y Ti

V. -

9 ]

7

. frpofittonéspîeclarilïïmi « fubtîliïïîmi ïîDa
gtitri ^o.ïDatbei ej: ferrarij's ô gradiJup vigeflî
«jamfecûdâ f cii.tertijcanom's .d. am'c.ad^llu
ilrifliinum bacem ïDKfrandfciim^Sfoîtiam
Uicecomitem,feliciter;gndpiiint.

^mkpctntcm

animo cogitarem ^lluftri
lîtme pzinccps.g?non ea
c mibi eflet velfoîtunecondi
tio. vel reîum copia .quibus
T^eipu.gubematione? tuaj
multum iuuare pofl'em.me
adimojtalé-rinerbauftûno
bis a fummo medicozum principe ;anic. tbefau
nimrelictuj.pzo meointeamoîeîfôma venera
tione côuerti.Ut vel gfonas -r ecßum cojpoîa .qui
te ad tantam pzouideiitiam adiuuant,qui tibi ou
riterî fuma Diligentia aflfiftunt.ab eie in quas pic
mnq? inddere folent cgritudinibus.qö fieri poflj
liberarej. vel potius ne.inillae venirent pzofpice
rem .^ccirco eius tertij voluminis ptem vltimaj.
quam arabes uocantfen.qôperobfctira eêt.aut
plertmq; minus intelligt foleat.exponcndam af
uimpfi .Ut qô affiftédi tibi ftudio eis bone valittt
dinisauferebaf ntoraiinere.crlaboîemeo illis
reftitueretur .tlam cum in ea nulli etiam cœtim
qui côi omm'uj bominum itidicio ooctilfimi.-r in
medicina eruditi babin fût. vd rci oiflïcultate vtquot;
negligentia.nefcio quomodo elabozauerint.q) in
ea parte oe cgrotationibus quibufdam potiflïme
agaturû quaspleriqjeozum.maicime vt oi'xi.qui
PJincipibus afl^iftunr.faltu in eqiitî vel aliquo coî
pozis Difftcili aut violéte motu .rupturas lîue alio
noie berniasîcurrunt.Slij longa in pedes ftatcc
nue iueftigio elefantiam .qu35 tibiarum tumorê
«idenuis. 2llij a pîinripibusfuis cmiflquot;!.longa ni
misperegrinatione Bartccs .boc eft uenarum in
tibi^sgroflîtié.îllijoiimmurosin caftrte ut mu
rali co:ona uetufto t ut ufitafo mo?e coîonen
tur,uel p:obitgti8 nomë repoztent.ab durifer refi
ftcntibus boftibue in tergum ita perctittuntiir ut
öojfiim in tergo et gibbofitas quedam maneat.
^lij-z quidem uiri confularcs longo caufarttm
publicarum ocio-Tacri ftudio.pingui tm-r mo
I i oicta artetbicam -r fepe podagram incurrunt.
îMgna mibi fane uifa res eft.quam licet oiflîcilé
pzüuinaam mibi aiTumercm^ ira publice tracta
rem. vt tu in pîimis z omnes intelligerent mibi in
geni) iiircs potiuscg erga te uoluntatem uel oili
Sentiampeftiiife.Tlamcumvidercm que tbeozi
ccaooctoîibus tradita funt.cleganter oîdinate
multum ac copiofe cRe pfcripta .èt oe bis que ad
Pîattcam attinent nibil vtfliiis tradi polie
diuimïTîmi auiccnefcntenttas élucida re î clari
ficare.Sgt;unt eni? plcreq? ^aucs -r obfcure quod
siiictoiisgrauitatcm arguit. Êtquoniam in fing«
las fen .tertij canonis.pterquam in vltima .p emi
nentiflïmwm Doctorem^emikOefulgem'o vtilif

fime perfcriprtim eft .fuper ea ergo r oiflïcili t vti
lilTima .ingent) vires omncslt; intcndere inftitui .vt
gram'a leuia î obfcura clara quoad polTem pcrfi
ccrem .Ucru? qz multosfo2c non ambigo .ci«i bo
nelliflîmn bunc labojej meâ potius audatia^ $
induftriam appelléî nô aduertétce quâta.51
tue me oebere femper putauerim.fed alioju3 ftu
dijsinuidentespotiusoetraberequajfua lauda
riconanturlibzumbuncmultis vigilijst laboze
meo Uicubzarum tuo nomini oedicaui .vt eyinde
illuftrari z nuUae intndentium tenebîaefoimida
re pofTet. fi a te tali actanto ptincipe .qui nô mt
nttsreïumgerendarum fûmapnidenria quâ foz
tune fuccclfib''.quibu6vndiqj irradiatus ee. pzo
batus fuerit. Tléo'certe erit qui qô ipfe pbàueris
fûme coUaudare non compellatur .t me ad buiuf
môdi mimera alacrtozcm efficiee. Xu etcrnû va
le, ego ad inftittitam ejrpofitionem pergam

tie ^orma ^©ipbacXDiracb z Sirbi.

, TboJtctutfcias-'f«

tima psprincipalisbuttistotius tertijl

can.oni iatiic.qfic otinitaf ad pcedc
tia.nâpoftqiil.d.;auic.pilo oeterminauit oe ri
fpofitionibus membzozum animatoziim z annejco
ZU5 cis vt a pzincipio pzime f en.vfqj ad nonam
ejcclufiae .Secundo oeterminauit oe oifpofttôib''
membzozum fpiritualiiim-r annejcozum vt a no
na vfq? adoecimâtertil.Xertio determinàut'tô
oifpolittombue membzozum trium pzincipalit na
turaliû vt ftomaci epatie t fplenis t anncjcoznm
9 tertiadecima vfqj ad fcytâdecimâ. iietermina
uit etiam in illa parte pzîcipali ô otfpofitóib''mera
bzozum que funt receptiua fupfluitatum oictozuj
membzozuvt ôinteftinieano renibus t vefica a
feytadecima vfqj ad visdTimâ.Éôfequenter.cir
toDeterminauit oe oifpofitionibus membzozum
generationisinviris'rmulieribus etin.zo ,z ,zt.
^am bic ultimo pzo complemento doctrine difpo
fitiomim membrozum inftrumentaliûquoziîdaî
côiumî alatis z fpualib'' z naturalibus z rcperto
rum in ventribuecôibus illozum membzozum in
difl^erenterfecit fpllem fen.de eozum menibzozuj
difpofirionibus vt de difpofirionibus paniculozuj
venarum z artariarum fpondilium -r aliaruj iun
cturarû.Tlam in capite pectoze z ventre inferio
rcBoîarcpcriûtur.TlôfMtt igif côuenicns ô eis
magis determtnare fimul cum difpofitionibtis mé
bzozum aîatozum ^fpiritualiumvel naturaliuj
Êt fic de bis facta eft oiiem'enter doarina fpâlis.
Êt e% boc patet clariftcario rubzice difficitis vt qj
bec eft fen.zz.de egritudinibus apparêtibusin cjc.
tremitatibus membzpzû.i.de ègritudini'b''pzîcipa
Titer .fed generaliter de'dtfpofttionibus spparen
tibusîexrremitatibusmembzozum.i.difpofirioni
bus membzozum apparétium et indifferenterre
pertozuj in manifeftis îîcauitatibus membzozum
eytremoîHra.i.notabiliterdtfferentiuj.neceftbic

a?

fpecialiedetcrniinatiode dirpotîtioiiibu« mi^bro
ram ejcirlftfccozum z apparentmm Htcomoniter
oicitur cp. dc ocuUs in tmia terti; determinamr.
HBe tamen fimt membra e^trinfcca z apparétia
ueUtrpoflfttmns intelligere boc modo.f.gp bic
determinatur de difpofitionibus apparentibus î
cytrcmitatibns membzorum.i. difpolîtionib^me,
broîum cjctremitatibne partieipantium .f.natu?a
coiiflmilium rtsganicozam iiel inflrumentaliuj
quot;fcgt;ec autem membra quedam funt buiufmodi.
'ps-o cuius intelligentia eft adtiertendum ,93 ml
bromm quedam uere funt fimplicia. ut quorum
partes cémunicant nomine x difîinitione cum to

fïcndttm motus z principales operationes anime
ut manus oculus z buiufmodi. ^cckco dcâ funt
cttimembîa fojmaUa qz forma que eft aîa m^
me in eis exiftit z eis mediâtibiis operatur -r ma
nifeTtanir z ex oppolîto.àltafimplici'a dicta funt
naturaliacizinipfoîumcreatione non funtde in
temionenaturenifiproptcr foimalia que ejc eis
componwntur.Ouedamfunt natiire media iter

dula z buiufiïïc^. ilaiti talia pzo quanto ficifc
babent q? partes cum toto cômmicât in nomine
uidentur natura fimplicium participare pro quâ
to tamen funt ccjtarum 'operationum aieppiia
ozgana participant natura organicozuj.qi ncru''
eft inftrumentum delationis (piriöjiim ad mem
bra -r fenfationis proprium Organum-r ita îiene
funt ad Dilferendü fanguinem î paniculu« maxi

ne capfo 44 ad pricipiû capfi. 2ld propofituin.
igitijri bac fen dcterminaturde çkt^fitionibus
jnml^unKxtremitatibusparticipafi
confimilium z oîganicozumut difpofit/onibuspa
Miculi maxime pjincipalto ut f^hacî qjteius ofïï
cium ut infra magâ declarabimr rasixime eft con
tinere interiora membra fecundiun debirum fituj
ciHus operatio maxime Icdttur per ruptura tad
cuius rupturara pzecipue fequitur exiius îteftino
rum a fitu conuenienri z jirbi pzoptcr ipfozuj mi
nus foztem uel debilem alligationem. z dirtoriim
membrozum lubricitatem quedicuntur principa
lesberniecfle. ^deo in bac fen vna intctioerit
de bernijs determinare octcrminabitur etiam de
malum flta eft color doîfi zgibbofirae.dccis fiec
mcntiofpcciali»oe oifpofitionibnsetiam «cnsrHj
erit Dcterminatio ut de ugricibus. poftrcmo
qiiwncture funt membra media .maxime attinen
tia organicis membris potiflimun:£B obediunt vtr
tutiuoluntaricmotiue.qualcsfunt iuncture ma
nuum pedum z ancbarum. ^iet fpecialis tracts
tusde doUxe iuncturarum t maxime baruj tt po
dagra pedum flaticba fcie nel ancbe z ciragîa ma
tiuû.^fte tamcH fecundus modus oeclarandi Dif
fi'cilioz eft $ pîimus contra quem ftant alique aif
ficultates. £t tamen ex bije paterepotcft confi
derantitotius rubrice intellcctits que fic meet.

e^tremomm.i.extremalitcr tel notabilitcr difta
tium utanimaroîumfpiritttalium -rnatttraliHm.
t iid aliter oe egritudimbMsmembroaim extrcmo
rum.i.oe cgritudinibusmembrcmm cxtrcmitati
busparticipantium ut natura confimilium z o:ga
nicozum etiam funt duo ffactatus .pzimus oe colt;qgt;
acciditillismembris.i.pjcpterilla mcmbra uel
aliqua xUorum de nocumétis quâtitat z firus alio
rum merobroîtj .Tlam per id quod accidit de nip
tura fipbac fcquirur nocumentnm z egritudo quâ
titatig vt fitus jirbi z intcftinonim zc. £t ideo qz
fequi poteft nocumenmj 5irbi per rupmrâ fipbac
fiet mentio De fozma jirbi-r duoîûfipbac.gt boc
eft quod dicit oe rota mbn'ca .fcôs trsîctatus erit
dcpoloribus iuncturarum principalitcr pjopter
quarum conuenientiam in dolore cum dozfo etiâ
in illo de dolore doîfideterminabitur. éed cir

tntellectum cadit brcuis diiïïcultae qj .f.î bac fen
nondetcrminauit.d^uic.ce difpofitionibus ner
uozum ficut fecit de buiufmodi membrisex quo
nerui ita repcriuntur in concauitcittbus membzo
rum extremoîum ut in capite pectoze z ucntre in
ferioreficutpaniculiqf etiam nerui funtmébra
nature medic inter confimiliar ofFtcialia ficut z

nibus ncruozum oeterminare -rc.^mo oe ipfis oe
terminafle.fcôa tcrti;fuitcoiuicniens quia nertii
plurimoferuitiofamulanrur ccrebro ita ut m'xit
Bal.vi. aflb .tn omento illius oflô. ûuibtifcun
qj cerebrum furfum conucrtitur qgt; nerui funt ini
tium cerebri. tgt;ocintellisirurnon incboatiue.
fed quo ad operationes qz pzîo manifeftarjtur ope
rationcs eius per neruos. 2ld babendam clarâ
notitiam iuuamentozum cerebri fuit expedics po
nere anorbomiam neruozum z militai z nocimc
ta .quozum iwuamen ta z lefiones funt in anime; 1»
fingularia.eratergooeeisfienda mentio fpeciaf
in particulari fen r maxime imediate fequenre
fen oe Difpofitionibus cerebzi cui pzincipalitcr fa

muiat-if IInbsp;fffnbsp;^rxquot;^ i«..'^____i- j___-

•J

crt: fimtie qz mgioja vidétur fcqui nocuméta in to
to er mala difpofm'one neruo?; $ oifpofitôe vena
rum ét pluribus modis cotingit ledi totû lefione
neruo?nbsp;vitra lefionéivia telrecepta

culo conngit totû edi pjopter indebitâ nenûcÔ
plerionl.T nô fic eft oe venis. et oicatur çp p qui
to vene oîiunfab cpate r fibifaranlatur -r coiclf
»1 ogatoe CÛ eo vt injjigeftione zc. Sic oe eis oe
lermiaf i.riiij.tertijff 3 ipfis euenire pôt vnû fpe
ciale nocnmétô nô vt epatifamnlanf. vt ipayma
nifefta tumefactio co3p^ reddéside turpe ouenic
^g^alibi ô bocaccidctifieri pomitmétio fpetialis
Jfta tn fût magis gfuaflwa $ ômôftratiua neqj ô
bijsadducipôtrôDcmôftratina bectamen fient
pîobabilia oftigemercofiderabis qz pzo bac intel
quot;Scnda rubzica fubtilius inueftigare non potui.

öiniditur aut bee totalis fen inogos pzincipa
lestractatns .^Tami^p^i6dëtermmatde oifpofi quot;
tionibus quibufdâ' fipbac t venaru -r fpondilium
quozudi nt oo:ß. Jfn fo oe oolozibus pzineipali
ter iutîctnrarnm. Pa pars incipit ibi ooloz oozfi fit
inlateribusTc. 'ÊRima pars adbuc oiniditurin
quattuoz partespzicipalea.qin pzimo oererminat
sifpofitoibus egritudinalibus euenientibuse)c
nocumento in fipbac oeterminando étoe anibuf
dim alijsegritudini'bus pzedictis fimilibus^fecun
do Déterminât de nno nocuméto euenicnteex ma
oifpofitôe partiû oozfi vt fpondiliuj eius.f.oe gi
bofitare.tertiooetcrminatôvaricibus.qwartoDc
ellcf antia.Pa pars incipit ibi. Sibofitas eft re
motiofpondilium -re. Xertiaibieft oillatario ve
narum î crure t pede tc. jQuarta ibi eft aditio in
P'dibus -rc.'jizima pars adbuc Diuidimr in ouas
partes. qtioniaj pzimo pzo clariozi noctrîa oe rup
tura fipbac ponit anotbomfâ fipbac.t quozudam
aliozû panicnlozû .fecfido pzofcquitur oe ruprui a
buiug fipbac .-r oifpofiriôibus fequemibus ad el.
îC'ûpofitôibue que eisaffiifn'lltnr. ©coa pars in
cipit in pzincipio fequentis capituli ibi ruptura fit
Pt! folutioné Tc.pns capitulû ét pzima oiuifiene oi
widittirinqnattnozBtes.quomi pzimo Oct nobia
îîliqualé enidcnîiam oe ipfo miracb .Secûdo po
nit anotbomiâ fipbac ppziefumpti. Xertio ponit
«no'bomiäjirbi adipini .Quarto ipfe colligitnn
niçrum partiû quirum adpiopofitûfuum parti«
^tinsntum ventrem inferiozem ponendo cuj boc
Oîdincm caruj.fecHda pars incipit ibi.•£t fecûda
efl iten'oz.tertia ibi. £t fnb ouobus nelaminibua

^ftSirbustc.qwartaibiißnecapituli. 'pgt;zimû .....................................................

^rgo gj occurrit -rc.oe pzima igitur parte oicit bze^^ iuuamenrû paniculi ut fegetintcr unö mcbzttm -r
inter tu oebes fcire quod fup ventré poft cntim W'^liud ut nocumétum uni cémum'catum alreri no
Hint Olio panicttlt qwozû vnns noiatur fipbac x cô cönuinicctur ut oe mediaftino oicitur aliud iuua
Pbêdit iteftina T calefacit ea fua fpifitudine t un mentû aliquâdofit ad oeffenfioné noctimcntozii^;
cruofitate z opbëèit lacertos. '^o cuius îtelli pzincipaU'nm mébzozû z aliquâdo ad uiô;ozaticnè
ßetitia eft pzimo notâdû çp apud auctozes ifte ter Digeftiue uirtutis dictozum mébzozû .-r boc pc r fc
•ninus venterfumitnr qiiadruplicitercôiterppzic calefaciédo.utôpaniculo carnofo uel pinaui uel
quot;îagis pzopzic-rpzopziiffime. côiter idem oicit qj^' étreuerberâdontdejirbeadipino . ^tipzopo
naturalis fiue innaturalts côcanitas otinens fito aöt om.3l .manifeftabit nobis itiuamcnta pzi
boc modo fnmitiir. fcjcro affoj, illo alïbî. fi in mi pamculi uentris p contincre inteftina in t?ebi

■ No?».-«- kv'I'^u.«-''

paiiicub córiiicntet fic pjiticulos tu«, vi.-uu
fclisapçellamiisfipbac. aliquandopzopziefumi
tur utcoira dtcatur ad panicuUim oetermiiiatiij
■rficfumendo fdentaiictozcs fipbac ititelligere
paniculum.fecundum diceiidum in parte fcquért
appellatum cbiteron r ita per miracb aliquando
tnteUigtmt agregatum ejr omnibus mébzis uel ali
quibus eozum ipfiits uentris fupza fipbac pzopzie
acceptum aliquandopîrmiracb intdllgunt pzo

--.-UI I.WI.IWVI... VII J^vLJ^tlt

o/i'J..':3miracb.deqiiobicert pzincipalis fermo quarto
y occurrunt mufculi octo fccundum Bal. fe^to oe
iuuamentis capitulo pcnuïrimo longitudinales
duo a furfum iii deozfum in directum pzotracti z
qu.nïtuoz tranfuerfales.duo incipientes furfuj ab
cjcrremiscoftazum mcndofarum pzotracti in op
pofiros anguios uerfiis ancbas. touo incipientes
a deozfum a locis ubi pzimi tcrminantur z pzotra
bunrur in oppofitos terminos ad ïIIos .f. vnde pzi
mi incepcfunt.vnde icipicnsfurfum a dejctrieter
tiiinatur 0 eozfum .i finiftro z ccontra .ita q? in mc
dio vérris fe criiciant.poftea funt vlrimi piïo muf
culi latitndtnales manifefte groîfi z camofi iurta
dorfum.uerfiisfupen'Hs.quitandejin cozdas ter
tninantur drca medium uentris. £t tfti cù Ion
gitudinalibus pcriiencruntfeinterfecantesad an
gulos rcctos poft iftos é paniculus oictus pzopzie

fipbac.cuiusanotbomiapaulopoft'ponenir. /Ta

autem fitus z ozdinis talium membzozum t prcci
pue mufcbulozum fuit pzopter plurima finwla
ria iuuamenta intenta a natura que perfidimtur
cum tali fiturpofitionemembzozum que in pfis
adducerc nó inrendo quia non facit ad noftri tcjc
titsltelligentiam. i5ed fiqutsuoluen'tciiriofius
intelligcre IcgatBa.fexto oe iuuamétis capitu
Jo ut fupza. Êt ej: bis fic dcdaratis patere po
teft itiHlectuslittcrepzcfentis .quia Pomtnus. M,
inlittera pzefenrideclaratpaniailuj pzimimi otc
tumpzopzic niiracb per ouo. f. per fitum eiustfï
nera per litam cum Dicit fuper uenrrem poft cuté
et pcr boc qgt;d:;citcompzcbend!t laccrros etinte
ftiïia ex quo innutt qj médiat inter curim z lacer
tos uel inteftina. déclarât etiam er fine per boc
quod diyit c^lefacit inteftina fw« fpifitudine z

^--------..... ..................concauitatem infc

nozem nituraliumconrentiuâ poft cutcm fupple
1 lardonem.funrduo paniculi.f.nerum miracb z
iicrê fipbac.quczu? «niis.t. pzimue dcfccndcndo
nominatur fipbac.fupple largo uocabtilo ficut et
quilibet alius paniculus continens, fj pzopzie np
pellatur miracb.Tcomprebendit iteftina. fupple
mcdiantibus mmculi8.£t calefacit ea fua fpifitti
dîne z uncrucfitate gd modum fupza cjrpofitum

----r-quot;-.-*- ........... «wp.n.«.».! ticui^Li t UCl.l.UW

08 continentes z contentos ud conrincntcs tant»
fi pzimo intdligattir fic dico.ut fccundum nictiuti
coiicluditurquodmiiltoplui^^ duo funt panicu
lipoftcutem .Êt boc modo non loqiiebatur diTs
auic.fed fccundo modo.f. quod poft cutcm fimc
duo pamculi tanrum contincntcs. «quod bcc fit
mens 0ômimSuic.p5inrpicientitcrtu5 cum fapo

re.nam dirit ftipcr iicntrem poft ciitem z crpone
batur.i.fupcr concauitatem contincntrm zc zex
boc patet ad fecundum.Sj ssdbuc ftüt pzima dif
ficultas. quia pzeter pzimosduos ut mfracb-r fi
pbac eft etiam rcrtiuspantculus conrincns ut 3ir
bus adipinus.^^d boc dicotur quod dominus.a.
loquitur de paniculis fuper totum uentrem .i.to
tam concauitótcm cominentibus anterius latera
fitertpöïïffiusrfic tanmm duofuhtïïiper uen
trem poft cutem paniculi.f.miracb z fipbac quo
niam ut ipfe dixit in pzoyima fequtntiparte qtïod
fipbac cum fingulisfit.i,fcparatur ab aliïs mem
bzio eft ficutfpera.i.quoddamrotundu? unaquc
q5 continens. non fic autem conrinet airbus cdi
pinus fed continet inteftina circa anterius tantiij
ut patetT ideo de eo poftrcmo détermina wit et ea
minus pzincipalircr ut patet i tcjrtu prefcnn'c capi
tuli z boc de ifta tota parte fed alia pars.

€t fectmduô eft- I'ntcn'oz

nunc confcquentcr in ifta pre detcrmmatde
anotbomia fecûdi paniculi. ut fipbac z diuiditur
pfens ps in duas quoniam pzimo fadr quod dictû
eft .fccundo i^ colligit fumatim iuuamcnta. mc
broziim paniculozum ibi fecunda .Êt ifta duo uel
lamina «.pzimaadbucin duas quonism pzimo

poiîitintentîonemfuam .oc «notbomia ipßu® fl
pbac.fecimdooe ipfo fipbac ponit opinionej quo
rundamibifecundo.ûmdam vero oicunt îc. pzi
ma âdbuc in oui^s.quoniâ pzimo ponic ipfius ano
tbomiamquantnm adfoîmam ipfiuat colligan
tiamcum aUlsmembîist ipfius ozi^nemfecun
do ponit ipfius itiuumenta fecunda ibi. Êtiuua
mentu5 ipfins fipbac eft replere «0,06 pzima par îî^''»
te oicit quattuoz pzicipaliter oicit pzimo çp ifte pa
niculus interioînominatur berito-on. «nominal
rotimdus. Êt adducit rationem quia nominatttr
rotundiw.r oicit quoniam cum fingulis fitabeo
quod tegit ipfum.eft tune ficut fpewj .ideo fupple
oicitur rotundusflcutfpera. fuper qué funt fume
t additioncs molles « fozamina.i.fuper quej vel
in quo funt quedam eminentie «oifpofitioncs vd
fojamiiia fecundum apparentiam fecundum one
fit non apparens-vt fpera vt ftatim ôeclarabitur
oicit fccundo quo ad intclligcntiam eiua.qj conti
nuatur oe fuper vellamîe .i .oiafragmati -rpzocef
fioeius.i.oîigocias.efte;clHpzeroo.i. parte (ï^je
rioje.t eftfubtilisfub ente ventzia .i.'in oirccto
ventri8.i.verfu8parte3anterio2e3magii$j)oftc
riwem.et paniculo eius.i.fub miracb gmepani
cuius pjopmióïcuti t addlt gj adberinîaja. tmè
diate ouo ey laccrtis ventri8.i.Jatûudinalcp. oer
ter X finiftcr adberentià vcBémenti.ï. nô alio me
dianrereindecontinuatur poft cos ambo» lacer
tos.i.fupeî eos vellamim.i.oiafragimati.'r ptibus
eTuscarnofia.i.verfttsoozfum vbi çamofiMéoi«
fiquot;agma.c5tinuarione vicinantibua poft cotînua
tioiiem fuam cum ftomaco.i.poft illam quaj^n^
mo babuit verfus ftomac»5.ctpoft confirinano
nem î foUditatej fiibftanticetus.i.vbi fuit inirifi„
eius .ej: illis ouabus partibus, Êt illa continuatio
•T.ffpbac r oiafragmat eft verfus ocßfum. conti
nu3tioDillatata.f.adejctrisquot;r finiftria. Xerrtopo
nendo diftinctionem partium'eius in fubtilitate z
gîofl'm'e.oijritqjipfepantculus fipbac. cum conti
nuatur epati.i.a parte oertra eft fubtilis valde.i.
fiibtilioî$afimfiri8.rattbne.quia abilla parte fe_
P^ltur ab boc paniculo.plurespâicuii.f. fplcma
»lös .epar fufpendens.Êt é'ei in cUeuatio
ne fua .ad ftomaaij.i.verfus antenna, etiam fup
pie magna fubttlitasî inreflejcioncûta oefcendé
do.i.pofterius verfus Poifum.firmando.i. fpifan
^^relpecm part» snteriozis aira oppofitione ve
naritm « artarie masnarû.i.pjopter id quod fpar
git cum boc paniculo poftenus oc ramia venarû
t aitöinëèjrïcrifarüm per ooîfum cuj oppofitione
ergo.i.obuiationc ptctarum vcnarum pofteriusr
non amerîîis. Êt oefcendit fubtus t fit 3trbum .i,
ab bocj)amculo ibidé oztgmantr ^buéàdipinija
SdBit quarto .g? currit fup^r pltirirauj albiteron
.i£»per magnam partem.ipfiu9panicnli.bocert
veHuôdritcrius.ôe fubîiltbus lacertis oillatatie
fuper ventré.quiaftibriliozes fiunt pUirimi lacer
tojum circa mcdîuj vcntn'squia î villos nerueoa
fcrminantur .tunica vna t fozfitan criftimaturçi
Rt para eiua.f.fipbac pîoptcr connnuationej eius

cum eo.tfimilittidinemfuam.atj fupple fipbacI
neruofltate.Êt addit cuj fingulan'a ergo fit ab eo
paniculo vel ab ca tum'ca.albiteron .i .013 fepara
tur t bene fequeftratur fipbac ab bac tanica t c
fubtilistejcturevalde.i.oifccrîtur g? albiterô .i.fi
pbac eft fubtilis texture valde.i.multo fubtilioj
faltem bic anteriua.^ fit ifta tunica fupza pant
culum ejciftens. oicit confequenter replicando.g»
fubtilius et purius.i .pars fubtilior et min'' imiïtd
Item's uel artariis buiue fipbac eft apud epiglota
Tém.i.partem fupra os ftomaci et ortum panicult
intrinfici coftarum.i.pleure boc paniculo.i.qô
abfolute miracb eft fubtilior in parte anteriozi fn
pcrius ad oerteraj a qua parte oritur plcurefia a
fipbac xc.x boc tantum dicit in littcra. 'Jiro in
telligcntia omnium barum partium qz artificiofa
fuiterpofitiooata.'lirimoeft norandum genera
liter qj oe anotbomia buius paniculi .d .Huic.^iu
tertijcapi.pzimouerfus medium ponit quedam
que î fi trideantur a bene intelligtntc ad ewndem
fenfum pofle retorquericum oictis bic.tsmen qz
ibi quedam clarius pofita funt de ifto pa niculo $
in pzefenti parte, ^'ieo ad babendam comple
tam notirifljanotbomicbiiiuspaniculilaudo nt
que ibi pofita funt cum bic faiptis ccniungantur
•z ifta cum illis.qz etiam bic funt quedam pofita
que ibidem funt recitata-r ifta bene mente colli
ganturqz inter uolumina illuftriû medicorum ut
0alieni.au.'l\afi8.«,aliozu5 non inueni aliquod
darum ad'cognofcendumiftius paniculi compo . _
fitionem 1 colligantiam qui tantum inter panicu
los in cozpoze bumano pzeter miracb oicitur efle
majcimusli via ozigim'e nô oicatur clîe pzimua
quia vterqj paniculueoictus oziginatur a panicu
lo oiafragmate vt fl^atim videbitur rcliqui tamen
paniculi membzozum nutritiuotum abbocozigf
nem fumunt.©ecundopzofpccialiozi ooctrinâ oî
ctoziimtn pzima parte eft aducrtendu; pzo remo
tione oubitatiom's que oziri pofTet g? licet miracb
fitpaniculus.quifia membzis circâftâtibusfep«
raretur efl'et ficut fpera .tâ men ille non eft oictiis
rotundHS ficut ifte pzopter Duaa caufaa. prima 6
quia ifte eft primus ,i. immediatus qui omnia cÔ
tinet membza nutritiua.quia «fi jirbus adipiua
immediaciusadbereatinteftini'a ^ fipbac, nott
tamen omnia côtinet raembza nutritiua vt fopza
oictum eft « inferius oe anotbomia ipfius oicetur
Êt bocgj oicebatoominu8;au.ij.terti/loco aile
gato cum oi'rit.Êt fipbac qm'dem ej: fiima bozu|
eft paniculuapzimuaqui compzebédt't yticera ott
m'tiua omm'a.mcruitigiturqm'a pzimusnîa^ia
nonnnatTfötunduß$rairacb.fecunda caufa cfle:
poteft quia eft melius feparabilia « oiftingaibilia
fipbac a rcliquis $ miracb « ideoDi]tit tejctus eu
.fingulis fit «c.non fic autê oirit oe miracb. rmo
miracb plurimam babet inbefioné x adberétiaj
aim mufcbulis intra ipfum x pinguedinem fupza
ipfum «bec ftnt caufa vt eyiftîmo erroz/e multo .nbsp;^^

rum ooctozûmcdicinc.quiarbitratifunt mirsçb jji «^«.iu
folum oiei oe agregato ej: cote piriguedine x mufnbsp;'

citUfl r non oc panicttlo oiflincto ab ei».citj tante
oomi'nus.2lui.m capitulo pzefenti ponat bunc pa
niculum ejcpzelTe in pzincipio capituli. cum oijric
pofl; ctttem ftmtouopànicuU îc.î in fine capituli
quot;cjcpzcfrinsTetiam.ij.tcrtij loco allcgatocnmoi
jcit QJ fupza fipbac eft miracb. et lacerti ven
tris eccc g? pofuit oifFerentia j inter miracb i mnf
culos verû eft tamen çp auctozes aliquando per
miracb totum intcUigunt vt fupza pictnm cft.£c
boc notât aui.infine capituli pzefentis. t boc fin
' iM aTnbsp;gwlarirertenetecontracommunem crrozem tc.

fl» àjvJbt^-^ /^Pquot;^XertioveropzoitelligétiailliH8partisfnpzaquâ
'nbsp;vel in qua funt fumme radditioues moles tc.Cïî

caufa buuts iequalif fipbac poteft in ouobus po
\nbsp;^L^ (Lo tiflîmumconpzebendi.pzimopzopterequalitatej

i \af J.^ —nbsp;membzozuj vicinozum fuperiozum r inferior vfï

continuo cum tactu mcmbzozum inequaliumfa
etus eft inequalia natura pzimo éîequalitasmé
brozum fupza ipfum vt mufcbulozum ipfius ven
tris.quiain aliqua parte coniungunturmufcbuli
latitudinaleacum longitudinalibus-r tranfuerfa
libusvt patetintelligentifitumipfozum vtfupza
oictum eft z in aliqua etiam parte gzofljozes fnnt
mufculi latitudinales vt apud oziginé verfus oor
fum 7 in aliqua minus gzoflî pzopter iftâ inequa
liratem mcmbzozum compzimcntiû flpbacfit ipe
babensDepzefTionesT elleuationcs.ïl^erito etiâ
* ' ' membzozum inferiozum mequalium aliquando
quot;compzimentium fipbac furfuî vt in ejtenfione in
tcftinozumafecibus vel ventofitate redditurin
equalis nam infra fipbac eft jirbus adipinus mul
tuminequalis vtconftat-r infra .^irbum vtetia$
oijcit oominus.^lui.i?.tcrtij in mifenterio inter ve

mm vtilitas fuit ad aliquando bumectandum in
teftina indigentia bumidftate quod pat? pcr boc
aliquando Dura comedétes egerât molia ficut
etiam eft oe amigdolia circa radicem lingue ep
öentibus.buiufmódiergo cames redduntjirbu
4nequalem «confequenter etiaj fipbac remanet
îhequalis .2llia canfa pzîcipalis fummi poteft ra
tione finis.tlam fi fipbac fuiflettenfus nô babca
elleuationesTDepzeflïonescum inteftina frnffet
repleta t ejcteiifa a ventofitate nififuiflj obedica
fipbac ad certasoimenflones extendi ftnflj i qua
libet oebili ertenfione iteftinozâ facta ertéfio vio
lenta ipfius fipbac.t fic oiftcnfio ipfius palrtiû ad
inuicem-rfoluriocontinui t confequenter ooloz

cUeuationcs quafdam moUes.i.aptae eytenfioni
T confequenter oepzeffionce vel concanitates que
ctiaj appellari pofTunt fozamina impzopzie.t ifta
caufa multum mibi placet//Xonfequenter aduer
tendum circa fecundinn Oidum q? notanter oomi
nue Swi.Diptqifupza flpbac funtouo mufculila
tifitdtnalee tc ,t non fecit mentionem oe ali;s.cû
tamen fupza ipfum fint octo vt fupza oictum eft.
/Et fîc é CFpzeflc Oe mente.5.vltimo capitulo fejc

