n.
INAf^GVRALIS
CONTINENS
cem ex quadruplici Philofophi^
parte prafcriptam mateiiem, in hoe Philofophan-
tium circo agitari folitas Controverfias.
Q^ r A M
Deo Ter. Opt. Max.
PROSPERANTE amp; PRESIDENTE
Ex AuthonUtr Magntpci D. ReÜons
D. PAULI VOET, ].U. acPhilofophisDodoris.
Logices ac Metaphyfices in Incluta Ultrajeftina
AcademiaProfeflbris celeberrimi,
r r ET
Vmmmi totim K^Ämplißimi Semtus (Academici confenfa,
Excelienttßmaque Faculutfs Phtlofophica Jecreio
ProSummisinPniLosopHiA honoribusconfe-
quendis placidaeomnium cenfuraeexponit , ac
ventilandamfubjicit
JOANNES BERTLINGH.
.Ad dtem 24. Afaji. Ann. cb b Li l. hons locoquefilms.
Ea eft natura amp; conditio eorum, qui Liberalibus artibus dant o-
peram , ut etiamfi alter alterius interdum fententiam impugnet,
non tamen idcirco odiis potius , quam ingenüs inter fe certate
...j—C/avmJ.
ULTRA] E CT I,
Ex Officina ]oHANNis àWAESBEROE,
Anno cb b c lii.
FAUTORIBUS i
E T
N
A M I C I S.
I
HocExercitiumfacrum
efto. '
IN AV or R AL I S^
Continens
Variasacpr^ecipnas in Cir-
co hoc Philofophico agitari
^um ex Celeberwm Facultatis Philofophica Decreto
quadruplex ex quadruplici Fhilo/ophuparte traÜanda,
nobis propofit a fuerit UVLateria, JM amp; tamp;quum eß, ad
Illimpràifcripturnnos com^onarms, remque quantum-
fieri pot eß in compendium mittamui -, exordium â
QiuHione ducentes. AnimapparAta conditionis Itneamenta, ob-
lietricAnte tngenio ( famgtnes citattonum fagellarum carceres
haud femnt ) calamt tanquam fenecUU dttBn angufltßma has
tnhelln reprafentjtre it At antmu4.
THESIS I.
; Ed,ne (quod ajuntjCantherius in portaj
in ipfo illico limine (xvenori Catonum
cenfuraeoccurrendutn , qui minantisdi-
I gitum dextrsE prophanis luo judicio Phi-
! lolophis oftenduntjamp;quovisMartio rauci
arris canore, lonantiores increpant quod
----—---in (acram Theologorum meffem falcem
immittant. Verum boni ifti fine populi fuffragio cenfores,
aut non animadvertentes, aut callide diffimulantes, fiib di-
Anbsp;verfo
-ocr page 4-vcdo fomili ( ut barbare loquargt;unum idemqae objeöum
diverfisfubftcmidifciplinis poflc, cordatioribus tifum de-
bent, fin on indignationetn.
At exfurgit barbata Catonis com Supercilio authoritas fc
tpfum à Philofophantiü rifu ut vindicet.Sic autc,ne defiperc
videatur, farier Infit: HumAMrum cogimtonum naturàli tntelle--
ÜHi illufiutamm lumine Imites fupergredttur, tpfé ammd f'p^-
rdt* conditio. Qjtx cfualifve ejm ßt indoles, quodque[eparat* exi-
il M rafione nulU, nuLU, quam cre^atii, demonfïratione hetluli vos
Philojofhi demonfirare foteUis. Qj**^ vita aterna ? aterna
qmddedamnationtï qutddenovijjimo judicio} mertuorum refur-
reBionc veSîra vohts ratio frgg^'^*^ O.***nbsp;fpeetattm fefa-
rttum animaflatü ffeBant. Heus bone Vir, bona verba.' cave-
fis tutemet ipfe te tuo lambercs ludo. Ad verecundiam
compofitus Philofophus, fecum qui habitat, amp; novit quam
fit fibi curta fupeliex, uhro fateri non erubelcit, ex lufciof«
rationiscenfu inlolubiliademonftrationum vincula, pro ab-
{olati Àpdrte pofi animarum «ternitate , quae adverfantibus
rcfraaariis conftringendis fufficiant, depromi non poffe,
Poffe tamcn animç ftatum feparatum poft fuppofiti rationa-
iis diflblutionem fatiscvidcnti exjuftiffimaDei gubernatio-
ne defumpta ratione, probari, idem alferere non verctur.
Lufciofae interim rationi infallibilis ut fermo Propheticus
fucurrat,optatïundefidedivina,id eftinfallibih banc animx
à patte poft perpetuam durationem hauriat. Redit ergo jam
per orbem ad pulpiia Phrlofophica de feparatç anima con-
riitione quaiftio. Sic tamen ut fuis tantum fpcculatlonibus
ca fubjiciat, qax ex rationis promptuario produci queunt.
Hl.
Amma hdc k corpore feparata,eft Finits intelhgentis Spi -
ritus uhimatâadualitatedeftitutus. ^/ói/wwdum dicimus
corporeitatem omnem, removemus, in fuffragiuro reftâ ve-
niente ratione. Ipfa anim| à materia amp; quantitate indepen-
«entia partes noûras ftrcnue tutamr. Qu« tum ex imroor-
^nbsp;talitate
talitatc,tum ex variaexperîentîadcmonfifari poteft.Solam
fcnfus amp; rationis pugnam ad partes vocafle lufficiat, cui fuc-
centuriari poteft, conftans cjufdcm animjB perfiftentia in
materia omni temporis continuo pundo flaente. Ipfa fanc
anima materialis fi eflet,ficque penitus materiç immcrfa,cu-
piditatibus corporeifq; voluptatibushaudquaquam obicem
poneret, led potius laxatis clauftris, ineadem vitiaprona
rueret, ac turbidas perturbationes prorooveret. z. Spiritual
*»*lt;'//'^''»'''lt;charaaereinfignitum coarfto, quod forte non
rcpugnet in Spirituum cenfum Spiritum non intelligentem
venire; licet talem, ipfa redari noncrediderim. Praeftati-
giturhoccharaâerequalicunque ratione evidentius geni-
um amp;indolem, {ifuiàdtutcm, ac formalem rationem noftra-
tes vocant) fpiritualis hujus fubftantia: exprelsifîe. j. Cla-
riori adhucdum conceptu roagifque cxpreffo, idem expri-
mo quando dico : Intelitgenu* finiu. Hac etenim ratione
diftinguoacfecerno eundem Spiritum ab aliquo tjuod non
cft ipfe, foil. DEo, quo cum prascedenti confufiOri confun-
debatur conceptu. Spiritus Finitatcm amp; quoad effentiam «
amp; quoad ubi, amp; quoad durationem ex operatiOnibus expe-
rientia cognitis à pofteriori colligimus.Finitus ergo cft, de-
pciidens ergo^eft.fecundus à Primo , litnitatus ab Illimitato.
Verum cum Scipfaefeparatac Mentes,quç hoc, ut amp; Intelli-
gentiarum f pecialiter titulo exornantur (quos fruftra rotan-
dis orbibus Philofophorum Coryphasus Ariftoteles alliga-
vit.) Spintus quoque finiti dependentcs fecundi à Primo,ac
limitati fint, nec dum hic conceptus clare amp; exprcfle fatis
Mentis no^tX elTentiam exprimit. Ipfam licet abaliquoab
omni tamen nondü diftinguit. Expreffiori evolutione opus,
quam fequentibus qmrto compledimur ! Vltmata AÜuAlitate
deßitutus. Incompletus ergo Spiritus eft, qui naturali amp; in-
nato, in corpus appetitu, tanquam ad uhimum lui comple-
mentumfertur. Vt van« omnino fint ac futiles otioforum
Rhetoricationes, qui ipfam de libertatis fede in fervitii hunc
carcerem, hocque corporis ergafterium detrufam, analyfin
A 2nbsp;aut
-ocr page 6-aut manumiffioncm anhelare nugantiir. H«c ultima lenla
fuo fupetvcniens differentialis ratio clanflimo concepta
remexprimit. Ipiam ammam abomnieo, quod ipia non
eft. diftineuit, amp; à DEo amp; ab Angelo.
lam vidcmur nobis tacitos in pedore ficbalbutientium
videre (uiurros : Ergone (eparationis ille ftatus Animae tibi
violentuseft? Siviolentus ; nec perpetuus. Nullum vio-
Icntum diuturnum. Faceflat ifta pervicacia! violentum na-
ture nil dicitur nifi quod naturali ipfius inclinatiom, aut in-
nato appetitui omnimodo adverfatur. Hocque lolum illud
eft quod.deftruâionem molitur. Ne dicamus hancfor-
mam (eparatam , feparato hoc ftatu in primo ad effedum a-
au conftitutam baud effc. Ratio, quç pro noftra parte mi-
litât, unicadiftindione.tanquam C ypeo adverfantium tela
retundit. Appetitusalius^j««4««f/lt;quot;^'« alius dicitur. Vter-
que fua proportione YÛAbfolute vel
Hic autem feparationis anims ftatus perfcdionibus mul-
tis multa ab imperfedione licet redcmptus,cflentiali tamen
perfedione conjundionis ftatum neutiquam fupcrat. Tan-
tum quodcunq; de perfeftione participât, quantum de adu;
incomplete ergo completu perledius ut fit,necefle eft.Hasc
oeneratim de Anima dida lufficiant ; ad examen revocanda
funt quaedam ejus hoc inftuitu ipficonvenientia attributa j
hxc autem ad eflcntiam adualem, vel utjie conlequuntur.
Vt (unt ubi amp; cum Duratme finita ablolute,Infamta fecundu
quid. Vcl fequuntur adualem effentiam ut aduolam; f unt-
rue adiones tum imetns, turn externa, de finguhsfeqq,
VI.nbsp;. ^
Aniiha cum aliquid fit, nufquam efTe nequit. Nufquam
enimfieflet,nequidemeflet. Bnitâtamenqma eft amp; qui-
demfpiritus definitive in loco erit,, verius mnbsp;E.
nec in omni Vbi, quod touU fanioribus Ph^olophis dicitur,
DEoquefolicompetit. Necinplunbus. Hac ratione mul-
tiei ifta infinita effet. Plur'es tamen animas utpote corpoieaj
molis expertes uno in loco effe pofle , nullus, nifi pariium
ftudio ducatur, ncgare poteft. Licet idem ex Thomiftarum
corte amp;cavea Philolophi.queis « Vbi fpiritualis fubttantise ni
tranfeunte operatione confiftit, afferere non vereantur.
Hos, occafione {pacii amp; localitatis ad incitas redaöi raoder-
ni quidam imitati 1 uere. Scilicet abfurdis abiurda contegen..
daiuntneperpluant.
Vtrum ad punâum contrahercjfe poffit anima lioc in ftatu,
quacftionis eft. Affirmative cur calculus adjiciendus non fit,
non video. Si dixeris efle in punâo non pofle, quod in pun-
do omni operationis adu deftitaeretur,tu de allio loquenti
decœpisrelpondebis. Ni forte Thomiftarum de ubietate
modo relatam infaniam infanire volueris ; ac confequenter
cum iildem afferere ( ne nihil fummo défit delirio. ) Ab ex-
tremo ad extremum in taâo medio fpiritum tranfire poffe.
VHI.
Confiderata anima; in ordine adubiexiftentia, eadem
cum durationis traâucomponendaeflet,ni thef.2. hue qug
faciunt fufficienter evoluta fuiffent. Ad operationes E.pai-
fibusaequis procedendum , ac primo intcrnae ad digitos re-
vocandse,qu2E duum generum funt: vel Cogmttoms vel cogni-
tionem fequcntis A^fetitionis. Cum autem à potentiis tan-
quam principiis ad partes jam vocati adus dependeant.con-
cinnaadmodum ratione hoc fub titulo de potentiis anqui-
ritur, quaenam animx hoc in ftatu conveniant.Sermo eft de
potentiis ad adum adasquatis. Patentiaslenfitivas anima:
non convenire, ex diftis, fponte fua fi non fluat, deduci po-
teft. Nos qui à temeraria entitatum multiplicatione abhor-
remus, licet potentias anima: fuperadditas nullas agnoica-
nius, in hanc fententiam pedibus imus. Ipfa quidem anima
ex parte fuinbsp;cur non/oWjVfr ? utante fenfitiva
manet, quia tamen ad eliciendos aftus organorum requiri-
tur apparatus, jam fuoPotentia fenfitiva adsquato nomine
materialia orgjna materialefque difpofitiones ïnvolvit, qoi-
baspereuntibus.amp;ipfa.ut materialis potentiadicitur,(quod
e-i parte lubjcfti tantum confequitur ) pereat neccflc cft,
principio intrinfeco effeftivo manente ; fic ut potentia eau-
fx.haudquaquam cffedus hoe in ftatu Animz diâo fenfu al-
fignari poffit.
ImmdterUles reliquae potentia cum adaeqoate effentiali i-
dentificatione cü anima connexa: fint. Ipfi nulla ratione dc-
negari poterunt; adeo ut pro re nata amp; cognorcitivos,amp; hos
fequentes volitivos adus elicere poffit. Specierum autem
Minifterio eofdem aéèus abfolvi, five ese in feparata poft
diffolutionem anima remanferint, five poftmodum ab ob-
jeélis acquifitï, five à Deo infulx fuerint.certum eft. Deum
tamcn his fpeciebus contftienter infundendis alligare nulla
nos cogit neceffitas, fpecialiter in anima, quae non in Ange-
lis. Eccur potentias materiali virtutem cum ob;c6to proda-
cendi (pedes adicribemus, candem fpirituali denegabimus?
