horumautho-
ritatem forte pluris faeient adverfarij, quia ad eos non raro pror
vocant. Ne autem calumnientur, nos bonum, quod fuo ordine amp;c
gradu tale eft, quamvis nonfufficiens ad ialutem , faeere malum,
applicent hue juniores diftindionem illam qux adhiberi foletin
controverfia de VirtutibusGentilium. Eife^liquem aótum mate-

rialiter

ri.lit« obiedive amp; obftrade confiieratum, bonam , qui ta-

amp; concreto, huic avu hom.meft

«onpftillibonum. Sic Gentiles habuerunt lumen naturale, quoa
fnTin dea atq™; abftradJ; confideratü eft bonum. qmppe donu

Det.fed taquot;e?peraccidensmaliti. fubjedi qu.a bona gt; lud non

TuSifTlt x4 xTfiv accu'rat^ cuftodiät amp; muUQ legätfcri-

? T t^ X x/^) faais ta^n abnegant, amp; cum p.jant fe rehg|ofos
elTe proprium fuura cor decipiunt, ,amp; religio iplorum vana eft, ut

hucapplicemlacob.i.20.nbsp;^^^

Hadenus deludieis ecclefiaftic^ confideratis: nuncpaucisa-
cendum de eorundem ftatu politico Sunt ergo i.expofteris
Starum (admiKtis pauculis ex Chriftianifmo apoftat.s

eftipförumgenealogy,ua^^^^^^^^
ft ndione tribuuraamp; fami iarum nihil cetn conftet, fatente R.
SldadeModenacap.8. OH^dq-^contragarnantfubind^^
fterisDavidis. 3.nbsp;ingenio latis acri. ad dilapün«

artes,linguas addikendas îdoneo; ad praxin Medicins.ad prag-
matica amp; politica noninepti, fiquisopcrâ eorum utatur, quod a-
pud TurcaSj Perfas , reges Africanos non infolens. 4. Tempera-
f»£»f«»»corporis eorum lie fatis vegetum, amp;valetudo firma, ad
quam non parum facit diseta quam vulgaribusChriftianis exaéliùs
obfervant, A morbis tamen communibus ut e. gr. variolis, eryfi-
pelate, pefte immunes non funt. Lepra inter ipfos non ita
frequens eft. Sed frequentiffimus morbus caducus , quem hanm-
phel,amp;c tipphhlindigeuint. Numerant etiam 63. morbos feliis ffi-
des fit penes eorum medicinam),quosomnes fruftulopanis amp; vi-
nibauftu maneaiïumpto fanaripoffe credunt, Buxdorf. p. 188'.'
r, ?ecKharis\püh eft color, giivusfcii., quocunque lub climate
iilbitent ; quo, ut amp; oculis fuis inter alios homines facile dUcer-
nuntur. Hmcapud Belgas vulgo QteUoÇ^m I ludsos appel-
lant. Coloriaddeßc alterum l^i'u^» ludaicum gravem Icil.odo-
rem, quem epigramm. 4. lib. 4. tangit Martialis: j^odjejaniit
SahLtariorum. EtFortunatuslib. y. carm.epift. ad Gregor.

^bkitur fud^ius odor haptifnoate divo
£t nova progenies reddita frrgit aquis.

Loquitur dequingentis ludajis ab Avito baptizatis. Et apud
Ammiamim Marcellm. lib. 2. Marcus Imperator ludseos vocac
fœtentes. Ex recentiotibus quidam ajunt fœtorem illis (olere tri-
bui fie Ramirez de Prado; all) confidenter id affirmant, utRade-
rusadlocum Martialis, EtMayolus torn. 3 .dierum canicularium,
amp;Cato Saccus inepift.Fr. Philelphilib. j.epift. i.Alij quamvis
negent fe compertum habere an omnes fœteant, ad cibum amp; po-
tum minus exquifitum, ejufque malamconcodionem amp; indeot-
turn feculentum fudorem referunt, ut Philelphus epilt. cit. bed
ex utiiverfali amp; perpetuâ experientiâ amplms de hoc odore inqui-
rendum. CitatRadetus Gretferumde Crucelib. i.e. 08. Sed
nunc ad manum non eft. 6. Magnus ipferum numerus eft m r-u-
ropa, Afia, Africa. InImperio Tmcico vix oppkip(m,{tei^e Bellcnio)