' to seiuuamentis boc ideo fecit qaia mcdiâtifcns
bis mufcbulis pzincipalitcL^ficittir^eratio
inrcftinozuj tutamine quc«a pzincipaliter factua
eftfipBâcTîiimfriiôdi . Tlam pzincipaliflïma intc
ftinozum opcratiq|eeftej:pi»lfio vr.rvi- tcrt/^d
pzincipiû.ètqîlantudïhaleé mufcbulimajc'mc
ad hoc iuuant oe mente.^î.loco allegato 12tui.
.ij.tertij capitulo pzimo î pzicipio ideo De bis pzin
cipalem fecit mentionem z iftos natura ozdinautc
imediate flpbac adbcrere vt melioe fieret fipbac
compzeflîo inteftinozum z- erindcfccuj ejrpztfTio
îcjcpulfiofsecundopzo fpctialiozi inteUigentia
oziginis ipfius flpbac .eft pzuno fupponcndû illud
QjpicitOöminU0.aui.Deipfo.i3.terti;locofepeal
legato oicit enim. flîquando centinuatiir vella
mini z obuilt oue ejctrcmirâtéa ffiie apud oozfu5

iriitiu5 eft fiipeilîuitasoefcendens e% vcllamic ad
os ftomaci z obuiat ei fuperfluitas eius - qô ejc ipo
quot;afcenditadoozfum.Êj: quibus verbis nobis infi
gnauit Oominus ^ui. modum oziginis fipbac ta
liter .Tlaî poft$ fozmatus fiiit paniculus oiafrag
ma qui oictuscftvellamentuncejrmateriaque
fuperfluitfozmationieiusfit fipbac boc modo.f.
çp illud fuperlluum diuiditur in duas partee vna?
que vadit verfue ftomacum anteriue aliamque
defcenditaddozfum.tilla que defcédit reflectit
fe.et obuiat illi que vadit ad ftomacum et eyinde
fitfipbac.^t buic fipbac fecundum iftum moduj
generato. Sdditaui.locoallcgato fiuntrefle
jrionee.f.ad dejctrum et finiftmm. furfum et deoî
fum terminando ad dozfuj et in dozfo vniuntur et
ibidem fit fpifl'iue.pzopter fecum multum ibidem
comifcerideramievene magneet artaric stàôzii
ejctenfarumper dozfuj.Ét ejc bis patet. quomcdo
iftcpaniculUscontinuatur defuper veUsmini.i.
diafragmatietquomodoei'pceflîo .i. modus ozi
Sinieefteyfupzemo.quia ej: fuperfluo ipfmejlia
fragmatis et quomodo continuatur partibus eius
carnofiscontinuatione vnitionie.quia tcrminan
tur eiuerefleriones ad dozfum vbi oiafragma eft
camofme.et ibidem vniuntur ifte refïejrionee poil
$ fuit côrinuata pars.que tranfinir verfue oozfuj
et fitit rcfle^ra furfum ad partem circa flomacum.
ejciftentem vbifuitconfirmata.et fdidatafubftâ
tia fipbac. et tune fuit illa dillatata continuatio
.f.ad dcytram et finiftrum verfue dozfum reliqua
funt clara .vfqj ad illâ parté et currit fug pleura.

ex boc fequitur oppofitum quoo dijcit do.^Hic .
prima pnmidoctrtna de membzie ubi noluit om
neepaniculosin concaiûtatibue naturaliuj me
brcH-umrepertoeoriginaria fipbac cooperiente
mnfcbuloe.i.apud miracb et omnee panicûî^î
ijentre fpiritualium contentes ozi^'nari a pleura
itâ quod ctiàmdiafi'àgma babet indê originero
Mt patet ibidem in tejctu et tamen ibi colligitur x
ïiii.tertiieyprefl'iusqôfipbac «ere originatur a

talitezquiacum alio babet colligantiam ita iit
vnum et minus alio dicatiî« cgredi a maiore .et
fecundum primum modum eft fententia 2luic,
bic et xfii.tertiietfecundumfeciindùniodum lo
quebatur in doctrinâ de membris quia ita panî
cuius miracb maior eft qj fipbac et q5 aligs ali'
didm''ocm paniculû ide oriri ita dicaf de pleura
(fXirca quam partem eft aduertendum çp ej: cô
fimili tG]ctu buic pofito g.d.^uic.loco alleggto i
V maginatuecft l^eculatOTÇïûDittsJSentilis de fui
^ ^enio fuper illa parte qè fubtiliozi parte buius
fipbac Fit tunica aucda5 que îmediatius adberet
lacertie q? fipbac.Êt ifta tunica uel paniciilus q
ftat tn medio intcrfipbactfubftantiam carnofi
mufcbulc««m oidtur recte fipbac t ifte ert bcrite
ron.Dicit ipfeoe q«oimaginatur.d.;auic.q)fitpn
cipium plâtre « aU'onim paniculorum ntpectons
t alioium fit ex origine iftiuspaniculi beriteron.
fupcrfluit etiam jirbue «c.^ed falua tanti uûi rc
uerentia non uideo vnde feec fua imaginatio ha
Beat necdîitatcm t coritrà iftam ftat primo côie
Poctrinamedicorumexexprcifione Muer .primo
col.cap.pc anotbomia miracboicentitim çp poft
mufcbulos uentris ucrfus inteftina duo tantû me
diptpaniculi.r.fipbac-rjirbueubifccundu banc
îmaginationcmeaenttres.fccundocontra boc é
experientia anorbomiftarum qui tatttuj duos m»
merant paniculos poft mufcbulos ucntris. Tlcq?
obftat tcxtus fuper quo fundatur .Tlam poft$;po
fuerat loco allcgato :auic.modum generationis fi
pbac addidit.£t eft ei tunica ex fubtiliato lacer
to ucntriscooperiens'tc.tîijamipfe.Sal. appeUa
uit uernm fipbac q: paulopoft addit 2luic.£t fub
ipfa eft fubtile et'uô q.uod eft uere fipbac oebet cr u
go inteUîgi.ét eft ci tunica fubtiliato lacerto nÔ
quidem ucra fed fecundum appareritiam tantum
proquobencintcUigendo aducrtendum q: lacer
tilarittidiualesmaximecircamedium uentîis in
cordas x uillosnerueostamiantur z ita etiâ trâf
ucrfalcs excomixtioneillarum cordarumuel uil
lorum ipiarum connexione adinuicem uidetur pa
ni^îis quidam gcncrari non quidcm totû coope
riens ficut facit fipbac fed nobilcm tantum parte
ucntris qui tantu? non eft uere paniculus-Êt boc
eft iudido meo quod didt te^us nofter cu5 dixit
êtcuret fuper plurimum albiteron nofiter dixit
pUirimum.i.magnam partemoc fubtilibus lacer

comi'xtoîum z ille eft albiterô uere.Êt boc modo
legendo bec fententia.2l. exprerîe ödicit iudicio
îmagîatô gétilis ut5 rcliq font clara .Xegatur tot«
litterafecundHmexpofitionem ut fupra .Sequi
tur alia pars.

^n bac parte
poftcg.d.âuic.
ponit anotbomtam fipbac iam î prefenti parte po
nit eius utilitatem z iuuamenta .Êt dixit quatuoî
pîincipaliter.priooixitqjiuuamêta buius fipbac
eft replere quod eft inter lacertos ucntris z intefti
na z ftringcre locum z pzobibcre fuperfluitares.
ne cadantin locis uacuiscû adiutoriodiafi-agma
tis quod eft poften'uejdicit fecundo quod ipfius iu
ua mentum eft comprimerepoft eius inteftina. -r
uifcera euacuantia fuperfluitat cum pîoximefût
ad exp ellendû qô in eie eft de fece z aqua uf ipis
ydropifisTurinâ.Xertiooixit qnod ipfius iuua
mentum eft pîobibere inflationem uebcmentem
ibicit quarto qôligat uifcera ligamento forti « é
inïbrfo ficut res una« lacerti omnes pofteriusfu
per carnem glandofam quafi fubftétatam eis «
uenismagnisîmeatibus continuatie inter inte
fttna«ftomacum.ûuclitteraetfiquo ad maxi
mam eius partem uideatur fatis clara tain pro
tnanifeftatiori intelligentia.primocirca primum
oictum eft animaduertendujqô ex illa littera ui
detuz pofle colligi qô inter mufcbulos et inteftina
non cadit aliuspaniculus prêter fipbac et omnia
inteftina coopaiehs ut fupza dictum eft replet er
go medium uel concauitatem omnem exiftentcm
inter mufcbulos et inteftina preterq|a parte an
teriozi ubi eft jirbus adipinus ut poft declarabif
biceftigittjrpanicuUtsquiadbcret inteftinis la
teraliter et drca dozfum et ideo df ftringcre locû
quia replet ficut etiam folcmus dicere facbum rc
pktumefl'eftrictujita ut nibfl ultra recipi poflit
ita eft de illa concauitate nam paniculo repletur
ct ita ftringitur locus et adducit caufam principa
lem buius imediate adbercntie ad inteftinapcr
boc quod addit et probibere fupcrfluitaf .1. prop ^
ttgt;r nîfthihifrtm fuDolc mcmbrozum fuoerfftnim Jii^

culta.ramen in pzopofito per uifcera intdlejritpzo
pzie membra ozgariica in concauitate n.:)ùirûliuj_
coîîtéta.ut ftomacus epar rctîes uefica îc.Êt per
mtëftina intelleyitilla membra que folemus intc
ftinaappellareque.f.funtmembza deputata od
rccepaonemfupcrfluitarum^offarum prime oî
geftionis.terrionotâdum qjlicet compzimere bu
iufmôi mébrapoftefïusTc.fitpzopzie ofitciû mu
fcbuloziimlatitudinaliumuentris ut oiyit Bal.
vi.de iuuamcntisultto.c.T alibi pluries tamen. d
Muic b-z xiihteni} î5 iuuamtû attribuit buic pa
niculo.ÊC boc eft qi mediante boc paniculo dictî
mufcbiili perfectiUïme complaît (Return fuum.
qz enim ifte paniculus immediate attingit uifcera
z inteftina t vniquaqj circûuoluitur per compzef
fionem a-go dictozum mufcbulozum uerfus poftc
rius compzimitnr ifte pantculua qô attingens eft
omnia uifcera T maxime deputata cyptilfioni ut
inteftina t ueficam.adque non atringercnt dicti
mufcbuli.qzneqî fnperiozes inteftino recto neqj
uelïce iuuat pzincipalitez ifte paniculus ad bniuf
modi erptilfionem. Ultcrûts aduerrendum m
ifte paniatlus licet de interirioriëlOlutc j tiuet et
ad ejcpulfionem uentofitaris interdum agregate f
tcftinis.T aliquando ad partum perficiendumoc
bis tarnen non fadt mentionem .d.2luic.ucl quia
relinquens bas operariones notas ej: bis que bic
ponunturuelqzjiftefunt principaliozes operario
nes de quibus bic facit mentioné.qz opcratio par
tus non conuenitnifi mulieribus, t ad euacuatio
nem uentofitaris non flc neceflariacft talis com
pzeflîo ficut ad alias ftiperfluitates erpellendas qz
fola euaporariua forte fuflicercnt. iCirça tertia
oictum aduertcndum qttod notanter oiHt mffatid
nem uebcmenrem pzopter id qnod fupradictum
fuper illa paztequod iftepam'culus babet depzef
fiones T addiriones.qz naturale eft buic paniculo
ut aliquando eytcndatur.t: cenam »nflatiqncjnô
pzobibeat.uteaj.f.quecGraunitcrieqnitHrreple
fîoricntïntêftîtidzltm a fecibtisfcd bene pzöbibec
inflarionemnebemcntem que aliquando contin
gezet in inteftim's.vndecaufaretur ooloz accutifl*!
mus nifi eflet ifte paniculus ojbnils inteftinis cuj
clleuantur t tumefcunt.î fic buic'ucbemenri îflà
tioni refiftit. Êirca quartum oictuj,funt omnia
Clara er fuperius oictfs ôe anotbomia ipltus pter
id quod oicitur r l^ceiti omnes pofterius zc. vbi
repezimr ouplejc littera. Tlas dïdt littcra eyrcrior
T fit totum fuper carwern glandofam tc.i.t totua

îftc p nm'culnsfuftentatur fuper carne glandofa ô
qua dictum eft fupra fuftenratur etiam maxime
licrfusdozfumueniaTartarijsT meatiTjus conti
nuatisTc.i.mefaraicisfupcrquibus omnibus fu
ftentatnz t fic eft litteza dara alia littera reperif
in £Cïtaîl«ceztiomne8Tc,i.qôiftepaniculu9 cß

uitate çyïftente intcz la ccrros-r inteftina î ftringe
reTocuj.t .vn fit ftzictura concatiirat. Ét probibe
re fuperfluitat.i.-r boc facnim eftpzincipaliter a
natura pzopterpzobibere zc .ne dicaturin locia
uacuis cum adiutorio diafi-agmate.i. boc etiaj iu
uamentimiaffczretdiflfrasmaqtjod eft poftc ri**
fupple quam paniculus ad confangendum .Mixd
ïuuamentum eftcompziraere pofterius inteftina
.i.adiimare compzeffionemfiendam a mufcbulis
latitudin4tbue circa'intc ftina pjopzie fumpta ,ÊI
uifcera euacuantia fuperfluitarej.t.pzincipalifcr
deputataadeuacuandum'rc.cHm pzopma funt
ad ejrpellendum .i.cum natura intedit cypulfioné
îpfozum membzozum eius quod in eis eft de fece
t aqua^ idropifis z uzina qz per comprcflïonem fi
pbac circa inteftina aqua in afclite contenta î co
cauitare inter fipbac t inteftina compzimitnr .t ß
pozoe uenarum mcfaraicamj z r«mozû ucne cb»
lie rcingreditur in ttenaa z aliquendo tande^ mo
uctur ad renes t ueficam x aliquâdo aliqua ipfi*
parsj mouetur per concauum-epatwad intcftra
T aliquando imediate in inteftina -r per freeflum
cducittTriuuantetiam ad pzobibendtim inflatfo
nem uebementem fecundum qô dictum eft.Êr lî
gat uifcera ligamento fozri -r eft in dorfo ficut i es
vna utfupza ejrpofitum eft.Ét fit t^tum fecundtis
unam littezam.i.ftt totue paniailus qusfi fuflen
tatus ucnis r came glandofa îc-ud fecundum qô
littera manet fuftenratur lacertis qui omnes funt
poft eius •rc.Sîequitur alia pare,

I

ui'dâiiî ucrodicniît £

parte.d.2lutc.ponitfententiam qwczumdaj de co
mi]ctione uillozum in ipfo fipbac et duo facit .pjîo
ponit opinionemipfozum fatw generalem c!c co
mijrrione uiUotum in membrie paniculofia.Secû
do ipfe remouet iudicium iftozum propre: quedâ
fpccialia merobra fecunda pazsibi projrime. £t
iftiquidem non é poflïbile etc.de bis ouabus par
tibua dijdt pzimo.Ûufdam uero dicunt g» non per
n-anfit ut dicatur .i.nertim é çp in fipbac.!.in quoi»
bet membre paniculofo contihente.funt gênera
tn'llozum contcytozum fecundum partes notas uil
lozum quefuntinfhumenta uirtutum trium natu
ralium .f.miniftrantium nt attzaaiue zetcntiue z
èjrpulfiue.dijcit fecundo iftud dictuj generale mu
dift'catio.^fti quidem non eft poflibilc ut dicant
.i.iftud non eft neram in tanida uenarum uefîce
T matricia nifi de aliquo panictilo.Tmo eft corpquot;»
fingulare. /Tirca intelligenriam quarum par
tium fatisintrinlïcazum i obfcurarura eft confide
randum quod quidam funt «rbin-arigj omnia mé
bra paniailofa x mayime aliqno? otentiua obiec
ti ut fiît ftomac^î îteftia oponâf ex duob'^tunicia

u?lp.inictilutsm uno quorum effet priticipalîter
unum genus uillo-umutinejctrinfeco gemjs uil
lojLim latitudinalium.et i itrinfeco elïent comiyti
uîllitranfuerfales cum longitudinalibus per uit
los intelligciîdo partes membrorum ad modum
fillorum protcnfas per membra que filia quando
q5 tncedantfcôm diametrû longitudinismébri et
Dicuntur longitudinalcs.quandcqjfecundum dia
metrum latitudinis -z Dicuntur latitHdinalcs quâ
doqjpzotcnduntur per tnembruj taliter ut capiat
aliquod de diametro latitudinis T longitudim's z
uocâtiir rranfucrfalcs.Tloradii fooc-mente do.

ra uillozum funt inftrumcnta uiztutum naturaliû
anime tnmiftrantium diffcrent.Ham mediâtibus
lîili is longitudinalibquot; perficitur operatio uirtutis
atracttue que eft atractio z mcdiantit us latitudi
nalibus perftcitur operatio crpulfiue z lt;medianti
bus tranfucrfalibus perfjcirur operario retcnttuc
z marirncbocintelligcndoDe membris babenti
bus opcratiôcs toti cômunes.qzmembra particu
laria pzo operarionibus pzopzijs non ticceflarioin
dtsucrunt buiufmödiiniUsfalcem manifeftis fed
ad bas opcrationcsperficiendas fola fufficit ipfo
rumtnembrorum propn'a cctîiplejrio ut eyprcffc
colligitur in doctriiia oevi'rtutisats ideo bene die
tumfiuim intdligebantoemembns paniculofis.
alia coram obiecta continentibus. Xcrtto aduer
tendum z eft oeclaratio pzimi notatî op câ pzopter
quam fncrunc ifti moti ad boc ponendum .f.q? om
nîa talia membra babent ouas tunicas in quant?
Vila ectcriore elfent marime uilli latitudîales zi
intcriozc loitsitudinaU's cum tranfucrfalibus fuit
fatisapparens.qzatractio vnsue obiecti-r erpul
fio eiufdsm funt moms fatis contrarij.ne ergo bo
rum iiillzumcnta fefcmutuoimpedizcnt.ut.6.mo
titslongitudinalium impedirct morum latitudina
lium non fuit conuenicns buiufmodi uiilos in ca
dcm tunica ciTe contertos.fed melius fttit iftos in
oituTfis tunicis foze fituatos.vnde fatis utile fuit
ttt uilli atra bcndi z retinendi effent fimul. Êaufa
autem qf conftitutifunt uilli latitudinalcs in tuni
ca erccriozi -r fongitudinales in iteriozi fuit ppter
boc.ozattrabensmeliusattrabit oum îmediate
arrabibtlc otigit.^cjqz qô attrabif fub rône cô
uenict attrabtf tfÔfuitoueniésméb» attrabés
f ^ inftrumenta aurabcnda otingcre attrsbibile.
Êt per idem patet cp fuit conueniés uiilos trâfuer
falês in cadem ttinica elfe contcrtos. Êt pzoptcf
oppofiras caufas patet quare conuentens fuit uil
lo9 latirudinales tn tunica erreriorecffecétcrtos
quot;^ftud fuie motiUH5 iftoztî .Êt boc eft iudicio meo

qui füllt inftrumenta trium uirtittiim naturalium
ut fupza expofttum eft. £t bcc oijcit quodâmodo
tacite reddendo caufam motiuam iftoîum. qz ifti
uilli funt inftrumcnta uirtuîum operationum con
trariazum.ne ergo fefe impediant, fuit conueniêa
utfupra tc.Ot ctcîum.d.îluic.modificansDtxtt.
Êt ifti quidem non eft pofl'ibileoicant iftud in tu
nicis ttenarum .z ueficc z matricis quafi oicat licj
uerum fit .boc .f. in membris babenribus otias
■rc.ut plurimum uilli fintfectindum ozdincmt fttû
fuprapofftum fimati tamen non eft verum gencza
liter qô omnia membra neruôîaur^niculofâ cô'

nicis qz boc fallit iri J?is pzimis de quibue i littera
et boc .quia nullum primorum Duorum meiïibro
rum eft compofitum er ouabustuntcis. ncn boc
eft uerum pe matrice er Puobtis pam'culis compo
fita .oe qua tamé panicul'' interior eft corpus vnu
fingulare panictilofum.-r tamcnin eofunt omnia
uiUortîm genera concerta qgt; autem ucne z uefîca
fint er vniea tuntca tantum côftituta eft e;cprcfre
oemcnte.d.Hutc.primaprimidocrrina oe mem
bris z ^ matrir e% ouabus tunicis componjtur .-r
tamen in intrinfica tunica fint conterta orbma iuT
lorum genera.eft pe mente ciufdem fcôo. tcrtii.c.
.i .infra a prtncipiopcr tinam columnam.neq; cÔ
cludit motiuum cozum.qz licet uilli latirudinales
t longitudinales fine addiaerfasopcrationes .ut
ad attractioné z erpulfioné z vna operatio uidea
tin-aliam impcdire non propterea eft concludeti
dum .qô oporteat iftos uiUos tn oiuerfis tunicis c é
concertos quia poffunt taliter difponi in una tu
nica ut uilli longitudinalcsnon impedient latitu
dinalcs z boc pcipuc quâdo illa tunica erit fpilfe
et follide fubftantie.ut eft intrinfica tum'ca marri
cis mttltum ttenofa. nam in gte magis intrinfeca
fituâturlongitudinales-r in pte magis crtrinfica
fituantur latitudinalcs. Êt boc eft quod dicit ter
tus.Êt iftud quidem non eft polfibile ut dicâta.
non eft boc generaliter uerum ut patet in tunicis ~
uenazû et uefica quc.f .cr unica tunica tm côftitit
untur.î tn funt mébza paniculofa otinétia -rc.nô
eft étuerû de matrice babente duas tunicas .ce
fi littera dicat ubi de quo paniculoznm falfificaf
qôpictûeftutde paniculo intrinfico -r fic eft lit
tera clara .Êt fi littcza iacct nifi debet fic crponi.
Êt matricis in quibus falfift'catur ut oictum eft .-r
fupple non eft uerum qô oicit nffide aliquo pani
culorum uel de aliquo membro pantculofo ut fto
macointeftinisTc.prima littera mibi ma gts pla
cet utoicat ubioe aliquo et non oicat nifi quomo
docûqî rcperiatur babee litteram claram ad eim

babet. fecundum apparcntiam qum funt occulte
ctinfeparabiles. uel aliter eriam meh'ue dicatur
qud uefica non babet nifi unicamtunicam totam
eiuscapacitatem ambienrem fccundumpartem
aucem ipfius babet duas .f. fecundum partem il
lam feamdum quam ad ueficam perringunt poï
riuritides.utfecundum partem fuperioîem ipfi
us .Si enim unicafuilfettunica folum repleta
uefica potuilïéturina :egurgitarc uerfus renes
aut eriam compzimédo partes pectinis debuilfet
furfum afccndcre urina cuius oppofitum manife
flat ejcperimentum fint ergo eypediens ibidé efle
duaa tunicas perforatas fozaminibusnondirec
te fibi appofirisperquedeferfurinainueficam.
Un cumintratprimam tunica? labitur fupza fu
perfirietn fccudo ufqj dum ocairratfojaminibus
in fecunda tunica -ribiingredituzinconcauita
te? uefice et fic impleta uefica et ejrtcnfa tunica
ipfa quo ad partem faperiozem tune occurrunt
foiamina inreriojistunice. tunicefuperioïirfibi
inbcréttpïoinde quâtomagis vefica repleturt
extenditur târomagis pwbibenir exTtus urine vt
loco eodé.ad ppolitum itaq? rifm .qz pars fugioz
uefice fuit i crearioe tennis pzeter alias urilitates
fuit cÓuem'ens uefica quo ad illâ parté babcre du
as tunicas . utpotuiflentuilli gfunt inftruméta
uirtutö cóuenienrer difponi. qz in unica tantum
non potuiflent fecus efle dc porte inferioze ipfiug
uefice que creata fuit fpiffe fubftâtie.qz fuper ftm
dum ipfius refidetaquolîtasmozdicatiua potue
runt ergo genera uillozu in eadê taliter difponi ut
fefc nóimpedirentinoperatióibus tboc fufl^icit
dno.2luic.nd pzobadö contra illos -re. Sequitur
alia pars.Êt ifta duo funt rc.^n ifta parte poftS
fpecialiter diuifi? fuperius pofuit anotbomia? mi
racb z fipbac ponédo cö boc ipfo^ï utilitates iam
fumatim coUigitipfozum ambozü fimul iuuamé
tum quoddâ generale, t dtio facit ni pzimo facit
Qgt; dicta eft .fecûdo ipfe ponit quédam modû côpo
fitionis z tcrminatôis ipozû apud pectine .fecûda
ibi -Cûq? perti^eniût ad pectiné dicit pzimo çp ifta
duo ucUamina.i.ïfh'dltôpt^îlîtutamina funt
uifcerum côcauitaris inferiozis.i.ozganfcozanié
bzozum côtentozumin cócauitateinferiozi. z cla
ra eft Ifa.dicitfcôo.f.oefcendendo qzipfozû ozigo
ut fupza'dictu eft verfus diafragma .Çiunt in eis
duo fozamina ftricta quafi ambo fintper que tra
fit lombare dertrum'-r finiftrum in eis infeparabi
liadonecfiâtficutduekiftes Duozû ouozûpzoin
telligentia cuius fecûdidicri funt quedâ notanda
maxime ad inteUigentia. temn'nozû qz talis recta
tnîelligentia multum pzoft'cietfequétibus pzioer
00 aduertédum q? per pectiné debemusitelligerc
partem lUI uentris que eft circa os fcmozis in fi
neiUiozum t circa radicemvirge in uiris-rcir
ca 03 extrinficû vulue imulieribus.fecnndo ad
ucjtedû quod per lombareinteUigunt bic medici

fufpenfoziâ uelfufpenfozia tefticulozum non dico
burfamtcfticulosfufpendentem quia talisame
dicia appellatur olTeum z aliquldo el appeUauit

S pudendum aliquâdo «crile. Sed perlôbaria
intelligeredebemusuafafeminaria dicta quêta
tumfuntDupliciaquoniâ quedâ fuper tcfticulos
funt pofita-r ad costerminâtur ad extrema fupe
rioza tefticulozu? deinde defcédûr ad aliud extre
mum inferius deinde iterato furfum sd eadejex
trémareuoluetur.unde talia dim funt inuoluta
z uocâtur pzeparatozia qzmam fpermatieteftictt
lisoefferendo Difponot-rpzeparant-r buiufmodi
uoluit. Sri .fpcrma generari -rnoin tefticulisq
dam feruiâttefticulisferuin'odcllatozio tantum
deflêrendo ipfu? uerû fperma uerfus radicé uirge
deozfum pzius defcédendo uerfus anu? z collum
uefice oeinde afcendendo ad radicem itirge ut tâ
dé per canales pzopzios uirge defferatur in locuj
debitûcôccprionis bocdictû eft in uiris fimiliter
et z in mulieribus reperiuntur îc.tfi multu? dtffe
renter quozû diuerfitas ad pns adducere nô côue
mt unû tamen non tacebo qôcft de mente.. i4•
ce utilitate particularum quodfvztofisinoptTC
utilitatemaflerct.f.qöbuiufmodiuafa «t inftn
patebit m uiris non circûuoluûtur tcfticulienc
ipfis tmraedîife adbcreanr z côrâgât f? inter ipfa
7 tefttculoscadituna caromcdia^landofia non
fie aute eft m.mußeribus fed imediare tefti'culos
tanguntmuUcrum.^t boc pzopterlaxicstcs tcftt
culozum iiii^ozu? refpectu uafozum fiiozum iblido
rum z ourozum refpectu vafoz« in mulieribue cô
paratione fuozum tefh'culozum modus a urem ozi
gmis bozû ualbzum é dextro z finiftro in aliqbus
coisîin aliquibusDifFeruntconucniunrquidc cp
quodlibcttllozumoziginaturfupza rencs erecdé
modo contcxunrur et eifdem confuftentanîf.r.
fed Differunt quoniam lombare oextr um ozicriiia
tur fuperius a uena kilis.r arraria adozriimcdia
tetnoirectorcnis Pcxtri lombare uero finiflri-n)
non oziginaf fie furfuj ab artaria uel ut na kilfs ß
oozfum ptefie f? imediate ozie^inafa uena emiii
gente ad renem finiftrum terminataalDodus au
tem fpeaalie oziginis talis eft .quoniam a dcxîra
cozporiepartecozamrene dexrroacorpoze erra
ne et uene kilis per dozfum defcendent ium o:iai

nantiirratm plurimi fereperrotutirerpaucifrinli
ab artariisetuenisemiilgenribustendcnnbue in
renemdextrumquafiquidcmramimulripliciter
contexunturundeinvnnm cozpusfunt profenfi
infra renem ipfum dextrû. ^n parte uero finiftra
a uetiis et artariieemulgentibus tantum orii^inâ
tur plurimi ramiquitandem ét per foztem adinui
cem comixtionem infra renem finiftnim iirunum
corpuspzotendunturct tantaeftiftoru? anfi-ac
tuiTO ramozum faaa uebemens inuoUitio er co
miftioquodfâtellee unum iftozuin ramcgt;mmin
cidere non poflee fine alio uel aliïs.gt boc eft qd
dicit.o.aiû.fo tertiicapitulo.i.cû dixif£tî nica
tib^'adé ueniétibusadduooua.i.deim'lt;5 uafigt;uic
niétibue ad tefticuloei£ft ô uenis pulfatilibn^ et
quicris plurima ramift'can's ex uena pulfatiUi et
uena quieta que ftmt due radicee ramifacanrcs
plurimoîum anfi-actwum etinuoUitionum.quetâ

d}» ratnificantur .fupple et cômifccnnir dotiec in
tiiio tua quammutiaillgrum duarujfact's fup
pie uel facere iinendîs fit fimilis îcilTioni rue quâ
tacigfuppie iiei facere intcndisin pliuibue ucnis
a buiufmôi coipora fuflêtata carne glâ
^o'a quadâ.g t ex bis oictis patet cla^z Hcrbu5.d.
^/Xuii. de utilitate ptietila? cum dixit. iSdinue
natura uafis fpermaticis lotigum quoddaj cor
Piistu^rfcofiim îcôcauum amplians-rdillatâs
quot;'«ine plurimum undtque fient pofl ibile erat ad fu
^«^Ptioncj copiofam multi fpermatis 7c.£t ex bij's
omnibus co:olarie patet primo veritas dicentium
quod uafa prcdicta ormm babcnt a coîde -r cpa
K çp umim eft medianteqi mediâtibus «ena kili
tartaria magna patet fecundo quod fubflantia
quot;lOzum uafenim eft ad rubcnm dcclincinsr maxi
quot;'e circa ipforum pzincipium.eft enim uenofn .pa
Kl terno qt^ u^ e dcxtrum eft deferens fanguinem
calidiœcm-r msgisfpirituofum finiftro.Êt ex boc
Mltiino patet.quare ruftici uolcntcs gcnerare ma
jcbulos ftringunt finiftrum tefticulfi tauri.ut cflFu
«atnr fernen ex oexcro tantum qo eft calidius
tertii dc fignis mafeiilinitsîc. Êt quando talia uafa
Ut fupra dictum eft funr delatiiia materic fperma
t'cc ad tefticulos fuir expediens a natura i fipbac
ord'.nazi duo foramia. qin talia uafa ad tefticulof
nemctia uidéf fipbac pfozarei fuo defcéfiii duo
bug locis ut a dextrisT a finiftris i fine illo?2. è'.os
pectinis perj^û^rgopariiciilûfiepcrfcrarûdef
Çetidunt^çta uafa iH^àd'contactiinm tèfticu
lorum ut liipra dictum eft.-jiamcHUis aute? talis
Perforatus dicitur tanqua^ defcnfaculum-rcoo
^rtorium talium uaforum.licetrationabilcTcre
dibile fit.prêter dictum paniculumeflc appropria
tns paniculo buiufmod iu.i fa immcdiare circun
dantia ficut etiam quelibetueiie ultra fubftantia
ueiiofam ponunturbabcre paniculum cooperien
lem.quod manifcftatur per boc.quia apoftcmati
bus membzorum pam'culoforum maxime pleurie
~?pp,iretjgt;iilfu6ferinuBîtcnfusqiioo m cflernifï
«liiia îîëne ultra fubftantiam propria m babereiit
Paniculum cooperienfem babentem cum ali/spa
niculiscolliganti3m.p:o boc etiam aliepoflfenrra
Clones adduci.Sco bic dtltgentcr obfeczo attenda
Hsquiainbocfepefalluntur medici'precipucciru
Sici.quod non fecundum comuiunem doctrinam
^ictorum ille panicitlus fipbac ab illis locis ub i p
rorarur infcrius'dcfcendeng cooperics dicta uafa
in principio fuifcôm naturatn eft ficut daufusim
mediate ferre attingens uafa qjuis poffit diintari
t frangi per accidens umqj a principio perfora
iioiiis pertranfiuerunt uafa.tunc incipitdilatari z
pUongari.T non cclTat eins elongatïo augeri -ufqj
ad tefticulos ad quos aim peruenit dillatafur dil
lat.îvôc multa.ut côttncatdictostefticulos.dema
«erfiîs finem tefticulozum iterato conftringirur.T
ex boc paniculo fipbac talitcr fituato z alio pani
culofpiftiorc tgrofl'ioze talem babentem ad ipfii
fipb.-ic babitudhiem qualcm babet miracb. pzo
priuni.uentnVfimul cum cuti ad fipbac uerum cô