Hincjamfponte fua objeäi ad potentiam praslentia utne-
ce^faria conlurgit, adeo utdefinita utriufque adivitatis fit
fpha:ra.
De Cognofcitivtrum. in corpore acquiGtis Potentiarü habi-
tïbus (logomachtâ eorü qui habitus negant non moramur.)
Intelligibiles quos vacant, quxri hoe loco lolei,utrü omnes
autquinâ poft animal in feparata anima fuperftites maneant.
Numero dicä : Non tantü illi quorum in altera vita ulus cffc
poteft. Verum amp; omnes reliqui, qui natura fuaiublunaris
hujüs mundiimpcrfeftiones non redolent; fi non quoad u-
lum , faltem quoad eflfe. ld quod dico probabile , haut ora-
culum efto. Vt autem in conjundionis hoe ftatu aâuum
diicurfu ad habituum perfeftiones aflurgimus, ita pariter c-
adem procedendi methodo à notis ad jgnotum difcurrendo
faas anima feparata perfeâiones aflequitur, quicquid con-
tra qaibufdam vifum fucrit.
Jntimt animi receffus, foli Deo cognitos, cum penetrarc
anima nequeat, pertefta ejufdem flatus conditio hoc flaeî-
urevidetur, utfuosaitericonceptus aperirepoffit. Hanc
conceptuu«quot; manifeftationem lermocinationem
vocamquot;®' ^^ modo difputant Scholaftici, prçfertim ubi de
A neelis agunt.Durandus Angelicorum conceptuum mani-
feftationem vera fermocinadone amp; in acre efformata voce
abfolvi autumat. Alii ncfcio quos non ab Angelis manife-
fl-antes in ccelo charafteres fingi fomnient. Thomiftarum
Caterva praecedentibus rejedisjin fola Ipecierum ad alterum
Mrelîme lermocinationem conftituit /adeo ut Angelus An-
gelum, poffit intelligere modo iuos conceptus ad aherum ,
cui eos manifeftare vult, dirigat. Et hinc evidentiffima de -
famitur ratio qui alteri loqui poffit Angelus,ut tamen a:que
ipfi propinquior ejus fermocinationem non percipiat. Sco-
tiftarum vero (ubtilitas in fola diredione non acquiefcit, fed
inluper imfrejfionem propugnat.Ide quod dc Angelis,de ani-
mabus feparatis ad fua quiique confequenter prihcipia dice-
re debet. Ego, ad me quod attinet, hoc unum fcio me quo-
modo fermones mifceant ne(cire,amp; plurimos in ea nekien-
tia lociosjvel ipfos conjeâura indulgentes Scholafticos, ve-
lint nolint, habere.
XII.
Inter opcrationcsanimf extrinlecas, occurrit motus ifq;
IocaUs , reâiusnbsp;licet Durando, ac Miraudulano Pico
immobiles animas fingere jam ante placuerit, anlâ fingcn-
di ex voce ^localis forte arrepta.Motus fiquidé hujus perfe-
£Ho areuere videtur animabus eundem haud denegandum;
motus inqua perfedio: Hcct ipfe tam nefcius non fim , quin
fciam fimpliciter perfedionem motum haud dicere. In crc-
aturis'tame motum perfeaionemarguere,nemo,nifi expe-
rientixreluaarivelit, negare poteft. Moret autem le ab
extremo ad extremum perintermcdias ubietas motu licet
celeri fucceffivo tarnen, nec di(creto,{ed cominuo,
Major eft difficultas deAnimarum circa aliaàfemotu.Tho-
miftï corpora ab Anima-virtutc naturali ipli mfita poffe mo-
vcri negant. eo quod movere non foffa corpus , mil VJVihco fpi-
ritu idem donaverit,quod in (eparato hoc ftatu locum baud
invenit. Corpus autem movere non poflemfi vivifacapnus
virtuteperfedum.conficere fe pofle fperant expenentiaab
intermortuoaliquo corporis humam membro, ad quamvis
Animae agitationem ac prasfcntiam.immoto perfiftente. Ve-
rum cum'nec hxc ratio,nec ulla alia ad hunc Animae motum
deneeandumcogere nos pofTu non eft.quod motum ilium,
quem anims dam corpus adluat convemre experimur, ei-
dem dum extra corpus eft detrahamus.
Et H*c impr4enturum de hac materia pro pageU^ritm m-
guHUdtxt jfe rttfficitt. Sequitur jam, alterum Them* haud
mmtis auguHum ,
PHYSICUM.
Inqmm,prefo pariter fede profequamur.^^fliojam olim
inter prißosPhiloßphLe conjkltos admodum vexata^ho-
diernorum conflictu nejàum exafcitata {de ^antitatis
inqmm continm genio amp; indole) in cenfum venire de-
bet. ■Kljflrum erit^qui migifirare nondidkmm, variis
variorum collatis fententus, eam, mn qux fine vitus e-
natapMicmnfolemaJpexit {quam for fan Jper are mn
licet) fed qm ?mnimis urgetur gratis utms ampkcti.
T Quantitas ilia, quae molis dicitur, cum rerum
Nkterix immcrfarum cxiftentia indivulfo ncxu
cohaeret.ftultorum pariter ac dodorumlVIagiftra
tefteexperientia; itaPhilofophorum eftlyncea
mentis acic intima hujus tentare. Hinc pra»ambula de di-
ftinâione Q^uantttatisi Materia in Scholis enata controvcr-
fia eft,aliis cumNominalibus hoc invidiofo jam olim nomine
jf3(jy£tis,quantitatisornnimodamidentitatem cum materi-
al! defcodentibusjaliis in alia omnia cum Thomiftis ac Sco-
tiftis difcedentibus. Nos, licet utramque fententiam defen-
di pofle putemus, neutram apodidice probari ; ut ad noftra
confequenter philofophemur principia magnam partem O-
pinioniNominalium utroque pollice favemns. Magnam di-^
cimuspartem, ne in quantitatum, pro fpecierum multiplica-
tione, multiplicationem confenfme videamur, quam prima
divifione pro duplici entis materialis ratione duplice faciunt
Subflantialem fcil. amp; Accidentalem. Hanc cum materiali-
bus Accidentibusjiflam cum materiaidentificatana afTerunt.
Sübflantialem folatn nos agnofciraus,
Miflîs aHorum fententiis formalem quantitatis rationem
in aSfudli mpenetratione conflituimus, quam fequitur exten-
üo amp; divifibilitas. Partes qoia penetrationis negationem in-
volvunt, vel negationem duarum ubicatarum partium fpe-,
ciRcx ejufdem raiionis in eodem ubi locato, partibus addits
extenfionem caufant, haudquaquam contra. luvatprohac
fententia Lojolitar nonlnfubtilis Arriagae ratiocinationem
adducere, ßc autem Dilput. quinta Metaph. fed. i. fubf.2.
§. 14. Iple : fuia nobis innotefcit quantités ex Impenetratione, quam
in corporthus expentnurjedinon poßtmus eßenüam eju4 ponere in rf-
Bttahtm^enetratuBe propter argumenta exßJe y ergo debet pom in
tXigentti talis impenetrationis, ficut ejjentiam hominü pohimus non
tn aÛH^lif fedinpotentiaaddijcurrendum. Hoc argu-
mentum mihi militare.quotcunq; fîdcm facrislitterishaud-
quaquam Romana perfidia metiuntur ultro fatebuntur.
«!{h OTCfóJ^n tetigiffe his in l^ominibus placet »tfufUt t«
In Theoiogicisperfidiam fuam exiion repugnantiafiabilire
geftiunt. Hic vero non repugnantiam ex fua perfidia inful-
fc oppido circulato orbe arceflunt.
Ex didis talis emcrgit definitio : Qil3nt\mcSiSulgt;fJa»tiit
ntiterialiiprima per fe mpenetrationem hahens Hu/US juxta Sta-
girs Principem tres dantur'Spccies iinelt;t, fuperficies, amp; corpm^
altera alteram ut partem haud includit.At Zenonis (fivCiille
Qttiew amp; Stoicus , ßve Eteates Ittlus Leuctppi Eleatis (^uoque^
atomorum iHtHs moluont amp; crthatorisprgt;eceptor, ut loquitur
Fromondus cap. i. de comp, cont., fuerit five non) veftigia
quipremeregeftiunt, fpeciem quantltatis punäum faciunt,
rejeiäa intetim triplici Philofophi divifione,quod totum in-
tegrale homogeneum fpecificx difterminationis intervallo
ä partibus fuis diftarc non poffit. Nec vel hilum promovebit
Anti-Zenonifta, fi ex partium unione Ipecificam totius ä
partibus difcrepantiam exfculpere conetur. Non aliud con-
ficiet quam quod inadïquata quadam diftinéèione per mo-
dum quali includentis amp; inclufi, difierminentur.
IV.
Ex identificatä illa Quantitätis cum materia ratione ex-
furgit ejufdém ä materia aut corpore infeparabilitas per rc-
pugnantiam omnium maximam, quae Metaphyficadicitur,
cxhypothefi duoinvolventem prasdicatacontradidoriajeflc
amp;nonefre. Valeant ergo cum horrendo luoDeo panaceo
Maozim Pontificii qui fine materia corpus eft. corpus non
corpus. Revera fomniam 'amp; chymsra. In ctrjus gratiam Lo-
jolitarumpulpita hjeclequentiacälefacerefolent : i. Num
materia fiantitate deflituli'necejfario redigenAa ßt adpunBum. 2.
Nummotu impuljus vjoveri pbffit. 3. ey^n talis homo orgt;tmfitli~
tet quantitate amp; materia deflitutus fid eft non homo) furfim f4.
tarepojfit. Sicfaltat cum cruftacea fuapupaper inania deli-
rantium imaginationum lpatia iubtilior Pontificiorum rafa
caterva. Amplius ex ideiitificata illa Quantitatis cum ma-
teria ratione, omnis jam dudum d/Qoantitatisfubjcöo in-
ter Philofophos agitata controycrfia fuaptè fponte tenues
cvancfcit in auras. Nos tamcö /«ppofita quantitatis äMa-
tcfi«
-ocr page 13-teriadiftindionc, meorutn; qui hanc in raatcria rccipia-
lunt, fcntcntiam pedibusimas,nbsp;' quot;
Cum Quantitatis coadunata: partes continuam per uni-
oncm demum quantitatem conftituant, curiofus rcrum
rul'pator ulterius m Vnionis hujus effeniiam inquirerepo-
teruiquot; Vtrum ca in uno, utrum in utroque locata extremo
fit. Vtrumfimplex, utrum ?erQ duplex, dici mereatur. Ad
anitnu(nfi''evocemus partibusquantitatis, mutuam repu-
gnare penetrationem, jam ilico duo fefe quavis in continua
quantitate offerent extrema. Aut igitur totalis in uno tan-
tum extremo ponitur Vnio, aut in utroque totalis unica.
Aut partialis duplex. Si in uno cur potius m A. quam ß. aut
contraj certe nulla,cum utriufque eadem fit ad invicem ha-
bitudo, hujus rei ratio affignari poteft. Si totalis in utroque
umca,jammduobus locis erit iifque totahbus. Confequens
ergo eft juxta partium enumerationem ut duplex partialis
hie ponatur unio partim ab uno, partim ab altero fe tenens
extremo. yerum eft hie in novas dilabimur difficultates', amp;
forte unionis admittenda erit unio. Quoniam ergo nulla
hacin materia cogens occurrit neceffitasquf unionis quan-
titative cum partibus penetrationem revincat fatiseritim-
pr^fentiarum pro ulterionbus cvitandis difficultatibus u-
nam indivifibilem unionem non cum utroque extremo pe-
netratam , led rntcr utrumque indivifibile quafi pofitam,
tnque immedutam .„tegrali utrumque unionc connefteL
tem ponere . una fuffragante ratione ex unitarum parti-
um approximationis conditione pullulante.nbsp;'
neclarata fic qualicunque ratione continui partium uni-
one,inquirendum amplius reftat,ex quibus continuum par-
tibus componatur. Verum in ipfo limine nullus eft, qui pel
nitiushsc facra rimatus exclanaare non cogatur, Guuntu
eß juod nefiimus ! Quot hie capita tot fententis. Non de trH
vio hoc Isculo Philofophus ultra quadragintas difTenti-
B z
entium
-ocr page 14-entium opînîones fibî obfervatas indicat. Ipfe interim num
hacincontrovcrfia aliis paltnam praripuerit valde dubita-
mus, tantum abeft ut omne vcritatis pundum atugiffe no.
bis videatur. Hujus compofiti quod per fe unum dicimus
aliifinitas, infmitas alii finxere partes. Ethipnma ftatim
difterminatione in duas abiere fententias. Ex Atomu mh-
nitis Epicurus. Ex proportionalibus vero partibus, lyncate-
eorematice ( ut loquuntur ) infinitishoccoropofitum inte-
crari voluit Philofophorum Princeps Ariftoteles.Hujus ve-
fiisiis quiinfiftunt necdum unias generis/unt : Autemm
prater partes proportionales termmos indivifibtles extre-
inos amp; terminantes cum cominuanttbus feu commumbus
ftatuunt. Et hçc Suarezii ejufque feftatorum fententia ett.