N n n unbsp;arn

aut pagi*s est, in qm non plurimi ludii agmf. at que ij fere vmaruntj
Imgttarnm periti, quod magno ufui efl exteris. Habirant in Imperio
Perfico Scfubregibus Atricanis quam plurimi, inTartarico amp;
Rüfficononpauci, inter Chriftianos in Germania fcil.Bohemiä,
Poionia , Belgio fa'derato amp;c. quotidie multiplicantur :
amp; hoe mirumquod corpus illud gentisattritum faspius, tantum
nonexcifumjinimmenfijm itaexcreverit. 7. Nufquam Rempu-
blicamaiiquamaut fpcciemejusconftituuntj fed lub ahena pote-
Itate degunc: Nam quod alicubi per nimiam indulgentiam Prin-
cipum, forte amp; aulicorum (piAoi^yu^ixr acnbsp;i'ubinde pri-

vatim legibus quibufdam. luis adhuc utantur, ealque etiam mul-
öis Sc poenis adhibitis executioni mandenr, (de quibus Buxdorf.
cap. 34.Jidipfum Rempubiicam eorum ecclefiaihcam amp; politi-
cam nonreftituic, fed manet nihüominus domuseorum deferta.
Et certe nunquam major aut raelior fuitcccafioterram luam repe-
tendi amp; templum inftaurandi quam fub luliano Apoftata, fed co-
natus eorum Deus mirabiliter impcdiir. Vid. Sozomen. lib. y. c.
2i.amp;:Socrat. lib. 3. c. 17. 8. Satis duriter preffi cladibus, tu-
multuationibas.expilationibusSc direptionibus profcriptionibus,
adeo ut ftatus eorum fit captivitatis amp; fervitutis. Qüod ipfi fa-
tenturcum vulgè (uppiuant annos exilijaut captivitatis fuse j amp;
exfertis verbis illud Hof. 3.4. hucapplicat R. David Kimchi in
commentar. Atqae hifmtdiesexilij,inq-^ohodiefumpis,nsc regem^
habemus, n. c principem ex Ifrael. In poteßate ficjatdem gentium (umus
amp; inpoteßaie regftm ac pnncipum earum-i. Don Abrabaniel caput
lefa, ludaeisfuif. applicat inexpofitionefeu potius detorfione
fua; quos multa ä Muhammcdan is amp; Chriftianis pati conqueritur
V, 5gt;. lt;x omnium hominum miferjimos facit. Vide commentar.
cjusäCl. L'Empereur editump.öp. ufque 131. Quinlibripe-
c«»« palfim refonant haecSc llmilia : Refficeaffifiionem noßrarrLj
Scc.redimenosctto See. Confer Buxdorfij fynagog. p. 234, 23 j,
Etclamat experientia. Memorabiles inter alias funt cladesquas
acceperunt fub Vefpafianoamp; Tito, de quibus Fl. lofephus;fub
Trajano anno 114. in ^Egypto, amp; Cypro Sc anno 11 j. in Mefopo-

tamia

tamiâ. Xiphllin amp; Rnffin, lib. 4. Sub Severo anno 20z. Eufeb.hb.