mtuittirburfa tefticulontm %c ofleiîm conftftui ^(ufo/^ (ÎLJI m-

turergoofleum ex diiabus tnnicisttmica feiltnbsp;' r '7quot;

cetimrinficaqueeft ipfe panicuUie fipbac ficdi
ftcnfus.T tunica exirinfica babcnte oztum ex
parte femoriscominustarctzo apud collum uefi
ce.ante uero ad ipîV,m mrgani.t: a latcribus am
bobusiuguinibus. ÊtdictHspaniculusinrerioî lt;
fipbac a pzincipio perfozatiojmeûts of ccmumrcz~:o»^ «
a medicïs djdimus.licet l^nueniam condU'atores quot;
in dmercntia xxxvii.didfmiB appellnre uofa femi
naria.fuperiora Tnonljjfum paniaiïïînî:^' fcàc quot;
etiam fentcnria inuena Bbirsrdum in fms gloful
lis fuper uîarico, 'iNeliquoe onmee iucnio uno uer
^ bo fentienteo quod ipfc fipbsc perforatus z inferi
usdiftenfus appcllatur didinuîs Êt ficoe ccm uni
doctnim tcneamus nccquujocare contincreret cû
_ inferius dc ruptura z diUatatione didimi tractabi
tur.Êt boc bene menti teneatispzopter cquiuoca
hojics euitandas. Êr cj bis bene intellcctis b-^bi
tisïoptmiam intctligcnrigm ad fufura.2ld iierita

tem poftrenio pzo intelligentia unius panicularif

textiis.quod

continensunmaconcauirateambpstérïiaifôs.bquot;--nbsp;f I

ex eo paniculo fiunt due concauitgtes duobus tenbsp;gt;

fticulisapzopriate.î boc fecit natura neunuete
fticulozum alium contangcrer.^confcquenrer ne
imius nocumentum facile alteri comunicarcrur 7
Êtexbisomnibusclaraeftlitreralegoîpf3:ï.£a i-i^^r«
_ q3pcriicnmntadpfctit)em,.f.talcspan!culid€f ^^ ^

cendedo.f lût in eis duo foramina ftricta fupplc
a natura Itncta.i.fereadequate continenria ipfa
uafa uj ipfo pnnc!pio.quafiipfa ambo fiut p que
tranfit lomoaze dextruj îfiniftrû dixit quafi plcp
ter paniculum fuperiorem per quem non pzome
dicumur pertranfire.fcd per inferiorem tantumTquot;
tamenmmut.quodeti.im panictilus fuperiorita
fozmatur ira ut.f,a principio fue apfionis fit mul
tum ftnctum orifficium deide dillatarur ad com
. pofitionem oflei ficut etiâ infcrioz.lombare.i.uas
fL femmarmm dextrum z finiftrwm q quo modo con
^ uemant î différant dictuj eft fupra in eis orificiis
il?Pabili.i.i.pernâ'îôdeptecôtétaineis orificüg
quia non fum uaturaliter latiora quam gzofïïora
fint talia uafa .licer accidentaliter poflint dillata
ri pzopter qiiortj dillatationé fiunt diuerfe fpeties
bernie.ut inf/-a uîdebiturcapl'ofeqtienti doncc.fi
am due Kiftcs duorum ouorum .quia tune buius
niçjiiorigcia cum inferius defcédutit panfculi dil
latan-ur.ad pUiscontincndum quam ipîaiTàlSTâ
' tum quia ad contûicndu m ipfa oua Uf l ipfos tefti

culoe.-r boc eft quod ^Xit iUa pars.Êt fub duo T^r ^
bus udlaminibiîs tc .Jn ifta parte poft doc^rinâ ^^
anotboie primorij duozuj pantculoruj ut miracb
z fipbac ia5 dat nobis noririâ ter?ij paniculi imme
diati^ vifccra maximequoadparfé anrerioreco
tangentes vtjirbi adipini-rtria facit nâ primo
dat nontiam copofitionfs eiusfccfidoipfiue fiauze
z colligantie.rertio ipfius orfginfs fecunda ibï z fi
gura eius tertia ibiir cius pzoccfiîo primo ergo po

ucndo pzms ozdinem fîfusetusdixir.Êtfubduob''

uellaminibus eft ïirbiis t continiiando ipfiuô có
polïtionem addit t sirbiim quideni eft compofiiö
e% duobtis pam'culis quoïiim unu6 cooperit aliuj
inter qtios.s.paniculos funt aïtarie plurime x ue
ne pauciores eis.f.artaïijs dijrirfcôo -r figura ei''
eft ficut cbiftis addit confequenter Qj eft ligatu
cum ftomaco z mefcraicia -r cujccAlon. dijrit ter
tio pjincipaliter quâtum ad ipfiua oziginem -Ci
eius pzoceflïo.i.origo eft ej: eo quod defcendit e%
fttperfluitate berirei-on.i.fipbae apud ftomacum
in duodenum -rin eo afcendit ej: fuperflm'tate
eius inferius t apud pectinem. 'f»ointellectu
quarum partium eft pzimo confidera ndum cp.d.
2luic.indcclarandoanotbomiam iftius panicu
li non pofuit ipfius iuuamenta ficut fecit in aliis.
z boc eft qz in multis cóicat cum alijs. pzimo qz
compzebêdit inteftina map'mcquo ad parte an
teriojé.-r liggt ipfa. z iuuat ad ejcpuflquot;ioné fecuj
î aliarû fugflimtata.cópzimendo pofterius ficut
.fipbac.t pzobibct ïflationé vebemété t nimia
Piftenfioné inteftinozû pp ventofitaté zc. £5
municatét.in pzecipuo iuuamentocö miracb in
boc.s.qiiuuatDigeftioné calefaciédo fuafpiflï
tudine-rvnctuofitate-r bancvtilitaté majric in
nuit.t).M.exmÔ cópoütóis ipfius cöoijrit.gj î có
pofitione eius intrat plurime artarie t vene pau

:iflïmû

addidit res que eft creata ad calefaciendû opoz
tet qo fit calida in virtuté indiguit vt g eius ftib
ftantiâ multe vene pttlfatiles z non pulfatilcs fo
rentfcminate.î ét multa piguedo ipfu? eflet cir
cûdans quâ qiu'dc piguedinc voluit. jS.ibidé e(T^
qz vt oés teftantur. materia illiusé vnctnofiras
fanguisT ipfius pars calidioz.cu ergo gcnerctur
majcime circa mébza calida vt coz z rcncs. quo
rû caliditas plus facit ad calefaciêdfi c| aer ifp»
fatus ad infrigidandum.pp quâcâm oijcerfitqu»
_ dam çp neruus cozdis calidioz eft carne pedis: v»
detuz pofle cdncltidi.^ ipfa fit calide complejcio
nis.pzo boc ét fiat motiuuj de lardone qui gene
ratur inter cutim z raufcbulos.ad qué locû licet
ibi non terminatur aeris atractio fine forti ipßquot;
alteratióe z licet ibi fit paniculus miracb ipfe eft
multum camofus calefaciens tc . Êt bac par
te Vf cfle Clara fnîa 2{ri.f ooe partib^ c.i. circa
fi'né z tertio, c .adduceze ét pt g B alia motiua .q
aqueftionatozibus adduci folent. adquojû ali
qua maie f m rei veritatem refpôden poteft vt
mcini alias me dirifîe cum legcré illaj imteîiâ.
qz non apparet modus quomodo citca coz poflît
a fri^ido fupza cuté coagulazi. cû vt dicunt.ooc.
nerut qdacópozie quoad cóplejcionê qua babét

Pmoiftanriamvelpzopinquitatéad fonté calo
ris.vt ad coz funt calidi refpectu cutis.Êt ppter
bocoijcit.io.pzimocópfonuj.c.vltimo verfus ft
né.Êtnecgquidempolfibtleeft .g;pinguedoici?
ctiifu epatis coa^letur neqjüj circuitu cozdis
il circuitu alTcuius membzorû vj'Ftpmétis

a coz generata eft altaitis nature ab alia pîg«^
dine velqj cohfiderata complexione cozdis tni
non poflît ibidem pinguedogenerari fed boc fie
a nâ pg finem .cum tm vt manifcftum eft pzeter
finem requiratur agens.pg bec itaqj mibi vt pzî
cipio apparuit falua femper auctozitate maio2n
gj ipfa pinguedo fit calide complexionis.-r qgt; ip^
aji-igido coaguletur vel aliquo modo, infpifcfquot;
no quide ab agéte.fr!gido.refpectu cutis.fj a cli
minuro calido .refpectu illius vnctuofe-r ufigo^

ttiam cum co poft coagulationéformali calidfta dem câ dtcerepoffumuô çp ad deffenfione ordma
te notabiliter intenfa ymo uftiua z cum ifto mo uit natura ut jirbus fupra totuni extcndcretur.
do imaginationis foluct quilibet exercitatus faci pot ét ep oictis reddi rato apparétiequâ adduyit
Je binandeoifficnltaresgtieiiftâ materia oriun 1/ ^al.v.oe ingenio fanitatis t-inAibro de iuuame ,
iyrfuytentandoeriamcumbisoicta aucto? ut^ toanbellitusfocap.f.qjquidamnnlcsfuitmbcl ^U'Sr
Q'afrigidQiôaigulatur -rc.poflFet ét pjobabiliter', lovulneratusinuentre cui epilcs.i. jirbus fuit
quisoiccrc'fiplacera 95 ipfa pinguedo generâtur H1 abfcifusqui cum vulncrofanatusfuifletefcaj
-0 calido dominante fic termmanre 1 inlpifante * tamen oigerere non potuit caufa eft claza q: ab
cut ét êoegencratione eparis que generatio ïar fcifuj eftmembrudigeftionéplurimâcoadiuuâa
60 uocabulo Dicitur coagulatio uel congellatio Xertio pzincipaliter aduertendü fuper illo uezbo .^f^r^
cumoicitur QJ cpar eft fangms ogellatue ita oTcr q? eius figura é ficut cbiftis boc pót ouplicitcr ue
poflet oe tail gcncratione pinguedinis t iftc mo rificari vno modo fic .f.qz eius opofitio é duo
dus uidctur magis confonusoictis ariftotil .lo
cis fupra allegat is cuj boc tamen oiccré fi placce
Çp id qô remanet póft gcnerationé eft minus cali
dum quâ materia er qua generâtur licet bec oi
geftio fiat a calido ncc boc eft tncontieniês ficut
öicitur DC epate refpectu fanguinis qô eft minus
calidû $ fanguis ur patet cap.amp;eoplejcionibus
tnembroy.Êt boc qz pcz oigeftioné fit in fanguie

refolutioparri« calida?ficut ét dicimusoegenenbsp;.............-.............v...................-

tarione lactis que fit a calido e% materia multo ginatam fantafiam manifeftum fuit id oe quo fc ^ _nbsp;f /^r V-/ '

calidioreûRfitipfumlac.-rqui-babebit modû fu ' peoubitatri.quomó.LeïrupturaSpbacMPülaX'^Vl^^
ftcntandioelactcétbabebitmodûadbocfufté' -lt;,atóeDidimi3ir.bU6Xgt;efcenditad buriam.quoniânbsp;^x^S.^-».*

tandù.Êt fpecialitcr bic non obftat qô obucitur. P^-'êgo îmaginpj ,.g?cum ?irbu8 coopent mteftma.nbsp;I

q? liquefit a calido ergo coagulatur a frigido di non folum eytremaliter pernenit ad^ntaçtutn fl
caturbrcuitergjillaauctoritasindiget multa li., pBac i fundo ventris fed et ucrfuspoftcrmsref le
mitatôcquâadpjcfensadduccre nonouenit.fj n^ctiturTficiacctueludplanusutp orincia fipbac
Tufficiat pzo nunc m'cerc q; illa auctoritas non baî' fupra os femon's x circa boc bene ofidezate quia
bet vniuerfalitaté fic abfolute intcllecta qz fcômi bec intelligcnria plurimû coadiuuat in ueram co
bocfere pzobari poflTet omnia metalla a frigido^ gnitionem rupture jirbaU's t fine bac maie dan
congellari qz a calido liquefiunt -r fic oîa ponere pót modus illius rupturc.Ultimo pzo mtelligetia
t«r oplejcionis frigide -r fic a uruj elTet frigide co J fequenris littere oe modo otinuationis t ortgim's
plerionisqjnonéuerum.^nfumafigitur teneré ^c ipfiue jirbirecurrendû eft ad quod fupra fcnptuj
probabiliusqjîtrfa pinguedo fit calide oplejriói%:i. eft oe origine beziteron uel fipba£^iow^fipbM.
^ frigide refpectu curis z fic intrans in ^pofitiôc _ originate ab eq quod ftiiJerfltu't^em^m dta
3ipbi pofinuc iuuat ad digeftione.Êt pro bac fen fragmatts fcôm modumfupi^fitii ita^t iftea-

tentiâ étcauaoritas cjcprclfa îlucrois fo colli
gctoeiuuamenrisfepi.Êt licetfccerim aliquali
ter oifgreflfioné a principali qz tn fantafie fic ad p
fens occurrituolui que occurrebantîprefens ad
ducere.Êt alias fortaPfieifta j determinaboma
teriaj.Êter bac utilitatcopofitionis ipfius jirbi

reddi polTunt caufe quanldam appazentia? .pzieft qtiod oictt tertus cum dicit .Ét eiue pwceiTto

bJunr r antiflîl-rtmariilîl î duodeuum flUOd C nrî

re boc c apudïïömacum z duodenum quod c pri
mum oe gracîlibus.Ét eo quod afœndit ejc fuper
fluifatecius.i.fipbac abinfcrioriutapud pectine
Tc. Êt ejc bis patet clarificatio littere fuperius de
ijtinua róeipfius z alU'gâtia quando otinuatur cû
(lomacoîcolonîmultismeferaicis -rbic notât
q» non dipt ipfum otinuari cuj dorfo fîcut pcipuc
dijcitoe fipbac qznon circûuoluitur ambienstotfi
uentrem ficut facit fipbac fed folum cooperit tier
fus anterius z aliquando lateraliter nó perucniés
ufqj ad dorfum .Sed poflTet aliquis oiccre quare
fecit folum mentioné numerando ipfius alligâtiâ
de inteftino colon z nô dc alijeinteftinis quot;jAA boc ^^
primo did pót q? ét deditîtelligerc alltgâris'm cû
aliis B boc qô ponit alligantiamcû meferaicis q

otinuantur ipfte mteftinis uel aliter t forte meli''
oicamr g» numerauit coUon .tt nobia inuczet.gj
cum ipfo pzecipuam î majcimam babet colligan
tiam eo quia collonequitat ipfum ftomacum.et
ipfi fupereminet vt anotbomifle tradunt. t fic cu
eo facta fuit vebemens alligatio.vt etiam ftoma
CO notabiliter alligaret.'^uitautcm conueniens
vt natura ficordinauerit fitum coUon p:ecipue
ppter ouas caufas.pjima fuit quia natura fecit
oe ifto inteftino plurimasconcauitates vel mul
ta colla vnde oicitur collum ad longo tempo:c fe
ces continendum .que nifi continuo calleficrent
tbumectarenturnon poflent ibidem oebitetbî
mari.oJdinauitcrgonarttravt coUon ponerctur
in medio inter ftomacum ejc parte infcriozi t sir
bum ex parte fuperioa'.vt ipfis vtrifqj fimul cale
fierent feceg-r bumcctaréturfecunda caufa cfli
gnarc poteft .g boc quia pjoprerrictss ccliulss
T inuolutiones ipfius collon.oifiicilius cjcpelltîttir
oicte fuperfluitates $ ab aU'js inteftinis. ^uit er
go conueniens vt ita fituaretur .qmon folujvir
tus ipfius ejrpulfiua ftimulsreturg tranfmiflam
collcram ad intra ipfius concauitatcm qucd etil
eft alijs conimune.fed etiaj vt quo ad partes ipfi
us ejrrrinfecam cotangatur a cbift t felis z .ppter
boc fuit ita fituatum fupza ftomacuj z circa par
temoeitram contangaf aJtcrtia penula epatis
fub qua locata eftjpfa cbiftis -rpzoprerea ad fen
■ fum apparet. qô tale intefRhumin tali lôcoap
paret citrinum.bec tamen ratio eft minue pzoba
bilis eg pztma fed ex bie duabuefiat vna integza
rcfponfio -rc.lego lirteram. fub oucbus vella
minibus.f. miracb tfipbac.eftjirbue. Stoecla
rat ipfius compofitôm oicens. £t jirbum quidem
eft compofitum ej: ouobue paniculis.quozu vnue
cooperit aliu5 .£tfuit bocconuem'cnsvt oiafi
eft.pzimo quiacrcatus eft pzo parte ad reuerbc
randu calozcm cp fieri couenienter non potuiflet
per vnum pam'culum.quia fua fpiffitudine nimfe
gzaualTet inteftina.^ntcrquosartarie funr pluzi
me t vene pauciozeseis.£t fupple multa pigue
do ad pofitioneiticalefactionis z oigeftiuû confoz
tânduj.Stfigura etuscft ficut cBiftie.cuplicifcr
legendo vel.f.g? illi ouo paniculi fic adinuice? Dif
poiuintur qj fi inter cos aliquid pcneretur ita con
rinereturficutfacbus continens vel aliter qôip
fumjirbum in ejrtremitate verfue pectine? refle
ctiturinteriiisadpofteritiet fic inteftina fubfti
net.t ifte modue mibi placuit pzopter rationem
adductâ i)iît explicans alliganticm toziginem
dijcit.Êt eft ligatum cum dorfo z meferaicis z cot
Ion z ibi dictu eft qf fpecialitcr dijcit cum collon z
funt proutadducte due caufe ut audiftis. £t ad
dit quod eius pzoceifio eft ejc eo quod defcédit ex
fuperfluitate beriteron.i .fipbac fupple in parte fu
periozi ut apud ftomacum z duodenu zex co qô
flfcendit ex fuperfluitate eiue.i.fibi occurrit afce
dendo ex parte inferiozi apud pectincm. ©eqtur
alia pars.Tlunc ultimo in bac parte priue diuifa
quefuit quarta pareprincipaliecapituli ipfe enu
mcrat partes Ipfum itcmremtnfericré stinciires
ponendo étozdinem in eis in fitu té clara littera
lego eam.'^rimû ergo fupple recapitulando qd
occurzitdeuentre.i.de otincntibusucntreni .».
ocauitatem inferioze fijpple incipicrio ab erterio
ribusdefcendédoincutiefupple propiie fumpta
que eft organum tactus.deindc fiib ipfa eft pani
cuiuspzimus fupple dictum ueru? miracb.-ét ad
dit quod noiatur agregatioeozum miracb.f. fecâ
dum quédam modiim accipiédo miracb include
doétcum dictispartibuslardcnem quem tcitiê
non nwauit qzf m com modiim ipfe lardo ncn eft
membrti uerum ocinde funt lacerti.f .pzimo duo
funt longitudinales poftea quatuoztranfuerfalea
poftremo ouo longitudinales ut fupra dictum eft
z ét agzegatio oium iftojz cu? fupeziozibue cci ac
ceptione df miracb ut fupza dictum c. 'Poflca é
beriteron.i.uerumfipbacoeinde jirbt-s. dcinde
funt inteftina .que non onumezatur intcz atincn
tia ocauitatem cum ipfa fint in ipfa icauitatc cd
tenta ut patet fed ipfa bic numerauit illa sd
que ifta deriuantur uel gratia quozum ifta fr.pe
riozaficdifponiîtur'Zc.Êtficfinie primi ccpituU
jbeo laudem z gratias infinitesago.
i£go ÏDatbeue er f ezraziie de j^rsdi.

be *Riiptuz3,
^jj^Jll-Q capitulo pzj'mo de and

e precipucfipbgc.0cquitur rutrica fe
quentis capituli que eft de rupt ura 14
ei a lïïmtlantur pzo otinuaticne eius z fpccialioz»
inteUigentia eft ofiderandii nt qt;cddcmcdo dtC
tum eft circa pzincipiu O?.d.gt;8iîic.uo!en6 in hac
fenfpccialitcrdedifpofitionitHSQucçdcm mem
brozum dctcrminare ut paniculc? rnm^z ivcta
rartim pzopter caufae ibidem dzca rubricem at
legatfls t fpccialirc r uolene dctcrminare ce difpo
fitionibus fipbac tan^ paniculipricipaliozis cui'
precipuiîowciiîmcftinteftinaindffcito f.tu coil
tinere ut dictum e ft in capitulo fupcrtoze. £t ctt J
impediarur buiufmodi opcratio mcp'me pzopter
rupturam ipfius paniculi ad qua pleriitg fequituf
tumefactioofleiuelburfetcftictilcrii pzopter de
fcenfum sirbi uel inteftino? in ipfam. gt qucniaj
inbactumefactione coicatur apparctcr titme

noritafein ijjTalûriarepertieî cnm bâcét 5ue
tnre utdietur ttimefactio pendens ex repletione vt
diftenfione ucharum uel artaria? tefticulos cj'zch
nolnentiu que difpofitioncs t fi ét fine njptura pa
niculi fiant quâtum aflïmtlantur difpofitionifcqtt
ti rupturam ut oictumeft.^gdeoaueniens fuit^
intégra z perfccta notitia fimul facere tractatum
de ruptura uel difpofitionibus fcquentibue rupt«
ram î de sin's Difpofitionibus que cie affimillri'quot;'
marime de eis que vna côi dencminatione mca
panturTdecmnibuefpeciebueberniec boc eft
qôdicitrubricalegoeairjderuptwra «cl fupple

difpofitiomTjusàdeamfeqiiênTjttseritîfcrîus de

terniinatiot que ei flmilâtiir.i.ét doctrinâ erit de
t)ifpônsbu9ali)squed.t.tumefactionifcquétizup
tiiram aflimilantur .Êt ex intellectii buius rabri
ce patet qô beccftgencralismbricaad fequétia
ommacapitulaufcgadcapitulu oe gibbofitate,
^um tractatur ad boc aût fpedale capi.fi addan
tur quedam ut ftatim tangetur introducendo ca
pitulù Dcterminâdo oe ruptura principaliter ipfi^,
fipbac î oifpônibus que ei afÏÏmilantur fm modû
fupradictH,2luctjKpzicipaliteKduo facit.nâ prio
déterminât de ruptura plerûq3 otingen ut de ea q
fitciîcaoifeumuelburfam tefticutozumr difpo
fitionibus fimilibus fcôo determiat de ruptura mi
nus côiter otingéte t difpônib''fimilib^ ut de ca q
fits.fumé-rcircaptesumblicalesfcôa pars inci
pit ibi.XunqsacdditiumbUcoîç.prima adbuc
«n tres/llam pi-imo Déterminât de caufis rupture
î difpônum eam fequentiu z ét difpofitionû eis fi
milium dcterminâdo cii boc dc oiuezfitatibus ea
»•umdé.fcôodefigni8.tertiodcura.fcDa ibi fignu
aût tertia ibi. 'i^egimen quides yfe. Êt ex bac'
incroductione patere pôt qûo rubrica fuperioî gc
neralisoebeatotrabi ad bocfpeciale capitulum
Wfic legatur de ruptt«-a utpluîimû otingente A.
facta circa inguina erit dcterminâdo fpâtis poné
do câs eiusintrinficas z ejctrinfecas z étde caufis
difpofitis fequentis ad rupturam.f.tumefacdonis
olfeiét z de caufis difpônum ifti fimiliû ut de câif
alia^zpé? bernie determinandoét dc diuerftta
tibusearùdc ruptura?« boc facit in totocapitu
[o. £gt;iuiditur êt pns capitulû principa li diuifme
îtres partes.Tlam primo ponit caufas generates
mpture.x.augmemi uel tumefactioms ollei de fuî
fum uenientis.fcôo inquiritcâs magis fpeciales
rupture ipfius paniculiîdiïpônieadeam fequéf
adducendo et câs oifpônum ifti fimiliiî ut aliaru^
bernia^^^.tcîtio ipe oparat quafdam fpés rupture
adiuicem.fcôa pars incipitibi.Êtdun'ties quidé
foliculi.terciaibi.Êtqnqj accidit ruptura fupra
tefticulos.'Pjrima adbuc in duas na? primo facit
Qiiod Dictum eft.fcôo ipa appjopriat diuerfa noîa
dictisdifpÔnibusfcDaibi.Êt cum accidit id tali
tez.ùê pria gtedirit f^upfurafitppfolutionépa
niculia fingulazitate fua z cafîumfcifurein co
qiicm pénétrât corpus qô fuit oprebenfum in eo
antefcifuram aut pp dilatarioné ftricture in mea
tu aut folutioné. 'pro intelli^nria bmiuspanis i}/
cft.primonotandûqô bicterminiisruptwa fumi' ^
tiir dupîicirerprimopzoprie iiteûaccipit.d.^ui.
fcoa primiquartocap.deegritttdinibus (olutôis
3tinuita£ «fic idem dicit qô/olutio paniculi-r 15
modo diftinguttur otra plagam que eft fohitio in
carne Totra alias fpeciales folurioncsotinuitaf
alio^z fpêalium membres ut ibidem oftcndft.
« boc modo non fumitur bic ut patet ex principio
tertus cum dijcit q? ruptura fit p folutionem pani
culi fi igitur fuie pp folutioné non ergo eft tpa fo
lùmodo paniculi .fcôo modo fumitur côitcr de mé
te auctojî ut eft ibidem ut crepatura tjelMnia '

« boc modo idem eft qô angmcntttm uel eminen
tiaapparens utplurimû uerfus inguina uel in ipa
burfa tefticulo^î.Êtfc6m boc folent aucrores ali
quâdointitularecap.iftudcap.de ruptura aliqn
de crepatura aliqn oe bernia que cna fum ûtur- ut
finonima « boc modo fumitur in pîopofito oicitui
aût bec eminentia ruptura qîplerunqs fequitur
rupturam ppriefumptam ut folutione in panicu
lo fipbac ut uidebitur .ûidtur et crepatura pp eâ lt;/
dem câm dicitur aût bernia fcom aliquoe

difpô non berens qi inteftina non débité inberent
paniculo factalpius folutione uel aliter ego intel
ligo ut dicatur bernia qz eft Difpoficio berens uel
inberens ut denotet ipuisdifficilemcurarionem.
Êonftantinns aût libro vi.in uiaticbo appellabat
capi.tftudcap.de intezcdlicisz ejrponcbatbc
rardusin glofuUs.i.de intccioliacis ab iiiteziori gj
eftinteftiiiû Tcilion quod eft uétcr. i.utplunmû
defcenlus mtefttno|î gp folutioné in paniculis iié
trisotingens.fcpo nocandu qô de buiufniodi tmi
nentia quâtum .ppofito pcrtinet due fieri pofTunt
pricipales ofxderationes.qfiqs ofideratur mcnto
fitusin quo eft z pp iftam :)fiderationem diftinje
runt quidam berniam in très fpecics qz quedam é
bernia burfe uel offei Ht cum eft tumoz în burfa
z eft oicta bur falis uel ofiealis queda j eft beznia
ingiusiutcumefteîninentiainisiienad modum
glandule uel ad quantitatem caftanee z uocatur
berniaiguinalis quedam é bernia circa parte um
bilici ut cum eft in illis partibus tumoz uel eminé -, Cc^Jj
tia « dicitur bernia umbilicalis fcôo prîcipalitcz
ofiderari pôt talis eminentia merito matcrie ipfa
cauiantis « fcom banc ofiderarionéquidâ diflîjce
runt berniam i qiûnqî-fpcs in buius materia .f. m
teftinalemjirbalé aquofamjucnrofam « uaricofa
qiîi talis augnienti uel eminétte caufa aliqn é de
fcenfusintertino? aliqn jirbi.nôun^ tumefactio
uafoîîfcminaliûueluen3:g;'j:arraziay ipo^i tefti
cutozu ad modû uaricum in tibijs apparent t ali
quando aquofttasé câ z aliqn uétofitas.jjter bas
tamenduasprinciçaies^fiderationesex quibus
fumuntur quedi ipés cius accidcntales na m cflfe
pôt ofidcratiooe quantitate ipfius.vnde quedam
eft magna .quedâ parua .quedâ mediocns.pôt et
eife ofiderandû oe tpre cius ut quedâ fit a natiui
tate.quedam.nouiter apparens.quedâ medio nio
do z alia pot efte de ipa oftdcratôe fumpta ab ea
in relatée ad cozpus patiéter « in oplepone z cta
te ipius cozporis. quoniâ quedâ cfient duris ut me
lancoïitcis.qnedâ bûidisutfraticisita ctquedaj
euenit in etate teiiera .quedâ in fenecnitc qucdaj
in media «fcom basoiuerfitates fumitur diffilas
uel facilitas curationis ut in fen magie dr .Êr qui
dam ultra bas fpcs addsderût bumozalé.i.ab ali
quo biimo^icÓcaiiitare burfe repiojt non naruza
litcr pendenré gdâ aliqn addiderunt ccrnofam z
ali) ultra bas oée apoftéoifa? côiter tiî aucfcres
poûicruntfoUimquinqî.^ruius câm arbitrozcife
qz ipfi folum pofuerût illas elfe pzopriasfpée ber
nie.q utpUirimö^fcquenturadrupturani ipfuia

b

losfed ipfe recipitur î côcauitate media îter pclU
culâ îtenozc ipfius burfe x pelliculâ erteriozé.Ét
er boc etiâ apparet çp fi jirbuô vet iteftina oefcen
dât iburfaj CJC ruptura fipbac occimédo fupza os
femozie gj talia nô côtangét ipfos tefticulos f5 fo
lum îter ouasburfe pelliculas recipientur. Ét ej:
boc vlterius apparet qjfolû modo jirbus vel inte
ftia oefcédétia goilatationé meatuû vf oidimo?
gtingere poflunt ad fubftâtiâ tefticulozû. Ét boc
bene méti tenete.quia er boc fegtur vnû vtiliflï
mû ipzactîca côtra cômunes buiufmodimifteri)
magiftros.gjîcurrédoberniâjirbalével iteftina
^ léjpuenienteser ruptura fipbac vel er relaflatôc
eiufdé ét cû ferro nô erpedire ejctra bi tefticuUim
fecusaûtêoeeaqueguenit cjcoilatatione mea
tuCT ppter illa que é varicalis fi fit longi tépozis
maie aliter curari pôt qz talcs varices quodânio
do imediate tefticulos attingût oico notâter quo
dâmodo ppter aliqua oicta fuperius cum fermo
fuit oe vaflïs feminarij's.^n fùma ergo côcluden
do oico çp omnis talis bemia burfalisppzie fûpta
vel caufatur ejc aperitione meatHû vel oidimozu;
vel relafl'atione paniculi fipbact amplificatione
cius.velerfolutionecôtinuitat f cor boc oupli
citer vel folutione facta a caufa îirinfica vel a ci
ertrînficanôapparétaliecatife fi confiderabisz
ba9omne0tetîgit.on8 2lHi.itertu.îfic clarus e
tertus lego littera? .'ftuptura ft't.i.crepatura vcl
bemia x marie burfalis fit gg folutioné paniculi
fipbacafingttlaritatefua.i.fua côtinuitatc.fup
pie a câ îtrinfîca aut câuj fcifure i eo pâiculo x fic
inuit folutioné a câ ertrinfica .g boc qô oirit câtij
quâ.f.fcifurâ.penetrat cozpus qô'fuitcôpbenfum
ieoautfcifttrâ.f.3îrbusvel iteftina vel aliud c02
pus aut fupple fuit bemia gg oilaratôm ftricture
imeatu.i.oidim^îfuppleoefcédittc.atit tertio
fit ggfolutioné.i.relaflat'fupple î^i^paniculî «c.