Autfolacontinuantia punfta-rejedis terminantibus.admit-
tunt, quos inter Hurtadus.jSunt amp; alii, qm nefcio quam fibi
non fingantfimplicem entitatem ante adualem divifionem
plane indiftindam ; quafi vero id quod ex fe in partes feca-
bile non eft, quod iis deftituatur; per adualem divifionis a-
dlum partes confequi, amp; ea ratione dividi poffit. Aln parti-
um continui numeru proportione quadam ad partes quan-
titatis difcrets fitiitas pofTibiles determinarunt. Verum ut
fpecie prima ingeniofe ita minus dextre amp; vcre. Punda qui
Mathematica eaquefinita ftatuunt, ii quidem m continuo
partes amp; non communicantes amp; communicantes proportt-
onales admittunt, verum aflerunt, quod. hcetmhas partes
continuum diflecetur,tandé tamcn deveniendum fit ad mdi-
vifibiliaMathematica punda.ne conftituatur corpus infinitis
adu partibus conftans. Hac Zenoniscommuniterdictur.
Huic alii calculum adjicientes, quod in punda confemirent.
quot;fa nMominus fibi difïicultate. pro conft.tut.one cont.nui,
quo indivifibilia punda divifibilia fpac.a occupate poffcnt c-
adem infafflata finxerunt. ^ ^
Suarezii fententiam alia ne reVeram, hoc argumento f fî
bcncmemini) oppugnat Atriaga i. quoad punda termi-
nantU. Panaatcrmïnantiaaut cum partibus ipfis pénétrât«
funt. aut non, fi priusj jam terminantia non dantur, nec dan
Ulla ratione probari poteft.Probari fiqmdem punâa ilia lo-
lent ex conta«au exaftiffimi Sphatrici tangentis planunr.. At
trata fi fuerint punda cura partibus corruitdemon-
ft^^tlo fi vc*^® penetrata non fint, negare non poterit Sua-
quot;^us'punaum parti additumfacere majus ,amp;indiviGbile
alicui 'addi poffe quin penetretur, quod tamen conraZeno-
niftas urgerilolet. 2. Quoad punda continuantia. Pofitis
pundis continuantibus inter pundum amp; pundum eft pars
autdivifibilisautindivifibilis. Si hoe jam Zenoniftïdomi-
nantur. Si illud, jam tuis contradicis hypothefibus. cur non,
fi hic continuum amp; divifibile fine pundis agnofcis, amp; este-
ras fine pundis continuari partes ftatuis? Imo ex eadem hac
fententia de pundis continuantibus, quam amp; Hurtado tu-
tatur prater aha,amp;hoe lequitur.adillorum laltem pnncipia,
quod dua: quantitatis partes penetrentur, confequenter nec
omnes penetrari repugnet. Pundum enim continuativum
quod faciuntMathematicum ponere cum utraque parte pe-
netratum debent (ni ipfi admittere velint pundum parti vel
pundo additum majus beere, quod Zenoniftis negant. )
confequenter amp; partes inter fe.qu« enim cum tertio indivi-
fibili penetratae lunt partes,inter le penetratx ut fint necelle
eftnbsp;VIII.
Generali argumento oranesillï de infinitis partibus fen-
tcntias poffunt impugnari. Quandoquidem in continuo
partesunione copulatx funt, auferat unicoeoquc fimulta-
neo adu omnes à continuo uniones Deusj partes, fublatis
unionibus, fuperftites aut erunt divifibiles aut non , fi hoe
Zenonis ftat fententia ; fi illud contra hypothefm uniones o-
mnesablatae non fuiffent. Cavefis hypothefin negando de-
fperatx caufs indicia prodas; qui enim llle, qui omnes illas
uniones clariffimo adu cognofciteafque produxit, tollere
non poffetïSi percexeris inftare amp; dixens, fublatis omnibus
unionibus Scquantitatem toll! ;eo quod indivifibilis confti-
taatur pars, princîpium audaÄer petcsj quod hac in materia
frequenter oppido fieri confuevit. Necdum acquie/cit fub-
tilis quorandara pervicacia, hoc fe modo vindicans : come-
dtmui qutdem(\nc^\.imnt)tant£ parvitaüs e^ufquegemi hae in divi-
Jione corpufeulum ut nulUttnus divtdi fojfu, verum quod d punBo
Mathematica dtjferat. Hujtu enim nulla fars eil neque inu infe~
ea, neque extrinfica per defignattonem, eadem enim Jut virtualitate
quafpetlat orientem occidenti adfptrat amp;c. At atomus fuas habet di-
men/ionesßtas virtualitates correfpondentes fpatio cum perfeBa in-
dtvißbilttate,amp; quamvtsßgura coherce*tur,nontdeotdme Phyßcant
divtßonempati unquampotent. Fafces veritati fubmittito, no-
litomerisinfpeciemfonantibus verbis veritati illudere.pun-
fta illa quae tu Phyfica vocas aut vere omnis excenfionis amp;
intrinfecœ divifibilitatis expertes (unt, aut non, fi prius jam
in Mathematica punéia confenfifle videris ; fi pofterius hy-
pothefi reludaris, Deique potentiœ pro ingenii petulantis
audacia limites ponere non vereris. Verum preffius urgere
lubetj quandoinquis : Atomus fuas habet dtmenljones, fum vtr~
tUdUtdtesÓquot;c.cumperfeBa tntitvifihtlitate,amp;tjuami/tsfigura cohere
cedtur,non ideo tamen Phyßcam divißonem pati unq^uampotent.Pet
dimenfiones Atotni aut intelligis intrinfecas formales parti-
um extenfiones , autfaltem virtualesextrinfecas. Si prius
jam prœterquam quod in hypothefin impingas, teipfum e-
vertere videris,quando inquis Atomos fuas habere dimenfi-
ones cum perfeBa indivtßbtlttate, id eft atomum habere par-
tes unitas ac tamen dividi non poflfe, quod répugnât; omne
fiquidem quod vindum eft folvi poteft tefte Platone.Si po-
fterius, jam in punétorû Mathematicorum défenfionc cum
Zenone confpiras , quod amp; fequentia tua verbainnuere vi-
dentur , quando illi virtualitates Ipatio correfpondentes
affignas , eademque fui virtualitate atomum orientem JpeBare ac
occidentt afpirarey dicii: Idem de Mathematico fuo pundo Zc-
nopra-dicat. Det Deus tale Mathematicum punâum (in
quo nulla nobis repugnantia, non enim chymara eft, fi pri-
mum amp; ultimum omnis quantitatis principmm ) illud uno
fuo
-ocr page 17-fuo latere occidentem altero orientem rêfpiciet.uno fuo la-
tere dico, non intrinlecoCfic enim latera non habet) fed ex-
trinfeco. Quid fi Angelus ad punâum contradus effet, an
non ille, Heet oronino indivifibilis orientem amp; occidentem
refpiceret. Partes ergo, quas tu indivifibiles vocas Phyficas,
Mathematicç nobis funt, realiter nulla potentia divifibiles,
punâaliquidem Mathematica entia rationis nonputamus.
Forfan verbis à Zenone diffentire mavis ne confenfifïe vide -
aris. Tandem quando concludis : Etqitamvisßguraeoher-
tettur, non ideo tmen Phyficm divißonem panpofe. A ut loque-
ris de figura intrinfeca punéti eaque formali,aut virtuali ex-
trinfecaper defÏgnationem tantum. Si prius, quoddextra
plantas finiflra revellis, jii punda recentiorum infulflata
nobis obtrudas, à quibus abhorrere videris. i. Quando fic
loqueris de divifione Phyfica,aut intelligis craffam aliquam
eamque lenfualem divifionem. Autprxcile realem pero-
mnem potentiam fieri poflibilem ; fi prius nihil dicis, nec
difEcultatem tangis nedum ut exhaurias. Si pofterius, jan»
in punâa Mathematica cum Zenone confpiras.
Pofrentamp; alia contra hanc continui ex fyncategorematice ^
infinitis partibus compofici compofitionë adduci argumenta
nobis fane infolubilia,verum ut chartse aciTypis conlulamus
impraslentiarü vela difcurfus contraheda funt. Defendemus
interim ex hac fentétiafequi,in quovis rainimo finapeos gta»
po aftu infinitas partes adoiittédas. Ac pofleDeu dividendo
j;UXtahujus fententi® placita unum finapeos granü tot ex eo
defuraere partes quibus non tantü totus bic müdus vifibilis,
fed amp; omnia imaginaria fpatia contegi poffent. ld an fit ad-
mittendum judicet prudens Leftor, Argumenta ex ratione
enti^ fucceffivi,quas urgentia fane adverfus hanc fententiam
adferuntur, ftudio prxterimus.
Verum nec Zenoniftae minoribus urgeri videntur difïicul-
tatibus. Variis Demonttrationutn Mathematicarum inex-
pUcabili*
-ocr page 18-plicabilibus nodis conftrlngi videntur. Et forte tantum
vidéntur. Nosinconfliduearum folutionem tentabimus,
quK plerumque «nbsp;fupponere folent. yrgfnt com-
muniter Anti-Zenonift$ quod indivifibilc indivifibili addi-
tümmaiusfacere non poffit; tum quod indivilibiHa tan-
serc fe nequeant, ni invicem penetrentur; tü quod indivüi-
bile indivifibili additum divifibile conftituere non poilit.
Verum meo judicio, falvo meiiori, parum ad rem nec ratio-
ni nec expcrientisE convenienterfatis.Si dicas ex non quan-
to quantum fieri non pofie,verum dicis;Zenoni tamé haud-
quaquam reludaris. At valde adlmodum paratragcediant
Anti-Zenoniftae.dum cx hac fententia conficere fc pofle Ipc-
rant eodemteraporis fpacio fpacium loei idem amp; tardigra-
damteftudinem amp; perniciffimam aqmlam conhcere. Ve-
rum boni ifti heroes non animaduertunt ineodem fecuni
Zenoniftislutohaerere, Expediant fe fi poffint ipfi, qui
fiat ut eafdê ac omnino squas numero partes fpacii refpon-
dentes iifdem amp; xquis numero partibus motus tam brevt
tempore aquila, non teftudo conficiatj expeditos Zenoniitas
dabunt. Noscum ArriagaOviedoneamp;e.ad morulas, quas
in omni motu neceflariasftatuimus recurrimus. Nec vere-
mur afferere in perniciffimo aquil? motu,plus quietis quam
motus dari. five ( utinquit Oviedo ) fagttumaere mnmtew
miUc duplo dctineri flu4 quam moveatur. An id fenlui commu-
ni non c diametro repugnet dubitari poflet, nos ex ratione
motus amp; fenlationis dcfumpta refponfione pro negativa
ftamus.Num item ex his morulis in velociffimo currus rotai
motu ejufdem diflolutio fequatur. inquiri folet; nos,tantum
aLflb ut ex his morulis dilfolutio fequatur,ut c contrario ad
continuationem neceffaria: nobisnbsp;' ?
ante dixi, communes hx utrique para funt J'Wquot;tes. Si
quis ergo ingenii fui dexteritate fehcius ex his d.fficultatum
kbyrinthis vcxitatemextricare potuerit, hunc funem du-
ditantem lubenti animo fequemur.
-ocr page 19-Et h*Üems de intricdtijfmA hde 'controver/ta ta \ quifieri
fotuit hevitdte, confiquens eft ut amp; de
■penfo ahfohenAo cogitemia. Ne autem longtori proaemio
morer tua tempora Le£for, rem ipjaw Stoicorum more
JèpoJttis verhorum quifquiliis adoriar. De Angulo con-
ta5tus agendum mihi efi.
■ Ir in Erudito pulvere verfatilTïmus Jacobus Pele-
f tarius occafione Propofitionis \6. (ipfi 15. j lib:
13. Euclid, qua Angulum contadus quovis An-
----.ü gulo redilineo acuto minorcm oftendit, in eam
devenit fententiam , hunc ut Angulum ex quantitatum
menfurabilium, idell Angulorumcenfu expungeret, quod
omnis eum hujufmodi quantitatis expertem cenferet. Viro
fiobjicias dcfin. 8. i. Euclid, qua Angulum planum definit
dutrum Itnearum inplano fe mutuo tangentium Gr non in dire-
Bum jacentium 'altertm ad alteram inclinationem. Eandem nilx
cum (alis grano acceptandam in ipfo ilico commentario-
rum fiiorum veftibulo dieet, quatenus illa contingentia non
«juamcumque fed eam tantum, qus cum decuflatione feu
interfeflione conjunfèa eft, defignat; hac in parte infignis
Mathematici Petri Rami veftigia premens.
II.