n (î Sub Hadriano diverfisproeliistrucidan funt crciterqum-

g'entaamp;odoginta millia: pr^terquam quod eorum , qu. famé,

SubGalloamp;frreanno3nbsp;Etfub ^ji ZiS

Cedren. amp; Eboradin Angliaanno lipo.die 16. Martij,lim.lelq,
knien^minores. Prokriptiones , exilia, captmtates notamus
n quot;nciftas,fubVefpaniano amp;Tito, cum 97000. m captiv.tatetr,
abduai, al.j beft'is etjeo^i, alij ad metalli-fodinas danrgt;nati al.j

venundati,amp;adviliffimaminilleriaretrufi,infimtaroultitudoex

l udaea per varias genres difperfa:Sub Hadriano,cumIudsi patna
pulfiamp;prohibiti per leges imperatoris, adeoutnonlicuenteara

lib 4 c 6. Nifiquodpofteatemporiscertopretioimpetrarintab

mia^r bus ut iiceret femel quotann.s lo. Augufti Hierofoly-
mam naredi.ejufque cafum amp; ruinam ut amp; temph ac totius ge^
ds deflle idque fadum aftantibus militibus ad certam horam amp;
fi plus flerê veint,plus pecunix exigentibus. C^- chromlog.

IS^aonjm. AlexLdrS^äpelluntur^nno4i4. amp; C^fareaPale-
ftm^Tnno Socrateslib. 7.13. Sozomen. hb.4.cap^. In

Sa ann7?,8o. capiuntur amp; omlii auro fpoliancur, quod d.ce-
renturquotannis circa Pafcha Chriftianum al.quem ïquot;^ ^
Angliaannoxzio. rexomnespecumas nsaufert. InGalhaanno
Mod capti,facu!tatibusexuti,fecunda vice inde pelluntur. Ibi-

r J. denuo admiffi , fpoliantur, amp; anno IJPJ-pl-e

ejiciuntur : m amp; ex Anglia 1290. exnbsp;mU f!!

i 1402 (cummigrarunt plusquam ducenta famiharum milha)

quam plurimiscivitatibus Germania^ anno 1282. Sœpeetiamtu-

niultu populari aut militari vita amp;c facultates eorum in magno pe-
riculo verlantur fub imperioTurcico, imprimis Conftantmop.^c
Confedar. ^d Udakas ikbuks re^r, BenjammHs Wunju
,•« Imcmio amp; ex eoR. IfJc Aum^'^n Cjcnef, 49 •

fcriptor'S^tJHenA.fe Ben ffrael its Conciliatsre in genef, quafl, 6s.
cptm Abravanel y-Âhen Ez.ra, C/aedaliah lahiaibid.citat.tiHgMtttr
de principibus Jèminis Davidis cjmbas in Verfide, amp; ?nncipi Davidico,
cm in Biigded tantus honor habe^jmr, qm^ue tam laté imperet ffraelita-
tptm cœtibas -, adhucde fipremo [enAtn-,trtbmalibus, [eu decern cmijs
ibidem : àenique de regnis mopicis ffraeliumin in Nnbor, amp; in civi-
tate Thanai adfeptentrionem tJMe[opotami£, deque civitaiibas mmi-
tis, amp; bil^s qnlt;tcftm omnibus regms é remons regionibus tbi

Qu» teftant de cognatis amp; oppofitis ludaifmi, una cum confi-
lio de ipfotuKi converïione altera parte hujus Difp. exhibebimus.

Corollaria Refpondentis.

I.

DOUrina dß (Sternâ Dei pradefimatione, qaamvts qmd ad
Ao't« imprimis myflertum fit,inverâ tarnen Det Ecclepa a-
lima eße mn debet, qumdoquidem maximè facit ad piorum Con-
folationem^

Statuere quodßdespravifaistermm Det ek^iommprxcedat^
nihil aliud efi quam parus putus Pelagianijmus,

nu

Fœdus feu Teflamentum,atque adeo viafaluùs perfidem Chri-
ßi ,fideltum ante adventum Chrifii, non differt eßntialiter à no-
flrâ.

IV.

Chrißas le^em moralem[eu Caritatis non mutavit aut novispra-
ceptisperfeaf.

FINIS.