«îtcumaccidit«ilî,%i^S

berniarû nomé fpeciale oicés.gj cû accidit id talî
terqjqûicedit penetrâe puenit ad tefticulos no
minaf ramer x bemia .O^ aût c pter boc uoccf
noie côitatts bernia tefticuli x uarices x ourities
ipiue.'pïzo oeclaratôe buîufmôi é nctâdû.qi qd5
auctozes îpzopzie vtûtur boc vbo ramer idé vole
tes oenotari g iftum terminû rameç x bemia i»a
qj ét bemiâ iguinalé ramicé appellat. xe% iftozû
numero fuit Serapio.v.breuiari/capituloppzio
2lui .ant volés vti termîs f m eozu ppiià fignifica
tioné pofuit iftâoifFerétiâîter bemil x ramicem
vt qgt; bernia fit tâ$ gen'^î ramej: tâ^ fpecies. vn
ois ramer fit bernia -z nô ecôtra ira vt illa folum
bernia oicaf ramer fm quâ idqôoefcendit pene
trâsgueniatvfqs aci refticulc8.i.ad côtactû tefti

poterit tâ^facbusoefcédercoecurrcdofupza os / i^culozû alie aût beznie buzfalescfi gbus ramer^ve
femozis iburfam.-r fic enij côfcquéterjirbusvel racôicare videf dicif abfoltttct note coitatis.i»
iteftina vcl alie bumiditatcs que tamé fic ocflure cÔi ncâe bernia tefticulo? vel duricies ifiiusoirit
nô gtingét ipfos tefticulos ymo femg otinebiitur igif tria pzîo icedet .x fic inuit defcéfum. fecundo
in ipfo paniculo fipbac fic otlatato x mollificato penetrana.tertio guenit ad tefticulos. éï bie p5
ymo nec etiâ ipfe paniculus otâget oietos tefticu^ pzîo q) nulla bemia fcâ g via paulatinc côgeftiôi»

nunffîrnf;?^^- %nbsp;fecûdo qgt;sirbitoidc.Bcoitritics^cmFolictili tellicuîo?

n lia bcrrn^smnalisvelvmblicaltsdicipôtpzonbsp;caditin jirbo.i. aliqn fit runwburfaU's velciiau

rfquot; quot;îf^-^fî^'f 95 nulla ruptura mulicnbsp;mentuni etquot; pg oefcenfuj Jirbi. p quo o~eclarâdo
ru appcUari pot ramer u^c/quarto fcquifq.nul^'quot;^ ipe adducitetia- môj beruie bumozalis vcl amto

labcrmapendeser relarfatioe fipbac uelejrru^nbsp;fe boc tn faciendo ouo facit.qm pzîo fimulofidit

P ma ems.d? appcllaztppzie ramer er quo ut dinbsp;mô? bcrnie euenientis er ruptura fipbac r ap tio

«ue fup:aj nulla tali id qôoefcedit uel nô é penenbsp;ne oidimozuj.fecundo ondit mô? bcrnie eiSn

Kas ucl no puenit ad cotactû tefticulozû.Tlâ illanbsp;tie a relalfatôe .fecunda ibi inferi''p fecundoline

? rciaffatio? no e .ppzie tcedes Dcnetràs vt«nbsp;as.Êt qn? moiificaf Tc.Diritisif^mo accidit enij

nmvîf m'IJdfpnf r»trtfrgt;»ni«i'n;i f^Ai^t^nbsp;J-J?

wto.a.iltae folastree bcrni.is appelluit ratées i
ca.vartcofïa aûtnôappellaf rames l? ma illa fa'
cies tumefactioné venarû fequaf oillatationé ip
jozû oidimojû .t boc c ppterea qz talis ma nô pôt
»fnedi.ite cgt;t%cre adfiibftitiitefticulo?: cû femp
cocineaf iillts valfisivétofla aût câta er oefcenfu
vcrotTitatis gg oillatätionc ipozö otditiiozû poflet
recte appellariramer.vcrtî qz vctofiratis nô écôi
icrmôecôtâgercipoa tcfticulos qz nô c cozp''no
^ibilit fenfibille ficut c iteftinû 5izb''vel aqwofitas
»nde é qô uétofa? berniâ nô appellauif ratVé ficut

récit rii' lt;»lit«ri'ih'''rtitn-»it Ci^nfî^.'!;.-nbsp;^

cô

nio g? qn icidtt penctrâs.î. qn id qô Dcfcédit pene
tradoîfcriquot; guenit ad tefticulos.i. ad vera conta
ctu refticiilozû noiaframcr-r bemia.i.nô folu vo
^if bcrnia qô é ficut qôdâ gcn^rmo fpecialit'cuj
boc vocsf ramer.Cb aût é pter boc.i.eminenria
q'10 fic fit igif qgt; idqônôoefcédit velîcedit. tfi
quot;eicedit nô guenit ad côtactû ipozu tefticulo? vo
caf uel noie côitatts.i.generali uocabulo râtû.i.
3 ufgo bcria tcfticuli z «ariccsT ouritics ei\z no
ta^er crplicuitfpcm bernie uaricalt's. -r nô alias
q nô funt vere ramer qz magis oubiû erat nunqd
njn'caiWocrctoici ramer qz fit ut marime erbil
pîatiôeoidimozû nô czat aiit ficoubiû oe eie que
riûtcr ruptura uel relaifattôe fipbac.qz non reci
Piun^ iUa côzpora intra pcUiculâitrinfici imedia
t^e tcfiictiic« côctHérê ficut côrinêrur uariccs tû ot
op êt varicalis oc qua erat rônabilirer oubiuj
noo? Did ramer tc.oirit ét notâf z ourities. quo
nu pcdcs a carnofitate vel apoftemate nô ojoid
quot;■iimcr.Êrficôringattefticulos qm queltb^talis
no e icedée f? fit g paulatinâ cogeftioné tbidé zc,

^'^t dur t^: 0 ''î-

. ^^'■-'^cipaUcari.ntîe.a.îquirés

fpetiaîee vere rupture z oifpofitionô ei fimili
Ouo facit pzîcipalircr.quom'âpzîo fpe inquirit
cas vcrarû rupturarû vel oifpofirioné fequcntiu
adntomzâfifncis v^agmone? ntdimi vel oidimo
ru^.fccindoipe pôtïcaufasoirpofioomî iftis fimi
Jîiim .fa gs icipit iTsi aut generaf apud eos.de pzi
^ pfe iqrendo câs rupruraru?. pmittit pzîo vnû
•1 .qt) aliqn fit ouritiee vel tumoz oflct gg oefcefuj
„ea.i.mcDzaaiiriipra.i.jtiDujtiiracej.dc bumidi
tateglutinoia aiif bumozofa . aut moliît'catiua.
fct bumrmôi dcclarat câm bernfe bumozalis vel
aqiwfe kcundû très gzadus biâiditatû.vt bû'dita
tts fatis gîoflç.T i;ari8 copacte quâ dedit irelligi p
If .gluîinofa.i.filigluttmpifl-|û uel carte fecundo
inuit aliû gzadû bûiditatis mcdiocrfs i fubltantia
)cr boc qo dirit aut bumaofa inuit tertio gzadû
bumiditatie fubrilis t tenuisfubflânV pcr boc qô
dijcitautmolifjcatiuaaboi tali fieripôt.bcrnia
bumozalis uel aquofa qz côtî'ngit quâlib? talé re
DirilflinHrtlinifri« « itVhiii-yfitth^/-nbsp;f..

toequîf Ira adduccndocaufâ talis rupture ud
dillatatiois qô boc contingit aut ppter adiufoztö
er pcrcufl^i'one.t.qôpezcujn'oad bocadiuuefuer
bi gra cum quis pf rcutituz cum pedibus circa il
las partes ut'fieri folet ab armigeris conrrafa
mulos fuos aut fupplecontingit motu .f. fozti z la
boziofo ud faltori uel egtatione iozdinara.autca
fu marime ab alto fictif aliqn ^tingiti faltantib*
ab alro.ad notandit? pcipue cûtenent apcrtasti
bias.autficadantfupzaaliqua fruftra arbozum
uel lignozu?. Êt addit boc pofle contingere.21 rc
tentione fpcrmatis mcti z pbibiti ab exptilfione.
ôutafccnfioncmulîeri'sfuperuirû. 'fïzo icdlectu
butufmodipartts eft breuifcrnotandum qôl.? in
actu cottus ma ppzie fpcrmstica .q ertra ducituj
non tranfeat iplrimu? per illa uaffa femïaria.q
funtcoopertadid!m''cumdtcta uaflafint dicta
pparatozia-rnonfubfcruientia erpulfiue tefticu

lozujymoipamâuderaticoncauîtattsfefticulo

ru? uel in uafl'fs tnuoîutis uel medi/s feô? uarias
opcraticmestiicumerpdlif ma fpermatica pzi''
in dictis locis retenta ozdinauitnâut onrcr mate
na fpermatica uel in fperma conuertenda ad re
fticulostrabaf per Dicta uofta pparatczia unde
fi contingat ma? q erat in uia crpulfiom'e non et
pelli q famcn in rémora a fitu fuo fuccedens mS
occttresnonrccipif tnn-a tefticulos f? folu=;indi
ctis ttalTis remanet z ibi fuper calcfacta t fpnmo
famrntmmorimeqn anrecdTit uebemensomo
tioetoefidezium.tunc fpumando oillatat dicta
valTaîonteriposdidimosâplificat vitra tpozû

bî

naléamplitudmej.-rtandcj wpceflii cuacuata
ipa ma vf faite? detumefacta.î attenuatisdictis
vafibus remanent didimi dilata«' vn psreoapt
oiîter decurreredeoîfu? ma? in ofleû fo notâdû?
PD fequété li^a? gp ipa patif duas expolitionea pzi
ma é vt fit qDdâmô ejrpofitiua pcedentis li^e.f. qô
talis oillatatio côtingere pôt retétionem fpmatis
moîiTpbibititc.aut.i.cxpofitiue uti afcêfione
mulieris fupza uirû.f.boîa coitquot; .qm.f. talis ipzo
becÔiijgaf uir «mulier ut alicj faciût beftiales
tiîc otingit nÔ totalit cxpelli fgma motii î matrice
î fic ipm retentû erit câ nocuméti ut fupza uel ali
ter legaf Ira « teneaf ly aut aduerfatiuefic oc ■
norabitaliâcâ? oillatatiÔismeatuij uelruptiôis
paniculozû.ut c ! afccnfione mulieris fupza uiru?
qiri z molle« pôderofitate cojpozismfieris opzimi
tur oeozfu? miracb uiri « oiiter fipbac « fic iteflîa
z bûiditates côtéte itra ?irbû côpzimûf deozfum
un g ui? îpellipnt iniposoidimos.« ejcinde oidi
mi oillatabûf uel igif côptimi polTuntdicre mate
rie fupza lîpbaci fundo uétris ut oplfione foztiter
facta fupza fipbac z ip? îpellcte rûpaf ip? fipbac
zc.£t ejc boc imaginaripofliimquot; in muliere dilla
tazi fipbac uel rupi eu .f.fit uebemés côpifio utri
ufq? miracb ut in fozti amplcyn côfingit qfi ita
conanf utun^uebemctiffime alteri ibcreat.Êt
00 eâdé câ? fiût rupture ét î ludétibquot; ad bzacbia.
Étifteéfenfusmagisadtnenté.d.S ut?i feqtté
ti li'a côtinuâdo câs buiufmôi rupture, un genera
liter 0Î9 utolêtia côpifiôisipiusmiracbtfipbac
fiue fiat ab ejctrinfico fiue ab inm'nlîco é câ oicte
agture vf rupture g mô? oictû ab itrinfico z a-dia
fragmatenatia deozfu? côpziméte vtfiti fozti vo
ciferatione z plàctu mayîe puerojû z i tubicinato
rib''.« fozti fecû expÛ'ione vel fet'' aut i gtn conti
git boc ét côringit « violérer anbelliru? continéti
CJC boc verificaf texf fcqns vt gg labozem
anbeUit''i coytu.« pprie fug repletione ..ppt ma
gis laboziofa? fieri côplfioné deozfu?.£t fimiliter
coitu fug fatietatéi naufatiuâ z boc fupple côtin
git a câ eictrifica côpzimédo vt fupza dictu? é,« lî
eut fieret ex ftrictura lôbaris fiue Piploidis vt fa
ciût gallâfcs adolofcenmli aut fieret gg-oifficulta
ter côplfïonêianbellirumulro maiozé eé icoi
tu ftanterepletiôe inanitione «ficut fug nau
fatiuâ fatietaté tuta. i.ftâre ad fummfi repleto fto
maco boc côringit boc ét euenic z fug eâdcJ câm
vtoicirtext^feqns.gg agzegationé ventofitatist
egeftiôisi vctre.i.î iteftinis.£t vniuerfalit oîa ea
q mouent fipbac côtinenté vifcera moru foztifqt
câ buiufmôi « m.-i!cie cû é fnbftâtie tenuis z tene
rc z ppter iô plerûq? acciditifâtibus.Êtonter cô
tinuâdo addit quomô ppter iftas cas fit talis emi
nétia bttrfalis « oirit. Quare ocfcédit aut ?irbu?
autvellamé.i.iipbac aut inteftina «ppzie mono
culû. Sr'adducir câî.qiquot; magis monocuUi? ^ alia
iteftina oefcendit «pi^it ^ boc eft qm ip? é folutû
T non U'gatû .fupple mediâtibquot; meîaraicis vel mi
fenterio cû epate z oozfo ficut aligata fût alia ite
ftina.ymo vt pijrit .d.21 .rvi.teitij i.e.in vitis vbis
anotbomie monoculi.nô adueniteier niefaraica
re8qbéatmagnitadiné,i.nôbn ligaf mcdiarib''

mefaraicis.« boc ppter mïra iuuamcta q ibidem
tangûf «pptcrea pauloan pofuit fentétiam buic
filem euDirit.Êt boc iteftinûé oigni''alij6 iteftîs
vtDefcédatinrupturaiguinis.qm nôé ligatû«c.
Êt boc bû notate qzcû fit oefcenfus ei^iteftini in
burfa tefticulozû fepe iminet gictûû vite .qtft rara
«Dilïidiisfit reductio buius inteftinipi'opterej:
tenfioncm facta a fecib^ vel aliqn a vermib*quot; i co
otentisa gb'^raro euacuaf .Êtpptereaer mfris
câis fiunt accurifl imi oolozes « pducunt pleriiq?
ad collicâ« pbibitionéfecum pcr iferi'' « earum
) euacuationé per fupo-i''.^Êt ego vidi mltos colli
i£®® 3 Q^â vcrecimdia.nolentes fe acçufare ô cre
f^rpaturamalecuratialiquot oieb'' fuerimtcgzila
^bozâtes.Êt poft^câus'inotuitpoft rcductiomm
i iteftini i ppziasregionesfacile conualuerunt. vn
? laudo medicuscu? occurrit labozâti er coUicfl
^ Iter reliquas iquifitiones oe bec pcipua? faciat in
. ueftigationem. ^Tontinuandotertum adduccndo
2 caufas talie eminentie pter eamqfitcroefcenfu
jirbi autinteftinioi'ritg? bûiditatcspe çibquot;fupza
oictû eft q funt triuîmodozû .etiam efiiiiidunf ad
eos.f.tefticulos ftante oillatatiôe oidimozum tel
ruptura ftfacis. « boc ejc erpulfione nature fc e%
bofierante z fupple intelligaf etiam idem Pc ven
tofitate.qz apertisotdimis vel foluto fipbac fieri
poterit ipi'' oefcenfus ventofitatie. er qua ftct bur
falie eminentia .lege If am «quot;p? vfq? ad illa parte.

autsencranturSSc^^J

3oar.?2,Xbeifir immaginafé vna nouâ cauta?
Dillatationis pidimozû. quâ nô ponit.p .21. f.erica
tioné valTozû fpermaticozu? ab annofitatc «fenc
ctute vcl alia câ ericâte.« er boc vt oirit cmpliâ
tur fozamina acddétaliter .tamen oicef aliter q?
etiam a tali caufa.ericante 5bùf Picta fozamina
zc.'^n bac parte fupza Piuifa ofcqn£addueitcsu
iasDifpofitionumfimiliumpifpofinonibusruptu
rarumvttumefactionis ofley euenienrie «on ejc
ruptura vel reUflatione fifacis vel apertura pidi
niozum vel aliter pÔt itroducilra vt m bac parte
00.21.vellit remoucre oubium qô oziri pclî'et.Tlâ
jjictum éfupzag? tumefacrio burfaliseuenitppt
oefcéfumei''qôfuitcomentu? fupza fipbac ante
folutionem velrela(Tationemei^poflquot;etaligsPice
re puenit ne ab alia câ $ ab iftie « refpondet g)
fic.qz ailqn gue nire pôt.nô g oefcéfum alicui''co2
pozis qô recipiaf i ipfa burfa f? g mâm ibidé pau
latine côgefta? aut aliam câm nô.pefurfu3fluéte
£t poifet fcôm boc Piuidi ifta pars in gnq? gticu
lae fcôm gnq? fpàlee cas quaeadducitin tcrtu*
S? legédo Ifam côtinua Pirit pzio gp fupple hvi^
tates gcncranf apud eos.f.tefticulos ppter fri^
ipozû « conuerfationé fanguinis ad aquofitaté.i;
qô ppter oebilitaté côplcrionis tefticulozû a fr»
giditatevndefanguisad tefticulos trâfmilTusro
tus nô côuerrif i fubftatiâ ipozû.f? aliqua gs ifrt
gidafad nâ?flcgmatice bûidatiecû'q vf n-iftû co
ucnire .xt falté z forte meli''id fugfiuû cqu? figt;2
fiuit oigeftioni tefticulozûp ipozû nutricatione'f l?
frigiditaté côpleriôiscozûnôifenfibiliter refolff
tur ficuti côp eriôetêgsta velcalida tefticulc««

ymoibipaulâtitteB^jâ cogefhoms muItipUcaf
xmde fit cminctia aquofa z cuj ifto mô glofandi
noftantoiffïcultate6qft9ntlt;â pzimo movtjin
teUigétil3 pzim' mod^côfoîmioîfittejttui. J£t ad
ditteyme.

€ttbîtaircacciclit;ar„^

notâdûqjiftetcj:t''oupliciter patif môj îtcUigeiï
'liîimus é qgt; ifte biiiditates î ofleo reperte g viâ
pauiatine eôgeftionis foztalfis nô generanf apud
tpofl tefticulos nec î paniculo intrinfico imediate ,

orinéti fj foztaffe gcneraf i paniculo ettrin
fico.i.îcôcauitate media iter ejctrinficuj î itrinfi
eu vt iter paniculû miracb z fipbac z fic repcriû
turcircùdate i paniculo ppzio rcceptiôes fupflui
tata ad Diflierétiâ paniculi iteriozis.g vocaf pm*»
tefticul^exquo nâliter oillataf z magtiificaf ad
t^titaté tefticulozu tnj.foztafle igifaccidit eis pa
niculus ppzi^a-generaf i paniculo extrinfico zc.
vel alit itelligatur.vtQ) talTs emihentfâ bttrlaHo
aquofa Ijgeneref apud eos tefticulos pp frigtis
»Poîutcôuerfationéfangiunisad aquolitate nÔ
tnnecefTariotangit ipos tefticulos fmo foztofle
accidit cis bûiditati'b^. panicul'' jpjpti^A. vt recô _
danf i fipbac vel cbifti jppao.ita çp na f m $ pau
latine multiplicaf talis aquoïïtasftccônnuoeaj
coopit quodâ paniculo ficut étfit oeglandulis
béntib''ppriiifipbac vd ppziâ cbiftils-n.otinua
tur bec aquofitas itra paniculû imediate tâgentê
tefticulos.nô tamé ipos côtâgit qz iter ip5 panicu
lù é ali'' panicuriclufus i quo ipa claudif. î boc
fatis é poflibile. HtboccgjOixitfoztalTc accidit
eis paniculus ppziquot; oeinde côtinuâdo pôit aliam
câm taliscminétie nô p vtâoefUixusoiccs.

»fta Ira pôtoupliciflegi fedidum gjouplexlra re
perif nâ vnabîVbiécâ-rc.alia bj nifi eft câîc. ^
'Ç»zimo mô legedo é fcnfus g^.ppter câu5 vcl pcuf* '
fioné factâ circa ptcs oflei oefluxa gre gzofliozi z
reculéta ipi'' fanguinis ad ocmû ipius burfe fiet
bcria talis btjidirat fâguinec ad fufcû oeclinâtia
«tâdéfietbemiafaniofafincoefluxu.î fic élfa
dara.îfcôm bûcmôjpoflet fieri.ét bernia talis
apparétie g viâ oefluxus facto câu vel percuflfïo
ne circa partes iguinis vt?,©? ^tuj ad pnslega
tiir vt Dictuj é .Si vo If a iaceat nifi é fenfus gj ét -z.*'
quot;'fi caufa fit gcuflquot;io aut cafus a ^'^(epe fit beria
talis môi g viâ oefluxus tamé fcôm môj oictuj fu
Pîa De bernia aquofa g viâ pauiatine côgeftiôis
J etiâ fcôm eundé fieri pôt bernia pg buiditatej
^nguineâ z feculétâ qz ftâte oebili côplexiôe tc
«ti«lo;z a frigidirate illa ps fanguinis feculétâ q
reaecaf a digeftione mebzozû q vt plurimû tran
ntj fozdirié ctitfs a côplexione tpo:ûtefticulozum
noexpellitadcutéfmoibidé pauiatine agzega
tnr vt tâdé fiet eminétia manifcfta burfalis tap
pellari poterie bernia feculétâ vcl mellencôicar
Jcôm bûc fenfum ét ftat dara li^a z ifte raod'' mi
bi magis placet qz bernia fanguinea facta a câu
*cl gcuflîôc vt plurimû é g viâ oeflujcus î nô per

pauiatine côgefttoms de Qua ê î |gt;poiîto fmo
Sequitur.

0utöeiitofitasS.Är4'

tofitatc iftatiua n g via oefluxus fj g mô5 Q oict'
éqm ftâte oebili digeftiua tefticulozû certa bui
diras B viâ oiminute oigeftionis vétofatur qnon
refoluitur ab îpotentia vtutis.îfic pauiatine coti
grcgatur î altero pam'ctilozû ofleft fit eminentia
z oiftenfio tc.£t addit qôdâ apparéter iperrincs
curatiuû oicens qj . ûfiqj ofert curatio cuj ferro.
Oi t fi videaf ipcrtinens tfi recte côfidcranti bj
ad pzincipale itentû gtinentiâ.ûuia ad ecclaratt
dû q) qlibj talis bernia ô qua pauloan otctuj eft:
f icri poflît per via? pauiatine ogeftionis oixit qô
qnqj confcrrct curatio cujferro:t.curâfuflîcit g
fozatioofleicsm ferro.vnde euacuata maoten
ta fiue fit aquofitas fiue ventofitas imediate «g
nâ'm fit vera curatio qô non eflet fi talis einentia
penderet a mäoefluxa velagtioneoidimozuj vt
ruptura paniculiîc.qz vitra perforationej cum
ferro z euacuata ma oiuncta adbuc ad cure per
fectione; multe rcftâtîtentiones curatiue vt infe
rius latius-dcclarabitur ct fie intelligenti psçp B
diceneft medium pzobandum id qô fupra dixc
rat uel fi placet diet pôt qô norâter iftum textum
pofuit tit declararet unum cui^oppofituj côif cze
ditur ut.f.qô non o^bernia ttentofa eft curabit
per plura rcfoluêntia ûelcxicantia intenus ixïej:
terius applicata cui^ôppofituj coirer crcditur nâ
ut ipfe dixit qnqj^ferf t curatio cuj ferro.i.ad eu
ram eft neccflaria perforatio cö ferro î boc é ue
rum in uirtute debili ubi natura non^joteft bene
actuare medicinas. quo cafu illa medicamina
nonfufiîduntîtunc eft neccflaria perfozatio^
tunc iftc text^ non refertur niTi a'd ventofâ magtg
tamen mibi plj qô pzîo oixi.oeîde sdducédo aliâ
câm apparentiefifis bernie ex oefcenûi oixit qô
quâdoqg nafcitur- illic caro addita .i.q recipitur t
àcauttatcmcdia iter miracb pellicûtâ extrinfecl
z fipbac pelliculâ itzinfecâ adbercdo.f.alteri pel
Itcularö vel iter fipbac z tefticulos etiâ alteri eo
rû iberendo qô aût ibidé poflît caro gcncrari ma
nifeftum eft cum ex fuperfluo alimentii oi conca
lûtate poflît caro addita gcncrari oixit onterex
plicando aïs câs igzofl'arionis oflei qô qnqj ingzo
fatur ofleam.aut induratur ex apoftemate. autquot;quot;
pinguedineqranïl'atur rmiciz noiatur bernia
carnis p intellectu bui^particule eft aduertcn qô
ppzie dicimus oflfeuj ingzoffari ex apoftemate qfii
ipa fubftâtia'pellicularis apoftematur fiue intrin
fica fiue extrinfica ficut et reliqua fimplicia mem
bza apoftemâtur ct bec diftingui pôt ab illa emi
nentia q fit g carnej additâ qznlla fecernitur n'ftî
cta a fubftâtia burfalinô ficafitfecemirun'fta
apoftemofaexpinguedineetiâiberétcfubftantie
pelliculari pot rumefieriburfa ct bec plurimâ bj
côuenientiâ cû bernia jirbali qz ita tactus buiifs
é molts z aliqualitcrsiequalis pg îcqualitaté pin
guedints ficut etiâ-in jirbali vel inteftinalt qusjrû
Vtraqjpwpzieoicitupvcldici poteft ramexvts.

.b5

uifiim ê t (deo dip't qî afltmilatm rami'ci. Se
cundo notâdû qgt; ejc «ta particula noiatttf bemia
carrtiainuit.d.à.qd non folû illa q pcdet a cazne
addita appcllaf bemia' carnofa f5 ét illa q pcdet
a pinguedine t apoftemate ppter fimilittidinem
quâ bibetcum eadem. Xeitiono.utclartusin
fra uidebitur in cap.flgno? ucrfusfinem qô nÔ fo
lum appellaturbemta carnofa illa q fit per addi
tio.tcj caznis ipi buzfe fj ét g additioné carnie tefti
culia z nô folû talcs fj étq fiût ey magnificarionc
dicto? mébro? ejc îpotentia pofitiuc uirtutis fient
fitinTpofaicaalto^membrojîfedfolû bic cypli
cuit cim utplurimû euenienté uidebis inferi*. 'Po
nit oûter unamoclufioné generalé qô.f.fic oictfi
eft pofle generaritumefactôm in cflco nonp oe
fcenfum alicui''matenedeozfumf5gfclam ibidi
paulatinâ materie ogeftioné ita fimiliter euenire
pôt z inguinibus qz î illis locis uacuis euenire pôt
eminentia z tumefactio p ueri ruptura? z defcen
fum alicui''reiuelmater[edefupcrfiuefit sirbaC
fiue bumozalis uel alia buiufmodi. £t uenire pôt
ét talis eminentia nô p defccnfum materie oeojfû
fj perpaulatinâ ibdem ogeftionej fiue fit apoftc
mans fiue nÔ apoftemâs ficut z ftipra dictum eft.
de bnrfali câ qz eadé uel fimiles câe otîgc
re pût ad tumcfactôm iducendam in talibus locif
ut in ofleo ut p5 inteUigenti boc eft qô dipt in ifta

bernia fereicJiffëzcntcr'pót guenire cxtumefactio
neilla?2 uena^^g materia dcfurfum uenientem.
r gg mâm ibtde paulatine ogeftam ut pj, Scôo
etiam de tali bemia fecit fpecialé mcntionej poft
berniaj ueram z non ueram .qz ifta quodâmodo
diuerfa eft ab uffifqj illa? .^n boc eni ille côicàt
ut inteftinaf-r jirbarc): una gte z camofa z apo
ftemofa ex alia p utroqj ca? fieri pôt g pnria j ta
lia materie in utroqj paniculo? ut in fipbac inte
rioîc appellato didimo z i paniculo exteriore.Tîi
pdilatationédidimiintra ofla femorisrecipipôt
tn paniculo tnreriozejirbus uel intcftinû per rup
turam aût fipbac recipi poflimt in para'culo exte
riore jirbus itd inteftina vnde non oeuentent ad
otactum tefticulo?.;5n boc ét côicant bcmie ut
plurî'mû non uere ut camofa uel apoftema qz cq
lit cr fieri po(Tiint in paniculo interiore z ejterioze
fecus aut eft in bac bernia uenali ud uaricofa qz

boc folum fit per pfittam materie otcntc îpanicti

10nbsp;interioze ut ad intra uenas otétas inna didimo
z paniculû intezioré z fic diucrfa eft ab illis/lîût
bic ét aliafpcculari fj ifta fufiid«t.f 0 ofiderâdu j
q) non folû tumefaaió uenaf fed ét artariarus fa
ciE banc berniâuaricofam cqualitcr enim appaze
re pôt tumefactioex repletione uenazû z. artaria
runiipcr bocergoqjdiyit rcplentur uene intelle
yit ucne uel artarie.ft boc ipfemaniftftettin ff
ne cap.de fignis ubi ponit figna iftarû diflinctiôîî
lego lram.Êtqfi3iflantur ucne eiua.i. tefticuli.

€tqBandoqjmolifi;fe':?

factam in illa pte. Êt duririee gdcm folicult te.
Siccôtinuatur adpccdétia.Tlâpoftq; ors Mm\
pofucrat tree cas igenere vn fit va bernia tiirfa
liep vil oefccfus materie vtpg agturâoidîmozû
z ruptura paniculozû z moUficationej coziidé vtî
pzicipiocapitulilt;rî)iiter occlarauit mcdce qmb*
adagturâDidîmozûTfld ruptioné paniculorûfc
gtur .boc bernia burfalis poncdo etiâ ces barum
rupturarû.iajnbac gtep cóplemétooocfrine.fe
quifoeclarâdo môj.quo gg relie, flationcj panicu

11nbsp;tltû fit ét bernia vel oiipofitioci fins r cic it qj
qfiqj molificatur fupple panfcBl^fipbac molifica
tione vebemcti abfqj rupturaqz plcngatur zc.

llk'I.UIII, IU

pza fimul oeterminauit re bcria g ags iirâ oidin-.o
rû z ruptura paniculi z ml^ta îtcrmtrcéc'o tâdé fe
pcratij ô bac retcrminauit « iô é qz ab eiidé ciia
pendét vel pcdcrc pofi unt agtura oïdimorûcru
ptura fipbac vt a vétofitate ipcUéte cd picnctû z
fozti vociferatiôe z ab ci véttie ccpflîfe z multa
alia q cqualitcr cépoiit caufe agture z niprioni
paniculi z iô côfequércr ce cifdé oc terminai û c ft.
câe aût mollificationis z rellcflationis n-rtiî 5rie
funt câis rupture q;bumcctatioq c cl mollifica
tionis paniculi é îdifpofitiua cà folutionie eiufdé?

lt;nt M iÂnbsp;is., r,-......-.« ______

^nbsp;vv •'^ivtl «»nbsp;lt; I

turâ 3irbi i fûdo poflimt fieri bernia z ramex-z ta
lis nô pôt fieri gg relaflationé paniculi vt confide
râri patcbit.be tamé câe funt jjfuafiue. Becvdo
notadn gmolificationé paniculiex mâpanicu
lucôpziméte pôt notabiTitcr paniculus âpliftcarf
z oiftédi côpzimétib'' S jirbo z ireftinia paniculû
fipbac î fundo vétzis fupza offa femozfet ipoexi
ftéte molificatiooiftédef ifi-a paniculquot;'« ampliff
cabif îcôfcqucturîirbusveliteftinavcl vn-aqj
z recipienf bec oîa in burfa tefttculozuj intra tni
racb z fipbac.i.îtra paniculû inn-tnficû z ejctrinfî
cumqroûter plôgabitiir oflcû r îtumefcet-rfic
aifimilabif vebernieoicteramejc.oe qua vtfu
pza oictû é ocfcédcntia dcozfiim uem'unt ad otaC
tum tefticulozû ad quem otsaû talia dcfccndctia
oeuenire non pofl'unt zîô eiî apparétia tm cflîmi
latur z hoc é qô dijcit te^fud fi placet pot aliter
legtlfam ut beclfa otinueturcûfatiaimediate^

cedent} qaomâfapra mamfeflâs cas vfï fiût fircs
apparetic uens bcrnijsßtumdefcenfiisq tanta n
apollcmatenel camo
quot;täte ibide genita fadenrib''apparéttâ zc.z dijcft
^qnjmoUfïcaturfupple burfa uelolTe« tantum
^f:» raptura r fupple abfq? defcenfu alicufrei
jWurfqnt î tn pwlpngatur.f.ofTeû ab bumiditate
mtriiifica ip« et afrimilaturbemie iterum t fic é
^ra Clara magis tamen placet pzima fentcntia

€tqaandoqîacciditSi,?«4

Kmapali8cap.in qua .d.a .oparat quafdaj fpéa
ruptura? admutcem -rduofacit principality
quonta pamo ipc ^parat aliqs fpés rupture in fa
wiitate'T oifficultate curationis ejc pte ei^qô defcc

dit Pa ps indpit ibi in fine .Êt fdas 95 ramW ititc

•rmozfi Tc.pzima adbuc in Duas.quom'â ipe prîo
j»paratruprura8 fupra tefticulos.i. cmincntiasfi
we fint drca fumé fiue fupra ipj ad illae rupturaa
«el cminentias q utplurimö fiuntjcirca tefticuloa
wdoffcum.Po oparatruptuzas fupra teaiculos
fac^s inter (e Pa ibi/êtilla q acriditfupra fumé
^c.öicitin primo Dpcndiorupturas fuper tefîicu
wsfactasadcasq circa offeuraftimr in malitia
pqui^l^açciditrupcurafupza tefîiculcsr 0
^tt apWinguina t qô eft fupra ea in fumine z
«It malorum acddenriu t in duobus emontoriia
•C«ointelleau pazn's pzimo intelltgendum qô
Ric ut ena alias fupra notatu efl pczrupturas in
«iitgitcmtnenriasitautbic op.iret cminentias
q ^ra tcfticulos fiunt ad eas q circa offeum tc.
eft ezgo fnia .d b g, talcs eminentie fum tefti
ciiUteutplunmum funt malo? accidentiû reibec
tn ftlazum que cizca tcfticulos fiunt.'^odcclaza
h^s eiquot;e.foadufrtendum qôljeqlirer enenize

pomtaugmetH3imiracb.8.teftiniiosvfu8umbi

quot;eu u ipo Hbilico PB mâm ibidej paulatie aaefti
nue fit aquofitas fiue ventofitas fiueali^bumoz vf
«poftema fit etil z i ofTco vt manifeftfi eft trdlioé
n vtifra patebit in capitulooe augumcnto vmbli
quot; tamen eminentia vel augumenrû factu? fubito
2 receptionc noue materie î quodaj receptaculo
*tîirbivdinteftinozûpBexicû eozua ppao fitu
'«pzaqnâeminentiâvd augumenta ppzie cadit
nomen rupture vt fupza oicttij eft talis nôcquali
«8 eaenit in miracb fupza tefticulos z in ofîeo te
'ticulorû qtn taf eminentia tefticulo? î burfa eue
nire pôt ppter ruptura? fipbac z ppter oillatatio
neoidtmozû T ppter mollificatione?« relafTatio
quot;^fipbac oeozfu? vt fupza vifum eft. fminétia
sut q fjt in miracb fupza tefticulosfubito vt in fu
^ vd circa nô bene fieripÔt nifiper mpturiipfl

«9 fipbac vtcofideran oiligenter manifeftum erit

110 eminentia ofTei ex aprfoneoidimozû vel rdaf
latiojie pamculi fieri pôt fine mâifcfto oolozelcmi

n wia aut facta ejc raprara pam'culinô fit fine 00
ioze^eq?finealiqnalioolozecÔfcrHafreliqaHté

ne .Jnde egjeminétiefupza ofTeö facte fût vtpr

rimu maloztj acctdentiûqz oolozofe refpccfu emi
ncnc burfalts dico nota'ter vt pfrimfl qz ét eminé
na biirfalis facta ej: ruptura paniculi é cû ooloze
fie î illa q fupza fumen et fozte maiozi. S?qm vt
plunmufit talis eminétia burfalisej: oillatanôe
oïdimozû vdrelaf^paniculiîc. ^deo côclufio

Do.a.apparet va.Xertio notâdû piteUecru illi^ ^

tcrmimfttme.q,fcôm.o.2l.ffiuonigt;Mis.SiVméeft

caro yrptngucdpfcmqzis.f cmur aûtéps vétr »

tçrminata UBiusadradicèBrge inviris.Êrec

^«'quot;'i't quot;îPfnra

. .^mentta fupza tefticulos 7 guenit fupple ocâ

rupttizaapudigiûna.f.fïtcircalocaoictTvacS
velemotoziacôiternotataîqôc fupzaî Itimie i
« etienit qnq? ipa ruptura.i.emincmia ppter r ,
ptura no circa iguina tâtn f? ét fupza ifume t fun

fim tcfttctilosémalozûaccidentiô vrSnmuf
refpectueminentieburfalisvtfupza tóéflS!