Quo autem Veritas jam dudum deteéla ex ipfis principiis
fponte fua efïlorefcat, res paulo penitius introlpicienda, i-
pfaque anguli effentia ac formalis ratio inveftiganda propo-
nitur. Ante triennium cum corollariorum quorundam oc-
cafione in hanc fpeculationem defcendiflèm mihique quid
Angulus elTet moviflcm, rationibus ultro citroque agitatis
tandem in ha;c verba refpondi: Dicam fi poJTm. Ipfa crura
non funt zAngulus,fmt tmen fnd v^nguU, nec pufiflutn Mn-
thematicum tn quo fe conimgunt eruu, fedipfum menfurahile per
duo crura, quod tantum eH menfurahile ratione crmum, HjeC
conceptuum noftrorum evolutio evolutior ut fiat in ante-
ceffura notare convenit, non liic nos tam definite voluiffc
Anguium, quam Euclidea communi fiippofita dcfinitione ,
inquirere, in quonam prf cife in tali linearum concurfu An-
guli ratio amp; cflentia conftituenda fit. ld fi obfervatum fuif-r
fet, verba forte innoxia non vapulaflent. i, Autem Dico ;
Anguïu non ejfe if fa fr»rrf,(fubintcllige fc contingentia)ratio
efle poteft, ratione fi opus eft,quod nec pro incremento nec
pro decremento crurum angulus aut increfcat aut decrefcat.
z. effe quid anguli quatenus ad anguli conftitutionem tan-
quam partes putamaterialesconcurrunt, 3. Nec punBunut
Mathematicum in quo fe contingunt crura. Id probandum mihi
non fumo ; quod nihil in Mathefi notius elTe poffit quam
anguium menfurabilem efle, luoque lenlu extenfum, quod
pundoMathematico denegatur. Ideo 4. addo: fed ipfam
menjiirahile f er duo crura , quod tantum eH menfurahile ratione
erurum, pofterioris membri verba prioris roagis explicant. ld
quod dixi manffefta, aut oppidó lallor, ratio evincit. In o-
mni angulo confideratur menfurabilis quantitas, hinc ahero
alter major, minor alter, alter aequalis dicitur, amp; illa quanti-
tas, Mathematicorum in fides fallat, Anguli quantitas eftjat
crura nó menfurantur, nec a quantitate crurum hsc a:quali-
tatis aut inxqualitatis proportio defumitur. Nec ab ipfo in
terfedionis pundo quod Mathematicum eft fibi femperfi-
mile amp; a:quale. Quid Ergo reftat ? dices fpatium, ferione
an joco agis; fevere. Apage fit ifta perverfitas, non figuram
fed Anguium confideramus. Dicesrfpatium illud non ftatui-
tur tanquam realis qusdam fuperficies dupHci dimenfione
intrinfeca praditaCfic enim figura,utcótendis effet)fedcon-
cipitur tanquam fpatium jam magis jam minus extenfum
cxtrinfeceprout crura aut raagis divaricantur, autaröius
coëunt. lam in eadem navi fumus, tuaque te explicatione
la
-ocr page 21-in advcrfam,quara falfitatis argucre ftudebas.fententiam in-
cidis.Quando dicis non fpatium reale te ftatuerej fed tantum
concipcre fpatiu pro diverfa crurum divaricatione diverfum,
fpatium iniaginariüaflignasjat illud non eft per fe menfura^
bile fed pcf aliud.per terminos fcil. quibus cótineturjat ter-
li illi unt crura fed per crura ergo mcfurabile.quod tantu
mini»quot; ----------o , -----'-1---------
ratione concurrentmm crurum raenfurari poteft Angulus
eft,nbsp;rejiciebas. Exlertis idem Verbis exprimis
quando dicis fpatium extenßm extrinfeee, idquepro ratme di'
varicattonis crurum. Id quod haâenus adftruxi ipfa Euclidis
definitie manifefte com probat ; quae angulum perinclina-
tionem delcribit, qus inclinatio in fenfu caulfali accepta no-
ftrg aiTertionis fulcrum effe poteft.
III.
Angulum in pundo qui confiftere ftatuit, quod Peleta-
rio tribuitur , ipfe cum pundum phyficum necelîàriôintel-
ligere debeat, idque per anteccdentia non reale fed im.agi-
narium, etiam roecum velit nolit confpirare debet. Ex diftis
colligere in proclivi eft Angulum non ut qualitatem led ut
quantitatem Geometrisconfiderari;cumipfum nequaquam
iub ratione figurae confidercnt. Nifi forte alicui vifum fue-
rit aliam aliquam haflienusinauditam qualitatis fpeciem fin-
gere.Quae qualifve eafit, quo infigniatur nomine admodum
Icireaveo. His praelibatis ad Peletarium paulo propius ac-
cedendum.
Viringeniofusex fua Anguli definitione pag. j. propofi-
ta , qua per interfeftionem eutidem définit, id quod in-
tendit probare nequit nifi craffum circulum comittere ve-
lit. Hanc fiquidem definitionem fic corrigendam. duxit,
quod .angulum contadus angulum haud putaret, adeoque
adscquatam fuo definito definitionem; formadam arbitrare-
tur. Occafione(utdixi)defumptaex l6lib.3.quaoftendit
Euclides angulü hflc acuto quovis angulo minoré efle.Hunc
autem angulum nullius quantitatis efle, adeoq; ex angulo-
C znbsp;rum
-ocr page 22-rum cenfu expungendum fe conficerc poffe putavit ex i.
propof. lo. Eucl.qusfic habet : DuéwmdgmtudiKiyusma-
quaUbus propofitu,ßJe majore detrahatur, plw dmtdio ; ^ rwjm
de reftduo iterum detrahatur plus dimidio i tdque femferßat-.re-
Itrtjuetur tanàem /juadam magmtudo minor altera tmnme ex dua-
hmpropoßtk. At cum juxta 16. ». anguius contaâus acuto
quovis iT.inor fit, fieri non potefl (inquit) ut anguius acutus
continua divifione fiat tandem anguius contingentiae angulo
minor quod eft contra i. 10. jam ad partes,vocatam, ut igi-
tur fe ex hac (ut loquitur) dubitatione expédiât, angulum
hunc nullo modo angulum dicendum flatuit, ac confequen-
ter mirum non effe, fi continua divifione angulo contingen-
tiae acutus minor fieri nequeat, quod aliquid à nihiloma-
gnitudine fuperari non poflït.
Verum Sophifma hoe accuratiffime detcxit caftigatifmus
Mathematicorum Claviuscommentariisin Eucl.pag.248.0-
ftendens propofitionem i.io.de quanütatthus froforttonalthut
juxta defin. 6. 5. atcipiendam qux hujus genii amp; indolis
funt ut utravió multiplicata alteram excederepojftt, loquitur au-
tem denbsp;(ut inqiïitpag.nbsp;cum in eo-
dem ijudtttitaliigenere verfintur, dtverß tmtn generis cenjett pof-
fmt, Ht funtfuperfieies rethlinea amp; curvilinea feu mixta. At cum
anguius contafèus licet in infinitum multiplicaretur cuivis
angulo acuto ne quidem a:qualis,ncdum illo major fieri pof-
fit, analogia ceffance. Theorema i. 10. inconcuffum per
ftat.
Fruftra autem fe defatigat Peletarius dum oftendere cona-
tur angulum hunc q^uantitatem non efïej certe conatus tan-
tum eft, fic autem i Ie : omnis anguli quantitasaugeri minuivt
poteß,quod cum angulo contaBm denegatum fuerit,omnes enim quot-
tunque pingantur, quovis acuto minores funt. E, inter ft omnes
qudesy modo dqualitas (inquit) inter non quanta dan poffit. Ver^tj^
hïcconfequcntiaredo fi talo ftarepoffet, qnid impelt;li-
mento effet, quo minus vel quidlibet ex quolibetcolligi
poflet. Quae quaffo confequentij vis quo medio ca eduäa.
Quis non rifu cxciperet hominem fic argumentantem ; o-
mnes homines quotcunque fumantur gigantca: molisho-
i Biaximonbsp;» ergo omnes inter (e äquales.
Rdiqua quï adfert ftudio prsterimus, neaauroagere vi-
latn quod angulus contaöus angulus fit,quodque quanti-
tate ipfe non careat, ex ratione Si eCfentia anguli fupra th.z.
iudicata ac probata evidenter adhibitolchemate ad oculum
oftendi poteft.Conftruatur per i7.3.contingentiz angulus.
Infcribantur autem cidem circulo infiniti prope mmores fic
ut in puncto contingentis om nes fe tangant, dico mmimum
quemque circulorum maximum contaÖHS, in illa compara-
tione,angulum conftituerejmaximum vero minimum,amp; re-
liquos pro ratione proportionis aut majorem aut minorem.
Manifefta hujus rei ratio cx th.2 defumendaieft,ubi often-
dimus anguli rationem confiftere. In mnfuuhile per duo
crura in punBo fe comtngenüa, qus menfurabilitas cum hic ad-
modum varietur (angulorum hic congtuentianulla)Si ipfa quan-
titatis ratio ut varietur necefTe eft. Menfurabilitatcm hanC
variari modo majorem , mode minorem fieri fi credere no-
lis.in ipfo conflifiu adhibito fchemate demonftrabimus.
VIII.
Et hoc argumentu pro hujus lententiac veritate palmariu eft,
ad quod citera omnia reducj fere pofl'unt. Addit Clavius p.
,4,15. hanC PeletariiopinionëEucJidiè diametro repugnare,
dfruftra in eo theoremate demonftrando defudaifetfi
lus hic nihil eiïet, cum vel ex terminis notiffimum fit,
S qquot;uocunque angulo minus ƒe. Verum nefcio num hac
ratio ,fi refraftarium agere vellet,Peletanum conftrmgere
poffitl Per me ad hominem argumentum efto, qui primo,
tb. prsEcedente forroato,tanquamimraobilifulcro omnino
ftandum autumo.
v. Jnbsp;vt
-ocr page 24-Vt autem angulus contaftus, licet quovis acuto minor
fit, minima tamen quantitatis in fuo geiierc angulus non
eft, per ea qua: in prapcedentibus dida; Ita, iifdem propor-
tionaliter rationibus, nec femicirculi angulus, quovis licet
acuto major fit, maxims quantitatis in fuo genere dici po -
teft, adeo ut hoe femper major dari poffit, licet eonun-
quam afTurgere queat, redus ut fiat, propterinflexam peri-
pherise rationem j quod evidenter ex eodem fchemate vel
primo obtutu manifeftum efTe poteft. Verum ut colopho-
nem huic difcurfui, omni exhaufta difficultate, addam tribus
adverfantis efFugio occurrendumjdicit enim:cum linea con-
tingens peripheric immergatur, haud alia ratione ac fi iJU
reäa quasptä effent linea confequens eft' anguium extra cir-
culum nullum efle, in circulo tantü, vel cum circulo redum.
Verum hxt evafio nulla eft cum fublato contadu , de quo'
hic difputamus, interfedionem fubftitüat. Ex hadenus di-
dis fponte fuaelucefcit quam parum valida ratione, corre-
ftionis incudi Euclidea plani anguli definitio data fuerit •
quamque pra:poftera diligentia inclinantium contadus ad
decuflationem, aut interfedionem reftrida fuerit.
Et hic faulijper rtfpirmus; ut dacriori *c vegetion ammo
propoßtum ßadfum decurrentes ad metam properemus,
ylgmen autem claudet controverßa
THESIS l-
E de non ente chymaerico in caffum forte fun-
damus verba; Num talis Reipubl. ftatus dari pof-
fit in antecefTum, monente Philofopho, inquiri
convenit. Litem cum afTecIis raoyet Bodinus üb.
2.de
-ocr page 25-z. de Republ, cap. i. ubi în hçc verba (pag. zy^) erumpit :
ft^f mfi Argumentts non modo frohabtMusfed ettam necejfariis ad
affentiendttm tlgt; illa Polßii, Tullii, ac caterorumfintentta dedu-
cerer, uUuf» -^irorum author tute vinct me tpfum factie pajfm ef-
fem. Doceamus igitur eos errare ac decif i qm quartum iUudgennt
Cputa Reip. ) fx tnhustemperatumfofuerunt, amp;c. Ab Hoc in
alia omnia difcedentibusaliis, fatis non fuit roixtas contra
Bodinum Rerumpubl. formas afferuifle, quin omnes fim-
plices fimultollerent, nullafque prseter mixtas dari ftatue-
rcnt. Verum uterque,fanioribus fie ftatuentibus, oppido
falluntur ; dum Alter indivifibile Majeflatis hfaxct adorat.
Alter umbras, ac inania ejufdem fimulachra fufpicit ac ve-
neratur. Imperitandi aut gubernandi ratio ab ipfo jure dif-
cernenda venit. Quid quod non omnis qualifcunque ad-
mixtio de fimplicitatis fede Rempublicam dimovere poflît.
Ut enim in naturae theatro mifti nomine venire nequit,
quod non ex quatuor fimplicium elementorum caftigatis amp;
ad mediocritatem redaâis formis quintum exfurrexit j Ita
nec in hoc civili orbe mixti titulo lalutari ulla Refp. mere- .
tur, qu£e non aut tertia aut quarta à fimplicibus inter fe pari-
modo caftigatis exfurgitj fic ut nullius nomine indigitari
poflît.
Ut autem una(quod ajunt)fidclia duos pariter dealbemus
parietes; id cft ut fimul amp; Bodini rationibus occurfemus,amp;
inconcuffa fimul veritatis fundamina jaceamus mixtionis
hujus indoles mentis oculoaltius penetranda venit. Cum
enim fimplicium Rerumpubl. forms haud aliunde quam ex
imperantium numero, penes quos fumma ( qua nihil fubli-
miusexcogitariin Republ. poteft) Majeftasrequiefcit, z-
ftimari foleant, quomodo Majeftas amp; penes unum, amp; pe-
nes pauciores, amp; penes omnes fimul efle poffit inquiren-
Majeftatis ( qux convenienter fatis Befoido aliifquede-
fcribitur.