Iît tUaClUe Jl^c tpecôparatrupttî
^ Y w« vjjviv rag vd eminenttas fupza tefti
culosfcasiterfe.-rpzimoîeo qô magis vd min'
euemut.fecûdoi accidentiWecndaibiT oc nô eft
ejrrupturaoepzia pteûicit.çp illa ruptura femi
nentta vt fupza q accidit fupza fumé é pazfip râro

pcoEattoneadalias.ftippleqfiûtc/rcaigmnar

adduatrocmoicensQtîi ille locquot;. i.fupja fumé fu
ftentat^e laceztis.ftqô fub eo.f.fumS Scaquot;

gmna eft tenctur cjcrremitatib^certoîz.rôfrôn
ter rfiderur tacite Dubitationipoiretaligsoicere

z m tatu opiasrupturasfupza fumé fcàs ad cas
q area iguina pot neî ipefamin e eé ruptura ô S
pofTit cn ahjamp;fieri opatio z rûdet q? fie oicens £t
qnq? acciditfumini augumcntû t eft ô généré ru
pture ttcrû q.f.eda?raro fit refpecta carû q circa
iguma î ppter candc? câm.Tîotandû p îtdlectu
pris qp cozpulentiâ mufcbulozû ventris eft çâ vt lî
jpb^ no nimia extendi pofTitvtfupzavifu? eft in
capitulo fupioze funt ergo mufcbuli cfi fua carno
State z cozpulentiâ câ impeditfua raptuze panicu
ll flpbac ct ex onti tenuiras mufcbulozu? et ejctre

mitâtes dus vt cozde minuspzoWbent folutioné«

ipfius paniculi ct rupturam cu?igiturioirecturtt
ventris verfus fumcn per totum cjctcndantur muf
cbulilongitudinalcsverfusveroiguina termina
renmr mufcbuli tranfuerfales ad cozdasafune
riozibusoppofitis angris oefccndenteset aliqui
mfenozibus ozigmem fummât fupza inguina ma
gts œiginantur vt pat« fciéti fitum mufcbulozuj
Vteftetia oictuîfupza ôanotbomia ipfozz £t hoc

înmtDotnimwMui.feqtutarqôfadliuefitrvpnt

ra circa ingmna qua? fupza fumen vcl in fumine.
•pgt;zo hoc et facit qz iteftia tnagisgjauitanr i fudo

uentriafcôm ?muitem fimm bommis cum fit rec

teftature cûca medium ticmris .et ideo fact
liu9 rûpitm fipbac inferius^ circa mediu t fie za
ro fit ruptura fup:a fumé refpectu ciquot; qcirca igm
IU qi éi magis grauitât inrcftina cizca emonrojia
cjs in fumé eu fmt magis dccliiûa ppter ct difpofi
tioné mafculo? fegtur tota oclufio.fct boc elt qj
uoUiirin toto tcpru lego If am .gt illa q accidit.s.
fumé eft parûper raro idé eft per oparationej ad
alias fupple q fiunt cizca inguina uel m ipia emo
toriis î adducit rÓnem dc boc dicens qô boc e lo
qzillelocus.f.g.fuméfuftcntatus eft lacertis.i.

mufcbulis.f.longitudinalibusîideofupplc difti

ciliter r ûpitunfipbac x qô fub eo otinetur ey tzcmi
tatibuslacertozu.i.locus circa inguina no fuften
tatur mufcbulîs fed folû cozdis mufcbuloruitcr
quas cozdasnon eft caro media x ideo facilitez
Ibidem pôt rumpi fipbac deinde rndcns tacite q
ftioni dirit.Êt qncg accidit fumini augumetum z
eft de genere rupture iterum quafi uelit qgt; talis
ruptura ét rarius fit $ circa inguina ppter câm
fupradictâ ét .ppter minorem ibi cife grauitatcm

inteftinozû^circalocainferi^a.

^t omne qnod cftl^rXSll

turasfupraorîeûfjctafl inter fe in accidentibus
£t oicit qô ois ruptura fupra fume.f. uerfus ptes
umbilicalca eft malozû accidennû x parue addi
tionis-r non dolet in principio.i.non eft intefi do
lorisin pzincipiorefpcctu.f.illarum que fmntdr
ca inguina x adducit rônem dicens quoniâ eypul
fum in ea.f.ruptura facta furfum .i. receptum in
orificio rupture facte in fipbac fiirfuj funt »quot;«fti
na minuta .i .graciU'a x funt oprcflà coarfata x co
artant fecem .0t fupple fic patiens euonit eam .f.
feccm X eft ejr genere ^lleos.i.ad banc difponej
utpUirimû fequitur illeos x accidentia d'gt; fcquûf
uterinquietudineeiusT anguftia eius.f.illcos
non polfe multum inteftina intumefcere nec dita
tari per bocetqô funtoprelfa.i.fortitcr dorfo al
ligata non poifunt ultra pprium fitum multum -i
pelli X tjfcquéter f m ipo? muUae partes non pfit
recipi intra orificium rupture x ideo ruptura ip«
non eft multû dilatabilis e contra uero eft oc rup
tura infcriori qz inteftina fum grolfioza x latiora
ïDultum ergo poifunt dilatari x extendi a câ ail
qua intrinfica ut puta a uentofitate.ideo ad ipojs
magnam dilatatôm magna pôt fieri i fipbac rup
tura non funtét coartata .i.fortirerdorfoalUga
ta ficut fupcrioza ut.8.oictum é de monoculo. io
facta ruptura faciliter quoad ipozuj multas par
tes recipi poifunt in ruptura x ^fequétcr dilatabt
lis eft multum ruprura ideo eft multe addttiom'fl
refpectu fuperioris que fit.Êt ej: boc fequituz pri
mo darum uerbû.d.S.cum dijrit CUfupcrior rtt
ptuza non dolet in pzincipio fupple refpcctu rupta
re infcrioris. Êt boc eft qz parua fit ruptura. qm
cjcpiilfum in ea funt inteftina minuta. Scgtur
fo alia principalis oclufio quâinrcndit.f.dc rup
tura fuperioz eft facilius curabilisqj xc. Bt infe
rioz oifFidlius qz fuperioz eft parue additionis qz î
teftina minuta funt coartanda x inferior magne
additionis ppter oppqfitam câm etiâ pzo boc fa
cit qz ut .8.dictum eft inteftina magis grauitant
deozfum uerfus inguina q? uerfus furfum. Se
quitur tertio qô qz ipfa inteftina minuta funt ftzic
rioza et minus eytcnfibilia qô ideo magis coartât
feccm in eis otentam .vnde inteftina talia in rtip
turari*cepta ita fecé coartât ut perfecta fiet clan
fio T oppillatioi^zum inteftino^ mapme qz ut
fupza dictû eft talis ruptura eft parue additionis
jèt ex boc ocluditur qô licet fit parue additionis.
eft tamen magis fufpecta x prauo? accidentiuffl
refpectu inferiozis qô principalilfime in toto tejc tu
intendebatur et fic ppter forte? oppillariôcm ba
betis eam cuomit fecem. et eft bec palfiocyge
nere illeos qr eft una câ illeos.ficut etiâ ruptwa

SÄ

cillabtii'cap.d.^.oparatqfdâ fpés rupture uelnbsp;auic.oparsjHin'ii malttia accidétin -r curationfa

oerijie mter fe in facilitate uel difficultatc curationbsp;ut fumpias ex pte fit''« ex parte ei^qô defcendit uf

n!scj:pteei''qôotineturuelDefcéditpofl^inptcnbsp;recipiturpenesaliosauctoîesetiam de ipie ber

uißiore opauit quafdâfpésipay in malitia ex prenbsp;niis.alie fiunt i)fideratione8 fm quas fumitur fa

iK dca? ruptura? z breuiter dixit i texru.Êt fciasnbsp;cilitas fine oifficultas cuîaîionis q tn oés pa'ncipa

gquot; Janiex îteftino? î jirbi é egzitudo fort is difticitnbsp;lirer attributioné babét ad berniâ ex ruptura pé
töuis fit pua« ramex aq é egritudo iacitz fi fit ma ^ dentcm .Tlâ qdam fit oe ea ofideratio fumpta e%

Sna. -proicellectuprisaduertédûgj.d.a.i bacnbsp;qnantitateefutfifitmagnauel parua ruptura.

ßte acctp;t iftû termina ramex ppzie 3 ut .e.diccnbsp;2lli3 fit ofideratio ex tpre ei^ut fi diuturna uf mo

o-mir folû df de bernia in qqô defcédir dcorfumnbsp;.......

dici tpris.Slia fumitur in relaffatione ipius ad in
firmûî ex parte oplexionisipi''nâli8 uf ex parte
etatis ut.f.fitfirm''fit calidc-rbumideoplexionis
uel ftigide z ficce mclanconice uf fi fit î etate pue
ririeuelfcnecrutisuelmcdie-r be ofid«ationes
apuD aucrores dicte funt accidentales.'^ccirco ô
bis nonfecir.D.2l.menrionë fj bastn fùmiturfa
cilitasîc llamq eft magna antiqua un corporc
Duro uel mclanconico in etate fencctutie nun$ g

^ uuru uci meiancoFHCo UI ecatc lenccttttiemmcpD fur^-
Pîimoqz ex certa oilatarionedidimorûéc parua gt;irniedicinaefaiiatiirT forte nófanatur per manna '

Buenirepôt magna eminétia ab aquofitare ex q
dilatatôe tnnon fieripoteritemûiétia burfa fuel î
t'ftinaf.cûfacili''fitmiilrâaquofiratép aiiqô rc
ceptaculû ueluiâdefccdere ^fubftâtiâ inteftinî
IIIquot; 5ùbi igitur apparéte eminécia jirbali uel itefti
nilt z fi fir pua maiojé tn facta dilatatio didimo?

certa eminentia burfali aquofa magna ideo
aimcili-'curabitur jirbaliscû maio: fit dilatatio

Cenbsp;u...-Oj.-«».______. M .

îc.Pa cabui''dicti eife pot q: curatioraf bernie ;.-^intelligâtui Oés auctoîeecûdinbsp;^^ -

aquofealiqûgficiturunicaircntôemcdidnali ut j-acurabifeftpermcdicinasinteEigatuiTe nera T^^'^/

j-a curabif eft per mcdicinae intcEigatuz^ viera'^^'^l
ruptura z poft etaté pueritie z maxime in cozpozc v
non notabilirerhjumidoqzoc ruptura exrelcïïat_ .
paniculi mulrict fenum curatifunr per medicinas^}
C^tcurauiegounujafTincmeumfexagenariujcif^^^nbsp;. ^

medicinis tâtum z cum dcbito ordine dicte z qui * ^nbsp;o»'

fteteratmulrifannisficoifpofit''fjfuitexrelafTanbsp;f-^'ifir ^

tione q facile curatur pcz mcdicinas ut dixit 2llic
bas z addir.£t banc curâtes Qdâ cû medicïs vaj

............... vM.i.^/i.no viiiinjjcii fipbacdifrtiptcmcurane putant-rerrant-zBtotû

«pus utj iô difiiciliorerir iftozû curatio utj.teztia peruenit gg nô diftingucre recreiter eaj q fitex zc quot;
caeife pôt ^édcdazariuapzreqzbczniataf aquo laflrarôc-zeajqfitexniprura.Êfttn aduertédu?
ja utplurimû ctiraripôrcû medicinis localib''ex Qjfirupniraétfitfarisreccnsîcozporepuerilifcd.^t-J.'Y ß,^
iAiAi^^...-.nbsp;fitcorp''mclâconicûou? exßteoplcxionis ui'x ûà. J^^

fanaturg mcdicinasggdebiltraténutritiéin tali /'
bus.£t iô î boc oebent medici effe multû curioft

z oiligcnres ante$ cuzaj alicuftaliu fiifdpiàt po
terit.n. fcire recte oftdcrâe facta fohitiôe i fipbac
cjs paticntiu fit p medicinas curâdquot;« gs rdiqnd''.
qd nô aduerrût côic bui''minifterii magri.iccirco
fepe fallûrur.Sjiâ poft^aliqlitercifgrelfifum''
venio ad Ifam z lego eâ.Bt fcias qô ramex itefti
no? Tjirbi.i.eminétia burfaf exccfcéfu aliquozu
iftorû pg agirom didimorû.Êft egritudo fcrtis di
ficif.fupple ad curâ.Quâuis fit egritudo parua.ir
eminentiafitparua.ftramexsquaeft egritudo.
facilis -rfcilicetkfit'magna ideft eminentia burfa
lisab aquofitate ueniente deorfuj per dilatatio
nem didimozum eft egritudo facif fupplc cura
tiôis et fi fir magna taf eminétia pg câe î prio nofo
ad'ducras.Êtfic ad laudé altiflïnû fniara é If a .c.

'«frut.à.uifumiôdixibic.ppriefumi iftum ter fjrcftatggfacili^memorieomcndaze ut capitu
™iniim ramcx.£t fie é Ira clara .fo intelligendu? lum .£pilogem''.d.igirur.in cap.qz ci'pricipal'
.P3piemctodoc.Qîj)ptcrba8fpc8bcmiequ80,d. intentioiboccap.fuitdcteriarcoebemia bnrfali

liera per iriamdefccnfits materie defuper pomt.

prio cauùo talis defcenfiis rediicens cas ad tres
irigenercdiccnsqôtalioberniaque large appel
lari poteft ruptura ut ibidem oictum eft fit uel fie
ri poteft aut ruptura paniculi aut fecundo ab apc
ririoncucldiTatattoncdidimoriim aut tertio a rc
lafTatione t amplificatione ipfi'' fipbac continent
naturaliter membra quedam fupius precipue in
ppjio fitu.vn E qualibet ifta? câ? fluût dcozfum
-r ibi i biufa emtnétiâ mantfeftât.tzesergo fût cic
i genere defcéfus dco:fu5-Êtqm defcédédo aliqn
defcédés puenit ad otactû tefticulo? z aliqfl non
X bec uarietas facit uarietaté in noie bernia? oti
nuâdo addiditqgt;qdâ ifta? é appellata ramcj: ut
illa q puenit ad oactû tefticulo? alia appellatur
folu bernia me c5ita£ f 5 môn^i ejcpofitû z ibi i
ferebatiir pulcbra corrdariajomer dedarat ma
tcriâdefcendctédeozfujalièerplicando z alt$
fuppleitelligédo erpU'cado ?trbalc z bumorakm
fupple itelligédo îteftinalé dices çp talis eminena
uel diirities cadit t jirbo.i.pg jirbû tc.onter poit
câ8dcfcenaliciu''matcriedeo2fnm puia; dilata
tiôis didimo? uel rupture paniculi dices qi aliqn
fit er gculfione aut cafu motu difciirrédo ufcg ad
alil pticiilâautgnamrquasTfino figillatim po
nam tn tn eas coUige méte.oiîter ipe pomt cas ap
parérie fifis bernie ut eminetie area ofteû no per
uiâ defcéfus materie fj p uiâ paulatîc ogeftionis
crplicâdo fpcs taliû appazcntta? utqô quedâ eft
aquofa quedâ uentofa.qdâ apoftemofa TC.difciK
rendo ufci? ad illâ ptem. £t qiîq? é fitis tc. q
poftcg in genere declatauit qgt; eminentia burfalis
a duplici câ pcndere pôt.f.aut p uiâ defccfus uel
p uiâ paulatîc ogeftionisuniucrfalijat z boc ap
parere polie z î inguinalibus z fupple.s.fumé ne?
fus umbiltcû fifr .£6feqnter ponit cam hemic ua
ricofe fie fepatim qz é ueluo qdâ materie îter ci q
fit g uiâ deminis -r q fit p ma paul jtîe ogeftionis
fm modûttobisfupradictû.X'andéqî non erple
ueratntfi cas bernie uere g lu'â rupture ud agitîo
nis didimo? erplicat oiifercâsdiae bernie per
uiâ rclaifationtspantcHli «c.ontcr qj pauloantc
pofiierat qô taies cminétie fieri polVût circa olfcu
z circa ingiiina T.s.fuméut inlfa gua fequeti c5
parat bas fpés adinuicem t pzîo in bodqô magis
uel minus eueniutonterinfacultateT difficulta
tecurarionis z giculofitatemerito accidétium.di
cens prio qô raro fit zuptura. s.fumé refpectu illa
ru5 q fîûr circa igiiina uel olteum z adducta é câ
circa tejcruj onter di'rit (p ruptura .fupra fumej é
malos accidcntiu? refpectu ei''q eft mfra I3 fit mi
nus dihtabilis z oiiter magis fufceptibiT cure -ad
duccndo cas rc.onter ultimo oparat aliqs fpecief
uere bernie de qbus eft pzincipalis ferrao in boc
cap.diceusqô^îrbaltswelintcftinalis'? figna fit
cftdcteriozuel diflïcilioris curationîs $ aquofa.
î fi fit magna z addurî câs Icgendo.ft fic babef
tnmodt'cis uezbisotinuatio gtium cap.cum inren
tione ca? tan^ in £pilogo. 'Doffet autem in tali
ma ordinate magis z ftrictiuc ocludi ut.f. fic dif
curratiu' eminentiaruj circa miracb apparcntiiij
qdam eft burfalisqdam eft inguinalis qdam um
bilt'calis z qlibet talis pôt cfle dupler uel per uia?
paiilatineogeftiom'smaterie uel per uia? aliunde
receptionis materie z quom'a? plurib'' modis pôt
recipimateriaaliundeinoflTeo^circa iguina ut
umbilicu? qz a qcuncfe recipi poteft circa inguina
uel fupra fume? etiajab eadem recipi poteft in
ofleo T n eo ideo fufficiet nobif ponere câs taf emi
mmic in cflco per uiam defluriistar igr cminen
tia burfalis g uiam defliir^ aut fit gg ruptura pa
niculi aut gßdilatationejdidimorum in q cauie
àlie non pnt ouenire aut fit gg rdaflaiionem pani
culi illa autem qtaliter fit ut defccndens ucniat
ad oractumtefticiilorum illa fola df bemiat ra
mejc ftrtcre .z quom'a? tantu? îlla q fit per apcritio
nemdidimoîum ébuiufmodi.gfeqtuz qô qlibet
alia ut q fit uel ex ruptura paniculi uel relaflarôe
d? folû dtci bernia z boc éqô di'rit de prima p^rtc
£t quoniâ defcendés aliquorû dcôrû modcru? cc
pôt intcftinu map'e monucbulû uel jirbquot; fiue pa
nicurucl aquofitas uel uctofitas inde é qô quedâ
dicta eft jirbalis qdâ inrcftinalis.qdâ aquofa qdâ
uentofa rcducens qualibet bumczalé ad aquofa?
qz tn taf bumor cfle pot fubtir grofliif t medie fub
ftantie pot ét fieri diuifio oc bumorali fm modos
dictos. C aufe aût dicte rature paniculi ud, dila
tattonis didimozû cfle pcfliint itrinfice uel ertrin
fice ut uentofitas îpcllcnsuel opflio er pgnationc
z buiufmodi-zitadeejrtrînficisdicatur. ^nrrtnfi
ce autem funt dupliccs qz qdam funt difpofitioc.
qdam cRtctiue magis ocurrcntcs difpofitie aute?
utdcturorieqz ad dilatationé didimo? potentiïfî
me iuuat bumiditat tad rupturâ autem panicu
limagssferiritficitas.effectiueuero ocuxrci fun«
fîtes ut faltus clamor rifus lmodcratus.plant%a
Xime puero? caflusperaiflTio z talia oîa de gbus
fiipra.Êtqlibettaf auteft de recentifacta' aut
multo tpre aut magna aut pazua aut in corpore
pueriliautfcniliuel mediocri aut mclanconico
uelfanguineouelmediocriîfm bas uarietates
fumiturdifiîcultasnelfacilitas curationîs .ut fu
pra uîfum eft. JCaufa autem relaflationis panicu
li pzincipatr eft bûditas^babûdâs z bcc aut eft in
trînficaTancedensaut crm'nfica ut balneum «
bumectantia rcliq l? caufe impellétes quodsmo
do neceflario ocurrlt adoiftendendû dictû pani
culû 8.08 femozis intra ipm ofleä facta ât g uiam
paulatine ogeftiôîs.efle poteft aut bumozat-aiit
carnofa aut aquofa.aut apoftemofa .fecundû q»
Tin quolibet alio receptaculoquelibettalisDifpo
fitîo generari poteft.barum autem caufe poflunt
effe intrinficc z ertrinfice z oe întrinficis quodlit» J
genus malitie complejn'onis poteft efle caufa. vt
notum eft inteUigenti. ppta auté bas ouas riiffc
renriae eminentiarum în genere eft vna tertîa pi
cta varicofla.medie cuiufdâ nature inter factas
per uiam defcenfttsî factas per uiam patilan'ne
ogeftionis ut fupra oeclaratû é de oparatiôe emt
nentîarû alia? non burfaliû inter fe fiait opnruie
.d.a.ncqîpntis eftpropofiticum fub hoc nro
ozdine nonji)Hem€tercadânt. cum ét fatîe fupra

mum Dijcit de ruptura ingiunali uel umbilicali ô
quibus aliquoriens é magis dubium.tertio princi
paliter oftderandum q? licet illa ultima particula
■raddimrei''appariîio apud motût ôpbéirioné
anbdifpofiflïmûiieriftccturde uera nipuirafàc
tapfolutômpaniculi.f.îirbaliHd iteftinali ud
alla buiufmôi.Êtbocfiuefitburfalisfiue iguiaC
tn et boc côe ê ut i bernia p relgifatôm x apitoin
meafqz p motu mouétur materie deozfum x gra
uirat magis iteftina x jirbquot; è.fipbac.vn facta rup
turadefcedut p ruptura t aliqn magnificaf riip
tura X E ide dilatatio meatu àidmi p grauitate^
niebzo? fupio? p motû defcédijt g mcatû x aliqit
iîlferi''dilaratur fifr molifi'catopaniculo p motuj
et bihfafdefcefus paniculi grauitârib''magi6 mc
rrmf., - ........quot;J----T-......fupiorib-'.s.paniculu.SiTr x op cfl-dé câ? ad

appantio ^ ditiirei''aparitioapudopfrioHé8nbdifqz oMo

apud motu îopzefTieneanbeUtus. If-firokellecfO' «agmate.s.ftomacû r natura ia oprLSur
tupartisnotanduq7licet.d.muic.bic pzomitatfcL ipa deozfum t fie ma iiifeftatur ipa eminériâfrrtr
nobis daturû figna côia in riiptitris.i.que tn oibuf/I'nbsp;modozû dcôrû fuj^ius Êt er boc dx eimr

ipectebiis berniarû apparetit non tû fuit mes fua quorùdâ c) ad diftiguen bernià ex folutôe oaïf

Tt'ntoîhtm lt;ViPh'gt; liabcanerrpldn'cirrtcrliVfîrf» «^__-......T—

1..WInbsp;till, iiv.«. miMn iiîtr»uianbsp;Mw« v| «w«iuiyuci(i^Jtrnia erioUifnr ndinVn

9 oia bic figna pofita ouenire polTint oîbus fpéb*» U ab ea q ex rdafi atôe dicut f? ponatur oa?^«^
berme qz m bernia apoftemofa burfali in fipbac mpin*'« eu manu îtromittatur tumoz x omim^mr

-------- deinÊgercn-igaturTpcipiaturutttifiatrtaSf

deoiins anbelitû îpdlat fi càdât îteftina ruptura
c paniciil-'ut dicût îfic nô é rdaffat^j.n. œi pu
rardallatôexccidilatatôemeat'cadere pcffût
ut dictH e^Sî qûo pprie diftinguâtuz utdebitur î
pticula fcqnti anq? tû ipam eypon3m'','C;onâ vnti
Ugnu coe bis oib-'berniis pofitû 3 quodâ ilUiftri
doc.angltco qô tn mi bi empicii vf. neq? i mani
fefta fcio reducere cam oicit fic.St ejc lian-s fam
biiciftacigniscûtllegébemiofusfenfezit fumtî
Uliusigmsudlignorûftattoefcëdût inteftina -r
babebit patiés tortiôes ttollerabiles x rugitû i uê
tre et iteftims cû fono g audietur ab oîb^ i domo
circHftâttb''gcl fit de boc nos ipe cxpiamm. Se
^lar ego i pte diui.i.fcti Zomeiudicia lego If am
Stgno ai:t coe rupturis pcipue.f.g uia defcefus é
addttioapparcs.t.aliquomôud aliquo tpze fen

.....lïnii «.iwnbsp;t lucu c n pio eo te fii igt;pbeubiti8 et fentitur fipbac îtrfnfecû et inter

pore non fit apparensfalttm î^iquotprefitopbé ^miracb.i.3 medicoét erercitato dû occultatur
nbilisut bomine facto recto.Secundonotandu? ^ aifnmmmeinsumlwxc.fentituretc. £t addi
^•ci.autc.in bac parte capituli principaliter inté tur eiusapparitioapud motû et opbefTione anbc

quot;lt;i ^^nbsp;iiium Cl ijppiiiionc anbe

lit'.i.addif uf manifeftatur fcôjcjrpofitiôc? ut g

€teinsquccft^cÂ,à

auic.pomtqda figna mm^côia fignificâtia fpâlcs
rupturas fumpta et ex pte câe defcefus et er pte

materie et pzîo ponit figna oiuezfarn ex pte câe de
fcenfus fcôa ex pte matezie fcôa tbi.Êt lîgnu enta
q e ex iteftinis.Êt ponédo figna ex pre câe defcen

fus et prio ponit figna ex pte oilatarionis meatus

fcôo ex pte rupture paniculifcéa ibi. Que autem
e pp lUud Tc.legcdo If am otj'nuâ de ambab^ pri
rots pamb« prio ggt; ei-'q ê jîpter oilatationan
meaf'fignu é q» appazet païUati i olTeo abfq? mo
tu laboziofo etuocifeza tóe et aliis et é zamer tcfti
ciili aicit ont.ûueaûté ppter id qô c.s. é rp dif
ruptionem jjculdubio et non confcztei exicatio.

•(iîo inteUigentia partfapzo communi itrodu
ctoao.pzimo notandnm ijj fient flgna pofita i pze
cedenti particula pzincipaliter conueniunt ber
nijsiguinalibus vel vmblicalibus vtfupza oecla
rabatur.ita ejc oppofito figna bic pofita pzincipa
liter oebétur bernijs burfalibus quia bernia bur
falia per viam oillatatiôi3.i.meatus poteft î igui
nali.fed folum burfali conuenit vt patet.-z boc ar
tificiofefecit.quiafuperiuaerant inueftiganda.
Signa communia rupruria abfolute-z quoniam

a rupmra paniculi caufa pzima fummitur er boc
quia facta er apertionc oïdimozum potiirimu?'fit
ab bumiditate mcAificante vnde fupza gzauitan
tibus membzis paulatineoillatatur meatus.-r fie
paulatiue ocfcendunt jirbus vel inteftina i ofleo
majcime cum ad talem oefceufum non iuuent ali
qua oe oictis caufis.tunc fatis euidenter côclude
re poffumus.q' talis oefcenfus non fit er aperitio
ne.ficut er oppofito.vt eft ratiofecundi oicti con
currente aliqua oe oictis caufis.« fubito facto oe
fcenfu oictozû membzozuîconcUidere poiTumus
oe ruptuza .quoniam ipfa apta eft.vt multum in
dtici ab aliqua talié caufa.majcimefi.cu? boc fe
quaturooloz.non eflet tamen inconueniés. quo
niam concinentcaU'quatalicaufa.vt foztimotn
velfaltubumectafis oidimis' notabilirer fubito
oillatarencur « fic fubito fieret cafus illozu?.« foz
te pzopter boc remouetur ad oiftinguendum illâ
quefiterrupmzaabillaquefiterapertione.quo
niam vtrobiq? concurrere poteft caufa pzimitiua
oe oictis fupza z fubito apparebit.oirit « non con
fert ci ericatio.i.i illa que fit er ruptura .ad cura
tioncmnonfufftcitejcicatio.i. vtplurimum. ymo
^ pzopterericationem vtinfra videbitur.reguirun
tur etiâ medicine glutiatiôe .vbi in alijs vtpluri
mu? conferet .i.fufficit.f.in faaa er apertionc vt
^^f fur*iCf) a videbit «fie oiftinguetur.Sedoubitabis quoniâ
^r ' ' oominus2liû.non ponit fi^a illius que fit erre
lartati'one paniculi.qiie alia eft.« ab ea que fit er
rupttu'a.'r ab ea que fit.cjc operatiôc meams «c.
boc breuiter oicatur cp quia ab etfde? caufis

fiunt relaflatio paniculi t oefcenfus a relaflfatio
ne.î oillatatio meatus.« oefcenfus a dillatat igi
tur illa qiieoiftiguûtberniâfattâ ejc ruptura ab
illa q fit e% aperitiôe oidimo? et diftiuguöt ab il
la que fit ex relalTatôe.quoniâ talis fit psulatini
étnon ocurrente motu Uboriofo uel uociferat ut
alia câ-rc-î fine dolorefed qiîo ille intez fe diftin
guantur apparet manifefte ejc fenfu quoniâ in illa
que fit ejc relalTatione paniculi apparet quedam
dillatatio'miracb ab offe femoris. Êtibi incipit

« uociferatione « aliis «in alia multu j elongatur
z parumtumefcit.i fitfepe non ocurrentc aliqua
talicâ «itadicatur deillaqiie fiter relaflatione
z eft ramer tefticuli z per boc diftiguitur ab alia
que fit er relaflatione qz que fit er relaflquot;atione n
peruenit ad otactumtefticulo? ideo noné uera
ramer .ûne aût eft gp idem qô eft fupza .i .que fn
bito apparet eft Epdiii-uptionêproculdubio-i.fra
cturam paniculi mtelligatuz boc ut m pluribus qî
ut dictum eft non incôuenit qô étfiat bernia er
aperitione meams uel relaflationisfubito ab altg
oe dictis caufis « iÔ addidit ad oiftinguendû « no
ofczt ei cricatio A .in ifta que fit er ruptura ad ci»
rationem non fuflïcit applicatio mcdicinaru? cj:»
cantiû .que plerunqsfufi^icitinaliis.

^tfigîium cimqmfitnc

ifta parte.d.a.ponit figna fpâlia per q««
declaranturfpâlcsbernieer parte materie ipfarû
fiue fit per uiam defcenfus fiue per uiam paulàtie
Dgeftionis.prius tamen de bisque pez nia? defce

fusouenitde bis queétfiiintpe? uiam paulatinc

ogéftionts in illa parte z ramer quidem aque.po
teft tamen diuidipnsparsin partes feptem f? f^P
tem fpeciales bernia» in tertu memoratas ponen
do figna appropriata cuiuflibet earum .fcôa pfquot;quot;,®
incipit ibi.^llam ueroque fit er îirbo.tertia ib»;
àt ramer quidem aque .quarta ibi. £t bernie ne
tofe.quinta ibi.Êtcaznofefignum.ferta it'ij;^:
qûq? eft erslapideitate.feptima z ultima ibi.'P^
nia uero uaricolTa.fee pria parte dicit. Ét fig»®

ftUô que cit et intemnw pefietrltibti« x m fctïurl
•VPer paniculuj fractum é reductio eius cuj vclo
«rate cum refupmat-rfcnflbilitas rugituet pzo

îtcUcctué notâdû
qo bic figna pofita oe bernia îteftinalt ex ruptura

PamciUifuntctiâcôiaberniciteftinaliejraptione
meatus quomamequaliter in vtrifqj verificâtur
»3 per bec figna oiftinguitur a facta per relayatio
nem^panicnli ratio pzedicta fumitur ex boc qzfi
t^tUernia fit fubito T non pauiatine ex parte ip
Wttjraebro? lubzicantium-r oeozfum grauiter
« CUJ parua alligatione maxime monucbuli ita
rciupiato cœpojc z fublcuatis ali^ti^cr czurib^
»tante Ubero mcatu facilis fit ipozû reductio ipfis
^iltcntibuelubzicistad receptaculum ppzium
mento talis fitus gzauitantibus oixi notanter ftâ
te li^ro mcatu ita in reditione ficut fuit ioefctn
m quoniam cótingit t fepe cuenire folet vt poft$
tteftma vacua vel femiuacua oefluxa funt i ofleû
PÇrnouû oefcenfujfecisvelaliaiiHsalteriusbui
aitatisvelventofitatisipfa imeûim replcntur-c
extenduntur z tune oifficulter reducitur etiâ cum
minifterio z hoc c qz non ita eft liberum ozificiû
fiue ex parte rupture fîue agttonis oidimi ad redi
tioné ficut fuit ad oefcenfum. Sed ftante equali
ter libero meatu tc.qi eft non tumefactis ampli'
»teftinis $ pzi'eque faciliter fiet reditio ficut fcûs
eft oefcenfus non fic auté fit in defcenfu tnteftino
tiw cum paniculo rclafato qz vt fupza oicebatur
talis bcznia utplurimâ pauiatine fit z fic paulati
no facto oefccnfu paniculicn quo inteftina defcé
Qemnt etiam refupinatobôiepaulatine fit redu
ttio.Êt fi fozte ipfa inteftina facile redirent qz
tamen paniculusdictus rclafatus facile nôred
mbit idco non clare oiftinguetur de reductione ip
jozum inrcftinozum in offeo qz etfâ î offeo apparc
quot;5»teminenria.fecus eritfidcfcendant inteftma p
tnpturamvelaptionemqz cito reducenturtcito
tcducta apparebunt.Êtperidem manifeftaripôt
cafecuridi dicti.f.q?fetKitHr rugitus cum iteftina
rcdducuntur fi ipfa fiuxczint per apertioné meat'
]pel rupturam paniculit pzopzie cum côpzimitur
mpple manibue a cirugico in reductione z non fie
eum oefcendunt fimul cuj relafatione paniculi qz

^•fponatur ventofitas in eisiclufa a qua fecnnduj
parté nun^euacuantur oiuerfo modo mouetuz
per ea T ideo fonitus vel rugitus quidam fcntitur
Il aute cû paniculooefcendantfemperferccijdej
ntum feruant que béntî ventre qz oefcendunfcô
tfiuo afiftentia fupza paniculû. z cum paniculus
rcducirur fimul cum eo iteftina reducutur femp
m partibus eius eûdem fitum obfcruantia non er
Soexpedit ventofitatê oiuerfo modo peripfamo
quot;cri -r (îc fonitus vel rugitus nÔ fcntitur per banc
«laparticulâ oiftinguitur ab alijs fpébus oe qui
OU3 infra videbitur fed bic non foluj uoluit oiftt'n
guereinteftmalem ab aliïsfcd etiâ îteftinalceîter
fe Otfactam per rupturam paniculi vcl apertice$
meatus ex vna parte z inteftinalem ex relafatiôe
paniculi vt Dictum eft lego litteram. Êtfignneiquot;
que eft ex iteftinis penetrantibus î fcifurâ.i. defcé
dcntibus per fcifuram vel fupple aptionem meat'
Éft redductio ei^cû velocitate cû refupinatur.fup
pie cgri elleuatis aliqTr crurib'rcfpectu .f.ilU^q fit
per relafatione paniculi« boc ftâte equaliter übe
ro ozifficio vt fupza dictuj eft. Êt fenfibilitas rugi
tus« pîopziccû opzimitur fupplc a cirugico inten
dente reducerc «perbocdiftinguif abali;e fpé
bus « ab ea que é iteftinalis per relafationcj vt fu
pza dictû eft deinde cû dicit.

ïllamueroqncfitp^àrÂ

cxjirbo«pzimofactccupaniculo ex relafaf ciquot;
fecundo jirbalis ex ruptura paniculi uel apertiôc
meatus fecunda ibi.Êtquandoqjcgrediturtota
liter zc.Èt oe pzima parte dicit.ûî illa que fit ex
jirbo « fipbac.i.fimul cû fipbac per rclafat eiquot; qz
z ipfe defcenditfignificateucntuseiuspaulatim
z eft ad pzofundum ucl ut dicit littera exterioz z
eft ad ipzeflquot;lonem cum equalitate in fitu. r nô fen
titur in illa ramice rugitus z fecundum plun'mii j
eft cgritat' parue in quantitate pjofunditaf «c.ad
uerten g? ex fupza dictis in particula fuperioze Ijé
tur Clara notitia dictozumin ifta particula pzimo
qiudem manifeftijj eft ex dictis qi talis defccnfus
jirbi cum paniculo defcendente é paularim qz pa
niculus ex relafatione utplurimum paulatim oef
cendit.dixit onter fecund« unâ litteram. « eft ad
pzofundumctijê^ualitateîfitu.utper bocdiftin
ßuatur abinteftinalietiajper relafafpamculi.q
etiâ paulatim fit ut fupza dicebatur quoniâ «fi in
intcftinalicumjianiculoin tactu Tiipcrfitialinon
gcipiatur niiî equalitas ipfius paniculi tamen tan
gentiin pzofundopezcipif iequalitasin fitu? pzo
pter inequalitatempartiumipfiusinteftini.in jir
baliaat eriam in pzofundoapud tangentem né o
cipitur dicta inequalitas« boc clarius manifcfta
bat alia littera exten'ozû cuj di'xit z eft ad impzef
fionem fupple foztiter factâ cum cqualit î fitu fup
pie refpectu inreftinalis.dixit onter. ÛJ nô fcntif
iniftaramicc.largc fumédobicramicem rugit'
« fic diftinguitur ab inteftïnali cum aptura i qua
manifefte fentitur rugitus z fozre.qj etiam in illa
quefitperrelafationem.«fî non notabilisfenn'a
tur rugitus a quibus tamen fcntiîur maxime cuj
côprimitur in reducendo.in bac autej jirbali nul
lus fit abfente rugitus.qz in co non includitur ven
tofitasapta percôpreflîoné in oiucrfas partes pel
li ficut fitt iteftinaliaddidit oiiter. Êtfecundum
pluMjnû é cgti£ parue in ^titate pfunditatis.i.nô
oefcedit vfqjiidjundu burfe vnde nÔ elôgaf bur
fa ficut fupple elôgattir oefcédétibue iteftinis ex
aptione vel ruptura cui^ratio ét colligif ex oictis
fûpza qz panicul'jjbibetne vfqj ad fundû oeueni
at jirb' qz tpe vtplurimû nôtn oefcedit cûfitma
gis z fozti' alligat'^ iteftinu vel jirb'ét qz molea
paniculi fifcû iclulfo pp ei' âplitudiné nô ita faci

pcfcédït irm pellicula Îterioîê i exterioic burfc
(teut fi folum jirbua vel inteftina oefccndant fictit
fitftanteapertioneoidïmivcl rupture paniculi.

gîtquaîîdoq? eg:edrtur

nûc onter ponit figna 3irb.ilis ex apertione meat^
vel ruptura paniculi T quoniâ talis bermapluri
mûcôicatcûberm'a inteftinaliej: fimili cauVa p
cedéte.tdeo.o.:a.ouofacit quoniam pîimofacit

CUnuupuiriiDueii qwuiiiumiD ^ui m.nbsp;^

fundum oflquot;ci ita çp non multum ejctcnditur buîfa
tefticulozû pzopter câs eductas.pofl^et aliquieoi
cere eft ne boc féper verû z bic refpondet ^ non
Tmo qriq? egreditur totaliter.i.quo ad notabilem
partem fimul en paniculo z ita multuplongatur
burfa rc.Êt fupple boc côtingere pôt pzopter plu
rimâbûiditatêoictaru partium molincantemfi
pbac z 3irbH ita vt multû oiftendiî infra ellûga
ri pcfl*!! molift'cantê criam burfaj.vt faciliter pof

igitur ocfcenfum jirbi non cû paniculo oixit q? qn
q? egreditur totaliter zc.z babet magnâ $titaté
.i.qj ofleu? multû diflongatur qz ?izbusperuem't
vfq? ad fundum ofleitc. Êteft oiflïcilisfanatio
nis fic ut bemia inteftini .quot;^fta vltima pars poteft
oupliciterlrgi vno modo vt becparsrcferatnr ad
totu? pzccedens.i.Q) Jirbalis quandoqjegzeditur
totaliterfecunditmmojvltimûDictû ficut -rinte
ftinalis babet z quâtitate magnâ.i. cflfeû ficut et
inteftinalisTeftotfficilisfanationiatc.velpoteft
ifta pars tamen reffcrriadly.oifiïciltsfanationie
ficut iacet littera z tune zatio buius fumif ex boc
qz eadem curationc intcntionee oebctur in ?irba
li z inteftinali pendétibue ex ruptura paniculi vif
apertione nieatus.faluo çp interdum oiffidlioz fit
rcductiointeftinorûpzopter ipfozû impletionem

cy ventofitatc vel fecibus q? nô fit in jirbali. ver»
qî-r fecundum boc pôt cfle remotio oiflïcultatie
litteralis inter oifiïcultates curationis bcc parua
eft -r maioî multo eft oifficultae côfolidationis in
qua ifteoue bemie côicant ideo oicitur qj ifta e
oifficilisfanationieficufritcftinalie vel aliter 0»
catur g? intentio curatiua que fumitur a câ oefce
fus eft eadem fiue fit oillatatio dtdimozum fiue fit
ruptura paniculi.ideo oiyit t eft oiflïcilis -rc.

do inteftina vfq? ad côtactu5 idirectâ olTisfemo
rie fed eria m verfus pofteriue rcflectitur ita q» in
teftina infeziue côtinet z fuper co ipfa rcfidcnr in
fundo vnde rupto paniculo vel dillatato didimtis
defecndcre pôt oeozfum cû tota illa parte fcctjdû
quâ reftectebat pofterius-r fic fecundum cam be
ne pertingere pôt vfq? ad fundû burfe ct fic pote
rit burfa gmplificari oiftendi verum eft tomen
qô non ad tantam quâtitate pcrucnire pôt tume

eius partem etiâ pzorelaxationetanru?^ fupple
pzoinde babet oflcus quantitatc magna .i multâ
ingzoflatur z ellongatur ipfe ofleus z eft diffiCi'U'a
fanationisficutberniaiteftinalis rcferendolf fi
eut bernia inteftinalis vd gd totû pzecedens vd
tantû ad ly difFicilis fanatiôis uel aliter. £ t qnqJ
egrediturtoraliter.i.exîra pzopzium fitum ira vt
exeat defcendédo pzopter rupturam paniculivlquot;
jirbus non totaliter creditur vt fupza vifum eft
reliqua Icgamur vt fupza .ver« tacuie cius nÔ cfl^
diuezfus îc.beclittera reperitur afïizmatiua z ne
gatiua quomôciiq? tn t bac parte itendit dre Mn-
poncrediffcréti3?iter bernia Ireftinalê 7 jirbale
totaliter defccnddi -r etiam ventofam quoniâ ta
les oés i pzîa apzebéfione vt uifu z fuperficialt f®
ctu multû côueniût.Si igitur littexa fit. nega' ii'®
vt iacet qô tactue jîrbalis nô eft diuerfue a tad»'

bermcitcftmî-rvêtofitsif itcUigöf î ptimûàphc
noe qi qhbj ilb? ê Icms tact^ fj fupple ttf» î alija
®miguuf iteftiaUs i jirbalT îter fe vt ftati videbif
« vtr^j Diftfguûtur a vctofa î reditiôe vt iacet lit
tera .Sj fi littera ftet affirmatiua.vt credo ftarc
05 tûc fic Icgatur littera qz fupza oicebaf qgt; jirba
côicat cû îteftinali qnq? vt cû egreditur totali
«r t tûc b} #titaté magnâ ficut îteftîalis t é oif
quot;Çiltsfanatiôis ficut iUa îc. tamé oiftinguûf quo
ntatactueeius.f.sirbalieéDiuerfus ab iteftinali
oebite côpzebédéti.qzî îteftinali maioz pcrcipif
outcrfiraeîleuitatetactueçi jirbaliétmaioz vt
jninoz elleuatio fecundfi oiuerfas partes cminen
fe CBI jirbali t boc ppter maiozé îequalitatej in
Partibusiteftini $ 3irbi.inboc tamércquirit me
oicus oiligenter exercitatuaoiftinguif etiâfecfi
oum quofdâ qz que é ejc jirbo é fine ooloze in intc
•tinaliautafTodaf ooloz quidâ.bocîrelligaturm'
quot;fit ooloz ejc folutioné paniculi qui etiâ ia jirbali
ee poflet oifiéret enâ ejc facili reditu ad interioza
Wagis i 3irbali $ î îteftinali cuj 9pzimitur manu
câpatetofiderâti. fciflêrûtaût be oue fpésa vc
tofa cfi qua apparenter côicare videnf. qz oiftin
cte îpzimcnti nulla pcipitur î tactn îequalitae fine
Oluerfiras ficut î illie ét vt oijcit tejctue facilioz eft
reditio ventofe cg illarû ét fepe cû facellatiôibue
tantû -r cuapozationib^oiflbluif vétofa nô fic ille
ctqzbc oue magnifîcâturpbalneujtbumecta
tione t m oîû non fic vctofa imo cû eie fepe mino
ratur .-r fic pj quomô clare oiftinguâtur .Xcgo lit
teram que Clara eft.

«îtramcxquidemic.™^'^

fuit figna piftinctiua bcrniarû eiieniétiû ex oefcé
m mébzozû oeorfum in burfam tefticulozû. ^am
3nter ipfe ponit figna berniarû per via pa ulatine
fôgcftioniapductarûindiflcrcrer tp viâoefcen
lus oeterminat igitur bic oe tertia fpé bernie ut ö
«quofa oicit ergo circa litterâ g? romex aqueco
Snofcitur p ractum r tenfioné oflei t per fplendo
leuitaté î ipfa iteruî nÔ redit nj ingrcdif tc.
»Z0 intellectû litterc pzimoîtelligenqé pticulae
wttera pofitas manifefte Diftingui pôt iter talc
•'erniâ aquofam t aliae fpée pzimo quidé Dixit qô
^ognofcif pcr tactû quoniâ î tactu c leuie pzopter
'quot;Dftantiâ aquofam t equalis t per boc Diftingui
ab îteftinali Tjirbaliquarfi tactue é îequalie
vt otrû c in tactu etiâ faciliter cedit tâgenti t fie
oiuinsuif abaportemofa vcl camofa.^ntactu
5^'^ûpzemaf cû ouobus DigiiisDuarû manuum
•enrietur intjdario aque né fic siût in vétofa Diftin
BUtf en'â ex fplf doîc ab ipfa vétofa carnofa t ait
|8 pzecipue fiî obÉcnro cû candella latcraliter ifpi
ciaturlicctetiamivctofa sliqualis luciditasap
Parotfedabca potiiTinwdiftingticf ex pondero
«gt;J3 c ab eadej ét niftinguitur pcr boc qô non faci
lezeditcûeft rdbluta njfaciliterdifroluif ficut
^entofa pcr bôc eriâ pticulam diftinguif abinte
quot;insli i qua abquâdo côiugitur oqtiofirasî itefti
quot;13 qz talis intcftinalis per elleuaf cruriû cuj a!i
qwau copzcfiione digitozû fadle igreditur i fitu p

pziû poftea î mottt vel faltn facilit' redit nô fîc aût
aquofa qz aquofitas nÔ babet illâ alligantià cum
mébzisfupiozibuectiâqz quoad magnâ partem
ciue per paulatinamcôgeftione ibidé genezatur
T nô defcédit per rupturam vel dillataf ficut inte
ftinalis.£t boc notauit do.2lui.in vltimis verbis
textusdicebatdebentigif mogiftri buius artie
oia bec figna fimul colUgcre t onter côduderc z
Tlon ex vno vel duobus tantû Tctiam erittimozî
indicando. Êt ego vidi in vno notabili ciucpa
pienlido. ;andrea debecbaria qui patiebaf ber
niam aquofaj duobus vel tribus annis t fuit fub
regimine meo t vnius alteriue doc.cirugici t cre
debamuenoefirmitcrqôefret bernia carnofa qz
tanta erat extenfio offci vt materia tactui kÔ ce
deret nj aparebat notabilie inûdaoo pzopter ma
gnam extenfioné ipfius ofîei tandé vnue emgtcus
magifter btûusartificij eu? vifitauit t iudicauit
ibi efle iclufam aquofitaté tamé cû timoze t dti)i

—V wvw^vnbsp;«lu Uli u

titate vnius bocbalis ita vt fuerit impleta vna ta
jia magna t magna pare effs Tfupza pânos t ter
ram efltifa tandem cû côftrictiuis tant« totaj buz
fam circûnolucntibusinDccem dicbus remanfit
perfecte fanus.l:)o quem gratuj mibifuit vidif
fe iftum cafum.debent igif media oia figna Dili
genter côtéplari T tune iudicare t cu5 timoze fem
per rccoligen mente oictum veteris iudiciuj OifS . _
cile.lcgolitterà.Êtramexquidem aque cognofci ♦ rf-f'
turpertaauj.f.qztactuscftleuieTequalfsctex
bocDiftingujtur a jirbaliinteftinalietapoftcmo
fa ettenfioné oflci.fupplccujgrauitateet ex boc
diftinguitiiraventofa et fplendozc artificialitcr
Vt oictû eft .et ex boc oiftinguitur a carnofa et le
uitatem.ctexbocoiftinguif vtfupza ab iteftina
li t sirbali t ipfa iterû nô redit, t fcôm boc oiftin
gui pôt a vétofa q facile refoluif t facile redit vf
legaf Ira côtinua. £t ipa iterû nô redit nj igrcdif
Vtp baspticulaePiftinguaf ab inteftinaliîqua
aliqnoiûgif aquofitaeiitcftinieqtntalis facile!
gredif refupinato cozpoze Tc.Êtfacile redit oeoz
fu3 p motû vel fait« nôfic aût talis aquofa qm vt
plVimû quo ad magnâ ptes p paulatinâ ogeftiôej
ibidé é genita tc.

€tbeniie tmîok

figna quarta fpé? bernie vt vetofe t ouo facit qm
ipe pzimo eâmâifcftat ex figno fatis côi fcôo m a
gis fpéalif declarat p figna magie apzopziata brr
nijs ibi fcôa. Êt ventofa .oe pzima pte Dixit. Oi
berte vétofe cogmrio é fupple mâifefta t adducit
rôem fatis côem quoniâ ifiatio ventofa mâifefta
c.vt arguât fic .P.2l.oîsifiatio vctofa fenfu pcepti
bilie é manifefta fj bernia vétofa éîflatfo vétofa
féfu pceptibif igif é mâifefta afîtiptûfuppôit notû quot;
qz accidétia îflatôis vétofe fût fatisclcira vf Doloz
cxtéfiu'' fi fuerit inclufa in membzo fcnfiriuo fine
grauitate cû facilitate diflTolutiÔis nifi fuent mita
câ foués t virtus nô fit multû pzoftzata t facilita

Cl

te redims t maxîe pofl ciboe »ocntofos t j)pfcr îoi
diriitionem re^mintsTc.Êt fie pat? pzima littera
oipt odter fpâUter magis declarâdo. li Bt vento
fa gdcj redit abfqj côpiîione jAVima z ooloze. pg
abreuiare câ buiue efl clara qz aliqn a virtute tâ
tu30iffoluitur î fie fine côpzeflfiôe redit burfaad
DifpoStionem naturalem z aliqn redit tumefjctio
burfefine doloze.i.îguinis z g bocoiftingiutur ab
îteflinali z jirbali que plurimû nô reducûtur fine
côpzeiTione z ofiter fepecù redeût aliqualie fit do
loî inguinisT mariefioefcendâtgmpturâpanicu
li vtpjaddidit.Êtqnqjreditidifpofitione.i. fubi
to etiâ nô pcedcte fenfibili câ .câ p3 qz qlibs palîio
aîalis vel influicus celeftis oebilitans vel quecûqj
alia câoebilirâs occulte impzimenp effe pôtcâ re

mére yt motu faltu vï aliqua buiufmôi addit. £t
rcfupinatio nô facit eam veltociozis redicuscg bo
ra alia .f.qç ftatio câ claza é z per bâc etiâ otfttgui
tur a jirbali vel inteftiiiali.vt? .z oedarat oicens
iudiciû nâqj eius tn refupinattone z nÔ-refiipina t
fireeft.f.adrefoluendû vrredtûdû.Êtûtbditcâj
buius cum oijcit.Êu? non fit gzauitas ei ns lubzici
t.î8 fupçlepzopter quâ câ? facilius reducanf in re
Tttpiitatione z oifficilius in ftatioiie z gg boc oiftin
g.iif abca que c ex iteftiiiis'Z .ppterea addif. S»?
in ea q eft ex iteftinis é oiuerfiim.i.nô fic é.quony;
Ê apud refupinationé facilioz .fupple reductio pa^
Dixirnotâtcr parû vtimiati^ non fola refupinatio
f ufiîcit ad reductioné fj etiâ regritur rc ductio eu
oigitisf? bn iuuat ad reductiôm inteftin jlis z non
ventofe. XTôfequenter remouet oubitatione?qz
fup»a oictû éqgt; talis ventofa rcddit abfqjcópifio
ne T ooloze poifitaligsoiccrein ventofa côiûgif
ne aliqnooloz riîdet q? fic t oixir.£t qfiq? accidut
ex ca oolozes vebementes.t adducit câ? oicenep
ptérêa qgt; cxtenditoifeum.fupple ipa venrofitae z
fic ftt folutio côtinui z qnq? opzimit tefticulû z fic
etiâ oiftcnduntur lateraliter gtes tcfticuli zc.z iô
fupza cû exponebatur illa gsreddit fine ooloteex
ponebaturfine ooloze inguinis ad oifferemiâinte
ftinalis g ruptura paniculi. £t fic efl tota ifta Ira
clara legc eam fcôm mÔ? expofirum.

f^frt^rrtOfV

ilVl^^-ipepóitfisnagntefpéiberic

.f.carnofe z braiiteroi'xit gj eius fignû eft in ipfo
olfeoT filtra ip31 eft cû ouritie r gzoifitie-r oiucr
fitate vie. (Szo intdlectu gtiseft aduerten qjfo
mô generaf vdgenerari pôt bernia camofaquo
mô generatiu* in toto ypofarca qz.f.gg indijpofiûio
ne? î fanguinê i oebilitaté in appoficiua vd nutri
tiua virtute vn nÔ ouem'éter fanguts vnttur mem
bzo iô tumcfcit burfa aliqn,ppter aliquâ oictam?
cârû exquo feqtur gj talis tumefactio éi ipo ofleo
mefieritefticulfi z erit fifiter appdlanda carnof«
cû etiâ teftimlus fit natme caznofe qz glâdulofe ôi
jrit tn tenus folû çp eft in ipo ofleointellixit vt pi«
rimûqzraro eucntti teft iculo refpectu ei^qôcue
nit fn burfa z fi cucnit in tefticulo priquot; vt prnmum
manifeftatur in burfa z iô eft qz foztioz eft virtus
nurntiua tcfticuli $ btirfeq eft fubftâtiâ panicuf
quo ad magna gtem etiam na maiozej b? fdicit »
dincm oe oebita reftauraf tcfticuli«® burfe ran^
membzipzincipaliozis.tn pôt etia? circa tcfttculû
carogenerari etiam drca burfam caro interi^ gc
nerarlr circa paniculû ejrtrificû tantû et intrinfl
cûtâtûîqhb?talisoidturcarnofa. Êtintiftft»
Diftinguere eftoifiicultas abalijstn fpetieb^g ff
gna i tejtu pofita poifunt ab ali/s oiftfgui quoniay
iiitalib^ ad tactû nô gcipif nifi ftimef actio tn ipfo
offeo vel tefticulo vd circa ofleû vd circa teftïcw

IttftX t^^iniVtfiM 7nbsp;^M^JL é....^. ^^ ^^^ ^

ficata neq? circa ipm aligd adbcrena et ita eft oe
burfa que pote ft feozfum tangi non tumefacta ne
q? circa eam aligd adberens f?in ocauitatetsn
tum gcipif ur illud implens et tumefacicnsqôrn
q? iiltid fuertt et boc eft qô dixit text^. Btcct
nofe fignu?qj eft in ipfo olfco.fupple tumcfacfio
vel fupple circa ipm vel fupple in ipo tefticulo vt
circa ipm ct non intra ipm.f.offcum .t.non in ron
cauitate ccwin'nente tefticulum eteft cum otintie
z groifitîe.f.ipius oifei vl'tcfticuli oe gzoffirie ma
nifcftu? é de duritie ét maxime fi fir carnofa g ad
ditionc? carnis ct'rcûuolure ad aliquod tlîornm
• qz minoz elfet dtiritiesingenitagçdefectH inap
pofiîiuâ Tc.£t diuerfitate uie.i.dmerfitate rcccp
taculiuelcôcauitat in tangefia tactu refticuli iif
quot;buzfeqzillaocauttasre^ituruacua-rlibcra non
ginclufio!iéaltcui''ibidepternâlic otcmi nifi fie
tefticul''tumefact^ud adberêstcfttculo uel biirfe
z iô oiuerfuôeft tact%ie.f.ipi''ocmitms a tacru
dcô? mébro? qm illa mébra uel aliqô eo^z in ^tali
carnofa gcipiötur male difpofita uel in feud per
adbcrctiâ in tactu nia aût uel receptacufû îtartu
gcipitur oueniéter fe babés uel aliter z clariquot;. £t
diuerfitate uie intactu î bac carnofa refpectu tf c
tusl ?irbali uel inteftinali uel bumorali in quittîs
illa uia uelreceptaculumrepcritur egra g itlulîo
ncm materie pter nälif ofcnte non fic aùt i carno
fa ut dictû ê ad ide tû uenit î fnta. £t fic p? q«b
caznofadiftinguaf ab illis difficile ailt eft talcs
carnofas iijtez fe diftingucze maxime que fût pcr
adberentia? carnis inima pdlicula tnô inalin-
facile aût diftinguctur fi fuerit gg adbereiitt'â cet
nisburfcqz tangens potezitgcipercburfa?bene
oifpofiîaî-r tn tefticulos magniftcatos uel dura
carne circunuolutosT'Otratefticuloebene dilt;po
fitos -zbuzfamîpinguataîuelcaznecircûdarâ vt
circtiuolutâ pôtét eu? am'maducztentia râgcne
diftinguere inter ipasbiufales difFiciliustn é £t

o^aipmoircitmajtôirtfiaMcôcauitatc.gteft

cuj ouritier grofritte. romerfiratc vic.i.recepta

w utactu vrrefpcû tact'burfeirtemcriTrrefpe
^tactusitefticKsvrjirbarfmmöujejrpofitfi.

Jî mou J oimfiojs fupzafcm oiccs. Q6 aliqn fit fpl
r!.nbsp;tûefactô.ex apoftéateourOT vo

catur buns.vel fiplacj oicipoflet.qô.o.a.ficut
ociar^o figna carnofeoiyit en ouritie î grcfîîtic
^ oiucrfitate vie tc.Scôm môum ejrpofitn er adi
quot;oe carme «a fit aliqn ejc apoftemate ouro mi
n wer oi^it ouro; qj Ij poflînt ét itia figna côingi î
apoitemate no ouro.qz tamen in nô ouro plcrflqj
3çomittaf vebemée oolo: pp boc manifefte oicer
nuur a carnofa in qua ooloz nô manifeftat îou
at et nô fitmanifeftue ooloz r fic cû cazncfla vf
multij eu fignie côuenire -r fic 03 legi côtinua Ifa
vtitc legaf -r ocâ carnofa é cii ouritie t groflitie
^ ouiezfitate vie f m môuj cjcpofitû t côn'nuef .êt
Pnq? c fupple talie apparétia i accidentib''er lapi
Oeitate apoftematie ouri tc.Si vero vclimue fa
cere qô fit ps fpâlie pofl'um'oicere qô b pôit figna
apoftemofeî funt illa que oicta faut oc carnofa
■î ma nô folû funt figna apoftematie ourifj etiâ
moîie a quo fieri pt talie tumefactio oe apoftema
K tamen ouro crpliaiit qz a carnofa min''oifïeret
m aliquo nô duro pp oolozé oiftinguifmanifc
quot;erc.fequituraliapare.