-ocr page 26-aefcribitur quot;quod ßtßttnm,perpetM legilufiue f,luu petefî^t
combetens in res amp; per fonts [ua Reip. ■veltmkextnentes) ^ef
fonalis inquam duplexnbsp;temperamentiuii exco-
eitari poteft; alterum adad/«^tVww alterum. Illud
indivifa Majeftatis jura quafi ad libellam amp; equilibrium ex-
afta per fingulos fimplicium formarum ftatus ex xquo di-
ftribuit. Hoc iterum tale eflc poteft vel »«t Mä-^x, vel
XdtTci y hoc eft; cumMajcftas diverfis fed diverfimode
communicatavidetur. Quomodo inRepublica olim Ro-
mana penes pópulum poteftas, autoritas penes Patres erat
tefteHalicarnaff.hb. 7. c. i-j.hinc frequenter apud Livium
iteratavox: Senatus decrevit populus ju{ftt. Hanc Kxr*^«,
miftionem appellito quod revera Jurium Majeftatis per di-
verfos ftatus difperfio non fu.fed tantum videatur ilhs qui fl-
mulachra,amp; externi fplendoris umbram pro ipfa re comple-
(auntur.Dignitas,amp; potcftatis Majeftaticaj exercitium,haud ,
jus penes Patres defidebat,ex cujus demum tanquam anims
communicatione mixtio aeftimari debet. Unde in ea ftatu,
vel invito Machiavcllo Rempub. Romanam Democratjcam
fuifTe cenfemus. Non inconcinne, nec infubide hanc in rem
Befoldus differtatione fingulari de ftatu Reip. mixto. 2.
Ac ßnefinon ex jure, fedguhenuttonis ratione,Refp. définiretup
tum Dominus fervum filtalt amore compleBens, nori affeBmefed
amp;jurefieret Pater', quod nemo fanle Meet.
k«t'confiderataRerumpublicarum mixtio prima
divifionein bimembrem abit : velenim fitjurium Majefta-
ticorum, five Regalium (fic cur dici non poflint habita tty-
mologias ratione , non video ; licet non ignorem ftn^ioquot;
fenfu id nominis JCtis venire )nbsp;Vel indmforum
Imttmone. Hjec nafcitur quando jura quidem Majeltatis
penes fimplicem aliquem ftatum requiefcunt, Uc tamen ut
ejus poteflas fundamentali quadam lege eti^ quoad exer-
citium limitata, reftrida ac determinata fit. Dico, quoad e-
xercifium, non prsciie quoad conftitutionem , quod h?c h-
mitâtio qnafi ultima tnîxtionisactemperatîonis forma fit.
Status hic mixtus docendi cauffa Legdts dici poffet. nia au-
tem tune exfurgit quando Majeftatica ;ura diffeparantur ita
ut alia Principi, alia optimatibus, populo alia concedantur,
quse colleâim integram Ma/eftatcm reprafentent.
Q^d autem ad temperamentum illud primum attinet
quod docendi caufla temperamentum ad pondus diximus:
j lud dari non pofle ultroiatemur, cum hon nifi perditiffi-
pium Reipublicç ftatum fapiat j ac defperatiffims lalutis a-
iiarchiam, omniumque rerum confufionem introducere vi-
deatur. Quid qusfo boni tali in ftatufperandum , quo alter
alterius conatibus non tantû refiftere,fèd amp; eofdëjfi voluerit
tollere poteft; quid qugefo executioni mandabitur,fi Simma
illa, aut duo, aut tria ; quae finguntur capita partium ftudio
diftrahantur? ac quifque fuis redum quod videtur oculis
facere inftituat ? Non duos capit orbis foies ; amp; fociuni nec
regnum nec tedsc ferunt. Unica fumma Majeftas elTe debet,
ni fuo fruftrari fine velit. Quid quod Majeftas fummafit ac
perpétua pote ffat. Summum autem nifi unicum dari non pof-
fit. Ncc paris in parem aut poteftas aut jurifdidio ulla. Al-
teram mixtionis formam, quam ii^iu diximus, jam ante
exmistarum cenfu expunximus, unde nihil de hac dicen-
dum ampliusoccurrit.
Dupliccm tcmperamentix«T'«?A,'5-««i. fpecîem fupra po-
fuimus , ac alteram jurium divifione, alteram indiviforum
limitatione conftitui diximus. Hanc Majeftatis divifio-
nem repugnare Bodinus clamat, variis etiam in fubfidium
vocatis rationibus, quibus cum jam abunde ab aliis fatisfa-
étum iis recenfendis haud immoramur. Ut mirû omnino fit
inter modernos adhuc inveniri quos ad naufeam ufque ean-
dem reponere crambem non pudeat; quibus ut occurratur,
amp;infuperpondiumfatisfiat, ultro cumipfis temperamen-
tum zàpondu« quod fibi imaginantur, quodque continuis
Igt;nbsp;idibus
-ocr page 28-ia:ibus feriun.t; cum propria fruftra larva ludbntcs j rejici-
mus. Non hoc fed ad fuihttam tcrapecamentum oppugnan-
dum effet. Verum Hcet amp; hic aliquid, ne nihil dixiffe vide-
anturtentent^revera tamen tantum tentant. amp; hoc capitoJü
aurum non nifi obtufis dentibus mures arrodum. Ipfi omni-
bus expanfis mentis viribus inidem femper lutum ex quo fe
extricaflè videri i^olunt, recidunt^, hoc ubi oftcnderim mu-
nere meo probe me defundum fpero. Agedum ad rem! BO-
dinus lib 2,,c. I. p. 275. de Repub. fic illam Majeftaticoruni
jurium mixtionem (e expugnaffe putat : a^r tllud quod ex
tnhusgenerikus confiaturfiihtl dtjfertkpopultui ftatu: namß tres
civttates quorum una a Rege, altera ab optimatibus, tertta à popu-
lo regatur, in unam amp; eandem coàant Retpub. formam ;ßmulque
fummapoteßas ac imperium omnthuj communicetur, quis dubitet
qum flatus ille popularis fit futurus ? nißt vicijfim impenum Regit
deinde Optimatibus,pofleapopulo tribuatur amp;c. Sedrurfus adhae
tna qua dix I genera Rerumpubl. relahi necejfe efl amp;c. Quis du-
bitatquinhacinmixtionis formula fingulis membrisfum-
mam tribuat poteftatem haudquaquam unam per singula di-
vifam, adeoque ad temperamentum quod fupraad pondus
diximus , quodque à nobis rcjedum, relabatur. Unde nos
afferere non veremur talem llatum (tantum abelt ut popu-
laris dici poffit ) ne quidem kgitimum efle, fed anarchiaî
admodum fimilem ; amp; nullum hoc magis inftabilem amp; ver-
fatilen:» excogitari pofle. Nec in his vel minimos quifquâ fi-
bi ducere poterittriumphos. Atfiviciffim id eft per vices,
licet nos talem non propugnemus mixtioncm,amp; Rex,amp; O-
ptimates amp; Populus imperii habenas moderetur, non inde
tamen confici unquam potent fiatum hunc fimplicem elTc
amp; ad tria (ut loquitur ) Rerumpubl. genera relabi. Cum li-
mitata Majeftas hoc ipfo quod limitata nec perpétua, abfo-
luta Majeftas nec dici nec effe poffit, adeoque vi fundamen-
talispaéti, penes totum demum refideat corpus. Pcrgit ;
Sed qut unius dominatum cumpauctsßmul amp; univetßis conflnue'
reveht-, non poffit ac ne mentis qtndem cogitatiene id conßequi.
Nam
-ocr page 29-iJmßMéQtilaip^p tfjkquiidameithdividmm^ut anua de-
tuortBravtmuJ, frationc urn amp; omnibus, eodem momento con-
gruere faßt. MajeSUüs primum caput eft, U N i v e r s i s
AC SINGquot;!-'® CIVIBUS LEGES DAREj EISQUE
I M p E R A R E. Sed qui cives tmpeno feje obÜringipatie ntur tnquot;
vitfinbsp;''quot;P^rantem cohtrcere paterunf, namß[ponte pa-
'reiunt Majeftas ipfoYum UbefaBata conciiet/ßn imperia recufi.
hunt u(rique, neque ßt qm pareat aut imperet , anarchia non
Refpuhl. fuerit, Tjranniae crudeltjfma deter tor. Quodfi populo
juhenda legis amp; Magtfîratuum cteandorumfiat poteflas, cdtera
Senatuiac AfagiBratibuspermittantur y populärem ilatum eße
confitendum ent.amp;c Unius domiuatus quomodo cum paucis
ac univerfis conftitui poffit paulo poft indicabimus -, cave
fis interim in voce dominatus latebras quserites.Majeftatem
per fequiddam individuum effe, fiomne Majeftatis pun-
dum totaliter fumatur, ipfi, fi non antea indicaverimus, a-
gnofcim us. adeoque temperamentum ad pondus , quod in
jequali indivifibilis Majeftatis divifione confiftit, rejecimus.
Majefiattspnmum caput eîi univerfis acfingulis civihus leges da-
re etfdem imperare. Primitate non tam perfïïdionis praecife,
quam adsquationis, utinfi;holisloquimur; adeo ut hoe,
quod primum Majeftatis dicitur caput, totam fecum Maje-
ftatem trahat, nee in unum mixtç Reipub. membrum cade-
re poffit, ni denuo temperamentum ad pondus conftituere
velimus. Et hinc utraque advcrfariis maiiu concedimusta-
lem ftatum non mixtum fed populärem democraticum effe,
ut fruftra fuis figmentis debellandis occ\ipentun fic qui nu-
gantur.minutias (ut typis amp; charta: confultamus) conflidui
refervabimus. Hac eadem via cum ad mixti ftatus everfio-
nem moderni quidam graffentur, nihil iis reponendum du-
cimusjquod ex didis ipforum infultus averti commode pof-
fint, ut conflidusdocere poterit.
In omni Regäium divifione qu2 ftatui mixto conftituen-
do idonea fit, hoe cum primis cavendura, ut illa quae uni-
D znbsp;verfam
-ocr page 30-verßfecum poteftatêtrahunt,juraumpeculiarîter membro
aflîgnemusj toti fiquidem refcrvanda funt. Cœtcra vcro per
membra commode fingula diftribui poflunt. Nos inptx-
fentiarum, licet varii pro diverfo Reipubh ftatu mixtionis
modi excogitari poffint, ne vacuum mittamus Lectoren) c-
um propugnandum fufcipimusquem Arnifa;uscap. 8. Po-
lit. pag. mihi 215. proponit. Et ne Chimçricas Piatonis t-
deas confinxiffevideamur, tales ipfoaftu mixtos ftatus dari
defendemus. Coronidis loco ( rem ut abfolvam ) hunc
eundem ftatum, thetice loquendo, humanç conditioni con-
venientiflimum pro viribus tutabimur. At heus necdum
omnis penitus exhaufta difficultas, id quod maximum vide-
batur jam pene praeterveäus eram: Legale, quodfupra dixi-
mMSyimpenum tentperatum ditt non pojfe vtdetur,* mixts in ffe-
cießc dtûis,[altem diverfum. Verum hoc Hcet effet, noftra ta-
men in eoncufla thefis maneret.qui mixtas Rerumpubl.for-
mas dari afleruimus. Audiamus tamen cur hoc legale imperi.
um jurium Majeftaticorum ( perfonalium inquam ; per di-
verfos ftatus divifionem fecum trahat. Qma ( inquis ) hac
ßtmmi tmperantis limitatio amp; cohercitio infîitui nequit nt illi limi-
tatores poteHatts partem aliquam, qua id facere pojfint ^ habere
deheant, ^t ßc omnino dividitur haud temperatur Imperi-
um. Fatemur amp; illos partem aliquam poteftatis habere,
verum fenfu non compofito, fed divifo. Adcoquc hac fob
cautela omne poteftatis jus in unum collatum afserimus,
cui fas non eft quamdiu prefixes non egreditur limites, re-
fiftere. Hœc in forodifputatorio ulterius examinaripote-
nint. Hic ergo fubfiftimus ut ad ultimum propofîtum ao-
cedamus; contreverfias finquam)e*omni Philofophiceparw
te ftridim enotemus,
Antam Philofophix humanarumfitenttarum Prin-
cipis difficultatem arbitramur «/ vel eam ftmulajfc
magna Philofophi* parsß. Vnde Philofopht non
Uli demum ßfftt, quiUjas fafligium confcendere j vefumiäiqui
propter admiratioriem aliquarum rerum conantur intelli-
gere. Verhafunt Alex. Afhrod. i. MeUfh. com, i.
ergo tliorum Phtlofiphomm tumor,qmßepe nihil prêter ptümm amp;
harbam adfirentet,fi non Philofophos, cum modeÜijfmo Pytha,.