Iberniauêro.s'^ràjjl«'^

quot;9m qua.o.2l.detcrminatoebernia varicofa po
quot;endo ipSquot; figna rpôt efle pe fatie pzicipalie fic
co.itinuâdonâ poftquâ dcterminauitpzimodcfi
ffns vere bernia? vt earû que fiunt per viâ oefeé
vr Jirbalis î iteftinalis rc.Êt fo oeterminanit
oe n^nia bemiarû fm apparériâ vtilla? q vr mul
tum fiût per viâ pauiatine côgeftiôis vt oe fignis
^uofe carnofctapoftemofe. ^am Déterminât,
-«^errio pztcipalV oe fignis bernie cuiufdâ nature
medieinrereasputa varicofe vel venalie que vt
^ctù î.c.cârû cujoc ipfa oeterminanf bj natura
media iter eas que fiunt per viâ oefcéfue z illas q
B viâ paulatie côgeftiôis pp câs ibidem addu
«as rccurras ad illâ parté t fie é pare fatie pzinci
PJiia duo facit pzîo ponir figna côia eius .fcôo ma
SisfpiUa ibi fcôa.ÊriUa qéoe ambab''ptib''oic
Qo varicofa cognofcif er venis j-épleffs'r côrpzfio
ne yenali in ea cû molificarfone tefticulorù r phi
oitione a curfib'' r morib'.oicit f 0 q? illâ que é in

attarijs tact'oigitis compzebendit t illa que non
^ftiei8ymoinvenisnutrientib''illa mcbr.i non
eomprebedit tactquot;.-pzo itellccm partiö pzîo notâ
qj ifti termini reperiûturfinonimi bernia vari
^ofa bernia venalis r vinealis idéîpoztantesnâ t
n,ppzicv.tricc9oicanfoe oilatationibusvcna? in
crure t pede in infi-a in.c.ppzio tn loge cadit iftô
vocabulum fupra amplificationé TOilata. vena?
•enfii perceptibaiû vel artariaruj z oicunf vena
les vel vinealesqztalesvenevelartarieejc replc
quot;one manifeftanf cont oztc fm ipfarum iceflu? fi

eutt mpitea vinearii tfiofcunf vittcalce lîcut h i
eadé vna funt oiuerfi racemi minozes z maiozee.
ita ét ipzotéfionc venazuj cuj râmeficari vidcanf
minof er maiof facta ertéfione ipfarû j venaruni
apparét ficut racemi vuâ intégrâtes qzétvtpluri
mu fanguis ertédés eft feculent'î: melancolic''ad
fufciî oeclinâs in nigzû quo coloze vue colozifican
tur indc eft qi pp bâc filTinidin^ vineales oici pof
funt. Secundo notandû g? ifte vene vel arta rie
quaruj crtenfiôe z Dilata .fit bernia z tumefactio
varicofa funt vene z artarie côftituenres vafa fc
minaria marime pzeparatozia que infi-a oidimujquot;
pzotenfa aligâttir tefticulis z circa cos iuoluûtur.
vnde Mpenioiia z inuoluta vafa oicuntur oe quo
ruj ozigine z compoîit fatis oictujé i pzio.c.fupza
z Ibi recuratur vtiliter ad bâc partem îtcUigendâ
mediantibus ât iftis venis z artarijs nô folfi oefcr
tur ma fcôuj mcdicosp generationc fpermatis
pzolifia intefticulw fed et mâj,pjie nutricationis

cozujvndeepftefi replet'Tert^riôc iftozûmea

vtplurimû feculéto faaa onrer in
iftis oppillat.pbibef vel minozaf tranfituemac
nutrimentahe ipfozu j tefticulozu j z etiâ matcrie
p generationc fpmatis neceflquot;srte ticinde iftozuj
tefticiilioebelitanf minozâf Tmolificâf.Êt boc
eft quod oicit tertus nP quod bernia talis cogno
fcitur er venis repletis zc .cû molificatiôe refi icu
loziij .i.minozatione oebilitatc cozu j z pbibitionc
uer pzobibitione a curfibquot;« motib'.s. ma terie nu
trimentalisppteroppilaf. Êterbocctiaj appa
fetquotalee n funt babiles ad gcnerâdû z ex bcc
ifcrafqiiodbecbernia non eft negligenda ymo
Iter arspzecipiieîdicatoeipfiuscuratiW -ri boc

vidi muiros labozare «.multos reduci z fecunduj
bocapparetclaralfaptetiâarr inteiriifta pars
S.bccbcmxûcognofcif ermolificatione tefticulo
ruj.i.oifteHfione eozum z elongaf a radiée virge
ppter Illas venas vfartariaseflerepletas fangui quot;
ne feculento vndeoeozfum trabunt z e% ofequéti

pzobibcnf oictitefticuli a curfibusî motib''.i .vt

non apte mouentur furfuj ad radier virge ppter
Illas venas vlTartazias cflc repletas fanguine fecu
lento vnde ocozfum trabunf î cjc ofequenti pzobi
benturoictitefticulia curfibusîamotibus.i. vt
non apte mouentur furfum ad radicej virge p cô
tracrionéfiendâa uafis fpmaticts oelatiufs boza
e^pulfionisfpmarisquôlibetîretl'atur eft fnia ho
na z Ira clara vfqj ad illâ particulâ.Êt illâ tc.vbi
oirit quod talis tumefactio artariaJum manifcfta
tur qz tactus compzebendit oigitis diWeréter a pic
nirudinc venarû qz p tacfum in artazi;s pcipif pul
fatio z non in venis notate tamen quod iftud eft
oiflficile compzebédcrc qz vt oin't.o.a .fupza fen
j:r.c.i.fatis ad pzmcipiuj buiufmodi vene z arta
ne ad ipftus vafis compofitionem venientes talcj
adinuiccm babentvnionemr conterturâ ut uir
fenfu difcerm poflimt feparc ita utincifîoruaquâ
m tmaai^um ouammfacisuelfuppleeéifédis
fit firisiciflioni tue quâ facis in pluribue.q.d.tan
tam bnt adinuicé nertoné vt non poflîît vna fimili
fine alia z ita maie fentiri pôt «.lego If am. t)er

CJ

nia verotaricofa cx^'cniscognofdmr rcpictis. i.
oillataris îcouîojfionevineati.i.toîlîsaq moduj
ftipitu vinea? in ea cö molificatione tefticulonij
i .ipfoïum gnitate z Debilitate -r pbibitióc. i.ejc p
bibitioiiea cwrfibiiö z motib''.f. nufrimemi .f.gg
oppiUattc.velejrmolifïcationetefticuloïö.i.rela
fat vel oillenfione ecKö.f.gg repletioné Dcarö ve
narö z pbibitóe a curfibquot; z moüb''. i.n babilimo
m T cleiiatione eozö bfe.i.ï lila tc.eft clarû. Su
mo cap.;^n ifto.c.pjimo pofuit fignû quoddâ cóe
oibus bernijs -r é additio vl'fupple tumefactio ap
parens maxime fupple maxime circa inguina vel
vmbilicû vel olfeû appazés.i.fenfibilis aliquo tge
vfaliquo fenfu gjDf notâf gg aliquas Débiles ber
nias qua? tamefactio vifu nó comprebédtf fed ta
ctu ab exgto medico vel ét qz certo tge î ruptura
injuinis ex riyjtura paniculi non apparet tumefa
ctio utoiffenfocojpoje fupza Dozfum fedfi cozpquot;*
eleuetur tûc tumefactio manifeltaf .pofuit onter
aliud fignû cóe non oibus fed pzccipueillis que ex
Defluxu fiût in olfcü fiue fit ex ruptura paniculi fi
nc f bxat fiue apertura Didimi -z eft qgt; magis ma
nifeftaf apud motû uel uociferationé câ clara é.

XÔfcquéter ponit figna fpâlia oueniétia ruptu
ris ex parte ét oefcenfus.f.ex parte Dillatariôie di
dimi ex parte rupture paniculi cû boc ét includit
figna ex parte relafat paniculi qz fere eadé funt fi
eut que fiunt z agtione didimi cum ex eade? can
fa utplurimujftant.f.ab bûitate rclaxâte die q»
talcs fiunt paulatim non concurrente moai uluo
ciferat tn fupple oifilTcntcr.qin i fcâ g rclafa t pa
niculi apparet eminentia exterioz per tps fupza os
femozistn alia non in facta àt ex ruptura panicu
li illa fit fubito z fupple cuj Doloze z maxime âte r
cclfit aliqua oe caufis pzimitiuis utplurimum t
bec i pzima gtc ca. ^öa gte ipfe ponit figna
bcrniarum ex parte materie ipfaruj z pzimo illa
ru? que fiunt g uiâ oefccnfus oeinde earn? que g
HiâpaulatiuecongeftionisTenter illaru? qfunt
quodâmodo medic nature in fine ca. Dicit primo
oe inteftinali g ruptura? paniculi q? figna funt ue
lox reductio ipfozu? ad ftium ppzimn cum boza
rcfupinaf z fenfibilitas rugitus z ifta cade? ét cô
tingunt in inteftinali ex apertione didimi intelfaf
ut oiccbatur ftante libero mcatu zc.Bt p boc oif
fcret a facta g relaxation*^ paniculi qz l? talicw'n
teftina fm fe faciliterredcantad fitum ppziû.tn
ille paniculus non eque faciliter redit ut decla
rabaf z g bcc qgt; of de rugitu diftinguitur a pizba
li. £. onfequenter ponit figna ?irbali6 z primo a
relexat. fcéo ex ruptura oicit pzimo qô î pzima ô
fcenfus fit paulatim-zfcôu? boc diftinguif abil
la que fit g rupturam uel aperton^ meatus z eft
înunpzeflione adpfundû cûcqualitatein fitu ad
rf ia? inteftinalis in qua diligento' tâgcndo pcrci
pirur in tactu inequalttas aliud fignum non fenti
tur rugit''.f.ficuf î iteftinali-reft quantitatis gue
fcôu? plurimu? fcém pfundu?a.non multu? elon
gatur in pfundo z fic oiftinguitur ab alia que fit
P rupturâ paniculi vel agtione mcat^ quoniâ î ta
lifit defcenfus vf)® ad funduj î fubito ipfi^oflci t
diftinguitur ab inteftinali in tactu pp cqualitvc
dcu?czcfaciliozis curatóis$tû.f.adrcductôj
qz i itcftialigg vét ofitate? extédéte? gg feces ali
qûDifficilis fit zeductiolîcqTfitdifiicultascura
tionis liera .f.ofolidationis uulncris vel ftricture
agture qz iftaru? mulfo maioz eft oifiïcultas i ctt
ratôe in ventofa vt? z boc eft qd dixit vfq? acJ
illâ parté. J£t ramex aque vbi ponit figna ber
nie ex parte materie g via ogeftiôis vtplurircuî
factc.jgt Dicit qô ifta cognolcif g tactu qz eft cq
lis ét Dillinguif a ?irbali z intcftmali z aliquafr
mollis nifi fupple fit multû extenfa -r tune cagno
fcif g fplendozc? qz appzebenfa candella in obfcu
ro manifcftaf aquofitas z ipfa non reddit fupple
eque facifr neqj fupple remouef facitr ficut veto
facu? qua magnâ b?ouenicntiâ z fupple magis
grauirat z pzopter boc ponit figna ventofe oicif
pzimo ventofe cognitio eft maniftfta qtita fupple
eft êqûalitas z tenfio fine grauitate et aliquâdo
cito remouetur ymo abfq? compzeflTione vel fup
pie alio medici exercitio quia foztificata virtute
refolutiua zc. Êt quandoq? redit indifpofitiue.
i.fubiro.f .per paiïionesanimalcs vel alias catt
fas Débilitantes vel pzopter vfum regiminis ven
tofantî rcfupinatnon facit eam facûius remo
ueri quia fupple ftatio. Êt fecundum boc oiftin
guitur a ?irbali z inteftinali z addit rationem .qz
fimileeftadrcfolutionem ventofitatisfiue ftet fi
ue non ftet addit etiam rationem buius quia gra
uitasneq?lubzicitasad boc iuuant ficut iuuant
in altquibusalijsputain inteftinali addit aliud
fignum quod eft vebementilfimus doloz pzopter
extenfionem non fic in- ceteris. Êonfequenrer
jponj^figna carnofe ficut ypofazce in oifeo vcl te fti
culo vcTcarnôfe .i.carnis addite z dirit qgt; talis tu
mefactio eft in ipfoofteo et non intra ipfum ad
differentiamaliarumque funt intra vcl in pclli
cilla intrinfica vel extrinfica fupple feparata ab
ipfo oaeoveltefticuloeteftcumourittc et grof
fitie cum Duriticmaxintc in tangen zc. difieré
ter ab alijs.Êt addit qi talis apparentia eft in la
pideitate apoftematisDuri i non duro autem pze
ter boc etiam eft doloz vt fozte febzis dixit ultî
mate dc bernia nature medie ut de uaricofa.q»
ipfius figna funt uene uel fupple amrie cum to:
fione uineali earum ct molificat'tefticulozum .i.
paruitate uel Debilitate ipfozum pzopter probibi
fionem uel minozationé nutriméti ex oppillaf in
curfibus ipfius nutrimcnti.i .in ipfis uenis a fart
guine uel ut multum feculente Tc.Êt g? illa que
eft artariarum diftinguit fenfus per tactum .q«
per pulfationem ab illa que eft ucnarum zc. Êt
fic finis cap.cumlaude domini. ûuando igif
uobis occurrat cafus poteritis imediate fcicntiflt
ce difcurrcreper figna bic pofita ad inucftigati
dum ipfum pzincipalem mozbum et confequéter
ad caufas eius pcr ea que fût notanda î fine. ca.
pzccedcntis. ^ ôe Êura

^QiÏÏltW^ S.c.?e înotbo
mia fipbac et aliozum pamculozum et

18

ds caia rupture ipfiquot; ct diYpofitiofiH fibi'fil'mjut
auarij berniarû circa iguina ul'burfaj appcntiû
def miatû eft étde fignis dcaru? berniaruj etdif
t-rctiie ipfarû iter fe.iâ oûier pfetjf de cura ba
•■»3 difpofitou? et duo facit pncipalr .qin pjto poit
curam fatisgeneralejfo fplle? 5bcdo ad fpdlcs
^nufifagsincipic in prmcipioca v fcqiiemis.
^leambo^JTc. •prlscap.prinapi.'i oiiiifione
Ouuditur tn trcs gtcsqiij pzioponit qda? coia ad
oictl gtinécia euitâda i ruptura fo ipc poit itentio
nesrcductiuas in fa ruptura .tertio ontcr ponit

coia inftj=a Cïb''mcdiâtib''dictcintéfôe9gficitltuj

ra ibi.Êt fcias gj intentio -rc.tertia ibi, 21mplius
^foUdatio Tc.de prima gte dicit g? vte regimé ba
Dentib^rupturâ é dimittcrc rcpletioné t dimirrer
•notû plurimû î faltus z mccfiiim fubitû z coituj
^deterioz ba:^ difpônû eft illa q é,8.repletionem
wicitfopzincipaliter ÛJ 05 ut dimittatcibosiaa
«1109 z nô multû utatur potu aquc.tertio dicit qs
mppleo3jitdimittat oéeresmoUficantcs ita qé
Ç^-b-iLnça^o dicit oftédet debitû môm fc btîdi
in ogationib^ûu's ,£t cû comedit rcfupinetur z fic
c« fedefjftrict''nipturâ'r apud coitû jjprie z lit
coitus ci^fug Icuitatc uétris ep. *jigt;ro întelligé
fl? oium ba^î-çticulaf fimul aducrtêdû ut.fupza
oictû eft,d.2l.in 15 tractatuprincipaltter intédic
oeterminare de rupmza va fipbac de mozbo
ûel plurimû buic paniculo otingentc g eft pzim'
Wniculorâ ut fupza uifum é z onterdé câie fignif
^ cura ipius rupture f e tn ppter ouemétiaquot; in ap
Paretia alia^p bemiazz cû ifta zuptura de illis co
'eqiietcr déterminât iô gg bâc câm pzincipalitcr
^ic ponit ifta côia euitâda maxime in va ruptursi
J3 Ifta eadé adaptaripoflînt sd oém berntâ ut ui
acbitur f 0 aduertédiî cizca pzimû dictU3 çp rcple
eft mala in ruptura ita z mot'plurim''î intcn
quot;ne ut faltus et ueniés glibet mofuel et extenfl
quot;c ut longus nâ per rcpietcm g fe z motum ét per
•e et maxie fug rcpletioné pbibetur ofolidatio fci
fi If ™ 2 repletôm ftomaci et inteftinoB
l'fdeftenfiofipbac fupza quégrauitâtetrefidét
5quot;teuma vnclongâtur labia uulneris et fic pzobi
quot;etitr ofolidatio boc idé cfftcit moiquot;plurim'qûoU
mtelligatur cù g talé motû incefus grauitant
^JSjs inteftina fupra fipbac -zc.utj z boc maxie
quot;c.cu motus fcgtuz rcpletioné et gg eâdé cam et
coitus nocet qm ut fupra uifum eft in de câis rup
*»nc ad que locû .p imellectu ba^j partiû recurza
is m coitu oprimitur uentcr z to inteftina gp cÔ
frenionécjcorfumopzimuntîfic labia uulneris
Imnbsp;repletôe ftomaci et

l-tjtiiio^ boc otingit ut P3 ofiderati. t)oc ét
à^ quot;^'■'ficaripôt in ruptura facta ex dtllatatôe
« mmo;z et relaxatôe ipius paniculi qitoniam fcâ
jpHioncueldtftéfionesirbiuel inteftinorû deor
110didimus dillatatur et panicurrelafl«
magis deozfumdiftenditurutj pôt ét decla
augmcti aliartl bertiiarû ut
fliirnbsp;^»poftemofc uincalis tâ g uiaj de

hnm • • - ^ ^^ f^'' paulatine ogeftionis

wmmeisqpezuiamdefluxusmamfeft» eft qô

exuebementi mom uentofitas fugtozum dcozfuj
mouctur ita etiâ^aquofitas-r materia qlibet opo
ftemans z etiâ fanguis melancolicus z ex otli qli
bet talis eft apta augeri tn illis etiâ q fiunt g uiaj
pj ulatine ogeftionis iftud oeclaratur quoniâ er
uebementi motu etfuperfluo et maximefupez re
ceptionem et coitu vrus nalis debilitatur et max»
memcmbrorûpzi''lefozûetiÔapta eft aquofitas
uel uentofitas uel qlibet alia materia apoftema
tionis generari ct augeri. Êt g ouentens ul'e re
gimen babctib''ruptiirâ.i.oibu9rupturis côe eft
dimittcrezepletÔmetmorûpUirimum zc. ut die
textus.dico tn çp principalifiîme ifta Ira uerifica
tur m uera ruptura et fcifura paniculi. Êt boc
eft precipuü et fingulare in curationé talis ruptu
re oimittere motû îc. |( s3 obi/cies non apparet
quo motus noceat i ruptura fipbac umbilicali cû
ptT motum grauitet inteftina dcozfu5T rcmoueâ
tur a loco rupture etiâ apparet q, coitus in ifto ca

funonnoceatctmaximemmuliezibiis ob^tales
umbiUcales magis cueniunt ^uiris pptcz pgna ^
nones cum in ccitu aliqualiter opzimatur utn ^
bilicalismuliezieetficfijirbusucl inteftina fint
extz a fitum pzoprium ppter rHptHza3 ibidé fipbac
ludentuz pez talem opzt flïoné in fitum pzopzium
reduci etiâ fequitur in iuuamcnrum et non nocu
mentum. £gt;icariiz pzimo çp motus laboziofus î
boc cafu nocet nam licet imcftina uel jirbtts di
ftrabi uidcatuz a loco rupture pez mot«? c% alia
parte cxtcndctib''ifgt;is deozfum ipm paniculiö in
fundo.à.qucm refidcntonf labia uulnezisdôc^ât
maxime fi uuln% rotundum uel fcém tzanf^ij
fitinceden6Utplezuq5.cuenit. Siét^fm longum
ftetfcifuzatn pbibetuz ofolidattoqzpeztcnfione
paniculi deozfum fit ut panicul^inbezeat 3izbo uf
inteftmisuelabeisopzimatuz'zc. ûuoniô ét
coitus noceat manifcftum eft qm g talem of fllb
nem ucnrzis mulieris ut manifefte pj elongâtur
labia uulnezis ipius fipb?c ét fi effet ruptura i ui
ro boc ide3 otingezet. Xeztio adueztcnduj pzî
cipalitczcizca ftôm dictum g? ctWinflatiuii cafu
nfo ualdc nocent qz gg ipozum exbibttôm multt
plicata uentofitate i mteftinis intumefcunt inte
fti'na et ont ampliatur ruptuza ut? talcs ét cibi i
flatiui in qlibet alia uidentur nocerc cum fint ta
litczinfîatiuiHelqzfuglïua bûdcnt bûiditate et
fie in aquofa pez fe nocent uffintterzeftrie et fub
ftantie melancoUce ut ftint pluria^etieza legumi
num et talia genezâdo fangutncj melancolicum
funt de pez fc câ augment! uazicofe et pez accfis
ucl mediate funt alia? oium beznia? câ augmcn
tt Oebilitâdo digeftitiâ et ad cozruptôm digefttuc
ppazando fcém multos môs pofitos a ,d ,13 ter
ti/ teztio cap.ij.et.it;.ubi ifta lati'debent declaza
nçtpez idem qnôpot'aq,f.fontis uel fupple
cuiuflibet altezi^uebcmentis ftigiditat et bumi
diratiseft nociu''etplurîcucntofitatis multiphca
turn? uentofitatesiitîgantetgcnezentuzex di

minutio!^ et guitatc calidi radicaret elementair
utdixit. a^.ij.canticozujdfutfiôcpzia cap, de zc

fiimîe cibietpot^praenw,zf.;3ntaattêdencizca

V .mamplieturiftiiddictû éi __
altos uiuédi modosï quib'^dtfponôfur inteftia ad

motû deorfu5 ut i actu aiTclâdi quoniâ î illo actu

ocoitatur pleróq? opflfio facies zc.:^ tune ezgo fit
maxia cautella ut bracbalc fit deceter ftrictum.

Êt note qj ge negligétiâ biii^canonisiogemul
te taliû difpónü uel nu^ reducûtur ufdifFicilime
reducâtur ubi tn cû iftis obferuâtijs z alt;s appli
catis remedijs reduceretur.Xota If a 2 clara lege
eâ totâ ufq j ad tllam partem.
dXtCri^iX —-.3lnbacfagtccap.d.a.po
tnbsp;It.nitïtetionesoésqberipfit.

uel dcbét ï reduccdo rupturâ maxic guâ. 'Cro
itelligétia cui''Etis é aduerten ur colligitur de mé
te. d.lt2i.f O xX-yico^ maü prio de câis qj qcunq?
câe funt medieiter ages ïfiné mouctur ab agétc
gg finé z ex onti finis é pa'mu i itétione z ultima
inexecutóeiÓ.d.iS.numcradoitétiones bndas î
curatóe rupture pantculi cû dcfcéfu îteftino^: ulT
jirbi z cüagregatóe ma terie uentofe uel aquofe
ieis directe z multti miftice numerauit bas inten
tiones bndas f m ordiné intétóis 3 ori^eft directe
ordintexccutóisqïïexccutóeretrogradofumun
tur ïdicationes ab oïdine bic pofito pzimû ergo in
tali câu qjinfurgtti méte medici é fcifure ofolida
rio ex quo bicé fermo pdcigalis de fractura ipius
q fi nó fit poflïbilis ut aliqn otingit iti amiquata z
î etate puecta z i corpore mclâcolico ut.8. uifum
é tOc furgit itemio ad pzobibitóm dillatationis.
Êt qî intétio q é ofolidario gfici nó pot fine exica
tione uiilneris quoniâ i oi digcftione mcbri regif
duplex bûiditas.f.ftibrilis z grofia qua» qlibet in
digct exicatóe z ofolidatione ut dixit 2lueroi8 .v.
coliget vt .cap .T .21. fcôo can .in canonibns gencza
libus cap üij .dixit qô ofoU'd .itiua medicina é que
cxicat z infpifiat bûidtfate ftante inter duas fug
ficies uulneris ppïhquas ïc.ióterifia principalis
tntêrio é exicatio ei^qô molificatn é z dillatatum
tquoniâtalisdillatatiouelfcifura panicuUcófo
lidan non pót nifiUbia uulneris adüiicem tuiian
. âdo id qô molificatû é fug.-r ruptû aut diUatat«»
Êt reductio ei''qô defcendit i ipa fine fit 5irbti aut
intefttnuî qn talis ofolidatio etiâ fieri non pot n»
fi prio facta rcductione itcftini uelsirbi ut Iflbia
f ulnerisîmediari poffint.Êt refolutio ei^qô agr*
gatum ê i ca fi eft aqua uel ucmofitas qz talis
ductio inteftino;: fieri fcpenôpôtnifi refoluatnf
idqôagrcgatû cftinearupturafiuefit aqua
uétofitas fouetur a câ ancedéte iÔ oj ci' mnlripquot;
cationépbibcrc.Êtaddittfi nô refoluitur ^P^
ratio ft'at in ei''extracrione. Êcce uidetts mir«
bilem o.'diné.d.2l .in intenttonibus babédis i«
ra fcôm pzimâ côfideratôm ubi tn f m ogarionern
actualé eflet oe directo mô retrogrado ogandf
qz Oî intédcre cû dicta -r medicinis ad materiâ art
tecedctc digcrédo equâdo euacuâdo ne dcorfii»rt
fluat oiîtcr refoluere qjagregacû eft in burfa «t
fiat tporû inteftinozû reducrio tâdé ipa reduca^z
onter adbibeâtur q pbibent rcditû oeozfum z d»
latatôm cû bracbali rc.t ofiter ad côfoltdaria f^^
rurâulriodeucniendû eft q tamen cyecutio f«»t
pzima in uia intcnrionis ut patet,

SmpliusconfolidatioK'B

te prindpalfcap.ipe ponit gbufdâ côib''inftn62
tcnttôis dtcfc gfidâtuî.Êtdirectcponit ordincm
î bisîftftsfcôm ordincjîtentionûpri'inlfa pont/
rum prio ponédo q babeat uiametû î ofolidatioc
fcôo i pbibittone diTlatarionistcroo in reducfoç
ci''quod defcendit qrtoî rcfolutôe ei^^qô agrégatquot;
e de aquofitate uel uentofitate.gnto î pbibif iquot;
materie ancedert. Êt fic poflet diuidi gs t
tes patebût 7 gtes legédo Ir35 igt;tinuâ oicit prio

pzimi8duab''ûiofolidatofcifuieT.î5feruatio

ut fi addaf fit cû a medicis glutinatiôm facietib
igt;fo«ltibu«inflb«8cftftipticita8 x quâtomflfi'®

Jftfcifiira breuiöï éofoiidatio faciltor tqnqj fit
«wuameiiriim m ea C115 cauteno.didt ét lt;$gt; ei'^exi
«tiofitcmn tnedianiererolutiuisdetertio didt
Z reducno ei'qô defcédtt fit cum ftn'ctura t liga
uira De qrto dicit ue? eius refolutio qô agregatû
c nt cum épi:;6 facien i ydropifi t q funt eis filïa
• «Itimo dicit q6 pjobibitio matejiei fit cu? eua
cuatione t cqtionedbi. Êtqj fupius dijrerat î
re ouit ei'qôagreggtuui eft non femp fufiicir re
r«nbsp;^ neceflaria ejnractio pro oplemé

[0 lijrit qô ejtractio fit cum medicinis âdbtirenti
® W8 cum foïtjtudine 1 opatione ferri. 'Pro itel
quot;Senna qua? partium pzimo notadum circa die
m pzimisduab'ad aiolidationé. piima intctio
seneraliseftvnitioexquo ofoU'datio opponitur
«oiiinoni vniratis.t)anc aût vnitionem labiozum
vmneris non manifefte Directe z faze imediate
reipsdimtn-iapziripaliaTopa nfa.f.pzimo duce
J.^ P^cs diftames z f 0 feruare fic oductas z tertio
jubftâtiâ.i.oplexionéptisfanâofcruare. *per
^ec enim tâ$ g oga nra adiuuatur na q é prind
Paie agens ad pfolidationé.pi;imo gdem ojaddn
^«•c labia in vnü quoniâ vnirio ptirj diftantiû noquot;
[i; nifi pres iUc otangit fe talis aüt otact' g oduc
quot;one fit labio? in vnum z qz ipfa ogatio q eft vni
norienda a na regrit tps oueniens cum actio in
tpre hat peer id qö labia fic in unö oducâtur ejrpe
fic ipa oducta feruare tpre fuflïcienti qz etiaj
quot;9 non ouenicnter acrionê ogat ur nifi efoplejcio
quot;ïlfiibftâtiaqôidcmeftinppofifofil fanaió ejc
P?dit fubftâriâ fanâ ptis feruare.Êt boc é qd eypf
dirit.5 .tertio teg.tejctu omenti .io7,cum oi^it
^^ttgiutiiiat ergo diftâtia t câ qejr pzincipio unL
quot;oiiem reddit na.noftrum uero opusprimö.i.ad
Idem ut Dictû eft oducere in id ip
quot;»n diftanna -fm uero feruare in quo oducta fût
ycrtm ml intercidatur inter labia puidere. z ar
quot;imipjm gtigfubftantiâferuare. 3(ftud autetw
«^^1115 no poful tacB ab ejctzinfico magia fumptö
^ non in omni nulncrceftneceirariujfj in dif
^ogfo.-r manifefto tâtum in quo cafu non fumua
wsbecigif tria funt q directe t imediate unitio
g^p^foliclatômrccipiunrqdamét alia funt

I,, UI It anvwi yjjpuKiiurcH uiunere ur
.quot;'•■tur oponi cum uulnere cui'tamen opofitó
^iJtoet fieri fanaa'one? uulnertenifi pbibeatur fi
tanbsp;eflet flu^us materie uel materia flu

^ «cl apoftema q omnia curationcj utanerisim
l^airent nifi admouerenrur uel pbiberentur eue
bzif quot; molificatio gtis lefe.g 15 em'm qj mem
fibi ^ quot;quot;quot;quot; debilitatti non pôt nutrimentû
pfecte digeriej: quo remanet fup
oiiir quot;quot;'quot;'da indigcfta in membro z maxk qz er
111»^ méba' eft facta debilis non fuflïciens etiâ
lua fugSiuü QÔ naturaliter deberer g digeftione
Pë B.d.a.babene ofidera
»8 quot;iJs câs tpeditmas di'rit qrta primi cap.

Sntentio âf.in medicâdofolut' otinuit qî mé
''»•accidit molib'sft triuj principio? curâ bôbc~

re pzimuj eo?e quoniâ ficâfucrit-f/ra.i. nô file

rit uuln'multuj puum z fupft'dale qz talia g fc eu
rantur.Êftretinereilludqôfluit toftringcre il
lius materiâ fi ipa fueric currens z f m eft fcifuras
Dfolidare cum medicinis z cibis couenicntibus.
Êtinbacbilintelligéti induduntur intentioncs
S.fupradicte-r tertiuj eftputrefactôm pbibere
quanto plus poflibile fuerit zc.£cce çp.d.M.non
folum babuit côfiderationej De ea qtmediate uul
nerisrefpiciunt fj etiam ad ea q utplurimû ipfum
côfequutur pôt ér uidere meo a lia breuis z gene
zalisfteri diuifio bas utrafqj côpbcdens.f.qj inté
tio curatiua uulncris aut fumitur ab eis q pbibét
îpedienria côfolidatôm a ut ab eis q iuuât T 15 pu
pliciter qz aut iuuat inftnimentaliter mediâte qz

natureofltTendocôueniemiapofitiueadogatÔm

ipfi^aut ipam uirtutejîmcdiate côfoztando q ali
qualiter eft er refolut^cbilitata ut fit fiUficicns
adogatômunitionisfifumaturindicatio ab eis
q p bibcnt impedientia fic bctur intentio ad dilU
tatom labio? ad mouendâ q gfîcitur g ipo? î unû
coductionéîCÔferuationéTc.T ne aligd interci
dat ertrinfic'f m banc tndican'onê fumitur t'nren
tio ad.pbibitionc? fiurusr apofteniatis cû dt^
tentib'ut flobofomia potionedieta fubtili et firib'
Siaûtfumaturitîdicatioabeisq nature offerû
turqipaminfti^alirfrinofolidâdoiuuât fic béf
ûitentiooeerbibinone,medtana?gUitinatfonem
facientiumetericantiumnâ p medicinas erica
tiuas bumidû accidcntaleconfumiturqö in uul /
nerib'oinugirurur.ê.dicebatur.p medicinas vo
glutinaf bûiditaté qdâ lûfcofa labiû cû labio inui
fcaturetuuirurSivofumarur idicarioab cisq
vtuté ipam debiliratâcôfoztât fic bétur frentio ad
medicinaecôfbrtatiuas ctftipticoscû g ftipticita
tcuniâtur gtcs mébri et fic ipius robur tuV^oraf
p ftipticitaté ét ofortatur mcb? ne recipiat.Ér |5
c qj dirit tert^nf cù dirit.2tmpli'ofolidat!o fcifuî'
aut oferuatioei^ne addatur fit cfimcdiciri^gTuquot;
tinationé faciétib'î oforrârib'i gb'é ftipticitse.r
addit.Êt quâi 0 fcifura é minoz tâto eft ofolidario
facilior 15 itclligatur cetcrisparib'er pte eratis cÔ
pleriÔisdiuturnitatis qih i corpoze mdatjcolico fc
nilli z ruptura antiq diflïciltor eftofolidatio# z fi
pua fit ruptura $icezta maiore ruptura oppofif
odictionib''ut.8.dictû é.fo attédenqj bic duplex
repitur Ira vna dicit qi1(S iuuamétû î ea cù cautc
rio fa Ira crterioz dicit cû uomitu credo q» pria fit
fanioz ,nâ 1? uomit'^ferat p 15 qô ad oppofitû div
tit qz tu é mot'fatis laboziofus falté ut î plurib^du
biû ê ne î uebeméti comotôe fiat vl'nis dillatatio
zc, JCauteriû ^0 î uulnere ad ofolidgt ualetpez
15 qô cauteriuj fua fozd ficcitaté ericat per fe bu
miditatem ertraneâ per caliditatej etia g accidés
exicar g B qô rcfoluit odempfat -ét gres membri
îoftringftcae tfic pzobibet rcceptioné matcrie î
mebro z membra ofortat q oîa pzicipalitcr faciût
fldofolidatom nt dictû é.â.de modoaûtT fozma
z applicatione cauterij dicetur infcri'.Srj dubita
tur nâ ex fupra dictis ad ofolidatôm pcipue regri
tur medicina ejrfcanua utéterpflc coUi'situr cjrt«

qrti tractu pîtmo -r qrta pa'mi cap. ftipiquot; aUcgato
7 ttl.d .a.m tertu oe ipis nulla fecit mentionem.
Sed folû oirit qjofolidatiofcifure fit cû medicis
glutinationé faciétibus z ofortantibus in quibue
ftipticitas boc dicatur primo qgt; boc tancp
notum z famofum relinqt uel marie cû m parncu

la fugiore cû ponitgenezalesintentóeemcuratoe
pio vna pziticipaliintentionedirit.Êtericatioei
qômollificatû eft fupple éneccirariaqz ait fupra
i bidem erponebatur opletm intentio ofolidatois
ericâdo id mébrum qô moUficatû eft pg.f.lefione