gord, nec Phf(ofophu Dolores, fed Magtliros ,voce dd faflnm
%tt»tf comf(ßta. vocttdre non eruhefcunt. z. Hinctdmen nemo
fonßctetnoscumScepticarumfamilurerum Philoßphicarum di-
entioi è medtofufiuhfe. 3. Inter Philofophia principid magn dm
partem fenfuum judicium facere qui negant,S^cepticorum veHigid,
velint, nolmtypremunt. De philoßphis.familias qufducunt,
fermoßßt, ommbm, licet amp; ipfe graviter interdum impingat,
pdlmam praripuit lt;ty4n^loteles. 5. Vera phUofophia, ^qu^in
Theoreticam amp; PrdBicam non inconcinne difpefcuur,cum Reve-
Uta Theologia adverßs fr'ontibus concurrere nequit. Nihil ergo in
Philofphid verum, quod non amp; tpfa Theolom ut vtrum ample-
ßdtur,nbsp;inbsp;anbsp;snbsp;f
EGregid in ipfo aditu de nomine oritur controverßa utrum Phi-
lofophupars dici débeat hec ne,nosre benepenficulata^xquo fi
nonpotwn jure cum Ethica tu partium phUofophicarum cenfum
earn ■venire debere cenfemus. z FraBica autem htu adeo notis
eH difciptma at nec minima Theoreticd eognitio in ea occurrere
videatur. 3. ObjeBum ejjis intetleBus aBus, eo modo quo Ethi-
cs ApFJf'f*^, fiatui^Hs. rmverfdU'qu* entia rattonis rega-
mus,amp; ante inteüea„sofer,üon,n.nbsp;credmus,cHm in to-
gtcisfecundurnpradieandimodum confiderentur adquaternarium.
numerum medtata diviftone revocanda futamus.'^.In omni prlt;edi-
cationeprddicatumquodammodo eßentuleßbjeBo efe debet. lt;î.
lormahs ratio Pradicabilis Genend^ amp; Specißct non conCiSiit in
Pradicaridepluribusfpeeie^iamp; numero difßrentihus. 7. Pojfe
dan aitquamfpeciem qua fui duplict Genere partiali proximo con-
tmeatur repugnare non putamus, 8. Po^eßgnum. vocale aliquid
mag's clareßgnißcdre ti, qui talem votem audit, quam qut earn
profiHieytmtU, gt^Foiètipf^fiwJ^'^'^foJfitte^aYeiien
foffum. 10. Fórm(tt(si^dtto'lt;óeritgtis EnimetditVit,qHap^
oni éceidenulhnbsp;in foU denominAttone pAittmintfinfe-r
CA, pArtm extrmfecafaèfeclo, id eïi, dlui. II. Fmt*t heet ef-
fetttiAlis friypofiüom htgt;nßt,de vera timen in falfam f rdpoß^
la mutrn fote^. ■ ï 2-. ïïgt;e Frópofitionihm exponèiiibks' {[te to^
tfKuMurJmrharit quant tem labor are foleaht S^olMtäi-candicer-
tkpile'shac ipßs fnixta techriplogemata fuit, qiuepró expónendishis
propSßtiomb.itsexcogttaruntyfecit doBrina-, technologemata auteni
hac fint: Pater Niie Tenax Storax Canös Pilos Fecit Nobis.
Verum ego malm expoßtioni, qua necejfariaefi yvadare fepoßtfs
hif^ quam adhibitii voetbus. I j. Per afenfum Condußonispramif-
Jarum objeäum attingiillativdparticula Er^ o ftendere videii^r.
14. Quocnnque mado ad cbnclußonemprdmijfa concurrdnt, ßve
illuminative,/ve cf^cQ-ivc ßmperrequiritur ut utraqUepramtf-
fdrum ßt tn inÜanti conelußonis. 15. Falfum efl conclußonem
tantum habere certitudinis, quantum certtffima pramißarum , eo
quod afenfus praheatur conclußom non propter utramq-,fed propter
tertijfimam pramifsarum.
E X' PHYSIC A.
XNScientia. Phyßca, quam vere fcientiam futamus, de Vrin^
^cipiis corporum naturalium admodum jam ohm amp; nunc con-
tio;vertttur'. Nos qui tertiora necdum inventmus^nec inventa vir
dimus Stagira Principem feäamur ajf^äntes tridgenerationis in-
trinfeca Pmcipia, Matçriani,ForSÉm'/amp; Pfivationem. 2.
Vtpurus aßnsdari^oteH't itaptii'4m potentiam ideft ens inpura,
potentia daripofse negamus, co'nfequenter hanc omnimodam pe-
tentiaUtatem qui materia tribuunt exfe( in fenfu formait feil. ) eos
graviter hallucinaripuum'us, Mitiria prima cum non ßit\
forma nec ejficienter net materi'alitèr nultdm ab ipfa à priori depen-
dmtiam habebit ; adeoque haud repugnabit eandem omni jubflan-
tiali forma denudatam pofse.exiftere. 4. Suppoßta diverßtate
Maternrum {qua nonadmittö) fublunarisiHa perfeBione ßta fu-
perare videtur. 5. Dari Formas fubfiantiales Hatuimus. 6. Ha
1nbsp;•nbsp;fima.
ßmiterialii^r eaufentm à Mdter'u.jttxM eommunem Peripateti'
carum fchoUm dependentes kpriori dh h^e erunt, ut iiee de
potentid dtvtnaJépdratim ah hac extfîerepojfmt, inde tamen
accidentia eße cqnfeqm negamus. Si vera ehedem ab aliispropa/eZ.
tur adeo Ht non tam ex materia educantttTyquam erAergant, 4 to.
quitur Scaltier,ffuUa ratmenegmflt;ttertt eat depatentia abfolul
ta k Mdtena fiparatim exi(^ere pofie. -f. Formarum Multiplia
catio, juxta partes Metaph^cMyauttripluem viventikmgradum,
ut abfurda ; ltd nec cerporeitatis Scotifhcafotma,quam ad folum
hominem cjHUamreflrtnguntjiec forma magmariapartiales hunc
numerum dugent, prafertim quod ha vel ex gt;f forum placitis acci-
dent ales dicenda,ßnt. luxta hos enm fuhHantia eft prima radix
non tantum efeBiva fed amp;ßnalis, ex quo fundamento difpoßtio-
nes ad has partiales formas accidentales aferunt, cur igitur -n on
ego idem de his m ordine ad Rationalem dicerem} 8. Répugnât to-
tum efentiale realiter diSlingui ab omnibus partibus fmülfumptii
O-unitts. 9. Licet cauffa nulla ad dilîansoperaripojftintaB»
medio, poteß tamen quadam in divans immediate operari, licet in
medturn non operetw'Jßt contigua cum alns caufis intermediis m
idem diflansoperantibw, quod variis experimentÜ ûjfendi poteft.
}0. Vnum carp,« duobntin kcUßmulejje pojfe quocunque modo
tdexpUcetur, répugnât. 11. Entitas loci k locato dtHiniia, ni-
hi ahuden qyrn tmaginariaquadamv^cuita^ corpcre locato re-
pleta.Et hincfequmr.jpacium utßc.nonpofe effe extenfum fecun-
denominationem a
ahfona.
neganpotest. 13. Nullum dan mßn,tum aBu corpus , nec dari
pofe ceriiffmum eße debet, ^ua enim Lojohtx nugmturde m-
finito Categorematico in multitudine amp; magnttudine,amp; inter dua
punEla comprehenfo, deque uno altera infimto majore tot ahfurdis
contradiBiombus fcatent quot verbis.Eadicum Lojolitis folemnia
dehrare debent qui Mundum aÜu infinitum ajunt, amp; fub Ut is ex-
tr4 mmdumjp.ciismagmariis ( qua entia tantum rationisfunt )
infintta
-ocr page 34-i»ßnit4^dckfedlU4Bitfxm[*f»^flitmin^ 14. StfaßJemt^
hiperßtadetur unicum eße Mundum. 15. Spàtid imagmdrid ex-
tïA caelum qui negdnt, ni Deumßnitum dc mutdhilem »ßerere ve.
lint, fol Ad nobis voce difsentire debent. 16. fJumiditdtem amp; ^^ _
citdtemßuperadditM à corportbus humidts amp; ficcia quditatei
SlmSlM efse ut-afseramus nulla nos cogit neceffitoi.- i Si VentricuÜ
cAloremafidtemajoremi^eme minorem dfièr». 17. Proprie di~
Slam ejfeSli.vam contrarietatit pugnam inter calorem amp; frigus
frobari nuUo experimento aut rationepofse putamus -, qu* non ea-
dem VI pro contrarietate duarum Vbtcationum dtmtcare popit,
Certeßprimi amp; primi interfe non pugnantgradus, nec oBavus 0-
äavo répugnaiit. 18. Dicere bruta ab objeHis non moveri per
cogmttonem fidpractfe adiUaferritdnqHAmgrOvia ad centrum ^
eîi ftnerdtione tnfdnire. 19. De Origine dmm^ tdttondUsmter
Philo fophos dtfceptatur, ego , licet aliquando duhium hac in parte
me feceritpropagatiopeccati onginalts, melius tamen jam edoSus^
à folo Deo ihm crean (pagina S. Ecclef, cap. 2 2. v. 9. idem do-
cente) affero. 10. SuppoßtadifUnBionepotentiarumtum ab d-
nlma tum inter fc, quam fupra rejecimus , ßlet utrum liber-
tas in inteUeêu, utrum vero in voluntdte fit confiituenda. Ego, ut
verum fatear, tam lynceus non fum ut videre pojfm qui ulla liber'
tof volnntatipoten'tu cœca tribut poßt. 11. Ttfenfm communis
in, cerebro reBe locatm putatur, tta amp; ïlltc Appetitum ejufdem,
qui m complacenttaamp; dijpltcentia confiftitJocMJum eße aAitror,
7. z. RejeB* Lojohtdrum potentia liberJi definitione (nifi tntelli-
gdtur de reqmfitts ex parte objeBi pofitis) quam tpfievertunt quan-
doilatuunt clora objeBicognitïone poßta aBum voluntatis non effe
indifferentem ; optime definitur Principiutn operandi ex pro-
hxrefi. 2}. zAdomnem voluntatis aBum (Jermo eß de Jpecifi-
catione) requiritur ultimum rattonispraBic£ judicium. 24. Ha-
hit m fitp er naturale s licet fimpliciter ddaBus fint necefarii ^ J,ant
tamen prater pofse fimpliciter etiam facilitatem. quotidte petimus
augmentum fiiei, amp; pro majori augmenta intenftw ^ facilius 0-
feramur. 2 ^, Ad habitus contrarias non requiruntur de neteffî-
tatc motivaformalia contraria ,fujfîctt amor contrariorum oh jeBo-
rum
-ocr page 35-f,tm m*teri*lM etUm ai non contrmosßnesißve enim qm Liberi
patris rore amp; ßorerefpergaturpropter deleBationem , five propter
dhum etiam bonumßnem, generabttur nthilominm ebrietatis ha-
htttis Et tUfß'quot;^ b»ncßve ab iHumßnem Baccho operetur^cevr-
te intra fobrntatis terminas confîitifse dici nequit.
COraliumt quod cum TheophraHo inter lapides refero,juxt a
communiorem veterum fententiam fub undis moUe, extra
4quam Uptdefcit. Recentionbus, qui contrarium fe expertos fuif c
dtcunt num Hari pojfit dubito.z.Hominem uüum exputri materia,
gentium ejfe autgignifoße^quicqmdmultishac in parte P latoni-
x.antibns vifumfuertt, negamus. 3. Sedquidvidetur de vrndihui
fueris tn Angha vlßs,qui meßorihus in agro metenttbm exfojfa lu-
porum (tdomate Anglicoßc diBa) emerßße dtcunturje qutbut late
Guilthelm.Novobortgenfis Chronic.rerum Anglic.Ub. x.cap.zq^
Sifabulofu nonßt qmdnarratur,lufm Diaboh hic intercejfijfe non
pojfum negare. 4. Quidvidetur de Volucri Arborea anßrcuLo-
- rumformamlnfulii Orcadum jponte[uâ adinfulmorim delicioi
proveniente,de quo Michael Majerusfpeciali de hoc traBatu? Ii'
cetfalfum fit quod in arbore adinfiar (omi crefcat avis , ut tarnen
fronte fua oriri credamus e^uthorum ßdes meren videtur.
De Agno TartarU licet non omnia qua referuntur fabulofaßnt ,
fdbuloja tamen quadam circumferrt non videtur negandum. 6,
Muheres in mares mutart pojfe amp; mutatos htftortarum monH'
men ta ah unde teüantur.
I. ipv rfquißtiones Magicas in Academw inHituere nonßolum
' \_J licttum,fedamp; utile, amp;neceffarmm arbiträr. 1. Dia-
bolus, licet propter multarum nobis occultarum qualitatum notiti-
am,aÜiva pajßvis appltcando mirapraHare pojfit, miracuU tarnen
edere nequit. 3. Omnesoperationes qua per char aÜeres^ßguras,
amp; numéros ut tales inHiiuuntitr, diabolo ut authori adfcnbenda
funtifruffra hicßngitur virtw quadam hisßguris Ab aliis fublimi-
enbsp;eribfu
-ocr page 36-dribtff communiuta exßmpathU qudddtlt mur ah return inter fe
ßmtlmm. Hoc idem cum Lojoliu afserant juxU arttc. Partfienf.
21 , vtdmnt ipß quomodo Eccleftamfuam Romdnm aduboh-
caMagia immunem praflarepojfint.' 4. Ejufdem commatis ope.
rationes cenfentur, qua taBu folo, folo vifu, aut vocefierifingun-
tur-,huc refero unguentum illud armarium tantopere decAntanttm;
cum enim nulla harum operationumPhyßca caufsa efsepoJfit;expa-
Bo cum Damone initoßve exprefsoßve tacitoprocedunt. 5. Fa-
fcinum quod cum P o'etarumßliis Amantiumoculis adfcribimus
non Phyficum fed morale efl. 6. Aurum verum arte Cl^mica Pa-
hticefaltemßeripofse mprobahile non videtur. 7. L'putino-
vem non tam antipathica quam jympathica motione fertur, 8 JVb-
Üurnosfagarum conventus ac volitationes per aéra, heet ope Da-
mants ßeripojfmt, 'tmagmarios tamen efse defendemus. p. Dia-
bolum humanum corpus in hellmnum mutare non pofse certü mihi
efl-,adeoque Ijcanthropiam omnem utfalfam rejicio. 11. An Phil-
tro tdeHpoculo amatono arnator ad redamandum amafiam cogere
poffit quaïiio eH', quam accurata dif mEltone enucleankam cenfeo.
iz. Dtaholifs ahfolute contingentia uttaha pradicere certo ne-
qmt ; certo tamen aliqitando ea -, qua nobis contingentia videntur^
pradicere poteft. n,. Vt nullam Magi in bonos Angelos poteHa-
tem habent, ita Damones malos nifi volentes cogerepoßunt. 14.
Ftrum odoribui afjiciantur damones quart ab tmperiiis folet ; nos
ut morahter ipfos'ajfici concedimus, ita Phyfci neg^mm. 15. T/
PkyficaChiromantia, qua Phyfwgnomiapars eji, ßfuosfemtra
terminos contineat licit a efl, ita Aflrologica ut vana amp; fuperßi^
tiofarejpuenda. 17. Non omnis ex inpmniis divtnatio ilhcita ;
mmo fape bona, necefsaria amp; falutaris eft.
EX METAPHYSICA.
j.TyRimumhujus Scientia, admodum hodierno tempore ne-
1. cepria, doBrinale fnncipium, per quod omnia reliqua
probaripoffunt, eft hoc iAriflotelis : Impoffibilc eft idem fi-
mul eflb amp; non efle. 2. Inter Ens amp; non ens nullum admitto
medim', quod enim quidam attrihuta entu medium faciunt pro-
hare
-ocr page 37-bare non pofsum , fmt enim mihi entiaßth inadaquato concebtu
quomodo attnhuta Dei funt ipfi Dem. 3. Vmta entis Attnhuti
falvo meiion judtcw, immediate divifione duplicia facto : Unum
amp; Perfeftum,^0f efl tale vel in ordine ad intelleBum primumO-
Verum dicitur. Vel in ordine ad appetitum pnmum amp; bonum
vacatur. 4. Ln^ objeBive a ratione unius, quod negationem di-
vifionis eifiuperaddit, prafcindi nequit; formaliter poteH ; quod i-
demdeeffenttaamp;exiHentiadicmm. 5. Principium individu-
atioitis quodnam ßt in noHra fententia vix in quaßionem venire
foteiî, cum nihil in ea notim quam quad per finguUrem fuam en~
titatem unumquodque individuetur Nobis ergo inquirendum
quodnam fit principium univerfalttat is; radix inquam miiverfali-
tati, fundamentum aliis ; dicofimilitudinem quam aparte rei iu'
venimushujtisradicemejfe. 6. Falfum eSîgradpn ejufdem indi-
■vtduifcil,Titeitatis,humamtatisyaràmalitatisyviventts,fubHan'
tiayobjefliveprafcindipoße. 7. Perpracifiones objeBivaf,etiatnß
ea darentur, nullum ßt univerfale; fid tantum per formales. S.Ex
prmcipiis Scotinan fequitur necejfario, quicquid aliis videatur, u-
nicam naturam humanam eße in ommhus individuis. 9. Ratio
entis abfiraBa analoga dici nequit, nec propter dependentiam, nec
propter tranßcendentiam, i o. Imo amp; ens juxta formaliterpra-
ßcmdentes nonmagis tranfcendentale eH reßeElu fuarum diffe-
rentUrum , quam an 'tmaL rejpeBußuarum. f-^t entm rationalitos
prafcindi potefi formaliter ab ammalitate, ita amp; anmalitas ah
entitate. 11. Ens ergo in fumma rigore univocum eH reßgt;eBi(
omnium infcnorum. ]^ec uU^ d.ntur analoga propria Jed tantum
tmpropria lüanbsp;proportion.litatisvocamus. 12.
In quonam entts poßibihs formal,s ratio confiflatfcrupuloß admo-
dum mqmnß)let. Nos dicimus in reSo pofitile dicere enspoßtivu
fecundum omnem fuam entitatem, quam haberet à parce rei, fie-
xißeret.In obliqua negationem ex hypothefiexißentia ducrum con-
traàiBonorum\licetproximm denominationempoff.bilitatis (cre-
atiimfcil.)accipiAt a patentia Deipotentis lüud producere.ii^.Non
video cur unumfummimGcnasEnùs conÜitui nonpoffit, imo
cur non de beat, quod divifiicmhus variis in var m c laf es Ibeat.
ié. At diccs hinc fequcturDeum effe compofitum cx Ge-
nere amp; differentia ? Grandu in fpeciem finantiit. 4c ad terro.
rem compoßtä verba. Nobis ea compoftio nuäa eiteademßqui-
dem indivißbdts aeßmplicijftma enntas concept» confufi eognita,
Gentts ; cUro, differentia dicitur. tjim quafo in eo repugnantiaß
Deum concipiam pracife in ordine adpradicata exiBendi, nt non
concipiam in ordine ad infinitatem, qux hic in Deo tmperfeBto ?
I y. Relatioßmilitudinis non diHinguiturnec realiter nec modal't-
ter a fuljeBo, feu fuhdamenta toto amp; termino,
I. U Atione naturali Deum effe, imo pleraqueß non omnia e-
XV. jm attributa effentialia inviBis argumentis demonfirari
pojfe certum^obis eft. z. Eundem Deum colendum effe eadem
ratio diÜat.'^.Agitari hoe loco filet controv erßa quomodo natura-
lis Dei cognitio hominibus in flatu natura conßderatis infit. Nos
cum fuhtUifftmo heu quondam hujus Academia ProfeßoreRavenf-
bergio dpjf. de DeoßieB. J . theß in h^e verba , qutt ipißntßtnt
reßondemw. Cognitio Dei naturaHs feu Theoretica j feu
Praótica non ineft nobis (loquor de iis qui in ftatu funt na-
turali) fecundum habitum, etiam infantibus, multo minus
fecundum aólumjverum ratione potentiae tantum, nullo ne-
gotio fefe exferentis, atque ad adum habitumlt;jue proficif-
centis, ubi ratione reöre uti incipimus. 4, Ratione concur.'
ßis divini cum creaturis amp; libera hominis voluntatcy non tantum
concur fum cum Semi-P elagianis, fedamp; pracurfum amp; pradeter-
. minationem Phyßcampropugnamus; hanc tamen lilertatem «o-
ilram tollere negamus. 5. Scientiam Mediam reBe Phslofophi
hoe loco impugnant. 6. Et Decretorum divinorum, qua Idea'
rum ipßs nomine veniunt, cognitio Philofophisapertaeß. y. Se^
que ßr at a Revelatione divtna Angelos dart apodiBica demonßra-
tione demonßrari nonfoteß, Hinc ta menfiqui Naturalem The-
ologim de ï^ngelii agere non delfere, Nego%
^-t Jhll notiw eft quam quod iArithmeticm amp; GeometrUm
' £ueltdes eodem volumine confuderittnde tarnen Argu-
mentum veile defumere fro negatione diHinÜionii harum dtfciph-
narum fapientid non eßet. i. Vmtatem numerum dicere-
mui^ni quafifo hac effet de nomine, 3. Caupmycur numerus ultra
jgnarium non progrediatur, nec infra eundem fùb/ifîat amp; femf er
recurrat, nullam haBenw nec vidimiu nec darepojumuf,Congru-
entia^ ut rationes haudßtjpicimuf. 4. Duas ayfruhmettcajfecies
4,yimas flatuimu, Additionem amp; Suh duÜionem, 5. Hune nume-
rum non auget Numeratio, quam exercmigratia ad Grammatt^
tm pertinere defendmHf.
EX GEOMETRIA.
I, quot;T^EmonHrationes qua fer congruentie ßgurarum feu fu-
1 Jperpoßtiones punt Mechanica non funt dtcenda. i. Ex
deßnitione Euclidaa defendt foteH tnangulum quatuor confîans
Itneis.. J. Rtdicule Logomachias captant, qm quaruntan m 0-
mni triangulo tres anmli%ohm reÜis aquivaleanf, quaßtd Eu-
cltdes demonflrajfet: 4. Inter Diametrum amp; Penfhertampjo-
portionem nullam inveniripoje, haBenus demon^ratum nondum
vidi. $ • Quantitatem altquam darifofe , qua licet in infinitum
gumentum fumat, altam tamen, luetamp;ipfa quamdiu fieripote^
r„fnuatur,fuperare nonpoßlt nobis certum videtur. 6. Ex défi-
mtionefigura quam Eucltdesproponit haudquaquam fequitur aut
lineamt aut circumferentiamfiguram eße.nbsp;*
rv r OSMOGRAPHIA, ASTRONOMIA,
^nbsp;ET SPH^RICA.
t, rWafîio en parvi momenti. qm quaritur utrum reBe divi-
^datw m quinque Zonas terra, amp; tantum de nomme z.Ex
fuperficiebus corporum tntermedw cmlum rotundum efe debere e-
vmtnonpotefî. 3. Cœlum BeatorHmmvißhUe amp;jncorporeum
fucereahJurJumeB. 4. Jlorkontem MmJ,anos circulas ef-
fe mutdhUes negm futo nonfojfe , niß forte de condpiendi de lo-
1»endimodocontroverßamqms movere vellet. 5. ^'talnJfimoamp;
monte conßitutus mpoffihde eH utflus quam rnedtm cœh fArttm
_ videdt , cum in centra terrae conTiitutus omnthus fuhUtii impe-
dimentis medium folummodocœltfaciemintueAmur, 6. In Me~
ridiana primo affignando cum omnis error Hudiafe vit Art debedt,
amp;fides penespyxtdem nduticam hdc in parte, peritis dtcentihus,
fdtis lubricaßt, framp;Hatfixum certum ac cognitum aliquem lotum
deßgnare, quam pyxidis nautic£ inflabtlttatt fe comm'tttere ; quid
quod, monente Stevino , Obfervationes per pyxtdem abaltts amp;
aliis eadem in loco tnSîitut^ tanta accurattane obtri nequeant, quin
umus minutt differentia tnter tpfos amp; iflos intercedat, quapaß-
»w 300. vulgarium eH-, fatis certe magna, 7. Supra cœlum flel-
larum fixdrum almd cœlum C. primum mobile ut ßnfamus
nulla nos cegttnecelßtas. 8. Imfoßlbtle efi tdem duobusmoti-
hus contrantsßmulutferAtur. Ergo nec Hella ditf lia tali motu
ferripoßunt. 5,. St tamen cum Scriptura loqui velimus, amp; an-
nuum panter ac diurnum foli aj71gndre,potertmus id condpereper
motum cum motu aliquo trepidattoms canjunBum aut alio quopidm
ifti vicino. 10. Eundem tertio adhucmotu circa proprium a~
xem volutari ratione non improhahilt mtitur. 11. Omni propria,
ac inßtitta lunam carere luce modo lynceoru Mathematicorum ex-
penenttts fiandum^ fîatuimus. iz, Tt autem luna terram luce
à foie accepta amp; repercufa, ita amp; terra lunam iUuminare vide-
tur 13. Alium locum habitaltlem tn hoc mundo mventri prater
terram mihi noKdumperfraderepoßum, 14. Fana aUrolo^orum
fupernitio amp; hora^ planet anas amp; dies ab läis denomtnatos mtro-
duxit. 15 , Planetarum motus irregularis non efl. 16. Interi-
tum mundiex aßrorum motu ßtuque pradicere veile.abfanum eîî,
17. Quacunque Aflrologi de Thematibus Genethlia.iserigen-
dif, accœlefhbus domtbus conflituendis fommant, vMia Oquot;ßuper-
^-yjTffttefic experientia unum idemque vifthile ohjeBum k
V jplmhus eodem tempons punBo fimul videripojfit, amp;
ties externa divifthtlmm ohjethrum, eadem expertentufuadente,
indivtfihilcs eße nequeant ; confequens efi ut in quocunquc aeris
^unÜo totßnt diflinBafpecies, quotpartes ohje^i, ad quM ah tUo
punBo reila duci poteß, z. Falfum fpeciem ohjeBi imaginem
eße tn qua frius vifa ohfeflum videatur , vel etiam quaformali-
terreprafentetohjeBum. Si vero dicas efse reprafentationem non
phyficam fedintentionalem, id eH,ctgt;gnitionem, certt in graviora
incides ahfurda. j. Qmdtgitur eilf efi qualités quadam ah oh-
jeäoproduäa complens aÛum, ad fenfationem non formaliter fed
efficienter concurrens. Licet de potentia ahfolutavifus poffit
colorem abßentem videre, pofse tamen colorempercipere ahflraEle
ah uhicatione mihiproBahtie non fit. 5. Species intenßonis amp; re-
mijfionis capaces efse expenentia evincit. 6. Minus valida ratio
qua mpugnatur identity lucis amp; coloris, quod fcil. hincfequatur
omnes colores eofdem efse debere. 7. Si quis afsereret corpus opa-
cum per fi efse diffußtvum tenehrarum amp; umbrarum tanquam Jpe-
Cterum videretur haud citra ahfurditatem nugari, 8. Quod
oculorum pupula in alits minor m altis major appareat, non tam
pupiUa conßttutiom , quim finßbiütati propter variam aranea
indolem adfcnhendum videtur. 9. Certum jam eße debet
quodin nuUa ocultparte -vißofieri Poffitpraterquam in tunica re-
iina-, quia tamen tn hac tanquam ohfiura camerapariete rerum i-
magines inverfa videntur quart ßolet qua ratio quodetiam re's ipfa
inverßa non videatur,nosfalvo altorum judtcio ,putamus caußam
inde defumendam qUod tota vißo iu retina non ahjolvatur. lo.