eius.uts.erponebatur.ïDanifeftauitêt boc inp
jcima lî'a inferioze cû dirit.Êt ei^ericatio fit cum
medicinis refolutiuis 7 boc fi g accidens bumiduj
euapozare faciédo.Êt fic inuebatur non folum ea
q per fe er icant f? ét per accidens in boc cafu elle
neceftaria marime cum memb? ciH''ofolidatio«q
ritur ut paniculi fit nâliter fitum .Si igituz in ofo
lidatione membro? abfolute debeat mcdicia efle
inpzimogzaduuelqfiericatiua ut de mente, d.
a.quarta pzimilocoallegato z tertio de ingeîo
fanitatis z qrta qzti loco allegato colligitur fcgf
manifefte q? fi in membris molibus médiatisa eri
catiua é necefTaria in ofolidationc paniculi é quot;ma
rime necefTaria cum ericatiua in primo refpcctu
bumidi non effet ericatiua in pzîo refpcctu ficci ut
patet inrelligenti uel dicatur fcôo z notate dictuj
fitigulare qô ut.èi .dictum eft obferuauit ordiej rc
trogradum q debet baberi in ericatione z iô inte
tio fua eft qô in ericatiôc pzimû apponâtur fupza
locum ruptuze medicine refolutiue 7 cricatiue q
medicine iuuant ofolidatione? g boc qô zcmouét
îpediens ipam etiâ medicine iuuât pofitiuc ut fta
ttm uidebitur deinde apponâtur ea q imediate ad
ofolidationé faciunt ut-medicine glutinatiuc z cÔ
fortantes in quibus eft ftipticitas ut fupza in ozdi
ne If e pofuit 7 qô bec fit mens fua. patet etiam cû
fapoze infpictenti If am in cap.inferioze cum dicet
Êr 05 ut adminiftrentKr in ea épfa q ftipez fcifuzâ
adminiftzatuzpoft^agzcgatafunt labia fcifurc.
Êr bis uezbis înuebat pzimo debezc apponi medi

dna8refolut7ericattuas deinde oglutinatiuas

ofoztantcs ftipticas. Êt ratio buius eft qz ofoli
datio fiezi non fÔt ut.s.dictum é mfi labia elonga
ta7diftenfa admuicempzorimafiant medicine
aût glutinofe ad banc perfcctioné duccre ncn pnt
ergo primo offerende funt medicine refolutiuelt;ali
qualiter 7 ftipticcqz ba? uirtute medicina? mino
raro pcr rcfolutôm bumido accidentali bozuj mé
brozum 7 cricato fit ut onenicntcr ralm membra
pzorima fiant7 ficper mcdicinas glutinaf ofolida
tionift'unt parata.Êt boc diligenter rnenteaferua
te qz eft tan^ clauis in curatione in applicatione
medicaminû7iftumozdinemferuauit.;a.î capi.
Ht uidebitis. Xirca dicta in tertia 7 quarta par
te oîa funt clara fi Ira erponatur .Êrponatur ezgo
fîc Êt reductio ei'gt;qô defcendit.!.ofernatio reduc
tiq-a defcendit.i.defccndebat uel é aptuin oefcen
dere 7 fupple pbibftio eius a defcéfu fit cû ftrictu
ra «ligatura dccéteroftrictiua.fbzacbaliôquo
in cap.inferioze erit fermofpâli8,£tâddebât pro

ercquéda alia intentioné qô refolutio ci'' qô agr^
gatum eft fupple initeftinis uel in burfa fit.i. per

ficitur cû épïis facien ïydropifi.i.iuuâtibusiTdzo
pîfiafcKte.f.ueltympanieeqzaquofitas uel ucto
fitas plerûq? ibidé ogzegatur .^dé intelligatur de
vnguentis fafcelationibus z fimilib''de quib^dictu
é.i4. bui''7 fpâliter dicetur in capitulis ifcriozib *
Circa gntam gtem dirit pzo erecutiôe alten
intentiôis qô pbibitiomateriei fupple q babetur
ad câm aficedenté fit cû cuacuatôeft^plc z dig«
ftione materie aficeden z equatione cibi.i.dcbita
dicta in oibus de gbus ét fpâliter iferi''eritfe:nio
in illa gte fatis ad prîcipiû Qj fi addatur ruptura
7C.7 in alia gte fequéte. ûuod dirit î nltîa pte
Oi fi fupple nô fufficiût ad ericatione mcdicîe l^quot;
date in ydzopifitunc ero-actio aquofitarts z ueto
fitatis marie aquofitatisfit cû medicinis adbuzen
tib''cû foztitudine z ogatione ferri. ^fta Ira b®
berepôtdufHicé fenfum.prîoqôfiat talis crtrac
tio infenfibiliter eu medicinie uebemétioziscalid»
tatis 7 ericatôis $ fint ille q ut plerûcg laudânjr
f ydropifi qz fi in ydropifi laudannir medicine caU
factiue z ericatiue in fo ibi ejcbibeâtur q funt ta
les in tertio et uocâtur ficut adburc£ refpccni il»
rum uel fiat ertractio fenfibilis gforâdo cû ferro
ipm offeum qz plerûqj refudat ad intra offeii? b^
miditas multiplicata in inteftis z ifteé mod''coie
quo utûtur cirugici de quo modo ut.e.dip uidi firt
gularé cafum. Slffenfus é g? ertractio fiat ca
medicinis adburétib''cu5 foztitudine.i.cu? men®

caufticisqutdiritaueroys.f.colligetoebétcffe

îifine calidita t eu? fnbftâtie groflïnidie z aliqn c»
ogatiôeferri.f.cû cauterio actuali talia.n. caute
ria marime laudâfur in mébriebumidis et
ad ericâdumutteftebatur.d.a.focantico? pte
fa tertu ométi.iy.utezcg fenfus bon''é magis tf quot;
placctprim'^fue Êtficpjcrpôoiuî ba? gti^''
la? et ont toti''cap.g uos legatie Ifam. 3n fur»
^ma igitur quâtum ad curâ in vfi pzimo bétie de
il bitûregiméindietanumcrâdoa gb^cauédiîni,^
pcipue ut a repletôe motu plurîo faltu 7c.in cibi»
et ab inflatiuie oîb''potu aque ct ab aliie oîb^miû
tum molifi'câtib''in oebito ét ordinc fe bndi f m »'
tum co^ozis ut refupinetuz et fedeat ftrictue zc»

Détis onter intemÔcs oés q baberi oebent î
ducédorupttizam marime paniâ z onter multo
magie ad aliae minusparuae.f.ad ueram rupfu
râ inteftinalé q funt in ozdiné fer .pria ê ofolidfltie
fieft palTibt'lie.fcôafinoneftpafl'ibilie oferuaoo
ne maiozetur .tertia cricatio membri débilitât^
molificati qzfine bac non pôt fieri ofolidatio -W
ta reductio eius qô ftat defcendée in burfa .qmt«
refolutio eiue quod otimtxr in eo quod eft fie de
fccndene fi fit aqua uel uentofitae qz aliter no m
fet fieri apta reducrio.ferta pzobibitio itiateriet
aficeden z fouenf z ficut dictum eft licet ifte coe*
intentioneeoptimum babeâtordinéfm uiatn m
tcnrionis tamen f m modum erecutionie qui wtn
modoretrogradoordinâde. tJabetistcrrio e»
quibus dicte intentionee perftcinnntr .prima Çj««
eft Qfolidatio perficiti« cum glutinationé factent

Jgt;Wö crîcantibus t ofoztantibus .fa etiam gfici
bis.tertia que eft ejcicatio mcmbri debi
ttaticarefolutiuis.quaztaqiieeft zeductio eiiie
„^p fwpple cum magna leuitate oprimente fupi
•ato bomine -r tandem pzobibeturdcfcenfus cu?
quot;»^quot;•'^i.'^ftricfura.qHintaque eft refolutio ems
M«od otinetur Tc.perficitur cö ualenribusin idïo
P^^fi non cum ferro perfozando ucl cauterijâdo
ter ^'^•i^ïcta que eft pzobibitio m.iterieian
^cedentisopleturcum digefttone euacuatione
Tcquationecibi.f.ordinationc dicte .éc
lo bnnc mirabilcm ordinem in boccapitu
Sequituraliud capitulû:

öeÊura.

^ lleftamborum^rc'L'i

I ruptura^î in gcnerali. I^am fpâlius .p
P . fequitur de cura dictarum bemiarum.

qm bemie maxime pzicipalcs funt fex.f.jirba
quot;8 uel inteftirialia aquofa uentofa camofa uan'ca
apoftemofa Titer bas carnofa uzricaïz apo
quot;emofa magnâ ad inuiccm habcnt oformitatcj
« m cura de carnofa ruaricofavnicum facit ca
diu-*quot; ^^ poteft de apoftemofa
quot;'maitur igitur tota ifta ps pzincipalis in quatuot
Partes qm primo déterminât de curationé intefti
au8 T jirbalis ^o de cura zupture aquc.tertio de
«ira uentqfe.quarto de aliis duabusfimul.f a ps
►pP'incipio fequentiscap.qnq? euacuatur -rc.
«^rtia ibi regimen in boc zc.quarta ibi Éuratio
fio » 'PTcfens etiâ capitulû pzinripali diui
one diuiditur in duas partes quoniâ pzimo ponit
■ ^gimen obferuâdum in reductione talium mem
l^ H K quot; pzopzium et oferuatione ipo^ in ta
qeoito firu f o ipfe ponit medicinas oncnientee
D^^'Oiidationem fa pars incipit ibi.£t medicie
^«e bibuntur .prima adbuc diuidi pôt i duas par
^«qiiwui pzimo ipfe ponit oparationé in facili
ifta;: berniarû burfalium et non
«naliu poncndo ét quandâ câm pzo ofolida £ fu
dictû dat nobis modum i reductionefa
^J/ttcumfrt Tc.de pzima dicit fi eft ambo^ .f.i
rpiquot;quot; ^ Sirbi defcéfto i ofleum polTibilis eft ipo2
^^nctio uezz eft diiïicilis f m oparationem reduc'

•ftTr®nbsp;quot;»P^ura q eft dcfupcr.

^atio buiiie partis é fatis manifefta per rationé
leqiitcm quoniâ ruptttra defupez ut inguinaC
rSnbsp;f^cüc cum refupinatione cozpozis

^«ttcitur aim ucl aliqua breui opzeflione cu ma
quot;u Ilia aût q é burfalis aliqn multum difficiliter i
cum gzandi ftudio ut uidebitur in pazriculann
renozenâ pzopter id .f.qj utplurimû iiteftinali co
ns ncntofitas t aliqû feces extédentes intefti
'3 aifticulrer ualdc aliqn intza ozificiû rupture rc
'Pmntur.addit ontcr vnum cuiusió babita é fu
r^'quot;®dixit. Si addatuz ruptu

ra incipiarur indeficando qô oilatatum eft p
'gt;«inidit9tê,f.accidentalitermultipltcat«.iÊt

nando quod fcifum eft,boc eft qz cxicado s dittua
tuz quod fcifum é t igetetur in ofolidat tius.f.ftip
plecummcdicinisgUitinationeni heien ofoztöa
tibus Tc.ut.ê.dicebatuzoixicnoranrt'zfl addatur
ruptuza .f.fipbac nobilis qz leuis ruptuza oe rccéti
facta plcriîqîftanreboîefuppinoTcu tonorcgi
mine a natura per fecuzatur lego litteram. Sic
Tc.Êt cum fit iobedicns tc. §am oütcr dat no
bis modum in reductione que facilitez tiô fit redu
ctio t modum côferuationis t oj'xit. Êt cum fit in
obediene ad redcttndû.fac vt cger fedeat in aqua
calida .Tiplaftretur ruptura cum Icnitiuis aut ua
pozetur eu? panno calido tam oiu oonec rcdcat
dixit fecundo facta .f.tali reductione gj côfcruâ
dum ne oe nouo fluant ocozfuj oeinde ftzingatui*
fuppofitis medicinis agregationem facientibus t
dimittatur tribus oiebus.Êt dando ozdinem t ftzi
aura oixit.£t fit ftrictura eu? inuolutiôibus qua
dratisrin uolutibuspzeparatisad agrcgandum
labia fcifure.Êtadditqôqnqj cauterijaturfecö
dum banc ftriauraîTpzeparationé.Êtadremo
tionem cuiufdam errozis contingentie in actu pza
tico oe figura plumaîoli oixit. Êt non adminiftré
tur inuolutioncs fpericc quoniam ipfe Dillatât ru
pturam maxime flûtin cafu eft nectflaria confo
lidatio.;addit ultimo circa boc unû cafum.Êtnô
opozt? ut appzoximct medicus.f.buic rupture fer
rum oîo. 'Pzo intelllgentta'iftozum oictozum ê
pzimo aduertcndum .ut fupza oictum cft.qô aliqii
ruptura inteftinalisueljirbaliefacile reducitur.
•f.cum eft inguinalis uel etiam aliqualiter burfa
lis non multum diftenfa deozfum .nam tune folu?
refupinato cozpoze t ad fe aezcm atrabétc occul
tatur cminentia.aliquâdo uero oiftéfisinteftinis
multa et elongato ofleo replentur ipa aqnofitate
fecibus interdum uelu^ofitatcct tune éoilligé
ter labozandum in reductione t i bac ooctrinâ no
bieifinuat.O.S.îpzefentiparte. ^n bocigitur
bebeatur ozdo nt reductio eu? facflirate fiat quo
niamfiw'olcnta fieretfoztaflquot;ifl ipfius fifatciema
ioz fieret apertuza .quot;Laudo igitur ut nifi uentcr fit
moUfsT inteftina fint uacua ante$ cozpus pona
tur in balneo ut cbrifté ponatur linitiuum tan
tumet non attractiuû qzî atrabendofequeretur
nocumcntumiucoftat.Êtin cmifl'ione crifteris
babeat cautellâ ut patiene nô furgati cmifi'ióe
eius fed ipfo iacente t fupza altero latezum occli
nante leuiter criftere emittatur poftea euacuatis
fuperfluitatibue ponatur in balneo non côi totus
fed tantum ftet in concba balnei ita ur partes ge
nitales vfq? ad vmbilicû balneo madcfiant t i ip
fo fic fituato miniftcr cótinuo atractendo t leuiter
furfum côpzimédo reducat voliut tsmé 'f^afie in
oiuifionibue çp mozetur in aqua calida per bozâ t
poftea pzematur ad reductioné t fi pjima vice nÔ
reducantur iterato ponatur inaqua calida.Tfic
onter conrinuetur vfq? ad reductioncm verû ego
la udare vt videtur textui nfo ofozmari vt pzimû
ponaf patiés fupius t leuiter manibquot; ptractef vt
fi pofl'ibile é boc mô reducaf .Êt fi nô fie fuflïciat

CU5 aliciitatido fola ventolïtasfit in caufa pbibés
reditum tune fiat vapozatio cunt panno calido
tamdui vt dicit tqctus ooncc rcdcat fupple ftan
te ventofitate in caufa fed fi feces oure cóiungan
tur vt aliquando fit in colica .tune etiam ante bal
neum laudo fieri fométattpné cum filtro ïfufom
aqua oecoctionis altee maluarö mercurialisflo
ru camomile feni greci t femîs lini addédo bonâ
quâcitatem butiri ad molificationé.vel fumcre pâ
nu lineuouplicatum z infundere in oleo oltuaruj
maturarum oleo amigdoroufcû pinguedie galie
z butiro .î côcinuare aliquam talium fomtationû
vfq5 ad debitam reductionem. 03 fi pur ifta nô
fufFecerint tune ego poftremo laudo pofitionej iti
aqua tepida vel calida balnei etiâ î câu bumecta
tiui artificialiter cu5 eis que fup:a ponebanf pone
do in balneo. £t fi côiugatur vcntofitas vt pie
ruq5 euenize folet in balneo pônantur aliquarcfo
lutmavtanetûrutafeniculus'r femina bozucuj
modico vini albi iftu ojdiné nobis pofuit dtis ;au.
fed mo rétrograde ratio cuius ojdinis fumitur in
boc qî licet bumectantia-r molificantia adredu
ctionem interdu? funt neceftaria z fic utiliter fer
uanc i cura rupture tamen ex parte qua bumecta
tur accidentaliter membzum fcifutn. gt cuius
notabilis exicatio é ncceifaria ad côfolidationem
ut fupza oictum eft ideo ex parte ifta nocent fi igi
tur côpleri pôt intentio reducttonis g euapozatio
nem cum panno calido'meliuseft^ cumeuapo
rat bumectantium.Ét qz balneum actuale ccztis
paribus magis bumectat etiam partes quarum
bumcctationoneft neceifaria ^ fotntatioexeo
z magis oebilitat.ideo fi opleri pôtofomctatione
oecoctôis uel cû cmbzocatiôibus etiâ ex oleis uel
alijs bumectantibus-rrefoluentibus magis eius
cÔueniés$ fozmalebalneum.Êt fic babetis ozdt
nem in reductionem^tumeftexparte medica
minûlocaûu5.alia pleraqj reftant que pzudentia
medici funt regulanda ut uerbi gzatia çp ftet ifir
mus cû plumatio fub colfis z aliquando ftâte ua
cuitateinteftinozu? z ftomaci.fiat leuatio auriû
adfuperiora.-zcumiUoJfitu mtnifter opercf rc
ducedoexbiTjitiotcnutsoiete maxime in quanto
fricationes membzozû fuperiozûînon inferiozâ
bec omnia omitto pzopter caufas manifeftas-r ej
Dtus medicus oefimilibus côfiderabit .Êtficba
betis clarâ pzimam litteram que fic legitur. Êt cû
fit inobcdiens ad redeundû .f.qz fit neceifaria dfli^_
gentta in rcductione aut euaporetuz cû panno c^T
lidotamoiudonec redcat fupple fi eft polfibile.
Êt î boc mâifeftat pzimû modû cffe electiorc z fi
non implaftretur ruptura cum lenitiuis z in boc l
telligantuz fomitationes cmbrocationesî fimilia
îfinonfufftciatfiatutegerfedcatîaqua calida
note dirit nônter fedeat zc. Êirca dicta in fcôa
parte eft aduertendû qj.d.2l.in illis ucrbisprimo
înuitqô facta reductioné pzimû fiendû eft probi
bere ne denuo defcendat-ïtrb' itel inteftina z boc
fit ■ cû ftrictura nef qz pter boc ét ftat intentio cô
foliddtiomspanîculifcifiquedfoliddtiofiert;noii

quot;nbsp;altqui moderntorce in oppcfitam pquot; rtcj

con^ï» ^nbsp;^^ cfma.d.2l.bic 'P^afisctmaLTdSfionSinS

fmKf-îlrquot;nbsp;eutct.d.:a.tnfmus. -bccauctorutn contradic

' . . , ■-quot;•«-«quot;«^ivi Miii »uiurunic

tio facit me m boc ad loquendum fufpec tum x du
bium uerum ut non cadam fub reprenfione confi
liatorisiz.g.difiierentiaqui chrcprcbendebat ba
If falfemterptantè.j6.tertio tegnicirca illû patT»
colidioza calidiozibus -rc.dirit ille naqj pcrfcctua
ludicatur erpofitor qui mcnrcm iuftc intcrptatur
dntisfiue uerum dicat a ut falfum utfcribitur quot;pTT
niopronoftico? ideo conaborcgo uerba.d.2l. t
fl fozte apiid aliqucs dubia cfiquot;r nt ad clarum fen
^fum rc ducere. quot;Proocclaratccî ocordia aucto

J -Mquot;-'quot;quot;.! .11 »11UIU auuutt re z ca errof isillo
ri m ftut qz exiftimant qgt; bzacbale nibil opcrerur
rr «nbsp;nedefcendanrcum

»'.a.a.bicittuidetis ad aliampzincipalem imé
r.onemipmojdinauerit.f.ad agzcgandum labia
gt;ciiure-npafiragzegaraotinere que eft magna
î^ars cure.Êt ppterea fcquir textus r qûqj cmte
quot;33tur fcom banc ftricrurâpreparatôni quafi oi
«tgjiî medicaminarefoUitiua fexicatiua nôfuf
quot;ciuntad bancu nition^labio? q% cautérisa
'quot;■„^quot;f'on'^m pzincipalitcr quonia? ut
Pmtaiiebras 84)z^aticecap.iii.jCaurcrium cnim
Riimiditatcm dcficatreducitqsulrîa meatuum.i:
»aoia uulnens alongata x adinuicc? arcet. £c
^uo magna intentio eft ad um'ôem labiozti xc.
ïWetramen ifte textus aliter induci ut fit mens
-a .Q? licet facta fit adunatio lab/ozump bra
coale cum medicamjne refolutiuo uel exicatiuo.
frtuJ'quot;? ^^ rifuperponannir raedicine'con
'^.itme ne fût confolidatio cum multo maiozé
mm in confolidarione babeat cauterium fi taies
mediane ideo dixit qô qiiq? cauterijatur fecßd«
'^nc ftricturam Tprcparati'onem.i. poft^ facta

mnbsp;^«iftw uimedofipbacT tandem fi expeditca

timn^''®nbsp;Pr^'Ptcr ul ut uidebitur bunc f m fenfum fcquc bc

Xim^K cum dixit.Êt no opoztet ut appzo ' pio t Slieboe pzimû aûtfe nfum d.2l eu? cetc^fe

îoarîrdiqutsqjnipruza in iuuciie maxime non
mulrum anriquata poffitcum medicinis rednd.
utexpre(re2lue?oroixitin pueris ri(»irflirfr np
terplamumîiuordinarcm in fcmbquot;« oifitciliftr
ijpter dunciem paraculi.gt in bis noneft tututn

d

cû f«TolabOî.ire qm pucrî ejcdolccefdcilîiHe bif
folucrétur ét tiô polfent regimini Ductiiétcr fubici
fi ei9 aliqô diiicrfumoccurreret accidés fence ét
gjj oebilitaté non funt tanto labori t timon' eypo
n jiidi maxime in cis fupcrfit modicû ipris aO uirâ
iuuenes aût qui toUerare poffent per boc qô funt
fortis utrtutis x patiérer tollerant quietem r ociû
X noit fic pueri z regimiin per mcdicinas ouenien
ter fubiciûrur talc s g med icinas ont nieter cura:i
poffunt.uannû effet igitur per cirogiâ cuza attcn
tare undamétù igituz fuum fiût ggt; oée bomines
uel apti funt fine graui mozris periculo ferrû toile
rare é uel nô fi fic ut iuuenes taies curari poffunt
per mcdicinas fit ergo per operatôm cum ferro
nec non ofilium fuû efl g? non appzop'met ferro
jpptcr timozé xc.£t bec fnia .d .M .fuit arbitraria
t multû rônalis. Sliebas aût Serapio nolue
runt obfcqui illis qui cum fenes cfTent adbuc ob
ftinate uolebant uezamtalisrupiure curatione?
q qz medicinis fieri non pofTct.Xaudabant ifti fie
ri oebere cum fezzo x ip hoc fît ue? p? infpicienti
feriem It^e Serapionis que laudabat boc î cozpo
ribasDuris.i.feîbusfedofuetudiné aliptum non
qgt; boc facerct de pzineipali côftliofed ut uolunta
tiii.lo?obfequeretur melius ezgo efl blandirine
curare x claufam fuftinere rupturam $ tali fe pc
riculoomittere maxime cû pez talcs zupturâ ob
feruato debiro regimine T ligatura poflit bomo
uelutfanusufqjadtezminû pzefixum etatiue dc
cuzzeze x ad ofezuat fpéi fufïiciçnrez fe exercere.

Tlon fie aût é in aquofa uel uaricofa qz iji aquo
fa leuis é cum fezzo curatio et fine timoze que fi ze
deat curatio reitezerur. Uaricofa aût aliqfi ta
lia é in iuuene ut pcz mcdicinas cuzazi non poffit,
qnifi cuzetuzdcbilitatuztèfticulusuclfozte orû
petur ita ufille non reddatuz ad genczationé apt'
et ideo in iuuene aliqû laudatiirogatio eu? fczro
nota'c ifta oîa. Tlon tfi.o.S.'iaiidauitlego lit
tezam i)anuando ad pzimâ poft$ funt reducta »1
la membra oeinde ftringaîuz fuppofit'.i. pzius po
fitis medicinis agregationê facien x oimittaf fup
pie bis nibus oiebus x ftct fupinus x addens for
mam ad opofitioné lombazis maxime pluma^oli
Oi'xit j£t fit ftrictura .i.id quo fit ftrictuza Toferua
tur fiipple facta cû îuolutiôib''qdra£ x iuolutôib''
ppazai ad agzegâdû.i.ita oifpôaf ut fic faciès ad
agzegâdû labia fcifur f^qô oicebaf t addidit.Êt
qfiq3cauteri5aturfm bâc ftricturâ t pzeparatio
nem uel qz cauteriû hcit ad banc intentioné cÔ
plcndam.f.adagragandûîfic ofcruâdumuf qz
facta B medicinas x lombare agzegatione tûc ad
pfectam ofolidarôm fiat canrcrium x addit ét de
clarando oe fozma plumajoli ne otîgat enor. èt
non adminiftrentur inuolutces fperice quoniam
ipeoillatantmaximeaût ncccffaria eftofolidatô
'Doftrcmo addit can in ope obferuâdo pzo ofilio
ètnon ojappzoximetur.f.mcdicusfejzum oino
fupple ad Qfolidatôm qô qûo itelligatnr fatis oie
tum eft l^e medicinis.

palitezouofacitquoniâ primo ponit mcdicinas
que ad agzegatcm magis fociun: fo que cöofo»
dationcfa ibi.Êt deêpVis oucnientict in pzim«
pte pzimo pcnit ea q per interiue f o pcr cxten'u»
ibi.Êt 0? ut adminiftrétur tc. pzimo ét ponft q«gt;
bus uteiï eft perfupcriuePo pcnit can in appofit
cmptaft.ibi fa Êt 03 de pzima paztc dixit Êtme
dicine que bibûtur quibusiuuantur babctcerup
turam funtfagcnea x decoïtio nuchû cypztfliti'
piiein qua diffoluta funt fagcnca x oiacimintttn
Tlotare gjufue bo? mcdicinaliû non folum co
ucnitinbcrniainteftinalicxruptura paniculi f?
étin facta ex oillatationedidimo?« in reltîfrat.
^noibusenimtalibue inrendimus refolutioni x
exicationinamrelaffaticpaniculipcndet ad uiß
flua bumiditatefimilitcrtdillatatiodidimo? »t
plurimû. f^cta uero ex ruptura pzimum m
tendtmuspparationilabio?que pcrficitur cum
refoluenttbus x cxicâtibus ut fepe Dictum c talia
aût oia funt buiufmodi.Tlam fanguinea eft ofec
tio magna que fcribitur ab.îl.v.can.tractafu g»
mo ualens ut ibid^ fcribitur ad oce pafTioncs fn
gidas X uentofitates groffas -z ad frigus x ad fiff '
lia X in fûma eft refolutiua x ericatiua carminquot;t^
ua uentofitatûqua?refoUitcni maxime intcdim,
in curatione cuiuflibet rupture utj ifpicictidcfcr»
pnonéeius.3nnuceciprefTiutfocaûcap.de f»
prefibeftuirius calefactiua fiue atractione x in
boc ut ibidem differtabali/ecalefactiuisc refol
uit bumiditates î in ipa éuirtus adbcrere faciès
qôé pzccipuû in cafu nro.^dco dixit in cap.dc nu
ce ciprcîfi qô é emplm rupture x aliud non diX»Ç
dccoitioigitur eins maxime ualet pzecipue fi m»
fceatur eu alio in boc ét babétepprietaté ut ut e
defagcnca.Êtficoquaturin tiino medi/ collt;^9
cum modico aqucciftcmeczit oueniérerdiacinquot;
num é ofectio nota ciiius é refoluerccarminare t
exicare boc ualcrent alie ofect.magis utt:««
cà mitridatû «relique ofectionesufdianixn'quot;
fectio de feîbus pzopzie XrifTora.^.pafita a
fue fa pte pzime diftinctôisr lîmilee cxbibendo
cum decoît pdicta in mane f m dofes ca? débitas
qua s ab .a. « ÏDefuc locis propriie rcquira tur
rfSCt nt^ni'f Mt adminzftrcnf ur in ea fii^P
•ST»- vf^vi Ivl pie ruptura,ont ponit can.
dicenscmptaquc fuper fcifurâ adminiftranf«^ '
poftqs agregata funtlabia fcifurc.i.adminiftr^n
tur empira q ualent ad fcifuram principalitcr na
lia funt ofolidatiua q ut.e.uifum c cum glquot;quot;quot;^
X ftipticis pficifirur poftc^ appcfita funt^ iUf ^
ciût ad ogrcgatôm labio? ut fepe dictû é.Êt po»
^tracta funt duooua.i.tefticuliad fupioza ƒ ex
pleta eft reductio ei'usquod Defcendit. i. defcen
debatquafidicat facta rcductione contra
buntur furfum tefticuli qui elcngabâtttr ppn^
membza deozfum fluxa x appofita confequenter
cmptis facientibus ad agrcgaticncm labiozquot; tw
apponanf empfa que talent ad fcifuram.i.

[«dantia Êtficm'dWterBîtiam flioram amp;(mper
turn eodem empfó curant r cö eifdem medicis de
S.wöerofuit baly terciotegniometoAs^.^i
'^quot;'■ationc appU'cabat tm ericâtia cum eau
«quot;^ântibusnt folia ctprelÏÏ aloécalccT acatiaj
«cjimiani facieamcnrion^ad côglutinatibusq
»n umt neceiTaria.Êt iftis cmpfis îc.iam fecûdo
PC ap^pUcat emprm conuenicns étad bancîtctio
eft' c ^^quot;quot;ationé tc.dijcit op empfm ouenica
t içt çp fit ex fauia nuce ciprelfi t folijs cius ipfa
cmpro;:fuper plurimû iuuaméti
q«o;:.eoueniétiafupple medico;: .i.aûc.vetercs
tonuenmtmexibitionebuiu9cmpriadlt;bancinré
W« 'V.'^ bec eft Veritas qz f apio quinto bjcuiari
n„ ° • ^^^ «ftas medicinas ucrificat i cafu ifto
q«onia nur cipjcffi z folia eius notabilitcr ejcicât
iiaumareroliufreftigatuentofitatcs ita z alij
P tiresdenucecipzein.a.foc3n.cap.oe nuce ci
hfi câ^ ^ft aliud e ca.ô cipzelTo dijcit bec uerba
fin^ 1 ^quot;ÎP^m ruptme quafi p anotbémafia? fic
«insuiariflifnH in ruptura z ca.ô cipflfo dijcir an
ûnlnc;: folia eius recentia t nu^ ipfius cÔ
•/iiaantuulneraquefuntinmembjisduris ut in
flt;^nbsp;principalitcr non ponatur ad cô

wtaatom fed ad adunationé tericatôm de faui
aeqaafcribiturêti?ocan.in ca.deSbel-licet
« eyponat 2lbel eft fructufiuniperi tamé rc uera
c amna ut patet perSerap:onê ca.i.-de fimpli
j^'ous ubi et ocordatcum.d.2l.inqualitatibus z
P^opaetatibus cius ipa eft ucbemétis refoluf z ë
in m ® ^^(Pt'citas.et dijcit Simó^anuéfis qgt;

Dii «nbsp;ubi oijcit çp opar iuniperi z fauîe

fauinc opaf funt fortiozes ualét mi
aouiterm prouocâdourinâmeftrua z fetuj ita
fm. f K' fimplicibquot; Serapio caJ.Bt pp caiî
'quot;^wtatis puocatmcftruaplus omni medi
in rnbsp;medicine pcipue fût

« applicationia

^am m fine capituli

3r3^quot;''5quot;am.f.o:dinationécmpfo;: que pficiût
noi.^ PofTctoiuidiparsin ptee nouem fm
Pofir,- defcriptóes.£t infpiciétipzimâcom
Polgt;Pnbsp;'P® intrantpzimoglutinarnia

eft,-^'^'^'«^^miaftipticaTconfortantia-r in bi«
sumf P^i'f'^ct'i .ponantur enî pzimo genera
» quot;m que fnnt glutinofa cum aliquali ftipticitatc
foiT ut fcôo can .cap.oe gumi. £t ibi eft
Ora^ ^ 'P^® Snnii funt calide licet de
ti-fpSînto direrit qô ipm é frigidû ad aliqlé fttp
ciim^ p '^«clinâs fed fufiii'cit nobis q6 é iuifcatiuû
^ 'nialtquaU' cricationcoe bedelio non eft oubi
quot;fit uifcbofum é ét frigidû z ftipticû falté
quot;'•cbu giuté.i.colla pifcium ê qôdam uifcbofum
^ '.'^'nofum qgt; abfoluitur a pike quodâ mac^no
'fcunt Scrapiofm Simonéabîteftinis pifdû
uiY u rnbsp;qwadrupedû fifr multû

'♦''cbofûXuberafimtgcn''fimgozHîéid qô dr

Zartuferetfuntoplejrtôisrerree fed bjadmi^tä
paruâ fubftâtiâ fubtilé iuuété ad penetrandum
•n'deofcifitate iuuat î majcimc ficca quoniâ? re
cens collecta participât groila bumiditate maj:i
me laudanturarenofa in boc cafu. Xarncs can
crozuj participât notabili vifcbofitatc z fi cû boc
intédamus cjricatôni poffumus totum fumere eu
tefta vel facere aduftionem co:;: modû aduftiôia
pofuit Serapio ca .i.oc câcro.Êt ibi babef fingu
larcm medicinamadmozfujcanis rabidi itavt
Dixit.J5.qô ntmquâ vidit alique mojf eu illa medi
cina.£t Dixit qj cancriisfluuiat'fibidebefcûtota
fua natura qj rofe et cû fuis capitibquot; z alia ftipti
caîvirtusmaximeficcatalia omnia fiint ftipti
ca fequit in libzo meo z met, cxcozticaf nô r cpîo
apud aucto.mef.fed bene repcno^ méfcc t funt
piflfe vel robilic que funt genera legumînû ad me
lancolicum occlmâtîfttpncûT maxime fi cxcoz
ticctur z ira credo velit iacere littera t addit illi'»
5cte folia altec.i.maluifci de mecba iUitîs Scte