Quodduobus ocults res nongerhinafedfmplex videatur in con-
curjum nervorum rejiciendum non eße experientia luculenter te-
flatum fecit. Cauffa videtur axium utriufque oculi communisß-
tus m eodem piano horoptere. Si enim non in eodem horoptere fed
intra horopterem videatur res quacunque vifihilis gemina vide-
tur. II. Efficereut infiarmontis velarborum homines videa-
mus
-ocr page 42-mtff dfyie tiUim in^rumenti m fpeeuhhenefico Proll. 11, E-
odem modo ut immotum ad immotum acceffifst vtdeatur. 13.r-
trum unooculo claufo accuratior exiSÏatvifio , Mtrum -vtro duo-
ius quartfoteSt, nos adhihitadtftinBione reffondebmus.
EX STATICA.
EXperientia altorum nos docet falfum efse, quodgravtora ct~
tms deorfum quam leviora ferantur corpora-, quafi vera fit
rationes hujtfs mquirendafunt. 2. Impuntatem Elementi f an-
dere demonHr are. prohl. 3. Aerperreffirationem attraBus ad
fondmex'mpoteH. 4- Erigorts vehementia f andere explman
ttidem poteft. 5. Hominis vires pondéré explorare. probl. 6,
Figuram orbicularem anguUri capaeiorem effe pondère oïtendifo'
teii. 7. Ethujus beneficia de hominis valetudme judicium fien
pojfe Media, ut futogt; haud negahmt.
I, QV'mmumlonumhujusvitxquodlumine amp; naturst vinbiu
' Oajfequimur, quod reBe omnino ah Jrifïotele in Operatione
tonliitmtur, [ummo bono Theologicofupernmrali non eH oppo-
nendumfedfupponendumamp;fubordmandum. 2. Haudigiture*
äua ex refiiduo Inmine reBe docuerunt Ethnici de virtutibus dedif-
tenda , fed ad ulterioremperfeBionem à Chriftiano qua tali ordt-
tianda fiint hilofophus qua talis in fummo Artßotelü bono fub-
fiiHit,quiA ex rattone tantum philofophatur. At quaChriHianusCr
Theologus conatur plus ultra. 4. Summum bonum quoad ejfen-
tiam etÏam ^ w'quot;' ^ fapiente quanda vel in Phalandis tauro tor-
retur, feparan neqmt. 5. ^feBus omnes Stom non conde-
mnant.K.Confcientia erroneaquodßt(putafiqutsmalum non agat.
putet tamen fe malum agere ) peccatum efl, pxtatllud Spiritus S.
Vicquid cxfide nonfit peccatum eft. AcJiones, quamvct*
vocamur,fontanels reBe ar^umerantur. 7. AfeBus utamp;Fir-
tutes m Ap ^etitu fenRtivo ftabulantur. 8. ^Biones, quas m-
diße..
I.
-ocr page 43-afferentes SchoUH'tci vocMt, V. C. digitum Mtfeffucdm tollere
nonfemper mdtffèrentesfunt. 9. Firtutes qui cum Galeno tfmpe-
ramentum corporis[equi ftatuunt^ cumSa bints y quod Volunt, /o—
mnunt. 9. Omnis Virtus in quadam mediocritate {non indiviß..
hli medio ) eonftfiity etiam ipfa Pietas, amp; luFlitia. 1 o. Q^ri
folet an daripoffu quadam geiterofa •tvlcxae*», nos id negnmus,
11. T?mperanttamJpecialem virtutem qui negant ahjeBa re ina~
„ia verborjtm ßmulachra captant. 12. In luHitia diHnbutiva
Geometrica proportioßnon fervetur injuHttia ent.
Ï. D EBe iBo fervitus dicitur conftitutio juris gentium ,
A\ qua quis dominio alieno contra naturam lubjicitur.
Nec tamen male difputat AriHoteles fervos natmx dart. 2. No-
bilitai, qua figment um nobis non eH, quo antiquior eo praflantior
cenferi jure debet. Si quis tamen a Majorum fuorum virtute de-
fcifcat Nobilis y nifi titulo tenus, non ent. 3. V ere dixit Ari-
fioteles hominem fua naturafocietatem afpetere; licet interim hoc
naturale deßderium indigenttafenfrhodie exacui negare nolim. 4.
Coelibatumvovere omnemtemcritatemfuperat. Virginitatis
Siatum conjugali omnino aut abfoluteprxfiantiorem ejfe negammi
6. marrtmonium-contrahendum parentum confenßts utne-
ceffanus omnmo elt, ita idem ratione uttemperetur aquitas poHu-
lat. 7. P olygamta fuccejfiva licit a ut eft, ita fmultanea omnino
improbanda. 8, VxorutinMiritifamiliamtranfity itaamp;tn
ejuspoteHatem, qua non atrocitate fed humanitate circimfcripta ,
li JNftatuprimavo num ordo hic Politicus locum hahiturusƒ«-
A iffet difputarifolet. Vmm ego , ingenue ut loquar,pro affir-
fftativa fententia nondumfatisvalidam vidi rationem, z, ^t
fro vitaprafentis conditione Politi.itm hunc Rerumpubl, ordinem
Fnbsp;ut
-ocr page 44-ut «Ifohtt nectffmum propugno', imo ut kgitimum, etkmk Deo
inßitutum,qnuquid AMhiiftifiitmm.furor contra cUmuet.-^.Im-
perium cum fit quafi anima Societatis Politica, ejufque qunfispiri-
tus , quem tot millia truhunt (ut inquit Seneca) non poteH alms
ejus amp; Imperantisfinis eJfe , quam qui ipfius Societatisficil. P u_
BLICA SALUS. 4, Non igitur audiendi Gnatones tilt Poli-
ticly qui omnia natura prapoflera legibus ire juient, dum commo-
dum Regent IS Imperiifinem ajf^runt, ac omnia Principis eße cla-
mitanf,nißhocpoßeriusde Impeno haudquaquam dominio mteüi-
gatur. 5 . Qjif ^^ Clericorum exemptiomhus Pontificii D D.
nugantur, ac h lUa juris effent divini, falfiffima funt, amp; periculi
plena, continent certe arcana dominationis itAntichriHi Romani.
6, In Monarchico Impeno, de cujus Ratione Imperantis unitat
»U,omnino adfiringitur ad bene jufleque imperandum Jlfonarcha ;
Hoe tamen ne vel hilum fumma ipfius potekatidetrahit^ quailii-
hata ipfi fervatur, dummodo imperitandi nxtio haudquaquam cir-
cumfcribaturaut limitetur» 7, Licet communiter Hipendia Mi-
niHrorum, Profefforum amp;c, non ditare fed alere dicantur ; ipfa ta-
men aquitas id poIÏulare vtdetur ,ut amp; talm ßnt qua ad honorem
faciant. 8. Laudabiltfiane innituto.amp; aquiffimaratione tum da-
centibus tum difcentibus varia privilégia amp; immunitates conce-
duntur leg.famofi.auth. hab.C, nefil.propatr. 9. Peregnnatio ab
eo, qui onert par eH, verum in finem fufcepta utilis eH, qua alias
plus incommodi quam emoUmenti adferet. 10. Firmiffimum
Reipubl. fulcrum ut vera Religio efl, ita Pupifiica ac Lojoli-
tica Reip. maximeperratiofaexiflit, cum non tantum bonos cives
facere non poffit, fed amp; malos faciat, n. Sicftppliciorum gra-
dus inHituendi fitnt varïi, ut nemo perirepoffit, mfi quemperire
etiam interfit pereuntis, ut eleganter nonnemo loquitur. i j. Pro-
pter humani ingenüperverfionem amp; imperfeBionem tn bene con-
Hituta Republ. perpetuam judicandi normam leges habere conve-
nu adquaspxnarum amp; pramiorum exigatur dishibutio. 1 j .A»
fradecefsons [ui confiliarios fiiccefsorremovere debeat, quaritur,
nos fub diHinElione refpondendum judicamus. 14. Inconvenient
son eft tit mortui fub liberiori aère extra urbem locis adidpeculi-
ariter
-ocr page 45-'mter èlepimtis fepelUntur l quicquid fUperJiltiofe v4»4 homi-
num rdtto tncontrariumetumvanntat. 15, BeUuntquodamp;
Chnfnanis Itcitum, jufrum cenfeturffuhltcaauthorttatey hmi-
WO modo, jufufytte de caujis fufciptatur. 16. In Ephororum Keip.
potefutefitum efse Tyrannum regno exuere, cum jam fu^ Maje-
ftatis amp; poteftatis homicida extiterit, qui negant num humanum
quidfpirent duhitanpoteïi.
EX OCCULTA feu MYSTICA VETERUM
PHILOSOPHIA.
I, Tuiert nequit ut non putata vites infinitum feu unumcogno-
X. fc»nt. z. Non pmata vïtis nunquam fedet. LeÜi 8tra~
Jula temedium hahet ijram amp; eantum. 3. zf^ihor mitis, qux re-
icit infinitum,nec violanda nec cddenda füf.4. C auda nigra dex-
tra non efl jungenda, 5. In anguflum annulum digitm non efl
inferendus, 6. Corona non eft decerpenda. q. Eltxumnon eft
djjandum. 8. Neque falnequeftatera intrant viampuhlicam.
Hirundo domi fufcipienda noneft. 10. Ignis eft proxima
cauffa gladii. 11. Farina habet infinitum amp; ipfam Hater am.
12. Nudis pedibus, non fine farina facrificandum. 13. Sanguis
humanus ubi Jparfm loots Upidihus obruendus efi. 14, Terra
tangenda efl cum tonat. i ^. Fer diverticula incedendum. 16,
Templum ex itmereprater propofitum non efhngredtendum. 17.
Speculum non inf^icere adlucernam debemus. 18. Cor noneft
edendum. 19. OUa vefltgtum in cinere confundendum ep. zo,
A Fabis Vir prudens abpinet. Hoe fi de fuffragiii^ vel in temfe-
fttvavenereinteUigaturfusfihiconpat, fi vero Phyfice expli-
candum fit, cavenda omnis ommnofuperfiitio erit.
ERRATA graviora fic corrigenda.
Th.^ .lin.p.dele ^.In introd.adth.Phyfic.ante i.th.lin.3.
lege exapiata. th. 5. X\n.i6.\e.^.verumamp;, Mathem. th. 2.1.31.
lcg.»i.l.42.dele/f.l. 48. dele M A. 9-1- 13.1.^/?/. Politquot;.
thef.5.1.73I,nbsp;Corol. exPhyl. §. 4. pro ifta. 1.
toeleflem. Metaph. Coroll. §.5.1. 6.1, univerfahtatis. Corol.
Cofmogr. jr.5 .lin. i. pro et. 1. etiam, Reliqua tu B. Ledor
facile auferes.
D.JOHANNE M BERTLINGIUM
Jam jam Artium ac Philofophiae laurea
coronandum.
j Uamvis Aonidiim ftatui vernantia Tempe,
i Atque taas raro vifere Cirrha domos ;
; Haut tamen argutas fas conticuilfe Camœnas,
Dum Sophiaî celfos fcandis ad ufque thrones.
Sed licet aut vario plaufura tollente Poëta,
Aut reticente, tamen numina cunfta favent,
TotcC Bertlingum refbnantAganippidosunds,
Perlbnat hunc cantu Pegafidumque chorus.
Praefes amp; ipfe chori, cindus radiante capillo,
Pedine Parrhafiam tentât Apollo lyram.
Quid leviora loquor ? viridantem Cynthius offert,
Qustua, Berti ingi, temporalaurusobit.
Non heic ambitio eft, cmcndicatio nulla ,
Vel prece vel precio nec Tibi partus honos.
Dudum Te titulo cecini dignumque tiara,
Dodrinatitulos anticipante tuos.
Sint alii longa fpedandi vefte magiftri,
Barba quibus mentum fefquipedalis obit :
Grande fuperciliis, amp; opaca fronte minentur:
Non tuus umbratotegmine candor eget.
Plenos Socratieo latices de fonte petifti,
Puraque Stagira fluminapota Tibi.
Seda Sophiftarum fcriptis inimica vetuftis,
Barbara Philofophûm nec tibi turba placet.
Crantora, Chryfippumque, amp; nomina magna Sophorum
Subfequere, amp; nomen Fama loquetur anus.
Scriptum Grontngtt k Tuo